________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र.शु. अ. ९ धर्मस्वरूपनिरूपणम् __4:- (मिग्थे मणी) निल्यो हानि: (अणतनाणदंसी) अनन्तज्ञानदर्शनी, मन्तज्ञान-केरल ज्ञान शैला करदर्शनं पाविद्याले समासौ तथा, (से महावीरे) स महावीरस्मी (उमाह) एम-उतारेण उदाहतवान् उक्तवान् (धम्मं सुतं देसितव) धर्म श्रुतं च त्रिं देशिलदान-प्रकाशितवानिति ॥२४॥
टीका---नाहमेतस्य धर्मस्य वक्ता, किन्तु 'विगथे' लिम्रया-निर्गता-बायाभ्यन्तरा अविस्मात् स निग्रन्थः । 'महामुगा' महानः मननशीलो मुनिः महांचाली झुनिश्चेति महामुनिः। मुनौ महत्त्वविशेषणहानात् अद्यतनीयादारभ्य गणधरान्त मुनीनामयमेव स्वसंबुद्धो गुरुरिति पगते । 'अणंतनाणदंसी' अनन्त ज्ञानदर्शनो-अनन्त केवलज्ञानवान् था के बलदर्शवान चारित्र्यवांच। 'से' सा 'महानोरे' महातीरो वर्वमानस्साम एवं उदाहु एवमुदाहृतवान, एवम्-'बुझिन्जा' इत्यारभ्य एतत्पर्यन्तम् उदाहतवान् कथितवान् । स एव भगवान् अनन्तज्ञानादि. ___ अन्वयार्थ--अनन्तज्ञानी, अनन्तदर्शी निर्ग्रन्थ महामुनि श्रीमहावीर स्वामीने इस प्रकार कहा है। उन्होंने धर्म अर्थात् चारित्र एवं श्रुत को प्रकाशित किया है ॥२४॥
टीकार्थ-सत्रकार कहते हैं-मैं इस धर्मका मूल वक्ता नहीं हूँ, किन्तु श्रीमहावीर ने ऐसा कहा है और उन्होंने ही श्रुतधर्म तथा चारित्र धर्म का प्रकाशन किया है। भगवान महावीर निग्रन्थ थे अर्थात् बाह्य आभ्य. न्तर ग्रंथियों से रहित हो चुके थे। वे महामुनि थे। 'महा' विशेषण लगाने से प्रगट होता है कि आज से लेकर गणधरों पर्यन्त तक के मुनियों के वहीं स्वयंसम्वुद्ध गुरु हैं। भगवान् अनन्तदर्शी थे और अननतज्ञानी थे अर्थात् वे केवलज्ञानदर्शन के धारक थे। उन्हीं भगवान् बर्द्धमान स्वामीने 'धुज्झिज्जा' पहिला अध्ययन के प्रारंभकी पहिली गाथा
અન્વયાર્થ-અનંત જ્ઞાની, અનંત દર્શન વાળા નિન્થ મહામુનિ શ્રી મહાવીર સ્વામીએ આ પ્રમાણે કહેલ છે, તેઓએ ધર્મ અર્થાત ચારિત્ર અને શ્રત ને પ્રકાશિત કરેલ છે. ૨૪
ટકાથ– સૂત્રકાર વારંવાર કહે છે કે હું આ ધર્મને મૂળ ઉપદેશક નથી. પરંતુ મહાવીર સ્વામીએ આ પ્રમાણે કહેલ છે. અને તેઓ જ શ્રત ધર્મ અને ચારિત્ર ધર્મનું પ્રકાશન કરેલ છે. ભગવાન મહાવીર સ્વામી નિગ્રંથ હતા, અર્થાત બાહ્ય અને અંદરની ગ્રંથિ રહિત થઈ ચૂક્યા હતા. તેઓ મહ મુનિ હતા. “મહા” વિશેષણ લગાવવાથી એ પ્રગટ થાય છે કે-આજથી લઈને ગણધર પર્વત મુનિયેના તેઓ જ સ્વયં સંબુદ્ધ ગુરૂ છે. ભગવાન અનંત દર્શન વાળા હતા, અનંત જ્ઞાની હતા, અર્થાત કેવળ જ્ઞાન शन धारण ४२११ ता. मे भगवान् भान २१॥भी 'युज्ज्ञिज्जा'
For Private And Personal Use Only
