Book Title: Jagatna Itihasnu Rekha Darshan Part 02
Author(s): Jawaharlal Nehru, Manibhai B Desai
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir
View full book text
________________
હ૧૨ 'જગતના ઇતિહાસનું રેખાદર્શન નીકળી પડ્યા અને ઘઉંવર્ણી પ્રજા, પીળી પ્રજા તથા કાળી પ્રજાની પીઠ ઉપર ચડી બેઠા. અને કાળાઓના બોજા વિષે કેઈએ પણ કાવ્ય લખ્યું નહિ.
પરંતુ આચકી લેનારા અને એકબીજાના હરીફ એવા આ બધા સામ્રાજ્યવાદોને માટે આ દુનિયા પૂરતી વિશાળ નહોતી. બજારો મેળવવાની ઉગ્ર મૂડીવાદી ભૂખથી પ્રેરાઈને દરેક દેશ આગળ ને આગળ જવા લાગે. ઘણી વાર એ બધા એકબીજા સાથે લડી પણ પડતા. કેટલીયે વાર ઈગ્લેંડ અને ફ્રાંસ વચ્ચે યુદ્ધ સળગતું સળગતું રહી ગયું. પરંતુ ખરેખર હિતવિરોધ તે ઈગ્લિશ અને જર્મન ઉદ્યોગે વચ્ચે પેદા થવા પામે. ઉદ્યોગ અને વહાણ વટાની બાબતમાં જર્મનીએ ઇંગ્લંડને પકડી પાડયું હતું અને તે તેને દરેક દેશનાં બજારમાં પડકાર આપી રહ્યું હતું. પરંતુ જર્મનીને માલૂમ પડયું કે, પૃથ્વીની સપાટી ઉપરના સર્વોત્તમ પ્રદેશે તે ઇંગ્લંડ કયારનુંયે રોકીને બેઠું હતું. ગર્વિષ્ઠ અને મહત્ત્વાકાંક્ષી તથા બીજા રાન્ટેએ એને પાછળ રાખી મૂક્યું એ માટે ધંધવાતું અને ચડભડતું જર્મની તેમની સાથે જબરદસ્ત સંગ્રામ ખેલવા માટે અથાક પરિશ્રમથી તૈયારી કરવા લાગ્યું. આખુંયે યુરેપ એવી તૈયારી કરવા લાગ્યું. અને તેનાં સૈન્ય તથા નૌકાસૈન્ય દિનપ્રતિદિન વધતાં ગયાં. જુદા જુદા દેશે વચ્ચે એકસંપી થવા લાગી. અને આખરે જાણે બે સશસ્ત્ર દળ એકબીજાની સામસામે મરચા માંડી ખડાં ન થયાં હોય એમ લાગવા માંડયું. એક બાજુ જર્મની, ઓસ્ટ્રિયા અને ઈટાલી અને બીજી બાજુ કાંસ અને રશિયા. ઇંગ્લંડ ખાનગી રીતે ફ્રાંસ અને રશિયા સાથે જોડાયેલું હતું.
દરમ્યાન, ૧૯મી સદીના છેવટના ભાગમાં ઈગ્લેંડને દક્ષિણ આફ્રિકા સાથે નાનકડું યુદ્ધ થયું. ટ્રાન્સવાલના બોર પ્રજાતંત્રમાં સોનું મળી આવ્યું એને પરિણામે ૧૮૯૯ની સાલમાં આ યુદ્ધ થવા પામ્યું. બર લેકે યુરેપની આગળ પડતી સત્તા સાથે ત્રણ વરસ સુધી આશ્ચર્યકારક વૈર્ય અને ખંતથી લડ્યા. પરંતુ તેમને કચરી નાખવામાં આવ્યા અને તેમને હાર કબૂલ કરવી પડી. પરંતુ તેમના ગઈ કાલના દુશ્મનને પૂર્ણ સ્વતંત્રતા આપીને અંગ્રેજ લેકેએ એક ડહાપણભર્યું અને ઉદાર કાર્ય કર્યું. એ વખતે લિબરલ પક્ષ સત્તા ઉપર હતો. થોડા જ સમય પછી આખોયે દક્ષિણ આફ્રિકા બ્રિટિશ સામ્રાજ્યનું સ્વતંત્ર સંસ્થાન બને.
