________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
समार्थयोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १३ याथातथ्य स्वरूपनिरूपणम्
३३५
टीकार्थ – 'जे' यः कश्चिदविदितपरमार्थतच्चः 'विग्गहीए' विग्रहिकः यो विग्रहं कलहं करोति सदैव कलहप्रियो भवति : तथा - 'अन्नावभासी' अन्यायभाषी, अन्याय्यं यथा स्यात्तथा भाषितुं शीलं यस्य तादृशः गुर्वादीनां महतामपि योऽधिक्षेपकारकः । ईदृशः 'से' सः तादृशः पुरुषः 'समे' समः ' न होई' न भवति मध्यस्थो न भवति रागद्वेपयुक्तत्वात् 'अझ झ पत्ते' अझंझां प्राप्तः - कलहरहितो न भवति मायारहितोऽपि न भवति, तस्मात् क्रोधादयः सर्वे एव स्थाज्याः । मध्यस्थः को भवति इत्याह- 'उववायकारी' इत्यादि । 'उववायकारी' उपकारी गुरु निदेशकारी दोषरहितो गुदीनाम् - आचार्याज्ञासम्पादनकारी,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
वाला पूर्ण संयमशील जिनेन्द्र प्रतिपादिन मोक्ष मार्ग का अत्यन्त श्रद्धालु और मायावर्जित पुरुष ही मध्यस्थ हो सकता है || ६ ||
टीकार्थ - परमार्थ तत्व को नहीं जानने वाला जो साधु कलह (क्लेश) करता रहता है, यद्यपि प्रतिलेखन आदि क्रियाएँ करता है फिर भी कोई कलहप्रिय होता है तथा जो अन्यायभाषी होता है अर्थात् अपने गुरु आदि महान पुरुषों पर भी आक्षेप करता है, वह पुरुष समभावी नहीं होता, क्यों कि वह रागद्वेष से युक्त होता है । वह neer fen भी नहीं होता माया से रहित भी नहीं होता। इस कारण क्रोध आदि सभी स्यागने योग्य हैं।
मध्यस्थ कौन होता है ? सो कहते हैं जो दोषरहित होता है । गुरु की आज्ञा का पालन करता है, आचार्य की आज्ञा पर अमल करता
કરવામાં શરમાવાવાળા પૂછ્યુંસંયમશીલ જીનેન્દ્ર પ્રતિપાદિત મેક્ષ માર્ગોમાં અત્ય'ત શ્રદ્ધાળુ અને માયા રહિત પુરૂષ જ મધ્યસ્થ થઈ શકે છે. પ્રા
ટીકા પરમાર્થ તત્વને ન જાણનારા એવા જે સાધુ કલહ (લેશ) કરતા રહે છે, જો કે પ્રતિલેખન વિગેરે ક્રિયાઓ કરે છે, તે પશુ કાઈ કલહુ પ્રિય હાય છે. તથા જે અન્યાય ખેલવાવાળા હાય છે, અર્થાત્ પાતાના ગુરૂવિગેરે મહા પુરૂષા પર પણ આક્ષેપ કરે છે, તેવા પુરૂષ સમભાવી થઈ શકતેા નથી. કેમકે તે રાગદ્વેષથી યુક્ત હાય છે, તે કલહ રહિત પણ હેતે નથી-માયા વગરને પશુ હાતા નથી તેથી ક્રોધ વગેરે બધા કષાયે ત્યાગવા ચેાગ્ય છે.
મધ્યસ્થ કાણુ થઈ શકે છે ? તે વિનાના ઢાય છે, ગુરૂની
ખતાવવામાં આવે છે-જે દોષ આજ્ઞાનું યથાર્થ પાલન કરનાર હાય, આચાયની
For Private And Personal Use Only
