________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सूत्रकृतासूचे कराः (ह) निश्चयेन (बुद्धा) बुद्धाः-स्वयं बुद्धा भवन्ति अतः (अंतकडा) अन्त. कता:-सकलकर्मणामन्तकर्तारो भवन्तीति ॥१६॥
टीका-ये च लोमातीतत्वेन बाह्याऽभ्यन्तरपरिग्रहरहिताः 'ते' ते-बीतगगाः (लोगस्स) लोकस्य-लोकवत्तिपाणिवर्गस्य 'तीय उप्पन्नमणागवाई अतीसोत्पन्नाऽनागतानि तत्र अतीताति-पूर्वजन्मार्जितानि उत्पन्नानि-वर्तमानजन्मस्थितानि, अनागतानि-भविष्यज्जन्मभावीनि सुखदुःखादीनि 'तहागयाई तथागतानि-यानि यथा विद्यन्ते-तानि तथैव 'जाणंति' जानन्ति, न तु विभङ्गज्ञानिपद् विपरीतं जानन्ति तथाहि-आगमवाक्यम्-'अणगारे णं भंते ! माई मिच्छादिट्ठी रायगिहे णयरे समोहए वाणारसीए नयरीए रूबाई जाणइ पासइ ? जाब से दंसणविवज्जासे भवइ) इत्यादि, मायी मियादृष्टिरनगारो राजगृहस्थितो वाराणसी हैं, पर उनका कोई नेता नहीं होता, क्योंकि तीर्थकर स्वयंबुद्ध और अन्त कर होते हैं।१६॥
टीकार्थ-लोभ से सर्वथा रहित होने के कारण जो बाह्य और आभ्यन्तर परिग्रह से मुक्त हो चुके हैं, वे वीतराग पुरुष लोक में स्थित प्राणियों के भूतकाल में उत्पन्न हुए, वर्तमानकाल में उत्पन्न होते हुवे तथा भविष्य में होने वाले समस्त सुखों और दुःखों को वास्तविक रूप से जानते हैं। विभंगज्ञानियों की जैसे विपरीत रूप में नहीं जानते हैं । आगम में कहा है-'भगवन् ! मायावी और मिथ्यादृष्टि अनगार राजगृह नगर में रहा हुआ क्या वाराणसी नगरी के रूपों (पदार्थों । को जानता और देखता है ? इसका उत्तर यह है कि-हां, जानता और देखता तो है किन्तु यथार्थ रूप से नहीं देखना परन्तु उसको दर्शन તેઓના કોઈ નેતા હતા નથી કેમ કે તીર્થકર સ્વયં બુદ્ધ અને અંતકર હોય છે, ૧૬૫
ટકાથું–લેભથી સથા પર હોવાના કારણે જેઓ બાહ્યા અને આભ્યન્તર પરિગ્રહથી મુક્ત થઈ ચૂકેલા છે, તે વીતરાગ પુરૂ લેકમાં રહેલા પ્રાણિ.
ના ભૂતકાળમાં ઉત્પન્ન થયેલા, વર્તમાનમાં ઉત્પન્ન થતા અને ભવિષ્ય કાળમાં ઉત્પન્ન થનારા સઘળા સુખ અને દુઃખને વાસ્તવિક રૂપથી જાણે છે વિભંગ જ્ઞાનીની જેમ વિપરીત રૂપથી જાણતા નથી.
આગમમાં કહ્યું છે કે હે ભગવાન માયાવી અને મિથ્યાષ્ટિ અનગાર જગૃહ નગરમાં રહીને શું વારાણસી નગરીના રૂપ (પદાર્થોને જાણે કે દેખે છે? તેને ઉત્તર એ છે કે-હ જાણે છે, અને દેખે છે. પરંતુ તેને દર્શન વિપર્યાસ હોય છે. અર્થાત તે વિપરીત રૂપથી જાણે અને દેખે છે. ઈત્યાદિ
For Private And Personal Use Only
