________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
E
समयार्थबोधिनी टीका प्र.व. अ. १४ प्रन्थस्वरूपनिरूपणम् ___ अन्वयार्थ:-(भिक्खू) भिक्षुः-निरवधभिक्षणशीलः साधुः (हास पि) हासमपि परिहासमपि (णो संघइ) नो सन्धयेत्-नैव कुर्यात् तथा (पावधम्मे) पापधर्मान् सावद्यान् कायिकवाचिकमानसिकव्यापारान् न कुर्यात् , एवम् (ओए) ओजः रागद्वेषाभ्यां रहितः अकिञ्चनो वा (तहीयं) तथ्यम्-सत्यमपि वचनम् चौर्यादि. दुष्कर्मस बकम् (वं चौरः) इति कथनम् (फरुसं) परुषम्-कठोरम् (वियाणे) विजानीयात् । (त्वं चौर:) इत्यादि कथनं पापे त्यादकं कटुफलजनकं चेति विज्ञाय परित्यजेत् , तथा (णो तुच्छर) नो तुच्छो भवेत् तथा (णो य) न च (विकत्थइज्जा) विकत्थयेत्-आत्मश्लाघां न कुर्यात् , तथा (अणाइले) अनाविलः-अव्यग्रचित्तो मवेत् , धर्मकथाधासरे अनाकुलो वा भवेत् तथा-(अकसाई) अषायी-क्रोधादिकषायरहितो भवेत् ॥२१॥
टीका-'भिक्खू भिक्षु निरवमिक्षणशील आत्मार्थी 'हासं पि' हासमपिपरिहासमपि स्वस्य परस्य वा तथा वचनं शरीरावयवविकृति वा ‘णो' नैव 'संघ' ___ अन्वयार्थ--निर्दोष भिक्षाग्रहण करने वाला साधु परिहास करना भी छोड दे और कायिक वाचिक मानसिक पापधर्म सावध व्यापारों को न करे। इसी प्रकार रागद्वेष से रहित अथवा अकिञ्चन होकर सत्य होने पर भी चोर्यादि दुष्कर्म सूचक-'तू चौर हैं' इत्यादि कठोर वाक्य को पापोत्पादक और कटुफल जनक समझकर छोड दे और तुच्छ विचार को भी छोड दे, अर्थात् स्वयं भी तुच्छ नहीं बने और अपनी प्रशंसा स्वयं न करे, तथा अव्यग्रचित होकर धर्मकथादिके अवसर पर व्याकुल न हो और क्रोध लोभ मान मायारूप कषायको छोड दे।२१।
टीकार्थ-निर्दोष भिक्षा ग्रहण करनेवाला भिक्षु ऐसा वचनप्रयोग या शरीर के किसी अवयव का व्यापार न करे जिससे अपने को या
અન્વયાર્થ-નિર્દોષ ભિક્ષા ગ્રહણ કરવાવાળા સાધુ હાંસી મશ્કરી કરવાનું પણ છોડી દે. તથા કાયિક વાચિક અને માનસિક પાપકર્મ સાવદ્ય વ્યાપાર ન કરે. એ જ પ્રમાણે રાગદ્વેષથી રહિત અથવા અકિંચન થઈને સત્ય હોવા છતાં પણ ચેરી વિગેરે દુષ્કર્મ સૂચક તું “ચાર છે વિગેરે પ્રકારથી કઠોર વાક્યને પાપત્પાદક અને કટુફલ જનક સમજીને છોડી દે, તથા તુચ્છ વિચારને પગ છોડી દે, અર્થાત્ પિતે તુછ ન બને તથા પિતાની પ્રશંસા સ્વયં ન કરે તથા અવ્યગ્ર ચિત્ત થઈને ધર્મકથાદિના અવસરે વ્યાકુળ ન બને તથા ક્રિોધ લેભ માન માયા રૂપ કષાયોને છોડી દે પરવા
ટીકાઈ–નિર્દોષ ભિક્ષા ગ્રહણ કરવાવાળે સાધુ એ વચન પ્રયોગ કે શરીરના કોઈ પણ અવયવને વ્યાપાર–પ્રવૃત્તિ ન કરે, કે જેનાથી પિતાને
For Private And Personal Use Only
