Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1813) dharmamaya jIdagI helI ke muzkela ? 151 lAge ke " hamArI bakSIsa pAchI jo !" A vAtane jhAjhA divasa na thayA eTalAmAM te pAcho brahmAne vinavavA lAge ke " pitA ! mane pelI bakSIsa pAchI pi enA vagara mahene ghaDI paNa cAlatuM nathI." je strInI sebatamAM te amuka vakhata rahyo te strIthI te TevAyelo thaI gayo tethI, jo ke strImAM amuka avaguNa che te paNa, henA vagara cAlyuM nahi ! evI ja rIte dharmamaya jIMdagIthI jeo TevAyelA bane che hemane e raste kadApi saMkaTa paDe che to paNa e jAtanI jIMdagIthI teo TevAyelA hoI e rasto che? mane gamatuM ja nathI--kahe ke pAlavatA ja nathI. ane Ama thAya emAM A zcarya pAmavA jevuM kaMI nathI. mahAna tatvavettA bekana kahe che ke, "je cIja ApaNane prathama nApasaMda ke muzkela lAge che te cIja (hAre ApaNe henAthI TevAyelA thaIe chIe tyahAre) jeTalI AnaMdadAyaka ke sahelI thaI paDe che teTalI bIjI keI cIja thatI nathI. : dharmamaya jIMdagI ke je dareka mANasane prathama AkarI-apriya lAge che te, A siddhAMta anusAra, hAre ApaNe tahenAthI TevAyelA thaIe chIe hAre, sethI priya ane svAbhAvika thaI jAya che; pachI ethI judI jAtanI aMdagI ApaNane gamazeja nahi, - manuba svabhAvanA baMdhAraNanuM A rahasya-A chupI kaLa' kahI devAthI vAcakane eka moTo lAbha thavA saMbhava che-je te hene upayoga karavA khuzI hoya che. e lAbha e che ke, " Teva ke je dharmamaya jIMdagI temaja pApamaya jIMdagIne pAyo che te pAyA upara gharmamaya jIdagInuM ja makAna caNavAnI kALajI rAkhatAM te zIkhaze. ApaNe zuM dharmapustakamAM nathI vAMcatA ke A jIva anAdi kALathI kAma-krodha-moha-matsara AdimAM rapa ( =vAya ) che, tethI ja hene sAna thatuM nathI ? e zAstro ja " Teva " nA siddhAMtanuM pratipAdana kare che. anAdi kALathI-gaNyA gaNAya nahi eTalA bhavathI A iva vibhAvamAM ramata hevAthI bhatine AvaraNa thayuM ane tethI dharmamaya jIMdagI muzkela lAgI! paNa have je dharmamaya jIMdagInI Teva pADavAmAM Ave ane te Teva paNa divaso-mahinAovarase ane yuge sudhI keLavavAmAM Ave te kevalya jJAna ane siddhie pahoMcavuM chuM ane zakya che ? AmAM sarva AdhAra "Teva " uparaja che. A vicAre kahetAM kahetAM mhArUM lakSa bIje kheMcAI jAya che. hamaNAM huM kevalya jJAna ane siddha padanI vAta karI. huM zAstrone pAraMgAmI nathI; eTale satya kathanano garva karato nathI paNa mahArA tarkamAM kAMI doSa hoya to anaMtA siddha bhagavAnanI sAkSIe miththAne su ' kahI mahArA svataMtra vicAra ane jAhera karIza. kaivalyajJAna ane siddhi 5 ( siddhipada) e kAMI koI kriyAnuM phaLa hoya ema mane lAgatuM nathI, paNa jJAnamAM 'TevAyelA rahevAthI--e Teva saMpUrNa jJAne pahAca emadhamadhi jALI maNiyalA rahevAthI e jIvana siddhio pahoMcADe che, lAInamAM povanI ArAdhanA karanArane mokSa maLatuM nathI; paNa dhamanI- saDaka che, ke jahenA A taraphanA cheDAthI cAlavuM zarU karanAra bIje cheDe pahoMce che, ke je cheDoja "mekSa' che. ane tevIja rIte mana-vacana ane kAyAne beTe raste pravartAvavAnI Teva pADavAthIe Teva keTalAka bhava sudhI cAlyAM karI, jAnI thatAM svabhAvarUpa banI javAthI nArakI jevuM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara " jaina konpharansa hera9. zarIra, kAlakasurIyA kasAI jevuM mana ane saggI mAne paNa game nahi evI vAcAvALA prANI (rahene mATe zAstrakAro "nArakI'nA jIvo evuM nAma Ape che tevA,) thavAya che. A sarva uparathI vAcaka jo ema nakI samajyo hoya ke, nArakI banavAmAM siddha banavAmAM-dArU pIvAmAM temaja vidyA bhaNavAmAM sarvamAM Teva ja kAma kare che, te pachI e vAcake ATaluM paNa samajavuM joIe ke, hAre TevathI kaDavI cIjane mIThThI karIe chIe hAre mIThThI cIjane ja mIThThI kAM na karIe? bIjA zabdamAM kahuM to, Teva kevI kriyAnI pADavI te bAbatanI pasaMdagI karavAmAM zANapaNa vAparavuM joIe. vhAre koI rAjA ema kahe ke, "hamAre joIe te mAMgo hAre halakI vastu zA mATe mAgavI joIe? mhAre dareka kAma TevavaDe priya thaI paDe che tyAre Teva sArAmAM sArI ja vAtanI kema na pADavI? mahAna tatvavettA pIthAgorasa pitAnA vidyArthIone hameza kahe ke " uttamamA uttama jIvana grahaNa karo ane pachI 'Teva' e jIvanane atyaMta AnaMdamaya banAvaze." - samayadharma, zAna-carcA. A mathALA taLe AvatA lekhamAM dharma, phIlasuphI, nIti, saMsAra sudhAre, gRha sukha, saMgha sudhAraNa vagerene lagatA prazna ubhA karI vidvAne ane anubhavI mahAza pAsethI javAba meLavI te dvArA jaina samAjamAM bhinna bhinna bAbatonuM jJAna ane tarkabaLa vadhAravA ichyuM che. prazna ubhA karavAmAM ane bIjAnA praznanA khulAsA pitAnA jJAna ane anubhavavaDe lakhI jaNAvavAmAM pitAnA samayano bhoga ApavA sapurUSone vinaMti karavAmAM Ave che. AjanA aMkamAMnA prako amoe zrIyuta gokuLabhAI nAnajI gAMdhIne lakhI mokalyA hatA, jene javAba nIce pramANe maLe che-taMtrI. (1) prazna - jJAna pAMca prakAranAM che; matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryava jJAna ane kevala jJAna. have AmAMthI kayuM jJAna AtmAnubhava che? dhAro ke mane AtmAnubhavaAtmasAkSAtkAra-jarA thoDo samaya thaI gayo, te te A pAMca jJAnamAMthI kayuM jJAna? zuM bIjuM zrutajJAna hoI zake? kAraNa ke temAM kalpanA, samaja, vicAra, nirNaya, pratIti ane huM pugalathI-zarIrathI-bhinna chuM e temAM anubhava thAya che. mArA dhAravA pramANe avadhijJAna na hoya ? uttara-AtmAne nirvighAta eTale akhaMDa anubhava te kevalajJAna. AtmA jAte 3ya che. yanI pratIti te jJAna, reyane anubhava te jJAna, yane jevaDe jANI zakAya te jJAna. jJAna e manane viSaya che. te jJAna-kevalajJAna-nuM mULa kAraNarUpa ke yarUpa AtmA che. seya AtmAnuM akhaMDa jJAna, nirvizeSajJAna, nirvikalpajJAna te kevalajJAna. AtmAnuM khaMDita
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ N 1913) jJAna-carcA. 159 alpa samayanuM jJAna te matijJAna. matijJAna mukhya e prakAranuM che, kumati jJAna ane sumatijJAna. sumatijJAnane AbhiniSeAdhikajJAna paNa kahevAmAM Ave che. hirSinu jJAna ke jagadabhimukhavRttivaMta jJAna te kumatijJAna-deha jJAna ke manovikalpa jJAna; atardaSTinAna ke AtmAnubhavakSa jJAna te AbhiniSeAdhikajJAna. akhaMDajJAna thAya te te kevala jJAna kahevAya, paraMtu atijJAna mATe AbhiniSeAdhika jJAna-AtmAnuM kha'tijJAna te zrutajJAna nadhI. zrutajJAna e manasahita kaNanA viSaya che, ane mati e manane viSaya che. mananI e vitta che, AMtar ane ahi. bahivRttie jagat pratIta thAya che ane atavRttie AtmazAnti-manozAnti-pratIta thAya che; aMtar ane ahivRttivihIna te paramAtmatattva che. zrIrAmarUpa viveke manarUpa marIci mArIcamRga-kanakamRga-ke manamRgane haNyo te mana mRga dvimukha hatA; e mukha te aMtara ane bahirmukha jANavAM. bahivRtti e kevala mana kahevAya che ane atavRtti e thoDAghaNA pramANamAM mananI AtmAne viSe vilayatA hAi agara tema karavA prayAsa hoI manarUpa AtmA kahevAya che. manarUpa AtmA eTale AtmAne viSe vilaya thatuM mana ! manetti jANavI. AtmAnuM alpa samayanu jJAna, pachI te game tyAre thayuM hoya te paNa te avadhi nathI-avadhinA peTA vibhAgajevuM kkta bhAsyamAna thAya eTaluM ja. avadhijJAna e prakAranuM che, suavadhi ane kuavadhi. vibha'ga-aiiSTanuM sAta dIpa ane sAta samudraparyaMtanuM jJAna-sAta cakranu-ajJAnadazAnI samatAmAM vAcALa rAna * te vibhaganAna ane AtmAnI amuka hade sthitivALuM jJAna te avadhijJAna, te paNa ti jJAnanI uMcA prakAranI khIlavaNI sivAya bIjuM kazuM nathI. AtmAnA anubhava te jyAre mananI AtmAneviSe ceDAghaNA pramANamAM vilayatA thAya che tyAreja te pramANamAM thavA saMbhave che; paNa mananI AtmAne viSe vilayatA thayA sivAya e sa MbhavatAja nathI. AtmA jAte zuddha, sarvajJa, vibhu, ane saccidAnaMdamaya che, eTale AtmAne kAMI jANavA ke jovApaNuM nathI, tema AtmAne koi lopI zakatu ke vizeSa zuddha karI zakatuM nathI. AtmA jeve che tevAja peAtAnA svarUpe sthita che. AtmA jJeya che ane tenuM jJAna vilayatAnA pramANamAM manane thAya che. Aje thoDA vakhata mananI AtmAmAM vilayatA thaI pAchI vilayatA maTI gaI arthAt ahiSTi thaI gai paNa a'taSTie jemane AtmAnaMdane anubhava thayeA te yAda rahI jAya che ane haravakhata sAMbhaLyA kare che ke lANe samaye mane AtmAne evA Anada AvyA hatA ke jenI vAtaja na thAya. e anubhava manane thayA. AtmAne satya anubhava thayA pachI jatAja nathI. mananeja anubhava thaye te mane mananArA yAda rAkhyuM. mananuM jJAna te matijJAna; manavaDe nizcaya kareluM jJAna te matijJAna. manathI aTakaLa kareluM jJAna te matijJAna. aMtardraSTinA abhyAsamAM mananA alpa kSayeApAyathI je zAnti thavI teja alpa-khaMDita-AtmAnubhava jANavA. Aneja zabdazelImAM ApaNe khaMDita sAkSAtkAra kahIe chIe. ati sUkSma vicAra karatAM te sAkSAtkAra ke vAstava anubhava nathI. jyAre mananI saMpUrNa vilayatA thAya tyAreja AtmasAkSAtkAra AtmAnubhava thai zake che, te sivAya thai zakatA nathI; mATe mati, zruta, avadhi, ane mana:paryavajJAna te anubhavajJAna nathI paNa eka jAtanI maneAzAnti ochA vattA pramANamAM che. jema jema aMtardaSTino abhyAsa thatA jAya che tema tema manane kSayApazama tha mana zAMtatAne pAme che, tethI manane eka jAtanA svAbhAvika AnaMda saprApta thAya che,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1154 jaina konpharansa herA. tene mana piteja AtmAnaMda mAne che; paraMtu AtmAnaMda tethI judA ja prakArano che; teno prasAkSAtkAra ke anubhava thayA pachI te puna: teja nathI. zabda vyavahArasiddhi mATe mananA yopazamane khaMDita AtmAnubhava gaNI levAmAM Ave che te paNa ThIka che. pazamathI AtmAnaMdanuM kAMIka vAnagIrUpa bhAna thAya che. AtmasAkSAtkAra e kSAyaka che. mati, zrata, avadhi ane mana:paryavajJAna e mananA kSapazama pramANe ke mananI sUkSmatA pramANe ke mananI khIlavaNInA pramANamAM uttarottara vizeSa adhikAradarzaka nAmo che. mananA pazama pramANe mati, zrata, avadhi, ane mana:paryava kahevAya che. mananI saMpUrNa vilayanA lAyakabhAva-te kevaLajJAna; e darajaje jotAM AtmAno khaMDita sAkSAtkAra-yopazamano te anubhavanI sthitinA pramANamAM mati, cuta, avadhi, ke mana:paryava kahevAya. paNa sAdhAraNa rIte sumati eTale Abhinibodhika jJAnamAM tene samAveza thAya che. AvA jJAnane mati, zrata, avadhi ke mana:paryava kahevAmAM Ave che tethI bAdha jevuM nathI, paNa tethI kevalajJAna te na kahevAya. (2) prazna-zuM samparva e eka prakAranuM jJAna che? ema hoya te ukta pAMca prakAramAMnuM kayuM jJAna? Ano uttara kadAca ema hoI zake ke pahelA traNa prakAranAM jJAna nAme mati, zrata ane avadhimAMnA dareka be prakAranAM-nAme mithyAtva yA samyakatva thaI zake. paraMtu AtmapratIti-AtmAnubhava-matijJAna nathI te pachI te zuM che? AtmAnubhava kahuM chuM eTale upara pramANe kahyuM tema thoDo vakhata AvIne jato rahe che. kayuM jJAna A mAnabhavane ochAmAM ocho aMza che? uttara:-aMtaradaSTizraddhA te samyakatva, ane bahiradaSTizraddhA te mithyAtva. tattvArthanI pratIti te samyakatva, sAmyabhAva te samyakatva, AtmA eja Izvara che e nizcaya te samyakatva, samyakatva eTale zraddhA. kevA prakAranI zraddhA? Atmatattva zraddhA. vItarAga samyava ane vyavahAra samyakatava evA tenA be bheda che. AtmAne dehathI bhinna kevala caitanyamaya, anaMtajJAna anaMtadarzana ane anaMta cAritrane dhaNI, svayaMprakAza, vagere zuddharUpe niraMtara jANo, te kSAyikasamyakatva. tasvarUcinuM prakaTavuM te kSAyikasamyakatva. cAra anaMtAnubaMdhIyA kavAya tathA darzanamohaniya traNa e sAta prakRtine upazamAvavI te aupazAmika samyakatava. e prakRtinA udayane khapAvyo ane bAkIne udaya na AvyuM te kSApazamika. mukhya vAta e che ke AtmAnA jJAnamAM rUci te samyava, ane AtmavimukhajJAnamAM rUci te mithyAtva. samyakatvanuM mULa mehavilayatA che ane mithyAtvanuM mULa moha che. upazama samyakatava AvyuM aMtamuharta rahe, pratipati te Ave jAya. kSApazamika te utkRSTa chAsaTha sAgarepama rahe. AtmAnuM niraMtara cokasa jJAna te kSAyakasabhyatva e nisarga samyakatva karyuM. nisarga samyakatva eTale svabhAve rUci. gurUupadezathI tatvamAM rUci te abhigama samyakatva. te upazamabhAva ane kSAyakabhAva. uparathI samajAya che ke jJAna ane samyakatva e bhinna che. jJAnamAM zraddhA te samyakatva. mana ane AtmAnuM svarUpa jANavuM te jJAna. manane AtmAmAM vilaya karavA mATe je ati prema utpanna thaye te samyakatva. atiprema dvArA manane AtmAmAM vilaya karavA mATe prayAsa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1813) saMsAranI rANInA julamamAMthI chuTavA mathatA be musAphare. 15 thatAM jema jema temAM phalibhUta thatuM javAya che tema tema samyakatva ucca koTIne pAmatu jAya che. AtmA jAte pUrNa che mATe uccatara keTIne pAmanAra mana hoI AtmAnubhava ochAmAM ocho aMza matijJAna che. mananI AtmAmAM vilayatAmAM mati, zrata ane avadhi kahevAya che ane bahiradaSTimAM manovyApAramAM je mananI sukSmatA tene kumati, kuzruta ke kuavadhi, tene jemAM samAveza thAya che evuM vibhaMga jJAna (ajJAna) kahevAmAM Ave che. jema jema AvaraNano kSaya thatuM jAya che tema tema matijJAnAdi prakaTa thatAM jAya che. matijJAna aThAvisa prakAranuM che ane zrutajJAna da prakAranuM che. je manana kare te mati. mana ane indriyo dvArA je vaDe vastune bodha thAya te mati. zAstravaNathI je jJAna prApta thAya te zrutajJAna. mana ane indriyanI apekSA vagara je pratyakSa jJAna thAya te avadhijJAna (AmAM mana sUkSma rUpe che. ) avadhi eTale samaryAda, samApa. mano paryAyanuM je vaDe jJAna thAya te mana:paryava jJAna. manaHpari+ava=manaH eTale mananuM+pari eTale cetaraphaava eTale jANavuM. mananuM cotarapha jANavuM. kevaLa jJAna eTale zuddha jJAna, abhedajJAna, akhaMDajJAna, svataHjJAna, anaMtajJAna-ItyAdi. eTale zuddhajJAna, abhedajJAna, akhaMDajJAna, svataHjJAna, anaMtajJAna-ityAdi. AtmAnubhava thayA pachI te to nathI mATe kharuM jotAM kevala jJAna eja AtmAnubhavarUpa che paraMtu AtmAne pazamane laIne temAM je zAnti jaNAya che tene anubhavarUpe maMDana karavAmAM Ave tyAre te ati e AtmAnubhavane DAmAM theDo aMza che ema uparanI vyAkhyAmAM spaSTa samajAya che. (apUrNa) TaMkArA. 1ra-11-12. --gokuLabhAI nAnajI gAMdhI. saMsAranI rANInA julamamAMthI chUTavA mathatA be musApharo. vrata-niyamanuM vyavahArU svarUpa : caMpA nagarImAM mArkadIzeThanA jinarakSita ane jina pAlita nAmanA bane putro ghaNA sAhasika hatA. teo vaLI jaina dharmamAM zraddhAvaMta ane vyavahAramAM zuddha hatA. chatAM vaNika vargane peDhI dara peDhI vArasAmAM je bha" nAmane kuberanA bhaMDArathI paNa oNTo khajAne maLe che te khajAnAthI teo benazIba rahevA pAmyA nahatA. laDavuM te kSatriyanA bApanuM ane raLavuM te vANIAnA bApanuM ja che. jema kSatriye jevI zurAtanathI jItelI laDAIo bIjI saMbhaLAI nathI tema vANIA jevI dhIraja, sahanazIlatA, dIrdhadaSTi ane samayacakatA vepAramAM koI kome vAparI jANavAmAM AvI nathI. hAlanI mAphaka te purANuM jamAnAmAM kaI vijaLI vegethI cAlatI ane sarva sagavaDothI bharapura mahela jevI AgaboTa na hatI, paNa pavananA vizvAsa upara mukavAmAM AvatAM bahANA ke je kahAM ane
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa heraDa, (me kyAre jaI haDaze te khAtrIpUrvaka kahI zakAtuM nahi temAM saphara karavAnI hatI. evI sAhasika ane jokhamI 11 saphara karI akhUTa dravya meLavavA chatAM jinarakSita ane jina pAlita hajI dharAyA nahatA, ane DAhyA chatAM "jeo dhanathI dharAtA nathI hemane lAbha lUMTe che" e kahevatathI hajI ajANyA hatA. dhananA lebI A be vaNika baMdhuoe pitAnAM vahANa darIAmAM ekavAra pharIthI haMkAyAM. keTaleka divase samudramAM mahAbhArata tophAna zarU thayuM. vikrALa mAjhAM pitAnAM rAkSasI DAcAM vikAsI vahANane AkhA ne AkhAM hoI karavA mathatAM. vahANo ghaDImAM pAtALanI guphAmAM pacchAtAM ane ghaDImAM AkAza tarapha pheMkAtAM chevaTe hAre eka bhayaMkara majhAe bane bhAIo je vahANamAM hatA te vahANane pitAnA DAcAmAM pakaDayuM ane gaLavA mAMDayuM te vakhate jinarakSita sivAyanA badhA mANaso ardhagAMDA banI gayA, A sAhasa mATe potAne gALo devA lAgyA, kepelA devane karagaravA lAgyA ane cIso pADavA lAgyA. jinapAlite te sogana lIdhA ke A saMkaTamAMthI banyuM to pharI kadI sapharanuM nAma ja dauM nahi ! paNa A saghaLuM tephAna jinarakSita zAMtapaNe joyA karato hato. te gabharAya nahi, raDe nahi, bAdhA AkhaDIne bhUlA bhamyo nahi ke segana levA tatpara thaye nahi. pudragaLane svabhAva ane pUrva karmanuM anivArya phaLa henA khyAlamAM hatuM. vaLI karavuM hAM DaravuM kazuM?' e te barAbara samajatA hatA. te dRDha manane hate. vhANa bhAgyuM; mAtra be bhAIo sivAya sarve bI muA. bhAgyege maLI AvelA pATIAnI madadathI teo baMne ratnadipa nAmanA beTa upara AvI pahoMcyA. e beTa upara rayaNadevI nAmanI eka viSayarAgI ane ghAtakI devInI sattA hatI. te devI pitAnA sArastA mujaba A banne bhAIo pAse AvIne prathama dhamakIthI ane pachI bhegavilAsanI lAlacathI hemane pitAnI sAthe laI cAlI. hemane eka bhavya mahela, suMdara upavana ane sukhanI sarva sAmagrIo ApI ane temanI sAthe pitAne managamatA bhoga bhogavavA lAgI. keTalAka divasa ema pasAra thatAM, devIne I rAjAnuM teDuM AvavAthI hAM javuM paDayuM; tethI teNe nIkaLatI vakhate potAnA baMne dilajAne kahyuM ke A mahelanI traNa dizAnA traNe bAgamAM pharI navanavina phaLa khAI AnaMdamAM raheje; paNa cothI dakSiNa dizAnA bAgamAM eka bhayAnaka nAga rahe che, je henI pAse janArane kase che. mATe te dizAmAM jatA nahi." je vastunA upara paDade nAkhavAmAM Ave che te vastu ora vadhAre jijJAsA utpanna kare che. devInA gayA pachI A banne bhAIone vicAra thayo ke amuka dizAmAM javAnI manA karavAnuM kAMIka khAsa kAraNa hevuM joIe. teo potAnI jijJAsA tapta karavA dakSiNa dizAmAM cAlyA. raste cAlatAM teonI AMkhoe manuSyanAM hADapiMjara jUdA jUdA vikrALa rUpamAM joyAM, kAne saLI upara viMdhAtA nAjuka yuvAnonA AkaMdamaye zabdo sAMbhavyA ane nAke bebhAna karI nAkhe evI sakhata durgadha anubhavI. eka sULI upara yuvAna A baMne bhAIone joIne bolyo ke, "he kamanazIba prANIo! hame zuM sukha
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 . * * * saMsAranI rANInA julamAMthI chUTavA mathatA be musAphare. 157 samajI ahIM mahAlo che? | devI jevI mAhitI ane svAdiSTa phaLa kula tathA manahara gAnatAna maLatuM hovAthI hame Ane sukhanuM dhAma mAno cho, paNa evI ja bhUla karavAthI A sthitie AvI paDelA muja raMkanAM vacana satya karI mAnaje ke vahelImeDI hamArI paNa hArA jevIja vase che. zuM hamane e devIe prathama pitAnI IcchAne Adhina karavA mATe vikrALa rUpathI chaLyA nahotA? e vikALa rUpa te heNInuM asala rUpa che. je suMdaratA, komaLatA, navinatA ane nakharAM hame pAchaLathI jayAM te te vaikriya rUpa che-banAvaTI che. hamArI yuvAnI javA mAMDavAthI, agara yuvAnI chatAM paNa hamArAmAMthI vIrya ghaTatuM javAthI, agara yuvAnI ane vIrya bane chatAM paNa mArAthI sahaja kuDuM paDavAthI, hamArI dazA mahArA jevI ane hamArI AsapAsa je asaMkhya hADapIMjare juo cho tevIja thavAnI, e nizcaya mAnaje." e zabda sAMbhaLatAM jinapAlIta dhrujavA lAgyo. jinarakSita paNa Daca te kharo, paratu henI buddhi saMkaTomAM guma thatI nahi. heNe have vicAryuM ke, jo ke ahIM ApaNuM kaI belI na hovAthI A devIne hukama mAnya karIne henI sobata karyA sivAya ApaNe chUTake nahe, to paNa "viSayanAM phaLa burAM che" e zAstravacana suNelAM hovA chatAM ApaNe henA mehapAsamAM aMdha ja banI rahyA ane hemAMthI pahele ja prasaMge chUTavAnI kezIza karavA vicAra sarakho paNa ApaNA manamAM AvavA pAmyo nahi e kevI mUrkhatA! A tarapha hAre te Ama AtmaniMdA karato hato te vakhate jinapAlita "are re, are re" evA udagAra ane prajATathI gAMDe ane vadhAre gADa banato jato hata; ane te ja vakhate sULI uparanA yuvAnane chello zvAsa levAno vakhata hatA. maratAM maratAM be manuSyahiMsA aTakAvavAnA hetuthI "hame pUrva bAgamAM zelakyakSane vinavaze te gharabhegA thavA pAmaze" eTaluM bolavAnI sAthe ja heNe prANa choDayA. pitAnA hitecchanA zAMta zabane jetA, tathA evI ja sthiti kadAca pitAnI thaze ema vikalpa karatA banne bhAIo digamUDha thaI ubhA. keTalIka vAre, svabhAvathI ja deDha mana vALo ane eka khattAthI vadhAre dadIbhUta thayelA manavALo jinarakSita baMdhane laI pUrva bAgamAM cAlyuM. hAM AvI AMkhamAMnAM AMsunI dhArAthI yakSanA pagane havarAvata, ADAavaLA vikharAI gayelA eTalAthI yakSanA paga AgaLanI rajane vALato, be hAtha bhegA karI henA saMpuTamAM kAlAvAlAnuM bhUTaNuM dhara hoya hema, kahevA lAgyo ke, "he trAtA ! amane bacAva; dayALu deva ! A ThagArI bhUmimAM ame ThagAI beThA chIe, eTaluM ja nahi paNa ApanI hAya vagara amArA prANa paNa bacavAnA nathI. ame hamArA zaraNe AvyA chIe, mahAduHkhI chIe, nAsavAnA rastAthI ajANyA chIe, cotarapha paDelA mahAsAgarane taravA azakata chIe, amArA zatrathI laDavA kAyara chIe, mahA-mahA duHkhI chIe. amane phasAvanAra hamaNuM jarA dUra che teTalAmAM amane bacAvo, re bacAvo." je nirAdhArane AdhAra ApavAne ghadhAja laIne A beTamAM beThe che, dukhIne sAvana ApavA ane buDatAne bacAvavAne hene kudaratI AAva che te zeluka pakSe hemane AzvAsana ApyuM ane kahyuM ke, "huM mane baMnene mArI pITha upara besADI samudra pAra
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 jaina kanpharansa heralDa. hamArA svagRhe pahoMcADavA taiyAra chuM; paNa eTaluM yAda rAkhajo ke hamArA manane jarA paNa calita thavA deze te hArI pIThaparathI gabaDI paDaze." zelaka yakSa hemane laI samudranA agAdha jaLathI addhara uDavA lAge te vakhate, vizALa kAgaLanA pAnA jevI pANInI sapATI joIne, vizvanI vizALatA joIne tathA sUryane apratibaddha prakAza joIne hemane navuM navuM jJAna thavA lAgyuM ane teo kadI nahi ane nubhavelA AnaMda ane AzcaryamAM DUbakI khAvA lAgyA. zelaka eTalI te jhaDapathI uData hatuM ke hene vaLagI rahevuM A baMne yuvAne mATe muzkela thaI paDayuM hatuM; chatAM teo daDhatAthI vaLagI rahyA hatA ane vaLI te yakSa paNa hemane paDatAM aTakAvavA mATe vAraMvAra kALajI rAkhato hato. ema karatAM hAre teo madhya samudramAM AvyA hAre duSTa kSaNane khabara paDavAthI te hemanI pAchaLa paDI ane lagabhaga hemanI najIka AvIne vikrALarUpa banAvI DarAvavA ane dhamakAvavA lAgI ke, "re dhatI! hame mahane AvI rIte ThagI jAo che paNa hamaNAM huM hamane cIrI nAkhIza, hamArA TukaDe TukaDA karIne taLI khAIza. mATe jIvatara vahAluM hoya te svArI sAthe pAchA cAlo." paraMtu yakSanA rakSaNamAM AvelA ane henA upadezathI daDha banelA banne yuvAno paikI eke Dage nahi; koIe henA sAmuM sarakhuM paNa joyuM nahi. paraMtu ApaNe ghaNIvAra joIe chIe ke, jeo jhagamagatI talavArane tAbe thatA nathI teo mAtra ekaja maMda hAsya ke ekaja mIThI najara ke ekaja lalita vacananA Adhina Adhina thaI jAya che, ane e ja kAraNathI kAmadevanuM bANa kusuma kamyuM che. A baMne bhAIo pAse duSTAnI dhamakInuM kAMI cAlyuM nahi hAre heNue suMdara soLa zaNagArathI zobhatI ane AchA ghuMghaTathI hAva bhAva karatI suMdarInuM rUpa laIne sajaLanetre karagaravuM zarU karyuM. "mane abaLAne aTavImAM mukIne zuM 9me prANudhAre jatA ja raheze ? ahIM muja raMkanuM koNa belI? ATalA divasanI prIti kAMIka te yAda kare!" vaLI kulene hAra ane sugaMdhI jaLanI vRSTi karIne bolIH "prANeza! pAchA padhAre te huM ApanA. paga pUjuM." A chellA belathI jinapAlita pAchuM pharI ekavAra jevA lalacAve, ane eka daSTi thatAMja henuM mana DagamagavA lAgyuM; te ja te yakSanI pITha uparathI gabaDI paDyo. hene nirAdhAra thayo jeI yaNadevIe rAkSasI rUpa dhAraNa karyuM ane raMka upara rADa karavA lAgI, sULIthI hene bheMkavA lAgI, addhara uchALI sULI upara jhIlavA lAgI ane henA TukaDeTukaDA karI daze dizAmAM pheMkavA lAgI. e daramyAna jinarakSita kyArae caMpAnagarIe pahoMcI cukyo hato. te have ghera jaI jinadevanI AjJAo daDhapaNe pALavA lAgyo ane chevaTe vIrabhagavAnanA upadezathI dIkSA laI zuddha cAritra pALI kALa karI pahele deva upaje, tyAMthI mahAvideha kSetre manuSyabhava pAmI AkarI kriyAo karI mokSa jaze. A vAtamAM mahAsAgara te bhavenI paraMparA batAve che. radipa te manuSyabhava sasa
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranI rANIne julamamAMthI chUTavA mathatA be musAphare. 15 ja. rayaNadevI e viSaya lAlasA samajavI, ke je prathama lalacAvavA mATe suMdara rUpa dhAraNa kare che ane pAchaLathI sULI caDAvavA vakhate (eTale ke mahA duHkhI karavA mATe) vikrALa rUpa dhAraNa kare che. pelA be bhAIoe je asaMkhya hADapiMjare vividha rUpamAM jemAM te viSaya lAlasAthI khuvAra thayelA manuSyonI heTI saMkhyA sUcave che. sULI uparanA yuvAne bharavAnI aNI vakhate baMdha karyo tevA banAva bhAgyazALI purU SanA saMbaMdhamAM saMsAramAM paNa kavacita kavacita najare paDe che. koI koI mANasa viSayamAM paDI khuvAra thAya che paNa mULe vidvAna ke DAhyA hovAthI hene mATe pastAya che; pastAvA chatAM teo viSayanI sattAmAM eTalA to sapaDAI gayA hoya che ke tethI chUTI zakAtuM nathI-mAtra pitAnA jAta anubhavathI bIjAone zikhAmaNa ApI e khADAmAM paDatA aTakAvavAnI zIza jeTaluM kAma karI zake che. evAono bodha meLavanAra kharekhara bhAgyazALI samajo. jinAlita kAcA manano hato ane jinarakSita sthIra manane vicArazIla hate. saMsAramAM AvI paDele hevAthI te jamInanI adhiSThAtA devI "zrI"thI taddana svataMtra banavuM eTalI zakti te ApaNAmAM nathI, paraMtu henA mehapAsamAM ekaja garakAva nahi thatAM vakhata AvyuM te hadavALA premamAMthI-te kAcI kedamAMthI chUTI nAsavAnI taka zodhavA mathavuM eja vyAjabI che ema hene pAchaLathI vicAra thayo. zelaka yakSa te gurUnI upamA che. henI pAse kharA manathI yAcavAthI te samudrapAra (bhavajaLa pAra) utAravAnuM mAthe le che. jema vahANanA madhyabhAgamAM bhavya oraDAmAM beThelA sukumAra narane bahANane kaptAna kahe che ke "tAre hANanA kaTherA AgaLa javuM nahi, kAraNa ke hene phera caDaze ane te "phera' sAmA Takara jhIlavAnI hArI zakti nathI tethI AvuM moTuM hANa maLavA chatAM maraNane Adhina thaIza", temaja sadgurU paNa henI yAcanA karanArane cetave che ke "huM je bodha karuM ane je je AjJA pharamAvuM temAM daDha mana rAkhaje. jarApaNa mana pheravIza nahi; nahi te hane "phera" Avaze ( viSenI asara lAgaze tethI citta cagaDoLe caDaze ) ane te phera sAmA Takkara jhIlavAnI lhArI zakti na hovAthI mahArA jevo 'tAro maLavA chatAM tuM agAdha bhavajaLamAM raDavaDI bharIza--zyaNadevI (viSaya pAsa) vaDe haNAIza, kapAIza, chedAIza ane mahAduHkhI thaIza. " mANasa jema viSayathI virakta thavA TharAva kare che tema tema viSe vadhAre ane vadhAre yuktiothI ane vadhAre jussAthI hene lalacAve che. raNadevIe nAsatA Azakone prathama karatAM paNa vadhu hAvabhAva ane lAlacethI phasAvavA kozIza karI, hemaja viSayathI chuTavA mathanArane evA ghaNA prasaMgo maLe che ke je yaNadevInA jevA ja zabdo ane hAvabhAvathI lalacAve che ane chevaTe eka raja mAtra caLAyamAna thatAM te nara AsanabhraSTa thaI DuMgaranI Toca uparathI guphAnA garbhamAM lathaDI paDe che ane henA TukaDeTukaDA thaI jAya che. dhaMdhAmAM ke dharmakAryamAM daDhatA vinAne mANasa nakAme che. te eka tarakhalAnI mAphaka, ghaDI ghaDI dizA badalatA pavananI laharImAM ghaDImAM Ama ane ghaDImAM tema uDayAM kare che; paiso ke dharma kAMI prApta karI zakato nathI. mANase magajane sIsA jevuM bhAre ane aMgone rU jevA haLavAM banAvavA kezIza karavI joIe, jethI magaja Ama tema uDI zake nahi ane capaLa aMge majabuta magajane hukama thatAMnI sAthe ja sahelAIthI gati kare.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ A # * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * jaina konpharansa heralDa. magajanI daDhatA ane vratapAlana e banne eka ja guNanAM judAM judAM nAma che; mATe tratAnI jarUra keTalI anivArya che ane kevAM vrato vyavahArU gaNAya te hamaNAM ja vicArIzuM. pakatrata pratyAkhyAnanI jarUra che ke? --- - "mane cokhuM hoya te bAdhA-pratijJAnI ke vrata paccakhANanI zI jarUra che?" ema kahenAra yuvAna varga hamaNAM ThekANe ThekANe jovAmAM Ave che. ekalA aMgrejI keLavaNI pAmelA yuvAne ja nahi, paNa kAMI paNa keLavaNI nahi pAmelA ane jahemAM dekhItuM sukha jevAmAM Ave evI bAbatomAM nakala karavA kudI paDanArA yuvAne paNa svataMtratAnA himAyatI thaIne kaI rIte baMdhanathI chUTA rahevA mAge che ane bAdhA-pratijJAne khAlI DALa-bAtha dekhADo gaNI hazI kADhe che, je ghaNuM khedakAraka che. ema bolanAra loko kevaLajJAnInA upadezane lokamAM ja pADe che, ane pitAne cepa bIjA Astika paNa uDI vicArazakti vagaranA lekane lagADI hemane bhraSTa kare che. siMhane pALanAra pahelAM te hene baMdhanamAM ja rAkhe che. paNa hAre te barAbara keLavAya che ane vhAre kaI pazu agara manuSyane joI henA upara tarApa mAravAne pitAne svabhAva bhUlI jAya che tyahAre ja hene chuTo rAkhavAmAM Ave che. kAraNa ke pachI dareka prANI henI pAse niDarapaNe jAya che ane te siMha vagarabaMdhane paNa keLavaNIthI baMdhAyelA jevo ja nahi bahIvA lAyaka gaNAya che. hemaja mANase paNa pahelAM te bAdhA-pratijJAthI baMdhAvuM ja joIe. AAre te eTalI daTatAvAlI sthitimAM pahoMce ke kaI paNa prANI upara he rAgahepa na ja rahe tyAre hene pratijJAnI jarUra bhale na he; kAraNa ke kutare ane bilADI, vAgha ane bakarI, sarSa ane naLa sarva henI pAse jatAM pitAnuM svAbhAvika vera paNa bhUlI jAya che. evI sthiti AvatAM sudhI te heze vrata paccakhANu-bAdhA pratijJAthI chUTA rahevAnI AtmaghAtaka IcchA na ja karavI joIe. mANasa hAre tadana jaMgalI sthitimAM hate hAre henA upara koI dAba (rAjakiya ke sAmAjika) nahi hato. jema henAmAM vicArazakti khIlatI gaI hema hema arasparasanA bacAva mATe, pitAnA svAbhAvika hakonA rakSaNonI ane nyAya-nIti-dharma-vidhA kaLA AdinI khIlavaTa mATe amuka dAnanI jarUra jaNAI. rAjA vhAreja sthapAya, thoDA thoDA kAyadA paNa hAreja ghaDAyA. mANasanA sudhArAnA e pahelA pagathIAnA jamAnAthI ja, jeo amuka dAba taLe rahetAM zIkhyA teo dAba vagaranA bIjA vargane, jaMgalI, nAmathI oLakhavA lAgyA. jahema mANasanI buddhi vadhAre khIlatI gaI hema dAba ane kAyadAva dhAre vyAjabI ane sArA pAyA upara mukAyA. ApaNe joIe chIe ke DAhyAmAM DAhyA leka kAyadAne vadhumAM vadhu mAna ApatA AvyA che. tadana dAba vagaranI sthiti karatAM dAbavALI sthiti vadhAre mAnanI cIja che; madhamAkha karatAM pataMgIluM je ke vadhAre svataMtra che to paNa mANasajAta madhamAkhane vadhu bhAna Ape che; kAraNa ke te udyama karavAne amuka niyamone tAbe rahIne kAma kare che ane
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ vata pratyAkhyAnanI jarura che ke ? tethI "udyamanA avatAra tarIke ALasu manuSyane dRSTAMta rUpa thaI paDe che ane keTalAkane madha pUruM pADe che. je laMpaTa loka che teo zIlanA baMdhanamAM rahevAnuM zAstravacana mAnya karatA nathI je ALasu le che hemane udyamane bodha gamatuM nathI, je veThelA le che hemane kAyadAne mAna ApavAnI zikhAmaNa te jANe ke pitAnI svataMtratA chInavI levAnA prayatna sarakhI bhAse che; ane jeo idine gulAma che teo ja bAdhA-pratijJA ane vrata-paccakhANanI viruddhamAM hoya che. deva ane gurUnI samakSa lIdhelAM vrata paccakhANanA baMdhanamAM chatAM jeo sIdhA rahI zakatA nathI teo mAtra mananI kSaNika kalpanAnA jhINuM taMtuthI kema baMdhAI rahe ? iMglaMDa dezamAM svataMtratAnI baDAIkhera vAta ghaNI sAMbhaLavAmAM Ave che; paNa te vidvAne ane amaladAra karatAM dhakkAgADI kheMcanArA, bhaDIArA, navarI berIo ane nhAnAM chokarAMnA hethI ja vadhAre sAMbhaLavAmAM Ave che. svataMtratAnA zokhIna jamAnAmAM ane tevA dezamAM ja janmele jene raskIna vyAjabI dAba ane kAyadAnI hImAyatamAM lokone laMbANa upadeza karatAM kahe che ke, "manuSyatvanuM ciha dAba che, ane pazutvanuM cinha svataMtratA che, ane mANasa jahema vadhAre kAyadAne mAna Ape che hema thaDA gunhAne pAtra thAya che." je jaina yuvAne ane bIjAo aMgrejI nakala karavAnI Tevane lIdhe athavA bIjA koInA upadezathI hada uparAMtanI svataMtratAnA zokhIna banyA che, hemane jena raskIna jevA prakhyAta purUSanA A vAkyathI vadhAre hadayabhedaka vAkaya bIjethI jAvuM muzkela che. vrata paccakhANathI, pAra bAMdhelA sarovara bhAphika, navIna pApo rUpI jaLa AvatuM aTake che; eTaluM ja nahi paNa I di upara dAba rahe che-jethI dhArmika lAbha uparAMta vyavahArika lAbha paNa asAdhAraNa thAya che. mATe dareka mANase yathAzakti trata paccakhANanA baMdhanamAM te rahevuM ja joIe. A jagAe eTaluM kahevuM jarUranuM che ke amuka vanaspati nahi ane khAvAnI ke evI bIjI bAdhAo bahu mahatvanI vadhAre vicAravAnI bAdhAo ke jethI kukarmothI aLagA rahevAya evI bAdhAo upara vadhu :citta ApavuM te vadhu kalyANakArI che jUThuM bolavAnI Teva vALAe eka rAtrIdivasa paryata jUThuM nahi bolavAnI, cerInI Adata vALAe eka aThavADIyA sudhI corI nahi karavAnI, utAvaLIA ane bahubalAM strI purUSoe pakhavADI sudhI koI kAma karavA agAu agara kAMI bolavuM zarU karyA agAu manamAM ekathI pacIsa gaNavAnI, vyabhicArI naranArIoe eka mahInA sudhI para strI ke para purUSa sAmuM nahi jovAnI, bibhatsa vAta nahi karavAnI, nahi sAMbhaLavAnI ane nahi vAMcavAnI bAdhA levI te ghaNuM muzkela nahi paDe, ane tethI temane behada dhArmika hemaja vyAvahArika lAbha thaze. eTalI mudata purI thayethI bIjI mudata vadhAratA javuM. mahArA sAMbhaLavA pramANe, je mANasa paccakhANa lIdhA vinA vItarAganI zraddhAe niyama rAkhe che te zuM guNasthAnaka atikramo nathI ane je mANasa zraddhA sahita eka niyama paccakhANa sAthe kare che te pAMcama guNasthAnake jAya che; mATe paccakhANa sAthe niyama karavAthI eTale guNa vadhe che ane agratapaNuM dUra thAya che, mATe avazya paccakhANa karavAM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 jaina kaeNnpharansa hera7. joIe. je koI niyamanAM paccakhANa nathI karyA hatAM te tevo mANasa aNI Abe kAyama rahI zakato nathI, paNa je paccakhANa karyA hoya che te mana malIna thayA chatAM paNa paccakhANa bhAgavAnA doSanA DarathI te niyama barAbara paLI zake che. zrI bhagavAne kahyuM che ke, koI paccakhANa malIna thaI jAya te henuM AlevaNa levuM; paNa paccakhANa karavAM te joIe ja. keTalAka kahe che ke, "ApaNuM mana sthira nathI, te sAmAyika-pratikramaNAdi karavAthI ulaTa deSa lAge che," Ama kahe che te heTI bhUla che; kAraNa ke, e vratamAM mananI anumodanAnAM paccakhANa karavAmAM AvatAM nathI mATe te bAbatane amuka doSa lAge ja nahi; paNa sAmAyika Adi karavAthI mana sthira thavAne guNa Avato jAya che, mATe e lAbha khAtara vrata pratyAkhyAna Avazyakiya che. kevI jAtanA niyamo pitAne mATe vadhAre jarUranA ane zakya che te bAbatane nirNaya karavAnuM kAma dareka manuSyanI svataMtratA para choDavuM joIe. upadezake ane manuSya jAtanA hitaciMtakonI pharaja mAtra eTalI ja che ke, jagatane manuSyatvanAM lakSaNo kahI saMbhalAvavAM ane manuSyane khalela karanArA padArtho ane bhAvothI cetavAnI agatya sUcavavI. te pachI upadeza sAMbhaLanAra manuSya potAnA sthala zarIranI sthiti, potAnI IcchAonuM valaNa, pitAnA manobaLanuM mApa, e vagerene vicAra karIne kaI bAbatane 'tyAga' (eTale pratyAkhyAna) ane kaI bAbatenuM pAlana ("vrata) henI pitAnI bAbatamAM kevA anukrame karavA egya che te saMbaMdhI nizcaya piteja karavo. hitabuddhithI levAyaluM sAmAyikAdi vrata kadApi ajJAnatAne sababe paripUrNa zuddhatApUrvaka na jALavI zakAya, paNa "cAlatAM cAlatAM paMtha kapAya" e nyAye keIka divasa te manu bane pitAnI bhUla samajavAno prasaMga maLaze ane koIka divasa te zuddha sAmAyika karatAM zikhaze. kahevAno hetu e nathI ke, ajJAnamaya kriyA uttejana ApavA gya che. jahema kriyAne tiraskAra e uttejana ApavA yogya nathI, hema ajJAnamaya kriyA paNa uttejanane pAtra te nathI ja. paraMtu kahevAnuM tAtparya e che ke, saMpUrNa jJAna maLatAM sudhI kriyA karavAnuM mokupha rAkhIe te kadApi kAMIpaNa karyA pahelAM ja kALane koLIo thaI paDAya! Aje ApaNI pAse je kaMI jJAna che te jJAnanA prakAza vaDe kriyAnuM svarUpa jevuM samajavAmAM AvyuM te mujaba kriyA karIzuM, te kAle vaLI jJAna vadhatuM jaze ane vadhelA jJAna vaDe kriyAmAM zuddhatA AvI jaze. moDA uThavAnI Teva, vADIApaNAmAM virya ane vakhata gumAvavAnI Teva, bhAgyAtUTayA vicAre-taka-kalpanAomAM magajane bhaTakAvavAnI Teva, sahajamAM uzkerAI javAnI Teva, jarUrIAta ane zaktine vicAra karyA vagara nANAM kharcavAnI Teva, Rtu-zarIrasthiti- AdarAyelAM jokhamabharyA kAmonI mahattA vagerene vicAra karyA vagara strIsevanamAM zakti kharca vAnI Teva, sahajamAM asatya ke duHkhadAyaka vacana bolavAnI Teva, pramAda, vAraMvAra khAvAnI, tIkhuM tamatamatuM khAvAnI, mAdaka padArtha khAvAnI ane aniyamitapaNe khAvAnI Teva, A vagere Tevone Ate Ate haThAvavA mATe evI rItanAM paccakhANa levAnI jarUra che ke, amuka aThavADIA sudhI ATalA vAgye ja uDIza, kAma prasaMga vagara ane jarUra paDatI bAbata
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAda. wanngwnnwinnenvinning uparAMta koIthI vAta karIza nahi, ekAMtamAM haIza te vakhate manamAM bhAgyATraTayA vicAre AvatA aTakAvavA mATe kAMI nahi ne kAMI uttama graMtha vAMcIza, keIthI gusse thavAnuM kAraNa maLaze te uttara ApavA pahelAM ekathI pacIsa sudhI AMka gaNIza ane aMgUTho cusIza, aThavADIAmAM amuka rakama uparAMta pAI paNa game tevI jarUranI cIja pAchaLa paNa kharcAza nahi, vagere, vagere, vagere. upara kahyuM tevI jAtanAM " pratyAkhyAna " athavA "paccakhANa" mANase potAnI meLe pitAnA guNa-deSa ane saMjoge tapAsIne karavAM joIe ane akeka aThavADIA sudhI akeka paccakhANa pALyA pachI bIje aThavADIe ke jarUra paDe te the--pAMcame aThavADIe eka vadhu paccakhANa umeravuM joIe. dararoja ochAmAM ochI 15 mInITa sudhI kAMIka AtmAne zakti Ape evuM vAMcana ekAMtamAM karavAnuM " vrata ', dararoja ochAmAM ochI 10 mInITa pitAnI sthiti ane AtmA AgaLa vadhe che ke pAcho paDe che e bAbatano vicAra karavAnuM "vata', dararoja ochAmAM ochI eka pAI_paiso ke rUpIe guptadAna karavAnuM "trataH' vagere vagere prakAranAM "vata' eka pachI eka AdaravA yogya che. * gheDAne cekaDuM nakhAya che, gadheDAne nahi; uttama jano vrata-pratyAkhyAnane jarUranAM mAne che, mUrkha nahi. - vrata-pratyAkhyAna svIkAranAre henuM svarUpa samajavA banatI kazIza karavI joIe ane dareka vrata-pratyAkhyAnanI AtmA upara zI asara thavI joIe te vicAravuM joIe. jJAna e AtmAnuM svarUpa che ane kriyA e svarUpane prApta karavAnuM eka sAdhana che. jJAna, kriyAnI hAMsI karI zake nahi; ane kriyA, jJAnanA uparIpaNAno asvIkAra karI zake nahi. huM IcchuM chuM ke, A buddhivAdanA jamAnAmAM mAnasazAstra, dharma, philasuphI, nItizAstra vagerenA mizra jJAnabaLathI-pratikramaNadinAM hetu, krama, barAbara samajAya ane vrata-pratyAkhyAnanAM nUtana svarUpa janasamAja samakSa mUkAya. samayadharma. " V syAdvAda, (lekhaka-rA. maNilAla nathubhAI rAzI. B. A) anusaMdhAna, gatAMkanA pUrNa 21 thI] paramapada-ekSa-nirvANa prApta karavAnA mArga aneka che, ane manuSyanI mAnasika zaktio vividha prakAranI hovAne lIdhe badhAne vAste eka mArga hoI zake ja nahi. jainazAstramAM lakhyuM che ke, paMdara bhede che siddhipadane vare. have badhAne mATe eka mArga kyAM rahyo ? kaI jJAnamArgathI AgaLa vadhe che, koIne AgaLa vadhavAmAM bhakita sAhAkAraka thAya che, te kaI gamArgathI AtmAnI zaktio khIlave che. satya eTaluM bhavya che,
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 jaina kanpharansa hairalDa. eTaluM vizALa-eTaluM ucca che, ane eTaluM sUkSma che ke badhI vicArazreNione ekaThI karavAmAM Ave, chatAM paNa te anaMta satyane AlekhI zake nahi. cauda pUrvanuM eTaluM badhuM jJAna hatuM ke 16383 hAthI jeTalI sAhIthI lakhavAmAM Ave to paNa lakhI zakAya nahi; A kAMI atizayokti nathI, paNa satya vAta che. kAraNake satyane pUrNa rIte AlekhavAne game te prayatna karavAmAM Ave chatAM badhI apekSAo eka sAthe bolI zakAya nahi te lakhI te zI rIte zakAya ? A kAraNathI ja saptabhaMgImAM cothe vibhAga 'avaktavya-kahI zakAya nahi ema rAkhavAmAM Avyo che. jyAre saMpUrNa satya ATaluM vizALa che, tyAre te satyanI keI keI apekSAo bIjAo paNa batAvatA haze ema mAnavAne syAdvAda daSTithI kAraNa kema na bane ? je satyane tIrthaMkara paNa pUrNa anubhava chatAM, saMpUrNa rIte kahI zakyA nahi, te satyane bIjo kayo manuSya kahevAnI himmata dhare ? anaMta satyamAMthI jenAthI jeTaluM grahaNa thayuM teTaluM teNe darzAvyuM. jyAMsudhI koIpaNa paMtha ke dharma ke manuSya potAne satya lAgatI vAta raju karI besI rahe che, tyAM sudhI to te sahIsalAmata mArga vicare che, paNa jyAre te hada cheDIne sAmAnA duSaNo zodhavA jAya che, tyAre te jokhama bharele bhAge paga mUke che. je dareka dharmavALA purUSo bIjA dharmonI niMdA karavAne badale svadharmanA siddhAMto pratipAdana karavAmAMja maMDyA hatA te dharmapravAha ghaNI zAntithI vahyA hota, ane dharmane khAtara paNa koIne duHkha devuM e khoTuM che, evuM lekonA samajavAmAM AvyuM hatuM. paNa upara jaNAvyA pramANe AvI sthiti thavAnuM kAraNa syAdvAda zailinuM ajJAna che. A syAdAda zailinuM ajJAna eTaluM badhuM vyApI gayuM ke te zailinA upAsakoe paNa pharamAna kAyA ke " mithyAtvInI prazaMsA na karavI, " " mithyAtvIne paricaya na karavo.' paNa mithyAtvI e keNu? satyanI sarva apekSAo nahi jaNAvatAM thoDIja apekSAo jaNAvI temAM saMtoSa mAne te mithyAtvI. te amukaja apekSAo darzAve che, paNa te apekSAo paNa upayogI che, ema samajIne syAdAda zailinA satya upAsaka zrI AnaMdaghanajI kahe che ke pa darzana chana aMga bhaNuje che." A vAkya ApaNane pratibaMdhe che ke bIjA dhamamAM satyanI amuka apekSAo rahelI che. jo Amaja heya te te te apekSAo samajI ApaNe ApaNuM satyane kema vadhAre vizALa, bhavya ane ucca na banAvavuM ? veta raMga sAta jUdA jUdA raMgane banelo che, paNu jagatamAM je eka veta raMga ja hota to tethI jagatanA saMdaryamAM adhikatA thAta nahi, paNa sAta raMgane lIdhe te vizeSa ramaNIya ane AkarSaka lAge che. vividhatA e kudaratI kama che, e vividhatAmAM ektA jevI e AtmadRSTi che. svAdAda gaMbhIra nAdathI pakArIne tenA sakaLa bhaktone jaNAve che ke " he satyanA upAsaka ! tamArAM cakSu khullAM rAkho, tamArA kAna ughADA rAkhe. juo ane sAMbhaLo. satyanI vividha bAjue avale--nihALo ane parama satyanI samIpamAM AvatA jAo." ghaNI vastuone eka karatAM vadhAre bAjuo hoya che. ApaNe phakta ekaja bAju tarapha daSTi rAkhIe chIe, ane tethI tenI bIjI bAju joI zakatA nathI. eTaluM ja nahi paNa bIjI bAju je dhyAnamAM rAkhavI jarUrI che, ane je bIje kaI jaNAve che,
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAdvAda. te tarapha durlakSa karIe chIe. ardhasatya (amuka apekSAvALuM satya ) upara uparathI bahu suMdara lAge che, paNa vizeSa vicAra karatAM, ane jyAM vyavahAramAM lagADavAmAM Ave che tyAM te TakI zakatuM nathI. A vicArane samarthana karavA pramANe eka be ardhasatya tapAsIe. "mana eja sarvasva che, ane saghaLA rogonuM kAraNuM mana ja che " A zabdomAM je nizcayavAcaka "ja" mUkavAmAM Avyo che, te kheTe che. ciMtAtura mana, udvegavALuM mana, kaeNdhI mana roganuM kAraNa che, paNa tenI sAthe raganAM bIjAM sthaLa kAraNe paNa che. eka manuSya hada uparAMta khAdhuM ane tethI ajIrNa thayuM. AmAM hada uparAMta khAvAnI mAnasika IcchA e kAraNa che, paNa tenI sAthe peTamAM lIdhela vadhAre kherAka paNa kAraNa che. kAraNa ke ekalI vadhAre khAvAnI IcchAthI manuSyane ajIrNa thayuM na hata; mATe syAdAdI jaNAve che ke vicAra temaja kriyA banne kAraNe che. ApaNe eka bIjo dAkhalo tapAsIe. ghaNu sujJa, DAhyA ane vivekI purUSo ema lakhe che ane bole che ke "je bIjAmAM tame durgaNa juo te tame durguNa hovA joIe." jo ke A vicAramAM keTaluMka satya raheluM che, paNa te satyanI eka apekSA che. tene te vicAra bIjI rIte goThavI zakAya ke "ApaNumAM duguNa che, te bIjAmAM paNa haze, ema mAnavuM e manuSyanA mananuM sAmAnya valaNa che. ahIM paNa e smaraNamAM rAkhavuM joIe ke phakta "vala" che, paNa dareka vakhate evo niyama ja hoto nathI. je koI manuSya svArthI hoya to bIjAo nisvArtha haze ema vicAravuM tene mATe muzkela thaI paDe. paNa AnuM kAraNa eja che ke tenuM daSTibindu bahu saMcita che. jyAM sudhI A paNe amuka raMganA cazmA paheryA hoya tyAM sudhI te cazmAnA raMga jevIja badhI vastuo jaNAya. kamaLAvALe badhI vastu pILI ja de che. paNa te uparathI ema phalita thatuM nathI ke je saMpUrNa che ane niSpakSapAtI che te bIjAnA doSa joI zake ja nahi. tIrthakara bhagavAna sarvajJa che-sarva vastune jANavAvALA che, eTale zuM te bIjAnA doSa nahi joI zakatA hoya? ane je bIjAnA doSa joI zake che tevA doSavALo hoya tema zuM ApaNe have kahI zakIzuM? jema jema ApaNe uge caDhatA jaIe chIe, tema tema ApaNI daSTi khIlatI jAya che, ane zubha ane azubha vaccenuM aMtara svayameva samajAI jAya che; bIjAne sadgaNa temaja durguNe khullA svarUpamAM najara AgaLa jaNAI Ave che. paNa te durguNa sAthe tenAM kAraNo ane te dUra karavAnA upAya paNa jaDe che, ane tethI ApaNe temanI niMdA karatA nathI. " To know all is to forgive all" "sarva jANavuM eTale sarvane kSamA ApavI e siddhAMta anusAra vizeSa jJAnI bIjAnA doSa joI zakatuM nathI, ema nathI; paNa te joI temanI tarapha dayA lAve che. sarvajJAnI sarva joI zake che; je sarva na rAke te pachI sarvajJAnI zI rIte thaI zake ? mATe keInamAM doSa dekhAya emAM ' , nathI, paNa te doSa khAtara tene dhikkAravo te khoTuM che. kAraNa ke beTAnI niMdA karavAthI ApaNe te bAbatane vadhAre puSTa karIe chIe, ane vAraMvAra tene vicAra karavAthI ApagAmAM paNa tenAM bIja ghara kare che. paNa jo ApaNe A sAthe ema vicAra karIe ke azubha e kaI nahi paNa zubhanI aprakaTa sthiti che to pachI kenAmAM bezubha dekhAya te tethI ApaNe khATA chIe, ema mAnavAne kAraNa nathI.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kenpharansa hera. - ApaNe kAcuM jAmaphaLa joIe chIe. te khAvAne lAyaka nathI. jo ke hAlanI sthitimAM te khAvAmAM AvyuM hoya to zarIramAM bAdI utpanna kare, paNa te uparathI te kharAba ja che ema ApaNe kahI zakIe nahi. ApaNe badhA paramAtmAnuM pada pAmavA tarapha lakSa rAkhI AgaLa vadhanArA chIe. haju te kAcA jAmaphaLanI mAphaka zaktio vikAsa pAmI nathI. mATe te uparathI te jAmaphaLanI mAphaka koInI niMdA karavI e beTuM che. AvAM AvAM jagatamAM aneka ardhasatya che, ane je syAdAda daSTithI vicAra karavAmAM Ave to temAM ' rahelI satyanI amuka apekSA ApaNe zodhI kADhIe, ane tenI sAthe temAM je apekSAonI nyUnatA che, te pUrI pADI zakIe. A rIte ApaNuM jJAna vizALa thAya, ane sarvanI sAthe haLImaLIne cAlI zakAya. jema jema manuSya vadhAre apekSAo samajato thAya che, tema tema te vizALa hRdayane thAya che, ane je sarva apekSAo samaje che te sarvajJa bane che. - A cAThAda zaili pramANe ApaNA kuTuMbamAM, ApaNe mitramAM, ApaNI konpharansamAM, ApaNA bIjA pratyenA vartanamAM je vAtavAmAM Ave to sarva jhaghaDAonuM samAdhAna thaI jAya ane sarvatra zAnti vyApI jAya. A vicAranI dRSTimAM eka prasiddha amerikana tattvajJAnInA zabda darzAvI A lekha samApta karavAmAM Ave che. Let there be many windows in your soul. That all the glory of the universe May beautify it. Not the narrow pane Of one poor creed can catch the radiant rays That shine from countless sources. Tear away The blinds of superstition; let the light Pour through fair windows, broad as truth itself And high as heaven...... Your heart Shall turn to truth and goodness as the plant Turns to the sun...... be not afraid To thrust aside half-truths and grasp the whole, Ralph-waldo-Trine. vIrtha-sarva. gAma zarira nAma "va" hai se 'sara' mAM te . nita majupyke zarIrameM vIrya nahIM hai vaha manuSyatvake yogya hI nahIM hai. isI taraha jise AtmA hone para bhI AtmazaktimeM aura svabalameM vizvAsa nahIM hai vaha dharmake uMce sopAna para caDhaneko asamartha hai. zarIrake romaromameM karma lage hue haiN| yaha dharmazAstrakA vicAra [ prathama dRSTise ] manuSyako kamAhammata aura nirutsAhI banAtA hai, "itane
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahA vIrya-sata. karmoMkA nAza hama kaise kara sakeMge ? " yaha vicAra baDe 2 balavAnako bhI nirvala banA deneko kAphI hai. parantu dharmazAstrakA dUsarA vicAra bhI bhUla jAnA na cAhie; " jisa karmako hamane bAMdhA hai usakA nAza bhI hama kara sakate hai. AtmAkI zakti ananta hai aura isIse kSaNabharameM AtmA ananta karma samudAyakA nAza kara sakatI hai. pracaNDa sUryake sAmhane, badala dekhate hI dekhate bikhara jAte haiM. isI taraha jaba AtmA apanA saccidAnandamaya va jJAna-darzana-cAritramaya svarupa kA anubhava karatI hai taba usakI zakti baDI prabala ho jAtI hai aura vaha cAhe jaise karma kyoM na ho unake dalako dUra kara detI hai." aho'nantavIryo'yamAtmA vizvaprakAzakaH / trailokya cAlayatyeva dhyAnazaktiprabhAvataH // vizvako prakAzita karanevAlI yaha AtmA ananta zaktivAlI hai aura dhyAnazaktike prabhAvase yaha tInoM lokoMko calA sakatI hai. isase hame cAhiye ki hama Apatti par3ane para bhI, aneka vighnoMke Ane para bhI, AtmavizvAsako na choDeM. kyoMka AtmavizvAsa na honese hama kisI bhI mahatvake kAmako nahIM kara sakate. kisI bhI mahApuruSake jIvana caritrako paDhie, Apako sahajameM mAlUma hogA ki usameM aura guNa ho yA nahIM, AtmavizvAsakA guNa avazya hogA. jisa manuSyako AtmabalameM-apane sAmarthya meM vizvAsa nahIM hai vaha kabhI mahatvakA kAma kara hI nahIM sakatA. ___vyAkhyAna denevAleko isa guNakI AvazyakatA hai, likhane vAleko isa guNakI AvazyakatA hai, yuddhavIrako isa guNakI AvazyakatA hai, munijana bhI isa guNake binA AtmakalyANa kara nahIM sakate. koI mahatvakA kArya jise hama saMsArako acaMbhameM DAla de aisA kaheM vaha isa guNake abhAvameM pUrNa nahIM ho sakatA. isa liye hama jisa sopAna khaDe ho usase Age himmata kara baDhanA cAhiye. " hamase kyA ho sakatA hai ? " " maiM kyA kara sakatA hUM ?" aise vicAra rakhanevAlA manuSya kabhI apane nizcita kAryameM saphala nahIM megA. kahanAvata hai " rotA jAya to marekI khabara lAve !" maiM yaha kahanA nahIM cAhatA ki hama ekAeka pahale sopAnase sAtaveM sopAnako caDhaneke liye uchala kara apane pairoMko toDa baiThe; parantu mere kahanekA abhiprAya yaha hai ki, Atmazakti meM vizvAsa rakhakara sIDhI dara sIDhI caDhate jAnA cAhiye.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa heralDa. gore 2 baDe 2 parvatoMke pAra ho sakate haiM. jo uparake sopAna para caDhe, ve bhI mAre jaise manuSya the ve bhI Atmika balase hI usa daraje para pahuMce the. AtmazaktimeM vizvAsa rakha kara calanese hama bhI saphalamanortha ho jAyage. ". himmate saradA, madade khudA. " jisa kAmako eka puruSa kara sakatA hai usa kAmako dUsarA na kara sake, isakI koI vajaha nahIM hai. isa liye dusaroMkA bharosA choDa Atmabalake vizvAsapara hameM kAma karanA cAhiye kAraNa ki AtmAke liye koI kAma asAdhya nahIM hai. sAre jagatakA anubhava hama pAMcA indriyoMse karate haiM; indriyoMkA svAmI mana hai aura manakA svAmI AtmA; ata eva AtmA hI tribhuvanakA svAmI hai. vahI tribhuvanAdhIza mere zarIrameM baiThA huA hai. jo aisA vicAra dRDhatAse Ave to manuSyako himmata aura dhairyakA pAra hI na rahe. grIkakA vidvAna DimosthanIsa pacheise baDA bhArI vaktA ho gayA thA. vaha pahale pahala jaba rAjasabhAmeM bolaneko uThA taba usapara saba loga ha~sa paDe. usa samaya usane AtmazaktimeM-'satva' meM vizvAsa honeke kAraNa kahA ki "Apa bhale hI mujha para isa taraha ha~se, parantu Age calakara ApahI merI pratiSTA kareMge. " bolate vakta usakI jibha aTakI thI. usane nadIke kinAre jA muMhameM kaMkara DAla vaisehI bolanA zuru kiyA. isa taraha abhyAsa karate 2 vaha eka prasiddha vaktA ho gayA. yadi usameM AtmavizvAsa na hotA to vaha prasiddha vaktA na bana sakatA. yadi usane nirAza hokara dusarIvAra bolanekA yatna na kiyA hotA to vaha kabhI apane kAmameM saphalamanortha na hotA. pahale prayatnameM hI manuSya saphalatA pA jAya aisA koI niyama nahIM hai. cAhe. tumhe saphalatA na mile parantu prArambha kiye huai kAryako kabhI na choDo. tumhe cAhe hajAra bAra niSphalatA ho parantu kAmako na choDo.. vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH / prArabhya cottamajanA na parityajanti // uttama manuSya vighnoMse bAra 2 niSphalatA pAne para bhI Arambha kiye hue kAmako nahIM choDate. aisA honese kabhI na kabhI usa kAma meM saphalatA milahI jAtI hai. cAhe tumhe yaha mAlUma ho ki hamAre kAmakA pariNAma nahIM nikalA, parantu yaha nizcaya rakkho ki aisA nahIM hai; Apa vijaya pAneka samIpa cale jAte ho. antataH AtmA vijayI hai; jIta avazya milegI..
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIrya-satta. "Have faith in the ultimate triumph of the evolution of the soul within you, which nothing can finally frustrate." antataH ApakI antarAtmAkI unnatikA vijaya avazya hai, isapara zraddhA rakhiye kyoMki antameM usake ADe koI vighna hI na rahegA. moha rAjA yA duniyA ke viSayarupI subhaTa, AtmAko apane jAlameM pha~sAve; parantu AtmasiMha jaba apanA saccA svarUpa prakaTa karegA, jAla svayameva TUTa jAyagA aura bhramase jo meDasA dekha paDatA hai jAtA rahegA. usa samaya use anubhava ho jAyagA ki maiM hI zuddhabuddhamukta svarUpa hUM. zrImada hemacandrAcArya ne kumArapAla rAjAko jJAna diyA thA ki:---- prayAtu lakSmIcapalasvabhAvA, guNA vivekapramukhAH prayAntu / prANAzca gacchantu kRtaprayANAH, mA yAtu 'satvaM' tu naNAM kadAcita / cAhe capala lakSmI calI jAya, cAhe vivekAdika guNa na rahe, aura prayANonmukha prANa bhI nikala jAya, parantu manuSyakA 'satva' kabhI na jAnA cAhiye. "sata mata choDe sAMiyA, sata choData pata jAya." yoM to sat yA satva zabdake aneka artha haiM, parantu yahAM para isakA vyavahAra do arthameM huA hai: avvala 'AtmazraddhA' aura dUsare 'vIya.' jabataka manuSyameM AtmazraddhA hai tabataka vaha kabhI nahIM DaratA, cAhe use sampUrNa saMsAra kyoM na choDa de ? Atma zaktimeM zraddhA rakhanevAlA manuSya sampUrNa jagatapara Atmabalapte apanI sattA rakhatA hai. saba guNa AtmAke Adhina haiM, isa vAste cAhe mRtyu ho jAya parantu Atmika balakA nAza na karanA cAhiye. isake sAtha hI kumArapAlako yaha bhI upadeza diyA gayA thA ki AtmabalakI bhAMti zArIrika vIryakI rakSA karanA Avazyaka hai. vIrya manuSya ke zarIrakA rAjA hai. jaise rAjA vinA rAjyameM aMdhAdhudhI phaila jAtI hai, rAjya nirarthaka ho jAtA hai, vaise hI vIryahIna manuSya nisteja hojAtA hai, usake zarIrameM aneka roga hojAte haiM. zarIrake sAtoM dhAtuoMmeM vIrya mukhya hai. usake balase zarIrake saba yantra ThIka 2 calate haiM. parantu kahate hue duHkha hotA hai ki usakI-vIryakI TIka 2 rakSA Ajakala nahIM kI jAtI. usakA burI taraha nAza kiyA jA rahA hai, isase hama ucita samajhate haiM ki bhAvI santAnake liye do bAteM yahAM para likhI jAya. bacapanase hI niSkalaMka rItise brahmacaryakA pAlana kiyA jAve-barAbara vIryakI rakSA kI jAve, vyAyAma yAne kasarata kara zarIrake pratyeka aMgakI pUrNatA kI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1190 jaina kenpharansa he. jAve aura puSTiprada sAdA khurAka khAnemeM Ave to vRddha hone taka manuSyakA zarIra dRDha aura balavAna rahegA isameM kucha Azcarya nahIM hai. jo bhojana hama karate haiM use jaTharAgni pacAtI hai aura usakA rakta bana jAtA hai. usa khanakA vIrya banatA hai. vIryase jaTharAgni prajvalita hotI hai. isa bhAMti vIrya aura jaTharAgnikA paraspara vyavahAra hai, ve eka dUsareke sahAyaka haiM. parantu inameMse ekameM bhI vikAra -avyavasthA honese saba zarIrakI racanAmeM pharaka paDa jAtA hai. prAcIna samayameM jabataka vidyAthIM paDhatethe tabataka akhaMDa brahmacarya pAlana karate the. isIse ve baddhavIrya aura urvaretA kahe jAte the. vIryake baMdhanase aura usakA kumArgameM vyaya na honese vaha jaTharAgniko pradIpta kara zarIrake sava bhAgoMko bala detA thA. isIse prAcIna puruSAMke zarIrakI sthiti bahuta acchI thI, aura isIse, jisa zaktise dinarAta vidyArthiyoMko kAma paDatA hai vaha medhAzakti tItra aura balavAlI rahatIthI. unakA abhyAsa acchA hotAthA. unakI smaraNa zakti aisI hotIthI ki jisakA hAla sUna Azcarya hotA hai aura kabhI kabhI to hama usake satya honemeMhI zaMkA kara baiThate haiM. aisA honekA kAraNa hamArI zArIrika nirbalatA aura usase utpanna huI dimAgakI kamajorI hai. prAyaH aisA bhI hotA hai ki bAlaka kusaMgatike prabhAvase kuAcaraNake phaMdemeM par3a jAte haiM. dUsare baccoMke kuAcaraNa dekhakara ye bhI kuceSTAoMse vIryapAta karane laga jAte haiM. bhaviSyameM isakA pariNAma bhayaMkara hAnikAraka hogA, isakA inhe svapnameM bhI vicAra nahIM hotA. ve aisI 2 kriyAoMko eka prakArakA khela samajate haiM. parantu " paDI Teva TAlI huI nahIM TalatI" isa vAkyake anukUla eka daphA paDI huI Adata barAbara kAyama rahatI hai. isa taraha bacapanameM brahmacaryakA bhaGga hotA hai, vIryakA satyAnAza hotA hai. aya nirdoSa ajJAna vAlakoM ! tuma kaise kuAcaraNake phaMdemeM paDa gaye ho ki khoTe mArga para cala kara apane zarIrake rAjA vIryakA kisa taraha nAza karate ho isakA tumheM kucha bhI vicAra nahIM hai ! aise durguNameM par3e hue bAlaka sacamuca dayApAtra haiM. mAvApa aura baDe buDhoMkA isa viSayameM baDA gaMbhIra kartavya hai ki isa bAtapara pUrA 2 lakSa deM ki unake bAlaka kaise sAthiyoMkI saMgAte rahate haiM. yAda koI roga Adike kAraNa na hone para bhI bAlaka kamajora hotA jAna paDe to isa bAtakI talAzI karanA cAhiye ki bacce kuTeva to na par3a gaI haiM? talAzI karanepara
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 jo kuTeva hI jAna paDe to usake mahA duHkhadAyaka pariNAma para vicAra kara phorana bacceko kuTevase chuDAnekI tarakIba karanA cAhie. aphasosa ! aphasosa ! behUdA zarama isa bAremeM satyAnAza karatI hai aura bhaviSyata kabataka hAni karatI rahegI yaha kahA nahIM jA sakatA hai. 'aisI bAta hI kaise kI jaya?' aise hAnikAraka vicArako choDa denA cAhiye aura ajJAnavaza zarIrasampattike nAzaka kuemeM paDe hue baccoMkA uddhAra karanA cAhiye yaha baDoMkI pharja hai. vIryasrAva dvArA zarIrasampattike naSTa honekA isa samaya eka aura bhI kAraNa utpanna ho gayA hai aura vaha bhI prabala kAraNa hai. vaha yaha hai ki ghRNita upanyAsa, aura zRMgArase labAlaba bhare hue nATakoMkA dekhanA-paDhanA Adi ye saba kAma vAsanAko uttejita karate haiM aura manuSya ke hRdayameM kAmakA rAjya sthApana kara dete haiM. usa samaya manuSyakA mana AdhIna nahIM rahatA. indriyeM manako apane 2 viSayakI ora le jAtI haiM. kAmadevake AdhIna hue manuSyakA vIrya ruka nahIM sakatA, cAhe phira vaha kisI bhI taraha nIkale. - kitanehI nyAyI aura vicArazIla manuSya yadyapi para strIko mA, bahana, beTIkI dRSTise hI dekhate haiM, aisA hone para bhI unameMse kaI eka svastrImeM itane lolupa rahate haiM ki vIryakI hotI huI apAra hAnikA ve vicAra bhI nahIM karate. kevala vyabhicArase hI vIryakA nAza nahIM hotA hai; vIyakA nAza hotA hai hada pAra viSayAsaktise. kitanehI vacoMke balakA nAza bAlavivAhaseM ho jAtA hai. jo samaya vIryake pakanekA hotA hai usI samaya kIryakA ayogya vyaya kara diyA jAtA hai. isakA pariNAma yaha hotA hai ki ve javAnImeM hI bur3he ho jAte haiM, AMkhAkA teja ghaTa jAtA hai, muMha pIlA par3a jAtA hai, zarIrakI kAnti nahIM rahatI, zarIrake dhAtuoMke rAjAke nAza honese jaTharAgni maMda paDa jAtI hai. khAyA piyA nahIM pacatA, khUna sApha nahIM banatA aura na navIna vIrya pedA hotA hai. isa bhAMti anarthaparaMparA hotI jAtI hai. vIyako mastiSkake sAtha baDA sambandha he. vIrya naSTa honese jJAnataMtu bhI nibala ho jAte haiM. isase bAlavivAhake bheTa caDhe hue bacce vidyAbhyAsa bhI acchI taraha nahIM kara sakate, vidyA aura strIkA dunA bojhA paDanese ve bilakula azakta ho jAte haiM. aisI sthitimeM paDhate rahanese ve na komakA bhalA kara sakate haiM aura na apanA. unakA janma hI zArIrika duHkhamaya sthitimeM vyatIta hotA hai. Atmazreya karaneke unake vicAra hRdayake hRdayameM hI rahe jAte haiM; kyoM ki una una vicAroMko kAmameM lAnekI zakti unameM rahatI hI nahIM hai,
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa hera. / ina saba bAtoMkA kAraNa DhUMDhaneko dUra nahIM jAnA hai. isa ayogya vIrya'nAzako rokane ke upAya kyoM nahIM kiye jAte haiM ? mA bApakA doSa hai yA bAlakoMkA yaha vicAra karane yogya prazna hai. mere vicArameM to lokalAja, vehudA zarama, aura isa viSayake jJAnakA na honA hI isa anarthake kAraNa haiM. " baccoMko hama aisI bAta kaise kareM ? hotI hUI rIti kyoM kara toDI jAya ? aisI bAtakA kahanA to azlIla hai ! aisI bAta karanese nirlaja kahe na jAyage ? " ye vicAra hI kharAbI paidA kara rahe haiM. vivAha honeke thoDe hI dina bAda beTe aura bahuko eka sthala sulAte hUe to mAbApa Adiko lajjA nahIM AtI ( balki apanA cAturya samajate haiM ) aura apane beTekI zArIrika sampattikA nAza na hokara roga na baDhe isake bAremeM upadeza dete hue lajjA AtI hai ! pazcimake dezameM to aisI 2 zAlAyeM haiM jahAM ina viSayoMpara vyAkhyAna diye jAte haiM. zarIrakI racanA sambandhI vyAvahArika jJAna diyA jAtA hai.. parantu aphasosakI bAta hai bhAratameM isa samaya behadA zarama-hAnikAraka lokalajjAne ghara ghAlA hai. sAtha hI yaha bhI kahanA paDegA ki 'zArIrika tatvavettA' bhI aba bahuta kama haiM. sAmAnya lokamata kaisA hI kyoM na ho parantu yaha vAta vicAra kara kAmameM lAne yogya avazya hai. aise 2 pustaka aura isa viSayakA jJAna jitanA baDhe utanA hI acchA. ' naitika himmata 'kI hama logoM meM baDI kamI hai, svataMtra vicAra prakaTa karanevAle kahAM milate haiM? jabataka gaDariyA pravAhako na chor3eMge aura "bApake khAre kuvekA pAnI pIne " ke vicArakA tyAga kara jisa mArgase unnati ho usa mArgako grahaNa na kareMge, tabataka udayakI AzAke cinha bahuta dUra haiM. brahmacarya kaise acchI taraha pAlana ho saktA hai ? kisa mArga para calanese vIryakI rakSA ho sakegI? vIryanAzakA zarIrasampattike nAzake sAtha kyA sambandha hai? aise 2 viSayoMkA bhinna 2 karake pratipAdana karane vAle pustakoMkA khUba phailAva honA cAhie. sadjJAnake phailanese avanatike kAraNa dUra hoMge aura prajAkA zarIrabala va buddhivala vaDhegA. jInakA zArIrika bala aura Atmika bala ucca prakArakA hogA ve bhArI bhArI saMkaTa Ane para bhI, aneka vinoMke Ane para bhI, usa para vijaya pAyeMge. saMkaToMpara jaya pAnese unake balameM aura bhI vRddhi hogI, aura Age cala kara ve aura bhI kaThina mArgapara cala sakeMge aura antameM apane sAdhyakI siddhi kara sakeMge. V. M. S.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sphuTa noMdha. sphuTa nAMdha. Editorial Notes. 193 jaina vidvAnone AmaMtraNa. alpa jJAna mahA ANu " A kahevatanuM satya anubhavavAnA eka prasaMga eka aMgreja TIkAkAre hamaNAM ApyA che. mI. huTa vArana nAmanA eka aMgreja ke je keTaluMka thayAM jaina dharma pALe che temaNe " Jainism in Western Garb, as a Solution to Life's great Problems e nAmanuM pustaka aMgrejImAM bahAra pADayuM che ane temAM jIMdagInA mahAna praznAnuM nirAkaraNa jainadaSTie parantu pAzcimAtya zailimAM ApavAno yatna karyo che. KHy .. A pustakapara avalokana mI. raeNDagreva nAmanA koi lekhake laMDananA " AkaSTa rivyu " nAmanA mAsika patramAM lakhyuM che, jemAM teNe potAnA alpajJAnane lIdhe-nahi ke irAdApUrvaka-jaina dharmane saDa anyAya ApyA che. avalokanakAra temAM jaNAve che ke, jaina dharma lukhkhA che; vAdavivAdagrasta che; Izvarane nahi mAnanArA hAi te hRdaya vagaranA che; tenA dvaitavAda buddhine asaMtoSakAraka che; jaMtu ane vanaspati paranI dhyAne tenA siddhAMta mUrkhatA bharelA che; AtmAmAM jaDanA pravezathI du:kha utpanna thavAnI tenI mAnyatAe tenA bhaktAne, ghaNAja kaMTALA Ape tevA sAdhupaNA tarapha vALyA che; vaLI tenuM dRSTibindu-sarvajJapaNAnI prAptinuM dRSTibiMdu evuM che ke jemAM AtmA jANI zake badhuM, paNa kare nahi kAMi evI sthiti che, tethI te dRSTibiMdu na game tevuM ane mUrkhatAbhareluM che. * avalokanakAranA kula zabdanu TAMcaNa ame nIce ApIe chIe:--- JAINISM IN WESTERN GARB, AS A SOLUTION TO LIFE'S GREAT PROBLEMS. By Herbert Warren. 7 ins. X 4 ins, pp. xi + 129 + 1 plate. Madras: The Minerva Press, 33, Popham's Broadway ( London Agents: Mess's Luzae & Co., 46, Great Russell Street, W. C. ). Price As. 12 (I. s ). THERE is comparatively little literature on Jainism in the English tongue, so that this very clear and terse exposition by Mr. Warren will be especially welcome to English students of Indian philosophies and theologies. Some of the Jain tenets are both curious and interesting. On the subject of existence and non-existence, Mr. Warren's remarks remind one of Hegel The clear cut concept of individuality fundamental in Jainism, and its unflinching defence of free-will,
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 jaina kaeNnpharansa heralDa. jaina phIlasuphInA uMDA abhyAsanA abhAvane lIdhe thavA pAmelA ukta gaMbhIra AkSe pine vidvAna jaina munirAje ane paMDitAe jatA karavA joitA nathI. jema te AkSepa ; jatA karavA jevA nathI temaja, te apamAnanA khAsa irAdAthI nahi lakhAyelA hAI pratyu, ttaramAM kaDavA zabdonA prayoganI paNa jarUra nathI. je jarUra che te eTalI ja che ke, zAne anubhavI munimahAtmAo ane abhyAsI zrAvakee ukta AkSepone radIo janazAstrAdhAre ane tarkazAstrAdhAre ApavA bahAra paDavuM. jainetara vidvAnonA vicAre badalAvavA mATe * sAmAnya lekhakonA hAthathI lakhAtA khulAsAne ame puratA mAnatA nathI ane tethI ja evA prayAsathI ame vegaLA rahI pracaMDa vidvAnone A mAsikadhArA khulAso bahAra pADavAnuM AmaMtraNa ApavuM egya vicAryuM che. ane amane AzA che ke pavitra jaina dharma upara kharo prema rAkhanArA vidyAne Ave vakhate pramAda sevaze nahi ja. jJAnIonAM kathana ane padArthavijJAnIonI zodhonAM pariNAma vacce Azcaryajanaka maLatApaNuM. phonogrAmanI zodha pAchaLa atyaMta kharca ane zramano bhoga ApyA pachI bhASAnA pudgala hevAne je siddhAMta padArthavijJAnazAstrIo badhavA lAgyA che tene te ja siddhAMta gupta jJAnavALA jaina "da" e-Seers athavA " jJAnIo " sthUla pravegonI khaTapaTamAM utaryA sivAya mAtra AMtardaSTithI jANI ane bodhI zakyA hatA. paraMtu eNDIsane jaDa piTI pAse zabdo bolAvI lekene pratyakSa purA kyAM sudhI Apyo na hato tyAM sudhI jaina zAstrakAro athavA jJAnIo athavA "dAe enA zabdamAM ghaNAeka keLaare points worth noticing; and the intense desire of Jainas to avoid inflicting injury on any living creatures, one can admire to a certain extent. But even Mr. Warren cannot save Jainism from being condemned as dreary and scholastic, It lacks a God and is thus without a heart. Its essential pluralism prevents it from satisfying the intellect. It renders the principle of non-injury absurd by applying it to non-selfconscious forms of life, even insects and vegetables. Its con: cept of evil as due to the influx of matter into soul leads its devotees into the most disgusting asceticism. And its aim, that of rendering the individual soul omniscient, reducing it to a condition in which it knows everything and does nothing, is not only unattractive, but also absurd. The volume has, as frontispiece a portrait of the late Jain philosopher, V. R. Gandhi, B. a. H. S. RevgRoi E.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakuTa nedha. vAyelA kahevAtA janene paNa vizvAsa besato nahato. evI ja rIte bIjI ghaNI bAbatomAM pUrvanA mahAna daSTAonA zabdone AjanA zodhake ane abhyAsIo pratidina kharA pADatA jAya che. thoDAeka varasa upara eka jaina grejyueTa amAruM lakSa jainahitopadeza bhA. 1ne pR 111 mAMnA nIcenA zabda upara kheMcIne kahyuM hatuM ke "A kevuM koLakalpita lAge che ! AvAM AvAM nApAyAdAra ane asaMbhavita kathAno paricaya thayA bAda kaNa jaina zAstro para zraddhA rAkhI zake?" jainahitapadezamAMthI te mahAzaye batAvelA zabdo nIce pramANe che:-- "manuSyanuM AyuSya 120 varSanuM, hAthI 120, ghoDA 40, vAgha '4, kAgaDA 100, gadheDA 24, geMDA 20, sArasa 60, kecapakSI 0, kukaDA ,, bagalA 60, sarSa 1ra0, samalI para, sUvara 50, kAnakaDIA (vAgela) 50, haMsa 100, siMha 100, kAcabo 100thI 1000, gIdhapakSI 100, bakarI 11, kutarA 1rathI 16, ziyALa 13, haraNa 24, bIlADI 12, sUDe 12, bapayA 30, mAchalAM 100thI 1000, uMTa 25, bheMsa 25, gAya rapa, bela 25, gheTA 16, rUpArela callI 30, ghuvaDa tathA cIbarI 50 varSa, ju-kaMsArI 3 mAsa, vIMchI 6 mAsa, cIre priya java 1 mAsathI 6 mAsa, garoLI 1 varasa, kAMkI 1 varasa, kIDI 48 divasa, uMdara 2 varSa, ane sasalAnuM 1thI cauda varSa sudhInuM AyuSya che." A zabdo jyAre amane batAvavAmAM AvyA tyAre hAlanA zodhakane maLelI hakIkatathI ame jANatA nahatA. paraMtu tyArabAda mAtra thoDA divasa upara "keLavaNI " nAmanA mAsikanA phebruArI 1813 nA aMkano nIceno phakaro amArA vAMcavAmAM Avyo - "prANuonI AyuSya maryAdA-A saMbaMdhI keTalAka AMkaDA vartamAna zodhanA pariNAme nIce ApyA che-ke-phalAI nAmanI mAMkha 24 kalAka jIve che. me-julAI nAme mAMkha 6 aThavADiyAM jIve che. pataMgiyuM be mahinA jIve che. Agiyo kIDe ane madhamAkha eka varSa jIve che. sasalAM ane gheTAM 6thI 10 varSa jIve che. varU 15 varSa jIve che. bulabula pakSI 12 varSa jIve che. kUtare 15thI 25 varSa jIve che. gheDa 25-30 varSa, garUDa pakSI 30 varSa, haraNa 30 thI 40 varSa, tathA bagale, siMha, ane rIMcha 50 varSa jIve che. kAgaDo 80 varSa jIve che. kaca, pipaTa ane hAthI 100 varSa jIve che. AIhI nAme eka prakArane vele 200 karatAM vadhAre varSa jIve che. keTalAMka kSe 300, 500 ke 1000 varSa jIve che. devadAranuM jhADa 1ra00 varSa jIve che. keLavaNI. phebru. 1813. amArA upara jaNAvelA jaina grejyueTa mitra ane bIjAo A AMkaDAone jaina zAstrakAroe lakhelA AMkaDAo sAthe sarakhAvaze te mAlama paDaze ke, bane lagabhaga maLatA Ave che. je no taphAvata jaNAya che te jJAnIonA ane padArthavijJAnIonA jamAnAnA deza-kALa vaccenA taphAvatane AbhArI che; kAraNa ke eka ja jAtanAM prANI ekadezamAM jeTalAM varSa jIve te karatAM bIjA divasamAM bahu yA ochA varSa jIve e saMbhavita che. bAhya daSTinI madadathI uMDAmAM uMDA utarIne karAtI zenAM pariNAma, bAhya daSTi ke kaI ja sAdhananI madada vagara AMtara cakSuthI jovAyelAM satyane jUpha pADI ApavAnuM nahi paNa sAbIta karI ApavAnuM kAma bajAve che e keTale AnaMdane viSaya che. !
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 176 jaina kaeNnpharansa hera. navA jaina baeNrIsTarane mAna. zrIyuta makanajI ThAbhAI , . . .. E, Bar-at-law vilAyatathI pAchA pharatAM tA. 15 mI eprIlanA divase temanA mAnamAM eka bhavya meLAvaDo atrenA zrI jaina eNsesIezana opha InDiA taraphathI karavAmAM AvyuM hatuM, jemAM keTalAka jANItA jaina agresaree hAjarI ApI hatI. atyAranAM gAyana, prItibhojana ane nirdoSa vArtAlApathI prasanna thaI sabhAjane zrIyuta makanajIbhAIne caLakatuM bhaviSya IcchI chuTA paDayA hatA. eka vakhata ApaNuM mahAna kenpharansanI uttama prakAre AnararI sevA bajAvanArA A baMdhune ame paNa AbAda aMdagI icchavA sAthe saMghasevAnA kAmamAM prathama mujaba ane tethI paNa vadhAre pramANamAM bhAga letA jevA umeda rAkhIe chIe. pragatino pavanaH ApaNe zuM te pavanathI dUra rahIzuM ? sthAnakavAsI jaina kema ke je ApaNI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina phoma karatAM ghaNI pAchaLa jAgI che te koma chellAM cha varSathI kanpharansanI saMsthA sthApIne pAMca beThaka karI cUkI che ane gayA'mAsamAM dakSiNa sIkaMdrAbAda mukAme maLelI temanI konpharanse te rU. 3ra000 jeTaluM eka sArUM phaMDa mAtra 400 jeTalAja pratinidhionI hAjarI chatAM karyuM che. dakSiNamAM eka jena bAlAzrama kholavAnuM TharAvI te khAte kaeNnpharansa ophIsa taraphathI amuka bhAsika madada ApavAnuM paNa TharAvavAmAM AvyuM che. vaLI te komanA eka patrakAre, keTaluMka thayAM kaeNnpharansa oNphisamAM bolAveluM "vittajaka kaM" paNa A saMmelanamAM sArI sarakhI madada meLavI zakAyuM hatuM ane te ja patrakAre amuka munine lagatA gaMbhIra TAnuM samAdhAna karAvI "jaina zAstroddhAra" mATe eka navuMja kuM kholAvyuM hatuM ane temAMthI rU. 5000 nuM eka presa konpharansa oNphisa mATe kharIdI sutronAM zuddha bhASAMtara taiyAra karAvavA tathA chapAvavAnuM TharAvyuM hatuM. A uparAMta eka evo paNa saMtoSajanaka TharAva thayo hato ke jainanA traNe phIrakAo vaccenA kaleSane dUra karavA mATe je dareka vargamAMthI 25-25 membaro nImavAmAM Ave to te kAmamAM paisA, mANasa ane parizramane pitA taraphano phALo ApavA te kaoNnpharansa taiyAra che. * " A sarvaparathI sUcita thAya che ke sadarahu bhAIbaMdha komane pragatine pavana lAgI cUkayo che. sthA. jaina bhAIo hamaNAM kAMIka niMdrAmAMthI jAgavA lAgyA che e kharUM, paNa hajI temane ghaNuM karavAnuM bAkI rahe che. ApaNuM zvetAmbara bhAIoe A tathA bIjI bhAIbaMdha kemonI pragati joI potAnI dhImI paDelI cAla utAvaLI ane sudaDha karavA kamara kasavI joIe che. ApaNe AzA rAkhIzuM ke AvatI paMjAbamAM maLanArI ApaNI kaoNnpharansa sIkaMdrAbAda kaeNnpharansa karatAM paNa vadhu phaMDa karavAmAM ane vadhu susaMpa utpanna karavAmAM tathA vadhu vyavahArU TharAvo javAmAM phatehamaMda thaze.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina liTarecara sosAyaTI Jain Literature Society. The annual meeting of the members of the European Section took place at the India Office Library, London, on January 20th, 1913 The President of the Society, F. W. TAOMAS, Esq; M. A,, Ph.D., and the Hon. Secretary Mr. H. WARREN, were present. The following report & accounts for the year 1912 were read and approved. During the period which has elapsed since the last meeting of the European Section, which took place on February 19th, 1912, the following events have occurred: Prof. Dr. HERMANN JACOBI, of the University of Bonn, Germany, has accepted the Office of Honour as President of the Society. The late Mr. G. M. MEAPANI, B.A, LL B., one of the Society's most active members, was obliged to leave London in July, 1912, on account ef an illness from which he did not recover While in fombay, he was nevertheless successful in procuring for the Society the following three dona. tions, which were receivels in London, in August: PS70 for the publication of an English translation of the Pravachanasara of Kundakunda Acharya: arrangements for the translation are still in progress. PS70 for the Svadvadamuniari which is now being translated by our member in St. Petersburg, Dr. MIRONOW, Ph. D. PS 35, part of a promised PS70, for the Saddarsanasamuccaya, which is being translated by our member, Prof. Dr L. SUALI. :: This money, PS 175 in all, is banked with Messrs. BARCLAY & Co., Ltd., Bankers, Pall Mall East, London, in the joint names of F. W. THOMAS, Esq., M. A, Ph., D., and Mr. H. WARREN. The following new members have joined the Society. EUROPEAN SECTION. Prof. Dr. HERMAXX JACOBI' of Bonn. CH TAWYEY, Esq MA, CIE, London, Prof. JAMES H WOODS, of Cambridge, Mass., Dr A. Foxann, of Christiania, Norway, HERRE EIXAR SCHMIDT, of Gopenhagen Denmark. INDIAN SECTION. SITAI PRASAD BRAMACHARI, of Bombay, Puu KIRPA RISHI, of Patti, CHANDANMAL NAGARI, of Choti Sadri, MANILAL HUDANI, MALL B. of Bombay, AJIT PRASADA, MA, LL B, of Lucknow CJIXADAS NAIXAR, of South ARCOT.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 178 jaina konpharansa hera9. -- * * , , , , , ACCOUNTS. $ 1. d. 8 at 10 Cash on hand as per last account Cash received during the year:-- June 1st, from Damji Kessowji, donation... ... Aug; 3rd, from Sitalprasad Bramachari, donation... Aug; 3rd, from Maneckchand Hirachand Javeri J. P. donation 1 0 0 10 0 0 . * 0 0 0 - $ 0. Cash opent. June 1st, 1912 for 200 "Rules" Cash on hand January 20th, 1918... * * % 3 184, cash at Bankers January 20th, 1913, PS 175 No change was made in the list of officers of the Section. svIkAra ane samAlocanA. muni saMmelana-riporTa: vaDodarAmAM zrImad vijyAnaMdasUri (AtmA rAmajI nA ziSyapraziSyAdi munimaMDalanuM samelana 13 mI juna 1412 ne dine thayuM hatuM, ane tene riporTa hiMdustAnI bhASAmAM chapAI bahAra paDela che. A muni saMmelananA TharAvo tathA bhASaNe samagra munivargane eTalA badhA upayogI che ke amoe gata agasTa mAsanA aMkamAM bIjA viSaya paDatA mUkIne paNa tene mutesara ahevAla ApavAmAM gyatA dhArI hatI. AvAM munisamelane dareka gacchanA thAya ane pachI enna muni saMmelana' thAya ema ame aMtaHkaraNapUrvaka IcchIe chIe. munio amArA tAraka che ane peTA bhAgethI sIdhe raste calAvanAra che, ema sarva kabUla karaze. je te ja munio pitAnAmAM sudhAre, pragati ane ucca Ti para AvavA vIryavAna thavAnI jarUra pIkAraze te amArAmAM sahaja sudhAre thaze e niHsaMzaya che. ame A munisaMmelananA kAryavAhakane aMtaHkaraNapUrvaka dhanyavAda ApIe chIe ane IcchIe chIe ke bhaviSyamAM AvAM vadhu saMmelane bharAze. ratnaciMtAmaNi sthA. jaina mitramaMDaLa-19 me vArSika ripaTa saM. 1967. A maMDaLane udeza te komanA bALakone vyAvahArika keLavaNI sAthe dhArmika keLavaNI ApavAne che. te mATe nezanala iMglIza skUlamAM vidyArthIone mokalavAmAM Ave che, ane sAthe dhArmika zikSaNa mATe jainazALA calAvavAmAM Ave che. vyAvahArika zikSaNa mATe vidyArthIone bIje sthale lavAjama ApI mokalavA karatAM ApaNI jaina hAIskUlamAM (bAbu panAlAlanI) mokalavAmAM Ave te ISTa che, ke tyAM sAruM zikSaNa maLe, ane tethI kharcamAM thato bacAva strIkeLavaNI AdimAM vaparAya te sAruM. dhArmika abhyAsamAM kaMI paddhatisara zikSaNa apAya te sArU ane te mATe konpharansa taraphathI taiyAra thayela
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkAre ane samAacanA. 178 abhyAsakrama jovAnI amo bhalAmaNa karIe chIe. A saMsthA keTalAka varSo thayAM ughatI hatI te hamaNanA kAryavAhakanA ekatra baLathI jAgRta thaI che e jANI AnaMda thAya che ane AzA rahe che ke kAMIka upagI kArya karI bajAvaze. aneka kArya hAtha dharatAM ekane ja hAtha dharI tene pUrNa Toce pahoMcADavuM e atyaMta prazaMsanIya ane mAnaprada che. svAdhyAya mALA-prathama rana-- (saMgraha karI prasiddha kartA cunilAla vIracaMda nALIeravALA-bharUca. pR. 80 padmavilAsa pri. presa. bharUca.) AmAM "zrI paMcAstikAya rahasya ane pAramArthika vacanAmRtone prakAza" che. dravyAnuyoganA abhyAsIne paMcAstikAya e pustaka avazya avalokavA jevuM che, ane tyArapachI temAM rahela garbhita vAkyone hadayamAM utArI tenuM vAraMvAra manana karavA yogya che; tethI te vAke, AmAM saMgraha karela che. mATe upayogI thaze. mUlya amArA jANavA pramANe kaMI che nahi. joIe temane TIkITa bIDI maMgAvI levuM. hiMmata kAvya--( kartA rA. himatalAla DAhyAbhAI zAha. mahuvA, mahuvA tribhuvanapresa pR. 24. mUlya lakhela nathI). AmAM anukramaNikA nathI, tethI gaNatrI karatAM 16 kAvya che. kAvyamAM jevI hRdayamAM ane bhAvalAsa uchaLavo joIe tevo nathI, bhASAmAM karkazatA che, chatAM prayAsa uttejayo gya che, dhIme dhIme temAM kaMI teja prakAze evuM saMbhave che, chatAM tevuM teja AvyA vagara prasiddhimAM mUkavAnI utAvaLa karI hoya tema lAge che. kAvya e kaMI gadhamAM mUkAtA viSayane chaMdamAM goThavI devuM e nathI, e khAsa dhyAnamAM levAnuM che. vaLI vyutpatti bahu avyavasthAvALI che. saMskRtanuM jJAna na hovA chatAM lekhakoe zuddha gujarAtI bhASA tarapha khAsa lakSa ApavAnuM che. pote kabUla kare che ke - gIrvANu jJAna nava purNa na gurjarInuM, nA purNa na vaLI vAMcana che majhenuM; evuM pratIkuLapaNuM sahu pAsa dIse, zuM kArya sAdhana bane prIya mitra viSe. pR. 11 AmAMja purNa, pratIkuLa, pIya, vIve e zabdo kharI rIte pUrNa, tikuLa, priya, viSe ema joIe ane AvI rIte sthAne sthAne hasva dIghInI mimAMsA rAkhIja nathI. cIta, zuddhI, buddhI, vyathIta, kSatI, vIcAra vagere zabda keTalA gaNAvavA ? vaLI prAsaMtruTi paNa keTaleka ThekANe dekhAI Ave che -vasaMtatilakAttamAM "Aje juvAnI punaHkAle jarA jaNAze." pR. 15 ane doharA "bALalagnanI jhALanI, lAgI karI Theza.' pR. 21, ATaluM daya saMbaMdhe kahyA pachI have guNa tarapha jaIzuM. rA. hiMmatalAla eka jaina, yuvaka lekhaka che, ane kavitA karavAnA ghaNu zokhIna che. A patramAM eka be vakhata (mazakti Adi) prasiddha thayela che ane jainazAsanAdi patramAM Ave che. prayAsa jArI rAkhaze te dhIme dhIme jene madhyama yA sAmAnya kavitA kahevAmAM Ave che tevI kavitA-uparanA deSa nivAratAMbanAvI zakaze. teo je khaMDakAvya ( jaina itihAsamAM prakhyAta purUSanA saMvAdo-vastu laI) karaze to te kSetra sArI rIte
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kenpharansa hera, beThavA jevuM temane jaNAze. temane viSayonI cuMTaNI sArI che. chevaTe temanA eka kAvyamAMthI nIcenI kaDIo prAsaMgika banAvo mATe upayogI jANI TAMkI ame samApta karIzuM. kaleze kadAgraha thakI kaDavAza thAya, nice kusaMpa vadhatAM sukha sarva : IrSA baLe nija bIjAnI kare khuvArI, ajJAnanuM sakaLa kAraNa e vicArI. pR. 1-1ra. " * nirAdhAra mANasenA herane Azraya ApanAra maMDaLane riporTa-36-3-1ra thI 15-7-1ra sudhI, vaDhavANa -vaDhavANa zaheranI pAMjarApoLa AkhA kAThiyAvADamAM moTAmAM beTarI che, ane tenI pAse eTaluM samartha kuMDa-Avaka che ke pAMjarApoLamAM AvatA DhAra mATe kadI paNa bIjA pAsethI madada na mAgavAmAM tenA kArobArIo satya rIte garva le che jANI AnaMda thAya che. A 67 nA dukALamAM pAMjarApoLamAM na mukAtA garIba mANasonA DhoranI duSkALa prasaMge ghaNI vipatakAraka sthiti hatI. keTalAka garIbA pitAnAM gharabAra vecI pitAnA vhAlA DheranI rakSA kare che temane dhanya che; paraMtu ghaNu garIbanI dayAmaNI sthiti hoya che ane tethI temanA sTeronI tenA karatAM vadhu dayAmaNI sthiti hoya che; tevAmAM koI saMsthA ubhI thaI che. ekaThuM karI AvA mANasone TheranI rakSA arthe madada Ape e kharekhara Avazyaka ane upakArI che. - rIpeTavALA samayamAM rU. 3887-5-3 bhegA kyAM hatA ane temAM 324-13-3 ne saMtoSakAraka kharca karI sIlIka 640-8-2 che, ane 15-7-1ra pachI paNa jyAM sudhI varasAda na paDe tyAM sudhI cAlu rAkhavAmAM AvI hatI. sekreTarI ane kAryavAhIone A kArya mATe kharekhara dhanyavAda ghaTe che. AvI saMsthAo duSkALa jevA AphatakAraka bhayaMkara prasaMgoe utpanna thavA yogya che, chatAM gayA duSkALAmAM tathA A duSkALamAM A sivAya AnA jevI eka paNa saMsthA nIkaLI sAMbhaLI nathI e kharekhara vismayakAraka ane pachAtapaNuM sUcavanAra che. A rIpATamAM jarA amane vismayakAraka e che ke je saMsthAne riporTa che te kaye sthaLe Avela che te sthaLa mukha pRSTha ke bIje sthaLethI ekadama maLI AvatuM nathI, paraMtu Akhara bahu zodha karI tyAre anumAna pramANathI pR. 4 thA parathI samajavAmAM AvyuM ke vaDhavANamAM Avela che! ! ! nArIdarpaNamAM nItivAkaya bhAga 1 le- lakhanAra sau0 bAI rabA zAmajI bhAvanagara. bhAratabaMdhu pri. varkasa- pR. 16 kiM. be AnA.) lekhaka eka jaina zrImatI che ema jANI ane ghaNo AnaMda thAya che. vastumAM 84 viSayo che ane te dareka yAda rahI jAya tevI kahevatarUpe che. A moDhe karI dareka strI vate to eNka varga bane, saMsAra sukharUpa thAya ane jIvana premamaya nIvaDe. suMdara pasaMdagI karI yathAyogya svarUpamAM kahevato mUkavAmAM ukta strIlekhake ajaba cAturI vAparI che, ane tethI temane dhanyavAda ghaTe che. jainasamAcAra" nA grAhakone tenA adhipati rA. vADIlAle bheTa ApI hatI, ane ukta strIlekhaka paNa jaina kanyAzALA jaina zrAvikAzALAne gujarAtI kanyAzALAmAM abhyAsa karanArI bahene tathA temanA zikSakone tathA pativrata cAhanArI mAtAone bheTa tarIke ApavA mAMge che. joIe te TapAlakharca mATe be paisAvALI TIkITa "zAha lAlacaMda tribhuvana, kApaDabajAra mu. bhAvanagara e saranAme bIDI pustaka maMgAvI levuM.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ heralDa mAsIkanA vadhArA prAhitA mudrAlaya prInTIMga presa. amadAvA taiyAra che ! taiyAra che ! taiyAra che ! kAnpharansa ophIsanI cArava'nI athAga mahenatanuM apUrva phaLa. zrI jaina graMthAvali. judA judA dharma dhuradhara jaina AcAye!e bhinna bhanta viSaSeA upara racelA apurva graMtheAnI soMpUrNa yAdI A pustakamAM ApavAmAM AvI che. jaina Agama, nyAya, dilAsAkI, aupadezika, bhASA sAhitya tathA vijJAna saMbaMdhI graMthAnuM lIsTa, graMtha kartAenAM nAma, klAka saMkhyA, racyAnA saMvata, hAla kayA bhaMDAramAMthI kevI sthitimAM maLI zake tema che vigere sadhaLI hakIkata batAvanArU' A amulya pustaka che. vizeSa chuTaneTamAM graMthAne lagatI upayAgI mAhitI ApavAmAM AvelI che. graMtha ane pRSTa, graMthakartA ane pRSTa, racyAnA saMvat ane graMtha, evI rIte traNa prakAranI saMbhALa pUrvaka banAvavAmAM AvelI anukramaNikAe A pustakanI chevaTe ApelI che. A pustaka dareka pustakabhaMDAra, lAi brerI tathA samA maMDaLamAM avasya rAkhavA lAyaka temaja dareka jainane upayogI che. zrI jaina zvetAmbara kAnsa kIMmata mAtra rU. 3-0-0 zrI jaina zvetAMbara madirAvali, prathama bhAga. A pustakamAM gujarAta, kAThiyAvADa, kaccha ane mAravADa dezanA derAsarAnI ( dharaderAsara suddhAMta ) hakIkata ApavAmAM AvelA che. muMbainI kAnpharansa ophIsa tarathI mahAna kharca karI zarU karavAmAM Avela DIrekaTarInA amUlya temaja prathama LarUpe A pustaka jaina samAjanA hitane mATe bahAra pADavAmAM Avela che. hiMdustAnamAM AvelA ApaNA pavitra kSetronI yAtrA karavA janAra jaina bhAine A pustaka eka suMdara ( bhAmIyA ) tarIke thai paDavA saMbhava che A pustakamAM judI judI kalameA pADI derAsara vALA gAmanuM nAma, najIkanuM sTezana yAne meATAgAmanuM nAma tathA tevu aMtara, derAsaranu ThekANuM, bAMdhaNI, vaNuCna, baMdhAvanAranuM nAma, muLa nAyakanuM nAma, baMdhAyAnI sAla, pratimAjInI sakhyA, nAkarAnI saMkhyA tathA makAnanI sthiti vigere tamAma hakIkata savistara dAkhala karavAmAM AvI che. A pustaka rIyala sAijha 260 pAnAnuM suMdara puMThAthI badhAvelu che. bahAra gAmathI maMgAvanArane vI. pI. thI. meAkalavAmAM Avaze. kIMmata mAtra rU. 1-8-0 pAyadhunI muMbaI na. 3 - AsisTaMTa sekreTarI. zrI jaina zvetAMbara kAnsa
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhone namra vinaMti. pUjya munisahArAjAo, jana grejyueTa tathA vidvAna jaina lekhakone savinaya vinati ravAmAM Ave che ke jena vastIvALA lagabhaga tamAma zaheromAM mahAna konpharansane jiya vAva pharakAvato tathA konpharansanA sarva mAnya vAtra gaNAtA A sika patramAM konpharanse hAtha dharelA viSaya saMbaMdhI tathA samasta jaina minI sAmAjIka, naitika ane dhArmika unnati sAthe pratyeka vyaktinI Atmika unnati RAya tevA saraLa bhASAmAM lakhAyelA lekhone prathama pada ApavAmAM Ave che ane jena-bhavyatva sUcavanAra atihAsikane paNa khAsa sthAna apAya che. ane AzA rAkhIe e ke padavIdhArI jaina grejyueTanI mAphaka anya vidvAna jaina lekhaka tathA pujyamunimahArAjAo, vadhAre nahIM te mAtra varSamAM ekAda vakhata ATha daza pRSTha jeTalo lekha A tramAM lakhI mokalI rUma baMdhuone potAnI vidvattAno lAbha ApavAnuM mana upara leze. ( 1 ) A patra mATenuM lakhANa kAgaLanI ekaja bAjue, sArA akSarathI ane zAhI vaDe lakhavA tasdI levI. kAgaLanI baMne bAjue, athavA penasIlathI lakheluM lakhANa TAipomAM goThavatAM bahu aDacaNa paDe che temaja bhUle thavAne paNa vizeSa saMbhava che mATe A sucanA tarapha laya ApavA khAsa vinaMti che. ( 2 ) lakhANa moDAmAM moDuM dareka mahInAnI tA. 15 mI pahelAM amane maLavuM joIe. (3) lekhakane lekha je aMkamAM prasidhdha thaze te aMka ane nIyamIta lekhakane nIyamIta paNe sarva aMka masta mokalavAmAM Avaze. ( 4 ) pasaMda nahi paDelA lekhe pAchA mokalavAnuM banatuM nathI, jene joIe teNe TapAla kharca mokalI maMgAvI levA. ( 5 ) apakaTa prAcIna jaina gujarAtI sAhitya, dhArmika abhyAsa vadhe tevA saMvAda, zikSaNa sArI rIte ApI zakAya tevA abhyAsapATho, paTTAvalio, zilAlekho, graMthanI prazastio, prAcIna jaina pabhAvakanAM caritro vagerene khAsa prathama sthAna ApavAmAM Avaze. (6) rAjyakIya, dhArmika vivAdavALuM, nidAtmaka vagere ADe mArge doranAra ane kaleza upajAvanAra lakhANane sthAna bIlakula ApavAmAM nahi Ave. (0) lekhake pitAnuM pUruM nAma tathA ThekANuM lakhavA kRpA karI. te pragaTa karavA icchA hoya te te, agara tema na hoya te koI saMjJA-takhallusa mokalavuM. nanAmA lekha levA ke pAcho mokalavA baMdhAtA nathI. - mohanalAla dalIcaMdezAI bI. e. evuM evuM bI pInsesa sTrITa. mubaI. ' taMtrI. jaina e. kenpharansa hera9. : - - * - -
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina baMdhuo vAMco ane amulya lAbha lyA. zrI jaina zvetAMbara DIrekaTarI. vahAlA baMdhuo, Apa sArI rIte jANatA haze ke vaDodarA ane pATaNa konpharansa vakhate jaina zvetAMbara komanI Adhunika sthitI jANavA mATe sarve jaina baMdhuone vicAra thavAthI DIrekaTarI karavAnuM kAma konpharansa ophIse hAtha dhareluM hatuM. A mahAbhArata kAmanA prathama phaLa rUpe amadAvAda konpharansa pahelAM zrI jaina zvetAMbara maMdirAvaLa, bhAga 1 lo bahAra pADavAmAM Avyo hato. tyAra pachI konpharansa ophIsa taraphathI A muzkela kAmanA ditIya phaLa rUpe zrI jena vetAMbara DIrekaTarInA-bhAga 1 le (uttara gujarAta) ane bhAga 2 je (dakSiNa gujarAta) evI rIte be bhAga jene prajA samakSa prasiddhimAM mukavAmAM Avela che. A banne bhAgamAM samasta gujarAta dezanI prAcIna temaja arvAcIna jANavA lAyaka hakIkato dAkhala karavAmAM AvI che, jenonI vastI saMkhyA dekhADanArI gAmanI nizAnIo uparAMta tIrtha sthaLa, derAsara, tathA revenI saraLa mAhitI ApanArAM cinho vALa suMdara nakazo paNa Apela che. TUMkamAM jainonI vastI vALA chalA ane tAlukAvAra gAma, rAjya, najIkanuM sTezana ane tenuM aMtara, najIkanI pisTa tathA tAra ophIsa, derAsara, tIrthasthaLa, dharmazALA, upAzraya, pustaka bhaMDAra, lAIbrerI, pAThazALA, pAMjarApoLa ane sabhA maMDaLa vigerene lagatI saghaLI upayogI bAbatothI A DIrekaTarI bharapura che. A sivAya gAmavAra jJAti ane gacchanI kuMvArA, paraNelA, vidhura ane vidhavAnI temaja bhaNela tathA abhaNunI saMkhyA A DIrekaTarImAM samajapurvaka ApavAmAM Avela hovAthI dareka jana baMdhane ApaNI Adhunika sthiti najare tarI Ave che. vizeSamAM chalAvAra temaja janarala rIporTa tathA te uparathI upajatA vicArothI A DIrekaTarI jaina samAja mATe bahu upayogI karavAmAM lagAra paNa kacAza rAkhavAmAM AvI nathI. DIrekaTarI taiyAra karavA pAchaLa rU. 15000nI moTI rakama kharcavAmAM AvI che; te chatAM juja kiMmata rAkhavAnuM kAraNa kamAvAnI khAtara nahIM paraMtu zrImaMta temaja garIba jaina baMdhune A pustakane lAbha ApavAnuM che. mATe sarva jainabaMdhuo A moTo lAbha avasya leze ja evI amArI saMpurNa khAtrI che. kiMmata mAtra pahelA bhAganA rU, 0 12-0 bIjA bhAganA rU. 1-4-00 bane bhAga sAthenA rU. 1-140 nakazAnI chUTI nakala aDhI AnAnI piSTa kIkITa mokalanArane mokalavAmAM Avaze. pAmadhunI muMbaI- naM . - AsisTanTa sekreTarI zrI jana "vetAMbara konpharansa.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Rates for Advertisement. jAherakhabara ApanArAone amulya taka. , zrI jena vetAMbara konpharansanuM vAjIMtra gaNAtuM A mAsika ke jene hiMdustAnanA judA judA bhAgomAM vasatI jeno jevI dhanADhaya kAmamAM bahALo phelAvo che temAM jAherakhabara ApavAnA bhAvo nIce mujaba rAkhavAmAM AvyA che. eka peIja aDadhu peija pA peIja | cAra lAIna eka varSa mATe. | 30 cha mAsa mATe traNa mAsa mATe | 12 eka aMka mATe jAherakhabare hiMdI, gujarAtI yA aMgrejI bhASAmAM levAmAM Avaze. jAherakhabaranA nANAM agAuthI maLyA sivAya jAherakhabara dAkhala karavAmAM Avaze nahi. A mAsikanI mAraphata henDabala vahecAvavAnA bhAva patravyavahArathI agara rUbarU maLavAthI nakkI thaI zakaze, te mATe saghaLo patra vyavahAra tathA manIorDara vagere nIcenA zIranAme mokalavA. pAyadhUnI, muMbaI - 7 { - AsisTanTa sekreTarI. thI ja bebara konpharansa.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa haralDa. "satsAdhUnAM punarbhagavatAM mahArAja ! nazyantyevAmI pUrvoditAH sarve'pi kSudropadravAH yatasteSAM bhagavatAM pranaSThaM mohatimiraM, AvirbhUtaM samyagjJAnaM, nivRttaM sarvatrAgrahavizeSaH, pariNataM saMtoSAmRtaM, vyapagatA duSTakriyA, truTitaprAyA bhavavallarI, sthirIbhUtA dharmameghasamAdhiH // tathA gADhAnuraktamaMtaraMgamataHpuraM // yatasteSAM bhagavatAM saMtoSadAyinI dhRtisuMdarI, cittaprasAdahetuH zraddhA, AlhAdakAriNI sukhAsikA, nirvANakAraNaM vi. vidiSA, pramodavidhAyinI vijJaptiH, sadbodhakAriNI medhA, pramadAtirekanimittamanuprekSA, anukUlacAriNI maitrI, akAraNavatsalA karuNA, sadAnaMdadAyinI muditA, savoMdvega ghAtinI upekSati."-zrI siddharSaH " me to tuM, me nA to-nahi tuM zuge nithe, nahi je bIja, kyAMthI vRkSa ? phaLa kenA upara phaLaze ? hamArI hastImAM hastI, rahI hArI ajaba rIte, hama para ghAva karatAM vAva AvI tama upara paDaze." - pustA 8- 1.] vIra saMvat 2430. [guna, 1813. sphuTa neAMdha. Editorial notes. sAgaragaccha muni sammelanaparathI upajatA vicAro. jUdA jUdA gacchonuM kheMcavAmAM AvatuM lakSa. samAjanI unnatine ghaNokhare AdhAra sAdhuva upara che ema mAtra sAdhuo ja nahi paNa gRhasthavarga paNa khulI rIte kahe che; ane jeo upara unnatine AdhAra hoya teoe unnatinuM svarUpa ane unnatinAM sAdhana jANavA mATe tathA te jANapaNuM pramANe udyama karavA mATe ahoniza kaTibaddha rahevuM joIe e eka sarvamAnya siddhAMta che. je unnatinuM svarUpa teonA jANavAmAM na hoya te unnatine badale temanI pravRtti avanati kara
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 jaina veTha kaeNnpharansa haira9. nAra thaI paDe e svAbhAvika che. putra ghaNuM priya hovA chatAM putrane sArI rIte ucheravAnuM jANapaNuM na hovAnA pariNAme ghaNIeka mAtA pitAnA putranA jAyunA dukhanuM kAraNa thaI paDe che. tevI ja rIte koIpaNa samAjanA nAyaka-pachI te gRhastha ho vA tyAgI cheje te nAyako te samAjanI unnatinuM svarUpa jANatA na hoya, je teoe samAjanI hAlanI sthiti ane lakSabiMdu e be bAbatane bArIka abhyAsa na karyo hoya, ane hAlanI sthitithI AgaLa vadhI lakSabiMdue pahoMcavAne raste teoe na jANe haiya, te, teo pitAnA svAdhIna mukAyelA samAjane kAMI phAyado nahi ja pahoMcADI zake, badhe jeoe pitAnA uddhAra mATe temanA upara saMpUrNa vizvAsa mUkyo hato te pitAnA te vizvAsane bhaMga thayo mAne e dekhItuM ja che. temaja, jeo unnatinA mArgane jANavA chatAM pitAnA svAdhIna vatatA samAjane te bhAge deravA arthAta unnatine raste kAma karavA utsuka na hoya teo paNa pitAmAM mukAyelA vizvAsane saphala karanArA gaNI zakAya nahi. AthI phalIta thAya che ke, dareka samAjanA gRhastha temaja tyAgI nAyake (1) samAjanI hAlanI sthitinuM AMtar svarUpa barAbara pIchAnavuM joIe ane temAM jaNAtA vyAdhione DhAMkapIchoDo na karatAM khullI rIte te jAhera karavA joIe, (2) samAjanuM lakSabiMdu (goal) nakkI TharAvavuM joIe (ane tema karavA mATe temaNe bIjA samAjonI pragatinA kamapara dhyAna ApavuM joIe), tathA (3) je sthaLe samAja ubhe che tyAMthI lakSabiMdu sudhI pahoMcavA mATe samAjanI saghaLI vyaktione calAvavI joIe ane pote teonI AgaLa cAlavuM joIe. pitAnA samAjanI unnati athavA pragati IcchanAra dareka samAjaniyaMtAe A traNe bAbato dhyAnamAM levAnI che. have ApaNe joIe ke jaina samAjanA niyaMtAo athavA nAyako A traNe bAbato upara keTaluM dhyAna Ape che. ApaNuM nAyake paikI keTalAka gRhastha" eTale "zrAvaka che ane keTalAka tyAgI" athavA sAdhu che. gRhastha nAyaka saMbaMdhe bolavAnuM A sthaLa nathI, tathApi saMbaMdha paratve kahI laIzuM ke, cAlu sthiti vicAravA jeTalI avalokana zakti, daSTibiMdu athavA lakSabiMdu nakkI karavA jeTalI dIrdhadaSTi, pite te dUranA biMdu sudhI cAlavAnI zakti, ane bIjAone tyAM sudhI derI javA jeTale hRdayane niHsvArtha prema athavA sevAbuddhi : A badhI lAyakAta dharAvanArA nAyakonI, hiMdanA bIjA ghaNuMeka vargonI mAphaka jainavargamAM paNa nyUnatA ja jevAya che; kahe ke ghaNAkharA nAyaka kahevAtAone te A badhe vicAra karavA jeTalI kurasada paNa nathI. paraMtu ApaNe sAdhuvargane kAMI kurasadanI agavaDa paDe tema nathI. teoe saghaLI upAdhine tilAMjali ApIne "vicAronI duniomAM ja praveza karyo che-je pravezane ApaNe "dIkSA" kahIe chIe. bhUta, vartamAna ane bhaviSyapara vicAra karavA mATe ane sarvotkRSTa bhaviSya tarapha gatimAna thavA mATe ja e "dIkSA" athavA e "punarjanma" che. niraMtara eka athavA bIjA rUpanA vicAravAtAvaraNamAM ramavAnuM hovAthI emanAmAM eTaluM aMtar baLa
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ phuTa nedha. 183 ekaThuM thavA saMbhava che, ke je vaDe, jema ekaluM eMjIna so DabbAne kheMcI zake che tema, A sAdhurane paikInI ekeka vyakti seMkaDe zrAvakone temanA lakSabiMdue kheMcI jaI zake. bIjA zabdamAM kahIe te, gRhasthavargane kadI na maLI zake eTalI kurasada ane nivRtti tathA nizcitatA sAdhuvargane svabhAvataH maLatI hovAthI ane emanuM mukhya kAma ja bhUta-vartamAna -bhaviSya vicAravAnuM hovAthI, e saghaLAnA pariNAme emanAmAM ghaNo anubhava AvI zake ane emanuM vicArobaLa keLavAI keLavAIne eTaluM majabuta thaI zake ke teo te vaDe ghaNAone pragatinA bhAge kheMcI zake. AvI sarasa sagavaDa sAdhuvargane maLelI hovA chatAM, te sagavaDane te raste keTalo upaga AjakAla karAya che e sau koI jANe che. jainavargamAM dekhAtA kusaMpa, ajJAnatA, nirAzrIta manuSyanI saMkhyA, kurIvAjo, azraddhA ane aMdhazraddhAH e vagere uparanA savAlane javAba sArI rIte ApI zakaze. tema chatAM, tenI vAta che ke, hamaNAM hamaNAM keTalAka munivarenI daSTi vartamAna dazA ane lakSabiMdu tarapha paDavA lAgI che ane teoe lokonuM lakSa te be savAla tarapha doravA mATe prayAsa paNa AryA che. AcArya zrI kamaLavijayajInA pramukhapada nIce gaI sAla (tA. 13 juna 181ra) vaDodarA mukAme keTalAka munizrIonI eka sabhA maLI hatI, je vakhate sAdhuvarganI temaja zrAvakavarganI hAlanI sthitinuM avalokana khudhI daSTie karavA jeTaluM heThuM mana batAvavAmAM AvyuM hatuM ane keTalAka dhArAo ghaDavAmAM AvyA hatA. hamaNAM, gaI tA. 28 me nA divase sANaMda mukAme muni zrIsukhasAgarajInA pramukhapaNuM nIce sAgara gacchanA keTalAka munionuM eka samelana thayuM hatuM, jemAM mAtra sthitinuM avalokana karavA jeTaluM ekaja kAma na karatAM lakSabiMdu sUcavI tyAM pahoMcavAnA rastA paNa nakkI karavAmAM AvyA hatA. e samelananA TharAvanuM avalokana karIne ApaNe hamasAMja IzuM ke keTale darajaje teoe pitAnuM kartavya banAvyuM che. sANaMda mukAme maLelA sAdhusamAje jenavarganI unnati mATe prathama jarUranuM tatva je vicAronI Apa-le tene sArI rIte svIkAra karyo che. kAraNa ke temaNe evo TharAva karyo che ke, "sarva sAdhuoe matabhedane dUra rAkhI daravarSe ekavAra saMmelanamAM ekaThA thavuM" ghaNA vicArake ekaThA thAya ane ahaMkArarahItapaNe zAntithI ekabIjAnA vicAro ane anubhavo sarvanI samakSa raju karavAmAM Ave, to ja pragatine saraLamAM saraLa rasto hAtha lAgI zake. eTalA mATe ApaNe IcchIzuM ke, have pachI bIjA gacchonA vicArazIla muniratno AvAM samelanamAM bhAga levA kRpAvAna thaze ane sAdhuvarga temaja gRhasthavarganI unnati mATe sUcavAtA aneka rastAonA mukAbalA karI tathA temAMthI vyavahArU ane saraLa rastAo pasaMda karI te raste sarvane doravAne kaTibaddha thaze. sANaMdamAM maLelA munioe bIjuM je uttama kAma karyuM che te, dharma jJAna phelAvanArA maMDaLo, munio ane zrAvakenA kAmanI noMdha laI teone dhanyavAda ApI e rIte temanA utsAhamAM vadhAro karavAne lagatuM ane bIjAone dAkhalo besADavAne lagatuM che. jJAnanA phelAvA mATe sArA graMtho bahAra pADavAnI ane pAThazALAo sthApavAnI jarUra svIkArIne A munioe te raste Atmabhoga ApatI keTalIka vyaktione ane samAjone dhanyavAda
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 jaina zve. kaeNnpharansa hairalDa. ApavAmAM khare ja udAra buddhi vAparI che. alabatta ema paNa haze te kharuM ja ke jeo jeone dhanyavAda apAve che teo sarva saMpUrNa dhanyavAdane pAtra na paNa hoya ane koI koI vyakti tarapha te munione pakSapAta paNa hoya; paNa te chatAM teonI kRtajJatA-kadaradAnI eja ahIM carcAto viSaya hovAthI evI kadaradAnI ane zubha prayAsa karanArAone evI rIte utsAha dhIravAnI rIta mATe ApaNe khacIta prasannatA ja jaNAvavI joIe che. A be passive TharAva pachI, teonA active TharA tarapha ApaNe daSTi karIzuM. ane e bIjA varganA TharAnA be vibhAga pADIzuM. keTalAka TharAva sAdhuvarganI pragati mATe udhama karavAnA rUpamAM che, ane keTalAka TharAvo zrAvakavarganI pragati mATe udhama karavAnA rUpamAM che. sAdhu-sAdhvInI pragati mATe teoe nIce mujaba TharAvo karyA che - (1) muni mahArAjee jAheramAM bhASaNa ApavAM. (2) eka vizAla pustaka bhaMDAra sthApa. (3) sthAnakavAsI saMpradAyanI peThe ApaNe sAdhvIoe paNa zrAvikAo samakSa , vyAkhyAna vAMcavuM. (4) moTAM moTAM zaheromAM tathA sAdhvIo mATe vyAkaraNa, nyAya, bIjA dharmanA pustake bhaNavAnI sagavaDa karI ApavI. ane zrAvaka-zrAvikAnI pragati mATe karelA TharAvo nIce mujaba che - (5) jenenI ane jaina zAsananI vRddhi mATe gurUkULa sthApavuM. (6) muni mahArAja zrIravIsAgarajInA smaraNArthe pAThazALA sthApavI. (7) pacAsa varSa pahelAM jenenI vastI pacAsa lAkha jeTalI hatI, je ghaTatAM ghaTatAM hAlamAM 12,36000 sudhI AvI pahoMcI che. A ghaTaDAnAM kAraNonI tapAsa karavA jena konpharansa taraphathI eka kamiTI nImavI ane A bAbate saMbaMdhI vadhu vicAra karavA eka jaina mahAmaMDala nImavuM. have ApaNe A TharAvanuM vyavahArUpaNe vicArIe. (1) prathama tIrthakara zrIkRSabhadeva bhagavAne je satya joyuM ane prabodhyuM hatuM te ja satya covIsamA tIrthakara zrI mahAvIra prabhue joyuM ane prabodhyuM che. teo kAMI koma-jJAti ke varNane mAnanArA na hatA paNa je kAMI pote jANyuM te sakaLa vizvane mATe mUkatA gayA che ane pitAnA samayamAM paNa che je mANasone teo pUla dehathI pahoMcI zakyA te sarvane te jJAna temaNe bhinnabhAva sivAya ApyuM hatuM. teoe jema koI jAtanI saMkucita daSTi rAkhI nahotI ane amukane ja pitAnA jJAnane lAbha ApavA icchayuM na hatuM, tema, temanA anuyAyIoe eTale jaina sAdhuoe paNa zrAvaka kulamAM janmelAonA ja vargamAM baMdha karavAnI saMkucita udAratA na rAkhatAM manuSya jAta mAtra tarapha dayAbhAva rAkhIne sarvane tAravA--sukhane rasto batAvavA taiyAra rahevuM joIe ane eTalA mATe zrAvaka kulamAM janmelAo vacce vyAkhyAna ApavA uparAMta jAhera vyAkhyAne paNa ApavAnI prathA rAkhavI joIe. evAM jAhera vyAkhyAne ApavAthI janasamAjane je lAbha tho saMbhavIta che te karatAM paNa vadhu lAbha te vyAkhyAnadAtA munioe pitAne ja
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTa nedha. thavAne e cokkasa che; ane eTalA mATe ja ame jAhera vyAkhyAnanA TharAvane sAdhunA hitanA TharAva paikInA eka tarIke gaNAvyo che. jAhera prajAne vyAkhyAna ApavA IcchatA munie jAhera prajA ke jemAMnI keTalIka vyakitae te zrAvaka kulamAM janmelAo karatAM buddhimAM, cAritramAM temaja AtmazakitamAM vadhAre AgaLa vadhelI hevAthI, temanI samakSa vyAkhyAna ApanAra munie vadhu lAyakAta meLavavA tarapha pharakyAta rIte lakSa ApavuM paDaze; ane e ja moTAmAM moTo lAbha che. janasvabhAva ane dezasthitinuM jJAna te munioe avazya meLavavuM paDaze; bhinnabhinna dharma pALanArA zrotAo samakSa vyAkhyAna ApavAnuM hovAthI bhinnabhinna dharmanAM gupta rahasya ane bAhya rUDhIo jANavAnI tathA te banneno saMbaMdha meLavIne gupta rahasya tarapha zrotAonuM lakSa kevI rIte kheMcI zakAya te teoe vicAravuM paDaze; bIjA dharmavALAonI lAgaNI na dukhAvA pAme evI zelithI jena to zikhavavAnI rIta zodhavA tarapha lakSa ApavuM paDaze ane tethI ghaNebhAge vaparAtI niSedhaka ane niMdaka zeline badale ati upakArI pratipAdaka zeli-maMDana zaili ane tene aMge rahelI hRdayanI niSkapaTI dayA zikhavI paDaze; A pramANe anya dharmao tarapha sahiSNutA rAkhavAnI Teva paDavAne pariNAme khuda jainadharmanA jUdA jUdA peTAvargo vacce ekhalAsa ane masahiSNutA batAvavAnuM svAbhAvika valaNa janma pAmaze; tathA jUdA jUdA dharmo ane samAjonA sahavAsathI maLato anubhava jenenA uddhAranA rastA yojavAmAM ghaNe kAragata thaI paDaze. Ama aneka tarehanA lAbha jAhera vyAkhyAnanI prathAthI thavA pAmaze. mATe e prathA dareka AtmAthI paropakArI zaktimAna munivace avazya aMgIkAra karavI joIe che. - sANaMdamAM ekaThA maLelA nhAnA munisamAje A TharAva pasAra karavAmAM eka kimatI mArga sUcana karyuM che ema svIkAravuM ja paDaze. atyAra sudhImAM munimahArAja zrIcAritravijayajI, muni mahArAja zrIbuddhisAgarajI ane muni mahArAja zrI vallabhavijyajIe jAhera vaktA tarIke A TharAva agAu prayAsa saphalatAthI karyo che te mATe temane dhanyavAda ghaTe che, ane te uparAMta AvA TharAva vaDodarA mukAme zrI AtmArAmajI mahArAjanA saMghADAnA munisamelane mukta kaMThe karyo che te paNa stutipAtra che. (2) pustaka bhaMDAra mATe te munione TharAva paNa zrAvakane hitakara to che ja, paNa te karatAM munivargane vadhAre hitakara che. AjanA zrAvakene zAstro vAMcavA-vicAravAnI IcchA ane kurasada temaja zakti alpa che; paraMtu sAdhuone te vAMcana-manana-nididhyAsana eja mukhya kartavya hovAthI ane purANu graMtha kavacita ja maLI zakatA hovAthI AvA eka mahAna pustaka bhaMDAranI hayAtI AtmAthI sAdhuvargane ghaNI ja lAbhadAyaka thaI paDe. vaLI AjakAla ghaNAeka munione pustakane ja parigraha rU5 thaI paDe che tema paNa have pachI nahi thAya. kahevAnI jarUra che ke, A pustaka bhaMDAra na sthApavA karatAM keIpaNa hayAta bhaMDArane vizAla banAvavA mATe joItI rakama ane junA graMthanI saMkhyA meLavI ApavA mATe tamAma saMghADAne munirae pitApitAne bhAvika zrAvakone upadeza kare, eja vadhAre vyavahArU pagaluM gaNAze. bIjA hayAta nAnA nAnA bhaMDAra ane munio pAsenA graMthono ja A have pachI thavAnA bhaMDAramAM arpaNa karavAthI vyavasthA sArI thaze ane jajUdI jUdI jagAe sAcavavAnI jaMjAla bacaze, AvA mahAna bhaMDAranI vyavasthA banatAM
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ x v 186 jaina ka. kaeNnsaransa hairalDa. sudhI konpharansane agara jUdA jUdA prAMtanA AgevAnone soMpAze te kaI vakhata takarArane saMbhava nahi rahe. e bhaMDAramAM jaina sUtronI jUnAmAM jUnI prata ekaThI karavI joIe, bIjA jaina graMthonI prata tathA Adhunika tamAma jaina dharmane lagatAM pustaka uparAMta harakoI dezanA vidvAnoe racelAM tatvajJAna, bhAnasa zAstra, ItihAsa, khagola, dharma, nIti, saMsArasudhAre, gupta vidyAo e vagere viSayo uparanAM pustako paNa saMgrahavA joIe, ke jethI abhyAsa munivarone temaja zrAvakone vizAla jJAna meLavavAnuM sugama thAya. uparAMta vaLI jUnA zIlAlekho vagere paNa saMgrahavA jarUrI che. je tamAma munivare potapotAnA bhAvika zrImatine AvA eka pustaka bhaMDAra mATe vakhatovakhata preraNuM karyA kare to Ate Ate dasa lAkha rUpiAnI kimatane pustaka bhaMDAra thavo asaMbhavita nathI. A bAbatamAM kaoNnpharansa ke kaI zrAvaka jeTaluM nahi karI zake teTaluM muniro karI zakaze ane eTalA ja mATe ame sAgara gacchanA munioe karelA pustaka bhaMDArane lagatA TharAvane haveSathI vadhAvI laIe chIe tathA e TharAvane kAgaLa upara na rahevA detAM tathA mAtra TharAvanA zabdo mATe thatI zrAvako taraphanI vAhavAhathI saMtuSTa na thatAM, te kAma mATe kamara kasI udhama karavA ane yojanA ghaDI jAheramAM mukI - bIjAonI salAhane lAbha laI chevaTanI yojanA pramANe vartavAno nizcaya sAthe nANAnI sagavaDa mATe udhama karavA munizrIone araja karIe chIe. hamaNAM zrIdharmavijayasUrine kRSNadurga (kisanagaDha)mAM raNajItamalla nAhaTAe daza lAkha loka pramANa graMthe bheTa karyA che. A graMtha, surata mehanalAlajI bhaMDAra, pATaNa bhaMDAra vagere ekaThAM karI uttamottama pustaka bhaMDAra karavAmAM Ave tenA jevuM eke nathI. (3) sAdhvItrIoe vyAkhyAna vAMcavuM evo TharAva ApaNA Adhunika rIvAjamAM - sudhAre karavArUpa che paNa te eka ghaNo jarUrI ane hitAvaha sudhAro che. strIvargane upadeza ThasAvavAmAM eka purUSa karatAM eka strA vadhAre phatehamaMda thaI zake, e dekhItuM che. strIvarganAM khAsa lakSaNa, tenI khAsIate, tenI samajazakti, tenI muzkelIo, tenI jarUrIAto e vagerenuM bhAna purUSa karatAM strIvargane vadhAre hoya ane tethI strIvargane upadeza ApavA mATe sAdhvIone chUTa maLavI ja joIe. ApaNuM eka baMdhuvargamAM sthAnakavAsI janavargamAM e rUDhI ghaNuM vakhatathI cAle che ane ApaNA munioe te varganI e hitAvaha rUDhInuM anukaraNa karavA jeTalI udAratA batAvI che e kharekhara dhanyavAdane pAtra che. jUdA jUdA paMthe A pramANe ekabIjAnA sArA guNo ke rIvAjonI tArIpha ane anukaraNa karatAM zIkhe te halakI niMdAnI jagAe bhAIcAre ane IrSAnI jagAe hitakara spardhAne pracAra thaI sarvatra zAMti ane pragati jovAno vakhata najIkamAM Ave. sAdhvIone A pramANe vyAkhyAna vAMcavAnI pharaja adA karavI paDaze tethI zAstrAdhyayanamAM ja vakhata gujAravAnI pharaja paDaze ane tethI aneka kalezane raheto saMbhava nahivata thaze ane cAritrazuddhi paNa vizeSatara ujavala thaze. ApaNe IcchIzuM ke, je viduSI sAdhvIo zrAvikAvarga samakSa vyAkhyAna vAMcavAnI rUDhI aMgIkAra karaze teo vakhata jatAM zrAvakavarga vacce ane tethI paNa AgaLa vadhIne janasamAja vacce jAhera vyAkhyAna ApavA zaktimAna thAya, ane jainadharma eka adanA strIne keTale badhe darajaje khIlavI zake che e vicAravAnI dunIAne batAvI ApavAnI ApaNane taka maLe,
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ phuTa noMdha. 187. (4) sAdhvIo mATe abhyAsanAM sAdhano ane zikSaka vagerenI sagavaDa karI ApavAne TharAva paNa eTaleja vyavahArU che ane e varganA magajane zreSTha raste rekI khaTapaTAne rahete saMbhava aTakAvavAne eja zreSTha mArga che. ane zrAvaka varganI pragati mATe karAyelA TharAvo paNa evAja vyavahArU che. (5) baddhavIrya vagara-sapUrNa brahmacarya vagara mAnasika zaktio kadI khIlI zake ja nahi; mATe abhyAsamAM AgaLa vadhavA sArU e khAsa jarUranuM che ke sAmAnya skUlene badale gurUkula sthApavAM, ke jyAM vidhArthIone pharajyAta brahmacarya pALavAnuM hoya ane strIvarganAM darzana ke kalpanAne saMbhava ja na maLe. gurUkUlanA lAbha vistArathI varNavAnI A jagA nathI paNa AryasamAja taraphathI kAgaDI mukAme sthapAyelA gurUkUle ane jalaMdhara mukAme sthapAyelI kanyAmahApAThazAlAe je caLakatAM pariNAma batAvavA mAMDyAM che te uparathI ApaNe zikhavAnuM che ke, dareka prAMta dITha jaina gurUphUla sArA pAyA para sthApIne temAM te prAMtanA jaina vidyArthIone mATe sAtvika AhAranI, aMga kasaratanI tathA vyAvahArika jJAna sAthe jaina tatvajJAnanA DAghaNuM abhyAsanI sagavaDa karavI e kharekhara A jamAnAnuM pahelI jarUrIAtanuM kAma che. atre eka cetavaNI ApavI jarUranI che ke, ApaNa ne mAthe "prAraMbhazurA'nuM tahomata che; mATe haiso haiso karIne kAma AraMbhavAne badale vicArapUrvaka ejanA ghaDIne tathA puratuM phaMDa ekaThuM karIne ja kAma AraMbhavA tarapha lakSa ApavuM joIe. gurUphUla ke pAThazAlAmAM bhaNanArAone dunIA vacce rahevAnuM che ane dunIAnI harIphAI vacce gujarAna calAvavAnuM che e yAda rAkhIne temane uptodate Citizens of India ane te sAthe anekAntavAda athavA aneka daSTibiMduthI vicAra karI zake tevA sAcA jena banAvAya evuM ja zikSaNa ApavuM joIe. (6) pAThazAlA sthApavI e AdhyAtmika unnatine ja rasto che; ane svargaratha munionAM nAma AvAM kAryothI amara karavAnI pasaMdagI vaLI bevaDI stutya che (7) jenonI vastI ochI thatI jatI joI munisamelane tenAM kAraNe zodhavAnI jarUra svIkArI che e dIrghadRSTipaNuM che. ane jenenI vastI 12,36000 batAvI chekeTalAkanI mAphaka potAnA peTA varga tarapha daSTi rAkhIne 5-6 lAkhanI ja nathI kahIte vaLI vadhAre saMtoSa pAmavA jevI daSTivizAlatA che. ane ethI e vadhu khuza thavA jevuM te, vastI ochI thavAnAM kAraNe tapAsavA mATenI kamITI nImavA mATe konpharansa eNphIsane adhikArI TharAvI che. zrImatI konpharansa e caturvidha saMghanI sevA mATe sthapAyelI saMsthA hovA chatAM keTalAka sAdhue tenA tarapha avagaNanA ane keTalAka te khullo sahapatnIbhAva batAve che evA vakhatamAM A sujJa munie kaeNnpharansane yAda kare che ane mahatva Ape che te batAvI Ape che ke teo jamAnAnI jarUrIA pIchAnatA thayA che. avalokana, alabata, ghaNuM lAMbuM thaI gayuM che, tethI ApaNe hamaNuM te ATale ja viramIzuM ane AzA rAkhIzuM ke sAgara gacchanA munio pote karelA TharAvo amalamAM mukavAnI daDhatA ane bala pAme tathA bIja gacchanA sujJa munio ane zrAvakaveryo e kAmamAM hAyabhUta thavAnI jarUra svIkAre !
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 jaina . konpharansa hereluM. lekhamAM maDhero tainasamAna. zrImatI zvetAmbara jaina konpharansanA Azaye ane TharAne vadhAre prasiddhimAM lAvavA mATe dareka prAMtamAM prAMtika konpharansa bharavAnI agatya che e vivAdarahita che. paraMtu AvI prAtika kaoNnpharansa muMbaI konpharansa oNphisane khabara ApI sammati meLavIne pachI ja thavI joIe tathA AmaMtraNa patrikAmAM spaSTa jaNAvavuM joIe ke prAMtanA dareka gAmanA sarve pratinidhi cuMTIne mokalavA. te ja rItasaranI prAtika kaeNnpharansa kahevAya. vaLI tenI beThako ochI dhAmadhumavALI ane te prAMtamAM AgevAna gaNutA mahAzayonI hAjarIvALI hovI joIe. koI paNa prAMtane sudhAravAnuM kAma te prAMtanA AgevAnonI sAmelagIrI sivAya banavuM azakya che-agara muzkela to avazya che. mATe prAtika kaoNnpharansamAM te prAMtanA AgevAna jainenI hAjarI ane sAmelagIrI meLavavA tarapha khAsa lakSa ApavuM joIe che. ane me LAvaDAnI dhAmadhuma pAchaLa bahu kharca na karatAM te prAMtane je saMsthAnI ghaNI ja AvazyakatA hoya tevI koI saMsthA sthApavA ke dhyAta hoya te tene majabuta karavA mATe dravya ekaThuM karavAmAM tevI prAntika kaoNnpharansane khAsa upayoga karavo joIe. konpharansane vicAra vAtAvaraNa phelAvavAnuM sAdhana manAya che e kharI vAta che, tathApi mAtra vicAre jaNAvIne ja besI rahevA mATe eTaluM badhuM kharca ane zrama uThAve e vyApArI varganuM vyavahArU pagaluM gaNAze nahi. dakSiNanA gAma paMcaramAM gaI tA. 6 ThI me nA roja pratiSThA utsavane aMge jaina saMgha, ekaTho thayo hato tene lAbha laI pramukhapada mI. kekacaMda maLacaMde svIkArI, saMmelananuM rUpa ApyuM hatuM. A saMmelanamAM thayelA TharAvo sArA hatA, ane khAsa karIne be ke traNa TharAvo te ApaNuM dhyAna kheMce tevA che. je tIrthomAM devadravya bahu jamA thayuM hoya te tIrthanA phAjala divyanI madadathI tathA bIjAonI sahAyathI chaNuM maMdIrene uddhAra karavAnI jarUra A meLAvaDAe svIkArI hatI. tathA phAjala paDelA jJAnadravyano upayoga jaina pustaka bhaMDAra jevA jJAnakhAtAmAM karavAnI jarUra paNa svIkArI hatI. sANaMda mukAme maLelA sAgara gacchanA munisamelanamAM paNa pustaka bhaMDAra sthApavAno TharAva thayo hato. A pramANe eka suvyavasthIta graMthabhaMDAra sthApavAnI bAbatamAM to zrAvaka temaja sAdhu bane vargo ekamata che e jANI ApaNane saMtoSa thAya che ane banne vargane namratApUrvaka araja karavAnI preraNuM thAya che ke, have vAta karavAno ane jarUrIAto banAvavAno jamAne vahI gayo che, have to kAma karI batAvavAno samaya AvI pahoMcyo che, mATe je kAma sAdhu ane zrAvaka banne varga ekamate svIkAre che tevA kAma karavA mATe lAgI ja paDavuM joIe. gharamAM cAra praveza kare, paTAre ughADe, dAgInA uThAve ane gharamAMthI nAsavA lAge tyAM sudhI ema kahevAmAM Ave ke "hA, huM jANuM chuM" to evA jAgavAnuM sArthaka zuM? sAdhuo ane zrAvake lAMbAceDAM bhASaNa ApI pustaka bhaMDAranI, gurUkuLanI, mAdhyasthavRttinI, ane saMpanI bhalAmaNa kare ane tevI koI zarUAta karavAmAM pitA taraphano phALo ApavA bahAra na paDe to sudhArako ane vyAkhyAnadAtAomAM janasamAja vadhu vakhata sudhI zraddhA kema karI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukuTa teMdha. 188 rAkhI zake? zrAvake pustaka bhaMDAranI ane gurUkULanI zikhAmaNa kene Ape che? pitAne ja; te pachI zuM gajavAmAMthI thoDIka noTa ke dhoLIA kahADI ApavAmAM lAMbAM bhASaNa bolavA karatAM vadhu vakhata lAge che ke ? ane munio saMpa ane madhyasthavRttinI bhalAmaNa kenI AgaLa kare che? pitA AgaLa ja. te zuM pate te zikhAmaNa pALI na zake ke ? amArI A TIkA eka sAmAnya sUcanA tarIke che, koI vyakti paratve nathI. ane ATalI sUcanA karavAnI khAsa agatya eTalA mATe che ke, pratidina kaoNnpharansa, bhASaNo, bhASaNakartAo, sudhArA, sudhAraka ane maMDaLo taraphane janasamAjane prema vadhavAne badale ghaTato jAya che ane enA kAraNomAM mukhya eja che ke ApaNe bIjAne pleTama uparathI bodha ApanArA AgevAna tarIkenA mahAna padanA jeTalA lebhI chIe teTalA sudhArA ke janasevAnA kAmanA Azaka nathI. amArI A TIkA keTalI vAjabI che te eTalA uparathI ja jaNa Avaze ke maMcera konpharansanA lAMbAceDA, ripeTa jAheramAM lakhI-lakhAvI mokalanArAone pUchavAthI jaNAze ke pramukhe rU. 50 ane bAkInA bIjAoe 0 nI sakhAvata karI hatI.ame nathI kahevA mAgatA ke pramukhe pramukhapadanI kimata bharavI joIe, paNa zuM dakSiNamAM eka sArI beDiMganI jarUra nahatI? keLavaNIne pracAra e taraphanA jenabhAIomAM anya hiMduonA pramANamAM cheka ja ocho che ema zuM jovAmAM AvyuM nahatuM? ane keLavaNInA pracAra mATe larazIpa phaMDa ke borDiMga phaMDa jevuM kAma karavA mATe prAntika sabhAo karatAM bIjo kayo vadhAre anukULa prasaMga ke sAdhana che? vicAravAtAvaraNa phelAvavAnA karelA kAma mATe te pramukhasvaryane temaja dakSiNanA umaMgI jaina bhAIone ame ghaTatuM bhAna ja ApIzuM, tathApi ApaNI hAlanI sthiti jotAM temaNe visAreluM kharekharUM vyavahArU kartavya temanI daSTi samakSa lAvyA vagara jatuM karavuM e amArA mata pramANe amAre eka gaMbhIra doSa ja gaNAya. tIthAmAM devadravya chAjala heya tene amuka upayoga karavAnI salAha ApavAnuM kAma eka prAMtika sabhA karatAM saMyukta konpharansane lAyakanuM vadhAre mAnI zakAya; kAraNake te raste kAMI paNa prayAsa karavo hoya te prAntika sabhAthI nahi paNa saMyukta kaoNnpharansathI ja banavA saMbhave. mATe evI, dekhAva karavA jevI, bAbatemAM lakSa ApavAne badale, potAnA prAMtane kyA sudhArAnI jarUra che, kaI saMsthAonI jarUra che, evI evI bAbato para vicAra karIne ene ja lagatA TharAvo karavA ane tevA TharAvo paikI ekAdane mATe zarUAta paNa tyAMja karavI, e prAMtika sabhAo ane prAMtika kaeNnpharansanuM kAma che. ane prAMtika sabhAone kharekhara vyavahArU ane phaladAyaka banAvavI hoya te te hIlacAla upADayA pahelAM ekAda te prAMtanA agara bIjA prAMtanA paropakArI sajajane te prAMtamAM AgevAna manAtA pAMca dasa zrAvakone maLIne temanI jarUrIAto samajAvI te paikInI ekAda purI pADavA mATe joItAM DAM ghaNuM sAdhana taiyAra karavAnI agAuthI tajavIja karIne pachI ja evAM samelana karavAM joIe, ane e kAmamAM-jo banI zake to-e prAMtamAM vicaratA keI vajanadAra munizrInI hAya levI joIe, ke jethI temanI salAhane mAna ApavA zrAvake jaladI taiyAra thaze. cAra-cha kalAkanuM nATaka karanArAo paNa te nATaka mATe mahInAo sudhI taiyArI kare che, to kemanA meLAvaDA ke je kAMI nATaka nathI paNa eka evI gaMbhIra bAbata che ke je upara hajAre manuSyanA sukhane AdhAra che tevI eka bAbata.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1Te. jana . kaeNnpharansa hai. ubhI karavA pahelAM upara kahyA mujabanI teyArIo makkamapaNe kAM na thavI joIe? maMcaranI prAMtika sabhAe sukRta bhaMDAranI yojanAne Teko Apyo che e khuzI thavA jevuM che. e kaMDa koIne bojA rUpa na thAya evuM, keLavaNIne pracAra karavA mAMTe uttamottama sAdhana rUpa ane konpharansane nIbhAvanArA rakSaka tulya hovA chatAM enI sthiti cheka ja durbaLa -kahe ke khedajanaka che. A saMbaMdhamAM ame A aMkamAM ja anya sthaLe bolavAnA chIe, eTale atre vizeSa na kahetAM mAtra eTaluMja prAthazuM ke dakSiNanI prAMtika sabhAmAM hAjara thaIne sukta bhaMDAra saMbaMdhI TharAva karavAmAM sAmelagIrI ApanAra tamAma gAmo ane zaheranA pratinidhio pitapotAnA gAmamAMthI mANasa dITha cAra AnA ugharAvI muMbaI mokalI A pavA kRpAvAna thaze ane kaeNnsaransanA upadezakone tathA prAtika sekreTarIone te kaMDa vasula karavAnA kAmamAM kaI madada joIe te te khuzIthI Apaze. dakSiNa prAMtika sabhAnI bIjI beThaka AvatI sAla AthIe vadhAre viyavatI thAo ema ame icchIe chIe ane dakSiNane pragatinA vicAro preranArA tamAma mahAzane ame dhanyavAda ApIe chIe. zrI sukRta bhaMDAra phaMDanI khedajanaka hAlata. jaina vargane vadhAre vicArazIla, vadhAre AgaLa vadhato ane vadhAre AvAda karavAnA vyavahAru mArga. - pUjya munivaro ane AgevAna zrAvakone apIla. dareka dharma ane dareka jJAtinA anuyAyIonuM lakSa AjakAla jamAnAne baranI keLavaNI tarapha kheMcAvA lAgyuM che. jamAnAne baranI keLavaNI tarapha sarva keInI vRtti javAnuM kAraNa e nathI ke e sarvottama mArga ke mokSane raste che; nA, evuM koI nathI, paNa AjanA deza-kAlamAM-AjanI spardhAmAM pravRtti vacce--je koI jIvatA rahevA ane sukhI thavA IcchatuM hoya te deza-kAlane anusaratI keLavaNI lIdhA sivAya cAle tema nathI eTalA khAtaraja dareka dharma ane dareka jJAtinA sujJonuM lakSa te tarapha kheMcAvA lAgyuM che. bIjA hAtha upara yuropa-amerIkAnA keLavAyelA loko jema jema vadhAre keLavaNI pAmatA jAya che, jema jema sAyansa ane tatvajJAnane abhyAsa vadhAratA jAya che tema tema teo AtmavidhAnA jJAna tarapha vadhu ne vadhu AkarSAtA jAya che. e jotAM ApaNane eka evA siddhAMta upara AvavAnuM vaLaNa thAya che ke, jema jema ApaNe jamAnAne baranuM jJAna vadhu ne vadhu pramANamAM letA jaIzuM tema tema AtmajJAna tarapha vadhAre ne vadhAre AkarSAtA jaIzuM.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ sphuTa nodha. 191 eTalA mATe bIjA hiMdIonI sAthe jeteAe paNa AjanI keLavaNImAM AgaLa vadhavAnA prayAsa karavAnI khAsa jarUra che. nirdhanatA, kanyAvikraya jevA bhaya'kara kurIvAjo, rAtaDapaNuM, pramAda ane jaDatA vagere jaina vargapara lAgelI khalAone dUra karavAno zreSTha rastA koI hoyatA te keLavaNIno pracAra ja che. A kAma mATe lAkhkho kroDeA rUpIA kharcAvAnI jarUra che, ke jethI dareka prAMtanA jeno paikI koI abhaNa rahevA na pAme. je sAdhanarahita hoya tevAne mATe abhyAsanAM dareka sAdhana meLavI ApI zakAya evI ceAjanA thavI joie. Ama karavA mATe ghaNI meTI rakama zIlIkamAM joie, ke je rakama e raste ekaThI thaI zake. eka teA zrImatene apIla karI teo pAsethI sakhAvatA meLavavA prayAsa karavA ane banne rasto e che ke dareka jaina pAsethI amuka nave TaeNkSa ( vere ) gharAvavA, ke je garIbamAM garIbane paNa mArUpa na thaI paDe. Aje ame zrImA pAsethI meLavavAnI moTI sakhAvatA saMbaMdhamAM khelavA IcchatA nathI. khInna prasaMga mATe te vAta meka rAkhI Aje te shelAmAM aelI ane vyavahArU yeAjanA saMbaMdhI khelavA mAgIe chIe, ke je ceAjanA koine bhAre paDe tevI nathI, ane je ApaNA bhAgye yAtImAM paNa AvI cukI che. te yAjanA bIjI kAI nahi paNa * sukRta bhaMDAra kuMDa" nAmathI suprasiddha che ane ApaNI kaeNAnpharanse samasta hiMdanA jena pratinidhionI sammatithI e yAjanA majura karIne tene lagatuM kAmakAja keTaluMka thayAM zarU karyuM che. pratyeka jaina pAsethI harasAla cAra AnA ugharAvI temAMthI aDadhA bhAga kaeNAtkRsatibhAva saMbadhI kAmamAM vAparavAno ane aDadhA bhAga jenomAM keLavaNIno pracAra pharavAnA kAmamAM vAparavAno TharAva thaI cUkyA che. sadarahu TharAvane amalamAM mUkavA khAtara A mAsikadrArA temaja kaeNAnpharansanA upadezakADhArA pratyeka prAMtanA jaina bhAne apIla karavAmAM Ave che ke, teoe peAtAtAnA gAmamAMthI sukRta bhaMDAra krUDa ugharAvI meAkalavA kRpA karavI. paraMtu te chatAM, khedanI sAthe kahevuM paDe che ke, e apIla AjasudhI puratA Adara pAmI nathI. cAra AnA ghaNAMja gheADAM gAmAmAMthI vastula thai zakyA che. keTalAMka meTAM zahero teA evAM che jeM jyAMthI prativarSa caccAra AnA karatAM seMkaDA rUpiyA maLI zake tema che. tevAM zaherA tA, tyAM kaeNnpharansanA pramukha ke sekreTarI jevA AgevAno khIrAjavA chatAM, AjasudhI kadI cAra AnA ugharAvavA zramIta thayAM nathI ane e mahAupakArI ceAjanA tarapha prema paNa dharAvatAM nathI. ame A mATe teene doSa devA icchatA nathI, parantu jo kAMI gerasamajane lIdhe ke zakAne lIdhe ema thatuM hoya te te mATe kaeNnd ransa oNphisane pRchAvIne khulAsA karI levA puratI ja amArI salAha che. sthAnakavAzI jaina kaeNAnsa taraphathI gharadITha cAra AnA ugharAvavAno rIvAja che, te chatAM te vargomAMthI hajArA rUpI te khAtAne maLe che, ane je AgevAnA e parApakArI khAtAnI virUddha avAja uDAve che te jAheramAM tiraskAra pAme che. e varganI phaeNAnse cAra AnA Dano amuka hissA keLavaNI kaDakhAte lai javAnuM TharAvyA uparAMta " jainavidyAttejaka krUDa " paNa khAlyuM che, jemAM yathAzakti rakame te varganA jaino meAkale che ane hAla temAM sArI sarakhI zIlIka che. vaLI keTalAka AgevAno sadarahu krUDane meduM banAvavAnA vicArathI kaeNpyuTezananA AkAre gAmegAma javA icche che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 kapa 18ra jaina zve. kaoNnpharansa hairacha. A jotAM zvetAmbara jaina gRhasthoe to vidyAvRddhinA kAma mATe atyaMta jarUrI evuM"sukRta bhaMDAra phaDa" jema bane tema vadhAre moTuM banAvavA mATe moTI moTI sakhAvato karavI joIe eTaluM ja nahi paNa pratyeka jaine upara kaheluM phaMDa kaoNnpharansa ophIsa joga niyamita rIte dara varSe mokalI ApavuM joIe; vaLI konpharansanA prAMtika sekreTarI sAheba tathA dareka saMgha ane nAtanA AgevAnoe potapotAnA gAma, saMgha ke nAtamAMthI te phaMDa ugharAvavA mATe pitAnI sattA ane lAgavagano upayoga karavo joIe. ane je je gAmomAM karansanA upadezaka AvI pahoMce te te gAmanA agresaree te upadezakane sadarahu phaMDa ugharAvI ApavAnuM temaja kaeNnpharansanA TharAvo amalamAM mUkAvavAne lagatA te upadezakanA prayAsone joItI sagavaDa karI ApavAnuM dhyAnamAM levuM joIe. A pramANe khare raste je ApaNe mahenata karIzuM to TIpe TIpe sarovara bharAya" e kahevata mujaba dara sAla ochAmAM ochI 1-2 lAkha rUpIA (mAtra caccAra AnAnA phaMDamAMthIja) meLavI zakIzuM ane te vaDe hajAre jenone keLavaNImAM AgaLa vadhArI zakIzuM. aphasosanI vAta che ke hAla ApaNI pAse keLavaNIkhAte lagabhaga rU. 500 ). jeTalIja zAlIka paDI che, ane pAThazALAone tathA vidhArthIone dara mAsanI madadanA lagabhaga rUpIA 1500 devAnA che. ApaNA muniro paNa potAnA zraddhALu jaina bhAvi tarapha dayAbuddhi karIne je temane sukhI karavAnuM mana para le te jyAM jyAM vihAra karavAno prasaMga maLe tyAM tyAM cAra AnA mATe upadeza ApatA rahe ane temanI salAhano svIkAra karavA kaI gAma ke koI vyakita AnAkanI kare ja nahi; ane A pramANe vagara muzIbate darasAla hajAro rUpIA keLavaNu jevA uttama kAma mATe ekaThA thaI seMkaDo jeno bhaNIgaNI vidvAna bane. eka savAla khAsa lakSamAM rAkhavA jevo che; te e che ke, AjakAla bhaNelAo upara svArthIpaNAno je Aropa mUkAya che te Aropa, je jaina bhAIonI madadathI keLavaNI phelAvavAnI rUDhI cAlaze te, bhaviSyamAM ume rahevA pAmaze nahi. kAraNa ke, teo jaina saMghanA pratApeja AbAda thavAthI temanA hRdayamAM svAbhAvika rIte ja upakAranI lAgaNI pedA thaze ane jema bIjA jenoe temane sudhArI ThekANe pADavA tema teo paNa jIvato dAkhalo jevAno maLelo hovAthI tathA prabaLa upakAravRtti utpanna thayelI hovAthI bIjAone madada ApI ThekANe pADavA tathA jaina saMghanI sevA bajAvavA prerAze. jeo Atmabhoga na ApI zakatA hoya temane dhIkAravAthI kAMI teo sudharaze nahi paNa Atmabhoga ane sevA buddhino jusso bIjAomAM preravA mATe ApaNe jAte evAM kAmo karI batAvIne muMgI rIte bIjAone te raste vALavA joIe. ApaNI eTale saMghanI madadathI ApaNe je lokone keLavIzuM teo sevA buddhi zIkhyA vagara kadI nahi ja rahe; ane e pramANe AkhA vargamAM krame krame sevA buddhi ane AtmabhoganA guNo pragaTI nIkaLaze ane jenavargamAM keLavaNI ane zAnta vivejyukta sudhAre pracAra pAmaze.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Students' Brotherhood. Jain Students' Brotherhood. Fahe Hon. General Secretarg's report for 1971, President, Gentlemen and Brothers ! This is the third year since this our pet Gathering comes into existence under the auspices of Jain Students' Brother. hood, which has, during the time, been able to make some remarkable progress. My friend Mr. Barodia has alreadystated about its work for 1910 at the last Social gathering The most unique occasion that for 1911 the brotherhood could take up, was the celebration of the birthday of our Lord Mahavir on Chaitra Sud 13 ie 11 th April 1911, when different 'speeches were made by various speakers on the merits and life of Shri Mahavir, under the chairmanship of Sheth Hemchand Amarchand and then a lecture-series was inaugurated, list whereof is as follows : LECTURE-Series For 1911. 30th July Development of Juin (Mr Vanechand M. Gulabchandji Dhadha community. Kothari, B. A. Esq. M. A. 6th Aug Philosophy of Stand- Mr, Mohanlal D. Prof. S. R. Bhandarker points Desai B,A.L L.B M A. 20 Aug The Present Condition Mr Manilal H. Makanji J. Mehta Fsq. of Jain Community. Udani M. A. BAL.L.B. 3rd Sept A Few, thoughts on Mr. U. D. Barodia Prof. H. M. BhadkamJain Philosophy, B. A. kar B. A. 17th Sept Social Status of the Mr. Putteah H. D.Lakhamsey H. Meisri Jains in India. Esq. B.A.L.L.B. Out of these the 1st, 2nd and last were delivered and the remaining two could not be had on account of several unforeseen circumstances. By this we could secure the sympathy and co-operation of all the students and gentlemen belonging to different sects of Jainism, and could understand the lines of thoughts, modes of working and feelings of each much better and more closely. Before this institution came into its being, we sought one another long, and afterwards by the characters we heard of each other which wrought more upon our affections than in
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ or ca. 51-42-74 72 . reason mere reports should do, I think by some secret appointment of heaven or say Karm is, we embraced in our names und at our first meeting which was at the first Social gather. ing in 1910, we found ourseljes so mutually taken with one another, say acquainted and so endeared between ourselves that thenceforward nothing was so near to us as one another. Differences were discarded, prejudices were sunk, and grades of position were merged and there remained Self and nothing but Self. Thus younger generation, guided by the older generation, proceeds forward with rapidity and easiness and I hope there are signs of actual progress in the right direction in point of unity, co-operation and soundness of work, unless many disturbances quite characteristic of our Jain Community do not come in numbers and un-nerve the whole balance. Last year we had many circumstances productive of such disturbances. Circumstances are like clouds, continually gathering and bursting. While we are laughing and enjoying, the seed of some trouble is put into the wide arable land of eventswhile we are laughing, it sprouts, it grows. and suddenly bears a poison fruit, which we must pluck. Hence in the name of Brotherhood, we should earnestly request the elder members of our community to try their best with sincer 3 feelings to put a stop to such disturbances between one sect and another, between its portion and a portion, so that the younger generation may not have any bad precedents and tendency to go astray from the right path of co-operation. I need not remind you of the well-known fact that United we stand and divided we fall." By such co-operative movements we shall secure sympathy, admiration and kindness of others in moulding monuments of past as well as present Jain greatness and be in a position to show to the world that we are gifted with the greatest kind of religion, philosophy, wisdom and literature.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnacarcA. 185 zAna-carcA. (gatAMkanA pUrNa 155 thI anusaMdhAna. ) - - - prazna:-ajJAna (mithyAtva vagere) AtmAno asvAbhAvika guNa che? je tema hoya te te AtmAne guNa (bhalene pachI asvAbhAvika hoya paNa) thaze. je te AtmAne (jIvana) guNa hoya te pachI achava eTale karmano (jIva ajIva saMghAtane) guNa te hAI zake nahi. tethI mithyAtva, ajJAna divyakarma nathI, paNa AtmAno vibhAvika guNa che. bIjI rIte kahIe te AtmAnuM ajJAna yugala (agavA dravyakarma)thI nipajatuM nathI paNa AtmA pitAthI thAya che. A zuM kharuM che? uttara:-ajJAna ( mithyAtva vagere) zuddhAtmAne nahi paNa manarUpa AtmAne asvAbhAvika guNa che. jJAna ane ajJAnane karanAra manarUpa AtmA ja che. manarUpa AtmAnuM ajJAna manarUpa AtmAthI ja thAya che e kharuM che, paraMtu je zuddhacetanyaghana avyAbAdha siddhasvarUpa AtmA che temAM te jJAna ane ajJAna e sarva bhedabhrAMtija nathI. jJAna ane ajJAnane bheda manamAM ja che mATe manarUpa AtmA ja saMsArano pedA karanAra che. baro pukha LiyanuM Aya" jJAna ja AtmA che; ema hoI jJAnane karanAra manarUpa Ama ja che. "marmya Asa" ajJAna ja AtmA che, eTale ajJAnane karanAra paNa manarUpa AtmA ja che. jJAna, darzana, sukha, vIrya, amUrtatva ane cetanatva e AtmadravyanA cha guNa che. nANaM ca dasaNaMceva caritaMca tavo thaa| vIriyaM uvaogoya evaM jIvassa lakSaNam // jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya, upayoga e jIvanAM cha lakSaNa che; zabda, aMdhakAra, uta, prabhA, varNa, rasa, gaMdha tathA sparza e pudgalanAM lakSaNa che. caitanyamAM 'citI dhAtu che teno artha jANavuM evo thAya che; pite te athavA bIjAne cetAve te cetanya. cetanane je dharma te caitanya. cetanano je vyavahAra te cetana svabhAva. pitAnA svabhAvathI caitanyane anyathA bhAva te vibhAva svabhAva. vibhAva svabhAva vaDe ja kamapAdhi siddha thAya che. nijasvarUpe sthiti te zuddhabhAva. upAdhijanya te azuddhabhAva. zuddhabhAvathI mukti ane azuddha bhAvathI janma mRtyu; A baMnene karanAra manarUpa AtmA. vibhAva svabhAvathI vyavahAranI siddhi thAya che athata bahirdaSTie pratIta thatA vyavahArane laIne ja vibhAva svabhAva gaNavAmAM Ave che; vAstava tevuM kazuM nathI. jene vibhAva svabhAva laya thaI nija svabhAva prakaTayo che arthAta je karmarahita thayo che tene vyavahAra nathI. "thavA n vijhakamarahita eTale vibhAva svabhAvarahita jIvane vyavahAra nahi. uparathI samajAze ke ajJAna karanAra paNa manarUpa AtmA ja che; ajJAnane vilaya paNa manarUpa AtmA ja kare che. e ajJAna zuddha caitanyane koI paNa rIte pI zakatuM nathI.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kai kaeNnpharansa haira. (4) . prazna -ajJAnI jIvanuM ajJAna ajJAnane vadhAryA ja kare te pachI te ajJAnI kaI paNa divasa ajJAnI maTI jJAnI thavAne nathI? jJAnI thAya che te kaI rIte thAya ? zuM phikta cAnsathI thAya? loDhAne tapela kakaDe I hathiAra vaDe bahAra mUkavAthI mULa svabhAve--thAya che tema AtmAne mULa svabhAve jatAM koI adaSTanI jarUra che? vagere. uttara:-manane bahirdaSTie jeje pratIta thAya che te sarva ajJAnamaya che arthAta bahirdaSTie ke Atmavimukha vRttie je mane vyApAra thAya che te kevaLa ajJAnamaya hoI ajJAna vadhAryA ja kare che. pUrve karelI kalpanAnusAra upArjana karela karmodaya vidyA bAda sthiratA thAya che tyAre je kaI AtmaniTa ane tattvavettAne yoga thAya to jJAnamArga calAya paNa jo eka karmaya vedatAM bIjI pAchI kalpanA karI ke, nutana kama bAMdhyAM to pAcho karmodaya vedo paDaze. karmadala pAtaLAM paDavAthI zAnti prApta thAya che ane tethI satsaMgamAM abhirUci thAya che, ane satsaMga maLe jJAna prApta thAya che. anaMta karmadalane kSaya thayuM hoya tyAreja satsagamAM abhirUci thAya che. zubhakarmodaya Ave tyAre ja manuSyajanma maLe che. manuSyajanma ja darzAve che ke ghaNAM karmaLa-ajJAnamaya-dUra thayAM che. mATe ja ghaNuM karIne Arya dezavAsI ghaNuM manuSyone dharma jijJAsa prakaTe che, ane temAM paNa keTalAka te ajJAnane taddana dUra ka. rIne parama zAnti nidhAna paramapadane pAme che. ghaNe karmadale avazeSa hoya te cAnsa maLe chatAM parama zAtirUpa jJAna maLe nahi. dareka jIva anaMtI vakhate AtmavettAnA darzananA lAbhane pAmyA che chatAM eTale cAnsane pAmyA chatAM paNa temanA kAmonI bahulatA avazeSa haI te satsaMganA lAbha rUpa paramazAntine pAmI zakyA nathI. jyAre mane kalpanAne vilaya thAya tyAre ja ajJAna dUra thaI tAna prakaTe. mane kalpanAne vilaya karavArUpa cAnsa maLe tyAre ja ajJAnI maTI jJAnI thavAya che. jene manokalpanA che te ajJAnI che ane jene mane kalpanA nathI te jJAnI che. lakhaMDanA lAla goLAne ThaMDo kare eTale mULa sthitimAM mUkavAne daSTAMta ThIka che paraMtu te daSTAMta zuddha caitanyaghanane cokasa rIte lAgu paDI zake tema nathI kAraNa ke zuddha caitanya Atma svarUpa te mULathI ja 'svaprakAza tathA svataHsiddha che ane niravadhikAla sudhI temanuM temaja raheze, temAM jJAna ane ajJAnane saMbhava ja nathI. ajJAna hoya te geLAnI peThe mULarUpe eTale jJAnarUpe mUkAya, paNa ajJAna ja nathI, ajJAna to manane che; mATe mana ane geLAno mukAbale karavo ThIka paDaze. mukti te mananI ja thAya che, AbhA te jAte mukta ja che. manarUpa lekhaMDane geLo ke kakaDo bahirvattirUpa ajJAnavaDe lAlacoLa thayo che, arthAta lokhaMDane geLA jema agnisaMge agnibhAvane pAme che tema mana, ane jJAna bhAvane pAmeluM che. te mananI vilayatA te jyAre manarUpa AtmA, keI AtmavettAnA saMyogane pAme che tyAre thAya che. dhyAnarUpa sANasI vatI manarU5 AtmA ke lokhaMDane kakaDo ajJAnarUpa agnithI AtmopadezakarUpa luhAravaDe bhinna karAya che, eTale manarUpa agnibhAva ke ajJAnabhAva zuddha cetanyamAM vilaya thAya che arthAta mULa AtmasvarUpa jema che tema pratIta thAya che. TUMkamAM ana che te mUlabhAvane pAmI jAya che. mana eTale AtmA-manarUpa AtmA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainasAhitya-zrIpALane rAsa 147 te AtmA; AtmA te AtmA. Ama sUtramAM AtmAne upaga che, uparapramANe khulAso che. A khulAsA ghaNaM tvarAthI lakhAela hAI AmAM vicArazreNI zabdaNa ane vAkyazreNI kadA asaMbaMdha jaNAya te sUkSma vicAra karyAthI bhAvArthamAM tevuM pratIta thaze nahi. vizeSa khulAsA gItArtha-AtmArya-gurUthI jANavA. zrI zAstrakAre pharamAve che ke. vityasa vathaLeLe dADha aai : gajarAkSa vagevi gama na kav I . . | gItAtha-AtmArthanA vacanapara zraddhA rAkhIne halAhala jhera pI javuM, paNa aMgItArtha Atmavimukha-nA vacanapara amRta paNa nahi pIvuM joIe. : - gekuladAsa nAnajIbhAI gAMdhI. jaina sAhitya-zrIpALano rAsaM. (vaDodarAnI ethI sAhitya pariSamAM vaMcAyele lekha) lekhakaH-ro. rA. pipaTalAla kevaLacaMda zAha, rAjakoTa. (gata pR. 37thI cAlu) premAnaMdAdi anya kavioe jevAM kathA varNane lakhyAM che, tevAM varNathI bharapUra jena rAsAo paNa che. mULa eka vAtane laI aneka bhavya tathA camatkArika prasaMgonAM varNana ApI nItidharmane vijya sthApI pAtronAM parama maMgaLa sahita rAsa pUrA karavAmAM Ave che. agAu jaNAvyA mujaba mUrtipUjaka vetAMbara jaine mAM cAlatI siddhacakra nava pada pUjAnA mahAmyane prakAzita karavA A zrIpALano rAsa lakhavAmAM Avyo che. paraMtu te sAthe jaina siddhAMtamAM mukhyapaNe manAtA kamane camatkAra paNa temAM darzAvavAmAM Avyo che. AcArU (AyaMbila) tapanI utkRSTatA paNa temAM jaNAvI che. ___vizvAzcarya kIrti kIrti vijayazrI vAcakeMdrAnta sada rAjazrI tanayo'taniSThavinayaH zrI tejapAlAtmajaH* cheAmAM pitAnuM nAma vinayavijaya, gurUnuM nAma kIrtivijaya, mAnuM nAma rAjazrI ane pitAnuM nAma tejapALa eTaluM darzAvI dIdhuM che. - zrIpALanA rAsanuM adhurUM raheluM kArya yazovijayajIe pUrNa karyuM. e yazovijayajI ane vityavijayajI baMne jalAla ne vinalAla nAma dhAraNa karI kAzImAM bhaNavA gayA hatA. eka brAhmaNa paMDitane tyAM sAthe rahI bhaNyA tethI baMne vacce ghaNI sArI prIti thaI hatI. kahe che ke tyAM 1200 gAthAne eka graMtha gurUe temane phakta jevA Apela tenI 700 gAthA jalAle ne pa00 gAthA vinayalAle eka divasamAM mukha pAThe karI lIdhI. kahe che ke vinayavijayajI e yazovijayajInA kAkAgurU hatA. . * * A hakIkata nayakarNikAmAM Avela zrI vinayavijyajInA caritra uparathI lIdhI che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 * jaina . konpharansa hairacha. vinayavijayajIe zrIpALa rAsa, puNya prakAza, zrI bhagavatI sUtranI sajhAya, vinaya vilAsa, adhyAtma gItA, jinacovIzI, viharamAna vIzI vagere gujarAtI graMthe ane leka prakAza, sukhabAdhikA (kalpasUtra para TIkA), haimaladhu kriyA, nayakaNikA ane zAMta sudhArasa bhAvanA nAmanA saMskRta graMtho racyA che. yazovijyajIe vinayavijaya karatAM vizeSa graMtha racyA che ane tenI kRti paNa vinayavijya karatAM vizeSa jhamakadArane tejasvI che. A vakhate AnaMdaghanajI, mAnavijaya, lAvaNyasuMdara, vagere jaina sAdhuo, tukArAma, rAmadAsa vagere mahArANI bhakato ane premAnaMda, sAmaLa, akho vagere gujarAtI kavie pitatAnA kSetramAM ghumatA hatA. - zrI vinayavijayajIe junAgaDha, dIva, rAdhanapura, rAMdera, surata vagere sthaLe cAturmAsa karyA jaNAya che. kavi vinayavijyajIe A zrIpAla rAsa race zarU karyuM paNa temane hAthe te pUrNatA pAme nahi. A rAsamAM kula gAthA 1251 che ne DhALa 41 che. temAM 50 gAthA temaNe racelI che. 3 jA khaMDanI 5 mI DhALanI 20 mI gAthA e temanI racanAnI chelI gAthA che. te gAthAmAM jANe potAnuM maraNa have najIka che ema garbhita rIte isAre karI lIdhe hAyanI ! ema jaNAI Ave che. viNa eka anupama dIdhI tasa kare, he lAla ke. dekhADe svara nAda, ThekANAM Adare, he lAla ke. traTa traTa tUTe tAMta, gamA jAye khasI, he lAla ke. te dekhI viparIta, sabhA saghaLI hasI, he lAla ke. , A rAsa siddhacakra-navapada (arIhaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, jJAna, dazana, cAritra ne tapa)nI uttamatA batAvavA mATe racAyAnuM ApaNe AgaLa kahI gayA chIe, keTalAka jaina vidvAnoe jude jude prasaMge rAjA zrIpALanuM AkhyAna saMskRta ane prAkRtamAM raceluM che te uparathI A rAsa racavAmAM Avyo jaNAya che. kavi vinayavijayajIe traNa graMtho racyA che. je kALe A rAsa raderamAM racAta hato te kALe bhagavatI sUtra saMghane vAMcI saMbhaLAvatA hatA ema jaNAya che. te zravaNa karyA pachI karavAM joItAM kAryo ne maLavAnAM kuLa viSe paNa 21 gAthA temaNe tyAre taiyAra karI hatI. teonA gurUnI TuMka pAvali AgaLa ApI che paraMtu saMsAradazAmAM teo kyAMnA rahevAzI, kevI sthitimAM hatA vagere mAlama paDatuM nathI. temaNeracelA lokaprakAzamAMnA dareka sargamAM je eka prakArano kaleka Ape che tenA pUrvArdhaparathI temanI mAtAnuM nAma rAjabAI ne pitAnuM nAma tejapALa jaNAya che ne te nAma parathI anumAna thaI zake ke teo jJAta vaNika haze. zrIpALano rAsa ahIM pasaMda karavAnuM eka khAsa kAraNa che. gujarAtanA eka uttama kavinA-premAnaMdanA samakAlIna A jaina kavi vinayavijyajI hatA. je vakhate hajI naLAkhyAna racavAnI zarUAta premAnaMde karI nahotI te vakhate eTale naLAkhyAna pahelAM be varase A zrIpALane rAsa racAya che. eTale baMnenI keTalIka kavitAe sarakhAvavAnI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainasAhitya-zrIpALatA rAsa jijJAsA sAkSara vargane thaze ane tethI kadAca gujarAtI sAhitya pradezamAM kaMika navuM a javALu paDaze. eka tyAgI ne eka saMsArI, eka bhASAbhakta ane eka prabhubhaktanI kavitAono bheda paNa ethI jANavAmAM Avaze. sAkSara vargane saMtAya ApI zakAya eTalI A lekhakamAM AvaData nathI tathApi cathA rakta catanAthaM jhume (zubha kAmamAM yathAzakti udyama karavA ) e vAkayAnusAra A lekha lakhavAnuM sAhasa AdaryuM che. " caNAtA sAhitya maMdiramAM be iMTa mUkavA jeTaluM thAya tee ghaNuM che. agara chelle mATInA TopalA ucakI kArIgara kane lai javAmAM paNa dharma che. kavi premAnaMda naLAkhyAnamAM chelle lakhe che ke~~ r muhurta kIdhuM surata mAMhe thayuM pUrNa nadurabArajI; kathA e naLa damayaMtI kerI sAra mAMhe sAra; saMvata sattara khetALI varSe pAza zudi gurUvAra; vitiyA caMdradarzaNunI veLA thai kathA pUrNa vistArajI: kavi vinayavijayajInA pUrvAdha pachI A zrIpALa rAsane pUrA karanAra zrI yazeAvijayajI ate lakhe che ke saMvat sattara ADatrIzA varase rahi rAMdera ceAmAse; saMdha taNA AgrahathI mAMDayA rAsa adhika ullAse; / 9 / / kavi vinayavijayajI A rAsa purA thatAM pahelAM devaleAka pAmyA. 750 gAthA temaNe racIne khAkI temanA saMketa mujaba zrI yazeAvijayajIe graMtha pUrA karyAM. sAdhdha sapta zata gAthA vizmI pahAMtA te muralokejI ! tenA guNa gAve che geArI lili thoke thokejI !! 10 !! tAsa vizvAsa bhAjanatasa puraNa prema pavitra kahAyA / / zrInayavijaya viSNudhayasevaka, mujasavijaya uvajhAyAjI | 11 | bhAga thAkatA puraNa kIdhA, tAsa vacana saketejI / / tiNe vali samakita dali je nara teha taNe hita heteja / 12 / zrIpALanA rAsamAM kavi chevaTe AzIrvAda Ape che ke, / / 13 / / je bhAve e bhaNaze guNaze tasadhara magala mAlAjI / / baMdhura siMdhura suMdara maMdira maNimaya jhAkajhamAlAjI dehasabala sasneha parida, raga abhaMga rasAlAjI !! anukrame teha mahodaya padavI lehaze jJAna vizAlA / / 14 / / " pariSad' zabda sAhitya pariSad pachI gujarAtamAM vadhAre vaparAzamAM ApyA che; paraMtu jaina gujarAtamAM te! e zabda ghaNA vakhatathI vaparAya che. A uparanI 14 mI gAthAmAM sasneha pariSanuM smaraNa che. jaina kAvae rAsa pUrNa karatAM ghaNuM karIne haMmezAM potAnI gurUprazasti Ape che. tethI teo kyAre ane keAnA vakhatamAM thayA ane te kyA kyA gurUnI pATe ke gacchamAM thayA te jaNAI Ave che. e mujaba A zrIpALanA rAsanI chellI DhALamAM gurUprazasti ApI che;
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 jaina zveSAnpharansa heralDa // 1 // tapagaccha nadana suratarU pragaTayA hIravijaya gurUrAyA. // akabarazAhe jasa upadeze paDatu amAri vajAyAMcha zAha sabhAmAMhe vAda karIne jinamata dhiratA thApIjI / / bahu Adara jasa zAhe dIdhA, bizta ' savAI' ApIjI // 4 // sUri hIragurUni bahukIrti, kIrtivijaya cuM vAyAjI / ziSya tAsa zrI vinayavijayavara vAcaka suguNa muhAyAjI || 7 || vidyA vinaya viveka vicakSaNa lakSaNa lakSitadehAjI // seAbhAgI gItAratha sAratha saMgata sakhara sanehAjI / / 8 / trIjI vibhaktimAM ' e ' nahi paNa 'e... 'pratya vaparAyAnuM AmAM joI levAze. kavi premAnaMde naLAkhyAnanI zarUAta karatAM 1 lI gAthAmAM lakhyuM che ke:naiSadhanAthanI kahuM kathA, puNyazloka je rAya; vaiza'pAyana vANI vade, Akiparve mahimAya. kavi vinayavijayajIe zrIpALano rAsa zarU karatAM 1-2 gAthAmAM kahyuM che ke:kalpa veli kaviyaNa taNI, sarasita kari mupasAya // siddhacakraguNa gAvatAM pUre maneratha mAya // 1 // aliya vidhana savi upasame, japatAM jita cAvIza !! namatAM nija gurUpayakamala, jagamAM vadhe jagIza / / 2 / / kavi premAnada jyAre kaDavAmAM chelle uthale ApI eka gathAmAM pachInA kaDavAmAM zuM hakIkata Avaze tene kaMIka isArA kare che tyAre A rAsamAM eka TAla purI thae pachInI DhAlamAM je hakIkata AvavAnI che te sabaMdhI keTalAka doharA keTaleka ThekANe ApavAmAM AvyA che. duAmAM cAlato ADaMbara. uttama gRhastha ane uttama tyAgInAM lakSaNA. InAmanA meLAvaDAomAM bhajavavA lAyaka eka savAda* ( dhanyAzrI. ) prajJAca'~~ joyuM, joyuM, joyuM---- prabhujI ! jagat sava meM joyuM; saMkucita mati jyAM tyAM bhame che, pota prakAzI eyuM-dharmarUpI mahAsAgarane karI khAmeAcIyuM che vageAyuM-- prabhu ! ,, . * A saMvAda muMbaInI mAMDavI eglA-vAkyulara skula 'nA vArSika meLAvaDAmAM bhajavI batAvavAmAM AvyA hatA te savAda kaMIka janasamAjane hitakara thaze ema dhArI temaja AvA saMvAdo ApaNI janazALAmAM bhajavI batAvAya te mATe temane eka namUno pUro pADavA ahIM Apela che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ dunIAmAM cAlate ADaara. 201 tyAga taNI mukha vAta karatAM, mana rahe che nahi dhoyuM- prabhujI ! vizvAse letA sAdhakane, sAdhya rahyuM che khoyuM- : , dhama dhUrA karmonA baMdhanamAM citta parAyuM - : - hamaseM baDA keI nahi jJAnI" hRdaya jAya che kehyuM- - miyAM ke cAMde cAMda" kahetAM, jagata sarva bahu royuM che AMsuthI paNa samaja na AvI, ajJAne rahe mehyuM che : zaratacaMdra-mitra ! A kAvyane bhAvArtha zuM che? prajJAcaMdra-zuM tuM samajI zakatA nathI? AjakAla "mahAtmAo" AkhI duniyAmAM bahu vadhI paDyA che ane daMbhathI ajJAnIone phasAve che te zuM tuM nathI jANatA ? zaratacaMdra-hA, hA ! have samaje. "saMta purUSa" "bhakta ziromaNI" "gIzvara evA bhArI bhArI AbarI nAma dhAraNa karI, svAthI zivamArga batAvanArA AjakAla jyAM tyAM najare paDe che. vArU, A badhe ADaMbara teo zA mATe karatA haze? prAcaMdra-ADaMbara karavAnuM kAraNa spRhA che. amuka padArtha meLavavAnI satata IcchAlebha-tenuM nAma "spRhA '. A spRhA ke nathI? sAMbhaLa spRhA jagatamAM rAkSasI moTI, jananAM rakta je pItI re; - rAya raMka kene nava cheDe, tribhuvane nava bItI re. . zaratacaMdra-zuM badhAne eka sarakhI pRhAM haitI haze ? - :: prajJAcaka-nA, nA, te te judI judI jAtanI hoya che. koIne mananI, te koIne kIrtinI, koIne kAmanI, te koIne dhananI. A badhI icchA ja ekaMdara mAnava jAtane bhamAve che, ane nahi IcchavA joga kArya karAvarAve che. mAnanI IcchA rAkhanAra pite game teTalA prapaMca karI, mAnane meLavIne besI rahetuM hoya te dIka; paNa mAna meLavyA pachInI dazA apamAna thayA pachI thatI dazA karatAM paNa bhayaMkara thAya che; kAraNa ke mAna meLavI tene sahana karI, samabhAvamAM rahI, pitAnI sthiti jALavI rAkhavI te bahuja muzkela che. tevI ja rIte kAmanI spRhA paNa evI ja che, teNe paNa daMbhane-prapaMcane pUrepUre Azraya lIdhe che. - zaratacaMdra-e te kharuM, paNa daMbhane Azraya kevI rIte levAtuM haze te samajAtuM nathI. jarA udAharaNa ApIne samajAva te hadayamAM bese. prajJAcaka-je AnAM phakta be udAharaNa ApuM chuM. eka te tuM jANe che ke, vibuddhavijaya nAmanA nATakamAM vilAsI nAmane gurU rAjaputrI para Azaka thaI tene "gurU thayo. ane gurU tarIke zuM kahetA hatA te tane khabara che? yAda na hoya te je sAMbhaLa- koI sAcuM dila jue, dekho duniyA te re daMbhe bhoLavAya. ' sAdhaka mArA zodhI lAve, sakaLa nagarane sAra; gurU banIne besuM daMbha, bharamAvuM darabAra. keIna
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 , jaina . kaeNnaransa hairalDa. tyAga taNI mukha vAte karavI, haiye kAmanI javALa; . rAjA rANa AdhIna karIne, lauM meLavI bALa. koI A te ThIka che; paNa maheMdra je mahAtmA paNa strInA pAsethI kAmabhogamAM phasAye hate. hamaNAM paNa AvAja bhIka ane bhoLA gaNAtA paMDita paNa bhoLavAI phasAI jAya che. tevAne te matsyakane choDAvavA tenA kharA ziSya gerakhanAthe je kahyuM che te samajAvavAnuM che - (bharavI ) upajI haMsane A zI mati re ? bhUle nija svarUpanuM bhAna-upajI. mAnasarovara tIre zobhato re, pAse hatA haMsa dazavIza, upajI. pAme suMdara viSanI putaLI, tethI ramatAM soMpyuM zIza. caNa catura motI bhUlanAM re, kare have annata AhAra che. karate daSTi na dekhata urvazI re, kare naTaDI saMga vihAra. ,, beDA bIjAne pAra utArato re, tenuM nAva ja gAthAM khAya. upa0 zaratacaMdra-ahAhA ! A sAMbhaLI, phasAtA paMDita ane mahAtmA upara bahu davA Ave che. prabhu temanuM kalyANa kare! paraMtu ADaMbara konAthI vadhu cAle che te have kahezo? prajJAcaMdra-mitra ! mArA mAnavA pramANe dharmane nAme bahu Dhaga cAle che. abhayakumAra jevA ati buddhizALI ane vicakSaNa purUSane paNa eka gaNikA tenI dharmanDena banIne chetarI gaI hatI te tuM jANatA ja hoIza. hiMdanI hAlanI sthiti jotAM lAkhe puruSa ke jene verAgI " kahevAmAM Ave che teo dharmane nAme ahIMthI tahIM annanA TukaDA khAI chetarapIMDIthI potAnuM piSaNa kare che. keTalAka to bagabhagata jevA mukhameM rAma, bagalameM churI" jevuM karI jagatane Thage che. jhAjhAM mANaso ekaThAM karIne bhajanIyAM gAya, ane khAnagImAM joyuM hoya te sAkSara nATakakAra DAhyAbhAI kahe che tema- tuMhI tuMhI tuMhI tuMhI rAma nAma, eka tuMhI tuMhI re rAma, maphata malIdA gerI gerI gerI, maphatamAM leka gulAma; . hAthamAM mALA ne mRgachAlA, TIlA TapakAM AhAhAhA ! tuMhI bhukhIo du:khIo kaI name te, sItArAma cala sItArAma haTha sItArAma; amIra tavaMgara AvI name te, sItArAma, jaya sItArAma, cha sItArAma ! nAjuka nAjanI namana kare te nArAyaNa, basa nArAyaNa, huM nArAyaNa! kALI kaI kadarUpI name te, nArAyaNa cala nArAyaNa dhuta nArAyaNa! . haraghaDI harahara, khIssAM bharabhara, vAhare gurUgurUrAja, ahAhAhA ! zaratacaMdra-AvuM zuM dareka dharmamAM thatuM haze ? . prajJAcaMdra--hiMdamAM te dareka dharmamAM thAya che. vaiSNava, jaina, zaiva Adi darekamAM. gujarAtI mAM hamaNAM je navalakathA Ave che-"saMdigdha saMsAra, yAne sAdhu ke zayatAna?"
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ dunIAmAM cAlatA ADaMbara. 203 te khAsa vAMcavA jevI che. sAmAnya rIte ApaNA hiMdu bhAi bahu bheALA che, ane tethI dharmane bahAne bahu chetarAya che. tenuM khulluM svarUpa tA meM prathama ja kAvya kahyuM temAM ApyuM che. zaratacaMdra--hA, huM have barAbara te kAvyane bhAvArtha samajyeA. tyAre have ApaNe zuM karavuM? ADaMbaranI badI TA bhayakara che, teA tene dUra kevI rIte karavI joie ? prajJAcaMdra--zuM karavuM zuM ? ApaNe ApaNA para jovuM. ApaNe pAte kai rIte ane keTalA pramANamAM ADabara karIe chIe athavA teA kai rIte leAbhAi uttejana ApIe chIe, te jovAnI jarUra che. ADaMbarathI lobAnArAe svataMtra vicAra karavAno che. ane ' mArUM te sArUM mAne mUkhajana, sArUM te mArUM mAne pa MDita jana ' e nyAye game tyAMthI sArUM maLe tyAMthI meLavI grahaNa karavAnuM che. satyanA saMgI thavuM ane AcAramAM sIdhA thavuM. sAkSara DAhyAbhAie kahyuM che ke:~~~~ jJAnI jhagaDe gAthAM khAtA, sudhe zIvapada pAmIyuM; bhAi e vAtA jhINIyuM, koI saMtavIrale jANIyuM--bhAI ADaMbara karanArAe daMbha ane mAnavRtti cheADI devAM. mAnanI icchA jatI karI kartavyanI khAtara kartavya bajAvavuM. jo eka anyokti bahu jANavA jevI cheH-- re bALA madhulAlacI bhramara ! tuM, jAtA na caMpA kane; mAnI le sukha mAlatI mahIM purUM, sheje maLyuM je sukhe. caMpAmAM caturAi tArI ghaTaze, caMpAi jAiza tuM; tArUM kAma nathI ane karIza tA, khattA ghaNA khAiza tuM. nathurAma ( kumudacaMdra. ) '' mATe " jarmanthevAdhiste mahevu vacana " karma karavAmAMja tArA adhikAra che, paraMtu tenA phaLanI apekSA rAkhavAmAM bilakula nathI. zaratacaMdra--paraMtu A sasAra evA che ke, thoDA paNa ADaMbara rAkhavAnI jarUra che. nahi teA je daMbha vagaranA, taddana saraLa ane zudghapariNAmI mAnavA haze te te tricArA cagadAI jAya tema che. sArAne mAthe apayazanA poTalA che, tema tenA paraja du:khane ' bhAra che. kAraNa ke, kahyuM che keH-- arere jAlima jaga zA tArA, jADA vyavahAra che re ? arere nirbhaya krUratA nArA, sArAnA sahAra che re. nam raMka kasturi maMgA, nirjana vana vasanAra; mare kasturI kAraNe, lAkhA banI zikAra. zI guNakArI kasturI, mATe tene zira churI vinA bhaya zvAna bhuMDA bhasanArA--sArA gulAbane Alara kaLI, aNukhAlI cuMTAya; arka kAja kaLAya ne, mALA kAja vidhAya.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 jaina ve pharansa dara9. zI sugaMdha temAM bharI, mATe tene zira churI : AvaLa kerAM phulaDAM na koI jonAre--sArA kAtaLI kAtaLI zeraDI, hAthe hAtha pAya; - vADe vADa pIlAya ne, dAMte dAMta cavAya.' zI rasanI che mAdhurI, mATe tene zira churI. bAvaLa kerI bAju na kaI jenAro--sArA - vijyazaMkara (navalakusuma.) A prajJAcaMda-tuM kahe che te ThIka, paNa je sArA kahevAya che te tenA para paDatAM du:khanI kaTIthI ja sArA kahevAya che; nahi te badhA sArA kahevAta. paNa ADaMbara sAthe tene zuM saMbaMdha che? ADaMbara na kare tene mAthe kaMI bhUlama na paDe. " jevA heie tevA dekhAvuM.' zaratacaMdra-tuM kahe che ke, kartavya karavAmAM ApaNo adhikAra che; te kartavya zuM karavAM e viSe tAre je abhiprAya hoya te kahe. tAruM kahevuM mane bahu priya ane buddhigrAhya lAge che. : prajJAcaMdra-mAro te namra ane sAmAnya mata ema rahe che ke, tane hamaNAM kahyuM te pramANe je ADaMbara karanArA che tenA be bhAga pADIe. (1) gRhasaMsArI (2) vairAgyavAna sAdhu. te bannee pitAno ADaMbara cheDI devo ane pitApitAnA kartavya kSetramAM lAgyA rahevuM. gRhasaMsArIe uttama gRhasthAzrama pALavAne che ane potAnA duHkhI bhAione madada karavAnI che. te mATe "lalita" nAmane suMdara kAThiyAvADI kavi dhA suNiye re duHkhiyAna, vhAlA bandha banIe - baMdhu banIe re enA belI banIebelaDIyAM bAMya barabara, sahevA sarajyAM zuM sahodara? duHkhe duHkhIAra ALA aMtara cAMpIe-ALAM aMtara cAMpIe. dhArA duHkhIyAnAM beDI baMdhana racIe ura AMgaNa naMdana, dInane ThAre dayAsAgara relIe-dayAsAgara relIe - duniyAnA deva sahAyaka, dInanAM te saMtana seva; 2ka bhAMDanAM rakhavALAM laIe-rakhavALAM laIe - saiyArI majalasa bharIe, haiyAne hele caDIe; vibhunI hAlapanAM rUDAM ti caMdiye, rUDAM joti vaMdiye - , zaratacaMdra-barAbara che; have sAdhune zuM kartavya che e kahe, eTale ApaNe A saMvAdane kAMDa pUro karIe. prajJAcaka-hAla te sAdhune mATe khelavuM te yogya nathI. paNa ATaluM te kharuM ke, temaNe saMsArI gRhasthAzramanI khaTapaTathI dUra rahevAnI khAsa jarUra che. game te bAbatane savAla heya paNa temaNe temAMthI hAtha uThAvI pitAnuM tathA paranuM AtmakalyANa ja sAdhavAnuM che. temane te rAtre "lalita nA zabdomAM e ja gAvAnuM kahyuM che ke -
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkAra ane samAcanA. 205 mahUlI majAnI pele tIra, saMta hAlAM! mahUlI majAnI pele tIra. vRkSe velaDIo vALA, kumaLAM phaLaphUla rasALAM; laI jAo lAvo e lagIra-saMto mananI kaMI mojamajAo, ura sahRdayane kaMI lhAvo, levAne Avajo lagIrauDavAya saphara saiyArI, sukha duHkhanI kaMthA dhArI; AnaMda era e lagIra- laganI hevArahAvAnI, vibhunAM gItaDAM gAvAnI lAge te Avaje lagIra- eeeee7000000 svIkAra ane samAlocanA. dvAdaza vrata pUjA--(zrI vIravijyajIkRta-anuvAdaka phahacaMda jhaverabhAI zAha.) prakAzaka.. . jhaverabhAInA putro, AnaMda presa, bhAvanagara. pR. 7ra kimata amUlya) - jaina gujarAtI sAhityamAM prabhupUjA nimitta chellA be traNa saikAmAM thayela ApaNuM pUrvAcAryoe racela "pUjAo" sAruM kAvyatva apa uMco bhAga bhajave che, temaja AvI pUjAo" saMgIta sAthe bhAvapUrvaka gAvAmAM Ave che tethI hRdaya ullAsamAna thAya che, taduparAMta temAM rahela ucca artha, hetusahita samajavAmAM Ave te pariNAmanI vizuddhatA, ane prabala ullAsavega prakaTe che emAM zaka nathI. A pUjAo evI racanA che ke temAM * prabhupUjA sAthe aMtargata hetu bhinna hoya che. jevI rIte dvAdazatrata pUjA. temAM pUjA tarIke juduM nAma hoya che, ane pachI temAM vratanuM nirUpaNa kareluM hoya che, ane te AvI rIte caturthavrate paMcamadIpaka pUjA. temAM dIpaka pUjAne saMbaMdha caturthavrata sAthe batAve che - - cothuvrata have varaNavuM, dIpaka sama jasa jota kevala dIpaka kAraNe, dIpakane uta -have krame cothuM vrata varNavuM chuM. A vratane prakAza dIpaka samAna che, kAraNake A dravyadIpakane kevalajJAna rUpI bhAvadIpakane arthe prakaTa karavA mATe che. pachI caturthavratanuM varNana kare che - e vrata jagamAM dIvo mere pyAre, e vrata jagamAM dIvo-ItyAdi AvI rIte aMtargata artha hetu, bhAvArtha ane vivecana sahita jANI, hRdayamAM lAvI sArA utsava prasaMge saMgItanAM sAdhana vaDe suMdara rAga rAgaNImAM devamaMdire prabhunI mUrti pele tIra=jagatanI jaMjALathI dUra, kavine Azaya ema jaNAya che ke, saMta-sAdhuo mATe dunIA ane tenI jaMjALa kAmanI nathI, A dunIAnI pele tIra' teoe vasavuM joIe. ane tyAM rahyAM rahyAM dunIAnAM duHkhone bhAga paDAvavAmAM, bIjAthI thatAM pitA uparanAM duHkha sahavAmAM ane paramAtmAnAM guNagrAma gAvAmAM ja AnaMda mAna joIe. jAherAta ke prasiddhi, vAhavAha, bhAna, jaMjALa, khaTapaTa, upAdhi ane ciMtAothI temaNe vegaLA rahevuM joIe.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina ve kaoNnpharansa hairahyuM. samakSa prabhunI pUjA karavA sAthe A racanAo gAvAmAM Ave te tallInatA vizeSa prakaTa che, emAM zaka nathI. A parathI jaNAze ke je je pUjAo che temAM rahela artha vivecana sahita samajAvavAnI ghaNI jarUra che. pUjA bhaNavavAmAM loko bahu tatpara che, paraMtu kharIrIte tema karavAmAM jeTalI tatparatA ane prIti levAmAM Ave che tenA karatAM vadhu tatparatA ane prIti tenI sAthe te samajavAmAM dAkhavavI joIe. atyAra sudhImAM AvI pUjAonA artha samajAvavAno prayAsa sva. mehanalAla amarazIe prasiddha vaktA munimahArAjazrI cAritravijyajInI sahAyatAthI zrI vIravijyajI kRta cesaTha prakArI pUjA (karmaprakRtigarbhita)ne amukabhAga vivecana sahita prakaTa karavArUpe hatuM, ane bIjo prayAsa A che. AmAM vivecana yathAsthita karyuM nathI, paraMtu artha sArI rIte pUrela che, ane je je kathAone ullekha Apyo che tene kathAnuM TuMka varNana paNa Apela che. haju paNa AmAM vizeSa skUTa vivecananI jarUra che, chatAM A prayAsa prathama hoI abhinaMdanIya che. AvI kRtio putro pitAnA sva. pitAnA smaraNArthe kADhe e paNa ochuM stutipAtra nathI. pitA pAchaLa kharca Adi karavA karatAM hAlanA jamAnAmAM jJAnane prabhAva karavAnI paddhati khAsa anukaraNIya che. A graMthanI kiMmata rAkhI nathI eja sUcave che ke uddeza jJAna nane pracAra che. aMte AvA prayAso vadhu vadhu thAya (amane khabara che tyAM sudhImAM prasiddha vaktA munizrI cAritravijayajI pUjA artha sAthe prakaTa karAvanAra che) ema ame icchIe chIe, ane leke AvI kRtione saprema Adara Apaze evI vAMchA che. - jana saMgIta rAga mALA-(prasiddhartA mAMgaroLa jena saMgIta maMDaLI. saMvata 1951 kiMmata rU.. 1-4-0 ) hAlanI muMbaI mAMgarela jaina sabhAnuM prathama svarUpa mAMgarola jena saMgIta maMDaLI hatuM. teNe prathama prabhunAM stavane gAvAM, suMdara rAga rAgaNIthI tallInatA levI e udeza rAkhI kAma AraMLyuM, ane tenA phaLa tarIke A pustaka taiyAra thayuM che. AmAM A maMDaLImAM bhAga lenArAe pote karela navIna stavane hAlanA navA rAgamAM goThavIne banAvyA ane tenI sAthe pUrvAcAkRta uttama bhAvanAmaya geyastavane dAkhala karyA. prAcIna stavananI cuMTaNI ghaNuM sArI thaI che ane zuddhatA ThIkarIte sacavAI che. ekadare pustaka. sAruM che ane gharamAM rAkhavA jevuM che. bukaselara meghajI hIrajIe Ane sarva haka laI kiMmata paNa ochI rAkhI che, te sAruM karyuM che. tenI pAsethI A pustaka maLI zakaze. jaina zreyaskaramaMDaLa saM. 1966-67--A khAtuM saMvata 1960nA Aso mAsamAM sthApita thayuM che. tethI A rIporTa keTalA che te jaNAvyuM nathI chatAM cho-sAtamo haze ema jaNAya che. temAM mukhya cAra udeza che. 1 jJAna vRddhira tIrthamaMdira saMbaMdhI 3 ANaMdajI kalyANajI peDhI saMbaMdhe 4 jainarkonpharansa karavA dhArelAM kAmo paikI banI zake teTalAM kAma mATe banate prayAsa kare. A cAra uddezaneja aMge-tebara lAvavA-sarva kAryanI vyavasthA joIe, chatAM keTalAMka khAtAM AmAMnAM kayA udezamAM Ave che te samajI zakAtuM nathI.-jemake jainadavAkhAnuM, zrI siddhALajInI bhakita-phUlapakhAtuM. A parathI ame ekAMte kahevA mAMgatA nathI ke A khAtAM e chAM upayogI che. jIvadayAkhAtAne kadAca cAthA uddeza-kaoNnpharansanA kAmamAM laI jai zakAya. te ame A maMDaLane mahenatu sekraTerI zeTha varNacaMda sucaMda uddezavAra dareka
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkAra ane samAcanA. 2017 khAtAM pADI have pachI prakaTa karaze, ema icchIe chIe. veNIcaMdazeThe A maMDaLa mATe atyArasudhImAM satata parizrama, sahanazIlatA, ane nipuNatA dAkhavI NilAkha uparanI gaMjAvara rakama ekaThI karI che, temATe temane moTe dhanyavAda ghaTe che. AmAM dareka khAtAne hisAba judo judo Apyo che te gaNutAM lagabhaga 30 thAya che. te ATalAM badhAM khAtAM zA mATe joIe ema keTalAkane prazna thAya che. astu. A khAtAM nIce khAsa be mahAna ane upayogI saMsthA che, temAM ekanuM nAma jainakeLavaNuM khAtuM che ane bIjInuM nAma mahesANu yazovijyajI pAThazALA che. A darekano riporTa jUda paDe che e khuzI thavA jevuM che. A khAtAno abhyadaya ame icchIe chIe, ane sAthe icchIe chIe ke uddeza barAbara aMtaHkaraNamAM rAkhI, nyAya, nIti, satya, pramANikapaNuM, ane jJAna ke je prANInA udayanA hetu che te sarvane amalamAM lAvavA vizeSa vizeSa prayatna karI, jemAM svAtaMtrya, kharuM zikSaNa, ane karmayoga vizALa pramANamAM prasarAvaze. jaina keLavaNI khAtuM (jena che. maMDaLa nIcenuM) saM. 1866-67 pAMcamo ripiTa. A saMsthAne khIlavI yathArUpa svarUpamAM mUkAya to ghaNuM saMgIna ane bhavya kArya karI zake tema che. uddeza samagra hiMdanI jena prajAmAM dhArmika jJAnane baheLA pracAra karavAne ane te vaDe zAsanano udaya ane aneka AtmAonuM kalyANa sAdhavAne mahAna che, te te pAra pADavA mahAna ane kAryasAdhaka yojanA karavI ghaTe che. Ane kAryakrama be vibhAgamAM che- 1 te pAThazALAone madada karavI, ane navI - sthapAvavI. A mATe jana kenpharansa taraphathI sahAya apAtI pAThazALAone madada ApavAnuM A khAtAe mAthe lIdhela che tethI A khAtAe ghaNo upakAra karyo che. 2 parIkSake daramAye rAkhI te dvArA tenuM sarvI kArya amalamAM mUkAvavuM. A aMge bIjI paNa vyavasthAmAstara vidhArthIone InAma ApavAnI, darekanAM patrake maMgAvavAnI, pustaka bheTa ApavAnI ane vAMcanazALA lAyabrerI Adi karAvavAnI-sArI rAkhela che. Ane mATe ame namrapaNe sUcavIzuM ke jyAM sudhI dareka pAThazALAmAM amuka dhArmika krama ekaja rIte niNata thaye nathI, tyAM sudhI eka sarakhI sarala vyavasthA thaI zake tema nathI. A krama mATe kenpharanse je ghaNI mahenatathI anubhavapUrvaka, hAla bhaLatAM sAdhanonI daSTie abhyAsakrama goThavela che te khAsa mananIya, anukaraNIya che. A krama goThavI tene amalamAM lAvavA mATe evo TharAva rAkhI zakAya ke darekane abhyAsakrama meLavI temAM pote sUcavelA krama pramANe amala thAya to ja te zALAne sahAya ApavI. Ama thaye zikSaNa kramanAM pustaka savA zALAmAM ekaja niNata thaze tethI eka gAmathI bIje gAma janAra vidyArthIo te bIjA gAmanI zALAne lAbha sagavaDatAthI laI zakaze, zikSake te kamanuM barAbara paThana karI temAMnA kaThina praznonuM nirAkaraNa bIjA gAmanA dharmazikSaka taraphathI meLavI zakaze, tethI viSaya sArI rIte chaNAze, te aMge dharmazikSaka pariSadu paNa bharI zakAze, ane eka "jaina zALApatra jevuM mAsika paNa kahADI zakAze, parIkSakane kevI rIte parIkSA levI temAM sArI rIte paLoTAze, ane AvA AvA aneka lAbhavALI bIjI yejanAo paNa ghaDI zakAze. atyAra sudhImAM Avo kama na hovAthI sadgata amaracaMda talakacaMdanA smaNArthe temanA suputra zeTha hemacaMdabhAIe daravarSe 500 rU ApI pAMca varSa sudhI kADhelI dhArmika parIkSA jevI joIe tevI phatteha pAmI nathI. alabata te janAe eTale
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 jaina zve. kaeNAnpharansa heralDa. badhA lAbha karyo che ke tenI asara samAjamAM ghaNI uMDI thaI che, ane te yojanA taLe nIta thayelA udAra abhyAsakrama paNa, dhArmika abhyAsakrama eka hAvA jAie evI jarUra pADatA jaNAya che. dharmanuM zikSaNa yathAyAgyarIte zakya thai zake te mATe e ja bAbateAnI khAsa jarUra che. 1. zikSaNakramanAM pUratAM pustako 2 tenuM zikSaNa ApavAne padhdhatipuraHsara keLavaNI pAmelA zikSakA. A baMne jyAM sudhI taiyAra thayela nathI tyAM sudhI kharekhara yAgya kArya dizA sAMpaDavAnI nathI. ApaNI samAjamAM aneka vidyAtA hovA chatAM haju sudhI vAMcanamALA taiyAra thaI nathI e ceAgya nathI. zreyaskara maMDaLe zikSApayogI pustako becAra bahAra paDAvavAno yathAmati prayAsa karAvelo che, ke je viSe ame pachI khelIzuM; ane zikSako taiyAra karavA mATe mahesANAmAM zrIyazeAvijayajI pAThazALA sthApI che, ke jene riporTa judA chapAvyA che. A keLavaNI khAtAmAM traN peTA khAtAM che-1 jana keLavaNI khAtuM ke jemAM karAnA pagAra mATe AkhA kharcanA ardhAM karatAM uparAMta rakama kharacAi che, 2 jainazALAone madada ApavA khAtuMA khAtuM kharekhara stutya che. 'nahi karatAM thoDuM sArUM ' e nyAye dareka pAThazALAne poSI sahAya ApI nibhAvavA jevuM che. 3 jaina sUkSmatatva khAdha prakaraNAdi pADazALA khAtuM-A zALA pAlItANAmAM kADhI che. AmAM prakaraNa graMthonuM adhyayana samatAthI karAvavAne uddeza che, te tene aMge te graMthApara sphuTa ane sUkSma vivecana ane samajapUrvaka prakAza pADI navIna svarUpamAM prakaraNAdi prakaTa thaze evI AzA rahe che. A uparathI parIkSakA (keTalA rAkhyA che te riporTa parathI jaNAtuM nathI) pravAsapara meAkalI zALAnI tapAsaNI Adi khAtAMnuM kArya, taduparAMta sArvajanika zubha kAmamAM madada, vagere kArya sArUM bajAvyuM che. kaoNnpharansanA upadazakoe bajAvelu kAmakAja. zrImatI eN. DaeNAransa AphsinuM* mIzana phatehamAMthI AgaLa vadhe eTalA mATe te Aphrisa taraphathI upadezakeAne gAme gAma pharatA rAkhavAmAM Ave che. upadezakAnI peAtAnI kAryadakSatA, anubhava, khaMtIlApaNuM ane mIThI vANI upara ja ghaNIkharI phateha AdhAra rAkhe e kharuM che (ane eTalA mATe upadezakeAne salAha rUpe eka lekha AvatA aMkamAM ApavA IcchayuM che, ) tathApi eka hAthe tALI nahiM paDI zakatI hAvAthI, dareka gAmanA jaina bhAione araja karavAnI jarUra rahe che ke, tee AvA upadezakone dareka sagavaDa karI ApavA ane kAnpharansanA kAmamAM dareka madada karavA kRpA karavI. upadezaka mI. vADIlAla sAMkaLacaMde karelA kAmakAjane TuMDa riporTa nIce mujaba cheHDhAlArANAnA vAsaNA ( 3-3-13 ) rU. 12 ) manIorDarathI meAkalAvyA. jAhera bhANu karyuM jethI keTalAkoe kenyAvikraya na karavA ane khIDInuM vyasana cheDavA evA niyame karyo pIpaLaja--rU. 10 meAkalAvyA. jAhera bhASaNathI keTalAka garAsIAe hiMsA karavI cheDI. raNuja--jAhera bhASaNamAM 800 mANasA hAjarI ApatA. strIoe phaTANAM gAvAM cheDI dIdho. aThThAimAM nhAvA dhAvAnuM baMdha karavAmAM AvyuM. jaMgalamAM chANu levAnu adha karavAmAM AvyuM. [ bAkI AvatA ekamAM
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 carcApatra tathA mAsika digadarzana. carcApatra. zrI tAraMgAjI tIrtha. jyajIneMdra sAthe lakhavAnuM ke zrI tAraMgA tIrthanA saMbaMdhamAM nIcenI hakIkatanI jarUra che. 1 zrI tAraMgA tIrthanI uparanA zilAlekhonA saMbaMdhamAM Apa kaMI jANatA he athavA ApanA koI mitravargane te saMbaMdhInI mAhitI hoya te lakhI mekalAvazo; kArake te bAbatanI hAlamAM atyaMta AvazyaktA che. - 2 sadarahu zilAlekhonuM gujarAtI agara IgrejI bhASAmAM bhASAMtara thayela hoya to te bhASAMtara kayA kyA pustakamAM che tenA nAma lakhI jaNAvaze athavA ApanI pAse tevA bhASAMtara hoya te te kRpA karI turata mokalI Apazo. 3 zrI tAraMgA tIrtha saMbaMdhI varNana agara purANI ItihAsika hakIkata je je aMgrejI temaja gujarAtI graMthamAM hovAnuM ApanA jANavAmAM hoya te graMthanAM nAma lakhI jaNAvaze. 4 bajesa-kriTa-TauDa vigere enTIkaverIyana-rIsAjhanAM banAvelAM kaI pustakamAM tAregA saMbaMdhI hakIkta hovAnuM ApanA jANavAmAM hoya te te lakhI jaNAvazo. - 5 A uparAMta je kaMi vizeSa sUcanAo-sadarahu tIrthanI aitihAsika upayogitA ' darzAvanArI karavAnI hoya te Apane gya jaNAya te paNa lakhI jaNAvazo jhaverI mohanalAla maganalAla amadAvAda-ratanapoLa mAsika digdarzana. zrImadda jJAnasArajI-ame gata paryuSaNa aMkanA pR. 343mAM A mahAtmA saMbaMdhI oLakha ApI hatI. A uparAMta vizeSa hakIkata buddhiprabhA" mAsika jAnyu. phebu. 12 nA aMkamAM nIce mujaba jaNAve che ke "teo Atmaprabodhana kartA kharatara jinalAbhasUri ke jenI pAse jayapuranA rAjAnA pradhAnanA putra nAraNacaMdrajIe dIkSA lIdhI hatI tenA ziSya hatA. janma saM. 1801 mAM ane svargavAsa saM. 1888 mAM thayela che. mULa vaiSNava hatA, temAMthI vaiSNava saMnyAsI banyA, pachI uktasUrinA upadezathI temanA ziSya thayA. ka AvI rIte dareka tIrthanA saMbaMdhamAM ajavALuM pADanAra bAbate savigata jaNavavAmAM Avaze te tene agrasthAna ApavAmAM Avaze, eTaluM ja nahi parantu dareka mahAna tIrthanI yAtrAe jatAM upayogI hakIkate turata varNana sAthe mokalavAmAM Avaze te paNa ame sukhethI prakaTa karIzuM-tI,
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 jaina che. kaeNAnsa rahDa kizanagaDhamAM ceAmAsAM karyA hatAM. tyAMnA upAzrayamAM bhUtane vAse| hovAthI koi sAdhu utaratA na hatA. A pratApI muni zrAvakoe nA pADavA chatAM tyAM utaryA, ane rAtre te upadrava zamAgyeA. jAte gocarI jatA, ane te paNa divasamAM ekaja vakhata. temane pArzvayakSa pratyakSa hatA. AmanA vakhatamAM vikAneranA rAjA ratnasiMha hatA, ane tenA dezapura najIka rahetA rATa leAka bahu dhADa pADatA hatA. rAjAe A munizrIne vina Mti karatAM navapadanI ArAdhanAthI te dUra thAya tema jaNAvyuM. pachI hrIMkAranu trirekhAvALuM maMDaLa karAvI tene pUjavAnI vidhi je kahI te rAjAe karatAM rATa lAkAthI zAMti thai. te rAjAe munibAdhathI dazarAne divase pADAnA vadhatA rivAja khadha karyo ane zAMtisnAtra bhaNyuM, ane temAM rAjAe peAte abhiSeka karyo. pote vikAneranA smazAnamAM rahetA hatA. pArzvacaMdra gacchanAM te vakhatanA sUri ke je jagata zeDa [ke jene ItihAsa A patranA jAnyuArInA aMkathI Ave che te ] nA gurU thatA hatA te eka vakhate vikAneramAM AvyA. tenI pAse lIlA pAnAneA bAja che ema koie rAjAne kahyuM, tethI gurUne kheAlAvI rAjAe tenI mAMgaNI karI. te sUrie pAtAnI pAse tevela khAja' nathI ema jaNAvatAM rAjAe temane keda karyA. bIjA yatie ane zrAvakoe rAjAne dhaNuM vinavyuM, chatAM teNe mAnyuM nahi. pachI smazAnamAM jJAnasArajI hatA tene khabara ApatAM te rAjA pAse gayA. rAjApara temane upakAra hatA tethI sAme AvI temane page paDayA ane AvAgamananuM kAraNa pUchatAM jJAnasArajI ekalA * ama kADhyA AkAza, kaho kArI kividha lage; pragaTa bhikSAri pAsa, narapati nIce nAraNAM ' rAjA zaramAi gayA, ane pArzvacaMdra gacchanA sUrine cheADI mUkayA ane kSamA mAgI. A mahAtmAte A sivAya ghaNA ghaNA rAjAe mAna ApatA hatA. jJAnasArajInAM prakaTa pustako sivAya temaNeAnaMdaghanajInI khaheAterInAM cAlIza padeApara To-bAlAvabeAdha lakhyA che ane tenI prata meTI mAravADamAM jayatAraNa gAmamAM che ema munizrI kRpAcaMdanu kahevu che. : "> AnA lakhanAra munimahArAjazrI buddhisAgarajI che ke je itihAsanA sArA zAkha dharAve che e jANI AnaMda thAya che. te AvI noMdha hakIkata lakhatAM pramANa--kayAMthI amuka vAta meLavI zakayA che e--jaNAvavAnuM lakSamAM rAkhe teA vizeSa ajavALuM nAMkhI zake tema che, teA tema karavA amArI vinaMti che.--taMtrI. pUjyapAda panyAsa zrI gaMbhIravijayanu' AMtiraka jIvana---(1) nAnI umare patipaNuM svIkAryA pachI te upAdhimaya lAgatAM pArakhaMdaramAM svataH munipaNuM svIkAryuM. ( svayaMbuddha. A parathI AvyaMtara vairAgya suspaSTa che, kAraNa ke te vakhate yatipaNAnuM mAna sanmAna, gurUbhAve mAnavuM vagere badhuM hatuM. ) 5. zAstrAnusAra gurUsvIkAra ane chedepasthApanIya cAritra grahaNa Avazyaka lAgatAM amadAvAda yAgahana karI zrImAn vRddhicaMdrajInA ziSya thayA. AparathI temanI laghutA jaNAya che; kAraNa ke meTI umara, gItAtA, ane ghaNA vakhata sudhI yatipaNuM pALyA chatAM ziSya banyA. 3. kacchamAM pachI ekalavihArI tarIke vicaryA. te vakhate mukhe muhapatti bAMdhI vyAkhyAna karavAmAM temanI zraddhA hatI kAraNa ke te sazAstra che ema teo mAnatA. pachI vizeSa samajAtAM tema karatAM aTakyA hatA. 4 pachI keTalAka ziSyA karyA, temAMnA eka be pAchA gRhavAsI thatAM ziSyA viDaMbanArUpa lAgI
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ konpharansa vartamAna. 211 eTale pitAnA eka kalyANavijayajI nAmanA vinIta ziSyane pAtrAdi seMpI ekalA vanavAsI thayA. ghaNo vakhata leTa ke chAza ke je AyatuM maLe tethI nirvAha karyo. pachI zarIrasaMpatti bagaDI, cAre taraphathI zedhakhoLa thaI. AvA keTalAka saMjogene laI grAmavAsI thayA. A parathI teo kevA udAsIna vRttinA hatA ane upAdhine keTalI badhI duHkhamaya mAnatA te 3-4 samajAya che. 5 pachI keTalAka kauTuMbikone dIkSA ApI ane te phakta upakArane artha-teo pratye saMsAravAsane nahi rAkhatAM teo para pakSapAta ke mamatva darzAvyuM nathI. A nirmaLatA ane nimaha dazA sUcave che. ke pachI zrImad vRddhicaMdrajI gurUnI AjJAthI gujerAza thaDhIcaNI sUtrAnusAra temaja te gurUzrInI zarIrazithilatA thatAM padavInuM grahaNa na thAya te sAdhusamUha vikharAze ema dhArI pinyAsa padavI svIkArI 6 gurUne svargagamana pachI aneka utpAtonI utpattimAM atyAra sudhI gaMbhIratA, zAMti ja pakaDI Atma kalyANamAM mana parovyuM. zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa vartamAna. 1 zrI sukRta bhaMDAra phaMDa. (saM. 1960 nA mAhA vada 9 thI vaizAkha vada 11, tA. 1-3-13 thI 31-5-13) gayA mAsa AkharanA vasula rU. 604-12-0 upadezaka mI. vADIlAla sAMkaLacaMda, pIMpaLaja 10, raNuja 12, vasaI DA, delArANunA vAsaNuM 12, mANekapura 10, maNuMda 2rA, zaMkhArI 8, jakhANuM ke, kuNaghAra chA, mAlaNa 26o, aDIA 14, jamanApura 10, kaMI 1, beravADA cho, junAmAMka 1, sarala 1, vAMsA , sAkarA , dhAraNoja pA, dunAvADA 15aa, gelIvADA 1, uMdarA 11, sAMparA 1, AMgaNavADA rA, kasArA 1, nesaDA -Lo, nAthapurA 8, rAjapura 2, dIodara, 4, vakhA 1, . raiyA 4. kula rU. 228-0-0 upadezaka mI, puMjAlAla premacaMda- pAlanapura ilAke. jasaleNI che, vagadA 4, tAsakalANuM 16, vaDavADIA nA, pheDa pa, cANasamA 15, IDara 5), 4 pIlucA 125, pIpaLIbAgala 17ii, geLA 17, bhAga pIpaLI 1chI, vaDagAma 21, bhAMgaroDA 2, magaravADA 1ra. kula rU. 36-0-0 upadezaka mI, amRtalAla vADIlAla - surata jIllo. saraNa 15, aMbhedI,14, puNI 1kA, malekara 4, inA 8, saMcara 51, zIkhelI rA. kula rU. 131-0-0 AgevAnoe pitAnI meLe mekalAvyA kula rU 10-0-0 cAMdurabajAra 10 ekaMdara rU, 1240-4-0 pIlucAnA zeTha ravacaMda bhAicade zrI kezarIAino saMgha kahADI munimahArAjanAM be ane sAdhvIjInAM 23 ThANAM sAthe Azare 700 mANasone ghaNaja premapUrvaka yAtrA karAvI che. teozrIe AvAM uttama kAryomAM ghaNo paiso vAparI A phaMDane paNa rU. 125)nI rakama navAjeza karI che. te khAte temane khare aMtaHkaraNathI dhanyavAda ApavAmAM Ave che. sadarahu
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21ra jaina kaveTa kaoNnpharansa haeNlDi. saMghamAM DuberAvALA zeTha svarUpacaMda govIMdajIe ghaNe AgaLa paDato bhAga lIdhe hato tethI teone paNa zAbAzI ghaTe che. vaLI muMbaInA zeTha kaMkucaMda muLacaMda maMcaramAM pratikA mahotsava prasaMge prAMtika sabhA bharI A kuMDamAM rU. 51) nI rakama ApI che. AvI rIte dareka jaina baMdhuo dareka zubha kAryomAM pitAnA dravyo sadupayoga karI A kuMDane paNa dhyAnamAM rAkhazo ema ame aMtaHkaraNathI IcchIe chIe. janasamAcAra. eka AgevAna jaina gRhasthanuM maraNa--kAThIAvADanA sAyalA gAmanA rahevAzI ane karAMcInA AgevAna zrImaMta kuTuMba ke je kALA galAnA nAmathI oLakhAya che tenA zeTha semacaMda kALA gaI tA. 28 mI e karAMcImAM ekAeka hRdaya baMdha paDavAthI svarga vAsa pAmyA che. mahuma eka jaina zAsananI unnatikAraka, vyavahArakuzala ane dhamaSTa purUSa hatA. temaNe aneka sakhAvate kuTuMba taraphathI karAvavAmAM bhAga Apyo che ane svadharmI one AgaLa caDAvavAmAM madada karavAmAM ane AdarasatkAra karavAmAM je hRdayabaLa batAvyuM che te temanA saMbaMdhamAM Avela dareka gRhastha mukatakaMThe svIkAre che. prabhu ! temanA AtmAne zAMti arpe ema hRdayapUrvaka ane prAthae chIe. temanuM smAraka karavA mATe surata pagalAM bharavAnI jarUra -A saMbaMdhamAM eka khabarapatrI jaNAve che ke -zeTha kALA galAnI peDhI ane tenuM kuTuMba karAMcImAM eka dhanADhaya kuTuMba che ane dareka dhArmika kAryamAM bhAga le che, AthI temane ghaNo dhanyavAda ghaTe che. have temaNe potAnA kuTuMbIjana ane AgevAna dhAmaka purUSanA smArakane gatimAM mUkavAne khAsa prayatna karavo joIe che. karAMcImAM kAThiyAvADa gujarAta ane kaccha dezanA derAvAsI temaja sthAnakavAsI maLI 1500 mANasa karatAM vadhAre vastI che. vaLI te vepAranuM sAruM mathaka hovAthI ghaNuM svadharmI baMdhuonI rojagArInuM sAdhana pUruM pADe che, ane tethI ghaNA lalacAI tyAM Ave che. keTalAka bIcArA vaga vasIlA vagara bInarojagArI mAluma paDe che ane keTalAkane TuMka pagAramAM pitAnA kuTuMbanuM poSaNa karavAnuM bahu muzkela thaI paDe che, tethI keTalAkane karajamAM DubavuM paDe che, keTalAkane dezamAM cAlyA javuM paDe che, keTalAkane roga, ciMtA vagerene vaza thavuM paDe che. AvA garIba, rogI, anAtha bhAIone madada karavA mATe ekapaNa phaMDa karAMcImAM nathI, to pachI temanA bALakane vidhA ApavA mATe kayAMthIja kuMDa hoya? AvAne madada tathA vidhA ApavA mATe mahUmanA kuTuMbIo temanA smaraNArthe sArI jevI rakama kADhI Ape ane pachI eka TIpa te zaheramAM pheravavAmAM Avaze to AzA che ke eka ghaNI sArI rakama bhegI thaI zakaze. te uparAMta keTalAka baMdhuo mAsika lavAjama paNa ApavA taiyAra che ke jenI vyavasthA eka sAdhAraNa sabhA bolAvI karI zakAya tema che. te AzA che ke koIpaNa jAtanA bheda vagara mahuM manA kuTuMbI ke jeo ghaNA sujJa, dara dezI ane dharmapriya sajano che te A bAbatane pUruM vajana Apaze ane pitAnA udAra hAtha laMbAvI potAnI pharaja bajAvaze. kahyuM che ke-- prANI pakSIo pIe, ghaTe na saritA nIra; dharma kIe dhana na ghaTe, sahAya kare raghuvIra. -dInabaMdhu.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahoMca. nIcenI vadhu pahoMca ame mAnasahita svIkArIe chIe AnaMda pu. 10 aM. 7 buddhiprakAza pu. 60 aM. 4 digaMbara jaina pu. 6 aM. 6 satyavijaya pu. 6 naM. 11 jaina hirta pu. 1 u. 1 gujarAta zALApatra pu. para e. ke AtmAnaMdaprakAza pu. 10 naM. 8-8 vaizyapatrikA pu. 8 aM. 7-8 jinadharma prakAza pu. 28 aM. 1 satya pu. 2 aM. 11 buddhiprabhA pu. 5 aM. 1 keLavaNI pu. 25 naM. 8 tainA prArA pu. 2 . rU sAhitya pu. 1 naM. 5 vivecaka pu. 1 naM. 4 puSTi bhakti sudhA. pu. 3 aM. 12 zrI bhakta pu. 8 paM. 8-10. lavAjamanI pahoMca. (je nAma sAthe rakama darzAvela nathI temanA taraphathI 1 varSano rU. 1 Avele samajo) tA. 31-12-1ra sudhI. rA zeTha panAjI bhImAjI muMbaI. rA zeTha jamanAdAsa merArajI muMbaI rA , hIrAcaMda nemacaMda je. pI. , ' , meghajI khetasI , rA , verazI puMjAbhAI - amRtalAla kevaLadAsa jhaveracaMda kalyANajI. motIcaMda harakhacaMda kalyANajI khuzAlacaMda motIcaMda devacaMda premacaMda kezavajI kezarIcaMda bhANAbhAI , ,, maganalAla parazottama gemAjI kevaLadAsajI hIrAcaMda lIlAdhara jhaverI ,, rA , nagInacaMda kulacaMda , mulacaMda gulAbacaMda punAdarA naMdalAla parIkha bhIlasA. tA. 31-10-13 sudhI zeTha lallubhAI dharamacaMda bArIyA. tA. 31-12-13 sudhI. rA zeTha cImanalAla vADIlAla mAMDala rAyazeTha kezarIsIMha beMkara ratalAma I maNIlAla amIcaMda gedharA zrI jena tirtha kSetra kArakhAnA metrANA , dulabha devAjI karacalIyA zeTha govIMdarAva dIpAjI vaDodarA che, mAnasaMga TokarazI khAkharA.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAMbara konpharansa (cI sukRtabhaDAra phaMDa kamoTI. ) taraphathI zrI hiMdustAnanA sakaLa jaina sadhane apIla. nIce mUjaba patra dareka gAmanA AgevAna gRhastha upara mokalavAmAM Avela che. je gAmanA AgevAna gRhasthane patra na maLyo hoya te aMka vAMcI tene amala karazeH-- jayajiteMdra sAthe lakhavAnuM ke, cAlu varSanA phebruArInI tA. 19-20-21 mInA divavaseAmAM mulatAna (pa MjAba ) khAte maLelI ApaNI kaoNnpharansanA ADamA adhivezana vakhate pasAra thayelA 17 TharAvAnI nakala A sAthe Apane meAkalI che. te dharAveAnA amala karavA e dareka jaina zvetAMbara mUrtipUjaka jaina badhunI kruja che. te DarAvA paikI zrI sukRta bhaDAra phaMDanA derAmAM TharAva upara khAsa dhyAna ApI ApanA gAmamAMthI zrI sukRta bhaMDAra kUMDanI rakama vasula karI tAkIdathI mekalAvI ApazeA evI umeda che. sadarahu krUDamAM bharelI rakamano ghaNo sadupayoga thAya che. ApaNI unnatinA mULa pAye! je vidyA ( keLavaNI-jJAna ) che temAM tathA kaeNAnpharansa nibhAvaDamAM A rakama vapasatI hovAthI, nahI jevI rakamanA kharcathI lAkhA rUpIAnuM puNya prApta karavAnu A sAdhana che, teA ame AzA rAkhIe chIe ke Apa sAhebe taraphathI A kuMDamAM ghaNI sArI rakama Avaze. phaMDanI rakama ahIM AvyAthI chApAThArA (kaoNnpharansa heralDa, jaina, hIdI jaina, mukhaI samAcAra, sAMja vartamAna Adi peparAmAM ) pragaTa karavAmAM Avaze, te vAMcI khIjA gAmeAvALA tene dAkhalo leze ane krUDa meAkalAvaze tene yaza paNa Apaneja maLaze. punA kaoNnpharansa vakhate thayela sukRta bhaMDAra kuMDanI savistara cAjanAnI nakala paNa sAthe meAkalIe chIe. te vAMcI vAkephagAra thA. vaLatA javAba turata lakhazeA. eja vinaMti. tA. sadara. lI. zrI saMghane sevaka, meAhanalAla hemada, AnararI sekreTarI, zrI sukRta bhaMDAra phreMDa kamITI. tA patra vyavahAra amArA nAmathI karavA tathA manIora nIcene sIranAme mokalavAH--eNsIsTanTa sekreTarI, zrI jaina zvetAmbara oNnpharansa, pAyadhunI-muMbaI, " dd mulatAna kaoNnpharansa vakhate thayelA 17 harAvA agAu A mAsikamAM prasiddha thai gayA che jethI A prasaMge zrI sukRta bhaDAra krUDanA dazamA TharAva je thayela che tenA upara dareka jaina manu dhyAna kheMcavA prakaTa karavAmAM Ave che, te TharAva nIce mujaba che. ( mukhamaMDAra chaMda saMvavI va, ) " konpharansakI taraphase jo zikSA pracA Adi kArya uThAye gaye haiM unake liye pratyeka vivAhita, avivAhita strI puruSa eka varSameM kamase kama cAra AnA diyA kare, cAra AnAse adhIka denA unakI IcchApara nirbhara hai, yaha prastAva sAtavI konpharansameM pAsa kiyA gayAthA usapara amala darAmada karanA cAhiye; jina gRhasthAMne prastAvapara amala kiyA hai unako yaha konpharansa dhanyavAda detI hai. "
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadaA Reg. No. B. 525. zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa haeNralDa. Lllllli , r-Shri Jain S. Conference Herald. in para pustaka 9-aMka 7] vIra saMvata 2439 [ julAI, 1913 CbanAvI che tathA sadaAncat s ai N " 3 che : viravAnu. 1 26dha (Editorial Notes) * 218 - 2 Soul; its evolution, ? 9 mAphI- (kavitA) .. che ke jJAnacarcA. .. * * 222 4 5 jaina saMdhane apIla derAsaranA TrasTIone *224 che. 6 lekhakone nimaMtraNa. . 7 svIkAra ane samAlathanA. che 8 kaeNpharansa mizana. che ke mAsika dina 10 amAre satkAra * * dhArmika parIkSAne riporTa. 2 maMthara jene prAMtika npharansa. ... ... ..242 ? vAgheMka . ( ra ) . 24-0 20000 20 20000 20000 0 000 2 ' tabI:- mehanalAla dalIcaMda desAI bI. e. e. es. bI, hAIkorTa lIDara, prinsesa sTrITa-muMbaI, 'prakaTa kartA zrI jaina bleka kopharansa ophisa taraphathI, lAlacaMda lakSmIcaMda zAha, pAyadhanI-mubaI, * 277 1247 Printed at Shri Satya Prakash P. Prese --ANMEDABAD, A by Lalchand L Shah LE
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa aMka. AvatA agaSTa mAsamAM pavitra paryuSaNa parvanI zarUAta thAya che te te samathe gAma varSa mAphaka "heralDa" mAsikane khAsa daLadAra aMka bahAra pADavAne che ane temAM sAMsA, rika, dhArmika, tAtvika, aitihAsika lekhe dAkhala karavAnA che, te vidvAna ane saMghasevA bhilASI muni mahArAjAo ane zrAvaka baMdhuone khAsa AgrahapUrvaka vinaMti karavAmAM Ave che ke temaNe pitAnA lekho tA. 15 julAI pahelAM agara jema bane tema vahelA taMtrIpara mekalI ApavA kRpA karavI. A mAsikamAM jena temaja jainetara vidvAnenA lekhene khAsa sthAna maLaze. - jAhera khabara ApavA jeone irAde heya temaNe prasiddha sAthe patravyavahAra kara. | | mohanalAla dalIcaMda dezAI, bI. e. eluM evuM bI. prinsesa sTrITa-muMbaI ( tabI-zrI janatabara kaeN0 heralDa haraDa" mAsikanA grAhakene namra vinaMti. A bhAsikanI ghaNI nakalo lAIbrerIo, muni mahArAja Adine maphata mokalAtI hovAthI temaja vArSika lavAjama juja hovAthI tenA kharcane pahoMcI vaLavA mATe AvatA lavAjama uparaja AdhAra che. A vAta dhyAnamAM rAkhI sujJa grAhako lavAjama mokalavAnI tasdI leze ane bIjA grAhake vadhAravA pitAthI banatuM saghaLuM karaze, 2, jemanI pAse lavAjama bAkI nIkaLe che temane te bAbata lakhela patrane amala turataja karaze. cAlu 1913nI sAlanuM lavAjama bahAra gAmanA grAhake eka mahinAnI aMdara mokalI ApavA kRpA karaze, nahite Avate aMka vI.pI. thI mokalavAmAM AvyuM : kRpA karI svIkArI leze, vI.pI. pAchuM kADhavAthI nAhaka kaeNnpharansane nukazAna thAya che e vAta lakSamAM rAkhavAnI che. 4. muMbaInA grAhake kaeNnpharansanI ophIsamAM pitAnA mANasa sAthe lavAjama malavA maherabAnI karaze; banatAM sudhI kaeNnpharansa ophIsane paTAvALe bIla vasula karavA Avaze, te tene lavAjama ApI bIlamAM sahI leze. keTa, vAlakezvara vigere dUranA bhAgamAM paTAvALAne AvavAnI ghaNI agavaDa paDatI hevAthI te bhAgamAM vasatA zeTha sAhebe potAnA mANasa sAthe lavAjama mokalavAnI avazya gaThavaNa karaze. agara pachI julAine aMka vI. pI.thI mokalavAmAM Avaze te teo kRpAthI svIkArI leze. 5. jena ejyueTa esosIezananA sabhAsado pitAnuM lavAjama te saMsthApara mokalAvI ApavA kRpA karaze. 6, lavAjamanI pahoMca A mAsikamAM pragaTa thaze. AsisTanTa sekreTarI. pAyadhUnI, piSTa na 3, muMbaI ) zrI jena vetAMbara konpharansa tA, ka-grAhako para amArI phatehane AdhAra che, temaja A patra konpharansa devInuM che, ane temAM AvatA lekha vividha jAtanA temaja uttama ane upayogI che te tene sahAya ApavAmAM Apa acUka madadagAra thazo evI saMpUrNa khAtrI che. vaLI gayA varSe jabarA paryuSaNa aMka bahAra paDe hatA, tevI ja rIte A vakhate paNa daLadAra aMka nIkaLaze, to tethI A patra kevuM kArya karI zake che te samajI zakAze.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa haralDa. ' sAdhUnAM punarbhagavatAM mahArAja ! nazyantyevAmI pUrvoditAH sarve'pi kSudropadravAH yatastaSAM bhagavatAM pranaSThaM mohatimiraM, AvirbhUtaM samyagjJAnaM, nivRttaM sarvatrAgrahavizeSaH, pariNataM saMtoSAmRtaM, vyapagatA duSTakriyA, truTitaprAyA bhavavallarI, sthirIbhUtA dharmameghasamAdhiH // tathA gADhAnuraktamaMtaraMgamataHpuraM // yatasteSAM bhagavatAM saMtoSadAyinI dhRtisuMdarI, cittaprasAdahetuH zraddhA, AlhAdakAriNI sukhAsikA, nirvANakAraNaM vi. vidiSA, pramodavidhAyinI vijJaptiH, sadbodhakAriNI medhA, pramadAtirekanimittamanuprekSA, anukUlacAriNI maitrI, akAraNavatsalA karuNA, sadAnaMdadAyinI muditA, savodvega thAtinA pakSeti-zrI siddhArja hame te tuM, hame nahi te nahi tuM jANaje ni; .. nahi jo bIja, kyAMthI vRkSa ? phaLa konA upara phaLaze? ' hamArI hastImAM hastI, rahI hArI ajaba rIte, hamo para ghAva karatAM ghAva AvI tame upara paDaze." pustaka 9-eka 7] vIra saMvata 2439, [ julAI, 1913 sphuTa noMdha. Editorial notes. pAlItANAmAM trAsajanaka kudaratI kopa. =00000000000 gayA mAsamAM ApaNuM pavitra tIrthasthaLa pAlItANAmAM ekAeka madhyarAtrIno samaye jaLaprakopa thavAthI seMkaDo manuSyo ane jAnavarone trAsadAyaka nAza thayAnA ane seMkaDo makAna nAbuda thayAnA khabara sAMbhaLI karyuM hRdaya raDyA vagara rahI zakaze? nidrAnA jAduI khoLAmAM pahelA manuSya paikI pAMcasethI vadhu jeTalI saMkhyA e jaLapralayane bhoga thaI paDI che. saMkhyAbaMdha kuTuMbo taNAIne ke pitAnA ja AzrayadAtA makAnamAM cagadAIne nAza pAmyAM che. kudaratanA A trAsadAyaka kepane bhoga thaI paDelAomAM pAlItANA khAtenI jaina boDIMganA 17 vidyArthIo tathA vidhavAzramanI 25 oMnenAM nAme paNa vAMcavAmAM ve che,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 jaina konpharansa heralDa. tethI ApaNA khedamAM ora vadhAre thAya che. e be paramArthI khAtAnA mukhya kAryavAhaka zrIyukta kuMvajI devazIe A pralaya vakhate puSkaLa aMga mahenatathI ghaNueka kimatI jAnane bacAva na karyo hota te eka paNa vidyArthI bacavA muzkela hato. A hRdayadrAvaka samAcAra muMbaI, amadAvAda vagere sthaLe tArathI pahoMcI jatAM keTalAka para pakArI jaina zrImatAe puSkaLa madada sAthe mANaso pAlItANuM tarapha vidAya karyA hatA ane bacavA pAmelA nirAdhArene anna vastra tathA rahevAnA sthaLanI sagavaDa karI ApI hatI. tyAra bAda jainetara gRhasthoe paNa jagAe jagAe mITIMga bharIne pheDe karyA hatAM ane hamaNAM navI maLatI rakama ekatra karI eka ja kamITI dvArA tenI vyavasthA thAya evI goThavaNa thaI che. madadamAM mhoTe phALe ApaNuM bakhtAvara dIlanA kacchI gRhastha zeTha khetazIbhAI khIsI taraphane che. uparAMta amadAvAda, muMbaI vagere sthaLonA bIjA jaina zeThIAo ane jainetara gRhasthoe paNa sArI rakama mokalavAthI lagabhaga be lAkha jeTalI rakama thavA jAya che, je saMtoSajanaka che, jo ke hajI vadhAre madadanI jarUra hovAnuM saMbhaLAya che. zeTha AnaMdajI kalyANajI taraphathI paNa amuka rakama ApavAmAM AvI che, e stutya che, paratu evA jAhera ane samartha khAtAmAMthI AvA gajaba vakhate ekaja eTalI nhAnI rakama apAyA mATe ghaNuM jene asaMtoSa jAhera karatA sAMbhaLavAmAM AvyA che. . jene temaja jenetara gRhasthoe Ave vakhate pitAthI bane teTalI madada padarathI temaja bIjAo pAsethI ekaThI karIne pAlItANe mokalavI joIe che ane kamakamATa bharelA akasmAtanA bhoga thaI paDelA manuSyanA AtmAne zAMti maLavA mATe dareka sahadaya AtmAe prArthanA karavI joIe che. lakSmI, gharabAra, kuTuMbakabIle ane khuda A sthaLa deha e sarva keTalAM asthIra che -capaLa che, tenuM kharekharuM bhAna AvA akasmAta vakhate ja thAya che. jo keAI lakSmI sthIra svabhAva vALI hoya te te "saccAritra' (character) rUpa lakSmI ja che, koI ghara daLe na de evuM abhaya sthaLa hoya te te aMtara AtmA" rUpI bhoMyaruM ja che, keI kuTuMba kadI vigaduHkha na upajAvI zake evuM hoya te te "amizra prema che, ane koI deha "ha" na daI zake e heya te te pavitra kArmaNa deha che. | gRhasthoe temaja tyAgIoe je pudgalasamuhamAM mahatti hoya tyAMthI pitAnuM mana kheMcI laIne bIjI tarapha-ucca prema tarapha, saccAritra tarapha, pavitra purUSonA jIvana caritramAMthI upajatA vicAre tara-vALavA kozIza karavI joIe ane mRtyu A paLe ja AvI pahoMce te tene bheTavA taiyAra rahevuM joIe. A kSaNika jIvananA nibhAva mATe ayogya harIphAI, niMdA ane khaTapaTa, ADaMbara ane ahaMpada, saMkucita vRtti ane lobha, viSayavRtti ane svAtha bhakti, azraddhA ane aMdhazraddhA Adi je deSo manuSyathI niraMtara thayA kare che te deze AvA hajAra jaLaprahAra karatAM ke agnipakepa karatAM paNa vizeSa trAsadAyaka che, te chatAM sAcA gurUnI hAyathI jeenI AMtara daSTi khulI nathI teo e bhaya joI zakatA nathI. keTalI moha dazA ! jagatanI keTalI badhI dayAmaNI sthiti! dunIAmAM sAcA gurUonI kevaDI moTI achata !
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ skuTa noMdha 215 priya AtmabaMdhuo! pAlItANAnA prakopane khyAla lAvavA mATe ane emAM homAyalAnA AtmAonI zAti mATe prArthanA karavA mATe thoDI mInITa eka ekAMta sthaLamAM bese, ane tamArA zuddhAtmAne pUche ke pAlItANAthI paNa jabarA prakopanA bhoga tame pote dara mInITe thAo che kharA? e bhaya je tame joI zake te pachI e bhayamAMthI bacavAne kAMI taiyArIo karavAnuM lakSapara lezo? thoDA vakhatane mATe tame paNa AMtara relamAM taNAvA lAga-chAthI taNAvA lAga-ane nIcenA bhAva anubhavo parama prabhu o ! AvU AvuM! pradeza navInamAM hRdayabala ke bAkI bAkI rahyuM nathI dInamAM ! gs! prabhu he! to-hIte huM prati pAmavA, brika nIvananuM, mAguM mAguM! tuM dvAra ughADavAH kudarata taNe nIlA lIlA navA suramAM sAMbha; "basarUM banavuM cheDI choDI navA suramAM bhaLuM; amara zizunIka othe othe navuM kaMI cAlavuM: nayana-namaNuM-mIMcI mIMcI-navIna ughADaThUM; ure aTavImAM UMDe UMDuM tapAvana sthApavuM. ajaba dhunIe chUpuM chUpuM navU tapa tApavuM; timiragaDha A teDI teDI navuM Daga mApaddha; navIna thaI jyAM jhAMkhI jhAMkhI: tahIMja prayANa "sahu sthala taNI bAMdhI bAMdhI havA thakI chUTavA- "hRdaya gaDhane cIrI cIrI bharI pavane navA kaMI kaMI jahIM thAkI thAkI have na cahe javA- "amara zizu to doDe doDe musAphira tyAM thavA ! "sthala-samayanAM judAM judAM badhAM paDa UkhaDe: nayana paDadA bheLe bhedya divAla badhI paDeH "jagata bhamatAM beThAM beThAM ne tIra kazAM naDe? 'navIna nUra ke lAdhe lAdhe! navI gati sAMpaDe ! navalI dhavalI relI relI ahIM ura caMdrikA ! avanavI kaMI dIpe dIpe have arUNuM prabhA ramaNIyapaNuM rU rUDuM nihALI zakuM navuM: paNa ura A tyAgI tyAgI atIta have thavuM: * amara zizu = prema. ka sthala ane samayanA pratibaMdha dUra karAya te ja dIvya jyoti prApta thAya,
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 jana konpharansa heralDa. navInabhayatA bheTI bheTI tahIM sahakAravuM: prabhumaya thavA snehe snehe tahIM sahacAravRMda zarIramayatA gALI gALI tahIM samarUpavuM: bahubahupaNuM TALI TALI navU pharI janmavRMda truTita thayeluM! hene hene ja zAzvata sAMdhavA amara rasanuM daivI daivI surAmRta ApavA- agama gagane pAkuM pAkuM ya mandira bAMdhavA- 'navala ravinuM jyoti ! jyoti sanAtana sthApavAnavIna nUra hai dIdhuM dIdhuM ! pichAna karAvavA virala basa tyAM hAruM hAruM, prabho ! avatAravA- varada vibhu, he ! mAguM mAguM ! badhuM palaTAvavA- nava jIvanamAM prastu! tu! aho karI jIvavA." praNaya rasamAM nahAze nahAze badhAM ja sAmaTAM amara rasamAM haiDe hiDAM haze kaMI hAlatAMdika vananA sAcA sAcA ure abhilASa tyAMhRdaya rasa che-jyAM jyAM-tyAM tyAM kahIM zamaNuM phaLyAM che jainazAstra ane zilpa vidyA. ApaNAM pavitra ane namunedAra bhavya janamaMdIra sAkSI pure che ke, jenasamAje zilpavidhAmAM AgaLa vadhavA Do. zrama sevyo nathI. keTalAka jainagraMthamAM zilpazAstra saMbaMdhI ullekha paNa che. paraMtu AvA ullekhone saMgraha karI Adhunika zilpavidhAmAM jena zilpajJAnane phALo ApavAnI kozIza karAyelI amArA jANavAmAM AvI nathI. subhAge AjakAla keTalAka jaina baMdhuo sIvIla eMjInIarIMgamAM uMce darajaje pahoMcelA che ane teo taraphathI jena zilpavidyAne lagatuM sAhitya ekaThuM karavAno prayAsa thAya te eka agatyanI sevA bajAvI gaNAze. anInIarIMga ane AkacaranA kAmamAM paDelA jena badhuone jena zilpavidhAne lagatA sAhityano saMgraha karavAmAM jena sAdhuoe ane jaina zAstro tathA jaina itihAsanA anubhavI vidvAnoe zarUAtanI madada karavA bahAra paDavuM joIe che. te madada temane joItI mAhetI purI pADavAnA rUpamAM che. kyA kyA jaina graMthomAM zilpavidhAne lagatA ullekha che, te graMtha koNe kayAre banAvelA che, te graMthe chapAyelA hoya te kayAMthI maLI zake che ane kaI bhASAmAM che, na chapAyelA (hastalikhita) graMtho kayAMthI ane kenI mAraphate jovA maLI $ rA. sAgara,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 : chuTa beMdha. zake tema che. A vagere bAbatanI mAhitI je A patranI Aphisa para mekalI ApavAmAM Avaze to te mokalanAra munira ane gRhasthone upakAra mAnavAmAM Avaze ane maLelI mAhitIno saMgraha jena enajInIyarone puro pADavAmAM Avaze, jethI emane eka agatyanuM mArgasucana thaze. ame dhArIe chIe ke jaina munio ane khAsa karIne yatie A raste paNa sArI sevA bajAvI zake. janasamAjanuM hita karavA yojAyela dareka dharma mAtra lakhI phIlasuphI ApIne ja aTakto nathI, paraMtu zilpa, sAhitya ( literature) , vijJAna, (science) vagerene paNa poSaNa Apato hoya che. ane jaina dharma e to sarvane samudra che ema dareka jaina sAdhu pokAre che, te pachI AvI AvI zodha karavAmAM teoe pAchaLa paDavuM joItuM nathI. samAjabaLa vadhAravAno digaMbara bhAiono stutya prayAsa. jaina vargamAM digambara ane zvetAmbara evA be phIrakA hayAtI dharAve che. zvetAmbaramAM vaLI mUrtipUjaka ane sthAnakavAsI evA be paTAvarga kyAtI dharAve che ane e dareka peTAvarga paNa aneka ga ane saMghADAmAM vibhakata thaI gayelA jevAya che. jaina saMdha AvI rIte vibhakta thaI gayo che eTaluM ja nathI, paraMtu jaina jJAtio paNa aneka peTAjJAtiomAM vaheMcAI gaI che. AthI saMgha tarIke temaja jJAti tarIke ApaNuM baLa bahu ochuM thaI gayuM che ane aneka kaleSo, agavaDo, muzIbate ane durAgraho vadhI paDyA che. subhAge keTaluMka thayAM jUdA jUdA saMgha vacce sarvasAmAnya siddhAMtenA AdhAra para caNAyela saMpa joDavA keTalAka sajajano taraphathI bhagIratha prayAsa adarAyo che. paNa jJAtio ane peTAjJAtione eka karavA bAbata prayAsa te javalle je jovAmAM Ave che. nAnI nAnI peTAjJAtio pratidina vizeSa TuMkI thatI thatI hamaNAM bahu duHkhI hAlatamAM AvI paDI che ane tene pariNAme suyogya lagnonI zakyatA cheka ja ghaTI javA pAmI che. dAkhalA tarIke, digaMbara humaDa jJAtimAM dazA-vizA evA be vibhAga che, jemAM vizA karatAM dazAnI saMkhyA vizeSa che; vizAnI saMkhyA ghaNI nAnI hovAthI cogya vara ke yogya kanyA meLavavAmAM ghaNI muzkelI paDavA lAgI tyAre hamaNAM hamaNAM keTalAka paropakArI digaMbaroe e harakata dura karavA mATe evo prayAsa Adaryo che ke jethI dazA-vizA hamaDe paraspara lagnavyavahAra kare evo zubha prasaMga najIkamAM AvavAnI AzA rahe che. teoe baMne peTAjJAtinA jude jude sthaLe rahetA AgevAnanI sammati ane sahIo A sudhArA upara levA mAMDI che ane jANIne saMtoSa thAya che ke evI ghaNI sahIo ghaNA suro taraphathI maLI AvI che. je vakhata jAya che temAM e sudhAre dAkhala thaI jaze evo dareka saMbhava che. ane jo e DahApaNabharela sudhAro dAkhala thaze te kajoDAM, kanyAvikraya ane mRtyu pramANa ghaTaze tathA anya peTAjJAtio e pariNAma joI saMyukta jJAti banavA lalacAze. evo divasa kyAre Ave ke zrI mahAvIra nAma japatA tamAma manuSyo eka "sAmAnya jJAti" bAMdhe ane duniyAnI kalpita dIvAlone teDI eka saiyArI premahelamAM bese !
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 jenarkonpharansa hairalDa. vvvvvvvvv paMjAbamAM thayelaM anukaraNiya saMghabaMdhAraNa. paMjAbanA zahera amRtasaramAM gayA mAsamAM sumAre pa000 zrAvako, 40 munio ane 23 AryAoe ekaThA maLIne eka anukaraNIya baMdhAraNa bAMdhyAnA khabara maLatAM saMtApa thAya che. eka gacchAdhipati, 12 Tharela munio ane amuka zrAvakanuM eka rIpablIka" athavA prajAsattAka rAjya sthApavA jevI vyavasthA karavAmAM AvI che. bahumate nirNaya karavAne TharAva karyo che. saMdhanAM cAre aMga mATe amuka TharA ghaDavAmAM AvyA che. e TharAvamAM munione vyAkaraNa bhaNavAne ane jena sutronuM hiMdI bhASAMtara karavAne khAsa Agraha karavAmAM Avyo che. keI munine doSa koI zrAvakanA jANavAmAM Ave to prathama tenA gurUne khabara ApavI, te dAda na Ape to gacchAdhipatine khabara ApatAM upara kahelI sAdhu-zrAvakanI kamITI saghaLI vAta sAMbhaLIne ghaTIta zikSA kare ane doSa gaMbhIra hoya to doSita sAdhune gacchathI dUra kare ane zrAvakoe tene koI rIte satkAra na kare evo hukama kare, evuM paNa TharAvyuM che. sAdhavarganI niMdA aTakAvavA mATe je koI rasto vyavahArU hoya to te A ja che. zrAvakone temaja sAdhuone khAsa pharamAvavAmAM AvyuM che ke, kanpharansanA TharAvonuM ullaMghana na karavuM. AvI rIte sAdhuvarga konpharansanI agatya svIkAre ane tene baLa Ape e khacIta khuza thavA jevuM ane samayasUcaka pagaluM che. A muni e samayane eTale sudhI pIcho che ke, " have samaya evo Avyo che ke, sArI rIte svamata temaja paramatanAM to jANyA vinA dharmonnati thaI zakavAnI nathI" evA zabdo emanA TharAvamAM dAkhala karyA che ane udAra dIlathI jaina ane jainetara phIlasuphInA adhyayananI AvazyaktA svIkArI che. saMghanAM cAre aMge mATe taiyAra karelI pratha pratha zikSApatrImAM "tapa-saMyamanI vRddhi thAya ane paraspara premane puSTi maLe ema vartavuM" e upadeza jagAe jagAe Apelo che ane dareka sAdhue "anartha daMDathI dUra rahI ravAdhyAyamAM macyA rahevuM tathA AThama-pAMcamanA upavAsa avazya karavA e bALaka upara bhAra mUke che. AryAone temaja zrAvikAone paNa vidhAbhyAsa karavA salAha ApI che paNa te purUSa varga pAse nahi paraMtu supaDha AryA ke suzIla strI pAseja karavA pharamAvyuM che, ke je bhayaMkara pariNAmenA saMbhavane aTakAvavA mATe DahApaNabharelI salAha che. dIkSAnA umedavArane ochAmAM ochA be mAsa sudhI gurUe pitAnI pAse rAkhI tenI kasoTI karavI ane tenI yogyatA-vartananI khAtrI thAya to ja dIkSA ApavI, evo samayadharma paNa svIkAryo che. pakSo ane aMdhazraddhA e benuM jora cAle nahi e mATe A zikSApatrImAM khAsa sUcanAo ApavAmAM AvI che. A sudhAre alabata prazaMsApAtra che tethI ja, jo ke e kArya eka bhAIbaMdha phIrakAnuM -sthAnakavAsI jaina phIrakAnuM-che te paNa, ame tenuM avalokana karavAnI agatya vicArI che. jaina dharmanA eNkadara phIrakAo, gaccha, saMghADAo pratidina AvI rIte suvyavasthA, sudhArA ane pragati karatA jAya ane sarvanA sAmAnya pitA mahAvIranI jayadhvajA cotarapha pharakAve tathA sAcA AtmabaLathI AvyA ane saccAritrane sarvatra pracAra kare ema IcchavAne dareka jaina baMdhAya che,
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Soul; its evolution according to Jainism. 214 SOUL; ITS EVOLUTION ACCORDING TO JAINISM. Excerpts From A Lecture Delivered In The South London Temple. ( APRIL, 1212. ) Jainism is one of the faiths of the world; it originated in India, and it maintains that non-injury is the highest religion. According to the Jain Metaphysics, truth is knowledge purged of all intoxicating elements, and the Jain Scriptures are handed down as being the teachings of those who have in the past purged their knowledge of all intoxicating ele. ments and reached omniscience. The substance of the universe is not, never was, nor ever will be, one. homogeneous mass; EACH of us can divide it in. to self and not-self. The not-self is absent in each person, one soul does not ever become another. That which is notself is made up of living beings and of dead things ; each of us is therefore a social being; there are others. His right relation towards them is one of kindness. The insentient things have no feeling and he cannot pain them. "Self" is a synonym for soul ; 'others" is also a synonym for soul, which is one kind of substance, its characteristic being consciousness, life. The word soul may produce in the mind nothing but a blank beyond, perhaps, a mental picture of the letters composing the word. In order that we may have a concrete idea of soul, any living being may be thought of, a butterfly, man, or anything alive. These are souls; the soul is not absent in them. But they are not pure souls; and it is not rational to assume that as far as the past is concerned they ever have been pure. Metals are not found in the pure state; gold has to be refined, and the soul has to be developed. The soul in any living being is there in its completeness; its qualities are only obscured by some impurity. in combination with the soul. That impurity is matter. When matter is in combination with a scul, the nature is changed, repulsion becomes aversion ; attraction becomes attachment; aversion take the
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ R20 ond flex2r2t pas. forms of anger and pride ; attachment takes the forms of deceitfulness and greed in the living being. These forces are felt as impelling forces to wrong action, but they do not compel us; anger may inmpel us to injure someone, but does not compel us to do so ;'we are free to refrain. Anger is no more a quality of the pure soul than the dirty colour of muddy water is a quality of water ;-water is white or . colourless, the pure soul is forgiving. The examples suggested above, butterfly, man, for a concrete idea of soul are beings in the process of development. According to the Jain belief, there is an infinity of souls whose development is completed ; and there is an infinity of souls whose development has not begun (avyakta nigoda ) During the process of development the being goes through a series of reincarnations until it reaches the state where it lives without any material body, gross or fine. There are four planes in which existence is possible during this process of development, namely (1) the angel, (2) human, (3) animal, vegetable, mineral, (4) hell. According to the life, whether good or bad, in any one of these states, so is the next life, fortunate or unfortunate; we reap as we sow, FORTUNE AND MISFORTUNE ARE NOT ACCIDENTAL. The pure soul is invisible, and it is only the matter in combination with the soul that renders it in a sense visible, giving the soul a visible body, either fine as in the case of angels, or gross like our own. The body is no factor of the soul; we are different from the body. If we disregard all that is visible in a butterfly, angel, or man, what is there left to be called a living soul ? Knowledge, or consciousness is left, and is invisible literally ; belief is left; attention and choosing are left. All there are invisible; the man's consci. ousness of the butterfly, belief that it feels pain and carefulness not to hurt it, are not qualities of the body. A sew. ing machine exercies no conscious carefulness, you can never get consciousness into a machine ; only soul is conscious and feels. The qualities of the soul are infinite, but the characte. ristic quality is knowledge ; where there is soul there is know. ledge; where there is no knowledge, or consciousness, there is no soul. When all impurity is removed from th@ being,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Soul; its evolution according to Jainism. 221 the knowledge is unlimited. Blissfulness, compassion, right belief, right conduct, everlasting life, are qualities of the pure soul. And each soul is always one; higher-self and lowerself simply mean the self in a higher state or lower state, but it is the same self. During the process of development the chief business of life should naturally be to remove our impurities, anger, greed, fear, unkindness, etc., and so liberate the natural qualities of the pure soul and finally attain the pure state. The word ' non-injury' sums up the means of reaching an ideal state; we injure our selves and others by unlimited desire to possess property, by unchastity, by stealing, speak. ing untruth, and by killing ; if we wish to make spiritual pro. gress we should refrain from these activities as much as possible, and by doing so we liberate the qualities of the soul. H. WARREN. mAphI, bhale mAMge tame bhAkI, kahe ApI zakuM kyAMthI ? hRdayano dora tUTa je, kaho saMdhAya te kyAMthI? paraspara ApI caeN mAphI, mane tenI nahi paravA ! paDayo je dAga dilamAM te, kahe bhusI zake kyAMthI? dudaya khAlI chatAM hasavuM kahe te AvaDe kyAMthI ? tuTele tAra sAMdhyAthI, paDe je gAMTha prItimAM, hajAro murzida AvI, nivArI e zake kyAMthI ? agara che pAka dila mArU, kare che khAka AtazathI, sukhI chuM teja dukhethI, hRdaya e bhAvanA kyAMthI? acale je prItinI rIti, pachI zuM mAphInI paravA? nathI tuTayuM pachI sAMdhI, kaho huM e zakuM kyAMthI? kahe loke kharI zuddhi, vase che eja mAphImAM, paraMtu viSa pIuM huM, vinA dade kaho kyAMthI? karyuM kurabAna A dila je, sakhAnI masta yArImAM, jIgarathI je dIdhuM apa, pachI bhArI maLe kyAMthI ? dIdhI mADI, lIdhI mAphI, vaLI lIdhI, vaLI dIdhI, . kuDAI ne burAIne, lahuM lhAvo are kyAMthI ? vaLe che sidhunAM vArI, samudra thAya che khArAM, paraMtu sAMbhaLyuM ke, kahe mAMgI kahIM mArI? kharI prIti, kharI mAphI, vase che yugapata prema, kharI mAphI na dIdhAthI, batAvuM bheda e kyAMthI? -suzIla
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 - jena kaeNnpharansa heralDa, zAna-carcA. prazna:-anAdithI karmane saMbaMdha AtmA sAthe che, e vAtamAM gataHkAlamAM ApaNe sadA jaDa-karmanI sAthe saMbaMdhavALA hatA evuM Ave che, te tevI ja rIte ema kema na hoya ke ApaNe sadA karma sAthe saMbaMdhavALA nahatA ? ApaNuM satya AtmasvarUpa saMbaMdhI ajJAnane mATe koNa javAbadAra che? A eka ghaNA ja durghaTa prazna che. A prazna enA jevo che ke phakta kaMI vastu che evuM zA mATe hoya che? zA mATe kaMI paNa vastu nathI evuM nathI ? ane ema hoya to pachI kaMI duHkha ke pIDA jevuM raheja nahi...khulAso karatAM AgaLa je zuddhatatva che tenuM saMpUrNa svarUpa ApaNe nathI, ApaNA karatAM bIjuM zuddhatatva che ane tene svabhAva amuka amuka prakAre ApaNA para sAmI asara ja-pratyAghAta-karavAno che...pratyAghAta dRSTie ApaNe tene ane te ApaNuM duHkhanA kAraNabhUta che-chIe. (mI. harbaTa vairanane prazna.) * *<< How is it we have always been in the past in combination with matter? Why is it we could not just as well always have been in the past not in combination ? Who is responsible for our ignorance of our own true nature ? It is a most difficult question; it is like the question: How is it that there is anything at all? Why is there not nothing at all, and then there would not have been all this pain and misery. At any rate I think I get one idea towards the solution of the yuestion: it is something like this: life is always satisfactory : in the past we have ever been satisfied to live the life of getting pleasure and trying to avoid pain ; when we come to realise that being satisfied with pleasure brings pain in its train ( in its wake ), that our pains are simply part and parcel of our pursuit of pleasure and that we need not have them, then we leave off pleasure-hunting and no pains or miseries como upon us, -- when our cessation is complete and permanent. Realising this, we change our life, we leave off pleasure-hunting, we are satisfied with our natural calm peace of mind, internal happiness which is not of the senses; thus we are again satisfied. So there is no such thing as compulsion to live as we always have. L fe is always whatever we are satisfied with. As soon as we become dissatisfied with our life, we leave it and follow another with which we are satisfied; thus we are ever following that kind of life with which we are satisfied; the pleasure-hurter is satisfied to put up with the consequent pains; he is satisfied to get drunk though he knows he will afterwards have a headache; he is satistied to murder though he knows he will afterwards be hanged, and so on. Thus the problem is solved, we are not the whole of reality; there is other reality than us, and its nature is to react upon us in certain ways; we are always free to live that kind of life with which we are satisfied; but we cannot stop the reaction of the rest of reality. From its point of view we are the cause of its sorrows, as it is the cause of ours." ternal happines pulsion to live we are again satisi
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnacarcA. 223 . A , - - - - - - uttara-ApaNe jANIe chIe ke sadA ApaNe karma-jaDanI sAthe saMbaMdhavALA hatA. te kevaLa eka jAtanA adhyAsathI jANIe chIe. jevI rIte trATaka mudrA sAdhanAra, sAdhya padArthanA adhyAsane laIne sarvatra te sAdhyane ja jue che, tema manane paNa anAdi kALano evo ayAsa thaI gayo che ke huM manarUpa AtmA, karma-jaDa sAthe saMbaMdhavALo chauM. evo saMskAra AsapAsanA sAmAjika saMgothI tathA vaMzaparaMparAthI paNa paDe che, ke ApaNe karma eTale jaDanI sAthe saMbaMdhavALA chIe. adhyAsane laIne ja ApaNane ema jaNAya che. e jaDa saMbaMdhavALo adhyAsa dUra thAya ane ApaNe karma-jaDanI sAthe kadi paNa saMbaMdhavALA nahatA evo nizcayanayadhArA adhyAsa thAya che tema pratIta thAya ke ApaNe kadi paNa karma-jaDanI sAthe saMbaMdhavALA nahatA. bahirdaSTie AtmA karma-jaDanI sAthe saMbaMdhavALo che paNa aMtardaSTinI saMpUrNa hade AtmA, karma-jaDanI sAthe saMbaMdhavALe nathI ja. karma ane AtmA e baMne bhinnabhinna che, tema teonA svabhAva paNa kevaLa bhinnabhinna ja che. te baMne pitAnA svabhAvamAM sthita che. e baMnene vAstava koI paNa prakArane saMbaMdha nathI. AtmA jAte zuddhacetanya jJAnaghana, nirvizeSa, dezakAla vastu pariccheda rahita, sarvajJa, ane anaMta jJAna, darzana, cAritra tathA vIryamaya che. karmo, jaDa ane pAriNamika che; temAM pheraphAra--rUpAMtara thAya che, te viNase che, maLe che. paNa AtmAne te akhaMDa jJAnamaya -upayoga svabhAva che. e jJAnaghana zuddha caitanya te huM chuM, mAre koI paNa sAthe saMbaMdha je nathI evo abhyAsa ane karma tarapha tathA karmanA pariNAma rUpa jagata tarapha vairAgyanI bhAvanA e baMne dvArA-abhyAsa ane vairAgyadvArA, bhAre karma-jaDanI sAthe saMbaMdha nathI ema pratyakSa anubhava thaze. e nathI samajAyuM tyAM sudhI ja pite eTale manarU5 AtmA karmAnusAra sukha duHkha bhogave che; tethI tyAM sudhI te ajJAnanA javAbadAra paNa pite eTale manarUpa AtmA che. jyAre manarUpa AtmA, zuddha caitanyamAM sarvathA vilIna thaI jaze tyAre ja te ajJAnanI javAbadArImAMthI mukta thaze, eTaluM ja nahi paNa, huM anAdi anaMta chuM-mAre karma sAthe saMbaMdha hatAja kayAM?-ajJAna hatuM ja kyAM?-e daDha nizcayaanubhava thaze eTale tyAM tenI jokhamadArI saMbhave ja kayAMthI? abhyAsa dvArA e apUrva anubhava thaze; paNa jyAM sudhI te ajJAnamaya che tyAM sudhI te javAbadAra che. jJAnI purUSone itara kazuM cheja nahi; mATeja jJAnIone duHkha ke pIDA jevuM kazuM nathI. bhagavAna sUtrakAre paNa jJAnI siddhi purUSone--kama saMbaMdha rahita AtmAne "tA siddhA mahA mAja" mahAbhAga eTale mahAsukhI-utkRSTa saMtoSI--utkRSTa zAMta, paramajJAnI, sarvotkRSTa guNayukta kahela che. zuddhatattva te zuddhacetanya che, ane ApaNe chIe e huM huM karanAra padArtha te manarUpa AtmA che. manarU5 AtmA ja buddhi vagere upara asara karI duHkhI thAya che. zarIrAdinI asara mana upara thAya che, tethI manarUpa AtmAmAM paNa duHkha pratIta thAya che. vAstava zuddha caitanyaghana AtmAmAM duHkhAdi kazuM che ja nahi. te ja satya svarUpa che. te ja trikAlAtIta guNAtIta-karmAtIta-zabdAtIta che. te cetanyasvarUpa anAdi kALathI pitAnA svarUpe sthita che, saMtoSamaya che - sarvotkRSTa satiSamaya che, paramAnaMdamaya che, ane paramazAMta che. mana,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 jaina konpharansa haira(c). buddhi ane zarIrAdi saMbaMdhavALAM hoI eka bIjAne pratyAghAta karI zake che, paNa temAMthI koI zuddhAtmAne pratyAghAta karI zake nahi. bhagavAna sUtrakAra paNa upadeza che ke "tarathi vijAti motitAtha datA-take tene pahoMcatA nathI ane mati tene grahaNa karI zakatI nathI. jyAre AvuM che tyAre te, tene eTale AtmAne pratyAghAta zI rIte karI zake ? AtmAno te pratyAghAta karavAno svabhAva ja nathI. AtmA te kevala AnaMdamaya ja che. jeonI pUrva kamAI baLavAna che, jemane satsaMganI prabaLatA che, jemanI samajaNa zakti prabaLa che, grAhakazakita prabaLa che, jeo mahAbhakika che, jeone abhyAsa ane vairAgya paNa prabaLa che, teone sahaja rIte anubhava thaI zake che ke, AtmA-zuddhAtamAM kamenI sAthe saMbaMdhavALo nathI ane kazuM du:kha ke pIDA paNa nathI; kevala sukha, sukha ne sukha tathA AnaMda, AnaMda ane AnaMda ja che. tevA AnaMdI purUSone zatazaH dhanyavAda ghaTe che. tevA AnaMdI purUSo ja IzvararUpa che, tevA AnaMdI purUSo ja arcanIya, vaMdanIya, pUjanIya che. 'gokulabhAI nAnajIbhAI gAMdhI. zrI hindustAnanA sakaLa na saMdhane apIla. derAsaranA TrasTIone namra sUcanA. dareka gAmonA derAsaromAM tapAsa karIzuM te sAdhAraNa khAtAmAM gUMTa haze. koI evuM gAma bhAgyeja jovAmAM Avaze ke jyAM sAdhAraNa khAtuM sArA pAyA upara haze. AnuM kAraNa phakata ApaNuM zrAvaka bhAIonI bInakALajI ne geravyavasthA ja che. sAdhAraNa khAtAmAM traTAne laI derAsaramAM munIma ke goThI tarIke zrAvaka rahI zake nahIM, AthI jyAM joIzuM tyAM zrAvaka sivAya anya komanA munIma ke gaThI rAkhavAmAM Ave che; paNa jevuM kAma zrAvake munIma ke geDI tarIke rahI kALajIthI tathA azAtanA TALI karaze tevuM bIjA nahIM ja karI zake. zrAvakane sAdhAraNa khAtAne pagAra laI derAsaramAM nokarI karavAne kAMI paNa jAtano bAdha nathI. keTalAka zrAvakanA manane ema zaMkA thAya che ke, zrAvakane derAsaranI nokarI karavI ne pagAra khAvo te ThIka nahIM. paNa je vidvAna muni mahArAjAone puchazo te teo satya vAta kaheze ke, sAdhAraNa khAtAne pagAra laI zrAvakone derAsaranI nokarI karavAmAM bAdha nathI. mATe jyAM sudhI gaThI ke munIma tarIke zrAvake ja maLe tyAM sudhI bIjAne rAkhavA joItA nathI. kAraNa ke zrAvako potAnA dharmanI lAgaNIthI ja kAma karaze ane vaLI azAtanA TALIne karaze; vaLI zuM karavAthI sAdhAraNuM khAtuM sArA pAyA upara Ave tene mATe te puratuM lakSa Apaze,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hiMdustAnanA sakaLa jaina saMghane apIla. 225 sAdhAraNa khAtA mATe dareka zaheromAM jace pramANe dhArA bAMdhI lAge nAMkhavAmAM Ave te zrAvakane jaNAya nahIM ne sAdhAraNa khAtuM sArA pAyA upara Ave - 1 zrAvakanA ghara dITha (culA dITha) bAra mahIne jyAM je cAlI zake te pramANe rU. 01 ke be ke rU. 1 jeTalo sAdhAraNa lAgo nAMkhavo, je dareka gAmavALAe potAnA gAmanA derAsaramAM Apo. 2 dIkarAnuM sagapaNa karatAM sAdhAraNa lAge upara pramANe jevo cAlI zake te pramANe dIkarAne bApa Ape. 3 lagna prasaMge dIkarAno bApa je gAmamAM dIkare paraNAvavA jAya tyAM (cerIne lAge) sAdhAraNa khAte keTaleka ThekANe levAya che te pramANe rU. 3 thI 5 sudhI jyAM je cAlI zake te pramANe Ape. 4 paheluM ANuM dIkarAne bApa vaLAve tyAre dIkarAnA bApa pAsethI sAdhAraNane lagatAno rU. 1) laIne sAdhAraNamAM Ape. 5 maraNa pachavADe kAraja na karavuM evo keTaleka ThekANe dhAre che ne keTaleka ThekANe hajI kare che; te kAraja kare tyAM kAraja upara amuka sAdhAraNane lAge nAMkho ne kAraja na kare te dhaNInA nAmathI zubha khAte amuka rakama Ape tema teNe sAdhAraNamAM kAMIka ApavuM joIe. 1. vepAra upara amuka sAdhAraNane lAge nAMkhavo joIe. ( rU. upara se maNe amuka rakama cAlI zake te pramANe; anAja vagerenI guNI upara:eka paI sudhI paNa lAge nAMkhavo joIe. ) upara pramANe sAdhAraNa khAtA mATe lAge kaI kaI gAmamAM che ne ghaNe ThekANe nathI; te jyAM na hoya tyAMnA zekIAo ekaThA maLIne dhAre bAMdhavo joIe ane bAra bAra mahIne cIvaTa rAkhI udharANI ekaThI karavI joIe. A sivAya derAsaranA cAlatA vahIvaTamAM ne upajamAM sAdhAraNa khAtAne amuka bhAga nAMkhavo joIe, ke je bhAga nAMkhavo:vyAjabI jevo ja che ne saMdha maLI TharAve kare tene mATe koI jAtane bAdha nathI. pUjA tathA nAtranI je upaja Ave che temAM tene aMge lAgatuM kharca te khAte maMDAya che te bAda karatAM je rUpIA vadhe tenA cAra bhAga pADavA joIe tenI vigataH 1 sAdhAraNa khAtAno cotho bhAga. 1 kesara-sukhaDanA vaparAsa khAtAne ceAtho bhAga. 2 upaja khAtAne ( bhaMDAra khAtAne jame ) aDadho aDadha. upara pramANe bhAga pADI dareka khAte jame levuM. moTI pUjA bhaNAvAya che tathA snAtra bhaNAvAya che tene aMge sAdhAraNa tathA kesara-sukhaDanuM kharca che te tenI upajamAM tene aMge lAgatuM kharca bAda karatAM vadhArAnA rUpiyAmAM upara pramANe bhAga pADavAno saMdha TharAva kare to thaI zake. upara pramANe dhAro keIka gAmamAM che paNa khare ane te uttama zrAvakanA ja hAthathI thayela che,
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 jena kaeNnaransa heralDa. dareka derAsaramAM rUpiyA vyAje ApavAne dhAro che, to tenuM vyAja Ave te prathama vyAja khAte jame karavuM ne te bAra mahinAmAM je vyAjanI rakama thAya temAM sAdhAraNa khAtAne cotho bhAga kADhI bAkI upaja khAte jame karo. sAdhAraNa khAte cotho bhAga levAnuM kAraNa ke prathama te je nAmuM mAMDavAnA cepaDA baMdhAya te sAdhAraNa khAte mAMDI levA ne tenA vahIvaTa karanArA munima vagerene pagAra paNa sAdhAraNa khAte maMDAya. te te badala vyAjanI upajamAMthI ceAtho bhAga sAdhAraNa khAte jame karavAne saMdha TharAva kare to thaI zake. muMbaImAM paNa paryuSaNamAM svapnanI dhInI upaja ghaNI sArI thAya che. koI derAsaramAM A upaja sAdhAraNa khAte jame lIdhelI che; te dareka ThekANe svapnamAM dhInI upaja sAdhAraNa khAte jame levI ema saMgha maLI TharAva kare te thaI zake. upara pramANe sAdhAraNa khAtA mATe lAgo tathA derAsaranA vahIvaTamAM AvatI upajamAM bhAga vagere nAkhI puratuM dhyAna ApavAmAM Ave to sAdhAraNa khAtuM sArA pAyA upara AvI jAya ne dareka ThekANe munima tathA geDI mATe sArA AcaraNavALA zrAvakone rAkhI zakAya. vaLI dareka derAsaramAM agarabatI tathA kesara vagerenuM vecANa thAya che, te derAsaramAM vaparAtI jaNasanuM lIsTa rAkhI ekaMdara mahIne mahIne je vaparANuM hoya te kesara sukhaDanA vaparAsakhAte mAMDI dareka dareka jude jude khAte jame thAya. ne vecANa thAya te paNa darekanuM juduM juduM khAtuM hoya temAM jame thAya, jethI bAra mahIne dareka khAtAno meLa kADhI zakAya ne dareka khAtAmAM zuM vaTAva thayo te paNa nIkaLI zake; ne te vaTAva thAya te sAdhAraNu khAte jame laI zakAya. kAraNake te eka jAtane vepAra che ne te sAdhAraNanA pagAradAre kare che. zrAvaka bhAIo cIvaTa rAkhaze te sAdhAraNa khAtuM sArA pAyApara Avaze ne sAdhAraNa khAtAne vadhAro haze te bIjA sArA kAmamAM vAparavo haze te vAparI zakAze, paNa bIjA khAtAmAMthI sAdhAraNa khAte vAparI zakAze nahIM. saMdha maLI upara pramANe TharAva kare te thaI zake. zrIsaMghane dAsa, pArekha tribhavana malakacaMda. lekhakone nimaMtraNa. jaino ane jaina dharma viSaye kevAM lakhANonI jarura cha ? AvatA pavitra paryuSaNamAM ame evI prabhAvanA karavA mAgIe chIe ke jethI jJAna sAthe kartavya dizA prApta thAya. A mAsikano khAsa aMka ke jene paryaSaNa aMka nAma egya rIte ApyuM che temAM jena temaja jainetara vidvAnone potAnA vidvattAbharelAM surasa ane upayogI lekha mokalavA khAsa AmaMtraNa kareluM che ane tenI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakone nimaMtraNa. 227 sAthe darekane vidhavidha viSayo sUcavyA che. A viSenI cuMTaNI evA prakAranI karI che ke te parathI jena, jaina sAhitya ane jenadharma mATe kevA kevA lekhonI jarUra che te turata jaNAI Ave. AthI ame te viSayanI sUci upayogI dhArI, ahIM pragaTa karIe chIe - 1 jene prAcIna sAhitya. 26 prAcIna jaina maMdiranI zodha khoLa kevI 2 jenee sAhityamAM Apelo phALe. rIte karavI ane tene mATe sarakAra 3 jaina prAcIna kAvyamALAnI yojanA.-te sAthe zuM goThavaNa karI zakAya? kaI rIte saphala thAya? 27 jainonI vivAha paddhati. 4 jenonI prAcIna lekha paddhati. 28 jaina prAkRta sAhitya. 5 jenonI asalanI nAmuM mAMDavAnI paddhati. 28 prAkRta bhASA kema khIlavI zakAya? 6 zrImad sarakAra gAyakavADe jena sAhitya | 30 pANInI aSTAdhyAyI ane hemacaMdranI mATe karelA prayAsa. aSTAdhyAyImAM aMtara. 7 pATaNanA bhaMDAra. 31 Jain Archeology. 8 jaina paMcAMga banAvavA mATe sAdhano. 32 Hemchndra or Malli shen as a logician. che jena sAhityane vikAsa kema thAya ? 33 Hemchndra or Malli shena - te mATe jenee zuM karavuM joIe? as a philosopher. 10 jaina nATaka. 34 Prakrit Language and Jain 11 sva. DAhyAbhAInI nATakalekhaka tarIkenI Literature: saphalatA keTale aMze thaI che? 35 Jain Logic. 12 jaina saMskRta nATaka. 36 kumArapALa rAjana samayanI dezasthiti. 13 jene saMskRta sAhitya 37 hemacaMdrasUrinI samagra gujarAtanI dharma bhAvanApara asara. 14 jena nyAya. 15 jena sAhityanA prAcIna graMtho. 38 jenee gujarAtanA itihAsamAM bajA velI sevA. 16 jainonI gujarAtI prAcIna bhASAnuM svarUpa. 38 pATaNane itihAsa 17 sva. maNilAla nabhubhAInI jaina sA 40 baMgAlI bhASAmAM jainIya sAhitya. hitya pratye sevA. 41 marAThI bhASAmAM jenIya sAhitya. 18 sva. harilAla dhruvanI gu. bhASA sevA. 42 mahAvIra samayamAM sAdhuonI sthiti. 14 prAcIna gujarAtI bhASA ane hAlanI 43 mahAvIra samayamAM saMghanI vastI. bhASAmAM vizeSa aMtara che ke nahi? 44 mahAvIra samayanA rAjAonI aiti20 sArasvatIcaMdramAM jaina saMbaMdhe ullekha. hAsika tapAsa. 21 jaina stotra. 45 mahAvIra caritra parathI udbhavate bodha. 22 zrImadda zaMkarAcArya ane jeno. 46 Mahavir as a preacher. 23 jaina yoga. 47 Mahavir as a philosopher. 24 jaina jyotiSa 48. Mahavir as a student. 49 Mahavir as a propounder 25 jaina zilAlekho; kai rIte zilAlekha | of religion. vAMcI zakAya ane tene saMgraha zI rIte | 50 Comparision between Ma thaI zake ? havir and Buddha.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 jaina kaeNnpharansa heralDa. 51 jaina dharmanI prAcInatA. 82 jenomAM kelavaNI kema vadhe ? para jene ane jAtibheda, 83 jaina pAThazALAonuM baMdhAraNatene vya53 jainamAM prAyazcita. vahArU kema banAvAya ? 54 jena kathA sAhitya. 84 jIvadayAprasAranI sarasa rIta. 55 jena sUtre prakaTa karavAnI yojanA. 85 zuM rezama ane motI jenone kapya che? pada prAkRta bhASAne punarUddhAra 86 vIraprabhunAM bAlake. 57 jene ane zabdakoza, 87 dharmaga. 58 jenA gujarAtI sAhityathI vartamAna 88 jaina dhArmika zikSaNa sarakArI zALAmAM vyavahArU kema bane ? sAhitya para paDato prakAza. paTa jenee gujarAta varnAkyulara sosA 88 hAlanA sAdhuonI sudhAraNA ha0 jaina sAdhuo keTalI keTalI rIte zrAvaITImAM bhajavelo bhAga. kane upayogI-upakArI thaI zake? 60 jene pratyeno pUrvakAlika tiraskAra zene 41 hAlanA vicArakoe kaI zreNIe javA AbhArI hato? jevuM che? 61 jaina kavie. hara hAlanI sthiti ApaNane kyAM laI jaze? dara vIraputre kyAre banI zakIe? 93 jainomAM guNAnurAga daSTi kaI rIte vadhe? 63 jainane hamaNAM zenI jarUra che? 94 udAracaritAnAM tu vasudhaiva kuTuMbakam 64 gRhasthanI dinacaryA. 95 mahAjano yena gataH sa paMthAH 65 karmayogI vIra keNi? 96 karmaNyevAdhikAraste. 66 khare jaina kone kahevo? 27 jainone bhaktiga. 17 jene AgaLa kema vadhe? 48 kuTuMba bhAvanA. 68 jenenuM parAvartana 99 Duties of Educated Jains. pha8 jaina dIkSA bIjA karatAM kaI rIte caDhe che? | 100 Are educated Jains truly 70 kharA samAjasevaka kema banI zakIe? | religious ? 71 jeno ane vyApAra 101 Social Status of Jains in India. ure jenonI prAcIna ane hAlanI vyA 102 How Jains can take their pAra kaLA. legal share in politics. 73 jhaverAtane vyApAra. 103 Social organism; how to im. 74 jenI sthiti sudhAro. prove it. upa prAcIna vyApAra paddhati. 104 Social reform among Jains. 76 vaizya ane anya varNa sAthe saMbaMdha. 105 samAjanA nAyake kevA hovA joIe? - 77 jaina TreniMga koleja kevI hevI je- 106 hAlanA AgevAnonI pharaja. 107 upadezakanA guNe. 78 jainonI vartamAna jAgRti. 108 A Bird's-eye-view of the 74 jenonI ghaTatI vastInAM kAraNa ane present state of Jains in the light of a non-Jain. tene upAya. 109 Co-operation of wealthy and 80 jenonuM bhaviSya. educated Jains. 81 jainonI prAcIna-arvAcina saMsthAo. | 110 Jain litigation. Ie ?
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** * * * * 1AAAAAA* * lekhakone nimaMtraNuM. 228 111 Means of unification of Jains; 137 osavAla piravADa vagerenI utpatti. common Jainism. 138 mahAvIra samayanA traNa pAkhaMDIo. 11ra strIo gRhane suMdara ane svaccha kema | 138 mahAvIrane kAla nirNaya karatAM rahetI banAvI zake ? | muzkelIo. 113 jaina e strIomAM jJAnaprasAra mATe zuM 140 sva. vIracaMda gAMdhInuM jIvana ane kArya. karavuM joIe ? 141 rAjana kumArapALa ane gujarAta. 114 Adarza saubhAgyavatI. 142 cidAnaMdajIne ItihAsa ane yoga115 samAjasevikA. niSThatA. 116 ghara beThAM sevikA kema thaI zakAya ? 143 jaina aitihAsika rAjAo ane purUSo. 117 strIone svataMtratA kevI ane keTalI | 144 jainoe gujarAtanA itihAsamAM bajAApavI ? velI sevA. 118 strIo mATe kasarata. 145 jaina maMtrIo-pradhAne. 118 pavitra vaidhavya jIvana. 146 jaina aitihAsika strIo. 12 jaina strIonI sthiti-te sudhAravAnA 147 vyAvahArika zikSaNamAM dhArmika zikSaNa upAya. keTale aMze Avazyaka che? 121 jaina strI saMsthAo. 148 pratikramaNanuM zikSaNa keTalA varSanAM vi- 122 strIonuM dainika kArya. dhArthIne ApavuM egya che ane te 123 strIonA cAlu roga ane upAya. saMgInarUpamAM kema ApI zakAya ? 124 satI thavAno rivAja zuM pasaMda karavA ! 14 jaina vAMcanamALA kevI hovI joIe? lAyaka hato ? 150 bhASA sAhityathI dezanI unnati. 125 bALaka mATe sAhitya. 151 dharmajIvana. 126 dukALa vakhate heranI sevA kema karI 152 dharmasya tattvaM nihitaM guhAyAM. zakAya ? 153 jaina dharmanuM rahasya(Mysticism.) 127 kUtarAMnI vizvavyavasthAmAM jarUra. 154 syAdvAda. 128 jaina tIrtho; tenuM saMrakSaNa; te saMbaMdhI | 155 mithyAtvanuM svarUpa. uThatA haka mATe samAdhAna. 156 pramANu rahasya. 124 AnaMdaghanajInI adhyAtmadazA. 157 naya bodha. 130AnaMdaghanajI ane yazovijayajInI tulanA. | 158 nikSepa jJAna. 131 yazovijyajI ane jana nyAya. 158 pramANa ane nayane saMbaMdha. 13ra mAnatuMgari. 160 saptabhaMgI. 133 jana prabhAvaka. 161 karma mimAMsA. 134 rAjasura ane AnaMdasUra-pakSa zA kA. 16ra mohanIya karma. raNathI paDyA ? 163 lesyAnuM svarUpa ( vistArathI.) 135 AnaMdavimala surina kriyeddhiAra kevA | 164 kAla vivaraNa. prakArano hato? 165 cauda guNasthAna samajavA mATe prastAva 13 malladhArIne artha, ane thArApadrIya 166 jainamAM caMdrakAMta jevA pustaka racavA vagere 84 gAnI hakIkata. mATenI yojanA-saMkaLAdi.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 jaina kaeNnpharansa haira. 167 mithyAtvanuM svarUpa. 184 jaina siddhAMta ane AregyazAstra. 168 zuM anyadharmIo mithyAtvI che? | 185 "sAyansa" daSTie jainadharma. 168 jaina darzana ane vedAMta darzananI tulanA. | 196 Theosophy in Jainism. 170 jaina ane bauddha darzanamAM rahela samA- 197 Jainism as a practical natA ane bhinnatva. religion. 171 jenA bAddha ane vedAMtanI ekavAkyatA. | 108 Jain theory of Universe 172 jenenuM anya darzanamAM sthAna. tested by science. 173 audArika Adi pAMca zarIranuM spaSTIkaraNa 10 acha daSTi. 174 vagaNanuM svarUpa. 200 Atmatattva. 17pa pakAraka. 201 jaina zilpavidhA. 176 paMca samavAya. 202 sAyansane lagatI bAbate jaina zAstromAM 177 yathAkhyAtAdi traNa karaNanuM svarU5. kyAM kyAM ane kevA rUpamAM maLI Ave che? 178 nizcayadharma. 203 bhaktiyoga jaina daSTie. 17. zuddha mArganuM svarU5. 204 jainagazAstra; e jJAna kharA svarUpamAM 180 samyakatvanuM zuddha lakSaNa. 181 jIvanI nigodathI te manuSya sudhInI u keLavavAnAM sAdhano; eka varga (Class) e banAvI zakAya kharo ? kAMti ane temAM yathApravRtti Adi traNa karaNanuM pUrNa svarUpa. 205 "Sons of India" jevo va182 vanaspatimAM sAyansa daSTie jJAnataMtuo. laMkIara varga jaina saMdha ane jenA 183 vizvaviSe milano siddhAMta. jJAtionA uddhAra ane sevA mATe banI 184 vizvavyavasthA saMbaMdhe jainanirNaya. zake e saMbhava che? eka yejanA 185 jaDa ane caitanyano saMbaMdha. sUcavo. 186 eka jalabiMdunuM parikramaNa 206 jaina zAstronA bhASAMtara mATe sarvopa187 prArthanAnuM rahasya(Psychologically) yogI ane vyavahArUjanA. 188 mAnasa zAstra ane dharma. ' 207 traNe jaina phIrakAne ucca cAritra, ka. 188 ajJAna parisaha. rtavyaparAyaNatA, pragatisUcaka vicAro 180 samyakatva parisaha. ane khabaro Ape evuM eka sAptA181 jainadharma ane phreMca DA. garine. hika patra levAnI jarUra; e patra kevA. 18ra dharmanuM vyAvahArika svarUpa. pAyA upara calAvavuM joIe? sAdhano 198 Is electricity a matter ? ane kartavyasImA. upara sUcavelA 207 viSe chuTathI carcavA gya che, vidvAna munirAje, vyavahArakuzaLa jaina agresare temaja vidvAno ane jenazAstranA abhyAsIoe A vizenuM lIsTa kALajIpUrvaka vAMcI jaIne pitAnA anubhava ke abhyAsane lagatA viSayo upADI laIne upara bIjA anubhavIo tathA graMthomAMthI vadhu prakAza meLavI herolhInA khAsa aMka mATe lekho lakhI mokalavA kRpA karavI; eTaluM ja nahi paNa khAsa aMka bahAra paDayA pachI paNa A viSaya upara jaina dharmamAM tema ja jAhera piparomAM ane alAyadAM pustaka rUpe A viSayo carcavA amArI AgrahapUrvaka namra araja che. -adhipati, ' hai"
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkAra ane samAcanA. 231 svIkAra ane samAlocanA. kacchI vIsA osavALa (derAvAsI) jaina pAThazALA -muMbaI 8 me vArSika riporTa A jaina pAThazALA muMbaImAM jIvatI ane jAgatI cAle che te jANI AnaMda thAya che. ApaNI ghaNI jaina pAThazALAo mAMDamAMDa nabhatI vakhate sUI jatI, vaLI pagabhara thatI, ane pAchI mRta thatI jovAmAM Ave che, temaja keTalIkamAM sArI rIte zikSaNa apAtuM nathI, vaLI keTalIka sArI rIte zikSaNa ApatI hoya te tene mATe sthAnika gRhastho taraphathI ke koI sakhI gRhastha ke saMsthA taraphathI poSaNa maLatuM nathI. Ama aneka aneka kAraNone laIne jainazALAothI maLatA dhArmika zikSaNane prasAra ugatI prajAmAM thaI zakato nathI A jANI amone atyaMta kheda thAya che. AnI apekSAe jyAre amuka saMsthAo jAgatI javatI jovAmAM Ave tyAre AnaMda kema na thAya ? avazya thAya ja. A pAThazALAmAM dhArmika sAthe vyAvahArika jJAna ApavAmAM Ave che. dareka zikSaNa krama ghaNo mArgadarzaka, sarala, ane paddhatipura:sara rAkhela che tene mATe tenA kAryavAhI ane niyaMtAone dhanyavAda ghaTe che. sekreTarI rA. rA. nAnacaMda mANekacaMda mahetAnA parizramane pariNAme vyavasthA bahu sArI rakhAI che tethI tene upakAra A saMsthAe svIkAravAno che. ame AmAM rAkhela zikSaNakrama dareka pAThazALAne jovA vicAravAnI bhalAmaNa karIe chIe ane AnI unnati zikSaNamAM vadhu thAya e IcchIe chIe, jemAM jJAnanA prasAra sAthe ja jena kemanI unnati che ane temAM rahela kusaMpa, sahiSNutA, adherya aMdhatA, e sarvano nAza che. to Deeper and deeper let us roll, In the mines of knowledge. jJAnanA bhaMDAromAM jema uDA ne uMDA javAya tema cAlo ApaNe badhA viharIe. re vinavA pu. 5. aM. 2 me. 1813. pR. 40 A nAmanuM digaMbarIya mAsika marAThI bhASAmAM rA. Ara. Ara. boraDe, vakIlanA taMtrIpada nIce nIkaLe che ane tenA prasiddhakartA kRSNAjI rAmacaMdra lATakaragAma nI vANI che dareka bhASAmAM jenadharmanI upayogitA, ane temAM raheluM rahasya samajAvavA mATe, tema ja te te bhASA bolatA jaina dharmAvalaM. bIonA bedha mATe jenapatranI ghaNI ja jarUra che, ane AvI jarUra digaMbara baMdhuo pIchAnI zakyA che jANIghaNo AnaMda thAya che ane tenI jarUra kavetAMbara baMdhuo pIchAnaze ema ame AzA rAkhIe chIe. digaMbara baMdhuonAM traNa mAsika patro jANyAmAM che. jenA hiteSI. hiMdI bhASAmAM ke je vidvAna baMdhu nathurAma premI saMpAdita kare che. te muMbaIthI nIkaLe che. 2. A patra marAThImAM, 3 digaMbara jaina gujarAtImAM suratathI nIkaLe che. A patramAM vizeSa sArA ane upayogI le lAvavAnI jarUra che. marAThImAM rA. tAtyA pAMgaLe sArA lekhaka che ane tevA bIjA sArA lekhakone vinati karI temanA taraphathI AvatA lekho prasiddha karavAmAM Ave to A mAsika AthI ghaNuM vadhu dIpI zake tema che, ekaMdare AmAM AvatA lekha sAdI ane sarala bhASAmAM lakhAyelA che, ane tethI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 jaina kaeNnpharansa hairalDa. janasamAjane ThIka vAMcana pUruM pADe che. AnuM pAMcamuM varSa cAle che hamaNuM vaLI ekAda be citra paNa ApavAmAM Ave che. marAThIbhASA bolanArAmAM A mAsika vadhu phelAze ane vaMcAze evuM IcchIe chIe. jinAcAra vidhi (lekhaka Ara. Ara. bevaDe. vakIla mUrti jApura. prasiddhakartA kRSNajI rAmacaMdra lATakara. nepANI. pR. 146 ki. rU. eka) A pustaka digaMbara baMdhuo mATe marAThImAM lakhAyuM che ane temAM snAnapUrve karavAnI vidhi ane snAna pachI karavAnI vidhine samAveza karavAmAM Avyo che. lekhake A lakhavAmAM aneka samartha digaMbara vidvAnenAM pustakone AdhAra laI ghaNe parizrama sevyo che. vaLI AmAM bhojanavidhi, prAya zcita, sUtaka, rAtribhojana tyAga Adi aneka upayogI viSe carcA che, vidhikriyAtmaka pustakanI jarUra che ema baMne naya samajanAra muktakaThe kabula karaze. AjakAla prAcIna vidhimAM rahela hetu, rahasya na samajAtAM te pratye guNavighAtaka tiraskAra jovAmAM Avato heya te AvA sAMpradAyika ane uttama lekhakathI lakhAyela pustaka te tiraskAra dUra karI zake tema che emAM koI jAtane zaka nathI. dareka digabara zrAvaka baMdhue A graMtha avalokavA yogya che. sanAtana jainadharma-(saM. zrIlAla jaina zAstrI-prakAzaka 5. pannAlAla bAkalIvALA jenamaMtrI jenadharma pracAriNI sabhA-kAza. pRSTha 16 kiM. be Ane.) A nAnuM pAnIyuM digaMbara jainanI bheTa tarIke maLyuM che. temA mokSa mArganA upAyabhUta samyagdarzana, samyajJAna, ane samyagyAritra e traNanuM TuMkAmAM TuMku svarUpa jaNAvavAno prayatna karela che. A vAMcavA jevuM che. amArA adhInamata pramANe samyagdarzana eTale zuM, kema prApta thaI zake? tenAM lakSaNa, phala, vagere evo sarasa viSaya che ke tenA para AvA aneka copAnIyAM nIkaLe; ane tevAM cepAnI kADhavA e vadhAre upagI nIvaDaze. A cunIlAla jena graMthamAlAne 1 lo maNake che. AvA aneka maNakA nIkaLo e icchIe chIe, AvA maNakA vetAMbara bhAIomAM kyAre nIkaLatA joIzuM? je kaI nIkaLe che te te kharAba kAgaLapara ane asuMdara lakhANavALA nIkaLe che. to tenuM anukaraNa vetAMbara baMdhuo karaze. caritramALA-(muni mANekakRta. pR.54, kiM doDha Ane. pra. jenamitramaMDaLamAMDaLa) AmAM sva. zrImana mohanalAlajI, paM. harSamuni, muni jayamuni, padmamuni, raMgamuni, bhaktimuni, kSamAmuni, e pitAne gurUparaMparAnA ziSyAdinAM TuMka varNana che. caritranI je daSTi hoya te daSTie lakhAyelA nathI, chatAM temAMthI tArIkha, banAva, vagere je joIe te badhA sarala ane sAdI bhASAmAM Apela che tethI te upayogI thaI paDaze. AnI sAthe cAra pAMca upayogI viSaya paNa ApavAmAM AvyA che. sadadha ciMtAmaNi ane guNamAlA kiM. AnA-pR.78 ) lekhaka munizrI mANeka praka mANekamALA.(royala solapeche. ki.1 AnI-5-48 6 enamitramaMDaLa-mAMDaLavinubhava ane darpaNa zataka (0) ki.lAAne-pR.100 " sakAma nijArA ane nArIhita zikSiA kiM.3 AnA-pra. ' (viramagAma). - munizrI mANeka munithI vAMcaka varga ajANyo nathI. teo jaina patramAM dara aThavADIe eka lekha mokalavAnA ane te AvavAne. A dareka lekha evI sAdI ane samajI zakAya
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * * svIkAra ane samAcA . 233 tevI bhASAmAM lakhela hoya che ke sAmAnya janasamUha te vAMcI avazya kaMIne kaMI lAbha meLavI zake. lokabhogya sAhitya ApaNe saue ghaNI sArI rIte utpanna karAvI prasAra karAvavuM ghaTe che. jeo A sAhityamAM phALo ApI zake tevAone sarala bhASA uparAMta saMskArI bhASAmAM sAMkaLa pachI sAMkaLa Ave tema lakhavA vinavavAnuM che. munizrI mANeka ghaNA prayatnazIla, dharmaprasAranI akhaMDa bhAvanAvALA, saumya ane zAMta muni che. teo pitAne pravAsamAM kaMine kaMI lekhana pravRttimAM satata joDAyA rahI pitAne je avakana thayuM hoya, je upayogI lAgyuM hoya te chApAThArA, pustakadvArA bahAra pADe che jANI amone te pAMtIne bahu saMtoSa thAya che. upalAM badhAM pustaka deharAmAM lakhyA che, ane te dareka deharAne artha Apyo che. sodha ciMtAmaNImAM aMtakALa vakhatanI vidhi ne dukhIne dilAso Apela che. guNamALAmAM ane mANekamALAmAM vizvAnubhava ane darpaNazatakamAM sAmAnya bodha che. sakAmanirjarA ane nArIhita zikSA-e be bhegA pustakamAM sakAmanirjarA ane akAmanirjarA kone kahevI e dRSTAMtathI batAvyuM che, tathA nArInA hitanI zikhAmaNa ApI che. A sarva sAmAnya strI purUSone upayogI che. vyutpattimAM ghaNA sudhArAne avakAza che. prAsabyuTi mATe khAsa upaga rAkha ghaTe che ane dIrgha abhyAsa, kAvyAbhyAsa, tema ja suMdara lekhana paddhatine svikAra karavo ghaTe che. gadhamAM bolIe ke lakhIe te prAsamAM goThavI devuM e kAvya nathI e khAsa lakSamAM rAkhavA gya che caMpaka zreSThInuM caritra. pR-ki. ) lekhaka muni mANeka pra. jenamitramaMDaLa satI ziyaLavaMtI. pR-18 kiM.3 AnA | mAMDaLa. mAMDaLa. e viramagAma pAse gAma che temAM keTalAMka jaina yuvakoe utsAhapUrvaka A maMDaLa karyuM che ane tene muni mANekamuni sAro mArga batAvI Azraya Ape che. A maMDaLe atyArasudhI ATha pustako chapAvyAM che. temAM upalA pAMca ane A baMne samAveza thAya che. ane AThamuM sati narmadAcaritra che. uttama Arya mahApurUSa ane strIonAM caritra sArarUpe temaja vAMcakane rasa paDe tevI rIte lakhIne--lakhAvIne pragaTa karavAM e sAmAnya janamAM dharmane prasAra karavAnI uttama kUMcI che. jherI jAnavaronA DaMkhanA tAtkAlika IlAje--( kartA dInazAha dAdAbhAI deraDI. pR. 134 pragaTakartA. gerakhA graMthe pracAraka maMDaLI. jAmejamazeda pri. presa. muMbaI phakta dezAvara khAte muphata vaheMcavA sArU). A upayogI pustaka lokomAM maphata vaheMcavA sArU ukta maMDaLIe pragaTa karyuM che te mATe tene dhanyavAda ghaTe che. DAkaTara dhanajIzAha akasmAta vakhate levAnA upAyo para pustaka racyA pachI jherI jAnavaronA DaMkha mATe upAya batAvavAnuM mAna paNa eka pArasI gRhastha khATI jAya che jANI AnaMda thAya che. pArasI kema paramArthI che ane tenA purAvA tarIke tenA zrImaMta lakhalUTa dhana upayogI sakhAvata mATe khace che ane tenA vidvAno AvAM upayogI pustake racI chapAvI janasamUhane tene lAbha Ape che. mI. dInazAhe A pustakane jema vadhu upayogI, vistAravALuM ane pUrNa bane te mATe ghaNo parizrama lIdhela che. aneka pustaka, ane bIjAnA anubhavane AdhAra lIdhe che. IlAja uparAMta maMtra paNa Apela che. bhASA pArasI gujarAtI che, te temAM sudhAra karAvI bIjI AvRtti pragaTa thAya to sAruM. bIjI AvRtti AnI thavAnI che te
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 jena kaeNnsaransa heralDa. bIjA anubhavI ane vaidhe AmAM rahetI apUrNatA agara vadhAravA lAyaka upAyo navasArI doraDI sTrITa AnA kartAne jaNAvaze to upakAra thaze. A sivAya kartA "gharagatu rAmabANa IlAjeno saMgraha' e nAmanuM juduM pustaka bahAra pADavAnA che e jANI vadhu AnaMda thAya che. dezAvaranA sAheba eka Ane pisTejane gorakhA graMtha pracAraka maMDaLI malabAra hIla muMbaI e saranAme mokalI maphata meLavI zakaze. zrI yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA-mahesANu-saM. 15-11-17 riTe. mukhapRSTha para ja kahyuM che ke nirvANapadamapyekaM bhAvyate yanmuhurmuhuH tadeva jJAnamutkRSTaM nibaMdho nAsti bhUyasA / nirbadha karI nirvANa prApta karAvanAra jJAna prathama pAse che, ane tene pracAra karavA arthe sArA zikSako taiyAra karavAnA udezathI A saMsthAno AvirbhAva che. ApaNAmAM AnA jevI balake A karatAM moTI saMsthA kAzInI zrIyazavijya pAThazALA che, te uparAMta muMbaImAM zrI mohanalAlajI pAThazALA ane bIjI pAThazALAo che. A badhI ekatrita thaI kaMI eka abhyAsakrama niNIta karI kalakattA AdinI saMskRta parIkSAomAM ApaNA vidyAthIo uttIrNa thAya tevuM zikSaNa ApavAmAM Ave, ane zikSakanuM dharmakArya barAbara rIte zIkhavAya to ghaNuM lAbha prApta thaI zake tema che. Ama thavA mATe ekatA, kSamatA e guNonI bahuja apekSA rahe che. uttama zikSaka taiyAra karavA e ochI jokhamadArInuM kAma nathI. zikSako kharI rIte kevA hovA joIe e prathama jANa te daSTie nirdhAra karI kArya levAnuM che. te prathama ApaNe joIe ke zikSakomAM kayA guNo ane kevuM jJAna hovuM joIe ? - dharmanItinuM zikSaNa ApanAra zikSaka utsAhI ane manobaLavALo joIe, temaja tenAmAM e viSayamAM rasa ne jIjJAsA utpanna karavAnI zakti joIe. je zikSaka niHsava ane nirbaLa hoya te pariNAma aniSTa Ave temAM navAI nathI. dharmanItinA upadezanuM saghaLuM pariNAma zikSaspara AdhAra rAkhe che mATe dharma zikSaka mANasa ghaNI ja saMbhALathI pasaMda karavo. svArthatyAgI sAdhuttino vidvAna maLe to ghaNuM sAruM, nahito dhArmika ane bahuzruta vidvAnane yogya daramAyo ApI rAkhavo." uMcuM 'mana rUDA vicAra, sarvAtmabhAva, nirbhaya ane vizAladaSTi, nItimattA, tathA nirlobhatA e guNo zikSakamAM khAsa hovA joIe.' "game tevAM sArAM pustake racAyAM haze to paNa zikSaNapaddhati je dezapAtra haze to dhAreluM pariNAma Avaze nahi. zikSakanAmAM khAsa karIne traNa guNanI AvazyaktA che. (1) zikhavavA atyaMta utsAha; (2) chekarAMonA mananI sthiti yathArtha samajavAnI zakti; (3) e sthitimAM zuM kahevuM yogya che, te kevI rIte kahevuM joIe, tenI pAkI samajaNa. A traNa guNa dharAvatA zikSaka te kAmane mATe javA joIe." dharmanuM zikSaNa ApanAra zikSaka amuka dharmanAM pustako zIkhelo che, ema samajIneja tenI lAyakAta jevAnI nathI, paNa te jeTaluM zIkhelo che tenI chApa tenA vartanamAM keTale aMze utarelI che te jovuM vadhAre agatyanuM che,'
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ kejaransa mizana. 235 ATaluM kahI kahevuM joIze ke haju ApaNAmAM yogya purUSazikSake unna thayA nathI, tyAM strIzikSakenI kyAM vAta karavI? strI zikSakonI ghaNI jarUra che, paraMtu tene mATe haju ghaNe vakhata joIze te saMbaMdhI beeka yojanA prajA saMmukha A mAsikanA eka gata aMkamAM mUka vAnI ame taka lIdhI che. purUSa zikSako mATe TreniMga kaoNleja jevI yojanA mUkAI che paraMtu te aMge haju kAMIpaNa prayatna thayo nathI, jyAre jena koleja-are jena yunivarsITI jevI mahAbhArata ane cAMda pakaDavA jevI cIjanAne vicAra thAya che tathA te pratye anumodana apAya che ! astu. zikSake sArA taiyAra thAya te mATe yogya sAdhano jevAke DIbeiTIMga sosAiTI-va7pracAraka sabhA, vAMcanAlaya ke jemAM zikSaNaviSayaka patro jevAke "keLavaNI "gujarAta zALA patra Adi temaja anya sAmayika patro hovAM joIe, artha pATha ApI zakAya tevAM sAhitya, nakazAo, citro vagere pUrAM pADavAnI jarUra che, ane teone utsAha vadhe te mATe uttejaka inAmo ( rokaDa, ke pustakAdi ) ApavAnI jarUra che. te uparAMta zikSaNazAstra, mAnasazAstra Adi pustako pUrAM pADI temanuM manana karAvavuM ghaTe che. . A riporTamAM A saMsthAne na lagatAM evAM ghaNAM khAtAne riporTa Apela che. badhAM maLI 25-26 khAtAMo che. A rIta egya nathI. AmAMnA khAtAM pekI zrI jJAna khAtuM jotAM pustaka lakhAvavAmAM je paisA kharca thAya che te ghaNo upayukta che. te mATe pustakanI - cuMTaNI paNa sArI thaI che. A sivAya paDIo chapAvI bheTa khAtuM paNa ThIka kArya kare che. . A copaDI chapAvavA saMbaMdhamAM DuM vakatavya kahI A avalokana samApta karIzuM. atyAra sudhImAM A maMDaLe 20 pustake prakaTa karyA che. te pustake ekaMdare ThIka che, paraMtu A maMDaLa kevAM pustako chapAve to vadhAre sAruM e saMbaMdhamAM kahevuM joize ke keLavaNInA pitAnA uddezane sArI rIte yukta thAya, jIvavicArAdi prakaraNe dareka zALAmAM cAle che tene navIna svarUpamAM vistA rapUrvaka samaja sAthe AgamAnusAra lakhAya,to bahu phAyado thAya. keTalAMka kula che tene pragaTa karAvavA ghaTe che; ane eka abhyAsakrama kanpharasanA abhyAsakramAnusAra nita thAya te te kramane anukUla pustaka racAvavAM joIe che. chevaTe upasaMhAramAM A zALAe karelI sevA bhUlI javI joItI nathI. jenavijyanA adhipati mahubha rA. mohanalAla amarazI A zALAmAM abhyAsI vidhAthI hatA. A zALAmAM bhaNuM AvelAe keTalIka zALAnA zikSakanI garaja sArI che ane AzA che ke vaDhivA hita zAha e sUtronusAra amArI upareta namra sUcanAo lakSamAM levAze to ghaNuM suMdara pariNAma AvI zakaze ema amAruM cokkasa mAnavuM che. kaoNnpharansa mizana. upadezaka mI. vADIlAla sAMkaLacaMdano pravAsa, vasaI-nAma garAsIAone ekaThA karI vyasana ane hiMsA viruddha upadeza karavAthI madha-mAMsa ane vyasananI pratijJAo levAmAM AvI hatI (bahAragAma te pALavAmAM
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena kenpharansa heralDa. .1 A A + ka = * * * * * * * harata Ave che ema kahI ghaNuMkharAe bahAragAma mATe chuTa rAkhI hatI. temAM paNa keTalAe te tevI paNa rAkhI nathI.) aDIA-kanyAvikraya na karavA ghaNAoe pratijJA karI. rU. 14 phaMDanA vasula karyA. ane keTalIka bAIoe phaTANAM na gAvA kabula karyuM. maNuMda-gAmanA tamAma leka vacce jAhera bhASaNo ApatAM jIvahiMsA na karavA kaLI ThAkaraDAoe sogana khAdhA. bIjA keTalAka sudhArA karavA kabula karyuM kuNaghara--ghaNuM jaNe kanyAvikraya na karavA, garAsIoe jIvahiMsA na karavA ane bAI ee phaTANA na gAvA kabula karyuM rU. 7 phaMDanA vasula karyA. jamanApura-bhASaNathI sArI asara thatA sukRta bhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM. ' kabeIjena sivAyanA pATIdAra ke kanyAvikraya na karavA pratijJA karI. vAMsA-jIvadayA viSe bhASaNa ApatAM ghaNuM sArI lAgaNI upajI che. junAmAMDA-jIvadayA bAbata bhASaNa ApavAthI kaLI lekoe dArU mAMsa na vAparavA - pratijJA karI. dunAvADA-kanyAvikraya saMbaMdhI paMca maLavAthI TharAva karavA nakI karyuM. golIvADA-dArU nahIM pIvA ThAkaraDAoe devI samakSa sogana lIdhA. udarA-paMDamAM rU. 10 vasula karI molAvyA. kaLI lekane jIvadayAnA bhASaNathI dArU mAMsa na vAparavA aMtaHkaraNathI lAgaNI thatAM jIMdagI sudhInA sogana lIdhA. upadezaka mI. pujAlAla premacaMdane pravAsa. TAkaravADA-pAMca divasa sudhI jAhera bhASaNo ApyAM. ghaNI bAIoe baMgaDIo na paheravA, phaTANAM na gAvA, ziyaLa9ta pALavA pratijJAo karI phaMDamAM rU. 20) AvyA. jagANuM-hAnikAraka rIvAjo baMdha karavA sArI asara thaI. phaMDamAM rU. 23) mokalAvyA. mahetAjIe sarTIphIkeTa ApyuM. dhotA-asarakAraka bhASaNothI sArI asara karAvI che. . upadezaka zrI amRtalAla vADIlAlane pravAsa sara konpharansanA TharAvo upara bhASaNa ApatAM darekanA hRdayamAM sArI chApa paDI che. pATIdAra nuM paMca vAgera mukAme ekaThuM maLela tyAM paNa upadezakane bhASaNuM ApavA teDI gayA hatA teone sArI asara thaI che. phaMDamAM rU.15) mokalAvyA che. aMbheTI-keLavaNI, kanyAvikraya vagere upara bhASaNa ApatAM saine te bAbata egya TharAva karavA vicAra thayo. UMDamAM rU. 14) vasula thayA.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAsika digdarzana. mAsika digdarzana. paMnyAsa zrI gaMbhIravijayajI--janma saMvata 1900 caitra zudi 3 gvAlIara pAsenA sAnAgIra gAmamAM, ayAcaka evA bhAgeAra jAtinA brAhmaNa kulamAM thayA hatA. saMvat 1924 mAM yatipaNuM, 1931mAM muktivijaya gaNuinA hastathI zrI vRddhicaMdrajInA ziSya tarIke rAjanagaramAM savegI. dIkSA, ane saM. 1948 mAM gaNi temaja paMnyAsa padavI meLavI hatI. temaNe racela kRtio;-- saMskRta-1 jJAnasAra para TIkA. traNa hajAra zloka ( jaina dharma 9. sabhA taraphathI prakaTa thai che). 2 adhyAtmasAra upara TIkA ATha hajAra zloka ( teja sabhA taraphathI prakaTa thaze) 3 zAMta sudhArasa para TIkA traNa hajAra zlAka. (teja sabhA taraphathI chapAya che ]. 4 nayakaNikA para TIkA. ( anArasanA jaina sTeAtrasaMgrahamAM chapAI che. ) gujarAtImAM-pUjA-stavana-sajhAya Adi banAvela che ane te zrI gaMbhIravijayajI kRta saMgrahamAM keTalIka chapAi che. 6. temanI viracita pUjAe 7 tattvavArtA, pradhyeAttara rUpe. ( pAya che. ) hamaNAMja Amane svargavAsa gayA pAya vide 8 nI rAtre thayA che, jaina dha. pra. phAgaNa 194. 237 AmanA saMbaMdhamAM ApaNA vidvAna badhu zrI mAtIcaMda giradhara kApaDIA lakhe che ke ' teo pAse jatAM pUrvakALanA zAMta mahAtmAonuM teo svarUpa hoya, zAMta svarUpa pAte ja hoya, vIra prabhunI vAnakI hoya evuM bhAna thatuM hatuM, ane have jyAre teone abhAva thayA che tyAre tevA uttama jJAna kriyA ubhayanA sayAgamAM iSTa sAdhanAra, gacchanAyaka tarIke kAma karanAra ane aneka jana para aneka prakAranA upakAra karanAranI bhAvanAmUrti ApaNA hRdayacakSu sanmukha Ave che ane zAstranI bhaviSya sthiti mATe ati kheda karAve che. bhAvanagarapara tenA khAsa upakAra hatA. AvA AtmAnuM RNa bhAvanagaranA badhu bhUlI na jatAM bhaviSyanI praznapara A mahAtmAnI chApa rahe tevA AkAramAM teozrInA pavitra nAmane ceAgye yAdagIrI rAkhavA jarUrI pagalAM bharaze evI AzA che. yAdagIrInA prasaMgomAM viNakabuddhi rAkhavI yogya nathI. hAla je prabaMdha thayA che (bhAvanagaramAM 'ga'bhIravijayajI pustakAlaya' vRddhicadrajI jaina pAThazALAnI aMdara rahela pustakAlayane nAma ApI bharAyela rU. 3000 te peTe AvyA che ane haju phaMDa cAlu che ema amArA sAMbhaLavAmAM Avyu che. taMtrI. ) te pUjyazrInA upakArane anurUpa athavA nAmane yogya nathI ema mAruM mAnavuM che. viziSTa prasaMgoe te viziSTarUpamAM yAdagIrI karavI joie. eka suMdara jJAnama MdiranI vacce mahAtmAne (ArasanA) basTa mUkI bAjumAM upakAranu varNana thAya te| te bhaviSyanI prajAne ane sAdhuone bahu rIte lAbha karanAra nIvaDe. 23 prAcIna pustakAnA lAbha lenArane jaNAvavAnuM ke svargastha meAhanalAla mahArAjanA smAraka athaeN kholavAmAM Avela suratamAMnA jJAna bhaMDAramAM tADapatra temaja pAnAMpara hAthathI lakhelAM te chApelAM pustakone ghaNA meTA jaththAmAM saMgraha karela che. te dareka vya-ktiye bhaNavA vAMcavA lakhAvavAne vAste tenA badalAmAM kaMi paNa phI lIdhA sivAya dhArA muja pustaka yA patra ApavAmAM Ave che, te bahAra gAmathI maMgAvanArane dhArA mujaba posTathI pustaka yA patra meAkalavAmAM Ave che. magAvanAre mAstara savacaMda dAmeAdaradAsa zAha, zrI mAhanalAlajI jJAnabhaMDAra, gApIpurA, surata lakhavuM.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kaeNnpharansa haeNlDa. amAro satkAra. (1) bhAibaMdha 'jainahitecchu mAsikanA jInanA aMkamAM 'hurA'nuM 'rivyu' nIcenA zabdomAM karAyuM cheH---- jaina zvetAmbara konpharansa haeNra'zrImatI jaina zve. (mUrtipUjaka) konpharansa AphisanuM A vAjIMtra zrIyuta DhaDhAnA AdhapAtapaNA nIce AjathI 85 varSa upara zarU karavAmAM AvyuM hatuM. ghaNA vakhatasudhI e mAsika patre lokAnuM dIla kheMcavAmAM teha meLavI na hatI, jema thavAnAM kAraNeA atre jaNAvavAM amane ucita lAgatAM nathI. chellA keTalAka mAsathI A patra vadhAre udAracitte, vadhAre samayasUcaka ane kaiADha banyu kahevAya che. chellA me--jInanA aMkamAM nIcenA viSayo lakSa kheMce che:---- 238 'sphuTa noMdha'mAM sAdhusudhAraNa saMbaMdhI vicAre dareka sapradAye khAsa lakSamAM levA jevA che. dharmamaya jIMdagI helI ke muzkela ? e lekha dharmapathe haDavA icchanArane mhoTA dIlAsA ane himata rUpa che. rA. DhAzIneA syAdvAda' nA lekha manana karavA jevA che. 'saMsAranI rANInA julamamAMthI chUTavA mathatA e musA| ' e eka rasIlI vArtA che, ke je saMsAranuM svarUpa acchI rIte batAvI temAMthI tarA mATe prathama agatyanA sAdhana tarIke manebaLa (draDhatA) sUcave che. 'vrata-pratyAkhyAnanI jarUra che ke?' e lekha AjanA keLavAyalA kahevAtA yuvAneAnA praznonA uttara sacoTa Apeche ane jaina sAdhuoe vrata-pratyA mukhyAna kevAM ApavAM joie e bAbata upara sArA prakAza nAkhe che. jJAnacarcA mAM rA. geAkaLadAsa Atmika bAbatAnI carcA kare che. rA. pepaTalAla kevaLacaMdano jaina sArdityano lekha paNa ThIka che. A gujarAtI mAsikamAM 'vIrya-satva' e mayALAne eka vyavahArU upadeza ApatA hiMdI lekha paNa jovAya che. jainazALAmAM bhajavavA lAyaka ADaMbara-khaDana karavAno eka saMvAda ramujI hovA sAthe arthapUrNa che. amArUM zve. sthA. jaina kaeNnpharansanuM 'prakAza ' mAsika 'haeNrAlDa'nI sthitie kyAre Avaze ? ' herAlDa'nA satata udyamI sampAdaka mahAzaye gayA paryuSaNamAM khAsa aMka pragaTa karI vidvAnanuM sArUM lakSa kheMcyuM hatuM. A vakhate ethIe vadhAre sArA khAsa aMka mATe atyArathIja tajavIja cAle che e jANI amane satASa thAya che. saghaLA niHsvArtha kAryavAhakone ane kAryane paramAtmA ayAka zakti ane amara kIrtti Ape! e ja amArI yAcanA che. ( 2 ) 'suMdarI muodhapatra navembara 1912 nA aMkamAM, haeNralDanA paryuSaNanA khAsa aMkanI nedhi nIcenA zabdomAM le cheH-- jaina badhuonI dhArmika ane sAmAjika sudhAraNAnI vizALa pravRttimAM jaina zvetAMkhara konpharansa"nuM A patra AgaLa paDatA bhAga letuM AvyuM che e jANItuM che. pazuSaNa aMka prakaTa karIne henA tatrIe jaina sAhityamAM eka sArA pustakanA vadhArA kIdhA che. jaina dharmanA ane bIjA vidvAneAnA upayogI lekha A aMkamAM prakaTa thayA che. ane lekhaka bhaginInAM paNa eka karatAM vadhu lakhANa hemAM vhevAmAM Ave che. keTalAka jaina agresarAnI jIvanacaritra sAthe khIe hemAM ApavAmAM AvI che. ane kAvyo tathA gadya lekha jUdA jUdA dRSTibiMduthI tathA vividha prasaMgone laine lakhAyalAM hovAthI eka rasIka temaja uddhedhaka thayA che, jene mATe henA tatrIne dhanyavAda ghaTe che. AvA dhArmika ane sAmAjika carcA calAvatA khAsa akeAnI ghaNI jarUra che, kAraNa ke haimAM AvatuM sAhitya pustakAmAM bhAgye prApta thAya che ane chUTaka akAmAM sAdhAraNa rIte khAvAi aprApya thaI yache.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bArmika hisAba tapAsaNI khAtu. dhArmika hisAba tapAsaNI khAtuM. 239 tapAsanAra-ze. cunIlAla nahAnacaMda, na. oNDITara, zrI jainazvetAMbara kaeNAnpharansa. 1 mArI kAThIAvADa. ) zrI sAdhAraNa tathA dharmazALA--sadarahu saMsthAnA zrI saMdha tarakathI vahIvaTakartA zeDa kAnajIbhAI suMdarajI tathA ze! svarUpacaMda rAyacaMda tathA vakIla dhanajIbhAI rAyacaMda hastakanA saMvata 1964 thI 1966 nA Ase va. 3 sudhInA hisAba tapAsatAM jaNAyuM ke vahIvaTa sArI rIte calAvI bahAra gAmathI AvatA jAtrALuo mATe sArA asta rAkhe che te mATe tene dhanyavAda ghaTe che. je khAmIe dekhANI tenuM sUcanapatra vahIvaTakartA gRhasthAne ApavAmAM Avyu che. deza zrI dharmanAthajI mahArAja tathA pArzvanAthajI mahArAja ane gADI pArzva nAtha mahArAjanAM derAsaro--sadarahu saMsthAnA zrI saMdha tarathI vahIvaTa kartA uparanA ja gRhastho hoI temanA dhunA saMvata 1964 thI sa. 1967 nA AseA va. 0)) sudhInA hisAba tapAsatAM vahIvaTa cAkhkhI rIte calAvI nAmuM sArI rIte rAkhavAmAM AvyuM che. keTalIeka khAmI che te tAkIde dUra karavA ane temAM sudhArA karavA sUcavyuM che. vahIvaTakartA gRhasthAe pAtAnA tAbAnI dhArmika saMsthAnA vahIvaTA. vepArInI rIte nahI calAvatAM jaina zreNIne anusarIne calAvavA joI e. sadarahu vahIvaTakartA gRhasthAe A saMsthAnuM nAmu sArI rIte rAkhI vahIvaTa saralapaNe calAvyA che te bahu khuzI thavA jevuM che. zeTha kAnajIbhAi potAnA kIMmatI vakhatane bhAga ApI pUratI kALajIthI kAma majAve che te mATe teone pUrepUrA dhanyavAda ghaTe che. 2 mehasANA-( u. gujarAta. ) zrI yazovijaya jaina saMskRta pAThazALA--sadarahu saMsthAnA vahIvaTakartA zeDha veNIca dabhAI suracaMda hastakanA vahIvaTane saMvata 1961 thI sa. 1968 nA AseA va. 30 sudhInA hisAba tapAsatAM jaNAyu ke sadarahu sasthAne vArSika hisAba eDITa karAvI tenA vArSika riporTa bahAra pADavAmAM AvatA hovAthI jaina samudAyanuM te tarapha dhyAna kheMcAI temAM madada karavAnI utkatA vadhe che ane tethI ja A khAtAne sArI jevI madada maLI tenuM aMdhAraNu saMgIna pAyApara racI zakANuM che. jene keTalAka lAbha ApaNe meLavI zakIe chIe. te paNa temAM keTalIka khAmIe dekhAya che te dUra karavAmAM Avaze te khAtrIthI jaNAvIe chIe ke A khAtu haju paNa vadhAre saMgIna pAyApara AvI ApaNe temAMthI vadhAre lAbha meLavI zakIzuM. zeDa veNIcaMdabhAi A khAtA mATe je je prayAseA karI rahyA che. te mATe temane jeTaleA dhanyavAda ApIe teTalA eche che. teo A saMsthAnA vahIvaTa calAvavAmAM eTalI badhI kALajI rAkhe che ke temanA tAbAnA vahIvaTa mATe kAi paNu gRhastha kAi paNa jAtane sudhArA karavA sUcanA kare che ke te upara pUratuM dhyAna ApI yogya adobasta karI Ape dekhANI tenuM sUcana chIe, je khAmI che te mATe tene pUrepUrA AbhAra mAnIe patra vahIvaTakartAne soMpavAmAM AvyuM che.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 jaina konpharansa heralDa. zrI sukRta bhaMDAraphaMDa. (saM. 1868 nA vaizAka vada 12 thI jeTha vada 11, tA. 1-6-13 thI tA. 30-6-13) vasula AvyA. rU. 41kAja nI vigata. gayA mAsa AkharanA vasula rU.12409-4-0 upadezaka mI, vADIlAla sAkaLacaMda-u. gujarAta. ledarA 11, bhAbhara 4LA, bhesANa 01, ravala 01, jADA 2, kuMvALA 10, mIThI pAlaDI 11, dharA 34pAda, jAmapura cha. kula rU. 11-11-0 upadezaka mI. puMjAlAla premacaMda- pAlaNapura ilAko. pIlucA 54, TebAcuDI 31, bAvaLacuDI 85, majAdara 13, mAlosaNa 1, bharakAvADa rA, cAMgA rA, kula rU. 124-8-0 upadezaka mI. amRtalAla vADIlAla-dakSiNa. junera 2rA, maMcara pa1, rAjura 30, vADA 1 'kA, sAMgalI 33. kula rU. 1pa-8- 0 AgevAnoe pitAnI meLe mokalAvyA. cAMdurabajAra 1 zeTha pokAracaMda munIma, sADhalI 11 zeTha nAthAlAla devacaMda kula rU. 12-4-0 ekaMdara kula 1657-3-0 neTa-gayA aMkanA pRSTa 211 me ApelA lIsTamAM nIce mujaba sudhArI vAMcavuM. mAlaNanA rU. 26o upadezaka mI. puMjAlAla maphata ane cANasamAna rU. 15 mI. vADIlAla bhAta Avela che. tathA vaDagAmanA rU. 2 chApyA che paNa te rU. 20) joie ane te sattara -satAvIsa ane aDhAra gAmanA mahAjananA (vaDagAma) samajavA. A pheraphArathI mA: vADIlAla mAraphata kula rU. 216 ane mI. puMjAlAla mAphata rU. 278 AvyA jANavA. dhArmika parIkSA. parIkSAno riTe. "bAi ratana strI jaina dhArmika harIphAinI parIkSA"mAM kanyAo tathA strIo mATe dhoraNa 1 lAne lagatA prazno meM kADhyA hatA, ane umedavAronA AvelA uttaro tapAsyA hatA. praznomAM ghaNAkharA prazno bevaDA hatA, pehelA praznano uttara je umedavAranuM vAMcana kharekharI samajapUrvaka hoya te ApI zake tema hatuM. ana 'athavA' lakhIne bIjo prazna pUchavAmAM Avelo teno uttara jeNe mukhapATha ane artha karyA hoya te ApI zake tema hatuM. umedavArono abhyAsa kevA prakArano che te jANavA khAtara khAsa sUcanA ApavAmAM AvI hatI ke AvaDe tyAM sudhI pahelA praznano uttara lakhano. keTalAka umedavArAMnA javAbo saMtoSakAraka hatA; ane teoe sArI samajapUrvaka abhyAsa karelo jaNAto hato. paraMtu tevA umedavAro thoDA jaNAI AvyA che,
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArmika parIkSA. 241 ghaNAkharA umedavAroe praznomAMnA bIjA praznAMnA uttara lakhelA hatA. prathama praznonA uttara na ApI zakavAthI, bevaDA prazno karyA na hoya to umedavAro nApAsa thai teono utsAha maMda thai jAya, tema thatuM aTakAvavAne vikalpita prazno pUchavAmAM AvelA; tenA javAba ApavAthI pAsa thayelAnI saMkhyAnuM pramANa sAru jaNAya che. paNa te pramANathI abhyAsanI rItimAM saMtoSakAraka sudhAro thayo hoya ema samajavAnuM nathI. pratikramaNa sUtro zikhavavAnI rItimAM jo yogya pheraphAra karavAmAM Ave to vidyArthIne temAMthI ghaNaM jJAna ApI zakAya. eTalaMja nahIM paNa temanA cAritra eTale Character upara paNa ghaNI sArI asara thai zake. deva, guru ane dharmanuM tatva sArI rIte temanA samajavAmAM Ave, ane dhArmika mukhya kriyAo zA zA hetunemATe karavAmAM Ave che te paNa seheja samajAya. pratikramaNa sUtroparathI eka ati upayogI ana uttama nItinuM zikSaNa koipaNa vidyArthIne ApI zakAya tema che. sUtronI bAMdhaNI ane racanA ja tevI che. . pratikramaNa sUtrono abhyAsa kharekhara sArthaka karavAne mATe phakta mukhapATha ane arthanuM jJAna basa nathI. dareka sUtranuM rahasya vidyArthIne samajAvI tenA manamAM ThasAva joie. tema thAya toja tene ApoApa dhArmIka kriyAo upara zraddhA ane rucI thaze ane te AcAramA mUkavAnI aMtakaraNanI vRttio jAgaze. tema thAya tyAreja abhyAsanI sArthakatA thayelI mAnI zakAya. e hetu sAdhavAne mATe je je pAThazALAomAM vidyArthIo abhyAsa karatA hoya tenA adhyApakonuM khAsa lakSa kheMcAva, joie. mArA namra abhiprAya pramANe parAkSAnA praznonuM valaNa paNa kAyamane mATe tevA prakAranuM hoya to e kAye sAdhavAmAM vizeSa madada thai paDaze, ane adhyApakonA zikSaNanuM valaNa Apo Apa te tarapha dorAze. vidyArthIone lekhI uttaro ApavAno abhyAsa ghaNo ocho hoya ema jaNAya che. lekhana paddhati paNa ghaNe aMze vakhANavAlAyaka nathI. temaja hrasva dIrgha ane bIjI lekhanazuddhi paNa thoDI jovAmAM Ave che. keTalAka vidyArthIo prazno barAbara samajelA ke kema te zaka paDatuM jaNAya che. A khAmIo sudhAravAne mATe pAThazALAomAM sAptAhika ke mAsika lekhI parIkSA levAnI goThavaNa rAkhavA khAsa bhalAmaNa karUM . lI. sevaka dahANU-tA. 24--13. / suracaMda puraSottama badAmInA praNAma
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa heralDa zrI jaina zvetAvara prAMtika kaoNnpharansa - maMcara. (maMcaramA pratiSThA utsava thayo hato te vakhate uparanuM nAma ApI tA. 6-7-9 mAhe me 1913 ne dine je TharAva thayA che te nIMce ApIe chIe. pramukhasthAna zeTha kaMkucaMda mulacaMda paTaNIe lIdhuM hatuM . ) 242 TharAva ? lo. ( pramukha sAheba taraphathI ) 44 bITIza sarakAra ApaNA upara rAjya kare che te nyAyI rAjyanA kartA zrImAn paMcama jyorja tathA zrI rAjJI merI amArA upara yAvatcaMdra divAkara sudhI rAjya karo tathA sukha saMpattivAna thAo evI amo jinazAsana deva pratye prArthanA karIe chIe. " Teko- paMDIta ratanazI neNazI tathA upadezaka mI. amRtalAla vADIlAla. TharAva 2 jo. ( pramukha sAheba taraphathI ) ApaNA lokapriyaM dayALu vaoNisaraoNya laoNrDa hArDIMga para koi narAdhame baoNmba pheMkI je asahya duHkha ApyaM hatuM tene mATe A kaoNnpharansa te pApI pratye tiraskAra darzAve che tathA teo nAmadArane jaladI ArAma thayo jANI AnaMda thayo che. ane te nAmadAra dIrghAyuSyavAna thAo tevaM kharA aMtaHkaraNathI icche che. " Teko - DaoNkTara caMdulAla tathA upadezaka mI. sukhalAla. 46 TharAva 3 jo. ( pramukhasAheba taraphathI ) "ApaNI komanA sthaMbharupa gaNAtA nararatnone ApaNe gumAvyA che te nararatnamAM zeTha lAlabhAi dalapatabhAI, nagarazeTha cImanalAla lAlabhAI, zeTha manasukhabhAi bhagubhAi tathA zeTha maNIbhAi jesaMgabhAinA akALa mRtyuthI A prAMtika kaoNnpharansa potAnI dIlagIrI jaNAve che ne teonA pavitra AtmAone zAMti malo evaM aMtaHkaraNapUrvaka icche che. " Teko - DaoN. caMdulAla tathA upadazeka mI. amRtalAla vADIlAla. TharAva cotho - maMdIroddhAra tathA pustakoddhAra. " je je tIrthomAM devadravya bahu jamA hoya tethI ane udAra gRhastho pAse - thI dhana ekatra karI jIrNa maMdiroddhAra karavAnI ane jyAM jyAM jJAnadravya jamA hoya tethI ane udAra gRhastho pAthI dhana ekatra karI pustakoddhAra karavAnI A prAMtika kaoNnpharansa AvazyakatA dhAre che. " darakhAsta karanAra - paMDita phatehacaMda kapuracaMda lAlana. deko-paMDita ratanazI neNazI tathA mI. amRtalAla vADIlAla,
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zvetIya2 prAMti-52-4-bhaya2. 243 TharAva 5 mo-hAnIkAraka rIvAjo. " ApaNI jAtImAM AjakAla hAnIkAraka rIvAjo jevA ke kanyAvikraya, bALalagna, bRddhavivAha, vezyAno nAca, hAthIdAMtanA cUDA paheravA, mRtyu pAchaLa rovU, mRtyu pAchaLa jAtIbhojana kara, mIthyAtvI parvone mAnavAM, eka strInI hayAtImAM bIjI strI karavI, phaTANAM gAvAM ityAdi je kurIvAja pracalIta cha tene hamezane mATe choDI devA A prAMtika kaoNnpharansa sUcanA kare che." darakhAsta karanAra-upadezaka mI. amRtalAla vADIlAla zAha. Teko ApanAra-mI. maNIlAla suMdarajI zAha. TharAva 6 cho-keLavaNI. "ApaNA saMtAnonA dhArmika tathA vyavahArika zikSaNane mATe je je gAmamAM tevU zIkSaNa meLavavAnAM sAdhana na hoya tyAM tyAM pAThazALAo, borDIgo tathA lAibrerInI sthApanA karI tevU zIkSaNa Apa, temaja moTA pAyApara eka jaina gurukULa sthApavAnI yojanA karavI." darakhAsta karanAra-mI ratanazI neNazI ane Teko ApanAra- mI. maNIlAla muMdarajI zAha tathA mI. lAlana, mI. sukhalAla, mI. amRtalAla. TharAva 7 mo-jIvadayA. "ApaNA dharmano mukhya siddhAMta 'ahiMsA paramodharma' che, to te mahAn siddhAMtanuM anukaraNa karavAne mATe ApaNa sarvee ATalI bAbato dhyAnamA rAkhavI joie. (1) je kAraNathI jIvahiMsA thatI hoya teno parityAga karavo. (2) jyAM jyAM jIvahiMsA thatI hoya tene banatA prayAse aTakAvavI. (3) je manuSyo potAnI jAte pazuvadha kare che tevAAne upadezadvArA samajAvIne vadha baMdha karAvavo. (4) keTalAka loko dharmane nAme pazuvadha kare cha tevAone vartamAna peparodvArA yA anya rIte te baMdha karavA samajAvavA. (5) pAMjarApoLo nIyuta thayelI hovAthI dareka jAtanA pazu AnuM temAM rakSaNa thAya che to tevI nAnI pAMjarApoLone nibhAvavAne vyavAna pAMjarApoLe madada ApI nibhAvavI joie. (6) dazerA jevA pavitra tahevAro upara keTarAjyamAM pazuhiMsA thAya che te baMdha karAvavA prayAsa karavA." darakhAsta karanAra-paMDita phatehacaMda kapuracaMda lAlana. Teko ApanAra-paMDita ratanazI neNazI. TharAva 8 mo-zrI sukRta bhaMDAra phaMDa. "punA kaoNnpharansa vakhate dareka jaina vivAhIta strI puruSe eka varasamAM o.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 - jena keMnTaransa hairaDa. chAmAM ochA cAraAnA ane vadhu potAnI icchAnusAra zrI sukRta bhaMDAra phaMDamAM ApavA je TharAva thayo hato tene A prAMtika kaoNnpharansa kAyama rAkhe che. __je je gRhasthoe A TharAvano amala karyo che temano A prAMtika kaoNnpharansa AbhAra mAne che ane jeoe haju sudhI A TharAvano amala nathI ko teone A kaoNnpharansanA TharAvano amala karavA prArthanA kare che." darakhAsta karanAra-paMDita phatehacaMda kapuracaMda lAlana. Teko AphnAra-mI. amRtalAla vADIlAla. TharAva 9 mo-( upakAra mAnavA bAbata. ) zeTha ANaMdarAma mAnamalajIe panyAsajI kamaLAvijayajI tathA muni mahArAja zrI lAbhavijayajIno upakAra mAnavAno TharAva raju karatAM jaNAvyu ke hamA amArA gAmamAM A pratiSThA, prAMtika kaoNnpharansa tathA je je utsavo karavA bhAgyazALI thayA chIe teno sarva AdhAra ukta muni mahArAjazrIe lIdhelA parizramanuja pariNAma che to temano upakAra mAnavAnuM A kaoNnpharansa svIkAre che.. . upalI darakhAstane paMDita lAlane Teko ApatAM jaNAvyu ke mahArAjazrInA uttama temaja zAMtamaya guNothI temaja temanA zubha pagalAMthI je A kArya karI zakyA chIe nethI temano upakAra avazya mAnavo joie. uparano TharAva sarvAnumate tALIonA avAja vacce pasAra thayo hato. paMDita lAlane darakhAsta mukI ke kaoNnpharansa bharavAmAM tathA sarvarIta ApaNI sagavaDo sAcavavAmAM zrI maMcara jaina saMghe tana, mana ane dhanano bhoga Apyo che tene mATe aMtaHkaraNapUrvaka A kaoNnpharansa temano upakAra mAne che. upalI darakhAstane upadezaka mI. amRtalAla vADIlAle Teko Apyo hato tathA zeTha bApulAla lAlacaMdanA anumodanathI te TharAva paNa tALIonA dhvanI bacce pasAra thayo hato. maMcaranA zrI saMgha taraphathI zeTha gokaLabhAI mohokamadAsa tathA zeTha ANaMda- . rAmajI mAnamalajI tathA zeTha talakacaMda icchArAme junneranA jaina saMghanI upakAra mAnatAM jaNAvyuM ke A prAMtika konpharansa tathA pratiSThA vigere satkAryoM amo karavAne bhAgyazALI thayA chIe teno mukhya AdhAra z2anneranA zrI jaina saMghano che tethI A kaoNnpharansa temano upakAra mAnavAnuM svIkAraze. chevaTa pramukha zeTha kaMkucaMda muLacaMdrane mAnapatra ApI temaja upakAra mAnI saMmelana visarjana thayuM hatuM.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ heraTha mAsIkano vadhAre prajAhitArtha mudrAlaya prInTIMga presa amadAvAda. taiyAra che. taiyAra che! taiyAra che ! konpharansa ophIsanI cAravarSanI athAga mahenatanuM apUrva phaLa. zrI jaina graMthAvali. judA judA dharma dhuraMdhara jaina AcAryoe bhinna bhinna viSaya upara racelA apurva graMthanI saMpUrNa yAdI A pustakamAM ApavAmAM AvI che. jaina Agama, nyAya, philosophI, aupadezika, bhASA sAhitya tathA vijJAna saMbaMdhI graMthanuM lIsTa, graMtha kartAenAM nAma, zvaka saMkhyA, rasyAne saMvata, hAla kayA bhaMDAramAMthI kevI sthitimAM maLI zake tema che vigere saghaLI hakIkata batAvanAruM A amulya pustaka che. vizeSa phaTaneTamAM graMthone lagatI upayogI mAhitI ApavAmAM AvelI che. graMtha ane puSTa, graMthakartA ane paNa, racyAne saMvata ane graMtha, evI rIte traNa prakAranI saMbhALa pUrvaka banAvavAmAM AvelI anukramaNikAo A pustakanI chevaTe ApelI che. A pustaka dareka pustaka bhaMDAra, lAi. gherI tathA sabhA maMDaLamAM avazya rAkhavA lAyaka temaja dareka jainane upayogI che. kIMmata mAtra rU. 3-0-0 zrI jaina vetAmbara konpharansa. zrI jaina zvetAMbara madirAvali, prathama bhAga. A pustakamAM gujarAta, kAThiyAvADa, kaccha ane mAravADa dezanA derAsaronI (gharaderAsara suddhAMta ) hakIkta ApavAmAM AvelA che. muMbainI konpharansa ophisa taraphathI mahAna kharca karI zarU karavAmAM Avela DIrekaTarInA amUlya temaja prathama phaLa rUpe A pustaka jaina samAjanA hitane mATe bahAra pADavAmAM Avela che. hiMdustAnamAM AvelA ApaNI pavitra kSetronI yAtrA karavA janAra jena bhAione A pustaka eka suMdara ( bhomIyo ) tarIke thaI paDavA saMbhava che A pustakamAM judI judI kalamo pADI derAsara vALA gAmanuM nAma, najIkanuM sTezana yAne moTAgAmanuM nAma tathA tenuM aMtara, derAsara ThekANuM, bAMdhaNI, varNana, baMdhAvanAranuM nAma, muLa nAyakanuM nAma, baMdhAyAnI sAla, patimAjInI saMkhyA, nokaronI saMkhyA tathA makAnanI sthiti vigere tamAma hakIkata savistara lakhala karavAmAM AvI che. A pustaka royala sAIjha 260 pAnAnuM suMdara puMThAthI baMdhAveluM che. bahAra gAmathI maMgAvanArane ra. pA. thI. mokalavAmAM Avaze. kIMmata mAtra rU. 18-0 AsisTeTa sekreTarI. pAyadhunI muMbaI naM. 3 zrI jaina zvetAMbara naransa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakane namra vinaMti. pUjaya muni mahArAjAo, jene grejyueTa tathA vidvAna jaina lekhakone savinaya vinaMti karavAmAM Ave che ke jaina vastIvALA lagabhaga tamAma zaheramAM mahAna konpharansano vijaya vAvaTo pharakAvatA tathA konpharansanA sarva mAnya vAtra gaNatA A mAsika patramAM konpharansa hAtha dharelA viSayo sabaMdhI tathA samasta jaina kAmanI sAmAjIka, naitika ane dhArmika unnati sAthe pratyeka vyaktinI Atmika unnati thAya tevA saraLa bhASAmAM lakhAyelA le ne prathama pada ApavAmAM Ave che ane jaina bhavyatva sUzvanAra etihAsikane paNa khAsa sthAna apAya che. ane AzA rAkhIe chIe ke padavIdhArI jana grejyueTanI mAphaka anya vidvAna jaina lekhako tathA pujyamunimahArAjAe, vadhAre nahIM to mAtra varSamAM ekAda vakhata ATha daza puSTa jeTalo lekha A patramAM lakhI mokalI Ara na baMdhuone potAnI vidvattAne lAbha ApavAnuM mana upara leze. ( 1 ) A patra mATenuM lakhANa kAgaLanI eka bAjue, sArA akSarathI ane zAhI vaDe lakhavA tasdI levI. kAgaLanI banne bAjue, athavA panasIlathI lakheluM lakhANa TAIpomAM goThavatAM bahu aDacaNa paDe che temaja bhUla thavAne paNa vizeSa saMbhava che mATe A sUyanA tarapha laya ApavA khAsa vinaMti che. (2) lakhANa moDAmAM moDuM dareka mahInAnI tA. 15 mI pahelAM amone maLavuM joIe. (3) lekhakane lekha je aMkamAM prasidhdha thaze te aMka ane nIyamIta lekhakane nIyamIta paNe sarva aMka masta mokalavAmAM Avaze. (4) pasaMda nahi paDelA lekho pAchA mekalavAnuM banatuM nathI, jene joIe teNe TapAla kharca mekalI maMgAvI levA. ( 5 ) aprakaTa racIta jana gujarAtI sAhitya, dhArmika abhyAsa vadhe tevA saMvAda, zikSaNa sArI rIte ApI zakAya tevA abhyAsapIThe, paTTAvalio, zilAlekho, graMthanI prakSastio, prAcIna jaina pabhAvakonAM caritro vagerene khAsa prathama sthAna ApavAmAM Avaze. (6) rAjakIya, dhArmika vivAdavALuM, nidAtmaka vagere ADe mArge doranAra ane kaleza upajAvanAra lakhANane sthAna bIlakula ApavAmAM nahi Ave. (7) lekhake pitAnuM purU nAma tathA ThekANuM lakhavA kRpA karI. te pragaTa karavA io heya te te, amara tema na hoya te kaMI saMjJAtakhallusa mokalavuM. nanAmA lekha levA ke pAchA mokalavA baMdhAtA nathI. mohanalAla dalIcaMdezAI bI. e. ela ela bI. prinsesa sTrITa. mubaI. taMtrI. jaina che. konpharansa hera97.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana khadhue vAMcA ane amUlya lAbha lyA. zrI jaina zvetAMbara DIrekaTarI. vhAlA badhue, Apa sArI rIte jANutA hazeA ke vaDedarA ane pATa kaoNnpharansa vakhate jaeNna zvetAMbara kAmanI Adhunika sthitI jANavA mATe sarve jaina enA vicAra thavAthI DIrekaTarI karavAnu kAma kenpharansa er3Ise hAtha dhareluM hatuM. A mahAbhArata kAmanA prathama phaLa rUpe amadAvAda kAransa pahelAM zrI jaina zvetAMbara madarAvaLa, bhAga 1 aaa bahAra pADavAmAM AvyA hatA. tyAra pachI kAnpharansa phIsa tarapha A muzkela kAmanA dvitIya mULa rUpe zrI jaina zvetAMbara DIrekaTarInA~~bhAga 1 le! ( uttara gujarAta) ane bhAga 2 jo (dakSiNu gujarAta) evI rIte be bhAga jaina prajA samakSa prasiddhimAM mukavAmAM Avela che. A banne bhAgamAM samasta gujarAta dezanI prAcIna temaja arvAcIna naguvA lAyaka hakIkatA dAkhala karavAmAM AvI che; jainAnI vastI saMkhyA dekhADanArI gAmanI nizAtIe uparAMta tIrtha sthaLa, derAmara, tathA relvenI saraLa mAhitI ApanArAM cinha vA! suMdara nakaze paNu ApekSe che. TukamAM jainetI vastI vALA jIllA ane tAlukAvAra gAma, rAjya, najIkanu sTezana ane tenu aMtara, najIkanI pesTa tathA tAra ephIsa, derAsara, tIsthaLa, dharmazALA, upAzraya, pustaka bhaMDAra, lAibrerI, pAThazALA, pAMjarApALa ane samA maMDaLa vigerene lagatI saghaLA upayegI bAbatAthI A DIrekaTarI bharapura che. A sivAya gAmavAra jJAti ane gacchanI kuMvArA, paraNelA, vidhura ane vidhavAnI temaja bhaNela tathA abhaNunI sakhyA A DIrekaTarImAM samajapurvaka ApavAmAM Avela hAvAthI dareka jaina khate ApaNI Adhunika sthiti najare tarI Ave. vizeSamAM jIllAvAra temaja janarala rIporTa tathA te uparathI upajatA vicArAthI A DIrekaTarI jaina samAja mATe bahu upayogI karavAmAM lagAra paNu kacAza rAkhavAmAM AvI nathI. DIrekaTarI taiyAra karavA pAchaLa rU. 15000nI moTI rakama khacavAmAM AvI che; te chatAM tuja kiMmata rAkhavAnuM kAraNa kamAvAnI khAtara nahIM paraMtu zrImaMta temaja garIba jaina badhune A pustakanA lAbha ApavAnu che. mATe sarva jaina A meTA lAbha avasya lezeja etro amArI sapu khAtrI che. kiMmata mAtra pahelA bhAganA rU, 7 12-0 khIjA bhAganA anne bhAga sAthenA 2. 1-4-0 rU. 1-14-0 AnAnI pe TIkITa meokalanArane meAkalavAmAM Avaze. { nakazAnI chuTI nakala aDhI pAyanI mukha- naM 3 AsisTaMTa sekreTarI zrI jaina zvetAMbara kAnpharansa
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Rates for Advertisement. jAherakhabara ApanArAone amulya taka. zrI jaina zvetAMbara konpharansanuM vAjIMtra gaNAtuM A mAsika ke jene hiMdustAnanA judA judA bhAgomAM vasatI jene jevI dhanADhaya kemamAM bahALo phelAvo che temAM jAherakhabara ApavAnA bhAva nIce mujaba rAkhavAmAM AvyA che. eka peIja aDadhu peIja pA peIja | cAra lAIna eka varSa mATe. 30 cha mAsa mATe - -- traNa mAsa mATe 12 eka aMka mATe jAherakhabaro hiMdI, gujarAtI yA aMgrejI bhASAmAM levAmAM Avaze. jAherakhabaranA nANAM agAuthI maLyA sivAya jAherakhabara dAkhala karavAmAM Avaze nahi. A mAsikanI mAraphata henDabala vahecAvavAnA bhAvo patravyavahArathI agara rUbarU maLavAthI nakkI thaI zakaze, te mATe saghaLo patra vyavahAra tathA manIorDara vigere nIcenA zIranAme mokalavA. pAyadhunI, muMbaI naM. 3 AsisTaMTa sekreTarI. zrI jaina zvetAMbara konpharansa.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavAjamanI pahoMca. (je nAma sAme rakama darzAvela nathI temanA taraphathI 1 varSanA rU. 1 Avela samAja) 7 , ba, zeTha bAlAbhAI maMchArAma amadAvAda ( 1911 sudhI. ) tA. 31-12-12 sudhI. zeTha zaghavajI jevaMta bAsA. zeTha piyAlAla DuMgarazI prAMtIja zA , kezavajI raMgacha che , jeThamalajI laMbAjI adherI, 1 , maMgaLadAsa bhIkhAbhAI bezaLa che juhAramalajI samIsamalajI navAsara che jecaMdabhAI velazI muLI >> nAgaradAsa purUSottama zaNupura , velajIbhAI kAnajIbhAI muMbaI >> dharamacaMda bhIkhAcaMda kaNajhaTa , lalubhAI jecaMda phurasuMgI. zrI jaina lAyabrerI yunIyanaphalaba bIlImera , vIThaladAsa bhagavAnadAsa leNa(pAla) zeTha zIvadAna zAmalAla sIrasA. che nemIcaMda punamacaMda pIsaravA. cho , jeThAbhAI narasI kezavajI muMbaI , popaTalAla gulAbacaMda auraMgAbAda , zivabAsajI kAcara bIkAnera , premarAjajI DIA bhAnapurA, rA , bhegIlAla vIracaMda je,pI, muMbaI tA. 31-3-13 sudhI, - zeTha rAyacaMda gaNezadAsa vAkaDa zaTha lakSmIcaMda ravacaMda leNIkAbhera , jecaMdabhAI becaradAsa lonAvalA. , hakamacaMda bhAIcaMda bhejApura kasturacaMda hakamacaMda yevata, 15, khemacaMda vRjalAla luNAvADA ( tA. 31-5-17 sudhI. ) i nAthAbhAI lavajI sADhalI ( tA. 30-1-13 sudhI, ) , lallubhAI jeThAbhAI amadAvAda ( tA. 21-8-17 sudhI. ) I , AdarabhAI prAgajI lAlabAha. , sAkaracaMda pAnAcaMdanI vidhavA bAi jAva. sIpara (tA. 30-6-13 sudhI. ) lA, 31-12-13 sudhI, zeTha hemacaMda tuLasIdAsa luNAvADA, zaTha kakucaMda muLacaMda muMbaI , ravacaMDa tArAcaMda karADa >> nathubhAI nemIdAsa kaccha-mAMDavI, >> gumAnamala gaNezamala tAsagAMva , jIvaNacaMda sAkaracaMda muMbaI , phakIracaMdajI vIrAmajI vIcura bukaselara meghajI hIrajInI kuM, , kA, bAbu jIvaNalAlajI panAlAlajI muMbaI zeTha amaracaMda jasarAja bhAvanagara , lallubhAI amathAlAla muMbaI tA 30-6-14 sudhI zeTha motIjI haMsarAja karajUla. (bAkI AvatA aMkamAM )
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAMbara konpharansa sukRta bhaMDAra phaMDa, jaina baMdhuone cetavaNI. zrI sukRta 'DAra kaMDanI nIce lakhyA naMbaranI pAvatI buko judA judA gAmonA AgevAna jaina baMdhuo vagerene mokalAvelI hatI. te keTalAka pAsethI guma thayelI hovAthI hajI sudhI amane pAchI nahIM bhalavAthI te pAvatIbuke amoe rada karI che. mATe sadarahu nabaranI pAvatIne keIe upayoga karavo nahIM. tema te pAvatI khasa dAkhala nahIM vAparatAM tene paisA koIe ApavA nahIM. naM. 201450, 501-550, 2401 thI 2:50, 37pa1-3800, 6251-1610, 87pa1-8800, 10151-10200, 10701-10800, 11851-12000, 1220112250, 1485-14800, 1515115ra00, 19301-19350, 20001-200pa0, 21771217pa0, 23801-23897, upara jaNAvelI naMbaranI pAvatI buka kaInI pAse hoya athavA koIne maLe te ahIM mokalI ApavA maherabAnI karavI. zrI jaina zvetAMbara konpharansa. ] mohanalAla hemacaMda, pAyadhUnI, muMbaI I onararI sekreTarI zrI sukRta bhaMDAra uDa kamITI. paNa. AnaMda pu. 10 naM. 8 buddhivabhA pu. 5 aM. 2. zrI che. sthA. jaina ko-prakAza pu. aMja keLavaNI pu, 25 e, 10-11 buddhiprakAza pu. 60 aM. pa-6 satya pu. 2 aM. 12 digaMbara jaina 5, 6 aM. 7-8 sAhitya pu. 1 naM. 6 satyavijaya pu. 6 aM. 12 vivecaka pu. 1 e. pa-6 . jaina hiteSI pu. 9 aM. 6-7 puSTi bhakti sudhA pu, 4 . - gujarAta zALApatra pu. para aM. 5 zrI bhakta pu. 8 e. 11-1ra AtmAnaMda prakAza 5, 10 naM. 10-11 ghane vinavaNa pu. 2 , re jena hitecchu pu. 15 aM. 6 sundarI subodha pu. 10 aM. 89 vaya patrikA pu. 9 aM. 10 Jaina Gazette Vol No. 1-3 jainadharma prakAza pu. 28 a. 2-3 vasanta pu. 12 aM. 4 amadAvAda jena kanyAzALAne rIpiTa 181ra. zeTha mANekacaMda pAnAcaMda digambara jaina- beDIMga skUla ratalAmane rIpiTa 1811-12 jainadharma prasAraka sabhAne 3 varSane rI. saM. 1865-68.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Reg. N. B 525. * * re daradI sarakAra re thI na tAra vagaeNransa he. pustaka ] paryuSaNa aMka [ aMka 8-9 .: Matloaf DeatewaG A cha 7 49 ogasTa, sapTembara 1913 hokI khAmemi save jIvA, sambe jIvAvi svamaMtu me| mitti me savva bhUesa, veraM majhjhaM na keNaI // chava sarva khamAviye sAhelaDI re, ni corAzI lAkha to; mana zudhdha karI khAmaNa sAhelaDIre, koI zuM roSa na rAkha te. sarva mitra karI ciMto sAhelaDIre, koI na jANo zatru to; rAga 5 ema parihara sAhelaDIre, kIje janma pavitra te. svadharmI saMdha khamAviye sAhelaDIre, je upajI aprIti to; sajana ! kuTuMba karo khamaNa sAhelaDIre, e jinazAsana rIti te. khamiye ne khamAviye sAhelaDIre, eja dharmano sAra to; zivagati ArAdhana taNo sAhelaDIre, e trIjo adhikAra che. vinayavijayajI (saM. 1720) ** . * doSAH prayAMtu nAzaM sarvatra sukhinaH bhavaMtu lokAH // mAnada tatrI:-mehanalAla dalIcaMda desAI, bI, e, ela, ela, bI. hAITe plIDara, prinsesa sTrITa-muMbaI pragaTakojaina dhe. kaeNnpharansa oNphisa taraphathI lalacaMda lahamIca da zAha, pAyAnI-muMbaI ja A aMkanI kimata 0-8-7 zira vArSika mUlya, (paSTaja saha) 1-4-0
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sUta" mAsiva. I tevI ane jaina saMgha. AkhA hindanA zrI vetAMbara jaina saMghanI ekatA, abhivRddhi ane utkarSa karavAnA AzayathI zrImati konpharansa devIe A dunIyApara janma lIdhe che. deva pitAne hAthavaDe manuSyanAM kAma karI ApatA nathI, paNa manuSyone karavA gya kAmomAM prere che ane jyAre evI preraNAthI manuSyo daDha nizcayavALA banI bhaktipUrvaka kAma karavA lAgI paDe che : tyAre temane gupta madada ApavAnuM ane temanA rastAmAMnA kAMTA dura karavAnuM kAma devo kare che. e pramANe jaina saMghane utkarSa karavAnI preraNA mahAdevI kaeNnpharanse keTalAka jainone karI che ane have te devI temane guma madada karavAnI rAha jotI beDI che; teNIne evI taka ApavA mATe ApaNe dada nizcaya ane bhakti e be cinha batAvI ApavAM joIe. devIe prerelA kAryathI ja ApaNo udaya che e bAbatamAM ApaNane saMpUrNa zraddhA hovI joIe, ane te kArya bajAvavA mATe prAsaMgika banAvothI nAhiMmata thavAne badale dRDhanizcayathI AgaLa vadhavAmAM jarUra ApaNo udaya che evI saMpUrNa zraddhA rAkhavA taiyAra rahevuM joIe; ema thayethI ApaNAM vine dura karavAnI ane ApaNane vijya apAvI AgaLa ne AgaLa vadhAravAnI jokhamadArI te mahA vInA zira raheze. ApaNe ApaNA taraphanuM devuM cukavIe nahi ane tethI thatI ApaNuM lAcArI mATe teNIne jokhamadAra karAvavA taiyAra thaIe te mAtra anAnatA ane Atmadroha che. uTho, jAge, nidrA, pramAda tathA azraddhAne tIlAMjali de; konpharansa mahAdevI dvArA ja ApaNo udaya thavo nirmAyeluM che e satyamAM daDha zraddhA rAkho ane e mahAdevInA rathanA azva bane. jenA mAthA para mahAdevI kaeNnpharansa mAtA ane zAsananAyaka pitA jevA samartha rakSaka, pAlaka ane niyaMtA beThA che tene bhaya zo che? bhaya ane ciMtA mAtra azraddhA ane adraDhatAnAMja kaDavAM phaLa che. pheMkI do te balAone, AvI jAo , zraddhA ane nizcayanA prakAzita pradezamAM, ke jyAM zAsananAyaka pitA ane tenI prerItA mahAdevI konpharansa tamane doravAne, hiMmata ApavAne, rasto batAvavAne, baLa dhIravAne, AgaLa vadhAravAne -kahe ke tamArA sarva isitArtha saphaLa karavAne taiyAra thaI ubhAM che. e mahAdevInA hukamo (karA) haravakhata sAMbhaLatA rahe, ene amala kare, cAra AnA kuMDa vagere je kAMI teNInA devaLanI salAmatI mATe levAtu hoya te khuzIthI Ape ane teNInI dareka hIlacAlathI jANItA rahI dareka kAmamAM bhAga levA prayatna karo. mahAdevInuM vAjIba "naransa haira" avazya vAMce. emAM hamane ghaNuM jANavA jevuM, zIkhavA jevuM, dhAravA jevuM maLaze. e mAsika patra teNIno duta--kAsada che, ke je pratimAsa tamane teNI taraphanA saMdezA temaja upadeza ghera beThAM saMbhaLAvaze. te dUtane khorAka mAtra rU. 1 che. zuM bhakita ane daDha nizcayavALA pragatipremI janoe varase dahADe rU. nA no bhega Apavo e moTI vAta che ? jeone eTaluM paNuM vasamuM lAge che teomAM bhakti, nizcaya, utsAha, paramArtha ke khare svArthabhAva kAMI nathI ema eka bALaka paNa kaheze pAMca lAkha mANasonuM kAsadu karato A dUta hajI aDadhe bhUkhe mare che, e zuM dilagIra thavA jevuM nathI ? AtmabaMdhuo ! saMkucita daSTi sadAne mATe choDo, tamArA-tamArA saMghane udaya zAmAM che te barAbara samaje ane A "hai...' dUtane premapUrvaka pijo. tenuM vArSika lavAjama tame bhare ane mitrone tema karavA bhalAmaNa kare. - zrImatI konpharansa devI ane tenA duta "heralDa patra" vaDe samasta bhavetAmbara jaina saMghamAM ekatA, abhivaddhi ane utkarSa zIdhra thAo !
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ " munirAjo ane vidvAnane A khAsa aMka mATe potAnA svataMtra abhiprAya lakhavA vinaMti che. anukramaNikA. 1 prabhAta. ( kAvya ) rA. rA. nhAnAlAla dalapatarAma kavi M. A. Jain Phraseology into English. Late Mr. Govindji Mulji Mehpani B.ALL B. 246 7 Naya Philosophy. Mr. Mansukhlal Kiratchand Mehta 254 4 vizvAsajanaka sthaLethI vizvAsa gayA ! ( kAvya ) munizrI nAnacaMdrajI 5 AzAbhayuM prabhAta ( kAvya ) rA. rA. vasaMta - dharmamahAvIra ( kAvya ) rA. rA. lalita 259 260 260 cha sphuTamedha ( Editorial notes ) (1) haeNralDanA paryuSaNa aMka ( 2 ) jainasamAjanI pragatinuM TuMka avalAkana (3) jainasUtreAnA uddAranA eka vadhu prayAsa (4) jaina sAhitye gumAvelA eka vRddha sevaka (5) pAceArA saMyukata pAThazALA. 8 prabhune paMtha ( kAvya ) rA. maganalAla DhalIcaMda dezAi huM svadharma eja prabhuprAptinA rastA ( kAvya ) 10 maneAvijayanA mahAmaMtra. rA. vasanta 11 strIonuM jIvana rA. rA. bhAgIdrarAva 2. diveTiyA B. A. J. S. (Patan.) 12 teminAthacatuSpadikA ( kAvya ) 13 navA AkSakane ( kAvya ) 14 vidhavA bahenane AzvAsana. ( kAvya ) 15 jaina. 16 munijIvana. 19 jene ane keLavaNI rA. rA. hiMmatalAla gaNezajI 18 saddharma aMtarA ( hrAmya ) zrIyuta samaya. 19 sthUlabhadra (eka aitihAsika dharmakathA, ) 20 sthUlibhadra ane keAzA ( kAvya ) 21 A kApa kayA prakArano ? ( kAvya ) 22 zuM karUM ? ( kAvya ) 23 eka prAcIna jaina gaNitazAstrI. 24 jJAnacarcA 25 dharmamhenane ( kAvya ) 21 27 267 28 278 280 rA. rA. ramaNIyarAma gAvardhanarAma trapAThI 283 284 285 wr dd 22 245 munirAjazrI cAritravijayajI. kacchImuni T. aArIA M, A, LL. B. 309 300 311 313 328 332 372 333 341 347 348 354. rA. rA. amRta. munizrI nAnacaMdrajI rA. miNalAla mAhanalAla vakIla rA. rA. gAkuLabhAI nAnajIbhAI gAMdhI. 26 ApaNane ayabhAvanAnI jarUra che. prephesara. narabhezakara prA. dave. M. A, 27 Atmanivedana ( kAvya ) rA. sAgara
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) 35 376 28 jainasAhityanA vikAsa mATe jenee zuM karavuM joIe? (rA. rA. kRSNalAla mehanalAla jhaverI. M. A. LL. B.) 355 28 amArI masta phakIrI (kAvya) rA. rA. vasatI 356 30 jene ane gujarAtanuM navajIvana. rA. rA. raNajitarAma vAvAbhAI B. A. 357 31 dInanAM darzana (kAvya) rA. rA. lalita 362 3ra jenuM kathAsAhitya rA. ra, cunilAla vardhamAna zAha 363 33 lagnavicAra ane daMpatidharma ra. rA. sAgara 368 34 naitika ane dhArmika zikSaNa rA.rA. hAkemacaMda harajIvana maNiyAra M. A. LL. B. 37ra 35 mArI bahenaDI (kAvya) 36 jIvanathI kaMTALelA mitrane patra. sva. goviMdajI mUlajI mahepALuM B. A. LL. B. 37 strIone pizAka. rA. rA. DAhyAbhAI lakSmaNa paTela 38 manuSya pUjAnI majA athavA Atmadarzanane AnaMda. rA. rA. amRtalAla suMdarajI paDhiyAra u84 38 Adarza jenasAdhuo jagatanuM hita zuM na karI zake? | munimahArAjazrI karavijayajI 388 40 Aja. - rA. maNIlAla mehanalAla vakIla pAdarAkara 31 41 bALako mATe sAhitya himatalAla gaNezajI ajArIA M. . LL B. 38ra 4ra buddhane aMtima upadeza (bena nirmaLA) 304, 43 mAtA mAmaDhA 3pa(TahalarAma gaMgArAma jamInadAra) 385 44 olyo jo grAphamAM sIvIla meraja bIla (ra.je. TI. koThArI. B. A. LL. B)387 45 jIvanamAM anukaraNIya niyama (kApaDIA nemacaMda gIradharalAla) 401 46 paryuSaNuparva rA. rA. gokuLadAsa nAnajIbhAI gAMdhI. * 805 47 prabhAtane paDaze (kAvya) rA. re. vasaMta '812 48 jIvanane maMdirIe (kAvya) rA. . pAdarAkara 412 48 hAlIne vidAya. (kAvya) ra. rA. vasanta 50 pAMjarApoLa pratye samAjasevakenuM kartavya. rA. rA. vADIlAla motIlAla zAha. 51 bhUlA paDelA musApharane (kAvya) rA. rA. vasanta 818 para bALakane keLo (kAvya) | munizrI nAnacaMdrajI pa3 vIramArga zuM tenA bhaktaja bhUlyA ke? (kAvya) , 420 4 Divine Discontent. Mr. Shushil 421 55 bAlikA (kAvya) rA. amRta 5. eka aitihAsika prazasti.. muni ji0 428 pa7 agresaronI udha (kAvya) muni nAnacaMdajI 432. 58 AjIjI ane aTaka (kAvya) eka kacchI muni. pada jaina bhaMDArenI TIpa kevI rAkhaTa joIe? 33 433
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) 60 mAgadhIlekha upAdhyAya zrI AtmArAmajI mahArAja 61 divyazazi kAvya) nirmaLAbahena 441 kara mAgadhI lekhakA hindI bhASAMtara paMDita jJAnacaMdrajI mahArAja (paMjAbI) 442 63 citraparicaya' (1) zrIyuta makanajI jeThAbhAI mahetA 448 - B. A LL. B. Bar-at-law. (2) DAkaTara nAnAlAla maganalAla mahetA L. M. K.S. I. M. S &te. 64 abhyAsakrama. 65 citraparicaya. (3) sva. zrI vinavAna sUra. (ta, haMsAna. 66 dharma. ( zrazuta vana8inAvo. ), 67 zrI pArzvajIna stavana. (kAvya) zrI yazovijayajI. 68 dezabhakti (kAvya.) 68 sAdhu-snehInA darzane jatAM. rA. amRta. - A mAsikamAM pragaTa thatA lekhanA dareka vicAra sAthe eNna. taMtrI sammata che ema kaI mAnI levAnuM nathI. dareka vicAranI jokhamadArI tenA lekhakane zira che. koI lekhakanA vicAromAM kAMI anucitatA jeone bhAse teo je yukti ane pramANu sahita zAnta zailimAM te anucitatA samajAvI satyanuM samarthana karavAnA irAdAthI lekha lakhI mokalaze te tevA lekhone A patramAM sAbhAra pragaTa karavAmAM Avaze. A khAsa aMkamAM temaja varSa daramyAnamAM A patramAM lekha lakhI mokalanAra mahAzayane A sthaLe aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnavAmAM Ave che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ konpharansa zrI sukRta bhaMDAra phaMDa. (saMvata 1869 nA jeTha vada 12-azADa vada 13, tA. 1-7-13 thI tA. 31-7-13) vasula AvyA rU. 375-4-0 nI vigata. A mAsa AkharanA vasula 1657-3-0 upadezaka mI, vADIlAla sAMkaLacaMda-u. gujarAta. bhalagAma bA, UNa 3pA, mAnapurA rA, vAlapurA 2, bhadaravALI 1, sIyA , jAkhela. sIravADA nA, mAMDalA rA, rUvala 3, teravADA 18, IsaravA bA, edaramANa 1, vaDA TA, DuMgarAsaNa 2, mAnapara levA, AvI che, ravIANA 3. kula rU. 82-0-0 upadezaka mI. amRlAla vADIlAla-dakSiNa khaDakalATa 25, navalIhAze 12,beDakIhAla 30, sadalagA 5, nIpANI 4, kAgaLa 2. kula rU. 123-8-0 upadezaka mI. puMjAlAla premacaMda-pAlaNapura ilAko. gaDha 32, vasu 31aaaa, metA 48, keraDI 1pA, tenIvADA 2pA, sedarANuM, 5, edarANuM 3, kedarAlI nA nAMdetrA 14, kula rU. 159-0-0 AgevAnoe pitAnI meLe mokalAvyA. saMdera 11, samalI bhA. kula rU. 7-1ra-0 ekaMdara kula rU. 203ra-7-0 - uNanA zeTha ujamazI kulacaMde rU. 11) tathA tharAne zeTha catura gaNeze rU. 4) A kuMDamAM pitAne tyAM kAraja prasaMga ApyA che upadezaka mI. vADIlAla sAkaLacaMdane pravAsa, riyA-jAhera meLAvaDAmAM bhASaNa ApatAM jIva dayA, dArUniSedha, mAMsAhAra na karo ItyAdinI pratijJAo ghaNA mANasoe te ja vakhate lIdhI hatI. temaja jaina samAjamAM bhASaNa ApatAM lagna prasaMge gavAtAM phaTANuM nahi gAvAnI hAjara rahelI oMnee pratijJA lIdhI hatI. ledarA-kanyAvikraya, mRtyu pAchaLa miSTAna, phaTANuM nahi gAvAM vigere viSaya para bhApaNuM ApatAM hAjara rahela jaina baMdhuo-bahene upara ghaNI asara thaI hatI. varSamAM eka be vakhata upadezaka mokalavAne Agraha karavAmAM Avela che. tharA-phaTANuM nahi gAvAnI hAjara rahela ghaNI bahenoe pratijJA lIdhI latI. sukRta bhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM hatuM. uNa-eka aThavADIuM rahI jIvahiMsA, mAMsAhAra, raDavuM kuTavuM, phaTANuM gAvAM, helIpUjana ItyAdi viSaya para jaina temaja jainetaranA zretAo samakSa bhASaNa ApatAM ghaNAe pratijJA lIdhI hatI temaja phaTANAM kaI gAya to mahAjanane savA rUpIya daMDa ApavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM. sukRta bhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM. vaLI bhalagAmamAM keLInAM ghara 125 che teone jamADI bhAdaravA suda 4 ne divase khetI vigere baMdha karI koI paNa jAtanI hiMsA na karavA dastAveja lakhAvI Apyo. jAkhela-dArU, huke, bIDI vigere vyasananI cIjothI thatA geraphAyadA e viSaya para bhASaNa ApatAM sArI asara thaI hatI. sukRtabhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM hatuM. mAMDalA-kanyAvikraya upara jAherabhASaNa ApatAM hAjara rahela sarvee pratijJAo lIdhI hatI. khArIA-jIvahiMsA, mAMsAhAra, kephI vastu pIvAthI geraphAyadA upara bhASaNa ApatAM tyanA ThAkara bhupoMjI hajurajIe prati lIdhI hatI tathA sAkara vahecI hatI. .
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ jainAcArya nyAyAMbhonidhi zrImadvijayAnaMdasUri. janma-saMvat 1893. (AtmArAmajI mahArAja) svargavAsa-saMvat 1953.. EUREUREUREUREUREUREUREUREUREUREUREUREUREUREUREUR 13 leta e BBD@BD@B@RB@Z@RB339 Bot SORING Raarome Jainacharya Nyayambhonidhi Shreemad Vijayanandsoori. Birth. V.S.1893 (Atmaramji.) Death V. S. 1953
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa haeNralDa. "satsAdhUnAM punarbhagavatAM mahArAja ! nazyantyevAmI pUrvoditAH sarve'pi kSudropadravA yatasteSAM bhagavatAM pranaSTaM mohatimiraM, AvirbhUtaM samyagjJAnaM, nivRttaM sarvatrAgrahavizeSaH, pariNataM saMtoSAmRtaM vyapagatA duSTakriyA, truTitaprAyA bhavavallarI, sthirIbhUtA dharmameghasamAdhiH // tathA gADhAnurakkamaMtaraMgamataHpuraM // yatasteSAM bhagavatAM saMtoSadAyinI dhRtisuMdarI, cittaprasAdahetuH zraddhA, AlhAdakAriNI sukhAsikA, nirvANakAraNaM vividiSA, pramodavidhAyinI vijJaptiH, sadbodhakAriNI medhA, pramadAtirekAnamittamanuprekSA, anukUlacAriNI maitrI, akAraNavatsalA karuNA, sadAnaMdadAyinI muditA, sarvodvegaghAtinI upekSeti." - zrI siddharSiH pusta - 8-8.] vIra saMvata 2439. prabhAta. uge che prabhAta Aja ! dhIme dhIme; uge che uSAnu rAjya ! dhIme dhIme agaSTa-sapTeMpare, 1813. uge che prabhAta Aja! dhIme dhIme. rajanInI cuDInA cheDAnA hIralA zA Dube che tAralA Aja ! dhIme dhIme. uge che prabhAta Aja! dhIme dhIme. parama prakAza khIle, arUNanAM aga jhIle; jAge prabhu vizvamAM Aja! dhIme dhIme; 'lage alu bhavamAM khAna ! dhIme dhIme; uge che prabhAta Aja ! dhIme dhIme. nAnAdAsa dujayatarAma Duvi M. A
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 Shri Jain Conference Herald. Jain Phraseology into English. WITH EXPLANATORY NOTES. BY THE LATE BROTHER GOVINDJI MULJI MEHPANI B.A.LL.B.) Avyapti--The fault, in a definition, of the special characteristic not found in all the members of the class; too narrow a definition. Asambhava-a-lit.impossibility; the fault of the special characteristic in a definition being contrary to the nature of the thing defined. " Ativyapti-fa-too wide a definition; the fault of the special characteristic in a definition being found in things other than the one defined. Astikaya - astikAya- -means the substance is a collection. of pradeshus (indivisible inseparable parts.) Adharmastikaya--that dravya (substance) which is the hetu (accompanying cause) of the stationary states of things and beings that are not moving, or that are resisting in the sense of not moving. Fulcrum of rest. Akashastikaya--That dravya (substance) which acts as a receptacle of all the other dravyas. (This particular dravya is not a kind of thing that needs to be contained-it has got the nature of needing to be contained. ) Astitva-a-existence. It is a general nature ( Samanya Svabhava) of dravyas (substances. ) Astita-af-same as astitva. Agurulaghutva-increase and decrease in various ways in the paryayas of all dravyas. Agurulaghu is not in the atom but only in the mass. It is a common nature (Samanya svabhava) of all dravyas. Astisvabhava-fa-It is a secondary samanya svabhava. It is the same thing as astitva. The astisvabhava is the hetu of the changes of space time and modifica
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Phraseology into English. tion. (Asti and Nasti are copulas 'is' and 'is not.') The fact that it it such and such. Arhat-the deserving one) Such Jinas who become spiritual heads and regenerators of the community. Anekanta-Vada-in-doctrine of non-isolation. Ajira-t-insentient, inanimate or unconscious things or substances. Akash-a-space. Asrara-Attraction of Karma. 247 Ahinsa parmo dharmah-afger :-non-injury is the highest religion. The preaching of this grand principle has almost entirely superceded Brahmanical sacrifices of animals. *Avagraha-a-indefinite cognition (perception). the state of mind in which there is no clear differ entiating notion about the object. It is a state in which the mind in a vague way feels that it (the object) is something. It is the state of mind prior to analysis-Greek Syn. * All the words begin with vowels. There are others which our late brother Mr. Govindji has collected though without assigning any English equivalents to them but at the same time citing some authority against them. They are as follows: akaSAya Akashaya VI. 5, akAmanirjarA Akamanirjara_VI_20. AgArI Agari VII 14, 15, agrikumAra Agnikumara_VI 6 c. 11, aMga Anga VIII. 12, aMgapraviSTa Angapravista I 20c, aMgabAhya Angabahya 20 C. acyuta Acyuta IV 9 c. 20 38. ajIva Ajiva I 4, VI 8, ajavikA Ajivakaya VI, ajJAna Ajnana I. 32 c, 33 e, H Anjna-Pankaprabha, III 1. c, a Anu V 11. 25. Andaja II 34, 5, IX 9: 13; 27, Anuvrata VII 2 m. VII 15, si atata Atata IV 15 c, atikrama VII 24:31, atIthi saMvibhAga vrata Atithi - sambibhaga Vrata VII 16 ( 30 ), atibhArAropaNa Atibhararopana VII 20, atisarga Atisarga VII 33, aticAra Aticara VII 18 ff. adarzana adars'ana IX 9, adharma Adharma V1 - J-13-1J adhikaraNa
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 Shri Jain Conference Herald Bhava-- a--the actual state or condition or modification. Bandha-13-Assimilation of karmas with the individual. Chetana-anal-knowledge; it is the characteristic of Jira or soul, Dravya--pag-substance; the highest category; that which is real. Primal substance. From the drary<< (substance) point of view it may be defined as " that in which the differences of time, space, and modifications inhere to-gether." From the paryaya ( modification ) point of view it may be defined as " subject of having qualities (gunas ) and modifications ( parycyns.)" Adhikarana I 7, VI 7.8, TTTA Adhigama I 3.6, shrira adhogaurava X 6 c, aMgAra Angara VII 14, anaMgakrIDA Anangkridn VII 23, stia Ananta V2, 07 O bhaga I 29, skatu 14% Anantarrpascatkrtika X 7 c, stara Rathm Anantaviyojaka IX 47, anaMtAnubaMdhI Anantanubandhin VIII 19, * anapavAyu Anapa. vrtyayus II 52, sparartera Anabhigrihita VIII 1 C, Art&. virati Anarthedandavirati VII, 16 (27), anarthAtara Anarthantara I 14, taiga Anarpita V 31, Saarega Anavasthita I 23, aga Anasana IX 12, margt Anadara VII 28.29, sale Anadi IT 42, V 42, TAIER Anaharaka II 31, space Anitya IX. 7; aft Anindriya I 14, 19, II 22, sfiafera Anisrita I 16, stato Anika IV 4, syariat Anukampa I 2 c, gia Anukta I 16, anuciMtana Anucintana IX 7, anuttara Anuttara IV 22 c, anutseka Anutseka VI 22, TOTFUTTAT Fala Anupasthapna Smrtio VII 28.29 anupAta Auupata VII 26, anuprekSA Anupreksa IX 2.), anubhAva Anubhava IV 22, VIII 4:22, Tha Anumata VI 9, starost Anusreni II 27, stqa Anrta VII 1.9, IX 36, ziara I 8, X. 7, sintett Antardvipa III 13 c, 15 c. IV 15 c, starrt i Antaraya ( Karman ) VI 26, VII 11, VIII 5.15, 15, X 1. stranica Anyatva IX 7, aMtardhAna smRti Antardhana Smrti 0 VII 25, anyadRSTi Anyadrsti VII 18, Tuesia Aparajita IV 20:38, 3gadia Apa. vartana II 52 c. VIII 22 c, in Apary aptaka I 23 c, wara Apana V 19, sari Apaya I 15, VII 4 IX 37.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Murascology into English. 249 From both the dravya and paryaya point of view it may be defined as that " in which there are origination, destruction and permanence " i. e. the origination of a new paryaya, the destruction of the old paryaya, and the permanence of the dravya, The draryas are six in number; viz dharmastikaya, adharmastikaya, akashastikaya, pudgalastikaya, jiva. stikaya and kala, A particular drarya is that which has an infinite number of samanya and Vishesha svabhavas i. e. general and particular natures; also that which per: forms a special action. Druryatvar a-The fact of its being a dravya ( -tra means-ness ). As a Samanya srabhara ( general * nature ) it means the fact of all the dravyas per forming their special specific functions. * Distinction-means that it is separable only in thought. Difference-means a real difference in actual fact. There is only a distinction and not a real difference between * guna and paryaya. Dharmastikaya Taifta py--that drarya (substance) which is the hetu (ic-accompanying cause ) of the motion; of moving things and beings; the fulcrum of motion; ( a fine ether ? ) Devardahi Gani_argnot--the redactor of the sacred canon. Guna-10-Quality, it is constant i. e. unchanging. ( the use of the Sanskrit word 'guna' is preferable, as the English word ' quality' has connotations which the word guna has not. ) It is the modality. Hetu-- - the accompanying cause, wiihout which you can. not do. Is- the word sometimes means ' exists; ' sometimes it is merely a copula asserting that the predicate is compatible with the subject of the proposition. Jivastikaya-siratreata-that dravya (substance) the characteri stic of which is chetana (arat knowledge;) soul.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 Shri Jain Conforence Herald. Jain(a)- -A follower of Jina. Jina- a-A generic term applied to those parsons ( men and women ) who conquer their lower nature (passion, hatred and the like) and bring into prominence the highest. Jiva-aia-sentient, animate or conscious beings. Kala- es-time; it is figuratively ( for the matter of con. venience ) called a drarya; it is only from the vy. arahara (practical) point of view, by upachara ( attribution ) called a drarya ( substance ). It is that paryaya ( common to all dravyas ) which enables us to know the oldness or newness, or anteriority or posteriority, co-existences and sequences of things or beings. It is not made up of pradeshas. Time is the duration of the states of substances. ( Duration is the fact that a given state stays for a certain length of time.) : Kshetra- -the space or room a thing occupies. Karma-2-an energy which an embodied being generates be it vital, mental or moral--and which keeps him in the mundane world--sansara. It is, in short, the whole sansaric make-up of an emobodied being. ( It is entirely divested of the (vedic) sacrifice idea.) Lakshana- gun-special characteristic ( of the thing to be defined. ) Moksha- -liberation, the ultimate state of a perfected in dividual, Maya-Art-illusion. Mukta-7-liberated beings. Moksha- 18-attainment of perfect spiritual individuality which does not disappear, is not dissolved, is not merged into a supreme being, is not a state of unconsciousness, but persists for ever and consists of perfected consciousness aud highest rectitude. Nimitta-affa--the instrumental cause. Both the upadana ( substantial ) and the nimitta causes are equally necessary in causation.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Phraseology into English. 251 Nastisvabhava-arca Frare-lit. the nature of non-existence; the fact that it is not such and such. As a secondary samanya svabhava it means that both existence and non-existence must be predicated of a thing (existence of some predicates and non-existence of other predicates i. e. the existence of its own dravya, Kshetra, Kala & bhava, and non existence of the dravya, kshetra, kala and Bhava of other dravyas ) Nastitam AFFA-saine as nastitva arrenca ( Presence of its own paryayas (astitalaar) and absence of another thing's paryayas ( Nastita--arecar ) simultaneously.) Nayavala-agar-consideration of aspects. Niyama- ta-law, a proposition which expresses the constant or regular order of phenomena, or the constant mode of action of things or beings under certain definite circumstances. Nirjura-fast-working out of the karmas. Paryaya--mira-Modification; a particular modification of the guna ( quality ); paryayas succeed each other, they are changing. The sanskrit word paryaya has not all the connotations which the English word 'modification 'has; therefore it is preferable to use the sanskrit word. Pradesha--an indivisible inseparable part of a substance. The pradeshas can only be thought of in imagination. In every pradesha there are infinite capacities of performing ways. Any particular dravya has many pradeshas; but the atom has no pradeshas. Pudgalastikaya-Eeta 19-that drarya ( substance ) the nature of which is such that its qualities (colour etc. ) increase and decrease. ( Here the real dravya is the atom--the ultimate indivisible atom ( not in the theosophical sense.) Parmanuqtary-an atom of matter; the substantial (upadan) cause of all pudgala ( matter ). It is not a mixture
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 Shri Jain Conference Herald. of other things; it is minute, indivisible, and perma. nent. Padarth--a real concrete existing thing (substance); a vastu. Prameyatva--knowableness: the fact of being the subject of knowledge . e. being known by the souls. It It is a samanya svabhava i. e. general nature of all dravyas (substances). Prakriti-fa-primordial matter. Papa--karmas which keep the individual in a backward condition. Punya-go-karmas which help the individual in advance. ment. Soul -it is the conglomerate of the 8 characteristics viz. Sansari-art-embodied beings. Svabhava--nature. Samanya--general; a Samanya srabhara is eternal, unanalytic, inactive. Sattva--the fact of having origination, destruction, and permanence; the fact of having the capacity of originating new paryayas, of destroying old paryayus, and of keeping itself permanent. Syadvada--the doctrine that in order to know a thing you must express it in seven ways. Syat--It is a prefix. It presupposes that there are other aspects or modes of expression. It also shows that while a certain set of paryayas is being expressed or spoken of, they are changing and another set have come into existence. Sat--The Jain position is this: First that right knowledge is the only test or measure on our part of the exist ence of a reality; secondly, that knowledge is always a knowledge of relations; thirdly, that reality is never out of relations ( a particular reality may not be in physical relation with another reality, it may be in the relationship of subject and object, knower and known); and fourthly, that the relations are
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Phraseology into English. 253 constantly changing. To be is to be in relation So, when we know a thing, we know the relations-some, if not all-in which it stands to us and to other things. To that ectent we know the thing as it is. There are other present relations which we do not know, and there are other possible relations also which we may not know under our present state of development. This residuum of relationships is the noumenon. ( The task of our research ought to be to fix these unknown relations, and not to go in the quest of the phantom" thing-in-itself.") (Gandhi's lecture ) Asiatic Quarterly Review p. 174 July 1900. Samyag-jnana-artira-knowledge purged of all infatuating elements. Syad-vada-Fraig-doctrine of the inexpugnability of the inextricably combined properties and relations. Sansara-Far--the mundane world. Samvara-a-Stopping the inflow of karnas. Tirthankaras-aftegatt:-(bridge-makers in the figurative sense. that is those by the practice of whose teaching we can cross the ocean of mundane life and reach the perfect state. Upadana--39a--the substantial cause. Vyapya--53714--that which is permeated by. Vyapaka- r -that which permeates. Vyvpya. Vyapak-bhava- 147 279H-the relationship bet ween the thing defined, and the special characteri. stic given in the definition; viz, wherever the thing is, the characteristic must be, and wherever, the characteristic is not, there the thing must not be. Vastu-ao- see padartha qeres ) every dravya is a vastu, ( substance ). Vishesha-azta-particular (as opposed to general ( samanya FATP. ) Vastutva--negra-the fact of being the subject of gunas (quali. ties) and paryayas ( modifications ); it is a samanya svabhava a general nature of substances ( dravyas ).
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ " 254 Shri Jain Conference Herald. 3o Naya Philosophy. * Elementary. NAYA means a standpoint or an aspect of viewing a thing from that stand-point or aspect. According to Shreemat Siddhasena Deevakar, there are as many Nayas as there are words, and this statement is borne out by the fact that each word has to express something of an object. There are innumerable words and thus there are innumerable Nayas. Two PRINCIPAL NAYAS OR ASPECTS OF THINGS, DRAVYARTHIKA AND PARYAYARTHIKA. But Jaina Philosophers viewed the Universe with two principal aspects, viz (1) Dravyarthika Naya or an aspect which considers the common attributes or qualities, of all the Dravyas or objects of the Universe, and recognizes the real as well as the attributed state of things; and (2) Paryayarthika Naya or an aspect which considers the specific attributes or qualities of each Dravya or object and recognizes only the real natural state of the thing. THE SEVEN NAYAS. These Dravyarthika and Paryayarthika Nayas are divid. ed into seven other Nayas, viz (1) Naigama Naya, (2) Sangraha Naya (3) Vyavahara Naya (4) Riju-Sootra Naya (5) Shabda Naya (6)Samabhiroodha Naya and (7)Evambhoota Naya. The first four constitute the Dravyarthika Naya, and the rest three the Paryayarthika. According to some philosophers the first three constitute the Dravyarthika Naya and the rest * This contribution was written for my guidance in response to the Introduction of Naya-Karnika written by me into English and sent to the writer for his perusal and con sideration. English translation of the said Naya Karnika has already been published in the last Pajusan issue of this periodical and taking this would troduction to it, I have deemed published here. serve necessary a very short into have this Editor.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Naya Philosophy, 255 four the Paryayarthika. This difference is due to the dif. ferent aspects from which the scholars see the thing; and really speaking, it is no differenco, because both the schools consider and accept the arguments of each other. Shree Uma Svati Vachaka includes the 6th Samabhiroodha and the 7th Evambhoota into the 5th Shabda, and gives to Shabda the other name of Samprata. Each of these five or seven Naya 3 can be divided hundredfold; so there can be 500 or 700 Nayas, and if we go further-most there will be innumerable Nayas or aspects, because there are innumerable words, and it is in the beginning said that there are as many Nayas as there are words. All these innumerable Nayas are included in the afore-said seven Nayas. Among these seven Nayas each succeeding Naya is purer and of greater importance than the preceding one. SAMANTA AND VISHESHA OR THE GENERAL AND SPECIFIC QUALITIES OF THINGS. Before we define the seven Nayas, it is necessary to define Samanya and Vishesha which have a great bearing to them. Among other properties, all objects have these two properties also, viz Samanya or the generalizing properties and Vishesha or the differentiating properties. ILLUSTRATIONS OF SAMANYA AND Vishesha, Suppose there are here lying a certain number of jars; if wa look to them from the stand-point of their general pro. perty-their genus, we shall realize * Jarness' or the quality of their being * Jar 'common in all of them; but if we view them from the aspect of their differantiating properties, we shall feel their qualities different, some jars being large, some small, some of red colour, some of black, some belonging to A, some to B, some made in Japan, some in China, some made for holding butter, some for water, som dear in price, some cheap, some made a year back, some two months back and so on.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Jain Conference Herald. NIKSHEPAS OR THE MODES RECOGNIZINC THINGS. Like Samanya and Vishesha, Nikshepas also have a great bearing to the Nayas. There are four modes of recognizing a thing. They are technically termed 'Nikshepas. They form the unreal, attributed and the real, natural state of the thing. The first three are unreal, attributed and the fourth--the last real, natural. A thing is recognized (1) by its name (or Nama Nikshepa) (2) by its shape or image (or Sthapana Nikshepa) (3) by the unfailing causes surely to bring out or evolve its real, natural state (or Dravya Nikshepa) and (4) by the (final, effectual) real, natural state (or Bhava Nikshepa ). Neither the name nor the shape or image, nor the unfailing causes surely to bring out the real, natural state of the thing constitute its real natural state; they are all its unreal, attributed qualities. Only the natural state ( Bhava Nikshepa) cf the thing really constitutes the thing. Each succeeding Nikshepa is purer and of greater importance than the preceeding one. RELATION OF SAMANYA, VISHESHA AND THE NIKSHEPAS TO THE NAVAS. The Naigama Naya regards both Samanya and Vishesha and all the four Nikshepas. The Sangraha Naya gives preponderence to Samanya and regards all the Nikshepas. The Vyavahara Naya gives weight to Vishesha and regards all the Nikshepas. The Rijusootra, Shabda, Samabhiroodha and Evambhoota Nayas also give weight to Vishesha, but accept only the fourth Nikshepa, viz the real, natural state of the thing. According to some scholars, the Rijusootra accepts all the Nikshepas; In this case there will be no difference between Vyavahara and Rijusootra; but Rajusootra is quite distinct from Vyavahara, in so far as it (Rijusootra) regards only the living-present, irrespective of the past and future. Vyavahara regards the past, the present and the future. (1) NAIGAMA. 256 The Naigama Naya means that which does not consider only one aspect, that is which regards both Samanya and
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Naya Philosophy. one, view, aspect, stand-point, Vishesha. ( not, Ai gala :) This aspect of Naigama is true, because Samanya is not irrelative of Vishesha and vice versa. In the definition of Samanya and Vishesha we saw that all objects are possessed of both general and specific properties (2) SANGRAHA. 257 The Sangraha Naya considers an object as possessing only the general properties. This view of Sangraha is also right, because there exists no Vishesha apart from Samanya, i. e. both Samanya and Vishesha are co-existing, co-incident, correlative; Samanya devoid of Vishesha or vice versa is quite a nonentity. The mango-tree and the nimb-tree and the oak tree and all other trees and plants give us the common idea of their bring Vegetables as trees and plants they are different but they are all alike 'Vegetables,' the common pro perty of vegetableness' running alike through all of them. " " (3) Vyavahara. The Vyavahara Naya considers an object as possessing only the specific properties. This view of the Vyavahara Naya is also based upon a right argument, because the genus apart from the species, or the general properties devoid of the specific is Nowhere. 'A man wants the special vegetable of the mango fruit. He asks his servant in general terms, 'Bring me a vegetable;' he does not specialize the mango-vegetable. What will the servant bring? He may bring any vegetable other than the mango, which is of no use to his master. Similarly the practical view of things (Vyavahara Naya ) has regard to only the specific properties of things, irrespective of their general ones. General conceptions have no utility in practice. A wound, or a bruise or a mere scratch on any part of the body would require an omitment for their healing; but the wound will require its special ointment and so the bruise and the scratch. As genus they will all be to heal the wound &c, their ( 8 Ointments, but as species properties must be different and specific.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 Shri Jain Conference Herald. (4) Riju Soorra. Without any regard for the past or the future, tho Rijusootra Naya considers a thing only as it exists at present and that also in its real natural state ( Bhava Nikshepa ). This Naya argues that it is of no good to think of the past or the future, or the unreal, attributed, (conventional) qualities (Nama, Sthapana and Dravya Nikshapas). The past, the future and the conventionally attributed qualities are, like flowers in the sky, nonentities. A thing living in the present and that in its natural state, is only real. (5) Shabda Naya. There are different words, expressing one object. Shabda Naya does not take into consideration the difference of the terms; it takes them as equivalents. For example Kumbha, Kalasha, Ghata &c. (Sanskrit terms expressing 'Jar') though different as words, express one and the same object. (6) SAMABHIROODHA. Whereas the Samabhiroodha Naya does consider the difference of words, expressing the same object. It holds that with the difference of the words expressing the object, the expression of the object also differs. It considers such words as synonyms, and not as equivalents like the Shabda Naya. (7). EVAMBHOOTA An object may be denoted by only one term; but if it is fulfilling (or is in the state of fulfilling) at the very moment when it is denoted by the said term its own natural function as expressed by the term,--then Evambhoota recognizes it. According to the Evanbhoota Naya the expression of the object and the fulfilling of the function of the object as expressed by term must be simultaneous. For if a thing is not in the state of fulfilling the function as expressed by the term, at the very moment that the expression is made and still it be recognized as that thing, then why? even a jar can be call. ed a cloth, though it (the jar) is not in the state of fulfilling
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Naya Philosophy. 259 the function of a cloth. Etymologically Evambhoota means True in its entirety to the word and the sense, all the qualities denoted by the word being prominent. Samabhiroodha is also true to the word and the sense, but not entirely, some of the qualities denoted by the word being in the back-ground, or not yet realized; Shabda is also true to the word and the sense, but is not so true as Samabhiroodha, more qualities being in the back-ground here. Thus Shabda, Sambhiroodha and Evambhoota are more or less one and the same sort of Nayas, and so Shree Umasyati Vachak groups them all in one Samprata 'but separately each succeeding Naya is purer and of greater importance than the preceeding one. Morvi-Kathiawad. MANSUKHLAL KIRATCHAND MEHTA. - 6 v, 11 vizvAsajanaka sthaLethI vizvAsa gaye! (rAga-bhekha re utAre rAjA bharatharI ) vizvAsa rahyo nahi vizvane, kugurUe kIdhAM evAM kAma che; veza dharAvyo vairAgyane, na maLe zAMtinuM nAma cha- vizvAsa. 1 dayA navi jenA dila viSe, prema nathI jenI pAse che; satya nathI jenA zabdamAM, Akhara banAve udAsa cha- vi0 aMtara nathI jenuM UjaLuM, saumya na jene svabhA vajI; nyAya nathI jenA nayanamAM, jUThA jene jamAva cha- bhaNyA upara na bhUlazo, karI vartanane vicAra che; gAze nahi tenA ThAThamAM, uparano dekhI AcAra-duSTa hRdayanA daMbhIo, paMDita thaIne paMkAya che; bhraSTa kare nija bhakatane, khede jehanuM khAya cha- jhAjhuM bhaNelA jhagaDA kare, vera vadhAre vidhAna che; paMDita paDIA prapaMcamAM, adhika dhare abhimAna che - palALI dIe mana para taNAM, gALe avaranI gAMTha che; pite rahe je paththara samA, ThagI khAvAne ThATha cha- DaLI nAkhI duniyA badhI, nAstika thayA naranAra che; dharma badhA zuM dhAMdhala thayAM? karyo vairAge vihAra - bhedu banIne bhulAvIA, saLagAvyo A saMsAra; bALI bhAryA badhAM bALane, AMkha kholI juvoya ra cha- vi. 8 saMta gaNune saMgata kare, aMtara dharI rUDI Aza che; saMtaziSya zAMti na kare, tene narakamAM vAsa che. vi. 10 -munizrI nAnacaMdrajI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 jena konpharansa haira7 AzA bhayuprabhAta. che o ! vahAlAM ! thALa bharI sevAne caraNe lAvIe. prabhunAM bALa! bhAva bharI aMtaramAM zaraNe AvIe. dharI janma nathI sArthaka dIdhuM, nathI aMtaradhana lIdhuM dIdhuM, karI nizcaya Aje vrata lIdhuM. I ! vahAlAM ! tama kAra samIpa huM AvuM chuM ! hAre gurUne maMtra zuNAvuM chuM; ubho huM alakha jagAvuM chuM. o! hAlo ! sukRta karaze vrata dInabaMdhu, khilaze ujavaLa gagane iMdu, bAMdhavaDAM taraze bhavasiMdhu, o! vahAlAM e ! je sAkSI sUrya, zazI, tArA, vikasyAM phulaDAM madhurAM pyArAM, prabhu bIrada nahi visare mArA o! vhAlAM che bhikSA eka ja prema taNI, nirakhe najare madhurI namaNuM, ura bharaze mAre nAtha dhaNI, o! vahAlAM o ! -visana. dharma mahAvIra. ( kahAnArAnI layamAM) dharma mahAvIra ! karma prakaTa tuM ! ' | dIna dayA vrata eka ja dhara tuM ! - 2 kara kalyANa sajIva jagatanuM ho paramArtha pathe ja pragata tuM ! 3 jIrava jogava jagava jIvana tuM * saMsAre sAdhujana bana tuM! sundara zAMta prasanna mane tuM saphala sadA bhagavaMta bane tuM !
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ phuTa noMdha. sphuTa noMdha. EDITORIAL NOTES. 'huno Sa saM. papAsanA athavA bhaktinuM khAsa smaraNa thAya e hetuthI nirmAyalA pavitra paryuSaNa parvamAM jaina bhAIone prAyaH purasada sArI hoya che, ke je phurasadane upayoga AtmabhAvapika ane samAjahitakara vicAramAM karAya te ghaNe lAbha thAya ema samajIne A "hare Da' patrane khAsa aMka kahADavAnI prathA gata varSathI zarU karavAmAM AvI che. judA judA phIrakAnA jaina munio ane gRhastha lekhake temaja jaina samAjanuM hita haiDe dharAvatA jainetara vidvAnene A khAsa aMka mATe amuka viSayo upara pitAnA vicAre lakhI mokalavAnI arajI karavAmAM Ave che ane vividha magajenA vicAronI vividhatAthI jaina bhAIone AnaMda ApavA sAthe navIna bhAga sUcana karavAmAM Ave che. amAre A dizAne prayAsa gata varSamAM keTale aMze saphaLa thayo hato te jUdA judA vidvAnee gayA paNa aMka upara ApelA abhiprAya (ke je te pachInA aMkamAM pragaTa karavAmAM AvyA che) uparathI sahaja samajAI zakaze. vicAra taraphathI maLelA A prakAranA satkAthI utsAhIta thaI ame A sAla gata varSathI paNa vadhu vadhAre sphoTA kadano aMka bahAra pADavA himata dharI che ane AzA rAkhI che ke, A sAhasa jJAnamAM ane utkarSamAM AgaLa vadhavA IcchatA jaina bhAIonA magaja temaja hRdayane kAMI nahi te kAMIka kherAka ApanAra thaI paDaze. A sthaLe, je je munio ane jena temaja jainetara vidhAne A aMka mATe lekha lakhavA zramIta thayA che temano ame aMtaHkaraNathI AbhAra mAnIe chIe; ane jena jevI vyApArI komanA udayamAM hiMdamAtAnuM aMzataH hita samAyeluM mAnI te vidvAne te koma taraphanI pitAnI bhalI lAgaNuo haMmeza cAlu rAkhaze ema prArthIe chIe. aneka vidvAnoe lIdhelA zramanI kharI saphaLatA te tyAre ja thaI zake ke jyAre dareka sthaLe bIrAjatA amArA munivaryo A khAsa aMkanA lekho pitAnA gAmanA zrAvakane vAMcI saMbhaLAve ane emAMnA ati agatyanA muddAo upara vivecana karI bhAvika bhaktonuM te tarapha khAsa lakSa kheMce. udAracitta vicAronuM vAtAvaraNa sarvatra phelAvavuM e harakoI samAjanI unnati karavAnuM paheluM pagathIuM che; kAraNa ke "vicAra"mAMthI AcAra-kriyA-kArya sahaja udbhave che.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jene kanpharansa hairaDa. jaina samAjanI pragatinuM TuMka avalokana. jaina samAja, tenA vividha upavagA sAthe, Aja sudhImAM keTalI pragati karI zake che te bAbatane cokasa khyAla, have ApaNe kaye raste javuM joIe te savAla hAtha dharavA pahelAM, vicArakenI saMmukha raju karavo joIe che. vartamAna sthitinuM bhAna AvyA vagara, bhaviSya mATenI koI kharI yojanA yojI zakAya nahi. darada pichAnyA ( diagnosis ) vinA apAyelI davA asara karavAnI AzA rAkhI zakAya nahi. A vicArathI ame ema IcchayuM hatuM ke, jenanA traNe pharakAmAM hayAtI bhogavatAM tamAma sAmayika patra (chApAMo), pAThazALAo, pustakazALAo, borDIMga hAusa, oNlarazIpa phaMDe, vivettejaka phaMDa, kanyAzALAo, zrAvikAzALAo, dharmazALAo, maMdIra, konpharansa, sabhAo ane maMDaLIo, sAdhu zALAo ane sAdhusamAje ItyAdi sarva saMsthAonI pAsethI te dareka saMsthAne lagatI jANavAjoga tamAma hakIkato meLavavI ane te uparathI eka Bird's 9yeview 'uDatI dha" tarIke eka lekha lakhIne jenA vicArane khyAla Apavo ke ApaNe Aje amuka sthitimAM chIe. kaI kaI saMsthAo nIbhAvavA jevI che, hemane kaI jAtanI hAyatAnI khAmI che, kaI saMsthAo AjanA jamAnAmAM (te pAchaLa thatA zakti, samaya ane dravyanA vyayanA pramANamAM) ochI hitakara heI durlakSa ApavA jevI che, saghaLI saMsthAonI pragatine bAdhaka kayAM sAmAnya to zodhI zakAyAM che. A badhuM e lekhamAM batAvavAnI amArI icchA hatI. ane e vicArathI ame je je saMsthAonAM nAma jANatA hatA te dareka pAse amuka amuka vigato meLavavA patravyavahAra dvArA araja paNa gujArI hatI. paraMtu amane jaNAvatAM kheda thAya che ke, mAtra vIzeka saMsthAo sivAya koIe kAMI hakIkta lakhI mokalavAno zrama sevyo nathI. ekAda be pepare, ekAda be pAThazALAo, ekAda pAMjarApoLa ke be traNa phaMDonA riporTo uparathI jene pragatinuM mApa kahADavA hiMmata dharavI e jaina samAjane anyAya ApavA barAbara ja gaNAya, ema samajI amAre A viSaya upara kAMI lakhavAne vicAra A varSane mATe te mAMDI vALe paDe che. AvatI sAla e prayAsa thoDA mahInA agAuthI zarU karavAthI kadAca ghaNI saMsthAone hevAla maLI zakaze ane te uparathI IcchIta "uDatI noMdha" lakhavAnuM zakya thaze. A sthaLe dareka jaina saMsthAnA cAlakone ame vinaMti karavAnI taka laIzuM ke, mAgavAmAM AvatI hakIkata A oNphisane purI pADavA teoe kRpAvaMta thavuM. keTalAka mahAzayo 5 cha varSanA riporTo mokalI Ape che, je mATe hemano AbhAra mAnIzuM, paNa dareka saMsthAnA ghaNuM varasanA riporTa vAMcI javA jeTalA avakAzanI AzA bhAgyeja rAkhI zakAya; mATe pUchavAmAM AvatA thoDA savAlonA khulAsA lakhI mokalavA kRpA karavI ane vadhu mAhitInI jarUra hoya te riporTI kAma lAgaze ema samajI vadhArAmAM riporTo mokalavA.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 263 jaina sUtronA uddhArano eka vadhu prayAsa. prAcIna jaina maharSioe tatvajJAnanA bhaMDAra bharavAmAM kAMI kacAza rAkhI nathI; paraMtu teonA anuyAyIo e bhaMDAramAM vRddhi karavAne badale temane sAcavI rAkhavA jeTaluM paNa kAma karI zakyA nathI e kharekhara kheda viSaya che. ApaNe atyAre thaI gayelI bhUla ke gaphalata mATe rodaNAM rovAmAM vakhata gumAvavAne badale yathAzakti prayatna karIne hayAta rahela khajAne ekaTho karavAmAM, tene zuddha karavAmAM, tene pracAra karavAmAM ane tene mahimA vadhAravAmAM udhamI thavuM ghaTe che. eka taraphathI dIgaMbara bhAIo 8 jena graMtha ratnAkara kAryAlaya ' ane " jaina siddhAnta bhavanaArA ' Adi saMsthAo dvArA uttama jaina graMthonuM saMzodhana ane prasiddhi karavAne ughukta thAya che, tema bIjI taraphathI jena sUtronuM ( te paranI saMskRta TIkAo sAthe) saMzodhana ane prasiddhi karavAmAM ane tAmbara phIrakA je ughukta thAya te ghaNuM jaina sAhitya prakAzamAM Ave. jema sUtronA bhASAntara mATe pahele neMdhavA sarakho prayAsa murzidAbAdavALA rAya dhanapatisiMha bahAdura taraphathI thayo hato, ane tyAra pachI chUTAMchavAyAM sUtronuM bhASAMtara jajUdI jUdI vyaktio taraphathI thayuM che. bAbu sAhebanA stutya prayAsane, TIkAnuM zuddha gujarAtI ke zuddha hiMdI bhASAMtara nahi ApavAne lIdhe-TAIpa kilakattAzAhI havAne lIdhe temaja samartha TIkAkA ane bhASAMtarakAro nahi maLavAne lIdhe, joIe teTalI saphaLatA maLI zakI nathI ane temanAM sUtronI prata Aje maLI paNa zakatI nathI. . dezIe prA. je bI vagere pAzcAtya vidvAna pAse ekAda be sUtronA mAtra mULa pATha zodhAvavA mahenata karI che, paNa te pATha paNa keTalIka jagAe azuddha hovAnuM svargastha metIlAla ma. zAhe prasiddha karelI AvRtti uparathI jaNAI Ave che; vaLI . dezIe ne te prAcIna saMskRta TIkA ke ene artha Apyo che, nA navIna prakAza nAkhyo che. rAjakoTathI bahAra paDeluM uttarAdhyayana sutra Do.dozInA sUtra karatAM kAMIka vadhAre prakAza nAkhe che, paraMtu te paNa ghaNe bhAge pAzcAtyabhASAMtarakAranuM anukaraNa heI, nirdoSa bhAgye ja kahI zakAya evuM che. AvA saMgamAM, sUtronA bhASAntara mATe eka suvyavasthita khAtuM sthapAya ane te dvArA jaina ane jainetara samartha vidvAnanI madadathI saMzodhana ane bhASAMtaranuM kAma thAya e ghaNuMja IcchavA yogya che. AvI saMsthA saghaLA zvetAmbara bhAIonI hAya pAmI zake ane tethI joIe eTalo samaya ane dravyane vyaya akeka sUtra pAchaLa karI zake. eka bhAIbaMdha patrakAre A bAbatanuM mAsUcana sumAre be mAsa bara karyuM hatuM; ane amane jANIne harSa thAya che ke, amadAvAdanivAsI vetAmbara mUrtipUjaka jainabaMdhu zrIyuta puMjAbhAI hIrAcaMda ane temanA mitra maMDaLe A ati upayogI savAla upADI laIne mI. manasukhalAla ravajIbhAI mahetA sAthe maLI zrI jinAgama prakAzaka sabhA" sthApavA icchayuM che ane te mATe eka sArI sarakhI rakama paNa kahADI che. teonI yojanA AjanA A patranA aMka sAthe vaheMcavAmAM AvelA sUcanapatramAM vAMcavAmAM Avaze. amo dareka jena badhunuM lakSa A pejanA tarapha kheMcavAnI rajA laIe chIe
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 jena konpharansa hairala. ane pitAnA anubhava vaDe sUcanA karavA rUpe temaja te saMsthA taraphathI pragaTa thanArAM sUtranI akeka pratanA grAhaka thaI te khAtAne uttejana ApavA rUpe pitAnI sahAnubhUti darzAvavA bhalAmaNa karIe chIe. te sAthe A upakArI kAryanA zubhecchaka tarIke eka be bIjI sUcanAo karI levAnI paNa ame pharaja samajIe chIe. A saMsthA keI amuka gaccha, pakSa ke phirakA tarapha pakSapAta dharAvanArA gRhasthanI nathI, eTaluM ja nahi paNa bhASAMtara kArya paNa evA taTastha jaina ane jainetara samartha vidvAneja pavAnI tajavIja cAle che, tethI keIe kazI jAtane saMzaya laI javo joIta nathI. tathApi ekAda bhAsikataraphathI apAtI AvI khAtrI ane salAha, ghaNA vakhatathI virUddhanA vicAra bAMdhI beThelA sAmAnya vargane A kAryanI kadara bujavA samajAvI zakaze ke kema e saMzayAtmaka che. ane AvAM kAmo ghaNAM kharcALa hevAthI sAmAnyavarganI bhalI samaja madadamAM lIdhA sivAya pare pakArI Azaya pAra paDe ati muzkela-kaho ke azakya che. tethI ame namratApUrvaka sUcavIzuM ke, prasiddha karavA dhArelAM sUtro upara je svargastha vidvAnanuM nAma mUkavA iyuM che te na mUkatAM mAtra "zrI janAgama saMgraha" eTaluM ja nAma rAkhavuM e pariNAme vadhAre upakArI thaI paDaze. amAre A abhiprAya ke vyaktinI yogyayogyatAnA nirNayane avalaMbIne nahi paNa, je samAjanA hita mATe A kArya uThAvavAmAM Ave che te samAjane vadhumAM vadhu lAbha. paheMcavAmAM kAMI aMtarAya na thAya e khyAlane avalaMbIne apAya che, e dhyAnamAM rAkhavA ame eka vAra pharIthI pAThakagaNane vinavIzuM. eka vadhu sucanA, ane pachI basa. A saMsthA taraphathI bahAra pADavAnAM sUtromAM mULa pATha temaja saMskRta TIkA bane ane te bannenAM bhASAMtara ApavA IcchakyuM che. mULa pATha, tenuM akSarazaH (literal) bhASAMtara, temaja saMskRta TIkA mULa rUpamAM e traNanA saMbaMdhamAM to ame ekamata chIe; parantu TIkAnuM bhASAMtara ApavAnI rItamAM jarA judA paDavAnI rajA laIzuM. saMskRtine abhyAsa karanArA mahAne anubhava haze ke, saMskRta TIkAkAre TIkAmAM samAsa choDavAmAM ane vyAkaraNanA niyamo Adi carcavAmAM ghaNI jagyA roke che. vyAkaraNa ke sAhitya viSaya uparanA graMthonI TIkAmAM e prathA upayogI bhale ho, paNa upadeza ane tatvajJAnane lagatA graMthenI TIkAmAM vyAkaraNanAM cUMthaNa pAchaLa ghaNI jagA rokavI e zreyaskara bhAgye ja mAnI zakAya. je jarUranuM che te e che ke, saMskRta TIkA akSare akSara chApavI, paNa te TIkAnuM bhASAMtara akSarazaH nahi karatAM vyAkaraNa vibhAga choDIne bhASAMtara karavuM ane evA bhASAMtara pachI emAMnA kathanapara vizeSa prakAza pADe evI Adhunika zodhabaLe ane mAhatIone umere vizeSa vivecana rUpe karavo. pahelA prayAsa mATe bhagavatIjI sUtra pasaMda karavAmAM AvyuM che, e yogya ja karyuM che; kAraNa ke e sUtramAM ghaNuM jANavA joga jJAna samAyeluM che. tenI kimata, tenA kadanA pramaNamAM, kharcanA pramANamAM, kAgaLa-chApa-puThA vagerenI dhArelI uttamatAnA pramANamAM, ane sauthI vadhAre te tenI zuddhatA ane upayogIpaNAnA pramANamAM, joie te karatAM vadhAre nathI ja; ane ame AzA rAkhIe chIe ke jaina bhAIo te upakArI prayAsane puratI rIte hAyabhUta thavA cUkaze nahi.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2pa ra nAMdha. jaina sAhitye gumAvalo eka vRddha sevaka. ~~~~~~~~ ~~~ jaina sAhityanI sevA bajAvanArAo gaNyAgAMThayA ja che, temAM paNa gaI. tA. 1 lI oNgasTe ekanI saMkhyA ochI thaI che, je jANI amane ghaNI dIlagIrI thAya che. jainakepa mATe 10 varSa sudhI athAga parizrama uThAvanAra, "rAma-rAma jevA jUnI jaina gujarAtI bhASAnA sAhityanuM sarasa saMzodhana karanAra, ATheka jaina sutrAnAM bhASAMtara lakhanAra, vRddha ane Tharela jana lekhaka zrIyuta motIlAla manaHsukharAma zAha amadAvAda mukAme upara kahelI tArIkhe sthUladeha choDI gayA che. teoe "prANIhiMsA ane prANIkhorAkaniSedhaka" nAmano, e viSaya upara saghaLI dizAthI prakAza nAkhanAra, graMtha bahAra pADIne e viSayanI agatya keLavAyelA mAMsAhArIomAM pahelI vAra ja samajAvI hatI, ke je pachI te pustakanA utArA ke anukaraNa tarIke bIjAM gujarAtI pustako thavA pAmyAM hatAM. "sadupadezamALA' nAmane naitika upadeza mATe yojAyele temane kathAgraMtha ane narmaSamAM nahi AvelA gujarAtI bhASAnA zabdone saMgraha karI temaNe chapAvela "gujarAtI zabdArtha : (ke je sarakArI temaja gAyakavADI keLavaNI khAtAe maMjura karyo che) tathA temanAM keTalAMka upadezI saraLa kAvyaH e sarva, temanuM nAma temanA vAcakonA hRdayamAMthI bhUlAvA nahi da ema amane vizvAsa che. teo sthAnakavAsI jainadharma pALatA khAnadAna kuLamAM janmelA hAI te varganI sevA emaNe bahudhA karI che tathA e vargane janahitecchu mAsikaThArA chApAne zokha pahelavahelo AjathI 15 varSa upara temaNe ja lagADayo hato ane Aja sudhI e mAsika ghaNuM sAruM kAma bajAvI rahyuM che. teo svabhAve mIlanasAra, satata udhamI, sAhityapremI ane ghaNAja sAdA hatA ane emanI salAha ghaNune upayogI thaI paDatI. bhAIbaMdha jana, digaMbara jana, gujarAtI temaja TAImsa, kaeNnIla vagere patroe emanA mRtyu mATe kheda batAvyo che ema ame paNa AvA upayogI sAhityasevakanA viyogathI amane thatuM dukha chupAvI zakatA nathI; ane emanA AtmAne zAMti maLe ema IcchayA vagara rahI zakatA nathI. dIlAso levA jevuM che ke, marahuma pitAnI pAchaLa pAMca putre mUkatA gayA che, jemAMnA vaDA putra mI.vADIlAlanI oLakha jaina samAjane karAvavI paDe tema nathI; kAraNa ke janasamAcAra, janahitecchu ane hiMdI janahitecchu ema pitAnAM traNa patrodArA keTalIka vakhate jainanA traNe phIrakAne jamAnAne anusaratI salAho ApIne tathA khAsa karIne sthAnakavAsI jainavarga mATe saMghasudhArA, jJAtisudhArA ane vidyApracArane lagatI hIlacAlo upADIne temaNe pote potAnI oLakha atyAra Agamaca jaina samAjane sArI rIte karAvelI che. marahumanA mRtyunA bIchAnA pAse besIne ukta yuvAne "mahAvIra mizana" nAmanI je saMsthAnI yejanA ghaDI kahADI che ane jemAM te 3 varSa sudhI vagara pagAre kAma karavAnuM vacana ApyuM che te yojanA gayA mAsanA jainahitecchumAM vAMcanArane ema lAgyA vagara nahi ja rahe ke :utpAdaka temaja mokSaphaladAyaka ema banne prakAranA jJAnanA pracAra mATe evI koI saMgIna hIlacAla vagara A jamAne calAvI le e AzA phakaTa che. A yojanAne te varga paikInA svadharmAbhimAnI jainee vadhAvI levI joIe che ane vyavasthApaka kamITI nImIne phaMDa mATe zarUAta tAkIda karavI joIe che. vetAmbara mUrtipUjaka varganA paNa keTalAka dAnA vicArako pitAnA svadharmIomAM
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 jaina kanyaransa heralDa. upara kaheluM banne prakAranuM jJAna phelAvavAnA AzayathI eka yejanA ghaDavAmAM guMthAyA che, je zubhasUcaka che. Ajano jamAne lekasevAmAM prabhusevA samajavAnuM che, ane jeo zubha vicAronuM vAtAvaraNa phelAvIne ke pitAnA dravyavaDe samAjanI pragatinA sAdhanabhUta banIne samAjanA upakArI thaze temanAM ja nAma amara raheze; mAtra vidhA ke lakSmIne bhAravAhakene yAda karavA te keI navaruM thaze nahi. pAcorA (khAnadezanI aglo-varnAkyulara) saMyu naina paTiza. AkhA khAnadezamAM jaina taraphathI cAlatI koI paNa keLavaNInI saMsthA hoya te te ekamAtra pAce nI jenI pAThazALA che, ke je jaine temaja jainetaranA saMyukta hitArthe vetAmbara bane phIrakAnA vyApArIoe maLIne sthApI che, ane jemAM gujarAtI sAta ane aMgrejI traNa dheraNanA abhyAsa uparAMta dhAmika jJAna paNa bane phIrakAne anukULa rIte ane vagara kIo ApavAmAM Ave che. A lakhanArane gaI sAla A zALAnI vArSika parIkSA levAnuM AmaMtraNa maLatAM, enI upayogItA ane saMgInatAne anubhava karavAnI taka maLI hatI. oNa sAla e saMsthAnA sthApake e mI. vADIlAla motIlAla zAhane AmaMtraNa ApavAthI te gaI tA. 10 mI ogaSTa tyAM gayA hatA ane parIkSA pUrI thayA bAda tyAMnA mAmalatadAra sAheba (khAnabahAdura)nA pramukhapaNuM nIce eka jAhera meLAvaDo karIne AgevAna sarvadharmanA vyApArIone emaNe Agraha karyo hate, ke A gAmamAM eka sArI lAIbrerI sthApavI ane hAlanI pAThazALAne vadhAre vizALa rUpa ApIne aMgrejI patravyavahAra, vyApArI bhUgoLa, dezI tathA aMgrejI nAmuM ane TAIpa-rAITIMga zikhavanArI 'kamasyala skula" banAvavI. khAnadeza hajI madhyama kALanI nirAMtanI jIMdagI gujAre che, tyAM hajI vyApAradhaMdhAnI harIphAI gujarAta-kAThiyAvADa jeTalI jovAmAM AvatI nathI, ane ghaNA loko jamInadAra tathA dravyavAna che, tethI AgAmI 25-50 varSamAM harIphAInuM jora vadhI jAya tyAre jamAnAne baranA vyApArI zikSaNanA abhAve hiMdanA bIjA bhAgone je nirdhanatAnI beDImAM sapaDAvuM paDayuM che tevI beDImAM khAnadezane sapaDAvA vakhata na Ave eTalA mATe atyArathI cetI sudharelA dezonI vyApArI tAlIma khAnadezanA dareka dharmanA vyApArI varganA bALakone ApavA khAtara evI eka skula ane borDiMga bannenI bhegI sagavaDa karavA tarapha khAsa lakSa ApavuM jarUranuM che ema jaNAvI bhASaNakartAe te mATe be lAkha rUpIAnuM phaMDa karavA bhalAmaNa karI hatI. ane sUcanAo upara chevaTe mAmalatadAra sAhebe purate bhAra mUkI be lAkhanuM phaMDa AvA upayogI kAma mATe thavuM khAnadezane mATe azakya nathI ema jaNAvyuM hatuM ane hAjara rahelA jUdI jUdI komanA vyApArIoe A raste banato prayAsa karavA IcchA darzAvI hatI. lAIbrerInI sthApanA mATe te teja vakhate be sakhI gRhasthoe sArI sarakhA rakama ApavAnuM valaNa jaNAvyuM hatuM. jyAre pAThazALA mATe alAyaduM bhavya makAna baMdhAvuM zarU thaI gayuM
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM va. 257 che, ke jemAM 1000 ekaja (sthAnakavAsI)gRhastha taraphathI kharcAya che, tyAre ApaNane mArAkhavAnu kAraNa maLe che ke lArI ane kAmarthyala skula paNa evA khIjA paropakArI sagRhasthAnI sakhAvatathI jaladI thavA pAmazeja. mI. vADIlAlane tyAMthI jaLagAma, bhusAvala, cAlIsagAMvanAM AmatraNa hovAthI gheADA kalAka bhASaNa ApavA mATeja te tyAM gayA hatA, ane te dareka sthaLe sarakArI amaladArA, vakIlA temaja prAgaNe temanA vicAro ane sUcanAnA sArA satkAra karyA hatA. atre ame eTalu te AgrahapUrvaka jaNAvI laIzuM ke, khAnadeza jevA vyApArI vargathI vasAyalA dezamATe pAceArA ke jaLagAma jeve sthaLe kAmala skula jeTalI jarUrIAtanI cIja che teTalI khIjI koi cIja nathI, ane potAnI A upayAgI navIna sUcanAne vyavahAramAM mukAtI jevA khAtara mI. vADIlAle phurasada vakhate ekAda be mAsa khAnadezamAM lekacarIMga Tura' upara nikaLI paDavAnu bhUlavuM joituM nathI. prabhuno paMtha. ( dAsa pare dayA lAvA re-e layamAM ) prabhu padhe saMcarIe re-andhu mhetA-prabhu. jJAtinAM sukArya karavA, saMkaTa gaNakAravAM nA, sevA jaga karavI uttama bAvere- bandhu haMno. du:khIAnI vAre dhAvA, prANa pAtharIe vhAlAM, evAM jIvananAM lhANAM laiere- banyuM. satanA zabda suNI, aMtaranA bhAva jagavI, devAnI sAme dIpI rahIere- banyuM... paranA aparAdha bhUlI, jhera ne vera visarI, haiyu cIrIne mAphI daie re- banyuM. saunuM kalyANa thAae, saMsAre sukha anubhavo, a Mte prabhucaraNe jaI paDIe re- banyuM. --maganalAla dalIcaMda dezAi. *~~*~ sevAdharma eja prabhuprAptino rasto. ( pahADI gajhala ) ame te premasAgaramAM uchaLatAM mAMlAMe ! tarIne pahoMcazuM jyAM vizvane mahAvIra ubhA ! premI jIva preme jIve, preme cAle sAtha ! DUbe jyAre eka jana, bIjo jhAle hAtha du:khInAM du:khanI vAtA suNI du:khI bane che, prabhune pAmavAnA paMtha sAcA e dise che, dInajananAM du:kha dekhIne, nayaNe nIra na mAya; lUce tenAM AMsuDAM, prabhunI oLakha thAya nathI darakAra pyArA prANanI parApakAre, zAnI jALa vacce premathI upakAra karIe. -maganalAla dalIcaMda dezAi.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 jina konpharansa heralDa. - manovijayano mahAmaMtra. mAnasika caMcaLatAne dUra karavAno upAya. manuSyanuM mana svabhAvathI ja sApa jevI kuTila gativALuM, jherI nAganI peThe nasenasa viSayavAsanAnA viSama viSathI bhareluM, janmajanmAntaranA kusaMskArothI kaTAeluM, ane dIrgha samayanA saMsAravAsathI sUkAyelA kASTanI peThe bhAge tyAM sUdhI paNa vaLe nahi evuM, dudha haThIluM-durAgrahI hoya che. zrI gItAmAM bhakta arjuna, zrIkRSNane kahe che ke-cava hi manaH pramANa vadamA saMcamastamajuM thANuvi kuTum II" arthAta-"he kRSNa! kuTila mana ati caMcaLa, vegavALuM, pitAnI vRttine cUMTI rahenAruM, daDha ane durAgrahamAM sabaLa che, tene nigraha vAyunA nigrahanI peThe duSkara-kaSTasAdhya-asAdhya roga jevo sAmAnya yatnathI thaI zake tema nathI. A siddhAntanI satyatAne A saMsAramAM anubhavanA uMbara upara sarvane sAkSAtkAra thaye ja hoya che. zrIkRSNane darzAvelA mArga pramANe tIvra vairAgyane tenI AMkha para pATe bAMdhIne akhaMDa abhyAsanA aMkuzathI tene bhale vaza karI zakAtuM hoya paNa A vilAsI, sukheccha, alasapriya, pramAdapradhAna caMcaLa jamAnAmAM evA akhaMDa abhyAsa ke tIvra vaiirAgyane avakAza ja kyAM che? jyAM divasa ane rAta saMsAranA medAnamAM sukhaspardhAnI zarata cAlI rahI che, svArthaparaMparAnuM tephAna macI rahyuM che, temaja viSayasukhanI chuTe hAthe lahANa cAlI rahI che, tyAM saMyama, sAdhanA ke virAgattine kaI ubhAM paNa rahevA de tema nathI ! tyAM manane kyAM vaza karavuM? jyAM paNa bhejana, navarasa raMjana, phugAranAM bhajana, manmathanAM aMjana ane bhAtabhAtanAM viSaya vyaMjananI taDAmArI cAlI rahI hoya, pite pitAne ja bhUlAvI de, evI mAyAnI, bhasmAsurane hAtha heDelAM zrI zaMkaranAM kaMkaNa jevI bhurakhI bhAna bhUlAvI rahI hoya, sAMsArika nehasukhanAM svapnAmAM hRdayane taraboLa karanArI ajJAnanI aMdhArI rAtri phelAI rahI hoya tyAM A bhavanATakanAM jhaDajhamaka bharyA rasamaya vAtAvaraNamAM-bicArA vanakasa vairAgyane vicAra paNa koNa kare che? viSamAM sudhAnI saMbhAvanA ane kathiramAM kaMcananI je kadI saMbhAvanA thaI zake te ja AjanA A viSayalolupa vilAsI jaDavAdI jamAnAmAM vairAgyanI saMbhAvanA ke kalpanA paNa thaI zake ! AjakAla te manane vaza karavAne badale manane vaza thayelA manuSya bhaktarAja tulasIdAsa kahe che tema prAyaH caMcaLatAnA ghoDApara caDIne kalpita trilekanAM svapna sAmrAjyamAM doDAdoDI karI rahyA che ! bhakatarana tulasIdAsajI kahe che ke - kabahu mana raMga taraMga heDe, kabahu mana cAhata hai dhanake; kabahu mana kAminI saMga kare, kabahu mana dhAvata hai ranake." AvA baLavAna manane mAravAne Aje ke zarIra samartha che? sahu jANe che ke, saghaLAM sukha duHkhanuM-caDatI ane paDatInuM, baMdhana ane mokSanuM kAraNa paNa eka mAtra mana ja che. mana paNa manuzALa jaLa caMpA e manane aMkuzamAM rAkhIne sIdhA rAhamAM calAvavAthI A janmamaraNanI ghaTamALA A jagamAM vajabaMdhana, mAyAnI
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivijyane mahAmaMtra. beDIo ane kALanI phAMsIne teDIne akSaya mokSamaMdiranA sukhasiMhAsana para ArohaNa karI zakAya che. e samaje che sahu, paNa tene sadupayega koNa kare che? e mananI caMcaLatAanizcitatAnI kaMI hada ke samAja nathI ! kharekhara e mana ekAda bahAnA ajJAna bALaka jevuM ja che. nhAnuM, terAnI chokaruM jema raDIne eka ramakaDuM le che, tarata ja tene mUkI daI bIjuM upADe che, paLamAM tenI paNa eja dazA karIne trIjAnI IcchA kare che! dudha ane bhAta ekaThI kare che, ekaThA thayA pachI tene jUdA karI devAnI haTha le che! pitAne hAthe ja ekAda ramakaDuM bhAgI-phoDI tenA kakaDA karyA pachI tene ja pAchuM sAjuM karI devAnuM anivArya tophAna macAve che; samajAvyuM samajatuM nathI; bIjuM evuM ramakaDuM lAvI ApatAM paNa zAMta thatuM nathI, basa, ene te peluM bhAgeluM ja sAju karavuM che ! mananI paNa e ja dazA che. te eka vastu chebIjIne upADe che, bIjI hajI hAthamAM nathI AvI tyAM te trIjIpara vRtti doDAve che. eka pheke che, bIjuM pheDe che, ane evI manamAnI bhAMgaphoDa karyA pachI tene mATe pazcAttApa karatuM mAthAM pITe che! koI eka vastu joI daSTisaMmohana thayuM, tenAM vakhANa sAMbhaLyAM eTale tenI prAptinI IcchA jAgI ! IcchAmAMthI AturatA ane temAMthI tanmayatA prakaTI ! tene mATe satata pravRtti sevatAM jyAM sudhI tenI prApti nathI thatI, tyAM sudhI tenI prItinI ativyAptine kAMTha ke kinAre ja heta nathItenA mAnasika veganA mukhya mathaka mohanI kazI maryAdA ja nathI jaNAtI ! ane tene meLavavA mATe tana-mana-dhana-AtmA-Aloka-paraloka-dAna-imAna je kaMI kahe te sarvasvanI zAnta Ahuti ApavI tenI kaMI sImA ja nathI hotI ! Ama, sarvasva arpaNa karavA chatAM te na maLe tyAMsudhI zAnti-tRpti ke alabuddhi ja nathI thatI ! manano e kevo durAgrahI svabhAva ! e meLavyA pachI tenuM kevA nathI rakSaNa karIza, kevA kevA AnaMdathI tene upabhoga karIza, je vinA eka ghaDI paNa chavAtuM nathI, tene kevA jIvanA jokhame jALavI rAkhIza, are ! eka paLa paNa vikhuTI paDavA nahi dauM, ATalo samaya te tenA abhAve " cAlyuM kema haze e eka Azcarya che! maLyA pachI maratAM paNa jUdI nahi karuM." AvI AvI aneka vicAramALAmAM aTavAtuM e ja mana mahAparizrame ane mahAna bhoge e hRdayasya vastune prApta karyA pachI kiMcita kALamAM ja tenAthI dharAI rahe che. ekavAra maLI eTale thoDA ja samayamAM te ati sAmAnya tuccha jevI ja tene jaNAya che, e keTaluM badhuM Azcarya ? hathiyAranAM utarI gayelAM pANInI peThe, pANInA vahI gaelA relAnI peThe, prANInA prANa javA pachI paDI rahelA mRta zarIranI peThe, e vastu hAthamAM AvatAM ja prAptinI prabaLa IcchAmAMthI AturatAnuM pANI uDI jatAM, prApta vastune moha-AdarahenI kiMmata ane e sarvanuM kutuhala zAnta thAya che ! moha utarI jatAM kiMmata ghaTI jAya che! dUrathI hIrAkaNa jevI kiMmatI jaNAtI vastu karagata thatAM kAcanA kaTakA jevI koDInI thaI paDe che ! eTaluM ja nahi paNa sarva pratijJAone pANImAM palALatI mAnasika caMcaLatAna e mahAyane meLavelI vastune paNa evI ja rIte AgaLa ekaThI karelI ane pAchaLathI nakAmI TheravelI bIjI khUNe paDelI nirmAlya vastuomAM bheLavI de che! tene ekAda aMdhArA khUNAmAM dhakelI de che, jyAM pAchuM henuM smaraNa karavAne avakAza paNa ocho
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa haeNralDa hoya che! e amUlya vastunI AvI gati thatAM ja paLavAramAM koi bIjI vastune mATe evA ja baLavAna Atura meAha jAgRta thAya che! ekane mUkIne turata tyAMthI utarelI mananI najara khIjI navI vAta upara doDe che ! hAyare ! mana! A pramANe anaMta brahmAMDanI keTalI badhI anaMta vastuo upara najara doDAvI? ! keTalI badhI meLavI ane pheMkI dIdhI?! tA paNa tane kadi tRpti maLI ja nahi ! mananA prerelA AvA nAzakAraka mehamArgamAM maratA pachaDAtA manuSya vArine thA valAvI vAvIne mAnavajIvanano amUlya vakhata gumAvI de che. pariNAmazUnya purUSAtha mAM ja-niSphaLa yatnamAM ja tenuM AkhuM AyuSya vahI jAya che; ane jene sukha samajIne prApta karavAnAM taraphaDIyAM mAre che, te te mRgajaLanI peThe, bhUtanA bhaDakAnI peThe dUratuM dUra ja nAzatuM prere che! je vastune meLavavA potAnA amUlya avatAra arpaNa kare che, tenI mAtra chAyA ja hAthamAM Ave che ane e chAyAmAM dhumADAnA bAcakA bharatAM khAlInA khAlI rahelA hAtha tarapha najara karatA-pazcAttApa karatA-nisAsA bharatA chellAM DacakAM sAthe A jagatane chellI salAma karIne, AMdhI muH AyA se| pasAra hAtha jAyagA" e amUlya vAkyanAM satyane anubhavamAM utArIne, pasArelI khAlI hatheLI jagatane batAvatA jANe kahetA hAya ke, 'bhAie ! cetA, ane A amUlya jIvananuM je mArgamAM sArthaka thavAnu che, te dharma mArganu grahaNa karo. nahi te eka divasa tamane paNa Ama mArI ja peThe pazcAttApa karI khAlI hAthe pAchA vaLavuM paDaze ! jagatanAM nArAvata- kSaNika-bhAsamAtra sukha sAdhanamAM tamArUM kaMI nahi vaLaze. e sukha, e saMsAra ane henA snehasa MbaMdha nathI koinA thayA ane nahi kASThanA thAya, mATe e mehajALamAMthI chUTAya evA upAya karIne zrIprabhunuM zaraNa sevA, svadharmanuM pAlana karA, paramAmAM prANApaNu karo tA ja A amUlya avasaranu sArthaka thaze. manuSyanuM mana AvuM anizcita ane cala che. eka sAmAnya daSTAMtathI ApaNe e asthiratAnA nirNaya karIe. jala nirmaLa hovA chatAM nizcala nathI, caMcala che. kemake vahI javuM, sarI javuM ane uDI javuM e tene svabhAva ja che. vAMku vaLIne, nicANamAM namIte, jamInamAM zASAne, uSNutAthI uDIne jyAM mAga maLe tyAM, te saralatAthI sarI jAya che. temAM paNa DhALAvavALA viSamabhUmimAM, retIvALA pradezamAM ke ADAavaLA kuTila bhAgamAM te te thoDA kALa paNa sthira rahI zakatuM nathI. cAre mera majabuta karatI divAlA bAMdhI taLAva, vAva, ku! ke sarAvamAM tene keda karI pUrI rAkhavAmAM Ave te tyAMja amuka samaya sudhI te sthira rahI zake che. jo ke tyAMthI paNa varALa thaine upara uDI javAneA athavA pRthvInu taLiyuM bhedI nIce pAtALamAM utarI paDavAne tene prayatna te satata cAlu ja rahe che. yatnapUrvaka sAcavI rAkha vAnI ane tene upayogamAM levAnI icchAvALA manuSyA ghaDA, gAgara ke gALAmAM tene purI~~~bharI DhAMkaNAne DUcA tenA upara i rAkhe che. AvI surakSita avasthAmAM ja, AvA niyamana ane aMkuzamAMja mAtra te lAMbe vakhata rahIne sthiratApUrvaka TakI zake che, athavA tenA niyaMtAne upayogI thai zake che. manuSyanu mana paNa AvuM aptaraMgI, uDatI pAMkhAvALA jala jevuM ja che. evuM ja cu', evuM ja caMcala, ane evu ja zIghra sarI janArUM che. tene abhyAsanA majabuta ghaDAmAM keda karI pUrIne vairAgyarUpI DhAMkaNAne DUcA devAmAM na Ave tyAMsudhI tene phadIpaNa rokI zakAtuM nathI, sthira rAkhI zakAtuM nathI athavA 270
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ manovijyane mahAmaMtra 21 tene upayoga thaI zakatuM nathI. tene DhuM rAkhavAthI moha, lobha, kAma, krodhAdi kuTila mArgomAM temaja viSayanA DhaLAvavALI viSamabhUmimAM te tarata sarIne vahI jAya che. kAmanA kIcaDamAM kharaDAI gaMdu-meluM thaI kALakrame nirmaLatAne badale malIna durgadhIne vistAra kare che. manane sarI javAnA kaMcana ane kAminI e be moTA DhoLAva che. e bemAM rUpane mohathI manane anivArya AkarSaNanArI kAminI e mukhya-bhayaMkara khADa che; jeNe brahmA ane zaMkara sarakhA, temaja vizvAmitra ane parAzara sarakhA purUSanAM manane paNa sthira rahevA dIdhAM nathI, tyAM sAmAnya manuSyonAM nibaLa mana anAyAse phasI paDe e svAbhAvika ja che. ethI ja zAstrakAra lakhI gayA che ke - vizvAmitraparAzaraprabhRtayo vAtAmbupAzanA / te'pi strI mukhapaMkajaM sulalitaM dRSTvaiva mohaM gatAH // zAbhyAnnaM savRtaM payodadhiyutaM bhujati ye mAnavAH / teSAmindriyanigraho yadi bhavadvidhyastaretsAgare // ethI ja sRSTimAM mAnava jAtinI seMkaDe navANuM vyakti-prAyaH soe so nAM mane kAmamAM, mohamAM ane rUpatRSNAmAM phasyAM ja rahe che. strI ane suvarNa e be padArtho manamasyane mIThe gaLa batAvI, turata jALamAM phasAvI e zAMsAhArA jIvAtmAne taraphaDAvIne mArI nAMkhe che. A bhayaMkara khADamAMthI manane bacAvI sthira rAkhavuM hoya te, tene sarala upAya eja che ke, manane e bhayaMkara khADanI najIka ja javA na devuM. kAMTAvALA mArgane AgaLathI ja tyAga karI daDhanizcaya ane yatnapUrvaka tenAthI dUra rahevuM. samIpa javAnuM baMdha thayuM tyAM saMkaTa ke bhayane saMbhava paNa nathI. A pramANe mohanA AkarSaNamAMthI manane bacAvanAruMbhayaMkara bhavareganuM tatkALa nivAraNa karanAruM sargaparityAga arthAta saMgatyAga jevuM bIjuM koI rAmabANa auSadha ja nathI. mATe jyAM jyAM bhuvanamohinI strI jAtinAM suMdara mukhanuM darzana thatuM hoya, tene kamaniya kaMkaNane khaNakhaNATa athavA caraNanupurane jhaNajhaNATa paNa kAne paDate heya, e DAkinIne vaLagADa jevI tenI chAyA, tene oLo AMkhe jaNAto hoya, jyAM tene prasvedanI gaMdha paNa nAkane pahoMcatI hoya athavA tene alpa vicAra paNa je je sthAnamAM-vAtAvaraNamAM taravarato hRdayane sparva karI zako hoya, tyAMthI daDhatApUrvaka dUra rahevuM. vAgha ke siMhanI gaMdha AvatAM gAya, ghoDA vagere pazuo jema pAchAM haThI dara mAse che, tema vinAzamAMthI bacavAnI IcchAvALo ajIta jIvAtmA paNa uparanAM sarva sthAna ane saMsargajanya svapnAone mAtra bhayane nahi, paNa sAkSAta vinAzanAM sthAna hamajIne turata tene tyAga karavAthI ja potAnA ja ne TakAvI zake che. raktapipAsu pracaMDa cAmuMDA jema khaNa hAthamAM dhAraNa karI anaMta raktabIjane raNamAM ragadoLI tenA lohInuM pAna karatI khaDakhaDATa hasI rahI che, anaMta rAkSasazenAne paNa eka nayana palakAre jaya karI rahI che, tema sAkSAt mahAmAyAne avatAra strI jAti paNa mehaka khaDaga hAthamAM dhAraNa karI, pazuvRttiparAyaNa pAmara jIvone pIlI, nicovI, tenA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 jaina phaeNnsa haeNralDa. upara jaya karI hAsyapUrvaka tenuM leAhI pIvAmAM pAchI haDatI nathI, mAtra svapnamAM paNa saMgadoSathI sAkSAt karanArA nirbaLa jIvAtmAnuM satyAnAza kADhayA vagara rahetI nathI. tyAre samakSa vyavahAramAM divasarAta saMsarga sevanArAne mAhitaseA caDAvavAnI, AvAgamananA zIzAmAM utAravAnI e mahAzaktine zI vAra lAge ? eTalA mATe ja zAstrA DhAla vagADI, uMdhamAMthI jagADI jIvAtmAne sAvadhAna karatAM Adeza ApI rahyAM che keH taptAMgArasamA nArI ghRtakumbhaH samaH pumAn / tasmAtpuruSaM ca nArIM ca naikatra sthApayed budhaH // nItikAra kahe che: nArI dhagadhagatA aMgArA jevI che. purUSahRdaya dhInA ghaDA jevuM che. annene pAse rAkhavAthI dhI pIgaLyA vagara rahe nahi e kudaratanA kAyadA ja che. mATe kalyANanI IcchAvALA buddhizALI manuSya e devatA ane dArUne kadipaNa eka sAthe na rAkhavA. vaLI khIje ThekANe paNa kahyuM che keH-- hRdayatRNakuTIre dIpyamAne smarAgnau / vihitamavihitaM vA paMDito'pi na vetti // vAsanArUpI taNakhalAnI banelI hRdayarUpI jhuMpaDImAM jyAre kAmano agni saLagI uTheM che tyAre paMDitane paNa--samartha jJAnI purUSone paNa sArUM mAThuM ke sAcuM khoTuM jANavAnI zakti rahetI nathI. ethI ja pariNAmadarzI purUSo kahI gayA che ke:-jAmAnyo naiva vAMtajemane kAmanA adhApA AvyA che te kai paNa joi zakatA nathI. kAma meAhathI ane mAha saMgathI utpanna thAya che, mATe e adhApAthI temaja AtmAnA sarva nAzamAMthI bacavuM hAya tA nizcayapUrvaka saMgatyAga sevavA. ' nasya dvArA nArI " ane " nArA pratyakSarAkSarI " Adi zAstranA siddhAMtA zravaNu karIne " strIsaMga "nI jherI asarathI dUra rahevA, strInuM nAma mAtra sAMbhaLatAM bhaDakanArA eka seALa varasanA brAhmaNa kumAra potAnAM mAtapitAthI haDI RRDIne, gharasaMsAranA tyAga karI, brahmacArI banIne vanamAM nAzI gayA. gRhavAsa ane grAmane dUrathI nirakhatAM namaskAra karI dUra bhAgatA te jaMgalamAM ja vasavA lAgyA. eka divasa rAtrinA vakhate bharajaMgalamAM eka vizALa vAvanA chekhaMdha bAMdhelA kAMDApara te sUI gayA. madhya rAtrie tene svapna AvyuM. eka suMdara vastrAbhUSaNamAM sajja thayelI suMdarI tene peAtAnI nikaTa AvatI jaNAi. brahmacArIe svapnamAM ja kahyuM ke,-- jherI nAgaNa jevI suMdara dekhAtI, paNa sparza karanArA prANa haranArI huM viSayelI ! tuM mhArAnI dUra raheje. hArAM rUpa lAvaNyathI adha khanIne huM mAre hAthe ja mhArA gaLAMmAM phrAMsA nahi nAkhuM." AvAM vacane baDabaDatA najIka AvatI e suMdarInA spardhadeASathI dUra rahevA mATe spenamAM te svapnamAM cheTA khasyA ! jarA pAchaLa khasatAM ja pALaparathI namIne e uMDI vAvamAM paDI gayA ! taravAnA jJAna vagarane brahmacArI, svapnamAM samIpa AvelI suMdarIne yoge uMDA pANImAM DUbI mU; tyAre jIvatI jAgatI strIonA saMsarga zuM na kare ? dharmastha jIvamAtro'va trAyate mato mAtra arthAt narakanA--vinAzanA--mRtyunA mahAna bhayamAMthI manuSyane eka dharma ja tArI zake che. paNa dharmazAstra spaSTa kahe che ke;-
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ manovijayane mahAmaMtra. 203 artha meghasattAna dharmazAna viSayane" kanaka ane kAminIthI dUra rahe tene ja dharmanuM jJAna prApta thAya che. arthAta "strI saMga' sevanAra athavA kAminInI kAmanA paNa karanArane bhavasAgarathI tAranAra dharmanuM jJAna kadi paNa thaI zakatuM nathI; mATe zrIkRSNa gItAjImAM upadeza che ke - dhyAyato viSayAnpusaH saMgasteSUpajAyate / saMgAtsaMjAyate kAmaH kAmAtkrodho'bhijAyate // krodhAdbhavati saMmohaH sNmohaatsmRtivibhrmH| smRtibhraMzAda buddhinAzo buddhinAzAtpraNazyati // | vitta-vanitAdi viSaya sAdhanone vicAra mAtra karavAthI temanA para rAga-prIti utpanna thAya che; prItithI saMganI IcchA utpanna thAya che, IcchA kAmanvarane AturatAne--utkaMThAne upajAve che. e IcchA tRpta na thatAM krodha upaje che. krodhathI saMmeha-mithyAjJAna upaje che, bhramita mana banI jAya che. A saMmohathI smRti-yAdadArata bagaDe che. e cittabhramathI buddhine paNa nAza thAya che. ane buddhine nAza thatAM mRtyu-prANanAza thAya che. Ama kAminInI kAmanA mAtra manuSyanuM kAma hADI nAMkhe che; ane eka pagathiyuM cUkanArane Akhare adhaHpAta thAya che. "virAchAnAM mavati viniuta: phAtamuha:" viSayane vicAra karavA jeTalI vivekabhraSTatA thatAM ja-e eka bhUla, aneka bhUlene upajAvI, zatamukha vinipAta-sarva nAzanA kAraNarUpa thaI paDe che. mATe sukhechu purUSe svapnamAM paNa strI jAtine vicAra suddhAM na karavo joIe ema zA samajAve che ane zrIkRSNa henI sAkSa pUre che. vaLI anyatra paNa kahyuM che ke - nArI supreyasI matvA prItiM kurvanti ye nraaH|| te zaThA mandamatayaste muDhA nara dehakAH // strIne suMdara samajIne, je nara dharatA prema; te zaTha-khara-matimanda ati, kema meLave kSema? saMspRSTaM duHkhadaMcAhe viSaM nArI tu cintitA / jJAnaM dhyAna tathA prANAn samUlAnharate punH|| ahi karaze tana viSa ahaDe, prANa ja mAtra tyajAya; strI viSa ciMtavatAM haDe, jJAna, prANa, tapa jAya. darzanAddharate cittaM sparzanAddharate balam / saMbhogAddharate vIrya nArI pratyakSa rAkSasI // | darzana che mana haraNakara, baLa haranAro sparza vIrya hare saMbhogathI, strI rAkSasI pratyakSa. viSamAsau madanajvAlArUpendhanasamedhitA / kAmibhiryatra huyante yauvanAni dhanAni ca //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 jena keMjaransa hairacha. rUpa kAsTathI saLagatI, viSaya kAmanI jvALa; yauvana dhanane hImatA, kAmI pAme kALa. AvI rIte brahmA, viSNu, maheza ane sureza jevA samartha devatAne paNa hathelImAM nacAvanAra, vizvAmitra, parAzara jevA cirakAla tapa sAdhanathI manane vaza karanAra, tapasvIone paNa bhamAvanAra, samagra jagatamAM sattA jamAvI zIzaMkara sarakhAnuM upahAsa karanAra mahArAja kAmadeva ne kharAba karyA vagara rahe che? keTalA mahApurUSonA te keLIA karI gayo che, keTalAM mahArAjyo teNe tArAja karyA chekeTalI baLavAna prajAone teNe pAyamAla karI che ane vizvane vinAza karanAruM tenuM kevuM temaja keTaluM badhuM agAdha sAmarthya che e mAtra prAcIna purANomAM ke AgaLanA itihAsamAM ja nahi paNa AjanA ApaNI AMkha sAmenA vyAvahArika jagatamAM ApaNI AgaLa pAchaLa ane AsapAsa ApaNe niraMtara joI ane anubhavI zakIe chIe. e kAmaneja pratApe prAyaH gheraghara verajhera, ThagAI, laDAI, nabaLAI ane ALasAIe ghero ghAlya che. manuSya topanA geLAthI, tIra taravAra ke kaTAranA ghAthI, bomba athavA DAinAmAiTanA ulkApAtamAMthI vakhate bhAgyabaLe bacI jAya che, paNa jaLasthaLavyApI madana mahArAjanA bhArathI-kAmadevanAM bANathI te karoDamAM kaIkaja bacI, pitAnuM zAzvata kalyANa sAdhIne ubhaya lekane jItI zake che. bAkI te vizALa janasamudAya to e jherI bANathI ghAyala thaIne A saMsAra sAgaramAM gethAM khAtAM Dubato marate janmamaraNanI reTamALamAM-vaMTaLImAM haDelA taNakhalA peThe ghumyA kare che. A jagatanI mohamAyA rUpI jhaMjhAvAtanI cakaraDImAM ulagabaraDIo khAte, trividha tApanI bhaThThImAM zekAte, aneka AphatonA khaDako sAthe aphaLAte ne TIcA, tophAnI bhavasAgaramAM sUkAna ke snehI vagaranA tuTelA-chuTelA nAvanI. peThe kheMcAto ane taNAto pralayanA bhayaMkara divasa paryanta anaMta duHkhane anubhava kare che. AvA cAlu bhayaMkara motamAMthI-AmAnuM evuM mota upajAvanArA kAmadevanA viSama bANamAMthI pitAnI prajAne-pitAnI saMtatine bacAvavA mATe ja ApaNuM dIrghadazI pravINa pUrvajoe -AryaRSi maharSioe temanA ADI brahmacaryanI abhedha prabaLa divAla bAMdhI dIdhI che. jyAM sUdhIe divAlenuM Aryo dattacittathI rakSaNa karatA, tyAM sudhI e divAla paNa viSayane cepI bhayaMkara roga phelAvanArAM kAmanAM rajakaNe ane bANamAMthI temane bacAva karatI. e divAlane pratApe ja vedavyAsa ane vAlmIka jevA, mana ane yAjJavalya jevA, bhISma ane arjuna jevA, zrI rAma ane zrIkRSNa jevA zrI mahAvIra ane buddha jevA pratApI mahApurUSo AgalA yugamAM bhArate upajAvyA hatA. A yugamAM paNa mahArANA pratApa ane zivAjI sarakhA, tatvajJAnI zrI zaMkara ane mAttama sarakhA, bhaktarAja vijayasiMha ane zrI caitanya sarakhAM amUlya rane A dezamAM upanna thayAM che. jemanI kIrtimAtra hiMdamAM ja nahi paNa samagra jagatanA ItihAsamAM suvarNAkSaramAM aMkAI cukI che. bhAratanA durbhAgye Aje abhedha divAlamAM ThekaThekANe gAbaDAM paDyAM che. tene yama niyamarUpI ane viSayanA luNAthI khavAI gayo che. tenA koThA ane kAMgarAo marAmata ke vAraphera vagara-zAstrAvakana ane adhyayananA hAthapherA vagara, kaTAI kALAM ThIkarAM jevAM thaI gayAM che. ALasu Aryo Aje dekhatI AMkhe pitAnuM alya rakSaNa naSTa karI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane vijyane mahAma. 275. * kapa * rahyA che. pitAnI amUlya chevanadArIne pramAdanI charIvaDe chedavA lAgyA che. karAla kalinI uSNatAthI e Azrama dharmanA mUlAdhAra prabaLa pAyArUpa brahmacaryanI dubhedha divAlane Aga lAgI che. aMdha AryasaMtAno potAnAM baLatAM gharane, bhaviSyane-bhAvI prajAne leza paNa vicAra karyA vinA, AMkho TamaTamAvatA joI rahyA che. are, e divAlamAMthI kramAnusAra kharI paDatA majabuta pattharane pitAne ja hAthe upADI ulaTA dUra pheMkavA lAgyA che. pitAnA hAthe ja potAnA paga para kuhADI mArI dekhatI AMkhe vinAza mAganArAne koNa bacAvI zake? samagra jagatanuM kharAba karanArA e kuTila kAmanA yaMkara mAramAMthI bacavA mATe brahmacArIo kaThora vajImaya niyamonuM pAlana karatA. brahmacaryAzramane e asarakAraka niyama koIka kesamAM ja niSphaLa jatA. e niyamonA avicalita pAlana sahita, vihita vidhi ane nizcayapUrvaka, Azramadharmane anusaranAranI samIpamAM paNa kAmadeva kadIe AvI zakato nathI. vratadhArI vIrabALakonAM hRdayamAM te kadI paNa phAvI ke temane satAvI zakatA nathI. evuM vidhAna che ke, alpa AhAra, alpanidrA ane satsaMgatimAM rahI sArA AcAravicAra ane suvidhAonuM sevana, karavAthI vAsanA ke vikAravardhaka AhAra-vihAra temaja taSita saMsAravyavahArane paNa saMsarga tyAga karavAthI, kAma tene kanaDI zakato nathI. zarIramAM raso hovA chatAM tenI zakti kaMi kAma karI zakatI nathI. tenI tIvratA, tenuM jhera, tenI asara marI jAya che. tene jusso maMda paDI jAya che. je te uDI jAya te pachI utarato nathI. A satya vidhArthI-brahmacArIonA lakSamAM ja hoya che, tethI teo zatrune haDavA ke vadhavA detA ja nathI, nasa ke nADIomAM praveza karavAne avakAza paNa ApatA nathI. ane henA prabaLa aMkuzamAM tenuM jora narama paDI jAya che. teo strIzanya ekAMtamAM gurU athavA bIja vidyArthIonA ja sahavAsamAM rahe che. pitAnA sthAnano tyAga teo prAyaH karatA nathI, grAma ke janasaMsargamAM jatA nathI, strIone sahavAsa te zuM paNa temanAM darzanane paNa teo parUpa-pAparUpa samaje che. nAca-tamAzA-nATaka-ceTaka-bhAMDa bhavAI-vivAha-varoLA evA viSayavardhaka saMsArI kIcaDathI teo kadI kharaDAtA ja nathI. pitAne mATe potAnA bhaviSyane mATe narakanI bArI jevI gaNelI strI jAti tarapha te teo jhAMkhIne jotA paNa nathI. abhyAsa-tapa-ikiyenuM damana ane vrata pAlana temane comera bacAve che. e eka kudaratI niyama ja che ke, viSaye ane temanI vAsanA bhoga vaDe ja vRddhine pAme che. lohI cAkhanAra vAgha zikArI thAya che; lohI na cAkhyuM hoya tyAMsudhI temanI raktapipAsA jAgrata thatI nathI. evAM pramANa padArthavijJAna ane prANIvidhAnA graMthamAM aneka pramANa maLI Ave che. AryazAstra A niyamane barAbara samajI zakyAM che ethI temaNe cetavaNI devAne siddhAMttanI dIvAdAMDI jagAvI kahyuM che ke - na jAtu kAmaH kAmAnAM tu upabhoge naiva zAmyati / haviSA kRSNavarme va bhUyaevAbhivardhate / / (manu) prakaTa thayela kAma e kAmanAnA upaga vaDe kadI paNa zAnta thataja nathI. zAnta hoya evuM jeo mAne che, temanI heTI bhUla che. kemake agnimAM ghInI Ahutio A pavAthI e agni zAnta thavAne badale vRddhine je pAme, te pramANe kAmAgni-viSayAgni paNa bhogarUpI AhutionA pradAnathI zAnta thavAne ke bujhAI javAne badale vRddhine ja pAme che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 jaina konpharansa hairalDa. A siddhAnta A satya A zAstravacananuM mUlya AgaLanA AryadharmavIrethI kAI ane jANyuM nhotuM; ethI te viSayanA cinhanane paNa mahAdeSarUpa gaNIne biskula avakAza detA nahi. divasa rAta abhyAsa karatA avakAza maLe tyAre praNavano japa karatA. rAtrimAM jyAre AlasyanuM prAbalya vadhe ane nidrAnA saMdezA AvavA lAge tyAreja pathArI para paDatA ane paDayA ke turata zAnta cittathI suSuptimAM lIna thaI jatA. e nidrA paNa divasanA pUratA parizramane lIdhe svapnanya, zAnta ane sukharUpa AvatI. rAtrinA be kalAka bAkI hoya tyAM teo pathArIne parityAga karIne bhagavarbhajana, adhyayana athavA zrITarmaraNamAM cittane parovI detA. tyAra pachI zauca, snAnAdi nityakarmothI paravArI pAchA potAnA svAdhyAyamAM joDAtA. alpa AhAra ane alpanidrAnuM mukhya prayojana eja che ke, tethI Alasya-pramAda-becenI-beTI vAsanAo-kutarka ke nidrAkAle svapnAo nathI AvatAM. ane dhika sUnArA ughaNusIne temaja prAtaHkALamAM sUI rahenArA ALasune avazya kharAba svapna Ave che. vadhAre nidrA karavAthI jaDa-sthULa zarIramAM sUkSma zarIra zAMta rahI zakatuM nathI; tethI temAM mana aneka tarkavitarkanAM jALAM guMthavAnuM kALIAnuM kAma cAlu kare che. hRdayamAM bramanuM vRkSa ubhuM thAya che. mATe vahelA uThI zocAdithI paravArI, pAMca sAta dANA mAlakAMkaNunAM moMmAM nAMkhI, pitAnA kAryamAM lakSa lagAve che. kharAba-viSayavardhaka prANI padArtho tarapha najara karatA nathI, te vicAra karatA nathI, tevI vAto sAMbhaLatA nathI. vRtti ke smRtine e dizAmAM kadipaNa deDAvatA nathI, paraMtu niraMtara brahmanA dhyAnamAM mana rahyA kare che, temane kAma kyAMthI spazI zake? meha kema bhamAvI zake ? mAyA zuM satAvI zake? ane svapna sRSTinuMmRgajala kema DubAvI zake ? AvAM ugra mabaLa, pavitra vartana ane saMsargapariyAganA baLathIja Arya brahmacArIo jagatanI bajAramAM bhAratanI kiMmata kehInura jevI karAvI gayA che. AvA bhAganA avalaMbanathI ja teo navanidhi ane aSTasiddhi meLavI cukyA che. AvAM avicalita vrata niyamathIja bhagavAna tIrthakara, AryazAstrakAra, darzanakAra ane RtikAra, tama, kaNAda, pataMjali, vyAsa, vAlmikI Adi mahAna RSi, vedAMtapracAraka zaMkarAcArya ane bodhamata pracAraka kapilamuni-gotama buddha, evAja ugravartanavALA hemacaMdra sUri, balabhadra suri ke jayavijaya A jagatamAM zAzvata jaya meLavIne dharmanA pavitra mArgane potAnI nimaLa prabhAthI prakAzita karI gayA che. ane eja mArga che ke jenA avalaMbana ane anusaraNamAM ja bhAratane punarUddhAra-tenA dharmone jIrNoddhAra, tenAM bALakonuM punarUchavana ane tenA jJAnane punaH5riSkAra samabhAve samAI rahyo che. Aje e manonigraha vinA hidanuM hANa asthiratAnA mahAsAgaramAM jhokAM khAtuM, vRtti vAyunA vaMToLiyA para caDIne viSayanI bArImAM cakakara khAtuM, adharmanA vinAzakAraka kharAbApara athaDAvA lAgyuM che. dhaDAdhaDa lAgatI pavananI jhaDIothI sakhata patharanA vadhAre saMkhta khaDakano bahAra nIkaLelAM jaDabAMomAM e vahANa pachaDAya che, athaDAya che. tenAM pATIAo eka pachI eka bhAgIne khasI javA lAgyAM che. temAM thaIne pANInAM tephAnI majAo vahANamAM dhasavA lAgyAM che ane mRtyuzadhyApara paDelA manuSyanI peThe e vahANa paNa "o dukhyuM ! cAlyuM !" thaI rahyuM che. Atmapriya, dharmapriya, zraddhAkiya pravAsI vIrAo ! e bharadariye DUbatAM vahANane je bacAvavuM hoya ane A bhavasAgarane pele pAra je sahisalAmata utaravuM hoya, to upara darzAvelA
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane vijayane mahAmaMtra. 277 mArgamAMthI nizcayanAM navAM pANI saMgrahI A tamArA astavyasta thatA vahANane jaDe, tene daDha ane majabuta evA saMyamanA khIlA lagAvo. saMgaparityAganAM tenI banne bAjue trAMbAnA patrAM cheka taLIAM sUdhI ThokI do ane zraddhAnA zaDha haDAvIne pazcima cheDI pUrva dizA tarapha AgaLa vadhe. kharAbAnA mArgamAMthI pAchA vaLo. pachI jUo ke ghaDaghaDATa karatuM tamAruM vahANa mekSabaMdarane kinAre kevuM tvarAe jaI pahoMce che? pachI jUo ke, tamArA vijayanA DaMkA digaMtane bhedIne zrI paramAtmAnA caraNasUdhI jaI pahece che ke nahi? zAstra, dharma, ke tatvajJAnanI najare jotAM duniyAmAMnA badhA mata saMpradAya, A sAdhanane ja sarvottama sAdhana kahe che. temAM paNa tarka, vicAra, darzana, AlecanA ane maLyapradhAna prAcIna AyazA, vedamata, jenamata ane baudhamatanA siddhAMtamAM te mane nigraha-maneyane ja mAnavanI mahattA ane mekSamaMdiranA dvAramAM pesavAnI kaLarUpe varNave che. mana iva manuSyanAM vA vaMdho baMdhana, sukha ane duHkha e badhAMnuM kAraNuM mana ja che. manane charyuM tyAM, mekSa, mahattA, sukha, saMtoSa ane AnaMda che. manathI chatAya tene duHkha-Aphata, taraphaDATa, laghutA, ciMtA, naraka ane baMdhana che. mATe eka zikSaNamAM pAchA paDanArA, zakita, smRti ane samajazakti gumAvI beThelA vidyArthIo ! vakIlAta, DAkTarI, ijanerI ke AIsalAIna jevI yunivarsITInI koI uMcI jJAnazAkhAne pakaDIne adhavacce laTakI paDanArA athavA vAraMvAra niSphaLa nivaDanArA e yuvake! divasarAta dhaMdhAmAM aMdha thaI doDAdoDI karavA chatAM jazane badale jutiyAM khAIne nirAzAnI khAImAM haThanArA e javAmardo ! dharma-artha-kAma athavA mokSanI koI paNa lAIna pakaDI IzvaranI divya yunivarsITImAM abhyAsa karI karma devatAnA kuThArAghAtathI vAraMvAra nApAsa ane nirAza thanArA e mAnavabaMdhuo ! A lekamAM ke paralokamAM, samAjamAM ke rAjakAjamAM, vyavahAramAM ke paramArthamAM, dharmamAM ke karmamAM, dhanamAM, tanamAM ke manamAM athavA e sarvathI eka evA sarvottama AtmAnA pradezamAM AgaLa vadhavuM hoya te satsaMgathI, asasaMganA tyAgathI temaja abhyAsa ane vairAgyathI mana upara rAja calAvatAM zIkhe; manane tamArA para rAja karavA na de. mana e hAthI che. tenA para abhyAsanA aMkuza ane tyAganI aMbADI vaDe savAra thaI saMsAra saMgrAmamAM AgaLa vadho. jaya tamAro che; kemake maMgalAcaraNamAM ja tame manane charyuM che. manane jItanAre achata kahevAya che. mATe daDha prayAsa karI. niyamita jIvana gALI, dharma-karmanuM pAlana karI, paropakAranI derI hAthamAM dharI, sarvane pitAnA sarakhAM ja samajavAnI abhedabuddhimAM-AtmAnubhavanidhimAM uMDA utarI, manane chate. bhAIo ! manane charyuM ke tame jagane jItI gayA ema nakkI mAnaje. mana karyuM teNe saghaLuM sAdhyuM ! caraNe prakRti mUla khaDI re; deza vizeSa jItyA thakI zuM thayuM? mana na chatAyuM te dhULa paDI re! AthI vizeSa zuM? sarvane hitaciMtaka, jana saMghane dAsAnudAsa dIna-vasaMta,
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 - phreina karansa haira9. ka strIonuM jIvana. --- - - lakhanAra-rA. rA. bhegIMdarAva 2. diveTiyA bI. e. prastAvanA "strI, purUSanI aganA che, strI vinA gRha nathI. rAjya nathI. strInI unnati vinA dezanI unnati azakya che" e siddhAnta jANyA pachI emanuM jIvana utsAhabharyuM AnaMdabhara upayogI na karIye te deSa kene? A lakhane udeza-Azaya jena badhuonA gRhajIvana vadhAre AnaMdanirbhara, zAntiprada bane eja che; jenetaranI TIkA ke AkSepa nathI ane eja vRttithI vaMcAze evI AzA che. kanyA-sAmAnya rIte jainamAM kelavaNI-hemAe strIkeLavaNI muddala nathI. purUSavarga-yuvAna vargane vidyA pratye bhAva vadhato jAya che ane AnuM pariNAma e Ave che ke ghaNIvAra yuvAna varganA gRhajIvana asaMtuSTa nivaDe che. mULa hiMdu saMsAramAM koNa jANe kema putrIjanma eTalo halake manAya che ke bAlyAvasthAthI ja kanyAo pratye emanAmAM uttama guNonuM pratipAdana karavA ochuM lakSa apAya che. mULa mAtA ajJAna-pitA vyApAra rojagArane aMge ane kAMIka bAlaka pratyenAM kartavyanA ajJAnapaNAne lIdhe gRhajIvana gALatA na hovAthI bAlaka bAganA kumaLA choDanI mAphaka nahi paNa jaMgalanA vRkSo mAphaka uge che, uchare che, ucherAtAM nathI. muMbAI, amadAvAda, surata jevA zaheromAM kanyAo nizALe jAya che, paNa te mokalavA khAtaraja, dravyavAna dhAre te vidyAne lAbha ApI zake. sAmAnyavarga ghera beThAM tophAna karaze eja vicAre mokale che, tyAre garIba varga gharakAmane lIdhe kanyAne keLavaNI ApI zakatuM nathI. Ama chatAM apAya te paNa aniyamita ane upalakIyAMja. jainomAM dhArmika lAgaNuM vizeSa che, ne te keTaleka darajajo pasaMda karavA lAyaka che; chatAM kahyA vinA nahI cAle ke dharmanA nhAne jaina vidyArthIo abhyAsamAM bahuja aniyamita rahe che. jenI varSamAM sarerAza hAjarI joIzuM te ghaNI ja ochI. jyAM chokarAonI A sthiti tyAM kanyAo aniyamita rahe emAM zI navAI? paraNyA pachI nizALe na javAya e vicAra ghaNAnA manamAM hovAthI kanyAonI keLavaNuM aradheja aTakI paDe paDe che. sadbhAgye zrAvikA zALAo thatAM AmAM kAMka sudhAro thayo che. kelavaNInA abhAve-vAtAvaraNa bahu sAruM na hovAthI purUSavarganI niyamita gerahAja. rIne lIdhe kanyAomAM sArA saMskAra paDatA nathI eTale mAbApanA deSe emane patigRhe zesavuM paDe che. patnI jaina strIo sAmAnya hiMdu strIonI mAphaka ghararakhu, karakasarathI gRha nibhAvanAra-patiparAyaNI hoya che paraMtu no varga-zikSitavargane AthI saMtoSa thato nathI. dravyavAna jene tyAM rasoI mATe bhaTa hoya che. sAmAnyavargamAMja rasoInuM kArya strIo pAse hoya che. keLAvAyelA jaina-jaina yuvAne vyApAramAMja joDAya che ane chUTAchavAyA nokarI kare che. emaNe kAlidAsanI zakaclA, zeksapIaranI pizaA, gevardhanarAmanI guNasuMdarInAM svapna joyAM hoya che eTale emanA gRhamAM evI suMdarIo joIe, paNa lAvavI kyAMthI? kelavaNI lIdhelI na hovAthI vAMcI zake nahi, samajI zake nahi, rItarIvAja, lAjamaryAdA, saMyukata kuTumbane lIdhe pharIharI zake nahI, sAthe laI jaI zake nahIM eTale nirAzA-asaMtoSa utpanna thAya. AnuM pariNAma e Ave ke purUSone sAmAnya rIte gRha karatAM nATaka, sIme
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIonuM jIvana. 27 1411 grApha, pArTI ane chevaTe dukAne bAra-bAra vAgyA sudhI rahe gRha e mAtra hoTela, nivAsasthAna tarIkeja lekhAya. patnIo mAtra vinA pagAranI rasAyaNa kiMvA vRtti saMtoSanAra vyakti lekhAya. strIo-pravyavAnanI strIo motI-sena-hIrA jaDIta ghareNuM paherI devadarzana jAya eTale saMtoSAya. navarAM paDe niMdA ke kuthalI thAya emAM doSa kene? strIonuM AvuM jIvana gaLAvIhAthe karI gRhane AnaMda naSTa karanAra purUSo ja che. kelavaNI ApI pitA, pati tarIkenI pharaja zA mATe adA na karavI? dukAnamAM ajANyA gumAstAne keLavI kema hoMzIyAra kare che? dukAnadhaMdhe paDI gayuM hoya te rAtrI divasa thI kema dhIkate kare che? te pachI ApaNuM strIo jemAM sakreTane pavana nathI, pati teja paramezvara mAne che teo tamAre mATe tamArA eka mIThA bola mATe, hamArA sukha mATe zuM nahi kare? dhaMdhA uparAMtanuM bAhya jIvana baMdha kare, rAtrInA-vAra tahevAre kuTuMbamAM bese-vArtAvida kare, emanAmAM ucca saMskAra pADe, ane ju pachI zuM pariNAma Ave che? ! sahavAranA bajAramAM, bapore bajAramAM, rAtre nATaka, pArTI ke bajAramAM-rajAne dahADe jayAphatamAM tamArI mAtA, hene, hamArI patnIo, tamArI putrI pAse keTalo samaya bese che henuM saravaiyuM kADhe. mULa ajJAna hoya ane pachI sudharavAnA prasaMge-sAdhane hame pUrAM na pADe pachI eo. evAM ja rahe emAM doSa kone? mAtA-pAyaja kAca pachI makAna kyAMthI majabata thAya? Ama ni:satya jIvana gALyuM heya, bAhyajIvanane anubhava na hoya, jagatanI sapATI upara zA zA parivartana thAya che henuM bhAna na hoya, vidhA zuM? sAyansa zuM ? vairya zuM? kartavya zuM? jIvana zuM ? e piteja samajatI na hoya pachI mAtA bAlanAmAM kyAMthI unnata vicAro ANa zake? gharakukaDI jIvana gALavAthI, bAlyAvasthAthI ja nirUtsAhI jIvana gALavAthI zarIra ane mana praphullita na rahe pachI e choDanAM puSpo kayAMthI khIle? vidhavA-ApaNI Arya strIo ne hemAM jenomAM dharmanI vRtti eTalI sacoTa che ke e vRtti strIomAM na hatI te ApaNAmAM Avata ke kema te zaka che. vidhavAonAM jIvana hiMdu saMsAramAM hAlanA bAvArUpa che. vidhavAo pratye pUjya bhAva na hovAthI--emanAmAM jJAna na hevAthI kuTuMbamAM kaleza ane duHkharUpa thaI paDe che. savArasAMja maMdiramAM-gharakAma ane vArtAvinodamAMja jIvana jAya che paraMtu A vidhaviAomAM sArA saMskAravaDe emane emanA kartavyanuM bhAna karAvavAmAM Ave te narsIgaesozIezananI, strIzikSakanI, bALake upara ucca saMskAra pADanAranI-dharmopadezikAnI-yuvatio temaja kanyAone gRha keLavaNuM ApanAra lAgaNIvALI mAtArUpa AdheDa strIonI jarUra rahe nahI. paNa e kyAre? kanyA ane putramAM taphAvata jAya, mahAtmAo paNa strInAja peTe janmyA hatA mATe strIo pUjanIya che. strIone jeTalI halakI rAkhIye chIe teTalI ApaNI halakAI che ema mAnIe, kanyAne yogya vidhA ApIe, patni tarIke ApaNe emane jIvanamitra gaNI emanI sAthe vadhAre sahavAsamAM AvI, gRhajIvana gALI emane ApaNI sAthe ApaNA jevAM karIe-emanAmAM utsAha-AnaMda-reDIye e mAtra viSayavAsanAnuM sAdhana nathI paraMtu eka jarUranI vyakti che--ApaNe teija chIe ema mAnIe tyAre, vilaravilA sAMTAkrujha.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kanpharansa heralDa. neminAtha catuSpadikA. rAjimatino sakhI sAthe saMvAda. . prAcIna gujarAtI sAhityano namuno. sohaga suMdarU ghaNayanuM, sumaravi sAmiu sAmalavanuM sakhi pati rAjala caDi uttariya, bAramAsa suNi jima bajariyA, nemikamara sumaravi giranAri, siddhI rAjala kannakumAri che AMkiNI che zrAvaNi saravaNi kaDuyaM mehu, gajaI virahiri jhijhaI dehu, vijaju jhabakaI rakhasi jeva, nemihi viSNu sahi sahiyAM kema ? sakhI bhaNaI samiNi mana ri, dujaNa taNuM bha vaMchita pUri, gayau nemi ta6 viNauM kAI, achaI anerA viraha sayAI. balaI rAjala ta ihu vayaNuM, nathI nemi samaM vara raNa, dharaI teju gahagaNa savi tAva, gaNi na ugaI diNaya jAva. bhAvi bhariyA sara piDakhevi, sakasaNa roI rAjala devi, hA ekalaDI mAM niradhAra, kima uSi (khi) karaNasAra." bhaNaI sakhI rAjala mana rAI, nIrU nemi na apUNa hei, siMciya tavara pari palavaMti, girivara puNa keDa DerA hRti. sAcauM sakhi vari giri bhijavaMti, kimaI na bhijaI sAmala kaMti, ghaNu varisaMI sara phudaMti, sAMya paNa ghaNuoha DuliMti. Aso mAsaha aMsu pravAha, rAjala milhaI viNu naminAha, dahai caMdu caMdaNa hima sI6, viSNu bhattAraha sau civarIu. sakhi navi khIne nemihi resi, mana ApaNu pa6 tauM khaya nesi, chaNi dikhADi6 pahilauM chehu, na gaNika aThuM bhavaMtara ne. nemi dayAlU sakhi nirasa, kIjaI ugrasiNa Upari resu, pasuya bhAvi mUkau vADu, mujhu priya sarisa kiyau vihADuM. kattiga kitti gau gaI saMjha, rajamati jhijhiu huI ati jhaMjha, rAti divasu a7I vilavaMta, vili vali dayakari dayakari kaMta. nemi taNI sakhi mUki na Asa, kAyara bhagau so gharavAsa, imaI isI sanehala nAri, jAI ke aMDavi giranAri. kAya. kima sakhi nemi niNaMdu, jiNi riNi cittau lakhuM nahiMdu, kurai sAsu (bhu?) ja aggali nAsa, tAva na milhauM nemi hi Asa. 13 magasiri bhagu pAI bAla, iNa ghari pabhaNaI nayaNavisAla, je ImelaI nemi kumAra, taruNuM velavahauM savi vAra, 14
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAtha catuSyadikA. 18 evuM kadAgrahu ta sakhi mihi, karisi kAI tiNi mihi hihi, maMDi caDAvika je kiramAli, he he ku karaI TahaNa kAli. a bhava sevi sakhi bhaI nemi, tasu mAha kima na karami, avaganesaI jaI bhaI sAmi, lagI achisu te tasu nAmi. pisi resa savi iMDivi nAha, rAkhi rAkhi bhAI mayaNaha pAha, paDaI sIuM navi ramaNi vihAI, lahiya chida savi dukha abhAI. nemi nemi tU karatI muddhi, juvaNu jAI na jaNi si suddhi, purisa rayaNa bhariyau saMsAru, paraNi anerau kuI bhattAsa. bhalI tauM sakhi kharI gamAri, vari achataI nemi kumAri, anU purisu kuI appaNuM naDaI, gaIvarU lahiu ku rAsabhi caDAI mAha mAsi mAcaI himarAsi, devi bhaNaI bhaI priyalai pAsi, taI viNu sAmiya dahaI tusAra, nava nava mArihiM mAraI mAru ilDa sakhi reIsi sahu atri, hatyi kijAmaI gharaNuu kanni, tau na pati jisi mAharI bhAI, siddhi ramaNi rattI nami jAI. kiMti vasaMtaI hiyaDAmAhi, vAti patI jau kimaha lasAI, siddhi jaI ta6 kAti bIha, sarasI jA utA ugrasenuM dhIya. phAguNa vAguNi panna pataMti, rAjala dukhi kitaru rayaMti, garbhei galivahauM kAI na mUya, bhaNaI vihaMgala dhAraNi dhUya. aMjiu bhaNiu kari sakhi vimmAsi, achaI bhalA vara mihi pAsa, anurAkhi medika jau navi hRti, dhRhiya suhAlIki na rUccati. maNuha pAsi jaI vahilau hoI, nemiti pAsi tatalau na koI jaI sakhi varauM ta sAmala dhIru, ghaNuM viSNu piyaI ki cAku nI. cetra mAsi vaNasaI paMguraI, vaNi vaNi koyala TahukA karaI paMcabANa kari dhanuSa dharevi, vejhaI mAMDI rAjala devi. juI sakhi mAtau mAsu vasaMtu, phaNi khilijaI jaI huI kaMtu, ramiyaI nava nava kari siNagAra, lijajaI chaviya juvaNa sAru suNi sakhi mAniu mujha paricayaNa, navi uvarithiu baMdhava vayaNuM, jau paDivannaI suI nemi, chaviya juvvaNu jalaNi jalemi. vasAhaha vihasiya vaNarAI, mayaNa mitu malayAnila vAI kuTTira hiyaDA mAjha vasaMtu, vilavaI jala piMiu kastu sakhI dukha vasariyA bhaNuI, sabhali bhamarau kima saNasuI, dIsa paMca thiru jevANu hoI, khAu piu vilasau sahu koI ramaNi pasaMsaI rAjala kanna, chaha kaMtu vasi te para dhanna, januM pri ina karaI kimaI muhADi, sA hau Ikaja bhuMDa nilADi. ji viraha jIma tambaI sUra, ghaNA vigi susiyuM nahi pUra, A piki liu caMpaI vidhi, rAjala sudhI neha hilli
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 jaina konpharansa haeNralDa, mUchI rANI hA sakhi dhAu, paDiyau khaDai jevaDu dhAu, hariya mukhya caMdaNu pavaNehi', sakhi AsAsaI priya vayaNehi bhaSTa deva viratI saMsAra, Dikhi khi mai jAva sAra, niya paDivannauM prabhu sabhAri, mai lai sarisI gaDhi girinAra. AsAha diDhu hiyarUM karevi gajju vijDa savi avagantevi, bhaNu vaNu ugraseha jAya, karisu dhammu sevisu priyapAya. miliu sakhI rAjala pabhaNati, ciya jema nami riya khaMti, augIrtya sakhi jhaMkhi mana Ala, tapu dohillau taM sukumAla. aThe bhava vilasiu priyaha pasAI, kimaI jIvu sakhi ! sakhaha na AI, hiva priya sarisa jIvaya maraNa, Izubhabhava paravinami jI saraNu. adhika mAsu savi mAhi kiraSTa, haritu kerA guNu aNuharai, milivA priyau khADuli haya, sau mukalAvika ugraseNu ya. paMca sakhI saI jasu parivAri, priya UmAhI gaI girinAra, - sakhi sahita rAjala guNarAsi, leI dakha paramesara pAsi. nimmala kevalanANuM lahevi, siddI sAmiNi rAjala deva, rasiMhara paNavi pAya, khArai mAsa bhaNiyA bhaI bhAya. 33 34 35 3' 319 38 35 40 zrI vinayacaMdra sUriSkRta zrI neminAtha catuSpadikAH : ' A 40 padmanI 'rAjImatI ane tenI sakhInA saMvAda rUpamAM ' nAnakaDI copAI che te prAcIna gujarAtInA namUnArUpe che. kartAnuM nAma caupAinI aMdara nathI, paraMtu lakhelA pustakamAM lekhake caupAnI aMtamAM ' zrI vinayacaMdrasUrikRta neminAtha ctusspvijJA' A pramANe lakheluM hovAthI, koi vinayacaMdra nAmanA pa MDite banAvela che. ema spaSTa jaNAya che, temanA gurUnuM nAma athavA gapatinuM nAma * ratnasiMha sUri ' hatuM ema 40 mAM padyanA rayasiMhari paNamavi pAya A trIjA pAda uparathI jaNAI Ave che. e sivAya teo kyA gacchamAM ane kyAre thayA ? ' e zaMkAnuM samAdhAna sAdhanAbhAve thavuM muzkila che, chatAM eTaluM teA lakhelI prati uparathI mAlama paDe che ke 14 mI sadInA pUrvAmAM athavA enAthI paNa pUrvenA kei samayamAM A caupAi racAi che. kemake je pustakamAM mhane A ceApAI maLI AvI che, tenA aMtamAM "saMvat 1353 bhAdravA zudI 15 ravA upakeza gacchIya pa. mahIcadraNa likhitA pu" A pramANe lakheluM hovAthI saMvat 1357 nI pUrva nA kAi paNa samayamAM enI racanA thai esvataH siddha che. J. S, (Patan) * bIjI sAhitya-pariSadnA vidvAna prabhukha zrI kezavalAlabhAI dhruvanA " pahelA yuganI bhASAne apabhraMza ke prAcIna gujarAtI nAma ApavuM ghaTe che. A kathana pramANe. ,
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ navA bAlakane navA visTine- ' 1 hasa bAla sakhe! navanIta mukhe nava nAjuka ne madhurA vadane madhu hAsa hasI nava rAsa racI zizu bAla priye! kamanIya banI ! - tava janma bha, zubha ghaDIe muja gRha ugyo ravi hATakane, kula tAraka tuM ! muja bAlaka tuM ! rasamAM ja ramI rasathI vadha tuM!- pajave, gliDave, kudI kudI dhase, tuja mAta taNuM mRdu aMka vize tuja bhAta vadhe aLage--dura re kara mastI nahiM, raDavuM paDaze. - hiDamAM tujane jarI mAra paDe raDavuM ja tune jarImAM ja game tuja bhAta vadhe "raDa-nA-raDa-nA rahI jA-rahI jA-nahiM mArUM have"-- rasabAla navA ! tuja bhAta hane dararoja ane ghaDIe ghaDIe cuMTI jema khaNe tuMya tema raDe rasa bAlaka toya tuM tyAMja rame- tuja prema ati tuja mAta vize; nakI bAlakanI ramate nirakhI prIti mAtanI je rati vahAla kare prati te zizu hAla kare nahi zuM?- dharUM meda ghaNA ! karUM prIti hade navInI adhikAdhika nita Ure. muja bAla sakhA ura Ava sadA, ' ramavA-ati heza grahI kudavA- 6 7
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jaina kaeNnpharansa heralDa. tuja hAnakaDuM ! tuja hAla bharyuM tuja ardha mIcyuM! tuje ardha laTuM aNuvikasa zuM . madhuruM mukhaDuM mujane ja gamyuM ! uraneya rUchyuM - zizu bAla rame ! priya ja rahe ! sukhamAMja vo! rasathIja vadhe ! nija gRha vize amI neha jije saune zubha de! pitune priya ho ! muMbaI, 27 julAI 1812 ramaNIyarAma govardhanarAma tripAThI. - - - vidhavA bahenane AzvAsana. . zirane mukuTa AdhAra prANataNe gayo ! uDI gayo ! priya bahena! A tuja deha chavo nirasa ne niSphala thayo. zokA thaI AMsuM jhare, A jagata zunya thaI gayuM, vahAlAM bicArAM ApanI sthiti joI kahe "A zuM thayuM? je divya nirmaLa dehadhArI phUla bhUSaNa vIra hatA, je hRdayabaLathI snehI daunane visAmo ApatA, je anyanAM duHkhe dubhAI duHkha pheDI nAMkhate, te sthaMbha svarge saMcaryAthI zeka dilane cIzta. janmabhara je sAlatAM duHkho ghaNuM AvI paDe, paNa dhairyavALAM vedatAM samabhAvathI te nA paDe, zata lAkha AdhAta bhale A udaya-kuMdanane ghase, nahi Artaradra kRdhyAna karavA tenuM mana te zodhaze. AMsuM mahIM je je bhalI ! zuM duHkha-DuMgara zIkhave? A AtmamaMthanamAM bharyo kalyANasAgara ghughave, bhAvI hatuM te te thayuM, ghaTanA junAM karmo taNI, zRMgAra che nahi dInatAmAM, jA prabhubhaktibhaNI. tuja saMtati saMbhALaje, pyArAM gaNuM tuM pALaje, e devanAM bAlakabhaNI, tuM divyayana nihALaje, paramArthadaSTithI anerI sevanA dila dhAraje, A badhune tenI prasAdI ApI zaka nivAraje. gata te the gata tuM thaze, mArI gati paNa tehavI, te pUjya zubhagatimAM gaye, ApaNu badhAne zedhavI, bApu! raDaye zuM thaI jaze, zreye ghaNerAM sAdhavAM, je kRtya tenAM, te thakI, jAzuM prabhune bheTavA.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 285 * jaina, (lekhaka:-muni mahArAja zrI cAritravijyajI-mAMgarela ) . A viSayanI zarUAta karavA pahelAM duniyAM ane tenI paristhiti tarapha lakSa ApIe te samajAze ke, bhinna rUcinA manuSya bhinnatAmAM taNAtA najare paDe che. eka bIjAnI bhinnatA eka bIjAne prahAraka, ke upahAsyAspad athavA te kalahotpAdaka thaI paDe che. vicAranI vibhinnatA vicAra karatAM aTakAve che, AgrahI banAve che, ane pitA tarapha bIjAone kheMcavA lalacAve che. ghaNIvAra AvI paristhitimAM taNutAM manuSya AgaLa vadhI zakatAM nathI, tatva nihALI zakatAM nathI, ane te koI vidyArthi-umedavAra nIkaLe te tene madIrAmattanI mAphaka bhAna bhUlI, aticArI banI, praharavA-parAsta karavA-chevaTa vagevavA leke dhasI Ave che; temaja pitAnA hadayapaTamAMnI junI purANI, jarjarIta, nirmAlya aMdhazraddhAnI durgadhane bahAra kADhI, yathArtha ane satyasugaMdhane dabAvI de che, lekone tene upayoga letAM aTakAve che, bhaDakAve che, ane pitAnA jevA durAgrahI banAve che. AthI ghaNe bhAge satya chupAyeluM rahI jAya che. jANatAM chatAM tevuM satya prakaTAvavAmAM upalI bIne daSTi AgaLa tarI Ave che, ane tethI ghaNuM tatvavettAonuM mana ghaNIvAra nirbaLa bane che. AvAM kAryomAM pitAnI sattAnuM prabaLa na hoya to tevA adhIkArIo, sattAdhIzo, rAjAmahArAjAone uzkerI satyazodhaka ane satyaprakAzakone, rAjyadaMDa-adhikAra zikSA karAvI dabAvavAmAM Ave che. A vAta gatakALanA iti (itihAsa)mAMthI paNa puravAra thAya che. A Teva AryAvartamAM nahi, balake, ghaNAbhAge dareka dezomAM anubhavAyela che; paNa je kArya manuSyazakti-manuSyabaLa nathI karI zakatuM, te kArya jamAne karI zake che. jamAnAnI pragati je ke, bIjA saMjogone laIne, unnatinA zikhara tarapha thAya che, te paNa ApaNe kahIzuM ke tevA saMjogonuM sevana paNa jamAne ja zIkhave che. bIjI rIte "saMjogethI utpanna thaela eka jAtanI samaSTibhAvanAne "jamAne" kahIe, te te paNa anucita athavA agya nahi gaNAya. vartamAna jamAne zodhakhoLane, satya samajavAnuM che, je vartamAna jamAnAmAM vicaratA manuSyonuM vartana siddha karI Ape che. eka tarapha vyAvahArIka-vaidezika keLavaNIne laIne, samajyA pachI ja hA pADavAnI paDI gaela TevavALA sAkSarene nihALI, junI AMkhe jonArA tevAone uddhata, avivekI, zraddhA hina kahe che; kemake teo vagara samajaNe hAe hA pADatA nathI. AvA sAkSane mATe kharI rIte mAna dharAvavuM joIe. jeo samajI zake che, ane samajyA pachI ja svIkAra kare che, te ja svIkAra chaMdagInA cheDA sudhI TakI rahe che. jeo lAjathI ke zaramathI hAmAM hA meLavI vartana kare che teo potAnA vicAramAM makkama rahI zaktA nathI, kemake jyAM pite pitAnA vicAra zuM che te oLakhatA nathI, tyAM makkamatA zAnI? ane kemAM heya? AvAo karatAM te zraddhAvinAnA paNa samajatAM samajI zake, yuktiprayuktio karI zake, zaMkA samAdhAnanuM svarUpa jANI zake, tevA manuSyo so darajajo sArA che. jyAre tyAre paNa samajavA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa heralDa adhikArI te ja hoI zake che. samajaNa e eka evI asara che ke teno paTa hRdaya upara je devAyo che te pachI te hadaya upara bIjI asara ceTavA de nahi, ane hRdaya hadayavAnane pitAne thaelI asara mujaba vartavA pharaja pADe che. duniyAmAM koI paNa manuSya aMta:karaNanI IcchA vinA svataMtra AnaMdamayI pravRtti karI zakatuM nathI. hadaya virUddha keIpaNa dabANathI je kAMI karavAmAM Ave che, te tyAM AnaMda nathI, ane tevA vartanane anubhava hadaya vedata nathI, paNa dhIkAre che. bhedo vikalpane janma Ape che; vikalpa vikaLatA pedA kare che. vikaLatAthI bhAna bhUlAya che, ane tethI manuSyajIvana bagaDe che, naSTaprAya thAya che. abheda, ekavasaMpAdaka che, ane tyAM vikalpane virAma che. jyAM vikalpAbhAva, tyAM ja jJAna che ane jyAM vikalpa, tyAM ajJAna che. game teTalI apekSAo svIkAre, paNa ekabIjI apekSA, ekabIjIne mukIne adhurI samajaNa gaNAya che. kahenArA pitAnA bacAvamAM, ane pitAnI uttamatAne ullekha karatAM vade che-lakhe che ke, "ame A apekSAe A vAta svIkArIe chIe. tame je apekSAe tamArI mAnyatAmAM magarUra che, te apekSA amAre mAnya nathI. tamArI apekSA karatAM amArI apekSA zreSThatama che." AvI rIte sApekSaziromaNI banIne ekabIjAnI apekSAthI judA paDatA, ane ekabIjAnI apekSAne-mAnyatAne praharatA jyAM najare paDe che, tyAM teo apekSAnI mAnyatAmAM chetarAyA che, ane chetarAya che. apekSAne artha e nathI ke ekabIjAe ekabIjAthI judA paDavuM paNa apekSA, e zIkhave che ke eka bIjAnI belavAnI ke samajavAnI matalaba dekhAvamAM-vartanamAM ekabIjAthI judI hovA chatAM eka ja lakSyane lakSIne vartavuM. A samajaNa sApekSatA siddha kare che, paNa upara lakhI gayelI apekSAmAM sApekSatA nathI, paNa zatrutA che, jene laIne tevAonI samajaNa ke mAnyatA " A sApekSa che" ema kahevuM e mRSAvAdanuM sevana karavA jevuM che. AnaMdaghanajI mahAtmA anantanAthajInA stavanamAM kahI gayA che ke - vacana nirapekSa, vyavahAra juThe kahyo, vacana sApekSa, vyavahAra sAce. jyAM vacanamAM apekSA che tyAM vicAramAM apekSA hovI joIe. vicArapekSA vartanamAM rahevI ja joIe. jyAM A samUha hoya tyAM samUha chatAM bheda nathI, ane samUha chatAM jyAM bheda che-vivAda che, tyAM vacanasApekSatA-vicArasApekSatA-vartana sApekSatA nathI; bhalene pachI pitAnA manane phosalAvavA tevAo tema mAne. vastutaH temanuM vartanaja temanI mAnyatAnuM khaMDana kare che. judIjudI jAtanA khAtAonI banelI khAtAvahInAM saravaiyAM cheTA naphAnAM game tevAM hoya, paNa dareka saravaiyAne AdhAra upakhAtAnA eka saravALA upara rahe che, ane te saravALAnA parINAme ja kheTa agara lAbhanI samajaNa svIkArAya che. bhinnabhina svabhAvanI ane svAdanI vanaspatione ekatra karI vaidya guTikA banAve che, te guTikAne amukarogapratighAtaka eka svabhAva bane che. temaja tIkhI, kaTuka, madhura, Amsa vagere bhinna rothI banelI rasavatI, eka nUtana svAdane arthe che. AvAM aneka daSTAMtathI ema paNa
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina.. 287 mAnavAne sabaLa kAraNa maLe che ke, bhinnatAne jo susthAne yAjavAmAM yAjaka potAnI kuzaLatAneA sadupayoga kare, te tyAM bhinnatA TaLI, aikyatA AvI maLe che ane te hitAvaha thai paDe che. tema vidhiniSedhanA temaja bhinnApekSAdarzaka zAo sthULa dRSTithI athavA tA bahu dRSTithI upalaka upalaka, vAMcatAM, je zAstromAM ekabIjAthI virAdha najare bhAsatA hoya, teja zAstrone vizALa dRSTithI vAMcanAra ekakhIjA zAstrAnI sAMkaLanA mADA, je chuTA chuTA rahelA, tene ekabIjA makoDA sAthe, jo pAtAnA buddhikauzalyanA sadupayogathI cAje, teA bhinnabhinna zAstranI eka sAMkaLa banI jAya. bhinnatAmAMthI abhinnatA zeAdhI kADhavI, athavA te| bhinnatA, e abhinnatAne siddha karanAra eka uttama sAdhana che, ema samajAya, te bhinnatA TaLI abhinnatA sarvatra prasarI rahe, e niHsa Mdeha che. zAstro varAdhI nathI, zAstramAM vireAdha nathI, paNa jo virAdha hoya te te mAtra dRSTinA che. satyane satya tarIke, asatyane asatya tarIke, AgrahI lakhANane AgrahI lakhANa tarIke, nirapekSa ekAntane te rUpe, sApekSa anekAntane tathAprakAre jo samajavAmAM Ave ane zeAdhI kADhavAmAM Ave teA, dareka zAstromAMthI dareka zAo vAMcatAM haiya, upAdeya, ane taiya e tripuTIne upayogamAM lai vartatAM, koI paNa vAMcakane koipaNa zAstra ahitakartA hoya ema lAgatuM nathI. vidvAnone mATe kharI rIte amuka dharma e amArA dharma che" ema kahevA karatAM "amArI zeAdhakheALanA pariNAme amArA vicAra| teja amArA dharma che" e mAnavuM vadhAre zeAbhAspada che. A lekhanA prAraMbhamAM ATalI lAMbI prastAvanA karavAnA hetu mAtra vadhI gaelI bhedatruddhi ja che, ane vartamAna kALanA keTalAeka ananukaraNIya prasaMga che. pUrva kALamAM eka evA uttama pravAha pracalita hatA ke je kALamAM game te vidvAna, game te siddhAMta athavA peAtAnA vicArone pustakAra! agara vacanadvArA jAhera kare, tA, te jo sa MpradAya virUddha, dharma virUddha, zAstra virUddha hoya, ema khIjA vidvAnone khAtrI thAya teA tene mATe e prakAranA mArgo svIkArAtA hatA. eka aa lokAnI jANa mATe tevA vicArAne zAstrAdhAre, sapramANa yuktipuraHsara khaMDana karI ane satya zuM che te darzAvatA hatA. khIjo mArga e hatA ke vidyAneAnI sabhA karI, adhyakSa nImI, sAmAsAmA potapotAnA kathanane siddha karavA, sapramANa vivAda karatA hatA, ane tene aMte nirNaya thAya, te satya manAtA hatA. hAlamAM A banne mArganA Adara karavAmAM prAyazaH maMdatA jovAmAM Ave che. eka vAra dhAro ke amuka sapradAyanI athavA amuka vyaktionI sAcI bhUla hoya, temanuM kathana zAstravirUddha hoya, tApaNa tene amuka gAlipradAna ApI, nirakSarAnA samUhone uzkerI, agara samajAvI sAMpradAyika zikSA karAvavA, prayatna sevavA, te ucita nathI; kemake, tene laIne keTalAeka vidvAne-taTasthA zaMkAzILa rahe che, ane satya jAheramAM AvatuM nathI, temaja nirNaya thatA nathI. AvA pravAhamAM keTalAekA peAtAnA dveSanI saphalatA karavA mATe yathA lekhakA ane satyavaktAene dabAvavA mATe potAnI prapaMcajALamAM nirakSarAne sAvI, phAsalAvI, ayeAgya carcA ubhI kare, ane tethI satyane satyane nyAya na maLI zake, ane asatyane pravAda vistArane pAme, e saMbhavita che. AvI pravRttimAM satyAMza hA, athavA asatyAMza hA, paNa te pravRttinA pravartakAmAM niHsattvapaNuM che ema siddha thAya che, AvA vartamAna kALanuM vahana amuka aMze dRSTipatha paDe che, bIjI taraph pramANu kase
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa haeNltha TIe kasAyelI vArtA mAtra svIkAravI, e pradyASa Adhunika vidyAneA taraphathI thaI rahyA che. AvA dvidhAvartanavALA jamAnAmAM satya batAvavA pahelAM keTaluMka lakhavAnI AvazyaktA A lekhake svIkArI che, ane tene aMge ja zarUAtamAM keTaluMka lakhavuM paDayuM che. 288 mULa viSaya jaina che, je zabda nirUpAdhika aviziSTa che. jayAM agara jemAM AvuM jainatva hoya, te pavitrAtmAnuM aMtaHkaraNa paNa nirUpAdhika ane aviziSTa hovuM joie. evA jainane ja jaina tarIke kahevA e sarvathA ucita che. hAlamAM keTaleka aMze, tethI viparIta jovAmAM Ave che. ameA jaina ie ema koi vyakti taraphathI kahevAmAM Ave, tyAM tarataja zrotA taraphathI prazna ubhA thAya che ke, tameA kevA jaina che ? tyAM uttaramAM upAdhi-vizeSaNanuM puMchaDuM vaLagADI pote potAne eLakhAvavA taiyAra thAya che ke, ame amuka jAtanA jaina chae. A sAdhAraNa dIlagIrInA viSaya nathI ? jaina banavuM, jaina tarIke peAtAne eLakhAvavuM, ane bIjA jainothI judA paDavuM, ke te jaina ame nathI, te kevI vAta ? jaina zabdano artha eTalAja thAya che ke, "jina-rAgadveSa vijetAnA mArga svIkAranAra" te jaina. jenA mArgamAM rAgadveSa jItavAnA ja mukhya uddeza che, ane je mArgane svIkAranArAomAM rAgadveSanI maMdatA ja upalabdha thavI joie, temAM jo tenI ja vRddhi nihALavAmAM Ave, ekabIjA ekabIjAthI bhinna banI, ekabIjAne peAtAnA pratipakSi tarIke gaNe; te tevAone nirUpAdhika jaina zabda lAgu thai zaktA nathI. jyAM upAdhi che, tyAM rAgadveSa che; jyAM rAgadveSa che tyAM sAMsAravRddhi che; ane jyAM saMsAravakatA rahelI che tyAM kharUM jainatva kayAMthI hoi zake ? jaina e zabda, dharma"nuM vizeSaNa che. eTale jaina dharma evA arthanA, 'jaina' zabda edha kare che. dharma e koipaNa vibhAvika vastu nathI. paNa AMhI jainadharma e zabdathI Atmika dharma samajavAnA che. jeTale aMze rAgadveSa vinivRtti, teTale aMze meAnA nAza, ane meAha sAthe tathAprakAranA ajJAnane nAza ane jJAnane prakAza thAya che, je prakAza AtmAnA dharma che. tevA dharmane je prakaTAve athavA tevA dharma je prApta kare, teja jaina kahI zakAya. tene mATe tIrthaMkarAe AtmaguNanI sthitinA prakAzakrama mATe cauda sthAnaka kahelAM che. je sthAnakAne, 'guNasthAnaka'nA nAmathI eLakhAvela che; tevAM guNasthAnakAne kramazaH prApta karavAM ane AgaLa vadhatA javuM tene. guNasthAna mArehaNa ' kahevAmAM Ave che. jainapaNAnI zarUAta caturthAM guNasthAnakathI thAya che; kemake guNasthAna cauda che, jenAM nAma nIce mujaba cheH-- ** (1) mithyAtva guNasthAnaka (2) sAsvAdana guNasthAnaka (3) mizraguNusthAnaka (4) avirati sabhyaSTi guNasthAnaka (5) dezavirati guNasthAnaka (6) pramatta saMyata guNasthAnaka (7) apramatta bAdara (8) apUrvakaraNa guNasthAnaka (9) anivRtta bAdara guNasthAnaka (10) sUkSmasa'parAya guNasthAnaka (11) upazAMtameAha guNasthAnaka (12) kSINameAha guNasthAnaka (13) sayAgIkevalI guNasthAnaka (14) ayAgIkevalI guNasthAnaka. guNasthAnakanI sthitine AdhAra jenAe mAnelAM A karma ane tenA bhedono udaya, sattA, tathA upazama, kSayApathama, ane kSAya bhAvA upara rahe che, jenu' savistara varNana
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma. 289 karavAnuM A sthaLa nathI, kemake tema karatAM lekhagauravane bhaya rahe che. mAtra AMhI jaina eja hakIkata samajAvavAnI che; teApaNa sAmAnyataH keTalAMeka guNasthAnakanI sthitinuM dig darzana a mAtrathI karAvIe chIe. mithyAtva--vastusthitinA yathArtha jJAnanA abhAvane laIne je ayathArtha zradghAna tene mithyAtva kahevAmAM Ave che; kemake yathArthapaNAnI zraddhA tathA jJAna e ja AtmAnA guNa che, paNa te guNa mithyAtvamehanI nAme karmanA AcchAdanathI vibhAva dazAne pAmI gaelA, jethI ayathAtAne bhaje che. paNa te vibhAvika paNa Atmika guNa che, tethI tene guNasthAnaka kahevAmAM Ave che. AtmA sAthe vaLagelA karmaparamANuo udayamAM hoya che, tene udayakabhAva kahevAmAM Ave che, ane te ja karma pudgalA udayamAM hoya teTalA kSaya thai jAya, kharI jAya, ane sattAmAM rahelAM karma pudgale udyamamAM na Ave tevI sthitine ApamikabhAva kahevAya che; ane udayamAM AvelAM karmaparamANuonA rasanA kSaya thai javAthI, zuddha nirmaLa karmaparamANue AtmAthI judA paDelA na hoya, eTale AtmA sAthe rahyA hoya te nirmaLa karmaparamANu dvArA Atmazaktino AvirbhAva thaelA hoya, tevI sthitine kSApamikabhAva kahevAmAM Ave che; ane udayamamAM AvelAM amuka jAtanAM karmAM sadaMtara nAza pAmI jAya, ane pharIthI tevAM karmaparamANugmAte AvavApaNuM na rahe, tevI dazAne kSAyakabhAva kaheche. A traNa prakAra amuka karyAM athavA amuka karmAMnA bhedonA saMbaMdhamAM hoi zake che. upara batAvelA pazamikabhAva e sthitie hoI zake che; eka teA aMtaramurhutakALa sudhI sarvathA mithyAtvanA vedaka jIvane Apazamika samyakatva thAya che te, ane bIjo upazamazraNIpratipanna jIvane mithyAtvane upazama thatAM svazreNIgata pazamika samyakatva thAya che. A banne prakAranuM upazamasamyakatva e bIjA guNasthAnaka sAsvAdananI utpattimAM mULa kAraNa che. have jyAre zAnta thaelAM mithyAtva karmapudgalA, krodha, mAna, mAyA. lAbha e cAramAMthI eka paNa jyAre udayamAM AvI jAyache, tyAre pazanika rUpa girizikharathI paDatAM mithyAtva rUpa bhUtaLane prApta thatAM, pahelAM eka samayathI laIne cha AvalikA kALa sudhI jIva, je hade aTake che, tene sAsvAdana guNasthAnaka kahevAmAM Ave che. jema eka mANase dudhapAka agara khAludInuM bhAjana karela hoya ane tene pAchI ulaTI thaI jAya te vakhate mukhamAM pharIthI jamelA bhAjananA svAda Ave che, tenI mAka patita jIvane pUrvakALamAM anubhavela pAmika zAMntinA AsvAda mAtra rahI jAya che, te kAraNathI tene sAsvAdana kahevAmAM Ave che. mizraguNasthAnaka--je jIva samakALe mithyAtva, samyakatva bannenA ekatra maLavAthI mizrabhAvamAM varte che, te jIva mizraguNasthAnakasya kahevAya che. mizrapaNuM je che te bannenA meLApanuM eka jAtyaMtararUpa che. jema gava ane azva bannethI utpanna thaela khaccara trIjI jAtI kahevAya che, temaja dahIM ane khAMDa maLavAthI zrIkhaMDanA eka vilakSaNa svAda thaI jAya che, jene khATuM paNa kahI na zakAya, tema mIThuM paNa kahI na zakAya; AvI dazA mizraguNasthAnakavati jIvanI hoya che. te satya--asatya, yAgya--ayAgyanI tulanA karatA nathI, karavAnI icchA thattI nathI, sarvane mAna--svIkAre, eTale ke dareka dharmonAM taveA, dareka
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kaeNnpharansa haira7. dharmonI kriyAo, ekabIjAthI vibhinna chatAM sarvane mAna Ape, jene vartamAnakALamAM loka paMcapIrIyAnA nAmathI bolAve che. caturtha guNasthAnaka-caturtha guNasthAnakavati jIvanI, upara lakhavAmAM Avela che te pramANe upazama samyakatva, kSayopazama samyakatva ane kSAyaka samyakatva, e traNa prakAranAM samyakatvavALI sthiti caturthaguNasthAnakamAM hoya che. AMhI upazama, pazama ane lAyaka e traNe bhAva mithyAtvamohanI karma ane tenA veda saMbaMdhI samajavAnuM che. upazama itvarakALika ane kSepazama ane kSAyika dIrdhakALaka che. A guNasthAnaka thI jainatva prakaTe che. mithyAtva malanA asahmA, Atmika zakti, nirmaLa hoI yathArtha jJAna vaDe karI vastusthitine svarUpane samajI zake che. samyak daSTie ja artha sUcave che ke, yathArtha daSTi. je vastu, je jIva, je jIvanI kriyA athavA je karmanA udayathI sukha, lAbha, hAninuM thavuM, vagere amuka amuka karmanA sabhAvane laIne che ema jyAre samyaphaSTipaNAne laIne samajAya che, tyAre te jIva, tyAM nimittakAranA upara rAga 85 karatA nathI. dAkhalA tarIke eka mANase gALa dIdhI, bIjAe stuti karI, eka mANasa havA taiyAra thayo, bIjAe rakSaNa karyuM. eke gharamAMthI corI karI, bIjAe te cerInuM dhana meLavI pAchuM sepyuM. evI ja rIte saMgaviga vagere je je nimittAthI thatA hoya, te nimitte temAM kAraNabhUta che, ema na mAnatAM; A badhae karmapravAda che; je mArAM tathA prakAranAM karmo na hoya te AvA jIvone judI judI rIte juduM juduM karavAnuM mArA mATe mana zAnuM thAya? emane tema karavAnI je preraNa thaI, athavA emanAmAM je icchA thaI, temAM mArAM zubha azubha karma mULakAraNarUpa che, te pachI A nimitte kAraNe upara mAre rAga karo, agara deSa kare te nakAme che, kAraNa ke teo jenAthI kare che; te mArA karmo che. rAga dveSa karUM agara tevA karmothI dura thavA prayatna karuM, agara zubhakarma upajevA prayatna evuM e badhuM mAruM, mArA mATe, mArAthI ja thatuM, ane thavAnuM kartavya che. AvI sthitimAM samyaka daSTi jIva vartate hovAthI, rAgadveSane maMda kare che, tethI ja te khare jaina kahevAya che. jeo jainapaNAnuM abhimAna dharAvatA chatAM ekabIjA upara veravirodha ubhA kare che ane rAkhe che, amuka vyaktie mAruM A badhuM bagADyuM mATe te mAro ka zatru che, ANe mAruM bhaluM karyuM te mAro mitra che; dravyanI prAptithI ane putranA janmathI paramAnaMda mAno, ane tema te bannenA javAthI pika mukavI, dIlagIra vIthavuM, hAyapITa kara, vairI sAthe vera levAM, prANAMta sudhI prayatna yojavA, ane je pitAnuM cAlI zake te tene duniyApAra karatAM manamAM AMcake na khAvo, dharmanA nAmathI jhaghaDA ubhA karavA ane te nimitte hajAra rUpiyAne laDAIomAM dhumADe karavo, e vagere malina dhIkAravA lAyaka pravRtti sevavI ane ame jena chaIe ema dunIyAmAM chAtI ThokIne ne pitAne oLakhAvavuM, e zaramAvA jevuM nahiM te bIjuM zuM? vartamAnakALamAM eTalA sudhI anubhava purUSa anubhavI zakyA che ke, keTalAka mithyAbhimAnIonA mAnanI kSati kaI vyakti taraphathI ke samudAya taraphathI sakAraNa karavAmAM AvI haze, te tenuM vera levA, sAmAjIka, dhArmika kAryanI kSatinA bhoge paNa, potAnI vAta kema rAkhavI, eja karavAmAM jemane jIvana purUM thatuM jovAya che, tevA pitAne mAtra jenanA nAmathI na calAvI letAM,
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 jenenA ane jaina zAsananA tenA banI bese che, ane amArA upara jaina zAsanane AdhAra che, amo jaina zAsananA sthaMbha chIe, ema pite pitAmAM mAnI le che, ane hAjIAo temane te viSayamAM agragaNya gaNavA taiyAra thAya che. A dareka jaine nathI paNa khullekhavI rIte kahevuM joIze ke, teo jainAbhAse che. jo ke samyaka dRSTi jaina pramAda yoge kadAcita kAyavaza banI bhUla kare che, paNa te tarataja pite pitAthI athavA bIjAthI jyAre potAnI bhUlane bhUla tarIke samaje ke tarata te saMbaMdhamAM pazcAtApa sAthe "mithyA duSkRta " daI pitAnI bhulathI pite zuddha thAya che, je miththA Tura, vartamAnakAliya jenee eka sAdhAraNa upahAsya rUpe banAvI dIdhuM che. vyavahAra athavA paraMparAthI cAlI AvelI praNAlikA sAcavavA, madhya sujhata eka bIjAne deze, chatAM hRdayagata kaluSitAne vismarI jaze nahi. bIje divase, balka, teja divase te dezane kriyAmAM mukatAM aTakaze nahi. AvA ja kharI rIte jene zabdane ane pavitra vItarAganA mArgane lAMchana lagADanArA che, eTaluM ja nahi, paNa bIjI rIte kahIe, te vagevanArA che, anyanI dRSTimAM uccamAM ucca jaina dharmane halake pADanArA che. AvA jenothI jenapaNuM jaLavAya che, ema kahevA karatAM, jenapaNAne vilepa thAya che, ema kahevuM vadhAre sAruM che. aneka phIrakAo ane aneka bheda jaina nAmathI je janma pAmyA hoya, te te AvA nene ja AbhArI che. jyAM kharuM jainatva che, jeo kharA jaine che, eTale ke jeonI samyak daSTi che, tyAM pharakA ke bheda, e zabdanI gaMdhaja na hoya, e svAbhAvika che. AvuM jainapaNuM je che, te Atmika guNa che, ane te Atmika guNa je AtmAmAM prakAza pAmyuM hoya, tenuM ja vartana yathArtha ane ucca prakAranuM, aMze athavA sarvathA hoI zake che. jeTale aMze pite pitAnuM vatana ucca sthitimAM rAkhI zaktA nathI, teTale aMze tevA pitAnA asa6 vartanane nirje che, dhIkAre che, asata mAne che, ane tene tyAgane mATe bhAvanA bhAve che. sarvathA sa vartana sevanArAo apramatta rahevA Atura-jAgRta rahevA prayatnazIla rahe che, ane tethI ja aMzasadvartananI sthiti, paMcamaguNasthAnakavati chavane heI zake che ane sarvathA sadvartanavALA jIvanI sthiti chaDrI guNasthAnakamAM hoI zake che. eTale cha sAtamuM guNa sthAnaka eka jIvane kahI zakAya che. A uparathI chuTa karI samajAvavAnuM ke, jeo zrAvakanAM dvAdaza vatane pAlanArA sAmAyika, prakritamaNa, jInapUjA, tIrthayAtrA vagere sukRtone sevanAra hoya te paMcama guNasthAnakavati kahevAya, ane jeo sarvathA saMsAratyAgI, nivedya bhAgamAM vartanArA paramayogI munivare hoya che te chaThThA ane sAtamA:guNasthAnakavati kahevAsa che. pAMcamA, char3I, ane sAtamA guNasthAnaka sudhI pahoMcavuM, te jeNe caturtha sthAnaka siddha karela hoya teja pahoMcI zake che, ane tethIja dareka sthaLe jJAnI purUSoe bhAra mukIne samyakatvanI prAdhAnyatA lakhela che. tatvArthamAM zarUAtanuM sUtra che ke, sabhya jJAna rAtriALa mAkSanA AMhI paNa samyaga darzana ane samyam daSTipaNuM, prathama svIkAreluM che, ane je samyam daSTi hoya tenuM ja jJAna samyaga jJAna hoI zake che; samyam jJAnInuM ja cAritra-vartana yathArtha banI zake che, tethI uparokta sUtra sukha kathela che. anyatra samyakatva vinAnI kriyA te AMka vinAnAM miDAM che" temaja "samakti viga.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ riTara jaina kaeNnpharansa hairalDa cAritra nahi >> zanicAvyAM mekSi: e kArikA paNa samyakatvaneja agrapada Ape che; kemake ApaNe lakhI gayA chaIe ke, "samyakatvavinA samyajJAna hoI zake nahi." je jJAna kriyAthI mokSa kahevAmAM Ave te jJAna samyakatva pachInuMja grahaNa karavAnuM che, ane tevAM jJAna, kriyA mokSasAdhaka nIvaDe to te vAstavika che. vastutaH khullI rIte aneka zAstravalokanane aMte, ane vicArapariNAmane aMte, e siddha thAya che ke, yathArtha daSTi pahelI hevI joIe. yathArtha daSTinA pAyA upara ja te pachInAM guNasthAnakenI ImAratanuM caNatara racAyeluM che, ane tapa, japa, kriyA, anudAna vagerenI saphaLatA paNa samyakatvaprApti anaMtara ja hoI zake che. sakAma nirjarA eTale mokSanI anukULa, upayoga sahita, karma nirjarA samyakatvavAnanI kriyAmAM ja rahela che. sivAya, jyAM sudhI samyakatva ratna prApta thayuM nathI, tyAM sudhInI dhArmika pravRtti e mAtra kAyaleza vagere lAbha ApanAra che, ane akAma nirjarA tenAthI thAya che, ane tevA jene kharA jena tarIke sarvattanI daSTie kahI zakAya nahi. kharA jenomAM bAhyADaMbara ocho hoya, kemake teo Atmahita tarapha pitAnuM lakSa vizeSa rAkhe che, ane abhimAnAdikane aMtaHkaraNathI dhikkAre che; jyAre nAmanA jene mAM bAhyADaMbarane vizeSa mAna apAya che. mAnAkAMkSipaNuM paNa tevAomAM ugra hoya che, ane tevAone pitAnA mAnanI kSatimAM ghaNuM lAgI Ave che, jethI kRtyaakRtya, dhamadharma, pApapunya, nirapekSa banI pitAnA mAnane khAtara game te karavA taiyAra " thAya che. AvA jaine, jene nathI paNa saMsAraparibhramaNane lAyaka pAmara prANI che. pachI te zrAvaka nAmadhArI ke sAdhu nAmadhArI ke game te ho, paNa sabhyatvano abhAva athavA samyakatvanI khAmI mArAmAM che, evA vicArathI pitAnuM hRdaya pArakhyuM nathI, pitAnI sthiti oLakhI nathI, tevA bAhya pravRttithI pitAmAM sAdhu zrAvakSaNanI pUrNatA bhAnI AgaLa vadhatA aTake che. adhurathI manAI gaelI pUrNatA adhurApaNuM maTe che. hAlamAM sabhAothI, maMDaLethI, maMDaLIothI, ane saMsthAothI thatA sudhArA jainadharmanI unnatinAM kAraNo che, ema mAnavAmAM Ave che te, bhale bAhya vyavahAranI amaryAdAmAMthI maryAdAmAM lAvavA samartha thAya, paNa jinatva te karmamaLane (mithyAtvane) dura karyA vinA, nava tatvanuM yathArtha svarUpa samajyA vinA, ane temAM yathArtha zraddhA thayA vinA, AvavAnuM nathI. nava tatvane aMte ja lakhyuM che ke, navAM nava vize, lApatA rAma eTale jIvAdika nava padArthane je jANe, tene samyakatvavAna kahevA, eTale nava tatvanI gAthAo mukha pATha karavI, tenA artha bhaNI jaI, amo navatatva zIkhyA chIe, ema mAnavuM agara balavuM, te jyAM sudhI te nava tatvathI thaeluM jJAna pitAmAM jovApaNuM nathI, eTale huM jIvuM chuM, A ajIva che, A pApa che, A punya che, A baMdha che, A Azrava che vagere pitAmAM nava tatvamAMthI kyAM kayAM upalabdha che, pote kaI parisImAmAM varte che, evo khyAla nathI, evuM manana nathI tyAM sudhI nava tatvanuM je jJAna che, te caMdana bhAra vAhI gardhavavata che. zAstromAM sthaLe sthaLe zrAvakenA varNanamAM jIvAjIvAdika nava padArthanA jANu" evAM vizeSaNo pUrva zrAvakane mATe vAMcavAmAM Ave che. hAlamAM jugArI paNa jaina, atyAcAra sevanAra paNa jaina, vepAramAM aneka jAtanA mRSAvAdanA TopalA upA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 DanArA paNa jana, corI karanAra paNa jaina, vizvAsaghAta karanAra paNa jaina, kemamAM-saMghamAM -jJAtimAM kuTuMbamAM-mitromAM kalaha jagADanAra paNa jaina, ema jenA ghegha ubharAI nIkaLyA che. vaLI jeo kaMI be akSaranuM jJAna saMpAdana karI, jJAnIomAM khapanArA che, teo paikI keTalAeka gacchAgrahI, matAgrahI, ane keTalAka svatasthApanazA jovAmAM Aveche; bIjAone vizvAsa pitA upara besADI, ghaNI vakhate te vizvAsane geraupayoga karatA dekhAya che. jANavuM bolavuM ane vartavuM, e traNe eka jAtanA hoya evuM sahastramAMthI eka bemAMja bhAgye dekhAvA saMbhava che. atre keTalAke ema kahevA uThaze ke, AvuM jainatva je zodhavA ane prApta karavA jazuM, ane tevA janoneja jena kahevA, ema mAnavA taiyAra thazuM to, tIrthano uccheda thaI jaze, tyAM amo yazovijyajI mahArAjanA zabdo yAda karAvIe chIe. te mahAtmA lakhI gayA che ke - tIrthocchedabhiyAhaMtAvizuddhasyaivacAdare / sUtrakriyAvilopaH syAd gtaanugtiktvtH|| bhAvArtha--yazovijyajI mahArAja dIlagIrI sAthe kahe che ke tIrthaucachedane bhayathI avizuddha (ayathArtha) anuSThAnanA AdaramAM lake gatAnagatikapaNuthI sUtra ane kiyA baMnene vilApa kare che. - vivecana-A uparathI yazovijayajI mahArAja ema kahevA mAge che ke, zAstrokta - yathArtha zraddhApUrvaka ugasahita kriyA karavI joIe. paNa tevI kriyA jeo nathI karI zakatA, teo potAnA bacAvamAM ane pitAnI yudavAtadavA pravRtti calAvI levA mATe kahe che ke, "Ama badhuM yathArtha karavA jazuM te evA dareka kyAMthI nIkaLI zakaze ? ane tema thavAthI tIrthane uccheda thaI jaze, matalaba ke tevA yathArtha zuddha kriyA karanArAo samAMthI eka nIkaLaze, to tema thavAthI jainadharma vicachedane nahIM pAme ke? jevI tevI kriyA karIne ane jema tema karIne jainadharmane te ame jALavI rAkhyo che?Ama kahenArAone yazovijyajI mahArAja kahe che ke, tamo AvI rIte gatAnagatika' eTale dekhAdekhIthI pravatti karanArAo zAstra ane zAstrokata kriyA, e bannene nAza kare che. vaLI AgaLa vadhatAM te ja paramayogI Thapake detAM kahe che ke - dharmodyatena karttavyaM kRtaM bahubhirevaca / tadA mithyAdRzAM dharmo na tyAjyaH syAtkadAcana // bhAvArtha-ghaNAoe je karyuM hoya, te dharmanA udhama vaDe karavuM ema je kaheze te, madhyAdaSTIone dharma koI kALe mukI zakazo nahIM. vivecana-keTalAeka murkhAo ema kahevA taiyAra thaze ke, ghaNAo je karatA hoya te karavuM. ema belanArAone, yazovijyajI mahArAja samajAve che ke, A samajaNa tamArI bhUlabharelI che. jo tamAro siddhAMta ane mAnavuM evuM hoya ke ghaNAo je kare te karavuM te jJAnIo karatAM ajJAnI ghaNA che, samajuthI mUrkha ghaNuM che, samyadRSTi (yathArtha daSTi)vALAthI mithyA daSTi (ayathArtha daSTi)vALA ghaNuM che, te tamArI mAnyatA mujaba ghaNAonuM mAnavuM svIkAravA jatAM satya ne yathArtha kaI kALe prApta karI zakazuM nahi. mATe tema na mAnatAM, je satya ane yathArtha hoya, thoDA paNa samaju purUSo je karatA hoya, te
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 jaina phrAnsa heralDa. pramANe vavuM, e zreSThatA che, nahIMtA tamArI pravRtti nIce batAvelA zleSThAmAM varNa velI hakIkata mujaba gaNAze. tasmAd gatAnugatyA yat kriyate mUtravarjitam / oghato lokato vA tadananuSThAnamevahi || akAmanirjarAMgatvaM kAyaklezAdi hoditam / sakAmanirjarA tu syAt sopayoga pravRttitaH / / bhAvArtha--mATe gatAnugatikapaNAe karI, zAstrAnA niyameAte dura mukI, eghasa jJA ke lokasaMjJAthI je anuSTAna karavAmAM Ave, te anuDhDhAna nathI paNa anuSThAna che. AvA ananuSThAnathI kAyalezAdika thavAthI upayoga vinAnI kriyAne laIne, ane zarIrAdikane kaSTa ApavAthI akAma nirjarA thAya. paNa sakAma nirjarA tA zAstrayukta, upayoga sahIta je kriyA karavAmAM Ave tenAthIja thAya che. vivecana--loko zuM kahe che tenI paravA vinA, zAstrAmAM zuM lakhe che tenI darakAra vinA, gurU zuM upadeze che tenI apekSA vinA, zuM ane zAmATe A huM karUM huM tenA vicAra vinA, zUnyapaNe amuka jAtanI dhArmika pravRtti karyA karavI, ene Adhasa'jJA kahevAmAM Ave che; ane zuddha samajIne karavA jazuM teA tInA uccheda thai jaze, ema khelanArAo, lokA jema kare che tema karavuM, evI zradvAvALA loksajJAvALA kahevAya che. gatAnugatika eTale ekabIjAnI dekhAdekhI aMdhaparaMparAnI mAka agara bIjI rIte kahIe te gADarIyApravAhanI mAkaka samajAvIne zAstrokta vidhi nirapekSa vanArAe AdhasajJAthI ke lAsanAthI je dharmakriyA kare che, te kriyAne yazovijayajI mahArAja dharmakriyA ja nathI mAnatA, ane tevI kriyAthI kAyAne kleza ApavAthI akAma nirjarA mAtra bhale thAya paNa sakAma nirjarA teA upayoga sahIta kriyA karavAthIja thAya che. uparanI hakIkata uparathI vAcaka vRnda samajI zakaze ke, janapaNuM kahevarAvavuM e saheluM nathI ane keTalAeka jainAbhAsA potAmAM jainapaNAnuM mithyAbhimAna rAkhI kaheze ke " ame jaina chaie, jainanI kriyA karanArA chaie, jainadharma pALanArA chaie '" tevAne uparanA zlokA manana karavA jarUra che. joke keTalAekAmAM sAmAnya rUci, jainadharmanA ka,ramAtA upara athavA teA jainIya kriyA upara aMtaHkaraNamAM sphuratI hoya, ane tene laine tevAo ema mAnI letA hoya ke amArAmAM zraddhA che, te tevI samajavALA te vicAramAM keTalIka vakhata chetarAvA saMbhava che, kemake zraddhA kAMI judIja cIja che, ane meha judI cIja che, kuladharmane laine, lAMbAkALanA paricayane laine, athavA teA tevAM khIjA kAraNeAne laine keTalAkAne amuka kriyA upara, amuka dharma upara, ane amuka dharmanA aMga upara, eka jAtane meAha thai jAya che, je mehanI kasoTI keTalIka vAra saphaLa, ane keTalIka vAra nISphaLa nIvaDe che. satya zraddhA tethI judIja cIja che. zraddAmAM yathArtha dRSTi che, tyAre mAhamAM Agraha pedA thAya che. A hakikata bahu vicAra karavAthI, ane potAnA aMtaHkaraNane pRSTavAthI, vicArazIlAne samajAya tevI che. khIjI rIte zAstramAM ema paNa kaheluM che ke, vyavahArathI samyakatva AreApaNa karI, jena batAvavA, ane te kramazaH zuddhe vyavahArasevanathI, satsaMgathI, sattzAstrapari
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 25 cathI bhAvajana thaI zake che. A vAkyane lekhaka aMtaHkaraNathI mAna Ape che, paNa jeone vyavahAra paNa tathA prakAranA pariNAmanI sthiti prApta karanAra hoya tevAone mATe satya nIvaDe; paNa je AvAM vacanane svIkAra karI, potAmAM pUrNatA mAnI bese che, tevAone vyavahAra kadI paNa bhAvajainatAne prApta karI ApatA nathI. bIjA guNa manuSya jAtamAM ane temAM paNa jenomAM bhale kramazaH prApta thAo, paNa manazuddhine prayatna te prathama sevavo joIe. aMtaHkaraNanI zuddhi mATe jyAM sudhI beparavAIbharelI pravRtti karavAmAM Ave che, tyAM sudhI tevA jainomAM bhAvajenapaNuM prApta thavuM durlabha che; samyakatvanI mAphaka aMtaHkaraNanI zuddhi paNa eka uttama zarUAtanuM sAdhana che. te mATe paNa yazovijyajI mahArAja lakhe che ke - ucitamAcaraNaM zubhamicchatAM prathamato manasaHkhalu zodhanam / gadavatAMdya kRtemalazodhane kamupayAMgamupaitu rasAyanam // bhAvArtha-uttama ane gogya AcaraNane icachanArAoe pahelAM mana zuddha karavuM joIe. (mana zuddha karyA vinA uttama ane yogya AcaraNa AcarI zakAtAM nathI.) rogIne maLazuddhi karyA vinA rasAyaNane upacAra upayogI thato nathI. vivecana:-aMtaHkaraNanI zuddhi mATeja dareka dharmakriyAo che, tema aMtaHkaraNazuddhithIja dareka dharmakriyA karavI te uttama che, ema ubhaya rIte samajavAnuM che. paNa ubhaya samajaNanI sthitithI e ja siddha thAya che ke, je dharmakriyA karatAM manaHzuddhi karI zakAya te teja dharmakriyA karI ucita gaNAya ane A kriyA huM mArA aMtaHkaraNanI azubhabhAvanA dura thavA mATe temaja zubhabhAvanA prApta karavA mATe karuM chuM ema kriyAkartAne uddeza aMtaHkaraNamAM hevo joIe, je udeza pavitra udeza hovAthI, tevA uddezavALAnuM mana, e, eka rIte pavitra mana kahevAya che. ahI draSTAMta Ape che ke, koIpaNa rogInI recakAdithI malazuddhi karyA vinA vedha game tevI rasAyaNa khavarAve, te nirUpAgI che. matalaba prathama maLazuddhi karIne pachI ja ene rasAyaNAdika ApavAmAM Ave che te rogane nAza kare ane puSTine Ape. ema zubha AcaraNa-zubha pravRtti manazuddhithIja sArthaka che. vartamAnakALane jene paikI ghaNuM jene te pitAnI jAta mATe potAnA aMtaHkaraNane pUchaze, ane pitAnI jIMdagI daramyAna karelI sAmAyika, devapUjA, tIrthayAtrA vagerene saravALe mUkaze, te tenA pariNAme mAnasika zuddhinI saphalatA keTalI meLavI, e tapAsaze te bALa avasthAmAM je dazA hatI, teja yauvanAvasthAmAM, ane yauvanAvasthAmAM je sthiti hatI, teja vRddhAvasthAmAM, pitAnA aMtaHkaraNamAM prAyaH karIne nihALaze. jIvanane ghaNe bhAga zubha kriyAomAM nirgamana ryA chatAM, aMtaHkaraNa jevuM ane tevuM rahyuM, malinatA dura gaI nahIM, kuvAsanA khasI nahIM, vairavirodhane tilAMjali apAI nahIM, atyAcAra bhUlAyA nahi, kodhAdika maMda paDyA nahi, dhana dhAnya putra pitrAdika kuTuMba uparathI mUcha maMda paDI nahIM, zarIranI hAjato ane indriyavepAramAM udAsInatA AvI nahIM, te pachI karelI zubha kriyAothI zuM meLavyuM? mamatA, tRSNAnI vRddhi kare che ane tuNAvazavati chava rAgadeSamAM viTalAI aneka anartho seve che. tevA che prAyazaH dharmaparA mukha banI jAya che. zrAvaka che, vA sAdhu he, paNa mamatAtyAga, athavA mamatAnI nirbaLane
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena konpharansa haira4. jyAM sudhI karI nahoya tyAMsudhI ucca sthitie caDI zakatA nathI, balka prApta thaela sthitithI patIta thavAne pAtra thAya che. mamatAnA saMbaMdhamAM paNa yazovijayajI mahArAja nIce mujaba bodhe che - nirmamasyaivavairAgyaM sthiratvamavagAhate / parityajettataHprAjJo mamatAmatyanarthadAm // . viSayaiH kiM parityaktaijAgarti mamatA yadi / tyAgAtmakaMcukamAtrasya bhujaMgo nahi nirviSaH // kaSTe nahi guNagrAmaM praguNIkurute muniH / mamatA rAkSasI sarva bhakSayatyekahelayA // bhAvArtha-nimamatvamAM ja vairAgya sthiratAne pAme che, mATe DAhyA pura anya ta anarthane ApanAra mamatAne choDI de che. je hRdayamAM bhamatA jAgrata che, te viSayane choDI devAthI zuM? kAraNa kaMcuka mAtra tyAga karavAthI sarSa nirviSa thato nathI. munio aneka pavitra kriyAothI kaTa karIne guNanA samudAyane ekaThA kare che, paNa mamatA rAkSasI te sarva guNasamUhane sahajamAM bhakSaNa karI jAya che. vivecana-mamatA aneka anarthane ApanArI che, kemake tenI vRddhi vaTabIjanI mAphaka aneka mahAprapaMcanI kalpanAne vadhArI de che, ane mamatAvyAdhi pratikSaNe vadhatAM jyAre vizeSa vRddhigata thaI jAya che tyAre te chedevI duHzakaya thaI paDe che. mamatAvAna - nuSya pApane bhaya rAkhyA vinA AraMbhanI pravRttimAM niHzaMkapaNe varte che. dhanalebhI mane nuSyo mATe ghaNAoe vAMcyuM ane sAMbhaLyuM haze ke, teo sagA putranuM khUna karatAM AMcako khAtA nathI. mamatAMdha je nathI, te dekhe che; ane jAlaMdha je che, te nathI dekhA. A bhamatAM dhamAM ane jAlaMdhamAM meTe bheda che. putra, strI, mAtA, pitA vageremAM je guNa na hoya, te bhamatAM bhamatAne laIne dekhe che, eTale teo je nathI te dekhe che. AvI rIte aneka anarthane janma ApanArI mamatA hoya tyAM vairAgya saMbhave nahIM. tethI prANa purUSa pitAmAM vairAgyane sthira rAkhavA mamatAne tyAga kare che. pAMca indriyanA viSayane tyAga kare, mAtA pitA kuTuMba parIvAra tyajI, vanavAsamAM jaI, gahara guphAomAM dhyAna dhare, sUrya saMmukha eka page ubhA rahI AtApanA , game te kaSTa kare, game te tyAge, paNa hRdayamAMthI mamatA jyAM sudhI gaI nathI tyAM sudhI te badhuM "chora upara lIMpaNa karAvA jevuM" che, eTale bAhya tyAgathI tyAgIpaNuM prApta thaI zakAtuM nathI; jema kAMcaLI kADhavAthI sarSa niviSa banI zakatA nathI tema. mahAna munie aneka kA sevI, aneka guNo pitAmAM prApta karyA hoya, paNa tevA purUSomAM jyAre mamatA prApta thAya che tyAre te mamatAnA lAbhathI prApta karelA guNe kSaNamAM temAMthI nAza pAmI jAya che. mamatA kyAMthI ane zAthI pedA thAya che, tene mATe amuka sthaLa ke amuka kAraNa nimita nathI; game te sthaLamAM, game te viSayamAM, mamatA pote pitAne dekhAva de che ane jagatanA jIvone chetare che. putra tyajyA, ane ziSya para mamatA thaI ghara mukI ajhara banyA, tyAM uoyanA vezamAM mamatA jAgrata thaI; dhana mukyuM, tyAM pustakanA svarUpe mamatAe dekhAva Ape.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ jene. . 289. A badhue sacavAyuM te chevaTa svamatAgraha rUpe mamatAe pitAne veza bhajavyuM. Ama anekadhA, aneka viSayamAM, mamatA sabaLAne nirbaLa banAve che. eka sAdI ane nAnAmAM nAnI cIja, jene ApaNe nakAmI mAnatA hoIe, temAMthI paNa mamatA janma pAme che. tene mATe eka dAkhalo che ke - koI tapasvI hatA, ane te mAtra ekaja laMgoTI maryAdA mATe rAkhato hato. eka vakhata tenA manamAM sAmAnyataH enI phuraNa thaI ke, ekathI bIjI laMgaTI hoya te anukuLatA ThIka thaI paDe. A uparathI ekanI be laMgarI thaI. tyAra pachI laMgoTI mukavA mATe sthaLa nirmANa karyuM. sthaLamAM uMdara lageTI kApavA lAgyA, eTale bIlADI rAkhavAnuM mana thayuM. bilADIne baccAM thayAM to tene dugdhapAna karAvavA, te mahAtapasvIe gAya rAkhI; temAMthI vAchaDA thayA, eTale khetIvADI karavA lAgyA. rAjAnI jamIna vinAAtAe eDavAthI gunehagAra ryA, keda pakaDAyA, rAjya taraphathI zikSA maLI ke Akho divasa vAMsA upara paththara mukI taDakAmAM ubho rAkho. mahAmAnI tarataja te pramANe sthiti karavAmAM AvI, tyAre te vakhate mahAtmAne vicAra thaye ke, mArI A dazA karanAra A laMgoTI che. je ekanI be laMgATI na karI hota to huM A sthitie pahoMcata nahi. kahevAnuM tAtparya e che ke, eka sAdhAraNa cIjamAM bhamatA pitAnuM sA mrAjya kevI rIte vadhAre che te AvAM draSTAMtathI samajI, tethI vimukha kema rahevuM e tarapha vizeSa lakSa ApavA jarUra che. tyAgIo mATe jyAre AvI phIkara rahe che, te pachI je gRhasthAzramamAM rahenArAo bahArathI eTale vyavahArathI, bhale amuka jAtanA niyamo ke vrata svIkAre, paNa teoe eTaluM khAsa yAda rAkhavuM joie ke, jyAM sudhI hadayamAMthI mamatA tRNuM maMda thaI nathI, tathA te maMda karavA prayatna sevA nathI, tyAMsudhI teo uccakoTie kadI paNa caDI zakavAne adhikArI banavAnA nathI. A dareka hakikata uparathI ema samajavAne sabaLa kAraNa maLe che, je kriyA karatAM vicArajene teja kharA ane zreSTha jaina kahI zakAya. vicAra ane kriyA banne pakSe jeomAM jainatA udabhavI che, teo zreSTha tama jaino tarIke mAnI zakAya. paNa vicArajenapaNuM vinA kiyA jaine mAtra nAmanA jene che, ema ghaNuM bhAge mAnavuM paDaze, ane tethI ja keTalAeka ThekANe lakhyuM che ke, merUparvatanA jeTalA dhA--muhapatti keTalAeka jIvoe ryA che, to paNa pAra pAmI zakyA nathI. vicArajana, kriyAjana, vicArayiAjaina, ema traNa jAtanA jena kahevAya. tevAM pAtro pUrvakALamAM koNa koNa hatA, te tarapha ApaNe ApaNuM lakSa kheMcIe. zreNika ane kRSNa vAsudeva jevA rAjAo, mAtra vicArajana hatA, ane teoe kSAyaka samyatva prApta karela hatuM, jethI teo mAtra samyakatvanA prabhAve tIrthaMkara nAmakarma bAMdhavA bhAgyazALI thayA che. mAtra kriyA jainamAM keTalAeka abhavI-dubhavI gaNavA paDaze. vicArakriyA jainamAM A naMda, kAmadeva vagere pavitra zrAvane gaNavA jeze, kemake teo samyakatvavAna hatA ane zuddha kriyA karanAra paNa hatA. munione samAveza paNa Aja bhedamAM AvI jAya che, kemake teomAM paNa vicAra-kriyA sAthe jainapaNuM hoya che. ane tathA prakAranA guNavinA mAtra veSadhArIne samAveza, vastutaH kriyAjenomAM paNa hoI zakatuM nathI, kemake tevA veSaviDaMbaka kriyAmAM paNa avyavasthita hoya che, ane tethI teone mATe nIcenuM vAkya lAgu paDe che ke -
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 jena karansa TaeNra. haLIne rAjA re, guNa vinAne saMyamI." kriyA jene mATe mAtra eTale apavAda svIkAravo paDaze ke, jeo pite saraLa che, ane vicArajenA Azrita banIne jeo kriyA karanArA che, eTale ke pitAmAM tathA prakAranI ajJAnatA chatAM tathAprakArane jJAnIone kahyA mujaba tadanuyAyI banI, kriyA karanArAone jainapaNamAMthI bAtala karavA joItA nathI. hAlamAM rUparaMparAthI bhUkha samUho ane ardhadagdhonA samUhomAM ema sudraDha manAI gayuM che ke, koIpaNa jainanAmadhAraka hoya tene amuka amuka jAtanI kriyA te karavIja joIe; je koI jAtanI kriyA na kare to te jaina na kahevAya. koI vicArajana temane kahe ke huM jena chuM," te tevAne hAlanA jainama hasI kADhaze, dhikkAraze, ane jaina kahevAne AMcako khAze, eTaluM ja nahi paNa "tuM jaina nathI, jena heya te ame jema karIe, chaIe tema tuM kema karatA nathI?' ema bolI devAne taiyAra thaze. AvI mAnyatAthI jena dharmane amuka jJAtie jANe ijA lIdhe haiye, tema manAI gayuM che tyAM koI musalamAna, pArasI, ke aMgreja agara yAdI, aMtaHkaraNamAM jaina tatvonI sudaDha chApa paDavAthI jenanAM to satya ane te paNa yathArtha satya che ema mAnatA hoya, te to upara temane saMpUrNa zraddhA hoya, paNa keTalAka saMjogene laIne athavAta jJAtinA kAraNane laIne, teo jainadharmanI bAhya kriyA na karI zaktA hoya, kaMI tyAga na karI zakatA hoya, te tevAone jaina na ja kahevA ema hAlanA jene ekI avAje, ghaNA bhAge, kahevA taiyAra thaze. aphasosa! ke evAoe vicAranI vizuddhine gauNa gaNI, ane bAhya vyavahArane mukhya gaNe che. jo ke ghaNe bhAge jeomAM vicArajainatA prakaTe, temane vyavahAra kramazaH pavitra thavo joIe, paNa dhAro ke tema karavA te asamartha nIvaDayo tethI te nakoTimAM na gaNAya ema je kahevuM agara mAnavuM te tadana bhUlabhareluM che. jJAna, jJAnAvaraNIya karmanA kSapazama, athavA kSayathI thAya che. zraddhA ( yathArtha zraddhA ) samyava, samitimehanIkamanA kSayopazamathI athavA kSayathI prakaTe che; ane tyAga vRtti cAritramohanIya karmanA pazama agara layathI prApta thAya che. Ama karmo ekabIjA guNone AchIdana karavAmAM bhinna bhinna che, tyAre te guNanA prakAza karavAmAM te guNano abhAva paNa bhinna bhinna rIte kAraNabhUta che. keIe jJAnAvaraNIya karmane yopazama karyo, te tene mAtra jJAna prApta thAya che, paNa samyatvane abhAve ayathArthatA hovAthI, ajJAnanA nAmathI oLakhAya che. samyakatva, mithyAmohanIya karmanA pazama, lAyaka athavA upazamapaNuthI thAya che. to kaImAM mAtra zraddhA hoI zake, keImAM jJAna ane zraddhA bane hoI zake, ane kedamAM cAritra sAthe cAritramohanIkarmano kSayopazama hoya te traNe paNa hoI zake, eTale ke koIpaNa jAtane emAM niyama jyAM nathI tyAM amuka sthitivALAne ja jene kahevA, ema mAnI levuM, te pitAnuM DahApaNa nahi te bIjuM zuM? caturtha guNasthAnakathI kramazaH pAMcamA chaThA guNasthAnaka sudhI Arta-raudradhyAnanI maMdatA thAya che, ane dharmadhyAnanI zreSThatA vadhatI jAya che. jo ke guNasthAnakanI hakikatamAM caude guNasthAnakanAM nAma Apela che, ke jethI have pachInA guNasthAnakanA svarUpanuM digadarzana paNa karavuM joIe, ema vAcakandane lAgaze, ane vastutaH te satya che, paNa amAre viSaya jena" che, eTale ke, jene nAmathI vartamAnakALamAM vartanArA manuSya potAne
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina. 99 tathAprakAranA nAmAM jainapaNuM mAnI AgaLa vadhatA aTake che, temane jainapaNuM prApta karavuM e keTaluM durlabha ane duSTa che teja batAvavAnA A lekhane uddeza che. jyAre ApaNAmAM adhurAza manAze tyAre ladhutA prApta thaze, ane laghutA anutpanna guNAne pAtAnAmAM utpanna karaze, temaja tevA guNA prApta karavA prayatnazIla banavA mATe tathAprakAranA abhyAsa tarao lakSa kheMcAze. vartamAnakALamAM saraLa hRdayanA ghaNA jene! hastI dharAve che, je mAtra jJAnane abhAve, upadeza agara sa`gata je tarapha ghasaDI jAya che, te tara%0 satyatA mAnI ghasaDAya che. tevA avAsita saraLa hRdaya vALAone mATe, A lekha upayAgI thaI paDe ane te ema samajatAM zIkhe ke, jainapaNuM prApta karavAne mATe ApaNe A dizA svIkAravI joie. jeee ghaNuM vAMcyuM che, ghaNuM naDyuM che, tene mATe A lekha lakhavAno uddeza nathI. lekhaka pote paNa peAtAnAmAM tathAprakAranA guNAne saddabhAva thayA che, e mAnavAnuM abhimAna dharAvatA nathI; te paNa satya zuM che te jANavuM' agara jaNAvavu' e sarvamAnya siddhAntane mATe koithI nA kahI zakAya tema nathI; kemake tathAprakAranI sthiti nahIM prApta karelA anadhikArInA tathAprakAranI sthiti darzAvavAnA adhikAra nathI ema mAnavAnuM nathI. satya evI cIja che, ke je sarvane priya ja hoya che, ane tenI prazaMsA game te sthitimAM rahelA manuSyAthI thayA vinA rahetI nathI. tame joi zakazeA ke, nATakamAM nATakakAraka pAtrA aneka jAtanAM nATaka bhajave che, prekSakA aneka hetuthI tyAM prekSaka tarIke pAtAnI hAjarI Ape che; teomAM dareka guNagrAhI hotA nathI, tema sartanavALA dareka hoya tevA niyama hAtA nathI, chatAM paNa jyAre sItA ane rAmacaMdrajInuM nATaTa bhajavAtuM hoya, temAM rAvaNa sItAne harI jaI, azAka vATikAmAM rAkhI pete premabhikSA mAge che, ane sItA te vakhate rAvaNane tiraskAra kare che, te vakhatanA dekhAvanI asara, je rAvaNane dhikkAravA taiyAra thaI Aya che. tenA manamAM sajjaDa thaI jAya che. bhartRharinA nATakamAM pI'galA prapaMca karI, bhartRharIne chetare che, ane tenuM pAkaLa jyAre jAheramAM Ave che tyAre te vakhatamAM eka avAje prekSakA pIMgaLAne dhikkAravA taiyAra thAya che, ane bhartRharI tarapha yAjanaka sthitie jevA Atura bane che. AvI rIte prekSakAnA mananI sthiti aneka nATakAmAM ghaNe bhAge nItinA pAtra tarapha ja AkarSAya che, ane anItinAM pAtro tarapha apamAnanI najarathI jue che. bhalene pAtAmAM tevI nIti-pAtratA na hoya, chatAM nIti sarvapriya hovAthI, anItinAM pAtrAne paNa nIti priya ja lAge che. tema A lekhakamAM yathArtha jainatA prApta thaI che ema e pote pAtAmAM mAnatA nathI, paNa yathArtha jainatA uttama ane zreSTa che, tenI AvazyaktA che, tenI jarUra che, te vinA meAkSanikaTavarti kAI kALe banI zakAya tema nathI, Atmahita ane saMsAraparibhramaNanA cheDA yathArtha jainatA prApta thayethI ja thaze, ema lekhaka samaje che, lekhakane te priyakara che, tethI je kai hRdayamAM sphuryuM che, te A lekha rUpe lakhAyuM che; eTale khIjI rIte kahIe te lekhake pote pAtAmAM yathArtha jainapaNuM prApta karavAne A lekha dvArA eka jAtanI bhAvanA bhAvelI che; te bhAvanA peAtAne mATe, ane vAMcakAne mATe saphaLa thAo, ema icchI ATalethI virame che.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300. VmunijIvana. lekhaka - sthAnakavAsI jaina saMpradAyanA kacchI muni T. A vAta suspaSTa che ke, badhuM dehagata kArya bahudhA buddhithI ja thAya che. kriyAnI pravRtti ane mananI vRttionI netA-rika-pAlaka-zAsaka pradhAnapaNe buddhi ja che, ( ke e buddhine prakAzaka, svataMtra ane diya-mana-buddhinA dharmothI alipta e ke cetana padArtha che; paNa ahiM e viSaya nathI, eTale e vAta paDatI mUkI sAmAnya rUpaka lIdhuM che.) ane eTalA ja mATe manuSya zarIramAM buddhi zreSTha sthAna bhogave che. manuSya dara prANIothI zreSTha ane e zreSThatAnA pramANamAM vizeSa javAbadAra manAya che, te paNa buddhinI prAptithI ja. buddhinI jevI jevI sthiti, tevA tevA nizcayo baMdhAda AMtara tema bAhya pravRttionAM tevAM tevAM svarUpa ghaDAya che, ane tadanurUpa phala maLatAM rahe che. A sAdurUpaka samAjane lagADIne ema kahIe ke, samAjarUpa zarIramAM te te samAjagata vidhAna upazake varga buddhinuM zreSTha (ane eTalA ja mATe vizeSa javAbadArIvALuM) sthAna bhogave che, to temAM kAMI aDacaNa jevuM nathI. koI paNa samAjamAM cAlatI vicAra saMgati ane AcAra paddhatinuM mULa svarUpa tenA vidvAna upadezavarga taraphathI ghaDAyeluM hoya che, jo ke temAM samAjagata vyaktionI nibaLatA ane sadoSatAnI duSTa gaMdha pAchaLathI maLI jAya che. buddhizALI vidvAna upadezadvarganI jeTalI gyatA, ekatA ane mahattA, teTalI te samAjanI anya samAjo karatAM zreSThatA ane mahattA hoya che. ItihAsa jotAM jaNAyuM che ke, samAjanI cAlaka temaja zAsaka sattA jeTale aMze ane jevArUpamAM gya vidhAna upadezakavarganA hAthamAM hoya che, teTale aMze ane tevA rUpamAM tenI ucca sthiti thAya che. ekanI asara bIjA upara thAya evA saMbaMdhathI jema dehAdi ane buddhi, tema samAja ane vidyAvarga saMkaLAelA che. rogI ane durbala zarIra tathA nirbala bhramita ane sAzaMka mananI asarathI buddhi paNa vikArI, durbala, saMzayazIla, asthira ane melI bane che ane tethI tene karelA nizcaya paNa viparIta, adaDha ane aspaSTa hoya che. tevI ja rIte ajJAna, vahemI, jA ane durbala vyaktiothI banelA samAjamAM upadezakavarga paNa yogya sthitimAM hatA nathI. ethI ulaTuM upadezakavarganI agya sthiti ane kartavyavimukhatAne pariNAme samAja paNa adhogatie pahoMce che. Ama che eTale A te spaSTa rIte kahI zakAya ke, upadezakavarganI amuka viziSTa prakAranI sthiti havAmAM jema samAjanI sthiti paNa eka kAraNarUpa che, tema samAjanI sthiti mATe upadezakavarga javAbadAra ane jokhamadAra che. koNa keTale aMze kevA prakAre paraspara apakAraka vA upara kAraka che e saMbaMdhI niSphaLa takarAramAM nahi utaratAM sAmAnya rIte vyavasthA khAtara eTaluM te nirvivAda rIte kahI zakAya ke, vidvAna varganI jarUra samAjanI ucca sthiti thavA mATe khAsa karIne che ane e varganI jevI joIe tevI gya sthiti hoya, teo dharmaparAyaNa hoya eTale ke pitAnAM niyata kartavya banAvavAmAM tatpara rahetA hoya, pitA:
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ munijIvane. 301 javAbadArI ane jokhamadArI hamajavAnI IcchA ane zakita dharAvatA hoya, tenA pAlanamAM daDha rahI niSkAmabhAve paropakAraparAyaNa rahetA hoya, to dharma ane samAjanI unnati bahu vahelI thAya kharI. phalita e thAya che ke, sadasadivekI buddhirUpa sArathI jema mana ane indriyane vegane regya raste vALI dehadhArIne paramapadanI prApti karAve che, tema pravRtti ane nivRttiviSayaka dharmanI bAbatamAM dezakALaparisthitine anukULa paDatI janA ghaDI laI kuzaLa samartha vivekI upadezaka, samAjane gya raste vALI jAya che ane parama unnata sthAne pahoMcADe che. koI paNa kAryane AraMbha karatAM pahelAM saMkalpa ane dezakALAdinA vicAranI apekSA rahe che. saMkalpa satya joIe ane vicAra zuddha joIe. satya ane zuddhi sacavAya eTalA mATe nizcitatA ane niHspRhAnI AvazyakatA che. AvA koI vicArathI, saMta, saMyama ane niyama AdithI saMsArI vibhAvajanya vaibhavane tuccha tathA nirUpayegI karI nAMkhanAra vidvAna manuSyane eka varga ubho karavAnI samAjane ghaNI jarUra rahe che. A varga nizcita rahI saMsAranI aneka upAdhiothI bacI avyagrapaNe prajAnA hitazodhanamAM tappara rahe te mATe temanA udarapoSaNanuM kartavya anyavargane soMpavAmAM Ave che. A satya saMkalpa ane zuddha vicArathI ghaDelI zuddha vicArasaMga ane AcArapaddhatinuM anusaraNa prajA varga kare che, ane kalyANane pAme che. dezakALAdinAM vAraMvAra parivartana pAmatAM svarUpanuM jJAna, zAstrajJAna ane nisaMgatA, e sarva e vargane vizeSa ucca banAve che, ane pachI teo lokonA jIvanane vizeSa ucca banAve che, ane loko pAse dhAryuM kAma karAvI zake che. emAM jeTalInyunatA teTalI kartavyapAlanamAM zithilatA; teTale aMze avihita pravRttinuM sevana vadhe che ane ucca sthiti dUra rahe che. jaina saMpradAyamAM evA ja vicArathI caturvidha saMghanuM baMdhAraNa thayuM che. sAdhu-sAdhvI varga pUjya ane vaMdanIya manAya che te e varge amuka sAMpradAyika veSa dhAraNa karyo che ane saMsAra sukhane tilAMjali ApI che eTalA mATe nahi, paNa samAjahita ane jaina zAsananI caDhatI karavAne tathA ema karIne ja-bIjI rIte nahi-Atmika zakti meLavavAne temaNe viSapabheganI lAlasAo-kAmanAone tathA suta-yuvati-dhanavibhavane tyAga karI che, ahaMtA mamatA ane kaSAyane tyajI parajIvanamAM AtmajIvana anubhavavAnI dIkSA' lIdhI - , che te mATe ja temanAM veta vastra eja sUcave che ke, mana vacana ane kAryanI vizuddha pra vRttivaDe hRdayane pAyAdi deSa rahita karavAnuM vrata lIdhuM che. jaina dharma AvAja munijIvanane vakhANe che-anume de che. adhyayana-adhyApana tathA prajAhitanA satya saMkalpa ane zuddha vicAramAM avyagrapaNe nimana rahI ochAmAM ochI upAdhivALuM sAdu saraLa nizcita jIvana gALavAnuM e varga mATe zAe vidhAna karela che; ane evAja munivanA parikSaNathI jaina dharme vizvavikhyAta yaza meLavyo che. munitvanuM rakSaNa thAya te ja jainadharma ane jaina samAja surakSita rahe. anyathA nahi. eka sAdhu ke jeNe saMsAranI zudra vAsanAone tyAga karyo che, je zAnta pavitra ane anAsakata rahI kevaLa dharmamaya jIvana gALe che, tenA tarapha ati prAcIna kALathI sanmAnavRttithI jovAnuM sahaja (svAbhAvika ) che; ane te eTale sudhI ke, evA jIvana
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 jina dvArA TheraTha. ne jemAM AbhAsa paNa na hoya tevI vyaktio paNa sanmAna pAme che ! ahaMkArajanya bedarakArI ane kamarahitatA e sAdhusaMpradAyanAM mukhya lakSaNo che ema Aje keTalAka lokonI mAnyatA che; pitAnA manamAM masta rahevuM, jagatanI paravA karavI nahi, kaMI paNa kAmakAja karavuM nahi, ALasamAM dina vyatIta karavA ke dharmane nAme mithyAcAra sevavA ene sAdhupaNuM keTaleka sthaLe samajavAmAM Ave che. kevo bhUlabharele khyAla ! munionA karmayoga upara keTaluMka AgaLa lakhavAmAM Avaze; ahiM mAtra eTaluM ja jaNAvIzuM ke, sAdhu saMpradAya e eka uMcAmAM uMcuM adhyAtma jIvana che; te saMpradAya pALanArAo heTI moTI bhAvanA ne AcAramAM mUkI janasamudAyanuM kalyANa kare che. sAdhAraNa rIte ema mAnavAmAM Ave che ke, sAdhuo janasamAjane bhArarUpa thaI paDe che; paNa sAdhu (tenA kharA arthamAM) koI paNa rIte bhArarUpa thaI paDe e zakya ja nathI. ItihAsa tarapha najara karIzuM ane sAdhuoe janasamAja mATe zuM zuM karyuM che te tapAsIzuM te e vAtano khulAso maLI raheze. dharmadraSTie joIe to A sAdhu-nAma mAtra dhAraNa karanAra nahi paNa kharA arthamAM sAdhu-nA saMpradAye manuSyanAM nayana samIpa pavitratA, Atmanigraha ane vyavahArU vairAgyanI uccatama bhAvanAo mUkI che, sazakta lokoe azakta lokone madada karavI joIe evI vRtti utpanna karI che, satya kalyANa mArga batAvI anekane e tarapha vaLyA che; e uparauparathI jonArane paNa dhyAnamAM AvI zake evuM che. sAmAjika dRSTie je samajamAM rahelA aniSTa tatvo dUra karavAmAM samAjasudhAraNamAM e varge ghaNuM karyuM che ane kare che. jyAre eka pakSe sAdhuo manuSyavasthAnuM aMtima lakSya nivRtti che evI ucca bhAvanA manuSyonI saMmukha niraMtara mUkyAM kare che, tyAre anyapakSe e ati ucca dharma prApta karavAnA sAdhana tarIke gRhadharmanuM ane samAjadharmonuM pAlana karavAne teo kaMI ochuM prabodhatA nathI. jaina saMpradAya sAdhujIvananuM-munidharmanuM bahu sUkSma rIte avalokana kare che ane tene AcArAdinA sughaTita niyamo je che. e jIvananuM baMdhAraNa evuM che ke, jethI e varga samAjaunnatimAM bahu sAhAyaka nIvaDe. ene saMsAranI upAdhi nathI, bharaNapaNanI ciMtA nathI, dIkarAdIkarI paraNAvavAM nathI, ghara-hATa caNAvavAM nathI, TuMkAmAM manane anyatra rokavuM paDe evuM eka paNa kArya tene karavAnuM nathI, tema vaLI mAna sanmAna gAdI ke evI bIjA dharmAcAryone aMge rahetI upAdhionAM baMdhana nathI. e jIvana ekAnta paropakAraparAyaNa che, emAM ALasarUpa nivRtti nathI, paraMtu vizuddha pravRttigarbhita nivRtti che; saMkoca-svArtha-kRpatA-putAraNane e mArga nathI, paNa sarva purUSArthone pUrata mArga ApI paropakAranI vRttine pUrate raste Ape evo parama vizuddha mArga che. dezakAla-sthiti-saMbaMdhAdine vicAra karatA rahI kartavyayojanA ghaDavI, tevA kartavyapAlanamAM pite daDha rahI, te te samayane ucita evAM katavyanA svarUpanuM lene jJAna ApI temAM pravartAvavA, satya saMkalpa ane zuddha vicAromAM prajAnA hitazodhanamAM tatpara rahI Adarza dRSTAna khaDuM karavuM evAM evAM kartavya bajAvavAnI anukULatA A ochI upAdhivALA naciMta avyagra jIvanane vizeSa che. kharI vAta che ke, kALabaLe ke grahanA avaLAge ke game te bIjA kAraNothI AvA jIvanamAM pramAda, ALasa, avyavasthA, saMkucitatA, vyagratA ane ciMtAe dhAmA nAMkhyA che; kartavyaniSThA, zraddhA, udAratA, prema ane ranidAne
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ munijIvana.. sthAne temanAmAM kartavyavimukhatA, vahema, svArtha, saMkoca, moha, kRpaNutA, prapaMca ane pratAraNAe praveza karyo che. keTaleka sthaLe te bahAranA ADaMbara, daMbha ane DoLanAM ja nATaka bhajavavAmAM Ave che. te paNa zraddhAnuM tatva ApaNA lokone paraMparAe mAtAnA dhAvaNanI sAtheja maLatuM hovAthI e jIvana pratyenI ApaNI sanmAnavRtti, pUjyabhAve ane zraddhA TakI rahyAM che. ane e pUjyabhAva ane mAnavRttine lIdheja hajI e jIvana sudhArI levAmAM Ave to bahu sAruM kAma karI zake ema che. A saMta paNa kharI TIka. je vAtane garbhamAM rAkhIne karavAmAM AvI che te e che ke, A jIvana pratye gRhastha varganI sAmAnya pUjaya buddhi rahe che, svAbhAvika zraddhA hoya che, eka vidvAna gunA upadeza karatAM eka sAdhAraNa prakAranA tyAgI munine upadeza ke koivAra vadhAre asarakAraka nIvaDe che; to tene lAbha laI e jIvana gALanA rAo temane avihita evI pravRttimAM na paDe temaja zrAvakavarga paNa kharI vastusthiti dhyAnamAM laI varta. AthI virUddha thavAmAM pUrvokata TIkA karavAnAM bIja rahelAM che. kevaLa svArthaparAyaNatA. potAnA udarapoSaNa arthe jIvanavyavahAra ke kaMIja na karatAM jJAna rahIta tyAga laI nivRttine nAme ALasa-pramAda-asatapravRtti ke manoratha. mRSTimAM nimagnatAnA sevana mATe munivRta hoyaja nahi, paNa nahi. A jIvananI mahattA eTalAja mATe che ke ethI vaparahita sAdhavAnI anukuLatA vizeSa che. savasagaparityAga e anukULatAnA, AdhAra rUpa che. ApaNe dhyAnapUrvaka joIzuM te jaNAze ke, vairAgya bhAvanI jemajema nyunatA thatI jAya che, tematema dharmanA kSetramAM prapaMce vadhAre ne vadhAre pramANamAM praveza karatA jAya che ane teTalA pramANamAM Atmika dazAnI nyUnatA ane kharA kartavyathI vimukhatA Ave che. vairAgyanI ugrabhAvanAvALA samartha sAdhuupadezake pitAnA jIvanakALamAM pitAnA upadeza pramANe vartana rAkhe che ane evI rItathI temano upadeza hitasAdhaka nIvaDe che. pratyeka suvicAraka jANe che ke, koI paNa samAjanI ke dhamanI unnati, prasAra, ke avanatine AdhAre tenA upadezakavarga upara rahe che, ane dhArmika unnati vinA sAmAjika sudhAraNAnI AzA vyartha che. sAMsArika abhyadaya ane pAramArthika nibreyanA upadeza yogya AcAryodvArA nIkaLatA ane zAsana unnata avasthAe poMcatuM, e vAta paNa ApaNA saMpradAyanA itihAsathI susiddha che. jaMbu svAmI, bhadrabAhu svAmI, hemacandrAcArya, haribhadrasUri, suMdaramuni vagere AcAryonA prayAsa pratyeka jainadharmAbhimAnIne suviditaja haze. kALe karI upadezakavargamAM zithilatA AvI, gacchabhedanA kalaha vadhyA, paraspara viSanAM bIja ropAyAM, upadezakavarga taraphathI temAM jaLasiMcana thatuM gayuM, eka jaina dharma aneka zAkhAprazAkhAmAM vaheMcAI gaye, saMdhazakti-saMyukta baLa chinnabhinna thaI gayuM, ane vyavahAra tema paramArthanA tema jaina tattvajJAnanA vAtsava svarUpanuM jemane bIlakula bhAna ke jJAna nahi evA nAmanA vadhArI purUSa upadezakavargamAM ubharAvA lAgyA. AthI pariNAme kriyAjaDatA, zuSkajJAna, bAhya kriyAmAM ja rAga, bhUlatA, AMtara doSAnI saMskRddhi, vivecaka zakitane abhAve parIkSaka zaktine abhAva, ayogyane Adara, kartavya-akartavya egyaagya aucitya-anaucityanuM ajJAna, ane evAM bIjAM aneka hAnikara aniSTa tatte
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 1. jaina konpharansa heralDa prajAmAM prasarI gayAM. A nAmanA upadezoe je kAMI paNa karyuM hoya to te eTaluM ja ke jaina prajAmAMthI dharmanuM saMjJA mAtra nAma jatuM aTakAvI rAkhyuM che. dharmane sthAne dhamobhAsa, jJAnane sthAne kriyAjaDatA AvyAM kharAM, paNa koIne I rUpe dharma rahe te kho. (upakAra !) nAmanA upadezake e TakAvI rAkhela e nAmanA dharmathI kaMi vizeSa lAbha nathI. evA dharmAbhAsathI saMtoSa mAnI besI rahevuM e zreyaskara nathI. ' . jaina darzana je tatvajJAnathI bharapUra che ane "ta' para baMdhAyela che, tenuM rahasyapUrNa jJAna pAmavAnI yogyatA saMsAravAsanAmAM sukha mAnanArA, bahAranA ADaMbara-TApaTIpa-vicArazunya kriyAmAM lAgI rahelA jJAnarahita purUSomAM hovI ja ghaTatI nathI, te e darza. nanA uttama vicArone anyamAM saMkrAnta karavAnI yogyatA te kyAMthI hoya ? jainadharmI malina-asva-nAstika-sArarahIta ane agrAhya che evuM keTaleka sthaLe manAI jAya che te paNa AvA nAmanA upadezakene pratApeja. lekamata hamezAM hArda samajIne baMdhAto nathI, lekane kaMI tatva samajavAnI IcchA nathI-avakAza nathI-tema jarUra paNa nathI. e te uparauparanI kriyA, bAhya vyApAra, anuyAyI varganA AcAravicAra ane dharmanI kahevAtI purANa kathAo uparathI kAMIka sAdhAra ane kaMIka nirAdhAra ka9panAone pramANa rUpe gaNI mata bAMdhe che. AvA svabhAvavALA prajAva, nAmanA upadezakonA upadeza, zithilAcAra, jaDakriyAparAyaNatA ane anuyAyIvarganI ajJAnayukta pravRttio joI virUddha anumAna bAMdhe che temAM aparAdha emane nahi paNa jaina darzananA jJAna tathA karma AdinA rahasya ane gauravathI cheka ajJAna evA upadezake che, ema kahevAmAM dhRSTatA nahi ja gaNAya. Ama ApaNe joyuM ke koI paNa samAja ane dharmanI unnata avasthA thavAmAM vidvAna upadezakavarga bahu agatyano bhAga bajAve che ane vizeSa karIne e varga jema tyAgI, nispRhI, sarvasaMgaparityAgI, jJAnavijJAnayukata, dezakAlAdine sUkSmaviveka karI kartavya yojanA ghaDanAra, tene amalamAM mUkAvavAnI zakti dharAvanAra, ane tethIja pUjya ane vaMdanIya, hoya, tema te vadhAre sAruM kAma bajAvI zake che. jaina dharmamAM AvA samartha upadezaka thaI gayA che. ahiM A vAta lakhatAM lekhakane abhimAna thAya che ke jainamAM je caturvidha saMghanuM baMdhAraNa tathA tenA kartavyavibhAga AdinI vyavasthA che te bahu suMdara, upakAraka ane sarva prakAranA dezakALa paristhitimAM kAma lAgI zake tevI uttama che. A dharme strIone visArI nathI, mokSano adhikAra tenA hAthamAMthI chInavI lIdho nathI, tene paNa parama gati pAmavAne adhikAra svIkAryo che; ane vivekavirAgasaMpanna mokSeccha temaja zAstrokta lakSaNayukta strI IcchAnusAra purUSanI peThe ja dIkSA laI zake che. AvA sAdhvInA varga mATe keTalAMka uMcA prakAranAM baMdhAraNo bAMdhavAmAM AvyAM che. sAdhuvargane upadezane lAbha strIvarga cokkasa ja maryAdAmAM pAmI zake che temano sahavAsa amuka niyamo Adhina rahI sevI zake che arthAta e vargane vadhAre lAbha laI zakAya ema nathI. A zrAvikAvarganI unnati mATe sAdhIne varga baMdhAya che. saMsAranI kaTutAmAM strIvarga taraphathI vadhAre nahi paNa ghaTADo karavA, tene svargamaya banAvavA, strInAM katavya tene yathAvata samajAvavA, kartavyamAM utsAha letI karavA, dharma ane nItinA saMskAra bharavA, te sAdhvI vargane keLavavAnI keTalI agatya che e vagere bAbatanuM vivecana karavAne ahiM
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ munijIvana. 305 prasaMga nathI, eTale e saMbaMdhamAM mauna rAkhavuM paDe che. te paNa suvicAra, vivekI vAcaka joI zakaze ke, A dharma ane nItinA vairAgya, ane jJAnanA saMskArathI saMskRta thayelA sAdhvIvarganA saMsargathI zikhI strIvarga dhArmika ane nItimaya jIvana zikhI saMsAra sudhArI zake che, pitAne ane pitAnAM kuTumbIone uzcagatie laI jaI zake che. purUSa ane strIvarga je rAtridivasa saMsAranA kAryanA bhArathI dabAyalo, dharma ane paramArthajJAna pAmI zakavAne anukaLa nahi tevI sthitimAM rahelo che, temane sAdhu ane sAdhvIvarga ke je upAdhirahIta, naciMta che, dharma ane paramArthanAM tathA nIti ane vyavahAranA svarUpane yathAvata samajI tema samajAvI zake che, uttama prakAranAM cAritrazIla che, te, dharmanAM suvyavasthita baMdhAraNone leI pitAne lAbha Ape-abhyadaya ane niHzreyasusAdhaka upadeza Ape-e baMdhAraNa keTaluM badhuM uttama che! dhama, nIti, cAritrya, saMyama, tapa Adi sAtvikatti ane pravRttionAM vAtAvaraNayukata sthAna, uttama saMskAravALA, saMyamI, cAritrazIla zAstranirdiSTa lakSaNathI yukta sAdhusAdhvIvarga ane zraddhA-tatparatAyukta bhoLAbhalo dharma upara rUcivALe zrAvaka zrAvikAno vaga, A sarvane sughaTita saMyoga; ahe A darzana keTaluM badhuM ramya, AkarSaka ane recaka che ! A keTaluM badhuM unnatikara baMdhAraNa che ! dhanya che te zAsananA racanArAone! dhanya che temanI tatvabhAvanA tathA kriyA-kAMDAdinA sahasthajJAnavALA upadezakavargane, ke jemanA dhasathI, zuddha saMkalpathI, satya vicArathI jainadharma eka vakhata sarvoparI padane pAmI cUkyo hato; akabara ane jahAMgIra jevA bAdazAho pAse pitAnA tIrthasthaLamAM hiMsA baMdha karavAnI paravAnA leI zakyo hato. eka vakhata heTa heTA rAjA rANAo A zAsananI sattAmAM mastaka namAvatA hatA, niHspRhI tyAgI sAdhu mahAtmAonA paga pAse tAnA rAjyanI sarva vibhUti-aizvarya arpaNa karatA hatA, temane sAme hAtha joDI ubhA rahetA hatA; ane A mahAtmAo paNa tattvabhAvanAomAM, tattvaciMtanamAM, svakartavyamAM eTalA masta rahetA hatA ke e sarvathI leza paNa DagatA nahi ke ghamaMDa karatA nahi. paraMtu kyAM che e ramya manohara citra, kyAM che e uttama vAtAvaraNathI yukta sthAnako, kyAM che e jJAnI cAritryazIla sAdhu mahAtmAo, kyAM che e dhama para rUci rAkhanAro zraddhALu rotAvarga, kyAM che e vakhatanAM zreSTha slAya pariNAmo? zI kALanI vicitratA, grahanA avaLA yoga ! zI agamya kAraNanI paraMparA ! Aja emAMnuM kazuM nathI. "kazuM nathI eTale kevaLa zanya che ema nathI; amArA A uddagAra samagra rIte che nahi, hoI zake paNa nahi, game tema toe mAnavadaSTi paricchinna che; amuka maryAdAthI bahAra tenI gati nathI, eTale A daSTinI parichinnatA, tathA jJAnanI alpatAnA aMza, e uddagAra kahADavAnAM kAraNomAM bhaLI jAya. AvI sthitimAM uccArAyelA A udgAra mATe kavAyatyAgI sAdhumahAtmAo tathA zrAvaka varga kSamAdaSTi rAkhaze evI AzA che. vastrapAtrAdi upakaraNonI tAlamela, ziSya, kSetra ane pustakaNuM, AhArapANInI tajavIja ane gecarInA ja niyamonuM paThana pAThana jJAna, tathA gAmagapATAmAM sAdhu jIvana vyatIta thAya che tethI vadhAre zokanI vAta kaI che vArU? keTaleka sthaLe te samajyA vagaranA sUtrasiddhAntonA azuddha mukhapATha sivAya anya zAstranAM vAcanane, kAvya vyAkaraNa sAhitya philosori AdinA abhyAsane viSNune, anya dharmanA vicArane saMsargane,
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana kaoNnpharansa heraDa. vagerene spaSTa niSedha hoI jJAna ane sudhArAnAM dvAra baMdha thayAM che. dharmane nAme saMkucita daSTi, vahema, jaDatA upadezAya che. ane kaMI paNa sakriya thAya te dharmane bhaMga thAya, samakita nAza thAya. karmabaMdha thAya, evI mAnyatAthI kevaLa ahaM tvapUrvaka AbhaparAyaNa rahevAmAM dharma ane munirva samAyelAM hamajAya che. muni zAmAM che ane zAstra tema vyavahAranI daSTie vicAra karatAM ema te nahi ja jaNAya ke, niyamabaddha khAnapAnanA pAlanamAM, DoLaDamAkavALAM TApaTIpIAM bhASaNamAM, nATakIyAM gAyane racavAmAM ane jevAtevAM pustaka bahAra pADavAmAM munirva samAyeluM che; te pachI paraspara vikrepa karavAmAM, anyanAM chidro tapAsavAmAM, anyanA jarA jeTalA doSane moTo karI batAvavAmAM, jhINI jhINI vAtone manamAM rAkhI kusaMpa vadhAravAmAM, pitAnA vADAmAMnAM gheTAMo bIjAnA vADAmAM na ghusI jAya te mATe eka nAdAna bharavADa jeTalA ja jussAthI hoTa iMgorA laI sAmasAmAM zabdaviSathI bharyA prahAra karavAmAM, ziSya karavA mATe eka amuka gRhastha jeTalI ciMtA sevI game tevA prapaMcamAM paDavAmAM, ane bicArA bhoLA ajJAna vargane phasAvavAmAM munitva zAnuM ja hoya? paraMtu janoInA dorAmAM brAhmaNatva ane rAtAM vastramAM saMnyAsItva manAya che tema, muni paNa evA evA niSiddha vyavahAramAM manAI gayuM che. virAga, a bhyAsa, vicAraNA, dharmadhyAna, yogAnuSThAna, prajAhitanA saMkalpa, abhyadayasAdhaka upadeza ane zikSaNa enAM te svapnAMja rahyAM che. koI koI upadezakanAM vyAkhyAna kavacitaje saMbhaLAya che. mananA niti manana kare che mATe "muni kahevAya che paraMtu manana zAnuM? zuM AhIra, nidha, bhaya, maithunAdi pazudhanuM? zuM kevaLa ApasvArthanuM ? paradoSadarzana ke paranindAkathananuM? zAstraniSiddha tyAjya vyavahAranuM? nA, nA, ema te naja hoya ane nathI ja. e manana te nidrA, lokavArtA, zarIra Adine vismaraNapUrvaka AtmabhAvanuM, zAstranuM, lokasthitinuM, dezakAlAdinuM, vAraMvAra badalAtI jatI javAbadArInuM manana che. AvA mananamAM masta eja muni, AvAM mananane pariNAme nIpajatI saMzaya ane viparyayarahIta nizcita kartavyapaddhatine ghaDavAmAM ane javAbadArI bajAvavAmAM nimagna eja muni. Atmihita sAdhI cUkelo, bhavasAgara tarI pAra gaela, ahetuka vyAthI lokahita arthe prayatamAna eja "yati." AnaMdaghanemi'mAM kahyuM che ke AtamajJAnI zramaNa kahAve; bIjAte dravyaliMgI re....." zAnta-dAna-dhIra-rAgaparahIta-jJAna, darzana, cAritra, saMyamamAM ja krIDA karanAra-prItirAkhanAra--milenAra teja pUjya-vaMdanIya jainamuni che. zAstradIpanA prakAzavaDe AvuM Adarza munitva spaSTa hamajAya che. cittagata doSonA sAmarthyavazAta A vAta ApaNe na samajIe, e prakAzathI jJAna pAmI tadanusAra na vatIe, te ApaNe doSa che, ane tenI zikSA paNa ApaNeja bhogavavI paDe che-bhogavIe paNa chIe. te paNa jamAne palaTAve che, hajI palaTAya che. mudraNakaLA, patravyavahArAdinI thaelI savaDa, keLavaNInI sulabhatA, pAzcAtya vicAreno sahavAsa, navazikSita yuvaka vage, badalAyelA dezakAla saMbaMdha Adi yoga thAya che. aMdhazraddhA, dharmaghelachA, gacchabhedanA kalaha, matabhedanI asahiSNutA, hadayasaMkoca, svArtha, ADaMbara, bAhya sthala vicArazunya dharmAbhAsayukta jaDakriyAparAyaNatAH e sarvane sthAne koI koI sthale kaMIka kaMIka (sarjAze te nahija) ghaNo bhAga hajI upara kahI tevI sthitimAM che. vicArayukta zraddhA, kharuM dharmAbhimAna, saha
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ munijIvane. zIlatA, hRdayavistAra parArtha buddhi, tattvabhAvanA ane jJAna para rUci, aMtara de TALavAnI pravRtti tathA harekanI kazuM sAMbhaLavAnI vRtti jovAmAM Ave che. jamAno vicArasvataMtratAne che. nyAyasiddha pramANonI kasoTIe caDAvelA siddhAntaja svIkArAya che, dareka siddhAntanuM rahasya jovAya che. dareka kriyAnuM prayojana-phala-vidhi pUchAya che, jevuMtevuM calAvI levAmAM AvatuM nathIH AvI sthiti thatI jAya che-thavA para che. AthI munivarga upara paNa asara thavA mAMDI che. e varga paNa potAnI kharI mahattA zAmAM che te Aste Aste samajavA lAge che. jo ke pramANamAM ajJAna, aMdhakAra ane athaDAmaNa vizeSa che kharAM, paNa kaMIka saMtoSa thAya evI sthitisUcaka cinha jovAmAM Ave che kharAM. | munioe kevA thavuM ane zuM karavuM e be prakane hamezAM vicAravA joIe. temanA keTalAka dharmo dezakAlAdinI daSTie pheravAya chekeTalAka nathI pheravAtA. jamAnAne vicAra karI prajAhita mATe temaNe tatpara rahevuM joIe. bhagavAna zaMkara, buddha, pataMjalI vagere pUrvAtya ane kenTa, mIla, harbarTa spensara vagere pAzcAtya tattvajJa, arthazAstrI, nyAyazAstrInA vicArane pravAha, saMbaMdha, sahavAsa ane AjubAjunI havAne aMge besatA keTalAka saMskare, e sarvapara lakSa rAkhI hAlanI kartavyAjanA ghaDavAne dIrdhadaSTithI abhyAsa karanAra, ghaDelI janAne amalamAM mUkanAra temaja mUkAvavAnI zakti (sattA) dharAvanAra munivarganI atyAre jarUra che. pAzcAtya tattvonA ullekho ane svataMtra lekhothI vAkeda thaI navazikSita yuvakone navIna paddhatie jena dharmanAM rahasyabhUta to hamajAvavAnI agatya che. navIna philosophI sAthe jene tattvajJAnane sarakhAvI sarva hakIkata barAbara rIte samajAvavA-upadezavA pUratI jJAnasAmagrI meLavavI joIe. prajAnI jarUrIAto ane paristhiti samajI temanA uddhAra mATe vicArapuraHsara upadezapaddhati ghaDavI joIe. prajahita ane AtmahitanA vizuddha saMkalpa ane satya vicAromAM nimagna rahevuM joIe. ema aneka vidhio jamAnAnI najare batAvI zakAya ema che. samAjarUpa gADAne yogya mArge dorI javAnuM sArathIpaNuM jene prApta thayuM che evo munivarga vegamArganA jJAnavALo, teve mArga derI javAthI zakitavALo, kuzaLa, vivekI heja joIe e niHsaMdeha che. e varga te thAya te mATe prayAsa levAnuM kAma sarvanuM che. vAstavika rIte munione kartavyapradeza saMkucita nahi paNa vizALa che. vistAramAMthI ahiM te kaMIka digdarzana A pramANe thaI zake - | (1) munijIvanane pAye vizuddha virAga ane viveka upara racAvo joIe. (2) viveka-virAgasaMpanna jJAnI muni hoya teja pitAnA kartavyapadezanuM svarUpa hamajI temAM cAre khUNe vicarI zake che. . (3) kartavya jANavAnI IcchA, kartavya samajavAnI zakti ane kartavya pALavAnI hatA e kartavyanikAnAM traNa aMga che, A traNamAMthI eka paNa aMga jemAM nyUna na hoya teja kartavyanika rahI zake che. (4) A vivekavirANazIla, jJAnI, kartavyaniSTha munine kAryapradeza vizALa hoya che, ane vagara batAvyuM che temAM ghUmI zake che ane uccatama pariNAma lAve che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina phrAnsa haeNralDa. (5) have kartavyapradezanA aMgulinirdeza karIeH--A sUcanAmAM kaMI apUrvava camatkAra ke vizeSatA jevuM che ema lekhakanuM mAnavuM nathI; te paNa tenI paricchinna daSTie jaNAtuM kartavya saunI peThe te paNa jaNAve che. kuMnTa jyAM jyAM vihAra karavAnA hoya tyAM tyAM lokonI sthiti, dharmarUci, jarUrIAtA vagerenuM jJAna meLavI, pachI lAMbe vicAra karI, tadanusAra upadezapaddhati rAkhavI ane kAMte kai sArUM kAma karAvavuM. dharmanI keLavaNInA, pustakAlayAnA, sadnAnanA prasAra karavA. dharmavRttine sateja banAvI samAjamAM dharmavRddhi karavI. kusaMpa, vidveSa, jhaghaDA, taDa, vAMdhAne samUla nAza thAya te mATe banatA prayAsa karavA. zAstrajJAna pAmI tenuM rahasya lokone svamajAvI dharmane nAme cAlatI keTalIka vinAzaka rUDhIone nAza karavA; lokAne bhramamAMthI kADhI sAcI hakIkatathI vAk karavA. sAdhuzALA ane sAdhvIzALA kheAlAvavI tathA sAdhusAdhvIne varga ucca prakArano nIvaDe evA prayAsa levA. namAlA graMthA bahAra pADavAnI, jaganI jhuDI mhoTAi meLavavAnI, ane je pravRtti sAmAnya gRhastho paNa sevI zake tevI pravRttimAM paDI kavi-paDita-lekha --- thakAra kahevaDAvavAnI lAlasAne aTakAvI. mAgadhI ane saMskRta bhASAmAM niSNAta thai dharmazAstronAM gabhIra rahasyAnA ci MtanamAM masta thai apUrva tattvA bahAra lAvI navIna prakArA pADavA. uMDA utarI kharAM meAtI bahAra lAvavAM. sapATI upara taravAthI ke kAMThe kAMThe khaDavAthI te namAlAM za'khalAM ane kADIe ja maLaze. AvAM za'khalAM ane keADIthI ramavAnI bAla ramate munine zAbe nahi. dharmanA pradezamAMthI prapaMca, pratAraNA dUra karavAM. prajAnA hitazeAdhanamAM niSkAmabhAve mastiSkanuM vyaya karavuM. jaina samAjamAMthI 'yoganu nAma jatuM rahyuM che. yAgano upadeza tA kAryakaja sthaLe thatA haze. te A paNa eka kartavya che. yAga sAdhavAne munione keTalIka agavaDA che kharI, paNa eka evuM khAsa maMDaLa sthApI ekAnta sthaLamAM e zAstranA abhyAsa thAya, kaMIka anuSThAna thAya, ane yoga-vidhA khIle aa avazya kaMi siddhi jaNAya. A viSaya evA che ke tenA para vistArathI lakhavAnI jarUra che. sujJa munivaro vicAraze. lekhaka peAtAne uccasthAne besADI kartavyane upadeza ApavAnu dhaDa nathI dharAvatA; te paNa eka sAdhAraNa vyakti che. tene IcchAe mahAna che kharI, e icchA pAra pADavAnI anukULatA tene hAtha nathI. AvI icchAnA vege A lekhane janma ApyA che. e veganI tIvratAmAM kaMi virUddha lakhAyuM hoya te te mATe kSamA maLaze ema tene vizvAsa che. aMtamAM muninuM nizciMta avyagra jIvana gALavAnuM sadbhAgya jete maLyu che te varga te jIvananuM svarUpa ane uddeza yathAvat hamajI tene sadupayoga kare ane tenA kuzaLa sArathIpaNAthI samAja ucca sthAnane pAme evI prArthanApUrvaka vRtti vime che. OM zAnti: jaina sthAnaka, aMjAra | vijJAna tA. 11-7-13 * bhillumala'mAnA eka 'bhikSu' muni T.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 jaina ane keLavaNI. jeno ane keLavaNI. ( lakhanArA . rA. himmatalAla gaNezajI aMjArIA ema.e. ela. e. bI.) jagata AnaMdathI jue che ke jenoe keLavaNInI jarUra tvarAthI svIkArI che ane tatparatAthI pagalAM bharavA kamara kasI che. paraMtu, dIlagIrI sAthe jaNAvavuM paDe che ke eTalAM badhAM nANAM bahoLe hAthe kharacavAmAM Ave che, chatAM keLavaNI viSe saMgIna abhyAsa karI, svataMtra vicAre bAMdhI zake tevA keLavaNI-pUjo dekhAtA nathI. AvA keLavaNIpUjakone abhAve je kharaca thAya che tene lAbha jeTalo maLavo joIe teTalo maLato nathI. keLavaNI-pUjako e na zabda vAparatAM tene huM zuM artha karuM chuM te mAre kahevuM joIe. pUjaka eTale pUjanAra; keLavaNIne pUjanArAo jainomAM nathI ema na kahevAya, je pujakamAM huM pUjanAra" eTale ja artha samAvuM te pUjaka eTale pUjanAra kharA, paNa hAlanA ApaNuM tAtA pUjanAra ja nahiM, paNa keLavaNI viSaye kharuM jJAna meLavI, ApaNI jarUrIyAtone uMDo vicAra karI, kharI keLavaNInA pracAra mATe pitAnuM sarvasva tajI daI, kharo bhakata pitAnA devane jevI rIte pUje-pUje teTaluM ja nahi paNa-pitApaNuM bhUlI jaI pUjyadevamAM ja pitApaNAne samAveza karI de tevA bhakata, tevA ananya bhaktaneja "keLavaNI pUjaka huM kahuM chuM. khAsa karIne traNa bAbatenA vicAramAM ja pitAnuM - jIvana-agara jIvananI amuka ghaDI samarpavAne taiyAra hoya tevAja keLavaNIpUjaka keLavaNI saMbaMdhe kAMIka kahI zake ane tevAja kharo lAbha ApI, vaparAtA paisAne pUro badale laI zake. te traNa bAbate huM nIcenI gaNuM chuM.-1 kharI keLavaNI kene kahevAya e dezakALa ane pAtra vicAra karI jANavuM; 2 tevI keLavaNI kevI paddhatithI ApI zakAya tene vicAra karI, AcAra mATe mArga nirdeza kare. 3 tema karavA mATe joitAM nANAM ekaThAM karavA ane tene sanmArge kharacavA jIvataDa prayAsa karavA. AvI rIte prayAsa karanArAne ane upara kahyuM teTaluM jJAna ane vicAra karanArAone ja huM keLavaNIpUjaka kahuM chuM. AvA saMpUrNArthamAM keLavaNIpUjaka keIpaNa nahiM hovAthI jainane keLavaNI mATe utsAha khArI jamInamAM praveza karanArA jharaNa peThe guma thaI jAya che ane keLavaNI mATe kharacAtAM nANAM anutpAdaka bI peThe saMta saDI jAya che ane nahitara bahuja kaMgALa pedAza Ape che. A kharekhara khuzI thavA jevuM che ke, jene sAre paisA keLavaNI mATe kharacI zake tevA che ane kharace paNa che. paraMtu upara kahelA kAraNane lIdhe te paisAne pUre lAbha maLI zakti nathI e batAvavAne A prayAsa che. keLavaNI kevI jAtanI ApavI joIe e to koIpaNa vicAra karatuM ja nathI. dezakALane dhyAnamAM laI ghaTatA phoraphera sAthe keLavaNI ApavAnuM banI zake to, kharekhara, jeno paNa eka AgaLa paDatI kAma thaI jAya. hamaNAM to jUne cIle vagara vicAryuM ja javAya che, ane temAM mAtra dharmane viSaya umerAya che; te umere paNa keTalAM sArAM phaLa Apaze e te atyAre kaI kahI zake nahi.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 . jena nyuransa dUra9. jene e mukhya karIne vyApArI prajA che. ApaNuM hAlanA rAjakartAo paNa eka vyApArI prajA ja che ema sAmya ApIe te temAM atyuti ke khuzAmata kahevAne kAMI kAraNa nathI. pitAnI paraMparAprApta vRttine pivI, keLavI, samartha karavAmAM Ave te bhaviSyamAM jene zuM na karI zake e kahI zakAya nahi. paNa tevAM sAmarthya mATe kaI jAtanI keLavaNI ISTa che te vicAravuM joIe. te vicAravA mATe keLavaNInAM zAstra ane tenI kaLAne paNa gADha abhyAsa karavo joIe. jyAM sudhI jevA vicArane ja pitAne jIvananuM mukhya lakSya banAvanArA na nIkaLe tyAM sudhI keLavaNInI dizA nirNata thaI zakaze nahi. mATe pahelI jarUra te keLavaNI viSe saMpUrNa, sarvatomukha, sarvagrAhI, ane svataMtra abhyAsa karanAranI moTI jarUra che. jo jemAM tevA na nIkaLI zake te bIjethI paNa te jAtanI madada levAmAM nANAM kharacavAM paDe che te paNa lAbhakAraka kharaca che ema samajavuM joIe. hAla tevuM kaI nahi hovAthI, hAlanA jainonAM keLavaNIkhAtAMo para dekharekha rAkhanArA kAMte vakIlavargamAMnA utsAhI purUSa ane te paNa na maLe te vepArIvargamAMthI koI mahenatu svayaMsevake heya che. vakIlane dhaMdhe ane vepArInI udhogI jIMdagI dekharekha mATe paNa bhAgye ja phurasada ApI zake che. te pachI keLavaNInI dizA batAvavAnuM te svA lokothI kemaja banI zake ? ane kadAca koI te bAbata para mahenata karavA vicAra rAkha, to paNa temanA prayAsa chuTAchavAyA ane kSaNa kSaNanAja hoI zake. jyAre lokonI AMkhamAM sAmethI pesI jAya tevAM pariNAma batAvI zakAtAM nathI, tyAre svAbhAvika rIte ja leke nANAM ApavAmAM udAra rahI zakatA nathI. eTale jenI keLavaNInI saMsthAomAM bIjI muzkelI nANAMnI paDe che. eka vakhata te eka saMsthA tAbaDataba kADhavAmAM Ave che, paNa pachI te nibhAvavA mATe joIe teTalAM nANAM nahIM hovAthI jema tema karI tene cAlu rAkhavAmAM Ave che. keLavaNI sArI ApavAnA ke tene mATe sArA zikSaka ke sArAM sAdhano pUrA pADavAnA vicAra mAtrane dUra karI devA paDe che. mAtra ughADeluM khAtuM kema cAle teTale ja vicAra rAkhI game tevuM kAma svIkAravuM paDe che. AvI sthitinA geraphAyadAnuM vivecana karavAnI jarUra nathI. je koIpaNa ekAda saMsthAmAM upara pharatI najara nAkhaze te paNa jANI zakaze ke uparanI TIkAmAM keTaluM satya che. je paisA kharacave bahuja udAra che, jene navA prayAsa kheDave bahuja sAhasika heya che, jene paropakAra mATe sadA tatpara hoya che, jene svadharma mATe bahuja custa heya che, jene evI suMvALI ane zubhakarakta koma che ke sArA rastA batAvavAmAM Ave to te turta vaLI zake che; AvA komanA sAhajIka guNone lAbha levo ane tenAM sArAmAM sArA pariNAma lAvavAM e dareka samaju jainanuM ane bIjA paNa-juddInanuM paNa kartavya che. te kartavyanAM bhAnathI ja uparanI TIkA karavAmAM AvI che ane AzA che ke tene sAro artha levAmAM Avaze ane jaina bhAIe temanA keLavaNI mATenAM pagalAMo vadhAre tvarAthI ane vadhAre lAbha ApI zake tevI rIte bharavAnuM cAlu rAkhaze. tathAstu.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ sama-sandeza. 311 saddharma-sandeza. mandAkinI dayAkI, jisane yahAM bahAI / hiMsA kaThoratAkI, kIcaDako dho bahAI / / samatA sumitratAkA, aisA amRta pilaayaa| dveSAdi roga bhAge, madakA patA na pAyA // 1 // usa hI mahAn prabhuke, tuma ho sabhI upAsaka / usa vIra vIra jinake, saddharmake sudhAraka / ataeva tuma bhI vaise, bananekA dhyAna rakkho / Adarza bhI usIkA, A~khoMke Age rakkho // 2 // saMkIrNatA haTAo, dilako baDA bnaao| nija kAryakSetrakI aba, sImAko kucha baDhAo // savahIko apanA samajho, sabako sukhI banA do| auroMke hetu apane, priya prANa bhI lagA do // 3 // UMcA udAra pAvana, sukhazAntipUrNa pyArA / yaha dharmakSa sabakA, nijakA nahIM tumhArA // roko na tuma kisIko, chAyAmeM baiThane do| ____ kula jAti koI bhI ho, saMtApa maiTane do // 4 // jo cAhatA ho apanA, kalyANa, mitra ! karanA / _____ jagadekabandhu jinakA, pUjana pavitra karanA // dila khola karake karane do, cAhe koI bhI ho / ___ phalatehaiM bhAva sabake, kula jAti koI bhI ho // 5 // santuSTi zAnti saccI, hotI hai aisI jisase / aihika kSudhA pipAsA, rahatI hai phira na jisase- // vaha hai prasAda prabhukA, pustaka-svarUpa hasako / sukha cAhate sabhI haiM, cakhane do cAhe jisako // 6 // yUruSa amerikAdika, sAre hI dezavAle / adhikAri isake saba haiM, mAnava sapheda kAle /
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 jena karansa hairacha. ataeva kara sakeM ve, upabhoga jisa tarahase / yaha bA~Ta dIjie una, sabako hI usa tarahase // 7 // yaha dharmaratna dhaniko !, bhagavAnakI amAnata / ___ ho sAvadhAna suna lo, karanA nahIM khayAnata // . de do prasanna manase, yaha vakta A gayA hai / isa ora saba jagatakA, aba dhyAna laga rahA hai // 8 // kartavyakA samaya hai, nizcita ho na baittho| thothI baDAiyoMmeM, unmatta ho na aiMThoM / / saddharmakA saMdezA, pratyeka nAri narameM / sarvasva bhI lagAkara, phailA do vizva bharameM // 9 // . -samaya!. caturvidha saMghane saMdeze. ane prabhuprArthanA harigIta. zrImaMta, saMta,dhImaMta, lakSmIvaMta, jaya varatAvajo, lAyaka badhA nAyaka tamArA, zreya kArya sajAvaje; abhimAna te setAna tajI, dharI khaMta khUba khamAvaje, para apara paMthe jenanAM vara, nigUDha tatva jaNAvajo. dAridra durbaLatA maTI, baLa atula aMge lAvaje, timiro taNAM daLa toDI, prema prakAza ati pragaTAvaje; raMge bharI rasabasa hRdaya, zubha bhavya khela bhajAvaje, zAsanapati samudAyamAM, jIvana navIna jamAvaje. zrI paryuSaNanAM pratikramaNa karI, pApa tApa patAvajo, jaine taNe ye thAya evI, bhAvanA zubha bhAva: naravIra dhIra gaMbhIra banI, mahAvIra paMtha malAvaje, samajI samAja sudhAravAnA, aMga raMga racAvajo. bhAyA kapaTa tajI jaMtupara, kharI mitratA darzAvaje, jaya rUpa jena samAjamAM, cArU viSaya carcAvajo, nIste jatAne nAza karI, vibhu acaLa vega apAvaje, caDatI kaLA dina dina pratye, (kahe) saMtaziSya karAvajo. 4 -saMtaziSya (liMbaDI)
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadra. - zUTama. eka etihAsika dharmakathA.. maMgalaM bhagavAn vIro maMgalaM gautamaH prabhuH maMgalaM sthUlibhadrAdhA jainadharmostu maMgalam / / zrImaMgalamaya jainadharmanuM zAsana jyAM sudhI haze tyAM sudhI maMgalamaya zrI viraprabhu, zrI autamagaNadhara ane zrI smRtibhara Adi maMgala raheze-avicaLa raheze - IsavI sana pUrve cothA saikAmAM magadha (hAlanuM bihAra) dezanI rAdhAnI pATalIputra (hAlanuM paTanA) nAme vizAla nagaramAM navame naMdarAjA rAjya karato hato. te chakhaMDa pRthvIno rAjA hoya tema akhUTa lamIvALo ane aneka rAjAono vijetA hatA tene kalpaka vaMzane ane nAgara brAhmaNa jJAtine zakaTALa (kaDAla) nAme lakSmInA AvAsa sarakhe ane buddhino bhaMDAra maMtrI hatA. tene lakSmIvatI (lAcchalade) nAme strI hatI, ane tenAthI be putra ane sAta putrIo thaI hatI. be putramAM moTAnuM nAma sthUlabhadra (sthUlibhada) hatuM ane te vinayAdi guNothI pUrNa, uttama kAMtivALo hato. 'bIjAnuM nAma zrIyaka hatuM ane te bhaktimAna ane saMdarAjAnA hRdayane atyaMta AnaMda ApanAra gAzISacaMdana sara hato. sAta putrio nAme yakSA, yadattA, bhUtA, bhUtadattA, eNikA (roNA), veNA tathA reNa hatI. pahelIne ekavAra sAMbhaLeluM AvaDI jAya che. bIjIne be vAra sAMbhaLeluM smaraNamAM rahI jAya che, e pramANe sAtamIne sAtavAra sAMbhaLeluM zAstra AvaDI jAya che. A AkhuM kuTuMba jainadharmAnurata hatuM. - I. sa. pUrve 4 thA sekAmAM AkhA AryAvartamAM naMdanI ANa eka caka vatI rahI hatI. mukhya naMda uMcA khAnadAnano DAhyo ne pratApI rAjA hate. deza samagramAM droNa Adi ekadhArAM mApa pahelavahelA TharAvavAnuM bhAna eneja che. (mudrArAkSasa. prastAvanA kezava harSadakRta.) A maMtrI aitihAsika vyakti che; ane te jainetara pramANathI paNa siddha thAya che. "cANakya navanaMda rAjanA nirmula mATe maurya caMdraguptanA samakSa pratijJA lIdhI. zakaTAla pradhAnanI sUcanAthI naMdanA ke pUrvajanA trayodazInA zrAddhamAM naMdabhavananA eka oraDAmAM saMmAna sahita pATalA upara athavA matAMtare agrAsana upara beThelA cAgAkyane naMdoe tiraskAra sahita uThADI mukyo. AvuM ayogya kArya karatAM naMdane aTakAva karavAmAM maMtrivarge ghaNo yatna karyo te vyartha ga-(mudrArAkSasa, prastAvanA, savAIlAla choTAlAla kRta) AnA pramANamAM juo dazarUpAvaloka pU. pa0 "tara dhRvAthAkUrNa mudrAkSasm / cANakyanAmnA tenAtha zakarAlagRhe rahaH / kRtyAM vidhAya sahasA saputro nihato nRpaH // yoganade yazaHzeSe puurvnNdsutstt:|cNdrguptaa dhRto rAjya cANakyena mhaujsaa| A uparathI jANavAnuM ke naMdarAjAne maMtrivarga hato. te paikI vakrAsa, rAkSasa. ane zakaTAla hatA. juo mudrA rAkSasa sa. Do. kRta-"vakranAsa vigere maMtrIo tenuM rAjyasUtra hastamAM sabuddhithI dhAraNa karatA hatA. te maMtrIo paikI rAkSasa nAme eka maMtrI rAjakhaTapaTa ane rAjanItimAM ekako ane ananya purUSa hatA.'
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 jaina kaeNnpharansa haira. (?) chUma ane vIza. "saMtoSa rUpI adhUcanA vAMika evA purUSo rAjyane pasaMda karatA nathI, jevI rIte ke - labha maMtrInI padavI tacha daIne saMyama aMgikAra karyo. sthUlabhadrane janma vIrAta (16 mAM (I.sa. pUrva 10 mAM) thayo hato. teNe vidhAbhyAsa sArI rIte karI yuvAna avasthA prApta karI. 18 varSanI yuvAna vaye eka vakhata vinoda karato to mitrothI parivRtta thaI vana jevAne gayo. pAcho AvatAM tene kazA nAmanI vezyAe joyo. kezA (keyA) te naMdarAjAnI eka eka gaNikA hatI. te bahu svarUpavAna hatI ane rUpamAM devAMganAthI paNa vadhatI te vezyAe sthalabhadranA rUpathI mohita thaI tene vAta karavAnA miSathI khetI karI cAturyaguNathI tenuM citta vaza karI lIdhuM. skUla bhadra paNa tenA guNa ne rUpathI raMjIta thaI te vezyAne ghera rahyo. ane tenI sAthe viSayasukha bhogavate to te navA navA vinoda karavA lAgyo. tenA pitA paNa puSkaLa dravya mekalavA vaDe tenuM icchita pUrNa karavA lAgyA. A pramANe 12 varSa sudhI eTale 30 varSanI vaya sudhI sthUlabhadra sADIbAra keDa sonAmahorane vyaya karyo. kahyuM che ke - kSatrIonuM dravya ghaNuM karIne ghaDA, zastra, ane baMdijanamAM, kRpaNa purUSonuM bhUmimAM, vyasanI purUSanuM strI, jugAra ane corImAM, vezyAonuM zaMgAramAM, vaNikajananuM vyApAramAM, kheDUtanuM khetImAM, pApI puruSonuM madhamAMsamAM ane sukRtI purUSanuM dharmopakAranA utsavamAM jAya che." (2) vararucino prayoga ane pitAnuM mRtyu, A vakhate I. sa. pUrve 380 mAM zakaTALa maMtrInuM mRtyu vararUci brAhmaNe karelA prayogathI thayuM. A vararUci koNa hato, zuM prayoga karyo ane kevI rIte mRtyu thayuM te kahIzuM. Aja nagaramAM kavi, vAdI, vaiyAkaraNa vageremAM ziromaNi sarakho vararUci nAme eka moTo brAhmaNa rahetuM hatuM. te haMmezAM sarasvatIne prasAdathI 108 kAvya navAM racato ane tenI naMdarAjAne bhaTa karatA, paraMtu e kAvyomAM mithyAtva rahetuM hovAthI zakaTAla maMtrI te brAhmaNanAM rAjAnA dekhatAM vakhANa karato nahIM, tethI bhUpati tene kAMI InAma ApatA nahi. vararUcine kheda thayo ane rAjAnuM dAna meLavavA mATe zakaTAla maMtrI kAryabhUta che te te kaMI stuti kare tema karavA tenI strInuM (lAcchaladenuM) ArAdhana karavA mAMDayuM; eka divase maMtrIpatnIe khuzI thaI kahyuM "tAre kaMI kArya hoya te mane kahe." tyAre teNe kahyuM ke Apane svAmI rAjA pAse mArAM kAvyanI prazaMsA kare e bhAre joIe che. tyAre teNIe pachI tenA uparodhathI te vAta potAnA svAmIne kahetAM svAmIe jaNAvyuM ke "te mithyAdraSTi che mATe tenI prazaMsA huM nahi karuM. paNa Akhare teNIne bahu AgrahathI te vAta maMtrIe kabula karI; kAraNa ke aMdha, strI, bAlaka tathA mUkha-e cArane Agraha duryaja che,
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadra. vararUci tyAra pachI rAjA pAse potAnAM kAvyo bolavA lAge tyAre maMtrIe tenI prazaMsA karI ane rAjAe saMtuSTa thaI 108 sonA mahora ApI ane hamezAM evI rIte 108 senA mahora rAjA devA lAgyo. maMtrIe rAjAne Ama karate joI pUchyuM "A Apa zuM karo cho ? " tyAre rAjAe kahyuM "phakta te tenI prazaMsA karelI tethI ja huM tene dAna karuM chuM, kAraNa ke jo huM mArI pitAnI IcchAthI ja karate houM te pahelAM ja zA mATe na Apata?" tyAre maMtroe kahyuM "meM kaMI tenI prazaMsA karI nathI, paNa A5nAM karelAM kAbe uttama che ema meM prazaMsA karI che. tyAre rAjAe kahyuM: "te brAhmaNa bIjAnAM karelAM kAvyo ahiM potAnA tarIke lekhAvIne stuti kare che te bAbatanI khAtrI zuM?" tyAre maMtrIe yuti zodhI kahADI kahyuM ke "te kAvyo to mArI putrIo (ke je upara kahevA mujaba smaraNa zaktivALI hatI) paNa jANe che ane huM tenI Apane AvatI kAle prabhAta khAtrI karAvI ApIza." bIjI savAre maMtrI pitAnI cha putrIo sahita rAjasabhAmAM Avyo. vararUci navAM " karela pitAnAMka 108 kAvyo bolyo. te pahelI putrIe sAMbhaLyAM eTale pharI bolI gaI, pachI bIjI bolI: ga, ema anukrame sAte putrIo te kAvyo elI gaI ! rAjAe camakAra pAmI maMtrIne kahyuM: "ApanI putrIo sAkSAt sarasvatI che." ane vararUci para gusse thaI tene dAna ApavuM baMdha karyuM, kemake maMtrIonA upAye nigraha-anugraha karavAmAM samartha ja hoya che. have te brAhmaNe ema karavA mAMDayuM ke dararoja prabhAte 108 kAvyathI gaMgAnI stuti karIne te tenI pAsethI 108 mahoro meLavavA lAge. A vAta sarva lokamAM prasiddha thaI tethI enI stuti thavA lAgI. "aho ! A brAhmaNa te puNyavAna che, jJAnavAna che-pUrve teNe jJAnanI ArAdhanA karI haze kAraNake kahyuM che; ke-jJAnadAnathI jJAnavAnuM thavAya che, abhayadAnathI nirbhaya thavAya che, annadAnathI sukhI thavAya che ane auSadhadAnathI nirogI thavAya che." A vAta rAjAe lokonA mukhethI sAMbhaLIne maMtrIne kahI. zaTala maMtrI mahAnipuNa ane catura hatA, te samajI gayo ke devatAnI AvI prasAdI brAhmaNapara thaI che e vAta khoTI hevI joIe ane kaMIka yukti te brAhmaNe karI devI joIe. Ama vicArI javAba Ape ke "rAjana ! je ema hoya to ApaNe prabhAtamAM tyAM jaI najare joI khAtrI karIzuM." rAjAe paNa tema karavAnuM kabUla karyuM. pachI saMdhyAkAle maMtrIe gupta mANasane nadIne kinAre tenI tapAsa karavA mokalyA. temane eka koI joI na zake tema eka pakSI mAphaka jhADImAM bharAIne beTho. rAtrIne samaya hato. aMdhakAra hato tevAmAM vararUcie gupta rIte tyAM AvI nadInA pANImAM sonA mahoronI thelI rAkhIne pAcho te pitAne ghera gaye. pachI pilA gupta purUSe tenA (vararUcinA) jIvIta sarakhI te thelIne laIne gumarIte AvI maMtrIne saMpI. have prabhAte maMtrI paNa te thelI pitAnI sAthe guptapaNe rAkhIne rAjAnI sAthe gAMgAne kinAre gayo tathA te vakhate varaci paNa tyAM AvyA. A vakhate te mUDha *bharatezvara bAhubalIvRttimAM 500 nI saMkhyA ApI che. gaMgA nadIne kinAreja pATalIputra nagara AveluM che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 jaina kaeNnpharensa ra7. rAjA paNa jovA Avelo che te jANIne pitAnI utkRSTatAnuM bhAna lAvIne vistAra sahita gaMgAnI stuti karavA lAgyuM. te stuti karyA pachI teNe je yaMtra pate goThavyuM hatuM te calAvyuM paNa sonAmahoranI pioTalI te tenA hAthamAM AvIne paDI nahi; pachI te te hAthathI karIne te poTalI zodhavA lAge, paNa nahi jaDavAthI mauna rahyo. pachI maMtrIzvare kahyuM "kema ! ATalI stuti karyA pachI paNa gaMgA Aja kaMI nathI ApatI? bIjuM te rahyuM paNa tAruM thApaNa tarIke rAkheluM dravya paNa gAMgA na Ape? ke tAre AvI rIte te zodhavuM paDe che!" tyAre brAhmaNe kahyuM "kaMI samajAtuM nathI. Aja sudhI te gaMgA mAre bhAgya ApatAM, Aja ApatAM nathI. zuM karavuM? abhAgya udaya Ave che tyAre purUSane dAridraya Ave che. bhAgyodaya thAya che tyAre te sarasvatI paNa vazavartI thAya che." A uparathI maMtrIe pite pelI thelI batAvI ane pUchayuM ke " e konI che?" brAhmaNa vicAramAM paDe; je e mArI nathI ema kahuM, te thelI jAya che, ane te meM mUkI hatI tethI hArI che ema kahuM to khoTa karuM chuM.' Akhare mArI nathI ema kahIza te lakSmI samULagI jatI raheze e ThIka nahi tethI bolyo ke "te mArI che." AthI sarvane khabara paDI ke vararUcie gaMgA nadImAM eka yaMtra beThavyuM hatuM ane tenI aMdara 108 sonA maherane lugaDAmAM bAMdhIne rAkhatA. pachI prabhAtamAM gaMgA nadImAM snAna karIne te te yaMtrane pagathI dAbata tethI te sonAmahoranI thelI uchaLIne tenA hAthamAM paDatI. A jANa rAjA ane lokee tene dhikkArI kADho. AnA pariNAme-tyArathI A brAhmaNa maMtrI upara vera rAkhavA lAge ane tenAM chidra jevA lAgyo. have vararUci paNa manamAM ISya lAvIne maMtrIpara pitAnuM vaira vALavAnI IcchA karavA lAge, tethI bhatrInA gharanI saghaLI vAto maMtrInI eka dAsIne maLIne pUchavA lAgyo. eka divasa te dAsIe vararUcine kahyuM ke zrIyakanA lagnamahotsavamAM maMtrI rAjAne pitAne ghera jamADavAne che, ane te divase rAjAne bheTa ApavA mATe te za taiyAra karAve che; kAraNa ke rAjAone te bheTa atyaMta priya hoya che. Ane lAbha laIne chaLanA jANanArA evA te vararUcie gAmanA chokarAone caNA Adika ApIne gAmamAM evuM balavAne zikhavyuM ke "rAjA ema jANatA nathI ke zakaTAla maMtrI pitAne (rAjAne ) mArIne zrIyakane gAdIe besADavAne che." chokarAMo hamezAM AvuM AvuM bolavA lAgyA eTale lokanA mukhathI rAjAne khabara paDatAM teNe vicAryuM ke "bALakonuM vacana anyathA hoya nahi; kAraNa ke kahyuM che ke -divase vijaLI niSphaLa hoya nahi, rAtrinuM gajita niSphaLa heya nahi, strI ke bALakanAM vacana, adrazya vANI ane devanAM darzana niSphaLa hoya nahi." AnI khAtrI karavA rAjAe pitAnA eka gupta mANasane mokalyo. te mANase maMtrIne gharane vRttAMta jaNAvyuM ke zastro taiyAra thAya che. pachI sevA vakhate maMtrIe AvIne jevo rAjAne namaskAra karyo ke turata rAjAe dhathI tenA sanmukha paNa joyuM nahi. maMtrIe turata rAjAne bhAva jANI laI ghera AvI zrIyakane kahyuM: "koIe mArA viSe rAjAne kaMI bUruM samajAvyuM che, mATe A ApaNuM kulane akasmAta kSaya thavAne vakhata najadIka AvI pahoMcyo che, paNa je huM kahuM tema tuM kare to sarva kulanuM rakSaNa thaI zake tema che. mATe have jyAre rAjAne namana karuM tyAre tAre mAruM mastaka chedI nAMkhavuM ane
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadra. 317 * #vv kahevuM ke svAmIne abhakta sevaka evo pitA paNa vadha karavA lAyaka mATe ghaDapaNathI mRtyune pya thayele e huM je AvI rIte mRtyu pAmIza, te tuM mArA kulagrahane rUM. bharUpa thaIne lAMbA kALasUdhI AnaMda pAmIza. zrIyaka AMkhomAM AMsu lAvI kahevA lAgyo-"he tAta ! AvuM ghara kama eka kasAI paNa zuM karI zake khare?" maMtrIzvara--evo evo vicAra karIne te tuM kevala vairInA manorathone saMpUrNa karIza. mATe jeTalAmAM rAjA kuTuMba sahita mane mArI nAkhe nahi teTalA sudhImAM eka phakta mArA, ja nAzathI AkhA kuTuMbanuM tuM rakSaNa kara. vaLI huM mukhamAM tAlapuTa nAme jhera rAkhIne namaskAra karIza, tethI mane haNavAthI tane pitRhatyAnuM pApa paNa lAgaze nahi." AvI pitAnI zikhAmaNathI zrIyake tema karavA kabulyuM ane te pramANe ja karyuM. AgAmI kalanA sukha mATe buddhimatte pitAnA nAzaparyata paNa bhayaMkara kArya kare che. AthI rAjAe saMbramapUrvaka pUchayuM- he vatsa! teM A duSkara kArya zuM karyuM?- te vRthA pitAne vadha kema karyo?" zrIyaka-je mArA svAmI evA rAjAne devI thAya tene evI ja zikSA thavI joIe! jyAre Ape mArA pitAne doSita jANyA tyAre mAre temanuM maraNa karavuM paDyuM, kemake cAkaree te svAmInA cittane anusAre ja vartavuM joIe. vaLI cAkara pite jyAMsudhI dene jANe tyAM sudhI ja teo tenA upAya mATe vicAra kare, paNa jyAre svAmI pite ja te dezone jANe tyAre temAM cAre vicAra karavA jevuM hoya ja nahi !" * rAjAe pharIthI kAraNa pUchayuM, tyAre teNe pelA brAhmaNanuM svarUpa kahI batAvyuM, te uparathI naMdarAjAe brAhmaNane dezayAga karAvyuM. pachI zakaTALanI sarva aurvadehika kriyA agnisaMskAra ryA pachI zrIyakane kahyuM: "tane dhanya che ! tuM ja saghaLA sevakomAM ziremaNi che. zAstromAM sevakanuM svarUpa kahyuM che tevo ja tuM che. kahyuM che ke je yuddhane prasaMge AgaLa cAle, nagaramAM pAchaLa cAle, mahelamAM dvAra pAse sadA ubhe rahe, te sevaka rAjAne vallabha thAya. vaLI svAmIe bolAvyo chato ciraMjIva' ema kahe te, kRtyAkRtyamAM catura, ane je pitAnA dhyAnamAM AvyuM ema karanAro na hoya te sevaka rAjAne vallabha thAya; temaja tejasvI evo sUrya paNa jema kiraNa vinA dIpa nathI, tema lake para anugraha -dayA karanArA evA sevake vinA rAjA dIpato nathI. Ama che mATe, he zrIyaka ! tuM maMtrImudrA grahaNa kara." zrIyaka--mAro moTo bhAI sthUlabhadra kezA gaNikAnA AvAsamAM pitAjInI kRpAthI bhogavilAsa bhogave che tene e mudrA Ape." rAjAe vicAryuM ke aho ! Avo nirlobhI meM koI joyo nathI, kAraNa ke pRthvI upara te ghaNuM karIne bahu lobhIo ja dekhAya che, lobhane vaze to teo videza jAya che, samudramAM paNa phare che, vaLI tRSNa paNa bhayaMkara che. kahyuM che ke-sarva dAMta paDI gayA, buddhi jADI thaI gaI, hAtha paga kaMpavA lAgyA, AMkhamAMthI pANI saravA lAgyuM, baLa gaLI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 jaina konpharansa haira9. - ^^^^^^ gayuM, sauMdarya nAzI gayuM ane yamarAjAnI moTI dAsI je jarA te paNa AvI, chatAM tRSNA e ekalI ja subhaTA dadayarUpI nagaramAM nRtya kare che.' pachI rAjAe sthUlabhadrane teDavAne pitAnA sevakane mokalyo. teNe te vezyAnI citrazALAmAM devAMganA sarakhI te strI sAthe pAsA ramavAmAM tallIna thaelA sthUlabhadrane praNAma karIne zakaTALa maMtrInA mRtyuviSe vAta karI ane kahyuM ke tethI have rAjA Apane maMtrImudrA ApavAnA che te mATe bolAve che? te vakhate vajaghAta thayo hoya tema tene lAgyuM. nayanamAMthI AMsu paDavA sAthe mukhanuM tAMbula nAMkhI detAM teNe kezyA pAse darabAramAM javAnI rajA mAgI. kezA--he svAmina ! jema varSARtumAM pANI caDhavAthI kamalinI (piyaNa) baM nahi, tema saMdhyA prasarata eTalI vAra koNa vATa joze? bIjAM je joDalAM che, te akhaMDa sukha vaibhavane bhogave che,-teo kyAre paNa virahanA duHkhane dekhatAM nathI paNa teone jyAre viraha thAya che tyAre temane bharaNathI paNa anaMtagaNuM duHkha lAge che. virahanA dukhathI bhaya pAmela mahAdeva traNa lekanI lAja tyAga karIne strIne pAse rAkhIne ardhanArI jaTezvararUpa thaye-evo e mahAdeva te eka prazaMsavA yogya che -Ama kahI, teNIe vinati karI "Apa pAchA Avo tyAMsudhI keIne paNa ahIM mUkatA jAo." A uparathI sthUlabhadre tyAM pitAnA sevakane besArIne rAjA pAse jaI praNAma karyA. (2) tyAga. rAjamAM rahevuM baM, pagale pagale pApa, rAjamAM rahevuM bhUMDu-nathurAma. rAjAe sthalabhadrane kahyuM "maMtrI mudrA pahera; kAraNake tAre pitA mRtyu pAme che, mATe e pada krama pramANe tuM grahaNa kara. sthUlabhadra rAjAne kahyuM "ApanuM kahevuM pramANa che, paNa vicAra karIne grahaNa karIza." sthUlabhadra sIdhe rAjyamahela pAsenA azekavanamAM gaye. ahIM ekAMtamAM vicAra karavA lAge; vikAro ane vitarkomAM vikharAyelI sarva Atmika zaktione ekaThI karIne te sarva zaktio ekaja dizAmAM "pradhAnapada levuM ke nahi?" te praznanA nirAkaraNamAM kAme lagADI ane turataja jema divA AgaLa prakAza thavo ja joIe tema tenA AgaLa jJAnane prakAza thaye. gaNikA ane rAgaraMganA khyAla hamaNAM tenI kalpanAmAMthI dezanikAla thayAM hatAM. hamaNAM te svastha citta ane mane zAMtine lIdhe navIja vicAraTimAM mahAlata hatuM. tenA Soul-vision-intuition aMtartAnamAM teNe je kAMI joyuM tethI vicAra che ke "pitAnuM mRtyu thayuM. zAthI thayuM,? teja vaitaraNI nadIrUpa maMtrI mudrAeja pitAnuM mRtyu nipajAvyuM. AvI viTaMbanAkAraka mudrAnuM zuM grahaNa karavuM ? nahi ja-tene tyAga karavo ghaTe che. vaLI je mANasa AvA maMtrI AdikanAM kAryomAM joDAya che, te loko snAna, jaja, nidrA Adika sukho anubhavI zakatA nathI, temaja tevAM kA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadra. 318 mAM joDAyAthI, pitAnA ane paranA rAjyanI ciMtAmAM paDyAthI, strI saMbaMdhI sukhane te avakAza ja maLatuM nathI eTaluM ja nahi paNa saghaLA svArthone tajIne phakta rAjyakArya karavAthI paNa khala lekane upadrava sahana karavo paDe che. A du:khaparaMparAmAM koIpaNa madada karavAnA nathI. sarva svArthI che. kahyuM che ke - vRkSaM kSINaphalaM tyajaMti vihagAH zuSkaM saraM sArasAH puSpaM paryuSitaM tyati madhupA dagdhaM vanAMtaM mRgAH / nidravyaM puruSaM tyajati gaNikA bhraSTa nRpa sevakAH sarvaH svArthavazAjanIbhiramate no kasya ko vallabhaH // -pakSIo phaLa vinAnA vRkSane, sArasa pakSIo jaLa vinAnA sarovarane, bhramare karamAyelAM puSpone, mRgo baLelA vanane, gaNikA nirdhana purUSane ane sevaka leka rAjyaSTa thayela rAjAne taje che, mATe sarva svArthane vaza thaIne ramyA kare che bAkI vAstavika rIte kaI kaIne priya nathI. | 'ahe mitra zaka ! bhagavAna viveka ! are tame bhAdava ane vairAgya, he mAtA karUNA! he bhagavati kSamA ! he sakhI lajajA ! tame sau sAMbhaLo. tame anukrame prathama keIna AvyAM tathA mArA baMdhuone ane mane ahIM ati gahana evA yauvanane viSe tajI daIne kyAM jatAM rahyAM! DAhyA mANasone anubhava hoya che ane teo hadayathI vicAre che ke kadI badhuM jagata nAza pAme che te paNa rAjAo keInA mitra thatA nathI; mATe parabhavane pamADanArI evA maMtrI mudrA te mAre levI nathI." "gaNikA paNa nidhana purUSane taje che-hA ! je kezAne cAhuM chuM te paNa jyAM sudhI pitAe mokalelA dravyathI tenuM mana saMteSatA hatA tyAM sudhI te paNa cAhatI hatI. ahe! tenI saMgata paNa tajavIja lAyaka che. bhraSTAcAramAM paDelA evA mane rAjAe cAhIne bolAvya-maMtrIpada ApavA icchA batAvI evA prabaLa puNyabaLane huM gaNikAnI sabatathI pAyamAla karuM chuM e kevuM zarama bhareluM che? e puNyabaLane maMtrIpadavaDe thatAM aneka julamo ane trAso vaDe pAyamAla karavuM paDe e paNa nahi IcchavA yogya che. jyAre puvyane khajAne khavAI jaze tyAre pachI zI vale thaze? te vakhate gaNikA ke rAjA koI kAma lAgaze nahi; mATe mane ucita che ke mAre prema gaNikA uparathI utArI satI sAthe -je Atmika zAMti mane choDI kadI dago deja nahi te satI sAthe joDave; mane ucita che ke capaLa svabhAvI rAjAnI nokarImAM joDAvA karatAM aMtarAtmA jevA kaDhasvabhAvI rAjAnI ja nokarImAM joDAvuM. | yAre zuM karavuM? gaNikAnA bhogavilAsa choDyA, maMtrIpada nathI joItuM; have te basa dIkSA. dIkSA te zuM? jagahitanuM-paramArthanuM vrata pavitra aMdagI gALavAnuM vrata, ApaNe badhA je zreNamAM harIpharIe chIe te zreNIthI ghaNI uMcI zreNImAM ahoniza mahAlavAnuM vrata, dekhAvAmAM mANasa chatAM aMdarathI deva jevA banI javAnuM vrata. e vratane aMgikAra karavo eja-basa eja-mAre mATe A samaye kartavya che. huM te parama udayana kAraNa evI je jinezvaranI mudrA-dIkSA teja grahaNa karIza. kahyuM che ke-vividha prakAranI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 jene kanyaransa hairacha. buddhivALA purUSanAM sthAnane malina buddhivALA roke che. eo (rAjAe)e krodha karIne verathI sarve saMpurUSone ukheDI nAkhyA che. jemane ghaNAM vastrAbhUSaNo dhAraNa karAvAtAM hatAM teo paNa vairAgyane bhajanArA thayA. je mANasa duHkhane upadrava thae te pitAnA rajeguNane mUkI daIne duHkhanA pratikArarUpa rajoharaNa mukhavastrikAne dhAraNa kare che, te mANasa uttama gaNAya che." pitAnI paMcamuSTithI svakezane leca karyo, paridhAna vastra ratnakaMbalanA tAMtaNe chuTA karI tenuM rajoharaNa banAvyuM ane sAdhuvezamAM rAjA pAse hAjara thayA. stha -dharmalAbha ! rAjA-vi kArita-zuM vicAra karyo ? dhU - tama-are! leca karyo. je vicAryuM che ane pachI "karavA gya lAgyuM te karyuM. pradhAnanI mudA duHkha denArI che. mAre e mudrA vyApAra nahi joIe, ane te mudrAvyApAra pAMca prakAra che-hAthane viSe mudrA, baMne page be mudrA ane tyAra pachI gharane viSe paNa mudrA; mATe dharmalAbha ! Ama kahI sthUlabhadramuni mudrAmAMthI jema kesarIsiMha bhAge, tema rAjasabhAmAMthI raste cAlatA thayA. A joI rAjAe vicAryuM ke kadAca 5Ta karIne pAcho kezA vezyAne tyAM jato te nahi hoya?-A jovA jharUkhA para gayo ane sthUlabhadra kyAM jAya che te jovA lAge. tene jaNAvyuM ke maDadAothI durgadha mAratA evA pradezamAM paNa nAsikA ADuM kapaDuM rAkhyA vinA ja sthUlabhadra pitAne raste kApe che. rAjAe pitAnuM mastaka dhuNAvyuM tathA tenAM vakhANa karI potAnI niMdA karavA lAge "dhikAra che, mArA duSTa vicArane ke temanA para meM zaMkA lAvI. te te vitarAga mahAtmA che!" pachI rAjAe zrIyakane mukhyamaMtrInI mudrA ApI. sthUlabhadra muni zrI saMbhUtavijaya AcAryane maLyA, ane temanI pAse sAmAyikanA uccArapUrvaka dIkSA aMgIkAra karI. (vIrAta 147 mAM i. sa. pUrve 378 mAM.) A vakhate temanuM vaya 30 varSanuM hatuM. sthUlabhadramuni gurUnA caraNanI sevA karatA tapazcaryAdi karatA karatA abhyAsa karavA lAgyA. ekavAra varSARtu zarU thayA pahelAM saMbhUtavijaya gurUpAse tenA traNa ziSyae AvIne evo abhigraha-niyamavizeSa lIdhe -eke kahyuM ke huM cAre mahinA-comAsAnA cAra mahinA siMhanI guphA pAse kAyotsarge rahIza; bIjAe kahyuM ke "huM sapanA bIla-dara pAse cAra mahinA sudhI kAryotsarge rahIza; trIjAe kahyuM ke huM kuvAnA bhAravaTIA upara kAsage rahI comAsuM nirgamana karIza." A vakhate sthalabhadde kahyuM. praNAma karIne re, azokavana jAve, zamatattva vicArI re loca karyo bhAve, ratana kebalane re, tihAM e kIdhe, jaI rAja sabhAmAM re, dharma lAbha ja dIdhe. -zrI vIravijayakRta yUlibhadra zIyala vela. $ saMbhUtavijayazrI mahAvIrathI 7 mI pATe zrI yazobhadranA ziSya-(gurUbhAI bhadrabahu svAmInI sAthe)-gotra mAthara gRhasthapaNe varSa 42, vatI tarIke varSa 40, yugapradhAna tarIke 8 ema 40 varSanI vaye vIrAta 156 mAM (I. sa. pUrve 370 mAM) svargastha thayA.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlA. he bhagavAna ! huM kAzA gaNikAnI citrazALAe viSe cAmAsuM pUrNa karIza.' gurUe upayega daI sarvane kahyuM sthAnake jAe; paNa tyAM tamAre dharmanI viSe tatpara rahevuM.x ro SaDrasa bAjana letA chatA " sau potapotAnA vAMchita (4) jozo ane snUjhamadrayonI. vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDbhI rasai bhojanam zubhraM dhAma manoharaM vapuraho navyo vayaH saMgamaH / kAlo'yaM jaladAvila stadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt taM vaMde yuvatiprabodhakuzalaM zrIsthUlibhadra munim ||* --pUrvanI prItivALI vezyA ane te paNa sarvAMdA anukULa vataeNnArI, SaTresa beAjana, suMdara mahela, manahara zarIra, yuvAvasthA ne vAMRtu ATalI kAmeAtpAdaka vastunA ajaba yAga chatAM paNa jeNe AdarathI kAmane tyA evA yuvatijanane pratibAdha pamADavAmAM kurAla sthUlibhadra munine huM vaMdu chuM. x A sthale vAcakAnuM khAsa dhyAna kheMcavAnuM e rahe che ke sa'bhUtavijaya ane sthUlabhadra e be vaccenA kAlpanika savAda vidvAna lekhaka rA. rA. suzile ghaNA vidvattApUrNa, mArmika ane abhAM AlekhyA che ane te AnaMda mAsikanA sa. 1968 nA Azvina mAsanA ( pR. 10 a. 2) ekamAM pragaTa thayA che te khAsa joi levA. ahIM sthAnAbhAvane late ApI zakAyA nathI: # Aja zlokathI kumArapALa rAjAnI sabhAmAM zrI hemacaMdrasUrie sthUlabhadra muninI prazaMsA karI hatI. tyAre rAjAnI pAse beThelA kAi dveSI brAhmaNe A sAMbhaLo ema kahyuM keH-- vizvAmitraparAzaraprabhRtayo ye cAmbupatrAzinaH te'pi strImukhapaMkajaM sulalitaM dRSTcaiva mohaM gatAH / AhAraM saghRtaM payodadiyutaM bhuMjaMti ye mAnavA: teSAmidriyanigrahaH kathamaho daMbhaH samAlokyatAm // vizvAmitra ane parAzara vigere RSie ke jeo jaLa ane pAMdaDAM mAtrane ja AhAra karatA hatA, te paNa strInuM suMdara mukhakamaLa joine ja meAha pAmI gayA hatA; tA jeloko dhRta (dhI), dUdha ane dahIMvALA AhAra kare, teone iMdriyAnA nigraha zI rIte kahI zakAya ? ahA ! jue! kevA dabha che ? A sAMbhaLI zrImad hemAcArye javAba ApyA ke he rAjA! zIlanuM pAlana karavAmAM AhAra ke nIhAra kAraNabhUta nathI. para Mtu mananI vRtti ja kAraNa che, kemake siMho balI dviradasUkaramAMsabhojI saMvatsaraNa ratimati kilaikavAram pArApataH khara zilA kaNamAtrabhojI kAmI bhavatyanudinaM nanu ko'tra hetuH // --baLavAn siMha hAthI ane sUkaranu mAMsa khAya che, tA paNa te eka varasamAM eka ja vAra kAmakrIDA kare che ane pArevAM maraDIA kAMkarA ane juvAranA kaNa khAya che te chatAM teo haMmezAM kAmIja rahe che te tenuM zuM kAraNa? A sAMbhaLI te kavAdInuM mukha zyAma thaI gayuM,
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 * jaina konpharansa haiM. *... sthUlabhadra rAjA pAse gayA ane pachI munivrata lIdhuM. A vAtanI khabara kezAne paDI tyAre bahu duHkhita thaI AMkhamAM AMsu lAvI virahaturapaNe vividha prakAranA vilApa karavA lAgI ke-ha catura cANakya! tame rAjyamudrA tajIne bhikSumudrA zA mATe aMgIkAra karI ? he prANanAtha ! mAre tamArA vinA ke AdhAra che? have huM zuM karuM? kevI rIte jIvuM?" evI rIte aneka prakAranAM virahavAkya bolavA lAgI. Ama aneka divasa, bhAsa, varSa vItI gayAM, paraMtu tene sthUlabhadra muninAM darzana thayAM nahi. te bicArI jANatI na hatI ke muninAM pavitra pagalAM pitAnI citrazALAmAM thavAnAM che, eka ghara mATe nahi paNa cAra mAsa sudhI thavAnAM che, ane tenAM bhogavilAsamAM rahIne paNa nilepa muni rahI teNune ja pratibodhavAnA che! ahe ! e vicitra saMgamAM kevI avanavI madhuratA, bhakti ane dharmaprIti rahelI che te pariNAme ja jaNAya che; nahi te, abhraSTa tatabhraSTa, thayA kAM yogabhraSTa e, gaNayA bhUlane pAtra, hatA mAtra manuSya e. sthUlabhadra samartha rogI hatA,-rama rame yoga hato, mana vacana ane zarIranA yogane nigraha karanAra apUrva AtmasaMyamI hatA, ane tenI kasoTIthI parIkSA karAvI pitAnAmAM keTaluM prabala cetana che te jaNAvavA upara jaNAvyA pramANe pUjya gurUnI AjJA laI gata varSomAM-gRhasthapaNe jenI sAthe pote aneka bhogavilAe karyA hatA, temAM rasa lIdhuM hatuM ane tethI aneka kamabaMdhana bAMdhyA hatAM te kezA vezyAne ghera muni tarIkenuM cAturmAsa karavA AvI pahoMcyA. AgaLanI hAlI kezA sAme AvI, oLakhI lIdhA ane vicAratI rahI ke kelanA staMbha sarakhA sAthelavALA kemaLa zarIravALA A sthUlabhadra vratabhArathI khinna thaIne ahIM pAchA AvyA jaNAya che; pachI- " kezAhe svAmina, Apa bhale padhAryA, tathA ApanuM zuM kArya huM karuM? turata ja karama. pharamAvo. A zarIra, dhana, parivAra vagere saghaLuMApanuM ja che. svara - cAturmAsa sudhI rahevA mATe tamArI citrazAlA mane Ape ! kezAnte ApanI ja che. khuzIthI grahaNa kare ane AnaMda Ape. sthUlabhadra kezAnI rajA laI temAM te rahyA. dhyAnamAM sthita thaI manasAthe goSThI karavA lAgyAH "e prabaLa Atmana ! tuM sAvadhAna thA; uccabhAvanA rUpI devadUta! hAyamAM raho ! pelI lalita balAne teNIne kharA rUpamAM jovAnI-pratibaMdhavAnI mane zakti Apa." kezA manasAthe evuM vicAravA lAgI. munivrata sahana na thavAthI ahIM pUrvasa cAkhavA AvyA che. lajajAne lIdhe te hamaNAM kaMI nahI bole, anukrame bolaze ane mane lakSmI Apaze. huM ene kSaNavAramAM cAturya ane zRMgAra rasarUpI samudramAM DubAvIza." Ama vicArI te bAkaNa, saMbAkaNa ane saMbAneya evA traNa prakAranA dhAnyathI, tathA dUdha dahIM ghI kAMjI chAza ane madha e cha rasothI, tathA mULa, kaMda, IkSarasa, latA, putra, puSpa ane phaLa e cha prakAranA zAkathI munine jamADavA lAgI. temanA jamI rahyA pachI paDI raheluM
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadra. 323 pite jamatI. pachI te vezyA ane mane rathAdika karatI dusaha bhUkuTIrUpa bANane halAvatI muninI pAse AvatI. muni ane kezA sAthe aneka prakAranA saMvAdo thatA. muni tattvamArge derI laI javA mAMgatA ane kezA zaMgAramAM jhaboLavA pravRtti karatI hatI. A saMvAda kevA paMkArane have temAM ApaNe DokIuM karIe. kezAe pahelAM prathamaja pUchayuM-"he svAmina ! svAdhIna evI kAminInAM AliMgana Adi choDIne AvuM kaThora tapa zA mATe kare che? A tyAga sAdhavAne samaya nathI, mATe mArI sAthe pharIthI yatheccha viSayasukha bhogavI tene svAda lyo. pharIthI A manuSya bhava pAme durlabha che, ane A yauvana paNa pAmavuM durlabha che. .-"he bhade ! apavitra ane malabhUlanuM pAtra evA kAminInA zarIrane AliMganI karavAne kANu Iche? vaLI A viSayo anekavAra bhagavyA chatAM tenAthI tRpti thatI nathI ane thaI nathI. avazyaM yAtArAzvarataramuSitvApi viSayA viyoge ko bhedastyajati na jano yatsvayamamUn / vajaMtaH svAtaMtryAdatula paritApAyamanasaH svayaM tyaktvA hyete zivasukhamanaMtaM vidadhati // A viSaye lAMbA vakhata sudhI rahIne paNa chevaTe janArA che e nakkI che, to pachI tenA viyogamAM lera kayAM rahyo ke jethI mANase pitAnI meLe viSayane cheDatA nathI kemake je e viSaye pitAnI meLe ApaNuthI chuTA paDe che te manane ati paritApa utpanna kare che, paNa je ApaNe pote ja khuzIthI teno tyAga karIe chIe te te anaMta mokSanuM sukha Ape che. mATe sarpanI pheNa jevA A viSayane cheDI daI zIlarUpI alaMkArathI tArA saMdara aMgane alaMkRta kara. A manuSya bhava pharIthI maLavA muzkela che, ane te bhava dharmavinA hArI jaIza, sarva kAryomAM uttama kArya dharma che - na dhammakajjA paramatthi kajjaM na pANihiMsA paramaM akajjaM / . na pemarAgA paramatthi baMdho na bohilAmA parimatthi lAbho // -dharma kAryathI utkRSTa bIjuM koI kArya nathI, prANInI hiMsA uparAMta bIjuM koI akArya nathI, premarAgathI vizeSa kaI baMdhana nathI ane badhi (samyakatva)nA lAbha uparAMta bIje kaI parama lAbha nathI. mATe prema rAga choDI de. kezA-"vAhare pradhAnajI! rAjAe hamane AvuM ja pradhAnapaNuM ApyuM ke ! jAo jI jAo! AvA Dhaga choDI de ! stha-meM khare ja saghaLA Dhaga choDI dIdhA che, kozA ! rAjAe mane pradhAnapaNuM ApavA IcchayuM te levuM ke nahi tene vicAra karatAM mane pradhAnapaNa karatAM rAjApaNuMmahArAjApaNuM levA mana thayuM. tethI A veza aMgIkAra karyo che. jayArathI meM A veza
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 jaina konpharansa heralDa. - - - - - - - - paheryo che tyArathI huM rAjAne paNa rAjA banyo chuM. kezA! khareja huM pahelA karatAM vadhAre sAmarthya sAthe atre Avyo chuM." kezA- paNa te sAmarthya je tame mahane cAhatA baMdha thayA che te zA kAmanuM che?" yU nA , huM tane cAhate baMdha thayo nathI. meM koIne prema utArI nAkhyo nathI. badhe jemane agAu nahete cAhate temanA sudhI paNa meM have prema laMbAvyo che. tane, mArI benane, mArI. mAtuzrIne, mArA nekarane, mArA rAjAne bhArA, mitrane, mArA zatrune, eka pazune, eka pakSIne, eka kIDIne paNa have huM mArA jIgarathI cAhuM chuM. sadhaLAne cAhavuM, saghaLAne udaya Iccha-saghaLAnuM sukha joI rAjI thavuM eja have mArI jaMdagInuM kartavya che.' kezAnte huM samajatI nathI. tamane keIe bhabhUtI nAkhI che. e bhabhUtInI asara hamaNAMne hamaNAM ja jovAI zakavI muzkela che. paNa bhalA, mane kahete kharA ke, zuM have tame mane hAvabhAva karavA prerazo nahi? zuM have tame-' - kezA ! kezA! svastha thA ! tArI bhramaNa dUra thAo! kezA! kahe, tane DIvArane prema joIe che ke hamezane? tArA vagara badheja huM samajI zakuM chuM ke tuM premane hamezane jevA Icche che. are samaja hAvabhAvAdi sarva kAMI bAhya premanAMzArIrika premanAM cinha che; ane zarIra jarUra nAza pAmavAnuM che, te zarIra sAthe te prema paNa nAza pAmavAne ja che. nahi, kozA ! ApaNe Atmika prema jeDIzuM. je prema kALe paNa nAza na pAme ane viyoganA pariNAmarUpa rUdana sahana karavAnI pharaja na pADe evA premathI ApaNe joDAIzuM. hAvabhAva ane cuMbana e bAlIza kriyAo che. moTA bhANa sanI bAbatamAM bAlIza kriyAo kadarUpI lAge che. bhadre ! svastha thA. huM jouM chuM ke hamezanA paricita vicAro ane A navA vicAra sAthe tArA dilamAM yuddha thAya che. tuM sthira rahe, svalpa rahe, te yuddhamAM tuM paDIza nahi. te vicAreneja paDI rahevA de. e garabaDathI tuM jarA ke gabharAtI nA. huM IcchuM chuM ane bhAvanA bhAvuM chuM ke, A gabharATamAMthI tuM jaladI mukta thA. javaramaya vikAre tane choDI cAlyA jAo. jyAM eka sAdhunAM pagalAM che tyAMthI te balAone e adazya de! dUra karo ! dUra karo! kezA ! tuM svastha thA; ja, ArAma le ane ArAmanI sthitimAM je kaMI jue te mane kAla kaheje.' kezA tadanaja zabavata ubhI rahI, te kaI bolI zakI nahi. teNInI kamala jevI AMkhomAMthI svaccha jaLa motInI mAphaka paDavA lAgyuM. pachI te bIjA khaMDamAM cAlI gaI. bIje divase kezA gaMbhIravadane sthUlabhadra pAse AvI ane kahevA lAgI, "o gure ! hamAre keTalo AbhAra mAnuM? tame mane navuM jIvana ApyuM che. tame mane sarvasva ApyuM che. Aja pachI koIpaNa mAzukane Azaka maLo te tamArA jevA ja maLaze ke jeNe prathama zArIrika sukhamAM saMtoSa ApIne pachI kAyamanAM sukhomAM paNa bhAga Apyo. mArA vicAro badalAI gayA che, jene mATe tamane caLAvavA bahu bahu rIte prayAsa karyo ane tame caLyA nahi te kaMdarpanuM me vidAraNa karyuM che. Apane choDI kAle hu zayanagRhamAM gaI, ane ApanA ja dhyAnamAM magna banI te vakhate mane alaukika vicAro thayA. A
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadra. kurUpa jaMdagI ke jene huM raMgarAganuM nATaka samajatI hatI te bhramaNuM-te nidrA TaLIne huM tene kartavyane eka "yuga" athavA "kALa" samajavA lAgI chuM. mArA jIgarane prathama karatAM vadhu zakti maLI che ane alaukika AnaMda mane thayo che. huM have tamArI ziSyA banI rahIza, huM tamAro upadeza pratidina sAMbhaLyA karIza ane hAlata eka zuddha zrAvikA banIza. !: eka vakhatanA Azuka-mAzuka, hAla gurU-ziSyA mAraka ziSyAne tyAM ja divaso gujAravA lAgyA. pratidina teo navI navI dharmakathAo karatAM, jJAnacarcAmAM bhAga letAM, AtmadhyAnanI anubhava karatAM ane AtmikabaLamAM vadhatAM jatAM. kezAe zrAvikAnAM bAra vrata aMgikAra karyo ane rAjAe mokalela purUSa sivAya anya purUSane vacanathI paNa huM svIkAra karIza nahi! e pramANe bhoga saMbaMdhI paccakhANa lIdhuM tema ja jIva ajIva Adi tattvonI paNa jANakAra thaI. (5) guNa chUmane mAruM mAna. e pramANe keza vezyAne pratibaMdha pamADI cAturmAsa pUrNa karI cUlibhadra svagurU zrI saMbhUtivijayanI pAse AvyA. pelA siMhaguphAvAsI Adi traNa munio cAturmAsa karI sthUlibhadranI pahelAM AvyA hatA teone gurUe duSkara kArya karyuM e pramANe ekavAra kahIne mAna ApyuM. sthUlabhadra AvatAM dUrathI gurUe ubhA thaI tene "duSkara kArya karyuM, duSkara kArya karyuM, duSkara kArya karyuM ema traNavAra kahI ghaNuM AdarapUrvaka bhAna ApyuM. pAse beThelA te traNa munione bhasara Avyo ane vicAravA lAgyAH "ApaNe sAmAnya kULamAM janmelA chIe ane A sthULabhadra te zALa maMtrIne putra ane ! ethI gurUe ene e pramANe ati duSkarakAraka ema kahyuM. rasanA AhAra bhogavanArAnI temaNe prazaMsA karI. gurUne paNa koIka adhika che, ne keI ocho che! mATe have ApaNe AvatA mAsAmAM duSkaraduSkarakAraka thaIzuM.' (A pachI 8 mahinA kADhIne bIjA comAsAmAM siMhaguphAvAsI muni gurUe ghaNe vAryA chatAM kezAne tyAMja comAsuM gALavA gayo ane kevI rIte purNane nAza karI Akhare te kezAthI pratibodha pAmI patIta avasthAmAM paNa navIna muni tarIke Avyo te vAta ame atra avakAzane abhAve karatA nathI.)* - kezA ane sthUlabhadrano kAlpanika saMvAda sAkSara zrI suzile saM. 1967 nA bhAdaravA-Aso mAsanA AnaMda mAsikamAM (pustaka 9 aMka 1-2 ) ghaNI uttama rIte camatkAravALe ane sahRdayatAthI pUrNa lakhI prasiddha karyo che te khAsa avalokavAnI vAcakene ame vinati karIe chIe. e saMvAda meTo hovAthI ahIM sthAna vadhu na hovAne lIdhe ApI zakAyo nathI. A sivAya te saMvAda zrI vIravijayajI mahArAje racela zrI sthUlabhadrajInI ziyala-vela (mahUma samaratha na smArakamALA. 3 ke je rA. motIcaMda giradhara kApaDIAne lakhavAthI TapAla kharca mokalyuM maphata maLI zake che.) mAMthI paNa jevA yogya che. taMtrI * vaLI A aitihAsika kathAmAM-sthUlabhadranI kathA sAthe saMbaMdha rAkhatAM satya pAtro14
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra6 jana konpharansa haira9. yegazAstramAM kahyuM che ke - nirAkare vidyA sarva jIvaMtatA. sthUlabhadrAdi sAdhUnAM tannivRttiM parAmRzan // zrAva ( rAtri vI yA bAda ) nidrA uDyA pachI sthUlabhadrAdi sAdhuoe jema strIone tyAga karyo tevo vicAra karatA thatAM strIonAM aMgonuM svarUpa tatva pUrvaka vicAravuM. upadezamALA upadeza che ke - te dhannA te sAhU tesiM namo je akaja parivirayA / dhIrA vayamasihAraM carati jaha thUlibhahamuNI // 59 // jema dhUlibha munie AcaryuM tevI rIte jeo caturthavrata-asidhAra saza-khanI dhAra upara cAlavA jevuM Acare che-pALe che ane jeo akAryathI nivRtta thayA che evA vIrapurUSone dhanya che, teo sAdhu-sanurUSa che, te purUSone namaskAra thAo. eTale jema sthUlibhadre durdhara vratane dhAraNa karI corAzI vIzI sudhI potAnuM nAma rAkhyuM tema anya munioe paNa gurUnI AjJAne anusarI grahaNa karelA vratane pALIne kIrti vata thavuM. bAMdhave zarA te choDave zarA' kAMI badhAe mANasa hoI zakatA nathI. keTalAka bAMdhave zarA hoya che paNa choDave kAyara hoya che, keTalAka bAMdhave kAyara ane choDave zarA heya che; keTalAka bAM dhave kAyara tema choDave kAyara hoya che.-e traNa jAtanA lokothI eka judI ja jAtanA purUSo paNa nAme tene bhAI maMtrI zrIyaka (ke je Akhara sAdhuvrata svIkAre che), tenI 7 bahene (ke. je Akhara sAdhvI thaI mahAsatI tarIke pUjAya che), naMdarAjA (ke je Akhara cANakyanI sahAyathI rAjyabhraSTa thAya che ane caMdragupta tenI gAdIe bese che), vararUci paMDita (ke je Akhara zrIyaka ane kezA vezyAnI sahAyathI mRtyukAraka prAyazcitta letAM maraNa pAme che), kezA vezyA (ke jeNe siMhaguphAvAsI munine tema ja rathakArane sthUlibhadra caritrathI pratibadhyA) vagerenI vAte tathA temanAM caritre atra avakAzane abhAve ApI zakAtAM nathI. prasaMge te dareka ane te paikI keTalAka aitihAsika draSTithI ApavAmAM Avaze. sthUlabhadranI kathA paNa ahIM adhurI mUkI daIe chIe, kAraNa ke, A kathA lakhavAmAM nIce jaNAvela pustakanI sahAya lIdhI che Early History of Inaia by Vincent Smith. rA. kezalelAla harSadarAya kRta ane rA. savAIlAla choTAlAla kRta mudrArAkSasanAM bhASAMtara, bharatezvara bAhubalI vRtti, upadezamALA, gazAstra, upadezaprAsAda, janahitecchu ( pu. 10 aM. 12), vIravijyakRti sthUlabhadranI zIyala-vela, gurnAvali, paTTAvalio, vagere vagere-te sarvane upakAra mAnuM chuM. A kathA A aMkamAM Avela "sthUlabhadra ane kezA" e nAmanuM kAvya vizeSa rIte kathAne bhAna-pUrvaka samajAya teTalA pUratI ApavAnuM yogya dhAyuM che, jyAre AkhI kathA ghaNI lAMbI che ane te mATe atyAre sthAna joIe teTaluM che nahi. bAra varSane dukALa, bhadrabAhu svAmIe sthULabhadrane Apela pUrvo (ke je nAza thavAnI sthiti para hatA) tenI adhurI vAcanA, tenAM kAraNa vagere bAbata bAkI che te prasaMgopAta ApIzuM taMtrI.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadra. 327 kavacit dRSTie paDe che ke jeo bAMdhave zarA hoya che tema vakhata Avye choDave paNa tevAja zarA thaI jAya che. A chellI jAtanA purUSa sthUlabhadra hatA. tenA caritra parathI e jaNAya che ke ekanA eka baLane sAre temaja beTo upayoga kevI rIte thAya che. ApaNane eka amUlya pATha zIkhavAne jega e parathI e maLe che ke ApaNuM sukha temaja duHkha ApaNuM potIkA hAthamAM ja che. ApaNuM pitAnI zaktinA upaganI pasaMdagI para che bAMdhave zarA temaja choDe zarA evA sthalabhadrane ApaNA sarvanI trikAlavaMdanA hai ! temanI cittazAMti, hadayabaLa ane pavitratA sarvane zAMta, baLavAna ane pavitra banAvo ! A vArtAne upadeza sarve koI sahelAIthI samajI zake tema che. emAM eka kharekharA. zIlavaMta mahApurUSanuM caritra varNavyuM che. A vArtA ema sUcave che ke strI ke purUSanA zIlanI kharI parIkSA to tyAreja thAya che ke jyAre ekAMta maLavA chatAM ane eka bIjAnA aMge pAMga nirakhavA chatAM temaja 3pa-guNa-dravya-sattA-kherAka-sAmagrIo-neha vagerenI hayAtI chatAM te strI ke purUSane romAMca na thAya, mana vihala na thAya, kAyA garama na thAya. "nirakhIne nava vAvanA, leza na viSaya nidAna gaNe dhaSThanI pUtaLI, te bhagavAna samAna. bAkI ghaNIvAra ApaNe joIe chIe ke keTalAka vIhIna hovAthI, keTalAka kadarUpA hevAthI keTalAka prasaMga nahi maLavAthI, keTalAka upara jAte raheto hovAthI ane keTalAka ati zaramALa ke vhIkaNa hovAthI zarIravaDe vyabhicAra sevavAnA gunhAthI dUra rahe chepaNa tethI koI teo pavitra kahevAya nahi. gaDha loDhAne ne baMdIkhAnuM, cakI akhaMDa jyAM lAga na bAnuM, e te ziyaLavrata zAnuM ?--ziyaLa nirmaLa nahi te, nArakI che taicAra bhale jaga ThagatA ahiM te. ' upara pramANe saghaLI sagavaDa ane lAla chatAM jeo svasvarUpamAM cAlI rahelI akhaMDa ramaNatAne lIdhe bAhya AkarSaNa tarapha na kheMcAya ene ja kharA pavitra gaNAya, evAnuM ja vacana phaLe. ' ugratama agnimAM praveza karavA chatAM je dAkyA nahi, khanA agrabhAgane pAmavA chatAM je che dAyA nahi, kALA nAganA jaDabAmAM AvavA chatAM deza pAmyA nahi, ane kAjaLanA gharamAM rahevA chatAM jene tene lezamAtra DAgha lAgyo nahi evA zrI sthalabhadranuM caritra manuSyamAtrane zIlathI zobhatA banA Aja kAraNe bAvIsamA tIrthaMkara bhagavAna zrI neminAthathI paNa zrI sthUlabhadra vadhAre mahAna che kAraNake zAstrakAre kahyuM che ke - zrI nemitApi zakaDAlasutaM vicArya manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva / * devo'dridurgamadhiruhya jigAya mohaM yanmohanAlayamayaM tu vazI pravizya // -zrI neminAthathI paNa vicAra karatAM ame te sthUlabhadrA ( zakALamaMtrInA putra) ne eka ja mahAna bhaTa-yuddhamAM eka gaNue chIe, kAraNake zrI neminAthe te giranAra parvatane Azraya karIne mahane cha che; paNa Idriyane vaza rAkhanAra A sthalibhadra to mohanA gharamAM praveza karIne tene jItI lIdho che. A zrI sthUlibhadra jevo yogI purUSa koI paNa thayo nathI kahyuM che ke - zrI zAMtinAthAdaparo na dAnI dshaarnnbhdraadproHnHmaanii| zrI zAlibhadrAdaparo na bhogI zrI sthUlibhadrAda paro na yogI // -zrI zAMtinAtha bhagavAna jevo koI dAna thayuM nathI. dazArNabhadra rAjA jevo koI mAnI thaye nathI, zAlibhadra je bhegA anya thayo nathI ane zrI sthalibhadra samAna yogI bIje thayuM nathI
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 jaina phaeNnsa haeNralDa. sthUlabhadra ane kozA. nahI' zIta uSNutA vA nahI che, paramArtha bhAve anile kare che; .... sphaTika nirmALa vastro dharIne, sahasra zuddhi hRdaye bharIne, sAdhu jana ke gRhamAM praveze, paricita te gRha kai dise che. ubhI ubaramAM kAi, suMdarI navacAvanA, joi tene hasI UbhA, nikhI kaI nRtana. .... sAdhu jana e e sthUlibhadra deva, hatA gRhastha ati saiAkhya eva zRMgAra bhAvA hRdaye bharyA'tA, kAzA ane e hRdayo maLyA'tA. kaI ema vaSA cAlyA gayA ne, karyAM ziSya kAI pachI tene sate jALA jagatanI jUThI gaNIne, sAdhu banyA e dIkSA gRhIne. vairAgyabhAveA caLavA acaLa, hRdaya'gata vA zmazAnabhAva, icchA gurUnI kasavA sahu A, gaNikAgRhe cAturmAMsa prakhyA. dehe mAnuSI paNa e, AtmA teA ke IzvarI, badhe palALIne priyA, ziSyA sahRdayA karI. prati prabhAte hRdaye jaDe ne, ameAla badhA sukhathI khare je; pUje prazase e sAdhu hRdayane, nija Atma uddhAraka Izane e. .... navuM pANI bharyA pahelAM, jUnu iSTa ulecavuM, navA pathe paLyA pahelAM, cAkhkhu dila ghaTe thavuM. .... niyama pramANe deva purUSa, dvAre mukyA punita nija pAE; nirakhI ramAne, paLamAM saceta, cetI gayA kaMi navalA banAva. e mukha:cadrI e dehavelI, ramaNI rati e, e':pAdakelI, mastiSka sthiti kiMtu pharelI, dharA hRdayanI chUTI gaelI. pavitratAnA pUrA pratApe, shAmA hRdayanA cUrA kare je, dAsatva Aje nayane rahyuM che, vikAramaya te nIcAM name che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlibhadra ane kozA. aMge sahu e pulakita bhAse, kapa dUje e AkhuM zarIre; jANe DasyA se sapi viSArI, raMga pharyAthI vikRta nArI. cakSu namelAM ghI ughaDe ne, chAnAM sthalinAM age nihALe; se thiratA utarI aMguThethI, raste kare che bhUmi mahIMthI. cinha pharyA te jANyA purUSa, rahama kaTIne dina A che. pheMkI daSTi praNaya bhara, e nArInI daSTi hAme, jANe tenuM hRdayabaLa sa kAminimAM utAre, chUTI vANI hadayabhara ne zAMta mAdhurya karatI, jANe gaMgA svarathI utarI pRzivane zuddha karatI. "kezA! lhArA hRdayagagane gADha A aMdhakAra! kyAMthI lAgyuM grahaNa hRdaye bhAnune Ama Aja? hArI buddhi vipatha vaLI ne naSTa thaI Atmazakti, re!re ! AvA kanaka hRdaye lehanI mekha kyAMthI ?" sAdhe ! vahAlA ! sahapaNu kahe, bAkI rAkho na koI, holAye ne dava hada vane kAMI phAve na kArI, jAgyAM smaNe gata vibhavanAM daSTi pAse khaDAM che, IcchA jAgI punarapi have ekadA bhoga mATe, " " hAra arthe hRdaya muja huM a se zIra sAthe, je tethI e jarIka paNa meM hita hArUM sadhAye; kiMtu A te paramapathanA paMthInI che parIkSA, kezA ! hene vaza karI mane vegathI bhraSTa kara nA. je je gI jagata tajIne ucca mArge caDe che, A saMsArI vibhava sukhane tuccha jANI taje che, te senA hRdaya kasavA mArgamAM A kasoTI, DhIlA-pocA paDI khaDI jatA, chatatA mAtra tyAgI. je vAtenI samaja tujane pADavA mAMgatA huM, ne nA je se magaja tujamAM bhAravA phAvate huM, Ave che e samaya ramaNI zAMtithI e sahI le, e IcchAne vaza nahIM thatA AtmabaLathI daLI che." "A si badhe nahIM utaratA Aja mahArA magajamAM, khoTAM khoTAM vacana tama si lAgatAM A hadayamAM; huM jANuM chuM anucita nathI AjanI vRtti hArI, kiMtu tene tRpati maLatAM Ugaze nA kadApi.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ jene karansa hera. jyAM sudhI A jana hRdayanI Aza pUrI na thAtI, tyAM sUdhI e raDatuM ratuM duHkhamAM dina rAtrI, chene e kathana tama sei satyatAthI bhareluM, pUre IcchA, prabhu ! muja, are ! ekadA eja yAcuM." "e pUryAthI tama hadayane tRpti je kAMI thAta, te te kezA! jarUra purate ApanI Aza Aje; IcchA jyAre uThatI dilamAM miSTa ArogavAne, tRpti thAtI nahIM nahIM nakI ekadA prAzane e. je je vyakti damI na zakatI prAthamikI hadecchA, keI kAle damI na zakaze vAsanA eka paNa hA ! purI thAtAM pharI ja ugaze ApanI Aja IcchA, ne e rIte khapI-baLI jaze vega ne AtmabaLa A. vibhUti sai jagata hitamAM sAdhuo vApare che, kiMtu A te ahita patha che dila tethI haThe che; kezA! kezA! punarapi kahuM mAnI le zIkha hArI, IcchAnA A jharaNamahIM nA DUbe Atmazakti "kAMIe nA samaja paDatI ApanA A kathanamAM, zuM nA sarve jagata vasatuM kamanA A niyamamAM? ke IcchA hai gata bhava taNAM karmathI baddha thAtI. te te nakI purI thavI ghaTe karmanA eha baLathI." "kama pAse baLa nathI nakI ISTane sAdhavAne, je hoya te jarUra kSaNamAM Apane tRpti a jyAre IcchA amuka cijanI tRpti mATe vicaratI, karmo a nija sakhI taNA kAryamAM sarva puSTi. ne buddhie maLI jaI ane zakti sarva jamAvI, e tRptinuM ucitapaNuM te yuktithI siddha karatI, jyAre zakti tripuTi taNI A AtmabaLathI caDe che, tyAre nIce jarUra kSaNamAM mAnavIo paDe che. Ave che A niyama jagate, sarvathA daSTa e che, jAge, jue, sahuya tema A AtmabaLa hA! Dage che, hitecchuM huM tama hRdayane che, hite, ne rahIza, mATe mAne pharI pharI kahuM mArga A che aniSTa
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlibhadra ane kezo. "lAge che A magaja amane bhAra khAlI thate re, dIse che A hadaya khulatuM cakSuo ughaDe ke; A kaNe je kathana tama te suNatAM, suNatAM nA, temAMthI e svara tama taNe utare dUra dUra A. IcchA mArI pharI gaI dIse Apane bodha che, mIThI lAge ahaha! ati ApanI vANI Aje; jANe mahArA zarIra para A lAkha caMdro DhaLyA che, AvI zAMti nakI nathI kadi bhegavI janma lene. caMdAmAMthI jharatuM amInuM vahana, ke ema Aje, mahArAmAMthI mama gurU prati pUjyavRtti jhare che. jhUke che A dharaNI jananI pAdamAM jema velI, uMDA bhAve mama vanalatA Apane che namelI. zuM vicArUM ? hRdaya muja A cheka picuM banyuM che, AbhAre A hRdaya mama te ubharAI gayuM che; cAre bAju najara karatAM ApanI mUrti dekhuM, AkhA viSe vahana karate ApathI pUrNa vAyu. vicAre to malina mananA naSTa Aje thayA ne, vizuddhi A raga raga mahIM harSathI uchaLe che; jANe adhuM jagata sahu A sUrya ne sema sAthe ! jANe dhouM tama padadraya udadhI sasa Abe ! zI zI rIte sajI zakuM? kahe ApanI deva! sevA, zuM zuM ape? samajI zakuM nA tuccha sau bheTa, devA! zakti kAMI nathI nakI are ! Apane apavA, hA ! te svikAre nayana jharatI azunI Iza! mALA !" koTIe caDeluM te, nIkaLyuM zuddha kuMdana, gurUnI zubha AzISa, meLavyuM muktinuM sukha. devaLIA (rAjanuM) -gAmRta tA. 25-5-13 A ucita che. atre jaNAvavuM ke keTalAka mAsa pahelAM "AnaMda" mAsikamAM prasiddha thayelo Aja mathALAvALo e prabhAvazALI gadya saMvAda vAMcIne teja kathA padyamAM utAravAne A zudra yatna che. sudara padya lakhI zake che evA e pratibhAvAna lekhake A kathA gadyane badale padyamAMja lakhI hota te gujara jIna sAhityane e kevI mUlyavAna bakSIsa, thAna ?-lakhanAra.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 jaina kAransa haeNralDa. A kApa kayA prakArane ? ( rAga--bhekha re utArA rAA bharatharI, ) julma Ave karyAMthI jAgIe ! varase viSayeA varasAdajI; jaLamAMthI zuM javalana thayuM ? karavI kAM A krIAda che ?.... ugaravuM kayAM ajANune, vasavuM kayAM karI vAsajI ? zAMtine kayA sthaLe zeAdhavI ? AnaMdanI kayAM Aza che ? --njI. AdhAra jene avani viSe, zAMti pAmyAnuM sthAna che; ehaja utAre uMDI khADamAM, mithyA dharI abhimAna che. ~tu. mamata karAve muni thaI, jALa race kAi jema jI; gAthAM khavarAve gurU thaI, kleza ghaTe kahe kema jI ? meTA meTA bhamatI thayA, nAnA thayA nirvyAjajI; tANI tANIne pADayAM taDAM, sudhAryAM nA samAja che ? jJAti jJAtimAM nava ane, mahAjanamAM matabheda cha; kaTakA aneka kuTuMbamAM, khApe upajAvyA kheda che. dhagraMthI kaMika dhuMdhavAi rahyuM, bhaDakA kAMika bhaLAya che; khaLate kaika sthaLa khALIma, maLIne kaika mujhAya che. lAgIre lAya ghaNAM ghara viSe, jhera ghera taNI jhALa che; sudharI tyAre suMdara ane, saMta lIe jo sabhALa che. sapa ghaTayA samudAyamAM, jhAjhAM patharAyAM jhera 7; saMtaziSya samadraSTi vinA, vadhI --tu, vizvamAM vera jI. munizrI nAnacaMdrajI zuM ruM ?!! bhukhur uDayu gulajhArathI, guNa gula badhAM dharaNI DhaLyAM; gupzana paDI mhArI sunI, e gulazane jaI zuM karuM? AMkhe na AvyeA mahAra, TahukI kokilA na vAramAM; abhra ravi UgatAM ja chAyA, vasa'tane huM zuM karUM ? vhAlAM tAM haDAM na UchaLe, prema nava nayane vase; paNa ekalAM mukhathI hase, e vahAla laI huM zuM karUM ? dilamAM paDayA kArI jhakhama, marahama nathI ghA rUjhavA; haiyA nahi... kaLa nathI vaLI, rAyA vinA bIjuM zuM karUM ? nava samira mRdu ziA vahe, uDe na urmi sara mahi ! muja hRdaya paNa jaDa banI rahe, saravara tIre jai zuM karUM ?. gAje na prabhunAM gAna, mana gaLI jAya prabhutAmAM nahI; hRdaye vikAra jaDayA rahe, teA madire jai zuM karUM ? !! Ni-maMdira pAdarA --. --.. .. ~~~maNilAla
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333 eka prAcIna jaina gaNitazAstrI, eka prAcIna jaina gaNitazAstrI, mahAvIrAcAryakRta gaNitasArasaMgraha. gaNitazAstrano prazna nikaLe che te prAcIna tarapha daSTi karatAM ApaNane te zAstranA pitA AryabhaTTa, varAhamihira, bahmagupta, bhAskarAcAryanuM smaraNa thAya che ane teonA nivasthAna gaMgA nadInA taTa para Avela pATalIputra ane mAlava dezamAM Avela ujajayinI vagere tarapha najara paDe che; ane hiMdusthAnamAM zuM ATalAja gaNitazAstravettAo thaI gayA haze? evuM lAge che, atyAre gaNitazAstra para pitAnI adhikArasaMpannatA vyakta karanAra eka jainAcArya thaI gayA che e vAta jaNAvatAM atyaMta saMtoSa thAya che. kAvyazAstra, tarka, vyAkaraNa, jyotiSa, vaidhazAstra vagere vividha viSayapara jevI rIte jenetara paMDite pramANabhUta graMtha lakhyA che tevAja ja e paNa lakhelA che. temAMthI keTalAka prakAzita thayA che, keTalAka ajJAta sthitimAM che ane keTalAka bhaMDAramAM saDe chejaMtunA bhegA thaI nAza pAmyA che ne pAmatA jAya che. subhAgyanI vAta che ke bahu dhImedhIme paNa jainaprAcIna graMthano uddhAra karavA arthe judI judI saMsthAo nIkaLI che ane zrImate temAM pitAne phALo ApatA jAya che. e sudina Avaze ke dareka viSaya para ApaNA mahAna brahmacArI munioe-RSioe mahAna graMtha lakhelA che te bahAra pADI samagra vizvamAM tenI ti, ane vyApaktA prasAraze; to zrImaMte, vidhAna, bhaMDAranA rakhevALo ekaThA thaI eka bIjAne pitAnI pAsenA sAdhananI madada ApI eka mahAna pustakabhaMDAra ekaThA karI tenAM bAraNAM badhAne mATe khullAM mUkI pUrvanA jJAnanI amUlya prasAdI vistAraze. adyApi paryata jena gaNitazAstrI tarIke koIpaNa hoya evuM prakaTa thayuM nathI. jenagraMthAvalimAM gaNitatilaka vRtti. kartA siMhatilaka, eTaluM ja nAma jovAmAM Ave che te zocanIya vAta che. paraMtu AsivAya eka graMtha "gaNitasArasaMgraha' upalabdha thayo che. tenA kartA mahAvIrAcArya che. AnA saMbaMdhe amerikAnI kalaMbiyA yunivarsITI-TIcarsa lajanA nyukamAMnA gaNitazAstrI prophesara DeviDa yujena smitha (David Eugune Smith) jana gaNitazAstranA nAmathI evuM jaNAve che ke - " It is a pleasure to know that such a man has at last appeared and that, thanks to his profund scholarship and great perseverance, we are now receiving new light upon the subject of Oriental Mathematics, as known in another part of India and at a time about midway between that of areas and mAra and two centuries later than traNaTH. The learned scholar, Professor M. Rangacharya of Madras ( curator of
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 jena kaeNnpharansa hairahyuM. the Government Oriental Library and Sanskrit Professor in the Presidency College ) some years ago became interested in the work of arterrari, ( Jain Mathematician) and has completed its translation, thus making the mathematical world his perpetual debtor. " madrAsanI presIDensI kolejanA prophesara (zikSAgurU) ane gavarnameMTanI orieMTala lAyabrerI nA kyureTara prophesara ema. raMgAcArye (ke je brAhmaNa che) aMgrejImAM jainAcArya mahAvIrAcAryathI lakhAela gaNitazAstranuM aMgrejImAM bhASAMtara karyuM che (ane madrAsa sarakAre tene prasiddha , karyuM che, tene mATe mI. smitha tene upakAra mAnatAM kahe che ke tenI talasparzI vidvattA ane vizAla khaMtane mATe tene dhanyavAda ghaTe che ane tene ja laIne paurvAtya gaNitazAstra ke je hiMdanA bIjA bhAgamAM ane je AryabhaTTa ane bhAskarAcAryanA vaccenA samayamAM ane brahmagupta thayA pachI be sadI pachI jJAta thayuM hatuM tenA para hamaNAM ApaNane navIna prakAza maLe che. AthI gaNitazAstramAM rasa letI prajA para zAzvata upakAra thayo che. sAthe ame janaprajA taraphathI te prephesarano upakAra mAnIe chIe mahAvIrAcArya pahelAM ane pachI paNa ghaNuM jenetara vidvAna gaNitazAstra thaI gayA che, AryabhaTTa I. sa, pamA zatakamAM varAhamihira 6 ThA zatakamAM, brahmagupta 7 mA zatakamAM ane bhAskarAcArya 12 mA zatakamAM thaI gayA che. mahAvIrAcAryanA kAla saMbaMdhamAM teNe pitAnA gaNitazAstrane cheDe pitAnI prazakti lakhI nathI tethI tenI guruparaMparA nivAsasthAna ke kAla jANavAnuM kAMI sAdhana nathI. temaNe je rAjAne ullekha karyo che te parathI tene kAla TharAvavAmAM harakata AvatI nathI. pahelAM zrI mahAvIra prabhunI stuni karI maMgalAcaraNa kare cheH alaMdhyaM trijigatsAraM yasyAnaMtacatuSTayam / namastasmai jineMdrAya mahAvIrAya tAyine // 1 // saMkhyAjJAnapradIpena jaineMdreNa mahAtviSA / prakAzitaM jagatsarvaM yena taM praNamAmyaham // 2 // -jenA anaMta catu Taya (anaMtajJAna, anaMta darzana, anaMtacAritra ane anaMta vIrya traNa jagatanA sArarUpe che ane jene pAra pAmI zakAya tema nathI evA tAraka niMdra zrI mahAvIrane namaskAra karuM chuM te mahAkAMtimAna jene ke jeNe saMkhyAnA jJAnarUpI dIpakathI sarva jagatane prakAzita karyuM che tene huM pramANa karuM chuM pachI jaNAve che ke - prINitaH prANisasyoghau nirIti niravagrahaH / zrImatA'moghavarSeNa yena sveSTahitaiSiNA // 3 // pAparUpAH parA yasya cittavRttihavirbhuji / bhasmasAda bhAvamIyuste'dhyakopo'bhavattataH // 4 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 335 eka prAcIna jaina gaNitazAstrI. vazIkurvan jagatsarva svayaM nAnuvazaH paraiH / nAbhibhUtaH prabhu stasmAdapUrva makaradhvajaH // 5 // yo vikramakramAkrAMtacakricakrakRtIkrayaH / cakrikAbhaMjano nAmnA cakrikAbhaMjano'JjasA // 6 // . yo vidyanadyadhiSThAno maryAdAvajravedikaH / ratnagarbho yathAkhyAtacAritrajaladhirmahAn // 7 // vizvastaikAMtapakSasya syaadvaadnyaayvaadinH| devasya nRpatuMgasya vardhatAM tasya zAsanam // 8 // AmAM jaNAvela rAjA amoghavarSacakrikAbhaMjana-nRpatuMganuM varNana tenI stuti rUpe karela che. te rAjA ameghavarSa I. sa. 814-15 thI te 87778 sudhI rASTrakUTa rAjavaMzamAM mA kheTaka (bhalakheDa)mAM rAjya karatA hatA te aneka zilA lekhamAMthI mAluma paDe che. mI. vinseTa smitha pitAnA racela hiMdanA pUrva itihAsamAM lakhe che ke - The long reign of the next king, (815--77A.D) Amoghavarsha who occupied the throne for at least sixty-two years, was largely spent in constant wars with the Eastern Chalukya Rajas of Vengi. He transferred his capital from Nasik to Manya kheta, the Mankir of the Arab writers, now Malkhed in the Nizam's dominions. In his old age he abdicated in favour of his son, Krishna II, and devoted the brief remainder of his life to ascetic practices. The Digambara, or naked, sect of the Jains was liberally patronised by AmoghaVarsha. The rapid progress made by Digambara Jainism late in the ninth and early in the tenth century, under the guid. ance of various notable leaders, including Jinasena aud Gunabhadra, who enjoyed the favour of more than one monarch, had much to do with the marked decay of Buddhism; which daily lost ground, until it finally disappeared from the Deccan in the twelfth century. -Early History of India, Page 387. jemATe mahAvIrAcArya pitAnA gaNitasArasaMgrahamAM prathamaja ameghavarSane ullekha kare che te parathI jaNAya che ke teja kALamAM te AcArya thayela che e spaSTa che. paraMtu amoghavarSane be mahAna AcAryo ane gurUziSya-bhagavajijanasena ane guNabhadranA samayamAM thaI gayuM ane te baMne tene vagha hatA, tevI ja rIte A mahAvIrAcAryane
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina konpharansa hera. ' paNa pUjya mAnate haze. vaLI mahAvIrAcArya e jinasena ane guNabhadrathI pUrve thayA ke pachI e eka moTe prazna che. jinasena ane guNabhadde mahAvIrAcAryane ullekha karyo nathI tema mahAvIrAcArye te bene ullekha karyo nathI. tethI prathama koNa thayA ane pachI koNa thayA te praznanuM nirAkaraNa thatuM nathI, kAraNa ke, je bhagavana jinasenane mahAvIrAcAryanI mAhitI hota te teNe pite temaja guNabhadra racela pUrvAcAryamAlikAmAM temane ullekha karyo hata-je samakAlina tadana hoya to avazya tene ullekha thaye heta ! je mahAvIrAcAryane jinasena ane guNabhadranI pachI thayela mAnIe te te baMneno ullekha kartAe pitAnA gaNita sArasaMgrahamAM karyo heta, paNa teNe pitAnA saMbaMdhamAMja kaMI ullekha karyo nathI to pachI tene paNa sAthe naja thAya, AthI mahAvIre cAya jinasena ane guNabhadathI pUrve thayA che ke pachI thayA che te cekasa karavuM kaThina che. 2. tAtyA pAMgaLe evo mata dharAve che ke mahAvIrAcArya jinasena-guNabhadmadinI pUrva thaI gayA haze kAraNa ke nahi teNe te mahAna be vidvAnane ullekha pitAnA graMthamAM kaya heta, jyAre jinasena-guNabhadra pitAnA graMthamAM mahAvIrAcAryane ullekha eka gaNita graMtha lakhyo tethI te mahAna vyakti thayA evuM kaMI gaNAya nahi ane tethI tene ullekha na karyo hoya. tathApi mahAvIrAcArya e amoghavarSanA samayamAM thai gayA che e nizcita che. AthI vadhu mAhItI tenA saMbaMdhe maLatI nathI. i. sa. 8 mA zatakamAM te thaI gayA e e mAnavAmAM kaMI harakata nathI. have sAtamA zatakamAM thaI gayela brahmagupta ane 12 mA zatakamAM varAha A baMnenA madhyanA vakhatamAM-8 mA zatakamAM mahAvIrAcArya thayA e spaSTa che. bhAskarAcAryanI peThe mahAvIrAcArya jyotiSazAstrajJa paNa haze, kAraNake jotiSazAstranI upayuktatA mATe gaNitazAstrane AdhAra ane mahatva vizeSa che evuM pratipAdana kareluM che. jemake sUryAdigrahacAreSu grahaNe grahasaMyutau / / triprazne caMdravRttau ca sarvatrAMgI kRtaM hi tat // 12 // te paNa jyotiSI tarIke tenI prasiddhi thaI nathI ane tevA prakhyAta jyotiSI haze paNa nahi. jainadharmamAM gaNitazAstranuM mahatva vizeSa che. cAra anuyoganA varNanamAM pratyeka sthaLe gaNitazAstramAM saMkhyAne saMbaMdha hoya che, athAta jenone vyavahAra peThe dharmanI bAbatamAM paNa tene vadhAre upayoga che. brahmaguptanA brahmakTasiddhAMtane ane mahAvIrAcAryanA gaNitasArasaMgrahane vicAra karatAM ema jaNAya che ke mahAvIrAcAryane brahmaguptanA siddhAMtane paricaya hatuM, kAraNa ke gaNitasAra saMgraha e teNe brahmaguptanA siddhAMtane sudhArI te dharaNapara lakhela che. mahAvIrAcAryanI gaNita viSaye jJAna ApavAnI paddhati sArI ane subodhaka che, ane temATe aneka udAharaNa ApyAM che. sArAMzamAM kahIe te brahmaguptanuM gaNitazAstra mahAvIrAcAryanI pUrve jaina itihAsa pramANe je varAhamihira bhadrabAhu svAmI (ke je I. sa. pUrve 35% mAM svargastha thayA) tene bhAI hatA te A varAhamihirathI jUdA lAge che.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka prAcIna jaina gaNitazAstrI. sarvamAnya hatuM e vAta amAnya thaI zake ema nathI. have mahAvIrAcAryanuM gaNitazAstra bhAskarAcAryanA karatAM paheluM che ke nahi te samajavuM kaThaNa che. te paNa bhAskarAcAryanA (lIlAvatI ane bIjagaNIta maLI banela) graMtha siddhAMtaziromaNI brahmaguptanA brahmaskuTasiddhAMtane vadhAre sulabha ane sudhAro karIne lakhAyela che tethI ema jaNAya che ke te graMthanI pahelAM ane brahmasiddhAMtanI pachI mahAvIrAcAryane gaNitasArasaMgraha graMtha lakhAyela che. kadAcita mahAvIrAcArya jena hovAthI temAMthI ullekha levAnuM bhAskarAcAryane yogya nahi lAgyuM hoya eTaluM ja ! bAkI mahAvIrAcAryane gaNita sArasaMgraha graMtha uttaramAM vizeSa nahi paNa dakSiNa dezamAM kAnaDI bhASAnA pradezamAM te atyaMta prakhyAta hato e nirvivAda che; kAraNa ke 11 mA zatakamAM rAjamahedrImAM prakhyAta rAjA-rAjanareMdra rAjya karato hato ane tenA vakhatamAM mahAvIrAcAryanA gaNitazAstranuM telaMgU bhASAmAM padhAtmaka bhASAMtara pAulurImAne karI tene sAmAnya janamAM prasAra karela hato evuM hamaNAnI madrAsa eriyaMTala lAyabrerImAM rAkhelA keTalIka jUnI khaMDita pratamAMthI siddha thAya che. A parathI dakSiNAtya pradezamAM te vakhate te bhAgamAM jenalokane vizeSa pracAra hevAthI) mahAvIrAcAryanA "gaNitasArasaMgraha" sarvatra pracalita hatuM e spaSTa che. sArAMza ke mahAvIrAcArya e eka kALe sArI rIte prakhyAta gaNitazAstrI hoIne tenA gaNitasArasaMhane dakSiNamAM ghaNo dUra prasAra thayo hato. gaNitasArasaMgrahane vAMcakane alpa paricaya thAya tethI ahIM cheDA utArA temAMthI ApavAmAM Ave che. gaNitazAstranuM mahatvanuM varNana kartA nIce pramANe kare che laukike vedike vApi tathA sAmAyike'pi kaH / vyApArastatra sarvatra saMkhyAnamupayujyate // 9 // dvIpasAgarazailAnAM saMkhyAvyAsapIkSipaH bhavanavyaMtarajyotirlokakalpAdhivAsinAm // 13 // nArakANAM ca sarveSA zreNIbaMdhedrakotkarAH / prakIrNakapramANAdyA budhyate gaNitena te // 14 // bahubhi vipralApaiH kiM trailokye sacarAcare / yatkicid vastu tatsarvaM gaNitena vinA nahi // 16 // tIrthakRdbhayaH kRtArthebhyaH pUjyebhyo jagadIzvaraiH / teSAM ziSyapraziSyebhyaH prasiddhAda guruparvataH // 17 / / jaladhe riva ratnAni pASANA diva kAMcanam / zukta muktAphalAnIva saMkhyAjhAnamahodadheH // 18 // kiMcidudhRtya tatsAraM vakSe'haM matizaktitaH / alpaM graMtha manalpArtha gaNitaM sAra saMgraham // 19 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 jaina kaeNnpharansa hairahyuM. sajJAMbhobhiratho pUrNe parikoruvedike / kAlAsavarNasaMrUDhaluDhatpAThInasaMkule // 20 // prkiirnnkmhaagraatrairaashiktrNginni| mizrakaMvyavahArodyatsUktiratnAMzupiMjare // 21 // kSetravistIrNapAtAle khAtAkhyasikatAkule / karaNaskaMdhasaMbaMdhacchAyAvelAvirAjite | | 22 / gaNakairguNasaMpUrNaistadarthamalayo'malA / gRhyate karaNopAyai ssArasaMgrahavAridhau // 23 // A pachI gaNitazAstramAMthI (saMjJA) koSTakanuM mahatva Apela che-eTale mahAvirAcAryanI kSetraparibhASA (AmAM parimANathI yojana sudhI bhUminuM mApa kema levuM te varNavela che), kAlaparibhASA (samaya mApavAnuM keSTaka), dhAnyaparibhASA, suvarNaparibhASA, rajatamaparibhASA, lehaparibhASA-A pramANe kaSTa ApyAM che. temAMnuM eka namunA mATe ApIe chIe. kAlaparibhASA. aNuraNvaMtaraM kAle vyatikrAmati yAvati / sakAla-samayo'saMkhyaissamayai rAvali bhavet // 32 // saMkhyA tAvalirucchvAsaH stoka stUcchvAsa saptakaH / / stokA sapta lavasteSAM sASTA triMzatA ghaTI // 33 // ghaTIdvayaM muhUrto'tra muhUrta triMzatA dinam / / paMcanAstriAdinaiH pakSaH pakSau dvau mAsa iSyate // 34 // RturmAsadvayena syAt tribhistairayanaM matam / tad dvayaM vatsaro vakSye dhAnyamAnamataH param // 35 // "kAlamAnanuM keSTaka kAlane aMza 1 AvalI 30 muhUrta 1 divasa aneka AvelI 1 usa 15 divasa 1 pakSa 7 usa 1 staka 2 pakSa 1 mAsa 7 oNka 1 lava 2 mAsa 38lava 1 ghaTi | 3 Rtu 2 ghaTi 1 muhUrta 2 ayana 1 varSa. A pramANe koSTakane paricaya AcAryo karAvyo che. bIjA viSaye nIce pramANe che:-- 1 parikarma vyavahAra-A bhAgamAM pratyutpanna (guNAkAra, bhAgahAra (bhAgAkAra ), varga (vargIkaraNa squaring ), vargamULa (square root ), ghana ( cabing), 1 tuM
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka prAcIna jaina gaNitazAstrI. 338 ghanamULa ( cube root ), saMkalita (summation ), vyakalita (subtraction) A pramANe viSaya che. 2 kAlAsaNa (apUNaka_fractions A. bIjA bhAgamAM nIcenA viSaya che - bhinna pratyutpanna-apUNAMkanA guNAkAra-( multiplication of fractions ), bhinnabhAgahAra-apUrNAkanA bhAgAkAra-(division of fractions squaring), mitravarga vargamUla ghanaghanamULa (apUrNAkanA varga, vargamULa, ghana, ghanamULa-(squaring, squareroot, cubing, cube root of fractions ), bhinna saMkalita ( apUrNAMkanA saravALA summation of fractional series in progression), Cataleyrsland ( fr. action in series ). kalAsavarNa vajAtiH (vyAkaraNanI cha jAta-(six varieties of fractions), bhAgajAtiH (sAmAnya apUrNAMka jevA ke saravALA bAdabAkI. simple fractions-asAddition subtraction), prathama bhAga jAti (compound and comp!ex fractions ), will geted or fi: ( associated fractions) GALN4016 omla: ( dissociated fractions ), Holaidoula: (foregoing va. rieties of fractions ). - 3 prakIrNavyavahAra-A trIjA bhAgamAM jAtizeSa jAti, mUlajAti, zeSamalajAti, - rizepaNulajAti, aMzamUla jAti, bhAgasaMvarga jAti, UnAdhikAzavarga jAti, bhUla mizrajAta, bhinnadazya jAti-A pramANe judA judA apUrNAMkanA prakAra che (prablems of fractions) che. ( 4 vairAzikanuM svarUpa-varNavyuM che. temAM trarAzika, gati nivRtti ane paMcasaptanavarAzikA evA traNa vibhAga che. 5 mizrakavyavahAra (Mixed problems)-- pAMcamA bhAgamAM saMkramaNa sUtra, paMcArAzikavidhi, vRddhividhAna, prakSepakaTikAkAra, vallikAdikAkAra, viSayakadikAkAra, sakaladikAkAra, suvarNakaTikAkAra, vicitrakujhikAkAra, zreDhI baddhasaMkalana -AvA viSaya che te uparAMta nATA, kaTamiti, mudata vagere viSaya che. kSetra gaNitanuM svarUpa-cAra prakAre jaNAvyuM che. vyAvahArika gaNita (Calcul ation of the area kSetraphaLanI gaNatrI), sUkSma gaNita (minute calcula tion of area), janmavyavahAra, ane pazAcika (kaThaNa) vyavahAra. A bhAgamAM bhUmitinI paddhati para padArthonA vartuLa, cartana, trikoNa, ardhavartuLa, bhAganuM mApa levAnI mAhitI udAharaNo sAthe batAvelI che. 7 khAtavyavahAra (khodavA saMbaMdhI gaNatrI-calculation regarding excavations). AmAM khAtagaNita (bhIMtanA athavA staMbhanA mA5), citigaNita ane kakacikA vyavahAra ema traNa vibhAga che. AmAM ImAratanAM mApa, temaja vastunAM mApa levAnI paddhati udAharaNa sAthe ApelI che. 8 chAyAvyavahAra (vastunI chAyAnuM mA5). A pramANe gaNitasArasaMgrahamAM viSayo che ane temAM hAlanAM bhUmiti, bIjagaNita-agaNitane paNa samAveza thayela che. sArAMza ke A pustaka samAja
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 jene kaeNnpharansa hairelDa. rItithI abhyAsa karanArane AjanA gaNitazAstranAM aMge paNa temAM ghaNAM samAyelAM , lAgaze. AthI prephesara yujena smitha jevA vidvAna vyaktie A pustaka vAMcI tenuM adhyayana karI te saMbaMdhe sane 1808 nA eprila mAsamAM roma zaheramAM bharAyela caturtha zuia2401314 organizal yue Fourth International Congress of Mathematicians mAM eka nibaMdha vAMcI batAvyuM hatuM tevI rIte ahIMnA vidvAna jevA ke gaNitakezarI prophesara raghunAtha prAMjape (punAnI phargyusana kolejanA prinsipala) ke je ApaNuM arvAcIna mahAvIrAcArya gaNAya te AvA gaNitazAstra viSaya graMthane abhyAsa karI hiMdusthAnavAsIonA ane pAzcAtyanA gaNitazAstra, temaja cinanA ane jApAnanA prAcIna ane arvAcIna gaNitazAstranI samAlocanA karI uttama kANu, sulabha koNa, savAMgapUrNa kaNa e bAbatane nirNaya karI gaNitazAstrano itihAsa lakhe to kevuM sAruM. pro. yujena smitha mahAvIrAcAryanI gaNita paddhati saMbaMdhI eka sthale jaNAve che ke, The shadow Problems, Primitive cases of trigonometry and gnomonies suggest a similarity among these three writers, yet those of Mahaviracharya are much better than oue to be found in either aaga or Hitrari and no question is duplicated, arthAta-chAyA saMbaMdhI prakana, trikoNamiti ane ... ... nA prAcIna viSe jaNAvI Ape che ke traNe gaNitazAstrIomAM samAnatA che, chatAM paNa mahAvIrAcArye te te saMbaMdhI je jaNAvyuM che te brahmagupta athavA bhAskarAcAryamAM je jovAmAM Ave che, tenA karatAM ghaNuM sarasa kahela che ane kaI paNa prazna bevaDAyo nathI A pAzcAtya paMDitanuM keTaluM sUkSma avalokana che tenuM udAharaNa ukta kathana pUruM pADe che. pro. raMgAcAryuM A pustakanuM bhASAMtara karIne madrAsa sarakAre te prasiddha karI jenavAMmayanuM niSpakSapAtapaNe sanmAna karyuM che te mATe jaina samAja tenA RNI che. Aja pustakanI eka tADapatra paranI jUnI prata zrI paMDitAcArya cArUkIrti bhaTTArakanA maThamAM jevAnI taka tene maLI hatI ane pro. raMgAcArya jevA paMDitanI daSTie A graMtha na AvyuM hota te koNa jANe keTalAa zatake A pustaka pragneTa thatAM pasAra thAta. AvAM aneka pustako bhaMDAramAM paDayAM che ane te koNa jANe kayAre bahAra Avaze e samajavuM kaThiNa che. A tADapatra para lakhela graMthanI bIjI prata oriyaMTala lAyabrarI-madrAsamAM na hata to Aja ApaNA pUrvAcAryanA amUlya gaNitazAstra para graMtha jevAne avakAza maLatA nahi. ragAcAryanI pahelAM mI. eca. cha TuarTa DAyarekaTara opha pablika insTrakazana-madrAsanuM lakSa A graMtha upara gayuM hatuM e vAta ahIM jaNAvIe chIe. saMkhyAparijJAna nAmane mahAvIrAcAryane bIjo eka graMtha upara jaNAvela maThamAM che, A graMthamAMthI vizeSa matalaba udAharaNa sAthe kaI veLA batAvAya te vadhAre sAruM te tene mATe anya sthAna zodhIzuM. A lekha rA. tAtyA neminAtha pAMgaLanA vividha jJAnavistAra nAmanA prasiddha ane vidvatApUrNa marAThI bhAsikamAM Avela lekhane anuvAda che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ w w w , prANa ane AtmA saMbaMdhI jaina ane jainetara dRSTie vivecana. prazna-prANu ane AtmAmAM zuM phera ? anya leke prANa ane AtmA be sarakhA mAne che, jyAre jaina bhinna mAne che, te te kaI rIte ? uttara - jaina daSTie "prANu" no vicAra karatAM daza prANa kahela che. pAMca I driyanuM bala pAMca indriyabala prANa, chaThuM manobala prANa, sAtamuM vacanabala prANa, AThamuM kAyabala prANa, navamuM zvAsasabala prANa, dazamuM AyuSyabala prANu. A daza prANane sUkSma vicAra karatAM bala arthata zakti eja prANa che ema samajAya che. zakti e AtmAthI abhinna heI AtmA rUpaja che. daze prANa AtmAnI pratyakSa haiyAtI sudhI hoya che. zarIramAMthI AtmA adazya thatAM daze prANo adazya thAya che. matalaba ke AtmA uparaja daze prANono AdhAra che, e apekSAe AtmA ane prANunI ekatA che, eTale ke dehamAM AtmA hoya tyAre prANa avazya heyaja ane AtmAnA abhAvamAM prANano paNa abhAvaja heya. AtmazaktinI vaparAza thavAnA, AtmAnI haiyAtI jaNAvAnA daza prANarUpI daza sthAno che arthata e daza sthAne vaDe AtmAnuM astitva jaNAya che. manarUpa AtmA e daze prANarUpe dehanI pravRtti calAve che. zuddha caitanya che te te sarvathI atyaMta vilakSaNa che. jo ke te vyApaka heI tenA vaDeja manadvArA pravRtti cAle che e vAta kharI che, paNa te atyaMta bhinna che e paNa pratyakSaja che. dehanI pravRtti daza sthala dvArA cAle che, te daza sthala daza prANathI kahevAmAM Ave che eTale ke e daza dehanA AdhArabhUta che, emanA uparaja dehane nibhAva che, enAM vaDeja dehanI pravRtti cAle che. e sarvathI atyaMta vilakSaNa zuddhAtmA kevala AnaMdamaya che. AtmAnA sAnidhya vaDe-vyApakapaNuM vaDe-zarIranI pravRttinAM daza sthalo te prANa kahevAya che. prANa paNa Atmika sattA che ema gaNIne prANa, java, bhUta ane satvane eka arthamAM paNa sUtrakAre vAparelAM ghaNe sthaLe jovAmAM Ave che. jUo zrI AcArAMgasUtranA cothA adhyayananA pahelA udezamAM--" dave on dave mUyA haze nI vacce hataNA-" sarva prANu, sarva bhUta, sarva jIva ane sarva satvane haNavA nahi. AmAM prANa, bhUta, jIva ane sarvamAM eka arthane upaga che. AmAM prANanI haiyAtI AtmAnI hayAtImAM heI eTale ke AtmAthI prANa bhinna nahi heI AtmA ane prANanI ekarUpe prarUpaNuM karelI che. sthAna para daze prANa bhinna che. vaLI AtmA vibhu ane nirAkAra caitanya lakSaNavALe, tethI bhinna che, paNa prANunI sattA AtmAnI sattAvaDe heI, sattArUpe prANa, AtmAthI bhinna nathI, kintu prANamAM paNa AtmAnI sattA che e rUpe prANuM ane AtmA eka che, ema syAdvAdazailIthI samajI zakAya che. e daze prANane haraNa karavAM nahi. prANunuM haraNa karavAthI zarIrasaMdaryane vinAza thAya che. zarIrasadaryane vinAza kare e sRSTisaMdaryane vinAza karyA jevuM gaNAya che. prANa ane AtmAnuM bhedabhedanuM svarUpa upara pramANe jaina zailIe che. - ANanA saMbaMdhamAM vedAnuyAyIone vicAra jotAM A pramANe samajAya che -
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMdare zrI jaina kaeNnpharansa haraha. syAdvAdamAM jema amuka apekSAe prANa ane AtmAne bhinna kahela che ane amuka apekSAe prANa eja AtmA ema kahevAmAM Avela che tema vedavAdamAM paNa amuka apakSAe prANu ane AtmA bhinna che ema kahela che ane amuka apekSAe ekaja che ema kahela che. apekSAmArga baMnemAM ekaja rIte lAgu thAya che. saghaLI kriyAzaktinuM mUla prANa che. prANa, vRttibhedathI pAMca prakAre che-prANa, apAna, samAna, udAna, ane vyAna. (1) prANa, chAtImAM rahe che ane nAka tathA moM vATe aMdara jAya che tathA bahAra Ave che. (2) apAna, gudAsthAnamAM rahe che ane maLa tathA jaLa vagerene nIce laI jAya che. (3) samAna, DuMTImAM rahe che te khAdhela pIdhela-padArthanA samAna bhAga karI jaTharamAM laI jAya che. (4) udAna, kaMThamAM rahe che te annajalanA vibhAga kare che. (5) vyAna, zarIramAM vyApaka che te saghaLI nADIonA haimAM phelAI rahe che. vedAMta pramANe pAMca jJAneMdriya, pAMca karmendriya, pAMca prANa, mana ane buddhi e sattara tattvavaDe sUkSma zarIra baneluM che. pAMca prakAranA kezamAM prANamaya koza, e pAMca prakAranA kozamAMne eka che. te pAMca keza annamaya koza, prANamaya koza, mane mayakAza, vijJAnamaya keza ane AnaMdamaya koza. A pAMce kezane daSTA temanAthI bhinna zuddha caitanya che. skUlazarIra te annamaya koza che. sUkSma zarIra ke liMgazarIramAM prANamaya, manomaya ane vijJAnamaya kAzane samAveza thAya che. rajo guNathI utpanna thaela karmendriya tathA prANa sahita prANamaya koza che. AnaMdamaya koza te kAraNazarIramAM che. jema pAMca prANa che tema pAMca upaprANa paNa che, nAga, kurma, kRkala, devadatta ane dhanaMjaya. temAM nAgathI eDakAra Ave che, kUrmathI AMkha mIcAya che ane ughaDe che, kRkalathI chIMka thAya che, devadattathI bagAsuM Ave che. ane dhanaMjya zarIramAM rahI zarIra sthala kare che tathA muDadAM pulAve che. prANamaya koza upara anaya kozanI imArata che eTale ke annamaya kozane prANamaya kezane AdhAra che. prANamaya kozanA bhAsanI aMdaraja manamaya kozane bhAsa che. svapna paNa prANamaya kezathI Ave che. prANamaya kezarUpa darpaNamAM mamaya kAzarUpa pratibiMbavaDe huM nirAkAra sthAnarUpa chuM e anubhava Ave che. anubhava e vRtti ke kalpanA che. te vRtti ke kalpanA eja vijJAnamaya koza che. cAre kezathI huM juduM chuM ema AnaMdathI anubhavI belavA lAgavAthI ati AnaMda thAya che te AnaMdamaya koza che. AnaMdamaya koza jaNavAvALo tethI judo zuddhAtmA che. prANanuM mULa kAraNa AtmA che, arthAta AtmAvaDeja prANa thaela che ema batAvavA bhagavatI zruti kahe che ke - etasmAjjAyate prANo manaH sarvedriANi ca / khaM vAyujyotirApazca pRthivI vizvasya dhAriNI // artha-eja AtmasvarUpathI arthAta puratrayanA adhiSThAna ane buddhine daza ke turIyA che svarUpa jenuM evA zuddha cetanyAtmA brahmathIja kriyAtmaka zaktivALo prANa, mana tathA jJAnazakti jene che evuM aMtaHkaraNa, saghaLI iMdri, AkAza, vAyu, jyoti, pANI ane sthAvara jaMgamA-maka vizvane dhAraNa karanArI pRthvI utpanna thaela che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnacarcA. 3) prANane zuddha cetanyAtmA gaNIne paNa kRti kahe che ke - sa brahmA sa zivaH sendraH so'kSaraH paramaH svarAn / sa eva viznuH sa prANaH sa kAlAgni sa caMdramA // te dezakAla vastu paricchedarahita zuddhAtma caitanyaja brahmA, ziva, iMdra, akSara, parama, svarA, viSNu, prANa, kAlAgni ane caMdramA che; arthAta e sarva zuddhAtmAnAM nAme che. A kRtimAM prANaneja AtmAnuM bIjuM nAma kahela che. Aneja maLatuM kathana manusmRtimAM paNa che ke - etameke vadantyagniM manumanye prajApatim / iMdrameke pare prANapapare brahmazAzvatam / / aMtaryAmI nivizeSa zuddhAtmAne koI agni, keI manu, kaI prajApati, kaI idra, kaI prANu ane kaI sanAtana brahma kahe che. bhAvArtha e che ke e sarva nAma zuddhAtmAnAM ja che. sAmavedIya udvItha prakaraNamAM eka kathana che ke-cAkANuM aSi, prastatA-stuti karanArAone kahevA lAgyA ke, prastuta ! je devatAnI tuM stuti kare che tene, te jANyA sivAya(te devatAnuM oLakhANa karyA sivAya-sAkSAtkAra karyA sivAya kevala ajJAnatAthI ke aMdhazraddhAthI ke mAtra paraMparAthI)-stuti karIza te tAruM zira tUTI paDaze. AvuM vAkya zravaNa karIne prastatAe pUchyuM ke, he bhagavan! te devatA keNa che? tyAre RSie uttara dIdhe ke, te devatA te prANa che. atra prANa zabdavaDe zuddhAtma parabrahma samajavA ke prANavAyu samaje te samajAvavA brahmasUtrakAra zrI vyAsajI upadeza che ke "ara para kALaH" atra prANu zabdavaDe zuddhAtma-caitanya parabrahma samajavA, paNa prANavAyu nahi. zruti bhagavatI paNa upadeza che ke " ataH sarvANi havA imAni bhUtAni prANamevAbhisaMvizaMti prANamabhyujjihate" artha e che ke, sarva bhUta, prANane viSe lIna thAya che tathA prANathI upaje che. bhAvArtha e thAya che ke prANa che eja A sthaLe parabrahma caitanya samajavA. kauzItaki brAhmaNa paniSanuM paNa kathana che ke-divodAsanA putra pratardane (kAzIno rAjA) svargamAM jaIne Idra sAthe yuddha karyuM, tyAre idra prasanna thaIne kahyuM ke, he pratardana ! tuM mArI pAsethI vara mAga. tyAre pratardana bolyA ke, he Idraje manuSyane vAste atihita vara tuM mAne che teja mAre vara che. tyAre IMdra bolyA ke "gorfma mA tamAmazuparizuvra" huM prajJAsvarUpa prANa chuM. tethI mArI Ayu amRta e rUpakavaDe upAsanA kara. atre prANa zabdavaDe vAyu mAtra jANo, ke devatAtmA jANe ke jIva jANo, ke parabrahma joyuM te paramArtha samajAvavA bhagavAna vyAsajI nirAkaraNa kare che ke "chALatAnujamA" prANu zabdavaDe parabrahma-zuddhAtmAnuM grahaNa che ema jANavuM, kAraNa ke temAM pUrvApara padone brahma-AtmAnI sAthe saMbaMdha che, paNa devatA vizeSa IdanuM grahaNa nathI. juo "bayA karanArA mAniti " adhyAtma saMbaMdha je pratyagAbhAne saMbaMdha tenuM bhUmA-bAhulyathI parabrahmanuM prANa zabdavaDe grahaNa che, paNa devatAvizeSa adranuM nahi,
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 zrI jaina kaeNnpharansa heralDa. atre prANa zabdathI idra devatAtmAnuM grahaNa nathI, kAraNa ke jevI rIte vAmadeva RSi garbhamAM ema belyA hatA ke huM mana thaze, sUrya thaze, tevI ja rIte di devatA paNa pitAnA AtmAne zAstradaSTithI paramAtmarUpa jANIne mArI upAsanA kara ema kahela che. "paNA vaividhyAra" upAsanA traNa prakAre kahela che. jevopAsanA, prANopAsanA, brahmA pAsanA. . chAMdogya upaniSamAM kathana che ke "mAgha viSajJAtivya: " bhUmA nizcaya karIne jANavA yogya che. atre prANa bhUmA che ke zuddha caitanya bhUmAM che te samajAve che ke "samAnaurzupAt" saMprasAda zabdano artha suSuptisthAna thAya che ane te suSuptine viSe jAgavAvALo prANa ladyArtha che, te prANanI agADI bhUmAne upadeza hovAthI bhUmAM vyApaka cetanya che paNa prANa nahi. "jo hai mama sarakRtam" je bhUmA-AtmA che te amRta che. A mAM prANu vyApaka nathI paNa zuddha caitanyAtmA vyApaka che. AthI zuddha caitanyAtmAthI prANa bhinna siddha thAya che. jenAvaDe sarva piMDa-brahmAMDa ceSTA kare che te prANa che ke cidAtmA che tenuM spaSTIkaraNa karatAM zrI brahmasUtrakAra vyAsajI upadeza che ke "kawnAkaMpanathI. tenA upara zruti che ke - bhISAsmAdvAtaH pavate bhISADeti suuryH| bhISAsmAdagnizcaMdrazca mRtyurdhAvati paMcamaH / / A yutithI samajAya che ke, sakala piMDa brahmAMDanI ceSTAne hetu cidAtmA che. bhayavaDe vAyu pavitra kare che, sUrya udaya thAya che, azri bALe che, iMdra vRSTi kare che, ane pAMcamo mRtyu deDe che. jevI rIte gaNu prANa AtmAvaDe thayA che tevI rIte mukhya prANu paNa AbhADeja utpanna thaelA che. "prAmags"_A zruti kahe che ke zuddhAtmAe mukhya prANa banAvyA che. atre zuddhAtmAne prANathI bhinna banAvyo. mukhya prANane vicAra karatAM spaSTa samajAya che ke, mukhya prANa che te vAyu nathI temaja Idriyone vyApAra paNa nathI; kAraNa ke zrutimAM "bALa ghaa anzcaturtha: : vApunA thotiSa mati ra tata mane rUpa caitanyanA vApha, prANa, cakSu ane zrotra e cAra pAda che. temAM je prANa che te pitAnA adhideva vAyuvaDe pragaTa thAya che, ane jyotivaDe pitAnuM kArya karavAmAM samartha thAya che. ethI vAyuthI ane IdriyavyApArathI mukhya prANane upadeza bhinna che ema samajAya che. atre koIne zaMkA thaze ke, zarIramAM jema jIva svataMtra che tema prANa paNa sarva vAgAdikathI zreSTha hoI svataMtra hovo joIe; teno khulAso e che ke "rakuvAta gidhAri: " AmAM tu zabda prANunI svataMtratAnI nivRttine mATe che. jevI rIte cakSu chatrAdika jIvanA kartRtva bhavanA sAdhana che tevI ja rIte mukhya prANa paNa rAjamaMtrInI peThe jIvanA sarva arthane siddha karanAra che, paNa svataMtra nathI; kAraNa ke prANa che te cakSarodikAnI sAtheja zeSa rahe che, matalaba ke cakSurAdikane samAna dharmavAle che. jevI rIte netra trAdikane rUpa zabdAdika viSaya che tevI rIte prANane nathI; kAraNa ke
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnacarcA. 345 netrAdika jevI rIte karavuM che tevI rIte prANu kAraNa nathI, te paNa zarIrarakSA e prANanuM kArya che. ene mATe zruti bhagavatI upadeza che ke "prajA prANavaDe A nIca dehanI rakSA karatAM thakAM jIva sUve che. * jevI rIte zrotrAdika nimitta dvArA zabdAdikene viSaya karavAvALI mananI pAMca vRtti che tevI ja rIte mukhya prANunI paNa kAryadvArA prANa, apAna, bAna, udAna ane samAna e pAMca vRtti che. | mukhya prANu aNu pariNAmavALA che. "gagzca" aNu zabadathI sUkSma tathA paricchinna parima NanuM grahaNa che. kAraNa ke maraNakAlamAM samIpa beThelA purUSone prANu daSTigocara thatA nathI tethI sUkSma che tathA pitAnI prANAdi pAMca vRttivaDe sarva zarIramAM varte che ane lekAMtaramAM jAya Ave che e hetuvaDe paricchinna parimANavAlA siddha thAya che. kRtimAM prANane jalamaya kahela che ke " amadaM 6i % manaH samaH bAba: tenoma vo " he sAmya vetaketa ! mana pRthvimaya che, prANa jalamaya che ane vApha tejomayI che. - mukhya prANu pAMca prakAre kahevAI gayo che. zaiNu prANu pAMca jJAneMdriya, vAka, mana ema kAI sapta prANa kahe che, koI sthale hasta umerIne aSTa prANa kahe che, keI sthaLe be zretra, be cakSu, be ghANa, vApha, pAya, upastha e nava prANa kahe che. koI sthaLe pAMca jJAneMdriya, pAMca karmendriya maLI daza prANu, koI sthaLe mana sahita prANa ekAdaza prANa, koI sthaLe buddhi sahita dvAdaza prANa, koI sthaLe ahaMkAra sahita tredaza prANa kahe che. koIka kRti te "satta jai zIrSakathA vALA:" zirane viSe be zretra, be cakSu, be ghANa tathA eka vAku malI sapta prANanuM jJAna thAya che. e zirokta vizeSita sapta prANaneja mAnavAM joIe. te mukhyatve te ekAdaza prANa--pAMca jJAneMdriya, pAMca karmendriya, ane mana-mAnavA joI e. e prANa "maNada" aNuM che. je sthala hoya te sarpavata pratyakSa jaNAvA joIe. mukhya prANanI peThe e prANa paNa caitanyathI thAya che, ema samajavuM. ekAdaza prANe che te mukhya prANathI judA che; kAraNa ke kRtimAM mukhya prANane varajIne vAgAdi ekAdaza iMdriya kahI che ane mukhya prANunI indriyamAM gaNanA karelI nathIIdriya nathI-ekAdaza prANu eTale indriye pApavaDe jharata thAya che paNa mukhya prANu te nirviSaya ane deSarahita che. vAgAdikathI mukhya prANu vilakSaNa che. " vai cAra" kAraNa ke jyAre vAgAdika sarva Idriyo suve che tyAre eka mukhya prANaja jAge che ane e prANanI sthitivaDe dehanI sthiti rahe che, paNa je prANa nIkaLI jAya te dehanuM patana thAya che. upara pramANe prANa saMbaMdhI khulAso che te vAMcavAthI jaina ane vedAMtadarzananI prANuM mATenI mAnyatA samajI zakAze tathA baMnemAM zuM taphAvata che te paNa samajI zakAze. AtmAne prANa nAmathI kahela hoya tyAM AtmAne prANa jANa e mata jaina ane vedAMta baMnene mAnya che, paNa jyAM khAsa prANa tarIke ja hoya tyAM te AtmAthI bhinna che ane temAM paNa jaina ane vedAMtanuM maLatApaNuM che. prANunI bAbatamAM jUja jUja taphAvata
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 zrI jaina kaeNnpharansa heralDa. che, te na hoya te bhinna darzanaja saMbhave nahi. sama paNa nipakSapAtapaNe vicAra karatAM te chevaTe abheda sivAya bIjuM kazuM ja nathI. samanvaya karatAM jaina ane vedAMtanA prANanI vyAkhyA ekaja thAya che. jaina daza prANa kahe che ane vedAMta ekAdaza prANu kahIne mahAprANa tethI jUdo gaNe che. jainanA daza prANamAM vedAMtanA ekAdaza prANu ane mahAprANane samAveza thAya che. juo - jainanA prANa, vedAMtanA prANa pAMca jJAneMdriya te prAMca prANu cakSu vagere pAMca jJAneMdriya. mana bala prANuM. mana-ekAdazamuM. vacanabala prANa --kameMdriya (pAMca) kAyabala prANa. AyuSa bala prANu. ---- -mukhya prANa zvAsa bala prANa I jainane saravALe daza prANa--AnI ja barAbara vedAMtane saravALe ekAdaza prANa tathA mukhya prANa che. phakta baMnemAM bhinnatA jaNAya che te te rUpAMtaraja che. mUlarUpe te abhedaja che. bhagavAna bhAgavatakAra pharamAve che ke " pati mirAja ra patibApAchati" je bhedadaSTivaDe jete nathI paNa abhedamArganI ja upAsanA kare che te parama zAntine pAme che. "mekanA supati" ajJAnIja bhedathI jue che. kRtimAM paNa "data mati" AtapaNuthI ke bepaNAthI athavA zrI vItarAganA devanA abhedamArgathI ulaTI dizAe javAthI bhaya prApta thAya che. abheda mArganI upAsanAvALeja abhaya che. abheda mArgane upAsaka konAthI ane zI rIte bhaya pAme ? bheda mArganI upAsanAvALAne sarvatra bhayaja hoya che. abhedabhAvanA rAkhavA mATe ja zrI dazavaikAlikasUtranuM kathana che ke "a sg zaMkAnosarva bhUta tarapha saMyama rAkhavo. sarva tarapha abhedabhAva ane abheda prema rAkhavo. bhedadaSTimAM rAga ane dveSa rahelAja che. rAga ane dveSa na hoya te bheda kahevAyaja nahi ane rAga tathA pane sarvathA cheDayA sivAya eTale ke bhedabhAvane cheDyA sivAya mukita maLatI ja nathI paNa choDavAthI ja maLe che te upadezavA zrI uttarAdhyayanachanuM kathana che ke "koSa = diyA siddhi narAga dveSarUpa bhedabhAvane chedavAthI eTale ke abheda mArganI upAsanA karIne ja siddhi-mukti ke nirvANane pamAya che. "samo se suravI " akhila vizva tarapha samAnabhAva ke abhedabhAva dhare te vItarAga kahevAya che. "sanna thai gata tane mUyAM " sAdhupurUSo prati pharamAna che ke, temaNe sarva bhUtamAtra tarapha abhedabhAva rAkhavo joIe. upara pramANe jaina ane vedAMtanI prANanI mAnyatAmAM abhedatA che. sthalapaNe kadAca bheda jaNAya paNa sUkSmapaNe eTale ke paramArthamAM te bheda jaNAtuM nathI. jainanuM athavA vedanuM ke harakeInuM vacana grahaNa karavAmAM lokanI dekhAdekhI karavI nahi; kAraNa ke zrI A cArAMga satramAM bhagavAna sUtrakora phiramAve che ke te je te " lepravAhamAM,
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmavhenane. 347 -^ ^^^ ^ ^^^ ^^^^^ lekanI aMdhaparaMparAmAM ke dekhAdekhImAM cAlavuM nahi. eka Ama kare che-kahe che mATe ApaNe paNa Ama karavuM-kahevuM eTale mukti maLI jaze ema mAnavuM nahi. matalaba ke lakanI dekhAdekhI nahi karatAM satyanuM ja grahaNa karavuM. juo bhagavAna sUtrakAra pharamAve che ke "purisA sabameva samabhijANAhi sacaslANAe seuvATrie se mehAvI mAraM tarati te ja mAhAtha the tamagvsati" he purUSa ! (je tAre kalyANane khapa heya te) tuM satyane ja seva (satyanuMja grahaNa karI, satyane ja jANa; satyanI AjJAnuM sevana karatAM te satyane sevanAra buddhimAna-medhAvI purUSa ke satyane zodhIne tene grahaNa karanAra purUSa mRtyune tare che ane dharmanuM pAlana karIne zreyane meLave che. uparokta khulAsAthI prANanI samaja sAthe bIjuM paNa kAMIka jJAna saMprApta thAya evA hetuthI ja khulAsAnuM lakhANa laMbAvyuM che. 1 TakArA-kAThiyAvADa, gokaladAsa nAnajIbhAI gAMdhI, dharmabahenane! e bahena baMdhuvatsale ! lIdhe samIpa dUra gAnathI, mIThAM madhusama veNunAde, kheMcIe madatAnathI. nathI daDha tamAruM hRdaya ke mama hRdaya te paravaza thayuM, nA jANate jANI jAte ema kutuhalI mana thaI rahyuM. khUba sAMbhaLyuM praznottare mananA khulAsA kaMI karyA, kahevuM rahe manamAM ghaNuM paNa zabda zodhyA nahi jaDyA. ya loko, saMzaya ane camakAra caMcala vRttinA, tyAM hoya baMdhu-bahena nirmala premagraMthipravRtti nA. jagamAM aneka thaI gayA, rAjarSi, saMta, munivare, jenA hRdaya sAtvikamAMthI snehane vahata jhare, jenA subedha thakI hajAro lAkha kaMika tarI gayA, paNa nAva pitAnA DrakhyA ne paMkamAM teo khuMtyA. abhraSTa tatabhraSTa, thayA kAM yogabhraSTa e, gaNAyA bhUlane pAtra, hatA mAtra manuSya e. AvI AvI mananI jabarI kalpanAo vahe che, temAM para thaI nihALuM maLatAM gaMbhIra satya rahe che. toye dila are madhura svarathI kheMcAI tune cahe che, benI ! benI ! baMdhuyAgya zuM huM chuM ?" ema zabdo kahe che. ThagAtI tuM che nA, manathakI pUrI khAtrI karaje, thaI zANuM sujJA, kathana muja tuM lakSa dharaje. hate saMzayagrasta, kadi na manamAM ema gaNaje, 15-7-17 vadhu prIti nirmala, karI zakuM ane tuMya karaje.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 zrI jaina kaeNnpharansa herA, ApaNane aikyabhAvanAnI jarura che. lakhanAra:-prephesara narabhezaMkara prANajIvana dave M. A. saMkhyAmAM hiMdustAnanI vastI duniyAnI vastIne pAMcamo bhAga gaNAya che. tenuM kSetraphaLa paNa ajaba vistAravALuM che; ane temAM paNa duniyAnA koIpaNa deza karatAM A deza caDI jAya che. kAzmIrathI kanyAkumArI ane karAMcIthI brahmadeza paryata ati vistAravALA A dezamAM kudaratanI aneka ramaNIya lIlAo paNa jovAmAM Ave che. sRSTisaMdaryamAM bezaka A deza anupama che. bahmaputrA ane siMdhu jevI saritAo, himAlaya ane vidhyAcaLa jevA parvata, kAzmIra ane gujarAta jevA deze, aneka jAtanA leke, aneka jAtanI bhASAo, tarehatarehanA rItarIvAjo, ane aneka dezI rajavADA upara caMdramukaTa peThe virAjatuM agrejanA jevuM rAjya, A badhAM ahIMnA jevAM duniyAnA koI anya dezamAM nathI. paraMtu sAthe sAthe aneka jAtanA saMpradAya ane matamatAMtara ane temAMthI upajatA aneka prakAranA vahema, seMkaDo nAte ane temAMthI upasthita thate kalaha, bALalagna ItyAdi burA rivAjanA pariNAme thatI durdazA, ane sAMsArika rItarIvAjanI vicitra bhinnatAne lIdhe arasaparasa thavI joItI zubha bhAvanAnI khAmI; IyAdi aneka kAraNone lIdhe, paNa mukhyatve karIne dezanA ati vistArane lIdhe prajAmAM aikaya bhAvanAnI gerahAjarI; A badhAM paNa ahIMnA jevAM anya koI sthaLe jovAmAM AvatAM nathI. AjathI lagabhaga pAMca hajAra varSa pUrve ApaNu Arya vaDavAo madhya eziyAnA ucca pradezamAMthI A tarapha utarI AvyA. A samaya agAunI paNa keTalAka vidvAne AryonI prAthamika sthiti sUcave che; paNa te ItihAsa hajI barAbara ajavALAmAM AvyA nathI. A utarI AvelA A prathama paMjAbamAM vasyA. tyAMthI gaMgA jamanAnA pradeza tarapha ane viMdhyAcaLa tarapha teo vadhI AvyA. ane teTale pradeza AryAvartanA nAmathI oLakhAvA lAgyo. dakSiNa tarapha ane pazcima hiMdustAna tarapha teo pAchaLathI vistarelA jaNAya che. A dezamAM te vakhate mULavatanIo paNa rahetA hatA; paNa sudharela Aryo AgaLa teo jaMgalI pazuvat gaNAvA lAgyA. Arya lake temane anArya kahetA. vedamAM temane dasyu kahyA che; pAchaLathI asura ane chevaTe rAkSase paNa teo kahevAtA hatA. abhyadaya ane niHzreyas e dareka manuSya temaja prajAnA jIvananI mukhya bhAvanAo hoya che. vyavahAra ane dharma evI bAbata che ke temanA gUDha ane gahana ane manuSyanA jIvanamAM koIne koI kALe utpanna thayA vinA rahetA nathI; ane prajAno ItihAsa e bhAvanAonI rekhA spaSTa batAvI Ape che. ApaNuM prAthamika Arya vaDavAone abhyadayanI ciMtA nahotI. deza vizALa hato; jamIna puSkaLa hatI; khetInAM sAdhane taiyAra hatAM; - igAtI ane pANI pakaLa hatuM, tethI khetI AbAda sthitimAM hatI; ane
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNane aikyabhAvanAnI jarUra che. 34 vastInI vRddhi thatI gaI, tema tema teo AgaLa phelAtA gayA; kAraNa ke vizALa pradeza temanI sanmukha paDe hata; sudhArAnuM mukhya mULa khetI che, ane tethI khetI sudharatAM anya bAbatomAM paNa sudhAro vRddhi pAmate gayo. samAjanI vyavasthA sudhaTita thatI cAlI, ane kaLA hunara khIlatAM gayAM. paradeza javAnI jarUra na hovAthI, paradezagamananI virUddha vRtti paNa astitvamAM AvatI gaI. rAjyavyavasthA baMdhAvA lAgI, ane leke sukhazAMtimAM pitAnA divase nirgamana karavA lAgyA. AvA anukuLa saMjoganA baLe AryaprajAnI dharmabhAvanA khuba khIlI zakI che; evI ke duniyAnA koI anya dezamAM te eTalI khIlI nathI. vedakALanuM sAduM jIvana jema jema vistRta pAmatuM gayuM, tema tema AryajIvananI A bhAvanAne pradeza paNa vistAra pAmate gaye, ane vedakALamAM kavitArUpe thatI devapUjAthI AryonAM unnata banatAM hRdaye atRpta thavA lAgyAM. kevaLa vANIthI ja devatAone prasanna karavAne badale temAM kriyAo have umerAvA lAgI, ane dhIme dhIme A kriyAoe yajJa yAgAdinuM svarUpa levA mAMDayuM. brAhmaNa ane AraNyakaromAM A vRttine saMtoSavAno prayAsa che, ane vedanA maMtro ane yajJayAgAdinA prakArane jhINe khulAse ane spaSTatA temAM ApelAM che. samaya jatAM A bhAvanA sUtrarUpe guMthAvA lAgI. ema karatAM eka kALa e AvyuM ke te samaye yajJa yAgAdine pracAra ghaNe vadhI paDyo. pazuonAM baLIdAna apAvA lAgyAM; vakhate manuSyanuM baLIdAna paNa apAtuM. prathama somapAna thatuM tene badale kavacita surApAna paNa thavA lAgyuM ema paNa keTalAka vidvAnonuM mAnavuM che. brAhmaNavarga bahuja AgaLa Avya, kAraNa ke e varga vinA yajJa yAgAdi thaI zakatA nahi. cAra varNane badale aneka nAte ane peTA nAte thavAnuM valaNa dekhAvA lAgyuM. aMdara aMdara vikhavAda thavA lAgyo ane aMdara aMdaranA kalahane lIdhe dezanI durdazA daSTi maryAdAmAM bhamavA lAgI. A samaye lekone uddhAra karavA baidha ane jaina dharma bahAra paDyA, A bane dharmomAM be vAta mukhya hatI. brAhmaNadharmamAM varNavyavasthAne laIne dharmanI bAbatamAM paNa pakSApakSa have te kADhI nAkhavo, ane karmamArgane lIdhe pazu ItyAdinI hiMsA vadhI gaI hatI te nAbuda karavI. brAhmaNe kahetA ke dharmapara keTalIka bAbatamAM anya varNone adhikAra nathI; A vAta A banne dharmane rUcI nahi. paraMtu ahiMsA dharmane bahu Agraha bAddhamatane nahota; jaina dharmamAM A vAta gaLe hatI, ane adyApiparyata paNa che. samaya jatAM bAheMdharma hiMdustAnamAMthI nAbuda thayo, ane tenuM kAraNa paNa spaSTa che. brAhmaNadharmanuM kharuM dUSaNa yajJa yAgAdimAM thatI hiMsA hatI; ane te vAtanI sAme bAddha dharmanI laData jIgara pUrvaka nahotI. paNa jainadharma brAhmaNudharmanI nabaLAInI kharI nADa pakaDI; tethI te dharmanAM mULa uMDAM nakhAyAM, ane atyAre paNa te dharma hiMdustAnamAM pravarte che. jaina dharma mAnanArAnI kula saMkhyA cauda lAkhanI gaNAya che. jina dharmanI graMthasamRddhi ghaNI moTI che, tattvajJAna, nyAya, vyAkaraNa, rAsa, ItihAsa ityAdinA aneka graMtha jainee lakhelA che. A bAbatamAM jaina dharma ghaNe mATe upakAra karyo che. che. eTale jinanA anuyAyIo. jina eTale vijayI, arthAta pitA upara vijaya
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina kaeNnpharansa hera, meLavI mekSa siddha purUSa je thAya te ja ene ja ahaMta kitA tIrthakara kahe che. pitAnA jIvananI yAtrA jeNe saphaLa karI hoya te tIrthaMkara. evA covIsa tIrthaMkara jaine mAne che. prathama upabhadeva thayA. te pachI trevIsamA pArzvanAtha thayA ane covIsamA mahAvIra svAmI thayA. A vIsa tIrthaMkarane izvara gaNI jaine pUje che. jemAM mUrtipUjA che; ane Abu, giranAra, zatruMjaya ItyAdi sthaLoe temaNe bAMdhelA bhavya ane suMdara devAlaya zilpakaLAne namunArUpa Aja paNa gaNAya che. vidvAne ema mAne che ke A covIsa tIrthaMkaramAM pArzvanAtha kadi aitihAsika purUSa hoya paNa kharA. paraMtu jainadharmane sateja karI catarapha phelAvanAra mahAvIrasvAmI te aitihAsika purUSa hatA e bAbata koIne saMzaya nathI. bhadrabAhunA kalpasUtramAM mahAvIra svAmInuM jIvanacarita ApeluM che. vide dezamAM AvelA kuMda gAmamAM temane janma thayo hato. temanA pitAnuM nAma siddhArtha ane mAtAnuM nAma trizalAdevI hatuM. temanuM pitAnuM nAma pUrvAzramamAM vardhamAna hatuM. temanuM getra kAzyapa hatuM ane jAte kSatrIya hatA. temanI patnInuM nAma yazodA hatuM. 28 varSanI umare, mAtApitA gujarI gayA pachI, vaDIlanI rajA laI temaNe dIkSA lIdhI hatI. bAra varSa temaNe tapa karyuM hatuM. tapanA bIjA varSathI teo digaMbarAvasthAmAM rahetA. A bAra varSa pachI kaivalya padane pAmI teo sarvajJa thayA; ane tIrthakara kahevANA, pachI trIza varSa sudhI jainadharmane temaNe badhA Ape, ane pitAnA sAdhuonI saMsthA suvyavasthita karI. temanA ziSya gaNu ane gaNadhare kahevAtA. pAvA nAmanA gAmamAM temane deha paDyo hate. jaina matamAM jagatanA kannurUpa Izvarane svIkAra nathI; paraMtu ahata athavA tIrthaMkarene IzvararUpa mAnI temanI pUjA karavAne pracAra che. jagata anAdi che, ane enI mebeja thatuM cAlyuM Ave che ane cAlyuM jaze. tene kartA koI siddha thaI zakato nathI, tethI karNArUpa Izvara mAnavAnI jarUra rahetI nathI. jagatamAM utsarpiNI kALa ane avasarpiNI kALa evA be kALa vArApharatI AvyA kare che. avasarpiNI kALamAM sArI vastuo kSINa thatI jAya che; utsarpiNI kALamAM temanI vRddhi thatI jAya che. darekanA ja che ArA che. duHkha duHkha, duHkha, duHkha sukha, sukha duHkha, sukha ane sukha sukha evA che ArA utsarpiNI kALanA che. avasarpiNI kALanA ArA tethI ulaTA eTale sukha sukha, sukha, sukha duHkha, duHkha sukha, duHkha ane duHkha duHkha evA che. hAla avasarpiNI kALane pAMcamo Aro eTale duHkhane Are cAle che. dareka kALamAM vIsa vIsa tIrthaMkaro thAya che ane tethI dharmanI dhvajA pharakatI rahe che. padArthane astikAya ke tatvanI saMjJA jaina Ape che. vizvanA badhA padArthone samAveza teo be tatvomAM karI le che. jIva ane ajIva. A vAtano vistAra karI keTalAka sAta to mAne che ane keTalAka nava to mAne che. te nava tatva A pramANe che; jIva, ajIva, puSya, pApa, Asava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa. jIvanA vistArapUrvaka bheda kahI chevaTe teo tenA pa63 bheda batAve che; ane temAM jhADa, jIvaDAM ane sUkSma juo je kebInuM nasatra.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNane aikyabhAvanAnI jarUra che. ja jaMtuo paNa AvI jAya che. ajIva eTale jaDa-jene karmanA bheAga nahi te. enA pAMca bheda che ane tene paNa viveka karI aneka bheda kahyA che. ajIva padArtha anaMta che. dehArdi racanAne te pudgala nAma Ape che; ane tenA aNu ane skandha evA be bhAga pADe che. aNu pudgala atIdriya che. skandha pudgala iMdriyagAcara heAya che. 351 jIva paNa anaMta che ane anAdi che, jIvAnA traNa bheda ; nityasiddha-muktAtmA ane bahAtmA. nityasiddha te jina. mahAtmA mukta thAya tyAre muktAtmA kahevAya che. karmathI lipta thaelA jIva bahAtmA kahevAya che. karma anAdi sAMta che, tethI bahAtmAne mekSa sabhave che. * jaina mata pramANe karmathI badhAelA pudgalathI chUTavuM te mekSa; kAraNa ke te matamAM jIva tA anAdi che. mArca kahe che te pramANe te matamAM nirvANanuM tAtparya dehapudgalamAMthI chUTavAmAM che; astitvamAMthIja chUTavAmAM nathI. jaine punarjanma svIkAre che, ane kharA rastA upara caDayA pachI ATha janme manuSyane mekSa thAya che. * asat gurU, asat deva, asat dharma ItyAdimAM pravRtti karI, mithyAtvAdimAM paDI, mana vacana kAyAne karmamAM A savAve-pravartAve, te Asrava.' A Asavane rokavA joie. te jenAthI rAkAya te saMvara, tAtparya ke, mana vacana ane kAyA upara kAbu rAkhI jJAnamArgamAM javuM e meAkSanA rastA che. karma mAtra jenAthI nirjara thAya-nAza pAme ane bAkI kAMI na rahe tenuM nAma nirjarA; mATe tapa, dharma, yAga ityAdi karavAM joie. A badhAne bahu sUkSma vistAra jaina pustakAmAM karelA che. samyagnAna, samyagdarzana, ane samyagyAritra e ratnatraya mekSanAM sAdhana che, tethI karIne jJAna thAya che. meAkSanA kharA AdhAra teA jJAna uparaja che. jIva, ajIvanA vivekanuM satya jJAna te samyagnAna. gurUnA vacaneAmAM ane Agama kivA zAstromAM aDaga zraddhA te samyagdarzana. samyagyAritrane mATe pAMca vRttA je paMcazIla kahevAya che te kahelAM che. 1 ahiMsAH 2 sunnat, arthAt, krodha, lAbha, bIka ke gamatamAM paNa jUThu na khelavuM; 3 asteya, eTale kAI ApaNune je na Ape te na levuM; 4 brahmacarya; eTale strIsaMga paraharavA; ane 5 aparigraha kivA tyAga, eTale paMce driyanA AkarSaNane vaza thai viSaya prati vaLavuM nahi athavA tene vaLagavuM nahi, A paMcazIla meAkSanA mArgamAM Avazyaka che. jJAnanI prakriyA ( Theory of Knowledge ) mAM jaine syAdvAdI che, ane saptabhaMgI nyAya svIkAre che. A syAdvAdane anekAMtavAda paNa kahe che. padArthA eka aMta ki`vA nizcaya nahi te anekAMtavAda. dareka padArtha sarUpa paNa che ane asatApa paNa che; arthAt sadasadrupa che. paTanI apekSAthI dhaTa nathI ane TanI apekSAthI ghaTa che. Ama dareka vastu ubhayarUpa che. tenA sat bhAgane dravya kahe che ane asat bhAgane paryAya kahe che, dravya ane paryAya eka bIjAthI svataMtra rahetA nathI; paNa sAtheja rahe che. padArtha mAtra dravya paryAyarUpe che, sadasaDupe che. apekSAthI jotAM dravyarUpe badhuM nitya che, ane paryAyarUpe anitya che, Ama nityAnityanA yAgarUpa vizva mAtra aneluM che. jaineAmAM zrAvaka ane yati evA e bheda hoya che. zrAvakA pravRttidharma pALe che; * jIe svargastha maNIlAla nabhubhAInA siddhAMtasAra graMtha.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7para zrI jaina phrAnpharansa heralDa. yati nivRttidharma pALe che, yatio upAzrayamAM rahe che ane sAdhue gAmegAma krUratA rahe che. A yuti ane sAdhue peAtAne dharma sakhata rIte pALe che; ane zrAvakAne upadeza Ape che. jaina dharmamAM paNa vedo ane purANA che. iMdrAdi devAnI kathA che; ane brahmA, viSNu, ziva ane gaNapatinI gANu rIte pUjA paNa thAya che. paraMtu te dharmanuM kharUM lAkSaNika cinha ' ahiMsA paramo dharma che. ' ane A bAbatamAM e dharmanI asara AkhA hiMdustAnamAM bahu prabaLa thai che. vedadharma paNa A asarathI kAMika rUpAMtaratAne pAmyA che. " samaya jatAM khuda jaina dharmamAM paNa aneka zAkhAe thaI gaI che. digaMbara ane zvetAMbara zAkhAo prasiddha che. sivAya aneka gaccha baMdhAi gayA che. jaitemAM mUrtipUjA prathamathI che, paNa sthAnakavAsI athavA DhuMDhIA mUttine pUjatA nathI. ghaNIvAra gacchAmAM mAMheAmAMhe bhAjanavyavahAra hAtA nathI, ane kanyAvyavahAra paNa hAtA nathI. mAMheAmAMhe vikhavAda ane kalaha paNa jovAmAM Ave che. tathA-druDhIAnA kajIA ThekANe ThekANe thatA jovAmAM Ave che. aMtarAtmA, bahirAtmA, ane paramAtmA evA bheda jaina dharma batAve che, ane temanu rahasya e che ke bAhya sRSTi ane AMtara sRSTinI sAthe ekasura thai rahevu, ane samacittatAne sevavI. paraMtu AvA kalahathI e uddeza phaLIbhUta thatAja nathI e vAtR sujJa vAMcanArane samajAvavI paDe ema nathI. hiMdustAnane atyAre aikyabhAvanAnI keTalI badhI jarUra che e vAta dareka vicAraka sArI peThe samaje che, paratu dharamAM kalaha, nAtamAM kalaha, jAtamAM kalaha, relavemAM e ghaDI ja sAthe besavAnuM hAya tyAM paNa kalahu; AvI atyAranI sthiti ghaNI zaiAcanIya che. e sthiti dUra karavAnA prayAsa dareka samajIe karavA ghaTe che. musalamAnI rAjya sivAya dharmane nAme ApaNA dezamAM skUla thayA nathI ke trAsa varatAyA nathI e vAta kharI che, paNa sAthe sAthe aneka matamatAMtarane lIdhe eka bIjAnI vacce gADha paricaya ane bhrAtRbhAva paNa jAmyA nathI e vAta paNa sAcI che. game te dharma mAno, paNa ApaNe badhA ekaja bhUminAM bALakA chIe e vAta kAI e paNa bhUlI javI joitI nathI. ane gUDha tattvaciMtananA gahana praznAne eka kAre rAkhatAM, AryAvartanA aneka dhAmAM mudde sAmya ja rahelu che. kayA dharma cerI karavAnI paravAnagI Ape che ? kyA dharma vyabhicAranI chUTa Ape che ? kyA dharma hiMsAmAM AnaMda mAne che ? kyA dharma AcAra vicAra vizuddha rAkhavAnI nA kahe che ? saiAne vyavahAramAM vizuddha rahI AtmAnu kalyANa sAdhavu che; mAtra jUdAM judAM manuSyone jUdA jUdA rastA sajyA che; saiAnuM daSTibiMdu to ekaja che. dareka dharmanA sAmAnya aMza laie teA jainA brAhmaNadharma pALe che ane brAhmaNA jainadharma pALe che. vivAdanA viSaye nirjIva che. ekane TIlu' game che, tA khIjAne cAMdalA game che. eka kaMkuno cAMdalA kare che, tA khIjo kaeNsaranA cAMdalA kare che. eka mANasa TopI peheruM, ane khIjo pAghaDI ghAle; athavA eka aMgarakhu pehere ane khIjo kATa pehere; te te vAta ApaNe lakSamAM letA nathI; te pachI cAMdalAnI vAta eTalI badhI agatyanI zA mATe thai paDe che ? kharuM kahIe te AvA bAhyAcAramAMja potAnA dharmanI sarva samRddhi mAnI meDrelA ajJAnIeja dharmanA vivAdamAM ane takarAramAM paDe che,
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNane aikayabhAvanAnI jarUra che. 353 ane vagara samaye durAgraha karI saMtApa pAme che ane khIjAne satApa pamADe che. jaina dharmamAM te spaSTa kahyuM che ke kAinu paNa mana duHkhavavuM nahi; nAnAmAM nAnA jaMtune paNu duHkha devu nahi; tyAM sudhI ke evA prasaMga Ave te poteja AtmadhAta karI marI javuM; paNa bIjAne mAravuM ke du:khavavuM nahi. manusmRtimAM paNa kahyuM che ke satya khelavuM, priya khelavuM paNa satyane paNa apriya rIte na khelavuM. ApaNAmAMthI keTalA jaNu A dharma barAbara pALe che ? tattvadaSTie jotAM paNa matabhinnatAne aMge upajatA kalaha tyAjya che. sA kahe che ke amArA dharmamAMja satya che ane tethI temAMja mekSa che. A vAta dalIlanI khAtara kabula karIe tApaNu khAsa lakSamAM rAkhavAnI vAta eTalIja che ke meAkSanAvicAraja vyaktipradhAna che, leAkeAnuM TALu bheguM maLI sAmaTuM mekSa padane pAmI gayuM. heAya evuM kyAM jANyuM nathI. bhakti ane zraddhAmAM eka prakAranI suMdaratA ane sukha rahelAM che e vAtanI nA nathI; paNa je nAnathIja meAkSa thatA hAya ! tene AdhAra te vyaktinA peAtAnAja parizrama ane prakAza upara rahe che. satya te ekaja hAi zake che; ane jUdA jUdA dhamA e satye javAnA bhinna bhinna rastA mAtra che; pachI te rastA game tevA hAya tenI sAthe ApaNe kAma nathI. uddeza to ekaja che, paraMtu pAtAne sUje tevA rastA sA le che. ekaja sthaLe jatA jAtrALu aneka paMthe vicare che, to tethI tamane khATu meLuM lAgavAnuM kAMI kAraNa nathI; Ama che, to pachI jUdA jUdA dharmAM joi khIjAvAmAM tamAre prayeAjana zuM che? khristi kahe che ke jaLamArjananI kriyAvinA mekSa nathI. vedAMtI kahe che ke brahmane oLakhyA vinA mekSa nathI. zavA kahe che ke zivane mAnA te mekSa thAya. vaiznave kahe che ke vizvane mAnA te mekSa thAya. nyAya, sAMkhyAdi matAmAM potAnI dRSTinA Agraha che. jaMtA ane khaaA potAnuM sAcuM manAvavA mathe che. khristie kahe che ke jaLamArjana ( Baptism )nI kriyA karI khristi thA, nahi te tame narake jazeA. ApaNe kahIe chIe ke amArA devane mAnA, ane tenI tame pUjA karo, nahi tA tamArI adhArita che. ApaNA dharmAnA daSTAMta huM jANI joine ApatA nathI. sAcuM khATuM te jANanArA jANe; paNa AvI matAMdhatAthI ApaNI buddhine eka jabarA AMcake lAge che-- dhakkA lAge che. tyAre zuM A leAkanI peThe paralAkamAM paNa pakSApakSI haze ? ane saiAnA vADA jUdA jUdA haze ? pleTAnA sokreTisa kahe che te pramANe zuM devA paNa mAMheAmAMhe vaDhI maratA haze ? tyAre te bicArA devAnI sthiti paNa dayAjanaka kharIsto ! kharI vAta e che ke deza, kALa ane samayanA sa MjogeAne anusarI mahAtmA purUSoe potapeAtAnA dharmAM kahyA che ane prasarAvyA che; ane teTale aMze dareka dharmamAM satya samAeluM hAya che. ane potapotAnA dharma barAbara samajIne pALavAmAM darekanuM ane samAjanuM zreya che. kAine potAnA dharma tajI devAnuM huM kaheto nathI. evuM pApa huM karUM nahi. huM to ulaTA ema kahuM chuM ke dareke potAno dharma barAbara pALavAja joie. deza-kALane anusarI dareka dharma rUpAMtaratAne pAmatA AvyeA che, ane ema pheraphAra banavA Avazyaka che. tame naha karo tA kALa enI meLe e kAma karaze ane pachI
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 zrI jaina konpharansa hairala. prabaLa pUramAM taNAelA tarakhalAnI mAphaka pAchuM vaLI jevAne avakAza paNa tamane raheze nahi; ane tamArI AMkho baMdha hovAthI AgaLa paNa hAtha lAMbA tame karI zakazo nahi. pAzcAtya saMskRti atyAre ApaNAmAM eTalI badhI pesI gaI che ke tenI upekSA karavI have anucita che. AMkha ughADI cAlavAne have samaya che. tAtparya ke dareka bAbatanI peThe A vAtamAM paNa ApaNe Agraha rAkhe, paNa durAgraha rAkhavo nahi. dharmanI bAbatamAM kSamAzIlatAne keLavavI eja satya mArga che; kAraNa ke ApaNe khAsa karIne lakSamAM rAkhavAnI vAta e che ke samAja vyakitaone baneluM che, ane nAnA nAnA samAje vadhAre meTA samAja kiMvA prajAnI vyaktio che. ane samAja ane vyaktino saMbaMdha seMdriya che. mAthA upara ghA Ave te ApaNe ADA hAtha daIe chIe paraMtu hAthaupara ghA Ave te hAthane paNa bacAvavAno prayatna ApaNe karIe chIe. dareka vyakti kiMvA samAja pitAnuM zreya sAdhavAmAM bhale tatpara rahe paNa te badhAM eka vadhAre vizALa samAjanAM aMga che e vAta koIe bhUlI javA jevI nathI. tethI sArvatrika bhrAtRbhAvanI lAgaNI arasaparasa rahevI joIe. ApaNe badhA ekaja bhUminAM bALake chIe e vAtanI tame nA pADaze te paNa bIjA mAnaze nahi; mATe bhrAtRbhAvanI buddhi rAkhI dareka zuddha buddhithI varate athavA varatatAM zIkhe eja utama vAta che, ane temAMja tamAruM, nAta jAtanuM ane dezanuM zreya che. prabhu A bAbatamAM saune sahAya rahe ! tathAstu !! narabhezaMkara prANajIvana dave, ema, e, philesophInA prephesara, tA. 9-7--13. sAmaLadAsa koleja-bhAvanagara. Atmanivedana, ye hi jotine mujhako bacAyA, sakhi! yahi dhetine mujhako bacAyA - -sakhi ! meM gulAma garIbake bacAyA - akhiyAMke pUrameM DubatI panhAI-ka-hAIhine tarAyAH ahA! abinAzI zizu yehi AyA, sakhi ! mRdu bacana nabIna anAyA! -sakhisAgara bhItara rAta bhayI taba-bhaMvarene jahAja bhAyAH Aha pukArata rAha na pAvata-gaphalata adherA AyAH sakhiIcehi tine timira karAyA ! sakhi0 mAMga liyo maine amRta jAtise, dAna dayAkA kamAyAH hiradA vehi dayAluse chAyA, sakhi ! terI nuratameM meM milAyA! -sakhi sAgara dilake patIja diyA pUra-navatara kadama baheDAyAH pAgala dilake dilAsA diyA aru-baMdara dUra dikhAyA! sakhi ! yehi tioM mujhaka bacAyA ! -sakhi pAmara bharapUra phAra kSamA kara-navala kachu kachu pAyAH sakhi ! terA garIba gulAma chalAyA! AhA ! yehi tineM mujhako bacAyA ! sakhi0 -aa
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jainasAhityanA vikAsa mATe jainoe zuM karavuM joIe? 355 jainasAhityanA vikAsa mATe jainoe zaM kara joie ? lakhanAra-rA. rA. kRSNalAla mehanalAla jhaverI M. A., LL. B. upalA viSaya para mAre kAMIka lakhI mekalavuM evI ra. mehanalAla dalIcaMda desAI taraphathI mane sUcanA karavAmAM AvelI che, paraMtu e savAla eTale moTo ane vistRta che teTaleja tene javAba paNa moTo ane vistRtaja hoI zake; ane te Akho javAba eka nAnA sarakhA copAnIAnAM thoDAM pRSThanA saMkucita kSetramAM mAI zake nahi, tethI kAMIka mArgadarzaka thaI zake tevA ja rUpamAM mAro javAba gaNI levAno che. - jainasAhityanA vikAsa mATe paheluM pagaluM te jainoe e levAnuM che ke je mUThIbhara jaina vidvAne Aje jainasAhitya kheDI rahyA che, eTale ke jUnA jainasAhityane punarUddhAra karavAmAM macI rahyA che, temane te kAmamAM pravRtta rahevAnuM banI zake ane udarapaNAthe bIjA keI kAmamAM rokAvuM na paDe te mATe temane upajIvikAnAM sAdhana-ziSya vRtti athavAte mAsIka vetanarUpe-pUrAM pADavAM. keMnapharansa taraphathI hAla, huM dhAruM chuM, ke, kaI kaI vyaktine evA rUpamAM thoDI thoDI madada maLe che, paNa te joIe teTalI natha. bIjuM pagaluM e levAnuM che ke e mUThIbhara mahenata karanArAo jyAre na hoya tyAre temanI jaga laI zake evA bIjA vidvAnone taiyAra karatA rahevuM ke jethI e vikAsarUpI khANa khodanArAonI paraMparAmAM khAmI Ave nahi. jaina kAma bahu samRddhivAna kahevAya che; eTale je gheDA zeThIAe paNa dhAre te e bAbata pAra pADI zake ema che. pilIsa korTa ke hAIkorTamAM bIna arthe ane jemAM komanuM kaI rIte zreya thAya nahi evA kachuA laDI nAhaka nANunI barabAdI karavAne badale AvAM uttama kAryamAM vyaya kare e vadhAre puNyamaya che, ema kahevAnI jarUra nathI; kAraNa e pramANa svata:siddha che. A uparAMta trIjuM sAdhana jaina koma pAse taiyAra, khaDuM ja che ane te jaina muni, sAdhu, yati, AcArya vagere pavitra vyaktio che.e vargano samudAya eTale moTo che ke jo teo saghaLAne e raste vALI zakAya te jainAne pitAnA sAhityanA vikAsa mATe jainetara te zuM paraMtu jaina gRhasthAzramIonI sahAyanI paNa jarUra rahe nahi. navuM sAhitya upajAvavAnI jeTalI jarUra che, tethI vadhAre jUnAM pustakanI zodhakhoLa, prasiddhi, tenAM bhASAMtara vagere karavAnI che. kAraNa navA sAhitya saMbaMdhe te eTaluM paNa kahI zakAya ke dezanI je samasta unnati hAlanA vakhatamAM jovAmAM tathA anubhavavAmAM Ave che, temAM bIjA vargajevAke mahAvIranA saMpradAyanI bahAranA hiMduo, gujarAtI musalamAne, pArasIo vagere jevo bhAga le che, te teo paNa laI zake. paraMtu prAcIna bhaMDAronI kucIo to sAdhu varganA ja hAthamAM che, ane udarapoSaNArthe dunIAnI ghaTamALamAM temane rokAvAnuM na hovAthI teo e viSaya para thoDo samaya hameza kADhatA rahe te alabatta ghaNuM karI zake. tema karavA mATe temane be traNa bAbatanI jarUra che; jevI ke arvAcIna rIta pramANe pustakanuM nirIkSaNa karatAM temaNe jANavuM joIe, eTale ke bhASAzAstra (Philology), itihAsa, pRthakkaraNanI rIta, (method of analysis) vagere viSayenI temane mAhItI hovI joIe ane te mAhItI jatI paddhatinA zikSaNathI maLI zake nahi thoDuM ghaNuM aMgrejInuM jJAna paNa jarUranuM che, ke jethI yurepanI aMdara evAMja jUnAM pustakopara zI vidhi karavAmAM Ave che te temanI jANamAM Ave. aMgrejI jANanAra jaina sAdhu-AcArya e eka asAdhAraNa banAva jevuM lAgaze; paraMtu jUnuM jana sAhitya jotAM jaNAze
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuMpara zrI jaina konpharansa heralDa. ke, te arasAnA mahAna AcAyA paNa bane teTalI ( potAnA samayamAM pracalIta heAya tevI ) bhASAnuM jJAna meLavavAmAM pAchA paDatA na hatA--udAharaNarUpe hemacaMdrAcAryajInu ja nAma basa thaze. yAvanI bhASAmAM pAraMgata evA sAdhue paNa vakhate nIkaLI Avaze; teA pachI evA uttama maharSine pagale cAlavAmAM koi rItanA khAdha gaNavA na joie. mane te lAge che ke, jaina bhAIonA sAdhu varga kamara bAMdhI A mahAna upayegI, kArya mATe bahAra paDe to pachI bIjA sAkSaro yA vidvAnone temAM mAthuM mAravAnI paNa jarUra paDe nahi, ane e sAdhu varga jene hAlanA samayamAM peAtAnI upayAgitA sAbita karI batAvavAmAM je muzkelI paDe che, te sArI rIte dUra karI zake. amArI masta jArI. ( kavvAlI. ) phakarImAM sikha rI ! me, bharI Aje majA kevI ? amirI ne kirImAM, maLI Aje rajA kevI ? krikara ghuMTI karI phAkI, tamannA zI have bAkI ? zarIre tyAganI kaknI, sphuDAvI tyAM kA kevI ? khalakane jANatAM phAnI, pachI paravAha te zAnI ? nathI darakAra duniyAMnI, maLe te kyAM mA evI ? pauMvA pyAlA bharI pAvA, karIne jJAnanA kAvA; amirInA dharI dAvA, phikarImAM majA levI ! kadi mukhamala taNI zaiyA, kadi khullI bhUmi maiyA; kadi vhetI mUkI taiyAM, tara MgeAnI kajA levI ! kaMda khAvA maLe lADu, kadi khAvA paDe jhADu; ragaziyuM dehanuM gADuM, upara bhagavI dhvA kevI ? kadi che zAla-duzAlA, kadi lageTa ne mAlA; kardi haiA jheranA pyAlA, maLe tevI majA levI ! dharyA che kaisarI jAmA, kayA kASAya kapaDAnAM; cha saMsAranA bhAmA, kAmAMthI majA levI ! bharyA che jJAnadhana bhAthAM, jhukAve zAha paNa mAthAM; jagatane gama sadA khAtAM, gamIne jyAM rajA devI ! khuzI, Akta mukI sAthe, dhakhAvI heALIe hAthe; khIjAnAM du:khanI mAthe, khuzIthI jyAM sanna levI ! jagata huM alakha nAme, acala e rAjane pAme ! namAvI sara, kadama spAme, ubhAM tyAM deva ne devI amirInI majhA mIThI, kiMkarImAM ame dIThI ! na karavI cAkarI-cIThI, spRhAne jyAM rajA devI ! thayA jyAM eka zvarathI, pachI zI gAMTha dharadharathI ? jagAvyo. prema paravarathI, zalAkA snehanI sevI ! basanta.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa7 jene ane gujarAtanuM navavane. jaino ane gujarAtanuM navajIvana. lakhanAra - rA. rA. raNajItarAva vAvAbhAI muMbai ilAkAmAM ( vaDodarA rAjya bAda karatAM ) jainanI saMkhyA 4, 89, 95ra che. gujarAtanA vetAmbara ane karNATakanA digambara jainonI bhegI A saMkhyA che. sarakAra taraphathI prasiddha thatA vastigaNanAnA hevAla (Census Reports) parathI bannenI saMkhyA judI pADI zakAtI nathI. jema gujarAtamAM digambare che tema dakhaNamAM kavetAmbara paNa che. siMdhamAM je jano che te kacchane gujarAtamAMthI vepAra mATe tyAM gayelA haze. emanAmAM keTalAka mAravADI jaina paNa haze. muMbAI beTamAM 30,460 jeno che-- AmAM paNa vetAara, digambara ane sthAnakavAsI bheLA gaNAyelA che tema dakhaNI ane gujarAtI paNa. ApaNAM gujarAtamAM 2,69,928 jeno che. karNATakamAM phakata 62,286 che. A parathI spaSTa jaNAya che ke ApaNA IlAkAmAM gujarAtI janonI saMkhyA vadhAre che. - gujarAtamAM 71,85,875 mANaso vase che; eTale kula vastinA lagabhaga chavvIsame aMze jene che; chatAM dezanA jIvana para emane prabhAva hAsune nathI. pArasIo phakta 83,56pa hovA chatAM agresara thaelA che. saMkhyA karatAM dezanA aitihAsika ane Arthika jIvanamAM jevI pratiSThA meLavAya te pramANu prabhAva paDe che. . bhAvanagaranI suprasiddha jainadharmaprasAraka sabhAnA mahotsava samaye pragaTa thayelA emanA vAjiMtranA khAsa aMkamAM gujarAtanA itihAsamAM jenee lIdhelA geravazAlI bhAga vize huM eka pariccheda lakhyo hato eTale A sthaLe tenuM punaH kathana karato nathI. bhUtakALamAMja jene gujarAtanA agragaNya nAgariko hatA ane have nathI evuM konAthI kahI zakAze amadAvAda zaheramAM vadhatA jatA mIla udyogamAM, surata muMbAIne jhaverAtanA vepAramAM, muMbaInA vepAramAM ane nhAnA nhAnAM gAmaDAomAM paNa gAmaDAnI hAnI lhAnI jarUriyAtone pahoMcI vaLavA jAmelA nhAnA nAnA vepAramAM paNa janone mekhare rahetA kANe nathI joyA ? kAThIAvADamAM nAgaranI sAthe rAjakArI nokarI mATe jabarI harIphAI karanArAo Aje kadAca e pradezamAM pAchaLa paDyA haze paNa vepAramAM to AgaLane AgaLa vadhatAja jAya che. Adhunika gujarAtamAM vepAra ane udyogadvArA paise pedA karanAra vargamAM jeno paNa AgaLa paDatA che. gujarAta sAthe emane jUna ane nikaTane saMbaMdha che. emanAM keTalAMka maheNAM tIrthakSetre gujarAtamAM che. ane vepAra tathA udyAgadvArA gujarAtanA prajAjIvananA dareka thara sAthe temane nANA prakArane nAte che. gujarAtI vANI ane sAhityanI emanA sAdhuoe sArI avirata sevA karelI che. potAnI dharmabhAvanA mUrti karavA bAMdhelA maMdire thI hindustAnanI sthApatya kalAmAM gujarAtanI jaina paddhati emaNe umerI che ane * vaDodarA rAjya muMbAI IlAkAmAM na gaNatuM hevAthI emAM vasatA jainonI saMkhyA AmAM umerI zakAI nathI. tema kacchane gujarAtanI aMdara levAmAM AveluM hovAthI kacchI jainonI saMkhyA AmAM umerAelI che. jyAM jyAM A lekhamAM gujarAtanI vasti gaNAvI hoya tyAM tyAM vaDodarAnI sAmIla na levI.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ paTe zrI jena kaeNnpharansa hero. gujarAtanA musalamAna bAdazAhanI masI para e paddhatinI chApa kAyamanI pADI che-vagere vagere rIte gujarAtanA jIvana para emanI asara hovAthI svAbhAvika prazna thAya che ke eja dezanA navA jIvanapara A koma ke prabhAva pADaze athavA pADI zake ? prazna mahattvano che; tene uttara Apavo saheluM nathI ane te paNa jaina nahi evA ? gujarAtamAM vasanArAo ekaekamAM bhaLI gayelA hovA chatAM hinduone, musalamAnane. jenene ane pArasIone pitAnA paDosIonA jIvananA prazno vize ajaba ajJAna hoya che-are ! aMdara aMdara paNa jabaruM hoya che. hinduomAM brAhmaNone vANIAnA jIvananA prazno ke vANIAone brAhmaNanA jIvananA prazno vize mAhItI hotI nathI. AvI sthitimAM ukta prazna carcavAnI dhRSTatA akSamya ja lekhAya. chatAM be kAraNe sara A viSayanuM digdarzana karavA pravRtta thaye chuM. briTiza rAjyanI haMphALI chAyA nIce, iMglIza prajAjIvana ane vAyadvArA jIvana bhAvanA sAthe vadhatA jatA paricayathI ApaNuM daSTibindu vizALa banyuM che. zerInA, gAmaDAnA, nagaranA ke kemanA prazno karatAM dezanA vizALa prazna ApaNI samakSa ubhA thatA jAya che. A vizALatAmAM nehAnA nhAnA bhedapabhedo adazya thaI jAya che eTale AvA ucca ane vizALa dRSTibinduthI avalokana karatAM banatA lagI anyAya thavAno saMbhava o che. thavAne. bIjuM IMglIza keLavaNIe ApaNe mAthe maTI khamadArI nAMkhI. che. ApaNuM asaMkhya ajJAna badhuone deravAnuM kartavya ApaNane soMpyuM che. bhUtakALamAM je kAma zraSio, sAdhuo ane brAhmaNae karyuM che te keLavAyelAone A jamAnAmAM kara- vAnuM che;-alabatta yathAzakti ja A kAma teo sAdhI zakaze. ( vizALa daSTibinduthI ane kartavyanI preraNAthI TuMkAmAM thAya tevuM digdarzana karuM chuM. emAM devo jaNAya te te mamatAnA depa che-SanA nathI-evuM gaNI udAratAthI je hRdaya 'A nakazo AMkavA tatpara thayuM che teno satkAra karaze. - atyAre ApaNe sauthI mahatvane savAla keLavaNI che. saMsAranA je je pradezamAM unnati meLavavA ApaNe utsuka hAIe te te pradezamAM keLavaNIvaDe sahelAIthI ane jhaTa javAya che. ApaNuM dhArmika, sAmAjIka rAjyakIya, Arthika abhyadaya mATe ApaNe muzikSita thavAnI jarUra che. dunIAmAM atyAre jIvavA mATe ane e jIvanamAM sukhabhavavilAsa satata meLavavA mATe harIphAI cAle che. ApaNA purANuM dezane paNa e harIphAImAM utaravuM paDyuM che. have e harIphAImAMthI pAra utaravuM hoya te AgaNe ApaNuM harIphe jeTalA ke baddha tethI vadhAre sAdhanasaMpanna thavuM joIe. na thaIzuM to ApaNo nAza cokkasa thavAno.' patha lAMbo che ane kAma vikaTa che chatAM prayatna karIzuM te phAvazuMja. jaina jevI dhanADhaya kAma A pra"nane kevI rIte sAhAya Ape? keLavaNInAM phaMDa sthApI temAMthI ziSyavRttio Ape, vidyArthIbhavane calAve, nhAnA nhoTAM gAmonI jarUriyAta pramANe nizALa vagere sAdhane Ape paradezanI keLavaNIno anubhava levA vidvAne mokale, vagere. ekale hAthe A sarva karavAnuM nathI paNa gujarAtanA bIjA vatanIo sAthe maLIne; zakti, vRtti ane Agraha hoya te AgevAnI laIne. ' ApaNI paDosamAM puNAmAM dakSiNI baMdhuoe svArthatyAgathI, kartavyaniSThAthI ane nipuNa yAjakazaktithI keLavaNInAM bhavya sthAne sthApyAM che. emanI pAse ApaNuM jeTaluM che. dhana nathI paNa ApaNe dhanathI kimatI mane baLa ane dezapremanuM dhana emanI pAse che,
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina ane gujarAtanuM navajIvana. 359 ApaNAmAM paNa e dhana kema na Ave ? vepAra karatAM na meLavavA je rAtri divasa jIvatoDa mahenata karIe chIe teno arthobhAga paNa AvAM kAryomAM gALI zakIe te abhudayane mArga saraLa nahi thAya? saMsAra parathI mana uThI jatAM sAdhu thaIe tyAre AvA paropakAramAM mana parovIe te zuM ApaNuM kalyANa nahi thAya ? " - pAzcAtya keLavaNI eno pUrepUrA svarUpamAM ApaNe nahi laIe tyAM lagI ApaNo udaya nathI. nokarImAM, vepAramAM, udyamamAM, khetImAM jyAM jAo tyAM emanA jeTalA ja sAdhanasaMpanna thaIzuM te ja ApaNe zukravAra vaLaze. | vepAraudyogamAM AgaLa paDatA jainoe pitAnI lamIthI sarasvatInAM maMdiro TheraThera sthApI akhila dezamAM te maMdirone ghaMTanAda rAtridivasa vAgate rAkhavA uparAMta teoe pote paNa uMcI keLavaNI laI suzikSita thavuM ghaTe che. keLavaNI levAthI teo ApaNuM navajIvananAM prazno ane svarUpo vize mAhItagAra thaze. pitAnI vyavahArU buddhithI praznanA ukela jhaTa ANaze ane evA ANaze ke dezanI pragatine lAbhadAyaka nIvaDe. suMbAImAM paga mUkyAne 1 vIrasI thaI nathI chatAM e lallubhAI sAmaLadAsa vepAramAMja nahIM paNa ApaNuM IlAkAnA bIjA pradezomAM paNa agresara thatA jAya che e jenoe lakSamAM levA jevuM che. premacaMda rAyacaMdanA svadharmIo Aja ATaATalAM varSa thayAM muMbaImAM vase che paNa evuM sthAna kema nathI meLavI zakyA ? amadAvAdamAM ATaATalA dhanATaya jaino che chatAM tyAM zuM AgevAnI emanA hAthamAM che? nagarazeThAI karanAra kesamAM kharI nagarazeThAI have rahI che? AphrikA te ghaNuM jatA hatA ane hADamArI bhogavatA hatA paNa jyAre rA. rA. mehanalAla karamacaMda gAMdhI gayA tyAre tyAMnA mAmalAe kevuM svarakSaka ane AtmonnatikAraka svarUpa lIdhuM? motIne vepAra ghaNuM jana jhaverIo kare che paNa laMkAnAM motI levA vilAyatamAM vepArIonI "sInDIkeTa" thaI emano dhaMdho emanA hAthamAMthI paDAvI lIdhe tyAM sudhI evI rIte joDAI vepAra eka hAthe karavAnuM kema jene kema na sUjhayuM? kAraNa keLavaNInI khAmI ane te dvArA dunIAnuM hAlanuM baMdhAraNa kevuM che te pArakhavAnI azakti. ghaNuM jaino vairAgyathI sAdhu thaI jAya che paNa puNAmAM "dhI Dekana ejyukezana sosAyaTi," "dhI sarvanTas pha daDIA saMsAyaTi" ke "niSkAma karmamaTha" nA jevA sAdhuo che tevA kema koI nathI thatA ? - vepAramAM paDanArane keLavaNI levAne vakhata nathI evuM bahAnuM kADhavAmAM Ave te uttara spaSTa che ke hAnuM khoTuM che. game teTalo dhIkato vepAra hoya chatAM rojanA kalAka be kalAka suzikSaNa mATe kahADI zakAya. tema AkhuM varSa vepAranI dhamAla pahoMcatI nathI. amuka mahInA zAMti hoya che. amerikAmAM hunnaraudyAganI nizALanA vidyArthIone rajAnA divasomAM sAhitya, kalA, itihAsa, tatvajJAna AdinuM zikSaNa ApavAmAM Ave che, tema vepAranI rajAmAM AMhI jene dezanA AgevAna banAve evuM zikSaNa ApanArI zALAo jaine nahi sthApe to keNa sthApaze? vizeSamAM phAyado evo che ke vepAramAM dhumanAranI keLavaNI vedIA nIvaDavAne bhaya nahi rahe. - zrImate ema dhAratA hoya ke bhaNatara jyAre joIe tyAre je bhAvathI levA mAMgIe te bhAvathI vecAtuM maLI zake che. vAta kharI che, paNa tethI je saMgIna lAbhanI umeda che te pAra paDatI nathI. lakSmInA nAza sAthe e sarasvatIno saMga nAza pAme che.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360' zrI jaina kaeNnpharansa herA. svataMtratAne badale parataMtratA rahe che; pitAnA vicArane badale bIjAnA vicAre pragaTa karatAM karavI paDatI chetarapiMDInuM pAtaka lAge che. pragaTa thaelA vicAro ane niraMtaranA AcAre vacce kaI prakAranuM kAryakAraNabhAva rahete nathI, eTale AcAranAM rUpAMtara ane uccatA sadhAtAM nathI. sArAMzamAM, jaina dhanADhaya hevAthI, vepArI hovAthI, ane ghaNAM sAMsArika baMdhanothI mukta hovAthI gujarAtanA navajIvanane yogya keLavaNInI khIlavaNImAM AgaLa paData, samartha ane sAdhyasAdhaka bhAga le enAthI rUDa divasa ko? keLavaNI pachI bIjo mahatvano ApaNuM jIvanane prazna sAMsArika unnatine che. zarUAtamAMja kahyuM ke ApaNe dunIAnI agresara prajAonI hAramAM ubhA rahevuM che, emanI sAthenI harIphAImAM thato ApaNo hAsa aTakAvavAne che ane je vAra ApaNuM pUrvajo ApaNane ApI gayA che tethI moTo vAraso ApaNAM saMtAnone ApaNe Apavo che. ApaNuM saMsAramAM je je deba heya, A ucca sAdhyanI sAdhanAmAM je je aMtarAya AvatA heya, te dUra karavA joIe. pahele savAla ApaNuM gujarAtIonI zarIrasaMpattine che. jevI baLavAna e hevI joIe tevI nathI, tema joIe teTalI dIrdhAyu paNa nathI. ApaNe malakustI karavA ane sukhavaibhavavilAsa bhogavavA baLa ane AyuSya nathI joItAM paNa ApaNuM je sAdhya che te prApta karavA. A lekha lAMbo thavAne bhaye A praznavize vizeSa nathI lakhato. bIje savAla strIonI sthiti unnata karavAno che. jemAM strIo mATe halako abhiprAya che te banatI tAkIde dura thavo joIe. dezanA game te bhAga sAthe lagnathI saMbaMdha thaI zake, game teTalI mahekI ummare lagna thaI zake evI kAmanI strIo gujarAtanI AgevAna thavI joIe. temanI keLavaNI, saMskAra, dezaprIti, lakSmI, vyavahArupaNuM vagerethI dezanA jIvanamAM temanA dvArA raja raMga Avo joIe. saMsArasevAnA mahApranamAM temanI sAmelagiri thavAthI keTalo badho lAbha thAya ! hAla zrAvikAzALAo je keLavaNI Ape che te basa nathI. tamArI pAse paise che, hinduo jevAM tamAre dharmanAM bandhana nathI, saMsAramAMthI mukta thavuM hoya tyAre thaI sAdhvI banI zakAya che, te pachI sarasvatInuM sAsaruM tamAre tyAMja thavuM joIe--sAmAnya ukti che ke sarasvatInuM brAhmaNone ghera pIe che ane jainone tyAM sAsaruM. hastalekhone saMbhALathI rAkhavA mATe paDelI ukti samagra jIvanathI kharI pADavA jene pravRtta nahIM thAya ? tamArAmAM daravarSe strIgrejyueTonI saMkhyA nahIM vadhe te konAmAM vadhaze ? yuropa sAthe saMbaMdha rAkhanArI kAmamAM e pragatimAna dezanA nArIjIvana jevuM svataMtra unnata ane udAra nArIjIvana nahIM thAya te kenAmAM thaze ? gujarAtanI Itara kAmamAM e jIvana abhijAta karavA tamAre tamAruM nArIjIvana pheravavuM joIe. tamArI suzikSita sannArIo ane sAdhvIo dvArA e kartavya tamAre levuM joIe. zrAvikAzALAo sthApyAthI satapa mAnavAnuM nathI paNa emAM udbhavatI sugaMdha sarvatra phelAvavAnI che. lagna saMbaMdhI pratyavAya na hovAthI-kadAca hoya paNa tamArA dharmanuM vAstava svarupa samajI te dUra karI dezanA aneka bhAga ane gharane joDI dezamAM ekatAnI lAgaNI tame na phelAvo-anubhavA to koNa karaze ? vaiSNavo sAthe paNa tamAre lagna vyavahAra che. nhAnIsUnI take tamAre svAdhIna dezasevA ane janasevAnI keTalI badhI che ?
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina ane gujarAtanuM navajIvana. 361 - tamArI putrI suzikSita ane saMskArI thaze to keLavAyelI baMgAlanI mAphaka samagra hiMdamAM bhinnabhinna sthaLe lagnasaMbaMdha bAMdhaze ane jyAM jyAM tamArI vyApAranipuNa tAnI khAmI haze tyAM tyAM pitAnAM saMtAna dvArA jagAvaze. Aghe zuM kAma jaIe ? dakSi nA svArthatyAga. dezaprema, vidyAbhirUci, jakazakti ane gujarAtanA drapAdakazakti, vyavahAra niSNAtatA, dAnavIratA Adino samanvaya e be prati vaccenAM lagnavyavahArathI thAya ane ApaNA dezanI pragati vadhe evo mArga tamArA vinA kenAthI atyAra karavAnI zarUAta thaze ? patita, adhama, nirAdhAra rogI AdinA uddhArane prazna paNa saMsArannatine lagato che. pAMjarApiLa sthApanAra ane nIbhAvanAra jaine ispitAla, anAthAzraye. patitapAvaka maThe vagere sthApe e dharma che. nItimaya jIvana unnata ane udAtta karavAnI jarUra pUrepUrI samajAvI joIe. vepAra, nItithIja vadhe che ane Take che. dezanI AgevAnI paNa eja nItithI levAya che. keLavaNInA prasArathI, saMsAramAM strInuM sthAna unnatiprada karavAthI ane dharmanuM kharuM svarUpa jIvanamAM mUrtimaMta karavAthI nItinI bhAvanA ane tadanusAra AcaraNa utkRSTa thavAnAMja. - ApaNu rAjadArI jIvananA vikAsamAM-prAcIna kALamAM rAjA ane prajA ulyanI madhyastha rahI sarvenuM hita sAdhanAra nagarazeTha je kamamAMthI thatA te kAma AgaLa paDate ane prabhAva pADate bhAga na le e nAmozI bhareluM nathI? amadAvAdanA traNa daravAjA paranA zilAlekha amadAvAdanA nagarazeThanI prajAsevAno jevo anubhava karAve che tevo anubhava karAvavAnuM bhAgya jaina komamAM nathI? bAdazAhI ane IlAkevAra, kAunsIlamAM prajAnA pratinidhi thaI. myunisipAliTi ane lekala borDamAM sabhAsada thaI dezasevA karatAM jene pAchaLa rahe, e jaino mATe jemane abhimAna che temanAthI kema saMkhAya ? prajAnA gharegharamAM vasanArI koma prajAnI jarUriA samajI zake, pitAnI vyavahAradakSatAthI rAjakartAne tenuM svarUpa yathArtha samajAvI zake ane te pUrI pADavAnAM sAdhano upajAvI zake. rAjyanI ane prajAnI AbAdI hoya te ja vepAra ane udyoganI AbAdI che. rAjA ane prajAthI mAnya thaelA vepArIo vepAra ane udyoganI vRddhimAM paDatI muzkelIo tarI zake che. lakSmIsaMpanna jaino sarasvatI saMpanna thaI A pradezamAM paDe te mane ane dezane phAyado che. vAraMvAra tIrtho saMbaMdhe rAjA prajA vacce aNurAga thAya che te dUra karavAnuM bhAgya paNa AvA AgevAnane prApta thAya che. rAjAnI sevA karavAnI che, tema prajAnI sevA paNa karavAnI che. amadAvAdamAM myunisipAlITInI vyavasthAmAM dhanADhayatAne lIdhe jaineno sAra hAtha che, rA. bA. raNachoDabhAIe ke sara cInubhAIe pitAnAM buddhi, anubhava ane lakSmIthI amadAvAdanI je sevA AdarI che te sevAna keTale aMza dhanADhaya jainathI thayo che ? maMdIra baMdhAvavAmAMja nAgarikakartavya samApta thatuM nathI. nizALo, graMthAlaya, ispitAle, saMgrahasthAna, prayogazALA, karmamaTha, bagIcA AdinI sthApanA para jeTaluM lakSa apAvavuM jAIe teTaluM apAyuM nathI. pazcimanAM udyogasthAna nagara jevI amadAvAdanI khIlavaTa jyAM lagI thaI nathI tyAM lagI udyogavIra nAgarikanA dhanArjananI saphaLatA zI? rAjadvArI jIvanamAM-prajAnI jarUriyAta ane abhilASAo rAjakartAone rezana karI te tRpta karAvavA karavI paDatI caLavaLamAM teo AgevAna na
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nuM kendraransa heralDa. thAya-pitAnI buddhi, anubhava, lakSmi ane lAgavaga e caLavaLane na sepe te dhanane lIdhe prApta thayelI sthitino sadupayoga karyo kahevAze? sAhitya ane kalAnA utkarSa mATe-gujarAtanA navajIvanamAM e bannenuM yogya sthAna sthApavA mATe jene aneka rIte prayatna karI zake ema che. pazcimanuM vIryavAna sAhitya prejyueTo, sAdhuo vagere dvArA gujarAtImAM utarave ane tene prasAra karAve, maMdIra bAMdhatAM bAMdhakAma, citra ane mUrtividhAnanI kaLA vizeSa khIlavavA jamAnAne gyA temAM jIvanarUpAMtara karavA dhyAna Ape. ane A dhyAna yathArtha ApI zakAya mATe strI purUSomAM kalAbhiruci ane kalAnA rasika saMskAra bhinna bhinna rIte phelAve. maMdiromAM thatAM saMgIta athavA dhanADhatAne lIdhe maLatI navarAza ane temAM maNAtI jane prasaMge thatAM saMgItane paNa kalA, prajAjIvana Adine utkarSa Ape evuM karavA prayatna kare. amane sArAmAM sAruMja rUcaze-amArUMja paNa te joIe. bIjAnuM anukaraNa rUpa aMdarathI halakuM paNa uparathI dekhAvaDuM nahIMja pAlave. narasuM amArI pAse bIlakula TakanAra nathI evI bhAvanA rageragamAM bharAya to ja kharuM. vistAra bhaye ATalethIja viramavuM ucita che. A lakhavAno hetu evo nathI ke AvAM kartavya jainetara komane nathI karavAnAM; temaNe paNa karavAnAM che. lakhANamAM saMgIna lekha karatAM ugAre vizeSe che, kartavyanI nizcita dizA nathI darzAvAIe kabUla karavA jevuM che. paNa bhaviSyamAM "heralDa" nA taMtrI AmAM darzAvelA viSaya para samartha ane sahadaya lekhaka pAse lekho lakhAvI "paSaNa aMka" kADhavA ughukta thaze te A udgAre-mamatAnA ugAre anvarthika thaze. tA. 17-3-13. dinanAM darzana. dAnAM eka ja e te dIna; je basa rahetAM nehAdhIna ! sAcAM e te eka ja hI; sukhaduHkha mahetAM zevihIna! ghelAM eka ja e te dIna; bIjAne du:kha je layalIna! hIlA e to eka ja dIna; hasate mukha seve nizadina ! vahAlAM e to eka ja dIne; hRdaye ramatAM jyama jaLamIna ! vaDodarAne vAle, amadAvAdI piLa. ASADhI ekAdazI. bhaktAnurakta lalita,
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevAnuM kathAsAhitya. jainonu kathAsAhitya. (lakhanAra rA. cunIlAla vardhamAna zAha) jaina AcAryoe AryAvartane aneka prakAranuM sAhitya vArasAmAM soMpyuM che, te sAhi tyane keTalAka vibhAga kathAsAhityane paNa che. saMskRta, prAkRta ane mAgadhI bhASAmAM lakhAelA graMthane moTo saMgraha jaina graMthabhaMDAramAM che ane tevA graMtho bahu ochA prasiddha thayA che eTale gujarAtI sAhitya upara e graMthabhaMDAree joIe teTale upakAra karyo nathI, tathApi te eka amUlya khajAno che ane bhaviSyamAM te gujarAtI bhASAnA sAhityamAM vRddhi karanAruM eka moTuM sAdhana thaI paDaze evI AzA rAkhavI e kevaLa vyartha nathI. A hastalikhita jainasAhityamAM aneka caritranA atihAsika graMtho ane kathAvArtAnAM nAnAM moTAM pustake hevAM saMbhavita che, ane tevuM mAnavAnuM eTalA uparathI ja bane che ke jenenuM kathAsAhitya-samuccaye gujarAtamAM pravartatA anyadhArmionA kathA sAhitya karatAM koI paNa rIte ochuM nathI. prasiddha thaI gaeluM e prakAranuM sAhitya jyAre ATaluM moTuM che, tyAre aprasiddha sAhityanA graMthabhaMDAramAM bIjA aneka javAhara chupAI - rahelAM haze ema kema na kahI zakAya ? atu ! atyAre te ApaNe ApaNA hAthamAM jaina sAhityamAMnA je kathAtho bahAra paDI cUkyA che te uparathI ja te sAhityanA vistAranuM avelekana karIzuM. jaina kathAonA prakAra. jaina kathAonI racanA mukhyatve karIne sUtromAM koI koI prasaMge AvatA TuMka caritro parathI karavAmAM AvelI jaNAya che ane koI koI kathAo je mAtra rUpaka jevIja hoya che te cokkasa prakArano upadeza zretAonA magajamAM ThasAvavA jANe kapita guppanathI racavAmAM AvelI jaNAI Ave che. kathAo racAvAnA-racAI javAnA bIjA aneka prakAro che ane te te prakAro vaDe dhIme dhIme nAnI moTI kathAo bIjAonI peThe jainomAM paNa dAkhala thaI hovI joIe. A sarva kathAone ApaNe teonAM judAM judAM lakSaNone anusarIne sAta vibhAgamAM vaheMcI nAMkhIzuM. (1) lokottara kathAo, (2) aitihAsika kathAo, (3) rAjakathAo. (4) vairAgyapadezaka kathAo, (5) camatkArika kathAo, (6) sAMsArika kathAo, ane (7) navalakathAo. (1) lakattara kathAo. jIvanuM svarUpa ane muktimArganA sucananA saMbaMdhamAM saghaLA dha nyunAdhika aMze judA paDe che. veda dharma, vaiSNavo, zeva sarva kaImAM jIvanA svarUpanA saMbaMdhamAM koI kAMI matabheda che, chatAM teo sarva sarvopari paramAtmAne-Izvarane jagatanA kartA bhartA ane hartA tarIke kabula rAkhe che. jene kaI AvI eka paramAtma vyaktine sarvopari nahi mAnatAM baMdha ane mela ApanAra tarIke vividha karmaparipAkane mAne che, tethI lokottara
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 zrI jaina kaeNnpharansa hera7. kathAonuM sAhitya jainomAM anya dharmaonA te prakAranA sAhitya karatAM kevaLa bhinna prakAranuM che. Izvarane vyaktirUpa mAnanArAonuM kathAsAhitya-laikika kathAsAhitya tenAM purANomAM ja mukhyatve karIne samAI raheluM che. paramAtmAe potAnI atula zakti vaDe amuka amuka parvata toDI nAMkhyA, vAyune vahate baMdha karI dIdho, pANIne bhAvI rAkhyuM ityAdi camatkAronA sUcanathI e parANika kathAo bharelI hoya che ane e rIte zretAo Izvaraupara ananya zraddhA rAkhatA thAya tevo prayatna karavAmAM Avela hoya che. jaina (lakAttara) kathAomAM bahudhA zubha ane azubha karmone pariNAme jIva kevI zubhAzubha jAtiomAM punarjanma pAme che tenuM varNana karavAmAM AveluM hoya che. adabhuta ane bhayAnaka . rasanA saMbaMdhamAM te jainanI kathAo bIjAonI kathAothI koI paNa rIte utaratI jaNAtI nathI, balake keTalIka vAra rasaparipattimAM caDhIyAtI jovAmAM Ave che. garUDa purANune bhayAnaka rasa jainanI ghaNI kathAomAM ubharAto jovAmAM Ave che. khAsa karIne vArtAomAM IzvaranA sarvoparipaNunA ane sarvavyApakatAnA camatkAro karatAM jIvana-karma paripAkathI pariNamatI nIca vA uca gatinA Alekha te zretAone vadhAre buddhigamya ane asarakAraka mAluma paDe che. (2) aitihAsika kathAo aitihAsika kathAonA saMbaMdhamAM jaina sAhitya ghaNuM pachAta jovAmAM Ave che. jaina ane jainetara mahApurUSanAM je caritro prAcIna samayamAM jaina AcAryone haste lakhAelAM che te bahudhA kathAnA rUpamAMja lakhAelAM che ane tevI kathAo nA saMgraha teja jainonuM aitihAsika kathAone lagatuM sAhitya che. 'tripaSTizalAkA purUSacaritra " e evA caritronA saMgrahano mukhya graMtha che. temAM tIrthakaro, vAsudeva, cakravatIo vagerenAM caritranI kathAo rasika prAcIna DhabathI ALekhAyelI che. jenetara purANo karatAM kAMIka ucca zreNI para ubhuM rahetuM e eka jainIya purANuM che. devaprabhasUrikRta pAMDavacaritra' e jenuM mahAbhArata che ane tevuMja eka jaina rAmAyaNa paNa che, je triSTizalAkA puruSa caritramAM samanvita che. te uparAMta "bhAratezvara bAhubalI', jagA caritra, hari vikramacaritra' evAM prakIrNa caritra graMtho paNa che. "kumArapALa caritra, kumArapALa prabaMdha." prabaMdha ciMtAmaNi, vikama caritra' e saghaLA caritra graMthai jaina ane jainetara ItihAsanI vArtAonA graMtho che. 'dvayAzrayanI zailI didhA che to paNa temAMnI varNanazailI kAvya ane kathAnI madhyavartinI che. lIlAvatI, sulasA, ratnapAla, dharmalakumAra, ItyAdine lagatAM caritro paNa prAcIna jaina vArtAsAhityamAM lekhAya. A vargamAM apAtI keTalIka kathAo evI che ke jemane atihAsika ke kalpita gaNAmAM mUkavAthI ubhaya rIte zA kAzIla rahevuM paDe che. (3) rAjakathAo rAjAonAM parAkramo ne kalakalpita kathAo paNa sAmAnya lekasAhityanI peDa jaina sAhityamAM paNa ghaNI che. lekasAhityamAM je kathA vArtAo che te karatAM e prakAranI jaina kathA vArtAomAM eka prakAranuM viziSTa tatva raheluM che. paraduHkhabhaMjana rAja vikramAdityanI bheja ane kAlidAsanI ke akabara ane birabalanI nAnI moTI vArtAo prAkRtra janasa
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jaina kathA sAhitya. mAjane bahu AnaMda Ape che. A vArtAo bahudhA buddhicamatkAravALI hoya che ane tevI vAte vAMcanArAo temAMthI kAMI ucca bedha leI zakatA nathI, paraMtu kiMcit aMze buddhinA vikAsane anubhave che. A vargaNAmAM AvatI jaina kathAomAM buddhicamatkAra uparAMta upadezanuM tattva paNa khAsa karIne guMthavAmAM AveluM hoya che. rAjA vikramAdityanI peThe zreNika rAjAnA samayamAM ja banelI kathAo jenonA A prakAranA kathAsAhityamAM vizeSa ubharAya che. sAmAnyataH je koI rAjA kAMI viziSTatAvALo ane parAkramI thaI gayo hoya che tenAja samayanI vArtAo racAya che ane gavAya che. ApaNuM nAnA moTA rAsa ane hALAmAM A prakAranuM kathAsAhitya che ane chellAM thoDAM varSomAM te uparathI gadyavArtAo paNa lakhAya che. keTalIkavAra AvA buddhi camatkAravALI kalpita kathAone itihAsa sAthe paNa joDI devAmAM Ave che ane e mArga zretAone uttama prakAre badha ApavAne hetu sAdhI levAmAM Ave che. A prakAranI eka kathAnuM eka daSTAMta ahIM lakhavuM anucita nahi lekhAya. mALavAnA rAjA muMjarAjanI khoparInuM eka vicitra daSTAMta jaina padyasAhityamAM jovAmAM AvyuM che. prabaMdha citAmaNImAM rAjA muMjano eka prabaMdha che, temAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke, muMja upara tela caDAI karI hatI ane muMjane keda karIne tailapa pitAnA dezamAM lAvyo hate. kedakhAnAmAM muje tailapanI vidhavA bahena mRNAlavatI sAthe pati joDI hatI. keTalAka vakhata pachI mALavAnA maMtrI rUdrAditye tyAM AvIne eka suraMga khodAvI tenuM mahatuM kedakhAnAmAM lAvI muMjane nasADI laI javAno prayatna karyo, paNa muMjane tailapanI vidhavA bahene phasAvyo ane muMja suraMgamAM nAsatAM nAsatAM pakaDAyo. tailape muMjane bhikhArInA vezamAM traNa divasa sudhI gAmamAM pheravyo ane pachI teno ziraccheda karAvyuM. tenuM muDaduM jaMgalamAM rajhaLatuM rahyuM. te mudde te pazu pakSIo khAI gayAM paNa hADakAM paDayAM rahyAM. ekavAra kaI eka vaNika e jaMgalane mArge nIkaLyo te teNe muMjanI khoparI joI ane te khoparInA kapALamAM "zuM vItI zuM vItaze" e prakAranA kudaratI akSara joyA ! muMjane mAthe ghaNuM ghaNuM vItyuM hatuM, parantu A khoparIne mAthe vaLI bIjuM vItavAnuM rahyuM haze ? e kautuhalika prazna te vaNikanA magajamAM upasthita thatAM teNe te khoparI upADI lIdhI ane ghera lAvIne tene eka peTImAM surakSita rAkhI. roja havAmAM uDIne te vaNIka peTI kholIne khoparI jete hati-evuM jANavAnA hetuthI ke e khoparIpara AkhA divasamAM kAMI bIjuM vItyuM che ke nahi. roja A pramANe jevAthI vaNikanI strIne saMzaya utpanna thayo. piTImAM parI che e vAta te jANatI nahotI. teNe patinI gerahAjarImAM peTI kholI ane temAM khoparI jotAMja te Azcarya sAthe pati upara kuddha banI pitAne pati khAparI jevI apavitra vastune lAvIne peTImAM mUke e vAta te dharmazIla strIthI sahana thaI zakI nahi. teNe parI laI lIdhI ane tene khAMDIne tene bArIka bhUko karyo. te strIne pati upara eTale ke Avyo hato ke teja khAparIne bhUko roTalI, dALa, kaDhI vageremAM mizrita karIne temAM svAdiSTa bIjA padArtho umerIne patine khavarAvyuM ! jamyA pachI vaNike pelI khoparInI tapAsa karI te peTImAM jaI nahi. teNe pitAnI strIne e saMbaMdhI pUchayuM ke teNe kahyuM " roja roja je cIjanuM tame darzana karatA hatA te cIja meM tamArA peTane soMpI che, ke jethI tamAre darzana karavAnI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina kaeNnpharansa herA. jarUra rahe nahi ! evI apavitra vastu gharamAM lAvatAM tame jarA vicAra paNa na karyo ?" vaNike kRtrima vamana karIne saghaLuM khAdheluM bahAra kADhyuM. e pramANe muMjanI khoparInI vilakSaNa avasthA thaI ! A atizayokti bharelI vicitra ane kalpita vArtA jeDI kADhavAmAM lekhakano Azaya muMjanA karmanI gatinI vicitratA batAvavAnuM che. muMja vidvAna ane parAkramI hatuM, paraMtu teNe evAM avicArI kAryo karyA hatAM ke e karmonAja paripAkathI te atyaMta hIna avasthAmAM maraNa pAmyo hato. eka rAjA e rIte maraNa pAme, tenuM muDadu paNa rajhaLatuM rahe ane vaLI tenI parI para paNa aneka vItaka vIte e karmaparipAkanI vicitra ane gahanagati batAvavAnA AzayathI buddhicamatkAranA atirekavALI e kathA guMthavAmAM AvelI jaNAya che. (4) virAgepadezaka kaLAo, jenuM lagabhaga saghaLuM sAhitya vairAgyopadezaka che, te sAthe jainAcAryoe ane jaina munioe guMthelI kathA-vArtAo saze vairAgyapadezaka mAlUma paDe che. aitihAsika kathAo, rAjakathAo, camatkArika kathAo e sarvamAM pariNAme vairAgyane prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che ane tethI prasaMgopAta rasanI vividhatA jovAmAM Ave che chatAM tene aMta te vairAgyamaya zAktarasamAM ja ApavAmAM AveluM hoya che. ghaNuM zRMgArarasathI bharelA rAso paNa aMtima vibhAgamAM vairAgyajanaka asarathI bharapUra mAlUma paDe che. "jaina" zabdamAM samAe ucca hetu-je paripu upara jaya meLavI megatine pAmavAno che te jaina sAhityanA pratyeka aMgamAM A rIte prAdhAnya bhogavata mAlUma paDe che. jaina AcAryo ane munioe racelI kaI DhALa kavitA ke vArtAmAM vairAgyamaya pariNAma vinA bIjuM kazuM jovAmAM Avaze nahi, e bAbata "jaina" zabda upara teonuM kevuM animeSa dhyAna lAgI rahyuM haze tenuM sucana karanArI thaI paDe che. kathAonA AlekhanamAM pariNAma vairA maya lAvavA chatAM A lekha rasaparipatti karavAnI zaktimAM nyUnatAvALA jaNAyA nathI. karUNuM ane zAntarasa tarapha te teno svabhAva sahaja derAeleja hoya che, paraMtu zRMgAra, hAsya ane bhayAnaka rasamAM paNa teo sArI rIte AgaLa vadhelA jaNAyA che. bibhatsarasa kathAvArtAonA prasaMgamAM bahu ubharAtA nathI tethI te svalpa jaNAya che. A rIte tenuM kathAsAhitya rasamayatAnA dharaNathI paNa bhASA upara mAMTe upakAra karanAruM jaNAya che. (5) camatkArika kathAo, asaMbhava doSathI bharelI camatkArika kathAo sAmAnya samAjane mATe gujarAtI sAhityamAM bahu ubharAvA lAgI che ane evI kathAo gahana vicArovALI kathAo nahi samajI zakanArAone bahu Anada ApanArI thaI paDe che. AvI kathAo jaina sAhityamAM che kharI paraMtu anya kathAonA pramANamAM bahu gheDI che. vastutaH lokottara kathAo camatkArathI bharelI jaNAya che, paraMtu te kathAo avinAnA camatkAra batAvavA mATe racAyelI hetI nathI. ucca hetumaya dRSTithIja jaina kathAsaMgraha lakhAele hovAthI AvI vArtAo jaina sAhityamAM nathI. A prakAranI vArtAo laMkA upara kAMI upakAraka asara karanArI hatI nathI ane paropakAra karavA mATe dikSita thaelA jaina munioe ja kAraNathI
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kathA sAhitya. 317 vyartha kALakSepa karanArI evI kathAo guthI jaNAtI nathI. kSaNika AnaMda ApavAne ane magajane svamavata ghaTanAomAM guMcavI melavAne A vArtAo kAme lAgI zake kharI, paraMtu jena dRSTine e prakAranuM sAhitya agatyanuM lAgyuM jaNAtuM nathI. (6) sAMsArika kathAo ane (7) navala kathAo, navuM sAhitya utpanna karavuM e kArya jANe ke ekalA tyAgIonuMja hoyanI, tevI mAnInatA jainavargamAM vizeSa prasarelI mAlUma paDe che. prAcIna samayamAM to e kArya jaina munioe karyuM che ane hAlamAM tyAgI ane saMsArI ubhayavarga e kAryamAM paDelA che. jaina saMsArI varga jyArathI sAhityapravRttimAM paDyA che, tyArathI jaina navalakthAo lakhavAnuM kSetra ughaNuM jaNAya che. jenone tyAgI mArga ghaNo kaThina che. graMthalekhanamAM e munio mAtra upadeza zailIthI ja lakhI zake temanA niyama pramANe Adeza zailIne teo grahaNa karI zaktA nathI. A kAraNathI zudra sAMsArika kathAo muni vargane haste lakhAelI bhAgyeja jovAmAM Ave che. prAcIna samayanI tevI kathAo to cheja nahi ane hAlamAM te tarapha munivarganI pravRtti ati nyu che. tyAgI mArga jevI rIte uttama che tevI rIte gRhastha mArga tenI kathAe uttama che. saphaLa rIte saMsAra calAvo ane dharma tathA nItithI saMsAramAM vicaravuM e mArga manuSyatvane saphaLa karanAro che e udAra mata vidvAne pratipAdana kare che, paraMtu jaina tyAgI vidvAne tene saMmata thatA nathI tethI teoe saMsArane upadeza karanArI vArtAo ke rAsa lakhelAM nathI. uttama zrAvakadharmanuM darzana karAvanArA prasaMgo pasaMda karIne te viSe ghaNIvAra laMbANathI lakhavAnuM teoe svIkAryuM che, paraMtu chevaTe tyAga mArgane sarvottama gaNI "nArI te narakanI khANa che" ane "saMsAra viSano kUpa che evA upadeza ApyA che ane tethI AjakAla yuvaka varga ane anyamatIo jaina vArtAonA saMbaMdhamAM prejayuDIsa" (vahema) dhAraNa karavA lAgyA che. saMsAra lakhe che evo ekAnta upadeza jagatamAM sarvathA priya thaI zake nahi. tAvika daSTithI jo saMsAra lu ja heya te tene rasamaya banAvIne manuSyatvane saphaLa karavAno mArga sUcavavo e vidvAnane parama dharma che. munione paNa e eka prakArane dharma che, tevuM khullI rIte kahevAne mATe paNa hajI ghaNuM karIne ekAda saikAnI jarUra paDaze ! jene navalakathAo tarapha jaina samAjanI abhirUci vadhatI jatI hoya ema te khulluM jaNAya che. keTalIka navalakathAo uttama prakAranI paNa bahAra paDI che ane jaina lekhaka munio paNa A navI rozanInI asaravALA thaelA jaNAya che. prAcIna jainakathAo navalakathAnI DhabamAM lakhAvA mAMDI che ane tevuM sAhitya ekadama vadhI javAne te saMbhava nathI ja, te paNa e mArge je kAMi pravRtti thAya che te AzAjanaka lAge che. navalakathAo dvArA upadezano pracAra karavAmAM vadhu saphaLatA maLI zake che e tathya pAzcAtya lekhakAnI peThe jaina lekhake ane munione paNa anubhavasiddha thaze, tyAreja e tarapha vizeSa pramANamAM pravRtti thaze, te sivAya-pArakA anubhavane pramANabhUta mAnIne e dizAmAM AgaLa vadhavAnuM jaina vargane rUce tevuM lAgatuM nathI. sAMsArika kathAo ane navalakathAonuM sAhitya jamAnA tarapha daSTi karatAM sArI peThe lekopakAraka thaI paDavAno saMbhava che, paraMtu tenA saMbaMdhamAM te A pramANe jana kathAsAhityanI hIna dazA che. amArA munio udAra thAya ane jaina saMkucita vicArene tyajIne e prakAranA sAhityane uttejana ApavA mAMDe teja te sAhitya vRddhi pAme,
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina kaeNnpharansa heralDa, lagnavicAra ane dampatidharma. lakhanAra:- 2. sAgara. vahAlA mitra 44 * ! eka kA tamane lakhyuM che. have ahIMnA ekAntika ane AhalAdaka vAtAvaraNamAM thI kaMI vAta kadaM? kaE te sAMbhaLaze? paNa evI zaMkA zA mATe ? 9me hameza ja vairyathI ane " kaMIka udAratAthI" paNa mAruM sAMbhaLyuM che, "kaMIka udAratAthI" ema kahUM chuM, kAraNa ke pUratI 2 hRdayanI mUkIne sAMbhaLyuM hota te sAthe te vicArI paNa zakAyuM heta. chatAM tame je rIte sAMbhaLatA AvyA che temAM kaIka sudhAro karI sAMbhaLaze evI mane AzA che. ane e AzA tame ja mane ApelI che. ane tamArI ApelI navI AzAthIja tamane kaMIka vAta kahevAne prerAuM chuM. upadeza ApatA nathI. upadeza ApavAne dabha karatA nathI. upadeza ApavAne adhikArI nathI. dR piteja sudharavA cAduM che ane mahAre hajI te bahu bahu sudharavAnuM bAkI che, te pachI mArI evI apUrNa dazAmAM upadeza ApavAne dalma karuM e mane pApa lAge che. paNa badhuM, tamArI sAthe dU sudhAraNAnA vicAra karI zake. ApaNe sudhArAnIunnatinI-hadayavikAsanI dizAnA vicAre te karI zakIe, ane tethI lAbha thavAne AzA rAkhI zakAya, navuM kazuMja mahAre kahevAnuM nathI, navuM kahevAnuM mana baLa nathI; ane na hoya e svAbhAvika che. tamArA AtithyamAMthI mane prApta thaelI navI sAmagrI viSe kaMIka vAta ka ema mane lAgyuM che. je te viSe mane bolavAne haka nathI-hArI pAtratA nathI -te viSe bolavAne dU dhRSTa nahIM thAuM tathApi dU dhAruM chuM ke, tamAre tyAMthI chuTyA pachI hUM tamane kaMIka savigata lakhIza, ema to tame paNa dhAryuM ja haze. ane te ema paNa lAge che ke jeTaluM thaDe samaya huM tamArA ane tamArA mAyALu patnInA, tamArAM devadUta bALakonA ane bIjA jANItA bhAIonA vividharaMgI samAgamamAM tyAM gALyuM hatuM - che, te viSe tame yukta vicAra paNa karyo haze. kadAca tame e mulAkAtanuM rasa-jJAnazikSaNa ane anubhavo vagere prApta vastunuM vyAjabI pRthakkaraNa paNa karyuM haze. bezaka, tema karavAne jarUra hatI - che. tamArA jevuM abhyAsI thavA AveluM hadaya evuM pRthakkaraNa ane vazya karavAne cAhe. kaMI neMdha paNa lakhI haze. dU pati evuM kaMIka pRthakkaraNa ahIM karavA dhArato hato. ane mane e pharaja-- IzvarI preraNu jevuM kaMIka AchuM AvuM lAgyuM. paNa have thaelI preraNuM tamane paNa thaelIja hevI joIe, e vicAre dU eTalA vistArathI evuM pRthakkaraNa nathI karate. chatAM
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnavicAra ane dampati dharma." kaMIka aMdarathI svAbhAvika rItyeja Ave evuM thAya che ane te aTakAvyA vinA rahevA deva eja kartavya che. ane, e vAta te ApaNane prabhunA devadUte--tamArA bALake paNa bahu majhAthI tAjI karAvI hatI ke, "prAthamika lAgaNI premanI prabhunI Ave che ane tattara-taMduttara lAgaNI rAkSasanI Ave che. mahene prAthamika lAgaNIne anusaravAne prabhunA Adeza jevuM hamajAya che. gRhastha dharmanuM jIvana bhogavatAM tamo dampatine joyAM, ane te pachI bIjuM je joyuM. tamAre tyAM AvatA pahelAM eka taratanAM dampatine AchI najare joyAM hatAM. Aja pahelAM paNa tamo dampatine temaja bIjAM kaI yugmamitrone joyAM haze. paNa A vakhate te tapivanamAMthI ahIM utarI Avyo tyArathI ja prekSakanI najhara lAdhelI hatI. ane tethI duniyAne ane saine judI vastu tarIke bahu spaSTa joI zakatA hatA. ane te parathI je vicAra pAme chuM teja kahuM chuM. dampati jyAM pahelAM zarIrathI ane pachI andarathI joDAya evuM cAle che tyAM kembika niyatraMNo paNa Avazyaka manAya che. bAhya niyatraMNa paNa jUThA pAyA upara kadApi nathI racAtAM. racAya che te te nizcita samayamAM hameza uzkerAya che. Antara lagnanAM je niyamano che, je svAbhAvika lakSaNo che tene anusarIne ja bAhya lagnanAM niyamane tatvavettAoe TharAvelAM che. - hiMdustAna e ane evI bIjI ghaNI bAbatamAM pUrva kAlamAM vastu pAmela hatU. iMglenDa hajI ye ghaNI bAbatemAM bALakaja che. abatta hAla hinda bhUlI gayuM che paNa tethI zAstro jUThAM nathI paDatAM. Antara lagna ane bAhya lagna paraspara saMbadhI che-bahuja saMbandhI che. lagnanI philasuphI eka ja che ane te, mahArA namra mAnavA mujaba, kAlAbAdhita temaja spaSTa thaI zake tevI che. Antara lagnamAM, ApaNe joI zakIe ke, uSmAnI preraka "zrI" che, ane te Akavaka che. "hRdaya " te che. " ha" te che. ane prAthamika vidhAyaka banIne te "sneha" kheMce che. ane tenI uSmAnI zaktinuM vidheya "purUSa" hRdaya che, te "prakAza' che. te jJAna che. te buddhi che. te "hApaNa che. te kheMcAya che ane e pramANe uSmA - ane prakAzanuM saMlagna teja kharuM Antara lagna ane tenI pariNAmaka zaktimAMthI hita ane sANanAM zizu janme che. ane evAM Antara lagna zAzvata che-zAzvata phala de che. veDanabarga e bahu sArI rIte kahe che. lagnanA-saptapadInA ma paNa vicAravAthI vadhAre prakAza ApaNe meLavI zakIe. purUSa "purUSa" chestrI "zrI" che. ane buddhi, jJAna, DahApaNu, AsthA ane satya e purUSanAM temaja sneha, dayA, mArdava, kemalatA e strInAM svabhAvataH lakSaNa che ane A lakSaNa jyAM AntaramAM yathAsthita paraspara saMlagna thAya che tyAMja Antara saMjana paNa thAya che, ane e na thaI zake te Antaralagna bhAgyeja heI zake,
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 zrI jaina kaeNnpharansa heralDa. - strInA snehathI kheMcAnAra purUSanA jJAnane paNa strI kheMcanAra chatAM paNa AdhIna hoya che. ane eTalA mATe ja teo AntaramAM paraspara eka thavAne pAtra hoya che. bALa lagna paNa Aja pAyA paraja-etadezIya tatvajJAnIoe vicAryA che. strI-purUSanA samAna hakanI pika A dezamAM bahu jorathI mezarsa malabArI-bhADAkara ane bIjA ApaNA hitacintaka agraNIoe pADelI, paNa te te jANe kevaLa judIche. vilAyata e bAbatamAM bahu ajANa che ane tethI vastu-vicAra yathArtha karavAne atyAre pAtra paNa nathI. pArlamenTamAM strIo umedavArI karI zake ke nahi, e savAlano nirNaya game te Ave; paNa je kAryo prakAzamAMthI-prakAzadvArA ane prakAzanAMja udabhave che te karavAne "strI' nuM svatantra hRdaya, kadApi, lAyaka TharAvI zakAya nahIM. purUSa hRdayaja te svatantrapaNe karI zake. ane te ja pramANe je kAryo ubhAmAMthI, umAdvArA ane uSmAnAM che te karavAne purUSa hadaya svataMtrapaNe, kadApi, lAyaka thaI zake nahiM. game teTalAM buddhi, DahApaNa hovA chatAM paNa puSa hadaya lAyaka thaI zake nahi. ane kAraNa spaSTa che. purUSa " purUSa" thavAne-purUpa rahevAne sarajAya che. ane strI te "strI' thavAne-"strI" rahevAne. ane, A pramANe na hoya tyAM Antara lagna nathI hotuM. ApaNe ahIM hAla lagna nathI. kemake purUSamAM purUSa" nathI. ane strImAM strI'nathI. strI purUSa banavA mathe che ane purUmAM " purU" heya athavA te "strI ' banato hoya te paNa e lagna sambhavita nathI. temaja "strI"mAM " strI' hoya, ane purUSamAM purUSa na hoya te paNa e lagna saMbhavita nathI. Arya lagnamAM strImAM "strI hatI. purUSamAM "pusa" hatuM. ane tethI Antarane samarUpa te bAhI lagnanAM niyamane nimaMtrelAM hatAM. sItAmAM "strI hatI. ane rAmamAM "purUSa" hatuM. ekamAM "hRdaya " hatuM, bIjAmAM buddhi-jJAna " hatuM. ekamAM mArdava hatuM, bIjAmAM virya hatuM. e lagna hatuM. ekamAM zAsaka-niyAmaka zakti hatI, bIjAmAM adhInatA hatI. ApaNuM lagna teja hatAM. ane te ja Arya prajAmAM Aryatva upajAvanArAM hatAM. hAla prajAva nathI, kemake hAla lagna nathI. hAla vIrya nathI, kemake hAla prajA vaNasaMkaratvamAMthI nIpaje che, lagnamAMthI nahIM. ane pati patnInuM bAhya lagna paNa have te samajI zakAya. sneha, dayA ane mArdava strImAM na hoya e strImAM "zrI" nathI. buddhi, jJAna, DahApaNa hovA chatAM paNa emAM "zrI" te nathI ja. strImAM "zrI" heya; strIe "strI' thavAnuM che. strImAM strI " hoya te e puruSamAMnA puruSane kheMcI zake, lagna mATe nimatrI zake. purUSamAM buddhi, DahApaNa, jJAna vagere hoya te te uSmAthI kheMcAtA chatAM-kheMcAyA chatAM--nimantraNa svIkAryA chatAM uSmAmAM prakAza bharI zake. - strI purUSamAMthI jJAna, DahApaNa ane niyatRtva svikAre. enAmAM te che ja nahIM. ane che to te purUSanuM te ja, puSamAMthI maLeluM te ja. puruSa strImAMthI sneha, dayA, mRdutA svIkAre. enAmAM te pitAnuM che ja nahIM.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnavicAra ane dampati dharma. 31 ane e lagna ane e ekatA ane eja pUrNatA. emAM jeTalI jeTalI kaSTupa teTalI teTalI lagnamAM apUrNatA. ane have enA e vicAra jarA pharIthI karI jaye. purUSa jyAM "purUSa" che---thatA hAya che ane " strI " thavAne sarajAelI strI paNa--" strI " nahIM paNa--purUSa thavAne mathatI hAya che, tyAM lagna nathI. tyAM lagna nathI eTale lagna sneha nathI. lagna sneha nathI eTale svarga nathI. ceAkhkhu naraka che, banne " purUSa thavA mathe tyAM nArakI zAsana cAle e svAbhAvika nathI ? e nArakI zAsananA niyatraNa nIce ratI prajA varNasaMkara nathI ? "" ApaNA dezanI hAla kAMika AvI dazA nathI lAgatI ? ene khIjI rItye joiye. strImAM "strI hAya--strI "strI" thavA mathatI hoya, chatAM purUSamAM "purUSa" na heAya--purUSa "purUSa" thavAne mathatA na heAya tyAM kayI sthiti hoya ? prajotpatti nirvIrya-napuMsaka na hoya ? ApaNe ahI kaIka AvuM paNa che. strImAM " strI " ane purUSamAM purUSa " hAya . tyAMja antara ane bAhya banne prakAranAM lagnamAM saphala santati heI zake. ane ApaNe ahIM bAhya lagnonAM hajI evAM dRSTAntA paNa che. gujarAmAM, alabatta, theADAM che. ane enA pramANamAM pujAba, baMgAla ane hindanA khIjA bhAgeAmAM evI sala santati utpanna thAya che. khAdya lagnAmAM antarane anurUpa niyatraNA hindamAM hajI ghaNAM dRSTAntA parathI siddha thai zake. 66 paNa ghaNe bhAge te varNasaMkara ane napu Msaka prautpatti karAvavArAM lagna ja che, kemake strI " strI " nahIM paNa "purUSa" banavAne mathe che, ane tema nahI' te purUSa "zrI" banavAne mathatA hAya che. AvAM ApaNAM lagno mAtra AmuSmika hitanAM virodhI che emaja nathI; ahika ane Amrudhmika banne prakAranAM dharmakartavyAnAM te ucchedaka che. ane, ApaNAM hAlanAM " gRha " mIThAM-madhurAM ( Sweet Homes ) kema nathI vArU ? te svarga kema nathI ? te AhlAdapreraka kema nathI ? rasIlAM kema nathI ? zA mATe sUkAM ane kArAM che ? eTalA mATeja ke, dampati strI ane puruSana yugma nahIM, paNa AntaramAM purUSa purUSanuM athavA strI strInuM lagna thatuM jatu. hAya che--ApaNI "zrI" AntaramAM 'uSmA'gumAvatI jatI hAya che ane "purUSa"mAMthI 'prakAza' svIkAratA javAne badale te potAnA prakAza nAmadhArI kAI juThThA lakSaNane 'purUSa'mAM bharavAne ane pAtAmAM paNa vherAvavAne mathatI hoya che. AnU nAma zuM kahevAya te te mAluma nathI. e bandhu ! hamAre tyAMthI chuTA AvelA ane e vicArA Ave e samajI zakaze. paDayA pachI zvane AkhI vATa Aja badhA vicArA svAbhAvika hatuM e haMme te bahu sArI rIte
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ A jaina kaeNnphiransa haraha. naitika ane dhArmika zikSaNa, lakhanAra--rA. rA. hAkemacaMda harajIvana maNiAra. M. A. I L. B. Adhunika samayamAM IglIza keLavaNI lenAra yuvaka varga tarapha ane teja pramANe teo moTI umaranA thAya tyAre paNa temanA saMbaMdhamAM evI pharyAda karavAmAM Ave che ke teone svadharma saMbaMdhI jJAna jarA paNa hotuM nathI. keTalAka suMdara apavAdo zivAya A vAtamAM kAMIka satya samAyeluM che, te vAtanI nA kahI zakAya tema nathI. eka te devavazAt adhunA bhAratavarSamAM dharmopo ane upapa eTalA badhA vadhI gayA che ke temanI gaNatrI seMka thI thavA jAya; jyAre bIjI bAjuthI sArvajanika lAbhArthe calAvavAmAM AvatI sarakArI zALAo ane mahAzALAomAM te badhA pathenA zaMbhumeLAne mATe baMdhabesatI koIpaNa goThavaNa thavI tadana azakya ane asaMbhAvya lAge che. pitAnA bALakone pitAnAja dharmanuMpaMthanuM-zikSaNa ApavuM evI dareka sujJa ane suhRda mAtApitAe pitAnI pavitra pharaja mAnavI joIe. pAzcAtya prajAo arvAcIna samayamAM pitAnA bALakone dhArmika zikSaNa kevI rIte Ape che te tarapha najara karazuM te, ane prAcIna samayamAM ApaNe A vaDavAoe A viSaya paratve zuM zuM prabaMdho rahyA hatA tenuM nirIkSaNa karazuM te jaNAze ke vaDile ane dharmopadezakone ja mAthe A mahatvanI ane arthasUcaka pharaja rAkhavAmAM Avela che. prajAnI nItirIti suMdara bane, prajAmAM dhArmika lAgaNIo sudara rahe, ane aihika ane pAralaikika sukhasaMpattine mATe lAyakAtavALA banavA leka suvinIta ane sata cAritryasaMpanna bane te jevA, tevo prabaMdha racavA, ane saMbaMdhI satata prayAsa karavA mATeja dharmagurUonuM astitva jarUranuM ane upayogI gaNAya; paNa je pitAnA vizeSa siddhAMtanuM zikSaNa ajJAta zizujanone ane khilatI prajJAvAna yuvakene na apAya te pachI mAtra dara puranAra svAmI ane sAdhuonuM zuM prayojana ? zA mATe tevA binaupayogIone poSavA ? AvA AvA vicAra manamAM vAraMvAra AvatA hovAthI, "herAlDa"nA vidvAna maMtrI taraphathI "kAMIka " lakhavAno Agraha thatAM svadharmanI sevA karavAne mATe yojavAmAM Avela A patramAM A viSaya para mAsa chUTAchavAyA vicAro raju karavAnuM sugama ane prAsaMgika paNa lAgyuM. prathamaja prazna e uddhave che ke dharma zabdanI vyAkhyA-artha-zuM ? mArA namra mata pramANe te pAralekika Izvara prApti-kevalya-ane tadartha aihika zuddha sAtvika jIvana eja dharmane hetu hoI zake ane je je sAdhano ane kriyA dvArA A bane sAdhI zakAya teja dharma. A graMthamAM dharmanA be vibhAga pADavAmAM Avela che. eka to "sAmAnya" dharma ke jenI aMdara sarvasAmAnya ane sarvasaMmata natinAM mULatatvo -uMcA siddhAMto jevA ke satya belavuM, corI na karavI, prANI mAtra para dayA rAkhavI, kSamAvAna thavuM, kedane draha na kara, hiMsA na karavI, koI paNa upadrava karatA na thavuM, ItyAdi samAveza thaI jAya che tyAre
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ naitika ane dhArmika zikSaNa. 373 bIjA prakAranA eTale ke "vizeSa" dharmamAM A sAmAnya dharmanI chApa lokasamUhanA caMcaLa magaja upara kevI rIte sacoTa pADI zakAya-kevA kevA prabaMdho racavAthI manuSya pramAda karate aTakI zake-agara te tene tema karato aTakAvI zakAya teno nirNaya karI judAjudA matamatAMtaravALAoe svamasyAnusAra racela judA judA AcAra prayogo jevA ke, amuka rItyA izvaropAsanA ane prArthanA karavI, amuka prakAranA sUcaka cihe dhAraNa karavAM, amuka prakAre prANAyAma sAmAyika ityAdidvArA hRdaya ane manane zuddha ane daDha banAvavAM, "AhAra te oDakAra" e sUtronusAra kevo ke kherAka jyAre jyAre khAvo ane kyAre kyAre varjavo, kevA prakArane vyavahAra rAkhavo ane kevA prakArane tyAjya gaNavo ItyAdine samAveza thaI jAya che. Ama vicAratAM ApaNuM prastuta viSaya paratve eka prakAranI sugamatA lAge che. kAraNuM "sAmAnya " dharma mAtra nItinA sarvamAnya mULatatvomAM ja sthita thatuM hovAthI tenA upadeza arthe prabaMdha racavAnuM kAMI muzkela nathI ja. A prakAranuM "naitika" (Moral) zikSaNa te Adhunika zALAo ane mahAzALAomAM kaMIka aMze apAya che, jo ke temAM haju vizeSa sudhArA vadhArAne sthAna che kharuM. ApaNane jANIne harSa thAya che ke, A dizAmAM khaMtIlA prayAsonI zarUAta atyAre Agamaja thaI che. ApaNe A viSaya paratve mAtra eTaluMja kahI saMtoSa mAnazuM ke nItinAM judAM judAM aMgenuM raMgIna citra AlekhI nibaMdhinA rUpamAM zizuonI samakSa raju karavAnA karatAM, amuka amuka prakAranA sadvartana rAkhanAra manuSyae itihAsanA pAnAo upara pitAnA javalaMta ane AlAdaka kIrtisthaMbha kevA suMdara rIte rAkhela che te bhUtakALamAM banela banAvanA dAkhalA ane Adarza mahApurU nAM jIvanavRttA dvArA temane vadhAre sahelAIthI ane vadhAre phalaprada rIte samajAvI zakAze; teja pramANe kharAba vartana rAkhanArAone ke pheja bhUtakALamAM thayela che ane Adhunika samayamAM thAya che te paNa banela banAvonA varNana dvArAja vadhAre sudaDha rIte samajAvI zakAze. teTalA mATe sarala bhASAmAM IglIza Moral Class Books nI paddhatyAnusAra nAnI nAnI vArtAo ane AkhyAyikAo, gadya ane padyamAM racI bAlakane te vAMcavA ApI teno abhyAsa karatA temane zikhavavAnI AvazyakatA khAsa pratIta thAya che. tyAre have vAta rahI "vizeSa" dharmanI zarUAtamAMja ApaNe kahI gayA chIe ke kamabhAge hAlamAM bhAratavarSamAM asaMkhya niranirALA paMtho ane upapatha ubharI nika vyA che. "kapALe pALe judI mati" te kahevata anusAra, A badhAnA AcAra prayoga, karmakAMDe keTaleka aMze niranirALA hoya che. sAdhAraNa buddhithI vicAra karatAM eTaluM te spaSTa jaNAya che ke ekaja sAdhyanI sAdhanArthe judA judA manuSya buddhibhedane laIne judA judA sAdhananI madada le che, chatAM lakSya te ekaja hoya che; teja pramANe dharmane hetu eka hovA chatAM judA judA matAvalaMbIo judAM judAM sAdhanAne prAdhAnya Ape che, paNa tethI kAMI Azaya judo nathI hotuM. chatAM durAgrahane laIne ja dareka matavALAo pitAnA sAdhanane zreSTha mAnI anyanAM sAdhanane halakAM pADavA mathe che, ane tema karI vADA vADAnA jhagaDA ane nirarthaka zAstrArthanA vitaMDAvAdanA vamaLamAM gothAM khAvAnI bhula kare che. "hamerA saba saccA aura tumerA saba gUThA" nI kheMcatANamAM hadaya ane mananI vizuddhi ane
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka74 zrI jaina kaeNnpharansa heralDa. AtmAnI unnati bhulAI javAya che, jyAre ahaMkAranI saradArI nice malIna tatvanuM baMDakhera sainya sAmrAjya bhogave che. dharmanI AvI kheMcatANamAM "vizeSa" dharmanuM zikSaNa sArvajanika zALAomAM na ja apAya e svAbhAvika ane kaMika aMze Avazyaka paNa lAge che. A viTaMbaNAmAMthI mukta thavAnA hetuthI ja devasthaLo ane maThanI ejanA hastimAM AvI haze, Ama prAcIna bhAratanA ItihAsa vAMcatAM samajAya che. eka taraphathI veda matAnuyAyIo kozI kSetra ane ujajayanImAM potAnA dharmanuM ane tatvajJAna (Philosophy)nuM zikSaNa ApatA, tyAre buddha matavALAo paTanA ane bhalaMdanI mahAzALAomAM asaM. khya "bhikSuo"ne annavastrAdithI pozI temane sAmAnya ane dhArmika zikSaNa ApatA. te samayanA AcAryo Adhunika samayanA mojIlA ane jJAnavihIna gurUo nahotA; paNa teo te prajJAvAna hoI jJAnAMjanathI baMdha cakSune kholatAM ane pitAne ApavAmAM AvatA "dAna "ne AvA "lokahitanA kAryamAM sadupayoga karatA; jyAre teonA nivRtti nivA - Azramo vidyAthInA gAma jevA zobhI rahetA. hAlanA samayamAM te teonA gaNAtA vAraso ghaNIvAra pite jAte ja maThAdhipa thaI paDatA jaNAya che ane pitAne ApavAmAM AvatA dAnadakSiNAno upayoga vidyAvRddhi arthe na karatAM keTalIka vakhata mAtra pitAnAja udarapoSaNArthe athavA mojazekhamAM karatA jaNAya che, te thoDA zecanI vAta nathI." ekAda be bAbatonI ApaNe A sthaLe A graMthanA AdhAre tapAsa karazuM. ApaNuM AcAryo ane vicAra karatAM jaNAya che ke prAcIna samayamAM vasiSTha, vizvAmitra, draNa ItyAdi munivaryo te te samayanA Adarza vidyAgurUo ja hatA, ane dhArmika ane vyavahAropayogI zikSaNa paNa teo ja ApatA. hajAre zivyAne annavastrAdi vinAmUlya ApI putravata teonuM piSaNa karI teone aihika AmuSmika upayoganuM jJAna ApI "kuiti" nAmane sArtha karatA. hAlanA "gurUo" te keTalIkavAra mAtra potAnAja udarapoSaNane dhaMdhe laI beThelA heIpitAnA "ziSyone-"celAone adhama dazAmAM saDatA banAvI Alasya ajJAna ane pramAdane pracAra karatA pratita thAya che. te ja pramANe jyAre prAcIna RSIonAM nivAsasthAno-"Azramo,"vidyAlayanI pavitra saMjJAne zobhAvatA ane vidyAnA dediyamAna prakAzathI ajJAnAMdhakArane dura karI lokakalyANa sAdhavAnA puNya yazane prApta karatA, tyAre Adhunika "ma" chatrAnisTara hovAne badale kAti nirakSara ane Alasu "gurUjI" ane temanA teTalAja svachaMdI "celAo"nA vilAsI sthAnanI hAnIkara ane malIne apakItine lAyaka bane che, agara te mAtra ADaMbara ane bAhyopacAranI bhavyatAthI ajJAna paNa bheLA lokonA mana ane hRdayane mehapAzamAM rAkhanAra paNa sadupadezanI sAtviktAthI rahita devasthAnomAM pheravAI gayela kayAreka dazyamAna thAya che. jema ApaNA pUrvajoe pitAnA dharmapAlakone "gurUnI zvAdhya padavI Apela hatI, teja pramANe adhunA pAzcAtya dezomAM paNa dharmAlayo ane dharmagurUo bane eka sarakhA vidyAvRddhinA pavitra kAmamAM yojAela che. Ama thavAthI tyAM "svadharma"nuM jJAna bAlakane nathI apAtuM evI pharyAda tadana nirmaLa thaI gaI che. prAthamika kelavaNI te mAtra A dharmagurUonA hAthamAM rahela che ane tethI ucharatI prajA te lokonA upadezathI pitAnA svadharmanA jJAnamAM babara sthita thayela hoya che. A uparathI eTaluM te khulluM jaNAya che ke dhArmika kelavaNInA pracArane arthe koIpaNa
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArI bahenaDI. 375 prakAranI sArvajanika yeAjanA thavI hAlanA saMjogo vacce sabhavita lAgatI nathI, temaja prAcIna ke arvAcIna samayamAM tevA sarvadezIya prabaMdha racAyA dRzyamAna thatA paNa nathI. tihAsanA abhyAsathI je kAMI ApaNe joi zakIe chIe te eTaluMja che ke A pradezamAM sAmrAjya dharmAcAryAMnuM ekalAnuMja hAi zake; tAr prajAee paNa A praznanuM nirAkaraNa teja pramANe karela che. ApaNe paNa A mahArogane dura karavA teja AdhA prayAgaga ajamAvavA joie. A pramANe samajAtAM ApaNA dharmopadezakAne teonI satya pharaja samajAvavAnI prathama pharaja upasthita thAya che. potapotAnA dharmanAM "vizeSa" tatvAnuM jJAna ucharatI prajAne ApavA ane tema karI peAtAnA vizeSa" dharmanA pAyA hamezAM vadhAre rAkhavAnI kALajI rAkhavAnI potAnI pavitra pharaja adA karavA teone Agraha karavAnI pharaja pADavAnI jarUr hamezAM vadhAre ane vadhAre jAya che. jyAM sudhI ApaNA gurU ane AcA pAtapeAtAnA vADAnA samuhane satya jJAnanA upadeza ApavA utsuka nahi ane khaMtathI satat prayAsa nahi kare-tyAM sudhI yuvakavargamAM dharmazrA dinaparadina ochI thatI javAnI ane vakhate kALakrame dharmanA leApa paNa thAya tevI sthIti AvatAM doSa IMglIza kailavaNI lenAra ucharatI prajAne nahi paNa svadharmano upadeza ApavAnI potAnI prathama pharaja bhulanAra dharmagurUoneAja gaNAze. aMtamAM mAtra eTalIja abhyarthanA ke svadharmAbhimAnI dareka sujJa purUSa A viSayaparatve potAnAthI banatA prayAse ane potAnI lAgavaganA saMpUrNa upayega karI dharmAMcAyAMne potapotAnA paMthanAM bAlakone "dhArmika" zikSaNa ApavAnA pavitra kAmamAM potAnA phALe| ApatA jovA prabaMdha karavA. mArI bahena DI. ( sAraMga. ) mArI A bahenaDI udAra bhAvatI, ramatI zuM hAsyathI bharela ati premamAM Tharela, dipe zuM amRta vela, suMdarazANI bhalI-mArI bahenaDI. vicAra ucca zikhara caDI mahAlatI re te, letI adeSa AnaMda-rela zarIravela karamAyela, jJAnagaMdhathI bharela, tatve kAlI khulI-mArI bahenaDI. jagata-pATha zIkhI badhune paDhAvatI, mArI premamaMtra-phUMka, muMbai. 22-7-13. karI vAcALa baMdhu mUka, dRDha acUka rahI gRha dipAvatI-mArI bahenaDI. urasamudrane himAlaye uchALatI, rahI zraddhA bharapUra, Atmasayame sanUra, hRdayagAna che madhura, abheda bhAva lAvatI-mArI bahenaDI.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 zrI jaina kAnpharansa heralDa. * sukha bhAgavavA, paNa te mArA che evI - mamata-lubdhatA na rAkhavI ( Apa dhanasaMpatti vagerenA rakSaka deva-trustee he| tema mamatvabhAva rahIta yathArtha rIte vartavuM ) ane upazama-eTale krodha Adi kASTa vikAra utpanna thAya te tene manamAMja dAkhI devA. e e lakSaNA hoya tyAre zAstra abhyAsa karavAne te mANasa lAyaka thAya che ema zrImad rAjacaMdranuM vacana che, nahi tA karaNI eka te samajaNa judI evA pariNAma Ave che: hajAro zAstrA vAMcyAthI mana bhIjatu' nathI; paNa e e bhAva pragaTa thayA hoya to kAipaNa eka pustaka parathI paNa tarI zakAya che. padArtha mAtranI utpatti, sthiti te nAza -mAtra e traNa zabdonA bhagavAna uccAra karatA ne temanA ziSyAne ( gaNadharone ) cAdapUrvanu jJAna thai jatu'! mATe aMtara bhIMjAyA vinA- hRdaya dravya ukaLAyA " vinA--karmarUpI parvata uchaLavAnuM " nathI-kAMI vaLavAnuM nathI. " hRdaya dravya ukaLAze jyAre parvata te uchaLAze "--e maNibhAinuM vAkya che. Apane paNa A samaye satbuddhi sujI che, peAtAnAM kRtyonA saravALA-AtmanirIkSaNaSelfexamination karavA lAgyA che, ( je ApanA patra parathI jaNAya che te je jANIneja AveA lAMbA patra ApanelakhyA che ), eTale dhAryuM sArthaka thaze emAM navAI nathI. sat zAstranuM adhyayana karajo; te evI khAdhA '-niyama dhAraNa karajo ke ' mArUM zarIra kuzaLa hoya teA AjathI huM dararAjanA sarerAza aradhA kalAka satzAstranuM vAMcana karIza." te arthe A sAthe " meAkSamALA "-pAsTa mAraphate mekalAvI che. citta AnaMdamAM heAya tyAre vAMcazeA; bhale thADu' vAMcajo paNa bahu manana karajo; tene...vinaya karajo,-ne kAMI na samajAya to patradvArA pUchazA; mArAthI banI zakaze tevA khulAsA mokalAvIza. temAM 21 mA pAThamAM jaNAvelI khAra bhAvanA niraMtara bhAvavA yeAgya che. vizeSa pATha 45, 56, 67 prathama vAMcavA lakSa kheMcuM chuM,' bhAvanA--odha'tu nAnu vArtAmaya pustaka jenA ghaNAkharA bhAga 6 mekSamALA'mAM AvI gaela che te muMbaIthI meAkalAvIza. sAstra vAMcavA, satsaMga karavA-sadvicAra-bhAvanA pASavAM-enA jevA ekake tapa nathI. tethI anaMta karmanI nirjarA thai jaze te A vedanI karma paNa pAtaLA paDI jaze. tathAstu ! * dd A patra e traNavAra nirAMte vAMcI jazeA. kahevu sahelu che paNa karavuM mUzkela che-ema dhArI kAyara na thazeA; paNa adbhUta purUSArtha karI mana vizuddha karajo. e vizuddhine baLe ArogyatA Avaze. zarIrane nIti----mana--nA kuvA nikaTa sabadha che te tame jANe che. mATe cittane prasanna tathA zuddha rAkhavA banatuM karazeA, eja vinati. lI. Apane ananya sevaka laghu badhu gAviMdajInA mAnapUrvaka praNAma svIkArazeAjI. lAMbA patrathI kAMi tasdI paDe te kSamA karajo. krI karI evA bhAva te saMjoga maLatA nathI tethI hamaNA purasada hAvAthI manamAM AvyuM te bhALe dile lakhI kADhayuM che. prabhu Apane jaladI Arogya tathA zAMti-Anada arpI ema mArI tathA sarva mitrA-merAlI vagerenI-aMtaranI prArthanA che- tathAstu !
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 * zrI jaina konpharansa heravuM. '' vIvanathI kaMTADhA mitrane patra. lakhanAra--sva. goviMdajI mUlajI mahepANI. tA. 26-1-06 khAnagI, jhAjhI gaI cheDI rahI, sadA evI rahetI nathI, ghaDI be ghaDIne mATe, bhUkha zuM bagADe mati ? " hari re tane kema tAre, bharese pAko kayAM tyAre ?' -udayabhANa. ja zANAo kahe che ke sRSTine sAheba, sAcAne le che saMbhArI, karI parIkSA gupta ajAyaba, Akhara le che ugArI, "dAbe dabAya na lAMca levAye, Adinane adhikArI-" -ulyabhANuM. che paNa ApaNe mAthe paDayuM veThavAnA be rastA che. game te baDabaDI izvarane mAthe Arepa deI ja veThI hoye veThAya, ne game te Izvara je karate haze te sArA sAraMja haze ema jANa veThIye che te paNa veThAya. paNa ekanuM nAma na cAlya veThavuM ( AzravanavAM karma bAMdhavAM), ane bI jAnuM nAma te IzvaranI IcchAne AnaMdathI adhIna thavuM eTale AnaMdathI IzvaranuM kiMkarapaNuM " karavuM ane enuM nAma paNa tapa ja samajavuM. (nirjarA pAchalAM karma choDavAM.)" -sarasvaticaMdra bhAga 2 je. jIva tuM zIda zecanA dhare, kRSNane karavuM hoya te kare." zuM lakhuM ? kAMI paNa lakhavuM joIe ema manamAM thAya che ane tethI lakhavAnuM zarU karuM chuM. kAMI vicArasaMkalanA baMdhAtI nathI, chatAM je ADuMavaLuM sujaze te lakhate jaIza. Apane Ave samaye mArA zabe kAMIpaNa upayogI thAya eja mArI aMtaranI icchA che. Apa lakhe che ke "koNa jANe meM lekenuM keTaluM buruM karyuM haze ke Izvara mane Ama zikSA karate jAya che ?" e saMbaMdhamAM mAre kahevuM joIe ke, mArA jANavA pramAche A bhavamAM te ApanA hAthe jANI joIne koInuM buruM thayuM nathI. vaLI "lekonuM bhaluM karavAmAM mArAthI hajI kAMI thaI zakayuM nathI" ema Apa bhale kaho, paNa huM dhAruM chuM ke kavacita anukuLatAnA abhAve tame koIne nA kahI hoya te bhale, nahite ApanAthI ApanA Sphere mAM je banI zakatuM te Apa hamezAM karatA AvyAM che. A kAMI huM Apane khuza karavA kahete nathI; paNa sata samajuM chuM mATe kahuM chuM. Apa lakho cho ke "mane mArA dehamAM bharose nathI." manamAM keTaluM AkarSaNa baLa che te Apane yAda nathI ? "manA bhUta" kahe che te kAMI khoTuM nathI. manamAM koI paNa vAta AvIne te sajajaDa thaI gaI ke tarataja tevA paramANu AkarSAI tenuM piMDa * nIce karmano siddhAMta TuMkAmAM Ape che, tethI e vizeSa samajaze.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanathI kaMTALelA mitrane patra. fw'd bane che, ne te teneja dazyamAna hoya che, paNa ApaNe te dekhI zakatA nathI. tethI ApaNe tene hasI kADhIe chIe, paNa tenuM kahevuM sata hoya che, je ke pitAnI kalpanAbaLathI te baneluM hoya che. faith-zraddhA-nizcayanuM A rahasya che. te AvA prakAranI mAnyatA Apa ApanA manamAM bAMdhI mUke tethI keTaluM nukazAna che ? sanmitranI jarUra AgaLa meM ATalA mATeja kahI che. Apa ekalA ho to mana cakaDoLe caDI jAya; kemake satazAstranI pAra tenI AsapAsa hajI baMdhAelI nathI, tethI te joIe tema bhamyAM kare. mATe ApanI pahelI pharaja e che ke vAcanamAM ke satsaMgamAM mana parovavuM, paNa ekalA besI kutarka karavA nahi. huM kaMTALI gayo chuM....." e saMbaMdhe zarUAtamAM je pado tathA vA TAMkyAM che te khuba manana karavA yogya che, ne te anusAra svAbhAvika vartana thavuM jarUranuM che. tavadaSTie e samajavAmATe navatattvanuM svarUpa atre TuMkAmAM darzAvI javAnI AvazyaktA che. mULa A jagatamAM be padArtha che. 1 jIva, ane 2 achava. jIva te "jJAna"--upaga' sahita cetanaajIva te "jJAna"---upaga' rahita jaDa. ajIvanA pAMca peTabheda-(1) dharmAstikAya-je gati -motion ne sahAyakArI thAya che; (2 ) adharmAstikAya-je sthiti-restne sahAyabhUta che; (3) AkAza-gati, sthiti mATe avakAza-jagA-space(4) kALa-upacAra karI tene dravya padArtha gaNela che; kAraNake kharI rIte "vakhata" evo kaI padArtha nathI, paNa mAtra vyavahAra arthe te saMjJA mAnavI paDe che; ( 5 ) pudgala-atoms of matter. mukhya dravya jIva ne pugala che. dharmAstikAya-adharmAstikAya-AkAza e sarva temane gati-sthitimAM hAyakArI che. By the bye, NewtonnA pahelA be laws-motion ane rest saMbaMdhI, jemanA para AkhA science sAyansano AdhAra che, tene jaina dravya tarIke mAne che e temanI uMDI daSTi, parama vivekabuddhi batAvI Ape che. have jIva, mana ane Idi vaDe avanavA pudgale niraMtara AkarSe che, ne te punya ke pAparUpa piMDa baMdhAya che. A jIva pudgalane saMbaMdha-karmajALane lIdhe bAkInA sAta tavonuM astitva che. 3. sArAM kAmo je sadgati-zArIrika zAtA vagere Ape te puNyatattva. 4. kharAba kR je narakAdinA hetu te pApatatva. 5 karma AvavAne nALe-jethI navAM karma baMdhAya te kAraNo te Azravatatva. e kAraNe pAMca che -(a) mithyAtva=ajJAnavaze AtmalakSI vinAnuM ja laikika vartana, mana kAyAno svachaMdI AcAra; (va) kapAyadha, mAna, mAyA (kapaTa), lebha; (4) atratatrakriyAnuM niraMkuzapaNe-vrata niyama vinA vartana; (6) yoga-mana vacana ane kAyA e traNane vyApAra; (6) pramAda=nidrA-ALasa-vikathA (khAvA pIvAnI, zarIra saMbaMdhI ke loka ke rAjya vagerenA gapATA-dharmakathA nahi te, vagere. karma bAMdhavAnA A hetuo che. 6. mana, indriya- A hetumAM ramatA kare tyAre kamene baMdha thAya. jevA ApaNuM mananA pariNAma tevuM karmanuM baMdha paDe e baMdhatattva. 7. manane e beTA kAraNe mAM pravartatAM aTakAvIe, navAM karmo-Azrava-no aTakAva te saMvaratatva. sAdhune evA prakArane AcAra che ke navA karmo baMdhAe nahi, ne junAM tapa AdithI kharatAM jAya. 8. manane AzravathI nidha karI tapa, vinaya-salphAstranuM adhyayana Adi satkarmomAM parevAvuMte nirjarA tatva. tethI junAM "saMcita karmo eka pachI eka kharatAM jAya. 9 sarvathA nijIrA eTale sarve kamAno kSaya te kSatatva.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina kAnpharansa heralDa. karmAMnA A pramANe ApaNe vibhAga pADI zakIe. Aja divasa sudhI bAMdhelAM ( inoluding past and the transient present-AmAM bhUta temaja kSaNika vartamAna karmanA samAveza thAya che ) ne have khadhAraze te. have badhAze tenuM nAma * purUSArtha-e ApaNA hAthamAM che. saMvatatvamAM rahI ApaNe nirjarA karI zakIe. bhUta kamAnA e peTAbhAga paDI zakeH hamaNAM ApaNe je bhAgavIe chIe-je hamaNAM ApaNane asara ApI rahyA che e. g. udAharaNa tarIke ApaNI mAMdagI; te " kriyamANu "-chUTA tIranI jevA bhAgave chUTakA.-khIjA 'sacita'-prArabdha'-je karmanA khajAnA hajI bharyAM che, je have pachI phaLa Apaze te. emanI asara ApaNe nirjarA karI pAtaLI karI zakIe. A paribhASA -phraseology-'veda' anusAra che. mane ApaNI paribhASA--sattA, udaya, udIraNA vagere barAbara dhyAna nathI, tethI tema lakhyuM che. " 348 * A uparathI ApaNuM kartavya sahaja samajI zakAya ema che- (1) je kamI 'udaya'mAM che--'kriyAmANa' che-temane samabhAve-rAgadveSanA pariNAma lAvyA vinA-mana caLavicaLa kA vinA--bhagavAM (2) navAM karma banatAM sudhI bAMdhavAM nahi-saMvaratattvamAM rahevA kALeza karavI, paNa te muzkela che, mATe sat ' purUSArtha ' karavA. (3) je * sattAmAM '-latent rahyA che evA ' saMcita 'kameM ne satzAstra, vinaya, mAnasika (upara TAMkela sarasvatIcaMdranA utArA sarakhAvA ) tathA zArIrika tapa AdithI nirjarA-kSaya-karavA mathavuM. emAM vartamAna karmasane vedavuM bahu durdhaTa che. emAM jJAnIne ajJAnInI kriyAne phera tarataja jaNAi Ave che. ghoDA uparathI ApaNe acAnaka paDayA, jyAM ApaNe dhADApara roSa karIe chIe ke teNe tophAna karyuM tyAre ApaNe paDayA,' te pazcAtApa karIe chIe ke ' ApaNe tenuM zuM bagADayuM hatuM ? ' jyAre jJAnI tyAM evA dveSa karatA nathI, manane zAMta rAkhe che ne vicAre che ke prArabdhamAM hatuM te bhegavyuM. ApaNe rASa karI navA baMdha pADIe chIe, jyAre jJAnI navAM karma bAMdhatA nathI eTaluM nahi paNa ulaTuM samabhAve vedavAthI nirjarA kare che, mAma mahad phera che. , " AMkhamAM kAMkarI paDe ke zayyAmAM mAMkaNu hoya teA jJAnI kAMI tene rahevA detA nathI- dUra kare che-paNa te cittamAM kAMi vikalpa lAvyA vinA-prasanna citte parisaha sahana karavAnI buddhithI; jyAre ajJAnI manane caLavaLAvI-rAgadveSa ke harSazAkathI te kriyA kare che. tethI pariNAma judAM Ave che. samakti vinAnA eka paLamAM asaMkhyAtAM navAM karma bAMdhe che, jyAre jJAnI tejakALamAM tevAja prasagAmAM-asaMkhyAtA khapAvI nAMkhe che ! zuM jJAnInI alihArI che ! ApaNane rAgAdi thAya che te pUrvakarma ke A bhavamAM khAvApIvAmAM karela aticArane lIdhe thAya che. temAM hiMsaka davA vAparavAthI karmane vadhArA thAya che. kadAca tAMtkAlika bhUtakarmanI bAbatamAM Apane phAyado kare, paNa hiMsaka davA vAparavAthI navA karmanA baMdha paDe ne te bhaviSyamAM phaLa ApyA vinA rahe nahi. e vAta prasaMgavazAta kahI che, te A sabaMdhamAM barAbara samajI zakAya ema che. dharmaviSaya have TuMkAmAM pUrNa karUM chuM. samakItI-jJAnInAM-lakSaNa zrImad rAyaca ke nIce mujaba gAyAM cheH
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanathI kaMTALelA mitrane patra. 379 dehare. kapAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa, bhave kheda aMtara dayAM, te kahiye jijJAsa. ATalue na hoya, ne vItarAgavacanamAM daDha-niHzaMka zraddhA hoya-tene paNa samIta kahyuM che. jene manamAM be ghaDI paNa samItI pariNAma thayA haze, tene a saMsAra kapAI gayo ema jinavacana che; mATe jinezvarapara acaLa-niHzaMka vizvAsa rAkhajo. aMtarathI bane teTaluM bahumAna karaje. nizcaya mAnaje ke (1) AtmA che; (2) te nitya che; (3) pitAnAM karmone te ka che; (4) pitAnAM kamane te bhoktA che; (5) mekSa che; (6) motano upAya sadharma che. cha darzana A cha sthAnakamAM samAI jAya che, jemake cArvAkanA jaDavAdIo (1) ne nathI mAnatA eTale koIne nathI mAnatA; ema )(1) pachI (2), pachI (3) ema judA judA dazane pitAnI mAnyatAmAM sthAnake grahaNa karatA jAya che, jyAre jaina te chaene saMpUrNapaNe yathArtharUpe mAne che. A cha sthAnakanI zraddhA samakatamULa che. samakita pAmyA pachI pAMcapacIsa bhave saMsArane nakakI aMta che. mAtra utkRSTa kaThaNa karmane aradhe saMsAra rahe che, nahita traNa bhave, pAMcabhave, paMdara bhave mekSa che. anAdithI ApaNe bhavabhramaNa karI rahyA chIe; cakravartithI te nigadane anaMtakAya vanaspati-kaMdamULa-jevA badhA bhava ApaNe karyA che to tenA pramANamAM be caR bhave te zuM ? mATe bhavasthiti kSaya karavAnuM A bIja bhAvapUrvaka vAvajo. Apa zANA che; AgalA mANasane sad hetu samajI zake che; mota jevI gaMbhIra bAbata para kaMpArI khAdhA vinA vicAra karI zako cho, to te saMbaMdhI be bola umeravA rajA lauM chuM. mAro sad Azaya Apa grahaNa karazo evA vizvAsathI ja e saMbaMdhe chUTathI vicAra karuM chuM-lakhuM chuM. mota AvavAnuM haze to Avaze --yA ja nahi Ave "--ema be rastA sivAya trIjo rasto nathI. baMne mATe prasanna citte ApaNe taiyAra rahevuM e satapurUSanuM lakSaNa che. * Live as if you were to die tomorrow; learn as if you were to live for ever." manuSya deha haze to ja AnI sAdhana thaI zakaze. mATe deha TakAvA banatA upAya levA e ApaNuM kartavya che. mAtra Akho divasa tenuM dhyAna rAkhavuM-tenI ciMtA phikara rAkhavI-zaka dharavo e kartavya nathI. zeka ke ciMtAnuM nAma na hovuM joIe, nahi te vyartha karma baMdhana thAya; paNa upara jaNAvyA pramANe te vedanA samabhAve bhegavavA prayAsa karavo. manane evA Arta tathA raudra dhyAnamAMthI kheMcI dharmadhyAnamAM lagAvI pitA ne mAnavabhava saphaLa karavo. Aja paryata pote karelA pApa saMbhArI zuddha aMtaHkaraNathI pazcAttApa karavo, ne mana-vacana-kAyAthI micchAmI dekaDo levo. saMsAranA sarve che pratye anukaMpA ( dayA), karUNA (deSavAnapara, paNa dveSa nahi ), pramoda (guNI tathA guNanuM ullAsapUrvaka anumodana-prazasta rAga), maitrI-samabhAva-Sympathy-equal feeling evI cAra bhAvanA rAkhavI. kuTuMba zarIra-sukha-vagere para virAga-vairAgya ApyuM eTale
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 381 thIone pozAka - strIono pozAka. lakhanAra-rA. rA. DAhyAbhAI lakSmaNabhAI paTela. juna mAsane Arambha hate. sakhta tApa paDatuM hatuM. ukaLATathI leke muMjhAI jatA hatA. gabharAI jatA hatA. sakhta garamInA A divasamAM amadAvAdathI sAMje cAra vAgyAnA lagabhagamAM upaDatI phAsTa TrenamAM koI kAme siddhapura javA mATe huM beThe hate. rena upaDavAnI taiyArI hatI tevAmAM muMbaI taraphanA jaNAtA eka be sadgahastha, eka sannArI, be nAnI chokarIo tathA puSkaLa sara sAmAna sAthe amArA " kampArTamenTa " AgaLa AvI pahocyAM. amArA " kampArTamenTamAM giradI ghaNI hatI. mAMDamAMDa A leke e pitAne sarasAmAna "pi " pAse DabAmAM naMkhAvyo ane Trena upaDatAM upaDatAM teo DabAmAM dAkhala thayAM. pahelAM be cAra miniTa ubhAM rahyAM. Akhare, anya udAra carita senjare e te sahune thoDI thoDI chUTI jagA karI ApI. [ A leke DabA AgaLa AvyAM, tyArathI DabAnAM sarva strIpurUSanI dRSTi A kuTumbanI sannArI trapha hatI. strI lagabhaga 16 varSanI yuvAna , lAvaNyavatI-suMdara hatI. lekenI khasa dRSTi tenA tarapha hevAnuM kAraNa tene pizAka hatA. adhI bAMghanA, gaMjIpharAka jevA kAjA, palakA e te have sarvasAmAnya thaI paDayA che, paraMtu A sannArIe paherelA kabaje lagabhaga bagala sudhI bAMhya ja hatI nahi. samAjamAM strIo phezanane nAme A aryAda, lagabhaga nirlaja pizAka pahere che, paheratI thaI che, e joI mane ghaNo kheda tha e e kheda eka lekhadvArA prasiddha karavAnI tIvra IcchA mane te ja vakhate thaI ra hatI. | pAsa karatAM mAlama paDayuM ke A kuTumba mULa suratanuM ane jena hatuM; muMbaImAM caMkamAM nivAsa karatuM hatuM ane eka AgevAna jhaverI kuTumba tarIke AkhA muMbaI za thApArI vargamAM suprasiddha hatuM. la, jaina strIomAM, tema pramANamAM sarva kAmanI strIomAM sughaDa ane svaccha dekha karatAM, phezanebala dekhAvAne, apa-Tu-DeTa, chellAmAM chellI phezana muje vastrAlaMkAra sajavAna zekha vadhavA lAgyo che. amadAvAdamAM daza varSa pahelAM - nA mane kSatrI kemanI strIo paheravezamAM AgaLa paDatI hatI. hAla, A zaheramAM ja leuvA strIo phezananAM netA che. mArI kadAca bhUla thatI haze paNa jaina strIo pahe, upara, vastrAlaMkAra upara vizeSa lakSa Ape che ane jIvananA sAmAnya vyavahAramAM nA nAyikAonuM anukaraNa karatI hoya evo bhAsa Ape che. strIo gaMdI phuvaDa jevI tenA karatAM phezananA vicArathI paNa svaccha rahe ene huM kAMIka vadhAre pasaMda karuM paraMtu strIo sughaDa ane svaccha dekhAvA uparAMta phezanebala-phezanebalamAM paNa phezanebI khAvA yatna kare che, vastrAlaMkAranAja vicAramAM, tenI ja phikaramAM, TApaTIpamAM pitAne samaLe che, jIvanamAM anya upayogI kartavya mUkI, A tarapha hada bahAra dhyAna Ape
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, pizAka jIdagInI eka jarUrIyAta che ema samajavAne badale, pizAka ja pahe oDhavA mATeja chaMdagI che ema samaje che, e vastusthitine huM bilakUla pasaMda karato natha ApaNe ghaNI bAbatamAM yuropiyana lekonuM anukaraNa karIe chIe. kamanuM ? cAritra, temanA keTalAka sadgaNa kharekhara anukaraNapAtra che. chatAM, teo taraphanI pUrNa sanmAna sAthe paNa kahevuM joIe, ke keTalAka khAsa prasaMge tathA amuka samaye teo ke ni, pizAka pahere che te hareka prasaMge, dareka vakhate paheravAnuM anukaraNa hiMdI strIe eka ucita nathI. lagabhaga bAMhya vagarano, chAtIne keTaloka bhAga nirlajajatA sAthe ughADo * evo pizAka hiMdI janasamAjamAM koIpaNa rIte dAkhala thavA jevo nathI. pArasao je yuropiyananI vadhAremAM vadhAre nakala karanAra che. teo paNa sAmAnya rIte Ave udya A nirlaja, amaryAda pizAka paheratAM nathI. A prasaMge kahevuM joie ke bA darDi junA gujarAtI kamakhA paNa pozAka tarIke nApasaMda karavA lAyaka che, tene upaye e thato jAya che, ane tadana baMdha thavA jevo che. - purUSa tema strIo ujajavala, AkarSaka, sundara vastrAlaMkAra dhAraNa kare tenI huM pAmena vastrane eka kApa ema hoya ke Ama hoya, bAlanuM eka jhalakuM ema hoya ke nAma che bAlamAM jeTalI hoya ke traNa khUNAne cahere hoya, bUTa sAdAM hoya ke phezanebala he uMcI eDInAM hoya ke nIcI eDInAM hoya tenI huM jhAjhI darakAra karato nathI. strI purU pizAka ane temanA caritrane ghaNo saMbaMdha hoya ema huM mAnato nathI eTa. vALA pavitra ane pramANika tathA caherAvALA malina ane badamAza Detha re huM dhArato nathI. koTa, pATaluna ane TopI paheranAra purUSo tathA vastrAlaMkAranI apIpa ranAra strIo-sahu vahIgayelAM ane pAghaDI aMgarakhuM tathA tayuM paheranAra 2 vastrAlaMkAramAM bedarakAra, gaMdIghelI strIo-sarva zANAM hoya ema huM mAnato * de pAka paheranAra sarva strIpurUSa niSkalaMka ane phezanebala pozAka paheranAra sarva | hoya ema huM dhAratuM nathI. chatAM, Arogya, sabhyatA, viveka ane lajajAnA vicAre che rAkhI, phezanane sanmAna ApavAmAM Ave tene huM koI paNa rIte pasaMda karatA nathI strIo vinItatA lajajA ane mRdutAnI pratimA che. A traNe bAbate te rAkhI, RtunA pheraphAramAM temanuM rakSaNa thAya, temane anukULa thaI paDe tevo, pitA vi, rika sthiti sahana karI zake tevA kharcavALo pizAka teoe paheravo joIe. ane tadana jhINAM, jALamALIA, pAradarzaka, atyaMta sakhta, sthiti uparAMtanA kharcavALAM ra. alaMkAra paheravA tarapha samAje sakhta nApasaMdagI batAvavI ghaTe che. strIoe kayAM kamAvuM che, strIone kAMI kamAvAnI phikara che, ema keTalAMka strI purUSa kahe che paNa te khoTuM che. yuropamAM jema strIo kamANI mATe vyApAra ( che tema A dezamAM paNa keTalAka varganI strIone upArjana karavuM paDe che, potAnA ? nihAthamAM patine ke kuTumbanA valane sahAyatA karavI paDe che. hiMdI janasamAjamAMmAM, strIo kuTumbanA nibhAvamAM madada karatI hoya ke na hoya chatAM kuTuMbanuM kharca, . . - ke tenA para
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIone pozAka. 383 A bAbata strIoe khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. mAsika trIza rUpiAnI Avaka vALA kuTumbanI strIo traNase rUpiAnI mAsika AvakavALA kuTumbanI strI barAbara vastrAlaMkAra paheravAnI IcchA rAkhe, vastrAlaMkAramAM tenI sAthe spardhA karavA yatna kare, e yogya nathI eTaluM ja nahi paNa ane A paddhati ochI AvakavALA kuTumbanI pAyamAlI kare che. pUratA sAdhana vagaranA leke zakita uparAMtanAM kharcathI vastrAlaMkAra dhAraNa karI, De vakhata ajJAna lokone AMje che paNa A khoTo ThATha lAMbo vakhata cAlatuM nathI, pokaLa bahAra paDI jAya che ane teo hAMsIne pAtra thAya che. keTalAka ema mAne che ke, strIone pizAka, purUSanA pizAka karatAM vadhAre sundara ane mehaka rahevo joIe. A vicArane huM keTaleka aMze svIkAra karuM chuM. paraMtu pitAno pizAka sundara ane mehaka rAkhavAnA saMbaMdhamAM strIoe hada bahAra cIvaTa batAvavI e pitAnI jarUrIyAta, pitAnAM kharca, pitAnI IcchAo hada bahAra vadhAravA samAna che ane tenuM pariNAma purUSone hada bahAra adhIna thavAmAM, temanI ayogya IcchAone paNa anukULa thavAmAM, purUSonuM dAsatva bhegavavAmAM, kauTumbika kalezamAM, kharAbImAM Ave che e nirvivAda che. sthitine aMge harakata na hoya te paraNyA pahelAM chokarIo vividha prakAranA vastrAlaMkAra pahere emAM harakata levA jevuM khAsa kAMI jaNAtuM nathI. epikaTeTasa kahe che tema avivAhita chokarA chokarIonI TApaTIpa kAMIka bacAva karavA jevI che paNa vivAhita TApaTIpa kare e zArIrika vAsanAone strI purUSa hadabahAra hada bahAra bahekAvavA jevuM che. A rIte mArA dhAravA pramANe te strI purUSoe sundara ane mohaka dekhAvAnA prayatna karatAM, svaccha ane sughaDa dekhAvAne prayatna kare vadhAre yogya che. kiMmatI vastrAlaMkAra mAtrathI pitAne sundara ane mohaka batAvavA abhilASa rAkhanAra strIo jyAre DhIMgalIo jevI jaNAya che, tyAre svacchatA ane sughaDatA vaDe kudaratathI ochA rU5 vALI strInA sandaryamAM kAMIka vizeSatA mAlama paDe che ane je kudaratathI sundara haya, tenuM saindarya svacchatA ane sughaDatA vaDe vadhAre AkarSaka bane che. saMkSepamAM, kahevuM joIe ke, sAmAnya rIte ApaNuM nidhana dezamAM vastrAlaMkAranI jarUrIyAta, jhAjhI na vadhe e jovAnI khAsa jarUra che. dezanA garIba tema tavaMgara leke nA paisA phezananI nirarthaka phiziyArIomAM, nirlajatAmAM kharcAya tene badale, kuTumbanA tema dezanA kharA kalyANanA mArgamAM kharcAya e khAsa jovA jevuM che. AgaLa kahevAmAM AvyuM che tema chaMdagI paheraveza mATe nathI, paheraveza jIMdagI mATe che ane sujJa strI purUSoe, pitAnA dravya ane samayano vyaya vastrAlaMkAranI nirarthaka TApaTIpamAM karavA karatAM, lekakalyANanA kAryamAM tene vyaya karavo ghaTe che. gaMdAM na dekhAvuM tema vastrAlaMkAranI ghelAI na karavI-te sAthe svacchatA ane sughaDatAne mArga grahaNa kare eja ISTa che ema mAruM mAnavuM che.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384. zrI jaina kaeNnpharansa heralDa. manuSyapUjAnI majA athavA gAmanano naM. ' lakhanAra -rA. rA. paDhIyAra. semacaMda zAha bahu zraddhA vALo ne bhAvika vANio hatuM. tenI pAse ghaNA paisA hatA, dhaMdhA rojagAra bahu sArI rIte cAlato hato, ane kuTuMba sukhanI bAbatamAM paNa bIjA ghaNA lekanA karatAM te vadhAre nasIbadAra hate. AvI sagavaDe chatAM paNa e badhI bAbatomAM te Asakta thaI ja nahi, paNa e badhuM karate chate tene AtmA aMdarathI kAMIka bIjI vastu mAgatuM hatuM, tethI te e vastunI zodhamAM pharyA karato hato. eTaluM ja nahi paNa pitAne AtmA je jAtane AnaMda mAgatA hatA ne je jAtanuM darzana Icchata hate te meLavavA mATe e sAdhuomAM pharate, maMdiramAM jate, judAjudA devonI pUjA kare, judAM judAM tIrthomAM snAna karate, judA judA tahevAranA divase judI judI vidhi pramANe dAna Apato, ane dharmanAM bhajano gAyA karate, chatAM paNa tene je saMpa maLavo joIe te maLatuM nahatuM ane tene AtmA je vastu zedhI rahyA hatA, te vastu tene maLatI nahotI. somacaMda zAha AvI rIte zraddhAnI bAbatamAM tathA pitAne vyavahAra calAvavAmAM kuzala hite, paNa jJAnanI bAbatamAM DhIle hato. tethI UMDA jJAnanI jhINI jhINI galIomAM te 'jaI zakate nahi. ane dharmanAM uMcA uMcA siddhAMte te samajI zakate nahiM. tethI vedAMta. nuM bahuM ucuM jJAna tene kAma lAgI zakatuM nahIM, eTale tenA taraphaDATa pramANe ne tenI icchA pramANe tene saMtoSa thAya tevuM tatva hajI sudhI tene maLyuM nahotuM. have somacaMda zAhanI umara bAvana varSanI thaI gaI hatI. ghera juvAna dIkaro hato teNe gharane kAbhAra upADI lIdho hato. pitAnI bAyaDI De vakhata thaye gujarI gaI hatI, ane have te dhaMdhAmAMthI chuTa thaye hato. eTale pitAno ghaNe vakhata dharma dhyAnamAM gALato. evA vakhatamAM tene khabara maLyA ke mahAtmA buddha ahiMthI thoDe dUra sAranAthamAM padhArelA che ne temanA upadezathI ghaNuM jaNAne satyajJAna thaI gayuM che, tethI ghaNuM mANaso temanI pAse upadeza levA mATe jAya che. e sAMbhaLIne AtmAnI zAnti mATe taraphaDatA hRdayavALo somacaMda zAha paNa mahAtmA buddhanI pAse javA nIkaLe. trIje dahADe te mahAtmA buddhanI pAse pahoMcyo. e vakhate mahAtmA buddha eka khullA medAnamAM jhADanI nIce dhyAnamAM beThelA hatA. ane tenAthI thoDe dUra seMkaDo mANaso tenA upadeza mATe vATa joI rahyAM hatAM. kAraNake buddhanA upadezathI turataja jJAna maLI jAya che ne Atmadarzana thaI jAya che, evI kIrtI cotarapha phelAI gaI hatI. tethI ghaNe dUra dUrathI mANasanAM ToLeToLAM deyAM AvatAM hatAM. mahAtmA budhe atizaya ugra tapazcaryA karyA pachI tathA aneka jAtanAM sAdhane karyA gachI chevaTe buddha gayAmAM bodhi vRkSa nIce temane satyajJAna ne satyadarzana thayuM hatuM. e
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyapUjAnI majA. 385 pachI tyAMthI UThIne prathama teo kAzIe gayA hatA, ane tyAM sAranAtha nAmanI jagyA che te ThekANe beThA hatA. e vakhate tyAM rakhaDatA pAMca ajJAna mANasone upadeza Apyo hato tethI e pAMca mANasone turataja mukti maLI gaI hatI. e joIne leke ajaba thaI gayA hatA, tethI mahAtmA buddhanI kIrti pavananA vegathI cotarapha phelAI gaI hatI. ane tenI evI kIrti phelAya temAM kAMI navAI paNa na hatI. kAraNake buddhano tyAga, buddhanI zAnti, buddhanuM tapa, vizuddhi, buddhanuM cAritra, buddhanI satyazodhavAnI jIjJAsA, buddhanI svataMtratA, ane buddhanuM jJAna e anupamaja hatuM. eTale tene satya darzana thAya temAM kAMI navAI na hatI. temaja tenA upadezathI ajJAna lekene paNa sacoTa asara thAya ne teonA aMtaranA paDadA ughaDI jAya, temAM paNa kAMI navAI nahotI. AvA svargiya mahAtmAnI pAse semacaMda zAha AvI pahoMcyA, ane temane dhyAnastha avasthAmAM nirakhavA lAgyA. - buddha bhagavAnane nirakhate nirakhate semacaMda zAhane AtmA jAgI uThaze. kAraNake temane cahere jotAMja tene ema lAgI gayuM ke "A mahAtmA mATe leke je je vAto kare che te karatAM te AmAM ghaNuM vadhAre che. oho !! temanA caherA upara ramI rahelA A badhA devatAI bhAvonuM varNana kema karI zakAya ? bezaka, mANasanI varNana zakti bahuja apUrNa che. je je kahevuM joIe te barobara rIte kahI zakAtuM ja nathI, ema buddha bhagavAnanAM darzanathI mane lAgI jAya che. AhA ! zuM A mahAtmAnI zakti ! zuM tenI gaMbhIratA ! zuM tenA AtmAne AnaMda ! ane zuM tenA hRdayanI ucca bhAvanA ! mane te ema lAge che ke tenA aMtaranA paDepaDamAM Atmati jhaLakI rahI che. tenA zarIranAM badhAM rUvADAM prakAza pheMkI rahyAM che. tenA zarIranI aMdaranAM badhAM paramANu AnaMdanA AnaMdamAM nAcI rahyAM che. tenA caherA upara je alaikika teja chavAI rahyuM che ane je tejanAM kIraNa bahAra vahyA kare che te kiraNamAM mane mekSane AnaMdadekhAI jAya che, ane tekiraNe jANe amArAmAM paNa kAMIka reDI detAM hoya evo mane anubhava thAya che. oho ! A mahAtmAnA caherAmAM zuM che ? mane e kahetAM AvaDatuM nathI, paNa mAruM hRdaya gaLI jAya evuM kAMIka temanAmAM che. A temanI macelI AMkho mane zuM zIkhave che ? e AMkho joIne mane jagatanA meha tarapha e rIte AMkho mIcI devAnuM mana thaI jAya che. A temanA kapALanI karacalIo mane tapa karavAnI sUcanA kare che ane tapamAM zuM baLa che te mane samajAve che. A temanA caherA upara je kudaratI AnaMda chavAI rahyA che te AnaMda ane teonA caraNamAM jhUkI paDAve che. ane temanA mastaka uparanA veta keza mane jANe pavitratA ApatA hoya ema mane lAge che. AhA ! zuM eka mahAtmAnuM zarIra paNa ATalI badhI asara karI zakatuM haze? dhanya prabhu ! dhanya !" AvA vicAre jyAre te karI rahyA hatA tyAre tenI potAnI aMdara paNa ajaba jevA pheraphAra thaI gayA hatA. jemake - e vakhate tenI nADInI gatimAM tathA tenA zvAsanA dhabakArAmAM paNa phera paDI gaye hato. e vakhate te duniyAne bhulI gayuM hatuM. e vakhate tenA aMtaramAM ghaNI jAtanI vRttio nAcI rahI hatI. e vakhate tenI AMkhomAM aneka bhAva vALI kAMIka khAsa rozanI camakI rahI hatI. e vakhate tenA caherA upara eka kudaratI prakAza phelAI rahyA hato. e vakhate jANe tenA punyano udaya thaI gayo hato. e vakhate jANe tenI upara
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zrI jaina kaeNnpharansa heralDa. IzvaranI kRpA chavAI rahI hatI. e vakhate jANe tenAmAMthI manuSya svabhAvanI nabaLAI nIkaLI jaine tene badale devabhAva AvI gayo hoya tema lAgatuM hatuM. ane e vakhate jANe tenuM jJAna tenA anubhavamAM AvatuM hoya ema lAgatuM hatuM. TuMkAmAM eja ke, e vakhate jANe te navo mANasa banI gayA hoya ema jaNAtuM hatuM. AvI dazAmAM AvIne te pitAnA manamAM buddha bhagavAnane kahetA hatA ke, " he prabhu ! have mane tamArI pUjA karavA, ne tamArA caraNane zaraNe rahevA de." Ama te vicArI rahyA hatA eTalAmAM mahAtmA budhe dhyAnamAMthI potAnI AMkha kholI, ne tenI sAme joyuM. e vakhate semacaMda zAhanI daSTi paNa mahAtmA buddhanI dRSTinI sAthe maLI gaI ane eja vakhate . semacaMdazAhane mahatmA buddhanI aMdara Atmadarzana thaI gayuM. kAMI paNa zabdonA upadezanI jarUra rahI nahi. prathama bhAvanA, pachI zarIra darzana, ane pachI draSTinA ekAkArathIja somacaMdazAhane je vastu joItI hatI te maLI gaI. e vakhate gadgadita thaIne semacaMdazAha mahAtmA buddhanAM caraNa pakaDIne ghaNIvAra sudhI temAM paDayo rahyA. uThavAnuM tene bhAna rahyuM nahiM. AnaMdanA samudramAM Debele keTalIka paLo sudhI te tyAM paDyo rahyA. e pachI e AnaMdanA samudramAMthI DUbakI mArIne jyAre te bahAra nIkaLe tyAre mahAtmA buddha sAme joIne te kahevA lAge ke, "bhagavAna ! AvI kRpA ! AnA badalAmAM huM zuM karI zakuM? mane ApanI pUjA karavA do." tyAre mahAtmA buddhe kahyuM ke, "bhAI, zuM pUjA karavI hajI bAkI rahI che? tArI pUjAne lIdhe tane phaLa maLI cUkyuM che tuM ema samaje che ke, A badhuM meM kareluM che; paNa nahi bhAI ema nathI. e badhuM tArI bhAvanAnuM phaLa che. tArAmAM ghaNuM vakhatanI ghaNI jAtanI taiyArI hatI tene lIdhe mArI mAraphata tane lAbha thayo che, eTale huM to temAM nimitta mAtra chuM." "tyAre semacaMda zAhe kahyuM ke, mahArAja ! mArI lAyakIthI ne mArI mahenatathI je mAruM kAma thayuM hota to huM ApanI pAse AvavAnI tasdI leta nahi. paNa mArI mahenata kAma lAgI nahi ne mane joItI vastu maLI nahi tethIja huM ApanI pAse Avyo chuM, ane ApanAM darzana thatAMja mAro AtmA jAgI gayo che. tathA ApanI draSTi mArI draSTinI sAthe maLatAMja vagara upadeze mAruM kAma thaI gayuM che. mATe have e upakAranA badalAmAM jarA tamArI pUjA te karavA de. tyAre buddha bhagavAne kahyuM ke, AtmadarzananA AnaMda pachI paNa hajI tane pUjAnI vAsanA rahI che ? bhAI, je tuM ene upakAra samajato hoya te e upakArano badalo zuM mArI pUjAthI vaLI zake tema che ? bhAI tuM konI pUjA karIza ? mArA dehanI ke mArA AtmAnI ? je mArA dehanI pUjA tAre karavI hoya to e pUjAmAM kAMI mAla nathI, kAraNa ke e deha te thoDA vakhatanI aMdara agnimAM jhuMkAI javAno che agara mATImAM maLI javAne che. ane je AtmAnI pUjA karavA IcchatA hoya to e pUjA te thaI gayelI che. e pUjA kAMI kIdhI thatI nathI, ane khAsa cAhIne pUjA karavAmAM Ave te pUjAmAM kAMI mAla nathI, paNa jyAre AvI svAbhAvika rIte ja pUjA thaI jAya tyAreja kAma thaI jAya che. ane eja pUjA sAcI pUjA kahevAya che. mATe he bhAI, have tame phaLa pulanI ne dhupadIpanI pUjAmAM ja rahI jAo mAM, paNa have te AtmAvaDe AtmAnI pUjA karatAM chIe eja mAre upadeza che,
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyapUjAnI majA. 387 A sAMbhaLIne somacaMda zAhe kahyuM -mahArAja ! ApanAM darzanathI ja mane ATalI badhI asara thaI gaI tenuM kAraNa zuM? e samajAvavAnI kRpA kare. kAraNa ke huM bahu bahu ThekANe rakhaDa chuM ane ghaNAM varaso sudhI meM ghaNI jAtanI mahenate karelI che, paNa koI ThekANe meM Avo prabhAva je nathI. mATe e samajAvavAnI kRpA kare. tyAre buddha bhagavAne kahyuM ke beTA ! tArA manamAM ghaNI jAtanI taiyArI hatI. teM Aja divasa sudhI je kAMI zubha karma karyA che, je satsaMga karyA che, je dharmanA niyamo pAvyA che, ane je dAna karyA che, te badhAnA saMskAro tArA aMtaramAM hatA ! have mAtra tane jarAka agninI jarUra hatI, ane e agni tane mArI uparanA tArA zuddha bhAvamAMthI maLI gaI, eTale tArA aMtaranI aMdara prakAza thaI gayo. emAM kAMI mArI balihArI nathI, paNa tArI agAunI taiyArI eja mukhya vAta che. jene ! A ThekANe seMkaDo mANaso ubhelAM che paNa teone tArA jeTalI asara kyAM thAya che ? bhAI A vakhate tArA caherAmAM je dInatA che, tArI vANImAM je gadgaditapaNuM che, tArA aMtaramAM je dharmabhAvanA che, tArI lAgaNIomAM je jAgRti che, tArA hRdayamAM je vizvAsa che, tArI buddhimAM je grahaNa zakti che, tArA manamAM je ekAgratA che, tArI IdrimAM je tejasvitA che, ane tArAmAM atyAre je navuM jIvana che tebIjAomAM kyAM che? beTA, ApaNA karatAM bIjA unnata AtmAne joIne ApaNI AvI dazA thaI jAya tenuM ja nAma sAcI pUjA che. ane jyAre evI pUjA thAya tyAreja kAma thAya che. mATe yAda rAkhaje ke, tAre pUjA have bAkI rahI nathI, paNa mArI upara tane ATalo badho bhAva Avyo tyArathI ja tuM mArI pUjA karI cukyo che. kAraNake, bhAI ! tAro AtmA jAgele che, mATe mArA AtmAne tenA asala svarUpamAM joIne tArA AtmAmAM navuM baLa AveluM che; ane yAda rAkhaje ke e tArI AvI pUjAnuM phaLa che. kAraNake mAre mATe thatI lokonI vAta sAMbhaLIne jyAre tuM ahiM AvavA nIkaLyA, tyAre mAre mATe teM je je vicAra karyA hatA, tathA mane jevAthI tArA manamAM je je asara thaI, e badhI asarane lIdhe tArA aMtaramAM navI vIjaLI pedA thaI, tethI tene mArI aMdara kAMIka vizeSatA lAgavA mAMDI ane jema jema mArI tarapha tAre pUjya bhAva vadhato gayo tema tema te vizeSatA vadhatI gaI; eTaluM ja nahi paNa temAMthI AgaLa jatAM tAro AtmA uchaLI nIkaLe ane teNe tArA AtmAne tenA zuddha svarUpamAM joI lIdho, tethI tAruM kAma thaI gayuM che. ane tethI tArAM baMdhana kapAI gayAM che. paNa yAda rAkhajo ke, A badhuM thavAnuM mULa tArI pUjA che. je tane mArI upara AvI pUjya buddhi thai na hota te huM tane ATale phAyado karI zakatA nahi. mATe AjathI samajI le ke, mArI pUjA karavI have bAkI rahI nathI, paNa mArI pUjA te prathamathI ja thaI gayelI che; eTaluM ja nahi paNa e pUjA thaI gayA pachI tane AtmadarzananuM phaLa maLyuM che. e sAMbhaLIne semacaMdazAha mahAtmA buddhanA caraNamAM paDI gayo ane potAnA A bhAvaDe tenA vizuddha AtmAne AnaMda bhogavavA lAgyA. e pachI tene te tyAMthI uThavAnuM mana thatuM ja nahotuM paNa bIjA mANasoe kahyuM ke, have jarA amane te page lAgavA do ?
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 zrI jaina konpharansa heralDa. tyAre somacaMda zAha tyAMthI uTha, ane mahAtmA buddha sAme upakAranI kAMIka khAsa ajaba jevI draSTithI joIne kahyuM ke, " mahArAja ! have bIjuM kAMI kahevAnuM che ? " tyAre mahAtmA buddha bhagavAne kahyuM ke " bhAI ! have ekaja vAta kahevAnI che, ane te e ke, jyAre eka mANasanI pUjA karavAmAMthI ATale badho AnaMda maLI zake che tyAre je badhA AtmAonI pUjA thaI zakatI hoya ane badhe ThekANe AtmAne anubhava thaI zakato hoya te ema karanArane AnaMda keTalo badho hoya ? tene jarA vicAra karaje, ane tArA baMdhuone zIkhavaje ke............manuSyanI pUjAnI majA kAMI ora che, ane AtmAnA darzanane AnaMda alaikika che. beTA ! jA have A saMdezo jagatane kaheje, ane tArAthI emAMthI jeTaluM paLAya teTaluM pALavAnI koziza karaje"--ema kahI mahAtmA buddha pharIthI dhyAnastha thayA, ane semacaMdazAha mahAtmA buddhanA caraNamAM mastaka jhUkAvI, temAMthI navuM baLa meLavI buddhane saMdeze jagatane ApavA mATe cAlI nIkaLyA. baMdhuo ! AvI manuSyapUjAnI ane AvA AtmadarzananI tathA AvA gurUonI ane AvA ziSyonI have ApaNe dezane, duniyAne ane ApaNuM dharmane khAsa jarUra che. mATe sahu bhAI bahene evI kharI pujA karatAM zIkho, ema mArI prArthanA che. Adarza jaina sAdhuo jagatnu hita zuM na karI zake ? (lekhaka:-muni mahArAjazrI karparavijayajI.-pAlItANuM.) jemaNe rAga dveSa ane mahAdika mahA ripuone jItI lIdhA che te jine arihaMta kahevAya che ane temanA pharamAna mujaba svArthatyAga karI svaparahita sAdhanamAM ujamALa thaI rahenAra jaina sAdhu-muni-nigraMtha-aNagAranA nAmathI oLakhAya che. teo dherI-vRSabhanI pere pAMca mahAvratAdika niyama dhurAne dhAraNa karI rahe che. teo rAya raMkane samAna gaNI bheda bhAva rAkhyA vagara sanmArga batAve che. sadAya samarasa bhAvamAM jhIlyA kare che. beTI thApa-uthApa karavAmAM potAno amUlya vakhata gALatA nathI. paNa avinAzInA gharanI vAta jANavA-AdaravA khapa karyA kare che. teo spRhArahita hovAthI senAne paththara samAna lekhe che. strI Adika mehaka padArthanA pAzamAM paDatA nathI paNa kevaLaziva-vadhuno ja saMga karavAmAM Adara vALA hoya che. teo potAnI niMdA ke stuti zravaNa karI harSa-zeka karatA nathI. evA yogIzvareja jagatano kharo uddhAra karI zake che. teo caMdra samAna zItala svabhAvanA ane sAyara jevA gaMbhIra paTanA hoya che. teo bhAkhaMDa paMkhInI pere apramattapaNe saMyama yugamAM sAvadhAna thaI varte che ane merU parvatanI jema nizcala vRttine dhAraNa kare che. teo paMkajanI pere bhoga paMkathI kharaDAtAnathI-aLagA rahe che temaja sneha jaLathI paNa lekhAtA nathI. AvA susAdhueja prabhunA kharA premapAtra hoya che. zrImAna cidAnaMdajIe cidAnaMda bahoterI'-mAM AvA virala saMta-susAdhu jananuM guNagAna nIce mujaba kareluM che te AtmAthI purUSoe vAMcavA yogya che.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza jaina sAdhuo jagatanuM hita zuM na karI zake. 389 rAga toDI. nirapakSa viralA koI avadhU! narapakSa viralA kaI dekhyA jaga sahu joI-avadhU samarasa bhAve bhalA citta jAke, thApa uthApa na hoI avinAzIke gharakI bAtAM, jANegI jana soI- avadhU0 1 rAva raMkameM bheda na jAne, kanaka upala sama lekhe; nArI nAgaNI ke nahi paricaya, te zivamaMdIra pekhe- avadhutra 2 niMdA stuti zravaNa suNIne, harakha zeka nava ANe; te jagameM jogIzvara pUrA, nitya caDhate guNaThANe avadhU. 3 caMdra samAna saimyatA jAkI, sAyara jima gaMbhIrA; apramatta bhAkhaMDa pare nitya, suragiri sama suvidhArA avadhU. 4 paMkaja nAma dharAya paMkaNuM, rahata kamalakyuM nyArA; cidAnaMda aise jana uttama, te sAhebakA pArA avadhU. 5 -cidAnaMda bahoterI. AvA supAtra suzIla-mahAtmA sAdhu purUSo dhAre teTaluM jagatanuM hita karI zake. uttama saMyatanA prabhAvathI jemane ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatArUpa pAMca mahAtenI siddhi thaI che teo samarthayegavALA mahAtmAo sva-AtmakalyANa sAthe svasaMkalpa baLathI jagatanA jIvonuM paNa bahudhA hita karI zake che. - jeo nirdoSa mokSanA mArgamAMja pite pravarte che ane anya yogya jIvone paNa nispRha paNe evAja nirdoSa mArgamAM pravartAve che, ane e rIte je svaparane tAravA samartha hoya che tevAja sat sAdhupurUSane Azraya kare svahitecchu janone ucita che. evA paropakArI sAdhujano ApaNI mAtA, pitA ke bAMdhavA karatAM vadhAre prema-AdarathI ApaNe uddhAra karatA kALajI rAkhe che. kahyuM che ke- " viti vadhArAnA sugatikugatimArgoM puNyapApe vyanakti, avagamayati kRtyAkRtyabhedaM guruyoM; bhavajalanidhi potastaM vinA nAsti kazcit " arthAta karUNAlu gurUo ApaNuM ajJAna aMdhakArane pheDI nAMkhe che, (ApaNI aneka brAntione dUra kare che. ) sAce sAcA zAstrarahasya samajAve che, sadgati ane durgatimAM IhI janArAM puNya ane pApanuM svarUpa spaSTa karI batAve che, temaja je kaMI hita AcaraNa temaja ahita AcaraNa che tenuM svarUpa paNa sArI rIte samajAve che. TUMkANamAM A bhavasamu pAra utAranAra AvA sugurUvagara bIje kaI samartha nathI, tethI AvA susAdhujanonuM ja zaraNa karavuM yogya che. temaja anyatra paNa kahyuM che ke "mana vacana ane kAyAmAM punya amRtathI bharelA, aneka upakAranI paraMparAva tribhuvanane prasanna
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 zrI jaina konpharansa heralDa karatA, ane paranA lezamAtra guNane paNa parvata tulya lekhI manamAM prameda dharanArA evA kaI ( virala ) saMtapuruSe A jagatItalane pAvana kare che." matalaba ke pitAnAmAM game tevA atula guNe vidyamAna chatAM je phUlAI jatA nathI paNuM namratAthI nispRhapaNe anya jananuM paNa hita sAdhavA sadAya ujamALa rahe che, vaLI jeo je kaMI svapara hita karI zake che te paNa pitAnuM kartavyaja samajIne kare che.cAvata para pakArane paNa jeo svArthathI bhinna lekhatA nathI tevA mahAzayane ja janma ke sArthaka lekhavA gya che. prajanettara ratna mAlikAmAM kahyuM che ke A mAnava bhava tene ja saphaLa che ke je svaparahita karavA sadaghata ( ujamALa ) rahe che. vaLI eka samartha mahAzaye kahyuM che ke " je kevaLa anyane ja samajAvavAmAM zarA pUrA che temane manuSyamAM koNa lekhe che ? manuSyanI kharI gaNatrImAM te teja lekhAya che ke je nija AtmAne samajAvavAmAM dakSa-pravINa che." matalabake je nija AtmAne oLakhIne tenuM damana karI svahita sAdhI zake che, te ja bhAva dayArUpa anyanuM hita paNa paramArthathI karavA samartha thaI zake che. paraMtu je hINabhAgI jane pitAnuMja hita karI zakatA nathI te paranuM kharuM hita zI rIte karI zakaze ? je poteja tarI jANatA nathI te bIjAne kevI rIte tArI zakaze ? je jAteja durbhAga-nidhana che te anyane kema subhaga-sadhana karI zakaze ? tema je poteja haNAcArI, daMbhI, mAnI ane pApapakathI kharaDAyelA che te anyajanone zI rIte sadAcAravaMta-nItivaMta ane niSpApa karI zakaze? nahiMja karI zake. temAM paNa je kaI sAdhu yogya dIkSA grahaNa karI kevaLa zudra buddhithI tuccha viSayAdika sukhanI tIvra Asakti jeNe tene lepa kare che tenA jevo koI ugrapApI hoI zake nahiM. je mUDhAmA pavitra sAdhuveSanI vigevaNa kare-karAve che, eTale sAdhuveSane chAje evo sadAcAra lepI, AMkelA sAMDhanI pere tRSNa Asakta thaI, ubhaya leka virUddha kArya gupta rIte ke jAhera rIte karI pitAnI nIca ane havasabharI vRttine poSe che te nIca-nAdAna-pAmara prANIonA zo hala thaze te samajI zakAtuM nathI. dharmanA bAne kevaLa Dhaga calAvanArA ane bhoLA bhaktajanone kaMI kaMI prakAranI AzAo batAvI ThagIne pholI khAnArA adhama sAdhuonuM bhaluM zIrIte thaI zake ? jeo pitAnA gharanuM ja bhUMDuM vAMce che, pitAnA ja gharamAM Aga mUke che, hoze karI kALakUTa (jhera) pIe che, ane peTe pathare bAMdhI dIvo laI kuvAmAM paDe che, temane bacAva zI rIte thaI zake ? keNu karI zake ? ane kevI rIte karI zake ? jyAM koI prakArano IlAja cAleja nahi tyAM karavuM zuM ? jyAM sudhI vyAdhi susAdhya athavA kaSTasAdhya hoya tyAMsudhI tene auSadhanI TAMkI lAgI zake kharI, paNa tyAre te vyAdhi bilakula asAdhya kaTimAM jAya tyAre game tevo dhavaMtarI vaidya hoya te paNa zuM karI zake ? kazuMja nahi. teNe paNa hAtha khaMkheravAja paDe. tema leka lajajA, dharma lajajA, ke pApamAtramAM Dara tajI, cheka nikRSTa koTimAM utarI gayelA ane saMnipAta thayelAnI jema aMtima ( Akhara ) sthitie pahoMcelA dharmadhUrta sAdhuonI thayelI durdazA sudhAravA mATe prayatna paNa eja jaNAya che. jema asAdhya regavALAnA avasAna vakhate temanA keTalAka bahAlesarIo rogIne chellI vidAyagirI ApavA mATe ja hoya tema tene yatheSTa khAnapAna karAve che, tema upara jaNAvyA mujaba adhama dazAe pahelA dharmadrahI kaho ke Atma hI ( AtmahatyArA) sAdhuone paNa
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aja. 391 naraka nigadamAM jaladI pahoMcADavAneja heva ma temanA mugdha bhaktajano temane yatheSTa bhegasAmagrI pUrI pADavAmAM banatI sahAya Ape cheja. A rIte jyAM dharmapUrto piteja pitAnI pAyamAlI karI rahyA hoya tyAM temanAja Azraye rahelA mugdha janenA pAra pahoMcavAnuM kahevuM ja zuM ? dharmanuM nAva calAvavA dIkSita thayelA dharma-gurUonA mAthe je jokhamadArI rahelI che tenI kazI paravA nahiM karatAM dharmanuM nAva uMdhuMvALI svaparanI pAyamAlI karatA keTalAka jaDabharato atyAre najare paDatA jaNAyAthI tevA hINabhAgI dhUrta sAdhunI nAvamAM besanArane kaMIka cetavaNI ApavA atra prasaMge uMDI lAgaNIthI je kaMI kahevAmAM AvyuM che, tenI kadara karI kaMI paNa parIkSA vagara kevaLa aMdha zraddhAthI evA pApIjanone piSaNa ApatAM DaratA rahevuM ucita che. nahiM te nAhaka paisAnI pAyamAlI sAthe evA ane satISaNathI bhaviSyamAM dharmane bahu hAni pahoMcaze eTaluM vicArazIla janonA lakSamAM rahe. dharmagurUo to satazAstrajJa, svasaMyamamArgamAM sudaDha, dravya kSetra kALa bhAvanA jANa, kSamAdika dazavidha dharmazikSAnA dhAraka ane pAlaka, parama ucca bhAvanAmaya, paropakAraparAyaNa, katRtva abhimAna rahita, ane TuMkANamAM ziSTAcAra pramANe ja cAlanArA hovA joIye. sahu jagata jIvone Atma samAna samajI samAnabhAva (samatA) ne sevanArA susAdhu jananuM astitva jagatane AzirvAda rUpa che. temanA amUlya upadezanI asaranuM te kahevuM ja zuM? eka temanI uttama raheNI-karaNIja mahA lAbhadAyI nIvaDe che. sadA sarvadA susAdhu purUSanuM astitva sarva rIte jagatane upakAraka che. Itiza. Aja, lekhaka-rA. maNilAla mehanalAla. vakIla. pAdarAkara. . Aja ApaNI ne kAla koInI ! 1 Aja--eja kevaLa mahAro divasa che. 2 huM jAgrata thayo tyAMthI te huM nidrAvaza thaiza tyAM sudhI divasa teja mahAro di vasa che. AvatI kAla para mahArUM bIlakula svAmitva nathI. jenI para mahAruM svAmi* va nathI evA be divasa-te AvatI kAla ane gaI kAla. 3 gaI kAle huM je che te kadI paNa na bolyu thanAra nathI. gaI kAle je maheM karyuM te kadI paNa na-karyuM thanAra nathI. 4 gaI kAle mahArA hAthe thayela keTalAka suMdara ane saMsmaraNiya satkAryo badalaja mArA hRdayamAM gaI kAlanI smRti raho, evI mArI IcchA che. gaIkAlanAM du:khe, khedakAraka banAvo, tApa, anutApa, upAdhio e sarva gaIkAlanI samApti sAtheja asta thayAM evuM huM samaju chuM. AjanA arUNodaya thavA sAthe navInaja vizvane ne navInaja zubhAzAone udaya thaye. gaI kAle je khaDaka mane kevaLa abhedya lAge te Aja kevaLa sugama ne saraLa lAbhakAraka jaNAya che,
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina kaeNnpharansa heralDa. 7 gaI kAle mane je kaThaNa-khADA TekarAvALuM medAna jaNAtuM hatuM temAMthI ja Aja ja huM suMdara-suvAsita ane madhura pukhe meLavI zakIza, ema umeda rahe che. 8 gaI kAleja mArA parama mitra mane choDI gayelA te Aja mane AvI maLaze ema mane lAge che. AvatI kAlano divasa mArI draSTinA TApunI pelI bAjune che. manuSyanI aMtarthakSuothI paNa tenI ArapAra javuM AvavuM azakya che, evA gUDha rahasyamaya paDadAthI te pUrNapaNe avarAyala che. gaI kAlano divasa e phakta bhula che. AvatI kAlano divasa mAtra AzAja che. bhulabhulAmaNI che. Ajano divasa svaccha nirmaLa AzAbhara-pratyakSa phaLadAyaka suvarNaraja che. 10 AvatI kAlano divasa mAtra chAyA che. tenI pAchaLa game teTalA bhaTake tamane te kadI paNa nahI maLe. 11 Ajano divasa kevaLa jIvanazakti che-mArgadarzaka che-ne AvatI kAlano divasa mAtra paDanAruM svama che. 12 AvatI kAla mRgajaLa che-gaI kAla khoTI tRSNA che-Aja eja satya-pratyakSa kalpavRkSa che. 13 AjanuM kAma kAlapara rAkhazo nA.--koNa jANe kAle ApaNI zI dazA heya. 14 satya kArya karavuM hoya te Aja karI lyo. kharuM kahuM chuM. jJAnIo paNa pikArI pokArI kahI gayA ke- manavA kalkal kyA tuM bele, Aja ApaNI -kala kIsIkI, je karanA kara le." manavA. 15 Ajano AnaMda-AzA-umaMga-kAle nahIM maLe-gaI kAle maLyAM nathI ne kadI paNa maLaze nahI. bALako mATe sAhitya. eka yAdI. (taiyAra karanAra. rA. rA. himmatalAla gaNezajI aMjArIA. ema. e. ela. ela. bI. | myunisipAlITI skUlanA e. inaspekaTara-muMbaI. ). pustakanAM nAma, prakaTa karanAra agara lakhanAra, bALasabodha. sastuM sAhitya maMDaLa. 0-3-0 bALakanI vAto. lekhakaH mI. paDhIyAra. pra. sastu sAhitya. 0-3-0 bALakono AnaMda bhAga 1-2. gujarAtI presa. darekanA 0-10-0 zizu sodhamALA me. ena. ema. tripAThInI kaMpanI. bhAga. 1-2-3. 0 -6-0 bALavArtA gaMgAzaMkara maNizaMkara vaiSNava. bALa vinoda jagannAtha jeThAbhAI rAvaLa 0-5-0 AnaMda meLo bhoga. 1-. >> darekanA 05-0 0--3-0
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ nUrajahAM vasaMta AjhAdaJapta citADanA gherA adha sArgIvALA bALamitra mIThI mIThI vAtA TuMkI kahANI bhAga 1-2 IsapanI vAte paMcataMtra TolsaToyanI vAte navargI bALako DhAkarAMnAM sArAM kAma te sadguNI bALaka hiteApadeza ' putrIzikSA arthazAstranI vAtA. vyApAranI kaLa bALa garabavaLI bALa vilAsa zikSAvacana hunnarakhAnanI caDhAI sapa lakSmIsa MvAda AmathyAbhimAna nATaka bAla mahAbhArata . bAla rAmAyaNa gujarAtanI jUnI vArtA maNIlAla chabbArAma bheMTa. rAselAsa azoka bALakA mATe sAhitya. lekhaka. nAgaradAsa mULajI dhruva-gAMDaLa lekhaka bhA. ra. dIvaDIyA. nArAyaNa hemacaMdra jIvaNalAla amarazI mahetA. ha. dvA. kAMTAvALA cI. huM. setalavaDa jIvAbhAi amIcaMda paTela. navalarAma. maNilAla nabhubhAi. dvivedI 3. va. sAsAyaTI. viThThalapatarAma DAhyAbhAI bhaTanuM bhASALu athavA AnaMdadA ratnagraMthI zakuntalA "" lekhaka. ratilAla zrI. majamudAra. prakaTa karanAra maganalAla na. dIvAna. darekanA darekanA 393 0-3-0 0-12-0 0-4-0 0-2-0 0-12-0 1--- 0-4-0 0-2-0 -'--7 0--3-0 0-12-0 1-0-0 0-10-0 ---7 0-8-0 0-2-0 1-0-0 01-0 0--1-0 0-1-0 -{~ -2-. 0-10-0 013-0 01910 vanavAsinI. , + + AvI eka TIpa sva. zrIyuta gAviMdajI mULajI mahepANI bI. e. ek el khI. e taiyAra karI pote nirNIta karela abhyAsakramamAM pragaTa karI che ane te gata heralDamAM pragaTa thaI gayela che. temaja te samastakrama taMtrIkRta ' pustakanI prastAvanAmAM Apela che. te ane AmAM jaNAvela sarva ane pAThazALA peAtAnI lAyabrerImAM rAkhaze ane tenA upayega tene lAbha Apaze. jainakAvya praveza ' nAmanA pustakA dareka jainazALA janazikSakA karI bALakAne tatrI.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 zrI jaina kaeNnpharansa heralDa. buddhano aMtima upadeza. have buddhanA nirvANane samaya najadIka che; mahA pratApI mahAtmA-aneka jIvanI rakSA karanAra, dayAmaya-premamaya AtmA have A duniyAmAMthI jatA rahevAnA che. mahAtmAo aMta samaye paNa vizrAMti letA nathI ne jagatanA kalyANa arthe chevaTa sudhI prayatna karatA rahe che. mahAvIra bhagavAne nirvANa samaye soLa pahora sudhI dezanA devA mATe pitAnI vANInI akhaMDa amRtadhAra varSathI, tema budde paNa chevaTane vakhata dezanAmAM gALe. tenuM chevaTanuM vAkya e hatuM ke "uga karI mekSa meLo." kevuM anupama ane sundara arthe bharyuM vAkya ! AnaMda nAmanA ziSyane belAvI temaNe upadeza Apyo ke, "he AnaMda! tuM kadAca ema vicAre ke have gurU gayA tethI dharmano aMta Avyo; paNa kadApi ema dhArate nahi. mArA nirvANa pachI meM upadezele dharma ane saMdhanA niyamo eja gurUrUpa thaze. " moTA nAnAne vinaya zI rIte sAcavavo te paNa samajAvyuM. AjakAla meTA nAnAnA vinayanuM ThekANuM nathI-vinaya vagara dharma hoI zake ja nahi. vinaya eja dharmanuM mULa che. vaLI " vidyA vinayana zobhate vidyA paNa vinaya vinA zobhatI nathI mATe vinayana guNa e dhAraNa karavAnuM che. ki vAra vinayana vinAM vAsa pAtratAma " ema vinayathI ja pAtratA Ave che. pAtratA vagara dharmanA adhikArI thaI zakAtuM nathI mATe pAtra banavA vinayavALAM thavA mahenata karavI. vaLI vinaya jevuM A duniyAmAM vazIkaraNa nathI, vinaya e mahA meM-amUlya maMtra che. pazuonuM balidAna aTakAvyuM e buddhanuM meTAmAM moTuM zubha karma che. "devane prasanna karavAne mArga umadA ane pavitra jIvana che; pazuonuM balidAna ApavAnuM nathI, paNa pAzava vRttione bhega ApavAnI jarUra che; ane bAhya kriyAo karatAM, jIvananI zuddhatA vadhAre upakAraka ane vadhAre sukhaprada che." bAhya kriyAo karatAM jIvananI zuddhatA eja zreyaskara ane AtmAne tAranAra che. bAhya kriyA e lokAcAra che tema jIvananI zuddhatA sivAya ekalI mAtra kriyAthI kalyANa thatuM nathI mATe prathama jIvananI zuddhatAnA prayatna karavA. jIvananI zuddhatA vinAnI thatI dareka kriyAo bAhyADaMbaraja che! buddhi tathA aMtaHkaraNa kabula kare teja mAnavAnuM TharAvyuM ne te uparAMta upara deza Apyo ke, "koIe kahyuM hoya te uparathI, athavA prAcIna kALathI cAlI AvelI daMta kathAo uparathI, athavA lokomAM uDatI vAta parathI, temaja RSioe lekha lakhelA che mATe te lekho parathI, athavA koI deve preraNA karI hoya evA bhrama uparathI, athavA koI mAnI lIdhelI bAbatane lIdhe AvelA anumAna parathI, athavA upamAne lIdhe sarakhuM lAgatuM hoya te uparathI, athavA te ApaNuM gurUonI ke zikSakonI sattA uparathI, ke I paNa bAbatane mAnI letA nahi; paNa jyAre koI lekha siddhAMta athavA kahevata ApaNI buddhi tathA aMtaHkaraNa kabula kare tyAre ja te satya tarIke svIkAravAM ! mAtra koIne kahevA uparathI ja ke evI koI bIjI rIte koI paNa vAtane-banAvane mAnI lIdhAmAM Ave te ApaNI buddhinI
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAratakI bhAvI bhalAIkA upAya. wwwwwwwwww vizALatA thatI nathI. vaLI saghaLI vAte satya hotI nathI mATe koI paNa vAta, buddhibaLa vAparIne te kahe te pramANe kabula karavI-satya mAnavI. vaLI aMtaHkaraNa virUddha kaI paNa bAbata karavAthI lAbha te thatuM nathI paNa keTalIeka vakhata ulaTuM nukazAna thAya che. mATe aMtaHkaraNa jema kahe-preraNa kare tema vartavuM. (satya bAbatamAM prere teja !) mahAtmA buddhadevanI upadezapaddhati ane dharmaprasAra paddhati hAlanA dharmAcAryoe khAsa lakSamAM levAnI ghaNI ja agatya che. karma ne punarjanmane siddhAMta teNe spaSTatAthI sAbita karyo che ane brAhmaNone madhyastha rahevAno dAvo rada karI karmane prAdhAnya pada ApyuM che. ajJAna eja duHkhanuM mULa kAraNa che ema teoe upadeza karyo che. vedAMtIo paNa avidyAne duHkhanuM kAraNa kahe che. te avidyA teja ajJAna saghaLAM duHkho ajJAnamAMthI ja prApta thAya che, ane jJAnathI ja saghaLAM sukha meLavI zakAya che. ema ajJAnAvasthA duHkhadA hevAne lIdhe ajJAnane ApaNAthI sadAne mATe dUra karavuM ane jJAnane meLavavuM. tene aSTavidha uttama mArga buddhApadezanA pR. 142 me batAvyo che te khAsa karIne kAryamAM-vartanamAM mUkavA jevo che. - tRSNane nAza thaze teja duHkhane aMta Avaze e temanuM katheluM barAbara che-satya che-samajavA jevuM che eTaluM ja nahi paNa te AcAramAM khasusa melavA jevuM che ! sarva jIvone jIvavAne haka che e emane khAsa upadeza hate. duniyAnI aMdara sarva prANIne jIvavAne haka sarakheja che. anyane mAravAmAM koIne paNa haka nathI. zrI mahAvIra prabhue "mA haNe mA haNahaNaze te haNavuM paDaze, chedaze te chedAvuM paDaze vagere je bodha karyo che te paNa eja hatA, buddha temaja mahAvIra e be kSatrIya vIrae brAhmaNanI sattA teDI, sarva jIvapara dayA rAkhavAnuM pharamAvyuM tene lIdhe ghaNuM cho bacI gayA che, bace che ne hajI bhAvimAM paNa bacaze. mahAvIra prathama thayA che ne buddha pachI thayA che paNa e bane mahAtmAoe vizvadayA phelAvI ghaNuMja uttama kArya karyuM che. AvA mahAtmAo pRthvItalamAM vAraMvAra utpanna thAo ane jagatanA sarva jIvomAM samabhAva phelAvo ! eja hRdaya bhAvanA amaratva pAma! astu! bahena nirmaLa bhAratakI bhAvI bhalAIkA upAya. bhAratavarSa ke lIDara ( agraNI ) vahI puruSa haiM jo par3he likhe haiM aura jinameM dezahitaiSitA hai / inhIM logoM ke hAthameM hamAre dezakI zokamaya avasthAkA sudhAra hai / maiMne apane dezake sudhArake artha bahuta kucha soca bicAra kiyA hai aura mujhjhe vizvAsa hai ki bhAratavAsiyoM ke liye sabase bhArI lAbhadAyaka bAta sambAdapatroM kA par3hanA hai / jisake dvArA jJAta ho sakatA hai ki dezake sudhAraka lige kina 2 bAtoM kI AvazyakatA hai| isa liye pratyeka bhAratavAsI ko yaha
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina kaeNnpharansa hera7. bhI apanA dharma samajhanA cAhiye ki apane mitra vargoM ko tAza, causara, zataraJja khelane aura nirmUla gappoM meM kAla vyatIta karanese rokeM aura unako isa bAta kI preraNA dilAveM ki ve loga apanA samaya sambAda-patra aura pustaka par3hane meM bitAveM, hamAre dezabhAiyoMkA kitanA amUlya samaya kevala gappabAjiyoM meM hI bItatA hai yadi ve apane isa avasarako samAcArapatroMke par3hanemeM vyatIta kareM to unakI avasthA itanI zocanIya na ho / dekhiye jApAnI aura iGgalistAnavAsI baccese lagA kara bUr3he taka sambAdapatroMkA nitya par3hanA kevala apanA eka nityakarma hI nahIM samajhate balki dharmake samAna mAnate haiM / unake jAti aura deza kI gauravatA sambAda-patra hI haiM / isameM sandeha nahIM ki bhAratavarSa meM nirdhanatAke kAraNa sabhI loga patra nahIM kharIda sakate haiM, isa liye maiM bhAratavarSa ke samasta dezahitaiSiyoMse savinaya prArthanA karatA hUM ki ve loga jile 2 meM aura tahasIla 2 meM pustakAlaya sthApita kareM aura karAveM jisameM uttama 2 grantha aura patra ma~gAye jAveM aura sarva sAdhAraNako zauka dilA ki apane phurasatakA samaya par3hane meM vyatIta kareM // ____ yUrupa aura amerikA dezoMka loga apane nityake kAmakAja se chuTTI pAkara apane phurasatakA samaya patroMke par3hane meM bitAte haiM isI liye vahAMke loga Adhika vidvAn aura, dezahitaiSI aura guNavAn hai / bhArata varSameM yaha kAme bar3I saralatA se ho sakatA hai, kyoMki yahAM gAMva 2 jile 2 meM mandira aura dharmazAlAyeM maujuda haiM jahAM uttama 2 sambAda-patra rakkhe rahA kareM / aura loga jAkara muphtameM paDhA kare / isase kaI lAbha to pratyakSa hI hai. ( 1) binA adhika kharca kiye hI uttama sthAna paDhaneke liye mila sakate haiM, (2) mandiroM kA sudhAra bhI isase bahuta kucha ho sakatA hai, (3) sarva sAdhAraNa apanA kAla par3hane meM vyatIta kara sakeMge aura dezakI avasthA jAna jAya~ge to bahuta kucha dezako lAbha - pahu~cA sakeMge, (4) unakA samaya bhI vyartha na jAyagA, (5) jaba logoko muphta samAcArapatra par3hane ko mileMge to ve bhI avazya hI apane dezakI burI avasthAko jAna kara usake sudhArake upAyameM tatpara hoMge / ataeva apane dezahitaiSI bhAiyoMse prArthanA karatA hUM ki yadi va samajhate haiM ki dezakI avasthA bahuta hI kharAba aura hamArI adhogati hai, to ve loga apane dayApAtra deza-bhAiyoM ke hitArtha pratyeka devamandiro, dharmazAlAo aise sthAno meM dharmArtha pustakAlaya sthA.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ - olyA joblegrApha mAM savila mereja ela. 397 - pita kreN| yadi Apa loga isa bAta ke karanekI dRDha pratijJA kara leM to thoDe hI se parizramameM apane dezako baDA bhArI lAbha pahuMcA sakate haiM / maiM pratyeka dezahitaiSIse savinaya nivedana karatA hUM ki isa kArya ko zIghra hI karane para tatpara ho jAya / derA ismAilakhAM meM mujhe bahuta kucha saphalatA isa prakArase huI, anya jiloM meM bhI saphalatA na ho isakA koI kAraNa nahIM ho sakatA hai / isa liye meM apane deza-bhAI, mitra aura dhanavAn puruSoM ko bAra bAra cetAtA hUM ki mandiro, aura dharmazAlAoM meM phrI lAibrerI khulavA deM, jinameM uttama 2 kaI patra ma~gAye jAyA kareM aura loga unhe muphta par3ha sake / vicAra kara dekhiye to yaha kaisepuNyakA kArya hai, antameM paramezvarase bhI prArthanA hai ki deza-hitaiSiyoMko isa dharmakArya meM sahAyatA deN| 28 juna 2212 ApakA zubhacintaka. derA ismAilakhAna. TahalarAma gaMgArAma jamInadAra. 000000olyAkhyogrAmAM sIvIla mereja bIla. -A SKETCH AjanA sudharelA kALamAM ane vidyA hunnaranA jamAnAmAM sinemeTogrApha paNa vijJAna zAstrakaLAne eka nAdara namune puro pADe che, tenAthI gamata sAthe jJAna tAtkAlIka maLe che. * "dilhI darabAramAM nAmadAra zahenazAhanI svArI kevI dhAmadhumathI gaI " " mane plena ( havAI vimAna ) kevI rIte uDayuM ane kevI rIte adharathI paTakAI nIce paDI cUrecUrA thaI gayA " " mAjIpresIDaMTa rUjhavelTe AkrIkAnA jaMgalamAM siMhone kevI rIte zIkAra karyo..." " sululenDamAM habazIyo kevI rIte nAcyA "--e vagere pRthvIpara banatA banAve ekaso-pothAM vAMcyA chatAM na samajAya te phakta eka philma najare jovAthI Abehuba khyAla AvI jAya che. matalaba laMkA kema baLI te kahI dekhADavA karatAM karI batAvAya che. kudarata upara kRtrima kaLAnI A eka sarasAI che. A kaLAmAM paNa dina pratidIna sudhArA vadhArA thayA kare che. bAyoskopa, sInemeTe. grApha, sInImAkalara, Adi yaMtro bahAra paDyA che paNa hajI A kaLAmAM khAmI che. hajI A kaLA paripUrNatAe pahocI nathI. A kaLAmAM traNa maheTI khAmIyo jovAmAM Ave che.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 zrI jaina kanphansa heralDa. 1 phakta bhUtakALamAM je banAva banelA hoya tenIja phIlmo batAvI zakAya che. 2 amuka prakAza vaDe A dekhAvonI chApa ApaNI cakSuIdriya mArphata magaja upara pADavAmAM Ave che. e prakAza evo jorAvara hoya che ke ApaNuM cakSumAM jatAM AMkhane nukazAna pahoMce che ema vaidakIya abhiprAya paDe che. 3 philmane raMga apUrNa, avAjanI gaThavaNa azuddha-A khAmI upara surata rAkhI ame evI jAtanuM yaMtra taiyAra karyuM che ke jethI bhUta ane vartamAnane eka bAju rAkhI bhaviSya kALamAM zuM banAva banaze te batAvavA zaktimAna thayA chIe; tenI sAthe amAruM yaMtra evuM adrazya che ke kyAM goThavyuM che tenI tamAsagIrane khabara paDatI nathI. je prakAza ame vaparAzamAM laIe chIe te prakAza ghaNIja jhahemata ane magaja kharacIne zodhI kADhayo che. te prakAza gupta che. te prakAza vaDe dekhAvanA AMdolano parabhAryA tamAbInanA jJAnataMtu ( Retina ) mAM praveza thAya che ke jethI prekSaka AMkha mIMcIne dekhAva khuzAlIthI joI zake che-agara amArA zabdomAM kalpI zake che. AthI AMkhanuM teja bagaDavA dhAstI nathI. hAlanA sInemeTogrAphanI phIlmo vadhAremAM vadhAre cArathI pAMca hajhAra phITa lAMbI nIkaLI zake che paNa hamArI phIlmanI laMbAInuM mApa avarNanIya che. phIlmono raMga ekadama kudaratI ane avAja paNa tadana-kudaratI ja che. bhaviSyamAM nIpajanArA banAvanI phImo e amArI khAsa "spezIyAlITI". che. jemake -" sane 2068 nI sAlamAM hIMdusthAnamAM paDanAre bhayaMkara dukALa, " dhanuSya bANa' patranI kheMcANakAraka apIla-parIName eraplena ( havAI vimAna ) mAM hIMdurathAnathI maMgaLanA graha ( Mars) tarka upaDI gayeluM vagadAra DepyuTezana-maMgaLa grahavAsIe tathI apUrva satkAra-maLelI kIMmatI madada " "IrAnamAM pArasI saMsthAna vasAvyAM pachI pele pArasI rAjA-tenI dabadabA bharI tAjapoSInI kriyA-deza paradezanA elacIo. tarjIthI thatuM najharANe "-- " aMtyaja vargane saMpUrNa uddhAra thayA pachI hIMdusthAnamAM pAyakhAnAnI zI goThavaNa thaze, tathA meluM kevI rIte khaseDavAmAM Avaze "-- " bhadraMbhadranA sagotrInI bhikSakI zALA yAne mAMtrikI mahAvidyAlayanI sthApanA thayA pachI temAMthI pasAra thayelA grejyueTe samAjane kevI rIte uddhAra karaze-" " nyAta jAtano taphAvata nIkaLI gayA pachI sane 2031 nI sAlamAM thanAruM paheluM vastI patrakahIMdusthAnanI raMga beraMgI jAta tathA nAmanI "dhanuSya bANa " patramAM prasiddha thatI adhe sattAvAra TIpa" " lakhapatI cInAI luhANa harajI veMga mejhIjhamala je. pI. (Justice of the Pedlars or Juice of Potatoes) H 514721125101: 5:41 sAthe, ane prakhyAta malaI paMDIta mAMu dvArakAM husena hAjI TomI prasAda bI. bI. (Batchelor of Begging ) nA mAdAgAskaranI mahIlA sAthe kevI kriyAthI lagna thaze--" e vagere Abehuba dekhAvonI philmo taiyAra karavAmAM AvI che. hamAruM yaMtra eka rIte jotISanuM kAma sAre che, sAthe gamatA rahelI che A karAmatane lIdhe mArA navIna yaMtranuM nAma "olyA jeogrApha " dhAraNa karavAmAM AvyuM che.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ " melyA joSyAgrAfa " mAM sIvIla maeNreja khIla. 399 khuda sImalAnI lejIsaleTIva kAunsIlanI AvatI thaMDI meAsamanI beThaka veLAe A prImeA tyAMja batAvI parabhAryuM tyAMthIja peTaMTa meLavavA dhAryuM che. lagnanA kAyadA pasAra thayA pachI zuM dekhAve| banaze te paikI namunAnI eka phIlma hAla turata prajA samakSa ame raju karavA mAgIe chIe. te phrImamAM batAvavAmAM AvanAra Abehuba dekhAvAnuM prAgrAma nIce pramANe che---- --dekhAva pahelA.-- bhabhakAdAra nyAyamaMdIra-aMdara nyAyAdhIza uMce Asane bIrAjelA che. temanAthI nIce e traNa kArakunA kheThelA che. tenAthI nIce baMne bAjue dhArAnA hImAyatIo potapAtAnA jhakhAmAM goThavAI gayelA che.-jarAvAre e manuSyA praveza kare che. eka marada ane bIjI erata-maradanA pAzAka kAMika vIlAyatI ane kAMIka hIdI lAge che. tenI dADhI phrenca kaTanI che, mAthe plAmAheTa oDhelI che, pArlAmenTarI krekakreTa paherelA che, suravALakAmulI dhATanI che, khesa hIndu mAphaka rAkhyA che, kapALamAM cAMdalA che, meADhAmAM pAna cAMveluM che.-erate kAraseTa upara vIlAyatI blAujha yAne cALI vherelI che, iTAlIyana ghATanA dhAdharA paherelA che, mAthe aDhI gajanuM eDhaNuM sapheda gAjanuM eDhela che, eDhaNAne amadAvAdI kAra mukelI che.-meADhA upara jhINA bagasarAnA khurakhA DhAMkelA che. e joDuM hAthamAM hAtha dhAlI nyAyAdhIza samIpa AvI namana kare che. nyAyAdhIkArI baMnene kAMIka sega Ape che. kAMIka savAlA nyAyAsana parathI puchAya che. henA javAbamAM marda tathI " dharma hIndu vaiSNava, jAte yaduva MzI hAlAi bhATIyA " ema khAlAya che. eratane puchavAmAM Avela savAlAnA javAbamAM "dharma yAhudI; jAte enI ijharAyala " ema kahevAya che. kurIte A joDAne kAMIka sAga6 apAya che. tyArapachI kalArka k dhI kArTa lagnanA karAra dhavAnuM lAMkhuM ra74ra raju kare che-hemAM e Arata tathA marda haste mukhaDe sahI kare che. bAda e joDuM nyAyAdhIkArIne namana karIne nATakI cAle khuzAla here bahAra nIkaLI jAya che. ', --dekhAva khIe.---- vaiSNava maMdIra phakta hIMduoneja aMdara javAnI chuTa che" evu maMdIranA dvAra upara laTakAvelu pATIyuM-hAra lokeAnI ThaMDa-ghaTanAda thavA--henI sAthe daravAjAnuM khullA thavuM-lAkAnA jozabhera aMdara praveza- je je "nA madhura avAjo-kacaDAbhacaDI-purUSo tathA strIonI bhela mabheLA-daravAjA bahAra eka meTara gADInuM theAbhavuM-aMdarathI eja marade ratane hAtha jhAlI nAjukAthI nIce utAravI-te marada tathA erata ( pahelA dekhAvamAM nyAyamaMdIramAM jovAmAM Avela teja joyu teja pAzAkamAM ) baMnenuM maMdIranA dar
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 zrI jaina kanphansa heralDa. vAjAmAM javuM-daravAjAmAM praveza karatAM haiyAe karela aTakAvabahAra laTakatu pATIyuM vAMcavA bhaiyAjIe karelI imArata-te marde pitAnI oratane hAtha jhAlI maMdIramAM laI javAnI karelI hajAtejI-surapara caDelA bhaiyAjI-baMnenI cAlelI prathama jabAnadarAjI, temAMthI udbhavelI mukkAbAjI-parANe te maMdIramAM te marada tathA eratanuM dAkhala thavuM-maMdIramAM thayele hAhAkAra-e marada tathA orata para paDela prahAra-polIsa-pilIsa"nA pikArapiolIsa praveza-sulehanA bhaMgane aTakava-e marda tathA oratane krodhamaya dekhAvabaMnenuM pAchA pharavuM-meTaramAM pAchA saja thavuM-moTaranA bhuMgaLAne avAja ane sararara ravAnA thavuM. -dekhAva trIje - nyAyamaMdIra-lokathI cIkAra korTa-copadAranA cuuuupanA avAja-nyAyAdhIzano pravezasarve ubhA thaI namana karavuM -nyAyAdhIza sAhebe uMcA Asana para beThaka levI-korTamAM phelAyelI cupakIdI-dhArAnA himAyatInI banne bAjue lAgelI alagAra-prasarelI garamIpaMkhAonuM khecAvuM. vAdI pakSa--bhATIyA marda yAne henI yAhudI orata. prativAdI pakSa--vaiSNava maMdIranA TrasTIo zarU thayela kesa - "hIndu bhATIyAnI yAdaNa oratane hIndu maMdIramAM praveza karavAno haka che ke nahI-"temaja" anya kAmamAM vaTalI gayela chatAM hIMdupaNa jALavI rAkhanAra zakhsa hIMdu dharma sthAnakamAM dAkhala thAya te dharmanI lAgaNI duHkhAya ke kema-temajasAparAdha graha praveza ne gunho bane ke kema"--evA nIkaLelA prAthamika muddAo-te muddAo upara baMne tarkanA dhArAnAhImAyatIonI cAlelI garamAgarama takarAra-asIlanI solIsITaranA-kAnamAM ane bArIsTaranA kAnamAM cAlatI ghusapusa-thayelA laMbANu bhASaNe-te vakhate Tebala para hAtha vatI thatI mukkAbAjI-TebalamAM paDatAcIrA-leDhAnI Tebala goThavavAno tAtakALIka hukama-solIsITaranI judA judA kAyadAnA pithAnI thatI uthalapAthala-cukAdo bAkI rAkhI korTanuM TIphIna (nAsto) levA uThavuM. noTa-dareka dekhAvanI vacamAM daza mInITane visAmo devAmAM Avaze. te daramyAna sAraMga piLanuM jANItuM sTrIMga enDa pAnakeranA nAkA vALA prakhyAta pIrU pIpaDInI khAsa saradArI heThaLa madhura zarado vagADI prekSakonA mana raMjIdA karaze. J. T. Kothary. B. A. L. L B. lakabe-tyA jevI) dhorAjI.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 401 jIvanamAM anukaraNIya niyama. / jIvanamA anukaraNIya niyamo. lakhanAra -kApaDIyA nemacaMda gIradharalAla-bhAvanagara. manuSya svabhAva tapAsatAM je kAMI tenI nabaLI bAju dekhAya, te tarapha tame durlakSa rAkhatA zIkhaje, ane tenI majabuta bAju tarapha daSTi rAkhI tenuM anukaraNa karaje, ane tame paNa tevA majabuta thaI zakazo jyAre koI paNa bAbata mATe tame tamAre nirNaya darzo, tyAre hamezAM tamAruM lakSa tamArA mana tarapha Apa; kAraNake mana upara lakSa ApIne tenA AdezAnusAra vartana karavAthI avazya tamAruM nirNata kArya phaLIbhUta thazeja. kAInI paNa bhUla zodhavAno prayatna ja Adaraze nahi. dareka manuSya agara prANImAMthI sadgaNo-sArabhUta guNo zodhajo. manane hamezAM halakI bAbata tarapha derazoja nahi. dareka sthaLe je uttama sAra mAlUma paDe te taraphaja lakSa Apaje, ane dareka vastumAMthI paNa IrachavAlAyaka sAra tame hamezAM zodhI zakaze. * jyAre jyAre kAMI paNa kArya karavAnI manuSyane darachA thAya che, tyAre tyAre tenI zakti ane sArAM kRtya taraphanuM tenuM valaNa-te be bAbate upara dhyAna ApavAmAM Ave che. te baMne mATe zuddha, AnaMdI, draDha, majabuta, sadguNagrAhI mananI khAsa jarUra che. manane tevuM banAvavA prayatna Adaro, ane tamArAM icchIta kArya satvareja phaLadAyI nIvaDaze. ' jyAre koI paNa kArya karatAM guMcavADo thaI jAya, temAMthI bahAra kevI rIte nIkaLavuM te sujhe nahi, mana muMjhAI jAya, tyAre thoDI kSaNa sudhI zAMta thaI jAo, AMtara hRdayamAM paNa zAMti rAkho, manane thoDo vakhata bIjI vaLaNa tarapha dore. dareka kAryamAMthI bahAra nIkaLavAne rasto hoya ja che, paNa guMcavAI gayeluM mana te zodhI kADhavAne azakta thaI jAya che. thoDI kSaNa tadana zAMti rAkhavAthI te guMcavaNa tarataja dUra thAya che, ane mana svata ja mArga zodhI kADhe che, ane muMjhavaNa dUra thAya che. - je kAMI prApta karavAnI tamArI icchA hoya, te dachAmAM jyAre tame nAsIpAsa thAo, tyAre eka kSaNa paNa nAsIpAsIne-dilagIrIne tamArA hRdayamAM pesavA deze nahi. tarataja tamArA mananI vaLaNa pheravI nAMkhaje, ane prathamanA karatAM vadhAre sArI vastunI IcchA karaje. A pramANe vartana karavAthI dareka kAryanuM-dareka icchAnuM pariNAma tamArA lAbhamAMja Avaze te nizcaya mAnaje. jyAre jyAre koI paNa manuSya ema dhAre ke meM atizaya kArya karyuM che, huM kArya karIne thAkI gayo chuM, tyAre nakI mAnaje ke te mANasa kArya karavAnI paddhatithI tadana ajJAta che. vAraMvAra kArya karavAthI zrama lAgI jAya che tevuM darzAvanAra mATe cekasa mAnaje ke te anya kAryo karavAne asamartha che. Akho divasa kArya karatAM paNa zrama lAgatAja nathI. manamAM atizaya kArya karavAnI gaNatrI gaNanAraja zramita thaI jAya che. vaLI kArya karavAthI zrama lAgI jAya che tema vicAranAranI kArya karavAnI zakti paNa ochI thatI jAya che; paraMtu jyAre jyAre khapa paDe tyAre tyAre zramane nakAme vicAra nahi karanAra, ane dareka Avela kArya karavAmAM tatpara manuSyanI zakti hamezAM vRddhija pAmatI jAya che. koI koI vAra jIvanamAM evo vakhata AvI jAya che ke jyAre koIpaNa kArya karavAM sArAM lAgatAMja nathI. dareka kArya anicchIta-bhUlavALAMja lAge che, paNa te vakhate bhUla
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 zrI jaina phrAnsa heralDa. ApaNA mananIja thAya che tema nakI samajajo. jyAre kAi paNa kArya tarapha kheATI rdASTathI joie, tyAre te sarva kAyA bhUlavALAM-kheATAM, ApaNane nahi gamatAMja lAge che, jyAre ApaNe aMdhArAmAM hae, tyAre dareka vastu ApaNane paNa adhakAramayaja lAge che. paNa prakAzamAM AvavuM te jema zakya che, temaja hamezAM prakAzamAM rahevuM te paNa banI zake tevuM che. vaLI jyAre ApaNe prakAzamAM hAie, tyAre dareka vastu prakAzamaya, suMdara, IcchavA lAyaka, sArIja lAge che; sArAMza ke prakAzamAMja rahevuM, aMdhArAne ApaNAthI sadAne mATe dUraja rAkhavu, ane ApaNA jIvanamAM sarva prakAzamayaja dekhAze. prakAza te prakAzaja che. AkhA divasamAM theDI kSaNA te hamezAM taddana zAMtimAMja pasAra karavAnI cAlu Teva kadI cheDI deze nahi. ane te divasamAM jeTalA vakhata banI zake teTalA vakhata manane zAMta-guMcavaNa bharelA vicArothI rahita-saMsAranI upAdhimaya khaTapaTAthI rahita-rAkhavA avazya prayatna karo. gheADe theDe vakhate AvI rIte prApta thatI zAMti manane zuddha karaze, vicArazaktine vadhAraze, ane mananI avarAyelI zakti dhIme dhIme khulI thaI jaze. jyAre kAi paNa vakhata tame tamArI dhAraNA saphaLa thatI na dekhA, tamArI IcchAnusAra phaLaprApti thatI mAlUma na paDe, tyAre kadI paNa dilagIrI dhAraNa karaze nahi. kAipaNa vakhate zAka darzAvavA duraja rAkhajo, kAraNake dilagIrI darzAvyA vagara sarva samaye tamAre je kArya sAdhavuM heAya, je IcchA phaLavatI karavI heAya temAM draDha manathI udyAgathI vaLagI rahevAthI avazya te phaLazeja, ane tamArI prathamanI dhAraNA karatAM vadhAre sArUM mULa tame meLavI zakazeA. dilagIra ane nAsIpAsa dekhAvathI te te kArya uparanA ane tamArA mana uparanA paNa tamArA kANu nAza pAme che.-guma thai jAya che, ane te kAmu meLavatAM ghaNA vadhAre vakhata ane prayatnanI pAchI jarUra paDe che. paNa draDha mana, niIta vicAra, ane aDaga zraddhA-khatathI te kArya pachavADe maMDayA rahevAthI te kArya avazya saphaLa thavAnuMja, ane tamArI icchiA pAra paDavAnIja. mATe kadI kAi paNa kArya karatAM dilagIra ke nAsIpAsa javuMja nahi; zraddhAthI ane khatathI te kArya pAchaLa maDavuM, ane avazya vijayamALA tamaneja maLavAnI. tamAre kadi paNa nAhiMmata, nAsipAsa, gabharAyelA manavALA, agara zAkAnvita thavuM nahi. AvI rIte mananuM nAhi Mmata thavuM, gabharAI javuM teja tenI nabaLAI sucave che, ane tevuM nabaLuM mana je kAMI muzkelIe tatkALamAM AvelI hAya, te dUra karavA samartha thai zakatuM nathI, je mana hiMmata rAkhI zake che, nirNayathI caLatuM nathI, sadA AnaMdI rahI zake che, ane zraddhAne tyajatuM nathI, tevA manavALA manuSyAja dareka muzkelIneA nAza karI zake che, kAraNake te manuSyA sarva sthitimAM sarva vakhate game tevA prasa MgeAmAM paNa majamuta rahI zake che. gabharAmaNavALI aMdhakAramaya kSaNAmAM mananI nAsIpAsa--nAhiMmatI thaI javAnI valaNu teja niSphaLatAnuM mukhya kAraNa che. kAraNake muMjhAtAM muMjhAtAM mana evI sthitie jaI paheoMce che ke jyAre tenI zakti ane tenAmAM rahelI nyAyamuddhine nAza thaI jAya che. jyAre jyAre muzkelIbharyA kalAkAmAM paNa mana majabutAithI kArya kare che, potAnuM zArya ajamAvI grahaNa karela kArya pAra paheAMcADe che, tyAre tyAre tenI zakti-buddhi-cAturyamAM sarvadA vRddhi thAya che, tethI tame mananapUrvaka A vAta lakSamAM rAkho ke tamArA manane tame kadI paNa nirUtsAhI, nAhiMmatI, agara nAsIpAsa thavA dezeA nahi, paNa haMmezAM prApta kAryamAM AgrahathI khaMtathI macyA rahejo, ane avazya uttama phaLanI tamane prApti thazeja,
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanamAM anukaraNIya niyamA 43 jyAre tamane ema lAge ke aMdhakAramaya samaya AvI paheAMcyA che, tamane dareka kAryamAM niSphaLatA maLe teveAja samaya varte che, tyAre paNa tamArI sarva zaktinA upayega karajo, jo tame nAsIpAsI dhAraNa karyAM vagara tamArI zaktinA upayAga karyAMja karaze, te khAI tarataja palaTAtI mAluma paDaze; aMdhakAramAM prakAza paDatA mAluma paDaro. je kAryAMmAM cAlu niSphaLatAja maLatI lAgatI hoya, temAM paNa saphaLatA maLatI jaze. paNa tame tevA samayamAM tamArI zaktinA khyAla karyA vajra tene AvarI daI te aMdhakAramaya muzkelIone tAkhe thai jaI tenI sAmA thavAne badale te rUpaja banI jazeA, teA tame nIcA ane nIcAja utarI jaze, ane tamArI zaktine paNa ghaNe aMze kadAca nAza thaI jaze. tamArUM vAtAvaraNa game tevuM hoya, paNa tamArI kAryazakti te tamArA mana sAtheja sabaMdha dharAve che. tame nAhiMmata anyA vagara dhIraja rAkhI kArya AgaLa calAvyA kare, te tamArI ghaTatI jatI lAgatI zaktinI vRddhi thavA mAMDe che, ane chevaTe muskelIono paNa aMta Ave che, tethI ulaTu jo hiMmatane-dhIrajane namaskAra karI muskelIone vaza thaI jazeA, teA mana muMjhAze, ane tamArI kArya zaktinA dhIme dhIme nAza thaI jaze. Ama hAvAthI tamAre mATe khAsa jarUranuM ane kAyadAkAraka teja che ke tamAre hamezAM vadhAre zakti, vadhAre mAnasika vizALatA, vadhAre pUrNatA, vadhAre hiMmata, vadhAre Anada tamArAmAM rahe tevI jAtanA sarvadA prayatna karo. uMcA caDhDhA, ane vadhAre uMcA caDhA, ane vadhAre uMcA ane majadyuta vicAravAtAvaraNamAM vicaratAM zIkhA; ane mananI vadhAre uMcI zaktionA vicAra karI te prApta karavAnA prayatna sevA, ane AvA prayatnathIja sarva kAryamAM sarvadA tamane saphaLatA maLazeja. ApaNA cAlu jIvanamAM evI ghaNI vastuo hoya che, evuM ghaNuM vicArakSetra hoya che ke jene mATe ApaNe anya manuSyA upara AdhAra rAkhaveA paDe che; tethI je je mANasanA sahavAsamAM ApaNe AvIe te te mANasa sAthe yathAyeAgya sabaMdha thAya tevI rIte vartavAnI dhaNI jarUra che. jyAre jyAre tame kaiAInA sabaMdhamAM AvavA icche, tyAre tyAre AnaMdI svabhAva, mananI vizALatA vigere sadguNAne dhAraNa karIneja, tamArAthI bane teTalI uttamatA darzAvatAM tenA saMbaMdhamAM AvavA prayatna karo, tema karavAthI tenI pAsethI jenI tamAre apekSA haze te vastu utkRSTa sthitimAM tame prApta karI zakaze. ApaNe anya manu dhyamAM ApaNA upara vizvAsa utpanna thAya, ane ApaNI te mATenI ceAgyatAneA tenA manamAM nirNaya tarataja thAya tevI rIte vartavuM joie. dilagIra, nAsIpAsa, du:khI caheza vizvAsa utpanna karI zakatAja nathI; vaLI tamArA manamAM te vastu prApta thaze ke kema temAM zakA heAya, tyAM sudhI paNa icchIta kArya phaLIbhUta thatuM nathI. mATe zaMkAne manamAMthI dUra karI icchita kArya satvaraja saphaLa karavAnI tamArAmAM zakti che tevA tamArA mananA majabuta nirNaya sAthe AnaMdI svabhAvamAM ramaNa karatAM sarvanI sAthe saMbaMdhamAM AvavAnA vicAra rAkho, ane dhArela dhAraNAmAM tame satvaraja phaLIbhUta tho, temAM jarApaNa saMzaya nathI. duniyAmAM kAI paNa vyaktine nIce utArI pADavAnA, halakA dekhADavAne prayatnaja AdarauM nahi, paNa tamArI jAtane jema bane tema AgaLa vadhAravA, vicAra vAtAvaraNamAM zreSTha thavAnuM, mana upara aMkuza rAkhavAnuM, icchita kAryanI saphaLatA thaI zake tevA AMdolanamAM viharavAnuM zIkhajo. kAryakSetramAM AvI rIte AgaLa vadhavAthI hamezA pariNAma lAbhadAyIjacirasthAyI-sa tASakArakaja Avaze. potAnI jAtane AgaLa vadhAravAnI Teva hamezAM prApta kArya saMpUrNa karAve che, ane manane sa MtoSa AnaMda upajAve che. jyAre anyane utArI
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina kaeNAnsa heralDa. pADavAnI--halakA banAvavAnI Teva keAI ne paNa sukhI karatI nathI; tamArUM vicArakSetra paNa azuddha thAya che; mana ADe raste utarI jAya che, ane sAmA mANasane paNa nukazAna thAya che, ane tamane temAMthI kAi paNa jAtanAM sukha-sateSa maLatAM nathI, mATe anyanI nidA-TIkA karavAmAMthI sarvadA dUraja rahejo. tamArI potAnI jAtane kema vadhAre sudhAravI, mAnasika vizALatA kevI rIte vadhAravI teja prayatnamAM sarvadA rahejo. 404 jo tamAre tamArA kAryomAM ktte avazya meLavavIja hAya to tamArI jAtane sudhArA, ane tamArA kAryone uttama banAveA. tamArA kAryA taraphaja diSTa rAkheA; paNa tamArA harIk mATe eka akSara paNa viddhatAnA uccAratA nahi. kAipaNa mANasa sAthe duzmanAi bAMdhavI -zatrutA utpanna karavI te manamAM geravyavasthAja utpanna kare che; ane AvI sthitimAM kAipaNa kArya sa MpUrNa thaI zakatuM nathI--cchIta phaLa ApI zakatuM nathI; tethIja anya sAthe zatrutA rAkhavI--tenI TIkA karavI, ke tene halakA pADavA te tamArI jAtaneja nIce utArI pADavAmAM sAdhanabhUta thAya che. anya sAthe zatrutA, ke anyanI niMdA-TIkA te tene te nukazAna kare agara na paNa kare, paNa tamArI jAtane te tenAthI avazya nukazAna thavAnuM ja.tame te| nIcI pAyarIe utarI javAnAja, mATe tamArA kAryamAM saphaLatA prApta karavAnI IcchA hoya te tamArI zaktinA anyane halakA pADavAmAM khATA vyaya na karaze|, paNa tamArA kAryamAMja macyA raheze, teA avazya phatteha maLazeja. jo tamane ema khAtrIthI lAgatuM hoya ke tamArA vicArA uttama che, anyane anukaraNa karavA lAyaka che, anya te grahaNa karaze to tene bahu phAyado thaze, te tamArA vicArAnI uttamatA darzAvavavA anyanA vicArAnI kadI paNa mazkarI agara TIkA karaze nahi. anyanI mAnyatA- vicArazreNI khATI che, tevuM sAbIta karavAmAM nakAmA vakhata gumAvazeAja nahi, tamArI mAnyatA tamArA vicArA kharA che, anukaraNIya che te bAbata darzAvavAmAM tamArA vakhata pasAra kare; anyanA vicAro bhale tenI pAseja rahe. tamAre tenI sAthe kA saMbaMdha nathI. tamAre te vicArA khATA che te darzAvavAnI paNa jarUra nathI. jemAM satyatA haze te svataHja tarata tarI Avaze; paNa .anyanA vicAro halakA che, utaratI pa MktinA che, tenI mAnyatA khATI che ema darzAvavuM te uttamatAnI nizAnI nathI. athavA tamArA vicAro paNa halakAja che tema tamArI niMdA-TIkA karavAnI Tevaja sAbIta kare che. satyane asatya sAthe kadI laDAi karavI paDatIja nathI. satyaneA hamezAM jayaja thAya che. satya vicAro. satya vastu svataHja tarI Ave che; ane keAI paNa manuSya asatyane svIkAra karazeja nahi. tethIja tamArI satya bAbata sAbIta karavA prayatna AdarA. temAM vakhata pasAra karo, paNa anyanI niMdA-kuthalInI Teva cheADI dejo. tema niMdA karavAthI anyanI mAnyatA tUTI che tema kadI sAkhIta thavAnuMja nathI. anyanI niMdA-TIkAdvArA potAnA vicAronI uttamatA dekhADavA janAra aMte nAsIpAsaja thAya che. tenA uttama vicAro upara paNa khInna manuSyAne zaMkA uThe che; mATe tevI pravRtti cheDI dai tamArA satya vicArA jema vadhAre phelAya, jema lokasamUhamAM vadhAre jANavAmAM Ave tevA prayatna karo; ane tamArI satya vAta ate avazya pragaTa thazeja, leAka tene mAna Apaze, ane anyanA halakA vicAro svataHja uDI jaze. leAkA tenA hi kare te khAtrIthI mAnajo. 1 tarapha daSTi paNa tizam. 1. Efficiency nAmaka IMgrejI mAsikamAMthI avataraNa.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ CNa parva ( lakhanAra -rA. kuladAsa nAnajIbhAI gAMdhI-TaMkArA ) ApanA taraphathI prakaTa thatA heralDa mAsikanA "vArSika paryuSaNa aMka" mATe kAMI paNa lakhavA mATe sUcanA thatAM, paryuSaNa parva upara ja saMkSiptamAM kahevA dhAryuM che. paryuSaNa eTale zuM ? -paryuSaNa eTale sthiratA. mananI AtmAne viSe vilayatA thavAthI je sthiratA prApta thAya che tene ja paryuSaNa kahevAmAM Avela che. manozAnti, A bhasthiratA te paryApaNuM. paryuSaNa parvanI pravRtti thavAnuM kAraNa:-paryuSaNa parvanI pravRtti e eka jAtanuM saMmelana che. Adhunika samayamAM jema dharmakArya mATe zreyassAdhaka adhikArI varga, thIsaphisyA vagere samudAyavALA, amuka divasoe ekaThA maLIne dharmadhyAnane, temanA paMthanA rivAja anusAra sAdhya kare che tevI ja rIte prAcInakALamAM dharmadhyAna karavAnA rivAjane laIne varSamAM ATha divasa paNa manozAMti ane AtmasthiratAnI saMprApti mATe ekaThI maLIne dharmadhyAnAdi sAdhya karavAmAM AvatAM hatAM; eja pravRtti paryuSaNa parva tarIke adhApi paryata mojuda che. anAdikALathI te pravRtti cAlu che ane anaMtakAla sudhI te pravRtti cAlu raheze. - dareka mANase aharniza AtmasthiratA dhAraNa karavI joIe. AtmasthiratA na rahetI heya te te prApta karavA mATe prabala purUSArtha karavo joIe. jeo aharniza prabala purU pAthadvArA AtmasthiratA prApta karavA prayAsa karI rahyA che, teone te saMdava paryuSaNaparva ja che; paraMtu evA adhikArIo te jagatamAM anAdikALathI bahu ja alpa jovAmAM Ave che. sAmAnya buddhi che hamezAM AtmasthiratA rAkhI zaktA nathI eTaluM ja nahi paNa tene mATe prayAsa paNa karI zakatA nathI; evAone AkhuM varSa na bane te dareka mahinAmAM ja parabI be pakSe maLIne bAra divasa te mane zAMti ane AtmasthiratA mATe prayAsa karavo joIe; paraMtu te paNa ghaNuM sAdhya karI zakatA nathI, temane mATe daza divasa che. te paNa na karI zake temane mATe AThama ane caudaza baMne pakSe maLI dareka mAsamAM cAra divasa te AtmasthiratA meLavavAnA prayAsamAM gALavA ja joIe. paraMtu ghaNA evA che che ke trIsa divasamAM cAra divasa paNa AtmadhyAnaThArA AtmathiratA prApta karI zakatA nathI, temane mATe mahAna AtmavettA zrI tIrthakara bhagavAnanA kalyANakanA divase nakkI karAyelA che ke te mahAna purUSanI jayaMtinA divase teozrInI AtmasthiratAnI vAtanuM zravaNa karI te pramANe banate prayAsa kare, paraMtu AvA amuka divasomAM paNa ghaNo samudAya saMpUrNa bhAga laI zaktA nathI. AtmasthiratA to zI rIte karavI te bAju para rahyuM paNa seMkaDe navANu TakAne te AtmadhyAnanI paNa khabara hatI nathI. jyAM AtmadhyAnanI kuMcInuM abhAna che tyAM manane zAMti ane AtmasthiratArUpa paryuSaNanI te AzA ja zI rIte rAkhavI ! ! ! A badhuM dhyAnamAM rAkhIne je pharajIAta rIte amuka divase Atma
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 dhyAna dvArA AtmasthiratA mATe nakkI karavAmAM na Ave te akhila vizva AtmajJAnanI vimukha banI jAya ane sarvatra azAMti ane asthiratAnuM ja sAmrAjya pravartamAna thAya. AvuM na bane ane jagatamAM mane zAMti ane AtmasthiratA cAlu rahe e dhyAnamAM rAkhIne prAcIna mahapurUSoe pharajIAta rIte varSamAM ATha divasa te AtmadhyAnadhArA, mane zAMti ane AtmasthiratA meLavavI joIe evo nirNaya karIne sarva AtmasthiratA ArAdhake -caturvidha saMghane mATe paryuSaNa parvanI pravRtti karI che-eTale ke kAMI nahi te varSamAM ATha divasa te Atmonnati Icchaka varga avazya dhyAnAdika dhArmika kriyAo sAmAyika, pratikramaNa, pUjana, vrata, upavAsa, pratyAkhyAna, vagere karavAM joIe. e karavAne hetu phakta AtmasthiratA-paryuSaNa ja che. sAmAyikamAM te pratyakSa rIte samabhAvamAM-AtmabhAvamAM AvavuM ja joIe. pratikramaNamAM paNa AtmAbhimukha pagalAM bharavAM ja joIe. pUjanamAM paNa saMdaryadvArA mane zAMti prApta karI AtmadhyAna karavuM joIe. upavAsAdinA pratyAkhyAnene hetu te spaSTa che ke ethI zarIra sthira thatAM mane zAMti sAMpaDe che. upavAsAdine hetu mukhya te evo che ke AtmasthiratA prApta karavA mATe eTale puruSArtha kare ke khAvuM paNa nahi, pIvuM paNa nahi, balavuM paNa nahi paraMtu kevala AtmadhyAna dvArA AtmasthiratAnI prApti karavI. AvI rIte je pratyAkhyAna thAya che te vizeSa saphalatAvALA gaNI. zakAya. aMdhaparaMparAe lalelola te mithyAmatio eTale AtmajJAnavimukhe kuTe che. aMdha paraMparAe karanAro paNa vakhate, koIpaNa vakhate nathI karatA temanA karatAM ThIka lAbha meLavatA jaNAya che. zarUAtamAM dekhAdekhIe anukaraNa karatAM zIkhe pachI te sAdhakane svataH vicAranuM skuraNa thaze ane sudharaze. jeo dekhAdekhImAMthI satya rastA upara Ave che temanI te balIhArI che. jagatane ghaNe bhAga te AkhI jIMdagI dekhAdekhImAMja pUrNa kare che eTale ke kevala aMdhaparaMparAe gADuM calAve che ke ThIka che paryuSaNa parva AvyAM che mATe leka nI dekhAdekhIe niyama pramANe pratikramaNadi karavA ane ekAda be upavAsa karI nAMkhavA, vaLI ekAda vakhata sAkaranI leNI karavI ane bahu te ekAda pUjA bhaNAvavI eTale basa, paryuSaNa parvanI samApti thai, paryuSaNa parvane hetu pUrNa thaye, je ke AvI pravRtti paNa keTalIka vakhata lAbhadAyaka thAya che tathA teo te rastethI paNa paraMparAe keTalI dharmapravRtti puNyapratApathI AgaLa vadhI zakaze e vAta sAcI che paNa jIMdagIne bharUso nahi hovAthI, parama zAMtine ApanArI AtmajJAnIonI vANIne tarata grahaNa karavI paNa temAM pramAda kare nahi joIe. keTalAkanI mAnyatA evI che ke "AgaLa upara samajAze, ekaDA pachI bagaDo hoya--A vAta sAcI che paNa tethI vilaMba to kare nahi joIe. gattama jevA mahapurUSane paNa zrI vItarAgadeva mahAvIrane upadeza devAnI jarUra jaNAtAM zrI uttarAdhyayanamAM pharamAvyuM che ke "kusa nada ghAsa vituv thAvaM ri saMghamALA". "vaM manAya nI vaye samartha jaya ma pUjAya" "te aMge jema jalabiMdu alpakALa rahI khasI paDe che tema manuSyanuM AyuSya
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa parva. 40 asthira che mATe he gauttama (AtmajJAna meLavavAmAM) kSaNa paNa prasAda karavo nahi,-matalabake apramatta thavuM, arthAta AtmadhyAnanI suratA tuTavA devIja nahi. bhAvArtha e che ke AtmadhyAnadhArA vagara vilaMbe AtmasthiratA prApta karavI paraMtu aMdhaparaMparAe cAlavuM nahi. jagatane ghaNo bhAga aMdhaparaMparAe eTale ke svAzraye nahi. kiMtu parAzraye cAlo joIne bhagavAna sUtrakArane paNa zrI sUtrakRtAMga-sUyagaDAMgajImAM upadezavuM paDayuM che ke - - aMdho aMdhaM pahaMNito dUra maddhAlu gacchai Avaje upahaMjaMtuM aDavA paMthANugAmiNa jema koI aMdha bIjA ane dUra laI jAya che paNa te aMdha unmAge paDe arthAta anya bhAge jAya paNa vAMchita sthaLe na jAya eTale ke pote ane bIjA avaLe mArge jAya tema AtmajJAnarahita kriyA karanAra ajJAnIo te aMdhaparaMparA mAge che te muktine anukula thAya nahi. bhAvArtha e che ke koI nahi te varSamAM ATha divasa avazya AtmasthiratA prApta karavA mATe prayAsa karavo joIe. A hetu lakSamAM rAkhIne ja paryuSaNa parvanI pravRtti aAdi kAlathI cAlI Ave che ane anaMtakALa sudhI digvijaya sAthe cAlaze. ATha divasanI AtmasthiratA mATe ja samudAya ekaTho thaI, savAramAM pratikramaNa, sAmAyika, pUjana kare, paThana pAThana kare karAve, gAya AnaMdamAM nAce, nUtana vastrAbhUSaNa dhAraNa kare, AtmadhyAna dhare. gAvuM, nAcavuM, pUjavuM, bhaNavuM, vagere AtmadhyAnanAM aMgabhUta che kAraNa ke gAvA vagerethI prema utpanna thAya che, prema utpanna thathethI AtmadhyAna thaI zake che ane AtmadhyAna dvArA AtmasthiratA saMprApta thAya che. AtmasthiratAnI prApti e ja paryuSaNa jANavuM. paryuSaNa parva kahevAnuM kAraNa-parva eTale utsava ke AnaMdane khAsa divasa. ATha divaso paNa utsAhapUrvaka, AnaMdapUrvaka, sthiratApUrvaka ujavavAnA che temane mahAna parva tarIke gaNavAmAM Ave che. e ATha divaso zrAvaNa vadi 12 thI bhAdrapada sudi 4-5 sudhI mukarara karelA che. paryuSaNa parva mATe zrAvaNa-bhAdrapada mAsapasaMda karavAne hetu:-prAcIna kALathI AtmasthiratA-paryapaNuM-mATe eTale AtmasthiratA karavA sArU tathA agAu tevA AtmasthiratAvaMta thaI gayA temanI yAdagiri sArU, ekaThA maLIne paramAnaMdamAM paryuSaNApavI ujavavA mATe zrAvaNa vadi 12 thI bhAdrapada sudi 4-5 sudhInA divaso nakkI karAyelA che. e divase nakkI karavAmAM paNa mahAnuM rahasya raheluM che. e niyama che ke AtmasthiratA saMprApta karavA mATe dezakAla upara khAsa lakSa ApavuM joIe. deza mATe bharatakSetra uttama sAdhana che ane temAM paNa siddhakSetra samipavartI sArASTra eTale kAThivADa utkRSTa deza che. kAla upara daSTi karatAM spaSTa samajAya che ke ziAlAnI Rtu sArI che paNa temAM anahada ThaMDI paDavAne lIdhe manuSyamAna AtmadhyAnamAM sthira nahi thatAM, te mane maya cakranuM ThaMDI tarapha khecANa thaze eTale ke ThaMDI che te paNa AtmadhyAnanI sarvotkRSTa sAdhanAmAM keTalIka vakhata aMtarAyabhUta thavA saMbhava rahe che. unALAmAM ati uSNatAne lIdhe lohI ukaLavAthI
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina konpharansa haiM svAbhAvika rIte cittamAM vyagratA rahyA kare ane tethI paNa AtmadhyAnamAM mananI vilayatA thaI zakavI durlabha che. je zIta ane uSNakAlanA samabhAvamAM kAla hoya to te yogya gaNAya. ASADha mahinAthI comAsuM bese che tyArathI jagatamAM zAMti thAya che. ThaMDI ane uSNatAnuM sama pramANu thavAthI mana paNa zAMta thAya che. A Rtune ati lAbha levA mATe munirAje ane mahAtmA purUSo te cAturmAsa-ASADha zudi 15 thI AtmadhyAna dharavA eka sthaLe macyA rahe che. paraMtu gRhastha ke jeonI upara potAnA bAhubale kamAI pitAnA kuTuMbanuM piSaNa karavAnuM tathA dezanuM kalyANa karavAnuM jokhama raheluM che teo comAsAnA cAre mAsa kAyama rIte AtmadhyAna dharI zake nahi mATe tevAo sAruM comAsAnI lagabhaga aradhI mosama jatAM eTale zrAvaNa bhAdrapada mAsanI saMdhimAM-tadana samazitaSNa mesamanAM divaso nakkI karelA che. A divase evA che ke te vakhate gRhasthone ghaNuM kAma hotuM nathI eTale ke lagabhaga navarI mosama jevuM hoya che. A mosamanA molapANI sArA je, lokonA citta vyavahAradaSTie paNa sthira hoya che, ullAsamaya hoya che. pUrNa varasAda pANIthI thaela saMtane pariNAme teo be paisA kharcavAmAM paNa chUTa laI zake che. e uparAMta A samaye vAtAvaraNa paNa svaccha hoya che, havA nIrogI hoya che. AvAM kAraNene lIdhe te vakhate bAhyAbhyatara mananI sthiratA svAbhAvika hoya che ane temAM AvuM satsagAdi nimittadvArA AtmadhyAna karavAmAM Ave te pachI mane zAMtinI apUrvatA mAluma paDe ane AtmasthiratA prApta thAya emAM navAI nathI. Avo hetu lakSamAM rAkhIne ja zrAvaNa bhAdrapada mAsanI saMdhimAM, paryuSaNa parva ujavavA mATe prAcIna kAlathI nirNaya karAyela che. juo ga sAdhaka purUSa ati uSNa tema-ati zIta kAlamAM joIe tevo vega sAdhI zakatA nathI paNa samazItoSNamAM ja sAdhI zake che. AtmasthiratA-paryapaNa-e paNa gaja che te AtmasthiratA ke je veganuM phaLa ke pariNAma che tete samazItoSNamAM sAdhya karavuM joIe temAM navAI nathI. mATe ja dezakALa dhyAnamAM rAkhIne paryaSaNa mATe zrAvaNabhAdrapada mAsanI saMdhi pasaMda karelI che. sAdhu ane paryaSaNe kalpa-zrI kalpasUtra tathA sthAnAMgadine viSe sAdhunA mukhya dazakalpa eTale AcAra kahyA che te paikI dazamuM paryapaNa kalpa kaheluM che juo zrI sthAnAMga sUtramAM " parathaor Q" paryuSaNakalpa (ThANe dazama) kahela che, temAM paryuSaNane artha sthiratA batAvyo che. eka sthaLe sthira thavuM te paryuSaNakalpa. sAdhu lokoe caturmAsamAM eka sthaLe sthira rahI AtmasthiratA sAdhavI te sAdhune paryapaNuM kapa che. aSADa sudi 15 thI bhAdaravA sudi 4 sudhI eTale 50 divasa sudhI sAdhunuM caturmAsa nakkI na kahe. vAya. temAM 50 divasanI aMdara harakoI manuSya sAdhu munirAjane pUche ke "mahArAja zrI atre caturmAsa rahyA cho ke? tyAre sAdhujI kahe che jevI kSetra sparzane te pramANe rahevAze" ane saMvatsarI pratikramaNa karI rahyA pachI sAdhujI caturmAsa nakkI karI le, eTale te pachI ema ja pRcchA karavAmAM Ave che ema kahe ke "AyuSyane adhIna che bAkI atre comAsuM rahevAnuM te nakkI dhAryuM che. tethI ja "payUSaNa dvidhA kahyuM, zrI sanI mAMya AtmasAdhaka sAdhumuni rAjee cAturmAsa rU5 paryuSaNamAM pUrNa rIte AtmasAdhanadvArA AtmasthiratAne prayAsa kare che te eTale sudhI ke e sthala choDIne bIje gAma
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ?? paryuSaNa para teo khAsa upasarga sivAya jatA ja nathI. teeAnI IcchA anya gAma javAnI thAya te temane mATe adhikAra paratve zAstrakAroe nA pADelI che. ATha divasamAM sAdhu munirAjo paNa zrAvakAne pRNa madadarUpa thaI paDe che. kRSaNaparva ane zrAvako:--A divasanuM paryuSaNaparva zrAvakoe paramazAMtimAM vyatIta karavuM joie. prAcInakAlathI A parvamAM zrAvako vrata pratyAkhyAna kare che. dAna, ziyala, tapa ane bhAvanA bhAve che tathA sAdhu munirAjenI vaiyAvacca kare che, eTaluM ja nahi paNa pastI zrAvakAnuM paNa pUrNabhAvathI vaiyAvacca kare che, A badhuM bhrAtRbhakti vadhAravAnuM khAsa sAdhana che. jagatamAM bhAicArA thAya te ja dezonnati thaI zake che. paryuSaNaparvamAM zI rIte vartavuM joieH-AtmasthiratA prAptakaravA mATeakhila vizva tarapha AtmabhAva rAkhavA, saghalA jIva, bhUta, prANa, sattva tara abheda dRSTi rAkhavI, dareka tarapha pUrNa premanI najare jovuM. evI bhAvanA rAkhavI akhila vizvamAM saghaLe Atma svarUpa ja che. mATe konI tarapha rAgadveSa karavA. saghaLe mArAM ja rUA che. mArA, izvaranA ane akhila vizvanA prANIone abheda che. koi bhinna nathI ja, ema jANI dareka prati prema, ane prema rAkhaveA. manamAM AnaMdamaya rahevuM, jhAjhu khelavuM nahi, paNa AtmadhyAna ja karavuM. AtmadhyAnanI anukuLatA mATe thoDuM khAvuM, upavAsa karavA, pratyAkhyAna ( niyama ) karavA, ane baMne vakhate pratikramaNa-( AsanajayAdi mATe ) karavAM. jinadevadarzana pUjana karavAM. munirAje prati izrvartulya gurUbhakti ane dharmabaMdhu tarapha bhrAtRbhAva rAkhIne akhila vizva tarapha AtmabhAva rAkhI vartavuM. TUMkAmAM kahIe te paryaMSaNapatranA ArAdhake paramazAMtipUrvaka dareka bhUta tarapha AtmabhAva rAkhIne vartavuM ane AtmadhyAnanA dora tUTavA devA niha. dAra na tUTe teTalA mATe tene madada karanArA sAmAyika pratikramaNAdika Avazyaka kriyAe avazya karavI joie. jene na AvaDatI hoya teNe samabhAvathI bIjA pAsethI zravaNa karI te pramANe vartana karavuM joie. uttama adhikArIe atarmukha upayoga na bhUlavA joie ane sAdhAraNa adhikArIe atarmukha upayoga karavA satata purUSArtha karavA joie. TUMkAmAM kahIe te AtmAbhimukhavRtti rAkhIne vartavuM e zramaNe ane zravaNApAsakAnu payUSaNuparvamAM prathama ane mukhya kartavya che arthAt paryeSaNuparvamAM kevala AtmAbhimukha vRtti rAkhIne vartavuM joI e. paryuSaNa parvanA lAbha:--AparvathI manuSyamAM adhInatAnA guNa prApta thAya che jIvAyAnI khamAvavAthI manamAM dInatA sAthe aMtaHkaraNamAM nirmaLatA Ave che. jinAlayeA dvArA sAMdhyanuM bhAna thatAM prema prakaTa thAya che. nitya pratye sAmAyikAdikathI Asanajaya thatAM prAjaya, maneAjaya karI zakAya che, abheda bhAvanA bhAvatAM akhila vizvamAM jJAnamaya AmatsvarUpano sAkSAtkAra thAya che. te uparAMta zrI kalpasUtrAdikArA mahAvIrAdi mahapurUSo nA jIvanacaritrAnu zravaNa thatAM zI rIte vartana karavAthI meAkSanI prApti thai zake che. tepaNu samajI zakAya che paSaNa parvamAM sAMvatsarika pratikramaNa--pratikramaNamAM prati eTale sAmAM ane kramaNa eTale pagalAM bharavAM. AtmA sAme ke AtmAbhimukha pagalAM bharavAM te pratikramaNa.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Vio jina kaeNnpharansa haira9 prati eTale ulaTAM ane kamaNa eTale pagalAM bharavAM arthAta bahittithI ulaTAM eTale aMtarsanmukha pagalAM bharavAM ke aMtardaSTi rAkhavA mATe purUSArtha kare te pratikramaNa. patine artha sAme (thavuM) letAM AtmavimukhavRttinI sAme thaI ke tene parAjya karIne Atmabhi. mukha pagalAM bharavAM evoja bhAvArtha thaI zake che. jeo AkhA varSamAM eka aThavADIAnA savArasAMja maLI be pahora AtmAbhimukha vRtti na rAkhI zakatA hoya tevA adhikArI e varSamAM eka divasane sAMjano eka samaya te avazya pratikramaNa eTale AtmAbhimukha vRtti rAkhavA prayAsa karavA sArU pratikramaNa karavuM joie. AtmAbhimukhavRttine varSa vadhI prati ekaja vakhata prayAsa heI Ane sAMvatsarika pratikramaNaka hevAmAM Ave che. A pratikramaNa vakhate haMmezAM jeo pratikramaNa kare che teo tathA bIlakula jeo nathI karatA teo tamAma bhaLIne AtmajJAnanA prakAzaka paramazAMta zrI sadgurunI sAkSIe AkhA vaunAM pApone pazcAttApa karIne have pachI tevAM apakRtya nahi karavA manamAM nirNaya karavAmAM Ave che. AkhA varSamAM jagadabhimukhavRtti rAkhavAthI je kalpanAmaya sRSTine anubhava thayo heya te rUpa je pApa lAgyAM hoya te AtmAbhimukhavRtti dvArA vilaya karIne have pachI jagadabhimukhavRtti nahi karatAM banatAM sudhI AtmAbhimukha vRtti rAkhavAnai daDha nizcaya karavAmAM Ave che eja sAMvatsarika pratikramaNane hetu che ane te sarvamAnya che. jagadabhimukha vRttine rokavI ke vilaya karavI ane AtmAbhimukhavRttino Adara karavo te pratikramaNa. zrI sthAnAga sUtramAM paNa AzravaThAra ke jagadabhimukhavRttine rokavI te pratikramaNa kaheluM che juo "udyaviSe Dima" pratikramaNa pAMcavidha kIgheluM che "sattAvAra hitane AvakAra-bahivRtti-rokvArUpa pratikramaNa, midAtta himA, mithyAtva-dehabuddhi pratikramaNa - karavuM, rANA ghakiMmaLa kaSAyane pratikramavAM, vaja padama mana, vacana ane kAyogane pratikramavAM, mavadvimaLa bhAvapratikramaNa karavuM. - sAdhu munirAje mATe paNa pratikramaNamATe zrI sthAnAMgajI sutramAMja bhagavAne pharamAveluM che ke paMca madaagusa parimo aTavane paNa sAdhuone paMca mahAvrata sahita pratikramaNa sAthe acela (vastrarahita) dharma (zrIjInezvare ) kahyo che. upara pramANe zramaNe ane zramaNe pAsakoe sAMvatsarika pratikramaNa darajIAta karavAnuM hoI, te pratikramaNa avazya paramabhAva pUrvaka karavuM ane savajIne zuddhAMta:karapUrvaka gadagada kaMThe thaI khamAvIne sarvatra abhedabhAvane bhAvIne nijasvarUpamAM lIna thaI javuM eja sAMvatsarika pratikramaNane hetu che. paryuSaNa parvanI bhinnatA uparathI udbhavatA vicAre -jenamAM mukhya digaMbara : ane zvetAMbara evA be varga paikI digaMbare ane zvetAMbaranA paryaSaNa sAthe nahi thatAM AgaLa pAchaLa-tadana AgaLa pAchaLathAya che paNa teja RtumAM thAya che. zvetAMbaramAM derAsaravALA zvetAMbare ane sthAnakavAsI DhaMDhaka zvetAMbarane cotha, pAMcamane taphAvata paDe che. tapagaccha zvetAMbaramAM (derAsaravALAmAM) paNa caMcalika pAyacaMda, tapagaccha, kharatara gaccha, vageremAM cotha pAMcamanI takarAra-japja takarAra-jovAmAM Ave che. (digaMbara zvetAMbaranI paryuSaNAdi mATenI tathA zvetAMbaranI aMdara aMdara cotha pAMcama vagerenI nakAmI takarAra cAlyA ja kare che, A takarArane vAthI aMta AvavAne ja nathI. juo parama
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 411 papaNupavI. pUjyatama mahAtmA zrI AnaMdaghanajI mahArAja paNa AvI nakAmI paNa pAyamAla karanArI takarAre karanArA prati dayAbhAvathI upadeza che ke vastu vicAre vAda paramaparAre, pAra na pahece keya." atre sUe vicAravuM joIe ke AtmasthiratA thAya tyAre ja paryuSaNa jANavuM. bhale ceAtha hoya vA pAMcama hoya tethI zuM ! !! paNa AtmasthiratA thavI joIe. AtmasthiratAthI mukti che paNa cotha pAMcamathI ja khAsa mukti thAya che evuM kazuM nathI. maMDalanA mANaso ekaThA thaI bhale pitAnI mukararatA pramANe keTalAka cothe pratikramaNa kare, pAMcame bhale kare, ke paMdara divasa AgaLa pAchaLa bhale kare paNa game te upAye AtmasthiratA thavI joIe. pratikramaNa karavAthI AtmasthiratA thAya che ke kema, e jovAnuM che. keTaleka sthaLe te ethe pAMcamane vAdavivAdane takarAranuM rUpa ApIne paryuSaNaparvane azAMtimaya banAvI de che. keTaleka sthaLe te AtmasthiratA meLavavAne samaye eTale paryuSaNaparvamAM AkhA varSanI nAta jAtanI, derAsaranI ke upAzrayAdinI takarAre, pratikramaNa karavAnA sthAnamAM jAhera rIte ukheLIne nakAmI cAva karavAmAM Ave che ane temAMthI chevaTe kajIyA paNa thayA vagara bhAgyeja rahevA pAme evuM svarUpa pakaDAya che. jo ke vyavahAra sAcA che paNa te paryuSaNamAM ukheLavAne nathI. paryuSaNamAM te dareka jIvane khamAvIne paramazAMta banI AtmAbhimukha . upaga rAkhavA zIkhavuM joIe. je e pramANe rAgadveSanA mULabhUta takarAra tajI daIne kevaLa AtmAbhimukhavRtti rAkhIne zrI vitarAga deve pitAnA abheda mArgamAM prarUpela zrI paryuSaNa parvanuM parama premapUrvaka ujavaNuM karavAmAM Ave te ja paryuSaNaparvanI saphaLatA thaI anubhavAze bAkI takarAro mATe te AkhuM varSa taiyAraja che ne! ! ! - . cAtha pAMcama ke bIjA vArSika jhagaDA tajIne zAMta citte AtmAbhimukhavRtti rAkhI vartavuM. cotha ane pAMcama bhinna thaze te be divasa dharmadhyAnanuM vAtAvaraNa pravartaze vaLI paMdara divasa pachI paryuSaNa thaze te e paNa eka zubha-mAMgalika divasa tarIke gaNaze. e divasa dharmadhyAnane hAI sRSTinA sauMdaryamAM vRddhi karanAre thaze. mATe e nakAmI takarAra kaI paNa rIte Atmahita karanArI te nathI ja. bhale the, pAMcame ke paMdara divasa pachI kare paNa AtmasthiratA thaze te ja temane paryuSaNa parvanuM phaLa prApta sArA pramANamAM thayuM jANavuM - chevaTa bedha-A viSayamAM ghaNuM samajavAnuM che tathA kahevAnuM che tene sAra saMkSepamAM samajAvyo che. AvuM sarva parvAdhirAja mAMgalika parva varSamAM eka ja vakhata Ave che mATe te saMpUrNa bhAvathI ujavavuM. dhArmika kriyAo utsAhapUrvaka karavI ane bhAIcAre vadhe, abhedaSTi thAya, satata AtmAbhimukha upayoga rahyA kare tema vartana calAvavuM. zrI vItarAgane abheda bhAge AtmajJAnamaya che paNa A kAMI bhaphAkIyA paMtha nathI. sarvanI abheda daSTi thaI zrI vItarAga deve bhAkhelA abheda bhAgadvArA samAdhimAge pAmIne parama zAMtimAM sakala vizva virAme eja IcchA hyusTan. o haani aali hl:
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 jaina kAransa heralDa. prabhAtano paDagho. ( gajhala-kAvvAlI. ) pathArI pApanI tyAgI, prabhujI ! Aja jAguM chuM; bhramaNA meAhanI bhAMgI, caraNamAM sthAna mAguM chuM. pravRtti mAtaneA preryAM, jagatanA dhenamAM dhairyo; sutA huM tA ghaNA divaseA, have e uMdha tyAguM chuM, viSayanAM gItaDAM gAtA, banyA huM masta madamAtAH paDI che daivanI lAtA, have te hArI bhAguM chuM. visArI karmanA dhArA, vahAvI karmanI dhArA; kSamA e pApanI pyArA!, paDIne pAya mAguM chuM, haNyA bhUrA vicAroe, grahAyA ch vikArAe; jagatanA vajra tArAe, jaDAyA, Aja nagu' chuM. anyA pApI nArA huM, thayA tamane akArA huM; bharIne AMkhamAM AMsuM, pitAjI ! pAya lAguM chuM. bharI kaMi gUDha mAne, racI kartavyatAne; hRdayanAM premayAne, svIkArA eja mAgu chuM, bhalA bhUrA game tevA, zizune AzareA devA; banI pUrA tamArA huM, have dhamAnurAgu chuM. jIvanane maMdirIe jIvanane maMdirIe vhAlA ! prANane atarie vhAlA ! punita pAvalIe paravarajyA--re vhAlA ! hRdayane AMgaNie vhAlA!, kadama ama devaDIe vhAlA ! bhInI AMkhalaDIe paLajye!----re vhalA ! vAtanta hRdaya jyAM TaLavalatuM gheluM, adhiraDuM vATalaDI jotuM; jIgara jaLahaLatuM jaI karajyA--re vhAlA ! garjArava ghaMTaDI karatI, ArAtrika aheAniza karatI ; AtmAjasa madirIe (AvI) bharajyA--re vhAlA ! aMtaranA ALA UchALe, manaDAnI marmALa mALe, jIvana vaheLIe (jaladI) vaLajyA--re vhAlA ! hRdayamaMdira mAna kevAM ? prema paragaNe praNAma kevA ? prabhutA prakaTAvI paravarajyA--re vhAlA ! rasa jharo-ramatAM hRdaye teA, jIvana-ami maLatAM manaDe te, jyAta ameAlI jhaTa jaLahaLaze--re vhAlA ! --pAdarAkara. 1 2 3 4 'p 1)
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahAlIne vidAya. 413 vahAlane vidAya. sAhityasuMdarIne chelle saze. (gajhala-kavvAlI.) karyo o jAna ! teM bejA, nigAhe tIra mArIne; rasI kApa beImAM? mane kUve utArIne ! bharIne graMtha-pyAlAmAM mane te Izakarasa pAyo; divAne dInane Aje, karyo te zuM vicArIne ? rasIlA varNavarNanamAM, raselAM zabda-ANothI; karyo kAtila mane Aje, chagaramAM sara utArIne! dharIne vastra zobhItAM, navAM nava raMga rasabhInA; navI ulphata khubI lIlA, vadhAre zI khumArIne? ajaba jyoti jIgara jAgI, alakha tArI lagana lAgI; abhAgI kyAM zake bhAgI ? pUryo zIze utArIne. na sUjhe kai javuM karavuM, na rUce kaMi pIvuM khAvuM gAme saMgIta tuja gAvuM, guNe tArA uccArIne binyo adha bhUlyo dhaMdhe, taTa saMsArane sAMdha: jIgaramAM tAranA baMdho, chUTe duniyAM visArIne. jagata DelAvatuM jAdu, jagAvI vAkyaracanAmAM chupAtI graMtha-ghuMghaTaDe, hamArAM sara utArIne. hRdayaAkAzavANI tuM, udAsI alpa jatu huM; thayuM zuM ne thaze zuM zuM? dhruju chuM e vicArIne. nathI zakti rahI tanamAM, nathI vAMcchA rahI dhanamAM; majA zI mAnatI manamAM phakirene tuM mArIne? ajaba kaMI vega jAge che, ane roga lAge che; batAve vaidha e je, bhaTADe A bimArIne ! nathI rahetI agara gharamAM, jhalAtI tuM nathI karamAM; ' dhRNA tuM raMka para kara bhA, pharaja tArI vicArIne. kSama mahebuba ! mAguM chuM, have te pAya lAguM chuM; javA de dUra o devI ! juThI yArI utArIne. ghaNe moTe gunha kI, ajANyA mArga meM lIdhe; - have choDo duHkhI sIdhe, bicAre dAsa dhArIne.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 | jaina konpharansa haira7. pAMjarApoLa pratye samAjasevakonuM kartavya. [ re. vA. e. zAha. nI sudarzana' nAmanI navalakathAmAMthI A nIce lekha utAravAmAM AvyuM che, evA hetuthI ke, samAjasevakane pAMjarApoLa Adi jAhera saMsthAo taraphanA pitAnA kartavyanuM bhAna thAya ane evAM khAtAMnAM nANAM ucApata karanArAonI paNa AMkha ughaDavA pAme. -sapAdaka, "jaina kaeNnpharansa heralDa'] sudarzananI IcchA pitAnA lagnane bIje divase havAramAMja "zIkha levAnI hatI; patu henA zikSaka ane mitra vivekacake jaNAvyuM ke "eTalI badhI utAvaLa karavAnI kazI jarUra nathI; eka divasa rokAIne zaheranAM dharmAdA khAtAM ane bIjA jAhera khAtAMe jovAM joIe ane te paikInI suvyavasthita saMsthAone Arthika sahAyatA ApI ane jabuta karavI joIe." A vicAra ziSya kabula rAkhe. havAramAM dudha pI teo prathama pAMjarApoLa jovA gayAhemanA "progrAma" mAM te pachI sarakArI skUla tathA eka jANItA vaidhatuM auSadhAlaya jevA javAnuM karAvyuM hatuM. sudarzana, vivekacaMdra, upadezaka harIlAla, uttamacaMdra, kevaLadAsa tathA sudarzananA mitra sarva pAMjarApoLamAM AvI pahoMcyA. daravAjAmAM eka bhIkhArI jevo mANasa beThA hate, heNe hemane satkAra karyo ane hemanI sAthe jaI saghaLuM batAvavA mAMDayuM. sudarzana dareka cIja bArIkAIthI tapAsate hate. prathama te hene eka ja bArIvALI hAnI koTaDImAM 200 gheTAnAM baccAMne pUrelAM joIne trAsa chUTe. e 200 mAM paNa traNa AgalI rAtre marI gayAM hatAM, hemanAM mRta zarIrane joI henI AMkhamAMthI azru chUTayAM. pelA bhikhArI jevA mANasane pUchatAM teMNe vadhu mAhetI ApI ke, A pramANe dararoja 10-20 lavaraDAM bhare che. cAMdA paDelA baLadapara mAkhIo baNabaNuTa karI rahI hatI. cetara ga dakI patharAI rahI hatI. lavaraDAM vagerene vAtA dudhamAM bheLa thatuM hatuM, hisAba jotAM hemata seMkaDo rUpIA khavAI gayelA jaNAyA ne darasAla pAMjarApoLamAM jIvadayA nimittanA seMkaDo rUpIA AvavA chatAM ane amuka jAtanA vyApArapara pAMjarApoLane TekSa nakhAya tevA chatAM seMkaDo rUpIAnI "khAda" jaNAI. urDa tapAsatAM jaNAyuM ke "vADa cIbhaDAM khAya che. je kaI rIte samajAvIne agara dhamakIthI paNa te nANAM zekIAo pAsethI pAchAM kahaDAvI zakAya te te AgevAna hovAthI bIjA sAmAnya mANaso paNa pitapitAnI pAsenAM pAMjarApoLanAM nANAM turata ApI de. - vivekacaMdrane janma Aje zaheramAM thayela hovAthI te sarva rahasya barAbara jANate hatuM, je sudarzanane jaNAvatAM heNe kahyuM ke, te zaherane eka svargastha AgevAna jaina, jenuM nAma mANekacaMda hIrAcaMda hatuM ane je ghaNaja dharmazIla purUSa hatA, henA kuTuMbanA gaMgAdAsa nAmanA eka AgevAne mANekacaMdanI milkatamAMne pAMjarApoLanA hakakano heTa hisse paNa hajama karyo che, tethI saghaLAne laIne vivekacaMdra prathama gaMgAdAsane ghera gaye. gaMgAdAsa zeTha vivekamAM te jAya tevA nahatA. hemaNe sudarzana jevA zrImaMta prAdu
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMjarApoLa pratye samAjasevakanuM kartavya. 415 NAnuM sArI rIte Atithya karyuM ane pachI Agamanaprojana pUchyuM ane vaLI umeryuM ke, je koI vyApAra saMbaMdhI vicAra hemano haze te pite hemanI sevAmAM taiyAra ja che; kAraNa ke pote ADatanuM kAma karatA hatA. sudarzane khulAso karyo ke, ADatanA kAma prasaMge te Avyo nahoto paNa pAMjarApoLa saMbaMdhI pUchaparacha mATe Avyo hate. "dhanya che Apane, zeThajI ! Apa dharmakArya pAchaLa sAruM lakSa Ape che e ApanI lAyakI puravAra kare che." gaMgAdAsa zeThe macaka lagADe. " ane Apa paNa kaThAM ochI sevA bajAve che? sAMbhaLavA mujaba Apa pAMjarApoLanI AgevAnI dharAvo cho. hisAbakhitAba Apa rAkho cho ane jAnavaranI bhAvajatamAMthI ghaDI eka navarA thatA nathI." sudarzane henuM peTa levA kahyuM. gaMgAdAsa-emAM zuM? abola jAnavaranI baradAsa karavI e to ApaNI pharaja che. sudazana-kharuM; paNa evI pharaja kaIka ja samaje che. je badhA leke pharaja samajatA hatA te ahIMnI pAMjarApoLanI A dazA na heta. huM sAMbhaLyuM che ke ApanA ke svargastha kuTuMbIe pAMjarApoLane ApavA mATe amuka rakama Apane seMpI che; paNa te rakama koI mAgatuM ja nathI, je ke Apa te te kharcavA taiyAra ja che. have loke hAre ATalI paNa dharmasevA na banAvI zake te bIjuM zuM karI zakavAnA hatA? Aja to, je be upADe te mare, evuM che. zeThajI ! vivekacaMdra-ekalI pAMjarApoLanI ja bAbatamAM tema che, ema nathI, jenazALA khAte paNa rU. 15000 zeTha sAhebane soMpAyelA che paNa koI mAge ja nahi tyahAM zeTha te zuM bicArA mare? patIyAM, apaMga manuSyo, nirAzrIta chokarAo vagerenA lAbhArthe paNa heTI rakama zeTha sAhebanA TrasTamAM mukAyelI che paNa kaI sALA mAgatAnA ja nathI hAM zeThane vAMka zuM kahAvo? e te Ape kahyuM tema ja che ke, jene mAthe paDe te bhogave. zeTha eka te badhAnA rUpIA sAcave, ane vaLI vahIvaTane bAje emanA mAthe paDe; e te bicArA zuM mare? dikare eka ne dezAvara ghaNuM ! sudarzana-mAstara sAheba! ApanI vAta kharI che. gaMgAdAsazeThane mAthe AvI Dabala DayuTI' Ave e te asahya ja gaNAya. leko khare ja guNa cAra che. mane ema lAge che ke, zeThajIne bemAMthI eka takalIphamAMthI te jarUra mukta karavA. zeThajIne seMpAyalI rakamo, zeThajI, Apa tathA zaheranA be saMbhAvita gRhasthonA nAme vyAje mukavA ane vahIvaTa karavA mATe Apane ja ahIM rAkhavA huM IcchuM chuM. have huM vyApArI lAinamAM paDayo hovAthI Apane ahIM rAkhatAM mahane aDacaNa Avaze nahI; tema ja zeThajIne paNa vahIvaTanI takalIpha uThAvavI nahi paDe. (zeThajI pratye) kema zeThajI, A vAta Apane pasaMda che ne? Apa kayAM nAmo TrasTI tarIke sUcavI zakazo? gaMgAdAsamaherabAna, je rakama hane sepAyelI che te bIjAnA hAthamAM ApavA huM taiyAra nathI. mArA karatAM bIjo mANasa vadhAre zAhukAra huM jete ja nathI; ane rakama te ghaNuMkharI dharmAdA khAte vaparAI paNa gaI che. vivekacaMdra-hAre te vaparAyelI rakamane hisAba bahAra pADavA kRpA karaze?
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 jaina konpharansa heralDa ApanI icchA thaze te hisAba taiyAra karavAmAM madada karavA sevaka taiyAra che. gaMgAdAsa-vivekacaMdra ! jhAjhI zAhukArI javA de. AjakAlanA hame amAre hisAba mAganAra keNa cho? hame amArA mAlIka-bAlIka che ke zuM? vicaMdra-ema gusso karavAnuM kAraNa nathI, zeThajI! huM zAMta rIte vAta karuM chuM ane Apa zuM karavA tapI jAo cho? bhalA, hamArI marajImAM Ave tema kare, paNa ApanA kAkA marahuma gepIlAlanuM vaIla (vasIatanAmuM) jarA batAvaze? amArA zeThajIne te joIne hemAM je khAte vadhu rakama apAyelI hoya te khAte te rakamamAM pitA taraphanI amuka sArI rakama umerIne te khAtAne dhamadhokAra calAvarAvavAnI icchA che. gaMgAdAsa-vila bIla kAMI thayuM ja nathI; marahame kAMI vila kadI karyuM ja nathI. emanI kahevAtI saghaLI milkata vaDIlopArjIta hoI AkhA kuTuMbane te para haka hato ane tethI ame te milkata lIdhI che; amo hemanA kuTuMbIomAM te milkata saMbaMdhI takarAra thatAM paMcadvArA vaheMcaNI thaI che, ke je vaheMcaNIne dastAveja karatI vakhate ame bhalA thaIne dharmanimitte paNa amuka rakama lakhAvelI che; vivecaMdra-sAheba! huM saghaLI vAta jANuM chuM. huIla" thayuM ja nathI ema je hame kahetA he te huM kahIza ke hamArA jevA labADa ane dharmadhuttA dunIAmAM koI che ja nahi. lAkha rUpIAnI dharmadAnI milkata pacAlI pADIne zAhukAramAM khapanAra e caMDALa! je, A zuM che? A hArA marahuma kAkAnuM kareluM "vuIla, ke je gaI kAle ja mhArA hAthamAM AvyuM che. ane A je te vulanI sAbetI mATe dastAvejI pA purAvA! have tuM "puIla thayuM ja nathI, ema buma pADyAM karaje. huM have jouM chuM ke tuM dharmAdAnI rakama kevI rIte ucApata karI zake che. o naphaTa ! he te "vuIla" rada karAvavA mATe eka banAvaTI vula paNa taiyAra karAvarAvyuM che, te paNa mahArA jANavAmAM che; paNa e pApI! barAbara samajaje ke pApIne mANasa nahi paNa pitAnAM pApa ja khAze. hArI pAse hArAM saghaLAM chidrane ItihAsa che; je te A rahyA; ane kahe te hane vAMcI paNa saMbhaLAvuM. paNa tuM ke je bekaDAnA dudhamAMthI ane laMgaDAM DheranA ghAsamAMthI ucharela che hene evuM saMbhaLAvyAthI paNa zuM hAMsala che? paraMtu mAnaje ke have hAruM AvI banyuM che. have sarakAra ja hane InsApha Apaze. Aje ja huM phojadArI ane divAnI banne rAha hArA5ra zaryAda karavA sajaja thaIza. vivekacaMdranI A lAlacoLa thaI gaI te kharA rUpa para AvI gaye, gaMgAdAsa paNa rAte pILA thaI gaye, paNa varuddha hoi teNe jarA gama khAdhI. hene eka yuvAna bhatrIje tyAM beTho hato te lAMbA hAtha karI, mAravA jevo dekhAva karI, bolI uTha, " jANe jAye hane zAhukAranA chokarAne ! rahevAne ghara paNa maLe nahi ane ATalI zekhAI zA upara karI rahyA che? pharyAdanI dhamakI ApIne rUpIA karAvavA Icchato haIza paNa paisA kAMI ema maLe nahi, te divase mANekacaMda zeTha kanyAnI vAta karavA AvyA hatA tyAre henuM paNa sajjaDa apamAna karyuM hatuM. duniyAnuM rAjya hArA ghera AvyuM che ke zuM?"
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ che , pAMjarApoLa pratye samAjasevakonuM kartavya. 19. vivecaka-e pAcha? dharmAdAnI muDIthI ucharelA e Dhora ! tuM have heNuM mAranAra koNa che? mahene rahevAnuM ghara na hoya te ulaTI hArI lAyakIne acuka purAvo che. Avaka karavAnI zakita chatAM ane kaI paNa jAtanuM vyasana na chatAM huM ghara kharI. davA jeTalI 2000 rUpeDInI rakama paNa bacAvI zake nathI ane gupta rIte jana sevAmAM mArA sarvasvane bhega ApuM chuM, e vAta ulaTI mahArA lAbhamAM jAya che. hArI peThe pArakAM ghara bathAvI pADavAM ane dharmAdAnAM ghara vecI vecIne te paisAmAMthI baMgalA karI gADI ghoDAmAM mahAlavuM te karatAM gharavagaranAM thaI rastA para suI rahevAnuM ane jeTalA vagaranA thaI havAkhAine rahevAnuM huM vadhAre pasaMda karuM chuM. have hajI khabara nathI ke havA khAIne rahe nArane arthAta sarpane DaMkha ke heya che? agaMdhana kuLanA sApanI prazaMsA khuda bhagavAne karI che, te nAga pitAnI lIdhelI Teka choDavA karatAM baLI maravuM vadhAre pasaMda kare che. ane jANa- kutarA ! jANa ke-A nAga Aje je Teka le che te jIva jatAM paNa nahi cheDe. dhamadAne khAdhela paiso ekAvaze tyAre ja jhaMpaze hAruM kazuM cAlatuM nathI hAre tuM lAMca rUzavatanuM sahelAmAM saheluM tahomata muke che. paNa e rUzavatakhAra badamAza ! ekapaNa mANasa batAva ke je mahArA candramAM sasaluM batAvI zake ? he je evI rUzavate. khAdhI hota te khAvA paheravA ane oDhavA paheravAnI darakAra vagaranA mahAre Aje eka be hajAra rUpaiDInA dhaMdhelIAnuM maheNuM khAvuM paDataja nahi. huM je raLuM chuM te jAhera sevAnA kAmamAM paDavA sababe kharcAI jAya che, tethI ja huM " laMgoTIo ' banyo chuM. paNa hane zuM khabara nathI ke "laMgoTIo sarvathI vadhAre lakSmIvAna hoya che? lakSmI kAle havAre cAra ke sarakAra ke Aga uThAvI jaze; paNa mArI lamI pelA dUranA AkAzamAMnA majabuta killAmAM jamA thAya che, te mane jarUra vakhate maLaze. hamaNAM mane lakSmInI zI jarUra che? khAvAne sAduM sAduM paNa bhojana maLe che, rahevAne bhADAnuM paNa makAna maLe che; leke mahArA tarapha prema ane mAnanI lAgaNIthI jue che, mhArI salAha ane hAjarIthI keTalAMka jAhera kAme sudharyA che ane thayAM che. hArA hADakAM pahoMce che hAM sudhI huM lakSmInI darakAra karavAnuM kAraNa jeta nathI. lakSmInI darakAra hArA jevA hADakAnA bhAgelA bIcArA bApaDA pazuDAne ja soMpI che, ke jeone (pate raLavAne azakta heI) dharmAdAnI dolata tarapha dRSTi karavAnI jarUra paDe che. mahArAM hADakAM jahAre thAkaze hAre he pelA adrazya bhaMDAramAM jamA karAvelI lakSmIne jarUra jeTale hisse mane mokalavAmAM Avaze. khapa karatAM vadhu lakSmIthI apaca thAya-apacAthI du:kha darada thAya ane tethI mRtyu thAya; mATe have te upAdhithI mahAre paramezvaraja dUra rAkhe che. saghaLe zAnti patharAI. vivekacaMdranI vAga dhArAe sarvanI vAcAne bAMdhI lIdhI. keTalIka vAra sudarzana ubho thayo ane gadagadita kaMThe vicaMdrane uddezIne bolyoH mAstara sAheba ! ApanI ATalI badhI lAyakI mahArA jANavAmAM Aje ja AvI. Apa eka ja khAlI che ane rahevAnuM ghara paNa dharAvatA nathI eTalI badhI ApanI kaDI sthiti Aja sudhI mahArA jevA lApati ziSyanI samakSa paNa Ape jAhera na karI e Apane magajanI zrImaMtAI mahane ApanA tarapha vadhu mAnathI jevA prere che. murabbI zrI ! ATaluM mahAruM mAno ane A be hAre DokamAMne motIne hAra. henA Apane 25000 rUpaiyA
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 jena kaeNnpharansa heralDa. . mav k * * * upajaze, ke je rakamamAMthI eka sArA sarakhuM makAna Apa atre taiyAra karAvI zakaze." ema kahetAMnI sAthe sudarzane te hAra vivekacaMdranA gaLAmAM nAMkhyo. vivekacaMdra upakAranI lAgaNIthI gaLagaLe thaI gaye. te turata ubho thayo ane hAra pitAnA hAthamAM laI manaH sudarzananI DokamAM nAkhatAM bolyo; "bhAI ! e hAra maneja zobhe. huM koI jAtanA saddaguNane vecavA IcchatA nathI. he hamane mahArI nidhanatA jaNAvI nahi agara koI jAtanI lAlaca rAkhI nahi e kAMI hamArA hita mATe nahi paNa mahArA patikA hita mATe ja. ucca khavAsa-vatana vaDe AtmAne vikAsa-ukAnti thAya che. e lAbha karaDe rUpIAnA lAbhathI vizeSa che. hamArA pitA hamane zikSaNa ApavA badala mane je pagAra Ape che temAMthI sAdAIthI gujarAna calAvatAM je kAMI vadhe che hemAMthI koI vAra huM gupta rIte atyaMta duHkhI manuSyane sahAya karuM chuM ! kaI vAra tatvanAM navIna pustaka kharIdIne hArA AtmAne ane jJAnavRddhine upakAra karanAra lekhakane hAya karuM chuM, ane kaI vAra ke lekahitanA viSaya para lekha lakhI tenI pa-10 hajAra prate jAheramAM vinA mUlya vaheMcI lokenI ukAntine sahAyabhUta thAuM chuM. have AvA thoDe paise oNTe na karavAnA dhaMdhAmAM huM hamAre ke koIne bhAga nAkhuM arthAta hamArI rakama laIne hamane bhAgIdAra banAvuM, e ne-vaNikane kema pAlave !" sudarzana-murabbI ! Apa vadhu Agraha na kare. ApanA mArA uparanA avarNanIya upakAre AgaLa A kadara kazA hisAbamAM paNa nathI. dhikkAra che ne ke huM A ja sudhI pAse ja paDelA gulAbanI suMgadhInI kiMmata na samajI zake. maherabAnI karI ATalI sevA te Apa svIkAre ja. vivecaka-bhAI ! ApaNe eka jarUrI kAmane cheDI ADakathAmAM utarI gayA chIe. ApaNe ahIM dharmAdAnI milkatanA rakSaNa mATe AvyA ane e kAmane badale hAra purANamAM utarI paDyA e bhUla ja thAya che. mane mApha kare; huM kaI rIte hArA patikA upayoga arthe te bakSIza svIkArI zakato nathI, paraMtu hAre, hamAre ATale badhe Agraha che tyAre te hamaNAM hamArI pAse ja rAkho. kaI jAhera hitanuM navIna kAma huM uThAvIza te vakhate te rakama haimAM vAparavA mATe mAgI laIza. agara AvuM kaha zedhavA javuM ? A gaMgAdAsa zeTha je hajAro rUpIAnI dharmAdAnI milakta paMcane rAjIkhuzIthI seMpavA taiyAra na hoya te amane ema karavAnI pharaja pADavA mATe insAphanI korTanuM zaraNuM levAmAM thatA kharca mATe te rakama jUdI rAkhe. sudarzane te kabula rAkhyuM ane sau uThayA. gaMgAdAsanA hAMjA gagayA! manamAM to te baLIne khAkha thaI gayA hatA paNa bahArathI mIThAza batAvavA khAtara juhAra karI sarvane vidAya karIne gharanAM bAraNAM baMdha karI ekAMtamAM jaI jANe henA bApane bApa te ja divase marI gayo hoya ane pite henA zekamAM hoya tema gumasuma thaI beThe.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 vvvvvvvvvv bhUlA paDelA musApharane. bhUlA paDelA musApharane. (dhIrAnI kAphI.), -e. e musAphara! ghelA re, sIdhe raste tyAgamAM, are mUrkha ! mana melA re, avaLI vATe bhAgamAM. mAyAnI aMdhArI bAMdhI, baje AMdhaLe bela; coryAzInI ghANa pharI tyAM nIkaLyuM tAruM tela. teya nathI thAre, madhya dariyAne tAgamAM. kALa keLiye thAya mohathI, bhramara kumAra pUrAya; | dipaka teja viSe mohIne, pataMga bhasma thaI jAya. A duniyAnI heLI re, uchaLIne paDa mA AgamAM. -o. puNya pUrvanAM prabaLa hatAM, te pApe mAnava deha; meha kareLiye jALa pAtharI, deze tujane che. e vera tArAM jUnAM re, Avyo che Aje.lAgamAM. -e. nAma tene nAza che, sahune zira avasAna, jANe, jue, rUve niraMtara, teya ne bhaje bhagavAna ! mIThAza te zI lAge re, bhajanathI adhika phAgamAM. -e. bhagavadbhajana tyajI mana gamatAM, zuM kara viSaya vizeSa; attara, tela, kulela tyajIne, zI copaDavI meza?, - tajIne mokSa mevAre, lIMbALI khAvA lAga mA. -o. meha mAyA che jaganI rANI, tene tArI jANa; pApa prapaMce kare kamANI, karI kheMca ne tANa cerI tuM karamAM caDhAre, pugalanA A bAgamAM -o. pAna karIne bhakti rasAyana, amara banI jA vIra. avara nathI rasa e sama uttama, vicAra kara dharI dhIra; viSaya viSa cUsIre, hAthethI mRtyu bhAgamAM -e. hIrA jaDita suvarNa dAbaDI, bhara zuM temAM thora ? amUlya hIre mAnava jIvana, gumAve zuM dvAra ? vasaMta tane vAre, haMsA jA mA kAgamAM -o. 23-7-13
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ jene kaeNnsaransa hairacha. bALakane keLave harigIta. sahu dhyAnamAM zrAvaka badhA zubha A bhalAmaNa dhAraje, manane vizALa banAvI temAM vina paDatAM vAra; bahu khabara rAkhI khAMtathI, suMdara bAga banAvaje, reDI hadayane raMga dharI ucharaMga jarUra jamAvaje. dhoraNa taNuM kyArA karI pANI madhura pivarAvaje, parizrama laI puSpa badhAM karI khacita khUba khilAvaje; vADa vivekANI karI vara kArya acaLa karAvajo, dharI hAla atizaya bAla para vAtsalyane vartAvaje. pitAtaNuM samajI paraspara premane pragaTAvajo, tana mana ane dhana udaya mATe harSathI ajamAvajo; , AkhA divasamAM eka kSaNa paNa e vicAra calAvajo, ati Atmabhege ApaNe mahAvIra paMtha halAvaje. -munizrI nAnacaMdrajI. viramArga zuM tenA ja bhakata bhUlyA ke? (jUnuM thayuM re devaLa jUnuM to thayuM mAre haMsalo nAne ne devaLa jUnuM to thayuM. e bhajananI dhUnamAM.) bhUlI gayA re mAraga bhUlI gayA, mahAvIranA mAragaDAne bhUlI re gayA- svadharma kerAM duHkhe kAne na sAMbhaLyAM re, kiyAnI dhamAlamAM kUdI te rahyA re- mahAvIranA. aMtaranA vairIone kadiye na oLakhyA re, paraspara jhagaDe pAyamAla thayA re- mahAvIranA. jogI paNa bhogI karatAM vadhu paMtha bhUliyA re, mAnanA phajetA mAhe phUlIne mayyAre- mahAvIranA. pavitra mArga mArA prabhune na pAmiyAre, adhavacanI gALIomAM laTakI gayA- mahAvIranA. bodhanuM zravaNa karI khUba kALa khAya re, - taNAyelA taramAyelA DhIlA nA thayA re- mahAvIranA. pitAnA DApaNu ADe koIne na dIThA re, samajaNa vinA khAlI saMkaTa sahyAM re- mahAvIranA -muni zrI nAnacaMdajI,
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Divine Discontent. Divine Discontent. From the time man comes into the world from his journeyings in the dream-land at night down to the time he returns to it, the one dominant note is his mad pursuit after happiness. With the small hours of the morning com. mences his painful struggle to ensure for him as large a measure of happiness as he possibly can-wealth--that magi. cian's wand-concentrating in the smallest compass all the comforts and luxuries this world could give-fills his mental horizon in his waking hours. To him it is the only object worth striving after with relentless energy, to the exclusion of every other idea as to the fairness or the means employed to attain it, In the storm and tumultuous din of his passions he can hardly ever hear the still small voice of his conscience-the better part of himself which gently asks him " Good man ! Suppose thyself is in possession of riches beyond thy wildest imagination and then pray tell me, can its possession give thee even a few minims of unruffled peace of mind, a sense of serere self-centred, inward balm ? If not why this breathless run after Utopia. " But that murniuring voice is drowned in the uproar of the brutes and rebellous hosts who have secured a lodgement in his heart. Their unceasing violence never allow their possessor a moment's rest. He plods through the weary day with the same unabated rigour and when dark mantle of night covers the orb of day, he drags his jaded limbs to a place he calls home. Seeking his bed he tries to induce sleep but his mind shoots off in thousand and one channels. After prolonged struggle sleep steals over him but his mind would allow him no rest. The night-mare echoing the dominant tendencies of his waking hours oppresses him while that unconscious state lasts. With the break of day it is the same old story again. The experience of the previous day is repeated with added zest over again. But all the while the gentle murmuring voice of God keeps streaming into his
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 Shri Jain Conference Herald. conscience though the warning is never heard or if heard never heeded. This is true of a large majority of men who typify in themselves this dreary experience. They rapidly career through their life without bestowing one thought on the why and wherefore of their continuous exertion. A day at last dawns when his exhausted limbs refuse to move. He makes one supreme effort to rouse to action his earthly tenement a day or two yet longer; but the vitality has all but ebbed out. He yields to the fell Destroyer and is hushed into his last grim repose. This is the tragic end of his career of toil. It is a horrid scene to picture before our mind's eye or even to contemplate the last struggle of deathbed, as it daily occurs under our very eyes. Their daily occurance bas deadened our feelings; but it is none the less horrible for it. This is the sad fate of the ignorant masses. But some reflective souls halt and reason with themselves the final upshot of human pursuits. It becomes a dead certainty to them that sooner or later, now or then die they must. Sages have observed that the consciousness of the certainty of death and the ignorance of the precise time of its occurance is the first step from the region of the known into that of the unknown. When this conciousness dawns upon him, all his joys and pleasures are vitiated by the spectre of death to him is now a stern reality and not a remote possi: bility as with the common herd of mankind. Man would have never cared to dive deeper for. Light within, were it not for the certainty of death. Try as he may he cannot succeed to defy it, and at last over-powered by it he sets up enquiries in right earnest into the nature of eoul and death. The origin of innumerable systems of philosophy, psychology and metaphysics may be traced to this one common source, which are so many modes of search after the One Absolute Truth from different standpoints as the seekers' frame of mind dictated. In the west they try to delude themselves into the belief that end of life is the end of everything, and that nothing
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Divine Discontent. 423 remains or survives after death, thus giving rise to rank growth of materialism which dismisses all enquiries of this nature with the single explanation that all vital processes, thinking faculties and phenomena of life are the direct out. come of the combination of matter in different degrees of density and fineness in certain proportion and they are transmitted in a plasmic state by the operations of the Laws of Heridity. Love for and attachment to physical comforts urge them to evolve such fatal theories in order to suit their established habits of life. But human nature is the same the world over. Truth asserts itself and disturbs their pet snug beliefs even when least thought about. Now a days, the pioneers of Materialism and leaders of Western thought, through the contact with the East, have begun to see the utter fallacy of the theory that ascribes life to the effect of a material cause. Cause can never change its inherent property howso. ever extended into effect. They now admit, as all sane men would do, that the property of matter is Inertia. But they would have this inherent property of matter-inertia turn into energy, life, soul or what you please to call it when combin. ed in given proportion. The two-inertia and enegy have nothing in common. They are diametrically opposed as regards their nature or property. How could then both be made traceable to a single cause--the matter? Thus human nature is slowing breaking through the mist of delusion into the light of reason even in soils where any truth which militates against physical delectations and " eat, drink and be merry notions " has least chance of striking roots Thus in every clime and country, under all circumstances and environements, the irresistible conclusion is the inevitableness of Death. From time immemorial some men of light have ever kept trying to avert death and decay and to attain this end they have directed their talents and energy to find out a common panacea to cure this fleshy frame of disease and death. But frustrated in every attempt to defy death they had at-last to submit to this inoxorable decree of fate and were compelled into the acceptance of the stern fact--the inevitableness of death.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Jain Conference Herald. When man grows into the consciousness of the certainty of death, a Divine discontent rises in his breast simultaneously. Shall I die and depart from this world I hold so dear as I daily see so many of my fellow creatures die and depart?" he asks himself in some cooler moments of his life and the answer gently descends in his consciousness if only he is in earnest and sincere yes; my dear Self The material tenament thou occupies at present is woven round thee by the operations of energies generated by thee in past births. Thou art a center around which this mass of flesh and bones is built up. Thou art independent of the body in as much as it could be held out for examination as a common piece of matter. Don't identify or confound thyself with the heap of flesh thou carriest about thee by the dispensation of karmas, Thou art as isolated against it as thou art against the roof thou standest under or the clothing thy body is wrapped up in. Don't sigh or pine at the prospect of what the ignorant callDeath." There is nothing to be afraid of now when thou hast once grasped its essential nature. It is not self that dies. There is no death, no total extinction of anything, and if at all there is, it is nothing but the disintegration of the particles of riatter. Disintegration is no extinction and either of the processes concerns thee not. Thou art as intact after "death" as before it. Thou art by the very nature Indestructible, Immutable and God in embryo. Divorce thyself from the idea of a physical being and cut asunder the bond of attachment which binds thee to endless transmigrations, Know this and be calm, serene and content with thyself. " This plain language of truth is unsavoury to him at first. He tries to protest against and argue away the conviction brought home to him by the Higher part of his being. He cannot tolerate the idea of being separate from the body, he has so long cherished with feelings of extreme affection. He would not let go his hold over his second self. Now he seeks a religion that might reconcile spiritual bliss along with the free enjoyment of physical appetites. Demand creates supply and such cults, as might accord with the tastes of the people, 424 66 46
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Divine Discontent. 425 came into being. Man in that stage could not hear the idea of his not being what he obiviously appeared prima facie. To this end he searched for a Personal God whose wrath he might appease by offering him bribes in the shape of oblations, sacrificial rites or puja offerings. To him God appeared as sitting above clouds and all others as His children indulging in pleasures which they earned by the sweat of their brow. Dreaded into such unwholesome beliefs by wily theologians, they-poor creatures-offered valuable gifts to the so-called apostles of God to ensure through them, His good-will here and hereafter. But man a rational being-as he evolves, soon begins to see the folly and unreasonableness in such selfish creeds in the name of God and feels himself sinking deeper and deeper in the Magmire of deluding beliefs. He rouses himself from that night-mare and institutes independent inquiries to find out a solution to the mysterious problem of his ultimate destiny" Who am I?" he asks of himself and commences his search along the line dictated by his Higher part. He slowly begins to perceive that whatever he sees, touches, smells, tastes, hears and understands is "not self " as all such objects can be kept at an arm's length and set aside as apart from him. The physical body, which he tillthen identified with his 'self', seems now a fit object to be placed in the category of things set aside as "not self." The mental body then persistently presses its claim to be recognised as part and parcel of his "Self." But the search light of discrimination is brought to bear on it and the claim of mental body is very strictly shifted and enquired into until in the last analysis it can bear no further scrutiny-the claim is set aside as its physical counter-part and held equally untenable-the mental outfit is likewise found to be collection of fine tools which perform duty as his feelers at the Master's -the Self's command--they are no longer a part of his self as they proclaimed themselves to be till then. He has now hazy notion of his ultimate reality. He feels an unutterable void. Nothing attracts him; nothing pleases him. He finds himself landed in a strange plight. He feels blank dispair. He sees
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ WWIVU WA MAALULANAN nothing that is permanently his. He looks on the faces of his once dearly beloved friends and relations but they too fail to entertain or divert him. The grim truth is ever present to his mind that they are not his " self" and all that is not inalienably his own, ha has learnt to discard as foreign. The streams of joy are now fast drying up The various objects of senses which yielded him pleasure appear as shadows when seen through the perspective of discrimination. His out-look on the world changes altogether. In the swarming multitudes of people and things he only perceives a maniacal rush of phantoms and frightful dance of shadows. "Why these people madly run after things which they can hold only on a brief tenure ?" he asks of himself. He turns gloomy and despondent and at times remonstrates with himself why at all he came in for a frame of mind which is not shared by his fellow beings. The horrible vaccum left in his heart by the exist of lovely pictures of yore is unfilled. The grandeur and bliss of spiritual consciousness has not yet dawned upon him. He has not grown into the realizatiou or even recognition of his essential nature. The rays of Supreme Bliss has not yet filtered into his heart and filled the void so oppressing to him. He is Discontented; and we shall christen this feeling as " Divine Discontent.. -The forerunner of Bliss Eternal; the harbinger of coming Illumination-the herald of spiritual Dawn. This discontent is devoutly to be wished for by all aspirants to the Absolute Bliss-Earnest, sincere, genuine discontent with the world and its contents draws from the remotest corners of the Globe the Master who shows the path and firmly plants his feet on it. He guides him untill the last remnant of Sansar has dropped from him-until there is no vestige left of it in him. The world is full of Wise Ones and illumined Beings if man but really feels this Divine Discontent in the heart of his heart. But he is generally speaking over insincere and only desirous of passing current as a religious man in the estimation of his fellows. Such men can only pick up crusts of dry bread from the Table of Knowledge to the merriment of Wise Ones. Reader! ask yourself what position you would elect to grace,
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Divine Discontent. 427 The general run of mankind can ill-afford to forego the pleasures which their senses yield them or the contact with the physical objects. When such men stumble on some book describing the Bliss to be got in Absolution, their fancy is caught and forthwith they begin to experiment along a line which their fancy might prompt them to, or the proffessional religionist might dictate. But they are all the time careful not to eschew or let go pleasures derivable from objects of senses. The Master cannot brook man retaining both in his hands. He tells them to feel attached to one of them--to be a party man, either wedded to this or that and not to both. He ad. monishes them to keep one and relinguish the other. Man persists from time immemorial that he should be allowed to retain both, Deluded creature are these ! They are on the look out for a guide who would reconcile both pursuits. Gentle reader ! see that your rame does not appear under this heading. And to avert that fate generate within yourself the Divine Discontent of the above description. Once this Discontent is genuinely felt, all the rest will evolve of itself, sooner or later. They are only pretenders and dabblers in religion whose thoughts have swayed beyond the confines of their material or mental sheaths and the objective phenomena be. fore them. Give up attachment for everything that is not your " Self" and then and then only will the Divine Pis. content grow upon you. LIMDI, Sushil. KathiawAR. oilasi. * verAna vanamAM saritA kinAre, vasatI hatI te ekAMta sthAne; prazaMsako koI hatA ne tenA premI jane ke haze nahIM vA. ekAkI tAro nabhamAM virAje, adaSTa nayane, khIle karADe; giritaNI, suMdara kaI puSpa,saudarya AnaMda nirdoSarUpa. ajJAta astitvathI vizva tenA, gatA thaI te, jagane zuM ethI ? ulTayuM jagata paNa hAre mane te, e divyamUrti! bAlA madhurI ! - 3746 : varDa kavarthanI "She walked among untrodden ways'ne anuvAda.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 425 - jaina kaeNnpharansa haeNlDi. eka aitihAsika prazasti. eka moDha jJAtinA jaina zeThe karelI jina prabhAvanA. varSe dvAdazakaM vidhAya vividhaM tIvaM tapo dustapaM dRSTAdRSTacatuSTayaM pravitataM nirmUlamunmUlya ca / vizvAlokaka kevalaM ca vimalaM saMpApya saMdarzito dharmo yena caturvidhaH sa bhagavAn vIro'stuvaH zreyase // 1 // zrImattIrthAdhinautharasurasuranaraiH saMkulAyAM sabhAyAM pUrva vyAkhyAyi yArcAka tadanu gaNadharaiH sUtratA saMdidese / ? nizzeSAMgivrajAnAmu [pa]kRti kRtayenyatkRtAnya pravAdA jIyAdekAdazAMgI zivapadasukhadA sA sadA vizvavizve // 2 // moDhajJAtyudayakSamAdharazikhA bhUSAvidhi dyomaNi jejJe ThakkuraratnasiMha iti ha zrAddhaH prasiddhaH purA / putrastasya babhUva bandhuraguNaH zrIjainadharmAdhvagaH sAlhAko dayitA ca tasya samabhUd bUTIti nAnA shrutaa||3|| meghAhaH prathamaH samastajanatAstutyo dvitIyastathA vAghAkhyo vyavahArivavidito rAmastRtIyastathA / turyaH parvatanAmakazca vividha zrI dharmabaddhAdarA catvArastanayAstayoH samabhavanete kramAdvizrutAH pUrvAmucUH somAna kalA (?) satISu rekhA lalakUrdvitIyA rUdIstathA de matikA ca jAye stUramISAM dayitA abhUvan meghAkasyAbhUt suto narmadAkhyaH khyAtaHkSmAyAM nyakSadezeSu mukhyaH / rAmAkasyAthAbhavad vatsarAjaH svacchasvAntaH sajanAnAM prazasyaH / // 6 // // 4 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka etihAsika prazasti. 425 atha carAmAhaH parvatazca prathitaguNagaNau teSu vA saM sRjantau prauDha zrIstaMbhatIrthAvayavaranagare prollasatkIrtibhAjau / ibhyazreNISu mukhyau nijagurucaraNAMbhojabhRgAyamANau mAnAtItotsavaudhaiH pravacanamabhito bhAsayaMtAvabhUtAm // 7 // aSTASaSTAdivarSatritayamanumahAbhISaNe saMpatte / durbhikSe lokalakSakSayakRtinitarAM kalpakAlopamAne / satrAgAratrayaM yaH pratidinamadhamotkRSTamadhyaprabhedAt modAtyAvarttayetAM nijavibhava varaiHsaddayAvAsanAbhyAm // 8 // zrImaccha-jayAdrau pravarataragirI raivate cArbude ca zrIjIrApallipArzvaprabhRtiSu nikhileSvanyatIrtheSu bhAvAt / vApaM cApya prakAmaM pracurataradhanaM svIyamAtmIya AtmA ___ cakre yAbhyAM pavitraH pravitataH mukRtaizcAparairapyudAraiH // 9 // atha catatrApyabhUt parvatanAmadheyaH samastalokottama bhAgadheyaH / vizeSamukSyAhata dharmakarmA-(?) saktaH samAsanna samasta shrmaa||10|| gArhasthyapi sthito yaH zramaNagaNa ivAtyantaniHsaMgatti___ yaavRttvyaapimohprmukhsmmhaantrbhvaariprvRttiH| saJcittatyAgakArI parimitavikRtidravyasaMkhyAdhikArI rAgadveSApasArI parihataviSayaH pApapaMkApahArI // 11 // AvazyakaM dviH satataM sRjeda yaH pUjAM trisaMdhyaM ca jinezvarasya sadAgamArtha ca guroH samIpe zrRNotyubhAkaNi gunnaanuraagii||12|| vizeSaparvaNyanizaM vidhatte caturdazI mukhya upoSaNAdyam / tapo vize poSadhapau] padhaM ca tyaktA gRhAraMbhabharaM samaM yH||13|| sAdharmikANAM vividhAn mahotsavAn zrI saMghavAtsalyamukhAMstanoti yaH / zrI jainasacchAsanabhAsanaprathA prabhAkarAMzupatimAn mahIyasaH // 14 // gArhasthyabhAve sthitavAnapIti zrI dharmyakarmANi niraMtaraM sH| tanoti yadvadbhavamadhyasaMsthA yogI nijaM yaugikakarmajAtam // 15 // itazca
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 jaina kanyaransa haira7. zrImattapAgaNanabhoMgaNamAnukalpa zrIsomasundaragurupavaropadezam / pIyUSayUSa kamanIya sudhAmayUkha prakhyaM ninAya viSayaM nijakarNayoH (saH) // 16 // tathA hina te narA durgatimApnuvanti na mUkatAM naiva jaDasvabhAvam / / na cAndhatAM buddhivihInatAM ca ye lekhayantIha jinasya vAkyam // 17 // lekhayanti narA dhanyA ye jinAgama pustakam / te sarva vAGmayaM jJAtvA siddhiM yAnti na sNshyH|| // 18 // paThati pAThatAmasau ( ? ) vasanabhojanapustakavastubhiH / pratidinaM kurute ya upagrahaM sa iha sarvavideva bhavennaraH // 19 // teSAM nizamyati vaco gurUNAM sudhA samAnaM bhavatArahetum / samudyatAntaHkaraNo babhUva saikAdazAGgI parilekhanAdau // 20 // ekAdazAGgAni tataH zubhAya pAlIlikhat stambhapure pradhAne / varSe'zvinIputramahaSividyA-sekhya svalakSmyA zrutabhaktito'yam // 21 // AkAzAtapavAraNaM parilasat tArAvalI mauktikaM merUdaMDasudaMDakAMDamamRtadyutpUna kuMbhojjvalam / zrI saMghaH paridhArayed vidhiraso yAvacciraM nandatAt tAvatpustaka eSa kovida kulairvAvacyamAnaH sadA // 22 // // iti samApteyaM prazastiH // neTa- prazasti pATaNamAM, jhaverI vADAmAM zA. cunIlAla muLacaMdane je ghara pustaka bhaMDArache temAM eka DAtAsUra, nI mULa pAThanI pratI (prata) che tenI aMtamAM lakhelI che. e prazastimAM, tapagacchanAyaka mahA prabhAvaka zrImAn semasuMdara sUrinA sadupadezathI staMbhapura (khaMbhAta baMdara ) nivAsI meDha jJAtIya parvata nAmA zreSThIe pitAnA kalyANa mATe AcArAMga, sugaDAMga Adi agyAra aMge lakhAvyA hatA tenuM varNana che. pUrva rAjarSi kumArapALa, mahAmaMtrI vastupALa tejapALa Adi aneka prabhAvaka purUe asaMkhya dravya khaca, lAkho jainazAstro lakhAvI, seMkaDo pustaka bhaMDAra karI, vikrAla kali kAlanA kaThora gAlamAM garva thatA jaina sAhitya rU5 ratnanidhinI rakSA karI, pitAnI utkaTa mRtabhakti batAvI, bhAvI jaina prajA upara je avarNanIya upakAra karyo che tenuM kAMIka digdarzana thAya, teTalA mATe A prazasti ahIM ApavAmAM AvI che. Ane TuMka bhAvArthe nIce pramANe che, 1. jemaNe bAra varSa (ane cha mAsa upara) lagI aneka prakAranA kaThIna tapo karI, cAra ghanaghAti karmane samULa nAza karI, sakaLa padArtha svarUpa jJApaka svaparaprakAzaka kevaLa jJAna prApta karyuM che, evA zrI vIra bhagavAnanI stuti che.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka aitihAsika prazasti. 431 2. zrImatIrthanAtha jinezvara prabhue asura, sura, nara AdinI AgaLa samavasaraNamAM akhila jagajajonA hitane mATe je sadezanA ApI, ane gaNadharee jene sUtrarUpe guMthI, te zivasukhadAyinI ekAdazAMgInI stuti che. . pUrve moDhajJAtI rU5 udayAcalanA zikharane bhUSita karanAra sUrya samAna ThAkura ratnasiMha nAmA suprasiddha zrAvaka thayo. tene guNavAna ane jaina dharmamAM draDha sAhaka nAmAM putra thayo. tenI bUTI nAmA puNyavatI patni hatI. 4. te sAhAka nAmA zrAvakane 1 me, 2 vAgha, 3rAma, ane 4 parvata, nAmavALA 4 suputra thayA. teo janasamAjamAM atyaMta pratiSThAvAna, vyavahArakuzaLa, ane pUrNa dharmaparAyaNa hatA. 5. meghanI muma, 2 vAghanI lala, 3 rAmanI rUdI, ane dematI (be), tathA 4 parvatanI ratuM, A prakAre cAre bhAIonI sadgaNI strIo hatI : 1. meghana, samagra dezamAM prasiddha evo narmada nAme mukhya putra hatA. tathA nirmaLa hRdaya vALA ane sajajanomAM prasaMzanIya vatsarAja nAme rAmane putra hato che. te 4 bhAIomAMthI, pitAnA gurUnA caraNa kamalamAM bhramaranI mAphaka layalIna thayelA ane aneka utsavonA samUhathI pravacana jinazAsananI zobhAmAM vRddhi karanAra, aneka saduguNothI bhUSita, rAma ane parvata zrI staMbhanagara (khaMbhAta baMdara) mAM vAsa karatA hatA. 8. jyAre, aDasaThAdi 3 traNa varSa parvata kalpAMta kALanI mAphaka ati bhayaMkara, lAkho prANIonuM saMhArakaranAra, mahA bhayAnaka dubhikSa dukALa paDayo, tyAre, te, baMne dayALu bhAIoe (rAma ane parvata) pitAnA pradhAna dhanathI jAnya, madhyama, ane utkRSTa ema traNa prakAranA satrAgAra-dAnazALA mAMDI hatI. che. tathA temaNe zrI zatruMjaya, giranAra, Abu, jIrApali pArzvanAtha (jIrAulA) Adi aneka tIrthakSetromAM ghaNuM dhana vAparI, bIjA paNa aneka sata kAryomAM udAra bhAvathI agaNita dravya kharcA, pitAnA AtmAne pavitra karyo hato. 10. te baMnemAM paNa parvata hato te ghaNo bhAgyazALI hate- Ahata dharmamAM atyaMta zraddhAvALo hato, temaja saghaLA prakAranA sukha tene prApta thayA hatA. 11. gRhastha chatAM, te sAdhu samAna niHsaMgattivALo hato, kAma, krodha, mada, mohAdi paDa ataraMga zatruonI pravRti jeNe rokI hatI, je saccitano tyAgI hatA, viSayavimukha, ane alpakAyA hatA tathA vigaI AdinA parimANa vALo hato. + hAlamAM moDha vANIA ghaNAbhAge vaiSNavo jovAmAM Ave che, paNa 300, 400 varSa pahelAM ghaNobhAga e jAtino jainaja hato ema prAcIna lekhothI mAlUma paDe che. hajAre jina pratimAo nI bharAvelI Aje vidyamAna che, moTA heTA pratiSThA mahotsava tathA mahAna maMdiro banAvyAnA lekhe ghaNe ThekANethI maLI Ave che. vaLI kaLikALa sarvajJa birUda dhAraka, kumArapALarAjatibedhaka zrImadda hemacaMdrAcArya paNa meDhAtikuletpannaja hatA. * A eka navI aitihAsika bInA jANavAmAM AvI che ke vikrama saMvata 1468, 68, 70, A traNa varSa paryata lAgaTa gujarAtamAM bhayaMkara dukALa paDyo hato.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 jaina konpharansa heralDa 12. savArane, sAMje-bane TaMka Avazyaka-pratikramaNa karatA hatA. prAtaH, madhyAnve, ane sAyaMkALe, ema trikAla jinezvarabhagavAnanI-jinapratimAnI pUjA-sevA karatA hatA. daraja guNAnurAgI thaI, gurU mahArAja pAse Agama-zAstra zravaNa karatA hatA. 13. caturdazI Adi parva divase gRhAraMbha-sAvadha karmane tyAga karI, upavAsAdi tapa, tathA pauSadhAdi (siha-sAmAyika) vrata karato hate. . 14. jaina zAsananI prabhAvanA -mahimA karavA mATe nAnA prakAranA sAdhamekavAsatyAdi mahotsava karato hato. 15. gRhasthAvAsamAM rahyo thake paNa, te gInI mAphaka sAMsArika kartavyamAM udAsa bhAve vartata hatA, ane niraMtara dharmakarmamAM rata raheto hato. 16. tapAgaccharUpa AkAzAMgaNamAM sUrya samAna zrI semasuMdarasUri gurUnA (AgaLanA 3 komAM kahelA) amRta samAna sadupadezane nija karNadvArA pIto hate. | (zAstra lakhAvA sabaMdhI upadeza.) 17-18-1-je dhanya purUSa, jinAgama-jaina zAstra lakhAve che, te purU durga-timAM paDatA nathI. mUMgA, AMdhaLA, jaDamati, temaja buddhihIna thatA nathI, je purUSo bhaNanAra, bhaNAvanArane pustaka, vastra, annAdi sAmagrIo ApI temanI jJAnavRddhimAM madada kare che, te jIvo avazya sakala bhAva prakAzaka-kevaLajJAna prApta karI siddhipada pAme che, vigere. vigere. 20. A prakAre amRta samAna, ane saMsAra samudranI pAra poMcADanAra zrI gurUmahArAjanA mukhathI nikaLelI sadezanA sAMbhaLI agyAra aMgo lakhAvavA mATe tenuM aMtaHkaraNaujamALa thayuM. 21. tethI teNe vikrama saMvata 1472nA varSe taMbhapura (khaMbhAta baMdaramAM)mAM pitAnI lakSmI vaDe ekAdazAMgI-agyAra aMge lakhAvI mRtabhakti prakaTa karI. . . 22. jyAM sudhI AkAzarUpa chatra zrIsaMghanA mastaka upara zobhI rahe, tyAM lagI vidvAne vaDe vaMcAtuM A pustaka cirakALa AnaMdo ! ! ! vi zra, vArA. agresaranI udha. - harigIta che, ati aMdha-zraddhAnI ajADImAM ghaNA athaDAya che, zraddhA-zithila thaI seMkaDo jaNa jUThathI jakaDAya che; nija paMtha tajI para paMtha kerA pAsamAM pakaDAya che, sAdhana vinA bahu jana taNA zubha janma eLe jAya che. valapaNuM che vegaLuM bahu viSamatA varatAya che, mahAvIra paMtha maLyA chatAM paNa khoTa bahu jaNa khAya che; nayane nakI nistejatA nibaLa dazA nirakhAya che, agresaranI udhathI A sakaLa saMgha sIdAya che. -muni nAnacaMdajI. zrI samasuMdara sUrine janma vikrama saMvata 1430 mAM, dIkSA 1447 mAM, 1950 mAM vAcaka pada, 1457 mAM suri pada ane 1409 mAM svargavAsa thaye hato. emanuM vistArathI varNana sAkamAya javAmAM che,
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena bhavAnI TIpa kevI rIte rAkhavI joie? AjIjI. . prabhu ! sAMbhaLe ! jaDa bhAvamAM kaI dinathI, sahu zrama maMhI ghUmI rahyA; nathI netra kenAM ughaDyAM, mohapUramAM jAtA vahyA; ugAra sahune e AjIjI che-nathI avara abhyarthanA! khaTaka prabhu ! je jarA ! kameM mune kaI yuga thakI, svapAsamAM grahI paTakIo; bhavabhramaNamAM chava nizcaye ne, kAla anAdi aTakIe; e mahA duHkhanI TAla khaTaka'-che mAgaNI e. kaccha-patrI. te -eka kacchI muni. tA. 10-7-17 _ _ ~ jaina bhaMDAronI TIpa kevI rAkhavI joie ? lIMbaDI, jesalamera, pATaNa, amadAvAda, khaMbhAta Adi vidhavidha sthaloe ApaNA pavitra Agame ane pUrvAcAyoe upakAra arthe guMthelA hastalikhita pustakanA bhaMDAra che te keIthI ajJAta nathI, paraMtu te hastalikhita pustako kyA kyA che ane temanA racanAro koNa koNa che, temanI lekhanapaddhati kevI che, tenuM kada pramANa keTaluM che te haju TIparUpe vigate ahevAla bahAra AvyuM nathI, ane tethI temane punarUddhAra, temanuM prakAzana karavAnI vAta te AkAzamAM ja rahe che. zrI jainavetAMbara konpharansanI ophIsa taraphathI A kArya je je bhaMDAronI TIpo maLI te parathI hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM, ane mahAprayAse ane joIe te karatAM thoDA vadhu kharce "jainagraMthAvali" e nAmanA pustakAkAramAM tenuM pariNAma prakaTa thayuM che te ghaNo saMtoSa levA jevuM che. A "jenagraMthAvali" e apUrva prakAza pADyo che ane temAMthI ApaNAM pustakarUpI javAhirene khyAla AvI zakyo che, paraMtu je je TIpa parathI kArya levAmAM AvyuM hatuM, te TIpe eTalI badhI adhurI, pramAda-utAvaLa ane azuddhithI karelI, ane pUrI hakIkata pUrI nahi pADanArI hatI ke tethI ghaNe aMze jevI vigato joIe te pUrI paDI zakI nathI, ane te uparAMta evAM ghaNAM-hajAro virala ane uttama pustake aMdhakAramAM paDyAM che ke jenI evI adhurI TIpa paNa thaI nathI yA maLI zakI nathI, te pustakeddhAra khAtAe dareka jJAnabhaMDAranI kIpa je je sthale te hoya te tene saMdhanI yA te bhaMDAranA rakhevALa gRhastho, yatienI sahAnubhUtithI karAvavAnI jarUra che, ane te rakhevALa sajajanoe-saMghoe pita pitAnA jJAnabhaMDAranI TIpa saMpUrNa svarUpamAM bahAra lAvavAnI yA taiyAra karAvI levAnI khAsa cIvaTa rAkhavI ghaTe che. asalamAM pustakonI jALavaNI bahu uttama rIte rAkhavAmAM AvatI hatI, pustako mATe
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 jena karansa hairachA lAkaDAnA DAbaDA karavavAmAM AvatA hatA, ane je je hastalikhita prate heya tenAM nAma darzAvanArI kAgaLanI paTIo cArebAju mUkavAmAM AvatI hatI. ane tepara pAnAMnI saMkhyA paNa seMdhavAmAM AvatI hatI. A pustako DAbaDAmAM uddhAI Adi jaMtuonA bhoga na thaI paDe tene mATe DAbaDAmAM amuka jAtanI suMgadhI vastuonA mizraNanI kothaLIo rAkhavAmAM AvatI hatI ane te uparAMta te DAbaDAo varasamAM keTalIka vakhata ughADI joI tene pharIvAra peka karavAmAM AvatA hatA ke jethI je kaMi jaMtune udbhava thaye hoya te te jaMtune kADhI nAMkhavAmAM AvatuM. A pustakane rezamI ke bIjA vadhI lapeTI levAmAM AvatA hatA ane pachI DAbaDAmAM barAbara kaMI mArga na rahe tevI rIte mUkavAmAM AvatA hatA. DAbaDAo ghanAkAra hatA, ane pAMca bAjuo eka bIjAne jeDalI hatI ane chaThI bAju je dAbaDAnuM mukha te ughADuM rAkhavAmAM AvatuM hatuM, ane te baMdha karavA mATe be bAjue nAnI paTI mAravAmAM AvatI ke jemAM te chaThThI bAju pUravA mATe rAkheluM pATIuM barAbara besI jatuM hatuM. pustake tADapatra upara ke amadAvAdI jADA kAgaLanA pAnA para kALI zAhIthI ane te lAMbI lITImAM viSamacArasanA AkAranA pAnAmAM lakhavAmAM AvatA. temAM keI zloka pUro thatuM ke AMkaNI AvatI ke, adhyAya sarga pUre thatuM tyAre lAlazAhIne upayoga karavAmAM AvatuM. A zAhI evI sarasa rIte banAvavAmAM AvatI ke chaso varasa uparanAM lakhAyelAM pustake hAlamAM jatAM navA jevA saphAIdAra akSare pUrNarIte batAvI zake che matalaba ke pUrva chApakhAnuM na hovAthI pustako evIrIte lakhavAmAM AvatA ke tenuM cirasthAyIpaNuM rahe. racanAra pite lakhIne lahIne lakhavA ApatA ane teo lakhavAnI paddhatimAM pUrNa abhyAsI ane kuzaLa hevAthI karela akSare dhImethI barAbara lakhI ApatA ane te upara potAnuM gujarAna karatAM. racanAra te pachI zuddhi karatA, ane tyAra pachI amuka bhaMDAramAM mUktA. racela pustakanI eka karatAM vadhu na karAvI deza dezanA bhaMDAromAM mokalavAmAM AvatI, ane tethI ja eka pustakanI aneka prate ApaNe jude jude sthale rahelI-jaLavAI rahelI joIe chIe, ane tethI pustakazodhanamAM bahu upayogI thaI paDe che. keI pustaka bahu upayogI jaNAtuM ane lokapriya thatuM te pachI tenI aneka prata thaI jatAM hAlamAM paNa jUnAM ane aprasiddha hastalikhita pustakonI nakala lahIA mArphate thAya che, ane junI zailIe bhaMDAromAM pustaka rAkhI sAcavavAnI vyavasthA cAlu che. A pustakonI saMpUrNa TIpa rAkhavI e khAsa Avazyaka che kAraNa ke tethI aitihAsika bAbate maLI zake che eTaluM ja nahi, paraMtu bIjI aneka bAbato bhaLavAthI zedhakane saralatA thaI paDe che, ane te ApaNe AgaLa joIzuM. hamaNAM TIpa kevI rAkhavI te saMbaMdhI bolIzuM. A mATe jaina. konpharansa rU. taraphathI prophesara ravajI devarAje lIMbaDI jJAnabhaMDAranI TIpa pustaka tapAsIne taiyAra karI ApI che te parathI je ghaNuM jANavAnuM maLI zake che te ahI raju karIzuM. te TIpamATe bhaMDAra tA. 30-3-1806 e jevo zarU karyo hato, tA. 2-5-1806 ne roja joI lIdhuM hatuM ane tA. pa-pa-1406 ne roja TIpa lakhavI zarU karI hatI ane tA. 18-5-1806 ne roja pUrI karI hatI, AmAM nIce pramANe khAnAM paDyAM hatAM -
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ na. peTA na caDatA paDatA naMbara nakhara 3 h 3 : graMtha nAma DADe! 1 lA 1 bhagavatI (TakhALI) bhavatI vrutti ra DAbaDA 2 jo. 1 bRhat kalpasUtraTIkA caturtha khaMDa. DADA 5 me. vikramacaritra DADA 23 me. 1para kumatAhika viSa patra 1267 615 156 152 15 jALi .192 hetugarbhapratikramaNa vidhi 15 DAbaDA 26 ma. ra3 haMsarAja vaccharAja kathA surasuMdarI rAsa graMtha nAma gAthA. klAka. 22 20 511 to nAma 1pa7para TaMbAkAra--padmasuMdara abhayadevasUri 1861 racyA lakhyA bhASA saMvata saMvata rImA . 178 mA. 1651 saM. TIkAgata prazastiH--caMdrakuLanA varlDa mAnasari. temanA ziSya jinezvara tathA buddhisAgara. te enA ziSya abhayadeva ane jinacaMdra. te enA ziSya yazazcaMdragaNi tathA vimaLagaNi- yazazcaMdra sahAyaka ane vimaLagaNi lekhana sahAyaka hatA. zeAdhanakartA nitikuLanA droNasa ri. aNahilapura pATaNamAM racI. prazasti--dhanezvara sUrithI caitravAla gaccha thayA, kemake temaNe caitrapuramAM vIranI pratiSThA karI. temanA zi. bhuvaneMdrasUri, tacchiSTa devabhadra, taRiSya jagaccaMdra --devedra-vijayacaMdra vijayacaMdra ziSya vajrasena--padmacadra--kSemakIrtti. vi. saM. 1332. 5051 tapA--kSemakIrti 1332 ma. 5300 kAsada gacchIya 1896 1496 saM. cauda sargavALuM mahAkAvya che, ane temAM siMhAsana devamUrtti 0 atrIzInI kathA che. 518 ratnacaMdra gaNi ja 1131 maladhArI sarvasuMdara 151013 sa nayasuMdara 1644 16697 16771682 saM. enuM bIjuM nAma phlorA che. emAM dharma sAgaranuM kharAkhara khaDana karela che. 1506 sa. saMskRta kAvyabaddha. devakapattanamAM ati azuddha che. jaina bhaMDArAnI TIpa kevI rAkhavI neIe ?
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kAransa haeNlDa. AvI TIpeAmAM keTalAka sAMketika cinha, akSarane prayAga karavAmAM Ave che ke jethI huMkAmAM ghaNuM samajI zakAya ane te uparAMta amuka paddhati rAkhavAmAM Ave che eTale tenA amuka niyame samajI zakAya che. te te ame ApIe chIe. cinha saMketa. caDatAM nabaranI nIce--upayAgI peTA naMbara nIce--vizeSa zuddha graMthanA nAma nIce--paradarzananu patranAaMka nIce--vizeSa ramyAkSara graMthamAnanA nIce--AzarethI gaNeluM. lakhyAnA saMvat nIce--pAMcapATa alpAkSara saMketa 436 ava. phI. khara ga. mA. gu. graM cA. avasUrivALu kAvya kharatara gaDabaDIsaMskRta gAthA gujarAtI graMthamAna copAi 2. TI. di. naM. para. pa. = X jUnI gurjara TAMvALu TIkA dvitIya-khIjA navI lakhela paramatI pUnamIyA jaDavI nathI vizeSa azuddha apUrNa vizeSa aramyAkSara trapATa pra. prA. mA. H. mala. mu. klA. . sa. prakaraNa prAkRta bAlAvamedha madhyamakAlanI maladhArI mUla zlAka sUtra | sUri 1 saMskRta paddhatinA niyamo. 1. pistAlIza sUtreAnA 'kartAnA nAma nathI ApyA, eTale ke teo gaNadharathI guMthelA che. 2. je graMtha ekavAra AvI gayA pachI pharIne Ave che tyAM kartA graMthamAna-cyA saMvat tathA bhASAnA koThA nahi bharyA hoyatA AgaLa mujaba jANavA. 3 hema vyAkaraNa athavA haimI nAmamALA lakhI eTale katA hemAcAya che ema spaSTa jaNAI rahetuM hovAthI tyAM kartAnuM nAma kadI na hoya teApaNa samajI levAnu che. 4 je pratamAM lakhyAnA saMvat na haze te je dekhAvamAM pa'daramI ke seALamI sadInI mAlama paDI che tyAM 'jUnI' lakhI che, ane sataramI ke aDhAramI sadI jevI lAgI te tyAM madhyama gaNI te kAThA khAlI rAkhavAmAM AvyA che ane ogaNIzamI ke vIsamI sadInI 'navI' lakhI che. 5 TakhAnuM graMthamAna jyAM khAsa jarUra haze tyAMja ApavAmAM Apaze, nahitA nahi ja; kAraNa ke jeTalA TakhA che teTalA dhaNe aMze azuddha ja dekhAtA hovAthI te utAravA yogya nathI. tema temanuM graMthamAna keTaluM che te cAkasa karavuM paNa muzkela che. 6 caudamI, paMdaranI, tathA seALamI sadInI gurjara bhASAne jUnI gurjara gaNI che, ane tyAra bAdanI gurjara bhASAne gujarAtI tarIke lekhI che. 7 pistAlIza Agama tathA temanI niyukti, cUrNi tathA bhASya e badhAM prAkRtimAM che; mATe tenA mATe bhASAnA koThAmAM kaMI na lakhyuM hoya tApaNu te prAkRtamAM jANavA, temaja koipaNa vRtti, avasUri ke dIpikA e saMskRtaja hoya che, tathA vyAkaraNa--kASa-chaMda, alaMkAra, ane kAvye e badhAM saMskRtamAM ja prasiddha che. mATe te sthale sa MskRta samajI levA, temaja khaLAvameAdhanA mATe gujarAtIno ullekha nahi karyo hoya teApaNu gujarAtI che ema jANavuM,
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgadhI lekha. 437 mAgadhI lekha. zrI bhagavAna vardhamAna svAmIkA dharma. lekhaka:-upAdhyAya zrI AtmArAmajI mahArAja (paMjAva saMpradAya, - sthAnakavAsI jaina gaccha.) namo samaNassa bhagavato mahAvIrassaNaM mitta gaNa : imammi samaya ahaM jo dhammo siri bhagavaM mahAvIreNa makkhAvayA tessi NaM kiMci sarUve vaNiu aThe sa lehaNI AruDho karomi. bhavya gaNa! tatIyAMge ayaM sutte atthi taMjjahA tivihe bhagavatA dhamme. paM0 taM su ahijate su jhAtite su tavassite jahA su ahijjhiyaM bhavati tavA sujjhAtitaM bhavati jayA su jhAtitaM bhavati tadA su tavassiyaM bhavati se mu ahijjhate su jhAtite su tavakkhANeNaM bhagavatA dhamme paM0 ayaM bhagavaMtANaM dhamme paDhama dhamme arihaMtANaM bhagavaMtANaM su ahijhite kiMte vijAhito savvAI kajANi siddhati kintu su vijAto su vijA sadde sammaM nANassa boha karAvei samma nANAu samma daMsaNa payaDa bhavati puNo samma dasaNAu sammaM carite pAura bhue havai jai tihi ega samaya payaDa ssaMti teNaM samaya jIvassaNaM mokkha bhavati passaha nANa daMsaNassa pahAvo tassAThe vijA bhaNeja kiMte suttevi evaM bhAsaMti. jahA tamhA suya mahiDejA je utamahaM gavesae jeNaM appANaM paraM ceva siddhi saMpAuNijjAsi iya sutte. vijAvisaya. piya mittA ! sace vijAhiMto suyavijjA parama seMTe'si jassaNaM pahAvau appANaM vA parassavA puNa sarUve jANAi kiMte vinANe dhAuto vijjA sadaM siddhaM bhavai vIya rAgassa NaM ArisaM vayaNaM tahAaddha mAgahA vAraNaM vi evaMbhAsai. puNo satra bhAhito addha mAgahI bhAsA parama seThe Attha jassa NaM tiththayara vA devANaM savve bhAsaMti passaha vivAha paNNani paMcama sae jahA. devANaM bhatte kayarAe bhAsAe bhAsaMti kayarA vA bhAsA bhAsijja mANI vissasati goyamA devANaM addha mAgahAe bhAsAe bhAsaMti sAviyaNaM addha mAgahA bhAsA bhAsijja mANI vissasati. tahA savva payArassaNaM satti addha mAgahI bhAsAaMto vaTTai jahA samavAya 2pa
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 jaina konpharansa hai. aMge sutte ThANe cautIsae. addha mAgadhIe bhAsAe dhamma mAikkhati 22 sA viyANaM addha mAgadhI bhAsijjamANI tesiM sabasi Ayariya maNAriyANaM duppaya cauppaya pasu pakkhi sarIsivANaM appaNNe hita siva suhavAya bhAsattAe pariNamai 23 ime sutte sapar3ha karoti addhamAgahA bhAsAe parama satti atthitahA AyANaM sarUve savvaM payAreNaM sapaTaM karoti. ahavA amhANaM arihaMta deveNa savva jIvANaM hiyaDhe vArassaMga vA nica kiriyA punya utte bhAsAe bhAsitae tahA savve ajapurissANaM addhamAgahA bhAsA ajja bhAsA passaha paNNavannA sutte paDhama pae. puNo videsI saMkhAvaMto purissA vA anne gaMya kAraya addhamAgahI bhAsANaM tthui karaMti so tassa buDDhi aThe parisammaM arahe karitae. tahA bahave itihAsa gaMthevi evaM lihaMti ki saba bhAsAhito paDhamaM pAyayA bhAsA atthi devANuppiyA. tassa buDhi aThe aneka payArassaNaM ujjhamaM arahekaritae. se jahA nAmae addha mAgahI ajjhayaNa sAlA. addha mAgahI samAyAcArapattaM. addha mAgahI nAmAMke muddAtathA nigaMthANaM vA nigANaM vijoge savva payArassaNaM vattAlAve addha mAgahI bhAsAe karittae. kiMte addha mAgahI bhAsANaM jayA vRddhi bhavissati tayA suya nANasmaNaM vimahA udaya amhANaM bhavissati. suyanANaM parama kose. . puNo amhANaM nicca kamme vi uttaM bhAsA aMto atthi bhujjo utta bhAsANaM liGga vibhatti antha samAsa saMdhi paya heu joga uNAi kirayA vihANa dhAu taddhie niruttie nAma iccAdi savve atthi. puNo kiM te na assa payAra karittae. mitta varA : ayaM bhAsA parama piyasthi vijjANaM payArau puNo jiNamattassavi pagAsa vippaM bhavissati. kiMte suttAe sabba vijjAsaMti. sejahAnAmae bhA. sANaM pogale atthi. evaM jiNA paNNavati. passaha saMppai kAle NaM suhama yattaM jo samma payArAu rAgaM gAyai jai puggala atthi tayAhi jaMte niroha bhUe evaM viya u. jANAi ('dhUmajANAi ) iccAi satra vijA suttAe vijamANe vijjANaM udaya keNa ppayArau bhavai. atha pema bhAva visae. piya mittA! pama bhAvAu savve kajANi siddhati. pema bhAvAu maNapasanna bhavati. pemabhAvAu pasatyajjhANaM havai. pema bhAvau vijANaM vA mayassaNaM unnai bhavati. sejahA nAmae jalasittA iva pAyavAtahA pema bhAvAu dhammassaNe joge bhavati. passaha pema bhAvAu annajAi kA meva unnai karaMti. tahA pema bhAvau vesaM jahitA AyA parama suddha bhavati.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 bhAgamA se. . kovA kajaM jo pema bhAvau No siddhaM bhavati. ? jiNa sAsaNassaNaM to mukkhaM viNaya dhamme vA pema dhamme jahA vivAha paNNatti. adhi miMji pemANu rAma ratte iti suttaM. passaha suya kevAmeva pema bhAvassaNaM lakkhaNaM vaNNavaMti. puvvaM samayassaNaM jayA aNuppehai 2 tA tayA parama dukkhaM bhavai. sa samaya kuto gatA ? jayA kAle savva puDhavi uvari jaina mayassaNaM parama vitthAra AsI siA vAassa NaM nAda AsI pAya savve jIvA jiNaMda devassa nAmassaNaM puNo2 uccAraNa savve bhavvA karaMti. ahavA jiNaMda devassa nAmeNaM sahe hothA. vA Ayariya saga saga gaNassaNaM buDi kAraya hotthA sahassAI muNi navAI gaMthANaM raittA AsI dese saMva AsI. iyANi samaya jiNapaya pahamaM atthi. appaM puNo maya bhede bahu kiriyA bheda bahu. hA ke kasTeNaM samaya ! he vaTTa mANa samaya taM viSaM gazca se samaya payaDa bhave. jassa samaye puvvaM samANe jiNa dhammassaNaM udaya bhave. devANuppiA ! IsA dosa jahitA uvaha guNa payaDa bhave, to khippaM jiNa matassaNaM udaya bhavejA kiMte jAva kAle pema saddhiM Au appie bhavati dhammassa . NaM vi tava kAle udaya No bhavissasi. para mata iva tahA nigaMthANaM arahe sae sae vivAdeNaM jaheja pAya mukkha egasamAyAri karaja. kiMte mukkha samA yArio klhe No samuppajjai se jahA nAmae caumAsI pavvae saMvaccharIe pavvae iccAdi tahA IsA vesa pisuNAI duraM jahittA saMtissaNaMvA pema bhAvassaNaM puNo 2 uvaesaM karejA. passaha, saya niMdANaM pahAvau jiNa mayassa NaM kevA meva sarUva bhue. aneka koDI saMkhAhito aNumANe terassa lakkhaM cautIsa sahassaM atthi, hA sogaM! ___ accheraga bhUe havai pAya cau titthe paDikANa vA Avassae samayaime gAhA pahaMti. khAmemi savve jIvA sabve jIvA khamaMtu me| mitti me saba bhUesu beraM majaM na keNai / / paraMtu ega annau no bhAsaNa karaMti. jai tiehaM sAhA jiNa mayassa NaM paropparaM vesaM bhAvaM jaheja, puNo tihi sAhA egau bhavitA. jiNa mayassa NaM vA suya nANassa NaM puNoddharaNa kareja, to khiSpaM udaya bhavejA. pAsaha, tihi sAhANaM mala siddhate ege sejahA nAmae paMcasthi kAyA, kAla davye, nava tatta, pamANa, naya. paMca nANa, tiloya, iccAdi kiMtu kiriyA bhede atthi vA saddA bhede atthi. tayA mUla siddhaMte gihii 2 ttA paropparaM pemabhAva saddhiM vaTTaNArahe /
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32.4 (6284. tihi sAhANaM arahe evAmeva patthAva baMdhejja. jahA paropparaM niMdAyutte leha No mudie bhave, NoparopparaM kassai niMdADhe kaDi vaddha karittae. kiM tubhbheNaM jiNa mayaNaM puvva vatthANu ppehittA, dukkhaM No bhavati jayA savva maggau jiNa magge parama suMdare kiMtu sae doseNaM ppahAvau ajja divase vahave jaNA evaM vadaMti. jiNa magge natthika mate, asuissaNaM mate suNNujaNA iccAdi sahe vahave jaNA kiMte bhAsaMti kevala sae veseNaM ppahAvau vA niMdA yutte lehANaM pahAvau. ega titthayarassaNaM putte paropparaM evameva vattAva sogaM. sutteNaM evaM bhAsaMti. uva vRha thirikaraNa vacchala pabhAvaNA avassaM karejja. devANuppiyA ! jiNamaya natthi natyika mate. nasthi asuiNaM mate, sAvayANaM sattami vae evaM bhAsaMti. No vinA pamANaM sAvae uvabhoga paribhogaM karejja. tahAsAhuvi niratiyAraM kiriyA pAlejja. malAdi asui naI karejja. passaha nisIha sutte jai naayAmai 2 taMvA sAijjai mAsiyaM pari hAraM pAuNai. tahApaMca vihe soe paNNattA taMjjahA puDhavi soe, Au soe, teu soe, baMbha soe, maMtta soe. passaha jiNa sattha evAmeva bhAsaMti. kintu sae veseNaM pahAvau loge kiM vadati, jai siri saMgha majhe tihi sAhA paropparaM pema bhAvaM payaDa kareja. puNo vijANaM unnai kareja. kiM puNo jiNa magge udaya bhAvasta NaM No bhavejA avassameva bhavejA. kiMte ayaM samaya paropparaM niMdAgaM nanthi. api tu ayaM samaya udayassaNaM atthi. passaha jammi samaya rAyassa savyeNa payAreNaM satattAnatthi. tammi samaya jiNa mayassaNa kevA meva udaya AsI, vaTTamANe kAle dhammo unnaissaNaM puNa payAreNaM satattA atthi. kiMtu saya pamAeNaM saca maggAu pAya avaNatissaNaM pattA. sogaM.! jassa siddhaMtassaNaM videsI sakhAvaMta purise vA desI vijaM purise satata muhAu mahimA karaMti. sa siddhaMte paNNatta bhAvassaNaM pattA. kiM siri saMghassaNaM uditaM siddhatassaNaM puNNa payArau pagAsa karittae sayA yArassaNaM payAra kArattae. sayAyAra visaya. kiMte sayA yArassaNaM abhAvau kayA vi AyA mutti magge No paDivajjai sayA yAra sahe samma carittassaNa bodha karAvei caritte davihepaNNattA taM0 savva caritte desa caritte savva caritta nithANaM vA nigaMthINaM atthi se jahA nAmae paMca mahanvae rAi bhoyaNa viramaNe dasa samaNa dhamme iccAdi katabve desa caritte sAvayANaM
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgadhI lekha vAsAviyANaM vA asthi se jahA nAmae satta vasaNAu viramaNe duvAlassa vihe sAvaga dhamme atyi. vArasta vae egArassa paDimA igavIsAya sAvaga guNe jahA satti dhArittae puNo aNAya saddhiM No vaTTittae kitte NAyahi mukkha dhamme vArassaNaM vayassaNaM kiMte siri saMtinAhe siri kuMthunAhe siri aranAhe cakkavATTi bhavittA puNo titthayara bhUe puNo mokravaM pattA tahA bharaha cakka vaTTi vi nAya pahAvau kevala nANa rUvi siri saMyutte bhUe. ___ anAya bhAvau miggA putta iva dasA bhavati jai assa samaya vi pari ssama No kaya tayA keNa samaya parissamaM karissaMti. he vIra puttA ! mahA nihANaM caittA dhammassaNaM aTe ujamaM kuNaha. kiMte bhagavatassaNaM. tivihA dhamme atthi. su ahijjhate sujjhAtite. sutavassite devANuppiyA vijAu sujjhANaM uppajjai su jjhAgAu su tava samuppannai tihi sadA samma nANa sammaM dasaNa sammaM cAritassaNaM voha dalaMti. tiNhANaM ArAhai2 tA mokkhassaNaM arahe bhavaMtu. kiMte jiNamata payatthA vijANaM ahA tahA sarUvaM vaNaveti sejahA nAmae saMsAra sarUve ziya sAzaya siya asAsae davaThThayAya sAsaya vaNa pajavehiM gaMdha pajjavehiM rasa paJjavehiM phAsa pajjavahiM asAsaya ayaM sarUve parama suMdare atthi. pakkha vAya jahittA dhammAssita bhavau kiMte ime mama abhikaMkkhA tihi sAhA aMto jiNiMda devasmaNaM pahAvau vesa naheM bhave pema payaDa bhave. jassaNaM pahAvau siri jaiNa patte sayA jayavaMto bhave. puNo vahave jIvA mokkha maggassa NaM joge bhave jiNiMda devarasaNaM pahAvau siri jiNa saMghe sayAhi saMti paropparaM pema bhAva payaDa bhave. divya zazi. zazI Aja ugyo kaMI divya dise !, prakaTayuM kaMI teja alaukika che, zItakAra bhalo ati zAMta ja che, kaMI ramya kaLA zuci veta ja che. jharaNuM jharatuM amInuM ja dise, zIta zAMta thavA tapatA tanane, manujIvanamAM navaluM atize, karI zAMta ane zita teja bhare. prakaTayo zubha pUrNa ja indu bhale, khilaze ja kalAdharathI kusuma; ati zobhita A rajanI ja dise, nirakhI ati rena maNi harakhe. dharI teja pApati smita karI, karI sAna haie upadeza nakI; mujanA sama zitaLa sarva thajo, sahu kArya bhalAM karatAM vicare ! jagamAM ati ujajavala kArya karI, raLaje prabhupAda ja seva thakI; kadI ne bhulajo nijanI pharajo, kartavyaparAyaNatA dharaje !" nirbhA gaIna (2001)
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 jena kaoNnsa heralDa. ukta mAgadhI lekhakA hiMdI bhASAMtara. bhASAMtarakAra: -- paM0 jJAnacaMdrajI mahArAja paMjAbI. namaskAra ho zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrajI ko ? mitragaNoM ! isa samaya meM maiM jo dharma zrI bhagavaMta mahAvIra ( varddhamAna ) jI ne kathana kiyA hai tisakA kiJcit svarUpa varNanArthe svalekhinIko ArUDha karatA hUM. dekhiye, ' tRtIyAGga ' meM yaha sUtra hai - tadyathA - tIna prakAra se bhagavantoMne dharma varNana kiyA hai, jaise ki suadhyayana karanA, sudhyAna karanA, sutapa karanA. jaba suadhyayana hotA hai, tabhI sudhyAna ho jAtA hai; jisa samaya sudhyAna hotA hai, tisa samaya sutapakI prApti hotI hai. isa prakAra dharmake tIna bhAga hue, arihaMtobhagavantoM kA suadhyayana karanA prathama dharma hai, kyoMki vidyAse hI sarva kArya siddha hote haiM. kintu suvidhA honI cAhiye. suvidyA zabda hI samyak jJAnakA bodha karatA hai aura samyak jJAnase samyaka darzana pragaTa hotA hai; aura samyaka darzanase samyak cAritra pratyakSa hotA hai. punaH jisa samaya tInoM pragaTa hote haiM tisa samaya hI jIva (AtmA) kI mokSa hotI hai. isa vAste samyaka jJAna - darzana - cAratrArthe vidyAkA adhyayana AvazyakIya hai, apitu sUtroM (jainazAstroM) meM bhI ese kathana haiM; jaise ki: gAthA. tamhAsuyamajjiA, jeutamamahaMgavesae | jeNaMappANaM paraMceva, siddhisaMpAuNijjAsi / / uttarAdhyayana a0 11, gAthA 32. sUtrako adhyayana kareM, jo uttamArthake gaveSika haiM, vahI mokSako prApta karate haiM. atha vidyAviSaya. priya mitro ! sarva vidyAoMse zrutavidyA hI parama zreSTa hai, jisake prabhAva se svaAtmA tathA anyAtmAke pUrNa svarUpako jAnA jAtA hai. isI vAste vItarAgakA ArSa vacana hai tathA arddhamAgadhI vyAkaraNameM bhI esA lekha hai. punaH sarva bhASAoM arddhamAgadhI bhASA paramotkRSTa hai, jise tIrthakara vA devate tathA sarvottama puruSa bhASaNa karate haiM: dekhiye 'vivAha majJapti ' ( bhagavatI ) jI sUtra pAJca zatakako, jisameM zrI svAmI - gautamajI zrI arhan bhagavAn sarvajJa sarvadazI svAmI mahAvIra ( varddhamAna ) jI se prazna karate haiM, yathA hai prabho ! devate kaunasI bhASA bhASaNa karate hai ? apitu kaunasI bhASA bhASaNa kI huI unake a
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ ukta mAgadhI lekhaka hiMdI bhASAMtara. nukUla hotI hai ? " isa praznake karane para bhagavan varddhamAna svAmI pratyuttara pradAna karate hai ki " he gautama devate arddhamAgadhI bhASA bhASaNa karate haiM aura ukta hI bhASA bhASaNa kI huI unako priya lagatI hai." ___ aura bhI arddhamAgadhI bhASA sarva zaktiyoM karake sampanna hai; yathA " samavAyAMga sUtra "ke cautIrtha sthAnameM aisA ullekha hai ki arddhamAgadhI bhASAmeM bhagavAn dharmopadeza pratipAina karate haiM aura vo hI uccAraNa kI huI sarva Aryo-anAyoM-dvipadoM, catuSpadoM bhUgoM, pazuoM, pakSioM, so ityAdiyoMko Atmahita. kArI tathA kalyANakArI sukhopAya unakI svasvabhASAoMmeM paraNamati hai arthAt save apanI 2 bhASAmeM samajha jAte. yaha sUtra spaSTa karatA hai ki arddhamAgadhI bhASAmeM parama zakti hai. hamAre arihaMta devane dvAdazAGga tathA nitya karma pUrvokta bhASAmeM hI varNana kiye haiM. tathA save Aye puruSokI Arya bhASA prAgukta hI haiM. isake pramANArthe " pRNNavannAsatra"kA prathama pada adhyayana karanA ucita hai. pAzcAtya tathA videzI vidvAna va anya granthakartA bhI arddhagadhI bhASAkI bhUyasI prazaMsA karate haiM aura ise sarvottama batAte haiM. aitihAsika grantha aise bhI likhate haiM ki sarva bhASAoMse prAcIna tathA prathama ardhamAgadhI (prAkRta) hI hai / so aisI hI AzA pANini munike lekhase* siddha hotI hai. so he devavallabhA : tisa bhASAkI vRddhayarthe aneka prakAra ke udyama va parizrama karane yogya haiM jaise ki arddhamAgadhI adhyayanazAlA tathA arddhamAgadhI samAcArapatra, arddhamAgadhI nAmAkitamudrA, ityAdi, aura sAdhu-sAdhviyoMko bhI yogya hai ki sarva prakArase vArtAlApa arddhamAgadhI bhASAmeM hI kareM kyoM ki yadi arddhamAgadhI bhASAkI vRddhi hogI to zrutajJAnakA bhI mahodaya hogA; aura zrutajJAna hamArA parama koza hai. punaH hamArA nityakarma bhI ukta bhASAmeM hI hai. phira ukta bhASA paliGgA, vibhakti, artha, samAsaH sandhi, pada, hetu. jogoNAdi kriyA, vidhANa, dhAtu, taddhita, niruktinAma ina karake saMskRta hai. punaH vyAkaraNa bhI arddhamAgadhI bhASAmeM vidyamAna haiM; phira isakA pracAra nA kiyA jAye yaha zokakI bAta nahIM hai ? arthAt isakA pracAra avazyamava karanA cAhiya. * viSadhi: cAi varNa : zambhumate mtaa:| " prAkRte saMskRte cApi, svayaMproktAH svayaMbhuvA
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 jaina kaeNnpharansa haeNlDi. .. mitravaro ! isa parama priya bhASA tathA vidyAke pracArase jina matakA bhI zIghra hI paramodyota hovegA. dekhiye sUtroM ( jainazAstroM ) meM sarva prakArakI vidyAyeM vidyamAna haiM, apitu anabhijJa puruSa kumatike prayogase tathA haThadharmase inameM (zAstroMmeM) azraddhA karate haiM kintu jo sUtroMmeM kathana kiyA gayA hai vaha avazyameva hI samayAntarameM apanI satyatA pragaTa karadetA hai. udAharaNa dekhiye. jainazAstroMmeM bhASAke pudgala kahe haiM athot jo hama bhASaNa karate haiM usake pudgala hai aisA kathana kiyA gayA hai| parantu bahutase ajJAna jana isa para niSThA nahIM karatethe tathApi arhan kathanameM lavaleza mAtra bhI nyUnAdhikatA nahIM hai. dekhiye isa jamAnemeM " phonugrApha" vAditrako, jo ki samyak prakArase gIta gAtA hai. yadi bhASAke pudgala nA hote to bhalA kaise ukta vAditra nirodha ho kara gAyana zravaNa hotA ? isase nizcita hotA hai ki bhASAke pudgala avazyameva hI hai. aise hI dhUmrajANetyAdikoMko bhI jJAta karanA cAhiye. jabaki sUtroMmeM sarva vidyAyeM vidyamAna haiM tathA arddhamAgadhI bhASA sarvopakArI tathA sarvotama hai aisA nizcaya ho gayA, punaH hama vicAra karanA cAhiye ki isakI vRddhi kisa prakArase ho sakatI hai ? to avazyameva hI kahanA paDegA ki prema bhAvase arthAt paraspara ekatva vA sampa honese.. ___ atha premabhAva viSaya. priya sajjana janoM ! premabhAvase sarva kArya siddha hote haiM. premabhAvase mana prasanna hotA hai. premabhAvase prazasta dhyAna hotA hai. aura vidyA tathA matonnati premabhAva para nirbhara hai. jaise jala siJcanese vRkSakI vRddhi hotI hai taise hI premabhAvase dhamonnati hotI hai. dekhiye, premabhAva (ekatAke prabhAvase anyamatAvalambI kaisI vRddhiko prApta kara rahe haiM.) tathA premabhAvase dveSakA nAza hotA hai aura AtmA parama pavitra ( zuddha ) hotA hai. apitu aisA kaunasA kArya hai jo ki premabhAvase siddha nahIM ho sakatA arthAt sarvakArya siddha hote haiM. tathA jina zAsanakA to mukhya vinaya dharma vA prema dharma hI hai. " vivAha prajJapti" ke satrako smati kIjiye ki ( ahimiMjjipemANurAgaratte ) arthAt asthira miJjira premAnurAga karake rakta. dekhiye sUtra kisa prakArase prema bhAvake lakSaNa varNana karate haiM. sujJa janoM ! jaba hama pUrva samayako smRti karate haiM taba AtmA parama duHkhI hotA hai. hA ! vaha samaya kahAM gayA ? jisa samaya sarva bhRmI para jaina dharmakA vistAra thA, aura syAdvAdakA nAda hotA thA, prAyaH sarva jIva jinendra deva bhagavAnke
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ ukta mAgadhI lekhaka hiMdI bhASAMtara. 445 nAmako punaH 2 uccAraNa karate the athavA sarvasthAnopari " arihaMta 2" zabda zravaNa hote the. aneka rAjA mahArAjA jainadharmAnuyAyI hote hue isake pracArameM sadaiva kaTivaddha the, punaH svaAyuko dharma para arpaNa karate the. AcArya apane 2 gaNa ( gaccha ) kI vRddhikAraka the. zatasahasralakSakoTi muni nUtana 2 jJAnasampanna grantha racate the. aura dezadezAntaroM meM sampa (prema ) thA. punaH jayajinendra zabdakA uccAroM ora mahAdhvanIke sAtha nAda hotA thA. ___ isa samaya prathama to jaina mata hI svalpaH punaH alpameM bhI matabheda tathA kriyAbheda bahuta haiM aura eka pakSa dvitIya pakSakI nindArthe sadaiva udyata rahatA hai. kaisA kaSTakA samaya hai ! vartamAna samaya zIghrahI prAgvata ho ! jisase pUrva samaya arthAt jisa samaya jina dharmakA pUrNa prakAza thA vaha samaya pragaTa hove. aura jaina jAti mahAnidrAse uTha kara svadharmake pracArArtha ArUDha hove, prAgvat jaina dharmakA paramodyota hove. . he devatoMke piyo : IrSA aura dveSako tyAga kara uvavRha ( guNoMkI vRddhi karanA ) guNa pragaTa karo; kyoM ki yAvat kAla premabhAvake sAtha dharma para Ayu arpaNa nahIM hotI, tAvatkAla dharmakA udaya bhAva honA bhI asambhava hI hai. muniyoM tathA sAdhviyoMko bhI ucita hai ki svasvavivAdako choDa kara prAyaH mukhya samAcArI eka kareM; kyoM ki eka *samAcArIse klezotpanna nahIM hotA; punaH IrSA, dveSabhAva, pizunatA inako choDa kara sadaiva kAla zAnti va premabhAvakA punaH 2 u padeza kareM, ataH aise kAryakareM, jinase jainamatakI prabhAvanA ho. sajjano ? dekhiye svanindAke prabhAvase jinamatakA kaisA svarUpa ho gayA hai ki isake mAnanevAloMkI saMkhyA aneka koTi saMkhyAse nyUna hote 2 anumAna trayodazalakSa cautIsa sahasra ho gaI. kyA etAdRza samaya dekha kara tumheM Azcarya nahIM hotA ? priyamitro : yaha kisakA phala hai ? paraspara dveSakA aura premabhAvake nA honekA. mahAn AzcaryakI vAta hai ki prAyaH cAroM tIrtha ( sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA ) pratikramaNa vA Avazyakake samaya pratidina ubhaya samaya aisI gAthA paThana karate haiM, yathAH-- * yathA caumAsI (caturmAsI ) parva saMvatsarI parva, paryuSaNa parvetyAdi. kyoM ki inako bhinna 2 manAnese anyamatA'dhyakSoMko zaMkA paDa jAtI hai tathA jina matakA apavAda hotA hai.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 449 jena kaeNnpharansa heralDa. khAmemi savve jIvA, savve jIvA khamaMtu me / miti me sabbe bhUesu, veraM majjhaM na keNaI // maiM sarva jIvoMse kSamAbhAva karatA hUM. he sarva jIvo ! tuma merese kSamA karo. kyoM ki merA sarva bhUtoM (jIvoM) se maitrI bhAva hai aura merA vaira bhAva kisIke sAtha nahIM hai. dekhiye kathana mAtrameM to kaisI namratA hai, apitu dveSake prabhAvase eka dUsarese mila nahIM sakatA. tathA aisA kathana hone parabhI paraspara vArtAlApa nahIM kara sakate. vidvajjanoM ! yadi jaina matakI tIna hI zAkheM paraspara dveSa bhAvako tiraskAra karake punaH tIna hI zAkheM milakara jina mata tathA zruta jJAnakA punaruddhAra kareM to jaina mata zIghra hI udaya bhAvako prApta hove punaH dekhiye. tIna hI zAkhoMkA mUla siddhAnta eka hai| jaise ki 'paJcAstikAya, kAla dravya, nava tattva, pramANa, "naya, paJca "jJAna, tIna loka ityAdi. kintu kriyAbheda vA zraddhAbheda avazyameva hI hai. isa liye, he jainamatonatiicchako ! apane mUla siddhAntako hI grahaNa karake paraspara prema bhAvake sAtha vartanA yogya hai. tIno zAkhoMko cAhiye ki aise 2 prastAva bAndhe jisase premabhAvakI vRddhi ho tathA nindAyukta lekha nA mudrita hoM aura nA kisIko nindArtha kaTibaddha karAyA jAve. . sujJa puruSo! kyA Apako jina matakI pUrvAvasthAko dekha kara duHkha nahIM hotA hai ki jina mArga parama sundara hote hue svadveSake prabhAvase Aja dina isa bahutase ajJAta jana aise bhASaNa karate haiM ki jaina mArga nAstika tathA azucikA mata hai ityAdi. . _ aise 2 vacana anya matAvala biyoMke mukhase zravaNa karanA vaha kyA svadveSa tathA nindAyukta lekhoMkA hI prabhAva nahIM ? arthAt avazya usIkA phala hai. zokakI vArtA hai ki eka tIrthakarako putra hone para bhI paraspara yaha vartAva ? sUtroMmeM aise . lekha hai, yathA ( uvavRha ) guNoMkA vRddhi karanA, (thirikaraNa ) arthAt dharmase patita hoteko punaH satya mAgameM sthira karanA, ( vacchalappabhAvaNA) vatsalaprabhAvanA, ityAdi avazyameva dhAraNa karane cAhiye. 1 dharmAdharmAkAza pudgala jIvAsti kAyAH 2 jIvAjIvapuNyapApAsavabaMdha saMvaranirjarAmokSAstattvam. 3 pratyakSAnumAnoMpa mA'gama pramANA: 4 naigama saMgraha vyavahAraRjusUtrazabdasamabhirUDhaevaM bhUteti 5 mati zrutAvadhimanaHparyavakebalAni. 6 udhomadhyeti lokAH
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ ukta mAgadhI lekhaka hiMdI bhASAMtara. devavallabho ! jaina mata nAstika mata nahIM hai. kyoM ki nAstika vaha hotA hai, puNya, pApa, naraka, svarga, paralauka, paramAtmA ityAdikoMko na mAne. parantu jaina mata ukta vArtA sarvathA svIkAra karatA hai. dekhiye, isa viSayameM mahAnAcArya zruta kevalI dezIyAcArya mahAmuni zAkaTAyana svaracita mahAn vyAkaraNameM kyA likhate haiM? yathA: daiSTikAstikanAstikAH // zA0 vyA0 a0 3 pA0 2 sU0 61 daiSTikAdeyaSThaNantAnipAnyante / diSTi pramANamasyeti daiSTikaH / asti paralokAdi matirasya AstikaH / tadviparIto nAstikaH ___ isase siddha huA ki jaina mata nAstika mata nahIM hai, vaise hI nAhI jina mata azucikA mArga hai; kyoMki zrAvakoMkI saptavIM vratameM aisA ullekha hai ki zrAvaka vinApramANa upabhoga-paribhoga nA kareM, taise hI sAdhu bhI niraticAra kriyA pAleM, aura malAdi azucikoM dUra kareM. pramANArthe dekho sUtra 'nisIthajI, jisameM likhA hai ki yadi muni purISake pazcAt pANI se zauca nA kare to usako mAsika prAyazcitta hai; taise hI " zrIsthAnAMgasUtra" meM likhA hai ki pAzca prakArase zauca hotI hai, jaise pRthvI, pANI, agni, brahmacarya, mantreti. kintu svadveSake prabhAvase loga kyA? bhASaNa karate haiM ? yadi zrIsaMghameM tIna hI zAkheM premabhAvako pragaTa kareM, punaH vidyAkI unnati kareM, to kyA jinamatakA punaruddhAra tathA udayabhAva nA hogA ? apitu Avazyameva hI hovegA. priya dharmAbhilASiyo ! yaha samaya paraspara nindAkA nahIM hai tathA dveSakA nahIM hai, apitu yaha samaya to udaya bhAva karanekA hai. dekhiye, jisa samaya rAjyakI orase sarvathA svataMtratA nA thI tisa samaya jaina mata kaisI unnatike zikhara para thA ? parantu adhunA (vartamAna kAlameM) sarva prakArase rAjyakI orase svataMtratA hai arthAt jo cAheM apane 2 dharmakI vRddhi kara sakate haiM, kintu svapramAdake kAraNase jaina mata avanatiko prApta ho rahA hai. hA zoka ! jisa siddhAntakI videzI tathA dezI vidvAna satata mukhase mahimA (stuti ) karate haiM, usa siddhAntake mAnanevAle avanatiko prApta hoM. adhunA zrIsaMghako ucita hai ki punaH aise satya siddhAntakA parNa prakArase prakAza kareM; aura sadAcArakA bhI pracAra kareM, jisase AtmA zuddha tathA pavitra ho. atha sadAcAraviSaya. dharmAtmA puruSo ! sadAcArake binA koI bhI AtmA muktimArgako nahIM grahaNa kara sakatA. sadAcAra zabda samyak cAritrakA hI vAcaka hai. punaH cAritra
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 jaina kanphansa hai. dvi prakArakA hotA vaiH sarvacAritra aura dezacAritra. sarvacAritra, sAdhusAdhvioMkA hotA hai, jaise ki pAzca mahAvrata rAtribhojana tyAga, daza zramaNa dharmeti. anyacca, dezacAritra, zrAvakoM aura zrAvikAokA hotA hai, jisameM sAta vyasanoMko varjanA tathA dvAdaza vratako dhAraNa karanA vA ekAdaza pratimA (kaThina niyama aura pratijJA) aura ekavizaMti guNoMko anukaraNa karanA, punaH anyAyake sAtha vartAva nA karanA, kyoM ki gRhastha dharma ( dvAdaza vrata ) kA mukhya siddhAnta nyAya hI hai. dekhiye, zrI zAntinAthajI zrI kunthunAthajI zrI aranAthajI cakravarti ho kara punaH tIrthakara padvIko bhoga kara nyAyake sAtha vicarate hue mokSako prApta hue. taisehI bharata cakravarti bhI nyAyayukta hote hue kevala jJAna upArjana kara mokSako prApta hue parantu anyAya karanevAloM kI dazA mRgAputravat hotI hai. priyavaro! yadi isa samayameM bhI dhArmika parizrama nA kiyA, to phira aura kaunasA samaya isase uttama Apako prApta hogA? he vIraputro ! ghoranidrAko choDa kara dharmArthe udyama karo. dekhiye, bhagavAna kA pUrvokta tIna prakArakA dharma hai. (arthAt mokSake tIna hI dvAra (mArga) haiM) yathA. ___" samyagdarzana jJAna cAritrANi mokSamArgaH" vidyAse sudhyAna hotA hai aura sudhyAnase sutapa utpanna hotA hai; aura tInoMko ArAdhana karake (bhali bhAMti pAla kara) jIva mokSake yogya hote haiM. jaina mata padArthavidyAkA bhI yathAtathya svarUpa varNana karatA hai, jaise saMsArasvarUpako hI lIjiye, jo kadAcit zAzvata vA kadAcita azAzvata hai. dravyArthika nayakI apekSA zAzvata (nitya ) hai aura varNa, paryAya, karake tathA gandha, rasa, sparza paryAyase azAzvata hai. dekhiye kaisA sundara manamohana nyAya hai ! isakA savistara svarUpa dekho " saptabhaGgataraGgiNi, " " tattvArthasAra, " " AlApapaddhatiH" ityAdi nyAyagranthose. he mokSecchako ! merI yahI AkAMkSA hai ki pakSapAtako choDa kara dharmAzrita hovo ! tIna hI zAkhoMse dveSabhAva naSTa hovo ! zrI jinendra devake prabhAvase tIna hI zAkhoMmeM paraspara prema bhAva utpanna hovo ! jisake prabhAvase zrI anekAntamata ( jainamata ) sadaiva kAla jayavijaya ko prApta kare, bahutase jIva mokSamArgake yogya hoveM. jinendra devakI kRpAse zrI saMghameM sadaiva hI zAnti tathA paraspara prema bhAva pragaTa ho!
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain s. Conference Herald Pajusan Issue 1913. Makanji Juthabhai Mehta Esq., B. A, LL. B. Bar-at-Law.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** citraparicaya. citraparicaya. 1 zrIyuta makanajI jADAbhAI mahetA, B. A. LL. B. Bar-at-law. Sow love, and taste its fruitage pure; Sow peace, and reap its harvest bright: Sow Sunbeams on the rock and moor, And find a harvest-home of light. kAThiyAvADanA mAMgaroLa gAmamAM zrIyuta makanajIbhAIne janma saMvata 1837nA mAgazara vada 6 (23mI DiseMbara 1880 ) ne dine dazA zrImALI vaNika jJAtimAM thayo. hatA. tyAM gUjarAtI abhyAsa tyAMnI zikSaNazAlAmAM laI pitAnA pitA muMbaImAM vyApAra karatA hatA tyAM AvyA. A vakhate pitAnA kAkAnuM kuTuMba paNa saMyukta hatuM. sane 1888 mAM pitAzrInuM paralokagamana thayuM ane tarataja bIjA varSamAM jeSTha bhrAtA eka vidhavA mukI svargastha thayA. AthI makanajIbhAI para kuTuMbane bhAra AvI paDyo. haju pitAnI vidhArthI avasthA hatI ane te daramyAna eTale 1888mAM meTrika thayA hatA, tethI pitAnA kAkAnA vAlIpaNA nIce pitAne abhyAsa AgaLa calAvyo. 1888mAM seTajhevIara kalejamAMthI prIviyasa, ane 1800 mAM ITaramijiyeTanI parIkSA pasAra karI. 1901mAM zikharajI, pAvApurInI yAtrA karI ane kalakatta jaI AvyA. 1801mAM pahelI elaela. bI. pasAra karI. 1802mAM lagna thayuM. 1907mAM bI.e. nI parIkSA bIjA vargamAM pasAra karI. grejyueTa thayA pachI zuM lAIna levI ene nirNaya karavAnuM ghaNuone bAkI rahe. che. ApaNI-bhAratanA vidhArthIonI sthiti evI ja rahe che ke bhaviSyanA koIpaNa niyata sthAna AgaLathI nirNita karyAvagara pahelAM tAtkAlika je thAya che te thavA daIe chIe. AgaLa cAlatAM amuka hada oLaMgI, eTale have kaye raste javuM tene nikAla te hada oLaMgyA pachI teja vakhate thAya che. grejyueTa thayA pachI AgaLa abhyAsa laMbAvavA jeTalI kuTuMbanI sthiti nahotI chatAM ela ela. bI. thavAne daDha nizcaya karyo. tene mATe joItAM sAdhano pUrA pADavA mATe mUlajI dharamazI ane kAmadAra solIsITarane tyAM kalArka tarIke ane tyAra pachI pratiSThita sva. zeTha amaracaMda talakacaMdanI zivahema amara eMDa kaMpanImAM menejara tarIke rahI temAMthI sAthene sAthe la kaoNlejamAM kAyadAne abhyAsa cAlu rAkhyo. [ApaNuM jaina zrImate khare nathI jANatA ke caMcala vidhAthIone paNa garIbAI hovAthI keTalIbadhI vipadomAMthI pasAra thavuM paDe che. zrImate jANatA hoya te teo thoDIghaNI kAmacalAupaNu sahAya ApavA jeTalA udAra hasta laMbAvatA nathI ane tethI ja janemAM ucca kelavaNIne prasAra ghaNo ocho thayo che. chatAM je parAkramI ane svAzrayI hoya tene game te bhoge hAthamAM lIdheluM kArya yA manamAM karelo nizcaya avazya amalamAM mUke che. gaI sApayAni jA pAtayA] AvI rIte aDaga abhyAsa karI sane 1805mAM bIjI el e. bI nI parIkSA ghaNuM uttama mArka meLavI pharsTa klAsamAM (pahelA vargamAM) pasAra karI. 1906 mAM dilhI,
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ . jaina konpharansa haira. banArasa, alhAbAda, jayapura vagere sthale pravAsa karyo, A vakhate pATaNamAM bharAyela ApaNI mahAdevI zrI kanpharansamAM bhAga lIdho. 1806nA mArcamAM vakIla tarIke sanaMda laI pitAne svataMtra dhaMdhe muMbaImAM zarU karyo. A dha sane 1411nA sapTembara mAsa sudhI ghaNo sArI rIte dhIkato calAvyo. vakIlane dhaMdhe pitAnI madhura vANIthI ane jahematabharI mahenatathI pitAnA ane sIlone saMtoSa ApavA sAthe sArI rIte kuzaLatAthI calAvyo ane tenI sAthe jainakomanA kalyANa ane hitanAM kAryomAM Atmabhega sAthe samaya, zrama ane anya sahAyathI bhAga levA lAgyA, 1807mAM amadAvAdamAM kaeNnsaransa devInAM punita pagalAM thayA. te vakhate jaina grejyueTa esosiezananA sekreTarI tarIke te cuMTAyA. A tarIke samagra jaina prajA sAthe saMbaMdha dharAvatA mahAna prazna hAthamAM laI tene niveDe karavA mATe puruSArtha dAkhavyo. (1) gujarAtI vAMcanamALA navA gheraNathI racAI ane temAM jaina saMbaMdhe Avela pAThamAM keTalIka gerasamajUta ubhI kare tevI hakIkato AvI, ane tethI te kaDhAvI nAkhavA mATe ejyukezanala DIpArTameMTa para arajI karI te aMge te pAThamAM vAMdhAvALe bhAga kADhI naMkhAvyuM. (2) jaina tahevAro jevAke pavitra paryuSaNa, vagere jAhera tahevAre AkhA IlAkAmAM gaNAvA joIe te mATe nAmadAra sarakArane araja karI temanuM dhyAna kheMcyuM. te aMge keTalAka jAhera tarIke ane ghaNuM sAMpradAyika tarIke--jene mATe sarakAra taraphathI jAhera thayA. (3) muMbaI yunivasITI (vidyApITha)mAM jaina sAhitya dAkhala karAvavA mATe hilacAla karI ane Akhare tepaNa vijayavaMtI nIvaDI. bI. e. ane ema. e. mAM amuka janagraMtho abhyAsakramamAM dAkhala thayA. AvAM kAryo karI esosiezana ane kensaransane AgaLa pADI. esosIezana kaeNnpharansathI svataMtra saMsthA nathI paNa te devIne sahAya karatI tenI ja hakumata nIce kArya kare che evuM puravAra karI lokone vizvAsamAM lIdhA ane te esosIezananA dhArA dhAraNa ghaDI pasAra karAvI tene vyavasthita saMsthA tarIke lAyaka karI. AvAM aneka kAryothI zrIyuta makanajIe sarva jainako mane vizvAsa potAmAM kheMcI lIdhe ane tethI temane sane 1808mAM bhAvanagara bharAyela devI kaeNnpharansane AsisTaMTa janarala sekreTarI tarIke nImavAmAM AvyA. A varSamAM sametazikharajI upara baMgalA bAMdhavAnI cejanA hajArI bAganA DepyuTI kamizanara taraphathI bahAra paDI. zvetAMbarIo taraphathI pitAnA parApUrvanA hakko raju karavA mI. mahetA kalakattA gayA ane pitAthI banyuM teTaluM karI muMbaI pAcho pharyo. jenA uddhAra mATe koI paNa mukhya sAdhana hoya te te kelavaNIne prasAra che, te prasAra jema jema vadhu thAya tema tema jenenuM bhaviSya suMdara ane prakAzita thAya tema che, temaja zrI kaeNnpharaMsa mahAna saMsthAe jeje upakAra samasta jena prajApara karela che te kadI paNa bhUlI zakAya tema nathI ane tethI te vadhu cAlu rahe temAM komanuM kalyANa che. che. A mATe sukRta bhaMDAra phaMDanI yojanA dIrghadarza nAyakoe ghaDI ane tenI rUe dareka jenI pAse ochAmAM ochA cAra AnA ugharAvavA ane tethI je utpanna thAya te aadha keLavaNI phaMDa ane kenpharansa nibhAva phaMDamAM vaheMcI ApavuM. A yojanAno muMbaIe cheDe ghaNo satkAra karyo, tevAmAM amadAvAda te mATe agrapada le to samagra bhAratamAM te yojanA phattehamaMda thAya evuM jaNAyuM, AthI A yojanA amadAvAdamAM kAryagata karavA mATe ahIthI
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ citraparicaya. 451 zeTha kalyANacaMda sAbhAgyacaMda ane anya sAthe zrIyuta makanajIbhAi gayA ane tyAM zeTha ANa dajI kalyANajI sabhA meLavI te yeAjanA raju karI. paraMtu komanA nAyakonA mada purUSAthathI tenuM kaLa AvI zakyuM nahi. have kAmanA nAyakA AtmabhAgathI kArya karaze teA acUka phatteha meLave tevAM AzAjanaka cinho che. A ane kAnphasanA sekreTarI tarIke khIjAM ghaNAM samAvheyAgI ane te saMsthAne lAbhadAyaka kAryo karyA che. jeneAnI rAjyakIya sthiti bahuja maMda che, AgaLa paDatA rAjyakIya bhAga levA . kaLavAyelA zrImatA AgaLa paDayA nathI, temaja pratiSThita sthAna meLave evA ghaNA thoDA jenA che; chatAM paNa bIjI kAmeA sAthe harIphAi bhAgavatI jaina kAma paNa che. teA tene paNa sarakAranI dhArAsabhAmAM temaja kArobArI sabhAmAM khAsa niyata sthAna hAvuM joie evI arajI te vakhatanA vAisaroya lA miTA sAhebane karavAmAM AvI hatI. A vakhatathI ghaNA varSathI avyakta rahela vicAra amalamAM lAvavA zrIyuta mahetA prayAsa karavA lAgyA. te vicAra iMgleMDa jai baeNrisTara thaI AvavuM, ane jaina baeNrisTara tarIke sArI pratiSThA meLavavI, e mahecchA pAra pADavAmAM AvatI muzkelI, te pAra pADI pachI naDatI muzkelI vagerenA mahAna vicAra ( Problem) AvI paDayA. A ukelavAmAM anekanAM matA pRchAyA-aneka mitrAe te pAra pADavA salAha ApI ane zeThe jIvaNacaMdra lallubhAie potAnA laMDananA gharamAM rahevA khAvA pIvAnI sagavaDa karI ApavA jaNAvyuM. A vakhate ApaNA svagastha baMdhu gAviSTa mULajI mahepANIne ekAeka baeNrisTara thavAno vicAra thayo. te badhu taraphathI paNa makanajI bhAine acUka baeNrisTara thavA salAha ane uttejana maLyAM. AthI prerAi sane 1911 nA sapTembara mAsanI 8 mI tArIkhe gAviMdajIbhAI ane makanajIbhAi iMgleMDa tarapha sarva badhu taraphthI mAna, tenI punita AzISa ane premabhAva svIkArI sidhAvyA. zeDa jIvaNacaMda lalubhAie baMne mATe potAnA makAnamAM eka kharA jaina tarIke rahevA AvA pIvAnI badhI sagavaDa karI ApI. A mATe te zene ati dhanyavAda ghaTa che. gAvijIbhAi ( ke jenuM jIvanacaritra ame gata payUSaNa aMkamAM ApI gayA chIe te ) baeNrisTaranI pahelI parIkSAmAM hiMdu lA ane mahAmeDana laeNAnA agharA viSa yamAM pharsTaklAsa meLavI pasAra thayA ane tyAra pachI kAmanA hatabhAgye tenuM zarIra rogavaza thayuM ane muMbai AvI svargastha thayA. mI. mahetAe baeNrIsTaranI parIkSA pharsTaklAsa meLavI sane 1912 mAM pAsa karI 50 poDanI skolarazipa meLavI. tyAra pachI IMgleMDanI kArTAnA anubhava sAMnA pratiSThita dhArAzAstrI nIce lIdhA, ane Aja varSanA mArca mahinAmAM muMbai AvyA. ane ahIMnI hAikorTamAM prekTIsa zarU karI. ame e utsAhI, jaina vIraratnanI uttama ane upayogI kArapurdi icchIe chIe. 2 DaoNkTara nAnAlAla maganalAla mahetA. L. M. & S, L, B, C. P. M. B. C. S. I. M. S. I would rather have the affectionate regard of my fellow men than I would have heaps and mines of gold. Dickens. saurASTradezamAM pavitra siddhakSetra pAse bhAvanagaranI najIka Avela vAlukaDa nAmanA gAmamAM zrIyuta nAnAlAlanA sane 1889 mAM dazAzrImALI vaNika jJAtimAM janma thayA hatA.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45ra jaina konpharansa hairalDa bAlapaNamAM tenI capalatA, zAMti ane ekAMtapriyatA mAluma paDatI hatI. teo potAnA pitAzrInI sahAyathI abhyAsa gujarAtI temaja aMgrejIne karI sane 1803 mAM meTrika ane 1904 mAM priviasanI parIkSAmAM pasAra thayA hatA tyAra pachI vaidya-DAkaTaranI lAInamAM javAnuM prakRtine vizeSa anukula lAgavAthI sane 1904 navembara mAsamAM 17 varSanI vaye muMbaInI grAMTameDikala kolejamAM joDAyA, ane lagabhaga pAMcavarSamAM-sane 180 mAM prathama vargamAM bIje naMbare chellI ela. ema. enDa esanI DAkaTarI parIkSA kuzalatAthI pasAra karI. A daramyAna temane sAmAnya jJAnamAM vizeSa kuzalatA mATe sane 1908 mAM mAsika rU. 1pa nI rIDarsolarazipa ekavarSa sudhI sane 1908 mAM mAsika rU 25 nI phariza kaeNlarazipa ekavarSa sudhI ane miDavAIsarImAM kuzalatA mATe mAsika rU. 25 nI. mekalenArkolarazipa rUpAnAM cAMda sAthe be varSa sudhI anukrame meLavI pitAnA buddhiprabhAva ane haziyArI siddha karyA hatA. hIrAcaMda gumAnajI jaina beDiMga skUlane lAbha temaNe lIdho hato, ke je saMsthAe aneka jaina yuvakene uttama DIgrI meLavavI upakAra karyo che. AvI rIte vidyArthI tarIkenI jhalakatI ane uttama kArakIrdI batAvI DAkaTara mahetAe batAvI ApyuM ke jemAM sAmAnya sthitivALA ghaNu yuvAne che ke jeone AgaLa vadhavAnA saMjoge maLe te teo pitAne uttama buddhiprabhAva ghaNI sArI rIte prakaTa karI zaketyAra pachI DAkaTara mahetAne IgleMDa jaI tabIbI abhyAsa laMbAvI tyAMnI muzkelamAM muzkela ane ucAmAM ucI parIkSA pasAra karavAnI IcchA thaI. A icchA saphaLa karavA mATe joItAM nANAMne mukhya savAla hata; subhAge bhAvanagaravAsI ane ahIM dhIkate vepAra karatA udAra ane dhArmika gRhastha sva. tribhovanadAsa bhANajInA baMdhu zeTha narettamadAsa bhANajIne jaNAvAtAM temaNe udAtta cittathI DAkaTara mahetAnA vicArane vadhAvI laI divya saMbaMdhI sahAya pote ApavAnuM svIkAryuM. zAbAza che AvA jainazrImaMtane ke jemaNe AvA sAmAnya sthitinA vIra ratnane kharevakhate madada karavA bahAra paDI jainamane uttama ratna prApta karI ApavA sevAdharmanA ucca hetuthI hiMmata batAvI che. hamaNAnA zrImaMta AnuM anukaraNa kyAre karaze ? AthI sane 1910 mAM IMgleMDa gamana thayuM. tyAM mukhya nizAna iDiyana meDikala sarvisa (T. M. S) nI kaThina DIgrI levAnuM rAkhyuM ane sAthe sAthe bIjI uMca tabIbI parIkSA pAsa karavA mATe abhyAsa cAlu rAkhyo. IglaMDanI L. RC, P. ane M. R. C. S nI DIgrIo meLavI ane uparAMta Primary Fellowship of Royal College of Surgery nI parIkSA pasAra karI. Akhare mukhya sAdhya nAme I. M. S. (Indian Medical Service) nI uttamamAM uttama DIgrI 26 mI julAI sane 1813 ne dine meLavI potAnuM adbhuta buddhibala batAvyuM. AkhA muMbaI ilAkAmAM gujarAtI hiMduomAM chellA 40 varSomAM DAkaTara mahetA bIjA T. M. S. che ane kAThiyAvADamAM temaja samagra jaina komamAM-vaNika kAmamAM teo pahelA I. M. S. che ane te mATe ame temane AkhI jaina samAja taraphathI aMtaHkaraNapUrvaka mubArakabAdI ApIe chIe ane prabhu pratye prAthae chIe ke jene kAmamAM AvA vadhu nararatno prApta thAo ane DAkaTara mahetA pitAnI buddhine lAbha jaina komane ApyAM ja kare, astu.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain s. Conference Herald Pajusan Issue 1913. Nanalal Maganlal Mehta Esq., L. M. & S. I. M. S.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa, zeTha amaracaMda talakacaMda jaina dhArmika harIphAinI parIkSA. tenA niyamo tathA sane 1913 nI sAlano abhyAsakrama. niyamo, 1 majakura parIkSA zrI jaina zvetAMbara ejyukezana khADe nimela, nIce jaNAvela ejanTAnI dekharekha nIce, nIcenA sthaLeAe tA. 28-12-13 ravIvAre 1 thI 4 vAgyAsudhI lekhIta levAmAM Avaze. sthaLa x 1 muMbai 2 surata 3 amadAvAda 4 mAMgaroLa 5 mahesANA 6 pAlItANA 7 bhAvanagara 8 yevalA - anAsa 10 jayapura 11 gujarAnavAlA 12 rAjakoTa 13 ratalAma 14 eTAda 15 vaDhavANa 16 lIca eja Ta zrI jaina zvetAMbara ejyukezana eDa mI. cunIlAla chaganalAla sarADu tathA mI. maganalAla pI. badAmI mI. maNIlAla nathubhAI dozI tathA mI. hIrAcaMda kalabhAi. zrI AtmArAmajI jaina pArTazALA. zrI mahesANA jaina pAdezALA mI. viladAsa purUSottamadAsa. mI. kuMvarajI devazI zrI jaina dharma prasAraka sabhA. zeDa dAmeAdara bApuzA. tathA zeTha bAlacaMda hIrAcaMda zrI yazeAvijayajI jaina pAzALA. zeTha ghAMsIlAla gulecchA. zrI AtmArAmajI jaina pADazALA. mI. catrabhuja jecaMda ze' vamAnajI vAlacaMdajI tathA zerDa ratanalAlajI surAnA. zeTha lallubhAi bhAIcaMda zeSa lAlacaMda khetasI tathA mI. gulAbacaMda vAgha zeSa haDDIsaMga ratanacaMda 17 amarelI ze suMdarajI DAhyAbhAI sUcanA--A sthaLe uparAMta arajIo AvyethI parIkSA levAnAM sthaLe vadhAravAnA vicAra karavAmAM Avaze. 2 nIce mujaba pAMca dhAraNAnI parIkSA levAmAM Avaze. dhoraNa 1 luM pa'capratikramaNa-mULa, artha; vidhi ane hetu sahita (zeDhe hIrAcaMda kalabhAIvALu pustaka ).
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhipakSavALA umedavAro mATe zeTha bhImasIMha mANekanuM chapAvela vidhipakSa paMcaItikramaNusUtra meTuM, sivAyanA gacchavALAonI parIkSA, te te gacchanA pramANabhUta pustakanA anusAra levAmAM Avaze. gheraNa bIjuM. nIcenA bemAMthI koIpaNa eka vibhAga. jIvavicAra tathA navatava prakaraNa-(zeThabhImasiMha mANekavALAM pustako) zrAvaka dharmasaMhitA-(mAMgaroLa jaina sabhAnuM chapAveluM) upadeza prAsAda bhAga 1 -(zrI jaina dharma prasAraka sabhA-bhAvanagara) navatattva, navasmaraNa artha sahita (zeTha bhImasiMha mANekavALAM pustaka) traNa bhASya (zeTha veNacaMda suracaMda athavA zeTha bhImasiMha mANekavALuM pustaka) artha ane samajaNa tathA hetupUrvaka. dhoraNa trIjuM yogazAstra (muni kesaravijyajI taraphathI pragaTa kareluM pustaka) mahAvIra caritra bhASAntara hemacaMdrAcArya kRta (zrI jaina dharma prasAraka sabhA taraphathI prasiddha thaleluM.). AnaMdaghanajInI vIzI (jJAnavimaLasUrinA TabAvALI.) dhoraNa 4 thuM. AgamasAra devacaMdrajI kRta (zeTha bhImasiMha mANeka taraphathI chapAela) tatvArthAdhigamasutra (rAyacaMdra jaina zAstramALAmAMthI.) dhoraNa 5 muM. nIcenA pAMca vibhAgamAMthI koI paNa eka vibhAga 1 nyAyA-syAdavAda maMjarI (rAyacaMdra jaina zAstramALAmAMthI.) ATha dRSTinI sajAya (prakaraNa ratnAkaranAM bhAga pahelAmAMthI 413 thI 438 pAnA) 2 dravyAnuga - karmatha (bhImasiMha mANeka taraphathI chapAela.) 3 adhyAtma adhyAtma kalapama (rA. ra. motIcaMda giradharalAla kApaDIA solIsiTara taraphathI bahAra paDeluM.) - devacaMdrajInI vIzI (zeTha bhImasiMha mANeka taraphathI vivecana sAthe chapAela.) 4 prakIrNa -upadeza prAsAda pAMce bhAga (zrI jaina dharma prasAraka sabhA taraphathI chapAela) tenA para vivecana ane vicArapUrvaka karela avalehana sAthe. 5 ItihAsa-triSaSThi zalAkA purUSa caritra parva 1 thI 10 nuM bhASAMtara saMpUrNa (zrI jaina dharma prasAraka sabhA taraphathI chapAela). aitihAsIka tathA tatvadaSTie vidhArthIe avelekane karavAnuM.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ K. '. re majakura parIkSA lIdhA pachI Azare doDha mahine InAma meLavanAra tathA pAsa thanAra umedavAronuM lIsTa zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa taraphathI jAhera patradhArA bahAra pADavAmAM Avaze. 4 A parIkSAmAM uMce naMbare AvanAra umedavArone tenI lAyakAta pramANe nIce mujaba zeTha amaracaMda talakacaMda jaina dhArmika hariphAInI parIkSAnAM inAmo majakura parIkSA pachI Azare be mahine ApavAmAM Avaze. vaga pahele-daza InAma rU 9ra nAM 1 luM InAma rU. 21) , 6 DuM InAma rU. 7) 2 nuM ,, }, 10) 3 juM , 15) 8 muM , , 3). 8 zuM ,, , 11) 8 muM , , 2) 10 muM , ,, 2) varga 2 - ATha InAma rU. 100) nAM. 1 lI peTA vibhAga mATe 2 jA peTA vibhAga mATe ( 1 luM InAma rU. 21) '1 luM InAma rU. 21) 2 nuM che ke, 15) 2 juM , , 15) ke je ,, , 8) 4 zuM che , 5) 4 thuM , ,, 5) varga 3 jo-pAMca InAme rU. 63) nAM. 1 luM InAma rU. 25) 4 thuM InAma rU. 8) 2 nuM , , 15) 5 muM , , 5) 3 je 10) varga 4 -traNa InAma rU. 60) nAM 1 luM InAma rU. 30) 3 juM InAma rU. 10) 2 juM , , 20) varga 5 me-pAMca inAme rU. 150) nAM. pAMca vibhAgamAMnA dareka vibhAgamAM rU. 30) 2 prakIrNa sUcanA:-kaI paNa vidyArthI ekI vakhate ekaja raNamAM parIkSA ApI zakaze, paNa temAM te niSphaLa thaze te te dhoraNamAM te bIje varase besI zakaze. bIjA tathA pAMcamA dhoraNamAM ekathI vadhAre viSaye che, tethI darekamAM jude jude varase parIkSA ApI zakaze, ane pAsa thanArane lAyakAta pramANe inAma athavA pramANapatra maLaze. eka tRtiyAMza bhArDa meLavanAraneja pAsa thayela gaNavAmAM Avaze, paNa InAmane lAyaka thavA mATe ochAmAM ochA pacAsa TakA mArka meLavavA ja joize. S.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamA dhoraNamAM hAla turata inAma nAnAM dekhAya che. paNa je vibhAgamAM besanAra nahIM hoya tenAM InAmo anya vibhAgamAMnA InAmanI rakama athavA saMkhyA vadhAravA mATe upayogamAM levAmAM Avaze. te dareka peTA vibhAganAM inAme eka bIjAthI svataMtra che, tethI te dhoraNanA vibhAgamAM aMdara aMdara harIphAI raheze nahIM. bIjA dhoraNamAM ane tyAra pachInA dhoraNamAM navasmaraNa sivAya koI paNa viSayamAM mukhapAThane savAla parIkSAmAM puchavAmAM Avaze nahIM. sane 1911 nI parIkSAmAM je bIjA dhoraNamAM pAsa thayA haze te A varase bIjA dhAraNanA (1) lA peTA vibhAgamAM besI zakaze nahIM paNa teja dhoraNanA (2 jA) vibhAgamAM besI zakaze. temaja trIjA dhoraNamAM pAsa thayA haze te bIjA dhoraNanA (2)jA peTA vibhAgamAM besI zakaze nahIM. paNa peTA vibhAga (1) lAmAM besI zakaze. cothA dhoraNamAM pAsa thayela vidyArthI, dhoraNa pAMcamAnA peTA vibhAga (2) jomAM besI zakaze nahIM, temaja pAMcamA dhoraNamAM pAsa thayela vidhArthI cothA dhoraNamAM besI zakaze nahIM. AMkhe apaMga hoya tene mATe lakhanAranI vyavasthA karI levAmAM Avaze te tenI gyatAnuM pramANapatra ApavAmAM Avaze paNa tene InAma maLaze nahIM. A parIkSAnA dheraNa vigere saMbaMdhamAM khulAse pUchavo hoya te nIcenA saranAme pUchI maMgAvo. parIkSAmAM besavA IcchanAra dareka vidyArthIe naveMbaranI 30 mI tArIkha pahelAM pahoMce te pramANe arajI borDanA sekreTarI tarapha mokalI ApavI. dareka arajInI ce jaNAvelI vigata sAthe mokalavI. da A parIkSAmAM besanAra umedavAroe nAma, ThekANuM, gAma, umara, janma tArIkha, janma bhUmi, kyA gheraNamAM, kayA peTA vibhAgamAM, kaye sthaLe parIkSA ApavI che, temaja tenI vyAvahArIka keLavaNu keTalI che ane dhaMdho zuM che tenI vigata nIcenA zarIranAme cekhA akSare lakhI mokalavI. parIkSA tA. 28-12-13 saM. 1970 nA poSa suda 1 ne ravivAre bapore 1 thI 4 vAgyA sudhI upara jaNAvelI jagee lekhIta levAze. pAyadhUnI-paSTa naM. 3 / muMbaI te motIcaMda giradharalAla kApaDIA, mohanalAla dalIcaMda desAI onararI sekreTarIo, zrI jaina tAMbara ejyukezana .
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAmbara ejyukezana baoNrDa. bAi ratana - zA. uttamacaMda kezarIcaMdanA patnI strI jaina dhArmika harIphAinI parIkSA. sthaLa tenA niyamo tathA sane 1913 nI sAlano abhyAsakrama. 1 muina 2 surata ------ o majakura parIkSA zrI jaina zvetAMbara ejyukezana e taraphathI nIce jaNAvela ejaTAnI dekharekha nIce nIcenAM sthaLee tA 28-12-13 ravIvAre baporanA 1 thI 4 sudhI lekhIta levAmAM Avaze-sthaLa tathA ejaTAnAM nAmeAmAM have pachI patra vyavahAra karI sArI rIte vadhAro karavAmAM Avaze. niyamo. ejara zrI jaina zvetAMbara ejyukezana eDa mI. cunIlAla chaganalAla zarApha tathA mI. maganalAla pI. badAMmI. 3 amadAvAda mI. hIrAcaMda kakalabhAi tathA mI. kezavalAla premacaMda meAdI. vakIla. 4 mAMgarALa. 5 mahesANA. 6 pAlItANA. zrI AtmArAmajI jaina pAThazALA zrI mahesANA jaina pADazALA mA viThaladAsa puchyAttama tathA mI. kuMvarajI devazI zrI jaina dharma prasAraka sabhA. 9 bhAvanagara. 8 yevalA. - anArasa. 10 jayapura. 11 gujarAnavAlA. zrI AtmArAmajI jaina pArTazALA 12 rAjakoTa. mI. catrabhuja jecaMda 13 ratalAma. zeTha vardhamAnajI vAlacaMdajI tathA zeThe ratanalAlajI surAnA. 14 eTAda zeThe lallubhAi bhAicaMda 15 vaDhavANuzahera zeTha lAlacaMda khetazI tathA mI. gulAbacaMda vAghajI 16 lIMca zeTha haThIsaMga ratanacaMda zeTha dAmeAdara bApuzA tathA zeTha bAlacaMdra hIrAcaMda zrI yazovijayajI jaina pAThazALA zeTha ghAMsIlAla gulecchA 17 amarelI ze' suMdarajI DAhyAbhAi 2 nIce mujaba avivAhita kanyAo mATe e dhAraNanI ane kanyAe tathA strIo mATe pAMca dhAraNanI parIkSA levAmAM Avaze. A prasiddha karelA abhyAsakramamAM sate 1914 ane te pachInA ekavarSamAM agatyanA kAraNavagara pheraphAra karavAmAM Avaze nahi,
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) . abhyAsakama. mAtra avivAhita kanyAo mATe dhoraNa 1 luM, sAmAyika tathA devavaMdana vidhinAM sutra tathA nava aMge pUjAnA dehA samajaNa sahita mUkhapAThe. * jIvavicAranI pacIza gAthAnA chuTA bola sAmAnya samajaNa sAthe. putrI zikSA (gujarAtI presa.) cheraNa bIjuM, * jIvavicAra tathA navatatvane sAra (bhImazI mANeka vALI buka.) upadeza prasAda bhAga 1 le (pragaTa kartA zrI jaina dha. pra. sabhA-bhAvanagara) hita zikSA chatrIzI (vIravijyajI) samajaNa sAthe. kanyAo tathA sIe mATe. gheraNa 1 luM. be pratikramaNa--artha samajapUrvaka mukha pAThe (tapagaccha mATe zeTha hIrAcaMda kakala bhAIvALI buka tathA vidhipakSavALA mATe zeTha bhImazI mANekavALI buka) : jIvavicAra prakaraNane sAra (bhImazI mANekavALI buka) sajhAye-udaya ratnanI cAra-krodha, mAyA, mAna, lebhanI sajhA, gahaLI:-1 zIyala saluNa cuMdaDI pAnuM 100 o bALabodha gahuMLI saMgrahabhAga 2 bahenI saMcaratAMre saMsAramAMre pAnuM 26 I 1 le bhImazI mANeka, dhoraNa 2 juM.. pAMca pratikramaNa tathA navasmaraNa-samajaNapUrvaka mukhapAThe (tapagaccha mAMTe zeTha hIrAcaMda kkalabhAI vALI buka tathA vidhipakSavALA zeTha bhImazI mANekavALI buka be pratikramaNa sUtro sivAya) vidhipakSa mATe pAMca pratikramaNa, bhakatAmara tathA kalyANamaMdira dheraNa 3 ju. navatatva tathA traNa bhAve sAra (bhImazI mANeka vALI buka). upade prasAda bhA. 1 le (zrI. na. dha, pra. sabhA-bhAvanagara) stavana -jaba lage samukta ratnakuM pAyA nahi.] samaktAra gabhAre pisatAjI athavA deDate deDa paMtha kyAyata samitinA 67 bolanI tAro tAra prabhu muja sevaka bhaNI jAtrA navANuM karIe vimalagiri. sajhAya samajaNa sAthe. prabhu pAsajI pragaTa prabhAvI. "beTajIvavicAra, nava tatvanA vidhAthIe gAthAo kaMThe karIne bhAvArtha karavo paDaze. parIkSa gAthA puchaze nahi paraMtu temAMnA pAribhASika zabdanI vyAkhyA vigere puchaze.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhoraNa 4 thuM, Agama sAra (devacaMdajInuM-prakaraNa ratnAkaramAMthI) guNasthAna kama. (jena tattvadarza pariccheda che.) athavA anopacaMda malakacaMdanA prakAra ciMtAmaNI prazna para thI pa4 jemAM A hakIkata AvI jAya che. zipadezamALA-(jene vidyAzALA vALI.) mAne zIkhAmaNa, (kartA Do. tribhovanadAsa motIcaMda.). dhoraNa 5 muM, nIcenA pAMca vibhAgamAMthI game te eka 1. tatvArtha suva ( rAjacaMdra graMthamALAmAMthI), AnaMdaghanajInI cAvIzI (prathamane 18 stavane-zrAvaka bhImazI mANeka vALuM bALabodha samajaNa sAthe. ] athavA 4. cAra karma graMtha (prakaraNa ratnAkara bhAga 4), upamiti bhavaprapaMca saMkSipta. (bhImazI mANeka) athavA che. jJAnArNava ane ATha dRSTinI sajAya athavA . gabiMdu, ATha dRSTinI sajAya, devacaMdrajI vIzI. athavA 3. upadeza prAsAda bhAga 2 thI 5, majakura parIkSA lIdhA pachI Azare doDha mahIne InAma meLavanAra tathA pAsa thanAra umedavAronuM lIsTa zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa taraphathI jAhera patradhAra bahAra pADavAmAM Avaze. 4 A parIkSAmAM uMce naMbare AvanAra umedavArone tenI lAyakAta pramANe nIce mujaba bAI ratana-zeTha uttamacaMda kezarIcaMdanA patni strI jaina dhArmika harIphAinI parIkSAnA inAme majakura parIkSA pachI Azare be mahIne ApavAmAM Avaze. prathama bALa raNa-ATha inAmo rUA. 50) nAM 1 luM InAma rU. 15 5 muM InAma rUA. 5 2 je ,, , 8 bIjuM bALa gheraNa-sAta InAme rUA. 38) nAM, 1 luM InAma rU, 15 5 muM InAma rUA. 3 2 juM , e che varga 1 le--daza InAme rUA. 92) nAM 1 luM InAma rU. 21 6 DuM InAma rUA. 9 2 jI ,, }, 17 3 ; , , 15
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) 4 thuM ,, , 11 8 , , che ? 5 muM , , 8 ( 10 ) , che ? varga 2 -cAra inAme rU) 83 nAM 1 luM InAma rU. 31 3 juM InAma rUA. 10 2 juM , ,; 25 4 thuM , , 10 varga 3 je-traNa inAme rUA50) nAM 1 luM InAma rU. 25 3 juM InAma rU. 10 2 juM ,,, 15 varga 4 the-traNa inAmo rUA. 50) nAM 1 luM InAma rU. 25 3 juM InAma rUA. 10 2 ju 15 - varga 5 me-pAMca inAmo rU. 100) nAM * pAMca vibhAgamAMnA dareka vibhAgamAM rU. 20) 6 prakIrNa mucanA. 1 prathamanA be dhoraNamAM savAla bahu sAdA puchavAmAM Avaze ane parIkSa.narama rahe tevI sUcanA karavAmAM Avaze. 2 sarva savAlapatrakonA saMbaMdhamAM agharA savAlo na pUchAya te mATe moDareTanI nimaNuMka beDa karaze 3 koIpaNa vidyArthI ekI vakhate ekaja raNamAM parIkSA ApI zakaze, paNa temAM niSphaLa thaze te te dharaNamAM te bIje varase besI zakaze. pAMcamAM dhoraNamAM ekathI vadhAre viSaya che tethI darekamAM jude jude varase parIkSA ApI zakaze, ane pAsa thanArane lAyakAta pramANe inAma tathA pramANapatra malaze. 4 eka tRtiyAMza mArka meLavanAraneja pAsa thayela gaNavAmAM Avaze paNa inAmane lAyaka thavA mATe ochAmAM ochA pacAsa TakA mArka meLavavA joIe. 5 pAMcamA dhoraNamAM hAla turata InAma nAnAM dekhAya che paNa je vibhAgamAM besanAra nahI hoya tenA nAme anya vibhAgamAMnA InAmanI rakama athavA saMkhyA vadhAravA mATe upayogamAM levAmAM Avaze. che A parIkSAmAM besanAra umedavAre tA 31-11-1913 sudhImAM pitAnuM nAma, ThekANuM gAma, umara, janma tArIkha, janmabhUmi, kayA gheraNamAM kyAM piTA vibhAgamAM, kaye sthaLe parIkSA ApavI che temaja teNInI vyAvahArIka keLavaNI keTalI tenI vigata nIcenA saranAme khA akSare lakhI mokalavI. metIcaMda giradharalAla kApaDIA, pAyadhUnI-paSTa na. 3 mohanalAla dalIcaMda dezAi, muMbaI onararI sekreTarIe. zrI jene kavetAMbara ejyukezana DI
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ // namaste paramapUjyAya // "jainAcArya-zrImadvijayAnda, sUri" Aja maiM apanI lekhanIko sArthaka karane ke liye pAThakoMko unnIsavI zatAbdike svargIya jaina maharSikA pavitra jIvanacaritra samarpita karatA hUM. yaha merI prAthamika lekhanI hai AzA hai ki, pAThaka mahodaya sAdara nirIkSaNa kara mere isa parizramako saphala kareMge ! Apa una mahAtmAoMkI zreNImeM sAdara smaraNIya haiM jinhoMne dhyAnAvasthita ho upaniSadoMkI kaThina samasyAyoMkI vikaTa graMthiko khola unapara anupama vyAkhyAnoMkA ullekha kara pavitra bhArata bhUmimeM yoga bala prabhAvase AtmajJAnakI piyUSadhArAko zrotaHko pravAhita . kiyAhai ! Apa jainadharmake mahattvakA eka keMdrasthAna the ! ApakA jIvana sAdhutAkA saccA Adarza thA ! jainadharmAnurAgiyoMke sivAya anya bhadra puruSoMke bhI Apa zradhdhAspada aura parama pUjanIya the ! Apake uccabhAvoMkI ghoSaNA hindusthAnake atirikta vilAyatameMmI gUMja uThIthI ! ApakA nirmala yazaHzrota bhAratavarSakI pavitra bhUmimeM baDehI Anandase vaha rahAhai / jaina zAstroM ke jaise Apa pAradRzvA the vaisehI Apa veda, vedAMga, darzanAdi zAstroMse pUrNa paricitathe ! ApakA upadeza jaise satya aura sAragarmita thA vaisehI ApakA caritra bhI nirmala aura niSkalaMkathA ! paropakArI mahAtmAoMkI zreNI meM Apa prathama smaraNIyahaiM ! Apake sadupadezase dharmapatita sahasrazaH strI puruSoMkA udhdhAra huA hai ! ApakI madhura vaktRtAke prabhAva kucha anuThAhI thA ! Apake upadezarUpa piyUSadhArAma jise ekadaphA bhI snAna karanekA saubhAgya prApta huAho, use anubhava hogAki, isa dhArAmeM snAna karanese manake malina bhAva kisataraha dUra hojAtethe ! aMtaHkaraNa kaise navajAta amaMda sugaMdhayukta puSpakI taraha khila jAtAthA ! hRdayakI kuTilagraMthi kisataraha khula jAtIthI ! kuTilatA aura nIcatAke parvata kaise cUra cUra ho jAtethe ! zrAvaNa bhAdoMkI varSAke anaMtara vRkSa, jaise hari hari navIna koMpaleM dhAraNa kiye hue eka anokhI manamohinI chaTA dikhAI detA haiM, aise hI Apake upadezarUpa amRtadhArAmeM snAnakara zrotAoMkI AMtarika dazA-svaccha, komala aura rasamayI ho jAtIthI ! upadezAmRtase secana kiyAhuA hRdaya kamala praphullita ho uThatAthA ! citta bhUmimeM zuddha bhAvoMke paude ugane bar3hane aura phalane
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 jaina kaoNnpharansa haralDa. laga jAtethe ! (satyahaiM vo vaktatA hI kyA ? jisane hRdayakI dhunako aura manake lakSyako hI na badala diyA ! ) ___ Apa vidvAnoMke asIma premI the! jaina graMthoMkA Apake hAthase bahuta uddhAra huA hai ! Apake mAnasika bhAva anupama sImAtaka bar3he huyethe ! ApakI ojasvinI aura prabhAvazAlinI lekhanIkI prazaMsAke liye asAdhAraNa zabdoMkI AvazyakatA hai ! Apane apane prazasta jIvanameM bahutase graMtha likhehaiM, jina meM--" jainatattvAdarza" " ajJAnatimirabhAskara" "jainapraznottara" "tattvanirNayaprasAda""cikAgopraznottara" "jainamasavRkSa" " samyaktvazalyoddhAra" " jainamatasvarUpa"-yeha avazya hI dekhane yogya hai ! __ Apake jIvanake pratyeka vibhAgameM paropakAratA kUTa kUTa kara bharI huIthI ! anyadezoMkI apekSAse paMjAbadezameM ApakA upakAra adhika huA hai. paMjAba prAMtake liyeto jainadharmake janmadAtA bhI Apako kaheM to koI atyukti nahIM ! vattemAna samayake samasta sAdhumaMDalameMse saMsArake yAvat padArthoMko tuccha samajha paropakAra buddhise niraMtara bhramaNakara dharma upadeza denevAle yadi the to Apa eka the! ( pAThaka mahodaya ! yaha to acchI taraha jAnate hoMge ki, jaina sAdhu paisA pAsa na rakhanake sivAya koI savArI bhI nahIM karate.) ApakI cirasthAyinI kIrtike smAraka paMjAba dezameM pacAsoM hI jaina maMdira haiM, isake atirikta do bhuvana, do sabhAyeM, do pustakAlaya aura do phaMDabhI Apake smaraNameM sthApita kiye gayehaiM; jinake nAma yeha haiM. AtmAnaMda bhuvana-gujarAMvAlA (paMjAba)-yahaeka vizAla maMdirahai, isakA citra dekhane yogyahai. isameM ApakI caraNapAdukA sthApita kI huI hai, dUsarA bhAvanagara (kAThiyAvADa) meM hai. isakAnAma bhI vahI hai, isakA citra prAsAdakA hai. yahAMse" AtmAnaMda prakAza" isa nAmakA mAsika patra bhI gujarAtImeM nikalatAhai. isake sivAya" AtmAnaMda jaina graMthamAlA bhI"yahAMse prakAzita hotI hai, zrIAtmAnaMda jaina sabhA paMjAba " zrIAtmAnaMda jaina sabhA bhAvanagara" yaha sabhAyeM bhI apanA kAma acchA kara rahI haiM." zrIAtmAnaMda jaina pustakAlaya-hoziyArapUra" "zrI AtmAnaMda jaina lAyabrerI--amRtasara" amRtasarakI lAyabrerIko sthApita hue abhI thoDAhI samaya huAhai paraMtu isake pracArakoMkA udyoga prazaMsanIyahai." AtmAnaMda pustaka pracAra phaMDa-dehalI" aura" Atmavallama kelavaNI phaMDa-" pAlanapura--(gujarAta)-isaphaMDameM isa samaya pacIsa hajAra rupayA hai, joki anAtha chAtroMkI sahAyatAmeM vyaya kiyA jAtA hai. isake saMcAlaka pratidina isakI unnatikI hI dhunameM magna haiM. sivA isake "AtmAnaMda jaina pAThazAlA" isa nAmakI choTI baDI kaI pAThazAlAyeM bhI sthApita kI huI dekhane meM AtI haiM. jinameM dhArmika zikSAke atirikta vyAvahArika zikSAbhI dI jAtI hai.
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jainAcArya-zrImadvijayAnaMda sUri." jaina dharmake prasiddha tIrtha " siddhAcala" ( pAlItAnA-kAThiyAvADa) meM ApakI pASANamayI pratimA bhI sthApita hai. yahAM para prativarSa ApakI svargavAsa tithike dina utsavabhI baDe samArohase hotA hai, joki "zrIAtmAnaMda jayaMtI" ke nAmase prasiddha hai. yaha utsava anyAnya sthAnoMme bhI prativarSa hotA hai. hoziyArapura (paMjAba ) meM ApakI bhavya mUrti mUrtipUjAke vAstavika rahasyako batalA rahi hai! evaM baDaudA, jayapura, aMbAlA, ludhIAnA prabhRti bahutase zahAroMmeM ApakI mUrti va caraNapAdukA sthApita haiM. bhArata bhUmiko zobhAzUnya kiye Apako solaha varSa ho cuke hai. Apa jAtike brahmakSatriya the. janmabhUmi ApakI paMjAba jilA phirojapUra grAma leharA meM thI. janma aura nAmakaraNa ApakA janma vikrama saMvat 1893 caitra zukla pratipada guruvArako huA thA. zAstrAnusAra saMskAra hone para ApakA nAma "AtmArAma" rakhA gayA. bAlyakAla janma samayasehI anya bAlakoMse ApakA sauMdarya nirAlAthA. Apake mukhapara dakSiNa bhAgameM raktimApUrita eka lazunakA cinha thA. usakI zobhA bhI saundaryake liye suvarNameM padmarAga maNikA kAma detI thI! Apake janma grahoMko vicAra kara eka jyotiSIne Apake pitAse kahAthAki, ( yaha bAlaka yAto kisI yogya rAjyAsanako vibhUSita karanevAlA hogAM yA nikhila jagamAnya hogA! ( nidAna yahabAta vAstavikameM satya hI nikalI. ) Apake bhAvi vicAra sAmrAjyakA paricaya zizucaryAkehI kaIeka udAharaNoMmeM de diyAthA ! aisA zravaNa karanemeM AyA hai. Apake pitA eka sAdhAraNa sthitike manuSyomeM se the! kucha paThitabhI nahIM the ! nAhI usa samaya isaprAMtameM koI yogya pAThazAlA thIM! isaliye bAlakrIDAmehI dazavarSa Apane vyatIta kiye! eka yogya mitrake sadupadezase pitAne hindI bhASAkI zikSAke liye Apako eka grAmINa paMDitake sapUrda kiyA-isake pAsase hindIbhASAke likhane va par3hanekA jJAna Apane zIghrahI prApta karaliyA. pitAkA dehAnta zikSAkI prAraMbhika dazAmeM hI pitAkA Apase sadaivake liye viyoga hogayA! pitAkI mutyu isa vakta Apako nitAMta zokajanaka huI!-satya hai! pitAkA jIvana kisako pyArA nahIM?
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Da. . jaina kaoNnpharansa haralDa.. saMsArake gRhastha mAtrake saMbaMdhoMmeM pitAputrakA saMbaMdha divya premase bharA huAhai ! pitAkA hRdaya putrake liye kucha IzvarIya hRdayase kama nahIM hotA?--- ( lekhaka ). pitAke paralokagamanake bAda unake mitra jIrAnivAsI jodhAmalla--joki jAtike vaizya the-Apako apane grAmameM le Ae. isavakta ApakI Ayu caradaha varSakI thI. vairAgyakA prAdurbhAva. pitAkA dehAnta hone bAda Apake mAnasika vicAroMmeM bahuta kucha parivartana ho gayA, paudgalika padArthoMse ApakI vRtti vahuta saMkucita hone lagI, prAkRta padArthokI yathArtha sthitipara Apa bahuta kucha vicAra karane lage, prakRtike vaMcanazIla manohara dRzyoMpara dRSTipAta karatehue Apa yUM kahA karate the"ai gula na phula raMga apanI khijAMse Dara-duniyAke sabaz2a bAgameM bUe baphA nahIM" ai mana ! yaha kSaNa parivartanazIla dRzya terI vaMcanA hIke liye haiM ! inameM Asakta na hokara hRdayakaMdarAmeM virAjamAna AtmatattvakAhI anveSaNa karanA tujhe ucita hai. ! vairAgyake pavitra srotameM vahate hue Apake mukhase kisI samaya aise udgAra nikalA karate. the"kamara bAMdhe hue calaneko hama saba yAra baiThe haiM-bahuta Age gaye bAkI jo hai taiyAra baiThe hai." ai jIva! jina padArthoMse taine itanA ghaniSTa saMbaMdha bar3hAyA hai eka dina AvegA jaba sabake saba terese kinArA kara jAveMge ! tUM Aja jinake duHkhase duHkhI aura sukhase sukhI apaneko mAna rahA hai ve kala tujhe kSaNabharake liyebhI sthAna denemeM saMkoca kareMge! isa liye ucita hai ki, inake chor3anese prathamahI tuM inase kinArA karai ! isImeM terA zreyaH hai ! isI AMdolanameM lage Apako do varSa gujaragaye paraMtu kisI yogya vyaktise samAgama nahIM huA ! DhuMr3haka matakI dIkSA. jIrAnivAsI osavAla vaizyoMse (joki usavakta DhuMr3haka paMthake anuyAyI the ) saMbaMdha hone ke kAraNa DhuMr3haka matake sAdhuoMse paricaya ho gayA * inake saMbaMdhase Apa DhuMDhakamatakehI premI hI gaye. ___ * paMjAbameM usabakte sabake saba DhuMr3haka paMthake ho premI bana hue the. DhuMr3haka matake sAdhu oMkA jIrA gAmameM vizeSa kara AnA jAvA hotA thA. DhuMr3haka paMtha jaina dharmayese nikalA huA eka judA phirakA hai ! isako nikale hue anumAna do aDhAI sau varSa hue haiM.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jainAcArya-zrImadvijayAnaMda sUri." ki - Apake gurukA nAma jIvanarAma thA, sAdhu honepara bhI Apa pUrva nAmase hI prasiddha rahe. ___ isa samaya ApakI avasthA sataraha varSakI thI. ApakI pratibhAkA prabhAva kucha alaukikahI thA! dinabharameM Apa do aDhAIsau zloka yAda kara jAte the ! [ DhuMDhaka matake mAne hue battIsa sUtroMko kaMTha kara liyA, aura inake arthabhI ina logoMke kahe mutAbika samajha liye ! aisA koibhI DhUMr3haka matakA rahasya avaziSTa nahIM rahA, jisakA Apako jJAna nahIM thA. Apa isavakta vIsa varSake the. pAThakoMko yaha bhI smaraNa rahe ki, itane samayameM Apane dezATanabhI bahuta kiyA; kai eka puruSoMse dharmasaMbaMdhI vicArakA, yogya puruSoMse milApakA aura jainadharmake vAstavika citradarzanakAbhI anubhava Apako huA. TuMDhakamatase uparAmatA. DhuMDhaka matake nikhila rahasyako samajhakara ApakI hRdayasthalimeM bahutase saMdehAMkura utpanna hone lage. zAstrAbhyAsakucha samayake bAda eka suyogya vyaktise ApakI bheTa huI. isake sadupadezase ropar3a nivAsI paMDita zrI sadAnaMdajIse aura mAlera koTalA nivAsI zrImAn paMDita anaMtarAmajIse Apane vyAkaraNa aura sAhityakA adhyayana kiyA. isake anaMtara paTTa nivAsI paMDita zrI AtmArAmajI ke pAsa Apane nyAya, sAMkhya, vedAMta Adi darzana graMtha par3he. isasamaya zAstrIya yogyatAkI truTi ApameM nahIM rahIthI. zAstrapAragAmI hone ke bAda jaba Apa pUrvapaThita matake rahasyapara vicAra karane lage tabato kucha aura hI raMga najara Ane lagA! satya arthoMkoM Apake prazasta hRdayameM sadaivake liye sthAna milane lagA. kisIne kyAhI satya kahA hai-vyAkaraNena vinA hyandhA-vyAkaraNake vinA manuSya aMdhA hai jidhara icchA ho le jAo. Apa jaina graMthoMkA vizeSa rUpase avalokana karane lage. thoDe hI samayameM jaina graMthoMke jJAnameM Apane apUrvahI saphalatA prAptakI ! ApakI lokottara pratibhAkI prazaMsA karanI sUryako aMgulIse dikhAnAhai ! jaina dharmake syAdvAdamaMjarI, ratnAkarAvatArikA, vAdArNava ( sammAtitarka), shdvaaNbhoni| gaMdhahastimahAbhASya (vizeSAvazyaka) prabhRti graMthoko Apa baDI yogyatA purassara paDhAyA karatethe. DhuMDhaka matakA tyAga. __ zAstravicAradvArA jaina dharmake vAstavika tatvake hRdayagata hote hI DhuMDhaka matakA tyAga kiyA.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___jaina kaoNnpharansa haralDa. yadyapi prAraMbhameM Apako vahutase kaSTa uThAne par3e ! kadAgrahI sAdhu vA gRhasthoMne Apase bahuta dveSa baDhAyA ! tathApi Apa nirbhayathe! " satyenAsti bhayaM kacit isa nAdakI garjanA Apake hRdayameM pratikSaNa huA karatithI ! ApakA yaha aTala vizvAsa thA ki, yadi maiM saccAI para hUM to saMsArameM aisI koI zakti nahIM jo merA sAmanA kare ! cAhe saMsAra bharakI vipattiyeM mere Upara adhireM paraMtu satyadharmakA DaMkA bajAye vinA na rahUMgA ! kisIne kyAhI vicitra kahAhai! " sadAkatake liyegarajAna jAtI hai to jAnedo ! musIbata para musavita bhI agara AtI to Anedo"! isataraha nirbhaya hokara sthAna sthAna meM jaina dharmakA pracArakara zatazaH strI manuSyako sIdhe raste para lAte hue paMjAba prAMtase paMdarA sAdhuoMko sAtha lekara arbudAcala (AbU) ora sidhdhAcala tIrthakI yAtrA kara vikramAbda 1932 meM Apa ahamadAvAda padhAre. pAThakoMko yaha bhI khyAla raheki, abhItaka veSaApakA dur3haka matakA hI thA ! kevala mukhapattI utAra dI thI ! yahAMpara munirAja zrIbudhdhibijayajI * ke pAsa sanAtana jaina dharma kI dIkSA gRhaNakara Apane DhuMr3haka matake veSako tyAga diyA ! bAkIke paMdaraha sAdhu Apake hI ziSya hue. isa samaya ApakI Ayu 39 varSakI thI. dIkSAke samaya ApakA nAma AnaMdavijaya rakkhAgayA. paraMtu Apa prasiddha prAyaH AtmArAmajIke nAmase hI rahe ! ahamadAvAdase prayANakara gujarAta. dezake prasiddha 2 zaharoM ora nagaroMmeM nirbhaya hokara jainadharmakI vijayapatAkAko phirAte hue punaH siddhAcala, giranAra, tAraMgA, arbudAcala, paMcatIrthI rANakapura Adi pavitra tIrthokI yAtrA karate hue Apa jodhapura ( mAravAr3a ) meM pahuMce. yahAM para bahutase DhuMr3haka sAdhuoMkA dala jamA thA. aisI kiM vadaMtI bhI thI ki, yaha loga zAstrArtha kareMge, paraMtu Apake Anese eka dina prathama hI sabake saba cala diye ! logoMkI vizeSa prArthanA aura dharmopadezakI nitAMta AvazyakatAko samajhakara caturmAsa Apane jodhapura meM hI kiyA. yahAMpara Apake satyagarmita hitakara upadezarUpa sudhAvRSTise sUkhA huA jainadharmakA srota phirase pravAhita hone lagA. caturmA ___* yaha mahAtmA bhI prathama Dhur3haka matameM hIthe. ApakA nAma bUTerAya thA. ApakI janmabhUmi bhI paMjAba hI thI. Apane bhI Dhur3haka matako tyAga ahamadAvAdameM hI jaina dharmakI dIkSAko grahaNa kiyAthA. Apake pUjyaguru maNivijayajIke nAmase prasidhdha the. dIkSita hone para ApakA nAma " budhdhivijaya " rakkhA gayA thaa| paraMtu prasidhdha Apa pUrva nAmase hI rahe.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jainAcArya-zrImadvijayAnaMda sUri." sake anaMtara vahAMse gamanakara mArgake zramako sahana karate hue Apa phira paMjAbameM padhAre. paMjAba prAMtameM Apane sthAna 2 meM zahara 2 meM nagarameM phirakara bar3e ucca svarase jaina dharmako DhaMDorA dekara isakI vijayapatAkAko sthira kiyA. pAThakoMko yaha bAta avazya dhyAnaseM rahe ki, ApakI isa dharmayAtrAmeM matAMtarIya vidvAnoMse zAstrArtha karanekA bhI saubhAgya Apako bahutase sthAnoMmeM prApta huA thA ! lekhavRddhike bhayase una sabakA ullekha na karatA huA kevala itanA kahanAhI saMtoSakara mAnatAhUM ki, yadi Apa thoDA samaya aura isa dharAtalapara rahate to, saMbhava thA ki, paMDita ghanapAla, zobhanamuni, haribhadrasUri AdikI taraha bar3e bar3e dhuraMdhara vidvAn bhI jaina dharmakA DhaMDorA dete! paMjAba dezameM Aja jitanI sakhyAmeM jaina maMdira dRSTigocara ho rahe haiM yaha saba Apake hI upadezakA phala hai. evaM luptaprAyaH jaina dharmako phirase uttejita kara paMjAba dezase vidA ho anyAnya dezoMmeM dharmopadeza dete hue Apa vikramAbda 1943 meM punaH siddhAcala (pAlItAnA ) meM Ae. bahutase manuSyoMkI prArthanAse caturmAsa Apane yahAMhi kiyA. caturmAsakI samAptipara tIrthayAtrA aura Apake amUlya darzana karaneke liyegujarAta, kAThiyAvADa, kaccha, mAravADa, mevADa, mAlavA, madhyaprAMta, dakSiNa, pUrva aura paMjAba prabhRti sarva dezoMke mukhya mukhya zaharoMse anumAna tIsa payatIsa hajAra strImanuSya Aye hue the. isa samaya Apake zuddha cAritra, adbhuta pratibhA prabhAva evaM dharma vIratAkA sAdara anumodanakara bar3e utsAha aura AnaMdase sabane milakara Apako sUrIzvara arthAt jainAcAryakI padavIse vibhUSita kiyA ! tabase Apa " nyAyAMbhonidhi jainAcArya zrImadvijayAnaMda sUri" isa nAmase sanmAnita hone lage. vikrama saMvat 1945 ke caturmAsameM jaba Apa " mehasANA' (gujarAta ) meM the taba kalakattAkI raoNyala esiyATika sosAyaTIke oNnararI sakreTarI DaoNkTara e. epha. ruDaoNlpha haoNranala sAhibane ahamadAbAda nivAsI zAha maganalAla dalapatarAmake dvArA Apako eka patra likhAthA. jisameM jainadharmasaMbaMdhI bahutase prazna Apase pUche gaye. jina praznoMkA uttara Apane baDIhI yogyatAse diyA thA. ( vaha prazna aura uttara bhAvanagarase prakAzita honevAle "jainadharmaprakAza"meM chapa cuke haiM.) praznoMkA uttara milanepara ukta gaurAMga mahAzayane jo patra zAha-maganalAla dalapatarAmake nAma likhAthA vo uyUM kA tyUM nIce prakAzita kiyA jAtA hai. ___Calcutta 14th September 1888. My Dear Sir I am very much obliged to you for your kind letter of the 4th instant. also to Muni Atmaramji for his very full replies. Please convey to the latter the expression of my thanks for the great trouble he has taken to reply so promptly and so fully to my questions. His answers are very satisfactory; and I shall refer to them in my forthoming......, and express publicly my obligations to the Muni for his kindness.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kaoNnpharansa haeNDa. [ uktapatrakA hiMdI meM anuvAda ] maiM Apake cAra tArIkhake kRpApatrakA aura muni zrI AtmArAmajIke saMpUrNa uttaroMkA bahUta hI kRtajJa hUM: munijIne mere praznoMke uttara itanI jaladI aura vistArapUrvaka denemeM jo parizrama uThAyA hai usakA dhanyavAda kRpayA unase nivedana kareM. aura munijIkI bAbata maiM agrima.. ..meM nivedana karUMgA. aura munijIkI kRpA kA dhanyavAda sarva sAdhAraNa meM pragaTa karUMgA ukta mahAzaya ( mI. haoNranala sAhiba) hI "upAsaka dazAMga " nAmaka jaina pustakake upodghAtameM likhate haiM ki - In a third Appendix ( No 1II ) I have put together some additional in formation, that I have been able to gather since publishing the sev eral fascicali. For some of this information I am indebeted to Muni Maharaj Atmaramji Anandvijyaji the well known and highly respected Sadhu of the Jain Comminity throughout India, and author of ( among others ) two very useful works in Hindi. The Jain Tatvdarsha mentioned in note 276 and the Agnana Timira Bhaskar. I was placed in communication with him through the kindness of Mr. Maganlal Dalpatram. My only regret is that I had not the advantage of his invaluable assistance from the beginning of my work. kaI prakArakI sUcanAyeM jo maiM kaI hissoMke chapane ke samayase jamA kara zakA hUM tIsarI pariziSTameM maineM saMkalita ( darja ) kI haiM. inameM se kitanIka sUcanAoMke liye maiM muni mahArAja zrI AtmArAmajI - AnaMdavijayakA AbhArI hUM ! jo hiMdustAnabhara meM jaina samudAyake vikhyAta aura parama pUjanIya sAdhu haiM! aura jo anya pustakoMke atirikta hiMdustAnI bhASAkI do bahuta upayogI pustakoM - jainatasvAdarza ( jisakA varNana 276 ke noTameM hai. ) aura ajJAnatimira bhAskarake karttA haiM. inase patra vyavahAra misTara - maganalAla dalapatarAmakI kRpAse huAthA. mujhe zoka kevala itanAhI haiM ki, maiM unakI amUlya sahAyatAkA lAbha apanI racanAke prAraMbhasehI nahIM uThA sakA ! dha. yaha mahAzaya saMskRtake bhI yogya vidvAn haiM. inhoMne isI pustaka ke TAiTala peja para Apake viSayameM saMskRtameM jo zloka likhe haiM vaha kramazaH nIce prakAzita kiye jAte haiM. - durAgrahadhvAntavibhedabhAno ! hitopadezAmRtasindhu citta ! | sandehasandohanirAsakArin ! jinokta dharmasya dhuraMdharo si // 1 // ajJAnatimirabhAskara- majJAnanivRttaye sahRdayAnAm / ArhattatattvAdarza granthamaparamapi bhavAnakRt // 2 //
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ " " jainAcArya-zrImadvijayAnaMda sUri ' Aya. Anandavijaya ! zrImannAtmArAma ! mahAmune ! | madIyanikhilaprazna vyAkhyAtaH ! zAstrapAraga ! // 3 kRtajJatA cinhamidaM granthasaMskaraNaM kRtin ! | yatnasampAditaM tubhyaM zraddhayotsRjyate mayA || 4 || evaM dUsarI daphA gujarAta, kAThiyAvADa, mAlavA, mevADa, mAravADa, madhyapradeza, rAjaputAnA, paMjAba prabhRti aneka dezoMmeM vicara jaina dharmakI tAra ghoSaNA karate hue - vikrama saMvat 1950 ko Apa amRtasara meM padhAre. yahAMpara muMbaIkI "dI-jaina eso - siesana oNpha iMDiyA " ke dvArA Apako cikAgo ( amerikA ) kA patra milA jisameM isavI sana 1993 meM honevAlI sarva dharmaguruoM kI pArlimeMTa ( pariSad ) meM upasthita honeke liye Apase prArthanA kI gaIthI. parantu samudra yAna ke vinA upAyAMtara nahIM hone ke kAraNa Apane jAneke liye sarvathA anicchA prakaTa kI. vahAMse dvitIya patrake Anepara unake lekhAnusAra apane do phoTu aura saMkSipta jIvanacaritra evaM eka nibaMdha likhakara bheja diyA. ( yaha nibaMdha cikAgo praznottara isa nAma se lAhora meM chapA hai. ) has so dI varlaDasa pArlimenTa oNpha rilijansa ( The worlas Parliament of Religions: ) nAmakI pustaka ke 21 pRSThameM ApakA phoTu dekara likhA hai ki- Noman peculiarly identified himself with the interests of the Jain Commnity as Muni Atmaramji. He is one of the noble band sworn from the day of initiation to the end of life to work day night for the high mission they have undertaken. He is the high priest of the Jain Community and is recognised as the highest living authority on Jain Reli gion and literature by Orintal Scholars. jaisI yogyatAse munizrI AtmArAmajIne apane Apako jaina dharmake hitameM anurakta kiyA hai aise kisI mahAtmAne nahIM kiyA ! saMyama ( munitrata ) grahaNa ke dina se lekara jIvana paryaMta jina prazasta mahAzayoMne rAtriM divA sahodyogI rahanekA niyama kiyA haiM unamese Apa eka haiM. jaina samAja ke Apa parama AcArya haiM. evaM prAcya vidvAnoMne jaina dharma tathA jaina sAhitya meM Apako sarvottama pramANa mAnA hai / amRtasara meM kuchArdana nivAsa kara Apa jaMDiyAlA meM Ae. ina logoMke zubha puNyake udayase caturmAsa ApakA yahAM para hI huA. caturmAsike anantara zahara 2 grAma 2 meM niraMtara bhramaNa kara do varSataka Apane paMjAba dezake hI saubhAgyako baDhAyA ! ApakI dharmayAtrA ke viSaya meM vizeSa kucha na kahakara itanAhI kahadenA pATha - koMke liye santoSakara hogA ki, visa hajAra strImanuSyoMko dharma pathapara calAne ke
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ . jaina kaoNnpharansa haralDa. sivAya bahutase DhuMDhaka sAdhuoMko bhI Apane jaina dharmakI prazasta naukAkA karNadhAra banAyA! satyahI Apake upadezakA prabhAva kucha alaukika thA ! isakI kRpAse varSoM se lage hue hRdaya maMdiroMke vikaTa tAle khulagaye, kapAToMkI praur3ha sAMkale samUlonmUlita hokara girapaDI, jaina dharmakI amalI sUrata najara AnelagI, isake badanakI jhuraDiyAM dUra hogaI ceharepara AsamAnI nUra Tapakane lagA, sacamucahI jainadharmakI kAyAko Apane ekadama palaTa diyA! pAThakoMko itanA aura bhI smaraNa raheki, amRtasara, hoziyArapura, aMbAlA prabhRti zaharoM meM Apake sadupadezase banehue jaina maMdiroMkI pratiSThAke samaya Apake padhArane para vahAMke logoMne jo ulsAha pragaTa kiyAthA vaha lekhinIse bAhira hai ! vikramASda 1953 jyeSTha zukla dvitIyAko Apa gujarAMvAlAmeM pdhaare| kyoMki, isanagarakI zobhAko var3hAye Apako bahuta samayaho cukAthA Apake svAgatake liye yahAMke nivAsiyoMkI premabharI prArthanAyeM bhI bahuta AcukI thI. inalogoMse bahuta samaya pahile Apane yaha bhI kaharakhAthAki, aMtameM sarvadA hamane ApalogeMkehI pAsa nivAsa karanA hai ! nidAna mahAtmAkA yaha vAkya satyahI pASANa rekhAkI uktise upamita huA! gujarAMvAlAmeM Ate samaya mArgameM Apako jvara sA Ane lagagayA thA. Apako svAga. tase ina logoMko jo AnaMda huA vaha sarvathA avarNanIya thA! inake utsAhakI umaMgoMkA Aja kucha pArAvAra nahIM thA! paraMtu yaha umaMgeM zIghra hI nAza honevAlI haiM aisA jAna prakRti inake bhAgyakI khUba ha~sI uddaatiithii| haMta / vidhAtAne inake prArabdha karmakA citra kahIM nirAleme hI baiTha kara kheMcAthA / / ' eka tarpha to devalokase vahatI huI sura dhunI kI nirmala dhArAmeM snAna karanekA saubhAgya ina varAkoMko prApta huA hai, dusarI tarpha duHkhakI ghora vRSTI karaneke liye virahake bhISaNa bAdala cAroM tarphase inake zirapara ghira rahe hai| "antima upadeza" nagarameM praveza karaneke anaMtara zarIrake zithila hone parabhI Apa dharmopadezase nahIM ruke / sabhyamaMDalake yogyatA purassara baiTha jAneke bAda Apa deva, guru aura dharmake guhya rahasyoM kA sAragarbhita vivecana karane lage, yaha ApakA bhAratarvaSake liye aMtima upadeza hai| pyAre paatthko| Apake sadupadeza rUpaviNAkI dhvanI saMbhava hai ki, phira bhAratake saubhAgyameM na hogii| jaina bAMdhavo / ceto| aba cetanekA samaya hai, zAyada hai. ki, phira aisA brahmanAda Apake karNaraMdha. taka na phuNce| uttho| paraloka yAtrAke lIye kucha pAtheya bAMdhalo ! kyA mAlUma ! aisA sulabha samaya phira na
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jainAcArya-zrImadvijayAnaMda sUri" mile ! Ao maharSikI upadezavINAse nikalate hue IzvarIya AlApakA adhyayana kareM! kyA jAne ! aise dayAlu adhyApakake darzana phira na hoM !! deva, guru aura dharmake vAstavika svarUpako nirUpaNakara Apane vyAkhyAna samApta kiyA! "zarIra tyAga" pyAre pAThako ! jyeSTha zukla aSTamIkI rAtri hai, tArAmaMDalase vibhUSita cadramA prIya ramaNIke sauMdaryako niraMtara bar3hA rahAhai, isa rAtrikA bAhya dRzya to bahutahI zAMta aura manohara hai. paraMtu aMtarIya citrameM to bar3I hI bhISaNatA aura kuTilatA bharI huI hai ! nitya kRtyako samAptakara mahAtmA zayana karagaye haiM ! bArAM bajekA samaya hai. cAroM tarpha zAMtatA aura nizcalatA ke rAjyakI sattA vyApta ho rahI hai. kAyara mRtyumeM sAhasa nahIM ki, maharSike vizvavyApI tejakA ekadama sAmanA krske| isaliye guptarUpameM aise samayapara dhIre dhIre apanA kuTila jAla phailAne lagI ! oho ! nirbhayamuni zaucakriyAse nivRtta ho mRtyu devIke svAgatake liye baiTha gaye haiM ! zarIrakAnti caMdrazobhAko ha~sa rahI hai ! AhA ! mukhase arhan zabdakI pavitra dhvani nikalane lagI ! abhI samaya kucha bAkI hai| sAmane baiThA huA ziSyaparivAra arhankA nAda suna rahA hai ! oho ! samaya pUrA ho gyaa| ghaMTI bjii| lo bhAI aba hama jAte hai / arhn| itanA kahatehI ha~sa cala diye|| ! isakA nAma hai saccA aura sArthaka jiivn| maharSe / terA jIvana saphala hai| tere nAma para saMsAra bharakI samasta vibhUti bhI nyauchAvara kara dI jAve to thoDI hai| dhanya haiM vaha netr| jinhoM ne terA darzana kiyA hai, vaha karNa saphala haiN| jinhoMne tere upadeza tUryake madhura rakhako sunA hai. usa mAtAko sahastrazAH dhanyavAda hai jisane / tero jaise ratnako paidA kiyA thA. mune / tere zAzvata viyogakA Aja kise duHkha nhiiN| tere jaise amUlya ratnoMse yaha vasaMdharA Aja zUnya hocalI hai| pyAra pAThako / aao| mahAtmAoMkI kadara karanI sIkheM ! mahAtmAoMke yahAM tere merekI durgaMdha nahIM haiM ! inake darabArameM sabako samAna dRSTi se nirIkSaNa kiyA jAtA haiM ! saMbhava hai ki, isa lekhameM jaina zabdako dekha bahutase kSudrAzayake mahAzaya kucha nAka bhI car3hAveM ! paraMtu ve amI kUpake dAdura haiM ! inheM samudrajalakI havA nahIM lagI ? prAkRta vidyAlayameMse abhI inheM bahuta kucha sIkhanA bAkI hai| ve abhI zabdoMke hI gorakha dhaMdemeM paDe haiM ? lakSya prAptike liye abhI
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ ela. jaina kaoNnpharansa haeNralDa : inheM bahutase saMgrAma karane bAMkI hai| mahAtmAoMke vizAla bhuvanameM praveza karanA inhoMne abhI sIkhAhI nahIM / astuM ! aba maiM apane pAThakoMkA dhyAna phira pUrva citrakI tarpha AkarSita karatA hUM. muni sadaiva ke liye vasudhA devIkI godameM so jAte haiN| rAtrikA manohara rUpabhI bhayAnakatA meM pariNata ho jAtA hai caMdramA isa ghaTanAko lokAMtarameM khabara deneke liye astAcalapara pahuMca gayA ! zAMtarasa karuNAke rUsa meM badala gayA ! prAtaHkAla hote hI maharSi ke zAzvata viyogakI tAre svAroM tarpha khaDaka gaIM dukAneM baMda karadI gaI / kAra vyavahAra baMda hogae / kahAM taka khuuN| kucha samaya taka karuNArasakAhI zAsana calane lagA / lo abadaza bjge| suMdara vimAnameM susajjita hai maharSi jA rahe haiN| sahastroM hI strImanuSyasAthameM haiM. aao| Apane bhI usa gItako gAtehue sAtha sAtha caleM jisako mahArSi premase gAyA | vA sunAkarate the. hamezA ke liye rahanA nahI isadAre phAnimeM kucha acche kAmakaralo cAradinakI jiMdagAnI meM / 1 / bahAlejAyagA ikadinayaha darayAe phanA sabakoM rukAvaTa AnahIM sakatI kamI isakI ravAnImeM / 2 / kayAmisa jAnahIMsaba kUcakara jAyeMge duniyA se koi bacapana koi pArI koi ahade javAnimeM / 3 / // iti //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma. lekhakaH - caMdana mala nAgorI, choTI sAdar3I (mevADa ) priya pAThaka ! dharmakI zobhA adhikAdhika hai. isa gahana viSaya ko dhyAna rakha kara sthira citta rakha kara jyauM jyau vicAra zreNI baDhAi jAya tyauM yoM AtmA kA hita hotA jAtA hai. dharma sAdhana mokSa meM lejAnekodUta rUpa hai aura jo paraloka hitArthe dharma sAdhana se udvega yAtA hai vaha mAno apane akSaya sukha ko kSINa karatA hai| jo kisI bhavyAtmAko zuddha nirmala dharma saMbaMdhI tatva jAnane ki jijJAsA hoto prathama haTha, kada gRha, kuTilatA Adi zatruoM kA tyAga kara vikathA ko choDa dharmopArjanArthe AdhyAtmika kathAoMmeM pravRtta rahe, ki jisa se paraloka saMbaMdhI bhI kucha hita ho. he mokSArthI prANI dharma sAdhane ke liye terI vRtti aisI zuddha aura zAMta rakhanA ki jaise soneko jisa taraha namAyA jAya usI taraha namra hotA jAtA hai, isI muvAphika koI satpuruSa hita zikSA ke vacana kahe to usake sAtha aisI saralatA aura mRdutA rakhanA ki zikSA dAtA kA mana terI tarapha rajAmaMda rahe. isake liye khUba yAda rakkhoki " vinaya dharmasya mUlaM " viveka dharmakA mUla hai, vAste guNavaMta prANIkA vinaya, vaiyAvacca karane se vimukha rahoge - to dharma mUla ( vinaya ) prAyaH naSTa ho jAyagA -isake liye kahA hai ki :guNavaMta setI vaMdanA, avaguNa dekha madhyasthaH dukhI dekha karuNA karo, maitrI bhAva samasta // 1 // isa anupama dohekA tAtparya hamezA dhyAna meM rakhanA cAhie kadApi zIkSAdAtAse zravaNa karane vAlA adhika guNavaMta ho tobhI apane ko alpaguNI samaja kara ahaMkAra se aTakanA aura mAna ko caturgatI saMsArako duHkhakI khAna samajanA. kahA hai ki janma duHkhaM jarA duHkhaM, rogANi maraNANiya | aho dukho huM saMsAre, jaththa ya kiM saMti jaMtuNo // 2 // isa janma jarA rupa saMsAra meM janma lete duHkha, maraNAdhIna hote duHkha, roga Ave duHkha, dhana prApti meM duHkha, vyaya karate duHkha, strI putra sagA saMbaMdhI kuTaMba parivArAdi meM duHkha, aura thoDe meM kaheM to sukha mAtra to saMta puruSoM meM nivAsa kara beThA hai. hai sujJa ! tujhe zAsvatA sukhakI lAlasA ho to zuddha dharma ko aMgIkAra kara aura janma jarA mRtyu rUpI dAvA nalase pRthaka rahakara sAdhya biMdukA sAphalya prAtpa kara. binA dharmaprAptike viSaya sukha jo kiMpAka ke phala muvAkika haiM vaha tujase taTastha nahIM
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ en . jaina kaoNnpharansa haralDa. raheMge aura jahAM taka viSaya rupI daityakA jora banA rahegA, vahAM taka sukhamaya nagarI rupI mokSa ke daravAje meM tujhe hargija nahIM jAne degA to tuM viSayarupI vairI ke kSaNikasukha dekhakara taruNI ke taraMga meM kSaNa mAtra iMdriya sukha se tRpti pA kara capala pariNAmI ni:dharmI kyoM hotA hai ? yaha sarva naraka meM lejAne vAle haiM. akhIra meM bhAI bahena beTI putra mitra strI mAbApa kuTuMba parivAra dhana yovana vaibhava Adi jo tRSNA aura viSayake bIja haiM, ve saba yahIM rahane vAle haiM. aura AtmA to sirpha punya va pApa ko sAtha lekara sidhAyagA, AyA hai so jaaygaa| pAThaka rAjA raMka phakIra // . kII jAyagA paalkhii| koI baMdhe jaMjIra // 3 // he sukhecchaka / aba tujhe jisa taraha jAnA maMjUra ho vaisA vicAra kara pAlakhI bhI mila saktI hai aura jaMjIra bhI taiyAra rahatA hai, isapara eka draSTAMta hai ki:kuvA. va. vAvaDI meM pAnI kI AvazyakatA honepara khanana karAyA jAtA hai. aura khanana se pAnI kI sIra nikalane para AtmA tapta hotA hai. isI taraha manuSya deha rUpI kuvA vAvar3I meM khanana rUpI udyama kara dharma rUpI jala (amRta) pragaTAyA jAve to jaise jalase tRpti huI isI taraha mokSa rUpI siddhi jo tRSA vyApta hai vaha tRSA dharmarUpI jalase zAMta hogI. isI taraha kisI nagarakA rAjA sukha maya zayAmeM AnaMda pUrvaka so rahA ho aura usa samaya viSayAMdha honese yAcaka logoMke gIta zravaNa karatA he magara usakA sArAMza samajhatA nahIM, jaise vezyAkA mAyana zravaNa karane vAlA manuSya ( kitaneka ) matalaba samajhe vinA " AhA hA ? kyA umadA hai ? vAha vAha !!" kahane me raha jAtA hai| isI taraha deharUpI nagara meM Atma tulya rAjA viSaya meM madAndha hokara yAcaka rUpI lekhaka kA gIta (lekha) zravaNa na kare to phira hAtha gRhe hube ratnAMcaMtAmaNI ko muphta meM khotA hai. vAste he zudhdhAtmA ! jo tujhe saMpUrNa sukhabhoktA honA haya to dharma sAdhana karanemeM mata cukanA. kadApi dharmakArya meM anivArya vighna bhI prApta ho jAya to "zreyAsobahu vighnAni" yaha sUtra smaraNa rakhake vighnoMkI paravAha na karake dhairya rakhakara dharma :sAdhya kiye jAnA uttama hai. jaise vyavahAra meM eka gAMvase dUsare gAMva jAne ko bhayaMkara vana ke Dara se va taskara luTeroM ke bhayase, sAmaMta yodhdhA va hathiyArAdi kA upayoga karake jaMgalase pAra honA paDatA hai, isI taraha mokSa rUpI nagara jAne ko bhayaMkara aTavI rUpI vighna Ate haiM. unakI kSamA rupI hathiyAra se dharmarUpI sipAhiyoM ko sAtha lekara hRdayake dhairya se mokSa nagarImeM jAo. aura bhaya mata gIno aura hamezA dharma karanemeM udyama vaMta rahA karo. he priyaatmaa| Apa jAnate hoMge ki apane pUrvajoM dharma kArya Ate to
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'dharma.' - una vighnoM ko tRNa samAna gIna kara prANAMta kaSTa se bhI dharma sAdhya se kabhI vimukha nahIM hote the. ___ Adazvira bhagavAna ko bAraha mahinetaka ahAra na milA. zrI zAtinAtha svAmIke jIva megharatha rAjA eka pArevA ( kabUtara) ke liye apanI deha siMcANa pakSI ko arpaNa karate huve pratijJA se vimukha nahIM huve. zrI pArzvanAtha svAmI ko meghamAlI ne kitanA parisaha diyA aura zrIman zAsanopakArI vIra paramAtmA ke parisaha sahanatAkA to koI varNana hI kyA kara saktA hai ? gozAlA, zUlapANI, caMDa kozIka ne jinheM atula vedanA dI aura kAnoMmeM khIle Thokane vAle vAla ne bhI saMpUrNa parisaha diyA, magara apanI pratijJA se tanika mAtra mI alaga nahIM huve. isI taraha gajasukamAla, skaMdhAcArya maitArya muni Adi sata puruSoMke draSTAMta zAstromeM mojUda hai. apanI akhaMDa pratijJA se ukta mahAtmA varya siddhI yaha ko pahuMce hai vAste he Atman ! tujhe bhI siddhI yaha prAptikI icchA ho to dharma sAdhana se kSaNa mAtra bhI vimukha mata rahanA. jaise bhayaMkara mahA aTavI meM ghara, daridrI ko vaibhava, aMdhakAra meM udyota, aura marudhara bhumi meM pANI yaha duHkha se aura kaSTa sahana karanese prApta hote haiM, isI taraha yaha amulya manuSya deha caurAzI lAkha jivAyoni meM kaSTase prApta hotA haiM. atyuttama janma prApta honepara mI jo dharma sAdhana se vimukha rahoge to jaise eka gaMdharva caMdana kA bhAra sahana karatA hai magara usakI sugaMdha lene ko bhAgyazAlI nahIM hotA, isI taraha dharmAtmA kA Dola karane vAle mithyAdRSTI dharmakI khuzabU nahI le sakte, aura gaMdharva kI taraha apanA janma vyartha kho dete hai kahA haiM kiH cozaTha divA jo bale, bArA ravi ugaMta // usa ghara to bhI aMdhAra hai, jasa ghara dharma na huta // 1 // dharma binA aMdhakAra tulya deha hojAtI hai aura dharmayukta manuSyoM ki deha udyota kAraka kahI jAtI hai, vAste he priya vAcaka vRMda, viSayAdI vairIyoM kA sAtha choDa kara dharma sakhA kI saMgati meM cita sthira karo. calA vibhUtiH kSaNabhaMjI yauvanam, kRtAntadantAntara vati jivit|| tadhApya vazyaM paralokasAdhaneM, ahoM nRNAM vismaya kArI ceSTitaM // 1 // bhAvArtha pAThakavarya ? vibhUti dhana daulata paisA putrAdi sarva nAzavaMta kSaNika padArtha hai, aura jobana kSaNabhuMgara hai Ajajo raMga hai vaha kala nahIM rahegA. bAlyAvasthA yuvAvasthA aura aMtima vRddhAvasthA kA anubhava karane se jobana kI kSaNa bhaMguratA
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana kAnpharansa haralDa. - - avalokana hojAtI hai, aura jivitavya to yama rAjA ke hAtha meM hai. mAtA pitA kahate hai hamArI saMtAna baDI horahI hai aura yamarAja kahate hai ki hamAre dAMta nice ArahI hai. idhara apana kahate hai ki putra pAMca varSakA huA. idhara AyuSya meM pAMca varSa kama hoge hai aisI asthiratA hone parabhI jo manuSya paraloka ke hitArtha bhI dharma sAdhyArtha avajJA karate hai una puruSoMkI zreSTA aura viSaya lAlasA Azcaryajanaka hai. viSaya sukha-kAma bhogakA rasa, yaha to bhoga bhogane taka hI madhura hai aura tat pazcAt apriyatA honA svAbhAvika hai. bhojanakA svAda bhUkha lagane para jImane taka hai| madhura hai paraMtu dharma kI madhuratA to cirakAla sthAyI hai. vAste kAma bhoga ke rasameM lipta hokara dharma sAdhya se vimukha rahanA anucita hai. he baMdhu ! tujhe akSayAmRta samAna madhura mIThe aura sAttvika rasa kA svAda lenA ho to dharma sAdhana ke liye kamara kasakara taiyAra ho jA aura manuSyatva prApti kA sAdhya biMdu sAdha bhoge roga bhayaM sukhe kSaya bhayaM / bite'nthima mRdbhayam // dAsye svAmibhayaM guNe khalabhayaM / vaMze kuyoSidbhayam // 1 // mAne mlAni bhaya jaye ripubhayaM / kAye kRtAMtAdbhayam // sarva nAma bhayaM bhavetra bhavinA / vairAgya mevA'bhayam // 2 // he sajjana tujhe strI ke adhara rupa svAda se taruNIkI yuvAvasthA se sukha utpanna hotA hai, magara yaha kAminI ke priya sukha to vRddhAvasthA me naSTa ho jAte hai aura bhogAdi se aneka prakAra kI vyAdhiyoM prApta hotI haiM aura jo vizvameM nAnA prakAra ke sukha haiM jinhe prANI akhaMDa AnaMda ke pravAha tulya mAnatA hai, jaise ki dhana daulata putra parivAra makAna mahela bAga bagIce kanaka kAminI aura kIrti gADI moTAra aura baggI jo vividha prakAra kI vastueM saMsAra meM AnaMda tulya mAnI gaI haiM ve bhI AMtama nAza hone vAlI haiM, aura dravya AbhUSaNAdi meM agni prajvalita hone se prAyaH naSTatA kA bhaya, taskara luTeroM ki ciMtA aura aMtima rAjA kA bhaya. hotA hai, nokarI karane meM apane mAlika kA bhaya rakhanA paDatA haiM; kyoM ki alpa bhUlacuka meM bhI pagAra kI nyunatAdikA khyAla rakhanA jarUrI haiM isI taraha guNameM khala kA bhaya, aura vaMza meM kunArI kA bhaya, jo vyabhicAraNI ho mAna meM prAyaH naSTatA bhaya, jaya prApti meM duzmanoM kI ciMtA zarIra ko binA agni dagdha banAye detI hai, aura deha ke viSe yama rAjAkA saMpUrNa bhaya rahatA haiM isa taraha saMsAra meM sarva bhaya yukta padArtha haiM, nirbhaya to eka dharma haiM (vairAgya hai ) ki jisa kI prazaMsA anirvacaniya haiM. kahAMtaka kathana kiyA jAve ?
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'dharma' kyU. he dharmecchaka baMdhU ? dharma kaiMsA hai ki kapaTa rUpa parvata ko kSaya karane meM vajra samAna hai, aise dharma rupI vajra ko tyAga karane vAlA kapaTarUpI puruSa avazya narakA dhikArI hotA hai, dharma aisI vastu hai ki yAno mokSa rupa nagara kI nIma na ho, puNya rupI mahalakI zobhA na ho, zIvapura rupI sthAna kI bhAMta na ho ! saMpattiyoM kA sthAna, ratnoMkA bhaMDAra, caritra rupa . hIre rakhaneko pAtra, agAdha AnaMda ke jhare tulya mana vAMchita dAtA koi ho to eka dharma hai. janma lenA aura maranA yaha to saMsAra kA khAsa niyama hai paraMtu manuSya rupI vRkSa ke mokSarupI phala lagAne ko dharma rupI jala siMcana karake zIvapUra rupI phala hAthameM lekara akhaMDa AnaMdamayAmRta kA pAna karanekA udyama karanemeM kaTibaddha ho. bhaya samadraSTI baMdhu ! AyuSya jala taraMga jaisA nAzavaMta hai. aisA honepara bhI viSayalubdha jana nahI jAnate ki yaha draSTIgocara hote naSTa hone vAlI vidyata kI taraha mArga kA avalokana karane vAlI gatvara AyuSya nAzavaMta hai, isI taraha zarIra mAMsa viSTA lohI * malamUtra hADa aura tvacAse banA huvA pIjara ! hai,isa pIjara ko vAhyADaMbara se zRMgAranA yaha to asthira zaMgAra hai, aura ina bAhya zaMgAroM sa siddhI yaha prApta honA asaMbhavita hai. to ina zaMgAra ke sAtha sAtha Apa ko mokSa kI icchA hai to, jaise ghara makAna mahala ko kAca phAnusa Adi nAnA bhAMtikI rozana se alaMkRta kiyA jatA hai, isI taraha zarIra rupI mahalameM saMtoSa rupI phAnusa lagAkara dharma rupI zobhAprada jhADa laTakA kara, jJAna rupI ilekTrIka lAiTa ( bijalIkI rozanI ) se hRdaya taTa para ujiyArA karake apane siddhI yaha ko prApta karo. aura he vIranaro? bhavo bhava rupI svayaMbhUramaNa meM paryaTana karAne vAle rAga dveSa rupI taskaroM ke sAtha- kSamA zIyala, saMtoSa, dAna, tapa, niSkapaTatA, mRdutA-aura saralatA rupI zastra dhAraNa karake AtmasukhaghAtika duzmanoM kA saMhAra karane meM tatpara hojAo kyoM ki rAga moha yaha sadgatimeM jAne vAle ke liye loha kI sAMkala tulya hai ki jisa se baMdhe pIche chuTanA azakya hojAtA hai. aura dveSa narakovAsa meM nivAsa karAne ko dUta rupa hai, moha aMsAra rupI samudra kI dhusarImeM paribhramaNa karAne kI pratijJA rupa hai, kaSAya agni kI taraha apane Azrita rupI sukRtya ko dahana karatA hai, aura krodha mAna mAyA va lobha ke liye to kahAMtaka kathana kare, vAcakavRMda ko jijJAsA ho to anya zAstroke avalokanase jJAta kara leve. he mokSArthI AtmA akSaya sukhakI icchA ho to avinAzI upAya rUpazastroMse niraMtara yuddha karake vairiyoMkA parAjaya karanA aura satya zaraNabhUta dharmake svAdhIna
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ara jaina kaoNnpharansa haeNralDa. hokara AtmAnaMdameM ramaNa karanA, ki jisase zAzvata AnaMdamaya puSkaLa mukhaprAptI zIghrahI zaraNabhUta ho. ____he dharmAbhimAnI sajjana ! haraeka jIvako pUrvameM svargAdike sukha prApta huve hoMge paraMtu tRSNA devI tRpta nahIM hotI jaba svargasukhasebhI Adhika AnaMdakI tRpti na hui to manuSya sukhase to kyA tRpti honevAlI hai vAste, he, pAThaka ! aba to akhaMDa AnaMdake jhare aura mokSasukha saMprAptimeM sahAyabhUta aise dharmarUpI ratnako grahaNa karanemeM kaTibaddha ho. he vIra ! jisako viSaya kaSAyakA Aveza ho, tatvakI azraddhA ho, guNavaMta upara dveSa ho, jisako dharmakI pahecAna nahIM, vaha dharmI kisa taraha kahalA saktA hai ? ___ alabattA, jisako tattvakI zraddhA ho, jo mahAvratI ho, apramAdI ho, prabhUbhakti layalIna ho, mokSAbhilASI ho, dayAvAna ho, aura zuddha AcAravAlA ho, vaha manuSya dharmAtmA kahA jAyagA, vAste, he sujJa puruSo ! tumhe uMce paTTapara pahucanA hai to, kisIkI niMdA karanA choDa do, guNI janakI prazaMsA karo, alpa guNIpara kabhI dveSa mata karo. ora Agama ( zAstra ) kA nizcaya karake loka saMjJA choDa viveka gRhaNa karake zraddhAmeM majabUta bane raho. aura bAlakasebhI pyAra karake maduvacanasahita hitavArtA gRhaNa karo. aura nirguNIse pApakI vArtA zravaNabhI mata karo magara yAda rakhanA ki durjana upara bhI dveSa karanekI zAstrakAra manAi karate hai. satya bolanA, corI nahIM karanA, anyAya se alaga rahanA, nyAyojita dravya paidA karanA, auroMkI AzA se pApAcaraNa nahIM karanA, kisI kI cugalI na khAnA koiprazasA karato garva nahIM karanA, koI apamAna kareto durjanakA svabhAva samajhanA aura dharmAcArya kI sevAmeM sthita raha kara tatva ko jAnane kI icchA rakhanA, pavitratA dhairya niSkapaTatA samatA zIla aura saMtoSa dhAraNa karanA yahI dharmA puruSoM ke khAsa amUlya guNa hai. vAste, hai AtmAnaMdI ! pramAda rupI zatrUkA vizvAsa na karake " mahAjano yena gaH saMyathA" " pUrvale apane hita karane vAle dharmI puruSa jisa rAste cale usI sIdhI saDaka para calanA" yaha dharmAtmA puruSoM ke lakSaNa hai. he baMdhu ! dharmAtmA puruSoM kI zobhA kahAM taka likhU ? dharmI prANI siddhAMta rUpI samudrameM caMdramA jaise nirmala bhavaduHkha rupI tAva ke nivAraka, pApa rupI paDiAke tyAgakA krodha mAna mAyA ora lobha kA parAjaya karane meM samartha, saMtoSa meM sadA kuzala, iMdriya rupI taskaroM kA digvijaya karane meM zUkhIra, zIla rupa AbhUSaNase suzobhita, sarva guNa saMpanna, aise anupama dharmAtmA ( munirAja ) puruSo kI yathArtha zobhA prakaTa karane
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'dharma' esa. va likhane se lekhaka asamartha hai. aba pAThakavaryaM ? Apako uparokta guNadhAraNa karake guNIjana honA pasaMda hai to dharma sAdhana karane se mata cukanA; kyoM ki vinA dharma sAdhana ke janma jarA mRtyu rupI dAvAnala jaise kaThina roga zAMta na hoMge, aura dharmahIna manuSyoM kA AyuSya niSphala jAtA hai aura dharmacusta mAnavoM kA AyuSya sthiratA rakhane se aMtameM sukhakA bhoktA banatA hai. vyavahAra meM asthira deha ko pozane ke liye uttama uttama kapaDe kharIde jAte haiM, aura jamAne mubArika koTa Adi silavAkara pahane jA rahe haiM, khuzabUdAra taila ittara se magaja ko tara kiyA jAtA hai, aura upara sonA cAMdI javeharAta mANakapannA Adi se zarIra ko zobhAprada banAte haiM, yaha vyavahAra dRSTI se ThIka hai paraMtu sAtha hI sAtha janma jarA mRtyu TAlane ko mana rUpI zarIra ke liye kapaDA rUpI dharma kharIda kara kriyA rUpI koTa pATalUna silavAkara zIla rUpI AbhUSaNa pahana kara, jJAna, darzana, cAritra rupa motI mANaka panne kharIda kara, saMtoSa rUpI sugaMdhI se AtmatRtpi karane kA prayatna karoge, to parabhava ke liye kucha kiyA kahA jAyagA, aura itanA karanese hI zIvapura meM mokSa sukhakA bhoktA ho sakegA; nahI to phira kisa ga timeM jAnA paDegA, isakA bicAra vAcakavRMda kI buddhi para chor3atA hUM, kahA hai ki abhyAsena kriyA sarvA abhyAsAt sakalA kalA | abhyAsAda dhyAna maunAdi kimabhyAsasya duSkaraM // 3 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prArdha jina stavana. "zrI pArzva jina stavana. racanAra-mahepAdhyAya zrImada yavijayajI (rAga dhamAla) cidAnaMda ghana parama niraMjana, janamanaraMjana deva, lalanA; vAmAnaMdana jinapati zuNiye, surapati jasaMkare seva, manamehana jinajI bheTiyuM che. 1 jaI jUI caMpaka ketakI, damaNe ne macakuMda, lalanA; kuMda da rUci suMdara jeDI. pUrthei pAsa niNaMda, mana mehana0 2 kesara dhaLI ghasI ghana caMdana, AnaMda ghanasAra, lalanA, prabhunI pUjA kare mana raMge, pAI punya saphAra, mana mehana3 aMge caMgI AMgI banAvI, alaMkAra atisAra, lalanA; dravya stava vidhi pUraNa viracI, bhAviheM bhAva udAra, mana mohana- 4 paramAtama pUraNa guNa pratyakSa, purUSottama paradhAna, lalanA; pragaTabhAva prabhAvatI vallabha, tuM je saguNa nidhAna, mana mehana0 5 je tuja bhakti morI muja mana, vana vicare ati citta, "durita-bhuMjagama baMdhana traTe, te saghaLe jagamitta mana mohana. 6 tuja ANa suravelI mumana, naMdanavana jihAM rU, lalanA; kumati kadAgraha kaMTaka zAkhI saMbhave nahiM tihAM gaDha, mana mohana che bhakitarAga tuja AjJArAdhana, deya cakra saMsAra, lalanA; sahasa aDhAra aMga ratha cAle, vighana rahita zivadhAra, mana mehana. 8 gurU upadeze je mujha lAge, tujha zAsanano rAga, lalanA; * mahAnaMdapada kheMca lahege, 1degyuM ali kusuma parAga, mana mehana8 bAhira mana nikasana nahiM cAhata, tujha zAsanamAM lIna, lalanA; umaga nimaga karI nijapada raheve, kyuM jalanidhi jalamIna, mana meha0 10 orakI gaNatI na pAvuM, je tuM sAheba eka, lalanA; phaLa-vAsanAM daDha nija manakI, kyuM avicala Teka- mana mohana 11 muja tuja zAsana anubhava rasa, kayuM karI jANe lega?, lalanA; apariNIta'' kanyA navi jANe, kyuM sukha daMta saMyoga. mana mohana. 12 1 jenI. 2 puSkaLa. 3 prabhAvatI rANInA prANapriya zrI pArzva prabhujI. 4 mayurI (meralI-Dhela) 5. pAparUpa sarpanA. 6 kalpavelI. pragaTa thaI. 8 kaMTALA. 8 jema tema AjJAnuM pAlana. 10 jema bhamare puSpanA rasane kheMcI le che tema 11 nahi paraNelI. 12 daMpatI.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina kanpharansa haeNlDi, tuM sAheba huM sevaka tere, e vyavahAra vibhAga lalanA; nizcaya nayamata denu vacce, he nahi bhedake lAga mana mehana0 13 mana vacanAdika pudgala tyAre, tyAre sakaLa vibhAva, lalanA; zuddha dravya guNa paryAya ghaTanA, tuja sama zuddha svabhAva. mana mehana0 14 tuM ghaTa aMtara pragaTa birAje, kyuM nirmala maNikAnta, lalanA; bAhira TuMkata muDha na pAve, kyuM mRgamada mRga brAnta. mana mehano 15 guNaThANAdika bhAve mizrita, sabamAMhe tuja aMza, lalane; khIranIra kyuM bhinna karata hai, ujavaLa anubhava haMsa, mana mehana16 AtamajJAna dazA jaba jAgI, vairAgI tuja jJAna, lalanA; sau pAve jyAM ratnaparIkSA, khita ratna pradhAna, 1 mana mohana. 17 punya prakRti devane kAraNa, mUDha lahe nahiM dharma, lalanA puM pIre kaI aMdha na mAne, lahata na aMtara bhame, mana mehana. 18 gaMdha rU5 rasa parasa vivarjana, na dhare tihAM saMDANa lalanA . aNaavatAra azarIra avedI, tuM prabhu zuddha pramANa mana meha0 14 kevaLajJAna dazA avaloke, laka leka pramANa, lalanA; darzana vIrya caraNa guNadhArI, sevata saba ahiThANa, mana mehanA 20 satA zuddha arUpI terI, nahiM jaga vyavahAra, lalanA; kahA kahAI kucha kahata na Ave, tuM prabhu alakha apAra, mana mohana. 21 dIpa caMda ravi grahagaNa kare, jiMDAM parata nahiM teja, lalanA; tihAM eka tuja dhAma birAje, nimala cetana aheja, mana, mohana. 22 Adi rahita ajarAmara nirbhaya, vyApaka eka anaMta, lalanA; zuddha prakRti akAya amAyI, tuM pramu bahu guNavaMta, mana mehana0 23 tuM mAtA tuM trAtA bhrAtA, pitA baMdhuM tuM mitta, lalanA; zaraNa tuMhi tuja sevA kIje, daDha karI tanu vaya citta, mana mehana24 pAsa Aza pUre aba merI, araja eka avadhAra, lalanA; zrI navijaya vibudha payasevaka jaNa kahe bhavajala tAra, mana mohana 25. -saMgraha karanAra munizrI karavijyajI. 1 mugdha mRgale kasturI na pAme tema, 2 devagatinuM. 3 ajanmA. 4 sahaja-sthAbhAvika. 5 nikaSAya-kaSAya rahita 6 tana, mana, vacana kadra-ekAgra karIne, 7 paMDita, 8 caraNa kamaLanI sevA karanAra,
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezabhakti ane sAdhu snehInA darzane jatAM - dezabhakti, ' maraze baLaze paise mATImAM baLaze re..baLaze re...baLaze re......jI vAve bIja jevAM tevAM to " phaLa phaLaze. phaLa phaLaze....phaLa phaLaze re...jI khAlI hAthe AvyA ne tuM khAlI hAthe pharaze-pharaze ja hArI sAthe kaMI nahIM Ave TrasTIo ghara bharaze - ghara bharaze--ghara bharaze re che dhanavAne te thayA keka paNa kaI amara nava varaze-vaze jI dezabhakti vinA are jana, kAya amara kema karaze? kema karaze-kema karaze re jI dezabhakta bhAmAzA jevA kIrti sundarI varaze-varase che hari bIjA joze pastAze, makhIcUsa zuM karaze ? zuM karaze-zuM karaze re jI. -dIvAne 1 2 sAdhu-snehInA darzane jatAM kaMI vadhI gayA pachI Aja sakhe!, tuja darza karuM, diladAra sakhe upahAra kaMI dharavA na, sakhe! zubha kArya kaMi kathavA nA sakhe ! tuja saMgatinA zubha dina sakhe ! smRtimAM ubhare viNa pAra, sakhe ! upadeza karyA sahu Aja, sakhe! sajaLe nayane nirakhuM ja, sakhe! kaMI vatta lIdhAM, kaMI kela dadhA, dIna deza hite kaMI maMtra kIdhA; nathI vratta rahyAM, nathI kola paLyA, vipathe vicarI sahu buddhi, sakhA ! gurU ! he zIkhavo patha dharma taNo, ama deza jana prati bhAva bharyo; kaMIe na thayuM zaramAuM, sakhe ! mukha zuM laI huM paga mAMDuM? sakhe ! paNa AtmabaLe baLavAna sakhe ! mINanuM haIDuM laI AvuM sakhe ! tuja jIvana chApa paDe ja hade, kaMI AziSa, e vadaje ja, sakhe! - ta, 3 4 5 taiyAra che ! ' ' ' suMdara blaTIMga paMDa, (vI. pI. thI) suMdara blaTIMga paMDa-mAM sane 1814 nuM kelenDara, saM. 1860 nuM jaina paMcAMga, divasa rAtrInAM coghaDIyAM chapyAM che. TAITala upara maMcara zrI jaina zvetAMbara prAMtika konpharansane pramukha zeTha kakucaMda mulacaMdane pheTa mukI suzobhIta karyuM che. pAkuM paDuM.. che. zrI jaina zvetAMbara konpharansa ekIsa. pAyadhunI piSTa naM. 3. } lAlacaMda lakSmIcaMda zAha, muMbaI.
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAge ! savAra thaI gaI! sUrya udaya pAme. saMvatsarI kSamApanAnI kevIe. paryuSaNane dharma karaNIne samaya jJAna dhyAnamAM vitADe. A samaya paNa punyathI prApta thayo che. je kAMI karavAnuM hoya te karI lyo ! sAdhya sAdhavAnuM sAdhI ! kAraNake be vakhata pAcho maLato nathI.. khAsa jJAnane baheLe pracAra karavA mATe, nIce mujabanuM sAhasa karavAmAM AvyuM che. te phakata jJAna pracAra mATe che, nahIM ke kamAvA sArU. kakitrIo sAthe jJAna khajAnAnA anupama ratna samAna pustaka bheTa tarIke ApavAmAM Avaze. A vakhatanI kaMkotrIone bahAra eraja che. umadA ane sArA TAIpathI suMdara chApa sAthe uMcA kAgaLa upara chapAvavAmAM AvI che. je dilapasaMda ane manahara che kiMmataH0-8-0 kArDa kaMkotrIo 100 nA- rU. 0 -7-0 neTapepara karIe 100 nA. je gRhastha 100 katrIo kharIda karaze temane nIcenAM umadA pustakamAMthI game te eka pustaka je pasaMda karI magAvaze te mokalI ApIzuM. pustakonAM nAmaH1-0-0 vyAkhyAna saMgraha. prasiddha kartA cAritravijayajI kRta. 0-1ra-0 kumArapALane rAsa 0-12-2 caMdrazekharane rAsa. 8-8-0 caMdarAjAne rAsa. 0-8-0 adbhutadaSTAMtamALA. 1-0-0 sumaticaMdra bhA. 2 je (eka umadA vela). 1-4-0 adhyAtma vyAkhyAnamALA, 0-8-0 buddha caritra. 0-6-0 vivekAnaMdanA pa. 0-6-0 adhyAtmabhajana saMgraha 0-6-0 pravRtti nivRtti. 0--0 premathI mukti. uparanI katriIo 200 kharIdanArane bheTa ! nIcenAM pustakamAMthI eka pustaka maLaze. 2-0-0 samarAditya kevaLIne rAsa pAkApuMThAthI bAMdhela. 1-8-0 vidyAcaMdra ane sumati (kapriya navalakathA.) uparanAM pustakamAMthI je sIlIkamAM haze te ja maLaze. nahi te bIjuM ekalazuM. taiyAra che ! amAre tyAM maLatAM pustakanuM moTuM 80 pAnAnuM sUcipatra. ardhA AnAnI TIkITa melI maMgAvavuM. jainadharmanAM ane tamAma pustaka vecanAra-bAlAbhAI chaganalAla zAha The. kIkAbhaTanI piLa-amadAvAda joIe che ! junera (jIllA punA) nI pAThazALA tathA kanyAzALAmAM dhArmika vyavahArika jJAna ApI zake te anubhavI, sadvartanavALe mAstara joIe che. dhArmika vyavahArika jJAna, pAMca pratikramaNa, navatatva, jIvavicAra, daMDaka, bhaktAmara kalyANa maziAdi nuM artha sAthe adhyayana karAvI zake temaja vidyArthIone sabodha ApI zake tevA lAyaka mAstarane pagAra rU. 15 thI 20 sudhI maLaze, te nIcenA zIranAme pitAnA dhArmikattAna sAthe kyAM kayAM keTalI mudata karI karelI che te lakhe - mu, junnera, jIllA punA. lAlacaMda,
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ navIna rikSaNa paddhatie racelAM A patranA taMtrIkRta pustaE. nayakarNikA-- 32 zlokanuM pustaka che. racanAra kalpasUtranI sukhabeAdhikrA nAmanI prasiddha TIkA lakhanAra vinayavijayajI che. temaNe jaina philasuphI samajavAmAM jarUranA sAtanayanuM prAthamika jJAna Apela che ane te vadhAre sphuTa karavA mATe tenA bhASAMtara sAthe vistArathI vivecana, prastAvanA, Apela che. vinayavijayajI mahArAjanuM jIvanacaritra paNa laMbANathI Apela che. niyasAgara presamAM chapAvela che, kri rU. 0-6-0 jinadeva darzana--AmAM jina prabhunAM darzana zuddha rIte kema karI zakAya tecaityayana, stavana, ane stuti sAthe vivecanapUrvaka batAvela che ane hAla prabhu darzana karatAM thatA dA jaNAvI te dUra karavA sUcavyuM che. .* 3-* sAmAyika sUtra- hamaNAM je je sAmAyika thatuM levAmAM Ave che te kevI rIte sudhAravuM joIe te jaNAvI sAmAyika e viSaya para lagabhaga 100 pAnAno nibadha lakhI tenI sAthe sAmAyikanAM prAkRta sUtreA, tenI saMskRta chAyA. gujarAtI bhASAMtara, artha, vivecana, te sUtreAnA anukramano hetu rahasya vagere vistArathI spaSTapaNe varNavyuM che . 0-6-0 kartAe A kriyAmAMthI sthUlatA-zuSkatA kADhI temAM rahela javala Mta satya batAvI saLa racanAranA parama ArAyanuM spaSTIkaraNa karela che. te ucAgI ane vAMcavA lAyaka pustaka che. --kRSNalAla mAhanalAla jhaverI. dareka vartamAna sAcanA yuvakoe ane jaitavargamAM praveza karanArAne jarUra A pustaka jaita. upayAgI thai paDaro. 1 AnA pustakanA jaina zAsana. sAmAyika viSe beItI dareka mAhitI ApelI hAvAthI dareka jaina skUlAmAM te calAvavA lAyaka che, vaLI dareka sAmAyika vratanA rokhIna zrAvaka bhAIe A pustakanI sahAyathI sAmAyikanuM cathArtha svarUpa samajI sAro lAbha uThAvI zakaze. sAIjhanA pramANamAM vizeSa nathI. janakAvyapraveza--AmAM gata jaina vienAM uttama 88 phrAnce vivecana sahita ApavAmAM AvyAM che. temAM sajhAya, stavana, stuti, pada vagere badhAno samAveza dharavAmAM Avyo che. AjakAla loko sajhAya stavanAti meDhe kaDethI khelatA jaNAya che, paraMtu tenI sAthe teneA arthe, ane temA raheluM rahasya jANIne kheAlaya / kharekhara bhAva prakaTI phralyANa sAdhI zakAya tema che, tethI AmAM te darekano artha vistArapUrvaka samAnya che. samyakatvanA 67 belanI sajhAya--zrI covijayakRta artha vivecana sAthe magAvA-- zA khAlAbhAI chaganalAla kIkAbhaTanI pALa--amadAvAda. meghajI hIrajInI kuM. pAyadhunI mu-mAI, vyavahArU AtmajJAtra-sevAdharma-keLavaNI-samAjasudhAro-kharo tapa, ityAdi viSayAnuM jJAna asarakAraka bhASAmAM joitu hoya tA-- jehitecchu' mAsika patra hamaNAMja maMgAvo. dara mahIne 48 pRSTha: uparAMta dara ke upayogI vAMcananA vadhArA; 15 varSanuM jUnuM; vidvAnoe vakhANeluM, 'jaina ane heralDa'nA vidvAna adhipatie henA avalokanamAM 'hitecchu'nA vizALa dRSTi ane vicArAnI tArI karI che. vArSika mUlya (polTeja sAthe) rU. 1-8-0 (A varSamAM be pustako bheTa). che cAlu paryuSaNanA khAsa aka te jaina temaja jainatara darekane vAMcavA yAgya che. ( mUlya mAtra 0-4-0 ) patravyavahAraH-sakarAbhAI motIlAla zAha, 'jainahitecchuM Az2Isa, sAra Mgapura-amadAvAda,
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ jela-yAtrA eTale zuM? jelanA nAmathI paNa leAkA bhaya pAme che, paNa te mAtra ajJAnanuM kAraNa che. jelanI saMstha zA mATe sthapAI, hiMdanI jelA kevI che, vIlAyatanI jele kevI che, jelamAM keTalA sudhArA thavAna khAsa jarUra che, A dunIAmAM rAntanI jela uparAMta bIjI keTalI AtanI jelA che, kuTuMbanI jelarIvAjanI jela-jaDavAdanI jela-IcchAnI jela vagerenA svarUpa ane sarva prakAranI jelemAM paDava chatAM AnaMdamAM kevI rIte rahI zakAya tenuM mAgasUcana eka samAjasudhArake pote saghaLa jAtanI jelAne anubhava laine karyu che vaLI temAM kAyadAnA muddA temaja dharmazAstranAM pramANe ane dalIlone bhaMDAra che. pustaka hAlamAM chapAya che cAlu cAturmAsamAM nAma noMdhAvanAra mATe khAsa ochA dara--3 1) mAtra (pAchaLathI) nAmanAMdhAvavAnuM ThekANu': -'jainahitecchu'AMzmi, sAra'gapura taLIyAnI poLa-amadAvAda nIti dharma vyavahAra-sAhityane lagatA viSayo vatu vividha vidvAnonI prasAdI Apatu sastu' ane sudara mAsika zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa haeNlDa'. dareka gharamAM-dareka pAThazALAmAM-dareka pustakAlayamAM dareka jainasabhAmAM 'heralDa' patra hovuM joie. jo tamAre jaina tatvAnuM rahasya uttama vidvAneA mAta jANavavuM hoya, jo tamAre jaina saMghanI sevA mATe janmelI kAnpharansa devInI hIlacAlathI vAkeph thavuM hoya, jo tamAre jamAnAnI sAthe ne sAthe ja cAlavAnI IcchA hoya tA 'huM Da' mAsika avazya vAMce. tame tenA grAhaka thaI hamaNAM ja nAma nedhAve tame "tamArA snehI janone bhalAmaNa karI grAhaka banAve thADA kharce ane thoDI mahenate thatI AvI dharmadalAlI jarUra kare. inAma ! bheTa ! bakSIsa ! --mahAdevI kAnpharansanA dUta tulya A 'heralDa' patranA grAhaka thavA mitravargane bhalAmaNa karavI e dareka sAcA jainanI pharaja che; ane evA kadara dAna jaina bhAionI kadara mujhavI e heralDa' ophsinI paNa raja che, ema samajI evuM DarAvavAmAM AvyuM che ke heralDa'nA eka athavA vadhu grAhaka karI mekalanAra mahAzayane nIce jaNAvelAM ' pustAmAMthI eka athavA vadhu ( jeTalA grAhaka karI ApavAmAM Avaze teTalI saMkhyAmAM) pustako bheTa ApavAmAM Avaze:-- rAkhaI konpharansa pivaDAdarA konpharansane rirTa darekanI kiMmata 3. nAthI nAsudhI koMdhI kaeNnsaransanA riporTa amadAvAda konpharansane pATa khAsa vAMcavA yeAgya bhASagA emaNe ' haeNralDa 'nuM vArSika mUlya ( pAlTeja sAthe ) rU. 1-4-0 patravyavahAra:-menejara, jaina zvetAMbara konpharansa heralDa,' pAyadhAnI muMbai. *gumAvAda - zrI " tya kAza prInTiMga presamAM--zAha lAlacaMda lakSmIde chApyuM. P
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Reg. No. B. 525. zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa haeNralDa. r* Shri Sain S. Conference Herald.*** A pustaka 9-aMka 10 vIra saMvata 2439 (okaTobara1913 tilAlIvAlA lAgI vipayA: . # buddhane prakheSa (kAvya) che. lalita. . . 489 phuTa noMdha-jaina sadha ane zAna pracAra. * 40 amAre svIkAra. . . . . . 494 24 gRhadevIne (kAvya) rA. zuka... * * * 496 jaina graMthabhaMDAramAM vaidhakasAhitya.dhabaLavaMtarAya mR.497 svIkAra ane samAlocanA. .. * * 500 ? carcApa. (1) zaMkAe (2) jene ane jAtibheda,503 The Ideal of a United India (a Poem 504 ke aprasiddha jaina sAhitya (1) mahAvIra stavana (2-3) pAzvanAtha ane mahAvIra stavana (1) jagakatava (pI jinamata (6) veza viDaMbaka (7) suvihita mura. * * * * 505 jhaverAtane vahepAra. (rA. jha. mANekalAla ghelAbhAI 51 konpharaMsa mirAna (1) upadezaka pravAsa. (2) sukRta bhaMDAra (3) dhArmika tapAsaNI khAtuM. * 515 je 2000 che je 22che. 2 2 vArSika rUA. (aa hA) 1-4-0 A che onararI taMtrI:- mohanalAla dalIcaMdadesAI bI. e. e.e, bI, hAIkeTa plIDara, prinsesa sTrITa-muMbaI prakaTa ka -zrI jaina zvenTa kaeNnpharansa oNphisa taraphathI, A lAlacaMda lakSmIcaMda zAha, pAyadhUnI-muMbaI. Printed at Shri Satya Prakash P. Press,- AHMEDABAD, by Lalchand L. Shah.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ A Ta - *-laka ( zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa, zeTha amaracaMda talakacala jaina dhArmika harIphAInI parIkSA. bAI ratana ( zA. utamacaMda kezarIcanA patnI ) ' strI jena dhArmika harIphAinI parIkSA uparokata bane parIkSA tA. 28-12-13 ravivAre baporanA 1-4 (sTATa.) vAgatAM sudhI mukarara karelA sthaLoe mukarara karelA ejanTa enI dekharekha nIce levAmAM Avaze. ( 2. muMbAI madhye pAyadhunI upara AvelI zrIgoDIjInI cAlamAM zrI jaina zvetAMbara kenpharansa ophIsamAM parIkSA levAmAM Avaze. 3. umedavAroe potAnI arajI tA. 30-11-13 sudhImAM mokalI ApatrI. ejanToe umedavAro mATe zAhI, khaDIA, kalama ekasarsAIjha buke vigerenI geThavaNa A barDanA kharce karI ApavI. parIkSAne TAIma thaI rahe ke turata badhA umedavAra pAsethI buka laI sArI rIte peka karI bIje ja divase rajIsTara karIne amArA upara mokalI ApavA kRpA karavI. tIca'giradharalAla kApaDIA. - The. zrI jaina zvetAMbara konpharansa, hanalAla dalIda dezAI. che pAyadhunI muMbaI. naM 3. onararI sekreTarIe. zrI jaina che. ejayukezana borDa. thanAra grAhakone sUcanA. gata paryuSaNa aMka' 240 pRSThanA aMka pustaka samAya che. eTaluM ja nahi paraMtu temAM AvelA vidha vidha upayogI viSayo eTalA badhA vAMcavA vicAravA yogya che ke jene viSe aneka vidvAnonA suMdara abhiprAyo atyAra sudhI AvI gayA che. A aMkanI kiMmata ATha AnA che. ane have tenI nakala ghaNI thoDI ja bAkI che. jeo navA grAhaka thaze tene lAbha te aMkanI judI kiMmata na letAM ApavAmAM Avaze, te A patrane uttejana arthe. A patranA AdhAra zrI konpharansa devI ne sahAya ApavA ane AtmAne lAbha ApavA artha dareka sujJa jene grAhaka tarIke nAma mokalavA ane bIjAne grAhaka banAvavA tatpara thaze, ema ame khAtrI rAkhIe chIe. - menejara, C/o "jana ko-pharansa oNphisa-pAyadhunI che 'konpharansa heralDa' tayAra suMdara blaTIMga paMDa. kImata traNa AnA A suMdara bleTIMga paMDamAM sane 1814 nuM kelenDara, saM. 1970 nuM jana paMcAMga, divasa rAtrInAM coghaDIyA chApyAM che. TAITala upara maMcara zrI jaina zvetAMbara prAMti kanpharansanA pramukha zeTha kakacaMda mulacaMdane pheTa ApI azobhita karyuM che. pAku puchuM. vI. pI thI pAMcaAnA che. zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa oNphIsa lAlacaMda lakSmIcaMda zAha, pAyadhunI poSTa na. 3. muMbAI.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAmbara kaoNnpharansa haralDa. SHRI JAIN CONFERENCE HERALD. "satsAdhUnAM punarbhagavatAM mahArAja ! nazyantyevAmI pUrvoditAH sarve'pi kSudropadravA yatasteSAM bhagavatAM pranaSTaM mohatimiraM, AvirbhUtaM samyagjJAnaM, nivRttaM sarvatrAgrahavizeSaH, pariNataM saMtoSAmRtaM, vyapagatA duSTakriyA, truTitaprAyA bhavavallarI, sthirIbhUtA dharmameghasamAdhiH // tathA gADhAnuraktamaMtaraMgamataHpuraM // yatasteSAM bhagavatAM saMtoSadAyinI dhRtisuMdarI, cittaprasAdahetuH zraddhA, AlhAdakAriNI sukhAsikA, nirvANakAraNaM vi. vidiSA, pramodavidhAyinI vijJaptiH, sadbodhakAriNI medhA, pramadAtirekanimittamanuprekSA, anukUlacAriNI maitrI, akAraNavatsalA karuNA, sadAnaMdadAyinI muditA, sarvodvegaghAtinI upekSeti."-zrI siddharSiH pustA 10.] pIra saMvat 24... [122, 1817. buddhano prabodha. (2 // 2 // na.x) suddhane pramodha mAthu ! tu prabhuddha ! nehane rasAyane tuM siddha zuddha he ! A ja deha A ja duniyAne ujALa che haanne| manuSya tu hayANa Da! 3 Atmasiddhine sadA jagAvanAra he ! mAMgaNe mazIna tu vAcanA2 .! * samita. * mAlakezamAM paNa acchI rIte bhAvanAnI dhuna sAthe gavAze. taMtrI. - A rasamaya sacetana gIta gAtAM jaina vAcakane be phuraNa thaze. (1) te prabhu zuddha che / 295 matAbharamA 2tavAyuM che / 'buddhastvameva vibudhArcita buddhibodhAt ' (2) prabhunA ATha prAtihAryamAM eka azoka vRkSa che, ke jenuM rahasya paNa ukta gItamAMthI maLaze. tatrI.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 480 jaina DaeNAransa haeNralDa. sphuTa noMdha. Editorials Notes. duniyAmAM jaina sa'dhanu' sthAna. e jokhamadArIe adA karavA mATe jJAnanA pracAra karavAnI anivArya jarUra. jJAnapracAra mATe vyavahArU rastA tAkIde yeAjavAnI keTalAka hitecchuo taraphathI thatI hilacAla. (1) duniyAmAM jaina sadhanu' sthAna raMgArAM sukhA ane pratyakSa du:khAthI bharapura A duniyAmAM dilAsA, dhyA * ane svA* yanAM tatvAnI ghaNIja jarUra che. jaina dharma e dIlAsA, dayA ane spAyanAM tavA prodhanAra phrIlasuphI che, ane jaina sadha, e phIlasuphrIne amalamAM mukavA mATe vyavasthApUrvaka ceAjAyalu ma`Dala' athavA 'svayaMsevaka maMDala' che. duniyAnA sadhaLA jIvA e sevya' che ane jaina saMdha ( tenAM haDatA-utaratA adhikAravALAM cAre aMgeA sAthe ) sarva jIvAnA 'sevaka ' che. " e 'svaya'sevaka maMDala' athavA 'jaina saMdha'mAM prathama darzanA adhikArI 'sarvavirati' athavA sarvathA AtmabhAganuM vrata lenArAM 'sAdhu-sAdhvI' che; ane tethI utaratA darajJanA adhikArI eTale 'deza virati' athavA maryAdita AtmabhAganu vrata lenArAM 'zrAvaka-zrAvikA' che. te sarvanuM kAma potapotAnA 'adhikAra' ane zaktinA pramANamAM A duHkhI duniyAmAM dIlAsA, dayA ane slAya phelAvavAnuM che; ane * sevyA 'nA vargamAM 'mArgAnusArI' ( athavA Sympathisers) nA varga ubhA karavA tarapha paNa teoe mukhya lakSa ApavAnu che, ke jethI e ' mArgAnusArI'e (athavA Sympathisers ) krame krame 'svayaMsevaka maMDaLa' athavA jaina saMdhamAMnA anukrame DatA adhikAra svIkArI duniyAnA shAyakAnI sa MkhyAmAM vadhArA kare. (2) jaina saMdhathI e kartavya kayAre banI zake ? AvuM mahAna kartavya jaina 'sadha' ne mAthe che. e kartavya aLavavA mATe dravya, zarIra khaLa, sahanazakti, dunIAdArInuM jJAna ane vizALa buddhi tathA tatvajJAna: A sarva sAdhanAnI jarUra che. sAdhananI apUrNatA hAya tA sAdhya sampUrNa paNe sAdhI zakAya nahi e te brAjhuM satya che. jaina phrIlasuphIe sUcavelA niyamepara vicAra karatAM jaNAze ke e niyamAna pAlanathI mAsanuM jIvana tadana sAduMsaraLa banavAthI zarIrakhaLa ane sahanazakti avasya khIlavA pAme che; temaja navatatva vagerenA abhyAsathI tatvajJAna prApta thai AtmabaLa khIleche. vI prAmANika udyama karavAnA pratApe kudaratI rIte
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ juTa noMdha. 481 je dravyane paNa vadhAre saMbhavita che. ane je dunIAdArInuM-jamAnAne anusaratuM jJAna meLavavAmAM Ave te divya avazya maLe ja. matalaba ke je jaina saMgha dunIAnA svayaMsevaka tarIkenuM potAnuM sthAna kabula rAkhavA khuzI che te tame jena tatvajJAnanuM uMDuM svarUpa zIkhavuM joIe ane jamAnAnA baranuM vyAvahArika jJAna meLavIne potAnI Arthika sthiti paNa sudhAravI joIe. ke jethI dravya temaja buddhi ane vaDe duniyAnI sevA sArI rIte bajAvavAnuM banI zake. je samAja agara je vyakita pitAnuM gujarAna calAvavAne zakitamAna nathI te samAja ke te vyakita AkhI duniyAnuM duHkha dura karavAne lAyaka na ja hoI zake e dekhInuM ja che. tatvajJAna athavA AtmAnuM jJAna ke dharmanuM uMDuM jJAna-je kaho te-evI vastu che ke je sAmAnya mANasathI samajI zake nahi; te samajavAne vizeSa alanI jarUra paDe che. Aje dareka dharmanI kaMgAla hAlata jovAmAM Ave che tenuM kharuM kAraNa kAMi hoya te te e ja che ke, vi, akkala vagaranA purI sAmAnya akala (Conimon Sense) paNa naki dharAvatA lokone te dharma maLyo hoya che tethI teo vastunuM svarUpa samajI zakatA nathI ane kamaramAM besavAnI kaTArI peTamAM besIne ulaTI pIDA karI bese che. ajJAnanuM e ja pariNAma Ave, emAM kAMI navAI nathI. mATe prathama-sauthI pahelAM jaina samAjamAM buddhine vadhAre karavA mATe AjanA jamAnAmAM maLatI ucca keLavaNIne phelAve jema bane tema karavA tarapha lakSa ApavuM. e jJAnathI teonI buddhi khIlavA pAmaze, kArya kAraNane saMbaMdha vicAravA tarapha ane vastunuM mULa svarUpa vicAravA tarapha teonI buddhi deDaze, ane e vakhate emane maLeluM ucuM dhAmika tatvajJAna--adhyAtma jJAna teo sahelAithI samajI zakaze, pacAvI zakaze ane enAM gUDha ta duniyAne sAdA rUpamAM samajAvI zakaze. eTalA mATe bhAra daIne kahevuM joIe che ke, AjanA buddhivAdanA jamAnAmAM jene jema bane tema uMcI keLavaNI ApavAnA rastA javAnI sauthI heTI jarUra che. te sAthe e paNa kahI levuM jarUranuM che ke, gUDha tatvanA zokhIna munivaroe buddhizALI ne ane jenetara samA adhyAtmanI sUkSma vAtanuM rahasya vyAkhyAna temaja purata dvArA raju karavAnA prasaMge levA joIe che. ane be cAra uMcI keLavaNI pAmelA ane bhakika svabhAvavALA janone dhamanuM uMDuM svarUpa zikhavA-vicAravA-phelAvavAnI sagavaDa karI ApavAnI paNa eTalI ja jarUra che, ke jethI te abhyAsIo raLavAkhapavAnI jALamAMthI mukata rahI saghaLI tana-mananI zakitaone vyaya AtmajJAna meLa vavA ane phelAvavA pAchaLa ja karI zake. eka taraphathI e hIlacAla, nase nae dharmanA abhimAna ane premavALA kaI mahAbhAe tathA kaI ekAda bhavya jaina zrImaMte upADI levI joIe che, ane bIjI taraphathI AkhA jaina saMgheja-sAdhuranoe temaja zrAvaka bhAIoe pitAnI lAgavaga ane pitAnA dhanavaMDa AkhA hiMdanA jainamAM keLavaNIne pracAra karavA mATe lAgI paDavuM joIe che,
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaTara jaina konpharansa heralDa. chuTI chavAyelI sakhAvatenuM pariNAma yatheSTa AvI zakatuM nathI, eTalA mATe e jarUranuM che ke saghaLI rakamo eka jagAe ekaThI karavAnI ane eka ja jagAethI AkhA hiMdanA zvetAMbara jaina bhAIone abhyAsa mATe madada mokalavAnI yojanA goThavavI. AvI eka yojanA ghaDI te pramANe vyavasthA tAkIda karavA atrenA keTalAka dhamapremI mahAzaya prayatna karatA jovAyA che. ene pariNAme beeka mahAzayo taraphathI be yojanAo amane maLI cukI che, je paikI eka jana jaina gurUkuLa karavAnI sucanA kare che ane te kAryane pahoMcI vaLavAnA rastA vagere sucave che; jyAre bIjI janA AkhA hiMdanA zvetAMbara jaina vidyArthIo paikI jemane jevI madada joIe tenA pramaNamAM eNlarazIpa, lenanA rUpamAM apAtI madada, senTrala beDiMga hAusa vagerenI vyavasthA karavA sUcave che ane tene lagatuM kharca kevI rIte meLavavuM e bAbatanA rastA sUcave che. keTalAka sthAnika AgevAnoe A pachI devalAlI gurUkuLanI mulAkAta paNa lIdhI hatI ane e bAbatane anubhava laI phaMDa mATe kazIza AdarI hatI, paraMtu teone zarUAtamAM ja keTalIka muzkelIo anubhavavI paDI che. muzIbate game te prakAranI che, ane game teTalI saMkhyAmAM che, paNa vidyApracAranuM kAma have te eTaluM badhuM anivArya thaI paDayuM che ke game te eka yojanA maMjura karI te upara amala karavAmAM vilaMba thavA na devo e ja IcchavA yogya che. - vyApArIo, gRha ! hame samAjanA "paTa" rU5 cho. peTamAM paDeluM anna kaI peTanA bhogavavAmAM AvatuM nathI, paNa lehI banI AkhA zarIramAM jAya che. tema tamAruM je dravya che te samAja rUpI zarIranA piSaNa arthe hamane kudarate sAcavavA sepyuM che. hamAre te dravya rUpI annanuM zakti rUpI lohI banAvI te zakti samAjarUpa zarIrane vaheMcI ApavI joIe che. tamane jAtaanubhavathI mAlama haze ja ke AjakAla kharca vadhI paDyAM che ane AvakanAM sAdhana chekaja ghaTI gayAM che. dareka vyApAramAM-nokarIomAM tamAmamAM harIphAI vadhI gaI che. yuropIanee vyApAra ekahAtha karavA mAMDe che. ApaNA dezanA nhAnA nhAnAM gAmaDAMomAM paNa te loko pahoMcI vaLyA che ane jaththAbaMdha mAla kharIdI vyApAra ekahAtha kare che. ApaNe agAunI mAphaka vyApAramAM ke nokarInI bAbatamAM eka gAma ke eka prAMtanA manuSyothI harIphAI karavAnI nathI paNa AkhI dunIAnA mANaso ApaNIthI harIphAImAM AvatA hovAthI, je ApaNe evA jabarA heIe ke sarvathI harIphAImAM jItI zakIe te ja peTapUra roTale meLavI zakIe; nahi bhUkhyA maravAnuM che. tyAre have vicAra kare ke, ApaNAM bALakone harIphAI te AkhI dunIo sAthe karavAnI che ane keLavaNI to eka gAmaDAmAM maLatI hoya teTalI ja laIne apAsarAmAM besI javuM che, tyAre tevI ane teTalI keLavaNIthI ane teTalI buddhithI ApaNuM peTa kema karI bharAvAnuM hatuM? jUTha, chaLakapaTa, kanyAviya, carmadalAlo, dharmAdAnuM dravya hoI karavuM e saghaLA AjakAla jovAmAM AvatA durguNa mAtra harIphAImAM jItavAnI zaktine abhAve ane bahoLAM kharca pharajyAta hovAnA pariNAme ja ubhavyAM che. gharamAM paiso hoya nahi, ane pUrvajonuM nAma sAcavavA khAtara heTA varA karavA paDe agara mAnI lIdhelA gurUnA mAnamAM DeTI dhAmadhumo
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ phuTa noMdha. 43 pAchaLa kharca karavo paDe, tevA mANasone pitAnA ghera jamA rakhAyelI dharmAdAnI rakamo hAi karavAnI icchA thAya emAM Azcarya zuM? mATe nItinAM bhASaNa ApavAthI, dharmanA tatvajJAnanuM vyAkhyAna ApavAthI ke sudhArAnA savAlo para bhAra mukavAthI-mAtra evI khAlI vAtothI ja koI janasamAja nItivAna banI zakavAnI AzA rAkhaze nahi. mArgAnusarIne prathama kAnuna e che ke "nyAyasaMpanna dravya meLavavuM e eka kAnunamAM- (1) nyAya-anyAya samajavAnI-vicAravAnI zakita. (2) dravya meLavavAnA rastA-dhaMdhA ke nokarI-karavAnI AvaData (3) dhaMdhA ke nokarImAM harIphAI vacce AgaLa rasto karavAnI dhIraja ane mane baLa. A traNa tatvone samAveza thAya che. jenAmAM te nathI te zuddha 'zrAvaka banI zake ja nahi. "zrAvaka' koNa? paramAtmAnAM vacano (lakhAyelAM, prerAyelAM ke belAyelAM) zravaNa kare ane tethI paramArtha mATe ja pitAnuM jIvana che evo khyAla pUrepUro pAme evo purUSa. zrAvake koNa? dunIAnA svayaMsevake -jagatanA "laMkIara-pANI sRSTinA sahadare-vizALa paTavALA sAgara. zrAvake koNa? ghara bALIne tIrtha kare teo ("tIrtha' eTale tAre evuM kAma, jagatane uddhAra kare evuM kAma-baLa buddhi ke sukha koIne jenAthI maLe tevuM kAma). zrAvaka koNa? duHkhanI buma sAMbhaLI mAne keLIo paNa pAchA pheMkI de che. zrAvake koNa? dararoja bAra bhAvanAomAM ekavAra DubakI mAre ja ane e dvArA AkhA vizvathI ekatA anubhave che. zrAvake koNa? prAtaHkALamAM sustIne pheMkI daI e zreSTa mahatamAM sAmAyika-samAdhi dharIne paramAtmAnI zaktine karo pitAmAM utArI le ane e zakti vaDe Akho divasa udhama kare ane e udhamamAM kAMI doSa thaI gayo hoya to sAMje "pratikramaNa" vaDe doSanuM smaraNa karI pazcAttApa karI le che. Ama "zrAvapaNuM" e pavitra jIvana che, vyavahArU dharma che. ane amane khAsa karIne A jamAnAmAM te e vyavahArU dharma ja joIe che; harIphAInA A jamAnAmAM-ochI tAkAda ane ochI punyAvALA A jamAnAmAM ApaNe dharmanuM taddana vyavahArU-prekaTIkala svarUpa ja joIe che, ke je ApaNuM vartana zuddha kare ane je ApaNane pavitra udyoga karavA mATe joIto vakhata paise ane zarIramaLa meLavatAM aTakAve nahi paNa ulaTuM ApaNuM te saghaLI dizAnuM baLa vadhAre. je vakhate ApaNI pAse paiso ane zarIrabaLa tathA phurasada traNe puSkaLa hatAM te vakhate dhAmadhUmo pAchaLa je kharca karAtAM te pAlavatAM. Aje te ApaNe bharI rahyA chIe. zarIranI kamajorImAM, paisAnI kamajorImAM, buddhinI kamajorImAM, svataMtratAnI kamajorImAM ApaNe saDIe chIe. tevA vakhate jeo pAse emanuM huM paNa "ra" rahevA pAmyuM hoya hemaNe vyavahArU raste ja he upaga karavo joIe. bhAIo ! hamArAM jaina bALako jamAnAnI harIphAImAM utarI prAmANika rIte dravya sAdhana karI zake evuM jJAna temane ApavAmAM tamArA khajAnAne ane cAlu AmadAnIne bane teTalo bhAga Ape ane dharmanuM paheluM pagathIuM je "mAnusArIpaNuM' ane tene pahele pAye je "nyAyapArjita vaibhava te meLavavAne lAyaka teone banAvo. vidhejika yojanA e ja mATe che, mATe jeTale jeTale raste ane jeTalA jeTalA pramANamAM hamArAthI banI zake te raste ane te pramANamAM te janAne majabUta karI svArtha ane paramArtha bane sAdhavAne lAbha lyA,
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/4 jena konpharansa haira7. amAro svIkAra. paryuSaNa aMka -zrI jaina zvetAMbara konpharansa heralDanA paryAvaraNa aMkanI eka nakala upakAra rUpa mokalavA mATe Apane upakAra huM mAnuM chuM ne temAM mahArAM gIte prasiddha karavA mATe to vizeSa vaLI. ApaNA A saMkrAMtikALamAM jaina baMdhuonI puNyapravRttiomAM nava cetananA camakAra joI AnaMdazAMti vadhe che, hAlanA hIMdI jIvananI daSTimaryAdA vadhatI jAya che te samaye hIndu ane jaina bhAIo paNa temAM sahacAra sAMdhe eja iSTa che ane paryuSaNa aMkamAM jevAte vikAsa saraLa nirmala citta vadhata raheze te jagasiddhi bIjA kone vara varaze? vaDedarA. 8-6-13. -rA. lalita. -"heralDa" vAMcyuM, lekho sArA AvyA che. "nirmaLA bahena" jevA strIlekhake - paNa gatavarSanI mAphaka A varSamAM pitAnA lekhe mokalI ApyA che te AnaMdajanaka che. munizrIoe paNa A aMkamAM sArA lekho mokalyA che bhAIzrI maganalAlanA ucca bhAvanAthI bharelAM bane kAvyo vAMcI AnaMda pAmyo chuM. A aMkamAM ghaNuM kasAyelA lekhakoe lekha ekalI "heralDa" ne zobhAvyuM che, badhA lekho vAMcavA lAyaka che ane judI judI vRttinA dareka vAcakane kaMine kaMI jANavAnuM maLe tema che. jenetara vidvAne (rA. re raNajitarAma vAvAbhAI vagere)ne le jenabhAioe athathI iti sudhI vAMcI te upara manana karavAnI jarUra che 'samaya'ne saddharmasaMdeza paNa sAre che. Ape heralDa' hAthamAM lIdhA pachI temAM sAre sudhAre thayuM che ane tethI e bAbatamAM Apane dhanyavAda ghaTe che ! amadAvAda. 8-8-13. -aa. popaTalAla kevaLacaMda zAha -vetAmbara kenpharansa heralDa-bhAIbaMdhe paryuSaNa parvane sapaTembara ane akaTombara mAsane bhege aMka kADhe che. temAM gujarAtI bhASAnA jANItA lekhakanA lekha meLavavAmAM saMpAdaka mahAzaye ThIka prayAsa karyo che. vaLI ApaNA ane hRdiyA sAdhanA lekho ApI jaina samAjane abheda mArga batAvavA rA. ra mehanalAlano prayAsa ThIka che. A mAsika jene mATe che te kenpharansanA Azaya pAra pADavA mATe che ane tenA lekha mATe jaina lekhakonI sArI saMkhyA na maLe te khedanI vAta che. AvA mAsiko ane vartamAna patra bahudhA jenenA eka vargane keLavavA mATe che ane jyAre jaina keLavAyelAo potAnI pharaja AvA lekha lakhAvavAmAM purI na paDe te khAmI saMpAdananI, te vicAranI ke bIjI che te jovAnI jarUra che. keTalIka vAra lekhanA saMbaMdhamAM ema bane che ke saMpAdaka mahAzaya heTAInA ADambaramAM keTalAka lekho dAkhala karatA nathI ane AvA kAraNathI keTalAka jaina sAhI lekhakone uttejana maLatuM nathI, -A aMkamAM samAyelA lekhane saMgraha sAro che. keTalAka lekha vicAravA jevA che ane je samAja mATe te prakaTa karavAmAM AvyA che te samAjanA sabhya vAMcI-vicArI tene upayoga kare tejI jovAnuM che, je prakAranA lekho AmAM che te prakAranA lekhe A mAsikanA vAMcanArAone moTo bhAga samajaze ke nahI te vicAravAnuM che. keTalIka vakhata vidvAne pitAnA jJAnanI tulanA karI lakhe che ane Itara samAjane pitAnI vidvatA
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ amAre svIkAra. 485 batAvavAne DoLa kare che. paNa temanA lekha vAMcanAra koNa che? kaI jAtanI keLavaNI lIdhelA te sabhya che. A badhe je vicAra karavAmAM Ave te ame sApha kahIzuM ke A aMka kevaLa thaDA jeneja upayogI thaze. hamezAM ApaNe Azaya bhulI javAmAM amArA vidAna bula khAya che. A aMkamAM bahena nIrmaLAnI eka kavitA ane lekha che. A bhagInIne teNInA prayAsa mATe amo abhinaMdana ApIe chIe ane icchIzuM ke AvI lekhaka bhagInIo vadhu nIkaLI samAja sudhArAnA kAryamAM sahAya thAo. A aMkamAM mI. makanajI, De. nahAlacaMdanA caritra citra sahIta che ane citro pazcimanA pipAkamAM che. aMka amadAvAdamAM chapAyo che. puruM ArTa peparanuM che. zarUAtamAM zrImad muni AtmArAma jInI suMdara chabI ApelI che. lagabhaga 225 pAnAne A aMka ThIka che. paryuSaNane mATe kAle khAsa aMka paryuSaNa pachIja bahAra pADayo che; ApaNA paryuSaNanA divaso ghaNA bhAge vyAkhyAna vagerenA zravaNamAM jatA hovAthI A aMka game te vakhate bahAra paDe te paNa te AvakAradAyaka che. jana. 7-8-13. -khAsa aMka vAMcI atyaMta AnaMda thaze. A vakhatanA tamArA "sAhasa tathA lekhakonI pasaMdagI mATe kharekhara dhanyavAda dauM chuM. saMkucita dRSTine tyAga-tathA jena tathA netara lekhakone apAyela pasaMdagI -ke jenI khAsa AvazyakatA hatI te sUtrane thayela svIkAra kharekhara AlhAda upajAve che, bhale jenavALe peTanI baLatarA potAnA peparamAM kADhe, paNa vidvAna tulanA karyA sivAya rahetAja nathI. pAdarA. 11-4-17. rA. maNIlAla mohanalAla vakIla. zrI jaina che. kenpharansa heralDane paryuSaNa aMka-mUrtipUjaka jainonI konpharansa ekIsa taraphathI bahAra paDatA A mAsike be varSathI paryuSaNane khAsa aMka bahAra pADavA mAMDayA che. A aMkamAM je kAMI viziSTa tatva raheluM che te temAMnA lekhenI vividhatAnuM che. ja namarinA mAnanArA vidvAna lekhake jana mAsika patramAM lekha lakhavA jeTalI udAra bhAvanA dharAvatA thayA che ane jene anyadharmIonA lekhone niSpakSapAta buddhithI mAtra satya grahaNa karavAnA hetuthI satkAravA lAge che e kAMI thoDA saMteSanI vAta nathI. jana viSayane lagatA lekhe uparAMta temAM ghaNA vicAraNIya lekho paNa AvelA che. munijIvana, jeno ane keLavaNI, akayabhAvanAnI jarUra, jaina sAhityanA vikAsa mATe jenee zuM karavuM joIe?, jene ane gujarAtanuM navajIvana, strIone pozAka, Adarza jaina sAdhuo zuM jagatanuM hita na karI zake, bALaka mATe sAhitya, pAMjarApoLa pratye samAjasevakonuM kartavya, jaina bhaMDAranI TIpa kevI rAkhavI joIe ? yiAdi viSeno e vicAraNIya lekhAmAM samAsa thAya che. vasaMta, amRta, muni zrI nAnacaMdrajI, vagerenA kAvya lekha paNa sArA che. mama mI. geviMdajI muLajI mepANIne aMgrejI lekha, mI. be kI. mane hatAne "naya zalesophI' ne lekha ane rA. suzIlane aMgrejI lekha gahana vicArothI yukta jaNAyA vinA rahetA nathI. hiMdI ane bhAgadhI lekhanI prasAdI paNa temAM che je udAra bhAvanAthI janonI samakSa A vividha rasayukata patrAvali pIrasavAmAM AvI che teja udAra bhAvane tenA vAcaMkAmAM praveza kare te saMpAdakane parizrama saphaLa thayA lekhAya. prabaMdha 4-8-13.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaTa6 jena kaeNnpharansa heralDa: -ApanI A samravRttimAM anekavidha saphaLatA-henI viSayavividhatAmAM tathA viSanI upayogitAmAM--Ape meLavI che, tene mATe abhinandana ApuM chuM te svIkAraze. 11--13 -romamehanarAya. taMtrI suMdarI subodha. -daLadAra pustakanA kada jeTale A aMka che. temAM hAlanA ghaNAkharA vidvAne tathA kAvyakAronA lekhe ane kAvyo judA judA viSayo upara AvelA je ghaNe ja AnaMda thayo che. A aMka mATe Apane ghaNI mahenata levI paDI che e sadarahu aMka jotAM ja jaNAya che. ' ' 15-8-13 -vakIla abhecaMda kALIdAsa. * - aMkamAM samAyelA vividha lekhakonA vidhavidha viSayo vAMcatAM jJAna sAthe AnaMda upaje tema che. 20 -13 -A. se. jamanAbAI nagInadAsa sakaI ' -heralDane paryuSaNa aMka joyo, aMkanuM TAITalapatra je ke vizeSa suzobhita kahI zakAya tevuM to nathI ja, te paNa tethI kAMI aMkanI aMdara samAyelAM lekhenI velyu ochI che ema kahI zakAya tema nathI ja. gata varSa karatAM A varSanA aMkamAM vizeSa sudhAro jovAmAM Ave che. temAM paNa saMkucita daSTine dUra karI je jainetara vidvAnonA lekhane sthaLa ApavAmAM AvyuM che te vizeSa stutipAtra gaNI zakAya tevuM che. temAM paNa vaLI jainamAsikamAM strI lekhakanuM kAvya ane lekha e te ati harSa upajAve tevuM che. temAM paNa "neminAtha catuSAdikA, sthULabhadra, prAcIna jainagaNita zAstrI, ane eka aitihAsika prazasti " e lekha navuM ajavALuM pADe tevAM ja che. bAkInA sarva lekhe paNa ekaeka karatAM caDhIyAtAM lekhAya tema che. citra-cuTaNa paNa vicArathI thayuM hoya tevuM jovAmAM Ave che. sarvAze AkhuM pustaka AnaMda Ape tevuM ane manana karavA lAyaka lekhothI guMthAyeluM che. pachI bhale game te anya patro pitAnAmAM rahelI naisargika viparIta lAgaNIne lIdhe game tema lakhe ! heralDane hAlanA navA taMtrI maLyA pachI aMdara vizeSa sudhAro thaye che, evuM kahyA vinA cAlI zake tema nathI. kAraNa ke tenA athAga parizramane lIdhe ja heralDa mAsika ATalI ucca sthitie nihALavAmAM Ave che. muMbaI,-rara-8-1the -jIvaNacaMda sAkaracaMda javerI. vIne !' sulakSaNA zAMta gusvarI satI, nItimati premabharI prabhAvatI ; dhRtivatI buddhimati suhAsinI, vivekI dakSA vinItA vinodinI. bahuzrutA maMgaLa maMdabhASiNa, dharmAnukUlA suredevI naMdinI; mahojajavalA he gRhadevI dAminI, vIrAMganA vaMdanayogya mAninI. maLo sahune gRhadevI tuM samI, dharI mahecchA prabhune pade namI; re prabhu amIdraSTi, sI pare, artha guNa ja . rAjakoTa zu
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 487 jaina graMthabhaMDAramAM vedhaka sAhitya. jaina graMthabhaMDAramAM vaidyaka sAhitya. arditA dharmanI dhvajA samagra AryAvartamAM pharakAvanAra jaina tatvajJAnIo dvArA dharmabodhathI, ahiMsA dharmanuM pAlana karavAnA anukaraNIya AcArathI, caitanyatatva, jIva, karma, paramANu pugaLanA vizALa jJAnanA AdhAre, rAjya sattAnI madadathI, ane ahiMsA dharmaprati aMtaHkaraNathI ubharAI jatI dayA bharelI bhAvanAthI pratyeka bhAratavAsInA hRdayapaTapara IMkA ane pratyeka jIvAtmA prati dayA bhAvanI lAgaNuM jAgrata karavAmAM janatatvAnurAgIoe ghaNo ja prayAsa karyo che, ane te prayAsanA phaLa rUpe ja prAcIna kALathI cA AvelI hiMsaka rItio, yajJamAM ane devInI tRpti mATe apAtA pazuonA bhoga ApavAnA rIvAjomAM ane anya aneka hiMsaka karmomAM nyUnatA thatI jAya che. ArogyaprAptinA padArtho ane auSadhemAM paNa prAcIna kALe je keTalAMka prANIja dravyo. vaparAtAM hatAM tene badale khanIja ane vanaspatijanya dravyo vAparavAne pracAra jaina dharma dvArA divA para dharma: e bhAvanAnuM parivartana thayA pachI vadhavA mAMDe che, ane ahiMsA dharma pAlana karanArAone saraLatA thAya te mATe dharmabAdha na Ave tevAM auSadhI prayogo jena munivare taraphathI paNa thavA lAgyA ane te pramegenI neMdha karI pustakAkAre saMgraha karavAmAM, temaja anya prAcIna vaidhaka graMthane saMgraha karavAmAM, auSadhI vinA maMtropacArathI zraddhAbaLe mAnasika doSa nivRtta karI roganivRtti karavAmAM jaina sAdhuo mATe lokamAnyatA ati zraddhAspada hatI. prAcIna kALamAM Arya vaidyakazAstra ati uccakaLAmAM ane saMpUrNa sthitimAM hatuM ema prAcIna graMthonA vizALa samudAyamAMthI je thoDA graMtha paNa ApaNI sanmukha vidyamAne che tenA avalokanathI pratIta thAya che. deha ane jIvatatva, vijJAna, zArIrajJAna, rogaparIkSA, nADI parIkSA, zastrakriyA, oSadhI diyA, maMtra taMtra ane mAnasopacAra temaja Arogya. ane dIrdhAyuSya prApta karAvanAra auSadhI kalpa mATe prAcIna vaidika zAstra ghaNuM ja prakhyAta che. A viSayanA aneka graMtho prAcInakALathI Arya munivaro dvArA, prAcIna kALanA vaivavidhApAraMgata purUSoThArA racAyA che, ane tene rAjyasattA, dharmanA bhaMDAra ane vaidhavidyAnurAgI sadagRhastho dvArA saMgraha thayo hato. AvA graMtho keTalA racAyA hatA, ane arvAcIna kALe keTalA vidyamAna che enI kalpanA thavI hAlata ghaNI ja muzkela che te paNa saMskRta sAhitya prati AdarabhAva dharAvanAra pAzcAtya prophesara ane DAkaTara sAheba dvArA, royala eziATika sASTI vigere taraphathI bahAra paDelI dhauparathI lagabhaga so graMthanAM nAma prakaTa thayAM che, tevI ja rIte svargastha, Ayurveda mahA mahopAdhyAya zaMkara dALa zAstrIpade dvArA bahAra paDelI noMdhamAM paNa meM sAtase graMthonA nAma che, A uparAMta vaidhaka sAhityanA ghaNAja graMthe prasiddha ane prAcIna vaidhakuTuMbamAM, rAjyamahAlayanA daphatarakhAnAmAM jUnA sAhitya bhaMDAromAM, viThAna sadgahasthone tyAM temaja aneka dharma saMpradAyanA sAhitya bhaMDAramAM adazya rIte saMgrahita thayela che.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 jaina kaeNnpharansa heralDa. evI ja rIte madhyakALamAM AryAvartamAM jaina matane rAjyasattA dvArA paNa sanmAna maLatuM hatuM; te kALamAM jaina muni mahArAje, ane sAdhupurU dvArA aneka auSadhI pragAnA anubhava thaI tenI naidhanA guTakA, prAcIna graMtha, ane munivaradhArA khAsa racAyelA graMthone ghaNeja saMgraha thayelo che. sAhityanA anekavibhAga jena tatvAnuyAyIo dvArA jema saMrakSaNa ane vRddhine pAmyA che tema vaidyaka sAhityamAM paNa thayela che. kharekhara, AryapradezanA prAcIna sAhityanA saMrakSaNa ane vRddhimAM jaina dharma eka ati agatyane ane mahatvane bhAga lIdho che. ane te mATe samagra bhAratavarSanI sAhityapremI prajA temanA AbhAra taLe che. AvA zAMtinA samayamAM, AgaLa vadhavAnA yugamAM, pratyeka dharmanuyAyIo kamekrame matamatAMtarane durAgraha tyAga karI samAnabhAvanA ekatapara AvatA jAya che tevA vakhatamAM ane pAzcAtya pradezanA vidvAna zodhakedAra elepathI, hemayopethI, bAyokemIsTI, nepathI, hAidropathI, kopathI vigere aneka "pathIo" prakaTa thavAnA yugamAM ApaNI ati prAcIna, gaThana ane gUDha rahasyothI bharapura mayura "pathI' jenA siddhAMto prAcIna kALathI pratyeka prakRtinA chevone Arogya prApti mATe anukULa thaI paDe tevA, jJAna, anubhava yukta prayogo ane niyamonA acaLa siddhAMtapara racAyelA che, jenA nirbhaya upacAra mATe amerikA, jarmanI, ane pRthvInA prasiddha DAkaTaro eka avAje stuti kare che, ane hAlanA navInavI zodha bahAra pADavAnA jamAnAnA pAzcAtya zodhaka Arogya saMbadhe jeje vAta bahAra pADe che temAMnI ghaNuvAne ApaNuM prAcIna graMtho avakanArane jaNAya che ke te AryodvArA purAtana kALathI anubhavAyelI che, evuM jaNAvI Azcaryamagna karanAra ApaNA vaidhakanI hAla kevI jarjarIta sthiti thaI paDI che tenI yathArtha kalpanA thavA mATe eTaluM ja kahevuM pUratuM thaze ke-hAlanI zastrakriyA karatAM paNa AzcaryakAraka zastraprayoga temaja AyuSya ane Arogyavadhaka prayoganI vAta atizayokti bharelI ane gaparUpe ja mAnavAmAM Ave che, eTaluM ja nahi paNa vaidhavarga tarapha AdarabhAva nahi paraMtu upekSA ane hAsyanI daSTithI jovAmAM Ave che, ane prAcIna vaidyaka sAhityanA amUlya graMtha vikharAyelI sthitimAM, prAcIna bhaMDAromAM, junA vaidya kuTuMbanAM piTalomAM ke dharmanA pustaka bhaMDAremAM athavA udhAInA piSaNa mATe ke gAMdhIne tyAM paDIkAM vALavAnA upagamAM jAya che. A sthitimAM pheraphAra thavA ane prajAmAM vaidhavargane mATe AdarabhAva jAgrata karavA vaidha vage paNa jAgrata thavAnI jarUra che. jJAnaprApta karavA utsAha vadhArI, saMpa ane udAratA vadhArI game te prakAre jJAna ane anubhavane vadhAre thavA vicAra ane anubhavanI Apale karavAmAM brAtRbhAva-udArabhAvanA rAkhI prAcIna vaidyaka sAhityamAM bharelo apUrva jJAnabhaMDAra prApta karI anya AmabaMdhuonI zAMtine khAtara pratAramAM mukavuM joIe ane tevA prayatnomAM saphaLatA maLe te mAMTa rAjya sattAo, saMpattimAna purUSoe, dharmapravartaka ane prajA vage madada ApI saraLatA karI ApavAnI jarUra che. jaina sAhityanA prAcIna bhaMDAremAM aneka vidvAna vaividhAnurAgI vaidya ane garbha zrImaMta kuTuMbomAM prAcIna vaidhaka sAhityane adazya rahelo khajAne pragaTa thAya, utsAhI ane khaMtI zedhakoThArA tenI zodha ane tenA prayoga thAya ane temAM sarva tarasathI
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina graMthabhaMDAramAM vaidhaka sAhitya. re anukULatA karI ApavAmAM Ave teA pAzcAtya zeAdhako jemAM UMDA nathI utaryAM ane je vAtA temanA dvArA hajI zeAdhI zakAi nathI tevA prayAga| jene atyAre atizayAkti bharelA mAnavAmAM Ave che tevA rasasiddhi, suvarNasiddhi, Arogya ane AyuSyavardhaka auSadhI kalpo, AzcaryakAraka smaraNazakti vadhAranAra prayogA, siddhi ApanAra prayAge!, ane potAnI tAtkAlIka ane rAmabANa asarathI dezI auSadhI tarapha mAna ane meAha upajAvanAra hiraNyagarbha jevI aneka mAtrAonI rAsAyanika prakriyAe pRthvIpaTa para vistare teA vyAdhinI zAMtine mATe keTaluM upakAraka thaIpaDe e vicAravA jevuM che. vaidyakatA asarakAraka ekAda prayAga, athavA tevA prayAgAna saMgrahavALeA ekAgraMtha, mAtra mAne athavA dhana meLavavAnA mAyika bhAvathI gupta rAkhavAmAM Ave e peAtAnA jIvAtma tarapha kevA saMkucita bhAva darzAvI Ape che ? paraMtu have te sakAcanA tyAga karI pratyeka vyakti, pratyeka prANI pachI te Arya hai vA anArya, musalamIna, pArasI, yure|pIyana athavA game te ha| vyAdhipIDIta jIvanI dayAne khAtara Arogya dhaM ka-vaidhakanA graMtho jema anetema prajAnI jAheramAM lAvavAnA prayatnamAM utsAhathI yathAzakya madada karavAmAM Avaze evI AzA rAkhI viSayane upakrama cAlu rAkhIzuM. mahAna purUSonA ucca bhAvAnI punaH punaH smRti thaI tevA bhAve prajAmAM prerAya tevA uddezathI pUjya ane anukaraNIya cAritravAna mahAtmAonI jayaMti tahevAra jevA AtadathI ujavavA Arya prajAmAM dareka dharmonuyAyIo dvArA prerAyelA rIvAja che, jaina baMdhuonA paryuSaNunA tahevAra, siddhapadasthita pUjyati kara mahArAjazrI mahAvIra svAmInA smaraNa cinha mATe ujavAya che, ane te prasaMge jaina baMdhuo paraspara Apta maDaLamAM ane sabaMdhamAM AvanAra pratyeka AtmabaMdhuprati kSamAbhAva bhAvI, sarva prANImAtra prati samAna bhAvanI lAgaNI prakAzita kare che. AvA prasaMge potAnA ja jIvAtma baMdhuonA roganI zAMtine khAtara dhyAbhAva jAgrata karI ahiMsA vALuM AreAgya prasAravA potAnA sAhitya bhaMDAramAM jeje prAcIna vaidhaka graMtha saMgraha hoya te prakaTa karavAnI udAratA darzAvaze. A sAhityasaMgraha prakaTa zI rIte karavA ? e prazna ahIM upasthita thAya che. tenu mArI alpamati, alpazakti ane vicAra pramANe kAMika jaNAvu chuM, adhika vicAra, sattA ane saMpatti dharAvanAra mahAzayeA A yAjanAmAM pheraphAra karI vistRta rUpamAM mUkaze te potAnA AtmaLanu duHkha zAMta karavAnA punyanA nimittabhAgI thase. adhikArIne mATe aMtaHkaraNanI lAgaNI bharelA udgAra pUrvaka mArA vicAra prakaTa karavA rajA laIza. je je sAhitya bhaMDAramAM, muni mahArAja pAse, athavA koi zrImaMtane ghera ke prAcIna vaidya kuTubamAM game te sthaLe AvA prAcIna graMtha saMskRta, prAkRta, mAgadhI ke anya game te bhASAmAM racAyelA graMtha hoya teA jenI dekharekha nIce te hoya temaNe 1 graMthanuM nAma 2 graMthakartAnu nAma-ThekANuM vigere 7 graMtha kayAre racAyA. 4 g thana viSaya. 5 graMthanA vistAra. 6 graMtha sabaMdhe jANavA yogya sAmAnya vigata. cha te trayanI keTalI nakala tyAM che. (C eTalI hakIkata zrI jaina konpharansa heralDa" patramAM athavA nIcenAM sthaLeAe jaNAvavA maherabAnI karavI.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 jaina kaeNnpharansa hairalDa. 1 Ayurveda mahAmaMDaLanA maMtrI paM. jagannAthaprasAda zukala dArAgaja- prayAga-(alhAbAda) 2 rA. 2. vaidha jaTAzaMkara lIlAdhara trivedI saMpAdaka--vaivakalpatarU amadA vAda-rIcIDa. 3 vaidya jAdavajI trikamajI AcArya. saMpAdaka-Ayurvediya graMthamALA-keTa muMbaI athavA nIce darzAvelA mArA zIranAme-game te eka sthaLe hAla te mAtra hakIkata prakaTa karavI. graMtha prakaTa karavA mATe-graMtha jenI vyavasthA nIce hoya te gRhastha athavA kamITIdvArA athavA koI paNa utsAhI gRhastha prakaTa karAvavA dhAre te pustakamrasiddhImAM kharaca thayelA mUlya prakaTa karavAnI zarate ane je sAhitya bhaMDAramAMthI tenI nakala levAmAM AvI tyAMja asala nakala kAyama rAkhavA uparAMta chapAyelI amuka nakalo ApavAnI zarate, dharma sthAnamAM amuka saMgrahAlayamAM, sAdhuone, dharmAdA dezI davAkhAnAnA adhyApakone ane - adhikArI abhyAsIone ApavAne amuka nakala ApavAnI sarateja prakaTa karavAnI rajA ApavI, tethI te jAtanA graMthanI vRddhi thavA uparAMta sastI kiMmate prasAra thavAthI prajAmAM bahoLo lAbha levAze, ane je vaidyaka sAhitya adamya rIte paDeluM che te abhyAsI vaidyane mATe prakAzita thaI dIdha kALathI aneka prakAranA vyAdhithI pIDAelA ajJAnatAthI akALa mRtyu pAmatA rogI baMdhuone zAMti prasAranAra A yojanAne pratyeka vAcakabaMdhu sAhAya Apaze. AzA che ke A patranA taMtrI mahAzaya tathA anya vidvAna sAhitya vilAsI - jaja tathA vaidyavidyAnurAgI jaina baMdhuo A yojanAne sAhAya Apaze. ' kIma sTezana | sarvatra zAMti, Arogya ane AnaMdabhAva pravartelo icchanAra B. B. & C. I. Ry. vaidya baLavaMtarAya jhaverIlAla svIkAra ane samAlocanA. jaina pUidhakAra miiAMtA-(lekhaka jugala kizora mukhtAra prakAzaka-zeTha nAthAgAMdhI muMbaI. nirNayasAgara presa. vinAmUlya. pR. 56.) A graMtha hiMdi bhASAmAM che ane prasiddha bhAsika jana hitaiSInA taraphathI bheTa tarIke maLe che. viSaya jina pUjA che, te pratipAdana karavA pUjana siddhAMta, gRhastha dharma, pUjAnA bheda, zadrane adhikAra, pUjA karanAranA bheda ane tenuM svarUpa, dastAdhikAra e viSaye dareka graMthanA pramANa sAthe mUkyA che, ane amane kahevAne AnaMda thAya che ke lekhake pitAne Azaya ghaNuM sArI rIte skuTa karyo che. zudrane paNa jina pUjAne adhikAra che e digaMbaramAnya graMthomAMthI spaSTa rIte batAvI ApyuM che. dareka zloka kyA graMthamAMthI lIdhe che e muktakaMThe svIkArI prakaTa karela che. A dIgaMbarI zrAvakone khAsa mananIya graMtha che. vika ratnamA prathama mar-(lekhaka zrIyuta nAthurAma premI. pR. 174 prakAzaka jenamitra kAryAlaya-muMbaI vaibhava presa. kiM. 8 AnA.) A graMtha jainamitra nA
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 501 svIkAra ane samAlocana. manA prasiddha digaMbarIya pAkSika patranA upahAra tarIke apAyela che. AmAM samartha digaMbara prAcIna vidvAna munio nAme jinasena, AzAdhara, amitagati, vAdirAja, malliNa ane samaMtabhadra e chanAM anukrame aitihAsika daSTithI temaja anya pramANathI caritra Apela che. paraMtu teonA kAla nirNaya pramANe sAmaMtabhadra, jinasena, vAdirAja suri, amitagati ane AzAdhara evA kramamAM ApavAmAM AvyA hatA te ghaNuM yogya thAta. jenA itihAsa ghaNo apUrNa sthitimAM che. AnA kAraNo e che ke atyAra sudhImAM keIe te para dhyAna ApyuM nathI, prAcIna purUSoe potAnAM caritra ke ItihAsa mUkI javAnI darakAra karI nathI, te saMbaMdhI svataMtra graMthano abhAva che. AthI jainoe temaja jaina dharma samagra jagatanA dhArmika ke naitika vikAsamAM temaja tavajJAnamAM ke rAjyaprakaraNamAM zuM AgaLa paDate bhAga bhajavyo che, keTalo apUrva phALo Apyo che ane keTalI mahAna asara karI che tenuM digdarzana kiMcita rUparekhArUpe paNa jagatane ApaNe karAvI zakyA nathI. e AnaMdane vi. vaya che ke have jene ItihAsa tarapha keTalAka jaina vidvAnonuM lakSa gayuM che ane AnA 5 riNAme te ItihAsanAM prakaraNo-khUTatA makaDA-nAnI nAnI sAMkaLA bhegI thatI jAya che ane evo sudina Avaze ke akhkhalita pravAhamAM ApaNe jene itihAsa raju karI zakIzuM A nAnI nAnI sAMkaLo pUrI pADavAMnAM sAdhane-graMthanI prazastio, zilAlekho, caritAnuM ga, padAvalIo vagere che. A sAdhananI pUrNa sahAya leIne zrI nathurAma premI athAga parizrama karI tenAM pariNAma pitAnA janahitaiSI patramAM karnATaka kavi" vagere vagere mane thALAthI Ave che e suvidita che, ane A caritre paNa te patramAM chuTaka chuTaka Apela che te ahIM saMgrahIta karavAmAM AvyA che. vaLI bIjA bhAgamAM umAsvAti, kuMdakuMdAcArya - gerenAM caritra prakAza karavAnI lekhakanI dhAraNAne dhanyavAda ghaTe che. A graMtha zvetAMbarIemAM eka paNa nathI jANI kheda thAya che, ane AzA che ke Ane dhaDa laI teomAMne kaI vidvAna AvuM kArya upADI leze. Ane mATe teoe je karavA jevuM che te e che ke tenA vidhavidha gacchonI je je padAvalIo che te emane ema zudharIte chapAvavI ane pachI gurnAvalI, prabhAvaka caritra, prabaMdha ciMtAmaNi, caturvizati prabaMdha Adi je chapAyelAM che tenI sahAya levI. te uparAMta dareka pustakanI prazastio, zilAlekha, vagere je je etihAsika sAdhana che te pragaTa karavAM. A mATe kartA mahAzaya prastAvanAmAM lakhe che te para khAsa lakSa ApavuM ghaTe che jainIonA ItihAsanA be mukhya bhAga che. 1 3pabhadeva bhagavAnathI laI chellA mahAvIra prabhunA nirvANa sudhI, ane 2. nirvANathI laI vartamAna samaya sudhI A mAno pahelo bhAga je ApaNu purANathI zRMkhalAbadhdha rakSita che, paraMtu bIjo bhAga bIlakula aMdhArAmAM che. A bhAgane zRMkhalAbadhdha karI lakhavAnI jarUra che. A bIjA bhA. gamAM 1 mahAvIra prabhunA nirvANa samaye jainadharmanI avasthA zuM hatI ?, ra bIjA kyA kyA dharma hatA ?, 3 ane kevI avasthAmAM hatA? 4 koNa koNa jenI rAjA hatA?, 5 keNuM koNa dezamAM jaina dharmane pracAra hato?, 6 jaina sAhitya ane munionA saMgha kevI avasthAmAM hatA ?, 7 bIjA dharmopara tene zuM prabhAva paDayo ? "pachI kyAM sudhI jaina dharmanI uti rahI ane kevI rIte tenI avanatine AraMbha thayo ?, 8 avanati thavAnAM kAraNa zuM hatAM ?, 10 saMghabheda kyAre ane kema thayA?, 11 sAMpradAyika bheda, upabheda. gaNa, gaccha,
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 jaina kanyaransa hai. ***** * **** anvayAdi keTalA thayAM?, 12 kayA kAraNathI temAM matavibhinnatA thaI?, 13 kaI kaI bhASAomAM jenasAhitya avatIrNa thayuM ane 14 A samaye jenadharma, jaina sAhitya ane jaina jAtinI zuM avasthA che ItyAdi vAtano samAveza thavo joIe. AnuM saMpAdana karavuM e etihAsika tatvonA marmajJa ane nAnA bhASAonA jJAtA vidvAnanuM kArya che. AthI upayukta sAdhananI bahu jarUra che. jenIone jevI itihAsanI jarUra che tevA itihAsanI pUti hAla nahi bane-dhIme dhIme samaya jatAM thaze. hAlate ApaNAmAM A viSayanI carcAne ja AraMbha thaye che. dazavIsa varSamAM jyAre A viSayanI vadhAre pUrNa abhirUci thaze, jyAre vidvAno dvArA A viSaya saMbaMdhe seMkaDo judA judA lekha prakAzita thaze, jyAre aprakAzita ane aprApya graMtha chapAvI prakAzita thaze, jyAre paThane pAkana thavA lAgaze tyAre koIne koI sArA vidhAnadhArA ane saMgraha thaI zakaze. digaMbara saMpradAyamAM AvA graMtho thavA lAgyA che eTaluM ja nahi paraMtu sva. bAbu devakumArajInA jena siddhAMta-bhavananI taraphathI kevala aitihAsika viSayonI carcA karatuM eka svataMtra patra paNa prakAzita thavA lAgyuM che. zvetAMbarIo jenaItihAsanA uddhAra kAryamAM kyAre bhAga leze? zrI nathurAma premIe pate aMgrejI sAhityathI anabhijJa hevA chatAM ghaNI kuzala kalAthI, ane eka kharA zodhaka tarIke-nirNayakAra tarIke A graMtha lakhe che tethI temaNe pitAnI vidvatA acUka siddha karI che ane te mATe ame punaH dhanyavAda ApIe chIe. satya-taMtrI rA. rA. motIlAla tribhuvanadAsa dalAla. hAITa vakIla muMbaI prasiddhakartA viThalabhAi AzArAma Thakkara. pR. 46-48 vArSika lavAjama rU. 2-3-0 pisTeja sAthe. ] A mAsikane bIjuM varSa cAle che ane jIphAma jeTalA kadanuM upayogI viSayothI khIcokhIca A mAsika janasamAjanI uttama sevA bajAve che e vAta niHsaMdeha che. taMtrI eka vidvAna grejyueTa mahAzaya che, ane dharmamAM AryasamAjI havA chatAM te pratye pakSapAta ja na rAkhatAM dareka viSaya satyanI daSTie madhyasthapaNe carcAya temAM mAsikanuM gaurava samaje che; paraMtu AryasamAjImAM dekhAto lAkSaNika jusso, uchALo raMga, zauryane jhaLakATa bahu dekhAva Ape che. Amaka ravA jatAM sthiticustatA para sajA phaTake mAravAnI sAthe ghaNI vakhata kaTutA, upahAsya, ane mIThI mazkarI thaI jAya che e gabhIratAmAM uNapa sUcave che. AnA udAharaNamAM phebruArInA aMkamAM junAgaDha ane giranAranuM varNana" e viSayamAM siddharAja jayasiMhanA eka dAdhipati (subA) zrI sajajana maMtrIe saurASTra dezanI 3 varSanI mahesUla pahelAM rAjAne pUchyA vagara giranAra paranA bhavya derAsare bAMdhavAmAM vAparI te mATe taMtrI pote kahe che ke - e (maMtrI) dharmadha jaina hatA. ApaNA asalI rAjAo kevA bheLIyA bhagata haze tene te muMbaInA bAramAM AvatA rajavADAnA mAnamAM brITIza sarakAra taraphathI phuTatI tepanuM bIla te rajavADAne cukavavuM paDe che e prakAranA vartamAna yugamAM khyAla paNa Avavo kaThIna che-vaLI mathALuM "kenA bApanI dIvALI" karyuM che. AvA keTalAka dAkhalA maLI zakaze. paraMtu temAM ame utaravA mAMgatA nathI. ekaMdare lebo, ghaNA vicArazIla Ave che. viSayo paNa vidhavidha I-dhArmika, sAMsArika, vaijJAnika,
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ carcApatro. 503 sAhityaviSayaka, tathA manuSyanI unnati saMbaMdhI lekone vadhu pasaMda paDe tema che kAraNake mitrota: | vaLI hamaNAM hamaNAM mahAna purUSanAM jIvanacaritra ALekhavAmAM temaja ghaNuM javAbadArIbharyuM avalokana lakhavAnA kAryamAM parizrama sAre levAmAM Ave che. vaLI gujarAtamAM aneka vAMco aMgrejIthI anabhijJa che, ane je che temAMthI aneka aMgrejImAM lakhAtA suMdara lekho samajavA jeTalI zakti dharAvatA nathI ane je dharAve che temAMthI kaIkaja vAMce che e sarvane saraLa rIte te lekhothI paricita karAvavA A mAsikamAM taMgI tevA lekhone sAra Ape che. taMtrI potAnA vakIla tarIkenA dhaMdhAmAMthI ATalo zramazIla vakhata lai keTalI badhI jahemata uThAve che e A patranA lakhANe jotAM tarata ja samajI zakAya che; AnI kadara gujarAtanA loke karavAmAM moLA rahe to te kharekhara temane mATe mAnabharyuM to nathI ja. A sarva jotAM A mAsikanA gharAko hajAra uparAMta ochAmAM ochA hovA joIe, ane vAMcake te tethI vadhu hovA joIe e dekhItuM che. nIcenA mAsikapatra vagerenI tathA pustakonI pahoMca ghaNuM mAna sAthe svIkArIe chIe. AnaMda. pu. 10 naM. 8, zrI , sthA. jainakenpharansa prakAza pu. 1 e. 5 thI 8, buddhiprakAza pu. 1 0 aM. 7-8, digaMbara jaina pu. 6 aM. 8thI 11, jena hiteSI pu. 9 aM. 8-8, gujarAta zALA patra pu. para aM. 6 thI 8, AtmAnaMda prakAza pu 10 aM. 12 pu. 11 aM. 1, jaina hitecchu pu. 15 aM. 7 thI 10, vaizya patrikA pu. 8 aM. 11-12, jaina dharmaprakAza pu. 2aM. 4-5, buddhiprabhA pu. 5 aM. 3 thI 5, keLavaNI pu. 25 . 12 pustaka 26 aM. 1, satya pu. 3 naM. 1thI 3, sAhitya pu. 1 aM. 7 thI 8, vivecaka pu. 1 naM. 7thI 8, puSTi bhakti sudhA pu. 4 aM 3-4, zrI bhakta pu. 10 aM. 1, vane livaram . 6 4 thI 6, suMdarI subodha pu. 10 aM. 13thI 12, Jain Gazette vol. No. 1-4 6 5, vasaMta pu. 12 aM.5-6, vArtAvAridhi pu. 5 aM. 2 thI 5. jJAnasudhA pu. 27 aM. 6-7. samAlocaka pu. 18. aM. 1-2, sudarzana pu. 28 aM. 1-4, jena esosiezana opha inDiyAne niyamo ( aMgrejI tathA gujarAtI ) ane tene ripiTa saM. 1861 mAM kAzIthI syAdavAda mahA vidyAlayane 7 thI 8 varSane riperTa, rAdhanapura jainamaMDaLa tathA zrI mehanalAlajI lAyabrerIne ripiTa sane 1912, prajAbaMdhu, AryaprakAza-vagere. pustaka - trivinaya, binavA mAtAne pura, 3 ranamADhA, caturAniyamAvari, mitra kumAra rijha mA. ? , samAdhi vicAra, adaMta muktAvali, manuSyane yogya kudaratI khorAka, RSidattA, sAmAyika svarUpa, satsaMgati, subodha saMgItamALA bhA. 3. carcApatro. zakAo. nIcenI zaMkAo jude jude sthalethI thaI che, te tene uttara muni mahArAje ane vidAna zrAvaka baMdhuo ApavA kRpA karaze. 1, bhagavAna zabdano artha keTalA ane kyA kayA che? temAMthI pachI eka buddha ane anya dhuraMdhara dharma sthApakone vAparI zakAya ?-vAparavAmAM jena zailIne bAdha te nathI
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 " jaina kaeNnpharansa heralDa. Avate ?, vAparI zakAya te kayA arthamAM vAparI zakAya?. hamaNuM ApaNe joIe chIe te zreyasAdhaka varga-vaDodarAnA agraNIzrI udane bhagavAna upedra tarIke te varga taraphathI temaja anya taraphathI saMbodhAya che, te te kaI rIte haze? 2. nIcenA zabdonI vyutpatti mULa saMskRta zabda zodhI moklAvazo?. (1) siddha cakane gaTTa, (2) gehI (3) nakaro (4) caravaLe 3. Arthika dRSTie kSamApanA-darazAla kSamApanA patra nimitte vaparAte paise koI bIja upakAraka dizAe vaparAya evI kaI janA dhyAnamAM Ave che? gaNatrA karI joI che ke, kAgaLa, chapAI, ane pisTa kharca pAchaLa keTalA rUA. jenonAM jatA haze? A prazna Sentimental View bhAvanAtmaka dRSTithI nahIM paNa economical view Arthika dRSTithI vicArI lAbhAlAbhanI tulanA karavA jevuM che. A eka vinadAtmaka bhAve lakhAya che. kSamApanA buddhine moral advantage-naitika lAbha najara bahAra nathI.M. R, 4. nigedanuM sthAna zuM che? cAra gatimAMnI kaI gatimAM tene samAveza thAya che? svastikAnAcAra pAMkhaDA cAra gati sUcave che te temAM nigeda kaI rIte sUcavI zakAya che? H. 5. bhAvakarmane vyanikSepa zuM?-bhAvakarma eTale rAgadveSa pariNatimAM dravya (substance) zuM che? H. sAdhaka, jene ane jAtibheda, 1. jainadharma e jAtiviziSTa che? 2. jaina zAstramAMthI varNabheda ke jAtibheda ekaja che ke nahi? ane te kevI rIte? 3. hamaNAM jaina samAjamAM je peTAjAtio pracalita che te piTA jAtiomAM paraspara roTI beTI vyavahAra rAkhavAmAM zAstradaSTie kAMI aDacaNa che? - je kAMI aDacaNa na hoya te tevAM vyavahAra nathI thate tenAM kAraNe zuM? 4. hamaNuM A peTAjAtio ApaNI pragatimAM aDacaNarUpa che ke nahi? hoya to kevI rIte? 5. saMgha sthiti jotAM A sarva peTA jAtio eka thavI joIe ema tamane lA tuM nathI? A sarva praznanA uttara bhArA para athavA heralDa" patranA taMtrIpara 1 lI naveMbara 1813 pahelAM mekalavAnI kRpA karavA vinati che. pisTa. dudhagAMva. je samAja hitaciMtaka, jIllA satArA. I bhAu dAdA dudaLe. THE IDEAL OF A UNITED INDIA. * Where the mind is without fear end the head is held high : Where knowledge is free: Where the world has not been broken up into fragments by narrow domestic walls: Where words come out of the depth of truth: Where tireless striving stretches its arms towards perfection: Where the clear stream of reason has not lost its way into the dreary desert sand of dead habit: Where the mind is led forward by Thee into everwidening thought and action : Into that heaven of freedom, my Father, let my country awake." . Rabindranath Tagore.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 505 aprasiddha jainasAhitya aprasiddha jainasAhitya. adhyAtmarasika yogI mahAtmA zrImad AnaMdaghanajI 17mA saikAmAM thaI gayA che. temanAM 24 stavana (24 tIrthaMkara para ke jene AnaMdaghana covIsI kahevAmAM Ave che te) ane anya pado ke jenI saMkhyA lagabhaga 108 thAya che paraMtu jene ura pada lekhI "AnaMdaghana bahetarI ' kahevAmAM Ave che te prakaTa thaI gayA che. covIsInA upara temanA samakAlina zrI jJAnavimalasUrie bAlAvabodha-gujarAtI vivecana karyuM che ane tenI hastalikhita prata parathI jaNAtuM hatuM ke kule 22 stavane AnaMdaghanajIe karyA hatAM ane pachInAM chellAM be stavane zrI jJAnavimalasUrie racyAM hatAM, pAchaLathI zrI devacaMdrajIe tenApara bAlAvabodha racyo hato ane mULa 22 uparAMta temaNe paNa pitAnA be stavana umeryo che, ke je haju apragaTa che ane tyArapachI zrI jJAnasArajIe paNa temaja karyuM che ane temane bAlAvabodha tathA stavana sva. bhImazI mANekavALI covIzImAM prasiddha thayAM che. hamaNAM zodhakaratAM zrI mahAvIra jinastavana AnaMdaghanajInA nAmanuM bIjuM maLI AvyuM che. A kadAca bhejakavi kRta hoya te nA paNa nahi ! ane uparanAM be jJAnavimala. sUrikRta stavana uparAMta temanA je banAvela jUdAM ja be stavana AnaMdadhana vIzI" sAthe eka prataparathI maLI Avela che, te amo Aje prasiddha karavAnI taka laIe chIe - (2) mahAvIra naravana. aho ! 1 aho ! 2 (dezI-kaDakhAnI) aho vIra jagavIra vyavahAra ni ma. sugama karI paMtha zivapaMtha dIne; ekarUci aci jima aguNa bhojana kare, parihare anusare dharmabhIne. paMca darzana dhare eka pakha Adare, kimavare Apa nidhi dUravarti; kathanarUpI huA eha mata jUjUA, bemanA phUla jima che amUrti. samaya nija tAhare ubhaya pakha je dhare, jJAna kiriyA karI zuddha parakhe; cetanA rUpa nija rUpa saMpati sadA, anaMta catuSTaya sahI chava nirakhe. jema pASANamAM hema, dhRta dUdhamAM, tela jayama tala viSe rahyo vyApI; kASTramAM Aga nizca lakhe leka savi, pragaTa pratyakSa vyavahAra thApI. zuddha nirAkAra avikAra nija rUpa, dharata guNa ATha zivarUpa dehe; karma pariNati khare jJAna udaya dhare, tAma kiriyA kare pAmi gehe. dravyane kamano karma virahita bhayo, nizcayAkAra cetana virAje; eka upadeza ghara veza tiNa avasare, avara jagajAla saMgati na chAje. aho ! 3 ahe! ja aho ! " aho ! 6
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 506 jaina kaoNnpharansa heralDa. pragaTa e vAta dinarAta. Agama vahe, ubhaya cAritra vina ziva na sAdhe; ApI anaMtara paraMparA tividhi, ekatA thApIe kama virAdhe ? kalpanA karmaguNu Apa cetana aguNu, saraNa thiti khadha guNa vividha gAve; eha viparIta nija darasa rakate sahaja, bheja AnaMdadhana rUpa pAve. (28) 3) AnaMdaghana covIzImAM jJAnavimalanAM be chellAM stavano. pArzvanAtha stavana. DhAla-kahaNI karaNI tuja viSNu, sAcA kAI na dekhyA jogI--e dezI. pAsa prabhu ziranAmI Atama guNa abhirAmIre. paramAnaMde prabhutA pAmI kAmitadAya kAmI re. covIsImAM theM tevIsA, dUra karyAM te vIsAre; TALyA jigatithI tivrAMtrIsA Ayu catu dhu paNa vIsAre. pAsa. 2 loha ke dhAtu kare te+-cana te pArasa pASANAre; vivekapaNe tumhace nAme e mahimA supramANeAre. bhAvA bhAvanikSepe milatAM bheda rahe kima jANA re; tAne tAna milye zA aMtara ehave loka ukhANA re. parama svarUpI pArasa rasazuM, anubhava prIti doSa TaLe hoya dRSTi sunirmala, anupama eha kumati upAdhi kudhAtune tajiye. nirUpAdhika guNu bhajiye re; sApAdhika sukha paramArathe, te lahe na virajI re. jagAI re; bhalAI re. pAsa. 5 pAsa. 6 ahIM ! 7 ahA ! 8 vAmA naMdana zItala darzana jAsa vilAse re; jJAnavimala prabhutA guNa vAdhA paramAnaMda vilAse re. mahAvIra prabhustavana. rAga-mArUNI. (dhanyAzrI) girimAM gArA girUe merU giri vaDA re--e dezI. karUNA kalpalatA zrI mahAvIranI re, trirU vanama'DapamAMhi pasarI re; mIsarI hai parimITTI abhaye karI re. pAsa. 1 pAsa. 3 je pArasathI kaMcana jAvuM, teha kudhAtu hAve re; tima anubhava rasa bhAve bhedi, tuM zuddha svarUpe jove re. pAsa cha pAsa. 4 pAsa. 9
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * aprasiddha jainasAhitya. 507 zrI jinaA guNaThANe Aropato re, viratitaNe pariNAma pavane; AvatI re ati hiAmAMha sabhAvathI re. sarva saMvara phale phalatI milatI anubhave re, zuddha ane kAMta pramANe bhalatIre, dalatI re saMzaya bhUmatA tApane re. 3 trividhi vidhi vIratA jeNe mahAvIre AdarI re dAna yuddha tapa abhineve re bhavi bhaviSe dravya bhAvathI re. haTaka koDa daI dAridra nasADI re bhAve abhayanuM dAna dare kei re laIne sukhIyA re. rAgAdika ari bhUla thakI ukheDiyA re, lahI saMyama raNaraMga repI re, upare jiNe ApakalAnI rAvaNInI re. 6 nirAzaMsa vajI ziva sukha hetu mAguNe re, tapa tapiyA jiNe ema Ape re thApe vara paMDita vIrya vinodathI re. 7 dezana jJAna cAritra trividhanI vIratA re - mahApa zobhita bhAve bhAse re vAse re bhuvana jana mana bhAyaNuM re. 8 vIra dhIra kaTira upArasane nidhi re paramAnaMda yAda vyApe re Ape re nija saMpada ula gyatA re. baMdha udaya sattAdi kA bhAvAbhAvathI re trividha vIratA jAsa jANI re ANI re tripadI rUpe gaNadhare re. 10 ThANaga jANaga, guNaThANukA vihu vidhe re kADhayA jeNe trideva pare zAkha re ze teSa kIdhA tu kahe re. 11 jJAnavimala guNa gaNamaNi rohaNa bhUdharo jyAM bhagavAna nAyaka re dAyakAre akhaya anaMta sukhane sadA re. 12 ( bajAva. (AzA) avadhu ! e jagA AkArA, koI kasyo na karaNahArA- pRthvI pAnI pavana AkAzA, dekhata hota acaMbA, ityAdika Adheya paragaTa, dIsata kaI na thaMbhAyA bharama bhUle bhagavAsI, karatA kAraNa gAve, karama rahita jagakartA kAraka, karyAse kara saMbhAve?-- kAM akta anyathA karaNe, samaratha sAheba mAyA, ghaTapaTa ghaTanA the puna paTavI, yA rasa jaga nirmAyA- avadhu ! 1 avadhu ! 2 avadha ! 3
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508 jene kaeNnpharansa haira6. karyo na kaI kare na karasI, eha anAdi subhAve, bina kabahI na binase ye jaga jina Agama jina gAve. avadhu ! 4 agana zilA paMkaja nahi pragaTe, zazaka uDe nahi sIMgA, AkAza na have phulavArI, kayese mAyA aMgA ? avadhu ! 5 kRta binAza amRta avinAzI, zabda pramANe pramANe, ye lakSaNa sumarI lachanAe, saMkara dUSaNa Ate , avadhu ! ' aMta Adi bina loka na kahIye, ghaNuM ahIraNa saMDAsI, prathama pache ghaTanA nahi saMbhava, samakAle hi ghaDAsI- avadhu ! 19 prathama pache puraSA nahi nArI, taise iMDAM paMkhI, bIja vRkSa nahi pIche pahele, huM samakAla apekhI avadhu ! 8 leka anAdi anaMta bhaMgathI, hai khaTa dravya baserA, yAke aMte jJAnasAra pada, saba sidhekA DerA avadhu ! 4 -jJAnasAracha. / nigamata, " (sAraMga.) avadhu ! jinamata jaga upakArI, yA hama nicce dhArI--avadhu ! 1 sarabame sarvAge mAne, sattA bhinna svabhAve, bhinna bhinna SaDa mata gama bhAkhe, mata mamata haMTha nAve. avadhu ! 2 nayavAdI apane mata thApe, era sahu uthApe, ehane thApa uthApaka buddhi, eka eka deza vyApe. avadhu ! 3 je je siddhAMtamAM bhAkhyA, khaTamata aMga batAve, jinamatane sarvAgI dAkhe, paNa na virodha jaNAve. avadhu ! 4 matamatI vAto na udIre, tadagata zuddha svabhAve, vaMde nahi niMde nahi sabakuM, yathAyogya para cAle. avadhu ! 5 eha nidhI nirmAnI, amamAyI amamarI, teNe jina bhata rahasya pichANe, ane te matamamarI. avadhu ! 6 aise zuddha jinAgama vedI, je nija Atama vede jJAnasArathI zuddha supariNita, pAve siddhi akhede. avadhu ! 7 jJAnasArajI,
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprasiddha jainasAhitya. vezaviDaMbaka. (mAlakeza) veza dhara yuMhI janma gamAye saMse karaNI supanana karaNI, sAdhu nAma dharAyo. veza mukha muni karaNI peTa kataraNI, ayaso je kamAyo, dekhI graha dhAraka mIThInIpara, iMdriya gepa patA. veza muMDa muMDAya gADIrInI para, jinamata jagata lajAye, bhekha kamAyo, bheda na pAyo, mane turaMga vaza nA. veza mana sAdhe bina saMjama karaNI, mAnuM tuja phaTakAyo, jJAnasAra te nAma dharAyo, jJAnake marma na pAyo. veza0 . -jJAnasArajI. suvihita guru. tehane suvihita birUda na kahiye, vihita sudhuM bhAkhe, yathAlAbha nija zakti na gope, guNijaneryuM hita rAkhe che. niMdA vikathA vadane na bole, jinabhaktie citta bole, para upakAra na kIdho Tele, varate abudha jana Tele re, koIka digapaTa kai malina, kaIka "sitapaNe varate, suvihita bhAva na tene kahiye, je daMbhikriyA karate re. samaya pramANe "samAcArI, dhArI kare je kiriyA, gurUkulavAsI nahi para-AzI, tehaja guNanA dariyA re. virataNuM zAsana jayavaMtuM, varasa sahastra ekavIza, maryAdAe che malapatuM, suvihita sUri che iza re. Apa vakhANe mithyAbhadathI, jage jazavAda na vAdhe, jima vAyasa nija nAma pikAre, paNa haMsa kIrti nava sAdhe re. nizcaya chayA zAstra nihALe, kriyA zuddha vyavahAre, nija guNamAM hINuM karI bhAkhe, rahe guNijanA AdhAre re, paraguNa dekhI mane saMtoSe, jina vANIne hiMse, caDhate guNaThANe guNapoSe, pApa paDelane zeSe re. stuti niMdA suNI teNe na re, rahe nijAnaMdamAM jeze, mithyAbhAva karI janma navi Se, bhare punyane keza re,
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 510 jaina DaeNAransa rahDa. aniza zruta sajajhAya prasa'gI, aneApama upazama liMgI, guNurAgI saMyama rasaraMgI, te sudhA savegI re. tehija suvihita sAdhu kahAve, avara te nAma dharAve, guNaviSNu DAkalamA calAve, tehi kAma na Ave re. guNa viNa dIkSA paMcavastumAM, kahI hAlInRpa sarakhI, teha bhaNI suvihitapaNuM prANI, ! jo jo para vira parakhI re. suvihita gItArathane vacane, viSa halAhala pIje, agItAratha vacana viSapari tajiye, mithyAyAre kahIje re. bhinna zaMkhane jaMtu jima dAdhe, te purI kAma na Ave, tima guNaviSNu li'ga ubhaya leAke hiSNu, Ima upadezamAla bhAve re. ema jANIne sAdhu sahA, du:Sama samaye paNa dharo, taratama yAga vicArI vhetAM, nAstikabhAva na karajo re, teha jANI suvihita vANIsyuM, neha dharI kiriyA karo, dAna zIla tapa bhAvanA bhede, zakti ati Adarajo re. za ha cheADI gurU vacane rahetAM, latA AnaMda anaMtA hai, jJAnavimala guNa aMge dharatAM, zubha karaNI Ima karatAM re. (azAka-rAhiNI rAsa.) --jJAnavimalasUri. jhaverAtanovahepAra. prAcina kALathI A dezamAM jhaverAtane vyApAra cAle che ane kareADA rUpIAne mAla bahAra yuropAdi dezeAmAM ghaNA varSothI jAya che. prAcina kALamAM vepArIe bhinnabhinna sthaLethI sArAM javAhIra bhegAM karatAM ane te pAdazAha, rAjA tathA zrImAne vecatA hatA. javAhIra vastu evI che ke jenA kasa upara ke khIjI rIte amuka kIMmata nakkI thai zaktI nathI. tene AdhAra mAtra vecanAra ane kharIdanAranI marajI upara hovAthI meTA vepArI sArA jhaverAtanA saMgraha karI rAjA mAhArAjA pAse tenI manamAnatI kaMmata meLavatA ane A rIte jhaverAtane dhaMdhA karanArane sukhI gaNutA hatA. A dhaMdhAmAM Arbha samAraMbha ochA hovAthI moTe bhAge jaina baMdhuoe A dhaMdho pasaMda karyAM hatA ane tethI AkhA hiMdustAnamAM A dhaMdho karanAra ghaNe meTe bhAge jaina dharma pALanAra Aje mAlama paDe che. jyAM jyAM rAjyasthAna hoya tyAM athavA meTAM zaherA hAya tyAM tyAM A dhaMdhA karanAra rahetA ane hAla paNa jhaverI baMdhuonA nivAsa meTA mATA nagarImAM che. rAjA mAhArAjAe hAlamAM prathama pramANe jhavAhIra na letA hovAthI ane hAlamAM paisAdArA yuropa ane
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhaverAtane vahepAra. 511 amerIkAmAM vizeSa hovAthI A dezanA vepArIo potAno mAla temane vecavA laMDana ane perIsa mokale che. ane tyAM yuropIyana peDhIo ApaNuM mAlane dalAla mAraphate judA judA lenArane batAvI vecANa kare che-ahIMthI je mAla perIsa ane vilAyata jAya che temAM vadhAre motI jAya che. pAnA mANeka hIrA zani lAlaDI vagere pramANamAM ghaNuM ja ochuM jAya che. A pramANe vyApAranI sthitinuM TuMkANamAM digadarzana karAvI jhaverAta keTalAM che tene yatkiMcita vicAra karIe--- rananI jati 84 che ane te zAstromAM che paNa hAlamAM vyApAramAM jene upaga thAya che evA jhavAhira nIce pramANe che: mANeka, pAnuM, hIrA, motI, pravALA, gamedaka, zani, lasaNIA ane kharAja. A nava jAtanA jhaverAtane mukhyatve vepAra cAle che. AnA saMbaMdhamAM kahyuM che ke, pAnA paDhA nidhAna codasa hIrA calake motI muktAkaLa pAro pravALA jalake genIka guNa AgaLI lIlama lazkeja pAve. lasaNIA tArI atI kIMmata kuNase kahI na jove pArAja rAja rAja sarI sele kuMdana jaDI bIcame mANeka sehIe taba navagraha banIyo. A pramANe nava ratnane saMbaMdha navagraha sAthe paNa gaNavAmAM Ave che ane jyAre keIne nave grahonuM pujana karavuM hoya agara pAse rAkhavA hoya te navagraho banAvavAmAM tevA teone anukrame jaMge jaDAya che. 1 mANeka-jenuM aMgrejInA Ruby che. te sUryanuM ratna gaNAya che eTale sUryadeva je aprasanna hoya te mANeka pAse rAkhavAthI teo prasanna thAya che ane te rAkhanArane naDatA nathI. A ratnanI khANo brahmadeza, sIlena, kAbula ane hiMdustAnamAM paNa che. vyApAra aMgrejonA hAthamAM che. je vakhate brahmadeza aMgrejoe lIdhe te ja vakhate baramAM rUbI mAinaMga kaMpanI nIkaLI ane teNe sarakAra pAse IjA lIdhe tyArathI sArA naMge bArebAra yuropa jAya che ane je te dezanA baramane DI DI jamIna ApavAmAM Ave che temAMthI nIkaLato mAla ApaNuM dezIonA hAthamAM Ave che. banAvaTI mANeka-imITezana rUbI nIkaLavAthI A mAlanA vepArane meTa dheka poMce che. ane imITezana rUbI banAvavAnuM zodhI kADhanAre pirIsa vagerenA sAInaTIsTo lAkho rUpiyA kamAI gayA che. navagraha banAvavAmAM mANekane vacce jaDavAmAM Ave che. 2 pAnA-A dezamAM hAlamAM tamAma mAla pIthI Ave che prathama A dezamAM tenI khANa haze paNa te tarapha ApaNuM lokonuM lakSa nathI ane tyAMnA vepArIo uga khIlavavAmAM praviNa levAthI dara varaze lAkhe rUpIyAne mAla A dezamAM Ave che. temane halakA mAla A dezamAMja vaparAzamAM rahI uMcA mAla pAche yuropa jAya che. A vyApAra
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 jaina konpharansa haeNralDa. paNa IMgrejonA hAthamAM che. mAtra lAlI jotu ApaNA bhAie kamAi zake che. navagraha jaDavAmAM pAna te mANekanI uparanI lAine jaDavAmAM Ave che. A mudde graha gaNAya che. 3 hIrA-A dezamAM hIrAnI amUlya khANe! chatAM A vyApAra tamAma yuropIane hAtha che. khANAmAMthI mAla puSkaLa nIkaLate chatAM vyApArI kaLAthI joie tethI e mAla atre mAkalI lAkhA tA zuM paNa karoDA rUpIyA A kaMpatI ane hIrAnA vyApArIe kamAi gayA che ane kamAi jAya che--A mAla ApaNA dezamAM dunIAnI tamAma khANeAthI eTalA badhA sArA nIkaLe che ke tenI gharAkI joI e tyAM thAya tema che. meATuM bhaDALa ane sAhasika mANasA A kAma upADe teA naphA dhaNeAja meTA che. A saMbadhI dhaNI mAhItI meM meLavelI che paraMtu kAma karanAra ane vakhatane abhAve A sAhasamAM paDavAnuM mArAthI thayuM nathI. je ApaNA baMdhuone A saMbadhI mAhItI joItI hoya te temaNe mane rUbarU maLavAthI yAgya salAha ApavAmAM Avaze. A hIrAne MgrejImAM Diomonds kahe che ke tenuM nAma vajraratna paNa kahevAya che. ane te zukra nAmanA graha gaNAya che. navagraha jaDavAmAM pAnAnI sAthe jamaNI tarapha jaDAya che. meAtI-muktALa kahevAya che ane te caMdra nAmanA grahanuM naga gaNAya che--A mAtI A prakAranAM thAya che paNa hAla pracAramAM mAtra chIpamAMthI nIkaLatAM meAtIja Ave che. hAthImAMthI vAMsamAMthI, tathA te zIvAya khInna prANIomAMthI utpanna thatAM meAtI kahevAmAM Ave che paNa te mArA ane mArAthI vayA evAnA paNa tevAmAM AvyAM nathI eTale tenu varNana karI atre jagA na rokatAM mAtra chIpamAMthI utpanna thatAM meAtI ke jene meTA vepAra che ane jemAM ghaNe bhAge ApaNA gujarAta dezanAja loko paDelA che te saM adhI e khela kahIe. sArAmAM sArA metI arabastAnamAM thAya che. temaja A dezane dakSiNa kInAre ane sIleAnanI vacce thAya che. osTrelIana ane venI julAnu` mAtI jathAbaMdha Ave che paNa te halakA prakAranuM hoya che ane garIba garabAmAM ghaNuM vaparAya che. AvA mAla lAkhA rUpIyAne A dezamAM Ave che. meAtInA mULa vepArI Ara che. te A dezamAM AvI potAnA mAla vecatA hatA paNa hAlamAM A vyApAramAM ApaNA dezInI sahAyatAthI be traNa meTA vepArIe paDelA che. teone paradezagamananA vAMdhA na hovAthI arabastAna jaI potAnI icchAnuMsAra mAla kharIdI le che pachI zeSa mAla atre AvatA hatA. paisAnI purI sagavaDa na hAvAthI ane ApaNA bhAIe arabastAna jatA haju vicAra karatA hovAthI A vepAra paNa gheADe dIvase ApaNA hAthamAMthI javAnI taiyArImAM che. A varase je ke keTalAka ApaNA bhAI arabastAna gayA che ane temaNe paNa vakhata joI vartavA mAMDayuM che, chatAM paNa AvuM paisAnA joravALA tathA perIsamAM potAnAM gharanAMja mANasothI vecanAranI sAme harIphAimAM keTalu Take che te jovAnuM che. jema vyApAramAM vadhAre mANasAne hAtha mAla jAya tema mAlanI kIMmata vadhatI jAya athavA mAlanI kImata tenAM mULa vyApArIne ochI maLe che. A vyApAramAM hAlamAM
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhaverAtane vahepAra. 513 harIpha vyApArIo che te badhAM gharanA kAma karanAra che-mAlanI kharIdI jAte kare che, taiyAra jAte karAve che, jAte vece che ane te gharAkamAM pharIne vece che. eTale hIMdanA vyApArI karatAM 10 TakA vadhAre ApIne je te mAla le te tene posAya tema che. A badhAmAM tenI pAse paisAnuM sAdhana mukhya che ane tethI te phAve che. ApaNuM vepArIoe vepArI kelavaNuM lIdhelI na hovAthI tathA thApaNa kema utpanna karavI te ane bhegI thApaNanA baLane lAbha temanA jANavAmAM nathI. tethI pitAnI muDI karatAM ATha dasa ghaNo vepAra karI ophIsamAM te mAla ApI (bIjA zabdomAM kahIe te vecavA mATe) mArageja mukI potAnuM kAma calAve che. sArA vakhatamAM temanuM gADuM cAle che paNa vakhata badalAtAM teo kaphoDI sthitimAM AvI jAya che. ephIsavALAnA dabANathI pitAne mAla tene sastI kIMmatamAM vecavo paDe che-tene napho cAlyo jAya che ane vyAja ane nukasAnImAM tene ghaNuM sahana karavuM paDe che. motInA vepArI, lImITeDa kaMpanI karI thApaNa ubhI kare ane pachI te kaMpanI vatI kharIdI ane kaMpanInA mANase vilAyata (laMDana perIsamAM) mAM vece te ja A navA vepArI sAme TakI zakavAno saMbhava che. je veLA tema nahI karo to A sAhasika vepArIo eka vakhata evo paNa lAvaze ke ApaNe hiMdu stAnamAM vAparavA mATe badalAnuM motI temanI pAse levA javuM paDaze ane vyApArI kaLA zIkhelA A leka rU. 12) nA bhAvanA badalAnA rU. 18) mAge te paNa ApavA paDaze. jema hIrAnA vepAramAM ApaNe kAMI karI zaktA nathI ane vilAyatavALA mAgele bhAva le che te ja pramANe metInA vepAranuM bhaviSya jaNAya che. haju paNa vakhata che. saMpa tyAM jaMpa. ApasamAM saMpa karo ane sAmAjIka baLa vApare te ja ApaNe phAvI zakIzuM. hAlamAM ApaNe keTalAka bhAIo laMDana perIsa vigere sthaLe gayA che ane tyAM mAla vecavAnuM kAma kare che paNa A ApaNuM bhAIo pAse muDI (rakama) nuM sAdhana na hovAthI moTo vepAra aMgreja ophIsa mAraphate ja cAle che. Ama thavAnuM kAraNa ApaNumAM saMpa nathI. vyApArIone pArakI thApaNa vAparI kAma karavAnI AvaData nathI ane tethI pArake hAtha ApaNo mAla jAya che ane tenA joIe tevA hAla havAla thAya che. A vAtanI satyatAne dAkhale je hoya te mI. pITara-ane vorIka baMne kareDAdhIpatI che ane tamArA bhAIomAM asala vyApArI jokhama uThAvanAra tarIkeAje 50 lAkha rokaDA kADhI Ape evo eka paNa AsAmI nathI. A badhAnuM kharekharuM kAraNa ajJAna che. motInA koDane vepAra karanArane bhASAjJAna paNa puruM nahIM ! AvI sthitithI A vepAra dhIme dhIme ApaNuM hAtha mAMthI javA beThe che. A vyApAramAM je moTI thApaNavALI kaMpanI karI tenA zera lenArAja tenA para dekharekha rAkhe ane vilAyatamAM hAla jema ApaNe mAla vepArIone ApavAmAM Ave che ane te vepArI pAchA gharAkane baranA dAgInA banAvI Ape che, te kAma paNa A kaMpanI karavAnuM kare che te mATe nA meLave. haju sudhI ApaNe praveza laMDana ane perIsanA vyApArIomAM ja che. have te hada oLaMgavAnI jarUra che. hIrAnA yahudI vepArIo 10 rati hIrA lenAra gharAkAne tyAM jAya che ane mAla vece che tema jyAre ApaNuM bhAIo laMDana ane perIsanA gharAne tyAM jatAM zIkhaze tyAre ja pitAnA vepArIone udaya thaze.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 514 jaina kaeNnpharansa hairalDa. ApaNI jarUrIyAta thoDI che tethI je maLe temAM saMtoSa mAnIe chIe. eka rIte e vAta sArI che ke AtmAmAM ati tRSNAne abhAva hovAthI ApaNe te rIte sukhI rahIe chIe paNa jamAno judA prakAranuM che. dezakALane anusarIne vartavuM joIe tethI vyApAranI rIte vyApAra karaze te jarUra lAbha thaze. Aje kaI mANasa samatA rAkhI gADInI musApharI karato dezamAMthI muMbaI Ave te tene loke gAMDa kaheze, teja pramANe bIjI prajA karoDa rUpiyAnI thApaNa bhegI karI relave kaMpanI, sTImara kaMpanIo calAve che ane temAM karoDo rUpiyA meLave che ke je ApaNA dhanADhaye tevuM na karI zake te paNa pitAne paDatA duHkhane vicAra karI pitAne tevuM duHkha ophIse taraphathI na paDe teTaluM paNa ghaNuM ghaNI vakhata duHkhane anubhava thayA chatAM kAMI paNa karI zakatA nathI e kheda nI vAta che. haju paNa jAgyA tyAMthI savAra ema gaNI kaMpanI karavAmAM Avaze to tenAthI nANAnuM vyAja maLavA uparAMta puSkaLa kamANa thaze. A viSaya jemane upayogI che temAMnA ghaNA baMdhuo mAtra lakSmInA ArAdhaka hevAthI A viSaya vAMcavA tastI le tema saMbhava ocho che ane je mitrone sarasvatI devInI upAsanA nathI. eTale ke mAtra gujarAtI trIjI cothI copaDInuM jJAna paNa na hoya tevAne A viSayamAM praveza zAne thAya? meM eka karoDanI thApaNavALI kaMpanI karavAnI hIlacAla karI hatI, paNa temAM AgevAnI bharyo bhAga lenAranA mana pharI gayA. tethI e vAta paDI bhAgI chatAM paNa koI sArA vidvAna ane dhanavAna A kAma karavAnuM upADe te mArI niSphaLatAthI temane DaravAnuM nathI. vimAna banAvavAnA sAhasamAM lAkho rUpiyA ane seMkaDo mANasane nAza thayo tyAre e vAta siddha thaI ane Aje ApaNe joIe chIe ke dareka rAjya potAnA lazkaramAM vimAne ane vimAna uDAvanArAnI sArI saMkhyA rAkhI che. A kAmamAM tevuM kAMI nathI. mAtra khaMta ane lAgavagathI kAma karavAmAM Ave te jarUra jodatI thApaNa bhegI karI zakAze ane je ekane zAvI AvI te ApaNuM rIvAja pramANe tevA sAhasa karanAra ghaNuM maLaze ane Ama thaze te paNa dezane lAbha che. prasaMgopAta ATaluM kahI A viSaya atre baMdha karI pravALa saMbaMdhI hakIkata have pachI ApI anukrame nave graha saMbaMdhI kahevAmAM Avaze. adhuruM. jhaverI mANekalAla ghelAbhAi. A viSaya paryuSaNa aMkamAM pragaTa thavA AvyuM hatuM ane je che te apUrNa hatuM. chatAM paryuSaNa aMka te vakhate taiyAra thaI na gayA hatA te ame tene jarUra te aMkamAM sthAna Apata. lekhaka mahAzaya kSamA karaze ane have pachI pitAne upayogI viSaya vistArapUrvaka laMbAvavA kRpA karaze; upayogI eTalA mATe kahIe chIe, ke sAkSara zrI raNajitarAma vAvAbhAIe ukta paryuSaNa aMkanA pRSTha 358me yogya ja kahyuM che ke "motIne vepAra ghaNA na jhaverIo kare che laMkAnAM matI levA vilAyatamAM vepArIonI "sIMDIkeTa' thaIemane dha emanA hAthamAMthI paDAvI lIdho tyAM sudhI evI rIte joDAI vepAra eka hAthe karavAnuM kema jene na sUjhayuM? kAraNa keLavaNInI khAmI ane te dvArA duniyAnuM hAlanuM baMdhAraNa kevuM che te pArakhavAnI azakti."
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ kapharansa mizana. 55 kaoNnpharansa mizana. (1) upadezaka mI. puMjAlAla premacaMdane pravAsa. bhAgala (pIpalI) -tA salANAnI jAna AvatAM jAnane utAre jAhera bhASaNa ApyuM hatuM jenI asarathI lagna prasaMge phaTANAnI badalImAM zAstrIya gIta gavAyAM hatAM. sukRta bhaMDAra kaMDa vasula karI ApyuM hatuM. goLA-ziyalatrata, kanyAvikraya, phaTANAM nahi gAvAM vigere viSayo para jAhera bhASaNa ApatAM sArI asara thaI hatI. sukRtabhaMDArakuMDa vasula karI ApyuM hatuM. mAlaNa- saM5, ziyalavata, kanyAvikraya, kajoDAM, vyasana vigere viSaya upara bhASaNa karyA hatAM, hako nahi pIvAnI keTalAkee pratijJA lIdhI hatI. sukRtabhaMDArakuMDa vasula karI ApyuM hatuM. TebAcuDI-eka aThavADIyuM rahI ziyaLavRta, lagna prasaMge phaTANuM nahi gAvAM. kanyAvijya, kaDAM, vRddhavivAha, duvyasana ane hAnIkAraka rIvAjo upara bhASaNa ApatAM ghaNuM ja sArI asara thaI hatI. bAvalacuDI-jIvadayA, bhakita vigere viSaya para bhASaNa ApyAM hatAM. asarakAra lAgaNI phelAI hatI. sukRtabhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM hatuM. majAdara-atre jAhera bhASaNa ApatAM kaTANAM nahi gAvAnI ghaNI bahenee bAdhA karI hatI. cAMga-a bhAvo ApatAM jaina temaja janetara bhAiomAM sArI lAgaNI phelAI hatI. keTalIka bahenoe phaTANuM nahi gAvAnI pratijJA lIdhI hatI. metA-cha divasa rahI, kajoDAM, kanyAvikraya, bALalagna, vRddhavivAha, mRtyu pAchaLa raDavuM kuTavuM, bhakita vigere viSayo para asarakAraka bhASaNa ApyAM hatAM lekonI saMkhyA 600-100 Azare zravaNa karavA maLatI hatI. sukRta bhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM hatuM. tenIvADA-mRtyu pAchaLa raDavuM karavuM nahi evI pratijJAo bhASaNonI asarathI thaI che temaja keTalAka bIDI, hukAnA vyasanIoe paNa tene durvyasanane tIlAMjalI ApI che. sukRta bhaMDArareDa vasula karI ApyuM hatuM. nAMdotrA-atre cAra divasa rahI bALalagna, kanyAvikraya, vyasanathI thatA geraphAyadA upara jAhera bhASaNa ApyAM hatAM. bhASaNonI asara sArI thaI hatI. keTalAkoe pitAnI kanyAnA paisA nahi levA TharAva karyo hato temaja keTalAkae hukA nahi pIvAnI bAdhA rAkhI hatI. sukRtabhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM hatuM. DAlavANAatre paNa cAra divasa rahI kajoDAM, kanyAvikya, bALalagna Adi viSaya para jAhera bhASaNa ApyAM hatAM. tethI lokonuM dhyAna ukRta viSaye para kheMcAyuM che. sukRta bhaMDAra kaMDa vasula karI ApyuM hatuM.
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516 jena konpharansa heralDa. thalavADA-kanyAvikraya, bALalagna, kajoDAM, TANuM nahi gAvAM, maraNa pAchaLa raDavuM kaTavuM Adi viSayo para bhASaNa ApatAM bahuja asarakAraka lAgaNI thaI hatI. bahAragAmathI paNa mANase bhASaNa sAMbhaLavA AvatAM hatAM. sukRta bhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM hatuM. (2) upadezaka mI, vADIlAla sAMkaLacaMdane pravAsa kAMkara-ane jIvahiMsA, dArUniSedha, phaTANAM nahi gAvAM, bhakti vigere viSayo para bhASaNa ApatAM cAra ThAkaree mAMsAhAra tathA dArU nahi pIvAnI sabhA vacce bAdhA lIdhI che. temaja keTalIka henee phaTANuM nahi gAvAnI pratijJA lIdhI che. kaMDa vasula karI ApyuM hatuM. ubarI-kanyAvikraya, dArU vigere vyasanI cIjo para jAhera bhASaNa ApatAM saTa asara thaI hatI. ane tarataja keTalAe kanyAne bIlakula paiso nahi levAnI temaja keTalAka ThAkaree dArU vigere vyasanI cIjo nahi pIvAnI sabhA vacce pratijJA lIdhI. sukRta bhaMDAra phaMDa vasula karI ApyuM hatuM. kaI-atre jAhera bhASaNo dArU Adi kephI cIjo para ApatAM temaja rAoe baMgaDI nahi paheravA upara bhASaNa ApatAM sArI lAgaNI thaI hatI. kaMDa vasula karI ApyuM hatuM. zrI jaina zvetAMbara konpharansa sukRta bhaMDAra phaMDa. (saMvata 1868 ne azADa vada 14-zrAvaNa vada 30, tA. 1-8-13 thI 31-8-13. ) vasula AvyA rU. 420-9-0 nI vIgata. gayA mAsa AkharanA vasula rU. 203ra-7-0 (1) upadezaka mI. vADIlAla sAMkaLacaMda-u. gujarAta. - uNa 11, khArIA 1, tharA 4, kAMkera DA, jhAlola rA, kheDA 3, khemANuM 13 zekhalA , raNAvADA be, uMbarI 3pA, khoDalA che, kaMI 22), sarIyada 47 - kula rU. 148-13-0 . (2) upadezaka mI, amRtalAla vADIlAla-dakSiNa, kAlegAMva 51, IMcaLakaraMjI pa3, masura 15, ekasaMbA 25 kula rU. 144-12-0 (3) upadezaka mI. puMjAlAla premacaMda- pAlaNapura ilAke, DAlavANa 19aaaa, thalavADA DA, chaDAsaNanAnI 5, vesA 11ii, nAvisaNuM che, rUpAla chA, memadapUra 46o, pIpala jhA, meMgAla 15, junI nagarI rA. kula rU. 125-01-0 (4) AgevAnoe potAnI meLe melAvyA. beMgalora 2. kula rU. 2-0-0 ekaMdara kula rU. 2453-0-0 sUcanA:-gayA aMkamAM jaNAvelI rakama vageremAM nIce pramANe sudhArI vAMcavuM. jAkhela 3, vaDA kA, DuMgarAsaNa 4, AkolI, navalIhAla, bekahAla 39, basu, 13; koTaDI, rAMdera.
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dhArmIka hisAba tapAsaNI khAtuM. zrI dhArmika hisAba tapAsaNI khAtuM. 56 ( tapAsanAra:----ze cunIlAla nahAlacaMda enararI eDITara zrI jaina. ke. kAnpharansa. ) kAyiAvADamAM AvelA gAma pAlItANA madhye zrI zreyaskara lagatA rIpoTa : maMDaLanA vahIvaTane A rIporTa thoDA la mATe mArA keTalAeka sadarahu saMsthA dareka jaina zvetAMbarAne lagatI hovAthI te ke khANa thai jaze te paNa temAM keTalAeka sudhArA vadhArA karAvavA vicAro A riporTa dvArA jAheramAM muk tA temAM kAMI khATuM kahevAze nahI tevuM dhArI mArA vicAra| A riporTamAM jAhera karuM chu tethI AzA rAkhuM chuM gujara karazeA. vAMcanAra gRhastho dUra sadarahu saMsthAnI zrI saMgha taraphathI nImAyelI kamITI taraphathI vahIvaTa kartA sekreTarI zeDa veNIcaMda surada hastakanA sa. 1913 nI sAlathI sa. 1967 nA Aso vada 30 sudhIno vahIvaTa amee tapAsyo te zvetAM sadarahu saMsthAnuM baMdhAraNu AMdhavAmAM agatyanA uddeza nizcita karavAmAM AvelA che ane amalamAM paNa mukavAmAM AvyA che. paraMtu beie tevI rIte mukavAmAM AvelA nahI hovAthI meATA bhAganI mahenata vyartha jAya che. mATe te hetu saMgInapaNe majabutAthI pAra pADavAnuM sadarahuM saMsthAnI vyavasthApaka kamITI puratI rIte potAnA mana upara le nahi tyAM sudhI zeDa veNIcaMdabhAI jo ke A saMsthAne majadyuta pAyA upara lAvI tene bahoLA phelAvA karI dareka tImAM thatI azAtanAe TALI jeneAne jJAna vigere uttama prakAranA lAbhA maLI zake tevI rIte purepurA prayatna karI rahyA che, tepaNa A kAma ekalA veNIcaMdabhAithI pAra pADI zake nahIM. vyavasthApaka kamITI je pAtAnA adhAraNamAM vakhatA vakhata kamITI bhegI thai zake tene pheraphAra karI, vakhate vakhata bhegI thai akekA agatyanA uddeza hAtha dharI te upara lAMkhe vakhata jAheramAM carcA karI tathA ApaNA jainAcAryAM, mahArAja temaja dharmiSTa vidvAna keLavAyelA ane AgevAna gRhasthA upara te bAbatanAM vigata sAthe henDabIlA chapAvI meAkalI ApI tenA abhiprAya meLavI eka mate athavA bahumate saraLa manathI pasAra karI amalamAM mukavAmAM Ave teA jarUra dhA reluM kAma pArapADI teneA purApurA lAbha tene maLI zake. A vAta kharI che ke kamITInA dareka membara sAhebe eka gAma nivAsI nathI teA paNa je je mekharA ghaNuM cheTe rahetA hoya te upara upara jaNAvavA mujaba henDakhIle mekalI abhiprAya magAvyAthI kAryo karavAmAM koI rItanI aDacaNa Avaze nahi. hAlamAM ApaNI jaina kAma potAnA dhArmika tathA vyavahArika rItI rIvAjo temaja vicArAmAM khIja UMcI kAmA karatAM pachAta paDI gayelI che tenuM kAraNa ApaNA jemAM maheTe bhAge evI rUDhI thai gai che ke koi paNa kAma AraMbhavAnI zarUAtamAM zAMtana dekhADI pAchaLathI eTalA badhA maMda paDI jAya che ke AraMbhelA kAmeAnA sAmuM paNu jotAM nathI tethI AraMbhelA kAmeA paDI bhAMge che. athavA tenuM nAma rahI temAM koi paNa jAtanuM kArya thatuM nathI athavA thaI zakatuM nathI,
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 jaina konpharansa heralDa. hAlamAM bIjI kemonA agresare, pitAnI jema divase divase nabaLI paDatI jAya che te jANI laI pitAnI zakti pramANe pitAnA tana, mana ane dhananI madada karI kAmamAM ekatA temaja rItI rIvAjomAM sudhArA karAvavA tathA dhArmika temaja vyavahArika keLavamAM AgaLa vadhArI kemane sArI sthitimAM lAvavA aneka prakAranA prayatna karI rahyA che tyAre ApaNI jena kema ghera niMdrAmAM paDI che temAMthI jAgRta thatI nathI, tethI divase divase nabaLI paDatI jAya che. jo ke ApaNI jena koma aneka prakArane dhaMdhAmAM paDelI hevAthI tenI nabaLAI jAheramAM dekhAI AvatI nathI topaNa uMDA utarIne je te kheda thayA vagara raheze nahi. pUrve jaina agresara rAjyamAM be lAgavaga dharAvI moTAM moTAM tIrtho sthApI tenuM purepuruM rakSaNa karI jaina dharmanI dhvaja pharakAvatA hatA tyAre hAlanA jaina agresare pitAnA tIrthonuM purepuruM rakSaNa karI zakatA nathI te eTale sudhI ke jyAre anya dezanIonAM maMdiramAM ke masachedamAM ke devalomAM temanA lAgatA vaLagatAnI paravAnagI lIdhA sivAya bIjI kemavAlA temAM dAkhala thaI zakatA nathI, temaja tene rItI rIvAjethI ulaTI rIte vatI zakatA nathI, tyAre keTalAka ApaNA pavitra jaina maMdiramAM tene lAgatA vaLagatAnI marajI virUddha anya darzanIo temAM dAkhala thAya che te eTale sudhI ke jainenA rItI rIvAjonI paNa darakAra karatA nathI ane cAmaDAnA buTa tathA paTA vigere paherI hAthamAM lAkaDI laI javA paNa cukatA nathI, vaLI pUrve jaina agresara pitAnA svAmI bhAIone hareka rIte madada karI teone sArI sthitimAM lAvavA prayatna karatA hatA. ane lAvatA hatA tyAre hAlanA jaina agresaree te vAta moTA bhAge visAre nAkhI dIdhI che. divase divase ApaNe moTA bhAganA jenenA dharma saMbaMdhI rItI rIvAjo paNa bane dalAtA jAya che. bahArathI joze te sevA pujA vigere baDA ThAThathI kare che, paraMtu uMDA utarIne joze te moTA bhAge purepurI nirAzAja upajaze. A badhuM thavAnuM kAraNa zodhatAM ApaNA jemAM dhArmika temaja vyavahArika keLavaNInI bahuja ochAsa, aikyatA (saM5) nI khoTAi, dharma saMbaMdhI moTA bhAge apAtuM adhuruM ane pipIuM zikSaNa ane tethI teonuM ajJAnapaNuM. A khAtAne (zrI jena trive. kenpharansa dhArmika hisAba tapAsaNa khAtuM) laIne mane je jAti anubhava thayo che te uparathI huM khAtrIthI kahuM chuM ke A khAtA taraphathI Aja sudhI jeTalI dhArmika saMsthAo tapAsI che temAM moTA bhAganI saMsthAmAM mane kusaMpa sivAya bIjuM kAMI jovAmAM AvyuM nathI te eTale sudhI keTalAka gAmonA graMthamAM matabheda paDI gayA che temaja taDAM paNa paDI gayAM che. A saMsthAne vArSika rIperTa jotAM sadara saMsthAmAM zuM zuM khAmIo che ane kevI rItanA sudhArA vadhArA karavA vigere bAbato upara vicAra karavA tenI vArSika janarala mITIMga sIvAya vyavasthApaka kamITI vakhate vakhata bhegI maLI hoya tevuM dekhAtuM nathI temaja tenuM baMdhAraNa jotAM paNa niyamita athavA jarUra paDatAM vyavasthApaka kamITI bhegI karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hoya tevuM paNa dekhAtuM nathI. A saMsthAne pahelo uddeza jJAnavRddhi che. tene hetu jyAM jyAM jaina saMskRta pAThazALAo tathA vidyAzALAo, kanyAzALAo, temaja pustakAlaya hoya tene saMgIna pAyA para lAvavI ane jyAM na hoya tyAM jarUrIyAta hoya te sthApavA banatA prayatna kare; paraMtu hAla
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dhArmika hisAba tapAsaNI khAtuM. 50 je rUDhIthI kAma calAvavAmAM Ave che tethI eka bAju sadara saMsthAonI vRddhi thAya che, tyAre bIjI bAjuthI baMdha paDatI jAya che athavA maMda paDI jaI, cAlu hovA chatAM tene kaMI paNa lAbha maLI zakatA nathI ane tene kharca cAlu rahe che, ane je je saMsthAo cAlu che temaja moTA bhAganI saMsthAomAM dhoraNasara zikSaNa apAtuM nathI tathA keTalIeka saMsthAomAM artha temaja hetu zikhavavAmAM AvatA nathI. tethI zikhanArAone adhuruM jJAna maLI ApaNe dhArelo hetu pAra paDatuM nathI. ApaNo hetu evo che ke jyAM jyAM sadarahu saMsthAo nA hoya tyAM tyAM navI sthApana pana karAvavA prayatna kare ane je je sthaLe cAlu hoya tene saMgIna pAyA upara lAvavI eno artha e che ke dareka dhArmika saMsthAmAM gheraNasara zikSaNa ApavAnI geThavaNa karAvI tene artha tathA hetuo zikhavavA ane bALako temaja bALakIone te tarapha preravavA banI zake teTalI skolarazIpa tathA inAmo ApavAnI goThavaNo karAvavI; ane banatI tajavIje ApaNuM koI jenadharmAcArya mahArAjane vinaMti karI jevI rIte gujarAtI skulamAM pahelethI sAta - raNa sudhInI copaDIo dAkhala karavAmAM AvI che, tevI rIte bALakane prAthamika dhArmika zikSaNa ApavA mATe pAMca athavA sAta copaDIo banAvavI ane temAM savAre jyAre uDavuM, uThIne zuM kAryo karavAM, mA, bApa tathA vaDIla sagA vahAlAM sAthe kevI rIte belavuM tathA vartavuM, dareka sAthe vinayathI bolavuM ane vartavuM, sAdhu munirAja tathA gurUNIone kevI rIte ane kaI kaI vakhate vaMdana karavuM, kevI rIte ubhA rahevuM, kevI rIte besavuM, keTale che. cAlavuM, gocarI kevI rIte vahorAvavI, kevI rIte temanI veyAvacca karavI, jaina maMdiramAM kevI rIte deha zuddha karI javuM, kevAM vastra paherI javuM, temAM pesatAM kevI rIte namaskAra kare, kyAre kyAre niNahIo kahevI, kevI rIte prArthanA karavI, keTalIkavAra pUjA karavI, kaye kaye vakhate pUjA karavI, keTale che. rahI prArthanA karavI vigere bAbata upara upara jaNAvyA mujaba pAMca athavA sAta copaDIo banAvI temAM prathama bArAkhaDI, pachI upara jaNAvelI bAbate tathA dareka cepaDInA pAchalA bhAgamAM dhAraNasara bALako zIkhI zake teTalAM sUtro tenA artha tathA hetu sahita dAkhala karavA. AvI copaDIo banAvI A saMsthA taraphathI dareka jaina pAThazALA, vidhAzALA, temaja kanyAzALAomAM dAkhala karAvavI ane vakhato vakhata tenA zikSakoe bALakone sAdhu munirAja tathA sAdhvIjI AgaLa tathA jaina maMdiramAM laI jaI sadara copaDI maLethI ApelA zikSaNa pramANe varte che ke nahi tenI parIkSA teja sthAne levI ane pahelA bIjA tathA trIjA naMbare pAsa thatA bALakone sArAM jevAM inAmo ApavA sAthe sekasa pAThazALA tathA vidyAzALAomAM aMgrejI, saMskRta vigere vyavahArika zikSaNa ApavAnI geThavaNa thAya te ApaNe jene purepurA zraddhAvAna banI dharmiSTha thaI purepurA keLavAI jaina dharmanI dhvaja pharakAve. jo ke A saMsthA eTale badhe be upADI zake tevI sthitimAM nathI tethI vyavahArika zikSaNa badala age vhAre vadhAre belavuM ThIka nathI, paraMtu ApaNe jaina agresaro pratye mArI namatApUrvaka araja che ke A bAbata upara teo sAheboe tAkIde dhyAna ApI AvI saMsthAo (gurUkuLa jevI) ubhI karavAnI ApaNu jene mATe khAsa jarUra che. : vAMcanamALA kevA niyamo dhyAnamAM rAkhI thavI joIe tenA saMbaMdhamAM eka mananIya patra munimaMDaLane lakhavAmAM Avyo hato te AvatA ekAda aMkamAM mUkela tabI.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ para 0 jaina kanpharansa hairacha. AvI rIte goThavaNa karavAthI ApaNe jene dhIre dhIre paNa sArI rIte zuddha zikSaNa maLavAthI purepurA zraddhAvAna banI pitAnA dhArmika tathA vyavahArika rIti rIvAjo, temaja vicAromAM pitAnI meLe sudhAre vadhAro karI jaina dharmanI dhvajA pharakAvaze, eTaluM ja nahi paNa hAlamAM ApaNA sAdhu munirAje temaja zrAvaka, zrAvikAo anya darzanavAlA paMDita pAse ApaNA dharmanuM zikSaNa le che, tethI ApaNA jenacArya mahArAje tathA zrAvaka paMDite pAse je jaina dharmanuM zikSaNa maLI tenuM rahasya tathA rItI rIvAjone ApaNane anubhava thaI dharma upara je zraddhA bese che tevuM zikSaNa tathA anubhava anyadarza navALA paMDitathI maLI zakatuM nahI hovAthI ApaNA jene joIe tevA dharmika ane zraddhAvAna banatA nathI, tethI temanA vicAro avaLa savaLa thaI jAya che. mATe ApaNuM jenone upara jaNAvyA mujaba dhArmika temaja vyavahArika zikSaNa ApavAnI goThavaNa thAya to temAMthI ApaNA jene paMDita thAya ane temanAthI ja ApaNuM jene purepuruM dharmanuM jJAna meLavI keLavAI dhamika tathA zraddhAvAna banI zrAvaka kuLane purepuruM dIpAve. temaja ApaNe keTalAeka dravyane lAbha anyadarzanavALA le che te lAbha ApaNe jenene maLe. A maMDaLane bIne uddeza ApaNuM tIrtho ane jaina maMdiromAM thatI AzALanA TAMLavAne tathA jIrNoddhAra karAvavA prayatna karAvavA vigerene be. A maMDaLane saM. 1966-67 ne vArSika rIporTa jotAM ApaNuM pavitra tIrtharAja zetrujya tIrtha sIvAya bIjA tIrtho tathA jaina maMdiro upara puratuM dhyAna ApI zakAyuM hoya tevuM dekhAtuM nathI. ApaNe je je tirthomAM tathA jaina maMdirone lagatA gAmomAM ApaNe jene muddala rahevAza nathI, kadAca heya te ghaNoja De, te paNa moTe bhAge nidhana, tevAM tIrtho tathA jaina maMdiromAM ghaNI jAtanI AzAtanAo thAya che (tenuM vigatavAra varNana A saMsthAne lagatA sUcanApatramAM karyuM che, tene tAkIde baMdobasta thavAnI khAsa jarUra che. keTalAka jaina maMdiromAM nANuM nahI hovAthI tene madada karI jIrNoddhAra karAvavAnI jarUra che. paraMtu keTalAka jaina maMdiramAM nANAM hovA chatAM tene lAgatA vaLagatAo jIrNoddhAra karAvatA nathI ane lAkho rUpIAnAM amUlya purANa bAMdha kAma kharAba kare che tevA lokone A (jaina dhArmika hisAba tapAsaNI) khAtA taraphathI yogya salAha ApatAM teo javAba Ape che ke "ATalAM nANAMmAM kAma pUruM thAya tema nathI mATe khuTatAM nANAM to AgaLathI Ape te kAma karAvIe vigere bolI chevaTa sudhI besI rahe che mATe te bAbatane tAkIde baMdobasta thavAnI khAsa jarUra che. devadravyanI gera vyavasthA thatI aTakAvavAnI khAsa jarUra che; kAraNa ke bhAgye ja juja dhArmika saMsthAonAM devadravya, jJAnadravya, tathA sAdhAraNa dravya vigerenI sArI rIte vyavasthA thatI haze bAkI moTA bhAganI dhArmika saMsthAonA dravyanI geravyavasthA thaI lAkho rUpIA khavAI jAya che yA gera vyAjabI rIte vaparAI jAya che. jo ke zrI jaina dhArmika hisAba tapAsaNI khAte zarU thayA bAda ghaNI dhArmika saMsthAomAM thatI AzAtanAo TaLAvI, sudhArA vadhArA karAvI, deva dravya, jJAna dravya tathA sAdhAraNa dravyane moTI rakamane bacAva karAvyo che tathA moTI rakama vasula karAvI ApI che te paNa te baMdobasta hamezAM kAyama rahe tevo pAkI rIte baMdobasta karavAnI khAsa jarUra che. apUrNa
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa. janma - phalodI ( mAravADa ) tA. 25 navembara 1902. saMvat 1960 thI saM. 1968 sudhImAM jaina zvetAMvara konpharanse karelAM kAryonuM siMhAvalokana. Coats She Is semesterte's is janarala sekreTarIo. jhaverI kalyANacaMda zobhAgacaMda muMbaI. bAvu rAyakumArasIMhajI kalakattA rA. rA. gulAbacaMdajI DhaTTA M.A. jayapura. hAla muMbaI. 1. phalodI 2. muMbaI 3. vaDodarA 4 pATaNa 7 : 5. amadAvAda 6. bhAvanagara 7. punA 8. mulatAna adhivezana. saM. 1958 1959 1961 1962 wr "3 "" 33 pAyadhunI -- muMbaI tA0 1-7-1993 jisane 1963 1964 1965 1969 darAja zAsanama na aas ahiMsA paramo dharmaH GOOD! AsisTaMTa janarala sekreTarIo. rA. rA. makanajI juThAbhAI mahetA muMbaI. BAR-AT-LAW. bAbu puranacaMdajI nAhara kalakattA M. A., B. L. zeTha kuMvarajI AnaMdajI bhAvanagara. zeTha dAmodara bApuzA yevalA. e pramukho mahatA bakhtAvaramalajI bAbu rAyabahAdura budhasIMhajI dudheDIyA. vA rAyabahAdura budhasIhajI dudheDIyA. zeTha vIracaMda dIpacaMda sI. AI I. bAbu rAyabahAdura sItApacaMdajI nAhara. zeTha manasukhabhAI bhaMgubhAI. zeTha nathamalajI gulecchA. joharI pannAlAlajI. prasiddha kartA. zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa.
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAMtika sekreTarIo. pUrva kAThiyAvADa-zeTha nAgaradAsa puruSottama, kaccha zeTha nAthAbhAI lavajI, aMjAra. rANapura. surata , cunIlAla chaganalAla sarAphA uttara gu0 zeTha hIrAcaMda kakalabhAi amadAvAda. mALavA ,, lakSmIcaMdajI ghIA, pratApagar3ha mahArASTra , vAlacaMda hIrAcaMda, mAlegAma. mevADa , rozanalAlajI catura, udepura. dakSiNamahAgaST ., motIcaMda bhagavAna punA. mAravADa, dhanarAjajI kAMsaTIyA, ajamera, seMTlainDiyA ,, kuMvara bAgamalajI gvAlIyara. bIrAra ,, harakhacaMda gulAbacaMda, telhArA. dharmA manasukhalAla dolatacaMda,raMguna paMjAba ,, jasavaMtarAya jainI, lAhora. ___ kaoNnpharansa eDavAIjharI baoNrDanA membaro. zeTha kalyANacaMda zobhAgacaMda rA. rA. gulAbacaMdajI DhaDhA, M. A. , mohanalAla hemacaMda motIcaMda gIradhara kApaDIyA ,, mohanalAla maganalAla ___B. A., L. L. B. Solicitcl' ,, mANekalAla ghelAbhAi , makanajI juThAbhAi mahetA se cunIlAla nahAnacaMda ___Bar-at-Law. ,, jIvaNacaMda lalubhAi , lasvamazI hIrajI maizarI maNIlAla gokaLabhAi BA L L. B. Vakil. nemacaMda mANekacaMda mohanalAla dalIcaMda dezAi sara vasanajI trIkamajI nAiTa B. A. LL. B. Vakil zeTha khetasI khIasI , umedacaMda dolatacaMda baroDIyA, B. A. hemacaMda amaracaMda lallubhAi karamacaMda dalAla. __lakSmIcaMdajI ghIA. zrI hiMdustAnanA sakala jaina saMghane apIla. sarva zvetAMbara jaina gRhasthoe vidyAvRddhinA kAma mATe atyaMta jarurI evaM " zrI sukRta bhaMDAra phaMDa" jema bane tema vadhAre moTuM banAvavA mATe moTI moTI sakhAvato karavI joIe, eTalaM ja nahi paNa pratyeka jaine upara kahelu phaMDa kaoNnpharansa oNphIsa joga niyamita rIte dara varSe mokalI Apa joIe. vaLI kaoNnpharansanA mAMtika sekreTarI sAheboe tathA dareka saMgha ane nAtanA AgevAnoe potapotAnA gAma, saMgha ke nAtamAMthI te phaMDa ugharAvavA mATe potAnI sattA ane lAgavagano upayoga karavo jAIe. ane je gAmomAM kaoNnpharansanA upadezaka AvI pahoMce te te gAmonA agresaroe te upadezakane sadarahu phaMDa ugharAvI ApavAnuM temaja kaoNnpharansanA TharAvo amalamAM mUkAvavAne lagatA te upadezakanA prayAsone joItI sagavaDa karI ApavAnuM dhyAnamA levU joIe. A pramANe khare raste jo ApaNe mahenata karIzaM to " TIpe TIpe sarovara bharAya" e kahevata mujaba darasAla ochAmAM ochA 1 // -2 lAkha rupIA ( mAtra caccAra AnAnA phaMDamAMdhIja ) meLavI zakIroM ane te vaDe hajAro jainone keLavaNImAM AgaLa vadhArI zakIzaM.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAMvara kaoNnpharansanA dareka khAtAnA sAlavAra AMkaDA. saMvata kaoNnpharansa nibhAva. sukRta bhaMDAra. keLavaNI. pustakoddhAra. | maMdiroddhAra. jIvadayA. | nirAzrita. Avaka kharcaH | Avaka kharca. ApyA Avaka kharcaH | Avaka kharcaH | Avaka kharcaH | Avaka kharca. Avaka kharca. 1960/ 14915 3273/ 41 0 0 13472, 4554 14579 722 15425 4072 13132238518757 997 1961 1452 3026 416 0 0 4595 3801/ 3427 1372 6394 2103, 3442107841794376 1962 1979 3183. 2007 0 1443 6538 3483 2127 4111 10463 976268616514317 1963|| 5768 3586 442 0 0 1094 4628612 1762 785 1196 7481492 7302893/1964 1379 3930 780 0 0 1954 4315 180 1038 579 957 2242253/ 2755123/ 1965 5013 6698/ 2359/ 67732005837 4132 1542 10547 1442 6247 1392468116946573 + 1966 2090 3172, 3590 16123123 398 775 139 1004 182 412 196 876 1642500 1965 2448 2422 2935/ 10271700 1112 1261 447 90 277 279 389 1722 2751153 1968 884 3128, 3282 1626177 3 110 332 435 174 12 1451849/ 8881 / kula 35928 32418, 14857 5012 9798 29907 30014 24742 19090 29369 26139 20644189222854328813 bAkI 3510 47 3230 * zrIsukRta bhaMDAraphaMDamAMthI aDadhI rakama kaoNnpharansa nibhAvakaMDamAM tathA aDadhI rakama ejyukezana baeNDane ApavAmAM AvI hatI. + ru0 1775 mAMthI ru0 600 nibhAva phaMDamAM ApyA. ru0 600 ejyukezana baoNrDane ApyA ane ru0 575 kaoNnpharansa heralDa mAsikane upadezakonA riporTo tathA vasula Avela nANAnuM lIsTa chapAvatAM varADe ApyA.
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) zrI sukRta bhaMDAra phaMDa. kaoNnpharansanI judI judI beThako vakhate bharAyalA nANAmAMthI sadavyaya karavAmAM Ave che to paNa je je khAtAo kaoNnpharansa taraphathI hAtha gharavAmAM Avela che tenI barobara vyavasthA mATe khAsa nANAMnI jarUra chatAM dara varase kaoNnpharansanI Avaka ochI thatI jatI hovAthI badhAM khAtAo sArI rIte calAvavA azakya lAgyu. tethI cAlu jamAnAmAM keLavaNI e mukhya sAdhana che ema vicAra karI chevaTe punA kaoNnpharansanI beThaka vakhate keLavaNI ane kaoNnpharansa nibhAva e ve phaMDa TakAvI rAkhavAnA IrAdAthI sukRta bhaMDAra phaMDanI yojanA ghaDavAmAM AvI hatI. ane teno te vakhate svIkAra thayo hato. to paNa amAre dilagIrI sAthe jaNAvag paDe che ke rAjanagara amadAvAdamAM teno amala nahi thavAthI a yojanAne mATe je AzAo bAMdhI hatI te sarvAze saphaLa thaI nathI. saM. 1967-68 mAM ru. 6217-2-9 AvyA che tenuM gAmavAra lIsTa A sAthe ApyuM che. te uparathI mAluma paDaze ke moTA zaheromAMthI sukRta bhaMDAra phaMDa vasula nahIM AvatAM nAnAM nAnAM gAmo, gAmaDAomAMthI phaMDa vasula thaI Avela che. je je sthaLethI sukRta bhaMDAra phaMDa vasula thaI Avela che tyAMnA AgevAnono AbhAra mAnIe chIe. upadezako sukRta bhaMDAra phaMDa vasula kare che te sAthe jIvadayA saMbaMdhI bhASaNo ApI pazuvadha baMdha karAveche. kaoNnpharansanA TharAvo jevA ke hAnIkAraka rivAja, bALalagna, kanyA vikraya vigere na karavA amala karAve che. maMdironI sAravAra barAbara thAya tene mATe paNa bhASaNo Ape che vigere jaina komanI unnatine lagatA kAryoM mATe prayAsa kare che. mAravADa, mevADa ane mALavAmAM upadezakone maMdironI suvyavasthA mATe vadhAre dhyAna Apa paDecha. hAlamAM upadezaka mI. vADIlAla sAMkalacaMda, mI. amRtalAla vADIlAla tathA mI. puMjAlAla premacaMda phare che. dareka upadezakane kaoNnpharatsanA resIDanTa janarala sekreTarI zeTha kalyANacaMda zobhAgacaMdanI sahItuM pramANapatra ApavAmAM Avela che ane oLakha mATe kaoNnpharansa taraphano rupAno billo paNa ApavAmAM Avela che. sukRta bhaMDAra phaMDanI gAmavAra tArIja nIce pramANeH saMvata 1967. kAThIAvADa 503 // , kaccha 13 // , gujarAta 1509 / / ||, muMbaI 1), mALavA 445 // , mevADa 160 // ', mAravADa 66 // 2, dakSiNa 109 / / , vahADa 5, madrAsa 11, ba~gAla 34, baramA 83 / / . kula 3. 2934 // 2 // .
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAThIAvADa. ArIkhANA 8, Aravalusa 9), AraMbhaDA 3, Ahalapara 0 // , AdarIANA 1), izvarIA 0 // , iMgorALA 0 // , kanasumarA 6, kArIyANI 2, kanasumaga 0 // kagaNA 21, kerIyuM (umarALA) ||, koTIyu 0!, krAMkaca 21, khArA barAjA , khIgsarA // , khAkharecI ? // , khaMbhAlIA 2, gajaNA ?), gaDhecA Pil, galA 3. gAMgAvADA 1), golarAmA ?), gArIAdhAra 5, gokharavAlA 0, gaDhalA 0, ghovA ? / , ghAMTIlA 2 // , cAMpA berAjA 6 // // , cuDA 15, celA 13, caMgA dA, coka ?'. caMgA alll, coTIlA 7|||, jetapura (kalakattA) 1), jarIA 11, jaLakaDA 0 / jatapura 7 // , jetapura 1 // , jAlavadara 0 // , jIvApara 0, TIkara 7), TaMkAga 3, TIMvA 0il, ThaLIA3, ThavI 2 // , DabAsaMga 19.), tuMgI 6), taNasA 6), tAjapara 2 // turakhA 1), trApaja 10, thAna 5 // , dAMtA // dedaraDA 0!, depalA 3, gharola 2), dhuvAva , navI pIpara 1) nAnA umarALA 1 // , noghaNavadara 3 // nAnA jhIMjhAvadara 2. paDANA 4/. pATIyAlI 8, pAlIyAda 8", pIpara ToDA 1. pIlUDI 0 // , pAMca talAvaDA kI, pIparALI 2 // , pIAvA 01, pIparaDI // , pIThaTa 0 / , pIyAvA 2 // , pAlaDI 0, paravaDI 0, phIphAda // , beTa zaMkho. dvAra 2, vakoTA rAjA 01, velA 2||, vAmaNavAra 1), bhAvanagara 15), bharuDIA 2. bhaMDArIyuM / , bhAMbhaNa 1 // , nAgalapara ?, bhalasANA 4, bhutIyu 2 / / , bhorIgaDA |. bhADalA ?, mAdevIyu 1), muMgaNI 3, moTuM jhIMjhAvadara 0 // , modakA 0, mAlIA 6), moracupaNA 1), meMkaDA 0, mAnagaDha 0, moravA 0 // , moravI 10 // . rAphudaDa nAnI / / , rAphudaDa moTI 3 // , rAzaMgapara 4), raMgapara 2 // , rAvAsara 1. raMghAlA. revA 0 / / , rANIgAma 2), rAjaparA |gaNaparaDA 01, raMgapara 0 / , rasanAla 0, lAlapara 1. lIMvaDI 56), lAThIA 4, sAMgAvadara 11, lAThIdaDa 4 lAkheNI 4, lAkhAbAvaLa 3 // , lAvaDIyu 1. latIpara 5 / , vAvarAjA 2||, vIMchIA 9 // , vAMgadharA ?), vAdhara, 2), vAMTAvadara 21, vaDAla 0), vAlukaDa ?||. vaMDA 3 // , vIraDI 01, veLAvadara 01, vaLA 1), sevakadhuNIA 11 / / , sIkA 2, sAlavaDA 2, saravA 1 // , saNosarA 2, saraveDI 0. zelaNA ?), zApara 0 // , sAMDharakhAkharA 1), saradhAra 6 / , harIpara 7, haDadaDa 1 // , halavada 11 // , haNAla 2. hIpAvaDalI 0i, hAthasaNI 31, haDamatIA 0 // . kaccha-aMjAra 13 //
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAta. aNAsaNa 1, aDAlaja 11), aMbAsaNa 10, Adareja 15), amarA. bhAirnu muvADu 13 / , eMdaroDA 9 / , aMboDa 0, Adareja 1), AMtarolI 5, ara podarA 111, AgIola 4 / / amadAbAda 1), ahamadanagara 13, ilola 24, iDara 21, upakhaLa 3), uvAsada 1), udeNa 1 / , unAvA 2, umatA 33 // ubaLI 6), kapaDavaMja 13), kukaravADA 4, kaMTavA 2, kobA 12, kaDAdarA 4 // , kubaDathala 6), kuMkavAva 12, karolI 2 / / , koThI 8, kanIpara 4 // , kaDI 5 // 3 // , kAbodarA 1, kukaDIA 7||, kAvIThA 9 / , kocarIA 2., khoraja 2, kheDabrahmA 10 // , khAnapura 13 / , gavADA 19 / / / , goraMTA 0, guMjA 10 // garoDA 6, gAMgaDa 2 // , cekhalA 2 // , caloDA 14 // , chaThIAraDA 0 // , chAla 3 // , jaMbudarA moTA 4 // , jamIatapurA 4aa, joTANA 21), joraNA 14), jAlIAno gau 9 // ), jAmaLA 11 // ), jAskA 6 // ), jAmalA 4, jhuMDAla 7 // ), TITodaNa 8), TITII 41 // // ), TIMcA 3), DAMgaravA 6 // ), DabhoDA 19 / ), DhuMDhora 71 / ), tAjapurI 3 / / ), tAraMgAjI 0 // ), tharAda 3), thoLa, 4, dagAvADIA 1), devoja 6 / ), dehagAma 42 / / ), derola 4 // ), degharoTA 3 // ), deNapa 10), dadhAlIA 28), dhoLAsaNa 12), dhamIja 3), dhaDakaNa 9 / ), dhArIsaNA 11 / / / , dhaDakaNa 0 // , dharoi 21), naroDA 18), navaMgAma 1), navAsaMgapura 21), navAgAma 6), pAluMdarA 8 // ), paiDhola (paraDola) 10 // pahuMja 7||, parAtIA 16), pAlaja 2 // , pATano kuvo ?, puMdarA 15), peDhAmalI 1), pIlavAi 4), pusarI 5), prAMtIja 18, pAlaja 10 // , phudeDA 1 // , bahIyala 15), lAkaroDA 7), bobhA 5 / / , baDAdarA 6 / / , beraNA 4), bApasara 2 // , bAluvA 4, bAvalA 17, bhAlU saNA 10), medarA 3), magoDI 4), mohanapura 19), mohukA 4), mohanapura 1 // , moTA koThAsaNa 10), mAMDaLa 100, rAyapura 8||), rAsaNa 3 // ), raMgarjAbhAirnu muvADu 5 / ), rakhIyAla 1 // , raNAsaNa 10 // 1), raNAsaNa 7), rAsama 2 / / , rupAla 341, lADola 171, lavADa 5), vajAparA 2), vaLAda 25), vehelAla 6 / / / , vAsaNA rAThoDa 3, vaDodarA (DabhoDA) 20 // , vaDAvI ?, varadhAnuM muvA9 4 // , vaDavAsA 9 // , vAgapura 13 // , varasoDA 20), vaDavAsA 41), vAraNA 11, vIrAvADA 4), vaDAlI 52 // , vakatApura 5 // , vAva 10, vAsaNA kelIA // , vaTAdarA 10), sonAraDA 2 / / , sAMteja 81, sAmetrI 4 // , salakI 9. sAMpA 1 //
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMNodA 3), sAhebApura 2), saraDoi 4aa, sIpora 14 // , sAvalI 4), sudAsaNa 4), satalAsaNA 10), hAthIjaNa 2), hAlIsA 2 // , harasola 12 // , hAtharola 5), harasola 25), hApA 2), harasolI 5). ___mALavA.-amarAvada 2), alIrAjapura 6 // , Agara 4), abajalapura 0 // , usaradhAra 0 / , umarakoTa 5), kalamIpurA 0 / , kairavAsA 0 // , karavaDa 0 // , kukasI 15 // , kAnavana 3), kapAsIna 9)ka, kArukheDA 4), khAcaroDa 34)- khavAsA 5), khaTAlI 1 / , gAdolA 4 // , jhaDavAsA 0||, gvAlIara 5), ghoDA jhopaTa 0 / , cItAkheDA 8||, cIrorA 1), jAvada 8, jhakar3AvadA ||, jhAbuA 11), jhAraDA 5 // , TAMDA 4 // , dotrIA 11, dhamotara 12 // , ghusavAsa 0 / , dhamottara 0, dhAnAsutA 0 // , dhuMdhaDakA 5, nAmalI 2), nAnapura 1), nIsarapura 8), nImaca 6), nAyAgAma 1), paMcaiDa 2), paradhuNA ?, palasoDA 1 // , pITalAvAda , phategaDha 2), borI ( jIllo pratApagaDha ) 6), bAMgaroDa 1 // vIlapAkha 1 / / , barodA paMcaiDa 01, borI ?), bAga 14aa, baranagara 49, bakhatagaDha 0, bhIlasA 3 // bharamAvara ?|, mulathAna 01, maMDAvadA 1), mahIdapura 21), maMkalA ? // , maMdasora 21, malahAragaDha 1 // , raDhAjaNA, 2, rIgaDoda 3 // . rAjagaDa 16 // , rANApUra 3. ratalAma 45), lAlagaDa 11 // , baDaveTa 01, sejhAvatA 1), zemalIA 2, sIkheDI 0 // , sAraMgI 2 / , sAmagaDa 0 // , sItAmau 50) mevADa-udepura 130), kAruDA 2), choTIsAdaDI 21, dhuMdhaDakA 6 // , ramAvalI 0 / , sATolA // mAravADa-AlAvAsa ?), khAjavANA 15), gIverAi 5), dudhalA 4aa, musAlIA 151, melAvAsa 40, sevAja 18, sojata 3 // . dakSiNa-alerAva 0, otura 6), koDeMgaNa 1), kuraDDuvADI 5), kalaMba 3), kurulI 03. khaDakALA ? / , kheDa 3), cAkaNA 0 // , cIMcavaDa 08, junnara 173 taLegAma 8||1, taLegAma 0), dhAmarI 1), nArAyaNagAMva 9 // ), punA 1), pIpoLI 0 // , peMTha 4), phulagAMva ? // , bAkaDa 0 // , banagAva 012, vaDagAMva 1, maMcara 3), maso 1); marakava 0), mhaisura 8), yevalA 2), lunAvalA 1), lIMbI 1), luNI 1), lIMbagAva 4), vaDagAMva 7), vAphagAma 14 // , sujavAgeNa . vahADa-telhArA 5 // ). baramA-molamIna 3 / / ) raMguna 80). beMgAlakalakatA 33), jharIA 1). madrAsa- ba~galora ?).
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) saMvata 1968. kAThIAvADa 117 // // , gujarAta 2327 // 8, muMbaI 85, mALavA 109 / mAravADa 578 / / / -, dakSiNa 5 // // , khAnadeza 15 // // , madhyaprAMta 5 / , madrAsa 2), ba~gAla 34 // . kula 3. 3282) kAThIAvADa.-verAvaLa 117 / / . gujarAta. AMkalAva 5), Amarola 2 // , Asodara 9), aMbAlI 2), AMchava 0 / , aMbAya oul, AmarA 01, AMtI 1 // , ekalabArA 5, amola 2, eMdharAla out, aMghADI 4 // , amanapora |, Amoda 23 // , Achoda, 11, AMbalIArA ?01, oDa 7 // , ahImA 14, ogaNaja 23 // , aMkalezvara 22, akalAcA // , aNIArA // , Akaruna 2), AMtarolI 22), avidhA ? // ; aNakhI 1, aNastu 4 // // , AkaDoda, 6), aMguThaNa 11, orapADa 61, aTodarA ?, aDAjaNa 7], asTagAma 15), amalasADa 29), AkoTI 3), abrAmA 13), iTolA 4, ikhara 4aa, ilAva 0 // , icchApura 24 // , umeTA 29 // , uparAlI 4aa, umarAyA ?), ucchada 6 // , uMTapaDA , umarA 3, umarAja 2, uMTIAdarA 1, umarAsI 0, kAnavADI 1 // , karajaNa 5 / , kIsanADa 2), kahAna 2, kozIMdarA ?, kInakhaloDa 2, kaNajhaTa 5 // , kurAla 0 // , kAvIThA 7 // , kaNIA 0 // , kaMbopA out, kaDAsaDA ? kAvalI 1 // , keravADA 12 // , kanerA 2), kAsaMdA 14), karolI 1), kanIja 7, kurAi 2), kapaDavaMja 1), kosaMvA 2 // , kuvAradA ? // , kaThodarA ?), kaThora 12 // kAmareja 10), karajaNa (surata) 4, katharAja ?), kobA ?, kuDasada 8, kosADa 6 // , kanasADa 5 / , kAlIAvADI 5), kolavA 17), karaja 31, karasakA ?) kaMTALI 2), kaDoda 38), kolavaNa 3 // , kheDAsA 3, khaMDhANA 4 // , kharacI 1, kharaja 3), khaDasupA 15), khojapAraDI 5), kholavaDa 5 // , gaMbhIrA 8), gavAsada 3). godharA 56 // , gaMdhAra 1 // , gamaNAMda, 7), garimathA 10 // , gopAlapurA 11, gothANa 4|, gIjarama 5, godAvADI 2), ghAyaja 3 // , ghaDIA 61, cadavAsaNa 8 // , camArA 5 / , calALI 2 // , cAMgA 0 // caMDIsara 13, chaThIAraDA ol, chAparA 0 // , jalasaNa 2, jaMbusara 12), jetalapura 3 // , jalAlapora 5 // , jhaNora 7, jhera 2, TIMbaravA 2 // , Dabhoi 31 // 4, Demola 6), DaMgarI 21, DaNa solI 1), DuMgarA 0 // , DAbhela 191, tAraMgAjI jAtrAlunA 5), tArApura 51,
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ taNachA 01, tanapura 3, toraNA 2, tarasAlI 4, tarasADI 3), tavaDI 3) taDakezvara 16, davA 14, darAparA 10), dethANa 2), dANolI 21, dedaraDA 1 daMtelI ? // , dAdA ?, delAra 1), delADa ?), dAmakA 12), dhorIyAla / , dharamaja 7, dhAmaDoda ? // , dhamaDAchA 8, navAkhala 5), navAparA 3), nAra 20, nAvalI // , nApADa 91, nAMdeja 3, nANA ?), nIrmAlI 3, navAgAma 1), nIkorA 25 // // , navasArI 17, naroda 7, navAtalAva 7), narolI 3 // , pAlItANAnA jAtrALunA 2, pAdarA 7, pAleja 9 / ), pIDAyA 3), pahAja 1, pAlaDI 21, pADagola 7, pratApanagara 2, parIA 2), pora 6), punAdarA 3,pAMjarolI / pAlaNapura 104, pAraDI ?), pIjarata 4), pAla 9), panAra 59), pIpodarA ?) phaloda ?, borasada 5), bIlapADa 1), bAmaNagAma 12 // vArasada 82, bA. maNavA // l, vAyaDa , buvA 2 // bArejA 11, bIDaja 31, vaDavA 7 // , bAMdhaNI 21, badaravA 10), bArIA 30), bAraDolI 33, bAjIpurA ??1, bIlImorA 10 / , bahudhAna 386, bhaDakada 3 // , bhATapora 6), bhAlaja 6), muMDAsaNa 2 // , bhAta , bhaca 15), bhATerA?, bharuca (kabIraparA) 6). bheravA 1, bharuca (vejalapura) 1. bhAdAla 10. bhAMita 17). mAnaparA 21.mIyAgAma 1). mujapura (pAdaga) 6. momA 6!. mAsara 61. mIAmAtara 12). mahemadAvAda 3), mogara 7, mahelAva 4aa, morayA 21, malAtaja 1 // , metarAla ?l, mAnapora 7, mAMDavA 5 // , mADavAbujaga (i, moTAvarAchA 3), mAMDhola 31, methI 5, mAMgarolavAdharI 16 // mahuveja ?, merA 2), morathANa 0 // , maMdroi 7, marolI ? // , maDhI 3, mahIja 4), mAMDavI 16 / / , maMgaLezvara 0 // , raNu 4 // , raDodarA 13, rAjA TaMkArIA 31, rAmola 2), rAsakA 2), rAjapAraDI 0||, rAjalI 1). rAMdera ?0 // , rAjaparA 0 // rAMdera 2, luNAvADA 83 // 1. lAlI :).lIhoDA 5). lAlapura 11, lIbheTa 5) luvArA 2). lusavADA ). lIMbALA 4). lIMDIAva 2), lIMba 11, vaso 46 // veraDIA 6. valaNa vaDa 1. vaDadalA 4i, vatarA ?, vIrapura 21, vADAsInora .. vejalapura 17 // vAvalI 2, vAsaNA 1, vAsada 8 // . vaDatAla 1. varavaTavA 2. vAMca / vAsaNA // vAlIA 2. vaTArIA 2. vAva 6. vAMjha 13 // vAMkAnera (murata) 14 // , veLAcchA 21 vareDI 2. varADa ?1. varIyAva 18. vIrapora 2). saMgavA 0 // , sarasavaNI ? // , sAdhI 21, zANapura 5 // , sAThaMbA 33 / , saMkhaDA 7 // . sAmoda 0. sAroda ?. suNAva 4 / . sArasA 2. saMjAyA 11. sarakheja . suravADA i. zaMgapura 2). sAyaNa 8, sAMDhalI 6 // . suNeva 1. sImo
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIsodarA 41 // , sAleja 2), sAvA 21, haNakhI 4aa, hIrApura 6, hAthIjaNa ? // , hathuraNa 13 // , hAthoDA 8. mALavA. Agara 1, AgrA 20, AgrA 6, kAyathA 9 // , khavAsA 5, khAcaroDa 11, gasoi 01, garoDa 0l, gotamapura 0 // , cItAkheDA 5 // , jIrana 5, dAhoda 11, pacapahAra 7, pAvaTI 11, peTalAvada 2, bharatapura 8 // , bhIlasA 3 // , bhopAla 9 // , ratalAma 2, raMbhApura 4, lazkara 3 // , sIparI 1). mAravADa. aTabaDo 5 // , AkodarA 1, Agadu 1, AbujI jAtrAlu 1 // , izanapura on, karamAvasa 2 // , kAcholI 11, kevalAda 61, kezarIsaMghakA guDA 8, kolapurA oul, kaMTAlIA 2, khAkharavADA 11, khAraDI 4, khAMbala 1)- gaDhoDA 7l, gAguraDA 11, goDAgarI 11, gAdANo 2, ghaDI 3, catarAjIko guDo 5, cAvaDIA 6, cIrapaNIA 4, celAvasa 4, copaDA 1 // , cIMsakArI 21, jADaNa 3, jupelAva 1, jojAvara 17, jojAvara 1, TAMkarola 0, ThAkaravAsa 2, davarIA 5, devaDI 4 // , duragAkA guDA 2 // , dhanArI 8, dudoDa 6 // , dolerAva ? // , dora nadI 1, dhAkaDI 7||, dhAMgaDavAsa 5 // // , nIvaro 4 // , nImalI 4. nIToDA 15, nIbADA 3 // , nAMdIA 21, pATavA 2 // , pIpalIA 10, pIpalAda ?|, pAMcadAbaDA // , pAMceTIA 7 // , pIDavArA 22, premasIMgakA guDA 1, baDI 0, baDA guDA 3, baDA guDA 1 // , vAsIA 2, vAgAva 11, bAsaNA 1 // , bIjAjIko guDo 51, buTelAva ou, bhagavAnapurA 1, bhAvarI 7, bhImAlIA 41, bhesANA 5 // malasAbAvaDI 1 // , muraDAvA 1, moro 1 // , mAMDA 10 // , raDAvasa 4 // rANAvAsa 21, rAmasIMgakA guDA 12 // , rAmasIMgakA guDA 3 // , rAmAsaNI 2 // , rAmapUrA 4 // , rAyaro 1), rohIDA 28), vopArI 4), vAMsA 13), salAla 4 // , sAraNa 11 // , sAraNa 5 / -, sIrayArI 15 // , sIsaravADA 6 // , sUrasIMghakA gUDA 3 // , saha purA ?, surAyatA 5 // , supAvasa 21, sojata 1 // , sIrohI 105), sAmAjIko guDo 21, sAraMgavAsa 1), sAMDIA 5 / , haDIola 13), harIAmalI 3, hemalIAvasa 0||. dakSiNa-kaLaza 2||, bArAmatI 2), TeMbhuNI 11. khAnadeza-pAcorA 15 // . madhyaprAMta-cAMdurabajAra 5 / . madrAsa-beMgalora 2). beMgAla-kalakattA 34 // aMtima prArthanA.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaga 3. 125) nI madada ApavAmAM Ave che temaja kaoNnpharansa nibhAva phaMDano AdhAra sukRta bhaMDAra phaMDanI yojanA upara che. saM. 1966 nI sAlamAM ejyukezana vaoNrDa taraphathI vidyArthIone tathA pAThazALAone mAsika Azare 3 / 300) mokalavAmAM AvatA hatA paNa saM. 1967-68 mAM phaMDa kamatI AvavAne lIdhe moTI madada baMdha karavAmAM Avelache. have phaMDamAM vRddhi thaze to madadamAM vadhAro karavAmAM Avaze. ane navI arajIo je nAmaMjura karavI paDe che temane paNa phaMDanI vRddhi thaye madada ApavAmAM Avaza. jethI badhA gAmonA AgevAna gRhasthone vinaMti karavAmAM Ave che ke sukRta bhaMDAra phaMDanI cAra AnAnI yojanAno amala karazo. zrI keLavaNI khAtuM. saM. 1960. vanArasa pAThazALA 2443, mAMgarola strI jainazALA 50. zrAvIkAzALA tathA pAThazALAomAM 1190, pustakonI madada 33, 12 vidyAthIone skaoNlarazIpa 664. upadezakonA kharcanA 169. saM. 1961. muMbaI zrAvikAzALA 134, amadAvAda oNphIsa khAtethI madada 3081. vidyArthIone madada 467, paracuraNa 17, upadezaka kharcanA 102. saM. 1962. 84 vidyArthIone skaoNlarazIpa 2455, pAThazALAone 2520. vidyArthIone madada 684. mAMgaroLa jaina sabhA tathA bhacAu baoNrDIgane 631. upadezakonA kharcanA 239. ___saM. 1963. pAThazALAone 2025. mahesANA 91. surata vidyAzALA 240, vidyArthIone 270, 70 vidyArthIone skaoNlarazIpa 1681, upadezakonA kharcanA 57. mAMgaroLa sabhAnA keLavaNI khAtAne 240, mAlapurA pAThazALA 15. saM. 1964. 55 vidyArthIone 1274, pAThazALAo tathA lAibrerIne 2.472. bIjA vidyArthIone madada 417, paracuraNa 12, upadezaka kharca 140. saM. 1965. 6 vidyArthIone skaoNlarazIpa 924, vidyArthIone madada 165. pAThazALA. vidyAzALA, lAibrerI vigerene 2963, paracuraNa 80. saM. 1966. lAibrerIne ru. 30, ejyukezana baoNrDane ru. 745. saM. 1967. lAibrerIne ru. 75, ejyukezana baoNrDane ru. 1086. saM. 1968. lAibrerIne 110.
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) ejyukezana vaoNrDa. saM. 1965-66 mAM Avaka ru. 3161-9-3 zrI sukRtabhaMDAra phaMDamAthI maLyA, ru. 500 zeTha hemacaMda amaracaMda pAsethI dhArmika parIkSAnA maLyA, ru. 745-4-9 zrI keLavaNI khAtAnA baghelA maLyA, ru. 505 ) zrI nirAzrita khAtethI maLyA, ru. 2-3-0 zeTha kIlAbhAi gamAnacaMdanI jAna AvavAthI maLyA, ru. 236-3-6 punA kaoNnpharansanI ugharANInA AvyA. kula ru. 5150-4-6. kharca. ru, 553)0 / zrI dhArmika parIkSAnA inAmanA, pramANapatronI chapAi tathA te aMge paracuraNa kharcanA. ru. 4023-10- 3 vidyAthIMo tathA pAThazALAone madadanA, ma. o. korasaponDansa vigere kharcanA. bAkI ru. 573-10-0. saM. 1967 Avaka. ru. 500) zeTha hemacaMda amaracaMda pAthI dhArmika parIkSAnA maLyA, ru. 850 ) thI sukRtabhaMDAra phaMDAMthI maLayA, ru. 1086-19-0 punA kaoNnpharansanI ugharANInA AvyA, ru. 500) motInA kAMTA taraphathI AvyA, ru. 573-10-0 gai sAlanA vadhelA. kula ru 3510-6-0. kharca - . - ru. 423 - 1-6 zrI dhArmika parIkSAnA inAmanA tathA te aMge kharcanA. ru. 1219-12-6 vidyAthIMo tathA pAThazALAone madada tathA ma. o. korasapaoNnDansa, sTezanarI paracuraNa vigere kharcanA. bAkI ru. 1867 - 8 - 0. saM. 1968 Avaka. ru. 500) zeTha hemacaMda amaracaMda pAsethI dhArmika parIkSAnA maLyA, ru. 500) jhaverI jIvaNacaMda sAkaracaMda mArphata bAi ratana - zA uttacaMda kezarIcaMdanA patni - strI jaina dhArmika harIphAinI parIkSAnA maLyA, ru.600 ) zrI sukRtabhaMDAra phaMDAMthI AvyA, ru. 30) molamainathI zeTha popaTalAla devacaMda taraphathI AvyA, ru. 1867-8-0 gai sAlanA vaghelA, kula ru. 3497-8-0 kharcaH--ru. 429-14-3 zeTha ata dhArmika parIkSAnA inAmanA tathA kharcanA, ru. 409-1- 6 bAi ratanabAI taraphanA parIkSAnA inAmanA tathA kharcanA, ru. 1978-1-6 vidyArthIo tyA pAThazALAone madada tathA ma. o, kaoNrasapaoNnDansa, sTezanarI, paracuraNa vigere kharcanA. bAkI ru. 680 - 6-9 tenI vIgata. ru. 94-0-0 zeTha amaracaMda talakacaMda jaina dhArmika parIkSAmAMthI. 90-14 - 6 bAi ratana strI jaina dhArmika parIkSAmAMthI.
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ ejyukezana baoNrDanA membagenuM lIsTa. sthAnika membaro. bahAra gAmanA membaro. 1 zeTha kalyANacaMda zobhAgacaMda. pramugva, ? rA.rA. manasukhalAla kIratcaMda mhetA 2 .. lakhamazI hIrajI maisarI. morabI. vakIla. vA. pre. 2 zeTha kezavalAla premacaMda amadAvAda. rA.rA. motIcaMda gIradharalAla ) 3 ..veNIcaMda suracaMda mahesANA. kApaDiyA solIsITara 4 ..zIvajI devasI pAlItANA. 4 .. mohanalAla dalIcaMda ! 5 , dAmodara bApuzA yevalA. desAI.vI.e.ela ela. 6..maNIlAla nathubhAi dozI amadAvAda vI. vakIla. 7..kezavalAla amathA zAha .. 5 rA.rA.gulAvacaMdajI DhaDhA, ema.e. 8 ,kuMvarajI ANaMdajI bhAvanagara. 6 .. makanajI juThAbhAi mhetA berIsTara. 9 bAbu sA. rAyakumArasIMhajI kalakattA. 7 .. trIbhovanadAsa odhavajI vakIla. 10 zeTha kumArasIMgajI nAhara AjImagaMja. 8 zeTha amaracaMda dhelAmAi 1?rA.rA.sAkaracaMda mokamacaMda amadAvAda. .. hemacaMda amaracaMda 12. ,, DAhyAbhAi hakamacaMda, dhaMdhukA. 10 ., gulAbacaMda devacaMda 13 ., gulAbacaMda vAghajI, vaDhavANa sITI 11 ., mohanalAla hemacaMda 14 ., jagajIvana mulajI, jAmanagara. 12 .. narottamadAsa bhANajI 15 .. sAkaracaMda nAraNajI .. 13 .. mANekalAla ghelAbhAi 16 pArekha devacaMda uttamacaMda rAjakoTa. 14 .. padamasI ThAkarasI 17 zeTha vallabhadAsa uttamacaMda junAgaDha. 15 rA. rA. manasukhalAla ravajIbhAi 18 ., puraNacaMdajI nAhara AjImagaMja 16 .. nAnacaMda mANekacaMda mhetA. 19 ., somAbhAi bhAilAla kheDA. 17 ..sAkaracaMda mANekacaMda ghaDIyALI20 ,, choTAlAla lallubhAi vakIla sAdrA 18 .,umedacaMda dolatacaMda baroDIyA. 21 ,, choTAlAla trIkamalAla pArekha... velajI ANaMdajI maizarI DI. pI. vIramagAma 20 .. punasI hIrajI maisarI 22 rA rA. nyAlacaMda lakSmicaMda sonI, ... phatecaMda kapuracaMda lAlana dIvAna. varasoDA. hIrAcaMda lIlAdhara jhaverI 23 ,, cunIlAla chaganacaMda zarApha, 26 .. lallubhAi karamacaMda dalAla surata ., nAnAbhAi talakacaMda- 24 , suracaMda parasottama badAmI, godhA.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) pAThazALAo tathA vidyArthIone mAsika madada ru. 125 nI mokalAya che. phaMDa kamatI hovAthI moTI madadamAM ghaTADo karavAmAM Avyo che. sukRta bhaMDAra phaMDanI Avaka vadhAre thaze tyAre madadamAM vadhAro karavAmAM Avaze. A sivAya aneka zikSaNa yojanAo, vidyottejaka yojanAo karelI taiyAra paDI che paraMtu phaMDa na hovAne lIdhe kaMipaNa thai zake taima nathI. dareka jaina baMdhu ane bahena A vaoNrDamAM nANAM mokalaze to teno savyaya acUka thaze ane tethI parama puNya upArjana karaze. sukRta bhaMDAra phaMDamAM paNa dareka gAma, nagara, zahera jeTalo bane teTalo vadhu phALo Apaze evI namra vinati che. zrI pustakoddhAra khAtuM. saM. 1960 jesalamIra Adi jJAna bhaMDAronI TIpo karavA mATe patra vyavahAra karavAmAM Avyo ane tyAMnA divAna sAhebanI pUrNa sahAyatAthI moTA yatne jesalamIranA bhaMDAranI TIpa zaru karI. saM 1961 jesalamIranA bhaMDAranI TIpa jArI rahI. saM. 1962. pATaNa, khaMbhAta, lIMbaDI, amadAvAda vigere sthaLonI TIpo karI tathA keTalAka baMdha bAraNe rahelA bhaMDAronI kAcI TIpo utarAvI levAmAM AvI, tyAravAda tenI tAravaNI karI jainAgamanu losTa naM. 1 bahAra pADavAmAM Avyu. .. saM. 1963 jaina nyAya graMthonuM lIsTa naM. 2 pragaTa karyu tathA tAravaNInuM kAma jArI rAkhyu. saM. 1964 jaina graMthAvalInuM saMpurNa pustaka upayukta anukramANikA sAthe bahAra pADavAmAM Avyu ane prAcIna upayogI durlabhya graMthonI nakalo lakhAvI levAnuM kAma zaru karyu. saM. 1965-66-67-68 prAcIna graMtho lakhAvavAnuM kAma jArI rAkhyu:lakhAyelA graMthonuM lIsTa nice mujabaH-. 1 yogadraSTi samuccaya, 2 nyAyAvatAra, 3 vAdi vijaya prakaraNa, 4 pramANasAra, 5 pramANakalikA vRtti, 6 pramANasAra (bIjuM ) 7 dharmaparIkSA (saTIka) 8 paMcasaMgraha TIkA, 9 paMcasaMgraha TIkA (bIjU ) 10 anekAMta jayapatAkA dIpikA, 11 sarvajJa siddhi prakaraNa, 12 lalita vistarA, 13 tarkavAda, 14 pramANasuMdara prakaraNa, 15 svArthanirAkaraNa sthaLa, 16 apazabda nirAkaraNa 17 sarvajJalAda
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 sarvajJa sthaLa, 22 sarvajJa vyavasthApanA sthaLa, 23 jIvAstitvAda, 24 vedabAhyatA nirAkaraNa. 28 gaNadhara vAda, 26 tamovAda, 27 agnizItatva sthApanA vAda, 28 vipravaktra mudagara. 20. strInirvANa siddhi. 30 nayasvarUpa, 31 saptabhaMgI prakaraNa, 32 mArgaparizuddhi, 33 anekAMtavAda praveza, 34 siddhi vinizcaya TIkA, 35 nayaprakAza vRtti, 36 eka samaya jJAna darzana vAda. 37 nayacakra, 38 zAstravArtA samuzcaya, 39 saMvega raMgazALA, 40 gurutattva nirNaya, 41 prabhA lakSyAlakSaNa, 42 paMca darzana khaMDana, 43 upadeza pada vRtti, 44 zrAvaka dharma taMtra, 45 nyAya pravezaka sUtra, 46 jIvasamAsa vRtti. zrI maMdIroddhAra khAtuM. . saM.1960 rANakapura 41. lazkara 300. sAjanapura 100, mevADa 50. zAmaLAjI tIrtha 1000. gvAlIaranI AsapAsa 500. mAravADa 60, banArasa 251. sItAmaDhI 800. vaibhAragIrI 100. rAkujA 100, vaDagAma 200, upadazakAnA khacanA 160. saM. 1961. mevADanA derAsaromAM 1000. jasapurA 25. udepurane tenI AsapAsa 180. mAlapurA 500, sAMbhara 15, AzIAnagarI 200, serIsA 25, prAMgadhrA 71. TerA 50. paracuraNa 15. upadezaka kharca 102. saM. 1962. ozIyAnagarI 800, pAlaDI 300. mIthIlA 950, vaDodarA 200. pAlIAda 51. amadAvAda 200, pANasINA 25, paTanA 1000, jAma khaMbhAlIA 200, mAravADamA 3458, banArasa 244. pIpADa 101, pATaNa 125, sAMbhara 61. vasaMtagaDha 100, zauryapura 1702. rupapura 650, jayapura oNphIsathI 58. upadezaka kharcanA 238. saM. 1963. mIthIlA 137. kuMbhArIyAjI 50, mAravADa tathA mevADa 305. sAMbhara 61. iMdora 150. sIthA (sItApura) 35, tharAda 101, vaNA 25. koMDha 25. pAlI Ada 250. nAvalI 2. upadezaka kharca 55. saM. 1964. sAMbhara 60, rAMdera 50. pATaNa 43, Tokara 51. caMdura 31. vAgIla 31. satArA 31, vaDagAma 19, vasaI 101, gujaravadI 25, unAvA 75, amadAvAda 150. jAmaLA 31. rAMdhejA 311. mulasaNa 25 / , vaNathalI 21, kAvIThA 41, upadezakanA kharcanA 140 / . saM. 1965. kalIpara 57, bAja 31, vaDA 200, mIthIlA 300,
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) / moru 21, gaDhaDA 101, bhutI 21, nAgomorIu 25, ruNIjA 11, dekAvADA 25, jesara 31, Adaraja merDA 125, sAMbhara 15, kareDA 6, DIrekaTarI 4500. saM. 1966. devA 125, rANIvADA 25. DAyalANa 25, malabAra hIla 38, devala 25, kolavADA 71, amadAvAda 31, sAMthaLa 35, nAradIpura 35, paracuraNa 1. saM 1967 nareDI 7, amajerA 11, varala 25, pIzovA 21, vIrale pAralA 21, vAgaroLa 25, vAyeDa 15, kheravA 21, umarakoTa 15, bamaNavA 21, bharuca 31, AbujI 51, varaNA 15. saM. 1968 pATaNa 35, kuvArada (rAdhanapura ) 21, ogaNaja 21, mAlagaDha 15, savInA 15, noghaNavada 15, heralDa mAsikane varADe ru. 275, AbujI saMbaMdhI kAgaLo lakhyA vagere paracuraNa kharca ru. 15. zrI jIvadayA khAtuM. saM. 1960. gAyo choDAvavAne muMbaI mahAjananI TIpamA 3. 400, gaDhaDApAMjarApoLa 250, paracuraNa 30, rAdhanapura 200, upadezakanA kharcanA 169, ghANerAva 200, phalodI pAMjarApoLa 750, Ajola 76, nIMgALA 300, dhoMDa 10. saM. 1961. vilAyatanI mAMsAhArI prajAne vanaspati AhArI banAvavA nibaMdho lakhAvavA ane chapAvavA mATe 3. 644, bajANA pAMjarApoLa 101, mI. lAbhazaMkarane 130, bhAvanagara zAmaLA zeThanA khAtAmA 101, upadezakonA kharcanA 102. saM. 1962. cuDA pAMjarApoLa 101, hubalI 500, rohIzALAnA meLAmA 1000, pethApura 151, dazerA upara pazuvadha thato aTakAvavA 446, mI. lAbhazaMkarane 150, paracuraNa 99, upadezakonA kharcanA 239. saM. 1963. calALA ru. 100, pazuvadha niSedhanI buko tathA madadanA ru. 674, mI. lAbhazaMkarane ru. 220, kalakattA oNphIsathI madada 92, udepura pAMjarApoLa 100, upadezakonA kharcanA 55, uNa pAMjarApoLa 51. . saM. 1964. mI. lAbhazaMkarane ru. 8), gaDhaDA 200), vAMkAnera 101). vaDodarA 200), borasada 151), dholerA 200), kaDI 201), dhAMdhalapura 51), mANasA ?01), motInA kAMTAnI TIpamA 51, kabutarane juvAramA 73), pazuvadha . baMdha karavA 282), paracuraNa 51), veTaranarI sarajyanane 122), upadezakonA kharca
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ saM. 1965. mI. lAbhazaMkarane ru. 250), jIvadayA kamiTInI parIkSAmAM ru. 253, motInA kAMTAnI TIpamAM 51, DIrekaTarI 2200, kabutarone juvAra 4), veTarInarI sarajana mI. motIcaMda kurajI hastaka 1465), jIva choDAvavA 101, upadezakanA kharcanA 241, paracuraNa ? 16.) saM. 1066. mI. lAbhazaMkarane 5. .0), pAMjarApolone 42), motInA kAMTAnI TIpamAM . 1), pazuvadha aTakAvavA 201), mI. kevazamne :1), jIvadayA mATe buko tathA haMDabIlI 307), veTaranarI sarajyanane 174. saM. 1967. motInA kAMTAnI TIpamA 51), paryuSaNa parvamAM jIva choDAvavAnI TIpamA 101. rohIzALA pAMjarApoLa 500), mI. kezarune 40), parI. kSAnA inAmomAM 215), paracuraNa 10), jIvadayA kamITIne '800). saM. 1068. motInA kAMTA taraphathI thatI bakarIidanI TIpamAM 51), bejarAjI gAme pArevAne javAra mATe 25), tAra, ma. o. kharca rU. 10 // jIvadayA kamITIne 600), borasadanI pAMjarApoLane 101), bagavADAnI jIvahiMsAnI TIpamAM 101 ), vaDhavANamAM na dhaNIyAtAM Dhorone 25 / , eMdarADanA mahArAja vizvanAthane 100, iMglDa mAgvikanA kharcamAM varADe 700), motInA kAMTA taraphathI paryuSaNamAM jIva choDAvavAnI TIpamAM 101. dazerA uparanI rAjA mahArAjAone arajIomA 28) / / kalAkenA pagAra kharcanA ru. 15). zrI nirAzrita khAtuM. saM. 1960. mevADanA zrAvakane ru.) 16, Aphanena 19, upadezakonA gvarca 160. lAla bAga baoNDIMga 400, paracuraNa 35, amadAvAda, vaDhavANa, bhAvanagara, kheDA, sIhora vigere zaharomAM nirAzrItAne madada karI 262, chuTaka chuTaka 56, lahIyAnuM tathA kaMpAjhITaranaM kAma zIkhanArane 10, pherI karanArane 30. saM. 1961. pAlItANA boTAda AsapAsanA gAmone ru.) 1085, paracuraNa 13, davAsaMgamA 700, upadezakonA kharcanA 102, rajaputAnAmAM 1000, bIjA nirAzrItAne 1476. saM. 1062. dukALane lIdhe mAravADanA jainone ru.) 1061, jainone dezamAM javA 54, nirAzrItone ? 434, 1 vidyArthIne 228, 14 vidyArthIone 748, navI udyogazALA 554. upadezakonA kharcanA 238. saM. 1963. pAlItANA jaina bAlAzrAma 200, nirAzrItone 627, lAlabAga baoNDIMga 240, vaDodarA 645, jainone dezagAM javA 68. upadezakonA
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) saM. 1964. lAlabAga baoNrDIMgane ru.) 3481, vidyArthIone abhyAsa karavA 136, nirAzritAne 960, jainone dezamAM javA 21, jainAne udyame lagADavA 385, upadezakonA kharcanA 140. saM. 1965. lAla bAga baoNrDIMgane ru.) 240, nirAzrItAne ru. 2122, pAlItANA bAlAzrama 300, DIrekTarI 3300, jainone udyame lagADavA 196, pherI pharanArane 44, jainone dezamAM javA 71. saM. 1966. ejyukezana baoNrDane ru.) 505, vidyArthIone madada ru ) 324, lAlabAga baoNrDIMga 240, nirAzritone 1043, amadAvAda baoNrDIMga 200, jainone dezamAM javA 8, jayapura oNphIsathI madada 171 jainone pherI pharavA 9. saM. 1967. motInuM kAma zIkhanArAone khorAkInA 106, nirAzrI to 14, bahAra gAmanA nirAzritAne mAsika madada 885, banArasa pAThazALAnA eka vidyArthIne 10, zeTha gokaLabhAI mulacaMda jaina hosTelanA vidyArthIone madada 120, copaDIonI madada 17. saM. 1968, muMbaInA temaja bahAra gAmanA nirAzrItone mAsika madadanA temaja akeka vakhata madada apANI tenA kula ru. 881-14-6. zrI jaina zvetAMbara DIrekTarI. zrI jaina zvetAMbara DIrekTarI bhAga 1 lo (uttara gujarAta) ane bhAga 2 jo (dakSiNa gujarAta) A pustakamAM tIrthasthaLa, derAsara, relvenI mAhetI darzAvanArI nakazo, jainonI vastIvALA jIllA ane tAlukAvAra gAma, rAjya, najIkanuM sTezana posTa, tAra oNphIsa, dharmazALA, upAzraya, pustakabhaMDAra, lAibrerI, pAThazALA, pAMjarApoLa, sabhA, maMDaLa viMgere bAvatothI A DIrekTarI bharapUra che. kiMmata banne bhAganA ru. 1-14-0 chUTaka nakazAnI kiMmata ru0 0 26. dareka jainane avazya rAkhavA lAyaka che. zrI jaina zvetAMbara maMdirAvaLI ( bhAga 1 lo ) A pustakamAM gujarAta, kAThIAvADa, kaccha ane mAravADa dezanA derAsaravALAM gAmanAM nAma, najIkanuM sTezana, derAsaranI bAMdhaNI, mULanAyakajInuM nAma, dhAvanAra nAma, baMdhAyAnI sAla, vigere aneka bAbatono samAveza karavAmAM Avyo che. kiMmata ru. 1-8-0. 3
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 19) zrI jaina kaoNnpharansa taraphathI thatAM uttama kAryonI TuMka noMdha. ___ jIvadayA-1 kaoNnpharansa oNphIsanI arajIthI 126 gAmanA rAjA-mahAgajAAe darzaga upara thato pazuvadha baMdha kayoM, 2 pAMjarApoLa inspekaTaranI tapAsaNIthI pAMjarApolAnI sudharatI jatI sthiti, 3 jIvadayAnI inAmI parIkSAo tathA kaoNlajanA vidyArthI pAsa inAmI nibaMdho. pustakoddhAra- ghaNAM va thayAM baMdha tALe rahelA bhaMDAro ughaDAvI, kaoNnpharansa durlabhya pustako lakhAve che, 46 prato atyAra sudhImAM taiyAra karAvI che. nirAzrita-' nirAzrItone daramAse madada regyulara manioNrDarathI mokalavAmAM Ava cha. navI arajI Ave che tenI tapAsa karI yogya madada apAya che. ___ maMdigaddhAra-1 ja je sthaLanA jIrNa maMdiramAM madadanI jarura hoya che tyAMnA AgevAnAM taraphathI muMbaimA AvatI TIpomAM amuka rakama ApavAmAM Ave che. * makSIjI, aMtarIkSajI. samatasIkharajI kesamAM lIdhelA atyaMta parIzrama. keLavaNI--ejyukezana vaoNrDa taraphI mAsika madada pAThazALAone tathA vidyArthIone ApavAmAM Ave che. mukRta bhaMDAra phaMDa-- jaNadITha cAra AnA pramANa upadezakA mAraphata vasula karavAmAM Ava cha. A phaMDamAMthI aDadhI rakama keLavaNImAM tathA aDadhI rakama kaoNnphanya nibhAva phaMDamAM vAparavAmAM Ave che. mAnAdhikArI tathA pagAradAra upadazako-1 sukRta bhaMDAra phaMDa vasula kare cha. 2. jIvadayA saMbaMdhI bhASaNo ApI pazuvadha baMdha karAve che. 3. konpharansanA ugavA javA ke hAnIkAraka rIvAja vALalagna, kanyAvikraya vigaire na karavA amala karAve che. 4. dareka sthaLoe jana komanI unnatInAM kAryoM mATe prayAsa kare che. dhArmika hisAva tapAsaNI khAtaM---lagabhA 450 dhArmika saMsthAonA F hisAba tapAsAyA che. . zeTha amaracaMda talakacaMda jaina dhArmika InAmI parIkSA---1. uparokta pagakSA dara varSa DIsembara mAsamAM lebAya che. 2. parIkSAmAM phatehamaMda nivaDelA vidyArthIone ru. 1.00) nAM InAmo tathA pramANapatra ApavAmAM Ave che. vAI ratana-zA. uttamacaMda kezarIcaMdanA patni-strI jaina dhArmika InAmI parIkSA-uparokta parIkSA paNa DIsambara mAsamAM levAya che. ane bIjAMtraNa varSa sudhI levA nakI karela che. 2. parIkSAmAM phatehamaMda nivaDelA vidyArthIone ru. 500) nAM InApA nayA pramANapatra ApavAmAM Ave che.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTha phakIracaMda premacaMda skolarazIpa-prAijha ( jaina zvetAMbara mUrtipUjaka vidyArthIo mATe ) 1 suratanA rahIza ane sauthI vadhAre hoTala mArksa medIkyulezananI parIkSAmAM meLavanAra vidyArthIne tathA hiMdustAnano koipaNa vidyArthI meTrIkyulezananI parIkSAmA saMskRtamAM sauthI vadhu mArka meLave tene ru. cALIzanuM prAIjha dara varSa darekane ApabAmAM Ave che. paracuraNa kAma. __ kaoNnpharansanA prayAsadhI sarakArI gujarAtI pAMcamI copaDImAM thayelo mudhAro. 2 yunivarsiTImA dAkhala thayera jaina sAhitya. 3 jana tahevAronI sarakAramA maMjura thayelI rajAo. 4 nAmadAra muMbainA gavarnaranI dhArA sabhAmAM jaina komanA pratinidhine cuMTavAno sarakArano irAdo. 5 tIrthakaranA phaoNTA baMdha karAvavA. zrIjaina zvetAMbara kaoNnpharansa-jaina komane chagatA dareka mahAna savAla upADI lenAra A mahA saMsthA che. jaina komak keMdrasthAna kaoNnpharansa oNphIsa gaNAya che. zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa haeNralDa. A mAsikamAM vidvAna legvako taraphathI temaja munimahArAjanA hAthathI lakhAyalA sAMsArika, dhArmika, temaja sAhityane lagatA vidvatA bharelA lekhono saMgraha karavAmAM Ave che, temaja kaoNnpharansane lagatI dareka bAbatano saMpUrNa ane gvaro ahevAla ApavAmAM Ave che, ane te eka vidvAna-grejyueTanA taMtrIpaNA nIce bahAra paDe che. vArSika lavAjama poSTeja sahita ru. 1-4-0 che. A mAsika dareka jainane avazya vAMcavA lAyaka che.. zrI jaina graMthAvalI.. kaoNnpharansanI cAra varSanI athAga mahenatanA phaLa rUpe A pustaka vahAra paDela che. jemAM Agama, nyAya, pholosophI, aupadezIka, bhASA, sAhitya tathA vijJAnasaMbaMdhI graMthonU lIsTa, graMtha karttAonAM nAma, zloka saMkhyA, racyAno saMvat , hAla kayA bhaMDAramAthI kevI rIte maLI zake tema cha vigere aneka upayogI hakIkatono samAveza karavAmAM Avyo che. AvA amUlya pustakanI ? nakala dareka jaina baMdhu pAse avazya hovIja joie. kImata mAtra ru. 3) traNa.
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ heralDa mAsIkane vadhAre prajAhitArtha mudrAlaya prInTIMga presa amadAvAda, taiyAra che! taiyAra che ! taiyAra che ! kenpharansa ophIsanI cAra varSanI athAga mahenatanuM apUrva phaLa. zrI jaina graMthAvali. judA judA dharma dhuraMdhara jaina AcAryoe bhinna bhinna viSa upara racelA apurva graMthanI saMpUrNa yAdI A pustakamAM ApavAmAM AvI che. jaina Agama, nyAya, phisophI, aupadezika, bhASA sAhitya tathA vijJAna saMbaMdhI graMthonuM lIsTa, graMtha kartA onAM nAma, leka saMkhyA, rassAna saMvata, hAla kayA bhaMDAramAMthI kevI sthitimAM maLI zake tema che vigere saghaLI hakIkata batAvanAruM A amulya pustaka che. vizeSa phuTaneTamAM graMthone lagatI upayogI mAhitI ApavAmAM AvelI che. graMtha ane puSTa, graMthakartA ane puSTa, racyAno saMvata ane graMtha, evI rIte traNa prakAranI saMbhALa pUrvaka banAvavAmAM AvelI anukramaNikAo A pustakanI chevaTe ApelI che. A pustaka dareka pustaka bhaMDAra, lAI brerI tathA sabhA maMDaLamAM avazya rAkhavA lAyaka temaja dareka jainane upayogI che. kImata mAtra rU. 3-0-0 zrI jaina zvetAmbara konpharansa. zrI jena vetAMbara madirAvali. prathama bhAga A pustakamAM gujarAta, kAThiyAvADa, kaccha ane bhAravAha dezanA derAsaranI (paraderAsara suddhAMta) hakIkata ApavAmAM AvelA che. muMbaInI konpharansa ophisa taraphathI mahAne kharca karI zarU karavAmAM Avela DIrekaTarInA amUlya temaja prathama phaLa rUpe A pustaka jene samAjanA hitane mATe bahAra pADavAmAM Avela che. hiMdustAnamAM AvelA ApaNuM pavitra kSetronI yAtrA karavA janAra jaina bhAIone A pustaka eka suMdara ( bhomIyo ) tarIke thaI paDavA saMbhava che. A pustakamAM judI judI kalamo pADI derAsara vALA gAmanuM nAma, najIkanuM elAna yAne moTAgAmanuM nAma tathA tenuM aMtara, derAsara ThekANuM, bAMdhaNI, varNana, baMdhAvanAranuM nAma, muLa nAyakanuM nAma, baMdhAyAnI sAla, pratimAjInI saMkhyA, nekaronI saMkhyA tathA makAnanI sthiti vigere tamAma hakIkta savistara dAkhala karavAmAM AvI che. A pustaka royala sAIjha 260 pAnAnuM suMdara puMThAthI baMdhAveluM che. bahAra gAmathI maMgAvanArane vI. pI. thI. mokalavAmAM Avaze. kIMmata mAtra rU. 1-8-0 - ro AsisTanTa sekreTarI. pAyadhunI muMbaI naM. 3 zrI jene "vetAMbara konpharansa
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta ke , ' " . " . s * - - - - - Rates for Advertisement. jAherakhabara ApanArAone amulya taka. zrI jena vetAMbara konpharansanuM vAjIMtra gaNAtuM A mAsika ke jeno hiMdustAnanA judA judA bhAgomAM vasatI jene jevI dhanADhaya kAmamAM bahoLo phelAvo che temAM jAhera khabara ApavAnA bhAvo nIce mujaba rAkhavAmAM AvyA che. eka peIja aDadhu peija pA peIja | cAra lAIna 1 eka varSa mATe. 30. cha mAsa mATe traNa mAsa mATe 12 eka aMka mATe jAherakhabara hiMdI, gujarAtI yA IgrejI bhASAmAM levAmAM Avaze. jAherakhabaranA nANAM agAuthI maLyA sivAya jAherakhabara dAkhala karavAmAM Avaze nahi. A mAsikanI mAraphata henDabIla vahecAvavAnA bhAve patravyavahArathI agara rUbarU maLavAthI nakkI thai zakaze, te mATe saghaLo patra vyavahAra tathA manIorDara vigere nIcenA saranAme mokalavA. pAyadhUnI, muMbaI naM. 3 AsisTanTa sekreTarI. zrI jaina zvetAMbara konpharansa.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ pablika InsTrakazananA DirekaTara sAhebe muMbaI ilAkAmAM prAthamika kanyA1LAo mATe inAma temaja lAyabrerI mATe maMjura kareluM; tathA zrImanta vaDodarA sarakAre zALAlAyabrerI tathA zALAomAM InAma khAte maMjura kareluM - saubhAgya zikSAbdha. (AvRtti cethI) che A pustaka kharIdanAre cothI AvRtti" hoya teja tapAsI kharIdavA vinaMti che. sArA : vaLa, sArI chapAI tathA sundara suzobhita kuMtuM. kimata rUpie savA vI. pI. kharca juduM. sibhAgya zikSadhi pustakamAM AvatAM prakaraNa -prakaraNa 1 luM-bALakanA zarIra | mAtAe prathamathIja dhyAna devAnI jarUra. pra, 2 juM-mAtAe gharagatuM dezI vaidaka upAryo bALa nA hita mATe jANavAnI jarUra pra. 3 ju-putrIone kevA prakAranuM zikSaNa upayogI thAya ? pra. eka -kanyAvikraya e paNa asamAna lagnano pozAka che. pra. 5 muM-bALalagnathI thatI hANa, pra. ha-lagna saMbaMdhe vicAravA jevI bAbato pra. 7 muM-kanyA taraphathI lagna vakhate levAtI pratizAe ( saptapadI ) pra. 8 muM-panIdharma-patninI pati pratye pharaja. pra. 9 muM-panI patine kevI te pUrNa vaza karI zake ? pra. 10 muM-strIne sAsaruM kevI rIte sukharUpa thAya ? pra11 muMparaNyA pachI picarIyAM tarapha kevI rIte vartavuM joie? pra. 12 muM-sAsariyAMe vahu tarapha kevI rIte vartana rAkhavuM joIe ? pra. 13 muM sobhAgyavatI strIonA vrata niyamanI saphaLatA mAthI thAya? ka 14 muM - nItimaya saMgItathI strInA tanamana upara thatI umadA asara. ka. 15 -svacchatA athavA saghaDatAnAM zokhIna thavAthI zarIrane thatA lAbha. pra. 16 muM -tarUNIoe savAramAM vahelAM taravAthI thatA phAyado. pra. 17 muM-tarUNIoe rAkhavI joItI uttama gRhavyavasthA che, 18 muM- taNIoe pAkazAstramAM pravINa thavAnI jarUra, te para ApavuM joItuM cAna ane khorAka mATe khavI joItI saMbhALa pra. 19 muM-AhAra vihAramAM niyamita rahevAthI maLatA lAba. pra. 20 karo darzana ( aTakAva), sagarbhAvasthA ane suvAvaDane thatA jIvaleNa roga tarapha dhyAna Apa nI jarUra. pra. 21 muM-tarUNIoe udhamI thavAthI thatA lAbha; avakAzane vakhate zuM karavuM joIe. pra. 22 muM-tarUNIoe karakasarathI rahevAthI thatA phAyadA; saMtoSa e ja kharuM sukha. pra. 23 muMdaNA ( karaja ) thI vaLato dATa, pra. 24 muM-anuSpA (dayA ) parepakAra karavo e ja puNya avarane duHkha devuM e ja pApa. pra. 25 muM-apara mAtAnI padavI bhagavatI tarUNIonuM vartana kevuM jaie ? pra. 26 mu-pADozI tarIke kartavya. pra. 27 muM-parANI (mahemAna) satkAra. pra. 28 muMrUNIonI cAkara sAthenI vartaNuMka. pra. 29 muM-tarUNIonuM parapurUSa pratyenuM vartana. pra 30 muM- i paNa Tevane ati Adhina thavAthI yuvationI thatI kaDI sthiti. pra. 31 muM-tarUNIone khaDavAnI TevathI thatAM nukazAna. pra. 32 muM-sArI naThArI sobata tenI asara, ane pariNa ,, 13 -sannArIonI sabhAmAM bhAga levAthI strIone thatA lAbha pra. 34 muM-strIoe zuM ane kevI rIte vAMcavuM ? , rUpa mu-keTalAka aghaTatA rIvAje, 36 muM -maMdavADa samaye strInI upa gItA, ane daradInI mAvajata saMbaMdhe khAsa lakSamAM rAkhavA jevI bAbato (A prakaraNamAM strInI svAbhAvika yogyatA, daradIne oraDe, daradInuM daradInA oraDAmAM chUTa havA ane ajavALa, daradIne javA AvanArAonI vadhu bhIDathI thatAM nukazAna, harya prakAzanA phAyadA, dIvAnI rozanI, daradIne satI cIjonI sAphasupha, DokaTaranI pasaMdagI ane IlAja, DokaTara, davA ane daradInI sthiti, daradIpaE sAthe kevuM vartana rAkhavuM, daradInA kherAka poSAka vagerenI vyavasthA vagere ati agatyanA Sayo sahejasAja gujarAtI bhaNelI strIo paNa sahelAIthI samajI zake evI rIte lakhavAmAM AyA che ) pra. 13 muM-strInI zreSThatA. 38 ka. muMsavatanI sundarIo mATe sAkSaronA mate T/ kalIna mAnatAonI kiMmata A eka ja prakaraNanA vAMcanathI thaI zake tema che ) 9. 79 muM-sukha| dAyaka zikhAmaNo ( prakaraNanuM dhyAna pUrvaka vAMcana-manana, zrImanta ke garIba dareka strIne sakhIrUpa thaI paDe tema che. ) A badhA mukhya viSamAM aneka bIjI nAnI nAnI strI upayogI che ke bAbatono samAveza thaI jAya che gujarAtI zivAya hiMdI bhASAmAM A pustaka chapAvavA mAMgaNI che I che eja tenI vizeSa upayogItAne parA che. pustaka maLavAnuM ThekANuM -(kartA) naTavaralAla kanaiyAlAlavaiSNava-rAjakeTa (kAThIAvADa)
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ E pRthvI paranuM amRta. akhUTa kauvata ApanArI. SepeRKEKECSKEGREREKEKKERKGELEEEEKER che "AtaMkanigraha geLIo." ! keskeKF**KKUEKEKEKEKEKERETU**KERE mRtyune dUra rAkhI chavita, Arogya ane baLanI rakSA karavI - eja amRtanuM kAma che, svargamAMnuM amRta pRthvI para vasatAM manuSyane kyAMthI kAma Ave? paNa pRthvI paranuM kharekharuM amRta te AtaMkanigraha geLIo ja che. kAraNa ke te gaLI o rogane tathA tane mArI haThAvI dura rAkhI chavita, Arogya ane baLanI rakSA kare che. dhAtu saMbaMdhI harakoI prakAranI nabaLAI, lehIno bagADa ke pAcana saMbaMdhI kaI paNa jAtanI phariyAdane e goLIo ghaNI jhaDapathI maTADe che. ane tene mATe dezanA dareka bhAgamAMthI asaMkhya sarTIphIkeTa niratara maLatAM ja rahyAM che. kimata goLI 3ranI DabIlane rUpiyo 1 eka. cAra DabI eka sAmaTI kharIdanArane rAjA ravivarmane chelle eka ucA namune zrA kRSNaviSTi e nAmanuM suMdara pikacara bheTa. vaidyazAstrI maNizaMkara goviMdajI. brAMca naM. 1 . mAleka AkanigrahUM auSadhAlaya, kAlabAdevI -muMbaI, . heDa ophIsa jAmanagara-kAThiyAvADa, ha MahkI %i%ae%e0%aa%a660 kAmazAvAdI jUdI agiyAra bhASAomAM Aja sudhI saMkhyAbaMdha AvRttiomAM ATha lAkha karatAM vadhAre nakale nIkaLI cukI che. nIti ane zarIrarakSAne uttama bodha joItA hoya te A pustaka maMgAvo. kiMmata ane pisTeja paNa nahi paDe. vaidyazAstrI maNizaMkara goviMdajI. jAmanagara