________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सूत्रकृतागसूत्र किञ्च यत्किमपि दुःख सुख वा भवति तत्सर्वं जीवाः (सयं कडं) स्वयंकृतम् (दुक्खं) दुःखं सुख वा अनुभवन्ति किन्तु (णन्नकडं) नान्यकृतम्, अन्येन ईश्वरकालादिना कृतं नानुभवन्तीति । किन्तु-नैतेषां कथनं युक्तियुक्तम्, यतस्तीर्थकरगणधरादयः (विज्जाचरण) विद्याचरणं-ज्ञानक्रियाहेतुकम् (पमोक्खं) प्रमोक्षं बदन्ति न तु केवलेन ज्ञानेन केवलया वा क्रियया मोक्षो भवतीति भावः ॥११॥
टीका-'ते' ते 'समणा' श्रमणाः-शाक्यादयः 'य' च-तथा 'माहणा' माहना:-परतीथिका ब्राह्मणा क्रियावादिन:-ये क्रियया एव ज्ञाननिरपेक्षया तपः संयमाराधनलक्षणया एव मोक्षमिच्छिन्ति । एवं'एवम्-इत्थम् 'अक्खंति आख्यान्ति -प्रतिपादयन्ति। किमाख्यान्तीत्याह-'लोग' लोकम्-स्थावरजङ्गमात्मकम् 'समिच्च' समेत्य-स्व स्व कृतकर्मभोक्तृत्वेन ज्ञात्वा 'तहा तहा' तथा तथा-तेन तेन प्रकारेण, यथा यथा क्रिया क्रियते-तथा तथैव स्वर्गनरकादिरूपं फलं भवतीति कथयन्ति । किञ्च-यस्किमपि सुखं दुःखं वा भवति तत्सर्वम् 'सयं कडं' स्वयमेवसार ही फल होता है । वे यह भी कहते हैं कि दुःख स्वयंकृत है, परन्तु तीर्थकर गणधरों का कहना है कि ज्ञान और क्रिया से ही मोक्ष होता है ॥११॥ ___टीकार्थ-शाक्य आदि श्रमण और परतीर्थिक ब्राह्मण, जो क्रियाबादी हैं, वे ज्ञाननिरपेक्ष अकेली तप एवं संघम की आराधनारूप क्रिया से ही मोक्ष मानते हैं । वे कहते हैं-यह स्थावर एवं जंगम जगत् अपने अपने किये कर्मों को भोगता है । जो जैमी क्रियाकरता है उसे वैसा ही स्वर्ग नरक आदि रूप फल प्राप्त होता है । तथा जो भी सुख या दुःख होता है, वह सब अपने ही द्वारा उपार्जित किया हुआ भोगा મળે છે, તેઓ એવું પણ કહે છે કે-દુઃખ પોતે પિતાના જ પેદા કરેલ છે. અન્ય દ્વારા કરાયેલ નથી પરંતુ તીર્થંકર અને ગણધરનું કથન છે કે-જ્ઞાન અને ક્રિયાથી જ મોક્ષ થાય છે. ૧૧
ટીકાર્ય–શાય વિગેરે મણ અને પરતીથિંક બ્રાહ્મણ કે જેઓ ક્રિયા વાદિયે છે, તેઓ જ્ઞાન શિવાય એટલા તપ અને સંયમની આરાધના રૂપ ક્રિયાથી જ મોક્ષ માને છે. તેઓ કહે છે કે-આ સ્થાવર અને જંગમ જગત પિતા પિતાના કરેલ કને જ ભેગવે છે. જેમાં જે રીતની ક્રિયા કરે છે, તેને એજ પ્રમાણે સ્વર્ગ, નરક વિગેરે રૂપ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે. તથા જે કાંઈ સુખ અથવા દુઃખ થાય છે, તે બધું જ પિતે પ્રાપ્ત કરેલ કર્મના ફળ રૂપે
For Private And Personal Use Only
