Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Nein Educh intematona For Prate & Personal use weary
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ arham / jainaprAcInasAhityoddhAraganthAvalI-caturtha puSpam AcAryapravarazrIzAntisUriviracitaM dharmaratnaprakaraNam tapogacchIya-AcAryazrIdevendrasarisaMdRbdhayA vistRtavyAkhyayopetam / prathamo bhAgaH saMpAdakaH pravartakazrIkAntivijayamahArAjapraziSyaH munipuNyavijayaH idaM pustaM pUjyapAdamahArAjazrIgulAbavijayajI-ziSyazrImanmunimaMgalavijayopadezena labdhadravyasAhAyyena 'vaDodarA lImaDA poLa' sthitena navAba sArAbhAI maNilAla ityanena prakAzitam / pratayaH 500 vikrama saMvat 1991 mUlyaM to-01
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ idaM pustakaM amadAvAda jainasosAyaTIsthita zrIzAradAmudraNAlaye tadadhipatinA sudhAvaka-harSacaMdrAtmajena paM. bhagavAnadAsena mudritam /
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa. REEEEEEEEEEEEXXXXXXXX mArA hRdayamaMdiramA vAsa karanAra mArI Atma jyotane sArAbhAI navAba. Jain Educatan Internationa For Private & Personel Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ sampAdakIyaM nivedanam / vidAikurvantu sajjanAH, yadutAdhopadIkriyate zrImatAM karakamaleSu tapogacchagaganAGgaNagabhastimAlisaripurandarazrIdevendrasUrisUtritavistRtavyAkhyopetasya AcAryapravarazrIzAntimUrisanhabdhasya dharmaratnAkhyaprakaraNasya prathamo vibhAgaH / etadnthakAdiparicayaM vayaM yathAzakyametadgranthasya dvitIyavibhAgasya prakAzanAvasara evollikhiSyAmaH / sampatyetAvadeva tAvanivedayAmaH yat-granthasyAsya sampAdanasamaye pustakayugmamAsAditamasmAbhiH / tatraikaM tapAgacchAntargatasaMvignazAkhIyAdyAcAryazrImadvijayAnandararipaTTaprabhAsanabhAskaropamAnAcAryavarazrIvijayavallabhasUripaziSyaprajJAMzapadadhArakamahArAjazrIumaGgavijayAntiSanmunizrIcaraNavijayasakAzAdAsAditam / dvitIyaM punaraNahillapurapattanasthatapAgacchIyabhANDAgArAntargataM zreSThivaryazrImalukacandradvArA saMpAptam / prathamaM tAvadatIva zuddhaM prAcInaM suvAcyasundaravarNAvalyupetaM ca, dvitIyaM punaH zuddhaprAyaM prAcInaM suvAcyasundaratamalipivibhUSitamekatazcAkhubhakSitAkSaram / savizeSametatpratiyugalaparicayaH prakAzayiSyamANAparavibhAge dAsyate / etatpratikRtiyugalAdhAreNa sAvadhAnatayA saMzodhitamidaM vistRtavyAkhyopetaM prakaraNamiti / kiJca-vibhAgasyAsya catuSpazcAzat patrANi mudritAni zAradAmudraNAlayAdanyatra, aparaM ca tatpatrAdyapratikRtirapi (gruphapatrANi) nAsmadantikaM vyavasthitatayA preSiteti mudrAyantra-gruphapatrAnavalokanAdikAraNatastAvadaMze'zuddhibhUyastvaM vriivRtyte| kintu granthamakAzanakArakamunivarAdhairyeNa etacchuddhipatraM vayamasya dvitIyavibhAge'ntarbhAvayiSyAma iti bhadram / sampAdakaH For Private Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ = ( @ janma saMvata 1896 kizanagaDha dIkSA saMvata 1931 amadAvAda @ @ @ @ @ @ @ @ @ 1h18the * 1? *K) @ zAnta samAna muni mahArAja zrI gulAbavijayajI vagarehaNa saM. 1976 nA mArgazIrSa vadi ka . dhA For private sector anon
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana prAtaH smaraNIya paMDita pravara jainAcAryo tathA dharmadhuravara munivaree racelI sAhitya khANamAMthI apragaTa ane amUlya ratna samAna prAcIna kRtione rasAsvAda jAhera janatA letI thAya te mATe tevI amUlya rasasAmagrIo pragaTa karavAne mukhya uddeza mArA taraphathI zarU thaelI A jaina prAcIna sAhityoddhAra granthAvali'ne hovAthI tenA prathama puSpa tarIke nainastotra lakhyo prathama mAnaH (prAcIna-stotra-saMgraha-bhAga 1 le) I. sa. 1932mAM prasiddha karavAmAM AvyuM hatuM, jemAM prAcIna maharSionI so uparAMta nirmala kRtio, tathA maMtra yaMtranA zokhIna-jijJAsuone mATe ATapepara upara suMdara yaMtro karAvIne chApavAmAM AvyA hatA, tyArapachI cAlu sAlanA piSa mAsamAM nevArtha sAhityasaMga kathano vimA: ' mAM zrI somaprabhasUri kRta zatAthI tathA kalikALa sarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajInA ziSya zrIvardhamAnagaNikRta kumAravihAra prazasti' nA 87 mA laika upara 116 arthavALuM kAvya tathA bIjA be pAMca pAMca arthavALA kALe maLIne kula cAra anekAtha kRtio mULa tathA bhASAMtara sAthe chapAvavAmAM AvI, tRtIya puSpa tarIke "nainastotra hodde dvitIya vimA (prAcIna stotra saMgraha bhAga. 2 ) yAne "ciMtAmaNi maMtrASirAna thavu ' nAmane graMtha jemAM zrI pArzvanAtha prabhunA maLI AvatA badhAe apragaTa maMtramaya stotro zrIuvasaggahara stotra tathA zrInamiNastotranI maMtramaya TakA tenA lagabhaga aDhAra yaMtro sAthe, dharaNAragendrastava TIkA sahita bIjA aDhAra yaMtra sAthe ciMtAmaNi kalpa, maMtrAdhirAja ka5 vagere prasiddha karavAmAM AvanAra che tathA maMtra sAdhanAne lagatAM spaSTIkaraNa ane gujarAtImAM TuMka sAra sahita DA samayamAM prasiddha thanAra che ane caturtha puSpa tarIke prastuta "zrImaitnInA prathama vimA" For Private & Personel Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ patrAkAre janatA samakSa raju karatAM mane je avarNanIya AnaMda thaI rahyA che te A nirjIva lekhinIthI zI rIte darzAvI zakuM ! vAstavika rIte A graMtha ratnane sarvAga saMpUrNa ane sundara banAvavAne yaza parama pUjya vayevRddha gurudeva pravartaka zrIkAMtivijayajInA ziSya vidvadraya munimahArAja zrI puNyaviyajInAja jJAna ane zramane phALe jAya che. A "navarA" graMtha prasiddha karavAnI preraNA AjathI be varSa pahelAM A graMtha prakAzana kAryamAM upadeza ApI Arthika sahAya apAvanAra svargastha munimahArAja zrIgulAbavijayajInA parama vinaya ziSya muni mahArAja zrImaMgalavijayajIe karelI ane pUjya zrI puNyavijayajInI tathA sinera birAjatA vayovRddha gurudeva zrIamaravijayajInA ziSyaratna zrIcaturavijayajInI ke jeoe prasthAvalinA prathamanA traNe puSpanuM suMdara saMpAdana kArya kareluM che, teozrInI zabdAtIta sahAyathIja pratyakSarUpe A grantharatna huM prakAzita karI zakyo chuM. prastuta granthanA agAunA nava pharamAM amadAvAda ratanapeLa-gelavADamAM AvelA "zrI janaabhyadaya prinTIMga presa'mAM chapAvavAmAM AvyA che. ane bAkInA pharamAe zrIzAradAmudraNAlayamAM chapAvavAmAM AvelA che; A pranthanA mupha saMzodhana vageremAM paMDita bhagavAnadAsa harakhacaMdabhAIe khAsa madada ApI che temaja vaDodarA narasiMhajInI piLanA zrI AtmAnaMda jJAnamaMdiranA svargastha muni mahArAja zrIhaMsavijayajI zAstrasaMgrahanA vahIvaTadAree hastalikhita prate upayoga mATe ApI te mATe teone ane paramapUjya gurudeva zrImaMgalavijayajInA upadezathI je je sadagRhasthAe Arthika madada A grantha prakAzana kAryamAM ApI che jeonAM mubAraka nAma AgaLa ApavAmAM AvelA che, teone tathA svargastha gurudeva zrIgulAbavijayajInA jIvanacaritranA lekhaka AcArya zrI vijaya mehanasUrIzvarajInA ziSya ane mane jaina sAhityane sauthI prathama rasAsvAda levAnI preraNA karanAra upAdhyAyajI zrI pratApavijayajIne atre AbhAra mAnuM chuM. For Private & Personel Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAte A pachInA mArA taraphathI have pachI pragaTa thanAra prasthAvalinA caturtha puSpa uparakta. prAcIna-stotra-saMgraha bhAga 2 je ane paMcama puSpa tarIke "zrI jaina citrakalpadruma" nAmane graMtha ke jemAM jaina graMthabhaMDAromAM chuTA chuTAM verAyelAM kiMmatI kaLA mauktikenI mALA samA ane pUrvanA jaina maMtrIzvare tathA dhanADhaya jainee lAkha ane karaDe rUpiA khacIne taiyAra karAvela ane Aja sudhI saMgharI rAkhelA ratnonI khANa samA kalAsaMgraha tarapha vAcakenuM dhyAna kheMcIne mArUM A TuMka nivedana samApta karUM chuM. zrAvaNa vadi. 8 janmASTamI saMvata. 1991 ) I. sArAbhAI maNilAla navAba hAla lImaDALa, vaDedarA, For Private & Personel Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImanmuktivijayagaNipAdapadmebhyo namaH prAtaHsmaraNIya tapAgacchAdhipati pUjyapAda 1008 zrImAna zrImUlacaMdajI (zrImuktivijayajI gaNi ) ziSya-pUjya zrI gulAbavijayajI mahArAjanuM jIvanacaritra sAdhUnAM darzanaM puNyaM tIrthabhUtA hi sAdhavaH / kAle phalanti tIrthAni sadyaH sAdhusamAgamaH // 1 // prastAvanA yathArtha sAdhujananuM mAhAmya jarApaNuM atizaktivALuM hotuM nathI, jeo pitAnA cAritryajIvana ane upadeza vaDe hajAre manuSyone mAnavajanmanI sArthaktAne sanmArga darzAvI, nazvara padArthonA mehamAM taNAtA bAlajIne satya (mukita) mArganA paMtha tarapha vALI gayA hoya, teonA mAhAbhyanuM te kahevuM ja zuM ? jeo sthala dehe pite vidyamAna nahi hovA chatAM pitAnI amRta vANI vaDe aneka bhavya manuSyanA hRdayAsana para birAjI rahyA hoya che, teonA mAhAbhyane keNuM kaLI zake ? pRthvI paTapara pedA thaI, vilupta thaI gayelA vipulavaibhavazALI cakravati jevAonAM nAma paNa kALabaLe smRti paTathI nAzavaMta thatAM jAya che, paraMtu uttama cAritryavAna sAdhu purUSonAM kathana ane vartana samayanA vahevA sAthe uttarottara pracalita thaI aneka bhavya manuSyanAM hRdayanA duSTa vikAne haMphAvI cAvat muktisukhanAM adhikArI banAvavAmAM sahAyabhUta thAya che. je mahApuruSa dhanAdika kSaNabhaMgura padArthathI nahi paraMtu pitAnI asAdhAraNa zakita ane buddhithI aMgata kaIpaNa jAtanA For Private & Personel Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ svArtha vinA mAtra paropakAra buddhithI tattvajJAnanA pracAra karI aneka bhavya prANIone sadAcAra-prAmANikapaNu' ityAdi guNAyukata banAvI gayA Aya, jo ke khAla jIvo potAnA saMsAravyavahAra baMdha paDI javAnA bhayathI tevAM uttama mahApurUSa upara aneka jAtanA hallA kareja che, chatAM parApakAra ekaja jenu' dhyeya che evA mahApurU teSA na gaNakAratAM kevaLa sauMsArAsakta prANIone dutithI kema bacAva thAya teja mAtra lakSyamAM rAkhIne kArya dhapAveja gayA hoya evA mahApurUSAnu' jIvanacaritra jANavu ane banI zake teTalA sAra laIne te pramANe vartavuM, te kaI kaI rIte potAnu ane khIjAonu` klyANu sAdhI zakayA te jANavA ane tenA jIvanane ApaNI sanmukha Adarza tarIke rAkhI ApaNI kaI kaI khAmIo che te jANIne sudhAravA mATe mahApurUSonAM jIvanacaritra pragaTa karavAno mukhya uddeza hAya che. AvAja uddezane dhyAnamAM rAkhI A mahApurUSanu jIvanacaritra atre ApavAmAM AvyuM che. zrIdIkSAprAptivana adhikAra-- je mahApurUSanuM jIvanacaritra atre kahevA dhArIe chIe te mahApurUSa pUjya zrI mUlacaMdajI mahArAjanA mukhya ziSya ane pUjya khAlabrahmacArI zrImad vijayakamalasUrIzvarajInA vaDIla gurUbhrAtA svanAmadheya zrIgulAbavijayajI mahArAja che. janmasthAna trikAlajJAnI zrIjinezvara bhagavatAe zrImad uttarAdhyayanasUtrAdi siddhAntAmAM sAdhu dharmanA yathA pAlanathI nirjarA ja kulita thai zake ityAdi hetuthI kamAvyuM che keH-- sAdhu-munityAgI zramaNA pAtAnAM pUrva avasthAnAM paricita janmasthAna svajana sabaMdhI parijanAdi yAda na kare.' e AjJA pAlananA pratyakSa amala ApaNA caritranAyakamAM jovAtA hatA. kemake teozrIe ekaMdara 55 varSa sudhI sAdhujIvana gAnyu
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatuM. tathApi temanA bhakate, rAtridivasa gADha paricayamAM AvanAra ziSya suddhAM paNa nathI jANI zakayA ke teozrIe kaI bhUmi, kaI jAti, kayA kula tathA kayA mAtApitAne tyAM janma lIdhuM hatuM ? teonuM pitAnuM gRhasthAvasthAmAM zuM nAma hatuM te paNa jANI zakayA nathI, keTalI hada sudhInI kIrtilAlasAne abhAva ane nirabhimAnitA ! caritraprAraMbhe e vastune nirdeza joIe. paraMtu uparokta paristhitimAM ApaNe kayA sAdhanathI te darzAvI zakIe. A mahApurUSe svamukhe kadApi pitAnA janma sthAnAdine paricaya Ape nathI. ema chatAM teonI pUrvAvasthAnA paricita manuSya kyAre kayAreka vaMdanAdi prasaMge AvyA hoya te te samaye tevA jANakArothI je kAMI mAhitI upalabdha che te atra neMdhIe chIe. A mahApurUSane janma vikama saMvata 1896mAM mevADa dezamAM (ajamera meravADA prAntamAM) Avela prasiddha zahera kIzanagaDhamAM ke je sthAna jagazeThanI janmabhUmi kahevAya che tyAM jainadharmArAdhaka piravADa vaNika kuLamAM thayela hato. svanAma dhanya mAtA pitA svajanAdinAM nAma vagere malyAM nathI, siddhAntamAM aneka ThekANe ullekha che ke jina dharmavAsita kuLamAM janma tha te anahada puNyarAzi vinA na hoya. paMDita purUSo yAvat IdrAdi deve paNa evA jinadharmavAsita kuLamAM janma levAnI vAMchanA A rIte kare che. jinadharmavinirmukto mA bhUvana cakravartyapi / syAM ceTo daridropi jinadharmAdhivAsitaH // 1 // vairAgya prANImAtrane prAyaH bharayuvAnI jyAM AvI ke tenI sAthe ja sAMsArika vAsanAo cAre bAjuthI gherAI vaLe che-jema svecchAe mahAlatA vRSabha (gedhalA) ne nAthI palaTI tenI khAMdha upara dhasara nAkhI parAdhIna banAvI de che tema yuvAnIne paNa tevI lAcAra sthitimAM kaI mahApuNyavaMta sAtvika mahApurUSe jakaDI de che ane bhoganI avasthAmAM paNa bhegene Thokare mArI ganI bhUmikAmAM svatapaNe AtmakalyANa sAdhavA tatpara thaI jAya che. For Private & Personel Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNA caritranAyaka janmathIja dharma saMsArane vega hovAthI dina pratidina eka bAju vaya ne bIjI bAju dharmabhAvanA vRddhi pAmatAM barAbara bhara yuvAnI-pacIsa varSanI vaye pahoMcatA-AMtaravRttimAM rahela-vairAgye sAme AvatAM vAsanAnA mejAne haDaselI vairAgya rasane jhIlatA cAritra nAvamAM besavA zIdhra ughukta thayA. vairAgya rasa te kaMIkane jAge che, paNa A mahApurUSa mATe dareka sAmagrIne vega hovA chatAM tene--saMsAravRddhinA kAraNarUpa e pAgalika sukhe duHkharUpa lAgatAM hovAthI 'NA var moju che vAra pura' e zrIdazavaikAlikasUtranA vAkayanA yathArtha AdarzarUpa vairAgyanI jhAMkhI pratyakSa thavA lAgI. bharayuvAvasthAe mAkhaNa jevuM kamaLa ane varNa suvarNapiDa jevuM suMdara zarIra ! saMpattie garbhazrImaMta, tIvrabuddhi, akhaMDa aMgopAMga saundarya, lAvaNya, lalitatA Adi bhega cagya sAmagrImaya emanI mehaka avasthA chatAM pUrve cAritrAdi guNene-keLa vyA haze tenA prabhAve (udaye) bhegane sthAne ga-cAritranI pUrvavAsanA jAgI ne zudaye 25 varSanI vaye vairAgye daDha thaI cAritra grahaNa karavAne pUrNa bhAva jAge. gurUnI zodha savegI muni saMkhyAne te samayane itihAsa tapAsatAM-75 varSa pahelAM saMvegI zAkhAnA munio gayA-gAMThayA 2025 thI vadhArenI saMkhyA na hatI. mULamAM saMkhyA ochI, emAMe vihArakSetra te vakhate prAyaH gujarAta, kAThIAvADamAM vizeSa ane gujarAta-kAThIAvADa, mevADa-mAlavA-mAravADa-paMjAba-baMgAla ema sarvatra gurU tarIke bahoLI saMkhyAmAM parigrahadhArI yati (gera) nA nAme oLakhAtA varga mukhya hatuM. sAdhAraNa niyama che ke -je vastu meLavavAnI IcachA thAya che te siddha karavA tarapha lakSya jAya che, ane tethI tenA AdhAra-sthAnanI guNa deSa tarIke tapAsamAM samaya vilaMba asahya thaI paDe che, ane te ekaja tAlAvelI hoya che ke adhyApi anaM' tyAM te bhalene viSTAmAM hoya paNa tenuM che te laI levuM joIe. e vakhate sonAne Jan Education Intemanong For Private Personal use only www.ainelibrary.org
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhAra viSTA ke temAM hAtha nAMkha vagere doSa-daSTi hotI nathI. paNa phakata uttama padArtha hAtha karI le eja mukhya dhyeya hoya che. tevIja rIte cAritra-tyAganI bhAvanA prabala jAgI ke basa e meLavavuM eja eka dhyeya ! ApaNA A caritranAyaka mahApurUSane rasane pratyakSa svAda levAnI tamannA lAgI che ne te sthAne sahavAsa vizeSe karIne yativargane hate, cAritragrahaNanI tamannAmAM ne tamanAmAM tyAM eka yatinI pAse A mahApurUSe dIkSA grahaNa karI. pUrvAcAryoe siddhAntamAM AtmavikAsanI bhUmikA varNavatA samajAvyuM che ke je AtmAne eghathI paNa dharmabhAvanA jAge te AtmA jyAre tyAre paNa caDato caDato anukrame zuddha cAritrAdi uttama vega meLave ! pUrvAcAryonI A kArikA ApaNA caritranAyakane barAbara satyarUpe nivaThI. yatidIkSA lIdhA bAda svagurUnI AjJAmAM rahIne temanA taraphathI maLatA zikSaNa mujaba cAritra ArAdhana karatAM be varSa lagabhaga pUrAM thayAM. te daramyAna A mahApurUSa zAstrasiddha:ntanA abhyAsapUrvaka tava nirNayanI vivecanAmAM mazagula rahI jIvanazuddhinI vRddhi karI rahyA hatA chatAM teTalAthI saMtuSTa nahI thatAM pite je gurUkulavAsamAM rahyA hatA tyAM temane tyAganA sAdhanamAM ghaNI apUrNatA bhAsatI hatI, tethI te mATe yogya sAdhananI zodha paNa cAlu rAkhavA lAgyA. paraMtu deza bhinna hovAthI ne yatisaMpradAyanA nakakI karelA-maryAdita kSetramAM rahevAnuM hoI saMvegI gurUne ga temane turataja na malyA, tathApi te taraphanI tIvra abhilASAnA baLe sAta varSa vItI gayA bAda traNayavALA eka sAdhune vega teozrIne thayo. yativarganI apekSAe emanA te bAhyatyAgathI ArSAI temane Azraya lIdhe, chatAM jijJAsA e vastu ke eraja hoya che. teonA hRdayamAM tyAM paNa hamezAM thayA karatuM hatuM ke mArA puNyage prApta thaelAM Alabane che ke mane pitAne te amuka aMze uccamArge sacaravAne kAraNabhUta-madadagAra thayAM che, tathApi mAruM mana je sthitimAM rahevA talasI rahyuM che tevuM A laMbana huM jyAM chuM tyAM hajusudhI dekhAtuM nathI ItyAdi nirmala vicAroe savegI gurUnI zodhamAM preraNA cAlu rakhAvI ane e Jan Education Internal For Private 3 Personal Use Only www.jainebraryorg
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vALIne dhitAmaNi ane eka mAM mahAkALI ara parIzrama karI jijJAsAe Akhare teozrIne yogya sthAna meLavI ApyuM. udhamanI saphalatA icchita vastunI zodha karatAM koI prANIne ciMtAmaNi, kalpavRkSa ke kAmadhenu jevI kaI vastu maLI jAya e vakhate je harSa-pramoda thAya te teja jANI zake, A mahApurUSane paNa tevuM ja bane che, A mahApurUSanI satyaprarUpaka zuddha tyAgI gurUnI gaveSaNa satata cAlu te hatIja ane te mATe teozrInA prazaMsA maneratha-udhama-bhAva hovAthI Akhare parINAma paNa suMdara AvyuM. saddagurUnI zodhamAM samaya bahu vyatIta thayo ne koTI paNa khubaja thaI chatAM paNa kahevata che ke '31mena hi sivaMta thaffor" udyamathIja sava kAryanI siddhi thAya che. ahIM ApaNA caritra nAyakane paNuM evuM ja banyuM ane tyAgI, savegI, nilebhI, mahAprabhAvaka pArasamaNi jevA mahAna purUSane gurU tarIke vega maLI gayA. sadagurUne sajoga tha e paNa eka mahata bhAdayanI nizAnI che ! pUjya zrI mUlacaMdajI (muktivijayajI gaNi) mahArAja ApaNA prastuta mahApurUSane maLI gayA. zrI mUlacaMdajI mahArAjane TuMka paricaya, prasaMgopAta zrI mUlacaMdajI mahArAjane kiMcit paricaya Ape asthAne nahi lekhAya. eka vakhate pUrNa hiMsakavRttivALA samrATa akabara bAdazAha jevA megala samrATane pratibaMdha ApI ahiMsAnuM pharamAna meLavanAra jagadgurU zrI zrIhIravijayasUrI. zvarajInI paTTaparaMparAmAM zrImadda zrIvijayasiMhasUrIzvarajI thayA. temanA ziSya zrIsatyavijayajI panyAsajIe zrIvijayaprabhasUri jInI chatrachAyAmAM nyAyavizArada nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNi tathA upAdhyAyajI zrIvinayavijayajI A di munivaronI sahAyathI jiddhAra karI tyAgI-saMvegI sAdhunI bAla ne pIchANu jevA mAtrathI thAya te mATe kSetane sthAne pIta vastranI vyavasthA bAMdhI sagI zAkhAne AvirbhAva karyo hate. te zAkhAnI paraMparAmAM paMnyAsajI zrImaNivijayajI dAdA For Private Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayA. teonA ziSya tarIke prasiddha gurUdeva zrIbuTerAyajI (buddhivijayajI) mahArAja ane temanA mukhya aMgabhUta ziSya te ApaNu gurU zrImUlacaMdajI mahArAja, teozrIne paNa prathama dIkSA lega paMjAbamAM sthAnakavAsI paMthamAM thaele, kiMtu tatvazAdhanA pariNAme saMvegI dIkSA pachIthI teozrIe lIdhelI. teozrIne prabhAva samagra munimaDala upara vartatuM hatuM, teonI AjJAnuM akhaMDa pAlana karavAmAM mahApurUSa zrIvRddhicaMdrajI, vIsamI sadInA paramaprabhAvaka mahApurUSa zrI AtmArAmajI mahArAja jevA samartha purUSe paNa sadA namra thaI rahetA ane mahAgItArthe samartha sAtvika mahApurUSa zrI jhaverasAgarajI mahArAja sAheba paNa jenI chatrachAyA nIce rahI AjJA mATe adhIrA thaI rahetA. AvA aneka ucca guNanA sAgara pUjya zrImUlacaMdajI mahArAjane ApaNA caritranAyakane puNyadaye suMdara vega maLI gaye. mahAna parIkSaka dIrghadazI nirIkSaNa zakti saMpanna ane udAra gurUmahArAje A purUSanuM mukha cahero jotAM ja temanI vyatA ucca jIva tarIke samajI gayA ne teozrIe dIkSA ApIne pitAnA ziSya tarIke munizrI gulAbavijajI nAma jAhera karyuM. A mahApurUSanI sagI dIkSA A rIte saMvat 1931 nI sAlamAM eka suvarNa prabhAte thaI eTale ke zrI AtmArAmajI mahArAja tathA zrIvijayakamalasUrIzvarajI, pacAsajI zrIgaMbhIravijayajI vagere karatAM cha mahInA agAu dIkSA teozrInI thaI hatI ane pi tAnA vaDIla gurUbhAIo prasiddha cAritrapAtra zrImAna haMsavijayajI (vaDodarAvALA zAMtamUrtithI anya) tathA temanA ziSya zrI lakhyavijayajInA sahavAsI thayA. guNavarNana zrIvItarAgadevanA zAsananA prabhAvakamAM dharmanA mujha jevAM ane cAritramAM caMdra jevA nirmala zrImUvaMdragI guru ApaNA caritranAyakane malyA, eTale A mahAtmA svAtma sAdhanA mATe cAritra guNamAM lIna thaI vitarAga mAganuM ArAdhana dattacitte Jan Education Intemanal For Private Personal Use Only www.jane brary.org
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA lAgyA. ane akhaMDa45 varSathI pitAnI 80 varSanI chellI vaya sudhI pAlana karI sva para kalyANa sAdhI gayA. teoe zAsanaprabhAvanAmAM je mUlyavAna phALo Ape che te ahIM ApaNe zI rIte raju karI zakIe ? te paNa bhavyAtmAonA hitanA kAraNe beThI ghaNI nedha karavI ISTa lAge che. teonuM zarIra suvaNu piMDa jevuM ke uttama rAjavaMzI jevuM suMdara hatuM. zarIranuM baMdhAraNuM paNa madhyama dahInuM bhavya ane dareka avayava pramANe peta hovAthI mAkhaNanA piMDa jevuM saMsthAna bahuja manahara hatuM. teonI mukhamudrA sadAe smita karatI, tejasvI ane gaMbhIra hatI jANe vairAgya rasane sAkSAt pravAha ! ne tethI ja temanAM darzana karavA AvanAra manuSya mAtra mukhAviMdanuM darzana karatAMja AnaMdita thaI parama zAMti meLavatA hatA. temanuM lalATa ane mukhauMdarya evuM tejasvI hatuM ke jANe pUrNimAne bIje caMdra sAkSAt svarga purImAMthI ahIMyAM mRtyu lekamAM AvI na vacce hoya tevo bhAsa thato hato. teozrInI mukhamudrAnA darzana mAtrathI ja kodhI AtmAo paNa zAMta thaI jatA hatA. teozrI svabhAve-zAnta-saumya-sarala ane mIlanasAra, udAra, dhIra, nispRha ItyAdi guNe karIne alaMkRta hatA, temaNe koI paNa divase ucca svare kaThora bhASAthI keIne paNa belAvyA na hatA. pitAnA ziSya paikI kaI pitAnI pAse rahe ane bhakti sevA kare ke bIje anyatra yAtrA vagere karate vicArIne Ave chatAM baMne tarapha samAna bhAva ja rAkhatA. abhyAsa te maraNane chellA samaya payata akhaMDa cAlu hato. teozrInI prathamAvasthA yati samudAyane AdhIna hatI. tathApi te samaye tyAM paNa abhyAsakrama te prAcIna paripATIe pratikramaNa, jIvavicAra, navatatva, daMDaka, laghu saMgrahaNI, bRhat saMgrahaNI, kSetrasamAsa, karmagraMtha, kammapayaTI, lekaprakAza Adi prakaraNa, vyAkaraNuM, kAvya, tiSa, nyAya, sUtra, siddhAMta e dravyAnuyoga Adi graMthanuM kramaza: adhyayana karAtuM hovAthI vastutatvanA jJAnanI jaDarUpe jJAna meLaveluM emAM sAthe sAthe jyotiSamAM paNa te vakhate parizrama karelo. e vadhatAM vadhatAM temAM anubhavajJAne te kaI eraja camatkAra pratyakSa thaelA ane tethI e jyotiSavidyAnA temanA divyajJAnathI dIkSA, For Private & Personel Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiSThA Adi dhArmika kAryo saMbaMdhI apAtA muhUrtAdinA suge te te kAryo nividanapaNe pAra paDatAM hatAM, jIvananA aMta sudhI teozrI pratidina 1500 deDhahajAra kene svAdhyAya karatA hatA. A puNyapurUSane pUrva puryodaye zarIra eTaluM badhuM sukomaLa prApta thayuM hatuM ke je tyAga vairAgyane dikSita avasthA na hoya te AvA zarIravALAne kaMI jatanA ezaArAma bhAgavavAnuM kalpI zakAya ! paraMtu ahIM te pUrvapuNyodaye tyAgamAga ane te paNa jinezvaradee prarUpe prApta thaela eTale evA sukumAra zarIrane paNa jeTaluM bane teTaluM karavuM joIe "duvaM mAruM-hasya sAruM vratadhAra 2' e ekaja dayeya teozrInI sanmukha hovAthI unALA jevI RtumAM bhalabhalAne paNa pramAda gherI le. teozrInA sukamala zarIrane te te Rtu tadana asahya lAgatI chatAM A mahApurUSa tevA samaye paNa vihAramAM ke zrI saMghanA koI kAryamAM samayAtIta thatuM hoya te te thavA detA chatAMe pitAnA niraMtara cAlu svAdhyAyamAM khalela paDavA detA nahi. vaLI prAyaH chellA mRtyu avasara sivAya saheja havAjanya sustI jevuM kaMI vakhata thayuM haze te e svAdhyAya dhyAnamAM koIpaNa divase bhaMga nahi. A caritranA lekhakane paNa anubhava che ke A mahApurUSa prAtaHkALe bahuja vahelA uThatA ane svAdhyAya hamezAM cAlu rAkhatA. dIkSAnI zarUAtathI ke chevaTanI aMtima ghaDI sudhI AhAranihAramAM teozrI bahu niyamIta hatA. prAyaH bapora pachI te AhAra kaI khAsa kAraNa sivAya letA nahi. teo amuka gaNatarInI vastuo ja AhAramAM vAparatA, AvI rIte indriyanuM damana karI nAkhanAra mahApurUSanA kaSAya jayane mATe te kahevuM ja zuM ? vihAra ane pratibedha teozrIe gujarAta, kAThIAvADa, mAravADa, mevADa Adi aneka pradezamAM vicarI aneka bhavyAtmAone pratibadhyA che. aMtima avasthAnA chellAM thoDAM varSe gujarAta ane kAThIAvADamAM ja bahudhA teozrI vicaryA hatA. A purUSamAM pratibaMdha kara For Private Personel Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAnI zakti ajaba hatI. teozrInI pratibaMdha karavAnI zakitathI te mAMsAhArI evA mAchImAra leke paNa mAMsAhAra vagere tyAga karatA hatA. jemAMnA teozrIthI pratibadha pAmelA kaI kaI mANase tathA temanA vaMzaja pAsethI A mahAtmAnA anahada upakAranA zabda ApaNe jAte sAMbhaLIe chIe tyAre ApaNane bahuja Azcarya upaje che. temanI pratibadha zaktine ekaja dAkhale ahIM Apa basa thaze. samudra kinAre AveluM gheghA zahera ke jyAM muslIma khAravA vagere hiMsaka manuSyonI bahoLI saMkhyA che, tyAM hiMsA eka paNa divasa baMdha karAvavI hoya te bahuja muzIbata veThavI paDe che. evI kemanA AgevAne A mahApurUSanI aMtima avasthAnI dizAmAM vadana-namaskAra karavA AvyA, gurU mahArAje dayAne ja upadeza Apyo ke tame tamArI uttama jIdagI hiMsaka kAryo karIne zA mATe vyartha gumAve che" ATaluM kahetAMnI sAthe ja te avasare te AgevAne AvA parama upakArI mahApurUSanA viyogajanya duHkhe azu sAravA lAgyA ane gurUvAkyane Izvara-paramAtmAnA vAkayanI mAphaka mastake caDhAvI gurUmahArAjanA avasAna samaye keInI paNa preraNu vinA pitAne dhaMdhe anya rAkhe. luNAvADA-gedharA Adi gAmenI bhUmi jyAM sudhI A mahApurUSanA caraNakamalethI pAvana nahatI thaI tyAM sudhI te jaina nAma dharAvanAra paikI ghaNA mATe bhAga lagabhaga pitAnA bAhya AcAra vicAranI paristhiti paNa visarI gayo hato ane bahulatAe vaiSNanA sahavAsathI vaiSNava je ja lagabhaga thaI gayA hatA e vagane paNa upadeza vAkathI samajAvI samakata-zraddhAvAna AcAra vicAranI zuddhi vagere saMskArothI vAsita karyo hato. te atyAre paNa tyAM janAra manuSya tyAMnA zrAvakanA vivekanI mukatakaMThe prazaMsA ryA vinA nahI rahI zake. tyAM agADI koI koI bhavyajIne pravajyA dAna paNa karAvyuM hatuM. A sarvemAM mukhya kAraNabhUta te A mahAtmApurUSanI pratibadha karavAnI zakita ja hatI. teozrInA sacoTa upadezathI dhamaraMge raMgAyela gAmavAsI lekene lIdhe te te kSetra A mahApurUSanA nAma saha prakhyAta che. e rIte zihera, ghoghA, berU vagere kaMIka sthAnanA tAe vAra paikI adi gAmanA 9 preraNA lAgyA ane kahevAnA cAne evI ke manuSpanI ya cinI , e jamA patAkA AkarA . aramAnA vA thI hari vIra rAmabAga thai jAya ane vizva bana nahatI mA For Private Personel Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jene hajI paNa teozrInAM puSya nAmane yAda kare che. dIkSAdAna teozrInA hastadIkSita ziSyo paikI lekhaka ziromaNI vaktA muni mahArAja zrImaNivijayajI tathA jJAna, kriyA rUci tapasvI munimahArAja zrImaMgalavijayajI jevA mahAtmAe Aje paNa cAritra niraticAra paNe ArAdhI rahyA che. gacchanAyaka pUjyapAda svagurU sugRhIta nAmadheya zrImUlacaMdajI mahArAjazrInI AjJAthI paNa keTalAka mumukSuonI dIkSA teozrInA haste thaela che, khuda AcAryapade vibhUSita thai pUjya zrImUlacaMdajI mahArAjanA mukhya paTTadhara tarIke prasiddha thaelA bahALA parivAravALA ane aneka sthaLe vicarI aneka sAdhu, sAdhavI, zrAvaka, zrAvikAnI jIhAjhe jeonuM pavitra nAma caDheluM che te A caritranA lekhakanA dAdAgurU pUjyapAda zrImavijayakamalasUrizvarajIne paNa pUjya gurUmahArAjanI AjJAthI laghu dIkSA ApanAra A mahApurUSaja hatA paraspara saM5, viveka, vinaya, eka bIjAnI maryAdA ane sneha alokika hate. dareka munivagane pite kharA jIgarathI cahAtA ne pite vaDIla hovA chatAM paNa munivarganuM mAna ucita sAcavI paripUrNa pitAnI laghutAmAM rahevuM pasaMda karatA, nAnA muniene paNa bahu mAyALu zabdothI belAvatA, ete atyAre udAharaNuM rUpa lekhAya. vacana sIddhI jyAM jyAM A mahApurUSa vicaryA che tyAM tyAM A mahApurUSanA mukhakamalamAMthI dharmalAbha e AzIH zabdo jenA jenA kAne paDyA ke daridrI jevAne paNa sattAgata kamane zubha vipAkedaya pratyakSa thaI jAya ke jIdagI sudhI te sukha samRddhimAM mane hAlate ane dhArmika kAmamAM svalakSamIne sadvyaya karI A mahApurUSanA upakAranuM saMbhAraNuM karato rahe che. ziSyane paNa phakata emaja kahI de ke jA amuka pustakagraMtha hAthamAM le ane vAMcI jA ! ziSya zaMkita thaI belI uThe ke kRpALu ! tenA ane For Private Personel Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhyAsa vinA ane ApazrInA vaMcAvyA vinA zIrIte vAMcI zakAya ? punaH javAba eja maLe ke jA huM kahuM chuM tema kara, vAMcI he ! ziSya tahari kahI graMtha ukelI zake ne baMdha khIlI nIkaLe. AvA prasaMge mejuda jovA-anubhavavA chatAM koNa tyAM InkAra karI zake ke pUjyazrInA vacanamAM azIrvAda zakti tathA vacanasiddhI na hatI ? ziheramAM eka vakhata aThThA mahotsava cAlatuM hatuM. samavasaraNanI racanA vagere ThATha hato. eka divasa akaramA echavanA maMDapamAM kAMI khAsa nimitta vinA dhumADAnA goTegoTA ane aMdhArA jevuM upadravarUpe chavAyuM. zrIsaMgha ciMtAgrasta thayA. te vakhate tyAM birAjamAna pUjya mahAtmAzrIe pitAnI AtmIka nirmalatAnA bale zuM karyuM ke kSaNavAramAM turta sarva upadrava zAMta thaI gayo. vihAramAM vicaratAM je kaI gAma agara zaheramAM Apasa ApasamAM vairavidha hoya tyAM banne pakSene evA te miSTa vaccanathI samajAvatAM ke te leke vaira-vidha bhUlI jaIne abheda bhAve bhAIcArAthI vartAva karI letA evAM evAM zAsanannatinAM kAryo A mahApurUSanA hAthe thaelAM ke jenI neMdha paNa A TuMka jIvanacaritramAM kevI rIte laI zakAya. jANe bhaviSyavettAja na hoya tevI rIte teozrI bahuja samayasUcaka hatA lekhakane yAda che ke teozrIe amuka munine mATe kaheluM ke A kula gacchane vighAtaka che ne te vAta barAbara sAcI nIvaDI che. bIjo eka sAde paNa bedhaka dAkhala teozrInI samayasUcakatAne meM najare jeele ahIM ApuM chuM. eka sthaLe lAMbA vakhatathI derAsaranA pUjArI tarIke eka AsthAvALe mANasa kAma karato hato. eka vakhate tene dabuddhi sujavAthI eka loTAmAM lagabhaga zera eka ghI pitAnA ghera laI jatA hatA te keInA jovAmAM AvyA, e bAbatanI vAtacIta AgevAna jANuvAmAM AvI eTale pUjArI upara gusse thayA, pUjArIe ATalA varSothI nimakahalAlIthI bajAvelI bekarInI vAta visAre paDI ne For Private & Personel Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA upara dabANa zarU thayuM. A bAju A bicAre be hAtha joDI karagaravA lAgyo ane dayAnI yAcanA karavA lAgyuM. eTale AgevAnane gusso dviguNIta vRddhi pAmyA ane tenA A najIvA gunhA badala daMDamAM tenI strInA pagamAM paheravAnA dAgInA utarAvI kabaje lIdhA-gunhAmAM Avele pUjArI muMjhAvA lAge, paNa tyAM tenI muMjhavaNamAM prabhubhaktinA baLe te vakhate tyAM birAjatA A mahApurUSanuM smaraNa tene thayuM. vAghanA paMjAmAMthI chuTI jatuM haraNa jema ke gaMjInuM zaraNu zodhe tema deDate deDatA upAzraye AvI gurUnA caraNakamalamAM mAthuM jhukAvI chAtI phATa rUdana karIne azrujaLane pravAha vahevaDAvI dIdhuM. gurU mahArAje tenA zire hAtha mukI AzvAsana-dhIraja ApI tene ghera nirAMte besavA kahyuM. A vakhatanuM gurUmahArAjanuM vAkaya te pUjArI ne jIvanadAna jevuM lAgyuM haze te te saheje kalpI zakAya ! AgevAnanuM A adhikAra dazya khAsa jovA jevuM hatuM, AgevAne mahArAja zrI pAse AvyA, mahArAja zrI paNa AgevAnonA caherA joIne kaSAya upazama tathA sajajanenA dayA udAratAnA svarUpane upadeza te samaye Apavo te bIna avasarane jANa tpAtikI buddhi ane samayasUcakatA vAparI AgevAnane kahyuM ke -"tame A zuM DahApaNuM DAnyuM ? eka vakhatanI sAmAnya bhUla jIMdagImAM pahelIvAra thaI temAM rajanuM gaja karI nAkhyuM. tame nathI jANatA ke ke ene paDakhe caDhIne mArA gharamAMthI kallAM kADhI gayAM che e phajadArI Aropa tamArA upara mUkAvaze te tyAM tamArI AbarUdArIne zo bacAva ?' ItyAdi vacanenI cAturIthI evA te gabharAvI narama theMza jevA karI nAkhyA ke AgevAne mahArAjazrIne ja pUchavA lAgyA ke tyAre have zuM karavuM? Apaja pharamAve ! avasaranA jANu gurU mahArAje paNa pheMsale Apyo ke-A mANasane AvuM kArya karavAnI dabuddhi karAvanAra daridratA saMbhave che mATe huM te samAdhAna ApuM chuM ke tenA dAgInA pAchA meMpavA ne tene pagAra vadhArI Apa temaja te pUjArI prabhu sanmukha pitAnA karelA kRtya badala pazcAtApa pUrvaka mAphI mAge ! ke suMdara nyAya, gunhAnA mULaneja nAza For Private Personel Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ te AnunAma ! gurU mahArAjanA A sAcA nyAyathI sarva keIne Azcarya saha AnaMda thaye ne mahAtmAzrInI buddhinI tArIpha karavA lAgyA AvA te teozrIe kaMIka dAkhalAomAM samAdhAna ApyAM haze. svAdhyAya ne apramoda pratidina deDha hajAra spekane svAdhyAya te karatAja te uparAMta navakAravAlI ja5 ane siddhAMtAdi graMthanuM avalokana-vAMcanamAM ghaNe samaya pasAra karatA. teozrInI pAse AvanAra ane besanAra zrAvakAdi vaga paNa kArya pUratuM belI zakatA-duniAdArInI khaTapaTamAM tema vikathA vArtAmAM teo kadApi paDatA nahi. pitAnA jJAna mAna-svAdhyAyamAM hamezAM rakata rahetA, pRvRttimAna jana samUhamAM rahevA chatAM nivRtti mArgamAM ramaNutA, e pUrve thaI gaelA mahAtmAonI prasAdI A gurUmahArAjamAM turataja jhaLakI uThatI hatI. kharekhara teonuM sAdhu jIvana ghaNuMja ucca koTInuM ane alaikika hatuM, teo pitAnI besavAnI beThaka hamezAM evI rAkhatA ke jyAM bhiMta, thAMbhalo ke pATIAnuM eThIgaNa laI na zakAya. AkhI jIMdagIbharamAM A pramANe zAtAgIravamAM teozrI beThA hoya tevuM jANavAmAM nathI. vRddhAvasthAne lIdhe pATa upara besatA te paNa Teke na daI zakAya tevI rIte pATanI vaccevaca adha padmAsana jevuM ke jethI pramAda teozrI pAse pitAnuM sthAna jamAvI na zake. AvI rIte sArI jIdagIbhara teozrI apramAdI rahyA hatA. pitAnA ziSyAdIne paNa jJAna darzana caritramAM ughukta rahevA upadeza detA. teo koInI paNa zarama rAkhyA vinA satya ja bolatA ane temAM koInI paNa dAkSiyatA rAkhatA nahi, keIe kAMI bhUla karI hoya te te kaDavAzathI apabhrAjanA nahi karatAM madhura yukitagata vacanAmRtathI sAmAne mArga upara lAvavAnI te teozrImAM ajaba zakti hatI ane tethI teo zrInI AjJA pitAnA Azrita parivAra upara akhaMDa pravartatI hatI, teozrI ekavacanI satyavakatA hovAthI lokomAM evI AsthA besI gaelI ke A mahAtmA vacanasiddha mahApuruSa che. Jan Education Intematonal For Private Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ parivAra tathA svAvalaMbIpaNuM-- vyAkhyAnakAvida janamanaraMjaka upadezaka kavizekhara prasiddha vidvAna munipravara zrImaNivijayajI (zaheAravALA ) tathA sanmA pracAraka jJAnakriyA-tapasyA premI munirAja zrIma'galavijayajI, munizrIpadmavijayajI vagere ziSya praziSyA hAlamAM AryabhUmine pAvana karatAM vidyamAna vicarI rahyA che, sAdhvI zrIANudazrIjI, maNizrIjI (luNAvADAvALA ) vagere maheALA piravAra te peAtAnI pAchaLa bhavyavAnA hitanI khAtara mUkI gayAM che, teozrI evA teA svAvala'khI hatA ke peAtAnA ziSya upara paNa mamatva bhAva lavaleza na hatA, peAtAnAthI dIkSAe laghu paraMtu padastha tarIke vRddha gurUbhAi zrIvijayakamalasUrIzvarajIne svaparivAranI ciMtA sAMpI dIdhI hatI eTale pAte te taraphathI ciMtAthI paNa mukta hatA. dA. ta. munimahArAja zrImagalavijayajIne vyAkaraNAdinA abhyAsa karavA lekhakanA uddhAraka gurUdeva zrImadbhUvijayamAhanasUrIzvarajIne amuka samayanI soMpaNI karI hatI. tAtka eja ke parivAra AtmavatI hAvA chatAM pAte temAM mamatvabhAvane avakAza ApatA na hatA. tattvathI A mahApurUSa kevala svAvalaMbI ja hatA, ziSyA peAtAnI jAte samaya samajI gurUnAM vastrAdinI paDilehaNA AdinI kriyA karavA paheAMcI jAya te vAta khanI zatI. paNa pAte tenI rAha joi besI rahe athavA na AvavAthI peAtAne ziSya tarapha duHkha upaje agara upAlaMbha Ave evuM kadApi banavA pAmatuM nahi, ghaNIvAra IMgitabhAvathI anumAna karI zakAtu ke teozrI ema jaNAvatA hAya ke jo mArA khaLa upara cAritra lIdhuM che paNa ziSyAdinA baLa upara nathI lIdhu. AvA nispRha svAvala bItAdi guNAthI ziSyAdi parivAra tezrInA upara savizeSa pUjya buddhi, ane ekAMta bhakti karavA tatpara rahetA. teozrInA AvA uccatama guNenuM keTalu vadhuna rIe. upakAra- teozrI dIkSAgrahaNa karI tyArathI peAtAnI chellI 80 varSoMnI vaye pahoMcatAM sudhI amadAvAda, kheDA, luNAvADA, erU, zi
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAlamAM dekhAya che. atrAe Avana najare paDe ke pataga hera, ghoghA vagere ghaNAkharAM gAmomAM vicarI pitAnI amegha nimala sarasa rasika prazAMta samAcita vANIvaDe ghaNA bhavya jIne pratibaMdha karI keTalAMe zubha kAryonA nimittabhUta thayA hatA. zrI jinamaMdira, jIrNoddhAra, upAzraya, dharmazALA, ucApana, - padhAna, saMghayAtrA, svAmivAtsalya, tIrthonnatinA kAryo, mAchalAnI jALa, kheDA DhAra vagere jIvadayAnA kAryo, AMgI, mukuTa, kesara-sukhaDa, cakSuTIkA, cAMdInA ratha, pAlakhI, samavasaraNa, tera vagere paramAtmAnI bhakita aMgenA kAryo, AyaMbilakhAtuM, jJAnakhAtuM, sAdhAraNakhAnuM vagere dhArmika kAryomAM teozrIe pitAnI amRtasamI vANInA upadezathI hajAre nahIM balake lAkhe. rUpIA zrAvake pAse sadumArge kharacAvyA haze. ghoghAmAM yAtrAe AvanAra yAtrALuone je bhAtuM apAya che ane teone utaravA mATe je dharmazALAdinI sagavaDa hAlamAM dekhAya che te A mahAtmAzrInA upadezanuM pratyakSa phala che. keI dIna-duHkhI dInatA karate najare paDe ke piteja jANe duHkhI na hoya ! tema gaLagaLA thaI jatA ne pitAnAthI banatI koIne kAMI sahAya jarUra karAvatA. aMtima avasthA ane bhaviSya jJAna upara varNavI gayA te pramANe vItarAgamArganA ArAdhanamAM svaAtmAne jhukAvI ratnatrayInuM ArAdhana karatAM karatAM lagabhaga 80 varSanI umara teozrInI thaI tyAre teozrInuM chelluM cAturmAsa gheghA zaheramAM thayuM hatuM. zrIsaMgha teozrInI aneka prakAre bhakita vaiyAvaccAdi karI gurUmahArAjane amRtapama upadeza zravaNa karI pitAnA kamadAvAnalane zAMta karatuM hatuM, cAturmAsa pUrNa thayuM, mana ekAdazInuM parva paNa rUThI rIte pasAra thayuM te daramyAna teozrInuM zarIra lathaDyuM chatAM teozrI kahetA ke "saDana ane paDana e te AtmAne svabhAva che! temAM kheda che? AvI rIte samabhAve duHkha sahana karatA, zarIramAM caDa utarane tAva, jhADA, ulaTI vageree dekhAva dIdho, AvA vyAdhi udaye ajJAnI cho te gabharAI jaI doDAdoDI karI mUke, paraMtu A mahAtmA purUSane AvI mAMdagI AvavAthI ulaTA cetI gayA ne pitAnA AyuSyane samaya keTale zeSa rahyA che te pitAnA anubhavika jatiSa jJAnathI jANI lIdhuM, bI For Private & Personel Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane cA pahalAM mAga jI bAju samatAnA prabhAve haju cha divasa ayuSyanA bAkI che tyAM kudarate tAva, jhADA badhuM zAMta thaI gayuM. potAnA manathI davA auSadha upacArane tyAga karyo ne pitAnA paricita ziSyAdine kahI dIdhuM ke mane davA vagere ApavAM nahi. bhakatavarga sAdhu-zrAvakAdi auSadhAdi mATe Agraha karatA, tyAre be hAtha joDI ema kahetA ke mAre paccakhANa che meM sAgArI aNasaNa karela che. dareka ne khamAvatA, pitAnA ziSya vagere parivAra je tyAM hAjara hatA tene tathA bahAragAma hatA temanAM paNa babe traNatraNa vAra nAma levApUrvaka khamAvavuM, bhaviSyamAM samudAyanA rakSaNa mATe sonerI sUcanAo-zikhAmaNa devI ne pustaka vagerenI vyavasthApUrvaka seMpaNI karavI, zrAvakane paNa keTalIka bAbate spaSTa, keTalIka vyaMgamAM paNa kahI devI vagere kahevA yogya ane karavA cagya badhI vyavasthA pitAne paralokamAM prayANa karavA agAu pite jAteja karI dIdhI hatI. pitAnA avasAna pAmyA pahelAM mAgazara sudI 3 nA divase davA vAparavA bAbata ziSya temaja agragaNya bhakta zrAvaka zeThe bahu Agraha karyo tyAre chevaTe teozrI mukhe belyA ke - sUvA TuvA zuM karo cho? cAre bIga che ne, tharTI vaMdva hivase paNa strI che pachI zuM che ! ziSyavagara A vAkayane gUDhArtha na samajavAthI pharI puchatAM mauna rahyA. vaLI bArame divase paNa belelA ke have sthiti cheThI che. Ama vAraMvAra pitAnA mRtyu avasarane jANI lIdhela hevAthI sUcanA ApatA hatA. paraMtu bhaktighele bhakatavarga e tAtparyane samajI zako nahi, ne davA Adi upacAra mATe mathyA karate, eTale gurUjI ke ivAra kahe ke mAre khapa nathI, keIvAra kahe ke mAruM mana haze tyAre laIza ane kaIvAra kahe ke mAre tyAga che. kaI kaIvAra phakata pANI letA ne chevaTanA divasamAM te pANIne paNa tyAga karI dIdhela. je Ave tene hAtha joDI khamAve ane A rIte jinezvara devenI AjJA mujaba pitAnI aMtima ArAdhanA vidhipUrvaka pitAnI jAte ja karI rahyA hatA. bIjI bAju catuvidha saMgha A upakArI gurUnI bhakitamAM pitAne hi ApatuM hatuM, ne badhA vacce yAtrA, upavAsa, AyaMbila, navI, ekAsaNAM, sAmAyika, jIvadayA, jIrNoddhAra ra davA bAbata ziva pote jAte gama paNa karI chatAM na For Private Personel Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere vrata, niyama jAhera karatA. pUjya gurUdevane sabhaLAvatA. teozrI paNa sAMbhaLI anumedanA karI AzirvAda ApatA. svagamana Akhare duSTa yamarAjAe peAtAnA patro lakhAvyA ane A mahAtmAzrIne A phAnI duniAmAMthI upAThI lIdhA, maraNa tA prANI mAtrane mATe nirmANu che, maraNu e prakAranAM thAya che, paDita maraNu ane khAla maraNu, AkhI jIMdagInu' chevaTa samAdhi maraNamAM rahela' che. bhalabhalA jJAnI mahAtmAonI atima avasthA keAi kAi vAra evI kAThI banI jAya che ke ajJAnIone je joine hAMsI Ave che. ApaNe niratara caityavaMdanamAM prArthanAsUtra ( jayavIyarAya) vageremAM eja IcchIe chIe ke samAdhi maraNu hejo' hamaNAMja ApaNe upara jaNAvI gayA ke A puNya purUSane to peAtAnA maraNanI agAuthIja mAluma paDI gaI hatI ke mArU' avasAna trIjane divase thavAnuM che, jeNe bIjAne jAgRti ApelI, evA jJAnIne mRtyu e zabdamAM bhaya kayAMthI hAya ! peAtAnA svAdhyAya ane zrIpaMcaparameSThinu smaraNa hRdayamAM eka dhArAe, arihaMtAdi zaraNAM, kSamApanA, AtmagA~, auduM masji me zo' anityAni zarIrApti' ityAdi bhAvanAthI AtmAne vAsita karatA. A puNyapurUSe ghaNAM vaSaeN cAritradharmanuM pAlana karI, potAnI nila cazaHkItine akhaMDa mukI ziSya parivArAdi zrIcatuvidhasaMghane nirAdhAra karatA. vikrama saMvat 1976 nA mAgazara vadi trIjane budhavAranA divase, ghAghA zaheramAM prAtaHkALanA caDhatA prahare savAATha vAge uttama cAghaDIe A phAnI duniAnA tyAga karI svargagamana karyuM". AkhA zaheramAM cAre bAju hAhAkAra vartAi rahyo, teozrInA mAnamAM peTapa ajArA tathA badhAe dhaMdhA baMdha thaI gayA, te eTale sudhI ke ghAMcIoe ghANI ane mAchImAroe pANImAM jALa suddhAM te te vage svayaM na nAkhI. lokonA ToLeToLAnu upAzraye Avavu zarU thayuM, mAchInA AgevAno jevA hiMsakeAne paNu gurUviyeAgathI azrudhArA nayanamAMthI vahevA lAgI, have te teozrInA guNAnu smaraNu pUjana vagere sivAya bIjo eke upAya na hatA ke sAkSAta gurUjI sAmuM jue!
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ have te temanA sthala dehanI bhaktine samaya paNa aMtimaja hatuM, sau saune lAyaka nisteja cahere ane zekagrasta dilathI bhakti karavA lAgyA eTale ke- te vakhate herone nAMkhavAmAM AvatuM ghAsa, kabutarane dANA, kutarAne roTalA, dinadukhI jone anAja vagere dAnakriyAo bhaktajane karavA lAgyA. kInakhAba-jarIthI maDhavI zibikA (mAMDavI) taiyAra karI gurUjInA zarIrane temAM padharAvI jyAM upADI cAle che. daramyAna hiMdu-musalamAna bhAIo tathA aDhAre vaNe teozrInI smazAna yAtrAmAM sAmela thaI. tethI sakhta bhIDa jAmI, bIjI bAju darekane pitAne khabhe upADavAnI lAgaNI eTale chevaTe hAthathI paNa sparza karI keTalAka leke pitAne bhAgyazALI samajavA lAgyA, teozrIne mukhya bhAge sukhaDathI agnisaMskAra thayA, te vakhate bhakita viSe caDAve thatAM sArI rakama utpanna thayelI; vaLI te sthaLe mAMDavI jarA ADI mukAI hatI te svayameva pUrvadizA tarapha thaI javAthI lekene camatkAra thayo ane gurUmahArAjanA prabhAva mATe leke jayajayakAra bolavA lAgyA. gurUnA upakAranI sadA yAdagirI vaMzaparaMparA rahe te mATe zrIsaMghe teozrInA smAraka tarIke bIje dIvase pAkhI pADI ne kAyama mATe daravarSe te tithie pAkhI pALavAnuM, mAchInI jALa baMdha rakhAvavAnuM tathA AMgI racAvavAnuM nakakI karI te mATe TharAva karAvavAmAM AvyA. tyAMnA zeTha dharamacaMda maganalAla ke je gurUmahArAjanA khAsa bhakata hatA temaNe aDhAI mahotsava tathA samAdhisthAne gurU pAdukA karAvI derI karAvI, vagere satkAryo pitAnA kharca karyA-karAvyAM ne gurUbhakitane hA lIdhe. bahAragAma paNa tAra tathA TapAla dvArA A viSayanI khabara ApavAmAM AvI. upasaMhArateozrInI yAdagirInI neMdha A pramANe che - For Private Personel Use Only Jan Education Intemani www.jane brary.org
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ banma vikrama saMvata 186. zahera kIsanagaDhamAM. traNa thAyanI dIkSA vikrama saMvata 1928 tikSA vikrama saMvata 1921 25 varSanI umare sagI dIkSA vikramasaMvata 1931 svarodaNa-vikrama saMvata 176nA mAgazara vadi 3 budhavAra ghoghA zaheramAM. nAjhira 5 varSa. badhA maLI tyAgaparyAya 55 varSa ekaMdara ummara80 varSa. A rIte 80 varSanI vRddha vaye pitAnA yazedehane ahIM sukI svarga saMcaryA. ApaNe evuM IcchIe ke e pavitra nirmala AtmAne jyAM ho tyAM sadA zAMti maLaze ane teozrInuM AtmabaLa amane paNa vItarAgadevanI zuddha AjJApUrvaka sanmArganA paMthe AgaLa vadhavAne sahAya arpe. vaMzavRkSa pUjyazrImAna mUlacaMdajIgaNi, AcArya mahArAja zrI vijaya kamalasUrizvarajI pUjyazrI gulAbavijayajI mahArAja AcArya mahArAja zrIvijaya mohanasUrijI muni mahArAja zrImaNuvijyajI muni mahArAja zrImaMgalavijayajI upA. zrI pratApavijayajIgaNi. muni mahArAja zrIpadyavijayajI. uparokta vaMzavRkSanA eka vaMzaja tarIke meM pUjya caritranAyakanuM prastuta caritra, guNagAna, yazagAna rUpe racyuM che. yadyapi For Private & Personel Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanA agAdhaguNanuM varNana pUrNa A nirjIva lekhinIthI zI rIte thaI zake. tathApi mArA jIvanAdhAra-uddhAraka-zAsana prabhAvaka pUjyapAda gurudeva zrImAna vijaya mehanasUrIzvarajI mahArAjanA anubhUta prasaMgoe temanI maLelI prasAdI rUpe tathA pUjyazrInA ziSyavarga tathA bhakatavarga pAsethI, kaMIka mane pitAne thaela te mahApurUSanA kiMcit darzana sevA lAbhanA sahavAse bhakita guNe AI jeTalI maLI teTalI sAmagrIne A lekhamAM upayoga karI mArA AtmAne kRtArtha karyo che. A bhakitalAbha maLavAnA preraka tarIke mULa jJAnakriyA rUcI tapasvI munizrI maMgalavijayajI che ane protsAhaka mArA pUjya gurudeva zrIvijaya mehanasUrIzvarajI che. te baMne mahAtmAone tathA bIje jyAM jyAMthI A mahApuruSanA jIvanacaritra saMbandhI hakIkate mane maLI che te sarvene sahAyaka tarIke traNa svIkAra karIne A jIvanacaritra samApta karuM chuM. aMte bane teTale upaga rAkhI prAyaH atizayokita vinA A jIvanacaritra AlekhavA meM prayatna karyo che tathApi kAMI paNa cUnAdhika lakhAyuM hoya te mATe kSamA cAhI "micchAmi dukyA daI sajajanene sudhArI vAMcI guNagrahaNa karavAnI sUcanA karI e cirasmaraNIya-pUjya mahApurUSane AzIrvAda laI maMgala prApta karI laIe. nirgrantha tava vaiduSyaM nirmadatvaM suzIlatA / gAmbhIrya nispRhatvaM ca kutrAnyatra vilokyate // 1 // saMyame sarvadA rakta, candrojjavalaguNAkara / tvayi bhaktibharo bhUyAd bhadrakaraH zubhaiSiNaH // 2 // iti zubhaM bhUyAt lekhaka, upAdhyAya zrI pratApavijayajI gaNI. For Private & Personel Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ // dharmaratnaprakaraNaprathamabhAgasya viSayAnukramaNikA // gAthA patram | gAthA viSayaH TIkAkRto maGgalAdi maGgalAbhidheyaprayojanAni manujatva-saddharmaratnayordurlabhatvam dharmaratnaprAptidurlabhatvasamarthanam tatra pazupAlasya dRSTAntaH dharmaratnaprAptiyogyaguNAH ___pIThikAdhikAraviSayAnukramaH ekaviMzaterguNAnAM nAmAni akSudra iti prathamaguNasvarUpam tatra soma-bhImakathAnakam rUpavAn iti dvitIyaguNasvarUpam tatra sujAtasyAkhyAnakam prakRtisoma iti tRtIyaguNasvarUpam tatra vijayazreSThikathA onormwar9922 viSayaH patram lokapriya iti caturthaguNasvarUpam tatra vinayandharasyodAharaNam akrUra iti paJcamaguNasvarUpam tatra kIrticandranRpa-samaravijayakumAra kathAnakam bhavabhIruH iti SaSThaguNasvarUpam tatra vimalasya dRSTAntaH azaTha iti saptamaguNasvarUpam tatra sArthavAhaputracakradevasya caritam sudAkSiNya ityaSTamaguNasvarUpam tatra kSulakakumArasyAkhyAnakam lajjAluH iti navamaguNasvarUpam tatra vijayakumAracaritam For Private & Personel Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA gAthA zrIdharmaratnaprakaraNama viSayAnukramaH viSayaH patram dayAluH iti dazamaguNasvarUpam tatra yazodharasya caritam madhyasthasoma dRSTiH ityekAdazaguNasvarUpam tatra somavasubrAhmaNasyodAharaNam guNarAga iti dvAdazaguNasvarUpam tatra purandararAjarSicaritam satkatha iti trayodazaguNasyarUpam tatra rohiNIzAtam supakSa iti caturdazaguNasvarUpam tatra bhadranandikumArANyAnakam dIrghadarzI iti paJcadazaguNasvarUpam tatra dhanadheSThizAtam vizeSajJa iti SoDazaguNasvarUpam tatra subuddhimantrikathAnakam vRddhAnuga iti saptadazaguNasvarUpam tatra madhyamabuddhicaritam viSayaH patram vinaya iti aSTAdazaguNasvarUpam tatra bhuvanatilakakumArakathAnakam kRtajJatA iti pakonaviMzatitamaguNasvarUpam tatra vimalakumArAkhyAnakam parahitArthakArI iti viMzatitamaguNasvarUpam tatra bhImakumArakathAnakam labdhalakSya iti ekaviMzatitamaguNasvarUpam tatra nAgArjunakathA ekaviMzatiguNopasaMhAraH tridhA dharmAdhikAriNaH dharmArthinAM guNArjanopadezaH tatra prabhAsAyacitrakarodAharaNam bhAvazrAvakatvam pIThikAdhikArasamAptiH bhAvazrAvakasya SaD liGgAni kRtavratakarmAkhyaprathamalakSaNasya catvAro medAH 114 BBER 33 - 34 Jan Education International For Private Personel Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 gAthA viSayaH patram 35 pU0 vratAkarNanAkhyakRtavratakarmaNaH svarUpam tatra sudarzanazreSThino zAtam 35 u0 vratajJAnAkhyakRtavratakarmaNaH svarUpam thAvakavatabhaGgakasvarUpam 117 dvAdazaktasvarUpam 119 tatra tuGgikAnagarIzrAvakodAharaNam 131 36 pU0 vratagrahaNAkhyakRtavratakarmaNaH svarUpam 132 tatrAnandazrAvakadRSTAntaH 36 u0 vatapratisevanAkhyakRtavratakarmaNaH svarUpam 135-a tatrArogyadvijajJAtam 136-a 37-38 zIlavadAkhyadvitIyalakSaNasya SaD madAH 135-ba | gAthA viSayaH patram 39 pU0 AyatanasevAkhyazIlasya svarUpam 135-ba tatra sudarzanazAtam 136-ba paragRhapravezavarjanAkhyazIlasya svarUpam tatra dhanamitracaritram 139 pU0 anudbhaTaveSAkhyazIlasya svarUpam 143 tatra bandhumatIjJAtam 143 savikAravacanavarjanAkhyazIlasya svarUpam / 145 tatra mitrasenacaritam 145 41 pU0 bAlakrIDAvarjanAkhyazIlasya svarUpam 146 tatra jinadAsAkhyAnakam 147 41 u0 paruSavacanAbhiyogatyAgAkhyazIlasya svarUpam 148 tatra mahAzatakajJAtam 148 For Private & Personel Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMthaprakAzana kAryamAM madada ApanAranAM mubAraka nAmo 150-0-0 150-0-0 saMvata 1989 nA luNAvADAnA upAzraya taraphathI zAna khAtAnA godhAvInA saMghanA jJAna bhaMDAranA gAma vaLAnA bAi aMbAbena (hAla dIkSita che) luNAvADA pothI pUjananA. gAMdhI gulAbacaMda dalasukha bAi jaDAva luNAvADA telI zaMkaralAla devacaMda telI choTAlAla dalasukha zaMkaralAla gokaLa zAha hemacaMda-bhurAbhAi zAha prANalAla dalasukha 25-0-0 10-0-0 10-0-0 751-0-0 kula sAtaso ekAvana rUpIA. For Private & Personel Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaddevendrasUriviracitabRhadvRttivibhUSitaM candrakulanabhazcandrazrInemicandrasUriziSya zrI zAntimUrisandRbdhaM zrIdharmaratnaprakaraNam / // OM namaH pravacanAya || sajjJAnalocanavilokitasarvabhAvaM, niHsImabhImabhavakAnanadAhadAvam / vizvArcitaM pravarabhAsvaradharmaratnaratnAkaraM jinavaraM prayataH praNaumi / / 1 / / zrI dharmaratnazAstraM, bahvarthaM svalpazabdasandarbham / svaparopakArahetorvivRNomi yathAzrutaM kizcit // 2 // iha hi heyopAdeyAdipadArthasArthaparijJAnapravINasya janmajarAmaraNarogazokAdidurgadaurgatyanipIDitasya bhavya sattvasya svargApavargAdisukhasampatsampAdanAvandhyanibandhanaM saddharmaratnamupAdAtumucitam / tadupAdAnopAyazca gurUpadezamantareNa na samyag vijJAyate, na cAnupAyapravRttAnAmabhISTArthasiddhiH ityataH kAruNyapuNyacetastayA dharmArthinAM dharmopAdAna- pAlanopadezaM dAtukAmaH sUtrakAraH ziSTamArgAnugAmitayA pUrva tAvadiSTadevatAnamaskArAdipratipAdanArthamimAM gAthAmAha
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam 1 namiUNa sayalaguNarayaNakulaharaM vimalakevalaM vIraM / dhammarayaNatthiyANaM, jaNANa viyaremi uvaesaM // 1 // iha pUrvArddhenAbhISTadevatAnamaskAradvAreNa vighnavinAyakopazAntaye maGgalamabhihitam, uttarArddhena cAbhidheyamiti / sambandha-prayojane punaH sAmarthyagamye / tathAhi -- sambandhastAvadupAyopeyalakSaNaH sAdhya sAdhanalakSaNo vA / tatredaM zAstramupAyaH sAdhanaM vA / sAdhyazu'peyaM vA zAstrArthaparijJAnamiti / prayojanaM tu dvividham -- kartuH zrotuzca / punaranantara-paramparabhedAdekaikaM dvedhA / tatrAnantaraM kartuH satvAnugrahaH, paramparamapavargaprAptiH / tathA coktaM vAcakamitraiH 'sarvajJoktopadezena, yaH sactvAnAmanugraham / karoti duHkhataptAnAM sa prApnotyacirAcchivam / / " iti / zrotuH punaranantaraM zAstrArthaparijJAnam, paramparaM tasyApyapavargaprAptiH / uktaM ca-- 11 " samyak zAstraparijJAnAd, viraktA bhavato janAH / labdhvA darzanasaMzuddhiM te yAnti paramAM gatim / / iti / sAmprataM sUtravyAkhyA 'natvA' praNamya, kam ? vIram' karmavidAraNAt tapasA ca virAjanAd varyavIryayuktatvAcca jagati yo vIra iti khyAtaH / yadavAdi - " vidArayati yat karma tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktazca, tasmAdvIra iti smRtaH // " taM vIraM-zrImadvarddhamAnasvAminam / kiMviziSTam ? 'sakalaguNaratnakulagRham' sakalAH- samastA ye guNAH-kSamAmArdavArjavAdayasta / 66 maGgalAmidheyaprayo janAni 1
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ | eva raudradAridyamudrAvidrAvakatvAt sakalakalyANakalApakAraNatvAcca ratnAni sakalaguNaratnAni teSAM kulagRham-utpattisthAnaM taM sakalaguNaratnakulagRham / punaH kiMviziSTam ? 'vimalakevalam' vimalaM-sakalatadAvArakakarmareNusamparkavikalatvena nirmalaM kevalaMkevalAkhyaM jJAnaM yasya sa vimalakevalastam / ktvApratyayasya cottarakriyAsApekSatvAduttarakriyAmAha-'vitarAmi' prayacchAmi, kam ? 'upadezam upadizyata ityupadezaH-hitAhitapravRttinivRttinimittavacanaracanAprapaJcastam / kebhyaH? 'janebhyaH lokebhyH| kathambhUtebhyaH ? 'dharmaratnArthibhyaH' durgatiprapatantaM prANigaNa dhArayati sugatau dhatte ceti dharmaH / uktaM ca--- "durgatiprasRtAn jantUn , yasmAddhArayate tataH / dhatte caitAna zubhe sthAne, tasmAddharma iti smRtaH / / " iti / | sa eva ratnaM-prAgvyAvarNitazabdArtha tamarthayante-mRgayanta ityevaMzIlA ye te dharmaratnArthinastebhyaH / sUtre ca SaSThI caturthyarthe prAkRta- 1) lakSaNavazAt / yadAhuH prabhuzrIhemacandrasUripAdAH svakRtaprAkRtalakSaNe-"caturthyAH SaSThI" (siddh08|3|131) iti gaathaakssraarthH|| bhAvArthaH punarayam-'natvA' iti pUrvakAlAbhidhAyinA''kSiptottarakAlakriyeNa syAdvAdazArdalanAdasaMvAdinA padenaikAntanityAnityavastuvistAravAdipravAdimRgayormukhabandho vyadhAyi, yato naikAntena nityo'nityo vA kartA kriyAdvayaM kartumISTe, kriyAbhede kartRbhedAt , tato dvitIyakriyAkSaNe karturanityanityatvAbhAvaprasaGgAbhyAM dvayorapyapAkRtiriti / 'sakalaguNaratnakulagRham' ityanena bhagavataH zrImadapazcimatIrthAdhinAthasya pUjAtizayaH prakAzyate, tathA ca pUjyanta evAhaMprathamikAvidhIyamAnAvanAmavazasamutpanna ziraHkoTIrakoTIviTaGkasaGghaTTaiH surAsuranaranikaranAyakairapi guNavantaH / uktaM ca For Private & Personel Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam maGgalAmidheyaprayojanAni " sacyo guNehi gaNo, guNAhiyassa jaha logavIrassa / saMbhaMtamauDaviDavo, sahassanayaNo sayayamei // " iti / / 'vimalakevalam' ityamunA tu jJAnAtizayasampannatayA prasiddhasiddhArthapArthivakulavimalanabhastalanizIthinInAthasya jinanAthasya vacanAtizayaH prapazyate, yataH kevalajJAne satyavazyambhAvinI bhagavatAM tIrthakRtAM saddezanApravRttiH, tIrthakaranAmakarmaNa ityameva vedyamAnatvAt / yaduktaM zrIbhadrabAhasvAmipAdaiH - "taM ca kahaM veijjai, agilAe dhammadesaNAIhiM / " ityAdi / 'vIram' iti sAnvayapadena ca bhagavataH samUlakAkaSitaniHzeSApAyanivandhanakarmazatrusaGghAtasya caramajinezvarasyApAyApagamAtizayaH praspaSTaM niSTakyate, yato'pAyabhUtaM bhavabhramaNakAraNatvAta sarvamapi karma / tathA cAgamaH " savvaM pAvaM kammaM, bhAmijai jeNa saMsAre / " iti / 'dharmaratnArthibhyaH' ityetena zravaNAdhikAriNAmarthitvameva mukhyaM liGgamityabhANi / yaduktaM paropakArabhUribhiH zrIharibhadrasUribhiH"tattha higArI asthI, samattho jo na sutnapaDikuTTho / atthI u jo viNIo, samuDio pucchamANo ya / / " iti / 'janAnAm' ityanena bahuvacanAntenedamuditaM bhavati, yathA naikamevezvarAdikamAzrityopadezadAne pravartitanyam, kintu sAmAnyena sarvasAdhAraNatayA / tathA cAha bhagavAnasudharmasvAmI JainEducation international For Private Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jahA puSNassa katthai tahA tucchassa karathai, jahA tucchassa kathai tahA puNNassa kathai / / " iti / 'vitarAmyupadezam' itIhAyamAzayaH-na nijaprajJAbhimAnena, na paraparibhavAbhiprAyeNa, na kasyacidupArjanAya pravarne, kiM tarhi ? kathaM nu nAmAmI jantavaH saddharmamArgamAsAdyAparyavasitaM mahAnandAmandAnandasandohamavApsyanti ? ityanugrahabuddhayA pareSAmAtmanazca / yadabhANi "zuddhamArgopadezena, yaH sattvAnAmanugraham / karoti nitarAM tena, kRtaH svasyApyasau mahAn / / " na bhavati dharmaH zrotuH, sarvasyaikAntato hitazravaNAt / budhato'nugrahabuddhathA, vaktustvekAntato bhavati // " (tatvA0 kA0 29) uktaH sabhAvArthaH sakalo'pi gAthArthaH / / 1 // atha yathApratijJAtaM vimaNipuH prastAvayannAha bhavajalahimmi apAre, dulahaM maNuyattaNaM pi jaMtUNaM / tattha vi aNatthaharaNaM, dulahaM saddhammavararayaNaM // 2 // bhavantyasmin nArakatiyaGnarAmararUpeNa karmavazavartinaH prANina iti bhavaH-saMsAraH, sa eva janmajarAmaraNAdijaladhAraNAd | jaladhistasmin anAdinidhanatayA 'apAre' adRSTaparyante bambhramyamANAnAmiti zeSaH, 'durlabha' durApaM 'manujatvamapi' manuSyabhavo'pi re tAvad deshkuljaatiprmRtisaamgriityperrthH| yajagade jagadekabandhunA zrIvarDamAnasvAminA aSTApadAdAgataM zrIgautamamahAmuni Jain Education Interational For Private & Personel Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna- prakaraNam dharmaratna daulamyam prati-" dulahe khalu mANuse bhave, cirakAleNa vi savvapANiNaM / gADhA ya vivAga kammuNo, samayaM goyama ! mA pamAyae // (utta0 a0 10 gA04) iti / anyairapyuktam"saMsArakAntAramapAstapAraM, cambhramyamANo labhate zarIrI / kRcchNa nRtvaM sukhasasyabIjaM, prarUDhaduHkarmazamena nUnam / / " " nareSu cakrI tridazeSu vajrI, mRgeSu siMhaH prazamo vrateSu / mato mahIbhRtsu suvarNazailo, bhaveSu mAnuSyabhavaH pradhAnaH // " "anANyapi ratnAni, labhyante vibhavaiH sukham / durlabho ratnakoTyA'pi, kSaNo'pi, manujAyuSaH // " iti / 'jantUnAm ' prANinAm / tatrApi ' manujatve satyapi 'anarthaharaNam' itinArthyante-nAmilaSyante ye dAridrayakSudropadravAdayo'pAyAste hiyante-vidhvasyante yena tadanarthaharaNam 'durlabham' duHpApam / kiM tat ? ityAha san-sAdhuH pUrvAparAvirodhaprabhRtiguNagaNAlaGkRtatvena paraprAvAdukaparikalpitadharmApekSayA zobhano dharmaH saddharmaH-samyagdarzanAdikaH sa evaihikArthamAtrapadAyItararatnApekSayA zAzvatAnantamokSArthadAtRtvena varaM-pradhAnaM ratnaM saddharmavararatnamiti // 2 // athAmumevArtha dRSTAntaviziSTa spaSTayanAha jaha ciMtAmaNirayaNaM, sulahaM na hu hoi tucchavihavANaM / guNavihavavajjiyANaM, jiyANa taha dhammarayaNaM pi // 3 // Jain Education Interational For Private Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'yathA' yena prakAreNa 'cintAmANaratna' supratItaM 'sulabha' suprApaM 'na hu' naiva 'bhavati' jAyate 'tucchavibhavAnA' tuccha:svalpo vibhava:-kAraNe kAryopacArAd vibhavakAraNaM puNyaM yeSAM te tucchavibhavAH, svalpapuNyA ityarthaH. teSAm tathAvidhapazupAlavat / tathA guNAH-akSudratAdayo vakSyamANasvarUpAsteSAM vizeSeNa bhavanaM-sattA guNavibhavaH, athavA guNA eva vibhavaH-vibhUtirguNavibhavaH tena varjitAnAm-rahitAnAM 'jIvAnAM' paJcendriyaprANinAm / uktaM ca "prANA dvitricatuH proktAH, bhUtAni taravaH smRtAH / jIvAH paJcendriyA jJeyAH, zeSAH sattvA itiiritaaH||1|| apizabdasya vakSyamANasyeha sambandhAdevaM bhAvanA kAryA-ekendriyavikalendriyANAM tAvad dharmaprAptiAsti, paJcendriyajIvAnAmapi tattayogyatAhetuguNasAmagrIvikalAnAM 'tathA' tena prakAreNa dharmaratnaM sulabhaM na bhavatIti prakRte sambandha iti // pUrvasUcitapazupAladRSTAntazcAyam-- bahuvibudhajanopetaM, harirakSitamapsaraHzatasametam / iha asthi hathiNauraM puraM puraMdarapura va paraM / / 1 / / tatra zreSThigariSThaH, punnAgo nAgadevanAmA''sIt / nimmalasIlaguNadharA, vasuMdharA rohiNI tassa // 2 // tattanayo vinayojjvalamativibhavabharo babhUva jayadevaH / dakkho rayaNaparikkha, sikkhai so baarssmaao||3|| vijitAnyamahasamamalaM, vitrAsaM cintitArthadAnapaTum / ciMtAmaNi pamuttuM, sesamaNI gaNai uvalasame / / 4 / / cintAmaNiratnakRte, sukRtI sa kRtodyamaH pure sakale / haTTaM hadeNa gharaM, ghareNa bhamio aparitato // 5 // For Private Personel Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ maratnakaraNam pazupAladRSTAntaH na ca tamavApa durApaM, pitarAdUce ca yanmayAtra pure / ciMtAmaNI na patto, to jAmi tayatthamannattha // 6 // tAbhyAmamANi vatsa!, svacchamate ! kalpanaiva khalveSA / annattha vi katthai natthi esa paramatthao bhuvaNe // 7 // tad ratnairasapatnairyatheSTamanyairapi vyavaharasva / nimmalakamalAkaliyaM, bhavaNaM te hoi jeNamiNaM // 8 // * ityukto'pi sa cintAratnAptau racitanizcayazcaturaH / vArijjato piyarehiM niggao hathiNapurAo // 9 // naganagaramAmAkarakarbaTapattanapayodhitIreSu / tammaggaNapavaNamaNo, suiraM bhato kilissaMto // 10 // tamalamamAno vimanAH, dadhyau kiM nAsti satyamevedam ? / ahavA tassatthitaM, na annahA hoi satthuttaM / / 11 / / iti nizcitya sa cetasi, nipuNaM bambhramitumArabhata bhUyaH / paurAo maNikhANIu pucchApucchi niyacchato // 12 // vRddhanareNaikena ca, so'bhANi yathA maNIvatIhAsti / khANI maNINa tattha ya, pavaramaNI pAvai sapuNNo // 13 // tatra ca jagAma maNigaNamamalamanAratamatho mRgayamANaH / ego ya tassa milio, pasuvAlo bAliso ahiyaM // 14 // jayadevena nirakSyata, vartula upalazca karatale tasya / gahio paricchio taha, nAo ciMtAmaNi tti imo // 15 // so'yAci tena samudA, pazupAlaH prAha kimamunA kAryam ? / bhaNai vaNI sagihagao, bAlANaM kIlaNaM dAhaM // 16 // so'jalpadIdRzA iha, nanu bahavaH santi kina gRhNAsi ? / sidvisuo bhaNai ahaM, samussuo niyayagihagamaNe // 17 // taddehi mahyamenaM, tvamanyamapi bhadra! laphsyase chatra / aparovayArasIlattaNeNa taha vi huna so dei // 18 // 1degvarodegka / * prasthAnam 100 / 2 nagaranigama ga /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ tata etasyApi ca varamayamupakartA'stu mAsma bhUdaphalaH / iya karuNArasiyamaI, sidvisuo bhaNai AbhIraM // 11 // yadi bhadra! mamana datse, cintAmaNimenamAtmanA'pi ttH| ArAhasu jeNa tuhaM, pi ciMtiyaM dei khalu eso // 20 // itaraH proce yadi satyameSa cintAmaNirmayA'cinti / tA borakayarakaccarapamuhaM maha deu lahu bahuyaM // 21 // atha hasitavikasitamukhaH, zreSThisutaH smA''ha cintyate naivam / kintuvavAsatigaMtimarayaNimuhe littamahivITe // 22 // zucipaTTanihitasicaye, snapitavilitaM maNiM nidhaayoccaiH| kappUrakusumamAIhi pUi namiya vihipuvaM // 23 / / tadanu vicintyata iSTaM, puro'sya sarvamapi labhyate prAtaH / iya souM so cAlo, vi chAliAgAmamabhicalio // 24 // na sthAsyati hastatale'sya maNirayaM nUnamUnapuNyasya / iya ciMtiya sidvisuo, vi tassa puhiM na chaDDei // 25 // gacchan pathi pazupAlaH, prAha maNe ! chAgikA imA adhunA / vikiNiya kiNiya ghaNasAramAi kAhAmi tuha pUyaM // 26 // macintitArthapUrtyA, sAnvayasaJco bhavestvamapi bhuvane / eva maNimullavaMteNa teNa bhaNiyaM puNo eyaM // 27 // dUre grAmastAvad, maNe! kathAM kathaya kAJcana mamAgre / aha na muNasi to haM tuha, kahemi nisuNesu egaggo // 28 // devagRhamekahastaM, caturbhujo vasati tatra devastu / iya puNaruttaM vutto, vi jaMpae jAva neva maNI // 29 // tAvaduvAca sa ruSTo, yadi hukRtimAtramapi na me datse / tA ciMtiyatthasaMpAyaNammi tuha kerisI aasaa?||30|| tacintAmaNiriti te, nAma mRSA satyameva yadi vedam / ja tuha saMpattIe, vi na maha phiTTA maNe ! ciMtA // 31 // en Education Inter For Private Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam pazupAladRSTAntaH kica kSaNamapi yo'haM, rabbAta vinA nahi sthAtum / satto so haM kahamiha, uvavAsatigeNa na marAmi // 32 // tat mama mAraNahetorvaNijA re ! varNito'si tad gaccha / jattha na dIsasi iya bhaNiya laMkhio teNa so sumaNI // 33 // jayadevo muditamanAH, sampUrNamanorathaH praNatipUrvam / ciMtAmaNi gahittA, niyanayarAbhimuhamaha calio // 34 // maNimAhAtmyAdullasitavaibhavaH pathi mahApure nagare / rayaNavainAmadhUyaM, pariNIya subuddhisihissa // 35 / / bahuparikaraparikarito, jananivargIyamAnasuguNagaNaH / hatthiNapurammi patto, paNao piyarANa calaNesu // 36 // abhinanditaH sa tAbhyAM, svajanaiH sammAnitaH sabahumAnaiH / thuNio sesajaNeNaM, bhogANaM bhAyaNaM jAo // 37 / / jJAtasyAsyopanayo'yamuccakairamaranarakatiryakSu / iyaramaNINa khaNIsu va, paribbhamaMteNa kaha kaha vi // 38 // jIvena labhyata iyaM, manujagatiH sanmaNIvatItulyA / tattha vi dulaho ciMtAmaNi bva jiNadesio dhammo // 39 // pazupAlo'tra yathA khalu, maNiM na lebhe'nupAttasukRtadhanaH / jaha puNNavittajutto, vaNiputto puNa tayaM patto // 40 // tadvad gataguNavibhavo, jIvo labhate na dharmaratnamidam / avikalanimmalaguNagaNavihavabharo pAvai tayaM tu // 41 // dRSTAntamenaM vinizamya samyak , saddharmaratnagrahaNe ydiicchaa|amudrdaaridryvinaashdkssN, tat sadguNadravyamupArjayadhvam // 42 // iti pazupAlakathA / iti gAthArthaH // 3 // iti para For Private & Personel Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ katiguNasampannaH punastatprAptiyAgyaH / iti praznamAzaGkyAha igavIsa guNasameo, juggo eyassa jiNamae bhaNio / taduvajjaNammi paDhamaM tA jaiyavvaM jao bhaNiyaM // 4 // ebhiH ekaviMzatiguNaiH vakSyamANaiH sametaH - yuktaH pAThAntareNa samRddhaH - sampUrNaH samiddho vA - dedIpyamAnaH 'yogyaH' ucitaH 'etasya' prastutadharmaratnasya 'jinamate' arhacchAsane 'bhaNitaH pratipAditaH tadabhijJairiti shessH| tataH kim ? ityAha - " taduvajjaNammi" ti teSAM guNAnAM upArjane - viDhapane 'prathamam' Adau "tA" tasmAddhetoH yatitavyam / ihAyamAzayaH - yathA prAsAdArthinaH zalyodvArapIThabandhAdAvAdriyante, tadavinAbhAvitvAdviziSTaprAsAdasya, tathA dharmArthibhirete guNAH samyagupArjanIyAH, tadadhInatvAd viziSTadharmasamRddheriti / 'yataH' yasmAd 'bhaNitam' gaditam pUrvasUribhiriti gamyata iti ||4|| bhaNitamevAha dhammarayaNassa juggo, avakhuddo ruvavaM pagaisomo / logapio akUro, bharU asaDho sudavikhaNNo // 5 // 10 samiddho pAThAntare / 20 vAcanAntareNa Xin
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 21 guNanAmAni lajjAluo dayAlU, majjhatyo somadiTThi guNarAgI / sakaha supakkhajutto, sudIhadarisI visesaNNU / / 6 / / vuDDANugo viNIo, kayaNNuo parahiyatthakArI ya / taha ceva laddhalakkho , igavIsaguNehiM saMpanno // 7 // dharmANAM madhye yo ratnamiva vartate jinapraNIto dezaviratisarvaviratirUpo dharmaH sa dharmaratnam tasya yogyaH-ucito bhavati ityadhyAhAraH, ekaviMzatyA guNaiH sampanna iti tRtIyagAthAnte sambandhaH / tAneva guNAn guNaguNinoH kathazcidabheda iti darzanAya guNipratipAdanadvAreNAha-"akkhuddo" ityaadi| tatra 'akSudraH' anuttaanmtiH| 'rUpavAn' prazastarUpaH spaSTapazcendriya ityarthaH, matoH prazaMsAvAcitvAt , rUpamAtrAbhidhAne punarineva, yathA "rUpiNaH pudgalAH proktAH" iti 2 / 'prakRtisomaH svabhAvato'pApakarmA 3 / 'lokapriyaH sadA sadAcAracArI 4 // 'akrUraH' akliSTacittaH 5 / bhIru: aihikAsuSmikApAyamIrukaH 6 / 'azaThaH praavnyckH7| 'sudAkSiNya prArthanAbhaGgabhIruriti 8 // "lajjAluo" ityAdi, 'lajjAlu: akAryavarjakaH 9 / 'dayAluH' satvAnukampakaH 10 / 'madhyastha' rAgadveSarahito'ta evAsau 'somadRSTiH' yathAvasthitadharmavicAravittvAd dUraM doSatyAgI, somadRSTirityatra vibhaktilopaH prAkatatvAt , iha padadvayenApyeka eva guNaH 11 / 'guNarAgI' guNapakSapAtI 12 / satI dharmakathA abhISTA yasya sa satkathaH 13 / 'supakSayuktaH' muzIlAnukUlapasviAropetaH 14 / 'sudIrghadarzI' supayAlocitapariNAmasundarakAryakArI 15 / 'vizeSannaH' apakSapAtitvena guNa
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ dopavizeSavedIti 16 // "vuDDhANugo" ityAdi, 'vRddhAnugaH' pariNatamatipuruSasevakaH 17 / 'vinIta' guNAdhikeSu gauravakRt 18 / 'kRtajJaH' paropakArAvismArakaH 19 / 'parahitArthakArI' nirIhaH san parArthakRta ; sudAkSiNyo hyabhyarthita eva paropakAraM karoti, ayaM punaH svata eva parahitametiriti vizeSaH 20 / "taha ceva" ti tathAzabdaH prakArArthaH, 'ca' samuccaye, 'eva:' avadhAraNe / tatazca yathaite viMzatiH'tathaiva' tena prakAreNa labdhalakSyazca dharmAdhikArIti padayogaH / padArthastu-labdha iva-prApta iva lakSyaH-lakSaNIyodharmAnuSThAnavyavahAro yena sa labdhalakSyA-suzikSaNIyaH21 iti|ekviNshtyaa guNaiHsampanno dharmaratnayogya iti yojitameveti dvaargaathaatryaarthH||6||7|| bhAvArtha punaH sUtrakRdeva vyAkhyAtukAmastAvadakSudra iti prathamaguNaM prakaTayannAha khuddo tti agaMbhIro, uttANamaI na sAhae dhamma / saparovayArasatto, akkhuddo teNa iha juggo|| 8 // yadyapi kSudrazandastucchaGkaradaridralaghuprabhRtiSvartheSu vartate, tathApIha kSudra ityagambhIra ucyate tuccha iti kRtvA / sa punaH 'uttAnamatiH' anipuNadhiSaNa itiheto toH 'na sAdhayati' na ArAdhayati dharmam , bhImavat, tasya sUkSmamatisAdhyatvAt / uktaM ca "sUkSmabuddhayA sadA jJeyo, dharmo dharmANiminaraiH / anyathA dharmabuddhathaiva, tadvighAtaH prasajyate // 1 // gRhItvA glAnabhaiSajyapradAnAbhigrahaM yathA / tadaprAptau tadante'sya, zokaM smupgcchtH||2|| gRhIto'bhigrahaH zreSTho, glAno jAto na ca kvacit / aho? me'dhanyatA kaSTaM, na siddhamamivAJchitam / / 3 / / 1 pratideg pratyantare // Jan Education Intemann For Private Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam akSudratvaguNaH1 evametatsamAdAnaM, glAnabhAvAbhisandhinA / sAdhUnAM tattvato yattad, duSTaM jJeyaM mahAtmabhiH (hAri0 aSTa0 21, zlo. 1-4) // 4 // " iti // etadviparItaH punaH svaparopakArakaraNe zaktaH-samartho bhavatIti zeSaH / 'akSudraH sUkSmadarzI suparyAlocitakArI / 'tena' kAraNena 'iha' dharmagrahaNe 'yogyaH' adhikArI syAt , somavat / bhImasomakathA caivam naragaNakaliyaM sujaI, chaMda piva kaNayakUDapuramatthi / tatthA''si vAsavo vAsavu vva vibuhappio rAyA // 1 // kamalA ya kamalaseNA, suloyaNA nAma tiNi taruNIo / bhUmIvaiduhiyAo, dussahapiyavirahaduhiyAo // 2 // aNNAyasarUvAo, annunnaM pi hu tahiM ruyNtiio| samaduhaduhiya tti ThiyA, egattha gamaMti divasAI // 3 // tatthego suguNehiM, avAmaNo vAmaNo u rUveNaM / samma niryayakalAhiM, raMjai nivapabhiisayalapuraM // 4 // kaiyA vi niveNutto, so jaha iha virhduhiytrunniio| jai raMjihihI nUNaM, to tuha najai kalukkariso // 5 // thovamiNaM ti sa bhaNiro, raNo'NuNAi bhuvyNsjuo| patto tANaM bhavaNe, kahei vivihe kahAlAve / / 6 // egeNa vayaMseNaM, vuttaM kimimAhi mitta ! vattAhiM / kiM pi suisuhayacariyaM, kahasu tao kahai iyaro vi / / 7 / / mahimahilAbhAlatthalatilayaM va puraM ihatthi tilayapuraM / tattha ya pUriyamaggaNamaNoraho maNiraho rAyA // 8 // suisurahisIlajiyavimalamAlaI mAlai tti se daiyA / putto ya bhuvaNaakkamaNavikkamo vikkamo nAma // 9 // niyamaMdirasannihie, gihammi kammi vi kayA vi saMjhAe / so suNai savaNasuhayaM, keNa vi evaM paDhijataM // 10 // 1deg sandhimat degmu|2deg sulocanA k|3 degmuaNeti adegkA 40 niyai degkha / 5 0 raMjihi sideg kh|6 raNNAeseNa deg k| tatra somabhIma kathA For Private Personel Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyapuNNapamANaM guNaviyaDhimA sujeNadujaNaviseso / nAi negatthaThiehi teNa niuNA niyaMti mahiM // 11 // taM suNiya saNiyamavagaNiya pariyaNaM desadasaNasataNho / kumaro rayaNIi purAu niggao khaggavaggakaro // 12 // so vacaMto saMto, agge magge niei ke pi naraM / niThurapahAravihuraM, pivAsiyaM mahiyale paDiyaM // 13 // to saravarAu salilaM, gahittu uppannapuNNakAruNNo / taM pAittA pavaNappayANao kuNai pauNataNuM // 14 // pucchai ya bho mahAyasa!, ko si tumaM kiM imA avatthA te ? / so bhaNai suyaNasirarayaNa !, suNasu siddha tti haM joI 15 vijAbalieNa vipakkhajoiNA chalapahAriNA ahayaM / eyamavatthaM nIo, tae puNo paguNio saguNa! // 16 // to so toseNaM garuDamaMtamappittu naravarasuyassa / saTThANaM saMpatto, kumaro puNa ittha nayarammi // 17 // nisi mayaNagihe vuttho, ciTThai jA suT Thujaggiro kumaro / tA tatthegA taruNI, samAgayA pUi mayaNaM // 18 // bahinIhari jampai, ammo! vaNadevayA! suNaha sammaM / iha vAsavanaravaiNo, suhiyA kamala tti haM duhiyA // 19 // maNirahasuyassa vikkamakumarassujalaguNANurAeNa / dinnA piuNA so puNa, iNhi na najai kahiM pi gao // 20 // jaha maha iha na hu jAo, so bhattA to parattha vi havijA / iya pabhaNiya ullaMbai, vaDaviDaviNi jAva sA appaM // 21 // mA kuNasu sAhasaM iya, bhaiNiro churiyAi chiMdiuM pAsaM / kamalaM kamalasukomalavayaNehiM saMThavai kumaro / / 22 // itto tassuddhikae, bhaDacaDagaraparivuDo tahiM ptto| vAsavanivo vi kumaraM, dadlai hiTTho bhaNai evaM // 23 // tilayapure amhehiM, gaehiM maNirahasamittamilaNatthaM / taM bAlatte diTTho, dakkhiNNasupunna ! varakumara ! // 24 // 1 degsuyaNa degka-kha / bahi nIu jaMpar3a jA ka / 3degbhaNiMu ka / 4deg su0 ka-kha / Jan Education Intematon For Private Personel Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam akSudratvaguNaH 1 nicceNurattA esA, pai kamalA kamaliNi vva diNanAhe / tuha dAhiNakaramelaNavasA suhaM lahau maha duhiyA // 25 // iya mahuraguhirabhaNiIi patthio vAsaveNa naravaiNA / vikkamakumaro kamalaM, pariNei tivikamu vva tao // 26 // gose toseNa pure, pavesio nivaiNA samajo so / tIi samaM kIlaMto, ciTai nivadinapAsAe // 27 // to kiM bhagge ? kamalAi jaMpie bhaNiya rAyasevAe / samao tti gao khujo, bIyadiNe kahai puNa evaM // 28 // kaiyA vi suNiya rayaNIi kaluNasadaM ruyaMtaramaNIe / tassaddaNusAreNa ya, sa gao kumaro masANammi // 29 / / diTTA bAhajalAvilavilolaloyaNajuyA tahiM jubaI / tIe purao joI, taha kuMDaM jalirajalaNajuyaM // 30 // houM layaMtare paurapauriso jAva cihae kumaro / visamasarapasaravihuro, to joI bhaNai taM bAlaM // 31 // pasiyacchi ! pasiya sayavattapattanayaNe! mamaM kariya daiyaM / cUlAmaNi vva taM hosu sayalaramaNIyaramaNINaM / / 32 // sA ruyamANI pabhaNai, kiM appamaNatthayaM kayatthesi / jai si harI mayaNo vA, tahA vi tumae na me kajaM // 33 // aha ruTTho so joI, balA vi jA gihihI kareNa tayaM / tA pukariyaM tIe, hahA ! aNAhA imA puhavI // 34 // jaM siripurapahujayaseNanivaiduhiyA ahaM kamalaseNA / dinnA piuNA maNirahanivasuyavikkamakumArassa / / 35 // saMpai vijAvalio, ahaha ! akhattaM kareha ko vi imo / iya nisuNiya paMuNiyakovavinbhamo vikkamo bhaNai // 36 // puriso havesu satthaM, karesu sumaresu devayaM iTuM / paramahilamahilasanto, re re pAviTTha ! naTTho si // 37 // 1degtivaNu' ka / 2 payaDiyadeg pratyantare // tatra somabhIma kathA For Private & Personel Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ to khalabhalio joI, bhaNai paratthIpasaMgavAraNao / nivaDato haM narae, sAhu tae rakkhio kumara ! // 38 // uvayArao tti dAuM, svaparAvattikAriNi vijaM / pabhaNai jogI manne, guruvikkamasAhasaguNehiM // 39 // tuha pai imIDa diTThIvalaNeNaM taM si vikkamakumAro / iyaro vi sAhai aho !, tuhiMgiyAgArakusalattaM // 40 // to jogipatthio taM, bAlaM pariNittu taM visajeuM / tIe juo kumAro, nivabhavaNujANamaNupatto // 41 // tA kiM jAyaM tassa'ggao ti puTThammi kamalaseNAe / olaggAe vela tti, jaMpiuM niggao khuJjo // 42 // aha taiyavAsarammI, AgaMtuM kahai tattha puNa evaM / kumaro jAvujANe, kIlai saha kamalaseNAe // 43 // parakajasajja! supurisa!, maha kajaM kuNasu tAva taM koI / aha kumaro viya pabhaNai, karemi jIviyaphalaM eaN||44|| tayaNu vimANArUDho, kumaro veyaDhi kaNayapurapahuNo / vijayanivassa samIve, nIo so teNa iya bhaNio // 45 // kumara! maha asthi sattU, bhaddilapurasAmi dhUmakeuniyo / taM akkamiuM ArAhiyAi kuladevayAi mae // 46 // tavijayakhamo taM kumara ! pabhaNio giNha tA imA vijA / AgAsagAmiNImAiyAu taha ceva so kuNai // 47 // aha sAhiyabahuvijaM, hayagayaghaDasuhaDakoDisaMghaDiyaM / kumaraM iMtaM nisuNiya, saMkhuddho dhUmakeunivo // 48 // atucchalacchivicchaDDamaMDiyaM choDauM gao rajaM / taM gahiya mahiyasattu, patto kumaro vi saTThANaM // 49 // harisukkarisapareNaM, raNNA vi suloyaNaM niyayadhUyaM / pariNAvio kumAro, cii tattheva kai vi diNe // 50 // 1 paritthI ka / 2 .parAvittika / parAuttikha / 3 calaNeNaM. ka / lavaNeNa kha / 4 jutto kumarodeg ka / 5 degAgaodeg ka / 6 sajja ! maha kajjamaja kuNasu tti tAva / pratyantare ||7degchddiyN garuyarajaMdeg ka / en Education Interior For Private Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam akSudratvaguNaH 1 daTuM puvvapiyAo, kayA vi kumaro suloynnaashio| ittheva puNo nayare, niyabhavaNujANamoiNNo // 51 // so kattha gao ti suloyaNAi puTTammi vAmaNo hasiro / no tumhe viva amhe, khaNiyA iya vuttu nIhario // 52 // niyaniyacariyasavaNao, niyaniyataNuniuNaphuraNao tAhi / kayarUvaparAvatto, niyabhattA takio khujo // 53 // aha rAyapahe khujo, gacchaMto suNiya kammi vi gihammi / karuNasaraM to kaM pi hu, pucchai roijae kimiha ? // 54 // so bhaNai tilayamaMtissa puttiyA sarassai ti nAmeNaM / bhavaNovari kIlaMtI, DakkA kasiNeNa urageNa // 55 // cattA nariMdaviMdAraehiM to tIi mAyapiyasayaNA / ummuktakaMThamummuktavijayA iha ruyaMti bahuM // 56 // taM souM bhaNai khujao, gacchAmo bhadda ! maMtigehammi / picchAmi tayaM bAlaM, ahamavi uMjemi taha kiM pi // 57 // iya vuttu maMtibhavaNammi vAmaNo tayaNu teNa saha patto / pauNei poDhamaMtappabhAvao jhatti taM bAlaM / / 58 // niyaviNNANaM va tuma, sarUvamavi daMsasu tti saciveNa / so patthio khaNeNaM, naDu vva jAo sahAvattho / / 59 // tassa pahANaM rUvaM, dardU aivimhio tilayamaMtI / jA ciTThai tA paDhiyaM, mAgahavideNa payaDamimaM / / 60 // maNirahanivakulasasahara !, harahArakareNudhavalajasapasara ! / pasariyatihuyaNavikkama !, vikkama ! varakumara ! jaya suciraM // 61 // to maMtI varakularUvavikkama vikkamaM nieUNa / kumarIi pANigahaNaM, kArAvai hahatuTThamaNo // 62 // taM suNiya jANiuM niyasuyAi kamalAi piyayamaM hiho / vAsavarAyA kArai, mahussavaM savvanayarammi // 63 // tatto maMtigihAo, nIo niyamaMdire vibhUIe / so savvapiyAhi juoM, suheNa ciTThai suru bva tahiM // 64 // 1 deg mukkaMThavijjA ka / deg mukkaMThavajjiyA' kha / 2deg sayaladeg ka kha / tatra somabhIma kathA For Private Personel Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaiyA vi jaNayaleheNa perio pucchiuM sasurarAyaM / cauhi vi bhajAhi samaM, kumaro patto tilayanayare // 65 // paNao ya jaNaNijaNae, itto ujANapAlaeNa nivo / viSNatto siriakalaMkamariAgamaNakahaNeNaM // 66 / / to bhAsurabhUijuo, sakumAro mArasAsaNu vva nivo / calio gurunamaNatthaM, rAyapahe niyai naramegaM / / 67 / / aisalavalaMtakimibahulajAlamacchinnamacchiyAchannaM / nikkiTThakuTTasallirasiraharamaidINahINasaraM // 68 // taM dadrumaNihamarihamaMDalaM piva visAyamaliNamuho / patto gurUNa pAse, namiuM nisuNei dhammakahaM // 69 // jIvo aNAitaNukammabaMdhasaMjogao sayA duhio / bhamai aNAivaNassaimajjhagao gaMtapariyaTTe // 70 // to bAyaresu tatto, tasattaNaM kaha vi pAvae jIvo / lahukammo ya tao jai, pAvai paMciMdiyattaM ca // 71 // puNNavihUNo ya tao, na ajjakhitte lahei maNuyattaM / laddhe vi ajakhitte, na kulaM jAI balaM rUvaM // 72 // evaM pi kaha vi pAvai, appAU vA havija vAhillo / dIhAuo nirogo, havija jai puNNajoeNaM // 73 // patte nIrogatte, daMsaNanANassa AvaraNao ya / na ya pAvai jiNadhamma, viveyaparivajio jIvo // 74 // laddhaNa vi jiNadhammaM, dasaNamohaNiyakammaudaeNaM / saMkAikalusiyamaNo, guruvayaNaM ne saddahai // 75 // aha nimmalasammatto, jahaTTiyaM saddahei guruvayaNaM / nANAvaraNassudae, saMsijaMtaM na bujjhei // 76 // aha saMsiyaM pi bujjhai, sayaM pi saddahai bohae annaM / cArittamohadoseNa saMjamaM na ya sayaM kuNai / / 77 // 1 deg kuTThavasalhasiranahara pratya0 // 2 degaNajjadeg ka / 3 degneyadeg ka-stra / REEEXX
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam akSudratvaguNaH1 khINe carittamohe, vimalataraM saMjamaM ca jo kuNai / so pAvai muttisuhaM, iya bhaNiyaM khINarAgehiM / / 78 // cullaga pAsaga dhanne, jUe rayaNe ya sumiNa cakke ya / camma juge paramANU dasa diTuMtA suyapasiddhA // 79 // eehi imaM savvaM, bhaNuyattAI kameNa dullaMbhaM / laddhaM kareha sahalaM, kAUNa jiNiMdavaradharma // 8 // aha samae bhaNai nivo, bhayavaM ! kiM dukkayaM kayaM teNa / ukiTakuhieNaM? to iya jaMpei muNinAho // 81 // maMNisuMdaramaMdirarehirammi maNimaMdirammi nayarammi / do somabhImanAmA, kulauttA niccamaviuttA // 82 // paDhamo'NuttANamaI, akkhuddo bhaddao viNIo ya / tavivarIo bIo, parapesaNajIviNo do vi // 83 / / annadiNe diNamaNikiraNabhAsuraM suragiriM va uttuMgaM / kattha vi vaccaMtehiM tehiM jiNamaMdiraM diDheM // 84 // suhumamaI somo bhaNai bhIma ! sukayaM kayaM na ki pi purA / amhehi teNa nUNaM, parapesattaNamiNaM pattaM / / 85 // jaM tulle vi naratte, ege pahuNo payAiNo anne / taM sukayadukkayaphalaM, akAraNaM havai kiM kajaM? // 86 // to paNamAmo devaM, demo ya jalaMjaliM duhasayANaM / uttANamaI vAyAlabhAvao bhaNai aha bhImo // 87 // na ya atthi bhUyapaMcagapavaMcaahio jio ciya jayammi / he soma! vomakusumaM va tayaNu devAiNo kiha Nu? // 88 // pAsaMDituDaaicaMDataMDavADaMbarehi kiM muddha! / devo devu tti muhA, kayatthase appamappamaI 1 // 89 // iya vArio vi teNaM, somo somu vva suddhamaijuNho / gaMtuM jiNabhavaNe bhuvaNabaMdhavaM namai samiyatamo // 9 // 1 vimalatavaM pratya0 // 2 maNimayasuMdaramaMdiraramme pratya0 // | tatra somabhIma kathA For Private & Personel Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ gahiuM svagakusume, pUei jiNaM parAi bhattIe / tappuNavasA ajai, sa bohivIyaM narAujuyaM / / 91 / / mariuM sa esa somo, jAo maNirahanariMda ! tuha putto / paDipuNNapuNNasAro, mAro iva vikkamakumAro // 92 // mImo uNa khuddamaI, jiNAiniMdaNaparAyaNo mariuM / jAo eso kuTThI, purao bhamihI bhavamaNaMtaM // 93 / / aha jAyajAisaraNo, kumaro harimullasaMtaromaMco / namiuM gurupayakamalaM, giNhaha gihidhammamairammaM // 94 // maNirahanivo vi vikkamakumare saMkamiyarajapabbhAro / gahiyavao uppADiyakevalanANo gao siddhiM / / 95 / / jiNamaMdirajiNapaDimAjiNarahajattAkarAvaNujjutto / muNijaNasevaNasatto, daDhasammatto vimalacitto / / 96 / / saMpuNNakalo paDipuNNamaMDalo haNiyaduriyatamapasaro / vikkamarAyA rAu bva kuvalayaM kuNai suhakaliyaM // 97 // annammi diNe nivaI, niyaputtanihittagaruyarajadhuro / akalaMkasaripAse, pavvajaM saMpavajei // 98 // akkhuddo gaMbhIro, suhumamaI suyamahijiuM bahuyaM / vihiNA mari patto, divammi lahihI kameNa sivaM // 99 // zrutveti gammIraguNasya vaibhavaM, mahAntamuttAnamatezca vai bhavam / zreddhAdhanA zrAddhajanAH! samAhitAH, akSudratA dhatta sadA samAhitAH // 10 // iti zrIsomamImakathA // 1 zraddhAlavaH ? zrAddha pratyantare / / For Private & Personel Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam rUpavaguNaH2 11 ukto'kSudra iti prathamo guNaH samprati dvitiya rUpavadgaNamAha ___ saMpuNNaMgovaMgo, paMciMdiyasuMdaro susaMghayaNo / ___ hoi pabhAvaNaheU, khamo ya taha rUvavaM dhamme // 9 // sampUrNAni-anyUnAni aGgAni-zira-ura-udaramabhRtIni upAGgAni ca-aGagulyAdIni yasya sa sampUrNAGgopAGgaH, avyaGgitAGga ityarthaH / 'paJcendriyasundara kANakekarabadhiramUkatvAdivikala ityabhiprAyaH / "susaMghayaNu" ti zobhanaM saMhananaM-zarIrasAmarthya yasya, na punarAdyameva, saMhananAntare'pi dharmaprAptaH, "savvesu vi saMThANesu lahai emeva savvasaMghayaNe" iti vacanAta , susaMhananaH, tapaHsaMyamAdhanuSThAnasAmopeta ityAkUtam / evaMvidhasya dharmapratipatto phalamAha-'bhavati' jAyate 'prabhAvanAhetu: tIrthonnatikAraNam, tathA 'kSamazca' samartho rUpavAn 'dharme' dharmakaraNaviSaye syAt, susaMhananatvAttasyeti, sujAtavat / naca nandiSeNaharikezabalAdibhirvyabhicAra udbhAvanIyaH, teSAmapi sampUrNAGgopAGgatvAdiyuktatvAta, mAyikaM caitat, zeSaguNasadbhAve kurUpatvasya guNAntarAbhAvasya cAduSTatvAt , ata eva vakSyati-"pAya'ddhaguNavihUNA eesi majjhimAvarA neyA" iti / sujAtakathA ceyamriucakkaakaMpAe, caMpAi payAvavijiyamittapaho / mittapaho nAma nivo, sadhammiNI dhAraNI tassa // 1 // For Private Personel Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ siTTI ya dhammaratto, dhaNamittA suyaNakamalavaNamitto / bhajA tassa dhaNasirI, sirI va vararUvalAvaNNA // 2 // tANaM jAo putto, bahuovAIya ehi supavitto / saMjaNiyajaNacamakko, taNuppahApaDalaciccikko // 3 // jaM jAo iha riddhe, kulammi he jAya ! taM tuha sujaayN| bhaNNai jaNeNa teNaM, nAma kayaM se sujAo ti // 4 // paDipuNNaM govaMgo, niruvamalavaNimasurUvarUvadharo / so savvakalAkusalo, kameNa taruNattamaNupatto // 5 // kaIyAvi pavito, jiNathuipUyAhi vANipANitalaM / gurupayakamalaM vimalaM, kayA vi bhramaru vva sevaMto // 6 // kAhe vi ya jiNapavayaNapabhAvaNaM pAvaNaM puNa kunnNto| savaNapuDehiM piyaMto, kayAi jiNasamayaamayarasaM // 7 // laliehiM maNaharehiM, sahiyayahiyayaMgamehi bhaNiehiM / nayare nayarohille, kassa na so kAsi tosabharaM // 8 // itto tattheva piraMgunAmiyA dhammaghosamaMtipiyA / pesaNapahiyAu cirAgayAu tajei dAsIo // 9 // tAo bhaNati sAmiNi !, mA kuppasu amha jayaapaDirUvaM / dahuM sujAyarUvaM kassa na mohijae hiyayaM 1 // 10 // sA paDibhaNai halAo !, jayA sa gacchaja paNeNa maggeNa / tAhe mama sAhijaha, taM suhayaM jeNa picchAmi // 11 // guNijaNaavayaMsavayaMsaparigayaM taM kayAi tammi pahe / jaMtaM dAsIkahiyaM, niyai piyaMgU savattijuyA // 12 // vammaharUvamaDappharabhaMjaNapaSaNaM nievi taM esA / pabhaNai dhannA sa cciya, nArI jIse varo eso / / 13 / / kAuM sujAyavesaM, aisAi kayA visA abhiramei / annANa savattINaM, majjhe tavvayaNaciTThAhiM // 14 // itto patto maMtI, gihadAraM nijaNaM ti kaliUNa / avasappiUNa saNiyaM, kavADachiddeNa picchei / / 15 / /
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam rUpavaguNaH2 aMteuraciTThe daDu ciMtae hA ! viNaTThayaM eyaM / hohI rahassabhee, suiraM tA hou pacchannaM // 16 // aha lihai kUDaleha, sujAya ! tumae mahaM imaM kahiyaM / jaha baMdhiya appissaM, mittapahaM dasadiNassaMto // 17 // kiM nu vilaMbasi aJja vi?, iccAi nidasae nivss'gge| ciMtai nivo vi haddhI!, eyammi imaM kahaM ghaDai ? // 18 // ahavA lohaMdhANaM, narANa kiM akaraNijamiha bhuvaNe ? / tA haMtavvo eso, rakkheyavvo jaNavavAo // 19 // to nivakajamiseNaM, salehamappiya sa pesio raNNA / nayarIarakkhurIe, caMdajjhayanivaipAsammi // 20 // so daha nivAesaM, tassa ya rUvaM vicitae citte / na ghaDai erisarUve, imammi naravaiviruddhamiNaM / / 21 // yata uktamviSamasamairviSamasamAH, viSamairviSamAH samaiH smaacaaraaH| karacaraNadantanAsikavanauSThanirIkSaNaiH puruSAH // 22 // aha osAriya savvaM, sAhai daMsei nivailehaM ca / bhaNai sujAo naravara !, kuNasu tumaM sAmiAesaM // 23 // caMdajjhao vi jaMpai, na tuma mAremi kiMtu pasiUNa / acchinnapuSNa! acchinnakitti ! pacchannamacchAhi // 24 // iya bhaNiUNaM teNaM, caMdajasAnAmiyA niyA bhaiNI / tayadosadasiyataNU, diNNA se garuyahariseNa // 25 // tassaMsaggavaseNaM, sA sAvayadhammanicalA jAyA / nikiTakuTTavihurA, sucaMgasaMvegaraMgillA // 26 // gahiyANasaNA sammaM, teNaM nijAmiyA imA mari / bhAsuravarabuMdidharo, jAo sohammasaggasuro / / 27 / / patto sa pauttohI, namiuM jANAviuMca appANaM / bhaNai sujAyaM sAmiya!, kahesu kiM te karemi piyaM 1 / 28 / / tatra sujAta kathA 12 For Private Personel Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ so ciMtai jai piyaro, picchaMtAhaM gahemi pavyajaM / tanmAvamiNaM nAuM, amaro caMpApurIuvariM // 29 // viulaM silaM viuvvai, to nivapamuhA jaNA bhisaM mIyA / dhUvakaDucchayahatthA, bhaNaMti siramiliyakarakamalA // 30 // bho! bho! khameha jo jassa kiMciM amhehi ciTThiyaM duTuM / aha vittAsai tiyaso, kahiM gamissaha hahA dAsA!1 // 31 // pAveNa amaJceNaM, susAvao dUsio akajjeNa / cUremi teNa turiyaM, ajja aNajje tume savve // 32 // chuTTaha jai taM khAmaha, narasirarayaNaM tao jaNo bhaNai / so saMpai kattha ? suro bhaNei ittheva ujjANe // 33 // nAyarajaNasahieNaM niveNa so khAmio tarhi gaMtu / Arovio ya siMdhuramaiuddharakaMdharaM jhatti // 34 // so sohaMto sirauvaridhariyahimadhAmadhavalachatteNa / vIijjato surasarilaharIbharaseyacamarehiM / / 35 / / thunvaMto jalabharabhariyajalayagurusabaMdiviMdeNa / dito dANaM maNatakiyAhiyaM takkiyajaNANa // 36 // dhammudayA tuha rUvaM, tuha udao dhammaheu iya pII / aNNuNNa hou thirA, iya jaNavayaNAI nisuNanto // 37 // dhaNNo aho imo khalu, jassa surA avi kuNaMti AesaM / dhammo vi esa pavaro, kuNanti jaM erisA purisA / / 38 / / iccAI jaiNasAsaNapabhAvaNaM so kuNaMtao sagihe / patto paNamai ammApiUNa payakamalamamalamaNo // 39 // itto ya dhammaghoso, maMtI vajjho niveNa ANatto / moyAvio sujAeNa kArio taha vi nivisao // 40 // aha dAuM niyayadavvaM, dhamme pucchiya nivaM taha sujaao| piyarehi samaM dikkhaM, giNhai duvihaM tahA sikkhaM // 41 // kayadukkaratavacaraNA, nimmalakevalakalAhi kaMtillA / tiNNi vi tiNNapaiNNA, sivamayalamaNuttaraM pattA // 42 // 1degpiyare ga / 2degtAka / 3 kiM pikha / 4degiccAI jiNa kha / 50 duccaraka-kha / For Private Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam rUpavad guNaH 2 maMtI vi dhammaghoso, rAyagihagao phuraMtaveraggo / gurumUlagahiyadikkho, pavannapaDimAvihAro ya // 43 // vArattapure'bhayaseNarAyavArattamaMtigehammi / nivaDiyabiMdukkhIriM, saghayamahuM agahiuM clio||44|| kiM na hu gahiyA bhikkhA, muNiNA? iya jAva ciMtae maMtI / nijjUhaThio tA tattha macchiyAo niliinnaao||45|| picchai gharakoiliyA, taM saraDo taM pi duTThamaJjAro / taM paccaMtiyasuNao taM pi ya vatthavvao suNao // 46 // te kalahaMte daDhe, uvaDiyA tappahU pahUyabalA / jAyaM ca mahAjujhaM, to maMtI ciMtae citte / / 47 // iya kAraNA na gahiyA, bhikkhA teNaM ti suddhabhAvavasA / jAisaro gahiyavao, patto so saMsumArapure // 48 // tattha nivadhuMdhumAro, aMgAravaI suyA ya se taM ca / pariNayaNakae maggai, pajjoo dei na ya iyaro // 49 // aha duTTho pajjoo, pabalabalo raMbhae tayaM nayaraM / appabalo majjhanivo, pucchai nemittiyaM bhIo // 50 // so vi nimittanimittaM, bhesai DiMbhANi tANi mIyANi / nAgahare vArattayacaraNe saraNaM pavannANi // 51 // to sahasAkAreNaM, mA bIheha tti pabhaNiyaM muNiNA / nemittieNa kahiyaM, nivassa je tuha jao nUNaM // 52 // vIsattho majjhaNhe, pajoo ghi, dhuMdhumAreNaM / nIo niyanayarIe, aMgAravaI ya se diNNA // 53 / / puri bhamiro pajjoo, appabalaM daTTha dhuMdhumAranivaM / kaha gahio haM? puTThA, daiyA sA kahai muNivayaNaM // 54 // kahai nivo tujjha namo, nemittiyakhavaga! so vi uvautto / ApavvajjaM sumarai, ceDayasaMvaiyaraM navaraM // 55 // 1deg teNaM visuddhk| tatra sujAtakathA 13
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ AloiyapaDikkato, vArattarisI paraM payaM patto / bhaNiyamiNaM tu pasaMgA, sujAyacarieNa iha pagayaM // 56 // evaM ca dharmonnatiheturuccaiH, jAtaH sujAtaH zucirUparUpaH / tadyuktamuktaM yadabhISTarUpo, jIvo bhaveddharmasuratnayogyaH // 57 // iti sujAtakathA // ukto rUpavAniti dvitIyo gunnH||2|| atha tRtIyaM prakRtisomatvaguNamAha payaI somasahAvo na pAvakamme pavattae pAyaM / hoi suhasevaNijjo, pasamanimittaM paresiM pi|| 10 // 'prakRtyA' akRtrimabhAvena 'saumyasvabhAvaH' abhISaNAkRtirvizvasanIyarUpa ityarthaH 'na' naiva 'pApakarmaNi' AkrozavadhAdau hiMsAcauryAdau vA 'pravarttate' vyApriyate 'prAyaH bAhulyenAnirvAhAdikAraNamantareNa / ata eva bhavati' 'sukhasevanIyaH' akleshaaraadhyH| 'prazamanimittam' | upazamakAraNaM ca, apizabdasyeha samuccAyakasya yogAt 'pareSAm' anyeSAmanIdRzAnAM bhaved / vijayazreSTivat / tatkathA caivamiha vijayavaddhaNapure, atthi visAlu ti vissuo siTTI / kayakohajohavijao, vijao nAmeNa se putto||1|| so ujjhAyamuhAo, kayAi AyaNNaI imaM vayaNaM / " appahieNa nareNaM, khamApahANeNa hoyavvaM "2 // For Private Personel Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jao dharmaratnaprakaraNam 14 prakRtisomatva guNa:3 "khaMtI suhANa mulaM, mUlaM koho duhANa saMyalANa / viNao guNANa mUlaM, mUlaM mANo aNatthANaM // 3 // jiNajaNaNI ramaNINaM, maNINa ciMtAmaNI jahA pavaro / kappalayA ya layANaM, tahA khamA savvadhammANaM // 4 // iha ikkaM ciya khati, paDivajjiya jiyaparIsahakasAyA / sAyAtamaNaMtA, sattA pattA payaM paramaM // 5 // pIUsavarisasarisaM, taM sogiNhei tattabuddhIe / jAo viuso kamaso, patto ya sutAratAruNaM // 6 // piyarehiM vasaMtapure, sAgarasihissa gosiri dhUyaM / pariNAvio tahiM ciya, muttu piyaM niyapuraM patto // 7 // sasuragihAu kayAi vi, ghittu piyaM niyagihammi so iMto / addhapahe paDibhaNio, niyapiyarukkaMThiyapiyAe // 8 // bAhai tisApisAI, bhisaM mamaM nAha ! to imo turiyaM / patto kUve saddhi, NumaggalaggAi daiyAe // 9 // jA kaDdai vAri tao, tA avaDe taM khivittu sA pttaa| jaNayagihe bhaNai ahaM, na teNa nIyA asauNattA // 10 // nivaDato sa taDubbhavatarummi laggiya viNiggao tatto / ciMtai sahAvasomo, kiM tIi aNullio ahayaM ? // 11 // huM nAyaM piyeMgihagamaNapavaNacittAi tA are jIva ! / mA kuNasu tII uvariM, rosaM sosaM ca dehassa // 12 // savvo puvakayANa, kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu ya, nimittamitvaM paro hoi // 13 // jai khamasi dosavaMte, tA tuha khaMtIi hoi avayAso / aha na khamasi to tuha avi, sayA akhaMtIi vAvAro // 14 // 10kovo ka-kha / 2degsavvANaM ga / 3degsaMgiNai ga / 40so siriMka-kha |5degpiudegkh / tatra vijayazreSThi kathA 14 an Education Inter For Private Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ iya ciMtiya niyagehaM, paco jaNaNIi pucchio bhaNai / avasauNakAraNA me, suNhA no ANiyA aNb!|| 15 // bahuhA vahuANayaNe, piUhi bhaNio vi so na ucchahai / ko tIi varAIe, kAhii dukkhaM ti kAUNaM // 16 // kaiyA vi bhisaM mittehi perio so gao sasuragehe / ThAUNe kaivayadiNe, pitu piyaM sagihamaNupatto // 17 // piyaresu uvaraemuM, jAyaM tersi gihassa sAmittaM / pimmaparANa kameNaM, cauro taNayA samuppannA // 18 // payaIsomasahAvo, vijao pAeNa haNiyabahupAvo / jAo susevaNijo, pariyaNasuhisayaNapabhiINaM // 19 // tassaMsaggivaseNaM, pasamikkadhaNo ghaNo jaNo jAo / jaM saMgAu jiyANaM, guNAguNA huMti bhaNiyaM ca // 20 // "santaptAyasi saMsthitasya payaso nAmApi na jJAyate, muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM rAjate / svAtau sAgarazuktisampuTagataM tajjAyate mauktikaM, pAyeNAdhamamadhyamottamaguNaH saMsargato dRzyate // 21 // " nivvuidANapahANaM, khamAguNaM muNiya suhamaNo vijao / jai niyai ke pi kalahaMtayaM tao bhaNai iya vayaNaM / / 22 / / vilasiraparamapamoyA, khamApahANA bhaveha bho loyA ! / mA kuNaha kaha vi kohaM, ohaM piva bhavasamudassa // 23 // dhammatthakAmamukkhANa hAraNaM kAraNaM duhasayANaM / kalaha kalahaMsA iva, kalusajalaM cayaha bho bhaviA! // 24 / savvassAvi vilIya, ajaMpiyaM jaMpiyAu varamihayaM / niuNamaissa parassa vi, apucchiyaM pucchiyAu varaM // 25 // iya paidiNamuvaesa, ditaM jaNayaM bhaNei jitttthsuo| kiM tAya ! tumaM puNaruttamevamuvaisasi savvesi ? // 26 // vijao jaMpai aNuhavasiddhamiNaM vaccha ! majjha so Aha / kaha Nu ? bhaNai to siTThI, ajaMpiyaM jaMpiyAu varaM // 27 // 1deg ThAUNaM kai vika-kha / For Private & Personel Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 15 lokapriya tva guNaH4 gADhAyareNa taNaeNa pabhaNio aha bhaNei siTThI vi / tuha jaNaNIi purA hai, paNullio viyaDaavaDammi // 28 // na ya taM tIe vi mae, kahiyaM jAyaM suhAvahaM jAya ! / tumae vi tao e, kahiyavvaM neva kassAvi // 29 // hasiUNa UNamaiNA, teNaM puDhe kayAi kiM ammo ! / saJcamiNaM jaM tAo, tumae kUvammi pakkhitto ? // 30 // kaha nAyamiNaM ? tIe, puDhe so Aha tAyavayaNAo / taM suNiya lajiyA sA, hiyayaM phuDiuM dhasa ti mayA // 31 // aiyaM nAu~ vijao, appaM appAsayaM ti niMdato / soyabharabhariyahiyao, karei daiyAi mayakiccaM // 32 // saMvegaraMgiyamaNo, kayA vi sirivimalamaripAsammi / niravajja pavvajjaM, sajjo paDivajae vijao // 33 // sAmaNNaM bahuvarise, paripAliya caiya pADavaM dehaM / lahiuM ca amaragehaM, kameNa pAvihii siddhiM pi // 34 // iti nizamya susAmyanivandhanaM, vijayavRttamudAramanuttaram / prakRtisaumyaguNaM guNazAlinaH, zrayata bhavyajanA ! jananacchide // 35 // iti vijayakathA / prarUpitaH prakRtisoma iti tRtIyo gunnH|| 3 // atha caturtha lokapriyaguNamAhaihaparaloyaviruddhaM, na sevae daannvinnysiilddddho| lAyappio jaNANaM, jaNeDa dhammammi bahamANaM // 11 // 1degevaMdegka-kha / For Private & Personel Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ihalokaviruddhaM ' paranindAdi, yaduktam " savvasta caiva niMdA, visesao taha ya guNasamiddhANaM / ujudhammakaraNahasaNaM, rIDhA jaNapUyaNijjANaM // 1 // bahujaNaviruddhasaMgo, desAdAcAralaMghaNaM teha ya / uvvaNabhogo ya tahA, dANAi vi paMyaDamannesiM // / 2 / / " sAhuvasaNammitoso, sai sAmatthammi apaDiyAro ya / aimAiyAI itthaM, logaviruddhAI neyANi // 3 // " iti / ( paJcA 12, gA 8-10 ) 'paralokaviruddhaM' kharakarmAdi / tadyathA bahudhA kharakarmitvaM, sIrapatitvaM ca zulkapAlatvam / viratiM vinA'pi sukRtI, karoti naivaMprakAramayam // 1 // / " 'ubhayalokaviruddha' dyUtAdi / tadyathA "dyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA, pAparddhi caurya paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke, pApAdhike puMsi sadA bhavanti // | 1 || ihaiva nindyate ziSTairvyasanAsaktamAnasaH / mRtastu durgatiM yAti gatatrANo narAdhamaH / / 2 / / " iti / ayamabhiprAyaH-etAni karmANi lokavaimukhyakAraNAni pariharanneva ziSTajanapriyo bhavati, dharmasyApi sa evAdhikArIti / tathA dAnaM tyAgaH vinayaH - ucitapratipattiH zIlaM - sadAcAraparatA, emirADhyaH - paripUrNo yaH sa lokapriyo bhavati / 1deg ceva deg ga / 2deg pagaDamaNNe tu ga / 3deg emAiyANi etthaM logaviruddhANi ga /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam lokapriyatvaguNaH 4 16 uktaMca " dAnena sattvAni vazIbhavanti, dAnena vairANyapi yAnti nAzam / paro'pi bandhutvamupaiti dAnAta, tasmAddhi dAnaM satataM pradeyam // 1 // viNaeNa naro gadheNa caMdaNaM somayAi rayaNiyaro / mahuraraseNaM amayaM, jaNappiyattaM lahai bhuvaNe // 2 // suvisuddhasIlajutto, pAvai kittiM jasaM ca iha loe / savvajaNavallaho ciya, suhagaibhAgI ya paraloe // 3 // " iti / etasya dharmapratipattau phalamAha evaMvidho lokapriyaH janAnAM asamyagdRzAmapi 'janayati' utpAdayati 'dharme' yathAvasthitamuktimArge 'bahumAnam' AntaraprItiM dharmapratipattihetuM bodhibIjaM vA / vinayandharavat / tathA coktam "yuktaM janapriyatvaM, zuddhaM saddharmasiddhiphaladamalam / dharmaprazaMsanAde/jAdhAnAdibhAvena // 1 // " iti / atthiha suvaNNaruirA, caMpA caMpayalaya vya pavarapurI / phuriyanayadhammabuddhI, tattha nivo dhammabuddhi tti // 1 // amarIo vi jayaMtI, rUveNa piyA ya tassa vijayaMtI / siTThI ya ibbhanAmo, puNNajasA NAma se bhajA // 2 // Nicca gurujaNapaNao, niyataNuaikaMtakaMtijiyakaNao / ullasirabahulaviNao, tANaM viNayaMdharo taNao // 3 // so savvakalAkusalo, komuinAhu vva sayalajaNaiTTho / niruvamasuMderimaraMgasaMgayaM junvarNa patto // 4 // suhasaMgahiyakalAo, lavaNimauvahasiyatiyasaramaNIo / sAvayakulajammAo, paDivannagihatthadhammAo // 5 // tatra vinayandhara kathA. For Private Personel Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArA sirIya viNayA, devI nAmAu vimalasIlAo / jamagaM cauro pariNei pavarasiTTINa dhUyAo // 6 // vavahAramuddhisAro, pAyaM parihariyapAvapanbhAro / so suhajalahinimaggo, kAlaM volei aNuvviggo // 7 // ko asuhio ihayaM, nayare nayakulahare sayA suhie ? / battA imA pavattA, kayA vi naranAhaatthANe // 8 // egeNa tattha bhaNiyaM, suhiyANa jaNANa matthayamaNi vva / atthi iha inbhaputto, dhaNiyaM viNadharo nAma // 9 // jassa dhaNaM dhaNayassa va, jaNappiyaM rUvamamarapahuNu vva / jIvassa va amalamaI, karirAyassa va sayA dANaM // 10 // jassaya piyA u cauro, aisayasuMderamaMdiraM dahuM / viliyAo amarIo, maNNe no iMti diTThipahaM // 11 // iccAi bahupayAraM, Niru niruvamavaNNaNaM suNiya tANaM / mayaNasarapasaravihuro, rAyA rAyAuro jAo / / 12 / tihuyaNamaNoharIo, kahamaha saMpaaihaM ti eyAo ? / iya ciMtAuracittassa tassa buddhI imA jAyA // 13 // paccAiya paurajaNaM, dosaM uppAiuM ca se vaNiNo / giNhAmi balA tAo, na homi garihAriho jeNa // 14 // iya nicchiya egaMte, nibhiccabhicco paryapio teNa / viNayaMdhareNa saddhiM, kuNa mittiM kavaDaneheNa / / 15 / / tatto vi bhujjakhaMDe, laDuM lihAviya imaM tumaM gAhaM / pacchannameva majjhaM, uvaNehi ayANiyaM teNa / / 16 / / tathA hi"pasiyacchi ! rahaviyakkhaNi !, ajja abhaggassa tuha dusahavirahe /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 17 lokapriya tva guNaH4 sA jAmiNI tijAmA, vi jAmasahassi vva maha jAyA // 17 // " teNa vi taheva vihie, niveNa paurANa pesiyaM bhujaM / devIe gaMdhapuDe, pahiyaM viNayaMdhareNeyaM // 18 // bho ! bho ! livIparicchaM, vihiUNa viNicchayaM kahaha mamaM / na hu pacchA kahiyavvaM, ahaha ajuttaM kayaM raNNA // 19 // te vi hu na huMti duddhe, pUyarayA taha vi sAsaNaM pahuNo / kAyavvaM ti bhaNaMtA, kuNaMti hatthe liviparicchaM // 20 // picchivi livisaMvAyaM, bhaNiyaM nAyarajaNeNa savisAyaM / jai vi livIsaMvAo, na ya ghaDai imaM tu eyAo // 21 // jo carai maNabhirAme, sallaitaruniyarabahalaArAme / so kaMTaiyasarIre, karI karIre kahaM ramai ? // 22 // jo dullalio salile, sayA vi mANasasarassa aivimale / so kaha karei kiDaM, kalahaMso gAmanaDummi ? // 23 // jo acchai tappAse, khaNamavi paDipuNNapuNNapasarassa / vaMjulasaMgeNa visaM, va pannago muyai so pAvaM / / 24 / / tA majjhattho houM, devo ciMteu vatthuparamatthaM / aghaDatayaM pi ghaDiyaM, eyaM keNAvi pisuNeNaM // 25 // suddho vi phAlihamaNI, uvAhivasao dharei aNNatvaM / khalasaMgAu imassa vi, khaliyaM akkhaliyasIlassa // 26 // iya bhaNire paurajaNe, paDiyAraM mayagala bva agaNaMto / bhajiyamerAlANo, pagao asamaMjasaM nivaI // 27 // bhaNai ya re re suhaDA, haDheNa ANeha tassa daiyAo / muddeha haTTagehe, niddhADiya pariyaNaM dUre // 28 // tumbhe puNa nAyarayA!, haho ! dosillapakkhavAillA! / taM kAraha maha purao, suddhaM jeNAsu muMcAmi // 29 // tatra vinayandhara kathA 17 Jain Education Interational
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ iya paraM pharusagirAhi tADiyA dhADiyA nariMdeNa / kivaNeNa maggaNA iva, paurA pattA sagehesu // 30 // farigharabhajAo, tAo niravajjakajasajAo / ANAviya suhaDehiM, rAyA pakkhivai orohe // 31 // tANa surUvaM dahuM, ciMtai nivaI aho ! ahaM dhanno / jaM nisuyA diTThAo, mama gehamimAu pattAo || 32 || bahucADuvayaNapurvva, visa patthitao nivo tAhiM / lajjoNayavayaNAhiM, mahAsaIhiM imaM bhANao // 33 // pararamaNIramaNIyaM, rUvaM pAsaMti ahaha mUDhamaNA / na maNAgaM pi hu appaM, nivaDataM bhImabhavakUve // 34 // parajuvaijuvvaNabharaM, je joante jaNe jae jii / kusumasaro vi aNaMgo, kaha te vaccaMti narasIhA 1 35 // parakaMtaM kAmaMtA, gayasucariyajIviyA mahAmaliNA / gurupAvakAriNo iva, kaha te daMsaMti niyayamuhaM 1 || 36 // iha nirvaDiyaappANaM, kulaM kalaMkiya akittiakaMtA / aidussahanarayaduhaggitAvataviyA bhamaMti bhave / / 37 // iya suNiya dosajAlaM, narAhamANaM viNaTThasIlANaM / maNasA vi sIlarayaNaM, mA mahalasu sukulasaMbhUa ! // 38 // iya suNiya so vilakkho, sayaladiNaM taM nisaM ca kaha kaha vi / gamiuM gose patto, tAsiM pAse puNo vi nivo // 39 // tAni tAu savvA jalaNajAlAlikavilakesAo / aisayabIbhacchAo, jaracIvaramaliNavesAo // 40 // parigaliyajuvvaNAo, rAgINa vi rAgaharaNaparaNAo / ciMtai ya nirANaMdo, veraggagao naravariMdo // 41 // kiM esa diTTibaMdho, maimoho vA vi suviNao kiM vA / kiM vA divvapaogo, ahavA pAbappabhAvo me 1 // 42 // * granthAgram 500 / 1deg to viNagaMdharabhajjA 1 ga / 2deg vinaDiya ka kha /
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 18 lokapriyatva guNaH4 ahaha hayAseNa mae, kalaMkiyaM niyakulaM sayA / vimalaM vitthArio ya bhuvaNe, tamAladalasAmalo ayaso // 43 / / iccAi bahuvihaM jhUriUNa rAyA visaJjae tAo / viNayaMdharassa pAse, sajjo jAyA sarUvatthA // 44 // itto ya tattha nayare, patto sirisUraseNavarasUrI / pattA gurunamaNatthaM, nivaviNayaMdharapauraloyA // 45 // tipayAhiNapucamapuvvabhAvabhAviyamaNA namiya guruNo / nisiyaMti uciyadese, iya kahai gurU vi dhammakahaM // 46 // "dhammo duviho bhaNio, jiNehiM jiyarAgadosamohehiM / sivanayaranayaNamaggo, susAhudhammo ya gihidhammo // 47 // tattha ya paDhama sAvajjakajjaparivajjaNujjuo ujjU / paMcamahavvayapavvayagurubhArasamunvahaNapavaNo // 48 // samiIguttipavitto, amamatto sattumittasamacitto / kheto daMto saMto, avagayatatto mahAsatto // 49 / / nimmalaguNagaNajutto, gurupayabhatto karei jo satto / so acireNaM pAvai, sumaggalaggo'pavaggapuraM // 50 // takaraNAsattehiM, sAvagadhammo vi hoi kAyavyo / kAleNa so vi sivasukkhadAyago desio samae // 51 // " iya souM dhammakahaM, laddhAvasareNa pucchiyaM raNNA / bhayavaM! kiM kayamasama, sukayaM viNayaMdhareNa purA ? // 52 // jaM savapio eso, piyAu eyassa pavararUvAo / keNa paogeNa tayA, tAu virUvAu jAyAo ? // 53 // aha bhaNai gurU niva! iha, AsI nayarammi hatthisIsammi / rAyA viyAradhavalo, dhavalajaso dhavaliyadiyaMto / / 54 // tassa caro veyAlI, agaNNakAruNNamAiguNasAlI / niccaM parovayArI, Asi daDhaM pAvaparihArI / / 55 / / tatra vinaya ra kathA 18 Jan Education International For Private 3 Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ so aiudArayAe, paidivasaM asaNamAi samaNunnaM / dAuM kassai uviyaM, pacchA bhuMjai sayaM niyamA // 56 // so aNNadiNe biMdujANe paDimAThiyaM suvihinAhaM / uvasamarasa va muttaM, darbu tuTTho thuNai evaM // 57 // vapuri aMgavinnAsu vapuri loyaNaghaNalavaNima, kaTari bhAlu suvisAlu kaTari muhakamalapasannima / ariri saralu bhuyajuyalu ariri sirivacchaha sacchima, aI ya caraNa bhavaharaNa ai ya savvaMgasucaMgima / ari kuNaha nayaNa ghaNuraMka dhau, bali vali joivi ehu phu| devAhidevu! tihuyaNatilau paramappau jima lahu huM lhuN||58|| evaM thuNiUNa aNUNabhattirAeNa suddhasaddhillo / bahumANamubahato, jiNammi sagihaM imo patto // 59 // puNNANubaMdhipuNNodaeNa aha tassa bhoyaNAvasare / sirisuvihijiNo bhikkhAi Agao gihaduvArammi / / 60 // taM suTTa daTTa vaMdia, amaMdaANaMdajAyaromaco / paDilAbhei jiNidaM, parivesiya kAmaguNieNaM / / 61 // ciMtai ya ahaM dhanno, aJja mamaM jamma jIviyaM sahalaM / jaM pANipuDeNamiNaM, dANaM giNhai sayaM bhayavaM / / 62 / / aha ugghuTuM gayaNe, aho ! sudANaM aho! sudANaM ti / viyasiyamuhehi vibuhehiM tADiyA amarabherIo // 63 / / bahujaNajaNiyacamaka, gaMdhodagakusumavarisaNaM jAyaM / ukosA vasuhArA, paDiyA bhuvaNaMgaNe tassa / / 64 // narasuraasurapahU vi hu, baMdittaM baMdiNo vi se pattA / suhapariNAmeNa tayA, jAyA sammattasaMpattI // 65 // kAuM supattapattaM, vittaM cittammi jiNamaNusaraMto / so caiya pUidehaM, patto paDhamaM amaragehaM / / 66 / / tatto cavio eso, jAo viNayaMdharo u loyapio / tadANapuNNavasao, imAu jAyAu jAyAo / / 67 // kAuM supattAha vi hu, baMditAsamavarisaNaM jAyaM For Private & Personel Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 19 akrUratvaguNa 5 taha deragganimittaM, tAsi suisIlarajiyamaNAe / sAsaNadevIi tayA, imA virUvAu vihiyAo // 68 // iya suNiya phuriyagurucaraNadhammabuddhI sa dhammabuddhinivo / kAUNa rajjasutthaM, sutthamaNo giNhae dikkhaM // 69 // viNayaMdharo vi dhamme, bahumANaM bahujaNANa vaDaMto / cauhi vi bhajjAhi samaM, mahAvibhUII pavvaio / / 70 // paurA vi sasattIe, dharma gahiuM vayaMti saTThANaM / sUrI vi saparivAro, suheNa annatya viharei // 7 // to dhammabuddhiviNayaMvaramuNiNo cariya caraNamakalaMkaM / nihaNiyaasesakammA, jAyA saMkaliyasivasammA // 72 // zrutveti vRttaM vinayandharasya, prabhUtasattvAhitabodhibIjam / bho bhavyalokA! vilasadvivekA!, lokapriyatvaM guNamAzrayadhvam73 iti vinayandharakathA smaaptaa|| ityukto lokapriya iti caturtho gunnH||4|| sAmpratamakara iti paJcamaM guNaM vyAcikhyAsurAha kUro kiliTThabhAvo, sammaM dhammaM na sAhiuM trh| iya so na ittha jogo, jogo puNa hoi akkUro // 12 // 'krUra kliSTabhAvo matsarAdiSitapariNAmaH 'samyam' niSkalaGgha dharma 'na' naiva 'sAdhayitum ArAdhayitum 'tarati zaknoti / samaravijayakumAravat / 'iti' asmAddhetorasau naiva 'atra' zuddhadharme 'yogya' ucitaH / yogyaH 'punaH' evakArArthaH, tato yogyoskrUra eva / kIrticandranRpavaditi / kIrticandrasamaravijaya kthaa| an Education Inter For Private Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIrticandranRpasamaravijayakumArakathA caivam bahusAhArA pugnAgasohiyA uccasAlarehillA / ArAmabhUmisarisA, caMpA nAmeNa atthi purI // 1 // tatthatthi kitticaMdo, naranAho suyaNakumuyavaNacaMdo / tassa kaNiTTho bhAyA, juvarAyA samaravijau ti // 2 // aha haNiyarAyapasaro, samiyarao maliNaaMbaro sdo| aMgIkayabhaddavao, patto sumuNi bva dhaNasamao // 3 // tammi ya samae nIraMdhanIrapUreNa aibahuvahaMtI / bhavaNovariTTieNaM, divA sariyA nariMdeNaM // 4 // to koUhalaAulahiyao baMdhavajuo tahiM gaMtuM / caDai nivo ikkAe, tarIi sesAsu sesajaNo // 5 // jA te kolaMti tahiM, tA uvari jalaharammi buTTammi / so ko vi naipavAho, patto aitivvavegeNa // 6 // nijaMti kar3iyAo, aNNaNadisAsu jeNa veDIo / thevo vi tattha na phurada, vAcAro kaNNadhArANaM // 7 // to sariyAmajhagao, taDaDio pukarei puraloo / aha paDupavaNahayA nivadoNI u adasaNaM pattA // 8 // laggA dIhatamAlAbhihANaaDavIi sA kahiM rukkhe / tatto uttarai nivo, kaivayaparivArabaMdhujuo // 9 // jA vIsamei saMto, tattIre tAva picchai nAraMdo / naipUraskhaNiyaduttaDidarapayarDa sumaNirayaNanihiM // 10 // gaMtUNa tattha sammaM, pAsiya daMsei samaravijayassa / caliyaM ca tassa cittaM, bhAsurasyaNuccayaM da9 // 11 // ciMtai sahAvakUro, mAritu nivaM imaM pagihAmi / taM rajjaM suhasajjaM, aNiTThiyaM rayaNanihimeyaM / / 12 // raNo mukko ghAo, purIi loyammi pukaraMtammi / hA! hA! kimiyaMti viciMtiUNa vaMcAvio teNa // 13 // Jan Educh an intematona For Private Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 20 bhaNai ya akkUramaNo, nivaI bAhAi taM dhareUNa / niyakulaaNuciyamasamaM, kiM bhAya ! tae imaM vihiyaM // 14 // akrUratva guNa 5 jai kajja rajjeNaM, nihiNA imiNA va tA tumaM ceva / giNhAhi Ahimukko, samara ! dharemo vayaM tu vayaM // 15 // taM so nisuNiya amuNiyakovavivAgo vivegaparimukko / vicchoDiUNa vAhaM, osario nivasagAsAo // 16 // jassa nimittaM animittavairiNo baMdhuNo vi iya huMti / alamimiNA nihiNA me, taM muttu nivo gao sapuraM // 17 // samaro bhamarolisamo, puNNavasAo puraTThiyaM pi tayaM / rayaNanihANamadardU, ciMtai raNNA dhuvaM nIyaM // 18 / / to jAo cArahaDo, caraDo luTei baMdhuNo desaM / sAmaMtehiM dharitraM, kayA vi nIo nivasamIve // 19 // mukko aNeNa rajje, niyaMtio ciMtiuM gao evaM / gahiyavvaM rajjamiNaM, haTeNa na I dinameeNa // 20 // evaM kayAi dehe, bhaMDAre jaNavae ya so cuko / patto niveNa mukko, rajjeNa'bhatthio ya dadaM // 21 // to jAo jaNavAo, niyaha aho ! soyarANa savisesaM / egassa duJjaNataM, asarisamannassa suyaNataM // 22 // guruveraggo rAyA, aivirase vAsare khivai jAva / tA tattha samosario, pabohanAmA pavaranANI // 23 // calio pamoyakalio, tannamaNatthaM nivo saparivAro / nisuNiya dhamma pucchai, samae niyabaMdhavacarittaM // 24 // jaMpai gurU videhe, sumaMgale maMgalAvaIvijae / sogaMdhipure sAgarakuraMgayA mayaNasiTisuyA / / 25 // kIrticandra samaravijaya paDhamavayasamuciyAhiM, kIlAhiM te kayA vi kIlaMtA / picchaMti bAlagadurga, taha egaM bAliyaM rammaM // 26 // kthaa| 1degsamAcaremo kh| 2deghug| 1020 For Private & Personel Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ puTThAya tehi ee, ke tume / tA bhaNei tANego / asthittha mohanAmA, nivaI jagatItalapasiddho // / 27 // tassa'tha vairikarikara kesarI rAyakesarI taNao / tapputto'haM sAgaramahAsao sAgarabhihANo // 28 // maha taNao phuDaviNao, eso u pariggahAbhilAsu ti / vaisAnarassa dhUyA, esA kira kUrayA nAma // 29 // iya suNiya harisiyA te, kIlaMti parupparaM tao mitiM / nimme sAgaro saha, simUhi na u kUrayAe vi // 30 // kuNa kuraMgo mittiM, tehi samaM krUrayAi savisesaM / bhAyabhibhUya tti kamA, pattA te tAratAruNNaM / / 31 / / aha mittaperiyamaNA, daviNovajjaNakara gahiyabhaMDA / piyarehi vAriyA vi hu, caliyA desatarammi ime // 32 // bhilehi aMtarA aMtarAyavasao ya gahiyabhUridhaNA / uddhariyathevadavvA, dhavalapuraM paTTaNaM pattA // 33 // dviSeNa teNa tahiyaM, gahiuM havaM kuNaMti vavasAyaM / dINArasahassadugaM, dukkhasahassehi ajaMti // 34 // to vaDiyabahutaNhA, kappAsatilAibhaMDasAlAo / pakurNati karisaNaM pi hu~, ucchukakhittAi kAraMti / / 35 / / tasasaMsattatilANaM, nipIlaNaM guliyamAivavahAraM / kAraMti eva jAyA, tANaM dINArapaNasahassA / / 36 // to tehasage icchA, kameNa lakkhe vi jAva taM miliyaM / aha koDipUraNicchA, jAyA mittANubhAveNa / / 37 / to gurugaMtInivahA, pahiyA desaMtaresu vivihesu / jalahimmi poyasaMghA, pavattiyA karahamaMDaliyA / / 38 / / gahiyAI nivakulAo, paTTeNa bahUNi kaThANAI / vihiyA dhaNagaNiyAo, baddhAo hayAiheDAo || 39 // iccAi pAvakoDIhi jAva koDI vi tesi sammiliyA / to pAvamittavasao, uvavaNNA rayaNakoDicchA / / 40 / / 1 tatto dasage / 2deg suMkakha / 11
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 21 akrUratvaguNa 5 aha khiviUNaM savvaM, poe te patthiyA rayaNabhUmiM / tA kUrayA vilaggA, gADhaM kaNNe kuraMgassa // 41 // jaMpei haMta haMtuM, aMsaharamimaM karesu appavasaM / sayalaM daviNamiNa jaM, dhaNiNo savve vi iha suyaNA / / 42 // iya sA jaMpai niccaM, taheva taM pariNayaM imasta tao / pakkhivai sAgaraM sAgarammi lahiUNa so chidaM // 43 // asuhajjhANovagao, jalahijaluppIlapIliyasarIro / mariUNa taiyanaragammi nArao sAgaro jAo // 44 // kAuM mayakiccaM bhAugassa hiTTho kuraMgao hiyae / jA jAi ki pi duraM, tA phuTTa pavahaNaM jhatti // 45 // buDDo loo galiyaM, kayANagaM phalahayaM lahiya eso / kaha kaha vi turiyadivase, saMpatto nIranihitIraM // 46 // ajiNiya dhaNaM bhoe, a~jissaM iya viciMtiro dhaNiyaM / bhamiro vaNammi hariNA, haNio dhUmappahaM patto // 47 // to bhamiya bhavaM te do vi, kaha vi aMjaNanage harI jAyA / ikkaguhatthaM jujhiya, cautthanarae gayA maritraM // 48 // to ahiNo iganihiNo, kae kuNatA maihaMtayaM jujhaM / vijjhAyasuddhajhANA, pattA dhUmappahaM puddhviN|| 49 // aha bahubhavapajaMte, egassa vaNissa bhaviya bhajAo / tammi mae vihavakae, jujhiya mari gayA chaDhei // 50 // bhamiya bhavaM puNa jAyA, taNayA nivaissa uvarae tammi / kalahaMtA rajjakae, mari pattA tamatamAe / 51 // evaM davvanimittaM, sahiyAo tehi veyaNA vivihA / na ya taM kassai diNNaM, parimuttaM taM sarya neva / / 52 // aha puvvabhave kAuM, aNNANatavaM tahAvihaM ki pi / jAo sAgarajIvo, taM niva! iyaro u tuha baMdhU / / 53 / / tumhANa vi paccakkho, io paraM samaravijayavuttato / so kAhI uvasaggaM, ikkasi tuha gahiyacaraNassa // 54 // patto niirnihitiirmmi|| k-g| 20 mahattayaM kh| 3 nivaI degk| kIrticandrasamaravijaya kthaa| 1 21 For Private & Personel Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ to kUrayAi sahio, ahio tasathAvarANa jIvANaM / dusahaduhadahiyadeho, bhamihIhI bhavamaNatamimo / / 55 // iya suNiya garuyaveraggaparigao giNhae vayaM rAyA / niyabhAiNijjaharikumaravasahasaMkamiyarajadhuro // 56 / / kamaso aitavasosiyadeho bahupaDhiyasuddhasiddhaMto / anbhujayaM vihAra, ujjuyacitto pavajjeha / / 57 // kassai nagarassa bahi, palaMbavAhU Thio ya so bhayavaM / dihro pAviDeNaM, samareNa kahiMci gamireNa // 58 // vaharaM semaraMteNaM, haNio khaggeNa kaMdharAi muNI / guruveyaNAbhibhUo, paDio dharaNIyale sahasA // 59 // ciMtai re jIva! tae, aNNANavasA vivegarahieNa / viyaNAo amANAo, naraesu aNaMtaso pattA // 6 // gurubharavahaNaMkaNadAhavAhisIuNhakhuhapivAsAI / dussahaduhadaMdolI, tiriesu vi visahiyA bahuso // 61 // tA dhIra! mA visIyasu, imAsu aiappaveyaNAsu tumaM / ko uttari jalahi, nibuDDae guppae nIre 1 // 62 // vajjesu kUrabhAvaM, visuddhacitto jiesu savvesu / bahukammakhayasahAe, visesao samaravijayammi // 63 // taM laddho iha dhammo, jaM na kayA kUrayA purA vi tae / iya ciMtaMto catto, pAveNa samaM sa pANehiM // 64 // suhasAre sahasAre, so uvavaSNo suro sukayapuNNo / tatto caviya videhe, lahihI murti samuttI vi // 65 // zrutvetyazuddhapariNAmavirAmahetoH, shriikiirticndrnrcndrcritrmuccaiH| bhavyA narA! jananamRtyujarAdibhItA, akrUratAguNamagauNadhiyA dadhadhvam / / 66 // iti kIrticandranRpakathA samAptA / 1degsumrNtenndegk-kh| For Private & Personel Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 22 apazcito'krUra iti paJcamo guNaH // 5 // bhavabhIrutva guNa 6 idAnIM bhavabhIruriti SaSThaM guNaM vivRNvannAha ihaparaloyAvAe, saMbhAvaMto na vaTTae pAve / bIhai ajasakalaMkA, to khalu dhammAriho bhIrU // 13 // ihalokApAyAn rAjagrahaprabhRtIna paralokApAyAn narakagamanAdIn 'sambhAvayan' bhAvino manyamAnaH 'na vartate' na pravartate 'pApe' hiMsAnRtAdau / tathA 'vibheti' uttrasyati 'ayazaHkalaGkAt ' nijakulamAlinyahetoH, ato'pi kAraNAt pApe na pravartate / 'tataH' tasmAd kAraNAt 'khaluH' avadhAraNe, sa copariSThAt sambhatsyate / tataH 'dharmArhaH' dharbhayogyaH 'bhIrureva' pApabhIrureva / vimalavat / 60 vimaladRSTAntazcaivam sirinaMdaNaM samayaraM, asthi kusatthalapuraM mayaNasarisaM / tattha ya kuvalayacaMdo, caMdo bva jaNappio siTThI // 1 // gayadaMdA gaMdasirI, sirIva purisuttamassa se bhajjA / vimalasahadevanAmA, tANaM puttA sayA bhavA // 2 // pagaIi pAvabhIrU, jiTTo vivarIyao kaNiDo u / kaiyA vi kIliuM te, ujjANagayA niyaMti muNiM / / 3 // tassa kamakamalamamalaM, suTTa pahiDA namittu uvaviTThA / sAhU vi kahai dhamma, tANuciyaM sayalajIvahiyaM // 4 // tatra vimala dRSTAntaH hayasayalakammalevo, devo guruNo visuddhaguNaguruNo / dhammo dayAirammo, bhuvaNe rayaNattayaM evaM // 5 // 22 For Private Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ iya suNiuM tuDehiM, gahio sammattamAigihidhammo / asamatthehiM tehiM duddharajaidhammadhuradharaNe // 6 // te aNNAdaNe caliyA, gahiu~ paNiyAi puSvadesammi / keNa vi pahieNa ima, addhapahe pucchio vimalo // 7 // bho! kahasu paMjalapaha, ghaNaiMdhaNanIranIraNAijuyaM / vimalo vi daMDamIrU, jaMpai ahayaM na yANAmi // 8 // pabhaNei puNo pahio, gAme nayare va kattha gaMtavvaM / siTThi! tae ? so sAhai, agghissai jattha naNu paNiyaM // 9 // puNa pahieNullaviyaM, niyanayaraM kahasu jattha taM vasasi / sa bhaNai nivahANIe, na ya nayaraM atthi maha kiMci // 10 // jai pabhaNasi vimala! tumaM, tae samaM emi teNa iya vutte / so Aha saicchAe, iMtANa tumANa ke amhe ? // 11 // aha patto purabAhiM, pAgatthaM jAva jAlae jalaNaM / vimalo tA pahieNaM, bhaNio appesu maha dahaNaM // 12 // so vi payaMpai taM par3a, maha pAse jimasu avi ya bho phiy!| na ya agaNipamuhadANaM, tu kappae samayapaDisehA / / 13 / / tathA hi"mahumajjamaMsamesajjamUlasatthaggijaMtamaMtAI / na kayA vi hu dAyavyaM, saTTehiM pAvabhIrUhi // 14 // " anyatrApyuktam"na grAhyANi na deyAni, paJca dravyANi paNDitaiH / agnirviSaM tathA zastraM, madyaM mAMsaM ca pazcamam 1 // 15 // " to so kuviu vva are, re dhiTTa ! nikiTTha! duTTa! dhammiTTha! / ThuttarAI pakuNasi, maha purao vimala ! iya bhnniuN||16|| 1 kuvio kUro kh| viu va are, paJca dravyANi pazinyatrApyuktama 12 Jan Education Intemanona For Private Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnarakaraNam 23 bhavabhIrutva guNa 6 uttAsiyasayalajaNo, kasiNataNU taha pavaDiuM laggo / jaha tassa kiMci bhIyaM, vauvarihattaM gayaM gayaNaM // 17 // taha jaMpai vimalaM pai, re! pAgakae mahaggimappesu / jaM bhukkhio mhi bADhaM, iharA te nAsihaM pANe // 18 // iyaro vi bhaNai jalalavacalANa pANANa kAraNA bhadda! / ko nAma pAvabhIrU, iya erisapAvamAvahai ? // 19 // athirehiM thiro samalehiM gayamalo paravasehiM sAhINo / pANehiM jai viDhappai, dhammo tA kiM na khalu pattaM ? // 20 // jaM jANasi taM pakuNasu, na uNa niratthaM karemi pAvamahaM / to so saMhariyataNU, niyarUvaM kAumAha tayaM // 21 // vimala ! aivimalaguNagaNa !, dhaNNo si tuma tuma ciya sauNNo / jaM sako vi pasaMsai, tuha payarDa pAvabhIruttaM // 22 // sAvajjavayaNavajjaNapaccala! nicalasudhamma ! varasu varaM / so bhaNai tae diNaM, diteNa sadasaNaM savvaM // 23 // varadANapare amare, puNo vi jaMpai imo aho bhadda! / niyayamaNaM aipauNaM, karesu guNijaNaguNaggahaNe // 24 // aha tammi ainirIhe, sappavisucchAyaNaM maNiM sumaNo / baMdhiya taduttarIe, balA vi patto sayaM ThANaM / / 25 // vimalo karei saI, sahadevAINa te vi to pattA / pucchaMti pahiyacariyaM, jahaTThiyaM so vi sAhei // 26 // jiNamuNisumaraNapuvvaM, te bhuttaM(tuM ?) aha gayA nayaramajjhe / tA tattha pure vaNiehi AvaNA lahu pihijjati // 27 // cauraMgavalaM pabalaM, io tao bhamai samarasajja va / mAlijjai pAyAro, dijjati ya gopurakavADe // 28 // taM asaricchaM picchiya, vimaleNaM ko vi pucchio puriso / bhIyaM piva purameyaM, kiM dIsai bhadda ! sayalaM pi? // 29 // to vimalasavaNamUle, ThAUNa bhaNei so vi jaha ittha / balibaMdhakaro purisuttama vva purisuttamo rAyA // 30 // tatra vimala dRSTAntaH 23 For Private & Personal use only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ iko ciya se putto, arimallo nAma vijiyaarimallo / so ajja kelibhavaNe, sutto Dasio bhuyaMgeNa // 31 // tappaNaiNIi gAda, pukarie pariyaNeNa milieNa / ainiuNaM pi gaviTTho, na ya diTTo visaharo duTTho // 32 // patto nivo vi tahiyaM, mayaM va kumaraM nievi jhatti gao / mucchamatucchaM pavaNAiehi jAo puNo pauNo // 33 // kiriyAo bahuvihAo, nariMdaviMdAraehiM vihiyaao| na ya jAo ko vi guNo, tatto bhaNiyaM niveNa imaM // 34 // jai kahavi kiM pi kumarassa maMgula jAyae amaccavarA to majjha vi naNu saraNaM, jalaNo jaalaabhriygynno|| 35 // to dunno parivAro, ruyaMti aMteurIu karuNasaraM / sAmaMtA vi visannA, khalabhalio sylpurloo|| 36 / / aha dAvio paDahao, niveNa AulamaNeNa iya nayare / jo jIvAvai kumaraM, tassa ahaM demi rajjaddhaM // 37 // taM suNiya bhaNai vimalaM, sahadevo bhAya ! kuNasu uvayAraM / ohaliya maNi chaMTasu, kumaraM jaM jiyai lahu eso // 38 // geruyaM ahigaraNamiNaM, baMdhava ! ko rajakAraNe kuNai ? | iya vimaleNaM vutne, sahadevo bhaNai bho bhAya ! // 39 // ujjIviUNa kumaraM, amha kulassa vi dalesu dAliI / kaiyA vi jIvio kira, karijja kumaro vi jiNadharma / / 40 // emAi tammi bhaNire, jA vimalo ki pi uttaraM dei / celaMcalAu imiNA, gahiya maNi chittao paDaho // 41 // nIo kumarasamIve, maNimohaliUNa chaMTio eso| suttaviuDu vva khaNeNa uDio pucchai nariMdaM // 42 // kiM tAya! esa puriso, aMbA ateurIu puraloo / savvo vi ittha milio?, to rAyA kahai taM savvaM // 43 // hiTTeNaM sahadevo, rajaddheNaM nimaMtio raNNA / so Aha deva ! jassa ppabhAvao jIvio kumaro // 44 // 1degguruyaM ka-sva / 2deg uttarada tAva kha-ga / granthAnam700 / For Private Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam bhavabhIrutvaguNa 6 24 SAKXXXXXXX so maha bhAyA jiTTho, vimalo vimalAsao sprivaaro| ciTThai cauhaDe tassa desu eyaM ihANeuM // 45 // to gacchai tattha nivo, saha sahadeveNa karivarArUDho / taM daTuM saMtuTTho, avagUhivi pabhaNae evaM // 46 // bho vimala ! puttabhikkhA, diNNA suNNAsayassa majjha tae / tA kAUNa pasAyaM, lahu maha gihamehi dehi muhaM / / 47 / / jaha jaha jaMpai taM pai, rAyA vayaNAi paNayapauNAI / guruahigaraNapavittI, taha taha sallai vimalahiyae / / 48 // paDibhaNiyaM teNa nariMda ! annayavisapasaraharaNasunariMda! | sahadevavilasiyamiNaM, tA kiJjau uciyameyassa / / 49 // Arovio gayavare, sabaMdhavo niyagihe imo niio| bhaNio ya rajavisae, raNNA paDibhaNai iya vimalo // 50 // ikaM tA kharakamma, bIyaM airittayA parigahassa / tA niva! maha na hu kajaM, rajeNamavajamUleNa // 51 // aha sajigIsaM nAuM, sahadevaM tassa nivaiNA diNaM / hayagayarahabhaDajaNavayapurapamuha vibhaiuM savvaM / / 52 // appittA dhavalaharaM, saraM va kamalAulaM udayakaliyaM / vimalo puNa siddhipae, saMThavio'NicchamANo vi // 53 // niyajaNayapamuhaloo, samANio tattha tehiM aha vimalo / kuvvato jigadhamma, sammamaikkamai bahukAlaM // 54 // sahadevo uNa rajje, raDhe visaesu aisayasayaNho / akaraM karei vai, puvvakare daMDae loyaM // 55 // viyarai pAvuvaese, ahigaraNe kuNai haNai aridese / asuhajjhANovagao, kayA vi vimaleNa to bhaNio // 56 / / karikalahakaNNacavalAi rAyakamalAi kAraNA bhAya ! / ko pAvemu pavattai, niyaniyamadhuraM virAhittA ? / / 57 // varamaNalammi paveso, phaNimuhakuhare varaM karo khitto / varamasamAmayapIDA, na hu viraivirAhaNA bhAya ! // 58 // tatra vimala dRSTAntaH 24 For Private Personel Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ iya nisuNaMto jAo, jalabhariyaSaNu bva kasiNavayaNo so / vimaleNa tao moNaM, vihiyamajogu tti kAUNaM // 59 // jiNaghamme vigayeruI, vivaNNaviraI phuraMtapAvamaI / aighaNamaNatthadaMDaM, kuvvaMto vaMtasammatto // 6 // keNa vi nareNa purva, virAhieNaM kayA vi sahadevo / lahiuM chalaM churIe, haNio patto padamapuDhaviM // 61 // tayaNu gurugahirabhavajalanihimmi aisahiya dusahaduhanivahaM / kahakahavi lahiya narajamma kamma haNiuM gamIsa sivaM // 2 // accatapAvabhIrU, vimalo puNa pAliUNa gihidhammaM / jAo amaro pavaro, mahAvidehammi sijjhihii // 63 // ityavetya vimalasya ceSTitaM, veSTitaM na khalu karmakoTibhiH / he janA! bhavata pApabhIravo, dhiirbodhicrnnvyvsthitaaH||64|| iti vimalahaSTAntaH samAptaH ||ch| __Ukto bhIruriti SaSTho guNaH // 6 // sAmpratamazaTha iti saptamaM guNaM spaSTayannAha asaDho paraM na vaMcai, vIsasaNijjo pasaMsaNijjo ya / ujjamaI bhAvasAraM, ucio dhammassa teNeso // 14 // zaThaH-mAyAvI, tadviparItaH 'azaThaH' 'param' anyaM, 'na vazcati' nAtisandhatte, ata eva 'vizvasanIyaH' pratyayasthAnaM bhavati / itaraH punaravacanapi na vizvAsakAraNam / 13 For Private & Personel Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam 25 azaThatvaguNa 7 yaduktam"mAyAzIla: puruSo, yadyapi na karoti kiJcidaparAdham / sarpa ivAvizvAsyo, bhavati tthaapyaatmdosshtH||1||" (prazama0 gA0 28) tathA 'prazaMsanIya zlAghanIyazca syAdazaTha iti prkrmH| yadavAci"yathA cittaM tathA vAco, yathA vAcastathA kriyaaH| dhanyAste tritaye yeSAM, visaMvAdo na vidyate // 1 // " tathA 'udyacchati' praiyatate dharmAnuSThAna iti shessH| 'bhAvasAraM sadbhAvasundaraM svacittaraJjanAgugataM, na punaH prrnyjnaayeti| duHprApaM ca svacittaraJjanam / tathA coktam"bhUyAMso bhUrilokasya, camatkArakarA narAH / raJjayanti svacitaM ye, bhRtale tetraM pnycssaaH||1||" tathA"kRtrimaiDambaraizvitraiH, zakyastoSayituM paraH / AtmA tu vAstavaireva, henta ! kaH parituSyati // 2 // " iti / 'ucito' yogyo 'dharmasya' pUrvavyAvarNitasvarUpasya / 'tena' kAraNena 'eSaH' azaThaH / sArthavAhaputracakradevavat / 1 labhyate / 2 pravartate k| 3 te tu.. ka / 4 deghatakaH ga / For Private Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakradevacaritraM tvevam asthi videhe capA, vAsapuraM paurapauraparikaliyaM / tatthAsi satthavAho, airuddo ruddadevu tti // 1 // tassa ya bhajjA somA, sahAvasomA kayAi gihidhammaM / sA paDivAi gaNiNIi bAlacaMdAi pAsammi / / 2 / / taM kiMci visayavimuha, da? pauTTho bhaNei se bhattA / muMca pie ! dhammamima, bhogi piva bhogavigdhakaraM // 3 // sA sAhai bhogehiM, rogehi va maha kayaM imo Aha / kiM cai diTThamadiTThakappaNaM kuNasi taM mUDhe! // 4 // sA bhaNai ime visayA, pasugaNasAhAraNA vi paccakkhA / ANissariAiphalo, vi kiM na dhammo samakkho te // 5 // uttaradANaasatto, vilakkhacitto aIva sa virtto| AlavaNAi vi tatto, tIi samaM cayai savvatto // 6 // annaM maggai kannaM, somA atthi tti lahai na ye to so / tammAraNaheumahi, Thavai gihaMto ghaDe khiviuM // 7 // bhaNai pie ! amugaghaDAu dAmamANesu sA vi saralamaNA / jA khivai kara kuMbhe, tA DakkA kasiNabhuyageNa // 8 // DakA ahaM ti paiNo, sA sAhai so vi gADhasaDhayAe / gAruDiyA ! gAruDiyA ! iccAi karei halabolaM // 9 // sigdhaM se ullaDiaM, vihurehiM nivaDiyaM ca dasaNehiM / visabhIehi va pANehiM dUradUreNa osariyaM // 10 // acaiyadhammA sohammakappalIlAvayaMsasuvimANe / paliovamaTTiIyA, somA surasuMdarI jAyA // 11 // ruddo sa ruddadevo, nAgasiri nAgadattasiTisuyaM / pariNIya nIibAhAi bhaMjiuM paMcavihavisae // 12 // 1 tacaritaM tvemka / 2 huk| For Private & Personel Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam 26 ruddajjhANovagao, narayAvAsammi paDhamapuDhavIe / khADavakhaDA mihANe, paliAU nArao jAo // 13 // aha so somAjIvo, caviuM sohammao videhammi / selammi suMsumAre, jAo daMtI dhavalakaMtI // 14 // iyaro vitauvvadviya, jAo kIro tahiM ciya girimmi / kIrIi saha ramato, narabhAsAbhAsiro bhamai // 15 // kaiyA vitaM gaIM, kareNuyAniyaraparigayaM dahuM / puvvabhavanbhAsAo, bahulabahulo viciMtei // 16 // visayasuhAu imAo, kiha Nu mae vaMciyavvao esa 1 / evaM uvAyaciMtaNapavaNo patto sae nIDe // 17 // tA tattha caMdalehAbhihANa khayariM harita saMpatto / lIlAraya tti khayaro, bhayabhIo bhAi taM kIraM // 18 // bho ! ittha giriniuMje, ciTThAmego ihAgamI khayaro / na hu se kahiyavtro haM, gao ya mama so kaheyavvo / 19 // to kIra ! khIramahumaDuravayaNa ! maha evamuvakathaM tumae / tujjha vi ahaM avassaM, karissamaNurUvamuvayAraM // 20 // aha Agao sa khayaro, adaDu lIlArahaM paDiniyatto / kahiyaM sueNa eyaM, imassa so harisio hi // 21 // itthaMtarammi tatthAgayaM gayaM taM jahicchiyAbhamiraM / pAsittu ciMtA suo, ahaha ! aho suMdaro'vasaro // 22 // to niviDaniyaDinaDio, ThAuM karisannihimmi bhaNai piyaM / bhaNiyaM casiddherisiNA, kAmititthaM imaM khittaM // 23 // jo ittha bhigunivArya, karei so lahai kAmiyaM khu phalaM / iya bhaNiya piyAi samaM, tarhi vi patto niluko ya ||24|| tavvayaNaperio puNa, lIlAraha kheyaro piyAsahio / calacavalakuMDaladharo, uppaio gayaNabhaggami // 25 // 1 " vasiha ka / " visiha ca / azaThatvaguNa 7 tatra cakradeva dRSTAntaH 26
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMdaTuM ciMtA karI, kAmiyatitthaM imaM khujaM ihaya / kheyaramihuNaM jAyaM, paDiyaM kira kIramihuNaM pi // 26 // to kiM imiNA tiriyattaNeNa majjhaM ti ciMtiya nagAo / jhaMpAvai so tahiyaM, ahuDiDaya kIramihuNaM taM // 27 // saMcuNiyaMguvaMgo, hatthI galahatthiovi viyaNAe / phuriyasuhajjhavasAo, jAo vaMtarasuro pavaro // 28 // aisayakiliDhacitto, visayapasatto suo vi saMpatto / rayaNAi lohiyakkhe, narae aitikkhaduhalakkhe / / 29 / / asthi videhe siricakkavAlanayarammi satthavAhavaro / appaDihayacakkakkho, sumaMgalA paNaiNI tassa // 30 // aha so kariMdajIvo, caviUNa tANa naMdaNo jaao| nAmeNa cakkadevo, sayA vi gurujaNavihiyasevo // 31 // uvvaTTiya iyaro vi hu, jAo tattheva jaNNadevu tti / somapurohiyaputto, duve vi taruNattamaNupattA // 32 // sambhAvakaiyavehiM, jAyA mittI ya tesimaNNoNaM / puvakayakammadosA, kayAvi ciMtai purohisuo // 33 // kaha esa cakkadevo, imAu attucchalacchivicchaDDA / pAvihiha phuDaM bhaMsaM, huM ! nAyaM atthi iha uvAo // 34 // caMdaNasatthAhagiha, musiuM daviNaM khivittu eyagihe / kahiuM nivassa purao, maMsissaM saMpayAu imaM / / 35 / / kAuM taheva sa bhaNai, vayaMsa! govesu majjha daviNamiNaM / niyagehe so vi tao, evaM ciya kuNai saralamaNo / / 36 // vattA pure pavattA, muTuM caMdaNagiha ti to puttttho| satyAhasueNeso, daviNa miNaM kassa ? bho mitta ! // 37 // so Aha majya davaM, tAyabhayA goviyaM tuha gihammi / AsaMkA na maNAgavi, kAyanyA cakkadeva ! tae // 38 // 14 For Private Personel Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 27 azaThatvaitto ya caMdaNeNaM, amugaM amugaM ca maha gayaM dadhvaM / kahiyaM nivassa teNaM, nayare ghosAviyaM aivaM // 39 // guNa 7 caMdaNagiha pamuhUM, jeNaM keNa vi kaheu so majjha / iNDiM na tassa daMDo, pacchA sArIrio dNddo||40|| aha diNapaNagammi gae, purohiputto nivaM bhaNai deva! / jaivi na jujjai niyamittadosaphuDapayaDaNaM kaauN||41|| paramaiviruddhameyaM ti dhAriuM pArimo na hiyayaMmmi / caMdaNadhaNaM avassa, atthi gihe cakkadevassa // 42 // rAjA-naNu so garidvapuriso, rAyaviruddhaM ima kaha karijjA ? / yajJadevaH-garuyA vi lohamohiyamaiNo ciTThati bAla bva // 43 // rAjA-so saMtosasuhArasapANappavaNo suNijjae sayayaM / yajJadevaH-avi taruNo daviNamiNaM, pAviya pAehiM pasaraMti // 44 // rAjA-naNu so mahAkulINo, yajJadevaH-ko doso iha kulassa vimalassa ? / aibahalaparimalesu vi, kusumesu na huMti kiM kimao rAjA-jai evaM tA kijau, samaMtao gehasohaNaM tassa / yajJadevaH-evaM kiM devassa vi, purao jaMpijjae aliyaM // 46 // to nivaiNA talAro, caMdaNabhaMDArieNa saha bhaNio / bho! cakadevagehe, nahU~ davvaM gavesehi // 47 // so ciMtai navaravaiNA, ahaha ! asaMbhAvaNijjamAi8 / kiM kaiyA pAvijjai, ravibiMbe timirapabbhAro // 48 // ahavA pahuNo ANaM, karemi patto tao nihe tassa / pabhaNai caMdaNadavyaM, naDhe jANesi bho bhadda! // 49 // cakradevaH-na huna humaNemi kiMcivi, talavaraH-to bho ! tumae na kuppiyavvaM me / ja rApasAsaNeNaM, tuhagehaM kiMpi joissaM 5012 tatra cakrade cakradevaH-kovassa ko Nu samao 1 sayA payApAlaNatyameva jao / nayakulaharassa devassa esa sayalo vi saMraMbho // 51 // dRSTAntaH 1 eyaM ka-kha / 2 gammideg g| 3 kimio. g| 4 giha ka-kha For Private Personal use only 27 an international
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio to talavarI gito, pavisiya jA niuNayaM nihAleI / tA kaMcaNavAsaNayaM, caMdaNanAmaMkiyaM laddhaM // 52 // to bhai sadukUkhamimo, kuo tae cakkadeva ! pattamiNaM 1 / kiha mittatthavaNiyaM pAyaDemi niyayaM ti so bhai // 53 // talavaraH- kaha caMdaNanAmaMkaM ?, cakradevaH - nAmavivajjAsao kahavi jAyaM / talavaraH - jai evaM tA kittiyamittaM iha vAsaNe kaNagaM ? // cakradevaH - ciragoviyammi na tahA, sumaremi ahaM sayaM ciya nieha / talavaraH - bhaMDAriya kiM saMkhaM, dhaNamiha so Aha ajuyamiyaM 55 to choDAviya naulaM, niyaMti savvaM taheva taM miliyaM / bhaNai puNo rakkhipahU, bho bhadda ! phuDakkharaM kahasu // 56 // ai vIsatthaM saha paMsukIliyaM kIliyaMva cittammi / mittaM dUsemi kahaM, ti cakadevo puNAha niyaM // 57 // talavara:- kittiyamittaM parasaMtiyaM dhaNaM tuha gihammi ciTThei ? / cakradevaH - niyayaM pi atthi bahuyaM, pajjattaM mama paradhaNeNaM // 58 // to talavareNa savvaM, gihaM niyaMteNa taM dhaNaM pattaM / kuvieNa cakkadevo, haDheNa nIo nivasamIve // 59 // raNA bhaNiyaM na para, appADihayacakasatthavAhasue / na hu saMbhavai imaM to, kahesu ko ittha paramattho 1 // 60 // paradosakahaNaviho, na kiMci jA jaMpae imo tAhe / bahuyaM viDaMbiUNaM, nivtrisao kArio raNNA // 61 // aha so visAyavihuro, guruparibhavadavajhalakkiyasarIro / ciMtaha kiM mama saMpai, paNaTTamANassa jIeNa 1 // 62 // yataH varaM prANaparityAgo, mA mAnaparikhaNDanA / prANatyAge kSaNaM duHkhaM, mAnabhaGge dine dine // 63 // 1 0 gauviya ti * kakha / granthAnam 800 Jainelibrary.org
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 28 iya ciMtiya purabAhiM, vaDaviDaviNi jAva baMdhae appaM / tA tagguNagaNaraMjiyahiyayA puradevayA jhati // 64 // ThAuM nivajaNaNi, nivapurao taM kahei vRttataM / uvvaMdhaNaperaMtaM, to duhio ciMtae rAyA // 65 // upakAriNi vizvaste, sAMdhujane yaH samAcarati pApam / taM janamasatyasandhaM, bhagavati / vasudhe ! kathaM vahasi 1 // 66 // iya paribhAviya raNNA, purohiputtaM gharAviDaM turiyaM / tattha gaeNaM diTTho, satthAhasuo taha kuNaMto / / 67 / / chiMdi jhati pAsaM, so gayamAroviUNa hidveNa / mahayA vicchaDDeNaM, pavesio nayaramajjhami // 68 // bhaNio ya bho mahAyasa !, tujjha kulINassa juttameva imaM / taha pucchirassa vi mamaM, jaM paradoso na te kahio // 69 // kiMtu tuha jamavaraddhaM, aNNANapamAyao ihammehiM / taM khamiyavvaM savvaM, khamApahANA khu sappurisA ||70 || ityaMtare bhaDehiM, baMdhiya tatthANio purohisuo / rosAruNanayaNeNaM, raNNA vajjho samANo // 71 // to bhai cakadevo, vacchalahiyaeNa pagaisaraleNaM / maha mitteNa imeNaM, kiM nAma viruddhamAyariyaM 1 // 72 // puradevayAi kahiyaM, kahara nivo duTThaciTThiyaM tassa / mannubharabhariyacitto, to ciMtA satthavaputto // 73 // amayarasAu visaM piva, sasaharabiMbAu aggibuTTI vva / erisamittAu imaM, kimasamamasamaMjasaM jAyaM 9 // 74 // evaM so paribhAviya, gADhaM nivaDita nivaicalaNesu / moyAvai niyamittaM, to hiDo bhai naranAho // 75 // upakAriNi vItamatsare vA, sadayatvaM yadi tatra ko'tirekaH 1 / ahite sahasAparAdhalabdhe, saghRNaM yasya manaH satAM sa dhuryaH / 76 / aha satthavAhaputto, sayavattasupattanimmalacaritto / bhaDacaDagarapariyario, niyagehe pesio raNNA ||77|| 10 vizrabdhe ka kha / 20 Aryajane ka-kha / aza guNa 7 tatra cakradeva dRSTAntaH 28 jainelibrary.org
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNAvi jaNNadevo, Alavio paNayasAravayaNehiM / sakkAriya sammANiya, paTTavio niyayabhavaNammi // 78 / / jAo jaNappavAo, dhanno eseva styvaahsuo| avayArapare vi nare, iya jassa maI paripphurai // 79 // veraggamaggalaggo, kayAvi siriaggibhUigurupAse / gii cakkadevo, dikkhaM duhakakkhadahaNasamaM // 8 // bahukAlaM paripAliya, sAmaNNaM so aNanasAmaNNaM / jAo ajiMbhavaMbho, navaayarAU suro baMbhe // 81 // tatto caiya videhe, ariajie maMgalAvaIvijae / bahurayaNe rayaNaure, satthappahurayaNasArassa // 82 // sirimaipiyAi jAo, caMdaNasAru ti naMdaNo tassa / kaMtA ya caMdakaMtA, duve vi jiNadhammaparikaliyA // 83 // mariuMsa jaNNadevo vi ducapuDhavIe nArao jAo / puNa AheDayasuNao, bhaviuM tattheva uvavanno // 84 // tatto bhamiya bahubhava, jAo so rynnsaardaasisuo| ahaNaganAmA pII, puvuttA tesi saMjAyA // 85 // annadiNe rayaNauraM, disijattAe gayammi nivaimmi / sabaravaI viMjhakeU, bhaMjiya gihai bahuM davvaM / / 86 / / hariyA ya caMdakatA, sesajaNo ko vi kattha vi ya naTTho / AvAsio ya calio, sabaravaI jiSNakUvataDe // 87 // volINe sayaladiNe, nisAvasese payANakAlammi / airahasavasapurakkhaDaniyaniyakiccesu bhiccesu / / 8 / / uttAlakAhalA taralabahalaravapasarabhariyanahavivare / aggANIyammi vahatayammi dINe ya baMdiyaNe // 89|| sA caMdaNapANapiyA, sliilniysiilkhNddnnbhenn| paMcanamukkAraparA, jhaMpAvai tammi kUvammi // 9 // bhaviyavyayAniogA, paDiyA tIrammi jIviyA teNa / paDikUvayammi ThAuM, gameha sA vAsare kai vi / / 91 // rukna degga / dakkhaM kha / 1 16 Jain EducaticIOXIT For Private Personel Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam 29 Jain Educati national ittoya gayA dhADitti caMdaNo niyapure samaNupatto / daiyA haDa tti nAuM jAo ahavirahaduhaduhio // 92 // to tIi moyaNatthaM, saMbalayaM daviNanaulayaM gahiuM / ahaNagavIo calio, vAreNa vahaMti taM bhAraM // 93 // pattA kameNa taM jiSNakUvadesaM tayA puNo atthi / dhaNajAyaM pAse dAsayassa iyarassa pAheyaM // 94 // to puvvabhavanbhAsA, dAso ciMtei suNNaraNNamiNaM / atthamio gagagamaNI, ullasio garuyatimirabharo / / 95 / / tA ittha kUvakuhare, khiviUNaM satthavAhasuyameyaM / dhagajAega imeNaM, bhavAmi bhogANa AbhAgI // 96 // to bhai niviDaniyaDI, misaM tisA bAhae mamaM sAmi ! / so vi hu sahAvasaralo, jA kUve niyai tattha jalaM // 97 // tA teNa pAvapAnbhArapillieNaM sa ppillio avaDe / tatto vi paesAo, pAviDo ahaNNago NaTTho // 98 // aha caMdaNo jalato, siraThiyapAheyapuDhalo paDio / paDikUve lahu laggo, ya caMdakaMtA kahavi chittA // 99 // bhayavihalA bhai namo arihaMtANaM ti taM sareNa phuDaM / uvalakkhiya Aha imo, jiNadhammANaM abhayamabhayaM // 100 // taM suNiya muNiya dayaM, sareNa roeDa taartaarmimaa| to annuSNaM suhaduhavacAhiM garmati taM syaNiM // 101 // uie sahassakiraNe, taM pAheyaM duvevi bhuMjaMti / kavayadiNesu evaM pakkhINaM saMbalaM savvaM // 102 // aha caMdaNo paryapa, dhe| eyAu viyaDaavaDAo / gaMbhIrAu bhavAu va, uttAro duttaro nUNaM // 103 // tamhA kuNimo'NasaNaM, mA maNuyabhavaM niratthayaM nemo / iya jA kahei tA se, dAhiNanayaNeNa viSphuriyaM // 104 // iyae vAmeNaM, so Aha pie! iaMgaphuraNehiM / esa kileso na ciraM, hohI amhaM ti takkemi // 105 // akSa... guNa 7 tatra cakradeva dRSTAntaH 29 jainelibrary.org
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio itthaMtarammi patto, satthavaI naMdivarddhaNo tattha / rayaNauranayaragAmI, udayatthaM pesae purise // 106 // te jA niyaMti kUM, tA caMdaNacaMdakaMtamabhidaddhaM / sAhittu satthavaiNo, kati ya maMciyAi lahuM // 107 // puTTho ya satthavaraNA, vRttaMtaM kahai caMdaNo savvaM / saMcalio niyanayarAbhimuhaM vUDho ya diNapaNagaM // 108 // diTTho teNa nivahe, chaTThadiNe harividArio puriso / nAuM ghaNovalaMbhA, hahA ! barAo ahaNagu ti // 109 // taM davvaM gahiUNaM, pakAma visujjhamANapariNAmo / rayaNaure saMpatto, pattesu niuMjiu davvaM // 110 // gihnittu vijayavadbhaNasrarisamIve'NavajjapabvajjaM / jAo ya sukakappe, solasaayaraTThiI amaro // 111 // to caviuM iha bharahe, rahavIrapurAbhihANanayarammi / gehavahanaMdivadvaNasuMdariputto imo jAo // 112 // nAmeNa gaMgadevo, anaMgadeva na laDaharUveNa / sirideva seNaguruNo, pAse paDivanagiridhammo // 113 // aha ahaNago vi hariNA, haNio selAi nArao jaao| sIho bhaviya tarhi ciya, puNo vi patto asuhacitto // 114 // to hiMDiya bhUribhave, tattheva ya somasatthavAhassa / naMdimaimAriyAe, jAo dhaNadeva nAma su // 115 // asadasaDhamANasANaM, tesiM pII parupparaM jAyA / te daviNajjaNamaNaso, kayAtri pattA raNadIve // 116 // kar3avayadiNehi caliyA, sapurAbhimuhaM vittabahuvittA / aha dhaNadevo jAo, niyamittaparvacaNappavaNo // 117 // kammavigAme haTTe, karAviyA moyagA duve teNa / ikkammi visaM khittaM, evaM mittassa dAhaM ti // 118 // AulamaNassa jAo, magge iMtassa tassa vaccAso / suddho sahiNo diSNo, sayaM tu visamoyago bhutto // 119 // * * prandhApram 900 ainelibrary.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaThatva dharmaratnaprakaraNam 30 guNa 7 XXXEXXX aivisamavisavisappiraguruveyaNapasaraparigao jhatti / dhaNadevo paricatto, dhammeNa va jIvieNAvi // 120 // bahu soiUNa tassa ya, mayakiccaM kAu gaMgadevo vi / patto kameNa sapure, tanniyagANaM kahai savvaM // 121 // tosa pabhUyadavvaM, dAuM pucchittu piyarapamuhajaNaM / so punvagurusamIke, gilai vayamubhayaloyahiyaM // 122 // dukkaratavacaraNaparo, parovayArikamANaso mariuM / guNavIsasAgarAU, pANayakappe suro jaao||123|| kAleNa tao vi cuo, jaMbuddIvammi eravayavAse / gayapuranayare harinaMdisidviNo pavarasaDaussa // 124 // lacchimaipaNaiNIe, jAo putto ya vIradevu tti / sirimANatuMgasuhagurusamIvakayagihivauccAro // 125 // dhaNadevo vi hu taiyA, ukkaDavisavegapattapaMcatto / navasAgarovamAU, uvavaNNo paMkapuDhavIe // 126 // puNaravi bhaviya bhuyaMgo, dAruNavaNadAvadaDsavvaMgo / jAo tahiM ci kiMcUNaayaradasagAu neraio // 127 / / tirie bhamiya so tattha gayapure iMdanAgasiddhissa / naMdimaIbhajjAe, doNaganAmA suo jAo // 128 // puvvuttapIijogA, igahaDhe vavaharaMti te dovi / vittaM bahuM vidvattaM, to ciMtai doNago pAvo // 129 // kaha eso aMsaharo, haNiyavyo huM karAviuM iNhi / navadhavalaharaM uccattaNeNa nahmaNulihaMtaM va // 130 // tatthuvari bhuvi aumayakIlagajAlAniyaMtiyagavakkhaM / bhoyaNakae nimaMtittu vIradevaM kuTuMbajukaM // 13 // to se daMsissamima, ramaNIyattA sayaM sa AruhihI / khaDahaDiUNa nivaDahI, pANehi vi jhatti muccihihI // 132 // aha nibivAyameso, vihavabharo majjha ceva kira hohii| na ya koi jaNavavAo, iya ciMtiya kArai taheva // 133 / / 1degnishcyppdegg| tatra cakradeva dRSTAntaH 30 Jain Educa For Private & Personel Use Only Jw.jainelibrary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio national jA tuttaramee, duvevi dhavalaharasirahamArUDhA / sai maharahio doNo, aNapyasaMkappabhariyamaNo // 134 // bho mita ! ehi ihayaM, nijjU he visasu jaMpiro tattha / sayamArUDho iko, paDio muko ya pANehiM // 135 // hAhAravamuhalamuho, turiyaM uttariya vIradevo vi / jA niyai tAva diTTho, mitto paMcattamaNupatto // 136 // hA mitta ! mittavacchala !, chaladUsaNarahiya ! rahiya! nayamagge / iya bahuvihaM palabiuM, mayakiccaM kuNai so tassa / / 137 / / jalalavatarale jIe, vijjullayacaMcalammi taruNatte / ko nAma gehavAse, paDibaMdhaM kuNai saviveo 1 / / 138 // iya ciMtiUNa sammattadAigurupAsapattasAmaNNo / uvavaNNo gevijje, so taie bhAsuro amaro / / 139 / / asthiha videhavAse, vAsavadehaM va sajjavajjaharaM / aMbayasahassakaliyaM, caMpAvAsaM ti varanayaraM // 140 // tatthAsi mANibhaddo, bhaddovajjaNamaNo sayA siTThI / jiNadhammarammakammA, tassa piyA harimaInAmA || 141 // so vIradevajIvo, tatto gevijjagAu caviUNa / nAmeNa puSNabhaddo, tANaM puttI samuppaNNo // 142 // teNaM ca paDhaNasamae, ghosaM paDhamamavi uccaraMteNaM / amaru ti samullaviyaM, buccai amaro vi teNeso // 143 // doNo vimao dhUmAi bAraayarAu nArao jAo / maccho sayaMvaramaNe, bhaviuM tattheva uvavaNNo / / 144 // bhamiya bhave tattha pure, naMdAvattabhihasiTThidaiyAe / sirinaMdAe dhUyA, saMjAyA naMdayaMti tti / / 145 // bhaviyavvayAvaseNaM, pariNIyA sA u puNNabhaddeNa / sA puvvakammavasao, jAyA pairvacaNikamaNA / / 146 / se pariyaNeNa kahiyaM, 'vadhuttarakUDakavaDaniyaDikuDI / sAmiya ! piyA tuhesA, na ya saddahiyaM puNo teNaM / / 147 // 10 vaThuttara 0 ka kha / 16 jainelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam 31 Jain Education kaiyAvi savvasAraM, kuMDalajuyalaM sayaM avaharittA / Aulahiyaya vva imA, sAhaha pahaNo pAThThe ti // 148 // teNa vi nehavaseNaM, ghaDAviuM navayamappiyaM 'tIse / iya hariyamaNNamaNNaM, tIe diSNaM puNa imeNa // 149 // nhANAvasare kaiyA, muddArayaNaM samappiyaM tIse / saMjhAi maggiyaM puNa, sA Aha kahiMvi naNu paDiyaM // 150 // tato asaMbhaMto, niuNaM eso nihAlai gihaMto / bhajjAbharaNasamugge, nahaM davvaM niyai savvaM // 151 // kiM kuMDalAi davvaM, gayaM pi laddhaM imIi na gayaM vA / karakaliyadaviNajAo, eso ciMtei saviyakkaM // 152 // ittoya sA tahiM ciya, pattA iyaro ya jhatti nIhario / jhAei naMdayaMtI, dhuvamimiNA jANiyA ahayaM / / 153 // jA sayaNANa vi majjhe, no uppAei lAghavaM majjha / sajjo saMjoiyakammaNeNa mAremi tAva imaM / / 154 // kAuM tayaM sayaM ciya, aNegamaraNAvahehiM davvehiM / tamisammi saMThavaMtI, DakkA duTTheNa sappeNa / / 155 // paDiyA dhasa ti dharaNiM, jAo hAhArakho aimahato / tatthAgao paI se, AhUyA pavaragAruDiyA / / 156 / / savvesi niyaMtANavi, khaNeNa nihaNaM gayA pAvA / chaTThI puDhavIe, purao bhamihI aNatabhavaM / / 157 / / taM daTTu puNNabhaddo, soyajuo tIi kAu mayakiccaM / veraggabhAviyamaNo, jAo samaNo vi jiyakaraNoM / / 158 / sukkajjhANAnaladaDUsayalakammiMdhaNo dhuNiyapAvo / so bhayavaM saMpatto, loyaggasusaMThiyaM ThANaM / / 159 / / Niru nivveyanimitta, pakittiyA purimapacchimillabhavA / ihayaM asaDhaguNammi, pagayaM puNa cakadeveNa / / 160 // 10 taM se khaga / aza... guNa 7 tatra cakradeva dRSTAntaH 31 ww
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXXXXXXXXXXXX iti phalamatiramyaM cakradevasya samyak, pratibhavamapi zAThathAbhAvabhAjo nizamya / bhavata bhavikalokA ! spaSTasatoSapoSAH, kathamapi hi pareSAM vaJcanAcaJcavo mA // 161 // iti cakradevacaritaM samAptam / ukto zaTha iti saptamo gunnH||7|| idAnIM sudAkSiNya ityaSThama guNaM vivRNvannAha uvayarai sudakkhiNNo, paresimujjhiya skjjvaavro| to hoi gajjhavako, NuvattaNIo ya savvassa // 15 // 'upakaroti' upakAratayA pravartate'bhyarthitasAratayA 'sudAkSiNyaH' zobhanadAkSiNyavAn / korthaH ? yadiha paralokopakAri prayojanaM tasminneva dAkSiNyavAn, na punaH pApahetAvapIti suzabdena dAkSiNyaM vizeSitam / 'pareSAm anyeSAm / katham ? ityAha 'ujjhitasvakAryavyApAraH' parityaktAtmaprayojanapravRtiH / 'tataH kAraNAd 'bhavati grAhyavAkya anullaGghanIyAdezaH, tathA 'anuvartanIyaca abhISTaceSTitaca 'sarvasya dhArmikalokasya / sa hi kila sudAkSiNyaguNenAkAmo'pi dharmamAsevate / kSullakakumAravat / kSullakakumArakathA caivam RECEBSRKI For Private Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam sudAkSiNyaguNa8 32 atthi puraM sAeyaM, muttAhAraM sayA sivapuraM va / arikaraDipuMDarIo, tattha nivo puDarIo ti // 1 // tassa kaNiho bhAyA, kaMDario nAma Asi juvarAyA / jasabhaddA se bhajA, susIlasajjA garuyalajA // 2 // taM katthai vIsattho, kayAvi rAyA niyaMtao hiyae / Iso iva mayaNeNaM, haNio bANehiM ciMteha // 3 // pittavvA tAva imA, mae mayacchI tao palomemi / AmisapAsanibaddho, kajamakaja pi kuNai jnno|| 4 // to kusumaphalavilevaNataMbolAINi tIi paTTavai / sA vi hu adubhAvA, jiTThapasAutti giNhei // 5 // aha annadiNe dUI, visajjae tIi sA paDinisiddhA / ai nibbaMdhe raNNo, puNa bhaNiyaM saralahiyayAe // 6 // hA pAveso rAyA, kiM na hu lahubaMdhuNo vi lajjei / jaM tuha muheNa evaM, maM ullavae vigayalajjo // 7 // iya bhaNiya dhADiyA sA, tayaM kahai nivaiNo sa ciMtei / lahubaMdhummi jiyaMte, esA no tIrae pituN||8|| to pacchinnaM acchinnapAvaaNNANachannanayaNeNaM / keNAvi paogeNaM, teNa viNAsAvio bhaayaa||9|| aha ciMtai jasabhaddA, haNAvio jeNa salahubhAyA vi / maha sIlaM so haNihI, nUNaM rakkhemi tamiyANiM // 10 // isa paribhAviya bhAviyajiNavayaNA gahiyaniyayaAharaNA / egAgiNI vi sigdhaM, sAeyapurAu nikkhaMtA // 11 // paDivaNNajaNagabhAvassa theravaNiyassa paurapaNiyassa / sattheNa saha suheNaM, sAvatthi nayarimaNupattA // 12 // duvAraMtarabhaDakoDiajiyasiriajiyaseNamarissa / mayahariyA mayarahiyA, kittimaI nAma tattha tthi // 13 // taM namiuM jasabhaddA, bhaddAsaiNI suNei dhammakahaM / kahiu~ niyavuttataM, saMbuddhA gilae dikkhaM / / 14 // vijjato vi hu~ gambho, jANaMtIe vi tIi na hu siho| mayahariyAe purao, sA mama mamadikkha na dAhi ti // 15 // tatra kSullakakumAra dRSTAntaH 32 For Private Personel Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Xtional kAlakameNa buddhi, gayammi ganbhammi mayaharIha imA / puTThA rahammi sAhai, jahaTThiyaM kAraNaM tIse // 16 // pacchA pacchaSNaM ciya, tA ghariyA jA suyaM pasUyA sA / kayakhuGagakumarakkho, saDagihe vaDio so u / / 17 / / siriajiyaseNaguruNA, samae paJcAvio samayavihiNA / sikkhivio ya samaggaM, jaDjaNajuggaM samAyAraM // 18 // aha so kaso arU uvvaNaM juvvaNaM samaNupatto / hIrijjato visaehiM, karaNaggAmeNa rugbhato // 19 // sajjhAye sIyaMto, saMjamamaNupAliuM acAyaMto / paDibhaggo jaNaNi so, pucchai unnikmaNaheuM // 20 // suNi sA sahasA, karAlakulisAhaya vba dukkhattA / gaggarasaraM paryapara, hA ! kiM te ciMtiyaM vaccha 1 // 21 // jai calai maMdaro susaha sAyaro lhasaha sayaladisicakaM / tahavi hu sappurisANaM payaMpiyaM nannahA hoi // 22 // sArayasasaharakaraniyaradhavalasIlassa pANiNo vaccha ! / maraNaM pi varaM na kayAvi, sIlabhaMgo jao bhaNiyaM // 23 // varamarisadanebhyo bhikSayA prANavRttirvaramanalanipAtaploSaNAddehamuktiH / varamasamagirIndraprasthapAtaH pavitro, bhavati tadapi neSTaH zIlabhaGgo budhAnAm // 24 // paDupavaNapahayadhayavaDacavalaM nAUNa juvvaNaM jIyaM / mA mujjhasu vaccha ! tumaM, akajasajjaM maNaM kAuM / / 25 / / ko suranAhasamiddhiM, cahauM dAsattamahilasaha vaccha ! / cahauM ciMtArayaNaM, kAyamaNi ko va giNhei 1 / / 26 / / avi labbhai iMdattaM, ahamiMdattaM mahAnariMdattaM / asuriMdattaM na uNo, he puttaya ! nivvaNaM caraNaM // 27 // iccAi bahupayAraM, bhaNio vi hu jAva ThAi na hu es| to gurukaruNArasabharapaNulliyA bhaNai iya jaNaNI / / 28 / / 17 linelibrary.org
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam sudAkSiNyaguNa 8 33 XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX* jai evamajjhavasio, putta ! tumaM tA mamovaroheNa / ihayaM gurukulavAse, bArasa vAse vaikkamasu // 29 // bhagge vi parINAme, maNammi kAmaM phuraMtae kAme / evaM ti so pavajai, supuNNadakkhiNNajalajalahI // 30 // bolINesu ya tesuM, teNa puNo pucchiyA bhaNai jaNaNI / Apucchasu vaccha ! tumaM, maha guruNiM jnnnnisaaricchN||31|| teNavi taheva vihie, mayahariyAe vi tattiyaM kAlaM ! ambhatthiya so dhario, AyarieNAvi emeva // 32 // evamubajjhAeNa vi, aDayAlIsaM gayANi varisANi / tahavi maNaM pi maNaM se, caraNe baMdhai na dhiibhAvaM // 33 // * hI mohavisapasattA, kahavi na ceyaMti appayaM jIvA / iya ciMtiUNa eso, uvehio sUripamuhehiM // 34 // piunAmaMkA muddA, kaMbalarayaNaM ca puvvasaMThaviyaM / tassa ppiUNa navaraM, jaNaNIe so imaM bhaNio // 35 // itto jatthava tatthava, mA gamihI vaccha ! kiMtu sAee / atthi nivo puMDario, so tuha hoI mahallapiyA // 36 // piunAmakA muddA, rayaNaM darisijja tassa taM eyaM / uvalakkhiUNa sammaM, so dAhI rajabhAgaM te // 37 // evaM ti pavajjittA, guruNo namiuMca niggao eso| kamalAi kulanikee, kameNa patto ya sAkee // 38 // tavvelaM nivabhavaNe, paurajaNo jAi ahamahamigAe / picchaNayapicchaNatthaM, khuDDagakumaro vi tattha gao // 39 // kalle picchissaM naravaI ti ciMtiya tahiMci AsINo / navanavabhaMgIsaMdohasuMdaraM picchae naDheM // 40 // tattha sayalaMpi rayaNiM, paNaciu naTTiyA parissaMtA / Isi payalAyaMtI, pabhAyasamayammi jnnnniie||41|| bahubhAvahAvakaraNappaogasaMjAyaraMgabhaMgabhayA / gIIgANamiseNaM, samma paDibohiyA evaM // 42 // * granthAgram 1000 / tatra kSullaka kumAra dRSTAntaH in Educat N ational For Private Personel Use Only Tw.jainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ valakara la "suTTa gAiyaM suTTa vAiyaM, suTTa naciyaM saamsuNdri!| aNupAliya dIharAio, sumiNate mA pamAyae / / 43 // " (Ava. ni. gA.1387) taM suNiya khuDDaeNaM, kaMbalarayaNaM payacchiyaM tIe / kuMDalarayaNaM nivanaMdaSaNa jasabhainAmeNaM // 44 // satthAhivakaMtAe, sirikatAe sumAsuro haaro| ciccikarayaNakaNago, kaDago jayasaMdhisaciveNa // 45 // miMTheNa kaNNapAleNaM, kusarayaNaM ca lakkhamullAI / patteyamimAi io, udayapayaM diNayaro ptto|| 46 // aha bhAvajANaNahA, niveNa paDhama pi pabhaNio khuDDo / kiM kAraNamiha dANaM, mahappamANaM tae diNNaM? // 47 // to teNa mUlao ki hu, kahio savvovi niyayavuttaMto / jA sajjo rajjakae, tuha pAse ittha patto mhi // 48 // gIiM imaM nisAmiya, saMbuddho 'visayavisayavigaiccho / pavvajAparipAlaNapaJcalacitto ya jAo mhi / / 49 // uvakAriNi tti kAuM, kaMbalarayaNaM imIDa me dinnaM / taM bhAyanaMdaNaM jANiUNa rAyA bhaNai tudaTho // 50 // aisuccha! vaccha ! giNhasu, rajjamiNaM visayavisayasuhasahiyaM / kiM imiNA dehakilesakAriNA vayaviseseNa? // 51 // khuDDo vi bhaNai narabara 1, ko Nu sakaNNo kareha rajakae / Auyasese cirakAlapAliyaM saMjamaM vihalaM? // 52 / / aha niyaputtappamuhA, niveNa bhaNiyA kaheha bho! tumha / dANammi kAraNaM kiM, to uttaM nivaitaNaeNa // 53 // tAya! tumaM vAvAiya, rajjamimaM gihiuM samIhaMto / gIiM suNiya niyatto, rajje visaemu ya viratto // 54 // sirikatA vi payaMpai, naravara! paiNo mamaM pavutthassa / akaMtAI duvAlasa, varisAI ahaM ca ciMtemi // 55 // 1degvisayagayaiccho ka-kha / XXXSXEEEK Jain Educat XXXI! For Private & Personel Use Only Trjainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam 34 Jain Educate national avaraM karemi kaMtaM, kiM nu kilissAmi tassa AsAe ? / gIisavaNeNa puNo, thiracittA saMpayaM jAyA // 56 // jaya saMdhiNA u phuDasacavvayaNaaNusaMdhiNA samullaviyaM / deva ! ahaM aNNanivehi bhattipaNaikapavaNehiM // 57 // saddhiM ghaDemi kiMvA, nava ti puvvaM imaM viciMtato / gIIsavaNA saMpai, taM para bhattinbharo jAo // 58 // miMTheNa puNo bhaNiyaM, ahaM pi sImAlaDhuTTarAIhiM / ANeha paTTahatthi, ahavA mArehi iya butto // 59 // saMsayadolAcalacittavittio saMThio ciraM kAlaM / ihiM suNittu gIhaM, jAo pahu ! vaMcaNAvimuho / / 60 / / aha tesimabhippAyaM, jANiya tuTTheNa puMDariyaraNNA / dinnANunnA jaM bhe, paDihAsaha taM kareha ti // 61 // eyaMvihaM akaaM, kAUNaM kiJciraM vayaM kAlaM / jIvissAmu tti paryapiUNa saMjAyaveraggA // 62 // khuDDagakumarasamIve, savve vihu takkhaNeNa pavvaiyA / tehi samaM sa mahappA, patto niyasugurupayamUle // 63 // guruNA pasaMsio so, dakkhiNNamahoyahI ahiiysuo| pAliyaakalaMkavao, patto apuNanbhavaM ThANaM // 64 // evaM phalaM kSullakumArakasya, spaSTaM sudAkSiNyavato nizamya / sadA sadAcAravivRddhihetostadatra bhavyAH ! kuruta prayatnam // 65 // iti kSullakakumArakathA samAptA / sudAkSiNyaguNa 8 tatra kSullakakumAra dRSTAntaH 34 jainelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio nirUpitaH sudAkSiNya ityaSTamo guNaH // 8 // samprati lajjAluriti navamaM guNaM vyAkhyAnayannAha lajjAluo akajjaM, vajjai dUreNa jeNa taNuyaM pi / Ayarai sayAyAraM, na muyai aMgIkayaM kahavi // 16 // 'lajjAluo' ti lajjAvAn 'akArya' kutsitakRtyam / naJaH kutsanArthatvAt / 'varjayati' pariharati 'dUreNa' viprakarSeNa 'yena' hetunA, tena dharmAdhikArIti prakRtena yogaH / 'tanukamapi' stokamapi AstAM bahniti / tathA coktam "avi girivaragaruyaduraMtadukkhabhAreNa jaMti paMcataM / na uNo kuNati kammaM, sappurisA jaM na kAyavvaM // " iti // tathA 'Acarati' anutiSThati 'sadAcAram' zobhanavyavahAram, tasyA'laAhetutvAd / tathA 'na' naiva, muJcati' tyajati 'aGgIkRtam' kakSIkRtaM pratijJAvizeSamiti yogaH / 'kathamapi' snehabalAbhiyogAdinA prakAreNApi, laAhetutvAdArabdhaparityAgasya / uktaM ca dUre tA amajaNo, aMge cciya jAI paMca bhUyAI / tesiM pi ya lajjija, pAraddhaM pariharaMtehiM // prAyaH sukulotpanna evaMvidho bhavati / vijayakumAravat / 18 Xainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam / 35 lajjAluguNa 9 vijayakumArakathA caivamatthi suvisAlasAlA, duhA visAlA purI visAla tti / tattha nivo jayatuMgo, caMdavaI tassa pANapiyA // 1 // lajjAnainainAho, paDupayaDapayAvavijiyadiNanAho / parakajasajacitto, vijao nAmeNa tapputto // 2 // annammi diNe koi, joI nivabhavaNasaMThiyaM kumaraM / bhAlayalamiliyakarakamalasaMpuDo phuDamimaM bhaNai // 3 // kumara ! maha aja kasiNahamIi rayaNII bhairavamasANe / maMtaM sAhaMtassa ya, taM uttarasAhago hosu // 4 // taM paDivajai kumaro, proprohpphaannmnnkrnno| patto ya bhaNiyaThANe, kare kareUNa karavAlaM // 5 // to joI joiM joikuMDakaliyaM karitu supavitto / rattakaNavIraguggulamAIhiM taM ca tappeuM // 6 // pabhaNiya nisaggauvasaggavaggasaMsaggaraMgire ittha / niyasattacattaDarabhara ! kumara ! khaNaM hosu apamatto // 7 // Niru niyanAsAvaMsaggalagganayaNo javei jA maMtaM / kumaro vi jAva ciTThai, tappAse khaggavaggakaro // 8 // tAva niravajavijo, ego vijAharo tahiM patto / aha jaMpai kumaraM pai, niDAlataDaghaDiyakarakoso // 9 // tumamuttamasattadharo si saraNapattANa taM saraNNo si / bahuasthisatthamaNaciMtiyatthakappamo taM si // 10 // tA tAyavvA tAya vva puttiyA maha piyA imA tumae / jA verikheyaraM dappaduddharaM jiNiya emi ahaM // 11 // kiM kAyavyavimUDho, jAva amUDho vi ciTThae kumaro / tA jhatti uppaittA, patto khayaro adihipahaM // 12 // 10 tatkathA caivam degka-kha / OM tatra vijaya kumAra dRSTAnta: 35 Jain Educatil For Private & Personel Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ BXXXXX itthaMtarammi niyasiyakattI kattIrauddapANitalo / asimasikasiNasarIro, guMjApuMjAruNatthiuDo // 13 // aTTahAsajiyaphuTTamANabhaMDabhaMDacaMDaravo / haNa haNa haNa tti bhaNiro, samuDio rakkhaso ego|| 14 // bhaNai ya joI re ! re !, aNaja ! aJjavi akajasaja! iha / majjha vi pUyamakAuM, ciTThasi tA dhiTTha ! naho si // 15 // maha muhakuharahuyAse, tuha saMgillaM imaM kumAraM pi / lahu dahau taNagaNaM piva, ahava kusaMgo na kiM jaNai ? / / 16 // tavvayaNasavaNauppana mannubhario bhaNei to kumro| re! re ! tuha ja pattaM, kayaMtadaMtaM samuNapattaM // 17 // mai pAsaThie vigdhaM, imassa sakko vi kAu na hu sakko / iya jaMpato patto, jhatti kumAro tayAsannaM // 18 // ai dovi kovakavaDaniviDabhiuDiNo phuraphuraMtaaharadalA / aNNuNNaM paharaMtA, tajjaMtA pharusavayaNehiM // 19 // jA saMpattA dUraM, tA navarayaNIyaru bva rayaNiyaro / khiNamitteNaM kuDilo, nayaNaagoyarapahaM pattA // 20 // paDiyAgao kumAro, gayajIyaM joiyaM nieUNa / gurutaravisAyavihuro, paloyae kheyariM teNa // 21 // tamavi mayacchimapicchiya, hayasavvassu ca dINakasiNamuho / niMdai attANamattANakAraNaM saraNapattANa / / 22 // itto jhatti sa patto, khayaro kumaraM namittu vajarai / tujjha pabhAveNa mae, nihao dakkho vi paDivakkho // 23 / / tA paranArisahoyara !, saraNAgayavajapaMjara ! sudhIra ! / aNavaJjakaja ! appasu, maha pANapiya piyaM kumara ! // 24 // parakajaujjayamaNo, tuha vIo natthi ittha jiyaloe / jayatuMgarAyavaMso, vibhUsio tujjha jammeNa / / 25 // jaha jaha dhuvvai kumaro, taha taha uvviggamANaso dhaNiyaM / lajjAbharamaMtharakaMdharo ya na du kiMpi jaMpei // 26 // Jain Education that For Private Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam guNa 9 36 taM pai puNo payapai, khayakhAraM piva kharaM giraM khayaro / jai tuha kajaM maha paNaiNIi tA jAmi esa ahaM // 27 // tuha sarisapavarapurisassa maha ppiyA jai si jAi uvaogaM / laddhaM jaM lahiyavaM, maNa pi mA kuNasu maNakheyaM // 28 // iya vuttuM uppaio, khayaro tA ciMtae imaM kumaro / ahaha ! bahupAvabhario, nimmalakuladasaNo ahayaM // 29 // saraNAgae na rakkhai, vijayakumAru ti kiM na pajattaM / jaM kuNasi paristhikalaMkaaMkiyaM maM are ! diva! // 30 // varamiha pANaccAo, lajjikadhaNANa pavarapurisANa / bhaTThapaiNNANa kalaMkiyANa na jiyaM pi jaM bhaNiyaM // 31 // lajAM guNaudhajananI jananImivAryAmatyantazuddhahRdayAmanuvartamAnAH / tejasvinaH sukhamasanapi santyajanti, satyavratavyasinano na punaH pratijJAm / / 32 // iya ciMtAbharavihuraM, kumaraM ko vi hu suro sukaMtillo / jaMpai AharaNapahAujjoiyasayaladisicako // 33 // mA kuNasu kumara ! kheyaM, seyaM evaM suNehi maha vayaNaM / iyaro vi bhaNai tuha vayaNasavaNappavaNA ime savaNA // 34 // Aha suro vIrapure, purammi jiNadAsanAmavarasiTThI / kayagurujaNaaNusaTThI, aidhammiTThI vimaladiTTI // 35 // tassa ya micchaddiTThI, mitto aivallaho dhaNo nAma / so paDivajjai vajjiyavisao tAvasavayaM kaiyA // 36 // to ciMtaha jiNadAso, ee aNNANiNo vi jai evaM / pAvabharapasarabhIrU, visaM va visae pariharaMti // 37 // avagayabhavassarUvA, jiNapavayaNasavaNanAyanAyavvA / nimmalaviveiNo vi hu, tA ki amhe na te caimo 1 // 38 // iya ciMtittu saviNayaM, vinnyNdhrgurusmiivghiyvo| aNasaNavihiNA mariuM, jAo sohammasaggasuro / / 39 // tatra vijayakumAra dRSTAnta: 36 Jain Educational For Private Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ mi pi baMtarataM, pattaM so jhatti ohiNA dddhN| niyaya riddhisamudayaM, nidaMsae bohaNatthaM se // 40 // ciMtei baMtaro to, abbo ! lahiUNa maNuyajammamahaM / jai jiNadharma taiyA, sevaMto to sudI hu~to // 41 // jaha re jiya! guNaguruNo, guruNo amarattaru va sevato to ruddadaridaM piva, na lahato hINaamarataM / 42 / / jai jiya ! jiNapatrayaNaamayapANapavaNo tayA tuma huNto| asarisabamarisavisaparavasattaNaM to na pAvato // 43 // icAi bahuvihaM bhUriUNa niyamittaamaravayaNaNa / sammaM dhamma dhanno, paDivanno mukvataruvIyaM // 44 // dasavarisasahassaTiiM, niyayaM jANita bhaNai surapavaraM / parakaJjacitta ! maNuyattaNe vimohija meM mitta ! // 45 // tiyaseNa vipaDivanne, ubaTTiya vaMtaro tuma jaao| ekaMtavIravitI, na muNasi nAma pi dhammassa / / 46 // to tujya bohaNakae, mae imA bahulabahuliyA vihiyA / ohAvaNaM apattA, jaMna hu bujhaMti mANadhaNA // 47 // iya muNamANu ciya, jAisaraNaphuDaviyaDamuNiyaniyacaritro / kumaro viSNavai suraM, vivohio sAhu sAhu nae // 48 // taM maha mittaM taM majjJa baMdhano taM sayA gurU majjha / iya bhaNiya giNhai vayaM, suraappiyasAhunevatyo / 49 / / to kayakAussaggaM, kumaramuNiM khAmiuM paNamiuM ca / patto suro saThANa, udio itthaMtarammi ravI // 50 // tatva tayA patto, jayatuMganivo vi kumarasuddhikae / puttaM niittu sahasa tti, luttacihuraM bhaNai dINo // 51 // hA vaccha ! paNayavacchala! chaliyA amhevi kaha tae evaM / dhavalajasa ! dharasu ajavi, rajadhuruddharaNadhavalataM / / 52 // buTTacayAciyameyaM, vayamujyasu jhatti sattinayakaliya! / tuha vayaNAmayapANaM, laDu lahau jaNo imo vaccha ! / / 53 // For Private Personal Use Only elibrary.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam lajAlu 37 EXXXXXXXXXXXXXXXXKAREERS iya japata nisuNiya, pisuNiyamohaM nivaM viboheuM / pAriyakAussaggo, kumaramuNI bhaNai vayaNamiNaM / / 54 // bho bho nariMda ! taDilayacalAi abhimANamittasuhayAe / saggApavaggasaMsaggamaggaguruvigdhabhUyAe // 55 // narayaaidusahaduhakAraNAi dhammatarujalaNajAlAe / ko NappamaI appaM, viDaMbae rAyalacchIe ? // 56 / / piuNA jaNiyaM lacchiM, bhaiNi piva appaNA u dhUyaM va / parasaMtiyaM paratthiM va kiha Nu sevijja lajjAlU // 57 // pavaNapahallirakamalaggalaggajalalavacalammi jIyammi / kalle kAhaM dhamma, ko bhaNai sakaNNaviNNANo ? // 58 // jao"jassa sthi maccuNA sakkhaM, jassa vatthi palAyaNaM / jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suesiyaM // 59 // " (uttarA. a,14 gA. 27) tathA"jA jA vacai rayaNI, na sA paDiniyattae / ahamma kuNamANassa, ahalA jati rAio // 60 // " ( uttarA. a. 14 gA. 24) tathAko jANai puNaruttaM, kaiyA hohI u dhammasAmaggI / raMkadhaNu va vihijau, vayANa iNDiMpi pattANaM // 61 / / iya suNiya galiyamoho, saMveyaviveyaparigao rAyA / kumararisipAyamUle, sammaM giNhei gihidhammaM / / 62 // tatra vijaya kumAra dRSTAnta: Jain Education thematical For Private Personel Use Only W.jainelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhattIi murNi namiuM, khAmittu gao nivo saThANammi / sAhU vi daDhapaiNNo, sayA sayAyArasAravao // 63 / / lajAtavAisahio, sa hio tihuyaNajaNANa mariUNa / jAo tattheva suro, jiNadAso acchae jattha // 64 // tatto cuyA samANA, mahAvidehammi jiNasamIvammi / nimmiya nidhaNacaraNA, siddhiM te dovi gamihaMti / / 65 // lAmakAryaparihAyasukAryakAryarUpAM sadA vidadhataH kssitipaatmjsy| evaM nizamya phalamuttamamekatAnA, nityaM samAzrayata bhavyajanAstadenAm // 66 // iti vijayakumArakathA / iti nirUpito lajjAvAniti navamo guNaH // 9 // sampati dayAluriti dazamaM guNaM pracikaTayiSurAha mUlaM dhammasa dayA tayaNugayaM savvameva, NuTThANaM / siddhaM jiNiMdasamae, maggijjai te Niha dayAlU // 17 // 'mUlam ' AdyaM kAraNam-'dharmasya uktaniruktasya 'dayA' pANirakSA yaduktaM zrIAcArAGgasUtre"se bemi je aIA je ya paDuppannA je AgamissA arahaMtA bhagavaMto, te savve evamAikkhaMti, evaM bhAsaMti, evaM pannavaMti, Jain Education For Private Personel Use Only Wjainelibrary.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna- prakaraNam guNaH10 evaM parUvaMti / savve pANA samve bhUyA savve jIvA sance sattA na haMtavvA, na ajjAveyabvA, na paricittavvA na paritAveyavvA, na uddaveyavvA / esa dhamme suddhe niie sAsae samica loyaM kheyaNNehiM paveie" (sU0 126) ityaadi| yato 'syA evaM rakSArtha shessvrtaani| tathA cAvAci___"ahiMsaiva matA mukhyA, svargamokSamasAdhanI / asyAH saMrakSaNArtha ca, nyAyyaM satyAdipAlanam" iti / ata eva 'tadanugataM' jIvadayAsahabhAvi 'sarvameva' vihArAhAratapovaiyAvRtyAdi 'sadanuSThAnaM 'siddhaM' pratItaM 'jinendrsmye| pAragatagaditasiddhAnte / tathA coktaM zrIzayyaM bhavasUripAdaiH"jayaM care jayaM ciTTe, jayamAse jayaM sae / jayaM bhujaMto bhAsato, pAvaM kammaM na baMdha / / itie / / (daza0 a.4, gA.8) anyairapyuktam"na sA dIkSA na sA bhikSA, na tahAnaM na ta tpH| na tat jJAnaM na tavyAnaM, dayA yatra na vidyate " / / iti // 'mRgyate' anviSyate 'tena' kAraNena'ii' dharmAdhikAre 'dayAluH' dayAzIlaH / sa hi kila svalpasyApi jIvavadhasya yazodharajIvasurendradattamahArAjasyeva dAruNavipAkamavabudhyamAno na jIvavadhe pravartate iti / yazodharacaritaM tvevampayaDiyadaikadhamma, daMsiya jIvavahadAruNavirAga / kiMpi jasoharacariyaM, bhaNAmi saMvegarasabhariyaM // 1 // tatra yazodhara dRSTAnta: 38 For Private Personel Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ RCCCCXXXXXXXXXXXXXXXXXXX asthi purI ujeNI, jattha jaNo vimlsiildulllio| kalio vihavabhareNaM,na kayAvi niei paradAraM // 2 // amarU bva amaracaMdo, suhAso tattha Asi naranAho / varalAvaNNagaNaharA, jasoharA tassa pANapiyA / / 3 / / tANa kayavivuhatoso, suriMdadatto suo suriMdu ca / paramesa gutabheI, neva ya kajhyAvi vairakaro // 4 // niyasaMgamaujIbiyamayaNA sArayasasaMkasamavayaNA / tassa ya nIluppaladalanayaNA nayaNAvalI bhajA // 5 // anadiNe rajabharaM, putte saMkamiya amaracaMdaniyo / paDivaNNo kayauNNo, samaNataM asamasumaNataM / / 6 / / mahiharabujhaMtakaro, payaDiyakamalo ya haNiyariutimiro / ravirikha suriMdadatto vi kuNai saccakkamaisuhiyaM // 7 // aha annadiNe raNo, sArasiyA nAmiyAi dAsIe / paliyacchaNega kahio, samAgao dhammadUo ti // 8 // tatto ciMtei nivo, athirattaM ahaha sababhAvANaM / hI tucchayA bhavassa ya, ha hA calattaM taruNayAe // 9 // avi yadivasanisAghaDimAlaM, AuyasalilaM jaNassa pittaNaM / caMdAicavaillA, kAlarahaTTa mamADaMti // 10 // (vairAgya za0gA06) jIviyajalammi jhINe, sarIrasassammi parisusaMtammi | ko vi hu nathi Ao, tahavi jaNo pAtramAyaraha / / 11 / / tA kiM imIda majjha, raMgatataraMgabhaMguratarAe / nivalacchIi sutucchAi, narayapurasaralasaraNIe // 12 // guNaharakumaraM guNarayaNakulaharaM ThAviUNa niyaraje / pubapurisANuciNNaM, sAmaNNaM aNucarAmi tti // 13 // to siho daiyAe, niyabhippAo niveNa sA Aha / jaM bhe royai taM kuNasu, nAha! na karemi vigdhamahaM // 14 // Jain Educat i on For Private Personel Use Only Frjainelibrary.org
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam 39 kiMtu api gahissaM, saheva pavvajamaJjautteNa / ciTThA pacchA juNhA, phuDamuDuvaiNo viNA kaha Nu 1 / / 15 / / to ciMtai naranAho, aho aho majjha uvari devIe / ai niviDo paDibaMdho, aho aho virahabhIrutaM / / 16 / / itthaMtarammi miugahirasaddao namiyadAhiNakareNa / kAlaniveeNa niuNaM, paDhiyamiNaM tanniutteNaM / / 17 // ladhuM pasiddhamudayaM, payAvapasaraM kameNa vaDittA / ujjIvittA bhruvaNaM, saMpara atthamai diNanAho // 18 // taM soucita nivo, hA ihaM natthi koi nicasuhI / ittiya dasAu vivaso, paidivasa sahai sUro vi // 19 // saMjhAkiJcaM to kAu ThAumatthAna maMDavammi khaNaM / nayaNAvalI samalaMkiyammi patto raigihammi // 20 // saMsArasarUvaniruvaNikapavaNassa nihuyacittassa / visayavimuhasta raNNo dUraM osariyanidassa / / 21 / / sutto nibu tti ukkaDamayaNA nayaNAvalI samuTThe / ugghADiuM kavADe, viNiggayA vAsagehAo || 22 // ciMtanavo avelaM, kiM esA niggaya tti huM nAyaM / maha bhAvivirahabhIrU, nUNaM marihi tti bAremi // 23 // tayaNu aNupuvameIi jAi jA naravaIvi gahiyAsI / pAsAyapAlao tAva, khujjao tIha uTThavio // 24 // aha te devi pamatte, karAlakaravAlaghAyapAyale / jA khivihI kAvavasA, nivaI iya ciMtae tAva / / 25 / / unbhaDariubhaDasaMghaDiyakaraDighaDakaraDadalaNa dullalio / viyaliyasIlesu imesu esa kaha vahau maha khaggo / / 26 / ahavA kimimI ciMtAi patthuyatthassa aNaNurUvAe / iya valiyaviliyacitto, sijjAThANaM nivo patto // 27 // ciMtai sayaNijjagao, aho mahelA anAmiyA vAhI / visakaMdalI abhUmA, vivaiyA bhoyaNeNa viNA / / 28 / / daya... guNaH 10 39 tatra yazodhara dRSTAntaH 39
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education arat akaMdarA taha aNaggi cuDalI, aveyaNA mucchA nibiDaM nigaDamalohaM, akAraNo taha ya maccu ti // 29 // ijA ciMte imo, tA devI tattha AgayA saNiyaM / gaMbhIrayAi na hu kiMpi jaMpiyaM naravaraNe tayA // 30 // ito samAhayAI, pabhAvatUrAI kiMkaragaNeNa / kAla niveyagapuriseNa gahirasadeNa iya paDhiyaM // 31 // esA baccaI rayaNI vikagurutimiracihurapanbhArA / dAI jalaMjaliM piva, paralogagayassa sUrassa / / 32 / / to kAuM gosakicvaM, atthANasahAi Agao rAyA / paNao ya maMtisAmaMtasidvisatthAhapamuhehiM // 33 // kahio niyabhippAo, niveNa vimalamaimAimaMtINaM / bhAlayalamiliyakarako ragehiM tehiMpi vibhaviyaM // 34 // deva ! na ajjavi jAya, kavacaharo jAva guNaharo kumaro / tAva sayaM ciya sAmI, eyAu pAyau pAleu // 35 // bhai nivo maMtivarA ! kiM amha kule samAgae palie / kovi Thio givAse ? bhAMti te deva! na hu evaM // 36 // iya saha maMtIhi nivo, vivihAlAvehi taM dizaM gamiuM / suhasuto rAyaNIe, virAgasamae niyai sumiNaM // 37 // jaha sattabhUmimaMdirauvari sIhAsamma ubaviDo / paDikUlamA sigIe, aMcAe pADio hiTThA // 38 // nivaDato patto haM, bhUmIo satta taha ya aMbAvi / uTThiya kaIpi maMdiragirisiharaM putri ArUDho // 39 // aha gayanido rAyA, ciMtara AvAyadAruNAvivAgo / pariNAmasuho sumiNo, eso kiM bhAvi na hu jANe // 40 // atrAntare paThitaM prAbhAtikakAlanivedakena patitopi daivayogAt punarutthAne kSaNena kila bhamate / kanduka iva satto na bhavati cirakAlavinipAtaH // 41 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNama dayAluguNaH10 aha kayapabhAyakicco, jA atyANammi uvavisai rAyA / bahupariyaNapariyariyA, jasoharA tA tA tahiM pattA // 42 // anbhuTThiyA niveNaM, nivesiyA AsaNe aimahaMte / pucchei vaccha ! kusalaM, sa bhaNai aMbApasAeNa // 43 // ciMtai ya nivo majjhaM, vayagahaNaM kaha Nu mannahI aMbA / aibaMdhurapaDibaMdhA, hu~ asthi imo ihovAo / / 44 // taM ceva sumiNayaM taha, kahemi paDighAyaheu jaha tassa / mannai maha muNivesaM, pabbaiu cciya tao ahayaM // 45 // iya sAmatthiya kahio, sumiNo jaNaNIi aMba! jaha anja / guNaharakumarassa ahaM, rajjaM dAUNa pvvio|| 46 // dhavalaharAo nivaDio, iccAi suNittu tIi bhIyAe thutthukkiyaM ca vAmakameNaakkamiya mahivalayaM / / 47 // yazodharA prAhaeyarasa vidhAyakae, dAuM kumarassa rajjamittariyaM / giNhesu samaNaliMga, rAjA-evaM jaM ANavai aMcA / / 48 // yazodharAnivaDaNanimittayaM puNa, jalathalakheyarajie bahuM haNiuM / kuladevayaccaNeNaM, karohi taM saMtikammaM ti // 49 // . rAjAjiyaghAyaNeNa saMtI, hahA kahaM aMca! te samAiTThA / je dhammeNaM saMtI, so puNa dhammo dyaamRlo||50|| tathA coktam"neha bhUyastamodharmastasmAdanyo'sti bhRtale / prANinAM bhayabhItAnAmabhayaM yat pradIyate // 51 // tatra yazodhara dRSTAntaH in Educeme For Private Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ hemadhenuparAdInAM dAvAsa mulamA bhAvi durlayaH puruSolIke, yo prANibhadAH // 59 III aGgatAmavi dAnAnAM, kAlemAmIbate phasambha-bhItAmayapradAnasya, ya evaMma viyate // 53 // Anitiati bAlamiSTaM sapastapta-tIrthasevA tathA zrutam / soyanayAnaka kalA nAhasiDanIm // 54Hal |.. || ekatA Rtaka sarve, samayA karadakSiNA / eklo bhayAmItasya, prANinaH prANarakSaNam // sarve, vedAja tatAyuH sarve yatrA ythoditaaH| sarve tIrthAbhizekAlA yaha bhAva praNinAM dayAna / / || jaMbasaMtikammaM taM kiyA savvAsAhaNasamasyaM / jaMjAvaMtiparassa. neva- ciMtijae pAvaM / / 57 // 1114 A1 . yAmAdhAratralia mutya pariNAmasA puma pAvaM cAhola ahavAvi / dehArugganimitta pAbaMpi.hu kiire,ity.|| 55 .. 1 A dit Atulstakta uktam -4414121! | pAMva pi hu kAyavvaM buddhimayA kAraNaM muNateNaM taha hoi kiMpi kanja, visaMpi jaha osahaM hoi // 59 // rAjA ajhavi pariNAmavasolApuNNaM pAhave jIvAjAtahavivati matale, psmiaamvisohimiytthtaa|60 // Hugam Hirinakalat || jo, paNa hiMsAyaspoAsu bahaI tassa naNu parIkSAmo / da na ta liMgaM, koI vidAmA jogam // 11 // Jain Education a ina For Private & Personel Use Only Wilainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamaratnaprakaraNam dayAluguNaH 10 na vahiSaya vidhA meM jo 51 punnamiNaM pAvaM ciya, sevaMto taM phalaM na pAvei / hAlAhalavisabhoI, na jIvai amayabuddhI vi // 62 // na ya tihuyaNe vi pAvaM, aNNaM pANAivAyao garuyaM / jaM savve vi ya jIvA, suhesiNo durakabhIrU ya // 63 // dehAruggakae vi hu, jIvadayA ceva aMba ! kAyabbA | AruggamAi savvaM, jaM jIvadayAphalaM nUrNa / / 64 // - tathA hi-- "jaM AruggamudaggathappaDihayaM ANesarattaM phuDaM, rUvaM appaDirUvamujalatarA kittI dhaNaM juvvaNaM / dIhaM Au avaMcaNo pariyaNo puttA subhattA sayA, taM savvaM sacarAcarammi vi jae nUNaM dayAe phalaM // 65 // vayaNakalaheNa imiNA, alaM mamaM ciya karesu taM vayaNaM / iya jaMpirI naravaI, jasoharA dharai bAhAe // 66 // tatto nivo vi ciMtai, egatto aMbayAvayaNalovo / aNNatto jIvavaho, ittha mae kiM nu kAyavvaM ? // 67 // ahavAvi aiduraMto, guruvayaNavilovao vi vybhNgo| tA attANaM piya haNiya, rakkhimo pANiNo ahaM // 68 // iya ciMtiuM nivaiNA, pakar3iyaM maMDalaggamaiuggaM / to hAhAravamuhalAi, tIi dhario bhuyAdaMDe // 69 // bhaNio ya paivivanne, vaccha ! ahaM kiM nu jIvihaM pcchaa| mAivaho ceva imo, tA tumae vavasio ittha // 7 // itto ya kukkuDeNe, rUiyaM suNio ya tIi tassaho / bhaNiyaM yaH vaccha ! nihaNasu, evaM jaM asthi iha kappo // 71 // erisakajje pagae, jasaro summae tayaM haNiu / tappaDibivaMahavA, karija sa samIhiyaM puriso|| 72 // tatra yazodhara dRSTAnta: .41 Jain Education nations For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjAhe mAya ! kAyamaNavaijogehi haNe na jIvamannamahaM / yazodharAjai evaM piTTamayaM pi, kukkuDaM haNasu tA vaccha ! // 73 / / to mAinehamohiyamaNeNa saMchannanANanayaNeNa / jaNaNIvayaNaM raNNA, paDivannaM gayaviveeNa // 74 // yadvAbahuyaM pi hu vinnANaM, nAisaya hoi niyayakajjammi / suTTa vi dAloyaM, na picchae appayaM acchI / / 75 / / naranAhavayaNapariperiehi sippIhi jhatti nimmvio| piTThamayaM taMvacUDo, jasoharAe samuvaNIo / / 76 // sA vi tao nivasahiyA, gaMtuM kuladevayA puro bhaNai / iya kukkuDeNa tUsiya, maha suyakusumiNaharA homu / / 77 // aha tIi perieNaM, niveNa asiNA sa kukkuDo vahio / bhakvasu evaM maMsaM ti jaMpie teNa paDibhaNiyaM // 78 // varamaMba! visaM bhuttaM, na u maMsaM narayadusahaduhaheuM / tasajIvabahuppanna, duggaMdhaM asuibIbhacchaM // 79 // tatto jasodharAe, jasoharAe ya patthio bADhaM / piTTamayataMbacUDassa, naravaro bhuMjae maMsaM / / 80 // aha bIyadiNe kumaraM, rajje saMThaviya jAva pavvaihI / tA devIe bhaNio, paDivAlasu deva ! ajjadiNaM / 81 // pancaihamahaM pi sue, aNuhaviuM ajja puttarajjasuhaM / ciMtai niyo imIe, 'kimiNaM puvyAvaraviruddhaM ? // 82 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayAlu prakaraNam guNaH10 bahavA ayahA jiyata, mayaM si azubharahI kavitAraM / bisaharamaI baMka, kojANai caripalisthINaM / / 83 // mA picchAmi kisA, kare to aba devi! isa hodd| sA ciMtaha aAina isa, apamvaiha to majA | hohI mahAMkalaMko, kahamati kAvAie puganisammiA bAlasuvapAlaNakara apaNumaraMgI bija.doso // 85 // pugman yA ciMtiya saH gaNo, nasutIsaMThiyaM visaM he / maMjaMtasa tabo so jAno visapaMpalo zakti / / 66 // tAovisamalogo, AyA bisaviSAyamA vijA / bimAhabagaM na hu saMdaraM kiMtitu Aha devI-16 // koyamAkaMtA iva, ghasa.si nivaDehamaravarassabasigaLavamudrapaogeNa hANaha niyayaM paI paassaaH||||raams| / / aha ahasAyaparo rAyA mavi silNgrsesmmi| jAo aUrapoo, pahilo jayanAralAnA / / 9 / / / / naMdAvAiyagAmecaMDatalArasma dinayata / satyayapatthapaNaM, so.taM sikhabai niklN.||9||1 // bahuviharayaNA melayaM, satthaha pahu~picchabhAraramaNIo / so pAhuDaM tiM teNaM, pavibho guNaharanivassa // 91 // patto jasoharA nisuyamaraNApalasamajhANaparA / tahivasa deva mayA, ghasAre mAro jaao|| 92 // sovi jiyavapUrNavegame, vapurapaDapaNa yA guNAharasseva / komalliyaM ti pahioM, pattA te samagamuvanivaI // 93 // parihiNa sugarAlANa, samapiyA nivaimA pahideNa / eNo, ava iI ti tevi pAlaMti jatteNaM // 94 / / kAlakameNa mariDaM, te doti hu. dupposanAmabANe / jAyA pasayabhuyaMgA, annunnaM bhakkhiUga mayA // 95 // te mINasuMsumarA, jAyAM sippInA majhammi / paMjisiya nAMDaNavi, kayAvi masAsiNA nihayA / / 96 // nAvaharayaNA melayaM, satthaha pamANapaNa, to ti pahioM, vitra yazodhara dRSTAnta: 42 Jain Education intona For Private Personel Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ to ujjeNipurIe, meso chagalI ya te samaSpannA / pAraddhipasatteNaM guNahararaNNA kayAvi hayA / / 97 // tattheva puNo jAyA, meso mahiso ya guNaharaniveNa / aimasalolueNaM, kiccheNa haNAviyA kaiyA // 98 // bhaviyabayAvaseNaM, puNaravi tattheva te visAlAe / mAyaMgapADayammI, uvavannA kukkuDIgambhe // 99 / / tIe kukuDiyAe, duddavirAleNa khajjamANIe / bhIyAi aMDagadurga, parigaliyaM kayavarassuvari // 10 // itto ya tesimuvariM, DuMbIe kajjao parivavio / tasuNhAe hAe kamaso, kukkuDapAyA duve jAyA // 101 // tesi picchAI caMdacaMdimAdhavalayAI jAyAI / cUlA ya samunbhUyA, suyamuhaguMjaddharAgasamA // 102 // kaiyAvi kAlanAmeNa, talavareNaM ime nieUNaM / uvaNIyA khillaNayaM ti kAu guNaharanariMdassa / / 103 // bhaNiyaM niveNa talavara !, jattha ahaM jAmi tattha tattha tumaevi / ee saha ANeyA, imo vi paccAha evaM ti // 104 // mahusamayammi payaTTe, aMteurasaMjuo nivo patto, kusumAyaraArAme, kukkuDae gahiya kAlo vi / / 105 // tattha ya kayalIharamajjhamAhavImaMDave Thio rAyA / kAlo asoyavIhIi tattha picchei muNipavaraM / / 106 / / so teNa bhAvasahiyaM ti baMdio tassa muNivareNAvi / dinno ya dhammalAbho, saMpADiyasayalasuhalAbho // 107 // taM dadu pagaiuvasaMtakaMtarUvaM pasannasuhavayaNaM / hiTo bhaNai talAro, bhayavaM ! ko tujjha dhamma ti? // 108 // sAhai muNI mahAyasa ! asesasattANa rakkhaNaM sayayaM / ikku cciya iha dhammo, oheNa vibhAgao u imo // 109 / / jIvadaya saJcavayaNaM, paradhaNaparivajjaNaM sayA baMbhaM / sayalapariggahacAo, vivajjaNaM rayaNibhattassa // 11 // tathA HainEducational For Private sPersonal use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam dayAluguNaH10 43 bayAlIsesaNadosasuddhapiMDassa bhoyaNaM vihiNA / appaDibaddhavihAro, sAro dhammo iya jaINaM / / 111 // jaMpei talavaro puNa, gihatthadhammaM kahesu me bhayavaM / parauvayArikamaNo, muNIvi jaMpai tao evaM / / 112 / / arihaM devo guruNo, susAhuNo jiNamayaM maha pamANaM / iya sammattapurassaramimAi bArasa vayAi iha // 113 // saMkappaniravarAhA, duhA tihA tasa jiyA na haMtavA / kannAliAipamuha, dhUlamalIyaM na vattavyaM // 114 // khattakhaNaNAi coraMkArakaramadinnayaM na ghettavyaM, paradAraparIhAro, ahavAvi saradArasaMtoso // 115 // dhaNaghannAipariggahaparimANaM mANavehi kAyavvaM / kicco sayaladisAsu, avahI avahIriuM lohaM / / 116 // mahumaMsAIcAyA, kAyavvA vigaipamuhaparisaMkhA / jahamatti jatthadaMDo, vajjeyaco aipyNddo||117|| samabhAvo sAmaiyaM, khaNieNaM taM sayAvi kAyavvaM / desAvagAsiyaM puNa, sayalavayANaM pi saMkhivaNaM / / 118 / / dese sabve ya duhA, sasatti posahavayaM viheyavvaM / sAhUNa suddhadANaM, bhattIe saMvibhAgavayaM // 119 // eyaM duvAlasavihaM, gihidhamma pANiNo vihiya vihiNA / kamamo visohiya kammakayavaraM jaMti paramapayaM / / 120 / / taM sou bhaNai kAlo, bhayavaM! eyaM karemi gihidhammaM / kiMtu kamAgayameyaM, hiMsaM sekami no caiuM / / 121 / / vAgarai tao sAhU, jai evaM no caesi bho bhadda / iya kukuDamihuNaM piva, to lahisi bhave aNatthabharaM // 122 // so Aha kahamimehiM, jIvavahaM acaiuM duhaM pattaM / to mUlAo kahiyA, muNiNA tesiM bhavA evaM // 123 / / suyajaNaNI sihisANA pasayaahIM mINasusumArA ya / mesa chagalI ya mesa ya mahisA kukkuDajugaM jAva // 124 // tatra yazodhara dRSTAntaH 43 For Private Personel Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ RSSXXXEXECXEXXEMEXIKEKK tesi nisuNiya agaNiya-duhadaMdoliM visuddhasaMvego / pabhaNai bhanIe daMDapAsio vAsio hiyae // 125 / / bhayavaM ! ma nitthArasu, imAu bhavabhImakUvakuharAo / gihidhammavarattAe, nipphanAe guNagaNehiM // 126 / / to sAhuNA talavaro, sAvayadhammassa bhAyaNaM vihio| paMcaparamiTTimaMtaM, ninbhaMtaM taha ya sikkhavio // 127 / / aha tehi kukkuDehi vi, taM muNivayaNaM phuDaM suNaMtehiM / patnaM jAIsaraNaM, taheva gihidhammavararayaNaM // 128|| ainivveyaparehi, saMviggamaNehiM harisavivasehiM / mahayA mahayA saddeNa, kUiyaM taM suyaM raNNA // 129 / / aha maha saravehitaM, jayAvali niyayadevimiya bhaNiuM / naravaDaNA igaisuNA, te dovi hayA gayA nihaNaM // 130 // gamme jayAvalIe, puttattAe suriMdadattajio / tesuvavanno ego, bIo puNa puttibhAveNa // 13 // gambhaNubhAvA devI, hiMsApariNAmavirahiyA suhiyA / jiNapavayaNasavaNamaI, saMjAyA abhayadANaraI // 132 // nIsesajIvaabhayappayANapauNo ya Dohalo tIse / nayare payaMDeu amArighosaNaM pUrio raNNA // 133 // kAlakkameNa devI, pasavei jugaliNi vya varajugalaM / to kAraviyaM nayare, niveNa vaddhAvaNaM garuyaM // 134 // aha vArasammi divase, ThaviyaM kumarassa abhayaruha nAmaM / kumarIe abhayamai, ti do vi vadati suhasuhao // 135 / / nimmalakalAkalAvA, kameNa jubvaNamaNuttaraM pattA / tA haTTatuTThacitteNa, rAiNA ciMtiyaM evaM // 136 / / sAmaMtAisamakvaM, juvarajapae Thavemi kumaramahaM / kumarIi rUvavijiyAmarIi kAremi vIvAhaM // 137 / / iya ciMtiUNa patto, pAraddhikae'bhirAmamArAmaM / chiko ya surahipavaNeNa, picchae mayaladisicakaM // 138 // CCCCCCC Jain Education For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 44 dayAluguNa:10 jAlupayAhiNatiyaM, aNApamANAvara ime suNayA / na tA tattha tilayataruvaratalammi kaMcaNagiri vva nikaMpo / nAsagganihiyanayaNo, sudattanAmA muNI divo // 139 / / hA avasauNu ti payaMpiUNa kuvieNa bhUminAheNa / muNivarakayatthaNatthaM, chucchukkiya maMDalA mukkA // 14 // aitikkhadaMtadADhAuggADhA hariNapavaNajaiNagaI / lallakamANajIhA, te pattA muNisamIvammi // 14 // jalirajalaNaM va tavasA, dittaM taM dadu nippahA jAyA / sANA osahibharabhaggauggagaralA visaharu vva // 142 / / kAuM payAhiNatiyaM, aNappamAhappao muNivarassa / caraNe paDiyaM mahiyalamilaMtamauliM suNayavaMdaM // 143 / / taM daDu valiyacitto, ciMtai rAyA varaM ime suNayA / na uNa ahaM jo akusalakArI eyassa vi muNissa // 144 // aha nivaibAlamitto, sidvisuo nAmao arihmitto| jiNamuNipavayaNabhatto, muNinamaNatthaM tahiM patto // 145 / / nAo ya teNa muNivarauksaggaparo nivss'bhippaao| bhaNiyaM ca deva ! kimiNaM, savisAyaM Aha rAyA vi||146|| bho mitta ! alAhi mamaM, carieNaM purisasArameyassa / iyaro vi bhaNai mA deva! erisaM vayaNamullavasu // 147 / / lahu oyarasu turaMgA, bhayavaMtaM baMdimo sudattamuNiM / bhuvaNacchariyaM cariyaM, imassa kiM deva ! na suyaM te ? // 148 // aha saMbhaMteNa niveNa, pamaNiyaM kahasu kahasu bho mitta ! | supurisakahA vi jA pAvatimirahaNaNikkasarapahA / / 149 / / jaMpei arihamitto, kaliMgapahuamaradattanaravANI / putto Asi sudatto, rAyA nAyAbadAyamaI // 150 // tassa ya kayAvi coro, uvaNIo talavareNa bhaNiyaM ca / deva ! imo buDUnara, vAvAiya musiya amugagihaM // 151 // maNikaNagarayaNadhaNajAyamAibahu gihiuM ca gacchaMto / amhehi ajja patto, saMpai devo pamANaM ti // 152 // muNipavayaNabhatto, sAyaM A tatra yazodhara dRSTAntaH 44 Jain Educat la For Private Personel Use Only How.jainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ REXXXXXXXXXXXXXXXXXXX to dhammasatthapADhA, abarAhaM kahiya pucchiyA raNNA / eyassa ko Nu daMDo!, tehi vi evaM samullaviyaM // 153 // karacaraNasavaNakappaNapubamimo arihae vaha ceva / taM sou ciMtaha nivo, dhiratyu eyassa rajjassa // 154 // jIvavaha-aliyabhAsaNa-adinAgiNhaNa-acaMbhacerAi / AsavadArA dArA, va kugaiNo jattha vaTThati // 155 / / rajje tao sudatto, ThaviuM ANaMdanAmajAmeyaM / pAse suhammaguruNo, dikkhaM giNhai imo sAhU // 156 // aha uttariya turiyaM, turayAo harisio mahInAho / namai murNidaM teNa vi, dinno se dhammalAbhu tti // 157 / / taM daDDa sAhurUvaM, tanvayaNaM savaNasuhayaraM suNiuM / lajjAbharoNayamuho, aNutAvA ciMtai nariMdo // 158 // kaha kaha vi natthi suddhI,risighAyaNavavasiyassa iha majjhaM / imiNA asiNA tA lahu, luNAmi kamalaM va niyamauliM159 iya jhAyaMto vutto, muNiNA maNanANiNA mhaaraay!| ciMtAi alamimIe, jaM Ayavaho vi paDisiddho // 160 // Aha ca"bhAviyajiNavayaNANaM, mamattarahiyANa natthi hu viseso / appANammi parammi ya, to vajje pIDamubho vi / / 161 // " paJcavastu. gA. 539 na ya annaM pAvakalaMkapakapakvAlaNakvamaM rAya ! / jiNavarapaNIyapavayaNavayaNANuTThANavAri viNA // 162 // aha hiyayagayAbhippAyakahaNao raMjio bhisaM rAyA / harisaMsupuNNanayaNo, namiuM viSNavai muNipabaraM / / 163 / / bhayavaM! kiM pacchittaM, imassa pAvassa ghAyaNasamatthaM ? / muNi Aha niyANavivajjaNeNa paDivakkhaAsevA // 164 // KkkkkkkkkERKKXXXXC JainEducational For Private Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 45 dayAluguNaH10 ittha niyANa micchattasaMgayaM pAvaheu aNNANaM / taM ca'nnahA ThiyANaM, bhAvANaM annahA gahaNaM // 165 // tumae viciMtiyaM niva!, avasauNaM samaNao imo diTTho / avasauNatte ya ima, nimittamajjhavasiyaM bhadda ! // 166 // jaha kira eso cikkaNamalamailataNU siNANaparivajjI / soyAyAravimukko, paragharabhikkhovajIvi tti // 167 // tA majjhattho houM, khaNamegaM mAlavesa ! nisuNesu / malamaliNattaM mailattakAraNaM no jao bhaNiyaM // 168 // "malamailapaMkamailA, dhUlImailA na te narA mailA / je pAvapaMkamailA, te mailA jIvaloyammi // 169 // khaNamittaM salilehi, sarIradesassa suddhijaNagaM jaM / kAmaMgaM ti nisiddha, mahesiNaM taM naNu siNANaM // 170 // " uktaM ca"snAnaM madadarpakara, kAmAGgaM prathamaM smRtam / tasmAt kAmaM parityajya, naiva snAnti dame ratAH // 171 // " kimahalA, gaM mAlavesANaparivajI / avasauNa ANS "AtmA nadI saMyamatoyapUrNA,satyAvahA zIlataTA dyormiH| tatrAbhiSekaM kuru pANDuputra !,na vAriNA zudhyati caantraatmaa||172||" (mahAbhArate) "akkhaMDiyavayaniyamA, guttA gurtidiyA jiyakasAyA / aisuddhabaMbhacerA, suiNo isiNo sayA neyA // 173 // " tathA cAvAci"nodakaklinagAtro'pi, snAta ityabhidhIyate / sa snAto yo dame snAtaH, sa bAhyAbhyantaraH zuciH // 17 // LAMBAOM tatra yazodhara dRSTAntaH 45 For Private Personel Use Only law.jainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ cittamantargataM duSTaM, tIrthasnAnana zudhyati / zatazo'pi jaladhAMta, surAbhANDamivAzuci // 175 / / satyaM zaucaM tapaH zaucaM, zaucamindriyanigrahaH / sarvabhUtadayA zaucaM, jalazaucaM ca paJcamam // 176 // " (mahAbhArate) AraMbhaniyattassa ya, appaDibaddhassa ubhayaloe vi / bhikkhovajIvigattaM, pasaMsiyaM sabbasatyesu // 177 // uktaMca"avadhUtAM ca pUtAM ca, mUrkhAdyaiH parininditAm / carenmAdhukarI vRtti, sarvapApapraNAzinIm // 188 / / carenmAdhukarI vRttimapi prAntakulAdapi / ekatra neva bhuJjIta, bRhaspatisamAdapi // 179 // evaM ca guNagyaviyaM, tiyasANa vi maMgalaM samaNarUvaM / guNaharanaranAha ! kaha, avasauNatteNa te gahiyaM ? // 180 // emAi suNiya rAyA, aihiho nahRduTThamicchatto / muNinAhaM payalaggo, khamAvae niyayamavarAhaM // 181 // bhaNai muNI vi naresara !, iddahamitteNa saMbhameNa kayaM / naNu khamiyaM ceva mae, khaMti ciya jaM samaNadhammo // 182 // natthi hu muNivaranANassa avisao iya viciMtiuM raNNA / tAyassa ajiyAe, gaIvisesaM muNI puTTho // 183 // muNiNA vi piTThakukkuDavahamUlo tesi sayalavuttato / kahio jayAvalIgambhasaMbhavAvaccaparaMto // 184 // to ciMtiyaM nivaiNA, ahaha ! aho ! mahiliyANa karataM / hI ! mohassa guruttaM, bhavassa dhikkucchaNIyattaM // 185 // 10 pakAmnaM ka / ekAnaM kha / Jan Educat an inte
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam dayAluguNaH10 jai saMtinimittaM pi hu, vihio piTThamayakukkuDavaho vi / tAyajjiyANa jAo, evaMvihadAruNavivAgo // 186 // hA ahayaM kiha hohaM, niratthayaM jeNa jiyasayA vahiyA / aikohalohamohAbhibhUyacitteNa niccaM pi // 187 // tA nUNaM gaMtavvaM, sarasaraleNaM paheNa narayammi / natthi hu ittha uvAo, ahavA pucchAmi bhayavaMtaM // 188 // aha muNiuM nivahiyayaM, Aha muNI suNasu naravara ! uvAyaM / maNavayaNataNuvisuddhA, jiNiMdasaddhammapaDivattI / / 189 // minI pamoya karuNA, majjhatthaM sabbayA vi kAyavvaM / nIsesajiyaguNAhiyakilissamANAviNIesu // 190 // evaM kAuM sammaM, paripAliya niraiyAravayaniyamA / nidvaviyaaTTakammA, paramapayaM jaMti acireNa // 191 // aha tuTTho bhaNai nivo, bhayavaM! ahamavi vayassa kiM ucio? / vAgarai gurU naravara !,anno ko nAma uciotti // 192 // to raNNA niyapurisA, vuttA bho! bho! kaheha maMtINaM / jaha devANupiehi, kumaro rajjebhisittabvo // 193 // na ya kAyabbo kheo, gahemi dikkhaM sudattagurupAse / tehi vi taheva kahiyaM, gaMtUNaM maMtipamuhANaM // 194 // te saMbhaMtA sabve, aMteuriAu kumarakumarIo / seso pariyaNaloo, tatthArAme lahuM patto // 195 // meiNitalAsaNatthaM, vicchaDDiyachattacAmarADovaM / kaha kaha vi nivaM nAuM, sagaggayaM te bhaNaMti imaM // 196 / / gayadAdu vva bhuyaMgo, vArIr3ha va mattamAyaMgo / sIho vva paMjaragao, kiM jhAyasi rajjabhaTTa vva ? // 197 // to raNNA savvesi, muNivayaNaM sAhiyaM niravasesaM / taM suNiya jAisaraNaM, saMjAyaM kumarakumarINa // 198 // saMvegamAviehi, bhavauviggehi tehi ullaviyaM / tAya ! alaM amhANaM, bhogehiM bhogibhImehiM // 199 // tatra yazodhara dRSTAnta: 46 JainEducatcia13 For Private Personal use only ainelibrary org
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ gihissAmo amhe, vi tAyapAehi saha samaNabhAvaM / paDibhaNiyaM naravaDaNA, mA paDibaMdhaM kuNaha vacchA ! // 20 // to vijayavammaniyabhAiNijakumare Thavittu rajabharaM / jiNanAhaceiemuM, kAuM aTThAhiyAmahimaM // 201 // kaivayaaMteuraputtaputtisAmaMtamaMtimAijuo / giNhai sudattaguruNo, pAse guNaharanivo dikkhaM / / 202 // kAruNNasupuNNeNaM, viNNatto kumarasAhuNA sUrI / nayaNAvaliM pi bhayavaM!, nitthArasu bhavasamuddAo // 203 // bhaNai gurU karuNAyara !, sA saMpai kuTThavAhivihurataNU / acchinnamacchiyAjAlaparigayA loyaparibhUyA // 204 // paikhaNaphuraMtaruddajjhANavasA baddhataiyanaragAU / aidIharasaMsArA, dhammassuciyA na thevaM pi / / 205 // to guruveraggagao, caraNaM pAlittu abhayaruisAhU / taha abhayamaI samaNI, jAyA devA sahassAre // 206 // ittheva bharahakhitte, khitte iva karisaehi kayasohe / saMkeyanikeyaM varasirIi puramatthi sAeyaM / / 207 / / viNayaMdharo dharo iva, supaiTTo saphalao nivo tattha / lacchimaI tassa piyA, piyAmahasseva sAvittI // 208 / / aha so'bhayaruijIvo, tatto caviUNa tIi uyarammi / muttAmaNi bva suttIpuDe sucitto samuppanno / 209 // paDipuNNesu diNesuM, susumiNapisuNiyasupuNNapanbhAraM / sA pasavai malayamahi, vva caMdaNaM naMdaNaM paramaM // 21 // nAUNa imaM rAyA, piyaMvayAdAsaceDivayaNAo / kArei haTTatuTTho, nayare baddhAvaNaM evaM // 211 // 1degaha itthadegkha / 2 eyaMka-kha / Jain EducationR.15 For Private Personal Use Only M.jainelibrary.org
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam dayAluguNa:10 tathA himuccaMti jhatti puraguttiyAI, dANAI mahaMti pavattiyAI / niru niruvama kijjai haTTasoha, naccaMti paurapAula akhoha // 212 // AvaMti bahuyajaNaakkhavatta, gAyaMti kulabahu kamalanitta / tahiM paDhahi nagAriya bhaTTa caTTa, dIsaMti ThANaThANammi naTTa / 213 // bajhaMti hu ghari ghari toraNAI, sohijjai vrrcchaamuhaaii| ujhijai jUvahamUsalasahasa, ThAvijjai kNcnnpunkls||214|| evaM bhUmippahu jammamahAmahu,kAriya dasa divasai nyri| tau kumara maNoharu nAmu jasoharu,saMThAvai aiharisabhari // 215 // so vaDaMto navanavakalAhi navasasaharu vya paidivasaM / jAo ya jubbaNattho, jasadhavaliyasayaladisivalao / / 216 / / ahe asthi kusumanayare, IsANo iva tisttipriklio| IsANaseNarAyA, vijayA nAmeNa se devI / / 217 // so abhayamaIjIvo, saggAo caviya tIi uyarammi / varadhUyA saMjAyA, viNayamaiI nAma vikkhAyA / / 218 // pattA ya taruNabhAvaM, sayaMvarA pesiyA nariMdeNa / bahubhaDacaDagarasahiyA, kumarassa jasoharassa imA // 219 / / viNayaMdharassa raNNo, ya bahumae nayarabAhirujjANe | AvAsiyA ya emA, vivAhadivase ya aha patte // 220 / lacchibaIpamuhehi, kumaro maNirayaNakaNayakalasehiM / majjAvio vilevaNavatthAharaNehi'laMkario // 221 // Arovio gaIde, vIijjato ya cArucamarehiM / siradhariyadhavalachatto, thuvbaMto mAgahajaNeNa // 222 / / siMdhurakhaMdhagaeNaM, aNugammato nivAiloeNaM / paidisivisaTTarahaturiyaghaTTakalio ya jA jAi / / 223 // 1deg taha deg ga / 20 vaI kha-ga / 3deg visaddaka paidivasi va kha / tatra yazodhara dRSTAntaH 47 in Educatan Interational For Private Personal use only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educationtional tA phuriyaruiradAhiNana yaNeNa jasohareNa kumareNa / kallANAsiddhibhavaNe, kallANAgira muNI diTTho / / 224 // manne erisarUvaM, kattha vi me diTThapuvtrayaM ti imo / IhApohagayamaNo, samucchio hatthikhaMdhammi // 225 // dhario ya nivaDamANo, pAsaTThiyarAmabhadamitteNa / kiM kiM ? ti japamANA, nivAiNo vi ya tahiM pattA // 226 // caMdaNajalapaDupavaNappayANapauNIkao kumAravaro / sumariyajAI puTTho, raNNA kiM vaccha ! eyaM ? ti // 227 // kumAraH - tAya ! ar3agahirasaMsAravilasiyaM dAruNaM imaM evaM / rAjA - ko ittha avasaro bhavavilasiyacitAha te vaccha !1 / / 228 / kumAraH esA kahA mahaMtI, tA tAya ! kahiM pi egadesammi / uvavisaha jeNa eyaM, ' kahemi sayalaM niyayacariyaM / / 229 / / raNAvi taheva kae, kumaro sAhai suriMdadattabhavA / Arambha piTTakukkuDavahajaNiyakilesabharavirasaM / / 230 // niyataM taM jAIsumaraNapaaMtayaM tayaM suNiuM / bhaNai nivAijaNo kaha, viraso jiyatrahavigappo vi 1 / / 231 // to kayaaMjalibaMdho, kumaro jaMpara pasIya maha tAya ! / aNumannasu cAritaM, taremi jeNaM bhavasamudaM ||232 || puttaa nehamohiyamaI nariMdo kahiM pi jA kumaraM / na visajar3a tA imiNA, maharasaraM viSNaviyameyaM ||233 || saMsAro duhaheU, dukkhaphalo dusahadukkharUvo ya / nehaniyalehi baddhA, na cayaMti tahAvi taM jIvA // 234 // 10 evaM ka ga / jainelibrary.org
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam dayAlu EXCBEF guNaH10 jaha na tarai Aruhiu~, paMke khutto karI thalaM kaha vi / taha nehapaMkakhutto, jIvo nAruhai dhammathalaM // 235 // chijje sosaM malaNaM, baMdhaM nippIlaNaM ca loyammi / jIvA tilA ya picchaha, pAvaMti siNehapaDibaddhA // 236 // dUrujhiyamAyA, dhammaviruddhaM ca kulaviruddhaM ca / kimakajaM jaM jIvA, na kuNaMti siNehapaDibaddhA / / 237 // thevo vi jAva neho, jIvANaM tAva nibuI ktto| nehakvayammi pAvai, piccha paIvo vi nivvANaM // 238 / / iya sou nivo jaMpai, evamiNaM kiM tu vaccha ! aisaccha ! / IsANarAyadhUyA, esA kaha hohihi varAI ? // 239 // kumaro bhaNai imA vi hu, sAvijau esa vaiyaro tAya ! / soUNa imaM sammaM, kayAvi bujhija jiNadhamme // 24 // juttaM imaM ti raNNA, purohio saMkhavaddhaNo nAma / paTTavio tattheyaM, saMbaMdhaM kahasu kumarIe // 241 / / so vi hu gaMtUNa khaNeNa, Agao bhaNai nivakumArassa / siddhA maNorahA kiha ?, niveNa puTTho imo Aha // 242 // deva ! io haM patto, tatthevaM pabhaNiyA mae kumarI / egamaNA hou khaNaM, devAesaM suNasu bhadde ! / / 243 // nIraMgIpihiyamuhI, kayaMjalI cattAsaNA sA vi / Aisasu ti bhaNaMtI, payaMpiyA me nivaiputtI // 244 // iha itassa kumArassa, sAhudaMsaNavaseNa ajeva / jAyaM jAIsaraNaM, saMbhariyaM putvabhavanavagaM / / 245 // tathAhiAsi visAlAi nivo, suriMdadatto jsohraaputto| vutte ittiyamitte, vi jhatti mucchaM gayA kumarI / / 246 / / khaNamittaNa saMpattaceyaNA jaMpiyA mayA esA / kimiyaM ? ti tIi buttaM, jasoharA bhadda ! haM ceva // 247 / / tatra yazodhara dRSTAntaH 48 For Private Personel Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ to kumareNa va savvaM, kahiUNaM jaMpiyaM ImaM tIe / vIvAheNa alaM me, jaM rucai kuNau taM kumaro / / 248 // taM suNiya Agao haM, evaM kahie purohieNa nivo / saMThavai lahuM putaM, maNorahaM nAma niyaraje // 249 / / kumarajasoharasAmaMtamaMtiaMteureNa pariyario / siriiMdabhUiMgaNaharapAse dikvaM pavajei // 250 // aha so jasoharamuNI, chajjIvanikAyapAlaNujjutto / duddharatavacaraNajalaMtajalaNaniddahiyaduriyadumo / / 251 / / gurupAyapasAyavibuddhasuddhasiddhaMtasArasabyasso / savvassoyavimukko, ukkosacarittasupavitto // 252 // saMpattAyariyapao, paosarahio hiovaesehiM / nitthAriya bhaviyajaNaM, uppADiya kevalaM nANaM / / 253 / / dudRDhamUlapagaI, uttarapagaINa aTThavannasayaM / khaviuM niviyaduho, patto ayarAmaraM ThANaM // 254 // viNayavaI vi hu savvaM, jaNagAINaM kahevi niyacariyaM / saMbuddhA pabbaiyA, sugaIe bhAyaNaM jAyA / / 255 / / evaM duHkhaparamparAmasumataH saGkalpitasyApi bho :, AraMbheNa yazodharasya satataM zrutvA purAjanmasu / duHkhadhvaMsakarI bhavArNavatarI saddharmavAsasturI, nityaM jIvadayAM hatAkhilabhayAM bhavyA ! vidhattAkSayAm // 256 / / iti yazodharacaritaM samAptam / ukto dayAluriti dazamoguNa : // 10 // RACKKAKEEKEXXXXXX. 1 todegka-kha / 2. dattakha / Jain Education Tenidiona For Private & Personel Use Only Lainelibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 49 ukto dayAluriti dazamo guNaH, samprati madhyasthasomadRSTirityekAdRzaM guNamabhidhitsurAhamajjhatthasomadiTThI dhammaviyAraM jahaTThiyaM muNai kuNai guNasaMpaogaM, dose dUraM paricayai // 18 // madhyasthA kvaciddarzane pakSapAtavikalA, saumyA ca pradveSAbhAvAd dRSTiH darzanaM yasya sa madhyasthasaumyadRSTiH sarvatrAraktadviSTa ityarthaH / ' dharmavicAraM' nAnApASaNDamaNDalImaNDapopanihitadharmapaNyasvarUpaM ' yathAvasthitaM ' svaguNanirguNAlpabahuguNatayAvyavasthitaM kanakaparIkSAnipuNaviziSTakanakArthipuruSavat 'muNati' budhyate, ata eva 'karoti' vidadhAti 'guNasamprayogaM' guNai - jJAnAdibhiH saha sambandham, / 'doSAn' pratipakSabhUtAn 'dUraM' ti dUreNa 'parityajati' pariharati / somatrasubrAhmaNavat tatkathA caivam kosaMbI atthi purI, pabhUyapavtrA suucchulaTThi vya / Ajammaaidarido, somavasU tattha varavippo // 1 // jaM jaM karei kammaM taM taM sayalaM pi hoi se vihalaM / tA ubbiggo ghaNiyaM, jAo dhammummuho kiMci // 2 // so dhammasatthapADheNa dhammasAlAi annadiyahammi / sissANa kahijjataM, dhammaphalaM iya nisAmei || 3 || girisiharasutuGgA daMtiNo bhUridANA, jiyajalahitaraMgA vAuvegA turaMgA / rahabhaDavarakoDI lacchivicchahasArA, nagaranigamamAI huMti dhammA jiyANaM || 4 || madhyastha somadRSTi guNaH 11 tatra somavasu dRSTAntaH 49
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ amaraniyarapujja vAsavattaM pavitaM, mayalabharaharajjaM bhUribhogehi sajja / halaharanivaittaM jaM ihaM kesavattaM, kayabhuvaNacamakaM dhammalIlA iyaMtaM // 5 // rahasavasanamaMtuddAmadeviMdaviMdappaNayamasamasukkha jaM ca titthAhivatta / avaramavi pasatthaM pANiNo jaM lahaMte, tamihaphalamasesaM dhammakappaDumassa // 6 // taM sou jaMpai dio, saccamiNaM kiMtu kahasu pasiUNa / kassa sayAse eso, dhammo me gihiyacu tti ? // 7 // so paDibhaNei miTTa, bhuMjeyatvaM suhaM ca soyavvaM / loyappio ya appA, kAyavyo iya pae tihi // 8 // jo samma avabujjhai, aNuciTThai tassa pAyamUlammi / gihijja tumaM dhammaM, bhaddapayaM bhadda ! lahu lahisi // 9 // ko puNa esiM atyu tti pucchio kahai dhammapADhI vi / bho bha6 ! vimalamaiNo, paramatthaM esa bujjhati // 10 // aha suddhadhammaheuM, daMsaNiNo bahuvihe vi pucchaMto / egammi sannivese, samAgao bhikkhavelAe // 11 // oyario maDhiyAe, egassa cattaliMgadhArissa / hosu atihi ti taM Thaviya, appaNA so gao mikkha // 12 // gahiu~ khaNeNa bhikkha, so patto to duvevi te bhuttA / samayammi dhammatatta, dieNa puTTho kahai liMgI / / 13 // bhadda ! hai somaguruNo, amhe jasasujasanAmayA sIsA / uvai8 No tattaM, miTTha bhutavamiccAi / / 14 / / na ya attho parikahio, acireNa gao gurU ya paraloyaM / to haM niyabuddhIe, iya ArAhebhi guruvayaNaM / / 15 // maMtosahamAIhiM, vihio me logavallaho appA / pAvemi miTThamannaM, iha maDhiyAe suvemi suhaM // 16 // in Education For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna prakaraNam 50 aha ciMtaha somavam, aho imo guruvaiTThatattassa / bhamai bahiM jaM guruNo, bhippAo saMbhavai nevaM / / 17 / / tathAhi"maMtosahipamuhehiM, jAyai jIvANa ghAyaNaM nUNaM / to logapio appA, kaha paramattheNa iha hoi || 18 || pAeNa miTThamannaM jaNe jIvANa gADharasagiddhiM / tatto bhavaparibuTTI, tA paramattheNa kaDumiNaM // 19 // himadhAmadhAmanimmalasIlANa rimINa vijiyakaraNANaM / egaMtavAmabaddhA, naNu suhasijjA vi paDisiddhA // 20 // " tathA coktam "sukhazayyAsanaM vastre, tAmbUlaM snAnamaNDanam / dantakASThaM sugandhaM ca brahmacaryasya dUSaNam // 21 // iya citiUNa teNaM, puTTho liMgI kahesu bhadda ! tuhaM / gurubhAyA kattha sa Aha amugagAmammi nivasei / / 22 / / yadi somava tattheva gao Thio ya sujasamaDhe / bhuttA duvevi gehe, ikassa mahiDisissa / / 23 / / puTTho ya teNa tattaM, sujaso kahiUNa puvvavattataM / bhaNai igaMtaramahayaM, jimemi maha hoi to miTThe || 24 // jhANajjhayaNapasaMto, jattha va tattha va suhaM suvAmi tti / loyapio nirIha tti, evaM pakaremi guruvayaNaM / / 25 / / taM suNiya dio ciMta, cArutaro esa kiM tu guruvayaNaM / aigaMbhIraM ko naNu, jANai guruyANa bhippAyaM 1 / / 26 / / kavi vaI imIe, suddhaM atthaM ahaM suNistAmi / iya ciMtAsaMtatto saMpatto pAulipurammi // 27 // 10 samazvayaI gU madhyastha soma guNaH 11 tatra somavasu dRSTAntaH 50
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education ational satthaparamatthavitthAravehaNo jaraNa samayakusalassa / vibuhassa tiloyaNanAmagassa gihamesa saMpatto // 28 // pavito ya niruddho, jA aNavasarutti dAravAleNaM / daMtavaNakusumahattho, tA ego kiMkaro patto // 29 // maggijjato vi adAu daMtavaNamAi so gao majjhe / nissariya khaNeNa amaggio vi taM dAumAraddho // 30 // esa na diMto putra, kiminhi dei tti somavasupuTTho / pabhaNaha vittI paDhamaM, pahuNo dinne havai bhattI / / 31 / / iharAvannA tassa u, uddhariyaM sesayANa sese va / itto ya dohi purisehi maggiyaM tattha AyamaNaM // 32 // egae taruNI, dinaM taM vAlugAi egassa / bIyassa dIhadaMDaga ullaMkeNaM dieNa tao // 33 // puTTho bhai duvArI, bho bhadda! imIr3a paDhamao bhattA / bIo uNa parapuriso, tA evaM caiva uciyaM ti // 34 // itthaM rammi bahubhaTTacapayaDijjamAnamaivihavA / varasiviyaM ArUDhA, tatthegA AgayA taruNI / / 35 / / kA esA kiM evaM sameiiya pucchie puNo teNaM / dovArieNa bhaNiyaM, paMDiyadhyA imA bhadda ! / / 36 / / rAyaulammi samassApayapUraNapattagarUyasammANA / sagihaM samei evaM sarassaI nAma vikkhAyA // 37 // kaha pUriyaM imIe, payaM ti diyapucchio bhaNaha vittI / avalaMbiyaM payamimaM raNNA iya pUriyamimIe // 38 // ' tena zuddhena zuddhayati ' tayathA yatsarvavyApakaM cittaM malinaM dopareNubhiH / sadvivekAmbusaMparkAt tena zuddhena zuddhayati // 39 // 26 jainelibrary.org
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 51 Jain Education aisA gihaM paviTThA jaNageNa minaMdiyA tao vippo / ciMtai imassa sayalo, parivAro vi hu aho ! vibuhI // 40 // ladbhAvasaro va gao, paNao ya tiloyaNassa payakamalaM / vinnavaha vibuhapuMgava ! vayagahaNaM kAumicchAmi // 41 // tA pasiya sAhasa guruM kassa sayAsaMsi haM gahemi vayaM 1 / so Aha jo payatiyaM, miTTaM ttavvamiccAI // 42 // cakkhANai taha pAla, tassa sayAse gahesu taM divakhaM / to jaMpar3a somavasU, ko puNa eesi paramattho 1 // 43 // bhaNai buhobi mahAyasa ! akayamakAriyamakappiyaM suddhaM / mahuyaravittIladdhaM, rAgaddosehi parimukaM // 44 // maNimaMtamUlaosahapaogaparivajjiyaM ca AhAraM / jo bhuMjai so ihayaM, paramattheNaM jimai miTTha / / 45 / / jaM suddhaM AhAra, bhuMjato na khalu baMdhae kammaM / kaDuyavivAgaM teNaM, erisamiha buccae miTThe // 46 // eyavvivarIya puNa, bhujato hiMsagu ci baMdhei / asuhavivAgaM kammaM, teNa amihaM jao bhaNiyaM / / 47 / / "ajayaM bhuMjamANo u, pANabhUyAha hiMsai / baMdhaI pAvayaM kammaM taM se hoi kaiyaM phalaM // 48 // ( dazavai0 a. gA. ) jo Ahimuko, sajjhAyajjhANasaMjamujjutto / guruNunnAe vihiNA, nisi subai suheNa so subai / / 49 / / dhaNadhannasuvaNNahiraNNarayaNacaucaraNapamuhadaviNammi / jo nicaM nippivAso, loyapio hoi so ceva / / 50 / / yataH "vizvasyApi sa ballabho guNagaNastaM saMzrayatyanvahaM teneyaM samalaMkRtA vasumatI tasmai namaH santatam / tasmAd dhanyatamaH samasti na parastasyAnugA kAmadhuk / tasminnAzrayatAM yazAMsi dadhate santoSabhAg yaH sadA // 51 // [madhyasthasomadRSTi guNaH 11 tatra somavasu dRSTAntaH 51 jainelibrary.org
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM nisAmiUNaM, tiloyaNaM pai bhaNei somavasU / paramatyavatthupayaDaNaniuNassa namo habau tujya // 52 // pabhaNai buhovi bho bhadda ! taM sidhanno sulakkhaNo taM si / avitahadhammaviyAraM, jo evaM niyasi mAttho // 53 // aha pucchiUNa vibuhaM, taggehAo viNiggao esa / aisuddhadhammagurulAbhalAlaso nAlaso jAva // 54 // punbuttajuttijuttaM, AhAraM phAsuyaM gavasaMte / jugamittanihiyanayaNe, jiNamayasamaNe niyai tAva / / 55 // to ciMtA so hiTTho, mayaM puNNA maNorahA samve / kappataruNu va gurupAyasaMgayA jaM ime divA // 56 // tirsi piTThIi gao, ArAme baMdiuM sughosaguruM / puTTo payatigaattho, kahio sUrIhi vi taheva // 57 / / nAo paDhamapayattho, muNijaNaAhAragahaNao ceva / sesapayajANaNatthe, tattheva Thio ya so ratiM / / 58 // AvassayAi kAuM, bhaNiuM porisimaNunaviya sUriM / AgamavihiNA suttA, muNiNo guruNo puNuTThittA / / 59 / / uvauttA vesamaNajhayaNaM pariyaTTi lahu payaTTA / caliyAsaNo kubero, samAgao tattha tabvelaM // 6 // taM nisuNai egaggo, mANasamattIi namiya gurucaraNe / jaMpei varesu varaM, bhaNai gurU dhammalAho te // 61 / / to aiharisiyahiyao, bhAsuradipaMtakaMtarUvako / namiUNaM gurupAe, patto dhaNao sayaM ThANaM // 62 // ta daha pahiTThamaNo, somavasU laddhasuddhadhammavasU / ciMtaha aho bhayavao, tijayapasiddhaM nirIhataM // 63 / / sAhiya niyattatto, dikvaM giNhai sughosagurupAse / majjatthasomadihI, kameNa jAo sugaibhAgI // 64 // Jain EducationaNerior For Private & Personel Use Only Pjainelibrary.org
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 52 guNara... guNaH 12 ityevamuccaistarabodhilAbhamukhyaM phalaM somavasoviziSTam / mAdhyasthyabhAjaH paribhAvya bhavyA bhavyena bhAvena tadeva dhatta // 65 // iti somavasukathA smaaptaa| ukto madhyasthasomadRSTirityekAdazo guNaH, idAnIM dvAdazaM guNarAgiguNamAha guNarAgI guNavaMte, bahu mannai nigguNe uvehei / guNasaMgahe pavattai, saMpattaguNaM na mailei // 19 // ____ guNeSu-dhArmikalokabhAviSu rajyatItyevazIlo 'guNarAgI' guNabhAjo yatizrAvakAdIn'bahu manyate' manaHprItibhAjanaM karoti, yathA-aho dhanyA ete, sulabdhameteSAM manuSyajanmetyAdi / tarhi nirguNAnnindatItyApannam, yathA devadatto dakSiNena cakSuSA pazyatItyukte vAmena na pazyatItyavasIyate / tathA cAhureke'zatrorapi guNA grAhyA, doSA vAcyA gurorapi' iti / na caitadevaM dhArmikocitamityAha 'nirguNAnupekSate' asaMkliSTacittatayA teSAmapi nindA na karoti, yataH sa eva mAlocayati"santo'pyasanto'pi parasya doSA,noktAH zrutA vA gunnmaavhnti| vairANi vaktuH parivarddhayanti,zrotuzca tanvanti parAM kubuddhim||1|| Jain EducationlineCHHati
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education tathA- kAlamma aNAIe, aNAidosehi vAsie jIve / jaM pAtriyai guNo vi hu, taM mannaha bho ! mahacchariyaM // 2 // bhUriguNA virala cciya, ekaguNo vi hu jaNo na savvattha / nidosANa vi bhaddaM, pasaMsimo thovadose vi // 3 // ityAdi saMsArasvarUpamAlocayannasau nirguNAnapi na nindati, kiMtUpekSate - madhyasthabhAvenAsta ityarthaH / tathA guNAnAM saMgrahe samupAdAne 'pravarttate' yatate / 'samprAptam' aGgIkRtaM guNaMsamyagdarzana viratyAdikaM na malinayati' nasAticAraM karoti purandararAjavat / tacaritaM tvidam asthi sayAmayarahiyA, nayarI vANArasI haripuri vva / niddaliyasattuseNo, tattha nariMdo vijayaseNo // 1 // tassAsi kamalamAlA, sukamalamAla vva guNajuyA devI / putto puraMdaro taha, puraMdaro iva surUvadharo || 2 || so pagaIe guNarAgasaMgao caMgao sa sIleNa / aNavarayaM se gijjai, puraramaNIhiM guNappasaro // 3 // tassa mahadANa parisa bannaNapauNo vimukkaniyakicyo / abhiramai vibuha maggaNa suhaDajaNo sayalanayarIe // 4 // taM ca tahA guNabhavaNaM, suNiuM ca tammi aNurattA / gADhaM annA nivaisse, paNaiNI mAlaI nAma || 5 || pesei niyayadhAI, ujjANagayaM bhaNei sA kumaraM / egaMtaM kAu khaNaM, maha vayaNaM suNasu kAraNiyaM // 6 // 1 0 vijayassa ka 27 National jainelibrary.org
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 53 Jain Educationational kumareNa vi taha vihie, sA jaMpai nivaDaNo hiyayadaddayA / mAlainAmA devI, bhavassa gaMgeva supasiddhA || 7 | sA tuha daMsaNaguNasavaNapauNamayaNuggaaggisaMtattA / siccau kumara ! varAI, tumae niyasaMgamajaleNa // 8 // taM suNiya ciMtaha imo, ahaha aho mohamohiyA jIvA / iha paraloyaviruddhe vi kahamakajje payati / / 9 / / iya savisAo ciMtiya, taM dhAI bhaNai naravaraMgaruho / majjhatthA hoUNaM, maha vayaNaM suNasu khaNamegaM // 10 // paranaramitte vi kulaMgaNANa jutto na hor3a aNurAo / jo puNa putte tri imo, so aha dUraM ciya viruddho // / 11 // sukulubbhavanArIo, parapurisaM cittabhittilihiyaM pi / ravimaMDalaM va daTTu diTThi paDisaMharaMti lahuM // // 12 // avicchinna kaNNa karacaraNanAsamavi vAsasayagaparimANaM / parapurisaM kulanArI, AlavaNAIhi vajjei // 13 // iya bhaNiya teNa dhAI, visajjiyA tIi kahai sA savvaM / tahavi hu aThAyamANI, sA pesai duimannannaM // 14 // tatto visannacitto, ciMtara kumaro haNemi kiM appaM 1 | ahavA paraghAo viva, paDisiddho appaghAo vi / / 15 / / jaya kahijjairaNNo, imA varAI tao viNassei / tA desaMtaragamaNaM juttaM me sayaladosaharaM / / 16 / / iya vImaMsiya hiyae, karakaliyakarAlakAlakaravAlo / nayarIo nikkhaMto kumaro jA jAi kiMpi bhuvaM // 17 // tA milio tassego, dio bhagai kumara ! 'haM gamissAmi / sirisaMDinbhAvisaikamaMDaNe naMdipuranayare / / 18 / / kumaro vi Aha ahamavi, tattheva gamI aho susatthu ti / iya buttu dovi caliyA, agge magge aNuvviggA // 19 // aha ucchurio bahusillabhalladullaliyabhillasaMghajuo / pallivaI vajjabhruo, iya bhaNio teNa nivataNao // 20 // guNarAga guNaH 12 tatra purandara rAjarSikathA 53 v.jainelibrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA bhaNasi jana kahiyaM, re! re! esa mhi tujjha piu sattU / to khalabhaliyaM viSpaM, saMThaviu bhaNai kumaro vi||21|| jaM piuriuNo uciyaM, taM bAlo vi hu imo jaNo kuNau | karuNAraso jai paraM, kiMpi khaNaM naNu nivArei // 22 // iya saviyaDU kumarassa, bhaNiyamAyanniUNa pallivaI / phuriyagurukovavijjU, varisai saravisaradhArAhi // 23 // kharamAruyalaharI iva, vihalAviya asilayAi tAu lahuM / kumaro kiraNapaogA, caDiUNa rahammi caraDassa // 24 // dAu~ hiyae pAyaM, kara kareNaM gahittu aha bhaNai / re! kattha haNAmi tumaM? sa Aha saraNAgayA jattha / / 25 / / ciMtai kumaro imiNA, vayaNeNa nivArae phaarmimo| saraNAgayANa garuyA, jeNa na paharati bhaNiyaM ca // 26 // "nayaNahINahaM dINavayaNahaM karacaraNaparivajjiyahaM / bAlavudRbahukhaMtimaMtahaM visasiyahaM vAhiyahaM / ramaNisamaNavaNisaraNa pattahaMdINahaM duhiyaha dutthiyahaM / je niddayA paharaMti Asattavi kula sattamai phuDa pAyAli nayaMti // 27 // iya bhAviya so muko, pallivaI viSNavei kumaravaraM / tuha amhi kiMkaro hai, tuha AyattaM siraM mama // 28 // iya sappaNaya bhaNiuM, vajjabhuo icchiyaM gao desaM / kumaro vi dieNa samaM, kameNa naMdiuramaNupatto // 29 // tattha ya bahirujjANe, vIsamai imo samAhaNo jAva / tAva varalakkhaNajuyaM, sasaharakaradhavalasicayadharaM // 30 // guNagaNajuttaM iMta, kaMpi naraM dadu ciMtae kumaro / eyArisA supurisA, nUNaM arihaMti paDivattiM / / 31 / / to anmuTThiya dUrAu pAyamavadhAraha tti jaMpei / uvavesiuM saThANe, kayaMjalI viSNavai evaM // 32 // sAmi! tuha daMsaNeNaM, jAyaM saphalaM mamAgamaNamitya / jai nAirahassaM tA, pahucariyaM soumicchAmi // 33 // JainEducati-RIX . ForPrivate sPersonal use Only Jainelibrary.org
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam 54 guNarAgaguNaH12 aha so nivasuyaviNayAvajjiyahiyao imaM pasAhei / garuyaM pi rahassaM tuha, kahiyavvaM kiM puNa imaM ti // 34 // iha nAisudUre siddhakUDaselammi siddhabahuvijjo / bhUyANaMdo nAmeNa kumara ! nivasAmi haM siddho // 35 // maha atthi sArabhUyA, ikkA vijjA ahAuyaM thovaM / nAUNa appaNo haM, ciMtiumevaM samAro // 36 // pattassa abhAvAo, vijjaM eyaM karemi kahamihiM / naya vijjAe dANaM, uciyamapatte jao bhaNiyaM // 37 // marijja saha vijjAe, kAle patte varaM viU / apattaM neva vAijjA, pattaM tu na vimANae / / 38 / / iya ciMtirassa majjhaM, niveio tIi civa vijAe / guNarAgacaMgaguNagaNakalio taM ciya sujoga tti // 39 // to taM dAumiha tuha, samAgao giNha bho mahAbhAga! / jega bhavAmo suhiyA, ohariyabhAvya bhAravahA / / 40 // esA ya mahAvijjA, vihiNA saMsAhiyA paidiNaM pi / UsIsayammi ThAvai, kaNayasahassaM nivaMgaruha ! // 41 // pAyamimIi pabhASA, saMgAmaparAjayAi nahu hoi / iMdiyavisayAIyaMpi, najjae vatthujAyaM ca // 42 // ullasiraviNayabharanamiramaulikamaleNa nivaitaNaeNa / saMjoDiyakarajuyaleNa, tayaNu iya vayaNamullaviyaM // 43 // gaMbhIrA uvasaMtA, nimmalaguNarayaNarohaNasamANA / buddhisamiddhisameyA, guNijaNaaNurAyaparikaliyA // 44 // paribhamirabhuvagakittI, parovayArikamANasA dhaNiyaM / pahu ! tumhArisa ya cciya, juggA evaM rahassANaM // 45 // bAlANa sutucchamaINa suddhaviNNANanANarahiyANa / ke amha guNA kA amha, juggayA iya suvijANaM // 46 // kiMtu guruehi bihiyA, purao lahuNo vi DaMti kajjakarA / raviNA agge vihio, aruNo vi haNei timirabharaM // 47 // tatra purandara rAjarSikathA Jain Education internationa For Private Personel Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAzAkhAmRgasya zAkhAyAH, zAkhAM gantuM parAkramaH / yat punastIryate'mbhodhiH, prabhAvaH prAbhavo hi sH||48|| aha bhaNai siddhapuriso, juggu cciya taM si iya rahassANaM / guNarAo jassittiyamitto vipphurai cittammi / / 49 // jaM dUre te guNiNo, gunngnndhvliyasesmhivlyaa| jesiM guNANurAo vi, te vi viralA jao bhaNiyaM // 50 // nAguNI guNinaM vetti, guNI guNiSu matsarI / guNI guNAnurAgI ca, viralaH saralo jnH||51|| iya vuttu sabahumANaM taM vijjaM dAu tassa pabhaNei / bhadda ! ihaM aDavIe, igamAsaM suddhabaMbhadharo // 52 // aTThauvavAsapuvvaM, kasiNacauddasinisi imaM vijja / sammaM sAhija tao, aiugguvasaggavaggaMte // 53 // raNiramaNivalayarasaNA, payaDiyaaidittakaMtaniyarUvA / varasu varaM ti bhaNaMtI, sijjhissai tuha imA vijA // 54 // thirakaraNatthaM paccha vi, dharija baMbhamigamAsamiya vuttuM / jA gamihI so siddho, tA vinatto kumAreNa // 55 // maha mittassa imassa vi, diyassa dijjau imA mahAvijjA / kayajayabhUyANaMdo, bhUyANaMdo vi jaMpei / / 56 // bho kumara ! esa vippo, muharo tuccho avanavAI ya / guNarAgeNa vimukko, vijAe neva joggu tti // 57 / / aguNami nare guNarAgavajie guNiavannavAimmi / vijAdANaM sappe, duddhapayANaM va dosakaraM // 58 // taha apatte nihiyA, vijA tasseva kuNai azyAraM / vijAdAyagaguruNo garuyaM puNa lAghavaM jaNai // 59 // tathAhi Jain Educati o n For Private & Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNarAga dharmaratnaprakaraNam gaNaH jaha AmaghaDe nihiyaM, nIraM lahu hoi se viNAsAya / taha appAhAranarassa hoi vijjA aNatthAya // 6 // paripUNagasamapatte, dito vijjaM gurU vi pAvei / bahuvihakilesabhAraM, jaNAvavAyAidose ya // 61 // bhattimbharanibhareNaM, kumareNaM puNavi paNio siddho / dAUNa mAhaNassa vi, vijja patto sae ThANe / / 62 // to puvvoiyavihiNA, kumareNa pasAhiyA mahAvijjA / payaDIhouM pabhaNai siddhA haM tuha sayA bhadda ! // 63 // kiMtu dio kattha gao, iccAi tae na ciMtiyavvaM pi / kAleNa phuDaM hohI, iya bhaNiya tirohiyA devI // 64 // hA hA ki se jAyaMti ciMtiro kAu tIi vijjaae| pacchAsevaM kumaro, patto naMdiuramajhami // 65 // vijjAviinnacAmIyareNa, bahubhogadANakaliyassa, maMtisueNaM sirinaMdaNeNa jAyA ya se pII // 66 // aha tattha pure sirisararAiNo maMdirovari ramaMtI / baMdhumainAma dhUyA, hariyA keNavi adiguNa // 67 / / to tanvirahe rAyA, muhUM muhaM mucchae ruyai bahuso / sayalo vi rAyaloo, sapurajaNo Aulo jAo // 68 // taM daTuM tilayamaMtI, bhaNei sirinaMdaNaM niyaM putaM / vaccha ! naranAhataNayANayaNovAyaM viciMtesu // 69 // nahi tuha buddhitarIe, viNA imo vasaNasAgaro gruo| nitthariuM pArijjai, tatto sirinaMdaNo bhaNai // 7 // tAya! tumaMmi vi saMte, maha sisuNo ko Nu buddhiavyaaso| uie sahassakiraNe, rehai phuriyaM na dIvassa // 71 // tilayasacivo vi jaMpai, na ya egaMto imo ihaM vaccha! / jaM piuNo taNaehiM, guNAhiehiM na hoyavvaM // 72 // jao tatra purandara rAjarSikathA Jain Educational For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaDasaMbhavo vi caMdo, picchaha ujoyae tihuaNapi / paMkumbhavapi kamalaM, vahati amarA vi sIseNaM // 73 // sirinaMdaNo payaMpai, jai evaM to tuhappabhAveNa / nAo mae uvAo, ego tIe samANayaNe // 7 // meru vva thiro caMdu va somao kuMjaro vva sADIro / bhANu bva gurupayAvo, gaMbhIro nIranAhu vva // 75 // nivavijayaseNataNao, puraMdaro desadasaNavaseNaM / vANArasIpurIo, bhamiro patto ihaM atthi // 76 // maha mittaM so najai, viciTThiehiM ca siddhavaravijo / baMdhumaIANayaNe, satto jai tAya ! so ceva // 77 // to'NunnAo piuNA, patto sirinaMdaNo kumrpaasN| anbhatthiUNa niuNaM, kumara ANei nivamUle // 78 // vihiociyapaDivattiM, taM bhaNai nivo aho pamAo me / niyamittavijayaseNassa nadaNo jamiha patto vi // 79 // nahu vinAo sammANio ya navi to bhaNei varakumaro / deva!na vuttuM juttaM, tumhaM evaM jao bhaNiyaM // 8 // garuyANaM sammANo, succiya jo mANaso pasAo ti / bahipaDivattIo puNa, mAyAvINaM pi dIsati // 8 // tatto bhUsannAe, ranA sirinaMdaNo samAiTo / taM vuttataM kahiu~, kumaraM par3a jaMpae evaM // 82 // dhIrakhara ! ciMtiUNaM, ittha uvAyaM karesu taM kiMpi / jaM amhe sayalajaNo, devo ya sunivvuo hoi / / 83 // parakajjakaraNasajjo, kumaro vi pavajiUNa taM kajaM / patto niyammi bhavaNe, vihiNA sumarei taM vijjaM // 84 // sA paJcakkhIbhUyA, puTThA kumareNa kahasu nivadhUyA / keNaM hariya ? ti tao, sA bhaNai iha'sthi veyaDDhe // 85 // 1deg u puNo degk| JainEducationline For Private Personel Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna karaNam 148 11 Jain Education tional gaMdhasamiddhAbhihapurasAmI vijAharo maNikirIDo / naMdIsaravaracalio, baMdhumaI iha niesI ya // 86 // mayaNasarasallio so, taM bAlaM hariya dhavalakUDanage / patto aha kuNamANo, ciTThaha vIvAhasAmariMga || 87|| tA eyaM suvimANaM, Arohasu jeNa nemi taM tattha / teNavi taha ceva kae, nIo kumaro tahiM tIe // 88 // diTTho ya tattha khayaro, baMdhumaI aMsupunnanayaNajuyaM / pariNayaNaM patthaMto, ya hakkio naravarasuNa // 89 // re re saresu satthaM, suhu geviTThe karesu jiyaloyaM / avidinnakannaavaharaNapavaNa ! saMpai viNaDo si // 90 // taM soUNaM khayaro, saMbhaMto vimhiyA ya rAyasuyA / kimiyaM ? ti niyaMterhi, diTTho amaru vva nivataNao // 91 // nUrNa baMdhumaIe, kuDhiyatte kovi Agao esa / iya ciMtiya karapagahiyakodaMDo kheyaro bhai // 92 // re bAla ! osara lahuM, mA maha sarapasarajalirajalaNammi / salabhru vva desu jhaMpa, to hasiro bhaNai rAyasuo // 93 // jo mujjhai kajjesuM, taM ciya bAlaM bhAMti samayaviU / taM puNa tihuyaNapayaDaM, baMdhumaIharaNao tujjha // 94 // kiha tuha paharemi ahaM ? niyaduccariehi caiva pahayassa / jai puNa akhavvagavbo, ajja vi tA paharasu tumeva // 95|| to kovadaTThauTTho, khayaro muMcei nisiyasaraniyaraM / vijjAbaleNa kumareNa taM hayaM niyayabANehiM // 96 // evaM kheyaramukaM, nIrattheNaM haNei jalaNatthaM / sappatthaM garuDattheNa vAyavattheNa mehatthaM // 97 // aha mukko ayagolo, khayareNaM bahuphuliMgasayabhImo / cuNNIkao khaNeNaM, paDigoleNaM nivasuNaM // 98 // 10 maciTThaga / guNarAgaguNaH 12 tatra purandara rAjarSikathA // 56 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** ***************** ia asamasuhaDabhAvaM, baMdhumaI picchirI nivasuyassa / viddhA mayaNeNa sarehi kheyaro puNa kumAreNa // 19 // gADhappahAravihuro, khayaro sahasa tti nivaDio dharaNiM / pavaNAiNA pauNiyaM, nivaputteNaM puNo bhaNiya // 10 // udvesu suhaDa ! giNhasu, dhaNumataNubalo havesu raNasajjo / kAurisa ciya jamhA, na saMThavaMte puNo appaM // 10 // to aNuvamasuhaDattaNahayahiyao kheyaro bhaNai kumaraM / tuha kiMkaru ciya ahaM, jaM uciyaM taM samAisasu // 102 // ciMtai nariMdadhUyA, suhaDA vucaMti ti cciya jayammi / je thuvvaMte evaM, dappuddharavairivaggeNa // 103 / / aha taM bAlaM AsAsiUNa gahiuM ca jA nivaMgaruho / naMdipuraM pai calihI, tA bhaNiyaM maNikirIDeNa // 10 // ajjappabhiI bhagiNI, baMdhumaI taM ca kumara ! maha sAmI / tA pasiya niyapaehiM, lahu maha nayaraM pavittesu // 105 // dakvinnasArayAe, gaMdhasamiddhaM puraM gao kumaro / nivataNayAi sameo, teNa kayA garuyapaDivattI // 106 // tatto nariMdaputto, jutto khayareNa nivasuyAe ya / pavaravimANArUDho, patto naMdiuraAsannaM // 107 // baddhAvio ya gaMtuM, egeNaM kheyareNa sUranivo / so gurusAmaggIe, calio kumarassa pacoNiM // 108 // to vihiyahaTTasohe, pure paviTTho mahAvibhUIe / kumaro kumarI ya tahA, oyariuM varavimANAo // 109 // paNayA ya nivaicaraNe, teNavi abhinaMdiyA pahiDeNa / savvo ranno siTTho, khayareNaM kumaravuttaMto // 11 // aiharisaparavaseNaM, sUraniveNaM puraMdaro tatto / baMdhumaipANigahaNaM, karAvio guruvibhUIe // 11 // varapAsAyatalagao, mnnicchiysylvisydulllio| doguMdugu vva amaro, kumaro akkamai bahukAlaM // 112 / / vio ya gara, pure patrita abhinaMdiyA / dhumapANi doguMduguccha Jain Educat i on For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam guNarAga JUT // 57 // annadiNe jAva imo, ciTThai bhaDakoDisaMkuDatthANe / karakaliyakaNayadaMDeNa vittiNA tAva iya bhaNio // 113 // deva ! tuha daMsaNatthI, bahi ciTThai cauravayaNanAma naro / lahu muMcasu iya kumareNutte sa pavesio teNa // 114 // taM niyajaNayapahANaM, jANiya avagUhiuM ca pucchei / kusalaM ammApiuNo, evaM ciya Aha so kiM tu // 115 // tuha aidussahavirahe, je te piuNo duhaM aNuhavaMti / bAhajalAvilanayaNA, samvannU ceva taM muNai // 116 // taM suNiya visannamaNo, kumaro pucchittu sUranaranAhaM / baMdhumaIe sahio, hayagayarahasuhaDaparikalio // 117 // smmuhaagysirivijysennnivvihiygruypritoso| aisayavicchaDDeNaM, imo paviTTho niyaM nayariM // 118 // kumaro daiyAsahio, paNao ammApiUNa payakamalaM / tehivi AsIvAehi naMdio naMdisahiehiM // 119 // aha harisiyasayalajaNassa nivaitaNayassa dasaNatthaM va / saMpatto hemaMto, phuDapayaDiyakuMdakusumabharo // 120 // atrAntare kSitipateH, savinayamudyAnapAlakA etya / zrIvimalabodhasugurorAgamanamacIkathannuccaiH // 121 // tacchrutvA dharaNidhavastebhyo dattvA ca dAnamatimAnam / yuvarAjapaurasAmantasacivazuddhAntaparikalitaH // 122 // uddAmagandhasindhuramadhirUDhaH prauDhabhaktisambhAraH / yatipativinatinimittaM, niragacchadatucchaparivAraH // 123 // hRdayAkarSitanirmathitarAgarasaraJjitairiva prasabham / sindUrasupUrAruNakaracaraNatalairvirAjantam // 124 // puraparighapratimabhuja, surazailazilAvizAlavakSaskam / pArvaNamRgAGkavadanaM, rAjA munirAjamaikSiSTa // 125 / / yugmam tata uttIrya karIndrAdunmucya ca cAmarAdicihnAni / natvA gurupadakamalaM, provAca suvAcamiti hRSTaH // 126 // tatra purandara rAjarSikathA // 57 // Jain Educ a tion For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM yuSmAbhirbhagavaniti satyapi rUpalavaNimaprasare / nRpavaibhavocitairapi, suduSkaraM vratamidaM jagRhe 1 // 127 // jagade jagadekahitena sUriNA zRNu samAhito bhUpa! / sujanahRdivAtivistaramastIha puraM bhavAvartam / / 128 // tasminnahaM kuTumbI, saMsArikajIvanAmako'bhUvam / sodaryaizca mamaiva hi, tannagaraM vasati sakalamapi // 129|| tatra ca vayaM vasantaH, sarve'pyekena niSThuraviSeNa / niHzUkadandazUkena navadhanAbhena kila daSTAH // 130 // tadanu viSamaviSabhAvitatvena samAgacchatyasmAkamatucchamUrchA, nimIlanti locanAni, vigalanti matayaH, na budhyate kAryAdivibhAgaH, na parijJAyate nijamapi svarUpam / tathA'smAbhirna gaNyante hitopadezAH, na dRzyante samaviSamANi, na vidhIyante aucityapratipatayaH, nAlapyante samIpasthAnyapi svajanavRndAni, kecana kASThavannizceSTAH saJjAtAH, kecidavyaktazabdena ghughurAyamANA lolukhyante mahIpIThe, apare zUnyahRdayA itastato bambhramyante, anye tIvrataraviSaprasarasambhUtaprabhUtadAhavedanAparibhUtA nipatantyatipracuraduHkhadandolau, kecit punarArasantyavyaktavAgbhiH, na zaknuvanti jalpitumapi sphuTavacanaiH, kecana punaH kadAcana skhalanti, kadAcinipatanti, kadAcinmachanti, kadAcana svapanti kadAcijjAgrati kSaNamekaM punazca svapanti viSAvegAt , anye punaH sadaiva nirbharaM svapanti, na kimapi cetynte| evaM ca tasmin sakale'pi pure viSadharaviSavedanAbhibhUte samAgAdeko mahAnubhAgo vinItavinayavineyavRndaparivAro mhaanrendrH| tacca tathAvidhaM puramAlokya samutpannapuNyakAruNyena tena vabhASire lokAH-yathA bho bho lokAH ! mocayAmi vaH sarvAnapyetasyA mahoragaviSavedanAyA yadi mayopadiSTAM kriyAmAcarata / tairuktam-kIdRzI sA ? / gAruDikakriyAparivRDhaHprovAca-aho lokAH! prathamameva tAvad mAmakInaziSyasandohaveSavat pratipattavyo veSaH, rakSaNIyAH sakalatribhuvanodaravivaravartinaH pANinaH, na vaktavyaM sUkSma For Private 3 Personal Use Only Sainelibrary.org Jain Educati
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam guNarAgaguNa: // 58 // mapyalIkam, na grahItavyamadattam , pAlayitavyaM navaguptisanAthamajihma brahmacaryam , moktavyaH svadehe'pi pratibandhaH, varjanIyaM rajanyAM caturvidhamapyAhArajAtam , vastavyaM strIpazupaNDakavirahitavasatizmazAnagirigahvarazUnyasadanakAnanAdiSu, karttavyaM bhUmikASThazayyAzayanam , paribhramitavyaM yugamAtradattalocanaiH, jalpanIyaM hitamitAgarhitaniravadyaM vacaH, bhoktavyamakRtAkAritamananumatamasaMkalpita piNDajAtam , nivAraNIyaM sadA'pyakuzalacintAyAM mAnasam , parivarjayitavyAH sarvathA rAjAdikathAH, parityaktavyo dUramakalyANamitrasamparkaH, pariharaNIyaH sarveNa kugAruDikasambandhaH, karttavyAni yathAzakti suduzcaratapazcaraNAni, bambhramitavyamaniyatavihAreNa, soDhavyAH samyak parISahopasargAH, titikSaNIyAni ca durbhASitAni, bhavitavyaM sarvasahayeva sarvasahaiH, kiMbahunA ? kSaNamapyasyAM kriyAyAM na pramAdyam , tathA kartavyo madupadiSTasya mantrasya nirantaraM jApaH, tato nivartante pUrvavarNitaviSavikArAH, unmIlanti nirmalabuddhayaH, kiM bahubhASitayA? prApyate paramparayA tadapi paramAnandapadamiti / evaM ca tasya vacanaM mahArAja ! kaizcana viSAvezavivazaina zrutameva, yairapi zrutaM teSAmapyeke upahasanti, anye avadhIrayanti, apare nindanti, kecana durvidagdhatvena svazilpikalpitAnalpakuvikalpaiH pratighnanti, eke na zraddadhati, apare zraddadhAnA api nAnutiSThanti, kecit punarlaghukarmANo mahAbhAgA yuktiyuktamiti zraddadhate'nutiSThanti ca / tato mayA'pi mahArAja! viSadharavedanAnirviNNenAmRtamiva pratipede tadvacaH, urarIkRtaH sabahumAnaM tatsamArpato veSaH, prArebhe ceyamatiduSkarA kriyA, tadetanmama vratagrahaNe kAraNaM samajaniSTa / tadAkAnavagataparamArthena vijayasenapArthivena praNamya pRSTo bhUyo'pi munIndraH-bhagavan ! kathaM tattAdRzavistAraM bhavAvarttanagaraM tatra purandara rAjarSikathA // 58 // in EU For Private Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakalamapi sahodarairvasati ? kathamekena darvIkareNa sarve'pi te ekahelaM daSTAH kathaM caika eva mahAnarendravRndArakaH sakalajananirviSatvakaraNe samarthaH kathametAdRzo viSanirghAtanavidhiriti / tataH proktaM guruNA-mahArAja ! nedaM bahiraGgaM vacanamAtram , kintu bhavyajanabhavavairAgyakAraNaM samastamapyantaraGgabhAvArthakalitam / tathAhinairayikAdibhavAnAmAvoM yena tatra naranAtha ! / saMsArasteneha, nyagAdi nagaraM bhavAvarttam // 1 // karmapariNAmarAjaH, sarveSAM kAlapariNatisametaH / janako yena tato'mI, jIvAH sarve'pi sodaryAH // 2 // atra bhavAvartapure, ta eva nivasantyanantakA jIvAH / ekaikaviSadhareNa ca, te daSTA yena zRNu tacca // 3 // aSTamadasthAnaphaNo, dRDharUDhakuvAsanAmalinadehaH / ratyaraticapalarasano, jnyaanaavrnnaadiddimbhyutH||4|| kopamahAviSakaNTakavikarAlo dveSarAganayanayugaH / mAyAgRddhimahAviSadADho mithyaatvkhrhRdyH||5|| hAsyAdidhavaladazanaH, saparikaratribhuvanaM dazati nikhilam / kRtacittabilanivAso, mohamahAviSadharo bhImaH // 6 // daSTAzca tena jIvA, mUcchitavaccetayanti na hi kAryam / mIlanti locanAni, kSaNamAtrasukhAnubhavanena // 7 // aGgairatyadharairikha, saMcAryante ca sevakajanena / lagnAH kare na devaM, na guruM ca muNanti gatamatayaH // 8 // kiM mama yuktamayuktaM, kiM vA mama ko'hamiti tathA''tmAnam / na vidanti hitamapi tathA, zRNvanti na gurubhirupadiSTam // 9 // samaviSamANi na samyaga, vIkSante naiva gurujanasyApi / vidadhatyaucityaM kila, mUkA iva nAlapanti param // 10 // Jain EducaticalH For Private Personel Use Only Hjainelibrary.org
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnaprakaraNam // 59 // Jain Educatio atitIvraviSAbhihatAH, proktA ekendriyA vigataceSTAH / avyaktaM ca rasanto, luThanti vikalendriyA dharaNau // 11 // jJeyAzca tantrayuktyA, zUnyAzceSTA asaMjJinAM rAjan ! / dAhAdiduHkhadandolayastu nairayikajantUnAm // 12 // yenAsAtAbhidhalaghubhrujaGgamasyAtiniSThuro daMzaH / teSAM jAto hyevaM jJeyaH sarvatra ca vizeSaH // 13 // avyaktaM virasantaH, karikarabhaprabhRtayo vinirdiSTAH / skhalanapatanAdidharmA, vijJeyA mAnavAnAM tu // 14 // jAgrati te pratipannA, viratiM vipalAghavAnubhAvena / bhUyo mohaviSavazAt svapanti parimuktaviratiguNAH // 15 // aviratinidrAvazataH, svapanti devAH sadeti sakalajane / mohoragaviSavidhure, gAruDikaM bodhata jinendram // 16 // yatijanakaraNIyAyAM sadA kriyAyAM hi tdupdissttaayaam| yadi vigalitapramAdaiH kriyate siddhAntamantrajapaH // 17 // tata eko'pi samartho, mohaviSocchedane tribhuvanasya / niSkAraNabandhurasau, bhavyAnAM paramakAruNikaH / / 18 / / evamavagamya narapatirapUrvasaMvegamudrahan kamapi / bhAlasthalamilitakaraH, praNamya munirAjamityUce // 19 // satyamidaM munipuGgava !, vayamapi mohaviSaghAritA adhikam / AtmahitamiyatkAlaM, cetitavantaH kimapi naiva // 20 // adhunA tu rAjyasausthyaM kRtvA''dAsye vrataM prabhupadAnte / gururapyAha narendra !, kSaNamapi mA sma pramAdIstvam // 21 // tadanu purandaraputre, rAjyabharaM nyasya vijayasenanRpaH / sAmantakamala mAlAmantryAdiyutaH pravatrAja // 22 // atha mAlatyapi devI, nijaduzcaritaM nivedya sugurUNAm / karmavanagahanadahanapratimAM dIkSAM samAdatta // 23 // namrasurAsurakiAravidyAdharagIyamAnazubhrayazAH / bhavyopakAra hetorgururapyanyatra vijahAra // 24 // guNarAga guNaH 12 tatra purandara rAjarSikathA // 59 // jainelibrary.org
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ aha paripAlai rajja, purandaro dariyavairibaladalaNo / appubvaceiyAI, jiNNuddhAre ya kAranto // 25 // sAhammiyavacchalammi ujjuo nijjio na karaNehiM / pAlato ya payAo, payAu iva vasaNavAraNao // 26 // kaiyAvi so narindo, bandhumaIsaMjuo sprivaaro| ulloyaNopaviTTho, jA picchai niyayapurasohaM // 27 // tA bahuyaDiMbhaniyarehi veDhio koDhio bva macchIhiM / dhUlIdhUsaradeho, nimmiyaaibahulahalabolo // 28 // daMDI khaMDanivasaNo, ddho dhAvaMtao caudisAsu / diTThosa mittavippo, jeNaM nArAhiyA vijjA // 29 // taM uvalakkhiya sariyA, vijjAdevI niveNa iya bhaNai / guNijaNauvahAsaparo, vijjAi virAhayo ya imo // 30 // to kuviyAe vi mae, tuha dakkhinneNa mArio na imo / sikvAmittamiNaM puNa, maharAyA vinavai evaM // 31 // jaivi imo erisago, tahAvi sajja karesu taM devi!| kAUNa maha pasAyaM, khamesu eyaM tu avarAhaM // 32 // tA devI taM vippaM, sajjIkAuM adaMsaNaM pattA / sakkAriya jahauciyaM, rannA vi visajjio eso|| 33 // itto ya ciraM kAlaM, pAliya akalaMkacaraNakaraNaguNo / so vijayaseNasamaNo, aNaMtasukkhaM gao mukkhaM // 34 // rAyA puraMdaro vihu, siriguttaM naMdaNaM Thaviya rajje / sirivimalabohakevalipayamUle giNhai caritaM // 35 // jAo kameNa gIo, egallavihArapaDimapaDivanno / kurudesaTTiyagAmassa bAhi AyAvaNAparamo // 36 // saMThaviyarukkhapuggaladiTThI sujjhANalINaparamappA / jA ciTThai sa mahappA, vajjabhueNaM tu tA dittttho|| 37 // to kuvio pallivaI, re re taiyA malittu maha mANaM / gacchihisi kattha iNhi, iya bhaNiya sa niThuraM pAyo // 38 // KRAKRA ABHAR*** * Jain Education will For Private Personel Use Only Pollainelibrary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 6 // guNarAgaguNaH muNiNo cauddisiM jhatti khittu taNakaTThapattaukkaraM / piMgalajAlAbharabhariyanahayalaM jAlae jalaNaM // 39 // to jaha jaha DajhaMtaM, saMkuDai kalevare nasAjAlaM / taha taha muNiNo vaDDai, jhANamasaMkuDiyasuhabhAvaM / / 40 // tatto ciMtai re jiya !, aNatavArAu te sahiyapugyo / itto aNaMtaguNadAhadAyago nirayadahaNo vi // 41 // vaNadavadusahahuyAse, tiriesu vi zaMtaso tuma jIva ! / daddho paraM akAmattaNeNa na tae guNo patto // 42 // ihi sahatassa visuddhajhANiNo nANiNo sakAmassa / tatto aNaMtaguNiyA, theveNa vi nijjarA tujjha // 43 // tA sahasu jIva ! sammaM, khaNamittaM kAu kevalaM mittiM / eyammi pallinAhe, aNaMtakammakkhayasahAe // 44 // iya suhabhAvAnaladaDDakammagahaNo palittabahigatto / sa puraMdararAyarisI, aMtagaDo kevalI jAo // 45 // vajabhuo vi hu aigaruyapAvakAri tti pariyaNavimukko / egAgI nassaMto, nisi paDio aMdhakUvammi // 46 // kalakhuttasArakhAirakIlayaviddhoyaro duhakato / ruddajjhANovagao, mariuM patto tamatamAe // 47 // jattha ya puraMdararisI, siddho amarehi tattha didvehiM / mahimA vihiyA paramA, gaMdhodagavarisaNAIhiM // 48 // baMdhumaI vi hu aisuddhabaMdhuraM saMjamaM nisevittA / varanANadasaNajuyA, paramANaMdaM payaM pattA // 49 // ityavetya guNarAgasambhavaM, zrIpurandaranRpasya vaibhavam / tattameva bhavikA guNAkarAH, dhatta cittanilaye kRtAdarAH // 50 // iti purandararAjacaritaM samAptam / iti prathito guNarAga iti dvAdazo guNaH ekdoyarohaNavimukkolA , aMtagaDolayasahAe tatra purandara rAjarSikathA // 6 // Jain Educational jainelibrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha trayodazasya satkathAkhyaguNasyAvasaraH, taM ca viparyaye doSadarzanadvAreNAhanAsai vivegarayaNaM, asuhkhaasNgklusiymnnss| dhammo vivegasAru, ti sakkaho huja dhmmtthii||20|| ___ 'nazyati' apaiti 'vivekaratna' vivekaH-sadasadvastuparijJAnaM sa eva ratnamajJAnadhvAntAntakAritvAt, azubhakathA:-stryAdikathAstAsu saGga:-Asaktistena kaluSitaM manaH-antaHkaraNaM yasya sa tathA tasya azubhakathAsaGgakaluSitamanasaH / idamatra tAtparyam-vikathApravRtto hi prANI na yuktAyuktaM vivecayati, svArthahAnimapi na lakSayatIti, rohiNIvat / dharmaH punaH 'vivekasAra evaM' hitAhitAvabodhapradhAna eva bhavati, sAvadhAraNatvAd vAkyasyeti / 'iti' asmAddhetoH satyaH-zobhanAstIrthakaragaNadharamaharSicaritagocarAH kathAHvacanavyApArA yasya sa satkathaH 'bhUyAd' bhavet 'dharmArthI' dharmacaraNAbhilASukaH, yena dharmaratnAIH syAditi / pUrvasUcitarohiNIjJAtamidam / iha kuMDiNi ti pavarA, nayarI nayarIirAiyA asthi / tattha nivo jiyasattU, jo sattU dujaNajaNassa // 1 // pAyaM vigahavirato, sakahaguNarayaNarohaNasamANo / siTThI subhaddanAmA, maNoramA bhAriyA tassa // 2 // puttI ya cAlavihavA, nAmeNaM rohiNI ahINaguNA / jiNasamae laTThA, gahiyaTThA pucchiyaTThA ya // 3 // pUyai jiNe tisaMjhaM, avaMjhamajaNayamAi Ayarai / AvassayAikiccaM, niccaM nizciMtiyA kuNai // 4 // dhamma saMcai na hu kapi vaMcae aMcae gurUNa pe| niyanAmaM va viyArai, kammappayaDIpamuhagaMthe / / 5 / / dANaM dei pahANaM, surasarisalilujjalaM dharai sIlaM / jahasatti tavei tavaM, bhAvai suhabhAvaNA sumaNA // 6 // JainEducation For Private Personel Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam *********** satkathAkhyaH guNaH 13 // 61 // iya nimmalagihidhammA, acaliyasammA dadaM vliymohaa| avitahajiNamayapayaDaNapaMDiyA sA gamai divase // 7 // aha cittavittiaDavIi bhuvnnakkmnnaisypyNddo| moho nAma nariMdo, pAlai nikkaMTayaM rajaM // 8 // kaiyAvi niyayadosugghaTTaNapavaNaM tu rohiNiM suNiuM / caravayaNAo moho, viciMtae dhaNiyamuvviggo // 9 // aisaDhahiyayasadAgamavAsiyacittAi picchaha imIe / kittiyamittaM amhANa dosagahaNe rasappasaro // 10 // jai kahavi imA emeva ciTThihI kittiyaM dhuvaM kAlaM | tANe nissaMtANaM, na kovi picchihii dhUliM pi // 11 // iya ciMtaMtassa imassa Agao rAyakesarI taNao / paNamaMto vi na nAo, to eso bhaNai aiduhio // 12 // ittiyamittA ciMtA, kiM kajjai tAya! tAyapAyANaM / jaM tijaevi na aNaM, samaM ca visamaM ca picchAmi // 13 // to se kahei moho, jahaTThiyaM rohaNIi vuttaMtaM / taM sou sire vajjAhao vva jAo imo vimaNo // 14 // aha sayalaMpi hu siNaM, suvisaSNaM mukkakusumataMbolaM / jAyamathakke thakkaviyanaTTagIyAivAvAraM // 15 // itthaMtarammi sisuNA, egeNaM itthiyAi ekkAe / aTTahAsasaI, hasiyaM suNiyaM ca moheNa // 16 // tatto ciMtai gurumannupasaraparimukkadIhanIsAso / ke mai duhie evaM, aisuhiyA naNu pakIlaMti ? // 17 // aha kuviyassAkUyaM, nAUNaM niyayasAmisAlassa / duTThAbhisaMdhimaMtI, gayabhaMtI vinavai evaM // 18 // deva ! nivajubaijaNavayabhattakahAkaraNacaumuhA esaa| bhuvaNajaNamohaNI joiNi vva vigaha tti maha bhajjA // 19 // esa sisU aiiTTho, pamAyanAmA mameva varaputto / jaM puNa hasiyamathakke, taM pucchemo ime ceva // 20 // ********* tatra rohiNI jJAtam / Jaw.jainelibrary.org
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ to hakkAriya raNNA, te puTThA bho tumehi kiha hasiyaM ? / vajjarai tattha itthI, pujjA ! samma nisAmaMtu // 21 // sisumittasajjhakajje, kiM tAo ittiyaM vahai ciMtaM ? / iya vimhayavavasAe, mae saputtAi hasiyaM tu // 22 // jaM tAyapasAyA rohiNiM imaM dhammao khaNaddheNa / pADeumahaM pi khamA, ahavA keyaM varAI me ? // 23 // je uvasaMtA maNanANiNo ya me suyajuyA ya caraNAo / maMsiyapuvvA tesiM, saMkhaM pi na kovi jANei // 24 // je puNa mae cauddasapuvvadharA khaDahaDAviyA dhammA / ajjavi dhUli bva rulaMti, tAyapAyANa purao te // 25 // taM sou ciMtai nivo, dhanno haM jassa majjha sinnammi / bhuvaNajaNajiNaNamaMsalabalAu abalAu vi imAo // 26 // iya sAmatthiya ranA, sA taNuaMgI taNUruhasamaggA / sayahatthadinnabIDA, saharisajiMghiyaMsirodesA // 27 // tuha saMtu sivA maggA, piTThIi cciya balaM pi AgamihI / iya lahu visajjiyA rohiNIi pAsammi sA pattA // 28 // aha tIi joiNIe, ahiTThiyA sA gayA jiNaharevi / annannasAviyAhiM, samaM kuNai vivihavigahAo // 29 // na ya pUei jiNiMde, deve vi na vaMdae pasannamaNA / bahuhAsabolabahulA, kuNai vighAyaM paresi pi // 30 // na ya kovi kiMpi pabhaNai, mahiDDidhUya tti to aipasaMgA / sajjhAyajhANarahiyA, bhaNiyA egeNa saDDeNaM // 31 // kiM bhaiNi ! aipamattA, dhammaTThANevi kuNasi iya vattA / jaM bhaviyANa jiNehiM, sayA nisiddhAu vigahAo // 32 // tathA coktm'cuNbiyk| Jain Educatan Internationa For Private & Personel Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam satkathAkhyaH guNaH 13 // 62 // 78* * sA tanvI subhagA manohararuciH kAntekSaNA bhoginI, tasyA hAri nitambabimbamathavA viprekSitaM subhravaH / dhik tAmuSTragatiM malImasatarnu kAkasvarAM durbhagAmitthaM strIjanavarNanindanakathA re'stu dharmArthinAm // 33 // aho kSIrasyAnaM madhuramadhugAvAjyakhaNDAnvitaM ced , rasaH zreSTho dadhno mukhasukhakara vyaJjanebhyaH kimanyat / na pakvAnnAdanyadramayati manaH svAdutAmbUlameka, parityAjyA pArazanaviSayA sarvadaiveti vArtA // 34 // ramyo mAlavakaH sudhAnyakanakaH kAJcyAstu kiM varNyatAM, durgA gUrjarabhRmirudbhaTabhaTA lATAH kirATopamAH / kazmIre varamuSyatAM sukhanidhau svargopamAH kuntalA, vA durjanasaGgavacchubhadhiyA dezIkathaivaMvidhA // 35 // rAjA'yaM ripuvAradAraNasahaH kSemaGkarazcaurahA, yuddhaM bhImamabhUttayoH pratikRtaM sAdhvasya tenAdhunA / duSTo'yaM mriyatAM karotu suciraM rAjyaM mamApyAyuSA, bhUyo bandhanibandhanaM budhajanai rAjJAM kathA hIyatAm // 36 // siMgArarasuttuiyA, mohamaI hAsakelisaMjaNagA / paradosakahaNapavaNA, sAvi kahA neva kahiyavvA // 37 // tA jiNagaNaharamuNimAisakkahAasilayAi chidittA / vigahAvalli taM hosu dhammajhANammi lINamaNA // 38 // sA bhaNai tao he bhAya !, jiNagiha piugiha va pAvittA / niyaniyasuhRduhakahaNeNa, huMti suhiyA khaNaM mahilA // 39 // na ya vattANa nimittaM, ko vi hu kassavi giha samalliyai / tA pasiya amha tumae, na kiMpi iya jaMpiyanvaM ti // 40 // to savvahA ajogga tti ciMtiu moNasaMThio saDro / iyarI cirAu gehe, samAgayA pabhaNiyA piuNA // 4 // vacche ! vigahAvisae, summai tuha uvaravo bhisaM loe / eso sacco alio, va haNai payarDa pi naNu mahimaM // 42 // * tatra rohiNI jnyaatm| // 62 // For Private 8 Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ uktaM ca viruddhastathyo vA bhavatu vitatho vA yadi paraM, prasiddhaH sarvasmin harati mahimAnaM janakhaH / tulottIrNasyApi prakaTa nihatAzeSatamaso, khestAdRk tejo na hi bhavati kanyAM gata iti // 43 // tAputi ! muttipaDikUlavattiNiM vattaNiM ca narayassa / muMcasu paradosakahaM suhaM jaicchasi jao bhaNiyaM // 44 // yadIcchasi vazIkartu, jagadekena karmaNA / parApavAdasasyebhyazcarantIM gAM nivAraya // 45 // yAvat paraguNaparadoSakIrttane vyApRtaM mano bhavati / tAvadvaraM vizuddhe, dhyAne vyagraM manaH kartum ||46 || to rohiNI paryaMpai, paDhamaM tA tAya ! Agamo vajjo / jaM paraguNadosakahA, imAu savvA payati // 47 // naya kavi ittha dIsaha, moNadharo jaM imevi maharisiNo / paracariyakahaNanirayA, ciTThati visiDaciTThA vi ||48 || iccAi AlamAlaM, bhaNirI avahIriyA ya piuNAvi / gurumAIhi vi esA, uvehiyA bhamai sacchandaM ||49|| aha rAyaaggamahisI, sIlavisae vibhAsirI kaiyA / dAsIhi suyA devIi, sAhie sA kahai raSNo // 50 // kuvieNa niveNa tao, hakkAriya se piyA uvAladdho / tuha dhUyA amhaM pi hu, viruddhamevaM samullavai // 51 // deva ! na ahaM bhaNiyaM, karei esa tti siTTiNA butte / bahuyaM viDaMbiumimA, nivvisayA kAriyA rannA // 52 // tatto niMdijjaMtI, pae pae pAgaeNa vi jaNeNa / picchijjaMtI suyaNehi, nehataralAi diTThIe // 53 // 10 mano dhIyatAm ga /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 63 // kaha dAruNo vivAgo, vigahAsattANa itthavi jiyANa / iya vaDDantI nivveyarasabharaM sakkahajaNANa // 54 // nUNaM dhammo vi imANa, eriso jaM imaM phalaM pattaM / iha bohibIyaghAyaM, kuvvaMtI ThANaThANammi // 55 // supakSayuktAbahuvihasIyAyavakhuSpivAsavAsAidukkhasaMtattA / mariUNa gayA narayaM, tatto ucvaTTiUNa puNo // 56 // *khya:guNaH 14 tiriesuM bahuyabhave, aNaMtakAlaM nigoyajIvesu / bhamiuM lahiya narabhavaM, kamaso kira rohiNI siddhA // 57 / / aha so subhaddasiTThI, niyaputtiviDaMbaNaM nieUNa / guruveraggaparigao, jAo samaNo samiyapAvo // 58 // tavacaraNakaraNasajjhAyasakkahAsaMgao gayapamAo / vigahAvirattacitto, kameNa suhabhAyaNaM jAo // 59 // evaM jJAtvA duSkathAvyApUtAnAM, duHkhAnantyaM dustaraM dehabhAjAm / vairAgyAthaibandhurAbandhamuktA, nityaM vAcyA satkathA eva bhavyaiH60 | iti rohiNIjJAtaM samAptam / uktaH satkatha iti trayodazo guNaH, sampati supakSayuktaM caturdazaM guNaM vyAkhyAtumAhaaNukUla dhammasIlo, susamAyAro ya pariyaNo jassa / esa supakkho dhamma, niraMtarAyaM tarai kaauN||21|| iha pakSaH parivAraH parikara ityeko'rthaH, zobhanaH pakSo yasya sa supakSaH, tameva vizeSeNAha-'anukUlaH' dharmAvighnakArI 'dharmazIlaH' tatra bhadrana ndikumAra dhArmikaH 'susamAcAraH sadAcAracArI 'parijana' parivAro yasya eSa supakSo'bhidhIyate / sa ca dharma nirantarAyaM niSpratyahaM "tarai" tti kthaa| zaknoti 'kartum' anuSThAtuM bhadranandikumAravaditi / idamatra hRdayam-anukUlo dharmaprayojanAni kurvataH protsAhakA sAhAyyakArI ca syAt / dharmazIlo dharmaprayojaneSvabhyarthito nAbhiyoga manyate, api tvanugrahaM manyate / susamAcAro rAjaviruddhAdyakRtyaparihArI dharmalA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghavaheturna bhavet / ata evaMvidhaH supakSo dharmAdhikArI syAditi / bhadranandikumArakathA caivamiha surayaNasohillaM, karivayaNasamaM samatthi usabhapura / IsANadisAi tahiM, thUmakaraMDaM ti ujANaM // 1 // savvougataruniyare, tatthAsI puSNanAmajakkhassa / sannihiyapADiherassa, ceiyaM bahuyajaNamahiyaM // 2 // taM nayaraM paripAlai, mAlaikusumaM va mAlio ahayaM / lahuyakaro pavaraguNo, dhaNAvaho nAma naranAho // 3 // sahasaMteurasArA, akkhaliyavisAlasIlapabbhArA / tassAsi mahurasuMdarasarassaI sarassaI bhajjA // 4 // sA nisi kayAi vayaNe, hariM visaMtaM nievi paDibuddhA / naravaisamIpamuvagamma, sammamakkhei taM sumiNaM // 5 // rajjadharo tuha putto, hohI bhaNie niveNa sA evaM / hou ti bhaNiya raibhavaNamuvagayA gamai nisisesaM // 6 // gose tosaparavaso, rAyA vhAo alNkiysriiro| sIhAsaNamAsINo, saddAvai sumiNasatthaviU // 7 // tevi tao lahu vhAyA, kayakouyamaMgalA samAgamma / vaddhAvittu jaeNaM, vijaeNa nivaM suhanisaNNA // 8 // bhadAsaNammi pavare, deviM ThAvittu javaNiyaMtariyaM / rAyA pupphaphalakaro, taM sumiNaM akkhae tesiM // 9 // satthAI viyAreuM, nivapurao te kahaMti jaha satthe / bAyAlIsaM sumiNA, tIsaM vuttA mahAsumiNA // 10 // caudasa gayAisumiNe, niyaMti jiNacakimAyaro tesiM / kamaso saga cau ekaM, harivalamaMDaliyajaNaNIo // 11 // devIe jaM diTTho, sumiNe paMcANaNo tao putto / samayammi rajjasAmI, rAyA hohI muNI ahavA // 12 // Jain Educaton International For Private Personel Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 64 // uvaladdhaviulapIidANA to te gayA sagehesu / devI pasatthasaMpuSNadohalA vahaha taM ganbhaM // 13 // samae pasavai puttaM, kaMtillaM diNamaNi va puvvadisA / vaddhAvaNayaM rAyA, kArAvara guruvibhrUIe // 14 // bhaddakaro naMdikaroti, se kayaM nAma bhaddanaMdi tti / paNadhAIsaMgahio vaDDara girigayataru vvakamA || 15 || so samaya sayalakalAkusalo aNukUlapariyaNo dhaNiyaM / patto tAruNNa maNuSNapuNNalAyaSNanIranihiM // 16 // pAsAyasae paMca u, kAriya pariNAvio imo piuNA / siridevIpamuhAo, paMcasaya nariMdadhUyAo ||17|| tAhi samaM sosie, visAyavisavegavirahio sNto| bhuMjai devo doguMdagu vva devAlae divve // 18 // dhUbhakariMdujjANe, tattha'nnadiNe samosaDho vIro / vaddhAvio nariMdo, pauttipuriseNa lahu gaMtuM // 19 // saGghaduvAlasalakkhe, pIIdANaM dalitu tassa nivo / vIraM vaMdiukAmo, niggacchai kUNiyavva tao // 20 // kumaro vi bhaddanaMdI, naMdIjuyadhammasIlaparivAro / pavaraM rahamArUDho, patto sirivIranamaNatthaM // 21 // kumarassa pIivasao, rAIsaratalavarAiputtA vi / vIrajiNavaMdaNatthaM, caliyA kaliyA pariyaNaM // 22 // namiya jiNaM te savve, suti dhammaM kahei sAmI vi / jaha bajjhaMti jiyA iha, kammehi jahA va muccaMti // 23 // iya sou bhaddanaMdI, naMdiyahiyao gahittu jigapAse / sammattamUlamaNahaM, gihidhammaM sagihamaNupatto ||24|| aha pucchai sirigoyamasAmI sAmiyaduhaM mahAvIraM / pahu ! esa bhaddanaMdI, kumaro amaro iva surUvo // 25 // somu vva somamuttI, sohagganihI ya sayalajagaiTTho / sAhUNaM pi viseseNa, sammao keNa kammeNa ? ||26|| supakSayuktAkhyaH guNaH 14 tatra bhadranandikumAra kathA / // 64 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* ********* jaMpai jiNo videhe, AsI puMDarigiNIi nayarIe / vijao nAma kumAro, saNaMkumAro iva surUvo // 27 // so kaiAvi sabhavaNe, bhuvaNaguruM guruguNohakayasoha / jugabAhuM jiNanAha, bhikkhAi kae niyai iMtaM // 28 // to jhatti cattavittAsaNo gao sammuhaM sagaTThapae / tipayAhiNIkarittA, vaMdai taM bhUmimiliyasiro // 29 // bhaNai ya sAmiya! AhAragahaNao maha karesu supasAyaM / davAisu uvautto, jiNovi pANI pasArei // 30 // aha so vijayakumAro, harisabharumminnabahularomaMco / viSphAriyanayaNa juo, viyasaMtapasaMtamuhakamalo // 31 // AhAreNa vareNaM, paDilAbhai paramabhattisaMjutto / kayakiccaM appANaM, mannato maNavaitaNUhi // 32 // cittaM vittaM pattaM, tinnivi eyAI lahiya dulahAI / paDilA teNa tayA, samajjiyaM teSa phalameyaM // 33 // puNNANubaMdhi puNNaM, uttamabhogA ya sulahabohittaM / maNuyAuyaM ca baddhaM, kao paritto ya saMsAro // 34 // aNNaM ca tahiM taiyA, pAumbhUyAI paMca divyAI / pahayAu duMduhIo, celukkhevo surehi kao // 35 // mukkA hiranavuTThI, buTThI kusumANa paMcavapNANaM / gayaNaMgaNammi ghuTuM, aho sudANaM sudANaM ti // 36 // rAyappamuho loo, milio bahuo ya tattha teNAvi / so vijao vijiyamao, pasaMsio harisiyamaNeNa // 37 // bhuttUNa bahuM kAlaM, vijao bhoe samAhiNA mariuM / loyapiyAiguNajuo, jAo so bhaddanaMdi ti // 38 // pucchai puNiMdabhUI, kiM eso gihihI samaNadhammaM / bhaNai jiNo gihissai, samayammi samAhio sammaM // 39 // viharai annattha pahU, kumaro vi hu kuNai sAvayaM dhammaM / aNukUlaviNIyasudhammasIlaparivArapariyario // 40 // ***** sa For Private Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam supakSayuktAkhya: guNa: 14 aha annayA kayAI, aTThamimAIsu pavvadiyahesu / gaMtuM posahasAlaM, pAsavaNuccArabhUmIo // 4 // paDilehiu~ pamajjiya, raiuM saMthArayaM ca dabbhassa / tammi durUDho aTThamabhakta juyaM posaha kuNai // 42 // kumaro jiNapayabhatto, aTThamabhattammi pariNamaMtammi / puvvAvarattakAle, ciMtiumevaM samADhatto // 43 // dhannA te gAmapurA, dhannA te kheDakabbaDamaDaMbA / micchattatimirasUro, vIrajiNo viharae jattha // 44 // te cciya dhannasupuNNA, rAyANo rAyaputtamAIyA / vIrajiNadesaNaM nisuNiUNa gihaMti je caraNaM // 45 // itthaMpi jai samijA, vIro telukabaMdhavo ajja / to haM tappayamale, gihissaM saMjamaM rammaM // 46 // tassa'jjhatthaM nAuM, gose vIro samosaDho tattha / to bhaddanandisahio, pahunamaNatthaM nivo patto // 47 // namiya jiNaM ubaviTThA, uciyaTThANe nariMdakumaravarA / to navajalaharagajjiyagahirasaro bhaNai iya sAmI // 48 // bhavvA ! bhavArahaTTe, kammajalaM gahiya aviraighaDIhiM / caugaiduhavisavalliM, mA siMcaha jIvamaMDavae // 49 // taM suNiya nivo patto, sagihe kumaro u jaMpae evaM / pabvajaM gihissaM, piyaro pucchiya paraM sAmi ! // 50 // mA paDibandhaM kuNasu tti, sAmiNA so payaMpio tatto / patto piUNa pAse, namiUNa kayaMjalI bhaNai // 51 // vIrasagAse rammo, dhammo ajaMbatAya ! nisuo me / saddahiya pattio roio ya so icchio ya mae // 52 // te vi aNukUlahiyayA, bhaNati taM vaccha ! dhannakayauSNo / evaM duccaM taccaMpi, jampie jampae kumaro // 53 // tumbhehi aNuNNAo, pavvajaM saMparya pavajjissaM / souM eyamaNihU~, vayaNaM devI gayA mucchaM // 54 // tatra bhadranandikumAra kthaa| // 65 // For Private Personel Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauNIkayA ca kaluNaM, vilavaMtI bhaNai dINavayaNamiNaM / jAya ! tuma maha jAo, bahuovAiyasahassehiM // 55 // tA kaha mamaM aNAhaM, puttaya ! muttuM gahesi sAmaNNaM / soyabharabhariyahiyayAi, vaccihI majjha jIyapi // 56 // tA acchaha jAva'mhe, jIvAmo to pavuDDasaMtANo / pacchA kAlagaehiM, amhehi tumaM gahijja vayaM // 57 // kumAra:vasaNasayasamabhibhUe, vijjulayAcaJcale sumiNasarise / maNuyANa jIvie maraNamaggao pacchao vA vi // 58 // ko jANai kassa kahaM, hohI bohI sudullaho esa 1 / to dhariyadhIrimAe, amba ! tae haM vimuttavvo // 59 // pitaraujAyA ! tuha aGgamiNaM, niruvamalavaNimasurUvasohillaM / tassirimaNuhaviUNaM, vuDDavao tayaNu pavvayasu // 6 // kumAra:vivihAhivAhigehaM, gehaM piva jajjaraM imaM dehaM / nivaDaNadhammamavassaM, iNhi pi hu pancayAmi tao // 6 // pitarausukuluggayAu lAyannasalilasariyAu tujjha diyaao| paMcasayAu imAo, kaha muMcasi taM aNAhAo? // 62 // kumAra:visamIsapAyasasame, visae asuibbhave asuiNo ya / dukkhataruvIyabhUe, ko sevijjA saceyanno // 63 // For Private Personel Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam supakSayuktAkhyo guNa: 14 // 66 // pitaraupurisaparaMparapattaM, vittamiNamaNidiyaM tumaM vaccha ! / dAuM bhuttu pakAma, pacchA paDivajja pavvajaM // 6 // kumAra:jalajalaNapamuhasAhAraNammi jalanihitaraMgatullammi / maimaM vittammi na koi, ittha paDibandhamuvvahai // 65 // pitaraujaha tikkhakhaggadhArAi, viyaraNaM dukaraM tahA putta ! / vayapAlaNaM visesA, tuha sarisANaM aisuhINaM // 66 // kumAra:kIvANa kAyarANaM, visayattisiyANa dukkaraM eyaM / ujjamadhaNANa dhaNiyaM, savvaM samaM tu paDihAi // 67 // tamicchayamaha muNiuM, rAyA siMcei egadevasie / taM rajje taha pabhaNai, saMpai tuha vaccha ! kiM demo? // 68 // bhaNai kumAro dijjau, rayaharaNaM paDigaha ca to rAyA / lakkhadugeNaM dunivi, ANAvai kuttiyAvaNao // 69 // lakkheNaM kAsavaaM, saddAviya bhaNai kumarakesagge / nikkhamaNappAugge, kappasu so vi hu karei tahA // 7 // devI paDeNa gahiuM, ehaviuM taha acciuM ca siyavasaNe / bandhiya rayaNasamugge, kAuM te Thavai ussIse // 71 // rAyA puNovi kumaraM, kaMcaNakalasAiehi haviUNa | lUhai sayamaMgAI, gosIseNaM viliMpei // 72 // parihAvai vatthajuyaM, kumaramalaMkuNai kapparukkhu bva / kArai nivo visiTuM, sIyaM thaMbhasayasuniviTTha // 73 // For Private & Personal use only tatra bhadranandikumAra kthaa| // 66 // in Education Intematon
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatyAruhiu~ kumaro, nivisai sIhAsaNammi puvvamuho / dAhiNapAse bhaddAsaNammi, kumarassa puNa jaNaNI // 74 // SittuM rayaharaNAI, vAme pAse tahaMbadhAI se / chattaM pittuM egA, varataruNI piTuo ya ThiyA // 7 // cAmarahatthAu duve, ubhao pAse taheva puvvAe / vIyaNagakarA taha huyavahAibhiMgAravaggakarA // 76 // samarUvajuvvaNANaM, samasiMgArANa harisiyamaNANaM / ukkhittA aha sIyA, rAyasuyANaM sahasseNa // 77 // aha sutthiyAi saMpatthiyAI se aTTha maMgalAI puro / samalaM kiyANa hayagayarahANa patteyamaTThasayaM // 78 // caliyA bahave asilaTThikuMtadhayaciMdhapamuhagAhA to / atthatthiyA ya bahave, jayajayasaI pauMjaMtA // 79 // maggaNajaNassa dito, dANaM kappadumu bva so kumro| dAhiNahattheNa tahA, aMjalimAlApaDicchanto // 8 // dAijjato magge, so aMgulimAliyAsahassehiM / picchijjato ya tahA, loyaNamAlAsahassehiM // 8 // patthijjato ahiyaM, hiyayasahassehi taha ya thuvaMto / vayaNasahassehi imo, saMpatto jA samosaraNaM // 82 // sIyAo uttariuM, jiNapayamUle'bhigamma bhattIe / tipayAhiNIkareuM, baMdai vIraM saparivAro // 83 // aha vaMdiuM jiNidaM, bhaNati piyaro imaM jahesa suo| amhaM ego iTTho, bhIo jarajammamaraNANaM // 8 // to tumheM payamUle, nikkhamiuM esa icchai tao me / demo sacittabhikkhaM, pujjA pasiUNa giNhaMtu / / 85 // bhaNai pahU paDibaMdhaM, mA kuvaha tayaNu bhaddanaMdI vi / gaMtuM IsANadisaM, muMcai sayameva'laMkAraM // 86 // luMcai kesakalAvaM, paMcahi muTThIhi to tahiM devI / taM ca paDicchai haMsagapaDeNa aMsUNi muMcatI // 87 // For Private Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam dIrghadarzitvAkhyoH guNaH // 67 // 15 bhaNai ya assi aTe, jaijja mA putta ! taM pamAijja / iya vuttuM saTThANe, pattA sA Aha kumaro vi // 88 // gaMtuM bhaNai jiNiMdaM, Alitapalittayammi loyammi / bhayavaM! jarAi maraNeNa, desu tannAsaNiM dikkhaM // 89 // to dikkhiUNa vihiNA, jiNeNa eso sayaM samaNusiTTho / savvaMpi vaccha ! kiriyaM, jayaNApuvvaM karijjAhi // 9 // icchAmi ti bhaNaMto, therANa samappio imo tesiM / pAse tavacaraNarao, giNhai ikArasaMgAI // 91 // suciraM pAlittu vayaM, mAsaM saMlehaNaM ca kAUNaM / Aloiya paDikanto, sohamme suravaro jaao||12|| bhuttaNa tattha bhoe, tatto Aukkhae cuo sNto| hoUNa uttamakule, maNuo pAlittu gihidhammaM // 93 // pathvajja kAUNaM, hohI devo saNaMkumArammi / evaM baMme sukke, ANayakappe ya AraNae // 94 // to savvaDhe evaM, caudasasu bhavesu narasuresu imo| uttamabhoe bhottuM, mahAvidehe naro hohI // 15 // padhvajaM paDivajjiya, khaviuM kammAI kevalI houM / so bhaddanandikumaro, lahihI avahIvimukkasuhaM // 16 // evaM supakSaH kila bhadranandI,nirvighnamArAdhya vizuddhadharmam / svargAdisaukhyaM labhate sma tasmAt ,zrAddhasya yukto guNa eSa nitym|| iti bhadranandikumArodAharaNaM samAptam / uktazcaturdazo guNaH, sampati paJcadazaM dIrghadarzitvaguNamAhaADhavai dIhadaMsI, sayalaM pariNAmasuMdaraM kajaM / bahalAbhamappakasaM, salAhaNijjaM bahajaNANaM // 22 // 'Arabhate' pratijAnIte dIrgha-pariNAmasundaraM kAryamiti gamyate kriyAvizeSaNaM vA, draSTum-avalokayituM zIlamasyeti dIrghadarzI, tatradhanazreSThi jJAtam / | // 67 // For Private & Personal use only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sakalaM' samastaM 'pariNAmasundaraM' AyatisukhAvaha 'kArya' kRtyam / tathA 'bahulAbhaM pracurAbhISTasiddhikam 'alpakleza' stokAyAsaM 'zlAghanIya prazaMsanIyaM 'bahujanAnAM' svajanaparijanAnAM ziSTAnAmiti bhaavH| sa hi kila pAriNAmikyA buddhayA sundarapariNAmamaihikamapi kArya karoti, dhanazreSThivat / tato dharmasyApi sa evAdhikArIti / dhanazreSThijJAtaM tvidamasthi stha magahadese, desiyadaMsiyamahallakohalle / rAyagihaM keligihaM va bhuvaNakamalAi varanayaraM // 1 // tatthAsi rAsikayavahumaNirayaNo maidhaNo dhaNo siTThI / samuvajjiyabahubhaddA, bhaddA nAmeNa se gihiNI // 2 // dhaNapAlo dhaNadevo, dhaNao dhaNarakkhio tti supasiddhA / cauro caurANaNaANaNu va tesiM suyA pavarA // 3 // kamaso tesiM bhajjA, sirI ya lacchI dhaNA ya dhannA ya / niruvamasuMderimasAliNIu ciTThati suhiyAo // 4 // kaiyAvi pariNayavao, siTThI ciMtai vayaM gahiukAmo / ee vihiyA suhiyA, taNayA me icciraM kAlaM // 5 // jai puNa kAvi hu suNhA, kuTuMbabhAraM dharijja avinnhuuN| to pacchAvi aisuhI, na muNati gayapi kAlamime // 6 // kA puNa imANa uciyA, gihaciMtAi tti huM sapunnA jA / sA uNa maIi neyA, punaNusAreNa jaM buddhI / / 7 / / jujjai tao parikkhA, imANa suhisayaNabandhupaccakkhaM / jaM saMThaviyakuDuMbA, kuDubiNo huMti kittipayaM // 8 // iya ciMtiUNa mudaMDamaMDavaM tADiUNa niyagehe / niyamittanAivaggaM, nimaMtae bhoyaNaTThAe // 9 // bhuttuttaraM ca sammANiUga taMbolakusumamAIhiM / tassa samakkha siTThI, hakkArAvei bahuyAo // 10 // in Education International For Private & Personel Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam dIrghadarzitvAkhyo guNaH paNa paNa sAlikaNe appiUNa pabhaNei rakkhiyavya ti / jaiyA maggemi tayA, ee me appiyavvA ya // 11 // evaM ti tAhi bhaNie, visajjiyA gauraveNa niyasayaNA / pattA ya sayaM ThANaM, kimittha tatta? ti saviyakA // 12 // maggihii jayA tAo, jao tao gihiuM samappissaM / iya ciMtiya paDhamAe, vahUi te ujjhiyA jhatti // 13 // bIyAe tusabhAvaM, avaNeuM bhakkhiyA lahuMceva / taiyAe tAyasamappiya tti aigauravaparAe // 14 // ujjalavasaNeNaM baMdhiUNa pakviviya bhUsaNakaraMDe / paidiNatikAlapaDiyaraNajogao rakkhiyA te u||15|| aha dhannAe niyapiugehAo saddiUNa sayaNajaNo / bhaNio jaha paivarisaM, vuDDimime jaMti taha kuNaha // 16 // teNavi varisAratte patte te vAviyA payatteNa / khuDDammi kiyAre jalabhariyammi parohamaNupattA // 17 // to sabve ukkhaNiuM, puNaravi AroviyA kameNa to| jAo paDhame varise, pasatthao patthao tesiM // 18 // bIyammi vacchare ADhao u taiyammi khAriyA jAyA / turie kubho paMcamavarise puNa kuMbhasahasANi // 19 // aha sidviNA vi bhoyaNapurassaraM sayaNamAipaccakkhaM / saddAviya vahuyAo, sAlikaNA maggiyA te u // 20 // kiccheNa sumariya sirI, jao tao appae kaNe paMca / aisavahasAviyA bhaNai, ujjhiyA te mae tAya ! // 21 // evaM lacchI vi kahei, kevalaM bhakkhiyA mae te u / AbharaNakaraMDAo, te gahiya dhaNA samappei // 22 // aidhannA aha dhannAvi maggiyA saviNayaM bhagai tAya ! / te evameva aibhUribhAvamihi samaNupattA // 23 // evaM bhavaMti ee surakkhiyA tAya ! vAviyA saMtA / sannikkhAyA puga vuDbhiAvarahiyattao neva // 24 // tatra dhnshresstthijnyaatm| // 68 // Jain Education international For Private & Personel Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMti mama jaNayagehe, bahukuTThAresu saMnikhittA te / sagaDAivAhaNehiM, to ANAvai lahu~ siTThI // 25 // to niyabhippAyaM kahiya siviNA pucchio synnvggo| kiM ittha uciyamihi ? sa Aha tumbhi cciya muNeha // 26 // jaMpai dhaNovi ujjhaNasIlA paDhama tti ujjhiyA nAma / chArachagaNAichaDaNavAvArA vasau maha gehe // 27 // raMdhaNakaMDaNasohaNadalaNAiniyogiNI havau bIyA / niyaAyaraNavaseNaM, bhogavaI nAma supasiddhA // 28 // jaM sAlikaNA jatteNa rakkhiyA rakkhiyAbhihA teNa / maNikaNagarayaNabhaMDArasAmiNI havau taiyavahU // 29 // aNaikamaNijjANA, turiyA savvassasAmiNI hou / sAlikaNarohaNavasA, rohiNinAmA garuyapuNNA // 30 // evaM ca dIhadaMsittaNeNa kAuM kuTuMba sutthaM so / dhaNasiTThI nimmaladhammakammaArAhago jAo // 31 // anlovi ihovaNao, chaTuMge rohiNIi nAyammi / bhaNio suhammapahuNA bahuNA, kira vitthareNevaM // 32 // jaha so dhaNo taha gurU, jaha nAyajaNo tahA samaNasaMgho / jaha vahuyA taha bhavvA, jaha sAlikaNA vayAI tahA // 33 // jaha sA ujjhiyanAmA, te sAlikaNe samujjhiuM pattA / pesaNadukkhaM paramaM, taha koi jio kukammavasA // 34 // sayalasamIhiyasaMsiddhikArae tArae bhavasamuddA / ujjhittu vae maraNAi AvayAo uvajei // 35 // anno uNa bIyabahu bva vatthabhoyaNajasAilomeNa / bhuttuM tAI paraloyadukkhalakkhakvaNI hoi // 36 // tattovi ya jo anno, so tAI jIviyaM va rakkhittA / rakkhiyavahu va jAyai, savvesi gauravaTThANaM // 37 // jo puNa taovi anno, rohiNivahuya vva buDDimANeI / paMcavi vayAi sa havai, saMghapahANo gaNaharu vva // 38 // Join Education International For Private 8 Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnapakaraNam dIrghadarzitvAkhyo guNaH // 69 // 15 annovi ittha dIsai, vavahAre uvaNao ihaM nAe / jaha kila kassai guruNo, sIsA cattAri nippanA // 39 // AyariyattaNajuggA, pajAeNaM sueNa ya samiddhA / aha ciMtiuM pavatto, gurU samappemi kassa gaNaM // 40 // tatto teNa paricchAheuM desaMtare vihArAya / kA hoi kassa siddhiti, pesiyA uciyaparivArA // 41 // caurovi tao pattA, khemAiguNanniesu desesu / jo tattha savvajiTTho, sAyAbahulo kaDuyavayaNo // 42 // egaMtANuvagArI, nivveyaM teNa taha ya ANIo / savvo parivAro jaha, acirA tassujjhago jAo // 43 // vIo vi sAyabahulattaNeNa niyadehasaMThiyaM ceva / kArei sAdaraM sIsavaggamavaraM na uNa kiriyaM // 44 // taio puNa sAraNavAraNAikaraNeNa nicamujjutto / rakkhai pamattabhAvaM, gacchaMtaM taM parIvAraM // 45 // jo puNa turio sIso, sayalamahImaMDalovaladdhajaso / jiNasamayAmayameho, dukkarasAmaNNanirao ya // 46 // oiNNadevalogaM va, bhUrisaMtosaposamaNupattaM / niyayavihAradharAyalamuvajaNayaMto niyaguNehiM // 47 // desannU kAlannU , sudIhadaMsI jaheva kAlajjo / jAo pabhUyaparivAraparigao vihiyajaNaboho // 48 // patto guruNo pAse, uvaladdho teNa tesi vuttNto| to niyayagacchamelaNapuvvo dinno ya ahigAro // 49 // saccittamacittaM vA, jaM gacche chaDaNArihaM kiMci / paDhameNa pariTThAvaNamimassa kajjaM ti saMThaviyaM // 50 // jaM bhattaM pANaM vA, uvagaraNaM vA gaNassa pAuggaM / taM duieNAparitaMtaeNa uppAiyavvaM ti // 51 // gurutheragilANatavassibAlasehAiyANa ya muNINaM / rakkhA dakvaviyakkhaNajuggA taiyammi saMThaviyA // 52 // tatra dhnshresstthijnyaatm| // 69 // For Private Personel Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo puNa tesi kaNiTTho, gurubhAyA tassa niyagaNo savvo / bahupaNayaparAyaNamANaseNa guruNA samuvaNIo // 53 // evaM jahajugganiuMjaNeNa ArAhaNaM paraM patto / so sUrI taha gaccho, savvo guNabhAyaNaM jAo // 54 // kira dIhadaM siguNasaMgaeNa dhaNasiTTiNA ihaM pagayaM / bhaviyamaibohaNatthaM, payaMpiyA uvaNayavibhAsA // 55 // iti phalamakalaGkazlokamastokametad, guNina iha dhanAkhyazreSThinaH saMnizamya / guNamamalamudAraM dIrghadarzitvameva, zrayata bhavikalokAH ! kiM bahunyAkRtena 1 // 56 // iti ghanazreSThivRttakaM samAptam / vyAkhyAtaH sudIrghadarzIti paJcadazo guNaH, sAmprataM vizeSajJa iti SoDazaM guNaM pracikaTayiSurAha-- vatthUNaM guNadose, lakkhei apakkhavAyabhAveNa / pAeNa visesannU, uttamadhammAriho teNa // 23 // 'vastUnAM' dravyANAM sacetanAcetanAnAM dharmAdharmahetUnAM vA guNAn doSAMzca 'lakSayati' jAnAti 'apakSapAtabhAvena' mAdhyasthyasusthacetastayA / pakSapAtayukto hi doSAnapi guNAn guNAnapi doSAnadhyavasyati samarthayati ca / uktaM ca AgrahI bata ninISati yuktiM, tatra yatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu yuktiryatra tatra matireti nivezam // ataH 'prAyeNa' bAhulyena 'vizeSajJaH' sAretaravedI 'uttamadharmAH' pradhAnadharmocito bhavati, subuddhimantrivaditi / tatkathA punarevam *
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSaja zrIdharmaratnaprakaraNam // 7 // tvAkhyo guNa: 16 iha punabhaddaceiyavibhUsiyA asthi puravarI caMpA / tattha jiyasatturAyA, rAyA iva sayalajaNaiTTho // 1 // rUveNa hAriNI sIlasAliNI dhAriNI piyA tassa / aidINIkayasattU adINasattU, ya juvarAyA // 2 // uppttiyaaicuvihvisuddhniybuddhivijiysurmNtii| jIvAjIvAipayatthasatthavittharavisesannU // 3 // rajadhurAciMtaNapavaNamANaso dhammakammakayakaraNo / nivamANasakalahaMso, asthi subuddhI mahAmaMtI // 4 // mayakuhiyaviNaTuaNiTTagaMdhauddharasarIrasaMchannA / meyavasamaMsaruhirAipicchilA asuibIbhatthA // 5 // mayasappasANagoNAidehaduggaMdhasalilapaDipuNNA / IsANadisAi purIi, tIi bahi atthi guruparihA // 6 // kaiyAvi hu bhoyaNamaMDavammi nivaI suhAsaNanisaNNo / rAIsaratalavarakumarasidvisatthAhapabhiijuo // 7 // AsAyaNijjavIsAyaNijjapalhAyaNijjamAhAraM / suhavaNNagandharasapharisaparigayaM jhuMjae hiTTho // 8 // bhuttuttarammi tammi ya, AhAre jAyavimhao bhaNai / rAIsarapamuhajaNe, aho maNunno ya AhAro // 9 // te vi hu aNuvittIe, bhaNati jaM ANavei sAmi tti / tatto ya subuddhiM pai, jaMpai evaM ciya nariMdo // 10 // nivaissa eyamaDhe, maMtI nADhAi na pariyANAi / tusiNI ciTThai tatto, duccaM taccaM pi Aha nivo // 11 // aha jaMpai varamaMtI, sAmiya ! eyammi aimaNunevi / AhAre amhANaM, na maNAgavi vimhao hoi // 12 // jaM puggalA suhA vi hu, asuhatteNaM khaNeNa jAyaMti / asuhA vi hu suhabhAveNa pariNamaMte khaNeNAvi // 13 // kiMca tatra subuddhi mantrikathA / // 7 // Jain Educaton international For Private Personel Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ suhasadA suharUvA, suhagaMdhA suharasA suhA phAsA / asuhatteNaM jAyaMti, puggalA naNu paogeNa // 14 // evaM subuddhivayaNaM, na saddahai naravaI kayAvi puNo / sAmaMtamaMtisahio, viNiggao vAhiyAlIe // 15 // parihodayaaMteNaM, vayamANo durahigaMdhaabhibhUo / daDhapihiyavayaNanAso, akkamio kaMpi bhUbhAgaM // 16 // jaMper3a maMtimAI, aho imaM maMgulaM parihaudayaM / ahimaDayadurahigaMdha, bhaNaMti te deva ! evamiNaM // 17 // to bhaNai subuddhiM pai, ubveyakara ahodagaM eyaM / maMtI vi Aha naravara !, na hu jutto ittha uvveo||18|| jaM agurughusiNaghaNasArakusumapamuhehi surahidavvehiM / vAsiyamittA asuhA, vi puggalA jati suhabhAvaM // 19 // kappUramAiNovi hu, aisuiNo dehamAimAsajja / asuhA havaMti tamhA, suhaasuhakahA na vattavvA // 20 // ata:puggalANa parINAma, tesiM naccA jahA tahA / viNIyataNho vihare, sIIbhaeNa appaNA // 21 // aha Isiphariyakovo, naranAho jaMpae mahAmaMti ! / mA paramappaM tadubhayamevaM kuggAhiyaM kuNasu // 22 // ciMtai maMtivariho, aho imo naravaro kahaM hohI / paramatthavisesannU, jiNapavayaNabhAviyamaI ya? // 23 // aipaccaiyanarehiM, saMjhAsamayammi navayakuMbhehiM / parihodagamANAviya, gAliya khevai navaghaDesu // 24 // pakviviya sajjakhAre, te laMbiyamuddie karAvei / mahayA jatteNa puNo, satta diNe parivasAvei // 25 // evaM duccaM taccaMpi, satta rAIdiyaM kae saMte / taM jAyamudagarayaNaM, acchaM sacchaM phalihavaNNaM // 26 // Education For Private Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 71 // vizeSannatvAkhyo guNaH 16 to taM vAsai maMtI, elAsakariyamAidavvehiM / raNNo pANiyadhariyaM, sadAvittA imaM Aha // 27 // bho bho! tumaM nivaiNo, bhoyaNavelAi udagarayaNamiNaM / uvaNijja sovi jaMpai, jaM sAmI ANavei ti // 28 // teNavi taheva vihie, rAyA guruharisapulaiyasarIro / sapariyaNovi pasaMsai, aho ! imaM udagarayaNaM ti // 29 // tayaNu nariMdo pANiyahariyaM saddAviuM bhaNai bhadda ! | AsAiyaM kao te, jalarayaNamiNaM ? imo Aha // 30 // deva ! mae dagarayaNaM, subuddhisacivAu pAviyaM eyaM / to rAyA saddAviya, subuddhimaMtiM iya bhaNei // 31 // kiM maMti! tuha aNiTTho, ahayaM ? jeNeyamudagavararayaNaM / kallAkalli bhoyaNavelAe no uvaTThavasi // 32 // haMho devANupiyA !, katto evaM tae samuvaladdhaM / pabhaNei maMtipavaro, taM parihodagamiNaM deva ! // 33 // imiNA mae uvAeNa, erisaM kAriyaM mahInAha ! / taM vayaNamamannaMto, rAyAvi taheva kArei // 34 // taM kamaso jalarayaNaM, jAyaM mANasajalaM va daTTaNaM / jaMpei maMtirAya, rAyA vimhayabhariyahiyao // 35 // devANupiyA ? katto, tae visesA ime pariNAyA / aisuhamabuddhigammA? sa Aha jiNavayaNao deva ! // 36 // bhaNai nivo jiNavayaNaM, tuhaMtie maMti! soumicchAmi / kevalipaNIyamaNahaM, dhamma esovi sAhei // 37 // padama cAujjAmaM, dhamma muNijaNaniseviyaM kahiu~ / sammaIsaNamUlaM, gihatthadhammapi sAhei // 38 // taM sou bhaNai nivaI, amaccavara ! pavayaNaM tu niggaMthaM / saccamaNuttaramiccAi, saddahAmI tahiccAi // 39 // kiM tu ahaM tuha pAse, sAvayadhamma gahittumicchAmi / maMtIvi bhaNai sAmiya !, mA paDibaMdha karesu tti // 40 // tatra subuddhi mntrikthaa| // 71 // Jain Education international For Private Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intemational to jiyasattunariMdo, subuddhimaMtissa aMtie tuTTho / sammaM duvAlasavihaM, gihatthadhammaM pavajje // 41 // taiyA therAgamaNaM, vaMdaNavaDiyAi niggao rAyA / maMtIvi suNiya dhammaM, hiTTho vinnavai gurupAe ||42|| tumhANamaMtie haiM, pavvahaM navAre pucchiuM bhUvaM / bhaNiyaM gurUhi bho maMti !, mA pamAyaM karijjAsi // 43 // aha teNa nivo puTTho, papae maMti ! niyayarajjamiNaM / pAlittu kiMci kAlaM, duvevi dikkhaM gahissAmo // 44 // evaM hoti payaMpiyammi saciveNa dovi taM rajjaM / dhammaM taha pAlaMtA, bArasavarisAI volaMti ||45|| itto ya tarhi pattA, therA tesiMtie suNiyadhammo / ahINasattu niyaputtaThaviyagururajjapanbhAro ||46 || suhabuddhisubuddhisumaMtisaMjuo pavayaNaM pabhAvaMto / giNhai vayaM nariMdo, vimhAviyadevadeviMdo // 47 // uggA uggavihArI, duvevi ikArasaMgasuyadhArI / aisuddhabaMbhayArI, kuNaMti dikkhaM niraiyArI // 48 // vilasaMtasiyajjhANA, rakkhiyanIsesajaMtusaMtANA / uppannavimalanANA, siddhiM pattA muNipahANA // 49 // iti spaSTaM yasmAjjinavacanapuSpaikamadhukRt, subuddhirmantrIzaH svaparahitakarttA samajani / vizeSajJatvAkhyaM guNamamalamenaM kRtadhiyaH !, zrayantAM saMsArasphuradudadhipotapratikRtim // 50 // iti subuddhimantrikathA samAptA / ukta vizeSajJa iti SoDazo guNaH, samprati vRddhAnuga iti saptadazaM guNamabhidhitsurAha-- buDDo pariNayabuddhI, pAvAyAre pavattaI neva / buDDANugo vi evaM, saMsaggakiyA guNA jeNa // 24 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam vRddhAnugatvAkhyoguNaH 17 // 72 // 'vRddhaH' pravayAH 'pariNatabuddhiH' paripakvadhiSaNaH pariNAmasundaramatiH sadvivekAdiguNasamanvita ityarthaH / tathA coktamtapaHzrutadhRtidhyAnavivekayamasaMyamaiH / ye vRddhAstetra zasyante, na punaH palitAkuraiH // 1 // sattatvanikaSodbhUtaM, vivekAlokavaditam / yeSAM bodhamayaM tattvaM, te vRddhA viduSAM matAH // 2 // pratyAsattiM samAyAtairviSayaiH svAntaraJjakaiH / na dhairya skhalitaM yeSAM, te vRddhAH parikIrtitAH // 3 // na hi svapne'pi saJjAtA, yeSAM sadvRttavAcyatA / yauvane'pi matA vRddhAste dhanyAH zIlazAlinaH // 4 // kiMcaprAyaH zarIrazaithilyAt, syAt svasthA matiraGginAm / taruNopi kvacit kuryAt , dRSTatattvo'pi vikriyAm // 5 // vArddhakena punardhatte, zaithilyaM hi yathA yathA / tathA tathA manuSyANAM, viSayAzA nivarttate // 6 // heyopAdeyavikalo, vRddho'pi trunnaagrnniiH| taruNo'pi yutastena, vRddhavRddha itIritaH // 7 // iti // sa evaMvidho vRddhaH 'pApAcAre' azubhakarmaNi pravartate naiva, sa hi kila yathAvasthitatattvamavabudhyata iti / yata eva vRddho nAhita- hatau pravartate tato vRddhamanugacchati yastanmatAnusAritayA sa vRddhAnugaH, so'pyevameva pApe na pravartate iti bhAvaH / manISivRddhAnugamadhyamavuddhivat / kena hetunA ? ityAha-'saMsargakRtAH' sAGgatyajanitA guNA yena kAraNena prANinAM syuH, ata eva proktamAgame uttamaguNasaMsaggI, sIladaridaM pi kuNai sIlahUM / jaha merugirivilaggaM, taNaMpi kaNagattaNamuvei // tti tatra madhyamabuddhicari tam / eSa pratimAgame- // 72 // pe kuNai sIlahUM / jaha masAjAnatA guNA yena kAraNena pANinAM mAiti bhAvaH / manISivRddhAnuga
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhyamabuddhicaritaM punarevamastyatra bharatakSetra, puraM kSitipratiSThitam / tatra karmavilAsAkhyo, rAjA vIryanidhAnabhUH // 1 // tasya praNayinI jyeSThA, yathArthA zubhasundarI / anyA'kuzalamAlAkhyA, zAleva sakalApadAm // 2 // tayormaniSibAlAkhyau, putrau premaparau mithaH / svagehodyAnamanyeAstau gatau krIDituM mudA // 3 // tAbhyAmadarzi tatraikaH, pumAnudvandhatatparaH / bAlaH pAzamapAsyAtha, papracchoddhandhakAraNam // 4 // amunA pranitenAlamityuktvollambayana punaH / nivArya sAdaraM pRSTo, cAlenedaM sa UcivAn // 5 // sparzanAkhyasya me bhadra, bhavajanturabhUta sakhA / samaM sadAgamenoccaiH, sa maitrImanyadA'karot / / 6 / / tataH prabhRti jo'sau, truTayatpremA mamopari / lalanAtUlikAtyAgI, sudustapataporataH // 7 // aGgIkRtabahuklezaH, kezaluzcanalAlasaH / bhUkASThazayyAzayanaH, prAntarUkSAzano bhRzam // 8 // yugmam / sphUrjadUrjasvaladhyAno, jJAnotsAhitabhAvanaH / mAM muktvA madagamyAyAM, sa yayau nivRtau puri // 9 // tato mitraviyuktena, mayedaM bhozcikIrSitam / zrutveti tadRDhapremA, prIto bAlo'bhyadhAditi // 10 // mitravAtsalyayuktAnAM, dRDhasauhArdazAlinAm / paropakArazIlAnAM, yuktametad bhavAdRzAm // 11 // mitrasya virahe sthAtuM, kSaNamapyucitaM nahi / manasvinAmitIvAzu, divasenAstamIyate // 12 // Join Education International For Private & Personel Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam vRddhAnugatatvAkhyoguNaH // 73 // aho te mitravAtsalyamaho te sthirarAgitA / aho tava kRtajJatvamaho te sAhasaM dRDham // 13 // bhavajantoH punaraho, kSaNaraktaviraktatA / aho hRdayakAThinyamaho mauDhayamanuttaram // 14 // tathApi dhIra ! dhIratva, kRtvA hitvA tathA zucam / svAsthyaM dhehi mudaM dehi, mama mitraM bhavAdhunA // 15 // sparzano'pyAkhyadityastu, bhavajanturivAsi me / tatastena vyadhAnmaitrI, bAlaH prItAntarAtmanA // 16 // sadAgamatyAjitatvAnnUnaM naiSa shubhaashyH| manISiNeti vidadhe, bahivRtyA tvasau sakhA // 17 // tau taM vRttAntamAkhyAtA, mAtApitroryathAsthitam / tato rAjA'bhavad bhUriharSadumavihaMgamaH // 18 // uvAcAkuzalA hRSTA, sAdhu sAdhvasi putraka! / yat tvayA sarvasaukhyAnAM, khAnireSa sakhA kRtaH // 19 // tuSAra iva padmasya, svarbhAnurikha zItagoH / sparzano'yaM sakhA saukhyakAraNaM me sutasya na // 20 // evaM viSAdavivazA'cintayacchubhasundarI / kintu nAcIkathat kizcid, gAmbhIryAt svasutaM prati // 21 // yugmam / sparzanamUlazuddhayartha, paredyavi manISiNA / AhUya rahasi prokto, bodho nAmAGgarakSakaH // 22 // bhadrAsya mUlazuddhiM me, zIghraM jJAtvA nivedaya / yadAjJApayati svAmItyuktvA'sau niragAt tataH // 23 // tenAtmIyaH prabhAvAkhyaH, praiSi praNidhipUruSaH / prastutArthAya so'nyeAryAtvA'gAd bodhasannidhau // 24 // tataH kRtAvanAmo'sau, bodhenApracchi sAdaram / prabhAva ! kathayAtmIyaM, vRttAntaM so'pyathAkhyata // 25 // itastadA hi nirgatya, bAhyadezeSu babhramam / mayA nacApi gandho'''pi, prastutArthasya teSvatha // 26 // | tatra madhyamabuddhicari tm| // 73 // For Private & Personel Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgAmAntaradezeSu, tatra cApazyamulbaNam / puraM rAjasacittAkhyaM, samantAttamasA citam // 27 // pure tasminnahaM yAvat, prApto rAjakulAntikam / tAvadullasito'kANDa eva kolAhaladhvaniH // 28 // bramANDamANDasaMvyApisphUrjadghaNaghaNAravAH / laulyAdibhUpAdhiSThAnA, mithyAmAnAdayo rathAH // 29 // garjitarjitajImUtA, manmathAdyA mataGgajAH / heSApUritadikcakrA, ajJAnAdyAsturaGgamAH // 30 // anekaraNasaGghaTTaprauDhaniyUMDhasAhasAH / celahItanAnAstrAzcApalAdyAH padAtayaH // 31 / / trimirvizeSakam / prasarpadarpakandarpapaTahoghoSaNAt kSaNAt / prAcAlIdacalasthAmAparamapyamitaM balam // 32 // pRSTo mayA'tha viSayAbhilASasyaiva pUruSaH / vipAkAkhyaH samAcakhyau, rAjJaH prasthAnakAraNam // 33 // bho bhadrAtrAsti vairIbhakumbhanirbhedakesarI / mukhyazcaraTacakrasya, narendro rAgakesarI // 34 // tasyAsti mantrI viSayAbhilASo nAma vishrutH| caNDamArtaNDavat prauDhapratApAkrAntaviSTapaH // 35 // rAgakesaridevena, sa mantrIzo'nyadA mudA / jagade jagadetanme, vazyaM kuru vizArada! // 36 // omityuktvA mahAmantrI, vizvavazyatvahetave / sparzanAdIni paJca svamAnuSANi samAdizat // 37 // mantriNoce'nyadA deva !, devazAsanato mayA / svamAnupANi preSyanta, jagatsAdhanahetave // 38 // taiH sAdhitaM jagat mAyo, grAhitaM devazAsanam / kevalaM zrUyate kazcit, sasyAnAmItisAvat // 39 // teSAmupadravakaraH, sphuTodbhaTaparAkramaH / santoSanAmA caraTaH, kUTaH kapaTapATavaH // 40 // JainEducation international For Private Personel Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam vRddhAnugatatvAkhyoguNaH // 74 // 17 bhUyo bhUyaH parAbhUya, tAni tena kiyAn janaH / devabhukterbahisthAyAM, prakSipto nivRtau puri // 41 // tanmantrivacanaM zrutvA, kopaattopaarunnekssnnH| tasyopari svayaM devaH, pratasthe raNakarmaNe // 42 // itazcAsmAri devena, tAtapAdAbhivandanam / taraGgeNeva pAthodhervavale ca kSaNAttataH // 43 / / vipAko'tha mayA nAtha !, sambhramobhrAntacakSuSA / pRSTaH ko'sya narendrasya, piteti mama kathyatAm // 44 // ISad vihasya sa proce, nanu moho mahAnRpaH / trilokIkhyAtamahimA, dadhyau vRddho'nyadeti sH||45|| pArzve sthitvA'pi vIryeNa, kSamo'haM rakSituM jagat / tenAdhunA prayacchAmi, sAmrAjyaM nijasUnave // 46 // rAjyaM devAya dattvA'tha, zete moho nirAkulaH / tathApIdaM jagat tasya, prabhAveNaiva varttate // 47 // tadeSa moharAjaste, kathaM praSTavyatAM gataH / vyAhAri hAri vacanaM, tatastaM pratyado mayA // 48 // bhavatA bhadra ! pAntho'haM, sAdhu sAdhu prabodhitaH / paraM nivedyatAmagre, kimabhUt ? so'pyathAvadat // 49 // gatvA sAraparIvArayukto devaH pituH kramau / nanAmainaM ca vRttAntaM, mUlato'pi vyajijJapat // 50 // moho'vocata he vatsa !, yanmadaGgasya vAdyate / pAmAvyAptamayasyeva, tatsAraM kila sampati // 51 // tat tvaM tiSTha nijaM rAjyaM, suciraM pratipAlaya / santoSazatrughAtArthamahaM yAsyAmi saGgare // 52 // devaH zrutIH pidhAyAkhyAdAH! zAntaM pAtakaM hyadaH / anantakAlasaMsthAyi, tAtIyaM bhavatAd vapuH // 53 // devena vAryamANo'pi, mohaH sarvAbhisArataH / svayaM cacAla bhadredaM, rAjJaH prasthAnakAraNam // 54 // | tatra madhyamabuddhicari tm| // 74 // For Private & Personel Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityuktvA sa yayau tUrNa, citte dadhyAvahaM punaH / aye ! sparzanasaMzuddhilabdheyaM sakalA mayA // 55 / / kintvidaM ghaTate nAyaM, yat santoSAt parAbhavam / sparzanasyAha sa punastamAcakhyA sadAgamAt // 56 // tattasyAnucaraH ko'pi, santoSo bhavitA hyayam / evaM vitarkayanAgA, pramANaM svAmyataH param / / 57 // bodhenAbhidadhe sAdhu, prabhAvAnuSThitaM tvyaa| tenaiva sahito bodho, yayau pArzve manISiNaH // 58 // kRtAnatiH kumArAya, taM vRttAntaM nyavIvidat / prabhAvaM pUjayAmAsa, prItAtmA nRpanandanaH // 59 // manISiNA'nyadA proce, sparzanAkhyAhi kiM tava / cakre sadAgamenaiva, mitreNa viraho nanu // 6 // tatrAsId kimutAnyo'pi ?, sa smAhAsIt paraM sakhe! / kRtaM tatkathayA yanmAM, sa kadarthayate bhRzam // 61 / / kartA hi saiva sarvasyopadeSTaiva sdaagmH| bhUyaH kiM tasya nAmeti, taM papraccha nRpaatmjH||2|| bhayavihvala Uce'sau, tasyAhaM krUrakarmaNaH / nAmApyuccarituM nezastato'vAdInnarendrasUH // 6 // tvayA naivAsmadabhyaNe, bhItiH kAryA manAgapi / bhadra ! nahyagnirityukte, mukhadAhaH prajAyate // 64 // atha jJAtvAtinirvandhaM, sparzanaH smAha dainyabhAk / santoSa iti durnAma, tasya pApaziromaNeH // 65 // narendranandano dadhyAviyatA sakalo'pyaho / prabhAvAnItavRttAnto, ghaTAkoTimaTIkata // 66 // anyadA sparzanaH siddhayogivat tatpure'vizat / bAlo'tIvavazIbhUto, manISI tu tathA nahi // 67 // tAbhyAM sarvaH prabandho'yaM, svsvmaatroniveditH| uvAcAkuzalA bAlaM, vatsedaM sAdhu sAdhvabhUt // 68 // Jain Educaton Internationa For Private Personel Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam vRddhAnugatatvAkhyo guNaH // 75 // 17 svasutaM madhuraikyaiirvabhASe zubhasundarI / vatsAsya pApamitrasya, sambandhaste na sundaraH // 69 // so'bhyadhAdevamevaitat, mAtaH! kiM kriyate param / pratipannamakAle hi, satAM hAtuM na yujyte||7|| zubhasundaryathAvocadaho te vatsa! snmtiH| aho ! te natavAtsalyamaho! te nItinaipuNam // 71 // tathAhinAkANDa eva muzcanti, sadoSamapi sjjnaaH| pratipannaM gRhasthAyI, tatrodAharaNaM jinaH // 72 // yastu mUDhatayA kAle, prApte'pi na parityajet / sa doSaM labhate tasmAt, saMkSayaM nAtra saMzayaH // 73 // karmavilAsarAjo'pi, tajjJAtvA dayitAmukhAt / tuSTo manISiNo gADhaM, ruSTo bAlasya copari / / 74 // abhUtyaktAnyakarttavyo, bAlaH sparzanadoSataH / vilasan mRdvapasmAro, mAramAritacetanaH // 75 / / tanmUlazuddhimAkhyAya, bAlaH prokto manISiNA / sparzanetra ripau bhrAtarmA vizrambhaM kRthAH kvacit / / 76 / / bAlo jajalpa he bandho !, niHzeSasukhadAyakaH / ayaM varavayasyo me, kathaM zatrustvayoditaH // 77 // dadhyau manISI bAlo'yamupadezazatairapi / akAryakaraNoyukto, niSedhuM pAryate nahi // 78 // akArye durvinIteSu, pravRtteSu tataH sadA / na kizcidupadeSTavyaM, satA kAryA'vadhIraNA // 79 // ityAlocya svayaM citte, hitvA bAlasya zikSaNam / svakAryakaraNoyukto, manISI maunamAzritaH // 8 // atha sAmAnyarUpAkhyA, priyA tasyaiva bhUpateH / asti madhyamabuddhyAkhyastasyAzca tanayo nayI // 8 // tatra madhyamabuddhicari tm| * // 75 // in Eduent an international For Private & Personel Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadA dezAntarAdAgAta, sa dRSTvA sparzanaM mudA / bAlaM papraccha ko'yaM nA, sa Uce tasya valgitam // 82 // tato bAlasya vacanAt, sparzano madhyamAGgake / prAvizat tena jajJe'sau, bAlavad vihvalAzayaH // 8 // manISI tattu vijJAya, madhyamAya nyavedayat / mUlA sparzanasaMzuddhiM, sa dadhyau saMzayAkulaH // 84 // ekataH sparzasatsaukhyamanyato bhrAtRvAraNam / nahi jAnAmyahaM samyak, kiM vidhAtuM mamocitam ? // 85 // tat pRcchAmi sadAsaukhyajananI jananImiti / dhyAtvA nivedya vRttaM svaM, kRtyaM papraccha tAM ttH||86|| jagAda sA'pi mAdhyasthyamadhunA dhehi nandana ! / kAlAntare tu balinaM, pakSaM nirdoSamAzrayeH // 87 // yataHsaMzayApannacittena, bhinne kAryadvaye satA / kAryaH kAlavilambotra, dRSTAnto mithunadvayam // 8 // tathAhipure kasminnRjo rAjJaH, praguNA nAma patnyabhUt / tasyAzca tanayo mugdho, vadhUzcAkuTilAbhidhA // 89 // puSpoccayakRte'nyeAste mugdhAkuTile madhau / svagehopavane'yAtAM, gRhItvA hemasUrpike // 9 // kA pUrva pUrayecchurpamityAzayaparau mithaH / dUra dUrataraM yAto, tanvAnI kusumoccayam // 11 // itazca vyantarayugaM, tatrAgAt kelilAlasam / devI vicakSaNA nAma, devaH kAlajJasaMjJitaH // 12 // devo daivAnubhAvenAnurakto'kuTilo prati / mugdhaM prati punardevI, devo'vAdIt priyAmatha // 13 // Jain Education Internationa For Private Personel Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam vRddhAnugatatvAkhyoguNaH 17 // 76 // priye ! gaccha puro yAvad , bhUpAlopavanAditaH / puSpANyAdAya pUjArthameSa AyAmi satvaram // 14 // saGketaM ca tayorjJAtvA, vibhaGgena suraH kSaNAt / vidhAya mugdharUpaM svaM, puSpai tvA'tha sUrpikAm // 95 / / AgAdakuTilApArthe, jitA'si tvaM priye ! bhaNan / viSaNNAM tAM ca sambhASya, ninAya kadalIgRhe // 16 // evaM vicakSaNA'pyAzvakuTilArUpadhAriNI / pratArya mugdhakaM ninye, tadaiva kadalIgRhe // 17 // tadvIkSya mugdhadhIrmugdho, vitarkAkulito'jani / babhUva vismayasmerA'kuTilA'kuTilAzayA // 9 // dadhyau devAGganA keyaM, dvitIyA ? hu~ mama priyA / tatparastrIkRtAsaGgaM, hanmyenaM puruSAdhamam / / 99 / / svairiNI dayitAM cemA, pIDayAmi dRDhaM tathA / asau yathA nare'nyatra, vidhatte na mano'pi hi // 10 // yadvA svayaM sadAcArabhraSTasya mama nocitam / kartumetAdRzaM karma, tadvaraM kAlayApanA // 101 // dhyAtvA vicakSaNA'pyevaM, kAlakSepaparA'bhavat / kSaNaM prakrIDya tatrAgAta, svagehe taccatuSTayam // 102 // tad dRSTvA sapriyo rAjA, prIta AkhyAdaho sutH| vadhUzca me dviguNitA, vanadevyA prasannayA // 103 // sakale'pi pure harSAnmahotsavamacIkarat / teSAM caturNAmapyevaM, yayau kAlaH kiyAnapi // 104 // atha tatra pure mohavilayAkhye sukAnane / mUriH prabodhako nAma, jJAnavAn samavAsarat // 105 // atha lokA narendrAdyA vandanAyai munIzituH / niryayugavAMstebhya iti, cakre sudezanAm // 106 // zalyaM kAmA viSaM kAmAH, kAmA AzIviSopamAH / kAmArthanAparA jIvA, akAmA yAnti durgatim // 107 // tatra madhyamabuddhicari tm| // 76 // en Education Intern For Private 3 Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ tacchRNvatogurorvAkyaM, tyordeviisuprvnnoH| mohajAlaM pravidhvasta, jAtA samyaktvavAsanA // 108 // atrAntare tayordaihAt , kRSNaraktANusaMcayaiH / nirgatA bhISaNAkArA, ghaTitaikA nitambinI // 109 // sA ca bhAgavataM tejo'sahantI parSado bahiH / gatvA parAGmukhIbhUyAvatasthe duHkhitAzayA // 110 // athotthAyAvadad devaH, sapriyo bhagavannaham / kathamasmAnmahApApAnmucye proce munIzvaraH // 111 // nAyaM bho! bhavatordoSaH, kintvasyAH pApayoSitaH / kA'sAviti guruH pRSTaH, prAhAmRtakirA girA // 112 // bhadrau ! viSayatRSNeyaM, durjayA tridazairapi / rajanIva tamisrasya, sarvadoSatateH padam // 113 // zuddhasphaTikasaMkAzI, svarUpeNa yuvAM punaH / eSaiva sarvadoSANAM, kAraNatvena saMsthitA // 114 // iha sthAtumazakteti, dUrameSA sthitA'dhunA / bhavantau matsamIpAcca, nirgacchantau pratIkSate // 115 / / tau procatuH kadA svAmin !, mokSo nau bhavitA'nayA / guruH prAha bhave nAtra, paraM bhAvI bhavAntare // 116 // kintu samyaktvamAhAtmyAd , nAtyantaM nau vivAdhikA / pratipannaM tatastAbhyAM, samyaktvaM mokSasaukhyadam // 117 // RjurAd praguNA devI, sa mugdho'kuTilA tathA / atho vijJapayAmAsuguruM svasvaviDambanAm // 118 / / atrAntare tadaGgebhyo, nirgataiH prmaannubhiH| ghaTitaM varNataH zvetaM, Dimbhamekamadambhakam // 119 // rakSitAni mayA gayaM, vANamiti coccakaiH / pazyadguromukhAmbhoja, sarveSAM purataH sthitam // 120 // yugmam / dvitIyaM kRSNavarNAbha, DimbhaM tadanu niryayau / tato jAtaM mahAkRSNaM, DimbharUpaM tRtIyakam // 12 // For Private Personel Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam &&&&& vRddhAnugatatvAkhyoguNaH // 77 // Ahatya tacca zuklena, varddhamAnaM nivAritam / tato dve api te kRSNe, nirgate guruparSadaH // 122 // guruH provAca bho bhadrA, ! na doSo votra kazcana / ajJAnapApAbhidhayoH, kintvasau kRssnnddimbhyoH||123|| tathAhiyattAvadidamajJAnaM, yuSmadehAdvinirgatam / etadeva samastasya, doSavRndasya kAraNam // 124 // anena vartamAnena, zarIre jantavo yataH / kAryAkArya na jAnanti, gamyAgamyAdikaM tathA // 125 // tataH pApaM nibadhnanti, duHkhadandolidAyakam / yattu pUrva sitaM DimbhaM, tadArjavamudAhRtam // 126 // ajJAnAdbarddhamAnaM hi, pApaM vo'vAryatAmunA / rakSitAni mayA yUyamata evedamAkhyata // 127 // yataHdhanyAnAmArjavaM yeSAmetaccetasi vartate / ajJAnAdAcaranto'pi, pApaM te svlppaatkaaH||128|| tadevaMvidhabhAvAnAM, bhadrANAM yujyate'dhunA / ajJAnapApe nidhUya, samyagdharmaniSevaNam // 129 // upAdeyo hi saMsAre, dharma eva budhaiH sadA / vizuddho muktaye sarva, yato'nyad duHkhakAraNam // 130 // anityaH priyasaMyoga, IrSyAzokAdisakulaH / anityaM yauvanaM cApi, kutsitAcaraNAspadam // 131 // anityaM sarvameveha, bhave vArddhitaraGgavat / ato vadata kiM yuktA, kvacidAsthA vivekinAm ? // 132 / / zrutveti rAjye saMsthApya, zubhAcArAbhidhaM sutam / prAtrAjIjubhUpAlo, jaayaaputrvdhuuyutH||133|| &&&&&&XXXXXXXXXXX tatra madhyamabuddhicari| tm| // 77 // Jain Educati Haw.jainelibrary.org
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathava digdhe'rthe himApata devadamya tataste kRSNarUpe dve, Dimbhe tUrNa palAyite / zuklarUpaM punarDimbha, praviSTaM tanuSu kSaNAt // 134 // kAlajJena tatazcitte, sabhAryeNa vicintitam / pazyAho! dhanyatA'mISAM, yaiH prAptaM vratamAhatam // 135 // vayaM tu devabhAvena, vyarthakenAtra vaJcitAH / yadvA samyaktvasamprAptyA, sudhanyA vayamapyaho // 136 // saharSAvatha tau sUreH, praNamya caraNadvayam / tenAnuziSTau svasthAnaM, prApataM devadampatI // 137 / / idaM putra ! mayA tubhyaM, kathitaM mithunadvayam / sandigdhe'rthe hi tat kAlavilambo guNabhAjanam // 138 // yadAdizati mAmambA, kartA'haM tattathaiva hi / iti jalpana mudA madhyaH, prapede jnniivcH||139|| bAlo'pyatha svamitreNa, mAtrA'kuzalamAlayA / adhiSThito'bhavad gaaddhmkRtykrnnaahtH||140|| kuvindaDumbamAtaGgajAtIyAsvapi tadvazaH / atilaulyena nArISu, prAvartata nirantaram / / 141 // tatazca gatalajjo'yaM, pApiSThaH kuladUSaNaH / evaM sa nindyate lokairna ca pApAnnivartate // 142 // atha nindApare loke, snehvihvlmaansH| lokApavAdabhIrustaM, madhyabuddhirabhApata // 143 // bhrAtanoM yujyate kartu, tava lokaviruddhakam / agamyagamanaM nindyaM, sapApaM kUladUSaNam // 144|| sa prAha vipralabdho'si, nUnaM bandho ! manISiNA / nAho'yamupadezAnAM, maunyabhUditi madhyamaH // 145 // aparedhurmadhau bAlaH, samaM madhyamavuddhinA / yayau lIlAvarodyAnasaMsthite kAmadhAmani // 146 // tatra caikSiSTa pArzvasthaM, guptasthAnavyavasthitam / kAmasya vAsabhavanaM, mandamandaprakAzakam // 147 // JainEducation TRI For Private Personal Use Only nebrary
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam vRddhAnugatatvAkhyoguNaH // 78 // :17 kutUhalavazenAtha, dvAre saMsthApya madhyamam / madhye praviSTaH sahasA, sa bAlastasya samanaH // 148 // tatra kAmasya zayane, komalAmalatUlike / mitrAmbAdoSato bAlaH, zete sma gatapuNyakaH // 149 // itazca tatraiva pure, bahiraGganarezituH / zatrumardananAmno'bhRta, priyA madanakandalI // 150 // sA''gatya tatra kAmo'yaM, zayyAstha iti bhktitH| spRzantI sarvagAtreSu, taM bAlakamapU pujat // 151 // yayau khamandire rAjJI, prapUjya ca ratIzvaram / bAlastu tasyAH saMsparzavazyo'bhUnnaSTacetanaH // 152 // mayA kathaM nu labhyeyamiti cintAparAyaNaH / alpodake mIna iva, tatrAsthAcca sa duHkhitaH // 153 // bAlaH kiM cirayatyeSaH ? iti madhyamabuddhikaH / prAvizat kAmadhAmAntastadavasthaM dadarza tam // 154 // utthApitastato'nena, yAvadAha na kiJcana / bAlastAvacca tatratyavyantareNa nyabadhyata // 155 // ApAtya taM mahIpIThe, sarvAGgINamayAtyata / bahirakSepi lokebhyastadvRttaM ca nyavedyata // 156 / / tato gADhataraM prArthya, vyantarAnmadhyabuddhinA / lokaizca mocito bAlo, ninye ca nijamandire // 157 // madhyabuddhimatho bAlo'pAkSId bandho ! kimu tvayA / vyudaikSi vAsabhavanAnniryAntI kA'pi nAyikA ? // 158 // sa prAhAdarzi yadyevaM, he bhrAtastarhi kasya sA ? / sa smAhAtraiva bhUpasya, devI madanakandalI // 159 // tadAkarSyAvadad bAlaH, kathaM sA mAdRzAmiti / madhyamena tadAkUtaM, jJAtamuktaM ca taM prati // 160 // bhrAtaH ! keyamavidyA te, yadevaM tapyase kimu / tvayA'dhunaiva vyasmAri, yat kRcchreNAsi mocitaH 1 // 161 // vatra madhyamabuddhicari tm| // 78 // Jain Education Interational For Private Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ tacchatvA bAlako jajJe, kajalazyAmalAnanaH / ayogyo'yamiti jJAtvA, madhyamo maunamAzrayat // 162 // itazcAstamite sUrye, niHsRtya nijamandirAt / gantuM pravavRte bAlo'bhimukhaM nRpveshmnH||163|| bhrAtRsnehavimUDhAtmA, madhyastatpRSThato'lagat / kenApi puruSeNAtha, bAlo'vadhyata nizcalam // 16 // utkSipta AraTan vyomni, tato madhyastamanvagAt / re re kva yAsi yAsIti, prAptaH prApta iti bruvan // 165 // gRhItabAlaH sa pumAn , kSaNenAbhUdadarzanaH / bhrAtRprAptyAzayA madhyastathApi vavale na hi // 166 // bambhraman saptame cAhi, puraM prApa kuzasthalam / nodantamAtramapyApa, svAnujasya paraM kvacit // 167 // tato bhrAtRviyogAtaH, kaNThabaddhazilo'vaTe / patan nandanasaMjJena, rAjaputreNa vaaritH||168|| pRSTazca nandanAyAkhyat , taM vRttAntamazeSataH / sa Uce bhadra ! yadyevaM, tISTaM siddhavat tava // 169 // tathAhiharizcandro nRpotrAsti, sa cAribhirabhidrutaH, / khecaraM ratikelyAkhyaM, mitraM proce kRtAJjaliH // 170 // sakhe ! kuru tathA zatruvighAtaM syAdyathA mama / tato nRpAya sa dadau, vidyAM zatruvidhAtinIm // 171 / / tataH pANmAsikI rAjA, pUrvasevAmacIkarat / adhunA vartate bhadra, ! sAdhanAvasaraH khalu // 172 // tato homArthamAnIta, AkAze ratikelinA / ito'STame dine ko'pi, pumAn lkssnnlkssitH||173|| poSaM popaM tadaGgAsRpalalaistarpaNAparaH / vidyA prasAdhya rAd cakre, pazcAtsevAM dinASTakam // 17 // For Private Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 79 // Jain Education rAjJA'dhunA tu rakSArthamarpito'sti mamaiva saH / madhyamaH prAha yadyevaM, tarhi taM darzayAzu me // 175 // tenApyadarzi carmAsthizeSAGgamupalakSya tam / madhyo'yAcata kAruNyAt, so'pi cAsmai samArpayat // 176 // uktazca madhyamastena, rAjadraudyamidaM nanu / ito'pasara zIghraM bho !, AtmAnaM rakSitA'smyaham // 177 // mahAprasAda ityuktvA, bAlamAdAya so'JjasA / bhItabhIto'pacakrAma kramAt prApa khapattanam // 178 // kathaMkathamapi prApa, balitAM bAlakastataH / AkhyannandanavanmadhyabuddheH svaM vRttamuccakaiH // 179 // manISyapi tadA tatrAgamallokAnuvRcitaH / tatkuDayAntarito'zrauSIt, sarva bAlaviceSTitam // 180 // tatastamAha he bhrAtaH ! kathitaM te mayA purA / yadeSa sparzanaH pApaH, sarvadoSaniketanam // 181 // bAlo'pyajalpadadyApi, yadi tAmAyatekSaNAm / prApnuyAM komalasparzA, tanme dukhaM na kizcana // 182 // dadhyau manISI tacchrutvA, hI bAlo'yaM varAkakaH / naivopadezamantrANAM kAladaSTa ivocitaH // 183 // kiM ca ekaM hi cakSuramalaM sahajo vivekastadvadbhireva saha saMvasatirdvitIyam / etad dvayaM bhuvi na yasya sa tattvato'ndhastasyApyamArgacalane khalu ko'parAdhaH // 184 // madhyabuddhirathotthApya, proktastena vacasvinA / kiM tvayA'pi vinaMSTavyaM vilagnenAsya pRSThataH 1 // 185 // 1 tatra kuDyAntare'zrauSIt pA0 vRddhAnugatatvAkhyo guNaH 17 tatra madhya mabuddhicAratam / // 79 // jainelibrary.org
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education manISiNamasau proce, padmakozIkRtAJjaliH / adyaprabhRti bAlasya, saGgo'tyAji mayA'nagha / // 186 // idAnImAzrayiSyAmi, vRddhamArgAnugAmitAm / jalAJjalimalaM dAsye, sakalaklezasaMhateH // 187 // vRddhAnugo'bhaviSyaM cetvamivAhaM purA'pi hi / asahiSye tadA bhrAtarnaivaM klezavazAM dazAm // 188 // te dhanyA puNyabhAjaste, ye hi vRddhAnugAH sadA / yadvA vRddhAnugAmitvaM, svayaM siddhaM vrataM satAm // 189 // tathAhi vipadyuccaiH stheyaM padamanuvidheyaM ca mahatAM, priyA nyAyyA vRttirmalinamasubhaGge'pyasukaram / asanto nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyastanudhanaH satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam 1 // 190 // paraM mamApi dhanyatvaM kizvanAdyApi vidyate / yadahaM tvamivAbhUvaM, vRddhamArgAnugAmukaH // 191 // kizca -- rAgAdibhiH samaM yAti zAnti smarahutAzanaH / dhatte prasannatAM svAntaM, dhruvaM vRddhAnugAminAm // 192 // aho ! mAteva hitakRd, dIpikevArthadarzinI / vinetrI guruvANIva, puMsAM vRddhAnugAmitA // 193 // mAtA'pi vikRtiM yAyAt, kadAciddaivayogataH / na punarvRddhaseveyaM, kadA'pi vihitA satI // 194 // vRddhavAkyAmRtasyandasundare tasya mAnase / jJAnarAjamarAlIyaM, susthirAM sthitimaznutAm // 195 // yo vRddhamaNDalIM mando'nupAsyaiva samIhate / tattvaM vijJAtumatyucaiH, sa icchedgamanaM karaiH // 196 // jainelibrary.org
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 80 // vRddhopadezatigmAMzuM prApya yasya mano'mbujam / na prAbodhi kathaM tatra, guNalakSmIH samAzrayet 1 // 197 // kathaM tasya varAkasya, pApapaGkaH prahIyatAm 1 / vRddhavAgvAribhiryena, nAtmA prAkSAli karhicit // 198 // vRddhopajIvinAM puMsAM, karasthA eva sampadaH / kiM kadA'pi viSIdanti, phalaiH kalpadubhAjinaH // 199 // vRddhopadezabohitthaiH, satkASThairguNayantritaiH / tIryate dustaro'pyeSa bhavikai rAgasAgaraH ||200 || mithyAtvAdinagottuGgazRGgabhaGgAya kalpate / dehinAM vRddhasevotthavivekakulizo hyayam // 201 // nRNAM tamisramazrAntaM, kSIyate kSaNamAtrataH / vRddhAnusevayA nUnaM, prabhayeva prabhApateH // 202 // ekaiva vRddhasatsevAkhAtivRSTirnipetuSI / khAntazuktiSu jantUnAM prasUte mauktikaM phalam // 203 // vizvavidyAsu cAturya, vinayeSvatikauzalam / kalayanti gataklezaM, vRddhasevAparA narAH || 204 || zarIrAhArasaMsArakAmabhogeSvapi sphuTam / virajyati naraH kSipraM vRddhaistattve prabodhitaH // 205 // jJAnadhyAnAdizUnyo'pi, vRddhAn yadi mahIyate / vilaGghya bhavakAntAraM tadA yAti mahodayam // 206 // kurvannapi tapastIvraM, vidannapyakhilaM zrutam / nAsAdayati kalyANaM, ced vRddhAnavamanyate // 207 // na talloke paraM dhAma, na tatsaukhyamakhaNDitam / yad vRddhavarivasyAkRmApnoti puruSaH kSaNAt // 208 // yAmApya jAyate nRNAM svapne'pi na hi durmatiH / ciraM vijayatAM saiSA, vRddhapAdAnugAmitA // 209 // evaM tasya vacaH zrutvA, manISI modameduraH / svaM dhAmAgamadeSo'pi, dharmakarmarato'bhavat // 210 // vRddhAnugatatvAkhyo guNaH 17 tatra madhya mabuddhicaritam / // 80 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlastvambAkumitrAbhyAM, preryamANo muhurmuhuH / zatrumardanarATsaudhaM, pradoSe'gAd duraashyH||21|| tadA maNDanazAlAyAM, devI madanakandalI / AtmAnaM maNDayantyAsId , vividhairvaravarNakaiH // 212 // sa pApo daivayogenAvizadvAsagRhe drutam / asvApsInnRpazayyAyAmaho ! sparza iti bruvan // 213 // itazca nRpamAyAntaM, dRSTvA bAlo bhayAkulaH / zayyAto nyapatad bhUmau, jJAtazcAsau mahIbhujA // 214 // krudo rAT svanaraM proce, re re ! eSa narAdhamaH / saudhe'traiva kado hi, sarvAmapi tamasvinIm // 215 / / tatastena nibaddho'sau, stambhe dambholikaNTake / usiktastaptatailaizca, kazAbhirabhitADitaH / / 216 // agulyagreSu vikSiptAstasyAyasyaH zalAkikAH / krandato'sya varAkasya, sA yayau sakalA nizA / / 217 // prAtaH kruddhanRpAdezAt, tamArakSaH svapUruSaiH / Aropayat khare'karNe, cUrNagairikapuNDrakam / / 218 // zirodhRtakalijaM ca, nimbapatrasrajAJcitam / kazcit kezeSu dadhe'tha, bhallUkamiva lubdhakaH // 219 // jaghAnAnyazcapeTAbhirbhUtArtamiva mAntrikaH / yaSTayA'nyo'tADayad gehaviSTamiva kukkuram // 220 // evaM viDambanApUrva, bhrAmayitvA'khile pure / pAdape sAyamudradhya, purArakSo'vizat puram // 221 // atho daivaniyogena, truTitastasya pAzakaH / patitazca kSitau bAlaH, kSaNAt sampAptacetanaH // 222 // svamandire zanairAgAt , pracchannastasthivAn sadA / gADhabhItyA narendrasya, na niryAti sma kutracit // 223 // itazca tatpurodyAne, svavilAsAhaye vare / prabodhanaratirnAma, munIndraH samavAsarat // 224 // HainEducation For Private 3 Personal use only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam vRddhAnugatvAkhyoguNaH // 81 // udyAnapAlakamukhAt, zrutvA gurvAgamaM mudA / adhiSThitaH svayA mAtrA, manISyAhvAsta madhyamam // 225 // so'pi bAlaM haThenApi, samAhUya trayo'pyatha / tatrodyAnavare jagmurbhUrikautukasakule // 226 // pramodazekharAbhikhye, caitye tatra jineshituH| bimbaM yugAdidevasya, natI madhyamanISiNau // 227 // devadakSiNabhAgasthaM, tau natvA taM munIzvaram / zuddhaM zuzruvaturdharma, karmamarmapradarzanam // 228 // ambAkumitradoSeNa, sa bAlaH zUnyamAnasaH / guruM grAmya ivAnatvA, bhrAtroH pArzvamupAvizat // 229 // itazca jinsdbhktsubuddhisciveritH| samaM madanakandalyA, caitye tatrAgamannRpaH / / 230 // natvA jinaM gurUMzcApi, rAjA'zrauSIt sudezanAm / subuddhistu jinAdhIzaM, stotumitthaM pracakrame // 232 / / jaya devAdhidevAdhivyAdhivaidhuryanAzana ! / sarvadA sarvadAridrayamudrAvidrAvaNakSama ! // 232 // agaNyapuNyakAruNyapaNyApaNa vRpadhvaja ! / jaya sandehasandohazailadambholisannibha ! // 233 // sphuratkaSAyasantApasampAtazamanAmRta ! / jaya saMsArakAntAradAvapAvakapAvana ! // 234 // sadA sadAgamAmbhojavibodhanadinaprabhum / natvA na tvA bhave bhAvi, bhavinaH patanaM khalu // 235 // ye devadeva ! gambhIranAme ? nAbheya ? bhUribhiH / tvadguNaiH svaM niyacchanti, te muktAH syurmahAdbhutam // 236 // deva ! tvannAmasanmantrI, yeSAM citte cakAsti na / mohasarpaviSaM teSAM, kathaM yAtu kSayaM kSaNAt 1 // 237 // parispRzanti ye nityaM, tvadIyaM padapaGkajam / teSAM tIrthezvaratvAdipadavI na davIyasI // 238 // tatra madhyamabuddhicari // 81 // Jain Education X For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ namaH saddarzanajJAnavIryAnandamayAya te| anantajantusantAnatrANapravaNacetase // 239 // evaM yugAditIrthezaM, ye stuvanti sadA narAH / devendrabRndavandyAste, prApnuvanti mahodayam // 24 // iti tIrthapatiM stutvA, sacivezaH pramodabhAk / natvA ca sUripAdAbjamazrauSIddezanAmiti // 241 // yathA narAvidhA jJeyA, jaghanyottamamadhyamAH / teSu ca prathame raktAH, sparzane duHkhadAyake // 242 // samatAvartino madhyAH, sadA tadviSa uttmaaH| krameNa narakasvargazivAkhyagatigAminaH // 243 / / manISimadhyarAjAdyAstachrutvA bhAvitA bhRzam / bAlastvekamanAstasthau, pazyan madanakandalIm // 244 // mitrAmbApreraNAd devyAH, sammukhaM sampradhAvitaH / aye ! sa eva bAlo'yamityUce kupito nRpaH // 245 // tato rAjabhayAnaSTakAmAvezaH sa bAlakaH / nazyan bhagnagatibhUmau, nyapatadgatacetanaH // 246 // atha rAjJA guruH pRSTaH, kiM pumAneSa iidRshH| prauDhasparzanadoSeNetyUce sUripi sphuTam // 247 // dharAdhIzaH punaH proce, bhAvyasya kimataH param ? / guruH prAha kSaNAdeSa, kRcchrAt pApsyati cetanAm // 248|| ito nazyan karmapUragrAmAsannasarovare / zramakhinnazarIrazca, snAnAyaiSa nimaGkSayati // 249 // tatra snAnakRte pUrvamavatINAM zvapAkikAm / spRzannekena bANena, caNDAlena haniSyate // 250 // narakeSu tato gantA, ttstirykssvnntshH| bhUyo'pi narakeSvevaM, bhramiSyatyeSa saMsRtau // 251 // zrutveti mantriNaM proce, nRpatiH krodhadurdharaH / bho bho ! nirvAsaya kSipraM, maddezAt sparzanaM hyamum // 252 // Jain Eduetan !! For Private & Personel Use Only IGJllnelibrary.org
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRddhAnuga zrIdharmaratnaprakaraNam tvAkhyo guNaH // 82 // vyAghuTaya yadi vA''gacchet , tadA lohavinirmite / yantre kSiptvA tathA piMSyAdyathA'yaM bhasmasAdbhavet // 25 // atha spaSTamabhASiSTa, sUribhoM manujAdhipa! / nAntaraGgajanadhvaMse, bAhyopAyaH pravarttate // 254|| babhASe bhUpatirbhUyo, bhaktitastaM guruM prati / svAminnupAyaH kastarhi ?, proce'nUcAnapuGgavaH // 255 // jJAnadarzanacAritratapaHsantoSalakSaNam / suyantramapramAdAkhyaM, sAdhavo vAhayanti yat // 256 / / tadevAntaravairIbhadhvaMse pazcAnanAyate / adRSTapArasaMsAravArddhaH pravahaNAyate // 257 // yatidharmagrahAzaktI, tachrutvA nRpamadhyamau / samyaktvamUlamanaghaM, gRhidharma samAzritau // 258 gADhaM vijJapayAmAsa, manISI tu munIzvaram / bhagavan ! dehi me dIkSA, bhavAmbhonidhimaGginIm // 259 // vatsa! mAsa pramAdIstvamevamukte ca sariNA / tato manISiNaM proce, rAjA vismitamAnasaH // 26 // prasIda madgRhaM hyehi, mudaM dehi kSaNaM ca me / yenAhaM te mahAbhAga ! kurve niSkramaNotsavam // 26 // tato rAjAnuvRttyeSa, yayau nRpaniketanam / dadAno rAjJa AnandaM, tatrAsthAt saptavAsarIm / / 262 // dinAttato'STame cAhi, kRtasnAnavilepanaH / AmuktaratnAlaGkAraH, sadazAMzukazobhitaH // 263 / / pradhAnasyandanArUDhaH, sArathIbhUtabhUpatiH / jaGgamaH kalpazAkhIva, dadaddAnamanuttaram // 26 // vIjyamAnazyAmarAbhyAM, zvetacchatreNa rAjitaH / vaitAlikaiH stUyamAnanibiDavratasaMstavaH // 265 // atyadbhutaguNagrAmarAmaNIyakaraJjitaiH / tadaivopagatairdevaiH, stUyamAnaH surendravat // 266 // tatra madhyamabuddhicari tam / // 82 // in Educatan Lainelibrary.org
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ & niSAdisAdipAdAtirathikAmAtyamadhyamaiH / anvIyamAnaH sa prApa, sthAnaM sUripavitritam // 267 // paJcabhiH kulakam / tato rathAtsamuttIrya, manISI pAtakAdiva / pramodazekharAbhikhyacaityadvAre sthitaH kSaNam // 268 // atrAntare nRpasyApi, manISicaritaM mudA / paribhAvayataH samyag , nirmalenAntarAtmanA // 269 // cAritrapariNAmo'bhUta , karmakalmaSavAridaH / aho ! vRddhAnugAmitvaM, dehinAM sarvakAmadhuk // 270 / / yugmam / tataH subuddhayamAtyAya, devyai madhyamabuddhaye / sAmantebhyazca bhUnAtho, nijAbhiprAyamAkhyata // 271 / / acintyatvAcca mahatAM, sannidheH sunidherikha / sarve'pi jAtacAritrapariNAmAstamUcire // 272 // sAdhu sAdhUdita deva !, yuktametadbhavAdRzAm / saMsAre hyatra niHsAre, nAnyaccAru vivekinAm // 273 // vayamapyetadeveha, kartumIhAmahe prabho ! / tacchrutvA mumude rAjA, kekIvAmbhodharadhvanim // 274 // rAjacihnArpaNAdrAjye, kRtvA putraM sulocanam / tato nRpAnugAH sarve, prAvizan jinamandire // 275 / / jinaM sampUjya sUribhyaH, kathitaM taiH svacintitam / sAdhu sAdhu mahAbhAgA !, iti provAca tAn guruH // 276 / / tataH pravacanoktena, vidhinA sUriNA svayam / te sarve dIkSitA evaM, cAvaziSyanta sAdaram // 277 // tathAhicatvAri paramAGgAni, durlabhAnIha janminAm / mAnuSatvaM zrutiH zraddhA, saMyame vIryamuttamam // 278 // &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& Jain Education ! For Private & Personel Use Only F inelibrary.org
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinayAkhyoguNaH zrIdharmaratnaprakaraNam // 83 // &RAKAKXXXBBC&&&&&&&&&& enAM samagrasAmagrI, samprApya kathamapyaho ! / bhavadbhinahi karttavyaH, pramAdoz2a manAgapi // 279 // tatastaiH praNataH sarvairjajalpe sUrisammukham / evametaditIcchAmaH, kurmaH pUjyAnuzAsanam / / 280 // prahRSTaiH sthavirarSibhyaste sarve'pyatha sUribhiH / arpitA AryikAbhyastu, sAdhvI madanakandalI // 281 / / kAlaM vihRtya bhUyAMsamAgamoktena vartmanA / paryantakAle samprApte, vidhAyArAdhanAvidhim / / 282 // sarve'pi vimaladhyAnAH, pratanubhUtakarmakAH / madhyamAdyA gatAH svarga, manISI tu zivaM yayau // 28 // bAlasya tu yadAdiSTaM, bhadantai vi ceSTitam / tattathaivAkhilaM jajJe, nAnyathA munibhASitam // 284 // evaM vRddhAnugatvapraguNaguNajuSo madhyabuddhervizuddhaM, zlokaM kundenduzubhraM tridivazivaphalaM dharmakarmAdyavetya / bho bhavyA ! duHkhakakSakSayadavadahane puNyakandAmbudAbhe, sampatsampattibIje sakalaguNakare dhatta yatnaM tadatra / / 285 // iti madhyamabuddhicaritaM samAptam / ukto vRddhAnuga iti saptadazo guNaH, sAmpratamaSTAdazaM vinayaguNamadhikRtyAhaviNao savvaguNANaM, mUlaM saNNANadaMsaNAINaM / mukkhassa ya te mUlaM, teNa viNIo iha pasattho vinIyate-apanIyate vilIyate vA aSTaprakAraM karma yena sa vinaya iti sAmayikI niruktiH| uktaM cajamhA viNayai kamma, aTThavihaM cAuraMtamukkhAya / tamhA u vayaMti viU, viNau ti vilINasaMsArA // tatra bhuvnkumaarkthaa| // 83 // Jain Education MIX For Private & Personel Use Only vtjainelibrary.org
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa punardarzanajJAnacAritratapaaupacArikabhedAt paJcadhA / tathA coktamdasaNanANacaritte, tave ya taha ovayArie ceva / mukkhatthamesa viNao, paMcaviho hoi nAyavvo // 1 // davvAi saddahaMte, nANeNa kuNatayammi kajjAI / caraNaM tavaM ca sammaM, kuNamANe hoi taviNao // 2 // . aha ovayArio puNa, duviho viNao samAsao hoi / paDirUvajogajuMjaNa, taha ya aNAsAyaNA viNao // 3 // paDirUvo khalu viNao, kAiyajoge ya vAyamANasio / aTThacaubihaduviho, parUvaNA tassimA hoi // 4 // anbhuTThANaM aMjali, AsaNadANaM abhiggaha kiI ya / sussUsaNa aNugacchaNa, saMsAhaNa kAya aTThaviho // 5 // hiyamiyaapharusavAI, aNuvAI bhAsiyavAio viNao / akusalamaNoniroho, kusalamaNodIraNaM ceva // 6 // paDirUvo khalu viNao, parANuvittimaio muNeyavyo / appaDirUvo viNao, nAyavvo kevalINaM tu // 7 // eso bhe parikahio, viNao paDivattilakSaNo tiviho / bAvannavihivihANaM biti aNAsAyaNAviNayaM // 8 // titthayarasiddhakulagaNasaMghakiriyadhammanANanANINaM / AyariyatheruvajjhAyagaNINaM terasa payAI // 9 // aNAsAyaNA ya bhattI, bahumANo taha ya vanasaMjalaNA / titthayarAI terasa, caugguNA huMti bAvannA // 10 // evaMvidhazca vinayaH sarvaguNAnAM mUlaM varttate / tathA coktam For Private Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 84 // vinayAkhyoguNa: viNao sAsaNe mUlaM, viNIo saMjao bhave / viNayAu vipamukkassa, kao dhammo ? kao tvo?|| katamAnAm ? ityAha-'sajjJAnadarzanAdInAm / uktaM caviNayA nANaM nANAu daMsaNaM dasaNAu caraNaM tu / caraNAhiMto mukkho, mukkhe sukkhaM aNAbAhaM // tataH kim ? ityAha-cakArasya punaHzabdArthasyaivaM yogaH, 'te' punarguNA mokSasya mUlaM, 'samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH' (tattvArtha a. 1. sU. 1.) iti vacanAt / 'tena' hetunA vinItaH 'iha dharmAdhikAre 'prazastaH shlaassitH| bhuvanakumAravad / tatkathAnakaM caivamsuivANiyaM supattaM, kusumaM va samatthi ittha kusumapuraM / dhaNao viva bhUridhaNo, dhaNao nAmeNa tattha nivo // 1 // Asi paumesayassa va, paumA paumAvaI piyA tassa / putto ya bhuvaNatilao, tilao iva sesapurisANaM // 2 // tassa ya rUvAiguNANa, jaivi uvamApayaM ime hujjA / mayaNAiNo pasiddhA, viNayaguNo aNuvamo tahavi // 3 // so kAlammi suheNaM, ujjhAyamuhannavAu giNhei / viNaoNao kalAo, jalapaDalIo jalaharu vva // 4 // teNa ya viNayaguNeNaM, jaNio vijjAguNo u so tassa / jo amarasuMdarINavi, muhAI muhalAI kAsI ya // 5 // aNNadiNe so rAyA, asthANasabhAi jAva AsINo / ciTThei tAva hiTeNa, vittiNA eva viSNatto // 6 // sAmiya ! rayaNasthalapurapahuNo siriamaracaMdanaravaiNo / ciTThai pahANapuriso, bAhiM ko tassa Aeso ? // 7 // tatra bhuvnkumaarkthaa| // 84 // Jan Education Inteman For Private Personel Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ lahu muMcasu iya raNNA, vutto so vittiNA samANIo / namiya nivaM uvaviTTho, samae iya bhnniumaarddho||8|| deva ! siridhaNayanaravara ! tumhaM pai japae amaracaMdo / amha pahU asthi mahaM, varadhUyA jasamaI nAma // 9 // sA tuha suyassa vimalaM, guNanivahaM kheyarIhi gijhaMtaM / AyaNNiUNa suiraM, accaMtaM tammi aNurattA // 10 // kiM ca tayaM ciya mittaM va, kamaliNI niccameva jhAyaMtI / paricattakusumataMbolamAi kahakahavi gamai diNe // 11 // jA ajjavi sA bAlA, taNaM va na hu cayai jIviyaM niyayaM / tA tumbhehiM naravara , puvvasiNehAbhivuDDikae // 12 // sahalA kijau amhANa, patthaNA pesiuM niyaM taNayaM / tIe giNhAvijau, varalakSaNalakkhio pANI // 13 // aha maivilAsavaramaMtivayaNamavaloyae nivo sovi / viNaeNa bhaNai sAmiya !, juttamiNaM kIrau pamANaM // 14 // jaM bhaNaha tayaM kuNimu tti, nivaiNA jaMpie phaannnro| so patto nivadinne, AvAse phuriyaguruhariso // 15 // to raNNA'NuNNAo, aNeyasAmaMtamaMtimAijuo / so kumaro saMcalio, akhliycurNgvlklio||16|| saMpatto aidUra, pahammi siddhauranayarabAhimmi / mucchAmIliyanayaNo, so paDio rahabarucchaMge // 17 // aha majjhimakhaMdhAre, sahasA kolAhale smucchlie| milio aggimapacchimakhaMdhArajago tahiM savvo // 18 // to maMtimAiNo taM, mahurAlAvehiM AlavaMti bhisaM / kaTuM va vigayaciTTho, na kiMpi paDijaMpae kumaro // 19 // AdannA te savve, vivihosahamaMtataMtamaNipamuhe / pakuNaMti bahuvayAre, na ya se jAyai guNo kovi // 20 // kiMtu pavaDDai ahiyaM, viyaNA viyalaMti sayalaaMgAI / to maMtimAiloo, karuNasaraM palavae evaM // 21 // Jain Educata XXXII For Private Personel Use Only Marjainelibrary.org
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratna - kiraNam / 85 // Jain Educat national hA guNarayaNamoha !, hA niruvamaviNayakaNayakaNayagire ! / hA paNayakappapAyava !, kumAra ! patto si kimavatthaM 1 || 22 // suyavacchassa devassa, kintu gaMtuM vayaM kahissAmo 1 / iya jA palavei jaNo, siddhapurabahiTTiujjANe ||23|| tA surakinnarasevijja mANacaraNo aNegasamaNajuo / nAmeNa sarayabhANU, varanANI Agao tattha ||24|| amarakayakaNayakamalAsINo dhammaM kahei aha tattha / so maMtippamuhajaNo, gao guruM namiya uvaviTTho ||25|| aha kaMThIravasAmaMta pucchio kumaradukkhavuttaMtaM / tesiM AulabhAvA, samAsao kahai iya sUrI // 26 // dhAyasaMDe dIve, bharahe bhavaNAgarammi nayarammi / viharaMto saMpatto, iko gaccho sugurukalio ||27|| tattha ya ego sAhU, vAsavanAmA suvAsaNArahio / gurugacchapaJcaNIo, aiaviNIo kiliTThamaNo ||28|| so kayAvi gurUhiM, bhaNio bho bhadda ! hosu viNayaparo / jamhA viNaeNaM ciya, kallANaparaMparA hoi // 29 // uktaM ca vinayaphalaM zuzrUSA, guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM viratirviratiphalaM cAzravanirodhaH // 30 // saMvaraphalaM tapobalamatha tapaso nirjarA phalaM dRSTam / tasmAt kriyAnivRttiH, kriyAnivRtterayogitvam // 31 // yoganirodhAdbhavasantatikSayaH santatikSayAnmokSaH / tasmAt kalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH ||32|| tathA- mUlAu khaMdhappabhavo dumassa, khaMdhAu pacchA samuviMti sAhA / sAhappasAhAvi ruti pattA, tao si puSpaM ca phalaM raso ya // 33 // vinayArUyoguNaH 18 tatra bhuvana kumArakathA / // 85 // 1.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM dhammassa viNao, mUlaM paramo se mukkho / jeNa kittiM suyaM sigcha, nIsesaM cAbhigacchai // 34 // iya guruvayaNaM pavaNaM va, vaNadavo pappa sappa iva kUro / koveNa dhagadhagato, so ahiyayaraM samujjalio // 35 // so aNNayA akajjammi, katthaI coio muNIhiMpi / jAo bhisaM pauTTho, ihaparaloe ya niravikkho // 36 // savvesi ghAyaNatthaM, tAlauDavisaM khivittu jalamajjhe / so egadisAhutto, sayaM paNaTTho u bhayabhIo // 37 // gacchANukaMpiyAe, ya devayAe tayaM kaheUNa / tapparibhogapavattA, nivAriyA sAhuNo savve // 38 // so vacaMto raNNe, katthavi vaNadavapalittasavvaMgo / mariUNa samuppanno, paramAU appaiTThANe // 39 // so macchesuM puNaravi, narae tirie puNovi narayammi / savvattha dahaNachiMdaNabhiMdaNaviyaNAhiM saMtatto // 40 // bhamio bhUribhavesuM, aNNANatavaM karittu kiMpi purA / jAo dhaNayanariMdassa, esa aivallaho putto // 41 // risighAyapariNaeNaM, jaM ca tayA ajjiyaM asuhakammaM / tassesavasA iNhi, eyamavatthaM gao kumaro // 42 // to bhIeNaM kaMThIraveNa paNamittu pabhagiya nAha ! / kaha hoi puNo eso, pauNo ? paDibhaNai muNinAho // 43 // khINappAyaM kamma, imassa saMpai vimuccamANo ya / ciTThai viyaNAhi ihAgao vimuccihii savvatto // 44 // iya sou maMtipamuhA, loyA harisiyamaNA kumarapAsaM / saMpattA aha diho, pauNappAo tao tehiM // 45 // kahio kevalikahio, puvvabhavAI ya vaiyaro tassa / to so bhIo pamuiyamaNo ya patto sugurupAse // 46 // namiuM sUriM kaMThIravAibahuloyasaMjuo kumro| nissImabhImabhavabhayabhIo dikkhaM pavajjei // 47 // Jain Education in For Private Personel Use Only C hinelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 86 // Jain Educati iya suNiya jasamaIvi hu, tatthA''gaMtUNa giNhae dikkhaM / sesajaNo puNa valiuM, vaNayanivassA''ha taM cariyaM // 48 // puvyakayaaviyaphalaM, sumaraMto mANase kumarasAhU / aisayaviNayapahANo, jAo acireNa gIyattho // 49 // fare veyAvacce, so taha daDhabhiggaho samuppanno / jaha tagguNatuTThehiM, amarehi vi saMdhuo bahuso // 50 // taM uvahaMti gurU, abhikkhaNaM mahuraniuNavayaNehiM / dhanno si bho mahAyasa !, tuha sahalaM jamma jIyaM ca // 51 // paricattarAyasiriNA, damagamuNIsuvi pauttaviNaeNaM / veyAvaccapareNa ya, saccaviyaM te imaM vayaNaM // 52 // paNamaMti ya puvvayaraM, kulayA na namaMti akulayA purisA / paNao purvitra iha jaijaNassa jaha cakavaTTimuNI || 53|| iya ubavUhijjato, so kevaliNAvi phuriyamajjhattho / pAlai vayamakalaMka, bAvantaripuvvalakkhAI // 54 // savvAu puvvalakkhe, asihaM paripAliUNa pajjaMte / paDivannapAyavagamo, ajjhINajjhANalINamaNo ||55|| upannavimalanANo, vilINanIsesakammasaMtANo / so bhuvaNatilayasAhU, bhuvaNovarimaM payaM patto // 56 // iti vinayaguNena prAptaniHzeSasiddherdhanadanRpatisnorvRttamuccairnizamya / sakalaguNagariSThe labdhavizvapratiSThe, suguNa iha vidhatta svAntamazrAntabhAvAH || 57 // iti bhuvanatilakakumArakathAnakaM samAptam / ukto vinIta ityaSTAdazo guNaH, sAmpratamekonaviMzasya kRtajJatAguNasyAvasaraH, tatra pareNa kRtamupakAramavismRtyA jAnAtIti kRtajJaH pratIta eva, atastaM phaladvAreNa vyAcaSTe vinayArUyoguNaH 18 tatra bhuvana kumArakathA | // 86 // 54 XXw.jainelibrary.org
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahumannai dhammaguruM, paramuvayAri tti tattabuddhIe / tatto guNANa vuDDI, guNAriho teNiha kayaNNU // 26 // ___ 'bahu manyate' sagauravaM pazyati 'dharmaguruM dharmadAtAramAcAryAdikam , 'paramopakArI mamAyam , uddhRto'hamanenAkAraNavatsalenAtighorasaMsArakUpakuhare nipatan' 'iti' evaMprakArayA 'tattvabuddhathA' paramArthasAramatyA / sa hi bhAvayatyevaM paramAgamavAkyam"tiNhaM duppaDiyAraM samaNAuso !, taMjahA-ammApiUNaM, bhaTTissa, dhammAyariyassa ya / tattha sAyaM pAo vi ya NaM kei purise ammApiyaraM sayapAgasahassapAgehiM tillehiM abbhaMgittA, surahiNA gaMdhodaeNaM uvvaTTittA, tihiM udagehiM majAvittA, savvAlaMkAravibhUsiyaM karittA, maNuNNaM thAlIpAgasuddhaM aTThArasavaMjaNAulaM bhoyaNaM bhoyAvittA, jAvajjIvaM piDivaDiMsayAe parivahijjA, teNAvi tassa ammApiussa duppaDiyAraM havai / aha NaM se taM ammApiyaraM kevalipaNNatte dhamme AghavaittA paNNavaittA parUvittA ThAvittA bhavai, teNAmeva ammApiussa suppaDiyAraM bhavai smnnaauso!1| kei mahacce daridaM samukkasijjA, taeNaM se daride samukkiDe samANe pacchA puraM caNaM vipulabhogasamiisamannAgae yAvi viharijjA, taeNaM se mahacce aNNayA kayAi dariddIhUe samANe tassa daridassa aMtiyaM havvamAgacchijjA, taeNaM se daride tassa bhaTTissa savvassamavi dalaijjA, teNAvi tassa duppaDiyAraM havai / aha NaM se taM bhaTTi kevalipaNNatte dhamme AghavaittA paNNavaittA parUvittA ThAvittA bhavai, taeNaM se tassa bhaTTissa suppaDiyAraM bhavai / kei tahArUvassa samaNassa vA mAhaNassa vA aMtiyaM egamavi AriyaM dhammiyaM suvayaNaM nisamma kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu devaloesu devattAe uvavaNNe, taeNaM se deve taM dhammAyariyaM dubbhikkhAo vA desAo subhikkha desaM sAharijjA, kaMtArAo vA nikkaMtAraM, dIhakAlieNa vA rogAryakeNaM abhibhUyaM vimoijjA, teNAvi tassa dhammAyariyassa duppaDiyAraM havai / aha NaM se taM dhammAyariyaM kevalipaNNatte dhamme AghavaittA Jain EducatioliAII For Private Personel Use Only O jainelibrary.org
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam kRtajJAkhyoguNaH 19 // 87 // | paNNavaittA parUvittA ThAvittA bhavai, taeNaM tassa dhammAyariyassa suppaDiyAraM havai tti / vAcakamukhyenApyuktamduSpatikArau mAtApitarau svAmI guruzca loke'smin / tatra gururihAmutra ca, sudusskrtrprtiikaarH||1|| iti / tasmAt kRtajJatAbhAvajanitagurubahumAnAd 'guNAnAM kSAntyAdInAM jJAnAdInAM vA vRddhirbhavatIti gamyate / 'guNAhaH guNapratipattiyogyaH 'tena' kAraNena 'iha' dharmAdhikAravicAre 'kRtajJa' uktazabdArthaH dhavalarAjatanUjavimalakumAravat / taccaritaM punaridampuramatthi vaddhamANaM, subaddhamANa sirIhi paurAhiM / bahuvihamahallakallANakAraNaM vaddhamANaM va // 1 // rabhasavasanamiranivanivahabhasalasevijjamANakamakamalo / rajjabharadharaNadhavalo, dhavalo nAmeNa tattha nivo // 2 // sayayaM suhAsiNI sumaNasaMgayA kiMtu aisayakulINA / devI iva devI kamalasundarI nAma tassa'tthi // 3 // nIsesakalAkusalo, saru bva saralo vimukkakalilamalo / tANaM taNao vimalo, kayaNNuyAhaMsavarakamalo // 4 // kira somadevasihissa, naMdaNo bahuliyAi kulabhavaNaM / jAo ya vAmadevu ti, tassa mittaM mahAmaiNo // 5 // kaiyAvi kIlaNakae, aNNuNNaM kIliyabaneheNa / kIlAnaMdaNanAme, ujjANe dovi te pattA // 6 // tattha naramihuNapayapaMtimuttamaM vAluyAgayaM daduhu~ / taNulakkhaNaniuNamaI, mittaM pai jaMpae vimalo // 7 // jANa imA payapaMtI, cakkaMkusakamalakalasakayasohA / dIsai kheyarasAmIhi, tehi varamitta ! bhaviyavvaM // 8 // BEESEX tatra vimlkumaarkthaa| // 87 // For Private Personel Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education tayaNu ghaNakougeNaM, purao gaMtuM layAgihassaMte / AsINaM taM mihuNaM, niyaMti te paramasundaraM // 9 // itto ya duve purisA, kaDDiyakaravAla bhIsaNakaraggA / haNa haNa haNa tti bhaNirA, layAgihassuvari saMpattA // 10 // egeNa tANa vRttaM, re re nillajja ! hosu taM puriso / sumaresu iTThadevaM, kuNasu sudiTThe ca jiyaloyaM // 11 // taM suNiya phuriyagurukovapasaramisamisa misaMta aharadalo / valligihamajjhimanaro, viNiggao kharagavaggakaro // 12 // to mukkahakka bahuasikhaDakkasaMbhaMtakheyarIviMdaM / jAyaM tesiM gayaNaMgaNammi aidAruNaM jujyaM // 13 // jo uNa bIo puriso, layAgi so paviT Thumabhilasai / tatto mihuNanaratthI, bhayakaMpaMtA viNikkhaMtA // 14 // daThThe ca bhaNai vimalaM, purisuttama ! rakkha rakkha maM bhIyaM / so Aha hosu bhadde !, vIsatthA natthi tujjha bhayaM // 15 // ito taggahaNatthaM, patto so kheyaro gayaNamagge / vimalaguNatuTThavaNadevayAi aha thaMbhio sahasA ||16|| sovi ya jujjhatanaro, vijio mihuNaganareNa ya palANo / tappuTThIe laggo, jiyakAsI mihugago sovi // 17 // thaMbhiyanareNa diTTho, saMjAyA tayaNu tassa gamaNicchA / taM nAuM devIe, jhaDi tti uttaMbhio so u // 18 // laggo ya tesi piTThe, tiSNivi pattA adaMsaNapahammi / aha bAlA ruyaha hahA, maM muttuM nAha ! kattha gao 1 // 19 // itthaMtarammi jayalacchiparigao Agao mihuNapuriso / jAyA ya haTThatuTThA, sA bAlA amayasita vva // 20 // so namiya bhai vimalaM, taM ciya baMdhU tameva maha mittaM / jaM esA majjha piyA, hIraMtI rakkhiyA dhIra ! // 21 // vimala vi bhaNe alaM, kayaNNusirarayaNa ! saMbhrameNa ihaM / kiMnu imaM vRttaMtaM 1, kahesu esovi iya bhagai // 22 // linelibrary.org
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam kRtajJatAkhyoguNaH // 88 // atthiha veyavagiriMdasaMThie rayaNasaMcae nayare / rAyA maNirahanAmo, kaNayasihA bhAriyA tassa // 23 // tANaM ca atthi putto, viNayaparo rayaNaseharo nAma / dhRyAu duNNi pavarA, syaNasihA maNisihA ya tahA // 24 // rayaNasihA sasiNehaM, pariNIyA mehanAyakhayareNaM / tesiM ca ahaM putto, nAmeNaM rayaNacUDu tti // 25 / / amiyappahakhayareNaM, pariNIyA maNisihA u tesipi / saMjAyA duNNi suyA, acalo cavalo ya pabalabalA // 26 // taha rayaNaseharassa vi, raikaMtA nAmiyAi daiyAe / jAyA esA kira cUyamaMjarI vallahA dhUyA // 27 // savvehi vi bAlatte, saha paMsukkIliehi amhehiM / gahiyAu niyakulakkamasamAgayAo ya vijjAo // 28 // caMdaNabhihANaniyamittasiddhaputtassa saMgamavaseNa / jAo maha mAulao, accataM jaiNa dhammarao // 29 // teNaM mahAsaeNaM, jaNaNI jaNago ya majjha ahayaM ca / kahiUNaM jiNadhamma, gihidhammadhuraMdharA vihiyA // 30 // niddiTTo haM aha caMdaNeNa pAsittu lakkhaNaM kiMpi / vijjAcakkI hohI, eso khalu dArago airA // 31 // to vimalo mitteNaM, vutto saMvayai tujjha taM vayaNaM / so bhaNai na me vayaNaM, kintu imaM AgamuddiDhaM // 32 // puNa bhaNai rayaNacUDo, tuDeNaM mAuleNa mama dinA / tA cUyamaMjarI pariNiyA mae sA imA bhadda ! // 33 // taso ya acalacavalA, kuviyA na ya maM cayaMti parihaviuM / bhRya vba chiddamaggaNapauNamaNA niggamaMti diNe // 34 // chalaghAyajANaNatya, phuDavayaNo niyacaro pautto me / so aNNadiNe sahasA, AgatuM mama iya kahitthA // 35 // jaha deva ! tesi siddhA, kAlI vijjA taha, tthi iya maMto / jujjhihii tuha sahego, bIo puNa tuha piyaM harihI // 36 // tatra vimlkumaarkthaa| // 88 // Jan Education Inteman For Private Personel Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko baMdhavehi sarisaM, jujjhissai ciMtiUNa evamahaM / avi tesi niggahakhamo, ittha nilINu mhi layagehe // 37 // te dovi mae jiNiyA, na ya haNiyA bhAyaru tti kAUNa / itto ya paraM tumhavi, pAyaM savvaMpi paccakkhaM // 38 // tA dhArateNa ima, maha jIyaM dhAriyaM tae ahavA / sayalAvi dharA dhariyA, jassuvayAre maI evaM // 39 // uktaMca-. . do purise dharau dharA, ahavA dohipi dhAriyA dharaNI / uvayAre jassa maI, uvayariuM jo na saMphusai // 40 // to dijjau Aeso, tujjha piyaM kiM karesu esa jaNo ? / aha daMtakaMtidhavaliyadharavalao jaMpae vimalo // 41 // bho rayaNacUDa ! cUDAmaNI, tuma asi kayaNNuloyammi / savvaMpi tae vihiyaM, payaDaMteNaM niyarahassaM // 42 // yataHvacaH sahasreNa satAM na sundaraM,hiraNyakoTyA'pi na vA nirIkSitam / avApyate sajjanalokacetasA,na koTilakSairapi bhAvamIlanam // to sappaNayaM bhaNiyaM, khayareNaM kumara ! majjha pasiUNa / giNhasu imaM surayaNaM, ciMtAmaNirayaNasAricchaM // 44 // jaMpai dhavalaMgaruho, dinnaM tumae mae ya gahiyamiNaM / acchautuheva pAse, muccau aisaMbhamaM bhadda ! // 45 / / aha ainirIhabhAvaM, nAuM vimalassa vimalabhAvassa / taccelaaMcale taM, rayaNaM baMdhai rayaNacUDo // 46 // puTTho ya vAmadevo, aMbApiunAmamAiyaM savvaM / kumarassa saMtiyaM kahai, sahariso kheyaravarassa // 47|| taM suNiya vimalacariyaM, acchariyakara viciMtae khayaro / paDiuvagarAmi ahayaM, jiNabiMbaM daMsiya imassa // 48 // BREBEOS vimalassa vimalAyamiNaM / acchatA meM surayaNaM, Jain Educat al For Private Personel Use Only Xijainelibrary.org
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam kRtajJA. khyoguNaH // 89 // to bhaNiyaM khayareNaM, kumAravara ! atthi kANaNe ittha / mama mAyAmahakAriyamAijiNiMdassa ceiharaM // 49 // taM mama kAu pasAyaM, kumarakharo daTTu arihae iNhi / evaM ti bhaNiya savve, jiNabhavaNAbhimuhamaha caliyA // 50 // thaMbhasayasanniviTTha, bahuvihadumasaMgayaM va ujjANaM / nahasurasarilaharIhi va, maNorahaM varapaDAgAhiM // 51 // aiunnaehiM kaMcaNamayadaMDehiM ca daMturaM va sayA / uvariM virAyamANaM, cAmIyaravimalakalaseNaM // 52 // katthai pallaviyaM piva, romaMcapavaMcaaMciyaM va kahiM / saMvammiyaM va katthavi, katthavi littaM ca kiraNehiM // 53 // ThANaTThANe viyariyaharicaMdaNavAsagehi kayasohaM / susiliTThasaMdhibhAvA, ikkasilAi vba nimmaviyaM // 54 // bahusAlabhaMjiyAhiM, visiTThaciTThAhiM rayaNamaiyAhiM / varaaccharAhiM sayayaM, ahiTThiyaM merusiharaM va // 55 // evaMvihajiNabhavaNa, pattA diTThA ya risahanAhassa / paDimA apaDimarUvA, namiyA hiDehi tehi tao // 56 // taM aisayaramaNIyaM, vivaM uruphuriyaduriyagirisaMbaM / aNimisanayaNajuehiM, piccheuM dhavalanivataNao // 57 // erisarUvaM biMba, pubbipi mae kahiMci diDhe ti / ciMtanto mucchAe, paDio dharaNIyale sahasA // 58 // aha pavaNapayANeNaM, paccAgayaceyaNo puNo kumaro / aiAyareNa puTTho, khayareNa kiM nu evaM ti ? // 59 // to rayaNacUDacaraNe, bhavaharaNe paNamiuM dhavalaputto / harisabharanibbharaMgo, evaM thuNiuM samADhatto // 6 // taM mAyA taM ca piyA, taM bhAyA taM suhI tumaM devo / taM paramappA jIyaMpi, majjha taM ceva khayaravara ! // 61 // jeNa imaM suranarasukkhakAraNaM duriyatimiraravibiMba / biMba jugAidevassa, daMsiyaM maha tae sAmi ! // 2 // tatra vimalakumAra kthaa| | // 89 // Jain Education IXX!! For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education I eyaM daMsaMteNaM, tumae maha daMsio sugaimagyo / chinnaM ca dukkhajAlaM, viNimmiyaM paramasojaNaM // 63 // khayarovi bhaNei ahaM, paramatthaM ittha kiMpi na hu jANe / vimalovi Aha sAmiya !, saMjAyaM jAisaraNaM me // 64 // puvvabhavesu vi bahuso, jiNabiMbe vaMdie mae nAha ! / sammattanANadaMsaNacaraNaM paripAliyaM suddhaM ||65 || mittIpamoyakaruNAmajjhatthaguNehi bhAvio appA / iccAi mae sariyaM, jAIsaraNeNa savrvvapi // 66 // taM majjha kayaM tumae, jaM paramagurU kuNaMti bho bhadda ! / iya jaMpato kumaro, paDio khayariMdacalaNesu // 67 // alamittha saMbhrameNaMti vuttu uTThAviuM ca nivataNayaM / sAhammiyaM ti vaMdittu, saviNayaM jaMpae khayaro ||68 // bho bho nariMdanaMdaNa !, saMpannaM maha samIhiyaM savvaM / jaM evaM tuha bhattI, jiNanAhe niccalA jAyA // 69 // ThANe ya esa hariso, payaDukkariso kumAra ! tuha jamhA / muttuM duhA vimuttiM, na'nnattha ramaMti sappurisA // 70 // uktaM ca ajJAnAndhAzcaTulavanitApAGgavikSepitAste, kAme saktiM dadhati vibhavAbhogatuGgArjane vA / vidvaccittaM bhavati hi mahanmokSasaukhyaikatAnaM, nAlpaskandhe viTapini kaSatyaMsabhittiM gajendraH // 71 // kiM ca niyabhAvasarisaM, phalamihamicchaMti pANiNo pAyaM / sugao kavaleNa harI, tUsai karikuMbhadalaNeNaM // 72 // uttAlakaro naccara, vIhidalaM pappa mUsao ahiye / bhuMjar3a karI aNNAi, bhoyaNaM nivaidinnapi // 73 // putri tumaM surayaNe, patte majjhatthabhAvamallINo / na hu lakkhio mae tuha, harisaviyAro mAgaM pi // 74 // XX ainelibrary.org
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 9 // kRtajJatAkhyoguNaH ahuNA taM puNa jAo, hrisbhrubhijmaannromNco| jiNapavayaNassa lAbhe, purisuttama ! sAhu sAhu asi // 75 / / paramittha jaNe nevaM, guruttamArovaNIyayaM kumara ! / je buddho si sayaM ciya, nimittamittaM jaNo eso // 76 // loyaMtiyadevehi, sayasaMbuddhA jiNesarA jaivi / paDibohijjaMti tahAvi, tesi na hu hu~ti te guruNo // 7 // taha ceva imovi jaNo, jANijau to bhaNei nivtnno| saMbuddhANa jiNANaM, heU vi na huMti te devA // 78 // taM puNa majjhaM siririsahanAhapaDimAi daMsaNavaseNaM / saddhammalaMbhaNeNaM, phuDaM gurU hosi jaM bhaNiyaM // 79 // jo jeNa suddhadhammammi, ThAvio saMjaeNa gihiNA vA / so ceva tassa jAyai, dhammagurU dhammadAgAo // 8 // uciyaM ca supurisANaM, kAuM viNayAiyaM suhagurummi / sAhammiamittassa vi, bhaNiyaM kira vaMdaNAIyaM // 8 // khayaro jaMpai nevaM, vuttuM arihei naravaraMgaruho / jaM guNapagarisarUvo, taM ciya savvesi hosi gurU // 82 // bhaNai kumAro guNagaNaghaDiyANa kayaNNuyANa sunarANaM / eyaM ciya iha liMgaM, jaM guruNo pUyaNaM niccaM // 83 // sa mahappA so dhano, sa kayaNNU so kulubbhavo dhIro / so bhuvaNavaMdaNijo, sa tavassI paMDio soya // 84 // dAsatvaM pesattaM, sevagabhAvaM ca kiMkarattaM ca / aNavarayaM kuvvaMto, jo sugurUNaM na lajjei // 85 // ti cciya maNavayaNataNU, sakayatthA guNagurUNa sugurUNa / je giru ciMtaNasaMdhugaNaviNayakaraNujjuyA sayayaM // 86 // avi yasammattadAyagANaM, duppaDiyAraM bhavesu bahuesu / savvaguNameliyAhi vi, uvayArasahassakoDIhiM // 8 // tatra vimlkumaarkthaa| // 9 // Jain Educat !! For Private Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education bho supurisa ! buddho haM, tujjha pasAeNa girihahaM dikkhaM / kiM tu maha tAyapamuhA, bahave iha bandhavA saMti // 88 // jai tesiM paDiboho, jAyai to haM bhavAmi kayakicco / tA uvaisasu guruM me, aha hiTTho bhaNai khayariMdo // 89 // atthi buhanAmasUrI, jalabharabhariyaMbuvAhasamaghoso / jai ei kahavi so iha, to paDibohija tuha bandhU // 90 // kumareNa tao bhaNiyaM, so diTTho kattha te mahAbhAga ! / so Aha ihuANe, jiNabhavaNAsanna bhUbhAge // 91 // jaM amI, sapariyaNeNAgaraNa me ittha / pavisaMteNaM jiNamaMdirammi diddhaM sumuNiviMdaM // 92 // tasya majjhe ego, sAhU masiasilayAkasiNadeho / piMgalasiracihurabharo, selu bva jalaMtadavajalaNo // 93 // Akhu vva lahuyakaSNo, duTThavirAlu vva piMganayaNajuo / pavagu vva civiDanAso, miya vva aidIhakaMThuTTho // 94 // laboyaro vva dhUloyaro ya ubvegajaNagarUvadharo / dhammaM vAgaramANo, diTTho mahumahurasadeNaM // 95 // taM asarisaguNajuttaM dada me ciMtiyaM imaM hiyae / jaha eyassa bhagavao, guNANurUvaM na rUvaM ti // 96 // to pavisiya jiNabhavaNaM, jiNapaDimaM haviya pUiUNaM ca / khaNamitteNaM sAhUNa, vaMdaNatthaM viNikkhato // 97 // tA so caiva varamuNI, uvaviTTho vimalakaNayakamalammi / raimuka vva aNaMgo, sasahara iva rohiNIrahio // 98 // bhAsurasuvaNNavaNNo, taNuSpahApaDalahaNiyatamapasaro / aliulakajjala keso, susiliTThapalaMbasavaNajugo // 99 // nIluppaladalanayaNo, aiunnayasaralanAsiyAvaMso / kaMbuviDaMbirakaMTho, navapallavaaruNa aharuTTho // 100 // kesarikisorauyaro, bisAlavacchayalajaNiyakaNayasilo / surakinnarapariyario, diTTho diTThIi suhaheU // 101 // ainelibrary.org
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 91 // Jain Educatio to ciMtiyaM mae kaha, esa khaNeNaM aNeriso jAo ? | ahavA caMdaNaguruNA, kahiyA se vivihaladdhIo // 102 // tathA hi"Amosahi vipposahi, khelosahi jallaosahI ceva / savvosahi saMbhinne, ohI riuviulamailaddhI // 103 // cAraNa AsIvisa kevalI ya maNanANiNo ya puvtradharA / arahaMta cakkavaTTI, baladevA vAsudevA ya // 104 // khIramahusappiAsava, koTTayabuddhI payANusArI ya / taha bIyabuddhI teyaya, AhAraga sIyalesA ya // 105 // veuvtridehaladdhI, akkhINamahANasI pulAyA ya / pariNAmatavavaseNaM, emAI huMti laddhIo // 106 // saMpharisamAmoso, muttapurIsANa vippuso vA vi / anne viDa tti viTTha, bhAti paitti pAsavaNaM // 107 // ee anneva bahU, jesiM savvevi surahiNo'vayavA / rogovasamasamatthA, te huMti taosahippattA // 108 // jo suNai savvao suNai, savvavisae ya savvasoehiM / suNai bahue va sadde, bhinne saMbhinnasoo so // 109 // riu sAmannaM tammattagAhiNI riumaI maNonANaM / pAyaM visesavimuhaM, ghaDamittaM ciMtiyaM muNai // 110 // vilaM vatthavisesaNanANaM taggAhiNI maI viulA / ciMtiyamaNusaraha ghaDaM, pasaMgao pajjavasaehiM // 111 // aisayacaraNasamatthA, jaMghAvijjAhi cAraNA muNao / jaMghAhiM jAi paDhamo, nissaM kAuM ravikarevi // 112 // guppA gao, rupagavarammI tao paDiniyatto / bIeNaM naMdIsarameha ihaM taiyaeNa puNo // 113 // paDhameNa paMDagavaNaM, bIuppAeNa naMdaNaM ei / taiuppAeNa tao, iha jaMghAcAraNo ei // 114 // kRtajJA khyoguNaH 19 tatra vima lakumArakathA / // 91 // jainelibrary.org
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 &&&&&&XXXXXXXX paDhameNa mANusuttaranaga sa naMdIsaraM tu bIeNaM / ei tao taieNaM, kayaceiyavaMdaNo ihayaM // 11 // paDhameNa naMdaNavaNe, bIuppAeNa paMDagavaNammi / ei ihaM taieNaM, jo vijjAcAraNo hoi // 116 / / AsI dADhA taggayamahAvisA''sIvisA bhave duvihA / te kammajAibheeNa, NegahA cauvihavigappA // 117 // khIramahusappisAovamANavayaNA tayAsavA huMti / kuTTayadhanasuniggalasuttatthA kuTTabuddhI ya // 118 // jo suttapaeNa bahuM, suyamaNudhArai payANusArI so| jo atthapaeNa'tthaM, aNusarai sa bIyabuddhI u // 119 // samao jahannamaMtaramukkoseNaM tu jAva chammAsA / AhArasarIrANaM, ukkoseNaM nava sahassA // 120 // catvAri ya vArAo, caudasapuvvI karei AhAraM / saMsArammi vasaMto, egabhave duNNi vArAo // 121 // titthayarariddhisaMdasaNatthamatthovagahaNaheuM vA / saMsayavuccheyatthaM, gamaNaM jiNapAyamUlammi // 122 // samaNImavagayaveyaM, parihAra pulAyamappamattaM ca / caudasapubbi AhAragaM ca na kayAi saMharai // 123 // veubbiyaladdhIe, aNu vva suhumA khaNeNa jAyaMti / kaMcaNagiri vva guruNo, lahudehA akkatUlaM va // 124 // paDao paDakoDIo, pakuNaMti ghaDAu ghaDasahassAI / ciMtiyamittaM rUvaM, kuNaMti bhaNieNa kiM bahuNA ? // 125 / / aMtamuhuttaM naraesu, huMti cattAri tiriyamaNuesu / devesu addhamAso, ukkosaviubaNAkAlo // 126 // akkhINamahANasiyA, bhikkhaM jeNANiyaM puNo teNa / parimuttaM ciya khijjai, bahuehiM vi na uNa annehiM // 127 // bhavasiddhiyapurisANaM, eyAo havaMti bhnniylddhiio| bhavasiddhiyamahilANavi, jattiya jAyaMti taM bucchaM // 128 // Jain Education in For Private Personel Use Only Kolhinelibrary.org
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam kRtajJatAkhyoguNaH // 92 // arihatacakkikesavabalasaMbhinnA ya cAraNA puvvA / gaNahara pulAya AhAragaM ca na hu bhaviyamahilANaM // 129 // abhaviyapurisANaM puNa, dasa pugviAllAu kevalitaM ca / ujjumaI viulamaI, terasa eyAu na hu huMti // 130 // abhaviyamahilANaMpi hu, eyAo na iMti bhaNiyaladdhIo / mahukhIrAsavaladdhI vi, neva sesAu aviruddhA // 131 // tA nUNaM veubbiyaladdhipabhAveNa nimmiyaM pahuNA / puddhi virUvarUvaM, imassa sAhAviyaM tu imaM / / 132 // to vimhieNa guruNo, muNiNo ya mae'bhivaMdiyA savve / dinno ya tehi kayasivasuhalAbho dhammalAbho me // 133 // suNiyA ya suhArasavarisasuMdarA desaNA khaNaM tesiM / puTTho ya muNI ego, kinAmA esa muNinAho? // 134 // bhaNiyaM ca teNa muNiNA, amha gurU esa bhuvaNavikkhAo / buhanAmA buddhinihI, viharai aNiyayavihAreNa // 135 / / taM suNiya ahaM hiTTho, namiuM guruNo gao stthaannmmi| parauvayArikkagurU, gurUvi annattha viharitthA // 136 // teNa bhaNemi ahaM to, buhasUrI jai ya ei iha kahavi / to tujjha baMdhuvaggaM, suheNa dhammammi bohijjA // 137 // jaM maha parivArassa ya, dhamme thijjatthameva taiyAvi / vihiyaM viuvirUvaM, teNaM parahiyakayamaNegaM // 138 // vimalo bhaNei supurisa !, anbhatthiya ittha so samaNasIho / tumai cciya ANeo, evaM ti pavajjae khayaro // 139 // to aMsupuNNanayaNo, kumaraM Apucchiu~ rynncuuddo| saMpatto saTThANaM, sumaraMto vimalaguNanivahaM // 14 // kumaro vi jiNaM thuNiuM, niggaMtUNaM jinnidbhvnnaao| pabhaNei mitta ! eyaM, rayaNaM ittheva govehi // 141 // gurUe kahici kajje, uvajujjihiI imaM mahArayagaM / gehe niyaM emeva, jAihI puNa aNAyarao // 142 // tatra vimlkumaarkthaa| // 12 // in E AA! For Private Personel Use Only jainelibrary.org .
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaM ANavei kumara tti, bhaNiya tattheva guviladesammi / so govai taM rayaNaM, aha pattA dovi sagihesu // 143 / / bahulIvasao pavasiyabuddhI ciMtei sAmadevasuo / vaMcittu vimalakumaraM, haremi gaMtuM tayaM rayaNaM // 144 // agaNiya kumaruvayAre, agaNiya taiyA vi ceva so paavo| jattha nihitaM ciTThai, rayaNaM patto tamuddesaM // 145 // tatto ukkhaNiuM taM, tatthuvalaM vatthaveDhiyaM khiviu / annattha nihiya rayaNaM gihapatto ciMtai nisAe // 146 // na hu sAhu mae vihiyaM, jaM rayaNaM nANiyaM tayaM gehe / gihihii kovi anno, keNavi didaM dhuvaM hohi // 147 / / iccAi AlajAlaM, pariciMtaMtassa tassa pAvassa / vArigayassa gayassa va, na maNAgavi AgayA niddA // 148 / / uhittu so pabhAe, turiyaM turiyaM gao tahiM ThANe / jA gihissai rayaNaM, tA kumaro taggihe patto // 149 // ujjANagayaM suNiuM, ca vAmadevaM lahuM kumArovi / patto tahiM ca diTTho, AgacchaMto ya iyareNa // 150 // to aisaMbhaMteNaM, teNaM vissariyarayaNaThANeNaM / bhIeNa sunnahiyaeNa, gihiuM ubalakhaMDaM taM // 151 // khiviyaM kaDivaTTIe, puTTho vimaleNa kIsa saMbhaMto / dIsasi ? vayaMsa ! tuha virahabhAvao sovi paccAha // 152 // taM saMThaviuM kumaro, patto jiNamaMdire samaM teNa / majjhammi gao vimalo, Thio ya vAmo bahiM dese // 153 // nAo kumareNa ahaM, ti saMkiro bhIyamANaso dhaNiyaM / naho naTThavivego, tao paesAu sidvisuo // 154 // davadavapaehi tihi vAsarehi aDavIsa joyaNe gaMtu / jA choDai maNigaMThiM, tA picchai uvalasakalaM so // 155 // hA hA hao hao mhi, ti mucchio nivaDio dharaNivaTTe / paccAgayaceyaNNo, vivihapalAve karesI ya // 156 // Jain Eduent and For Private & Personel Use Only Hainelibrary.org
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 93 // Jain Educatio tattha'jjavi gaMtUNaM, gahemi taM rayaNamiya viciMteuM / calio sadesabhimuhaM, muhuM muhuM maNasi jhUraMto // 157 // ittoya namiya devaM, jiNabhavaNAo viNiggao kumaro / mittamapAsittu tao, gavesa kANaNAIsu // 158 // savvatthavi aniyaMto, cauddisiM pesae nie purise / so patto egehiM, uvaNIo kumArapAsammi // 159|| addhAsaNe nivesiya, puTTho kumareNa kahasu me mitta ! / jaM aNubhUyaM tumae, suhadukkhaM sovi iya Aha // 160 // tayA jiNanamaNatthaM, ceigihaMto gao tumaM kumara ! / jiNabhavaNadAradese, ahayaM puNa jAva ciTThAmi // 169 // tAva sahasati pattA, egA khayarI pakaDDiyakivANA / sariraMsAe tIe, gayaNe uppADio ya ahaM // 162 // nao ya dUrase, itto annAvi AgayA khayarI / sA maha rUvavimUDhA, uddAleuM samADhattA // 163 // tANaM jujjhatINaM, paDio haM mahiyale tao naTTho / patto ya tuha narehiM, nivanaMdaNa ! taM ca milio si || 164 // teNa nidaMsiyasasiNehavayaNarayaNAi raMjio kumaro / pabhaNai ruiraM jAyaM, jaM diTThIe tumaM diTTho // 165 // itthaMtarammi vAmo, akkaMto iva mahAmahidhareNa / dalio piva vajjeNaM, paDio veyaNasamugdhA // 166 // tathA hi uppannA siraviyaNA, galaMti aMgAI pacaliyA dasaNA / saMjAyamuyarasUlaM, bhaggaM tArAyaNaM sahasA // 167 // to Adano vimalo, guruo hAhArakho samucchalio / patto dhavalanariMdo, kiM kiM ? ti jaNo bahU milio // 168 // AhUyA varavijjA, tehi pauttAu vivihakiriyAo / na ya jAo kovi guNo, sariyaM vimaleNa aha rayaNaM // 169 // kRtajJatAkhyoguNaH 19 tatra vima lakumArakathA / // 93 // MMw.jainelibrary.org
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM savvarogaharaNaM, ti tattha gaMtUNa picchae jAva | tamadalR ca visaNNo, mittasamIvaM puNo patto // 17 // aha egA buDDitthI, viyaMbhiyA moDiyaM niyaM aMgaM / ubilliyaM bhuyajuyaM, kesA vi hu mukkalIhUyA // 171 // mukkA sikAraravA, aivigarAlaM payAsiyaM rUvaM / bhIo jaNo ya pucchai, he bhayavai ! kahasu kA si tuma ? // 172 // sA Aha ahaM vaNadevaya mhi eso mae kao evaM / jaM imiNA pAveNaM, saralo vi pavaMcio vimalo // 173 / / iya raiyamAlajAlaM, taM rayaNaM viNihiyaM amugadese / tA cUrissaM sajjaNajaNavAmaM vAmadevaM ti // 17 // to vimaleNaM deviM, abbhatthiya moio niyayamitto / so dhiddhikArahao, jAo lahuo taNAo vi // 175 / / tahavi hu vimalakumAro, gaMbhIrimavijiyaaMtimasamuddo / puvvaM piva taM picchai, na hu daMsai katthai viyAraM // 176 // annadiNammi samitto, kumaro patto jiNiMdabhavaNammi / pUittu risahanAhaM, evaM thuNiuM samADhatto // 177 / / siririsahanAha ! tuha payanahakaMtIo jayaMtu tijayassa / jaMtIu vajjapaMjarabhAvaM bhAvAribhIyassa // 178 // tuha kamakamalaM vimalaM, daTuM dUrAu deva ! paidivasaM / dhannA kalimalamukkA, rAyamarAlu vva dhAvati // 179 / / asarisabhavaduhadaMdoligholiyANaM jiyANa jayanAha ! / taM ciya ekko saraNaM, sIyattANaM va diNanAho // 18 // tihuyaNapahu ! amayaM piva, sammaM tuha pavayaNe pariNayammi / ajarAmarabhAvaM khalu, lahaMti lahu lahuyakammANo // 18 // deva ! varanANadaMsaNa !, duhAvi tuha daMsaNeNa dehINaM / nIreNa cIvarANa va, khaNeNa khayamei mAlinaM // 182 // tuha sumaraNeNa sAmiya !, kiliTThakammovi sijjhae jIvo / kiM na hu jAyai kaNagaM, lohaMpi rasassa phariseNa ? // 183 / / Jain Eduetan For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna kRtajJatAkhyoguNaH prakaraNam // 94 // pahu ! tuha guNadhuNaNeNaM visuddhacittANa bhaviyasattANa / ghaNanIreNa va jaMbUphalAI vigalaMti pAvAI // 184 // dasaNapavaNe nayaNe, bhAlaM nAlaM havei tuha namaNe / tA paccakkhIbhAvaM, lahu maha tijaIsa ! viyaresu // 185 // iya saMthuo si deviMdaviMdavaMdiya! jugAijiNacaMda ! / maha desu nippakaMpaM, bhave bhave niyapae bhattiM // 186 / / evaM jA dhavalanariMdanaMdaNo thuNiya paDhamajiNacaMdaM / caMdu vva vimalaleso, paMcaMgaM kuNai paNivAyaM // 187 // tA tavvelaM patto, bahukheyaraparigao rayaNacUDo / taM suNiya vimalavihiyaM, thayaM pahiTTho bhaNai evaM // 188 // bho sAhu sAhu supurisa !, nitthiNNo te bhavoyahI esa / jasserisA jiNiMde, bhattI vipphurai akalaMkA // 189 // tatto namittu devaM, parupparaM vaMdaNAiyaM kAuM / maNipIDhiyAi bAhiM, hiTThA te dovi uvaviTThA // 19 // aha pucchiya taNukusalaM, khayariMdo bhaNai bho mahAbhAga ! / jaM maha kAlavilaMbo, jAo heuM suNasu tattha // 191 // taiyA tumha sayAsA, patto sapurammi paNamiyA piyaro / abhinaMdio ya tehi, harisaMsuyapuNNanayaNehiM // 192 // akkaMte tammi diNe, maha sayaNagayassa sariyajiNaguruNo / nidA''gayA nisAe, ya davao bhAvao na uNa // 193 / / bho bhuvaNesarabhattaya !, udvasu evaM suNaMtao vayaNaM / buddho niemi purao, rohiNipamuhAu vijjAo // 19 // tuha dhIra ! dhammathirabhAvaraMjiyA puNNaperiyA amhe / siddhAu tti bhaNittA, maha aMge aNupaviTThAo // 195 / / to sayalakheyarehiM, vihio me khayaracakkiabhiseo / volINA kevi diNA, navarajjaM saMThavaMtassa // 196 // sumariya tuha AesaM, paribhamio bhUrimaMDalesu ahaM / diTTho egattha mae, buhasUrI bhUrisIsajuo // 197 / / tatra vimlkumaarkthaa| // 94 // Jain Education For Private Personel Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education kahio tuha vRttaMto, sayalo vi hu tassa samaNasIhassa / tumhANa'NuggahaTThA, airA iha so pahU ei // 198 // iya kAraNAu ahayaM, kAlavilaMbeNa kumara ! iha patto / iya jA kahei khayaro, tA patto tattha so bhayavaM // 199 // ujjANapAlaehiM, turiyaM vaddhAvio dhavalarAo / vimalakhayarAisahio, patto gurucaraNanamaNatthaM // 200 // tipayAhiNIkareu, sapariyaNo paNamiUNa gurupAe / bhattibharapulaiyaMgo, uvaviTTho uciyasamma ||201 || atha rAjA guro rUpaM bhuvanAnandadAyakam / sAkSAnnirIkSya nirvyAjaM, vyAjahAra savismayaH // 202 // bhagavannIdRze rUpe, rAjabhArocite'pi hi / kuto vairAgyataH pUjyairjagRhe duSkaraM vratam 1 // 203 // avabudhya tatasteSAM pratibodhaM vizeSataH / vAcaspatimatirvAcamuvAceti yatiprabhuH || 204 // rAjan ! rAjakarAkArajainamandirasundaram / prabhUtavRttavRttAntaM puramasti dharAtalam // 205 // rAjA zubhavipAkAkhyastatra zatruvanAnalaH / sadAnabhogA devI, taddevI nijasAdhutA // 206 // kramAt tayoH samudbhUtaH sadbhUtaguNamandiram | ketakIpatrapAvitryacaritrastanayo budhaH || 207|| zubhAbhiprAyabhUpasya, putrikAM dhiSaNAbhidhAm / gRhe svayaMvarAyAtAmupAyaMsta sa yauvane // 208 // tathAszubhavipAkossti, bhrAtA tasyaiva bhUpateH / bhAryA pariNatistasya, tathA mandAhvayaH sutaH // 209 // anyo'nyadRDhasauhAda, budhamandau mahAmudA / ekadA nijakakSetre, parikrIDitumIyatuH // 210 // tasyAnte dahaze tAbhyAM vizAlo bhAlaparvataH / rolambanIla kezAlivanarAjIvirAjitaH // 219 // jainelibrary.org
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam / / 95 / / Jain Education adhastAdbhAlazailasya, varApavarakadvayA / dadRze'ntaH sphuraddhvAntA, nAsikAnAmikA guhA // 212 // tadguhAzrayiNA ghrANAbhidhena zizunA samam / zivyA bhujaGgatAnAmnyA, mando maitrIM mudA'karot // 213|| dadhyau budhastu zuddhAtmA, satAmanyastriyA saha / AlApo'pi na yuktaH syAnmitratAyAstu kA kathA 1 || 214 // tanme bhujaGgatA hyeSA, heyA ghrANastvasau dhruvam / svakSetrAdriguhAmadhyavAstavyo'rhati pAlanam // 215 // evaM dhyAtvA yudhaH kRtvA, ghrANena saha maitrikAm / ubhAbhyAmapi mandastu, khakhasadma sametuH (1) // 216 // atho bhujaGgatAdoSAt, sugandhAghrANalampaTaH / amandamandadhIrmandaH, prApa duHkhaM pade pade // 217|| itazca yauvanArUDho, vicAro budhadArakaH / kathaJcinniragAd gehAd, dezadarzanakAmyayA // 218 // bahiraGgAntaraGgeSu, bhUridezeSu bhUrizaH / sa bhUrikautuko bhrAntvA, tadA'gAnijamandire // 219 // atha tasmin samAyAte, muditau dhiSaNAbudhau / saMtuSTaM rAjakaM sarva, bhRzamAnanditaM puram // 220 // vRtte mahAvimardena, tatazrAgamanotsave / sA'jJAyi maitrikA tena, ghrANena budhamandayoH // 221 // tataH pitaramekAnte, vicAraH procivAniti / tAta ! ghrANena te maitrI, na bhavyA zRNu kAraNam // 222 // tadA'haM tAtamambAM cAnApRcchaya niragAM gRhAt / dezAn didRkSurabhrAmyaM, tAtadezeSu bhUriSu // 223 // anyadA bhavacakrAkhye, samprApto'haM mahApure / tatra rAjapathe'pazyamekAM pravarasundarIm ||224|| ai dRSTvA tAta ! jAtoshaM, pramodapulakAGkitaH / cittamAdrIbhaved dRSTe, hyavijJAte'pi sajjane // 225 // kRtajJatAkhyoguNaH 19 tatra vimalakumArakathA / // 95 // lainelibrary.org
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEXXXXXXXXXXXXXXXXXX sA'pi mAM vIkSya saMjajJe, kSipteva sukhasAgare / siktevAmRtasekena, prAptarAjyeva harSabhAk // 226 // tataH kRtapraNAmo'haM, prokto dattAziSA tayA / kastvaM vatsa !? mayA'pyuktaM, dhiSaNAbudhabhUraham // 227 / / apRSTvA pitarau mAtardezakIlikayA gtH| atho sA mAM pariSvajya, proce harSAzrupUrNadRk // 228 // dhanyA'smi kRtakRtyA'smi, yad dRSTastvaM mayAnagha ! / tvaM na jAnAsi mAM vatsa!, laghurmukto'si yattadA / / 229 // ahaM hi budharAjasya, sarvakAryeSu sammatA | dhiSaNAyA vayasyA'smi, nAmnA mArgAnusAritA // 230 // ato me bhAgineyastvaM, sundaraM kRtavAnasi / yad dezadarzanAkAsI, nagare'tra samAgamaH // 231 / / yenedaM nagaraM dRSTa, bhUrivRttAntasaMyutam / tena vatsekSitaM sarva, bhuvanaM sacarAcaram // 232 // mayoktamamba ! yadyevaM, tanme saMdarzayAdhunA / purametattathaivAmbA, mama sarvamadIdRzat // 233 // athaikatra mayA dRSTaM, puraM tatra mahAgiriH / tacchikhare'tiramyaM ca, niviSTamaparaM puram // 234 // mayoktamamba ! kinAma, purametadavAntaram / kinAmA'yaM giriH? kiM ca zikhare dRzyate puram ? // 235 // ambA jagAda vatsedaM, puraM sAvikamAnasam / viveko'yaM giriH zRGgamapramattatvamityadaH // 236 // idaM tu bhuvanakhyAtaM, vatsa ! jaina mahApuram / tava vijJAtasArasya, kathaM praSTavyatAM gatam // 237 / / yAvatsA kathayatyevaM, tAta! mahyaM sphuTAkSaram / tAvajjAto'parastatra, vRttAntaH zrUyatAM sa tu // 238 // gADhaM prahAranirminno, nIyamAnaH suvihvalaH / puruSarveSTito vyakSi, mayaiko rAjadArakaH // 239 // SXEKXXXXXXXXXXX&&&& Jain Education For Private Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam // 96 // kRtajJatAkhyoguNa: 19 SEXERRRRRRRRRRRRRRRRRR mayoktaM dArakaH ko'yaM? kiM vA gADhaprahAritaH / kutra vA nIyate ? lagnAH, ke cAmI paricArakA: 1 // 24 // ambikA smAha he vatsa 1, vidyate'tra mahAgirau / rAjA cAritradharmAkhyo, yatidharmazca ttsutH||24|| tasyAyaM saMyamo nAma, puruSaHprauDhapauruSaH / ekAkI ca kvacid dRSTo, mahAmohAdizatrubhiH // 242 / / bahutvAdatha zatrUNAM, prahArairjarjarIkRtaH / ayaM niHsArito vatsa !, raNabhUmeH padAtimiH // 243 // prakSipya dolikAyAM ca, nIyate'sau svamandire / asya cAtra pure jaine, sarve tiSThanti bAndhavAH // 24 // tato'haM kautukAkSiptastAta ! mAtrA samaM kSaNAt / teSAmanu samArUDho, vivekagirimastake // 245 // atha tatra pure jaine, raajmnnddlmdhygH| dRSTazcittasamAdhAne, maNDape sa mahAnRpaH // 246 / / satyazaucatapastyAgabrahmAkiJcanatAdayaH / anye'pi maNDalAdhIzA, ambayA darzitA mama / / 247|| itazca tainaraistUrNa, samAnItaH sa saMyamaH / darzito'sya narendrasya, vRttAntazca niveditaH // 248 // tahetukastatastAta !, mohacAritrabhUbhujoH / tadA mahAhavo jajJe, vizvasyApi bhayaGkaraH // 249 // kSaNAccAritrabhUpAlaH, sabalo balazAlinA / jigye mohanarendreNa, naMSTvA svasthAnamAzrayat // 25 // tataH pariNataM rAjya, mahAmohamahIpateH / cAritradharmarAjastu, niruddho'bhyantare sthitaH // 251 // mArgAnusAritA'vAdIt , dRSTaM vatsa ! kutUhalam ? / spaSTaM dRSTaM mayA'pyuktamambikAyAH prasAdataH // 252 // kevalaM kalahasyAsya, mUlamamba ! parisphuTam / ahaM vijJAtumicchAmi, proce'mbA zRNu putraka ! // 253 // tatra vimalakumAra kthaa| // 96 // Jain EducatalVIVIL For Private & Personal use only Jijainelibrary.org
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAgakezarirAjasya, mantrI protsAhasAhasaH / trailokyAmapi viSayAbhilASa iti vizrutaH // 254 // anena mantriNA pUrva, vizvasAdhanahetave / mAnuSANi prayuktAni, pazcAtmIyAni sarvataH // 255 // sparzanaM rasanA ghrANaM, dRk zrotramiti naamtH| jagajjayapravINAni, vizvAdvaitabalAni ca // 256 / / kvApi tAnyabhibhUtAni, santoSeNa purA kila / cAritradharmarAjasya, mantrapAlena lIlayA / / 257|| tannimittaH samasto'yaM, jAto'mISAM parasparam / kalaho vatsa! sATopamantaraGgamahIbhujAm // 258 / / mayA'vAcyatha pUrNa me, dezadarzanakautukam / sAmprataM tAtapAdAnAM, samIpe gantumutsukaH // 259 / / mAtroktaM gamyatAM vatsa !, nirUpya janaceSTitam / ahamapyAgamiSyAmi, tatraiva tava sannidhau // 26 // tato'hamAgamaM kSipraM, nizcityedaM prayojanam / tatastAtAmunA maitrI, ghrANena na tavocitA // 261 // yAvanivedayatyevaM, vicAro nijabIjine / mArgAnusAritA tAvadAgAd dhavalabhUpate ! // 262 // samarthitaM tayA sarva, vicArakathitaM vcH| tyajAmi ghrAgamityevaM, budhasyApi hRdi sthitam / / 263 // ito bhujaGgatAyukto, ghrANalAlanalAlasaH / mandaH sugandhigandhAnAM, sadA'nveSaNatatparaH // 264 // tatraiva nagare bhrAmyan , lIlAvatyA nijasvasuH / devarAjasya bhAryAyA, yayau gehe kadAcana // 265 / / sapatnIputraghAtArtha tasminneva kSaNe tayA / Atto DombakarAd gandhasaMyogo mAraNAtmakaH // 266 / / tAM gandhapuTikA dvAre, muktvA lIlAvatIgRhe / praviveza sa ca prApto, mandaH sA tena vIkSitA // 267 // Jain Education 1! For Private & Personel Use Only Willainelibrary.org
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtajJatAkhyo guNa: zrIdharmaratnaprakaraNam // 97 // tato bhujaGgatAdoSAt, choTayitvA puTImasau / tAn gandhAna sahasA'jighrat, prANaizca mumuce kSaNAt // 26 // taM mandaM ghANadoSeNa, vipannaM vIkSya zuddhadhIH / viraktaH prAbrajad dharmaghoSAcAryAntike budhaH // 269 // sa krameNa samastAGgopAGgApUrvavizAradaH / anekalabdhivAryabdhiH, samprAptaparivaibhavaH // 27 // viharabhatra samprAptaH, sa eSo'haM narezvara ! / vratahetuH punarjajJe, tanme mandasya ceSTitam / / 271 // yugmam / / tachrutvA vismayasmeralocano dhavalo nRpaH / vimalAyA janAH sarve, kRtAJjalaya acire // 272 // aho! bhagavatA rUpamaho! madhurimA girAm / aho! paropakAritvamaho! bodhanacAturI // 27 // aho! sadA svayaMbodhabandhuraikadhurINatA / yadvA bhagavato'muSya, caritraM srvmpyho| // 274 / / aha savisesaM rAyA, saMvegagao payaMpae kumaraM / taM vaccha ! giNha rajjaM, vayaM tu dikkhaM gahissAmo // 27 // bhaNai kumAro kiM tAya ! tuha ahaM iha aNi?o taNao / rajjapayANamiseNaM, jeNa mamaM khivasi bhavaavaDe // 276 // taM suNiya maNe tuTTho, dhavalo vimalassa DaharayaM bandhuM / kamalaM kamaladalakkhaM, niyarajjabharammi saMThavai // 277 / / vimalakumAreNa samaM, aNteurpurmNtimaaijuo| sirikhuhamarisayAse, giNhai dikkhaM dhavalarAo // 278 // itthaMtarammi naTTho, muTThI baMdhittu vAmadevo so| mA hu kumAro dikkhaM, balAvi maM gAhaissa tti // 279 // kumaramuNiNAvi kimiNaM?, ti pucchio jaMpae smnnsiiho| vimala ! animmalacarieNimiNA kiM pucchieNaM te // 280 // niyakajjavigdhajaNage, imasma carie'vahIraNaM kuNasu / iyarovi Aha evaM, jaM pujjA ANati tti / / 281 / / tatra vimlkumaarkthaa| // 97 // Jain Educator VVL For Private Personel Use Only # jainelibrary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int aha kayakiccaM appaM, maNNato rayaNacUDakhayariMdo / namiuM gurupayakamalaM, saMpatto niyayanayarammi // 282 // ciMta kumArasAhU, kayaNNusiraseharo kayAvi maNe / parauvayAraparattaM, aho ! aho ! rayaNacUDassa ||283 // paDhamajiNanAhadaMsaNapavaravarattAi jeNa paDhamaMpi / bhavabhImakUbakuhare, nivaDato rakkhio taiyA // 284 // siribuhamuNiMdadaMsaNasaMdaNasaMpAyaNeNa puNa ahuNA / ahayaM taha esa jaNo, siddhipurIsammuha vihio || 285 // iya ciMtato nicca, kameNa niTThaviyaaTThakammamalo / vimalo taha dhavalanivo, aivimalapayaM samaNupatto // 286 // tayA sa vAmadevo, dikkhAgAhaNabhayA tao naTTho / kaMcaNapurammi patto, Thio gihe saralasiTThissa // 287 // siTTI soya aputo, taM savvatthavi gaNei puttaM v| aMtaddhapi daMsai, aisaralo tassa kuDilassa // 288 // kavi so nisAra, aMtaNamukkhaNittu annattha / haTTAu Thavai channaM, va herio daMDapAsIhiM // 289 // tA uggao diNayaro, muTTho muTTha tti teNa pukariyaM / milio pabhUyaloo, saralo jAo visannamaNo // 290 // mAkuNasu siTTi ! kheyaM, laddho cora tti bhaNiya pAsIhiM / baMdhittu vAmadevo, nIo naranAhapAsammi // 299 // kuvieNa teNa vajjho, ANatto saralasiTTiNA tatto / dAUga pahUyadhaNaM, kahakahamavi moio eso // 292 // to niMdijja loe, kayagyacUDAmaNI imo pAvo / jeNa niyajaNayatullo, vIsasio vaMcio saralo // 293 // annadiNe nivagehaM bhinnaM keNAvi siddhavijjeNa / na ya lakkhio ya eso, to kuvio naravaI bADhaM // 294 // eyaM tu vAmadevasa, kammamiyaM jaMpiuM tayaM pAvaM / obaMdhAvara so vi hu, mariuM patto tamatamAe // 295 // Inelibrary.org
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 98 // parahitArthakArI guNaH 20 XXXKAREIXEXXES tatto aNaMtakAlaM, bhamiya bhave kahavi lahiya narajammaM / houM kayaNNupavaro, sivaM gao vAmadevovi // 296 // ityevaM ca kRtajJatAguNasudhAM santApaniLapikAM, duHprApAmajarAmarAspadakarIM prA* budhAnAmapi / pAyaM pAyamapAyamuktatanavaH sphArIbhavatsammadA, bho bhavyA ! bhavatAnizaM vimalavad niHzeSatRSNojjhitAH // 297 // iti vimalakumAracaritaM samAptam / / uktaH kRtajJa ityekonaviMzatitamo guNaH / samprati viMzatitamo guNaH parahitArthakArI, tatsvarUpaM nAmata eva sugamam, atastasya dharmaprAptau phalamAhaparahiyanirao dhanno, sammaviNNAyadhammasabbhAvo / annevi Thavai magge, nirIhacitto mahAsatto // 27 // ___ yo hi prakRtyaiva pareSAM hitakaraNe nitarAM rato bhavati sa dhanyaH, dhanArhatvAt , 'samyagvijJAtadharmasadbhAvaH' yathAvabuddhadharmatattvo gItArthIbhUta iti yAvat / anenAgItArthasya parahitamapi cikiirsststdsmbhvmaah| tathA cAgamaHkiM itto kaTThayaraM, jaM sammamanAyasamayasambhAvo / annaM kudesaNAe, kaTThayarAgammi pADei / / tti 'anyAnapi' avijJAtadharmAn sadgurupArzve samAkarNitAgamavacanaracanAprapaJcaiH 'sthApayati' pravarttayati, jJAtadharmAzca sIdataH sthirIkaroti 'mArge' zuddhadharme / bhImakumAravat / anena yatizrAddhasAdhAraNena parahitaguNavyAkhyAnapadena sAdhoriva zrAvakasyApi khabhUmikAnusAreNa dezanAyAM vyApriyamANasyAnujJAmAha / tatra bhiimkumaarkthaa| // 98 // in Eden ! For Private & Personel Use Only Hw.jainelibrary.org
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhipa paJcakvANa sUtrasya tathA coktaM zrIpaJcamAGgadvitIyazatakapaJcamoddezake"tahArUvaM NaM bhaMte ! samaNaM vA mAhaNaM vA pajjuvAsamANassa kiMphalA pajjuvAsaNA goyamA ! svnnphlaa| se NaM bhaMte ! savaNe kiMphale ? | naannphle| seNaM bhaMte! nANe kiMphale ? vinaannphle| seNaM bhaMte ! vinnANe kiMphale? paccakvANaphale / seNaM bhaMte! paccakkhANe kiMphale ? saMjamaphale / se NaM bhaMte ! saMjame kiMphale ? aNaNhayaphale / evaM aNaNhae tavaphale / tave codaannphle| bodANe akiriyAphale / seNaM bhaMte ! akiriyA kiMphalA ? siddhipajjavasANaphalA pannattA goyamA / savaNe nANe ya viSNANe, paJcakravANe ya saMjame / aNaNhae tave ceva, bodANe akiriyA ceva // asya sUtrasya vRtti:'tahArUva'mityAdi / 'tathArUpam' ucitasvabhAvaM kaJcana puruSaM zramaNaM vA tapoyuktaM uplkssnntvaadsyottrgunnvntmityrthH| 'mAhanaM vA' svayaM hanananivRttatvAt paraM prati mAhanetivAdinam , upalakSaNatvAdeva mUlaguNayuktamitibhAvaH / vAzabdo'tra samuccaye / athavA zramaNaHsAdhuH, mAhana:-zrAvakaH / 'zravaNaphale ti siddhAntazravaNaphalA / 'nANaphala' ti zrutajJAnaphalam , zravaNAddhi zrutajJAnamavApyate / 'vinnANaphala' ti viziSTajJAnaphalam , zrutajJAnAddhi heyopAdeyavivekakAri vijJAnamutpadyate eva / 'paccakkhANaphala' tti vinivRttiphalam , viziSTajJAno hi pApaM pratyAkhyAti / 'saMjamaphala' ti kRtapratyAkhyAnasya hi saMyamo bhavatyeva / 'aNaNhayaphala' tti anAzravaphalam , saMyamavAn kila | navaM karma nopAdatte / 'tavaphala' tti anAzravo hi laghukarmatvAttapasyatIti / 'vodANaphala' tti vyavadAnaM karmanirjaraNam , tapasA hi purAtanaM karma nirjarayati / 'akiriyAphala' ti yoganirodhaphalam , karmanirjarAto hi yoganirodhaM kurute / 'siddhipajjavasANaphala' ti siddhilakSaNaM tapoyukta Jain Education H For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam parahitArthakArI guNaH 20 // 99 // paryavasAnaphalaM-sakalaphalaparyantavarti phalaM yasyAH sA tathA / 'gAha tti' saMgrahagAthA, etallakSaNaM caitat-"viSamAkSarapAdaM ca0" ityAdi chandaHzAkhaprasiddhamiti / zrIdharmadAsagaNipUjyairupadezamAlAyAmapyuktamvaMdai paDipucchai pajjuvAsae sAhuNo sayayameva / paDhai suNei guNei ya, jaNassa dhamma parikahei // ti / kiMviziSTaH san ? ityAha-nirIhacittaH' niHspRhamanAH, saspRho hi zuddhamArgopadeSTA'pi na prazasyate / tathA coktamparalokAtigaM dhAma, tapaH zrutamiti dvayam / tadevArthitvanirlaptasAraM tRNalavAyate // kimityevaMvidhaH ? ityAha-mahAsatva iti kRtvA, yataH sattvavatAmevAmI guNAH sambhavanti / tathAhiparopakAraikaratinirIhatA, vinItatA satyamatucchacittatA / vidyAvinodo'nudinaM na dInatA, guNA ime sattvavatAM bhavanti // iti / bhImakumArakathA ceyamkapizIrSakadalakalitaM, jinabhuvanasukezaraM zriyA zliSTam / kiMtu jaDasaMgamukaM, ihatthi kamalaM va kamalapuraM // 1 // tatrAbhavadaripArthivakaraTighaTAvighaTanaprakaTavIryaH / NayakANaNakayavAso, hari ba harivAhaNo rAyA // 2 // tatra bhImakumAra kathA / // 99 // Jain EducatHYI For Private Personel Use Only Jww.jainelibrary.org
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANezA tasya babhUva, mAlatI mAlatIsurabhizIlA / nissImaabhImaparovayArasAro suo bhImo // 3 // atizuddhabuddhibuddhilamantrisutaH premavArivArinidhiH / bhImakumarassa jAo, varamitto buddhimayaraharo // 4 // anyeyuH savayasyaH, prazasyavinayo nayojjvalaH svagRhAt / kumaro pabhAyasamae, saMpatto rAyapayamale // 5 // anamannRpapadakamalaM, tena nijAke kSaNaM pariSvajya / saMThavio pacchA puNa, uvaviTTho uciyaThANammi // 6 // naranAthacaraNayugalaM, sapraNayaM nijakamaGkamAropya / saMvAhai gayabAhaM, nIluppalakomalakarahiM // 7 // bhaktibharanirbharAGgaH, zRNoti janakasya zAsanaM yAvat / ujjANapAlageNaM, tA viSNatto nivo evaM // 8 // deva ! nRpadevavanditapadAravindoravindamunirAjaH / bhUriviNeyasameo, patto kusumAkarujjANe // 9 // tachtvA bhUbhA, dattvA dAnaM mahanmudA tasmai / bahumaMtikumArajuo, patto gurucaraNanamaNatthaM // 10 // vidhinA titatisahitaM, yatipatimabhivandya nRpatirAsInaH / dundubhiuddAmasaraM, gurUvi evaM kahai dhamma // 11 // viphalaM pazorivAyunarasya nityaM trivargazUnyasya / tatrApi varo dharmo, yattamRte sto na kAmArthau // 12 // sa rajaH kanakasthAle, kSipati sa kurute'mRtena padazaucam / gRhNAti kAcazakalaM, cintAratnaM sa vikrIya // 13 // bAhayati jambhazumbhanakumbhinamindhanabharaM sa mUDhAtmA / sthUlAmalamuktAphalamAlAM vidalayati sUtrArtham // 14 // unmUlya sa kalpatarUM, dhattUraM vapati nijgRhe'lpmtiH| nAvaM sa jaladhimadhye, bhinatti kila lohakIlAya // 15 // bhasmakRte sa dahati cAru, candanaM yo manuSyajanmedam / kAmArthAthai nayate, satataM sddhrmprimuktH||16|| caturbhiH kalApakam / Jain Education HY For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEXX zrIdharmaratnaprakaraNam // 10 // parahitArthakArI guNa: 20 X & satsaGgatyA jinapatinatyA gurusevayA sadA dayayA / tapasA dAnena tathA, tat saphalaM tad budhaiH kAryam // 17 // yataHpuSNAti guNaM muSNAti dRSaNaM sanmataM prabodhayati / zodhayate pAparajaH, satsaGgatiraGginAM satatam // 18 // sadyaH phalanti kAmA, vAmAH kAmA bhayAya na yatante / na bhavati bhavabhayabhItirjinapatinatimatimataH puMsaH // 19 // gurusevAkaraNaparo, naro na rAgairabhidruto bhavati / jJAnasudarzanacaraNarAdriyate sadguNagaNaizca // 20 // prauDhasphUrtinirupamamUrtiH zaradindukundasamakIrtiH / bhavati zivasaukhyabhAgI, sadA dayAlaGkRtaH puruSaH // 21 // jalamiva dahanaM sthalamiva jaladhiga iva mRgAdhipastasya / iha bhavati yena satataM, nijazaktyA tapyate sutapaH // 22 // taM pariharati bhavArttiH, spRhayati sugatirvimuJcate kugatiH / yaH pAtratrAkurute, nijakaM nyAyArjitaM vittam // 23 // iti guruvacanaM zrutvA, naranAthaH pramuditaH sutAdiyutaH / giNhai gihatyadhammaM, samma sammattasaMjuttaM // 24 // zaminAM svAminamAnamya, medinIzo jagAma nijadhAma / bhaviyajaNabohaNatthaM, gurUvi annattha viharei // 25 // AsannAsInasakhaM, nijabhavanasthaM kumAramanyeyuH / sUriguNe vanaMtaM, namiuM viNNavai iya vittI // 26 // deva ! nararuNDamAlAkalitaH kApAliko baliSThAGgaH / tuha daMsaNamIhai to, kumareNaM muMca iya bhaNie // 27 // tenAsau parimukto, davAzIrvAdamucitamAsInaH / patthAvaM lahiya bhaNei, dehi maha kumara ! jhatti rahaM // 28 // tadanu bhrUkSepavazAd, dUrasthe parijane jagau yogii| bhuvanakkhohiNinAmA, kumAra ! maha atthi varavijjA // 29 // &&&&&&&&&&&& tatra bhImakumAra kthaa| | // 10 // Jain EducatHIVIRAL & Mpww.jainelibrary.org
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasyAzca pUrvasevAM, dvAdaza varSANyakArSamadhunA tu / taM kasiNacauddasidiNe, sAhiumicchAmi peyavaNe // 30 // uttarasAdhakabhAvaM, tvaM dehi vidhehi me zramaM saphalam / AmaM ti bhaNai kumaro, parokyArikkarasiyamaNo // 31 // adya dinAdazamadine, sA rajanI bhAvinI tato bhadra / / gaccha tuma saTThANaM, iya bhaNio so kumAreNa // 32 // yogyUce tava pAzce, sthAsyAmi kumAra Akhyadityastu / to aNudiNaM sa kumarassa, aMtie kuNai sayaNAI // 33 // tadvIkSya sacivasU nuH, proce pASaNDisaMstavavazena / mitta ! niyaM sammattaM, karesi kiM sAiyAraM ? ti // 34 // tata Aha nRpatitanayastvayedamAvedi satyameva skhe!| kiMtu mae dakkhiNNA, erisameyassa paDivannaM // 35 / / pratipanne nirvahaNaM, satpuruSANAM mahAvrataM hyetat / kiM muyai sasI sasayaM, niyadehakalaMkakAriM pi? // 36 // kiM kurute hi kusaGgo, narasya nijadharmakarmasudRDhasya ? / visaharasirevi vasiMo, kiM na maNI harai visamavisaM 1 // 37 // itaraH smAha yadi bhavAn , pratipannaM satyameva nirvahati / nivvahau tao pucvaMgIkayasuvisuddhasammattaM // 38 // ahimaNirabhAvukaM dravyamatra jIvastu bhAvukaM tasmAt / ciMtijjato sammaM, didruto esa kiMci // 39 // evaM suyuktayuktibhirukto'pi ca tena nRpatitanujanmA / taM liMgi AliMgiyahiyao mANeNa na caei // 40 // prApte ca tatra divase, vaJcitvA parijanaM gRhiitaasiH| kAvAlieNa saha nisi, patto kumaro susANammi / / 4 / / Alikhya maNDalamasAvacitvA mantradevatAM samyak / aha kAuMsihabaMdha, kumarassa samuDio jAva // 42 // tAvaduvAca kumAraH, sattvaM nijameva me zikhAbandhaH / niyakajja ciya pakuNasu, mA dharasu maNe bhayaM ti to||43|| Jain EducatHANTai For Private & Personel Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 101 // Jain Education AAL tasthAvudyatakhaGgastatpArzve'sau kapAlyatho dadhyau / kumarasiragahaNasihabaMdhabahuliyA vihaliyA tAva || 44 || tadamuSya ziro grAhyaM sa vikrameNaiva manasikRtyaivam / garuyagirisiharalaMghaNapavaNaM kAuM niyaM rUvaM // 45 // kUpasamakarNakuharastamAladalakAlakartikAhastaH / dikkaraDiraDiyapaDimaM, laggo dhaDahaDiumaiviyaDaM ||46 // taddurvilasitamiti vIkSya, nRpasutaH kesarIva kariyUtham / akkhuhiyamaNo jA maMDalaggamuggaM sa paDaNeha // 47 // tAvaduvAca sa pApo, re bAlaka ! tava ziraHsarojena / pUita aJja niyaguttadevayaM homi sukayattho ||48 || tata Akhyat kSitipasuto, re re pASaNDipAza ! pApiSTha ! / caMDAlaDuMbaciTThiya !, niDiyakallANa ! annANa ! // 49 // vizvasitAnAM yeSAM tvayA kapAlairvinirmame mAlA | tANavi vaharaM vAlemi, aJja gahiuM tuha kavAlaM / / 50 / / mukto'tha karttikAyA, ghAtaH kupitena tena bhImo'pi / taM khaliya khaggadaMDeNa, khippamAruhai takkhaMdhaM // 51 // dadhyau ca kamalalAvaM, lunAmi kiM maulimasya khaDgena / sevamimaM paDivannaM, haNemi kaha kahayaveNa'havA 1 // 52 // yadi kathamapi jinadharma, bahuzaktiyutaH prapadyate cAyam / to pavayaNaM pabhAvaha, iya haNai sirammi muTThIhiM // 53 // yAvattaM hantumanA, dordaNDAbhyAM grahISyate yogI / tA tassavaNassaMto, pavisaha karakaliyakaravAlo || 54 // taM prajahAra kumAraH, kharanakharaiH potravan mahIpITham / so suMDAdaMDapaviTThasa raDakaraDivva ka raDai // 55 // kRcchreNa karNa kuharAt kareNa niHsArya nRpasutaM yogI / dhariDaM caraNe kaMduvva, dUramucchAla gayaNe // 56 // sa tu nipatan gaganatalAd, daivavazAt prApi yakSiNIdevyA / karasararuhasaMpuDae, kAuM nIo ya niyabhavaNe // 57 // " parahitArtha kArI guNaH 20 tatra bhImakumArakathA / // 101 // w.jainelibrary.org
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ ti ciMtei // 58 // adyASTApadavalimAtasagatamidaM tridazasamA vijjhagirI, tannAmeNaM vIkSya ca tatrAtmAnaM, maNimayasiMhAsane samAsInam / ahiyaM vimhiyahiyao, jAva kimeyaM ? ti ciMtei // 58 // tAvadyojitahastA, tasya purobhUya yakSiNI prAha / bhadda ! imo vijjhagirI, tannAmeNaM imA aDavI // 59 // vindhyAdrikandarAntargatamatisaMgatamidaM tridazasama ! / ahamitya sAmiNI jakkhiNI ya nAmeNa kamalakkhA // 60 // adyASTApadavalitA, kapAlinorikSaptamantarikSatalAt / taM nivaDataM pikkhittu, pittu pattA ihaM hiTThA // 61 // samprati durmathamanmathazitazaranikaraprahAravidhurAGgI / tuha saraNamahaM pattA, supurisa ! maM rakkha rakkha to||62|| tadanu vihasya sa Uce, he vibudhe ! bibudhaninditAnetAn / vaMtAsave ya pittAsave ya tucche aNicce ya // 63 // narakapurasaralasaraNipAyAnAyAsanivahasaMsAdhyAn / ante kayaraNaraNae, jaNae bahudukkhalakkhANaM // 6 // ApAtamAtramadhurAn viSavat pariNAmadAruNAn viSayAn / bhavatarumUlasamANe, mANei saceyaNo konnu1||65|| trimirvizeSakam zAmyanti naiva viSayA, hi sevayA pratyuta pravarddhante / kararuhakaMDuyaNeNaM, pAmA iva pAmarajiyANaM // 66 // uktaM cana jAtu kAmaH kAmAnAmupabhogena zAmyati / haviSA kRSNavarmeva, bhUya evAbhivarddhate // 67 / / tad duHkhalakSahetuM, gRddhiM viSayeSu muJca bhavabhIru! / sirijiNanAhe taddesiyammi bhattiM sayA kuNasu // 68 // iti tadvacanAmRtamApya, yakSiNI zAntaviSayasantApA / saMjoDiyakarakamalA, kamalakkhA jaMpae kumaraM // 69 / / svAmistava prasAdAt, sulabhaM khalu me paratra vizadapadam / nIsesaduhAbhoe, bhoe sammaM cayaMtIe // 7 // For Private 3 Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 102 // lAparahitArtha kArI guNaH 20 REEEEEEEEEEEEEEEEX tvayi sudRDho bhaktibharo, rAga iva supAziteM'zuke me'stu / jo pujjo tuha vi sayA, so maha devo jiNo hou // 7 // iti yAvad gurubhaktiH, sA'nyadapi bhaNiSyati sphuTaM kizcit / tA suNiuM mahurajhuNiM, kumaro pucchai tayaM deviM // 72 // atibandhurabandhasamRddhazuddhasiddhAntasAravacanena / ke iha kuNaMti sajjhAyamasarisaM? sA tao bhaNai // 7 // santIha girau munayo, mAsacatuSkAca pArayanti vibho ! / tesiM sajjhAyaparANa, esa summai mahurasaddo // 74 // atha nRpatisUnurUce, hime zikhI saica tamasi maNidIpaH / ityavi puNNehi, susAhusaMgo mahaM jAo / / 75 // tadahamidAnI rajanIzeSamamISAM samIpamupagamya / gamihaM ti tao nIo, so devIe muNINaMte // 76 // prAtaH saparijanA'haM, munIn praNasyAmi seti jalpitvA / saTThANaM saMpattA, sumaraMtI kumarauvaesaM // 77|| itaropi guhAdvArapratyAsannasthitaM nanAma gurum / uvaladdhadhammalAho, uvavisae suddhamahivIDhe // 78 // vismitahRdayo'pRcchad , bhagavan ! kathamiha subhISaNe deshe| tumbhe ciTThaha abhayA, asahAyA nirasaNA tisiyA ? // 79 // evaM kumArapRSTo, yAvat pratibhaNati kizcana munIzaH / tA niyai nivaitaNao, gayaNe iMtaM bhuyaM ega // 8 // dIrghatarA gavalaruciH, sA'vatarantI nabhoGgaNAcchuzubhe / nahalacchIe veNi vva laMbirA laDahalAvaNNA // 8 // taralatarabhISaNAkRtiratikaThinA raktacaMdanolliptA / bhUmIe paDilaggA, jamassa jIha vva sA sahai // 82 / / atha vismayabharajananI, samAgatA jhagiti tatpadeze sA / bhayarahiyANaM tANaM, muNikumarANaM niyaMtANaM / / 83 // Agamya tadanu sahasA, kSitipatitanayasya maNDalAgraM sA / muTThIi gahiya sudidaM, caliyA pacchAmuhaM jhatti // 84 // tatra bhImakumAra. kthaa| // 102 // For Private & Personel Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ &&&&&&&&&& kasya bhujeyaM ? kiM vA, kariSyate'nena mama kRpANena ? / picchAmi sayaM gaMtuM, iya kumaro uhio sahasA / / 85 // praNipatya sUricaraNe, pazcAsya ivAtikautukavazena / ucchaliuM cheyavaro, ArUDho tIi bAhAe // 86 // haragalagavalasunIlimabhujAdhirUDho brajan gaganamArge / kAliyapuTThArUDho, viNhu vva virAyae kumaro // 87 / / sthUrasthirabhujaphalakoparisthito vipulagaganajalarAzim / vaNio vva bhinnapoo, taramANo sahai nivaisuo // 88 // bahutarataruvaragirigaNagirisarito yAti yAvadabhipazyan / bhImo aisayabhIma, tA picchai kAliyAmavaNaM // 89 // tadgarbhagRhAsInA, praharaNayug mahiSavAhanAsInA / teNaM divA nararuMDamaMDiyA kAliyApaDimA // 90 // tasyAzcAgre daze, sa pUrvakApAlikastathA bena / vAmakareNaM ego, puriso kesesu parigahio // 91 / / yasyAM kila bAhAyAmAgacchati nRpasutaH samArUDhaH / sA tassa duTThajogissa, saMtiyA dAhiNA bAhA / / 92 // taM kezeSu gRhItaM, dRSTvA paricintitaM kumAreNa / kiM esa kupAsaMDI, kAhI eyassa purisassa ? // 13 // tat pracchanno bhUtvA, tAvat pazyAmi ceSTitamamuSya / pacchA jaMkAyacvaM, taM kAhaM iya viciMteuM // 94|| tasthAvuttIrya bhujAnibhRtastasyaiva yoginaH pazcAt / appittu kumarakhaggaM, saTThANaM sA bhuyA laggA // 95 // taM naramatha yogyUce, smareSTadevaM kuruSva bhoH ! zaraNam / tuha siramimiNA asiNA, jaM chittuM pUihaM deviM // 96 // sapAha paramakaruNArasanIranidhirjinezvaro devaH / savvAvatthagaeNavi, sariyavyo majjha na hu anno // 17 // dRDhajinadharmadhurINo, bhImAkhyo nijasakhaH kulsvaamii| kegavi katthavi nIo, kuliMgiNA so u me saraNaM // 98 // &&REEOS For Private Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam parahitArthakArIguNaH 20 // 10 // BXXXXXXXXXXXXX yogyace re pUrva, sa tava svAmI bhayena me naSTaH / annaha sireNa tasseva, kAliyaM devimaccito // 19 // tadabhAve tatpUjA, tava zirasA'pi hi mayA'dya kartavyA / tA tujjha kahaM saraNaM, so hohI mUDha ! kAuriso ? // 10 // re re sa tava svAmI, mamAdhunA'zaMsi kAlikAdevyA / vijjhaguhAAsanne, pAse kira seyabhikkhUNaM // 101 // karavAlo'yaM tasyaiva, nizita AnAyito mayA pazya / imiNa cciya tuha sIsaM, chijjihiI iNhi nibbhaMtaM / / 102 // ubhayAlApAn zrutvA, dadhyau bhImaH saduHkhasAmarSam / hA kaha pAvo vinaDai, maha mittaM buddhimayaraharaM // 103 / / hakkayati sma tatastaM, re yogibruva ! bhavAdhunA purussH| giNhittu tujjha mauliM, maulemi jayassavi duhAI // 104 // taM naramapAsya yogI, kumAramabhidhAvitastatastena / dArakavADapahAreNa, pADio se karAu asI // 105 // dhRtvA kaceSu bhUmau, nipAtya dattvorasi kramaM bhImaH / jA luNihI se sIsaM, tA kAlI aMtare houM // 106 // prItA''ha vIra ! mainaM, vadhIhi mama vatsalaM chalitalokam / jo narasirakamalehiM, karei maha pUyamaibhatto // 107 // bho aSTazataM pUrNa, maulInAM molinA'munAdya syAt / payaDiyaniyayasarUvA, ahaM ca eyassa sijhaMtI // 108 // tAvat tvamasamakaruNApaNyApaNa AgamaH kSitipatanaya ! // tuha paurapauriseNaM, tuTThA maggasu varaM ruiyaM // 109 // parahitamatiH sa Uce, tuSTA yadi mama dadAsi varamiSTam / to tigaraNaparisuddhaM, jIvavaha lahu vivajjehi // 110 // tava sutapAzIlAbhyAM, vikalAyAH kA hi dharmasamprAptiH / eseva tujjha dhammo, caesu tasajIvavahameyaM // 111 // yadiha nAtmalAbha, labhate kila pAdapo vinA mUlam / taha dhammovi jiyANaM, na hoi nUNaM dayAi viNA // 112 // XXXXXXXXXXXXXXXXXX tatra bhImakumAra kthaa| | // 103 // For Private Personel Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA bhadre ! svasya puro, jIvavadhamacIkaraH kadAcidapi / taha mA tUsasu bhavaduhapayANasajjeNa maggeNa // 113 // kAruNyamayaM samyag, yadyakariSyaH purA hi jinadharmam / to nevaM pAvaMtI, kudevajoNIi devattaM // 114 // tat tyaja jIvavadhaM tvaM, tava bhaktA api bhavantu karuNAAH / pUyasu jiNapaDimAo, dharasu jiNuttaM ca sammattaM // 115 // jinamArgasaMsthitAnAM, kuru sAnindhyaM ca sarvakAryeSu / ja lahiuM narajamma, taM bhadde ! lahisi lahu siddhiM // 116 / / adyaprabhRti samastAn , jIvAnnijajIvavanirIkSiSye / ahayaM ti bhaNiya kAlI, sahasaiva adaMsaNaM pattA // 117 // atha mantrisuto bhIma, praNanAmAliGgatha so'pi taM prAha / kaha mitta ! muNato vi hu, gao vasamimassa pAvassa ? // 118 // sacivatanUjo'pyUce, mitra ! prathame'dya yAminIyAme / vAsagihe tuha bhajjA, pattA anievi taM tattha / / 119 // sambhrAntanayanayugalA, sA'pRcchad yAmikAMstataste'pi / pabhaNaMti aho ! chaliyA, jaggaMtA vi hu kahaM amhe ? // 120 // sarvatra mAgito'pi ca, yadA na dRSTo'si tadanu bhUbhartuH / kahiyaM keNavi hario, kumaro nisipaDhamajAmammi // 12 // zrutvedaM tava janako, jananI lokazca vilapituM lagnaH / aha oyariu~ patte, jaMpai kuladevayA evaM // 122 // nRpa ! sustho bhava tava sUnurapahato yoginA'dhamena nizi / uttarasAhagamisao, kumarassa siraM gahissaM ti // 123 // yakSiNyA nijagehe, nItazcetyAdi sa sphuTaM procya / bhaNiyaM thopadiNehiM, iha ehI guruvibhUIe // 124 // atha sA svasthAnamagAt, saMvAdayituM vacastvahaM tasyAH / avasoi joyaNatthaM, viNiggao niyayabhavaNAo // 125 / / tAvat sahasA kenApyuktaM puruSeNa muditacittena / maNaciMtiyatthasiddhI, tuha bhadda ! imA havau sigdhaM // 126 // Jain Eduetan For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 104 // parahitArtha| kArI guNaH XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ityevaM zubhazabdena, raJjito yAvadasmi calitamanAH / to gayaNagaeNimiNA, ukkhivio ittha ANIo // 127 // puNyabharaprApyANAM, bhavatAmamunaiva melito'smi tataH / paramuvayArissa imassa, dhammamuvaisasu varamitta ! // 128 // prItaH prAha sa yogyapi, yaH kAlyA zizriye pravaradharmaH / so maha saraNaM taddesao ya devo taha jiNu ti // 129 / / kiMcaapakAryupakAraparasya buddhimakaragRha ! tava nato'smi padau / guNarayaNarohaNagiri, sAmikumaraM ca paDivanno // 130 // iti yAvatte muditA, jalpanti hi tAvadudgate sUrye / patto tattha javakkho, hatthI aithorathirahattho // 131 // kRtvA kareNa bhIma, sacivaM cAsthApya nijakapRSThe'sau / kAlIbhavaNAu tao, lahu nahamagge samuppaio // 132 / / atha vismitaH kumAraH, proce he mitra ! manujaloke'tra / kariyaNamerisaM ki, dIsaha kiM vA samuppai ya ? // 133 // jinavacanabhAvitamatiH, spaSTamabhASiSTa mantrimUrmitram / taM natthi saMvihANaM, saMsAre jaM na saMbhavai // 134 // kintu tava puNyabhArapraNoditaH ko'Si suravaro hyeSaH / tA jAu jattha tattha va, itto na maNaMpi bhayamasthi // 135 // iti jalpatIstayoH sa, kSaNena namaso'vatIrya zUnyapure / ekvammi paulidAre, te muttu karI kahiMvi gao // 136 / / bhImo mitraM muktvA, nagarasya bahiH khayaM vivezaikaH / puramajhe tA picchai, narasiMhasamAgiiM jIvaM // 137 // tena ca mukhe gRhItaH, surUpa eko naro rasan virasam / mA mama haresu pANe, puNo puNo iya payaMpato // 138 // taM dRSTvA kSitipatibhUraho idaM kisapi dAruNaM karma / iya ciMtiya taM saviNayamiya patthai muca purisamiNaM // 139 // &&&&&&& tatra bhiimkumaarkthaa| // 104 // Jain Educaton International For Private Personel Use Only w ww.jainelibrary.org
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ unmIlitAkSiyugalena, tena saMvIkSya nRpatisutavadanam / sa naro muhAu muttuM, saMThavio suThu payahiTe // 14 // smitveti vAcamUce, muJce kathametakaM prsnnmukh!| so ajja mae eladdhochuhieNa, bhakkha ti // 141 // Aha kumArastvaM kRtavaikriyarUpa iva lakSyase bhadra ! / to kaha tuha bhakkhamiNaM , jamakavalAhAriNo amarA // 142 // abudho yadvA tadvA, karoti yuktaM hi na punaretatte / saduhaM palavaMtANaM, sattANaM ghAyaNaM vibuha ! // 143 // yaH khalu yathAtathA vA, dehabhRto hanti virasamArasataH / so dukkhalakkhariMcholikavalio bhamai bhImabhave // 144 // sa pAha satyametat, kintvamunA'darzi mama purA duHkham / taha jaha sayaso haNie, vi tammi na hu samai maha koho // 145/ ata eva bahukadarthanapUrvamimaM pUrvazatrumatiduHkham / mArissAmi ahaM aha, nivataNao bhaNai bho bhadda ! // 146 // apakAriNi yadi kopaH, kope kopaM tato na kiM kuruSe / sayalapurisatthahaNae, jaNae nIsesadukkhANa // 147 // tanmuzca dInamenaM, karuNArasakAraNaM kuru sudharmam / mukkhaM dukkhavimukkhaM, lahesi jaM anajammevi // 148 // iti bahubhaNito'pi yadA, na muJcate taM naraM sa duSTAtmA / ciMtei kumAravaro, na sAmasajjho imutti tao // 149 // kopAviSTaM dhRSTa, taM sahasA prerya nRpatitanujanmA / niyapiTThIe ThAvai, taM purisaM so tao kuvio // 150 // bhImaM sa bhImamUrtirnigarItumadhAvata prasRtavadanaH / taM dhariya khure kumaro, laggo bhAmeu sirauvariM // 151 // tadanu sa sUkSmo bhUtvA, nirgatya kumArahastamadhyatalAt / kumaraguNaraMjiyamaNo, addisso ThAi tattheva // 152 / / tasminnadRzyamAne, nRpatanayastasya nAgaranarasya / bAhuvilaggo kougabhareNa pavisei niyabhavaNe // 15 // Join EducatIXX! jainelibrary.org
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIdharmaratna prakaraNam parahitArthakArI guNaH 20 // 10 // tatra ca saptamabhUmistambhAzritasAlabhaJjikAbhiridam / joDiyakarAhi bhaNiyaM, sAgayamiha bhImakumarassa // 154 // tvaritaM tvaritaM ca tataH, stambhoparibhAgataH samavatIrya / tAhiM bahumANeNaM, dinnaM kaNagAsaNaM tassa // 155 // tena puruSeNa sArddha nRpAtmajastatra yAvadAsInaH / tA majjaNasAmaggI, savvA pattA nahAu tahiM // 156 // paJcAlikAH pramuditAH, procuH paridhAya potikAmenAm / amhovari pasiUNaM, kareu nhANaM kumAravaro // 157 // dharaNIdhavabhava Uce, mama mitraM nagaraparisarodyAne / ciTThai taM hakkAraha, ANIo tAhiM lahu sovi // 158 // tAbhirmitrasameto, bhImaH saMsnApya bhojito bhaktyA / jA pallaMke lallakavimhao ciTThai suheNa // 159 // tAvaduvAca samakSaM, kRtAJjalinirjaraH kumAravaram / tuha asamavikkameNaM, paritudyo haM varesu varaM // 160 // jagade jagatIzabhuvA, yadi tuSTastvamasi mama tataH kathaya / ko taM? ko uvayAro? kiM puramiNamuvvasaM jAyaM // 16 // proce suraH puramidaM, kanakapuraM kanakarathanRpotrAbhUt / jo rakkhio tae so, ahamAsi purohio cNddo||162|| sarvasya janasyopari, sadA'pi cAsthAt gadhA jvalaMstadanu / savvovi jaNo jAo, maha vairI koi na hu suyaNo // 163 // ayamapi nRpaH prakRtyA, karamanAH karNadurbalaH prAyaH / saMkAivi avarAhassa, kArae daMDamaicaMDaM // 16 // kenacidaparedhurmayi, matsarabharapUritena nRpapurataH / aliyaM kahiyamiNaM jaha, saha DubIe imo vuttho // 165 / / kAlaM ca mArgayannapyavicAya zaNena veSTayitvA'ham / chaMTAveuM tilleNa, jAlio'NeNa virasaMto // 166 // tadanu saduHkhaM mRtvA, jAto'hamakAmanirjarAvazataH / nAmeNaM savvagilu tti, rakkhaso sariya aha varaM // 167 // &&&&&&&XXXXXX tatra bhIma kumaarkthaa| // 105 // Jain EduceTER KAww.jainelibrary.org
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ BESEXKXXXXESXEXXXCKERAKAR iha ca sametya mayA bhoH !, sarvo'pi tirohito nagaralokaH / esa nivo saMgahio, nimmiyanarasiMgharUveNa // 168 // karuNAlaGkRtapauruSaguNamaNiratnAkareNa mocayatA / evaM tumae sumae ! camakkiyaM maha maNaM gADhaM // 169 // eSa samagro'pi mayA, tavopacAro hyadRzyarUpeNa / majjaNamAI vihio, bhattIe divvasattIe // 17 // tava caritamuditamanasA, prakaTIcakre mayaiSa puralokaH / aha niyai valiyadiTThI, kumaro sayalaM nayaraloyaM // 171 // atrAntare kumAraH, praikSiSTa viziSTavibudhaparivAram / iMtaM gayaNapaheNaM, mohariuM cAraNamuNiMdaM // 172 // yatra kila mantriputraH, kumAramuktaH sthito'bhavattatra / suraraiyakaNayakamale, Thio gurU kahai dhammakahaM // 173 // atha bhImapreraNayA, sarvagilo mantrim nukanakarathau / savvovi nayaraloo, patto gurupAyanamaNatthaM // 17 // kSititalavinihitazirasaH, pramuditamanasaH prnssttbhutmsH| paNameuM muNinAha, sugaMti te desaNaM eyaM // 175 // krodhaH sukhataruparazuH, krodho vairAnubandhakandaghanaH / santAvakaro koho, koho tavaniyamavaNadahaNo // 176 // kopATopavisaMsthuladeho dehI karoti vividhAni / vahamAraNaabbhakkhANadANamAINi pAvANi // 177 // tata Urjasvalamatibahu sudAruNaM karmajAlamarjitvA / bhamai bhavabhImaraNNe, nissAmaNNe duhakkato // 17 // tad bho bhavyA ! bhavyaM, padamicchanto vihAya kopabharam / payaDiyasivapayasamme, jiNadhamme ujjama kuNaha // 179 // zrutvaivaM sarvagilo, natvA munipatipadau jagAdeti / kovo kaNagarahanive, ajjappabhiI mae mukko // 18 // atra ca bhImakumAre, dharmagurAviva mamAstu dRDhabhaktiH / aha tattha gaDaya Dato, samAgao karivaro ego // 181 // EXXXXXXXXXXXXXXX Jain Educatmaniram For Private Personel Use Only M w.jainelibrary.org
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnakaraNam / 106 // parahitArthakArI guNaH 20 tadarzane ca sahasA, sA parSad bhRzamupAgamat kSobham / to kumaro taM kariNaM, bappukArei dhIraviuM // 182 // avihasto nijahastaM, hastI saGkocya tadanu zAntamanAH / kAuM payAhiNaM saparisassa muruNo tao namai // 183 // atha yatipatinA jagade, mataGgajo'sAvaho mahAyakSa ! / bhImaM aNusariya ihaM, tamAgao karivaro houM // 184 // kAlIbhavanAdbhavatA, pUrvamasau kSitipatanaya Aninye / ihayaM niyapaDiputtayakaNagarahanariMdarakkhAe // 185 // saMprati nijanagaraM prati, netuM bhImaM bhRzaM tvamutsahase / taM AyaNNiya karivararUvaM so jhatti saMharai // 186 // bhAsvadalaGkRtiyuktaM, pratyakSaM yakSarUpamAdhAya / pabhaNai nANamahodahi !, murNida ! evaM ciya imaM ti // 187 // vijJApyaM kintvetat , pUrva kakSIkRte'pi samyaktve / maha maNabhavaNe laggA, kuliMgisaMsaggao aggI // 188 // tenAzu dArudAhaM, sA'dAhi vishuddhdrshnsmRddhiH| to haddhI appiddhIvaNesu jakkho ahaM jAo // 189 // tasmAt prasadya bhagavannAropaya mama vizuddhasamyaktvam / kaNagaraharakkhasAihi, bhaNiyamamhaMpi iya hou // 19 // atha gurugA samyaktvaM, dattaM nRpayakSarAkSasAdInAm / kumaro kuliMgisaMgAiyAramAloyae guruNo // 19 // atinirmalasamyaktvo, bhImo munipuGgavaM namaskRtya / kaNagaraharAyabhavaNe, rakkhasamAIhiM saha patto // 192 / / kanakaratho'pi narendraH, prbhuutsaamntmntripriklitH| namiuM bhaNei kumaraM, savvamiNaM tuha pasAu tti // 193 // yajjIvyate yadetad, rAjyaM prAjyaM yadeSa puralokaH / jaM eyassa atucchA, lacchI kira jaM ca sammattaM // 19 // tadayaM lokastava nAtha 1, kiGkaraH samucite tataH kArye / taha vAvAreyavyo, jaha hoi bhisaM aNuggahio // 195 // tatra miimkumaarkthaa| // 106 // Jain Educat mww.jainelibrary.org
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educational sa mAha jananamaraNe, anyonyanibandhane yathA'sumatAm / taha saMpayAvayAo, ya keihaM heuNo ane // 196 // eSa punarvyApAro, bhavyAnAM sukulasambhavAnAM vaH / jiNadhamme aidulahe, na hu kAyavvo mAo ti // 197 // sodarabhAvaH sAdharmikeSu, sevAsu sAdhuvargasya / parahiyakaraNe jatto, tumbhehi sayA vihevva // 198 // atha vihitAJjalayaste, babhASire nAtha ! katipayAn divasAn / iha ciTThasu jeNa'mhavi, jiNadhamme hoi kosalaM // 199 // iti tadvacanaM zrutvA, yAvat prativakti kiJcidapi bhImaH / tA DamaDamaMtaDamaruyasaddasamuttasiyanivaloyA // 200 // viMzativAhA kAlI, sA kApalikayutA'gamattatra / rAyasuyaM namiUNaM, uvaviTThA kumaraniddiTThA // 201 // abhaNacca kumAra ! tadA, tvayi kariNA nIyamAna iha sasakhe / ohIi nAu tuha hiyamimaM na caliyA paryaMpi ahaM // 202 // tava janakaH puralokaH, smRtvA tava guNagaNaM rudannadhunA / kajjavaseNaM tahiyaM, gayAi me kahavi saMThaviuM // 203 // vidadhe puratasteSAM mayA pratijJA yathA dinayugAnte / iha me ANeyavvo, bhImakumAro samittajuo || 204 || kathitaM ca yathA bhImo, hyatiSThapad bahujanaM jinendramate / rakkhitthA bahuloyaM, mArijjaMtaM ca gurukaruNo ||205|| atihitanijasakhasahitastiSThati kuzalena kanakapuranagare / bho ! bho ! pamoyaThANe, mA hu visAyaM kuNaha tumbhe // 206 // zrutvaivamutsukamanA, yAvat prasthAsyate varakumAraH / tA gayaNayale bherIbhaMbhAiravo samucchalio // 207 // cazvadvimAnamAlAmadhyavimAnasthitA kamalavadanA / diTThA egA devI, dasadisininAsiyatamohA || 208 || atha kimiti bhaNan rajanIcaraH kare mudgaraM dadhad yakSaH / karakaliyadittakattI, jhatti samuTTheha kAlI vi // 209 // w.jainelibrary.org
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 107 // Jain Educatio bhImo bhImavadabhayo yAvattiSThati ca tAvadityuccaiH / jaya jIva ! naMda naMdaNa !, harivAhaNanivaiNo kumara ! // 210 // iti jalpanto devA, devyazvAyuH kumAravarapArzve / sAhaMti jakkhiNIe, kamalakkhAe ya AgamaNaM // 211 // atha sA'pi varavimAnaM, muktvA muditA kumArapadakamalam / namiUNa uciyaThANe, uvaviTThA viSNava evaM // 212 // samyaktvaM mama dattvA, vindhyaguhAyAM tadA sumunisavidhe / taM si Thio nisi gose, sapariyaNA tattha hUM pattA ||213|| praNatA munayo yUyaM, na tatra dRSTAstato mayA'vadhinA / kArijjaMtA majjaNavihimiha diTThA suhiDAe || 214 // atha calitA'haM skhalitA, stokaM kAlaM ca gurukakAryeNa / saMpai tumaM mahAyasa !, diTTho si supuNNajoeNa // 215 / / yakSeNa vimAnamatho viracayya kSitipatra nurityuktaH / Aruhaha nAha / sigdhaM, gaMtavvaM kamalapuranayare // 216 // tata uttasthau bhImaH prItaM sambodhya kanakaratharAjam / ArUDho ya vimANaM, saha buddhilamaMtiputtreNa // 217 // tasya vrajato devA, gAyantaH ke'pi ke'pi nRtyantaH / gayagajji hayahesiM, tappurao kevi kuvvatA // 218 // bherIbhambhAdivaiH samastamambaratalaM badhirayantaH / kumareNa samaM pattA, kamalapurAsannagAmammi // 219 // tatra ca bhImazcaitye'gamat tato yakSarAkSasapramukhaiH / paNamevi jiNavariMda, hiTTho dAveha sa mahatthaM // 220 // atha paTahabherijhallarikaMsAlakamukhya sUryazabdaughaH / kamalapure atthANaTThieNa suNio nariMdeNa // 229 // tadanu nRpo mantrijanaM, papraccha kimadya kasyacana sumuneH / varanANaM uppannaM 1, jaM subaha amaratUravo ||222|| yAvad vimRzya samyag mantrijanaH prativacaH kimapi datte / taggAmasAmiNevaM, rAyA vaddhAvio tAva // 223 // parahitArthakArI guNaH 20 tatra bhIma kumArakathA | // 107 // v.jainelibrary.org
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahudevIdevayutaH, pApa kumAraH prabho ! mama grAme / teNaM jiNiMdabhavaNe, mahasavo esa pArado / / 224 // dattvA nijAGgalagnAmalaGkRti mukuTavarjitAM tasmai / vutto vittI raNA, bhaNesu sAmaMtamAijaNa // 225 / / saMvahati yena sarvaH, prage kumArasya sammukhaM gantum / kAresu haTTasohaM, sovi tahA kArae savvaM // 226 // prAtazca prItamanAH, saparijanaH sammukhaM yayau rAjA / Agacchanto kumaro, diho gayaNammi iMdu ca // 227 / / uttIrya varavimAnAnanAma bhImo nRpasya padakamalam / jaNaNIpamuhajaNassa ya, annANavi kuNai jahajuggaM // 228 // janakAdezAt karivaramadhyArUDho'tha buddhilasuto'pi / nivaniyapiupabhiINaM, jahociyaM kuNai savvesiM // 229 // hRSTena sacivamanurbhImena svasya pRSThato'dhyAsi / aha saha piuNA patto, dhavalahare bhImavarakumaro // 230 // bhuktottaraM ca rAjA, bhImasyApracchi caritamatiruciram / jaM jaha vittaM taM taha, sAhai savvaMpi maMtisuo // 231 // atrAntare ca kathitaM, harivAhananarapateH kRtAJjalibhiH / ujjANapAlaehiM, araviMdamuNiMdaAgamaNaM // 232 // atha saparikaro rAjA, tatra yayau pramudito gurUn natvA / nisiyai uciyaTThANe, to dhamma parikahai sUrI // 233 // bho bhanyA ! eSa bhavaH, zmazAnatulyaH sdaapyshuciruupH| vilasiramohapisAo, paribhamirakasAyagiddhaulo // 234 // durjayavibhavapipAsAparisarpatsatatazAkinIsaGghaH / aiuggarAgapAvagaDajhaMtapabhUyajaNadeho // 235 // durddharamAravikArajvAlAmAlAkarAladikcakraH / paisamayapasappiragurupaosadhUmeNa duppiccho // 236 // mithyAtvabhujagasaMsthitirazubhAdhyavasAyabhISaNakarakaH / nihiyabahunehathaMbho, bharmatasumahaMtabhUyagaNo // 237 / / JainEducation
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrodharmaratnaprakaraNam // 108 // Jain Educatio sarvatra lokakalahasphuTaduccaiH sthAlikAsamUhazca / suvvaMta vivihaubveya jaNagakAruNNaruNNasaro // 238 || sthAnasthAnanivezitadhanasaJcayabhasmakUTasaJchannaH / kiNhAiasuhalesAsuhAgiddhisiyAlivikarAlo || 239 // atidussahavividhApannipatadbahuzakunikAnikararaudraH / nirukaragaraMtadujjaNariTTho aNNANamAyaMgo || 240 // viSayaviSapaGkamagnaH, prANigaNastaddbhavazmazAne'tra / paDiyANaM jIvANaM, katto sumiNevi atthi suhaM // 241|| yadi tu sucaritrasutapojJAnasudarzanamahAbhaTAMzcaturaH / uttarasAhagarUveNa, ThAviuM caudisiM kamaso // 242 // dhRtvA susAdhumudrAM, jinazAsanamaNDale samupavizya / dAu payatteNa daDhaM, dubheyasikkhAsihAbaMdhaM // 243 // mohapizAcaprabhRtInapAsya sarvAnabhISTaviprakRtaH / akkhuhiyamANasehiM niruddhaindiyapayArehiM // 244 // avyagraM pratyagraiH, sAmAcArIvicitra kusumabharaiH / siddhaMtamaMtajAvo, kIraha vihiNA iheva tao || 245|| manahitAnyasumatAM, sampadyante samastasaukhyAni | pagarisapatte ya jAve, sA labbhai nivvuI paramA // 246 // iti harivAhananRpatirbhAvArthayutaM vibudhya guruvacanam / bhI saNasaMsArasusANavAsao subahu bIhanto // 247 // sAmrAjyaM bhImasute, vinyasyAnekalokasaMyuktaH / bhavapeyavaNullaMghaNapavaNaM dikkhaM pavaje // 248 // ekAdazAGgadhArI, suciraM paripAlitAmalacaritraH / so rAyarisI patto, tihuyaNasiharaTTiyaM ThANaM / / 249|| bhImanarendro'pi ciraM kurvan jinazAsanonnatIH zatazaH / parahiyakaraNikkaraI, nIIi pasAhae rajaM // 250 // anyedyurbhavakArAgArAdudvignamAnasaH putram / rajje Thavittu givhiya, dikkhaM bhImo gao mukkhaM / / 251 // parahitArthakArI guNaH 20 tatra bhIma kumArakathA | // 108 // w.jainelibrary.org
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti hi bhImakumArasuvRttakaM, manasikRtya camatkRtikArakam / parahitArthakRtaH kRtino ! mudA, bhavata mAvitajainamatAH sadA // 252 // // iti bhImakumArakathA samAptA // uktaH parahitArthakArIti viMzatitamo guNaH / sAmpratamekaviMzatitamo labdhalakSyaguNaH phalato'bhidhIyatelakkheiladdhalakkho, suheNa sayalaMpidhammakaraNijjIdakkho susAsaNijjo, turiyaM ca susikkhiohoi||28|| _ 'lakSayati' jAnAti pratanujJAnAvaraNatvAd labdhamiva labdhaM lakSyaM-zikSaNIyAnuSThAnaM yena sa lamdhalakSyaH 'sukhena' aklezenAtmanaH | zikSayituzca nirvedamanutpAdayanityarthaH 'sakalaM' samastamapi 'dharmakaraNIyaM' caityavandanavandanAdikam / ayamabhiprAyaH-pUrvabhavAbhyastamivasakalaM jhaTityevAdhigacchati / tathA cAhapratijanma yadabhyastaM, jIvaiH karma zubhAzubham / tenaivAbhyAsayogena, tadevAbhyasyate sukham // iti // ata eva 'dakSaH kSiprakArI, 'suzAsanIyaH sukhazikSaNIyaH 'tvaritaM stokakAlena, cakArasyopari yogAt 'suzikSitazca zikSApAragAmI ca syAt / nAgArjunavat / tatkathA caivampuramatthi pADalipuraM, gaMdhiyahaTTa va surahigaMdhaDDe / tattha muruMDo nivaI, iisrsyshsnmiykmo||1|| Jain Education IIVINH For Private Personel Use Only P lainelibrary.org
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ labdhalakSya zrIdharmaratnaprakaraNam guNa: 21 // 109 // kayamayaNadamo bahusuddhaAgamo saMgamu ti varasUrI / darIkayapAvabharo, viharaMto tattha saMpatto // 2 // guNavuDvibhAvakalio, sakkiriyAlaMkio ruharasaho / lakkhaNaganthu bva samatthi tassa ego pavarasIso // 3 // so bAlovi abAlappaibhAguNarayaNarohaNasamANo / ANiya cauttharasiyaM, kayAvi iya kahai gurupuro||4|| "aMbaM taMbacchIe, apuphiyaM puSpadaMtapaMtIe / navasAlikaMjiyaM navabahUi kuDaeNa me dina" // 5 // to guruNA saMlatto, vaccha ! palitto si padasi jaM evaM / so Aha maha vihijjau, AyAreNaM pasAu ti // 6 // tahavihie guruNA to, jaNeNa pAlittao tti so vutto / bahusiddhijuo vAI, Thavio sUrI hiM niyayapae // 7 // kaiyAvi vasahibAhiM, vavikhatto so kahiMci kajjammi / jA ciTTai tA tahiyaM, saMpattA vAiNo kevi // 8 // pucchati sUrinilayaM, kahai imo vaMkadIharapaheNa / kAlavilaMbakae lahu, vasahIi sayaM puNo patto // 9 // dAu kavADe kavaDeNa, suvai jA muNivaro tahiM tAva / pattA vAI pucchaMti, kattha pAlittao sUrI // 10 // aha pabhaNati viNeyA, suhaMsuheNaM suvaMti kira guruNo / uvahAsakae vihio, kukkuDasaho tao tehiM // 11 // guruNAvi virAlIe, saddo vihio kahati to ee| lIlAi tae jiNiyA, amhe savvevi muNinAha ! // 12 // dijjau dasaNamihi, to lahu udvei so tayaM lahaya / daTTuM tajjiNaNatthaM, pavAiNo iya paryapati // 13 // pAlittaya ! kahasu phuDaM, sayalaM mahimaMDalaM bhamaMteNa / divo kahavi suo vA, caMdaNarasasIyalo aggI // 14 // zrIkAlaH marirAjo namivinamikulottaMsaratnAyamAnastacchiSyo vRddhavAdI dvijakulatilakaH siddhaseno babhUva / tatra nAgArjuna kthaa| // 109 // Jain EducationliOOL For Private Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhrANaH kUTanidrAM kapaTa iti jane vizruto vizvarUpaH, saMjAtaH saGgamo'yaM tadanu ca gaNabhRt pAdaliptastato'ham // 15 // iya jiNapavayaNanayalasasiNo varavAiNo mahAkaiNo / kahiya niyapuvvapurise, bhaNiyaM pAlittaeNeyaM // 16 // ayasAbhighAyaabhidummiyassa purisassa suddhahiyayassa / hoi vahaMtassa puNo, caMdaNarasasIyalo aggI // 17 // iya nijiNiyA vAe, apaccavAevi vAiNo guruNA / navarasataraMgalolA, taraMgalolA kahA ya kayA // 18 // samiyA ya siroviyaNA, adRssa muruMDarAiNo taha ya / vihiya taM paumaM jaM, ajjavi kaiNo na pAvaMti // 19 // tathA hi"dIharaphaNiMdanAle, mahiharakesaradisAmuhadalille / ua piyai kAlabhamaro, jaNamayaraMdaM puhaipaume // 20 // je laddhalakhabhAveNa, sUriNA gUDhasuttamAIyA / nAyA bahuyA bhAvA, vittharagaMthAu te neyA // 21 // aTThamimAIpavve, pAlitto leviUNa niyacalaNe / revayavimalagirIsu, vaMdada deve nahapaheNaM // 22 // itto suravisae, ajjuNarasasiddhiladdhamAhappo / savvastha laddhalabakho, jogI nAgajjuNo asthi // 23 // so daTu bhaNai sUriM, viyarasu niyapAyalevasiddhiM me / giNhesu majjha kaMcaNasiddhiM to bhaNai muNipavaro // 24 // bho kaMcaNasiddha ! akiMcaNassa maha kaMcaNassa siddhIe / kiM kajjamavajjAe, kaMcaNasiddhI vi kiMva'thi ? // 25 // tuha pAyalevasiddhiM, sAvajjatteNa na hu payacchemi / jaM sAvajjubaeso, muNINa no kappae bhadda ! // 26 // tatto imo vilakkho, suladdhalakkho lahuMpi sikkhei / samaNovAsagakiriyaM, ciivaMdaNadaNAIyaM // 27 // Jain Education H For Private & Personel Use Only ainelibrary.org
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam labdhalakSya guNa: // 110 // titthAgayANa sUrINa, vaMdaNaM dei caraNakamalesu / kusalattaNeNa purao ThAuM, savvesi saDDANaM // 28 // gurucaraNato kAuM, niyamauliM namai tayaNu gaMdheNa / lakkhai sa laddhalakkho, sattuttaramosahINa sayaM // 29 // teNaM osahiniyareNa, pAyale sayaM kuNai eso| tavvasao gayaNe kukkuDu vva uppaDai paDai puNo // 30 // puNarAgaeNa guruNA, diDo puTTho ya kahai so evaM / pahu ! tuha pAyapasAyA, gaMdheNa mae imaM nAyaM // 31 // pahu ! pasiya kahasu sammaM, jogaM jeNaM havemi sukayattho / guruuvaeseNa viNA, jamhA na havaMti siddhIo // 32 // to ciMtai muNinAho, suladdhalakkhattaNaM imassa aho ! helAe nAo, dhammo taha osahigaNo ya // 33 // annapi imo nAhI, suheNa iya ciMtiuM bhaNai sUrI / jai hosi majjha sIso, kahemi to tuha ahaM jogaM // 34 // so Aha nAha ! nAhaM, satto jaidhammabhAramuvvahiuM / kiMtu pahu ! tava samIve, gihatthadhamma pavajjissaM // 35 / / evaM karesu iya bhaNiya, sUriNA gAhio imo samma / sammattamUlamamalaM, gihidhamma pabhaNio ya imaM // 36 // saTThiyataMdulasalileNa, kuNasu taM pAyalevameyaM ti / kuNai taha cciya eso, jAyA nahagamaNaladdhI se // 37 / / tIe pabhAvao so, baMdai ujjitamAisu jiNiMde / pAlittANaM ca puraM, saMThaviyaM sUrinAmeNaM // 38 // girinAragirisamIve, turagasuraMgA dsaarmNddvo| ceIpamuhaM vihiya, teNaM nemissa bhattIe // 39 // evaM gihatyadhammaM, jiNasAsaNaunnaI ca kAUNaM / ihaparaloe kallANabhAyaNaM esa saMjAo // 40 // nAgArjunasyeti phalaM viziSTaM, sallandhalakSyasya nizamya samyak / guNe'tra niHzeSaguNapradhAne, kRtaprayatnA bhavikA! bhvntu|41|| tutra nAgA juna kthaa| | // 110 // For Private Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti nAgArjunakathA samAptA / ukto labdhalakSya ityekaviMzo guNaH, sAmprataM nigamayannAhaee igavIsa guNA, suyANusAreNa kiMci vkkhaayaa| arihaMti dhammarayaNaM, pittuM eehi saMpannA // 29 // 'ete' pUrvoktasvarUpA ekaviMzatisaMkhyA guNAH 'zrutAnusAreNa zAstrAntaropalambhadvAreNa kiMcid na sAmastyena 'vyAkhyAtA' svarUpataH phalatazca prruupitaaH| kimartham ? ityAha-yataH arhanti yogyatAsAraM dharmaratnaM 'grahItum' na punarvasantanRpavadAjalIlAmiti bhaavH| ke? ityAha-ebhiH' anantaroktairguNaiH 'sampannAH' saMgatAH sampUrNA veti / Aha-kimekAntenaitAvaduguNasampannA dharmAdhikAriNaH, utApavAdo'pyastIti prazne satyAhapAya'ddhaguNavihINA, eesiM majjhimA'varA neyA / itto pareNa hINA, dariddapAyA muNeyavvA // 30 // ihAdhikAriNasnedhA cintyAH -uttamA madhyamA jaghanyAzca / tatrottamAH sampUrNaguNA eva / pAda:-caturthAzo'rddha-dalam guNazabdasya pratyekamabhisambandhAt pAdapramANairarddhapramANaizca guNaiye vihInAH-vikalAH eteSAm uktaguNAnAM madhyAta te yathAkramaM madhyamA'varA jJeyAH, caturthAzavihInA madhyamAH, arddhavihInA jaghanyA iti bhAvaH / tebhyo'pi hInatareSu kA vArtA ? ityAha-"itto pareNa" ti 'ebhyo'pi pareNa' adipyadhikaH 'hInAH' rahitAH 'daridraprAyAH' a| kiJcanajanakalpAH 'muNitavyAH' veditvyaaH| yathA hi daridrA udarakandarAbharaNacintAcyAkulatayA na ratnatrayamanorathamapi kurvanti, XXXXXXXXXXXXXXXXXX JainEducational For Private Personel Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam guNAne yatnaH // 111 // vidheyaH, tadavinAmA citra' citrakarma pacitrakRtkathA cAkaMtu bahuruiradhavalA tathaite'pi na dharmAbhilASamapi vidadhatIti / evaM ca sthite yadvidheyaM tadAhadhammarayaNatthiNA to, paDhamaM eyajjaNammi jaiyavvaM / jaM suddhabhUmigAe, rehai cittaM pavittaM pi // 31 // dharmaratnaM uktasvarUpaM tadarthinA-tallipsunA 'tataH tasmAt kAraNAt 'prathamam' Adau eSAM-guNAnAM 'arjane' viDhapane 'yatitavyaM' tadupArjanaM prati yatno vidheyaH, tdvinaabhaavitvaaddhrmpraaptH| atraiva hetumAha-'yasmAt' kAraNAt 'zuddhabhUmikAyAM' prabhAsacitrakaraparikamitabhUmAvivAkalaGkAdhAre 'rehaI' tti rAjate 'citra' citrakarma 'pavitramapi' prazastamapyAlikhitaM syAditi / pUrvasUcitaprabhAsacitrakRtkathA caivamvilasaMtanAgapunnAgasaMgayaM puramiha'sthi sAeyaM / kailAsasiharasiharaM va, kiMtu bahuruiradhavalaharaM // 1 // rAyA mahAbalo riurukkhANa mahAbalu vya tatthathi / so atthANuraviTTho, annadiNe pucchae yaM // 2 // bho ! mama rAyaMtarabhAvirAyalIlociyaM na ki asthi ? so bhaNai sAmi ! sambaMpi, atthi muttUNa cittasahaM // 3 // nayaNamaNohArivicittacittaavaloyaNeNa rAyANo / jakira tIevi phuDaM, kuNaMti caMkamaNalIlAo // 4 // iya AyaNNiya raNNA, mahallakohallapUriyamaNeNa / AiTTho varamaMtI, turiyaM kAresu cittasahaM // 5 // dIharavisAlasAlA, bahusauNAlaMkiyA suhacchAyA / ujjANamahi vva lahuM, mahAsahA teNa nimmaviyA // 6 // AhUyA naravaiNA, cittayarA cittakammakayakaraNA / vimalapahAsabhihANA, tatto turiyaM purapahANA // 7 // tatra prabhAsa citra kRtkthaa| // 11 // Jain Education w.jainelibrary.org
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education addhaddhavibhAeNaM, vibhattA appiyA sahA tesiM / dAvittu aMtarA javaNiyaM ca vRttA nivevaM ||8|| bho ! tumehiM kammaM, kayAvi na hu picchiyavvamannunnaM / niyaniyamaIi niuNaM, iha cittaM cittiyavvaM ca // 9 // viTThIna manniyavvA, jahaviSNANaM ca kAhiha pasAo / ahamahamigAi tatto, sammaM kammaM kuNati ime // 10 // jAba gayA chammAsA, to puTThA ussueNa te raNNA / vimaleNa tao bhaNiyaM niSpanno deva ! maha bhAgo // 11 // meru vva tayaM bhAgaM, suvaNNaruharaM vicittabhUbhAgaM / picchittu nivo tuTTho, mahApasAyaM kuNai tassa ||12|| puTTho bhai pAso, cittAraMbhaMpi deva ! na karemi / jaM ajjavi me vihiyaM, bhUmIe caiva parikrammaM // 13 // bhUkammaM naNu kerisaM ? ti bhUveNa avaNiyA javaNI / tAva savisesarammaM, sucittakammaM tahiM diTThe || 14 || to bhaNio so raNNA, re kiM amheva viSpayAresi 1 / annovi na vaMcijjaha, kiM puNa sAmi 1 tti so Aha // 15 // paDibiMbakamo deva !, esa iya bhaNiya teNa pariyacchA / dinA tao niveNaM, sA diTThA kevalA bhUmI // 16 // aha vimhiNa raNNA, puThThe kIraha kimerisA bhUmI 1 / so bhaNai deva ! erisamahIra cittaM havai suthiraM // 17 // vaNNANa phurai ka~tI, ahiyaM sohaM gharaMti ruvAI / picchaMtANa jANaM, bhAvullAso bhisaM hoi // 18 // taM suNiuM tassa vivegarAiNA rAiNA pahiTTeNa / viulo kao pasAo, sapasAyaM pabhaNiyaM ca imaM // 19 // emeva imaM ciTThau, cittasahA me calaMtacittajuyA / hou apuvvapasiddhi, tti esa puNa uvaNao ittha ||20|| sAeyaM saMsAro, rAyA sUrI sahA ya maNuyagaI / cittayaro bhaviyajio, cittasahAbhUsamo appA ||21|| Inelibrary.org
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 112 // viratazrAvaka dhrmH| bhUparikammaM suguNA, citta dhammo vayAI ruuvaaii| vaNNasamA iha niyamA, jiyaviriyaM bhAvaullAso // 22 // evaM prabhAsAbhidhacitrakadvata, kAryA''tmabhUmirvibudhairvizuddhA / yenojjvalaM dharmavicitracitraM,zobhAmananyapratimAM dadhIta // 23 // va iti prabhAsakathA / nanu dharmo dvidhA zrAvakadharmo yatidharmazca, tatrAdyo'virataviratazrAvakadharmabhedAt dvidhA, tatrAviratazrAvakadharmasyAnyatra "tattha higArI atthI, samatthao jo na suttapaDikuTTho / atthI u jo viNIo, samuTTio pucchamANo ya // ityAdinAdhikArI nirUpitaH, viratazrAvakadharmasya tu 'saMpattadaMsaNAI, paidiyahaM jaijaNA suNeI ya / sAmAyAriM paramaM, jo khalu taM sAvayaM ciMti // tathAparalogahiyaM sammaM, jo jiNavayaNaM suNei uvautto / aitivbakammavigamA, ukkoso sAvago ittha // ityAdibhirasAdhAraNaH zrAvakazabdapravRttihetubhiH sUtrairadhikAritvamuktam , yatidharmAdhikAriNo'pyanyatraivamuktAH, tadyathA "pavvajjAe arihA Ariyadesammi je smuppnnaa| jAikulehiM visiTThA, taha khINappAyakammamalA // 1 // tatto ya vimalabuddhI, dulahaM maNuyattaNaM bhavasamudde / jammo maraNanimittaM, cavalAo saMpayAo ya // 2 // visayA ya dukkhaheU saMjoge niyamao viogo tti / paisamayameva maraNaM, ittha vivAgo ya airuddo // 3 // evaM payaIe ciya, avagayasaMsAranigguNasahAvA / tatto ya tanvirattA, payaNukasAya'ppahAsA ya // 4 // // 112 // For Private Personel Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukayannuyA viNIyA, rAyAINamaviruddhakArI ya / kallANaMgA saDA, thirA tahA samuvasaMpannA ||5||"iti // tadebhirekaviMzatyA guNaiH katamasya dharmasyAdhikAritvamuktamiti? atrocyateetAni sarvANyapi zAstrAntarIyANi lakSaNAni prAyeNa tattadguNasyAGgabhUtAni vartante, citrasya varNakazuddhi-vicitravarNatA-rekhAzuddhinAnAbhAvapratItivat , prakRtaguNAH punaH sarvadharmANAM sAdhAraNAH, bhUmikeva citraprakArANAmiti sUkSmabuddhayA paribhAvanIyam / vakSyati ca duvihaMpi dhammarayaNaM, tarai naro vittumavigalaM so u / jassegavIsaguNarayaNasaMpayA sutthiyA asthi // tti| ata evAha- sai eyammi guNohe, saMjAyai bhAvasAvagattaM pi| tassa puNa lakkhaNAI, eyAiM bhaNaMti suhgurunno||32|| 'sati' vidyamAne 'etasmin' anantarokte 'guNaughe' 'saMjAyate' saMbhavati bhAvabhAvakatvamapi, dUre tAvad bhAvayatitvamityaperarthaH / Aha-kimanyadapi zrAvakatvamasti yenaivamucyate bhAvazrAvakatvamiti ? satyam, iha jinAgame sarve'pi bhAvAzcaturvidhA eva, "nAmasthApanAdravyabhAvaistannyAsaH" (tatvArtha a.1 sU. 4) iti vacanAt / tathAhinAmazrAvakaH sacetanAcetanasya padArthasya yat zrAvaka iti nAma kriyate / sthaapnaashraavkshcitrpustkrmaadigtH| dravyazrAvako jJazarIrabha Jan Ede For Private Personel Use Only ainelibrary.org
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 113 // vyazarIravyatirikto devagurutatvAdi zraddhAnavikalastathAvidhAjIvikAhetoH zrAvakAkAradhArakazca / bhAva zrAvakastu "zraddhAlutAM zrAti zRNoti zAsanaM, dAnaM vapedAzu vRNoti darzanam / kRntatyapuNyAni karoti saMyamaM taM zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH / / ityAdizrAvakazabdArthaghArI yathAvidhi zrAvakocitavyApAraparAyaNo vakSyamANaH, sa cehAdhikRtaH, zeSatrayasya yathAkathaMcideva bhAvAditi / nanu - Agame'nyathA zrAvakabhedAH zrUyante, yaduktaM zrIsthAnAGge- "caDavvihA samaNovAsagA paNNattA, taM jahA - ammApiisamANe mAyamANe mittasamANe savattisamANe / " athavA caubvihA samaNovAsagA paNNattA, taMjahA-AyaMsasamANe paDAgasamANe khANusamANe kharaMTayasamANe / " ete ca sAdhUnAzritya draSTavyAH, te cAmISAM caturNA madhye kasminnavatarantIti / ucyate -- vyavahAranayamatena bhAvazrAvakA evaite, tathA vyavahiyamANatvAt nizcayanayamatena punaH sapatnIkharaNTasamAnau mithyAdRSTimAyau dravyazrAvakau, zeSAstu bhAvazrAvakAH / tathAhi teSAM svarUpamevamAgame vyAkhyAyate-- citai jaikajjAIM, na diTThakhaliovi hoi ninneho / egaMtavacchalo jaijaNassa jaNaNIsamo saDDo // 1 // hie sasiNeho cciya, muNINa maMdAyaro viNayakamme / bhAisamo sAhUNaM, parAbhave hoi susahAo // 2 // mittasamANo mANA, IsiM rUsai apucchio kajje / mannaMto appANaM, muNINa sayaNAu abbhahiyaM ||3|| tho chippehI, pamAyakhaliyANi niccamuccaraha / saDDo savattikappo, sAhujaNaM taNasamaM gaNai ||4|| tathA dvitIyacatuSke bhAvazrAvakalakSaNA ni / // 113 // jalnelibrary.org
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurubhaNiyo suttattho, biMbijjai avitaho maNe jassa / so AyaMsasamANo, susAvao vaNNio samae // 1 // pavaNeNa paDAgA iva, bhAmijjai jo jaNeNa muDheNa / aviNicchiyaguruvayaNo, so hoi paDAiyAtullo // 2 // paDivannamasaggAhaM, na muyai gIyatthasamaNusiTThovi / thANusamANo eso, apaosI muNijaNe navaraM // 3 // ummaggadesao niNhavo si mUDho si maMdadhammo si / iya sammapi kahataM, kharaMTae so khrNttsmo||4|| jaha siDhilamasuidavvaM, chuppaMtapi hu naraM kharaMTei / evamaNusAsagapi hu, dUsaMto bhannai kharaMTo // 5 // nicchayao micchattI, kharaMTatullo savattitullovi / vavahArao u saDDhA, vayaMti jaM jiNagihAIsu // 6 // ityalamatiprasaMgena / 'tasya' punarbhAvazrAvakasya 'lakSaNAni' cihAni 'etAni' vakSyamANAni 'bhaNanti' abhidadhati 'zubhaguravaH' saMvignasUraya iti / iti zrIdevendrasariviracitAyAM zrImaccAritramahArAjaprasAdakalpAyAM zrIdharmaratnaTIkAyAM pIThAdhikAraH samAptaH / tAnyeva liMgAnyAhakayavayakammo 1 taha sIlavaM 2 ca guNavaM 3 ca ujjuvavahArI 4 / gurusussUso 5 pavayaNakusalo 6 khalu sAvago bhAve // 33 // kRtamanuSThitaM vrataviSayaM karma-kRtyaM vakSyamANaM yena sa kRtavratakarmA 1 / tathA 'zIlavAnapi' vyAkhyAsyamAnasvarUpaH 2 / / JainEducation For Private Personel Use Only ainelibrary.org
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 114 // bhaavshraavklkssnnaani| 'guNavAn' vivkssitgunnopetH3| cakAraH samuccaye bhinnakramazca / tatra 'RjunyavahArI ca' saralamanAzca 4 / 'guruzuzrUSaH' gurusevAkArI 5 / 'pravacanakuzalo' jinamatatattvavit 6 / 'khalu' avadhAraNe / evaMvidha eva zrAvako bhavati 'bhAve bhAvaviSaye bhAvazrAvaka iti gaathaakssraarthH| bhAvArtha svata eva sUtrakRd vibhaNiSuryathoddezaM nirdeza iti nyAyAt kRtavratakarmANamAdAvAha tatthAyaNNaNa 1 jANaNa 2 giNhaNa 3 paDisevaNesu 4 ujjutto| kayavayakammo cauhA, bhAvattho tassimo hoi // 34 // 'tatra' teSu Sadsu liGgeSu madhye kRtavratakarmA 'caturdA caturbhedo bhavatIti saMbandhaH / tAneva bhedAnAha-'AkarNana' zravaNam 1, 'jJAnam' avabodhaH 2, 'grahaNaM' pratipattiH 3, 'pratisevanaM' samyakpAlanam 4, tato dvandvaH, teSu, vratAnAmiti prakramAd gamyate, 'udyuktaH' udyamavAn / 'bhAvArthaH' aidamparya 'tasya' caturvidhasyApi 'ayaM' AsannaM bhaNiSyamANo bhvtiiti| atha bhAvArtha vibhaNiSuH prathamamAkarNanabheda vivarItuM gAthApUrvArddhamAha . viNayabahumANasAraM gIyatthAo karei vayasavaNaM / vinayaH-abhyutthAnAdiH bahumAnaH-mAnasaprItivizeSastAbhyAM sAraM-prazastaM yathAbhavatyevaM vratazravaNaM karotIti yogaH / iha | patvAro bhaGgAH kazcid dhUrto vinayasAraM vandanAdidAnataH zRNoti parijJAnArthI, na punarvyAkhyAtari bahumAnavAn bhavati, gurukarmatvAt / // 114 // Jan Education Internal For Private 3 Personal Use Only w
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEG anyastu bahumAnavAn bhavati, na vinayaM prayukte, zaktivikalatvAt , sa ca glaanaadiH| anyastu pratyAsannakalyANakalApAlaDkRtazarIra: sudarzanazreSThivat vinayabahumAnasAraM zRNoti / kazcid gurutarakarmA dvitayamapi pariharati zRNoti ca / na ca tasmai gurorapyAgamAnusAripravRtteH kathayituM yuktam / uktaM ca zrIsthAnAGge"cattAri avAyaNijjA paNNattA, taM jahA-aviNIe, vigaipaDibaddhe, aviosiyapAhuDe, pblkovmaaii"| tathA"oheNavi uvaeso, AeseNaM vibhAgaso deo / nANAivuDhijaNao, mahuragirAe viNIyassa // 1 // aviNIyamAlavaMto, kilissaI bhAsaI musaM taha ya / ghaMTAlohaM nAuM, ko kaDakaraNe pavattijjA ? // " ityAdi / ato vinayabahumAnasAraM vratazravaNaM karotIti prakRtam / kutaH sakAzAd ? ityAha-gItArthAt / "gIyaM bhannai suttaM, attho tasseva hoi vakkhANaM / gIeNa ya attheNa ya, saMjutto hoi gIyattho" // tasAdanyasyAnyathApi prarUpaNAsambhavena viparItabodhahetutvAt / iha ca vratazravaNamupalakSaNam , tenAnyadapyAgamaprabhRtizravaNaM vijJeyamityekaM vrtkrm| . atha pUrvasUcitasudarzanakatheyam For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 115 // kRtavratakakhyiM la Nam kAmiNivayaNaM piva dIharacchamaivimalarayaNasohillA aliyasirII vimukkaM, navaraM puramatthi rAyagihaM // 1 // bahudavvaguNapahANo, samavAyaparo sukammakayacitto / vayasesiu vva tattharitha naravaro seNio nAma // 2 // tattheva bhUrisAro, mAlAgAro vasei ajjuNao / sukumAlapANipAyA, baMdhumaI paNaiNI tassa // 3 // muggarapANiM jakkhaM, niyakuladevaM purassa bAhiThiyaM / pavarehiM kusumehiM, ajjuNao niccamaccei // 4 // tattha ya laliyA gohI, jaM kayasukayA samatthi airiddhA / tammi pure annadiNe, mahasavo kovi saMpatto // 5 // kallaM mullaM lahihaM, ti ittha kusumAiM iya viciMteuM / ajjuNao sakalatto, gose ujjANamaNupatto // 6 // gahiuM kusumAI tao, jA jakkhagihaM samei tuTThamaNo / tA bahijakkhagihaTThiyaguTThiyapurisehi so divo // 7 // pabhaNaMti annamana, bho bho bhaddA ! samei esa ihaM / ajjuNamAlagAro, baMdhumaIe piyAi samaM // 8 // taM seyaM Ne eyaM, baMdhittu imassa bhAriyAi samaM / bhoe bhuttuM te vi hu, annunnaM paDisuNaMti imaM // 9 // to te kavADapacchAbhAge ciTuMti nihuyataNuvayaNA / itto iyaro patto, jakkhaM pUei egaggo // 10 // aha davadavassa nissariya, te ya tatto tayaM nibaMdhati / baMdhumaIe saddhiM, kilikilimANA pakIlaMti // 11 // taM taha daTuM asarisaamarisavivaso viciMtae eso / jakvamimaM niccamahaM, pUemi varehiM kusumehiM // 12 // jai ittha koi hu~to, jakkho to haM sahatao nevaM / paraparibhavamasamaMtA, nUNamimo pattharo ceva // 13 // tayaNu aNukaMpiyamaNo, jakkho ajjuNagataNumaNupaviTTho / so taDataDatti toDai, baMdhaNaM AmataMtu vva // 14 // tatra su na kara | // 115 // Jain Educat ! For Private Personel Use Only jainelibrary.org
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ gahiuM lohamayaM palasahassamANaM sa muggaraM sakare / te chavi purise lahu itthisattame haNai helAe // 15 // iya paidiNamajjuNao, chappurise itthisattame haNai / kamaso eso jAo, vuttato pAyaDo nayare // 16 // aha seNieNa nayare, ghosAviyamiya aho nayaraloyA! / niggaMtavvaM na tumehiM, jAva haNiyA na satta jnnaa||17|| tammiya samaye sAmI, samosaDho caramajiNavaro tattha / pahupAyavaMdaNatthaM, niggacchai kovi na bhaeNaM // 18 // tatthAthi vimaladiTTI, aidhammaTThI sudaMsaNo siTThI / jiNapavayaNasavaNaruI, navatattaviyArasAramaI // 19 // so sirivIrajiNesaravayaNAmayapANaussuo ahiyaM |smmmbhigmm ammApiUNa namiUNa bhaNai imaM // 20 // iha ajja aMbatAo!, vIrajiNo Agao tayaM namiuM / taddesaNaM ca souM, ahaM gamissAmi tattha lahuM // 21 // jaM pucvAvaraaviruddhasuddhasiddhaMtatattasavaNamiNaM / AlassamAibahuvihaheUhiM sudullahaM bhaNiyaM // 22 // tathA cAgamaH"Alassa1 moha2 'vaNNA3, thaMbhATa kohA5pamAya6 kivnntaa| bhaya8 sogA9 annnnaannaa10,vkkhev11kuuuhlaa12rmnnaa1||23 eehi kAraNehiM laghRNa sudullahaMpi maNuyattaM / na lahai suI hiyakariM, saMsAruttAraNiM jIvo // 24 // " kiM puNa jiNavayaNaviNiggayassa paNatIsasuguNasahiyassa / saMsayarayaharaNasamIraNassa vayaNassa kira savaNaM // 25 // to vutto piyarehi, he puttA ! ajjuNo bhisaM ruTTho / paidivasaM satta jaNe, haNamANo viharae ittha // 26 // tA putta ! jiNaM namiTha, dhammaM souM ca mA hu gacchAhi / mA NaM tuha dehassavi, vAyattI hohiI khippaM // 27 // Jain Education HAR For Private & Personel Use Only ANSinelibrary.org
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam kRtavratakamAkhyaM la Nam // 116 // tA vaMdasu bhayavaMta, samaNaM vIraM ihaDio ceva / sumaresu suNiyapuvvaM, sudesaNaM bhayavao vaccha ! // 28 // jaMpai sudaMsaNo vi hu, tiloyanAhe sayaM ihaM patte / anamiya asuNiya dhamma, ca kiha Nu kira juJjae bhuttuM ? // 29 // kiMcasirivIravayaNasavaNAmayapANasusittasavvagattassa / visamavisaM piva kiM esa, majjha kAhI dhuvaM maccU 1 // 30 // tamhA jaM kiMcivi ittha, hoi taM hou iya bhaNiya bADhaM / piyaro ya aNuNNaviuM, nimgacchai sAminamaNatthaM // 31 // taM pAsivi ajjuNao, muggaramuggAviuM pahAvitthA / diTTho sudaMsaNeNaM, so iMto kuviyakAlu vva // 32 // tatto abhIyacitto, bhuvaM pamajittu puttaaMteNa / vaMdiya jiNiMdacaMde, vayauccAra sayaM kuNai // 33 // bhuvaNajiyANa saraNNA, jiNA ya siddhA ya savvasAhU ya / taha kevalipaNNatto, dhammo saraNaM maha haveu // 3 // niisesjNtusNtaanntaannpcclpyaavdulllio| tihuyaNajaNanayacalaNo, vIrajiNo ceva majjha gaI // 35 // sAgAraM saMvaraNaM, karei khAmei jaMtuNo savve / niMdei dukkaDAI, aNumoyai sayalasukayAI // 36 // jai muccissamimAo, uvasaggAo to ya pArissaM / iya ciMtiya navakAraM, jhAyaMto ThAi ussaggaM // 37 // muggaramullAlato, jakkho taM akkameumacayaMto / purao ciTThai saMto, aNimisanayaNehi picchaMto // 38 // khaNamitteNa saThANa, patto niyamuggaraM gahiya jakkho / chinnataru bva'jjuNao, paDio sahasa tti dharaNIe // 39 // ---- - nitInarANa jammAna / jaMpaDa sadasaNaM paha, iyaro lahu lahiya ceyacaM // 40 // tatra sudA na kathA // 116 // JainEducation international For Private Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko si tumaM kattha ya patthio si ? so bhaNai sAvao ahaya / saMpatthio mhi vIraM, namiuM souMca dhammakahaM // 41 // aha bhaNai ajjuNo vi hu, sihi ! tae saha ahaM jiNaM namiuM / souM ca dhammamicchAmi, Aha siTThI tao evaM // 42 // bhadda ! iha maNuyajammassa, sAraphalamittiyaM ciya jayammi / jaM kIrai jiNavaMdaNadhammakahAsavaNamAIyaM // 43 // iya bhaNiya teNa sahio, sudaMsaNo pattao samosaraNe / paNavihaabhigamapuvvaM, payao paNamei jiNanAhaM // 44 // harisaMsupuNNanayaNo, viyasiyavayaNo kayaMjalI sumaNo / bhattibahumANapavaNo, iya nisuNai desaNaM phunno||45|| tathAhibho bhaviyA ! kahamavi lahiya, maNuyajamma haveha pavaNamaNA / jiNavarapavayaNasavaNe, duhaharaNe sayalaguNakaraNe // 46 // jaosocA jANai kallANaM, socA jANai pAvagaM / ubhayaM pi jANaI socA, jaM seyaM taM samAyare // 47 // aMhaHsaMhatibhUdhare kulizati krodhAnale nIrati, sphUrjajADyatamobhare mihirati zreyodrume meghati / mAdyanmohasamudrazoSaNavidhau kumbhodbhavatyanvahaM, samyagdharmavicArasAravacanasyAkarNanaM dehinAm // 48 // dhammo ya tattha duviho, sabve dese ya tattha savvammi / paJca ya mahavvayAI, dese puNa bArasa vayAI // 49 // iya suNiya hadvatuTTo, siTThI namiu jiNiMdapayakamalaM / kayakiccaM mannato, appANaM niyagihaM ptto||50|| ajjuNao puNa veraggaparigao jiNavariMdapayamUle / chaTTakkhamaNaabhiggahajuttaM dikkha pavajjei // 51 // For Private Personal Use Only jainelibrary.org
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 119 // Jain Education akkosatAlaNAI, sahiuM kAuM vayaM ca chammAsaM / mAsaddhaM saMlihiuM, sivaM gao khaviya kammAI // 52 // siTTI sudaMsaNo vi hu, cirakAlaM daMsaNaM pabhAvittA / pAleUNa vayAI, sukkhANaM bhAyaNaM jAo || 53 || ityAgamAkarNanabaddhacittaH, sudarzanaH prApa phalaM viziSTam / tataH sudharmadrumavATikAyAM dharmazrutau bhavyajanAH ! yatadhvam // 54 // // iti sudarzana zreSThIkathA // ityukto vratakarmaNi AkarNanaM iti prathamo bhedaH / samprati jJAnAkhyaM dvitIyaM bhedaM vyAcikhyAsurgAthottarArddhamAhabhaMga bheessyAre, vayANa sammaM viyANei || 35 // 'vratAnAM' aNuvratAdInAmiva gAthAddhe bhedAticAraprastAve vakSyamANasvarUpANAM 'bhaGgakAn' dvividhatrividhetyAdIn anekaprakArAn " sammaM " ti samyak - samayoktena vidhinA 'vijAnAti' avabudhyate / tathAhi iha bhaGgakAH SadbhaGgI - navabhaGgI - ekaviMzatibhaGgI - ekonapaJcAzadbhaGgI - saptacatvAriMzacchatabhaGgIgatAH / tatra SaDbhaGgIgatA evam - duhitaviNa paDho 1, duvihaM duviheNa bIyao hoi 2 / duvihaM egaviheNaM 3, egavihaM ceva tiviheNaM 4 // egavihaM duviheNaM 5, ikkikaviheNa chaTThao hoi 6 / tti kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam 2 // 117 // linelibrary.org
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthApanA cepam-METREED sthApanA ceyam ete eva trividhatrividha-trividhadvividha-trividhaika vidha-svarUpAnumatipratyAkhyAnasahitabhaGgatrikayuktA nava / tatra ceyaM gAthAtini tiyA tinni duyA, tinikikkA ya hu~ti jogesu / tiduikaM tiduikaM tiduikkaM, ceva karaNAI // S&&&&&RRRRRRRRRESCRI ma0va0 kA ka. kA0 a0 sthApanA ceyam uttarabhaGgAH | 1 | 3 | 3 | 3 | SaD bhaGgA eva sarvottarabhaGgavivakSayA ekaviMzatiH | 9 | Jain Education For Private & Personel Use Only Koxihinelibrary.org
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka0 kA0 . . sthApanA ceyam zrIdharmaratna prakaraNam // 198 // ma0 va0 kA. kRtavratajJAnAkhya lakSaNam uttarabhaGgAH | | 3 | 3 | tathA pUrvoktA eva navabhaGgA eva sarvottarabhaGgApekSayA ekonapazcAzad bhavanti tatreyaM gAthApaDhame bhaMge ego, labbhai sesesu tiya tiya tiyaM ti / nava nava tini ya nava nava, sabve bhaMgA iguNavannA // | eta eva kAlatrayaguNitAH saptacatvAriMzaM zataM bhavati, ete ca ekakavratabhaGgakA uktAH, dvikAdivratasaMyogaprakAreNa punrnekvidhaaH| tadAnayanopAyagAthA ceyamegavae chabbhaMgA 1, nave 2 gavIse 3 guvanna 5 sIyAlaM 5 / egahiyachAiguNiyA, chAijuyA vayasamA bhaMgA // asyA iyamakSaragamanikA'ekasmin vrate' prANAtipAtAdilakSaNe kevala iti zeSaH SaD bhaGgakA bhavanti, tathA nava ekaviMzatiH ekonapazcAzat saptacatvAriMzaM shtmitydhyaahaarH| dvikAdivratasaMyoge punasta eva SaDAdikA bhaGgAH 'ekAdhikaSaDAdiguNitAH' krameNa sapta-daza-dvAviMzati // 118 // Jain EducatIWILnal jainelibrary.org
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcAzat-aSTacatvAriMzadadhikazataguNitAzcetyarthaH, 'paDAdiyuktAzca'iti SaT-nava ekaviMzati-ekonapaJcAzat-saptacatvAriMzadadhikazatayuktAzcetyarthaH / tataH kim ? ityAha-'vayasama'tti IpsitadvitIyAdivratasaMkhyAsamAnavArAguNitA bhaGgakA bhavanti / idamatra hRdayamiha kila paDbhaGgayAM prathamavrate bhaGgAH sstt| ta eva vratadvikasaMyoge saptatirguNitA jAtA dvicatvAriMzat, tatra Sad prakSiptA jAtA aSTacatvAriMzat / saiva vratatrikasaMyoge saptaguNane SaTprakSepe ca jAtA dvicatvAriMzadadhikazatatrayarUpAH 342 / evaM vratacatuSkAdisaMyoge'pi saptaguNana-SaTprakSepakrameNa tAvad gantavyaM yAvadekAdazyAM velAyAM dvAdazavratasaMyogabhaGgasaMkhyA 13841287200 / ana gAthAterasa koDisayAI, culasI koDI u bArasa ya lakkhA / sagasIi sahasa do saya, svvggNchkkbhNgiie|| navabhaGgayAM tu prathamavrate bhaGgA nava, tato dvikAdivratasaMyoge dazaguNana-navakaprakSepakrameNa tAvad gantavya yAvadekAdaza velAyAM dvAdazavatasaMyogabhaGgasaMkhyA 999999999999 / ekaviMzatibhaGgayAM prathamavrate ekaviMzatibhaGgAH, tato dvikAdivratasaMyoge dvAviMzatiguNana-ekaviMzatiprakSepakrameNa tAvad gantavyaM yAvadekAdazavelAyAMdvAdazavratasaMyogabhaGgasaMkhyA 12855002631049215 / ekonapazcAzadbhaGgayAM prathamavrate bhagA ekonapazcAzat, tato dvikAdivratasaMyoge pazcAzadguNana-ekonapazcAzatprakSepakrameNa tAvad | gantavyaM yAvadekAdazavelAyAM dvAdazavratasaMyogabhaGgasaMkhyA 244140624999999999999 / saptacatvAriMzazatabhaGgayAM prathamatrate bhaGgAH saptacatvAriMzaM zatam , tato dvikAdivratasaMyoge aSTacatvAriMzazataguNana-saptacatvAriMzazataprakSepakrameNa tAvad gantavyaM yAvadekAdaza Jain Educati Mainelibrary.org o For Private 8 Personal Use Only nal
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna - prakaraNam // 117 // Jain Education velAyAM dvAdazavratasaMyogabhaGgasaMkhyA 1104434607719611533356957695 / ete ca bhaGgakA akSasaJcAraNayA svadhiyA'bhyUhyAH / evamanekadhA vratAnAM bhaGgAn vijAnAti / tathA vratAnAM 'bhedAn' sApekSanirapekSAdIn tathA 'aticArAn' vadhabandhAdIn vijAnAti / ihAyamAzayaH iha kila zrAvakasya paJcANuvratAni trINi guNatratAni catvAri zikSAtratAni bhavanti / tatrANUni - laghUni vratAni aNuvratAni, aNorvA guNApekSA yatibhyo laghoH zrAvakasya vratAnyaNuvratAni, athavA dezanAkAle mahAvrataprarUpaNAto'nu - pazcAt prarUpaNIyAni vratAnyanuvratAni, tatprathamatayA hi dharmaM zuzrUSoH prathamaM mahAvratAni prarUpaNIyAni, tatastatpratipacyasamarthasya pazcAdaNuvratAni / yadAha-- jaidhammassa'samatthe juJjai taddesaNaMpi sAhUNaM / iti // paJca ca tAnyaNuvratAni ca sthUlaprANAtipAtaviramaNAdIni, tatrAnyatIrthikairapi prAyaH prANitvena pratIyamAnatvAt sthUlAH- dvitricatuHpaJcendriyAste ca te ucchvAsAdiprANayogAt prANAzca sthUlaprANAH; bhavati ca tadyogAt tadvayapadezaH, yathA daNDayogAd daNDapuruSa iti, teSAmatipAtaH - vadho hiMseti yAvat tadviramaNaM - saGkalpamAzritya pratyAkhyAnaM prathamamaNuvratam / pratyAkhyAnaM cAvazyakacUyamevamuktam 66 'thUlagaM pANAivAyaM saMkappao paccakkhAmi, jAvajjIvAe, duvihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM, na karemi na kAravemi, tassa kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam 2 // 119 // Inelibrary.org
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi, appANaM vosirAmi / " saGkalpataH-vadhAbhisandhimAzritya nArambhato'pi, gRhiNAmArambhavarjanAsambhavAt / etacca vrataM pratipannena paJcAticArAH kadAcidapi | naasevniiyaaH| te cAmIbandho badhazchavicchedo'tibhArAropaNa bhaktapAnavyavacchedazceti / tatra bandha:-manuSyagavAdInAM rajjudAmakAdibhiH saMyamanam / ayaM ca dvidhA sambhavati arthAya anarthAya ceti / tatrAnarthAya tAvanna kadAcidvivekinA'sau smaacrnniiyH| yazcArthAya so'pi dvividhaH-sApekSo nirpekssshc| tatra yadA catuSpadacaurAdikaM pradIpanamaraNAdyapekSA muktvA nirdayaM nizcalamatyarthamAkramya badhyate tadA nirapekSaH / yadA tu catuSpadAni tAvat tathA badhnAti yathA pradIpanakAdiSu tadvandhasya mocanachedanAdikaM kartuM zakyate, dvipadeSu tu dAsaM dAsI cauraM vA pAThAdipramattaM putrAdikaM vA tanmaraNAdibhIrutayA sadayaM tathA badhnAti yathA baddhAnAmapi teSAmaGgAni sapravIcArANi bhavanti, pradIpanakAdiSu ca vinAzo na sampadyate tadA'sau sApekSaH / iha cAyaM munIndropadezaH-yacchrAvakeNa ta eva gavAdayaH parigrahItavyA ye abaddhA apyevamevAsate, bhItaparSadA ca tathA tena bhAvyaM yathA bandhAdikamantareNApi dRSTidarzanAdimAtrata eva bhIto dAsAdiH samyak pravattate / atha ko'pi na tathA pravartate tadA yathoktasvarUpaM sApekSaM bandhamapi kurvanna vratamaticarati, nirapekSe tvasmin vidhIyamAne vratAticAra iti / vadhaH:-yaSTikazAdibhistADanam , arthAnAdikA tu bhAvanA atrApi bandhavat kaaryaa| navaraM nirapekSo vadho nirdayatADanA / bhIta Jain Education ! For Private Personel Use Only Mhinelibrary.org
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ S zrIdharmaratna prakaraNam // 12 // kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam ARAB8&&&&&&&&&&&&&&&& parSado'pi ca yadi tasya kazcinna vibhetyato'saGgataM kizcidAcarati tadA marmANi muktvA sadayasya taM latayA davarakeNa vA sakRt dvirvA tADayato'pi sApekSo vdhH| chavi:-tvak tadyogAccharIramapi chaviH tasya cchedaH-asiputrikAdibhiH pATanaM chavicchedaH, atrApi bhAvanA nigaditAnusArata eva kAryA / navaraM-karacaraNakarNanAsikAgalapucchAdyavayavAn nirdayaM chindAnasyAsau nirapekSaH, arugaNDamAMsAGkurAdikaM ca sadayaM chindataH sApekSaH / bharaNaM bhAraH, atIvabhAro'tibhAraH, prabhUtasya dhAnyapUgaphalAdevRSabhAdeH pRSThAdAvAropaNamatibhArAropaNam / iha caivaM pUrvamuninigaditA | yatanA-yA dvipadacatuSpadavAhanena jIvikA sA zrAvakeNa dUrata eva parityAjyA / atha kathamapyanyathA'sau na bhavet tadA dvipadastA| vad yAvantaM bhAraM svayamutkSipatyavatArayati ca tAvantameva vAhyate / catuSpadastu yAvantaM bhAraM vo kSamate tato'sau kiyatApyUnaH kri yate, halazakaTAdiSu punarucitavelAyAmasau mucyate / bhaktapAnayoH-bhojanodakayorvyavacchedaH-nivAraNaM bhaktapAnavyavacchedaH / arthAnAdicintA'trApi tathaiva kAryA / navaraM sApekSA rogacikitsArthamasau sambhavati, aparAdhakAriNi ca vAcaiva brUyAt , yathA-na dAsye tava bhojanAdi / zAntinimittaM copavAsaM kArayet / kiMbahunA ? yathA mUlaguNasya prANAtipAtaviramaNasya mAlinyaM na bhavati tathA yatitavyamiti / atrAha kazcitnanu prANinAmatipAta evAnena pratyAkhyAto na bandhAdayaH tatastatkaraNe'pi ko'sya doSaH ? yathAgRhItaviraterakhaNDitatvAt ; atha // 120 // Jain Educatio For Private Personel Use Only X jainelibrary.org
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education bandhAdayo'pi pratyAkhyAtAstena tarhi tatkaraNe vratabhaGga eva virateH khaNDitatvAt kuto'tIcAratvam ? kizca bandhAdInAmapi pratyAkhyeyatve'GgIkriyamANe prastutavrateyattA vizIryeta bandhAdInAmapi pRthagvratatvAditi / atrocyate mukhyatayA prANAtipAta eva tena pratyAkhyAto na bandhAdayaH kevalaM tatpratyAkhyAne'rthataste'pi pratyAkhyAtA eva draSTavyAH, prANAtipAtanibandhanabhUtatvAtteSAm / yadi te'pi pratyAkhyAtAstarhi bhavatu tatkaraNe vratabhaGgo nAticAra iti cet, naivam, dvividhaM hi vratam-antarvRtyA bahirvRtyA ca / tatra mArayAmItivikalpazUnyo'pi yadA kopAdyA vezAt paraprANaprahANa nirapekSo bandhAdau pravarttate, na ca svAyurvalIyastvAdikAraNAttasya bandhAdiviSayIkRtasya jantormRtyuH saMpannastadA dayApariNativarjitatayA viratyanapekSamavRcyA bhagnamantarvRcyA vratam, prANighAtAbhAvAttu bahirvRttyA pAlitam, tato dezasya bhaJjanAddezasya tu pAlanAdaticAravyapadezaH pravarttate / uktaM cana mArayAmIti kRtavratasya, vinaiva mRtyuM ka ihAticAraH ! | ityAzaGkyottaramAha nigadyate yaH kupito vadhAdIna, karotyasau syAnniyame'napekSaH // 1 // mRtyorabhAvAnniyamo'sti tasya, kopAd dayAhInatayA tu bhagnaH / dezasya bhaGgAdanupAlanAca, pUjyA atI cAramudAharanti ||2|| yaccoktaM vrateyattA vizIryeta ityAdi tadayuktam, vizuddha hiMsAdiviratisadbhAve hi bandhAdInAmabhAva eveti / tasmAd bandhAdayo ainelibrary.org
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 12 // XXXREAKERACREAK 'ticArA eva, na pRthagvratAni / bandhAdigrahaNasya copalakSaNatvAdapare'pi hiMsramantratantrAdayo'ticAratayA'tra drssttvyaaH| uktaM sAticAraM prathamamaNuvratam / atha sthUlamRSAvAdaviramaNalakSaNaM dvitIyaM taducyate-tatra sthalaH-paristhUradvipadAdivastuviSayo'tiduSTavivakSAsamudbhavaH sa cAsau mRSAvAdazca-anRtAbhidhAnarUpaH sthUlamRSAvAdastasya viramaNam ,na tu sUkSmasya,tasya mahAvrataviSayatvAt / sa ca kanyAgobhUmyalIkanyAsApahArakUTasAkSitvabhedAt kila paJcavidhaH / tatra nidoSAmapi kanyAM sadoSAM vyatyayena vA badataH kanyAlIkam / kanyAlIka copalakSaNamAtraM sarvasyApi dvipadaviSayAlIkasya / evaM gavAlIkamapi bhAvanIyama, navaramidaM catuSpadaviSayasya sarvasyApyalIkasyopalakSaNam / parasakAmapyAtmAdisatkAM bhuvaM vadato bhUmyalIkam , idaM ca sarvasyApyapadaviSayasyAlIkasyopalakSaNam / yadyevaM kanyAdivizeSopAdAnamutsRjya sAmAnyena dvipadacatuSpadApadagrahaNameva kasmAnna kRtam / tadatiriktavastvabhAvena sarvasaGgrahasiddhA, satyam , kintu kanyAdyalIkAnoM loke'tigarhitatvAdvizeSeNa tadvajenArthaM tadupAdAnam / ata eva dvipadAdiviSayAlIkato'nyAlIkAsambhave'pi loke'tigarhitatayA rUDhatvAnnyAsApahAra-kUTasAkSikatve kanyAlIkatvAdibhyaH pRthgupaatt| nanu tathApi nyAsApahArasyAdattAdAnaviSayatvAdihopAdAnamasaMgatam, satyam, kintvapalApavacanasya mRpaavaadvissytvaaddossH| atrApi paJcAticArA varjanIyAH, tadyathAsahasAbhyAkhyAnaM rahasAbhyAkhyAnaM khadAramantrabheda: sapopadezaH kUTalekhyakaraNaM ceti| tatra sahasA-anAlocya abhyAkhyAnamasadoSAdhyAropaNam , yathA--caurastvaM pAradAriko vetyaadi| // 121 // Jain Educalan a Painelibrary.org
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX rahasA-ekAntena hetubhUtenAbhyAkhyAnam , idamuktaM bhavati-rahasi mantrayamANAnabhivIkSya vadati, yathA-eSa mantro mayA jJAtaH, | idaM cedaM ca rAjaviruddhAdikamiha mantryata iti / atrAha-nanvabhyAkhyAnamasadoSAbhidhAnarUpatvAnmRSAvAda eva, atastadabhidhAne vratabhaGga eva, kuto'ticAratA? satyam, kintu yadA paropaghAtakamanAbhogAdinA'bhidhatte tadA'saMklezabhAvena vratanirapekSatvAbhAvAnna tadbhaGgaH, paropaghAtaheturUpatvAttu bhaGgarUpatayA'ticArateti, yadA tu tIvasaMklezayukto'bhyAkhyAti tadA vratanirapekSatvAd bhaGga eva / Aha casahasabhakkhANAI, jANaMto jai kareja to bhaMgo / jai puNa'NAbhogAIhiMto to hoi aiyaaro|| svadArANAM mantra:-vizrambhabhASitaM tasya bhedaH-anyakathanam , dAragrahaNaM ceha mitrAdyupalakSaNam / ayaM cAnuvAdarUpatvena satyatvAd yadyapyaticArona ghaTate tathApi mantritArthaprakAzanajanitalajjAdibhAvataH khadArAdermaraNAdisambhavena paramArthatastasyAsatyatA, "saccaM pitaM na sacca, jaM parapIDAkaraM vayaNaM" ityAdivacanAt / ataH kathaJcidbhaGgAtkathazcanAbhaGgAdatIcArateti / mRSA-alIkaM tasyopadezo mRSopadezaH, idamevaM caivaM bRhItyAdikamasatyAbhidhAnazikSaNamityarthaH / iha vratasaMrakSaNe nirgatApekSatvAdanAbhogAdinA pareSAM mupopadezaM yacchato'pyaticAratA / kUTalekhyasya-asadbhUtArthasUcakAkSaralekhanasya karaNam , ihApi mRSAbhaNanamevamayA pratyAkhyAtam , idaM tu lekhanam , iti bhAvanayA mugdhabuddhevratasavyapekSasyAticAratA bhaavniiyaa| anyathA vA anAbhogAdikAraNebhyo'sau vAcyeti / EXREAKHEESEEBAB* Jain Education ! For Private & Personel Use Only Koxifinelibrary.org
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam kRtavratajJAnAkhya lakSaNam // 122 // uktaM sAticAra dvitIyamaNuvratam / atha sthUlAdattAdAnaviramaNalakSaNaM tRtIyamucyate-tatra cauryAropaNahetutayA prasiddha sthUlaM indhananIraNadhAnyAdi, na tu karNazodhanazalAkAdi, tacca tadadattaM ca tasyAdAnaM-grahaNaM tasya viramaNaM sthUlAdattAdAnaviramaNam / idaM ca sacetanAcetanamizravastuviSayatvAt tridhA / atrApi pazcAticArA varjanIyAH, tadyathA-stenAhRtaM taskaraprayogo viruddharAjyagamanaM, kUTatulAkUTamAnakaraNaM tatpratirUpavyavahArazceti / tatra stenaiH-caurairAhRtaM-AnItaM kuGkumAdi stenAhRtam , idaM lobhadoSAt kANakrayeNa gRhaMzcauro vyapadizyate / yadAhacaurazcaurApako mantrI, bhedajJaH, kaannkkryii| annadaH sthAnadazcaiva cauraH saptavidhaH smRtH|| taditthaM cauryakaraNAd vratabhaGgaH 'vANijyameva mayA vidhIyate na cauryam' ityadhyavasAyato vratanirapekSatvAbhAvAdabhaGga ityubhyruuptvaadticaartaa| taskarAH-caurA eva teSAM prayojanaM prayogaH-'kimidAnIM nirvyApArAstiSThatha yUyam yadi zambalAdikaM nAsti bhavatAM tadA tadahaM prayacchAmi, yuSmadAnItamoSasya yadi vikrAyako na kazcidasti tadAhaM vikreSye, gacchata cauryArtha yUyam' -ityAdivacanaizcaurANAM steyakriyAyAM vyApAraNamityarthaH / atrApi bhaGgasApekSanirapekSatAbhyAmaticAratA bhAvanIyeti / viruddhaH-nijadezasvAminaHpratipanthI tasya rAjyaM-kaTakaM dezo vA viruddharAjyam / tatra nijasvAmino niSedhavacanamatilaya kramaNaM viruddharAjyAtikramaH / ayaM ca adyApi svasvAmino'nanujJAtasya parakaTakAdipravezasya // 122 // Jain Educati For Private Personel Use Only Alainelibrary.org
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ "sAmIjIvAdina, titthayareNaM taheva ya gurUhiM / eyassa u jA viraI, adinnadANassa sA viraI // " ityadattAdAnalakSaNayogAd viruddharAjyAtikramakAriNAM cauryadaNDayogyatAvAptezcAdattAdAnarUpatvAd bhaGga eva tathApi 'vANijyamevedaM mayA kRtaM na cauryam' iti bhAvanayA vratanirapekSatvAbhAvAlloke cauro'yamiti vyapadezAbhAvAcca aticaartaa|| kUTatulAkUTamAnayorvyavasthApekSayA nyUnAdhikayoH karaNaM kUTatulAkUTamAnakaraNam / tena prastutena kuGkumAdinA pratirUpaM-sadRzaM kusumbhAdi prakSipyate yatra vyavahAre sa tatmatirUpo vyavahAraH, athavA tatpratirUpeNa-sahajakarpUrAdisadRzena kRtrimakarpUrAdinA yo vyavahAraH sa ttprtiruupvyvhaarH| etau ca kUTatulAkUTamAnatatpratirUpavyavahArau yadyapi vaJcanApariNAmena paradhanagrahaNarUpatayA vratabhaGgarUpau, tathApi 'kSatrakhananAdikameva cauryam , idaM tu vaNikalopajIvanameva' iti svakIyakalpanAmAtramapekSyAticAratayoktAviti / uktaM sAticAraM tRtIyANuvratam / / atha paradAraviramaNaM khadArasantoSalakSaNaM caturthamaNuvratamucyate-tatra pare-AtmIyavyatiriktAH puruSAH tathA manuSyajAtyapekSayA devAstiyazcazca teSAM dArAH-pariNItasaMgRhItabhedAni nArIrUpANi kalatrANi devyastirabhyazceti paradArAH teSAM viramaNaM varjanam / yadyapyaparigRhItA devyastirabhyazca kAzcit saMgRhItuH pariNetuH kasyacidabhAvAdvezyAkalpA eva bhavanti tathApi parajAtIyabhogyatvAt paradArA eveti varjanIyAH / tathA khadAraiH santoSaH-yathA parakalatraM tathA vezyAmapi varjayitvA svadauraireva kazcit santuSyatItyarthaH / upalakSaNatvAd yoSitAM svabhartRvyatiriktasya sAmAnyataH puruSamAtrasya varjanamityapi draSTavyam / atrApi paJcAticArA varjanIyAH, tadyathA & && &&&& JainEducation TYMYH For Private Personal Use Only ainelibrary.org
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ gIdharmaratnaprakaraNam 123 // kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam SEARCREEEEEEE itvaraparigRhItAgamanaM aparigRhItAgamanaM anaGgakrIDA paravivAhakaraNaM kAme tIvrAbhilASazceti / amISAM cAyaM viSayavibhAga:paradAravajjiNo paMca hoti tiNNi u sadArasaMtuThe / itthIe tiNNi paMca u, bhaMgavigappehi nAyavvA // tatrApi itvaraM-svalpakAlaM parigRhItA-svIkRtA yA kenacit kAcid vezyA tasyAM gamanaM paradAravarjakasyAticAraH, tasyAstAvantaM kAlamarthapradAnataH pareNa parigRhItatvena paradAratvAt, 'vezyAmevaitAM yAmyahaM na parakalatram' iti svakalpanAmAvatastu vezyArUpatvAdi|ti bhAvaH / aparigRhItA-anAthakulAGganA tasyAmapi gamanaM tasyAticAraH, loke tasyAH paradAratvena rUDhatvAt, kAmukakalpanayA tu bhAderabhAvato'paradAratvAditi bhaavH| etau ca dvAvapi svadArasantoSiNo'ticAratayA na sambhavataH, svadAravyatirekiNyAH sarvasyA api striyAstena pratyAkhyAtatvAt , tadgamane vratabhaGgasyaiva prApteriti bhaavH| anaGga:-kAmaH tatpradhAnA kriiddaa-adhrdshnaalinggnkucmrdnikaa| 'nidhuvanameva vrataviSayaH, naiSA' iti bhAvanayA paradArezvetAM kurvataH paradAravarjakasyAticAraH / evaM svadArasantoSiNo'pi paradArAdiSvetAM kurvato'ticAratA vaacyaa| yoSitastvanayaiva bhAvanayA puruSe AliGganAdi kurvatyA aticAratA vAcyA / pareSAM-svakIyApatyavyatiriktAnAM kanyAphalalipsayA snehasambandhAdinA vivAhasya vidhAnaM paravivAhakaraNam / idaM ca paradAravarjakasvadArasaMtuSTayoryoSitazca trayANAmapyaticAratayA sambhavati, yadA hi 'paradArAdiSu maithunaM na kurve, na kArayAmi' ityabhigrahaH syAttadA paravivAhakaraNe'rthato maithunasya teSu karaNamanuSThitaM bhavatyato // 123 // For Private & Personel Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaGgaH, 'vivAha evAyaM mayA vidhIyate, na paradArAdimaithunam' iti bhAvanayA tu vratasApekSatvAdabhaGga ityaticAratA / kAme-kAmodayajanye maithune athavA "sUcanAt sUtram" iti kAme-kAmabhogeSu, tatra samayaparibhASayA kAmau-zabdarUpe bhogA:gandharasasparzAsteSu tIvrAbhilApaH-atyantaM tadadhyavasAya:, ayamapi pUrvoktAnAmaticAratayA yujyata eva / yadyapi hi svadArAdiSu tIyo'pi kAmAbhilASasteSAM sAkSAdapratyAkhyAtatvAnmutkala eveti kutastatkaraNe'pyaticArasambhavaH1 tathApyasau na vidheyaH,yato viditajinavacanaH zrAvakaH zrAvikA vA'tyantapApabhIrutayA brahmacarya cikIrSurapi yadA vedodayAsahiSNutayA tadvidhAtuM na zaknoti tadA yApanAmAtrArtha svadArasantoSAdi pratipadyate, atIvrAbhilASiNo'pi ca yApanAyAH sambhavAt tIvrAbhilASo'rthataH pratyAkhyAta eveti tatkaraNe vratasApekSatve ca bhaGgAbhaGgarUpatvAdaticAratA / / nanu yoSito'naGgakrIDAdayastrayo'ticArA bhAvitAH, paJcAticArapakSastu tasyAH kathaM bhAvyate? ucyate yadA svakIyapatiH sapatnyA vArakadine parigRhIto bhavati tadA sapatnIvArakamatikramya taM paribhujAnAyA AdyAticAro'pi sambhavati, dvitIyastvatikramAdya vasthAyAM parapuruSamabhisarantyAH / ___atikramavyatikramAticArAstu AdhAkarmAzritya zAstrAntare itthaM bhASitAH, yathA-AdhAkarmanimantraNamabhyupagacchan sAdhuratikrame vartate tAvad yAvad grahaNArtha padotkSepaH, tatprabhRti punarvyatikramastAvad yAvadAdhAkarmagrahaNam, tatprabhRti punaraticArastAvad yAvat tasyaparibhogaH, tasmiMstu kRte'nAcAraH, eSaNAbhaGgaH ityarthaH / uktaM ca Jain Education iral For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ C zrIdharmaratnaprakaraNam // 124 // AhAkammanimaMtaNa, paDisuNamANe aikkamo hoi / payabheyAi vaikkama, gahie taieyaro gilie // evametadanusarato'pyanyatrApyAdyapadatraye'ticAratA bhAvanIyA, atikramavyatikramayorapyaticArabhedatvAt caturthapade tu vivakSitavratabhaGga ityalaM prasaGgena / taditthaM pazcAticArA yoSito'pi bhAvitA iti / uktaM sAticAraM caturthamaNuvratam / atha sthUlaparigrahaviramaNalakSaNaM paJcama, taducyatetatra sthUlaH-aparimitaH sa cAsau parigrahaH sthUlaparigrahaH, sa ca kSetravAstuhiraNyasuvarNadhanadhAnyadvipadacatuSpadakupyalakSaNanavavidhavastuviSayatvAnnavavidhaH, tasya svakIyAvasthAnurUpaM viramaNaM paJcamamaNuvratam / atrApi paJcAticArA varjanIyAH, tadyathAkSetravAstupramANAtikramaH hiraNyasuvarNapramANAtikramaHdhanadhAnyapramANAtikramaH dvipadacatuSpadapramANAtikramaH kupyprmaannaatikrmshceti| uktaM cakhittAi-hiranAI-dhaNAi-dupayAi-kuppamANakamA / joyaNa-payANa-baMdhaNa-kAraNa-bhAvehi no kuNai / / tatra kSetram-sasyotpattibhUmiH, tacca setuketUbhayabhedAt tridhA / tatra setukSetramaraghaTTAdisecyam , ketukSetraM punarAkAzodakaniSpAdyam , ubhayakSetraM tu tadubhayahetukamiti / vAstu-agAraM grAmanagarAdi ca / tatrAgAraM trividham-khAtamucchRtaM khAtockRtaM c| tatra khAtaM bhUmigRhAdi, ucchRtaM bhUmyuparyucchrayeNa kRtam , ubhayaM tu bhUmigRhasyopari prAsAdaH / tayozca kSetravAstunoH pramANasya yojanena-kSetrAntarAdi kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam AKE&&&&&&&& disevyam , ketakSAta c| tatra khAtarAdi // 124 // Jain Educator For Private Personel Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIlanenAtikramo'ticAro bhavati / tathAhi-kila 'ekameva kSetraM vAstu vA' ityabhigrahavato'dhikataratadabhilASe sati vratabhaGgabhayAt prAktanakSetrAdipratyAsannaM tad gRhItvA pUrveNa saha tasyaikakaraNArtha vRtyAdyapanayanena tatra yojayato vratasApekSatvAtkathaJcid viratibAdhanAcAticAra iti| hiraNyaM-rajatam , suvarNa-prasiddham , tatpamANasya pradAnena-vitaraNenAtikramo'ticAro bhavati / yathA-kenApi cAturmAsyAdyavadhinA | hiraNyAdipramANaM vihitam , tatastena tuSTarAjAdeH sakAzAttadadhikaM tat kathamapi labdham , tacca vratabhaGgabhayAt 'pUrNe vratAvadhau grahISyAmi' iti bhAvanayA'nyasya haste dattvA muzcatIti vratasApekSatvAdaticAra iti / dhnN-gnnimdhrimmeypaaricchedybhedaaccturvidhm| tatra gaNimaM pUgaphalAdi, parimaM maJjiSThAdi, meyaM ghRtAdi, pAricchedyaM mANikyAdi / dhAnyaM vriihyaadi| etatpramANasya bandhanato'tikramo'ticAro bhavati / yathA-kRtadhanAdiparimANaH ko'pi pUrvalabhyamanyadvA dhanAdikaM kasyApi pAveM labhate, tacca vratabhaGgabhayAt 'cAturmAsyAdiparato gRhagatadhAnyAdivikraye vA kRte grahISyAmi' ityevaM bandhanenavacananiyantraNAtmakena mUDhakAdibandharUpeNa vA satyaGkAradAnAdisvarUpeNa vA svIkRtya yadA dAyakAdigeha eva taddharati tadA'ticAra iti| dvipadaM-putrakalatradAsIkarmakarazukasArikAdi, catuSpadaM-gavAzvAdi, tayoryat pramANaM tasya kAraNena-garbhavidhApanenAtikramo'ticAro bhavati / yathA kila kenApi saMvatsarAdyavadhinA dvipadacatuSpadAnAM parimANaM kRtam, teSAM ca saMvatsaramadhya eva prasave'dhikadvipadAdibhAvato vratabhaGgaH syAt, atastadbhayAt kiyantamapi kAlamatibAhya garbhagrahaNaM kAsyato'ticAraH, garbhagatAdhikadvipadAdibhAvAd bahiranirgamanena tadabhAvakalpanAcca vrtbhnggaabhnggaapraapteH| Jain Education For Private Personel Use Only ainelibrary.org
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam // 125 // kRtavratajJAnAkhya lakSaNam kupyaM-zayanAsanakuntakhaDgabhAjanakaccolakAdigRhopaskararUpam, tatpramANasya bhAvena-paryAyAntararUpeNAtikramo'ticAro bhavati / yathA kila kenApi kaccolakadazakalakSaNaM kupyamAnaM kRtam , kathaJcicca tadadhikasaMbhave sati vratabhaGgabhayAdbhaJjayitvA bahubhirapi paryAyAntareNa dazaiva kArayataH svasaMkhyApUraNAt svAbhAvikasaMkhyAvAdhanAccAticAra iti / ____ tadevamabhihitAni pazcANuvratAni, etAni ca mUlaguNA ucyante, zrAvaka dhrmtromuulklptvaat| digvatAdIni tu tadupacayalakSaNaguganibandhanatayaivAtmasattAM bibhrati, tatastAni zrAvakadharmadrumasya zAkhAprazAkhAkalpAnyuttaraguNA ityAkhyAyante / uttararUpA guNA uttaraguNAH, upacayahetava ityarthaH / te cottaraguNA guNavratAdayaH sapta / tatrodhistiryadiggamanaparimANakaraNalakSaNaM tAvadigvatamucyate-atrApi pazcAticArA vrjniiyaaH| tadyathAUrdhva dikpramANAtikramo adhodipamANAtikramaH tiyagdikpramANAtikramaH kSetravRddhiH smRtyantardhAnaM ceti / tatrAdyAstrayo'ticArAHsubodhA eva / navaramUrkhAdidizAMgamanamAzritya pramANasyAtikramo'ticAro'nAbhogAdinA atikramavyatikramAdinAvA pravRttasya draSTavyaH, anyathA bhaGga eva syAditi bhaavH|| kSetravRddhistvevaM bhAvanIyA-yathA kenacit sarvAsvapi dikSu pratyekaM yojanazatAt parato gamananiyamaH kRtaH, tatazca pUrvasyAM dizi bhANDaM gRhItvA yojanazataM yAvad gataH, tato'pi parato bhANDaM bahutaraM mUlyamavApnotyataH 'aparasyAM yojananavatimeva yAsyAmi iti cetasi vyavasthApya pUrvasyAM dizi dazayojanAni kSetravRddhiM kRtvA dazottaraM yojanazataM gacchatastasya vratasApekSatvAt kssetrvRddhilkssnno'ticaarH| smRteH-smaraNasyAntardhAnam , yathA kenApi pUrvasyAM dizi yojanazataM gamanaparimANaM kRtam, gamanakAle ca spaSTatayA tat pramA // 125 // Jain EducaticalhamI For Private Personel Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ dato na smarati, kiM zataM paJcAzadvA? iti / tena caivamubhayAMzAvalambini saMzaye paJcAzatameva yAvad gantavyam , tatparato'pi gacchato'ticAraH, zatAdapi pareNa gacchatastu bhaGga iti / uktaM dikhatam , idAnImupabhogaparibhogavratamucyate idaM ca dvidhA-bhojanataH karmatazca / tatra upa iti-sakRdaMtarvA bhujyate ityupabhogo'nnapAnAdi, parIti-puna:punarbahirvA bhujyata iti paribhogo hiraNyavastrAdi / Aha-nanu yadyatra hiraNyAdaya upabhogaparibhogazabdavAcyAstarhi karmata idaM vrataM nopapadyate, karmazabdasya kriyAvacanatvena yuSmAkamabhipretatvAta , karmaNazcopabhujyamAnatvaparibhujyamAnayorasaMbhavAt / satyam-kintu karmaNo vANijyAderupabhogaparibhogakAraNatvAda "kAraNe ca kAryopacArAta" karmaNa evopabhogaparibhogavAcyatA vivakSitetyalaM crcyaa| upabhogaparibhogayotaM niyataparimANAdikaraNamupabhogaparibhogavatam / tatra bhojanatastAvat zrAvakeNa prAsukaiSaNIyabhojinA bhavitavyam , tadabhAve'neSaNIyamapyacittaM, tadasattve tu bahusAvadyamazanAdikaM pariharati / tatrAzane tAvat"savvA ya kandajAI, sUraNakando ya vajakando ya / allahaliddA ya tahA, allaM taha allkccuuro|| sattAvarI virAlI, kumAri taha thoharI galoI y| lhasaNaM vaMsakarillA, gajjara taha loNao loDhA // girikaNNi kisalapattA, kaseruyA thega allamutthA ya / taha loNa rukkhachallI, khillUDo amayavallI y|| BADMASase Jain Education For Private Personel Use Only linelibrary.org
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna - prakaraNam // 126 // Jain Education mUlA taha bhUmiruhA, viruhAIM Dhakkavatthulo paDhamo / sUyaravallo ya tahA pallako komalaMbiliyA // Aluya taha piMDAlu, samabhaMgamahIrugAi lakkhaNao / jANejja'NaMtakAyaM annaM pi jiNehi niddihaM // " iti samayoktAnantakAyAn bahubIjAni mAMsAdikaM ca varjayati / pAne - mAMsarasamityAdi, khAdime - vaTapippalodumbaraplakSakAkodumbaraphalAni samaye paJcodumbarItyAkhyayA prasiddhAni niyamayati, svAdimetu - madhvAdi, zeSe'pyalpasAvadye odanAdAvacittabhojitvAdikaM parimANanaiyatyaM vidheyam / atyantacetogRddhayunmAdApavAdAdijanakaM vastravAhanAlaGkArAdikaM varjayet, zeSe'pi mAnaniyatatA kAryeti / karmato'pi zrAddhena tAvat karma na kizcit karttavyam, nirArambhatayaiva sthAtavyam / athaivaM na nirvahati tadA nistriMzajanocitAni bahusAvadyAni - koTTapAla - guptipAlAdikarmalakSaNAni kharakarmANi - halamuzalodUkhalazastralohavikrayAdilakSaNAni ca varjayitvA alpasAva - dyameva karma vidadhAti / atrApi bhojanataH paJcAticArA varjanIyAH / tadyathA - sacittAhAre sacittapaDibaddhAhAre appoliosahibhakkhaNayA duppoliosahibhakkhaNayA tucchosahibhakkhaNayA / ete ca pratyAkhyAtasacittasyAcittabhojino'ticArA draSTavyAH / asya cAnAbhogAtikramAdinA kandAdisacittasyAhAro'ticAraH / tathA sacitte AgragodhikAdau pratibaddhaM pakkatvagAdIti gamyate, mukhe prakSipya pakvatvagAdyevAcitaM bhakSayiSyAmi sacittaM tvagasthikaM tyakSAmIti buddhyA sacitapratibaddhasyAhAro'ticAraH, vratasApekSatvAt / kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam 2 // 126 // Jainelibrary.org
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA apakvAyAH-agnyasaMskRtAyA auSadheH-godhUmAdidhAnyarUpAyA bhakSaNameva bhkssnntaaticaarH| idamuktaM bhavati-piSTatvAdacetanamiti sambhAvanayA sambhavatsacittAvayavaM vahvayasaMskRtaM kaNikkAdikaM bhkssyto'ticaarH| tathA duSpakvAyAH-vahinA saMskRtAsaMskRtasvarUpatvena sambhavatsacittAvayavAyA auSadheH-pRthukAdirUpAyA bhakSaNatAticAraH / tucchA:-tathAvidhatRptyajanakatvena asArA aussdhyH-komlmudgaadiphliiruupaastdbhkssnntaaticaarH| Aha-nanu yadyetAH sacetanAstahi tadbhakSaNaM prathamAticArAnna viziSyate, athAcittAstaticAra eva na sambhavati, satyam , kintu yo'tyantasAvadyabhIrutayA sacittaM pratyAkhyAti tasyAcetanA apyetA bhakSayatastathAvidhatRptyasampAdakatvAd laulyamevAvaziSyate, ato'cetanIkRtyApyetA na bhakSaNIyAH, tadbhakSaNetu vastuto vrtviraadhnaadticaarH| evaM rAtribhojanamAMsAdivrateSu vastrAdiparibhogavateSu cAnAbhogAtikramAdinA'ticArAH svayamabhyUhyAH, upalakSaNamAtratvAdamISAmiti / ___ karmatastu paJcadazAticArA varjanIyAH, ke ca aGgArAdikarmarUpAH / tatrAGgArakarma-yatrAGgArAn kRtvA vikrINIte 1 / vanakarma-yatra samuditaM vanaM krItvA tatazchicA vikrIya ca tallAbhena jIvati 2 / zakaTikarma-yatra zAkaTikatvena nirvahati 3 / bhATIkarma-yatra khakIyagantryAdinA parakIya bhANDaM vahati, anyeSAM vA bhATakena zakaTabalIvardAdInarpayati 4 / sphoTIkarma-uDatvaM yadvA halena bhUmeH spho Tanam 5 / dantavANijyaM yatra prathamata eva pulindrANAM dantAnayananimittaM mUlyaM dadAti tataste gatvA tadartha hastino ghnanti evaM | zaGkhacarmAdimUlyadAnamapIha vAcyam 6 / lAkSAvANijyaM pratItam 7 / rasavANijyaM-madirAdivikrayaH 8 / kezavANijyaM -yatra dAsyAdijIvAn gRhItvA anyatra vikrINIte 9 / viSavANijyaM prasiddham 10 / yantrapIDanakarma-tilekSuyantrAdinA tilAdipIDanam 11 / Jain Education lian For Private Personel Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam // 127 // nirlAJchanakarma-balIvardaturagAdInAM vardhitakakaraNam 12 / davAgnidAnaM - sujJeyam, tacca kila bhUmiSu taruNatRNarohaNArthaM kecit kurvanti 13 / sarodddataDAgAdizoSaNamapi tatra dhAnyAdivapanArthaM prasiddhameva 14 / asatIpoSaNa - ye kecit dAsIH poSayanti, tatsambandhinIM ca bhATIM gRhNanti, yathA gola viSaya iti 15 / etAni paJcadaza karmAdAnAni SaDvidhajIvaghAtAdimahAsAvadyahetutvAd varjanIyAni, upalakSaNamAtrametAni, anyAnyapyevaMjAtIyakAni bahusAvadyAni karmANi parihAryANyeva / Aha--- nanvaGgArakarmAdayaH kharakarmasvarUpA eva, tatazca yena kharakarma pratyAkhyAtaM tenaite pratyAkhyAtA eveti teSu varttamAnasya bhaGga eva syAt kathamaticAratA ? satyamidam, yata AkuTyA pravarttamAnasya bhaGga eva, anAbhogAtikramAdinA tu tatkaraNe'ticAratA'vagantavyeti / uktamupabhogaparibhogavratam / idAnImanarthadaNDaviramaNavratamucyate tatrArtha:- prayojanaM tadabhAvo'narthaH, daNDayate AtmA aneneti daNDaH - pApabandhAdirUpo nigrahaH, anarthena - prayojanAbhAvarUpeNa nijajIvasya daNDo'narthadaNDaH / sa punazcaturvidhastadyathAapadhyAnaM pramAdAcaritaM hiMsrapradAnaM pApakarmopadeza iti / tatrApadhyAnam -- 66 'kaiyA vacca sattho 1, kiM bhaMDaM ? kattha kittiyaM bhUmiM 1 / ko kayavikayakAlo 1, nivvisaI kiM kahiM keNa 1 // " kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam 2 // 127 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAdiniSprayojanAsamaJjasacintArUpam / pramAdaH-madyaviSayakaSAyanidrAvikathAlakSaNaH,tena tasya vA Acaritam-anuSThAnaM pramAdAcaritam,athavA AlasyopahataceSTitaM pramAdAcaritamucyate / tacca bahujIvopaghAtahetubhUtaM asthgitghRttailbhaajndhaarnnaadi| hiMsanazIla hiMsra zastrAnalahalodUkhalaviSAdi, tasya pradAnaM-anyasmai samarpaNaM hiMsrapradAnam / pApahetutvAt pApaM karma-kRSyAdikriyArUpaM tasyopadezaH pApakarmopadeza iti caturvidho'narthadaNDaH tasmAdviramaNamanarthadaNDaviramaNam / atrApi paJcAticArA vrjniiyaaH| tadyathAkandarpaH kautkucyaM maukhayaM saMyuktAdhikaraNatA upabhogaparibhogAtireka iti / tatra kandarpaH-kAmaH, taduddIpako hAsyapradhAnastathAvidhavAjhayogo'pi taddhetutvAt kndrpH| pareSAM hAsyajanakaM bahuvidhanetrasako cAdivikriyAgarbha bhANDAnAmiva ceSTitaM kautkucyam / etau ca dvAvapyaticArau pramAdAcaritasya draSTavyau, tadrUpatvAditi / mukhamasyAstIti mukharo-vAcAlaH, tasya karma maukharya-dhASTarthamAyamasatyAsambaddhapralApitvam / ayaM ca pApakarmopadezasyAticAraH, maukhaye sati pApakarmopadezasambhavAt / adhikriyate narakAdiSvAtmA'nenetyadhikaraNaM-tUNIradhanurmuzalodUkhalAraghaTTAdi / saMyuktam-arthakriyAkaraNayogyaM praguNIkRtaM tacca tadadhikaraNaM saMyuktAdhikaraNaM na dharaNIyam , praguNaM hi tad dRSTvA'nyo'pi yAcata iti bhAvaH / ayaM hiNsrprdaansyaaticaarH| __upbhogpribhogyortirekH-aadhikymupbhogpribhogaatirekH| iha kila svopayogibhyo'dhikAni tAmbUlamodakamaNDakAdIni JainEducation For Private Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna - prakaraNam // 128 // upabhogAGgAni taDAgAdiSu na netavyAni, anyathA hi piGgAdayastAni bhuJjate, tatazvAtmano nirarthakakarmabandhAdidoSaH / ayamapi viSayAtmakatvAt pramAdAcaritasyAticAraH / apadhyAnavate tvanAbhogAdinA pravRttiraticAraH / AkuTayA pravRttau bhaGga eva / evaM kandarpAdiSvapi yathAsambhavamAkuTyA pravRttirbhaGgarUpaiva vAcyeti / uktamanarthadaNDaviramaNavratam / etAni trINyapi dikhatAdIni guNavratAnyucyante, aNuvratAnAM guNAya - upakArAya vratAni guNavratAnIti kRtvA / bhavati hyaNuvratAnAM guNavatebhya upakAraH, vivakSitakSetrAdibhyo'nyatra hiMsAdiniSedhAditi / tadevamabhihitA guNavratalakSaNAstraya uttaraguNAH / athottaraguNacatuSTayarUpANi zikSAvratAnyucyante tatra zikSA - abhyAsastatpradhAnAni vratAni zikSAvratAni, punaH punarAsevArhANItyarthaH / tAni ca sAmAyikAdIni catvAri / tatra samasya-rAgadveSavirahitasya jIvasya AyaH - lAbhaH samAyaH, samo hi pratikSaNamapUrvairjJAnadarzanacAritraparyAyairadhaH kRtacintAmaNikalpadrumAdiprabhAvairnirupamasukhahetubhiryujyate / samAyaH prayojanamasya kriyAnuSThAnasyeti sAmAyikam, sAvadyaparityAganikhadyAsevanarUpo vratavizeSa ityarthaH / idaM ca sarvArambhapravRttena gRhiNA gRhavAsamahAnIradhernirantarocchrayitAtucchapracuravyApAravIcIcayAvarttajanitAkulatvavicchedakaM atipracaNDamohanarapatibalatiraskaraNamahAyodhakalpaM pratidivasamantarA'ntarA yatnena karttavyam / kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam 2 // 128 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEXEEEEEEEEEEEEXXXXXBOO yata uktaM paramamunibhiH"sAvajjajogapparivajjaNaTThA, sAmAiyaM kevaliyaM pasatthaM / gihatthadhammA paramaM ti nacA, kujjA buho AyahiyaM paratthA / sAmAiyammi u kae, samaNo iva sAvao habai jamhA / eeNa kAraNeNaM, bahuso sAmAiyaM kujjA // " asyApi pazcAticArA vrjniiyaaH| tatra manovAkAyaduSpraNidhAnalakSaNAstrayaH / manaHprabhRtInAM ca duSpraNidhAnam-anAbhogAdinA sAvadhacittAdiSu pravartanam , tathA smRtyakaraNaM sAmAyikasyAnavasthitasya karaNaM ca / / tatra smRterakaraNaM prabalapramAdAnnaivaM smarati yadutAsyAM velAyAM sAmAyika karttavyaM kRtaM na kRtaM veti, smRtimUlaM ca mokssaanusstthaanmiti| yastu karaNAnantarameva tyajati yathAkathazcid vA'nAdRtaH tat karoti tasyAnavasthitasAmAyikakaraNamucyate / uktaM ca"sAmaiyaM kAUNaM, gharacitaM kuNai jaMpai jahicchaM / aniyaMtio ya deheNa, niSphalaM tassa sAmaiyaM // " ityaadi| atha dezAvakAzikalakSaNaM dvitIya zikSAvratamucyate tatra digvrate gRhItasya savistaradipramANasya deze saMkSiptavibhAge avakAzaH-avasthAnaM dezAvakAzastena nivRttaM dezAvakAzikam , bahutaradiparimANasaGkocarUpamiti bhaavH| atrApi pazcAticArA varjanIyAH, tadyathA-AnayanaprayogaH preSyaprayogaH zabdAnupAto rUpAnupAto bahiHpudgalaprakSepa iti / Jain Education ! XXXII For Private Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna kRtavratajJAnAkhya prakaraNam lakSaNam // 129 // 8888888888&&&&&&&&& idamatra tAtparyamsAdhUpAzrayAdau niyatadeze vartamAnaH kRtasaMkSiptataradikparimANo yadA svayaM vratabhaGgabhayAdagacchannaparasya pArthAt sandezakAdinA vivakSitavastuna AnayanaprayogaM karoti / tathA preSyasya-Adezyasya kenApi prayojanena vivakSitakSetrAd bahiH prayoga-vyApAraNaM karoti / tathA vivakSitakSetrAd bahiHsthitaM kazcana dRSTvA vratabhaGgabhayAtsAkSAttamAhvAtumazaknuvan vyAjena tasyAkAraNArtha khakIyazabdasya-kAzitAdeH rUpasya ca-nijAkArasthAnupAtanaM karoti / tathA vivakSitajanasyAkAraNArthameva niyamaviSayIkRtakSetrAd bahiH pudgalasya-leSTukAdeH prakSepaM karoti tadA dezAvakAzikavratamaticarati / idaM hi 'mA bhUd gamanAgamane jIvaghAtAdisamArambhaH' ityabhiprAyeNa kriyate / sa ca svayaM kRto'nyena vA kArita iti na kazcitattvato vizeSaH, pratyuta svayaM ca gamane guNaH IryApathAdivizuddhaH, parasya tvanipuNatvAt kutastacchuddhiH iti / | idaM tAvad dikparimANasyaiva saMkSepakaraNaM darzitam , taJcopalakSaNamAtram , zeSANAmapi sthUlapANAtipAtAdivatAnAM saMkSepo'traiva draSTavyaH, anyathA tatsaMkSepasyApi dinamAsAdiSvavazyaM karttavyatvAd vratAdhikyaprApAdazavratasaGkhyA vizIryeteti / atha pauSadhalakSaNaM tRtIyaM zikSAvratamucyatetatra poSaM-puSTiM prakramAddharmasya dhatte-karotIti pauSadhaH-aSTamIcaturdazIpaurNamAsyamAvAsyAparvadinAnuSThayo vrtvishessH| ayaM cAhArazarIrasatkArabrahmacaryAvyApArapauSadhabhedAccaturvidhaH / punarapi pratyekaM dvidhA--dezataH sarvatazca / asminnaGgIkRte AhArazarIrasatkArayordezataH sarvato vA parihAraH karttavyaH, brahmacaryAvyApArayostu dezataH sarvato vA AsevanaM vidheyamiti bhAvaH / BISEXEEEEEEEEEXXXXXX // 129 // For Private & Personel Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ BXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX asyApi pazcAticArA varjanIyAH, tadyathAapratyupekSitaduSpratyupekSitazayyAsaMstArakaH apramArjitaduHpramArjitazayyAsaMstArakaH apratyupekSitaduSpratyupekSitoccAramazravaNabhUmI, apramArjitaduSpramArjitocAraprazravaNabhUmI pauSadhasya ca samyagananupAlanamiti / paJcApyete spssttaaH| navaramapratyupekSitaM-dRSTyA anirIkSitam , tayaiva pramAditayA samyagavilokitaM dussprtyupekssitmucyte| apramArjitaM rajoharaNAdinA azodhitam , duSpramArjitaM ca tenaiva samyagazodhitam / nanu pauSadhikasya kiM rajoharaNamasti ? astIti brUmaH, yataH sAmAyikasAmAcArI bhaNatA AvazyakacUrNikRtoktam"sAhUNaM sagAsAo rayaharaNaM nisijaM vA maggai / aha ghare to se uvaggahiyaM syaharaNamatthi tti / " zayanaM zayyA-tadarthaH saMstArakaH zayyAsaMstArakaH / pauSadhasya ca samyagananupAlanaM tadA bhavati yadA upoSito'pi cetasA AhAraM prArthayate, pAraNake vA AtmArthamAhAraM kArayati, zarIre vA kezaromAdisaMsthApanodvartanAdIni zRGgArabuddhyA karoti, abrahma sAvadhavyApAraM ca kazcid manaHprabhRtibhiH sevata iti / athAtithisaMvibhAgalakSaNaM caturthaM zikSAvratamucyatetatra tithipadilaukikavyavahAratyAgAd bhojanakAlopasthAyI zrAvakasyAtithiH sAdhurucyate / taduktamtithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithiM taM vijAnIyAccheSamabhyAgataM viduH|| &&&&&&&&&&&&&&&XXEX Jain Education ! For Private & Personel Use Only Killainelibrary.org
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 130 // tasyAtitheH saMgataH - nirdoSo nyAyAgatAnAM kalpanIyAnAM vastUnAM zraddhAsatkArAdikramayuktaH pazcAtkarmaparihArArthaM viziSTo bhAgaHaMzaH atithisaMvibhAgaH / asyApi paJcAticArAH, tadyathA sacittanikSepaH sacittapidhAnaM kAlAtikramaH paravyapadezaH matsarikatA ceti / tatra sacitte - pRthivyAdau sAdhudeyasya vastuno nikSepaH-sthApanaM sacittanikSepaH, tasyaiva sacittena - kUSmANDaphalAdinA pidhAnaM sacittapidhAnam, kAlasya - sAdhUcitabhikSAsamayasyAtikramaH - aditsayA'nAgatabhojanapazcAdbhojanAdidvAreNollaGghanaM kAlAtikramaH / parasya- Atmavyatiriktasya vyapadezaH - svakIye'pi sAdhUcitavastunyaditsayaiva 'parasatkamidaM na madIyam' iti sAdhusamakSaM bhaNataH paravyapadezaH / matsaraH - asahanaM sAdhubhiryAcitasya kopanam, athavA 'asau kazcid raGkamAtro'pi dadAti, ahaM tu kiM tato'pi hInaH' ityAdyahaGkArarUpo matsaraH so'syAstIti matsarikastadbhAvo matsarikatA / tadevamuktAni lezato dvAdazApi zrAvakatratAni / vistaratastvAvazyakAdibhyo'vaseyAni / tadevaMvidhAn vratAnAM bhedAnaticArAMzca vijAnAti, vrataparijJAnasya cehopalakSaNatvAttapaH saMyamaphalAdyapi jAnAti, tuGgikAnagarI zrAvakasamudAyavat / taddRSTAntazcaivam-- kRtavratajJAnAkhyaM lakSaNam 2 // 130 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSSSSSSKEKAXXXEEEKKRAKARI - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM tuMgiyA nAma nagarI hutthA, vaNNao / tIse NaM tuMgiyAe nayarIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAge pupphavaIe nAma ceie hutthA, vnnnno| tattha Na tuMgiyAe nayarIe bahave samaNovAsagA parivasaMti, aDDA dittA vittA vicchinnavipulabhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAipNA bahudhaNabahujAyarUvazyayA AogapaogasaMpauttA vicchaDDiyaviulabhattapANA bahudAsIdAsagomahisagavelagappabhUyA bahujaNassa aparibhUyA ahigayajIvAjIvA uvaladdhapunapAvA AsavasaMvaraninjarakiriyAhigaraNabaMdhamukkhakusalA asahiJjadevAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakinnarakiMpurisagarulagandhavyamahoragAiehiM devagaNehiM niggaMthAo pAvayaNAo aNaikkamaNijjA niggaMthe pAvayaNe nissaMkiyA nikkaMkhiyA nivvitigicchA laTThA gahiyaTThA pucchiyaTTA abhigayaTThA viNicchiyaTThA advimiMjapemANurAyarattA-ayamAuso! niggaMthe pAvayaNe aTe ayaM paramadve sese aNahe / UsiyaphalahA avaMguyaduvArA ciyattaMteuraparagharappavesA bahUhiM sIlavvayaguNavvayaveramaNapacakkhANaposahovavAsehiM cAuddasa'DhamuddiTTha puNimAsiNIsu paDipuNNaM posahaM sammaM aNupAlemANA samaNe niggaMthe phAsuesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vatthapaDiggahakaMbalapAyapuMchaNeNaM osahabhesajjeNaM pADihArieNa ya pIDhaphalagasijjAsaMthAraeNaM paDilAbhemANA AhApariggahiehiM tavokammehiM appANaM bhAvamANA viharati / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAsAvaccijjA therA bhagavanto jAisaMpannA kulasaMpannA balasaMpannA rUvasaMpannA viNayasaMpannA nANasaMpannA saNasaMpannA carittasaMpannA lajjAsaMpannA lAghavasaMpannA oyaMsI teyaMsI vaccaMsI jasaMsI jiyakohA jiyamANA jiyamAyA jiyalohA jiyaniddA jiiMdiyA jiyaparIsahA jIviyAsAmaraNabhayaviSamukkA paMcahi aNagArasaehiM saddhiM saMparikhuDA ahANupuci caramANA gAmANugAmaM dUijjamANA suhaMsuheNaM viharamANA jeNeva tuMgiyA nayarI jeNeva puSphavaIe ceie teNeva uvAgacchanti, ahApaDirUvaM uggahaM uggi Jnin Education a l N ainelibrary.org
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam // 13 // NhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANA viharati / vratajJAnAtaeNaM te samaNovAsagA imIse kahAe laddhaTThA samANA haTThatuTThA annamannassa saddAvaMti, 2 evaM vayAsi-evaM khalu devANuppiyA! | khyoguNaH therA bhagavaMto jAisaMpannA jAva viharaMti, (I. 4000) taM mahAphalaM khalu devANuppiyA tahArUvANaM therANaM bhagavaMtANaM nAmagoyassa vi savaNayAe, kimaMga puNa abhigamaNavaMdaNanamaMsaNapaDipucchaNapajjuvAsaNayAe ?, taM gacchAmoNaM devANuppiyA! there bhagavaMte vaMdAmo namaMsAmo jAva pajjuvAsAmo, eyaM Ne ihabhave vA parabhave vA aNugAmiyacAe bhavissai tti kaTu annamannassa aMtie eyamadaM paDisuNaMti, 2 jeNeva sayAI sayAI gehAI teNeva uvAgacchanti, 2 nhAyA kayabalikammA kayakouya maMgalapAyacchittA suddhappAvesAI maMgallAI vatthAI pavaraparihiyA appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA saehiM saehiM gehehiMto paDinikkhamaMti, 2 egayao ya milAyati, 2 pAyavihAracAreNaM tuMgiyAe mayarIe majhamajjheNaM niggcchNti| jeNeva pupphavaie ceie teNeva uvAgacchanti, 2 there bhagavaMte paMcaviheNaM abhi tatra tuGi gameNaM abhigacchanti, taM jahA-sacittANaM davvANaM viusaraNayAe, acittANaM davvANaM aviusaraNayAe, egallasADieNaM uttarAsaMgakara nagarI NeNaM, cakkhuphAse aMjalipaggaheNaM, maNaso egattIbhAvakaraNeNaM, jeNeva therA bhagavanto teNeva uvaagcchnti| zrAvaka tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM kareMti vaMdati nmsNti| tivihAe pajjuvAsaNayAe pajjuvAsaMti, taM jahA-kAiyAe, vAiyAe, mA-10 dRSTAntaH NasiyAe / kAiyAe tAva saMkuiyaggahatthapAyA susvasamANA namasamANA abhimuhA viNaeNaM paMjaliuDA pajjuvAsaMti / vAiyAe jaM jaM // 13 // therA bhagavaMto vAgaranti taM taM "evameyaM bhaMte ! avitahameyaM bhaMte ! asaMdiddhameyaM bhaMte ! icchiyameyaM bhaMte ! paDicchiyameyaM bhaMte ! se jaheyaM tubbhe vayaha" appaDikUlamANA pajjuvAsaMti / mANasiyAe mahayA saMvegaM jaNayantA tivvANurAgarattA pajjuvAsaMti / For Private & Personel Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education taNaM tetherA bhagavanto tesiM samaNovAsayANaM tIse ya mahaimahAliyAe parisAe cAujjAmaM dhammaM parikahanti / taNaM te samaNovAsayA therANaM aMtie dhammaM succA nisamma haTTatuTThA vaMdaMti namasaMti, 2 evaM kyAsi - saMjame NaM bhaMte ! kiMphale ? tave NaM bhaMte! kiMphale 1 / taNaM tetherA bhagavaMto te samaNovAsae evaM vyAsi saMjame NaM ajjo ! aNaNyaphale, tave vodAgaphale / taeNaM te samaNovAsayA te there bhagavaMte evaM vayAsi - jai NaM bhaMte ! saMjame aNaNyaphale tave vodANaphale kiMpattiyaM NaM bhaMte ! devA devaloesa uvavajjanti 1 / tattha NaM kAliya putte nAmaM there te samaNovAsae evaM kyAsi - punvataveNaM ajjo ! devA devaloesu uvavajrjjati / tattha NaM mehile nAma there te samaNovAsae evaM kyAsi - puvvasaMjameNaM ajjo ! devA devaloesu uvavajjanti / tattha NaM ANaMdarakkhie nAmaM there te samaNovAsae evaM vayAsi -- kammiyAe ajjo ! devA devaloesu uvavajjanti / tattha NaM kAsava nAmaM there te samaNovAsae evaM kyAsi --saMgiyAe ajjo ! devA devaloesa uvavajjanti, puvvataveNaM puvtrasaMjameNaM kammiyAe saMgiyAe ajjo ! devA devaloesu uvavajjaMti, sacce NaM esa aDDe no ceva NaM AyabhAvattayAe / taNaM te samaNovAsayA therehiM bhagavaMtehiM imAI eyArUbAI vAgaraNAI bAgariyA samANA haTTatuTThA there bhagavaMte baMdaMti namasaMti, vaMdittA narmasittA pasiNAI pucchanti, pucchittA aTThAI uvAittA uTThAe uhiMti / uTTittA there bhagavaMte tikkhutto vaMdati namasaMti, vaMdi - ttA namasittA puNphavaIceiyAo paDinikkhamaMti, jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disaM paDigayA / X jainelibrary.org
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam vratagrahaNalakSaNo guNaH // 132 // BEEEEEEEEEEXXXX ___ tae NaM te therA annayA kayAI tuMgiyAo nayarIo puSphabaIceiyAo paDiniggacchanti, bahiyA jaNavayavihAraM viharati / evaM ca guNagaNaDDA, jiNapabhaNiyasattatattasuviyaDDA / suhabhAyaNaM athaDDA, te jAyA tuMgiyAsaDDA // 1 // iti bhavikajanaughAstuGgikAzrAvakANAM, samayazucivicAre cAturI saMnizamya / jinagaditayamAnAM bhaGgabhedAticAraprabhRtivizadatattvajJAnaniSThA bhavantu // 2 // // iti tunggikaangriishraavkdRssttaantH|| ukto vratakarmaNi jJAna iti dvitIyo bhedaH, samprati grahaNalakSaNaM tRtIyaM bhedaM vyAcikhyAsurgAthApUrvArddhamAha giNhai gurUNa mUle, ittaramiaraM va kAlamaha taaii| 'gRhNAti' pratipadyate 'gurUNAM' AcAryAdInAM 'mRle' samIpe Anandavat / Aha-zrAvako dezaviratipariNAme sati vratAni pratipadyate asati vA ? kizcAtaH-yadyAdhaH pakSaH kiM gurusamIpagamanena ? sAdhyasya siddhatvAt , pratipadyApi vratAni dezaviratipariNAma eva sAdhyaH, sa cAsya svata eva siddha iti gurorapyevaM parizramayogAntarAyadopaparihAraH kRtaH syAditi / dvitIyazcet tarhi dvayorapi mRSAvAdaprasaGgAt pariNAmAbhAve pAlanasyApyasambhavAt / tadetat sakalaM paropanyastamacAru, ubhayathApi gunnoplbdheH| tathAhi-satyapi dezaviratipariNAme gurusamIpapratipattau tanmAhA| tmyAd mayA sadguNasya gurorAjJA''rAdhanIyeti pratijJAnizcayAd vrateSu dRDhatA jAyate, jinAjJA cArAdhitA bhavati / uktaM ca tatra 3 ndazrAvaka dRSTAnta: // 132 // Jain Education II For Private & Personel Use Only Mulainelibrary.org
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ "gurusakkhio u dhammo, saMpuSNavihI kayA iya viseso| vitthayarANaM ANA, sAhusamIvammi vosirau // " gurudezanAzravaNodbhUtakuzalatarAdhyavasAyAt karmaNAmadhikataraH kSayopazamaH syAt , tasmAccAlpaM vrataM pratipitsorapi bahutamavrataprati- | patirupajAyate ityAdayo'neke guNA gurorantike vratAni gRhNataH sambhavanti / tathA'sanapi viratibhAvo gurUpadezazravaNAnnizcayasArapAlanAto vA'vazyambhAvI saralahRdayasyeti dvayorapi guruziSyayodRpAvAdAbhAva eva, guNalAbhAt / zaThAya punarna deyAnyeva guruNA vratAni / chamasthatayA punaralakSitazAThathasya zaThasyApi dAne guroH zuddhapariNAmatvAdadoSa eva / na caitat svamanISikayocyate / yaduktaM zrAvakamajJaptausaMtammivi pariNAme, gurumUlapavajjaNammi esa guNo / daDhayA ANAkaraNaM, kammakhaovasamavuDDI y||1|| iya ahie phalabhAve, na hoi ubhayapalimaMthadosovi / tayabhAvammi vi duNhavi, na musAvAovi guNabhAvA // 2 // taggahaNao cciya tao, jAyai kAleNa asaDhabhAvassa / iyarassa na deyaM ciya, suddho chalio vi jai asaDho // 3 // kRtaM vistareNa / kathaM gRhNAti ? ityAha-'itvaraM' caturmAsAdipramitaM 'itarad vA' yAvatkathikaM vA kAlaM yAvadarthaparijJAnAnantaraM | 'tAni' iti prastutavratAni iti / AnandadRSTAntazcAyamvANiyagAme nayarammi, atthi atthiyaNavihiyaANaMdo / ANaMdu tti gahabaI, sivanaMdA bhAriyA tassa // 1 // cau cau kaMcaNakoDI, nihivuDDicauppayAivitthAre / dasagosahasapamANA, cauvvayA paMcasIrasayA // 2 // JainEducation For Private Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam | // 133 // vratagrahaNalakSaNo guNa: paNa paNa sagaDasayAI, diggamaNe cArimAivahaNe ya / cau pavahaNAI saMjattiyAI saMvahaNiyAI ca // 3 // aha tattha mahatthapayatthasatthavitthArapayaDaNapahANo / duipalAsujjANe, samosaDho vIrajiNanAho // 4 // pahunamaNatthaM jaMtaM, nivAiloyaM nievi ANaMdo / sANaMdo tattha gao, bhaya se kahai iya dhammaM // 5 // kasacheyatAvatADaNasuddhaM suparikkhiUNa kaNagaM va / suyasIlatavokaruNArammaM dhamma pagiNheha // 6 // so puNa duviho tivihovaddavaviddavaNapaccalo vimalo / sussamaNasusAvayadhammabheyao dasaha bArasahA // 7 // iya sou pamoyajuo, ANaMdo sAhudhammaasamattho / sammaiMsaNamUlaM, evaM giNhei gihidhammaM // 8 // tathAhisaMkappaniravarAhANa, tasajiANaM duhAtihA sammaM / vahaviraI paDivajjai, niratthayaM thAvarANapi // 9 // kannAliyAipaNavihamalIyavayaNaM caei duvihatihA / dhUlamadinnaM ca tahA, sivanaMdaM muttu mehunnaM // 10 // vajjai puvvapariggahaparimANAo pariggahaM ahiyaM / dasadisiparimANaM pi hu, paDivajjai niyayasattIe // 11 // bhoguvabhoge tillaM, sayapAgasahassapAgamabhaMge / uvvalaNe gaMdhaDDe, jalakuMbhA aTTha nhANammi // 12 / / gaMdhakasAI taNulUhaNammi jiTTiyamahuM ca daMtavaNe / vatthesu khomajualaM, vilevaNe ghusiNasirikhaMDe // 13 // maDhe kannAbharaNe, nAmAmudaM ca taNualaMkAre / kusumesu puMDarIyaM, varamAlaipuSphadAmaM ca // 14 // dhUve aguruturukaM, sUvammi kalAyamuggamAsA ya / kUrammi kalamasAlI, ghayammi sAraiyagAviSayaM // 15 // BEEEEEEEEEEXXXXXXXXXXXX tatra A ndazrAvaka dRSTAntaH // 133 // For Private Personal Use Only Jan Education Interational
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghayapuNNakhaMDakhajjA, bhakkhe sovatthiyAiM sAgammi / pallaMka sAlaNae, vaDagAI dhanna mAhurae // 16 // taMbole kApUra, lavaMgakakolaelajAiphalaM / khIrAmalaM phalammI, salile AgAsajalameva // 17 // eyaM pamuttu sesaM, bhoguvabhogaM caei bhoynno| panarasa kammAdANe, kharakammAI ca kammayao // 18 // avajhANapamAyAyariyahiMsadANaM ca pAvauvaesaM / vajjai avajjabhIrU, cauhAvi aNatthadaMDaM so // 19 // sAmAiyaM ca desAvagAsiyaM posahovavAsaM ca / atihINa saMvibhAgaM, jahuttavihiNA pavajjei // 20 // aha bhaNai bhuvaNanAho, ANaMdA! paMca paMca aiyArA / vajjeyavvA sammaM, vaesu sammattamUlesu // 21 // icchAmo aNusahi, ti bhaNiya vaMdittu vIrajiNacaMdaM / so niyagehe patto, pahupAse pesai samaja // 22 // vaMdiya vIra gahiuM, taheva dhammaM gayA imA sagihaM / bhuvaNajaNabohaNatthaM, pahUvi annattha viharei // 23 // iya kammasammaniTThavaNapavaNasaddhammakammanirayassa / ANaMdassa suheNaM, caudasa vAsA vaikaMtA // 24 // aha ciMtai rayaNIe, jAgaramANo sa dhammajAgariyaM / iha bahuvikkhevehi, visesadhammo na nivvahai // 25 // to Thaviya kuTuMbabhare, jiTThasuyaM uvapurammi kullAge / gaMtuM karemi tamahaM, iya ciMtiya kAu taha ceva // 26 // kullAgasannivese, gaMtuM kahiUNa niyayaniyagANaM / posahasAlAi Thio, igadasapaDimAu iya kuNai // 27 // dasaNa-yaya-sAmAiya-posaha-paDimA-abaMbha-saccitte / AraMbha-pesa-uddiTThavajjae samaNabhRe ya // 28 // atra pUrvAcAryapraNItA imA vivaraNagAthA: &&&&&&&&&&&&&&& &&&&&&& JainEducationirl For Private Personel Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ vratagrahaNalakSaNo guNaH zrIdharmaratna prakaraNam // 134 // saMkAisallarahio, vijjAiguNo dayAi saMjutto / sammaiMsaNadhArI, esA khalu hoi paDhamA u // 29 // bIyA muNavayadhArI, sAmaiyakaDo u taiyayA hoi / hoi cauddasiaTThamIpuNNimamAIsu divasesu // 30 // posaha cauvvihaM pI, paDipuNNaM jo u sammamaNupAle / paMcami posahakAle, paDimaM kuNa egarAIyaM // 31 // asiNANaviyaDabhoI, pagAsabhoi tti jaM bhaNiya hoi / divasau na ratti muMje, maulikaDo kaccha navi baMdhe // 32 // diyabaMbhacAri rAIparimANakaDo aposahIe u / posahie rattiM pi ya, niyameNaM baMbhacArI u // 33 // iya jAva paMca mAsA, viharai iya paMcamA bhave paDimA / chaTThIi baMbhacArI, tA viharai jAva chammAsA // 34 // sattami satta u mAse, navi AhAre sacittamAhAraM / jaMja hiDillANaM, taM covarimANa savvaMpi // 35 // AraMbhasayaMkaraNaM, aTThamiyA aTTha mAsa vajjei / navamI nava mAse puNa, pesAraMbhe vivajjei // 36 // dasamI puNa dasa mAse, uddiDhakayaM pi bhatta navi bhuMje / so hoI churamuMDo, sihaliM vA dhAraijjA vi // 37 // jaM nihiyamatthajAyaM, pucchaMta niyANa navari so Aha / jai jANai to sAhai, aha navi to bei navi jANe // 38 // khuramuMDo loo vA, rayaharaNapaDiggahaM ca giNhittA / samaNabhUo viharai, navaraM sannAyagANuvariM // 39 // mamakAramavucchinne, baccai sannAyapalli daTuM je / tatthavi sAhu vva jahA, giNhai phAsuM tu AhAraM // 40 // iya phAsiya paDimAo, chaTTaTThamamAidukkaratavehiM / saMlihiyataNU kamaso, paDivajjai aNasaNaM dhIro // 41 // so suhabhAvavasuppannaohiNA muNai lavaNajalahimmi / uttaravajjadisAsuM, paNapaNajoyaNasayAI puDho // 42 // tatra A ndazrAvaka dRSTAnta: // 134 // Jain Educational For Private Personel Use Only Mirjainelibrary.org
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ && & uttarao puNa AcullahimagiriM Asuhammamuvaridisi / hiTThA loluyanarayaM, syaNAe muNai pAsai ya // 43 // itto vANiyagAme, samosaDheNaM jinnenn'nnunaao| bhikkhAi kae goyamasAmI patto purssnto||44|| bhikkhaM gahiya niyatto, jaNAu ANaMdaaNasaNaM suNiuM / kullAgasabhivese, posahasAlaM gao bhayavaM // 45 // ANaMdo namiya pahuM, tuTTho pucchei nAha ! kiM gihinno| iya uppajjai ohI?, mayapi bhaNei AmaM ti // 46 // to punbuttapamANaM, niyaohi bhaNai sAmiNo purao / to sahasAkAreNaM, goyamasAmI kahai evaM // 47 // "asthi NaM ANaMdA! gihiNo gihamajjhAvasaMtassa ohinnANaM samuppajjai, no ceva NaM emahAlae, taM gaM tumaM ANaMdA! eya- | ssa ThANassa AloyAhi paDikkamAhi niMdAhi garihAhi viuTTAhi visohAhi ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajjAhi / : / tae NaM se ANaMde bhayavaM goyama evaM vayAsi-asthi NaM bhaMte ! jiNavayaNe saMtANaM taccANaM tahiyANa sanbhUyANa bhAvANaM Alo- | ijjai jAva paDivajjijjai ? no iNadve samahe / jai NaM bhaMte ! jiNavayaNe saMtANaM jAva nAloijjai, taM NaM bhaMte ! tumbhe ceva eyassa ThANassa Aloeha jAva paDivajjaha / tae NaM se bhayavaM goyame ANaMdeNaM samaNovAsaeNaM evaM vutte samANe saMkie kaMkhie vitigicchasamAvanne ANaMdassa samaNovAsagassa aMtiyAo paDinikkhamai, jeNeva dUipalAse ceie, jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai jAva bhattapANaM paDidaMsei, 2 samaNaM bhayavaM mahAvIraM vaMdai namasai evaM vayAsi--evaM khalu bhaMte ! tummehiM abbhaNunAe taM ceva savvaM kahei jAva havvamAgae, taMNaM maMte ! kiM ANaMdeNaM samaNovAsaeNaM tassa ThANassa AloeyabvaM ? uyAhu mae / RXXBA JainEducata For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna- prakaraNam vratAsevanAkhyo guNa: // 135 // goyamA!i samaNe bhayavaM goyama evaM vayAsi-goyamA ! tumaM ceva tassa ThANassa AloyAhi jAva paDivajjAhi, ANaMdaM ca samaNovAsagaM eyamaDheM khAmehi / taeNaM se bhayavaM goyame samaNassa bhagavao mahAvIrassa eyamaTTha paDisuNei, paDisuNettA tassa ThANassa Aloei jAva paDivajjai, ANaMdaM ca samaNovAsayaM eyamaha khAmei samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM saddhiM bahiyA jaNavayavihAraM viharai / " aha ANaMdo vIsaM, vAsAI pAliUNa iya dhammaM / mAsaM aNasaNavihiNA, samAhiNA, dehamiha caiuM // 48 // jAo suhammakappe, amaro aruNAbhavaravimANammi / caupaliyaThiI tatto, caviya videhe sivaM gamihI // 49 // ityAnandacaritramudAraM, zrutvA bhavyajanAH ! suvicAram / nijazaktyA zrayata vratabhAraM, gacchata yena bhavodadhipAram // 50 // // ityAnandazrAvakadRSTAntaH smaaptH|| ukto vratakarmaNi grahaNa iti tRtIyo bhedaH, sAmprataM pratisevanAsvarUpaM caturtha bhedaM vyAcikhyAsurgAthottarArddhamAha Asevai thirabhAvo, AyaMkuvasaggasaMgevi // 36 // 'Asevate' samyak paripAlayati 'sthirabhAvaH' niSprakampamanAH AtaGkaH-jvarAdirogaH upasargAH-divyamAnuSatiryagyonikAtmasaMve- danIyabhedAccaturbhedAH, te punaH pratyekaM cturvidhaaH|| tathAhi tatrArogyadvijajJAtam 135 // Jain EducatiodW For Private Personel Use Only Jr.jainelibrary.org
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ divvA maNuyA tiriyA, taha'ppasaMveyaNIya uvasaggA / patteyaM caubheyA uvasaggA teNa solasahA // 1 // hAsa-ppaosa-vimarisa-puDhovimAyAu tattha divvA u / carimA hAsAraddhA paosao niTThiyA ya puNo // 2 // hAsa-ppaosa-vimarisa-kusIlapaDisevaNAu maannussaa| bhaya-dosa-bhoyaNatthaM, avacca-giharakkhaNA tiriyA // 3 // AyassaMveyaNiyA, cauhA vAyAu taha ya pittAu / siMbhAu sannivAyAu, vAhiNo ahava evaM tu // 4 // ghaTTaNa-thaMbhaNa-lesaNa-pavaDaNao ghaTTaNaM tu acchimmi / rayamAihiM pIDA, thaMbhaNayaM hoi vaaennN||5|| lesaNa cirasaMkoiyadharaNAo aMguvaMgasaMkuDaNaM / khaliyassa khANumAisu, pavaDaNayaM dehabhaMjaNayA // 6 // teSAM saGge'pi samparke'pi sati / tatrAtaGkasaGge Arogyadvijavat, upasargasaGge kAmadevazrAvakavat / tatrArogyadvijajJAtamidamatthi purI ujjeNI, sacakkavibhUsiyA haritaNu vva / kiMtu gayalakkhakaliyA, bahusaMkhasirIi uvagUDhA // 1 // tattha'thi devagutto, vippo gutiMdio pavaragutto / vihiyaamaMdANaMdA, naMdA nAmeNa tassa piyA // 2 // jAo tANa suo jammapabhii rogehi muccae neva / avihiyanAmo rogu, ti ceva so vissuo jaao||3|| kaiyAvi tassa gehe, bhikvatthaM kovi varamuNI patto / pADittu suyaM pAesu, mAhaNeNaM imo bhaNio // 4 // rogovasamovAya, imassa pahu ! kahasu kAu kAruNaM / samuyANaMtehiM kahA, na kahijjai iya muNI Aha / / 5 // to teNaM majjhaNhe, saha niyaputteNa gaMtu ujjANaM / namiUNa tayaM puTTho, evaM so maharisI Aha // 6 // SUSUBBBBBS&&&&&&&&&RESORN Jain Eduetan ini For Private Personel Use Only finelibrary.org
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam vratAsevanAkhyo guNaH // 136 // pAbAu hoi dukkhaM, taM puNa dhammeNa nAsae khippaM / balaNapalilaM gehaM, salilapavAheNa vijjhAi // 7 // dhammeNa suciyoNaM, sigdhaM nAsaMti syldukkhaaii| eyArisAI niyamA, naya huMti puNo paramavevi // 8 // iya suNiuM te buddhA, gihatthadhamma duvevi giNhaMti / dadhammo so mAhaNaputto jAo viseseNaM // 9 // dhArijjai iMto sAyaro vi kllolbhimkulselo| nahu anajammanimmiyasuhAsuho divvapariNAmo // 10 // iccAi ciMtayaMto, rogAyake sahei sammamimo / sAvajjaM ca tigicchaM, maNasAvi na patthai kayAvi // 11 // aha hariNA dadhampu, ci saMsio so kayAi to ittha / pattA asaddahaMtA, duve surA vijjarUvadharA // 12 // jaMpaMti imaM bAlaM, pauNemo jai karei Ne kiriyaM / tassayaNehiM puDhe, sA kerisiyA ? ime viti // 13 // mahuavaleho paDhame, pahare carime u juNNasurapANaM / navaNIyajuyaM kUraM, nisi saha pisieNa bhuttavvaM // 14 // to diyaputteNutvaM, imesi egapi neva pakaremi / vayabhaMgabhIrucico, jIkvaho taha phuDo ceva // 15 // tatrAra,.. dvijajJAtam "madhe mAMse madhuni ca, navanIte takrato bahiti / utpadyante vilIyante, tadvarNAH sUkSmajantavaH" // 16 // vijjehi tao maNiya, dehamiNaM dhammasAhaNaM bhadda ! / jaha vA taha vA pauNiya, pacchA pacchittamAyarasu // 17 // tathA coktamsavvattha saMjamaM saMjamAu appANameva rakkhijjA / muccai aivAyAo, puNo cisohI na yAviraI // 18 // // 136 // in Education ! For Private Personal use only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ & BEEXXXXXXXXXXX so Aha jai visohI, pacchAvi karissae tao eyaM / kiM kIrai paDhama pi hu?, bhaddA ! kaddamapharisaNaM va // 19 // iya sayaNehi niveNavi, bhaNiovi na jAva maNNae eso| tA te pamuiyacittA, amarA payaDaMti niyarUvaM // 20 // kahiuM sakkapasaMsa, nIrogataNU kao imo tehiM / tuTTho se sayaNagaNo, rAyA pulayaMkio jAo // 21 // taM daTTha pahiTThamaNA, jai payarDa kuNai dhammamAhappaM / buddhA bahave jIvA, vayapAlaNaujjuyA jAyA // 22 // tappabhii imo loe, Aruggadio tti vissuo jaao| pAliya kyAI jAo, kameNa suhabhAyaNaM eso|| 23 // evamArogyaviprasya vRttaM varaM, dhIradharmecchucetazcamatkRt param / bhavyalokA ! nizamyAprakampAH sadA, pAlayadhvaM vratAni sphuratsammadAH // 24 // ||ityaarogydvijdRssttaantH|| kAmadevadRSTAntastUpAsakadazAbhyo'vaseya iti / ukto vratakarmaNi sevana iti caturthoM bhedaH, taduktau ca samarthitaM bhAvabhAvakasya prathama kRtavratakarmarUpaM saprabheda lakSaNam / samprati zIlavatsvarUpaM dvitIyaM lakSaNaM vyAkhyAnayannAhaAyayaNaM khunisevai, vajaha paragehapavisaNamakajje / niccamaNubbhaDaveso, na bhaNai sviyaarvynnaaiN||37|| pariharai bAlakIlaM, sAhai kajjAiM mhurniiiie| iya chavvihasIlajuo, viNNeo sIlavaMto ttha // 38 // 'AyatanaM dhArmikajanamIlanasthAnam uktaM cajattha sAhammiyA bahave, sIlavaMtA bahussuyA / carittAcArasaMpannA, AyayaNaM taM viyANAhi // &&&&&&&&&&&&&&&&&&& Jain Eduent and For Private & Personel Use Only ROWjainelibrary.org
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam AyatanasevAkhyaM zIlam // 135 // 'khuH'avadhAraNe pratipakSapatiSedhArthaH, tatazcAyatanameva niSevate bhAvazrAvakaH, nAnAyatanamiti yogH| na bhillapallIsu na caurasaMzraye, na pArvatIyeSu janeSu saMvaset / na hiMsraduSTAzayalokasannidhau, kusaGgatiH sAdhujanasya ninditA // tathAdasaNanimbheyaNiyA, carittanimbhayaNIya aNavarayaM / jattha payaTTai vigahA, tamaNAyayaNaM mahApAvaM // iti prathamaM zIlam / tathA varjayati 'paragRhapravezanam' anyeSAM mandireSu gamanam 'akAyeM gurutarakAryAbhAve, naSTavinaSTAdAvAzaGkAsambhavAditi dvi| tIyaM zIlam / tathA 'nityaM sadA 'anudbhaTaveSaH' anulvaNanepathyo bhavati bhAvazrAvaka iti tRtIyaM zIlam / 'na bhaNati' na brUte savikArANi-rAgadveSavikArotpattihetubhUtAni vacanAni-vAca iti caturtha zIlam / tathA 'pariharati' nAsevate 'bAlakrIDAM' bAlizajanavinodavyApAraM dyUtAdikamiti paJcamaM zIlam / tathA 'sAdhayati' niSpAdayati 'kAryANi' prayojanAni 'madhuranItyA' sAmapUrvakam 'soma! sundara ! evaM kuruSva'ityAdineti SaSThaM zIlam / 'iti'pUrvoktaprakAreNa SadvidhazIlayuto vijJeyaH zIlavAn atra' zrAvakavicAra iti / sampratyetadeva zIlapaTaka vyAkhyAnayan prathamaM zIlaM AyatanalakSaNaM gAthApUrvArddhana guNopadarzanapUrvakaM bhAvayati __ AyayaNasevaNAo, dosA jhijjaMti vaDDai gunnoho| Ayatanam-uktasvarUpa tasya sevanAta-upAsanAt 'doSAH' mithyAtvAdayaH kSIyante'hIyante, kSayaM yAntIti bhAvaH, 'varddhate' vRddhima tatra sudrshnkthaa| // 135 // Jain Education For Private Personel Use Only A jainelibrary.org
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ BESEXXXXXXXXXXXXXXXKSK paiti 'guNaudhaH' jJAnAdiguNakalApaH sudarzanasyeva / tajjJAtaM caivamiha paramahimasameyA, saI pavittA sayAvi sivkliyaa| himavaMtaselabhUmi vva, asthi sogaMdhiyA nayarI // 1 // tattha ya micchaddiTThI, nayarapahANo sudaMsaNo siTTI / suyaparivAyagabhatto, aiavagayasakhasiddhaMto // 2 // itto suradvavisae, bAravaI nAma puravarI atthi| sammattapavittamaNo, taM parivAlai nivo viNhU // 3 // tattheva satyavAhA, thAvaccA nAma pAyaDA atthi| kammavasAo bAlammi, naMdaNe jAyapaimaraNA // 4 // soyabharanibbharAe, tIe bAlassa no kayaM nAma / to thAvaccAputto, so vikkhAo sayalaloe // 5 // kAleNa kalAkusalo, patto taruNataNammi jaNaNIe / pariNAvio samaM ciya, bttiismhinbhknnaao||6|| tAhi sama suhamasamaM, aNuhavamANassa vigayaciMtassa / doguMdugadevassa va, samaikkato bahU kAlo // 7 // tattha'nnadiNe patto, nemijiNo tassa vaMdaNanimittaM / rAyA dasArasIho, savvavibhUIi sNclio||8|| anno vi hu raaiisrtlvrstthaahsidvipbhiiio| nayarIloo ahamahamigAi calio jiNaM namiuM // 9 // daTuM kayasiMgAraM, egamuhaM patthiyaM nayaraloyaM / niyapaDihAraM pucchai, thAvaccAnaMdaNo evaM // 10 // kattha imo saMcalio, kayasiMgAro jaNo turiya turiyaM ? / so Aha bhuvaNanAhassa, neminAhassa namaNatthaM // 11 // to sovi rahArUDho, bhattIe gaMtu tattha vihipuvvaM / vaMdai tiloyanAhaM, suNei dhammaM ca egggo||12|| CBXXXSE&&&&&&& &&&&&&& Jain Eduetan For Private & Personel Use Only bullinelibrary.org
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam AyatanasevAkhyaM zIlam // 136 // nAUNa asArattaM, bhavassa nIsesadukkhapabhavassa / mukkhaM ca mahAsukkha, sajjhaM cArittadhammassa // 13 // saMvegabhAvio to, thAvaccAnaMdaNo jiNaM bhaNai / ApucchiUNa jaNaNiM, pahupAse pavvaissAmi // 14 // . juttamiNaM ti jiNeNaM, bhaNie gaMtUNa maMdire jaNaNiM / viSNavai pAyavaDio, ammo ! gihAmi pavvajjaM // 15 // sA vi hu siNehamUDhA, ruyamANI bhaNai dukkarA suTu / annassavi pavvajjA, visesao tujjha suhiyassa // 16 // AsAlaggaM kaha muMcase mamaM putta ! niThuro houM / battIsaM bhajjAo, imAu taha viNayasajjAo ? // 17 // dANovabhogakajje, pajjattaM kulakamAgayaM ritthaM / puvvasukaraNa pattaM, vilasasu tA daanndhmmro||18|| vaDDiyakulasaMtANo, vayapariNAme karijja hiymhuuN| so bhaNai aNicce jIviyammi na ya erisaM ghaDai // 19 // ___ avi yaannaha pariciMtijjai, saharisa'kaMDujjaeNa hiyaeNa / pariNamai annaha cciya, kajjAraMbho vihivaseNa // 20 // emAiuttipaDiuttibhAvaNAsuThunicchiucchAhaM / kaliUNaM thAvaccA, aNumannai taM akAmAvi // 21 // gaMtuM kesavamUlaM, kahei sayalaMpi puttavuttaMtaM / maggei rAyaciMdhe, dikkhAmahimAkaraNaheuM // 22 / tuTTho bhaNei kaNho, dhanno so jassa nicchao dhamme / to ciTTha nivvuyA taM, dikkhAmahima ahaM kAhaM // 23 // gaMtUNa ya taggehaM, tIse puttaM sayaM bhaNai kaNho / bhuMjasu vaccha ! suhAI, bhikkhAyariyA mahAdukkhA // 24 // so paDibhaNei sAmiya !, bhayAbhibhUyANa kerisaM sukkhaM ? / tA savvabhayapaNAsI, dhammu ciya jujjae kAuM // 25 // tatra sudarza nkthaa| // 136 // Jain Educa t ional For Private 8 Personal Use Only Tw.jainelibrary.org
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjAmaha bAhucchAyAe, vaccha ! vasaMtassa te bhayaM natthi / aha asthi tA niveyasu, jeNa nivAremi taM turiyaM // 26 // thAvaccAsutaHjai evaM tA iMta, jaraM ca maccu ca me nivArehi / jeNa sunivvuyahiyao, bhogasuhaM sAmi ! mANemi // 27 // bhaNai nariMdo suMdara 1, duvvAramimaM durgapi jiyaloe / vAriumime na sakko, sakko vi kahaM puNo amhe ? // 28 // jaokammavaseNa jiyANaM, jaramaraNAI havaMti saMsAre / iyaro bhaNai au ciya, kammAI nihaMtumicchAmi // 29 // iya nAu nicchayaM se, naranAho bhaNai sAhu sAhu tumaM / pavvayasu dhIra ! evaM, pujjaMtu maNorahA tujjha // 30 // aha Agamma sabhavaNe, kArei harI purIi sayalAe / ugghosaNayaM evaM, thAvaccAnaMdaNo eso // 31 // pavvayai mukkhakAmI, jai tA annovi kovi pavvayai / taM aNumannai kaNho, tassa kuTuMba ca pAlei // 32 // soUNa ghosaNamiNaM, sahassamegaM uvaTTiyaM tattha | rAyappamuhasuyANaM, saMsAravirattacittANaM // 33 // nikkhamaNamahAmahima, rAyA tesiM karei savvesiM / iya thAvaccAputto, sahassasahio viNikkhaMto // 34 // jAo caudasapuyI, jiNeNa so ceva tassa privaaro| dinno to uggatavo, viharai mahimaMDalaM eso // 35 // paDibohai jiNadhamme, jaNaM bahuM taha ya selgpurmmi| paMcasayamaMtisahiyaM, selagarAyaM kuNai sahUM // 36 // Jain Education XXI aton For Private Personel Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam AyatanasevAkhyaM zIlam // 137 // payaDiyamuNijaNakappo, jynitthaarnnphaannsNkppo| helAi haNiyadappo, nijiNiyasadappakaMdappo // 37 // caMdujjalacAritto, pasannacitto kayAvi vihrto| so thAvaccAputto, nayariM sogaMdhiyaM patto // 38 // ahamahamigAi gurucaraNanamaNaheuM purIjaNo nIi / taM da? kougeNaM, siTThI vi sudaMsaNo clio||39|| rayaNattayaAyayaNaM, bhavatarumusumUraNe mahAkariNaM / micchattatimiraaruNaM, so tuTTho namai muNirayaNaM // 40 // tatto sudaMsaNassa ya, tIse ya mahAliyAi parisAe / uddAmaguhirasaI, evaM sUrI kahai dhammaM // 41 // bhavvA ! jai bhavvapayaM, icchaha seveha to sayA''yayaNaM / AyayaNaM puNa sAhU, paMcavihAcArasaMpannA // 42 // AyayaNasevaNAo, varlDati guNA taruvva jalasittA / vihaDei dosajAlaM, sIyaM piva sUrakiraNahayaM // 43 // iya suNiya bhaNai siTThI, tumbhaM dhammo bhayaMta ! kiNmuulo| bhaNai gurU Ne dhammo, sudaMsaNA! viNayamUlu ti // 44 // so puNa viNao duviho, agAriviNao'NagAriviNao ya / bArasavayAI paDhame, mahavvayAI ca bIyammi // 45 // tumhaM sudaMsaNA! puNa, dhammo kiMmUlao sa paccAha / amhANa soyamUlo, saggaphalo so aviggheNa // 46 // to bhaNai gurU jIvo, pANivahAihi mailio dhaNiyaM / kaha tehi ciya sujjhai, ruhireNa ya ruhirakayavatthaM // 47 // iya souM paDibuddho, desaNamUlaM sudaMsaNo tuttttho| giNhai gihatthadhamma, pAlai sayakAlamakalaMkaM // 48 // tae NaM suyaparivAyagassa imIse kahAe laddhaTThassa samANassa ayameyArUve ajjhathie samuppajjitthA-evaM khalu sudaMsaNo soya- mUle dhamme vippajahAya viNayamUle dhamme paDivanno, taM seyaM khalu mama sudaMsaNassa dihi vAmittae puNaravi soyamUle dhamme Apavittae tatra sudarza nkthaa| // 137 // Jain Educatiemational For Private Personel Use Only l
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ BASER &&&& tti kaTu evaM saMpehei, 2 parivAyagasahasseNaM saddhiM jeNeva sogaMdhiyA purI, jeNeva parivAyagAvasahe teNeva uvAgacchai, 2 bhaMDanikkhevaM karei, 2 ghAurattavatthaparihie paviralaparivAyagasaddhiM saMparikhuDe parivAyagAvasahAo paDinikkhamai, sogaMdhiyAe nayarIe majjhamajjheNaM jeNeva sudaMsaNe teNeva uvaagcchi| tae NaM se sudaMsaNe taM suyaM ijjamANaM pAsai, 2 no anbhuTTei, no paccugacchai, no ADhAi, no pariyANAi, no vaMdai, tusiNIe saMciha / tae NaM se sue parivAyage daMsaNaM aNuTThiyaM pAsittA evaM vayAsi-tuma naM sudaMsaNA! annayA mamaM ijjamANaM pAsittA abbhuTesi jAca vaMdasi iyANiM sudaMsaNA! tuma mama ijjamANaM pAsittA jAva no vaMdasi, te kassa NaM sudaMsaNA ! ime eyArUve viNaya| mUle dhamme paDivaNNe ? / tae NaM se sudaMsaNe sueNaM parivAyageNaM evaM butte samANe AsaNAo abbhuTTei surya, parivvAyagaM evaM vayAsi evaM khalu devANuppiyA! arahao arihanemissa aMtevAsI thAvaccAputte nAmaM aNagAre ihamAgae iha ceva nIlAsoe ujjANe viharai tassa NaM aMtie viNayamUle dhamme pddivnnnne|| taeNaM se sue parivAyae sudaMsaNaM evaM vayAsi-taM gacchAmo NaM sudaMsaNA! tava dhammAyariyassa thAvaccAputtassa aMtiya pAubbhavAmo, imAI ca NaM eyArUvAI aTThAI heUI pasiNAI kAraNAI vAgaraNAI pucchAmo, taM jai me se imAI aTThAI jAva vAgarei tao NaM vaMdAmi namasAmi, aha me se ImAI aTThAI jAva no vAgarei tao ahaM eehiM ceva aDehiM NaM heUhiM nippaTThapasiNavAgaraNaM karemi / tae NaM se sue parivvAyagasahasseNaM sudaMsaNeNa ya siTTiNA saddhiM jeNeva nIlAsoe ujjANe, jeNeva thAvaccAputte aNagAre teNeva uvAgacchai-2 thAvaccAputtaM evaM vayAsi-jattA te bhaMte ? javaNijja pi te ? avvAbAhaM pi te ? phAsuyavihAraM pi te ? / tae NaM se &&&&&&&&&& Jain Education For Private & Personel Use Only Prijainelibrary.org
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam AyatanasevAkhyaM zIlam // 138 // Ass&&&&&&&&&&&&&&&x thAvaccAputte sueNaM parivAyageNaM evaM vutte samANe suyaM parivAyagaM evaM vayAsi-suyA ! jattAvi me javaNijjaMpi me avvAbAhaM pi me phAsuyavihAraM pi me / tae NaM se sue thAvaccAputtaM evaM vayAsi-se kiM bhaMte ! jattA ? suyA ! jaMnaM mama nANadaMsaNacarittatavasaMjamamAiehiM joehiM jayaNA se taM jattA / se kiM bhaMte ! javaNijjaM ? suyA ! jabaNijje duvihe paNNatte taM jahA- iMdiyajavaNijje ya noIdiyajabaNijje ya / se kiM taM iMdiyajavaNijje ? suyA ! janaM mama soiMdiya-cakkhidiya-pANidiya-jibhidiya-phAsiMdiyAI niruvahayAI vase vaTuMti se taM iMdiyajavaNijje / se kiM taM noiMdiyajavaNijje suyA! naM kohamANamAyAlomA uvasaMtA no udayaMti se taM noiNdiyjvnnijje| se kiM te bhaMte ! avvAbAhaM ? suyA! janaM mama vAiya-pittiya-siMbhiya-sanivAiyA vivihA rogAyaMkA no udIraMti se taM avvAbAhaM / se kiM taM phAsuyavihAraM? suyA ! jaM naM ArAmesu ujjANesu devaulesu sabhAsu pavAsu itthipasupaMDagavivajjiyAsu vasahIsu pADihAriyapIDhaphalagasijjAsaMthArayaM ogiNhittANaM viharAmi se taM phAsuyavihAraM / sarisavayA te bhaMte ! kiM bhakkheyA abhakkheyA ? suyA ! sarisavayA duvihA paNNatA; taMjahA-mittasarisavayA dhanasarisavayA ya; tattha NaM je mittasarisavayA te tivihA paNNattA, taMjahA-sahajAyayA sahavaDDiyA sahapaMsukIliyA, te NaM samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA; tattha NaM je te dhannasarisakyA te duvihA paNNattA, taMjahA satthapariNayA ya asatthapariNayA ya, tattha NaM je te asatthasariNayA te samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA; tattha NaM je te satthapariNayA te duvihA paNNattA, taMjahA-phAsugA ya aphAsugA ya, tattha NaM je te aphAsuyA te samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA; tattha NaM je te phAsuyA te duvihA paNNattA, taMjahA-jAiyA ya ajAiyA ya, tattha NaM je te ajAiyA te abhakkheyA; tattha NaM je te jAiyA te duvihA paNNatA, taMjahA-esaNijjA ya, aNesaNijjA tatra sudrshnkthaa| // 138 // Jain EducaIYAY For Private Personel Use Only Arww.jainelibrary.org
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ ya, tattha NaM je te aNesaNijjA te NaM abhavakheyA; tattha NaM je te esaNijjA te duvihA paNNattA, taMjahA--laddhA ya aladdhA ya, tattha NaM je te aladdhA te NaM abhakkheyA, tattha NaM je te laddhA te NaM samaNANaM niggaMthANaM bhakkheyA; eeNaM aTeNaM suyA! evaM vuccai sarisavayA bhakkheyA vi abhakkheyA vi / evaM kulatthA vi bhANiyavvA / navaraM itthikulatthA ya dhanakulatthA ya, itthikulatthA tivihA paNNattA, taMjahA--kulakabAi vA kulamAuyA i vA kulavahuyA i vA / dhanakulatthA taheva / ___ evaM mAsA vi / navaraM mAsA tivihA paNNattA, taMjahA--asthamAsA ya kAlamAsA ya dhanamAsA ya, tattha NaM je te kAlamAsA te NaM duvAlasahA-sAvaNe jAva AsADhe, te NaM abhakkheyA; atyamAsA duvihA paNNacA, taMjahA--hirabamAsA ya suvaSNamAsA ya, te NaM abhakkheyAH dhanamAsA taheva / ege bhavaM ? duve bhavaM ? akkhae bhavaM ? abae bhavaM ? avaTThie bhavaM ? aNegabhUyabhAvabhavie bhavaM ? suyA ! ege vi ahaM duve vi ahaM jAva aNegabhUyabhAvibhavie vi ahaM / se keNadveNaM bhaMte ! evaM buccai ege vi ahaM ! jAva0 ? suyA ! davaTThayAe ege vi ahaM, nANadaMsaNaTThayAe duvevi ahaM, paesaTThayAe akkhae avvae avaDhie vi ahaM, uvaogaTThayAe aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM / iya suNiya suo buddho, viSNavai guruM tuhaMtie bhyvN| parivAyagasahaseNaM, saddhiM pavvaiumicchAmi // 49 // mA hu pamAyaM kuNasu, ti sUriNA jaMpie imo tuTTho / caiuM kuliMgiliMga, giNhai dikkha saparivAro // 50 // taM kamaso paDhiyasamaggaAgamaM niyapayammi saMThaviuM / muNisahasajuo sUrI, siddho puMDariyaselammi // 51 // Jain Education 11 For Private Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam paragRhaprave zavarjanarUpaM zIlam // 139 // MASKASEXSEXXXXXXXXXXXXXXXX suyasUrIvi hu suiraM, ravivva bohittu bhaviyakamalAI / samaNasahassasameo, sirva gao vimalagirisihare // 52 // AyayaNasevaNAmayaraseNa vijjhviydosvispsro| siTThI sudaMsaNo suddhadasaNo sugaimaNupatto // 53 // evamAyatanabaddhasevanaH, prApa sundaraphalaM sudrshnH| tadvidhUtabhavavAminjanAH, sAdarA bhavata tatra sajjanAH // 54 // ||iti sudarzanajJAtam // uktaH zIlavataH prathamo bhedaH / samprati dvitIyaM paragRhapravezavarjanarUpaM bhedamabhidhitsurgAyottarArddhamAha paragihAmaNaM pi kalaMkapaMkamUlaM susIlANaM // 39 // ____ 'paragRhagamanam' anyamandiragamanam , apizabda upari yokSyate, kalaGkaH-abhyAkhyAnaM sa eva zuddhakharUpasya puruSasya malinatvo-16 tpAdakatvAt paGkaH-kardamastasya mUlaM-nivandhanaM kalaGkapaGkamUlam , abhyAkhyAnaprAptimUlamityarthaH / 'suzIlAnAmapi' sudRDhazIlAnAmapi dhanamitrasyeva / ittha sAmAyArI-sAvago jaivi ciyatteuraparagharapaveso vaNijjai tahAvi teNa egAgiNA asahAeNa paragihe na pavisiyavvaM, kajjevi pariNayavao sahAo cittvvo"tti| . dhanamitracaritraM punarevamgurusattagaNasameyaM, gAhAimadalamivatthi viNayapuraM / tatthAsi vasU siTThI, bhaddA nAmeNa se bhajjA // 1 // tANa suo dhaNamitto, bAlassa vi tassa uvarayA piyaro / puNNe ghaNe paNaDe, naho vihavo nairauvva // 2 // For Private Personal Use Only tatra dhanamivacaritram // 139 // JainEducation
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ BREAKINEERESTERBAREEREY parivaDio duheNaM, so kamaso pariyaNeNavi vimukko / pariNayaNatthaM adhaNu, tti kovi na ya deha se kaNaM // 3 // to lajiMto nayarAja, Niggao daviNaajjaNasayaNhe / picchai katthavi magge, pArohaM kiNsuytrummi||4|| to saraha khannavArya, so suyapuvvaM jahA akhIradume / jai dIsai pAroho, tA tassa ahe dhaNaM muNasu // 5 // billapalAsesu dhuvaM pArohe, thUlae bahuM davvaM / taNue thovaM taha nisi, jalire bahu thovamiyarammi // 6 // viddhe puNa pArohe, rattarase niggayammi rayaNAI / see rayayaM pIe, kaNagaM na hu nIrase kiMpi // 7 // jattiyamitte dese, pAroho uccao bhave uvariM / tattiyamitte dese, ahe vi nihiyaM dhaNaM muNasu // 8 // taNue uvari parohe, hiTThA pihule dhuvaM dhaNaM muNasu / vivarIe tayabhAvo, iya niccheUNa dhaNamitto // 9 // "namo dhanadAya, namo dharaNedrAya, namo dhanapAlAya" iti mantraM paThan khanati sa taM pradezam / kiMtu apunnavaseNaM, kevalamaMgArapUriyaM niyai / taMbamayakalasajuyalaM, tao imo ciMtai visaNNo // 10 // pArohe pIyarasadasaNeNa kaNayammi nicchie vi dhuvaM / iMgAla ciya picchemi, kevale hI! vigayapuNNo // 11 // daviNatthiNA nareNaM, na hu kAyavyo tahAvi nivveo / jaM savvatthavi gijjai, sirIi mUlaM anivveo // 12 // iya ciMtiya purao vi hu, bahubhUbhAge khaNei daviNakae / na ya pAvai kANavarADiyaM pi katthai apuNNavasA // 13 // sikkhei dhAuvAya, muttu kilesaM lahei na hu annaM / houM vaNio to caDai, pavahaNe bhajjai tayaM to|| 14 // aha thalamaggavaNijjaM, karei ajjei kahavi kiMpi dhaNaM / taMpi naresaratakkarapamuhehiM pippae tassa // 15 // Jain Educaton Intl For Private Personel Use Only helibrary.org
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam paragRhaprave zavarjanarUpaM zIlam // 14 // KKKREEKEEEEEEEEEEXXXXXX to savvapayatteNaM, olaggaM kuNai nivaipabhiINaM / tahavi tadapuNNaksao, na tevi kiMpi hu pasIyaMti // 16 // evaM duhaM sahato, paribhamiro mahiyale kayAvi imo| kevalakaliyaM guNasAyaraM guruM gayaure niyai // 17 // saMjAyakammavivaro, bahubahumANeNa namai gurucaraNe / to kahai muNivaro tassa, samuciyaM dhammakahamevaM // 18 // dhammeNa dhaNasamiddhI, jammo dhammeNa uttamakulammi / dhammeNa dIhamAuM, dhammeNa udaggamAruggaM // 19 // sayalacaujalahivalayammi nimmalA mamai dhammao kittI / hasiyarairamaNarUvaM, rUvaM dhammAu iha hoi // 20 // jaM bhujaMti suhAI, maNirayaNapahApahAsiyadisesu / bhavaNesu bhavaNavaiNo, taM savvaM dhammamAhappaM // 21 // jaM harisabharunbhaMta, nivacakkaM cakkiNo namai calaNe / taM suddhadhammakappadrumassa kusumuggamaM maNNe // 22 // sarahasasurasuMdarikaracAliyacalacArucAmaruppIlo / suraloe suranAho, havei dhammappabhAveNaM // 23 // kiM bahuNA bhaNieNa, dhammeNa havaMti sylsiddhiio| dhammeNa vimukkANa u, jiyANa na kayAvi phalasiddhI // 24 // taM souM dhaNamitto, kayaMjalI jaMpae namiya sUriM / evamiNaM muNipuMgava !, jaM tumbhehiM samAi8 // 25 // jammAu vi maha dukkha, muNaha cciya pahu! tume sanANeNa / ko heU puNa ihayaM ?, to kahai gurU suNasu bhadda ! // 26 // iha bharahe vijayapurammi, gaMgadattu tti gihavaI Asi / magahA se daiyA so, u dhammanAmapi na hu muNai // 27 // dhammakaraNujjuyANaM, annesi pi hu karei bahuvigdhe / maccharabhario kassavi, lAbhaM na hu sakkae daTuM // 28 // jai puNa kahaMpi se picchirassa vavaharai koi bahulAbhaM / ei jaro sattamuhehi, tassa iya vAsarA jaMti // 29 // EXEEEEEEXXXXBF tatra dhanamivacaritram // 14 // For Private & Personel Use Only
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ annadiNe karuNAe, suMdaranAmeNa sAvaeNa imo / nIo muNINa pAse, kahio tehiMpi iya dhammo // 30 // uvasamavivegasaMvarasAro jahasatti niymtvpvro| jiNadhammo kAyaco, atucchalacchIi kulabhavaNaM // 31 // iya suNiya kiMci bhAveNa, kiMpi dakkhiNNao vi giNhei / so paidiNaciivaMdaNakaraNajue'bhiggahe kevi // 32 // muNiNo namittu patto, sagihammi pamAyaparavaso dhnniyN| bhaMjai abhiggahe kevi, kevi aiyarai mUDhamaNo // 33 // ikkaM puNa ciivaMdaNaabhiggahaM pAlae niraiyAraM / kAlakkameNa mariuM, saMpai so esa taM jAo // 34 // puvakayadukkayavasA, tae imaM erisaM phalaM pattaM / jiNavaMdaNappabhAvA, jAyaM maha daMsaNAIyaM // 35 // iya souM dhaNamitto saMvegagao namittu muNinAhaM / bahudukkhalakkhadalaNaM, gihidhammaM giNhae sammaM // 36 // divasanisipaDhamapahare, muttuM dhammakkhaNaM ahaM sesaM / sahasANAbhogeNaM, viNA paosaM ca vajjissaM // 37 // evaM gihiya ghoraM, abhiggahaM vaMdiuM ca gurucaraNe / puramajjhe kassai sAvagassa gehamNi ? uttarai // 38 // sUrudae bhAgeNaM, ucciNiuM mAliNA samaM kusume / gharajiNaharajiNapaDimAu, niccamaccei bhattIe // 39 // bIe pahare loyAgamAviroheNa kuNai vavasAyaM / saMpajjai akileseNa, teNa khalu bhoyaNaM tassa // 40 // jaha jaha dhammammi thiro, havei taha taha pavaDDae vihavo / viccei bahuM dhamme, vIsuM giNhei to gehaM // 41 // egeNa mahiDDiyasAvaeNa dinA ya tassa niyadhUyA / aidhammiu tti kAuM, dunni vi ciTThati dhammaparA / / 42 // patto kayAvi so goulammi gulatillamAi vivikaNiuM / tavvelaM puNa taM guTThamannagiha gaMtumuccaliyaM // 43 // JainEducation ForPrivate sPersonal use Only linelibrary.org
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam // 14 // paragRhapavezavarjanarUpa zIlam tammeharo nihiM Thaviya, taMbakalase tao gahiukAmo / ujjhAvaha iMgAle, taM kaNayaM niyai dhaNamitto // 44 // kimiNaM ujjhAvijjai, iya puDhe teNa meharo bhaNai / kaNagaM ti kahiya piuNA, pavaMciyA icciraM amhe // 45 // saMpai ujjhAvemo, ee iMgAlae nieUNa / to seTThI suddhamaNo, bhaNei bho bhadda ! suvaNNamiNaM // 46 // jaMpei meharo daDhavimUDha ! kiM bAulo si ? matto si / dhattUrio ? si ahavA, savvaM suNNaM daridassa // 47 // jai kaNagamiNaM tA majjha, dAu gulatillamAiyaM kiMpi / giNhasu imaM tuma ciya, taha ceva karei siTThI vi // 48 // taM khiviu niyajANe, sagihe patto namittu jiNabiMba / (graMthAnam-4400)jA saMbhAlai tA tIsasahasamANaM tayaM jAyaM // 49 // teNaM dhammapareNaM, annapi samajjiyaM bahuM daviNaM / jAo jaNappavAo, uaha aho! dhammamAhappaM // 50 // itto tattheva pure, sumittanAmo vasei mahainbho / rayaNAvaliM sa viraei, koDimullehi rayaNehiM // 51 // keNavi gurukajjeNaM, tassavi cintAThiyassa pAsammi / egAgI saMpatto, dhaNamitto taha nisanno ya // 52 // uciyAlAvaM saha teNa, kAu inbho paoyaNavaseNa / patto gihamajhe kAu, kajjamaha ei jA tattha // 53 // tA rayaNAvalimanieu, bhaNai jA viraiGa mae mukkA / sA kattha gayA rayaNAvali ? ti bho kahasu dhaNamitta ! // 54 // na tumaM mamaM ca muttuM, kovi ihAsI tao tume ceva / sA gahiyA appasu taM, mA cirakAlaM vilaMbesu // 55 // to ciMtai dhaNamitto, ahaha aho ? kammavilasiyaM niyaha / jaM akaevi ya dose, iya vayaNijjAI labbhaMti // 56 // ittu ciya paDisiddhaM, paragihagamaNaM jiNehi saDDANaM / jaM paragihagamaNAo, kalaMkamAI jiyANa dhuvaM // 57 // tatra dhanamipracaritram // 14 // Jain Educati For Private & Personel Use Only How.jainelibrary.org
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA paragehe gehe, aNajjavayaNijjayAidosANa / gurukajjevi kayAvi hu, egAgI neva vaccissaM // 58 // iya ciMtiya bhaNai arha, inbha ! tumaM piva na kiMpi jANemi / so Aha na chuTTijjai, erisavayaNehi dhaNamitta ! // 59 // kAuM vavahAraM rAule vi taM lemi tuha syaasaao| iyaro vi paDibhaNeI, jaM juttaM kuNasu taM inbh!||6|| to dhaNamitto coru, ti sAhio nivaiNo sumitteNa / na imaM imammi saMbhavai, kahavi iya ciMtai nikovi // 61 // esa puNa nicchaeNaM, kahei tA pucchimo tayaM caiva / aha hakkAriya puTTho, dhaNamitto kahai jahavittaM // 2 // pabhaNai nivovi vimhiyahiyao bho ibbha ! kimiha kAyavvaM / so Aha deva! imiNA, gahiyA rayaNAvalI nUNaM // 63 // aha jaMpai dhaNamitto, deva ! kalaMka imaM na hu sahemi / pabhaNeha jeNa divveNa, teNimaM pattiyAvemi // 64 // bhaNai nivo ibbha ! tuma, hosu sire jaM gahei phAlamimo / AmaMti teNa bhaNie, Thavio divaso tao raNNA // 65 // sagihesu dovi pattA, aha dhaNamitto visesdhmmpro| ciTThai suvisuddhamaNo, patte ? puNa divvadivasammi // 66 // kAu siNANaM aTThappayArapUyAi pUiUNa jiNe / taha kAu kAusaggaM, sammadiTThINa devANaM // 67 // phAle dhamijjamANe, puro nivihe nivammi loe ya / bahupaurajuo patto, dhaNamitto divvaThANammi // 68 // inbho vi tattha patto, dhaNamitto jAva gihihI phAlaM / ibbhassa uTTiyAo, paDiyA rayaNAvalI tAva / / 69 // to bhaNiyaM naravaDaNA, ibbha ! kimeyaM ? ti so vi khuddhamaNo / jA dei uttaraM na hu, tA puTTho teNa dhaNamitto // 7 // jIi rayaNAvalIe, kae vivAo tumANa sA kimiyaM / hoi ? na vati imo vi hu, jaMpai sA ceva deva ! imA // 7 // Jain Education ! For Private Personel Use Only Milinelibrary.org
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 142 // paramatthamittha navaraM, muNaMti savvannuNo tao rAyA / niyabhaMDAriyahatthe, savimhao taM samappei // 72 // sammaM sammAuM, suddhaM ti pamuttu siTTidhaNamittaM / niyapurisANaM appiya, inbhaM ca gao nivo sagihaM // 73 // aha. dhaNabhitto niyamitta paurasAvayagaNeNa pariyario / titthunnahaM kurNato, saMpatto niyayagehammi // 74 // itto ya tattha patto, guNasAyarakevalI tayaM namiuM / dhaNamitto nayarajaNo, saparijaNo naravaI vi gao // 79 // raNNA inbhovi tarhi, AhUo nisuNiuM ca dhammakahaM / samae taM vRttaMtaM, puTTho nANI bhai evaM // 76 // iha vijayapure nagare, gehavaI Asi gaGgadatta tti / muhalA mAyAbahulA, magahA nAmeNa tassa piyA // 77 // saMvAsiyAbhihAe, IsaravaNiNo piyAi vararayaNaM / pavisiya kahamavi taggihamavaharae lakkhamullaM sA / / 78 / / nAimA taM maggaha, na ya iyarI mannae vayai virase / to dei uvAlaMbhaM, vaNibhajA gaGgadattassa // 79 // bhajjAnehavimohiyamaNo imo bhaNai gihamaNussehiM / tuha caiva taM avahaDaM, mA aliyaM desu Ne AlaM // 80 // suNiya vaNiyadaiyA, niyavararayaNovalaMbhaTTA sA / kAUNa tAvasavayaM, uvavannA vaMtaratteNa // 81 // vihiyatahAvihakammA, jAyA magahA vi esa inbhu ti / mariUNa gaGgadatto, dhaNamitto esa uvabanno // 82 // kuvieNa teNa vaMtarasureNa niyarayaNavaiyare tammi / inbhassa tinni puttA, nihaNaM gamiyA kameNittha // 83 // to raNNA inbhamuhe, paloie so bhaNei evaM ti / kiMtu maraNammi tesiM, heU iNhi mae nAo // 84 // puNa bhai gurU svaNAvalI vi teSeva avahaDA esA / pattaM dhaNamitteNaM AlaM kila AladANAo // 85 // / paragRhapavezivarjanarUpaM zIlam 2 tatra dhanamitracaritram // 142 // ww.jainelibrary.org
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio ghaNamicadhammathismAvaraMjiehiM sudiTThiamarehiM / taM naMtaramakamiuM, rayaNAvalI moiyA tayA // 86 // Aha nivo kiM aavi, imassa kAhI suro ? bhaNai nAbhI / rayaNAvalIi sahiyaM, vihavaM harihI sumittassa // 87 // * to aTTavasaTTag2ao, mariu~ inbho bhave bahuM bhamihI / vaMtarasurajIvo vi hu, bahuhA nijjAhI veraM // 88 // iya souM saMviggo, rAyA rayaNAvaliM sumittassa / appittu Thavittu suyaM, rajje giNhei cAritaM // 89 // - dhaNamitto vi hu ji, puttaM ThaviUNa niyakuTuMbammi / giNhiya kevalipAse, dikkhaM kamasro gao mukkhaM // 90 // ityavetya dhanamitravRttakaM, zuddhavRttajanaharSakArakam / anyagehagamanaM yathA tathA, santyajantu bhavino! hi satpathAH // 91 // // iti dhanamitracaritram // ityuktaH zIlavataH paragRhagamanavarjanalakSaNo dvitIyo medaH / sampratyanudbhaTaveSa iti tRtIyaM bhedaM pracikaTayiSurgAthApUrvArddhamAha - sahai pasaMto dhammI, ubbhaDaveso na suMdarI tassa / 'saha' ti rAjate - zobhate 'prazAntaH' prazAntaveSaH 'dharmI' dharmavAn dhArmiko bhAvabhAvaka ityarthaH / ataH kAraNAd udbhaTaveSaHSiGgajanocitanepathyaH - laMkhassa va parihANaM, gasai va aGgaM taha'GgiyA mADhA / sivaDho DamareNaM, veso eso siDaMgANaM // sihiNANamaggadeso, ughADo nAhimaMDalaM taha ya / pAsA ya addhapihiyA, kaMcuyao esa vesANaM // v.jainelibrary.org
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 . ityAdirUpo 'na sundara naiva zobhAkArI tasya dhArmikasya / sa hi tena sutarAmupahAsasthAnaM syAt , "nAkAmI maNDanapriyaH" iti ra zrIdharmaralA lokokteriha loke'pi kadAcidanathai prApnuyAd bandhumatIvat / | anudbhaTaveprakaraNam ___ anye punarAhu: rUpaM zIlaM // 143 // "saMtalayaM parihANaM, jhalaM va colAiyaM ca majjhimayaM / susiliTThamuttarIyaM, dhamma lacchi jasaM kuNai // 1 // parihANamaNunbhaDacalaNakoDimajjhAyamaNusaraMtaM tu / parihANamakkamaMto, kaMcuyao hoi susilittttho"|| 2 // ityAdi / etadapi saGgatameva, kintu kvacideva deze kule vA ghaTate / zrAvakAstu nAnAdezeSu kuleSu ca sambhavanti tasmAddezakulAviruddho | veSo'nudbhaTa iti vyAkhyAnaM vyApakamiha saGgatamiti / bandhumatIjJAtaM tvevamasthi iha tAmalittI, nayarI na arIhi kahavi paribhUyA / aigaruyavihavabhAro, siTThI tatyAsi risaaro||1|| sArayasasinimmalasIlabaMdhurAbaMdhulA piyA tassa / tANaM dhUyA rUyAiguNajuyA baMdhumai nAma // 2 // tatrabandhumasA puNa kaJcaNacUDayamaMDiyabAhA alaviyasarIrA / pagaIe umbhaDavesaparigayA ciTThai sayAvi // 3 // tIjJAtam / annadiNe sA piuNA, bhaNiyA vayaNehi paNayapauNehiM / evaM unbhaDaveso, vacche ! pattho na sacchANa // 4 // // 14 // REXXEEEEEEEEE kuladesANa viruddho, veso raNovi kuNai na hu sohaM / vaNiyANa viseseNaM, visesao tANa itthINaM // 5 // Jain Educatiotami For Private Personel Use Only Iw.jainelibrary.org /
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ KEEEEEEEEEEEEEEEEEEEXXX airoso aitoso, aihAso dujaNehi sNvaaso| aiumbhaDo ya veso, paJcavi garuyapi lahuyaMti // 6 // iccAijuttijuttaM, vuttA vi na mannae imA kiMpi / ciTThai taheva niccaM, piupAyapasAyadullaliyA // 7 // bharuyacchavAsiNA vimalasiddiputteNa baMdhudatteNa / sA gaMtu tAmalitti, mahAvibhUIi pariNIyA / / 8 / / muttUNa jaNayabhavaNe, baMdhumaI baMdhupariyaNasameo / jalahimmi baMdhudatto, saMcalio jANavatteNa // 9 // jA kiJci bhUmibhAgaM, gacchai tA asuhakammaudaeNaM / paDikUlapavaNalaharIpaNulliyaM jalahimajjhammi // 10 // satthaM va viNayahINe, viyaliyasIle visuddhadANaM va / taM pavahaNaM viNahU~, dhaNadhannahiraNNapaDipuNNaM // 11 // so kahakahamavi phalaheNa, duttaraM uttarittu nIranihiM / jA picchai disicaka, tA taM nicchei sasurapuraM // 12 // to appaM jANAvai, keNavi puriseNa niyayasasurassa / taM suNiya hA kimeyaM, ti jaMpiro uDhio sovi // 13 // aiumbhaDavesavisesarayaNalaGkArasArabhUsAe / baMdhumaIe sahio, jA se pAse samalliyai // 14 // vararayaNakaNayacUDayavibhUsiyaM tAva ruirakarajuyalaM / baMdhumaIe chinnaM, keNavi z2yAracoreNa // 15 // tatto so ArakkhiyabhIo nAsittu jhatti saMpatto / pahavarisamavasamuttassa baMdhudattassa pAsammi // 16 // teNaM ca dhuttayAe, ciMtiyamiNameva pattakAlaM me / iya muttu tassa pAse, karajuyalaM takkaro naTTho // 17 // pacchAgayatalavastumulasavaNabuddho saluTTao eso / coru tti kAu tehiM, sUlAe jhatti pakkhitto // 18 // aha raisAro siTTI, niyaputtIe niettu tamavatthaM / bahu riUNa patto, jA jAmAuyasamIvammi // 19 // Jan Education ! For Private Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 14 // anuTavevarUpa zIlaM tA taM mUlAmina, sahasA picchivi bahuM ca palavitA / asubharapuNNanayaNo, duhio se kugai mayakiccaM // 20 // itto ya sujasanAmA, caunANI tattha Agao taM ca / namiuM patto siTTI, guruvi iya kahai se dhamma // 21 // bho bhakyiA! ubbhaDavesavajjaNaM kuNaha cayaha parusagiraM / ciMtaha bhavassarUvaM, jeNa na pAveha dukkhAI // 22 // taM souM saMvigmo, siTTI paNamittu pucchae bhaya / maha jAmAuyaduhiyAhi, kiM kayaM dukkayaM pudiva // 23 // bhaNai gurU abhirAme, sAliggAmammi itthiyA egaa| Asi aDavi bva bahumayabAlasuyA duggayA vihavA // 24 // sA uyarakaMdarApUraNathamIsaragihesu nizcapi / kammaM karei putto, u cArae baccharUvAI // 25 // sA Thaviya bhoyaNaM sikkagammi puttaTThamannayA pattA / kassai gehe kammatthamAgao tammi jAmAU // 26 // sA tassa tuppaNanhANamAikammesu niuttayA paDhamaM / pacchA khaMDaNapIsaNaraMdhaNadalaNAi kAraviyA // 27 // jAyA mahaI velA, teNa gihattheNa vAulattaNao / na hu sA jimAviyA to, bhukkhiyatisiyA gayA sagihaM // 28 // taM dadlu sueNa chuhAieNa bhaNiyA sanid ThuraM esaa| kiM tattha tumaM khittA, sUlAe jaM na laDDu pattA // 29 // tIivi aNatthabhariyAi jaMpiyaM kiM karA tuhaM chiyaa| sikagAu gahiUNa, bhoyaNaM neva bhuco'si // 30 // iya phalsavayaNajaNiyaM, kammaM dohivi nikAiyaM tehiM / ainibiDajaDimabhAveNa neva AloiyaM taM ca // 31 // tesiM dANarayANaM, saMjamarahiyANa majjhimaguNANa / kiMci suhabhAvaNAe, varlDatANaM galiyamAuM // 32 // to so bAlo jAo, jAmAU tujha baMdhudattu tti / sA puNa duggayanArI, baMdhumaI tuha suyA jAyA // 33 // tatra bandhuma| tIjJAtam / // 14 // For Private Personel Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaviyavyayAniogA, vicittayAe ya kammapagiIe / mAyA jAyA jAyA, putto bhattA ya saMjAo // 34 // takkammavivAgaNaM, baMdhumaI pAviyA karaccheyaM / patto ya baMdhudatto, sUlApakkhivaNavasaNamiNaM // 35 // iya souM raisAro, siTThI saMjAyagaruyasaMveo / gihiya gurUNa pAse, dikkhaM suhabhAyaNaM jAo // 36 // ityudbhaTa veSamatizrayantyAH , zrutvA vipAkaM khalu bndhumtyaaH| bhavyA janA ! nirmalazIlabhAjastaddhatta dezAdyaviruddhamenam // 37 // // iti bandhumatIjJAtam // ityuktaH zIlavato'nudbhaTaveSa iti tRtIyo bhedH| samprati savikAravacanavarjanarUpaM caturthabhedaM vyAcikhyAsurgAthottarArddhamAha saviyArajaMpiyAI, nRNamuIraMti rAgagi // 40 // 'savikArajalpitAni' sazRGgArabhaNitAni 'nUnaM nizcitam 'udIrayanti' uddIpayanti rAgAgnim, atastAni na brUte iti shessH| uktaM cajaM suNamANassa kahaM, suThThayaraM jalai mANase mayaNo / samaNeNa sAvaraNa vi, na sA kahA hoi kahiyavvA // 1 // upalakSaNaM caitat, dveSAnalamapyuddIpayanti keSAzciditi, ato'narthadAyakAni mitrasenasyeva savikArajalpitAni na bhASaNIyAni / mitrasenakathA tviyamAsIt puryAmayodhyAyAmayodhyAyAmarAtibhiH / dharmakarmaNi nistandro, jayacandro mahIpatiH // 1 // Jain Education For Private Personel Use Only Jainelibrary.org
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dharmaratnaprakaraNam // 145 // Jain Education I tasya priyatamA cArudarzanA priyadarzanA / sanuzvAnUnapuNyazrI candrazcandrasadRgyazAH // 2 // zRGgArabahulaH zyenapurohitatanUdbhavaH / tanmitraM mitraseno'bhUt kelikautUhalapriyaH ||3|| ekadA tatpurodhAne, duyaneindhanapAvakaH / AgAdAgAmyatItAdivedI sUriryugandharaH // 4 // taM nantuM danturAnandodbhinnaromAJcakaJcukaH / jagAma jagatInAthaH, sa mitrasutasaMyutaH ||5|| rAjA niSpratimaM rUpaM dRSTvA tasya munIzituH / papraccha svacchadhIrevaM, vismayasmeralocanaH ||6|| satyapyasadRze rUpe, sAmrAjya vibhavocite / kuto vairAgyataH pUjyairjagRhe duSkaraM vratam ? // 7 // gururAha mayA dRSTaH, sosraghaTTo narAdhipa ! / sadA yukto vahannityaM sampUrNo bhavanAmakaH // 8 // catvAro rAgavidveSamithyAtvasmarasaMjJitAH / dRDhAH sArathayastatra, mohaH sIrapatiH punaH // 9 // vinA'pi cArivAribhyAM, sabalA vegazAlinaH / mahAkAyAH kaSAyAkhyA, vRSabhAstatra SoDaza // 10 // hAsyazokabhayAdyAstu, karkazAH karmakArakAH / jugupsAratyaratyAdyAsteSAM ca paricArakAH // 11 // duSTayogapramAdAkhyaM tatra tumbadvayaM mahat / vilAsollAsabibbokahAvabhAvAdikAstvarAH // 12 // tatrAsaMyatajIvAkhyaH, kUpo'dRSTatalaH sadA / pApAviratipAnIya sambhAraparipUritaH // 13 // pApAviratinIraughamagnapUritarecitam / sudIrghaM jIvalokAkhyaM, ghaTIyantramabhaGguram ||14|| SaTkAra uccakairmRtyurajJAnaM tu pratIcchakaH / dRDhaM mithyAbhimAnAkhyaM tasya dArpaTikaM sadA ||15|| savikAravacanavarjanam 4 tatra mitrasenakathA. // 145 // nelibrary.org
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ atisaMkliSTacittAkhyA, tatra nirvahaNI pRthuH| atidrAdhIyasI kulyA, bhogalolupatAbhidhA // 16 // kSetraM vivakSitaM janmamAlAduHkhasya saMhatiH / aparAparajanmAkhyAH, kedArA gaNanAtigAH // 17 // pAnAntikastvasadbodho, bIjaM karmakadambakam / duSTo jIvaparINAmo, vApakastatra sodyamaH // 18 // tatazcauptaM tenAraghaTena, siktaM niSpattimAgatam / prabhUtasukhaduHkhAdisasyaM nAnAvidhaM nRpa ! // 19 // evaM bhavAraghaTTAtibhramaNodbhItacetasA / dIkSA tadbhayaghAtAya, mayA''dAyi narezvara ! // 20 // zrutveti nRpatirbhAmabhavAd bhItamanA bhRzam / nyasya candrasute rAjyaM, zamasAmrAjyamAdade // 21 // samitrazcandrarAjo'pi, rAjan ! rAjyazriyA tayA / samyagdarzanasaMzuddhaM, gRhidharmamazizriyat // 22 // natvA gurupadadvandva, nijaM dhAma jagAma rAT / anyatra munirAjo'pi, vijanhe saparicchadaH // 23 // anyadA mitrasenena, rAjA'bhANi rhsydH| kimapyapUrva vijJAnaM, darzayAmi sakhe! tava // 24 // sa prAha darzaya kSipraM, tato'sau jambukasvaram / tathA'rasad yathA resuH, pUrvahirjambukA api // 25 // kukUjuH kukkuTA uccaiH, kRte kukkuTakUjite / nizIthe'pi nizAprAntamunnidrA menire janAH // 26 // tathA zRGgArasArANi, vAkyAnyAha yathA janaH / dRDhazIlo'pi jAyeta, manmathonmAthito bhRzam // 27 // tato rAjA''ha mitraivaM, mA'ticArInijaM vratam / yadvikAravaco vaktuM, na yuktaM zIlazAlinAm // 28 // SSNEHR& AMARRENORRRCH Jain Education in For Private Personel Use Only linelibrary.org
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 146 // Jain Educatio zRGgArasArabhASitvamevamukto'pi nojjhati / yadA kelipriyatvena, tadA rAjJA'pyupekSitaH // 29 // proSitabhartRstriyo'gre, savikAragiro'nyadA / sa tathA''khyadyathA sadyaH, sA'bhUnmadanavihvalA // 30 // tAM tathAsavikArAGgIM, dRSTvA taddevaraH krudhA / taM babandha dRDhairbandhai re viTo'sItyudIrayan // 31 // tadAkarNya nRpo madhu, mocayitvA tamAkhyata / vratAtIcAravRkSasya, puSpaM prAptamidaM tvayA // 32 // phalaM tu narake ghore, lapsyase tIvravedanAM / yattadA vArito'si tvaM nAticArAdupAramaH // 33 // jinaM devaM gurUn sAdhUMstadadyApi sakhe ! smara / garhasva duSkRtaM sarva, kSamaya prANisaMhatim // 34 // sospi prAha sakhe ! gADhaM, bandhanaiH pIDito'smyahaM / na smarAmi tataH kiJcit pratIkAraM kuruSva me // 35 // iti jalpannasau mRtvA, gajo'bhUdvindhyabhUdhare / tato bahuM bhavaM bhrAntvA, kramAnmokSamavApsyati // 36 // savikAravacovArddhikumbhabhUvandra bhUpatiH / rAjyaM nyasya sute dIkSAM gRhItvA ca yayau zivam // 37 // ityavetya kRtinaH svacetasA, mitrasenacaritaM gatAMhasaH / cazcaduccataraduHkhalakSitaM, santyajantu savikArajalpitam // 38 // // iti mitrasenakathA || ityuktaH zIlavataH savikAravacanavarjana iti caturtho bhedaH / samprati bAlakrIDAparihArarUpaM pazJcamaM bhedamabhidhitsurgAthApUrvArddhamAhabAlisajaNakIlA vi hu, liMgaM mohassa NatthadaMDAo / savikAravacanavarjanam 4 tatra mitra | senakathA. // 146 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'bAlizajanakrIDA'pi' bAlajanAcaritakrIDA'pi dyuutaadiruupaa| uktaM cacauraMgasAripaTTiyavaTTAIlAvayAijuddhAI / paNhuttarajamagAIpaheliyAIhiM no ramai // iti // AsatAM savikArajalpitAnItyapizabdArthaH, 'hu alaGkAre, 'liGga cihnaM 'mohasya' ajJAnasya anarthadaNDatvAt niSphalaprAyArambhapravRtterihApyanarthajanakatvena ca, jinadAsasyeva / tatkathA caivamrAyagihanayarakamale, siriseNiyarAyahaMsakayasohe / guttimainAma inbho, Asi pavitto parimalu vva // 1 // siTTI ya usamadatto, tassa suo bhuvaNavissuo paDhamo / bIo uNa jiNadAso, AvAso jUyavasaNassa // 2 // dhaNadaviNakhayakareNaM, durodareNaM ramei so nicaM / tatto bhaNio so jivandhuNA sappaNayamevaM // 3 // he mAya ! kAyasayaNAivivihaheUu atthadaNDAo / anno vi NatthadaNDo, bahubandhanibandhaNaM bhaNio // 4 // yaduktamadveNa taM na bandhai, jamaNaTeNaM ti thevabahubhAvA / aDhe kAlAIyA, niyAmagA na u aNaTThAe // 5 // kiM puNa jayaM bahuvasaNakaMdakaMdalaNanavaghaNasamANaM / niyakulakalaMkakAraNameyaM tA cayasu taM bhAya ! // 6 // anyatrApyuktam JainEducati-WHOLI For Private & Personel Use Only X w.jainelibrary.org
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 147|| REEEEESO kulakalaMkaNu saccapaDivakhu, gurulajjAsoyakaru dhammavigghu / atthaha paNAsaNu jaM dANabhogihi rahiu, puttadArapiyamAimosaNu / jahiM na gaNijjai devaguru, jahi navi kajju akajju / taNusaMtAvaNu kugaipahu, tahi ko jUi ramija // 7 // I bAlakrIDA parihAraH iya pamaNio vi jUyaM, jAna cayai kahavi to imo teNa / catto sayaNasamakkhaM, na dei gehe pavesaMpi // 8 // annadiNe jiNadAso, keNavi juArieNa ramamANo / jAyammi jUyakalahe, priyAe niThuraM haNio // 9 // so satthaghAyavihuro, lulaMtao mahiyalammi raMku vva / kevalakaruNAThANaM, siTTo sidvissa sayaNehiM // 10 // so vi hu karuNArasabharapaNullio allio tayaM bhaNai / he bhAya ! hosu sattho, tuha paDiyAraM karissAmi // 11 // so bhaNai viNayapauNo, ajja ! aNajjaM khamehi me vihiyaM / paraloyapatthiyassa ya, desu lahuM dhammasambalayaM // 12 // siTThI vi bhaNai niuNaM, savvatthavi nimmamo havasu vaccha ! / khAmesu savvajIve, karesu causaraNagamaNaM ca // 13 // niMdesu bAlakIlaM, citte ciMtesu pazcanavakAraM / bhImabhavabhIiharaNaM, paDivajjasu aNasaNaM vaccha ! // 14 // iya samma paDivajjiya, vajjiyapAvo marittu jiNadAso / jambuddIvAhivaI, aNADhio suravaro jAo // 15 // iti bAlizakelizAlino, jinadAsasya nizamya duHsthitim / tatra jinabhavikA ! bhavabhItacetaso, dadhatAM tatra nivRttimucckaiH||16|| dAsakathA. // iti jinadAsakathA // // 147 // ityuktaH zIlavato bAlakrIDAparihAra iti paJcamo bhedaH / sampati paruSavacanAbhiyogaparityAgalakSaNaM SaSThaM zIlabhedamabhidhi BE&&&&EEXE&&& For Private Personel Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ surgAthottarArddhamAha pharusavayaNAbhiogo, na sammao suddhadhammANaM // 41 // 'paruSavacanena' re daridra ! dAsIputra ! ityAdinA 'abhiyogaH AjJAdAnaM 'na saMgataH' nocitaH 'zuddhadharmANAM' pratipannajinamatAnAm , dharmahAnidharmalAghavahetutvAt / tatra dharmahAniHpharusavayaNeNa diNatava-mahikkhivanto ya haNai mAsatavaM / varisatavaM savamANo, haNai haNaMto ya sAmaNaM // iti vacanAt / dharmalAghavaM punaH "aho ! dhArmikAH parapIDAparihAriNaH savivekAzca zrAvakA yadevaM jvaladaGgArotkarAkArA giro giranti" ityAdi lokopahAsAt / tathAapriyamuktAH puruSAH, pravadanti dviguNamapriyaM yasmAt / tasmAnna vAcyamapriyamapriyamazrotukAmena // 1 // virajyate parivAro, nityaM karkazabhASiNaH / parigrahe virakte ca, prabhutvaM hIyate nRNAm // 2 // kizcaazikSitAtmavargeNa, mlAniM yAti yataH prabhuH / ataH zikSA pradAtavyA, pratyahaM mRdubhASayA // 3 // svAdhIne mAdhurye, madhurAkSarasambhaveSu vAkyeSu / kiM nAma sattvavantaH, puruSAH paruSANi bhASante // 4 // ityAdi / ARXXXXXXXXX***&&& && an Education && For Private Personal Use Only Luinelibrary.org
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 148 // paruSavacanA|bhiyogaparityAgaH 6 ata eva zrIvarddhamAnasvAminA mahAzatakamahAzrAvakaH satye'pi paruSe jalpite prAyazcittaM grAhita iti / matAntare punaradurArAdhyatAbhidhAnaM SaSThaM zIlam tadapyaSaruSabhASitvena saMgRhItameva / mahAzatakasaMvidhAnakaM tvidamrAyagihapurasarovaravibhUsaNaM gihavaI jalaruha vva / sirinilao bhamarahio, nAlassapayaM mhaasygo||1|| aTakaNayakoDI, nihivuDDipavittharappauttAo / dasagosahassaparimANaparigayA tassa aTTha vayA // 2 // revaipamuhA terasa, bhajjAo tattha revaIe u / piugehasaMtiyAo, koDIo aTTha kaNagassa // 3 // dasagosahassamANA, aTTha vayA sesayANa piuhariyA / ikkika kaNayakoDI, dasagosahaso puDho ya vao // 4 // aha tattha samosario, guNasilae ceie jiNo viiro| vaMdaNavaDiyAi gao, paurehi samaM mhaasygo||5|| namiUNa tihuyaNaguruM, uciyaTThANe niviTThao eso / bhayavaM pi amayanissaMdasuMdaraM kahai iya dharma // 6 // iha dulahaM gihidhamma, lahiuM sAvayajaNeNa paidivasaM / tassa visuddhinimitta, diNacariyA iha viheyavvA // 7 // tathAhisuttaviuddho saDDho, sammaM sumarijja paMcanavakAraM / jAikuladevagurudhammasaMgayaM aha viciMtijjA // 8 // to chabihamAvassayamaNuhiu~ nhAiuM ca divasamuhe / siyavattho muhakosaM, kAuM pUijja gihabiMbaM // 9 // paccakkhANaM kAUNa, iDDIpatto mahAvibhUIe / gacchiJja jiNiMdagihe, pavisija tahiM samayavihiNA // 10 // tatra mahAzatakakathA. // 148 // For Private Personal use only Jainelibrary.org
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education 13 // pUevi jiNaM vaMdijja, tayaNu vaJcijja sugurupAsammi / kAUNa tesi viNayaM, paJcakkhANaM ca payaDeuM // 11 // dhammaM suNijja sammaM, suddhaM vittiM gihAgao kujjA / majjhaNhe puNa pUyaM, vihijja jiNanAhapaDimANaM // 12 // paDilAbhijJa muNiMde, phAsuyaesaNiyaasaNadANeNa / sAhammiyavacchallaM, karijja dINAi aNukaMpa // bahuvIyaNaM kAyAivajjiyaM bhoyaNaM tao kujjA / vaMdevi jiNavariMde, guruNo ya vihijja saMvaraNaM // 14 // to sattharahassAIM, kusalamaIhiM samaM viyArijjA / iya bhattAsatto puNa, aJjija diTTame bhAge // 15 // saMjhAsamae giceiyAI pUevi puNavi vaMdijjA / AvassayaM viheuM, karijja sajjhAyamegaggo // 16 // niyamANusANa tatto, kahijja dhammaM gihAgao uciyaM / pAyaM visayaviratto, sIlaM pAlijja pavvesu // 17 // kayacausaraNagamAI, sAvajjaM caiya gaMThisahieNa / pazJcanamukkAraparo, thevaM sevijja to nidaM // 18 // niddAvigame ciMtijja, visamavisasannibhaM visayasukkhaM / surasivapuragamaNarahe, evaM ca maNorahe kujjA // 19 // siriarihaMto devo, sunANacaraNA susAhuNo guruNo / tattaM jiNapaNNattaM bhave bhave iya maha havijjA // 20 // jiNadhammavAsiyamaI, ceDo vi varaM havijja saDakule / jiNadhammeNa vimuko, kayAvi mA cakkavaTTI vi // 21 // malamaliNataNU jaramaliNacIvaro savvasaGgaparimuko / mahuyaravittipahANaM, kayA karissAmi muNicariyaM 1 // 22 // caiuM kusIlasaMgaM, gurupayapaGkayarayaM pariphusaMto / jogaM anbhassaMto, bhavavuccheyaM kayA kAhaM ? // 23 // aMkaTTiyahariNasi, vaNammi paumAsaNeNa AsINaM / buDDhA migajUhapahU, agghAissaMti maM kaiyA ? // 24 // jainelibrary.org
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratnaprakaraNam // 149 // paruSavacanAbhiyogaparityAga: mitte sattummi maNimmi leT Thue kazcaNammi pAhANe / mukkhe bhave bhavissaM, kayA ahaM nivvisesamaI 1 // 25 // evaM paidiNakiriyaM, kuNamANo mANavo nihiyamANo / gihivAsevi vasaMto, AsannaM kuNai siddhisuhaM // 26 // iya suNiya mahAsayago, ANaMdo viva gahittu gihidhammaM / tuTTho sagihammi gao, viharai annatya sAmI vi // 27 // tassaMsaggavaseNavi, pAvidyA revaI na paDibuddhA / majjarasapisiyagiddhA, khuddA dhaNiyaM dhaNe luddhA // 28 // aivisayagiddhigahilA, sA annadiNammi niysvttiio| cha ssatthapaogeNaM, cha Jca haNai visapaogeNaM // 29 // dupayacauppayadhaNakaNagamAi tAsiM ca saMtiyaM lei / bahupANadhAyaNI kUramANasA ciTThai sayAvi // 30 // ghuDhe ya amAghAe, palamalahaMtI kayAvi to esA / mArAviya savayAo, ANAvai goNapoyadurga // 31 // caudasavarisavasANe, kuTuMbabhAre Thavittu jidvasuyaM / posahasAlaM pavisai, virattacitto mahAsayago // 32 // sA majjapANamacA, hAvavilAsAivivihabhAvehiM / taM uvasaggai bahuso, ahiyAsai suT Thu sa mahappA // 33 // sammaM samaNovAsagapaDimA ikkArasAvi phAsei / nAUNa carimasamaya, vihiNA paDivajjae'NasaNaM // 34 // so suhabhAvavasuppannaohinANeNa lavaNajalahimmi / uttaravajjadisAsu, niyai puDho joyaNasahassaM // 35 // uttarao himavaMtaM, hiTThA rayaNAi loluyaM nasyaM / culasIvAsasahassadviiyaM jANei pAsei // 36 // itto ya majamattA, sA pAvA revaI tahiM pattA / uvasaggiuM pavattA, dussaharAgamgisaMtattA // 37 // to kimiyamerisI ? iya, viyaphamANeNa ohinANeNa / nAyaM tIse sayalaM, cariyaM taha narayagAmitta // 38 // tatra mahAzatakakathA. | // 149 // in Education International
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ IsikuvieNa bhaNiyA, hA pAviTe ! nikiTTha ! duccidve ! / nillajje ! ajjavi pAvapuMjamajjesi kevaiyaM // 39 // jaM sattarattaaMto, AlassayavAhiNA smbhibhuuyaa| mariUNa taM gamissasi, nirayAvAsammi loluyae // 40 // iya suNiya avagayamayA, aikuvio ajja me mahAsayago / maraNabhayaveviraMgI, duhiyamaNA sA gayA gehe // 4 // itto ya tattha patteNa, vIranAheNa goyamo bhaNio / taM vaccha ! gaccha pabhaNasu, maha kyaNeNaM mahAsayagaM // 42 // bhadda ! na kappai uttamaguNANa saDDANa bhAsiu~ pharusaM / parapIDAe jaNagaM visesao uttamaTThammi // 43 // tA tassa tumaM dubbhAsiyassa gihAhi bhadda ! pacchittaM / tatto taha tti bhaNiuM, goyamasAmI tahiM patto // 44 // kahio pahuAeso, saMvegagao tao mahAsayago / vaMdittu goyamapahuM, Aloyai taM aIyAraM // 45 // paDivajjai pacchittaM, to patto goyamo pahusamIve / iyarovi samAhijuo, sumaraMto vIrapayakamalaM // 46 // kayasaTThibhattacheo, vihiNA mariuM suhammakappammi / aruNAmammi vimANe, caupaliyaThiI suro jaao||47|| tatto caviya videhe, visiTThadeho lahittu cArittaM / sa mahAsayagassa jio, apharusabhAsI sivaM gamihI // 48 // mahAzataka Alapan paruSavAkyamAlocanA, gaNAdhipatigautamAd bhuvanabhAnunA graahitH| iti sphuTamavetya bho vimalazIlabhAjo janAH, sudhAmadhuramuttamaM vadata saGgataM tad vacaH // 49 // // iti mahAzatakasaMvidhAnakaM samAptam // +- - Jain Education For Private & Personel Use Only HOOTainelibrary.org
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaratna prakaraNam // 150 // kA apamo bhAgaH smaayH|| // prathamo bhAgaH samAptaH // // 150 // Jain Educational wimw.jainelibrary.org,
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ in Education International Fog Private & Personale Only ww.jainelibrary.org