________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
समार्थबोधिनी टीका प्र. थु. अ. १४ प्रन्थस्वरूपनिरूपणम्
B
एवं ते यथावस्थितं धर्मं प्रतिपादयन्तः स्वपरवारका भवन्तीति गुरुकुले निवसन् सन्दुद्धया धर्मं ज्ञात्वा तमेवाऽन्येभ्य उपदिशेत् । एतादृशः पूर्वसचितं कर्म विनाशयति, स हि स्वं परं च कर्मजाला व्यावर्तयति ॥ १८ ॥ मूलम् - णो छायए णोऽत्रिय
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सजा,
माणं ण सेवेज्ज पेगासणं च ।
ण यांविपन्ने परिहास कुंज्जा,
याऽऽसियावाय वियोग रेजा ॥ १९ ॥
छाया - नो छादवेन्नापि च लूषयेद् मानं न सेवेत प्रकाशनं च । न चापि माज्ञः परिहास कुर्याः न चाप्याशीर्वादं व्यामृगीयात् ॥ १९ ॥ विचार करके वह उत्तर देवें या किसीने कोई प्रश्न पूछा हो तो उस प्रश्न पर भली भांति विचार करके फिर उत्तर देवें ।
इस प्रकार का आचरण करनेवाला यथावस्थित धर्म की प्ररूपणा करते हुए स्व और पर को तारने वाले होते हैं ।
आशय यह है कि गुरुकुल में निवास करने वाला मुनि अपनी बुद्धि से धर्म को जान कर दूसरों को उपदेश देता है। ऐसा पुरुष त्रिकालदर्शी होकर पूर्व संचित कर्म का क्षय करता है । अपने को तथा दूसरों को कर्म जाल से छुड़ाता है ॥१८॥
अथ संयत साधु का धर्मोपदेश प्रकार कहते हैं - णो छायए' इत्यादि । शब्दार्थ - ' पन्ने - प्राज्ञः' सर्वतश्वको जानने वाला साधु 'णो छायए અથવા કાઇએ કોઈ પ્રશ્ન પૂછેલ હાય, તેા એ પ્રશ્ન પર સારી રીતે વિચાર કરીને તે પછી તેના ઉત્તર આપે
આ પ્રકારથી તેઓ યથાવસ્થિત ધર્મની પ્રરૂપણા કરતાં ૧ અને પરને તારવાવાળા હાય છે.
કહેવાના આશય એ છે કે—ગુરૂકુળમાં નિવાસ કરવાવાળા મુને પાતાની બુદ્ધિથી ધર્મને જાણીને બીજાઓને ઉપદેશ આપે છે, એવા પુરૂષ ત્રિકાળદર્શ થઇને પૂર્વ સ ંચિત કર્માંના ક્ષય કરે છે. પેાતાને તથા બીજાને કમ જાળથી छेडावे छे, ॥१८॥
હવે સંયુત સાધુતા ધર્માંપદેશના પ્રકાર બતાવે છે.
'जो छायए' इत्यादि
शब्दार्थ - ' पन्ने प्राज्ञः ' समस्त तत्वने भाषावाणा साधु 'णो छायए-नो
For Private And Personal Use Only
