________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्र. अ. १३ याथातथ्यस्वरूपनिरूपणम् ३३९ स. तथाविधः पुरुष एव (समे) समः -मध्यस्थः संभवति 'अझंझपत्ते' अझंशां माप्त:-क्रोधमायावर्जितः होई' भाति ।।७।।
टीका-पुनरपि सद्गुणानेव दर्शयति-यः संसारसागरादतीवोद्विग्न। 'बहुपि' बहुअपि प्रमादतो मार्गात्स्खलितः अनेकशो गुर्वादिभिः 'अणुमासिए' अनुशासित:-शिक्षितः उन्मार्गपापककारणपरिहारायाऽऽदिष्टः 'तहच्चा' तथाः यथैव पुरा संयमपरिपालने वित्तवृत्तिरासीत् तथैव शिक्षानन्तरमपि चित्तवृत्ति कुर्वाणः, मनागपि नान्यथा चित्ते आनयति 'से' स एव 'पेसले' पेशलो विनयादिगुणसंपन्नो मृदुभाषी भवति तथा 'सुहमे' सूक्ष्मः-मुक्ष्मदर्शित्वात् सूक्ष्मार्थभाषिवाद्वा घातीकर्मस्वरूपविचारकत्वाद्वा सूक्ष्मः 'पुरिसजाए' पुरुषजातः स एव परमार्थतः पुरुषार्थकारी 'जच्चन्निए' जात्यन्वितः-सुवंशोद्भवः सन् शीक. वानेव सुकुलो भण्यते न तु सुकुलोत्पत्तिमात्रेण मुकुलो भवति । तथा स एव पुरुष संयममार्ग का प्रवर्तक होकर मध्यस्थ होता है और क्रोध माया रूप झंझा को प्राप्त नहीं करता है ॥७॥ ____टीकार्थ--पुनः सद्गुणों को ही प्रदर्शित करते हैं-जो संसार से अतीय उद्विग्न होता है तथा प्रमाद वश सन्मार्ग से स्खलना होने के कारण अनेकवार गुरु आदि से अनुशासित होने पर अर्थात उन्मर्ग प्राप्त कराने वाले कारणों का त्योग करने का आदेश देने पर अपनी चित्तवृत्ति को पूर्ववत् पवित्र बनाये रखता है, वह विनय आदि गुणों से युक्त होता है , माभाषी होता है, तथा सूक्ष्मदर्शी, सूक्ष्म अर्थों का वक्ता और घाती कों के स्वरूप का विचारक होने से सूक्ष्म होता है, ऐसा पुरुष ही वास्तवमें पुरुषार्थकारी होता है । वही जातिमान होता है क्योंकि सुकुल में उतान्न होकर भी जो शीलवान પ્રવર્તક બનીને મધ્યસ્થ બને છે. તથા કોધ માયા રૂપ ઝંઝાને વશ થતા નથી પણા
ટકાથ– ફરીથી સદ્ ગુણોને જ બતાવતાં કહે છે કે જે આ સંસાર સાગરથી અત્યંત લેગ યુક્ત થાય છે, તથા પ્રમાદ વશાત્ સન્માર્ગેથી ખલિત થવાથી અનેકવાર ગુરૂ વિગેરે દ્વારા અનુશાસિત કરવામાં આવતાં અર્થાત ઉન્માગ પ્રાપ્ત કરાવવાળા કારણેને ત્યાગ કરવાની આજ્ઞા કરવામાં આવતાં પોતાની ચિત્તવૃત્તિને પહેલાની જેમ પવિત્ર બનાવી લે છે, તે વિનય વિગેરે ગણાથી યુક્ત હોય છે, થે ડું બે લવાવાળો હોય છે, તથા સૂકમદર્શી, સૂમ અને વક્તા -બોલનાર અને ઘાતિયાકર્મના સ્વરૂપને વિચારવાનું હોવાથી સૂક્ષમ હોય છે, એ પુરૂષ જ વાસ્તવિક રીતે પુરૂષાર્થને કરવાવાળે હેય છે, એજ જાતિ
For Private And Personal Use Only
