________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सूत्रकृताङ्गसूत्रे यतस्य कुतोऽप्यनिवृत्तस्य जन्मशताऽनुबन्धि वैरम्-वैरभावः (पवडई) प्रवर्द्धतेप्रकर्षेण वर्द्ध ते एवेति ॥१७॥
टीका 'इह-अस्मिल्लोके 'माणवा' मानवाः 'उ'तु 'पुढो य छंदा' पृथक्छन्दा:-भिन्नाभिप्रायाः, तथा च-पृथक पृथग् अभिपायो येषां ते-पृथक्-छन्दा, तादृशम्-अभिप्रायविशेषं प्राप्य, 'किरियाकिरिय' क्रियाक्रियम् 'पुढो य वार्य' पृथग् वादम्-क्रियाऽक्रियावाद च समाश्रिताः केचन क्रिययैव मोक्षं स्वीकुर्वन्ति, पतिक्षिपन्ति च ज्ञानवादम् । तदुक्तम्
‘क्रियेव फलदा पुंसां, न ज्ञानं फलदं मतम् । __ यतो मिष्टान्नमोगज्ञो, न ज्ञानात् सुखितो भवेत् ॥२॥ क्रिया मोक्षजनिका न तु ज्ञानं मोक्षकारणं यतो नहि मधु'ज्ञानेन कस्य चिदुदरपूर्तिर्भवतीति भावः । अक्रियवादिनस्त्वेतद्विपरीतं मन्यन्ते, ते इन्द्रियवतत्काल जन्मे बालक के देह के खण्ड खण्ड करके जो अपना सुख उत्पन करता है, उस असंयत का वेर पढना जाता है ॥१७॥
टीकार्थ-इस लोक में मनुष्य भिन्न भिन्न अभिप्रायों के कारण कोई क्रियावाद को और कोई अक्रियावाद को अंगीकार करते हैं । क्रियावादी क्रिया से ही मोक्ष मानते हैं और ज्ञान का निषेध करते हैं । कहा भी है-'क्रियेव फलदा पुंसां' इत्यादि। ___ 'क्रिया ही पुरुषों को फलदायिनी होती है, ज्ञान फलदायक नहीं होता क्योंकि मिष्टान्न के भोग अथवा मिष्टान्न और भोग के ज्ञान मात्र से कोई सुखी नहीं होते।'
तात्पर्य यह है कि क्रिया ही मोक्ष देने वाली है, ज्ञान नहीं। अगर ज्ञान मात्र से फल की प्राप्ति होती तो मिष्टान्न का ज्ञान होते ही मुख में मिठास का अनुभव होता और उदर की पूर्ति हो जानी। બાળકના શરીરના ટુકડા ટુકડા કરીને જે પિતાના સુખની ઈચ્છા રાખે છે. એવા તે અસંયતનું વેર વધતું જાય છે જેના
ટીકાર્થ–આ લેકમાં મનુષ્ય જુદા જુદા અભિપ્રાયવ ળ હોય છે, આ ભિન્ન ભિન્ન અભિપ્રાયને કારણે કઈ ક્રિયાવાદની અને કેઈ અક્રિયા વાદને સ્વીકાર કરે છે. ક્રિયાવાદી ક્રિયાથી જ મેક્ષ માને છે. અને જ્ઞાનનો નિષેધ કરે છે. धुळे -'क्रियैव फलदा पुस।' त्यहि
મનુષ્યને ક્રિયા જ ફલ આપવા વાળી હોય છે. જ્ઞાન ફળને આપનાર હતું નથી. કેમ કે-મિષ્ટાન્નના ભંગ અથવા મિષ્ટાન્ન અને ભેગના જ્ઞાનમાત્રથી એટલે કે જાણવા માત્રથી કેઈ સુખી થતું નથી. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-ક્રિયા જ મોક્ષ આપવા વાળી છે, જ્ઞાન નહીં.
For Private And Personal Use Only
