Jain Shwetambar Conference Herald 1913 Book 09

SR No.: 536509
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1913
Total Pages: 420
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Shwetambar Conference Herald, & India
File Size: 12 MB

Page 211

એક પ્રાચીન જૈન ગણિતશાસ્ત્રી.
૩૩૮ ઘનમૂળ ( cube root ), સંકલિત (summation ), વ્યકલિત (subtraction) આ પ્રમાણે વિષય છે.
૨ કાલાસણ (અપૂણક_fractions આ. બીજા ભાગમાં નીચેના વિષય છે –
ભિન્ન પ્રત્યુત્પન્ન–અપૂણાંકના ગુણાકાર–( multiplication of fractions ), ભિન્નભાગહાર–અપૂર્ણાકના ભાગાકાર-(division of fractions squaring), મિત્રવર્ગ વર્ગમૂલ ઘનઘનમૂળ (અપૂર્ણાકના વર્ગ, વર્ગમૂળ, ઘન, ઘનમૂળ-(squaring, squareroot, cubing, cube root of fractions ), ભિન્ન સંકલિત ( અપૂર્ણાંકના સરવાળા summation of fractional series in progression), Cataleyrsland ( fr. action in series ). કલાસવર્ણ વજાતિઃ (વ્યાકરણની છ જાત-(six varieties of fractions), ભાગજાતિઃ (સામાન્ય અપૂર્ણાંક જેવા કે સરવાળા બાદબાકી. simple fractions-asAddition subtraction), પ્રથમ ભાગ જાતિ (compound and comp!ex fractions ), will geted or fi: ( associated fractions) GALN4016 omla: ( dissociated fractions ), Holaidoula: (foregoing va. rieties of fractions ). - ૩ પ્રકીર્ણવ્યવહાર–આ ત્રીજા ભાગમાં જાતિશેષ જાતિ, મૂલજાતિ, શેષમલજાતિ, - રિશેપણુલજાતિ, અંશમૂલ જાતિ, ભાગસંવર્ગ જાતિ, ઊનાધિકાશવર્ગ જાતિ, ભૂલ મિશ્રજાત, ભિન્નદશ્ય જાતિ–આ પ્રમાણે જુદા જુદા અપૂર્ણાંકના પ્રકાર છે (prablems of fractions) છે. ( ૪ વૈરાશિકનું સ્વરૂપ–વર્ણવ્યું છે. તેમાં ત્રરાશિક, ગતિ નિવૃત્તિ અને પંચસપ્તનવરાશિકા એવા ત્રણ વિભાગ છે.
૫ મિશ્રકવ્યવહાર (Mixed problems)-- પાંચમા ભાગમાં સંક્રમણ સૂત્ર, પંચારાશિકવિધિ, વૃદ્ધિવિધાન, પ્રક્ષેપકટિકાકાર, વલ્લિકાદિકાકાર, વિષયકદિકાકાર, સકલદિકાકાર, સુવર્ણકટિકાકાર, વિચિત્રકુઝિકાકાર, શ્રેઢી બદ્ધસંકલન –આવા વિષય છે તે ઉપરાંત નાટા, કટમિતિ, મુદત વગેરે વિષય છે.
ક્ષેત્ર ગણિતનું સ્વરૂપ–ચાર પ્રકારે જણાવ્યું છે. વ્યાવહારિક ગણિત (Calcul ation of the area ક્ષેત્રફળની ગણત્રી), સૂક્ષ્મ ગણિત (minute calcula tion of area), જન્મવ્યવહાર, અને પશાચિક (કઠણ) વ્યવહાર. આ ભાગમાં ભૂમિતિની પદ્ધતિ પર પદાર્થોના વર્તુળ, ચર્તન, ત્રિકોણ, અર્ધવર્તુળ, ભાગનું માપ લેવાની માહિતી ઉદાહરણો સાથે બતાવેલી છે.
૭ ખાતવ્યવહાર (ખોદવા સંબંધી ગણત્રી-calculation regarding excavations). આમાં ખાતગણિત (ભીંતના અથવા સ્તંભના મા૫), ચિતિગણિત અને કકચિકા વ્યવહાર એમ ત્રણ વિભાગ છે. આમાં ઈમારતનાં માપ, તેમજ વસ્તુનાં માપ લેવાની પદ્ધતિ ઉદાહરણ સાથે આપેલી છે.
૮ છાયાવ્યવહાર (વસ્તુની છાયાનું મા૫).
આ પ્રમાણે ગણિતસારસંગ્રહમાં વિષયો છે અને તેમાં હાલનાં ભૂમિતિ, બીજગણિત-અગણિતને પણ સમાવેશ થયેલ છે. સારાંશ કે આ પુસ્તક સમાજ