________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १२ समवसरणस्वरूपनिरूपणम् १०५
टीका-पुनरप्याह-'जे' य स्तीर्थकरादिः 'आयओ' आत्मतः-स्वयम् 'वा' अथवा 'जे' यः-गणधरादिः 'परओं' परतः-तीर्थकराद्युपदेशाद् लोकालोकस्वरूपं पश्चास्तिकायात्मकं छोकं वा 'णच्चा' ज्ञात्वा-कर्मक्शाउजीवाश्चतुर्गतिकसंसार भ्रमन्तीति विदित्वा 'अप्पणो' आत्मने-आत्मकल्याणाय तप संयमाराधनेन सर्व कर्मक्षपणाय 'अलं होई' अलम्-समर्थों भवति, तथा-'परेसिं' परेभ्यः-स्वस्माद मिन्नेभ्योऽन्यसंसारिजीवेभ्यः नौकावत् परोद्धरणाय 'अलं होइ' अलं समर्थों भवति । 'त' तम्-तथाभूतम् तीर्थकरगणधरादिकं स्वगुरुं वा, कीदृशमित्याह-'जोइभूयं' ज्योतिर्भूतम्-चन्द्रादित्यप्रदीपसमं मोक्षमार्गप्रकाशकत्याज्योतिःस्वरूपं मुनिः 'सया' सदा 'वसेज्ना' वसेत्-सेवेत, संसारभयोद्विग्नः, आत्महितमभिलपन मुनिः स्वात्मानं कृतार्थ मन्यमानो निरन्तरम्-अहनिशं गुर्वन्तिक एव वसेत् ।
टीकार्थ-जो तीर्थंकर आदि महापुरुष स्वयं बोध प्राप्त कर के अथवा जो गणधर आदि तीर्थंकर आदि से बोध प्राप्त करके लोकअलोक के स्वरूप को अथवा पंचास्तिकायमय लोक को जानता है अर्थात् यह जानता है कि कर्म के वशीभूत होकर संसारी जीव चार गतियों में भ्रमण करते हैं, वह अपना कल्याण करने में अर्थात् तप और संयमकी आराधना द्वारा समस्त कर्मों का क्षय करने में समर्थ होता है। वहीं अपने से अतिरिक्त अन्य प्राणियो का उद्धार करने में भी नौका के समान समर्थ होता है। इस प्रकार के ज्योतिस्वरूप अर्थात् चन्द्र और सूर्य के समान प्रकाशकर्ता मोक्षमार्ग के प्रकाशक महापुरुष का मुनि सदा सेवन करे। अभिप्राय यह है कि संसार के भय से उबिग्न होकर आत्महित की अभिलाषा करने वाला मुनि अपने आपको कृतार्थ 1 ટીકાર્ય–જે તીર્થંકર વિગેરે મહાપુરૂષ સ્વયંબેધ પ્રાપ્ત કરીને પોતાની મેળે અથવા જે ગણધર આદિ તીર્થંકર વિગેરેથી બેધ પ્રાપ્ત કરીને લેક અને અલકના સ્વરૂપને અથવા પંચાસ્તિકાયમય લકને જાણે છે, અર્થાત્ એ જાણે છે કે-કમને વશીભૂત થઈને સંસારી જી ચાર ગતિમાં ભ્રમણ કરે છે. તે પિતાનું કલ્યાણ કરવામાં અર્થાત્ તપ અને સંયમની આરાધના દ્વારા સઘળા કર્મોનો ક્ષય કરવામાં સમર્થ થાય છે. તેજ પિતાથી જુદા અન્ય પ્રાણ ચેના ઉદ્ધાર કરવામાં પણ વહાણની માફક સમર્થ થાય છે. આ પ્રકારના
તિ સ્વરૂપ અર્થાત્ ચન્દ્ર અને સૂર્યની સરખા પ્રકાશ ફેલાવનારા મોક્ષમાર્ગના પ્રકાશક મહાપુરૂષનું મુનિએ સદા સેવન કરવું. કહેવાને અભિપ્રાય એ છે કે સંસારના ભયથી ઉદ્વેગ પામીને આત્મહિતની ઈચ્છા કરવાવાળા
सू० ३९
For Private And Personal Use Only
