________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
बोधिनी टीका प्र. अ. १० समाधिस्वरूपनिरूपणम्
१४१
साहसं कर्त्तुं शीलमस्य स तथा तादृशो मन्दः (अहो य रात्रो य परिमाणो ) अहनि दिवसे रात्रौ च परितप्यमानः- चिन्तया दुःखमनुभवन् (अ) अर्थेषु - धनधान्यादिपु ( अजरामरेव्व) अनरामरवत् (नूढे) मृढ: मोहयुक्तः धनादो आतंक एव भवति नतु कदापि शुमाऽध्यवसायं करोतीति ॥ १८ ॥
टीका- 'आउवयं' आयुः क्षयम् - आयुषो जीवनलक्षणस्य क्षयो नःशस्त मायुःक्षयम् । 'चे' चैr 'अबुझमाणे' अयुध्यमानः - अज्ञानन्, आरम्भे आसक्त त्वात् । 'ममाति से' ममेति वक्ता-ममस्ववान्, अहमेतेषां स्वामी ममैते इत्याका रकमवृत्तः सः, 'साहसकारि' साहसकारी - साहसं कर्त्तुं शीलं यस्य स साहसकारी - अपर्यालोच्य कार्यकारी 'मंदे' मन्दः - अज्ञानी 'अहो य रात्रो य' अनि च रात्रौ च - अहो रात्रं यथा तथा 'परितप्यमाणे' परितप्यमानः, धनार्जने - आसक्ततया नक्तं दिवं व्याकुलितमानसः कायेनापि क्लेशमनुभवति । तथा चोक्तम्हुआ धनधान्य आदि अर्थों में अजर अमर की भांति मूढ ही रहता है। उसे कभी शुभ अध्यवसाय की प्राप्ति नहीं होती ||१८||
टीकार्थ- अज्ञानी जीव नहीं जानता कि उसके आयुष्क कर्म के दलिक क्षण क्षण में क्षीण होते जा रहे हैं और किसी भी समय समस्त afont का क्षय हो जाने पर जीवन का अन्त आ सकता है। इसी कारण वह ममत्व से घिरा रहता है। मैं इनका स्वामी हैं, ये मेरे हैं' इस प्रकार के मोह से युक्त रहता है। वह साहसकारी अर्थात् विना विचारे आरंभ कियाएं करता है अत एव मंदमति अज्ञानी है। वह दिन-रात सन्ताप का अनुभव करता रहता है और चित्त में व्याकुल होने से शारीरिक कष्टों का भी अनुभव करता है ।
અશપાર્જનમાં પેાતાને અજર અમર માનને ગૃહજ રહે છે. તેને કયારેય શુભ અધ્યવસાયની પ્રાપ્તિ થતી નથી. ॥ ૧૮૫
ટીકા--મજ્ઞાની જીવા જાણતા નથી કે તેએ ના આયુષ્ય કમના દલિકા ક્ષણુ ક્ષણમાં ક્ષીણ થતા જાય છે. અને કંઈ પણ સમયે સઘળા દિલકાના ક્ષય થઈ જાય ત્યારે જીવનના અન્ત થઇ જાય છે. તેજ કારણથી તે મમ વથી ઘેરાયેલા રહે છે. ‘હુ” આના સ્વામી છું આ મારા છે. આવા પ્રકારના મેહથી યુક્ત રહે છે. તે સાહસ કરવા વાળા બને છે. અર્થાત્ વગર વિચારે આરંભ ક્રિયાઓ કરે છે, તેથી તે મતિ અજ્ઞાની જ છે. તે શત-દિવસ સંતાપના અનુભવ કરતા રહે છે. અને ચિત્તમાં વ્યાકુળ હવાથી શારીરિક કષ્ટોને પણ અનુભવ કરે છે.
For Private And Personal Use Only
