________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सूत्रकृताङ्गसूत्रे माणिनः 'य' च-पुन: 'बुड़े य' वृद्धाश्च महाशरीराः-हस्त्यादयः माणाः प्राणिनः 'ते' तान्-सर्वान् क्षुद्रान् महतश्च-मूक्ष्मान् बादरान् वा जीवान् 'आत्तो पासई' आत्मवत् पश्येत् यथा-मम दुःखमनभिप्रेतं तथैव एतेषामपि दुःखमनभिमतमेव 'सव्वे जीवा वि इच्छंति जीविउं न मरिज्जिउं' इति वचनात् सर्वे पाणिनो जीवित समिच्छन्ति न तु मरितुम् , सर्वेषां जीवानां जीवनाशामरणभयानि समानान्येव, उक्तंच-'अमेध्यमध्ये कीटस्य, सुरेन्द्रस्य सुरालये ।
समाना जीविताकासा, समं मृत्युभयं तयोः ॥१॥' इति विचार्य सर्वजीवान् आत्मवत् । तथा 'इणं' प्रत्यक्ष दृश्यमानम् 'महत' महा. न्तम्-सूक्ष्म बादरजीवाकुलत्वात् कालतो भावतश्च अनाधनन्तस्वाद् महत्पदचाच्यम् 'लोयं' लोकम्-स्थावरजङ्गमरूपम् ‘उव्वेहती' उत्पेक्षेत-कर्मवंशवर्तितया हाथी आदि हैं, उन सभी छोटों-घडों को अपने ही समान समझे । अर्थात् यह सोचे कि जैसे मुझे दुःख अप्रिय है उसी प्रकार इन सब प्राणियों को भी दुःख अनिष्ट है 'सभी प्राणी जीवित रहना चाहते हैं, कोई भी मरने की इच्छा नहीं करता', इस वचन के अनुसार सभी प्राणियों में जीवित रहने की अभिलाषा और मरण का भय समान रूप से विद्यमान रहता है । कहा भी है-'अमेध्यमध्ये कीटस्थ' इत्यादि । ___ अशुचि में रहे हुए कीडे में तथा स्वर्गलोक में रहनेवाले देवेन्द्र में जीवित रहने की अकांक्षा और मृत्यु से भीति एक सी होती है। .
इस प्रकार विचार कर सब जीवों को आत्मतुल्य समझे। सूक्ष्म और चादर जीवों से व्याप्त होने के कारण तथा काल और भाव से अनादि-अनन्त होने के कारण यह लोक महान कहागया है। मुनि વિગેરે જે જીવે છે, તે બધાજ એટલે કે નાના મોટાને પિતાની બરોબરજ સમજવા. અર્થાત એમ વિચારવું કે જેમ મને દુઃખ અપ્રિય છે, એ જ પ્રમાણે આ બધા પ્રાણીને પણ દુઃખ અપ્રિય છે. બધાજ પ્રાણિ જીવવાની ઈચ્છા વાળા જ હોય છે. કોઈ મરવાની ઈચ્છા કરતા નથી. આ વચન પ્રમાણે બધા જ પ્રાણિમાં જીવવાની ઈચ્છા અને મરણને ભય સરખે હોય છે. કહ્યું ५ छ है-'अमेध्यमध्ये कोटस्य' त्यादि
અશચિમાં રહેલા છમાં અને સ્વર્ગ લેકમાં રહેનારા દેવેન્દ્રમાં વાની જીજ્ઞાસા અને મરણથી ડર એક સરખા જ હોય છે
આ પ્રમાણે વિચાર કરીને સઘળા જેને આત્મા તુલ્ય-પિતાની સરખા સમજવા સૂક્ષમ અને બાઇર જીવથી વ્યસ્ત હોવાને લીધે તથ કાળ ભ વળી અનાદિ-અનન્ત હેવાના કારણે આ લેક મહાન કહેલ છે. મુનિ આ મહાન
For Private And Personal Use Only
