Book Title: Jain Shasan na Chamakta Sitara
Author(s): Varjivandas Vadilal Shah
Publisher: Varjivandas Vadilal Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005214/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dhI rIvALI thavaBI] rivarI _/ 108 jaina caritra kathAo , zrImatI & $ 6 ( zrIpAla-masANA . zrIravijayasarI zrI hIra &#EE ALL cha& motIzA zeTha vimala zAha : saMpAdaka ane prakAzaka : varajIvanadAsa vADIlAla zAha ( wwwljalnelibfaly.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Do zrI vAlakezvara zrI AdIzvarajI dAdA (zeTha bAbu amIcaMdajI panAlAlajI AdIzvarajI derAsara cerITebala TrasTa, muMbaI-6) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma : tA. 17-5-1850 svargavAsa : tA. 4-3-1928 jeoe saMvata 1960 muMbaI vAlakezvara upara tIrthadhAma samuM bhavya jinAlaya baMdhAvIne nIcenA prathama bhAge tIrthAdhipati AdIzvara bhagavaMtane mULa nAyakajI tarIke ane prathama majale zrI pArzvanAtha vagerene birAjamAna kya. Aje hajAro jainajainetaro pratidina darzana-pUjanano lAbha laI rahyA che. zeTha zrI bAbu amIcaMdajI panAlAlajI saMvata 1922 zrAvaNa suda 5 svargavAsa : saMvata 1967 zrAvaNa suda 9 jemanI khAsa preraNAthI vAlakezvaranuM jinamaMdira baMdhAyuM. zeTha zrI bAbu amIcaMdajI panAlAlajInAM | dharmapatnI dharmazraddhALu zeThANI zrI kuMvarabAI amIcaMdajI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA : saMpAdaka : varajIvanadAsa vADIlAla zAha : nirIkSaNa ane bhUlasudhAra : panyAsa zrI jayasuMdara vijaya mahArAja Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JAIN SHASAN NA CHAMAKATA SITARA BY Varajivandas V. Shah : prakAzaka : varajIvanadAsa vADIlAla zAha mazIna Tulsa TreDarsa (beMgalora) 41, narasiMmahA rAjA roDa, beMgalora-560 002 (bhArata) Te. naM. (080) - 2239580, (080) - 2239522 : prathama AvRtti : kiMmata rU. 120 mudraka hareza jayaMtIlAla paTela prinTogrApha 01-bI, 'kaliMga' kaoNmplekSa, mAunTa kArmela skUla pAse, bATA zaoN-rUmanI pAchaLa, Azrama roDa, amadAvAda-380 009 phona : 6584963 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( khApaNa , svargastha patnI sumanane janma : 24 oNgasTa, 1923 dehAMta : 18 me, 1985 ati lAMbI mAMdagImAM paNa je samatA rAkhI zakI ane samAdhimRtyu meLavyuM. yAda karato varajIvanI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dha OOOOOOOOOOOOOOOOWOST $ pUjayapAda gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nAM Azirvacana aws saMsAramAM cAra gatimAM anaMtavAra paribhramaNa karyuM. he jIva! paNa haju tAruM jIvana nA sudharyuM, tAro svabhAva nA sudharyo, tArI AMkha khUlI nahIM. paNa have kaMIka samaja. ekamAtra vItarAgaprabhunA zAsananI sevAthI ja tAro uddhAra thaze. zrI harajIvanabhAI! ghaNI moTI uMmare paNa tamArA haiyAmAM yathAzakti zAsanasevAnI je bhAvanA che te kadara karavA lAyaka che. tame cUMTI cUMTIne vAcako samakSa je bodhaka kathAthALa rajU karyo che enAM mAtra darzana karIne ja nahIM paraMtu eno rasAsvAda laIne tevI kakSAnA jIvo dharmasAdhanAmAM pragati kare, saMyamadharmamAM ramatA thAya, karma khamAvI muktimAM jAya ane tame paNa uttama kAryonI suvAsa pAtharIne zAzvatapadanA bhoktA bano e ja amArA aMtaranA AzIrvAda che! - A. jayaghoSa sUrinA dharmalAbha che Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athazrI, jaina zAsananA camakatA hIrA'nuM prakAzana karyA bAda A pravRtti cAlu ja rAkhavA gurudeva panyAsa zrI jayasuMdaravijaya mahArAje sUcanA karI, eTale A graMtha mATenuM kArya AraMbhyuM. mA sarasvatInI agamya preraNA e moTuM nimitta graMtharacanAmAM che. eNe ja A badhuM lakhAvyuM che ema huM mAnuM chuM. A graMtha mATe amuka maryAdAo manathI nakkI karI ke AmAM phakta bhUtakALamAM thayela jaina mahAtmAonAM caritro ja lakhavAM, banI zake eTaluM TUMkAmAM ciratra lakhavuM. dareka caritramAM kaMIka bodhatattva hovuM joIe. uparAMta vArtAo upadezaka hovA chatAM temAM vArtAtattva jarUra joIe. A niyamane vaLagIne ja A caritro taiyAra karyAM che. A jamAnAmAM lokone adhyAtma tarapha jhukAva ocho che. TI.vI. jovA pUrato TAIma lokone maLI rahe che paNa guru mahArAjanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA samaya nathI. AvA AtmAonuM kalyANa kema thAya? e vicAravuM bahu jarUrI che. lokone vArtA sAMbhaLavAmAM rasa hoya che. temane bodhapATha-vArtAo ja vAMcavA ApIe to kaMIka aMze temanuM kalyANa sAdhI zakAya. patnInuM avasAna ne vRddhAvasthA, ekAkI jIvanamAM vakhata kema pasAra karavo e eka koyaDo ukelavAno hato ane vicAratAM vicAratAM jJAnadAyaka vArtAo keTalIka vyAkhyAna dvArA sAMbhaLelI magajamAM hatI ja. A ane bIjI vArtAo dhArmika graMthomAMthI vAMcI kAgaLa upara TUMkANamAM utAravA nakkI karyuM ane pariNAme A be graMtho racAyA. jaina samAjanA sadnasIbe ApaNI pAse dhArmika sAhitya ghaNuM saMgharAyeluM paDyuM che. Ano upayoga ghaNo ja ocho thAya che. emAM je yogya lAge te samAja sAme dharavuM e kaMI moTuM kAma nathI. hA, zokha hovo joIe. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kAryamAM ApaNA sAhityane saMpUrNa vaphAdAra rahI, temAMthI TUMkAvIne A vArtAo taiyAra karI che. temAM mAruM potAnuM kaMI umeryuM nathI. mArA lakhANanI hastapratone gurudeva panyAsa zrI jayasuMdaravijayajIe vAMcIne yogya sudhArA karI ApyA che, te temano moTo upakAra mArA upara che. mArA putra bhAI harSade A vArtAo vAMcI keTalAMka racanAtmaka sUcano karyA che, e mATe te yazano adhikArI che. bhAI hareza, nayana ane jayaMtIbhAI paTele TUMka samayamAM A graMtha chApI Apyo che, tathA citrakAra zrI jaya paMcolIe citro dorI ApI A graMthane zobhAvyo che te badala temano AbhAra mAnuM chuM. zrI cInubhAIe (svasthamAnava) vyAkaraNadoSo sudhArI ApyA che. temano AbhAra mAnavo ja rahyo. A graMthanI vArtAono sadupayoga koI paNa vyakti karI zake che, chApI zake che. A mATe mAro koI pratibaMdha nathI. lokakalyANa mATe vadhu ne vadhu vaMcAya ke vakatRtvamAM kahevAya e lAbhakartA ja che. vAcakane A graMthamAM kaMI paNa bhUla dekhAya to jaNAve jethI pharI chApatAM te sudhArI zakAya. aMte jinAjJA viruddha AmAM kAMI paNa lakhAyuM hoya to micchAmi dukkaDam. paMcazIla epArTamenTa trIjo krosa, gAMdhInagara beMgalora - pa60 009 Teliphona :(080) 22036 11 (080) 2203622 pheksa : (080) 2203622 ajJAnI varajIvanadAsa vADIlAla zAha (pATaNavALA) juna 22, 1999 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - prastAvanA samagra vizvanA kalyANa mATe zrI tIrthakara bhagavaMtoe jaina zAsananI sthApanA karI. pUrvAcArya maharSioe tIrthaMkara prabhunA upadezanA saraLatA khAtara cAra vibhAga kyaH (1) dravyAnuyoga, (2) gaNitAnuyoga, (3) caraNa-karaNAnuyoga, (4) dharmakathAnuyoga. dravyAnuyoga vageremAM ghaNAM UMcAM tattvonI chaNAvaTono samAveza thayela hato. paraMtu jyAM sudhI UMcAM tattvonI vAtone kathAnA mAdhyame pIrasavAmAM na Ave tyAM sudhI sUkSma-gUDha tattvonI vAstavika samajaNa prApta karavI atiduSkara banI rahe che. tethI ja prabhu mahAvIra svAmIe potAnA upadezomAM aneka rocaka tattvabodhaka preraka kathAo vaNI lIdhI hatI. Aje to ghaNA evA mithyAbhimAnIo jovA maLaze, jeo dhArmika kathAo pratye potAnA nAkanAM TeravAM UMcAM caDAvI sUganuM pradarzana karatA haze, "amane to tAtvika bhASaNomAM ke UMcAM tattvomAM ja rasa paDe, rAjA-rANInI vAto choDo!' adhUrA ghaDA chalakAyA vagara nA rahe. bhagavAna mahAvIre ane pUrvAcArya maharSioe AvuM mithyAbhimAna rAkhyA vagara aneka UMcAM tattvonI vAto kathAnA mAdhyame karI che. jJAnadharmakathA - Agama vagere seMkaDo/hajAro evA dharmakathAgraMtho e jainasAhityanA tejasvI tAralAo che. dharmakathAnuyoganA AdhAre prAcInakALamAM "paDhamANuyoga' nAmanA vizALa kathAzAstranI racanA thaI hatI, je Aje prAyaH vilupta che. paraMtu aneka prAcIna zAstromAM tenA ullekho jovA maLe che. AvAM aneka zAstro vilupta thavA chatAM pUrvAcArya maharSioe potAnA avicchinna smRtikoza ane anubhavakozanA AdhAre aneka dharmakathAonI racanA karavAmAM bhAre udyama karyo che. dareka dharmakathAno mukhya sAra e hoya che ke pApone choDo ane dharmanI ArAdhanAmAM lAgI jAo; kAraNa ke dharma dvArA ja artha, kAma ane mokSa puruSArthonI siddhi thAya che. bALaka hoya ke yuvAna, prauDha hoya ke vRddha, lagabhaga badhAne kathAo to gamatI ja hoya che. paNa emAMno moTo bhAga to manoraMjanapremI ja hoya Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, eTale evA lokone kAmakathA-arthakathAmAM ja rasa paDato hoya che. dharmakathA pratye aruci ane artha-kAmakathAono prema e to durgatigAmI jIvonuM lakSaNa che; jyAre dharmakathAono rasa e sadgatigAmI jIvonuM lakSaNa che. keTalAka jIvo evA hoya che ke jeone dharmakathAnuM AkarSaNa hoya che, paraMtu evI dharmakathAomAMthI TapakatAM bodhajharaNAMo pratye aruci evI ne evI hoya che. evA lekhaka-patrakAro potAnI prasiddhi mATe bodhaka tattvone nicovI nAkhIne potAnuM huM calAvavA dharmakathAo upara para kalama calAvatA hoya che, je pariNAme sva-para mATe nukasAnakAraka bane che. dharmakathAo mAtra manoraMjana mATe nathI, paNa emAMnA bodhane grahaNa karavA dvArA jIvana sudhAravA mATe che. jIvana sudhare, dhyeya sudhare to pApone tilAMjali maLe, dharmakRtyo pratye AdarabhAva jAge, dharmArAdhanAmAM joza Ave, karmo khape ane zAzvata sukhanA bhoktA banAya. e mATe dharmakathAo khUba zAntithI vAMcavI joIe. zrI harajIvanabhAIe thoDAM varSo pUrve pavitra bhAvanAthI jaina zAsananA camakatA hIrA' evA nAmathI suMdara majAnI 108 kathAo jainasAhityamAMthI tAravI tAravIne bahAra pADI hatI. e pravAhane vaNathaMbhyo rAkhIne punaH jaina-sAhityanuM avalokana karIne bIjI 108 kathAo taiyAra karIne jaina zAsananA camakatA sitArA evA nAmathI A bIjo kathAgraMtha svayaM lakhIne prakAzita karyo che, te ghaNA ja AnaMdano viSaya che. ghaNI moTI uMmare vikathAothI dUra rahIne teoe A rIte je avirata parizrama karyo che te dareka vRddhavayaska zrAvako mATe kharekhara preraka banI rahe tema che. niMdAkUthalImAM, khaTapaTomAM, dAvapecamAM, kAvAdAvAmAM, mAruM-tAruM karavAmAM, ekabIjAone laDAvavAmAM, vaira-vaimanasya vadhAravAmAM ane durgatikAraka kAryavAhIomAM pAchalI uMmara pasAra karavAne badale saMyamanI ArAdhanAmAM ke e na thAya to chevaTe AvA koI sva-para upakAraka sAttvika kAryomAM pAchalI vayano kevo sadupayoga thaI zake tenuM A lekhake sAkSAt udAharaNa pUruM pADyuM che. AvA uttama kathAgraMthone zAntithI vAMcIne, samajIne, sAra grahaNa karIne sau potAnuM Atmazreya sAdhe e ja maMgala bhAvanA. - jayasuMdaravijayanA dharmalAbha! Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka prAptisthAnA 2. varajIvanadAsa vADIlAla zAha mazIna Tulsa TreDarsa 41-narasiMhamahA rAjA roDa, beMgalora-pa60 002. Te.naM. (080) - 2239580 - (080) - 2239522 varajIvanadAsa vADIlAla zAha paMcazIla epArTamenTa, trIjo krosa - gAMdhInagara beMgalora-pa60009 Te.naM. (080) - 2203611 (080) - 2203622 3. zrI mahAvIra zubha sAdhanA TrasTa (rajI) bI 4-5, bhAyakhalA sarvIsa InDasTrIyalamAM esTeTa, DI. ke. roDa, rANIbAga pAse bhAyakhalA (pUrva) muMbaI - 400 027 | 4. sevaMtIlAla vI. jaina 20, mahAjana galI, jhaverI bajAra, muMbaI - 400 002 | 5. zrI sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratana poLa, amadAvAda - 380001 6. sughoSA kAryAlaya zekhano pADo, jhaverIvADa, rilIpha roDa, amadAvAda - 380 001 Te.naM. (079) 381418 ghara (079) 6642062 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. amarazI lakSmIcaMda koThArI esa.TI. buka sTaoNla, zaMkhezvara, - 384 246 Te.naM., (02733) 73349, 73336 8. zrI mahAvIra jaina upakaraNa bhaMDAra jaina bhojanazALA pAse, meIna bajAra, zaMkhezvara - 384 246 Te.naM., oNphIsa - (02733) 73306 ghara - (02733) 73354, 73319 9. zrI mahAvIra jaina upakaraNa bhaMDAra (zaMkhezvarAvALA) gopIpurA, subhASa roDa, surata 395 001 Te.naM., oNphIsa - (0261) 440265, 439223 (0261) 688761, 688105 - ghara - 10. zrI pArzvanAtha jaina upakaraNa bhaMDAra phuvArA pAse, taLeTI roDa, pAlitANA - 364 270 Te.naM., dukAna - (02848) 3333 ghara - (02848) 3103 11. zrI zIgIrI jaina upakaraNa bhaMDAra arIsA bhuvananI sAme, pAlitANA 364 200 Te.naM., dukAna - (02848) 2299 ghara - (02848) 42299 - Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama lekha 1. zivakumAra 2. zrImatI 3. naravIra 4. caMpA zeThANI 5. zrI hIravijayasUri 6. zeTha savA-somA 7. caMpaka zreSThI 8. arjuna mALI 9. nAgadatta zreSThI 10, aMgarSi RSi 11. kaumudI 12. kAlikAcArya 13. devadatta 14. jinadAsa zeTha 15. zubhaMkara zreSThI 16. lohakhura 17. agnizarmA ane guNasena 18. lakSmaNA sAdhvI 21. bhadrabAhu svAmI 22. guNamaMjarI 23. naigama anukramaNikA pAna naM. krama lekha 24.vimaLa zAha 25. sumitra ane prabhava 26. zabdAlaputra 27. sudarzanA (zakunikAvihAra) pAna naM. 93 96 101 103 107 110 113 121 122 124 127 131 134 136 139 142 143 146 46. bappabhaTTasUri ane Ama rAjA 149 158 167 171 173 176 179 197 20 28. 29. 13 15 17 20 rara 26 30 32 35 37 39 46 48 50 53 42. zayyabhavasUri pada 43. duMdala cAraNa 60 44. suzIlA-subhadra dara 45. zeTha jagaDuzA 30. 31. sarvajJasUrijI ane kamala 32. jinadAsa ane zAMtanu zeTha 33. siMha zreSThI 34. 35. 36. muni dharmazarmA suvrata zeTha dharmavIra 37. 38. 39. 40. 41. brahmadatta cakravartI varadatta muni drAviDa ane vArikhilla 19. kArtika zeTha 64 20. rAjA zikhIja ane cUDAlA 66 47. zrIpALa-mayaNA 69 48. caMdana-malayAgiri mAsatusa muni suvrata muni prajApAla ane sumitra rajjA sAdhvI kezarI cora 72 49. vegavatI 76 50. haMsarAjA 78 51. rAjA yazovarmA 85 52. taraMgavatI 88 53. surasena mahAsena 91 54. kezI gaNadhara Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama lekha 55. AnaMda zrAvaka 56. divamukhA (pratyeka buddha) 57. kSapaka muni 58. zramaNa bhadra 59. pradezI rAjA 60. kuMtalAdevI 61. Arogyadvija 62. dramaka muni 63. karakaMDu (pratyeka buddha) 64. nirgati (pratyeka buddha) 65. harikezabaLa 66. sulasa 67. tetAla putra 68. rati suMdarI 69. zeTha motIzA 70. rAjA sUryayazA 71. zANI sumati 72. dhIvara 73. ratnAkara sUrijI. 74. mRgasuMdarI 75. dharmarAjA 76. zeTha nathuzA 77. zeTha jAvaDazA 78. vidyApati, 79. abhayakumAra 80. rohiNI 81. rAjA puraMdara 82. zrI mANibhadra vIra pAna naM. krama lekha 83. baLadeva muni 84. zrIka 85. azcAvabodha 86. zIvA mahAsatI 202 204 206 208 209 87. vajra karNa 215 88. samarAdityakevaLI 217 89. durgaMdhArANI 219 90. bharata cakravartI ane 221 98 bhAIo 226 229 234 dhana sArthavAha 236 94. sudra sUri AcArya 239 95. zrI bhomiyAjI mahArAja 241 96. naMda maNikAra 246 97. dhannAcora ane vijaya cora 251 98. bAhaDa maMtrI 253 99, bhImA kulaDIyA 255 100, devAnaMdA ane RSabhadatta 257 101. zeTha baLabhadra ane 260 263 ra66 268 20 275 209 282 nArAyaNa brAhmaNa 102. samrATa azoka ane kuNAla 103. nRpasiMha 104. cAMpo vaNika 316 91. zItalAcArya 318 92. pRthvIpALa rAjA ane sunaMda 320 93. 324 328 334 336 342 345 348 353 105. puNyasAra 106. Arya rakSitasUri 107, khemo dedarANI 108. zrI siddharSi gaNI pAna naM. 295 299 301 303 306 310 313 355 361 364 366 369 371 375 308 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maMgalAcaraNa zrI mahAvIrAya namaH zrI gautama svAmIne namaH zrIdevI sarasvatIne namaH Adima pRthivInAthamAdi niSparigrahamAM Adima tIrthanAthaM ca RSabhasvAminuM stumA maMgala bhagavAna vIro, maMgala gautama prabhu maMgala sthUlibhadrAghAH jaina dharmoDastu maMgalama khAmemi sava jIve sarve jIvA khamaMtu mittIme sAva bhUesa veramajha na keNaI zivamastu sarvajagata: parahita niratA bhavantu bhUtagaNA: doSAH prayAnuM nAza, sarvatra sukhI bhavatu lokA:// je dRSTi prabhudarzana kare, te dRSTine paNa dhanya che. je jIbha jinavarane stave, te jIbhane paNa dhanya che. pIye mudA vANI sudhA, te karNayugane dhanya che. tuja nAma maMtra vizada dhare te hRdayane nitya dhanya che. yaskUpArasamAsvAdya mUrkhADapi viduSAyate devI sarasvatI vaMde, niMdramukhavAsinImAM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivakumAra yazobhadra nAmanA zreSThIne ziva nAmano putra hato. bAlyavayathI ja te jugAra vagere vyasanamAM Asakta banyo hato. tenA pitAe tene ghaNI vAra samajAvyo chatAM tenI kaMI paNa asara tenA upara thaI nahIM. tenA pitAe tene dharma mArge vALavA paNa prayatna karyo; chatAM temAM paNa tene saphaLatA maLI nahIM. chevaTe tenA pitAe tene ekAMtamAM bolAvI kahyuM : "putra, bIjuM to kaMI nahIM paraMtu jyAre tArA para bhayaMkara Aphata AvI paDe tyAre tuM navakAra maMtrane yAda karaje. tArI sarva Aphata tenA smaraNa mAtrathI nAza pAmI jaze." pitAnA atizaya AgrahathI teNe namaskAra maMtra zIkhI lIdho. jugArI-laMpaTa lokonA saMsargathI zivakumAranI badhI saMpatti nAza pAmI. dravya nAza pAmavAthI tenAM mAnapAna ghaTI gayAM. mitro paNa tene choDI cAlyA gayA. nisteja banelA zivakumArane ekadA eka tridaMDI yogIno meLApa thayo. teNe tenI nistejatAnuM kAraNa pUchyuM eTale zivakumAre potAnI nirdhanatAnuM duHkha vyakta karyuM. parivrAjaka potAnI maMtrasiddhi mATe ziva jevA sulakSaNA kumArano bhoga ApavA mAgato hato. teNe potAnI jALamAM phasAvavA vicAryuM ane kahyuM, "he ziva! jo tuM mAruM kahyuM mAne to gharanI dAsInI mAphaka lakSmI tane vaza thaI jAya." zive te mAnI lIdhuM. eTale parivrAjake kahyuM ke "smazAnamAMthI koI paNa akSata zaba (AkhuM maDaduM) laI Ava. kALI caudazanI bhayaMkara rAtrI AvatAM parivrAjake zivane tevuM zaba, kaMku ane puSpa Adi sAmagrI laI bhayAnaka smazAnabhUmimAM AvavA jaNAvyuM. smazAnabhUmimAM tridaMDIe eka bhavya mAMDaluM banAvyuM. homa karavA mATe suMdara vATikA banAvI ane maDadAnA hAthamAM tIkSNa talavAra ApI. pAsenA ja vRkSa upara zIkuM banAvI zivakumArane temAM besADyo. jethI te paDe eTale sIdho homamAM ja paDe. bAda duSTa buddhivALo tridaMDI nizcala cittathI maMtrasmaraNa karavA lAgyo. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 14 A badhA kArastAna parathI zivakumAra samajI gayo ke pote bhayaMkara AphatamAM sapaDAyo che. tridaMDI potAno bhoga levA mAge che. bhayaMkara smazAna, kALI aMdhArI rAtrI, krUra tridaMDI, ughADI talavAre UbhuM rAkheluM zaba ane tridaMDIno maMtroccAra.. A badhuM joI zivakumAra potAnuM mRtyu pAse ja che tema samajI gayo. A samaye pitAnI zikhAmaNa tene yAda AvI ane te eka cittathI navakAra maMtranuM smaraNa karavA lAgyo. tridaMDInA maMtraprabhAvathI te zaba talavAra laI zakAnA sUtaranA tAra toDavA AgaLa cAle che paNa navakAramaMtranA prabhAvathI te AgaLa vadhI zakato nathI. A pramANe be-cAra vakhata thavAthI zaMkAzIla parivrAjake zivane pUchyuM : "zuM tuM koI paNa jAtano maMtra jANe che?" zivakumArane khabara nathI ke potAnA navakAra maMtranA smaraNathI parivrAjakano maMtra niSphaLa thAya che. teNe bhoLAbhAvathI kahyuM : "huM kaMI paNa jANato nathI." banne jaNa potapotAnA maMtro yAda karatA rahyA. tridaMDInA maMtrabaLathI maDadAmAM adhiSThita thayela vaitAla zivakumArane kaMI paNa upadrava karI zakyo nahIM. zivakumAranA sthira cittanA navakAranA maMtrajApathI tenuM paribaLa vadhyuM eTale kaMTALelA vaitAle te tridaMDIne ja UMcakIne homamAM pheMkI dIdho. jethI temAMthI suvarNa puruSa utpanna thayo. zivakumArane Avo banAva joI ati Azcarya thayuM. potAnA maMtrajApanuM ja A pratyakSa pariNAma joI te ati AnaMdita thayo. teNe nIce UtarIne suvarNa puruSane bhUmimAM guptapaNe dATI rAkhI dIdho. temAMthI thoDuM thoDuM suvarNa meLavI alpa samayamAM ja te mahAzrImaMta banI gayo. tene dharmano prabhAva barAbara samajAyo hato eTale teNe potAnuM dravya sanmArgomAM vAparavA mAMDyuM ane chevaTe navakAra maMtranI pratidina bhAvapUrvaka ArAdhanA karI sadgatino mahemAna banyo. ahiMsA e ja amRta che; aparigraha e ja amIrI che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] zrImatI potanapuramAM suvrata zreSThIne zrImatI nAmanI sadgaNI putrI hatI. dharmazAstranA abhyAsathI te tattvanA marmane paNa jANatI hatI. tema ja teno AcAra paNa zuddha hato. jemAM zrImatI dharmamAM pravINa hatI tema gRhakAryamAM paNa pravINa hatI. tenAmAM rUpa tema ja guNano sumeLa hato. te ja nagaramAM eka mithyASTi zreSThI putra hato. teNe zrImatInA hastanI mAgaNI karI. suvrata zreSThIe prathama to InakAra karyo, paraMtu te zreSThI putre pote atizaya dharmI hovAno ane jainadharma para prIti hovAno ADaMbara karavA mAMDyo. chevaTe bahu samajAvavAthI suvrata zreSThIe zrImatIne tenI sAthe dhAmadhUmapUrvaka paraNAvI. paraNIne sAsare AvyA bAda zrImatIno gRha-vyavahAra thoDo vakhata to zAntipUrvaka cAlyo paraMtu tyAra bAda zrImatI custa jainadharma pALatI hovAnA kAraNe tenI naNaMda vagere koI ne koI kAraNa batAvI tenA upara gusso darzAvavA lAgyAM. zrImatI tenuM kAraNa samajI gaI chatAM nizcaLa cittathI dharmanuM pAlana karatI. dhIme dhIme teno pati tenAthI vimukha thavA lAgyo. tenAM sAsu-sasarA paNa tenA pratye ocho Adara batAvavA lAgyAM, chatAM, zrImatI to nizcaLa mane dharmanuM ArAdhana karatI, sAthesAthe gRhakAryomAM jarA paNa khAmI AvavA detI nahIM. tenAM sAsu-sasarAe potAnA putrane bIjI strI paraNAvavAno ghATa ghaDavA mAMDyo, paNa zrImatInI hAjarImAM tema kema banI zake? ekadA gharanA sarva mANasoe ekAMtamAM maLI eka prapaMca racyo. gharanI aMdhArI koTaDImAM eka ghaDAmAM moTo bhayaMkara sarpa mUkIne te ghaDAnuM DhAMkaNuM DhAMkI dIdhuM. pachI samaya joIne tenA patie zrImatIne Adeza karyo ke pelI oraDImAM paDelA ghaDAmAMthI tuM puSpanI mALA laI Ava, pUjA mATe teno upayoga karavAno che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 16 zrImatIne A kAvatarAnI gaMdha paNa nahotI. te pratidina navakAramaMtranuM smaraNa karatI. Aje paNa navakAramaMtranuM smaraNa karatAM karatAM te aMdhArI koTaDImAM gaI, ghaDAnuM DhAMkaNuM khaseDI ghaDAmAM hAtha nAkhI te puSpanI mALA laIne pati pAse AvI. navakAra maMtranA prabhAvathI zAsanadevIe ghaDAmAMthI sApane khaseDI puSpanI mALA goThavI dIdhI hatI. A dRzya jotAM ja cakita banelA tenA patie badhA mANasone ekatra karIne banelo banAva kahI saMbhaLAvyo. A prabhAvathI gharanA badhA mANaso zrImatInA caraNamAM paDyA ane potAnA duSTAcaraNanI mAphI mAgI. zrImatIe jaNAvyuM ke "Apa sarve to mArA pUjya che. mAruM kahevuM eTaluM ja che ke tamo sanmArge vaLo; zuddha jainadharmanuM AcaraNa karo ane pratidina navakAra maMtranuM smaraNa karo." tuSTa banelAM sAsu-sasarAe moTo mahotsava karyo ane potAnuM dravya dharmakAryomAM vAparavA mAMDyuM. zrI vinayavijaya mahArAje punyaprakAzanA stavanamAM jaNAvyuM che ke : zrImatIne e vaLI maMtra phaLyo tatkALa phaNIdhara phITIne pragaTa thaI phulamALa.. : dharma mAnavanI zobhA : dAMta niAno hAthI, vega vinAno ghoDo, caMdra vinAnI rAtri, mIThA vinAnuM bhojana, guNa vinAno putra, cAritra vinAno yati, sugaMdha vinAnuM puSpa, pANI vinAnuM sarovara, chAyA vinAnuM vRkSa ane deva vinAnuM maMdira, jema zobhAne pAmatAM nathI tema dharma vinAno manuSya paNa zobhAne pAmato nathI. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PLE zrImatI te pratidina navakAra maMtranuM smaraNa karatI, Aje paNa navakAra maMtranuM smaraNa karatAM karatAM te aMdhArI koTaDImAM gaI. ghaDAnuM DhAMkaNuM khaseDI ghaDAmAM hAtha nAkhI te puSpanI mALA laIne pati pAse AvI. For Private os Personal use only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] naravIra (A kathAnaka "zrI jayanta" temaja "jyatAka" nAme paNa keTalAka graMthamAM che.) mevADanA rAjA jayakezIno putra naravIra hato. moTo thayo tyAre corI, lUMTaphATa vagere Acarato hovAthI rAjAe naravIrane dezanikAlanI sajA karelI. teNe eka bAjunA pahADa upara aDDo jamAvyo ane eka ToLakI UbhI karI. te ToLakIno saradAra banI moTA pAye DAkUgIrI karavA lAgyo. eka vakhata mALavAno moTo vepArI dhanadatta keTalAMka gADAomAM dhana bharI tyAMthI pasAra thato hato tene naravIranI ToLIe lUMTI lIdho. badhuM ja lUMTAvAthI dhanadatta bebAkaLo banI gayo. paNa aMdhArAno lAbha laI tyAMthI jIvato bhAgI chUTyo. AnuM vera levuM ja joIe evo daDha saMkalpa karI te mALavAnA rAjA pAse gayo, pote kevI rIte luMTayo ane pAyamAla thaI gayo che tenI vAta mALavAnA rAjAne karI, ane AjIjI karI teNe rAjA pAse thoDA lazkaranI mAgaNI karI. A DAkU pakaDAya yA nAza pAme to sAruM ja che ema samajI rAjAe lazkara ApyuM. lazkara laI dhanadatta naravIranI pallI pAse pahoMcyo. lazkaranI madadathI cAre bAjuthI pallIne gherI lIdhI. naravIra tathA tenA sAthIo bahAdurIthI laDyA paNa lazkarano sAmano muzkela hato. eka pachI eka marAtA gayA. nachUTake naravIra ekalo bhAgI gayo. dhanadatte pallIne Aga cAMpI. eTale pallImAMthI naravIranI patnI je garbhavatI hatI te bahAra nIkaLI. dhanadatte tenuM mAthuM talavArathI kApI nAkhyuM ane talavArathI enuM peTa cIrI garbhane kADhI tene zilA upara pachADI kUrapaNe garbhahatyA karI. pallImAMthI jeTaluM dhana-saMpatti maLI te bhegI karI. potAnI gumAvelI saMpattino moTo bhAga paNa temAM hato. gADAomAM dhana-saMpatti vagere bharI teNe ghara-bhegI karI. mALavAnA rAjA pAse AvI badhI vAta karI ane kevI rIte laDI naravIrane bhagADyo tathA tenI strIne kApI nAkhI tenA peTamAM rahela garbhane zilA upara pachADI mArI nAkhyuM te badhuM kahI saMbhaLAvyuM. rAjA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 18 A sAMbhaLI dhanadatta upara khUba ja gusse thaI gayo. te dayALu hato. teNe dhanadattane sakhata dhikkAryo ane kahyuM, "te strI hatyA tathA bALahatyA karI che, jemaNe tAruM kaMI bagADyuM nahatuM." ane sainikone hukama karI tenI gharabhegI karelI badhI saMpatti rAjabhaMDAramAM laI lIdhI, ane eno ghora tiraskAra karI dezanikAlanI sajA karI. dhanadatta jaMgalamAM rakhaDato-bhaTakato hato. tene have pote karelA pApano pazcAttApa thayo. teNe ugrapaNe tapa karavA mAMDavuM. marIne e jIvano punarjanma thayo... te ja pATaNanA rAjA siddharAja solaMkI, hArelo ane badhuM khoI beThelo naravIra eka jhADa nIce sUI gayo. AkhI rAta UMdhI na zakyo. dilamAM roSa hato. potAnAM kahevAya evuM koI hatuM nahIM. asahAya banela naravIra ciMtA karato beTho che, tyAM vihAra karatAM sAdhugaNanuM nAnuM ToLuM tyAMthI pasAra thatuM joyuM. te UDyo. vaMdana karI jANyuM ke tenA nAyaka AcArya zrI yazobhadrasUri hatA. temaNe naravIrane joyo. naravIrane paNa AcAryazrI tarapha bhaktibhAva jAgyo. AcAryazrIne dayA AvI. premapUrvaka hakIkata pUchI. naravIre badhI ja hakIkata kahI dIdhI. pote karelAM pApa paNa varNavI jaNAvyA. AcAryazrIe have evAM pApakarmo na karavA ane sajjana banI rahevAno upadeza Apyo. gurudeve tene bAjumAM AvelA "ekazilA nagarImAM javA kahyuM. naravIra e nagaramAM pahoMcyo. eka moTI havelI AgaLa lokonuM ToLuM UbhuM hatuM. tyAM oDhara nAmanA zeThanuM sadAvrata cAlatuM hatuM. zeThe A ajANyA mANasane vicAramAM Ubhela joI jamI levA Agraha karyo, paNa naravIre kahyuM, "zeTha koI kAma batAvo. kAmanA badalAmAM jamIza. maphatanuM nathI khAvuM." Avo pramANikatAthI chalakAto javAba sAMbhaLI zeThane Azcarya thayuM. temane A mANasa kAmano lAgyo. tene gharamAM kAma karavA rAkhI lIdho. ahIM naravIre gharanAM badhAM kAmo saMbhALI lIdho ane thoDA divasomAM gharanA badhA mANasonAM dila jItI lIdhAM. thoDA divaso bAda zrI yazobhadrasUri vihAra karatAM karatAM ekazilA nagarImAM padhAryA. naravIre temane oLakhyA. jaMgalamAM upadeza ApanAra gurudevane maLI AnaMdamagna thaI gayo. gurudeve AzIrvAda ApyA. naravIre gurudeva kyAM rahevAnA che te jANI lIdhuM ane dararoja jaI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA : 19 temane vaMdana karavA lAgyo. gurudeva roja thoDo thoDo upadeza ApI jaina dharma tene samajAvatA gayA. roja niyata samaye naravIrane bahAra jato joI ekadA zeThe tene pUchyuM, "tuM roja kyAM jAya che?" naravIre vivekapUrvaka jaNAvyuM, huM mArA parama upakArI gurudeva yazobhadrasUri pAse jAu ; temanuM vyAkhyAna mane khUba game che. A sAMbhaLI oDhara zeThane khUba AnaMda thayo ane jaNAvyuM, huM paNa tArI sAthe tArA guruno upadeza sAMbhaLavA AvIza." naravIra ane oDhara zeTha dararoja yazobhadrasUri pAse javA lAgyA. rojano krama thaI gayo. oDhare zrAvakanAM bAra vrata grahaNa karyA, ane sUri devanI preraNAthI eka bhavya jinamaMdira baMdhAvyuM. zrImahAvIra svAmInI suMdara mUrtinI bhavya mahotsavapUrvaka pratiSThA karAvI. oDhara zeThanA khUba ja Agrahane lIdhe yazobhadrasUrie comAsuM ekazilAmAM karavAno nirNaya karyo. comAsA daramiyAna zeTha ane naravIre ghaNI ArAdhanA karI, ane nitya gurudevanuM vyAkhyAna zravaNa kare che. paryuSaNa parva AvatAM gurudevanA upadeza mujaba tapa-japa kare che. saMvatsarIno upavAsa gharanA dareka sAthe naravIra paNa kare che. te pUjA karavA zeTha sAthe jAya che. zeTha potAnI sAmagrI vApare che. naravIra potAnI bacAvela 5 korIthI phUla kharIdI bhagavAnane harSollAsathI caDAve che. potAnI bacAvela mUDIno Avo sadupayoga thayo jANI potAne mahAbhAgyazALI samaje che. saMvatsarIno upavAsa karI bIjA divase gharanA badhA sAthe besI pAraNuM kare che. naravIrane gharanA badhA ja loko "sAdharmika bhAI mAnIne AgrahathI pAraNuM karAve che. sAMje naravIranA zarIramAM pIDA UbhI thAya che. pIDA vakhata jatAM vadhatI jAya che. zeTha naravIrane aMtima ArAdhanA karAve che, ane naravIra navakAra sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM samatAbhAve avasAna pAme che. marIne tribhuvanapALanA putra tarIke janma le che. e ja puNyazALI rAjA kumArapALa, je siddharAja pachI pATaNano rAjA bane che. A che kumArapALano pUrva bhava. oDhara zeTha paNa kALe karI mRtyu pAmI pATaNa rAjyanA udayana maMtrI bane che ane yazobhadrasUrino jIva kALe karI pAhinInI kukhe caMgadeva tarIke janma le che. caMgadeva moTo thatAM devacaMdra muni pAse dIkSA laI somacaMdra muni bane che ane vakhata jatAM gurudeve temane AcArya padavI ApI te ja AcAryazrI hemacandrasUri. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] caMpA zeThANI rAjA akabaranA vakhatanI A vAta che. AgrA pAse phattehapura sikrI nAme gAma che. tyAM eka caMpA nAme zrAvikAe cha mahinAnA upavAsa karelA. te upavAsa nimitte tyAMnA zrIsaMghe eka bhavya zobhAyAtrAnuM Ayojana karela. vAjate-gAjate jainazAsananI jaya bolAvatI A zobhAyAtrA gAmanA mukhya rastAo uparathI pasAra thaI rahI hatI. hajAro strI-puruSo AmAM sAmela hatAM. dhAmadhUmapUrvaka A zobhAyAtrA rAjamahela AgaLathI pasAra thatI hatI. rAjamahelanA jarUkhA upara beThela akabara bAdazAhe A joIne potAnA sevakane pUchyuM, "A zenuM jUlusa che?" sevake nIce tapAsa karI AvI bAdazAhane kahyuM, "caMpA nAmanI eka zrAvikA bAIe cha mahinAnA upavAsa karyA che." bAI kaMI khAtI nathI. akabarane ghaNuM ja Azcarya thayuM. cha mAsa lAgalagATa khAdhA vagara kema rahevAya? mANasa marI ja jAya. ema e mAnato hato. teNe hukama karI jainonA be AgevAnone bolAvyA ane pUchyuM, "A kharekhara sAcuM che?'' banne AgevAnamAM eka vaDIla hatA, teNe jaNAvyuM, 'jahAMpanAha! A caMpA zrAvikAe 6 mahinAnA upavAsanuM pacakhANa lIdhela che. rAtrIdivasa kaMI ja khAvAnuM nahIM.' A sAMbhaLI tene caMpA zrAvikAne jovAmaLavAnI icchA thaI. zrAvakoe caMpA zeThANIne DaoNlImAM besADI akabara bAdazAha pAse hAjara karI. akabara bAdazAhe UbhA thaI tenuM sanmAna karyuM ane ucita Asana upara besADI pUchyuM : A badhA kahe che, "tame cha mahinAnA divasa-rAtanA rojA karyA che, sAcI vAta!'' caMpA kahe che, "hA jahAMpanAha." bAdazAha kahe, "paraMtu AvI ghora tapasyA tame kevI rIte karI zakyAM?" caMpAe kahyuM, "mArA gurudevanI kRpAthI, "are! tamAre paNa guru che?" hAjI! mArA gurudeva hAla gujarAtamAM che. emanuM nAma che zrI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 21 hIravijayasUrizvarajI. emanI mArA upara asImakRpA che, ane emanA ja AzIrvAda ane kRpAthI huM A tapazcaryA karI zakI chuM." akabare AcAryazrInuM nAma yAda rAkhI lIdhuM ane manamAM pAko nizcaya karI lIdho ke jenI zaktinA pratApe AvI eka bAI cha-cha mAsanA rojA karI zake che. tevA zaktizALI gurujIne cokkasa maLI temanI zaktino lAbha levo joIe. akabara bAdazAhe zrAvako mAraphata saMdezo mokalI tathA potAnA be kAsada modI, ane kamAla mAraphata AmaMtraNa mokalI zrIhIravijayasUrijIne dilhI AvavA vinaMtI karI. zrIhIravijayasUrie AmaMtraNa svIkArI dilhI padhAryA. akabara bAdazAhane dharma samajAvyo ane hIMsA aTakAvavAnA ghaNA kAryo karAvyAM. aMtarajAmI suNa alavesara aMtarajAmI suNa alasara, mahimA trijaga tumAro, sAMbhaLIne huM Avyo tIre, janma-maraNa-duHkha vAro; sevaka araja kare che rAja! amane zivasukha Apo. 1 sahukonAM mana vaMchita pUro, ciMtA sahunI cUro, ehavuM birUda che rAja! tamAruM, kema rAkho cho dUra. se. 2 sevakane valavalato dekhI, manamAM mahera na dharazo; karUNAsAgara kema kahevAzo? jo upakAra na karazo. se0 3 laTapaTanuM have kAma nahi che, pratyakSa darisaNa dIje; dhuvADe bIjuM nahi sAhiba, peTa paDyAM pratije. se. 4 zrI zaMkhezvara maMDana sAhiba, vinataDI avadhAro; kahe jinaharSa mayA karI mujane, bhavasAgarathI tAro. seva 5 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] zrI hIravijayasUrI AcAryazrI hIravijayasUrI e vakhate gAMdhAra nagaramAM hatA, tyAM temane akabara bAdazAhe mokalAveluM AmaMtraNa tathA phatehapura sikrInA jainasaMghanA vinaMtIpatro maLyA. tyAMnA saMgha sAthe carcA-maMtraNA karyA bAda AcAryazrIe dilhI akabara bAdazAhane sadupadeza ApavA javAnuM nakkI karyuM. vihAra zarU karyo ane teo vaTAdarA gAmamAM AvyA. te rAtre nidrAmAM temaNe svapna joyuM. eka ati dedIpyamAna strI namaskAra karI AcAryazrIne kaMku ane motIthI vadhAve che ane kahe che ke "he AcAryadeva, akabara nikhAlasa mane Apane bolAve che. koI jAtanI zaMkA vagara temane maLo ane jinazAsananI zAna vadhAro. AthI ApanI ane jinazAsananI kIrti vadhaze." ane e divya zarIradhArI strI ATaluM kahI adazya thaI gaI. vihAra karI AcAryazrI amadAvAda AvyA. amadAvAdanA sUbA zihAbakhAne temanuM bhavya svAgata karyuM. joke zihAbakhAne bhUtakALamAM AcAryazrInuM apamAna kareluM ane jainono bhAre virodhI hato. paNa akabara bAdazAhanA pharamAnane lIdhe lAcAra thaI teNe guru mahArAjanI mAphI mAgI. dilhI javA hAthI, ghoDA, sainiko vagere je joIe te ApavA Agraha karyo. paNa AcAryazrIe jaina AcAra samajAvI temane te kazuM khape nahi tema samajAvIne kahyuM ke "amArA manamAM tamArA pratye koI roSa nathI. amAre zatru ke mitra badhA sarakhA che ane ame sRSTinA tamAma jIvo sukhI rahe tevI kharA dilathI kAmanA karIe chIe." - AcAryazrIe paTTadhara zrI senasUrizvarajIne gujarAtamAM rahevA Adeza Apyo ane zrI hIrasUrizvarajIe potAnA vidvAna ziSyaratna zrIvimalaharSa upAdhyAya vagere munivaro sAthe dilhI tarapha vihAra karyo. dilhI pahoMcavAnI thoDA divasanI vAra hatI tyAre AcAryazrIe zrI vimalaharSa upAdhyAyane AgaLa vihAra karI bAdazAhane maLI temanA vicAro Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 23 jANavA jaNAvyuM. eTale upAdhyAyazrI ugra vihAra karI phattehapura sikrI pahoMcyA ane saMghanA AgevAnone maLyA. AgevAnonI salAha anusAra upAdhyAyazrI pahelA abulaphajhalane maLyA ane abulaphajhale harSapUrvaka jaNAvyuM ke bAdazAha phakta AcAryazrI pAse dharmanI vAto sAMbhaLavA icche che. akabara bAdazAhano koI bada irAdo nathI ja ema spaSTapaNe samajAvyuM, ane abulaphajhala jAte upAdhyAyazrIne laI akabara bAdazAha pAse AvyA, bAdazAhane upAdhyAyajI tathA temanI sAthe bIjA traNa munirAjo hatA temanI oLakhANa karAvI. tarata ja bAdazAhe potAnA siMhAsana uparathI UtarI munivarono satkAra karyo. upAdhyAye 'dharmalAbha' kahI AzIrvAda ApyA. bAdazAhe pUchyuM ke 'AcAryazrIne maLavAnI bhAre utkaMThA che, teonAM darzana kyAre thaze?" thoDAka ja divasomAM AcAryazrI atre AvI pahoMcaze tema upAdhyAyazrIjIe jaNAvyuM. vAtacIta daramiyAna munivarone lAgyuM ke bAdazAha vinayI ane vivekI che, ane vidvAno pratye AdarabhAva dharAve che. upAdhyAyazrI vimaLaharSa phattehapura sIkrIthI pAcho vihAra karI AcAryazrI hIravIjayajI ke jeo abhirAmAbAda pahoMcyA hatA tyAM jaI teone maLyA ane temane bAdazAha sAthe thayelo vArtAlApa TUMkamAM kahI saMbhaLAvyo. AcAryazrIne AthI pUrato saMtoSa thayo, ane vihAra karI phattehapura sIkrI pahoMcyA. tyAMnA zrIsaMghe gurudevanuM bAdazAhI svAgata karyuM. AcAryazrInI paNa pahelI mulAkAta abulaphajhala sAthe thaI. A mulAkAtathI abulaphajhala khUba ja prabhAvita thayo. AcAryadeva tyAMnA keTalAka zrAvako ane abulaphajhala sAthe akabarane maLavA rAjamahelamAM padhAryA. akabarane AcAryazrI padhAratAM eTalo badho AnaMda thayo ke AcAryazrIne besavAnuM kahevAnuM paNa tene bhAna na rahyuM ane AcAryazrI sAthe vAto zarU karI dIdhI. kalAko sudhI UbhAM UbhAM ja A vArtAlApa cAlyo. pachI maMtraNAgRhamAM padhAravA akabare AcAryazrIne doryA. te gRhamAM daravAjethI ja gAlIco pAtharela hato tethI AcAryazrIe enI upara cAlavAnI nA pADI ane samajAvyuM ke gAlIcA nIce jIva-jaMtu hoya, te upara cAlavAthI hiMsA thAya, tevI hiMsA sAdhu na kare. eTale bAdazAhe Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 24 gAlIco upADI levA sevakone kahyuM, tenI nIce ghaNI kIDIo dekhAI. akabara AMkho phADI AcAryadiva sAme joI rahyo, enI zraddhA khUba vadhI gaI. A mulAkAta bAda roja akabara bAdazAha upAzraye AvI AcAryazrIne maLato rahyo. ThIkaThIka jJAnagoSTI cAlatI rahI. eka vakhata akabare potAne zaninI grahadazA cAle che tenuM kaMIka nivAraNa pUchyuM. AcAryazrIe pote saraLatAthI namrapaNe spaSTa rIte jaNAvyuM ke "mAro viSaya dharma che, jyotiSano nahi. eTale e aMge huM kaMI kahuM nahIM." eka divasa keTalAMka pustako akabare zrIhIravijayasUrine batAvyAM badhAM ja dhArmika pustako hatAM ane te eka tapAgacchanA vidyAvAna sAdhu zrI padama suMdarajInAM hatAM. teono svargavAsa thayo eTale A pustaka AcAryazrIne svIkAravA Agraha karyo. paNa AcAryazrIe te levA nA kahI ane jaNAvyuM ke, "ame A saMgrahane amArI pAse rAkhIne zuM karIe? amane jarUra hoya te pustako laI vAMcI pAchA bhaMDArane soMpI daIe." AvI nispRhatAthI akabara vadhu prabhAvita thayo. tyAMthI comAsu karavA gurudeva AgrA padhAryA. paryuSaNa parvanA ATha divasa "amAri pravartana" karavAmAM AvyuM. bAdazAhe pharamAna bahAra pADI 8 divasa paryuSaNanA tathA AgaLanA 2 divasa ane paryuSaNa pachInA 2 divasa ema kula 12 divasa jIvahiMsA baMdha karAvI. ahiMsA mATe bAdazAhane AcAryazrI judI-judI rIte samajAvatA gayA. AnI ghaNI sArI asara bAdazAhane thaI. eka divasa bAdazAha AcAryazrIne laIne "DAbara' nAmanA sarovaranA kinAre gayo. tyAM hajAro paMkhIo pAMjarAmAM pUrela hatAM te badhAMne AcAryazrInI sAme ja bAdazAhe choDI mUkyAM. AcAryazrI AthI ghaNo ja harSa pAmyA. tyAM mAchImArInI bIjI paNa hiMsA thatI hatI te akabare baMdha karAvI. bAdazAhe pote ghaNAM pApo karela che te aMgeno ekarAra karatAM AcAryazrIne jaNAveluM ke "cittoDamAM meM hajAro mANasonI katala karAvI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALa (SO) (6[ (6) || JIO LUOTO - 03 , zA (TInAra) ji. 38ra006 zrI hIravijaya sUrI bAdazAhe galIco upADI levA sevakane kahyuM. tenI nIce ghaNI kIDIo dekhAI. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 25 hatI, ghaNA kUtarAMne mArI naMkhAvyAM che. hajAro haraNA ne mAryA che ane roja pAMcaso cakalAnI jIbha kapAvIne khAto hato." AvA bhayaMkara hiMsA karatAM rAjavIne dharma pamADavAnuM uttama kAma AcAryazrIe karyuM hatuM. temanI sUcanAthI tIrthasthAnomAM muMDakAvero levAto hato te akabare baMdha karAvyo. uparAMta, pote varSamAM 6 mahinA mAMsAhArano tyAga karela. gujarAtamAM jIjiyAvero je levAto hato te teNe baMdha karAvyo. bhavya darabAra bharI akabare dilhImAM zrIhIravijayajIne "jagadgurunI padavI ApI hatI. AvuM ananya ahiMsAnuM kAma upadezathI rAjyastare AcAryazrI hIravijayajIe karyuM hatuM. tyAra pachI rAjyastare ATaluM moTuM jIvadayAnuM kAma koI hajI sudhI karI zakyuM nathI. hAlamAM munizrI rAjacaMdravijayajI je nirAlAnA nAme khAsa oLakhAya che. teoe zALAmAM jIvatA jIvo cIravAnI prathA sAme hAIkorTamAM rITa karI gujarAta, dilhI, mahArASTra tathA rAjasthAnamAM jIvatA jIvonI zALAmAM cIraphADa karavA upara pratibaMdha mukAvyo che, tethI karoDo jIvone abhayadAna maLyuM che, ane bIjA rAjyomAM pratibaMdha mukAya tenI kAryavAhI cAlu che. AvA jIvadayAnA uttama kAma karavA badala zrI nirAlAjIne ApaNA abhInaMdana. A jamAnAmAM paNa ahiMsA mATe jAna nyochAvara karanAra gItAbahena rAMbhIyA jevA mahAnubhAvo hoya che jemaNe dasathI paNa vadhu varSa hiMsAnivAraNa mATe kAma karI lAkho pazuone khATakInI charIthI bacAvI lIdhAM che. chevaTe krUra kasAIonA hAthe temanuM khUna thayuM ane gItAbahene zahIdI vahorI lIdhI. paNa emanI zahIdI niSphaLa na jAya te mATe tAbaDatoDa moTuM AMdolana calAvIne pa.pU. zrI caMdrazekharavijaya mahArAje gujarAta sarakAra pAse baLadonI katala upara pratibaMdha mUkato kAyado karAvAmAM mahattvano bhAga bhajavyo hato. ahiMsA mATe AvuM suMdara kAma karanArA AcAryazrI hIravijayajIne tathA nAmI-anAmI mahAmAnavo jeoe hiMsAnivAraNa mATe kArya karyuM che temane aMta:karaNathI ApaNI vaMdanA.... Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha savA-somAM soraThanA vaMthalI gAmamAM eka moTA vepArI nAma savacaMda dhaMdho dhamadhokAra cAle. paradezathI mAla Ave ane paradeza mAla vahANo bharI bharI mokale. temanAM bAra (12) vahANo mAla laI paradeza gayelAM te mAla vecI tyAMno bIjo mAla bharI pAchAM AvatAM hatAM te ghaNo vakhata thaI gayo paNa pAchAM na AvyAM. be divasa-cAra divasa ema rAha joI. bIjuM eka aThavADiyuM nIkaLI gayuM paNa na vahANo pAchA AvyA ke na koI vahANanA samAcAra maLyA. savacaMda zeTha to mahAmuzkelImAM AvI gayA. gAmamAM vAto cAlI. zeThanAM badhAM vahANa DUbI gayAM che. zeTha devALuM kADhaze, ane jenA jenA paisA zeTha pAse jamA hatA teo ugharANIe AvyA. pAse hatuM tyAM sudhI to ApatA gayA. khAsa rokaDa rahI nahIM, ane mAMgaroLa gAmanA ThAkora jemane savacaMda zeTha sAthe sArA sArI, temanA rUpiyA eka lAkha zeThane tyAM jamA paDelA. ThAkoranA kumAre ThAkorane vAta karI. "jaladI jAva. savacaMda zeThane tyAM paDelA badhA rUpiyA laI Avo. zeTha navarAvI nAkhaze." ThAkora paNa vahemAyA. ghoDI para besI AvyA savacaMda zeThanI peDhI upara, ane karI ugharANI kahe mArA dIkarAne paradeza javuM che. badhA ja rUpiyA tarata ne tarata Apo. zeTha jarA gabharAyA. paisA jame che te ApavA ja rahyA. pAkA jaina - A bhave na Ape to AvatA bhavamAM paNa seMkaDo gaNA cUkavI ApavA ja paDe. eTale nathI joga ema to kahevAya nahIM. AbarU to sAcavavI rahI. zeThe namratAthI ThAkorane jaNAvyuM, "bhAI rakama moTI che, joga karatAM be traNa dahADA lAgaze." ThAkora kahe : huM pAcho khAlI hAthe jauM to mArI kumAra mArI sAthe jhaghaDo karaze, ane ApaNI vacce nakAmA vahAlAmAM vera thaze. zeTha samajI gayA. paDatAne pATuM mAranArA ghaNA hoya che. ThAkora sAthe vera to posAya nahIM. devuM che e to sAruM. ApavA ja che. zuM karuM? rasto to kADhavo Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 20 ja rahyo. vicAratAM vicAratAM zeThane eka rasto jaDyo. amadAvAdamAM eka moTA vepArI... nAma emanuM somacaMda, bhAre AbarUdAra ane vaTa-vahevAra sAcavanArA. paNa savacaMda zeThane emanI sAthe koI levaDa-devaDano vahevAra nahIM phakta nAma jANe. temanA upara hUMDI lakhavAno vicAra karyo ane ThAkorane kahyuM. "jaladI joItA hoya to amadAvAda jAo, huM hUMDI lakhI ApuM chuM te batAvI tamArA rUpiyA laI lejo." ThAkora kahe bhale. lakhI Apo. savacaMda zeThe navakAra maMtranuM smaraNa karatAM karatAM kalama uThAvI hUMDI lakhI. narasiMha mahetAe zAmaLA giradhArI zeTha para lakhI hatI evI. etAna zrI vaNathalI gAmathI lakhyA zeTha savacaMda jerAma. svasti zrI amadAvAda nagara madhye rAkhyA zeTha somacaMda amIcaMda, jata A ciThThI laIne AvanAra ThAkora sUrajamalajI satAvatane hUMDInA dekhADe rUpiyA eka lAkha bAbAzAhI rokaDA te rUpiyA pacAsa hajArathI bamaNA-sahI, pichAna, pahoMca. pAvatI laIne Apazo. sahI da: pote. savacaMda jerAmanA jaya jInendra svIkAraze." zeThe lakhatAM lakhI to nAkhI paNa mana vicAre caDyuM. nathI somacaMda zeTha sAthe koI oLakhANa, nathI koI paisAno vahevAra. zeTha lAkha rUpiyAnI hUMDI kema svIkAraze? zeThane chAtImAM DUmo bharAI gayo. AMkhamAM AMsu AvI gayAM, ane AMsunAM 2 TIMpA hUMDI para paNa paDyAM. AMsu paDelAM tenI nIcenA akSaro thoDA bhIMjAI jarAka prasaryA. bhagavAnanuM nAma laI hUMDI ThAkorane ApI. ThAkora to mAratI ghoDIe pahoMcyA amadAvAda. zeThanI jANItI peDhI zodhatAM vAra na lAgI. somacaMda amIcaMda zeThanI peDhI zodhI kADhI ane zeThanI gAdI pAse AvI hUMDI batAvI. zeTha vicAramAM paDI gayA. AvuM savacaMda jerAma nAmanuM koI khAtuM hovAno khyAla nathI. A konI hUMDI? koNa lakhanAra? zeThe munimane pUchyuM, vaMthalInA savacaMda zeThanuM khAtuM che? juo. munimane Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 28 AvA nAmanI koI jANa na hatI paNa zeTha pUche eTale barAbara copaDA joI aDadhA kalAke zeThane bAjumAM bolAvI khAnagImAM kahyuM, "nA zeTha! savacaMda nAmanuM koI khAtuM nathI. koI vahevAra ApaNI sAthe nathI. tadana ajANyA bhAInI A hUMDI che." zeThe hUMDI hAthamAM lIdhI. be-traNa vakhata vAMcI gayA. acAnaka temanuM dhyAna kAgaLa upara be AMsu paDyA hatAM te para paDyuM. mULa jaina vaNika, haiyAmAM jaina sAdharmika pratye lAgaNI ubharAI. vastusthiti manamAM samajI gayA. ThAkorane ra3 divasa rahevA kahyuM ane ThAkorane cakAsyA ke koI dhUrta to nathI ne tapAsa karatAM mAlUma paDyuM ke ThAkora mANasa mobhAdAra che, e dhUrta na hoI zake. zeThe ThAkorane be divasa ghare rAkhyA. umadA paroNAgata be divasa karI ane trIje divase peDhI upara bolAvI munimane AjJA karI ke "hUMDInAM nANAM eka lAkha rokaDA ThAkorane ApI do." munie to cakkaravakara DoLA kADhatA kahyuM, "AvuM koI khAtuM nathI. nANA kema apAya? konA khAte lakhI ApuM?" zeThe kahyuM. "kharca khAte lakhIne ApI do." manamAM babaDatAM babaDatAM rUpiyA eka lAkha ThAkorane gaNI ApyA. ThAkora to rUpiyA maLI gayA eTale harakhAtAM harakhAtAM pAchA AvyA vaMthalI. zeTha somacaMdanA manane khUba zAMti thaI. koI sAdharmika svamAnI bhAIe duHkhamAM AvI javAthI hUMDI lakhI che. jo AvA duHkhI bhAInA duHkhamAM kAma na AvuM to mAro avatAra zA kAmano?" manathI khUba harakhAyA. ThAkore savacaMda zeThane hUMDInA rUpiyA maLI gayAnI vAta karI. savacaMda zeTha vicAre che. kharekhara to bhagavAne mArI lAja rAkhI. somacaMda zeThanA dilamAM prabhu vasyA, na oLakhANa na pIchAna, paNa svAmIbhAInI hUMDI AnaMdasahasvIkArI rUpiyA gaNI ApyA. A bAju sAvacaMda zeThanAM vahANo je bhayaMkara tophAnane lIdhe eka TApu pAse rokAI gayelAM te tophAna zamatAM vaMthalI tarapha AvI rahyAnA samAcAra maLyA, ane thoDA divasamAM badhAM ja vahANo vaMthalI mAla laIne sahIsalAmata AvI gayAM. savacaMda zeThe mAla vecI paisA UbhA karI lIdhA, ane ThAkorane sAthe laIne somacaMda zeThanA paisA cUkavavA amadAvAda UpaDyA. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 29. somacaMda zeThanI peDhI upara AvI savacaMda zeThe jaya jInendra karI hUMDInI vAta ulekhI. somacaMda zeThe munimane pUchyuM, "bhAI jone, savacaMda zeThane khAte kaMI rakama che?" munima kahe, "hA rUpiyA eka lAkha ApelA. vyAja sAthe gaNIne kahuM chuM. paNa koInA khAte lakhyA nathI. kharca khAte lakhIne ApyA che." "to savacaMda zeTha vaMthalIvAlA khAte kaMI rakama nathI ne?" zeThe pUchyuM. munima kahe : nA emanA khAte nathI bolatA. zeTha kahe, "munimajI. mane barAbara khabara che. e hUMDI meM kharIdI hatI. enA upara lAkheNA mANasanA be AMsu hatAM e banne AMsu meM ekeka lAkha ema be lAkhamAM kharIdayAM che. eka lAkha ApI dIdhA che. bIjA eka lAkha ApavAnA bAkI che. pachI savacaMda tarapha pharIne kahyuM, "zeTha! amAruM koI laheNuM tamArI pAse nIkaLatuM nathI ane jaina zrAvaka chIe. vagara hakkanuM nANuM ame na laI zakIe." - savacaMda zeTha to A vAta sAMbhaLI habakI gayA. emaNe gadgada kaMThe kahyuM, "zeTha! A zuM bolo cho! A nANuM huM tamane dekhADavA nathI lAvyo. jo huM e pAchuM laI jAuM to cAra hatyAnuM pApa che mane." vAta to vadhI gaI. banne makkama. koI paisA rAkhavA taiyAra nahIM. bAjumAM ubhelA ThAkoranuM to kALajuM kazuM na kare? manomanathI bolAI gayuM, "vAha vANiyA vAha!" Akhare banne jaNe saMdhi karI. "gAmanA mahAjanane bolAvavuM ane e je nyAya kare te baMnee mAnya rAkhavo." bIje divase mahAjana ekaThuM thayuM. bannee potAnI vAta rajU karI. savacaMda zeThe sAkSI tarIke ThAkorane dharyA. mahAjane badhI rIte vicArI cukAdo Apyo ke A nANAM eka lAkha somacaMda zeThanA tathA savA lAkha savacaMda zeThanA dhArmika kAme vAparavA. zetruMjAno saMgha laI javo ane zetruMjaya DuMgara upara daheruM bAMdhavuM. vAjate-gAjate amadAvAdathI saMgha zetruMjaya Avyo. darzana-pUjA karI banne zeThe DuMgara upara barAbara jagyA nakkI karI eka TUMka baMdhAvI. je savA somAnI TUMkane nAme prakhyAta che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] caMpaka zreSThI dhanyapura nagaramAM caMpakazreSThI nAmano eka dharmiSTha ane vratadhArI zrAvaka hato. dararoja sAmAyika-pratikramaNa ane parvanA divase pauSadha karato. pauSadha pAryA bAda te gurumahArAjane vinayathI prArthanA karI kaheto, "gurudeva! mArA ghare padhArI bhAta-pANIno lAbha ApavA kRpA karajo" ema vinavI te ghare jato. gocarIno samaya thAya tyAre pAcho upAzraye jaI guru mahArAjane gocarI mATe ghare bolAvI lAvato. guru ghare padhAratA. temane je khapatuM hoya te bhaktisabhara haiye vahorAvato. gocarI vahorI le eTale gurujIne trividha vaMdanA karato; ane thoDe sudhI sAthe jaI gurujIne vidAya Apato. je vAnagI banAvela hoya paNa sAdhu mahArAja na cho? to pote te vAnagI bhojanamAM na vAparato. A AcAranuM custapaNe caMpakazreSThI pAlana karato. - sAdhu bhagavaMtano gAmamAM joga na hoya to te bhojanaveLAe gharanI bahAra Ubho rahI bhAvanA bhAvato ke atyAre jo koI sAdhu bhagavaMta AvI caDe to temane gocarI vahorAvI huM kRtArtha thAuM. aMtaranA umaLakAthI ane zuddha bhAvanAthI te sAdhu bhagavaMtane gocarI vahorAvato. eka divasa AvA ja aMtaranA umaLakA ane ullAsathI sAdhu mahAtmAne gocarI vahorAvI rahyo hato. tenA haiye bhAvanAno ogha UchaLI rahyo hato. pAtramAM te ghI vahorAvI rahyo hato. ghInI dhAra pAtramAM paDatI hatI ane tenI bhAvanAonI dhAra UMce caDI rahI hatI. caMpaka zreSThInI bhAvanAnI tanmayatA joI sAdhu mahArAje ghInI dhAra paDavA ja dIdhI. vacamAM basa ke nA kahyuM nahi. teo jJAnI hatA ane zreSThInI bhAvadhArAthI atyAre anuttara vimAnanI gati bAMdhI rahyo che te jotA hatA. mANasa svabhAva anusAra caMpaka zreSThInI bhAvadhArA acAnaka tUTavA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 31 lAgI. ghIthI pAtra bharAtuM jatuM joI tene vicAra Avyo : "A te koI sAdhu che ke lobhI dhutAro? huM to bhAvathI vahorAvuM chuM paNa teo sAdhu dharma samajatA lAgatA nathI. nA kahetA ja nathI." tenI A badalAyelI bhAvanA samajI jJAnI munie kahyuM : "bhAgyavAna! Ama UMce caDI Ama pAchA nIce paTakAvA jevuM kAM karo cho?" caMpaka zreSThIne A sAMbhaLI Azcarya thayuM. teNe kahyuM : "bhagavana! huM to ahIM ja tamArI sAme Ubho chuM. kyAMya caDyo nathI to paTakAvuM kevI rIte? ApanI vAta kaMI samajAtI nathI." munie potAnuM pAtra kheMcI lIdhuM ane kahyuM, "mahAnubhAva! dAna karate samaye bhaLatA-saLatA vikalpa karavAthI dAna dUSita bane che. sonA samA dAnane tethI lAMchana lAge che. dAna samaye caDatA bhAvane caDatA ja rahevA devA joIe. te samaye bIjA na karavAnA vicAra karIne bhAvadhArAne khaMDIta na karavI joIe." ema kahI tenI bhAvanAthI te bAramA devalokanI gatie caDela paNa melI bhAvanAthI te paTakAyo e vAta samajAvI. A hA! A meM zuM karyuM? bhAre pazcAttApa karyo. e pApanI gurujI pAse AloyaNA mAMgI. te AloyaNA pUrI karI. aMte mRtyu pAmI bAramA devaloka gayo. vAMcakoe A caMpaka zreSThInI kathAmAMthI preraNA laI zuddha bhAvathI ane doSarahita dAna devAmAM upayoga rAkhavo joIe, ane dAna detAM koI paNa aticAra na lAge teno khyAla rAkhavo joIe. dAna detAM aticAra lAge to phakta alpa sukha ja tene maLe. maLavuM joItuM badhuM puNya tene na maLe. pachI mokSanI to vAta ja kyAM? krodhathI tame koIne dabAvI zakazo, paNa potAnA banAvI nahIM zako. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] arjuna mALI rAjagRhI nagarImAM arjuna nAme eka mALI raheto hato. te ati dhanavAna hato. tene baMdhumatI nAmanI suMdara patnI hatI. gAma bahAra tenI phUlanI vADI hatI. te vADI pAse eka mudagalapANI nAme yakSanuM maMdira hatuM. A pati-patnI dararoja yakSanI pUjA karI puSpo caDAvatAM. te gAmamAM lalitA nAme eka ToLakI hatI. tenA sabhyo badhA kuchaMde caDelA hatA. eka vAra A maMDaLInA cha sabhyoe baMdhumatI upara najara bagADI game tema karI tene bhogavavA nirNaya lIdho, baporanA samaye jyAre arjuna mALI tenI patnI sAthe yakSanI upAsanA mATe maMdiramAM dAkhala thayo tyAre maMdiranA dvAra pAchaLa saMtAyelA A cha jaNAe arjuna mALIne muzketATa bAMdhI eka tarapha nAMkhyo ane baMdhumatIne tenI sAme ja vArApharatI bhogavI. baMdhumatIe AmAMthI bacavA ghaNI mathAmaNa karI paNa che durjana sAme tenuM zuM cAle? arjuna mALIne A joI kamakamAM AvI gayAM. tene apAra krodha caDyo. te lAcAra hato eTale potAnI jAtane dhikkAravA lAgyo, "mAtA-pitAnA ke potAnA parAbhavane haju koI sahana kare paNa patnInA parAbhavane to pazu paNa sahI na zake. are! mArI najara sAme A pazu jevA loko AvuM niSphara kArya kare che, ane mane paNa eka pazu samaje che. arere, A duHkha kone kahevuM?" pachI tenI dRSTi yakSarAja para paDI. te yakSane Thapako ApatAM bolyo, kharekhara! tuM patharo ja lAge che. tArA ja sthAnamAM A anartha tuM sahI zake che. are, ATalA divasa tArI niSThApUrvaka pUjA karI. enuM A phaLa maLyuM!" saMyoga-vazAta mUrtinA adhiSThAyake avadhijJAnathI A anartha nihALyo ane te krodhita thaI arjuna mALInA zarIramAM pravezI gayo. yakSanA baLathI arjuna mALI baMdhana toDI Ubho thayo ane yakSanI mUrtinA hAthamAM rahela mudagara upADI ghora garjanA karatA baMdhumatI ane pelA chae puruSone mArI nAkhyAM. enA krodhe mAjA mUkI, e mudagara upADI garjanA karato ghora jaMgalamAM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 33 cAlyo gayo. pratidina te sAta jaNane mArI nAkhavA lAgyo. jyAM sudhI e dara roja sAta jaNane mAre nahIM tyAM sudhI e zAMtithI besato nahIM. AthI e taraphanA rastAo sUnakAra thaI gayA, ane rAjagRhI nagarImAM hAhAkAra macI gayo. rAjA ane prajAe ghaNA upAyo karavA chatAM koI saphaLatA na maLatAM zreNIka mahArAjAe udghoSaNA karAvI ke 'jyAM sudhI arjuna mALInI sAta jaNanI hatyA pUrI na thAya tyAM sudhI nagaravAsIoe bahAra nIkaLavuM nahIM.' cha mahinA sudhI A krama cAlyo. roja sAta-sAtanI hatyA. evA samaye bhagavAna mahAvI2 zaheranI bahAra udyAnamAM samosaryA. paNa jAya koNa? zreSThIputra sudarzane paramAtmAne vAMdavA vicAryuM ane mAtA-pitAne jaNAvyuM ke 'huM paramAtmAne vAMdavA tathA teozrIno upadeza sAMbhaLavA jAuM chuM.' mAtApitA kahe che, 'beTA! tane khabara nathI, ahIM ATalo utpAta macyo che. koI kyAMya jaI zakatA nathI. ati upayogI ane anivArya kAmo paNa rakhaDI paDyAM che, ne tuM prabhujIne vAMdavAnI vAta kare che? prabhujIne to ahIM beThA bhAvathI paNa vAMdI zakAya che.' uttara ApatAM sudarzane kahyuM, "mA! ahIM padhArelA bhagavaMtanA jyAM sudhI darzana na thAya tyAM sudhI jaLa paNa kema grahaNa thAya? tAta! ciMtA karazo nahIM, huM jAuM chuM, dharmanA pratApa rUDA che." sudarzana gAmanA daravAje pahoMcyA. daravAne temane rokavA prayatna karyo. paNa sudarzana game tema daravAnane samajAvI daravAjA bahAra nIkaLI gayA. keTalAka loko ane daravAna bAjunA koTa upara caDI have zuM thaze te jovA lAgyA. sudarzana thoDe AgaLa cAlyA tyAM temaNe ghora garjanA sAMbhaLI, ane sAkSAta nara-pizAca jevA arjunamALIne mudagara upADI sAmethI doDI Avato nihALyo. bhayaMkara bIhAmaNuM ane meluM cIMtharehAla tenuM zarIra hatuM. sudarzana tarata vastusthiti samajI gayA, khezathI jamIna pUMjI paramAtmA tarapha mukha karI bhAvapUrvaka vaMdanA karI sarvajIvarAzI khamAvavA lAgyA. jyAM sudhI upasarga zAMta na thAya tyAM sudhI kAyA - mAyA badhuM vosarAvI dIdhuM ane kAusagga dhyAne rahI navakAra maMtranuM raTaNa karavA lAgyA. mAra mAra karato arjuna mALI Avyo ane dhyAnamAM magna sudarzanane jotA ja TharI gayo. maMtraprabhAve jema sarpanuM viSa 3 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 34 UtarI jAya tema tenA zarIramAMthI yakSa nAsI gayo. arjuna mALI dharatI para DhaLI paDyo. thoDI vAre cetanA AvatAM teNe sudarzanane pUchyuM, "zeTha! tame koNa cho? sudarzane kAusagga pArI javAba Apyo, "huM bhagavAna mahAvIra devano zrAvaka chuM. prabhujI ahIM samIpamAM padhAryA hoI huM teozrIne vAMdavA jAuM chuM. tuM paNa mArI sAthe cAla, tane ghaNo lAbha thaze." arjunamALInA bhAva jAgyA. karelAM karmo haLavAM karavAnAM hatAM. ne prabhu pAse AvavA saMmata thayo ane banne jaNa prabhu mahAvIranA samosaraNa pAse AvI pahoMcyA. vaMdanAdi karI ucita jagyAe beThA. prabhujI pharamAvatA hatA ke - "A mohAMdha saMsAramAM manuSyanuM jIvana, AryadezamAM janma, zraddhA, guruvacana - zravaNanI sagavaDa, viveka, mokSamahelanAM pagathiyAMnI zreNi jevuM A badhuM ati sukRta karyuM hoya to ja maLe che." ityAdi dezanA sAMbhaLI. sudarzana vrata-paccakhANa Adi laI, prabhujIne vaMdana karI pAchA pharyA, paNa arjuna mALIe pAponI niMdA karavApUrvaka dIkSA lIdhI, te ja vakhate paramAtmA samakSa temaNe pratijJA karI ke jIvanabhara chaThTha (be upavAsa)ne pAraNe chaThTha karavo. dIkSA bAda arjuna mALI pAraNAnA divase vahoravA jatA tyAre temane lokono tiraskAra sahana karavo paDato ane loko kahetA ke "A e ja hatyAro che ke jeNe mArA pitAne mArI nAkhyA hatA." tema koI mA, bhAI, bahena, putrAdinA ghAtaka kahI bolAvatA ane apamAnabharyA zabdo bolI raMjADatA. chatAM, arjuna muni samatA rAkhatA, koI pratye manamAM paNa aprIti thavA detA nahIM, ane je kaMI upasarga thatA te zAMtithI sahI letA. Ama, uttama koTInuM tapa karatAM ane bhAvanA bhAvatA e munie cha mAsa pachI anasana karyuM. pUrA cha mAsa roja sAtasAta jIvonI hatyA eTale ke eka mahinAnA 30 divasa eTale 6 mahinAnA 180 divasa rojanI 7 hatyA eTale 1260 jIvonI hatyAnuM prAyazcitta cha mAsa sudhI karI kevaLajJAna pAmI paMdara divasanA anasana bAda kALadharma pAmI mokSe gayA. A mATe ja zAstrakAra mahArAjA pharamAve che ke zAstra zravaNathI jJAna, jJAnathI vijJAna e rIte kramazaH paccakakhANa, saMyama, tapa, nirjarA ane chelle mokSa thAya che : Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] bAgadatta DI khUba ja sukhI nAgadatta zreSThIe rahevA mATe eka mahela baMdhAvyo. mahela taiyAra thayo. phakta raMga karavAno bAkI. ghara raMgAI jAya eTale dhAmadhUmathI gRha-praveza karavAno vicAra. mahelanI bahAra UbhA UbhA kArIgarone raMga bAbata sUcanA ApI rahyA che. tyAM eka jaina muni pasAra thatA hatA teo zeThanI vAto sAMbhaLI jarAka hasyA. zeThe vicAryuM, muni kema hasyA haze? kAraNa vagara muni hase nahi. huM mArA makAnane raMgavAnI sUcanA ApuM chuM emAM hasavA jevuM zuM che? zeTha vicAre caDhI gayA. ThIka nirAMte munirAjane pUchazuM. tyAMthI zeTha ghare AvyA. ane bhojanano samaya thayo hovAthI jamavA beThA. bAjumAM zeThano nAno chokaro je pAraNAmAM sUto hato tene jamatAM jamatAM pAraNuM hIMcoLe che. tyAM ja chokaro mUtaryo. thoDuM mUtra zeThanA bhANAmAM paDyuM. jANyuM na jANyuM karI hoMze hoMze jamatA rahyA. barAbara A ja vakhate pelA muni tyAM AvyA ane A dazya joI pharI pAchA hasyA. munine hasatAM joI zeThane bhAre Azcarya thayuM. thoDo ArAma karI zeTha dukAne AvyA. teTalAmAM eka kasAI bokaDo laIne jato hato te bokaDo zeThanI dukAnamAM caDhI gayo. zeThe tene bahAra kADhavAnI ghaNI mahenata karI paNa bokaDo dukAnanI bahAra nIkaLe nahIM. chevaTe lAkaDIthI mArI tene bahAra kADhyo. e ja vakhate pelA munirAja tyAMthI nIkaLyA. temaNe A joyuM ane hasyA. kasAI lAkaDIthI mArI jhUDI kheMcIne bokaDAne laI gayo. zeThane muninuM hAsya na samajAyuM. eka ja divasamAM traNa-traNa vAra muni potAnA sAme hase che. kema? have to zeThathI rahevAyuM nahIM. dukAna baMdha karI upAzraye AvyA. vaMdanA karI munine pUchyuM, "sAheba! Aja traNa traNa vAra mArA sAme kayA kAraNe Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 36 Apa hasyA cho? samajAvazo?" jJAnI munivare jaNAvyuM, "je makAnane raMgavAnI sUcanA ApatA hatA te tamArA to kAmamAM AvavAnuM nathI." '"kema sAheba?'' zeThe pUchyuM. "tAruM AyuSya to have phakta sAta divasanuM bAkI rahyuM che.' heM!" zeTha gabharAyA. bIjI vAra hasavAnuM kAraNa munizrIe jaNAvyuM ke "bhojana karatA ane bALakane tame hularAvI rahyA hatA te jIva tamArI strIno jAra hato. tame ja tene mArI naMkhAvyo hato. marIne tamArI strInA garbhamAM Avyo te ja bALaka e ghoDiyAmAM hatuM. te tame jamatA hatA tyAre mUtaryo ane ThIka ThIka pramANamAM te mUtara tamArA bhANAmAM paDyuM. chatAMya tame te bhojana hoMzathI jamyA. e jJAnathI samajI hasavuM AvyuM hatuM.' 'bokaDo dukAna uparathI kema Utarato na hato, mArI-jhUDIne tene kADhyo tyAreya tame hasyA. munirAja kAraNa samajAvazo?'' zeThe pUchyuM. munizrIe te paNa samajAvyuM, je bokaDo kasAI laI jato hato te tamArA (nAgadattanA) bApano jIva hato. kaMIka jANItI dukAna jaNAtAM jIva bacAvavA tamArI dukAne caDhI gayo. paNa tame jIva na choDAvatAM lAkaDI mArI kADhI mUkyo." A sAMbhaLI zeTha hAMphaLA-phAMphaLA thaI gayA. tarata ja potAnA bApano jIva bacAvavA kasAInI dukAna zodhI tyAM pahoMcyA ane kasAIne te bokaDo vecAto ApavA kahyuM. paNa kasAIe jaNAvyuM ke e bokaDAne to kApI nAkhyo che, tenuM raMdhAtuM mAMsa zeThane batAvyuM. zeThane ghaNuM du:kha thayuM, ane AMsu sAravA lAgyA. te munirAja pAse pAchA AvyA, ane gurudevane vinaMtI karavA lAgyA ke "have mAre zuM karavuM? rasto batAvo, mane bacAvo.'' gurudeve premathI taravAno mArga batAvyo, "eka divasanuM cAritra AtmAno uddhAra karavA samartha che, tamAre to haju sAta divasa che.'' nAgadatte dIkSA lIdhI. sAta ja divasa zuddha cArItra pALI. badhA jIvone khamAvI tyAMthI kALa karI nAgadatta devaloka pAmyA. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] aMgarSi RSi caMpApurImAM kauzIkArya nAmanA upAdhyAyane aMgarSi ane rUdraka nAmanA be ziSyo hatA. temAM pahelo ziSya aMgarSi saumya mUrti, svabhAve saumya ane nyAya mArge cAlanAro tathA vinayI hato. koI sAthe chaLa kapaTa karato nahIM. temAM paNa khAsa karIne gurune (upAdhyAyane) to kadIya chetaravAnI kalpanA paNa nahoto karI zakyo ane bIjo rUdraka tenAthI UlaTA eTale ke viparIta svabhAvano hato. upAdhyAya jyAre jyAre tenA aMgarSi ziSyanI prazaMsA karatA tyAre te rUdrakathI sahevAtuM nahIM, irSAnI AgathI prajvaLato te aMgarSinAM chidro zodhyA ja karato, bIjAnAM chidro zodhavAmAM te ghaNAM kAryo visarI jato. eka vAra prAtaHkALe ja upAdhyAye te bannene iMdhaNa lAvavA mokalyA. te ja samaye aMgarSi, gurujInI AjJAne ziromAnya karI, iMdhaNa mATe jaMgalamAM gayo. rUdraka ALasu hovAthI dhUtAvAsa tathA devAlayamAM thatA nATaka jovAmAM madhyAhna sudhI rokAyo. teTalAmAM tene gurujInI AjJA yAda AvI eTale jaMgala tarapha cAlyo. tyAM ja mArgamAM tene aMgarSine lAkaDAno moTo bhAro laI Avato joyo. te joIne te bhaya pAmyo, ane nadInA nirjana kAMThA tarapha bhAgyo. tyAM nadInA nirjana kinAre paMthaka nAmanA putrane bhAta (bhojana) ApIne pAchI vaLatI ane mAthe moTo lAkaDAno bhAro UMcakelI, keDethI vAMkI vaLI gayelI evI jyotiryazA nAmanI gharaDI DozIne joI nirjanatAmAM sArA-narasAno viveka visarI, dharmanI saMjJA yAne rUdraka nitizAstrane paNa bhUlI jaI vRddhAnI hatyA karI nAkhIne tenI pAseno moTo lAkaDAno bhAro UMcakI laI, TUMkA rastethI aMgarSinI pahelAM rUdraka AzramamAM pahoMcyo, ane pahoMcatAM ja bolyo H he upAdhyAya! tamArA ati vahAlA ziSyanA karatUko sAMbhaLo - teNe karelAM kALA kRtyanI kathA zuM kahuM? te to tamArI AjJAne tRNa tulya samajIne bapora sudhI nATaka tamAzA ne nAca joto hato. pachI vadhu vilaMba thavAthI aTavI tarapha gayo ane tyAMnI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 38 nirjanatAno lAbha laI, paMthaka nAmanA nAgarikanI buDhI mAtAnI hatyA karI, teNIno kASTa bhAro laIne AvI rahyo che. A mujaba kaheto hato teTalAmAM ja aMgarSi lAkaDAno bhAro laIne AvI pahoMcyo. tene jotAM ja guruno krodha bhaDakI UThyo ane kahyuM, "pApI! ahIMthI nIkaLI jA, mArI najara na paDe tyAM cAlI jA tuM pApI cho." AvAM kaThora vacano kahI tene potAnA AzramamAMthI kADhI mUkyo. paNa te saumya svabhAvano hovAthI guru upara dveSa karyA vagara, nagaranI bahAra jaI eka vRkSanI chAyAmAM besI vicAravA lAgyo. "kharekhara! caMdramaMDaLamAMthI aMgArAnI vRSTinI jema ja A na banI zake - tevuM asaMbhavita thayuM? kema ke Aje priyavAdIjanonA mugaTaratna jevA mArA gurue saLagatA agni jevI vANI kahI tethI jarUra, ajANatAM ke jANatAM mArAthI koI moTo aparAdha thaI gayo haze" Avo vicAra karI manamAM potAnI AlocanA karavA lAgyo. khUba manomaMthana karavA chatAMya, potAnI koI paNa bhUla jyAre jaNAI nahi tyAre te manamAM kahevA lAgyo, "gurujanane uga karanAra ane anya evA mane dhikkAra che. je sarve prANIomAM prIti utpanna kare che tene dhanya che" ityAdika vizuddha ane atizuddha adhyavasAyanA hetunI bhAvanA bhAvatAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI pUrvabhavanA abhyAse ucca bhAvanAne bhAvatA te mahAtmA aMgaSi kramazaH kevaLajJAnanI lakSmI pAmyA. te samaye tenA prabhAvathI AnaMdita thayelA samIpanA devoe teno moTo mahimA karyo ane ucca svare AkhI nagarImAM udghoSaNA karI ke : "mahA-RSi agarSi upara abhyAkhyAna (khoTuM ALa) rUdrane ApyuM che. te loko! mahApApI rUdrake pote ja paMthakanI mAtAne mArI nAkhI che ane khoTo Aropa aMgarSi upara oDhADyo che. mATe te pApI sAthe bolavuM, cAlavuM, ke sAme jovuM yogya nathI" AvI uddaghoSaNA sAMbhaLI, pazcAttApanA agnithI baLatAM upAdhyAye nagaranA loko sAthe jyAM RSi aMgarSi hatA tyAM jaI temane khamAvyA. kSamA mAgI. temanI pAsethI dharma sAMbhaLI pratibodha pAmyA. rUdraka paNa lokono niMdApAtra thayo. A rIte saumya prakRtivALA prANI prAye karIne potAnA ane paranA upakArane mATe thAya che. arthAt RSi aMgArSinI jema te dharmano adhikArI bane che. 1. AtmAnA bhAvanI taratamatA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] kaumudI (A kathA accuMkArI bhaTTAne nAme paNa kahevAya che.) eka nagaramAM atyaMta dhanavAna eka nagara zeTha vasatA hatA. temane anukULa svabhAvanI patnI hatI. A zeThane vinayI ane guNavAna sAta putro hatA. A sAta putro upara eka putrI janmI. enuM nAma kaumudI pADyuM. A putrI rUparUpanA aMbAra jevI hatI. ethI mAtApitAne bahu lADakavAyI hatI. eTale bannee sahu kuTuMbIjanone kaheluM ke koI paNa rIte dila dubhAya evAM koI vacana A putrIne kahevAM nahIM. puSkaLa dhana kharcI ene bhaNAvI ane 64 kaLAomAM nipuNa banAvI. kaumudI yuvAna thaI eTale tene paraNAvavAnI kozIza mA-bApa karavA lAgyAM, tyAre A lADamAM ucharelI kaumudIe kIdhuM ke huM to ene ja paraNIza, je mArI hA e hA ane nA e nA kare ane mArI AjJAmAM rahe te ja mAro jIvanasAthI banaze. A kaumudInA rUpanI pAchaLa pAgala banelA ghaNA yuvAno tene paraNavA AvavA lAgyA. paNa kaumudInI zarata joI koI tene paraNavA taiyAra thatuM nahIM. paNa te ja zaheranA navA Avela pradhAne vicAryuM ke bahu bahu to enI AjJAmAM zuM haze? mAre A joIe, te joIe. to huM saMpattivAna chuM. pahoMcI vaLIza. ema samajI kaumudInI zaratano svIkAra karI tene paraNyo. zeTha paNa AthI ghaNA khuzI thayA. Avo saMpattivAna ane sattAdhArI jamAI kyAMthI maLe? lagna bAda ghaNAM varSo saMsAra sukhomAM pasAra thayAM. khAsa kaMI vAMdho na Avyo. dareka vAtamAM A pradhAna hA e hA kare gayo. badhI ja AjJA kaumudInI te pALato. eka divasa kaumudIe enA patine kahyuM, ''svAmInAtha! ApaNA banne vacce kSIra nIra jevI prIti che. ene jo Apa akhaMDa rAkhavA icchatA ho to AjathI mArI navI AjJA che ke havethI tamAre dararoja sUryAsta Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 9 40 thaI jAya te pahelA ghera pAchA AvatA rahevuM." pradhAne A AjJA vadhAvI lIdhI. dararoja rAjya-kAjathI paravArI te sAMje vahelo ghera AvavA mAMDyo. rAjyasabhAmAMnA keTalAkone A vAtanI khabara paDI. dveSane kAraNe teoe rAjAnA kAna bhaMbheryA ane kahyuM ke A pradhAna to vadhelo che. tenI vahu kahe tema kare che ane tenI patnInI AjJA hovAthI vahelo rAjyasabhAmAMthI ghera jAya che vagere vagere. rAjAne vAta vicitra lAgI. paNa pradhAnanuM pArakhuM karavAnuM manathI nakkI karyuM. evuM te kema bane ke patnI AgaLa pradhAnanuM kaMI cAle nahIM. eTale eka divasa rAjAe pradhAnane rAjasabhAmAM kahyuM, "A ja jarUrI kAma hovAthI sAMje tame atre rokAI jajo. khAsa agatyanuM kAma che." pradhAnane rAjAnA kahevAthI sAMje rokAI javuM paDyuM. moDI rAta sudhI rAjAe tene eka yA bIjI vAto karI rokI rAkhyo. eka evuM kAma soMpyuM ke te patAvatAM rAtanA eka vAgyo. eka vAge pradhAnajI ghare javA nIkaLyA. manathI vicAratA hatA ke kaMI vAMdho nahIM. patnIne samajAvI levAze. rAjyanI nokarI hovAthI koI vakhate moDuM thaI jAya. te ghare pahoMcI dvAra khakhaDAvyAM. patnI to bAraNuM baMdha karI sUI gaI hatI. ghaNuM dvAra khakhaDAvyuM paNa kaumudIe dvAra na kholyuM. bUmo mArI pradhAna kahevA lAgyo, "kaumudI! rAjaAjJAthI mAre rAjyanA kAme rokAI javuM paDyuM hatuM. nokare zeThanI AjJA pALavI ja joIe. eTale rAjAjInA khAsa kahevAthI huM rokANo hato ane sUryAsta pahelAM AvI na zakyo. Ajano divasa mApha kara. ane kRpA karIne kamADa khola." AvI rIte pradhAna khUba karagaryo tyAre dhUMApUMA thayelI kaumudIe dvAra kholyAM ane kahyuM, "tamane mArI AjJAno bhaMga karatAM zarama na AvI? rAjanI AjJA mahAna ke mArI AjJA mahAna? tame rAjAne paraNyA cho ke mane? A nahi cAle." pradhAne gadgada thatAM bahu ja namratAthI kahyuM, "devI! tArA mATe badhuM karavA taiyAra chuM. paNa rAjyanI nokarI che tethI rAjAnI AjJAnuM to pAlana mAre karavuM paDe. huM mArI marajIthI rokAyo na hato. A vakhate mane mApha kara." tyAre kaumudIe kahyuM, "mApha nahIM thAya. mArI AjJA viruddha cAlanAra pati have mAre na joIe. huM to atyAre ne atyAre ja mArA piyara cAlI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jaina zAsananA camakatA sitArA 0 41 jAuM chuM." madharAte kaumudI vastrAbhUSaNa sajIne patinuM ghara choDIne javA taiyAra thaI. pati samajI gayo ke have A jIdI strI koI rIte samaje tema nathI. eTale kahyuM, "kaumudI! tArA pitAne tyAM javuM hoya to jA. paNa atyAre madharAtre javAnuM rahevA de. savAramAM UThIne jaje", paNa kaumudI mAnI nahIM ane kahe ke "nA huM to atyAre ja ghara choDI cAlI jAu chuM." ema kahI patinuM ghara choDI cAlI nIkaLI. krodhamAM baLI rahelI kaumudI koI rIte mAnI nahIM. tene e paNa vicAra na karyo ke mAruM rUpa ane A vastrAbhUSaNa joI rAtre koI guMDAo maLaze to? teno samaju pati tenI sAthesAthe cAlavA lAgyo tyAre kaumudIe krodhIta svare kahyuM, "khabaradAra! jo mArI sAthe ke pAchaLa AvyA cho to. huM ekalI jaIza." chevaTe pati pAcho vaLyo. rastAmAM coro maLyA. suMdara ane alaMkArothI sajja strI che. vaLI, sAthe paNa koI nathI. Avo avasara kyAre maLe! coroe ene pakaDI lIdhI ane potAnA AgevAna pallIpatine soMpI. A strInuM lAvaNya joI pallI saradAra enA upara mohita thayo ane samaya joIe kaumudIne kahe che, "he suMdarI! tAruM suMdara majAnuM rUpa ane mAruM thanaganatuM yauvana-e banneno suMdara suyoga maLyo che. e suyogane ApaNe vadhAvI laIe." A kaumudI bhayaMkara gussebAja ane ahaMkArano avatAra hatI. eka ja vakhata potAnI AjJAnuM pAlana na thayuM to madharAte patine choDIne cAlI nIkaLI ane coronA hAthamAM sapaDAI gaI. paNa e pUrNa cAritravAna nArI hatI. zIlaguNanI mUrtisamAna kaumudIe coronA saradArane sApha zabdomAM sAMbhaLAvI dIdhuM, "he pApI! AryAvartanA uttama saMskArane varelI huM eka paraNelI sannArI chuM. mArA pati sivAya koI puruSano sparza mArA zarIrane nahi thavA dauM." pallIpatie vicAryuM ke A bAI kaLathI samaje tema nathI have to baLathI ja kAma levuM paDaze. eTale teNe kaumudI pAse sakhta mahenatanuM kAma levA mAMDyuM. kAma karavAmAM vAra lAge to Dhora mAra mAravA lAgyo. chatAM, kaumudI saradAranI IcchAne AdhIna na thaI ane sApha zabdomAM kahyuM ke "he narAdhama! tuM mArA zarIranA TukaDeTukaDA karIza to paNa huM jIvatA mArA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 42 ziyaLanuM khaMDana nahi thavA dauM. prANa gayA pachI mArA maDadAne kAgaDA cUMthe ema tAre cUMthavuM hoya to cUMthI nAkhaje." AvI aDaga vANI be-traNa vakhata sAMbhaLI pallIpati samajI gayo ke A bAI satI strI che ane kadAca jo e mane zrApa Apaze to huM baLIne bhasma thaI jaIza. ema vicArI teNe kaumudIne barbarakuTa nAmanA nagaramAM eka nIca kuLanA mAnava sAthe sodo karI vecI dIdhI. kaumudI ghara choDIne nIkaLI gayA pachI eno pati khUba ciMtA karavA lAgyo ke A madharAte ekalI kyAM gaI haze! enuM zuM thayuM haze? enA piyaramAM paNa khabara kADhI paNa teno koI patto lAgyo nahIM. barbarakuTano nIca mAnavI paNa kaumudInuM rUpa-yauvana joI tenA upara mohita banyo ane enI pAse viSaya-sukhanI yAcanA karI. paNa zIladharmanI jhaLahaLatI jyotane akhaMDa rAkhanAra kaumudIe ene kaThora zabdomAM kahI dIdhuM, "he pApI! tuM mArA jIvatAM mane nahi aDI zake. A nIca narAdhame kaumudIne lalacAvavAnA ghaNA prayatno karyA paNa te cAritramAM aDaga rahI; eTale te nIca mAnavIe kaumudIne duHkha ApavuM zarU karyuM. tene thAMbhalA sAthe bAMdhI enA zarIramAM soyA bhoMkIne enA dehamAMthI lohI kheMcavA lAgyo. pachI thoDA dahADA tene miSTAnna vagere pauSTika padArtho khavaDAvato ane enA zarIramAM lohI bharAtuM tyAre pAcho thAMbhalA sAthe bAMdhIne dhagadhagatA aNIdAra soyA bhoMkI lohI kheMcato. Ama, lohI vAraMvAra kheMcAvAthI kaumudIne pAMDu nAmano bhayaMkara roga thayo ane enuM zarIra kRza thaI gayuM. AvAM duHkhonI sAme paNa kaumudI zIladharmamAM eka zUravIra subhaTanI jema aDaga rahI, paNa kuzIlanA kAdavathI potAnI kAyA abhaDAvI nahIM. eka vakhate A kaumudIno bhAI vepAra arthe barbarakuTamAM Avyo. tene nagaramAM pharatAM pharatAM evA samAcAra maLyA ke eka rUpavatI bAI eka pApI mANasa kharIdIne lAvyo che ane A bAIne ghaNuM duHkha Ape che. kaumudIno bhAI kutUhalavaza A jovA pelA pApInA ghare Avyo ane potAnI sagI bahenane duHkhanA DuMgara khaDakAyelA joIne dhrujI UThyo. teNe potAnI bahenane tyAMthI dhana ApI choDAvI potAne ghera laI Avyo. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 43 kaumudIne joIne saghaLA kuTuMbIjana rAjI thayA, ene potAnAM asahya duHkhamAM potAnI zIla rakSA karI hatI te vigate jaNAvatAM tenA pati sahita saghaLA harSavibhora banI gayA. eka abhimAna ane krodhathI kaumudI upara zuM zuM vItyuM te tene have samajAI cUkyuM hatuM. eTale have pachI koI paNa divasa abhimAna ke krodha na karavAnI tene manomana pratijJA karI. A pratijJAthI te evI pavitra banI ke enI kSamA, zila ane dhIratAnI prazaMsA khuda devalokanA devo karatA hatA. je kaumudI pahelA abhimAna ane krodhano dAvAnaLa hatI te have kSamAno sAgara banI cUkI hatI. eka divasa e nagaranI bahAra udyAnamAM koI mahAjJAnI, dhyAnI ane prazAMta munirAja dhyAnamAM UbhA hatA. te vakhate koNa jANe kyAMthI acAnaka Aga lAgI. AthI dhyAnastha muninuM zarIra agninA dAhathI baLavA lAgyuM. paNa munivaranuM mana to virAganI mastImAM ja ramatuM hatuM. teo dehanI AsaktithI virakta ja rahyA. lokoe Aga olavI nAkhI. muni to samabhAve vedanA sahana karatA rahyA. A munirAjane eka zeThe A dazAmAM joyA. temane gAmamAMthI eka vaidyarAjane bolAvyA ane munirAjanI vaiyAvacca karI temane sAtA Upaje tevI davA karavA kahyuM. vaidyarAje kahyuM, '"A dAha phakta lakSapAka telathI maTe. mATe kyAMkathI paNa maLe to lakSapAka tela laI Avo.'' lakSapAka tela khUba mUlyavAna hoya che. e kaMI badhAnA gharamAM nathI hotuM. A kaumudInA ghare lakSapAka tela che te zeThane khabara hatI, tethI temane bIjA be munirAjAne kaumudInA ghare jaI lakSapAka tela vahorI lAvavA vinaMtI karI ane banne sAdhu kaumudInA ghare lakSapAka tela vahoravA AvyA. kaumudInuM hRdaya munirAjane joI harSathI vikasI gayuM ne UbhI thaI sAta-ATha pagalAM AgaLa bharI bolI padhAro munirAja padhAro. Apane kaI cIjano khapa che? je kaMI khapa hoya te vinA saMkoce pha2mAvI mane lAbha devA kRpA karo. munirAje kahyuM, "amAre dAhajvarathI pIDAtA eka muni mATe lakSapAkanI jarUra che. te vahorAvo.' kaumudIe A sAMbhaLI tenI dAsIne AjJA karI ke "bahena! mALiyAnA bATamAMthI lakSapAka telano bATalo lAvo." dAsI uparanA mALiyethI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 44 lakSapAkano bATalo kADhI nIce AvavA utarI. A ja vakhate devalokamAM kaumudInI prazaMsA thaI rahI hatI ane A prazaMsA eka devathI sahana na thaI. vaLI, evI te kaI strI che? je viparita avasthAmAM krodha na kare ane krodhanA badale kSamAzIla ja rahe, eTale dAsI je lakSapAkanA bATalA sAthe nIce UtaratI hatI tenA hAthamAMthI te deve adRzya rIte tyAM AvI nIce nakhAvI dIdho. AthI ati mUlyavAna evuM lakSapAka tela DhoLAI gayuM. dAsI AthI ghaNI gabharAI gaI. paNa kaumudIe zAMtithI kSamA ApatAM kahyuM, kaMI nahIM. gabharAIza nahi. jA tyAMthI lakSapAkano bIjo bATalo laI Ava. te dAsI lAvatI hatI te paNa deve tenA hAthamAMthI gabaDAvI dIdho. AthI to dAsI bebAkaLI banI rovA lAgI. chatAM, kaumudI gusse thaI nahIM. eNe dAsIne sAMtvana ApatAM mIThA madhurA zabdo dvArA bATalo khUba sAcavIne laI AvavA vinaMtI karI. paNa daivIzaktinA prabhAve trIjA bATalAnI paNa e ja dazA thaI. lAkha-lAkha sonAmahoranI kiMmatanA traNa lakSapAkanA bATalA phUTI javA chatAM eka vakhatanI krodhAvatAra kaumudI saheja paNa krodhanI kAlImAthI kharaDAI nahIM paNa teNe eka vicAra Avyo ke aho! mAre AMgaNe gurudeva padhAryA chatAM huM zeThANInI jema besI rahIne dAsIne lakSapAka telano bATalo levA mokalI. have chello eka ja bATalo bAkI rahyo che, te huM jAte laI AvuM. pote jAte ja UbhI thaI ane bATalo levA upara caDhI bATalo kADhI nIce UtaratAM deve te pADI nAkhavA mahenata karI. paNa kaumudInA zIlanA pratApe te na phAvyo, ane zAMtithI munizrIne lakSapAka tela ghaNA ja premathI vahorAvI potAnI jAtane dhanya mAnavA lAgI. munirAje kIdhu, "dhanya che sannArI! traNa traNa AvA kIMmatI bATalA dAsIthI phUTI gayA paNa teM krodha na karyo. have pachI amArA gayA pachI paNa dAsI upara krodha na karIza ke ene koI daMDa nA ApIza, tyAre kaumudIe kahyuM "gurudeva! huM krodhanAM phaLa jANuM chuM. meM mArI jAte anubhavyAM che." ema kahI potAnI dAstAna TUMkamAM munirAjAone kahI saMbhaLAvI. munirAjo saMbhALapUrvaka vahoreluM lakSapAka tela laI AvI gurujIno upacAra karI temane nIrogI banAvyA. A tarapha parIkSA karavA Avela deva potAnI parIkSAmAM uttIrNa thayela Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 5 kaumudIne abhinaMdana ApavA pratyakSa rUpe pragaTa thayo ane kahyuM, indranA mukhe tamArI prazaMsA sAMbhaLIne parIkSA karavA pote Avyo ne traNa lakSapAkanA bATalA tene pote ja phoDI nAkhyA hatA te vAta pragaTa karIne vadhumAM kahyuM, he satI! tame tamArA jIvanamAM kharekhara kSamAdharmane apanAvyo che. indra mahArAjAe karela prazaMsA satya che. emAM have mane koI zaMkA nathI. tamArI zIlapriyatA ane kSamAzIlatA A jagatanA jIvo mATe mahAna AdarzarUpa che." ema kahIne deva kaumudInA caraNamAM mUkI paDyo. zAstramAM kahyuM che ke je zuddha bhAvathI brahmacaryanuM pAlana kare che tenA caraNamAM deva, dAnava, gaMdharva, yakSa, rAkSasa ane kinnaro namaskAra kare che. mAnava zarIra tenAM paherela vastro ke alaMkArothI zobhatuM nathI paNa tenI zobhA zIla, satya, sadAcAra, saraLatA Adi guNothI zobhe che. kaumudInA AvA ucca guNonA prabhAve deve tenA upara prasanna thaI sugaMdhita puSpo ane sonAmahoronI vRSTi karI ane traNa lakSapAkanA je bATalA teNe phoDI nAkhyA hatA te jevA hatA tevA karI mUkI dIdhA. pachI satIne punaH vaMdana karIne enA sthAne cAlyo gayo. Aga jemAMthI pragaTe tene ja pahelA bALI nAkhe che. e rIte gusso paNa jenA hRdayamAMthI pragaTe ene ja pahelA becena karI mUke che. vAMcaka mahAnubhAvo paNa krodhanA kaSAyathI bace tevI abhyarthanA. paiso AhAranI khAtarI Ape, bhUkha nI nahIM. paiso saMbaMdhonI khAtarI Ape, prema nI nahIM. paiso makAnanI khAtarI Ape, ghara nI nahIM. paiso beDarUmanI khAtarI Ape, UMgha nI nahIM. paiso vaibhavanI khAtarI Ape, AnaMda nI nahIM. paiso davAnI khAtarI Ape, Arogya nI nahIM. paiso khAtarI Ape, samAdhAna nahIM. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] zrI kAlikAcArya ane datta (mAmA-bhANeja) eka kAlika nAmano brAhmaNa turamaNi nAmanI nagarImAM raheto hato. tene eka bhadrA nAmanI bahena hatI ane datta nAmano bhANeja hato. kAlike jainAcAryathI pratibodha pAmI temanI pAse dIkSA lIdhI. kAlike dIkSA lIdhI eTale dattane mAthe koI kahenAra rahyuM nahIM ane te svacchaMdI banavA lAgyo. te nagarInA rAjA jitazatrunI sevA karatAM potAnA kauzalyathI rAjAno maMtrI banI gayo. rAjakIya kAvA-dAvA khelatAM AsteAste bIjA kartA-kAravatAone vizvAsamAM laI rAjAne baMdIvAna banAvI pote rAjA banI beTho. te nAstika hato eTale pApamAM ke puNyamAM mAnato nahIM, ghaNI ja niSThuratAthI rAja calAvato. potAnI kIrtine mATe te yajJa ane homa-havana karAvato. tenA mAmA kAlike dIkSA lIdhela. teo zuddha cAritra pALatA hovAthI ane yogya guNavAna hovAthI gacchAdhipati thayA. moTA samudAya sAthe zrI kAlikAcArya ekadA A nagaramAM padhAryA. temanAM darzane lokonAM ToLeToLAM ubharAyAM. dattanI mAtAe ghaNo Agraha karyo eTale datta paNa mAmAnI vANI sAMbhaLavA ane darzanavaMdana mATe kAlikAcArya pAse Avyo. aupacArika keTalIka vAto karyA pachI datte pUchyuM, "mAmA! yajJa karavAthI zuM phaLa maLe? gurumahArAje javAba Apyo, dayAmAM dharma che, ane dharmanAM phaLa ghaNAM sArAM che.'' dattane A javAbathI saMtoSa thayo nahIM teNe uddhatAIthI kahyuM, "meM tamane yajJanuM phaLa pUchyuM che, teno javAba Apo. ADIavaLI vAto na karo." tyAre AcAryazrI bolyA, "datta! meM tane barAbara javAba Apyo che. tuM nathI jANato ke jyAM jyAM hiMsA hoya tyAM tyAM pApa ja hoya, ane atighora hiMsAmaya pApanuM phaLa nirvivAda naraka ja hoya. yajJamAM to ghora hiMsA ja thatI hoya che. vaidika ane laukika graMthamAM paNa mAMsabhakSaNa tyAjya kahyuM che, ane tala ke sarasava jeTaluM paNa je mAMsa khAya te sUrya-caMdranI sthiti sudhI narakanAM duHkho ja bhogave." datta A to badho mithyA pralApa che ema samajI hasavA lAgyo ane mAmA mahArAjane kahe, "tyAre to tame svarge ane huM narake jaIza kema?" AcArya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 40 bolyA, "hA rAjA! AjathI sAtame divase tane kuMbhamAM pakavavAmAM Avaze ane marIne tuM cokkasa narake jaIza." teNe pAchuM pUchyuM, "zI khAtarI?" "khAtarI che ke mRtyunA AgalA divase tArA mukha para viSTA paDaze. jo ema thAya to tuM cokkasa samajaje ke bIje divase tAruM mRtyu che ane nizcita maraNa bAda tArI durgati ja thaze." khIjAelA datte pUchyuM, "ane tamArI gati kaI thaze?" "rAjA! huM svarge jaIza. dharmanAM phaLa sArAM ja hoya. te jIvane durgatimAM paDavA detA nathI." A sAMbhaLI krodhe bharAyelA dattane mAmAno ghAta karavAnI duSTa bhAvanA thaI AvI. paNa pachI vicAryuM ke sAta divasa pachI AThame divase huM jAte AvI mAmI mahArAjane mArI nAkhIza ane garvathI kahIza ke "mAmA! mAruM nahIM tamAruM mota AvyuM che." upAzrayethI mahele AvI teNe AjJA karI, upAzrayanI cAre bAju cokIdAro goThavyA, ane DhaMDhero bahAra pADyo ke rastAmAM koIe viSTA karavI nahIM ke pheMkavI nahIM. kacaro paNa nAkhavo nahIM ane nagara sAphasUpha rahe tenI pAkI vyavasthA karAvI ane datta pote A divaso daramiyAna rAjamahelamAM ja bharAI rahyo. divasanI gaNatarImAM bhUla thavAthI chaThThA divase sAtamo samajI khUba dabadabApUrvaka moTI savArI kADhI ane te kalikAcAryane khoTA pADavA nIkaLyo. te vakhate rAjamArgathI jatA eka mALIne tIvra hAjata thavAthI teNe jhADe jaI upara phUla mUkI dIdhAM. eTalAmAM datta rAjAnI savArI AvI. datta rAjAno ghoDAno pAchaLano paga te viSTA upara paDatAM ane jorathI paga upADatAM temAM coMTI AvelI viSTA UDIne dattanA moDhA upara paDI. tarata ja datta camakyA. gaMdhAtI viSTA hAtha pheravatAM oLakhAI gaI. zrI kAlikAcAryanA zabdo tAjA thaI kAnamAM guMjavA lAgyA. tene zaMkA paDatAM divasanI gaNatarI karI. eka AkhA divasanI bhUla samajAtAM te khUba gabharAyo, bebAkaLo thaI gayo ane paraseve rebajheba thaI jatAM tyAMthI pAcho pharyo. A bAju dattanA sainiko tenAthI trAsI gayA hovAthI A cha divasamAM dattanI asAvadhAnIno lAbha laI bIjA rAjAnI vyavasthita taiyArI karI datta pAcho phare te pUrve navA rAjAne siMhAsana para besADI dIdho. dattane pAchA pharatAM rastAmAM ja sainikoe pakaDI tene kedakhAnAmAM nAkhI dIdho. khUba ja mAra mArI tene bIje divase saLagatI kuMbhamAM pakAvI karapINa rIte mArI nAkhyo. aMte te narake gayo. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] devadatta pRthvIpuramAM jinadAsa nAmano zrAvaka raheto hato. tene devadatta nAmano putra hato. putrane jainadharmano raMga lAgavAne badale kusaMga hovAthI vyasanono raMga lAgyo hato. divase divase vadhu ne vadhu niSThura thato gayo ane chevaTe sAteya vyasano sevato thaI gayo. jinadAsa bahu ja zAMtithI tene A mArgethI pAcho vALavA dharmazikSA ApatA paNa devadatta upara tenI koI asara thatI nahIM. uttarottara te vyasanomAM vadhu ne vadhu DUbe jato hato. devadattane saMskArI banAvavA jinadAsa ghaNuM vicArato. koI ne koI rIte tene saMskAro ApI tenA AtmAne tAravo ja joIe evI spaSTa samajathI teNe eka jinapratimAnI sthApanA gharanA mukhya dvAranI sAme karI ane pote tenI roja pUjA karato. pUjA pachI bahu ja bhAvathI te prArthanA karato ke 'he traNa jagatanA tAraka prabhu! tArI pratimA mane AtmasvarUpanuM darzana karAvavAmAM darpaNa rUpa che. mArI anAdikALanI bhrAMti te dUra karavA samartha che. jema ke - eka haMsa-bALa bagalAnA ToLAmAM AvI gayuM. ghaNo samaya te bagalAnA ToLAmAM rahyuM ane moTuM thayuM. eka vakhata tene kyAMka sarovara kAMThe rAjahaMsa ne joyo ane vicAryuM, are A to mArA jevo ja che. Ama, vicAratAM vicAratAM tene bagalA ane haMsa vacceno bheda samajAyo ane bheda samajAtAM tema ja sva-svarUpano paricaya thatAM ja teNe bagalAnA ToLAno tyAga karyo ane rAjahaMsa sAthe UDI gayuM. A kathAthI ema samajavAnuM che ke - rAjahaMsane sthAne jinezvara jANavA. haMsanuM baccuM te jIva samajavo. saMsAramAM bhamADanArAM ATha karma ane mithyAtvanA mArgane laI janArAne bagalAnuM ToLuM samajavuM. jIva anAdikALanA bhavAbhyAsathI A ToLA sAthe moTo thAya che. tenAmAM kAMIka laghukarmIpaNuM prApta thavAthI zrIjinezvaranI pratimArUpa rAjahaMsane joI tenuM svapara potAnI sAthe sarakhAvatAM 1. 1. hiMsA karavI, 2. juThu bolavuM, 3. corI karavI, 4. vezyAgamana, 5. jugAra ramavo, 6. dArUnuM vyasana, 7. mAMsAhAra karavo. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 49 svayavara vivecanathI svadharmane samaje che. jinadAsa roja stuti karato ke hevItarAga! haMsanA bALakanI jema mArouddhAra karavAne kAje tamArI sthApanA karI che. je saMsArano aMta karanArI che. paraMtu teno putra devadatta pratimA sAmuM kyAreka joto paNa te prabhunI stuti ke vaMdanA karato nahi. dhIraja gumAvyA vinA sAra samajAvavAthI jinadAsa devadattane prabhune page lAgato ane vaMdanA karato karavA gRhanuM dvAra nIcuM karAvyuM. AthI gRhamAM dAkhala thavA mATe mAthuM nIcuM karavuM ja paDe ane AthI ApoApa gRhamAM dAkhala thatAM prabhunI pratimA sAme ja hovAthI vaMdanA thaI jatI. Ama, putrane jinapratimAne dravyavaMdanA karAvavAmAM jinadAsa saphaLa thayo. paraMtu devadatte bhAvavaMdanA kadI karI nahi. AyuSya pUruM thatAM devadatta marIne svayaMbhUramaNa samudramAM matsya thayo. samudramAM bhamatAM bhamatAM teNe eka divasa jinapratimAnI AkRtivALo eka mAchalo joyo. anubhavI vaDIlonuM kahevuM che ke matsya aneka AkAranA thAya che. A jinabiMbanA AkAravALA matsyane joIne A matsyane ema thayuM ke AvuM to kyAMka joyuM che. vicAratAM vicAratAM teNe jAtismaraNa jJAna thayuM. potAno pUrvabhava joI tene atyaMta pastAvo thayo. pitAnuM kahyuM na mAnI ane avasara hovA chatAM jinapratimAnI pUjAvaMdanA na karI pote AvI nIca gati pAmyo che. Ama, ciMtavatAM potAnI jAtane te khUba ja dhikkAravA lAgyo. have zuM thAya? A tiryaMca gatimAM huM zuM karI zakuM? have kaMI dharma pAmavAnI icchAthI tene manomana sUkSma malyanI hiMsA nahi karavAno niyama lIdho, ane dhImedhIme jaLanI bahAra nIkaLIne covIsa pahoranuM anasana pAmIne mRtyu pAmyo, ane svargamAM devatA thayo. devalokamAM zAzvatI jinapratimAnI pUjA karatAM avadhijJAnathI potAno pUrvabhava joyo. pAchalI hakIkata jANI jinabiMbanAM darzanano mahAna upakAra lokone samajAvavAnA uddezathI prabhunA samavasaraNamAM AvIne teNe kahyuM : "he vItarAga! tamArI pratimA paNa sAkSAta prabhunA jevI upakAraka che. e satya meM mArA jIvanamAM barAbara anubhavyuM che." enA gayA bAda lokoe bhagavAnane te tenuM vRttAMta pUchyuM. prabhumukhethI tenuM vRttAMta sAMbhaLI bIjA ghaNA lokoe jinapratimAnI vaMdanA-pUjA karavAnA niyamo lIdhA. Ama, bhavya jIvoe jinezvaranI pratimAne sAkSAta jinezvara bhagavaMta samajIne tenI aMtaranA vizuddha bhAvathI pUjA ane bhakti karI mahAna lAbha meLavavo joIe. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - [14] jinadAsa zeTha jinadAsa khUba ja garIbImAM ucharyo hato. sArI evI bANavidyA eNe sAdhI hatI. te majUrI karato. kapAsanI gAMsaDiyo tathA ghInA kuDalA vagereno boja upADI sAdhAraNa majUrI meLavI saMsAra calAvato. eka vakhata ati bhAvathI teNe bhaktAmara stotranuM smaraNa karyuM. tenA utkaTa bhAvathI prasanna thaI zAsanadevIe jinadAsane vazIkaraNa ratna ApyuM. eka samaye koI kAma arthe te paragAma jato hato. rastAmAM tene lokajIbhe caDhelA rIDhA traNa coro maLyA. jinadAse sAme traNa ja cora joIne pAse hatAM te badhAM bANamAMthI traNa rAkhI bIjA toDI pheMkI dIdho ane traNa bANathI traNa corane potAnI AvaData tathA ratnanA prabhAvathI vIMdhI nAkhyA. jinadAsanI A parAkrama gAthA pATaNanA rAjA bhImadeva pAse pahoMcI. bhImadeve sanmAnapUrvaka jinadAsane rAjadarabAramAM bolAvyo ane dezanI rakSA karavA tene khaDaga ApIne subhaTono adhikArI banAvyo. te vakhate pATaNano senApati zatru-zalya nAmano IrSyAthI baLelo hato. teNe A vANiyAne AvuM pada apAtAM rAjyasabhAmAM virodha karatAM bolI ukyo: khAMbhA tAsa samapie, jasu khAMDe abhyAsa; jiNahAku samauie tula celau kapAsa." he rAjana! khaDaga tevAne ApIe ke jene vAparavAno abhyAsa hoya. vANiyAne to tolavAno kAMTo, vastro ke pAsa ja vepAra karavA apAya." A sAMbhaLI jinadAse kahyuM, asidhara dhaNadhara kutadhara, - satti dharAvI bahue; Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 51 saju salla jeraNasuranara, jaNaNita virala pasukha." "he zatruzalya! khagadhArI, bhAlAdhArI to ghaNA hoya che paNa je raNamAM zUravIratA batAve tevA puruSane to koI virala mAtA ja janma Ape che. bIjuM e paNa jANI le ke azva, zastra, zAstra, vANI, vINA ane nArI yogyatA pramANe ja prApta thAya che." jinadAsano A javAba sAMbhaLI bhImadeve tene koTavALa banAvyo. A samAcAra jANatA cora lokoe jinadAsanA bhayathI corI tyajI dIdhI. jinadAsanI kIrti divase divase phelAtI jatI hatI. eka jaina cAraNe, jinadAsanI bhakti kevI che te cakAsavAno vicAra karI, eka UMTaDInI corI karI. UMTaDI ghara AgaLa bAMdhI paNa UMTaDInI zodha karatAM te UMTaDI A cAraNane tyAM maLI AvI. AthI subhaToe tene pakaDyo, ane Ane karavuM te pUchavA jinadAsa pAse AvyA. jinadAsa A vakhate savAranI jinapUjA karavA beTho hato. subhaToe ghaTanA kahI ane zuM karavuM tenI AjJA mAgI. jinadAse vacanathI kaMI AjJA na karI paNa puSpanuM DIMTa toDIne saMketa karyo, zuM karavuM te samajAvyuM. A joI jaina cAraNa bolyo; "jiNa hAne jinavaraha, - na mile tAro tAra; jiNa kare jinavara pUjie, gati kema mAraNahAra?" matalaba ke "jinadAsane jinezvara ekarUpa thayAM nathI. tenuM citta samagrarUpe jinapUjAmAM lAgyuM nathI. nahi to je hAthathI jinezvaranI pUjA thAya te ja hAthathI bIjAno vadha karavAno IzAro te kema kare?" Ama kahIne te cora cAraNe turata ja bIjo duho kahyo; "cAraNa corI kima kare, je kholaDe na samAya; tuM to corI te kare, je tribhuvanamAM na mAya." Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 para matalaba ke "he zeTha! vicAra to kara ke jenA khoraDAmAM UMTaDI mAya nahi tevI UMTaDInI corI cAraNa zA mATe kare? paraMtu te to zeTha, traNa bhuvanamAM paNa na mAya tevI corI karI che." A sAMbhaLI, samajIne jinadAsa zaramAI gayo. tene pastAvo thavA mAMDyo: arere! meM to jinezvara bhagavaMtanI AjJA toDI. pUjAmAM - paramAtmAmAM mana rAkhavAne badale saMsAramAM mana bhamatuM rAkhyuM. kharekhara mane dhikkAra che. A ja sudhI meM mAtra dravyapUjA ja karI, paraMtu cAraNa kahe che tema bhAva kadI bhAvyo ja nahIM." ema pastAvo karatAM zeThe cAraNane kahyuM, "he cAraNa! tame to Aje mArA guru banyA cho. tame mane aMdhakAramAMthI parama teje laI gayA cho. tame to mAro uddhAra karyo che. sAthe ja tame mArA upakArI cho." A ghaTanA pachI jinadAsa haMmezAM dravyapUjA sAthe potAnA kalyANane mATe bhAvapUjAmAM citta parovatA potAnuM kalyANa sAdhI lIdhuM. vAMcakoe vicAravAnuM che ke phakta dravyapUjA AtmAnA uddhAra mATe pUratI nathI. bhAvapUjA parama upakArI che. eTale pUjAnA samaye saMsAranAM nAnA moTA tamAma, pApa heturUpa, vicAro ane A pravRttino tyAga Avazyaka zreSTha divasanI vATa kyAM sudhI joyA karazo? zreSTha divasanI rAha jozo to kyAre ya tamArI pAse nahIM Ave. Ajano divasa je tamArA hAthamAM che te ja zreSTha che. gaI kAla to marI gaI che, AvatI kAla to haju janmI ja nathI, jIvatI-jAgatI Aja ja ApaNI pAse che, enA sadupayogathI ja AvatI kAla sArI Avaze. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] zubhaMkara zreSThI kAMcanapura nAmanA eka nagaramAM zubhaMkara nAme eka zreSThI raheto hato. te haMmezAM jinapUjA, guruvaMdanA Adi dhArmika kAryo saraLa svabhAvathI karato hato. eka divasa savAranI jinapUjA karavAnA samaye teNe raMgamaMDapamAM divya akSatanA traNa nAnA DhagalA joyA. A akSata alaukika hatA ane tenI sugaMdha tana-manane tarabatara karI mUkatI hatI. zubhaMkaranI dADha saLavaLI UThI. teNe vicAryuM, "A cokhA rAMdhI tenA bhAta khAdhA hoya to teno svAda dADhamAM rahI jAya ane divaso sudhI te na bhulAya." paNa derAsaramAM jinezvara bhagavaMtane dharelA akSata to laI javAya nahi. AthI zubhaMkare rasto kADhyo. e sugaMdhI cokhAnI tene corI na karI paraMtu eTalA ja pramANamAM cokhA potAnA gharethI lAvIne derAsaramAM mUkyA ane pelI traNa DhagalInA cokhA potAnA ghare laI gayo. Ama cokhAnI adalA-badalI karI te cokhAnI khIra ghare banAvI. khIranI sugaMdhathI rAjI rAjI thaI gayo. e divase koI mAsakSamaNanA tapasvI muni tene ghera gocarI mATe padhAryA. zubhaMkare gurubhaktithI pelA divya akSatathI banelI khIra bhAvapUrvaka vahorAvI. muni vahorIne upAzraye gayA. - khIra pAtrAmAM hovA chatAM tenI sugaMdha chAnI rahetI nahotI. e sugaMdha muninuM mana vicAra karatuM karyuM. vicAro kharAba AvavA lAgyA, "kharekhara A zeTha bhAgyazALI che. mArA karatAMya te vadhu bhAgyavAna che. kAraNa ke teo to roje AvuM sugaMdhI ane svAdiSTa bhojana laI zake che. jyAre huM to rahyo sAdhu. mane to je maLe te ja khAvAnuM. gametema Aje mArAM bhAgya UghaDI gayAM. mane Aje svAdiSTa ane sugaMdhI khIra khAvA maLaze." | muni AvuM duradhyAna dharatAM dharatAM upAzraya sudhI AvI pahoMcyA. tyAM temane bIjo kuvicAra Avyo, "gurune A gocarI batAvIza ane tenI sugaMdhathI e khIra badhI ja teo vAparI leze to? AvI zaMkAthI munie gocarI gurune - - - - - - Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA * 54 batAvI ja nahIM ane pote ja vAparI lIdhI. vAparatAM vAparatAM paNa khIranA svAda ane zubhaMkaranAM bhAgyano ja vicAra karatA rahyA, "AhAhA! khIrano zuM svAda che? devatAone paNa AvI khIra bhAgye ja maLe. A ja sudhI meM nAhaka ja tapa karI dehadamana karyuM. dhanya che teone ke jeone roja AvuM bhojana maLe che." Ama, vAparIne muni sUI gayA. sUtA te sUtA. Avazyaka kriyA karavAnA samaye paNa na jAgyA. sUtA ja rahyA. gurune vicAra thayo, "A ziSya kyAreya Avazyaka kriyA cUkyo nathI, Aje cUkyo. AthI lAge che ke teNe koI azuddha AhAra lIdho haze." - savArano samaya thatAM zubhaMkara guruvaMdana karavA AvyA. te samaye paNa pelA muni sUtelA ja hatA. e joI ciMtAthI zubhaMkare tenuM kAraNa pUchavuM. gurue kahyuM : "he zubhaMkara! A muni gaI kAle bapore gocarI vAparIne sUtA che te sUtA ja che. uThADavA chatAM UThatA nathI. lAge che ke azuddha AhAranuM temane ghena caDyuM che." e jANI zubhaMkare kahyuM : "gaI kAle to sAMje meM ja temane gocarI vahorAvAno lAbha lIdho hato" gurue kahyuM, "zubhaMkara! tamane barAbara yAda che ke tame vahorAvela AhAra zuddha ane munine khape tevo hato." zubhaMkare nikhAlasatAthI saraLa bhAve kahyuM: "svAmI! doSa koI hoya to mane khabara nathI. paraMtu meM je cokhAnI khIra banAvI hatI te cokhA mArA gharanA cokhAnI badalImAM huM daherAsaramAMthI lAvyo hato." pachI te badhI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. guru : "zubhaMkara! te A yogya karyuM nathI. siddhAMtamAM kahyuM che ke jina pravacananI vRddhi karanAra ane jJAnadarzana guNano prabhAvaka muni paNa jo 1. cha Avazyaka nice mujaba sAmAyika paDikkamaNuM cauvIsatyo kAusagna vaMdana paccakakhANa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - papa jinadravyanuM bhakSaNa kare to te saMsArI thAya che ane zrAvaka jo jinadravyanuM bhakSaNa kare to te utaratI kakSAno saMsArI thAya che." gurue A saMbaMdhamAM eka daSTAMta kahyuM : eka zrImaMta zeTha hatA. te zeTha makAna caNAvatA hatA. garIba pADozIe koI jinAlayanI ITo lAvIne zeThanA makAnanI ITo bhegI mUkI dIdhI. makAna to taiyAra thaI gayuM. paNa jinAlayanI iMTono temAM upayoga thayo hovAthI e zeTha thoDA divasamAM ja garIba thaI gayA. e joIne eka avasare pelA garIbe zeThane kahyuM : "kema zeTha! have samajAya che ne ke garIbI kevI hoya che?" ema kahIne teNe karela kRtyanI vAta kahI. e jANatAM ja zeThe gharamAMnI eka bhIMta paDAvI pelI ITo kaDhAvI nAMkhI ane tenA prAyazcittarUpe eka navuM jina caitya baMdhAvyuM. - "zubhaMkara! Ama teM jinadravyanuM bhakSaNa karyuM che. AthI te moTuM pApa karyuM che" guru mahArAje kahyuM. "hA mane paNa gaI kAle ghaNA dravyanI hAni thaI che." zubhaMkare kabUlyuM. guru kahe : zubhaMkara tAruM to bAhya dhana gayuM che. paNa A muninuM to aMtaraMga dhana haNAI gayuM che. have, tAre A pApanI AlocanA mATe tArI pAse je kaMI dravya che tenAthI tAre eka caitya yAne jina maMdira karAvavuM." zubhaMkare AlocanA mATe jainacaitya baMdhAvyuM. gurue ziSyane recaka-pAcaka vagere auSadho ApI azuddha AhArathI peTa zuddha karyuM. je pAtrAmAM AhAra vahoryo hato te pAtrAne chANa ane rakSAno lepa karI traNa divasa taDake mUkayA. e munie paNa potAnA durthAna mATe gurunI AjJA mujaba prAyazcitta karyuM. A zubhaMkaranI kathA parathI ApaNe zIkhavAnuM che ke bhUlecUke paNa devadravyanuM bhakSaNa ApaNe ApaNA mATe na karIe. - huM vrata ekaTANAM, upavAsa karuM ane mArA, manamAMthI gusso, IrSA, Dekha nirmULa na thAya to mAruM tapa mithyA che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] loha khura zreNika rAjAnA pitA prasenajita magadhanuM zAsana calAvatA hatA. lohakhura nAmano cora rAjagRhImAM ghaNI vAra corI karI jato paNa pakaDAto nahIM. eka vAra te jugAra ramavA beTho ne thoDI ja vAramAM ThIka ThIka dhana jItIne Ubho thayo. utsAhamAM AvI teNe jIteluM dhana garIbone ApI dIdhuM. madhyAhna thavA AvyuM hatuM. tene kakaDIne bhUkha lAgI hatI. ghare jatA rAjamahela pAsethI pasAra thatA sarasa rasavaMtI rasoInI soDama AvI. teNe nakkI karyuM ke Aje rAjAnA rasoDAmAM jamavuM. tenI pAse evuM aMjana hatuM ke te lagADatAM pote adRzya thaI zakato. aMjana AMjI lohakhura adazya thaI te rAjamahelamAM rAjA jamatA hatA temanI pAse besI temanI thALImAMthI ja jamavA lAgyo. kadI nahIM cAkheluM evuM bhojana tene ghaNuM bhAvyuM. sArI rIte jamIne te ghare Avyo. paNa have tene gharanuM bhojana bhAvatuM nahIM. rasalolupatAthI te dararoja adRzya thaI rAjAnI sAthe jamavA lAgyo. svAdanI lolupatA vicitra vastu che. je vaya vadhavAnI sAthe vadhatI jAya che. rAjA zaramane lIdhe vadhAre jamavAnuM mAgI zakatA nahIM je kaMI vadhAre letA te thALI caTa daIne sApha thaI jatI. keTalAka divasa Ama cAlavAthI rAjAne nabaLAI jaNAvavA lAgI. zANA maMtrIe rAjAne pUchyuM: "zuM Apane aruci ke khAvAnI koI takalIpha che! zarIra nisteja kema jaNAya che! kaMI ciMtA che?" rAjA kahe : "ciMtA to che ja paNa bhANAmAM khAvAnuM ghaNuM levA chatAM bhUkha bhAMgatI nathI. bhANAnI rasoI mArA khAdhA vinA ochI thaI jAya che. mane lAge che ke koI vidyAnA baLathI AvI bhANAmAMthI jamI jAya che." buddhizALI maMtrIe vicAryuM, koI adazya rIte AvatuM hoya to tene zI rIte pakaDI zakAya. teNe eka tukko ajamAvyo. rAjAjI jamatA hatA te rUmamAM caMpAnAM sUkAM phUla pharasa para pAtharyA samaya thatAM cora Avyo ane tenA paga taLe caMpAnA phUlano khakhaDATa thayo. tarata ja maMtrIe daravAjA baMdha karAvI dIdhA, ane yojanA pramANe te oraDAmAM guMgaLAmaNa thAya tevo dhUmADo karAvyo. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 59 AMkhamAM dhUmADo jatAM corane AMkhamAM baLatarA thavA lAgI, ane AMsu paDavA lAgyAM. bIjo koI rasto na dekhAtAM te dazya thayo ne sahue pratyakSa joyo. tene pakaDI levAmAM Avyo ane rAjAnI samakSa upasthita karyo. rAjAe AjJA karI ke corane nagaramAM pheravI phajeta karavo ane pachI zULIe caDAvavo. rAjAnA hukama pramANe tene Dhola-nagArA vagADatAM gAmamAM pheravyo ane zULI pAse Ubho karyo. jethI koI coranuM saguMvahAluM Ave to tenI pAsethI tenuM ThekANuM meLavI corInI mAlamattA meLavI zakAya. eTalAmAM jinadatta nAmanA zeTha tyAMthI nIkaLyA. raDatAM corane dayAthI teo zikhAmaNa ApatAM kahevA lAgyA, "are cora! vicAra kara ke tArA jIvanamAM tane keTalI zAMti maLI? corInA phaLa tarIke A lokamAM tane tADana, baMdhana ane phAMsI maLI ne paralokamAM durgatinI mahAvedanA maLaze. kAraNa ke karelAM karma to sahune bhogavavAM paDe che. paraMtu aMta samaye paNa corIno tyAga kare to tane moTo lAbha thaze. bhAvinI sArI saMbhAvanA che. mATe corInA tyAgarUpa adattAdAnano tyAga kara. lohakhura bolyo: "AkhA jIvanayata mANelA sukha karatAM A duHkha aneka ghaNuM che. zeTha! A ApattimAMthI have mane koI bacAve tema nathI, kema ke meM ghaNAM pApo karyA che te badhAM mane yAda Ave che. mane A pApo DoLA phADI mArI sAme jotAM huM dhrUjI UThuM chuM. zeTha mane ghaNI tarasa lAgI che ane thoDuM pANI pAva ne." A vAta rAjAjJA viruddha hoI zeThe javAba na Apyo. zeThe sAhasa karI kahyuM: "huM pANI lAvI ApuM paNa tuM jIvanabhara karelAM pAponI AlocanA kara." eTale core pote samajaNA thayA pachI je je pApo yAda AvyAM te kahI saMbhaLAvyAM. jinadatta zeThe tene corI na karavI Adi paccakakhANa karAvyA pachI tene ekatva azaci Adi bAra + cAra bhAvanA bhAvavA bhalAmaNa karI kahyuM: "AnAthI tArA pApasamUhano kSaNavAramAM nAza thaze, sarva jIvo pratye maitrIbhAva rAkha, ane saghaLAM saMkaTamAMthI ugAranAra 12 + 4 bhAvanA - 1. anitya bhAvanA, 2, azaraNa bhAvanA, 3. saMsAra bhAvanA, 4. ekatva bhAvanA, 5. anyatva bhAvanA, 6. azucI bhAvanA, 7. AzrIta bhAvanA, 8. saMvara bhAvanA, 9. nirjarA bhAvanA, 10. dharma prabhAva bhAvanA, 11. lokasvarUpa bhAvanA, 12.bodhI durlabha bhAvanA, 13. maitrI bhAvanA, 14. pramoda bhAvanA, 15. karuNA bhAvanA, 16. madhyastha bhAvanA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 58 parameSTIne 'namo arihaMtANa' Adi mahAmaMtranA smaraNapUrvaka namaskAra karI sAcA bhAvathI dhyAna dhara. huM tArA mATe pANI levA jAuM chuM." AvI zeThanI kalyANabhAvanAvALI vANI sAMbhaLI temano Adara karatAM bolyo, "tame to ghaNA dayALu cho. zuM kharekhara mArAM pApo A niyama ane namaskArathI nAza pAmaze?'' zeThe kahyuM : 'emAM zaMkAne sthAna nathI.' A navakAranA smaraNathI moTAMmAM moTAM pApo paNa nAza pAme che ane ene japanAra mANasa to zuM paNa zravaNa-smaraNa karanAra pazu paNa svarga pAme che ityAdi kahI zeTha jaLa levA upaDyA. cora to navakAramAM lIna thatAM tene parama zAMti ane samAdhi maLI. tyAM ja AyuSya pUruM thatAM mRtyu pAmI prathama devalokamAM deva thayo. satasaMgatinAM phaLa sadA sArAM ja hoya che. nagaranI galIonuM pANI gaMgAmAM bhaLatAM devothI paNa adhika mahattva pAme che. thoDI vAramAM zeTha pANI laIne AvyA, paNa cora to marI gayo hato. pote rAja viruddha karyuM che eTale rAjadaMDanI zaMkAthI bAjunA caityamAM kAusagga dhyAne sthira thayA. A tarapha zeThanI A badhI hakIkata rAjAne jaNAvI. krodhe bharAyelA rAjavIe tarata AjJA karI ke samajamAM gAya jevo ane kRtyamAM vAgha jevA A vANiyAne coranI jema nagaramAM pheravI zULI para caDAvI do. rAjapuruSoe tarata zeTha pAse AvI rAjAjJA jaNAvI. zeTha to dhyAnamAM lIna hatA, AthI teo zeThane zArIrika duHkha ApI rahyA hatA tyAre, e ja avasare deva banelA lohakhure avadhijJAnathI zeThanI sthiti joI vicAryuM ke 'eka akSara, aDadhuM pada ke padamAtranuM jJAna ApanArane je bhUlI jAya che te ghora pApI kahevAya che, to pachI dharma ApanAra gurune bhUlI jAya te to ghora pApI kahevAya ja.' ema vicArI teNe daMDadhArI pratihArIno veSa lIdho ne zeTha pAse AvI ThaMDo pachADyo. tethI subhaTo aceta thaI gayA. cAre tarapha nAsa bhAga karavA lAgyA. vAta rAjA sudhI pahoMcI. eka mAthAbhAre mANasa (pratihArI) sAme rAjA sainya laI Avyo. deve garjanA karatAM kahyuM, ghaNA badhA hAthI eka siMhane pahoMcI zakatA nathI, mahattva ToLAnuM nahIM, satvanuM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 59 mahattva che. A tame samajyA nathI eTale ja sainya laI AvyA cho. ema kahI mAtra rAjA vinA AkhAya sainyane teNe devamAyAthI aceta - karI nAkhyuM. pachI teNe potAnuM virATa rUpa upajAvI AkhA nagara jeTalI moTI zilA AkAzamAM UbhI karI. AthI je je bhAnamAM AvatA gayA teo badhA bhayabhIta thayA. rAjA ane pradhAna Adi samajI gayA ke A koI deva kopa che tethI be hAtha joDI pratihArIne vinavavA lAgyA ke "he deva! amArI bhUlanI kSamA Apo." deve kahyuM, "mArA dharmaguru A jinadatta zeThane vagara aparAdhe zA mATe daMDa karavA taiyAra thayA cho? huM lohakhura cora chuM paNa A mahAnubhAvathI mane A samRddhi maLI che." Ama potAnI badhI bInA jaNAvI. A sAMbhaLI rAjI thayelA rAjAe kahyuM, "devatA! vyavahAramAM jaNAvyuM che ke "kRtajJa puruSo kadI upakAra bhUlatA nathI." A to tamAro upakArI mahAnubhAva che, teno upakAra na bhUlAya e svAbhAvika che" pachI badhAne svastha karI deve kahyuM: A mahAdharmiSTa ane dharma mATe sAhasa karanArA mArA dharma gurune badhA namaskAra karo ane temanI pAsethI navakAra maMtra sAMbhaLo ane corI AdinA tyAga karavA rUpa vratane grahaNa karo. badhAe AnaMdapUrvaka tema karyuM ane moTA ADaMbarapUrvaka rAjAe zeThane ghare pahoMcADyA. badhe zeTha ane dharmanAM vakhANa thavA lAgyAM. Ama, zULI para caDhavA nakkI thayela ane maravAnI aNI upara pahoMcelo lohakhura cora thoDA kALanA niyamanA pratApe jinadatta zeThanI preraNAthI prathama devalokamAM utpanna thayo, ane dharma para daDha niSThAvAna banyo. je mastI AMkhomAM che, te koI surAlayamAM nathI hotI, amIrI koI aMtaranI mahAlayamAM nathI hotI, zItalatA pAmavA doTa kyAM mUke che mAnavI? je zItalatA mAMnI godamAM che te himAlayamAM nathI hotI! Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] agnizamAM ane guNasenA guNasena eka rAjakumAra hato. te ja nagaramAM agnizarmA nAmano eka purohitano putra raheto hato. agnizarmA zarIre kadarUpo hato. zarIranAM aMgopAMgo aSTAvakra jevAM hatAM. evA kubaDA agnizarmAne satAvavAmAM guNasenane majA AvatI. tene gadheDA upara besADI mAthA upara kAMTAno mugaTa paherAvI gAmamAM pheravato. AvAM AvAM kaMIka tophAno agnizarmA upara karyA karato. guNasenane A ramata thaI gaI hatI. tene AthI AnaMda Avato hato. rAjakumAra hovAthI tene koI rokatuM nahIM. AvAM tophAnothI thAkI agnizarmA gAmamAMthI bhAgI eka tApasa pAse pahoMcyo. tApasanA AzramamAM rahI teNe tApasI dIkSA lIdhI ane potAnA AtmAnA uddhAra mATe tapazcaryA karavA lAgyo. mahinA mahinAnA upavAsa kare. phakta eka divasa pAraNuM karI pAchA mahinAnA upavAsa kare. sakhta niyama dhArelo ke pAraNAnA divase phakta eka ja ghare gocarI mATe javAnuM tyAM je bhikSA maLe tenAthI pAraNAM kare. te ghare kAMI paNa na maLe to pharI mahinAnA upavAsa. Ama teNe hajAra mAsakSamaNa karyAM. bIjI tarapha rAjakumAra guNasenano rAjyAbhiSeka thayo. te rAjA thayo. eka divasa pharatAM pharatAM agnizarmAnA AzramamAM pahoMcI gayo. eNe agnizarmAnI tapazcaryAnI vAta sAMbhaLI. tenAM bhAvapUrvaka darzana karyA, ane AvatuM pAraNuM karavA rAjamahela padhAravA vinaMtI karI. AzramanA kulapatie e vinaMtI mAnya rAkhI. pAraNAnA divase agnizarmAne pAraNA mATe rAjamahela mokalyA. bhikSA mATe agnizarmA rAjamahelamAM gayA tyAre rAjamahelamAM doDAdoDa thaI rahI hatI. rANIe rAjakuMvarane janma Apyo hato. rAjamahelamAM AnaMda chavAI rahyo hato. rAjamahelanA dvAra para UbhelA agnizarmAnI sAmeya koIe joyuM nahi. e pAchA pharI gayA. pAraNuM karyA vagara emaNe bIjuM mAsakSamaNa zarU karI dIdhuM. 1. pahelAnA vakhatamAM AyuSya hajAro varSanuM sAmAnya gaNAtuM. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 61 rAjAne moDethI tapasvInuM pAraNuM yAda AvyuM paNa tyAre to ghaNuM moDuM thaI gayuM hatuM. guNasena tapovanamAM gayA ane agnizanI mAphI mAgI. AvatuM bIjuM pAraNuM potAne tyAM karavA cokkasa rAjamahela padhAravA Agraha bharI vinaMtI karI. bIjI vAra pAraNA mATe agnizarmA mahinA pachI pAchA AvyA tyAre rAjamahela zokamAM garakAva hato. rAjA mAMdA paDI gayA hatA. vaidyo doDAdoDa karI rahyA hatA. agnizarmAne koIe bolAvyA nahi. e pAchA pharI gayA emaNe trIjuM mAsakSamaNa zarU karI dIdhuM. darda ochuM thatAM rAjAne agnizarmA yAda AvyA. paraMtu agnizarmA to kyAranAya AzramamAM pahoMcI gayA hatA. rAjAe khUba du:kha vyakta karyuM, pharI pharI mAphI mAgI. pharI pAraNA mATe rAjamahele padhAravA vinaMtI karI. trIjI vAra agnizarmA pAraNuM karavA mATe rAjamahelamAM pahoMcyA tyAre sainyanI vizALa hilacAla thaI rahI hatI. rAjamahelanI bAjunA medAnamAM hAthI, ghoDA, ane ratha AvI pahoMcyA hatA. rAjA yuddhanI taiyArImAM hatA. eTale agnizarmA sAmuM koIe joyuM nahi. teo thoDo visAmo khAI pAchA Azrame pahoMcI gayA. rAjA yuddha karavA mATe rathamAM besavA jato hato tyAre agnizarmA yAda AvyA. e rathamAM na beThA. sIdhA daravAje pahoMcyA. paNa moDA paDyA eTale sIdhA AzramamAM pahoMcyA. paraMtu A vakhate agnizarmA khUba gussAmAM hatA. emanA manamAM bALapaNanI vAto yAda AvI gaI. "bALapaNamAM rAjA jyAre rAjakuMvara hatA tyAre paNa mane satAvatA hatA. have jyAre rAjA thayA che tyAre paNa mane satAvavA jANI joI pAraNA vakhate hAjara nathI hotA. pariNAme rAjA pratye verabhAvanA jAgRta thaI. emane AjIvana upavAsano saMkalpa karI lIdho ane sAthe sAthe evo saMkalpa karyo ke "janmojanma huM rAjAne mAranAro banuM." rAjA AzramanA kulapati AgaLa raDI paDyA. eNe pharI pharI mAphI mAgI potAnI bhUlano ekarAra karyo. paraMtu agnizarmA agnizarmA ja rahyA te zAnta na thayA te na ja thayA. nava bhavo sudhI agnizarmAno jIva guNasenanA jIvanI hatyA karato rahyo. pariNAme agnizarmAno jIva narakamAM bhaTakto rahyo ane guNasena samarAditya rAjAnA bhavamAM kevaLajJAna prApta karI mokSe gayA. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] lANA sAthI ghaNA jUnA samayanI A vAta che. eka rAjAne putro ghaNA hatA paNa putrI eka paNa na hatI. teNe ghaNI mAnatAo ane bAdhAo rAkhI. Akhare A badhuM tene phaLyuM. eka putrIno tenA ghare janma thayo. tenuM nAma lakSmaNA rAkhyuM. khUba ja lAlana-pAlanathI tenuM bALapaNa pUruM thayuM ane te yuvAna thaI. lakSmaNA yuvAna thatAM rAjAe tenA mATe svayaMvara racyo. svayaMvara maMDapamAM lakSmaNA varamALA laI pharatI gaI, ane eka Icchita varane varamALA paherAvI. rAjAe lagnamahotsava karyo. lagnanI vidhi thaI. vara kanyA corImAM maMgaLa pherA pharI rahyAM, tyAM ja acAnaka varanuM mRtyu thayuM. lakSmaNA to avAka thaI gaI. tene khUba ja AghAta lAgyo. "Avo-saMsAra!" ema vicAratAM tenuM mana saMsAra uparathI UThI gayuM. daDha zraddhAthI te zrAvikAdharma pALavA lAgI ane chevaTe teNe te covIsInA chellA tirthaMkara pAse dIkSA lIdhI, ane ghaNI ja sArI rIte dIkSA pALatAM hatAM. paNa eka divasa eka khUNe UbhelAM tyAM temaNe eka cakalA-cakalIne prema karatA joyAM. e dRzyathI sAdhvI lakSmaNAnuM yauvana khaLabhaLI UThyuM. vAsanAnI vRttio saLavaLI UThI. atyaMta kAmAtura vicAramAM temaNe vicAryuM, arihaMta prabhue zuM joIne A krIDA nahi karavAnuM sAdhu-sAdhvIne pharamAna karyuM haze? paNa temAM temano zo doSa? bhagavAna to avedI che. AthI savedIjananI pIDAonI temane zuM khabara paDe?". A prazna AMkhanA eka palakArAnI jema ja udbhavyo. tarata ja bIjI paLe pote sAvadhAna thaI gayAM potAnI kuvicAradhArAthI camakI UThyAM. pastAvo karavA lAgyAM. arere! meM khUba ja moTo vicAra karyo. na vicAravAnuM vicAryuM. mArAthI A eka mahApApa thaI gayuM. mAre tenI AloyaNA karavI joIe. paNa mane Avo kAmI vicAra Avyo te to huM kahI zakuM tema nathI ane na kahuM to zalya rahI jAya che. ane e zalya rahI jAya to huM zuddha to thaIza nahi. 1. kAmanI kAmanA vinAnA - - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 63 ghaNA vicArane aMte te guru pAse AloyaNA levA nIkaLyA. cAlatAM cAlatAM rastAmAM pagamAM kAMTo vAgyo. e apazukanathI sAcI vAta gurune kahI devA taiyAra thayeluM mana pAchuM paDyuM. chevaTe temaNe bIjAnuM nAma daIne pUchavuM, "gurudeva! je AvuM durbAna kare tene zuM prAyazcitta Ave? gurujIe spaSTatA karavA kahyuM paNa te na karI zakyAM. guru pAsethI prAyazcitta jANI lIdhuM. te pramANe temaNe pacAsa varasa sudhI nIce pramANe tapa karyo. chaThTha, aThThama, cAra upavAsa ane pAMca upavAsa karI dasa varSa ugra tapazcaryA karI. be varSa mAtra nirlepa caNAno AhAra lIdho. be varSa phakta bhUjelA caNAno AhAra lIdho, soLa varSa mAsa kSamaNa karyA ane vIsa varSa AyaMbIla tapa karyuM. Ama, lakSmaNA sAdhvIjIe ugra tapa karyuM paNa haiye zalya rAkhI A tapa karyuM hatuM tethI temano AtmA vizuddha na thayo, ane ArtadhyAnamAM te kALadharma pAmyA, ane aneka bhavo karatAM karatAM AvatI covIsInA prathama tIrthaMkara zrI padmanAbha prabhunA tIrthamAM muktine pAmaze. prabhu tAruM gIta prabhu tAruM gIta mAre gAvuM che premanuM amRta pAvuM che... prabhu tAruM Ave jIvanamAM taDakA chAyAM mAguM chuM prabhu tArIja mAyA bhaktinA rasamAM nahAvuM che. prabhu tAruM bhavasAgaramAM naiyA jhukAvI tyAM to acAnaka AMdhI caDI AvI. sAme kinAre mAre jAvuM chuM. prabhu tAruM tuM vItarAgI, huM anurAgI tArA bhajananI raTa mane lAgI. prabhu tArA jevuM mAre thAvuM che. prabhu tAruM 1. sukha-duHkhanI ciMtAo karavI, udAsa thavuM - zariranI ciMtA karavI vagere. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19]. kArtika zeTha zrI munisuvrata svAmInA vakhatamAM pRthvIbhUSaNa nAmanA nagaramAM eka kArtika nAmanA zeTha vasatA hatA. te gAmamAM ekadA garika nAme eka tApasa Avyo. te mAsopavAsanA pAraNe mAsopavAsa karato hato. tenA tapanI bhArobhAra prazaMsA thatI hatI. tethI AkhuM nagara tenAM darzane AvatuM ane loko tenAM darzana karI dhanyatA anubhavatA hatA. paNa te tApasa mithyAtvI hoI kArtika zeTha tenA darzane na gayA. zudra AtmAo potAne koNe Adara Apyo ane koNe na Apyo tenuM khAsa dhyAna rAkhe che. A airika tApase paNa kArtika zeTha potAne darzane nathI AvyA tenuM dhyAna rAkhyuM ane manathI A kArtika zeThane paNa game tema karIne potAne namAvavAno prabaLa vicAra karyo. te nagaranA rAjA paNa tApasane vaMdana karavA AvyA, ane tApasane pAraNuM karavA potAnA mahele padhAravA AmaMtraNa ApyuM. tApase jo kArtika zeTha tene pIrasejamADe to tamAre tyAM pAraNA mATe AvuM evI zarata karI, pAraNA mATe rAjamahele AvavA hA kahI. rAjAe te zarata kabUla karI, ane pAraNAnA divase kArtika zeThane potAnA mahelamAM bolAvI tApasa Ave tyAre temane pIrasavA-jamADavA hukama karyo. kArtika zeTha AvA hukamathI bahu khinna thayA. kAraNa ke pote vratadhArI zrAvaka hatA. potAnA samyakatva ane vratane bAdhA pahoMcI hatI.paNa rAjaAjJAno anAdara karavo muzkela che tema samajI rAjAne jaNAvyuM ke tamAro hukama che tethI temane jamADIza. pAraNA mATe TharAvelA samaye airika tApasa rAjamahele Avyo, ane potAne na rucatuM hovA chatAM kArtika zeThe tApasane pIrasavA mAMDyuM. pIrasatAM teo nIcA namyA. te jANI kevo namAvyo che, ema samajI tApasane AnaMda thayo ane potAnA nAka upara ADI AMgaLI ghasI kevuM nAka kApyuM! evI zeThane saMjJA karI zeThane ghaNuM lAgI AvyuM. potAne ghaNuM duHkha thayuM. jo A pahelAM dIkSA lIdhI hota to A parAbhavano vakhata na Avata. saMsAramAM ja rahevAthI tenuM A phaLa che. evA vicAre caDI gayA, ane ghare AvI potAnA sagAMsaMbaMdhI, mitro tathA vepArI vargamAM pote dIkSA leze te vAtanI jANa karI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 5 emanI A vAtanI sajjaDa asara thaI ane temanI sAthe eka hajAra zeThiyAo ane zreSTha putroe dIkSA lIdhI, ane bAra varSa sudhI cAritra pALI, dvAdazAMgInA jJAtA thaI potAnuM AyuSya pUrNa thatAM prathama devalokamAM saudharma nAmanA idra thayA. airika paNa ghaNuM ghora paNa mithyAtva tapa karI pote te ja saudharma devalokamAM IndranuM vAhana airAvata hAthI thayo. navA utpanna thayelA te divya hAthIe avadhijJAnathI jANI lIdhuM ke te kArtika zeTha ja avasAna pAmI Indra thayela che. tethI teNe Indrane savArI na karavA devA ghaNAM tophAno karyA ane bhAgavA lAgyo. paNa Indra potAnA sAmarthyathI tene pakaDyo. Indrane harAvavA potAnI daivI zaktithI hAthIo be rUpa karyA. indra paNa berUpa karyA hAthIe cAra to Indra paNa cAra rUpa karyA ema banne potAnAM rUpa vadhAratA gayA. A tamAzAthI indra thoDI vAra to vicAramAM paDI gayA paNa potAnA avadhijJAnanA upayogathI jANyuM ke A to airika tApasano jIva che. eTale mULa hAthI upara caDI garjanA karatAM kahyuM - re airika! jarAka to samaja. samajaNa vagaranAM ATalA tapa-anuSThAna niSphaLa gayAM. have ahIM tAruM zuM cAle ema che?" chevaTe IndranA pratApane nahIM sahI zakatAM tenA vacana sAMbhaLI namra banyo ane temanA kahyA pramANe vartavA lAgyo. Indra banelA kArtika zeThano jIva eka avatAra karI mokSe jaze. A vArtAmAM kArtika zeThe rAja AjJAthI potAnA lIdhela vratane tathA samyakatvane bAdhA pahoMcatI hovA chatAM rAja AjJA pramANe anicchAe varyA. A aMge jANavuM jarUrI che ke jinezvara devoe samyakatvanA viSayamAM apavAda mArge cha AgAro batAvyA che. (1) rAjAnI AjJAe (2) mAtA-pitAnI AjJAe (3) AjIvikAnA kAraNe koI gaNasamUha ke paMca AdinA AgrahathI (4) koIdevatAnA dabANathI (5) koI baLavAnanI baLajorIthI (6) gurunI AjJAthI. ema cha prakAre thanArI ApavAdika pravRttinI chUTa rAkhavAmAM Ave che. arthAt samyakatvanI svIkRti vakhate A cha AgAro mokaLA rakhAya che. AgAranA hisAbe ahIM koI niyamano bhaMga thayelo gaNAya nahIM. 1. gaNaghara bhagavaMto e prabhu mukhe dezanA sAMbhaLIne banAvela 12 Agamo. 2. sAcI dRSTi, sudeva, suguru ane sudharma pratyenI avicala ruci. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] rAjA zikhidhvaja ane cUDAlA rAjA zikhidhvaja ane rANI cUDAlA pati-patnI hatAM. banne Izvara-bhakta hatA. rANIne tattvabodha thayo hato, paNa rAjAne rANI jevo tattvabodha thayo na hato. samaja AvavAthI rAjAe vicAryuM ke "rAja-pATa, kuTuMba parivAra, vagereno tyAga karI vanamAM jaIne paramAtmAnuM bhajana karuM to ja Atma-tattvane pAmI zakAze." Avo vicAra karIne rAjyano kArabhAra kuMvarane soMpI teo vanamAM javA taiyAra thayA. rANIe samajAvyA chatAM rokAyA nahi. gADha araNyamAM jaI parNa kuTIra bAMdhI tyAM rahevA lAgyA. thoDA divasa to IzvarabhajanamAM tallIna thaI AnaMdathI divasa pasAra karyA karatA. paNa tyArabAda rAjya-nagara, rANI-kuMvara vagere yAda AvavA lAgyAM. rANI mArA vinA zuM karatI haze? te kema rahI sakatI haze? kuMvarane rAjya soMpyuM che paNa te haja barAbara samaju thayo nathI eTale duzamana rAjA caDAI karI mAruM rAjya laI leze to? koI cora-lUMTArAo AvI khajAno lUMTI jaze to? mArI prajA sukhamAM to haze ne? AvA AvA vividha prakAranA vicAro AvavA lAgyA. AvI ja rIte rANI cUDAlA je rAjyamAM ja rahetI hatI teNe rAjAnuM smaraNa thavA lAgyuM. tethI teNIe vicAra karyo ke, rAjA mAro tathA rAjyano tyAga karI gayelA che. chatAM, mane hara vakhata yAda AvyA kare che. eTale mane ema lAge che ke, rAjAne paNa vanamAM AvA ja vicAro AvatA hovA joIe. jo temane AvA vicAro na AvatA hoya to mane paNa rAjA yAda Avata nahi, eTale mAruM mana sAkSI pUre che ke rAjA vanamAM jaIne-Izvarabhajana karavAne badale UlaTA atrenI ciMtA karatAM ato bhraSTa tato bhraSTa thayA che. mATe temane samajAvavA joIe. ema vicArIne rANI cUDAlA saMnyAsIno veza dhAraNa karIne rAjAne zodhavA nIkaLI paDI. zodhatAM-zodhatAM jyAM rAjA parNakuTIra bAMdhIne rahetA hatA tyAM AvI pahoMcI. koI saMnyAsI mahAtmA potAnA gAmathI AvyA che ema jANI parNakuTIramAMthI rAjA bahAra AvyA ane saMnyAsI vezamAM AvelI rANIne 1. nava tattvonuM jJAna Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 760 namaskAra karyAM. rAjyanA kuzaLa vartamAna pUchyA, rANIe yathAvidha uttara ApyA ane pachI banneno vArtAlApa cAlu thayo. rANIe pUchyuM : 'mahArAja! tame A gADha jaMgalamAM kyAranA AvyA cho?" rAjA : 'huM be-traNa mahinAthI Avyo chuM. huM moTo rAjA hato, rAjya, strI, putra kuTuMba vagereno tyAga karI AtmasvarUpanI prApti mATe huM araNyamAM AvIne vasyo chuM.' rANI : 'aho! tyAre to tame moTA mahAtmA ane mahAna tyAgI paNa cho?" rAjA : 'hA! mahArAja, jevI IzvaranI icchA. meM to emanI icchAthI badhuM choDI dIdhuM che.' rANI : 'ThIka; rAjAjI Apa ema mAno cho ke Ape badhuM choDI dIdhuM che; paNa mArA jovAmAM to evuM Ave che ke, Ape kaMI paNa tyajyuM nathI.' rAjA : 'nahi mahArAja! meM to badhuM ja choDI dIdhuM che. have mArI pAse kopIna, tuMbI-pAtra, lAkaDI ane A ghAsanI banAvelI jhUMpaDI che. bIjuM kAMI ja nathI. jo ApanI AjJA thatI hoya to jhUMpaDI paNa bALI nAkhuM.' rANI : ThIka, to bALI do, emAM zuM? tarata ja rAjAe agni vaDe jhUMpaDI saLagAvI dIdhI. rAjA : 'kema, mahArAja have huM tyAgI kharo ke nahi?" rANI : 'nahi, mahArAja, mAtra jhUMpaDI saLagAvI devAthI tyAgI na banI zakAya.' rAjA : 'sAruM, to pachI A lAkaDI bAkI che, kaho to te paNa pheMkI dauM.' rANI : 'sAru, pheMkI do.' rAjAe lAkaDI pheMkI dIdhI ane kahyuM H 'mahArAja, have tyAgI thayo ke nahi?" rANI : 'nahi, mahArAja, hajI paNa tame tyAgI thaI zakyA nathI,' rAjA : to pachI have to mArI pAse phakta kamaMDala che, te zivAya bIjuM kaMI ja nathI. jo AjJA thAya to te phoDI nAkhuM. rANI : 'sAruM phoDI nAkho.' tarata ja rAjAe tuMbIpAtrane pheMkyuM ane te phUTI gayuM. rAjA : kema mahArAja? have to huM tyAgI thayo ne? rANI : 'nahi, mahArAja hajI paNa tame tyAgI thaI zakyA nathI.' Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 68 rAjA: "mahArAja, tame to bahu karI. have to mArI pAse mAtra A paherela kaupIna che, bIjuM kaMI nathI. jo ApanI AjJA thAya to te paNa phekI dauM. rANI "sAruM, pheMkI do." tarata ja rAjAe kaupIna kADhIne pheMkI dIdhuM. rAjA : "kema mahArAja! have to huM tyAgI kharo ne?" rANI : "nahi, mahArAja! hajI tame tyAgI thaI zakyA nathI, zuM eka traNa tasunuM sUtaranuM kapaDuM pheMkI devAthI tyAgI banI zakAya ke? rAjA : "mahArAja, tamArAthI thAkyo. have to mArI pAse kaMI ja nathI, chatAM Apa to ema ja kahyA karo cho ke hajI tame tyAgI banI zakyA nathI! to Apane vinaMtI karuM chuM, ke tyAgI kaI rIte banI zakAya e Apa ja kaho." rANI : "juo mahAtmA, tame rAjya-pATa, strI, putra, kaTuMba badhuM tyAgI AtmA sAkSAtkAra karavA mATe vanamAM AvyA cho; tema chatAM tamo ahIMyAM paNa evuM ja ciMtana, smaraNa karo ke, mArI strI zuM karatI haze? mAruM rAjya koI zatru jItI leze to? mAro dhanabhaMDAra koI cora lUMTI jaze to? AvA AvA ghaNA vicAro tame karatA raho cho, to tame ja kaho ke tame zuM karyuM? kaMI ja nahIM." he rAjana! sAdhu ane saMnyAsI to anaMta vAra banyA che paNa "mAruM ane "huM ahaM" ane "mama" e banneno tyAga koI vakhata karyo nathI, ane maraNa vakhate paNa A badhA zarIrAdino tyAga thAya che, tethI koI tyAgI kahevato nathI. kharI rIte Atma-tattvathI para evA anAtma-tattvamAM je mArApaNuM che te ja tyAgavA yogya che. tyAgano paNa tyAga karavAno che. prabhuno mArga sarvasvano tyAga mAge che, tyAgano tyAga eTale tyAgIpaNAnuM abhimAna, ahatva tyAgavAnuM che. teno tyAga thAya tyAre ja vastunI prApti thAya che. bAhya parigraha choDavo saraLa che. paNa aMtara parigraha "aha" ane "mamano tyAga jJAna vinA thaI zakato nathI. mATe badhA padArthomAMthI aha-mamano tyAga karo." he rAjana! bAhya tyAganI sAthe AMtara tyAga thAya tyAre ja tame tyAgI thAo. vAstavamAM to tame tyAgI ja cho paNa saMsArI jaMjALa sAthe potAnI ekarUpatA mAnIne upAdhimaya banyA cho tenA tyAga vinA kalyANa nahIM thAya. rANInAM vacano sAMbhaLI rAjAnAM jJAnacakSu khUlI gayAM ane tyArabAda paravastumAMthI "ahaMkAra' "mamakAra' kADhavAno abhyAsa karIne AtmasAkSAtkAra karyo. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] bhadrabAhu svAmI be brAhmaNakumAra jeo bhadrabAhu ane varAhamihira nAmanA teo pratiSThAnapura nagaramAM rahetA hatA. te bannee zrI yazobhadrasUrijI pAse bodha pAmI dIkSA lIdhI hatI. moTA bhAI bhadrabAhu muni jJAna, dhyAna-saMyamamAM ghaNo vikAsa sAdhI caudapUrva-zrutakevaLI thayA, AcArya padavI pAmyA ane temaNe dasa vaikAlika, AvazyakasUtra Adi daza graMtho para niryukti racI. varAhamihira asthira ane abhimAnI hoI gujIe temane AcArya padavI na ApI. tethI temaNe saMsArI moTA bhAI bhadrabAhu svAmIne AcArya padavI ApavA kahyuM. bhadrabAhu svAmIe guru mahArAjanI AjJA lAvavA kahyuM. je AjJA na maLavAthI krodhita thaI te muniveza choDI gRhastha thaI gayA, ane nirvAha mATe jyotiSIno dhaMdho zarU karyo. potAnI ApabaDAI bahu ja karavA mAMDI. kuMDalIya navamAMza ane lagna kADhavAmAM huM nAnapaNathI ja hoziyAra chuM. satata jyotiSanA vicAro mArA magajamAM ghoLAtA hoya che. eka vAra huM jaMgalamAM gayo hato tyAM eka moTI zIlA upara meM siMhalagna kAryuM (AMkyuM). tene bhUMsavuM huM bhUlI gayo ane ghera AvyA bAda yAda AvavAthI rAtrI hovA chatAM huM e ghora vanamAM gayo. tyAM jaIne joyuM to mArI AMkelI lagna kuMDalI upara vanano rAjA siMha beThelo hato. paNa meM jarAya gabharAyA vagara siMhanI nIce hAtha nAMkhI lagna kuMDalI bhUMsI nAkhI. mArA A sAhasathI siMhalagnanA svAmI sUryadeva prasanna thaI pragaTa thayA. temaNe je ISTa hoya te mAMgavA kahyuM. meM temane jyotiSa cakra, grahacAra, nabhomaMDala, nakSatragati batAvavA ane marma samajAvavA kahyuM. temaNe potAnA vimAnamAM besADI saMpUrNa AkAza maMDaLa ane graha-nakSatrAdinI gati dekhADI. tethI 1. caudapUrvanuM jJAna 2. zabdanA akSaronuM vibhAjana karI goThavAto artha jema ke ari eTale zatrune, hatta eTale haNanAra te arihaMta Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 00 jyotiSa saMbaMdhI UMDuM jJAna mArI pAse hoya te svAbhAvika ja che. AvA AvA baNagAM te phaMkyA karato. AvI AvI vAtothI tene ThIka ThIka prasiddhi maLI. tyAMnA mahArAjA jitazatrue tene rAjajyotiSI ane purohitanI rAjamAnya padavI ApI. te jenono dveSa karavA lAgyo. keTalIka vAra jainonI viruddha rAjAnA kAna bhaMbhere. dharmanI niMdA paNa kare - karAve. varAhamihiranA AvA jaino virodhI pracArono sAmano karavA tyAMnA jainoe zrI bhadrabAhu svAmIjIne AgrahapUrvaka tyAM padharAmaNI karAvI ane kadI na thayo hoya evA ThAThapUrvaka temano nagara praveza karAvyo. zrI bhadrabAhu svAmInAM vyAkhyAnono ghaNo prabhAva paDyo. Thera Thera temanI prajJA, pravacana AdinI prazaMsA thavA lAgI. A badhuM joI-sAMbhaLI varAhamihirane apAra kheda ane baLatarA thaI. evAmAM rAjAne tyAM putrano janma thayo. varAhamihire tenI janmakuMDaLI banAvI. rAjakumAranuM pUruM so varSanuM AyuSya ane adbhuta prabhAvanI AgAhI karI. bIjA paMDitoe paNa zubhayogo AdinI vAto karI. rAjA ghaNA prasanna thayA. gAmanA gaNya-mAnya pratiSThita mANaso rAjamahelamAM kumAra janmano AnaMda pragaTa karavA AvI gayA. varAhamihire lAga joI rAjAne kahyuM, "vadhAmaNI mATe gAmanA sarvaloka AvI gayA paNa jainonA AgevAna bhadrabAhu nathI AvyA. AvA IrSALune gAmathI dUra karavA joIe." A sAMbhaLI rAjAe maMtrIne nahIM AvavAnuM kAraNa jANavA zrI bhadrabAhu svAmI pAse mokalyo. tene AcAryazrIe kahyuM, "maMtrI! sAtame divase bIlADIthI kumAranuM mRtyu thavAnuM che, pachI tenA janma mATe zuM AnaMda karIe? putranA mRtyuthI UpajelA AghAtamAMthI ugAravA ane dharmamaya AzvAsana devA jarUra AvazuM. maMtrIe A vAta rAjAne jaNAvI. tethI badhA UMDI ciMtAmAM paDI gayA. sauthI pahelA rAjAe gAmamAMthI badhI bilADIone tagaDI mUkI ane pAchI kyAMyathI na Ave tevo prabaMdha karyo ane bALakane bhoMyarAmAM rAkhI dIdho. barAbara sAtamA divase dhAvatA bALakanA mAthA upara daravAjo baMdha karavAno hulADo paDyo ane bALakanuM mRtyu thayuM. varAhamihira sAva khoTo paDyo ane zrI bhadrabAhu svAmInA jJAna badala lokone tathA rAjAne bahu - - - - - - - - - - - - - - - Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 01 mAna UpajayuM. zoka saMpta rAjAe zrI bhadrabAhu svAmIne AdarapUrvaka teDAvI pUchyuM: 'tame bALakanuM AyuSya sAta divasanuM zAthI jANyuM? bALakanA mRtyuno samaya sAco paDyo paNa bilADIthI mota thavAnI vAta khoTI paDI. gurumahArAje te AgaLo maMgAvavA kahyuM ane te upara bIlADInuM citra hatuM te rAjAjIne batAvyuM, ane mRtyunA TAIma aMge jaNAvyuM ke varAhamihire kumAranA janma bAda vAjAM vAgyAM te pachInuM lagna joyela jyAre ame vAjAM vAgyAM pUrvanuM lagna joyela tethI A moTo pharka paDyo. eka vAra rAjasabhAmAM varAhamihira tathA zrI bhadrabAhu svAmIjI Adi beThA hatA, tyAre rAjAe kahyuM : "kaMI ajaba jevI koI ghaTanA hoya to jaNAvo." varAhamihirane potAnI paMDitAI batAvavAno bhAre casako. teNe tarata kahyuM - "Aje saMdhyA samaye acAnaka varasAda paDaze, temAM meM kADhelA mAMDalAmAM eka ardhA palanA vajanano matsya paDaze" rAjAe AcArya devane pUchyuM : "zuM A sAcuM kahe che?" temaNe kahyuM - "vAta kaMIka aMze sAcI che paNa te mAchaluM kuMDALAmAM nahIM paNa kuMDALAnI bahAra pUrvabhAgamAM paDaze ane vajana ardhA pala karatAM thoDuM ochuM haze. sAMje varasAda paDyo ane bhadrabAhu svAmIjInA kahevA pramANe mAchaluM kuMDALAnI bahAra paDyuM. vajana paNa ardhA pala karatAM ochuM thayuM. pariNAme jaina dharmano jaya jayakAra thayo. rAjA paNa jinadharmI thayo. svamAna khoI beThelA varAhamihire saMnyAsa lIdho. ajJAnakaSTa AcarI, marI prAMte vyaMtara thayo. tene jaine mAtra upara dveSa hato. sAdhuo upara to tenuM kaMI jora cAlyuM nahIM. paNa zrAvako upara teNe marakIno upadrava karyo. A jANI zrI bhadrabAhu svAmIe upadrava upasargane upazAMta karavA "uvasaggaharaM stotranI racanA karI, tenA smaraNa-zravaNathI upadrava upazAMta thayo. A stotramAM Aje paNa evI ja aciMtya zakti che. Ama, zratadhara zrI bhadrabAhu svAmI ghaNA jIvone dharma pamADI aMte svarge gayA. 1. pala eTale cAra tolA. 2. aNa samajapUrvakanuM dharma 3. halakI pravRttivALA deva Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] guNamaMjarI padamapura nAmanA nagaramAM siMhadAsa nAmanA eka zeTha rahetA hatA. temane karmuratilakA nAmanI strI hatI ane guNamaMjarI nAmanI ekanI eka putrI hatI. zeThane karoDonI saMpatti hatI, ane jaina dharmanA dRDha anurAgI hatA. dIkarI guNavaMtI vinayavaMtI ane ane rUpavaMtI hatI. rUpa, guNa ane sauMdarya e traNe tenAmAM hatA paNa karmodayathI te mUMgI ane rogI hatI. zeThe enA upacAra karavAmAM kAMI bAkI na rAkhyuM. te mUMgI hatI paNa sAMbhaLI sakatI hatI eTale badhI sagavaDatA tenI mA taraphathI maLI rahetI hatI. paNa te yuvAna thaI tyAM sudhI koI dhArmika jJAna pAmI nahIM. badho ja vakhata tenI davA ane upacAro karavAmAM ja vyatIta thato hato. A padamapuranagaramAM ekadA vijayasena nAmanA mahAjJAnI AcArya bhagavaMta padhAryA. temanI vANImAM adbhuta zakti hatI. emanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA nagarajano umaTI paDyA. siMhadAsa zeTha paNa potAnA parivAra sahita AvyA. AcAryazrIe samyaka jJAnanI upAsanA aMge ThIka ThIka samajAvyuM. mAnavIne rUpasaMpatti, nIrogI zarIra, IndriyonI paripUrNatA ane dharma ArAdhanA karavA mATe sAnukULa saMyogo vagere pUrvabhavanA puNyathI maLe che, sadgaddhi maLe to zubhakarmanA udayathI jIva mokSa mArga tarapha AgekUca kare che, ane azubha karmanA udayathI durbuddhi jAge to jIva duHkha bhogavatA durgatimAM paDI bhavasAgaramAM DUbI jAya che, mATe jIve karmabaMdha karatI veLA jAgrata rahevuM joIe. - siMhadAsa zeThe A vyAkhyAna sAMbhaLyuM. temanuM hRdaya bhIMjAI gayuM. temane lAgyuM ke gurujJAnI che to temane guNamaMjarI mATe pUchuM, ema vicArI UbhA thaIne vaMdana karI pUchyuM - gurudeva! A mArI putrI kyA karmanA udayathI AvI mUMgI ane rogISTa che, e Apa kRpA karIne kaho. AcArya mahArAja avadhijJAnI hatA eTale zeThanI vAta sAMbhaLIne kahe che, zrAvakajI sAMbhaLo. "sukha ane duHkha jIvane karmanA udayathI bhogavavI paDe che. keTalAMka karmo evAM - Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 03 hoya che ke te bhogavye ja chUTako thAya che. te zreSThI! tamArI putrI pUrva bhavamAM karelAM azubhakarmono vipAka bhogavI rahI che. gatabhavamAM guNamaMjarI kheTakapura nAmanA nagaramAM jinadAsa nAme eka zrImaMta zreSThInI patnI hatI. suMdarI enuM nAma hatuM. saMsArasukha bhogavatAM ene pAMca putro ane cAra putrIo thaI. AvA bahoLA parivArathI eno saMsAra bharyobhAdaro lAgato hato. pAse ghaNuM dhana hatuM eTale chokarAone bahu moDhe caDAvyA hatA. jema jema moTA thatA gayA tema tema temane bhaNavA mATe nizALe mUkatA gayA. zikSako khUba dhyAna daI bhaNAvatA paNa moDhe caDAvelA chokarAo dhyAnathI bhaNatA nahIM ane khUba tophAno karatA hatA. zikSako emane zAMta thavA khUba ja samajAvatAM paNa paththara upara pANI jema asara na kare tema A tophAnIo upara koI zikhAmaNanI asara thatI nahi. eka divasa zeThanA chokarAoe bhegA thaI nizALamAM moTuM tophAna karyuM AthI eka zikSake soTIthI A chokarAone mAryA. A soTI vAgavAthI chokarAone tenA soLa paDyA. ghare AvI temane mA pAse rotAM rotAM phariyAda karI. zikSake Aje amone soTIe soTIe khUba mAryA che. juo A soLa. A sAMbhaLI suMdarI zeThANIno krodha bhabhUkI UThyo ane kahyuM kAlathI bhaNavA ja nathI mokalavA, bhaNyA vagaranA paNa ghaNA mANaso aDhaLaka dhana kamAI zake che. bhaNavAnI ApaNane koI jarUra nathI. aDhaLaka dhana ApaNI pAse che. mATe nahi bhaNo to paNa kaMI vAMdho nathI. AvI samajaNathI badhA chokarAnI bhaNavAnI badhI copaDIo cUlAmAM nAkhIne bALI nAkhI. A jJAnanI karela bhayaMkara AzAtanA tArI putrI A bhave bhogavI rahI che." vyAvahArika bhaNatara e koI dhArmika kRtya nathI paNa laukika kRtya che. vyAvahArika bhaNatarane uttejana ApavuM e koI dhArmika kRtya nathI. paNa pustaka vagere bALI nAkhavAM e jJAnanI AzAtanA che. je adhama kRtya che, tenAthI azubha karmano baMdha thAya che. te suMdarIne tenA patie chokarAne bhaNavA mokalavA ghaNuM samajAvI paNa te koI rIte samajI nahIM. chokarAone bhaNAvavA na bhaNAvavA bAbata vAraMvAra banne vacce bolAcAlI thatI ja rahI. banne ekabIjAno vAMka kADhatAM rahyAM. suMdarIe kahyuM, chokarAo upara tame koI dhyAna na ApyuM. vepAramAM 1. pUrve bAMdhelA karmonA phaLo. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 04 dhyAna ApatA'tA evuM dhyAna chokarAo upara kema na ApyuM? zeTha kahe, teM bhaNatA chokarAone uThADI mUkyA, vAMka tAro ja che. tuM kharekhara pApINI che. zeThANI paNa krodhamAM AvI gametema zeThane kaDavA zabdo kahevA mAMDI. je zeTha sahana na karI zakyA ane krodhamAM AvI eka paththara upADI zeThANInA mAthA upara ghA karyo; je vAgavAthI zeThANI marI gaI. e ja jIva A tamArI dIkarI guNamaMjarI che. guNamaMjarI paNa A sAMbhaLatI hatI. te mUMgI hatI paNa kAne barAbara sAMbhaLatI hatI. teNe A vAtacIta barAbara sAMbhaLI. zeThe AcAryazrInI vAta dhyAnapUrvaka sAMbhaLI ane jaNAvyuM ke ene karelA parabhavanAM karmo ane jJAnanI AzAtanAno lAgela doSa atyAre bhogavI rahI che. paNa have A duHkhamAMthI ugAravAno koI rasto hoya te batAvo to tenI jiMdagI kaMIka sudhare. jJAnI gurue rasto batAvatAM kahyuM ke jJAnanI virAdhanA karela che te mATe samyakajJAnanI (laukika jJAnanI nahIM) ArAdhanA karavI e paheluM pagathiyuM che. jJAnanI ArAdhanA karavAthI jJAnAvaraNIya karmanAM paDaLa bhedI jAya che. mATe jJAnanuM bahumAna ane jJAnanI bhakti karavI joIe. kArataka suda-5 e jJAna paMcamIno divasa che. tyArathI zarU karI dara suda pAMcame upavAsa karavo. te divase mana, vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka "namo nANassa'nI 20 mALA gaNavI, jJAnanA 51 bheda che mATe pa1 khamAsaNA ane pa1 logassano kAussaga karavo. savAra sAMja pratikramaNa karavuM, bane teTaluM samyaka jJAna meLavavA dharmanuM bhaNavuM, ane zakti mujaba samyak jJAna khAte dhana vAparavuM. sADA pAMca varSa sudhI A tapa karavuM. A badhuM sAMbhaLatAM guNamaMjarIne pote gayA bhavamAM karela karmo mATe sakhata pazcAttApa thayo, ane gurue batAvelA mArge cAlavAno manathI nizcaya karyo. tenI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. mArA jJAnAvaraNIya karma khapAvavA huM A jarUra karIza. A pazcAttApanuM phaLa tene tarata ja phaLyuM. mUMgApaNuM TaLI gayuM ane vAcA khUlI gaI ane gurudevane namana karI kahyuM, tame mane mAro parabhava na samajAvyo hota to huM saMsAra sAgaramAM DUbI ja jAta. have ApanA kahyA pramANe samyaka jJAnanI ArAdhanA tathA tapa jarUra karIza. guNamaMjarIe tyArathI ArAdhanA 1. namo nANassa = jJAnane namaskAra Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA : 5 zarU karI. enA pitAe paNa e nimitte jJAnakhAtAmAM potAnA dhanano sadupayoga karavA mAMDyo. thoDA samayamAM guNamaMjarIno roga maTI gayo. te pahelethI ja guNavAna ane sauMdaryavAna hatI. have to teno roga ane mUMgApaNuM paNa cAlI gayAM eTale sAmethI sArA gharanA chokarA sAthe vevizALa mATe mAgaNI thavA lAgI. mAtApitA paNa enAM lagnanI taiyArIo karavA lAgyAM. paNa guNamaMjarIe sApha zabdomAM kahI dIdhuM ke meM mArA pUrvabhavanI karaNI gurunA mukhethI sAMbhaLI che tyArathI mane to A saMsAra upara vairAgya Upajyo che. mAre saMsAramAM paDavuM nathI. saMyama ja AtmAne mATe hitakArI che. sArA divase guNamaMjarIe saMyama aMgIkAra karyo. saMyama laIne jJAna bhaNavAmAM khUba ja puruSArtha karyo. jJAna upArjana tathA tapa dvArA cAritranuM pAlana karavA lAgI. guNamaMjarI jJAnasahita kriyA karavA lAgI. te samajI ke jJAna ane kriyA bannenI AvazyakatA saMsAra samudra taravA mATe jarUrI che. ekaluM jJAna hoya te pUratuM nathI. paNa te sAthe kriyA to karavI ja paDe. nadI ke samudrane taravA mATe jema banne hAthanI jarUra hoya che tema mokSamArgano meLa karavA mATe jJAna ane kriyA banne jarUrI che. jJAna e AtmAmAM rahela karma kacaro batAve che jyAre kriyA kacarAne sApha kare che. jJAna ane kriyA bannenuM kAma alaga alaga che jema dIpakano prakAza kacaro kyAM che te batAve che paNa kacarAne vALIne pheMkI devAnI kriyA to pote karavI ja paDe che. mArgano jANanAra jyAM sudhI cAlavAnI kriyA nahIM kare tyAM sudhI managamatAsthAne pahoMcI zakato nathI. samyaka jJAnanI ArAdhanA karatAM ane bIjAone ArAdhanA karavAmAM paNa nimittarUpa banI ane AyuSya pUrNa thatAM guNamaMjarI kALa karIne devalokamAM gaI. tyAMthI devanuM AyuSya pUrNa karI mahAvidehakSetramAM janma laI saMyama laI ugra tapazcaryA karatAM ghAtI karmono kSaya karI kevaLajJAna pAmI mokSe gaI. jJAna e AtmAnuM parama rasAyaNa che, te aMdhakAra bharelA jIvanamAM mArgadarzaka che. mATe bane eTalI mahenata samyaka jJAna meLavavA karo. je dharmanuM bhaNatA hoya temane sahAya karo. jJAnapaMcamIno tapa karI ArAdhanA dvArA saMsArasamudra taravA puruSArtha karo. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] gama (A kathA AbhIrIvaMcaka vaNikanA nAme paNa jANItI che) naigame eka nArI dhUtI, paNa ghebara bhUkha na bhAMgI. jamI jamAI pAcho vaLiyo, jJAna dazA tava jAgI. paMDita vIra vijaya kRta aMtarAyakarma nivAraNa pUjAmAM upara pramANenI eka kaDI che. vAta jarA vistArathI mAMDIne karIe to samajAze. naigama eTale eka vANiyo.. nAnakaDA gAmamAM karIyANAnI dukAna calAve. dararoja vahelI dukAna khole, mAMDa mAMDa gujarAna calAve. eka divasanI vAta che. gAmamAM eka DozI rahe. kAne barAbara saMbhaLAya nahIM. AMkhe pUruM dekhAya nahIM. maraNanI rAha joI rahI hatI. khapa pUratuM anAja vagere laI AvI mAMDa gujarAna calAve. eka divasa enA ghare enI nAnI bahena be bhANejone laIne acAnaka AvI caDI. bahena ane bhANejo AvyAM tethI rAjI rAjI thaI gaI. have temane barAbara rAkhavA ja paDe. gharamAM ghI-goLa vagere A badhAne jamADAya eTalA to che nahi. eTale thoDA bhegA karelA paisA eka nAnI thelImAM nAkhI UpaDI bajAramAM ane A naigama gAMdhIne tyAM AvI, ane ghI, goLa, marI, masAlA vagere je joItuM hatuM te badhuM vicArI vicArI lakhAvyuM. nigamane lAgyuM, "A sAro lAge che. badho mAla tolI tolIne kADhI Apyo. DozI barAbara dekhatA nathI eTale tolamAM ochuM ja jokhyuM. hisAba karatAM paisA paNa vadhAre laI lIdhA. DozIe karagarIne kahyuM, "bhAI mane hisAba to samajAva. naigama kahe, DozImAM barAbara che. tamane hisAbamAM na samaja paDe. DozI mAlasAmAna laI tyAMthI vidAya to thaI paNa tenuM dIla ghaNuM dubhAyuM. nirAza thaI ghera jaI bahena, bhaNejone rasoI karI nirAMte jamADyAM. ahIM dukAnamAM naigamane Aje sAro hAtha paDI gayo che. na dhArelI rokaDa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 60 rakama hAthamAM AvI gaI che. eTale te vicAre caDyo. aDadhI jiMdagI pUrI thaI gaI paNa koI divasa ghebara khAvA maLyo nathI. ghaNA vakhatanI ghebara khAvAnI icchA Aje pUrI thAya che ema vicArI teNe potAnA ghare eka mANasane mokalyo ane potAnI strIne kahevaDAvyuM ke Aje rasoImAM ghebara banAvaje. ghare enI strIe ghebara banAvyo. be jaNa khAI zake eTalo banAvyo. barAbara e ja divase acAnaka ja temano jamAI tenA nAnA bhAIne laIne e gAmamAM koI kAma mATe AvelA te A naigamanA ghare AvyA. naigamanI patnI ghaNI ja rAjI thaI. sAsu ghaNA vakhate jamAIne jue to sAdhAraNa rIte te harakhAya ema naigamanI patnI harakhAI ane bhAvapUrvaka bannene jamavA besADayA ane banAvela ghebara bannene khavaDAvI dIdho. nirAMte jamI jamAI to potAnA gAme javA gharethI vidAya thaI gayA. have jamavA rasoI to karavI ja rahI eTale naigamanI patnI loTa kADhI roTalA ghaDavA beThI. te roTalA ghaDatI hatI tyAre nagama ghare AvI pahoMcyo. manamAM to harakha che, Aje to ghebara, basa ghebara khAzuM. mAMDa mAMDa avasara maLyo che. paNa ghare pahoMcatA patnIne roTalA ghaDatI joI khIjAIne bolyo - kema Aje ghebara karavAnuM tane kahevaDAvyuM hatuM ne roTalA kema kare che? patnI javAba Ape che. ghebara to banAvyo hato be jaNa mATe paNa Aje jamAI ApaNA ghare temanA nAnA bhAI sAthe AvelA. temane jamADatAM badho ghebara khalAsa thaI gayo. eTale jamavA mATe roTalA ghaDuM chuM. arere! naigamanA moMethI hAya hAyanA uddagAra sarI paDyA. ghebara khalAsa! thoDIvAra aphasosa karatAM karatAM te vicAravA lAgyo. karmamAM na hoya to kyAMthI maLe? kismatamAM roTalA ja lakhyA hoya to ghebara kyAMthI maLe? meM AMbalI vAvI ane AMbAnI AzA rAkhI te kema phaLe? eka DosIne dhUtI lIdhI. e karma bAMdhyAM. e harAmanA paisAthI ghebara khAvAnI AzA rAkhI. are jIva! A teM zuM karyuM? kevuM karma bAMdhyuM. have A karma bhogavyA vinA chUTako ja nathI. ema kharA dilathI pazcAttApa ane prAyazcitta karavA lAgyo. koI sadguru pAse saMyama aMgIkAra karIne samAdhimAM marIne sadgatimAM pahoMcI gayo. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] vimaLa zAha zrI vimaLa zAhano janma vikrama saMvata 1040mAM mAtA vIramatInI kukSIthI thayo hato. temanA pitAnuM nAma vIra hatuM. putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI e kahevata temane zabdazaH lAgu paDatI hatI. suMdara mukhAkRti ane ujjavaLa vAna, hasato cahero, mAtA pitAno AnaMda to samAto na hato. vidyAbhyAsa tathA kalA-kauzaLamAM pAraMgata thaI gayA. tIkSNa buddhi hovAthI pitAjIe badho kArabhAra vimaLa zAhane soMpI dIkSA aMgIkAra karI Atma kalyANanA paMthe prayANa karyuM. vimaLa zAha bALapaNathI ja bahu parAkramI hatA. temanAM buddhi kauzalya ane tejane lIdhe sAthI kAryakartAo bahu phIkA lAgyA karatA hatA. AvA parAkramI hovAthI sAdhAraNa rIte keTalAka vijJasaMtoSIo temanAthI dveSa rAkhatA hatA. temanI sAme SaDayaMtra racAtAM hatAM. evI paristhiti sahana na thatAM temanAM mAtAjI vimaLa zAhane laI piyara cAlyAM gayAM. vimaLa zAha ahIM sAdagIthI jIvana vItAvatA hatA. eka divasa ghoDI laI vimaLazA jaMgalamAM gayA hatA. ghoDIne carAvatA hatA ane eka jhADa nIce dhanuSabANathI ramata ramatA hatA. tyAM ekAeka eka navayauvanA emanI sAme AvI UbhI rahI. vimaLa zAhane calAyamAna karavA ghaNA cenacALA karyA paNa sadAcArI vimaLa zAhanI sAme tene koI saphaLatA na maLI. vimaLa zAha jarAye calAyamAna na thayA. A navayauvanA anya koI nahIM paNa ArAsaNa DuMgaranI adhiSThAtrI devI aMbAjI hatI. vimaLa zAhanI parIkSA levA atre AvI hatI. AvI yuvAvasthAmAM vimaLa zAhanI AvI daDhatA joIne temane varadAna ApIne adRzya thaI gaI. gAmanI khullI havA, sAttvika bhojana, nizciMta jIvana, ane niyamita khelakUda vagerene kAraNothI vimaLa zAha zarIre bahu baLavAna banI gayA hatA ane tIra kAmaThAnI ramatamAM bahuja pAvaradhA hatA. dhAryA nizAna laI zakatA hatA, temAM kuLadevInuM varadAna maLI gayuM. bahu ja AnaMdamAM jIvana vyatIta thaI rahyuM hatuM. bhAgye jyAre prabaLa hoya che tyAre lakSmI sAme cAlIne Ave che. eka divasa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 09 Dhorone carAvavA jaMgalamAM gayA hatA ane tIra ahIM teMhI lakSa vagara pheMkI rahyA hatA tyAre acAnaka eka tIra iMTa mATIno eka Dhagalo hato tenA upara paDyuM ane madhura raNakAra saMbhaLAyo. doDIne vimaLa zAhe thoDI mATI vagere khaseDI joyuM to svarNamahorothI bharelo ghaDo joyo. sAcavIne ghaDo bahAra kADhyo ane ghare laI jaI potAnAM mAtAjIne soMpyo. ATalI moTI dhanarAzi khAsa udyama vagara maLI javAthI ghare badhA harSathI jhUmI UThyA. Aste Aste vimaLa zAhanAM parAkramonI vAto badhe prasaratI jatI hatI. A prazaMsA pATaNanA nagarazeThanA kAna sudhI pahoMcI ane temane potAnI dIkarI zrIdevInAM lagna vimaLa zAha sAthe karavA vicAryuM. zrIdevInAM vevizALa karavA pATaNanA nagara zeTha vimaLa zAhanA mosALa AvyA ane vidhisara cAMllA karI vevizALa karyuM, ane thoDA divasa bAda zrIdevInAM lagna dhAmadhUmathI vimaLa zAha sAthe thayAM. thoDA divasa bAda vimaLa zAha temanA nAnA bhAIneDha, vIramatI tathA zrIdevI sAthe pAchA pATaNa AvI vasyA. vimaLa zAha vicAratA hatA ke mArA vaDIloe ahIM maMtrI tarIke kAmagIrI karI che. atyAre ahIM amane koI oLakhatuM nathI eTale kaMIka parAkrama karI maMtrIpada meLavavuM joIe, ane e mATe eka divasa moko maLI gayo. vIrotsavano divasa hato. eka medAnamAM astra zastranA avanavA khelo khelAI rahyA hatA. vimaLa zAha tyAM pahoMcI gayA. nizAnabAjI cAlatI hatI. eka pachI eka jaNa bANathI nizAna sAdhatA hatA. paNa barAbara nizAna koInuM lAgatuM na hatuM. A joI vimaLa zAha bolI UThyA, vAha ! joyuM tamAruM pANI, joI tamArI zUravIratA. khuda rAjA bhImadeva paNa nizAna tAkavA UbhA rahyA. temanuM nizAna paNa barAbara na lAgyuM. A joI vimaLa zAha hasavuM na rokI zakyA. eTale bhImadeve kahyuM, kema hase che? AvI jA ne, tuMe lagAva nizAna. AvI ja takanI rAha vimaLa zAha joI rahyA hatA. temane badhAnA dekhatA nizAna barAbara sAdhyuM. bhImadeva ane badhA A joI Azcarya pAmyA. bhImadeve vimaLa zAhane kahyuM, haju sArI nizAnabAjI tuM batAve to moTuM inAma ApIza. batAva tArI kaLA. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 80 vimaLa zAhe eka chokarIne sAme UbhI rAkhIne rAjAne kahyuM, "A chokarIe kAnamAM kaDI paherI che. juo tenuM nizAna lau chuM. tenA kAnane koI ijA na thAya tevI rIte te vIdhuM chuM juo, ane badhAnA Azcarya vacce te kAnanI kaDI dUrathI bANa mArI vIMdhI batAvI. AvA Azcaryajanaka bIjA be-traNa prayogo batAvI rAjAnI zAbAzI meLavI. rAjA bhImadeve A parAkramo joI vimaLa zAhane pa00 ucca koTInA ghoDesavAro sAthe rakSAmaMtrInuM pada sopyuM. tathA temanA nAnA bhAI meDhane salAhakAranA pada upara niyukta karyA. thoDA ja divasamAM banne bhAIrAjAnA AdarapAtra banI gayA. rAjyakArabhAra sAthe vimaLa zAhanI dharmabhAvanA paNa vadhatI cAlI. temanA makAnamAM jaina maMdira banAvyuM ane koIne paNa namatAM pahelAM paramAtmAne pahelA namaskAra thavA joIe e mATe potAnI vIMTI upara bhagavAnanI mUrti kotarI rAkhI hatI. jethI koIne paNa namaskAra karavA name to AMgaLI uparanI pratimAne pahelA namana thAya. dhIre dhIre vimaLa zAhanI kIrti vadhatI gaI. AthI keTalAka IrSALuthI A joyuM nahotuM jatuM. tethI temaNe rAjA bhImadevanA kAna bhaMbheravA mAMDyA. "vimaLa zAha bahu abhimAnI che. e koIne namaskAra nathI karatA. phakta temanI AMgaLI upara rAkhelI vIMTI upara kotarela mUrtine ja name che. eNe hAthI-ghoDA tathA astrazastro bhegA karyA che ane eka divasa rAjA bhImadeva pAsethI rAjya paDAvI leze." vagere vagere. bhImadevane paNa AmAM satya dekhAyuM eTale rAjyasabhAmAM vimaLa zAhane kahyuM, "maMtrI! tamAruM ghara to koka divasa batAvo? maMtrIzvaranuM hRdaya to nirmaLa hatuM. temane cokhkhA dilathI jaNAvyuM. padhAro mahArAja!!mArA aho bhAgya. Apa jevAnI caraNaraja mArA AMgaNe kyAMthI? rAjA bhImadeva bIje divase vimaLa zAhanA ghare padhAryA. rAjA vimaLa zAhano mahela joI Azcarya pAmI gayA. mahela joyA bAda rAjA jamavA beThA. sonAnA thALamAM rAjAjIne bhImadeve jamADyA. vimaLa zAhanuM A aizvarya joI bhImadevane manamAM thayuM, Ane mAruM rAjya paDAvI levuM e to DAbA hAthanA kAma jevuM che. jo rAjya bacAvavuM hoya to vimaLa zAhane mArI naMkhAvavo joIe evuM manathI nakkI karyuM. have zI rIte vimaLa zAhane khatama karavo te aMge rAjA vicAravA lAgyA. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. REii vimaLa zAha ane vimaLa zAhe kahyuM : "mAtAjI varadAna mAgIe chIe, amane vAMjhIyA rAkhajo." Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 81 keTalAka maLatiyAoe salAha ApI ke siMhane pIMjarAmAM rAkhI jyAre vimaLa zAha rAjyasabhAmAM Ave tyAre A pIMjaruM kholI nAkhavuM. vimaLa zAha enI sAthe bAkhaDaze tyAre siMha vimaLa zAhane phADI khAze ne rAjAnI icchA pUrI thaze. A racela yojanA pramANe rAjyadarabAranA daravAje siMhanuM pAMjaruM rAkhyuM ane vimaLa zAha jyAre AvyA tyAre pAMjaruM kholI nAkhyuM. siMha bahAra Avyo. sAme vimaLa zAha UbhA hatA. vimaLa zAhe siMha sAme AMkhanuM trATaka karyuM. siMha bakarI jevo banI gayo. vimaLa zAhe siMhano kAna pakaDI pAMjare pUrI didho. bhImadevanI icchA pUrI na thaI. have vaLI koI bIjo rasto zodhavA mAMDyo. keTalAka draSIoe eka rasto batAvyo ke amuka pahelavAno bolAvI temanI sAme kustI karavA vimaLa zAhane kahevuM. A nAmI pahelavAno sAme vimaLa zAha TakI nahIM zake. rAjAne vAta gamI ne pahelavAno khAnagImAM bolAvI dIdhA, ane bhImadeve A pahelavAnonuM gumAna utAravA vimaLa zAha sAmuM joyuM. vimaLa zAha taiyAra ja hatA. kustI jAmI, ane thoDA dAva-peca khelyA bAda vimaLazAhe pahelavAnane bhoMya bhego karI harAvyo. vimaLa zAhano jaya jayanA pokAro UDyA. paNa bhImadeva to aMdarathI saLagI UThyo. A te kevo mANasa che! koI rIte tene khalAsa karI zakAto nathI. bhImadeva hatAza thaI gayo. keTalAka aphasaroe chelle eka rasto batAvyo ke vimaLa zAha pAse rAjyanuM moTuM leNuM nIkaLe che. lAhIra maMtrInA vakhatanuM. te rakama khAsI chappana karoDa jevI che te mAgavI. A rakama vimaLa zAha nahIM ApI zake. eTale temane rAjyamAMthI dUra karavA. rAjAe A akhataro ajamAvyo ane vimaLa zAha samajI gayA ke cokkasa rAjAnA kAna koke bhaMbheryA che ane mane mArI nAkhavAnA ke ahIMthI haThAvavAnA A badhAM kArastAno thaI rahyAM che. AvI samaja AvI javAthI vimaLa zAha temanAM patnI sAthe mAlavaNa AvI gayA. vimaLa zAha mAlavaNa AvatAM temanI sAthe 5000 ghoDesavAro tathA 1600 UMTa upara lAdela saunaiyA, hAthI, ratha vagere sAthe lAvyA. ahIM AvyA bAda caMdrAvatIno rAjA dhaMdhukhalADI vimaLa zAha sAthe bAtha bhIDavA Avyo paNa ahIMnI raNabherI sAMbhaLIne mUchita thaI gayo. laDyA vagara ja vimaLa zAhe caMdrAvatI upara adhikAra jamAvI dIdho ane rAjA bhImadevano jhaMDo laherAvyo ane bhImadevanuM zAsana ghoSita karyuM, ane temanA daMDanAyakanuM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 82 pada dhAraNa karyuM. vimaLa zAha eka pachI eka rAja jItatA gayA. baMgALamAM roma nAmanA nagarano bAdazAha hinduone bahu satAvato hato. A khabara maLatAM vimaLa zAhe tenA upara caDhAI karI jItI lIdho ane badhe jaina dharmano DaMko vagaDAvyo. sAte vyasanono eTale mAMsa, madirA, corI, zikAra, vezyAgamana, parastrI gamana, ane jugAranA badhe sakhta kAyadA karAvIne tyAga karAvyo. sUkSma jIvanI paNa hiMsA na thAya tenuM satata dhyAna rakhAtuM hatuM. zetruMjaya tathA giranAranI trAo vAraMvAra karatA ane moTo karI pALato saMgha kADhI saMghapati thavAno lahAvo paNa lIdho. A badhuM jANyA pachI rAjA bhImadeva pastAyo. ene khAtarI thaI ke vimaLa zAha sAcA svAmIbhakta hatA. khoTI rIte temane pajavI temanI mAna hAni karI hatI. have pastAvArUpe bhImadeve chatra-cAmaranI bheTa maMtrIzvarane mokalI kahevaDAvyuM ke huM hAtha joDIne tamane jaNAvuM chuM ke tamArI sAthe mAre koI verabhAva nathI ane havethI caMdrAvatInuM rAjya tamane sopuM chuM. havethI tame ja caMdrAvatInA rAjA cho. thoDA vakhatamAM jainAcAryazrI dharmaghoSasUrijI tyAM padhAryA ane Abu upara suMdara daherAsara jo bane to eka bhavya tIrtha thAya e mATe sadupadeza Apyo. A vAta vimaLa zAhane jacI gaI ane gurujInA upadezane zirodhArya karyo, ane caturvidha saMgha sAthe ArAsaNa jaIne anna-jaLano tyAga karI aMbAjI devInI ArAdhanAmAM lIna banI gayA. trIjA upavAsanI rAtre traNa devIo cakrezvarI. padmAvatI tathA aMbA prasanna thayAM ane temanI mAgaNI pramANe Abu upara jaina maMdiranuM nirmANa karI zakazo evuM varadAna ApyuM. vimaLa zAhe have ghaNuM dhyAna Abu parvata upara jaina caitya banAvavAmAM ApavA mAMDyuM. jamIna levAnA prayatno zarU karyA. mithyAtvIoe jagyA mATe bhAre jhaghaDo karyo. aMte jagyAnA badalAmAM svarNamahoro bIchAvI jagyA kharIdI. pAMca karoDa TAMka A mATe kharacyA. kAryanA zrIgaNeza thayA. zalpIo kAma upara lAgI gayA. pAyo nAkhavA sAta mAthoDA UMDA khADA khodavyA. cAMdI gALI enI ITo banAvI pAyo enAthI pUryo. 1. charI : 1. sacIta parIhArI, 2. ekala AhArI, 3. brahmacArI, 4. bhUmI saMcArI, 5. pAdavihArI, 6. AvaSyakadhArI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 83 A sthaLano mULa mAlika vALInAtha, A kAmamAM upadrava karavA lAgyo, ane divase kAma thAya che te rAtre pADI nAkhe. ema ghaNA vakhata sudhI cAlyuM. aMte eka rAtre vimaLa zAha pote khullI talavAra laI e jagyAe saMtAI rahyA, ane ardhI rAtrIe vikarALa vALInAtha Avyo tyAre chalAMga mArI tene pakaDavo A aNadhAryA AkramaNano sAmano vALInAtha na karI zakyo. te tejahIna skUrtihIna banI gayo. hAtha joDI kSamA mAgI tyAMthI bhAgI chUTyo. have jina maMdiranuM kAma nirvine cAlavA mAMDyuM. kharca haju vadhu thavuM joIe evA vicAre sonAthI maMdiranuM kAma karAvavA mAMDyuM paNa tyAMnA agraNI nagarajanoe samajAvyuM ke maMdira sonAnuM haze to luMTArAnI najaramAM vasI jaze ane eno jaladI nAza thaze.AvI samajathI phakta ArasanuM ja kAma have pachI karavA zIlpIone jaNAvyuM. cauda varSa A maMdira bAMdhatAM lAgyAM. aDhArabhAranI dhAtunI mULanAyaka devAdhideva RSabhadevanI pratimAjI bharAvyA. khUba ja dhAmadhUmapUrvaka AcAryazrI dharmaghoSasUrizvarajInI nIzrAmAM pratiSThA thaI. A prAsAdanuM nAma vimalasahi rAkhyuM. A adabhuta maMdiro jovA Aje paNa ghaNA loko deza-paradezathI Ave che ane vimaLa zAhanA umadA kAma upara vAhavAhanA udgAro varSAve che. vimaLa zAhanA A badhAM kAmomAM emanAM patnI zrIdevIno sAro sAtha hato. paNa zrIdevIne eka manamAM vasavaso hato. temane koI saMtAna na hatuM. vimaLa zAhane paNa A aMge UMDI ciMtA rahetI, e hatI saMtAnanI jhaMkhanA. - svarga samuM sukha mAnatA A pati-patnI khoLAno khUMdanAranI prApti mATe je kaMI karavuM paDe te karavA taiyAra hatAM. dharma pasAthe eka rAtre zrIdevIne bhavya svapna AvyuM. svapnamAM temanA kuLadevI dekhAyAM ane bolyAM : AvatA bhAdaravA suda14nA roja aDAjana gAmanA mArA dhAmamAM pati-patnI banne Avajo,ane barAbara madhyarAtrIe 7 nArIyela vadherI mAMgI lejo je joIe te huM cokkasa varadAna ApIza. tamArI je koI kAmanA haze te pUrI thaze. bhAdaravA suda 14ne thoDAka ja divasanI vAra hatI. AvI pahoMcyo te divasa. vimaLa zAha tathA zrIdevI barAbara sAMje pAMca vAgye aDAjana kuLadevInA dhAme AvI pahoMcyA. haju rAtanA 12 vAgavAnI ghaNI vAra hatI eTale dhAmanI bAjumAM eka jhADa nIce vakhata vitAvavA beThA. A jhADanI bAjumAM ja eka vAva hatI. te Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 84 vAvamAM pIvA mATe pANI levA vimaLa zAha pAse hato te loTo laIne gayA. vAvanAM pagathiyAM UtaratA hatA tyAM ja, koka bolyuM "sabUra! pANInA paisA cUkavI pachI pANI lejo." vimaLa zAha A sAMbhaLI coMkI uThyA. bAjumAM joyuM to eka bhAI Ubho hato. teNe kahyuM, "mArA dAdAe A paraba baMdhAvI che. vAMco A takatI - "pANInA paisA ApI pachI pANI lyo." vimaLa zAhe kahyuM, "are bhAI! pANInA te kaMI paisA hoya?" pelA juvAne kahyuM, "mArA bApa dAdAnI A vAva hovAthI A mArI mAlikInI che. emAMthI pANI levuM hoya to kara Apavo ja paDe." nachUTake paisA ApI vimaLa zAhe pANI pI loTo zrIdevI mATe bharyo. paNa mana azAMta thaI gayuM. vicArI rahyA, AvuM te hoya? koI puNyazALIe paramArtha kAje A vAva bAMdhI che. temanA vAraso AnA paisA ugharAve che. AvA kapUto paNa pAke? pANI pI sudhA bannee zAMta karI. zrIdevIne badhI vAta karI kahyuM, "ApaNe saMtAnanI icchA to che. paNa saMtAna jo AvA kapUta pAke to?" - zrIdevI kahe nA nA AvAsaMtAna karatAM to saMtAna na hoya te sAruM. ApaNuM karyuM - kAravyuM dhULadhANI karI nAkhe. AbunA daherAsaranA bAraNe besI darzanArthIo pAse paisA ugharAvI ApaNuM nAma boLe to? ane nizcaya karyo, "mAtAjI pAse saMtAna na thAya tenI ja mAgaNI karavI." madharAtane 2 miniTa bAkI che. banne jaNa mAtAjInI mUrti sanmukha beThA barAbara madharAte bAranA Takore nArIyeLa sAta vadheryA, ane cUMdaDI mUrtine oDhADI. mAtAjI sAkSAta pragaTa thayAM ane zrIdevIne kahyuM, "mAga dIkarI mAMgI le varadAna." zrIdevI dhImethI bolyAM - "mAtAjI eTaluM ja mAguM chuM. na dejo saMtAna amone!" mAtAjI bolyAM - "are kaMI bhAna che ke nahIM? zuM mAgavA AvI cho ane zuM mAge che?" zrIdevI kahe - "hA mAtAjI! bIlakula bhAnamAM chuM ane mAguM chuM amane koI saMtAna na hojo." kuLadevIe vimaLa zAha sAme joyuM, ane vimaLa zAhe kahyuM, "mAtAjI varadAna mAgIe chIe, amane vAMjhIyA rAkhajo." mAtAjI bolyA "tathAstu." Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] sumitra ane prabhAva sumitra rAjakumAra hato. prabhava e ja nagaranA nagarazeThano putra hato. banne vacce gADha mitratA hatI. rAjAnA mRtyu bAda sumitra rAjagAdI upara Avyo. sumitra rAjA banatA mitra prabhavane potAno pradhAna banAvyo. banne vacce mitratA vadhatI gaI. eka bIjA vagara na cAle. koI divasa eka bIjAne na maLAya to cena na paDe. eka divasa sumitra rAjA ghoDA upara besI pharavA nIkaLyo. ghoDAne khUba doDAvyo. ghoDe bhAgatAM bhAgatAM jaMgalamAM pahoMcI gayo. ahIM bhIla rAjAnuM rAjya cAlatuM hatuM. A rAjAnI nAnIzI paNa suMdara maDhulI AgaLa AvI ghoDo Ubho rahyo. bhIla rAjAe sumitra rAjAno Atithya - satkAra sArI rIte karyo. nAhavA mATe garama jaLa ApyuM ane sArI rIte jamADyo. A bhIla rAjAne vanamAlA nAmanI eka suMdara yuvAna kanyA hatI. kanyAe sumitrane joyo, ane sumitre vanamAlAne joI eka bIjA AMkhanA izAre ja mohI paDyAM. arasa parasa ziSTAcAra, vArtAlApa ane paricaya vidhi pUro thayA bAda bhIlarAjAe potAnI putrI vanamAlAno vivAha sumitra sAthe karyo. rAjA potAnI patnI vanamAlAne laIne potAnA mahelamAM AvyA, ane AnaMdathI rahevA lAgyA. eka vAra prabhava sumitra rAjAne maLavA rAjAnA mahelamAM Avyo. vanamAlA A vakhate snAna karI zRMgAra sajatI hatI. vanamAlAnuM abhUtapUrva sauMdarya joIne, prabhava to Abho ja banI gayo. ATaluM badhuM rUpa! rUpano mAdaka dariyo chalakAto tene lAgyo, ane ethI tenA manamAM vanamAlAnuM sauMdarya vasI gayuM. prabhava ghera pAcho pharyo. tyAre eka akathya darda tenA hRdayamAM ghara karI beThuM hatuM. tenI zAMti harAma thaI gaI hatI. te udAsa, vyagra ane khinna rahevA mAMDyo. vanamAlAnuM sauMdarya tenAthI bhUlyuM bhulAtuM na hatuM. mANasanuM mana ane tenI indriyo khUba caMcaLa che. e vAtane lakSamAM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 86 rAkhIne, vividha maryAdAo niyata karavAmAM AvI che. sadAcAra mATe AnuM pAlana anivArya che. eka saMskRta zlokamAM kahevAyuM che ke koI paNa strI, pachI bhalene te mAtA, bahena, athavA putrI hoya paNa enI sAthe ekAMtamAM rahevuM na joIe. kAraNa ke indriyo baLavAna ane caMcaLa che, tethI bhalabhalA vidvAnone paNa te mUMjhavI mAre che. prabhava aMtapuramAM gayo, ane vanamAlA tarapha dRSTi nAMkhI teNe atikramaNa karyuM. tenA pariNAme tenI zAMti nAza pAmI. te duHkhanI AgamAM saLagavA lAgyo. tenuM zarIra kSINa thatuM gayuM. tenuM mana udvegamAM rahevA lAgyuM. bolavAmAM ekanA badale bIjA zabdo bolAvA lAgyA. Ama, tenAM badhAM kAmo astavyasta thaI gayAM. potAnA atipriya mitranI AvI avasthA joIne rAjA khUba duHkha anubhavavA lAgyA. jyAM sAcI mitratA hoya che tyAM mitranAM duHkha potAnAM duHkha banI jAya che. rAjAe judA judA upAyo dvArA A prabhavanA duHkhanuM kAraNa samajavA prayAsa karyo, paNa prabhava zI rIte potAnA duHkhanuM kAraNa jaNAve. vanamAlAnA sauMdaryanI yAda tenA tana ane manane ribAvI rahI hatI. rAjA sumitre khUba ja Agraha karyo tyAre prabhave potAnA mananI vAta bahu ja saMkocapUrvaka kahI ke, vanamAlA mArA manamAM vasI gaI che. tene joyA vagara mArA jIvane paLavAra paNa sukha thAya tema nathI. A sAMbhaLI thoDI vAra to sumitra khUba ja becena ane stabdha banI gayo. kAraNa A kalpanAtIta vAta hatI. paNa te gaMbhIra ane vicakSaNa hato. tenA saMskAro ghaNA UMDA hatA. adhUro ghaDo chalakAya che. bharelo chalakAto nathI. | sumitre vicAryuM ke mAro mitra nyAyamArga bhUlI rahyo che ne Thokara khAI rahyo che. paNa uttama kuLamAM janmelo hovAthI potAnI bhUla tarata samajI zakaze. eka mitra jyAre mArga bhUlI rahyo che tyAre bIjAe tene sAco rasto batAvavo ja rahyo. sumitre bahu ja sAvadhAnIthI javAba Apyo: "basa ATalI nAnI amastI vAta che. A mATe ATalI badhI khinnatA rAkhavAnI ane duHkhI thavAnI zI jarUra che? A badhI ciMtA ane vyagratA bhUlI jA. jA huM vanamAlAne tArI pAse mokaluM chuM e tane saMtoSa Apaze." Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 80 prabhava A sAMbhaLI daMga thaI gayo. sumitra A pachI potAnA mahelamAM Avyo. te jANato hato ke vanamAlA pavitratAnI mUrti che. A sAthe tenAmAM gaMbhIratA ane vicakSaNatA rahelAM che. e mitra prabhavane tyAM jaI kuzaLatAthI tenI bhUla samajAvI tene sanmArga para lAvavAmAM samartha nIvaDaze ja. rAjAe vanamAlAne saMpUrNa bInAthI vAkepha karIne, potAnA mitrane sudhAravAnI javAbadArI tene soMpI. vanamAlAe teno svIkAra karyo. vanamAlA prabhAvane ghera pahoMcI. teNe saMkalpa karyo hato ke mArA zIlanuM rakSaNa karIne, huM prabhavane jarUra sudhArIza. te satI strI hatI. tenA jIvanamAM pavitratA hatI. AthI te satI strInI pavitratAno prabhAva prabhava upara paDyA vinA na rahyo. prabhava bhAna bhUlyo hato, paNa tenA sArA saMskAronAM mULiyAM marI paravAryAM na hatA. potAnA mitranI agAdha vizALatA joIne tenA hRdayamAM parivartana AvI gayuM. tenA manamAM rahelI duSita bhAvanA cAlI gaI. tene potAnI bhUla mATe khUba pastAvo thayo. pastAvAnI A AgamAM tenuM hRdaya nirmaLa thaI gayuM. vanamAlA sAme jovAmAM paNa e anahada zarama ane saMkoca anubhavavA lAgyo. tenA caraNomAM paDIne potAnA azruthI e caraNo dhoI nAMkhyAM ane gadgada zabdomAM e bolyo - "devI! tamane dhanya che. mArA paropakArI mitra sumitrane paNa dhanya che. huM mahA pApI chuM, ane meM akSamya aparAdha karyo che. devI! mArA nIca saMkalpa para huM khUba khUba zaramiMdo chuM, mane kSamA karo. mAro aparAdha mApha karo. - vanamAlAe prabhavane AzvAsana ApatAM kahyuM, "ATalA badhA becena na bano. mANasa mAtra bhUlane pAtra che. tamArA asat saMkalpa mATe tamane je pazcAttApa thAya che, te tamArA jIvanane zuddha karavA mATe samartha che. AthI bhUtakALa bhUlI jAva ane bhaviSya mATe satya saMkalpa karo." A prakAre dharmamArgamAMthI patita thatI vyaktine ugArI, dharmamAM sthira karI vanamAlA potAnA mahelamAM pAchI AvI. sumitra rAjAne eNe prayojana - siddhinA sukhada samAcAra ApyA. daMpatIe khUba harSano anubhava karyo. kAraNa ke potAnA parama mitrane patananI UMDI khINamAM paDato teo bacAvI zakyA hatA. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] zabdAla putra polArapura nAmanA nagaramAM zabdAla putra nAme eka kuMbhAra raheto hato. te gozALAno upAsaka hato. tene agnimitrA nAme strI hatI. tenI pAse eka koTI sonaiyA bhaMDAramAM temaja eka koTI vyAje ane eka koTI vyApAramAM rokyA hatA. uparAMta, tenI pAse gAyonuM gokuLa paNa hatuM. gAmanI bahAra te kuMbhAranI 500 dukAno tenAM mATInAM vAsaNo vecavAnI hatI. eka divasa azoka vanamAM koI devatAe AvIne tene kahyuM ke "AvatI kAle prAtaHkALe mahAbrahma ane triloka pUjita sarvajJa prabhu ahIM Avaze. temanI tuM sevA karaje. evI rIte be traNa vAra kahI te deva aMtardhAna thaI gayo. zabdAla putre manathI vicAryuM ke jarUra mArA dharmaguru sarvajJa evA gozALA ja prAtaHkALe ahIM Avaze. tevA vicAre te temanI rAha joI rahyo hato. tevAmAM prAta:kALe zrIvIraprabhu sahasAvana nAmanA udyAnamAM AvIne samavasaryA. te hakIkata sAMbhaLIne kuMbhakAre tyAM jaI bhagavaMtane vaMdanA karI. prabhue dezanA ApIne zabdAla putrane kahyuM, "he mahAnubhAva gaI kAle koI devatAe azoka vanamAM AvIne tene kahyuM ke, "kAle prAta:kALe brahmanA ane sarvajJa evA ahaMta prabhu ahIM Avaze. temanI tuM upAsanA-sevA karaje. te vakhate te vicAryuM hatuM prAtaHkALe gozALo ahIM Avaze." AvAM prabhunAM vacana sAMbhaLIne teNe ciMtavyuM ke "aho! A sarvajJa evA ahaMta zrI mahAvIra prabhu ja atre padhAryA che, to te mAre namaskAra karavA yogya ane sarvathA upAsanA karavA yogya che" A pramANe vicArI Ubho thaIne prabhune namI aMjalI joDIne te bolyo ke "he svAmI! A nagaranI bahAra je mArI mATInAM vAsaNonI pAMcaso kuMbhakArapaNAnI dukAno che temAM raho ane je joIe te grahaNa karIne mArA para anugraha karo. zabdAlaputra bhAre bhaktibhAvavALo bhAvika jana te niyativAdane dRDhapaNe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 89 mAnanAro hato. te kaheto ke, bhavitavyatAthI vadhu jagatamAM kAMI nathI. vikAsa ke vinAza, napho ke nukasAna, mAna ke apamAna - A saghaLuM kevaLa niyati anusAra ja maLe che. puruSArtha ane parAkrama to tenI AgaLa vAmaNAM che. prabhu mahAvIre zabdAla putrane satya samajAvavA tenuM AmaMtraNa svIkAryuM. bhagavAna mahAvIra zabdAla putrane tyAM pahoMcyA tyAre zabdAla putra mATImAMthI kaMDArelA nakazIdAra ghaDAone mRdu hAthe taDake goThavI rahyo hato. prabhune jotAM ja zabdAlaputra potAnuM kAma paDatuM mUkIne doDyo. Adara vaMdana sahita prabhunuM sanmAna karyuM. prabhue kuMbhakArane pUchyuM, "bhAI! A ghaDA koNe banAvyA?" "meM prabhu!" vAha! zo adbhuta eno ghATa che! ane kevo rUDo eno caLakATa che! bhAI, A ghaDAM kharekhara te ja banAvyA che?" bhagavAna mahAvIre pUchyuM. jI, prabhu! A nakzIdAra ghaDA, thoDA vakhata pahelAM mATInAM DhephAMrUpe hatAM. e mATInA DhephAM jAnavaro upara lAdIne huM ghera lAvyo. pachI te mATImAM jaLa bheLavIne mATIne khUba kAlavI. mArI patnI agnimitrAnA caraNoe tene khUba khUMdI - ThIka ThIka samaya sudhI mATIne saMskArI. pachI tene mArA hAtha vaDe meM cAkaDe caDhAvI. mArA anubhavI TeravAMe ene anerA - avanavA ghATa ApyA," kuMbhakAra zabdAlaputra bolyo. bhagavAna mahAvIranA adhara upara maMda maMda smita pharakavuM. kuMbhakAra avaDhavamAM aTavAyo. teNe pUchyuM, "prabhu! Apane mArI vAtamAM bharoso nathI besato? ApanA mArmika smitano artha mane kaho." bhagavAna mahAvIra zAMta citte bolyA : "bhAI, niyativAdane mAnanArA AtmAne mukhe tArA jevA zabdo kaI rIte ucita gaNAya? tuM to kahe che ke niyati sAme parAkrama ane puruSArtha, baLa ane vIrya, buddhi ane prajJA saghaLuM vyartha che. ema ja hoya to A ghaDAnuM sarjana te karyuM ema tuM kaI rIte kahI zake che?" zabdAlaputra coMkyo. prabhunI vAta sAcI hatI. zabdAla putre tarata ja vAtane pheravI-toLI ane kahyuM: 1. nasIba Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA Go 'prabhu mArA dvArA vANI-vilAsa thaI gayo. kharekhara to niyati dvArA ja A ghaDAnuM sarjana thayuM che, temAM mAro puruSArtha to kAMI ja nathI, niyati dvArA je thavAnuM hoya te thAya che. tethI adhika ke alpa kAMI ja thatuM nathI." bhagavAna mahAvIra punaH maMdamaMda hasyA. zabdAlaputre pharIthI prazna karyo : "prabhu! have ApanA A mArmika smitano zo artha?"' mahAvIra bolyA, bhAI, Aje atyAre koI mANasa lAkaDI laIne Ave ane tArA A ghaDAno bhUkko karI nAkhe to?" "konI magadUra che ke ahIM AvIne A ghaDAne hAtha paNa lagADI zake?'' kuMbhakAre tIkhAro pragaTa karyo. "bhAI, teM mArA praznano uttara nA vALyo. mAro prazna to mAtra eTalo ja che ke koI mANasa AvIne tArA A tamAma ghaDA phoDIne ThIkarAM karI de to tuM zuM kare?' "huM evI gustAkhI karanAranuM mAthuM phoDI nAkhuM." "kema?" prabhue pUchyuM." 'mArI mahenatane koI mATImAM bheLave to mane roSa Upaje ja ne prabhu!" bhAI, pharI pAchI tArI mahenatanI vAta? tuM to mAtra niyatine mAne che ne'' zabdAlaputra bhoMTho paDyo. zo javAba Apavo? mahAvIre kahyuM, "bhAI! koI paNa vAta ke vicArane mAtra eka ja dRSTithI nihALavAthI Avo anartha thAya che. dareka vAtane ekAMtika rIte nahi paNa anekAMtanI rIte samajavI ane svIkAravI joIe. tuM niyatine eTalo badho ekAMtika rIte vaLagyo che ke puruSArthanuM gaurava karavuM ja cUkI gayo che. jo jagata AkhuM mAtra niyati ke prArabdhane ja jIvanano AdhAra mAnI le ane puruSArtha tathA parAkramathI vimukha rahe to tenuM zuM pariNAma Ave? tuM kahe che ke nItithI vaDuM jagatamAM koI nathI. nItipUrNa puruSArtha e ja bhakti che, e ja tapa che ane e ja sAdhanA che ane e ja maMtra che. zabdAlaputra prabhunI vAta samajI gayo ane prabhune vaMdana karI rahyo. eNe gozALAnA mithyA matane vosarAvI dIdho. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] sudarzanA (zakunikAvihAra) bharUca zaheranA sImADAnA vanamAM narmadA nadInA kAMThe eka vaDanA vRkSa upara eka sagarbhA samaDIe mALo bAMdhyo. samaye te mAtA banI. khorAkanI tapAsamAM te UDIne jatI hatI. tene eka pleche bANa mArI dharatI para pADI. te azvAvabodha tIrthanI samIpe paDI paDI tana-mananI vyathA sahatI hatI ne AkaMda karatI hatI. tenA puNyayoge tyAMthI pasAra thatA munie tene navakAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo. krodha ane mamatA choDI arihaMtAdinAM zaraNAM saMbhaLAvyAM. cAra AhArano tyAga karAvyo. thoDI ja vAramAM 'namo arihaMtANaM' Adi sAMbhaLatAM te mRtyu pAmI ane siMhaladIpanAM mahArANInA garbhamAM putrI tarIke UpajI. pUrNa samaye rUparUpanA aMbAra jevI kanyAno janma thayo. sAta putro upara A putrI janmI hatI eTale rAjA-rANI ane rAjya parivAramAM AnaMda AnaMda vartI rahyo. te dekhAve suMdara hatI, tethI tenuM nAma sudarzana pADavAmAM AvyuM. te moTI thatAM sarvakaLAmAM catura ane vyavahAramAM dakSa thaI. eka vAra bharUca baMdaranA vepArI zeTha RSabhadatta siMhaladvIpa AvyA. teo rAjasabhAmAM beThA hatA. yuvAna rAjakanyA paNa tyAM Avela hatI. ekAeka zeThane chIMka AvI. temane chIMka vakhate "namo arihaMtANaM' bolavAnI Teva hatI, eTale hApha.chI....namo arihaMtANe ema chIMka sAthe bolyA. te sAMbhaLI rAjakanyA vicAramAM paDI ke, A "namo arihaMtANaM zuM che? A koI devane namaskAra jevuM lAge che. kyAMka meM A sAMbhaLyuM che. kyAM sAMbhaLyuM haze? ema karatAM smRti sateja thatAM ne viskRtino paDado bhedatAM atItano Akho bhava tene yAda Avyo. vaDalo, mALo, baccAM, samaDI ne-ne tenI chAtImAM tIra. o. pachaDATa - kAramI cIsa. ne bhayaMkara vedanA.. badhuM ja smRtipaTa para spaSTa thayuM, ane o.. re cIsa pADI kuMvarI dharatI para DhaLI paDI ane bebhAna thaI gaI. zItopacArathI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 2 te saceta thaI. paNa tenA bolacAla, raMga-DhaMga badhuM ja badalAI gayuM hatuM. dhIme dhIme teNe e sabhAmAM ja potAnI gata bhavanI kahANI kahI saMbhaLAvI. sahu Azcarya pAmyAM. mAnavAmAM na Ave evI vAta Akhare badhAMe mAnI. mAtA-pitA AdinI anumatipUrvaka te rAjabALA RSabhadatta zeTha sAthe bharUca AvI tyAMnA muni suvratasvAmInA azvAvabodha nAmanA maMdirano jIrNoddhAra karAvyo. temAM samaDInA bhavanAM citro yogya sthAne mukAvyAM. tyArathI A maMdira zakunikAvihAra (samaDIvihAra)nA nAme prasiddha thayuM. ghaNA uddhAro A maMdiranA thayA che. kumArapALa bhUpAlanA maMtrI udayananA putra aMbaDa maMtrIe pitAnA zreyArthe uddhAra karAvyo. hAlamAM ja saMvata 2041thI 204panI sAlamAM teno bhavya jIrNoddhAra AcAryadevazrI vikramasUrizvarajInI nizrAmAM thayo. maMdiranI nIce bhoMyarAmAM bhavya bhaktAmara maMdiranI racanA che. A maMdiranAM darzana, pUjAno lAbha avasare levA jevo che. -: durlabha - avatAra mAnavIno pharIne nahIM maLe, avasara tarI javAno pharIne nahIM maLe. avatAra.... suralokamAM ye nA maLe bhagavAna koIne, ahIyAM maLyA prabhu ne pharIne nahIM maLe. avatAra. laI jAya premathI tane kalyANa mArage, saMgAtha A guno pharIne nahIM maLe, avatAra.. je dharma AcarIne karoDo tarI gayAM, Avo dharama amUlo pharIne nahIM maLe. avatAra... karazuM dharama nirAMte' kahe tuM gumAnamAM, je jAya che ghaDI te pharIne nahIM maLe. avatAra... Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] muni dhanazAM dhanamitra nAmano eka vaNika avaMtI nagarImAM rahe. koka sadgurunA upadezathI tene vairAgya thayo ne potAnA putra dhanazarmA sAthe teNe dIkSA lIdhI. saMyamanI sArI rIte ArAdhanA karatAM thoDA ja samayamAM dharmazAstramAM kuzaLa thayA. eka vAra keTalAka sAdhuo sAthe teo vihAra karI egalapura nagare jaI rahyA hatA. madhyAhna samaya thaI cUkyo hato. sUrya jANe Aga varasAvI rahyo hato. dharatI paNa tapI gaI hatI. bALasAdhu dhanazarmAne ghaNI tarasa lAgI. tALavuM sukAvA lAgyuM. paga DhIlA paDyA. cAlavuM muzkela thatuM gayuM. bIjA badhA sAdhuo AgaLa cAlatA rahyA. pitA mahArAja dhanamitra tenI sAthe rahyA. rastAmAM nirmaLa jaLanI nadI AvatAM pitA sAdhue dhanazarmA munine kahyuM, "vatsa! mane lAge che ke tane asahya tarasa lAgI che. prAsuka (khape evuM ukALeluM) pANI to ApaNI pAse nathI. yoga kSetra ane sacita pANI munione Ama to khapatuM nathI. have mArga eka ja sUjhe che ke tuM A nadInuM pANI pIne tArI tarasa chipAva. kAraNa ke ApattikALamAM to niSiddha kArya paNa karavuM paDe che. mATe he vatsa! A prANAMta Apattine koI paNa rIte pAra karI jA. pachI tenI zuddhi mATe AcAryadeva pAse AloyaNA karI leje." ema samajAvI ekalA AgaLa vadhyA. emaNe vicAryuM ke mArI zaramathI A nadInuM pANI nahIM pIe. mATe huM tenA dRSTipathathI dUra jato rahuM. ema kalpI te dUra cAlyA. bALamuni nadInA kAMThe AvyA eTale te vicAravA lAgyA ke, aneSaNIya annapAna levAno bhagavAne niSedha karyo che. te kema levAya? sAcA vairAgI munio betAlIsa doSa rahita zuddha AhArane ja grahaNa kare che. A eSaNA samiti kahevAya. A pANI tevI zuddhivALuM na hoI agrAhya che. mArI icchA A pIvA mATe thatI nathI paNa ati khinna thaI nA chUTake pIvuM paDe che. pachI gurumahArAjazrI pAse AloyaNA laIza. Ama vicArI teNe khobo pANIthI bharI mukha pAse lAvatAM pAchuM vicAryuM : Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananAM camakatA sitArA 0 94 mArA mATe zuM ucita che? tuSAnuM nivAraNa karI mArA jIvane sukha ApavuM ke A jaLanA jIvone abhayadAna ApavuM? jo mArA jIvane laukika sukha ApuM chuM to bIjA jIvono ghAta thAya che. AthI cAra gatimaya saMsAranI vRddhi ane tIrthakara bhagavaMtanI AjJAno lopa thaze. A jIvo mArA jevA ja che. huM paNa A apakAyamAM A jIvonA ja kuLamAM aneka vAra rahyo hoI A badhA mArA saMbaMdhI che. paramadayALu bhagavAne to sakAya jIvonI dayA, dayALu - saMyamI sAdhunA khoLAmAM mUkI che. vaLI A duHkha kAMI ghaNuM moTuM duHkha nathI. narakanA jIvone to mArI tarasa karatAM anaMta gaNI tarasa sarvadA hoya ja che - ne te parAdhInapaNe meM anaMtI vAra sahana karI che. hamaNAM he jIva! ATalo svaccheda thaI tuM AvA kAryamAM pravRtti karavA taiyAra thayo che? he jIva! Atma-guNathI bhraSTa na thA. tArA eka jIva mATe aneka jIvono vadha karavAnA mahApApathI tuM Darato kema nathI? dhikkAra che tArI mUDhatAne! tRSAne zAMta karanAra, pratyakSapaNe thoDA vakhata mATe sukha ApanAra A nirmaLa ane zItaLa jaLane tuM amRta samAna mAne che, paNa kharekhara te amRta nathI paNa viSanI dhArA che. jaLanA eka biMdumAM jinezvaroe asaMkhya jIvo kahelA che ne e ja biMdumAM sevALano aMza paNa hoya to te anaMta jIva rUpa hoya che. mATe A sacita pANI huM koI rIte pI zake nahIM. AvA dRDha nizcaya ane dharyabaLavALA te bALamunie khobAmAM raheluM pANI, aneka jIvone bAdhA na thAya evI rIte vivekapUrvaka dhIrethI pAchuM pANImAM bheLavI dIdhuM ane hiMmata karIne te mahAmahenate AgaLa cAlyA ne nadI pAra karI. paNa tRSA na saMtoSAvAthI have eka DagaluM paNa AgaLa bharAyuM nahIM. mastakamAM cakkara AvyA ane nadInA kAMThe ja paDI gayA. ane vicAryuM. A tRSA vedanIya karma-kaMTha - tALavA AdinuM zoSaNa kare che, paNa karma! zuM tuM mArA AtmAmAM rahela ratnatrayarUpa amRtanuM paNa zoSaNa karaze? paNa o karma! samajI le, have huM tAre vaza nathI. kAraNa ke saMtoSa ane samAdhithI AtmasvarUpamAM huM evo lIna thayo chuM ke ahIM tArI koI kArI phAvaze nahIM. aho! pUrvanA upakArIoe AtmAnI rakSA mATe kevI sarasa vyavasthA ApI che? ItyAdi zubha bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM avasAna pAmyA. kALa thatAM te muni dhanazarmA svargamAM deva thayA. deva tarIke utpanna thatAM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 5 ja avadhijJAnano upayoga daI joyuM ke potAnA gayA bhavanA saMsArI pitA nadIthI thoDe dUra jaI putranI vATa jotA UbhA che, ne potAnuM zarIra nadIkAMThe paDyuM che. tarata te deve potAnA pUrvanA zarIramAM praveza karyo ne UbhA thaI pitA tarapha cAlavA mAMDyuM. tene Avato joI dhanamitra saMtuSTa thayA ne AgaLa cAlavA mAMDyA. AgaLa jatAM bIjA sAdhuo paNa tarasathI vyathita thavA lAgyA. temanI bhakti mATe devatAe te mArgamAM gokula vikuvyA (upajAvyA), tyAMthI chAza vagere laI sAdhuo svastha thayA. teo jyAM besI chAza Adi vAparatA hatA te jagyAe eka sAdhunuM vITiyuM (vastronuM ozIkA jevuM poTaluM) tyAM bhulAvaDAvI dIdhuM. keTaleka dUra gayA bAda te sAdhune potAnuM vITiyuM yAda AvyuM ne e levA te pAchA pharyA. thoDI vAre pAchA pharI temaNe bIjA sAdhuone kahyuM, "vITiyuM to maLyuM, paNa kyAMya gokuLa dekhAyuM nahIM! AvaDI moTI vasAhata ne seMkaDo gAya-bheMso acAnaka kyAM adazya thaI gayAM? acarajanI vAta!" A sAMbhaLI sahu ghaNuM acaraja pAmyA, ne teo vicAravA lAgyA : nakkI, A devonI mAyA haze. eTalAmAM deve pragaTa thaI badhAne vaMdana karyuM, paNa potAnA pitAne vaMdana karyuM nahIM. Ano paramArtha pUchatAM deve AkhI vAta kahI umeryuM - huM sacita jaLa pIvuM, evuM temaNe icchayuM ane saMmati ApI. e mArA pitA hatA paNa snehavaza temaNe zatrunuM ja kAma karyuM. saMsArI gRhastho rAkhe tevo rAga mArA pitAe mArA upara rAkhyo. jo meM temanA kahevA pramANe nadInuM pANI pIdhuM hota to anaMta bhavabhramaNa UbhuM thAta. mATe meM temane praNAma na karyA. kahyuM che ke - te ja gurumahArAja ane te ja pitAzrI samaju mANaso dvArA pUjya che ke jeNe potAnA ziSya ke putrane unmArge pravartAvyA nathI. ItyAdi kahI te deve svarga bhaNI prayANa karyuM, ne sAdhuo temanAM vakhANa karatAM AgaLa vadhyA. jema dhanazarmA nAmanA bALamunie prANAMta saMkTamAM paNa sAdhune mATe anucita jaLapAna karyuM nahIM, tema sarva sAdhuoe pAparahita thaIne A cArityAcArano trIjo AcAra eSaNA samitinuM pAlana karavuM joIe. 1. nirdoSa AhAra lAvavo te betAlIsa doSa rahita gocarInI prApti. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29] suvrata zeTha ghAtakI khaMDamAM vijayapattana zaheramAM sura nAmanA eka ati dhanADhya zeTha hatA. temanI patnInuM nAma suramatI hatuM. eka paroDhiye jAgI javAthI te ekadama aMtarmukha banyA. temaNe vicAryuM : A bhave mane aDhaLaka dhana maLyuM che. suzIla patnI maLI che. bharapura yaza-pratiSThA maLyAM che. paNa A badhuM to mane pUrvabhavanA koI puNyathI maLyuM che. have jo huM paraloka mATe A bhave hita na sAdhuM to mAruM A jIvana badhuM eLe jAya. vicAramAM ne vicAramAM sUryodaya thayo. su2zeTha nityakarma patAvI nahAIdhoIne gurumahArAja pAse gayA. gurumahArAje upadeza Apyo : '"ALasa, moha, avajJA, ghamaMDa, krodha, kaMjusAI, bhaya, zoka, ajJAna, kutUhala, rati, pramAda ane vikathA A tera kAThiyAno (kAThiyA eTale dharma karatAM aMtarAya nAkhe te) avazya tyAga karavo joIe; nahi to jIva naraka gatinA bhayaMkara duHkhone pAme che. sAtamI narakanA apratiSThAnanA aMtima vakhatanA jIvane pAMca karoDa aDasaTha lAkha navvANu hajAra pAMcaso coryAsI (5,68,99,584) prakAranA roga thAya che. AthI he su2zeTha! narakAdinAM duHkhonA nivAraNa mATe dharma ArAdhanA karavI jarUrI che. dharmano mahimA acittva che. zAstramAM kahyuM che ke, A bharatabhUmimAM keTalAka jIvo mithyAdaSTi hovA chatAMya evA bhadrapariNAmI hoya che ke teo ahIMnuM AyuSya pUrNa karIne AgAmI navamA bhave to mahAvideha kSetramAM kevaLI thAya che. mATe he suMrazeTha! sulabha bodhi jIvane kazuM ja durlabha nathI." tyAre zeThe vinayathI hAtha joDI kahyuM : "he bhagavaMta! saMsArika jaMjALanA kAraNe nityadharmanI ArAdhanA mArAthI thaI zake ema nathI, to he kRpALu! koI evo divasa Apa batAvo ke je divasanuM ArAdhana karavAthI mane varSabharanI ArAdhanA jeTaluM phaLa maLe." gurumahArAje kahyuM : "to hai zeTha! tame mAgasara mAsanI ajavALI agiyArasanI ArAdhanA karo. A divase ahorAta (AkhA divasa)no pauSadha Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA la0 karavo. te divase upavAsa karavo ane mana-vacana ane kAyAthI tamAma pApa pravRttino tyAga karIne Akho divasa mauna rAkhavuM. A vidhi pramANe ochAmAM ochAM agiyAra varasa sudhI A ekAdazInI ArAdhanA karavI, ane e tapa pUrNa thAya tyAre ullAsa ane udAratAthI mahotsavapUrvaka tenuM (udyApana) ujamaNuM karavuM." surazeThane A mauna ekAdazInuM vrata gamI gayuM. vidhipUrvaka ane AtmAnA ullAsathI te vratanuM utkRSTa ArAdhana karyuM. tapa pUrNa thaye tenuM bhavya ujamaNuM karyuM. AyuSyakarma paruM thayuM. surazeTha marIne AraNa nAmanA devalokamAM deva thayA. devalokanuM ekavIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karIne temano jIva bharata kSetranA saurIpura nagaramAM rahetA samRddhidara zeThanI guNiyala patnI prItimatInI kukSimAM avataryo. garbhanA prabhAvathI prItimatIne tIvra IcchA (dohada) thaI: "zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karuM. mahAvratadhArI muni bhagavaMtonI vividha prakAre bhakti karuM. sarva saMsArIone vratano mahimA samajAvI te saune vratadhArI banAvuM. saMgItakAro vratadhArIono mahimA gAya. nartako nRtya kare ane e mahimAnAM gAna ane nRtya basa joyA ja karuM." samRddhidatte patnInInA A dohadane pUrNa karyo. yogya samaye teNe putrane janma Apyo. garbhAdhAna samaye mAtAne vrata levAnI IcchA thaI hatI tethI putranuM nAma "suvrata rAkhyuM. suvrata moTo thayo. bhaNIgaNIne vidvAna paNa thayo. yuvAna vaye pitAe agiyAra kanyAo paraNAvI. kALakrame tenAM mAtApitA mRtyu pAmyAM. have te agiyAra karoDa sonAmahora Adino mAlika banyo. eka samaye saurIpuramAM vizuddha cAritryadhArI AcArya bhagavaMta zrI dharmaghoSasUrijI vizALa ziSyasamudAya sAthe padhAryA. A sAMbhaLatAM suvrata zeTha saparivAra temanI dharmadezanA sAMbhaLavA gayA. dezanA sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM temane jAti-smaraNa jJAna thayuM. dezanA pUrI thaye suvrata zeThe guru bhagavaMtane vinayathI pUchyuM: "he bhagavaMta! pUrvabhavamAM meM mauna ekAdazI parvanI ArAdhanA karI, tethI mane devalokanAM prathama sukha maLyAM ane Aje A mahAsamRddhi pAmyo chuM. 1. 10 koDAkoDI palyopamanuM eka sAgaropama thAya che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 98 to he bhagavaMta! huM have zenI ArAdhanA karuM, jethI mane AthIya vizeSa asAdhAraNa phaLanI prApti thAya?" AcArya bhagavaMta bolyA: "he mahAnubhAva! je parvanI ArAdhanAthI tamane Avo aciMtya lAbha thayo che te ja parvanI ArAdhanA A bhave paNa tame rUDI rIte karo. kAraNa ke je auSadhathI vyAdhi jAya te ja auSadha bIjI vAra paNa e ja vyAdhi mATe levuM joIe. zAstramAM kahyuM che ke - mAgasara mAsanI suda agiyArasanuM je agiyAra varasa sudhI vidhipUrvaka ArAdhana kare che te zIdhra muktine pAme che." A mAgasara suda agiyArasane mauna ekAdazI kahevAya che. suvrata zeThe tyAra pachI ghaNA ullAsathI mauna ekAdazI parvanuM ArAdhana zarU karyuM. AvA eka divasanI vAta che. suvrata zeThe saparivAra upavAsa ane maunapUrvaka mauna ekAdazIe pauSadha karyo. badhA pauSadhazALAmAM hatA. temanuM ghara AthI sUnuM hatuM. coroe A takano lAbha lIdho. gharamAM ghUsI jaIne jeTaluM baMdhAya teTaluM bAMdhavA mAMDyuM. poTalAM bAMdhI mAthe mUkIne gharabahAra nIkaLavA lAgyA. paraMtu Azcarya! koI corathI eka DagaluM AgaLa vadhI zakAyuM nahIM. badhA ja cora khaMbhita banI gayA. na hAtha halAvI zakAya, na paga chUTo karI zakAya. A vedanAthI teo cIso pADI UThyA, cIso sAMbhaLI pADozIo doDI AvyA. joyuM to badhA coro. temaNe tarata rAjAne khabara ApI. rAjAe koTavALane doDAvyA. koTavALa ane bIjA sIpAIoe badhAne bAMdhI lIdhA ane kArAvAsamAM laI javA kheMcyA. doraDuM kheMcAtAM ja badhA coro ApoApa cAlavA lAgyA. suvrata zeTha saparivAra savAre ghare AvyA. rAtanI badhI vigatanI temane jANa thaI. A mATe temane vratanI anumodanA karI. A mauna ekAdazI vratano ja prabhAva ke coro eka taNakhaluM paNa na laI jaI zakyA! vaLI suvrata zeThane vicAra Avyo : "cora badhA raMge hAtha pakaDAI gayA che. AthI rAjA jarUra temano vadha karaze. nahi, nahi, temane badhAne mAre bacAvI levA ja joIe ane suvrata zeTha vinA vilaMbe rAjA pAse pahoMcyA. teo mArA nimitte ja pakaDAyA che. eTalA mATe temane bacAvavA joIe. temaNe rAjAne bheTazuM dharyuM ane corone hemakhema choDI mUkavA mATe AgrahabharI vinaMtI karI, ane teone sahIsalAmata choDAvI ghare AvI pachI ja temaNe upavAsanuM pAraNuM karyuM. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 99 bIjA varase mauna ekAdazIe suvrata zeTha pauSadha laI pauSadhazALAmAM beThA hatA tyAre te lattAmAM pracaMDa Aga lAgI. jIva bacAvavA lokoe nAsabhAga karI mUkI. makAno badhAM bhaDabhaDa baLavA lAgyAM. Aga kAbUmAM AvavAne badale vadhatI gaI. vadhatI-vadhatI te pauSadhazALAmAM AvI. te paNa baLavA lAgI. lokoe bUmAbUma karI mUkI. "suvrata zeTha! suvrata zeTha, bhAgo, jaladI bhAgo. Aga lAgI che, Aga lAgI che, pauSadhazALA bhaDake baLI rahI che. jaladI doDo, jIva bacAvo." paNa suvrata zeTha pauSadhamAM ane maunamAM sthira rahyA. temaNe kazI ja hAyavoya na karI. kAyotsargamAM sthira UbhA rahyA ane AtmadhyAnamAM layalIna ja rahyA. savAra sudhImAM to AkhI pauSadhazALA baLIne khAkha thaI gaI. paraMtu A AgamAM suvrata zeTha ane temanA parivArane jarAya AMca na AvI. eTaluM ja nahIM, A pracaMDa AgamAM temanI havelI, dukAna, vakhAro badhuM akabaMdha rahyuM. A joI jANIne nagarajanoe suvrata zeThano tathA jaina dharmano bhAre jayajayakAra karyo. suvrata zeTha barAbara samajI gayA hatA ke mauna ekAdazInI ArAdhanAnA pratApe pote agiyAramA devalokamAM gayA hatA; ane ahIM A janma agiyAra patnIo maLI ane pote agiyAra karoDa rUpiyAnA mAlika banyA. teo jIvanamAM bAra bhAvanAonuM satata ciMtana karatA rahyA. temane devI zaktinuM rakSaNa prApta thayuM hatuM kAraNa ke temanuM utkRSTa puNya hatuM ane teo uttama rIte dharma pALatA hatA. teo have vicAravA lAgyA : corIno banAva najara sAme Avyo. AgamAM saMpUrNa rIte bacI gayA. bhale badhI saMpatti bacI gaI, paNa zuM A ghaTanAo potAne jAgrata karavA mATe pUratI nathI? have grahavAsa tyAga karavo joIe ane cAritryadharmano svIkAra karI karmakSayano puruSArtha hAtha dharavo joIe. huM saMyamadharmano svIkAra karIza to mArI agiyAre patnI paNa saMyama leze. teo paNa karmakSaya karI mukti pAmI jaze. temanA sukhano, AnaMdano pAra nahIM rahe. to have vilaMba zA sAru karavo joIe? temaNe nirAMte patnIone potAno vicAra jaNAvyo ane pUrA ullAsathI dIkSA levA patnIo paNa saMmata thaI. nagaramAM cAra jJAnanA dhAraka AcArya bhagavaMta zrI vijayazekharasUrijI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 100 padhAryA hatA. temanI dezanA sAMbhaLI suvrata zeThe agiyAreya patnIo sAthe dIkSA lIdhI. uttama bhAve tapasyA karI dvAdazAMgI(bAra Agamo)nuM jJAna prApta karI zrutakevaLI (cauda pUrvanuM jJAna dharAvanAra) banyA. temanI agiyAra saMsArIpaNAnI patnIo je have sAdhvI banI hatI teoe anazana karyuM ane eka mAsanA anazana bAda badhI kALadharma pAmI mokSe sidhAvI. vaLI pAcho mauna ekAdazIno divasa Avyo. subrata aNagAra eka vRddha bImAra sAdhunI vaiyAvacca karatA hatA. A samaye eka devatA suvata muninA maunanI parIkSA karavA AvyA ane e vRddha sAdhunA zarIramAM praveza karyo. eNe sAdhune asahya vedanA upajAvI. temanA zarIramAM rahelA deve kahyuM: "he suvrata muni! mArAthI A vedanA sahana thatI nathI. tame atyAre ja zrAvakanA ghare jaIne mArI sAravAra mATe koI kuzaLa vaidyane bolAvI lAvo." suvrata muni vicAramAM paDI gayA. "rAtano samaya che, munithI rAtanA kyAMya upAzraya bahAra javAya nahIM. vaLI, "mAre Aje mauna che. zuM karuM?" tyAM ja bImArasAdhu gussAthI bolyA: "gItArtha sAdhu thayA cho ane avasaranI gaMbhIratA samajo cho ke nahIM? jAva, jaladI vaidarAjane bolAvI lAvo." sAdhu mahAtmA to AvuM bole nahIM, jarUra kaMI bhedabharama lAge che ema samajIne suvrata muni tyAMthI khasyA nahIM, kaMI bolyA paNa nahIM. AthI bImAra sAdhu temane oghAthI mAravA lAgyA. teo zAMtithI mAra sahana karatA rahyA ane potAne niMdatA rahyA, "A muni to nirdoSa che. aparAdha mAro che ke temanA kahevA pramANe huM temanI sAravAra karI zakato nathI. sAdhunA zarIramAM rahela deva mAratA ja rahyA. paNa suvrata muni utkRSTa zubha bhAvamAM caDI gayA, samatAyogI banI gayA. vyaMtaradeva thAkI gayo ane te muninuM zarIra choDIne potAnA sthAne cAlyo gayo. suvrata munie cAre ghAtI karmono (AtmAnA guNono ghAta karanAra) kSaya karI nAkhyo ane kevaLajJAnI banI gayA. A mauna ekAdazI sAthe zrI mallInAtha bhagavAnanuM nAma paNa joDAyeluM che. temanA traNa kalyANaka mauna ekAdazInA divase che. 1. dharmane barAbara samajanAra Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [30] dharmavIra vedadharmI nAmanA AcArya zrI kuMthunAthanA zAsananA samaye vicaratA hatA. temanI pAse dhannA nAmanA vaNike dIkSA lIdhI. gurue "dharmavIra' nAmathI temane vibhUSita karyA. thoDA samaya bAda gurujIe temane bIjA ziSyo sAthe vicaravA Adeza Apyo. muni dharmavIra gurAjJA svIkArI bIjA ziSyo sAthe vicAravA lAgyA. zarUAtamAM saMyamamArga amRta jevo madhura lAgyo, paNa thoDA samaya bAda e mArga kaThina lAgavA mAMDyo. eTale emAMthI chUTavA khoTAM nakharAM karavA lAgyA ane vahevAramAM to ema ja cAle ema mana sAthe samAdhAna karI sAthenA munione pajavavA lAgyA. bIjA munio jema kaMTALatA gayA tema tema dharmavIra rAjI thatA gayA. te mAnatA ke mArAthI kaMTALI mane cAritryamAMthI chUTo karI deze. Akhare sAthenA munio kaMTALyA ane dharmavIrane kahI dIdhuM ke tame gurudeva pAse jAo ane teo jema kahe tema karo, tethI tamAruM kalyANa thaze. muni dharmavIra pahoMcyA gurujInI pAse ane kahyuM, "he gurudeva! Apano paMtha ghaNo ja kaThaNa che. A mArge mArA jevo pAmara jIva cAlI zake ema nathI, mATe mane saMyama-jIvanamAMthI chUTo karo." gurue kahyuM, "he dharmavIra! sAMbhaLa. dukha sahyA vagara sukha maLatuM nathI. vaLI AvAM duHkho to ApaNA jIve pahelAM paNa ghaNAM bhogavyAM che. A duHkha to koI hisAbamAM nathI. mATe samatA rAkhI mahAmUlA evA cAritryadharmathI patana na pAma." A pramANe satata samajaNa ApavA chatAM dharmavIra samajyA nahIM, ane eka divasa gurunI zikhAmaNane kukarAvI bhAgI gayA ane potAno judo paMtha phelAvavA lAgyA. kALakrame lokomAM prasiddhi to maLI, paNa thoDA samaya bAda duSkRta karmonA udayathI bhayaMkara rogothI zarIra gherAI gayuM pariNAme e ghaNA ja duHkhI thayA. sevA karanAra koI rahyuM nahIM. badhA temane navo paMtha phelAvavA badala dhutkAravA lAgyA. AthI e ghaNo ja pastAvo karavA lAgyA paNa karma AgaLa konuM cAle? Akhare thAkIhArIne pAchA guru pAse AvyA ane pote karela apakRtyanI mAphI mAgI. guru to mahA samatAdhArI hatA. temaNe dharmavIrane karma koIne choDatuM nathI e vAta judI judI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 102 rIte samajAvI, sukhano anubhava karavo hoya to samatA rAkhI badhuM sahana karavA bodha Apyo ane bAjunA nagaramAM bhagavAna kuMthunAtha bhavya jIvone bodha ApI rahyA che tyAM temanI pAse javA kahyuM, ane bhagavAnanI vANI tamAro uddhAra jarUra karaze tema samajAvyuM. rogathI pIDAto dharmavIra gurunI AjJA mAnya rAkhI bhagavAna kuMthunAthanI pAse pahoMcyo. bhAvapUrvaka vaMdanA karI, potAnI vItaka kathA kahetAM kahyuM: "he bhagavAna! huM atyAre kayA karmanA udayathI pIDAmAM sapaDAyo chuM?" bhagavate kahyuM, "azAtA vedanIya karmanA udayathI jIva duHkha bhogave che. agAunA bhavamAM te ghaNA jIvone duHkhI karyA che, jenA udayathI Aje tane du:kha pIDI rahyuM che ane hajI paNa tuM samatA rAkhI sahana nahIM kare to bhAvimAM anaMtakALa duHkhI rahevAno. mATe je sthitimAM hoIe ane je kAMI karmane lIdhe maLe temAM ja samatA rAkhavI, jethI jIva uttarottara zAtA bhogave che ane kALakrame karmarahita thaI siddha avasthAne pAme che." bhagavAnanI sArayukta dharmavANI sAMbhaLI dharmavIra ghaNo rAjI thayo ane pUchyuM, "he bhagavAna! huM AgaLa kaI gatimAM hato? tema A bhave mane saMyama maLyo chatAM kema zuddha cAritryathI kaMTALyo?" karuNAnA sAgara bhagavaMte kahyuM - agAunA bhAvamAM he dharmavIra! tuM eka rAjAnA sArathIno dIkaro hato. tuM eka vakhata tArA bApa sAthe pharavA nIkaLyo hato tyAM dUrathI AvatA zuddha sAdhunA samUhane joI laMgamAM kahevA lAgyo - he pitAjI! juo juo, peluM dhUtArAonuM ToLuM Ave che. emane namaskAra karo. basa A ja karma tane cAritrya bhraSTa karyo. paraMtu sAthe "namaskAra' zabda vAparelo eTale saMpUrNa cAritryano tyAga na karyo. to te dharmavIra! jevI vANI ApaNe uccArIe tenA tevA ja paDaghA paDyA vinA rahetA nathI. hajI bAjI hAthamAM che. zuddha cAritrya pALI tuM karmarahita thaI zake che." bhagavaMtanI bhavya vANI sAMbhaLI potAnAM duSkRta karmone niMdato, pharIthI bhagavaMta pAse dIkSA aMgIkAra karI karmo khapAvavA ekAMtamAM dharmavIra cAlI gayA. tyAM sarva jIvone mana-vacana tathA kAyAthI khamAvI, annajaLano tyAga karI, maraNaparyaMtanA anazananuM pacchakhANa karI dhyAnamAM UbhA rahyA. sArAnarasA upasargo sahetAM sahetAM badhAM karmone khapAvI AyuSya kSaya thatAM bAdhArahita muktipadane pAmyA. - - - - - - Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31] sarvajJasUrijI ane kamala zrIpura nAmanA nagaramAM zrIpati nAmanA dharmiSTha zeTha rahe. temane kamala nAmano eka putra. te badhI kaLAmAM nipuNa, paNa dharmathI sadA dUra rahe. jyAM deva-gurunuM nAma Ave tyAM te Ubho nA rahe. eka vAra zeThe tene zikhAmaNa ApatAM kahyuM, "dIkarA! botera kaLAmAM ApaNe nipuNa, chatAM jo dharmakaLA na jANatA hoIe to ApaNe ajANa ja kahevAIe. sarva kaLAmAM zreSTha to dharmakaLA ja che." kamale kahyuM - "ApaNe koInuM kharAba na karIe, ApaNe meLaveluM ApaNe vAparIe e dharma ja che ne? svarga ane mokSa badhuM ahIM ja che. keTalIka vAra to dharmanI vAta karanArA dharmane nAme potAnA svArthane ja sAdhe che. tamane game to tame dharma karyA karo. ApaNA gaLe to A tamArI vAta UtaratI nathI." Ama kahI te bahAra pharavA nIkaLI jAya. bApAnI vAta pUrI sAMbhaLe paNa nahIM. eka vAra zeThe kahyuM: "tuM mArI sAthe gurumahArAjanA darzane cAla. sAMbhaLavAthI kAMI coMTI jatuM nathI." Ama samajAvI tene upAzraye laI gayA. gurumaharAje kahyuM - "jo bhAI! huM tane dharmakathA kahuM. tuM amArI tarapha dhyAna rAkhI barAbara sAMbhaLaje, na samajAya to pUchaje." dharmakathA kahI gurujIe pUchyuM: "tane samajaNa paDI ne?" teNe kahyuM - "jI mahArAja, thoDI paDI ne thoDI na paDI; kema ke tame bolatA hatA tyAre tamArI gaLAnI hADakI UMcInIcI thatI hatI te meM ekaso ATha vAra to gaNI, paNa pachI tame utAvaLe bolavA lAgyA eTale gaNavuM muzkela thaI gayuM." A sAMbhaLI beThelA mANaso hasI paDyA. mahArAjazrIe paNa ayogya jANI tenI upekSA karI. vaLI, eka bIjA upadezaka dharmaguru pAse zeTha kamalane samajAvIne laI gayA. temaNe kamalanI vAta zeTha pAsethI sAMbhaLI hatI, eTale dharmagurue kamalane kahyuM, "tAre amArI sAme jovAnI jarUra nathI. tuM tAre Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 104 amArA upadezamAM dhyAna rAkhaje." upadeza pUrNa thaye temaNe pUchyuM - "kema, kAMI samajAyuM ke?" teNe kahyuM, "jI mahArAja, Ape upadeza zarU karyo tyArathI atyAra sudhImAM eka hajAra ne ATha kIDIo A daramAM gaI che. te meM barAbara gaNI che." Ama asaMbaddha bolato joI tyAM beThelA mANasoe tene Thapako Apyo ane sabhyatA rAkhavA kahyuM. kamala UThIne cAlyo gayo. eka vAra te gAmamAM upadezalabdhivALA sarvajJasUrijI mahArAja padhAryA. kamalane zeTha samajAvIne upAzraye lAvyA. AcAryazrIe kamalanI vicitratA jANI. temaNe kamalane lAgaNIpUrvaka bolAvyo ane avasara maLatAM "pAcho Avaje' ema kahyuM. kamala ekalo jaI caDhyo. AcAryazrIe kamalane kahyuM, "tuM zuM jANe che?" kamale kahyuM - "huM to mAtra strImAM jANuM chuM." AcAryazrIe akaLAyA vinA pAchuM pUchyuM - "strIonA bheda ane lakSaNa jANe che?" teNe kahyuM, "huM thoDuMka jANuM chuM paNa Apa kaho to tethI mArA jJAnanI vRddhi thaze." AcAryazrIe sahu-prathama padminI nArInA guNa-svabhAva dekhAvaruci AdinI vAta kahI. AvI sannArI mahApativratA ane dRDha manobaLavALI hoya che, temAM kevuM sattva - zaurya ane audArya hoya che ityAdi udAharaNo ApI samajAvyuM. A sAMbhaLI kamala to mahArAjajInI vAtamAM laTTa thaI gayo ane mahArAjane strIkaLAnA marmajJa jANI AdarathI jovA lAgyo. "have kAle Avaje. citriNI strInAM lakSaNo kAle jaNAvIza." bIjA divase e vagara bolAvye Avyo. Ama roja roja AvavA lAgyo ne sUrijI tene zRMgAra, hAsya-vinoda AdinI kathA kahetA rahyA. managamatI vAto ne rasiyo kamala, navaro paDe ne upAzraye Ave. mahArAja sAheba pAse rasathI vAto sAMbhaLe. ema karatAM mAsakalpa pUrNa thatAM mahArAjajIe vihAranI taiyArI karI. temaNe kamalane kahyuM - "bhAI! have ame vihAra karIzuM. mATe tuM kAMIka niyama le." te sAMbhaLI laMga karavAnA svabhAvavALo kamala bolyo, "sAheba, mAre to ghaNA badhA niyamo che. sAMbhaLo - ApaghAta nahIM karavAno, thoranuM dUdha nahIM pIvAno, AkhuM nALiyera nahIM khAvAno, bIjAnuM dhana laI pAchuM nahIM ApavAno - svayaMbhUramaNa samudranI pelI pAra nahIM javAno, ema ghaNA niyamo mAre che." AcAryazrI bolyA ---- Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA * 105 - "kamala! amArI sAme Ama bolavuM tane zobhatuM nathI. guruonI hAMsI karavAthI bhava ja vadhe che. have ame jaIe chIe. ATalo samaya amArI pAse besIne tuM zuM zIkhyo? niyama vagarano mANasa mANasa ja nathI. ekAda niyama laIza to sadA mATe amAruM saMbhAraNuM raheze. mATe koIka niyama to le ja." A sAMbhaLI kamala jhaMkhavAI jaI bolyo - "ThIka sAheba, tyAre karAvo niyama ke amArI pADozamAM rahetA jagA kuMbhAranA mAthAnI TAla joIne ja moDhAmAM kAMI nAkhavuM." AcAryadeve A paNa lAbhanuM kAraNa jANI" niyama karAvyo ane tene barAbara pALavA bhalAmaNa karIne vihAra karyo. kamala A niyamane saccAIthI pALavA lAgyo. eka vAra rAjadarabAre gayelA kamalane pAchA pharatAM moDuM thaI gayuM. te jamavA besato ja hato ane tenI mAtAe tene yAda karAvyuM ke - "teM Aje jagA kuMbhAranI TAla joI che ke nahIM? kamalane bhUkha, thAka ane kaMTALo ghaNo Avyo hato paNa ghaNA divasathI niyama pALato hato, teno bhaMga na thavo joIe e mATe te kuMbhAranI TAla jovA UDyo. paNa bAjumAM tapAsa karatAM khabara paDI ke jagA kuMbhAra to gAma bahAra mATI levA gayA che. tethI te UpaDyo tenI tapAsamAM. te pharI pharIne kaMTALI gayo, paNa kyAMya jago jaDe nahIM. TAla joyA vinA jamAya paNa nahIM. te hiMmata na hAratAM AgaLa ne AgaLa cAlato rahyo. kuMbhAra mATI bharato ATalAmAM ja kyAMka hovo joIe ema samajI zodha cAlu rAkhI. tyAM eka moTA khADAmAM mATI khodato jago dekhAyo. mArA jevA taDakAmAM Ubho Ubho phALiyuM bAMdhyA vagarano jago mATI khodato hato tethI tarata ja kuMbhAranI TAla dekhAI. kamala AnaMdamAM AvI gayo ane jorathI bolI UThyo - "joI lIdhI re joI lIdhI." e ja vakhate kuMbhAra mATI khodatAM dhana bharelI mATalI dekhAI ane kamalanI bUma te ja vakhate saMbhaLAI : "joI lIdhI re joI lIdhI." kuMbhAra samajyo ke kamale A dhananI mATalI joI lIdhI che. jo te rAjyane jANa karaze to badhuMye dhana jatuM raheze ane uparathI upAdhi Avaze. mATe kamalane samajAvI devAthI dhanano Avela lAbha maLI raheze. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA - 106 - - - - - AvA vicArathI kuMbhAre UMcA hAtha karI kamalane UbhA rahevA bUma mArI. kamala kahe, "have zuM? have to joI lIdhI." kuMbhArane vizvAsa thaI gayo ke ANe dhananI mATalI kharekhara joI lIdhI che. eTale kuMbhAre kamalane samajAvatAM kahyuM : "teM bhale A dhananI mATalI joI paNa tuM bIjA koIne kahIza nahIM A dhana ApaNe saMpI banne aDadhoaDadha vaheMcI laIzuM." kamala kAbela ane hoziyAra hato eTale kahe, "cAla cAla, aDadhe zuM thAya?" kuMbhAre kahyuM, "bhAI, tuM kahe tema. paNa vAta bIjA koI jANe nahIM te joje." kamale keTaluMka moLuM dhana pote rAkhI, dekhAvamAM vadhAre kuMbhArane ApI dhana laI ghera Avyo. tethI te dhanADhya thayo. have te vicAravA lAgyo : A badho pratApa zrI sarvajJasUrijIno che. mazkarImAM lIdhela niyamathI Avo lAbha thayo, to sAcA aMta:karaNathI niyama levAmAM Ave to keTalo badho lAbha thAya? Ama zraddhA thavAthI teNe keTalAka nAnAmoTA niyamo lIdhA. tenA ghora mithyAtvano nAza thayo. ne tene samyakatvanI prApti thaI. pharIthI sarvajJasUrijI mahArAjano yoga thatAM temanI pAse teNe zrAvakanAM bAra vrata svIkAryA ane dharma ArAdhI avasAna thatAM svarga gayo. bheMsa AgaLa bhAgavata jevI bahu moTI moTI tattvonI vAto karIne potAnI vidvattAnuM pradarzana karavAnA badale saraLa yUktipUrvaka, kalyANakArI, rasa paDe tevI vAto samajAvIne zrI sarvajJasUrijIe nAstika ane jaDa evA kamalane dharmiSTha banAvyo. samaya pArakhI AvA AcAryo bhAvikonI jaDatAno nAza karI temanA kalyANanA saMyogo UbhA karI Ape che. dIkSA grahI prathama tIrtha tame ja sthApyuM kaMI bhavanuM kaThina duHkha ananta kApyuM, evA prabhu praNamIe praNaye tamone mevA prabhu zivataNA arpo amone. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] jinadAsa ane zAMtanu zeTha prabhu mahAvIranA samayanI A vAta che. rAjagRhI nagarImAM zAMtanu nAme eka zeTha vase. kuMjIdevI nAme temanI patnI. bApadAdAe zarU karela peDhI dhamadhokAra dhaMdho kare. pitAjI gujarI javAthI peDhIno badho bhAra zAMtanunA mAthe Avyo. dhaMdhAnI AvaData nahIM eTale Aste Aste mUDI ochI thatI gaI. bhAgyanuM cakra pharavA lAgyuM. peDhI tUTatI gaI ane bhAvi aMdhakAramaya banI gayuM. vakhata evo Avyo ke be TaMka khAvAnA sAMsA paDavA lAgyA. zAMtanu zeTha bahu ja mUMjhAyA. rAtre UMgha na Ave, pAsAM AmathI tema pherave. rAtanA eka tUko sUkyo. corI karIne dhana meLavavuM evo vicAra pAko karyo. savAre UThI kuMjI zeThANIne vAta karI. zeThANI coMkI UThI, "are, Avo corIno adhama vicAra?" zeTha kahe : "have koI bIjo rasto dekhAto nathI. bhUkhanuM duHkha sahevAtuM nathI. game tema thoDuM dhana bheguM karavuM ja joIe. corI to corI karIne paNa." zeThANI samajadAra hatI. teNe zeThane kahyuM: "corI na karavI hoya to koI sAdharmikane tyAM karo. corInA dhanathI vepAra karI te paisA temane pAchA vyAja sAthe ApI devAnI bhAvanA rAkhIne ja corI karajo." zeThe kacavAtA mane zeThANInI salAha mAnavI paDI. bIje divase sAMje pratikramaNa karavAnA bahAne upAzraye gayA. pratikramaNa karavA jinadAsa zeThanI bAjumAM beThA. jinadAsa zeTha pratikramaNa karavA beThA tyAre temaNe potAnA gaLAmAM motIno hAra hato te kADhI koTanA gajavAmAM mUkyo ane koTa kADhI bAjumAM mUkyo. A badhuM dhyAnathI zAMtanu zeThe joyuM. pratikramaNanuM nATaka te karatA gayA, dhyAna temanuM jinadAsa zeThanA koTamAM motIno hAra hato temAM hatuM. aMdhAru thatAM lAga joI koTanA khIsAmAMthI zAMtanue hAra jhaDapI lIdho ane potAnI pAse rAkhI lIdho. chAnAmAnA ghera AvyA. patnIne badhI corInI vAta karI. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 108 A bAju upAzrayamAM pratikramaNa pUru thatAM zeThe bIjAM kapaDAM sAthe koTa paherI lIdho ane hAra kADhavA khIsAmAM hAtha nAMkhyo. hAra maLyo nahIM zeTha samajI gayA - corI cokkasa thaI che. upAzrayamAM bahAranuM koI AvyuM nathI. bAjumAM zAMtanu beTho hato. tenI sthiti nabaLI thaI che. bApadAdAthI cAlatI AvatI peDhI tUTI gaI lAge che eno khyAla jinadAsane have AvI gayo. paNa temaNe bUmAbUma na karI. svAmIbhAI takalIphamAM che, ene vadhu takalIphamAM mUkavo na joIe ema samajI cUpacApa ghare AvyA. jinadAsa zeTha ghera to AvyA, paNa vicAratA ja rahyA : zAMtanu zeThane kema corI karavI paDI? te potAnA sAdharmika hovA chatAM pote temanuM dhyAna kema na rAkhyuM? huM gAmanA jaina saMghano saMghapati chuM. mAre mArA sAdharmika baMdhuonI yogya dekhabhALa rAkhavI joIe e na rAkhI. mAruM e kartavya huM nibhAvI zakyo nahIM. AvA vicAre temanI UMgha harAma thaI gaI. savAre UThatAM paNa A ja vicAro temane satAvatA rahyA. bIje divase, have A hAra kone vecavo te bAbate zAMtanu zeTha ane kuMjIdevI vacce vAtacIta thaI. zeThe kahyuM, "bajAramAM jaI vecI nAkhIza, sArA jevA paisA Avaze." paNa zeThANI kahe, "nA, evuM jokhama na levAya. tyAM pakaDAzo to jela bhegA thazo. A hAra laI jinadAsa zeThane tyAM ja jAo ane hAra gIro mUkavo che ema kahI dhana mAgo. zeTha jinadAsa dhArmika ane samajadAra che. e tamane cokkasa dhana Apaze." pahelAM to zAMtanunuM mana na mAnyuM. emano ja hAra emanA ghare jaI emane ApuM to corI pakaDAI ja jAya ane zeTha beIjjatI ja kare. AvA vicAre temane te vAta na rucI. paNa zeThANIe jyAre AgrahapUrvaka ema ja karavA samajAvyuM tyAre te kacavAtA mane ane bItAM bItAM hAra laI jinadAsa zeThanI peDhIe pahoMcyA. jinadAsa zeThe zAMtanune AvakAryA ane pUchyuM, "zA kAraNe padhAryA cho?" zAMtanue gabharAtAM gabharAtAM kahyuM, "mAre rUpiyA pAMca hajAranI jarUra che. dhaMdhA mATe te mane hAla Apo. tenI sAme A hAra huM gIravI rAkhuM chuM." zeTha kahe, "laI jAo. joIe eTalA rUpiyA laI jAo, ane koI cIja gIrave mUkavAnI paNa jarUra nathI." hAnA, - nAhA karatAM karatAM chevaTe hAra Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 109 jinadAsa zeThane tyAM rAkhI rUpiyA pAMca hajAra laI zAMtanu ghera AvyA. badhI vAta zeThANIne karI. ane kahyuM - "hAra joI zeTha kazuM bolyA nahIM. jANe kaMI jANatA ja nathI. hAra temano che te teo barAbara samajyA haze chatAM kazuM ja kIdhA vagara rUpiyA dhIryA che." zAMtanue dhaMdho zarU karyo ane thoDA vakhatamAM dhaMdho dhamadhokAra cAlavA mAMDyo. vyAja sAthe paisA gaNI teone jinadAsane ApavA temanA ghare gayA ane paisA gaNI ApyA. zeThe tIjorI kholI hAra bahAra kADhyo ane zAMtanu zeThane ApavA dharyo. zAMtanu zeThathI have na rahevAyuM. temaNe kIdhuM "zeTha! hAra mAro nathI Apano ja che. te tame rAkhI lo. meM mArI lAcAra dazAnA kAraNe pratikramaNa karatAM ApanA DagalAmAMthI corI karI kADhI lIdhelo. huM pApI chuM. zeTha! mane mApha karo." | jinadAsa zeTha vaLato javAba Ape che : "bhAI! pApI to huM chuM. meM mArA svAmIbhAInI musIbatono khyAla na rAkhyo, e rIte huM mArI pharaja cUkyo chuM. dhikkAra che mane! teM mArI AMkha ughADI che e tAro upakAra che." Ama banne jaNa pote gunegAra che ema ekarAra kare che. thoDA ja divaso pachI prabhu mahAvIra vihAra karatA rAjagRhI padhAryA. banne jaNa prabhu pAse A bhUlonuM prAyazcita karavA mATe gayA. bhagavAne sAdharmika bhaktino sAco pATha zIkhavADavA mATe jinadAsa zeThane sAbAzI ApI ane zAMtanu zeThane nAnuM zuM prAyazcita ApyuM. jinadAsa zeTha ane zAMtanu zeTha eka bIjAne vahAlathI vaLagI paDyA. prArthanA vAmAnaMdana pArzvaprabhujI! trevIsamA tIrthakara cho, rome rome raTaNA tamArI, zaMkhezvara zubhaMkara cho. sumiranathI sukha maLatA sahune, darzanathI duHkha jAye dUra, pUjA karIe prabhu tamArI, pavitratA dejo bharapUra! Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [33] siMha zreSThI kIrtipAla nAme rAjA vasaMtapura nagaramAM rAjya karatA hatA. temane bhIma nAmano putra hato. A bhImane siMha nAmano, eka zeThano putra, mitra hato. A siMha jinendra devano parama upAsaka hato. teNe guru pAse digvirati vrata lIdhuM hatuM (daze dizAomAM eka divasamAM ATalA aMtarathI vadhAre AgaLa javuM nahIM evI kAMIka maryAdA karavAmAM Ave) ane 100 yojanathI vadhAre AgaLa na javuM evo niyama aMgIkAra karyo hato. tenA uttama guNone lIdhe rAjA kIrtipAlane te ghaNo priya hato. eka vAra koI dUte AvI rAjAne kahyuM, "mahArAja! nAgapuranA mahArAjA nAgacaMdrane ratnamaMjarI nAme eka atirUpavatI ane guNavatI kanyA che. tene dekhavA mAtrathI mANasa mugdha thaI jAya tevo teno prabhAva che. tenA jevI bIjI koI kanyA A pRthvI upara hoya tevuM amane lAgatuM nathI. tenA mATe ghaNA kumAro joyA paNa kyAMya mana TharyuM nathI. ene yogya tamAro yuvarAja bhIma che ne kumArane yogya amArI rAjakuMvarI che, evuM ciMtavI amArA mahArAjAe mane vizvAsu jANI tamArI pAse A bAbata nivedana karavA mokalyo che. mATe kuMvarI varavA mATe kumArane amArI sAthe ja mokalo to sAruM.'' yogya karavAnuM AzvAsana ApI rAjAe dUtane AvAse mokalyo ane siMha zeThane bolAvI lAvavA mANasa mokalyo. siMha javAbadArI saMbhALI zake evo bharoso rAjAne hato. tethI kuMvara bhIma sAthe siMha zreSThIne moklavA manathI nakkI karyuM hatuM. siMha darabAramAM AvatAM ja rAjAe kahyuM, "tamAre bhIma sAthe nAgapura javAnuM che. tyAMnA rAjA nAgacaMdre temanI ratnamaMjarI nAmanI kanyA ApaNA bhIma sAthe paraNAvavA nakkI karyuM che ane temano dUta A mATe ApaNI pAse Avelo che. to tame bhImane laIne nAgapura jaI yogya karo.'' siMha zreSThI A sAMbhaLI vicAramAM paDI gayA. eTale uttara tarata na ApI zakyA. rAjAjIe pUchyuM : "zo vicAra karo cho? zuM tamane A saMbaMdha na gamyo?' zeThe kahyuM - ''rAjAjI! evuM kAMI nathI. mAtra mArA vratanI vAta che. meM so Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 111 yojanathI vadhAre dUra na javAno niyama lIdho che, ne nAgapura ahIMthI savAsoyojana dUra che. mATe mArAthI nahIM jaI zakAya."rAjAjI A sAMbhaLI gusse thaI gayA ane kahyuM, "huM rAjA ane tame prajA. tamAre mArI AjJA mAnavI ja paDaze. mArI AjJA nahIM mAno to khabara paDaze. hamaNAM ja huM tamane UMTa upara besADI hajAra yojana dUra mokalI daIza, samajyA?" siMha zreSThIe rAjAjInA moM sAmuM joyuM. te ati krodhita dekhAyA. samaya varte sAvadhAna thavAmAM temane DahApaNa dekhAyuM ane kahyuM, "bhale! Apa zAMta thAva. meM to mArA vratanI vAta Apane jaNAvI, chatAM rAja AjJA huM zI rIte toDI zakuM?" A sAMbhaLI rAjAe prasanna thaI kuMvara tathA sainyane taiyAra karI siMha zeThane AgevAnI soMpI, sArA divase prayANa karAvyuM. AkhA mArge siMha zeThe kumAra bhImane Indriyo ane mananA tamAzAnI vAstaviktA samajAvI, bhogavilAsamAM raheluM alpasukha e mahApApanuM kArya che eno adbhuta bodha Apyo, je sAMbhaLI samajI bhImakumAranI saMsAravAsanA ja nAza pAmI ane te zeThano ghaNo upakAra mAnavA lAgyo. prayANa karatAM so yojana pUrA thayA eTale zeTha AgaLa cAlatA aTakI gayA ane AgaLa cAlavAnI nA pADI. senAnAyake kumArane bAjumAM laI jaI kahyuM, "zeTha AgaLa vadhavAnI nA kahe che ane nIkaLatAM pahelAM rAjAjIe amane spaSTa AjJA ApI che ke kadAca A zeTha so yojanathI AgaLa javAnI nA pADe to temane bAMdhIne paNa nAgapura laI javA." A vAta jANI kumAre te potAnA dharmaguru samAna zeThane jaNAvI. zeThe kahyuM, "kumAra! A saMsAra AkhAmAM kAMI sAra nathI. are! A zarIra paNa jyAM ApaNuM thatuM nathI tyAM bIjuM to koNa ApaNuM thAya ane zA mATe thAya? mATe huM to pAdapo gama (vRkSanI jevI sthiratAvALuM) aNasaNa laIza. pachI mArA zarIranuM je karavuM hoya te bhale ne kare." Avo nirNaya karI siMha zeTha aNasaNa levA bAjunA parvata upara caDI gayA. samajapUrvaka kumAra paNa zeThanI pAchaLa pAchaLa parvata para pahoMcyo. A tarapha rAtri paDI. kumAra ane zeTha baMne kyAMya dekhAyA nahIM. tapAsa karatAM aMte savAranA sainikoe banne jaNane aNasaNa laI beThelA pahADa upara zodhI kADhyA. senAdhyakSa have mUMjhAyo. zeTha ekalA AgaLa na vadhata to to temane bAMdhIne laI jAta, paNa kumAra ja aNasaNa laI beTho che have zuM karavuM? chevaTe vinayapUrvaka praNAma karI senAdhyakSe zeTha sAmuM joI pUchayuM, "amAre zuM karavuM?" paNa bemAMthI koI na hAle Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 112 kena bole! bannene samajAvavAno ghaNo prayatna karyo. Akhare thAkI thoDA sainiko doDI bItA bItA rAjAnI pAse pAchA gayA. thoDA tyAM ja rahyA teo rAjAno krodha samajatA hatA. kadAca sainikone ghAMcInI ghANImAM nAkhI pIlI nAkhe to? ghaNI ghaNI vinaMtI karI kahyuM ke, "tame to dhanya thaI gayA, "paNa amAruM zuM?" paNa banne jaNa leza mAtra paNa kSobha pAmyA nahIM. kahyuM che ke saMtoSarUpI amRtanI tRpti pAmelA yogI kazI ja IcchA rAkhatA nathI tema ja kazAthI DaratA nathI; temane mana to mATI ke sonuM tathA zatru ke mitra badhuM sarakhuM ja hoya che. sainikoe rAjAne A vAta kahI. have rAjA pote ja doDyA. manathI nakkI karyuM ke kuMvarane parANe bAMdhIne paNa paraNAvavo ane siMha zeThane zatrunI jema mArI nAMkhavo. mArganA jANakAro sAthe, doDatA ane hAMphatA rAjA, DuMgara para pahoMcyA to temanA AzcaryanI sImA na rahI; kAraNa ke siMhavAgha jevAM hiMsaka pazuo te baMnnenI pAse beThAM hatAM, ne temanA pagamAM mAthuM mUkatAM hatAM. "Amane have bhakti ane bahumAnathI samajAvavA paDaze, krodha ke koI paNa prakAranI bIkathI kAma nahIM sare ema samajI rAjAjIe te bannene ghaNI vinavaNI karIne mIThAM vacano kahyAM, paNa koI rIte te banne DagyA nahIM. rAjA have mauna rahI, je thAya te joyA karavAmAM DahApaNa samajI, bAjumAM paDAva nAkhI tyAM ja rahyA. Ama karatAM eka mahinAnA upavAsa ane aNasaNane aMte te bannene kevaLajJAna thayuM. sura-asurano samUha temane namavA AvI pahoMcyo ne AyuSya paNa tyAM ja pUrNa thatAM teo mukti pAmyA. kIrtipAla rAjAne rovuM ke rAjI thavuM e na samajAyuM. potAnI aNasamajanI niMdA karatA kahevA lAgyA: "are o mitra! so yojanathI AgaLa na javuM evo tamAro niyama hatonizcaya hato to have amane mUkIne asaMkhya yojana dUra mokSamAM zA mATe gayA!" Ama aneka rIte vicAratA ane vilApa karatA rAjA potAnI rAjadhAnImAM pAchA AvyA ane dharmamAM udyamazIla banyA. prANa to bhave bhave maLe che paNa vrataniyama dareka bhave maLatAM nathI. mATe prANa choDavA paDe to choDavA, paNa svIkArela vratano tyAga na ja karavo Avo daDha saMkalpa karI bhavya jIvoe siMha zreSThI jema vrata AcaravuM. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34] brahmadatta cakravartI mahArAja brahmadatta potAnA mahela vasaMtabhavanamAM AnaMdapramodamAM vitAvatA hatA. eka divasa teo sUtA hatA tyAre kaMIka vicAramAM aTavAI gayA. kaMIka yAda Ave, kaMIka visarAya evI suSupta dazAmAM potAno samagra jIvanapaTa joI gayA. kSaNo bAda teo bezuddha banI gayA. aMtaramAM jAtismaraNa jJAnanI jyota jhaLahaLI ane potAnA pAMca pAMca bhavonI ghaTanAo manaHcakSu samakSa UpasI AvI. prathama bhavanuM dRzya dekhAya che - dazArNa nAme dezamAM eka dAsaputrarUpe mAro janma thayo che. mAre eka baMdhu paNa che. amArI bannenI prIta adbhuta che. ekabIjA vinA cAlatuM nathI. ramavAmAM ke pharavAmAM, jamavAmAM ke jhaghaDavAmAM, sukhamAM ke duHkhamAM sAthe ne sAthe, kyAreya judA paDavAnI vAta nahIM jIvanaparyata e jhiMdAdilI jALavI rAkhIne ame motane mardAnagIthI mApyuM. have, AgaLa dRSTi para bIjo bhava dekhAya che - kAliMjara nAmano parvata che. zuM enI vizALatA, ramaNIya girimALAo ane bhayaMkara khINo! nAnAM nAnAM jharaNAM ane bheMkAra bhekhaDo! evA parvatanI godamAM ame banne mRgarUpe jamyA. saMgIta saMbhaLAya tyAre ame tAnamAM AvI jatAM. banne sAthe doDatAramatA. eka divasa saMgIta sAMbhaLatAM tenA sUre DolatA ame koIka zikArInA bANe vIMdhAI gayA. "Aha evI cIsa paDAI gaI. ane manasUSTi AgaLa trIjo bhava dekhAyo - mRtagaMgA nAme nadI che. nirmaLa enA kinAre amArA banneno haMsarUpe janma thayo. zubhra amAro deha ane mohaka svarUpa. svecchAe jaLavihAra karatAM loko amane joI ja rahetA. koIka amane pakaDI levAnI koziza karatA paNa ame evA catura ke kSaNamAM dUra nIkaLI jatA. kALa vaheto rahyo. ane eka divasa amAro AtamahaMsa vidAya thaI gayo! koIkanI jALamAM phasAI gayA ane amArA bannenuM prANapaMkheruM UDI gayuM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 114 dazyo AgaLa vadhe che ane cotho bhava dekhAya che - kAzInagarImAM ame beya baMdhuo cAMDAlarUpe janmyA. mAruM nAma saMbhUti ane bhAInuM nAma citra. bALapaNamAM ja ame saMgItanI sAdhanA karI. amArA saMgIte amane ThIkaThIka prasiddhi ApI. paNa lokone khabara paDe ke A to cAMDAlaputro che, eTale loko bhAgI jatA. jyAM jaIe tyAM A ja dazA amArI thatI. ame jIvanathI kaMTALyA ane AtmaghAta karavA tatpara banyA. paNa nasIbasaMjoge eka jaina aNagAre amane e mArge jatA aTakAvyA. ame jaina zramaNa banyA, bhogI maTIne yogI banyA. aMte anazana AdaryuM. cakravartI sanatakumAra emanA samagra parivAra sAthe amane vaMdana karavA AvyA. emanA strIratna upara mArI najara paDI. enuM manamohaka sauMdarya joI, AvuM strIratna maLe evI manathI kAmanA karI. Akhare ame mRtyu pAmyA. thoDIvAre smRtipaTa para pAMcamA janmanI aneka ghaTanAo taravaravA lAgI - devalokanuM divya vAtAvaraNa che. svagaganAonuM suMvALuM sAnnidhya che. pAra vagaranI samRddhi che. tyAM ame banne deva banyA. khUba ja AnaMdapramoda tyAM karyo. aneka varSo tyAM sukha bhogavyuM. Akhare eno aMta Avyo, amo banne devalokanI divya duniyAmAMthI vidAya thaI gayA. cakravartI have tadana jAgrata avasthAmAM AvI gayA : oha! pAMca pAMca bhava joyA. A navA bhavamAM huM to cakravartI chuM, paNa mAro bhAI kyAM? pAMca bhava sAthe ne sAthe ja hatA. A bhavamAM e bhAI kyAM gayo? A judAI kema? kayAM karmo kAraNabhUta haze? e vicAranA vamaLamAM cakravartI aTavAI gayA. koI nirNayanuM navanIta emane na lAdhyuM. kyAM haze e? huM to sukhanA svargamAM mahAluM chuM. kyAMka e duHkhamAM to nahIM hoya? game tema mAre ene zodhI kADhavo joIe. huM na zodhI zakuM to mArI pAMca janmanI prItane lAMchana lAge." Ama vicAratAM temanA samagra dehamAM eka dhrujArI prasarI gaI. kyAM haze e mAro janmajanmano bhAI? nathI enA nAmanI khabara, nathI enA gAmanI khabara! kema zodhavo?" mUMjhavaNa vadhatI gaI. ghaNA vicAra-maMthanane aMte eka vicAra manamAM jhabakyo. eka yukti lAdhI. e yukti anusAra, temaNe eka gAthA racI. A gAthAmAM temanA pUrA pAMce bhavono khyAla Apyo. gAthA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na zAsananA camakatA sitArA 15 A pramANe hatI - pitAnA mi daMlA vAMDA mA nahIarthAt ame dAsa, mRga, haMsa. cAMDAla ane amara rUpe hatA. A racanAnI sAthe rAjAe DhaMDhero pITI jAherAta karAvI ke je koI A gAthAnI pAdapUrti karaze tene rAjA potAnuM adhuM sAmrAjya samarpita karI deze. AmAM rAjAnI gaNatarI e hatI ke, je koI A gAthA pUrNa karaze te mAro bhavobhavano bhAI ja haze. tene paNa mArI mAphaka pAMce bhava yAda Avaze ane A gAthAnI yathArtha pAdapUrti karI zakaze. basa, pachI to amAruM milana thaI jaze ane amo AnaMda AnaMda karIzuM. gAmamAM, bIjAM zaheromAM, jyAM ne tyAM badhA A gAthAnuM zravaNa kare che paNa koIthI pAdapUrti thatI nathI. brahmadatta dhIratAthI pratIkSA karI rahyA che. jarUra mAro sAthI, mAro bhAI mane maLaze ja. have brahmadatta cAlu bhavanI bALapaNathI atyAra sudhInI vAto vicAravA lAgyA : kAMpilyapura nagaranA rAjA brahmane cAra pAkA mitro hatA : kAzIdezano rAjA kaMTaka, hastinApurano svAmI kareNa, kozalano adhipati dIrdha ane caMpAnareza puSpacUla. A badhA vAraMvAra ekabIjAne maLatA ane ekabIjAnA rAjyamAM vArApharatI rahetA. kALanA pratApe rAjA brahma sakhta mAMdA paDyA. mastakavedanAe bharaDo lIdho. cAre mitro brahma rAjA pAse AvI pahoMcyA. brahma rAjA potAnA bALaka brahmadattane tathA potAnA rAjyane sAcavavAnuM jaNAvI mRtyu pAmyA. rAjA daIne rAjyane sAcavavAnuM jaNAvI bIjA traNe potapotAnA rAjyamAM cAlyA gayA. rAjyano vahIvaTa karatAM dIrgha rAjA brahma rAjAnI rANI cUlaNInA atiparicayamAM AvyA ne paricaya praNayamAM pariNamyo. brahmadatta zaizavakALa vaTAvI cUkyo hato. te potAnI sagI mAnAM A kArastAna jANI gayo. mAne game tema A khoTA rastAthI pAchI vALavI joIe evA vicArathI eka divasa eka kAgaDa ane eka kokilAne laI te rANIvAsamAM gayo. dIrgha ane tenI mAtA cUlaNI tyAM hatAM te sAMbhaLe e rIte kumAra jorathI bolyo - "o kAgaDA - tuM kokilAmAM mugdha thayo che, paNa AnuM pariNAma sAruM nahIM Ave. mATe samajI jA. ema ke nahIM mAne, to le" ema kahI kaTArIthI kAgaDAne mArI nAkhatAM jorathI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 116 bolyo, "AvI nAdAnI je koI karaze tene A brahmadatta jIvato nahIM mUke." Ama kahI brahmadatta tyAMthI jato rahyo. paNa A sAMbhaLI dIrgha gabharAIne kahevA lAgyo, "tuM kokilA ne huM kAgaDo!samajaNa paDI?" rANI kahe, "A to bALaramata kahevAya. tamArI zaMkA asthAne che. ApaNA saMbaMdhanI ene zI khabara paDe?" thoDA divasa pachI dIrdha ane rANI cUlaNI upavanamAM hatAM tyAM goThavaNa mujaba kumAre AvI hAthaNI sAthe pADAno saMbaMdha karAvyo ane tarata pADAnuM gaLuM kApatAM te bolyo - "kema tane lAja na AvI? tane zuM, paNa je koI AvuM karaze te avazya mArA hAthe maraze." have dIrdha rAjAne pAko vizvAsa thaI gayo ke A amArA saMbaMdhane jANI gayo che ane bIjAnA bahAne mane zikhAmaNa Ape che. eNe tarata rANIne kahyuM ke "mane bhaya che ne te sakAraNa che." rANIe ciMtita thaIne kahyuM - "tamArI vAta sAcI che, paNa priyatama! tamAre ciMtA karavAnI jarUra nathI. huM tene ThekANe pADuM chuM. tame ne huM AnaMdamAM hoIzuM to ApaNane ghaNA putro thaze." rAjA sahamata thayo ane yojanA ghaDI. thoDA divasamAM emaNe gupta rIte lAkSAgRha (lAkhano mahela) banAvarAvyuM, je bahArathI suMdara paththaranuM makAna lAge. ane eka sAmaMtanI suMdara kanyA sAthe brahmadattanAM lagna karAvyAM. suhAgarAta mATe navadaMpatIne te lAkSAgRhamAM rahevAnI managamatI sagavaDa karI ApI. cAlAka maMtrIne pahelethI ja gaMdha AvI jatAM rakSaNanI gupta vyavasthA karI ja rAkhI hatI. lagnanI rAte navadaMpatI navA mahelamAM AvyAM. madhyarAtri thatAM mahelane Aga cAMpavAmAM AvI. navadaMpatI sAthe maMtrIputra varadhenuM mahelamAM hato ja. te sAvadhAna hato. tarata kumArane laI suraMga mArge bhAgyo. Akho mahela gArAnA DhagalAnI jema besI gayo. suraMganA dvAre UbhA rAkhelA ghoDA upara traNe besIne dezAMtara nIkaLI paDyAM. - bhAgyazALI brahmadare pRthvI para bhramaNa karatAM badhe ja vijaya meLavyo ne sArvabhauma thayo. tene cakraratna maLyuM ne te cakravartI banyo. maMtrI varadhenu je enI sAthe ja hato tene senAdhipatipade sthApana karyo. sAro divasa joI pachI potAnA vatana kAMpilyapuramAM Avyo ane cakrathI dIrgharAjAnuM mastaka chedI nAkhyuM. pitAnA siMhAsana upara moTA samArohapUrvaka te beTho ne anukrame bharatakSetranA chaye khaMDane sAvyA. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA kinArA 0 110 brahmadattane badhI ja jAtanuM sukhasAdhana ane saMpatti hatI. paNa pAMca pAMca bhavano sAthIdAra bhAI na maLavAthI mana du:khI rahetuM hatuM. haju koI mAsI TrAsA mA haMsA, vAMDA mA nahAnI pAdapUrti karanAra koI maLyuM nahIM enI udAsIthI mana vyathita rahetuM hatuM. eka divasanI vAta. kAMpilyapura nagaranA bAhya udyAnamAM eka mALI choDane jaLa sIMcI rahyo hato ane pelI ardhI gAthA enA mukhamAM ramI rahI che. e apUrNa gAthA sAMbhaLatAM bAjumAM dhyAnamAM UbhelA munivara camakI UThyA, "oha A to mArA ja pUrvajanmono vRtAMta! lAge che ke mArA sAthIdAre mane zodhavA A gAthA racI che. teo mALI samIpa AvyA ane gAthAno pUro ItihAsa meLavI lIdho. emane pUrNa khAtarI thaI ke brahmadatta cakravartI pote ja mAro sAthI che. munivare tarata ja e apUrNa zlokanI pUrti karI : mAno chaThThiyA nA anna mannA nA viUTI (uttarAdhyayana sUtra) arthAt je AsaktinA kAraNe ame ekabIjA vinA judA judA utpanna thayA e A chaThTho janma che. munivare e ardhagAthA mALIne suprata karI. mALI to rAjI rAjI thaI gayo. A pUrti brahmadatta cakravartIne saMbhaLAvIza, ane arthe rAjya maLI jaze. te to doDyo rAjamahele. badhI jAtanI dvAra upara surakSA hatI. sevako UbhA hatA. temane harSabhara vAto karI pahoMcyo brahmadaranI pAse. cakravartI kathAnI pAdapUrti sAMbhaLI avAka thaI gayA. cokkasa A ja mAro pAMca janmano sAthIdAra! paNa enA dedAra joI duHkhI thaI gayA mArA sAthInA A hAla? zA kAmanI mArI samRddhi? oha, ema cIsa pADI mUcchita thaI bhUmi para paDI gayA. cakravartI bhUmi para paDI jatAM ja mALI dhrUjI UThyo : re! A gAthAnI paMktimAM munivare koI maMtra bharyo che, nahi to rAjA mUcchita kema thaI jAya? nA, mAre sAcI vAta jaNAvI devI joIe. nahIM to puraskArane badale koI moTI pIDA prApta thaI jaze. bhayaMkara bhayanI bhramaNAmAM e tharatharI UThyo. thoDI kSaNomAM cakravartI kaMIka svastha thayA. mALIe krUjatAM dhrUjatAM hAtha joDI kahyuM"mahArAja! A gAthAnI racanA meM nathI karI." hai? to pachI A gAthA tane koNe ApI?" cakravartIe pUchyuM. mALIe kahyuM, "mane A gAthA eka munivare kahI che, jeo Aja ja udyAnamAM padhAryA che. sAcI hakIkata jaNAvI hAtha joDI Ubho rahyo. cakravartI AnaMdita thaI gayA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 118 tarata ja sevako dvArA emaNe munivarane mulAkAta kAje AmaMtraNa pAThavyuM. munivare e AmaMtraNa svIkAryuM ane teo rAjamahelamAM padhAryA. brahmadatte munivarane nihALyA. nayanothI nayano maLatAM ja snehano dhodha pUrajozamAM vahyo. cakravartIne vizvAsa thaI gayo ke A ja mAro sAthI. temaNe munivarane praNAma karyA ane bolyA, "prabhu! prIta to ApaNI purANI che, paNa vartamAnanI koI pichAna, paricaya nathI. mane ApanuM nAma jaNAvazo?" "mAruM nAma citramuni che." munivare TUMkamAM uttara dIdho. oha! citramuni? gata mAnavajanmamAM paNa ApanuM nAma e ja hatuM ne? Apa citra ne huM saMbhUti, yAda che ne? kevo yogAnuyoga! nAma paNa e ja ane veza paNa e ja. "rAjana! nAma to dehanAM che. dehanA e devAlayamAM vasato Atama to anAmI che. nAma vinAzI che. AtmA avinAzI che." munivare virAganI vAta kahI. "oha munivara! ApanI vANI virala che. sAruM thayuM, ApaNA saMbaMdhonA tUTelA tAra pharIthI saMdhAyA. paNa mane e nathI samajAtuM ke pAMca pAMca bhavano ApaNo snehasaMbaMdha kema tUTI gayo?' cakravartIe cittanI ciMtA rajU karI. munivare javAba Apyo, "rAjana! saMbaMdha tUTavAnuM paNa kAraNa che. yAda karo eka bhava. ApaNe banne aNagAra hatA. ApaNe aNasaNa AdaryuM. ApaNA darzane cakravartI sanatakumAra saparivAra AvyA. tamArI najara temanI paTarANI para paDI. enA sauMdarye tamane mohita karyA. evuM strIratna maLe evI tame kAmanA karI. aMta samaye tame anAsakti cUkyA ane AsaktimAM paDyA. e Asaktie ja ApaNane judA karyA. tame niyANAnA prabhAve cakravartI banyA. huM anAsaktinI ArAdhanAnA prabhAve A bhave paNa aNagAra banyo." brAhmadane dhanya che Apane ema kahI namaskAra karyA. ane bolyo : "have Apa atre mArI sAthe mahelamAM ja raho,eTale ApaNe judA paDIe.'pUrAbhAvathI emaNe munirAjane vinaMtI karI. AjIjI karatAM kahyuM "mAruM mana ApanuM snehALa sAnnidhya jhaMkhI rahyuM che.' anAsaktinA ArAdhaka aNagAre svasthatAthI uttara dIdho, "rAjana! nIlagaganamAM viharatAM paMkhIo kadI pAMjarAnI parataMtratA jhaMkhe kharAM? bhale pAMjaruM 1. dharmanA phaLa rUpe saMsAra sukhanI mAgaNI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakavA sitArA 7 119 ratnajaDita ane sonAnuM hoya! amAre mana saMsAranI sukha-samRddhi e ratnajaDita pAMjarA jevI che. e sukha-samRddhi amane na khape. saMsAramAM aparaMpAra pApo thayA kare che. paNa hA, evo eka upAya che kharo ke jethI ApaNo saMyoga sajIvana bane, eTaluM ja nahi, zAzvata paNa bane.' 'kayo upAya, prabhu?' cakravartInA aMtaramAM AturatA taravarI rahI. 'saMsAra choDI cAritrya grahaNa karavuM e eka ja upAya che'. mohamaya cakravartI bolyA, 'nA, nA, e to azakya che. saMbhUtinA bhavamAM svapnAM sevyAM hatAM te sAkAra thayAM che. A sattA, A sAhyabI, A srIratna huM nA choDI zakuM.'' munivare potAnA bhavobhavanA sAthIdArane saMsAranI mohamAyAmAMthI choDAvavA bhagIratha prayatna karyo. ghaNuM samajAvyuM paNa mohAMdha rAjA A sukhasAhyabI choDavA koI rIte taiyAra na thayA. Akhare munirAje sApha zabdomAM jaNAvyuM, 'rAjA! haju jo A sAhyabInI Asakti cAlu ja rAkhazo to durgatinAM duHkho bhogavavAM paDaze. je je cakravartIoe sAmrAjya, samRddhino tyAga karyo che te badhA sadgati pAmyA che, je nathI choDI zakyA te narake ja gayA che. mATe ATalI kAtila Asakti choDo.' 'huM pAmara chuM. Apa parama cho. Apa dharmane samajI AcaravAnuM sAmarthya dharAvo cho, jyAre huM dharma samajavA chatAM tene AcarI zakato nathI. dhanya che Apane ane dhikkAra che mane!' munivare joyuM ke bhAvi bhAvane koI mithyA karI zakatuM nathI. Asakti e abhizApa che. have to eka vAra narakamAM jaIne pharI jyAre A jIva kyAreka narabhavamAM Avaze tyAre enuM ThekANuM paDaze, te pahelAM zakya nathI. ema cakravartInI bhAvadayA ciMtavatA citramuni rAjamahelamAMthI vidAya thaI gayA. eka divasa cakravartInI savArI rastA uparathI pasAra thatI hatI tyAre eka brAhmaNa rastA vacce eka moTo vAMsaDo hAthamAM laI Ubho hato. vAMsaDAne khAsaDAno hAra paherAvyo hato. enA upara cIMtharAM vIMTI upara sUpaDuM mUkyuM hatuM. A joI rAjAne Azcarya thayuM. teNe cAkara mAraphata te brAhmaNane bolAvyo ane pUchyuM, 'bhAI! kema zA kAraNathI Ama Ubho che?" brAhmaNe kahyuM, 'mahArAja Apane maLavA ghaNI mahenata karI, paNa rAjadarabAramAM mane koIe AvavA na dIdho. eTale ApanuM koI paNa rIte dhyAna doravA A rIte Ubho chuM. Apa nAnA . Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 120 hatA ane vipattimAM bhamatA hatA tyAre meM tamane pANI pAyuM hatuM. mane khabara paDI ke Apa to cakravartI thayA cho, to tamane maLe to mAruM daLadara phITe. AvA AzayathI ahIM A rIte Ubho chuM.' cakravartIe tene oLakhyo. prasanna thaI tene je joIe te mAMgavA kahyuM. maMdabuddhinA brAhmaNe potAnI strIe zIkhavyA pramANe pratidina navA ghare jamaNa tathA dakSiNAmAM be sonAmahora maLe tevI vyavasthA karI ApavA jaNAvyuM. rAjAe bIjuM kAMI sAruM mAMgavA kahyuM, paNa teNe mAnyuM nahIM, eTale rAjAe brAhmaNanI mAgaNI mujaba prabaMdha karI Apyo ane tenA kahevAthI AnI zarUAta potAnA rasoDethI karAvI. cakravartIe brAhmaNane samajAvyo ke mArA mATe karelI rasoI tane nahIM phAve. paNa te mAnyo nahIM. cakravartIe potAnA rasoDe brAhmaNane saparivAra jamADyo ane sArI dakSiNA ApI. paNa cakravartInuM atigariSTha bhojana jIravavuM kaThaNa hatuM. ghare AvyA pachI sahune teno kepha caDyo. rAtrine samaye teNe bahena, mAtA sAthe pazuvat niSiddhAcaraNa karyuM. savAre jyAre bhAna thayuM tyAre tene ghaNI lajjA AvI ne sAthe cakravartI upara krodha Avyo. A apakRtya te rAjAe jANIjoIne karAvyuM che evuM tene lAgyuM. tethI te rAjAno verI thayo ane A cakravartIne to mArI nAkhavo joIe' ema vicArI tene kema mAravo tenuM ciMtavana karavA lAgyo. evAmAM teNe jaMgalamAM eka pAko nizAnabAja joyo. te galolathI jhADa uparanA pAMdaDAne dhAryAM kANAM pADI zakato hato. teNe tene keTaluMka dravya tathA bIjI moTI lAlaca ApI tenA dvArA cakravartInI banne AMkho phoDAvI nAkhI. paNa te nizAna-bAja pakaDAI gayo. teNe brAhmaNanuM nAma ApI dIdhuM rAjAe parivAra sAthe brAhmaNane mArI naMkhAvyo, chatAM cakravartIno krodha ocho thayo nahIM. teNe AjJA ApI ke thoDA brAhmaNone roja mArI nAkhavA ane temanI AMkho mane ApavI. Ama roja karavAmAM AvatuM ne temanI AMkho hAthethI coLI cakravartI ghaNo rAjI thato. AvI rIte ghaNA nirdoSa jIvono ghAta thato jANI maMtrIe AMkhanA AkAra jevAM phADelAM vaDaguMdAM ApavAnuM cAlu karyuM. te vaDaguMdAM brAhmaNonI AMkho ja che ema cakravartI samajato. A rIte teNe soLa varSa A pApa karyA karyuM. chevaTe raudra dhyAnamAM mRtyu pAmI te sAtamI narake gayo. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [35] varadatta muni 1 varadatta nAmanA muni iryA samitimAM sadA tatpara rahetA. temanA upayoganI zakrendre potAnI sabhAmAM prazaMsA karI. A vAta eka devane gaLe na UtarI. te muninuM pArakhuM karavA Avyo... ne muninA mArgamAM asaMkhya mAkhI jevaDI jhINI jhINI deDakI vikarvI. tenAthI Akho mArga chavAI gayo. paga mUkavAnI paNa jagyA na joI, muni iryA samitimAM sAvadhAna thaI tyAM ja sthira thaI gayA. deve laDatA hAthIo vikurvyA. jANe hamaNAM upara ja AvI paDaze ema lAgavA chatAM svayaMne bacAvavA khasyA ja nahIM. deve vikurvelA mANaso rADa pADI kahevA lAgyA, 'o mahArAja! jaladI mArgamAMthI khasI jAo, are khasI jAo. A hAthIo kacarI nAkhaze.' paNa teo to svabhAva dazAmAM ramatA ja rahyA. tyAM to hAthI doDato Avyo ne mArgamAM UbhelA munine sUMDhathI pakaDI AkAzamAM uchALyA. uparathI nIce paDatA muni vicAre che ke dharatI para to asakhya deDakIo chavAI gaI che. bhUminuM pramArjana paNa nahIM karyuM hoya tyAM A mAruM zarIra paDaze ne koNa jANe keTalIye deDakIono kaccaraghANa nIkaLI jaze. deve ghaNI rIte vyathita karyA paNa teo iryA samitithI bhraSTa thayA nahIM. tethI potAnA svayaMnA jJAnathI ane indra mahArAjanA vacanathI teNe muninI aDagatA, bhAvanI nirmaLatA bhALI. deva pragaTa thayo, ne praNAma karI badhI vAta namratApUrvaka jaNAvI. pote karela aparAdhanI kSamA mAgI ne muninI ghaNI prazaMsA karI. tenA mithyAtvano nAza thatAM tene samyaktvanI prApti thaI. ghaNo prasanna thaI te deva svarge gayo. A pramANe varadatta muninI jema iryA samiti nAmano prathama cAritryAcAraOM sarve munioe - virativRMtoe pALavo. te munirAjanuM viratimaya jIvana joI mithyAtvI deva paNa samyaktva pAmyo. - 1. iryA samiti eTale cAlatI vakhate paga nIce AvIne koI paNa trasa ke sthAvara jIva kacaDAI na jAya, marI na jAya tenI sAvadhAnI rAkhavI. 2. jayaNApUrvaka sAphasuphI. 3. indriyo, viSayo ane kaSAyonA vijayavALuM tyAgI jIvana Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] drAviDa-vArikhila bhagavAna 2Sabhadeve dIkSA letAM agAu sau putranI jema putra drAviDa ane vArikhillane paNa rAjyabhAga Apyo hato. drAviDane mithilAnuM rAjya tathA vArikhillane lAkha gAmo ApyAM hatAM. Ama chatAMya banne ekabIjAnI saMpattinI IrSyA karavA lAgyA ane ekamekanuM rAjya paDAvI levA judA judA peMtarA racavA mAMDyA. - eka vakhata vArikhilla drAviDanA nagaramAM AvI rahyo hato. A samAcAra maLatAM drAviDe tene potAnA nagaramAM Avato aTakAvyo. moTAbhAInA A vartAvathI vArikhilla roSe bharAyo ane teNe sainya sAthe drAviDanA nagara para AkramaNa karyuM. banne vacce sAta sAta varasa sudhI bhISaNa yuddha cAlyuM. A yuddhamAM baMne pakSe pAMca pAMca karoDa subhaTamAryA gayA. aneka hAthI, ghoDA Adi haNAI gayA toye bannemAMthI koIe macaka ApI nahIM. yuddhanA niyamonA hisAbe te vakhate comAsAmAM yuddha baMdha rahetuM. AvA eka bhInA divase drAviDa potAnA parivAra sahita vananuM sauMdarya jovA nIkaLyo. pharatAM pharatAM te koI tApasanA AzramamAM pahoMcyo. tyAMnA kulapati suvaltha svAmI pAse namana karIne beTho. svAmIjI te vakhate dhyAnamAM beThA hatA. dhyAna pUrNa thatAM drAviDe pharIthI praNAma karyA. suvalyue drAviDane AzIrvAda ApyA ane upadeza ApatA kahyuM ke - "he rAjana! tame Ama banne sagA bhAIo rAjya mATe hiMsaka yuddha laDo cho te tamone jarAya zobhAyamAna nathI. bhArata ane bAhubalI paNa potAnI bhUla samajyA hatA ane yuddha baMdha karIne bAhubalI moTAbhAI bharatane vinayathI praNAma karIne taraNatAraNa tamArA dAdA RSabhadevanA saMyama paMthe vaLyA hatA. to tame banne bhAIo yuddha baMdha karo. vera-jherane bhUlI jAo ane tamArA jIvananuM kalyANa karo." kulapati suvaSNusvAmInI premALa vANI drAviDanA haiyA soMsarI UtarI gaI. tene potAnI bhUla samajAI. tarata ja badhAM zastro choDI daIne te ughADA page nAnAbhAI vArikhillane khamAvavA mATe doDyo. moTAbhAInA hRdayaparivartananI vAta jANIne nAno bhAI paNa sAme doDyo. banne ekamekane premathI bheTyA, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 7 123 ekabIjAnI kSamA mAgI ane banne bhAIoe bacelA pAMca pAMca karoDasainiko sAthe tApasI dIkSA lIdhI ane vanamAM tapasyA sAthe dharmadhyAnamAM lIna rahevA lAgyA. eka divase nami-vinamI nAmanA vidyAdhara rAjarSinA be praziSyo AkAza mArge e vanamAM AvI pahoMcyA. tApasoe temane vaMdanA karIne pUchyuM, "Apa have ahIMthI kaI tarapha javAnA cho?" munioe kahyuM : amo ahIMthI zrIsiddhAcaLa girirAjanI yAtrAe jaIe chIe." tApasoe girirAjano mahimA pULyo. munioe kahyuM : "zrIsiddhAcaLa upara tIrthanA prabhAvathI zuddha cAritravAna anaMta jIvo muktie gayA che ane hajI paNa anaMta jIvo mokSe jaze. A tIrthano mahimA aciMtyo , apAra che. lAkha varasa sudhI tenuM mahimA-gAna karIe topaNa pAra Ave ema nathI. A tIrthamAM namivinamI nAmanA munIndro be karoDa munio sAthe zrI puMDarIka gaNadharanI jema phAgaNa suda dazame mokSe gayA che. bhagavAna zrI rUSabhadevanA gaNadharo ane kevaLI bhagavaMto pAsethI amoe e sAMbhaLyuM che ke AgAmI kALamAM A tIrthamAM ghaNA uttama puruSo siddhipadane pAmaze. zrIrAmacaMdra rAjarSi nAradajI, zAMba ane pradyumna pAMca pAMDavo, thAvagyA putra tathA zukrAcArya vagere aneka mahAnubhAvo bIjA asaMkhya sAdhuo sAthe A zrIsiddhAcaLa upara mukti pAmaze." zrIsiddhAcala girino Avo aparaMpAra mahimA sAMbhaLIne badhA ja tApasI tenI yAtrA karavA taiyAra thayA.munioe te saune bhAgavatI jaina dIkSA ApI. pachI sau zrIsiddhAcaLa giri upara AvyA. tyAM bhagavAna zrI RSabhadevasvAmInI pratimAjInAM darzana karyA. tyAra pachI mAsakhamaNanA pAraNe vidyAdhara munie tApasa munione kahyuM, "he munio! tamArAM anaMta kALanAM saMcita pApakarmo A tIrthanI sevA karavAthI ja kSaya pAmaze; mATe tamAre saue atre ja sthiratA karIne tapasaMyamamAM apramatta rahevuM." guruAjJA ziromAnya karIne tAviDa ane vArikhillA Adi daza karoDa munio zrIsiddhAcaLa tirthamAM rahIne dhyAnamAM sthira thayA ane anukrame eka mAsanA upavAsa karIne kArtika pUrNimAnA divase te sarve kevaLajJAna pAmIne mokSe gayA. A tIrthano mahimA Aje paNa evo ja pAvana che. bhavya jIvoe A tIrthanI yAtrA dara varase page cAlIne karavI joIe. tyAM jaIne tapa sahita yAtrA karavI. evI yAtrA karavAthI yAtrikanAM pApakarma nAza pAme che ane citta nirmaLa ane zuddha bane che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [30] mAsatusa muni pATalIputra nagaramAM be bhAIo vepAra karI potAnI jIvikA calAvatA hatA. temane eka vAra gurumahArAja pAsethI dharmanI dezanA sAMbhaLI vairAgyabhAva jAgyo ane bannee dIkSA lIdhI. temAM eka bhAIe bhaNavAno prayatna ja na karyo ne bIjAne kSayopasama sAro hoI bahuzruta thayA ane AcArya padavI paNa pAmyA. teo pAMcaso ziSya-samudAyanA nAyaka thayA. sAdhuone teo vAcanA ApatA, temAM koI zaMkA-saMdeha thatAM avAranavAra te sAdhuo te te sUtrAdi samajavA AvatA. Ama thavAthI kriyA ane paThanapAThanamAM saghaLo samaya vItI jatAM vizrAMti maLatI nahIM. koI vAra to nidrAno avakAza paNa na maLato. Ama karatAM jogAnujoga temane jJAnAvaraNIya karmano udaya thatAM vicAra Avyo : 'huM zAstra bhaNyo enuM ja A du:kha che. thoDI vAra ArAma paNa maLato nathI. mAro abhaNabhAI kevo sukhI che? koI jAtanI ciMtA nathI ke nathI koI bhAra! e...ya nirAMte AhAra karIne UMghe che!' ityAdi vicAra karatAM have huM A klezathI chUTuM' evo vicAra karyA karatA hatA. tyAM eka vakhata badhA sAdhuo khAsa kAraNe kaze bahAra gayA hatA tyAre chaTakI javAno avasara che ema jANI teo nagara bahAra cAlI AvyA. te vakhate kaumudI parva cAlatuM hovAthI gAmanI sImAmAM eka moTo staMbha ropI lokoe zaNagAryo hato ne tenI pharate sArAM kapaDAM paherI loko beThA hatA, ne gItasaMgItanI raMgIna sabhA jAmI hatI. AcArya eka tarapha UbhA rahI A kautuka jotA hatA. tyAM utsava pUro thatAM thAMbhalAM uparathI vastrAbhUSaNano zaNagAra utArI loko cAlatA thayA. thaDa jevo ekalo thAMbhalo ujjaDa sImamAM rahI gayo, ne kAgaDAoe tyAM kAgAroLa karI mUkI, AcArya mahArAje A joI vicAryuM ke, "mANasono samUha hato tethI thAMbhalo zaNagAryo hato; ne mANasothI ja tenI zobhA hatI. e mANaso cAlyA jatAM thAMbhalo hADapiMjara jevo Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA para lAge che. kharekhara parivArathI parivarelAnI ja zobhA che, ekalAnI kazI zobhA nathI. ziSyAdi parivAra ane dharmathI bhraSTa thaI ekalA vicAravAno vicAra karanAra mane dhikkAra che!" - ItyAdi vicAratA teo upAzraye pAchA pharyA. A kAryanuM prAyazcita laI te pApanI niMdA-gaha karI, chatAM durbhAvanAthI bAMdheluM jJAnAvaraNIya karma pUrepUru naSTa na thayuM. pachI to temaNe zuddha cAritrya pALyuM. aMte aNasaNa paNa karyuM ne Ayu pUrNa karI svarge gayA. devalokanuM AyuSya pUrNa karI teo rabArIne tyAM putra tarIke avataryA. yuvAna thatAM temanAM lagna thayAM ne temane eka rUpALI dIkarI paNa thaI. te dIkarI taruNa thatAM tenuM rUpa paNa khIlI UThyuM. haMmezanI jema eka vAra ghaNA rabArIo potapotAnAM gADAM bharI bIje gAma ghI vecavA cAlyA. AnI sAthe A rabArI paNa eka gADA sAthe hato. koI kAryavaza tenI dIkarI paNa sAthe hatI, je gADuM calAvatI hatI. rUpavAna A chokarIne joI bIjA gADAvALAo mohAMdha thayA. mohavaza, gADAM calAvavA upara teono kAbU na rahetAM gADAM ADA mArge cAlyAM ane moTA khADAmAM gADAo paDyAM. A joI e rabArIe vicAryuM : "asAra ane maLa-mUtranI mazaka jevA strInA zarIramAM badhA ja mohAMdha banatAM kAmAMdha bane che ane potAnA hitAhitano paNa vicAra karatA nathI." Ama azuci Adi bhAvanA bhAvatAM vairAgya Upajyo. ghI vecI te potAnA ghare Avyo. putrIne yogya sthAne paraNAvI ane sadguruno samAgama thatAM dIkSA lIdhI. AvazyakAdi sUtranA yoga karI anukrame uttarAdhyayananA yoga AraMbhyA. traNa adhyayana to pUrAM karyA, paNa cothA adhyayananA prAraMbhamAM pUrvasaMcita jJAnAvaraNIya karmano udaya thatAM, ghaNo ja prayatna karavA chatAM, cothA adhyayananA asaMkhyajIvIya A gAthAno eka akSara paNa na AvaDyo. A vAta temaNe potAnA gurune jaNAvI : "acAnaka A zuM thaI gayuM? mane upAya batAvo." gurue kahyuM, "tame AyaMbilanuM tapa karo. rAgadveSano nigraha karo ane te mATe mA sa ma tusa (roSa na kara - rAga na kara)nuM raTaNa karyA karo. tethI rAga-dveSa upajAvanAra vRtti para tamAruM niyaMtraNa thaze. Ane tame rahasyamaya maMtra samajIne raTaNa karyA karo. tethI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 126 tamane ghaNo lAbha thaze." te munie gurumahArAje ApeluM pada laI gokhavA mAMDyuM ne bIjo koI pATha na lIdho. kAraNa ke bIjA pATha mahenata karavA chatAM yAda rahetA na hatA. e gurue Apela pada gokhatA ja rahyA. divasarAta eka ja dhUna "mA sa mA tusa' gokhatA. paNa gokhatAM jIbha thotharAvA lAgI ane Aste Aste asala maMtrane badale "mAsa tusa mA tusa moMe caDI gayuM eTale "mAsa tusa mAsa tusa" gokhavA mAMDyuM A sAMbhaLI badhA hasavA lAgyA. chatAM munie e gurumahArAjanI zikhAmaNa dhyAnamAM rAkhI ane ApelA padane maMtra jANI roSa na karyo ne kSamA rAkhI. jema jema bIjA hasatA tema tema teo potAnA AtmAnI vadhAre niMdA karatA ke "he jIva! tuM roSa na kara, tuM toSa (rAga) na kara." Ama gurujIe batAvelA rahasyamaya zabdanA artho ane sakala siddhAMtanA sArabhUta A pada gokhatA ja gayA, te tyAM sudhI ke bIjA munioe temanuM nAma mAsatusa muni pADI dIdhuM. chatAM AtmaniMdA ane AyaMbila tapa karatAM dhIratApUrvaka munie bAra varSa vitAvyAM ane e pada gokhatA gokhatA ane tenI bhAvanA bhAvatA bhAvatA zubha dhyAne teo kSapakazreNIe caDyA ne lokAlokaprakAzI kevaLajJAna pAmyA. devoe kevaLajJAnano mahimA karyo. jyAM akSara paNa caDato na hoto tyAM rAga-dveSa jItIne kevaLajJAna prApta karyuM; pRthvI upara vicarI ghaNA jIvone upadeza ApI aMte siddha-buddha-mukta thayA. Ama mAsatusa muni zubha bhAve bhAvanA bhAvatA, uccAra khoTo thato hovA chatAM sarva pApano kSaya karI kevaLajJAna pAmI mukti pAmyA. prArthanA carama tIrthaMkara trizalAnaMda! mahAvIra svAmIne vaMdana, nAma tamAruM letAM mArA pulake prANonA spaMdana. dharmano rAha batAvyo svAmI, sahune sukha-zAMti devA, bhavobhava mujane maLajo tamArA, caraNakamaLanI zubha sevA. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38] suvrata muni suvrata muni emanuM nAma. te jJAnI, dhyAna ane mahAtapasvI hatA. temane mAsakSamaNanuM pAraNuM hatuM. teo pahelI pozInA samaye ja caMpAnagarImAM gocarI mATe nIkaLyA. dIrdhatapasvI sAdhu mATe sarvakALa gocarI mATe yogya gaNAya che. zrIkalpasUtramAM "samAcArI vyAkhyAnamAM kahyuM che ke AcArya, upAdhyAya ke bImAra sAdhunI sevAsAravAra (vaiyAvacca) karavA mATe be vAra paNa gocarI mATe jaI zakAya. kAraNa ke tapa karatAM vaiyAvaccanuM phaLa savizeSa che. bALamuni hoya te be vAra paNa gocarIe jaI zake che. tema ja aThThama ke tethI vadhu upavAsa karanAra tapasvI sAdhu pAraNA mATe gocarIe divasanA koI paNa samaye jaI zake che. paraMtu paroDhiye lAvelI gocarIne rAkhI mUkI zakAya nahi. evI rAkhI mUkelI gocarImAM jIvajaMtu paDavAnI pUrI saMbhAvanA che. tapasvI suvrata muni pharatAM-pharatAM nagarInI zrAvaka vastImAM AvyA, tyAre tyAM koI maMgala prasaMge siMhakesariyA lADunI prabhAvanA thaI rahI hatI. loko moTethI A prabhAvanAnI vAhavAha karI rahyA hatA. tapasvI munie ekathI vadhu vAra siMhakesariyA lADunuM nAma ane guNagAna sAMbhaLyAM. AthI temaNe manamAM nirNaya (abhigraha) karyo ke "Aje gocarImAM mAtra siMhakesariyA lADavA ja horavA." evA vicAre eka zrAvakanA gharamAM "dharmalAbha" bolI praveza karyo. zrAvake tapasvI muninuM bhAvathI svAgata karyuM, "padhAro bhagavata'; ane temane vahorAvA mATe ekathI vadhu vAnagI kADhI paNa siMhakesariyA lADavA emAM na hatA. tethI muni maunabhAve gocarI lIdhA vinA ja pAchA pharI gayA. zrAvake mAnyuM ke munine koI abhigraha haze tethI ja gocarI na vahorI. - tyAMthI muni bIjA zrAvakane tyAM gayA. tene tyAM paNa siMhakesariyA lADu na maLyA. tyAMthI trIjA ghare gayA tyAMthIya gocarI lIdhA vinA pAchA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 128 pharyA. Ama pharatA pharatA sAMja paDavA AvI chatAMya te gocarI mATe pharatA ja rahyA. temanA manamAM siMkesarIyA lADu ja ramatA hatA. atyAra sudhI kyAMyathI te na maLyA tethI te khinna ane udAsa paNa banyA. siMhakesariyA vhoravA mATe sAMja pachI paNa te gocarI mATe pharatA rahyA. sUrya AthamI gayo. saMdhyAnA raMgo paNa vIkharAI gayA. AkAzamAM tAralA camakavA lAgyA. tapasvI muni eka zrAvakanA gharaAMgaNe jaI UbhA, bolyA, "siMhakesariyA." zrAvaka vicAramAM paDI gayo. AgaNe siMkesariyA koNa bole che? te Ubho thayo, bahAra Avyo. tenI AMkho vizvAsa na karI zakI. sAme kRzakAya paNa tejasvI sAdhu UbhA hatA. tenA AzcaryanI avadhi na rahI. A sAdhu "dharmalAbhanA badale "siMhakesariyA" kema bolyA haze? zrAvaka zramaNopAsaka hato, vivekI ane jJAnI hato. teNe mazAlanA ajavALAmAM dhyAnathI joyuM - "are! A to mahAtapasvI suvrata muni! mAsakhamaNanA pAraNe mAsakhamaNa kare che. khUba ja jJAnI ane dhyAnI che A to." tenuM mana tene pUchI rahyuM : "AvA vairAgI, jJAnI ane tapasvI A rAtanA samaye gocarI mATe kema nIkaLyA haze? kaMIka kyAMka kazuMka khoTuM thayuM che te e pAmI gayo. A zrAvakane sAdhuo pratye anahada Adara ane bhaktibhAva hato. te sAdhuonI vaiyAvacca tanmayatAthI karato. tethI sAdhune sIdho prazna na karatAM temanuM sanmAna ane svamAna sacavAya tevI rIte vartavA manathI nakkI karyuM. umaLakAthI sAdhunuM svAgata zrAvake karyuM - "padhAro bhagavaMta', ane pachI thALa bharIne vahorAvA mATe vAnagIo laI Avyo. eka pachI eka vAnagI vhoravA mATe Agraha karato gayone muni "khapa nathI, khapa nathI' ema kahetA gayA. zrAvakanI mUMjhavaNa vadhI gaI. sAdhu dareka vAnagInI nA pADe che. lAge che ke temaNe koI abhigraha karyo che. paraMtu e abhigraha jANo kevI rIte? tyAM tene yAda AvyuM ke sAdhu AvyA tyAre "dharmalAbhanA badale "siMhakesariyA bolelA. zrAvakane have tALo maLI gayo. sAdhune moTA bhAge "siMhakesariyA" lADuno khapa haze, ema samajI aMdara jaI bIje thALa bharI lAvyo, jemAM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 129 siMhakesariyA lADu paNa hatA. zrAvake kahyuM : "mahArAja! A siMhakesarIyA lADuno joga che. vhorI mane kRtArtha karo." munie tarata ja pAtru dharyuM. gocarImAM siMhakesariyA maLyA tethI teo AnaMdita thayA. have temanuM citta zAMta ane svastha banyuM, muni bolyA, "dharmalAbha'. zrAvakanI mUMjhavaNa ane ciMtA have vadhI gaI. tene thayuM ke A muni A lADavAnI lolupatAthI rAtribhojana karaze to temanuM mahAvrata khaMDita thaze. huM zuM karuM to A munirAja mahAdoSamAMthI UgarI jAya? tyAM tenA manamAM camakAro thayo. muni pAchA pharavA jAya che tyAM ja tene vinayathI kahyuM : "he tapasvI bhagavaMta! ekAda miniTa mArA mATe thobhavAnI kRpA karo. A ja meM purimuThThanuM paccakhANa dhAryuM che. eno samaya thayo ke nahi te kahevA kRpA karo." tapasvI munie samaya jovA AkAza tarapha AMkha UMcI karI joyuM; ane e gajabanI hebata khAI gayA. haiye dhrAsako paDyo : are! rAta thaI che Ato ane huM rAtre zrAvakanA ghare gocarI mATe Avyo chuM! oho! mArAthI A zuM thaI gayuM?! lADavAnA lobha ane lAlasAmAM huM mArI maryAdA paNa bhUlI gayo? dhikkAra che mane ane mArI A AhAralAlasAne..! Ama AtmaniMdA karatA munie svasthatA ane kRtajJabhAve kahyuM - "he zrAvaka! tuM sAce ja tattvajJa ane vinayI zrAvaka che. kharekhara tuM kRtapuNya che. zrAvakanuM kartavya samajI te mane gocarI to horAvI, paNa vinaya ane viveka sAcavIne teM mane paccakhANano samaya pUchIne saMsAramAMthI DUbato bacAvI lIdho. sAce ja zrAvaka! tArI preraNA uttama ane AdaraNIya che. mArgathI gabaDelAne - mArga bhUlelAne sAcA paMthe caDAvanAra tuM mAro dharmaguru che. huM tane vaMdana karuM chuM." jANyA ane samajyA pachI sujJajana e bhUlanuM kadI punarAvartana nathI karato. munine pAtAnI bhUla saveLA samajAI. temaNe zrAvaka pAse ekAMta jagyAnI yAcanA karI ane tyAM e muni kAyotsarga karI AtmadhyAnamAM lIna banyA. savAra paDI. muni rAtanI gocarIne paraThavA zuddha bhUmi tarapha gayA, lADuno bhUkko karatA gayA. bhUko karatA karatA e potAnA AtmAne vadhu Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 130 ne vadhu tIvratAthI niMdatA rahyA ane zubha bhAvanA bhAvatA rahyA, bhAvatA ja rahyA. ati zubha ne zukla dhyAnanA baLathI temanAM badhAM ja ghAtI karmono kSaya thaI gayo. temane kevaLajJAnanI prApti thaI. devoe e jANI AnaMdathI teno mahotsava karyo. A kathAthI sAdhu ane zrAvaka-bannee bodha pATha levAno che. sAdhue lobha ane lAlasAthI AhAra grahaNa karavo na joIe. lobhapiMDano temaNe sarvathA tyAga karavo joIe. gRhastha zrAvakoe sAdhunA dekhItA nAnA nAnA zithilAcAra joIne temanI dhRNA ke tiraskAra na karavA joIe. evA zithilAcArI sAdhuonI mananI durbaLatAne samajavAno prayatna karavo joIe; ane sAdhu anAcArI na thAya tema vinaya-vivekathI temane sanmArga yAda karAvavo joIe. enA badale nanAmI patrikAo ke chApAmAM chapAvIne jaina zAsananI niMdA thAya evuM na karavuM joIe. vinayapUrvaka AcaraNathI sAdhuone sanmArgamAM sthApita karavA joIe. Aza bharIne Avyo Aza bharIne Avyo svAmI, bhaktimAM navi rAkhuM khAmI, pUrajo mArI Aza, o zaMkhezvarA, rAkhajo mArI lAja, o zaMkhezvarA. tAra ho tAra o prabhujI, huM to jevo chuM tevo tamAro, koI nathI ahIM mAruM, prabhu ApI de mujane sahAro, pAra karo, uddhAra karo, muja jIvana naiyAne . o. zaMkhezvarA bhAna bhUlI gayo chuM. sanmati tuM mujane deje, rAha bhUlI paDyo chuM, mane rAha batAvI deje. mAyA kerI A duniyAmAM, rajhaLI paDyo chuM Aja. .. Aza bharIne Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] prajApAla ane sumitra caMdrikA nAmanI nagarImAM prajApAla nAme rAjA hato. tene sumitra nAme maMtrI hato. A rAjA ane maMtrI vacce lagabhaga roja dharmanA prazno aMge carcA thatI. rAjAne dharma upara jarAya zraddhA na hatI. AthI dharmatattvonI te majAka uDAvato ane maMtrIne vicitra prazno pUchI tene mUMjhavavAno ke niruttara karavAno prayatna karato. eka divasa rAjAe maMtrIne pUchyuM, "maMtrIvarya! tame A devapUjAmAM zA mATe moha rAkho cho?" maMtrIe sAmo prazna karyo - "he rAjana! pUrvabhavamAM kazuM puNya bAMdhyA vinA tame rAjA kema thayA, ane ame tamArA sevaka kema thayA? ApaNe badhA samAna kema nathI?" rAjA : "paththaranI eka zilA che. tenA be kaTakA karavAmAM Ave che. emAMthI eka kaTako bhagavAnanI mUrti bane che ane bIjo kaTako pagathiyuM bane che. to AmAMthI koNe puNya karyuM haze ane koNe pApa? mArA mate to mAtra sthAnaka uparathI ja nyUnatA ane vizeSatA gaNAya che." rAjAnI A dalIlano radiyo ApatAM maMtrIe kahyuM - "rAjana! evuM nathI. tamAruM Ama mAnavuM yogya nathI. kema ke te jaDa che. jaDa vastunA utkarSa ke apakarSanI pAchaLa tenA mAlika ke upabhoktAnAM puNya pApa bhAga bhajavatAM hoya che. bIjuM, te paththaramAM paNa ekendriya jIva hoya che. temAMnA eka khaMDamAM rahelA jIve pUrvabhavamAM moTuM puNya upArjana kareluM tethI te bhagavAnanI pratimA bane che ane te pujAya che jyAre zilAnA bIjA kaTakAmAM rahelA jIve pUrve pApakarma bAMdheluM hoya che, tethI te pagathiyuM bane che ane temAM rahelA sthAvara pRthvIkAyanA jIvo varSo sudhI tADana, gharSaNa vagere aneka duHkha-kaSTane pAme che." rAjA kahe : "maMtrI! tamArI vAta sAcI hoya tema mane to lAgatuM nathI. mane te vAta upara vizvAsa nathI besato. huM to pratyakSa phaLa jouM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 132 to mane tamArA A puNyanA prabhAva para zraddhA thAya." A carcA bAda thoDA divase rAjAne puNyanA prabhAva para zraddhA thAya tevo prasaMga banyo. te divasa pAkhIno hato. jaina maMtrIe te rAtre gharamAMthI bahAra nahIM javAnA paccakhANa karelA. e ja rAtre acAnaka maMtrInuM rAjAne jarUrI kAma paDyuM. rAjAe maMtrIne bolAvavA mATe sevakane mokalyo. jaina maMtrIe pratihArI sAthe rAjAne kahevaDAvyuM ke Aje rAtre gharanI bahAra nahIM nIkaLavAno meM niyama lIdho che; tethI tamArI AjJAnuM pAlana nathI karI zakato, to mane A mATe kSamA karazo. jaina maMtrIno A javAba sAMbhaLI rAjAnuM abhimAna dhUMdhavAI UThyuM. sevakane pAcho mokalI maMtrIne mudrA ne mahora pAchAM ApavA jaNAvyuM. maMtrIe jarIke kSobha pAmyA vinA potAnI mudrA ane mahora pAchAM ApI dIdhAM. pratihArIne maMtrInI mudrA joI kutUhala thayuM. eNe e mudrA paherI lIdhI ane bIjA sevakone kahevA lAgyo : "are sevako! juo, rAjAe mane maMtrIpada ApyuM." enI AMgaLIe maMtrInI mudrA joI sevakoe tene maMtrI samajI tenuM "ghaNI khammA! maMtrIrAja! ghaNI khammA' kahIne svAgata karyuM. A samaye A sevakane durbhAgya karmavazAt bhogavavAnuM AvyuM. te thoDo AgaLa gayo ane keTalAka ajANyA subhaToe tene gherI lIdho ane tenI hatyA karI nAkhI. rAjAne A samAcAra maLyA tyAre tene prathama to vicAra Avyo ke jarUra jaina maMtrInuM ja A kAma lAge che. have to mAre ja khuda jaIne teno hisAba patAvavo paDaze! ane rAjA maMtrInA ghara tarapha AvavA nIkaLyo. A daramiyAna vaphAdAra subhaToe sevakanA hatyArAone pakaDIne bAMdhI diIdhA hatA. A bAMdhelA subhaTone joIne rAjAe pUchyuM, "tame koNa cho? ane tamane kema bAMdhavAmAM AvyA che?" pakaDAyelA duSTa subhaToe ekIsAthe kahyuM - "mahArAja! amane peTabharAone zuM pUcho cho? tamArA duzmana rAjA sUre maMtrInI hatyA karavA amane rokyA hatA. A pratihArIe maMtrInI mudrA paherI hatI te joI tene maMtrI mAnIne ame tenI hatyA karI che." Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 133 rAjAnI zaMkAnuM AthI nivAraNa thaI gayuM. maMtrInA ghare pahoMcIne teNe bhaLatI ja vAta karI. sevakanI thayelI hatyAnI vAta paNa karI. rAjAe kahyuM - "maMtrIrAja! Aje meM puNyanuM pratyakSa phaLa joyuM. tamAruM puNya tapatuM haze, tethI tame mArI AjJAnuM ullaMghana karIne paNa gharanI bahAra na nIkaLyA ane A pratihArInA pApodaye teno aNadhAryo vadha thaI gayo." A ghaTanA bAda rAjA zraddhAvAna banyo. kALakrame rAjA ane maMtrI baMne puNyanuM upArjana karI mahAvideha kSetramAM siddhipadane pAmyA. ' * sumitra maMtrIe eka rAta mATe dizAsaMkSepa karyo (dik parimANa vrata) te pramANe zrAvakoe divasa athavA rAta mATe dizAsaMkSepa karavo. tema karavAthI aNadhAryo lAbha maLI jAya che. A duniyAnI raMgabhUmi A duniyAnI raMgabhUmi para, koI bane mora to koI bane Dhela, AvyA che sahue karavAne khela... AvyA che.1 koI thAya rAjA to koI thAya bhikhArI, koI khAya khAjA to koInuM peTa khAlI, koIne mahela to koIne jela... AvyA che..2 koI thAya sAdhu to koI raMgarAgI, mAyAne mohamAMI koI raMgarAgI ke bhogI, koIne jaDenA, jIvana maraNano sAco ukela AvyA che..3 koI jAya Aje to koI jaze kAle, koIne tilaka to koIne kalaMka bhAle, koIno aMta sukhamAM to koIno aMta duHkhamAM pUro thaI jaze A khela. AvyA che..4 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] rajI sAthvI zrI jainazAstramAM eka prasaMga TAMkatAM kahyuM che ke zrI mahAvIra bhagavAne eka vAra dezanAmAM kahyuM ke, "mAtra eka ja kuvAkya bolavAthI rajA nAmaka AryA (sAdhvI) ghaNuM duHkha pAmI." A sAMbhaLI bhagavAna mahAvIradevanA pradhAna ziSya zrI gautamasvAmIe vaMdanA karI vinayapUrvaka prabhune pUchyuM, "bhagavAna! koNa hatI e rajjA sAthvI, jeNe vacana mAtrathI AvuM ghora pApa uIjana karyuM ke teno dAruNa vipAka ApanA zrImukhe sAMbhaLI glAni thAya che?" rajjA sAthvInuM jIvana saMkSepamAM jaNAvatAM bhagavAne kahyuM, "sAMbhaLa, gautama! ghaNA vakhata pahelAMnI A vAta che. A bharata kSetramAM bhadra nAmanA AcArya mahArAja vicaratA hatA. temanA samudAyamAM temanA AjJAvartI pAMcaso sAdhumahArAja ane bAraso sAdhvIo hatAM. temanA saMghADAmAM traNa ukALAvALuM UnuM, AyAma (osAmaNa) ane sauvIra (kAMjI) ema traNa prakAranuM pANI levAtuM hatuM. te sivAyanuM pANI vAparavAno tyAM vyavahAra nahoto. temanA samudAyamAM rajjA nAmanAM utkRSTa tapa-saMyama AcaranArAM eka sAdhvI hatAM. pUrvakarmanA udayathI temane duSTa koDhano vyAdhi thayo. koI sAdhvIe temane pUchyuM, "o duSkara saMyama-tapane AcaranArI! tamane A zuM thayuM?" pApodayavALAM rajA sAdhvIe kahyuM, "ApaNe tyAM je pANI vyavahAramAM levAya che ne, tethI mArA zarIranI AvI dazA thaI." A sAMbhaLI eka pachI eka badhI sAdhvIoe vicAra karI lIdho ke "ApaNe AvuM ukALeluM pANI na levuM." chatAM temAMnAM eka sAdhvIe vicAryuM ke "zarIranuM game te thAya, game tevA vyAdhi thAya, kadAca zarIra naSTa paNa thAya, paNa huM ukALeluM pANI to nahIM ja choDuM. parama-dayALu bhagavAna tIrthakaroe ukALeluM jaLa pIvAno anAdi-anaMta dharma pharamAvyo che. amRta pIvAthI mRtyu thAya ja nahIM. A rajA sAdhvIne vyAdhi pANIthI nahIM paNa pUrvanA pApakarmane lIdhe thayelo che. chatAM A vAta vicAryA vinA, anaMta tIrthakaronI AjJAno lopa karanAruM Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 135 ne tethI ja mahAghora duHkha ApanAruM kevuM duSTa vacana A rajjA sAthvI bolyA? ItyAdi zubha dhyAne savizeSa zuddhi thatAM te sAdhvI kevaLajJAna pAmyAM. devoe tarata kevaLIno mahimA karyo ane dharmadezanA ApI. dezanAne aMte rajjA sAdhvIe vaMdana karIne pUchayuM : "mane zAthI Avo roga thayo?" kevaLIe kahyuM, "rajjA! tamane raktapittano roga hovA chatAM snigdha AhAra vadhu paDato levAthI, ne e AhAramAM karoLiyAnI lALa mizrita hovAthI ane vadhumAM tamoe saMcita pANIno upayoga karyo tethI zAsana devIthI sahevAyuM nahIM. bIjAM paNa AvuM akArya na kare evA udezathI karmanuM phaLa tamane tarata ApavAmAM AvyuM. AmAM ukALelA pANIno jarAye doSa nathI." A sAMbhaLI rajA sAdhvIe pUchyuM, "bhagavAna! vidhipUrvaka huM prAyazcitta lauM to mAruM zarIra sAruM thAya ne?" kevaLIe kahyuM, "hA, jo koI prAyazcitta Ape to avazya sAruM thAya." rajjAe kahyuM, "to Apa ja Apo. ApanA jevuM koI kyAM maLavAnuM che?" kevaLI bolyAM : "tamane bAhya roganI ciMtA che, paNa tamArA aMtaraMga rogo ghaNA vRddha pAmyA che te zI rIte jaze? chatAM huM tamane prAyazcitta ApuM chuM. paNa evuM koI prAyazcitta ja nathI ke jethI tamArA AtmAnI zuddhi thAya, kAraNa ke tame sarva sAdhvIone kahyuM che ke, "A acitta jaLa pIvAthI mane roga thayo. A duSTa vacanathI tame sarva sAdhvIonA manane DahoLI nAkhyuM che ne tethI temanI zraddhAmAM kSobha utpanna karyo che. tame to mahApApa ja upajAvyuM che. tethI tamAre koDha, bhagaMdara, jaLodara, vAyu, gulma, zvAsa, gaMDamALa Adi aneka mahArogothI anaMta bhavanA dIrghakALa sudhI duHkha veThavuM paDaze. niraMtara duHkha, dAritrya, durgati, apayaza, saMtApa ane udveganuM pAtra thavuM paDaze." - ItyAdi kevaLInAM vacana sAMbhaLI bIjI badhI sAdhvIoe mithyA duSkRta ApI pApathI chuTakAro meLavyo. mATe he gautama! je bhASA samitithI zuddha vAkya bole che te kevaLajJAna pAme che ne je bhASA samiti nathI jALavatA ne vinA vicAryuM bole che te AcAra ane kadIka zraddhAthI bhraSTa thaI rajA sAdhvInI jema dugartiomAM aneka prakAranI viDaMbanA ane duHkha pAme che. mATe bhASA samitimAM upayogavaMta thavuM." Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [41] kezarI cora zrIpuranagaramAM pA nAmanA eka zreSThIne kezarI nAme eka putra hato. kesarInA mitro ghaNA hatA paNa eka paNa mitra saMskArI na hato. koI labADa, koI lucco, to koI tadana adharmI. AvA mitrone lIdhe dharmanA saMskAra kyAMthI jaLavAya? kezarIne janma maLelA dhArmika saMskAra AthI lupta thaI gayA ane te kharAba mitronA vAde bagaDI gayo. corInI tene Teva paDI gaI. nAnImoTI corI te karavA lAgyo. kezarInA AvA apakRtyanI phariyAda rAjA samakSa AvI. rAjAe kezarIne pakaDI maMgAvyo. nagaranA pratiSThita zreSThInuM saMtAna samajI tene zikhAmaNa ApIne choDI mUkyo. - kezarIne AnI koI asara thaI nahIM. te corIne bhUlyo nahIM. rAjyamAM teno upadrava vadhato gayo. rAjAe tenA pitAno saMparka sAdhyo ane temanI saMmatithI kezarIne dezanikAla karyo. mANasane jyAre koI pApanI Teva paDI jAya che tyAre tene koI zikSA asara karatI nathI. kezarIne corInuM vyasana thaI gayuM hatuM. AthI dezanikAla thavA chatAMya te raste cAlatAM mAtra eka ja vicAra karato raheto ke Aje rAtanA huM kone tyAM corI karIza. cAlatAM cAlatAM te nagara bahAra eka sarovara pAse Avyo. sarovara pAse eka vRkSa hatuM. e vRkSa upara te caDyo ane konA ghare corI thaI zake enuM nirIkSaNa karavA lAgyo. tenI najara cAre dizAmAM pharI rahI hatI. tevAmAM teNe eka siddha puruSane AkAzamAMthI dharatI upara Utarato joyo. kezarIe tenuM dhyAnapUrvaka nirIkSaNa karyuM. siddha puruSe sarovara pAse UtarIne potAnI pAdukA vagere kADhI ane te sarovaramAM snAna karavA Utaryo. kezarIe A taka jhaDapI lIdhI. vRkSa uparathI te jhaTapaTa Utaryo ane doDIne siddha puruSanI pAdukA paherI lIdhI ane AkAzamAM UDI gayo. pAdukA maLatAM kezarInA AnaMdano pAra na rahyo. have pakaDAvAno Dara Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 130 na hato. corI karavI ne UDI javuM. basa, majA ja majA! ane kezarIe potAnA nagaramAM pharI corIo zarU karI dIdhI. rAjAnA aMtaHpura sudhI javAnI paNa teNe dhRSTatA karI. coranA A upadravathI rAjAnI ciMtAno pAra na rahyo. corane pakaDI pADavA teNe kamara kasI ane ughADI talavAra laI te coranI zodha karavA lAgyo. coranI zodhamAM eka divasa te jaMgalamAM gayo. jaMgalamAM teNe divya pUjA-karelo caMDikAno eka prAsAda joyo. rAjAe gaNatarI mUkI ke cora jarUra ahIM Avavo joIe. AthI prAsAdanA pravezadvAranI pAchaLa nAgI talavAra laIne te saMtAI gayo. thoDI vAra thaI haze tyAM kezarI cora e prAsAdamAM AvI pahoMcyo. pAdukAne bahAra utArI devIne praNAma karIne bolyo : "he devI! Aje jo mane khUba dhana maLaze to huM vizeSa prakAre tArI pUjA karIza." Ama kahI bahAra nIkaLI jyAM potAnI pAdukA paheravA jAya che tyAM ja rAjAe prakTa thaI eka pAdukA kheMcI lIdhI. kezarI mATe have UDavuM azakya banyuM. AthI muThThI vALIne te bhAgyo. rAjAe paNa eno zvAsabhera pIcho pakaDyo. paNa doDato doDato kezarI eka bAjanA raste vaLI gayo paNa rAjA AgaLa ne AgaLa doDato rahyo. cora, hAthathI jato rahyo tenI ciMtA karato rahyo. teNe AjubAju badhe potAnI zodha cAlu rAkhI. - kezarI doDato doDato vicAre che ke "Aje mAruM AvI banyuM. mAruM pApa phUTI nIkaLyuM. have kema bacAya? tyAM teNe eka munine joyA. munine vaMdana karIne pUchyuM, "munirAja! meM bhayaMkara pApo karyA che. asaMkhya corIo karI che mArAM bhavaparvatanAM pApane zI rIte khamAvavAM?" munie kahyuM : "koI eka mANasa so varasa sudhI eka paga upara Ubho rahIne tapa kare to paNa tenuM te tapa dhyAnayoga(sAmAyika)nA soLamAM bhAganI tole paNa Ave nahIM." pachI temaNe kezarIne sAmAyikanuM svarUpa tathA tenA phaLanI TUMkamAM samaja ApI. kezarIe tarata ja sAmAyika laI lIdhuM, ane pote karelAM Aja paryaMtanAM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 138 pApano kharA aMtaHkaraNathI pastAvo karavA lAgyo. A karelA pApo mATe teNe potAnI AtmaniMdA karI : "kharekhara mane dhikkAra che. meM na jANe nAstika buddhithI keTakeTalAM pApo karyA che. kezarI cora Ama sAmAyikamAM zubha dhyAna dharavA lAgyo. ane kramazaH kSapaka zreNI para caDhatAM tene kevaLajJAna utpanna thayuM. devatAoe kevaLIno utsava Ujavyo. temaNe kezarIne rajoharaNAdi upakaraNo ApyAM. zodhato zodhato rAjA chevaTe ahIM AvI pahoMcyo. kyAM che cora? paNa teNe joyuM ke kezarI to dharmadhyAnamAM mazagula che. A joI te Azcarya pAmyo ane animeSa najare tene joI rahyo. A joI jJAnI munirAje tene kahyuM : "rAjana! tane ema prazna thAya che ne ke eka corane kevaLajJAna kevI rIte thayuM? to rAjana! enuM samAdhAna karatA tene kahevAnuM ke A kevaLajJAnanI upalibdha teNe karela sAmAyikane AbhArI che, sAmAyikanA phaLasvarUpe kevaLajJAna prApta thayuM che. kahyuM che ke : - karoDo janma sudhI ugra tapasyA karavA chatAM jeTalAM karmano nAza thAya nahi teTalAM karmano nAza samatA bhAve sAmAyika karanAra mAtra ardhI kSaNamAM karI zake che." kevaLI kezara munino Avo upadeza sAMbhaLI rAjAe pratidina sAta-ATha sAmAyika karavAno abhigraha karyo. anukrame kezarI muni muktine pAmyA. Ama cAramAMthI muni ane kevaLajJAnI banelA kezarI coranI preraka kathA jANI-samajIne uttama ane utkRSTa phaLa ApanAra sAmAyikanuM vidhipUrvaka zubha ane zuddha bhAvathI ArAdhana karavA dareke daDha pratijJAbaddha thavuM joIe. sakala karamavArI mokSamArgAdhikArI, tribhuvana upakArI, kevalajJAnadhArI; bhavijana nitya seva, deva e bhaktibhAve; ehijana jina bhajaMtA, sarva saMpatti Ave, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [42] zaaibhavasUri zrI jaMbusvAmInI pATe zrI prabhavasUri birAjamAna thayA. zrI prabhavasUri potAnI pATa para besADavA mATe koI yogya ziSya mATe vicAratA hatA. Avo koI yogya ziSya potAnA ziSya parivAramAM ke gacchamAM jovA maLyo nahi. AthI temane zruta-daSTino upayoga karyo. AthI temaNe jANyuM ke rAjagRhI nagarImAM raheto zayyabhava nAmano brAhmaNa temane potAnA uttarAdhikArI tarIke yogya jaNAyo. AthI zrI prabhavasUri rAjagRhI gayA. zaThaMbhava brAhmaNa rAjagRhImAM yajJakarma karAvato hato. tene pratibodha pamADavA zrI prabhavasUrie be ziSyone yajJasthaLe mokalyA. gurunI AjJA pramANe yajJasthaLe pahoMcI A be ziSyo eka zloka bolyA : "aho kaSTamo kaSTa tattva na jJAyate para." (are! A te kevI kaSTanI vAta che ke mahAkaSTa kare che paNa te paramatattvane jANato nathI.) ATaluM bolIne banne ziSyo tyAMthI cAlyA gayA. - zayyabhava e zloka sAMbhaLI vicAramAM paDI gayo - "zuM huM mahAkaSTa karuM chuM, chatAMya paramatattvane nathI jANato? A paramatattva zuM haze? A sAdhuone evuM asatya bolavAnuM koI prayojana na hoI zake, to pachI have mAre yajJAcAryane ja tattva viSe pUchavuM joIe." yajJAcAryane pUchatAM temaNe kahyuM : "he vatsa! tuM saMdeha na kara. yajJa ja tatva che." paraMtu zayyabhavane tethI barAbara samAdhAna thayuM nahIM. tethI pelA be sAdhuonI zodha karato karato te prabhavasUri pAse Avyo. pUrvaghaTanA kahI pUchyuM: paramatattva zuM che?" sUrijIe kahyuM: "he bhadra! A paramatattvane to tane tArA yajJAcArya ja kaheze, paNa A mATe tAre temane khoTI rIte DarAvavA paDaze." zaThaMbhava yajJAcArya pAse Avyo. lAla AMkha karI, khaDjha batAvI, UMcA avAje kahyuM: "mane tattva zuM che te kaho, nahi to A khaggathI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 140 huM tamAruM mAthuM chedI nAkhIza." yajJAcArya ethI DarI gayA, temaNe tarata ja yajJanA staMbha nIce sthApita karelI zrI zAMtinAtha bhagavAnanI pratimA bahAra kADhIne batAvI. e pratimA joI zayyabhava zAMtarasamAM lIna thaI gayo. e pratimA laI te pharI pAcho prabhavasUri pAse pahoMcyo ane tenuM svarUpa vagere pUchyuM.sUrijInI preraka dezanAthI zayyabhave mithyAtva choDI dIdhuM ane AzAtanA na thAya tevA sthaLe jinapratimAnI sthApanA karI. te pachI zayyabhave jinadharmanI dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA paryAyamAM temaNe dvAdazAMgInuM adhyayana karyuM. pUratI yogyatA AvI jatAM prabhavasUrie zayyabhavasUrine potAnI pATe sthApita karyA. zaSyabhave dIkSA lIdhI tyAre tenI patnI sagarbhA hatI. garbhakALa pUro thatAM patnIe putrane janma Apyo ane tenuM nAma manaka rAkhyuM. manaka zerImAM ramavA lAgyo tyAre bALako ene nabApo kahIne tenuM apamAna karatAM ane cIDavatAM. manake mAtAne pUchyuM : "mArA pitA koNa che ane kyAM che?' mAtAe azrubhInI AMkhe badhI mAMDIne vAta karI ane kahyuM, 'hAla te pATalIputra nagaramAM che." mAtAnI AjJA laI manaka pATalIputra Avyo. nagaramAM pharatAM teNe munionA eka samUhane joyo. temAMthI eka munine pUchyuM, "tamArAmAMthI zayyabhava muni koNa che?' zayyabhava munie tene zrutajJAnanA upayogathI oLakhI kADhyo ane upAzrayamAM lAvI upadeza ApIne tene dIkSA ApI, jJAnanA upayogathI jANyuM ke manakanuM AyuSya mAtra cha mAsanuM che. AthI putrano uddhAra karavAnA zubhAzayathI zayyabhavasUrie dvAdazAMgImAMthI cIMtana manana karI dazavaikAlika sUtranI racanA karI putrane bhaNAvyo. AyuSya pUrNa thatAM bALamuni kALadharma pAmyA. te samaye sUrinI AMkha azrubhInI joIne eka ziSye pUchyuM : "gurudeva! ApanI AMkhamAM mRtyunA zokanAM AMsu! ApanA jevA jJAnI, tyAgI mohamAM taNAI Ama AMsuM sAre to pachI amArAthI samatAbhAva kevI rIte jaLavAze?'' AMsuM lUchatAM sUrie kahyuM, "vatsa! mArAM AMsuM mohanAM ke mRtyunI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 141 vedanAnAM nathI. A mArA putranuM AyuSya TUMkuM hatuM. TUMkA AyuSyamAM paNa cAritryadharmanI suMdara ArAdhanA karI te svarge gayo tenA harakhathI Aje mArI AMkho azruthI bhIMjAI che. tenuM AyuSya lAMbuM hota to te svargathI vadhu mahattvanuM pada prApta karI zakata ne? e vicArathI khedanAM AMsuM mArI AMkhamAMthI dadaDI rahyAM che." A sAMbhaLI saune viSAda ane vismayanI anubhUti thaI. eke vinayathI kahyuM, "gurudeva! A bALamuni ApanA putra hatA evI jANa amane karI hota to ame vaiyAvacca karata." sUrijIe gaMbhIratAthI kahyuM : "vatsa! evI jANa karI hota to tenuM Atmahita na sadhAta" zaabhavasUrinI A kathA vAMcIne jinapratimAnI pUjA karavAmAM, stuti karavAmAM sajAga banavAnuM che. jinapratimAne cittamAM dhAravAthI temanA jIvanano uddhAra thaI gayo tema ApaNo paNa uddhAra thaI zake che. AthI haMmezAM jinapratimAnA upakArone cittamAM dhAraNa karavA. dayA siMdhu, dayA siMdhu, dayA karaje dayA karaje mane A jaMdiromAMthI have jaldI chUTo karaje. nathI A tApa sahevAto, bhabhUkI karmanI vALA varSAvI premanI dhArA, hRdayanI Aga bujhAvaje badhI zakti virAmI che, tuMhI Aze bhramaNa karatA prabhutAnA kaTorAthI, bhItaranI pyAsa chIpAvaje. dhavAyA mohanI sAthe, nayanathI AMsuDA sAre rUjhAvI ghA kalejAnAM, madhurI vAsanA bharaje. pUrAyo haMsa piMjaramAM, UDIne kyAM have jAze. bhale sAro agara bUro, nibhAvyo tema nibhavaje kare pokAra huM tArA, japuM chuM, rAtadina pyArA vinaMtI dhyAnamAM laIne, duHkhI A bALa rIjhavaje Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [43] duMdala cAraNa rA'kheMgAra jUnAgaDha nareza eka divasa jaMgalamAM zikAre gayo. teNe ghaNAM sasalAMno zikAra karyo. mArelAM sasalAMne teNe ghoDAnA pUMchaDe bAMdhyAM. nagaramAM pAchA pharatAM te rasto bhUlI gayo. rastAmAM eka jagyAe jhADa nIce eka jaNane sUtelo joyo. te eka cAraNa hato. kheMgAre tenI pAse jaIne pUchyuM, ''bhAI! huM rasto bhUlI gayo chuM.'' ''hAM, e to dekhAya ja che.'' kheMgAra kahe : "mane sAco rasto batAvIza." cAraNanI naja2 pUMchaDe bAMdhelAM marelAM sasalAM upara paDI hatI. A zikAra karelAM sasalAM jotAM te tharathara kaMpI UThyo. rasto batAvatAM teNe kahyuM : jIva vatA nAga gaI, avadhRtA gaI sagga; vATaDI jina bhAve tiNa lagna. huM jANuM do eTale ke, 'jIvano vadha-hatyA karanAra narake jAya che ane dayA pALanAra svarge jAya che; mane to mAtra A be rastAnI khabara che. tane ja game te raste tuM jA.' rAMkheMgAra A sAMbhaLI khuza thaI gayo. pelAnuM nAma pUchyuM. teNe kahyuM, "huM cAraNa duMdaLa." rAMkheMgAre tarata ja jIvadayA pALavAnI pratijJA lIdhI, cAraNane rAjasabhAmAM bolAvIne tenuM sanmAna karyuM ane tene azvo tathA eka gAma bheTa ApyuM. abhayadAna karavAthI dAtA mukti (mokSa) pAme che. anukaMpA dAna karavAthI dAtA sukha pAme che. ucita dAna karavAthI dAtA prazaMsA pAme che ane kIrtidAna karavAthI dAtA samAjamAM pratiSThA - moTAI pAme che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] suzIlA-subhadra rAjapura nagaramAM jinadAsa nAme zeTha rahe. temanuM AkhuM kuTuMba ghaNuM dharmiSTha hatuM. temane eka dIkarI hatI. enuM nAma suzIlA hatuM. tene koI sAdharmika sAthe ja paraNAvavI ema jinadAse nakkI kareluM. eka subhadra nAmano yuvaka pRthvIpuranagarathI vyApAra arthe rAjapuramAM Avyo. jinadAsa zeTha A subhadranA saMparkamAM AvyA. tenuM bolavuM - cAlavuM, rIti-nIti ane vAtacIta uparathI "A uttama zrAvaka che' ema jANI jinadAse potAnI dIkarI sArI dhAmadhUmathI te subhadra sAthe paraNAvI. te nAme suzIlA tema guNathI paNa suzIla hatI. gharanA kAmakAja uparAMta patinI bhakti te nirmaLa aMtaHkaraNathI karatI. eka divasa suzIlAnI koI rUpe suMdara sakhI uDmaTa veza paherIne subhadranA ghare AvI. subhadra tene jotAM ja anurAgI thayo. kuLavAna hovAthI lajjAthI kaMI bolyo nahIM paNa manathI pelI suMdarI bhulAI nahIM. enI yAda tene satata satAvatI rahI. Ane kAraNe te divase divase durbaLa thato gayo. tenI AvI sthiti joI patnIe vAraMvAra kAraNa pUchyuM. ati AgrahanA lIdhe teNe kharI vAta suzIlAne kahI dIdhI ane kahyuM : "jyAM sudhI mane te strIno samAgama nahIM thAya tyAM sudhI mane kaLa vaLavAnI nathI." - suzIlA A sAMbhaLI stabdha thaI gaI, "mAro vratadhArI pati AvI pApI kAmecchA kare che?" paNa te catura ane dhIra hatI. teNe kahyuM, "tamArI evI ja icchA che to te huM pUrI karIza. mArI sahelI huM je kahuM te TALe ja nahIM. huM zIghA ja A kAma karI ApIza." eka divase suzIlAe patine kahyuM, "juo, mArI sahelI taiyAra to thaI che, paNa tene ghaNI zarama Ave che tamArAthI ane temAM AvA prasaMge tene ghaNI ja zarama Avaze. te pote ja ema kahetI hatI ane teNe AgrahapUrvaka kahyuM che ke, "huM zayanagRhamAM AvuM ke tarata ja dIvo olavI nAkhe. nahIM to huM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA . 14 olavI daIza." subhadra badhuM kabUla karyuM. suzIlAe kahyuM, "te Aje sAMje ja Avaze." samaya thatAM vAtacIta karyA mujaba suzIlAnI sahelI evo ja udbhaTa veza paherIne AvI. banne khUba haLImaLI AnaMda karavA lAgI. subhadrane bharoso thaI gayo ke sAce ja Aje lAMbA kALanI abhilASA pUrNa thaze. te sugaMdhI puSpa, dhUpa-caMdana kapUra AdithI yukta zayyAvALA palaMga upara beTho hato. zayanAgAra barAbara sajAveluM hatuM ne dIpakano Acho prakAza relAto hato. suzIlA vicAratI hatI; khare ja viSayarUpI AvezavALo jIva pArakI nArInA vicAromAM DUbI javuM Adi badhI ja kuceSTAo kare che ne caMcaLa vRttivALo thaIne rahe che. arere! anaMta sukha ApanAra vratane paNa te gaNakArato nathI. lIdhelA vratanI paNa te upekSA kare che. suzIla ane samaju evo mAro pati ja viSayAdhIna thaI gayo to bIjA sAdhAraNa mANasanI zI dazA? game te thAya paNa mArA patinuM vrata to nahIM ja khaMDita thavA dauM. bAra vratadhArI zrAvaka ane parastrInI abhilASA? teNe manathI nakkI karela upAya ajamAvyo. Avela sahelInAM badhAM ja vastro teNe paherI lIdhAM. badhAM tenAM AbhUSaNo paheryA. rAtrinI zarUAta thaI gaI hatI. teNe laTaka maTaka karatI zayanagRhamAM praveza karyo ane tarata subhadre dIvo bUjhavI nAkhyo. te palaMga pAse AvatAM subhadre tene kheMcI bAhupAzamAM jakaDI lIdhI ane cuMbanothI bhIMjavI nAkhI. tenI sAthe kAmakrIDA karI pote atisaMtuSTa thayo ane nidrAdhIna thaI gayo. prAtaHkALa thatAM pUrve strI palaMga uparathI UThI ghare javAnuM kahI cAlatI thaI. tenA gayA pachI subhadrane ghaNo pazcAttApa thayo, "aho! jinezvara devoe parama hita mATe kahyuM che, te paralokanA bhAtA samAna zIlane huM Aje hArI gayo. dhikkAra che mArI jAtane!" AvI bhAvanAthI subhadranuM aMtaHkaraNa saMvegamaya thaI pazcAttApathI jANe baLavA lAgyuM. tyAM sudhI ke te te potAnI patnI sAthe AMkha paNa meLavI na zakato. tenI AMkho zaramathI DhaLI paDatI. tenI A sthiti joI patnIe vicAryuM : "mArA pati lajjAvAna che mATe saraLatAthI dharma pAmaze. je sAva nirlajja ane vAcALa hoya che te dharma nathI pAmI zakatA. te evA nathI." te sAmAyikamAM svAdhyAya karatI veLA vrata - pALavA na pALavAnA prasaMgo moTethI subhadra sAMbhaLe Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 145 ema bolatI, temAM vratabhaMgathI thatI hAni saMbhaLAvatI. jema ke vrata levuM to saheluM che paNa pAlana karavuM duSkara che. je puNyazALI vrata laI prANanI jema pALe che temane dhanya che. vrata levA pALavAnI caubhaMgI che. jema ke levuM saraLa paNa pALavuM muzkela; levuM kaThina paNa pALavuM saraLa; levuM saheluM ane pALavuM paNa saheluM; ane levuM pALavuM banne muzkela. AmAM trIjo bhaMgo uttama ane cotho aniSTa. A badhuM sAMbhaLI subhadra potAnI patnInI bhAvanAnAM vakhANa manomana karato. ane potAnA manamAM vratabhaMganuM duHkha to tene sAlyA ja karatuM. te divase divase pApabhIru hovAthI dUbaLo thavA lAgyo. patnIe Agraha karI kAraNa pUchyuM, tyAre te khinna thaI bolyo, "he subhA! mokSaprAptinI abhilASAe lAMbA vakhata sudhI meM vrata pALyuM hatuM, paNa manakalpita sukhane mATe kSaNa vAramAM meM naSTa karI, mUrkha paNa na kare tevuM akArya meM karyuM. AthI divase divase ciMtAthI duHkhI chuM ane AnA lIdhe huM sukAto jAuM chuM. have A pApanuM prAyazcitta koNa Apaze? vatabhraSTa mArI gati kaI thaze? AvuM mahApApa AcaryA pachI phakta mithyA duSkRta bolyA karavAthI pApa nAza kema thAya?" Ama zuddha aMta:karaNa ane zubha pariNAma jANI ane A mAtra patnI samakSano ja pazcAttApa ane dekhADo nathI ema samajI tathA saMvegaraMgathI raMgAyeluM A hRdaya have IndranI apsarAthI paNa hAre evuM nathI evo vizvAsa thavAthI suzIlAe badhI sAcI vAta jaNAvI dIdhI : "jene e rAtre tame bhogavI te mArI sahelI nahIM paNa tenA vezane hAvabhAvavALI huM ja hatI." A sAMbhaLI subhadra manathI haLavo thaI gayo. "aho! mArI patnI kevI nipuNa, kevI catura ke mane naraka jato bacAvI lIdho! dharma pokArI pokArIne kahe che ke paranArInA saMgathI jIva narake jAya. teNe kevI dhIratAthI kAma lIdhuM! mAruM eTaluM saubhAgya ke aMtaHkaraNathI mArI hitaciMtA karanAra suzIla patnI maLI che.' ityAdi teNe aMtarathI patnInI stuti karI ane gurumahArAja pAse jaI parastrIsaMvanano sarvathA tyAga karyo, pApanI AlocanA karIne dharmamAM AdaravALo thayo. kALAMtare putrane vyavahArabhAra soMpI patipatnI bannee cAritrya lIdhuM. utkaTa ArAdhanA-tapasaMyamathI te banne kevaLI thaI mokSe sidhAvyAM. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [45] zeTha jagaDuzA kacchanuM bhadrezvara gAma. tyAM eka guru padhAryA. zeTha jagaDuzA darzanArthe gayA. gurujIe bhAvinA gojhArA divasonI AgAhI karatAM kahyuM : "traNa traNa varSano kaparo dukALa AvI rahyo che. dhAnyano ekeka kaNa kImatI gaNAze. loko DhoraDhAMkhara to ThIka peTanAM jaNyAMneya vecavA taiyAra thAya evI paristhiti sarjAze." gurujIe zeThane mAthe hAtha mUkI AzIrvAda ApatAM eTaluM kahyuM ke, "samayane oLakhI pANI pahelAM pALa bAMdhajo." jagaDuzAe hukama choDyo. dezavidezanI potAnI tamAma peDhIone anAja kharIdI koThAro bharavA jaNAvyuM. saMvata 1313nI sAla. bhayaMkara duSkALa. potAnI pAsenuM saMgharela anAja khAIne game tema varSa pUruM karyuM. saMvata 1314nI sAla. kAramo duSkALa. paraspara madada karIne jema tema vasamA divaso vitAvyA. 1315nI sAlamAM paNa varasAda nahIM. avani para kAramo duSkALa. bALakanA hAthamAMthI baTakuM roTalo jhUMTavI laIne khAvAno paNa kSobha nahIM evA divaso ne paristhitimAM jagaDuzAe dAna karI puNya karavAnI paLa pArakhI lIdhI ane traNa varSa potAnA bhaMDAro khullA mUkyA. gujarAtanA rAjA vizaLadeve zreSThIvarya jagaDuzAne darabAramAM bolAvI tenI kIrtinI kadara karatAM kahyuM, "zeTha! sAMbhaLyuM che ke pATaNamAM tamArA sAtaso koThAro dhAnyathI bharelA paDyA che. mane te anAja Apo. huM moM mAMgyA dAma devA taiyAra chuM." zeThe kahyuM, "nA e koThAro huM vecI zakuM ema nathI. emAM mAruM kaMI nathI." rAjAne zaMkA thaI. vicAryuM ke vANiyAne lAlaca jAgI lAge che. AvezamAM AvI rAjAe koThAronAM tALAM toDAvyAM. aMdara joyuM to bharapUra anAja bhareluM hatuM. vizaLadeve karaDI najare upAlaMbha sAthe kahyuM, "zeTha! vasamI veLAe tamane vepArI vRtti sUjhI? vizaLadeva AgaLa bole te pahelAM eka sipAI koThAra bAjuthI doDato Avyo ane rAjAnA hAthamAM tAmrapatra mUkatAM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 14 bolyo ke AvuM tAmrapatra pratyeka koThAramAM lAgeluM che. rAjAe tAmrapatra para kotarAyeluM lakhANa vAMcyuM: "A koThAranuM anAja garIba lokonuM che." rAjA vizaLadeva kSobha sAthe zeThanAM caraNomAM mUkatAM bolyA, "tame dAna karyuM, paNa garva na karyo. tamAruM nAma laIne dAnano ItihAsa potAnuM gaurava vadhAraze." kahevAya che ke jagaDuzA zeThe lajApiMDa lADavA banAvyA hatA. e lADavAnI aMdara chAnuM rUpuM mUkatA. A lADavA AbarUdAra kuTuMbo mATe hatA. kAraNa ke kaparA kALamAM AvAM kuTuMbo koInI sAme hAtha laMbAvI zakatAM nahotAM ne bhUkhe maratAM hatAM. jagaDuzA zeTha dararoja vahelI paroDhe A lakkApiMDa lADavA laIne jAte AbarUdAra kuTuMbomAM vaheMcI AvatA. jagaDuzAe gAme gAma bharelA koThAro khUllA mUkI dIdhA. lokone kaMI paNa mUlya lIdhA vinA dhAnya ApavA hukamo choDyA. kAramI achatamAM e dhAnyathI hajAro kuTuMbo bacI gayAM. ItihAsa noMdhe che ke jagaDuzAe dukALanA samayamAM vizaLadevane ATha hajAra muMDA, hamIra rAjAne bAra hajAra muMDA ane dilhInA sulatAnane ekavIsa hajAra muMDA anAja maphata ApyuM hatuM. te samaye jagaDuzAe 112 dAnazALAo kholI hatI. khAnadAna mANaso dAna letAM lajavAya ane khacakAya nahIM mATe temanI ane dAna lenAranI vacce paDado rAkhavAmAM Avato. eka divasa vizaLadeva rAjA potAnA bhAgyanI parIkSA karavA mATe veza badalIne dAna levA gayA. e khullI hathelI joIne jagaDuzA vicAramAM paDI gayA. temane thayuM, "A to koI rAjAno hAtha lAge che. khUba ja bhAgyazALI lAge che. A vyaktie paNa dukALanA kAraNe Aje hAtha laMbAvyo che to huM tenI jiMdagIbharanI garIbI dUra thaI jAya tevuM ja kaMI tene ApuM." ane jagaDuzAe potAnI AMgaLI paranI ratnajaDita vIMTI vezadhArI rAjAnA hAthamAM paherAvI dIdhI. vizaLadeva rAjAe tarata bIjo hAtha dharyo. e hAthe paNa jagaDuzAe potAnI bIjI ratnajaDita vIMTI paherAvI dIdhI. rAjA baMne vIMTI laI rAjasabhAmAM Avyo. bIje divase vizaLadeve jagaDuzAne sanmAnathI rAjyasabhAmAM bolAvyA. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 148 temane pelI be vIMTIo batAvIne pUchyuM, "zreSThI! A zuM che?" tyAre jagaDuzAe kahyuM, "hAthanI rekhA jotAM samajAyuM ke A koI bhAgyazALI che ema samajI meM A vIMTIo paherAvI hatI." Ama kahI jagaDuzA rAjAne praNAma karavA gayA. paraMtu rAjAe temane tema karatA aTakAvyA ane temane hAthI upara besADIne sanmAnapUrvaka vidAya ApI. saMvata 1316nI sAlamAM sAro varasAda paDyo. lokoe jaina zrAvaka jagaDuzAno jayajayakAra bolAvyo. dekhI zrI pArzvataNI dekhI zrI pArzvataNI mUrati alabelaDI, ujavaLI bhayo avatAra re; mokSagAmI bhavathI ugArajo. zivadhAmI bhavathI ugArajo. dekhI 1. mastake mugaTa sohe, kAne kuMDaLIyA, gale motanakA hAra re; mokSagAmI bhavathI ugArajo. dekhI2. pagale pagale tArA guNo saMbhAratAM, aMtaranA visare ucATa re; mokSagAmI bhavathI ugArajo. dekhI, 3. ApanA darizane AtamA jagADyo, jJAnadIpa pragaTAva re; mokSagAmI bhavathI ugArajo. dekhI, 4. AtamA anaMtA prabhu Ape ugArIA, tAro sevakane bhavapAra re; . mokSagAmI bhavathI ugArajo. dekhIta 5. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [46] bappabhaTTasUri ane Ama rAjA zrI siddhasenadivAkarasUri eka vAra moDherA gAmamAM upAzrayamAM birAjamAna hatA. temanI pAse eka bALaka AvI vaMdanA karIne beTho. suMdara bALakane joI sUrijIe bALakane pUchyuM, "zuM nAma? kyAMthI Avyo che?" bALake javAba Apyo, "huM DubA gAmathI AvuM chuM. mAruM nAma sUrapAla che. mArA bApAnuM nAma baL ane mArI mAtAnuM nAma bhaTTIbAI che. ame jAte kSatriya chIe. mArA pitAne eka varSo jUno zatru vAre vAre herAna karato hato. huM tenI sAthe laDIne sadA mATe pheMsalo karavA taiyAra thayo to mArA pitAe mane nA pADI ane chAnAmAnA besI rahevA kahyuM, tema ja pote ja enI sAthe patAvaTa karaze tema jaNAvyuM. AthI mane khoTuM lAgyuM ane koIne kIdhA vagara ghara choDIne gAme gAma pharuM chuM. ahIM Aje Avyo chuM te ApanAM darzananA vicAre. AnaMda thAya che mane ke Apa jevAnAM darzana thayAM." - nAnI vayanA A tejasvI bALakane joI AcAryazrIe kahyuM, "ema che, to tuM ahIM ja rahe. tArI rahevAjamavAnI vyavasthA ahIM thaI jaze. phikara karIza nahIM." ane bALaka tyAM rahevA lAgyo. pUjyazrI tene bhaNAvavA lAgyA. bALaka eTalo kuzAgra buddhino hato ke roja eka hajAra zloka gokhI kaMThastha karavA lAgyo. buddhi sAthe bALaka namra paNa hato. AcAryazrInI tenAM upara kRpA UtarI. DuMbA gAmathI tenA mAtA-pitAne bolAvI temaNe samajAvyuM ke - "A bALaka dIkSA leze to nAma kADhaze. anekane dharma pamADanAra ane mahAprabhAvanA karanAra thaze." A sAMbhaLI bappa pitAe kahyuM, "Apa jJAnI cho. ApanuM kahyuM mane mAnya che. paNa amAruM nAma rahe evuM karajo." pachI te bALakanI bhAvanA mujaba dhAmadhUmathI dIkSA ApI ane pitA-mAtAnA nAma uparathI "bappabhaTTI" nAma ApyuM. gurukRpAe siddhasenasUri pAsethI temaNe sarasvatIno maMtra meLavI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA * 150 ArAdhyo. devIe prasanna thaI kahyuM, "tame kAvyakaLAmAM nipuNa thazo ane koI paNa racanAno Azaya tarata samajI zakazo." bappabhaTTI muni saMyamasAdhanAmAM tathA jJAnopAsanAmAM sAvadhAna thayA. eka vAra teo eka nirjana upAzrayamAM besI koI eka kAvyanI prazasti racavAmAM parovAyA hatA, tyAM gopagiri (gvAliyara)nA rAjA yazovarmAno putra AmakumAra gharethI risAIne tyAM Avyo. ati tejasvI munirAjane joI temanI pAse AvI beTho ane temanI banAvela prazasti vAMcavA lAgyo. yuvarAja saMskRta bhASAno sAro jANakAra ane sAhityano rasiyo hato. teNe A vAMcI AnaMda darzAvyo. AmakumArane Ama vAtavAtamAM bappabhaTTI muni sAthe nirbhuja prIti baMdhAI gaI. tyAMthI banne mULa upAzraye gurumahArAja siddhasenasUri pAse AvyA. guru mahArAje rAjakumArane nAma pUchatAM teNe khaDIthI lakhI jaNAvyuM, paNa moDhe kahyuM nahIM. AthI AcAryadeve tenI yogyatAno paricaya karyo. zrI bappabhaTTI sAthe kumAra paNa abhyAsa karavA lAgyo. eka vAra yuvarAje mitra munine kahyuM, "huM AgaLa jatAM rAjA banuM to avazya mAre tyAM darzana dejo. huM atyAre to tamAro zuM Adara karuM?" kALAMtare yuvarAja rAjA thayo. teNe mAnapUrvaka bappabhaTTI munine rAjadhAnImAM teDAvyA. muni AvatAM saharSa temanuM svAgata karyuM ane siMhAsana para besavA vinaMti karI. munie kahyuM, "A to AcAryane yogya che, mArAthI tyAM na besAya." A sAMbhaLI rAjA Amane lAgyuM ke mAre Amane AcAryapadavI avazya apAvavI. Ama rAjAe AthI zrI siddhasenasUrijIne vinaMti karI ke "amArA yogya ane samartha gurune AcArya padathI suzobhita karo." aMte sUrijIne yogya lAgavAthI zrI bappabhaTTIne sUripada ApavAmAM AvyuM. sUripada apAvyA pachI temane rAjamahelamAM bolAvI, siMhAsana upara besADI potAnuM rAjya svIkAravA Ama rAjAe bappabhaTTasUrine vinaMti karI. sUrijIe javAbamAM jaNAvyuM ke "amAre koI cIjanI kacAza nathI. amone zarIra upara paNa mamatA nathI, to rAjya jevI khoTI khaTapaTa zuM kAma Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 151 vahorIe?" temanI nispRhatA joI rAjA temanA caraNamAM DhaLI paDyo ane koI paNa AdezanI mAgaNI karI. AthI sUrijInA upadezathI rAjAe ekaso hAtha UMco zrI mahAvIra svAmIno mahAprAsAda baMdhAvyo ane tenI pratiSThA karAvI apUrva lAbha lIdho. Ama rAjAne bappabhaTTasUrinuM gheluM kharekhara lAgyuM. jyAM sudhI sUrijI gopagiri (gvAliyara)mAM hoya tyAM sudhI dararoja rAjA upAzrayamAM temane maLavA jAya athavA sUrijI temane maLavA mahela upara Ave. rAjAe sUrijI pAse dharma, nIti, rasa, alaMkAra, chaMda, jyotiSa, vyAkaraNa, kAvya, koza Adino abhyAsa karyo. Ama jJAnamaya vArtAvinodamAM rAjAnA divaso ati-AnaMdamAM vItatA hatA. eka divasa madhyAhune rANIvAsamAM AvelA rAjAe paTarANIne lajjAthI lAla mukha ane zUnya bhAvavALI joI. thoDI vAre teo rAjyasabhAmAM AvyA. tyAM zrI bappabhaTTasUrijI paNa AvI pahoMcyA. rAjAe namana karI moghamamAM ja samasyAnuM eka pada kahyuM : "jJavi sa parita matamuhI atta pamALA' (hajI paNa kamalamukhI potAnA pramAdathI kheda pAme che.) A pUrvapadanA uttaramAM AcAryazrIe tarata ja uttarapada A pramANe kahyuM: "pulvavivuddha tapa nIce pachaThaMdra aM' (kAraNa ke pahelA jAgelA rAjAe sUtelI rANInAM ughADAM aMga DhAMkyAM - tethI rANI hajI lajjAthI khedita che.) AcAryazrInI AvI avagAhanazaktithI rAjA Azcarya ane lajjA pAmyo. vaLI eka divasa Ama rAjAe gurune kahyuM : "vAtA vaMtI paNe paNe mudA" (rANI cAlatI vakhate pagale pagale zA mATe mukhabhaMga kare che? cAlatAM tenuM mukha khinna kema thAya che?) zrI bappabhaTTasUrijIe javAba Apyo : "nU samApaye matiyA chidra nahapati' (kharekhara guptabhAgamAM nakhapaMktinAM tAjAM cihno sAthe kaTimekhalA - kaMdoro cAlatAM ghasAya che tenI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 152 vyathAthI mukhabhaMga thAya che.) A sAMbhaLI rAjA lijjata thayo, sAthe gurujI para aNagamo, saMdeha ane anAdara paNa jAgyo. vicakSaNa AcArya A vAta samajI gayA ane temaNe upAzrayanA daravAjA para eka zloka lakhI vihAra karyo. zlokano artha ema hato ke "he rAjA! ame jaIe chIe. amAruM zuM thaze enI ciMtA tuM karIza nahIM. amAruM sanmAna phakta tArI pAse ja nahIM, jyAM jaIzuM tyAM thavAnuM ja che. tAruM kalyANa thAo.'' zrI bappabhaTTIsUrijI tyAMthI vihAra karI gauDadezamAM AvyA. tyAMnA rAjAe temano satkAra karyo. tene ghaNo ja AnaMda thayo ane khUba ja Agraha karI teNe AcAryazrIne tyAM ja rokyA. 'jyAM sudhI tamArA Ama rAjA tamane jAte bolAvA Ave nahIM tyAM sudhI tamAre kyAMya javAnuM nahIM evI AcAryazrI sAthe zarata paNa karI. te nagaramAM ullAsamaya vAtAvaraNa tathA dharmanI havA jorathI phelAI. A tarapha vihAranA khabara jANI Ama rAjA vyathita thayo, upAzraya upara lakhela zloka vAMcI tene AghAta lAgyo. AcAryazrInA virahathI tene sUnuM sUnuM lAgavA lAgyuM. keme karI tenA divaso vItatA na hatA. eka vAra Ama rAjA jaMgalamAM gayA hatA. tyAM eka kALA sarpanI Doka-garadana pakaDI lIdhI. pakaDAyelA sarve zarIrano zeSa bhAga rAjAnA hAthane vIMTI dIdho. rAjAe hAtha para vastra lagAvyuM ane rAjasabhAmAM AvI badhAne pUchyuM : 'zastra zAstra, kRSividyAcadA yo yena nIvatiA' (zastra, zAstra, khetI vidyA ke anya koI paNa jIvikAno upAya kevI rIte karavo joIe ke jethI mANasa sukhe jIve?) moTA paMDitoe to ghaNA judA judA javAbo ApyA, paNa rAjAne joIto uttara na maLatAM teNe DhaMDhero piTAvyo ke AnA abhiprAyanI je barAbara pUrti karI Apaze tene eka lAkha suvarNamudrAo rAjA Apaze. A sAMbhaLI eka dhUrta bappabhaTTIsUrijI pAse jaI samasyAno javAba laI Avyo. AvI rAjasabhAmAM teNe jaNAvyuM ke 'sugRhIta Artavya sarpamua yathA|' (kALA sarpanA mukhane jema - Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 153 sAvadhAnIpUrvaka grahaNa karavuM, arthAt rAjAe jema kALA sarpanA mukhane sAvadhAnIpUrvaka pakaDyuM tema zastra, zAstra Adi kaLA, vidyA ke AjIvikAno upAya paNa sAvadhAnIpUrvaka zIkhavo, grahaNa karavo joIe.) ATalo sAco artha jANI rAjAne saMdeha thayo ke Avo sAmAnya mANasa Avo uttara na ja ApI zake. teNe tene ekAMtamAM dhamakAvI sAcuM bolavA kahyuM. chevaTe teNe sAcI vAta jaNAvatAM rAjA AzcaryamAM DUbI gayo. te vicAravA lAgyo ke "kALA sarpanI vAta mArA sivAya koI jANatuM nathI. ATalAM dUra beThAM bappabhaTTasUrijI A vAta jANI zake to rANInA gupta aMganAM nakhakSato paNa jANI zake. meM te vakhate AcAryane zaMkAthI joyA te bhUla karI. teo to sarasvatInA lADakA che. teone kazuM chAnuM na ja hoya. AvA jJAnI, saMyamI ane mArA bALamitra AcAryanuM meM apamAna karyuM te ghaNuM ja khoTu thayuM. eTale AmarAjAe AcAryazrIne sanmAnapUrvaka pAchA bolAvavA pradhAnane mokalyA. teoe bappabhaTTasUri pAse jaIne kahyuM ke, "Ama rAjA pote karelI bhUlanI mAphI mAge che, mATe Apa gopagiri padhAro." sUrijIe javAbamAM jaNAvyuM : "tamArA rAjAne jaIne kaho ke te rAjadarabAramAM atre AvI AmaMtraNa Ape to sUrijI gopagiri padhAraze. ame gauDa dezanA rAjAne vacana ApeluM che ke gopagirinA rAjA jAte AvIne AmaMtraNa Apaze to ja ahIMthI huM tyAM jaIza." Ama rAjAe A vAta jANI, paNa zatrurAjAnA rAjyamAM javuM moTuM jokhama hatuM. paNa bALasnehI ane AcAryagurune bolAvI lAvavA mATe game tevuM jokhama kheDavAne teo taiyAra hatA. eTale UMTa upara besI veza badalI gau deza AvI gayA ane rAjasabhAmAM jyAre zrI bappabhaTTasUrijI hAjara hatA tyAre dUtanA vezamAM pahoMcI gayA. surijIe tarata Ama rAjAne oLakhI lIdhA ane kahyuM, "padhAro, Ama! Avo." paNa gauDadezano rAjA ke jenuM nAma dharmarAjA hatuM te A vAta samajyo nahIM. Ama rAjA samajI gayA ke A rIte mane nAmathI saMbodhI temaNe gauDa dezanA rAjAne Ama rAjA AvyA che te jaNAvI dIdhuM. | mukhya dUtanA rUpamAM Ama rAjAnA hAthamAM bIjorA rAkhyA hatA. vAta Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 154 samajI bappabhaTTasUrijI bolyA, "tArA hAthamAM zuM che? javAbamAM Ama rAjAe jaNAvyuM ke "bIjo rA' eTale ke "huM bIjo rAjA chuM." chatAM dharmarAjA kAMI samajyo nahIM. dUte dharmarAjAnA hAthamAM eka lekha Apyo. temAM sUrijIne gopagiri AvavA AmaMtraNa hatuM. te lekhanA patra upara thoDAM tuvaranAM pAMdaDAM cITakADelAM hatAM dharmarAjAe pUchyuM, "A zuM che? dUtanA vezamAM Avela Ama rAjAe kahyuM, "aripatra." jeno artha thAya tuvaranAM pAMdaDAM. paNa guhya artha hato arino eTale ke zatruno patra. paNa dharmarAjA kaMI samajyA nahIM. Ama rAjA A rIte rAjasabhAmAM rItasara gurujIne AmaMtraNa ApI vidAya thaI gayA. rAtre eka rAjanartakIne tyAM utAro karI, savAre eka sonAnuM kaDuM bheTamAM ApI teo dharmarAjAnI rAjyasImAnI bahAra nIkaLI gurujInI rAha jovA lAgyA. bIjA divase savAre gurujIe rAjAjIne kahyuM : "have ame gopagirivihAra karIzuM." dharmarAjAe kahyuM: "ApanI pratijJA pUrNa karyA sivAya javAya nahIM." bappabhaTTasUrijIe kahyuM, "pratijJA pUrI thaI gaI! Ama rAjA jAte AvI rAjasabhAmAM AmaMtraNa ApI gayA. meM tamArI rUbarUmAM AmanuM nAma laIne kahela ke "Avo Ama Avo." te dUtanA rUpamAM Ama rAjA ja hatA." ItyAdi badhI vAto samajAvI. A badhI vAto sAMbhaLI rAjA vicAramAM paDI gayo. huM kevo bhoLo ke A badhI vAto na samajyo. tyAM nartakI AvI. Ama rAjAe ApeluM kaDuM batAvyuM. rAjAjIne vizvAsa beTho. rAjAjIe gurumahArAjane duHkhatA mane rajA ApI. mahArAja tyAMthI vihAra karI Ama rAjA sAthe gopagiri padhAryA. rAjA ane prajAnAM AnaMdathI dharmakaraNI bappabhaTTasUrinA nejA nIce ThIkaThIka thavA lAgyAM. eka vAra gopagirimAM eka nartaka-maMDaLa AvyuM. AkhI nagarImAM tenI mohinI phelAvA lAgI. sArA kalAkAro A maMDaLImAM hatA. temAM eka nartakI jotAM ja bhAna bhulAve tevI hatI. te DuMba (halakI) jAtinI hovA chatAM Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 155 apsarA jevI suMdara hatI. tenuM ghATIluM zarIra, sonAnI ghaMTaDI jevo raNako, joyA ja karIe tevuM yauvana ane chaTAdAra mohaka nRtyAM tene jotAM paMDita puruSa paNa bhAna bhUlI jAya. te nRtyamAM evA evA hAvabhAva karatI ke vivekI mANasa paNa uttejita thaI jAya. eka vAra te maMDaLIe potAno pogrAma rAjamahelanA prAMgaNamAM goThavyo. nRtyAMganAnuM nRtya joI Ama rAjA bahAvaro thaI tenA upara mugdha thaI gayo. eka saMskRta zloka dvArA tenAM khUba ja vakhANa karyAM. kAryakrama pUro thatAM nRtyAMganA rAjA pAse pAritoSika levA AvI. rAjA to tenA upara badhuM nyochAvara karavA taiyAra hato. tenuM kAmI mana nartakIe bhogavavA talasI rahyuM hatuM. nartakIne potAno IrAdo jaNAvyo ane be divasa pachI trIjA divase upavananA navA mahelamAM samAgama mATe vAta pAkI thaI gaI. te be divasamAM mahela svaccha karAvavAmAM Avyo. Ama rAjA A patita dazA, hIna kanyAmAM tenI Asakti jyAre AcAryazrIe jANI tyAre temane AghAta lAgyo : "mArI saMgatamAM rahIne paNa AvuM duSkRtya rAjA kare? te kharekhara naraka javAnuM pApa bAMdhaze. mAre tene game te bhoge bacAvavo joIe. paNa sIdhI rIte vAta karatAM kadAca pariNAma sAruM na Ave, mATe tene anyoktithI bodha ApuM. kAvyanI jarUra tenA upara sArI asara thaze." avasara joI AcAryadeva upavananA mahela pAse pahoMcI gayA ane tenA bAraNAnI upara tarata ja dRSTi paDe e rIte pANIne saMbodhIne eka zloka lakhyo, jeno artha thato hato: "he pANI! zItalatA tAro guNa che. svAbhAvika ja tArAmAM svacchatA rahelI che. tArI pavitratAnI zI vAta karavI? apavitra paNa tArAthI pavitra thAya che. tuM prANImAtranuM jIvana che. AthI vadhIne tArI zI prazaMsA hoI zake? chatAM tuM ja have jo nIca mArge gamana karavA taiyAra thAya to, he jaLa! bhalA tane koNa rokI zake?" A uparAMta eka bIjo zloka lakhyo, jeno artha thato hato : "je kArya karavAthI zaramAvuM paDe ane kuLane kalaMka lAge evA A Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakA sitArA 0 156 kAryane kuLavAna gaLe prANa Ave topaNa, na ja kare." bIje divase rAjA mahela jovA Avyo. tyAM daravAjAnA uparanA bhAgamAM khaDIthI be zloka lakhelA joyA. vAMcatAM ja rAjA samajI gayo ke A kArya mArA kalyANamitra sivAya koNa kare? gurujInA akSara to oLakhato ja hato. tene bhAna thayuM ke "AvA viSama samayamAM temaNe mane sAcavI lIdho. kevuM akArya karavA huM pravRtta thayo hato? dhikkAra che mArA jIvanane! have huM kayA moDhe gurujInI sAme Ubho rahI zakIza? huM kevo cokakho! kevuM mAruM kuLa ane Avo rANIono yoga chatAM kevI nIca vRtti! have eka ja rasto che mRtyuno. lAMchita jIvana karatAM to mRtyu sAruM." teNe A mATe paurANika-purohitAdine pUchavA bolAvyA ane A pApa kema dhovAya te pUchyuM. paurANikoe kahyuM, "AvAM pApa dhovA mATe smRtimAM lakhyuM che ke "cAMDAla strInA rUpa-varNavALI loDhAnI pUtaLI banAvI tene agnimAM lAlacoLa tapAvI tenuM AliMgana karavAthI cAMDALa strInA samAgamanA pApathI mANasa mukta thAya che." rAjA teonA kahevA pramANe karavA taiyAra thayo. A vAta jANavAthI bappabhaTTasUri tyAM AvyA ane tene samajAvatAM kahyuM... he bhoLA rAjA! te saMkalpamAtrathI pApa karyuM che. kharekhara tanathI te samAgama karyo nathI. AvAM pApo pazcAttApathI dhovAI jAya che. tuM zA mATe pataMgiyAnI jema vyartha baLI mare che? tuM dayAsAgara paramAtmA jinendradevano lAMbA kALa sudhI dharma Acara ane AtmAne kalyANamArge laI jA." A sAMbhaLI gurumahArAjanI AjJA zirodhArya karI te rAjamahelamAM pAcho pharyo ane dharmadhyAna-anuSThAnamAM sAvadhAna thayo. thoDA divasa bAda teNe AcAryazrIne pUchyuM : "huM gayA bhavamAM koNa hato vAru" AcAryazrIe teno javAba bIje divase ApavA jaNAvyuM. gurajIe rAtre upAzrayamAM sarasvatIdevIne ArAdhyAM. temane pUchI joyuM. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 15. to devIe Ama rAjAno pUrvabhava jaNAvyo, je bappabhaTTasUrie bIje divase rAjAne rAjasabhAmAM kahI jaNAvyo : "he rAjA! pUrvabhavamAM tuM ekAMtare upavAsa karato tApasa hato. kAliMjara parvata pAsenI nadInA tIre zAla vRkSa nIce tAro vasavATa hato. tyAM te savAso varSa sudhI ghora tapa karyuM hatuM. tyAMthI avasAna pAmI tuM ahIM rAjakuLamAM avataryo. hajI paNa te vRkSa nIce tArI jaTA paDelI che." A jANI rAjAe mANaso mokalI te jaTA maMgAvI. rAjAne pUrNa vizvAsa thayo. te dharmamAM dRDha zraddhAvAna thayo. gurumahArAjanA upadezathI teNe moTA ThAThamAThathI zrIsiddhagiri giranArajInI yAtrAnA saMgho kADhyA. aMte navakAra maMtranI ArAdhanApUrvaka kALa karI svarge gayA. kavisabhAmAM sUrya jevA AcAryazrI bappabhaTTasUrijI zAsananI ghaNI prabhAvanA karI svarge sidhAvyA. rAtAM jevA kulaDAM rAtAM jevA phulaDAM ne, zAmaLa jevo raMga; Aja tArI AMgIno kAMI rUDo banyo raMga; pyArA pAsajI ho lAla, dInadayAla mujane nayaNe nihAla. 1 jogIvADe jAgato ne mAto ziMgaDamalla, zAmaLo sohAmaNo kAMI, jItyA AThe palla... pyArA tuM che mAro sAhibo ne, huM chuM tAro dAsa; AzA pUro dAsanI kAMI sAMbhaLI aradAsa. pyArA3 deva saghaLAM dIThA temAM eka tuM avalla; lAkheNuM che laTakuM tAruM dekhI rIjhe dilla. yArA. 4 koI name pIrane ne koI name rAma, udayaratna kahe prabhu, mAre tumazuM kAma. pyArA5 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] pALa-mayANA jambudvIpanA bharatakhaMDamAM ujjainI nagarI AvelI che. prajApALa nAmanA rAjA che. temane be dIkarIo che : surasuMdarI ane mayaNAsuMdarI. baMne rUparUpanA aMbAra jevI. cosaTha kaLAne jANanArI. moTA moTA paMDito emane bhaNAve, pachI emanI hoziyArInuM to pUchavuM ja zuM? eka divasa paMDitoe rAjAne kahyuM ke, amAruM zikSaNakArya pUruM thayuM che. Apa baMne kuMvarIonI parIkSA lo ane inAma Apo." rAjAe parIkSA mATe divasa jAhera karyo. . rAjasabhAmAM dezavidezanA paMDito ane nagarajano hAjara che. rAjA baMnenI parIkSA le che. prazna ane koyaDAo puchAya che. kuMvarIonA suMdara javAba sAMbhaLI sabhA mugdha bane che. rAjA bolyA, "mArI vahAlI kuMvarIo! huM tamArA javAbothI khUba ja rAjI thayo chuM. mAMgo je InAma mAMgavuM hoya te. je mAMgo te maLaze.' rAjAne kaMIka abhimAna thayuM che ke huM dhAruM te ja thAya. surasuMdarIe pitAnI vAtamAM sUra purAvyo ke rAjA cAhe te karI zake che. paNa mayaNA namratApUrvaka bolIH "mANasano garva khoTo che. karavuM na karavuM e mANasanA hAthanI vAta nathI. karma pramANe badhuM thayA kare che." mayaNAnI satya vAtathI rAjAnuM abhimAna ghavAyuM. mayaNA upara gusso Avyo. jAhera karyuM ke "surasuMdarIne koI yogya vara joI paraNAvo ane mayaNAne koI kANA-kubaDA joDe varAvo. sabhAmAM sannATo chavAI gayo. loko aMdara-aMdara gaNagaNavA lAgyA. potAnAM saMtAno pratye AvI te krUra zikSA hoya? choruM-kachoruM thAya, paNa mA-bApathI ema thavAya?" paNa rAjAne koNa kahe? koNa vAre? - surasuMdarInAM lagna khUba dhAmadhUmathI saMkhapuranA rAjaputra sAthe karyAM. jAhera karyA mujaba mayaNAsuMdarI mATe kANA-kubaDAnI zodha thaI rahI che. eka divasa eka vicitra tamAzo jovA maLyo. dUradUrathI eka moTuM sAtaso koDhiyAonuM ToLuM ujajainI bhaNI AvI rahyuM che. koI kANA, to koI laMgaDA. koInA hAtha-paganAM AMgaLAM khavAI gayAM che. parUthI gaMdhAtA AvA lokonA - - - - - - - Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakA sitArA 0 159 ToLAmAM e badhAthI caDhI jAya tevo temano nAyaka uMbara rANo khaccara upara savArI karato cAlyo Ave che. loko kutUhalathI emane joI rahyA che. - rAjAe A vAta sAMbhaLI. emane to AvuM ja joItuM hatuM. AvA ja koInI zodhamAM te hato. teNe mayaNAsuMdarIne A koDhiyA rAjA sAthe paraNAvI dIdhI. mayaNA karmamAM mAnatI hatI. karelAM karma bhogavavAnAM ja hoya che. ene saMtoSa che. te uMbara rANA sAthe premathI rahe che. paNa uMbara rANAne ema thAya che ke mayaNAnI icchA hoya to tene chUTI karavI ane enI icchA pramANe te bhale icchita varane paraNe. eka rAtano prasaMga che. uMbara rANI mayaNAne kahe che, "tuM zuM karavA AvA duHkhamAM rahe che? pharIthI koI yogya bIjA puruSa sAthe lagna karI le." paNa mayaNA kahe che, "meM tamane A agninI sAkSIe pati tarIke svIkAryA che. have bIjo koI vicAra ja na hoya." vAto AgaLa cAle che. mayaNA kahe che, "bhale tame koDhiyAnA saMge che, paNa tamArA saMskAra UMcA che. mAre tamAro jIvanavRttAMta sAMbhaLavo che. uMbara rANo potAnI vAta kahe che - aMga dezamAM caMpA nAme nagarI che. temAM siharatha rAjA rAjya kare che. tene kamaLaprabhA nAme rANI che. lagnanAM ghaNAM varSo bAda temane rUpALo putra janmyo, enuM nAma zrIpALa paNa karmanI vAta nyArI che. rAjAnuM AyuSya TUMkuM nIvaDyuM. rANInA duHkhano pAra nathI. rAjAnI senAnA paNa keTalAka mANaso nAlAyaka nIvaDyA. zrIpALano kAko ajItasena A takano lAbha laI lazkara laI nagarI upara caDhI Avyo ane TUMka vakhatamAM rAjyano kabajo laI lIdho. ajItasene sainikone Adeza Apyo ke zrIpALanuM mAthuM vADhI lAvo. rANI codhAra AMsue raDe che. pradhAna matisAgare rANIne salAha ApI, "kuMvarane laI nAsI jAo." rANI kuMvarane laI rAtorAta ja zaheramAMthI bhAgI jAya che. savAra sudhI cAlatAM cAlatAM jaMgalamAM pahoMce che. paNa dUrathI ajItasenanI senA AvatI hoya tevA bhaNakArA manamAM vAgyA ja kare che. tyAM rANIe A sAtaso koDhiyAonuM ToLuM joyuM. bhayabhIta thayelI rANIe ToLAne kahyuM, "A bALaka saMbhALo. ame bhayamAM chIe. rAjAnuM lazkara amArI pAchaLa che. te kuMvarane mAravA mAge che." ToLAnA AgevAne kahyuM, "tame nizciMta raho. A bALakano vALa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 160 paNa vAMko nahIM thAya."rANI bALakane soMpI AgaLa nIkaLI gaI. uMbara rANo kahe che, "te bALaka ja huM zrIpALa." A koDhiyAonI sAthe rahevAthI mane paNa koDhano cepa lAgyo che. mayaNAnA moMmAMthI A sAMbhaLI ugAra sarI paDe che : bhalene hoya koDhiyo paNa che rAjakumAra." potAnA patinA koDha dUra karavA mATe mayaNA khUba parizrama kare che. vaidonI davA kare che. eka divasa gAmamAM tapasvI munirAja padhAryA. koIke emanI khUba prazaMsA karI, "e to karuNAnA avatAra che.' mayaNAe A vAta sAMbhaLI. te to patine laI pahoMcI gaI munirAjanI pAse. bhAvapUrvaka vaMdanA karI eNe potAnI karuNa kathanI kahI saMbhaLAvI, 'Ano upAya batAvo, mahArAja." munirAje kahyuM, "amArI pAse to eka ja davA che, mAtra dharma. je zraddhApUrvaka dharmanuM rakSaNa le tenuM dareka prakAre kalyANa thAya ja." temaNe mayaNAne navapadano mahimA samajAvyo, jemAM anukrame che - arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, darzana, jJAna, cAritrya ane tapa. A navapadanuM niraMtara dhyAna dharavA kahyuM ane tenA pUjananI vidhi samajAvI. mayaNA ane zrIpALa to lAgI gayAM navapadanA dhyAnamAM. vidhipUrvaka pUjA karavA lAgyAM. ekAgrapaNe dhyAna dharatAM teno lAbha dekhAvA lAgyo. navapadajInI pATaliyAnA siddhacakranA nAvaNa jaLathI potAnAM aMgo lUchatAM gayAM ane camatkAra ja gaNAya evuM pariNAma AvyuM. zrIpALanA koDha dUra thayA. zarIra dedIpyamAna thaI gayuM. dhIredhIre badhA koDhiyAone paNa dharma tarapha vALyA ane badhAnA koDha dUra thayA. have teo AnaMdakallola karatAM karatAM karatAM ane dharmakaraNI karatAM jIvana vitAve che. eka divasa naTa-naTIno khela jovAno prasaMga bane che. tyAM pharatI pharatI rANI kamaLaprabhA (zrIpALanI mAtA) tyAM AvI pahoMce che. zrIpALane joI tenA haiyAmAM bhAvanI bharatI ubharAya che. tyAM e ja vakhate mayaNAnI mAtA rUpasuMdarI potAnA pati prajApALanA durvartanathI kaMTALI potAnA bhAIne tyAM javA nIkaLI che, te AvI pahoMce che. te A ToLAmAM mayaNAne zrIpALa sAthe UbhelI joIne krodhe bharAya che : "mArI dIkarIe mAruM kuLa lajavyuM. eka bhavamAM be bhava karyA." Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D zrIpALa - mayaNA mayaNA ane zrIpALa to lAgI gayA navapadanA dhyAnamAM ane vidhipUrvaka pUjA karavA lAgyA. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 11 enA du:khano pAra nathI. pote mayaNAne AvI nahotI dhArI. jogAnujoga eka bAju rANI kamaLaprabhA (zrIpALanI mAtA) ane bIjI bAju rUpasuMdarI (mayaNAnI mAtA) A ToLA pAse UbhAM che tyAM rAjA prajApALa (mayaNAnA pitA) ghoDA upara besI tyAM AvI pahoMce che. te paNa mayaNAne zrIpALa sAthe UbhelI joI krodhe lAlacoLa thaI jAya che. mayaNAne mAravA te talavAra ugAme che. mayaNA pitAjIne praNAma karI page paDe che ane kahe che, "pitAjI! krodha karavAnuM koI kAraNa nathI. tame jenI sAthe mane varAvI te ja A rAjakumAra che. emanA koDha dharmanA pratApe dUra thayA che. eTaluM ja nahIM, e to kSatriya rAjakumAra che. navapadanA pratApe badhAM sArAM vAnAM thayAM che." saunA AnaMdano pAra nathI. mayaNAne sukhano sUrya Ugyo che. prajApALa rAjAe eka vAra krodhathI koDhiyA sAthe paraNAvI dIkarIne kADhI mUkI hatI tene te premathI rAjamahela laI jAya che. dIkarI-jamAIne judo mahela rahevA Ape che. eka divasa zrIpALa ghoDe besI pharavA nIkaLyo che. ghoDAne pANI pAvA kUvAkAMThe ghoDAne lAve che. eka nAnI bALA beDuM mAthe nathI caDhAvI zakatI tenuM beDuM mAthe caDhAvavA madada kare che. badhI pANI bharatI panihArIo kahe che, "are, A to rAjAno jamAI zrIpALa." A sAMbhaLI zrIpALanuM svamAna ghavAya che. sasarAne nAme oLakhANa tene na gamI. koIke ThIka ja kahyuM che ke "Apa-guNe oLakhAya te uttama, bApa-guNe oLakhAya te adhama ane sasarAne nAme oLakhAya te adhamamAM adhama.' panihArInuM maheNuM sAMbhaLI te kSobha pAmyo. sasarAne tyAM rahevuM vadhu yogya nathI ema vicAravA lAgyo. UMgha harAma thaI gaI. bhojana nIrasa lAge che. sasarAnI A sAhyabI tene khUMcavA lAgI. teNe mayaNAne vAta karI ke teNe dezavideza jovA che, navuM navuM jANavuM che, svabaLe lakSmI meLavavI che, potAnuM rAjya kAkA pAsethI pAchuM meLavavuM che. sAsu, sasarA ane mayaNAe rAjIkhuzIthI rajA ApI. sAsue vrato ApyAM : 1. juThuM na bolavuM; 2. hiMsA na karavI; 3. pArakI vastu mUlya ApyA vagara na levI; 4. parastrIsaMga na karavo; ane 5. jarUrathI vadhu saMgharavuM nahIM. nIkaLatI vakhate mayaNAe yAda devarAvyuM: "jojo navapadanI ArAdhanA na visarAya. siddhacakranI tamane sahAya hojo." Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakA sitArA 0 12 sAsunI zikhAmaNa gAMThe bAMdhI zrIpALa nIkaLI paDyo. rastAmAM moTuM jaMgala AvyuM. keTalAka tApaso tyAM tapa kare che. paNa asuro temanI sAdhanAmAM vighna nAkhe che, upadravo kare che tethI tapa phaLatuM nathI. zrIpALane joI tApaso tene rakSaNa mATe vinaMtI kare che. dharmanuM rakSaNa karavuM e to kSatriyono dharma che. te asurone DarAvI bhagAve che. tApaso khUba ja rAjI thAya che ane zrIpALane be vidyAo Ape che. eka che jaLaharaNI, jethI pANImAM paDe to te DUbe nahIM ane bIjI zastrasaMtApaharaNI, jethI koI paNa zastra tene IjA karI zake nahIM. zrIpALe AgaLa prayANa karyuM. coryAsI baMdaranA vAvaTA jevuM bharUca baMdara AvyuM. tyAM dhavala zeTha nAmanA vepArInAM pAMcaso vahANo mAla levA-mUkavA nAMgaryA hatAM. dasa hajAra sevako sAthe che. dhavala zeTha zrImaMta kharo, paNa manano melo. lobhano pAra nahIM. svArtha sivAya bIjI vAta nahIM. enA pApe vahANa thaMbhI gayAM hatAM. na hAle ke na cAle. koIke salAha ApI ke koI batrIsalakSaNAno bhoga apAya to A saMkaTa dUra thAya ane vahANo cAle. evA koI batrIsalakSaNAnI zodha cAlI. dhavalanA sevakoe zrIpALane dekhyo. temane A mANasa yogya lAgyo. tene pakaDI dhavala zeTha pAse laI AvyA. zrIpALa vAtane samajI gayo. teNe to manamAM ja navapadanI ArAdhanA zarU karI ane camatkAra thayo. thoDI vAramAM pavana phUMkAvA lAgyo. vahANo pANImAM DolavA lAgyAM ane gatimAM AvyAM. dhavala zeThe zrIpALanI kSamA mAgI. ene thayuM, Avo parAkramI puruSa sAthe hoya to pravAsamAM saraLatA rahe. zrIpALane to deza-videza jovA hatA. tethI teNe dhavala zeTha sAthe rahevA hA pADI. vahANo AgaLa cAlatAM cAlatAM keTalAka divase babbarakoTa nAmanA baMdare pahoMcyAM. tyAM mahAkALa nAme rAjA rAjya kare. vahANo pANI tathA baLataNa levA tyAM thobhyAM. tyAMnA rAjAnA sevakoe tyAMnA kAyadA pramANe dANa mAMgyuM. dhavala zeThe khoTI khumArIthI dANa ApavAnI nA pADI ane sevakone mAra mArI kADhI mUkyA. rAjA mahAkALa gusse thayo. teNe moTuM lazkara mokalyuM. dhavala zeThanA ghaNA sevako jAna bacAvavA bhAgI gayA. dhavalane pakaDI jhADa sAthe UMdhe mAthe laTakAvI dIdho. dhavala zeThe rotAM-rotAM AjIjI karI, zrIpALane kahyuM, "AmAMthI bacAvo to aDadhAM vahANa tamone ApI dauM." zrIpALe zIkhAmaNa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 13. dIdhI ke je rAjyamAM jaIe tyAMnA kAyadA pALavA ja paDe. zrIpALe bhAre yuddha karI dhavalazeThane choDAvyA. mahAkALa rAjAe zrIpALanuM parAkrama joI tene AdarasatkArapUrvaka potAnA mahele laI gayo. potAnI kanyA zrIpALane paraNAvI ane ghaNI bheTo ApI. pachI te badhA AnaMdapUrvaka tyAMthI vidAya thayA. vahANo AgaLa, cAlyAM. thoDA divase ratnadvIpa nAmanuM baMdara AvyuM. vahANa nAMgaryA. zrIpALe potAno mAla vecavA dhavala zeThane jaNAvyuM. tyAM eka sArthavAha mAla jovA vahANa upara Avyo. teNe eka vAta karI ke ahIMthI thoDe dUra eka daherAsara che. tenAM dvAra baMdha che. rAjAnI kuMvarIne prabhudarzananuM vrata che. tethI jAherAta thaI che ke je e dvAra ughADaze tene kuMvarI paraNaze. zrIpALe e paDakAra jhIlI lIdho. maMdiranA dvAre jaIne Ubho, navapadanuM dhyAna dharyuM ane thoDI ja vAramAM dvAra devakRpAe UghaDI gayAM. rAjAe dhAmadhUmathI potAnI kuMvarI zrIpALa sAthe paraNAvI. dhavala zeThe ThIkaThIka vepAra karI lIdho ane tyAMthI AgaLa cAlyA. madhadariye vahANa cAlI rahyAM che. pavana paNa anukULa che. dhavala zeThanI dAnata bagaDI. ene thayuM, A zrIpALa bhikhArI jevo hato tene sAthe lIdho te Aje kevo zrImaMta thaI gayo ane banne rAjakuMvarIone paraNyo ane aDhakaLa dravya meLavyuM. teNe yuktithI zrIpALane dariyAmAM pheMkI devAno manasUbo ghaDyo. vahANanA eka cheDe mAMcaDo bAMdhyo. dhavala zeTha potAnA keTalAka duSTa mANaso sAthe tyAM beTho che. dariyAmAM kaMIka jovA jevuM moTuM prANI dekhavA jevuM che ema kahI zrIpALane tyAM bolAve che. zrIpALa jevo mAMcaDA para caDhavA jAya che, te vakhate tene dhakko mArI dhavalano eka sevaka tene dariyAmAM pheMkI de che. dariyo khUba UMDo che. moTA moTA magaramaccha ane dariyAI prANIo temAM ghUmI rahyAM che. paNa zrIpALa to pote tApasI pAsethI meLavI jaLaharaNI vidyAne pratApe tarato tarato AgaLa jAya che ane koMkaNanA eka dariyAkinArAnA zahera pAse pahoMcI dariyA bahAra jamIna upara Ave che. thAkela zrIpALa kinArAnA eka jhADa nIce besI visAmo le che. lAMbo vakhata taravAne lIdhe thAka puSkaLa lAgyo che, eTale jhADa nIce UMdhI jAya che. tyAMnA rAjAnI kuMvarI ramatI ramatI tyAM Ave che ane zrIpALane joI tenuM ura AkarSAya che. manathI jevo dhAryo che tevo A vara thavAne lAyaka mANasa lAge che. teNe rAjAne tyAM teDAvyA. rAjAe Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 164 zrIpALane potAnI putrInuM pANigrahaNa karavA kahyuM. zrIpALe tenI sAthe lagna karyA. thoDA divasa tyAM AnaMdakillola karato rahyo, paNa manamAM potAnI be strIo vahANamAM che temanI ciMtA kare che ane sAthe ja tene potAnuM ghara, potAnI mAtA tathA mayaNAnI yAda AvyA kare che. zrIpALane madhadariye pheMkI dIdhA pachI dhavala vadhAre naphaphaTa banyo. zrIpALanI patnIonA khaMDamAM jaI cenacALA karavA lAgyo. strIoe paDakAra pheMkyo. baLajabarI karavA jAya che tyAM ja AkAzamAM bhayaMkara tophAna thavA lAgyuM. vAdaLa garjavA lAgyAM ane vIjaLI camakavA lAgI. vahANo pANImAM DUbavA lAgyAM. dhavala gabharAI gayo, dhrUjavA lAgyo ane DarIne Akhare satIonAM caraNe paDyo, kSamA mAMgI. vahANo AgaLa cAlyAM. koMkaNa AvyuM. dhavala zeTha najarANuM laI rAjA pAse Avyo. tyAM zrIpALane joI enA motiyA marI gayA. zrIpALane badanAma karavA eNe yukti karI, paNa eno ghaDo phUTI gayo. rAjAe dhavalane pakaDI zikSA karavA pharamAvyuM, paNa zrIpALe ene choDAvyo. pazcAttApa karato te tenA page paDyo ane kSamA mAMgI. paNa peTamAM to pApa ja hatuM. vahANa AgaLa cAlyAM. madharAtano samaya che. zrIpALa zAMtithI sUto che. dhavalanI UMgha harAma thaI gaI che, kAraNa ke zrIpALanI zakti vadhI gaI che. rAja kanyAone paraNyo che, aDhaLaka lakSmI maLI che, enA badhAMya pAsA pobArA paDe che. enA bhAgyanI dhavalane IrSA Ave che. zrIpALano kAMTo kADhavA, enI badhIye lakSmIno svAmI banavAno eno manoratha che. te dhImethI corapagale hAthamAM tIkSNa hathiyAra laI sIDI caDhe che. paNa tenAM hAthanAM karelAM haiye vAge che. aMdhakArane lIdhe sIDInuM eka pagathiyuM cUke che, nIce pachaDAya che ane hAthamAMnI kaTArI potAnA peTamAM ja vAgI gaI. lohInI dhArA vahI ane enuM prANapaMkheruM UDI gayuM. dhavala mRtyu pAmyo. tenI badhI saMpatti zrIpALe dhavalanA sevakomAM vaheMcI ApI, kAraNa ke sAsujIe ApelAM pAMca vrato yAda che. koInI saMpatti mUlya ApyA vagara na levAya ane jarUrathI vadhu saMgraha na thAya. A badhuM eNe jIvanamAM utAryuM hatuM. badhA sevako rAjI thayA. zrIpALa vahANo sAthe AgaLa vadhe che. eka gAmanA kinAre vahANo nAMgare che. tyAM eka sArthavAha maLyo. teNe ajaba jevI vAta karI: kuMThalapura nAmanuM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitAra 0 165 eka nagara che. tyAMnA rAjAnI kuMvarInuM nAma guNasuMdarI che. rUpanuM ane kaLAnuM ene abhimAna che, "vINA vagADavAmAM je koI mane harAve tene paraNuM ane te hAre to mArA ghare cAkara thaIne rahe." keTakeTalA rAjakumAro enAthI hAryA che, enI cAkarI kare che. ene koI harAvI zakatuM nathI. ethI te abhimAnathI akkaDa thaIne rahe che. zrIpALe kahyuM, "kalAkArane abhimAna na hoya. e to sadAya namrapaNe rahe." kuMvarIno garva toDavA te taiyAra thayo. pahoMcyo kuMvarI pAse. sabhA bharAI. baMne sAmasAmAM vINA laI beThAM che. zrIpALe adbhuta jamAvaTa karI. loko enI vAhavAha karavA lAgyA. kuMvarI hArI gaI. zrIpALamAM eNe sAco kalAkAra joyo. evAnI sAthe paraNavAnA to ene koDa hatA. hArelA badhA rAjakumAro chUTA karyA ane badhA rasAlA sAthe ghara tarapha prayANa karyuM. A tarapha rANI mAtA tathA mayaNAsuMdarI paNa zrIpALanI rAha joI rahyA che ane eka divasa dhAmadhUmapUrvaka rasAlA sAthe zrIpALa ghera AvI gayo. sAthe bIjI rANIo paNa che. mAtAjI tathA mayaNAnA AnaMdano pAra nathI. zrIpALanI navI rANIo sAsujInA page paDe che ane mayaNA badhI rANIone bheTe che ane sanmAnapUrvaka satkAra kare che. sahu rAjI thayAM che. navapadajIno A pratApa che. kuTuMbano AnaMdameLo jAmyo che. eka divasa manoraMjana mATe taiyArIo thaI rahI che. naTanaTIone teDAvyAM che. nATakanI taiyArIo thaI rahI che. Dhola zaraNAI vAgI rahyAM che. paNa pelI mukhya nadI kema UbhI thatI nathI? te kema udAsa beThI che? e narI te bIjI koI nahIM paNa mayaNAnI bahena surasuMdarI! pitAe saMkhapuranA rAjaputra sAthe paraNAvelI te ja. mayaNAnI najara tenI upara paDI. teNe bahenane oLakhI kADhI. surasuMdarI mayaNAnA pagamAM paDIne khUba roI. vAtAvaraNa bahu karuNa banI gayuM. surasuMdarIe potAnI kathanI kahevA mAMDI - prajApALa rAjAe mane paraNAvI, ghaNI saMpatti ApIne mane sAsare vaLAvI. amo paraNIne zaMkhapura javA ravAnA thayAM. rAtrinI zarUAta thaI cUkI hatI. savAre gAmamAM dAkhala thaze ema vicArI rAtre gAmanA pAdare eka khetaramAM jhUMpaDImAM rokAyAM. game tema keTalAka corone ame tyAM hatAM tenI khabara paDI gaI. rAtanA teo amArI upara trATakyA. mAro pritama kAyara puruSanI jema jIva bacAvavA bhAgI gayo. huM dAgInA ane mAlamilakata sAthe lUMTAI gaI. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitAra * 166 - coro mane UMcakI upADIne laI gayA. temaNe mane nepALa dezamAM jaI eka sArthavAhane vecI. sArthavAhe mane babbarakuLa nagaranI eka vezyAne ghare vecI dIdhI. vaizyAe mane nATakakaLAmAM nipuNa karI ne naTI banAvI. te pachI nATakanA mahAzokhIna mahAkALa rAjAe nava nATaka kaMpanIo kharIdI. temAM mane paNa vezyA pAsethI kharIdI lIdhI. mahAkALa rAjAe potAnI kuMvarI madanasenAnAM lagna zrIpALajI sAthe karyA tyAre dAyajAmAM mArA sahita nave nATaka maMDaLIo dAyakAmAM ApI dIdhI. mArAM lagna pahelAM mayaNAbahene je kaheluM karavuM na karavuM mANasanA hAthanI vAta nathI, karma pramANe badhuM thayA kare che te satya hatuM. mArA karme mane nacAvI. mayaNAe surasuMdarIne AzvAsana ApI potAnI pAse rAkhI. thoDA divaso AnaMdamAM pasAra thayA. eka divasa samaya joIne jUnA maMtrI matisAgare zrIpALane pitAnuM rAjya je kAkA ajItasene laI lIdhuM che te pAchuM meLavavAnuM bAkI che te yAda karAvyuM, "kAko ajItasena tamAro verI che.' zrIpALane vAta barAbara lAgI. eNe senA taiyAra karI. ajItasenane rAjya pAchuM soMpavA yA laDAI karavA dUta sAthe kaheNa mokalyuM. ajItasena laDavA taiyAra thayo. banne senAo sAmasAme AvI gaI. DAnizAna gaDagaDavA lAgyAM. zrIpALane ATalA badhA sainikone mAravA-karAvavAnuM ThIka na lAgyuM. teNe ajItasenane hAthohAthanI laDAI mATe kaheNa mokalyuM. banne laDyA. kAkI ajItasena hAryo. zrIpALane page paDyo. kSamA mAMgI. zrIpALane kyAM vera hatuM? ajItasenanA dilane pazcAttApa thayo. teNe zrIpALane rAjyakArabhAra soMpI dIkSA lIdhI ane kalyANanA paMthe cAlyo. Ama mayaNAsuMdarInI dharma pratyenI akhUTa zraddhAe kaMIka jIvane tAryA. navapadajI ane siddhacakra pratyenI ananya bhAvanAnA kAraNe zrIpALane potAnuM rAjya pAchuM maLyuM. vikhUTA paDelAM svajano bhegAM thayAM. dharmano prakAza saunA aMtarane ajavALI rahyo. zrIpALa-mayaNAne navapadajI jevA phaLyA tevA saune phaLo. kavi gAya che ke - navapadajIno apUrva mahimA, ene lIdho pIchANI; zrIpALa rAjA ne mayaNAnI A che amara kahANI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] caMdana-malayAgiri kusumapura nAmanA nagaramAM caMdanarAja nAmanA rAjAne malayAgiri nAmanI suMdara ane zIlavatI rANI hatI. temane sAgara ane nIra nAmanAM be bALako hatAM. kuTuMba saMtoSI ane dharmiSTha hatuM. eka vAra rAjA sUtA hatA tyAre kuLadevIe sapanAmAM AvIne jaNAvyuM: "he rAjana! badhA divaso sukhanA hotA nathI. mANase karma bhogavavAM ja paDe che. tArA kharAba divaso AvyA che. tuM tarata ja rAjya choDIne cAlyo jA." rAjA samaju hato. te rANI ane baMne putrone laI cAlI nIkaLyo. teo pharatAM pharatAM kuzasthaLa AvyAM ane sthira thayAM. caMdanarAja eka maMdiramAM pUjArI tarIke nokarIe rahyo. malayAgiri jaMgalamAMthI baLataNa laI AvatI. koI vAra bhAro vecI paNa nAkhatI. eka vAra eka sodAgare tene joI tenAM rUpa-raMga ane vyavahAra joI tenA para te mugdha thaI gayo. te lAkaDAM kharIdavA lAgyo. thoDA paisA paNa vadhAre ApavA lAgyo. thoDA divasa Ama cAlyuM. malayAgirine tenA upara vizvAsa beTho. eka divasa sodAgare kahyuM, "paisA rathamAM che. tyAM cAlo tamane ApI daIza." bhoLA bhAve malayAgiri tenI sAthe gaI. ratha najIka pahoMcatAM sArthavAhe tene UMcakI rathamAM nAkhI. ratha jozathI hAMkI mUkyo. rathamAMthI kUdI paDavAnA ghaNA prayatno karyA paNa te phAvI nahIM. raDI raDIne thAkI gaI. asahAya hovAthI nisAsA nAkhavA lAgI. ghaNe cheTe nIkaLI gayA bAda sArthavAhe tene samajAvavA mAMDyuM, "tArA yauvana ane rUpe mane ghelo karyo che. have tArA garIbInA divaso pUrA thayA. mArI patnI banAvI tane rAkhIza. tAre have koI kaSTa nahIM veThavAM paDe." A sAMbhaLI malayAgirie svastha thaI gaMbhIra sAde kahyuM, "zeTha, tamane AvA nahotA dhAryA. AvA sArA dekhAtA mANasa AvAM kALAM kAma karatA haze enI khabara nahotI paNa yAda rAkhajo, huM marI jaIza paNa tamArI IcchA kadI pUrI thaze nahIM. sAMbhaLo - Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 168 agni madhya baLavo bhalo, bhalo hI viSako pAna; zIla khaMDavo nahIM bhalo, nahIM kachu zIla samAna." mATe he zeTha! thoDo vicAra karo ane mane choDo. mAro dhaNI, chokarAM * mArI vATa jotAM haze. marI jaIza paNa huM zIla nahIM khaMDuM." paNa sArthavAha mAnyo nahIM. teno ratha cAlato rahyo. malayAgirinAM AMsuM vahetAM rahyAM. A tarapha moDe sudhI na AvavAthI malayAgirinI zodha mATe caMdana cAre tarapha pharI Avyo, paNa kyAMya bhALa maLI nahIM. thAkI ghare AvI te phasaDAI paDyo ne vilApa karavA lAgyo. bALako paNa rokakaLa karatAM rahyAM. keTalAka divasa tyAM rahyo, paNa patnIno patto na lAgatAM te potAnA banne putrone laI paragAma javA nIkaLI paDyo. mArgamAM eka moTI nadI AvatAM eka putrane A kAMThe eka jhADa nIce besADI bIjA putrane khabhe besADI nadI UtaravA lAgyo. mahAmahenate sAme kAMThe pahoMcI putrane tyAM besADI, bIjAne lAvavA nadI vacce AvatAM ja jozabaMdha pANIno pravAha Avyo ne caMdanane tANI gayo. eka putra A kinAre bIjo putra bIjA kinAre, ne rAjA nadImAM taNAI gayo. ghaNe dUra kheMcAI te kinAre mAMDamAMDa pahoMcyo. patnI ane putronA virahe te bolI UThyo : kihAM caMdana, malayAgiri! kihAM sAgara, kiDAM nIra? jo jo paDe vipattaDI, so so sahe zarIra." caMdana bebAkaLo thaI kinAre kinAre pAcho doDavA lAgyo. moTethI sAgara"-"nIra' bUmo pADI. paNa badhuM vyartha. tene eka vicAra ApaghAtano AvI gayo, paNa manane manAvI lIdhuM. karyA karma bhogavavAM ja paDe che. ethI je kaMI duHkho Ave te ahIM ja bhogavI levAM sArAM. evA vicAre manane makkama karyuM. te pote kyAM che tenI tapAsa karI to khabara paDI ke A AnaMdapura nAmanuM nagara che. pharatAM pharatAM eka ghara AgaLa AvI Ubho. mAlikaNa bAI pAse Azaro mAMgyo. teNe AdarapUrvaka gharamAM bolAvI bhojana karAvyuM. thAkathI thoDo haLavo thayo. thoDI ja vAramAM khabara paDI ke e bAI potAnA rUpa-yauvana para mohita thaI che. strIe kahyuM: "huM ekalI chuM. mAre koI sAthInI jarUra che. tame atre raho. badhI ciMtA choDI do. ApaNe jIvanabhara Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 169 sAthe rahIzuM." caMdana samajI gayo ke A to kuzIla thavAnI vAta che. tethI pote duHkhI ane asvastha che tema jaNAvI tyAMthI te cAlI nIkaLyo. cAlatAM cAlatAM te zrIpura nagaranA sImADe AvI pahoMcyo. thAkIne eka jhADa nIce ArAma mATe beTho. thoDI vAramAM ja tene UMgha AvI gaI. te nagarano rAjA niHsaMtAna gujarI gayo hato, eTale yogya rAjAnI zodha mATe pAMca divya karavAmAM AvelA, A pAMca divya caMdana upa2 thayA, eTale vAjategAjate tene nagaramAM laI jaI rAjyagAdI upara besADyo. sahune Azcarya thAya tevI rIte teNe rAjyane vyavasthita karyuM. nagarajano ane pradhAnoe temanA A rAjAne lagna karavA samajAvyA, paNa rAjAe lagna karavAnI sApha nA kahI. A tarapha nadInA banne kAMThe UbhA UbhA banne bALakone raDatA joI. eka sArthavAha temane sAMtvAnA ApI potAnA ghare laI gayo ane putranI jema pALyA-poSyA ane moTA karyA. teo yuvAna thayA, paNa janme kSatriya hovAthI vaNikanI jema vyApAra Adi karI zakyA nahIM. tethI teo zrIpuramAM rAjasevA arthe AvyA ane koTavAlanA hAtha nIce cAkarI karavA lAgyA. A nagaramAM ja temanA pitA caMdanarAja rAjya karatA hatA. paNa koIno ekabIjAno bheTo thayo nahi. pelI tarapha pelo sArthavAha malayAgirine AzAmAM ne AzAmAM choDatoya nahoto ne tenI abhilASA pUrIya thatI nahotI. varSo sudhI malayAgirine pheravato pheravato te paNa tyAM zrIpuramAM Avyo. te keTalIka bheTa Adi laI caMdanarAjAne mujaro karavA Avyo. rAjAe sArthavAhanI moMghI moMghI bheTo joI prasannatA batAvI kahyuM - 'kaMI kAma hoya to jaNAvajo.' sArthavAhe kahyuM -- 'mArA sArtha ane mAla-sAmAnanI rakSA mATe cunaMdA yuvAna paheragIro joIe che. rAjAe koTavAlane kahetAM koTavAle sAgara ane nIra sAthe keTalAka paheragIra mokalyA. rAta paDatAM paheragIro cokI upara UbhA rahyA. rAta vItatI jatI hatI. badhA sUI gayA hatA. paheragIro bhegA thaI vAtonA gapATA mAratA hatA. ekabIjAnI ApavItI kahetA-sAMbhaLatA hatA. temAM sAgara ane nIre potAnI ApavItI kahI. taMbumAM jAgatI paDelI malayAgiri Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 170 te sAMbhaLI saphALI UbhI thaI gaI ane tarata bahAra AvIne 'mArA dIkarA!' kahI harSathI bheTI. dIkarA paNa mA maLyAnA AnaMdamAM harSathI raDI paDyA. malayAgirie potAnA yuvAna dIkarAone pote kevAM kevAM du:kho veThyAM Adi kahyuM. sAMbhaLI raDatA putroe kahyuM, "mA, have tuM ciMtA karIza nahi. savAre sahu sArAM vAMnAM thaze.'' savAra thatAM ja sAgara ane nIra mAne laIne pukAra karavA rAjadarabAre AvyA. AvaDuM rAjya chatAM rAjAne jaMpa nahoto, zAMti nahotI. te aMdara ne aMdara patnI ane putronA viyogathI jhUrato hato. savAranA pahoramAM tene phariyAda sAMbhaLavA maLI. sAgara ane nIre potAnI AkhI vAta kahI ane amArA parivArane chinnabhinna karanAra sArthavAha paNa ahIM ja che te paNa kahyuM. rAjAe potAnA parivArane oLakhI lIdho ne potAnI paNa oLakhANa ApI. temanA parivAramAM ja nahIM, paNa samasta nagaramAM AnaMdamaMgaLa varatAI rahyAM. bAra varSa pachI putro ane pati-patnI maLyAM hatAM. AnaMdano pAra nahoto. sArthavAhane daMDanI zikSA ApI sImA pAra tageDI mUkyo. sArthavAhane tenA parivArano tene viyoga na thAya evA vicAre tene potAnI jelamAM na pUryo. caMdane baMne rAjyanuM nyAyapUrvaka pAlana karyuM. pati-patnIe daDhatApUrvaka zIlanuM pAlana karyuM ne svarga pAmyAM. pUrvapuNye ja samAnadharmavALuM dAMpatya pamAya che. jeo duHkhamAM paNa zIla cUkatAM nathI teo acUka sukha ane yaza pAme che. : sadbodha saMcaya : je sthaLe roga, vRddhAvasthA ane maraNa A traNa manuSyonI pAchaLa lAgI rahyA hoya te sthaLe sUvAnI nahiM paNa jAgavAnI jarUra che jAgazo to pAmazo, sUI jazo to gumAvazo. pala pala AtmanirIkSaNa karo pala pala bahu ja kiMmatI che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] vegavatI bhAratanA mRNAlakuMDanagaramAM zrIbhUti nAmano paMDita purohita vasato hato. tene sarasvatI nAmanI patnI ane vegavatI nAmanI putrI hatI. A kuTuMbane loko Adara ApatA. eka vAra te nagaramAM tapasvI, jJAnI ne vairAgI munirAja padhAratAM loko temanAM darzana-vaMdane javA lAgyA ne munirAjano mahimA divase-divase vadhavA lAgyo. mANasanI karuNatA che ke koIka vAra tene bIjAnI IrSyA-baLatarA satAvyA kare che. jIvane potAne nathI maLyuM tenuM ja duHkha nathI, paNa bIjAne sAruM maLyuM tenuM paNa duHkha che. A duHkhamAMthI koNa ugAre? muninI prazaMsApratiSThA sAMbhaLI vegavatI bicArI baLavA lAgI ne chevaTe tenAthI na rahevAyuM eTale lokone kahevA lAgI : "A mahArAja to DhoMgI che. brAhmaNa jevA pAtrane mUkI tame AvA bhamatA sAdhune pUjavA doDI jAo cho, paNa tenA caritranI tamane jANa nathI." lokone koInuM kharAba sAMbhaLavAno casako bhAre. sArA karatAM gaMdu kAnane vadhAre game. vegavatI bolavA ja beThI hatI, zA mATe ochAza rAkhe? teNe to bhAMDavA mAMDyuM: "koI bAI sAthe ramatA meM temane joyA che." sAdhu puruSanI halakI vAta vAyuvege nagaramAM prasarI gaI ne keTalAke sAcI paNa mAnI lIdhI. ghaNA loko mahArAja pAse jatA baMdha thaI gayA. A jANI munine ghaNuM duHkha thayuM. "mArA lIdhe zAsananI zAnane dhakko paDyo! zAsananI zobhA kadAca na vadhArI zakuM paNa tene ghaTADavAne nimitta banuM?" temaNe niyama karyo ke "jyAM sudhI A kalaMka Utare nahIM tyAM sudhI mAre AhAra-pANIno tyAga." ane teo dhyAnamAM besI gayA. zAsanadevIe saceta thaI sAMnidhya karyuM. vegavatI pIDAthI AkrAMta thaI zayyAmAM taraphaDavA lAgI. badhA upAya-upacAra niSphaLa jatAM tene vicAra Avyo, "meM munine kalaMka ApyuM tenuM ja A pariNAma che. tene pazcAttApa thayo. sarvajana samakSa teNe munirAjane khamAvyA ne kabUla karatAM kahyuM, "Apa Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 10ra agninI jema pAvana cho, meM ja IrSyAne lIdhe Apane kalaMka ApyuM. Apa to dayAnA sAgara cho. mane kSamA Apo." Ama AMtarika zuddhipUrvaka pazcAttApa karatAM tene devIe pIDAmukta karI. sAjI thaI upadeza sAMbhaLyo ane dIkSA laI svarge gaI. munino jayajayakAra thayo. tyAMnuM AyuSya pUruM karI te janaka rAjAne tyAM putrI sItA tarIke avatarI. pUrvabhavamAM munine khoTuM ALa devAnA aparAdhathI teNe kalaMkita thaI vanavAsa tathA ekalavAsanAM duHkho bhogavyAM. A vegavatInI vitaka kathA sAMbhaLI sadA avarNavAdathI bacavuM, ne koI avarNavAda bole to te sAMbhaLavo nahIM. jyAre bhulanuM bhAna thAya tyAre pazcAttApa karavo. je 4 4 H mahAmaMgalamaya zrI navakAra mahAmaMtra : 1. navakAra maMtra gaNavAthI purANA pApo naSTa thAya che. 2. navakAra maMtra sAMbhaLavAthI paNa pApa naSTa thAya che. navakAra maMtra saMbhaLAvanAra paNa pavitra bane che. sarvakALanA sarvapApo nAza karanAra navakAra maMtra che. zrI navakAra maMtranI bahAra zAzvata sukhano khajAno che. zrI navakAra maMtranI aMdara zAzvata sukhano khajAno che. 7. sarvakALanA sarva pApo nAza karanAra navakAra maMtra che. 8. navakAranI ArAdhanAthI virAdhanAnI durgadha dUra thAya che. 9. navakAranA smaraNathI ArAdhanAnI suvAsa phelAya che. 10. navakAra maMtranA smaraNathI vino TaLe che. 11. navakAra maMtranA smaraNathI vAMchita phaLe che. 12. navakAra maMtranA smaraNathI agni jaLarUpa bane che. 13. navakAra maMtranA zabdo traNe kALamAM pharatA nathI. 1. pArakAnI niMdA - TIkA - kUthalI karavI te. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [50] hasa rAjA rAjapuranA mahArAjA haMsa eka vAra upavanamAM gayA. tyAM eka parama mAM rAja zAMta, ojasvI ne prabhAvazALI munirAjane joI khUba ja AnaMdita thayA ne te temanI pAse AvI karabaddha aMjali joDIne beThA. munie tene yogya jANI dharmopadeza detAM kahyuM, "yazanuM mULa satya che. satya vizvAsanuM parama kAraNa che. satya ja svarganuM dvAra che ane satya ja mokSanuM pagathiyuM che. jeo ahIM asatya bole che teo paralokamAM paNa kurUpa moDhAvALA, dugaMdhabharyA zvAsocchavAsavALA, sAMbhaLavA na game tevA svaravALA, aniSTa-halakI bhASA ne kaThora zabdo bolanArA athavA bobaDA-mUMgA thAya che." ItyAdi upadeza sAMbhaLI haMsa rAjAe khoTuM nahIM bolavAnuM vrata lIdhuM. ghaNA ja rAjI thatA rAjA mahelamAM AvyA ane vratanA pAlanamAM sAvadhAna thayA. eka vAra kuTuMba parivAra sAthe teo ratnazikhara nAmanA parvata para caitrI mahotsave zrI RSabhasvAmIne pUjavA-darzana karavA UpaDyA. ardha gayA haze tyAM utAvaLe AvelA sevake kahyuM, "svAmI! tame jevA yAtrAe nIkaLyA ke tarata ja sImADAnA rAjAe nagara para AkramaNa karI svAdhIna karyuM che. amAre zuM karavuM? yogya AjJA Apo." sAthe rahelA ArakSakoe paNa kahyuM ke "ApaNe tarata pAchA pharavuM joIe." rAjAe dhIratAthI uttara ApatAM kahyuM, "pUrvanA sArA-mAThAM karmanA pariNAme saMpatti ane vipatti to AvyA ja kare. saMpattimAM harSa ke vipattimAM viSAda karavo e narI mUDhatA che. AvI paDelI vipattimAM paramAtmAnI bhakti choDI jeo ciMtAno Azaro le che temane hajI Atmika zaktino khyAla nathI. mahAbhAgyathI maLela zrIjinendrayAtrA-mahotsava choDI, bhAgyathI paNa koIkane maLatA rAjya mATe doDavuM ucita nathI." AgamomAM kahyuM che ke, "jenI pAse samyaktarUpI mahAmoMghuM dhana che te kadAca dhana vinAno hoya to paNa sAco dhanADhaya che. dhana to eka bhavamAM kadAca 1. sAcI daSTi, sudeva, suguru ane sudharma pratye avicala rUci Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitAsa 0 104 sukha ApanAra thAya, paNa samyaktI to bhavobhave anaMta sukhavALA thAya che.' A pramANe teo pAchA vaLavAne badale vipattimAM jinavacana para vizvAsa karI AgaLa cAlyA. paNa temanA sAthavALA badhA potAnA gharanI sAra-saMbhALa levA rAjAno sAtha choDI pAchA pharyA. rAjAnI sAthe mAtra teno chatradhara rahyo. rAjAe potAnAM AbhUSaNa saMtADI dIdhAM ne chatradharanAM sAdAM kapaDAM paherI cAlavA mAMDayuM. AgaLa cAlatAM eka mRgaluM zIdhra doDatuM velaDInA jhuMDamAM saMtAI gayuM. tyAM eka dhanurdhArI bhIle AvI rAjAne pUchyuM ke "ahIMthI nAsIne haraNa kaI bAju gayuM?" sAMbhaLI rAjA vicAre che ke "prANInuM ahita karanArI satyabhASA paNa asatya che, mATe kahevAya to nahIM ja. AvI sthitimAM buddhithI kAma levuM joIe." ema vicArI rAjAe kahyuM, "bhAI, huM mArga bhUlelo pathika chuM. bhale kahyuM, "huM tane nahIM mRgaluM pUchuM chuM." rAjA bolyo, "e huM to haMsa chuM haMsa." Ama vAraMvAra pUchIne kaMTALI gayela bhIle kahyuM, "o ochI indriyavALA! bhaLato uttara zA mATe Ape che?" rAjAe kahyuM, "tame mane je rasto batAvazo te raste cAlyo jaIza.' A asaMbaddha vacano sAMbhaLI tene gAMDo jANI bhIle cAlatI pakaDI. haraNa bacI gayuM. rAjA AgaLa cAlyA. mArgamAM sAdhu mahArAja maLatAM temane vaMdana karI AgaLa vadhyA. tyAM zastrasajja be bhIla maLyA. temaNe rAjAne pUchyuM, vaTemArgu! amArA saradAra corI karavA jatA hatA tyAM eka sAdhu sAme maLatAM, apazukana jANI teo pAchA vaLyA ne amane te sAdhune mAravA mokalyA che. ATalAmAM kyAMka gayo lAge che. tene jovAmAM Avyo?" rAjAe vicAryuM, Amane sAva UMdho rasto batAvavAmAM Ave to ja sAdhu bace. AvA TANe to asatya e ja satya che. temaNe corone kahyuM, "hA, te sAdhu DAbA hAtha taraphanA raste jAya che. paNa tamane te kevI rIte maLI zake? teo to vAyunI jema game tyAM vicaranArA pratibaMdha vinAnA hoya che." ItyAdi vAtomAM rokI rAkhyA ne aMte te badhA pAchA ja vaLI gayA. rAjA mahAkaSTa AgaLa cAlyA. pAMdaDAM Adi khAIne nirvAha karyo. eka rAtre sUvAnI taiyArI karatA hatA tyAM samIpamAM thatI vAto saMbhaLAvavA lAgI. - - - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 175 eke kahyuM, "barAbara trIjA divase saMgha ahIM Avaze, ne ApaNe tene lUMTIzuM." rAjA ciMtita thayo. tyAM AvyA rAjasevako. temaNe rAjAne joIne pUchyuM, "are, te kyAMya corone joyA? ame gopIpuranA rAjapuruSo chIe. saMghanI surakSA kAje amane mokalyA che." A sAMbhaLI rAjA vicAre che ke coro ATalAmAM ja che, paNa huM batAvIza to te mAryA jaze ne nahIM batAvuM to saMgha lUMTAvAno bhaya che. ItyAdi vicArIne rAjAe kahyuM, "tame corone zodhI zakazo, paNa te karatAM vadhAre sAruM e che ke tame saMghanI sAthe rahI tenuM saMrakSaNa karo.' A sAMbhaLI rAjapuruSo saMghanI sAthe gayA. sAva pAse saMtAyelA corone vizvAsa thayo ke A mANase ApaNane jANavA chatAM bacAvyA che. temaNe pragaTa thaI kahyuM, "tamAro upakAra." rAjAe kahyuM, "tame maratA bacyA cho ane maravuM zuM che teno thoDo paNa khyAla tamane Avyo hoya to tame hiMsA ane corI choDI do." A sAMbhaLI coronA hRdayanuM parivartana thayuM. temaNe corI-hiMsA na karavAnI pratijJA karI ne cAlyA gayA. savAra thatAM rAjA AgaLa cAlyA. tyAM thoDA ghoDesavAro AvyA ane pUchyuM, "pathika! amArA zatru haMsarAjAne kyAMya joyo?" asatya na ja bolavuM evA nizcayathI rAjA bolyA, "huM ja haMsarAja chuM." A sAMbhaLI AMkhamAMthI aMgArA varasAvato nAyaka khaga laI AgaLa Avyo. jANe hamaNAM ja rAjA upara humalo karI mArI nAkhaze. paNa rAjA bairya rAkhI satyanA Azare UbhA rahyA. tyAM AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI ne jayajayakAra thayo. mAravA Avelo nAyaka yakSarUpe pratyakSa thaI bolyo, "satyavAdI rAjAno jaya thAo! cAlo, Aje ApaNe caitrI yAtrA karavA jaIe. A mAruM vimAna zobhAvo." Ama kahI yakSe yAtrA-snAnAdi - pUjA-darzanAdi karAvyAM. tenI sahAyathI rAjAe rAjyAdi pAchAM meLavyAM. pAchaLathI dIkSA lIdhI ne aMte svarga gayA. A pramANe aihika AkAMkSAo jatI karIne paNa haMsarAjAnI jema satyanA AgrahI ane satyanAM sarva pAsAMnA jANakAra thavuM joIe, jethI kalyANa-lakSmInI prApti thAya. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [51]. rAjA yazovarmA kalyANakaTaka zaheramAM yazovarmA nAmano rAjA rAjya karato hato. te nyAyano jabbara pakSapAtI hato. tenA rAjyamAM sahune sahelAIthI nyAya maLe te mATe teNe rAjamahelanA prAMgaNamAM moTo ghaMTa baMdhAvyo hato, jene sahu koI nyAyaghaMTA kahetA. je koIne nyAya joIto hoya te doraDuM kheMcI ghaMTa vagADe eTale rAjA pote AvI ghaMTa vagADanAranI vAta sAMbhaLI nyAya toLe ane te badhAne mAnya rahe evo e rAjyano niyama hato. eka vAra rAjyanI adhiSThAtA devIne rAjAnA nyAyanuM pArakhuM karavAnuM mana thayuM. teNe devI mAyA karI, rAjAno kumAra vegathI ratha doDAvato rAjamArgathI jato hato tyAM mArgamAM taratanA janmelA vAcharaDA sAthe beThI. vegathI AvatA rathanA paiDAthI cagadAIne taratanuM janmeluM bALa vAcharaDuM maraNa pAmyuM. A joI gAye rADArADa karI mUkI ne UnAM UnAM AMsuo pADavA lAgI. lokonI bhIDa jAmI. koIe gAyane saMbhaLAvyuM, "ema AMsuM pADyuM zuM vaLaze? jA rAjanA nyAyAlayamAM, tyAM tane jarUra nyAya maLaze. ahIM barADA pADavAthI kazuM nIpajaze nahIM." gAya to cAlI nyAya meLavavA. teNe jorazorathI doraDuM kheMcI ghaMTa vagADavA mAMDyo. tyAre rAjA jamavA beTho hato. tene sevakane jovA mokalyo. sevake joIne kahyuM, "mahArAja! Apa Arogo. koI nathI." tyAM pAcho ghaMTano avAja AvavA mAMDyo. rAjAe kahyuM ke, "AMgaNe nyAyano pokAra paDato hoya ne jamAya zI rIte? dhAna gaLe Utare ja nahIM." rAjAe UThIne joyuM to eka duHkhiyArI gAya AMsu sAratI tyAM UbhI hatI. rAjAe premathI gAyane paMpALatAM pUchyuM, "dhanu! tAro koIe aparAdha karyo che?" teNe DokuM dhuNAvI hA pADI. rAjAne sAthe AvavAnuM jaNAvatI hoya tema AgaLa cAlI. rAjA tenI pAchaLa pAchaLa cAlyo. jyAM vAcharaDuM Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 100 mareluM paDyuM hatuM tyAM potAnuM navajAta vAcharaDuM marelI sthitimAM paDeluM batAvyuM. jotAM ja rAjA samajI gayo ke "A vAcharaDAne koIe vAhananI aDapheTamAM laI mRtyu pamADyuM che ane gAya Ano nyAya mAge che.' rAjA tarata pAcho pharyo. nagaramAM ghoSaNA karAvI ke "jenAthI vAcharaDuM cagadAyuM hoya te nyAyasabhAmAM upasthita thAya." paNa koI aparAdhI tarIke AgaLa Avyo nahIM. tyAre rAjAe pratijJA karI ke "jyAM sudhI aparAdhI nahIM maLe tyAM sudhI huM bhojana karIza nahIM.' eka divasanA lAMghaNa pachI bIje divase rAjakumAre rAjAnI samakSa upasthita thaI kahyuM, deva! aparAdhI huM chuM. mane paNa samajAtuM nathI ke A duSkRtya kevI rIte banI gayuM? Apane je yogya lAge te daMDa karo." sAMbhaLI rAjA Azcarya pAmyo. tarata nyAyazAstrIone bolAvI rAjAe nyAya mAgyo. nItizAstrIoe kahyuM, "mahArAja! rAjakumArano to zo daMDa hoya? temAM pAcho rAjyane yogya A eka ja rAjakumAra che.' rAjAe kahyuM, "nyAyazAstrI thaIne A tame zuM bolo cho? A rAjya konuM? rAjakumAra kono? rAjanIti prathama che. te che to rAjA ane prajA che. nIti to sApha kahe che ke potAnA putrane paNa aparAdha anusAra daMDa Apavo joIe, mATe je daMDa hoya te niHzaMka thaI kaho." rAjAnI vAta sAMbhaLI eka nItinipuNa paMDita bolyA, "jevI vyathA-pIDA bIjAne karI hoya tevI aparAdhIne karavI." rAjA tarata nirNaya karI UbhA thayA ane potAnA vahAlA, vivekI ne sajjana putrane kahyuM, "dIkarA! aparAdha pramANe tane daMDa thaze. te tAre sahevo joIe. tAre te jagyAe mArgamAM sUvAnuM ne rAjapuruSo tArA uparathI ratha hAMkI jaze." vinayI rAjakumAra tarata pitAne page lAgIne rAjamArga upara sUI gayo. rAjAe sevakone tenA upara ratha doDAvavA AjJA karI. adhikArI tathA nagarajanoe rAjAne ghaNA vinavyA. paristhiti tyAM sudhI pahoMcI ke sevakoe ratha calAvavAnI nA pADI, mAthuM namAvI eka tarapha UbhA rahyA. 1ra Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 108 tyAre nItimAna rAjAe pote ratha para caDI lagAma hAthamAM lIdhI ne jozathI vajanadAra ratha rAjakumAra tarapha doDAvyo. sahu jonAranA zvAsa thaMbhI gayA. ghaNAe AMkho baMdha karI lIdhI ke mukha pheravI lIdhuM. rAjA aDaga hatA. ratha pUravege doDato rAjakumAra uparathI nIkaLatAM adhdhara thaI gayo. jayajayakArano ghoSa ne puSpanI vRSTi thavA lAgI. na maLe gAya ke na maLe vAcharaDuM. rAjA vismita thaI jue che to koI jAjvalyamAna devI rAjakumArane Ubho karI uThADI rahI hatI. teNe kahyuM, "rAjA! udAsI choDo. huM tamArI parIkSA karavA AvI hatI. sAcA sonAnI jema tame sAcA TharyA cho. vAcharaDuM--gAya badhI mArI mAyA hatI. have khabara paDI ke prANathI adhika ekanA eka dIkarA karatAM paNa tamane nyAya-nIti adhika vahAlI che. tame khare ja dhanya cho. sukhe rAja karo ne amara tapo!' Ama kahI devI cAlI gaI. nagaramAM ne rAjakuTuMbamAM AnaMda AnaMda vartAI rahyo. sonerI A jIvananI kImatI ghaDI paLa jAya che, dina uge ne Athame AyuSya ghaTatuM jAya che. je je dIse che jagatamAM, kSaNamAM badhuM ye kSaya thaze, AMkho mIMcAtA Akhare badhuM mArI mAMhI jaze duzmanane mAro enA karatAM duzmanAvaTane mAro. kuhADAnA ghA rujhAya paNa kaDavADezanA ghA rujhAtA nathI. milkatanA TukaDA khAtara jIgaranA TukaDA na karazo. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [52] taraMgavatI yamunA nadInA kAMThe kauzAmbI nagarI. udayana rAjA prajAbhimukha vahIvaTathI rAjya kare. A rAjyamAM koI corI na kare; koIne daMDa na devAya. rAjAnA baLa ane vyavasthA upara lokone zraddhA. vAsavadattA emanI paTarANI. gAmanA nagarazeTha priya RSabhadeva, buddhimAna ane jinadharmamAM zraddhAvAna, emane ATha putro. pachI, yamunAdevInI upAsanAthI eka dIkarI janmI. nAma pADyuM enuM taraMgavatI. dIkarI mAbApanI lADalI. dAsadAsIo enA lAlanapAlana mATe khaDe page UbhA rahe. pitAjI bahArathI Ave ane pahelAM pUche, 'taraMgavatI kyAM?" taraMgavatIne joyA vinA cena na paDe. prakhara arthazAstrI ane dhanakubera nagarazreSThIne koI gha2mAM jue to Azcarya ja pAme; gharamAM pitAjIno ghoDo kare, 'cala ghoDA cala' ema bolatI jANe cAbuka na mAratI hoya evI emanI sAthe 2mata rame taraMgavatI! vakhata jatAM ene bhaNavA mUkI lekhana, nRtya, vINAvAdana, gIta ane dharmAcaraNa dhIre dhIre zIkhatI gaI, pitAjI bhaNavAmAM koI vAte kacAza na rahe tevo prayatna karatA rahetA. paNa taraMgavatIne vadhu rasa paDyo jainadharmanAM sArabhUta tattvo zIkhavAmAM. pAMca aNuvrata, traNa guNavrata, cAra zikSAvrata vagere thakI te jinadharmane gaharAIthI samajavA mAMDI ne puNya pAmatI gaI. samayanA vaheNa sAthe yuvAnI AvI gaI. tene lajjAno anubhava thavA mAMDyo. AthI AnaMda ane Azcarya thavA lAgyAM. aDhaLaka rUpa to janmathI maLyuM hatuM ane AvI UbhI juvAnI, koI chogALo yuvAna tene tAkI tAkI jue che te yogya na lAgatuM hovA chatAM manathI tene te game che. gokhalAmAM gaTaragU karatAM nara-mAdA pArevaDAMnI goSThi jovAnI majA AvavA lAgI. badhI AvI AvI vAto ane manamAM UThatA taraMgo kone kahe? vAta karavAnuM eka ThekANuM hatuM, tenI priya sakhI sArasikA, peTachUTI vAto tenI sAthe thatI. taraMgavatInI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 180 eka zarata - koI vAta bIjAne kahevAnI nahIM. sArasikAnI kabulAta hatI - badhuM ja chAnuM; koIne temanI vAto bIjA koIne kahevAnI nahIM. sArasikA TIkhaLa kare ke "kesariyo sApho paherI koIka varaNAgI vAlamo Avaze ne amArAM blenabAne upADI jaze." taraMgavatI kahe : "nA, nA. huM to kyAMya nahIM jauM.' TIkhaLa AgaLa vadhe. "nA" to kahevI paDe; tarata hA bhaNavAmAM ApaNuM mUlya ochuM thAya. Ama hasatAM ramatAM divaso pasAra thatA gayA. eka divasa nagara bahAranA eka moTA udyAnamAM javAno kAryakrama nakkI karyo. eka rathamAM besI taraMgavatI keTalIka sAhelIo sAthe udyAna javA nIkaLI. sArasikA bAjumAM ja beThI hatI. vArevAre taraMgavatI potAnAmAM khovAI jatI hatI, vicAratI hatI : koIke tene pakaDI che. kalpanA ja hatI. te banne hAthothI AkhA zarIrane bhIMse che. bhIMsa bahu mIThI lAgatI hatI. bhIMsa jANe ke vadhu ne vadhu gamatI hatI. "haju vadhu bhIse dabAva, niSpharatApUrvaka bhIMsI de ema thatuM. paNa thoDI vAramAM jhabakI svastha thaI gaI. sArasikA pUche che, "zuM thayuM? kaMI nahIM javAba maLe che. paNa sArasikA ema thoDI mAne? kahe che, "huM jANuM chuM sakhI! tArA manamAM zuM rame che." taraMgavatI hasI paDI, "zuM jANe che tuM? sArasikA kahe che, "tane kAmabANa vAgyAM che. priya darzananI IcchA jAgI che. bola kharuM ke nahIM?" taraMgavatI hasIne kahe che, "sArasikA tuM ghaNI hoziyAra che. mArA mananI vAto paNa tuM samaje che." - have ratha AvI pahoMcyo udyAnanA dvAre. badhAM nIce UtaryA. thoDI vAra doDAdoDI ane pakaDApakaDI jevI nirdoSa ramato ramyAM ane thAka lAgavAthI taraMgavatI eka jhADa nIce ArAma karavA jarAka ADI paDI. teNe joyuM ekacakravAkacakravAkInuM kallola karatuM joDakuM. tene kaMIka yAda AvyuM. sUnamUna thaI gaI, behoza avasthAmAM AvI gaI ane jAtismaraNajJAna thatAM tene potAno pUrvabhava dekhAyo. eka pachI eka dazya dekhAtuM gayuM. sArasikA ane bIjI sakhIo gabharAI gaI. "A taraMgavatI kema kaMI bolatI nathI?kema hAlatI nathI? zuM thayuM tene?" bAjumAMthI pANI lAvI tenA moM upara thoDuM chAMTyuM. thoDI vAre ALasa maraDI te beThI thaI. sArasikA pUche che, "zuM thAya che? taraMgavatI kahe che: "adbhuta! "paNa zuM?" "nA, atyAre nahIM. pachI ekAMte Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 181 kahIza." keTaloka vakhata udyAnamAM vitAvI sAMje mahele badhAM AvI gayAM. sArasikA ane taraMgavatI eka oraDAmAM palaMga upara beThAM. sakhI kahe che, "have koI ahIM nathI. mane kahe. te udyAnamAM zuM adbhuta joyuM?" taraMgavatI kahe che, "badhuM kahuM chuM. paNa tuM koIne kahetI nahIM. tadana khAnagI rAkhavAnI vAta." saMbhaLAvI teNe eka vicitra vAta. potAnA pUrvajanmanI kathA, je teNe potAnI mUrchAvasthAmAM sUkSma cetanAthI anubhavI hatI - "aMga dezanI caMpAnagarI. Thera-Thera udyAno ne taLAvo. huM hatI cakravAkI pUrvajanmamAM ane mAro pati cakravAka. enA vinA huM rahI zakatI na hatI. e mAro zvAsa, e mAro prANa. pravINa ane catura. svabhAve dayALu ane krodha to teNe kadI karyo ja na hato. ame eka dI eka nadI upara premathI UDatAM hatAM ane ame joyuM eka mahAkAya hAthI sUryanA tApathI akaLAyelo snAna karavAnI IcchAthI nadI tarapha AvI rahyo hato. pANI pIdhA pachI te nadInA pravAhita jaLane potAnI sUMDha vaDe potAnI pITha upara relAvavA lAgyo. thoDI vAre te jaLa bahAra nIkaLyo. potAnA mArge AgaLa vadhato jato hato ane ekavizALakAya zikArI tyAM dekhAyo. te vicitra ane bhayAnaka lAgato hato. teNe potAnA dhanuSya upara bANa caDAvI paNacha kheMcI. lakSa hatuM hAthInuM. paNa hAya! te bANa hAthIne na lAgatAM lAgI gayuM mArA pyArA cakravAkane. te bANathI mArA svAmInI pAMkha vIMdhAI gaI. zarIra chedAI gayuM ane mAro killola karato svAmI mUrzita thaIne jamIna upara paDyo. A meM joyuM. mArAthI cIsa paDAI gaI - oha re! mArI pIDAno koI pAra na hato. badhuM mArI najara samakSa ja banI gayuM hatuM. te taraphaDato hato. tenI cIso, tenI vedanA mArAthI jovAtAM na hatAM. chUTela tIra haju tenA zarIramAM khUMpeluM hatuM. meM hiMmata karI tIra tenA zarIramAMthI mArI cAMca vaDe kheMcI bahAra kADhyuM. tenA zarIramAMthI lohI vahevA mAMDyuM ane teNe taraphaDavAnuM baMdha karyuM. teno AtmA paraloka pahoMcI gayo hato. mAre mATe A asahya hatuM. kema jivAya? ekaluM jIvavuM mArA mATe na kalpAya evuM hatuM. thoDI vAra pachI zikArI tyAM Avyo. teNe mArA cakravAkano nizcetana deha paDyo hato te joyo. tene potAnI bhUla samajAI. te lakSa cUkI gayo hato. pote karela viparIta kAryane joIne te duHkhI banyo. mArA svAmInA zarIrane upADI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 182 eka retInA DhagalA upara mUkI te thoDAM lAkaDAM levA gayo. AjubAju pharIne thoDAM lAkaDAM vINIne laI Avyo. mane samajAI gayuM ke jarUra A zikArI mArA svAmInA dehane jalAvI deze. huM mArA svAmInA zarIra uparanA AkAzamAM UDI rahI hatI. mArI nirAzAno koI pAra na hato. du:khanI koI hada nahotI. pelA zikArIe lAkaDAM vyavasthita goThavyAM. tenA upara svAmInA dehanAM aMgone goThavyAM ane pachI agni pragaTAvyo. zokathI huMya prajjavaLI UThI. mArA aMgamAM paNa dAha UThyo. citkAra karatAM meM kahyuM, "he svAmI, huM ekalI zI rIte jIvuM. nA, nA. tamArA pachI mAre jIvIne zuM karavuM che? nAtha, huM AvuM chuM. tamArI sAthe ja AvuM chuM..ne e sAthe ja nIce bhaDabhaDa saLagatA agni para meM paDatuM mUkyuM. e agnijavALAe mane potAnI godamAM samAvI lIdhI huM manuSyanI bhASAmAM kahuM to satI thaI. A che mArA pUrvajanmano vRttAMta. A badhuM meM Aje ja nIrakhuM, mArI taMdrA avasthAmAM." A sAMbhaLI sArasikAnuM hRdaya dravI UhyuM. enI AMkhomAM AMsu AvI gayAM. divasa ane rAta satata ciMtAmAM taraMgavatI vicAryA kare che : "mAro pati, mAro prANanAtha paNa koIka jagyAe jo hovo joIe. e kema maLe? kyAM maLe? game tema mAre ene zodhavo ja rahyo. tenA vinA huM nahIM rahI zakuM. huM ene zodhI kADhIza. te maLaze ja ane mArA badhA prayatno chatAM e nahi maLe to huM zrI jinezvara bhagavaMte prANIonA sArthavAharUpa je mArga kahyo che te ja mArA mATe svIkArya ane sukhakArI banI raheze." ciMtAmAM taraMgavatI zarIre nabaLI paDatI jAya che. mAtAjI pUche che, "zuM thAya che taraMgavatI!" bhaLatA ja javAbo taraMgavatI Ape che, "mAthuM duHkhe che. UMgha nathI AvatI' vagere. have ene eka vicAra sUjhI Ave che. pUrvabhavanAM citro moTA paTa jevAM jAheramAM cItaryA hoya to koka ne koka divase pUrvabhavano priya te jotAM tene paNa jAtismaraNa thAya ane te maLI Ave. vicAra suMdara hato. teNe cItaravA mAMDyAM pUrvabhavanAM citro ane banAvyo eka moTo paTa, cakravAka ane cakravAkI; zikArI ane hAthI; bANanuM choDAvuM ane hAthI khasI jatAM bANa cakravAkane vAgavuM; cakravAkInuM rudana; zikArIno pazcAttApa ane cakravAkano agnidAha; nAnI zI citAmAM cakravAkInuM balidAna vagere.... Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 183 jatA AvatA loko A citrapaTa jue, vAto kare ane cAlyA jAya - ema keTalAka vakhata cAlyuM. AvI pahoMcyo kArtikI pUrNimAno dina. kArtikI pUrNimA eTale kaumudI parvano utsava, zubha divasa. e divase arihaMta bhagavaMtonI pratimAnAM darzanavaMdana thAya che. meLo bharAya che ane gAmanA ane bahAragAmathI AvelA mahemAnovepArIo vagere e parvane AnaMdathI Ujave che. eka suMdara jagyA pasaMda karIne tyAM taraMgavatIe pelAM kalAmaya citrAvalIvALAM dRzyo aMkita karatA paTo khUba AkarSaka rIte goThavIne mUkyA ane te badhAnuM dhyAna rAkhavA sakhI sArasikAne jaNAvyuM. taraMgavatIe sArasikAne jaNAvyuM, "pUrvabhavano mAro svAmI jo A nagaramAM haze to te jarUra ahIM Avaze. tuM barAbara dhyAna rAkhaje. jyAre te A citrAvalIne joze tyAre jarUra tene potAnA pUrvabhavanuM avazya smaraNa thaze. pUrvabhavanI smRti pAmIne duHkhI banelA jIva cokkasa mUccha pAme che. sakhI sArasika! tuM mArI A vArtAnuM jarUra dhyAna rAkhaje. thoDI vAramAM tene cetanA pragaTaze ane azru sAratAM te tene pUchaze : "he sulakSaNA! mane kaheto kharI, A citro koNe cItaryA che?" jo AvuM thAya to, he sakhI! tuM ene pUrvajanmamAM chUTo paDelo ane manuSyajanmane pAmelo mAro svAmI jANaje. tuM ene enuM nAma, ThekANuM avazya pUchI leje ane Ama badhuM jANI lIdhA pachI mane maLaje ane badhI hakIkata jaNAvaje." rAta paDatAM taraMgavatI sUI gaI. paroDha thatA pahelAM tene svapna AvyuM. svapnamAM teNe joyuM ke giri upara caDhelI latAomAM te bhamatI hatI. tyArabAda te jAgrata thaI pitAjI pAse gaI ane temane te svapnanuM zuM phaLa hoya te pUchyuM. pitAjIe kahyuM, "he priya putrI! A svapnathI tane sAta divasamAM ja tAruM sUcita sadbhAgya prApta thaze." taraMgavatI A sAMbhaLIne AnaMdavibhora banI gaI. tenA manamAM to iSTa phakta teno priyatama ja hato, bIjuM koI nahIM. thoDA ja vakhatamAM tenI sakhI sArasikA nAcatI kUdatI AvI. "jaDI gayuM, jaDI gayuM. ema pAgalanI mAphaka udgAra kADhatI, taraMgavatI Azcarya pAmatI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 184. bolI : "A te kevuM gAMDapaNa! zuM che? mAMDIne vAta to kara." sakhIe kahyuM, "mane tAro prANavallabha maLI gayo che." taraMgavatIe kahyuM, "huM! kyAM che? koNa che? mane tarata kahe. mane laI jA tyAM." sakhIe kahyuM, "utAvaLI na thA. vAta to sAMbhaLa. gaI kAle tArA kahevA mujaba citrAvalI barAbara goThavIne huM meLAmAM UbhI hatI. lokonA ToLeToLAM AvatAM, A citro jotAM hasatAM - AnaMda pAmatAM. koI vaLI khinna thatA, vicAra karatA karatA jatA rahetA. paNa sAMja paDye eka yuvaka Avyo. citra jotAM ja "Aha ema kahI paDI gayo. bebhAna thaI gayo. meM ane bIjA be-traNa prekSakoe enA moM para pANI chAMTyuM. thoDA ja vakhatamAM te zuddhimAM Avyo. pharIthI teNe citrAvalI jovA mAMDI. te kahe, "are, A to mArI ja vAta. mArA pUrvabhavanI ja A vAta che. tenAM ja citro che. koNe doryA A citro?" sArasikAe kahyuM, "mahAnubhAva! A mArI sakhI nagarazeThanI putrI , taraMgavatIe dorelA citro che. teNe ja A citro potAno pUrvabhava yAda AvatAM doryA che. tamAre tene maLavuM hoya to huM teno meLApa karAvI ApuM. paNa te pahelAM tame potAnuM nAmaThekANuM batAvo to huM A mArI sakhIne tamAre tyAM laI AvuM." ATaluM kahetAM to teNe javAba Apyo, "mAruM nAma che padmadeva. mArA pitAnuM nAma che dhanadeva ne mAtAnuM nAma che vasumatI." te tenA ghara tarapha jato hato huM paNa tenI pAchaLa pAchaLa cAlI. tyAM jaIne teno saMpUrNa paricaya meLavIne tarata huM ahIM AvI chuM." A badhuM eka zvAse sArasikAe jaNAvyuM. taraMgavatI to A jANI rAjI rAjI thaI gaI. sArasikAne vidAya ApI teNe snAna karyuM. guruvaMdanA karI zrIjinendrabhagavaMtanI pUjA karIne pAraNuM karyuM. e ja divase sAMje moDethI sakhI sArasikA utAvaLe utAvaLe AvI. teNe azrubhInI AMkhe navA AghAtajanaka samAcAra ApyA : padhadevanA pitAjI zreSTha dhanadeva pote thoDA mitro sAthe tArA pitAjInI pAse AvyA hatA. temaNe khUba spaSTa bhASAmAM potAnI vAta tArA pitAne kahI, huM tamArI putrI taraMgavatI mATe mArA guNavAna putranuM mAthuM laIne Avyo chuM. mArA putranuM nAma padhadeva che. te vyavahAru, jJAnI ane kalAkuzaLa che." tyAre Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 185 tArA pitAjIe dhanadevanI vAta kApI nAkhatAM kahyuM ke, "tamAro putra vAraMvAra dezAMtarano pravAsa kare che. gharamAM sthira banI na rahenArane mArI putrI kevI rIte ApuM?" Ama tArA pitAe AMgaNe AzAbharyA AvelA zreSThInI vAtane nakArI kADhI. AthI mAnabhaMga thayelA zrI dhanadeva zokathI udvigna banIne tyAMthI zIgha jatA rahyA." A sAMbhaLI potAnA mana para jANe vajAghAta thayo hoya tema taraMgavatI citkAra pADI bolavA lAgI : re, re, A vijoga meM sahevAze? enA vinA kema jivAze? gayA janmamAM e bANathI viMdhAIne maraNa pAmyo hato ane daihika duHkhone gaNakAryA vinA huM paNa enI pAchaLa prANanI Ahuti ApI satI thaI hatI. A bhave paNa huM e jIvaze tyAM sudhI ja jIvIza. e ja mAro prANa, e ja mAro zvAsa che." pitAnI ceSTAthI taraMgavatInAM aramAnono bhAMgIne bhUkko thaI gayo hato, paNa te hiMmata na hArI, bhAMgI na paDI. teNe sArasikAne kahyuM, "sakhI! mAruM eka kAma kara. huM eka patra lakhI ApuM te tuM mArA prANapriyane ApIne eno javAba laI jema bane tema jaladI mane pahoMcADa." taraMgavatIe eka patra tarata lakhI nAkhyo. priyatamanA premALa saMbodhana pachI potAnA hRdayanI vAto lakhI, prema atidraDha bane tevA be traNa vAkyo lakhyAM ane zIdhramilananI AkAMkSA jaNAvI. patra laI sakhI pahoMcI gaI zreSThI dhanadevanA AvAse, jyAM taraMgavatIno prANezvara raheto hato. daravAne rokI, paNa padhadeve khAsa bolAvI che ema samajAvI mahelamAM gaI. kumAra ke je mahelanA uparanA mALe raheto hato te eka bhavya Asana upara beTho hato. tenI bAjumAM eka mUDha brAhmaNa beTho hato. kumArane praNAma karyA tyAre te brAhmaNe krodha karI sArasikAne kahyuM, "are gamAra! mane brAhmaNane mUkIne tuM zudrane pahelAM praNAma kema kare che?" sArasikAe vivekapUrvaka emanI mAphI mAgI. game tema e krodha karI tyAMthI cAlyA gayA. sArasikAe taraMgavatIno patra kumArane Apyo. kumAre vAMcyo. vAMcIne te AnaMdita thaI gayo. - --- Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 186 nagarazreSThIne tyAMthI pitA apamAnita thaIne pAchA AvyA hatA te tene yAda AvyuM. paNa game tema taraMgavatI mane maLavA talasI rahI che jANI sArasikAne jaNAvyuM, "he uttame! jA, tArI sakhI taraMgavatIne kahe ke te mane jaladI maLe. huM enA vinA jIvI zakuM ema nathI.'' pitAjIe jyAre samAcAra ApyA hatA ke nagarazeTha potAnI dIkarI padmadeva sAthe paraNAvavA rAjI nathI tyAre teNe nakkI karyuM hatuM ke taraMgavatI cokkasa A bhave maLaze ja; ane koI saMjogomAM te na maLe to jIvIne zuM karavuM che? na jIvavAno paNa teNe nirNaya karI lIdho hato. sArasikAe Apela patra vAMcI padmadevane ghaNI AzA baMdhAI ke moTA bhAge taraMgavatI ke jenI sAthe gayA bhavanI prIta che te maLaze ja. padmadeve paNa premapatra taraMgavatI mATe lakhyo : 'he kamalAkSI! he priye! tArI kuzaLatAnA samAcAra sAMbhaLI huM AnaMdita thayo chuM. huM kAmadevanA tIvra bANathI vIMdhAyo chuM. te kAraNathI, jyAM sudhI tuM dUra che tyAM sudhI mAruM zarIra svastha nathI. he sulakSaNA! saMbaMdhIo ane mitronI sahAyathI nagarazreSThInuM mana huM rAjI na karuM ane jyAM sudhI mArA pitAnI icchA ane paramAtmAnI kRpAthI zubha icchita siddha na thAya tyAM sudhI dhairya rAkhaje.'' A vAMcI taraMgavatI rAjI thaI. tene thoDI mUMjhavaNa paNa thaI. have dhairya zI rIte dharAya? have to icchita siddhi zIghra meLavavI ja rahI - tevA vicArathI taraMgavatIe sakhI sArasikAne kahyuM, "he sakhI! tuM mane padmadevanA mahele laI jA. huM mArA prANapriyane maLIne mAre have zuM karavuM teno nirNaya karIza.'' sArasikA to taiyAra ja hatI. "cAla sakhI! atyAre ja mArI sAthe cAla. huM tane padmadevanA mahele pahoMcADI tArA parabhavanA svAmI ane A bhavanA tArA icchita varano meLApa karAvI ApuM." taraMgavatI sArasikAnI sAthe pahoMcI padamadevanA nivAse. banne aMdara pravezyAM. teno cahero raktavarNo banI gayo hato. darzana! nAthanuM prathama darzana! darzananI tarasa ane A tarasa Aje ja, atyAre ja bujhAvavI hatI ane banne pahoMcyAM. jyAM padmadeva beTho hato tyAM. sArasikAe kahyuM, "jo, sakhI jo jo! tArA premadevatAne!'' taraMgavatI joI rahI. te harSavibhora banI gaI. bannee ekabIjAne joI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 187 lIdhAM. padmadeve bAjumAM mitro hatA temane potAne UMgha Ave che evuM bahAnuM batAvI rajA ApI ane taraMgavatInI sAme AvI te Ubho rahyo. taraMgavatI ati namratAthI tenA caraNomAM jhUkI gaI, praNAma karyA ane tarata ja padmadeve tene UbhI karI ane potAnI vaja jevI chAtI sAthe cAMpI dIdhI. padmadeve kahyuM, "priyA! tuM AvI che atyAre rAtre. tArA pitAjI jANaze to te krodhita thaze. teo zaktimAna che. krodhane kAraNe te mArA samagra kuTuMbano nAza karAvaze. mATe tuM satvare pAchI tArA pitA pAse pahoMcI jA." A vAta thatI hatI tyAre raste pasAra thato koI mANasa bolyo, "svecchAe AvelI strI, yauvana, arthasaMpatti, rAjalakSmI, varSA ane mitrono AnaMda - Ano je mANasa tiraskAra kare che, tene bhogavato nathI tenA manoratha kyAreya siddha thatA nathI." A vacana sAMbhaLIne priyanA mana para asara thaI. teNe kahyuM, "....ane jo tArI icchA hoya to eka upAya che." zo?" taraMgavatI AnaMdasaha bolI UThI. A rAjyanI hada choDIne dUra dUra jatAM rahIe." taraMgavatI kahe, "cAlo! he nAtha jyAM tame tyAM huM. huM makkama chuM. game teTalAM duHkho, saMkaTo ke ApattionA pahADa tUTI paDaze to paNa huM tamArI sAthe ja rahIza." padradeve vicAryuM emane ema khAlI hAthe na javAya. teNe jarUrI dhana sAthe laI lIdhuM. sArasikA taraMgavatIno IzAro samajI tenA alaMkAro levA tenA ghare gaI. padmadeve have utAvaLa karavA kahyuM, vilaMba have moMgho paDI jaze. ociMtuM ja vighna AvIne UbhuM rahe te pahelAM atrethI tarata ja nIkaLI javuM e ja ISTa che. temaNe na rAha joI sArasikAnI, ne hAthamAM hAtha pakaDIne banne cAlI nIkaLyAM. cAlatAM cAlatAM yamunA nadIne kinAre AvyAM. kinAre eka doraDAthI bAMdhelI nAva joI. jANe badhuM paramAtmAe taiyAra na rAkhyuM hoya! e banne nAvamAM besI gayAM. taraMgavatI romAMcita thaI UThI hatI. priyane pAmIne te dhanya banI hatI. tenA aMtaHkaraNanI icchA Aje siddha thaI hatI. thoDI vAre nAvaDuM UbhuM rAkhyuM. padhadeve taraMgavatIne potAnI najIka kheMcI. tenAM Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 188 aMgone yauvanano prathama sparza Apyo. gADha AplezamAM banne gUMthAI gayAM. caMdra paNa jANe zaramAI gayo. saMganuM aneruM sukha bannee bhogavyuM. tRptino AnaMda emanA caherA upara ramI rahyo. A rIte gAMdharva vivAhathI banne joDAI gayAM. vaLI nAvaDuM AgaLa cAlyuM. samaya kyAM pasAra thayo tenI teone khabara paNa paDI nahIM. pUrvamAM sUrya Ugyo. teo eka kinAre Utaryo. suMdara lAgatI hatI e bhUmi. teo thoDuMka cAlyAM. banne jaNa ekabIjAnAM pagalAM paDatAM hatAM tenAM vakhANa karatAM AgaLa ne AgaLa cAlatAM hatAM. tyAM emanI najara dUra pahoMcI. bApa re! bihAmaNA lAgatAM mANaso hathiyAro sAthe emanI najIka AvI rahyA hatA. te lUMTArAo hatA. taraMgavatI gabharAI gaI, svAmInI soDamAM lapAI gaI ne citkAra karI UThI, "bApa re! have zuM thaze? padmadeve tene hiMmata ApI. kahyuM, "huM chuM. tuM gabharAya che kema? huM pahoMcI vaLIza." paNa taraMgavatI na mAnI. sAme ATalA badhA lUMTArA hathiyAro sAthe ane teno svAmI ekalo. teNe kahyuM, "nA, ApaNe laDavuM nathI. jokhama ghaNuM che. atyAre zaraNe thavuM e ja DahApaNa che." lUMTArA najIka AvI pahoMcyA. teoe tIrakAmaThAM batAvI temane DarAvavA prayatna karyo. teoe padmadevane pakaDI lIdho. taraMgavatInA zarIra uparanAM AbhUSaNo nirdaya rIte utArI lIdhAM. teNe jorathI raDavA mAMDyuM tyAre eka lUMTAro je temAM nAyaka jevo lAgato hato teNe taraMgavatIne mUMgI rahevA jaNAvyuM, "vadhAre hohA karIza to tArA dhaNIne mArI nAkhIza" evI bIka batAvI. patine mArI nAkhavAnI vAta zI rIte sahana thAya? taraMgavatIe mAMDa rudana dabAvI dIdhuM, paNa niHsAsA na rokI zakI. padmadeva pAse ratnanI poTalI hatI te lUMTArAoe paDAvI lIdhI. taraMgavatInA kahevAthI teno pati baLaprayogathI dUra rahyo. mUlyavAna ratno joI lUMTArA rAjI thaI gayA ane te baMnene bihAmaNA rastAo upara calAvI eka parvatanI bhayAnaka kotaramAM guphA hatI tyAM laI gayA. guphAmAM eka adbhuta maMdira hatuM ane tyAM devInI mahApUjanano utsava cAlato hato. keTalAka gAtA hatA, keTalAka nartana karatA hatA. eka pachI eka, coro lUMTano mAla je lAvelA teno tyAM Dhagalo karatA hatA. taraMgavatI ane padhadeva baMdhanamAM hatAM. mUMgAmUMgAM je thAya te joyA karavA sivAya bIjo koI temane mATe upAya na hato. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 189 e bannene lUMTArA temanA mukhInA eka gupta khaMDamAM laI gayA. tyAM mukhI UMcA Asana upara beTho hato. tenA moM uparathI ja jaNAtuM hatuM ke te atikrUra ja haze. teNe bannene joyAM keTalIka vAto teNe bIjA lUMTArAo sAthe karI. pachI te niSphara ane ghAtakI mANase potAnI be tagatagatI AMkho A banne tarapha mAMDI. taraMgavatI ghaNuM gabharAI tharathara dhrUjavA lAgI. mukhI kharekhara AnaMdathI DolavA lAgyo. potAnI manokAmanA pUrNa thatI hoya tema tene lAgyuM. te IcchitanI prApti mATe devIne bali caDAvavA mAMgato hato ane devInI kRpAe ja A banne uttama bali maLI AvyA! tene lUMTArAone kahyuM, "sAMbhaLo! AvatI navamInI rAtrie devIne A banneno bali caDAvIzuM." tyAM sudhI emane bhoMyarAmAM amuka jagyAe rAkhavA teNe hukama karyo. eka lUMTArAe te baMnene enI pAchaLa pAchaLa AvavA kahyuM. banne jaNa tenA kahevA pramANe AgaLa vadhatAM hatAM tyAM eka jagyAe moTo paththara paDelo hato, tyAM te lUMTAro beTho. pAdevane rasIthI barAbara bAMdhelo hato. taraMgavatIne koI baMdhana na hatuM. te rotI ane kAlAvAlA karatI hatI. te lUMTAro tyAM besI kAcuM mAMsa khAvA lAgyo hato - te upara teNe dArU pIdho. taraMgavatIne chAnI rAkhatAM padmadeva tene samajAvato hato : "A badhA ApaNA karmanAM phaLa che. karma bhogavavAM ja paDe che. mATe dharmane tyajIza nahi." patinI madhura ane sAMtvana ApanArI vANI sAMbhaLI teno zoka kaMIka aMze ocho thayo. bAjumAM keTalAMka strI-puruSo baMdIvAna tarIke UbhAM hatAM. temane taraMgavatIe potAnI vItaka kathA saMbhaLAvI : "gayA bhavamAM ame cakravAka ane cakravAkI hatAM. eka pAradhInA bANe cakravAka ghavAyo ne maraNa pAmyo. huM cakravAkI tenI pAchaLa baLIne satI thaI. A pachI ame banne mAnava tarIke janmyAM. huM nagarazeThanI putrI chuM ane A mArA pati eka vepArInA putra che. mane pUrvabhavanuM jJAna thatAM meM citrAvalInuM Alekhana karyuM ane mArA gata bhavanA patine citrAvalI dvArA oLakhyo. mArA pitAnI A lagna mATenI saMmati na maLatAM ame banne nAsI chUTyAM chIe. gaMgA nadI pAra karI ame AgaLa vadhatAM hatAM tyAM A lUMTArAoe amane pakaDIne ahIM lAvyA che. amane bannene devInA bali banAvavAno teoe nizcaya karyo che. he bhagavAna! hajAra hAthavALo tuM ja amane Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 190 bacAvI zake." dUra beThelo eka lUMTAro paNa taraMgavatInI A vAta sAMbhaLI rahyo hato. tenA caherA para gajabanA pheraphAro thayA. te temanI pAse Avyo. padmadevanAM baMdhana teNe choDyAM ane kahyuM, "zAMta thAo. tamane bacAvavA meM nizcaya karyo che.'' sAce ja A eka camatkAra hato. AvI to bannee koI AzA ja nahotI rAkhI. tenI vAta sAMbhaLI haiyAmAM paDelI maraNanI bhIti dUra thaI. lUMTArAe kahyuM, "ahIM eka gupta mArga che. te raste tamane huM bahAra laI jAuM chuM. mArI pAchaLa pAchaLa Avo.'" baMne tenI pAchaLa pAchaLa cAlyAM. keTalAMka viSama mArga kApyA pachI te traNe guphAnI bahAra AvyA. lUMTArAe kahyuM, ''tame cAlyAM jAo. thoDeka dUra eka gAma Avaze. tame tyAM pahoMcI yogya lAge te karajo.' padmadeve tene kahyuM, 'bhAI! teM amAro jIva bacAvyo che. amane lAgatuM hatuM ke amAruM jarUra mRtyu thaze, paNa hRdayamAM paropakAra tathA dayAno bhAva lAvIne teM ja amane mukti apAvI che. huM dhanadeva nAmanA vepArI ke je vatsa nagaramAM rahe che temano putra chuM. te nagaranA badhA loko amane oLakhe che. tuM kadIka icchA thAya to mAre ghera jarUra Avaje. tAruM RNa utAravA huM mathIza.'' te chUTo paDyo ane pAcho guphA tarapha gayo. baMne gAmanA mArge AgaLa vadhyAM. taraMgavatI bahu ja thAkI gaI hatI. bhUkha ane tarasa have sahevAtAM na hatAM. have AgaLa vadhavuM taraMgavatI mATe khUba ja muzkela hatuM. jiMdagImAM koI divasa AvAM bhUkha-tarasa veThyAM na hatAM. lagabhaga tene cakkara AvavA lAgyA. padmadeva paNa thAkelo hato, paNa samaya oLakhI te taraMgavatIne pITha upara besADI AgaLa cAlyo. thoDI ja vAramAM eka gAma dekhAyuM. banne bahu rAjI thayAM. sAmethI thoDAka govALiyA AvI maLyA. temane pUchatAM khabara paDI ke e khAyaka nAme gAma che. bhUkhathI thAkelI taraMgavatIe patine kahyuM, "ApaNe have koIkane kahIe, kaMIka khAvAnuM Ape.'' paNa padmadeve mAMgavAnI nA pADI. 'mane anna Apo ema yAcanA karavI? ethI to maraNa bhaluM. Avo dInatAbhAva na khape.' tyAM bAjumAM eka maMdira dekhAyuM. khUba ja raLiyAmaNuM hatuM e maMdira. zrama Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 191 dUra karavA taraMgavatI e maMdiramAM gaI. prabhunuM stavana karI te bahAra AvI. duHkhanA samaye svAmI paDakhe che teno tene AnaMda hato. duHkha bhulAtuM hatuM. maMdiranI bAjumAM ja eka sarovara hatuM. banne jaNa tyAM jaI potAnA kapaDAthI pANI gALyuM, tRSAne zAMta karI. jaLamAM thoDe aMdara jaI bannee chabachabiyAM karyA ane bahAra nIkaLI rAhatano dama kheMcyo. zAMtithI sarovaranA kinAre banne beThAM hatAM. tyAM eka ghoDesavAra dUrathI Avato dekhAyo. tenI sAthe bIjA keTalAka mANaso vegathI cAlatA hatA. banne vicAratAM hatAM koNa haze e? teo AvI pahoMcyA. padmadevane jotAM ja ghoDesavAra ghoDA uparathI UtarI tenA page paDI namaskAra karyA. teNe kahyuM, "kumAra! mane na oLakhyo? huM ApanA mahelamAM lAMbA vakhata sudhI rahyo chuM." padhadeve tene oLakhyo "oha! tame kulmAkahasti? - teNe kahyuM, "hA! ame tamane ja zodhIe chIe. pitAjInI AjJAthI ghaNA jaNA judA judI bAju tamArI zodhamAM nIkaLyA che. ame nasIbadAra ke amane tame maLI gayA." teo bannene gAmamAM laI gayA. kulmAkahastino eka saMbaMdhI brAhmaNa A khAyaka gAmamAM raheto hato. temane tyAM bannene te laI gayo. teoe tyAM snAna karI, jamI lIdhuM. bhUkha-tRSAne sArI rIte zAMta karyo. pachI kulmAkahastie nagarazeThane tyAM zuM banyuM te badhuM bannene kahyuM, "nagarazeTha ane emanA kuTuMbe jANyuM ke putrI nathI maLatI. to te aMge tapAsa karavA mAMDI. sArasikAe temanI samakSa tamArI pUrvajanmanI kathA kahI. teNe ema paNa kahyuM ke banne jaNAM saMpUrNa taiyArI sAthe nAsI gayAM che, kAraNa ke nagarazeThe potAnI putrIno vivAha padmadeva sAthe karavA cokhkhI nA kahI hatI. tethI taraMgavatIe nAsI javAnuM ane pAdeva sAthe gAMdharva vivAha karavAnuM nakkI karyuM che. nagarazeTha A jANI ghaNuM ghaNuM pastAyA. teo tarata padhadevanA pitA dhanadevane maLyA ane kSamA mAgatAM kahyuM ke, "zeTha! temanA pUrvajanmanA sneha-saMbaMdhano mane koI khyAla na hato. tethI ajANatAM huM nirdaya banyo. tamArI mAgaNI na svIkArI. temaNe dhanadeva zeThano hAtha pakaDI vadhumAM kahyuM, "tamAro dIkaro have mAro jamAI che. mane ciMtA thAya che. temanI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA * 12 jema bane tema jaldI zodha karAvo." AthI keTalAka mANaso tamArI zodha mATe nIkaLyA che. banne zeThe bane eTalA mANaso tamArI bannenI zodha mATe cArekora mokalyA che. banne zreSThIoe svahastAkSaramAM ja be patro lakhyA che te vAMco." kulmAkahastie be patro pAdevane ApyA. banne patromAM naryo prema nItarato hato. TUMkamAM "tamo banne jaladI ghera Avo' evo bhAva hato. je brAhmaNanA ghare A premI paMkhIDAM mahemAna hatAM te brAhmaNa gharaghaththu davAo paNa jANato hato. teNe padhadevanA hAtha je doraDAnA baMdhananA kAraNe sUjI gayA hatA tenI zuzruSA paNa karI. praNAzaka nagaramAM eka divasa rahI vAsAlikA nAmanA nagaramAM teo AvyAM. nagaranA pAdaramAM ja prabhu zrImahAvIranuM eka maMdira hatuM. tyAM bannee bhAvavibhora banI bhagavAnanuM stavana karyuM. bAjumAM eka vizALa ane UMco vaDalo hato. ahIM prabhue A vaDalA nIce dhyAnastha avasthAmAM thoDo vakhata vitAvyo hato. bannee vaDalAne namaskAra karyA, tenI pharate pradakSiNA karI. pachI AgaLa vadhyA. chevaTe teo pahoMcyAM potAnA nagare. dUrathI taraMgavatInI sakhI sArasikA dekhAI. bahu ja utsAhapUrvaka temanuM svAgata thayuM. gharanA AMgaNAmAM ThIkaThIka mANaso bhegA thayA hatA. temane udezIne padmadeve badhI vigate vAta kahI. thoDA ja divasomAM bannenAM vidhisara lagna dhAmadhUmathI thayAM. saMsAranuM cakra cAlyA ja kare che. jinadarzana, pUjana, kIrtana, jinavANInuM zravaNa, AtmadhyAna ane AtmatattvanI zraddhAmAM ghaNo kALa vahI gayo. eka divasa padhadeva ane taraMgavatI nagara bahAranA udyAnamAM gayAM. temaNe eka vRkSanI nIce dhyAnamAM beThelA eka munIzvarane joyA. bannee hAtha joDI emanI vaMdanA karI. munie emane "dharmalAbha" kahetAM AzIrvAda ApyA ane kahyuM, "sarva duHkhono aMta AvI jAya evI jagyAe jAo; jyAM gayA pachI bIje kyAMya javAnuM rahetuM nathI evA nirvANa sthAnane prApta karo. A mAnavabhavamAM ja Avo sarvazreSTha lAbha maLe che. anya janmamAM mokSano lAbha meLavAto nathI." munIzvaranA upadezathI banne kRtakRtya banI gayAM ane munIzvarane praNAma karIne pUchayuM, "amane kaho, AvI siddhi kevI rIte zakya bane?" munirAje kahyuM, "sAMbhaLo, he dharmI jIvAtmAo! tamArI utkaMThA jarUra Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 193 huM pUrI karIza. paNa A mATe pahelAM tame mAro jIvanavRttAMta sAMbhaLo : eka moTuM ane bhayaMkara jaMgala hatuM. enA eka bhAgamAM caMpA nAmanuM nagara hatuM. tyAM pUrvabhavamAM huM eka zikArIne tyAM janmyo hato. amArA kuTuMbIo hAthInA dAMta ane hADakAmAMthI vicitra prakAranAM zastro banAvatA hatA. huM hAthIono zikAra karato. mAruM e ja eka kAma hatuM. vanamAM pharato, game tema hAthIne mArato, mAMsanuM bhakSaNa karato. lakSavedhI bANa choDavAmAM huM ekko gaNAto. mArA pitAjI mane upadeza ApatA, "koI bALahAthIne kadI na mAravo" vagere. eka divasa huM gaMgAkinArAnA vanamAM pharato hato. tyAM eka moTA pahADa jevA uttama hAthIne meM joyo. mane enA zikAranuM mana thaI gayuM. meM dhanuSya para bANa caDAvI lakSya sAdhavA bANa choDyuM. bANa UMce gayuM. teNe hAthInA zarIrane vIMdhyuM nahIM, to paNa eka cakravAka UDato hato te e bANathI vIMdhAI gayo ane taraphaDIne nIce paDyo. te lohIthI kharaDAyelo hato. tenI cheDAyelI eka pAMkha jamIna para paDI. thoDI ja vAramAM te taraphaDIne mRtyu pAmyo. A cakravAkanI patnI cakravAkI svAmInA mRtyuthI atyaMta AkraMda karavA lAgI. karuNa vilApa karatI te cakravAkanI AsapAsa paribhramaNa karavA lAgI. A joIne mArA dilamAM dayA utpanna thaI. mane pachatAvo thayo, "arere, meM A zuM karyuM? pelo hAthI to kyAMka dUra cAlyo gayo hato. meM pelA cakravAkane saMbhALapUrvaka upADyo ane eka suMdara sthaLe mUkyo. thoDAMka lAkaDAM vINI lAvyo. tenA upara cakravAkanA mRtadehane mUkyo ane agnisaMskAra karyo. huM natamastake Ubho hato tyAM eka sakhta AghAta ApatuM Azcarya thayuM. UDatI cakravAkI kalpAMta karatI saLagatI citAmAM paDI ne potAnA svAmInI sAthe baLIne bhasma thaI gaI. kaho ne, pati pAchaLa te satI thaI gaI. mane A joI kaMpArI chUTI gaI. "meM AvuM pApa kema karyuM? eka nirdoSa killola karatA sukhI joDalAno meM zA mATe nAza karyo? A pApano boja laIne huM zI rIte jIvI zakIza? AvA pApI jIvana karatAM jIvanano aMta lAvavo sAro." - ema vicArI meM paNa te saLagatI citAmAM jhaMpalAvyuM. paNa prabhukRpAe pharIthI mane manuSyajanma maLyo. vArANasI nagarImAM eka uttama zreSThIvaryane tyAM mAro janma thayo. A e nagarI ke jyAM tIrthakara bhagavaMto aneka vAra vicaryA che. ahIM zrI supArzvanAtha bhagavAne surAjya sthApyuM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 14 hatuM ane apAra vaibhavano tyAga karI, cAre ghAtakarmano kSaya karI kevaLajJAna prApta karyuM hatuM. zrI pArzvanAtha bhagavAna, ke azvasena jemanA pitA hatA ane vAmAdevI jemanI mAtA hatI, teo paNa A nagaramAM thaI gayA. mAro janma thatAM rudrayazA mAruM nAma pADyuM. huM gurunA AvAse jene gurukula kahevAya tyAM abhyAsa karavA lAgyo, paNa mAruM mana jugAra bhaNI kheMcAI gayuM. huM jugArI banyo. jugAra, mAMsabhakSaNa, madirApAna, vezyAgamana, zikAra, corI ane paradArA sevana - A sAta vyasano ghora ane atibhayaMkara narakamAM mANasane laI jAya che. jugArane lIdhe mAre corI karavI paDI. thoDA divasomAM mArA kuTuMbamAM paNa mArI A pravRttinI jANa thaI gaI. emane bhAre duHkha thayuM. eka divasa corI mATe rAtre nIkaLelo. mArA hAthamAM khullI talavAra hatI. keTalAka lokoe mane pakaDavA prayatna karyo paNa huM tyAMthI bhAgI jaMgalamAM jato rahyo ane eka guphA AgaLa AvI Ubho. e guphA siMhaguphA nAme oLakhAtI hatI. temAM keTalAka lUMTArA rahetA hatA. huM temAM dAkhala thayo. corono nAyaka eka jagyAe beTho hato. ghaNA corono te agraNI hato. huM temanI ToLImAM bhaLI gayo. thoDA ja vakhatamAM huM nirdaya yamadUta jevo lUMTAro banI gayo. mArAM corInA parAkramone lIdhe huM nAyakano khAsa mAnIto banI gayo. eka divase lUMTa karavA tatpara evI amArI ToLI eka sthaLe corI mATe UbhI hatI, tyAM eka tAjA yauvanathI zobhatuM strI-puruSanuM joDakuM AvI pahoMcyuM. strI suMdara yauvanathI dIpatI hatI ane puruSa kAmadevane Takkara mAre tevo hato. temane pakaDI levAmAM AvyAM ane ame temane amArA nAyaka pAse laI gayA. temanAM alaMkAro-AbhUSaNo laI lIdhAM. nAyake khUba ja khuza thaIne kahyuM, "AvatI navamInI rAtre kAlIdevInI samakSa A baMnene balirUpe homI devAnAM che. maraNanA bhayathI te baMne AkraMda karavA lAgyAM. huM temanA rakSaNa mATe nimAyo. pelI strI jinezvara bhagavAnane yAda karI AvA kasamayanA mRtyuthI bacAvavA rudana sAthe AjIjI karavA lAgI. mane dayA AvI, emane ugArI levA vicAryuM ane eka pAchaLanA raste laI jaI temane guphAnI bahAra kADhyAM. guphA bahAra AvI meM temane temano vRttAMta pUchaLyo. badhI hakIkata temaNe jaNAvatAM mane bhAsa thayo 1. AtmAnA guNono ghAta karanAro AdI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 15 ke meM je cakravAkane gayA bhavamAM haNela ane cakravAkI satI thaI hatI teja jIvonuM A bhavamAM janmela A mAnavayugala che. tethI mArA pApa dhovA mATe to A ja suMdara samaya che. meM temane choDAvyAM. have mAre paNa A pApamAMthI chUTavuM joIe. narapizAca jevA nAyaka pAse pharIthI na jatAM huM uttara dizA tarapha vaLI gayo. vItarAganI vATa pakaDI levAno vicAra manathI karyo ane pharato pharato purimatAla nagare AvI pahoMcyo. tyAM eka mATa nAmanuM udyAna hatuM. tyAM eka devamaMdira hatuM. tenA prAMgaNamAM eka vizALa vaDalo Ubho hato. tyAM rahelA eka mANasane pUchatAM jANyuM ke, IzvAkukuLamAM janmelA RSabhadeva rAjA thayA hatA, jeo covIsa arihaMtomAM pahelA arihaMta gaNAya che temane A vaDalA nIce kevaLajJAna thayuM hatuM, tethI A sthaLa bhAvikothI bhAvapUrvaka pUjAya che. te ja zrI prabhu jeo pAchaLathI AdinAtha kahevAyA te jinezvara bhagavaMtanI pratimA ahIM pratiSThita che. meM te udyAnamAM eka azokavRkSa nIce padmAsana vALIne beThelA eka dhyAnastha munine joyA. temanI pAse pahoMcI bhAvapUrvaka namaskAra karI meM temane kahyuM, "prabhu! pApakarmathI nivRtta thavA tamArA zaraNe ziSyabhAve Avyo chuM. temaNe mArI AjIjI sAMbhaLI-samajI mane dIkSA ApI. A pachI meM kramapUrvaka Agamano abhyAsa karyo. A pramANe bAra varSa sudhI saMsAramohanA nAza mATe dharmazAstrono abhyAsa karyo. samyaka jJAna ane samyaka AcAra mATe huM aharniza prayatna karuM chuM. A che mArI jIvana kathanI." Akhoye vRttAMta taraMgavatI ane padmadeve sAMbhaLyo. sAMbhaLatAM citrapaTanI jema badhI ja ghaTanAo najara samakSa taravarI. bhogavelAM duHkhonI smRti thaI. bannee ekabIjA sAme AMkhamAM azru sAthe joyuM. banne UbhAM thayAM ane bhAvapUrvaka muninA caraNomAM bhaktibhAvapUrvaka namyAM. padmadeve kahyuM, "he munizreSTha! tame je cakravAkano agnisaMskAra ryo hato ane je cakravAkI te citAmAM patinA deha sAthe baLI mArI hatI tathA tame lUMTArAonI guphAmAMthI be jIvonA prANanI rakSA karI hatI te svayaM ame banne chIe. jema te vakhate tame amArA prANonuM rakSaNa karyuM hatuM tevI ja rIte have paNa amane duHkhamAMthI mukta karo. tame amArA muktidAtA bano. he dayAvaMta! bhavatAriNI mumukSu bhAvanA haiyAmAM jAgI che, eTale tame amane tIrthaMkara bhagavaMte Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 196 batAvelA mArge laI jAo." muni bolyA, "je dharmane zaraNe jAya che te sarva duHkhothI mukta thAya che. vrata ane tapathI ja A loka ane paralokanI siddhi thAya che. mRtyu A jIvanane kyAre jhaDapI leze eno koIne khyAla nathI, mATe jyAM sudhI mRtyu Ave nahIM tyAM sudhImAM dharmanuM AcarI levo. dharmamArge javAmAM ALasa karavI hAnikAraka che." A dharmavacanoe bannenAM haiyAMne hacamacAvI nAkhyAM. bannee bhAgavatI dIkSA levAno tarata ja nirNaya lIdho. badhAM AbhUSaNo aMgo uparathI utArIne dAsIone ApyAM ane kahyuM, "A AbhUSaNo amArA pitAne Apajo ane kahejo ke bannee A saMsAra asAra jANI dharmamArganuM AlaMbana karyuM che ane khAsa karIne jaNAvajo ke ajJAna ke pramAdathI tema ja asad AcaraNathI emanI virAdhanA - AzAtanA thaI hoya to kRpA karI teo amane tenI kSamA Ape. dAsIoe ghare AvavA bannene prArthanA karI, kalpAMta karyo paNa padmadeve temane aTakAvyAM, vAya, banne saMsArathI virakta banyAM. mAthA parathI vALane cUMTI kADhyA ane muninA caraNomAM namaskAra karI, hAtha joDI prArthanA karI. "he guru, amane duHkhathI mukta karo." tarata ja bannene sarva virati sAmAyika vrata aMgIkAra karAvyuM. gurue pratijJA levaDAvI : "dharmazAstromAM jeno niSedha karyo che te sarva pApI kriyAono ame sarvadA tyAga karIe chIe ane jUTha, hiMsA, corI, abrahmacarya, parigraha ane rAtribhojana kadI karIzuM nahIM." bannenI dIkSAnI vAta vAyuvege AkhAya nagaramAM prasarI gaI. temanI dIkSAnA prasaMge sagAM, saMbaMdhIo ane zubhecchakonA ToLeToLAM umaTyAM. jotajotAmAM vizALa udyAna cikkAra bharAI gayuM. taraMgavatInAM mAtApitA tathA sAsusasarA hRdayabhedaka AkraMda karatAM raDavA lAgyAM ane mohayuktapaNe bannene pravajyA letAM rokavA prayatna karyo, paNa taraMgavatI ane padyadevae dizAmAMthI pAchA vaLavA mAMgatAM na hatAM. te nagaramAM eka suprasiddha sAdhvIjI hatAM, jeo mahAprajJA zrI caMdanA sAdhvIjInAM ziSyA hatAM, temanI pAse munizrInA kahevAthI taraMgavatIe ziSyApaNuM grahaNa karyuM ane pavadeva e muninA ziSya banyA. karmane khapAvatAM te baMne mahAbhAgI sadgati pAmyAM. 1. hiMsA, corI, juTha Adi pApono sarvadA tyAga. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [53] surasena-mahAsenA baMdhurA nAmanuM eka nagara. vIrasena nAmano parAkramI rAjA tyAM rAjya kare. prajAno te ekadama priya hato, kAraNa ke te paraduHkhabhaMjana ane sadAcArI hato. te rAjAne be kumAra hatA. moTAnuM nAma surasena ane nAnAnuM nAma mahAsena. banne rUpALA ane guNiyala hatA. sArI rIte dAnadharma karatA hatA. eka divasa acAnaka mahAsenane jIbha uparaduHkhAvo UpaDyo. jIbha caracaravA lAgI. sojo AvI gayo. mahAsene surasenane potAnA duHkhAvAnI vAta karI. thoDA vakhatamAM vaido AvyA. rAjavaidanI hAjarImAM jIbha upara davA lagADI. badhA vaido upacAra karavA lAgI gayA, paNa du:khAvo ocho na thatAM vadhato gayo. rAta paDatAM sudhImAM to duHkhAvo asahya thaI gayo. rAtre UMgha na AvI. bIje divase savAre vaido pAchA AvyA. jIbha joI. jIbha upara kANAM paDI gayA hatAM. vaidoe thaI zake eTalA upacAro karyA paNa koI rIte du:khAvo na maTyo. duHkhAvA sAthe have jIbha saDavA lAgI. moMmAMthI durgaMdha AvavA lAgI. tenI bAjumAM besavuM badhAMne muzkela lAgavA lAgyuM. dhIredhIre badhAM e khaMDamAMthI bahAra nIkaLI gayAM. phakta eka surasena ja mahAsenanI cAkarI karato rahyo. rAjAe vaidone kahyuM, "kumArane sAjo karo. je joIze te ApIza." vaidyo kahe, "A roga mATe je je davAono amane khyAla che te badhI ame ApI cUkyA. have amArI pAse bIjo koI upacAra nathI." rAjAnI AMkhamAMthI AMsu sarI paDyAM. surasenakumAra dhrusake dhrusake raDI paDyo. - be-traNa divasa ema ja pasAra thayA. jIbha saDavAthI durgadha vadhatI gaI. mahAsenane niMda nathI AvatI. surasena yogya cAkarI rAtadivasa karyA ja kare che. surasena vicAre che - zuM karavuM? acAnaka tene vicAra Ave che : zrI navakAra maMtranA prabhAvathI jIvonA roga-zoka dUra thAya che, ema jJAnI puruSo batAve che. to e prabhAvazALI maMtrano upayoga karuM to jarUra mahAsenano roga dUra thAya. teNe cAMdInA pyAlAmAM acitta pANI lIdhuM. ekAgra manathI navakAramaMtranuM smaraNa karato 1. jenAmAM jIva nathI te. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 1 198 jAya che ane pANI potAnA AMgaLAthI laI mahAsenanI jIbha upara mUkato jAya che. jema bhUkhyA mANasane koLiye koLIye sudhAzAnti thatI jAya tema mahAsenane pANInA TIpe TIpe zAntino anubhava thato gayo. pahelA divase durgadha ghaTI gaI. bIjA divase chidro purAI gayAM. trIjA divase sojo UtarI gayo. satata traNa divasa navakAra mahAmaMtrathI maMtreluM pANI surasene mahAsenanI jIbha upara siMcyA karyuM. cothe divase savAre mahAsana saMpUrNa nIrogI banIne UThyo. te surasenane bheTI paDyo. banne bhAIonI AMkho AMsuthI chalakAI gaI. surasene kahyuM, "bhAI! A badho prabhAva zrI navakAra maMtrano che." mahAsena kahe che : "bhAI! mArA mATe to tuM ja upakArI che. jyAre badhAM snehIjano mane choDI jatAM rahyAM tyAre te ja mArI sevA karI. mane hiMmata ApI ne mane nIrogI karyo. tAro upakAra janmojanma sudhI nahIM bhUluM, bhAI!" surasene potAnI AMgaLIo mahAsenanA moDhe mUkI tene vadhu bolato baMdha karI dIdho. nagaramAM surasena mahAsana bAMdhavabelaDInA guNo gavAvA lAgyA : "bhAIo ho to AvA ho!" corene cauTe ekaja vAta. zrI navakArano prabhAva joInagarajano roja 108 navakAramaMtrono jApa japavA lAgyAM. A vAtane keTalAka mahinAo thaI gayA. eka divasa A baMdhurA nagarImAM zrI bhadrabAhusvAmI nAmanA AcArya padhAryA. AcAryadeva avadhijJAnI hatA. karuNAnA sAgara jevA hatA. rAjA-rANI temaja nagarajano sarve temanAM darzane AvyAM. teono upadeza sAMbhaLyo. sahunA AtmAne zAMti maLI. vyAkhyAna pUruM thayuM. badhAM ghara tarapha pAchA pharyA. paNa surasena-mahAsena banne rAjakumAro besI rahyA. UbhA thaI AcAryadevane traNa pradakSiNA dIdhI. vinayapUrvaka sAme besIne surasene AcAryazrIne pUchyuM, "gurudeva! A mArA bhAI mahAsenane bhayaMkara jIbhano roga thayo hato tenuM zuM kAraNa haze? eNe evuM kayuM pApakarma bAMdhyuM haze?" AcAryadeve kahyuM, "kumAra! enuM kAraNa pUrvajanmanAM pApanuM che. sAMbhaLaH maNipura nAmanuM eka suMdara nagara che. te nagaramAM eka madana nAmano vIra sainika raheto hato. tene be putro hatA. ekanuM nAma dhIra ane bIjAnuM nAma vIra hatuM. banne vivekI yuvako hatA. eka divasa banne bhAIo temanA potAnA udyAnamAM gayA. tyAM temaNe potAnA saMsArI mAmA munirAjane jamIna para DhaLI paDelA joyA. banne bhAIo "zuM thayuM? zuM thayuM? bolatA munirAja pAse besI gayA. munirAja mUcchita thaI gayelA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 199 hatA. baMne bhAIo atyaMta vyathita thaI gayA. temaNe udyAnanA mALIne pUchyuM. mALIe kahyuM, 'munirAja dhyAnastha dazAmAM UbhA hatA. tyAM eka duSTa sApe emanA paga upara DaMkha dIdho ane te A daramAM ghUsI gayo. mahAmuni thoDI ja vAramAM jamIna upara DhaLI paDyA!' mALI paNa bolatAM raDI paDyo. vIrane mAmA-munirAja upara dRDha anurAga hato. teNe mALIne kahyuM, "are, tame rAMkaDAo cho! DaMkha mArIne sApa jyAre nAsI jato hato tyAre tame ene mArI kema na nAkhyo?" A sAMbhaLI dhIre kahyuM, 'bhAI! zA mATe jIbhathI pApa bAMdhe che? je banavAnuM hatuM te banI gayuM che.' vIre kahyuM, 'munirAjane DasanAra evA sApane mAravAmAM paNa dharma che, to pachI 'mAravo' evA zabdamAtrathI pApa zAnuM lAge? sAdhuonI rakSA karavI ane duSTono nAza karavo e to kSatriyano dharma che! ane jo A vAta khoTI hoya to bhale A pApa mArI jIbhane lAge.' dhIre koI javAba na Apyo. teNe munirAjanA zarIramAM vyApelA jherane utAravAnA prayatna karyA. gAruDIne bolAvIne teNe jhera utarAvyuM. munirAja sArA thaI gayA. A rIte munirAjanA prANa bacAvavAthI, munirAja pratye apAra prIti karavAthI banne bhAIoe potAnuM jIvana sArthaka karyuM. AyuSya pUrNa thatAM bannenuM mRtyu thayuM. dhIra marIne surasena thayo. vIra marIne mahAsena thayo. moTA moTA vaidarAjo je rogane na maTADI zakyA, evo jIbhano roga sApane mArI nAkhavAnAM vacana bolavAthI thayo hato! paraMtu muninA prANa bacAvavAthI dhIre je puNya upArjana karyuM hatuM tenA prabhAve tathA navakAra maMtranA prabhAve te mahAsenano roga maTADI zakAyo.' A rIte AcAryadeva pAsethI banne bhAIoe potAnA pUrvajanmanI vAto sAMbhaLI. pUrvajanmanuM jJAna thavAthI ne jAtismaraNa jJAna thavAthI pUrvabhavane aMtarathI joI zakyA. bannene saMsAra pratye vairAgya thayo. temaNe bhadrabAhusvAmInA caraNomAM jIvana samarpita karI dIdhuM. dIrghakALa paryaMta saMyamadharmanuM pAlana karI, karmono nAza karI, bannee mukti prApta karI pUrNa sukha meLavI lIdhuM. mATe samaju mAnavoe anarthadaMDanA. jIvane phogaTa daMDAvanAra evAM vacano kyAreya, koIpaNa saMjogomAM na ja bolavAM joIe. 1. binajarUriyAtavALA pApa - jenA vinA cAle tevA pApa. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] kezI gaNaghara tevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAmAM kezIsvAmI AcArya hatA ane gaNadhara kahevAtA hatA. teo matijJAnI, zrutajJAnI ane avadhijJAnI hatA. cAritravaMta, kSamAvaMta ane mahAtapasvI hatA. temanA aneka ziSyo hatA. teo eka vAra zrAvastI nagarInA siMduka nAmanA udyAnamAM padhAryA. e ja arasAmAM bhagavAna zrI mahAvIranA prathama gaNadhara zrI iMdrabhUti urphe gautamasvAmI paNa te ja zrAvastI nagarInA koSTaka nAme udyAnamAM aneka ziSyo sahita padhAryA. A banne mahAmunionA ziSyo gocarI arthe nIkaLatAM bhegA thayA. banne jaina dharmanA sAdhuo hovA chatAM ekabIjAthI judo veza joI paraspara teone saMzaya thayo ke AnuM kAraNa zuM haze? ubhaya ziSyavRMdoe potapotAnA gurune A vAta karI. AthI zrI gautama gaNadhare vicAryuM ke, bhagavAna zrI pArzvanAthanA ziSya mArAthI moTA gaNAya, mATe niyama pramANe mAre kezI svAmIne vaMdana karavA javuM joIe. Ama vicArI zrI gautama svAmI hiMduka vanamAM zrI kezI gaNadhara pAse AvyA ane temane bhAvayukta vaMdana karyuM. kezIsvAmIe paNa temano satkAra karI yogya Asane besADyA. A vakhate zrI kezI ane zrI gautama caMdra-sUrya jevA zobhavA lAgyA. anya matAvalaMbIo A kautuka jovA mATe udyAnamAM AvyA. jainadharmIo paNa ekabIjAnI carcA sAMbhaLavAnI utsukatAthI AvyA. devalokanA devatAo paNa tyAM AvI pahoMcyA. paraspara vArtAlApa zarU thayo. temAM prathama zrI kezI gaNadhare zrI gautamasvAmIne pUchyuM, "he buddhimAna! pArzvanAtha prabhue cAra mahAvratarUpa dharma kahyo ane mahAvIra prabhue pAMca mahAvratarUpa dharma kahyo. to A taphAvatanuM kAraNa zuM?' zrI gautame javAba Apyo, "svAmI! pahelA tIrthaMkaranA sAdhuo saraLa ane jaDa hoya che; chellA tIrthaMkaranA sAdhuo vakra ane jaDa hoya che; jyAre vaccenA 22 tIrthaMkaronA sAdhuo saraLa ane buddhivaMta hoya che. tethI prabhue be prakArano dharma kahyo che. arthAt pahelA tIrthaMkaranA sAdhuo tvarAe dharma samajI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 001 zakatA nathI, paNa samajyA pachI teo sArI rIte ArAdhanA kare che; jyAre chellA tIrthakaranA sAdhuo jaladIthI dharma samajI zake che kharA, paraMtu AcArapAlanamAM teo zithila rahe che. A kAraNathI pahelA ane chellA tIrthakare pAMca mahAvrata prarUpyAM che ane vaccenA 22 tIrthakaroe cAra mahAvrata prarUpyAM che. A javAbathI kezI svAmI ghaNA saMtoSa pAmyA. punaH temaNe zrI gautama svAmInI vinaya-bhakti karIne bIjo prazna pUchyo : mahAnubhAva! zrI pArzvanAtha bhagavAne bahumUlAM ane raMgIna vastro vAparavAnI sAdhuone chUTa ApI che jyAre bhagavAna mahAvIre alpa mUlyavALAM ane zveta vastro paheravAnI sAdhuone AjJA karI che, to AnuM kAraNa zuM haze?" zrI gautame javAba Apyo : "pahelA ane chellA tIrthakaranA sAdhuo anukrame saraLa ane jaDa tathA vakra ane jaDa hovAthI teone vastra para mohabhAva thAya e svAbhAvika che; jyAre 22 tIrthakaronA sAdhuo mohamAM Asakta bane tevA nahi hovAthI temane raMgIna ane mUlyavAna vastro paNa vAparavAnI chUTa ApI che. sAdhu AcArathI bhraSTa thato hoya te vakhate te potAnA veza parathI paNa zaramAya che ke huM jaina sAdhu chuM, mArAthI duSkarma na sevAya." A uparyukta AcAra ane vezanA prazno uparAMta bIjA ghaNA prazno kezI svAmIe pUchyA ane zrI gautame tenA saMtoSakAraka khulAsAo karyA. bhegA thayelA sarve loko A vArtAlApa sAMbhaLI AnaMda pAmyA. tyArabAda kezI gaNadhare gautama gaNadhara pAse cAra mahAvratane badale pAMca mahAvratano svIkAra karyo. banne gaNadhara devo potapotAnA ziSyamaMDaLa sAthe anya sthaLe vihAra karI gayA. thoDAka vakhata pachI kezI svAmIne kevaLajJAna thayuM ane teo mokSe gayA. 1. pAMca mahAvrata. prANAtipAta = jIva hiMsA karavI. mRSAvAda = juThuM bolavuM adattAdAna = corI karavI maithuna = viSaya sevavo. parigraha = dhana dhAnyano saMgraha karavo. A pAMce na karavAnA vrata Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [55] AnaMda zrAvaka magadha dezanA vANijyagrAma nAmanA nagaramAM AnaMda nAmano gRhastha raheto hato. te ghaNo dhanavAna hato. tenI pAse cAra karoDa sonAmahoro jamInamAM dATelI hatI, cAra karoDa vepAramAM rokAyelI hatI ane cAra karoDa gharavakharImAM rokAyelI hatI. uparAMta tene tyAM 40 hajAra gAyonAM cAra gokuLa hatAM. te ghaNo buddhimAna ane vyavahArakuzaLa hovAthI sau koI tenI salAha letuM. tene zivAnaMdA nAmanI svarUpavAna patnI hatI. 70 varSanI uMmara thatA sudhI te jaina dharma ane tenAM tattvothI ajANa hato. tevAmAM eka divasa bhagavAna mahAvIra te gAmamAM padhAryA. hajAro loko tyAM jatA hatA tethI te paNa prabhunI dezanAmAM gayo. prabhue zrAvaka ane sAdhunuM AbehUba svarUpa samajAvyuM. AnaMdane jijJAsAbuddhi jAgI ane prabhu pAse teNe samajapUrvaka bAra vrata aMgIkAra karyAM. ghera AvI teNe zrAvakadharma aMgIkAra karyAnI vAta potAnI patnIne karI ane tene paNa tema karavA upadezyuM. eTale zivAnaMdAe paNa prabhu pAse jaI bAra vratao aMgIkAra karyAM. A rIte banne jaNa, pati-patnI zrAvakadharmanuM suMdara rIte pAlana karatAM karatAM sukhapUrvaka samaya vitAvavA lAgyAM. keTaloka kALa vItyA pachI AnaMdane ugra tapazcaryA karavAno bhAva thayo. eTale teNe sagAMsaMbaMdhIone bhegAM karI, jamADI, temanI hAjarImAM gRhakAryano bhAra potAnA moTA putrane soMpyo ane pote zrAvakanI agiyAra pratimAonuM vahana-pAlana karavA lAgyo. AkarA tapathI tenuM zarIra durbaLa banyuM. eka vakhata pauSadha vratamAM dharmaciMtvana karatAM tene avadhijJAna thayuM. te vaDe teNe pUrva dizAmAM lavaNa samudramAM 500 dhanuSya sudhI joyuM ane pazcima tathA dakSiNamAM eTaluM ja joyuM ane uttaramAM cuhimavaMta ane varSadhara parvata joyA. UMce saudharma devaloka ane nIce ratnaprabhA narakano vAsa joyo. A joI tene 1. bAra vrata samajavA vaMditA sUtrano abhyAsa karavo. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 203 khUba prasannatA thaI ane prabhu mahAvIranA darzananI jijJAsA thaI. bhAgyavazAt prabhu mahAvIra te ja gAmamAM padhAryA. gautama muni gocarIe nIkaLyA. lokone moDhe AnaMdanA avadhijJAnanI vAta sAMbhaLI gautama muni AnaMdanI pauSadhazALAmAM gayA. gautama munine AvatA joI AnaMda vidhipUrvaka viMdana karyuM ane pachI vivekapUrvaka pUchyuM ke, "mahArAja! zrAvakane saMsAramAM rahetAM thakI avadhijJAna thAya?" zrI gautama munie javAba Apyo, "thAya." AnaMde kahyuM, "prabhu! mane te thayuM che. huM lavaNa samudramAM pa00 dhanuSya sudhI tathA saudharma devaloka ane ratnaprabhA naraka dekhuM chuM." A sAMbhaLI gautama muni saMzayamAM paDyA. temane kahyuM, "AnaMda! tame jUThuM bolo cho. eka zrAvakathI eTaluM dekhI zakAya nahIM. mATe mRSAvAdanuM prAyazcitta lo." AnaMde kahyuM, "deva! huM yathArtha kahuM chuM. Apa bhUlyA cho. mATe Ape ja prAyazcitta levuM ghaTe." zrI gautama munine A vAta haiye na beThI. teo saMzayAtmaka banI bahu sAruM kahI raste paDyA ane prabhu mahAvIra deva pAse AvI, banelI vitaka kathA kahI saMbhaLAvI. prabhu mahAvIre kahyuM, AnaMdanuM kathana satya che ane tamArI samaja khoTI che." A sAMbhaLatAM ja Azcarya sAthe zrI gautame prAyazcitta lIdhuM ane AnaMda zrAvaka pAse AvI potAnI bhUlanI mAphI mAgI. AnaMda zrAvake 20 varSa sudhI zrAvaka vrata pALyuM. maraNAMte temaNe eka mAsanuM anazana karyuM ane vizuddha banI pariNAme kALadharma pAmI teo pahelA saudharma nAmanA devalokamAM gayA. tyAMthI mahAvidehamAM janma laI mokSamAM jaze. manuSyane hRdayamAM krodha hoya to ene bIjA koI zatrunI jarUrata nathI 1. jaMbUdvIpamAM atizaya madhyabhAgamAM pUrva-pazcima eka lAkha yojana lAMbu kSetra. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [56] dvimukha (pratyekabuddha) pAMcAla dezanA kapilapura nagaramAM jaya nAme rAjA rAjya karato hato. tene guNamALA nAme rANI hatI. ubhaya daMpatI bahu ja dharmiSTha hatAM. jaina dharma pratye temane ghaNo prema hato. eka vAra rAjA kacerI bharIne beTho che. tevAmAM eka paradezI cAraNa rAjasabhAmAM Avyo ane mahArAjAnA guNonI prazaMsA karavA lAgyo. A sAMbhaLI rAjA bolyo, "bAroTajI! tame dezadezAvaramAM pharo cho, to tame mArI sabhAmAM kAMI UNapa hoya to te jaNAvo. kAraNa ke mAtra AtmazlAdhA mane pasaMda nathI." A sAMbhaLI bAroTe jaNAvyuM : "mahArAja! ApanI rAjasabhAmAM badhuM ja suMdara che paNa eka citrazALA nathI. rAjAne A ThIka lAgyuM. teNe kuzaLa citrakAro bolAvyA ane sabhAnA holanI bAjumAM eka citrazALA taiyAra karavA kahyuM. citrakAroe AvIne kAma zarU karyuM. prathama to te mATe pAyo khodavA mAMDyo. pAyo khodatAM nIcethI ratnajaDita mugaTa nIkaLyo. kArIgaroe te mugaTa rAjAne Apyo. divya mugaTa joI rAjA AnaMda pAmyo. mugaTa potAne kevo zobhe che te jovA rAjAe potAnuM moM arIsAmAM joyuM. arIsAmAM tene potAnAM be moM dekhAyAM. te uparathI tenuM nAma "dvimukha' tarIke prasiddha citrakAroe citrazALA taiyAra karI. tenI ArohaNakriyA mATe te makAnanI vacce eka suzobhita staMbha Ubho karyo hato. staMbhane vastrAlaMkArathI zaNagArI bhavya ane AkarSaka banAvyo hato. rAjA A citrazALAnI ArohaNakriyA karavA mATe Avyo. citrazALAnI namUnedAra kArIgarI joI te khUba saMtoSa pAmyo. te harSapUrvaka bAroTa pratye bolyo, "kema bAroTajI! have A citrazALA barAbara mArA rAjyane zobhe tevI che ne?" bAroTe javAba Apyo, "hA mahArAja! AvI citrazALA meM kyAMya Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 70 205 joI nathI.' rAjA AnaMda pAmI svasthAnake gayo. keTalAka divaso bAda pelo Ubho karelo staMbha ukhADI levAmAM Avyo. tenA uparathI vastrAlaMkAra utArI laIne te staMbhane citrazALAnA eka khUNAmAM ADo pheMkI dIdho. vakhata jatAM te staMbha upara dhULa vagere jamA thayuM. pariNAme te staMbha taddana beDoLa lAkaDAnA ThuMThA jevo banI gayo. eka divasa rAjA citrazALAmAM Avyo. tyAM teNe A lAkaDAnuM ThuMThuM joyuM. te joIne rAjAe bAjumAM UbhelA rakSakane pUchyuM, "alyA! A lAkaDuM ahIM kema mUkyuM che?' rakSake javAba Apyo, '"mahArAja! Ape A citrazALAnuM ArohaNa karyuM tyAre je staMbha Ubho karelo te staMbha utArIne ahIM mUkyo che." rAjA Azcarya pAmI mana sAthe bolI UThyo : pelA bhavya ane suMdara staMbhanI A dazA? zuM te phakta uparanAM vastra ane alaMkArothI suMdara lAgato hato? kharekhara A jotAM to mAruM zarIra paNa eka divasa AvI ja dazA pAmaze. atyAre suzobhita dekhAtA mArA A zarIranI paNa Akhare A lAkaDAnA ThuMThA jevI durdazA thavAnI ja! to pachI Aje ja, are atyAre ja, A zarIra parathI mamatA kema na utAravI? kALano kyAM bharoso che? kharekhara, meM pudagalIka vastuonA mohamAM aMdha banI AtmakalyANa sAdhyuM nahIM.' kharekhara A badhAM vaLagaNo tajavA yogya che" ema kahI dvimukha rAjAe tyAM ja potAnAM saghaLAM vastro-alaMkAro utArI nAkhyAM ane paMcamuSTiloca karI svayameva` dIkSA laI cAlatA thayA. khUba tapa, japa, saMvara karI kaivalya jJAna pAmI rAjA dvimukha pratyekabuddha mokSapadane pAmyA. jIMdagIno pAyo bALapaNa che, tene prathamathI ja majabUta karo. 1. potAnI meLe, eTale koI guru pAse nahIM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [57] paka muni kSapaka nAmanA eka muni niraMtara mAsakSamaNAdika duSkara tapazcaryA karatA hatA. eka udyAnamAM rahIne AtmasvarUpanuM dhyAna dharatA hatA. temanA guNathI prasanna thayelI koI devI haMmezAM te muninI vaMdanA tathA stuti karIne kahetI ke "he muni! mArA para upakAra karIne mArA yogya kAMI kArya batAvazo." eka divasa kSepaka muni koI brAhmaNanAM duSTa vacana sAMbhaLIne krodha pAmI tenI sAthe yuddha karavA lAgyA. muni tapasyA vaDe atikRza thayelA hovAthI te brAhmaNe temane muSTi vagerenA prahArathI mArIne pRthvI upara pADI nAkhyA. muni krodhanA mAryA pharIthI UbhA thaI yuddha karavA lAgyA. topaNa te brAhmaNe prahAra karI temane pADI nAkhyA. ema aneka vAra te brAhmaNe temane parAjaya Apyo. eTale kSepakamuni apamAnita thaIne mAMDa potAne sthAne AvyA. bIje divase prAtaHkALamAM haMmezAMnI jema te devIe AvIne munine vaMdanA karI, paNa munie devInI sAmuM paNa joyuM nahIM, tema kAMI bolyA paNa nahIM, tethI te devIe pUchyuM, "he svAmI! kyA aparAdhathI Aje mArI sAme jotA nathI ane bolatA paNa nathI?" muni ucca svare bolyA ke "kAle pelA brAhmaNe mane mAryo topaNa te mAruM rakSaNa karyuM nahIM, tema ja mArA te zatrune kAMI daMDa karyo nahIM, mATe mAtra mIThAM vacana bolIne prIti batAvanArI evI tane huM bolAvavA icchato nathI." te sAMbhaLIne smita karatAM devI bolIH "he muni! jyAre tame baMne ekabIjAne vaLagIne yuddha karatA hatA, te vakhate kautukane khAtara jovAnI icchAthI huM paNa tyAM AvIne tamAruM yuddha jotI hatI, paraMtu te vakhate meM tamane bannene samAna krodhavALA joyA tethI tamArA bemAM sAdhu koNa ane brAhmaNa koNa e huM jANI zakI nahIM. tethI karIne huM tamArI rakSA ke brAhmaNane zikSA karI zakI nahIM. A sAMbhaLIne munino krodha zAMta thayo. te muni bolyA ke, "he devI! te mane Aje bahu sArI preraNA karI, tethI have huM krodharUpI aticAradoSanuM prAyazcita karuM chuM. he devI! meM dhyAna-saMbaMdhI zAstrano ghaNA yatnathI abhyAsa Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 200 karyo che, zravaNa karyuM che ane bIjAM ghaNAMne zIkhavyuM paNa che, tema ja tenuM anumodana paNa karyuM che. topaNa khare vakhate huM te AcarI na zakyo. mane enuM smaraNa ja na thayuM. zAstramAM kahyuM che ke, "dhyAnanA upayoga vinA mAtra kAyaklezarUpa vIza sthAnaka vagere tapa abhavya prANIone paNa durlabha nathI, arthAt ghaNAM prANIo paNa tevuM tapa kare che paNa tapa karatAM je indriyono jaya kare che, je AtmavIryanA sAmarthya vaDe parISaha ane upasargo sahana karI zake che ane jenA krodhAdika kaSAyo zAMta thayelA che evA tapasvInI tulanA karI zakAya evuM tribhuvanamAM koI nathI. he devI! A pramANe aneka prakAranA dhyAnazAstranuM ullaMghana karIne meM ayogya karyuM, te ThIka karyuM nahIM." pachI te devI bhaktipUrvaka namana karIne potAnA sthAne gaI. tyAra pachI te muni niraMtara nizcala cittathI dhyAna karavA lAgyA. devAdike karelA upasargomAM paNa prathamanI jema calAyamAna thayA nahIM. merunI jema nizcala dhyAna dhyAyIne aMte svarge gayA. girUAre guNa tuma taNA girUAre guNa tuma taNA, zrIvartamAna jinarAyAre; suNatAM zravaNe amIjhare, mArI nirmala thAye kAyAre. zi0 1 tuma guNa gaNa gaMgAjale, huM jhIlIne nirmala thAure; avara na dhaMdho AdarUM, niza dina torA guNa gAure. gi. 2 jhIlyA je gaMgAjale, te chillara jala navi pesere. je mAlatI phule mohIyA, te bAula jaI nahi besere. 0i 3 ema ame tuma guNa goThaNuM, raMge rAcya ne vaLI mAcyA re, te kema parasura AdarUM, je paranArI vaza rAcyAre. gio 4 tuM gati tuM mati Azaro, tuM AlaMbana muja pyArAM re, vAcaka yaza kahe mAhare, tuM jIvana AdhAroregi5 1. bhUkha, tarasa, TADha, taDako AdI vipatti. 2. roga, mAMdagI, Aphata, ijA tathA deva ane manuSya vagere taraphathI thatI kanaDagata. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [58] zramaNabhadra caMpAnagarImAM jitazatru nAme rAjA hato. tene zramaNabhadra nAme putra hato. teNe eka divasa dharmaghoSa nAmanA gurumahArAja pAse dharmopadeza sAMbhaLyo. A upadeza sAMbhaLIne kAmabhogathI virakta thayelA zramaNabhadre dIkSA grahaNa karI. gurunI kRpAthI khUba ja UMDANathI dhArmika abhyAsa karyo. gurunI AjJAthI ekalavihAra pratimA aMgIkAra karI. eka vAra te muni nIcI bhUmivALA pradezamAM vihAra karatAM, zarada RRtune samaye koI moTA araNyamAM rAtrine viSe pratimA dhAraNa karIne rahyA. tyAM soyanI aNI jevA tIkSNa mukhavALA hajAro DAMso te muninA komaLa zarIra upara lAgIne temanuM lohI cUsavA lAgyA. DaMkhavAmAM mazagula evA DAMsoe lohI cUsI cUsI suvarNa parNa jevA te muni lohanA varNa jevA zyAma thaI gayA. DAMsonA DaMkhathI muninA zarIramAM mahAvedanA thatI hatI to paNa kSamAdhArI te muni tene samatApUrvaka sahana karatA rahyA. temaNe DAMsone uDAvavAno leza paNa prayatna na karyo ane manathI vicAratA rahyA, "A vyathA mAre zI gaNatarImAM che? AnAthI aneka gaNI vedanA narakamAM meM anaMta vAra sahana karI che. nArakImAM utpanna thatI vedanAnuM saMpUrNa varNana jJAnIo paNa karavA samartha nathI ane A zarIra AtmAthI bhinna che tema ja AtmA zarIrathI bhinna che, to mAre zarIra para mamatA zuM kAma karavI?" ityAdi viveka karIne zubha bhAva bhAvatAM bhAvatAM te muni te mahAvyathAne sahana karatA rahyA. te DAMsonA karaDavAthI temanA zarIranuM saghaLuM lohI zoSAI gayuM, tethI te ja rAtrie te muni kALa karIne svarge sidhAvyA. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [59] pradezI rAjA zvetAMbikA nagarImAM pradezI nAme rAjA rAjya karato hato. te ghaNo adharmI hato. raiyata pAsethI julama karI khUba kara ugharAvato. tene paralokano lezamAtra Dara na hato. te kevaLa nAstika hato. jIvahiMsA karIne mAMsanuM bhojana tathA dArUno nazo karI mojazokhamAM jIvana vitAvato hato. tene sUrikAntA nAme rANI hatI, sUryakAnta nAmano putra hato ane cittasArathi nAme eka buddhizALI maMtrI hato. A rAjAne kuNAla dezanA zrAvastinagarInA jItazatru rAjA sAthe sAro saMbaMdha hato. teNe eka vAra cittasArathi sAthe mahAmUlyavAna najarANuM jItazatru rAjAne bheTa ApavA sAru mokalAvyuM. cittasArathi pradhAna keTalAka mANaso laIne azvarathamAM besIne zrAvasti nagarImAM gayo. rAjAne najarANuM bheTa ApyuM. jItazatru rAjA ghaNo ja saMtoSa pAmyo ane cittasArathi pradhAnano sAro satkAra karIne thoDo vakhata rahevA mATe eka suMdara mahela Apyo, tyAM cittasArathi AnaMdapUrvaka rahevA lAgyo. eka vAra pArzvanAtha bhagavAnanA ziSya kezI gaNadhara zrAvasti nagarInA koSTaka udyAnamAM padhAryA. cittasArathine jANa thatAM te kezIsvAmIne vAMdavA AvyA. vaMdanA karI temanI dezanA sAMbhaLI. sArA bhAvo jAgyA. temaNe kezIsvAmIne kahyuM, "he prabhu! huM hAla sAdhu to thaI zakato nathI, paNa mane zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karAvo." kezIsvAmIe tene bAra vrata uccarAvyAM. cittasArathi temano upAsaka thayo. thoDo samaya vItyA bAda cittasArathi zvetAMbikA nagarI javA taiyAra thayo. jatAM pahelAM kezIsvAmIne vaMdana karavA gayo. vaMdana karyA bAda teNe kezIsvAmIne zvetAMbikA padhAravA vinaMtI karI. kezIsvAmI mauna rahyA, paNa be-traNa vakhata cittasArathie e ja vinaMtI karI tyAre khulAso karatAM kezIsvAmIe kahyuM, "tamArI nagarIno rAjA adharmI che to huM tyAM kevI rIte AvuM?' cittasArathie javAba Apyo, '"prabhu! Apane pradezI rAjA sAthe zI nisabata che? tyAM ghaNA 14 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 210 zeTha, zAhukAro rahe che te badhAne dharmano lAbha maLaze." kezIsvAmIe samayanI anukULatAe zvetAMbikA padhAravA hA kahI. rAjI thaI cittasArathi potAnA mANaso sAthe zvetAMbikA parata Avyo ane zrAvasti nagarInA rAjAe ApeluM najarANuM teNe pradeza rAjAnA caraNe dharyuM. keTalAka samaye kezI gaNadhara vihAra karatAM karatAM zvetAMbikA nagarInA mRga udyAnamAM padhAryA. cittasArathinA Adeza mujaba tyAMnA mALIe muninuM yogya svAgata karyuM ane pATa, pATalA vagere jarUrI cIjonI sagavaDa karI ApI. cittasArathine khabara maLavAthI, potAnA dharmAcAryanA AgamanathI khUba AnaMda thayo ane kezIsvAmIne vaMdana karI temano upadeza sAMbhaLavA Avyo. vaMdana karI teNe gurujIne kahyuM, "prabhu! amAro rAjA adharmI che to tene Apa dharmabodha Apo to ghaNo lAbha thaze." tyAre kezIsvAmI bolyA, "he citta! jIva cAra prakAre kevaLI prarUpita dharma pAme che : 1. ArAma athavA udyAnamAM rahetA sAdhumunine vaMdana kare. 2. upAzrayamAM sevAbhakti kare. 3. gocarI vakhate sAdhumuninI sevA kare, bhAta-pANI vahorAve. 4. jyAM jyAM sAdhumunine dekhe tyAM tyAM premapUrvaka tene vaMdana kare. he citta! tamAro pradeza rAjA ArAmamAM paDyo rahe che, sAdhumunino satkAra karato nathI. to huM temane kevI rIte dharmabodha ApuM." cittasArathie kahyuM, "prabhu! mAre temanA sAru ghoDA jovAne mATe sAthe pharavA nIkaLavAnuM che to te rIte huM temane ApanI pAse lAvIza. Apa tyAre temane dharmabodha Apajo." eTaluM kahI citta svasthAnake gayo. bIje divase savAre cittasArathie pradezI rAjAne kahyuM: "kaMboja dezathI je cAra ghoDA AvyA che, te cAlavAmAM kevA che te jovA sAru padhAro." te sAMbhaLI pradezI rAjA taiyAra thayo. cAra ghoDAthI rathane joDI banne jaNa emAM besI sahelagAhe UpaDyA. ghoDA ghaNA pANIdAra hovAthI jotajotAmAM ghaNA dUra nIkaLI gayA. rAjAne tarasa ane bhUkha lAgavAthI cittasArathine pAchA pharavA jaNAvyuM. citte samajapUrvaka jyAM kezI gaNadhara UtarelA hatA te mRga udyAnamAM ratha lAvIne Ubho rAkhyo. teNe ghoDAone chUTA karyA ane thAka khAvA teo eka jhADanI nIce beThA. thoDe ja dUra kezI svAmI bulaMda avAje dezanA ApI rahyA hatA. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 211 A sAMbhaLI pradeza rAjA manamAM vicAravA lAgyo. A kevo jaDa jevo lAge che! sAMbhaLanArA paNa badhA jaDa jevA che. vaLI bhASaNa karanArAe mArA bAganI keTalI badhI jagyA rokI che. paNa e bolavAmAM to hoziyAra lAge che. teNe pUchyuM: "citta! koNa che A? . - citte kahyuM, "mahArAja! A to eka mahAna puruSa che. vaLI te avadhijJAnI che ane jIva ane zarIrane judAM mAne che." A sAMbhaLI rAjAne tenI pAse javAno bhAva thayo. cittasArathi ane pradezI rAjA kezIsvAmI pAse AvyA. pradezI rAjAe sAme UbhA rahIne rophathI kezIsvAmIne pUchyuM - "zuM tame avadhijJAnI cho? tame zarIra ane jIvane judAM mAno cho?" kezIsvAmIe kahyuM, "he pradezI rAjA tuM vinayaviveka vagara, bhakti karyA vagara prazna pUche che te ucita nathI. he rAjA! mane dekhIne tane evo vicAra thayo ke A jaDa mANasa che ane sAMbhaLanArA paNa jaDa che tema ja A mAro bagIco rokIne beTho che." pradezI rAjAe Azcarya pAmIne pUchyuM, "hA, satya che. tamArI pAse evuM kayuM jJAna che jethI tame mArA manano bhAva jANyo?" kezIsvAmIe kahyuM, "amArA jevA sAdhune koIne pAMca jJAna hoya che paNa mane cAra jJAna che. tethI tamArA manano bhAva meM jANyo. pAMcamuM kevaLajJAna zrI arihaMta bhagavAnane hoya tathA badhA kevaLI bhagavaMto e jJAna pAmyA pachI ja siddha thAya." pradezI rAjAe kahyuM, "bhagavAna! huM ahIM besuM?" kezIsvAmIe kahyuM, "A tamArI udyAnabhUmi che, tethI tame jANo." pradezI rAjAe pUchyuM, "tamArI pAse evuM pramANa che ke jethI tame jIva ane zarIra judAM mAno cho?" kezIsvAmI kahyuM, "hA, mArI pAse pramANa che." pradezI rAjAe kahyuM, "mArA dAdA hatA, te mArA para bahu ja prIti rAkhatA hatA. te ghaNA ja adharmI ane mAMsAhArI hatA. tethI te tamArA kahevA mujaba to nArakImAM haze. to mane AvIne te ema kema nathI kahetA ke tuM adharma karIza 1. matijJAna 2. manaH parIvajJAna 3. zrutajJAna 4. avadhIjJAna 5. kevaLajJAna. . Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ena zAsananA camakatA sitArA 0 212 nahIM, karIza to nArakImAM jaIza? jo te AvIne mane kahe to huM jIva ane zarIra judAM mAnuM." kezIsvAmIe kahyuM, "he rAjana! tArI mUrikAntA nAmanI rANI koI bIjA puruSa sAthe kAmabhoga seve to tuM zuM kare?" pradezI rAjAe kahyuM, "huM te puruSanA hAthapaga kApI zULI upara caDhAvI dauM." kezI svAmIe kahyuM, "jo te puruSa tane kahe ke mane thoDo vakhata jIvato rAkho, huM mArAM sagAM-saMbaMdhIone kahI AvuM ke vyabhicAra koI karazo nahi. karazo to mArA jevI durdazA thaze. to he rAjana, tuM tene thoDo vakhata mATe paNa chUTo kare kharo." pradeza rAjAe kahyuM, "nA, jarA paNa nahi." kezIsvAmIe kahyuM, "tArA dAdA narakamAMthI ahIM AvavA icchA to kare che, paNa paramadhAmI loko tene khUba mAra mAre che. eka kSaNa paNa tene chUTo karatA nathI, to ahIM te kevI rIte Ave?" pradezI rAjAe kahyuM, "bhagavAna! tame kaho cho ke narakamAMthI te AvI zake nahi, paNa mArI dAdI to ghaNI ja dharmiSTha hatI. te devalokamAMthI AvIne mane dharma karavAnuM kema kahetI nathI?" . kezIsvAmIe kahyuM, "he rAjana! tame snAna karI, svaccha vastra paherI, rAjadarabAramAM beThA ho, te vakhate pAyakhAnAmAM beThelo koI mANasa tamane tyAM bolAvI besavAnuM kahe to tame tyAM jAva kharA?" pradezI rAjAe kahyuM, "nahi, sAheba! te to azuci sthAnaka che tethI huM tyAM jAuM ja nahi." kezIsvAmIe kahyuM, "tevI ja rIte tArI dAdI manuSyalokamAM AvavAnI icchA to kare che, paNa te devanI riddhisiddhimAM mUccha pAmavAthI A durgadhavALA manuSyalokamAM AvI zakatI nathI. mATe zarIra ane mana judAM che ema mAna." pradezI rAjAe kahyuM, "eka vAra mAro koTavAla cora pakaDI lAvyo. meM tene loDhAnI kuMbhamAM ghAlyo ane sajjaDa DhAMkaNa vAsI dIdhuM. keTalAka vakhata pachI joyuM to cora marI gayo hato. e kuMbhIne koI chidra to hatuM nahi, to kaye rastethI jIva bahAra nIkaLI gayo?" Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 213 kezIsvAmIe kahyuM, "eka makAna hoya, tenAM badhAM bArIbAraNAM baMdha karIne koI aMdara bherI vagADe to bahAra saMbhaLAya ke nahi?" pradezI rAjAe kahyuM, "hA, teno avAja bahAra saMbhaLAya." kezIsvAmIe kahyuM, "tevI ja rIte jIvanI gati che. pRthvIzilA parvatane bhedIne jema bahAra nIkaLI jAya che te ja pramANe zarIra ane jIva judA che." pradezI rAjAe kahyuM, "eka vAra meM eka corane mArI tenA be kakaDA karyA, paNa jIva jovAmAM Avyo nahIM. pachI traNa kakaDA karyA, pachI cAra, ema aneka kakaDA karyA, chatAMya kyAMya mane jIva dekhAyo nahIM. tethI huM mAnuM chuM ke zarIra ane jIva judAM nathI." gaNadhara kezIsvAmIe kahyuM, "eka vAra eka puruSe rAMdhavA mATe lAkaDAM saLagAvyAM. pachI te kAmasara kyAMka gayo. tyArabAda AvIne joyuM to lAkaDAM bujhAI gayelAM. tene lAkaDAne pheravIne cotarapha joyuM to agni kyAMya dekhAyo nahi. mATe, he rAjA! tuM mUDha na thA ane samaja ke zarIra ane jIva judAM che." pradezI rAjAe kahyuM, "mahArAja! AvI bharI sabhAmAM mane mUDha kahIne mAruM apamAna kema karo cho?" kezIsvAmIe kahyuM, "he rAjana! tuM jANe che chatAM mArI sAthe vakratAthI (ADAIthI) kema varte che? pradezI rAjAe kahyuM, "meM prathamathI ja vicAra karI rAkhelo ke huM vakratAthI vartIza, tema tema mane jJAnano lAbha maLato jaze." thoDo vadhu vArtAlApa karyA bAda pradezI rAjA dharma pAmyo. teNe vidhipUrvaka kezIsvAmIne vaMdana karyA. teNe bAra vata grahaNa karyA. teNe potAnA rAjyano cotho bhAga paramArtha mATe kADhyo. dAnazALA baMdhAvI. potAnA rAjyane rAmarAjya jevuM banAvI dIdhuM. kezIsvAmI A rIte pradeza rAjAne bodha ApI vihAra karI gayA. pradezI rAjAe jIvana krama badalI nAkhyo. niyama mujaba vrata, sAmAyika, pauSadha vagere zrAvakanI kriyAo karato te AtmabhAvanA bhAvavA lAgyo. have rAjAe rAjya potAnA putrane soMpyuM ane satata dharmadhyAnamAM magna raheto thayo. rANI sUrikAntAne rAjAjInuM A dharmakArya gamyuM nahi. Akho dahADo rAjA pauSadhazALAmAM rahI dhyAna dhare te tene gamyuM nahi. te dhaMdhavAtI rahI. rAjAe Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 214 apanAvelA pavitra ane dhArmika mArgathI tene bhraSTa karavAnA eNe ghaNA prayatno karyA paNa koI prayatnathI te rAjAne mohamAM phasAvI zakI nahIM, aMte makkama rahelA rAjAne khatama karavAno manasUbo teNe racyo. chaThanA pAraNe chaTha karatA rAjAnA pAraNAno e divasa hato. bilakula saraLa dile pAraNuM karavA te beTho. pAraNAnA dravyamAM sUryakAntAe jhera bheLavyuM hatuM. A jherathI rAjA sarvathA ajJAta hato. jhera zarIramAM bhaLatAM ja teNe potAno bhAga bhajavyo. rAjAnA hAtha-paga kheMcAvA lAgyA, naso taNAvA lAgI, DoLA upara caDavA lAgyA. rAjAne bacAvavA paricAraka varga doDyA rAjavaidane bolAvavA. sUrikAntA gabharAI gaI. ene thayuM ke jo rAjavaidanA samayasaranA upacArathI e bacI jaze to potAnI pola khUlI jaze ane ethI ene sarvatra phiTakAra maLaze ane kadAca potAne maravAnA dahADA Avaze. A gaNatarIe e rAjAne vaLagI paDI ane jorathI rAjAnA gaLAnI nasa potAnA hAthathI dabAvI. rAjA barAbara samajI gayo ke tene mArI nAkhavAnuM A kAvataruM rANI sUrikAntAnuM ja che. paNa rANI pratye teNe durbhAva pedA na thavA dIdho. kezI gaNadhara pAsethI samajavA maLelA dharmanA pratApe tene ATalI bhAre kaTokaTInA samaye paNa sUrikAntA pratye dveSa na jAgyo. tenI manomana kSamApanA karI. arihaMta bhagavaMtanuM kharA bhAvathI zaraNa svIkArI tenuM dhyAna dharyuM ane e ja zubha lezyAmAM enuM jIvana samApta thayuM. 'pradezI rAjA maraNa pachI saudharma devalokamAM sUryabha nAme mahARddhivaMta deva thayA. dhanya che pradeza rAjAne ke jeo nAstika chatAM kezI gaNadhara jevA mahApuruSanA samAgamathI AtmakalyANa karI zakyA! lezyA-6 lezyA eTale jenAthI AtmA karmothI lepAya te 3 azubha legyA 3 zubha lezyA 1. kRSNa lezyA 4. prIta lezyA 2. nila vezyA 5. padama vezyA 3. kApota lezyA 6. zukta vezyA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [60] kuMtalAdevI avanIpuramAM jinazatru rAjAnI kuMtalA paTarANI hatI. jinazatrune kuMtalA uparAMta bIjI ghaNI rANIo hatI. kuMtalA jinadharmanI anurAgiNI hatI. tenA upadezathI tenI zokyo paNa jinadharmamAM zraddhAvAna thaI. A zokyoe bhegI thaI jinezvara bhagavAnanAM caityo karAvyAM. e joI kuMtalAne ochuM AvyuM. tene thayuM : meM temane jaina dharma batAvyo ane teo mArA pahelAM daherAsara baMdhAve? Ama dveSa ane abhimAnanA kAraNe teNe e badhAMya karatAM vizeSa bhavya evuM caitya karAvyuM ane badhIne pAchaLa pADI devAnA bhAvathI te pote baMdhAvelA jina caityamAM jinabhakti karavA lAgI, phUla vecanArAone teNe jaNAvI dIdhuM ke tamAre badhAM puSpo mane ja ApavAM. bIjI rANIone phUla ApavAnI teNe manAI karI dIdhI. A rIte IrSyAthI bIjAMne aMtarAya karyo. bIjI rANIone AvI kaMI khabara nahIM. e badhI to kuMtalAnI anumodanA karatI hatI. pUrvanA azubha karmanA udayathI kuMtalAne ugra vyAdhi thayo ane e vyAdhimAM te mRtyu pAmI. matsarapaNAthI| jinabhakti karI hovAthI marIne te kUtarI thaI. pUrvabhavanA puNyathI e kUtarI teNe ja baMdhAvelA jina caityamAM satata besI rahetI. eka samaye tyAM koI kevaLI bhagavaMta padhAryA. bIjI rANIoe temane kuMtalAnI gati vize pUchyuM. kevaLIe je yathArtha hatuM te kahyuM. e jANI rANIone saMvega utpanna thayo ane te badhI pelI kUtarIne vadhu prema karavA lAgI. prema karatAM badhI kahetI, "he puNyavaMtIbahena! tuM to dharmiSTha hatI, 1. irSA - adekhAI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 216 to pachI te Avo dharmaSa zA mATe karyo? evo matsarabhAva na rAkhyo hota to Aje tane AvI gati na maLata." AvuM roja roja sAMbhaLatAM kUtarIne jAtismaraNa jJAna thayuM. potAno pUrvabhava jANI prabhunI pratimA samakSa teNe potAnA pApanI AlocanA karI ane anazana karyuM. tyAMthI te mRtyu pAmIne vaimAnika devI thaI. raMga lAgyo raMga lAgyo raMga lAgyo raMga lAgyo re, vIra tArI vANI kero raMga lAgyo re, amane lAgyo tamane lAgyo, saune lAgyo re, vIra tArI0 olI uSAnA raMga olI saMdhyAnA raMga enA raMgathI adhiko mane raMga lAgyo re. vIra tArI 1. pelA mAnave jone mAyA mukI dIdhI, tArI vANIne jhukI jhukI haiye lIdhI, melA haiyAne raMganAra, koI citAro Avyo re, eno raMga lAgyo. vIra tArI ra pelA ajaMge caLAvyA jenA cittaDAM hatA, tArA raMge raMgAvyA enA manaDA hatAM, enA AMkhonA adhikArIe aMjana lAgyo re eno raMga lAgyo re. vIra tArI, 3 pelA krodhe saLagelA jenA aMtara hatAM, rAga dveSe ramADyA je niratara hatA dhovA aMtaranA mela, megha aSADhI Avyo re, eno raMga lAgyo re. vIra tArI 4 - - Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [61]. Arogyakija ujjainI nagarImAM devagupta nAmano brAhmaNa hato. tene naMdA nAme bhAryA hatI ane eka putra hato. putra pUrvajanmanAM karelAM dukRtyonA kAraNe rogiSTha hato. tethI tenuM nAma pADyuM na hatuM,paNa lokamAM te "roga" nAme oLakhAvA lAgyo hato. eka vAra vihAra karatAM Izvara nAme muni tenA ghare gocarI vahoravA AvyA. te samaye brAhmaNe potAnA putra rogane sAdhunAM caraNomAM dharIne vinaMtI karI : "he bhagavAna! tame sarvajJa cho tethI karuNA karIne mArA A putranA roganI zAMtino upAya kaho." sAdhue kahyuM ke, "gocarI mATe nIkaLelA ame sAdhuo koInI sAthe koI paNa sAMsArika vAta karatA nathI." tethI te brAhmaNa madhyAhna samaye putrane sAthe laI udyAnamAM gayo. tyAM gurune vAMdIne teNe potAnA putranA duHkhano upAya pharIthI pUchaDyo. tyAre guru bolyA: "duHkha pApathI thAya che. te pApa, dharmathI avazya nAza pAme che. jema agnithI baLatuM ghara jaLanA chaMTakAvathI bujhAI jAya che tema sArI rIte karelA dharmanA kAraNe samagra duHkho zIbatAthI nAza pAme che ane bIjA bhavamAM pharIthI tevAM duHkho utpanna thatAM nathI." A pramANe upadeza sAMbhaLI, banne pratibodha pAmyA ane tethI te banne zrAvaka thayA. temAM paNa te putra dharmamAM vizeSa daDha thaI zubha bhAvanApUrvaka rogane sahana karavA lAgyo. te sAvadya auSadha ke cikitsA paNa karAvato nahIM. eka vAra I roganA daDha dharmanI prazaMsA karI. iMdranI vAta para zraddhA na besavAthI be devo vaidyanuM rUpa dharI devadatta brAhmaNane tyAM AvyA ane bolyAH "ame A baTukane sAjo karIe, paraMtu ame kahIe te pramANe kriyAo tamAre karavI joIze." svajano bolyAM ke, "zI kriyA karavAnI che te kaho." vaidyoe kahyuM, "bALakanA A rogo asAdhya evA rogo hovAthI 1. na khape tevA eTale ke hiMsaka rIte banelA. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 218 savAre UThatAM veta madha khAvAnuM, sAMje madirA pIvAnI ne pachI rAtre bhojanamAM teNe jaLacara, sthaLacara ane khecaranuM mAMsa khAvuM paDaze.' A badhuM sAMbhaLatAMveMta baTuke kahyuM, "kSamA karo. AmAMnI eka paNa kriyA huM karI zakuM tema nathI. kAraNa ke AmAM mArA vratano bhaMga thAya che." tyAre vaidyo bolyA, "dharmanuM sAdhana zarIra che. tethI tene koI paNa prakAre sAjuM karavuM joIe, tema karavAthI jo vratano bhaMga thAya to pAchaLathI prAyazcitta levAthI vratazuddhi thaI zake che.'' A pramANe tene ghaNo samajAvyo tenAM sagAM, snehIo ane chevaTe rAjAe paNa rogane ghaNI ja yuktiprayuktithI samajAvyo topaNa te vratabhaMgamAMthI calita thayo nahi. tyAre prasanna thayelA devoe pragaTa thaI tenI prazaMsA karI ane tenuM zarIra rogarahita karyuM. nIrogI thayelA zarIrane joI sarvajano AnaMdita thayA bIjA loko paNa khuza thayA ane kahevA lAgyA : "kharekhara! dharmano mahimA adbhUta che.'' A joI ghaNA loko pratibodha pAmyA. tyArathI te 'Arogyadvija' nAmathI oLakhAtA thayA. sUranI samAdhI cho ne mArA taMbUrAnA, thAya cUre cUrA, toye tArA bhajana, rahe nA adhUrA... (2) divasa ne rAta huM, gAvuM chuM gIta tArA, vahetI niraMtara jevI, nadInI dhArA, chone nahi uranA bhAvo, pragaTe pUrepUrA... toye. tanane taMbUre mArA, Atama nA tAra bApuM, tujamAM huM lIna thaI, sUranI samAdhi sAdhuM, chone mArA gIta ho, sUrIlA ke besUrA... toye, tUTe taMbUro bhale, tUTe sau tAra, toye nA khUTe eno, mITho raNakAra, cho ne A jaganA loko, kahe bhalAbUrA... toye. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dramaka muni bhagavAna mahAvIra pAse eka bhikhArIe dIkSA lIdhI. teNe bhavatAraka vIra paramAtmAne be hAtha joDI vinayathI kahyuM, "prabhu! Apa to sarvajJa cho. Apa jANo cho ke mArI pAse kazuMya jJAna nathI. huM abudha ane ajJAna chuM. to A jJAna vinA huM cAritrya mArga kevI rIte AgaLa vadhI zakIza?" anaMta upakArI paramAtmAe tene cauda pUrvanuM rahasya saMkSepamAM samajAvyuM ane kahyuM, "tuM tArA manane haMmezAM vazamAM rAkhaje." dIkSita bhikSuke paramAtmAnA vacanano svIkAra karyo ane mAsakSamaNa jevI ugra tapasyA ekadhArI karavA lAgyo. tapanI sAthosAtha te zubha dhyAna paNa dharato. have kyAreka evuM paNa banatuM ke pAraNAnA divase tene AhAra maLato nahIM, topaNa te kaMI manamAM lAvato nahIM ane tapamAM AgaLa vadhato. loko taraphathI apamAna thavAno prasaMga ghaNI vAra banato, paraMtu lokonA apamAnane te samabhAve sahI leto ane zubha dhyAnamAM vadhu daDha banato. eka vakhata A navadIkSita tapasvI bajAramAMthI pasAra thaI rahyA hatA tyAre koIe temanI mazkarI karatAM kahyuM ke, "vAha bhAI, vAha! A mANasa dhanya che! teNe keTalI badhI saMpatti choDI che!" ane pachI chelle kahyuM, "A to naryo pAkhaMDI che. pAkhaMDI sAdhunA vezamAM rahI te badhAMne dhUta che." e ja samaye maMtrI abhayakumAra tyAMthI pasAra thaI rahyA hatA. temaNe tarata ja tyAMnA lokone bhegA karI kahyuM, "tamArAmAMthI je koI jaNa cakSu-indriyanA viSayo choDI de tene huM A bahumUlya ratna bheTa ApuM." koIe A paDakAra jhIlyo nahi. abhayakumAre pharI elAna karyuM: "je koI jaNa sparza-indriyanA viSayo choDI de tene huM A bIjuM mahAmUluM ratna bheTa ApIza." teno paNa koIe pratibhAva ke javAba na Apyo. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 220 tyAre abhayakumAre paDakAra pheMkyo, "tamArAmAMthI je koI jaNa pAMce indriyonA viSayone choDI deze tene huM A badhAM ja moMghAM ratno bheTa ApIza." paNa koInAmAMya ekeya indriyanA viSayano tyAga karavAnI hAma na hatI. badhA ja ochAvattA aMze indriyonA gulAma hatA. medanIne mauna joIne abhayakumAra navadIkSita bhikSuka pAse gayA, temanI bhaktibhAvathI vaMdanA karI ane kahyuM, "Ape pAMceya IndriyonA viSayono tyAga karyo che. AthI A badhAM ratno Apa grahaNa karo." munie kahyuM, "abhayakumAra! A artha anartha karanAra che. AthI ja to meM vIraprabhu pAse mAvajIva tenAM paccakhANa lIdhAM che." munizrIno A pratyuttara sAMbhaLI abhayakumAre medanIne moTA avAje kahyuM: "tame loko juo cho ne? A muni ratnone aDakavAnI paNa nA pADe che. e keTalA badhA nispRhI che e have tame ja juo, ane pachI tame ja nakkI karo ke tame temanI je majAka karo cho te zuM yogya che kharI?" lokone potAnI bhUla samajAI, temane pastAvo thayo. e saue munine viMdanA karI. viSadharathI viTaLAvA chatAM enI sugaMdha jherI na ja banI. kuhADe kapAvA chatAM, enA kALajAmAM kazoya kubhAva na jAgyo agnimAM jalAvavA chatAMya, eNe to pavitratAno pamarATa ja prasA paththara sAthe ghasI ghasIne mAnavI ene khatama karI devA mathyo toya, eNe to zItaLatA ane sugaMdhanI ja bheTa dharI. apakAra upara upakAra karatA rahevAnI ne pIDA veThavA chatAMya parimala prasAratA rahevAnI A kevI suMdara samarpaNa-kaLA! 1. zarIramAM jyAM sudhI jIva hoya tyAM sudhI nA. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [63] karakaMDu (pratyekabuddha) dadhivAhana rAjA caMpA nagarImAM rAjya karato hato. te ceDA rAjAnI putrI padmAvatIne paraNyo hato. rANI padmAvatI garbhavatI hatI tyAre tene rAjAno pozAka paherI, mAthe chatra dharI, hAthI upara besI pharavA nIkaLavAno dohada thayo. rAjAne jANa thatAM teo dohada pUrNa karavA, padmAvatIne rAjAnAM kapaDAM paherAvI, mAthe chatra mUkI, hAthI upara besADI udyAnamAM javA nIkaLyA. raste jatAM ekAeka gAjavIja sAthe varasAda paDavo zarU thayo. pavana, gAjavIja ane varasAdanA tophAnane lIdhe hAthI mastIe caDhyo ane pUravege te doDavA lAgyo. hAthI rAjAnA kabajAmAM na rahyo. dadhivAhana rAjAe hAthIne vaza karavA ghaNI mahenata karI, paNa te tema na karI zakyo. eTale dadhivAhane rANI padmAvatIne kahyuM ke, "peluM jhADa Ave che tenI DALa pakaDI leje ane huM paNa tema karIza, jethI hAthInA tophAnathI bacI javAze.' jhADa AvatAM rAjAe to DALa pakaDI lIdhI paNa rANI DALa pakaDI zakI nahIM. hAthI to doDato ja rahyo ane rANI sAthe ghaNo dUra nIkaLI gayo. dadhivAhana rAjAne ghaNo zoka thayo. rANInuM zuM thaze tenI ciMtA karato karato sAcavIne jhADa uparathI UtarI dhIrethI cAlato potAnA mahele Avyo. rANI ghaNI gabharAI, zuM thaze tenI ciMtAmAM paDI ane bhaktibhAvathI manomana prabhune vaMdanA karI pote karelAM pApo khamAvavA lAgI, je Aje paNa "padmAvatInI ArAdhanA' nAme prakhyAta che ane ghaNA bhAvika jIvo tenuM smaraNa kare che. hAthI pANIno tarasyo thayo hato. te eka jaLAzaya pAse AvI Ubho rahyo, eTale rANI bacI javAthI bhagavAnano upakAra mAnatI hAthI uparathI nIce UtarI gaI ane jaMgala mArge cAlavA lAgI. rastAmAM eka tApasa maLyo. teNe padmAvatIne oLakhI, kAraNa ke te ceDA rAjAne jANato hato. teNe padmAvatIne khUba AzvAsana ApyuM. khAvA mATe phaLaphaLAdi ApyAM ane Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 222 bAjumAM dhanapura nAme gAma che tyAM javA kahyuM tathA tyAM javAno TUMko salAmata rasto batAvyo. padmAvatI dhanapura sahIsalAmata pahoMcI. tyAM tene eka sAdhvIjI maLyAM. padmAvatInuM nisteja vadana joI tene upAzraye AvavA kahyuM. padmAvatI upAzraye AvI, tyAM dharmabodha pAmI, sAdhvIjI pAse dIkSA lIdhI; paNa pote garbhavatI che te vAta sAdhvIjIne kahI nahIM. thoDo vakhata vItyA bAda prasavakALa najIkamAM Avyo tyAre sAdhvIjIe vAta jANI, tyAre temaNe koI gRhasthane tyAM gupta rIte padmAvatIne rAkhI ane garbhakALa pUro karAvyo. ahIM padmAvatIe eka putrane janma Apyo. sAdhujIvanamAM putrane sAthe rakhAya nahi. eTale padmAvatIe bALakane eka kAMbaLAmAM vAMcyuM ane potAnA patinA nAmavALI vIMTI tene paherAvI. bALakane laI te smazAnabhUmimAM AvI, bALakane tyAM mUkyuM ane tenuM zuM thAya che te jovA eka jhADa nIce chupAIne UbhI rahI. tevAmAM eka caMDALa tyAM Avyo ane bALakane upADI te laI gayo. chAnI rIte tenI pAchaLa pAchaLa jaI padmAvatIe tenuM ghara joI lIdhuM. teNe upAzrayamAM AvI ane sAdhvIjIne kahyuM ke bALaka mareluM avataryuM, tethI huM tene smazAnamAM mUkI AvI chuM. putrapremane vaza thaI sAdhvI padmAvatI koIka koIka vAra pelA caMDALanA ghara AgaLa jatI ane potAnA putrane ramato joI AnaMda pAmatI. A bALaka caMDALanA ghare dinapratidina vRddhi pAmato jAya che. tene kharajavAnuM darda thayuM hatuM eTale te potAnA zarIrane vAraMvAra khaNyA karato hato, tethI tenuM nAma karaThaMDu pADyuM. karakaMDu smazAnarakSakanuM kAma karato hato. eka vAra be sAdhu te raste thaIne jatA hatA. temaNe kahyuM, "jo koI mANasa A vAMsanI jhADImAMthI pelA UbhA vAMsane kApI le to te rAjA thAya." A zabdo karakaMDue sAMbhaLyA. tema ja bIjo eka caMpA nagarIno brAhmaNa hato je jhADImAM beTho hato teNe paNa sAMbhaLyA. karakaMDa ekadama te jhADI pAse doDI gayo, paNa te pahelAM pelA brAhmaNe te vAMsa kApI lIdho. karakaMDu AthI gusse thayo ane teNe te vAMsa pelA brAhmaNa pAsethI chInavI lIdho. brAhmaNe gAmamAM jaI paMca bheguM karI nyAya mAgyo. paMce karakaMDune bolAvI vAMsa ApI devA kahyuM. karakaMDue ApavAnI nA kahI ane kahyuM ke e jagyAnI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 223 rakhevALI pote kare che, tyAMthI koI cIja koI na laI jaI zake. paMce karakaMDune samajAvatAM kahyuM : "bhalA, eka vAMsa brAhmaNane ApI devAmAM tane zo vAMdho che?" karakaMDue javAba ApatAM jaNAvyuM ke "A jAduI vAMsa che. AnAthI to mane rAjya maLavAnuM che." paMce hasIne kahyuM, ema hoya to bhale, vAMsa tuM rAkha. paNa jo tuM rAjA bane to A brAhmaNane bicArAne eka gAma Apaje." karakaMDue kahyuM, "ekanA badale be gAma ApIza." ema kahI vAMsa laI te potAnA ghare Avyo. pelA brAhmaNane to krodha mAya ja nahIM. teNe karakaMDuno ghATa ghaDI nAkhavAno vicAra karyo. karasaMDune A vAtanI khabara paDI eTale te gAma choDIne cAlI nIkaLyo ane kaMcanapura pahoMcyo. tyAMnA eka bagIcAmAM te ArAma karavA mATe beTho. kaMcanapurano rAjA ni:saMtAna maraNa pAmyo hato. prajAe rAjA nakkI karavA eka azvane chUTo mUkyo. azva pharato pharato jyAM karakaMDu beTho hato tyAM Avyo ane tenA mAthA upara haNahaNATa karyo. eTale prajAjanoe jayavijayano dhvani karI karakaMDune UMcakI lIdho ane rAjyAsane besADyo. A vAtanI pelA brAhmaNane khabara paDI eTale tene vadhAre krodha caDhyo. te karasaMDu pAse Avyo ane tene bIka dekhADI. karakaMDue potAnI pAseno lAkaDAno daMDa pheravyo, jemAMthI agninA taNakhA jharyA. AthI brAhmaNa gabharAyo ane be hAtha joDI bolyo, "bhAI! jenA kismatamAM rAjya hoya te ja bhogavI zake. paNa tame mane vacana ApeluM te mujaba eka gAma to Apazo ne?" karakaMDue kahyuM, "hA jarUra. tAre kaI jagyAe gAma joIe che?" eTale brAhmaNa bolyo, "caMpA nagarInI bAjumAM." karakaMDue te brAhmaNane eka ciThThI caMpAnagarInA rAjA dadhivAhana upara lakhI ApI, temAM eka gAma brAhmaNane ApavA jaNAvyuM. brAhmaNa ciThThI laI dadhivAhana rAjA pAse gayo ane ciThThI ApI. A brAhmaNa caMDALa jAtino hato tenI khabara dadhivAhana rAjAne paDI, to te uzkerAyo. teNe ciThThInA TukaDeTukaDA karI pheMkI dIdhI ane brAhmaNane mAramArI nasADI mUkyo. brAhmaNa karaThaMDu pAse Avyo ane badhI vAta kahI. ethI karakaMDu bolyo, "zuM dadhivAhanane ApaNI caMDALa jAtI upara ATalo badho tiraskAra che?" Ama kahI teNe senApatine bolAvI lazkara taiyAra Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 224 karAvyuM ane dadhivAhana sAme laDavA nIkaLyo. dadhivAhana paNa lazkara laI laDavA medAnamAM Avyo. A vAtanI padmAvatI sAdhvIne khabara paDI eTale te tarata ja karakaMDunA taMbumAM AvyAM. sAdhvIne dekhI karakaMDue praNAma karyA ane AgamananuM kAraNa pUchyuM. javAbamAM sAdhvIjIe karakaMDune kahyuM, "tuM jenI sAme A yuddha khele che te tArA pitA che e tuM jANe che? karakaMDu Azcarya pAmI bolyo, "kaho, mahAsatIjI! kevI rIte?" sAdhvIjIe karakaMDunAM AMgaLAM uparanI vIMTI batAvI. "jo A vIMTI! enA upara konuM nAma che?" vIMTI upara dadhivAhananuM nAma vAMcI karakaMDu vismaya pAmyo. sAdhvI bolyAM, "sabUra! mane eka vAra tArA pitA pAse javA de." Ama kahI sAdhvIjI dadhivAhana pAse gayAM ane kahyuM, "rAjana! tamArI padmAvatI rANIne laI hAthI bhAgI gayo hato te pachI tenuM zuM thayuM, te tame jANo cho?" "nahi, mahAsatIjI! huM temAMnuM kazuM jANato nathI." huM pote ja padmAvatI sAdhvIjI bolyAM. "tyAre tamane garbha hato tenuM zuM thayuM?" rAjAe AzcaryathI pUchyuM. "te ja A karakaMDu, ke jenI sAme tame yuddha khelo cho." rAjA dimUDha banI gayo. yuddha baMdha thayuM ane te karakaMDu pAse AvI premathI tene bheTyo. sAdhvIjIe temane bannene dharmabodha Apyo. dadhivAhana rAjA vairAgya pAmyo ane caMpAnagarInuM rAjya karakaMDune soMpI, dIkSA laI AtmAnuM kalyANa sAdhavA cAlI nIkaLyo. - have karakaMDu nyAyapUrvaka rAjya calAve che. pelA brAhmaNane bolAvI tenAM icchita be gAma Ape che. karakeDune gAyanA gokuLa bahu priya hatA. eka vAra eka bALavAcharaDAne joI tene tenA upara bahu prema thayo. tethI teNe govALane kahyuM, "A gAya jeNe vAcharaDAne janma Apyo che tene dohavI nahIM." tenuM badhuM dUdha vAcharaDAne pIvA devA hukama Apyo. govALe te pramANe karyuM, eTale te vAcharaDo zarIramAM hRSTapRSTa thayo. te dekhI karakaMDune ghaNo AnaMda thayo. samaya jatAM te vAcharaDo Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 225 gharaDo thayo, eka vAra karakaMDue govALane te vAcharaDA aMge pUchyuM, govALe vRddha ane azakta thayelo vAcharaDo batAvyo. te joI rAjA camakyo, teNe mana sAthe vicAra karyo. "aho, vAcharaDAnI aMte A dazA! zuM tyAre jagatamAM janmelA sau koIne A sthitie pahoMcavAnuM! kharekhara janmyuM te maravAnuM ja che. khIlyuM te avazya karamAvAnuM ja che. udaya pAmyuM te asta thavAnuM ja che. to mAre zA mATe AtmakalyANa na sAdhavuM?" ema AtmabhAvanA bhAvatAM karakaMDune tyAM ja jAtismaraNa jJAna thayuM. tarata teNe svayameva paMcamuSTi loca karyo ane dIkSA lIdhI. sakhata tapa, japa, saMvara karI hRdayanI ucca bhAvanAne vikasAvatAM te kaivalyajJAna pAmyA ane mokSamAM gayA. vIra prabhu tuja darzanathI vIra prabhu tuja darzanathI, pApa gayAM muja AtamathI, puNya pariNati jo jAgI, jagapati jina tuja laya lAgI, dUra na kara prabhu tanamanathI, vIra prabhu0 | 1|| guNa samUhathI tu bhariyo, huM chuM avaguNano dariyo, doSa TALa muja AtamathI, vIra prabhu. // 2 // tuM prabhu jagano tAraka che, A jana tAro bALaka che, sevakane jo karuNAthI, vIra prabhu. // 3 // tuM zuM mujane nahIM tAre, huM chuM zuM tujane bhAre; jaza lene ziva daI jagathI, vIra prabhu || 4|| gautama nIti guNa bole, dAnI nahIM koI tuja tole, kara prasanna daI zivavarathI, vIra prabhu // 5 // 15 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [64] nirgati (pratyekabuddha)* cAra pratyekabuddha thaI gayA. teo cAre eka sAthe svargamAMthI AvI pRthvI upara avataryA, sAthe ja dIkSA grahaNa karI ane sAthe ja kevaLajJAna pAmyA. temAMnA traNa 1. dvimukha 2. karakaMDu, 3. mirAjanAM caritro A agAu ApaNe jANyAM. have nirgati, cothA pratyekabuddhanuM TUMkamAM caritra nIce mujaba jANavuM. gaMdhAra dezamAM puSpavRddha nAmanuM nagara hatuM, tyAM siMharatha nAme rAjA hato. eka vAra te nagaramAM koI eka sodAgara keTalAka ghoDAo vecavA Avyo. temAMno eka suMdara ghoDo rAjAe kharIdyo. pachI tenI parIkSA karavA mATe, rAjA te ghoDA upara besI zahera bahAra Avyo. teNe ghoDAnI lagAma kheMcI ke tarata ja ghoDo pavanavege doDavA lAgyo. paNa ghoDo avaLIlagAma jAtino hovAthI rAjAnA kAbU bahAra jato rahyo. thAkIne rAjAe avaLI lagAma kheMcatAM te Ubho rahyo. paNa tyAM sudhImAM to ghoDo ghaNo dUra nIkaLI gayo hato ane eka vizALa pahADa para Avyo hato. rAjA ghoDA parathI nIce Utaryo to teNe bAjumAM eka moTo mahela joyo. rAjA te mahelamAM dAkhala thayo. Akho mahela sunakAra jevo hato. rAjA AzcaryamAM garakAva hato. tevAmAM ja eka navayuvAna suMdarI rAjA sAme AvI. teNe rAjAne AvakAra Apyo. rAjAe Azcarya pAmI te suMdarIno paricaya pUchyo. eTale suMdarIe kahyuM, "rAjana! huM vaitADhya parvata paranA toraNapura nagaranA rAjAnI putrI chuM. mAruM nAma kanakamALA che. mArA rUpa para mohita thaI vAsavadatta nAmano vidyAdhara mane paraNavAnI icchAthI mane ahIM laI Avyo che. A vAtanI mArA bhAIne khabara paDatAM te mane bacAvavA Avyo, pariNAme beu vacce yuddha thayuM. temAM vidyAdhara tathA mAro bhAI mRtyu pAmyA. rAjana! huM have ahIM ekalI ja chuM. huM tamArA rUpa para prasanna thaI chuM. mATe Apa mArI sAthe lagna karo. rAjAe gurU vinA potAnI meLe jJAna pAmanAra Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 220 kanakamALAnI vinaMti svIkArI. tenI sAthe gAMdharva lagna karyuM. tyArabAda banne rAjyamAM AvyA ane sukhacenathI rahevA lAgyAM. haMmezAM teo vimAnamAM besI pharavA jatAM, tethI siMharatha rAjAnuM 'nirgati' evuM nAma paDyuM. nirgati rAjAne bagIcAmAM pharavAno bahu zokha hato. te roja bagIcAmAM Ave ane lIlIchama jevI vanaspati dekhIne AnaMda pAme. eka vAra nirgati rAjAnI dRSTi phaLaphUlathI khIlelA eka AMbA para paDI. te dekhI rAjAne atyaMta AnaMda thayo. ema karatAM vasaMta ane grISma Rtu pasAra thaI ane te AMbo sukAyo. te daramyAna rAjAnI dRSTi pharI vAra te ja AMbA para paDI. A vakhate AMbo verAna hato. tenA 52 phaLa, phUla vagere na hatAM. AMbAne nisteja dekhI rAjA vicAramAM paDyo, ''aho! thoDA vakhata pahelAM khIlelo A AMbo ekAeka nisteja kema dekhAya che? tenAM phaLa, phUla vagere kyAM gayAM? zuM dareka cIjamAM asta thavAno guNa haze? hA. jarUra!' nirgati rAjA AtmavicAraNAne mArge vaLyo. tene jaDa ane cetananuM bhAna thayuM. zarIra ane AtmAnI bhinnatA tene samajAI. paudgalika sthiti ane Atmika sthiti vaccenA bhedanuM bhAna thayuM. tarata ja tene jAtismaraNa jJAna thayuM. rAjA ghera Avyo. vairAgya dazA vadhI ane te ja dazAmAM teNe svayaMmeva paMcamuSTi loca karI dIkSA aMgIkAra karI. eka vakhate 1, karakaMDu, 2. dvimukha, 3. namirAja ane 4. nirgati e cAreya pratyekabuddha eka maMdiramAM ekaThA thayA ane ekabIjAnA doSa jotA carcA karatA hatA. temano saMvAda nIce pramANe che : karakaMDa munine lukhI kharaja haju sudhI dehamAM hatI, tethI zarIre kharaja AvavAthI teo eka ghAsanI saLI upADIne khUba khaNavA lAgyA. pachI te saLI sAcavIne rAkhI. te joI dvimukha muni bolyA : ''he karakaMDu muni! tame rAjyAdika sarvano tyAga karyo che tyAre ATalI A kharaja khaNavAnI saLIno saMcaya zA mATe karo cho?'' te sAMbhaLI karakaMDu muni to kaMI bolyA nahIM, paNa namirAjarSie dvimukha munine kahyuM : 'he muni! tame rAjyAdika sarva kAryano tyAga karIne nitha thayA cho, topaNa anyanA doSo kema juo cho? A tamane niHsaMgane yogya nathI." te sAMbhaLIne durgatirahita thayelA nirgati munie nami munine kahyuM ke : 'he muni! tame emane kaho cho, paNa tame jyAre sarvano tyAga karIne mokSane Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 228 mATe ja udyamI cho tyAre zA mATe vRthA anyanI niMdA karo cho?' pachI karakaMDu muni sarvane uddezIne bolyA "mokSanI icchAvALA munione ahitathI rokanArA sAdhune niMdaka zI rIte kahevAya?'' kema ke 'krodhathI parano doSa kahevo te niMdA kahevAya che, tevI niMdA mokSamArgane anusaranArA munioe koInI paNa karavI nahIM. paNa hitabuddhithI koI zikhAmaNa ApavI te niMdA kahevAtI nathI. mATe tevI zikSA sAmo mANasa kopa kare topaNa zikhAmaNa ApavI.' A pramANe karaThaMDu munie upadeza Apyo, te traNe munioe harSathI aMgIkAra karyo; ane karakaMDu munie zarIrane khaNavAno trividhe trividhe` tyAga karyo. dvimukha munie vicAryuM : 'meM sAdhu thaIne paNa karakaMDu munine khaMjavALatA joIne temanI niMdA karI te meM yogya karyuM nahIM, mATe AjathI mAre samatA ja rAkhavI.' A pramANe sarva munioe potapotAnA vacanane sAmyarahitaae ayogya mAnIne vizeSe samatA dhAraNa karI. AthI cAre eka sAthe kevaLajJAna pAmI sAthe ja mokSamAM gayA. dAdA tArI mukhamudrAne amiya najare nihALI rahyo tArA nayanomAMthI jharatuM divyateja huM jhIlI rahyo kSaNabhara A saMsAranI mAyA, tArI bhaktimAM bhUlI gayo, tuja mUrtimAM masta banIne Atmika AnaMda mANI rahyo. Wan che pratimA manohAriNI duHkhaharI zrI vIrajINaMdanI bhaktone che sarvadA sukhakarI jANe khIlI cAMdanI A pratimAnA guNa bhAva dharIne je mANaso gAya che pAmI saghaLA sukha te jagatanA mukti bhaNI jAya che. 1. traNa prakAre mane - vacane ane kAyA e. 2. sarakhI rIte nahI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [65] harikezabala gaMgA nadInA kinAre eka nAnA gAmamAM caMDALa jAtinA manuSyo rahetA hatA. tyAM baLakoTa nAme eka caMDALa hato. tene be strIo hatI : eka gaurI ane bIjI gAMdhArI. gAMdhArIthI tene eka putra thayo, tenuM nAma harikezabaLa. harikeza pUrvabhavamAM brAhmaNa hato ane dIkSA laIne devalokamAM gayo hato. paNa brAhmaNa jAtimAM teNe potAnA kuLano ane athAga rUpano mada karyo hato tethI te A bhavamAM nIca kuLamAM utpanna thayo ane pUrvanA rUpanA madane kAraNe te beDoLa, kALa ane kadarUpo thayo. Ane lIdhe tenA bApa baLakoTane te gamato na hato. baLakoTanuM mana bALaka uparathI UtarI gayuM hatuM. te bALaka upara prema karI zakato na hato. paNa tenI mA temane samajAvatI ke "te kALo che temAM zuM? kasturI kALI hoya che, paNa te zuM nIcI gaNAya che? zilAjIta kALuM hoya che, paNa te zuM bekAra kahevAya che? somala jhera sapheda hoya che, tethI e zuM sAruM gaNAya che? vastune guNathI jovI joIe. tenA rUparaMgathI nahIM." paNa game te ho, baLakoTanuM mana mAnatuM na hatuM. te kAraNa maLatAM harikezane mArato, phaTakArato hato. harikeza zarIre baLavAna hato eTale bIjA chokarAo sAthe laDato, jhaghaDato ane temane mArato paNa kharo. tethI mAra khAdhelA chokarAonAM mAbApa baLakoTa pAse AvI rADa nAkhyA karatA. evA ja eka avasare harikeze kaMIka bALakonA ToLA sAme mArAmArI karI te gharabhego thayo. paNa koIka mAe potAnA chokarAne mAra paDavAthI baLakoTa pAse AvI vAta karI eTale baLakoTa krodhAyamAna thaI harikezane mAravA doDyo. tethI harikeza nAzI jaIne retInA eka moTA DhagalA upara jaI beTho ane ekaThAM thayelAM jJAtijano tarapha dUra najarathI te joto rahyo. saghaLA caMDALo tyAM bhegA thaI AnaMda karatA hatA tyAre bhayaMkara phUMphADA mArato eka jherI sarpa tyAM Avyo. eka jorAvara caMDALe eka lAkaDIthI sApane mArIne TukaDA karI nAkhyA. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 230 thoDI vAre tyAM eka bIjo sarpa Avyo. eka-be mANaso bolI UThyA, "mAro, mAro. tyAre bIjAoe kahyuM, "A sarpane koI mArazo nahIM, kAraNa ke te jherI nathI eTale te koIne IjA karaze nahIM. sarpa dhIredhIre tyAMthI cAlyo gayo. mANaso punaH pramoda karavA lAgyA. A saghaLuM dRzya retInA DhagalA upara beThelo harikeza joI rahyo hato. teNe vicAryuM ke, "aho! jenAmAM jhera hoya che tenI burI dazA thAya che ane jenAmAM jhera hotuM nathI ane je sarvadA zAMta che tene koI satAvatuM nathI. kharekhara huM jherI chuM. mAro svabhAva tophAnI che tethI ja loko mane satAve che. mATe mAre mAro svabhAva badalavo ja rahyo." A sthAnamAM na rahetAM bIjI koI jagyAe jatA rahevuM ucita samajI, tarata ja te jaMgalamArge dUra ne dUra cAlyo gayo. rastAmAM cAlatAM cAlatAM teNe eka zAMtamUrti sAdhu-mahAtmAne beThelA joyA. jotAM ja tenAmAM sadbhAva utpanna thayo. teNe muninAM caraNomAM zira jhukAvI vaMdana karyuM. munie pUchayuM, "he vatsa! tuM koNa che? ane ahIM kyAMthI AvI caDyo che?" harikeze javAba Apyo, "mahArAja! huM caMDALano putra chuM. mArA tophAnI svabhAvathI vaDIloe mAro tiraskAra karyo che. paraMtu mane have khAtarI thaI che ke jagatamAM jhera ane kaMkAsanI durdazA thAya che ane namratAthI jIvanuM kalyANa che. mahArAja! meM have jyAM zAMti maLe tyAM javAno nizcaya karyo che mATe kRpA karI mane zAMtino mArga batAvo." | muni samajyA ke A haLukarmI jIva che, tethI tene bodha ApatAM kahyuM, "zAMti tane bahAra zodhavAthI nahi maLe. kharI zAMti tArA AtmAmAM rahelI che. A jIva anaMtakALathI 84 lAkha jIvayonimAM rakhaDyo che ane kleza, prapaMca, niMdA kaSAya, pramAda vaDe saMsAramAM duHkha pAme che. mATe bhAI, tAre kharI zAMti joItI hoya to jagatanI sarva upAdhino, sarva mAyAno parityAga kara ane mArI jema tyAgadazAne AdhIna thA, to ja tAruM kalyANa thaze." A sAMbhaLI harikeza bolyo, "paNa prabhu huM to caMDALa chuM ne! zuM tame mane dIkSA ApI zakazo?" hA, caMDALa ho tethI zuM thayuM? prabhu mahAvIranA mArgamAM lAyakAtavALA sarva koIne AtmakalyANa karavAno hakka che." muninuM kathana sAMbhaLI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 231 harikezabaLe tyAM ja muni pAse dIkSA aMgIkAra karI ane ekAMta tapa karavA teo jaMgalamAM nIkaLI paDyA. teo pharatAM pharatAM vArANazI nagarInA tiMduka nAmanA udyAnamAM padhAryA. A udyAnamAM hiMduka nAmanA yakSanuM maMdira hatuM. temAM harikeza muni kAyotsarga dhyAnamAM lIna rahyA. hiMduka nAmano yakSa harikeza muninI tapazcaryA ane cAritryathI prasanna thaI temano bhakta banyo ane muninI sevA cAkarI karavA lAgyo. have te nagarInA rAjAnI putrI bhadrA keTalIka sakhIo sAthe hiMduka yakSanI pUjA karavA A maMdiramAM AvI. tyAM teNe A melAMghelAM vastravALA ane kadarUpa zarIravALA harikezamunine joyA. temane jotAM ja tene dhRNA thaI ane te muninI niMdA karavA lAgI. pelA yakSathI muninI niMdA sahana thaI nahIM, tethI te rAjaputrI upara gusse thayo ane kSaNabharamAM tene jamIna para pachADI dIdhI. bALA mUccha pAmI ane behoza banI gaI. tenA zarIramAMthI rudhira nIkaLavA mAMDyuM. A joI tenI sakhIo gabharAI gaI ane rAjA pAse jaI saghaLI vAta karI. rAjA hiMduka udyAnanA A maMdiramAM Avyo. teNe jANyuM ke putrIe A tapasvI sAdhunI niMdA karI che tethI sAdhue kopAyamAna thaI A pramANe karyuM lAge che. AthI rAjA be hAtha joDI munine kahevA lAgyo. "he mahArAja! mArI putrIno aparAdha kSamA karo." tarata pelo yakSa rAjaputrInA zarIramAM pesI gayo ane bolyo, "he rAjana! jo tame tamArI putrIne A muni sAthe paraNAvo to ja te bacaze." A sAMbhaLI rAjA potAnI putrIne muni sAthe paraNAvavA kabUla thayo. eTale yakSa rAjakumArInA zarIramAMthI nIkaLI muninA zarIramAM peTho. purohitane bolAvI rAjAe muni sAthe te bALAnuM lagna karyuM. lagna bAda hiMduka yakSa muninA zarIramAMthI nIkaLI svasthAnake gayo. bALAe munine kahyuM, "mahArAja! meM tamArI niMdA karI hatI. to mAro aparAdha kSamA karo ane mAro prema svIkAro." A sAMbhaLI harikeza muni bolyA, "he bALA, huM paMca mahAvratadhArI sAdhu chuM ane brahmacArI chuM. amArAthI mana, vacana ane kAyAthI strIsamAgama thaI zake nahi. bALA! meM tArI sAthe lagna karyuM nathI, paNa A yakSe mArA zarIramAM pravezI Ama karyuM che. mATe kRpA karI pharI AvuM vacana mArI sAthe bolatI nahIM." bALA muninA vacanathI nirAza thaI ane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 232 ghera AvI. teNe sarva vAta rAjAne kahI. rAjAe purohitane bolAvyo. purohite jaNAvyuM, "mahArAja! yakSathI tyajAyelI bALA purohita brAhmaNane ApI zakAya che." rAjAe potAnI putrIne rudradatta nAmanA purohita sAthe paraNAvI. purohita rAjakanyA maLavAthI ghaNo rAjI thayo. rudradatte A kanyAne pavitra karavA eka moTo yajJa AraMbhyo. yajJa mATe aneka brAhmaNone notaryA. te sarvane jamavA mATe aneka prakAranAM svAdiSTa bhojana raMdhAvyAM. yajJa maMDapamAM brAhmaNo maMtroccAra karavA lAgyA. tevAmAM harikeza muni bhikSArthe pharatAM pharatAM A yajJamaMDapa pAse AvI pahoMcyA ane lAMbA dAMtavALA A kadarUpA ane beDoLa munine joI keTalAka abhimAnI brAhmaNo gusse thaI bolI UThyA, "are, tuM koNa che? ane ahIM zuM kAma Avyo che? cAlyo jA ahIMthI, nahIM to jIvato nahIM rahevA daIe." harikeza munie namratAthI javAba Apyo ke, "bhUdevo! krodha na karo. huM ahIM bhikSA levA sAru Avyo chuM." ahIMthI bhikSA nahIM maLe. amoe tArA jevA bhAmaTA mATe bhojana nathI banAvyuM. A bhojana amArA jevA pavitra brAhmaNo mATe che. kadAca bhojana vadhe topaNa tArA jevA beDoLa bhikhArIne to haragija nahIM ApIe. tuM Avyo che e raste cAlI jA, nahi to jorajulamathI tane mArIne hAMkI kADhIzuM." AvA kaThina zabdo brAhmaNanA mukhethI sAMbhaLI harikeza bolyA, "he bhUdevo! huM brahmacArI chuM. niraMtara tapazcaryA karuM chuM. asatya bolato nathI ane vadhelA anAjamAMthI nirdoSa bhojana lauM chuM. tame to yajJamAM hiMsA kare che, juThuM bolo cho. huM to pavitra chuM. mATe tamArA mATe nipajAvelAM bhojanamAMthI thoDuMka Apo." A sAMbhaLI keTalAka yuvAna brAhmaNo vadhu gusse thayA ane munine tyAMthI hAMkI kADhavA tatpara thayA. koIke munine mAravAnI zarUAta karI. eTale keTalAka to muni upara tUTI paDyA ane bephAmapaNe mAravA lAgyA. A dRzya hiMduka yakSanA jovAmAM AvyuM. tethI te muninI vahAre Avyo ane muninA zarIramAM pesI gayo. pesatAM ja teNe potAnA pracaMDa baLathI ghaNA brAhmaNone bhoMya bhegA karI dIdhA. keTalAkanAM nAka, kAna, chuMdI nAkhyAM, keTalAkanA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0233 zarIramAMthI lohInI dhArAo vahetI karI dIdhI. eTalAmAM rudradatta brAhmaNa ane bhadrA tyAM AvI pahoMcyAM. bhadrA harikeza munine joI Azcarya pAmI ane temane oLakhI temanAM caraNamAM vaMdana karyuM. bhadrAe badhA bhUdevone kahyuM, "tame A muninI niMdA zA mATe karo cho? A to mahAtapasvI mahAtmA che ane bALabrahmacArI che. yakSanA prabhAve te mane paraNyA hatA, paraMtu pote brahmacArI hovAthI temaNe mAro tyAga karelo. mATe A pavitra munine je joIe te Apo.' Ama kahI bhadrA muninI kSamA mAgavA lAgI. yakSa A vakhate muninA zarIramAMthI palAyana thaI gayo. eTale munie bALAne kahyuM, 'he bALA! huM tyAgI ne tapasvI chuM. mArAthI krodha thaI zake nahIM. paNa yakSanA mArA zarIramAM pravezavAthI Ama banyuM che. mAre mAsakhamaNanuM Aje pAraNuM che te mATe gocarI mATe huM ahIM Avyo chuM. tame A yajJa mATe nipajAvela annamAMthI mane vahorAvo.' tarata ja rAjakanyA bhadrAe harikeza munine bhikSAdAna ApyuM. supAtradAnanA prabhAve 'aho dAnama mahA dAnam' evo tyAM AkAzadhvani thayo. yajJapADAmAM divya suvarNavRSTi thaI. sau koI stabdha banIne muninI kSamA mAgavA lAgyA. harikeza munie temane dharmabodha Apyo. keTalAka brAhmaNone munino upadeza rucyo, tethI temaNe harikeza muni pAse dIkSA lIdhI. e rIte aneka janone pratibodhI, pote adbhuta tapazcaryA karI harikezabaLa muni pote caMDALa kuLamAM UpajelA hovA chatAM AtmAnI uccatama bhAvanA bhAvatAM kaivalyajJAna pAmyA ane nirvANapade pahoMcyA. dhanya che AvA mahAna tapasvI kSamAkSamaNa harikeza baLa munine, temane aneka vaMdanA ho ! WE zrI Adizvara zAMti nemi jinane, zrI pArzvavIra prabho e pAMce jinarAja Aja praNamuM, hete karI he vibho! kalyANe kamalA sadaiva vimalA, vRddhi pamADo ati evA gautamasvAmi labdhi bharIA, Apo sadA sanmati! Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] sulasa rAjagRha nagarImAM kAlasaukarika nAmano kasAI hato. te abhadra hato. te haMmezAM pAMcaso pADAnI hiMsA karato hato. te duSkarmathI teNe sAtamA narakathI paNa vadhAre pApa upArjana karyuM hatuM. AyuSyanA aMta samaye te mahAvyAdhinI pIDAthI gherAyo. aSTadhAtunA rogane kAraNe zarIranI dareka IndriyanA viSayo tene viparIta jaNAvA lAgyA. sugaMdhI ane zItaLa lepa tene azucimaya ane aMgAra samo bhAsavA lAgyo. e ja pramANe bhojana, pAna, sUvAnI taLAI vagere tene duHkhadAyI lAgyo. tene sulasa nAmano eka putra hato. te pitAnA rogano AdarapUrvaka pratikAra-upAya karAvato hato. jyAre koI paNa upAya kAragata na nIvaDyA tyAre sulase potAnA mitra abhayakumAra maMtrInI salAha lIdhI. abhayakumAre kahyuM, "tArA pitAe ghaNA jIvono ghAta karI ghora pApakarma upArjita karyuM che. te pApa tenA A bhave ja udayamAM AvyuM che. tethI huM temane kAMTAnI zayyAmAM suvADa. durgadhavALA (azuci) padArthonuM vilopana kara ane khAruM, kaSAyeluM ane durgadhavALuM pANI Apa, tethI tene sukha Upajaze." sulate mitranA kahyA pramANe karyuM. tethI tenA pitAne thoDI rAhata to thaI, paNa aMte te kALasaukarika thoDo kALa jIvI mRtyu pAmyo ane sAtamI narakamAM gayo. kAlasaukarikanA mRtyu pachI sulasa pitAnA sthAne Avyo. tenAM svajanoe tene pitAno dhaMdho saMbhALavA jaNAvyuM ane kahyuM ke dIkarA bApano dhaMdho vadhAre che ema tuM paNa dhaMdho vadhAra. sulase pitAe bhogavelI vedanA ane duHkho joyAM hatAM, tethI tulase badhAM svajanone kahyuM, "nA huM mArA pitA jevuM duHkha bhogavavA zaktimAna nathI." tyAre svajano (kuTuMbIo)e kahyuM, "pApano bhAga pADIne amAre bhAge AvatAM pApa ame bhogavIzuM." paNa sulasa e vAta mAnavA taiyAra na hato. tyAra pachI badhAM kuTuMbIo Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 235 samaje te mATe teNe tIkSNa kuhADo potAnA paga upara mAryo ane jorajorathI bUmabarADA pADato bolyo, "mane ghaNuM duHkha thAya che. A vedanA asahya che. jaladI karo. A mArA duHkhano thoDo thoDo bhAga tame badhAM grahaNa karo, jethI mAruM duHkha ekadama ochuM thaI jAya." tyAre svajano bolyA, "jo koI paNa kAraNathI amane duHkha utpanna thAya to ame te bhogavIe, paNa evo koI upAya nathI ke bIjAnA zarIranuM duHkha ke pIDA anya laI zake, mATe ame lAcAra chIe. tAruM duHkha to tAre ja bhogavavuM rahyuM." have sulate badhAMne samajAvyuM: "tame pApa vaheMcI levAnI vAta karo cho, te zI rIte bhAge lezo? mATe huM mArA bApano khoTo dhaMdho saheja paNa karanAra nathI." Ama potAno nizcaya jAhera karyo. A sAMbhaLI saghaLAM sagAMo mauna thaI gayAM. pachI sulasane, maMtrI abhayakumAre bhagavAna zrI mahAvIra svAmI pAse zrAvaka dharma aMgIkAra karAvyo ane samyaka prakAre dharmapAlana karI te svarge gayo. bharatI ane oTano saravALo tenuM nAma sAgara, sukha ane duHkhano saravALo tenuM nAma saMsAra. jeNe potApaNuM khoyu eNe badhu khoyu. vartamAnamAM samatA ane saMtoSa, jIvanamAM zAMti, maraNamAM samAdhi, paralokamAM sadgati. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] tetaliputra trivallI nagarI para kanakaratha rAjAnI ANa pravartatI hatI. temane rAjyano bahu moha hato. te mAnatA hatA ke rAjakumAro moTA thatAM rAjya mATe bApane mArI nAkhIne rAjA thAya che, tethI rAjakumAro to joIe ja nahi. AvI mAnyatAne lIdhe te potAnI rANI kamalAvatIne je putra thAya tene janmatAM ja mArI naMkhAvato. kamalAvatIthI A sahana thatuM nahIM. paraMtu zuM thAya? sahana karyA sivAya chUTako na hato. kALakrame te punaH sagarbhA thaI. have te putra jhaMkhatI hatI. janmelo putra jIvato rahe tevI tenI adamya IcchA hatI. putra thAya to tene kevI rIte jivADavo teno te vicAra karavA lAgI. A mATe teNe rAjAnA maMtrI tetaliputrane vizvAsamAM lIdho. tetaliputra nagarazeThanI putrI poTilA sAthe premalagnathI paraNyo hato. rANIe maMtrIne bolAvIne kahyuM, "mane jo putra thAya to tame tenI rakSA karazo evuM vacana Apo." maMtrIe rakSA karavAnuM vacana ApyuM. e arasAmAM maMtrI patnI poTilA paNa sagarbhA hatI. devayoge baMnene eka ja samaye prasUti thaI. rANIe putrane ane poTilAe putrIne janma Apyo. agAu nakkI karyA pramANe tetaliputre e navajAta saMtAnonI adalAbadalI karI nAkhI. nagaramAM jAhera thayuM ke, rANIne tyAM putrIno janma thayo che ane maMtrIne tyAM putrano janma thayo che. maMtrIe rANInA putranuM nAma kanakadhvaja rAkhyuM kALakrame kanakaratha rAjA mRtyu pAmatAM maMtrIe ane rANIe kanakadhvajane rAjagAdI para besADyo. kanakadhvaja maMtrI tetaliputranuM khUba ja mAna jALavato ane tenI salAha pramANe rAjyakArobAra calAvato. puruSanuM mana bhramara jevuM che. tetaliputranuM mana samaya jatAM poTilA uparathI UThI gayuM. poTilAe patino prema pAcho meLavavA koI eka sAthvI pAse upAya pUchaLyo. sAdhvI mahArAje poTilAne dharmadezanA ApI. e sAMbhaLI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 230 poTilAne saMsAra upara vairAgya jAgyo. dikSA mATe teNe pati tetaliputranI AjJA mAMgI. te patie kahyuM, "dIkSA laIne tuM svarge jAya tyAre tyAMthI tuM mane pratibodha pamADaze evuM vacana Ape to huM tane dIkSA levAnI saMmati ApuM." poTilAe vacana ApyuM. - samyaka rIte karelI cAritryanI ArAdhanA niSphaLa jatI nathI. sAdhvI poTilA kALadharma pAmIne svarge gaI. teNe avadhijJAnano upayoga karI potAno pUrvabhava joyo. pote ApeluM vacana yAda AvyuM. teNe tarata ja maMtrIne dharmamAM joDavA mATe preraNA karavAnA prayatno zarU karI dIdhA. paraMtu viSayavikAramAM labdha mANasone ema saraLatAthI dharma karavAno utsAha jAgato nathI. tetaliputrane paNa dharma pratye kaMI rasa jAgyo nahIM. poTilAdevIe have vadhu AkarA upAya ajamAvavA mAMDyA. kanakadhvajane uzkerIne teNe maMtrI tetaliputranuM bhayaMkara apamAna karAvyuM. kanakadhvaje maMtrI upara gusso karyo ane khUba ja kaDavAM veNa kahyAM. apamAnanI AgathI tetaliputra saLagI UThyo. tenuM svamAna ghavAyuM hatuM, tethI teNe AvuM apamAnita jIvana jIvavA karatAM maravAnuM pasaMda karyuM. tetaliputre nagara choDI dIdhuM ane jaMgalamAM jaI tAlakUTa viSa ghoLyuM. paNa devaprabhAvathI tenI koI ja asara thaI nahIM. AthI tetaliputre AgamAM jhaMpalAvyuM. paNa Aga bujhAI gaI. dariyAmAM DUbakI mArI, toya DUbI na marAyuM. Ama AtmahatyAnA ghaNA prayatna teNe karI joyA, paraMtu daivanA pratApathI te niSphaLa gayA. eka vakhata te koI jaMgalamAMthI pasAra thato hato. tyAM tenI pAchaLa eka gAMDo hAthI doDyo. hAthIthI bacavA te doDyo. doDatAM doDatAM te eka khADAmAM paDI gayo. mUrchA AvI gaI. bhAnamAM AvatAM sahasA ja te bolI UDyo, "are ! poTilA! tuM kyAM che? zuM tane mArI A hAlatanI koI ja dayA nathI AvatI? mota paNa mane sAtha nathI ApatuM. huM have konA zaraNe jAuM?" te sAMbhaLatAM ja poTilAdevIe pragaTa thaIne kahyuM, "tetaliputra! huM to tArI sAthe ja chuM, paNa tuM mane jue che ja kyAM?" ane pachI teNe badhI devalIlAnI vAta kahI. te sAMbhaLI maMtrIe kahyuM. "kSamA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 238 karo mane devI! ajJAnanA kAraNe mane kaMI khabara na paDI. have huM prathama zrAvakadharmanuM pAlana karIza ane pachI dIkSA laIza. paraMtu te pahelAM mArA upara eka upakAra karo. A khADAmAMthI bahAra kADhI mArA upara kanakadhvaja prasanna thAya tema karo." poTilAdevIe kanakadhvaja prasanna karAvyo. tetaliputra zrAvakanAM bAra vratanuM pAlana karavA lAgyo. eka divasa teNe jJAnI guru bhagavaMtane potAno pUrvabhava pUchayo. gurue kahyuM, "tuM mahAvideha kSetramAM puMDarIkiNI nagarImAM mahApadma nAme rAjA hato. gurunI preraka dezanAthI te dIkSA lIdhI. anukrame tuM cauda pUrvadhArI deva thayo. prAMte eka mAsanuM anazana karIne mahAzukra devaloke devatA thayo. tyAMthI AvIne tuM tetaliputra tarIke janmyo che." pUrvabhava sAMbhaLatAM ja tetaliputrane jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhava jANI teNe tarata ja tyAM cAritrya aMgIkAra karyuM. vizuddha ArAdhanA karatAM karatAM kALakrame te muktine pAmyo. AdhyAtmika bhAvanA jIvana kSaNabhaMgura che. AyuSya caMcaLa che. paMkhIo jema eka jhADa para bhegA thaI sAMjanA UDI jAya che, | tema A snehIo kyAre vikhUTA paDI jaze khabara nahIM paDe. mATe, jyAM sudhI A kAyA sAjI che, mana rAjI che ane tArA hAthamAM bAjI che tyAM sudhI thAya teTalo dharma karI le. mota kyAre Avaze khabara paDatI nathI, motane aTakAvavAnI jaDIbuTTI jaDatI nathI. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] ratisuMdarI sAketapuramAM jItazatru rAjAne ratisuMdarI nAme putrI hatI. te ja nagaramAM maMtrInI putrI buddhisuMdarI, te ja nagaranA zreSThInI putrI RddhisuMdarI ane tyAMnA nagarapurohitanI putrI guNasuMdarI hatI. A cAre sakhIo suMdara ane rUpALI .hatI; zrAvaka dharma pALanArI hatI; paraspara premavALI hatI. dararoja daherAsare, upAzraye ekaThI maLI dharmagoSThI karatI hatI. dharmakriyA karatAM parapuruSa tyAgavAno niyama temaNe lIdho hato. naMdapurano rAjA rAjaputrI ratisuMdarIne paraNyo. ghaNAne gheluM kare tevuM ratisuMdarInuM rUpa ane lAvaNya hatuM. A vAta hastinApuranA rAjAe sAMbhaLI. teNe naMdapuranA rAjA pAse dUta mokalIne ratisuMdarInI mAgaNI karI. te sAMbhaLI naMdapuranA rAjAe dUtane kahyuM ke "eka sAdhAraNa mANasa paNa potAnI patnI bIjAne Apato nathI. to huM zI rIte mArI patnIne ApuM? mATe tuM tArA sthAne cAlyo jA.'' te sAMbhaLI dUte jaIne potAnA rAjAne sarva vAta kahI. tethI rAjAe naMdapura para caDhAI karI. banne rAjAonuM yuddha thatAM hastinApuranA rAjAno jaya thayo. te ratisuMdarIne baLapUrvaka laIne potAnA nagaramAM Avyo. pachI teNe ratisuMdarIne manAvavA ghaNI koziza karI. tyAre ratisuMdarIe kahyuM ke "mAre cAra mAsa sudhI zIlavrata che." te sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke cAra mAsa pachI te mAre ja AdhIna che, kyAM javAnI che? Ama vicArI te divaso nirgamana karavA lAgyo. ratisuMdarI haMmezAM tene pratibodha ApavA lAgI, paNa rAjAno rAga tenA parathI jarA paNa ocho thayo nahIM. eka divase rAjA bolyo : 'he bhadre! tuM haMmezAM mane upadeza Ape che. tuM tapa vaDe atikRza thaI gaI che tema ja zarIra parathI sarva zrRMgAra teM kADhI nAkhyA che. topaNa mAruM mana tArAmAM ati-Asakta che. tArAM bIjAM aMgonAM to huM zuM vakhANa karuM? paraMtu eka tArA netranuM paNa varNana huM karI zakato nathI." te sAMbhaLIne tisuMdarIe potAnAM netrone ja Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 240 zILalopanuM kAraNa jANyuM. teNe tarata ja rAjAnI samakSa charI vaDe potAnAM banne netro kADhIne rAjAnA hAthamAM dharyA. A joI rAjAne atyaMta kheda thayo. te pastAvA lAgyo. rAjAnuM duHkha joIne ratisuMdarIe tene dharmopadeza Apyo. rAjAe pratibodha pAmIne tene khamAvI. "mArA mATe A strIe potAnAM banne netro kADhI ApyAM!' - A samajathI te ghaNo duHkhI thayo. rAjAnuM duHkhanivAraNa karavA ratisuMdarIe devatAnuM ArAdhana karyuM. devatAe tatkALa AvIne ratisuMdarIne navAM netro ApyAM. rAjAnA AgrahathI keTalAka divasa tyAM rokAyA pachI ratisuMdarIe dIkSA grahaNa karI. kALe karI mRtyu thatAM sadgati pAmI. zaMkhezvara svAmI OM zaMkhezvara svAmI, prabhu jaga aMtaryAmI, tamane vaMdana karIye, ziva sukhanA svAmI....uThe mAro nizcaya eka svAmI, banuM tamAro dAsa, tArA nAme cAle, mArA zvAso zvAsa...3OM duHkha saMkaTane kApo, svAmI viMchItane Apo, pApa amArA harajo, ziva sukha ne dejo...OM niza dina huM mAnuM chuM, svAmI tuma zAsana sevA, dhyAna tamAruM dhyAvuM, svIkArajo sevA....3OM rAta divasa jhaMkhuM chuM, svAmI tamane maLavAne, Atama anubhava mAguM, bhavaduHkha TaLavAne...OM karUNAnA cho sAgara, svAmI kRpA taNA bhaMDAra, tribhuvana nA cho nAyaka, jaganA tAraNahAra..OM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ motIzA zeTha Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [69]. zeTha motIzA zeTha motIzAnA AraMbhakALamAM, muMbaImAM dharmakriyA mATe vaiSNavo ane pArasIo pAse jeTalI sagavaDa hatI teTalI jaino pAse na hatI. pramANamAM jainonI vastI paNa muMbaImAM ochI hatI. motIzAnA bhAI nemacaMde koTa vistAramAM zAMtinAtha bhagavAnanuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. pachI koTa bahAra vastI thavA mAMDI eTale zeTha nemacaMda tathA zeTha motIzAe bIjAonA sahakArathI zAMtinAtha bhagavAna, goDIjI pArzvanAtha ane ciMtAmaNi pArzvanAtha ema traNa jinamaMdiro pAyadhunI vistAramAM baMdhAvyAM. zeTha motIzAne zatruMjayanI yAtrAmAM bahu zraddhA hatI. jyAre pote muMbaIthI vahANamAM ghoghA ke mahuvA baMdare Utare tyAre tyAMthI gADAmAM besI pAlitANA jaIne teo zatruMjayanI yAtrA karavA avazya jatA. potAnI dhaMdhAmAM saphaLatA ene lIdhe ja che ema teo zraddhApUrvaka mAnatA. e divasomAM relave ke moTarakAra haju AvI nahotI, eTale zatruMjayanI yAtrA karavAnuM ghaNuM kaparuM hatuM. sAdhAraNa mANasane zatruMjayanI yAtrAnuM mana thAya to paNa Arthika agavaDane lIdhe jaI nahotA zaktA. eTale zatruMjaya tIrthanI yAtrA jevo lAbha muMbaImAM ja maLe tevA bhAvathI motIzA zeThe potAnI bhAyakhalAmAM AvelI vizALa vADImAM AdIzvara bhagavAnanuM daherAsara baMdhAvyuM. nAnosarakho zatruMjaya ja samajAya te mATe temaNe sUrajakuMDa, rAyaNa pagalAM vagerenI paNa racanA karAvI. bhAyakhalAnI potAnI vADImAM daherAsara karavA mATe motIzA zeThane deve svapnamAM AvIne kahyuM ke, "A derAsaramAM rAjanagaranA (eTale ke amadAvAdanA) daherAsaramAMthI RSabhadeva bhagavAnanI pratimAjI maMgAvI tenI pratiSThA karAvo." devanA AvA sUcanathI motIzA zeTha AnaMdamAM AvI gayA ane amadAvAdathI pratimAjI muMbaI kema lAvavAM te vicAravA lAgyA. relave lAIna hatI nahIM, narmadA ane tApI upara pula nahotA, eTale RSabhadeva bhagavAnanI pratimAjI sahita 16 pratimAjIo pAlakhImAM padharAvI 16 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 24ra jamInamArge bharUca lAvavAmAM AvI. Akhe raste roja nahAI-dhoI svaccha vastra sAthe pratimAjInI pUjA karI, pUjAnAM kapaDAMmAM zrAvako pAlakhI UMcakatA. bharUcathI pratimAjI nadI ane dariyA mArge vahANamAM lAvavAnI hatI. e mATe motIzA zeThe navuM ja vahANa taiyAra karAvyuM. divaso evA nakkI karavAmAM AvyA ke jethI comAsu naDe nahIM ane amadAvAdathI hemAbhAI, bAlAbhAI, trikamabhAI vagere zreSThIo AvI zake. vahANamAM dhUpa, dIpa vagerenI barAbara vyavasthA karavAmAM AvI. bharUcathI vahANa surata baMdare AvyuM. tyAM eka divasa rokAI, pavananI anukULatA thatAM te muMbaI AvyuM. zeTha motIzAe bhAvapUrvaka ane bhAre ThAThamAThathI pratimAjInuM sAmaiyuM karyuM. A prasaMge jalayAtrAno moTo varaghoDo caDhAvavAmAM Avyo hato. suhAgaNa strIoe mAthe kaLakaLaza lIdhA hatA. zeThANI divALIbAIe rAmaNadIvaDo lIdho hato. hAthI, ghoDA, ratha, ghoDAgADIo, aSTamaMgala dhUpa, dIpa, cAmara, chatra, Indradhvaja, bherI, bhUMgaLa, zaraNAI, nagArAM vagere vaDe A varaghoDo evo to zobhato hato ke, zrI vIravijayajI mahArAja kahe che tema, TopIvALA aMgreja hakamo paNa te joIne bahu ja harakhAyA hatA. kAraNa ke varaghoDA mATe khAsa vilAyatI vAjiMtro paNa lAvavAmAM AvyAM hatAM. vilAyatI benDavAjAM A pahelAM muMbaImAM koIe joyAM na hatAM. lokonA harakhano koI pAra na hato. varaghoDo UtaratAM zeThe sArI prabhAvanA karI ane rAtre bhAvanA sAthe rAtri jago karyo. vikrama saMvata 1885nA mAgasara suda 6ne divase bhAyakhalAnA daherAsarano pratiSThA mahotsava khUba ja ThAThathI Ujavyo. muMbaImAM bhAyakhalA vistAramAM zatruMjayanI TUMka thatAM kArtikI pUnama ane caitrI pUname A daherAsare jAtrAe javAno rivAja muMbaImAM paDI gayo, je Aja divasa sudhI cAlu che. muMbaInA keTalAka jaino muMbaImAM jyAM rahetA hoya tyAMthI pagapALA bhAyakhalA jinamaMdiranI navvANuM jAtrA karatA. motIzA zeTha e vakhate koTamAM rahetA hatA. temaNe dararoja be ghoDAnI bagImAM besI bhAyakhalAmAM deva-darzane AvavAno niyama rAkhyo hato. jiMdagInAM pAchaLanAM varSomAM teo bhAyakhalAnA potAnA baMdhAvelA baMgalAmAM rahetA hatA. te baMgalAmAM temaNe potAnI beThaka mATe evI jagyA pasaMda karI hatI ke jyAM beThAM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA maka tAraNa * 243 beThAM maMdiranAM zikharanI, zikhara upara birAjamAna dharmanAtha bhagavAnanAM tathA zikhara upara pharapharatI dhajAnAM darzana thAya. haju paNa koIka sAruM kAma karavAnuM jIvanamAM bAkI che ema zeTha motIzAnA manamAM ghoLAyA karatuM hatuM. emano vahANavaTAno vepAra hato. aMgreja sarakAranuM rAjya hatuM. eka vakhata vahANavaTAnA vepAra bAbate jakAtanA rUpiyA tera lAkha bharavA sarakAre motIzA zeThane noTisa mokalI. zeThathI A sahana na thatAM korTamAM kesa dAkhala karyo. jo AmAM pote jItI jAya to te tera lAkhanI rakama sArA mArge ja kharcavI tevo temaNe saMkalpa karyo. dharmazraddhAnA baLe A kesamAM teo vijayI banyA. tethI A rakama kyAM vAparavI teno pote vicAra karatA hatA. A bAbate temaNe potAnI patnI dIvALIbahenane pUchyuM. dIvALIbahena paNa dharmabhAvanAmAM haMmezAM sahAya karanArAM hatAM. temaNe eka bhavya jinamaMdira pAlitANAnA mahAna girirAja upara nirmANa karavA jaNAvyuM ke jethI tyAM nitya hajAro loko bhAvapUrvaka darzana kare. motIzA zeThane to A zabdoe jANe bhAvanAnuM pUra ApyuM. temaNe kahyuM, "A vicAra to mane nahoto Avyo; paraMtu have to huM pAlitANAnA parvatAdhirAja zatruMjaya upara alaukika jinacaitya baMdhAvIza. zatruMjayanI bhaktithI mAro AtmA mRtyuMjaya banaze." motIzA zeTha pAlitANA pahoMcyA. zatruMjaya DuMgara caDI gayA. daherAsara kyAM banAvavuM te mATe jagyA zodhavA lAgyA. nasIba-saMjoge amadAvAdanA nagarazeTha hemAbhAIno temane tyAM bheTo thaI gayo. motIzAe kahyuM, "mAre ahIM suMdara maMdiranuM nirmANa karavuM che." bahu suMdara!" hemAbhAIe AnaMda vyakta karyo. "cAlo! sthaLa pasaMda karIe." motIzA zeThe moTI TUMka ane caumukhajInI TUMkanI vaccenI khADI pasaMda karI! UMDI ane bhayaMkara khINa! zeTha hemAbhAI manomana khacakAyA. paraMtu motIzA zeThe kahyuM, "A khINane pUrIne huM maMdira banAvIza. mane A khINa ApI do." hemAbhAI zeThane koI vAMdho na hato. khINa motIzA zeThane soMpAI. motIzAe vakhata gumAvyA vagara zilpIne teDuM mokalyuM. zilpI rAmajI kuzaLa Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 24 -- kasabI ane pAcho niSNAta jyotizI! rAmajI zilpIe muhUrta jovA mAMDyuM. ghaNuM ciMtvana karyA pachI kahyuM, "hamaNAM muhUrta nathI AvatuM. dhanArkanA divaso cAle che." zeThe kahyuM, "..paraMtu mAre thobhavuM nathI. mAre jema bane tema jaladI maMdira banAvavuM che. koI saMjogomAM thobhavuM poSAya tema nathI. zIdhra kAma zarU karo." salATa rAmajInuM kaMI na cAlyuM. zeThane hAthe muhUrta thayuM. rAmajIne bhAvinA lekha vaMcAyAH "zeThanA hAthe kadAca pratiSThA na paNa thAyI jevA bhAvibhAva. vikrama saMvata 1888nuM e varSa ane mAgasarano e kRSNa pakSa. khINa purAI gaI. ITamATI na vAparatAM khINamAM nakarA patharA bharyA ke jethI maMdirano pAyo nakkara bhUmi para maMDAya; ane dahesAra banavA mAMDyuM. zeThe maMdiranirmANa mATe 1,100 kArIgaro ane 3,000 majUro rokyA. temaNe kulle 5,000 pratimAjI ghaDAvI. te ja daherAsaramAM padharAvI zakAya, teTalI padharAvAnI ane vadhe te jene joIe tene ApavI. zeTha motIzAnI bhAvanA eTalI UMcI hatI ke paththaramAMthI pratimA ghaDatI vakhate paNa zilpIo nAhIdhoI, pUjAnAM kapaDAM paherI, mukhakoza bAMdhIne pratimA ghaDatA. mukhamAMthI Akho divasa durgadha na Ave e mATe darekane savAre kesara-kasturIno mukhavAsa ApavAmAM Avato. vaLI, rasoDAmAM evI kALajIthI rasoI banAvavAmAM AvatI ke je jamavAthI vAchaTa paNa na thAya ane kadAca thAya to snAna karIne ja pAchuM ghaDavA besAya. vaLI, pratimAjIne ghaDatAM tene UMdhI karavAnI ke paga vacce dabAvavAnI paNa manAI hatI. e vakhate A pratimAjI ghaDavA pAchaLa ane maMdiranA bAMdhakAma pAchaLa zeThane rUpiyA nava lAkha ane sAtasono kharca thayelo. te jamAnAmAM AkhA divasanI majUrI doDha Ano (dasa paisA) jeTalI hatI. e vakhate ATalo kharca to kharekhara adhadhadha gaNAya! 47 varSanI uMmare zeThe TUMka baMdhAvavA mAMDI. saMvata 1888mAM maMdirabAMdhaNInuM kAma satata cAlatuM hatuM. zeThanI pa3 varSanI vaye tabiyata lathaDI. pote pratiSThAno divasa joze ke kema te viSe zaMkA thavA lAgI. temaNe potAnA putra khImacaMdabhAIne bhalAmaNa karatAM kahyuM, "mAre pratiSThA jarUra karavI che, paNa goDIjI mahArAjano hukama haze tema thaze. mAruM zarIra paDI jAya to zoka karavo nahIM, zoka pALavo nahIM, lIdhela muhUrta pheravavuM nahIM ane mArI khoTa jaNAvA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 245 devI nahIM." pratiSThAnuM muhUrta saMvata 1893nA mahA suda dazamanuM hatuM. paraMtu saMvata 1892nA paryusaNa parva daramyAna bhAdaravA suda ekamanA divase 54 varSanI vaye zeTha motIzAno svargavAsa thayo. pratiSThAno divasa najIka Avato gayo. patinA manoratha pUrNa karavAnA bhAvathI dIvALIbahene tathA zeThanA dIkarA khImacaMdabhAIe pratiSThAnA samaye muMbaIthI pAlitANAno saMgha kADhyo. saune AmaMtraNa hatuM ane vinaMtI karAI hatI ke koIe zoka karavAno nathI. saMgha pAlitANA pahoMcyo. chUTA hAthe dIvALIbahene dAnanI varSA karI. kintu kudaratanA kAnUna nyArA che. pAlitANAmAM ja dIvALIbahena acAnaka mAMdAM paDI gayAM. pathArImAM sUtAM sUtAM temaNe kahyuM, "huM paNa jAuM chuM. dharmakAryamAM koI vikSepa na karazo. pratiSThA adbhuta thavI ghaTe. huM to pratiSThA suMdara rIte thaI rahI che tema zeThane kahevA jAuM chuM." ema kahetAM zeThANIno prANa UDI gayo. zeTha khImacaMdabhAIe samaya sAcavI lIdho. zoka nahIM karIne ane kamara kasIne pratiSThA mATe jarUrI kAma cAlu rAkhyuM. zilpI rAmajInI vedanAno pAra na hato. 'pote zeThane samajAvI na zakyo; kamUratAMe bhAva bhajavyo. maMdira to banAvyuM paNa pratiSThA jovA nA rahyA zeTha - ke zeThANI re! kevo bhAvibhAva!' mahA suda dasame, barAbara muhUrta pramANe pratiSThA thaI. pratiSThAnI pUrNAhUti thatAM AkAzamAMthI jharamara jharamara varSA varasavA lAgI ane parvatAdhirAja zatruMjayanI comera alaukika havA mahekI UThI. sakaLa caturvidha saMghe suvikhyAta 'motIzAnI TUMka'ne vadhAvatAM gAyuM : lAve lAve motIzA zeTha nahana jaLa lAve che! navarAve marUdevA naMda navhana jaLa lAve che! sakaLa saMghane harakha na mAya nabana jaLa lAve che! Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja sUryayazA che ahI. prabhu RSabhadevanA jayeSTha dIkarA bharata cakravartIno jayeSTha putra te sUryapazA. dasa hajAra rAjAono te adhipati hato. vinItA nagarInAM nagarajanonuM te nItithI pAlana karato hato. zakrAvatAra nAmanA zrI RSabhadeva prabhunA bhavya jinAlayamAM roja savAre senA sahita javAno teno niyama hato. A uparAMta, tene aneka rAjAo ane bIjA aneka parijano sAthe pAkSikanA divase pauSadha karavAno niyama hato. pAkSikanA divase te pote to koI AraMbhasamAraMbha karato nahIM paraMtu bIjA nAgariko paNa te divase AraMbhasamAraMbha na kare tevo Agraha rAkhato. saMjogo anukULa hoya ke pratikULa paraMtu pAkSikanA divase pauSadha karavAnuM te kyAre paNa cUkato nahIM. eka divasa saudharmendra potAnI sabhAmAM beThAM beThAM avadhijJAnathI parva saMbaMdhI sUryapazAnuM daDha mana joyuM. AthI teNe manomana prazaMsA karI ane mastaka namAvI bhAvathI sUryayazAne namaskAra karyA. IndrasabhAmAM e vakhate saMgIta ane nRtyano sAro jalaso jAmyo hato. raMbhA ane urvazI bIjI gaMdharvIo sahita saMgIta-nRtyamAM mazagUla hatI. te vakhate saudharmendrane Ama acAnaka mAthuM namAvatA joI apsarAoe Indrane pUchyuM, "svAmI! mRtyulokanA vRddha AdamInI jema tame mAthuM kema ghuNAvyuM? zuM amArA nRtyatAlamAM kaMI bhUla thaI che?" Indra javAba Apyo, "meM mAthuM dhuNAvyuM nathI, paNa mAthuM namAvyuM hatuM. mRtyulokamAM bharata cakravartInA jayeSTha putra sUryapazAnI dharma pratyenI daDha zraddhA joIne ahIM beThAM beThAM meM bhAvathI temane vaMdanA karI che. teo potAnA vrataniyamomAMthI kadI calita thatA nathI. vrataniyamomAM haMmezAM aTala ane aDaga rahe che. AthI bIjA aneka loko temanA saMgathI ArAdhanAmAM joDAya che. AthI AvA dRDha zraddhALu sUryapazAne meM bhAvathI vaMdanA karI che." raMbhA ane urvazI tarata ja bolI UThI, "anna ane pANI upara jIvatA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 240 pAmara mAnavanI ATalI prazaMsA? ame joIzuM tenI daDhatA. amAruM sauMdarya joze to moha pAmI jaze ane enI zraddhA kyAMya pheMkAI jaze." raMbhA ane urvazI mAnavastrInuM rUpa dharIne vinItA nagarImAM AvI. AvIne sIdhI zakrAvatAra jinamaMdiramAM gaI. tyAM jaIne viNAnA madhura sUra sAthe potAnA kokila kaMThe jinezvara bhagavaMtanI stuti karavI lAgI. maMdiranuM vAtAvaraNa bhaktitaraboLa banyuM. samaya thatAM pauSadha pALIne sUryayazA parivAra sahita darzana karavA mATe A caitye AvI pahoMcyo. caityane jotAM vAhanamAMthI te nIce Utaryo. mugaTa, chatra ane cAmara bAjue mUkyAM ane ughADA page caityamAM dAkhala thayo. tyAM teNe A bhaktimaya ane tAlabaddha saMgIta sAMbhaLyuM. teNe paramAtmAnI stuti karI. bahAra nIkaLatAM tenI najara nRtyagAna karatI be yuvatIo upara gaI, paraMtu jinAlayamAM evI najara karavI vyartha che ema samajI teNe te aMgenA tamAma vicAro baLapUrvaka choDI dIdhA. mahelamAM pAchA pharI teNe e yuvatIonI mAhitI maMgAvI. maMtrI yuvatIo pAse Avyo. temano paricaya pUchyo. yuvatIoe kahyuM, ame baMne vidyAdharanI putrIo chIe. ame amAruM vacana pALanAra ane amAruM kahyuM karanAra evA patinI zodhamAM chIe. keTalAya vakhatathI ame AvA patine zodhIe chIe paNa haju tevo puruSa amane maLyo nathI. have ame AzA choDI dIdhI che. AthI ahIMthI ame amArA sthAne jaIzuM." maMtrIe kahyuM, "sukanyAo! tame nirAza na thAo. tamArI icchAo pUrNa kare evo puruSa A nagarImAM che. nagarIno rAjA sUryapazA. RSabhadeva prabhunA pautra thAya che ane cakravartI bharatarAjanA jayeSTha putra che. te rUpavAna, guNavAna ane baLavAna che. temanA jevo koI puruSa traNe bhuvanamAM zodhatAM nahIM jaDe. tame temane tamAro bharathAra karo. tamArA vacananuM te kadI ullaMghana nahi kare; kAraNa ke eka vakhata pratijJA lIdhA pachI te pratijJAbhaMga kadI nathI karatA. yuvatIo (raMbhA ane urvazI)e kahyuM, "amArA vacananuM te ullaMghana nahIM kare tenI khAtarI zI?" maMtrIe kahyuM, "mArA rAjA vatI huM tamane khAtarI ApuM chuM ke sUryayazA rAjA tamArA vacananuM kadI ullaMghana nahi kare." maMtrInuM vacana maLatAM A mAnava Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 248 dehadhArI raMbhA ane urvazIe sUryayazA sAthe lagna karyA. rAjA sAthe saMsArano sukhopabhoga karatI svarganI apsarAoe eka divasa paDatano avAja sAMbhaLyo. teoe rAjAne pUchayuM, "svAmI! A zeno avAja saMbhaLAya che?" sUryayazAe kahyuM, "priye! A dharmapaDatano avAja che. AvatI kAle aSTamIno parvano divasa che. parvanA divase nagarano koI paNa prajAjana daLaNa, khaMDana, raMdhana, abrahmasevana, jJAtibhojana, tila vagerenuM palaNa, rAtribhojana, vRkSachedana, ITa tathA cUno pakAvavA mATe agni prajavalana, zAkabhAjI kharIdavI vagere koI paNa jAtano pApavyavahAra karaze nahIM, tema ja karAvaze nahIM. bALako sivAya lagabhaga badhAM ja kAle upavAsa karaze. uparAMta aneka rAjAo tathA prajAjano parvano divasa hovAthI pauSadha karaze. huM paNa kAle pauSadhazALAmAM rahIne dharmanI ArAdhanA karIza." - raMbhA ane urvazI je takanI rAha jotI hatI te taka temane maLI gaI. sUryapazAno khulAso sAMbhaLatAM ja baMne mUcchita thaI gaI. rAjAe tarata ja temanI yogya sAravAra karI thoDuM svastha thayA bAda baMnee kahyuM, "prANeza! amane tamArA upara eTalo badho prema che ke Avo tamAro viraha amArA mATe asahya che ane tame kAle Akho divasa amArAthI dUra rahevA mAgo cho? nA nAtha! nA. amArAthI tamAro viraha jiravAze nahIM. saMbhava che ke tamArA virahathI taraphaDIne amAruM mRtyu paNa thaI jAya. mATe amArI prArthanA svIkAro ane kAle pauSadha karavAnuM mAMDI vALo." - sUryayazAe tenA javAbamAM jaNAvyuM, "devIo! mArA mATeno tamAro prema huM joI zakuM chuM. paraMtu nitya AnaMda ApatA dharmane huM choDI zakuM tema nathI. svarganuM sukha sulabha che, paraMtu jina dharma maLavo atyaMta durlabha che. parvanA divase pauSadha karavAno mAro niyama che. niyamabhaMga karI mAro bhava huM eLe javA devA nathI mAMgato." A sAMbhaLI raMbhA-urvazI bolI, "nAtha! Ama kahetAM tame kema bhUlI jAo cho ke lagna vakhate tame amane amAruM kahyuM karavAnuM vacana ApyuM hatuM? ame tamane pauSadha karavAnI nA kahIe chIe chatAMya pauSadha karIne zuM tame vacanabhaMga thavA mAgo cho?" - sUryayazAe kahyuM, "rUpAMganAo! tamane vacana ApyuM hatuM e kharuM, paraMtu Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 249 tame kaho to rAjapATa saghaLuM choDI dauM paNa huM mAro svadharma nahi choDI zakuM." to ame kAle AgamAM jIvatAM baLI marIzuM." chaMcheDAIne raMbhAurvazIe kahyuM. sUryayazA AthI mananI zAMti khoI beTho. teNe UMcA avAje kahyuM, "lAge che ke tame koI vidyAdharanI kanyAo nathI, koI cAMDALa kuLanI putrIo cho. nIca kuTuMbanA mANaso ja dharmamAM aMtarAya Ubho kare che; ane huM pauSadha karuM temAM tamAre AtmahatyA karavAnI zI jarUra che?" tame te vacananA badalAmAM bIjuM game te mAgo. huM te jarUrathI ApIza." "prANeza! tamArA upara amane atUTa sneha che. tapasyAthI tamArA dehane koI kaSTa na paDe tevA zubha hetuthI ame tamane pauSadha na karavA kahIe chIe. AthI tamAre gusse thavAnuM koI kAraNa nathI. ame abhaMga sukha mAgIe chIe ane tame vacanabhaMga thaI te sukha khaMDita karo cho. ame to hajIye prArthanA karIe chIe ke kAle pauSadha karavAnuM mAMDI vALo ane abhaMga sukha amane Apo; ane jo tema na karI zako tema ho to je jinezvara bhagavaMta samakSa tame amane vacana ApyuM hatuM te jinAlayane toDI nAkho ke jethI tene joIne amane tamArA vacanabhaMganI koI kaDavI yAda na Ave." jinAlayane toDI nAMkhavAnuM?" - A sAMbhaLatAM ja rAjA sUryapazAnA haiye vajAghAta thayo. mUrchAthI te bhoMya para paDI gayo. upacArathI bhAnamAM AvatAM te bolyo, "tame sAce ja adhama strIo cho. meM tamane kaMcana dhArI hatI paNa tame kathIra nIkaLI. khera, jevAM mArAM bhAgya. paNa have tame dharmano lopa na thAya tevuM kaMI paNa mAgo, jethI te ApIne huM vacanabhaMjaka na gaNAuM." "to tame tamArA putranuM mastaka chedIne amane Apo." apsarAo bolI. bhadra! zA mATe bIjA koInI jIvahiMsA mAgo cho? joIe to tame mAruM ja mastaka laI lo." ema kahIne sUryayazA turata ja khaga kADhI potAnuM mastaka chedavA lAgyo. paNa tyAM ja kharga khaMbhita thaI gayuM. rAjAe bIjuM paga lIdhuM te paNa khaMbhita thaI gayuM. Ama ghaNI vakhata teNe potAnuM mastaka chedavAno prayatna karyo paNa temAM te saphaLa na thayo. chevaTe sUryayazAnI niyamamAM dRDha ane avicaLa zraddhA joI raMbhA-urvazIe Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 250 puSpavRSTi karI ane mULa svarUpe prakaTa thaI bolI, "rAjana! tamArA daDha niyamane dhanya che! tamArA mahimAthI amAruM mithyAtva nAza pAmyuM che." tyAra pachI sUryayazA ArisA bhavanamAM ja, potAnA pitAnI jema, kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. sUryapazAnA jIvanamAMthI preraNA laIne bhavya jIvoe parvanA divase pauSadha karavAno atUTa niyama jALavavo. tevA niyamapAlanathI A lokamAM ane paralokamAM sukha maLe che. karUNA nA karanArA he-karUNAnA karanArA, tArI karUNAno koI pAra nathI he saMkaTanA haranArA, tArI karUNA no koI pAra nathI meM pApo karyA che evA, huM bhUlyo tArI sevA mArI bhUlonA bhUlanArA, ..tArI huM aMtaramAM thaI rAjI, khelyo chuM avaLI bAjI avaLI ne savaLI karanArA, ..tArI he parama kRpALu vahAlA, meM pIdhA viSanA pyAlA viSane amRta karanArA kadI chorU kachorU thAye, tuM to mAhitara kahevAya zILI chAyAnA denArA, ..tArI maLe jaDato nathI kinAro, mAro kyAMthI Ave Aro o mArA sAcA khevanahArA, ...tArI che mAruM jIvana udAsI, tuM zaraNe le avinAzI mArA dIlamAM he ramanArA ..tArI ...tArI Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [71] zANI sumati zrAvikA sumati kharekhara suMdara mativALI hatI. vItarAganA caraNamAM jenI ananya zraddhA che, samyakatva bhavAnI jenI ArAdhikA che, AtmanirmaLatAmAM jenuM citta ramI rahyuM che, prabhunAM vacanomAM jene pUrNa zraddhA che, zraddhA sAthe AcArano jenAmAM samanvaya thayelo che evI te zrAvikA sumatino pati bahAra gayo che ane AMkhanAM ratana samA be yuvAna putronuM akasmAte eka sAthe mRtyu thAya che. kSaNabhara to sumati stabdha thaI jAya che. paNa vItarAganAM caraNo jeNe pUjyAM che evI ananya zraddhAvAna e nArI thoDI ja kSaNomAM svastha thaI jAya che. banne putrone eka oraDAmAM suvarAvI upara sapheda cAdara oDhADI dIdhI ane uMbarAmAM patinI rAha jotI UbhI rahI. keTalAka samaya bAda pati Ave che. rojanI hasatI nArInuM mukha udAsa jue che. patinA manamAM prazna UThe che? thayuM haze? patnInuM mukha kema udAsa? ane e pUche che, "sumati! zuM thayuM? kema udAsa che?" kaMI nahIM, deva! pADozI sAthe jarA jhagaDo thaI gayo!" "are, sumati! tuM A zuM bole che? UMce avAje bolatAM paNa tane kadI koIe sAMbhaLI nathI. te jhaghaDo karI zake kaI rIte?" "nAthI thoDA samaya pahelAM, prasaMge paheravA pADozIne tyAMthI be ratnakaMkaNa lAvI hatI. mane bahu gamyAM ne meM rAkhI lIdhAM. Aje pADozI mAgavA AvyA. paNa mAre nahotA ApavAM. tethI jhaghaDo thayo." "are, pAgala! emAM te jhaghaDo thAya? jenuM hoya te mAgavA Ave to ApI ja devuM joIe ne? pArakuM keTalA divasa rakhAya? lAva, huM ApI AvuM!" nA, paNa mane ApavAM nahIM game, mAre to e ratnakaMkaNa rAkhavAM che. bahu game che e mane! na ApuM to!" Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina zAsananA camakatA sitArA 0 5ra are! Aje tane thayuM che zuM?" "pArakI vastu ApaNAthI na rakhAya. jenI hoya tene te ApI devI ja paDe?" "hA, hA. temAM pUchavAnuM zuM? "paNa zuM Apane duHkha nahIM thAya? huM pAchAM ApI daIza to Apane duHkha nahIM thAya ne?" nA, nA. temAM duHkha thavA jevuM zuM che? ApaNuM kAma thaI gayuM. samaya thaI gayo. pAchAM daI ja devAM paDe." "ema? to cAlo, huM e ratnakaMkaNa batAvuM." ane sumati potAnA patine hAtha jhAlI aMdaranA oraDAmAM dorI gaI, jyAM banne putro ciraniMdrAmAM poDhI gayA hatA. mukha parathI saheja kapaDuM dUra karI sumatie dhIrethI patine kahyuM, "juo nAtha! A be ratnakaMkaNa teno samaya pUro thaI gayo ane te ravAnA thaI gayA!" pati to avAk rahI gayo. putronA mRtyune A strI A rIte mUlavI zake? e mAtRhRdaya ATalI samatA dAkhavI zake? kaI haze e zakti ane sumatino pati tyAM ja tenI patnInAM caraNamAM DhaLI paDyo. kahyuM, "sumati! te kharekhara vItarAganAM caraNa-zaraNanI sAcI upAsanA karI che, ATalA moTA AghAtane jIravavAnI zakti, vItarAgitA, vItarAga pratyenI tArI ananya bhaktie ja tane ApI che!" priya vAcaka! A che harSazokathI para dazA! samakitI jIvane romerome vItarAgitAnI zraddhA bharI hoya, tethI ja AvA mahAbhayaMkara AghAtamAM paNa te samatA TakAvI rAkhI zake. prabhune prakSAla karatAM gAIe chIe ke: jJAna kaLaza bharI hAthamAM, samatA rasa bharapUra, zrI jinane navarAvatAM karma thayAM cakacUra. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [] lIvara pRthvIpura nagaramAM eka dhIvara nAmano mAchImAra raheto hato. te mAchImAranA kuLamAM janmyo hato chatAM dayA, lAgaNI tenA hRdayamAM jIvatI hatI. tethI te kadI mAchalAM mAravA taiyAra thato nahIM. paraMtu tenA pitA gujarI gayA pachI kuTuMbIoe tene jALa pakaDAvI, jIvikAno bhaya batAvI, parANe mAchalAM pakaDavA mokalyo ane tenA hAthamAM dhAradAra charI moTAM mAchalAM kApavA ApI. du:khAtA hRdaye te jaLAzaye gayo ne keTalAMka mAchalAM kApavA beTho. Teva na hovAthI charIthI tenI AMgaLI kapAI gaI ne lohI vahevA lAgyuM. asahya vedanA thatAM te vicAravA lAgyo ke, "nirdaya mANasone dhikkAra che! "tuM marI jA" ema kahevA mAtrathI jIvane duHkha thAya che, to vadha AdithI to kevuM duHkha thAya?" te lohIthI kharaDAyelA hAthe vicAre caDI gayo ke, ATalI AMgaLI kapAtAM ATaluM badhuM duHkha thAya che to bIjA jIvone kApatAM temane keTaluM asahya du:kha thatuM haze?" te vakhate tyAMthI koI guru-ziSya jaMgalamAM jatA hatA. ziSya A ghIvarane joI guru mahArAjane pUchyuM, "gurujI! AvA pApI jIvono uddhAra koI rIte jaNAto nathI!" guruzrIe kahyuM, "bhadra! tIrthaMkara paramAtmAe jIvonI vAstavikatA joI che. tethI ja teoe ekAMte nahIM paNa sarvAgINa apekSAe jagatane anekAMtavAda (sApekSavAda) samajAvyo che. temaNe pharamAvyuM che ke aneka bhavomAM upArjita karelAM duSkarmone A jIva adhyAtmanA bodha - sadbhAvanA ane zubhapariNAmathI alpakALamAM naSTa karI zake che. jIva je samaye jevA bhAvamAM vartato hoya, te samaye tevAM zubhAzubha karmane meLave che." A pramANe ziSyane AtmAnI paristhiti samajAvI ane pachI bolyA, " "jIvavAho mahApAvo arthAt jIvavadha e mahApApa che." dhIvare A sAMbhaLyuM. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA samakatA sitArA 0 254 guru-ziSya cAlyA gayA. dhIvare nakkI karyuM ke, AjathI mAre jIvavadha karavo nahIM; ane dayAnI ciMtvanAmAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM. vItI gayelo pUrvabhava smRtipaTa para UpasI Avyo. te jANI zakyo ke pUrve karelI cAritryanI virAdhanAthI nIca kuLamAM potAne avatAra maLyo. tene tyAM ne tyAM dIkSA levAnI dRDha bhAvanA bhAvI. parabhava tathA A bhavanI virAdhanA, pApavRttinI niMdA-garlsa karavA lAgyo. pariNAme thoDI ja vAramAM bhAvacAritryanI ramaNatAe zukla dhyAna pragaTatAM kevaLajJAna utpanna thayuM. samIpamAM rahelA devoe mahimA karyo. AkAzamAM duMdubhi gaDagaDI UThyAM. te sAMbhaLI pelA ziSye gurujIne pUchyuM, 'bhagavAna! A zuM?'' gurue kahyuM, "mahAnubhAva! pelA mAchImAra dhIvarane kevaLajJAna thayuM. devo mahimA karavA AvyA che. te nimitte duMdubhi vAgI rahyAM che." te sAMbhaLI ziSya harSa ane vismaya pAmyo. guru bolyA, "tuM te kevaLI mahArAjane mArA bhavo keTalA che te pUchI Ava." guruAjJAthI ziSya gayo; paNa tenA acarajano pAra na hato. jJAnIe tene bolAvatAM kahyuM, "muni! emAM zuM Azcarya thAya che? huM e ja dhIvara * chuM. dravya-bhAva baMne prakAranI hiMsAmAMthI mAro AtmA chUTI javAthI, te saMsAranAM sarva baMdhanomAMthI chUTI gayo che. tamArA gurujIne kahejo ke teo je vRkSa nIce UbhA che te vRkSanAM jeTalAM pAMdaDAM che teTalA temane bhava karavAnA che. tame (ziSya) A bhavamAM ja mukta thazo." A sAMbhaLI harSa ane acaMbo pAmato ziSya guru pAse Avyo ne kevaLIe kahelI vAta jaNAvI. A sAMbhaLI guru atiharSita thaI nAcI UThyA ne bolyA, "ati AnaMdanI vAta che ke have mAre gaNatarInA ja bhavo karavAnA che. khare ja huM dhanya chuM. jJAnInAM vAkyo satya che." ane guru-ziSya saMyamamAM sAvadhAna thaI AgaLa vadhyA ane zreya sAdhyuM. A rIte dhIra eka mAchImAra hovA chatAM ahiMsAnA pratApe kSaNa vAramAM kevaLajJAnI banyA. mATe ja sarva vratomAM prathama ahiMsA vrata che. teno mahimA jeTalo gAIe teTalo ocho che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9]. ratnAkara sUrijI ratnAkara sUrijI mahArAja sakalazAstra nipuNa hatA. teo dharma siddhAMta darzanazAstra, nyAya-vyAkaraNa, sAhitya, chaMda, jyotiSa AdimAM prakhara abhyAsI hatA. rAjyamAM koI mANasa potAnI oLakhANa paMDita tarIke na ApatA - temanuM nAma sAMbhaLatAM ja paMDito bolavAnuM TALatA.AcAryazrI jabarA vivecaka hatA, ane eka padanA teo aneka susaMgata artha karI rAjya sabhAne acaMbAmAM nAkhatA. rAjAe temane "anekArthavAdI"nuM birUda ApyuM hatuM. rAjA ane prajAmAM ati mAna sanmAna maLavAthI teo cArItramAM zIthIla thavA lAgyA. rAjasabhAmAM javA AvavA pAlakhI vAparavA lAgyA; rAjA, sAmata AdinA sumadhura AhAra ane uttama vastro vagere paNa levA lAgyA ane te bheguM karI teno saMgraha karyo. paNa temaNe zrI vitarAga devanA mArga viruddha eke akSara uccAryo na hato. eka vAra najIkanA gAmamAM raheto, ghIno vepArI paNa jIvA-jIvAdi padArthano jJAtA, sAdhuone pitA athavA bhAI mAnanAra zrAvaka ghI vecavAne nagaramAM Avyo. ghInA ghaNA kaMDalA (gADavA) vecato tethI tene sahu kaMDalIyA kahetA. tene rAjamArgathI pAlakhImAM besI ratnAkara sUrijIne rAjamahela jatA joyA aneka sevako temano jayajayakAra karatA sAthe cAlatA hatA. kuMDalIyA zrAvake vicAryuM aho zAsananA mahA prabhAvaka ane guNonA sAgara jevA A AcArya prasAdamAM paDyA lAge che. huM pAmara prANI temane zuM kahI zakuM? chatAM vicAra karI pAlakhI sAme UbhA rahI temaNe pagarakhA kADhI vidhipUrvaka vAMdIne ucca svare Ama stuti karI. goyama sohama jaMbU pabhavo, sirjabhavo a AyariyA | anevi jugappahANA tuha diThe savaeNvI te diThThA II II artha - he bhagavAna tamane jovA mAtrathI gautama svAmI, sudharmA svAmI, jaMbUsvAmI, prabhavasvAmI, zayyabhava svAmI Adi prabhunA mahAna paTTadharo temaja bIjA paNa sarva yuga pradhAna AcAryone meM joyA - meM temanA darzana karyA huM ema mAnuM chuM. AvI stuti sAMbhaLI AcAryazrI zaramathI nIcuM joI gayA. ne bolyA Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 56 mahAnubhAva! kAgaDAne haMsanI upamA ghaTatI nathI. te mahAna AcAryonAM adhyavasAyamAMthI mAtra eka samaya pUrato paNa jo zuddha adhyavasAya. mArA AkhA bhavamAM thAya to paNa huM nirmaLa thaI zakuM." A sAMbhaLI zrAvake vicAryuM aho A sUrijI dhanya che; aneka mithyAtvathI gherAyelA chatAM, zrI tIrthaMkara paramAtmAnA vacananI jarAka jevI paNa apekSA temane choDI nathI. lAge che ke teo mULathI bhraSTa nathI. have dararoja kuMDalIo zrAvaka dezanAnA samaye upAzraye AvI pravacana sAMbhaLavA lAgyo. ratnAkarasUrijI pAMca mahAvrata upara pravacana ApI rahyA hatA. ane paheluM mahAvrata prANAtipAtano artha samajAvI rahyA hatA. pravacana pUru thaye teo e pUchyuM, samaja paDI? kuMDalIyA zrAvake "hA sAheba" ema javAba Apyo. ema bIjA divase "bhRSAvAda, trIjA divase adattAdAna, cothA divase maithuna ema mahAvrato upara pravacana ApyuM. ane dararoja samaja paDI? ema pUchatA zrAvako hA sAheba ema jaNAvatA pachInA divase parigraha upara vAkhyAna ApyuM temAM zrAvakanA pUchavAthI phAsa satra mUna nAnA" upadeza mAlAnI A gAthAno artha pUkyo. AcAryazrIe potAnI mahAna prajJA-pratibhAthI teno artha samajAvyo, ane chevaTe zrAvakone sUrijIe pUchyuM "samajyAM? javAbamAM kuMDalIyA zrAvake jaNAvyuM nA sAheba barAbara samajAyuM nahi. sUrijIe kahyuM. bhale kAle pharIthI teno artha samajAvIza. ema Ane A gAthAno artha ghaNA divaso sudhI cAlyo paNa javAbamAM kuMDalIyA zrAvake nakAramAM ja javAba Apyo. "nA sAheba samajAyuM nahIM." ghaNA divaso bAda ratnAkAra sUrijI manathI vicAravA lAgyA. Ama kema A zrAvaka kema samajato nathI. mArAmAM to koI khAmI nathIne? vicAratA vicAratA temane lAgyuM ke mArI pAse ratnano Dabo je sAcavI rAkhyo che te to moTuM parigraha che. ne parigraha kema chUTatuM nathI, ema manana ciMtana karatAM A doSa dUra karavo ja joIe ema manathI nakkI karI rAtre ratnano dAkhaDo bArImAMthI bahAra pheMkI dIdho. bIje divase vyAkhyAnamAM parigrahano artha samajAvatA zrAvaka bolI uThyA. hA sAheba! artha barAbara samajANo. Ama potAmAM koI paNa doSa hoya te tajavAno upadeza bIjAne na apAya. Ape to teno joIe evo lAbha na ja thAya. ratnAkara sUrijIne paNa pote Acarela pramAdano ghaNo pazcAtApa thayo, ne tenI AlocanA karavA zrI siddhagiri jaI zrI AdIzvara bhagavaMtanI samakSa saMskRtamAM ratnAkara paccIzInI racanA karI jenuM gujarAtI "maMdira cho muktI taNI mAMgalya krIDAnA prabhu je Aje paNa ghaNA loko premathI gAya che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] mRgasuMdarI zrIpura nAmanA nagaramAM zrISeNa nAmanA rAjA hatA. temane devarAja nAme suMdara putra hato. te rAjakumArane yauvanavaye duSkarmanA yoge zarIramAM roga vyApI gayo. sAta-sAta varasa paryata satata upacAro ne auSadho karavA chatAM roge jarAye macaka na ApI. AthI vaidyo kaMTALI gayA ane rAjAjIne kahyuM ke have Ano upAya amArI pAse nathI.' Ama kahI teo upacAramAMthI khasI gayA. te nagaramAM yazodatta nAmanA zeTha rahetA hatA. temanI putrI atipavitra ane zIlaguNasampanna hatI. eka divasa rAjAnI ghoSaNA saMbhaLAIH "yuvarAjane je koI nIrogI karaze tene huM aDadhuM rAjya ApIza." A ghoSaNA yazodattanI putrIe svIkArI lIdhI. rAjapuruSo sAthe te rAjamahele AvI ane navakArathI maMtrelA pANIthI rAjakumArane dhIredhIre mAlIsa karyuM. thoDA divaso Ama karatAM teno roga AzcaryakAraka rIte nAza pAmyo. pachI to rAjAe Agraha karI potAnA putra mATe zeTha pAse tenI putrInuM mAguM karyuM ne dhAmadhUmathI bannene paraNAvyAM. putrane samArohapUrvaka rAjagAdI para besADI, zarIranI nazvaratA jANI, rAjAe dikSA lIdhI ane potAnuM zreya sAdhyuM. eka vAra te nagaramAM poliAcArya ziSyAdi parivAra sAthe padhAryA. navAM rAjArANI vagere temane vAMdavA AvyAM. pravacananA aMte temaNe jJAnI guru-mahArAjane potAno pUrvabhava pUchaDyo. poTTilAcArye kahyuM: "vasaMtapura nagaramAM devadatta nAme vepArI vase. tene dhanezvara vagere cAra putro. e cAre cAra mithyAtvI. e avasare mRgapura nagaramAM jinadatta nAmanA vyApArI zrAvakane mRgasuMdarI nAmanI eka dIkarI. teNe evo abhigraha(pratijJA) lIdhela ke "dararoja jinezvara devanI pUjA karI, munirAjane dAna ApI pachI jamavuM. rAtre kAMI paNa khAvuM nahi." ahIM -- Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 258 pelo devadatta zeThano mithyAtvI dIkaro dhanezvara vyApAra arthe Avyo. yogAnuyoga jinadattanI dIkarI mRgasuMdarIne joI tene paraNavAnI abhilASA jAgI. paNa teNe vAta jANI ke "A kanyA mithyAtvIne kadI paraNaze nahIM ne bApa paraNAvaze paNa nahIM. AthI te kapaTa (khoTo) zrAvaka thayo. jainatvanI banAvaTI chApa UbhI karI, jinadatta zeTha para dharmano prabhAva dekhADI aMte zeThane rAjI karI lIdhA ane mRgasuMdarIne paraNIne ghare Avyo. ghare AvyA pachI irSALu zreSThIputre mRgasuMdarIne jinapUjAno niSedha karyo. pUjA vinA tene jamavAnuM nahotuM. traNa divasa tenA upavAsanA vItyA. cothe divasa tene tyAM munirAja vahoravA AvI caDyA. teNe temane potAnA abhigrahanI vAta jaNAvIne pUchyuM ke, have mAre kevI rIte nirvAha karavo? gumahArAja gItArtha hatA. temaNe lAbhAlAbhano vicAra karI kahyuM, "bahena! tuM cUlA upara caMdaravo bAMdha ane bhAvathI pAMca tIrthonI stuti kara tathA nitya gurumahArAjane dAna Apa. AthI tAro abhigraha pUro thaze (thayo ema mAnaje).' teNe te pramANe karavA mAMDyuM. paNa tenA sasarAsAsue dhanezvarane kahyuM ke, "tuM A kevI vahu lAvyo che! badhuM karIne thAkI to have teNe cUlA upara kAMIka kAmaNa karyuM lAge che." dhanezvare joyuM to tene baLatarA thaI ane teNe caMdaravo utArI cUlAmAM bALI nAkhyo. mRgAvatIe bIjo bAMdhyo. dhanezvare te paNa bALI nAkhyo. Ama sAta vAra bAMdhelA sAte caMdaravA dhanezvare bALyA. sasarAe eka vAra mRgasuMdarIne pUchyuM, "vahu! te A zuM mAMDyuM che? zA mATe ulloca (caMdaravo) bAMdhe che? mRgAe kahyuM, "bApu! jIvadayA mATe." A sAMbhaLI sasarAne krodha caDayo ne te bolyo, "roja roja caMdaravA lAvavA kyAMthI? jo tAre caMdaravA bAMdhavA hoya to jA tArA bApanA ghare.' teNe kahyuM, "jevI ApanI AjJA. tame AkhA parivAra sAthe AvI mane mUkI jAo to huM jAuM.' jIdamAM ne jIdamAM badhAM bhegAM thaI mRgasuMdarIne mUkavA tenA piyara javA UpaDyA. mArgamAM eka gAmamAM temano paDAva thayo. te gAme te lokonAM sagAe sahune AmaMtryAM ane jamADavA mATe rAtre jAtajAtanI rasoI banAvI. jamavA samaye Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA * ra59 mRgasuMdarIne ghaNuM samajAvI paNa teNe rAtre jamavAnI sApha nA pADI. tenI pachavADe moDhAM caDAvI tenAM pati-diyara-sasaro-sAsu badhAMya jamyA vinA rahyAM. chevaTe nArAja thaIne gharanAM mANaso jamavA beThAM. jamyA pachI e badhAM sUtA te sUtA, UDyA ja nahIM, mRtyu pAmyA. savAranA hAhAkAra thaI gayo. mRtyunuM kAraNa tapAsatAM rAMdhavAnA pAtramAMthI viSadhara sApa marI gayelo maLyo. aMte ukela maLyo ke uparanA bhAgamAM kyAMka sarpa beTho haze te dhUmADAthI akaLAI A tapelAmAM paDI baphAI gayo haze ane tenuM viSa khAdyAnnamAM bhaLI javAthI khAnAra badhAM mRtyu pAmyAM. mRgasuMdarInA sasarA pakSanAM badhAM mANasone have samajAyuM ke dharma zuM che ne mRgA zuM che? badhAe bhegA thaI mRgasuMdarInI kSamA mAMgI. mRgasuMdarIe kahyuM, "cUlA upara caMdaravo bAMdhavAmAM mAro A ja Azaya hato. huM rAtre jamatI nathI te paNa AvA kAraNe ja. dharma ApaNane jIvananI dRSTi ne jIvavAnI kaLA Ape che, tenuM pramANa tame pratyakSa joyuM. mArI sAthe jIda ane roSamAM tame paNa rahyAM to dharmanA pakSamAM ja rahyAM ne pariNAme bacI gayAM. dharma sadA ApaNuM rakSaNa kare che." nAnakaDI vahunI samajaNabharI vAto sAMbhaLI badhAM bodha pAmyA ne ghare pAchA AvyA. tyArathI badhAM mRgasuMdarIne sahunA prANa bacAvanArI mAnavA lAgyAM ne kuLadevInI jema Adara ApavA lAgyAM. aMte mRgasuMdarI ane dhanezvara dharma ArAdhI svarge gayA. tyAMthI evI tame rAjArANI thayAM. rAjA! tame pUrvabhavamAM sAta caMdaravA bALI nAkhyo tethI A bhavamAM sAta varSa sudhI koDhano roga rahyo." A pramANe potAno pUrvabhava sAMbhaLI te bannene jAtismaraNa jJAna thayuM. potAnA putrane rAjya soMpI bannee poTTilAcArya pAse dIkSA lIdhI ane aMte svarge gayAM. - A kathAthI samajAya che ke, je dharmaniSTha zrAvaka, zrAvikAo zayanasthAne, pANIArA, ane rasoDA Adi jagyAmAM caMdaravo bAMdhe che ane jIvadayAnuM e rIte pAlana kare che teo uttama devaloka ane uttama saMyoga pAme che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [05] dharmarAja kamalapura nagaranA mahArAjA kamalasena eka vAra rAjasabhAmAM beThA hatA, tyAM koI eka prakhara nimittavettAe AvIne bhAre haiye jaNAvyuM ke "mahArAja! uparAuparI bAra varSano dukALa paDaze." A sAMbhaLI sahu ciMtita thayA. nimittiyA pAse jJAna hatuM paNa upAya to hato nahIM. tenA gayA pachI paNa rAjA-prajA nitya ciMtAtura rahevA lAgyAM. samaya vahetAM vahetAM aSADha mahino Avyo ane joradAra varasAda thayo. samaye samaye varasAda paDavAthI lokomAM AnaMda ane utsAhano pAra na rahyo. bhaya ane ciMtAnI jagyAe AnaMda ane umaMga vyApyA. loko nimittavettAnI mazkarI karavA lAgyAM. keTaloka samaya vItyA pachI tyAM yugaMdhara nAmanA pratApI gurumahArAja padhAryA. teo cAra jJAnanA dhAraka parama tejasvI munirAja hatA. rAjAprajA sarva temane namaskAra karavAmAM gaurava mAnatAM ane temano upadeza sAMbhaLatAM. eka divasa vyAkhyAna pUruM thatAM rAjAe munirAjane pUchyuM, "kRpAla! amArA gAmanA nimittavettAnuM kathana kadI khoTuM paDatuM nathI, to te A vakhate kema khoTuM paDyuM?" jJAnI gurumahArAje kahyuM, "rAjana! purimatAla nagaramAM koI pravaradeva nAmano gRhastha raheto hato. koI pApanA udaye teno parivAra naSTabhraSTa thaI gayo. koI kyAM ne koI kyAM! jevI daridratA eka tarapha, tevI lolupatA bIjI tarapha! temAM pAchuM virati arthAt vrata paccakakhANanuM nAmeya nahIM. jyAM jAya tyAM anAdara pAme. je te khAdhA karato hovAthI tene koDhano roga thayo. pravaradeva badhethI kaMTALI chevaTe dharmane mArge vaLyo. dharma koIne ThukarAvato nathI, sahune AvakAre che ne badhA praznono uttara Ape che. koI jJAnI munine teNe pUchyuM ke, "huM to ghaNo svastha hato. mane A roga zAthI thayo? jotajotAmAM mArI A dazA kema thaI?" gurumahArAje kahyuM, "vatsa! Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 261 lolupatAne lIdhe jyAM ne tyAM teM khAdhA karyuM. rAtadivasa kazuM joyuM nahIM. khAvAnI, na khAvAnI koI rekhA ja nahIM. aviratine vaLI saMtoSa kevo? enuM A pariNAma che.' teNe kahyuM, 'bhagavana! Apa satya kaho cho. paNa have A roga maTe kevI rIte" gurujIe kahyuM, 'sAva sahelI rIta che, dharmamaya jIvana jIvo, virati Adaro. bhojanamAM UNodarI rAkho. svAdanI lolupatA choDo. eTale tana sAjuM, mana sAjuM ne badhuMya sAruM.' pravaradeve tarata gurumahArAja pAse pratijJA karI. khAvA-pIvAmAM teNe niyama karyo ke, eka anna, eka vigaI, eka zAka ane ukALeluM pANI vAparIza. te sivAya badhuM tyAjya.' A niyama te barAbara pALavA lAgyo. pariNAme dhIredhIre roganuM upazamana thavA lAgyuM. te sAthe ja tenI dharmazraddhA vadhavA lAgI. pathyavALA sAttvika bhojanane lIdhe te nIrogI thaI gayo ane dharmano abhyAsa karI tenA marma ane mAhAtmyano jJAtA banyo. pariNAme niSpApa vRttithI nyAyapUrvaka te vyApArAdika karavA lAgyo ne karoDapati thayo. ati dhanADhya banavA chatAM eka ja anna AdinA niyama pramANe ja jamato. supAtra dAna karavAne sadA tatpara raheto. jema jema vadhAre lAbha maLato gayo tema tema te potAnI jAtane dhanya mAnato gayo. bhogopabhogathI sadA vimukha raheto ne dAnAdimAM dhana vAparato. samaya jatAM tyAM moTo duSkALa paDyo. pravaradeve te samaye hajAro munirAjone prAsuka thI AdinuM caDhatA bhAve dAna dIdhuM ne lAkho sAdharmIonI gupta rIte bhakti karI. Ama jIvanaparyaMta akhaMDapaNe vrata pALI aMte saudharma devalokamAM, indra jevI buddhivALo sAmAnikara deva thayo. A sAmAnika deva ghaNo kALa vItI gayA pachI eka vAra svargamAM jina maMdironI zAzvatI pratimAjInAM darzana-vaMdana karatAM zubhabhAvanA bhAvato hato tyAre potAnA AyuSyanI alpatAno bodha thatAM tene vicAra Avyo 'jJAna, darzana Adi guNathI samRddha evA zrAvakanA kuLamAM dAsa thavuM sAruM, paNa mithyA matithI mugdha buddhivALA cakravartI thavuM nakAmuM che.' aMte AvI : 1. jeNe kazuM tyAgyu nathI te. 2. indranI samAna riddhi-siddhi hoya paNa mAtra indranI padavI na hoya te. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA * rara zubha bhAvanAmAM deva-Ayu pUrNa karI te A nagarImAM zuddhabodha zrAvakanI patnI vimaLA nAmanI zrAvikAnA udare utpanna thayo. duSkALanAM badhAM ja bAhya cihno dekhAtAM hatAM. jyAre jyAre dukALa paDavAnA yoga bane che tyAre pRthvI para hAhAkAra macI jAya che, prANI pANI mATe TaLavaLIne marI jAya che; paraMtu ahIM eka ja baLavAna gRhanI zubha dRSTimAM pApagraho AvI gayA ne e zubha yogamAM pravaradevano jIva zuddhabodha zrAvakane tyAM janmyo ane A puNyavAnanA janma ane zubhayoge duSkALa jevo yoga sarjAtAM nAza pAmyo. ityAdi vacano gurumukhethI sAMbhaLI rAjA ghaNuM acaraja pAmyo ane rANI Adi parivAra sAthe zuddhabodha zeThane tyAM gayo. tyAM sarva lakSaNathI yukta tejasvI ane suMdara putrane joI rAjA ghaNo ja prasanna thayo. te bALakane khoLAmAM laI ramADatAM rAjA bolyo - mUrtimAnivadharmasvamiyaM durbhikSamaphagakRta / iti tasmAbhidhA dharma Iti dhAtrI mRtA kRtA arthAt "he bALa! tuM kharekhara mUrtimAna dharma ja che tethI tuM duSkALano paNa nAza karanAro thayo; mATe huM (rAjA) tAruM nAma dharma pADuM chuM ane havethI A rAjyano rAjA tuM che. tArA pratApe AkhI prajAnuM hita thaze. huM tArA rAjyano rakSaka koTavALa thaIne rahIza." rAjAe rAjamahelamAM AvI dharmarAjAnA nAme rAjya calAvavA mAMDyuM. vakhata jatAM dharma yuvAna thayo eTale tene vidhisara rAjA banAvavAmAM Avyo. ghaNI rAjyakanyAo sAthe lagna karyA. dharmarAjAnA puNya-pratApe sadeva sukALa rahyo ane sarvatra AnaMda vartAI rahyo. samyakatva bAra vratanA dhAraka dharmarAjA vividha bhogo bhogavI dIkSA laI ArAdhI, te ja bhave kevaLI thayA; prajA para asIma upakAra karI mukti pAmyA. dharmarAjAnA baMne bhavano marma jANI dharmiSTha jIvoe sAtamuM bhogapabhogaparimANa vrata laI pALavA tatpara rahevuM. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [76] zeTha nathuzA gujarAtanuM eka nAnuzuM gAma, vaDagAmaDA. eka gharanA oTale eka zeTha, nAma emanuM nathuzA, savAre beThA beThA dAtaNa kare. savAramAM UThI bhagavAnanuM nAma laI, janme jaina hovAthI nokArazInuM paccakkhANa laI ArAmathI beThelA. savAranuM dAtaNa eTale nirAMte besavAnuM. koI hAyahAya nahIM, koI utAvaLa nahIM. jatA-AvatAne jotA jAya, koIne bolAve, koInI sAthe vAto kare. A emano nityaniyama. eka muslima mitra mahammada haMmezanA krama pramANe Avato dekhAyo, ene bolAvyo. mahammada potAnI baMduka bAjumAM mUkI nathuzA pAse beTho. A mahammada roja baMdUka laIne phare. koInA khetaranuM rakhopuM kare. mahammadanuM rakhopuM eTale mAlikane nirAMta, te nizciMta thaIne sUI zake. nathuzA A mahammadane roja jue ane vicAre : 'A mahammada baMdUka choDI de to sAruM. joke e koI upara hathiyAra upADato to nathI, paNa upADe to e koIne mAryA vinA na rahe. ane evuM thAya to?' nathuzA hiMsAnI kalpanA mAtrathI herAna thaI jatA. teo roja A aMge vicAratA, paNa mahammadane kahevuM zI rIte? paNa AjanI savAra kaMI ora UgI hatI. nathuzAe mohammadane premathI pUchyuM, 'kema cho, mahammada?" mahammade hAtha joDyA ane kahyuM, 'sAruM che, zeThiyA. tamArI dayA joIe.' zeThe kahyuM, 'mahammada! A baMdUka tuM na rAkhe to na cAle?" 'cAle zeTha, paNa huM koI divasa teno upayoga karato nathI.' 'e sAcuM.' zeThe kahyuM, 'paNa koIka vAra krodha caDhI Ave ne mana tAruM jhAlyuM na rahe ane baMdUkano upayoga karI nAkhe to? to to durghaTanA sarjAya ne?" A baMnenI vAto sAMbhaLatAM tyAM thoDA mANaso bhegA thaI gayA. nathuzAnA zabdomAM narI sadbhAvanA hatI. e mahammadane sparzI gaI. thoDI vAra Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 264 - -- vicAra karIne eNe je kAMI kahyuM te sAMbhaLI sau camakI gayA. zeTha! huM mArI prANapriya baMdUka choDI dauM to tame zuM choDazo?' nathazA kahe, "mAre vaLI zuM choDavAnuM hoya? mahamada kahe, "huM jo mArI vahAlAmAM vahAlI vastu choDI dauM to tamAre paNa tamArI vahAlI vastu choDavI joIe. thAo kabUla. nAnA gAmaDAmAM paNa Avo saMvAda sAMbhaLavA thoDA vadhu mANaso bhegA thaI gayA. thoDI vAra vicAra karI zeTha bolyA, "bola mahammada! zuM choDuM?" mahamada kahe, "zeTha! huM mArI baMdUka choDuM, tame tamAruM ghara choDo." havAmAM kaMpa AvI gayo. sAMbhaLanArA sau stabdha banI gayA. nathuzA paLavAra to mahammadanI sAmuM tAkI rahyA. pachI UDyA ane gharamAM gayA. mahammada hasyo. tene jorathI kahyuM, "kema zeTha! gabharAI gayA ne?" thoDI paLomAM ja nazA bahAra AvyA. temanA mukha para alaukika teja hatuM. "mahammada! bhAI! tArA kahevAthI A paLathI ja mArA gharano tyAga kare chuM ane bhAI! tArI vAta sAcI che, koI paNa vastuno moha ja zA mATe rAkhavo? bhAI! sAMbhaLa. AjathI A ghara sAthe A gAmano paNa huM tyAga karuM chuM! have huM ahIMthI dUra jaIza, ajANI bhUmimAM rahIza, AmaraNa-upavAsa karIza ne jIvamAtranuM bhaluM thAya tevI prArthanA karIza. bhAI! te Aje ghaNuM sAruM karyuM!" ane nathuzA cAlI nIkaLyA dhAnerAnI dizA bhaNI - banAsakAMThA jillAnuM e gAma. vaDagAmaDAnA pratyeka mAnavInAM netro sajaLa thaI gayAM. saue vInavyA ke "A to ghaDIbharanI majAkanI vAta hatI, pAchA vaLo." paNa nathuzAe kahyuM : mAnavInI jabAna eka hoya. A dezanI dharatInA saMskAra judA che. pratijJA pALavA mATe mastaka mUkanArA viralA A dharatIe ApyA che!" ne emane umeryuM ke huM mArI pratijJAmAM eka DagaluM AgaLa vadhuM chuM. huM jIvIza tyAM sudhI mauna pALIza." nathuzA cAlI nIkaLyAM, e cAlatA ja rahyA. je koI paricito maLe te temane bolAve che, paNa nathuzA to mauna rAkhIne cAlyA jAya che. emanA Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananAM camakatA sitArA 0 265 aMtaramAM rUA bhAva prakaTe che: "oha! kevuM sAruM kArya thayuM. mahammada jevo sanmitra saune maLajo. saunuM bhaluM thajo. Aje je meM tyAga karyo te to nAno che! Aja sudhImAM keTalAye mahApuruSo thayA che! kevA e tyAgI!" mArgamAM DuA gAma AvyuM. DuAmAM suMdara jinAlaya che, UMcuM ane zikharabaMdhI, bhagavAna zrI amIjharA pArzvanAtha bhagavAnanuM. nathuzAe jinamaMdiranI jAtrA karI ane prArthanA karI, "prabhu, saunuM kalyANa karaje." nathuzA dhAnerA pahoMcyA. emaNe Aja sudhImAM A gAma joyeluM nahIM. emane mATe A ajANI dharatI ane ajANyA loko. dhAnerAnA UgamaNe daravAje emaNe khUNAnI jagyA pasaMda karI ane tyAM e kAusagna mudrAmAM UbhA rahI gayA. dhAnerA nAnuM gAma. vAta phelAtI gaI ane loko emanAM darzane AvavA lAgyA. e upavAsa kare che ane mauna pALe che. AjubAjunAM gAmothI paNa loko darzanArthe AvavA lAgyA. vaDagAmaDAmAM mahammadane kAne emanA apUrva tyAganI bhALa maLI. e paNa doDI Avyo. eNe hAtha joDI nathuzAne pAchA vaLavA vinaMtI karI. paraMtu nathuzA to prabhunuM nAma letA mauna khaDA hatA. mahammade emanA caraNomAM mUkIne kahyuM, "he tyAgI zeTha! mane kSamA karajo. tame to moTA tapasvI nIkaLyA! huM paNa AjathI jIva pratye prema rAkhIza. mAMsAhAra nahIM karuM. mAro vaMzaja paNa mAMsAhAra nahIM kare." tharAda sTeTanA mahArAjA dolatasiMhajI tyAM doDI AvyA. emaNe virala tyAgI nathuzAnI anumodanA karatAM kahyuM, "zeTha! tamArA smaraNamAM pAMca vIghA jamIna gaucara mATe arpaNa karuM chuM." tapasvI nathubhA kALa sAme jhajhUmatA rahyA. e upavAsI hatA. boMtera divasanA upavAsa pachI emaNe nazvara deha tyajyo. sahue jaina dharmanA tapa, tyAgano jayajayakAra karyo. tapasvI nathuzAnI smRtimAM khaDuM thayeluM "mRtimaMdira' dhAnerAnA daravAje Aje paNa UbhuM che. sahu tyAM bhaktibhAvathI phUla caDhAve che ane sahunA aMtaramAM nathuzAnA A balidAnanuM smaraNa pavitra bhAvanA prakaTAve che. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [77] zeTha jAvaDazA paMDita zrI vIravijayajI navANuM prakArI pUjAmAM kahe che ke "saMvata eka aThalaMtare re jAvaDazAno uddhAra." pUjAmAM ApaNe A ghaNI vAra sAMbhaLyuM che. paNa A uddhAra karatAM jAvaDazAne kevI muzkelIo AvI ane kevI dhIrajathI muzkelIono sAmano karI pAra UtaryA te kathA puruSArthano mahimA kevo che te samajAve che. kathA kaMIka AvI che : jAvaDazAnA pitAjI bhAvaDazAe vikrama rAjAne UMcI olAdanA ghoDA bheTa karelA tethI rAjI thaI vikramarAje madhumatI sAthe bIjAM bAra gAma bhAvajaDazAne bheTa ApelA. madhumatI eTale AjanuM mahuvA. A mahuvAmAM jAvaDazAno janma. zatruMjayanI taLeTImAM Avela gheTI gAmanA zUra nAmanA eka vaNikanI putrI suzIlA sAthe temanuM lagna thayuM. eka vAra jAvaDazA sAsare AvyA. zatruMjayanI jAtrA karI. jAtrA karatAM temaNe joyuM ke dAdA AdIzvara paramAtmAnuM maMdira jarjarita banI gayuM che ane bIjAM maMdironI paNa AvI durdazA khuda tIrthano adhiSThAyakadeva mithyAdaSTi banI jatAM teNe ja karI che. e vakhatanA yugapradhAna AcAryazrI vajasvAmI A vAta jANatA ane pote paNa zuM karavuM tenI ciMtAmAM hatA. eka divasa jAvaDazA ane AcAryazrI bhegA thaI gayA. banne bhegA thaI zatruMjayano uddhAra karavA sajja banyA. gurujInA upadeza ane zreSThInI saMpattithI kAryano zubhAraMbha thayo. pahADa upara ja nUtana pratimAonuM nirmANa kArya zarU thayuM. varSonI mahenate pratimAo taiyAra thaI. bIje divase pratimAone maMdiramAM pratiSThita karAvavAnI vidhi hatI; paNa are A zuM? savAranA pahoramAM jyAM jAvaDazA taLeTIthI pahADa upara caDhavA paga mUke che tyAM e badhI pratimAo potAnA ja paga AgaLa khaMDita thayelI jovA maLe che! jAvaDazAne kSaNa eka to kAramo AghAta lAgyo Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 260 paNa pachI tarata duSTadevanuM tophAna teo samajI gayA. jarAya hiMmata hAryA vagara navesarathI pahADa upara pratimAo banAvavAnuM kArya zarU karyuM. paNa pharI e ja dazA. pharI nava nirmANa ane pharI e ja TukaDAomAM rUpAMtara! Ama eka-be vAra nahIM paNa vIsa vAra banyuM. ekavIsamI vakhata pratimAo taiyAra thaI. have jAvaDazAe jAnanI bAjI lagAvavA nizcaya karyo. pratimAone rathamAM padharAvI. rathanAM be paiDAM AgaLa jAvaDazA ane temanAM patnI suzIlA sUI gayAM. duSTadevane AhvAna karI jaNAvyuM ke have amArI upara paiDAM calAvIne ja A pratimAothI bharelo ratha hAMkajo. deve namatuM jokhyuM. batrIsalakSaNAno bhoga levA jeTalo te krUra na banI zakyo. zrI vajasvAmIjInA zubha haste ja raMgecaMge pratiSThA pUrNa thaI. e divase jAvaDazA ane temanAM patnI prabhujInI pratiSThA karIne dhajA pharakAvavA zikhara upara caDyAM. kAryasiddhino harSAveza baMnenA uramAM samAto na hato. dhajA pharakAvatAM hRdayamAM AnaMdanuM pUra UchaLatuM hatuM, tyAre zikhara upara ja e daMpatInuM hRdaya baMdha thaI gayuM ane teo mRtyu pAmyAM. banne zubha dhyAnamAM bharI devAtmA tarIke utpanna thayAM. AvI zakti mAnavamAM bharI hoya che. daivI tattvone paNa A zakti namAvI zake che. ka; khAmemi savajIve, savaeNjIvA khamaMtume ! mittime svabhUesu, vera majajha na keNaI II ka zivamastu sarva jagata : parahita niratA bhavatu bhUtagaNA doSAH prayAnta nAza, sarvatra sukhI bhavatu lokaH || Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8]. vilA pati potanapuramAM sUranAmaka rAjA rAjya kare. tyAM jinadharmI vidyApati nAmanA zrImaMta zeTha rahetA hatA. temane zRMgAra maMjarI nAmanI guNIyala patni hatI. ekavAra zeThane svapnamAM lakSmIdevIe kahyuM: "AjathI dazame divase huM tamArA gharamAMthI cAlI jaIza tarata jAgI paDelA zeTha ciMtA karavA lAgyA ke "have nirdhana thaI jaIza to mAruM zuM thaze?mULathI ja je mANasa nidhana hoya tene garIbanI pIDA ochI lAge che, paNa dhanavAna hovA pachI nirdhana thavuM to ghaNuM muzkela lAge che. patine khinna joI zRMgAramaMjarIe udAsInatAnuM kAraNa pUchavuM. zeThe svapnanI vAta jaNAvI kahyuM "A saMsArano samasta vahevAra paisA upara Ubho che. dhana vagara zuM karIzuM? zeThanI vAta sAMbhaLI dharyapUrvaka zeThANI zRMgAramaMjarIe kahyuM, "svAmI! nakAmo kheda karo cho. lakSmI to dharmathI ja sthIra thAya che. jyAM sudhI parigraha parimANarUpa pAMcamuM aNuvrata na lIdhuM hoya tyAM sudhI traNe lokanAM dhananA parigRhanuM aviratinA lIdhe pApa lAgyA kare che" ityAdi patninAM vacanathI prerAI vidyApatie pAMcamuM vrata grahaNa karyuM. ane sAte kSetramAM chUTA hAthe lakSmI vAparavA mAMDI je Ave tene Ape, koI khAlI hAtha na jAya. Ama karatAM ATha divasa to AnaMda AnaMda vartAI rahyo. yaza ane mAna paNa ghaNAM meLavyAM, have savAranA yAcako Avaze to huM zuM ApIza? nA pADavI tenA karatAM paradeza cAlyA javuM sAruM che." ityAdi vicAraNA karatAM uMgha AvI gaI. svapnamAM potAnuM ghara lakSmIthI bharAyeluM joyuM. jAgIne lakSmIne pratyakSa joI saMkalpa karyo ke caturvidha zrI saMghane huM zatrujya girirAjanI saMgha yAtrA karAvIza. nava divasa pUrA thatAM tene vicAryuM lakSmIne javuM hoya to sukhethI jAya. mAre have kazI ciMtA nathI.' ema vicAratAM uMgha AvI gaI. svapnamAM lakSmI devIe AvI kahyuM: "tamArA prabaLa puNyathI huM viSeza vRddhI pAmI chuM. ne sthIra thaI chuM. he zreSThI! have tamArA gharamAMthI javuM mArA mATe zakya nathI; mATe icchA pramANe dhana vAparo!! jAgIne vidyApatie svapnanI badhI bInA patnine jaNAvatAM kahyuM - "have lakSmI ApaNe tyAM sthira thaI che. paraMtu ApaNe to vratadhArI chIe. ApaNe pAMcamuM Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 269 parigraha parimANarUpa vrata lIdhela che. ApaNA A vratane jarAya hAnI na thavI joIe. vrata sacavAya te mATe banne savAre taiyAra thaI ghara choDI cAlI nikaLyA. nagara bahAra jatAM ja paMcadivya thatAM rAjya maLyuM. vidyApati - zrRMgAramaMjarIne pradhAna AdI Adara ane AgrahapUrvaka rAjamahelamAM laI gayA. rAjyabhiSekanI taiyArI joI sApha nA pADI jaNAvyuM ke, mAre parigrahanuM parimANa che, mATe huM rAjya laI zakuM tema nathI. tyAM AkAza vANI thaI "zeTha! tamArA prabaLa puNyayoge -bhoga karma paNa prabaLa che, mATe tenuM phaLa svIkAro. A sAMbhaLI zeThe rAjasiMhAsana para vItarAga prabhunI pratimA besADI ThAThamAThathI temano abhiSeka karyo - maMtrIone rAjya kArabhAra bhaLAvI pote nyAyapUrvaka je dravya Ave tenA para jinendra devanA nAmanI mahora mAravA lAgyA. varSovItyA paNa pote lIdhelA niyamane unI AMca na AvavA dIdhI. yogya vakhata AvatA rAjya putrane soMpI pote dIkSA ArAdhI svarge gayA. tyAra pachI pAMca bhava karI mokSapada pAmaze. A rIte vidyApati zreSThInuM A udAharaNa sAMbhaLI dharmanI bhAvanAvALAM jIvoe parigraha parimANarUpa pAMcamuM vrata grahaNa karavA tatpara thavuM. kaDavAM phaLa che krodhanA kaDavA phaLa che krodhanAM, jJAnI ema bole, rIsa taNo rasa jANIe, halAhalanI tole...1 krodhe koDa pUrava taNuM, saMyamaphaLa jAya, krodha sahita tapa je kare, te to lekhe na thAya... 2 sAdhu ghaNo tapiyo hato, dharato mana vairAga, ziSyanA krodha thakI gayo, thayo caMDakosio nAga..3 Aga UThe je ghara thakI, te paheluM ghara bALe, jaLano joga jo nahi maLe, to pAsenuM parajALe 4 krodha taNI gati ehavI, kahe kevaLajJAnI, hANa kare je hetanI, jALavajo ema jANI...5 udayaratna kahe krodhane, kADhajo gaLe sAhI, kAyA karajo nirmaLI, upazama rase nAhI...6 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9]. abhayakumAra magadhapati prasenajita rAjAne zreNika Adi ekaso putra hatA. emAM rAjagAdIne yogya koNa che te tapAsavA rAjAe eka divasa moTA maMDapamAM badhA rAjakumArone potapotAnI thALI ApI jamavA besADyA. badhAne pIrasAI gayA pachI rAjAe bhUkhyA kUtarAone te maMDapamAM choDI mUkyA. kUtarAoe keTalAkanI thALI eThI karI nAkhI. ekalA zreNika sivAyanA badhA rAjaputro jamyA vagara ja UbhA thaI gayA,paNa zreNike ArAmathI jamato rahyo. bAjunA rAjakumAronI thALI kUtarAnA moM AgaLa mUkato gayo ane potAnI thALImAMthI jamIne Ubho thayo. bIjI vAra rAjAe khAdyAnna bharelA karaMDiyAnAM DhAMkaNAM sIvaDAvI nAkhyAM. tema ja pANI bharelA mATInA tAjA kuMjAonAM moDhAM baMdha karAvI eka moTA oraDAmAM mukAvyA. pachI potAnA soe putrone kahyuM, "dIkarAo, Aja tamAre divasarAta ahIM ja rahevAnuM che. bhUkha lAge to karaMDIyA kholyA vinA khAI lejo ane tarasa lAge to kuMjA kholyA vinA pANI pI lejo, paNa bhUkhyA ke tarasyA rahezo nahIM." badhA kumAro vicAratA rahyA, "zuM karavuM? kema khAvuM? kaMI akkala nahIM cAlavAthI badhA ADA paDyA. paNa zreNika eka karaMDiyo bhIMta sAthe aphaLAvyo. tethI aMdaranI khAja, purI Adino bhUko thaI gayo ane karaDayo halAvI halAvI, bhUko chidra vATe bahAra nIkaLatAM ArAmathI khAI lIdhuM. pachI pANIthI bharelA navA kuMjA upara kapaDuM vIMTI dIdhuM kuMjA mATInA hovAthI, pANI jharatuM hoI thoDA vakhatamAM kapaDuM bhInuM thaI jatAM te kapaDuM nIcovI te pANI pI lIdhuM. badhA kumAro A joI acaraja pAmyA. savAre A bInA rAjAe jANI zreNikanI yogyatAno paricaya tene maLI gayo. paNa AnuM abhimAna zreNikane na thavuM joIe athavA bhAIo taraphathI koI IrSAno bhAva na Ubho thAya e kAraNathI rAjAe zreNikanI prazaMsA na karI. bIjA kumArone thoDAM thoDAM gAma ApI rAjI karyA. paNa zreNikane kazuM ApyuM nahIM. tethI tene lAgI AvyuM. eka rAtre koIne paNa jaNAvyA vagara zreNika gharethI nIkaLI paDyo. cAlatAM cAlatAM te benAtaTa nagare AvI pahoMcyo. - Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 201 vizrAma levA te eka dukAnanA oTale beTho. te divase te dukAnanA mAlikane ghaNo sAro vakaro thayo. thoDI vAre zeThe tene pUchyuM, 'bhAIne, paradezathI Avo cho? konA atithi cho?" zreNike sasmita kahyuM, 'Apano ja atithi samajo ne!' e ja divase vahelI savAramAM zeThane svapna AveluM : 'dIkarInI ciMtA na kara. ghare ja uttama vara Avaze.' zeThane svapnuM sAcuM paDatuM jaNAyuM. jamavAnA samaye baMne sAthe ghera AvyA. zeThe vahAla karI tene jamADyo ane thoDA ja divasamAM sagAM-saMbaMdhIne bolAvI potAnI dIkarI sunaMdAne kumAra sAthe paraNAvI. dAmpatyasukha bhogavatAM keTaloka samaya jatAM sunaMdA sagarbhA thaI. garbhaprabhAve tene jinapUjA-dAna AdinAM dohada (abhilASA) thavA lAgyAM. tenA badhAM dohada pUrAM karavAmAM AvyAM. A tarapha zreNikanA cAlyA javAthI prasenajita rAjAne ghaNo AghAta lAgyo. tene cAre tarapha tapAsa karAvI. eka sodAgare benAtaTanI bhALa ApI ane jaNAvyuM ke moTA bhAge te zreNika hoI zake. jogAnujoga prasenajita rAjA mAMdA paDyA. temaNe zreNikane bolAvI lAvavA sAMDhaNIsavAra mokalyA ane potAnI gaMbhIra sthitimAM zIghra ghera AvI pahoMcavA jaNAvyuM. savAranA moDhe A samAcAra jANI zreNike sunaMdAne jaNAvyuM ke, ''mArA pitAjI gaMbhIra bImAra che eTale mAre gayA vinA cAle ema nathI. tuM hAla ahIM ja rahe. avasare huM tane bolAvI laIza. ApaNo putra avatare tyAre tenuM nAma 'abhayakumAra' pADaje!'' sunaMdAe kahyuM, 'tame mane to kAMI jaNAvyuM nathI. paNa A bALaka moTuM thaze ane tamArAM nAmaThAma pUchaze to huM zuM kahIza?' tyAre zreNike gharanA bhA2vaTa para A pramANe lakhyuM. 'huM gopAla dhavala-dIvAlavALA rAjagRhe vasuM chuM; AmaMtraNa kAje suputra! tArA A bhAravaTe lakhuM chuM.' Ama sunaMdAne samajAvI tenI tathA sasarAnI rajA laI zreNika ghare AvyA ane mAtA-pitAdine praNAma karyA. rAjA ghaNA ja AnaMdita thayA; ne pUrve bIjA bhAIo sAme tenI prazaMsA karI na hatI enA hetu samajAvyA. pachI moTA samArohapUrvaka zreNikano rAjyAbhiSeka karI mahArAjA prasenajita dIkSita thayA ane anukrame svargastha thayA. zreNika mahArAjA banyA. temanI pratibhA cAre bAju prasarI. magadhanA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 202 vyavasthita saMcAlana mATe ghaNA maMtrIo hatA. teo badhA kahyuM kAma sArI rIte karatA hatA, paNa potAnI akkalathI athavA mAtra izArAthI samajI jaI kAma kare evo koI maMtrI na hato. tevAne zodhI mahAmaMtrI banAvavAnI icchAthI rAjAe eka sUkA kUvAmAM potAnA nAmavALI vIMTI nAkhI, DhaMDhero piTAvyo ke 'kUvAnA kAMThe UbhA UbhA A vIMTI je kADhI Apaze tene mahAamAtya banAvavAmAM Avaze.' A tarapha pUrA mahine sunaMdAe eka putrane janma Apyo. nakkI karyA pramANe tenuM abhayakumAra nAma rAkhavAmAM AvyuM. krame karI te vidyAbhyAsa mATe gurukuLamAM zALAe javA lAgyo. kuzAgra buddhithI te sahune mATe Azcaryajanaka rahyo ane ati-buddhivAna tarIke prasiddha thayo, zALAnA bIjA vidyArthI sAthe bolAcAlI thatAM tene maheNuM mAratAM kahyuM, 'bApanA nAmanuMya ThekANuM nathI ne ATalo badho DoLadamAma zAno batAve che?" A sAMbhaLI khinna thayelA abhayakumAre sunaMdA pAse pitA bAbatanI jANakArI mAgI. sunaMdAe kahyuM, dIkarA! tArA pitA paradezI hatA. temane acAnaka javAnuM thayuM. teo jatI vakhate A bhAravaTa u52 kAMIka lakhI gayA che. ApaNane teDAvAnuM kahyuM hatuM paNa haju sudhI temanA koI samAcAra nathI.' abhayakumAre bhA2vaTa uparanuM lakhANa vAMcI kahyuM, 'mA, bahu AzcaryanI vAta che. mArA pitA to rAjagRha nagaranA rAjA che. cAlo, ApaNe tyAM jaIe.' chevaTe pitAne pUchIne sunaMdA abhayane laI rAjagRhe AvI. mAtAne nagara bahAra eka utAre rAkhI abhaya ekalo nagaramAM Avyo. eka kUvAkAMThe lokonI jabarI bhIDa joI. teone pUchatAM vIMTI kADhavAnI vAta jANI te bolyo, 'e to sAva saraLa vAta che, huM hamaNAM kADhI ApuM.' A vAta sAMbhaLI badhAMne Azcarya thayuM. rAjasevakoe kahyuM, 'cAla, kADhI Apa.' abhaye chANano piMDa maMgAvI te kUvAmAM vIMTI upara nAkhyo. vIMTI chANamAM bharAI gaI. tenA upara saLagatA ghAsanA pULA nAkhI te chANanuM chANuM banAvI dIdhuM. pachI bAjumAM vahetI pANInI nIkane kUvAmAM vahetI karI. dhIredhIre kUvo bharAto gayo, tethI taratuM chANuM upara AvatuM gayuM. Ama kAMThA sudhI pANI bharAtAM abhaye chANuM hAthamAM laI vIMTI kADhI lIdhI. A vAta jANI rAjA pote tyAM AvyA. abhayanI oLakha pUchatAM teNe kahyuM, 'huM benAtaTano rAjakumAra chuM.' benAtaTa nAma sAMbhaLatAM ja rAjAne smRti tAjI thaI. teNe pUchyuM, 'bALa! tuM dhanA zeThanI dIkarIne oLakhe che?' bALake 'hA' pADI. rAjAno hAtha pakaDI abhaya temane potAnI mA pAse laI gayo. sunaMdA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayakumAra pitAjInI AjJA mujaba, paNa mahelamAMthI badhAne bahAra kADhI mahelane Aga lagADI national Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 203 ane rAjAe ekabIjAne oLakhyAM ane AMkhamAM harSanAM AMsu AvI gayAM. pachI rAjAe sunaMdAne pUchyuM, 'ApaNuM bALaka kyAM?" sunaMdA bolI, 'A zuM che? ApanI sAthe che te ja ApaNo bALaka.' patnI-putra sAthe zreNike nagarapraveza karyo. abhayakumAra sarva maMtrIomAM mahAmaMtrI banyA. apratima buddhicAturya vaDe abhayakumAre magadhanI sImAne sabaLa banAvI, magadhanI kIrtigAthA cAre dizAmAM gUMjatI karI. eka vAra zramaNa paramAtmA zrI mahAvIradeva rAjagRhImAM samavasaryA. abhayakumAra temane vAMdavA AvyA. prabhunI vANI sAMbhaLI, bodha pAmI, abhayakumAra virakta thayA. temaNe ghera AvI pitAjIne vAta karI. potAnI dIkSA levAnI bhAvanA prakaTa karatAM kahyuM, 'ApanA jevA dharmarAgI pitA ane zrI mahAvIra jevA parama dayALu nAtha che. prabhu ane guru che. AvI uttama-sAmagrI sagavaDa chatAM huM jo karmanA nAzano prayatna na karuM to badhuM maLyuM vyartha ja che.' A sAMbhaLI cakita thayelA zreNike putrane bheTatAM kahyuM, ''beTA! AvA uttama kAryamAM nA kema paDAya? paNa je divase huM tane khIjAIne kahyuM ke, 'jA, tAruM moDhuM mane batAvIza nahIM' te vakhate tuM tAre vagara pUchaye dIkSA leje." abhayakumAre vAta mAnI ane teo sukhe rAjasevA karavA lAgyA. eka vAra rANI cellaNA ane rAjA zreNika paramAtmA zrI mahAvIrane vaMdana karI pAchAM pharatAM hatAM. te vakhate khUba ja TADha paDatI hatI. mArgamAM nadIkAMThe vRkSa nIce eka muni kAusagga dhyAne UbhA hatA. saMdhyATANuM thavA AvyuM hatuM ane hAtha thijAvI de tevA ThaMDA susavATA vAtA hatA. rAjA-rANIe munine pradakSiNA daI vaMdana karyuM. stuti-prazaMsA karI mahelamAM AvyAM. rANInA cittamAM hADa thIjavI de tevI TADhamAM nadIkAMThe ubhelA dhyAnastha muninI sAdhanA jANe aMkAI gaI. rAtre UMghamAM rANIno eka hAtha rajAInI bahAra rahetAM TharI gayo, ethI UMgha uDI gaI. hAtha soDamAM letAM ThaMDInI ugratAno vicAra karatA enAthI bolAI gayuM ke e atyAre zuM karatA haze?" bAjumAM sUtelA zreNikanI Akasmika UMgha uDI gaI ane teNe A zabdo sAMbhaLyA. tene zaMkA thaI ke kharekhara A rANIe potAnA koIka vahAlAnI ciMtA karI. avazya tene koI sAthe saMbaMdha che. AvI samaju ane uccakuLanI A rANI jo Ama kare to bIjAnuM zuM pUchavuM? Ama vicArI rAjAe savAre abhayakumArane AjJA 18 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 204 ApI ke, "AkhuM aMtaHpura saLagAvI nAkha. A bAbate mane bIjI vAra pUchavA AvIza nahIM." ema kahI rathamAM besI rAjA bhagavAnane vAMdavA UpaDI gayA. dezanA sAMbhaLyA pachI rAjAe prabhujIne pUchyuM ke, "ceDA rAjAnI putrIo pativrata che ke kema?" prabhujIe kahyuM, "zreNika! ceDA rAjAnI sAte sAta putrIo ane tArI badhI rANIo satI che." A sAMbhaLI zreNikane phALa paDI ke, "utAvaLamAM meM anartha karI nAkhyo. kyAMka abhayakumAra rANIvAsa bALI na nAkhe." ema vicArI rAjA jhaDapathI nagara bhaNI cAlyA. ahIM abhayakumAre vicAryuM ke, mahArAjAe gaMbhIratApUrvaka vicAryA vagara utAvaLe nirNaya lIdho che, je pAchaLathI kadAca saMtApakArI thaI paDe; paNa emanI AjJAnuM pAlana to karavuM ja joIe." ema vicArI rANInA mahelamAMthI badhA mANaso ane jAnavaro Adine bahAra kaDhAvI temAM rahelAM ghAsalAkaDAM vagere agAzImAM bhegAM karIne saLagAvyAM. dhIre dhIre makAna upara Aga phelAtI gaI. dhUmADAnA goTegoTA AkAza tarapha javA lAgyA. kAma patAvI abhayakumAra paNa mahAvIradevane vAMdavA cAlyA. rastAmAM sAme zreNika mahArAjAno ratha Avato dekhAyo. zreNike badhe dhUmADo joI abhayane pUchyuM, "abhaya! zuM karyuM?" te bolyo, saLagAvI dIdhuM." te sAMbhaLI zreNika khijAIne bolyA, "bhAre utAvaLiyo! Aje tArI buddhi nAsI gaI? cAla, Agho khasa. tAruM moTuM mane batAvIza nahIM." abhaye kahyuM, "mAre to ApanuM vacana pramANa che." basa, eTalI ja vAra! abhaye samavasaraNa tarapha jorathI javA mAMDyuM ane prabhu pAse AvI dIkSA lIdhI. A bAju zreNike baLatA mahela pAse AvIne joyuM to mahela tathA bAjunAM jhuMpaDAM baLI gayAM hatAM ane rANIo AnaMdamAM hatI. rAjAe vicAryuM, "kyAMka abhaya dIkSA na laI le. kema ke meM "cAla, Agho khasa. tAruM moDhuM batAvIza nahIM." ema kahI dIdhuM che. ane mArate ghoDe zreNika samavasaraNamAM AvyA. tyAM abhayakumArane munivezamAM joI bolyA, "Akhare huM ThagAI gayo. tame tamAruM kAma karI lIdhuM. ATalo vakhata meM tamane dIkSAmAM aMtarAya karyo, te mATe khAvuM chuM.' ityAdi kahI temanI prazaMsA-vaMdanA Adi karI, zreNika pAchA vaLyA. abhayakumAra muni paNa zrI mahAvIra prabhunI caraNasevA karI zrutAbhyAsa, tapazcaryA AdithI zramaNadharma ArAdhI prAMta aNasaNa karI sarvArthasiddha vimAnamAM UpanyA. 1. rANI celaNAnA pitAjI Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [80] rohiNI pATalIpuramAM naMdarAjAnuM rAja. tyAM dhanAvaha nAme eka zeTha. temane rohiNI nAme zIlasaMpanna patnI hatI. zeTha vepAra arthe samudramArge paradeza gayA hatA. rohiNI ghare ekalI hatI. te eka vAra gokhamAM beThI hatI. tyAMthI nIkaLelA rAjAnI najara e mugdha suMdarI para paDI ne rAjA mohI paDyo. rAjAne lAgyuM ke A suMdarI vagara badhuM vyartha che. teNe tarata eka catura dAsI rohiNInA ghare mokalI. dAsIe AvI rohiNIne potAnI oLakha ApI ane naMdarAjAnAM vakhANa karyA pachI kahyuM, "re rohiNI! tArAM to bhAgya khIlI UThyAM. tane naMdarAjA pote bAthamAM laI bheTavA Icche che." A sAMbhaLI rohiNI dhrUjI UThI. paNa manane kAbUmAM rAkhI vicAravA lAgI, "mUhAtmAo potAnA kuLanA gauravane nibhAvI zakatA nathI, ne game tevI IcchA jaNAvatAM zaramAtA paNa nathI. unmatta hAthIne jema jhADane ukhADatAM kAMI vicAra na Ave tema Ane mAruM ziyaLa naSTa karatAM kAMI vicAra nahIM Ave ane ene rokanAra to koI che nahIM. e dhAre te kare." thoDI vAra vicAra karI teNe dAsIne jaNAvyuM ke "rAtre rAjA bhale Ave. huM svAgata karIza." dAsI pAsethI A vAta sAMbhaLI rAjA gelamAM AvI gayo. rAta paDatAM rAjA rohiNIne tyAM AvI pahoMcyo. rohiNIe nIcI najare satkAra karyo. mukhya khaMDamAM sArA Asane rAjAne besADyo. rohiNIe rAjA mATe kaheluM kesara-badAma-pistAvALuM dUdha taiyAra karAveluM. have rAjA sanmukha judA judA veza paherelI nArIo eka pachI eka AvIne rAjA pAse anukrame ratnano, sonAno, cAMdIno, kAMsAno ane tAMbAno ema pAMca pyAlA mUkI gaI ane judA judA oraDAomAMthI e pyAlAomAM DheluM dUdha rAjA sAme ja bharyuM. AnaMdamAM DolatA rAjAe eka pachI eka pyAlAmAMthI ghUMTaDo-ghUMTaDo bharI svAda mANyo. te badhAno svAda ekasarakho Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 206 lAgyo ane tethI rohiNIne teNe acaMbA sahita pUchyuM, "suMdarI! pAtra ane goThavaNa judAM judAM che chatAM svAda to eka ja che. eka ja svAdanA padArthane alaga alaga pAtramAM bharavAthI kAMI navo svAda AvI zake nahIM. A to sAdI samajanI vAta che. to pachI A jAtajAtanA pyAlAo zA mATe?" rohiNIe kahyuM, "jI mahArAja! svAda to eka ja che ane vAta paNa sAva sAdI samajanI che. paraMtu viveka vagara e samajAya nahIM. samajAyA pachI to eka ja vAsaNanuM peya pUratuM thaI paDe che ane bIjA pAtra tarapha najara paNa jatI nathI. tevI ja rIte strInA nArItvamAM rUpa ane veza AdinI bhinnatAthI kazo pharaka paDato nathI." rAjA to A jAjavalyamAna nArInuM dharya, gAMbhIrya ne jJAna joI zakti thaI gayo. rohiNIe vadhumAM viSNupurANanI eka vAta saMbhaLAvIH banArasa nagaramAM gaMgA kinAre naMda nAmano tApasa varSothI ghora tapa karato hato. ekavAra gaMgAmAM nahAtI koI strIne joI te mugdhAno abhilASI thayo. tenuM mana temAM laTTa thatAM teNe te yuvatIno pIcho pakaDyo ane pAchaLa pAchaLa TheTha tenA ghera pahoMcyo. nirlajaja thaI saMbhoganI cokhkhI mAgaNI paNa karI, te garIba bAIe kahyuM, "huM to cAMDAlinI chuM. Apa to moTA mahAtmA kahevAo. mArA jevI nIca strI sAthe tame ramaNa karo te ucita nathI." paNa kAmanA AvezamAM AvyA pachI mANasa kyAM vicAra ja kare che? teNe bAIne bAthamAM lIdhI ne badhuM vIsarI tene bhogavI. mada UtarI gayo tyAre tene zAna AvI ke meM ghora pApa ne mahA anartha karI nAkhyo. zaramathI zyAma banelo te viSaya rasane dhikkArato pAcho pharyo, paNa potAnA A kukarmathI tene potAnI jAta upara dhRNA thaI AvI. aMte te paththara para mAthuM pachADI maraNane zaraNa thayo. maratAM maratAM te bolyo : zrIrAma rAma vin dhime, janmano jIvitasya cA yastapoDazvara tattvA cAMDAlinI saMgama gataH | Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakA janArA 9 rAha arthAt "rAma, rAma! mAro janma ane jIvana baMne dhikkArane pAtra che. je ghora tapasvI hato tenuM patana cAMDAlinIthI thayuM." - zrI tIrthaMkaradeve paNa kahyuM che ke, "kipAka nAmanAM dekhAvaDAM, sugaMdhI ne madhurAM phaLo manane game tevAM hoya che, paNa tene khAnAra avazya mRtyu pAme che; tema viSayabhoga bhogavavA sArA lAge che, paNa pariNAme saMsAranA mahAduHkho ne janma-mRtyano moTo vadhAro kare che." ityAdi rohiNInAM AdhyAtmika vacano sAMbhaLI rAjAe rohiNInI ghaNI prazaMsA karI. potAnI ghelachA mATe pazcAttApa karIne kahyuM, "rohiNI! tuM amArA dezanuM gaurava che. halakI vAto kahenArA A saMsAramAM ghaNA hoya che paNa hitanI vAta kahenArA kyAM maLe?" ItyAdi zlAghA karI svadArAsaMtoSa vrata laI rAjA mahele Avyo. keTalAka vakhata pachI dhanAvaha zeTha ghaNI kamANI karIne paradezathI ghare AvyA. koInA moDhe rAjAnA atre thayelA AgamananI vAta sAMbhaLI. zeThane zaMkA thaI ke, "ahIM Avelo rAjA AvI yuvAna rUpALI ekalI strIne choDe nahIM." AthI zeThanuM mana rohiNI parathI UtarI gayuM. AkhI rAta teNe paDakhAM ghasIne kADhI. rohiNI sAthe bolavAnuM paNa mana thayuM nahIM. thoDo vakhata Ama cAlyuM. comAsAnA divasomAM eka vakhata nadImAM pUra AvyuM ne temAM AkhuMya nagara gherAI gayuM. janatA bhayathI dhrUjavA lAgI. koI rIte pANI Utare nahIM ne sapATI bhayajanaka sthitie pahoMcI. rohiNIne patinA vyavahArathI ghaNuM lAgI AvyuM hatuM. teNe yogya prayatno karyA, paNa chevaTe te dharma para AsthA rAkhIne beThI. rohiNIe potAnA satanI kasoTInI kSaNa AvI maLI che ema mAnI teNe gAmanA gaDha upara caDhI hAthamAM jaLa laIne kahyuM, "he nadIdevI! jo gaMgAnA pANInI jema mAruM ziyaLa zuddha hoya to tArAM jaLa nagarathI dUra laI jA." nagaralokanI samakSa ja ATaluM bolatAM to Azcaryajanaka rIte pANI pAchuM UtaravA lAgyuM ne thoDI vAramAM to pANI nadIkAMThAonI maryAdAmAM vahevA lAgyuM. dhanAvaha zeTha bahu rAjI thayA. temaNe Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 208 ziyaLadharmAne praNAma karyA. janatAmAM satInA satItvano jayajayakAra thayo. zeTha potAnI utAvaLI buddhi mATe lajjita thayA ane rohiNI upara sneha varasAvavA lAgyA. A pramANe mahAsatI rohiNI zIlavratanI dRDhatAnA kAraNe jaina zAsananI prabhAvanA karI, potAnA mAnavajIvanane kRtArtha karI, sukRtanI mahAna pratiSThA pAmI. jhaMkhanA bhakti karatAM chUTe mArA prANa prabhu evuM mAMgu re, rahe janamo janama tAro sAtha prabhu evuM mAMgu re, tAruM mukhaDuM manohara joyA karuM, rAta dahADo bhajana tAruM bolyA karuM, rahe aMta samaye tAruM dhyAna... prabhu... mArI AzA nirAzA karazo nahIM, mArA avaguNa haiyAmAM dharazo nahIM, zvAse zvAse raDhuM tAruM nAma... mArA pApa ne tApa samAvI dezo, tArA bALane dAsa banAvI dejo, dejo AvIne darzana dAna... prabhu... prabhu... Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [81] rAja puraMdara siddhapura nagaramAM puraMdara rAjA, temane suMdara nAmano eka mitra. suMdara jugArI hato. tenI saMgate rAjA paNa jugArI banyo. koI vakhata banne ApasamAM jugAra ramatA. rAjAnuM jugArIpaNuM rANIthI sahana na thayuM tethI duHkhI hRdaye teNe rAjAne vinaMtI karI kahyuM, "mahArAja! A lata sArI nathI. jugArathI to moTAM rAjya paNa bhayamAM mukAI jAya. A mATe pAMDavo tathA naLarAjAnAM udAharaNa jagajAhera che. temaNe kevAM ne keTalAM duHkho joyAM? mATe tame A jugAranI lata choDI do." paNa rAjA na mAnyo. teNe jugAra na choDyo. eka vAra rAjA potAnA nAnA bhAI sAthe jugAra ramatAM badhuM hArI gayo. nAnA bhAIe rAjyano kabajo lIdho ane moTA bhAIne rAjya choDI cAlI javA pharamAvyuM. nAchUTake rAjArANI potAnA ekanA eka kumArane laI jaMgalanI vATe cAlI nIkaLyAM. ghaNAM kaSTo veThyAM. paNa rAjAne jugAra vagara cena paDatuM nahIM. eka vAra koI eka bhIla sAthe jugAra ramavAno avasara maLyo. bhIle potAnI patnI dAvamAM lagADI ne te hArI gayo. kALI meza bhIlaDIne sAthe laI rAjA AgaLa cAlyo. rastAmAM bhIlaDIe vicAra karyo: "mAro A navo dhaNI to ghaNo sAro ne rUpALo che paNa A mArI zoka (rANI) haze tyAM sudhI mane AnuM sukha maLavAnuM nathI. mATe A vairiNIne mArI nAkhuM ne ekalI AnaMda mANe." Ama vicArIne te rANIne pANI pIvAnA bahAne kUve laI gaI ane avasara maLatAM rANIne dhakko daI kUvAmAM pADI. DoLa karatI bhIlaDI rAjA pAse AvI kahevA lAgI, koI rUpALo puruSa kUvA pAse maLyo ne rANI to tenI sAthe cAlI gaI.' A sAMbhaLI rAjAne ghaNo ja kheda thayo. paNa kare zuM? potAnA kumAra ane bhIlaDI sAthe te AgaLa vadhyo. mArgamAM eka moTI nadI AvI. kumArane kAMThe rAkhI bhIlaDIne sAme kAMThe pahoMcADavA rAjA tene laIne pANImAM Utaryo. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 280 evAmAM kyAMkathI moTo magara Avyo ne puraMdara rAjAne gaLI gayo. rAjAnI pakaDamAMthI chUTI gayelI bhIlaDI taNAIne maraNa pAmI. A gharaDo magara peTa bhAre thavAthI tarI na zakyo ne kAMThe AvI paDyo ane thoDI vAramAM sUI gayo. be-traNa mAchImAroe A magarane tene joyo ne tenuM cAmaDuM utArI levA te magarane tarata pakaDIne cIrI nAkhatAM temAMthI mUrchA pAmelo rAjA nIkaLyo. thoDI vAre rAjA bhAnamAM Avyo. mAchImAro tene potAne tyAM laI gayA ane dAsa tarIke rAkhyo. rAjAne tyAM mAchImAronI sevA karavI paDatI. temanI sAthe jALa laI moTI nadImAM mAchalA levA rakhaDavuM paDatuM. eka vAra nadImAM pUra AvyuM. temAM taNAIne rAjA mRtyu pAmyo. A tarapha kUvAmAM paDelI rANIne koI vaTemArgue bahAra kADhI ane tene te potAnA sArthavAha pAse laI gayo. sArthavAhe pUchatAM rANIe potAno saghaLo vRttAMta tene kahI saMbhaLAvyo. sArthavAha sajjana ane dharmiSTha hato. teNe rANIne sAMtvanA ApI. bahena karIne rAkhI. A tarapha nadIkAMThe UbhA UbhA raDatA kumArane koI vidyAdharIe joyo ne tene laI te vaitADhya parvata paranA potAnA nivAsasthAne Avyo. tenI pAsethI badhI vAta jANI ane vidyAdharIe tene potAnA putra tarIke rAkhyo. aneka kaLAo ane vidyAo zIkhavI tene samartha banAvyo. teNe potAnuM rAjya pAchuM meLavyuM ne rAjA banyo. evAmAM eka vAra pelo sArthavAha siddhapura nagaramAM Avyo. rANI potAnuM nagara jANI puruSaveze sArthavAha sAthe rAjasabhAmAM AvI. tyAM potAnA dIkarAne siMhAsana para beThelo joI ati AnaMda ane vismaya pAmI. rAjakumAre potAnI mAtAnA jevA AkAravALA puruSane joI sArthavAhane pUchyuM ke 'A koNa che?" sArthavAhe Akho vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. mAtAne oLakhI kumAra bharasabhAmAM Ubho thaI mAtAne page lAgyo ne tene siMhAsane besADI. rANI rAjamAtAnuM gaurava pAmI, nagaramAM badhe AnaMda AnaMda vartAI rahyo. rAjamAtA sukhapUrvaka rahevA lAgyAM. jugAranAM mAThAM pariNAma mAtA pAsethI jANI rAjAe nagaramAM sadaMtara jugAra Adi vyasanonI manAInI ghoSaNA karAvI. pote paNa anartha daMDathI bacI svarge Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 281 gayo ane sukhI thayo. kautakavaza mANasoe nRtyAdi, naTanAM nartana, gIta, mujarA, khela-samAsA, bhAMDa-bhavAI, jAdunA khelo, hoDa-doDa ke jAnavaronI laDAI, mANasonI kustI, sinemA-sarakasa Adi jovAM nahIM; kema ke tenAthI anartha deDajanya pApa lAge che. mATe tenAthI bacavuM. prabhu darzana mujane de mArI eka tamannA prabhu darzana mujane de tAre zaraNa rAkhI le prabhu darzana mujane de.. mArA manamAM kaMI kaMI thAya tAro viyoga nA sahevAya mArA manamAM kaMI kaMI thAya tAro viyoga nA sahevAya mArA manamAM kaMI kaMI thAya tAro bheTo kyAre thAya mArI muMjhavaNa evI che, prabhu darzana mujane che. mArI... mArA bhavanA tAraNahAra mAro karaje beDo pAra mArA bhavanA bherUnAtha mane A bhavathI ugAra basa eka ja kahevuM che prabhu darzana mujane da. mArI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [82 zrI mANibhadravIra ujajaina nagarI. jagaprasiddha vikramAditye jyAM rAjya karyuM. vikramanI paMdaramI sadInI A vAta che. A nagaramAM dhammazUrA kamerA evA dharmapriya zAha vasatA hatA. mahAsamRddhinA e svAmI, dharmAnuSThAnomAM paNa sadeva AgaLa. temaNe lagna karyAM jinapriyA sAthe. kevAM suMdara nAma! eka dharmane priya to bIjI jinane priya. ghaNAM varSo thayAM paNa koI saMtAna nahIM. badhI strIone mana mAtRtvanI jhaMkhanA hoya che tema jinapriyAne paNa putradarzananI jhaMkhanA hatI. paNa dharmapriya ane jinapriyAnA bhAgyano sitAro camakato hato. eka sudhanya paLe ajavALI rAtre putrano janma thayo. nAma rAkhyuM mANeka. dharmapriya ane jinapriyAne to hIrA, pannA ne mANeka ja hoya ne? haju to mANeka bALaka avasthAmAM hato, tyAM ja koI aNadhArI Aphata AvI ane dharmapriya zAhanuM avasAna thayuM. bAlyAvasthAmAM pitAnuM zirachatra gumAvatAM mANekanA dilamAM kAramo AghAta lAgyo. patinI vasamI vidAya jinapriyA paNa tarata to bhAMgI paDI, paNa pachI kartavyano sAda teNe sAMbhaLyo. have roye nahIM cAle! mAtAnuM vAtsalya ane pitAnuM kartavya banne pote saMbhALavAnAM che ne mANekane moTo karavAno che." jinapriyAe A javAbadArI khUba ja sArI rIte upADI lIdhI teNe ane bALaka mANakane bhaviSyamAM eka honahAra ane aDIkhamanI vibhUti banAvavAmAM moTo phALo Apyo. mANekane vyAvahArika jJAna mAtA jinapriyA taraphathI maLyuM tema ja dhArmika jJAna upAdhyAye ApyuM. mANekacaMda pAse tIvra pratibhA hatI, tIkSNa buddhi hatI, jJAnadAtA pratye apUrva vinaya hato. AthI mANekacaMda sAcA ane sArA mAnavInA mahAguNo meLavI zakyo. yuvAnI AvatAM mANekacaMdanAM lagna dhArA nagarInA prakhyAta zeTha bhImarAjanI putrI AnaMdarati sAthe thayAM. banne ekabIjAnA pUraka banyAM. karmayoge A naranArIne pUjya AcAryapravara zrI AnaMdavimalasUrinI dharmadezanA maLI. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 283 sadeva banne bhAvapUrvaka prabhupUjA kare che ane vaMdanIya mAtAnA caraNonI sevA kare che. bhAvinA bhAva mithyA nathI thatA. mANekacaMdanA jIvanamAM eka palaTo Ave che. ujjaina zaheramAM keTalAka sAdhuo AvyA che. teo paramAtmAnI pratimAnA pUjanano spaSTa inkAra kare che. teo mUrtionA caraNanI sevAmAM pApa mAne che. teonI vyAkhyAnazakti, zabdono vaibhava ane vaknatvakaLA anekone AkarSe che. devayoge mANekacaMda paNa A pravacanothI AkarSAya che ane tenA vicAromAM paNa parivartana Ave che. teNe A sAdhuo samakSa nirNaya karyo ke gRhamaMdiramAM paNa darzana, pUjA nahIM kare ane teNe ghare paNa prabhupUjA, darzana baMdha karyA. mAtA jinapriyAe A jANyuM. tene sakhata AghAta lAgyo, "mAro dIkaro, mAruM lAkheNuM motI prabhupUjAthI vaMcita rahe?" ane eNe manomana nirNaya karyo ke "jyAM sudhI mANeka prabhupUjA, prabhudarzana zarU na kare tyAM sudhI mAre sarvathA ghIno tyAga.' | jinapriyA prabhune prArthanA kare che : "he prabhu! mArA putrane rannati Apo, tene sanmArge vALo, mArA kuLadIpakane punaH prabhubhaktino rAha dekhADo." madhyAhnanI veLA thatAM mAtA jinapriyA ekAsaNuM karavA bhojanakhaMDamAM AvyAM che. vahu AnaMdarati bhaktibhAvapUrvaka mAtAjIne ekAsaNuM karAvavA utsAhabhera thALImAM eka pachI eka vAnagIo pIrase che. te potAnA hAthe banAvelI garama roTalI ghIthI copaDavA jAya che tyAM jinapriyA bolI UThe che, nA, beTA AnaMdamati! roTalI para ghI na copaDa, mane bhUkhI roTalI ja pIrasa." AnaMdarati stabdha thaI jAya che. te pUche che : bA! zuM kAMI mArI bhUla thaI che? ApanA dIkarAe koI aparAdha karyo che? bA! ghI kema nahIM? jinapriyA javAba Ape che : "hA, mArA bALe - mANeke moTI bhUla karI che. sahana na thAya tevI bhUla karI che ane eno zULI jevo DaMkha mane vedanA ApI rahyo che. teNe prabhudarzana, prabhupUjana baMdha karyA che. A mithyAtva huM sahana nathI karI zakatI ane tethI jyAM sudhI mANeka samakatanA raste na caDe, prabhudarzana, prabhusevA na zarU kare tyAM sudhI mAre ghIno tyAga che." bA!" AnaMdarati bolI UThe che, "tamAre tyAga to mAre paNa tyAga. tame jyAM sudhI ghI nahIM vAparo tyAM sudhI huM paNa nahIM vAparuM." Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 284 'nA, AnaMdarati! nA... tAre AvI kaThora pratijJA levAnI na hoya!' 'nA, bA! ciMtA na karo. mAro A nirNaya dRDha che.' rAtre AnaMdarati ane mANekacaMda maLe che. mANekacaMda AnaMdaratinuM mukha joI stabdha thaI jAya che, 'zuM thayuM? kema tArI AMkhamAM AMsuM? zuM thayuM?" vAtacItamAM ghaTasphoTa thAya che, mANekacaMda samaje che ke bAnuM hRdaya dubhAyuM che mArA lIdhe, mArA darzanapUjana choDavA badala; ane tethI bAe ghI choDyuM che ane sAthe AnaMdaratie paNa ghIno tyAga karyo che. mAtA icche che ke mAro mANeka sanmArge pAcho na phare ane prabhunI pUjA, stavanA karato na thAya tyAM sudhI ghI na khape.' AnaMdarati samajAve che mANekacaMdane ke bAne rAjI karavI hoya to prabhunAM darzana, pUjA karatA thaI jAo.' bIjI savAre mANekacaMda mAtA jinapriyA pAse jAya che. mAtAnA khoLAmAM mAthuM mUkI rue che. mAtAe mANekanuM mastaka be hAthe UMcuM karyuM tyAre khabara paDI ke tenI AMkhamAM AMsuM che; ane kaI mA potAnA saMtAnanI AMkhomAM AMsuM joI zake? putra game teTalo moTo hoya paNa mAtA sAme to te bALaka ja che. mA ane dIkaro have dharmacarcA kare che. putra samajAve che ke, 'meM keTalAka sAdhuonA paricayathI nirNaya karyo che ke mokSamArganI sAdhanAmAM mUrtipUjA anivArya nathI. Ama chatAM jJAnI zramaNonA satsaMgathI jo mArI mAnyatA satyavihIna lAgaze to e ja kSaNe e mAnyatAno tyAga karIza. mAro A mATe koI durAgraha nathI.' mAtA kahe che, beTA! huM zAstra bhaNI nathI. paNa mane samajAya che ke jinabiMba ane jinAgamo. viSama kALanAM sarvazreSTha AlaMbana che. AgamanuM jJAna to vaDerAo laI zake paNa prabhudarzana to nAnakaDuM bALaka paNa karI zake. A AlaMbana kema choDAya?" jamatAM traNe jaNe Aje ghI na lIdhuM. mANekacaMda jamyA bAda potAnI peDhIe cAlyA gayA. ujjainanA AMgaNe AcArya zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI potAnA 17 ziSyo sAthe udyAnamAM padhAryA hatA. mANekacaMde samAcAra jANyA. koka sAdhu pAse 1. gaNadhara bhagavAnoe racelA zAstro - mULa zAstro Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA samAjanA hitArA 0 285 sAMbhaLeluM yAda AvyuM : "guru kIje jAnakara, pAnI pIje chAnakara." padhArelA AcArya guru yogya che ke nahIM? - mANekacaMde parIkSA karavAno vicAra karyo. rAtre potAnA 4-5 mitro sAthe mANekacaMda udyAna tarapha jaI rahyA che. mANekacaMdanA hAthamAM jalatI mazAla che. udyAne pahoMcyA ane joyuM to AcAryazrI sAdhanAmAM sthira che, bIjA traNa munio kAryotsarga dhyAnamAM che, eka nAnA bALamuni sivAya badhA eka yA bIjI rIte dharmadhyAnamAM lIna che. mANekacaMda mazAla sAthe dhyAnastha muninI pAse jAya che ane jalatI mazAla temanA mukha pAse dhare che. muninI dADhI bhaDabhaDa baLIne khAkha thaI jAya che. chatAM munivara dhyAnathI calita thatA nathI. e ja prabhAva ane e ja svabhAva! - samatArasa-bharyA munivaronI ajaba sahiSNutA joI mANekacaMda stabdha thaI jAya che. AvI gaMbhIratA ne sahiSNutA! dhikkAra ho mane! zrAvaka kuLamAM utpanna thaIne AvuM nIca kArya meM karyuM? mANeka zAhanuM mAthuM bhamI javA lAgyuM ane mahAmunione manomana vAMdIne, mitro sAthe zahera bhaNI doDI gayA. moDI rAtre mANekacaMda ghare AvI sUI jAya che, paNa UMghI zakatA nathI. pazcAttApano dAvAnaLa manamAM dhamadhamI rahyo che : "moTuM pApa thaI gayuM che, zuM karuM? teo aMte vicAra karI le che : "AvatI kAle savAre jaI munirAjone mArA ghare padhAravA AmaMtraNa ApuM ane sakaLasaMghanI hAjarImAM temanI mArA A dAruNa kRtya badala mAphI mAguM." - savAramAM vahelA UThI mANeka zAha gurumahArAjone potAnA ghare padhAravA vinaMti karavA jAya che. ane eTalA nagarajanone sAthe laI udyAnamAM Ave che ane munirAjo potAnA ghare padArpaNa kare evI vinaMti kare che. AcAryapravare mANekacaMda zeThanI AgrahabharI abhyarthanA svIkArI lIdhI. AcAryazrInA netRtvamAM sakaLa saMgha mANekacaMdanA ghare padhAryo. maMgaLakArI maMgalAcaraNa bAda AcAryazrInI dezanA thaI. dezanA sAMbhaLI, mANekacaMda UbhA thaI, be hAtha joDI vinamrabhAve AcAryazrIne kahe che, "bhagavaMta! eka bhayaMkara duSkRta meM karyuM che. ApanA jevA saMyamazreSTha kSamAzramaNone meM paritApa Apyo che. gaI rAtre muniparIkSAne nAme meM mazAlathI dhyAnastha munione kleza pamADyo che. prabho! Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 286 mUrkhatAvaza thaI gayeluM A duSkRtya mane hajAra hajAra vIMchInA DaMkha jevI vedanA ApI rahyuM che. huM jAheramAM mArA pApanI mAphI mAguM chuM. mArA zaramajanaka duSkRtyanI niMdA karuM chuM. mane prAyazcitta ApI zuddha karo.' AnaMdavimalasUrIzvarajIe kahyuM, 'mANekazAha! tame puNyazALI cho.' 'prabhu...! huM puNyazALI...! nA, nA. pApIono saradAra chuM. Aje e pApo yAda AvatAM mAruM hRdaya raDI rahyuM che.' bhAI! pApa to badhAthI thAya che. paNa puNyazALI ja te pApanuM prAyazcitta kare che. tame paNa pazcAtApa karI rahyA cho. tethI tame paNa carama ane parama padanI nikaTa jaI rahyA cho.' AcArya bhagavaMte mANeka zAhane prAyazcitta pradAna karyuM ane temaNe teno saharSa svIkAra karyo. sabhAmAM mANeka zAha vinaMtI kare che, 'bhagavaMta! mUrtipUjAviSayaka mArI zaMkAonuM samAdhAna huM icchuM chuM. mane kaho, bhagavaMta! mUrtipUjA zAstrasaMmata che? zAstromAM ullekha che?" sUrIjI samajAve che, 'hA! bhagavatI sUtra jevA sarvazreSTha Agama graMthamAM paNa paramAtmAnI mUrtinA ullekha sAthe pUjAnA vidhAnanuM spaSTa varNana che. rAyapaseNI pramukha graMthomAM paNa draupadI-sUryAbhadevanA varNanamAM mUrtipUjAnA mAdhyamane khUba ja sArI rIte varNavyuM che.' mANekacaMda pAchuM pUche che, 'prabho! vartamAna avasarpiNI kALamAM sarvaprathama pratimAnuM nirmANa koNe, kyAre karyuM?" sUrijI kahe che, 'mANeka zAha! prathama tIrthaMkara bhagavAna AdinAthanA putra bharata cakravartIe zatruMjaya mahAtIrthano uddhAra karAvyo hato; je zAzvatagiri che; ane aSTApada parvata upara bharatezvare covIse tIrthaMkaronI svakAyA pramANa ratnamaya pratimAo pratiSThita karI hatI. A uparAMta mahArAjA saMpratie savA karoDa pratimAo bharAvavAnuM bhagIratha kArya karyuM hatuM. paramAtmA mahAvIranA jIvanakALamAM temanA ja vaDIlabaMdhu naMdIvardhane prabhunI pratimAo bharAvIne judAM judAM sthAne birAjamAna karI hatI, jemAMnI hAla nAMdiyAmAM, diyANAmAM tathA 1. caramapada teja bhave mokSa janArA 2. paramapada mokSa pAmelA. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA : 280 gavatanA sara prakAra paNa kamaLa varasI re mahuvAmAM Aje paNa e pratimAo mojUda che. uparAMta AbumAM vimaLa zAhe tathA vastupAla-tejapAle maMdiro baMdhAvI alaukika mUrtio padharAvI che. dhAraNazAha poravALe sadAya yAda rahI jAya tevuM 1,444 sthaMbho sAthenuM nalinI gulma vimAna AkAranuM jinAlaya rANakapuramAM 99 karoDa dravya kharcA baMdhAvyuM che." A rIte AcArya bhagavaMta zAstrapATha, itihAsanA ullekho ane tarkayukti sAthe samajAvavAthI mANekazAhanuM mithyAtva dhovAI gayuM. mahA suda paMcamInA pAvana divase, vasaMtapaMcamI kaho ke zrIpaMcamI, jyotiSazAstra jene sadaiva zubhadivasarUpe mAnya karyo che te zubha divase mANeka zAhe pUjya AcArya bhagavaMtanA sAnidhyamAM samyatvamUla bAra vratano svIkAra karyo. punaH paramAtmAnI aSTa prakAre pUjA karavAno nirNaya ghoSita karyo. jinapriyA tathA AnaMdaratine mana Aje khuzInA megha varasI rahyA ane mANekacaMda, mAtAjI tathA patnIe jamavAmAM ghIno svIkAra karyo. vepAra arthe mANeka zAha AgrA AvyA hatA. sau pahelAM to temaNe atre jinamaMdira kyAM che ane koI gurubhagavaMta che ke nahIM tenI tapAsa karI. khabara maLyA ke jinamaMdira tathA upAzraya bAjumAM ja che. jinamaMdiramAM jaI prabhunAM darzana karyA ane tyAM jANyuM ke bAjunA upAzrayamAM ja temanA parama upakArI AcArya zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI cAturmAsa arthe birAjamAna che. upAzraya jaI mayUeNa vaMdAmi' kahI gurudevane vaMdanA karI. gurudeve "dharmalAbha" kahI pUrNa prasannatAthI AzIrvAda ApyA. mANeka zAhane to A suavasara maLI gayo. niyamita vyAkhyAna-zravaNa karavA lAgyA. vyApAravyavahAra saMpUrNapaNe munione soMpI dIdho ane pote gurubhagavaMtanA sAnidhyamAM sAmAyika, pratikamaNa, mahAmaMtrasmaraNa, dhyAnaciMtana, svAdhyAya ane vaiyAvaccethI svayaMne dhanya banAvavA lAgyA. cAturmAsanA vyAkhyAnamAM mukhya zatruMjayamAhAsya graMtha AdhArita viSaya raheto ne A vyAkhyAno sAMbhaLI garavA zatruMjaya girirAjanI gauravabharI gAthA, kathAo suNIne mANeka zAhe zatruMjayayAtrA karavAno nizcaya karyo. bharasabhAnI vacce temaNe AcArya bhagavaMtane prArthanA karI, "bhagavaMta! mane pratijJA Apo. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA. sitArA 0 288 kArtika pUrNimA pachI cauvihAra upavAsa, saMpUrNa maunavrata, navakAra maMtra ane zatruMjayanuM dhyAna ane padayAtrA karatAM zrI siddhAcaLanAM pAvana darzana karIne dhanya banIza. tyAM sudhI mAre AhArapANI tAjya. mANeka zAhanI pratijJAnA A zabdo suNIne AkhI sabhA stabdha banI gaI. 'ATalI kaThora pratijJA! ATalI mahAna sAdhanA! dhanya, dhanya!' zrotAo pokArI UThyA. gurudeve mANeka zAhane sAvadhAna karyA, 'pratijJA svIkAra karatAM pUrve cotaraphano vicAra karI lo. pAlitANA ahIMthI atidUra che. AgrA, mAravADa, gujarAta ane te pachI saurASTramAM pAlitANA. anna, jaLa vinA cAlatA tame kevI rIte pahoMcI zakazo? rastAmAM aneka vijJo Avaze. jarUra tamArI bhAvanA UMcI che paNa paristhiti vicAraNA mAMgI le tevI che.' 'gurudeva! Apa jevA samartha sUridevanA AzIrvAda mArI sAthe hoya pachI mAre zenI ciMtA? gurudeva! pratijJA Apo.' mANeka zAhano dRDha saMkalpa joI pUjya AnaMdavimala sUrIzvare sakala saMgha vacce tirthAdhirAjanI pratijJA ApI. mANeka zAhe girirAja javA AgrAthI prayANa AraMbhyuM. AgrAnA saMghe temane snehabharI vidAya ApI. itihAsanA koI paNa pAne na jaDe evI yAtrAnA paMthe mANeka zAhanAM kadama Age baDhatAM jAya che. tIrthayAtrIonA hajAro saMghonI vAto to sAMbhaLI che, ekAsaNA sAthe charI pALatA saMghanI vAto paNa sAMbhaLI che, paraMtu annajaLa vagaranI padayAtrAvALo Avo tIrthayAtrAno bhISma prasaMga duniyAmAM zodhavA jAo toye maLe tema nathI. tIrthayAtrAnI tavArIkhamAM prAyaH mANeka zAhanI yAtrA Azcarya jevI lAgaze. pAlanapurathI najIka magaravADAnI pAsenA jaMgalamAM mANeka zAha jhaDapabhera AgaLa vadhI rahyA che. manamAM girirAjanuM dhyAna che. ajaba mastI sAthe eka pachI eka kadama dharatI para paDI rahyAM che. tyAre koI DAkuoe temane ghanaghora jaMgalamAMthI pasAra thatA joI lIdhA. AnI pAse cokkasa koI mAla-milakata haze ema mAnI DAkunA saradAre bUma mArI! 'Ubho rahe vANiyA..! eka Daga paNa AgaLa na vadhIza. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA : 289 zatruMjaya girirAjanA dhyAnamAM ekalIna banelA mANeka zAhe DAkunA paDakArane na sAMbhaLyo. teo AgaLa vadhatA rahyA. DAkuo nAgI talavAra sAthe mANeka zAhanI cAre bAju AvI gayA. taDataDataDa talavAro mANekazAha para jhIMkAI. "jaya zatruMjaya'nA nAda sAthe mANeka zAhanI kAyA tyAM ne tyAM DhaLI paDI. zarIranA bhAga judA thaI gayA, mastaka ane paga-dhaDa judA. zatruMjayanA pAvana dhyAnamAM avasAna pAmelA mANeka zAha bIjA bhavamAM vyaMtaranikAyanA pakSa jAtinA Indra banyA. e ja ApaNA zrI mANibhadravIra. dharmanA kahevAtA ThekedAramAM IrSyA bhArobhAra bharI hoya che. dharmanA svAMgamAM potAnI IcchApUrti mATe te je karavuM paDe te badhuM karI chUTe che. potAnI sAme AvanAra anyane te sahana karI zakato nathI. mANeka zAhanA jIvanamAM paramAtmabhaktinA virodhanAM vAvAjhoDAM phUMkanAra kaDavAmatI sAdhuone jyAre khabara paDI ke mANeka zAha punaH prabhunA zreSThatama bhakta banyA che tyAre temaNe nirNaya karI lIdho ke amArA bhaktanuM mana-parivartana karanAra munione kALajhALanI jALamAM sapaDAvavA paDaze; ane temaNe zarU karyuM bhairavadevanuM dhyAna. temanI prasannatA mATe tAMtrika-mAMtrika prayogo cAlu karyA. aMte bhairavadeva hAjarAhajUra thayA ane sAdhuone pUchyuM, "zAne yAda karyo mane, munio? je hoya te kahI do.' eka munie kahyuM, "AcArya AnaMdavimalasUrinA sAdhuone khatama karI do." kaDavAmatI sAdhuono A Adeza sAMbhaLI kSaNa to bhairavadeva Azcarya pAmyA. ATalI nimna kakSAe UtarI gayA A sAdhuo? potAnAthI viparIta mAnyatAovALA tarapha ATalo badho khataranAka dveSa? paNa mAMtrika zaktithI baMdhAyelA bhairavadeve 'tathAstu' kahI vidAya lIdhI. comAsu pUruM thatAM AcAryazrI AnaMdavimalasUrizvarajI vihAra karavA mATenI taiyArI karatA hatA tyAM ekAeka temanA eka navajuvAna munivara acAnaka cIsa sAthe DhaLI paDyA. munino karuNa avAja sAMbhaLI badhA ja munio doDI AvyA. zrIsaMghane samAcAra maLatAM ja ghaNA zrAvaka-zrAvikA upAzrayamAM AvI pahoMcyAM. siddha hastavaidyone bolAvyA. kImatI davAo ApavAmAM AvI 1. eka jAtanA deva Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 290 paNa koI kArI na phAvI ane jotajotAmAM e munivare sadA mATe AMkha baMdha karI dIdhI. "acAnaka A zuM banI gayuM...? nakhamAM paNa roga nahIM ne acAnaka maraNa?" khuda AcAryadeva paNa vicAratA thaI gayA. karuNAMtikAnI A to zarUAta hatI. be divasa paNa vItyA nathI ne tyAM samudAyanA eka vidvAna munirAja paNa e ja rIte DhaLI paDyA. zramaNa saMghamAM hAhAkAra macI gayo. sAMja thatAM to A munirAje paNa sahunI vaccethI vidAya lIdhI. saMgha ane AcAryadeva kAraNa zodhavAno prayatna kare che. ATaluM ochuM hoya tema 3-4-5-6-7-8-9 ane 10 munirAjo A rIte maraNane zaraNa thayA. saMghamAM ane AkhA zaheramAM bhayanuM karuNa vAtAvaraNa chavAI gayuM. AcAryabhagavaMtane jJAnane AdhAre lAgyuM ke A koI devI zaktino prakopa thayo che. bhaviSyanI surakSAnI dRSTie kaMIka yogya upAya zodhavo paDaze. pUjyazrIe manomana nirNaya karI lIdho. temaNe badhA munivarone bolAvyA ane kahyuM, "sAdhanApriya munio! tamArI aMtaranI asahya vedanA huM samajuM chuM. lagAtAra thayelA dasa munionA avasAne ApaNane sahune hacamacAvI dIdhA che. mane aMtarano avAja lAdhyo che. jarUra A koI daivI kopa che. A zaktine paDakAravI ja paDaze. A mATe huM AjathI sAdhanAmAM sthira thavA mAguM chuM. zAsanadevane pratyakSa karavA che, game te bhoge - game te prayAse, jyAM sudhI zAsanazaktio jAge nahIM tyAM sudhI mAre nirjaLA upavAsa che. tame paNa tamArI zakti pramANe tapa-japa karatA rahezo." zAstroe AcArya upara saMgha rakSAnI je javAbadArI mUkI che te pUrI karavAno A eka suMdara dAkhalo che. akhaMDa sAdhanA cAle che. eka upavAsa, be, traNa, pAMca ane dasa upavAsa sudhI AcAryabhagavaMta pahoMcI gayA che. agiyAramA upavAsanI rAtre sAdhanA siddhinuM svarUpa dharI le che. zAsanadevI sAkSAt padhAre che. "jinazAsanarakSaka! pharamAvo, zAne yAda karI che mane? AcAryazrI kahe che, "zAsanadevI! tame jaina zAsananAM jAgrata adhiSThAyikA cho. amArA samudAyanA aneka munivaro koI melI zaktine vaza banI maraNane zaraNa thayA che. AnuM zuM kAraNa che ane zo upAya che? Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 21 devI kahe che, "A upadravanI pAchaLa daivI zakti che e zaktine prerita karanAra mAnavIya zaktinI maMtrasAdhanA che. Apa ciMtA na karo. kAle savAre atrethI vihAra karo. gujarAta najIkamAM ja che. gujarAtanA pAlanapuranI nikaTa padhAratAM Apane eka adbhuta zaktidhArI maLaze. ApanA prabhAvaka puNya ane e zaktidhArInA sAhase A upadrava zAMta thaze." bhaviSyanA bhAva bhAkhIne adhiSThAyikA-zAsanadevI adRzya banI gayAM ane te sAthe AcAryazrIe paNa potAnAM sAdhanAnI itizrI karI. sahu ziSyone temaNe tarata vihAra karavAnI vAta jaNAvI, upadravanuM kAraNa samajAI gayuM che, paraMtu tenuM nirAkaraNa gujarAta-praveza pachI ja thaze." vihArayAtrA zarU thaI. sahu utsAhabhera AgaLa vadhavA mAMDyAM. zrIsaMghanA jozIlA 50 navayuvako paNa A yAtrAmAM joDAI gayA. vihAra karatAM karatAM pAlanapura AgaLa AvI tyAM thoDo vizrAma karI, magaravADA tarapha javA mAMDyuM. magaravADAnA e ja kSetranA eka rAyaNa vRkSanI nIce badhAMe paDAva nAkhyo. AcAryazrIe aThThamatapanI ArAdhanA karI ane teo tyAM ja dhyAnastha avasthAmAM besI gayA. have joIe zrI mANibhadranI pratibhA!parama prabhAvazALI zrI mANibhadravIra, emano varNa zyAma che paNa sahune sohAmaNo lAge tevo che. mastaka para lAla varNano tejasvI mugaTa che. mukha upara maMdirano AkAra banelo che ane dRSTi barAbara maMdiramAM birAjamAna bhagavAnane nihALI rahI che. maMdira zrI siddhAcaLanuM pratIka che. dina-rAta tenuM ja dhyAna che. trizULa, DamarU, mudagara, aMkuza, mALA ane nAganAM cihna sAthe cha bhujAo dIpI rahI che. zvetAMganA airAvata hAthI upara kALA raMganA mANibhadranI pratibhA koI ora lAge che. bAvana vIra ane cosaTha jogaNI temanI sevAmAM tadAkAra banI che. vIsa hajAra sAmAnika devatAonI madhyamAM mANibhadrano pratApa jhaLAMhaLAM thaI UThe che. devAMganAnAM nRtya ane devatAonA saMgIte vAtAvaraNa saMgIna banI rahyuM che ane AvA alaukika sAmrAjya vacce birAjelA mANibhadranuM ratna matyuM siMhAsana acAnaka calita thAya che. aNaciMtavyA A banAve AkhI sabhAmAM sannATo chavAI jAya che. senApati devatAo tAtI talavAro sAthe dhasI Ave 1. eka prAcIna hathIyAra. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na zAsananA camakatA sitArA 0 22 che. aMgarakSaka devo zrI mANibhadrane cotaraphathI gherI le che. apAra Azcarya vacce zrI mANibhadravIra potAnA viziSTa jJAnano upayoga kare che ane vAta barobara samajAtAM teo siMhAsanano tyAga karI UbhA thaI jAya che. koIne samajAtuM nathI, A zuM thaI rahyuM che. vIra sahune udezIne kahe che, "mArA vahAlA sAthIo! jemanI pAvana preraNA ne uttama upadeze mArA jIvanamAM prakAza patharAyo, durgatinA rastethI dUra karIne sadgatinA rAhe jemaNe mane caDhAvyo e pUjyapravara, gatajanmanA mArA anaMtopakArI AcArya bhagavaMta zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mArA mULa sthAne padhAryA che, dhyAnastha banyA che. koI agamya ciMtAmAM hoya tevuM jaNAya che. tarata ja huM tyAM jauM chuM." ane AvI pahoMcyA mANibhadra magaravADAnA jaMgalamAM. rAyaNavRkSa nIce jyAM zrI AnaMdavimalasUrIzvajI birAjyA hatA tyAM. dhyAnastha gurudevane vaMdana karIne bhaktibharyA hRdaye zrI mANibhadravIre abhyarthanA karI : o upakArI gurubhagavaMta! AMkha ughADo. ApanI amIbharI najare sevakane nihALo." AcAryadeve AMkho kholI joyuM to sAme eka adbhuta tejapuMjabharI vyakti UbhI che. jIvanamAM kadI AvI vyakti joI na hatI. temaNe "dharmalAbhanA divya AzIrvAda ApyA. sAme padhArela vIra kahe che, "bhagavaMta! A sevakane pIchANo cho? oLakha paDe che? gata janmanA paricaye oLakhI zakazo. huM tamAro, mArA gata janmano, adako ziSya mANeka zAha. ApanI preraNAnAM amRtapAna karIne, nirjaLA upavAsa sAthe siddhAcalajIne bheTavA jaI rahyo hato, je sthaLe Apa atyAre birAjo cho tyAM ja coroe mane maraNazaraNa banAvyo hato, paraMtu ApanI mahAna kRpA ane tIrthAdhirAjanA sadhyAnathI huM vyaMtaranikAmAM zrI mANibhadra nAmano Indra banyo chuM. A badho Apano prabhAva che. pharamAvo, mArA yogya je koI paNa Adeza hoya te." he mANibhadra IndrA amArA sAdhusamudAya upara AphatanA ochAyA UtarI paDyA che. eka pachI eka amArA dazasAdhuo cittabhramita thaIne ciranidrAmAM poDhI gayA che. juo sAme, agiyAramA zramaNanI vikaTa paristhiti. keTalAMye aramAno Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 293 sAthe teNe saMyama aMgIkAra karyo che. amAruM aMtara kakaLI uThyuM che. indrarAja! tamArA jJAnathI A ApattinuM mULa kAraNa zodhI tenuM nirAkaraNa karo, deva!' avadhijJAnanA ajavALe zrI mANibhadravIre joyuM to A upadrava karanAra temanI ja senAnA sevako kALA, gorA bhairavadevo che. mANibhadra e devone bolAvIne kahyuM, "bhAgyazALIo! dAnavane paNa na zobhe tevAM bhISaNa kRtyo tame zA mATe karo cho? A tapasvI, tyAgI ane saMyamI mahAmunionI to aMtarathI bhakti karavI joIe. tenA badale tame teonA jIva laI rahyA cho? have A pravRtti choDI do.' bhairavo kahe che, "svAmI! ame tamArA sevako chIe. ApanI AjJA amAre mAnya karavI joIe. paNa amo kaDavAmatI AcAryanI maMtrazaktithI vacanabaddha chIe. tethI A anucita kArya ane choDI zakIe ema nathI. AthI ApanA krodhanuM bhojana paNa amAre thavuM paDe. kadAca ApanI sAme yuddha paNa karavuM paDe." mANibhadrane samajAyuM ke AmanI sAme yuddha karyA vinA munivaro uparano upadrava dUra thaI zake ema nathI. temaNe bhairavone yuddha mATe lalakAryA. bhairavo potAnA ja svAmI sAme laDavA UbhA rahyA. baLavAnanI sAme nirbaLanI laDAI kyAM sudhI Take? alpa samayamAM ja bhairavoe potAno parAjaya svIkAryo. have bhairavo parAjaya pAmatAM mANibhadrano hukama svIkAravA taiyAra thayA. temaNe sauprathama to agiyAramA munirAjane nIrogI karyA ane have koI upadrava A munirAja upara na karavA nizcaya jAhera karyo. upadravanI zAMti thatAM zrI mANibhadra AcAryabhagavaMtane vinamrabhAve vaMdanA karIne kahyuM, "gurudeva! jyAM Apa hAla birAjamAna cho te sthaLe mAro mAnavadeva DhaLI paDyo hato ane huM ApanA prabhAvathI Indra banyo chuM. tethI Apa A sthaLe maMtrAkSarothI piMDInI sthApanA karI. A sthAnano mahimA vadhato jaze. tapagacchanI pAvana paraMparAmAM je te AcAryo sUripadanI prApti pachI mArA sthAne AvIne aThThama tapa karaze to mAruM siMhAsana calAyamAna thaze. huM zIdhra te sUridevanI sevAmAM upasthita thaIza, temano dharmalAbha meLavIne huM dhanya banIza." AcArya zrI AnaMdavimalasUrIzvare te vinaMtIno saharSa svIkAra karIne te ja sthaLe zrI mANibhadra vIrajInA paganI piMDInI sthApanA karI. te sthAna Aje Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 294 paNa "magaravADiyA viranA nAme prakhyAta che. sUrisamrATe piMDInI sthApanA karIne zrI mANibhadravIra-Indrane jinazAsana-adhiSThAyaka padanI sAthe gaccharakSakanI padavI paNa bhAvabharyA haiye enAyata karI. e pada pAmIne indra parama harSa vyakta karyo. jinazAsananA parama prabhAvaka pracAraka pUjya AcAryabhagavaMta zrI zAMtisomasUrIzvarajIe 121 upavAsanI ugra tapasyA karIne zrI mANibhadravIrane pratyakSa karyA hatA ane temanAM karakamaLothI ja AgaloDamAM saMvata 1733mAM mahAsuda pAMcamanA pAvana divase zrI mANibhadravIranA dhaDanI sthApanA karavAmAM AvI; jyAre ujjainamAM temanA mastakanI pUjA thavA lAgI. Aje gAmegAmamAM zrI mANibhadravIranI pUjA jinAlayomAM thaI rahI che. dhanya jIvana.. dhanya kavana ! dhanya zAsana rakSaNahAra ! dhanya ekAvatArI tuM mANibhadravIra sAco !! dhAreluM sahu kAma siddha karavA, cho deva sAcA tame; ne vipno saghaLo vinAza karavA, cho zaktizALI tame; seve je caraNo kharA hRdayathI tene upAdhi nathI; evA zrI mANibhadra deva ! tamane vaMduM ghaNA bhAvathI. arihA zaraNA arihA zaraNuM, siddhA zaraNaM, sAhu zaraNe varIe; dhama zaraNaM pAmI vinaye jinaANAM zira dharIe. arihA zaraNaM mujane hojo, Atama zuddhi karavA, siddha zaraNaM mujane hojo, rAgadveSane haNavA. sAhu zaraNaM mujane hojo, saMyama zUrA banavA, dhamma zaraNaM mujane hojo, bhavodadhithI taravA. maMgalamaya cArenuM zaraNuM, saghaLI ApadA TALe, ciThThana kerI DUbatI naiyA, zAzvata nagare vALe. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [83] baLadeva muni zrIkRSNa ane baLarAma baLatI dvArakAne choDI cAlI nIkaLyA. ghaNA divasa sudhI temaNe baLatI dvArakAne eka parvata upara caDIne joI. tyAMthI hastinApura javA nIkaLyA. cAlatA cAlatA teo kausAMbI nagarI pAsenA vanamAM AvyA. vanamAM eka jhADa nIce banne beThA. kRSNane tarasa lAgI hatI. balarAme temane tyAM ja ArAma karavA kahyuM ane pote bhAI mATe pANI levA gayA. ahIM kRSNa pItAMbara oDhI, DhIMcaNa upara DAbo paga mUkIne jhADa nIce sUI gayA. kALanuM karavuM, jarAkumAra pharato pharato A jaMgalamAM AvI caDyo. tene jhADa nIce koI haraNa sUtuM che ema lAgyuM ane zikAra mATe teNe bANa choDyuM. bANa sararara karatuM zrIkRSNanA DAbA pagamAM ghUsI gayuM" "kayA duSTa A bANa choDyuM?" te rADa pADI UThyA. jarAkumArano bhrama bhAMgyo. potAnA hAthe bhAIne kaSTa thayuM jANI tenA pastAvAno pAra na rahyo. bhAI kRSNa pAse jaI teNe kSamA mAgI ane potAnA kRtyane te dhikkAravA lAgyo. kRSNa kahyuM, "bhAI, raDa nahi, tArA AtmAne have vadhu ne dhikkArIza. je thavAnuM hatuM te ja thayuM che. bhagavAne A thavAnuM kahyuM ja hatuM. have tuM hastinApura jA ane badhAne dvArakAdAnI vAta karaje; ane tuM hamaNAM ja ahIMthI doDa. nahi to balarAma Avaze ane e jANaze ke te mane bANa mAryuM che to kadAca te gussAmAM tArI hatyA karI nAkhaze." jarAkumAra raDatI AMkhe cAlyo gayo. jarAkumAranA gayA bAda kRSNa potAnI vedanAne samatAbhAve vicAravA lAgyA : "A tIra mane nathI lAgyuM, mArA zarIrane vAgyuM che. AthI dehane pIDA thAya che, mane nahIM. gajasukumAlanI vedanAnI sarakhAmaNImAM mArI A vedanA to kaMI ja nathI. dhanya che temane ke jemaNe aMgArAne phUlanI jema vadhAvyA." A zubha bhAvanA tenI carama sImAe pahoMce tyAM ja aMtima samaye A bhAvanA badalAI, vedanA asahya banatAM kRSNane vicAra Avyo, "arere! mArI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 296 suMdara nagarI dvArakAno tApase sAce ja vinAza karyo. e jo have mane atyAre maLI jAya to tene mArIne ja mAro zvAsa choDuM." A azubha bhAvanA - durgAna sAthe kRSNa potAnA prANa choDyA. deha choDIne teo trIjA narake gayA. tyAM thoDI vAramAM kamaLanA pAMdaDAnA paDiyAmAM pANI laIne baLarAma AvyA. kRSNanA moDhA upara pItAMbara oDheluM hatuM tethI te UMdhe che ema samajI baLarAme kahyuM, "bhAI, UTho. juo huM ThaMDuM pANI laI Avyo chuM." ema betraNa vAra kRSNane bUma mArI. paNa kRSNano javAba na maLatAM temaNe tarata ja pItAMbara kheMcI lIdhuM. pItAMbara haTatAM ja kRSNanuM kharuM aMtima svarUpa jovA maLyuM H DAbo caraNa vIMdhAI gayo hato ane kRSNanuM zarIra nizret hatuM. baLarAmanuM haiyuM te joI dhrUjI UThyuM, "nA, nA. AvuM kadI na bane. kRSNa! kRSNa! mArA bhAI! tame UTho. bolo, kaho ke huM je jouM chuM te satya nathI. bhrama che." baLarAmanI AMkhomAMthI anarAdhAra AMsuM paDavA lAgyAM. dharmagraMtho kahe che ke, kRSNanA zokamAM baLarAma kRSNanA mRtadehane laI chacha mAsa sudhI Thera Thera pharatA rahyA. baLadevanA mitra siddhArtha, je hAla devabhavamAM hatA temane AnI jANa thatAM teo baLadevane bodha pamADavA rUpa badalIne dharatI upara AvyA. kRSNanA mRtadehane laIne baLadeva eka rastethI pasAra thaI rahyA hatA tyAM kheDUta rUpe AvIne UbhA rahyA ane khaDaka upara kamaLanAM bIja vAvavA lAgyA. A joI baLadeva temane Thapako ApatAM kahyuM, "mukha! paththara upara te kaMI kamaLa UgatAM haze?" kheDUte kahyuM, "bhAI! e paNa Ugaze. je divase tArA A khabhA uparanuM zaba jIvatuM thaze tyAre A paththara upara kamaLa jarUra khIlaze." kheDUtano javAba baLadevane haiyAsoMsaro UtarI jAya tevo hato, paNa baLadeva tyAre kazuM vicAravAnA mijAjamAM na hatA. teo AgaLa vadhyA. AgaLa jatAM temaNe eka mANasane baLI gayelA jhADane pANI pAto joyo. temaNe tene kahyuM, "bevakUpha! baLI gayelA jhADane pANI pAvAthI zuM te kadI navapallavita thaI zakavAnuM che?" Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 210 pelA mANase javAba Apyo, 'tamArA khabhA uparanuM zaba jIvatuM thavAnuM hoya to zA mATe baLeluM jhADa navapallavita nahi thAya? baLabhadrane A javAba sparzI gayo. bhAI uparano moha ghaTato gayo. buddhi ADeno paDado khasI gayo ane temane pratIti thaI ke jarUra mAro bhAI kRSNa maraNa pAmyo che. e ja samaye pelA deva prakaTa thayA ane bolyA, "he baMdhu! huM siddhArtha, eka vakhatano tamAro mitra. AMdhaLA mohathI tamane mukta karavA meM ja A badhI mAyA karI hatI. tamane satya samajAyuM tethI prakaTa thayo chuM." ane pachI temaNe jarAkumAranA bANathI kRSNanuM kaI rIte mRtyu thayuM tenI vAta samajAvI. e jANI baLabhadra kRSNanA mRtadehane khabhA uparathI utArI teno samucita agnisaMskAra karyo. A samaye bhagavAna zrI neminAtha vicaratA hatAM. temaNe jJAnabaLe baLabhadranA ajJAnano aMdhakAra dUra thayelo jAmyo. temaNe eka cAraNamunine temanI pAse mokalyA. muninI vANIthI preraNA pAmI baLadeve dIkSA aMgIkAra karI ane bAjunA parvata upara jaI teo dhyAna dharavA lAgyA. dhyAna pUruM thatAM, mAsakSamaNanA pAraNAnA divase baLabhadra muni eka nagaramAM gocarI mATe jaI rahyA hatA. tyAM eka kUvA upara strIo pANI bharI rahI hatI. temAM eka strI nAnA bALaka sAthe pANI bharavA AvI hatI. teNe munine joyA. jotAM ja tenI AMkhomAM vikAra udbhavyo. ekITaze te muninA rUpa ane yauvanane joI rahI. jhagArA mAratuM muninuM mukhAraviMda joI te bhAna bhUlI gaI ane te mohAMdha nArI ghaDAne phAMso bAMdhavAnA badale potAnA bALakane gaLe phAMso bAMdhI rahI. munithI A kema sahana thAya? temaNe tarata ja te strIne sAvadha karI. A prasaMgathI muni baLabhadranuM aMtara dhrUjI UThyuM, "arere! mArA rUpanA pApe Avo anartha? dhikkAra che mArA rUpa ane dehasauSThavane!" ema vicArI temaNe nakkI karyuM ke kadI nagaramAM gocarI mATe javuM nahIM. vanamAM AvatA kaThiyArA Adi pAsethI gocarI vhoravI. vanamAM tapa karatA muninI kIrti nagaramAM prasarI. emanI prazaMsA tyAMnA rAjAnA kAne paNa pahoMcI. rAjAe vicAryuM, "A koI sAdhu tapa karIne potAnA baLathI mAruM rAjya laI levAno IrAdo rAkhato hovo joIe. ema vicArIne Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitAra * 298 rAjAe munine mArI nAMkhavA keTalAka mArAo mokalyA. muni baLabhadra upara toLAyelI A ApattinI pelA siddhArtha devamitrane khabara paDI. AthI teNe hajAra siMho vidurgA. e siMhothI bhaya pAmI rAjAnA mArAo bhAgI gayA. A prasaMgathI muninuM nAma nRsiMha paDyuM. nRsiMhamuni yA baLabhadra muninI dezanA sAMbhaLavA pazu-paMkhIo paNa AvatAM. aneka jaMgalI pazuo temanI dharmavANI sAMbhaLI ahiMsaka jIvana jIvavA lAgyAM. AmAM eka mRga paNa hato. muninA pUrvabhavano te mitra hato. tene jAtismaraNa jJAna thayeluM. A mRga nRsiMha muninI adbhuta bhakti karato. najIkamAM koI sArthavAha Ave to te mRga munine sArthavAha pAse laI jato ane te gocarIno yoga karAvI Apato. e ja pramANe eka divase munine gocarI mATe te mRga eka sArthavAha ke je jhADanAM lAkaDAM kApato hato tenI pAse saMjJAthI laI gayo. jhADa uparathI UtarI sArthavAha jamavA mATe nIce Utaryo hato. tyAM munirAja gocarI mATe padhAryA. bahu rAjI thaI bhaktibhAvathI sArthavAhe munirAjane gocarI vahorAvI. A joI mRga vicAre che, "huM koIka pApanA udayathI pazu banyo chuM. huM manuSya hota to meM paNa sAdhuone gocarI vhorAvAno lahAvo lIdho hota. huM pApI chuM ane tethI ja mRga thayo chuM. - kALa paNa potAno bhAga bhajave che. A mRga, baLabhadra munirAja ane kaThiyAro - A traNe jhADanI othe UbhA che. tyAM jorazorathI pavana phUMkAyo. jhADa hacamacI UThyuM ane thoDuM kapAyeluM jhADa pavananA jorathI tUTIne A traNe upara paDyuM. vajanadAra jhADa paDatAM ja traNenA prANa UDI gayA. zubha bhAvanAnA pariNAme mRga, sArthavAha ane baLabhadra muni brahmalokamAM devapada pAmyA. zubha karaNI karanAra, karAvanAra ane anumodanA karanAra - traNeya zubha karmayoga pAmI zubha gati pAme che teno A sarasa dAkhalo che. [noMdha: baLarAma, baLadeva, balabhadra ane nRsiMha muni - eka ja vyaktinAM A judAM judAM nAma che.] Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] zrIyaka kAmavijetA dhUlibhadranuM nAma vaMdanIya ane vikhyAta che. temane eka saMsArI bhAI hatA. nAma temanuM zrIyaka. pitA pakaDAlanA mRtyu bAda zrIyaka maMtrI banyA, paNa rAjakhaTapaTa na rucavAthI vairAgya pAmI temaNe paNa dIkSA lIdhI. zrIyaka munidharmanuM suMdara pAlana karatA. paraMtu temanAthI tapa thaI zakatuM nahi. paryasaNa parva AvyuM. vAtavAtamAM temanI sAdhvIbahena yakSAe temane kahyuM, "A mahAna parvamAM to tamAre kaMIka tapa to avazya karavuM joIe." zrIyaka munie zaramAIne porasInuM paccakakhANa lIdhuM. pAravAno samaya thayo. bahena sAdhvIe preraNA ApatAM kahyuM, "juo! tame porisInuM to paccakakhANa karyuM. have tene pAravAne badale parimukanuM paccakhANa karo." Ama preraNA pAmIne zrIyaka munie AkhA divasano upavAsa kheMcI kADhyo. sAdhvIbahenanA premALa AgrahathI temaNe upavAsa to karyo, paraMtu temanuM nAjuka zarIra bhUkha sahana na karI zakyuM. rAtanA temane bhUkha khUba ja satAvI rahI hatI, chatAMya temaNe mana majabUta karIne manane zubha dhyAnamAM ja rAkhyuM. paNa temanI vedanA jIvaleNa banI. upavAsamAM ja teo kALadharma pAmyA. A samAcAra sAMbhaLIne yakSA sAdhvIne bhAre AghAta lAgyo. temane thayuM ke "mArA nimitte ja bhAI muni kALadharma pAmyA. huM sAdhunI hatyArI banI. meM temane AvI rIte upavAsa na karAvyo hota to AvuM amaMgaLa na ja banata.." Ama vicArIne yakSA sAdhvIe cAreya AhArano tyAga karyo. A jANIne zrI caturvidha saMghe sAdhvIjIne samajAvyAM, "tame AmAM 1. koI paNa jAtanAM niyama levA mATe bolAtuM sUtra Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 300 nirdoSa cho. je banyuM te Akasmika che. tamArA bhAva to nirmaLa ane ucca hatA. emanuM AyuSya-karma pUruM thayuM ane e kALadharma pAmyA. paraMtu sAdhvIjI mAnyA nahi. pharI pharIne te eka ja vAta kahetA rahyA. "mAre A pApanuM prAyazcitta karavuM che. tame mane munihatyAnA pApanuM prAyazcitta Apo.' - sAdhvIne aDaga joIne zrI saMghe zAsanadevInuM dhyAna dharyuM. devIe prakaTa thaIne kahyuM, "mane zA mATe yAda karI?" saMghe vinayathI kahyuM, "yakSA sAdhvIjIne Apa zrI sImaMdhara paramAtmA pAse laI jAo ane temanI zaMkAnuM nivAraNa karAvo." devI bolyAM, " jevI zrI saMghanI AjJA. paNa huM jyAM sudhI pAchI na pharuM tyAM sudhI tame kAussagna dhyAnamAM ja lIna rahejo." yakSA sAdhvIe zrI sImaMdhara paramAtmAne vaMdanA karI ane potAnI zaMkAnuM nivAraNa karavA vinaMtI karI. bhagavaMte kahyuM, "sAdhvI! tame nirdoSa cho." AthI temane saMtoSa thayo. A prasaMge A sImaMdhara paramAtmAe sAdhvIjIne sUtranI be cUlikA (gAthA) ApI. te laIne sAdhvIjI zAsanadevI sAthe bharatakSetramAM, pAchAM pharyA. saMghe "namo arihaMtANaM' bolIne kAussagna pAryo. tyAre yakSo sAdhvIjIe zrIsaMghane kahyuM, "kRpALu bhagavaMte mArA mukhe zrI saMghane ApavA sUtrapado ane cAra adhyayano pAThavyAM che. cAra adhyayanonAM nAma A pramANe che : 1. bhAvanA, 2. vimukti, 3. ratikalpa ane 4. ekAMta caryA. A cAra adhyayano meM eka ja vAra sAMbhaLIne kaMThastha-hRdayastha karI lIdhAM che ane jevAM meM sAMbhaLyAM che tevAM ja huM tamane saMbhaLAvuM chuM. e pachI yakSA sAdhvIjIe zrIsaMgha samastane e adhyayano saMbhaLAvyAM ane samajAvyAM." noMdha : A aMge pariziSTa parvamAM jaNAvyuM che ke A cAra adhyayanomAMthI prathamanAM be adhyayano zrI AcArAMga-sUtranI cUlikA rUpe tathA chellAM be adhyayano daza vaikAlikanI cUlikA rUpe zrIsaMgha dvArA niyojita karavAmAM AvyAM che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [85] azvAvabodha vIsamA tIrthaMkara zrI munisuvrata svAmI pRthvI para vihAra karatA karatA bhRgukaccha (bharUca) nagare samavasaryA. te nagarano rAjA jitazatru jAtivaMta azva upara caDhI prabhune vaMdanA karavA Avyo ane dezanA sAMbhaLavA beTho. te vakhate jitazatru rAjAnA aje paNa romAMcita thaI potAnA kAna UMcA karI prabhunI dezanA sAMbhaLI. dezanAne aMte gaNadhare prabhune pUchyuM ke, "he svAmI! A samavasaraNamAM atyAre dharmane koNa pAmyuM?" prabhu bolyA: "A samavasaraNamAM jitazatru rAjAnA jAtivaMta azva vagara bIjuM koI dharmane pAmyuM nathI." te sAMbhaLI jitazatru rAjAe vismayathI pUchyuM, "he vizvanAthI A azvanuM caritra kaho ke jene dharma prApta thayo." pratyuttaramAM prabhue nIce pramANe kathA kahI : "padminIkhaMDa nagaramAM pUrve jinadharma nAme eka zreSThI zrAvaka hato. te ja nagaramAM sAgaradatta nAme teno eka mitra hato. te bhadrakapaNAthI pratidina jinadharma sAthe jinacaityamAM Avato. eka vakhate sAdhuonI pAsethI teNe sAMbhaLyuM ke "je ahaMta prabhunAM biMba karAve te janmAMtaramAM saMsAra pAra kare tevA dharmane pAme." te sAMbhaLI sAgaradatte eka suvarNanuM ahaMta biMba karAvI dhAmadhUmapUrvaka sAdhuonI nizrAmAM pratiSThA karAvI. sAgaradatta pahelAM mithyAtvI hato. teNe te nagaranI bahAra eka moTuM zivAlaya karAvyuM hatuM. uttarAyaNanuM parva AvatAM sAgaradatta tyAM gayo. tyAM zivapUjako dhRtapUjAne mATe prathama saMcaya karI rAkhelA TharelA ghIthI bharelA ghaDAo tvarAthI kheMcatA hatA. ghaNA divasathI paDI rahelA te ghaDAonI nIce piMDAkAra thaIne ghaNI udhaI coMTelI hatI. te ghaDA kheMcAvAthI ane te upara pUjako Amatema cAlatA hovAthI te udhaIone cagadAtI joI sAgaradatta dayA lAvIne temane vastrathI dUra karavA lAgyo. te vakhate "are! zuM tane dhoLiyA yatioe A navI zikSA ApI che?" ema bolatA eka pUjArIe e udhaIone pagathI -- Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 302 ghasIghasIne cagadI nAkhI. sAgaradatte tene zikSA thAya evA bhAvathI pUjArIonA mukhya AcAryanA mukha sAmuM joyuM. AcArye paNa te pApanI upekSA karI, eTale sAgaradatte vicAryuM : 'A nirdaya pApIone dhikkAra che, je A dAruNa hRdayavALA puruSo potAnA AtmAne ane yajamAnane durgatimAM nAkhe che. temane gurubuddhie zA mATe pUjavA?" Avo vicAra karyA chatAM paNa teNe zivapUjana karyuM. pariNAme sAgaradatta zeTha samaktine gumAvI beThA. temano dAnazIla svabhAva na hovAthI ane moTA AraMbha karIne upArjana karelA dhananI rakSAne mATe ja ekaniSThA dharI rahevAthI mRtyu pAmIne te A jAtiyaMta azva thayela che ane tene bodha karavAne mATe ja huM ahIM Avyo chuM. pUrvajanmamAM teNe jina pratimA karAvelI hatI. tenA prabhAvathI amAro dharmopadeza sAMbhaLIne te kSaNavAramAM pratibodha-dharma pAmyo che.'' bhagavaMtanAM AvAM vacanathI tathA lokoe vAraMvAra stuti karatAM rAjAe e azvane khamAvIne choDI mUkyo. e azva chUTyA pachI bhagavAna sAme nAcyo. teNe bhagavAnanI traNa pradakSiNA karI ane tyAM ja mRtyu pAmyo ane AThamA devalokamAM deva thayo. te azva prabhu muni suvrata svAmIno AgaLanA bhavano mitra hato. teno uddhAra karavA prabhu eka rAtre 60 yojana cAlIne ahIM padhAryA hatA. te azva deva thaIne tyAM Avyo ane teNe bhaktithI zrI muni suvrata svAmInuM vizALa jinAlaya banAvyuM. A azva ahIM bharUcamAM bodha pAmyo tyArathI te azvadeve banAveluM daherAsAra ane bharUca zahera paNa 'azvAvabodha tIrtha' nAme lokamAM prakhyAta thayela che. maranAranI cittA upara, cAhanAra koI caDatuM nathI kahe che ke huM marI jaIza, paNa pAchaLa koI maratuM nathI jue che dehane baLato paNa AgamAM koI paDatuM nathI are AgamAM to zuM paNa enI rAkhane koI aDatuM nathI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] zivA mahAsatI ceTaka rAjAnI putrI zivA ujjainanA rAjA caMDapradyotanI paTarANI hatI. te ati rUpavAna hatI, paNa tevI ja guNavAna hatI. eka divasa zivA zrI vIrabhagavAna pAse dharmopadeza zravaNa karavA gaI. tyAM dharmadezanA sAMbhaLI teNe dharma aMgIkAra karyo. rAjA caMDapradyota rAjakArabhAra mATe vAraMvAra rANInI salAha letA. rAjAno maMtrI eka bhUdeva hato. rAjAne tenA pratye UMDo prema hato. banne arasaparasa sAthe rahevAnuM pasaMda karatA. na rAjA bhUdevane choDI zakato, na bhUdeva rAjAne choDato. rAjAne bhUdeva upara pUrNa vizvAsa hato. te koI paNa jAtanA rokaToka vagara rAjAnA antaHpuramAM paNa jaI zakato. jyAre jyAre A maMtrI aMtaHpuramAM Ave tyAre rANI zivA tenuM eka bhAI tarIke sanmAna karatI. paNa bhUdevanuM mana meluM hatuM. te zivAnA rUpathI mohita thayo hato. tenI atRpta vAsanAnI tarasa chipAvavA te vAraMvAra antaHpuramAM AvavA lAgyo ane zivA devIne kema phasAvavI teno upAya vicArato rahyo. zivA to tana ane manathI ati pavitra hatI. bhUdeva upara te bhAInI mAphaka prema karatI hatI. te tenI sAthe premapUrvaka vAtacIta karatI hatI, paNa bhUdeva e svaccha prema na samajI zakyo. enI najara to vAsanAmaya ja hatI. eka divasa rAjAne nagara bahAra javAnuM thayuM. teNe maMtrI bhUdevane sAthe AvavA kahyuM, paNa te pote bImArInuM bahAnuM batAvI sAthe na gayo. rAjA eklo ja bIjA sainikane laI bahAra gAma gayo. rAjAne vidAya karI bhUdeva sIdho rAjAnA antaHpuramAM Avyo. zivA antaHpuramAM ekalI beThI hatI. A avasara bhUdevane sAro lAgyo. te zivAnI pAse beTho ane potAnI malina bhAvanA teNe vyakta karI. thoDuM sAhasa karavuM ja rahyuM tevuM vicArI Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA : 304 bhUdeve zivAno hAtha pakaDyo ane rANInI sAme joyuM. zivAnI AMkho lAlacoLa banI hatI. aMgArA jevI AMkho joI bhUdeva TharI gayo, te kAMpavA lAgyo. rANIe hAtha jhaTako mArIne choDAvI lIdho ane te bahAra nIkaLI gaI. asahAyapaNe maMtrI potAnA ghare jato rahyo. ghare AvI te manomana pastAvA lAgyo. "meM kevI moTI bhUla karI? have zuM? rANI bhaMDo phoDI nAkhaze" evI bIka tene satAvavA lAgI. bahArathI parata AvelA rAjAe bhUdevane bolAvavA mANasa mokalyo, paNa narama tabiyatanuM bahAnuM batAvI te rAjA pAse na Avyo. eka-be divasa pachI rAjA rANIne laIne bhUdevanA ghare tenI khabara levA gayo. rAjArANIne sAthe AvelAM joI bhUdeva gabharAyo. paNa rANIe premathI tene pUchyuM, "bhAI! have kema che?" bhUdevanI AMkha javAba ApavAne badale baMdha thaI gaI." bhUdeva rAjAnA rAjamahelamAM Avyo. rANI zivA tenI cAkarI sArI rIte karavA lAgI. be-traNa divasa bAda rANIe bhUdevane pUchyuM, "bhAI, have tabiyata sArI che ne? paNa maMtrInA moMe to jANe tALuM lAgyuM hatuM. tenI AMkhamAMthI AMsuM paDatAM hatAM. rANIe rUmAlathI tenAM AMsu lUchatAM kahyuM, bhAI! mANasathI bhUla thaI jAya. paNa jo tene potAnI bhUla samajAya ane te pazcAttApa kare to te pavitra thaI zake che. tame gabharAzo nahIM. meM e bhUlanI vAta koIne kahI nathI. paNa have pachI jiMdagImAM AvI bhUla na karatA. parastrIne potAnI mA-bahena samajajo. huM tamArI bahena chuM. bahenano dharma che ke agara bhAInI bhUla dekhAya to te bhAIne samajAvI sAco rAha batAve. te ja rIte agara bahena jo aMdhakAramAM aTavAya to bhAI tene prakAzane raste dore." rANIne aMta:karaNapUrvaka namaskAra karI teno AbhAra mAnI bhUdeva potAne ghare gayo. A nagaramAM vAre vAre agnino upadrava thayA karato hato. ghaNA ghaNA upacAro karyA chatAM agni zaherane prajvALato ja rahyo. rAjAe buddhinA bhaMDAra evA abhayakumArane mahAprayAse bolAvyA ane "agni zamato nathI Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 305 enuM zuM karavuM?' ema pUchyuM. 'maMtrIzvare javAba Apyo, 'jo zIlavatI nArI pote ahIM AvI jaLa chAMTe to agni zAMta thaI jAya.' A jANI bahu bahu strIo tyAM AvI jaLa chAMTI gaI. chevaTe zivAdevIe agni zAMta karavA vicAryuM. te potAnA mahela upara caDhI ane hAthamAM pANI laI bolI, deva! jo huM tana, mana ane vacanathI pavitra houM ane mAro zIladharma nirmaLa hoya to A jaLathI agni zAMta thaI jAya.' ema kahI teNe cAre bAju hAthathI jaLa chAMTavA mAMDyuM ane Aga zAMta thatI gaI. lokomAM zAMti prasarI ane badhAe satI zivAdevInI jaya'nA jorathI pokAro karyA. koI koInuM nathI re koI koInuM nathI re, koI koInuM nathI re nAhaka mAnIe chIe badhA mathI mathI re... koI mananAM mArelA ke A badhA mArA che jANIle jIvaDAM nA mArA ke svArtha vinA prita koI karatuM tArA che nathI re... koI A mAro dikaro ne A mArA bApa che A mArI gharavALI ne A muvAnI saMghAthe koI mArI mAta che jAtuM nathI re... koI jagatamAM janetAe janma dIdho re pALI poSI tene moTo paraNIne mAnI sAme joto kIdho re nathI re... koI kaMIka gayA ne kaMIka javAnA na koI rahyA ne nA koI rahevAnA e gayA tenA samAcAra nathI re... koI 20 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8]. vajakarNa mahArAjA dazarathanA putra zrIrAma rAjarANI kaikeyInA vacanathI satA ane bhAI lakSmaNa sAthe vanavAse nIkaLyA. paMcavaTIthI avaMtI nagara jatAM vacamAM temaNe atisamRddha paNa mANasa vagaranuM eka nirjana nagara joyuM. zodhatAM zodhatAM eka vaTemArgu maLI gayo. teNe nagaranI nirjanatAnuM kAraNa jaNAvatAM kahyuM - "A dazapura nagara che. ahIM rAjA vajakarNa rAja karatA hatA. te samaju ane sAtvika hatA, paNa temane zikAranuM vyasana hatuM. teo eka vAra potAnA sAthIo sAthe zikAre gayA. temaNe eka mRganA nAsatA ToLA upara bANa choDyuM. A rAjAnA bANathI eka haraNI jhapaTamAM AvI gaI. te garbhavatI hatI. teno garbha paDI gayo ne te garbha taraphaDavA lAgyo. A dazya eTaluM karuNa hatuM ke rAjA paNa kamakamI UThyA. temane dayAnI lAgaNI utpanna thaI ane te potAnI jAtane | dhikkAravA lAgyo. A hatyAthI vyathita thayelA rAjA "arere! meM atighora pApa karyuM. have A pApathI kevI rIte chuTakAro thaze?" ema bolato rAjA Amatema doDavA lAgyo. doDatAM doDatAM teNe eka zilA para saumya dRSTivALA eka munirAjane joyA ane te temanI pAse gayo. vaMdana karI pUchavA lAgyo, "tame AvA ghora jaMgalamAM ekalA ekalA zuM karo cho? munie kahyuM, "huM mAruM hita karuM chuM." rAjA bolyo, to mAruM paNa koI hita thAya tevuM karo ne." munie kahyuM, "he bhadra! samyakatvapUrvakanI ahiMsAmAM ja AtmAnuM hita samAyeluM che. jinezvaradeva ke je rAgadveSa rahita che temane taraNatAraNa bhagavAna mAnavA, cAritrya pALavAmAM udyama kare evA gurune guru jANavA, sarvajJa bhagavate bhAkhelA dharma upara tathA jIva-ajIva vagere nava tattvomAM zraddhA rAkhavI tene samyatva kahevAmAM Ave che. paramAtmAe Ane ja pradhAnatA ApelI che. jemanuM mastaka zrI arihaMta paramAtmA 1. nava tattva = 1. jIva, 2. ajIva, 3. puNya, 4. pApa, 5. Azraya, 6. saMvara, : 7. nirjarA, 8. baMdha ane 9. mokSa. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 300 tathA temanA AjJAdhIna munio sivAya kyAMya koIne namatuM nathI tenuM samyakatva nirvANa sukhanA nidhAna jevuM vizuddha kahevAya." Avo AtmakalyANano upadeza sAMbhaLI, rAjAe bodha pAmI pote samyakavayukta bAra vrata grahaNa karyA ane evI pratijJA karI ke AjathI zrI vItarAga ane temanA sAdhuo sivAya koIne namaskAra karavA nahIM. eka vAra potAnA mahelamAM beTho beTho rAjA vajakarNa vicAra kare che ke huM avaMtInareza siMharatha rAjAno khaMDiyo rAjA hoI jyAre jyAre emanI pAse javAnuM thaze tyAre tyAre emane namaskAra karavA paDaze. jo tema thAya to mAro niyama jAya. mATe mAre kAMIka rasto zodhavo paDaze." teNe A kAraNe vIMTImAM nAnakaDI ratnamaya muni suvrata svAmInI pratimA jaDAvI. jyAre siMharatha rAjAne namana karavAno avasara Ave tyAre te vIMTImAM jaDelA bhagavAnane mAthuM namAve. eka vAra koI cADiyAe A vAta siMharathane kahI. AthI rAjAne khIja caDI ke "mArA tAbAnuM rAjya bhogave che ne namaskAra karavAmAMya kapaTa kare che. A duSTatAnuM phaLa tene avazya maLavuM joIe." ema vicArI teNe vajakarNanA nagara tarapha Akramaka prasthAna karyuM. yuddhanA nAda sAthe sainya AMdhInI jema AgaLa vadhavA lAgyuM. A tarapha vajakarNa rAjAne koIke AvIne kahyuM, "he sahadharmI! siMharathanA rAjA moTA sainya sAthe vegapUrvaka tamArA upara caDAI karavA dhasI Ave che, mATe tame sAvadhAna thaI je upAya levA hoya te lo. rAjAe pUchyuM, "tame koNa cho?" AvanAra vyaktie kahyuM, "huM kuMDinapurano rahevAsI, nAme vRzcika, nAte vaNika ane dharme zrAvaka chuM. eka vAra ghaNo badho mAla laI vepAra arthe huM ujjainI nagarI gayo. tyAM vasaMtotsava jovA huM upavanamAM gayo. tyAM anaMgalatA nAmanI ati suMdara gaNikAnA paricayamAM Avyo ane pariNAma e AvyuM ke huM enA sahavAse jaDa banI gayo. enA vinA kAMI dekhAya nahIM. e je kahe te prANanA jokhame paNa huM karuM. kamAvAnuM to dUra rahyuM, paNa mArI pAse hatuM te badhuM khalAsa karyuM. eka divasa amaMgalatAe mane rANInAM ghareNAM ghaNAM sarasa che ema jaNAvI te lAvI ApavA kahyuM. meM tene tevAM ja navAM ghareNAM banAvI ApavA kahyuM. paNa teNe jIda lIdhI. te kahe mane to e ja rANInAM ghareNAM game tema karI lAvI Apo." enA premamAM AMdhaLo Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 308 thayelo huM chevaTe corI karavA rAjamahelamAM pahoMcyo ane rAjAnA zayanakakSa najIka pahoMcI gayo. rAjArANI jAgatAM hatAM ane palaMgamAM vAto karatAM hatAM. huM avasaranI rAha joto hato. tyAM rANI bolI, "mahArAja! Aja Apane zI akaLAmaNa che ke UMgha AvatI nathI?" rAjAe kahyuM, "rANI! jagatamAM kevA kevA loko hoya che? pelo vajakarNa moTo dharmAtmA thayo che, te mane namana-namaskAra karavAmAM eno dharma cAlyo jato mAne che ne e mATe e prapaMcIe potAnI vIMTImAM bhagavAna jagyA che. mAthuM temane namAve ane namana amane jaNAve! huM ene mArI enuM mAthuM mArA pagamAM mUkIza tyAre ja mane cena paDaze. kahe che ke eNe evo niyama lIdho che ke vItarAga sivAya koIne namavuM nahIM, e ja mArA sAcA svAmI che. paNa kAle savAre ja sainya sAthe prasthAna karavAnI meM AjJA ApI che." rAjA-rANInI A sAMbhaLI, he mahArAja! mane vicAra Avyo, "aho kyAM e daDhadharmI mahArAja vajakarNa ane kyAM eka bajAru bAyaDInA kahevAthI duHsAhasa karanAra huM kuLavAna sadgRhastha chatAM cora?" pachI tyAMthI nIkaLI tarata huM anaMgalatA pAse gayo ane tenI pAsethI vidAya lIdhI. teNe mane khUba manAvyo ne mamatA batAvI paNa meM mAro nirNaya karI lIdho hato. huM sAMDhaNI para besI utAvaLe tamane cetavavA Avyo chuM. huM paNa have AvAM pApI kAmo choDI, dharmanA mArge vaLavA mAguM chuM. sAruM, praNAma! have huM jaIza. tamAre dharmanI rakSA mATe je upAya levo hoya te lo." A sAMbhaLI prasanna thayelA vajakarNa vRzcika vaNikane ucita satkAra karI sAruM InAma ApI vidAya karyo. vajakarNa rAjAe nagara bahAra rahetA lokone nagaramAM bolAvI lIdhA. nagaramAM badhI sAmagrI bhegI karI, nagaranA daravAjA baMdha karAvI dIdhA. rAjA siMharathe nagarane gherI lIdhuM. teNe daravAjAnI bArI vATe dUta mokalI vajakarNane kahevaDAvyuM ke, "hajI kAMI bagaDyuM nathI. tuM amane namaskAra karI jA ane sukhe tAruM rAjya bhogava. nahitara tAruM mRtyu nakkI che." vajakaNe uttaramAM kahevaDAvyuM ke, "mane dharma vhAlo che. dharmathI mane sukhazAMti che. dharmathI vadhIne koI rAjyavaibhava nathI. mane dharmamArge javA do. game tyAM jaI dharma ArAdhIza. rAja tame rAkho.' Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 309 paraMtu siMha2the javAno mArga na Apyo. te vajakarNane mAravAnI peravImAM paDyo hato. AthI A upanagara nirjana, ujjaDa dekhAya che. vastI zaheramAM cAlI gaI che. A sAMbhaLI zrIrAmacandra lakSmaNa sAthe siMharatha rAjAne maLyA. samajAvavAthI te na mAnyo, eTale tene jItI varNa sAthe saMdhi karAvI. A rIte vajrakarNe niyamane barAbara pALyo. teo ekAvatArI deva thaI, tyAMthI AvI, manuSya thaI muktie jaze. A vajrarNa rAjAnI aDagatAnI kathA upadeze che ke sAMbhaLI bhAvuka zrAvakoe niyama lIdhA pachI game teTalI Apatti Ave topaNa niyama bhAMgavo joIe nahi. janArUM jAya che janArUM jAya che jIvana, jarA jinavarane japato jA; hRdayamAM rAkhI jinavarane, purANA pApa dhoto jA. janArUM 1 banelo pApathI bhAre, vaLI pApo kare zIdane; saLagatI hoLI haiyAnI, are jAlima bujhAto jA. janArUM 2 dayA sAgara prabhu pArasa, UchALe jJAnanI choLo; utArI vAsanA vastro, are pAmara tuM nahAto jA. janArUM 3 jigaramAM DaMkhatAM du:kho, thayA pApo pichANIne; jiNaMdavara dhyAnanI mastI, vaDe ene uDAto jA. janA 4 are Atama banI zANo, batAvI zANapaNa tAruM, haThAvI judI jaga mAyA, cetana jyoti jagAto jA. janArUM 5 khIlyAM je phUlaDAM Aje, jarUra te kAla karamAze; akhaMDa Atama kamala labdhi, taNI laya dila lagAto jA. janArUM 6 1. eka ja avatAra bAkI devo sIdhA mokSa nathI jaI zakatA temaNe mokSa javA manuSya avatAra levo paDe. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] samarAditya kevaLI agnizarmA ane guNasena. nava nava bhava sudhI baMne vacce vera rahe che. agnizarmAnuM verI mAnasa potAnA nava bhavomAM guNasena sAthe vera rAkhe che. nava bhavonI vAta vistArathI to ahIM nathI AlekhAI zakI. kharekhara bodhadAyaka A kathA 'samarAditya mahAkathA' nAme ghaNI jANItI che. atre nave bhavo TUMkANamAM atre lakhyA che. pahelA bhavamAM agnizarmA eka tApasa che. sAme guNasena eka yuvAna rAjA che. tApasa tapovanamAM ghora tapazcaryA kare che. nAnapaNamAM banne sAthe ramyA che. paNa hajAro varSa pachI A bALapaNanA sAthIdArane guNasena bhUlI gayo che. eka vakhata vasaMtapuranA bAhya tapovanamAM bannenuM milana thayuM. mAsakhamaNanuM pAraNuM karavA mATe guNasene agnizarmAne potAnA mahele jamavA AvavA AmaMtraNa ApyuM hatuM, paNa AvuM AmaMtraNa ApyA bAda agnizarmA mahelane AMgaNe AvyA chatA eka yA bIjA kAraNe rAjA temane traNa-traNa vakhata pAraNuM karAvI na zakyo. AthI agnizarmA guNasena upara bhayaMkara dveSI thayo. krodhamAM ne krodhamAM teNe nirNaya karyo! re duSTa! tArA pApathI bhalene A janmamAM bhUkhyo marI jAuM, paraMtu AvanAra janmomAM huM tane mArI tapazcaryAnA prabhAvathI trAsaduHkha ApIne mArato rahIza." dekhItI rIte ja agnizarmAne rAjA pratye koI prema-sneha rahyo na hato. paraMtu rAjA guNasenano agnizarmA pratye sneha hato. agnizarmA marIne tapanA kAraNe vidyutakumAra deva banyo. teNe dhyAnastha guNasena upara Aga jevI tapelI dhULa varasAvI. rAjarSino deha baLI gayo paNa pote jarA paNa gusso na karyo. Akhare pote samabhAvathI mRtyune bheTyA. guNasena bIjA bhavamAM rAjA siMha bane che ane agnizarmA bane che rAjakumAra AnaMda. banne pitA-putra bane che. pitAne putra upara sneha hoya che, jyAre putrane pitA upara dveSa thAya che. ghora zatrutA tenA dilamAM UbhI thAya che. te pitA sAme vidroha kare che, pitAne kArAgAramAM nAkhI de che ane chevaTe Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 311 temanI hatyA kare che. A bhavamAM paNa siMha rAjA potAno samabhAva gumAvatA nathI. trIjA bhavamAM e banne jaNAM mAtA ane putra bane che. agnizarmAno jIva mAtA ane guNasenano jIva putra! mAtAnuM nAma che jAlinI ane putranuM nAma che zikhIkumAra. mAtAne putra pratye prema na hato, jyAre putrane mAtA pratye sAco sneha hato. zikhIkumAra dIkSA le che ane muni bane che. mAtA pratye sneha hovAne lIdhe enA nagaramAM enI havelImAM bhikSA mATe Ave che ane mAtA jAlinInA hAthe bhikSA grahaNa kare che. jAlinI pUrvanA vairathI jANI joIne viSamizrita anna vahorAve che. AthI zikhIkumAranuM jAlinInA hAthe mRtyu thAya che. zikhIkumAra samabhAvathI jarAya calita thatA nathI. cothA bhavamAM teo pati-patnI bane che. guNasenano jIva pati bane che ane agnizarmAno jIva patnI bane che. dhanakumAra ane dhanazrI. eka samukyAtrA daramiyAna dhanazrI dhanakumArane samudramAM dhakko mArI de che. paraMtu samudramAM paDatAMnI sAthe ja eka lAkaDAnuM pATiyuM hAtha AvI jAya che ane tene sahAre te bacI jAya che. paraMtu bacI gayA bAda dhanakumAra sAdhu bane che ane vairAgnithI baLatI dhanazrI A sAdhune jIvato saLagAvI de che. sAdhumahAtmA to gunegAra pratye kSamA dhAraNa karI rahe che. pAMcamA bhavamAM te banne jaNa bhAIo banyA. jaya ane vijaya. guNasenano jIva jAya ane agnizarmAno jIva vijaya. jayane vijaya mATe prema hato, jyAre vijayanA manamAM jaya pratye dveSa hato. banne jaNa kAlandI nagarImAM rAjakumAro hatA. pitAnA mRtyu pachI jayakumAra rAjA bane che. paraMtu pachI teo dIkSA le che ane vijaya rAjA bane che. vijaya rAjA dhyAnastha muni jaya upara talavArano ghA karIne temane mArI nAkhe che. dhyAnastha muni upazama rasanuM amRtapAna kare che. chaThThA bhavamAM e banne pati-patnI bane che. dharaNa ane lakSmI. dharaNa zreSThIputra hato. dharaNane lakSmI pratye prema hato. paNa lakSmIne dharaNa pratye dveSa hato. dharaNa cAritrya svIkAre che. lakSmI dharaNamuni upara khoTo AkSepa kare che, badanAma kare che. paraMtu deva muni upara puSpavRSTi karIne temane nirdoSa sAbita kare che. lakSmI jaMgalamAM siMhano bhakSya banI gaI. dharaNakumAra muni eka mAsanuM Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 312 anazana svIkArIne mRtyu bAda agiyAramA devalokamAM deva banyA. sAtamA bhavamAM te banne pitarAI bhAI banyA. kAkAnA putro bhAI. sena guNasenano jIva ane viSeNa agnizarmAno jIva. sene dIkSA laI lIdhI. viSeNe senamuninI hatyA karavAno prayatna to karyo paNa devIe enI rakSA karI. viSeNane mAnavabhakSI pazuoe mArI nAkhyo. senamunie anazana karyuM ane navamA raiveyaka devalokamAM utpanna thayA. AThamA bhAvamAM rAjA guNasenano jIva guNacaMdra bane che ane agnizarmAno jIva vaitADhaya parvata upara vANavyaMtara nAmano vidyAdhara putra bane che. guNacaMdra rAjA dIkSA le che. vANavyaMtara vidyAdhara emanA pratye dveSa rAkhe che. muni dhyAnastha UbhA hatA. vANavyaMtara vidyAre emanI upara paththaranI zilAno prahAra karyo. muni DhIMcaNa sudhI jamInamAM UtarI gayA. ghora vedanA sahana karI guNacaMdramuni samabhAve samAdhimAM mRtyu pAme che. vANavyaMtara ghora raudradhyAnamAM marIne sAtamA narakamAM utpanna thAya che. muni guNacaMdra "sarvArthasiddha' nAmanA anuttara devalokamAM utpanna thAya che. navamA bhAvamAM - guNasena rAjAno jIva samarAditya nAmano rAjA bane che ane agnizarmAno jIva girisaNa nAmano caMDALa bane che. samarAditya cAritrya grahaNa kare che ane kevaLajJAnI bane che. paraMtu enI pahelAM giripheNa caMDALe DheSabhAvathI munine saLagAvyA hatA. kSetradevatA velaMdhara Aga holavI nAkhe che. samarAditya kevaLajJAnI banI mokSe jAya che ane agnizarmAno jIva saMsAramAM rakhaDI paDe che.. nava bhavanI A mahAkathA pUrI thAya che. icchuka vAcake traNa moTA graMthomAM A kathA "samarAditya mahAkathA vAMcavI. siddhacakranA guNa ghaNAM, kahetA nAve pAra; vAMchita pUre duHkha hare, vaMdu vAra hajAra. 1. mRtyu vakhate samatA rahe - mana dharma dhyAnamAM hoya Arta ke raudradhyAna na hoya te samAdhi mRtyu kahevAya. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] durgadhA rANI rAjagRhInA mahArAjA zreNika eka vAra moTA ThAThamAThathI prabhuzrI mahAvIra-devane vAMdavA cAlyA. rAjamArge thaI samavasaraNa tarapha jatA mArgamAM sahana na thaI zake tevI durgadhathI zreNika rAjAne Azcarya thayuM. temaNe tapAsa karAvI ke A zAnI durgadha che? sevakoe tapAsa karI jaNAvyuM, "mahArAjA! A nALA pAse navajAta bALA tajI devAI che, tenA zarIramAMthI A ati tIvratara durgadha Ave che, je koIthI sahI zakAtI nathI." A sAMbhaLI rAjA pote tyAM jaI joI AvyA. temane ghaNuM Azcarya thayuM. pachI pravacana bAda temaNe prabhujIne vaMdana karI pUchyuM ke - "bhagavan! meM hamaNAM ati gaMdhAtI chokarI joI che. teNe parabhavamAM zuM pApa karyuM haze ke janmatAM ja tene tarachoDI devAmAM AvI?.. ne gaMdha to kevI? mAthuM phATI jAya tevI!" bhagavaMte kahyuM, "rAjA! ahIM najIkamAM vANijyagrAma nAmanuM upanagara che ne! tyAM rahetA dhanamitra nAmaka zeThane dhanazrI nAme eka dIkarI hatI. tenA lagnaprasaMge gharamAM taiyArIo cAlatI hatI. tevAmAM eka munirAja temanA ghare vahoravA padhAryA. zeThe dIkarIne kahyuM, "beTA! ghaNo sarasa avasara maLyo. tAro Aje lagnadivasa che, mATe tuM lAbha le." dhanazrI nAhI-dhoI, sArAM kapaDAM-ghareNAM paherI taiyAra thaI hatI. sugaMdhI padArthothI teNe prasAdhana karyuM hatuM. aMgavilepananI maheka mahekI rahI hatI. te mahArAjajIne vahorAvavA rasoDAmAM gaI. temanAM melAM parasevAvALAM kapaDAM ane zarIramAMthI AvatI durgadhathI moTuM macakoDavA ne nAka caDhAvavA lAgI. eka to yuvAvasthA, temAM vaLI lagnano divasa! khUba sArI rItanI sAjasajaja ne aMgarAga karavAmAM AvelAM. thoDI chakI gayelI te vicAravA lAgI : are, A muni kevA gaMdA che? keTalI vAsa mAre che? zarIra-kapaDAM cokhkhAM rAkhatA hoya to!" Ama ene dugachA thaI AvI ne teNe duSkarma bAMdhyuM. A karmano tene pastAvo paNa na thayo ne teNe AloyaNA paNa lIdhI Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 314 nahIM. chevaTe mRtyu pAmI te A nagaramAM ja eka gaNikAnI kUkhe UpanI. te garbhamAM AvI tyArathI mA-gaNikA bahu pIDAtI. teNe garbha pADavAnA upAya paNa karyA paraMtu garbhapAta na thayo ne chokarI janmI. janmatAM ja evI durgadha gharamAM AvavA lAgI ke jethI kaMTALIne gaNikAe tene gaMdI viSThAnI jema tarata gAma bahAra nALAmAM naMkhAvI dIdhI. e ja bALAne rAjA, tame joIne AvyA cho!" rAjAe pUchyuM, "bhagavan! e bicArInuM zuM thaze?" bhagavAne jaNAvyuM, "rAjA! teNe durgachA karI je karma bAMdhyuM hatuM te ati tIvratAthI teNe bhogavI lIdhuM che. gayA bhavamAM bhAvapUrvaka karelA supAtradAnanA prabhAvathI have sArI saubhAgI thaze. te yuvatI thaze tyAre, rAjA! e tamArI rANI banaze. eka vAra tame banne sogaThAM ramatAM hazo tyAre evI zarata karI haze ke je hAre te jItanArane khabhe besADe. temAM tame hArazo ne e tamArA khabhe besaze." - AvAM prabhujInAM vacana sAMbhaLI vismita thayelA rAjA mahelamAM AvyA ne sukhe kALa vItavA lAgyo. A tarapha jyAM durgadhA kanyA paDI hatI tyAM thoDI vAre eka govAlaNa AvI. have durgadhAnI durgadha nAza pAmI hatI. te suMdara bALakIne joIne putrI vinAnI e govAlaNa tene ghera laI AvI. tene pALIpoSIne moTI karI. divase divase tenuM rUpa ne lAvaNya khIlavA lAgyuM. tenuM mugdhakara yauvana Azcarya upajAve tevuM hatuM. eka vAra kaumudI utsavamAM rAjA ane prajA badhAM bhegAM thayAM hatAM. abhayakumAra sAthe rAjA zreNika krIDA joI rahyA hatA. tevAmAM te kanyA rAjAnI najare caDhI - ubharAtA yauvanavALI, moTI AMkhovALI, pAtaLI kamaravALI, pragabha garvavALI, ramya gatithI cAlatI, matta hAthInA kuMbha jevA stanavALI, biMbaphaLa jevA rAtA oSTavALI, pUrNa caMdramA jevA mukhavALI, bhramarAnA samUha jevA kALA-kALA vALavALI te yuvatIne jotAM ja rAjA tenA upara anurAgI thayA. catura rAjAe te yuvatInA pAlavanA cheDAmAM capaLatAthI potAnA nAmavALI vIMTI bAMdhI dIdhI. bhIDamAM abhayakumAra jevAne paNa A bAbatanI khabara paDI nahIM. pachI, abhinaya karatAM rAjA bolyA - "are mArI vIMTI kyAM Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 315 gaI? amUlya vIMTI ATalAmAM ja kyAMka paDI gaI che." pachI abhayakumArane kahyuM, "mArI vIMTI zodhI kADhaje. abhayakumAre nagaramAM praveza karatA loko mATe eka daravAjo ughADo rAkhI, bAkInA daravAjA baMdha karAvyA ane tapAsa zarU karI. ema karatAM durgAnA AMcalamAM bAMdhelI vIMTI abhayakumAre pakaDI pADIne pUchyuM, "A vIMTI tuM kyAMthI lAvI?" teNe kAna para hAtha mUkatAM kahyuM, "mane kAMI khabara nathI. A vIMTI bAbata huM kaMI jANatI nathI." tenI nikhAlasatA ane dekhAva parathI abhayakumAra kaLI gayA ke A yuvatI sAcI che. rAjAe ja A kapaTa karyuM lAge che. teo tene laI rAjA pAse AvyA ne kahyuM, "lo, mahArAjA! A cora pakaDAyo. mane lAge che ke vIMTI to nahIM kAMI bIjuM ja coryuM che. rAjAe hasatAM kahyuM, "sAcI vAta che. pachI te yuvatInAM mA-bApanI anumatipUrvaka zreNike tenI sAthe lagna karyA. rAjAne te eTalI badhI vahAlI thaI gaI ke thoDA ja samayamAM te paTTarANI banI gaI. eka vAra tenI sAthe rAjA sogaThAbAjI ramatA hatA. ramatamAM evI zarata karavAmAM AvI ke je hAre te jItanArane khabhe besADe. A bAjImAM rAjA ja hAryA. jItelI rANI jarAye khacakATa vinA rAjAnA khabhA upara caDhI beThI. sAmAnya kuLamAM utpanna thayela, jo uMcA kuLanuM gaurava ane sanmAna pAme che to paNa potAnA kRtyathI te potAnA kuLane pragaTa kare ja che. magadhasamrATa zreNikanA khabhA upara durgadhAe pote gaNikAnI putrI hovAnA kAraNe paga mUkyo, arthAt rAjAnA khabhA upara caDhI potAnuM kuLa chatuM karyuM. rAjAne prabhunI vANI yAda AvI. jarAye khacakAyA vinA potAnA khabhA para beThelI rANInI A ceSTA joI rAjA hasI gayA. khabhA uparathI UtarelI rANIe hAsyanuM kAraNa pUchyuM. rAjAe paramAtmA pAsethI sAMbhaLeluM tenuM gayA bhava sahitanuM AkhuM caritra kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLatAM ja tene jJAnano prakAza lAdhyo ne tIvra vairAgya utpana thayo. rAjAnI anumati mAgI, rAjAne manAvI devI durgadhA rANI prabhu mahAvIra pAse AvI ane ananya utsAhathI cAritrya lIdhuM. A pramANe durgadhA rANInuM caritra sAMbhaLI puNyazALI jIvo saMyamI muninI kadI jugupsA - durgachA karatA nathI. - - - - - - - Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10]. bharata cakravartI ane 98 bhAIo bhagavAna RSabhadeva potAnA so putrone vizALa sAmrAjya vaheMcI daI aNagAra banI gayA. pAchaLathI bharata, je so bhAIomAM jyeSTha hato tenuM cakravartI banavAnuM nizcita hatuM. ene mATe 99 bhAIo ke jeo svataMtra rAjA hatA temane potAnI AjJAmAM lAvavAnuM jarUrI hatuM. e sivAya cakravartI banI zakAya tema na hatuM, te game tevA saMjogomAM paNa cakravartI banavAne prayatnazIla hato. teNe 98 bhAIonI pAse rAjadUto mokalI dIdhA. dUtoe jaIne bhAIone kahyuM, "jo tame nirbhayatAthI rAjya karavA icchatA ho to bharata mahArAjAnI sevA karo ane temanI AjJAmAM raho." A kAraNe bAhubalI sivAya 98 bhAIo ekatra thayA. bharatanA saMdezA upara vicAravimarza karyo ane dUtone saMdezAno pratyuttara ApatAM kahyuM, "pitAjIe bharatane ane amane saune rAjya vaheMcIne ApyuM che. have bhAratanI sevA karavAthI te amane vadhu zuM Apaze? zuM e mahAkALanA AkramaNane rokI zakaze? zuM e manuSyanA dehane jarjarita karI nAkhanArI jarAne rokI zakaze? e zuM potAnI uttarottara vadhatI rAjyatRSNAno nAza karI zakaze? jo te AvuM kazuM karI zakato na hoya to pachI e sevya ane ame sevako kevI rIte banIe? enI pAse vizALa rAjya che, vipula saMpatti che, topaNa ene saMtoSa nathI. jo asaMtoSathI e baLaprayoga karIne amArA rAjya paDAvI levAno prayatna karaze to ene kahejo ke ame badhA eka ja pitAnA putro chIe, ame badhA ekatra thaIne enI sAme yuddha karI zakIe chIe. paraMtu te dUto, ame amArA pitAjIno abhiprAya jANyA sivAya tamArA mAlikanI sAme ane amArA jyeSTha bhAInI sAthe yuddha karavA icchatA nathI." dUto cAlyA gayA. 98 bhAIo aSTApada parvata upara samavasaraNamAM birAjita bhagavAna RSabhadevanI pAse gayA. mastake aMjali racIne temaNe Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 310 paramAtmAnI stutistavanA karI, bhagavAnane vinayathI kahyuM, "he bhagavan! Ape bharatane ane amane yogyatA anusAra bhinna bhinna dezonAM rAjya vaheMcIne ApyAM hatAM. ame to amArA rAjyathI saMtuSTa chIe, paraMtu amArA moTAbhAI potAnA rAjyathI ane bIjAnAM chInavI lIdhelAM rAjyothI tRpta thayA nathI ane amane badhAne temanI sevA karavA ane temanI AjJAmAM rahevA dUto dvArA kahevaDAve che." bhagavAne potAnA 98 putrone kahyuM - "vivekI puruSoe atyaMta drohI zatruonI sAthe ja yuddha karavuM joIe. evA zatruo che rAga, dveSa, moha ane kaSAyo. e zatruo janmajanmAMtarathI duHkha ApanArA che. rAga sadgatinA mArgamAM loDhAnI zRMkhalAnI jema avarodhaka che, dveSa narakamAM laI janAro pracaMDa zatru che, moha jIvone saMsArasAgaramAM DubADanAro che ane kaSAya dAvAnaLanI jema jIvone bALanAra che. A ja kharA zatruo che. A zatruonI sAthe yuddha karIne vijaya pAmavo joIe. A aMtaraMga zatruo sAme vijaya pAmyA pachI bahAranA zatruo rahetA nathI, jIva ziva banI jAya che ane ene zAzvat pUrNAnaMdamaya padanI prApti thaI jAya che. "rAjyalakSmI karatAM mokSalakSmI mahAna che. rAjyalakSmI to durgatimAM laI janArI che. te atyaMta pIDAkArI ane alpakAlIna hoya che. he vatso, devalokamAM tame daivI sukha prApta karyA hatAM. e sukhothI paNa tamArI tRSNA zAnta thaI na hatI, to pachI manuSyalokamAM tuccha, asAra ane anitya sukhothI tRSNA kevI rIte zAnta thaze? rAjyalakSmIthI e tRSNA kevI rIte saMtuSTa thaze? tame badhA vivekI cho. tamAre to akhaMDa AnaMdasvarUpa saMyamasAmrAjya grahaNa karavuM joIe ke jenAthI pUrNAnaMdasvarUpa mokSanI prApti thAya." dAdAnA 98 putroe saMyogasvarUpa rAjyalakSmIno tyAga karyo ane cAritryadharmano svIkAra karIne AtmabhAvane nirmaLa karyo. bharata pratye emanA manamAM rajamAtra durbhAva rahyo nahIM. AtmabhAva atyaMta vizuddha banyo, ane te badhA sarvajJa vItarAga pada pAmyA. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] zItalAcArya zItala eka rAjakumAra hato. gurubhagavaMtanI adhyAtma vANI sAMbhaLI teno saMsArabhAva osarI gayo. teNe guru pAse dIkSA aMgIkAra karI. sAdhupaNAmAM zItalamunie khUba ja utkaTatAthI tapa ane jJAnanI sAdhanA karI, anukrame e zItalAcArya banyA. zItalAcAryane eka saMsArI bahena hatI. guNavatI tenuM nAma. priyaMkara rAjAnI te mAnItI rANI hatI. guNavatI potAnA cAreya putrone avAranavAra kahetI ke tame badhA mAmA jevA tapasvI ane jJAnI banajo. cAreya putro. uMmaralAyaka thatAM koI sthavira pAse dIkSA lIdhI. bahuzruta thayA. eka divasa gurunI AjJA laIne teo cAreya mAmA mahArAjane vaMdana karavA nIkaLyA. mAmA mahArAja zItalAcArya je gAmamAM hatA te gAmanA pAdare teo AvI pahoMcyA. rAta thavA AvI hatI eTale teo gAmanI bahAra kyAMka rokAyA ane zItalAcAryane saMdezo mokalAvyo, 'tamArI saMsArI bahenanA putrI dIkSita thaIne Apane vaMdana karavA AvyA che. paraMtu rAta thavAthI temaNe gAmamAM praveza karyo nathI.' A samAcAra sAMbhaLIne zItalAcAryanA haiye pramodabhAva utpanna thayo. e rAte cAreya bhANeja-munione zubha dhyAna dharatAM kevaLajJAna thayuM. savAra thaI. samaya thaI gayo. chatAMya bhANejasAdhuo AvyA nahIM, tethI zItalAcArya pote ja temane maLavA gayA. bhANeja sAdhuoe mAmA mahArAjane AvelA joyA paraMtu temanuM svAgata na karyuM. zItalAcArya iriyAvahI karI. pachI roSathI pUchayuM, "prathama kone vaMdana karuM? eke kahyuM, jethI tamArI icchA." A javAbathI zItalAcAryane khoTuM lAgyuM. manamAM gusso paNa Avyo, ke kevA avinayI ane uddhata che A badhA? eka to mAro vinaya na sAcavyo ane uparathI kahe che ke jevI Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 319. tamArI IcchA. ema chatAMya temaNe roSathI cArene vaMdana karyuM. vaMdanavidhi bAda eka kevaLI bhagavate zItalAcAryane kahyuM, "tame dravyavaMdana karyuM che. kaSAyadeDanI vRddhithI vaMdana karyuM che, mATe have bhAvathI vaMdana karo." zItalAcArye tarata ja kahyuM, meM dravyavaMdana karyuM ane bhAvavaMdana nathI karyuM te tame zI rIte jANuM? ane mane kaSAyadaMDanI vRddhi thaI che te tamane kevI rIte khabara paDI? zuM tamane kaMI atizaya jJAna thayuM che? kevaLIe 'hA' kahI. zItalAcArye punaH pUchyuM, "chAghasthika jJAna ke kevaLa jJAna? kevaLIe kahyuM, "sAdi - anaMta kevaLajJAna." A jANIne AcAryanuM aMtara pastAvAthI raDI UThyuM, "arere! meM kevaLI bhagavaMtanI AzAtanA karI? meM ghaNuM ja khoTuM karyuM!' ane saMvega pAmI bhAvavaMdanA karatAM karatAM kaSAyadaMDakathI te pAchA pharyA. pachI apUrvakaraNa guNasthAnakamAM praveza karyo. tyAMthI uttarottara vikAsa karI kSepaka zreNIe pahoMcatAM temane paNa kevaLajJAna prApta thayuM. zItalAcAryanuM dRSTAMta vAMcIne ane samajIne aMtaranA zuddha ane zubha bhAvathI guruvaMdana karavuM joIe, dravyavaMdana nahi. aMtaranA paripUrNa bhAvapUrvaka kareluM vaMdana ja phaLa Ape che tethI bhAvapUrvaka ja gurune vaMdana karavuM. pustakonuM mUlya ratna karatAM vadhu che, kema ke ratna bahAranI camaka batAve che, jyAre sArAM pustako aMtaHkaraNane ujavaLa kare che. - mahAtmA gAMdhIjI 1: jatuM rahe evuM jJAna 2. kadI na jAya tevuM jJAna Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] pRthvIpALa rAjA yAne sunaMda kSitipratiSTha nagaranA rAjA pRthvapALe morano zikAra karavA bANa choDyuM. bANa vAgatAM ja jhADa upara beThelo mora eka cIsa sAthe bhoMya para paDyo. tIra zarIramAM khUMpeluM hatuM paraMtu prANa haju nahoto gayo. tIranA ghAthI mora jIvana ane maraNa vacce taraphaDiyAM khAto hato. tenA gaLAmAMthI darda TapakatuM hatuM. moranA mRtyunI kAramI vedanA joI pRthvIpALanA haiye karuNA phUTI. "arere! meM A kevuM duSkRtya karyuM? A nirdoSa jIvane meM nAhaka tIrathI vIMdhI nAkhyo. AvI ja rIte mArAthI koI vadhu baLavAna mANasa ke pazu mane vIMdhI nAkhe ke phADI nAkhe to mArI hAlata paNa A mora jevI ja thAya ne? kharekhara mane dhikkAra che! mane A rIte koIno jIva levAno koI ja adhikAra nathI." rAjA mora pAse gayo, teNe haLavethI moranA dehamAM khUMpeluM tIra kheMcI kADhyuM ane lohI baMdha karavAno prayatna karyo. morane paMpALI tenI kSamA mAgavA lAgyo. rAjAnI sAravAra ane premathI morane kaMIka zAtA vaLI. te zubha dhyAna karavA lAgyo. tenuM AyuSya have pUruM thayuM hatuM. thoDIka kSaNomAM teno AtmA deha choDI gayo ane tyAMthI te vizALapura nagaramAM manuSya bhavane pAmyo. moranA maDadAne tyAM ja rahevA daI rAjA pRthvIpALa pAcho nagara tarapha AvavA nIkaLyo. rastAmAM teNe eka munirAjane zilA upara beThelA joyA. rAjA temanI pAse gayo. praNAma karyA ane temanI sAme beTho. munie tene kahyuM: jIvadayA e dharmanI janetA che. A janetAne devatAo paNa mAne che. AthI buddhimAna DAhyA jano jIvadayAnI vairiNI hiMsAno Adara karatA nathI." muninA mukhethI A vAta sAMbhaLI rAjA vicAramAM paDI gayo, "zuM Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 321 - - A munie meM morano zikAra karyo te joyuM haze? na joyuM hoya topaNa temaNe ADakataro nirdeza to karyo ja che ane teo kahe che te paNa barAbara che. jIvadayA dharmanI mAtA ja che." rAjAnA aMtaranA bhAva jANIne munie tene vadhu dharma-preraNA ApI. rAjAe tarata ja temanI pAse zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. zrAvaka banI mahelamAM pAchA pharelA rAjA pRthvIpALe jALa, dhanuSyabANa jevAM jIvahiMsAnAM tamAma sAdhano bALI nAkhyAM. uparAMta parvanA divasoe daLavuM, khAMDavuM, dhovuM, pIsavuM vagere baMdha karAvyuM. Ama aneka rIte zrAvaka dharmanuM pAlana karatAM karatAM rAjA mRtyu pAmIne vizALapura nagaramAM sunaMda nAme khUba ja zrImaMta ane dhanADhya vepArI thayo. morano jIva paNa vizALapura nagaramAM ja manuSyabhava pAmyo hato. te rAjAno sevaka hato. A sevake sunaMda vepArIne eka divasa joyo. pUrvabhavanA saMskArathI sanaMdane jotAM ja sevakanA manamAM tenI hatyA karavAno vicAra Avyo, ane te divasathI sevaka sunaMdanI hatyAnI taka jovA lAgyo. thoDA divaso bAda sevake rANIno ratnAhAra corI lIdho. A corelo hAra laI te sunaMda pAse gayo. agAuthI teNe badhI pAkI mAhitI bhegI karI lIdhI hatI. ane te ja pramANe te badhAM pagalAM bharato hato, jethI sunaMdanI hatyAno Aropa potAnA mAthe na Ave ane hatyA thaI jAya. sunaMde te divase pauSadha lIdho hato. pauSadhazALAmAM sunaMda ekalo ja hato ane AMkha baMdha karI sthira citta ane sthira zarIre paMca parameSThInuM dhyAna dharato hato. sevake rANIno corelo hAra kALajIpUrvaka sunaMdanA gaLe paherAvI dIdho. A bAju rANIne ratnahAra guma thayAnI khabara paDI. teNe hAra mATe kAgAroLa karI mUkI. sevakoe mahelano khUNekhUNo zodhI joyo. kyAMya ratnAhAra na maLyo. rAjAe tarata ja sevakone ghare gharamAM jaDatI levA mokalI dIdhA. mayUranA jIvavALo sevaka ane bIjA sevako paNa ratnAhAranI zodhamAM nIkaLyA. A sevaka bIjA sevakonI sAthe pauSadhazALAmAM Avyo. tyAM saue sunaMda zrAvakane dhyAnamAM Ubhelo joyo ane sAthosAtha tenA gaLAmAM paherelo Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 322 ratnahAra paNa joyo. rAjasevako tene bAMdhIne rAjA pAse laI AvyA. rAjAe pUchyuM, 'sunaMda! rANIno ratnahAra tArI pAse kevI rIte Avyo?" sunaMde A ke bIjA koI ja praznano javAba na Apyo. rAjAe koSAyamAna thaI sunaMdano vadha karavAno hukama karyo. bIje divase sunaMdane vadhasthAne laI javAyo. rAjAnI AjJAthI mayUranA jIvavALo sevaka sunaMdano vadha karavA mATe gayo. sunaMdanuM mAthuM dhaDathI juduM karavA teNe jevuM khaDga upADyuM ke tarata ja khaDganA TukaDe TukaDA thaI gayA. bIjA sevakoe AvI bIjAM hathiyAronI sunaMdano vadha karavA prayatna karyo, paraMtu e badhAM ja hathiyAronI dazA pelA khaDga jevI thaI, ghA ugAmatA ja te dareka zasranA TukaDe TukaDA thaI jatA. sevakoe A hakIkata tarata ja rAjAne jaNAvI. rAjA dveSarahita thaI tarata ja tyAM AvyA ane sunaMdane choDI devAnI AjJA ApI. mukti maLatAM sunaMde pauSadha pAryo ane potAnA ghare gayo. paravArIne pAcho rAjA pAse Avyo ane vinayathI kahyuM, 'rAjana! huM zrAvaka chuM ame zrAvako kadI corI nathI karatA. pUchyA vinA taNakhalAne paNa hAtha nathI aDakADatA. pUrvabhavanI pUNyAInA pratApe AvA to ghaNA ratnahAra mArA bhaMDAramAM che. Apane te jovA mATe huM atyAre nimaMtraNa ApavA Avyo chuM.' rAjA sunaMdanI sAthe gayo. sunaMdano dhanabhaMDAra joI rAjA ajAyabI pAmyo. rANInA ratnahArathI vadhu kImatI hAra tenA bhaMDAramAM paDyA hatA. chevaTe teNe sunaMdane pUchyuM, 'sunaMda! to pachI gaI kAle rAte tamane bAMdhIne lAvyA ane meM hAra viSe pUchyuM tyAre tame kema kaMI jaNAvyuM nahIM?" sunaMda kahe - 'rAja! gaI kAle parvano divasa hato. parvanA divasoe huM pauSadha karuM chuM. pauSadhamAM kaMI paNa sAvadya AbhUSaNa vagerenI vAta karI zakAya nahIM.' sunaMdano A niyama jANI rAjAne tenA pratye mAna thayuM, rAjAe tenI khUba ja prazaMsA karI ane te potAnA mahelamAM pAcho pharyo. samaya jatAM sunaMde potAno kArabhAra potAnA putrane soMpI dIdho ane pote dIkSA laI lIdhI. kALakrame tene kevaLajJAna thayuM. eka divasa vihAra Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 323 karatAM karatAM teo vizALapura nagarImAM padhAryA. pelo mayurano jIva sevaka temane joI duSTa dhyAna dharavA lAgyo. A samajI kevaLIe tene udezIne kahyuM: "tuM pUrvabhave mayUra hato ane mArA choDelA bANathI tuM mRtyu pAmyo hato. have tuM manuSya-bhava pAmyo che, to saMsAramAM rajhaLAvatI duSTatAno tuM tyAga kara." A sAMbhaLI sevakane jAtismaraNa-jJAna thayuM ane nikhAlasapaNe teNe ratnAhAranI corInI vAta badhAne jaNAvI ane khamAvIne pote dIkSA lIdhI. vizALapuranA rAjAe paNa dharma aMgIkAra karyo ane parvatithie pauSadha karavA lAgyo. Ama, je bhavya jIvo AnaMdathI pauSadhavratathI parvanI ArAdhanA kare che ane aMtaramAMthI dharmaparvone tyajatA nathI teo sarvasaMpatti pAme che. Avyo zaraNe tamArA jinavara! karajo Aza pUrI amArI nAvyo bhavapAra mahAro tumaviNa jagamAM sAra le koNa hArI gAyo jinarAja Aje harakha adhikathI parama AnaMdakArI pAyo tuma darzanAe bhava bhava bhramaNA nAtha! sarve amArI bhavobhava tuma caraNonI sevA, huM to mAguM chuM devAdhidevA, sAmuM juone sevaka jANI, evI udhyaratnanI vANI Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] dhana sArthavAha mahAvideha kSetramAM kSitipratiSThita nagaramAM prasannacaMdra nAme rAjA hato. te nagaramAM dhana nAme eka sArthavAha raheto hato. koI mAne nahi eTalI lakSmI hatI. uparAMta tenAmAM gAMbhIrya, audArya tathA dharma vagere guNo hatA. tenI pAse annanA DhagalAnI mAphaka ratnonA DhagalA hatA. guNonI guNo bharAya eTalA divyavastronA DhagalA hatA. jaLajaMtuothI jema samudra zobhe tema khaccara, ghoDA, UMTa vagere prANI-vAhanothI tenuM bhavana zobhatuM hatuM. eka vakhata teNe dhaMdhArthe vasaMtapura javA vicAryuM. teNe potAnA mANaso pAse paDaha vagaDAvIne evI ghoSaNA karAvI ke jeNe vasaMtapura AvavuM hoya te dhana sArthavAhanI sAthe AvI zake che. jenI pAse vAhana na hoya tene te vAhana Apaze ane dareka jAtanI sahAya Apaze, uparAMta badhI rIte teonuM rakSaNa karaze. sArA muhUrta rathamAM besI teNe prasthAna AraMbhya. vasaMtapura javAnI icchAvALA sarve loko nagara bahAra nIkaLyA. e samaye sAdhucaryAthI ane dharmathI pRthvIne pavitra karatA AcAryazrI dharmaghoSa sArthavAha pAse AvyA. sArthavAhe rathamAMthI UtarI temane vaMdana karI AgamananuM kAraNa pUchyuM, eTale ame tamArI sAthe AvIzuM" ema AcArya mahArAje jaNAvyuM. A sAMbhaLI sArthavAhe kahyuM, "he bhagavan! Aje huM dhanya thayo ke Apa jevA sAthe laI javA lAyaka mArI sAthe Avo cho." pachI sArthavAhe tyAM ja potAnA rasoyAne AjJA karI ke "AcAryane mATe tamAre haMmezAM annapAnAdika taiyAra karavuM." A sAMbhaLI AcAryazrIe kahyuM, "sAdhuone potAnA mATe taiyAra karela AhAra khapato nathI. uparAMta vAva, kUvA AdinuM pANI agnithI aceta thayeluM ja khape che evI jinendra zAsanamAM AjJA karelI che. A vakhate koI puruSe AvIne suMdara varNanAM pAkelAM AmraphaLa bharelo thALa sArthavAhanI pAse mUkyo. dhana sArthavAhe ghaNA harSavALA manathI AcAryane kahyuM, "Apa A - - - Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 325 phaLo grahaNa karIne mArA upara anugraha karo.' AcArye kahyuM ke, 'he zraddhALu ! AvA sacita phaLane sparza karavo paNa munine kalpe nahIM, to tenuM bhojana karavuM to kema ja kalpe?" sArthavAhe kahyuM, 'aho! tame to koI mahAduSkara vratane dhAraNa karanArA cho. AvA vrato pramAdI puruSa eka divasa paNa dhAraNa karI zake nahIM. tathApi Apa sAthe cAlo. jevuM Apane kalpatuM haze tevuM annAdika huM Apane ApIza.' Ama kahI namaskAra karI sArthavAha potAnA AvAsa pratye gayo. tenI pachavADe ja be sAdhuo vahoravA mATe gayA. paNa daivayoge tenA AvAsamAM sAdhuone vahorAvavA yogya kAMI paNa annapAnAdika te samaye hatuM nahIM. sArthavAhe Amatema jovA mAMDyuM. tevAmAM tAjA bhRtathI bharelo ghaDo tenA jovAmAM Avyo. te joI teNe kahyuM, 'A tamAre kalpeze?' eTale sAdhue 'icchuM chuM' ema kahI pAtra dharyuM. pachI 'huM dhanya banyo, huM kRtArtha thayo, huM puNyavaMta thayo.' evuM ciMtavana karavA sAthe romAMcita thayelA dehavALA evA sArthavAhe sAdhune svahaste dhRta vahorAvyuM. jANe AnaMdAzru vaDe karIne puNyAMkurane utpanna karato hoya tevA te sArthavAhe dhRtadAna karyA pachI te be munione vaMdanA karI, eTale te munio kalyANanI siddhimAM siddhamaMtra jevo dharmalAbha" ApI nijAzrama pratye gayA. sArthavAhane e dAnanA prabhAvathI mokSavRkSanA bIjarUpa ane durlabha evuM bodhIbIja prApta thayuM. rAtre pharIne sArthavAha munionA AzramamAM gayo. tyAM AjJA mAgI, gurumahArAjane vaMdana karIne beTho eTale dharmaghoSasUrie tene meghanA jevI girAthI zruta kevaLInA jevI nIce pramANe dezanA ApI : dharma utkRSTa maMgala che, svarga ane mokSane ApanAra che ane saMsArarUpI vananuM ullaMghana karavAmAM mArgadarzaka che. dharma mAtAnI mAphaka poSaNa kare che, pitAnI peThe rakSaNa kare che, mitranI jema prasanna kare che, baMdhunI peThe sneha rAkhe che, gurunI peThe ujjavaLa guNone viSe uccapaNe ArUDha kare che. jIva dharmathI rAjA thAya che, dharmathI cakravartI thAya che, dharmathI deva ane indra thAya che ane dharmathI tIrthaMkara padane paNa prApta kare che. jagatamAM dharmathI sarvaprakAranI siddhi thAya che. dharma-dAna, zIla, tapa ane bhAvanA bhedathI cAra prakArano 1. dhI Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 3ra6 che. temAM je dAnadharma che te jJAnadAna, abhayadAna ane dharmopagrahadAna evA nAmathI traNa prakAre kahyo che. dharmane nahI jANanArA puruSone vAcanA ane dezanAdikanuM dAna ApavuM athavA jJAnanAM sAdhanonuM dAna ApavuM e jJAnadAna kahevAya che. jJAnadAna vaDe prANI potAnuM hitAhita jANe che ane tethI jIvAdi tattvone jANI viratine prApta kare che. vaLI jJAnadAnathI prANI ujavaLa kevaLajJAna pAmI mokSa padane pAme che. "mana, vacana ane kAyAe karIne jIvano vadha karavo nahIM, karAvavo nahIM e abhayadAna kahevAya che. abhayadAna devAthI manuSya parabhave manohara zarIravALo, dIrdhAyuSI, ArogyavaMta, rUpavaMta, lAvaNyavAna tathA zaktimAna thAya che. - "sthULa ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e pAMca aNuvrata jinezvare kahyAM che. diguvirati, bhogapabhogavirati ane anarthadaMDavirati e traNa guNavrata kahevAya che ane sAmAyika, dezAvagAzika, pauSadha tathA atithisaMvibhAga e cAra zikSAvrata kahevAya che. sthAvara ane trasta jIvonI hiMsAdikanuM sarvathA varjavuM e sarvavirati kahevAya che ane te siddhirUpI mahela para caDavAnI nisaraNI che. je karmane tapAve te tapa kahevAya che. tenA bAhya ane atyaMtara evA be bheda che. anazana, UNodarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane salInatA e cha prakAranAM bAhya tapa kahevAya che tathA prAyazcitta, vaiyAvRtya, svAdhyAya, vinaya, kAyotsarga ane zubhadhyAna e cha prakAranAM adhyetara tapa kahevAya che. jJAna, darzana, cAritrarUpa ratnatrayInA dhAraNa karanArane viSe advitIya bhakti, tenA kAryane karavuM, zubhanI ja ciMtA karavI ane saMsAranI niMdA karavI e bhAvanA kahevAya che. uparyukta cAra prakArano dharma apAra phaLa (mokSaphaLa)ne ApavAmAM sAdhanarUpa che, tethI bhavabhramaNAthI bhaya pAmelA manuSyoe sAvadhAna thaIne te sAdhavA yogya che." upara pramANe dezanA sAMbhaLI dhanazeThe kahyuM, "svAmin! A dharma ghaNe Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA - 3ra0 kALe mArA sAMbhaLavAmAM Aje Avyo che. ATalA divasa sudhI huM mArA karmathI ThagAyo chuM." A pramANe kahI gurunAM caraNakamaLane tathA bIjA munione vaMdana karI potAnA AtmAne dhanya mAnato te potAnA nivAsasthAne gayo. sArthavAhe te rAtri pasAra karI. savAra thatAM maMgaLa dhvani sAMbhaLatAM te jAgI gayo ane AgaLa prasthAna karavA taiyAra thayo. thoDA divasonA prasthAna pachI badhA vasaMtapura pahoMcI gayA tyAM dhanazeThe keTaloka mAla vecyo ane tyAMthI keTaloka navo mAla kharIda karyo. dravyAdikathI bharapUra thaI dhanazeTha punaH kSitipratiSThita pure Avyo. keTalAka kALe AyuSya pUrNa thatAM te kALadharma pAmyo. munidAnanA prabhAvathI te jyAM sarvadA ekAMta susama nAmano Aro varte che evA uttara kurukSetramAM sItA nadInA uttara taTa tarapha yugaliyA tarIke utpanna thayo. tyAM yugaliyAnuM AyuSya pUrNa karI te dhanazeThano jIva pUrvajanmanA dAnanA dharmathI saudharma devalokamAM devatA thayo. kALe karI dhana sArthavAhano jIva teramA bhave marudevA mAtAnI kukSIe janmI cAlu covIsImAM pahelA tIrthakara RSabhadeva thayA. bhaluM thayuM ne bhaluM thayuM ne ame jinaguNa gAyA, rasanAno rasa pIdho re rAvaNarAye nATaka kIdhuM, aSTApadagiri upara re bhaluM thaiyA thaiyA nAca karatA tIrthaMkara pada bAMdhyuM re bhaluM thALa bharI motIDe vadhAvo, prabhujIne phUlaDe vadhAvo re bhaluM. devacaMdra kahe mArA mananAM, sakaLa manoratha siddhAre. bhaluM e pUjA je bhaNe bhaNAve, tasa ghara maMgaLa hojo re. bhaluM Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] rudrasUri AcArya pUrvakALamAM suzobhita dehavALA, jJAnI, seMkaDo sAdhuonA parivAravALA tathA sAdhunA pAMce AcAra pALavAmAM utkRSTa rudrasUri nAmanA AcArya mahArAja thaI gayA. temanA gacchamAM cAra sAdhuo bahu prakhyAta hatA : baMdhudatta, prabhAkara, somila ane kAlika. te cAramAM pahelA baMdhudatta nAmanA muni vAdalabdhimAM bahu hoziyAra hatA. potAnA tathA paradarzananA abhyAsI te munirAja vikaTa tarkane ukelI zakavAnI potAnI asAdhAraNa zaktithI badhA vAdIone harAvI detA hatA. temane mATe paMDita loko kalpanA karatA ke "te munithI vAdamAM jitAvAthI ja manathI halakA banelA guru tathA bhArgava (zukra) praharUpe jANe AkAzamAM phare che." te muni doSarahita tathA alaMkArayukta gadya tathA padya lakhavAmAM kavitva-zaktivALA hatA. zabdano uccAra karavAmAM temano evo adbhuta kAbU hato ke "pa" varga tathA "ta" vargano eka paNa zabda na Ave te rIte hoThane tema ja dAMtane jIbha aDADyA sivAya prativAdI sAthe vAda karatA eka varSa sudhI paNa hAratA nahi. bIjA mahAtapasvI mAsakSamaNa vagere duSkara tapa karavAvALA prabhAkara nAmanA muni hatA. te munirAja ratnAvalI, muktAvalI, laghu ane bRhasiMha niSkrIDita, AcAmya vardhamAna, bhadra, mahAbhadra vagere bhikSapratimAdi tapazcaryAo aneka vakhata karI cUkyA hatA. A pramANe te zAsanano udyota karavAvALA mahAna tapasvI hatA. trIjA somila nAmanA muni nimitta kahevAmAM sarvathI kuzaLa hatA. te nimittazAstranAM AThe aMgo, hAthanI traNa rekhAnI jema bhUta, vartamAna tathA bhaviSyanI vAtone kahI zakatA hatA. te somila muni ATha aMgomAM 1. pAMca AcAra = 1. jJAnAcAra ra. darzanAcAra 3. cAritrAcAra 4. tapAcAra 5. vIryAcAra 2. utkRSTa = sarvathI adhika Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 329 aMtarikSavidyAmAM - AkAzamAM dekhAtI zubha ke azubhane sUcavanArI ceSTAo saMbaMdhI, bhUmividyAmAM pRthvIkaMpa vagere kyAre thaze te tathA aMgavidyAmAM DAbIjamaNI AMkha pharakavAnA phAyadA athavA nukasAna, svarodayamAM sUryanADI ke caMdranADI vahevAnI zI asara thaze, sAmudrika vidyAmAM puruSa-strInAM sArAMkharAba lakSaNo saMbaMdhI ane svapna zAstramAM zubha-azubha svapna saMbaMdhI jJAnavALA hatA. A pramANe nimittazAstramAM temanuM kathana yathArtha satya paDatuM; jethI rAjA, maMtrI ItyAdi sarvane teo pratibodha ApI dharma pamADatA ane bodha karI zakatA hatA. cothA kAlika nAmanA muni hatA. temaNe duSkara dharmakRtyo karIne traNe jagata mATe kAMTA samAna pramAdarUpI corane vaza karyo hato. IrSA samitithI AgaLanI bhUmine joIne upayogapUrvaka, jANe ke narakanA jIvone uddhAra karavAnI ciMtAvALA hoya tema nIcuM moDhuM rAkhIne dhIme dhIme cAlatA hatA. bahukALa paryata vinayanI sAthe mukhapATha karela vidyA vahI javAnI jANe bIka lAgatI hoya tema moTuM ughADIne bolatA ja nahIM. teo bhASA samitino upayoga rAkhatA. bhikSAcaryAmAM doSa lagADatA nahIM. pAtrA Adi pUjyApramAyA sivAya letA ke mUkatA nahIM. dhyAna rAkhIne nirjIva pavitra bhUmi upara teo maLa-mUtrane paraThavatA. jinezvaranI AjJAthI adhita satya vacana ja teo bolatA ane samyakazAstrane anukULa manoyogapUrvaka sarva AcAro teo AcaratA. Ama pavitratAnA nidhAna jevA te muni sarvane prazaMsA karavAne yogya hatA. pAMca samiti tathA traNa guptirUpI ATha pravacanamAtAonI teo haMmezAM ArAdhanA karatA. guNa pArakhI zakanAra guNAnurAgI manuSyo A badhA munivaronAM pUjAsatkAra jyAre vizeSa karavA lAgyA tyAre teone maLatAM AdarasatkAra joI nahi zakavAthI rudrAcArya hRdayamAM baLavA lAgyA. IrSALu mANaso koIne 1. mana gupti = Arta ke raudra dhyAnathI manane aTakAvavuM te 2. vacana gupti = sAvadhya vacana na bolavuM te 3. kAya gupti = jagyAne puMjI pramArjIne UThavuM besavuM te. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 330 Denoe temanA rijanI pAse ja pharaka zrI saMgha paNa guNothI pUjAtA tathA prabhAva phelAvatA joI zakatA nathI, UlaTuM tenuM azubha karavAno ja vicAra kare che. A munio to potAnA ja ziSyo hatA. emanA satkArathI ke emanI prasiddhithI to AcArya mahArAjane AnaMda thavo joIe. paraMtu svabhAvanuM auSadha nathI. eka vakhata pATalIputra nagaramAM bhidura nAmano eka vAdI Avyo, je darzanazAstramAM nipuNa hato. tenuM nAma bhidura hatuM. tene jaina munione paNa vAdamAM jItavAnI IcchA hatI. tenI sAthe vAda karI baMdhudatta munie biMdurane harAvyo. tene harAvI baMdhudatta muni khUba mahotsavapUrvaka zrI saMghanI sAthe potAnA gurudeva AcAryazrI rudradattasUrijInI pAse AvyA. upAzrayamAM dAkhala thatAM ja badhAM bhAIbahenoe temanI prazaMsA karavA mAMDI. saue temanA vijayano udghoSa karyo. AvAM vAkyo sAMbhaLIne, kuzaLa hovA chatAM paNa temanA guru rudradattasUrinA kAnamAM jANe zalya ghUsatuM hoya tema thayuM ane temanA moDhA upara roSanI chAyA pharI vaLI. saMgha sahita baMdhudatta munie gurune vaMdana tathA stuti karyA, chatAM rudrAcArya IrSyAthI kAMI bolyA ja nahi. baMdhudattanA guNanI prazaMsA karavAnuM to dUra rahyuM, paNa zuM banyuM te aMge paNa kaMI pRcchA karI nahIM. moTA moTA mANaso paNa IrSyA AvatAM vivekazUnya banI jAya che. moTA moTA jJAnIo paNa jene vaza thatAM palaTAI jAya che tevA kaSAyone dhikkAra ho! A pramANe, gurunI upekSA tathA durbhAvathI paThana-pAThana Adi jJAna uparathI baMdhudata muninuM citta khasavA lAgyuM. temaNe lagabhaga jJAnAdino abhyAsa evI rIte choDI dIdho ke krame krame vidyAnA abhyAsa vinA teo jaDa jevA banI gayA. pANI na pAvAthI nAnA bAgamAMthI jema pAMdaDAM, phaLa ane phUlono nAza thaI jAya che tema guru taraphanA utsAharUpI jaLanA siMcana vinA baMdhudata muninAM jJAnarUpI puSpo sukAIne kharI javA lAgyAM. jJAna ane kriyA baMnemAM teo zithila thaI gayA. e samaye sAketapura nAmanA nagaramAM niSkapa nAmano rAjA rAjya karato hato. te dayAhIna, kRpaNa tathA krUra hato. te pApa karavAmAM pAchuM vALI joto na hato. zikAra vagere rUpe hiMsA karato, jUThuM bolato, corI Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 331 karato ane vyabhicAra vagere sarva moTAM pApo te Acarato. bhraSTa buddhivALo te rAjA purohitanI pAse judI judI jAtanA yajJa karAvato ane brAhmaNone vinA saMkoce sonuM, jamIna, mIThuM, tala vagerenuM te dAna karato. dayAhIna ane adharmI rAjA jaina munione aneka prakAranI pIDA karato. A kAraNothI jaina munio sAketapura nagaramAM AvatA na hatA. AvI sAketapuranI vAta sAMbhaLIne nimittajJAnamAM kuzaLa somila muni potAnA gurumahArAja rudradattasUrIzvarajIne kahevA lAgyA ke "bhagavAna! jo Apa AjJA Apo to huM nimittazAstranI kaLAthI sAketapuranA rAjAne bodha karavA prayatna karuM." gurue te duSTa rAjAne bodha ApavA mATe javAnI temane AjJA ApI. dayAnA samudra te somila muni sAketapura jaIne mukhya maMtrIne ghera vasati yAcIne rahyA. te ja divase pote karAvelA navA AvAsamAM brAhmaNoe batAvelA muhUrta rAjA gRhapravezanI sarva taiyArI karAvato hato. nimittazAstramAM kuzaLa somila munie potAnA jJAnathI bhaviSyamAM thanAro anartha jANIne te rAjAnA maMtrIne kahyuM, "maMtrIzvara! tamArA rAjAne te gRhamAM praveza karatA aTakAvo, kAraNa ke akALe vIjaLI paDavAthI te mahela paDI javAno che. Aje rAtre vIjaLI paDaze ane tenuM nivAraNa koIthI zake tema nathI. bananAra vastune koI rokI zake tema nathI. A aMge vadhAre khAtarI karavI hoya to gaI rAtrie rAjAe svapnamAM mUrtimaMta kALa jevo sarpa joyo hato te vize rAjAne pUchIne khAtarI karajo ane huM je kahuM chuM te satya mAnIne tamane je kalyANakArI jaNAya te tame karajo." maMtrIe rAjasabhAmAM AvI rAjAne sarva hakIkata jaNAvI. rAjA paNa Azcaryacakita thaI vicAravA lAgyo : "aho! A muninuM kevuM adbhuta jJAnI rAtrinAM meM joyeluM svapna temaNe kaI rIte jANyuM? e vAta sAcI che, tethI Aje vIjaLI paDavAnI vAta paNa cokkasa satya ja hovI joIe. mATe navA mahelamAM huM Aje to praveza nahi ja karuM.' nimitta pramANe te rAtrie vIjaLI paDavAthI rAjAe karAvelo navo Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 332 mahela paDI gayo. muninA jJAna mATe rAjAne muni pratye ahobhAva utpanna thayo. tene pratIti thaI ke jainadharmanA tyAgI munivarya sivAya anya koIne AvuM yathArtha jJAna hotuM nathI. bIjA divase te rAjAe somila munine bolAvyA ane potAnA mastakano mukuTa bhoMya para lagADIne zuddha mana, vacana tathA kAyAthI namaskAra karI munie batAvelA jaina dharmano svIkAra karyo. tyArathI te rAjA arihaMta dharmano ArAdhaka banyo. dharma pasAye tenI bhAre unnati thaI. gAmanA paNa ghaNA lokoe mithyAtvano tyAga karyo ane jaina dharma svIkAryo. tyArabAda rAjAe zAsananI unnati karavA tathA potAnI bhakti pradarzita karavA somila munine khUba ja AdarapUrvaka maMtrIo, adhikArIo ityAdi sahita potAnA gurudevanI sevA mATe vihAra karAvyo. teo krame vihAra karatA karatA AcArya mahArAja pAse pahoMcyA. pahoMcatAM ja somila muni tathA sAthe Avela sarvee guru rudrasUrine vidhipUrvaka vaMdana karyuM tathA sAthe Avela maMtrI vageree te AcArya mahArAjanI nave aMge pUjA karI. badhA loko bahumAnapUrvaka somila muninI prazaMsA karavA lAgyA. pharI pharI thatI somila muninI prazaMsAnI vAto sAMbhaLIne AcArya mahArAjanA hRdayamAM IrSyAno agni baLavA lAgyo. paraMtu lokalajjAne lIdhe teo kAMI bolI zakyA nahIM. paNa jema jema somila munie karelI zAsanaunnatinI vAto teo sAMbhaLatA gayA tema tema jhAkaLathI karamAyelA kamaLanI mAphaka temanuM moDhuM paDI javA lAgyuM. manamAM roSAgnithI baLatA temaNe sukhazAtAnA samAcAra paNa somila munine pUchyA nahi. AthI somila munino utsAha maMda thayo. e rIte prabhAkara muni Adi gacchanA sArA sArA sAdhuo potAnA AcArya mahArAja rudrAcAryanI IrSyA tathA upekSAnA kAraNe pote samartha chatAM yogya protsAhananA abhAve utsAha TharI javAthI potapotAnA guNomAM zithila thavA lAgyA. A bAju rudrAcArya guNadveSanA karela pApathI tathA pAchaLathI te pApanuM prAyazcitta na karavAthI tyAMthI marIne devajAtimAM cAMDALanuM kAma karanArA kilvi Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananAM camakatA sitArA 0 333 jAtinA kuLamAM utpanna thayA. halakI jAti tathA lAMbA AyuSyane lIdhe apamAnAdi puSkaLa sahana karatA teo tyAMthI avIne eka brAhmaNane ghera janmathI mUgA putrarUpe utpanna thayA. pUrvanA pApanA udayathI rogathI bharelA, daridrI ane aneka duHkhothI viTaMbaNA bhogavIne teoe tyAMthI marIne aneka bhavomAM paribhramaNa karyuM. A kathA ApaNane samajAve che ke ApaNe guNonA anurAgI banavuM joIe, koInA guNa joI-sAMbhaLI tenA dveSI banIe to bhayaMkara pApamAM paDIe chIe. upAdhyAya zrI yazovijayajI amRtavelanI sajhAyamAM jaNAve che : thoDalo paNa guNa para taNo sAMbhaLI harSa mana ANe re. doSa lava paNa nija dekhatAM niraguNa nijAtamAM jANa re." A pramANe anya guNIjanono nAno paNa guNa joI harSita thavuM joIe ane potAno alpa paNa doSa joIne potAne avaguNI mAnavo joIe. saunuM karo kalyANa saunuM karo kalyANa dayALu (2) naranArI pazu pakSInI sAthe (2) jIvajaMtunuM tamAma dayALu prabhu saunuM.... duniyAmAM darda dukALa paDe nahI (2) laDe nahI koI gAma dayALu prabhu saunuM... koI koInuM bUru na icche (2) saunuM icche sau samAna. dayALu prabhu saunuM. potapotAnA dharma pramANe (2) sarva bhajo bhagavAna. dayALu prabhu saunuM... Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] zrI bhomiyAjI mahArAja bhagavAna pArzvanAthanA samayanI vAta che. e vakhate banArasa rAjyamAM caMdrazekhara nAmanA rAjA hatA. rAjA kSatriya hatA. temane dharma pratye apratima zraddhA hatI. rAjAne sametazikharajIno saMgha kADhavAnI IcchA thaI. badhI taiyArI karI temaNe charI pALato saMgha kADhyo. vratapAlana, rAtribhojana tyAga, bhUmi zayana, dila yAtrA, brahmacaryapAlana, aNagaLeluM pANI na pIvuM ane ubhayakALa dhArmika anuSThAna-pratikramaNanuM pAlana saMghamAM AvanArAoe pALavAnAM hatAM. pada- yAtrA karato saMgha nimiyAghATa pahoMcyo. tyAM rAjA caMdrazekharane kALo vara thayo. vaidoe pUratI davA karI paNa javara kAbUmAM na Avyo. pote AmAMthI nahIM bacI zake tema rAjAne samajAI gayuM. eTele be hAtha joDI, AcArya mahArAja ke jeo saMgha sAthe hatA temane vinaMtI karI potAnA pApanuM prAyazcitta karyuM ane sarva AhArano tyAga karI anazana vrata aMgIkAra karyuM. saMthArA pacchakhANa karyuM. AcArya mahArAje rAjAne jaNAvyuM ke "tAro AtmA jarUra devalokamAM jaze. paNa devalokamAM jaI tAruM jIvana nATakaceTaka tathA bhogavilAsamAM vyatIta na karatAM zAsanasevAmAM ane tIrtharakSAmAM vAparaje." rAjAe vacana ApyuM ke "huM jarUra ema ja karIza.' AyuSya pUrNa thatAM caMdrazekhara rAjAnA dehanuM avasAna thayuM. temanA AtmAe devalokamAM janma lIdho. devadevIoe janmamahotsava Ujavyo. eka devIe e devane pUchyuM, "gayA bhavamAM tame kayuM puNya karyuM hatuM, jethI tame devalokamAM janma lIdho?" deva thayela rAjAe potAnA jJAnathI pUrvabhava joyo to temane samajAyuM ke pote caMdrazekhara nAmanA rAjA hatA ane saMgha sAthe jAtrA karatAM potAnuM nimiyAghATamAM avasAna thayeluM. avasAna vakhate temaNe AcArya mahArAjane vacana ApeluM tenuM temane smaraNa thayuM. devAtmA te AcArya mahArAjanA Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 335 svapnamAM AvyA ane kahyuM, "huM caMdrazekhara rAjAno AtmA deva banyo chuM ane huM zAsananI sevA ane sametazikhara tIrthanI rakSA avazya karIza. Apane ApeluM vacana huM pUruM karIza." - AcArya mahArAje svapnamAM ja devAtmAne kahyuM, "koI paraco pUro jethI tamArA AgamananI amone jANa thAya." devAtmAe svapnamAM ja kahyuM, "sametazikhara pahADanI taLeTIe vizALa vaDanuM jhADa che. te jhADa nIce cabUtaro banAvelo che. te cabUtaro khodAvo. huM tyAMnI bhUmimAMthI mUrtirUpe pragaTa thaIza." AcArya mahArAje saMghane A sarve hakIkata kahI ane saMdhe teja pramANe cabUtarA nIce khodatAM bhomiyAjInI mUrti pragaTa thaI. A vakhate hAjara rahelA sarvee bhomiyAjI mahArAjano jayajayakAra bolAvyo. bhUmimAMthI pragaTa thayA tethI temanuM nAma bhomiyAjI paDyuM. hoLInA divase e mUrtinI prANapratiSThA thaI. hara sAla hajAro naranArIo hoLInA divase sameta zikhara AvI utsava Ujave che. A vAtane traNa hajAra varSa thaI gayAM. e ja mUrti ane maMdira atyAre hayAta che. bhomiyAjI mahArAja tIrthanI rakSA tathA bhaktonI manokAmanA pUrNa kare che. samyak dRSTie A devAtmA mokSagAmI che, eTale sarvene vaMdanIya ane pUjanIya che. dararoja bhakto dvArA emanI bhakti thAya che. bolo, zrI bhomiyAjI mahArAjano jaya! aMtaranA eka koDiyAmAM dIpa baLe che jhAMkho jIvananA jyotidhara ene, nizadina jalato rAkho; UMce UMce UDavA kAje prANa cAhe che pAMkho, tamane oLakhuM nAtha niraMjana evI Apo AMkho. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] naMda maNikAra rAjagRha nagarImAM naMdanAmano eka hozIyAra maNikAra raheto hato. te jhaverAtano dhaMdho karato hato. dezavidezanA ghaNA grAhako tenI dukAnethI mAla kharIdI saMtoSapUrvaka vyavahAra karatA hatA. eka divasa naMda potAnI dukAne beTho hato tyAre teNe ghaNA mANaso eka udyAna tarapha jaI rahyA hatA te joyuM ane teNe tyAMthI pasAra thatA eka mahAnubhAvane pUchyuM, "A badhA loko kyAM jAya che?" te mahAnubhAve kahyuM, "guNazIla udyAnamAM prabhu mahAvIra padhAryA che. temanAM darzana karavA tathA dezanA sAMbhaLavA badhA tyAM jaI rahyA che.' naMde vicAryuM H bhagavAna mahAvIra AtmakalyANa ane zAMtino mArga batAve che, to huM paNa emanI dezanA sAMbhaLavA jAuM. te potAnA keTalAka sevako sAthe bhagavAna mahAvIranI dezanA sAMbhaLavA pahoMcI gayo. pahoMcatAM ja teNe dUrathI ja UbhA UbhA vaMdanA karI ane puruSo jyAM beThA hatA tyAM te sevako sAthe besI bhagavAnanuM pravacana sAMbhaLavA lAgyo. bhagavAna pravacanamAM samajAvatA hatA : peTanI bhUkha to bahu ochI hoya che, zera-bazera dhAnyathI peTa dharAI jAya che; paNa mananI bhUkhamAM manuSya kadI dharAto nathI. meru parvata jeTalAM sonAcAMdI maLe to paNa tene manathI tRpti thatI nathI. AthI te sadA azAnta rahe che. mananI zAnti meLavavA icchAnA ghoDA upara saMyamanI lagAma rAkho, jarUriyAta ochI karo, maLyAM hoya te sAdhanothI saMtoSa mAno." bhagavAnanA pravacananI naMdanA mana upara sArI asara thaI. te bhagavAna sanmukha AvIne bolyo : "bhagavAna ApanI vAta sAcI che. mAro paNa anubhava evo ja che. mana upara saMyama rAkhavAthI AtmAne zAMti maLe che. ApanA upadezano huM svIkAra karuM chuM.' Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 330 bhagavAne kahyuM, "jo A vAta tamane svIkArya hoya to tene amalamAM mUkatAM vilaMba na karavo joIe.' naMda maNikAre prabhu pAse zrAvakanAM bAra vrata grahaNa karyA ane vratadhArI zrAvaka banyo. teNe dharma-ArAdhanA karavA mAMDI. khAvAmAM saMyama rAkhato, AThamacaudaze te upavAsa sAthe pauSadha karato. vepAramAM bahu ja prAmANikatA rAkhato. tyArabAda ghaNAM varSo sudhI prabhunI dezanAno avasara na maLyo eTale naMda dhIre dhIre dharmazraddhAmAM zithila thato gayo. eka vAra tene traNa divasanA nirjaLa upavAsa (pANI paNa levAnuM nahIM karavAno bhAva jAgyo. pauSadhazALAmAM besI aThThamanuM pacchakhANa laI dharmaArAdhanAmAM besI gayo. unALAnA divaso hatA. garamI sakhata paDatI hatI. tethI naMda maNikArane sakhata tarasa lAgI. pacchakhANanA lIdhe pANI to pIvuM nathI. te paraseve rebajheba thaI gayo. te manamAM ne manamAM vicAre che - jo pANI pIvAnuM hoya to eka ghaDo pANI pI lauM. te vicAre caDI gayo. pANInI kImata tene samajAI ane te bolI UThyo, "dhanya che temane ke jeoe janakalyANa arthe kUvA, vAva, taLAva ane sarovara tema ja parabo vagere banAvyAM che. mAre AvuM koI sarasa puNyanuM kAma karavuM joIe." eNe nizcaya karyo. trIjA upavAsanI chellI rAtre dharmaciMtana te bhUlI gayo ane vyAkuLa mane pANInA jIvonA AraMbha-samAraMbhanuM bhAna bhUlIne kUvAtaLAvonI yojanA ghaDato rahyo. bIje divase savAre aThThama tapanuM pAraNuM karyA pachI te zreNika mahArAjanI rAjasabhAmAM gayo. rAjAne yogya upahAra dharI rAjAnI jaya bolAvI. mahArAjAe kuzaLatAnA samAcAra pUchI AvavAnuM kAraNa pUchyuM. naMda maNikAre hAtha joDI kahyuM, "mahArAja! mArI icchA rAjagRhImAM vaibhAragiri parvatanI taLeTIe eka vizALa vAva lokopayoga mATe bAMdhavAnI che. Apa e aMge yogya jagyA Apo evI mArI araja che." rAjA zreNike prasannatApUrvaka jaNAvyuM, "rAjya AvAM lokasevAnAM kAma mATe taiyAra che. joIe eTalI jagyA A kAma mATe mArA taraphathI bheTa ApuM chuM.' Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 1 338 naMda maNikAre rAjAne dhanyavAda ApatAM jaNAvyuM, "rAjagRhInI zobhA vadhe evI vAva huM baMdhAvIza." zubhasya zIghram e nyAye bIjA divasathI vAva mATe khodavAnuM kAma zarU thayuM. thoDA ja divasomAM vAva taiyAra thaI gaI. nAma ApyuM "naMdApuSkariNI', tenI pUrva dizAe eka moTI citrasabhA banAvI, jyAM judAM judAM citrono saMgraha karI goThavyAM. sAthe citrazALAmAM besavA mATe bAMkaDA vagerenI yogya sagavaDo karI. dakSiNa dizAmAM eka bhojana-zALA banAvI, jyAM koI paNa jAtanA vaLatara lIdhA vagara yAtrI, brAhmaNa, atithi Adi bhojana karatA hatA. pazcima dizAmAM eka rugNAlaya banAvyuM. jyAM vaidya rogIone davA ApatA ane yogya cikitsA karatA hatA. uttara dizAe eka ArAmazALA banAvI, jyAM hajAmo telamardana Adi karatA. naMdApuSkariNI upara have dararoja bhAre bhIDa rahevA lAgI. naMda maNikAra potAnA mahelanA jharUkhAmAM beTho beThI A joto ane khUba ja rAjI thato. gAmanA loko tathA bahAragAmathI AvatA loko A vAva joI tenA banAvanAra naMdanI bahu ja prazaMsA karatA : dhanya che e dharmAtmAne jeNe paropakAra mATe AvuM puNyanuM kAma karyuM. bIjAonA moDhe potAnI prazaMsA sAbhaLI naMda phulaNajInI mAphaka phulAto, "meM kevuM sarasa kAma karyuM che. rAjagRhImAM ja nahIM pUrA magadha rAjyamAM mArA nAmano DaMko vAge che. te vAvaDInI cAre bAju pharato, manamAM ne manamAM harakhAto vAraMvAra potAnI vaDAI vicArato : "hajAro AtmAone AthI zAMtitRpti mArA kAmathI thAya che. vAha! yaza mATenI tIvra kAmanA, ahaMkAranI prabaLa bhAvanA, vAva pratye UMDI Asakti, apakAya jIvonA AraMbhasamAraMbha vagere kAraNe naMda rAtadivasa vAvaDInA vicAromAM ja racyopacyo raheto. thoDAM varSo bAda naMda mAMdo paDyo. jherI tAva lAgu paDyo. vaidyoe ghaNI davAo karI, kaMIka jAtanA lepa vagere karyA paNa rogamAM kaMI phAyado na thayo. AvA rogamAM pIDAto hovA chatAM koI vAva mATe tenAM vakhANa . Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 1 339 karatuM to te harSita thaI jato. vAva pratyenI gherI Asakti cAlu rahI. maratI vakhate paNa vAvanAM deDakAono TarDa Tara avAja sAMbhaLato ane A janmamAM pote kevuM kAma karyuM che tenI magarUbI samajato. maryA pachI teno jIva te ja puSkariNI vAvamAM deDakArUpe utpanna thayo. vAvanA kAMThe rahe. koI vAra te vAto sAMbhaLato. eka vAra koI bolyuM ke "A vAva naMda maNikAre banAvI che. te sAMbhaLI te deDakAne thayuM: "hai! naMda maNikAra? A nAma to meM sAMbhaLeluM che." Ama vicAratAM vicAratAM tene pUrvabhava sAMbharyo. "oha! gayA janmamAM huM naMda maNikAra nAmano zeTha hato. bhagavAna mahAvIranAM darzana karI meM dharma grahaNa karyo hato. aThThamanI tapasyAmAM bhUkhatarasathI pIDAto hato tyAre manathI eka suMdara vAva banAvavAno meM nirNaya karyo hato. vicAromAM te UMDo Utarato ja gayo. tene pUrvajanmano vadhu ne vadhu khyAla Avato gayo : "pote zrAvaka dharma aMgIkAra karyo hato paNa pUrNa rIte tenuM pAlana nahoto karI zakato. vAva puSkariNInA nirmANamAM pote potAnI badhI dharma-ArAdhanA bhUlI gayo hato ane aMtima samaye puSkariNInI gherI Asaktine lIdhe je pote mAnavadeha tyAgI dekArUpe e ja vAvamAM utpanna thayo hato. are re! meM dharmaArAdhanA cAlu rAkhI hota to huM svargano deva banyo hota. paNa nAma ane yazanI bhUkhamAM meM badhuM gumAvyuM ane tiryaMcano bhava huM pAmyo." tene pUrvabhavamAM karelAM pApono pazcAttApa thayo. bhagavAna mahAvIranI dezanA tene yAda AvI, eTale bhAvapUrvaka bhagavAna mahAvIra sAme ja che ema samajI potAnA be paga UbhA karI te deDakAe bhagavAnane bhAvanamaskAra karyA. have A deDakAno jIva khAlI mATIno AhAra karato. babbe divasanA vrata laI kaMI khAto nahIM, ane dinarAta bhagavAna mahAvIranuM smaraNa karatAM zAMtipUrvaka jIvato. eka divasa loko jatAM jatAM vAto karatA hatA ke prabhu mahAvIra rAjagRhImAM padhAryA che. A sAMbhaLI deDako harSita thayo ane loko je tarapha jatA hatA te tarapha kudakA mArato javA lAgyo. manamAM dhyAna prabhu mahAvIranuM Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 340 ja hatuM. tyAM eka bAjuthI rAjA zreNikanI savArI paNa nIkaLI, prabhu mahAvIrane vAMdavA. kALanuM karavuM te deDakAno deha zreNikanA ghoDAnA paga nIce AvI kacaDAI gayo. AvI bhayaMkara vedanAnA samaye paNa maratA deDakAe bhagavAna mahAvIrane bhAvavaMdanA karI ane te avasAna pAmyo. . marIne A deDakAno jIva saudharma devalokamAM utpanna thayo. ahIM janmatA badhA ja devo taruNa avasthAmAM hoya che, bALaka nathI hotA. tyAM janma letAM keTalAMka devadevIo tenI tarapha phUlo varasAvatAM pUchavA lAgyAM, "he mahAnubhAva, tamoe evAM kayAM puNyo karyAM hatAM ke devatAno bhava pAmyA? devakumAre jJAnathI banne pUrvabhavo joyA. naMda maNikAranA bhavamAM yaza, nAmanI tIvra AsaktinA kAraNe marI deDakAnA bhAvamAM gayo. tyAM tapatyAganA kAraNe ane maratI vakhate bhagavAnanuM smaraNa kareluM tethI A devagati maLI che. A badhuM teNe devadevIone jaNAvyuM. devakumAra siMhAsanathI nIce Utaryo. bhagavAna mahAvIrane bhAvabharI vaMdanA karI te manomana bolyo, "dhanya prabhu! tamArA zaraNe AvyAthI mAro uddhAra thayo." eka vAra bhagavAna mahAvIra rAjagRhInA guNazIla udyAnamAM birAjyA hatA. tyAM divya prakAza sAthe eka devatA bIjAM keTalAMka devadevIo sAthe Utaryo ane bhagavAnane vaMdanA karI kahyuM : "bhagavAna! huM ApanI dharmasabhAmAM divya nRtyasaMgItathI bhaktibhAvanA karavA icchuM chuM." bhagavAna taraphathI koI javAba na maLatAM maunane ja svIkRti samajI teNe navA navA kriyA deho banAvI jamaNA hAtha bAju aneka devatAo tathA DAbA hAtha bAju aneka devIo pragaTa karI, nRtyasaMgIta zarU karyuM. aneka prakAranAM vAjiMtro devo vagADI rahyA hatA. ghaNA vakhata sudhI daivI nRtyasaMgIta cAlyuM. hAjara hatA te badhA "vAha bhAI vAha! pokArI UThyA : "AvuM nRtyasaMgIta to kadI joyuM nathI." nRtyanI mAyA sameTI letA mukhya devatAe prabhune hAtha joDI kahyuM, prabhu! mArI bhakti svIkArI Ape mArA upara apAra kRpA karI che, huM dhanya banI gayo." Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 341 pharI pharI vaMdanA karI e devatA svarga tarapha prayANa karI gayo. A badhuM joI bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara indrabhUtie pUchyuM : bhagavAna! A deva ke jeNe Apa samakSa upasthita thaI AvuM apUrva nRtyasaMgIta karyuM te koNa deva hatA? bhagavAne javAbamAM kahyuM, "gautama! e saudharma devalokano dardUra nAmano deva hato. hAlamAM ja te devarUpe tyAM utpanna thayo che. cAra hajAra devo ane aneka devIo tenI sevAmAM hAjara che. te avadhijJAnathI rAjagRhI nagarImAM huM Avyo chuM te jANI laI bhaktivaza potAnI divya rIdhdhI batAvavA atre Avela.' gautama svAmIe pUchyuM, "bhatte! e deve evAM te kyAM zubha karmo karyAM hatAM ke teo AvI vizALa rIdhdhI siddhino svAmI banyo?" bhagavAna mahAvIre javAbamAM A naMda maNikAranA banne bhavonI vAta kahI saMbhaLAvI. Avyo dAdAne darabAra karo bhAvodadhi pAra; kharo tuM che AdhAra, mohe tAra tAra tAra AtmaguNano bhaMDAra, tArA mahimAno nahIM pAra; dekhyo suMdara dedAra, karo pAra pAra pAra tArI mUrti manohAra, hare mananA vikAra; kharo haiyAno hAra, vaMdu vAra vAra vAra, Avyo derAsara mojhAra, karyA jinavara luhAra prabhu caraNa AdhAra, kharo sAra sAra sAra, Atma kamala sudhAra, tArI labdhi che apAra ane khUbIno nahi pAra, vinaMti dhAra dhAra dhAra. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] dhanA zeTha ane vijaya cora dhannA zeTha rAjagRha nagaramAM rahetA hatA. teo dhanavAna tathA ghaNI pratiSThAvAna vyakti hatA. temane bhadrA nAmanI patnI hatI. badhI jAtanuM sukha hovA chatAM teo nisaMtAna hatA ane tenuM te daMpatIne bhAre duHkha hatuM. temanI patnIe ghaNI bAdhA-AkhaDI rAkhI, aneka devadevIonI pUjAarcanA karI. Akhare temane putraprApti thaI. devadevIonI kRpAthI putraprApti thaI che ema samajI temaNe putranuM nAma devadatta rAkhyuM. - devadatta thoDo moTo thayo. eka divase navarAvI, sArAM vastro-alaMkAro paherAvI putrane nokara ceTaka paMthaka sAthe ramavA mokalyo. nokara ceTaka paMthaka lAparavAha hato. te pote bIjA chokarAo sAthe ramata ramato hato. te vakhate lAga joI rAjagRhIno prakhyAta DAku vijaya te bALakane alaMkArasahita jotAM upADI gayo. nagara bahAra jaI devadattanA badhA dAgInA utArI lIdhA ane tene gAma bahAranA eka aMdhArA kUvAmAM nAkhI dIdho, jyAM devadattanuM mRtyu thayuM. thoDA vakhata pachI ceTaka paMthakane devadatta yAda Avyo. cAre bAju tapAsa karI paNa te kyAMya na dekhAtAM teNe ghare jaI bhadrA zeThANIne devadatta khovAI gayAnA khabara ApyA. dhannA zeThe tapAsa karAvI. cAre bAju mANaso mokalyA. rAjAjInA sevakonI sahAya lIdhI. Akhare kUvAmAMthI devadattanI lAza maLI. mAtApitAne sakhata AghAta lAgyo. jANe temanA upara vIjaLI paDI. nagararakSakoe coranAM pagalAM uparathI jaMgalamAM jaI vijaya corane pakaDI pADyo. rAjAe enuM mAthuM muMDAvI AkhA gAmamAM pheravI aMte jelamAM nAkhyo. keTalAka divaso pachI eka sAdhAraNa aparAdha mATe dhannA zeTha pakaDAyA ane temane te ja jela ke jemAM vijaya cora hato tyAM rAkhavAmAM AvyA. jelanA amaladAre kaMI samajyA vinA dhanA zeThane ane vijaya corane - - - - - - - - Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 343 eka ja beDIthI bAMdhyA. ekano jamaNo hAtha, bIjAno DAbo hAtha, beDI eka. dhannA zeTha potAnA dIkarAnA hatyArAne jotAM ghaNA duHkhI thayA. paNa zuM kare? karma baLavAna! dhanA zeTha mATe bhojana temanA gharethI bhadrA zeThANI mokalatI. dhanA zeThe jamavAnuM zarU karyuM tyAre core thoDuM khAvAnuM mAgyuM. paNa dhannA zeThe kaMI paNa ApavAno InkAra karyo. thoDA vakhata bAda dhannA zeThane jAjarU javAnI jarUra lAgI. te mATe temaNe vijayane sAthe AvavA kahyuM. vijaye sAthe AvavA InkAra karyo. ghaNI samajAvaTa pachI, bIje divase gharethI AvatA TiphinamAMthI khAvAnuM khAvA vijaya corane dhannA zeTha Apaze evI samajutI thaI ane ekabIjAne sahAyabhUta thavAnuM nakkI thayuM. dhannA zeTha to kaMI paNa ApavA rAjI na hatA paNa potAnI lAcArI svIkArI, potAnA mATe AvatA bhojanamAMthI vijaya corane yogya pramANamAM khAvAnuM ApavA lAgyA. nokara ceTaka paMthaka khAvAnuM ApavA jelamAM jato hato. teNe tyAM UbhA UbhA joyuM ke zeTha potAnA khAvAnAmAMthI vijaya corane khAvAnuM Ape che. e joI te Azcarya pAmyo. teNe ghare jaI bhadrA zeThANIne vAta karI ke zeTha vijaya corane potAnA bhojanamAMthI bhojana Ape che. zeThANIthI A kema sahana thAya? potAnA dIkarAnA hatyArAne potAnA bhojanamAMthI bhAga kema apAya? te krodhathI bhabhUkI UThI. potAnuM rAMdheluM anAja pelo hatyAro kema khAya? dhannA zeThane thoDA ja divasanI jelanI sajA hatI. sajA pUrI thatAM teo ghera AvyA. badhAMe temanuM svAgata karyuM paNa patnIe temanI sAme joyuM sudhdhAM nahIM. AthI dhannAe bhadrAne pUchyuM, "kema tuM prasanna nathI? huM jelamAMthI Avyo eno rAjIpo paNa tuM dekhADatI nathI! bhadrAe kahyuM, "huM zI rIte rAjI houM? mArA dIkarAnA hatyArAne tame mArA mokalelA bhojanamAM bhAga Apyo. e mArAthI kema sahana thAya?" dhannA zeTha bhadrAnuM duHkha samajI gayA. paristhiti samajAvatAM kahyuM, Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 344 'devAnu priye! meM e verIne khAvAnAmAMthI bhAga jarUra Apyo che. huM lAcAra hato. mAruM e vakhate e kartavya hatuM. nyAya ke paropakAra arthe meM bhojana nathI ApyuM.' badhI vAta samajatAM bhadrAno kopa zAMta thayo. vijaya cora potAnA ghora pApane lIdhe marIne narakano mahemAna banyo. dhannA zeThe thoDA vakhata pachI dharmaghoSa muni pAse dIkSA lIdhI. aMte svargamAM devatA thayA. A vArtAno sAra e che ke dhannA zeThe AsaktinA kAraNe vijaya corane AhAra nahoto Apyo, paNa zArIrika sthitine kAraNe bhojana corane ApavuM paDyuM hatuM. vaLI, nigraMtha muni zarIra pratye AsaktithI bhojana nathI letA, paNa zarIranI sahAyanI samyak jJAna, darzana ane cAritrya mATe ane emanI vRddhi mATe, zarIranA pAlanapoSaNa mATe emaNe bhojana levuM paDe che. zrI zatruMjayanA duhA ekeku Dagalu bhare, zetruMjA samo jeha; rIkhava kahe bhava kroDanAM; karma khapAve teha. zetruMjA samo tiratha nahi, RRSabha samo nahi deva; gautama sarIkhA guru nahi, vaLI vaLI vaMdu teha. siddhAcala smarUM sadA, soraTha deza mojhAra manuSya janma pAmI karI, vaMduM vAra hajAra. soraTha dezamAM saMcaryo, na caDhyo gaDha giranAra; zetruMjI nadI nAhyo nahiM, eNo eLe gayo avatAra. zetruMjI nadIe nAhine, mukhabAMdhI mukhakoza; deva yugAdi pUjIe, ANI mana saMtoSa. 1 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] bAhaDa maMtrI bAhaDa maMtrInA pitA udayana maMtrI maratI vakhate mahA mUMjhavaNa anubhavatA hatA. zatruMjyagiri upara jIrNa thayela prasAdane navo paththaramaya banAvavA dhAryuM hatuM, paNa motanuM teDuM vaheluM AvyuM. teo jIrNoddhAra karAvI na zakyA. putra bAhaDa navuM maMdira zatruMjayagiri upara jarUra bAMdhaze evI haiyAdhAraNa maLyA bAda teo zAMtithI samAdhimAM avasAna pAmyA. pitAjInI AkharI icchA purI karavA bAhaDe zatruMjaya uparanuM jIrNa maMdira toDI navuM pASANamaya banAvavA nizcaya karyo. jyAM sudhI maMdirano pAyo na khodAya tyAM sudhI brahmacaryanuM pAlana, dararoja ekAsaNuM, pRthvI para zayana ane tAMbulano tyAga evA abhigraho grahaNa karyA. vakhata gumAvyA vagara zatruMjaya tIrthe saMgha sAthe javA nakkI karyuM. bIje divase pATaNamAM ghoSaNA karAvI ke "bAhaDa maMtrI zatruMjayano saMgha kADhe che. jeNe AvavuM hoya te AvI zake che. dareke A pramANe cha niyamo pALavA paDaze: (1) brahmacaryanuM pAlana, (2) bhUmizayana, (3) divasamAM eka ja TaMka bhojana, (4) samakitadhArI rahevuM paDaze, (5) sajIva vastunuM bhojana nahIM karAya ane (6) padayAtrA. darekanI bhojana AdinI vyavasthA bAhaDa maMtrI karaze." A ghoSaNA sAMbhaLI dharmapremI janatA harSaghelI banI gaI. hajAro naranArIo zrI zatruMjyatIrtha yAtrAmAM joDAyA. zubha muhUrta maMgaLa prayANa zarU thayuM. gAme gAma yAtrikonuM svAgata thatuM. dareka gAmathI paNa bIjA yAtriko joDAtA. dareka gAme mahAmaMtrI mokaLA mane dAna karatA, jinamaMdiromAM ullAsathI pUjA-bhakti karatA. A yAtrAno zubha udezya sau samajatA hatA. girirAja upara navuM bhavya jinamaMdira banAvavA mahAmaMtrI saMgha sahita jaI rahyA che. pitA udayananI aMtima icchAne putra bAhaDa pUrI karaze! karoDo rUpiyAno savyaya thaze. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 346 saMgha girirAjanI pavitra chAyAmAM pahoMcyo. saMgha sahita mahAmaMtrI zatruMjayano DuMgara caDI gayA. hajAro yAtrikoe bulaMda avAjathI dAdA AdIzvarano jayanAda karyo. badhA bhAvapUrvaka darzana-pUjA-caityavaMdana Adi karI dhanya banyA. mahAmaMtrI bAhaDa potAnI sAthe pATaNathI zilpIone lAvelA. temanI sAthe temaNe cAre bAjuthI maMdiranuM nirIkSaNa karyuM. jIrNoddhAra mATe prAthamika vicAra-vimarza karyo. DuMgara UtarI sau taLeTIe AvyA, premathI bhojana ArogyuM. zatruMjaya DuMgara upara jinamaMdira be varSe taiyAra thayuM. bAhaDa maMtrIne samAcAra maLyA ke maMdira taiyAra thaI gayuM che. samAcAra ApanAra karmacArIne suvarNamudrA bheTamAM ApI rAjI karyo. paNa kALanuM karavuM, bIje divase khabara AvyA ke sakhata pavanane lIdhe maMdirano keTaloka bhAga tUTI gayo che. tAbaDatoDa bAhaDa maMtrI girirAja para pahoMcyA. zilpIo nirAza vadane tUTelA maMdiranA paththaro joI rahyA hatA. maMtrIzvare pUchyuM, "Ama kema banyuM mukhya zilpIe javAba Apyo, "A UMco pahADa che. pahADa paranA maMdiramAM bhamatI nahi banAvavI joIe, paNa amoe banAvI. temAM havA bharAI gaI tenA jore A maMdira tUTyuM.' bAhaDa maMtrIe kahyuM, "kaMI vAMdho nahIM. pharIthI bhamatI vagaranuM maMdira banAvo. paNa maMtrIzvara' bhamatI vinA maMdira kevI rIte banAvI zakAya? kema? zI takalIpha che emAM?" "ghaNI moTI takalIpha che, maMtrIzvara!" "zuM? vagara bhamatInuM maMdira baMdhAvanArano vaMza nirvaza rahe che. temane tyAM vaMzavRddhi thatI nathI." "oha! A ja takalIpha che ne?" mahAmaMtrIe hasatAM hasatAM kahyuM - emAM ciMtA zuM karo cho? mUjhAo cho zA mATe? mane vaMzanI kAmanA Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 34 nathI. bhavya maMdira banavuM ja joIe. huM nirvaza rahuM tenI mane ciMtA nathI. kone khabara che - saMtAna saMskArI raheze ke kusaMskArI? ane koNa jANe che ke mArA saMtAno mArI kIrtine ujvala ja rAkhaze? saMtAna sArAM na nIvaDyAM to e mArI kIrtine dhULamAM paNa meLavI deeTale nirviza rahuM to bhale! mAre mana A maMdira e ja sarvasarvA che. "pharIthI zarU karo. jema bane tema jaladI maMdira pUruM karo." mahAmaMtrInI A niSkAma bhaktinI vAta gujarAta ne saurASTranA gharegharamAM vahetI thaI gaI. bAhaDa maMtrIe maMdiranuM kAma pUruM karAvyuM. prabhu AdinAthanI pratimAnI pratiSThA karAvavA mahAmaMtrIe potAnA ArAdhya gurudeva zrI hemacaMdrAcAryane premapUrvaka vinaMtI karI. vikrama saMvata 1211nA eka zubha zanivAre AcAryadeve dhAmadhUmathI pratiSThA karAvI. A mahotsavamAM bhAga levA bhAratabharamAMthI hajAro bhAviko AvyA. saue bAhaDa maMtrInI, temanI jinabhakti - pitRbhakti ane dAnazUratAnI bhArobhAra prazaMsA karI. sau eka ja vAta karatA hatA: "dhanya pitA! dhanya putra! hiMsA jAvuM ekalAne nahIM koIno saMgAtha, cAra divasanuM cAdaraNuM ne pachI aMdhArI rAta. vAlA vAlA zuM karo, vAlA vaLAvI vaLaze re, vAlA te vanakerAM lAkaDAM. te to sAthe baLaze re. maranA maranA kyA kare re, maranA sabako hoya re, karanI esI kIjiye re, phira maranA nA hoya... Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9]. bhImA kalaDiyA bAhaDa maMtrI pATaNathI siddhAcaLano saMgha laI AvyA hatA. saMghamAM Avela sarvee zatruMjayanI jAtrA karI. badhAne have samAcAra maLI gayA ke bAhaDa maMtrI prabhu AdinAthanuM zatruMjaya uparanuM daheruM pASANathI bAMdhe che, lAkho rUpiyA teo kharacavAnA che. A aMge keTalAka zreSThIo vicAravA lAgyA. A puNyakAmamAM ApaNe paNa kaMI bhAga laIe. AvA vicAre rAtre keTalAka zreSThIoe bAhaDa maMtrInA utAre AvI vinaMtI karI ke, "Apa girirAja para bhavya jinamaMdiranuM navanirmANa karAvI rahyA cho. alabatta, Apa ekalA ja maMdiranuM navanirmANa karavA sAdhanasaMpanna cho. paraMtu A puNyakAmamAM amane paNa bhAgIdAra banAvo. ame phUla nahIM ne phUlanI pAMkhaDI paNa ApIe evo amAro bhAva che. ame mAnIe chIe ke amArI A vinaMtI Apa svIkArI lezo ane amane paNa puNyalAbha levAnI taka Apazo." mahAmaMtrIe A vinaMtIno saharSa svIkAra karyo. bIjA divase zatruMjayanI taLeTIe vizALa sabhA maLI. temAM mahAmaMtrIe jAte ghoSaNA karI : "je koI bhAI-bahenane zatruMjaya upara bananAra bhavya jinamaMdiranA navanirvANanA kAryamAM potAnA dhanano sadvyaya karavo hoya te premathI potAnuM dAna Ape. sau potAnA dAnanI rakama lakhAve. munImajI te bhAgyazALInuM nAma ane rakama lakhI leze." ghoSaNA pUrI thatAM ja dAtAonAM dAna lakhAvA lAgyAM. koI be lAkha, koI eka lAkha, koI pacAsa hajAra ema lakhAvavA lAgyA. dAtAonI dAnabhAvanA ane jinabhakti joIne mahAmaMtrInuM haiyuM harakhAI UThyuM. evAmAM temanI najara sabhAnI eka bAjue eka sAmAnya mAnavI upara maMDAI, je bhIDamAM aMdara AvavA mATe prayatna karI rahyo hato. paNa teno melodhelo veza joI koI tene aMdara AvavA nahotuM detuM. mAnavapArakhu bAhaDa maMtrIe joyuM ke e Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 349 AgaMtukanA haiye paNa dAna karavAnI bhAvanA UchaLI rahI che. eTale mahAmaMtrIe eka anucara mokalI tene potAnI pAse bolAvyo. teNe AvIne praNAma karyA. maMtrIe pUchyuM: "puNyazALI! tamAruM nAma zuM?" "bhImA kulaDiyA. pAsanA TImANA gAmamAM rahuM chuM." maMtrI vadhu pUchaparacha kare che, "zo dhaMdho karo cho?" "mahAmaMtrIjI! puNyahIna chuM. azubha karmanAM baMdhano hajI tUTyAM nathI. mahenatamajUrI karuM chuM. ghare eka gAya che tenuM ghI atre ghareghare pharIne vecuM chuM. temAM je kaMI maLe tenAthI amAro, pati-patnI banneno jIvananirvAha thAya che." "ahIM zA mATe AvyA cho?" bajAramAM ghI vecatAM jANyuM ke gujarAtanA mahAmaMtrI vizALa saMgha laI ahIM padhAryA che. AthI thayuM ke lAva, Aje girirAjanI yAtrA karuM. yAtrA karIne AvyA bAda jANyuM ke Apa girirAja upara bhavya jinamaMdiranuM navanirmANa karAvI rahyA cho ane saune puNyalAbha maLe e mATe Apa dAna laI rahyA cho. AthI mane bhAvanA thaI ke huM paNa kaMIka..." bhImo vadhu bolI na zakyo. dAnanI rakama bolatAM te acakAyo. "bhImajI! dAna devAmAM zaramAvAnI jarUra nathI. tamAre jeTaluM dAna karavuM hoya teTaluM premathI karo." bAhaDe premathI kahyuM. maMtrIzvara! mArI pAse atyAre mAtra sAta paisAnI mUDI bacI che. mArI pAse eka rUpiyo hato. tenAM puSpo kharIdI bhagavAna AdinAthane caDAvyAM. have mArI pAse phakta sAta paisA vadhyA che. ATalI nAnI rakama Apa svIkArI zako to mane huM bhAgyazALI samajIza." ema kahetAM bhImAnI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. bAhaDanI AMkha paNa bhImAnI bhAvanAthI bhInI thaI. kevI udAtta bhAvanA! maMtrIzvara UbhA thaI gayA ane munImajIne kahyuM : munImajI! dAtAonI nAmAvalImAM sau paheluM nAma bhImA kulaDiyAnuM lakho mahAmaMtrInI A ghoSaNA sAMbhaLI sabhAmAM ghero sannATo chavAI rahyo. sau vicAratA rahyA : "A bhImAjIe keTaluM dAna lakhAvyuM haze ke temanuM nAma dAnanI nAmAvalImAM paheluM Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 350 mahAmaMtrIe jAhera karyuM : "A bhImA kulaDiyA Aje potAnI tamAma saMpattinuM dAna karI rahyA che. temanI pAse hatI te badhI ja mUDI Aje teo A puNyakAmamAM ApI rahyA che. dhanya che temanI udAratAne! dhanya che temanI bhAvanAne...! sabhA janoe paNa bhImAne dhanyavAda ApyA. bhImAe potAnI keDamAM khoselA sAta paisA kADhyA ane AnaMdathI mahAmaMtrIne ApyA. e sAta paisA khakhaDAvIne mahAmaMtrIe kahyuM, "sabhAjano! juo, bhImAjInI A saMpUrNa mUDI! temanI A kamANI teo pUrepUrI dAnamAM ApI rahyA che. ApaNe badhA dAna karIe chIe. lAkha hoya to pAMca-daza hajAranuM paraMtu A bhImAjI to potAnI pUrI mUDI ja ApI rahyA che. pAse kaMI ja rAkhyA vinA, kAlanI kazIya ciMtA karyA vinA dAdAne caraNe potAnI mahAmUlI pUrepUrI kamANI dharI rahyA che. mArA mate bhImAjInuM dAna mArA dAna karatAM paNa amupama ane advitIya che, sarvottama che." dhanya bhImAjI! dhanya!" pracaMDa harSanAda karatI sabhA vikharAI. bhImAjI potAnA gAme pAcho pharyo. harakhAtAM harakhAtAM teNe gharamAM praveza karyo. "oho! Aje kaMI bahu khuza cho?" gharamAM dAkhala thatAM ja bhImAne patnIe savAla karyo. priye! mArI khuzI tane zI rIte samajAvuM? mAruM to jIvane Aje dhanya banI gayuM." "evuM te zuM banyuM? mane kaho to kharA." bhImAe harakhAtA mane badhI vAta karI. vAta hajI pUrI thAya te pahelAM ja patnI bolI UThI : badhI kamANI dAnamAM daI AvyA? dhanya thaI gayuM tamAruM jIvana, kema? tamane gharano vicAra sarakhoya na Avyo? zuM khAzo sAMje? patnI gussAthI hAMphI rahI hatI. tenA magajanI kamAna chaTakI gaI hatI. bhImAnuM dAna tenAthI sahana na thayuM. "gusse na thA, devI! zAMtithI vicAra kara! jyAM lAkho rUpiyAnAM dAna Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 351 - - karanAra hoya tyAM ApaNI sAta damaDIno zo hisAba? ane sAta paisA to kAle kamAI lezuM. paNa dAnanI AvI taka kaMI pharI pharIne thoDI maLe che! sAta paisAnA badalAmAM keTalo badho puNyalAbha thayo che mArA haiye keTalo badho AnaMda chalakAya che teno tuM jarA hisAba mAMDa" "mAMDo tame badho hisAba, mAre nathI mAMDavo. ApaNe garIba chIe. evAM dAna devAno zokha ApaNane nA paravaDe. ApaNe pahelAM peTano vicAra karavo joIe, puNyano nahIM." jo devI! e sAta paisA dAnamAM dIdhA na hota to tenAthI keTaluM sukha maLata? sAta paisA jeTaluM ne? have mane tuM e kahe ke mArA AtmAne sukha ane AnaMda maLe to tuM rAjI thAya ke nahIM?" tame to kevA gAMDA prazna pUcho cho?" to gAMDI! je sAta paisAthI ApaNI garIbI dUra thavAnI na hatI te sAta paisA dAnamAM ApI devAthI mane behada sukha ane apUrva AtmAnaMda thayo che te jANIne tAre to mArA dAnanI ane bhAvanAnI anumodanA karIne mahA puNyalAbha meLavavo joIe." bhImAe sabhAmAM mahAmaMtrIe keTalA premathI tene AvakAryo hato ane AkhI sabhAe tenI bhAvanAno kevo jayanAda karyo hato te badhuM vigate kahI saMbhaLAvyuM. "kSamA karo, nAtha! mArI bhUla thaI gaI. tame sAce ja mahApuNya upArjana karyuM che.' patnIne prasanna thayelI joI bhImo ati harSa pAmyo ane potAnA kAme vaLagyo. te divase sAMje patnI gAya dohavA gaI. gAya dohI pAchI AvIne teNe bhImAne kahyuM: "gAyane bAMdhavAno khIlo nIkaLI gayo che. tene jarA barAbara ThokI do ne!" te bhImo gamANamAM gayo. tyAM jaI teNe khIlI UMDe sudhI dATavA jamIna khodI khodatAM kodALI kazAka vAsaNa sAthe bhaTakAI hovAnuM tene lAgyuM. teNe joyuM to te khADAmAM eka suvarNakaLaza hato. bahAra kADhIne joyuM to temAM sonAmahoro bharelI hatI. kaLaza laIne te patnI pAse Avyo ane bolyo, joyuM! dAdAno kevo camatkAra che? kyAM sAta paisA ane kyAM A sonAno kaLaza, Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 3para sonAmahorothI bharelo? "ApaNI garIbI dUra thaI gaI.' patnI harSAvezathI bolI. nA devI! ApaNuM na hoya te nahi levAnI mArI pratijJAne tuM jANe che. A sonAmahoro ApaNI nathI." to zuM karazo A sonAmahoronuM?" jaIne mahAmaMtrIjIne ApI AvIza. teo tenuM je karavuM haze te karaze." bhImo vratadhArI zrAvaka hato. te lalacAyo nahI. vratamAM te DhIlo na thayo. bIjA divase suvarNakaLaza laIne bhImo bApaDa maMtrI pAse pahoMcyo. teNe badhI sonAmahoro sAtheno kaLaza temanA caraNe dharI dIdho ane je banyuM hatuM te badhuM kahyuM. bAhaDa maMtrI to bhImAnI niHspRhatA ane vratapAlananI dRDhatA joI ahobhAvathI stabdha banI gayA. bolyA: "dhanya che bhImAjI! dhanya che tamArI vratapAlananI dRDhatAne! kharekhara tame mahAzrAvaka cho! A sonAmahoro para tamAro ja adhikAra che. tamane te tamArA gharamAMthI ja maLI che. tamAro puNyodaya jAgavAthI tamane A saMpatti maLI che. tame ja kharA mAlika cho. AthI tame ene premathI pAchI laI jAo." paNa bhImAe te levAno inkAra karyo. mahAmaMtrIe pharI tene samajAvyo. bhImo eka no be nahoto thato tyAM ociMtA ja kapardi yakSa pragaTa thayA. temane joIne baMnee UbhA thaI namaskAra karyA. yakSarAje kahyuM : bhImA! A dhana tane tArA puNyodayathI maLyuM che. tArAM azubha karmo have pUrAM thayAM. A dhana huM tane premathI ApuM chuM, laI le tuM..." eTaluM bolI kapardi yakSa adazya thaI gayA. have bhImo nA pADI zake tema na hato. mahAmaMtrInuM bhAvabhInuM Atithya mANI sonAmahoro bharelo kaLaza laI te potAne ghare pAcho pharyo. 'lo devI! kapardi yakSe ApaNane A bheTa ApI che. kharekhara zrI AdinAthano prabhAva aciMtya che emAM koI zaMkA nathI." saMtuSTa patnIe kahyuM, "nAtha! A to ApanI vratadaDhatAnuM ja phaLa che." Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [100] devAnaMdA ane RSabhadatta kuNyagrAma nagaramAM RRSabhadatta brAhmaNa tenI patnI devAnandA sAthe raheto hato. banne dharmiSTha ane veda tathA jIvAjIva navatattva AdinAM jJAtA zramaNopAsaka zrAvakazrAvikA hatAM. eka divasa temaNe sAMbhaLyuM ke bhagavAna mahAvIra A nagaranA bahuzApa udyAnamAM padhAryA che. tethI teo bhagavAnane vaMdana karavA nIkaLyAM. banne bhagavAna pAse pahoMcyAM, bhagavAnane vaMdana karI bhagavAnanI sAme hAtha joDI UbhA rahyAM. devAnaMdAe bhagavAnanI sAme joyuM ane tenA dilamAM vAtsalyano sAgara UchaLI rahyo. harSAvezamAM tenA stanamAMthI dUdha vahevA lAgyuM. mAnA vAtsalyane ane dUdhane ghero saMbaMdha che. mahAvIra prabhune pyArathI te jotI rahI ane tenA stanamAMthI dUdha jharatuM rahyuM. tenuM AkhuM zarIra romAMcita thaI gayuM. romaromamAM sukhanI varSA te anubhavatI rahI. te ekITaze prabhune nIrakhatI rahI. bharI sabhAmAM banelI A AzcaryakAraka ghaTanAne jJAnathI jANIne bhavya jIvonA hita mATe gautama svAmIe prabhu mahAvIrane pUchyuM, 'bhanne! A zuM banyuM? devAnaMdA brAhmaNInAM stanomAMthI dUdha kema jharavA mAMDyuM? A kevo snehabhAva' prabhue kahyuM, 'gautama! A devAnaMdA brAhmaNI mArI mAtA che. huM devAnaMdAno Atmaja putra chuM.' vadhu khulAso karatAM prabhue samajAvyuM ke 'huM devalokathI cyavyA pachI enI kukSImAM byAsI divasa rahyo hato. eTale sneha ane anurAgavaza Ama banavuM svAbhAvika che.' bhagavAnanA svamukhe A vRttAMta sAMbhaLI RRSabhadatta ane devAnaMdA ati harSa pAmyAM. tyArabAda prabhunI AtmahitakArI dezanA eka citte sAMbhaLI. 23 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 354 vairAgyabhAva pragaTatAM e ja vakhate potAnAM AbhUSaNo utArI sAdhu-sAdhvIno veza paherI paMcamuSTi kezaloca karyo ane prabhu pAse dIkSA laI utkRSTa saMyamanI ArAdhanA karI aMte siddha thayAM. bhale jagatamAM maLe nAmanA, dharma vinA sau khoTI niMdaraDI uDatI A jagamAM, caDhatAM karma kasoTI maMgala nAmanA karavAnAM AvAM lhAvA pharIne nahIM maLe. avasara AvA nahIM maLe, tame lAbha savAyA lejo. - lagA zake to bAga lagAnA, Aga lagAnA matA zIkho bichA zake to phula bichAnA, kAMTe bichAnA mata zIkho jalA zake to dIpa jalAnA, dilako jalAna mata zIkho karI zake to puNya hI karanA, pApa karanA mata zIkho dhana dhana dhana dhana zuM karo, dharma che hAthano mela, lAbha laI lyo dohyalo, pharI maLavo muzkela, mekolenuM zikSaNa laIne, mAthAM amArAM moTAM thayAM mAthAMne zuM kUTavAnA? haiyA amArAM choTA thayAM, jamAnAnA jherI pavane, ama yauvana karamAI gayAM pazcimanI avaLI vAtomAM, mUrakha ame bharamAI gayA, anAcAranA gaMdA raste, ama jIvana gharabAI gayAM, kRtyo amArAM joIne pelAM, pazuo paNa zaramAI gayA sinemAno saMga na karazo, eno saMga kusaMga che jhera reDe jIvataramAM e, jherIlo bhujaMga che. UjaLuM jIvana meluM karato, kALo eno raMga che ene panAre je paDavAM enuM jIvatara paNa eka jaMga che Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [101] zeTha baLabhadra ane nArAyaNa brAhmaNa caMpApura nagaramAM baLabhadra nAme eka dhanavAna zeTha rahetA hatA. temane pAMca dIkarA hatA. badhA dIkarA guNavAna tathA buddhimAna hatA. A atyaMta sukhI parivArane dekhI loko te zeThane bahu bhAgyazALI mAnatA ane te nItivAna ane dharmaniSTha che evI vAto karatA. A zeThanA makAnanI sAme ja rAjapurohita zrIdhara rahetA hatA. temane nArAyaNa nAmano dIkaro hato. te mojazokhamAM moTo thayo ane kaMI bhaNyo nahIM. vakhata jatAM tenAM mAbApa avasAna pAmyAM. bhamyogapyo na hovAthI tene pitAnuM rAjapurohita pada na maLyuM. pitAnI saMpatti dhIre dhIre ochI thatI gaI. pote bhaNyo nahIM enuM duHkha have tene sAlavA lAgyuM. paraMtu tenA pitAjInuM kamAyeluM ghaNuM dhana hatuM tethI tene vicAryuM ke dezaparadeza pharavA javuM joIe. bane eTalI moja kema na karavI? teNe dezATana mATenI taiyArI karavA mAMDI. gharano sAmAna ThIkaThAka sarakho karatAM tene eka khUNAmAMthI nAnI peTI maLI AvI. kholIne jotAM tenA acaMbAno pAra na rahyo. temAM pAMca naMga bhAre kImatI ratna hatAM. tenI kiMmata karAvavA teNe eka jhaverInI dukAne jaI naMga batAvyAM. jhaverIe dareka ratnanI kiMmata eka-eka karoDa mudrA AMkI. have nArAyaNe vicAryuM ke mAre kamAvAnI kyAM jarUra che? jarUra paDye A ratna ekeka vecazuM ne majA karazuM. tenI paradeza javAnI taiyArI pUrI thaI. paNa prazna thayo ke A kImatI ratnanI peTI kyAM rAkhavI? gharamAMthI tene koI corI jAya to? teNe sAme ja rahetA zeTha baLabhadra ke jeo satyaniSTha ane AbarUdAra che tathA jainadharmI zrAvaka che temane tyAM A peTI rAkhavAnuM nakkI karyuM. te zeTha baLabhadrane tyAM pahoMcyo ane A nAnIzI peTI sAcavavA kahyuM, ane jaNAvyuM "huM paradezathI Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 356 pAcho AvIza tyAre A peTI pAcho laI jaIza." zeTha balabhadra eka khUNAmAM A peTI mUkavA tene jaNAvyuM. peTI tyAM mUkI zeThano khAsa ahesAna mAnI manathI nizcita thaI nArAyaNa paradeza ravAnA thaI gayo. thoDA divasa bAda divALI AvI. zeTha ghara sAphasUpha karatA hatA tyAre pelI ratnamaMjura (ratnavALI peTI) hAtha AvI. kholIne jovAnuM mana thayuM. ughADatAM ja zeTha stabdha thaI gayA. AvAM moMghAM ratno? AmAM to ekaeka karoDanI kiMmatanAM pAMca ratno che. A ratno hAthamAM letAM zeThanI dAnata bagaDI. zeThanA AtmAe zeThanA manane DhaMDhoLyuM, "parAyuM dhana oLavavuM mahApApa che. e to kALo nAga che. paNa zeThanuM mana lalacAyuM, "AmAMthI be naMga vecI mAre to huM koTyAdhipati thaI jAuM. nArAyaNa mAruM zuM bagADI levAno che? eno koNa sAkSI che?" teNe be ratno bajAramAM vecI nAkhyAM. be karoDa mudrA meLavI. A mudrAthI zeThe potAnuM makAna havelI jevuM banAvyuM. pAMca majalAnI havelI joI loko vicAravA lAgyA ATaluM badhuM dhana zeTha kevI rIte kamAyA? pAMca varSa pachI nArAyaNa pAcho Avyo. tenuM badhuM dhana vaparAI gayuM hatuM. te daridra jevo dekhAto hato. te zeTha baLabhadrane tyAM Avyo. zeThe tene oLakhyo, paNa jANe tene pote oLakhatA ja nathI evo DoLa karI kahyuM : "koNa che tuM? kema pUSAgALyA vinA havelImAM ghUsI Avyo?" nArAyaNe kahyuM, "huM nArAyaNa. zeThajI! meM tamAre tyAM rAkhelI ratnanI peTI pAchI levA Avyo chuM.' zeTha ciDAyA. krodhita svare kahyuM, "kevA ratna? kaI peTI? koI divasa ratno joyAM che teM? nArAyaNe gabharAte svare kahyuM, "zeThajI! paradeza jatAM pahelAM huM Apane tyAM ratnanI eka peTI anAmata mUkI gayo hato. yAda che ne?" zeThe jorathI bUma mArI sevakone bolAvyA ane kahyuM, "Ane bahAra Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA kinArA 90 350 kADho. na jAya to dhakkA mArI bahAra kADho. jUTho Aropa mUke che, corabadamAza!' nokaroe pakaDIne nArAyaNane gharanI bahAra kADhI mUkyo. havelI bahAra Ubho Ubho nArAyaNa bUmo mAravA lAgyo, "A zeThe mArAM ratno hajama karyA che - huM ene hajama nahIM thavA dauM." - nArAyaNa bUmo mArato mArato pAgala thaI gayo ane babaDato rahyo: A zeThe mArAM ratno haDapI lIdhAM che. zeTha baLabhadra beImAna che.' loko kahevA lAgyA, "juo khoTA Aropa mUkavAnuM A phaLa. dharmAtmA jevA zeTha upara khoTA Aropo mUkyA tethI chevaTe pAgala thaI gayo ne?" duHkha ane bhUkhathI behAla thaI gayelo nArAyaNa eka divasa makAnanI chata uparathI kUdako mArI marI gayo. enI lAza paDelI joI loko kahevA lAgyA, "joyuM, dharmAtmA puruSane badanAma karavAnuM phaLa? Akhare kUtarAnA mote marI gayo ne baLabhadra zeTha to rAjIrAjI thaI gayA, "have badhAM ratno mArAM. eka kAMTo hato te paNa nIkaLI gayo." thoDA divaso bAda baLabhadra zeThanA sauthI moTA putra zrIkAntanAM lagna thayAM. navavadhUne laI zrIkAnta potAnI havelI para Avyo. bhavananA pAMcame mALe caDhatAM teNe jorathI bUma mArI, ore! marI gayo, bacAvo, nAga karaDyo." jhera prasaratAM ja tenA prANa nIkaLI gayA. navavadhU paNa nIce pachaDAI jorathI rovA lAgI. zeTha balabhadra chAtI phATa rotAkakaLatA kahevA lAgyA, "A te kevo anyAya? lagna thatAM ja vahu vidhavA thaI." loko vAto karavA lAgyA, "koI moTuM pApa zeThe karyuM haze. enuM ja emane A phaLa maLyuM.' thoDA divase duHkha kaMIka ochuM thatAM zeThe bIjA dIkarA zazikAntanuM lagna lIdhuM. lagnavidhi patAvI zazikAnta vahune laI havelI para Avyo. sAtame mALe caDhatAM ja tenA paga para nAge DaMza dIdho. tenA paNa prANa Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena zAsananA camakatA sitArA 0 358 tarata nIkaLI gayA. gharamAM badhAM rotAM rahyAM. bIjuM eka varSa vItI gayuM. bahAragAmathI eka divasa thoDA loko AvyA ane zeThanA trIjA dIkarA ravikAnta mATe temaNe potAnI dIkarInA lagnano prastAva mUkyo. zeThe badhI vAta karI. "paraNatAM ja chokaro nAga karaDavAthI marI jAya che evuM be vAra banyuM che, eTale have trIjo chokaro mAre khovo nathI. bhale kuMvAro rahe. bahu ja samajAvaTa pachI zeThe Akhare lagnanI hA pADI. lagna bAda ghare AvatAM trIjA dIkarAnA paNa e ja hAla thayA. nAga karaDyo ane tenA prANa nIkaLI gayA. be varSa bAda cothA dIkarAnA lakSmIkAntanAM lagna lIdhAM. tenA paNa e ja hAla thayA. gharamAM cAracAra vidhavA dekhatA zeThanA duHkhano pAra nathI. paNa kare zuM? tyAra pachI traNa varSa e ja nagaranA eka zeTha potAnI dIkarInAM lagna baLabhadra zeThanA pAMcamA ane chellA dIkarA sAthe karavAnI vAta laIne AvyA. baLabhadra zeTha kahe, "zeTha! mArA cAra dIkarA lagna pachI tarata marI gayA che te tame jANo cho, have A chello dIkaro che. tenI sAthe tamArI dIkarI paraNAvI zuM tamAre tene bharajuvAnImAM vidhavA karavI che?" ' "nA, nA, zeTha! evuM nahIM thAya. mArI putrIe sAro dhArmika abhyAsa jJAnI pAse karyo che. te ghaNI samaju ane DAhI che te evuM nahIM thavA de. kema jANyuM? A kAMI ramata ramavAnI vAta nathI. jIvanamaraNano savAla che." baLabhadra bolyA. dIkarInA bApe kahyuM : "zeTha! mArI dIkarI zubhamatI tamArA gharanI cokkasa rakSA karaze." baLabhadra zeThe bhAre haiyA hA kahI, lagna lIdhAM. lagna bAda harikAnta zubhamatI sAthe ghare Avyo. sagAMvahAlAM badhAMnA zvAsa addhara rahI gayA. "juo zuM thAya che? nAga Ane jIvato choDe to sAruM." Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 359 zubhamatIe havelI dvAra para AvatAM potAnI sAsune kahyuM : "mA! zeThajIne ahIM bolAvo. mAre khAsa vAta khAnagImAM karavI che." - zeTha baLabhadra AvyA. vahue eka khUNe laI jaI zeThane kahyuM: "pelA brAhmaNanAM pAMca ratna laI Avo." zeTha coMkyA, jANe AkAza UparathI paTakAyA na hoya! kyA ratno, vahu" zubhamatI kahe : pitAjI! A avasara vAdavivAdano nathI. ApanA vaMzavArasAno prazna che!' zeTha kahe : "vahu te kema jANyuM? A vAta mArA ane bhagavAna sivAya koI jANatuM nathI." vahu zubhamatI kahe : "pitAjI! vakhata na bagADo. jaladI e ratnanI peTI lAvo. gabharAyelA zeTha gharamAM doDyA tarata ratnanI peTI laIne AvyA ane kahyuM, "pAMca ratnomAMthI be naMga vecI nAkhyAM che. traNa bacyAM che te A rahyAM." vahu potAnI sADImAM ratnapeTI saMtADI havelI upara caDhavA lAgI. pAMcamI sIDI AvatAM te nIce besI gaI ane ratnanI peTI ughADIne bAjumAM ' mUkI. moTethI bolI: "he nAgadevatA! mArA sasarAe je vizvAsaghAta ApanI sAthe karyo che te aparAdhane kSamA karo ane bacelAM traNa ratnothI saMtoSa mAno." camatkAra thayo hoya ema nAgadevatA bahAra AvyA ratnanI peTImAMthI eka ratna moMmAM laI pAchA cAlyA gayA. cAre taraphathI vahunI vAhavAha thaI. lokoe satI zubhamatInI jaya bolAvI. baLabhadra zeThe have vahune kahyuM, "A badhuM rahasya zuM che e mane samajAva.' zubhamatIe kahyuM, "pitAjI! je karma karyA hoya te bhogavavAM ja paDe che. tame e brAhmaNanAM pAMca ratno oLavI lIdhAM hatAM. tame e brAhmaNano vizvAsaghAta karyo hato. e brAhmaNa marIne A nAga thayo ane vizvAsaghAtano badalo levA tamArA gharamAM saMtAI rahyo. eka eka karIne tamArA cAra dIkarAnA Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 360 prANa lIdhA. paraMtu Aje meM e nAgadevatAnI kSamA mAgI. temAM ratnonI peTI tenA sAme dharI. eka ratna to teNe lIdhuM. cAra ratnono badalo to teNe laI lIdho hato. pAMcamAno badalo bAkI hato tethI te eka ratna potAnA moMmAM laI palAyana thaI gayo. tenuM vera pUruM thayuM. have te koI jAtano upadrava nahIM kare." zeThe pUchyuM : "paNa vahu! A badhuM te zI rIte jANyuM?" zubhamatIe kahyuM : "bApujI! meM eka jJAnI pAsethI A vAta jANI hatI ane teno upAya vicArI rAkhyo hato. te pramANe Aje huM vartI ane je phaLa meLavavuM hatuM te meLavyuM.' zeTha baLabhadra kahe : "hA! huM mahApApI chuM, vizvAsaghAtI chuM. brAhmaNanAM ratno meM oLavI lIdhAM hatAM te mArA pApanuM phaLa meM bhogavyuM." prAcIna jainasAhityanI A vArtA 18 pApasthAnomAM je trIjuM adattAdAna che te samajAve che, eTale ke pArakI vastu dhaNInI saMmati vinA laI levAnI vRtti kevAM bhayaMkara pariNAma lAve che te samajAve che. prabhujI mArA premathI namuM mUrti tArI joIne TharuM. are re prabhu pApa meM karyA, zuM thaze have dharma nahi karyA. mATe he prabhu tamane vInavuM, tArajo have prabhujIne stavuM. dInAnAthajI duHkha kApajo, bhAvika jIvane sukha Apajo. AdinAthajI svAmI mahArA, guNa gAuM chuM nitya tAharA. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] samrATa azoka ane kuNAla cANakyanI sahAyathI naMdarAjAne jItI caMdragupta pATalIputrano rAjA thayo. teNe maurya vaMzanI sthApanA karI. teno putra biMdusAra. biMdusArane azoka nAme putra thayo. azoka pAse mahAsAmrAjya hatuM ane tethI te samrATa kahevAto. tene kuNAla nAme suMdara putra thayo. kumAra kuNAla koI nirupadravI sthAne rahe te jarUrI lAgavAthI tene avaMtI nagarImAM rAkhyo. A nagarInI badhI Avaka kumArane maLe evo baMdobasta samrATa azoke karyo. ahIM kumAranuM rAjyanA mANasoe sArI rIte jatana karyuM. kumAra kuNAla ATha varSano thayo tyAre teNe vidyA grahaNa karavI joIe ema samajI samrATa azoke eka patra kuNAla upara lakhyo. temAM jaNAvyuM ke - kumAra kunnaal| tvayA adhItavyamiti madAjJA'cireNa tvayA vidheyaa| eTale ke "he kuNAla kumAra! tAre have abhyAsa karavo evI A mArI AjJA tAre zIdhra amalamAM mUkavI." rAjA patra lakhI baMdha karavAnA hatA tyAM koI agatyanA kAme kAgaLa tyAM ja rAkhI teo bahAra cAlI gayA. evAmAM tyAM AvelI kumAranI oramAna mAtAe te patra vAMcyo ane adhItatrya nA upara kAjaLathI anusvAranuM TapakuM karI nAkhyuM, tethI kaMtha taLe thaI gayuM. anusvAranA eka ja TapakAthI arthano anartha thayo. bahArathI pAchA AvatAM ja azoke patra bIDI aMgata mANasa sAthe avaMtI mokalyo. kuNAle patra maLatAM pitAnAM nAma-mudrA ane akSara oLakhatAM te patra mAthe caDhAvyo ne AnaMdapUrvaka ughADI vAMcavA mAMDyo. patra vAMcatAM ja te khinna thaI gayo. tenI AMkhamAMthI AMsu vahevA lAgyAM. razake kAraNa pUchyuM paNa kumAra kaMI ja bolI na zakyo. ArakSake lekha vAMcyo. te paNa vimAsaNamAM paDyo. teNe kumArane kahyuM, "A patrano nirAMte nirNaya levAze." kumAre kahyuM, "mauryavaMzamAM Aja sudhI koI AjJAlopaka thayuM nathI. huM ja - Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA - 362 jo AjJAlopaka banuM to bIjAo tenuM ghaNI sahelAIthI anukaraNa karaze." pachI kumAra kuNAle ekAMtamAM jaI loDhAnI saLI tapAvI ane tene baMne AMkhomAM nAkhI jAte ja aMdha thayo. kAramI vedanA teNe sahana karI. A vAta jyAre samrATa azoke jANI tyAre tenA duHkhano pAra na rahyo. teNe potAnI jAtane ghaNI niMdI, dhikkArI ke patra lakhavAmAM bhUla karI ne lakhIne pharI vAMcyo nahIM. tapAsa karatAM khabara paDI ke amuka rANInuM A kAma che. have aMdhakumArane rAjyano bhAra nahIM soMpAya te samajI teno vasavaso rAtadivasa azokanA manamAM rahyA karato. kumAra sArI rIte rahI zake te mATe avaMtInI badhI Avaka kumAranA nAme kAyama mATe karI. kumAra yuvAna thatAM zaradazrI nAmanI suMdara ane guNiyala kanyA sAthe tenAM lagna karyA. kumArane gIta-saMgItano khUba zokha hato tethI tenI sAdhanAmAM te samaya pasAra karato. tenA kaMThamAM madhuratA, gaMbhIratA hatI. tenuM saMgIta sAMbhaLIne manuSya to zuM, pazupakSI paNa mugdha thatAM. evI pAraMgatatA teNe saMgIta kSetre meLavI hatI. samaya jatAM kuNAlanI patnI zaradazrIe uttama lakSaNavALA suMdara ane tejasvI putrane janma Apyo. "huM pote rAjya mATe adhikArI ane yogya hovA chatAM rAjya na meLavI zakyo, paNa mArA putrane te maLavuM joIe evI bhAvanAthI prerAI kuNAla gupta rIte pATalIputra pahoMcyo. tyAM te gItasaMgItanA kAryakramo goThavavA lAgyo. te tethI ati lokapriya thaI gayo. jyAM jyAM teno kAryakrama hoya tyAM loko bhegA thaI jatA. mahAna gAMdharvakaLAkuzaLa gAyakanI prazaMsA sAbhaLI rAjA azoke paNa potAne tyAM saMgItasabhA mATe tene AmaMtraNa ApyuM. kuNAlanA kahyA pramANe tenA mANasoe rAjadarabAramAM badho prabaMdha karyo ane jhINA paDadA jevI javanikAmAM kumAra potAnA vAdyamaMDaLa sAthe goThavAyo. dhIre dhIre teNe saMgIta zarU karyuM. svara ghuMTAvA lAgyA. koI divya maMjula dhvani vAtAvaraNamAM patharAvA lAgyo. sAMbhaLanArA badhA rAga-rAgiNImAM jANe bhIMjAI gayA. aMte prasanna thayelA rAjAe vAhavAhanA pokAra karyA : "gAyaka! tamAruM gIta saMgIta adbhuta che. tamArI khyAti karatAM tamArI kalAsAdhanA anekagaNI mahAna che. bolo, Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 363. tamAre zuM joIe? je joIe te kaho, huM tamane avazya ApIza." kuNAle kahyuM: "huM caMdraguptano prapautra, bindusArano pautra ane azoka samrATano aMdha putra kAkiNI mAguM chuM." A sAMbhaLI samrATe pUchyuM, "he gAyaka! tamAruM nAma zuM che? 'te ja huM kuNAla nAmano tamAro dIkaro chuM, je tamArA AjJApatrathI svayaM AMdhaLo thayo hato! A sAMbhaLI rAjA javanikA pAse Avyo ane paDado dUra karI kuNAlane oLakhyo. azokanI AMkhomAMthI AMsuno pravAha vahevA lAgyo ane te kuNAlane bheTI paDyo. potAnI pAse besADI teNe putra kuNAlane pUchyuM : tane zuM joIe?" kuNAle kahyuM, "mAre to kAkiNI joIe." na samajAyAthI rAjAe maMtrIne pUchyuM, "kAkiNI eTale zuM?" maMtrIe kahyuM, "mahArAja! kAkiNIno artha sAmAnya rIte nANuM kahevAya, paNa teno vizeSa artha rAjya thAya." A sAMbhaLI rAjAe kahyuM : "vatsa! tuM rAjyane zuM karaze? daivayoge tArI dRSTi paNa nAza pAmI che. rAjya kevI rIte sAcavIza?" kuNAle kahyuM, 'tAta! mAre to have rAjya zA kAmanuM paNa mArA putra mATe rAjyanI vinaMti karuM chuM." A sAMbhaLatAM ja AnaMdita thayelA rAjAe ullAsathI pUchyuM : putra thayo che? kyAre? zuM nAma rAkhyuM che? kevo che?" kuNAle kahyuM : "sammatipriyadarzana arthAt hamaNAM putra thayo hoI nAma sammati ane dekhAve suMdara che. eTale priyadarzana." samrATa azoke dhAmadhUmapUrvaka samratine teDAvI yuvarAjapade sthApyo ne rAjyArUDha paNa karyo. krama karI rAjA sammati vaya, vikrama, lakSmI, saubhAgya AdithI abhyadaya pAmavA lAgyA. temaNe prAyaH aDadhuM bhArata sAthuM ne samrATa sammati kahevAyA. teo dRDha zraddhAvALA parama zrAvaka hatA. temaNe jinazAsananAM uttama kAryomAM ane dharmapracAramAM mahattvano phALo Apyo hato. A kathA ema kahe che ke siddhAMtasUtranA pAThamAM ke padamAM varNamAtranI adhikatA ke nyUnatA koIka vAra moTI hAni kare che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [103] nRpasiMha pATaNa nagarImAM kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya birAjamAna hatA. tyAM zrI kumArapALa mahArAjAnuM rAjya hatuM. zrI hemacaMdrAcAryanA sadupadezathI atyaMtadharmapAlaka kumArapALa mahArAjAe potAnA aDhAra dezomAM sarvatra amArinuM. pAlana kAyadAthI karAveluM. kumArapALano putra nRpasiMhadeva phakta soLa varasanI uMmarano yuvAna hato, paNa jaina dharma tenA hADehADamAM hato. karmasaMjoge te maraNanI aMtima avasthAe AvI Ubho hato. cAre bAju te rogathI gherAyelo hato. tenI jIvananAva DUbavAnI taiyArI hatI. tevA samaye kumArapALa mahArAjAe potAnA gurumahArAja zrI hemacaMdrAcAryajIne bolAvyA. AcAryazrI nRpasiMhanI aMtima avasthAnI vAta sAMbhaLI tarata padhAryA. AcAryazrIne AvatA joI nRpasiMha pathArImAMthI beTho thaI gayo ane teNe bhAvapUrvaka vaMdanA karI, gurumahArAje mastaka upara hAtha mUkI dharmalAbha Apyo. A vakhate nRpasiMhanI AMkhomAMthI codhAra AMsu vahevA lAgyAM. A dRzya joI pUjyazrIne bhAre duHkha thayuM : 'huM A zuM joI rahyo chuM? devagurunI niraMtara upAsanA karanAra, jIvadayAnA aThaMga upAsaka, zrI navakAra mahAmaMtranuM dhyAna dharanAra, zrI zatruMjaya tIrthane hRdayamAM dharanAra evA nRpasiMhanI AMkhamAM AMsuM hoya ke AnaMda hoya?" AcAryazrI pUche che : 'he puNyazALI! A duHkhamAM karma khape che teno AnaMda hoya ke kheda hoya? duHkha to AnaMdathI bhogavavAnuM hoya, tene badale zoka kema karo cho?' 'gurudeva! A AMsuM duHkhanAM nathI. paraMtu mArA mananA manoratho jamInadosta thatAM jouM chuM eTale AMkhamAM AMsuM AvyAM. ApanA jevA gurumahArAja jinazAsanane samajAvanArA maLyA, jaDa-cetananA bheda jANyA. mArA pitAjIe 1. koI jIvane haNavo nahI - ahIMsAnuM pAlana. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 365 to ArasanAM jinamaMdiro baMdhAvyAM, paraMtu mArA to manoratha hatA ke sonAnuM vizALa maMdira baMdhAvI, suMdara ratnanI pratimA padharAvI, ApanA punita haste pratiSThA karAvI, charI pALato vizALa saMgha kADhI A bhavabhramaNa TALavA cAritrya lauM. AvA manoratho hatA, paraMtu A badhA manoratho sAkAra na banatAM AMsuM AvyAM. AMsuMnuM A kAraNa che.' nRpasiMhanA adbhuta ajoDa manoratho sAMbhaLI pUjyazrInI AMkhamAMthI paNa anumodanAnAM ane harSanAM pratIkarUpe 'be AMsuM' TapakI paDyAM. aMtamAM gurudeve sukRta anumodanA, duSkRtagarhA,1 kSamApanA, ane vratAcAra karAvIne apUrva samAdhinuM bheTaluM dharyuM. aMte be hAtha joDI, 'pUjyazrIne anaMtazaH vaMdanA' zabda bolatAM nRpasiMhano AtmA paralokamAM sidhAvI gayo. kevA utkRSTa manoratho! samAdhinI kevI ajoDa upAsanA! prabhu tAruM gIta mAre prabhu tAruM gIta mAre gAvuM che. premanuM amRta pAvuM che. prabhu tAruM gIta mAre gAvuM che... prabhu Ave jIvanamAM taDakAne chAyAM, mAguM chuM prabhu tArI ja mAyA bhaktinA rasamAM nahAvuM che... prabhu bhavasAgaramAM naiyA jhukAvI tyAM to acAnaka AMdhI caDI AvI sAme kinAre mAre jAvuM che... prabhu tuM vIrAgI, huM anurAgI tArA bhajananI Ta mane lAgI prabhu tArA jevuM mAre thAvuM che... prabhu 1. ApaNe karelA pAponI niMdA karavI (garhA karavI) Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] cAMpo vaNika cAMpA nAmano eka vaNika eka gAmathI bIje gAma javA jaMgalamAMthI pasAra thaI rahyo hato. tenI pAse te vakhate puSkaLa dhana hatuM. ghaNuM dhana teNe keDe bAMdheluM hatuM. rastAmAM tene traNa lUMTAru maLyA. luMTAruoe bUma pADI, "eya koNa che? Ubho rahI jA." cAMpAe UMTa Ubho rAkhyo. mukhya lUMTArAe pUchayuM, "tArI pAse dhana hoya te ApI de. keTaluM dhana che? bola.' cAMpo kahe, "dhana to ghaNuM che. A zarIra upara ghaNA dAgInA che tema ja keDe paNa ghaNuM dhana bAMdheluM che. paNa tame koNa cho e to kaho." cAMpo bhAre satyavAdI ane eTalo ja nika hato. lUMTAru kahe : "ame lUMTArA chIe ane tene lUMTavA mAgIe chIe." cAMpo kahe : "tame bhIkhArI ho to huM kaMIka dAna ApI zakuM. paNa tame mane lUMTavA mAMgatA ho to eka koDI paNa nahi maLe. saradAra kahe : "ame lUMTAru chIe - koInuM dAnadharmAdA letA nathI. ame marda chIe, lUMTIne laIe chIe." cAMpo kahe : "to laDavA taiyAra thaI jAo. huM paNa mardano bacyo chuM.' lUMTArA ane cAMpo sAmasAmA laDavA taiyAra thayA. cAMpo chalAMga mArI UMTa uparathI nIce Utaryo. eka lUMTAru kahe "zuM tane UMTa uparathI bANa calAvatAM nathI AvaDatuM?" cAMpo kahe : "AvaDe to badhuM che, paNa tame nIce UbhA ho ane huM UMTa upara beTho houM e laDavAmAM anIti kahevAya. anItinuM yuddha mArAthI 1. bhaya vagarano Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 360 na thAya." lUMTAruno saradAra vANiyAnI A vira vANI sAMbhaLI daMga thaI gayo. eTalAmAM potAnA bhAthAmAM pAMca bANa hatAM temAMthI cAMpAe be bANa pheMkI dIdhAM. A ceSTA joIne saradAranuM Azcarya vadhI gayuM. "alyA! A zuM karyuM? be bANa kema pheMkI dIdhAM? cAMpAe kahyuM : "juo tame traNa jaNA cho. mArAM traNa bANa tamone pUrA karI ja de enI mane khAtarI che. bIjuM e ke mAre anivArya prasaMge laDavAnuM bane to eka jaNa upara eka ja bANa mAravAno niyama che. rakhene eka bANa bhUlathI vadhAre marAI jAya to mArA niyamano bhaMga thAya. eTale be bANa pheMkI dIdhAM traNa bANa basa che.' saradAra kahe : "to zuM tuM evo tIraMdAja che ke tAruM nizAna khAlI na ja jAya? hA.... jarUra!" eka lUMTAru kahe : "to upara UDatA pakSIne mArI batAvI cAMpo kahe : "huM jaina zrAvaka chuM. niraparAdhI jIvane na mAravAno mAro abhigraha (niyama) che. chatAM mArI tIraMdAjInI khAtarI karavI hoya to A mArA gaLAnI mALA tamArA mAthA upara rAkho ane dUra UbhA raho. mAruM bANa e mALA laIne cAlatuM thaze ane tamAro vALa paNa vAMko thaze nahi." mAruM eka bANa jarUra ochuM thaze, paNa ene to pahoMcI vaLIza." cAMpAnA kahyA mujaba karavAmAM AvyuM ane saDasaDATa karatuM tIra saradAranA mAthA upara rahelI mALAne laIne cAlI gayuM. lUMTAruono saradAra cAMpA zeThanI mardAnagI, sAhasikatA, nIDaratA, satyapriyatA, lakSyavedhakatA ane nItimatA joI khUba ja AnaMda pAmyo ane bolyo: "zeTha! tamArA jevA naravIranI A dharatIne jarUra che. AvA mardonI amAre khAsa jarUra che." Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 368 cAMpAe saradAranI vAta sAMbhaLIne kahyuM, "tame lUMTAru nathI lAgatA, paNa koI uccakuLanA lAgo cho. tamArI vANInI sabhyatA ema ja kahe che. tame koNa cho te kaho." saradAre kahyuM, "mAruM nAma vanarAja cAvaDo... rASTranI rakSA kAje amAre lUMTa calAvIne dhana bheguM karavuM paDe che, bIjo upAya nathI. cAMpAbhAI! jyAre tame evuM sAMbhaLo ke vanarAja cAvaDo rAjA thayo che tyAre tame jarUra Avajo. tamArI zaktino lAbha rASTrane maLe ema huM icchuM chuM.' cAMpo kahe : "zuM Apa pote ja vanarAja cho? to A mAruM sarvasva dhana laI lo ane rASTranI rakSA kAje teno upayoga karo." ema kahI cAMpAe potAnI pAse je kAMI te vakhate hatuM te badhuM ja dharI dIdhuM ane "vadhu joIe to ghare ghaNuM dhana che te paNa Apane maLI raheze' ema vacana ApyuM. cAMpAnuM A dhana vanarAjane ghaNuM upayogI thayuM. teNe rAjya parata meLavyuM ane pATaNa nagarI vasAvI. nagara madhye bhavya maMdira baMdhAvyuM ane paMcAsara pArzvanAthanI pratiSThA karI. prabhu tAruM gIta mAre sukyA haze pUjyA haze nirakhyA haze paNa ko kSaNe he jagatabaMdhu! cittamAM dhAryA nahi bhaktipaNe; janmyo prabhu te kAraNe duHkhapAtra huM saMsAramAM hA! bhakti te phaLatI nathI, je bhAva zUnyAcAramAM eka jaMbu jaga jANIe, bIjA nema kumAra, trIjA vayara vakhANIe, cothA gautamadhAra, Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [195] puNyasAra varNapura nAmanA nagaramAM puNyasAra nAmanA eka zeTha vasatA hatA. thoDA divasa pahelAM ja bAjunA gAme temanAM lagna thayelAM. patnIne pahelI vAra teDavA te sasarAne tyAM AvyA. temanI vahu pahelAMthI ja anya sAthe haLelI, tethI puNyasAre tyAM rokAIne vahune sAthe ja laI javA Agraha rAkhyo. be-eka divasa pachI puNyasAra potAnI patnI sAthe potAne gAma javA UpaDyo. mArgamAM tarasa lAgatAM puNyasAra eka kUvA AgaLa pANI levA gayo. lAga joI vahue puNyasArane dhakko mArI kUvAmAM nAkhI dIdho. pote bApane ghare doDI AvI. kAraNa pUchatAM teNe kahyuM, "ame banne jatAM hatAM tyAM corone AvatA joI huM saMtAI gaI ne temane coroe pakaDIne lUMTI lIdhA. mAryAye haze. koNa jANe temanuM zuM thayuM? lAga joI huM ahIM bhAgI AvI." sahue tenI vAta sAcI mAnI. te svachaMda rIte vartavA lAgI. A bAjue, kUvAmAM paDelo puNyasAra puNyayoge bacI gayo. thoDA samaya pachI jatA-AvatA vaTemArguoe tene kUvAmAMthI bahAra kADhyo. te potAnA ghera AvI rahevA lAgyo. keTaloka samaya vItyA pachI tene thayuM, "lAva, sasarAne ghare jaI joI to AvuM ke tyAM zI vAta thaI che? ane te tyAM pahoMcyo. sasarAe sAmethI pUchyuM: 'kema, coroe keTaluM lUMTI lIdhuM? tamane mAryA to na hatA ne?" vagere. puNyasAra vastune samajI gayo. teNe kahyuM: 'coronuM zuM pUchavuM? e to mAreya kharA? e to sAruM thayuM ke mane jIvato mUkyo ne A tamArI dIkarI ahIM nAsI AvI. nahitara koNa jANe zuM nuM zuM thAta!" A sAMbhaLI tenI patnIne tenA para lAgaNI thaI AvI ane te patinI ghare AvI. baMne sukhethI rahevA lAgyA. vakhata jatAM temane eka putra thayo. dIkaro moTo thayo. eka vAra zeTha 24 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 370 jamatA hatA. evAmAM acAnaka AMdhI AvI. bhANAmAM AMdhInI raja na paDe e AzayathI zeThANIe sADalAno pAlava AgaLa dharI rAkhyo. A joI puNyasArane patnInI AgaLanI ane atyAranI lAgaNIno vicAra AvatAM hasavuM AvyuM. A joI putrane vicAra Avyo ke pitAjI kema hasyA? teNe jida karI pitAne temanA hasavAnuM kAraNa pUchyuM. tyAre pitAe putrane khAnagImAM vAta kahI dIdhI ke atyAre mArA mATe aDadhI thaI jatI tArI mAe eka vAra mane kUvAmAM nAkhI dIdho hato.' samaya vItatAM putra paraNyo. putravadhUe ghare AvIne strInI mahattA batAvavA mAMDI, strInA guNagaurava gAvA mAMDyA. putre (navoDhAnA patie) potAnI mAtAnuM caritra jaNAvatAM kahyuM : 'rahevA dene have, mArI mAe ja mArA bApane kUvAmAM pheMkI dIdho hato.' Ama kahI teNe AkhI vArtA kahI saMbhaLAvI ane vadhArAmAM saMbhaLAvyuM : 'strIothI cetatA ja rahevuM. 'chetarapiMDI, nirdayatA, caMcaLatA ane kuzIlatva jevA doSo to strIomAM svAbhAvika ja hoya che. temanI sAme koNa Take?' aMte A bolacAlano aMta Avyo ane sau saunA kAme lAgyAM. eka vAra sAsu-vahune bolAcAlI thaI. 'tuM AvI ane tame AvAM' ema bolAcAlI vadhI gaI, tyAre vahue potAnA pati pAsethI sAMbhaLelI vAta sAsune saMbhaLAvatAM maheNuM mAryuM ke mane badhI khabara che ke tame mArA sasarAne kUvAmAM pheMkI dIdhA hatA. A sAMbhaLatAM ja sAsu sUnamUna thaI gaI : Azcarya che! mArA patie ATalAM varSo sudhI A vAta koIne na kahI, ne kahI to navI vahune kahI? have mAre jIvavA jevuM zuM rahyuM?" pariNAma e AvyuM ke zeThANI phAMso khAI marI gaI. A AghAtane zeTha puNyasAra jI2vI na zakyA ane teo mRtyu pAmyA. putre virakta thaI dIkSA lIdhI. kathAno sAra e che ke koIe koInI gupta vAta koIne kahevI nahIM. evI vAto karavAthI na dhArelAM kharAba pariNAmo AvI zake che. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] Arya rakSitasUri dazapura nAmanA nagaramAM somadeva nAme eka brAhmaNa raheto hato. tene somA nAmanI patnI hatI. te banne jainadharmI hatAM. temane AryarakSita ane phazurakSita nAme be putro hatA. temAM moTo putra pATalIputra jaI sAMgopAMga vedAdi zAstrono abhyAsa karIne potAnA nagaramAM pAcho Avyo. te vakhate rAjAe moTA utsavapUrvaka tene hAthI para besADI nagarapraveza karAvyo. nagaranA loko tenuM Agamana jovA moTI saMkhyAmAM AvyA. AryarakSita cAre bAju najara pheravato kaMIka zodhato hato. tenI najaramAM kyAMya potAnI mA na dekhAI. tene thayuM, mArA sanmAnArthe AkhuM gAma AvyuM che paNa mArI mA kema nathI AvI? AthI utAvaLo utAvaLo badhuM choDI te potAnA ghare Avyo. mAM sAmAyikamAM beThI hatI. sAmAyika pArI mAe Arya rakSitane pUchyuM, "majAmAM che ne? AryarakSitane A AvakAra ThaMDo lAgyo. teNe pUchyuM, "mA! kema nArAja che? sAruM gAma mArA AgamanathI prasanna che ane tuM kema prasanna nathI? mArI vidyAthI tane AnaMda nathI thato?" mAe kahyuM, "beTA! tuM cauda vidyAnuM jJAna bhaNIne Avyo che paNa te AtmavidyA prApta nathI karI. jo tuM AtmavidyA ane dRSTivAdanuM jJAna zIkhIne Ave to mane avazya AnaMda thAya." mA! te mane koNa zIkhave? huM jarUra tyAM jaI zIkhI AvIza.' mAtAe kahyuM, "tArA mAmA tosaliputra AcArya te tane zIkhavI zake.' mAtAnuM vacana aMgIkAra karI prAta:kALe mAtAnI rajA laI AryarakSita mAmA pAse bhaNavA cAlyo gayo. AryarakSita pote gurune vaMdanAdika karavAnI vidhithI ajJAna hato tethI te daDharatha nAmanA zrAvakane sAthe laIne guru pAse gayo ane zrAvakanI vidhi arakSitane pUchavuM, "mAkema nathI Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA samakatA sitArA 0 372 pramANe gurune vAMdIne beTho. pachI te dRDharathe gurune AryarakSitanI jAti, kuLa vagere kahIne vizeSamAM eTaluM kahyuM ke, A cauda vidyAmAM pAragAmI thayo che ane tene gaI kAle rAjAe hAthI para besADIne purapraveza karAvyo che.' pachI AryarakSite gurune kahyuM ke, he guru! huM dRSTivAda bhaNavA mATe Apa pUjyanA Azraye Avyo chuM. te bhaNAvIne Apa mArA para kRpA karo.' te sAMbhaLI gurue kahyuM ke, jo dRSTivAda zIkhavuM hoya to tuM dIkSA grahaNa kara, jethI anukrame tane dRSTivAdano abhyAsa karAvI zakAya.' te sAMbhaLIne AryarakSite guru pAse dIkSA lIdhI. pachI teNe gurune kahyuM ke, mArA ahIM rahevAthI rAjA, svajano tathA gAmanA loko rAgane lIdhe baLAtkAre mane cAritryathI bhraSTa karI laI jaze.' te sAMbhaLIne guru potAnA gaccha sahita AryarakSitane laIne anya sthAne gayA. tetaliputra gurune jeTaluM jJAna hatuM te sarva AryarakSite grahaNa karyuM. pachI gurunI AjJAthI, vadhAre bhaNavA mATe te zrI vajasvAmI pAse javA nIkaLyA. mArgamAM koI grAmamAM zrIbhadragupta nAmanA sUri hatA. temanI pAse jaI AryarakSite vaMdanA karI, sUrijI AryarakSitane sarvaguNayukta joIne tene * harSathI AliMgana ApIne bolyA ke 'he vatsa! mAruM jIvana alpa rahyuM che. tethI huM anazana karavA icchuM chuM.' mATe tuM mArI pATe besa evI huM yAcanA karuM chuM.' AryarakSite temanuM vacana mAnya rAkhyuM. pachI zrIbhadraguptasUrie anazana laIne AryarakSitane kahyuM : 'he vatsa! tuM vaja- svAmInI sAthe eka ja upAzrayamAM rahIza nahIM, paNa bhinna sthaLe rahIne temanI pAse zrutano abhyAsa karaje; kema ke je soghaNA AyuSyavALo jIva vajasvAmInI sAthe eka rAtri paNa rahe te vajasvAmI sAthe mRtyu pAme ema che.' A pramANenuM temanuM vacana aMgIkAra karI, temanA mRtyu pAmyA bAda AryarakSitamuni vajrasvAmIe alaMkRta karelI nagarImAM AvyA. prathama rAtri gAmanI bahAra rahyA. te rAtrie pAchalA pahore vajasvAmIne svapna AvyuM ke temanA pAtramAM raheluM sarva dUdha koI atithi pI gayo.' prAtaHkALe AryarakSita muni vajasvAmI pAse AvyA. temane vidhipUrvaka Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zAsananA camakatA sitArA 0 303 vaMdanA karIne temanI pAse beThA ane kahyuM, "huM tetaliputrano ziSya ApanI pAse abhyAsa mATe Avyo chuM. mAruM nAma AryarakSita che. rastAmAM AvatAM zrIbhadraguptasUrinA kahevAthI huM bhinna upAzrayamAM rahIza." A sAMbhaLIne vajasvAmIe upayoga mUkI nimitta jANIne bolyA ke "jJAnanA sAgara samAna te pUjya sUrijIe tane yukta ja kahyuM che.' pachI vajasvAmIe tene pUrvanI vAcanA ApavA mAMDI ane AryarakSite grahaNa karavA mAMDI. anukrame nava pUrvano abhyAsa karI lIdho. pachI dazamuM pUrva bhaNavAne pravartelA AryarakSita munine gurue kahyuM ke "have dazamA pUrvane jaladI bhaNa" eTale AryarakSita te kaThina pUrvane zIdhra bhaNavA lAgyA. pelI bAjue, dazapuramAM AryarakSitanAM mAtApitA putranA viyogathI pIDA pAmatAM nAnA putra phAllurakSitane AryarakSitane bolAvavA mokalyo. te nAno bhAI moTA bhAI pAse AvIne bolyo ke "he bhAI! tame ApaNA kuTuMbane pratibodha ApavA mArI sAthe ghera cAlo ane mane paNa dIkSA Apo.' AryarakSite nAnA bhAIne dIkSA ApIne gurune vinaMtI karI ke "he gurudeva! ApanI AjJA hoya to huM mArAM saMsArI mAbApane pratibodha karavA mATe mAre gAma jAuM." guru bolyA ke "he vatsa! tuM abhyAsa kara, ghera na jA." dazamA pUrvanA agharA pATho bhaNatAM AryarakSita ThIkaThIka thAkyA hatA. temaNe gurujIne pUchyuM, "meM dazamA pUrvamAM keTalo abhyAsa karyo ane have keTaluM bAkI che?" gurue hasIne kahyuM ke "he vatsa! dazamA pUrvanuM eka biMdumAtra te grahaNa karyuM che ane samudra jeTaluM bAkI che. paraMtu te kheda kema kare che? tuM udyamI che, vaLI buddhizALI che, tethI jaladI dazamuM pUrva paNa tuM zIkhI laIza." A pramANe gurue vadhu abhyAsa karavA mATe tene utsAhita karyo, topaNa te nAnA bhAI sAthe guru pAse jaI vAraMvAra kahevA lAgyo ke "A mAro bhAI mane bolAvavA Avyo che mATe mane tyAM javAnI AjJA Apo." tyAre gurue zrutano upayoga karIne jANyuM ke "A AryarakSita ahIMthI gayA pachI zIdhra pAcho nahIM Ave ane mAruM AyuSya bahu thoDuM rahyuM che; tethI Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 304 dazamuM pUrva mArAmAM ja raheze, koI grahaNa karaze nahIM." A bhAvi bhAva jANIne zrI vajasvAmIe AryarakSitane javAnI rajA ApI. rajA maLavAthI AryarakSita potAnA nAnA bhAI sAthe dazapura nagare AvyA. tyAM dharmadezanA ApIne potAnA samagra kuTuMbane pratibodha pamADyo ane tyAMno rAjA paNa samakita pAmyo. ekadA zrI saudharmendra indra mahAvideha kSetramAM vicaratA zrI sImaMdhara jinezvarane vaMdanA karavA gayA. tyAM prabhunA mukhethI nigodanuM svarUpa sAMbhaLIne Indra prabhune pUchyuM ke "he svAmI! bharata kSetramAM AvuM sUkSma nigodanuM svarUpa kahenAra koI che?" prabhue kahyuM ke, "AryarakSita che." A sAMbhaLIne indra bharata kSetramAM AvyA. tyAM AryaratisUrine vaMdanA karIne temaNe sUkSma nigodanuM svarUpa pUchayuM. sUrijIe sUkSma nigodanuM svarUpa jevuM che tevuM kahI batAvyuM. te sAMbhaLI sUrijInI prazaMsA karIne tuSTa thayelo Indra svasthAne gayo. e pachI AryarakSita svAmIe keTalIka dhArmIka vidhio tyAMnA rahevAsIone zIkhavI ane pote AyuSya pUrNa thatAM anazana karIne svarga gayA. jJAnI hovA chatAM zrI AryarakSita mAtAnAM vacanone mAna ApI dRSTivAdanuM jJAna meLavavA ghara choDI guru pAse gayA. A rIte mAtAnuM mahattva svIkArI sAro dAkhalo besADyo. tAruM khAdheluM tArI sAthe nahi Ave, tAruM khavaDAveluM tArI sAthe Avaze! tAruM rAkheluM tArI sAthe nahi Ave, paNa tAruM ApeluM tArI sAthe Avaze! 1. eka zarIramAM jyAM anaMta jIvo che te Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] khemo dedarANI gujarAtamAM haDALA nAme eka nAnuM gAma. gAmamAM dedarANI nAmanA eka zrAvaka. temano dIkaro te khemAzAha. cAMpAnerathI mahaMmada begaDo gujarAtanuM rAjya saMbhALe. kALanuM karavuM. rAjyamAM bhayaMkara dukALa paDyo. mahaMmada begaDAne khUba ciMtA hatI. duSkALanA nivAraNa mATe koI upAya zodhavAnI gaDamathalamAM teo hatA. A samaye temanA darabAramAM eka bhATa Avyo. kaMIka vAta nIkaLI ne bhATe zAha lokonA guNagAnanI zarUAta karI, "zAha e to zAha!' bAdazAha ke pAdazAha e to pA eTale ke cothA bhAganA zAha; ane jarA artha vicArIe to zAhamAMthI bAda e bAdazAha. bAdazAha zAhanI tole na ja Ave." mahaMmada begaDAne AthI khoTuM lAgyuM, paNa teo AvI koI taka zodhatA hatA. temaNe A taka jhaDapI letAM kahyuM, "A zAha loko jo gujarAtanA dukALanuM nivAraNa kare to huM temane sAcA zAha kahuM ane to ja A bhATanI vAta sAcI che ema mAnuM." cAraNa ke bhATa mATe A vAta eka AvAhanarUpa hatI, eka paDakAra hatI. cAraNa svAbhimAnI hato. A uparAMta zAhonI udAratA mATe tenA manamAM bharapUra vizvAsa hato. AthI bAdazAhanA paDakArane teNe jhIlI lIdho. cAraNa darabAramAMthI bahAra Avyo. mahAjano (zAho) pAse AvIne bAdazAhe karelA paDakAra ane pote karelA svIkAranI vAta teNe athathI iti sudhI kahI saMbhaLAvI. e samayanA zAho ghaNA svAbhimAnI hatA. potAnI pratiSThA sAcavavA mATe potAnA prANanI Ahuti ApavAmAM pAchI pAnI na kare tevA e loko hatA. temaNe cAraNane AzvAsana ApatAM kahyuM : "tame je kaMI karyuM che te barAbara ja karyuM che. bAdazAhane jaIne amAro saMdezo kaho ke, A dukALamAMthI pAra UtaravA mATe joItI badhI goThavaNa karavAnI javAbadArI zAho potAnA upara le che." Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 306 cAMpAneranA mahAjanoe potAnI dAnavIratAno paricaya ApIne, ATha mAsa sudhI cAle teTaluM anAja bheguM karI lIdhuM. bAkInA cAra mAsa mATenI jogavAI karavA mATe temanuM eka pratinidhimaMDaLa amadAvAda, pATaNa tarapha ravAnA thayuM. pratyeka sthaLe zAhono khUba sAro satkAra thayo. tyAMthI vaLatAM saurASTra tarapha jatAM haDALA gAme AvI pahoMcyuM, khemAzAha tyAM vasavATa karatA hatA. khemAzAhe sAdharmikonuM bhaktipUrNa zAnadAra svAgata karyuM. badhA sArI rIte jamIne beThA eTale khemAzAhe pratinidhimaMDaLanI A doDadhAma mATenuM prayojana jANavA mAgyuM. tyAM sudhI pratinidhimaMDaLa vimAsaNamAM hatuM ke, khemAzAhane sAcuM kAraNa kahevuM ke kema? te lokone ema ke, khemAzAha sAva sAdhAraNa sthitinA lAge che. temane kahIne zA mATe zaramAvavA? paNa khemAzAha jemanuM nAma! te ema kAMI choDe? temaNe khUba Agraha karyo, eTale pratinidhimaMDaLe AkhI vAta samajAvI. A prasaMge khemAzAhanA vRddha pitA dedarANI paNa A sAMbhaLatA hatA. temaNe khemAzAhane bAju upara laI jaI kahyuM, 'beTA! saMpattino sadupayoga karavAnI sonerI taka sAMpaDI che. gujarAtanI janatAne rAhata ApavAnI ane dAnadharma AcaravAnI A taka javA na deto.' khemAe kahyuM : 'pitAzrI! ApanI AjJA mAre ziro mAnya che.' khemAzAha pratinidhimaMDaLa pAse Avyo. teNe dAtAonI TIpa jovA mAgI. maMDaLanA AgevAne dAtAonI TIpa temanA hAthamAM ApI ke tarata ja teo bolyA : 'bAre mAsa janatAne anAja pUruM pADavA mATe tathA pazuone pUrato cAro maLI rahe e mATe joIe teTaluM huM ekalo ApIza.' badhA pAse hAtha laMbAvavAnI jarUra nathI. A kAma mATe tamAre have AgaLa javAnI jarUra nathI. Apa nizciMta bano ane ArAma karo.' A zabdo sAMbhaLIne pratinidhimaMDaLa to navAInA sAgaramAM garakAva Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 300 thaI gayuM. khemAzAhano poSAka ane rahevAnI paddhati eTalI badhI sAdI hatI ke temanI pAse aDhaLaka saMpatti hoya evI klpanA paNa na thAya. temanA moM para AzcaryanA bhAvo spaSTa dekhAtA hatA. khemAzAha AkhAye pratinidhimaMDaLane potAnA dhanabhaMDAra pAse laI gayA. temanA dhanabhaMDAramAM mabalakha pramANamAM sonuM ane agaNita suvarNamahoro hatI. pratinidhimaMDaLa to AbhuM banIne jotuM ja rahyuM, jotuM ja rahyuM. badhA zAhoe khemAzAha ane temanA pitAzrInI dAnavRtti mATe khUba khUba AbhAranI lAgaNI vyakta karatAM kahyuM : "khemAzAha! tamane dhanya che. tame to kharekhara zAhonI AbarU bacAvI lIdhI, tame to zAhonuM nAma ujjvaLa karI dIdhuM. yugo sudhI itihAsa tamArI A udAratAne yAda karato raheze.' eklA khemAzAhanI saMpatti ane dAnanA puNyapratApe gujarAta AkhuMye mahAbhISaNa duSkALanA oLAmAMthI UgarI gayuM. mahaMmada begaDAe jAheramAM khemAzAhanuM sanmAna karavA eka samAraMbha yojyo ane kahyuM : 'zahenazAhanA zahenazAha paNa zAho che. bAdazAha temanI AgaLa kazI visAtamAM nathI. temanI niHsvArtha dAnavRttine huM mArA sAcA hRdayathI salAmI ApuM chuM ane temanuM ujjavaLa bhaviSya icchuM chuM.' dharma sarvottama maMgala che ahiMsA, saMyama ane tapa e dharma che jeonuM mana hamezA dharmamAM vicare che teone devo paNa praNAma kare che. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [108] zrI siddharSi gaNI lakSmInA dhAma gurjara dezamAM zrImAla nAmanuM zahera. tyAM zubhaMkara nAmano zreSThI hato. tene lakSmI nAmanI patnI hatI ane siddha nAmano putra hato. dhanyA nAmanI eka khAnadAna kuLanI kanyA sAthe siddhanAM lagna thayAM. devalokanA jevA viSayasukhane te bhogavato hato. vakhatanA vahevA sAthe te jugaTu ramavAno atyaMta zokhIna thaI gayo ane potAnI patnI sAthenA saMsAra- vahevArathI dUra thato gayo. tenAM mAtApitAe ane gurujanoe tene jugaTuM na ramavA ghaNo samajAvyo, paNa e harAmacasakAthI e pAcho hakyo nahIM. sArI vAta e hatI ke te sArAnarasAne samajato hato. bhalA mANasanA kaMIka kahevAthI haju Darato hato. aDadhI rAta vItavA chatAM paNa te potAnA ghare Avato na hato. tenI patnI tenI rAha jotI jAgatI rahetI hatI. ghaNI rAtonA ujAgarAthI dhanyAnI tabIyata tadana bagaDI gaI. uparAMta, AkhA divasanA gharakAmane lIdhe e zarIre ghaNI levAI gaI hatI. tenI AvI sthiti joIne eka divase tenI sAsu lakSmIdevI tene kahevA lAgI, "tane zI takalIpha che? kahe, zuM tAro koIe tiraskAra karyo che yA tAruM koIe apamAna karyuM che? zI hakIkata che te jaNAva, to teno huM upAya karuM? dhanyAe javAba Apyo. "kaMI nathI." paNa sAsue jyAre ghaNo Agraha karyo tyAre te nAchUTake bolI, "tamArA putra aDadhI rAta gayA pachI bahu moDA ghera Ave che. huM zuM karuM" putravadhUnI hakIkata sAMbhaLI sAsujIe kahyuM, "are! A vAta te mane atyAra sudhI kema na kahI? huM jAte ja chokarAne kaDavAM ke mIThAM vacanothI ThekANe lAvI daIza. dIkarI! tuM Aje nirAMte sUI jaje. tArA manamAM jarA paNa ciMtA rAkhIza nahIM. Aje rAtre huM ja ujAgaro karIza ane badhI Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Em jya . Love 0 KON zrI sidhdharSigaNI teNe jaina sAdhuonA aNagAronAM bAraNA ughADA joyAM ane tethI te tyAM aMdara gayo. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 7 379 vAta saMbhALI laIza.' putravadhUne A vAta ThIka lAgI. te rAtre mAtAe ujAgaro karIne dIkarAnA AvavAnI rAha jotI rahI. rAtrinA chellA pahore, traNa vAgyA pachI putra Avyo. teNe bAraNA upara TakorA mAratAM kahyuM, 'bAraNuM ughADo, bAraNuM ughADo.' eTale aMdarathI mAtAe dIkarAne saMbhaLAya evI rIte kahyuM, are! ATalI moDI rAtre koNa Avyo che?" bahArathI siddhe javAba Apyo, 'e to huM siddha chuM, siddha chuM.' mAtAe khoTo krodha karI aMdarathI javAba Apyo, 'AvA vakhate AvanArA ThekANA vagaranA rakhaDu evA koI siddhane huM oLakhatI nathI,' 'are! paNa atyAre huM kyAM jAuM?" ema bahArathI siddhe kahyuM. eTale pharI vAra e vakhatasara AvI jAya evA hetuthI vadhAre kaDaka bhASAmAM mAtA aMdarathI ja bolI : 'ATalI rAtre jenAM bAraNAM khullAM hoya tyAM tuM jA.' 'bhale tema karIza' ema kahI siddha cAlyo gayo. te joto joto cAle che ke kyAM konAM bAraNAM khullAM che. "teNe jaina sAdhuonA aNagAronAM bAraNAM ughADAM joyAM ane tethI te tyAM aMdara gayo.' sarvadA ughADA rahetA bAraNAMvALA moTA oraDAmAM teNe najara` nAkhI. tyAM teNe mahAtmA munione joyA. teo judI judI dhArmika kriyAo karatA hatA. e joI te vicAravA lAgyo : dhanya che A munirAjo! A badhA mokSanA arthI che ane huM vyasanamAM Asakta chuM. mAruM jIvatara nakAmuM che. huM bhAgyazALI chuM ke ahIM AvI pahoMcyo, upakArI to mArI mA ke eNe gusso karI mArA upara kharekhara upakAra karyo. A pramANe vicAra karato te upAzrayanA madhya bhAgamAM Avyo. tyAM gurumahArAja beThelA hatA. temane teNe namaskAra karyA eTale gurumahArAje 'dharmalAbha' kahI pUchyuM, 'bhAI! tame koNa cho?' siddhe javAba Apyo, 'sAheba! huM zubhaMkara zreSThIno putra chuM. mAruM nAma siddha che. moDI rAtre jugaTuM ramI ghera javAthI mAe bAraNAM na kholatAM jyAM bAraNAM khullAM hoya tyAM javA kahyuM, eTale A daravAjA khullA jotAM ahIM Avyo chuM. have huM tamArAM zaraNe chuM.' gurumahArAje zrutajJAnano upayoga karyo ane A siddha bhaviSyamAM Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA vikAsa 0 380 prabhAvaka thaze ema jANI manamAM ghaNA rAjI thayA. temaNe kahyuM, "ahIM game te koI rahI zakatuM nathI. ahIM rahevuM hoya to amArA jevo veza paheravo paDe. paNa tema karavuM tArA jevA, marajImAM Ave tema bhaTakatA mANasa mATe bahu muzkela che. muzkela eTalA mATe che ke ahIM rahenAre nabaLA mANasone AkaruM lAge evuM akhaMDa brahmacaryavrata dhAraNa karavuM paDe che, mAthAnA vALano loca karavo paDe che, vihAra cAlIne karavo paDe che. jaina sAdhupaNuM keTaluM muzkela che te temaNe vistRta rIte samajAvyuM. siddha kahyuM, "mArA jevA vyasanIne ke jeno potAnAM ja mANaso tiraskAra karatAM hoya che tevAne mATe Avo sarasa saMyama kema muzkela paDe? Avo saMyama ke je namaskAra karavA yogya che te huM svIkArIza. mATe mArA mAthA para hAtha mUkI mane dIkSA ApI upakAra karo." gurumahArAje uttaramAM kahyuM, "koIe amane nahIM ApeluM ame kAMI letA nathI. mATe tuM ahIM eka divasa rahe. ame tArAM mAtApitAne khabara ApIe.' "Apano hukama mAre pramANa che, mAnya che." ema kahI te tyAM rahyo. AvA sArA ziSyano lAbha thavAthI sUrijI mahArAjane ghaNo AnaMda thayo. A bAjue, zubhaMkara zeThe savAramAM potAnI patnI pAsethI rAtre banelI bInA jANIne patnIne Thapako Apyo ane samajAvyuM ke je mANasa vyasanI thayo hoya tene AkarAM vacano na kahetAM dhIme dhIme zIkhAmaNa ApavI joIe. tyArabAda zeTha siddhane zodhavA nIkaLyA. ghaNI jagyAe tapAsa karI chevaTe upAzrayamAM AvyA ane putra siddhane tyAM joIne AnaMda pAmyA, kAraNa ke temano dIkaro game tevA vyasanInI sAthamAM nahIM, paNa ahIM sArA AcAravALA sAdhuonI saMgatamAM hato. pachI temaNe siddhane kahyuM, "cAla bhAI! tArI mAtA atyaMta ciMtAtura thaIne tArI rAha jue che." siddha javAba Apyo, "have ghera AvavAnI vAta ja nathI. ghaNuM thayuM. mAruM hRdaya have gurumahArAjanA caraNakamaLamAM lIna thaI gayuM che. mATe pitAjI! Apa have moha na karo. mArI mAtAjInuM vacana hatuM ke jenAM bAraNAM ATalI moDI rAtre ughADAM hoya tyAM tuM jA. mAtAjInI e vAta Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0381 meM svIkArI che. have to A sAdhupaNuM jIvanaparyaMta pALuM to ja mAruM kulInapaNuM meM sAcavyuM gaNAya.' zubhaMkara zeThe siddhane samajAvavA ghaNo prayatna karyo ane kahyuM, 'mAruM ATaluM je dhana che te tuM nahIM saMbhALe to koNa saMbhALaze? huM gharaDo thayo chuM ane tArI patnIne koI saMtAna nathI. A badhAno vicAra karIne tuM ghare cAla.' siddhe AkharamAM javAba Apyo ke 'AvI lAlaca ApanArI vANI mAre have sAMbhaLavI nathI. mAruM mana to have brahmamAM lIna thaI gayuM che. mATe mArA gurumahArAjane page paDIne vinavo ke teo mane dIkSA Ape.' siddhano atyaMta Agraha joIne zubhaM zeThe gurumahArAjane siddhane dIkSA ApavA vinaMtI karI ane siddhe dIkSA lIdhI. gurumahArAje potAnI guru-paraMparA saMbhaLAvI ane pote guru sUrAcAryanA ziSya gaMgarSi che ema jAhera karIne siddha munine cAritrya barobara pALavA samajAvyuM. gurumahArAjano upadeza siddhe barAbara grahaNa karyo ane te ugra tapa karavA mAMDyo. sAthe sAthe te vakhate maLI zakatA badhA Agamono paNa pAko abhyAsa karyo. teNe upadezamALA graMtha upara heyopAdhyA nAmanI TIkA racI. tenA gurubhAI dAkSiNyacaMdre zrRMgArarasathI bharapUra kuvalayamALA nAmanI kathA racI hatI. te gurubhAIe siddha muninI vakrokita' karatAM kahyuM, 'evI rIte lakhelA AgamanA akSarone pharI lakhI javAthI zuM navo graMtha banI jato haze?" siddha munie AvAM AkarAM vacano sAMbhaLI lIdhA. manamAM udvega to thayo, paNa utsAhapUrvaka eka navo graMtha racavA mAMDyo ane te graMtha upamiti bhava prapaMcA' nAme jaina saMpradAyamAM ati jANIto banyo. A graMtha vidvAna mANasonA paNa mastakane DolAve tevo banyo. saMghe AthI siddha munine vyAkhyAtAnI padavI ApI. dAkSiNyacaMdre siddha munine samajAvyuM ke meM tamane AkarAM vacano tamArA bhalA mATe kahyAM hatAM. tenI cAnaka caDavAthI ja Avo uttama graMtha tame racyo. 1. ToNo mAratA. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 382 tyArabAda siddha munie vicAra karyo ke haju paNa keTalIka vAto ahIM jANavAmAM AvI nathI, mATe mAre haju vadhu abhyAsa karavo joIe. khAsa karIne bauddha zAstro atre maLatAM nathI. tethI te jANavAsamajavA mATe dUra dUranA dezAvaramAM javuM joIe. eTale temaNe gurumahArAja pAse dUra dezAvaramAM bauddha dharma samajavA mATe javAnI rajA mAgI. gurumahArAje zrutajJAnano upayoga mUkIne nimitta joI lIdhuM ane kahyuM, teonI UlaTasulaTI sAbita karavAnI paddhatimAM tAruM citta kadAca DoLAI jAya, mATe tuM e vAta paDatI mUka paNa jyAre siddha munie makkamapaNe e ja mAgaNI karI tyAre gurujIe javuM ja hoya to jA' ema kahIne e vAta tene nahi bhUlavA kahyuM ke "amAruM rajoharaNa tArI pAse che te tAre koI paNa saMjoga hoya to paNa pAchuM ApavA ahIM AvavuM siddha munie ema karavAnuM vacana ApyuM ane koI na oLakhe evo veza dharIne potAnI icchA mujaba dezAvara jevA prayANa karyuM. teo mahAbodhi nAmanA bauddhonA jANItA nagaramAM gayA ane tyAM chAtromAM bhaLI gayA. tyAM temaNe sArI rIte zAstro moDhe karyA. ghaNA vakhata pachI bauddhAcArya siddha munine gurupade sthApavAnI taiyArI karI tyAre siddhane paNa bauddha dharma pratye zraddhA thaI. paNa eka vakhata pote jUnA gurujIne vacana ApeluM che tethI rajoharaNa pAchuM ApavA pote temanI pAse javuM joIe ema temaNe nakkI karyuM ane potAnI icchA sahAdhyAyIone jaNAvI. vacana pALavuM ja joIe ema bauddha zAstra paNa jaNAvatuM hoI rAjIkhuzIthI jUnA gurujI pAse javAnI siddhane rajA ApavAmAM AvI. siddha saMsArI kapaDAMmAM asala guru gaMgarSi pAse AvyA. bauddha dharmanuM jJAna pote meLavyuM hatuM enuM temane manamAM abhimAna hatuM. guruzrI pAse AvatAM ja siddha jorathI bolyA, "Apa ATalA UMce beThA cho te sAruM lAgatuM nathI." gaMgarSi svAmI tarata samajI gayA ke nimittamAM je hatuM te kharekhara banyuM ja che, paNa have koI paNa upAye tene bodha karI ThekANe 1. karmarUpI rajane je sApha kare, jaina muni jene odho paNa kahe che - jaina zAsanamAM sAdhu mATenuM eka pratIka. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA 0 383 lAvavo joIe." Ama vicArI temaNe siddhane potAnI pAse besADavo ane caityavaMdanasUtra upara racAyelI zrI haribhadrasUrikRti lalitavistarA' nAmanI TIkA tene ApI ane kahyuM ke "ame jarA derAsare namaskAra karI AvIe tyAM sudhI ahIM tuM besa ane A graMtha joI jA.' A pramANe kahIne gurumahArAja bahAra gayA. mahAna buddhimAna siddha te graMtha vAMcatAM vicAra karyo ke "aho! vicAra karyA vagara kevA khoTA bhramane meM paMpALyo? potAnA svArthane hAni kare tevAM bauddhamatanAM pArakAM vacanothI koNa lobhAI jAya? kAcano kaTako laIne koNa ratna khoI bese? kharekhara mahAna upakArI zrI haribhadraprabhu mArA kharekhara upakArI che ke jeoe mArA mATe ja jANe A graMtha lakhI rAkhyo che. teozrIne mArA namaskAra ho!" mArA gurujIe mArA upara upakAra karavA ja mane A rIte pAcho bolAvyo che. havethI huM dararoja teonA caraNakamaLanI rajathI mArA mAthAne pavitra karIza. "lalitavistarA vAMcyA pachI mArA manamAM tathAgata buddhanA mate buddhino je bhrama utpanna thayo hato te cAlyo gayo che." thoDI vAre gurujI AvyA ane temaNe siddhane graMtha upara ekAgratAthI vicAra karatAM joyA tyAre temane ghaNo AnaMda thayo. gurumahArAjane AvelA jANI siddha Ubho thaI gurujInA page paDyo ane potAnuM mAthuM gurujInA caraNe rAkhI dIdhuM. gurujIno upakAra mAnatAM kahyuM, "gurudeva! tame mane khoTe raste jatAM ugArI dIdho che. tamAro upakAra jiMdagIbhara nahIM bhUluM. A bhUla mATe mane yogya prAyazcitta Apo." guru mahArAje yogya prAyazcita ApI, tenI yogyatA joI potAnI pATa upara siddha munine besADyA ane saMgha samakSa "gaNIpadavI ApI. gacchano bhAra siddharSi gaNIne soMpIne guru mahArAje jaMgalano Azraya lIdho ane bhAre tapa karI chelle aNasaNa karI svarge gayA. dharmanI sArI prabhAvanA karI ghaNAM tIrthonI jAtrA karI siddhazrI gaNI AyuSya pUrNa thatAM sadgatine pAmyA. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakato sitArA 0 384 * * AdhAra graMtho zrI triSaSThizalAkApuruSa caritra parva 1 thI 10 upadezaprAsAda bhASAMtara bhAga 1 thI 5 prAcIna sakjhAya mahodadhi bhAga 1-2 dharmaratnaprakaraNa pragatinA paMthe : AcAryadeva zrImad kanakacaMdrasUrIkRta bharatezvarabAhubalI bhAga 3 AcAryazrI bhadraguptavijayajInA graMtho - jevA ke jIvana aMjalI thAjo, bhavanA pherA, zraddhAnI saragama vagere panyAsajI ma. zrI kanakavijayajI gaNIkRta "vItI rAta ne pragaTyuM prabhAta upamatibhavaprapaMcA. bhAga 1 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA camakatA sitArA ka = = = = devI sarasvatI A graMthamAM zuM vAMcazo - 1, zrImatI navakAra maMtrano prabhAva phaNIdhara banyo lanI mALA. 2. caMpA zeThANI : 6 (cha) mahinAnA jena upavAsa - akabara bAdazAha | acaraja pAmyA. 3, agnizamAM ane gAgasena bhavobhava cAlatI veravRtti.. 4. zeTha motIzA ghaNA ja utsAhapUrvaka zatruMjaya upara TuMka baMdhAvI paNa khoTA mUrhata kAmazaruM karavAthI zeTha zeThANI pratiSThA thatAM pahelAM kALadharma pAmyAM. '5, nagama koIne chetaravAthI kAmasidhdha thatuM nathI. 6. vimaLa zAha : kuLadevI pAse saMtAna prAptinI mAMgaNI mATe gayA ane mAMgyu vAMjhIyApaNuM. 7. brahmadattA cakravartI bhavobhavanA sAthI baMdhue cakravartIpaNuM tyAgI Atma| kalyANa sAdhavA samajAvyuM. paNa moja zokha ane sAhAbI na tajI zakayA aMte bhayaMkara narakavAsa.. 8. abhayakumAra : budhdhino saupayoga pachI pitA zreNIkanI AjJAthI | mahelamAM Aga lagADI paNa jAnahAnI na thavA dIdhI. | ' zeTha baLabhadra ane nArAyaNa brAhmaNa : koInI anAmata haDapa karatAM, cAra cAra dikarAnA lagna pachI tarata motanI hRdayadrAvaka kathA. 10. sidhdhathI gaNI : mAtAno Thapako ane jIvana parivartana. AvI jJAna sAthe AnaMda ApatI 108 caritra kyAono saMgraha eTale i jaina zAsananA camakatA sitArA. = = = = saMpAdaka ane prakAzaka : varajIvanadAsa vADIlAla zAha mazIna Tulsa Tersa : 41, narasiMmahA rAjA roDa, beMgalora-pa60 001 phona : 2239580, 2239522 nirIkSaNa ane bhUla sudhAra : panyAsazrI jayasuMdara vijya mahArAja