Book Title: Jagatna Itihasnu Rekha Darshan Part 02
Author(s): Jawaharlal Nehru, Manibhai B Desai
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir
View full book text
________________
પૂતિ
૧૪૮૭ હિટલરને ઈરાદે હતે એ વસ્તુ સ્પષ્ટ થઈ ગઈ હતી. એ પ્રશ્નને સુલેહશાંતિ ભર્યો ઉકેલ લાવવાના ઓઠા નીચે બ્રિટિશ નીતિ હિટલરના આક્રમણને ઉત્તેજન આપી રહી હતી. બ્રિટિશ સરકારે એ ઝઘડામાં “મધ્યસ્થ” તરીકે કામ કરવાને માટે લેડ રેન્સિમૅનને પ્રાગ મોક્લી આપે. પરંતુ બ્રિટનની આ લવાદીએ તે નાઝીઓની માગણીઓને નમતું આપવાને ચેક સરકાર ઉપર નિરંતર દબાણ કર્યા કર્યું. છેવટે ચેક લેકેએ રન્સિમૅનની એ અતિશય દૂરગામી દરખાસ્ત સુધ્ધાં કબૂલ રાખી પરંતુ નાઝીઓને તે એથીયે વધારે જોઈતું હતું અને પોતાની માગણી પરાણે સ્વીકારાવવાને અર્થે તેમણે જર્મન સૈન્યને હુમલે કરવા માટે તૈયાર કરી દીધું. એ પ્રસંગે ચેમ્બરલેઈન જાતે એ મામલામાં વચ્ચે પડે અને બચેંસગેડન આગળ તેણે હિટલરની મુલાકાત લીધી. ત્યાં આગળ તેણે હિટલરે આખરી કહેણ દ્વારા કરેલી માગણી કબૂલ રાખી. એમાં ચેકોસ્લોવાકિયાના મોટા પ્રદેશને જર્મની સાથે જોડી દેવાની માગણી કરવામાં આવી હતી. પછીથી ઈંગ્લંડ તથા ફ્રાંસે પોતાના મિત્રરાજ્ય ચેલૈવાકિયા ઉપર, પિતાનું આખરી કહેણ મોકલ્યું અને હિટલરની શરતે માન્ય રાખવાનું તેને જણાવ્યું અને તે એમ ન કરે તે તેને સંપૂર્ણપણે ત્યાગ કરવાની ધમકી આપી. તેમના મિત્રોએ તેમને દગો દીધો એ જોઈને ચેક લેકો તે આભા બની ગયા અને ચોંકી ઊઠ્યા, પરંતુ હતાશ અને ગમગીન બનીને તેમની સરકારે એ આખરી કહેણને નમતું આપ્યું. ચેમ્બરલેઈન ફરી પાછો હિટલરને મળવા ગયો. આ વખતે તે રાઈન નદી ઉપર આવેલા ગેડબર્ગ આગળ હિટલરને મળે. આ મુલાકાતમાં તેને માલૂમ પડયું કે હિટલર તે હજી વળી વધારે માગતું હતું. એ માગણીઓ તે ચેમ્બરલેઈન પણ ન કબૂલ કરી શક્યો અને ૧૯૩૮ની સાલના સપ્ટેમ્બર માસના છેલ્લા અઠવાડિયામાં જગવ્યાપી યુદ્ધની ઘેરી છાયા યુરેપ ઉપર પથરાઈ ગઈ. લેકે “ગેસ માસ્ક મેળવવા માટે દોડાદોડ કરવા લાગ્યા અને હવાઈ હુમલાઓથી રક્ષણ કરવાને માટે બાગબગીચાઓમાં ખાઈએ ખેદાવા લાગી. ચેમ્બરલેઈન ફરી પાછો હિટલર પાસે પહોંચે. આ વખતે તે તેને મ્યુનિચમાં મળ્યો. ડેલાડિયર તથા મુસોલિની પણ ત્યાં પહોંચ્યા. ચેકોસ્લોવાકિયા તથા ફ્રાંસના મિત્ર રશિયાને ત્યાં બોલાવવામાં ન આવ્યું અને ચેક લેવાકિયા જે તેમનું એક મિત્રરાજ્ય હતું તથા જેનું ભાવિ નક્કી થવાનું હતું તેની એ બાબતમાં સલાહ સરખી લેવામાં ન આવી. તાત્કાલિક યુદ્ધ અને ચડાઈની ધમકી સાથે કરવામાં આવેલી હિટલરની નવી અને દૂરગામી માગણીઓ લગભગ સંપૂર્ણપણે સ્વીકારવામાં આવી, અને સપ્ટેમ્બરની ૨૮મી તારીખે જેમાં એ માગણીઓને સમાવેશ કરવામાં આવ્યા હતા તે મ્યુનિચ કરાર ઉપર ચાર સત્તાઓએ સહી કરી.
