Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmANi ciMtAmANiA zrI guru gautAmavAmI - STUDIO SIDENT ',',') ,'/) anaMta ena. bhAvasAra -: saujanya :zrI ladhi nidhAnA TrasTa amadAvAda -: eraka :pa.pU.A. zrI vijaya ladhisUrIzvarajI ma.sA. SjarAujhara umAza,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ B8[SOOOOOOOOOOOO06000000000000000000000606 DiTa) diiI sarasvatI devI on gari nA zarIranI rokavAnI mArI bihAinasvAminIjI nI zahiiles idavI che e rAI, mahArAjanA ja evo rAma sItA para Aropa mArI hatI.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI zrI tribhuvana svAmInI 5.pU. gacchAdhipati A.ma. zrImada vijayamerUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI prathama vArSika svargArohaNa pUNyatithi nimitte pa.pU. zAsana samrATazrInA AjJAnuvartinI pU.sA. zrI. cArUpajJAzrIjI ma. zrI caMdralekhAzrIjI ma. nA sadupadezathI zeTha lokezakumAra phulacaMdajI boraDIyA TrasTa-amadAvAdanA saujanyathI. vi.saM. 2051 vaizAkha vada-11 lI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ilAmaNo mahAmaNi jei zrI guru gautama svAmI, karka : (prathama AvRti) I : preraka : A.zrI vijaya ladhisUrIzvarajI mahArAja : saMpAdaka : naMdalAla devaka
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ * divyAziSa * - pa.pU.A.zrI vijayabhakitasUrIzvarajI ma.sA., pa.pUA.zrI vijayasubodhasUrIzvarajI ma.sA. : zubhAziSa * pa.pU.A.zrI vijaya premasUrIzvarajI ma.sA. * preraka* pa.pU.A.zrI vijaya labdhisUrIzvarajI ma.sA. * graMtha saMpAdaka : naMdalAla bI. devaluka A graMtha prakAzananuM mUkhya sahAyaka baLa * zrI pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMdha - tulazI zyAma, navA vADaja, amadAvAda-13. vara : graMtha prakAzaka ane prAptisthAna * zrI arihaMta prakAzana, paDyAlaya, rara30-bI/1, hIla DrAIva, porTa kolonI pAchaLa, sarakITa hAusa pAse, vAghAvADI roDa, bhAvanagara-364 002. * graMtha kiMmata * _rA, 200=00. * TAIpa seTIMga * * mudraka * * TAIpa seTIMga * mRti ophaseTa arihaMta komyuTara grAphikasa . mayura grAphIkasa sonagaDha. phona : (02846) 44381 sonagaDha (ji. bhAvanagara) bhAvanagara. * * mudraka-chabIo ane kavarapeja * zrI ArTalenDa, rAjakoTa tathA prinTa vIjhana, amadAvAda * graMtha prakAzana * 28, eprIla-1996 * graMtha vimocana Ayojaka : zrI 108 pArzvanAtha - bhakitavihAra jaina TrasTa, zaMkhezvara. kavara peja uparanuM TAITala sojanya * zrI ladhi nidhAna TrasTa, amadAvAda. * suzobhana zrI anaMtabhAI ena. bhAvasAra - bhAvanagara,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ca mUrti zilpo ane jaina citrakaLAno vaibhava koIpaNa kaLAno sucArU vikAsa thaI soLe kaLAe khIlavavAnuM tyAre ja zakaya bane che. jayAre e kaLAe arthAt kaLAkArane koIno paNa Azraya maLe che. prAcIna kALamAM kaLApArakhuM rAjA-mahArAjAoe AvA kaLAkAro, paDito, kavio, vidvAnone saMpUrNa Azraya ApatA hatA tethI ja te samayamAM kaLAno saMpUrNa vikAsa thayela jovA maLe che. prAyaH vikramanI 13mI-14mI sadIthI laI Aja paryaMta, thoDAMka apavAdone bAda karatAM, AvI kaLA ane kaLAkArane rAjyAzraya prApta thayo nathI. Ama chatAM kaLA pArakhuM, kaLA zokhIna zreSThiono Azraya ghaNA ghANA kaLAkArone prApta thayo che. enA ja parivAme Aje bhAratavarSamAM kaLA ane zilpa-sthApatyano adbhuta ane benamuna vAraso ApaNane prApta thayo che. madhyakAlIna hastalikhita sAhityamAM prApta citrakaLAne kaLA zokhIna kaLA pArakhu jaina zramaNa paraMparAnA sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonI preraNAthI, te samayanA jaina zreSThioe Azraya Apyo hato mATe ja jainAzrita citrakaLAne jaina trikaLA kahevI vadhu ucita che. A jaina citrakaLAnAM keTalAka viziSTa lakSaNa che, je moTe bhAge jaina graMthabhaMAromAM prApta jaina hastaprato kAgaLanI tathA tADapatranI) mAMnA citro jotA spaSTa jaNAI Ave che. AvA jaina citrakaLAnA vArasAmAM ApaNane jaina Agama, temAM ca khAsa karIne zrI kalpasUtrano bhavya vAraso prApta thayo che. A' kalpasUtramAM mukhyatve carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmInuM jIvana caritra tathA temanI paTTaparaMparAnuM Alekhana thayela hovAthI zrI mahAvIra paramAtmA ane temanA ziSya | gaNadhara anaMta labdhinidhAna zrI gautamasvAmIjInA citro sauthI vadhu saMkhyAmAM prApta thAya che. AvA zrI gautamasvAmIjInA prAcIna tathA keTalAMka arvAcIna citrone ahIM prastuta karavA uparAMta jinamaMdiromAM birAjamAna prabhAvaka pratimAonI je chabIo upalabdha banI che temaja vividha mAdhyamomAM pUjanIyarUpe jemane AdaraNiya sthAne birAjamAna karavAmAM AvyA che evA gurU gItamanA citro atre mUkavAmAM Avela che. jenAM darzana, darzakane avazya pariplAvita karaze ja evI zraddhA che. jo e koI Tobeko
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAmAMyaM Atamara New P apajinAmA dIhiNyama: tIpappayanama:VET samarpikAya namaH mahAmAna Y NpAMDukAya manamahAmAna nATi salamaya: maNikA HDnAni mAyA eka hI vA saMcAlaya kA vanamaH naklanamaH . baiMzayAya nama paramA - - saapptAya namaH Sure - Vvazila vaahaa|| vaivoda mana YE. kAya namaH / / KAMALINInamo bhagAyA pannAsa ANamahANa ne mANavaka mAVRA viravAkataye namaH akasyINa bhagavana vigalAmamA aWOMAL VOAntar sabhI prakAK ALAM kanyANa ASIA bhagavana AR - . . ." 6 . . bhArakari 26 yamassa Y - mAmadhye mana lAya namaH DEPAL namaH 65 ne mahAkAlApana kAmyayAkatavanamaH garimA bAklo Aasa Meantet rAya namaHY AIMERbey - Amer RAPRIY mrH PRED mzr Dueer MERA purREAD ( a prAyaH nadI zrI murupAdukAbhyo namaH madrINapiTakapakSarayAya namaH paramapajya prAcAryadevAnIlibharI pahAlakAra AcAryadAnasarI paTAnakAra AcAdeva tisarI paDhAlekAramaMtra-yaMtra-vivaAdhA bhAnacaMdararI evaM tanAva manovijayajI ma.sA. saMyojitaM mahAprabhAdhika zrI gautamasvAmI pUjanayaMtramayAvadhi prazitA prakAzita sAmagrIma banamaya pInAryAcIna padhati sAmAnya badhAnumati mAgakA mamAlazi jamadAbAda nagare vi.saM.2050mabAumadIbIca rvivaasre| bhavana canuvidhAgharamA mAmojaka: nilamvanA samAjabAva
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAna jaina Agama tIrtha kAtraja (pUnA) maMDana carama tIrthapati zrI vardhamAna svAmi bhagavAna) carama zAsanapati zrI sidhdhArthanaMdana zrI vardhamAnasvAmine namaH pU. muni zrI harSasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI himAMzubhAI praviNacaMdra jhaverI (muMbaI) nA saujanyathI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ? zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasavAmInA janmathI pavitra banela tIrthabhUmI kSatriyakuDapUranA divya-alaukika zrI mahAvIra svAmI pa.pU. zAsanasamrATa AcArya mahArAjAdhirAja zrImad vijayanemisUrIzvarajI ma.sA.nA paTTadhara pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayaudayasUrIzvarajI ma.sA.nI rapamI svargArohaNa puNyatithi nimitte pa.pU. zAsanasamrATazrIjInA AjJAvartinI pU.sA.zrI udayayazAzrIjI pU.sA. zrI cArUprajJAzrIjI, pUsA.zrI caMdralekhAzrIjI ma.sA.nA saddhapadezathI harakhacaMda pAnAcaMda dozI-bhAdroDavALA (hAla malADa muMbaI) taraphathI vi.saM. 2051-nemi saM. 46 vaizAkha vada 11.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNtkN (sari maMtra (paraprasthAna adhiSThAtAo) jatI hatI pa.pU. zAsanasamrATa A.bha. zrI vijayanemi-udayasUrIzvarajI ma.sA. nA paTTAlaMkAra gacchAdhipati pa.pU. A.bha. zrI vijaya merUprabhasUrIzvarajI mahArAjazrIe sUrimaMtramaya paMcaprasthAnanI jApa pUrvaka A paTTa upara batrIza varSa pUrva bhAvanagara (vaDavA) mukAme cAturmAsa daramyAna ArAdhanA karelA pUjayazrInA ziSyaratno pa.pU.A.zrI mAnatuMgasUrIzvarajI ma.sA., pU.paM.zrI Indrasena vijayajI ma., pUmunizrI lalitasenavijayajI ma.nI preraNAthI zrI ratilAla odhaDabhAI lIMbaDIvALA parivAranA saujanyathI.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMDarIka gautama pamuha, gaNadhaguNasaMpanna praha UThI nita praNamIe, caudaha-saya-bAvAnA pAlitANA-siddhAgiri tIthe sodIzAnI. TUMphasAM birAjasAna zrI puMDarikasvAsa (caitrI pUrNimAne divase puMDarikasvAmI pAMca karoDa muni varonA parivAra sAthe mokSe sidhAvyA. temanI bhAvapurvaka pUjA bhakti zatruMjaya girirAja upara karavAmAM Ave che. A tIrtha para rAyaNa pAse gaNadhara pagalAM che.) sa ciMtAmaNIratna sama gurugautamasvAmine namaH pa.pU. A.zrI naMdanasUrIzvarajI ma.sAnI puNyasmRti nimitte zrI mAvajI dAmajI zAha parivAranA saujanyathI ha: zrI jayaMtabhAI ema. zAha- muMbaI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kerI pucavaMta vadhAro sahu guru gautamanA guNa che bahu kahe lAvaNya samaya karajoDa, gautama tUke saMpatti kroMDa. bhAvanagara rAsarazotama stromAM pa.pU. zAsanasamrATa tapAgacchAdhipati AcArya mahArAjAdhirAja zrImad vijayanemi-udayasUrIzvarajI ma.sA.nA paTTAlaMkAra, gacchAdhipati pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayamerUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI prathama (vArSika) svargArohaNa puNyatithi nimitte teozrInA ziSyaratno pa.pU. A.zrI mAnatuMgasUrijI ma.sA. tathA pa.pU. paM. zrI caMdrasena vi. ma.sA., pa.pU.paM. zrI Indrasenavi. ma.sA. pa.pU.paM.zrI siMhasena vi. ma.sA.nA sarNapadezathI bhAvanagara goDIjI derAsara peDhI taraphathI.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharmanuM kendra gaNAtA pATaNanA paMcAsara jinAlacamAM zrI gautamasvAmIjI, pU. gacchAdhipati A.zrI premasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA AjJAvartI pU. munizrI vIravijayajI mahArAja tathA pU. paM. zrI bhAnucaMdravijayajI mahArAja tathA pU. munizrI devacaMdravijayajI ma.nI preraNAthI hADecA (rAjasthAna) nivAsI saMdhavI rAjAjI tolAjI parivAra taraphathI nIkaLela hADecAnagarathI zrI sidhdhagiri cha'rI pAlita yAtrAsaMghanI | smRti nimitte zA. mIzrImalajI bhagAjI bhaNazAlI saparivAranA saujanyathI......
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara gujarAtanA prAdhyAne rAma tihAsika jJAnI pATaNanI birAjarAta ! pa.pU. zAsanasamrATa A.zrI vijaya nemi-darzana-jayAnaMdasUri zizu pu.munipravara zrI mahAyazavijayajI | ma.sA.nI zrI sidhdhagirirAjanI zItala chAyAmAM saM. ra0para kArataka vada-6 somavAra tA. 13-11-95nA zubha dine bhavya mahotsava pUrvaka thayela gaNipada-paMnyAsa padavI nimitte pU. munizrI jayabhadravijayajI, ma.sA. pU.munizrI somasuMdaravijayajI ma.nI preraNAthI jAmanagaravALA (hAlasurata) zrI zAha mohanalAla harakhacaMdanA AtmazreyArthe haH bhUpendrabhAI, vajubhAItaraphathI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ TgaLa sAmekijAganija of ? | jinamuna ] yavatamahamma dImIyamasamita OMnamo paramohi [ toto Rca trIjI STATE DIRE niro ==ii e phake. ikkAramA ne T? sUrimaMtra nirdiSTa aTAra labdhi pada yukata zrI gautamasvAmInuM jayapUrI citra zailIno uttama namuno pa.pU. A.zrI vijayasUryodayasUrIjI ma.nA saMgrahamAM vinayayaguNa saMpanna guru gautamasvAmine namaH pa.pU.paM.zrI zIlacaMdravijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI kuMdanalAla hIrAcaMda jhaverI parivAra (surata) nA saujanyathI to haH rAjendrabhAI jhaverI - muMbaI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya zrIzIlaguNa sUrijInA samayanI gujarAtanI prAcIna rAjadhAnI aNahilapura pATaNanA addabhuta vAko. cAMdInuM suMdara dhAtuza95, . zrI gautamasvAmInuM anupasa darzana uttara gujarAtanI aitihAsika nagarI pATaNamAM AvA asaMkhya pratimA zilpo jaina saMskRti ane kalA samRddhino paricaya karAve che. zrI dIpacaMda gArDI sozyala enDa rIlIjIyasa TrasTa (3, uSAkiraNa ema. ela. dahANukara mArga, muMbaI- 36)nAsaujanyathI zrI sI.ena.saMdhavI parivAra, (durU mahAla, pAMcame mALe, 84 marIna DrAIva, muMbaI nA saujanyathI.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAbhimAna karatA dakSA pAmyA ane zoka karatAM kevaLajJAna pAmyA gajarAtanI . prAcInanagarI khaMbhAta zakarapura gautama svAsI jaina derAsarasa birAjamAna vividha mAdhyamo dvArA murtikalAmAM ArAdA eka ane AkAra aneka zrI sI.ke. mahetA (dipaka pharTIlAIjarsa enDa peTrokemIkalsa korpo.) muMbaInA saujanyathI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ aitihAsiDa navA2 khaMbhAta cokasanI poLamAM birAjallAna zrI gautamasvAmI indrabhUti anupama guNabharyA, je gautama gotre alaMkaryA vIra caraNa lahI, bhavajala tI che. zrI jhaveracaMda pratAparAMda zrI supAnAtha jaina saMdha Indrabhuvana - vAlakezvara muMbaInA saujanyathI | ratanacaMda jorAjI enDa kAM(219, kIko sTrITa (gulAla vADI) muMbaI- 400 002.) zrI khubacaMda ratanacaMda saparivAranA saujanyathI...
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhIlaDIyAjI tIrtho dhanya dharA madhya svAmI. (uttara gujarAtanuM bhIlaDIyAjI tIrtha prAcIna kALamAM bhImapallI nAmanuM. nagara hatuM. jeno nAza vikramanI 14mA sadImAM thayo. eka janazruti evI che ke zyAma, pASANamAMthI nirmita zrI bhIlaDI pArzvanAthanI mUrtine rAjA zreNIke bharAvelI che. ane gautama svAmIe pratiSThita karI che. A tIrthanA | adhiSThAyako jAgRta ane zakitazALI che. 1ramA saukAnI pASaNanI zrI gautama svAmInI prAcIna mUrti paNa addabhUta che. CDs 12 prabhAvaka pratimA pU. paMnyAsazrI mahAyazavijayajI ma.sA. tathA pU. munizrI dhuraMdharavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI bhIlaDIyAnI pArzvanAtha jaina derAsara peDhI (TrasTa) nA saujanyathI..
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvakalyANanI bhavya bhAvanAnA pratIka samA bhadra paraSa rAjAvikramAdityanuM navuM varSa gura gautamasvAmInA smRtine jagADatuM Uge che. vaDavA jaina derAsara- khaMbhAtanI prAcIna sUti praviNacaMdra bAbulAla zAha (bhadrAvaLavALA). (jayazrI kemIkalsa, rAvala cembarsa, cothe mALe 339-41, semyuala sTrITa, muMbaI-3) nA saujanyathI.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdhanapaso taMbolIvADAsa mahAvIra svAsI | jinAlaya birAjamAna With Best Compliments From UDAY EXPORTS PVT. LTD. EXPORTERS OF AUTO SPARE PARTS, ENGG. GOODS & BICYCLES, SPORTS GOODS & TURNKEY PROJECTS. FAX : (9122) 3870419, TELEX-1175310 UDAY IN. CABLE : AUTOUDAY, PHONE : 3828387/3828391 4, MN, VIJAY CHM, TRIBUVAN ROAD, BOMBAY - 4......... .3889813.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bhoTo sTa trijaTa jIlma 1 %ITa976 zrI gautama svA? 1pa) pUjayapAda vyAkhyAnavAcaspati AcArya bhagavaMta zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratnA tapasvIratna pU.paMnyAsa pravara zrI bhadrazIla vijayajI gaNivaranA upakAranI smRti nimitte cetanabhAI zivajI zAha, kAjala DIsTrIbyuTarsa (dhATakopara-muMbaI.) nA saujanyathI..
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara gujarAtanA rAdhanapuramAM birAjatmAna - gautama ravAsI 16 pU. AcAryazrI vijayakalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratnA pU. munizrI pUrNacaMdravijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jaina zve. mUpU. saMgha-solApura (mahArASTra)nA saujanyathI
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdhanapura galA zeThanI poLamAM zrI neminAtha jinAlayamAM birAjasAna zrI. gautasa svAmI 10. prAcInazilpamAM vividha mudrAmAM prathama gaNadhara karoDomaMtra jApanA ArAdhaka sAdhvI ratnA pU.zrI padmayazAzrIjI mahArAjazrI (pU.sA.zrI priyaMvadAzrIjI ma.sA.nA ziSyA)nI preraNAthI amarelInA tathA bahAragAmanA bhakitavaMtonA saujanyathI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadAvAda-rUpA suracaMdanI poLanAM birAjasAna zrI gotavAsInI 2 prAcInattAMta pU. munIzrI naMdIbhUSaNavijayajI ma.sA tathA pU. munizrI bhAgyasuMdaravijayajI ma.sA.nI preraNAthI saujanya: dineza amaracaMdajI zAha | bAlDarsa enDa Devaloparsa 11-H, SAMPLAZA, H.K.MARG, DIST. THANE, DHANU ROAD-401602
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara gujarAtanA uMjhA nagare) bAramI sadInA ati prAcIna pratimAjI) UMjhA nagare zrI kuMthunAtha svAmi jinaprasAde pratiSThita 12mI sadInA | prAcIna pratimAjI jApamudrAmAM zrI gautama ravAmi. pU. munizrI nayacaMdrasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI UMjhA jaina saMdhanA saujanyathI. bAbarA tAriNAthI 19
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEIDIE bhAbhA pAOnAtha dezabharamAM birAjasAna zrI gautasaravAsI prAcInasUti . | pU. viduSI sAdhvI zrI nirmaLAzrIjI ma.sA.nA sadupadezathI ku. pannAbahena pArasakAnta kalakattAvALAnA saujanyathI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 prAcIna nagarI - ghoghA jaina tIrthamAM paMcadhAtunI prAcIna sati jemanA jIvanamAM vANI vicAra ane vartanano subhaga samatola samanvaya hato. zrI nAkoDA avanti tIrthasthApaka-zrI pArzvalabdhi dhAma * sthApaka : pUjayapAda AcAryadeva zrI sthUlabhadrasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munizrI caMdrayazavijayajI ma.sA. nI preraNAthI zrI sumatinAtha jaina zve.mU.pU. saMgha maisUranA saujanyathI.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaga ciMtAmaNi sUtranA racanAkAra 800 varSa prAcIna smRti ghaNA sayAra-|/O nI poLa | marI gItAnasabhAnI | teja vaDe tArA caMdra ane sUryane jItyA mATe te graho AkAzamAM jatA rahyA | pU. vAtsalyamayI mAtA niraticAra cAritrapremI . saEcIjIzrI hemaranAzrIjI ma.nI puNya ratimAM pU.sA.zrI. saMtoganidhizrIjI ma.sA.nI preraNAthI : WITH BEST COMPLIMENTS FROM : PATANI BROS BUILDERS & DEVLOPERS-DAHANU ROAD. DIST.:THANE. PH:22132,22017
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinayaguNanI abhuta mUrti ane mahAna laMdhara vaiyAvaccanA apratima pratihArI kSamAvaMta yugapuruSa OM hI*zrI*arihaMta uvAca gautamasvAmine namo nama: uttara gujarAtanA tharAdanA jinAlaya banAsakAMThA jillAnA mAM birAjamAna ra3 7 pa.pU.A.zrI jayaMtasenasUrIzvajI ma.sA.nI preraNAthI zrI rAjendrasUri jJAna maMdira hanumAna cAra rastA-gopIpurA-suratanA saujanyathI pU. munizrI sudharmasAgarajI ma. nI preraNAthI zrI belA raMgapura cAMdaraNA tapagaccha saMghanA saujanyathI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ gura-AjJAnA akhaMDa upAsaka mahAvIra prabhunA prathama ziSya, prathama gaNadhara vilakSaNa vyaktitva dharAvanAra saunA guru gautamasvAmI | AMdhrapradeza kAkInADo jinAlayamAM birAjamAna ra4 pU. munizrI divyaratnavijayajI, pU. munizrI ajitazekharavijayajI tathA pU.munizrI vimalabodhivijayajI ma.nI preraNAthI prathamavAra thayelA upadhAnanI anumodanA hetu-kAkInADA jaina saMdhanA saujanyathI zrI neminAtha jaina maMdira, rAjAjI sTrITa, kAkInADA-pa33001. pU.munizrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI sva. zAha popaTalAla zIvalAlanI puNyasmRti nimitte temanA parivAra taraphathI haH putra kAntibhAI , sau. zazIkalAbahena. pautra : satIzakumAra,sau. nayanA, nitinakumAra, sau. rAjazrI * prapautra prItama, saMketa, apUrva, priyaMkA ane pUjA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalakatA kenIMga sTrITamAM birAjasAna gautama svAmI ra5 pU. munizrI amarasenavijayajI ma. tathA pU. munizrI ajItasenavijayajI ma.nA upadezathI zA zeSamalajI (bhInamAla) hAla citradurga karNATakanA saujanyathI (
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalaM bhagavAna vIro, maMgala gautama prabhu maMgala syulibhadrAdhA jaina dharmostu maMgala. zrI rAjagRhI- dAdAvADI mAMnI zrI gautamasvAmInI prAcIna pASANa pratimA mahAprabhAvaka ane sarvamanorathapUraka zrI guru gautamasvAmIne vaMdanA vaDIla zrI vasanajIbhAI purazotamabhAI lAThIyA parivAranA saujanyathI haH zivubhAI vasanajI lAThIyA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (jemanuM zaraNa AnaMdanuM dhAma che, jemanI pUjana arcana prabhutAnA sarvocca zikhare) pahocADanAruM che, jyAM saubhAgya ane lakSmInI prApti thAya che. (zrI gautamasvAmIjI mahArAja, caraNapAdUkA- kunDalapura) jimanI sAdhanAthI prazasta yazakIrtino vistAra vadhe che :L jamane pavitrabhAve vaMdana karavAthI pApapajano pralaya thAya che.) nI che , pI. ra pU.paM. zrI mahAyazavijayajI ma.sA. tathA pU. munizrI dhuraMdharavijayajI ma.sA.nI preraNAthI sva. caMdanabena cImanalAla jeThAlAla vidANInA zreyArthe mu. jUnADIsAnA saujanyathI ha: bAbulAla kezavalAla
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAM anaMtA puNyavaMta AtmAonA pavitra pagalAM maMDAyA e siddhagiri upara zrI pUjanI TrakamAM zrI gautamasvAmInAM pavitra pAdukAnAM maMgala darzanA 28 pU.paM zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jAmanagarathI zrI sidhdhagiri cha'rI pAlita yAtrA saMghanI punita smRtimAM zrI kezavajI vRjalAla laMDananA saujanyathI...
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInI kevalajJAna-nirvANa tathA vihArabhUmi apApApurI. 29 jayAM devoe tIrthaMkara paramAtmAnI utkRSTa puNyAInuM pradarzana karyuM te samavasaraNanI pratikRti samovasaraNa maMdira - pAvApurI prAtaHsmaraNIya anaMtalabdhinidhAna guru gautamasvAmine namaH pa.pU. A. zrI prabhAkarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI A. zrI mukitacaMdrasUri jaina ArAdhanA TrasTa amadAvAda-8 nA saujanyathI haH dilIpabhAI cImanalAla zAha. dt
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tIrthomAM pAvApurI eka viziSTa prakAranuM sthAna dharAve che. eka evI mAnyatA che ke dIpAvalInI zubha zarUAtano AraMbha atrethI thayo, prabhu vIranI| aMtima dezanA A pAvana bhUmimAM susaMpanA thaI, IndrabhUmi gautamanuM prabhu sAthenuM prathama milana atre thayuM.' trizalAnandana railokyanAtha carama tIrthakara zrI| mahAvIra prabhunI nivaNibhUmi hovAne kAraNe bhUminA pratyeka kaNa pUjanIya banyA che. 30 zrI budhdhisAgarasUri samudAyanA pa.pU.A.zrI. kailAsasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaranA parama prabhAvaka AcArya bhagavaMta zrI lyANasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nI pAvanA nizrAmAM saM2049lmAM rAdhanapurathI zrI sidadhAcalajI cha'rI pAlita yAtrA saMghanI punita smRti nimitte zrI kAnajIbhAI jecaMdabhAI gAMdhI parivAranA saujanyathI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamarAmInI nirvANabhUmi zrI guNiyAjI tIrthamAM bhagavAna mahAvIranuM jaLamaMdira anaMtaladhi nidhAna zrI gautamaravAmijIno pavitra deha jayAM paMca mahAbhUtamAM vilIna thayo te bhUminA paramANuM vAtAvaraNamAM haju Ajeya alaukika divya zaktino anubhava karAve che. 31 saMskAradAtrI mAtA kaMcanabenanA samAdhimaya svargavAsa nimite aMjubena tathA amitabhAI zAMtilAla zAha parivAra beMgloravALA nI guru gautama vaMdanA (preraNAdAtA - gacchAdhipati jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. nA praziSya mani jayadarzana vi.ma. sAheba)
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ carama tIrthakara mahAvIrasvAmIjI dvArA zrI indrabhUti gautama Adi agiyAra gaNadhane vAsakSepa karavA pUrvaka | zrI vIra zAsananI sthApanAnA maMgala dinanuM AropaNa... ArohaNa. 3ra pU. A. zrI jayazekharasUrijI ma.sA.nI nizrAmAM pU. paMnyAsa zrI jagavallabhavijayajI ma.sAnI preraNAthI zrI trikamanagara jaina saMgha-suratamAM aMjanazalAkA nimitte zrI dharmacakra prabhAvaka TrasTa,nAsIka (ema.esa)nA saujanyathI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (jemano maMtraprabhAva jIvanamAM apUrva AzAullAsa prere che.) (zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bAvana jinAlayamAM mahArASTra - muMbainA bhAyaMdara (vesTa)mAM birAjamAnazrI gautamasvAmI 33. zrI dIpaka meDIkala sTorsa. " (18-e, sadAzIva lena khADIlakara roDa, muMbaI-4) nA saujanyathI ha: jorAvaranagara nivAsI hAla muMbaI a.sau. kaMcanabena caMdulAla bhAIcaMda zAha a.sau. rasIlAbaeNma navInacaMdra bhAIcaMda zAha saha parivAra.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ aI zatruMjaya tulya rAjarathAnanA). samRddha graMthabhaMDAro ' ane jinamaMdironA darzana vadanano lAbha levA jevo che.. sirohImAM zrI zItalanAtha lagAvavA derAsamAM) If Ree {InuM che varSotho haju 1 nA 1 / nInI tri :9 zrIvIsIgAra-sIroTInuM rAjasthAnanA sirohI jinamaMdiramAM birAjamAna) 34 saujanya: pa.pU yuvakajAgRti preraka AcAryadeva zrI guNaratnasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI dAnavIra saMghavI bharamalajI hukamIcaMdajI bAphanA ane temanA putra saMghavI tArAcaMdajI, mohanalAlajI, lalitakumArajI temaja zrImati suMdarabena, lalItAbena, bhAratIbena ane caMdrAbena taraphathI zrI mAlagAMvathI sidhdhagirirAja sudhInA 41 divasanA ra000 vyakitaonA cha'rI pAlaka padayAtrA saMgha ane jirAvalAtIrthamAM 3000 bhAIo bahenonI navapadaoLI (ginIjha buka jainIjhamamAMnA vizva | ) nI ArAdhanA nimite.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaDodarA zrI sosAyaTImAM sannaphrANA pAzvattAya jinAlaye oirAjallAnA zrI gautasasvAmI samadhinidhAna prasAdAna baDAdara masyAgImatiriya AjatakumAra 35 pa.pU. zAsanasamrATa zrImad vijayanemi-udayasUrIzvarajI ma.sA.nA paTTAlaMkAra, gacchAdhipati vyAkhyAnavAcaspati amArA zrI saMghanA mahAna upakArI pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya merUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI prathama vArSika svargArohaNa puNyatithi nimitte teozrInA ziSyaratno pa.pU.A.zrI mAnatuMgasUrijI ma.sA. pU.paM. zrI Indrasena vi. ma.sA. - pU.paM. zrI siMhasena vi. ma.sA.nA saupadezathI vaDodarA zrI sosAyaTInA saujanyathI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadAvAda jaNAvalakSadairAgaTyAM. birAjakSAna 36 pa.pU. AcArya zrI sthUlabhadrasUrIzvarajI ma.sA. tathA, ke pU. munizrI caMdrayaza vijayajI ma.sA.nI preraNAthI'' zrI AdinAtha bhagavAnanI pratiSThA ane aMjanazalAkA mahotsava nimitte zrI AdIzvara jaina zvetAMbara saMdha sevApeTha selama- 636 002 (tAmIlanADu)nA saujanyathI kag v3) { ..
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (gotama prANAyA pAka che. uttama naranI saMgata mALI gautama nAme nirmaLa jJAna, gautama nAme vAdya vAnaka gItama jinazAsananA zaNagATa, gautamanA be ya jayakAra. di rAjapara zI zI zAha zAdajI TakamIjAjaramAnA naramAvAnI 30 pa.pU. zrI devasUrIzvarajI ma.sA. pa.pU.A. zrI hemacandrasUrIzvarajI ma.sA. tathA pa.pU. A.zrI pradyumnasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI.. zrImati IcchAbahena IndukumAranA vIsasthAnaka tapa tathA zrI indukumAra bAvacaMdabhAInA siddhitapanI anumodanArthe zrI bAvacaMda mULacaMda TANAvALA hAla bhAvanagara sahaparivAranA saujanyathI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara gujarAtanA pATaNa-paMcAsara jinAlayamAM birAjasAna vAtsalyasAta | zrI gautasarasvAmI 38 II kAmadhenu kalpavRkSa gurU gautama svAmIne namaH II pa.pU. A.zrI. azokaranasUrijI ma.sA.nA upadezathI zA dhavaracaMdajI dharmapatnI suMdarabena rAjasthAnamAM mAMDavalI (pharma: rekhA pepara mArTa, 340, kuMbhAra peTha, evanyu roDa, po. beMglora - karNATaka) nA saujanyathI...
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAsadAvAda operA sosAyaTInA jinAlayamAM birajasAna gItasa svAmI zrIgotamasthAsima tazabAvaramagAsavamidAbAda nivAsi pitA bhImanalAlavala kavalIbAI zrothatatpatraNa bAbulAlAkaNapatnImA-kAtAbana,putra kArATa kunAlaya sapATAbena potrarAphala potrI sonAkumArI parivArayatenAlIvijayavAkacagarisapadezanamA pa.pU. zAsanasamrATazrInA samudAyanA gacchAdhipati, paropakAra parAyaNa, pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya merUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. paMnyAsapravarazrI mAnatuMga vi... ma.sA. pa.pU. paMnyAsapravara zrI Indrasena vi. ma.sA. Adi saM. 2051nA cAturmAsa daramyAna zrI saMghamAM sAmudAyika 108 pArzvanAtha ArAdhanA tapa nimitte zrI mahAvIra jaina. gva. mU. saMgha (operA sosAyaTI, pAlaDI - amadAvAda 0) taraphathI ....
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'vIra jinezvara kero ziSya, gautama nAma japo nizadina jo kIse gautamanuM dhyAna, to ghara vilAse nave nidhAna. zrI gautama svAmijI suMbaI- borIvalI daulatanagaraso birAjI do muMbaI-borIvalI madhye birAjamAna zrI gautamasvAmIjI: pa.pU. zAsanasamrATa aneka tIrthodhdhAraka zrI | vijayanemisUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyanA zAsanaprabhAvaka kaviratna AcArya zrI vijayayazobhadrasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU.A. zrI zreyAMsacaMdrasUrijInI zubha preraNAthI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara peTI, ( dolatanagara-borIvalI-pUrva - muMbaI - 400 066 ) nA saujanyathI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThTha chaThTha tapa kare pAraNuM, cau nANI guNadhAma, e sama zubha pAtra ko nahi, namo namo goyamasvAma. 1,2054 va.pitA, AIkAntIla zvine temanA dharma amadAvAda madhye nAgajI bhudharanI poLamAM zrI gautamasvAmI A vidhAtAe kalikAlanA bhayathI badhA guNone saMtADavA mATe temanAmAM mUkyA. smArapanAlna che ra laIne nI 41 saurASTrakesarI pa.pU. A. devazrI vijayabhuvanaratnasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. A.zrI yazoratnasUrijI ma.sA.nA dvitIya varasItapanI ArAdhanA nimite gurUbhakato taraphathI : thalateja mukitadhAma jaina vidyApITha-thalateja, amadAvAdanA saujanyathI.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhanA ane samatA jemanA jIvananA kendramAM hatI bhagavAna mahAvIranA saMdezavAhaka ane mumukSu dharmapuraSa pAlitANA yI sattara sAIla 2 hAIve upara mAvelA pIparalA gArANA baMdhAvelA kIrtidhAsa jinamaMdirahma birAjamAna T zrI ratimasvAmI 4ra pa.pU. A.zrI vijayadharmasUrIzvajI ma.sA.nI zubha preraNAthI sonagaDha-pAlItANA hAIve upara taiyAra thayela zrI kIrtidhAma sImaMdhara svAmI jinAlayamAM birAjamAna zrI gautamasvAmIjI pU. paMnyAsa pravara zrI vAcaspativijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI kaMcanabahena prANalAlabhAI dozI parivAra muMbaInA saujanyathI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamagurU guNagAna maMgaLa, maha varUpa manAya che, | zubha saMta ziSya vidhana TaLI, maMgaLa ghare varatAya che. - sorASTramAM ghoghIbadare dInA manohara kamalama birAjamAna zrI gautamasvAmI 43 pa.pU. A.zrI vijayadevasUrijI ma.sA. tathA pa.pU. A.zrI hemacandrasUrijI ma.sA.nA sadupadezathI paMnyAsa pravarazrI pradhumnavijayajI ma.sA.nA AcAryapada pradAna smRti nimitte zrI IzvaralAla mANekacaMda ghoghAvALA parivAranA saujanyathI. ha: zaradabhAI tathA rAjubhAI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ape o E K $ 25m, ,. che taour aSTApadanA zikhare savaladhithI zubha bhAvone poSanArA pUNanidhAna 44 pa.pU. prAtaHsmaraNIya sadA sarvadA vaMdanIya zAsanaprabhAvaka pUjayapAda gacchAdhipati AcAryabhagavaMta zrImad subodhasAgarasUrIzvarajI ma.sA. nA paMcotera varSa nimitte gautama gurunA caraNapasAya, bahu ciraMjIvo sUrIzvararAyA pU. sA.zrI. jayaprabhAzrIjI ma. tathA pU. sA.zrI punyaprabhAzrIjInA ma.nA sadupadezathI. eka sagRhastha taraphathI.....
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ virahaet/garaIbrerI thaze usarIyAvaMTara lAlaNa. barAjamAna zrIzailagrasTI 45 | (siddhagiri) pAlitANA kezarIyAjI nagaramAM jinaprasAde zrI gautama gaNadhara pUjaya paMnyAsa zrI dAnavijayajI ma.sA.nA ziSyo bAla munizrI yogazramaNavijayajI ma.sA.nA upadezathI zrI jhaverabena lakhamazI lAlajI kaccha guMdALAvALA (hAla muMbaI)nA saujanyathI....
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ anaMta addhio, siddhio ane labdhionA svAmI zrI hatA. evAmI pAlitANall 17c siddhagiri tIrthazaMnasa taLeTInAM birAjattAna sAnidhAnAgAlamasvAmisamiriyabhInamAlArAjAbale. sAnasAbasamAjAmadhIbAra pallIbIbrena zrI nemi-vijJAna-kastUrasUrijInA paTTAra pa.pU. A. zrI vijaya caMdrodayasUrIzvajI ma. tathA pa.pU. A. zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma.nI preraNAthI zrI 108 jaina tIrtha darzana bhavana TrasTa pAlItANAnA saujanyathI... 4s
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgautamasvAmi prabhu vIranI vicAradhArAnA prabuddha pathadarzaka zrI zaMkhezvara tIthaeN Agama maMdira jinAlayamAM barAjamAna 47 zakhezrvara jaina Agama maMdira saMsthApaka pa.pU.paM.zrI abhyudayasAgarajI ma.nI puNya smRti nimitte Agama maMdira saMsthA zaMkhezvara- 384ra46. (vAyA hArIja) (utara gujarAta) (jI. mahesANA)nA saujanyathI...
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 gautama kusume zobhatI, sadguNa ladhi sugaMdha; IndrAdika gautama samarI, stavatA guNa prabaMdha. zrIgotamasvAmI pATaDI (ji- surendranaga2)mAM bAjamAna pa.pU. zAsana samrATa samudAyanA gacchAdhipati pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayamerUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA jIvanayAtrAnA 88mAM varSamAM praveza nimitte pU.paM. zrI mAnatuMga vi. ma.sA. pU.paM. zrI Indrasena vi. ma.sA. tathA muni lalitasena vi. ma.sA.nA sadupadezathI zrI harSAbahena nimeSakumAra (pAlaDI) amadAvAdanA saujanyathI..
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNamaNi racaNa bhaMDAra, guNamaNi kerI dhAma jayaMkara jIvo gautama svAma cau nANI guNadhAma sahArASTra zrI gautama svAmI 49 vairAgyavAridhi mahArASTrakesarI 36 karoDa mahAmaMtra ArAdhaka pUjayapAda sva. AcAryadivazrI vijayayazodevasUrijI ma.sA.nA aMtevAsI suvinIta ziSyaratna - pU. A. zrI dhanezvarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya pU. munirAjazrI zivAnaMdavijayajI ma.sAnI zubha preraNAthI a.sau. sujAtA bahena dinezakumAra gAMdhI parivAra Clo. sUraja DisTrIbyuTarsa - 3040 navI peTha, ahamadanagara( mahArASTra)nA saujanyathI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ muMbaInagarI aMdherI (isTa)mAM pArzvadarzana jvAlaye 50 sarpAriSTa praNAzAya sarvAbhiSTArtha dAyine sarva-labdhi-nidhAya zrI gautamasvAmine namaH zrI vIra saM. 2596 vi. 2062 numA gautamasvAmi prati somnisIya of 5.pU. A.zrI mahAnaMdasUrijI ma.sA. tathA pa.pU. A.zrI mahAbalasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha aMdherI (pUrva) muMbaI-69nA saujanyathI barAjamAna karUNAmUti zrI gautamasvAmI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 ETS LTC ta r t jA gane kamAvI bhalI to sUra taru varSa me maNi ciMtAmaNi gotamavAmI pratyakSa anaMtalabdhinidhAna zrI guru gautamasvAmI pU. paM. zrI dAnavijayajI ma.sA. tathA bAlamunizrI yogazramaNavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI manubhAI pArekha TImANAvALA (hAla bhAvanagara)nA saujanyathI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlItANA siddhagiri taLeTImAM, bAbunA daherAsare birAjamAna, para atre jaLavibhAgamAM daherAsara jirNodhdhAra punaHpratiSThA taLAjAvALA zrI kusumabena khAntilAla lAlacaMda (hAla muMbaI) tathA ti zrI jayaMtilAla lAlacaMda parivAranA saujanyathI... haH narendra ane pArasI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 bahu. puNyavaMta avadhAro sahu, guru gautamanA guNa tIrtha aSTApade Apa ladhe jai, panarasaiM traNane diphna dIdhI; zrIgurU gotamavAo zrI zAMtinAtha jaina maMdira gorajInA kahelAmAM - pAlitANA (c) zAha maNIlAla becaradAsa dAhAvALA parivAra hAla muMbaInA saujanyathI haH rajanIkAntabhAI * mihira DAya-kema (316-318, himAlayA hAusa 79, palTana roDa, muMbaI - 400 001)nA saujanyathI. (5
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANalNa vadhanA svAmI-anaMta jIvonI tAraka jJAnanA sAcA abhimAnI ane AtmalakSI sAdhaka saM.2016 paMjAbI dharmazALA jainamaMdira pAlitANAmAM birAjamAna pa4 gautama gaNadhara kevala divase Rdhdhi vRdhdhi kalyANa karo.. zrI hasamukharAya vanamALIdAsa mahetA parIvAra ghATakopara, muMbaInA-400086nA saujanyathI
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhimAna paNa jenuM jinezvaraziSya banavA pAriNamyuM; atirAgIpaNuM gurabhaktimAM daSTAMtabhUta banavA banyuM. lAvAra dAdAsAheba nAlayasa. birAjanA zrI gotA2vAsI papa pa.pU. zAsanasamrATa samudAyanA gacchAdhipati che, e pa.pU. AcAryadeva zrImad vijacamerUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA jIvanayAtrAnA 88mA varSamAM maMgala praveza nimitte teozrInA ziSyaratno pU.paM. zrI mAtaMgavi ma.sA. pU.paM. zrI Indrasena vi. ma.sA. tathA | muni zrI lalitasena vi. ma.sA.nI sarNapadezathI sAvarakuMDalA nivAsI nirmaLAbena bhupatarAya hIrAcaMda dozI hAla mATuMgA (muMbaI)vALA taraphathI saM. 2049. Aso vada 13 dhanaterasa, zIhora.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ adbhuta kalAnA svAmI ane zramaNa-saMskRtinA dhvajadhArI phUla gautama svAmI bhAvanagara kresanTa zrI sathaTasvAmI jIo rAjAna 56 19 zrI caMpayAlo sapore sanamana4 prasare tene skIna pa.pU. zAsanasamrATa samudAyanA gacchAdhipati, vyAkhyAnavAcaspati bhAvanagara zrIsaMghanA mahAna upakArI pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayamerUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI prathama (vArSika) svargArohaNa puNyatithi nimitte pa.pU. AcAryadevazrI durlabhasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA sadupadezathI bhAvanagara kresaMTa zrI sImaMdharasvAmi zvetAmbara derAsara peDhI taraphathI
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimenagI zA2Inaga2.bhAvanagara birAjIta pa0 ) pa.pU. zAsanasamrATa mahArAjAdhirAja zrImad vijayanemi-udayasUrIzvarajI ma.sA.nA paTTAlaMkAra gacchAdhipati vyAkhyAna vAcaspati, nispRhaHziromaNi, bhAvanagara zrIsaMghanA mahAnupakArI pa.pU. AcAryadevazrImad vijaya merUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI prathama(vArSika) svargArohaNa tithi nimitte teozrInA ziSyaratno pa.pU.paM.pra.mAnatuMgavi.ma.sA., pa.pU.paM.pra. zrI Indrasenavi. ma.sA., pa.pU.paM.pra. zrI siMhasenavi.ma.sA.nA sadupadezathI mahAvIra jaina sosAyaTI (bhAva.zAstrInagara)nA bhAIo taraphathI vi.saM. 2051 jeTha suda 12
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadAya chaThThanA pAraNe chaThThanI tapasyA karanArA mahA tapasvI zrI, gautamasvAmIjI. pAlitANA mArIsA bhavana dharmapremI zrI dhIrajalAla mohanalAla zAha parivAra (dhIrajalAla enDa kuM. 300/3, je.dAdAjI roDa, nAnAcoka, muMbaI-400 000) nA saujanyathI paha
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjasthA merabAga jodhapura pIpAvalA pacapadasamiTI pa9 pa.pU. sAdhvIjI zrI sunaMdA-vasaMta gurU caraNareNuM sA.zrI pArzvacandrAzrIjI mahArAjanA sadupadezathI zakarI bahena narazIbhAI mAMDalavALAnA saujanyathI haH gurubhakata bharatabhAI zAha
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Go dIkSAnI sAthe ja kevaLajJAnanuM dAna karanArA vizvavaMdanIya vibhUti matadAvAda vAsaNA jinamaMdiramAM birAjasAna zrI gautasa svAmI samaye dIkSA lIdhI te paLathI sAdhanA ane zAsana prabhAvanA e be temanA jIvanakArya banyA. nagare zrI saMbhava 2500 gacchAdhipati pa.pU.A.zrI. jayaghoSasUrIzrvarajI ma.sA.nA praziSya muniratna zrI jayadarzana vijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI lAvaNya jaina zve. mU. pU. saMgha vAsaNA-amadAvAdanA saujanyathI (6)
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda vidhAnA pAragAmI, vAtsalya ane vizvamaitrInA avatAra mahAna AtmasAdhaka saMta ane saMghanAyaka prAcInanagarI vallabhIpuranA jinamaMdiramAM birAjasAna aMguThe amRtavase labdhitaNA bhaMDAra zrI gurU gautama samarIye vAMchita faLadAtAra pa.pU zAsanasamrATa sUciThyakravartI valabhIpura zrIsaMghanA mahAna upakArI, AcArya mahArAjAdhirAja zrImad vijayanemi-udayasUrIzvarajI ma.sA.nI pAlaMkAra gacchAdhipati, pa.pU. A.zrI vijayabherUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI prathama (vArSika) svagariohaNa puNyatithi nimitte pU.sA. zrI udayazAzrIjIma., pU.sA. zrI cAraprajJAzrIjI ma. pU.sA. zrI caMdralekhAzrIjI ma.nA upadezathI a.sau. zAha kaMcanabena velacaMdabhAI dhArasIbhAI sahaparivAra ha: bhogIlAlabhAI, anaMtabhAI, pratApabhAI, araviMdabhAI. pharma: zAha narendrakumAra bhogIlAla, sAkara bajAra, dANApITha, bhAvanagara,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna bala teja ne sakala sukha saMpadA, gautama nAmathI siddhi pAme; akhaMDa pracaMDa pratApa hoya avanImAM, suranara jehane ziza nAme. zrI zAMtinAtha jemAMdera tearotpADA thANe (sahArASTra)mAM birAjasAna. anaMta labdhiAnidhAna gaNadhara gautamavAmIjI kara mahArASTranA thANA madhye : Ahora nivAsI saMghavI kuMdanamalajI bhuvAjI parivAra dvArA nirmita zrI zAMtinAtha jainamaMdira (zAMtidhAma) mAnapADA-thANAmAM gaNadharazrI gautamasvAmIjInI pratimA : zrI zAMtinAtha jaina maMdira TrasTa thANA mahArASTranA saujanyathI...
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI pAse na hovA chatAM kevaLajJAnanA dAtA lone reQB). uttara gujarAtanA 3nI tIrtha (ji- banAsakAThA) saLe birAjakSAnA 63) uttara gujarAtanA rUnI tIrthamAM birAjamAna zrI gautamasvAmI vi. saM. 2040 dvitIya vaizAkha zudI-6 ravivAra pU.A.zrI. bhakitasUrijI ma.nA. paTTAlaMkAra pU.A. zrI vinayacaMdrasUrijI ma.pU. A.zrI kalpajayasUrijI ma. Adi saparivAre pratiSThA karAvI pU.sA.zrI jayazrIjI ma.nA ziSyA pU.sA. lAvaNyazrIjI ma.nA pravartinI padavI prasaMge mRtyarthe pAlanapura nivAsI hIrAbena cImanalAla rAjakaraNa parivAranA zreyArthe tathA pratiSThA karanAra cothAlAla saMpraticaMda-tharA | zrI goDIjI pArzvanAtha tIrtha prabhAvaka TrasTa mu. rUnI (posTa tharA) nA saujanyathI...
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 ha: hIrAbahena nAnajI sojapAra parivAra taraphathI sadupadezathI zrI nAnajI sojapAra keniyA ziSyA sA.zrI nidhiyazAzrIjI ma. tathA sA.zrI dhairyayazAzrIjI mahArAjazrInA praviNAzrIjI ma.nA ziSyA sA.zrI vimalayazAzrIjI ma.nA ArAdhanA karatA hatA. pUjayazrInI puNya smRti nimitte zAsanasamrATa samudAyanA pU.sA.zrI zrI gautamasvAmInI sukhaDanI A pATalI upara pa.pU.A.zrI merUprabhasUrIzvarajI ma.sA. niraMtara *___ ? JlJele zrI zAsanasamrATa samudAyanA pa.pU.A.deva zrImad vijayameruprabhasurIzrvarajI mahArAjazrIe ekatrIza varSa sudhI (AcAryapada prApta karIne kALadharma pAmyA tyAM sudhI) jIvana paryaMta A sukhaDanI pATalI upara sUrimaMtranI ArAdhanA karela "mI gautama svAmi '! gautamasvAmInuM AMtarika vyaktittva jeTaluM gaMbhIra ane prauDha hatuM eTaluM ja temanuM bAhya vyaktittva madhura ane cuMbakIya hatuM.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( zrI skUliMga pArzvanAtha jinAlaya (zrImad buddhisAgarasUri jainasamAdhi) vijApuramAM birAjamAna zrI gautamasvAmIjI (pratiSThA : vi.saM.2030 vaizAkhavada-8) ( ) 65 pa.pU. gacchAdhipati AcAryadevazrI subodhasAgarasUrIzvarajI mahArAjA tathA pa.pU. prazAMtamUrti AcArya zrI manoharakIrtisAgarasUrIzvarajI mahArAjanI pAvana nizrAmAM vi.saM. 2051 mAgazara sudI-pa coka (pAlItANA) thI zatruMjayagiri cha'rI pAlita tIrthayAtrA saMdha-prasaMgenI smRti nimitte vyAkhyAtA pU. munivaryazrI udayakIrtisAgarajI mahArAjanI preraNAthI | caMpAbena ramaNIkalAla talakacaMda zAha (cokavALA) hAla muMbaInA saujanyathI...
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ saurASTramAM surendranagara jillAnA lIMbaDI vAdaLe zAMtinAtha jinAlayamAM birAjamAna zrI gautasasvAsI abhimAna paNa jenuM jinezvaraziSya banavA pariNamyuM; atirAgIpaNuM gurubhaktimAM daSTAMtabhUta banavA banyuM. pa.pU. zAsanasamrATa A.bha. zrI vijaya nemi-udayasUrIzvarajI ma.sA.nA paTTAlaMkAra pa.pU.A.bha. zrI vijayabherUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratana , pU.paM.zrI mAnatuMgavijayajI mahArAjazrInA amadAvAdamAM AcAryapada prasaMga | nimitte temanA bhakatagaNanA saujanyathI n
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ GS che) prasannatAnI khANI, gura gautama caunANI; prabhu mahAvIranA avihaDa rAgI gautama rAjasthAnanA sumerapura jinAlayamAM birAjamAna zrI gautama svAmI aThama pAraNe tApasa kAraNe, kSIra labdha karI akhUTa kIdhI, praha UThI japIe gaNadhAra, trAddhi siddhi kamaLA dAtAra 56 pU. gacchAdhipati AcAryazrI darzanasAgarasUrIjI ma.nA ziSyaratna AcAryazrI nityodayasAgarasUrijI ma. tathA pU.paM. zrI caMdrAnanasAgarajI ma.nI preraNAthI zrI vAsupUjaya jaina zvetAMbara peTI sumerapura (rAjasthAna) nA saujanyathI..
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ girivara darzana viralA pAve * bhAratabharanA jaina tIrthomAM tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya * zAstromAM jeno apAra mahimA gavAyo che. soLa vakhata *jenI alaukikatA ane pavitratA adbhuta rahI che. * jainoM puNyAtmAonA hAthe tIrthodhdhAra thayo che. * jayAM nAnAmoTA ekahajAra jeTalA zikharothI zobhatA jinamaMdiro AkAzane aDIne ubhA che. *jayAM sADAbAra hajArathI vadhu pratimAjIo birAjamAna che. * 1900 phuTanI uMcAIe Avela A girirAja upara pahocavA cAra hajAra jeTalA pAkA pagathIyA che. * je tIrthanI rakSA kAje bAroTonA amara balidAno suvarNAkSare aMkti thayelA che. * A sidhdhagiri upara birAjamAna gautamasvAmInI manohara pratimAnA A chabImAM darzana thAya che. Fe ' ' ' ' www pa.pU. zAsanasamrATa AcAryadevazrI vijaya nemi-udaya sUrIzrvarajI ma.sA.nA paTTadhara pa.pU. zAsanaprabhAvaka A.devazrI vijayamotIprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA janma zatAbdi varSanI ujavaNI nimitte pa.pU. zAsanadIpaka AcAryadevazrI vijayanayaprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI zubha preraNAthI zrI goDIjI pArzvanAtha jaina derAsara kamiTi bhAvanagara taraphathI.... (6)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ TAga- zrI kuMDI svI 69 * zAsanaprabhAvaka pa.pU. A. zrI mitrAnaMdasUrIzvarajI ma.sA.nI zubha preraNAthI zrI amRtalAla cunilAla vorA, pArekhavADA, IDara - 383 430. | (jI. sAbarakAMThA) nA saujanyathI... * cImanalAla jeThAlAla zAha parivAranA saujanyathI ha: vimaLAbena cImanalAla, jazu zAha, jayognA zAha, pareza zAha-mayurI zAha, devAMzI ane priyaMkA-muMbaI.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ too Yuan Qi tsupuShi Xian Sheng kon uttara gujarAtanA uNa mukAme jinadaramAM birAjamAna zrIgautamasvAmI) uttara gujarAtanA kAMkareja tAlukAnA uNa mukAme birAjamAna zrI gautamasvAminI A camatkArika pratimAnA darzana jIvanano eka lhAvo che. zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha-uNa tAluko kAMkareja ji. banAsakAMThAnA saujanyathI.. (5 Tai Feng noun
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vIra tripadI suNI dvAdazAMgI taNI vizada canA cI citrakArI. jAvallabha jaLa zArka dilhImAM birAjasAna zrI gautama svAsI 1 zrI kuMvarajI hemarAja cheDA parivAra : gAma kuMdaroDI (kaccha) hAla muMbaI tathA zrI khImajI hemarAja cheDA parivAra gAma kuMdaroDI, (kaccha) hAla muMbaInA saujanyathI haH cheDA javelarI mArTa, 40-42, dhanajI sTrITa, muMbaI-3.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu vIra pachInuM eka ananyazraddhA kendra H guru gautamasvAmI sarva saMpradAyo ane vibhinna gacchomAM sarvatra smaraNIya zrI gautamasvAmI gilora-rAjAjInagaramAM zrI zaMkhezvarA pANvanAtha jinamaMdiramAM birAjamAna zrI gautamasvAmI zrI labdhi-vikrama samudAyanA prabhAvaka AcArya zrI vijaya sthUlabhadrasUrIzvarajI ma.sA. tathA munizrI caMdrayazavijayajI ma. nI preraNAthI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha TrasTa, rAjAjInagara-begloranA saujanyathI..
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ phacchamAM vasaI tIrtha (bhadrezva2) aa jinAlayamAM birAjasAna zrI gautamasvAmI suNatAM bhaNatAM sapaje, dina dina maMgalamAla; gurU gautama guNa gAvatAM, dharmazAMti traNa kAla. o3 * pa.pU. gaNivaryazrI kavIndrasAgarajI ma.sA. tathA gaNivaryazrI vIrabhadrasAgarajI ma.sA.nA dIkSA nA paryAyanA ra0mAM varSamAM praveza nimitte hArdika zubhecchAo : saM. 2051nA cAturmAsanI ArAdhanA anumodanArthe zrI varADIyA jaina mahAjananI koTI koTI vaMdanA. * zrI valamajI TokarasI parivAra taraphathI haH mAtuzrI gaM.sva. bhacIbAI tathA suputro zrI rAghavajIbhAI, zrI ratilAlabhAI , zrI cunilAlabhAI taraphathI bhadrezvara tIrtha maLe. paMcAlphikA mahotsava prasaMge
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArASTranA muMbaI nagarImAM dArzanika pratibhA-Adarza ziSya ane zreSTha sAdhaka-guru gautamasvAmI. eka ja jIvanamAM svAbhimAna ane pachI sarvasva samarpaNanI caramasImA sara karavI e ja emanI mahAnatA hatI, pUjayapAda prazAMtamUrti A.bha.zrIbhuvanasUrIzvarajI ma.nA ziSyaratnA prathama paTTAlaMkAra mAlavAdeze sadharma saMrakSaka gacchAgraNI pa.pU.A.zrI sudarzanasUrIzvarajI ma.sA.nI nirmala cAritrya-64 mI dIkSA tithi nimitte temanA ziSyaratna tapasvI pU. munizrI pramodavijayajI mahArAjanA upadezathI zrI ramezacaMdra lallubhAI, ghATakopara muMbaI nA saujanyathI..
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbaI- goDIjI derAsare birAjakSAne gautamasvAvaNI jJAna lAla teja ne sakala sukha saMpadA, gautama nAmathI siddhi pAme as ps pratApa hoya avadhimAM, sara jehane ziza nAme. pa.pU.A. zrI mahAnandasUrIzvajI ma.sA.nI preraNAthI pU.paM.zrI mahAbalavijayajI mahArAjanA AcAryapadavI prasaMga nimitte ( vIramAtA zrI hIrAbena popaTalAla zAha pATaNAvALAnA saujanyathI.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhacakra-AgamamaMdira, pAlItANAmAM gaNadhara paTTadarzana ekavAra jarUra nihALavA jevuM che. pU. gacchAdhipati A.zrI sUryodayasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratnA pU.munizrI guNaratnasAgarajI mahArAje 2051mAM sidhdhakSetramAM karela nigoda nivAraNa tapa anumodanArthe AcAlyA parivAra mahidapura (M.P.) taraphathI....
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77 govAlIA Tenka jinamaMdiramAM zrI gautamasvAmI ain--form firs alberen-1 bhagavAna mahAvIra paraMparAnA zreSTha cAritrabodhidAtA gautama gaNadhara sAhitya kalAratna pa.pU.A.zrI vijayayazodevasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU.paM.zrI vAcaspativijayajI mahArAjanI preraNAthI zrI kaMcanabahena prANalAla dozI parivAra muMbaInA saujanyathI (6)
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (e to navanidhi hoya jasa nAma, e to pUre vAMchita kAmo e to guNamaNi kero dhAma, jayaMkara jIvo gautamasvAmI zrI chItasvI "ii 8H002 - bhAvaH82 78 jasaparAvALA zrI anopacaMda mAnacaMda parivAra DAyamaMDa coka, bhAvanagaranA saujanyathI - haH praviNabhAI
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ libdhino pUrNakuMbha ane mohamuktinA svAmI zrI gura gautama SjarAtanA pATanagara pAse DobA maLe birAjamAna zrI gautama svAmI pa.pU. AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI. (9) zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra (kailAsasAgara jJAna maMdira) (ka) po. kobA (ji. gAMdhInagara)nA saujanyathI..
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMgalI mahArASTra) sA virAjasAta zrI gautamavAsI bALasahaja nidorSa bhAvayukato prasanatAnI jhAMkhI karAvatA zrI gautamasvAmIjI pa.pU. munizrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA. Adi ThANA-3nA vi.saM. 2051nA yazasvI cAturmAsamAM thayela mAsakhamaNa-6, zrI sametazikhara tapa-ra10, a8AI-5, AdinI mRtyarthe zrI amIjharA pArzvanAtha zve.mU.pU. jaina saMgha, 69-a, mahAvIranagara,vakhAra bhAga, sAMgalI(mahArASTra)nA saujanyathI... 9o
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ // V\//y VV VA uThI (uTAkAmaMDa-ji. nilagIrI) mAM zrI vAsupUjyazvAmi) maMdiramAM zrI gautamasvAmInI pratiSThA 5.pU. A. zrI vijaya azokaranArijI mahArAjanA varadahaste vi.saM.2051 nA vaizAkhasudI 7 nA roja thayelI. 81 pa.pU.A.zrI. vijayaazokaratnasUrIzvarajI ma.sA.nA upadezathI a.sau. zrImati puSpAbahena bhImarAjajI barakoTA- rAjasthAnamAM vyAvara pharma: B.Bhimraj Jain, Tiruvannamalai 60661(TAMILNADU)
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa.pU.A.bha. zrIyazobhadrasUrIzvarajI ma.sA. (DahelAvALA)nI zubha nizrAmAM amadAvAda DahelAnA upAzraye Ayojita zrIgautamaravAnI pUjananuM eka suMdara ane bhavya darzanaH . muMbaInA saujanyathI.. zrI suyaza pIyUSapANI TrasTa pa.pU.A.zrI yazobhadrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI A nIce chabImAM je pratimAnA darzana thAya che te pratimA pUjyazrInA varada haste vi.saM. ra04ramAM mabaI korTamAM birAjita karavAmAM AvelA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ devavaMdanamAM gautamasvAmI vIza sthAnakamAM gautamasvAmI. nitya smaraNamAM gautamasvAmI eka zreSThIvaryanA gharaderAsaramAM birAjamAna zrI gautamasvAmI apUrva vinayAdI guNonA dhAma zrI gurugautamasvAmIne vaMdanA girIzabhAI tArAcaMda mahekta parivAra pa4-pa6, rAmavADI, muMbaI nA saujanyathI... 3
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 sudharmA svAta kalA ane saMskRti nA dhAma gaNAtA bhAvanagaranA 84 zAstrInagara jinAlayAM birAjasAna AmAMthI bacavA para pAtro yu.. konA mA www the R ROBER pa.pU. zAsanasamrATa tapAgacchadhipati bhAvanagara nareza Adi aneka bhUpAla pratibodhaka AcArya mahArAjAdhirAja zrImadvijayanemisUrIzrvarajI ma.sA.nA paTTadhara AcAryadevazrImad 2 vijayodayasUrIzvarajI ma.sA.nI 25mI svargArohaNa puNyatithi nimitte pa.pU. AcAryadevazrImad ( vijayamerUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratno pU.paM. mAnatuMga vi. ma.sA. pU.5. zrIIndrasena vi.ma.sA. tathA muni lalitasena vi.ma. nI preraNAthI zrI amRtalAla jeThAlAla parivAra taraphathI vi.saM. 2051-vaizAkha vada 11
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThTha chaThTha tapa kare pAraNuM, cau nAmI guNadhAma, _e sama zubha pAtra ko nahi, namo namo goyamasvAmI (cAra jJAnanA svAmI hatA, pacAsa hajAra ziSyonA guru hatA, sakala saMghanA pathadarzaka hatA chatAM jemano anupama guruvinaya vizvamAM aviramaraNIya banI gayo, pU. prazAnta mUrti saujanya nidhi A.zrImad vijaya jitamRgAMkasUrIzvarajI ma.sA.nA paTTadhara - pU. zAsana prabhAvaka A.zrI vijayaratnabhUSaNasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna sevAbhAvI munirAjazrI kulabhUSaNa vijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jayanagara gva. mUjaina saMgha-vApInA saujanyathI...
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnanuM sauthI vizeSa bahumAna jainoe kareluM cheH aneka pUrvAcAryoMe sarasvatIkalpanI racanA karI che. A paramazakti gautamasvAmIne hAjarAhajura hatA ema kahevAya che. vAdevI zAradAnuM jainoe mAneluM nirAlu svarUpa A citramAM najare paDe che. c DUOOOOOOOO samasta jIvanamAtranI e preraNA zakti che, aMdhakArane ajavALanArI A bhagavatIne jainagraMthomAM meghA athavA zrutadevI tarIke oLakhAvI che : jainamUrtikaLAmAM sarasvatInuM Alekhana bIjI sadIthI thayuM : sarasvatIbahena ThAkoralAla zAha suratavAlA haH zAha bharatakumAra hIrAlAlabhAI pAlejavALAnA saujanyathI... (35)
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapheda AkaDAnI amUlya ane prabhAvaka pratimA 87 (6) AkaDo eTaleja zubha emAM vaLI sapheda AkaDo zvetArka' eTaleto atizubha ane temAMye zvetArkamAMthI banelA labdhinidhAna zrI gautamasvAmI zubhatama kahevAya..... AvA gautamasvAmI jenA ghare jAhojalAlI acUka vase tenA ghare 5.pU. zrI azokasAgarajI ma.sA.nI daitika sAdhanAmAM sapheda AkaDAnI prabhAvaka pratimA pU. paMnyAsapravarazrI azokasAgarajI ma.sA.nI 5 preraNAthI bhakatajanonA saujanyathI...
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ L nirvANa pachI tarataja bhagavAnanA mukhya ziSya gaNadhara zrI gautamasvAmIjIne kevaLajJAna (sarvajJa tA)nI prApti ane prathamadezanA 88 (5.pU. sAhityakalAratna AcAryadevazrI yazodevasUrIzvarajI mahArAjazrI saMpAdita tIrthaMkara bhagavAna zrI mahAvIra citrasaMpuTamAMthI A citra) pa.pU. A.zrI yazodevasUrijI mahArAjazrInI preraNAthI zrI zAMtilAla enDa kazuM. jAmanagaravALA taraphathI haH zrI jagadIzabhAI 5
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ gajutA ane mRdutAnA dhAska dividhAnA mahAna AcArya ane yajJAvidhAnA prajJApuMja zrI indrabhUti gautama citrakAra: zrI gokula kApaDIyA nAzrI gautamasyAmisarvajJAyanamaH pahelu maMgaLa zrIvIranuM, bIjAM gautamasvAmI, trIjuM maMgaLa sthUlabhadranuM, cothuM dharmanuM dhyAna * pa.pU. AcArya zrI vIrasenasUrijI ma.sA.nI puNyasmRti nimitte bhakatajanonA saujanyathI... * pa.pU.A.zrI somacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI zAhapura daravAjA khAMcA-jaina saMgha amadAvAdanA saujanyathI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ GOOD h Ochata chaHORCA CA CA CIRC) Gi[DmA mana germanent On itu vrai CCORDPU ippaattu MOMUMOMO MOMO MOMO MOMO MOMO pUjayapAda suvizAlagacchAdhipati AcAryadivA zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna parama tapasvI pU. paMnyAsapravara zrI bhadrazIla vijayajI gaNivaranA upakAranI vi.saM. 2051nA cAturmAsamAM thayela zatruMjaya tapanI anumodanArthe-smRti nimitte zrI meghajI sAmata zAha laMDanavALA taraphathI... CO
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI ama zrI indrANI devI zrI sUrya deva jilA devI alles 1-590 Thesi 1 zrI indra deva OM hariyo kirimeka jiri me piriyaNa rimeka hirine Ayari svAhAra sirisiri 'marigiri Che zrI dikapAdeva zrI sUrima prada ga zrI maumukhayakSa sijya svAhA 5 namo jiNANaM, namo ahijiNAryA krauM zrI jayantA devI jaina AcAryone AcArya padavInA pratIkarUpe apAtA sUrimaMtranuM kendrabiMdu gautamasvAmI che. kAli patrikAli sirikAla svArikA kirikali giri, nivAgu 2 sumasAma mare 4namA mAobAda balimsa hamaNa ava AmariyakA mhaakaalsvaahaa|| AyariyAkAli kAli ange, and Bikes Prehen Tucke zrI. zrIjayA B caraNapAdukA zAsana Apatti vAraNakAja sUrivara jape ekaja ThAma jethI Ave surI sevA kAja te sUrimaMtrane karUM praNAma pa.pU. zAsana samrATa mA. ma. zrI vinayanebhi-dhiyasUrIzvara ma. sA. nA paTTAlaMkAra pa.pU.A.bha.zrI vijayamerUprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pU.paMnyAsazrI mAnatuMga vijayajI mahArAjanA AcAryapada prasaMganI smRti nimitte bhakatagaNa taraphathI zrI cakrezvarI devI zrI rohiNI devI zrI vijayA devI zrI sUrimaMtra paTTadarzana
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ cosaTha indravALA eka abhUta sUrimaMtranuM suMdara prabhAvaka paTTadarzana vacce birAjamAna gautamasvAmI, mahArAja | eka alabhya paTTacitrA pU. gacchAdhipati AcArya zrI darzanasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA jApa saMgrahanuM A citra che. pUjayazrI jinazAsananA eka saMta hatA. teonA ziSyaratna saMgaThanapremI AcAryadevazrI nityodayasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya jApa dhyAna-niSTha panyAsapravarazrI caMdrAnana sAgarajI ma. nI preraNAthI zrI nitya-caMdra-darzana jaina dharmazALA taLeTI roDa, pAlItANAnA saujanyathI
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI amitAye namaH dhananana RSimaMDala yaMtramAM nayana ramya darzana ApatA gautamasvAmI G-3 ga ga . ep zrI zrI siddhacakra mahApUjana ke chupAyelA che. sAdhaka yogya rIte prApta kare che. iSTa kAryonI siddhi [ang jee vAyunA vadhAna che. RESSER FEESRES bh * #me #ta TOP ke tuM kAnama 5225 polIsa baita ve RRSImaMDala mahApUjanamAM gajabanA rahasyo ArAdhanA kare to jIvaziva banavAnI zakti karAve che. badhI rIte yogakSema Ape che. rIyala zrImada - kAca ...pU.munizrI naMdIghoSavijayajInI preraNAthI... zrI zreyAMsa phAunDezana TrasTa 8, kamalAniketana, nArAyaNa dAbholakara roDa, muMbaI-6nA saujanyathI ha: zrI kezavalAla mohanalAla zAha parivAra... HTTina 35)
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAM no gAvA rada vAmAna vidhApeka 5.pUzAsanasamrATa sAyanA 5pU. gacchAdhipati A.bha. zrI. vijayameruprabhasurIzvarajI mahArAja ziSyaranA pU. 5. zrI IndrasenavijayajI mahArAjazrI A paranI roja vaImAnavidhA pUrvaka ArAdhanA karI rahyAM che.) pa.pU zAsanasamrATa AcArya mahArAjAdhirAja zrImad vijayanemisUrIzvarajI ma.sA. nI rapamI svargArohaNa puNyatithi nimitte pa.pU. zAsanasamrATazrInA 94) AjJAnuvartinI pU.sA. zrI udayayazAzrIjI ma. pU.sA. zrI cArUprajJAzrIjI ma. nA sauipadezathI harakhacaMda pAnAcaMda bhAdroDavALA (hAla malADa muMbaI) taraphathI vi.saM. ra051-nemi saM. 46 vaizAkha vada 11
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAma tIrthaMkara paramAtmA sanmukha AlekhavAmAM AvatA aSTamaMgalanA dhAma mahAmaMgaLakArI zrI gautamaravAmIjI 95 Wan sara "gautama svAmine namaH zrI rasarana HOPHOPUUOP pAdukA ( A chabI pU.5. zrI dAnavijayajI ma.sA. pAsethI prApta thayela che.) savANI TrAnsaporTa lI. broDave senTara 2-je mALe Do. AMbeDakara roDa, dAdara TI.TI. muMbaI-14nA saujanyathI 6
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ GG yaha citra prAcIna sUrimaMtra gaNadhara pITha para AdhArita hai| mahAvIramaga 000 zrI indradeva OM prI kauzrI gautama svAmine namaH zrI indradeva yaha citra prAcIna sUrimaMtra gaNadhara pITha para AdhArita hai jyotiratna pU. munirAjazrI RSabhacandravijayajI mahArAjazrI kI preraNAse zrI pArzvanAtha rAjendrasUri rilIjIyasa TrasTa pAlItANAke saujanya se. Wan
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dizA ane vidizAnA adhipati rakSaka tarIke dikapAlonI kalpanA karavAmAM AvI che. dikapAlo pota potAnI dizAnuM rakSaNa karatA hovAthI pUjananA adhikArI manAyA che. daza dikapAlamaMtramAM vacce zrI gautamasvAmI Clo zrI nAraNajI zAmajI phAunDezana : nirmalA nivAsa, 209/sI, Do. AMbeDakara roDa, mATuMgA, muMbaI-19nA saujanyathI..
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 apUrva ddhi siddhi ane samRddhinA zAzvatanidhi zrI gautamasvAmI jemAM samagra jainadarzanano samAveza thai jAya te dvAddazAMgInI racanAmAM gautame potAnI kuzAgra buddhithI pramukha bhAga bhajavyo. TORIO (kalA viSayaka citra) ra500 varSanI smRti nimitte pU.paM. zrI dAnavijayajI ma.nA mArgadarzanathI yogeza ArTa pAlItANAvALAe citrAMkana karela gautamasvAmI. pU. sAdhvI zrI vidyutprabhAzrIjI tathA pU. sAdhvI zrI zazIprabhAzrIjI ma. nI preraNAthI zrI cImanalAla bAbulAla vanamALIdAsa dozI ... mahuvA (taraphathI)
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMnyAsazrI jinacakra sAgarajI ma. paMnyAsI hemacaMdrasAgarajI ma. Adi hANAnuM ra047nuM cAmaNi kalakattA bhavAnIpura khAte thayuM. e tarapha javAmAM nimitta banyuM suratathI zikharajIno aitihAsika mahAsaMgha, e camasi pachI divALI samaye zrI uttarAdhyayanA saMpUrNa vAcana sAthe cha8nI tapasyAnA Ayojana thayuM. e ArAdhanA AlaMbana mATe pujyazrInI preraNAthI jozI, ArTasa - ratalAma taraphathI ! A thI ina vana (paramAtmA mahAvIra prabhu, gautamasvAmI, pAvApurI) citra AlekhAyuM. daivALI) mATe AvA para prakAzana sarvaprathama che. pU. paMnyAsapravarazrI jinacaMdrasAgarajI ma. tathA pU. paMnyAsapravarazrI hemacaMdrasAgarajI ma. nI preraNAthI zrI surata-sametazikharajI mahAsaMghanI smRtimAM zrI vardhamAna jaina peDhI (jaMbudvIpa) pAlItANAnA saujanyathI..
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAsa hajAra kevaLInA guru guNagaNAlaMkRta gautamasvAmI 100 319 ' '/\ kalpasUtranI paMdaramI sadInI kAgaLanI hastalikhita pratamAnuM eka suMdara citra lA. da.bhA.saM. vidhAmaMdiramAMnA pU. puNyavijayajI mahArAjanA saMgrahanI prata sarva abhiSTha padArthone ApanArA gautama gaNadharendrane namaskAra thAo TorenTa phArmAsyuTIkalsa lI. TorenTa hAusa Azrama roDa, amadAvAda-380 009nA saujanyathI haH yu.ena. mahetA parivAra (5)
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7774 10 CAFARAL jJAnamArganI caitanyadraSTivALI JANNE prarUpaNAnA prasthApaka gaNadharono mahimA kaLikALamAM mA bhavyajIvone bhATe mokSamArganI yAtrAmAM gurusamAna pathapradarzaka banI rahe che (eka viziSTha kalAkRti (amadAvAda sArAbhAi navAbanA saMgrahamAMthI) 5.pU. AcAryazrI navaratnasAgarasUrIzrvarajI ma.sA. ane pU. gaNivaryazrI jinaratnasAgarajI ma.sA.nA preraNAthI zrI ratnasAgara TrasTa gautamapurA(madhyapradeza)nA saujanyathI... (ga)
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwwwww (102 {{{ zrI gautama gaNadhara sahita agiyAra gaNadharo prAcIna citrazailIno kalAtmaka namuno (sArAbhAi navA-amadAvAdanA saMgrahamAMthI) ... pU.sva. gacchAdhipati AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pU. upAdhyAyazrI naradeva sAgarajI mahArAjane zakhezvara tIrthamAM 2049 vaizAkha mAsamAM mahAmahotsavapUrvaka thayela AcArya pada pradAna nimitte pU.mu.zrI caMdrakIrtisAgarajI ma.nI preraNAthI kubaDIyA parivAra (vAvavALA)nA saujanyathI. :)
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ GANDHAR GAUTAM CLAY MODEL BY MANIPAL (FROM JAIN JOURNAL - CALCUTTA) 103 pU.paM.zrI vimalasenavijayajI ma.sA. tathA pU. munizrI naMdIbhUSaNavijayajI ma.sA.nI preraNAthI yunAITeDa sImenTa InDasTrIjha rajI. ophIsa : riddhi siddhi epArTamenTa- paTela pADA, 1le mALe, dahANu roDa-401 602. nA saujanyathI menyuM: InsTana golDa . phona : (0rapara8) rara069
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI gautamasvAmInuM eka manohara rekhAMkanA . (kalakattA-jainajhanalanA vizeSAMkamAMthI sAbhAra) pU.paM.zrI vimalasenavijayajI ma.sA. tathA pU. munizrI naMdIbhUSaNavijayajI ma.sA nI. preraNAthI : mesarsa vijayakumAra raNajItakumAra (kApaDanA vepArI ) dahANu roDa (jI. thANA) - 401 602. nA saujanyathI
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ jeo dehadhArI chatAM dehAtIta hatA, ) (pravRtirata chatAM bhAvathI akarmaya hatA. sahAcANa ciMtAgraSTi aitija suragavuiM surata | suramaNi 105) pa.pU.A.zrI vijayabhuvanazekharasUrIzvarajI ma.sA. tathA prarvataka paM.zrI mahimAvijayajI ma.sA.nI preraNAthI jaina jJAnamaMdira-zaMkhezvara sosAyaTI sAme, kezavanagara, amadAvAda - 380027nA saujanyathI ha: gotamakumAra zAha
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kilAvida dvArA raMgarekhAmAM citrAMkana thayeluM zrI gautamasvAmInuM manohara svarUpadarzana | (sArAbhAi navAba-amadAvAdanA saMgrahamAMthI) pa.pU.A.zrI yazovijayasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI vAva jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha vAva (ji. banAsakAMThA)nA saujanyathI..
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ GANADHARA GAUTAMA ON PORCELAIN TILE Fixed on the gateway of a House In Calcutta (By Courtesy of Jain Journal - Calcutta) zrI kezarasUri samudAyanA prabhAvaka pa.pU. A.bha.zrI hemaprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI 100) mukitacaMdra zramaNa ArAdhanA TrasTa girivihAra-taLeTI roDa-pAlItANAnA saujanyathI... phonaH rara58
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (gautama nAme bhava bhIDa hariye aAtmabhAva saMvario karmajIriye bAMdhyA chUTe, uttama kula avatariye, . . . eka kalAvida dvArA zrI gautamasvAmInuM zreSTha citrAMkana ) zrI bhAnuprabhA jaina seneTorIyama TrasTanA AdhasthApaka pUjayapAda A.devazrI vijayabhAnacaMdrasUrIzvarajI ma.nA ziSyaratna - pU.paMnyAsazrI subodhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI bhAnuprabhA seneToriyama - mAdalapura, relve garanArA pAse, amadAvAda-6 nA saujanyathI...
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 anilakumAra premacaMda, vijayanagara,nAraNapurA, amadAvAdanA saujanyathI.. pU.sA.zrI sUryaprabhAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI su.zrAvikA vINAbahena prAtaH kAle pratidine japajo gautama kero japa saMkaTa cUre vidhana hare nita nita maMgala kara (5) jemanI aciMtya prabhAvika labdhio Apo Apa kAma karatI tethI ja zrI gautamasvAmI Aja sudhI saunA priya, pUjya ane zraddheya banI rahyAM che jemanI AMkhamAMthI amIrasadhArA ane vANImAMthI vAtsalyano dhodha vaheto hato. gautamasvAmInA AMtaravaibhavonI rasalhANa kharekhara to mANavA jevI che. 27)
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (gautama maMgaLa abhidhAna che, AnaMda maMgaLa ehanuM) | maMgaLa karo maMgaLa dine, maMgaLa thavA jIvananuM. ) pa.pU.A. zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.nA gurUbaMdhu sUrimaMtra samArAdhaka pa.pU.A.zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI mahArAja soLa varasathI satata je pratimAjI upara paMca prasthAnamaya zrI sUrimaMtrano jApa karI rahyA che te sUrimaMtrAbhimaMtrita zrI gautamasvAmI.. 1) zrI siddhakSetra-pAlItANAmAM vi.saM. 2051mAM pa.pU. A zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma.nI nizrAmAM karAvela aitihAsika cAturmAsinI smRtimAM surata (hAla vile pAralA-muMbaI) nivAsI zrI zAMticaMdrabhAI bAlubhAI jhaverI parivAranA saujanyathI , ha: a.sau. nalinIbena, harezabhAI, darzanA, kRNAla, karaNa
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra vajIra, vaDo aNagAra, cauda hajAra muni ziradAra; japatAM nAma hoya jayakAra, jayo jayo gautamagaNadhAra, karoDo maMtrajApanA ArAdhaka pU. sAdhvIratnA zrI padmayazAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI sva. vijayAbahena gIradharalAla vorA tathA sva. gIradharalAla kAnajIbhAI vorAnA smaraNArthe haH praviNakumAra gIradharalAla vorA, muMbaInA saujanyathI.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvanuM maMgaLa karanArI maibyAdi bhAvanAo temanA roma romamAM hatI. juhsorA paththaramAMthI banAvelI suMdamUrti zrI gautama svAmI eka sAdhaka pAsethI bAravratadhArI ane jainadharmArAdhaka sAvarakuMDalAvALA zrI choTAlAla maNilAla 11ra) zeThanA vividha sukRtyonI bhUribhUri anumodanArthe zrI sI.choTAlAla enDa kahyuM.(5) haH navInabhAI zeTha-muMbaInA saujanyathI..
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuMDalapuranA pAvanakata ane vitarAgabhAvamAMthI vizuddha vimalabhAve. mokSane pAmanAra zrI gautamasvAmIjI. - pa.pU. A. zrI vijaya laudhasUrIzvarajI mahArAjanA dainika jIpamAM | Atama dhyAne rata sadA, tapa tapatA je bahukAla Atama guNa svarUpe tihAM, upaje labdhi vividha prakAra niraMtara sUrimaMtranA jApamAM gautamasvAmine kendramAM rAkhIne satata upAsanA karatA pa.pU.A.zrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI 108 pArzvanAtha-bhakita vihAra jaina TrasTa, zaMkhezvaranA saujanyathI.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..gautama jina zAsana zaNagAra, gautama nAme jaya jayakAra, sukhaDanI eka kalAkAta dhyAnasana zrI gautasaravANI 114) zrI mohanasUri samudAyanA pU. sAdhvIvaryA zrI priyaMvadAzrIjI mahArAjanI zubha preraNAthI zrI mATuMgA jaina zve.mU.pU.saMdha-mATuMgA-muMbaInA saujanyathI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa.pU. A.zrI. vijayasuryodayasUrIzvarajI ma.sA.nA dainika jApamAM ACT pa.pU. vidvadvallabha paMnyAsazrI zIlacandravijayajI ma.nI AcAryapadavI nimitte temanA bhakatagaNa taraphathI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 OM hI zrI a~ zrIgautamAya namaH (A citrakalAkRti zaMkhezvara tIrthamAM eka sAdhaka pAse) koMkaNakezarI pU.munizrI lekhendrazekharavijayajI mahArAjazrInI preraNAthI bhakatajanonA saujanyathI (pU.munipravarazrInI nizrAmAM sIttera jeTalA zrI pArzvapadmAvatI mahApUjanonA Ayojana thaI cUkayA che)
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdevazarmA pratimAM zrIguru gautamasvargAma kaivalajJAna paTa laoNbdhanidhAna zrI gautamaravAmijI guru gautamano vilApa gim KCCOUN sarva abhiSTo siddha karanArA zrIgautamasvAmI (jemane mAtA sarasvatI hAjarAhAjura hatA. kevaLajJAna paTTadarzana ajoDa zAsana prabhAvaka siMhagarjanAnA svAmI sadAya prasanna 117 nUtana AcAryadevazrI azokasAgarasUrIzvarajI mahArAjazrInA 20para mahAsuda-5nA jaMbudvIpa saMkulamAM thayela AcAryapada pradAnanI anumodanArthe zrI jayaMtibhAI maphatalAla mAstara mAlaNavALA suratanA saujanyathI
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI . 11) pUjayazrInA dainika jIpanI kalAmaya pratikRti saMskRta-gurjarAdi aneka graMthanirmAtA, acalagacchAdhirAja pa.pU. A.bha. zrImad guNasAgarasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTaprabhAvaka sAhitya divAkara, saumyasvabhAvI pa.pU.A.bha.zrI. klAprabhasAgarasUrIzvarajI ma.sA. muMbaI, mahArASTra, ema.pI., yu.pI., bihAra, dakSiNabhArata, rAjasthAna, Adi. rAjayomAM zAsanaprabhAvanA pUrvaka vicaratA ra0 varSa bAda kaccha padhArI rahyA che. tyAre zrI zaMkhezvarajI tIrthathI bhadrezvara ane ra jinAlaya tIrthanA cha'rI pAlita saMdhanA pracANanI smRtimAM tathA sUrimaMtra prasthAna ArAdhanAnI anumodanArthe sAdara (saM.ra05ra mahA zudI- zukravAra tA. ra6-1-96)
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. geTa sTe gorI zrI DhetsarasvAmI ? svataMtra saMhiTa ke zAsanasamrATa samudAyanA pUjya samartha vidvAna AcAryazrI vijayadharmadhurandhara AsUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratnA pa. pU. AcAryazrI kundakundasUrijI mahArAja tathA temanA ziSya munizrI vinayadharmavijayajI mahArAjanA upadezathI. ..zrI surezacaMdra mAMgIlAlajI mIracIvAlA ujjainavAlAke taraphase..
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamanuM AMtarika zani adhika polo jJAna garimA maMkita ane sAdhanAmatha hatuM. ' che , A 22 varcalaTi amI nA dAnaka lAya ? zrI bhakitarAri gharAnA pU prakArtiI sALIjI zrI hemalatAzrIjI mahArAjagInA kupadezathI sunikA kakavatI lahekA AdijAlAkumAra tilAla koThArInA saujanyathI.. kronipATIe, rAkavADaja, amadAvAda-3.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrI gautama svAmI jenA seTa MI anaSkALa rAjala maLo.zaLI vidhi ApAvai che.) jemanuM zazAI jJAna dharatA siddhi samIpa AvI jAza che. ) jemanI bhAvapUjathI cittanI prAchaLanA anubhavAza che. 20 auibhAI vaNIlA vahI ho bhavyamUrti pratiSThA karAve jaya kizoranI parivAra & thaalenI, zrIenI, harenabhAI, hoda-gulAI A Aiii pratiSThA vakhate zrI manubhAI roDa hosTaramANa upAthita haell,
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHREE GURU GAUTAM SWAMI SHIKAGO jemanA zaraNamAM janArane kadIpaNa | bhaya ke ciMtA rahetA nathI. khAsa mArgadarzana nIce jayapuramAM taiyAra thayela ane zikAgomAM (amerikA) . pratiSaThita thayela zrI gautama svAmInI bhavya mUrti jUna-28, 1993 A mUrti pratiSThA vakhate zrI manubhAI zeTha khAsa upasthita rahyAM hatAM saujanyaH Do. bIpIna parIkha tathA zrImatI rekhA parIkha (zikAgo).
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ (123 jayo jayo gautama gaNadhAra, moTI labdhi taNo bhaMDAra; samare vAMchita sukha dAtAra, yo yo gautama gaNadhAra. L bhAratIya saMskRtinA merupuruSa zrI gautamasvAmI : pU. zAsanasamrATa samudAyanA gacchAdhipati 5.pU.A.deva zrImad vijaya meruprabhasUrIzvarajI ma.sA.nI prathama vArSika svargArohaNa puNyatithi nimitte teozrInA ziSyaratno pU.paM.zrI mAnatuMga vijayajI ma.sA. pU.paM.zrI Indrasena vijayajI ma.sA., pU.paM.zrI siMhasenavijayajI ma.sA. tathA pU.munizrI lalitasena vijayajI ma.sA.nI preraNAthI anopabahena gIradharalAla velacaMda (pacchegAmavALA) hAla bhAvanagara taraphathI saM. 2051
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzcaryakArI jIvanavRttAMta : parama jyoti svarUpa zrI gautamasvAmI suDa nI pATalI upara jayapura? ArTa zAsana samrATa zrI sarTIphanA phasTakara ya pha A2mAM jo ma nA 1ra4 pU.mu.zrI manokavijayajI ma.sA.nI AThamI puNyatithi nimitte pU.sA.zrI zAMtiprabhAzrIjI ma.sA.nA upadezathI jyoti maMdira pAlitANA taraphathI saM. 2051
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dvAdazAMga puruSaH pAdayugajaMdhoru gaatdvgNcdiiybaahtaa|giivaasirNcpurisobaarsaNgostvisittro| dvAdazopAMmAni AgamonA Aptaguru gautamasvAmI dvAdazAMgAni 1 zrI AcAragam 2 bhI sUtrakRtAMgama 3 zrI sthAnAMgam 4 zrIsamavAyogam zrIvyAkhyAprajJaptvaMgama zrI jJAtAdharmakAMgam / mI upAsakAMgama zrIsaMtakudAMgama jaanuttarIpapAtikazAgam bhI pramavyAkaraNAMgam / shriinipaakstaaNgm| diSTavAdAma 1 zrIaupapAtikopAMgama mIrAnaprabhIyo pAgam yasI jIyAbhigamo pAMgam bhI pralApano pAMgam zrIsUrya prajJaptyupAMgam hamIcaMdramajJaptyupAMgam zrI jaMbUDhImapralaptyupAMgam 8zrI nirayAvalikopAMgam zrI kalpAvatasa kopAMgam bhI pubdhikopAMgamya sIpuSyacUliko pAMgama riivRpnnidshopaaNgm| gauravagAthA= samasta saMsAramAM saMsaraNa karatI ke sthira, sAra ke asAra tattva padArthonI jJAna prarUpaNAnI prastuti karatuM vaijJAnika kalpanA yitra. 1mIAvazyakama 3 zrI piMDaniyukti zrI naMdisUtram zrI dazavakAlikama 4 zrIuttarAdhyayanAni sTANibhI anuyogadvAra zrIAgama ra puruSa 17.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ je samaye dIkSA lIdhI te paLathI. sAdhanA ane zAsana prabhAvanA e be temanA jIvanakArya banyA. muMbai-vAlakezvaranA rIjaroDa uparanA jainamaMdiramAM birAjamAna gurugautamasvAmI. A maMdiramAM birAjamAna zrI padmAvatImAtAnI thayelI sthApanA sAthe sAhityakalAratna pa.pU. A. zrI yazodevasUrijI mahArAjanA viziSTha pradAnanI vigato ghaniSTha rIte saMkaLAyelI che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] anukramaNikA viSaya puruSArthane anumodanA [preraka gurudevanI prAstavika noMdha] purovacana [saMpAdakIya noMdha] adbhuta vyakitatvanA svAmI guru gautamasvAmI [graMthanI samIkSA noMdha] gautamapadanI oLakhANa zrI gautama gaNadhara stuti : 4 zrI gautamasvAmi stotram zrI guru gautamasvAmI viSe adyatana bRhad zrI ramaNalAla cI. zAha saMgraha [saMdarbhagraMthanuM vihaMgAvalokana] bhAvAnuvAdaka : saMskRta prAkRta padya vibhAga zrI gautama mAtRkA zrI gautamasvAmi aSTakam zrI gautamastotram (prAkRta) zrI gautamasvAmi stotra (mULa) kartA 5. pU. A. zrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma. sA. bhAvAnuvAdaka : naMdalAla bI. devaluka 5. pU. A.zrI hemacandrasUrIzvarajI ma. sA. zrI gautama stotram zrI gautama stotraratnam thoya stuti.... zrI anaMta labdhinidhAna zrI gautamasvAmi stuti (sArtha) zrI gautamasvAmi stotram 5. pU. A.zrI jayaghoSasUrizvarajI ma. sA. pUrvAcAryakRta dazapUrvadhara zrI vajUsvAmIjI ma. A. zrI. vijayasUryodayasUrijI ma. preSaka : munizrI sarvodayasAgarajI ma. zrI jinaprabhasUrijI ma. zrI jinaprabhasUrijI ma. munizrI bhadrabAhuvijayajI ma. zrI jinaprabhasUrijI ma. 'saMvega raMgasAlA-' [ 131 gAthA : 571 thI 575 pU. paM. zrI dharmahaMsa gaNivarya pAnA naM. 143 145 169 177 177 187 188 193 202 202 206 sahasrAvadhAnI zrI munesuMdarasUrijI ma. 208 210 204 210 211
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi naka ja kamakamamana kara ..... 213 215. 216 217 217. 218 viSaya kata pAnA naM. zrI gautamasvAmyaSTakam (sArtha) zrI maMtrAdhirAjagarbhita zrI gautamasvAmi 214 stavanam sUrimaMtragarbhita zrI gautamasvAmi stavanam (sArtha). zrI gautamasvAmi stavanam paM. zrI guNasAgarajI gaNivara zrI gautama chaMda zrI gautamasvAmi aSTakam zrI gautama gaNadharanA thoyanI joDa pU. zrI kIrtivimala ma. zrI gautama gaNadhara stuti upA. jayasAgarajI ma. 219 zrI gautama gaNadhara stuti pU. A. zrI AnaMdasAgarasUrijI ma. 219 zrI gautamasvAminI thAya 220 zrImad gautamasvAmi stotram pU. A. zrI ajitasAgarasUrijI ma. 220 zrI gautamasvAmyaSTakam hAlAra dezoddhAraka zrI amRtasUrijI ma. 223 zrI gautamasvAmi.caityavaMdanam... karNATaka-kesarI A. zrI bhadrakarasUrijI 224 ma. sA. zrI gautamasvAmi stotram zrI vijayapadhasUrijI ma. zrI gautamasvAmi stavanam praoN. DaoN. vAsudeva vi. pAThaka 226 saMskRta-gujarAtI padyaracanAo pU. A. zrI vijaya hemacandrasUrijI ma. 228 gautamasvAmI guNASTakam 229 gautamasvAmI stuti SoDazikA | gujarAtI padya vibhAga | zrI gautamasvAmi prabhAtammaraNa zrI gautamasvAmInuM aSTaka zrI gautamasvAmIno chaMda caturthadAdA zrI jinacaMdrasUrijI ma. 234 zrI gautamasvAmI aSTaka (chaMda) kavizrI samayasuMdarajI mahArAja ' 231 2 33 233 2 35
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] viSaya zrI gautamasvAmI chaMda zrI gautamasvAmIno chaMda (aSTaka) zrI gaNadharabhAsa zrI gautamasvAmI stavana zrI guru-guNagItikA guru gautamanuM prabhAtiyuM zrI gautama gaNadharanI stuti caityavaMdana (1) (2) zrI gautamASTaka stotra zrI gautamasvAmI chaMda (copAi) jayaMkara jIvo gautama svAma zrI gautamasvAmInI stuti zrI gautamASTaka avalokanakAra : zrI goyamapada pUjA (sArtha) zrI gautama nirveda sajjhAya zrI gautamasvAmInI sajjhAya zrI gautamasvAmInuM stavana zrI gautama-stuti paMcaka zrI gautamasvAmInuM stavana guru gautama stuti zrI gautamasvAmInI prAbhAtika stuti zrI gautamasvAmIno chaMda zrI gautamasvAmInuM stavana zrI gautamasvAmIno chaMda zrI gautamasvAmInI stuti kartA upA. zrI kSamAkalyANajI mahArAja 235 kavivara zrI lAvaNyasamayajI mahArAja 236 upA. zrI yazovijayajI mahArAja 237 237 237 239 239 240 upA. zrI mAnavijayajI mahArAja zrI jJAnavimalasUrijI mahArAja rUpAntarakartA zrI ke. je. dozI munizrI vIravijayajI mahArAja zrI saubhAgyavijayajI mahArAja paM. zrI zIlacaMdravijayajI ma. A. zrI bhrAtRcaMdrasUrijI ma. vAcaka zrIkaraNa zrI vijayodayasUrijI mahArAja zrI padmasUrijI mahArAja zrI padmasUrijI mahArAja zrI padmasUrijI mahArAja [ 133 A. zrI vijayaudayasUrijI ma. pAnA naM. 240 ra4ra 242 243 243 243 247 248 249 250 251 251 para para 254 255 255 256
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 ] viSaya divALInuM stavana zrI gautamasvAmI stavana zrI gautamasvAmInI sajjhAya zrI gautama guru stuti zrI gautamasvAmInI bhAvavAhI stuti zrI gautamasvAmInuM stavana zrI gautamavaMdanA zrI gautama ikatIsA zrI gaNadhara gautama cAlIsA zrI gautamasvAmInA vilApanI sajjhAya zrI gautamasvAmIno vilApa zrI gautamasvAmInuM stavana zrI gautamasvAmInuM stavana zrI gautamasvAmI stavana zrI gautamasvAmInA vilApanuM stavana zrI gautamasvAmIno vilApa zrI gautamasvAmI vilApa zrI gautamasvAmI vilApa zrI gautamasvAmIno vilApa zrI gautamasvAmIno vilApa zrI gautama-jo-vilApa (kacchI bhASAmAM) zrI gautama vilApa zrI gautama vilAparUpa stavana zrI gautamasvAmIno rAsa (sArtha) zrI gautamasvAmIno rAsa bhAvAnuvAdaka : kartA. [ mahAmaNi ciMtAmaNi pAnA naM. munizrI darzanavijayajI 'tripuTI' mahArAja munizrI samyagratnavijayajI ma. paM. zrI dAnavijayajI ma. paM. zrI bhadrasenavijayajI ma. munizrI sudharmasAgarajI ma. kavi vijaya muni 'vikAsa' zrI vijayamANikyasiMhasUrijI ma. zrI jJAnavimalasUrijI mahArAja kavi zrI rUpavijayajI mahArAja munizrI khImAvijayajI mahArAja A. zrI jayaMtasenasUrijI mahArAja zrI bAbulAla ema. zAha munizrI lakSmIsAgarajI mahArAja zrI dulerAya kArANI zrI pUnamacaMda nAgaradAsa dozI zrI udayavaMta (vinayaprabha) mahArAja A. zrI vijayapadmasUrijI mahArAja paM. zrI zIlacaMdravijayajI mahArAja 257 258 258 260 260 262 263 270 274 276 278 279 279 280 281 282 283 285 286 288 289 293 296 296 311
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 135 kAkA ane kAna na karavAnA mAmalAmAM pa000 viSaya kata pAnA naM. 224 335 zrI gautamasvAmIno laghurAsa zrI pAThyacaMdrasUrijI mahArAja zrI gautamasvAmIno laghurAsa zrI megharAjajI mahArAja 328 zrI gautamasvAmIno laghurAsa zrI vijayazekharajI gaNi 329 zrI gautamasvAmIno rAsa A. zrI guNasAgarasUrijI mahArAja 330 saMkalanakartA : munizrI sarvodayasAgarajI mahArAja zrI gautamasvAmIno rAsa munizrI sudharmasAgarajI mahArAja zrI gautamasvAmI mahApUjanavidhi saMzodhaka : pU. paM. zrI subodhavijayajI ma. 34ra saMkalanakartA : zrI maphatalAla phakIracaMda zAha zrI gautamasvAmI mahApUjanavidhi A. zrI guNasAgarasUrijI mahArAja 371 saMkalanakartA : mu. zrI sarvodayasAgarajI mahArAja saMpAdaka : mu. zrI udayaratnasAgarajI mahArAja jaina gurjara kavionI kAvyAraMbhe prA. bipInacaMdra 2. trivedI gautamavaMdanA prA. kizoracaMdra 2. trivedI Apta puruSanI oLakhANa pU. munizrI jayadarzanavijayajI ma. 181 | [ekAdaza vaMdanAo] chaMdomAM gautama gaNadhara prA. kavinabhAI zAha nUtana varSanA dine bhaNAvavAnI zrI A. zrI guNasAgarasUrijI mahArAja 395 gautamasvAmInI pUjA preraNAdAtA : mu. zrI cAritraratnasAgarajI ma. saMkalanakartA : mu. zrI sarvodayasAgarajI ma. AratI : zrI guru gautamasvAmInI maMgaLa dIvo 403 maMgaLa dIpaka zrI gautamasvAmI chatapanI vidhi zrI bhuvanatilakasUrijI mahArAja zrI gautamasvAmI devavaMdana vidhi zrI jJAnavimalasUrijI mahArAja zrI gautamasvAmI chaMda saMpAdikA : sAdhvIzrI vasaMtaprabhAzrIjI 410 385 390 402 0 403 404 407 ja0000000000Aveom000000000000 w
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 ] viSaya guru gautama stavanam zrI gautamasvAmInI prAtaH pATha karavA yogya bhAvavAhI stuti zrI gautamasvAmInI guNastuti stuti vaMdanA anuvAdakaH indrabhUti gautamanuM mahAprasthAna gaNadhara indrabhUti gautamasvAmInA jIvananA keTalAka prasaMgo zrI gautamasvAmI bhagavaMtanI nirvANasAdhanA zrI kezIkumAra muni gaNadhara gautamasvAmInA pAMca pUrvabhavo bhagavAnanI bhUla mahAvIrasvAmInA agiyAra gaNadharo bha. mahAvIranAM caraNomAM samarpita guru gautamasvAmI gadya vibhAga jIvanadarzana yajJathI sarvajJane samarpita maMgala yAtrA gautamasvAmIno ziSya indrabhUti gautamanI maMgala gAthA indrabhUti gautamanuM tattvajJAna guru gautamasvAmI : eka adhyayana kartA upAdhyAya zrI amara muni A. zrI vijayahemacaMdrasUrijI ma. pU. A.zrI hemacandrasUrijI ma. [ mahAmaNi ciMtAmaNi pAnA naM. zrI rAmajI ThAkarazI deDhiyA zrI mULazaMkara prA. bhaTTa DaoN. ghanazyAma mAMgukiyA pU. A. zrI vijayalabdhisUrIzvarajI mahArAja pU. A. zrI vijayapUrNacaMdrasUrIzvarajI mahArAja 411 411 prA. kumudacaMdra jI. zAha zrI suzIla zrI daNDapANi zrI kanaiyAlAla gauDa munizrI pUrNAnaMdasAgarajI mahArAja 412 414 421 441 449 458 465 471 munizrI jayadarzanavijayajI mahArAja sva. A. zrImad vijayapadmasUrijI ma. 478 pU. sA. zrI nirmaLAzrIjI mahArAja 486 494 504 507 514 518
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 137 viSaya pAnA naM. zrI madhukara zrI jazubhAI je. zAha pa23 para6 A gaNadhara mahAvIranA bhagavAna mahAvIranA prathama samAgamamAM zaraNAgati-samarpaNa kevaLajJAnanI uSA pragaTI! AtmasAdhanAnA amRtadAtA gaNadhara gautamasvAmI 532 zrI IzvarabhAI ha. paTela zrI cetana velajI cheDA 535 ( guNadarzana gautama gaNadhara : eka viziSTa parizIlana munizrI sudharmasAgarajI mahArAja 543 prasanna ane prazAMta, sAdA ane saraLa zrI Indivara jaina 559 gautamasvAmI : eka zabdacitra eka sAdhakanI AMtarasiddhino saravALo pU. A. zrI vijaya hemacaMdrasUrijI pa63 mahArAja riddhi-siddhi-labdhinA adhiSThAtA guru pU. A. zrI kIrticandrasUrijI mahArAja pa70 gautamasvAmI vinayavaMta vidyAbhaMDAra pU. A. zrI vijayavAriSeNasUrijI pa74 mahArAja bhayavano nAdabrahma H gautamasvAmI pU. munizrI kalyANabodhivijayajI pa76 mahArAja brahmacArI gautama pU. munizrI sudharmasAgarajI mahArAja 581 zrI gautamagaNadharanuM dhyAna saMvedana pU. A. zrI vijayamitrAnaMdasUrijI 585 mahArAja vinayamUrti gautama pU. A. zrI vijayakundakundasUrijI mahArAja mana gautama bane....to mahAvIra sTeje maLe praoN. ke. DI. paramAra maMgalam gautamaprabhu pU. munizrI ratnasenavijayajI ma. te guru gautama samarIe zrI kumArapALa desAI pa99 1. 591 596
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi viSaya kartA pAnA naM. mokSanuM bIja : vinaya pU. munizrI akSayacaMdrasAgarajI 604 mahArAja vilakSaNa vyaktitva dharAvanAra zrI pU. sA. zrI rAjaprajJAzrIjI mahArAja 607 gautamasvAmInI gauravagAthA guru gautamasvAmI : jaina zAsananI ananya DaoN. hemaMta je zAha vibhUti prAtaHsmaraNIya guru-ziSya zrI lakSmIcaMdra "saroja' zrImad rAjacaMdranI vicAdhArAnA pariprekSyamAM De. ghanazyAma tri. mAMgukiyA gaNadhara gautama : eka vihaMgAvalokana jyAM jyAM najara mArI phare, gautama dekhuM pU. gaNivarya zrI vIrabhadrasAgarajI 623 ni] Atama Thare. mahArAja 614 619 (mAhitIdarzana) pU. A. zrI jayaMtasenasUrijI mahArAja 631 pU. munizrI dIparatnasAgarajI mahArAja 636 pU. A. zrI zIlacaMdrasUrijI mahArAja 644 pro. kavinabhAI zAha 649 AgamagraMthomAM gaNadhara gautama 45 AgamamAM-mUla AgamamAM "gautama nAmollekha kayAM kayAM? kavi-jana-hRdayamAM UchaLatA bhaktirasa taraMgonA adhiSThAtAH guru gautamasvAmI gaNadhara zabdanA artho tathA gaNadhara paraMparA : udbhava ane vikAsa gaNadhara : artha ane mahattva AdhyAtmika paraMparAmAM gurunuM vaijJAnika mahattva labdhi labdhistava (vyAkhyA sahita) gautama ane gocarI DaoN. tejasiMha gauDa 657 pU. munizrI naMdIghoSavijayajI mahArAja 661 zrI ramaNalAla cI. zAha munizrI sarvodayasAgarajI mahArAja munizrI sudharmasAgarajI mahArAja 666 676 686
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 139 viSaya katI ( vaividhyadarzana 702 706 724 728 ratnarAzinI kiraNaprabhA-guru gautamasvAmI zrI ratilAla dIpacaMda desAI 691 : keTalAka prasaMgo samaya goyama, mA pamAyae zrI ramaNalAla cI. zAha sevaM bhaMte seva bhUte munizrI sudharmasAgarajI mahArAja zrI gautamasvAmIe kahyuM ke... vijayajI mahArAja (708 karmanuM vijJAna ane vinaya mUrti gautama pU. paM. zrI vajrasenavijayajI mahArAja 716 zrI gautamasvAmInI jIvana-anuprekSA zrI nArAyaNa catrabhuja mahetA 718 anupama jJAnI anaMtalablinidhAna gaNadhara zrI maMjulA premajI gaDA zrI gautamasvAmI bhagavaMta aThThAvIza labdhinA tapanI vidhi anupama ane adbhuta pU. A. zrI vijayaratnabhUSaNasUrijI mahArAja bhAratIya saMskRti ane gaNadhara gautamasvAmI DaoN. cinubhAI nAyaka lablinidhAna zrI gautamasvAmI (hAyaka) munizrI guNazIlajayajI mahArAja 739 ahiMsAnA eka parama upAsaka zrI DaoN. nAgajIbhAI bhaTTI 742 gautamasvAmI gautamIya kAvya pU. A. zrI manoharakIrtisAgarajI 747 mahArAja gaNapati : zrI gautamasvAmIjInA guNonuM pU A zrI azokasAgarasUrijI AkAra svarUpa mahArAja tavArIkhanI tejachAyA pU. sA.zrI padmayazAzrIjI ma. dhyAnI gautamasvAmInI kevalyaprApti hiteza esa. zAha tema ja pratimA kalAnidhAna 729 735 748 751 754
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140] [ mahAmaNi ciMtAmaNi viSaya katAM pAnA na. 757 761 772 labdhitaNA bhaMDAra guru gautamasvAmI prA. 4. sI. aisA zrI gautamasvAmI rAsa pU. paM zrI zIlacandravijaya gaNi __ [pariyayAtma bhUmi] jJAnamUrti guru gautamasvAmI prA. tArAbena ramaNalAla zAha te guru gautama samarIe munizrI jayadarzanavijayajI ma. 781 (hindI sAhitya darzana gautama gaNadhara kevala divase Rddhi vRddhi pU. A.zrI rAjayazasUrijI mahArAja 786 kalyANa karo bhagavAna mahAvIra ke saMdezavAhaka pU. munizrI RSabhacaMdravijayajI mahArAja 761 cAra jJAna ke svAmI pravartaka zrI rameza muni ahaM se aha~ taka pU. munizrI divyaratnasAgarajI ma. indrabhUti gautama : jIvana, saMyama zrI cAMdamala karnAvaTa 806 evaM siddhi gautama gaNadhara kI mahAnatA zrI pukharAja bhaMDArI gautama gaNadhara--hamAre labdhi samrATa zrI vimalakumArajI coraDiyA yAtrA-ahaMkArase sarvakAra evaM mamatvase zrI narendrakumAra bAgarA samatvakI aura gautama gaNadhara : eka vilakSaNa vyaktitva DaoN. premasiMha rAThoDa gautamasvAmIkI pratimAeM zrI bhaMvaralAlajI nhATA virATa cetanAke mahApuruSa zrI bhaMvaralAlajI nhATA 767 801 811 -23 831 837 Moodsdoannada.oranmanasasaMOMAIMMMMMM
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ posTanI INDISCHE MINIATUREN TikiTa jarmanIe bhAratIya laghucitronI zreNImAM bahAra pADela che. temAM zrI gautamasvAmIne badale MAHAVIR chApyuM che. hakikate A bhUla che. A citra prAyaH kalpasUtranI vikramanI soLamA saikAnI pratamAMthI levAmAM Avela che. 35
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ s RSSSSS/ ADITIRLFRI3I7..? QUONIO (tinduka udhAnamAM kezI ane gautamanuM je milana thayuM tethI zruta ane zIlano. utkarSa thayo ane mahAna prayojanabhUtA arthono vinizraya thayo.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 143 puruSArthane anumodanA priAstAvika namo titthassa! AjathI soLa varSa pahelAM muMbaI-prArthanA samAjanA jaina upAzrayamAM eka rAtre bhAIzrI naMdalAlabhAI devaluka sau prathama vakhata ja mane maLavA AvyA. dhIra gaMbhIra ane prasanna vadane temaNe raju karelI asmitA graMthazreNInA temanA saMpAdanakAryanI vistRta mAhitIthI amane vAkepha karyA tyAre khUba ja AnaMda anubhavyo. te vakhatano temano taravarATa, jomavaMtI vANI ane kartavyaniSThA joIne bhAratIya vidyAbhavanamAM temanA ja eka graMthanA vimocana-samArohanI ame nizrA svIkArI. muMbaInA AgevAna jainoe temanA kAryanI khUba khUba anumodanA karI. vartamAna zramaNasamudAya ane bahoLA zrAvakavarga sAthenA naMdalAlabhAInA varSonA gADha saMparkone kAraNe jainadharmanAM saMdarbhaprakAzano hAtha dharavAnuM ame sacana karyuM. emaNe e ja vakhate bhAvo e sUcanano svIkAra karyo. lagAtAra te pachI to teo jaina dharma ane sAhityamAM otaprota banI gayA. amane e vAtano atyaMta AnaMda che ke amArA sUcanane anusarIne saM. 1985 pachInAM je samRddha graMtharatno pragaTa karyA te badhAM jaina dharmanA saMdarbhe ja thayAM che ane khUba ja AvakAra paNa pAmyAM che. temanA hAthe saMpAdita thaIne pragaTa thaI raheluM temanuM A paMdaramuM samRddha prakAzana je rIte saphaLatApUrvaka bahAra AvI rahyuM che te ja temanI kAryazaktino paricaya karAve che. surimaMtranA mArA dainika jApamAM haMmezAM gautamasvAmInI ArAdhanA vakhate mane svayaM spharaNA kudaratI rIte ja thayA karatI hatI ke ghera ghera gautamasvAmI avazya hovA joIe ane A labdhivaMta puruSanA jIvanakavana saMbaMdhe paNa eka saMdarbhagraMthanI paNa jarUrata samajato hato. naMdalAlabhAIe temanI maryAdita zakti vacce paNa A eka asAdhAraNa kArya karyuM che te kharekhara anumodanIya che. amAruM sUcana ke preraNA laI adamya utsAhathI temaNe Ayojana sAkAra karyuM che tenuM kharuM gaurava to temanI zAsananiSThA, kartavyaniSThA, ane zraddhAbaLa samajavuM. prastuta graMtha je vartamAna covIza tIrthaMkara paramAtmAnA badhA ja gaNadharomAM temano mahimA vadhu ne vadhu jovA maLe che evA gaNadhara zreSTha zrI gautamasvAmIjInA jIvananuM vaividhyardaSTie je saMkalana-saMpAdana thayuM che te A prakAzana khUba suMdara sarasa ane anumodanIya ane AvakArapAtra thayuM che. A prakAzana to kharekhara jainadharmanAM prakAzanomAM AgavuM sthAna dharAve tevuM abhuta ane uttama thayuM che. sAhityakalApremI ane puruSArthanI mUrti samA naMdalAlabhAInI mahenata dAda mAgI le che. sAce ja teo dhanyavAdane pAtra bane che. jaina zrIsaMghamAM koIe na ApyuM hoya tevuM navatara najarANuM jaina sAhityakSetre arpaNa karyuM che. e najarANuM ApaNe sau aMtaranA UMDA AzIrvAda ane abhinaMdana ApavA sAthe saharSa svIkArIe ane vadhAvIe e ja zubhAbhilASA. vi. saM. 205ra caitra suda-13 somavAra -vijayalabdhisUri amadAvAda
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ preraka guruvaryanuM virala vyaktitva aneka sadaguNasaMpanna pa. pU. A. zrI vijayalabdhisUrIzvarajI mahArAjazrInI thoDA samayanI mulAkAta zraddhALuone dIrgha samaya sudhIno zreSTha sahavAsa banI rahe che. temano UMco paDachaMda deha gauravarNo vAna, vizALa lalATa, bharAvadAra vinayI cahero, e caherA para laherI lAlAnI bephikarI, sadAya smita, AMkhomAM AvakArano umaMga, zabdomAM madhajharatI mIThAza, vAtomAM vahAlapanAM amIjharaNAM. eka ja vakhata pUjyazrIne maLe te sadA mATe temanI smRti laIne jAya. dIkSAparyAyanA pAMca dAyakA daramyAna jinazAsana-prabhAvanAnAM aneka nAnAMmoTAM kAryo pUjyazrInA zubha haste thayAM che. khAsa karIne jyotiSazAstramAM temano UMDo rasa. AraMbhasiddhi nAmano graMtha temaNe saMzodhita ane saMpAdita karI pragaTa karAvyo che. parahitanI zubha bhAvanAthI jainodaya pratyakSa paMcAMganuM paNa saMkalana saMpAdana pUjyazrIe karela. uttara gujarAtanA pATaNa pAsenuM lolANA gAma pUjyazrInuM janmasthAna. guNasaMpanna kaMkubahenanI kukSIe pUjyazrIno janma thayo. zrI bhaktisUri samudAyamAM naroDA amadAvAdamAM 2006 mahA sudi-3 ne divase saMyamano mArga svIkAryo ane 5. zrI subodhavijayajI I mahArAjazrInA ziSya banyA. saM. 2032nA mahA vadi-14 phAgaNa sudi-ranA divase paMnyAsapade tathA AcAryapade vibhUSita thayA. saM. 2040mAM jaina tattvajJAna pracAraka pariSada nAmanI saMsthA sthApI jemAM bhAratabharanI jaina pAThazALAonA zikSako-paMDitonuM adhivezana dara varSe pUjyazrInI nizrAmAM yojAya che. aMjanazalAkAo, pratiSThA-mahotsavo, dIkSA pradAnanA aneka puNya prasaMgo, cha'ri pAlita yAtrA- saMgho, vividha anuSThAno, udyAno, AyaMbilazALAo vagere pUjyazrInI preraNA ane nizrAmAM thayAM. khAsa karIne sAdharmikonI gupta bhakti e pUjyazrInuM vizeSa lakSa rahyuM che. tapa ane saMyama dvArA, yoga ane dhyAna dvArA zAsanakAryomAM sadAya vicarI rahyA che.. - pUjyazrI lablinidhAna gautamasvAmInI sAdhanAnA parama sAdhaka che. A kAryamAM pUjyazrInI preraNA-mArgadarzana khUba upayogI banyAM che. - pUjyazrInA virala vyaktitvane zabdothI zaNagAravuM e amArA mATe gAgaramAM sAgarane samAvavA jevI azakya vAta che. pUjyazrInAM pravacanomAM gahana tattvaciMtana ane sumadhura vAkyAturyano subhaga samanvaya thayelo jovA maLe che. A samartha sUrivarane amArI koTI koTI vaMdanAo! -naMdalAla devaluka saMpAdaka = s -3 ) (
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 145 mahAmaNi ciMtAmaNi zrI guru gautamasvAmI purovacana siMpAdakIya nodha -naMdalAla devaluka zrI vardhamAnAt tripadImavApya muhUrtamAtreNa kRtAni yena / aGgAni pUrvANi caturdazApi sa gautamo yacchatu vAcchitaM me // khaMtikhamaM guNakaliyaM savvaladdhisampanna / vIrassa paDhamaM sIsaM goyamasAmi namasAmi / / sarvamaMgalAdhiSThAtAvihnopadravazAmaka gautamaprabhu : koI paNa zubha maMgaLa kAryamAM-pachI te laukika hoya, sAmAjika hoya ke dhArmika hoya, pUrvabhavakRta ghAtakamanAM pariNAmo temAM vighno-upadravo azAMti ane aDacaNo UbhAM na kare te mATe "ktamavarIya ziSTa vAraviSayAvAtu tagha mADI, madhye matte ''-AraMbha, madhya ane aMtamAM bhAvathI maMgalAcaraNa karavuM evI zAstrIya paripATI che. je sarva maMgalonA svAmI hoya ke sarva vighno, upadravo, bAdhAo aMtarAyo dUra karI zake tevuM gajabanuM sAmarthya jemanAmAM hoya temanuM ja smaraNa karavAthI temane bhAvabharI vaMdanA samarpavAthI kAryonI nirvighnatAe siddhi saMbhave ja. eTale kone prathama smaravA ? kone vaMdavA ? eTalo sAmAnya viveka dareka manuSyamAM hovo anivArya ane jarUrI paNa che. bIjo niyama e ke ISTadevane smarI, vaMdI maMgalAbhiSTa karAya. je devamAM ApaNane zraddhA-bhakti, bhAvanA, prIti nathI temanuM smaraNa karavAthI zuM prayojana? AryAvartanI gauravavaMtI A bhUmi upara je je asaMkhya mahApuruSonAM pAvana pagalAM maMDAyAM e sarva vaMdanIya vibhUtione ane sau prathama vItarAgI devone paMcAMga praNipAta karuM chuM. jAgRta zAsanadevatAone vaMdana karuM chuM, zAsanadevI padmAvatIjI ane anya devadevIone stavI, dhyAna dharI temanI vizeSa sahAya icchuM chuM. AjathI 2500 varSa pUrve ananta lablinidhAna, bhagavAna mahAvIra prabhunA parama paTTadhara-"Tche vAkRtaM yasya yazca sarvothaH | mAra: sarvatazcinAM vaje te gautama pramum II" e ja parama sArthakatA che. sarva maMgala-savazAparipUraka, savariSTapraNAzaka, sava bhiSTadAyaka kalyANaguNanidhi gautamasvAmInuM caritra, emanuM pApanAzaka nAma ja zrIgaNeza samuM sarvajavaMdya sarvajanapUjya che. bhagavAna tIrthaMkaronA nAmasmaraNa jevuM ja gauravazALI nAma-pUjana-vaMdana gaNadhara gautamasvAmInuM che e vAta jaina darzanamAM sarvatra prasiddha che. AcArya zramaNa kezIkumAra jemane "saMzayAtIta sarvazratamadodha' kahI bahumAna arpe ane paravartI AcAryagaNa jemane "saMpUrNa maraNa prAza, samastAmai paripUra yogIndra, mavaviSyahArI, prAtaH smaraNIya' mAne che temano A mahimA sArvatrika. sArvabhauma che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 ] ''gautama'' nAmano apAra mahimA : carama tIrthaMkara kSamAzramaNa bhagavAna mahAvIraprabhu jemane 'goyam, goyam'ema amRtanisyaMdinI divya vANIthI vAraMvAra bolAve--saMbodhe temano nAmamahimA kevo bhavyAtibhavya hoya ? nau kAmadhenu, ta = kalpataru, ma = ciMtAmaNi--AvA trividha sAmarthyavALuM madhura maMgala nAma jemanuM che te nAma kema mahimAvaMta na hoya ? pUjya upAdhyAyazrI vinayaprabhavinayajI mahArAja gautamarAsa'mAM kahe che : = [ mahAmaNi ciMtAmaNi cintAmaNi kara caDhIyau Aja, suratarusAre vaMchiya kAja, kAmakumbha sahu vaza huA, kAmagavI pUrai mana - kAmiya aSTamahAsiddhi Avaya dhAmiya, sAmI goyama anusarau e // 42 // teozrI vadhumAM jaNAve che : "OM hrI zrI arihaMta vakhtAya zrI gautamasvAmine namaH / '' A maMtrarAjanA aharniza samyak jApathI sarva manovAMchita paripUrNa thAya che tathA ajJAta kavi racita zlokamAM jaNAvAyuM che ke-- yasyAbhidhAnaM munayo'pi sarve gRhNantibhikSA bhramaNasya kAle / miSTAnna pAnAbaraM pUrNakAmAH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me / / jainazAsananA gItArtho-munibhagavaMto gocarI mATe nIkaLatA samaye gautamasvAmInuM nAma laIne nIkaLe che tene zuM zuM maLe che te aDadhA zlokamAM vivaraNa karyuM che. Ama, guru gautamasvAmIno mahimA--prabhAva ghaNo ja vyApaka ane upakAraka che. prastuta graMthanI pUrvabhUmikA : pAyAmAM asmitA graMthazreNInA traNa dAyakAno anubhava virATa vyaktitvanuM vizvane darzana karAvavA vAmana taiyAra thAya tyAre hAsyAspada bane tema gAgaramAM sAgara samAvavA taiyAra thanAra ame A graMtha-prakAzana amArI maryAdA ane TAMcA sAdhano saMbaMdhe keTalIka bhUmikA rajU karatAM pahelAM sauprathama jemanuM nAmasmaraNa paNa kalyANakArI che tevA indrabhUti gautamasvAmIne agaNita vaMdanA karIe chIe. prastuta graMthanuM sarvagrAhI prakAzana Apa saunA hAthamAM AvI rahyuM che tyAre A graMtharatnanI preraNA karanAra tathA anya sUcano karanArano upakAra yAda na karuM to naguNo gaNAuM. AvA mAhitIsabhara graMtha-prakAzananuM saMkalana-saMpAdana karavAmAM saMpAdaka pAse badhI ja anukULatA ane badhI ja sAmagrI hoya to paNa kevI ane keTalI muzkelI paDe che te to AvAM sAhasa karatA hoya temane ja khabara paDe. huM pote saMskRta-prAkRtano koi sAkSara nathI--mArI pAse tAravaNI karIne mUkI zakAya eTalI sAmagrI paNa nahotI. jaina sAhityamAM gaNadhara zrI gautamasvAmIjI aMge zuM sAhitya che? gadyamAM zuM che? padyamAM zuM che ? A saMbaMdhe manamAM koi spaSTa citra nahotuM. tema chatAM hindustAna zodhavA nIkaLelA kolaMbasa pAse jema mAtra nAma hatuM ane sAme aphATa sAgara hato tema mArI pAse pU. sUrivaryonA AzIviMda hatA ane vaDIlonAM sUcano hatAM, ane haiyAmAM 'gautama' zabda ramato hato ane saMpAdanakAryano varSono vizALa anubhava hato. mAruM to e moTuM parama sadbhAgya samajuM chuM ke jemane haste thatI dIkSA dIkSitane kaivalya prApta karAve tevA jina-zAsananA apratima labdhidhArI gaNadhara bhagavaMtanI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 147 yazogAthAnA graMthamAM mArA mana, vacana ane kAyAnA yoga drArA kiMcita kAryamAM huM nimitta banI zakyo chuM. kalAsthApatyanA dhvajadhArIsamA tIrthAdhirAja zatruMjaya maMdironuM nagara pAlItANA, je pavitra bhUmimAM A zarIra jammu ane poSAyuM ane mArAM mAtApitA pAsethI dharmasaMskAranAM pAna pIdhAM. bAlyakALanA e sonerI divaso daramyAna sAhityanI saravANI jhIlIne pachI yuvAna vaye tAladhvajagirinI girikaMdarAo vacce rASTrIyatAnA Adarza vicAro jhIlyA, jAhera jIvanamAM ThIka samaya kAma karyuM. varSo pahelAM vizALa vistRta phalaka upara eka navI ja kSitija dorIne puruSArthanI eka navI keDI kaMDAravAnI manamAM cinagArI pragaTI. traNa dAyakAmAM tera jeTalA saMdarbhagraMthonuM yazasvI prakAzanakArya thayuM, jemAM mAnavIya saMskArasaurabhanI asmitAnI sabhAnatA ane tenuM rasadarzana karAvavAno namra prayAsa thayo che. A bhUminAM jUnAM sAMskRtika mUlyo, rakharakhAvaTa, bhUminI bhaugolika viziSTatAo, naisargika dazyo, vanazrI, bhASAo, purAtana avazeSo, raheNIkaheNI, rItarivAjonuM vaividhya, zirakalagI samAM manohara devamaMdiro jevA prAcIna vaibhava-vArasAne graMthastha karavAnuM bahu moTuM kAma hAthamAM lIdhuM. traNa dAyakAmAM evAM keTalAMye jJAnadakSa saMtaratno ane vyavahArakuzaLa zreSThIonA saMparkamAM AvavAnuM banyuM jyAMthI haMmezAM sadAkALa mIThA snehajaLa ane amRtasamA AtithyanuM koparuM ja pAmavA maLyuM. A dharatI upara aneka zItala ane sumadhura jIvanajharaNAM vahyAM che jeoe eka mAtra zraddhAnA baLe aMdhakArane ulecyA che, potAnA teja-jhabakArathI zAsana ane samAjane eka anokhI prabhA ApI che. haiyAnI suvAsathI maghamaghatA aneka mAnavapuruSoe deza ane duniyAnA cokamAM sneha ane birAdarIno pamarATa prasarAvyo che. jijJAsuo ane rasajJone jyAMthI phUrti, cetanA ane preraNAnuM puSkaLa bhAthuM maLI rahe evI pratibhAone A bhUminI asmitAnA sabaLa sattvane sauMdaryamaMDita karyuM che. A bhUmimAM aneka dharmasaMpradAyo udaya pAmyA ane pAMgaya. avazeSo, smArako, jJAnavijJAnanI siddhio uSaHkALathI mAMDIne vartamAna samaya sudhInA kALanuM vividha viSayo dvArA A bhUminuM virATa darzana asmitA graMthazreNI dvArA karAvavAno namra prayAsa thayo ane temAMthI ja jaina saMdarbhasAhityamAM caMcupAta karavAnI vizeSa preraNA maLI. jo ke jaina samAja sAtheno amArI peDhIo jUno saMbaMdha to hato ja. mArA pitAzrI bhagubhAI ane vaDIla baMdhu bAlubhAI pAsethI bacapaNamAM ghaNuM ghaNuM jANavA-samajavA maLyuM e jJAna-mAhitIno A take yogya upayoga thaI zakyo. mArA pitAzrI jiMdagInA chellA zvAsa sudhI sAdhusaMtonI sevAmAM vyasta hatA. e prasaMgo ane ghaTanAoe mArI jIvanamAMDaNImAM vividha raMgo pUryA che teno paNa jIvanamAM khUba AnaMda che. mAnavajIvananI tavArIkhamAM nUtana varSanI aneka uSAo UgI ane AthamI, ane A vaNajhAra to niraMtara vahetI rahevAnI ja, paNa tenA pAyAmAM dharmavArasAnA ahIMtahIM je je amRtabiMduo paDyAM che tene zodhIne atre mUkavAno namra prayAsa thayo che. ' vividha pAsAMonuM tattvAnveSaNaT kalamanA TAMkaNe, zabdanA phalaka upara ame gautamasvAmIjInA jIvana darzanane kaMDAravAno prayatna karyo che. temanA vividha aizvaryonI, jJAnavikAsanI yAtrAnI, prajJAnI, labdhio ane siddhionAM atala rahasyonI, devo ane divya jagatanI vividha mAnyatAonI gaMbhIra carcA karatA vibhAgavAra viSayo dvArA e badhuM atre prastuta che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 ] zrI gautamasvAmI graMtha mATe UbhAM thayelAM prabaLa nimitto : [ mahAmaNi ciMtAmaNi pa. pU. A. zrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma.sA.nI preraka nizrAmAM sane 1980mAM muMbaI--copATI upara bhAratIya vidyAbhavanamAM vizvanI asmitA graMtha bhAga-2nA vimocana samArohamAM oNla inDiyA jaina zvetAmbara konpharansanA pramukha zrI dIpacaMdabhAI gArDInA hAthe saMpAdaka zrI naMdalAla devalukanuM thayeluM jAhera sanmAna A citramAM najare paDe che. yazakalagI samAM e sanmAno ane suvarNacaMdrako mArI jIvanayAtrAnA haMmezAM preraNAsrota banI rahyAM-krame krame AgaLa vadhatAM rahyAM. sane 1964mAM zarU karelI asmitA graMthazreNInA anusaMdhAne pa. pU. A. zrI vijayadharmadhuraMdharasUrijI ma. sA.nI preraka nizrAmAM sane 1972mAM asmitA graMthazreNInA saMdarbhe ja bhAvanagaranA mahArAjAnA haste A graMthanA saMpAdakanuM jAhera sanmAna, sane 1977mAM pAlItANAmAM pa. pU. A. zrI vijayadharmasUrIzvarajI ma. sA. tathA pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma. sA.nI preraka nizrAmAM gujarAtanA e vakhatanA mukhyamaMtrI zrI bAbubhAi ja. paTelanA haste A graMtha-saMpAdakanuM jAhera sanmAna, saM. 1980mAM muMbaI copATI upara bhAratIya vidyAbhavanamAM pa. pU. A.zrI vijayalabdhisUrijI ma. sA.nI preraka nizrAmAM varSonI saMpAdanakAryanI sevA badala oNla inDiyA jaina konpharansanA pramukha zrI dIpacaMdabhAi esa. gArDInA hAthe A graMtha-saMpAdakanuM jAhera sanmAna, sane 1985mAM mahArASTranA e vakhatanA hAusiMga minisTarane hAthe A graMtha-saMpAdakanuM jAhera sanmAna. sane 1990mAM surendranagaranA zrI vAsupUjya jinAlayanI ekaso
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ]. [ 149 varSanI ujavaNI prasaMge zAsanaprabhAvaka pa. pU. A. zrI vijayacaMdrodayasUrIzvarajI ma. sA., pa. pU. A. zrI azokacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. sahita traNa pU. AcAryo ane pa. pU. paM. zrI dAnavijayajI ma. sA. AdinI preraka nizrAmAM surendranagaranA zrI jaina saMghe graMthane hAthInI aMbADI upara padharAvIne zobhAyAtrA dvArA surendranagaranA TAuna haoNlamAM zrIsaMgha taraphathI A saMpAdakanuM jAhera sanmAna ane enAyata thayela suvarNacaMdraka. te pachI 1992mAM amadAvAda pAse kalolamAM pa. pU. A. zrI vijayalabdhisUrijI ma. sA.nI preraka nizrAmAM e vakhatanA rAjyanA kAyadAmaMtrI zrI navInabhAI zAstrIne haste graMtha-vimocana ane zrIsaMgha dvArA saMpAdakanuM jAhera sanmAna ane suvarNacaMdraka enAyata. ane te pachI 1994mAM mahArASTranA nAgapura mukAme padmAvatI graMthanI prathama AvRttinA preraka labdhi-vikramagurunI anerI kRpAne varelA pa. pU. A. zrI rAjayazasUrIzvarajI ma. sA.nI preraka nizrAmAM e vakhatanA gujarAta rAjyanA mukhyamaMtrI zrI chabIladAsa mahetAnA hAthe A saMpAdakanuM jAhera sanmAna. nAgapuramAM e ja samaye gujarAtanA maMtrI zrI caMdrikAbena cuDAsamAne hAthe zramaNIratno graMthanuM vimocana, sanmAna vagere. traNa dAyakAthI vadhu samayanI saMdarbhagraMthonA saMpAdanakAryanI yazasvI yAtrA AgaLa dhapI rahI che temAM A gautamasvAmI graMthane maLelI preraNA aMge joIe. 'graMthanuM mukhya preraka ane sahAyaka baLa chellA doDheka dAyakAthI jemanuM vAtsalyabharyuM sAMnidhya amane sAMpaDyuM che sane 1980thI jemanI prabaLa lAgaNIthI ja jaina saMdarbha sAhityanuM kheDANa karavAno amUlya lAbha maLyo che tevA zrI bhaktisUri samudAyanA zAsana prabhAvaka jyotirvida pa. pU. A. zrI vijayalabdhisUrijI mahArAjanuM A graMtha-prakAzanane sahAyaka preraNA ApavAmAM maMgala pradAna rahyuM che. A kAryanI keTalIka javAbadArI pUjyazrIe nirapekSa bhAve vahana karI che. eTaluM ja nahi paNa sakriya ane samyapha rasa lIdho che. A prakAzana sarvagrAhI bane, sarvajanapriya bane ane sarvajanapreraka raheze evI amArI zraddhA che. pUjyazrInI preraNA ane mArgadarzana sAthe amArA puruSArthano eka evo subhaga samanvaya sadhAyo che ke jANe ekabIjAnA paryAya banyA chIe, pUjyazrInA ame atyaMta RNI chIe. lablinidhAna guru gautamasvAmInA jIvana-kavanane vistRta rIte graMthastha karavAnI pU. A. zrI vijayalabdhisUrIzvarajI mahArAjanI ghaNA samayathI eka prabaLa bhAvanA hatI. A graMtha-prakAzananA kAryane jhaDapathI pragaTa karavAnI pUjyazrIe vADaja jaina saMghane preraNA karI keTalIka sAnukULatA karI ApI. jaina saMskRtinA ane tattvajJAnanA pracAra-prasAra mATe, jaina pAThazALAone samRddha ane vyavasthita karavAmAM tathA dhArmika abhyAsanA kaDIrUpa adhyApako-paMDitone protsAhita karavAnI sakriya ane satata ciMtA sevanAra pUjyazrIe A graMthanA saMpAdakanI pITha thAbaDIne jaina sAhitya sarjananA kAryamAM zrI lablinidhAna TrasTa-amadAvAda dvArA preraka baLa ApyuM che. pUjyazrInA ame khUba khUba RNI chIe. 'zraddhAbaLa eja saphaLatAnuM rahasya ! , gaNadhara koNa banI zake ? te kevuM karmabaLa ane AtmabaLa dharAvatA hoya, te aMgenuM alpa
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi jJAna hatuM. paNa AvI jJAnamAhitI dharAvanArA sUrivaya ane sAkSaro joDe varSono paricaya ane satata saMparka hato ane sauthI moTuM sAdhana mAro AtmavizvAsa hato. mAtA zAradA sarasvatInI kRpAthI traNa dAyakAmAM cauda jeTalA vizALakAya saMdarbhagraMthonA saphaLa saMpAdana pachI ullAsabhera A eka vadhu sopAna caDhavAnA vikaTa kAryamAM paNa koI adazya zaktie ja kArya karyuM che ema lAge che. jaina jagatanA tamAma phirakAnA ekasarakhA AdaraNIya-vizvasanIya mahApuruSo pratyenI mArI daDha zraddhA ethI vadhu ne vadhu baLavattara banatI rahI. gaNadhara zrI gautamasvAmI koI eka phirakAne mAnya che tema nathI. zvetAMbara, digambara, maMdiramArgI, sthAnakamArgI zramaNavarga ke zrAvakavarga badhAnA upAsya che. tethI badhA ja phirakAno saMparka karyo paNa kaDavuM satya rajU karavuM paDe che ke apekSA mujabanuM saMtoSakAraka sAhitya prApta thaI zakela nathI. apragaTa rahasyo saMbaMdhe je kAMI hastalikhita bhaMDArAyeluM che temAMthI kazuM maLI zakyuM nathI. bhUtakALamAM prakAzita thayeluM ane nUtana prayAsa karanArA pAsethI je kAMi kRtio prApta thaI che teno ja upayoga thayo che. te saunA RNI chIe. A graMtha-AyojanamAM mAtA cakrezvarI ane padmAvatIjI sahAyaka bane ane A graMtha sva-parane kaivalya apAvanAra bane tevI zubhecchA vyakta karIe chIe. gaNadharonA jIvana aMge mAhitI kayA AgamamAM vyavasthita che? ane TatyAre kema maLatI nathI? jaina jagatamAM zvetAmbara AmnAyanA 45 ke 32 Agama mAnanArA badhA niMdIsUtrane mAne che. naMdIsUtramAM zrutajJAnanA varNanamAM eka vAta Ave che 12 aMganI. 12 aMgamAM bAramuM aMga dRSTivAda che, jeno viccheda thayelo che. A daSTivAdamAM pAMca bAbato che : (9) chinne (2) sutADuM (rU) pUvvANa (4) manuSyone (6) putiyA. AgaLa cAlatAM naMdIsUtramAM jaNAve che ke "he viM manuSyone? to huvide pUchatte, taM nahIM mUta paDhimAjumoro aMDiyALumoroya' - AnI aMdara AgaLa cAlatAM Ave che ke viM taM DiyApuNo? AmAM sAtamI bAbata che ghara | riyAso athar A gaNadhara gaMDiyAnuyogamAM badhI gaNadhara viSenI mAhitI hoya, paraMtu 12muM aMga viccheda thatAM A badhuM viccheda thayuM hoya te saheje samajI zakAya tevuM che. tethI paraMparAthI sAMbhaLatAM ke graMtho dvArA je je mAhitI maLe te pragaTa karavI zakya bane. AnAthI azraddhA karavAnI jarUra nathI, paraMtu je maLe che tenA dvArA mUlyAMkana karavAnI jarUra che. naMdIsUtra Agama dvArA eTaluM to nizcita thaI ja jAya che ke gaNadhara viSe vyavasthita mAhitI daSTivAda dvArA maLI zake. gaNadhara zabdano artha keTalo vizALa che ? tathA A gaNadhara koNa banI zake ? karmagraMthamAM 158 karmaprakRtinI je vAta che temAM tIrthaMkara nAmakarma nAme prakRti che tenI aMdara A gaNadhara nAmakarma AvI jAya. jema jagatanA tamAma jIvone huM duHkhamukta zuM karuM evI utkRSTa bhAvanAthI tIrthaMkara nAmakarma upArjana karAve tevI ja bhAvanAthI gaNadhara nAmakarma bAMdhI gaNadhara bane. saMpUrNa jIvasRSTinuM kalyANa icchanAra ane te mATe prayatna karanAra tIrthakara bane, svakuTuMba-parivAranuM kalyANa IcchanAra ane te mATe prayatna karanAra gaNadhara bane tathA kevaLa potAnuM ja kalyANa IcchanAra ane te mATe prayatna karanAra sAmAnya kevalI thAya
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 151 che. matalaba ke eka bhavanI mahenatathI jIva kevaLajJAna pAmI zake ane traNa bhavanI mahenatavALA gaNadhara banI zake. 'tIrthakaronA paTTadharo gaNadhara zAthI kahevAyA ? gaNadhara zabdano sAmAnya artha che ziSyagaNane dhAraNa kare, tenA yogakSemanuM vahana kare tene ApaNe gaNadhara kahIzuM. suMdara saMcAlana ane zAsananI suMdara vyavasthA mATe eka daSTie joIe to AvI vyavasthA khUba ja upakAraka banatI hovAthI tIrthakarono moTo sAdhu samudAya gaNadharonI vyavasthAne zirodhArya karato Avyo che. ane tethI ja temanI sAdhanA vikasita thatI jovA maLe che. tIrthakaronA paTTadharo sarvaprathama thayelA ziSyo jeo dvAdazAMgInI racanA karavA samartha sAkSara banyA, jemanAmAM cokkasa prakAranI pAtratA ane yogyatA hatI teo ja gaNa samudAyamAM netApade-gaNadhara pade sthapAyA. ' gaNadhara bananArane zuM zuM prApta thAya ? tIrthaMkaranI dezanA sAMbhaLIne vairAgya uddabhave, dIkSA levA taiyAra thAya, dIkSA aMgIkAra kare ke tarata ja evo viziSTa kSamApakSama thAya ke jema bIjamAMthI vizALa vRkSa thAya tema traNa pado rUpa bIja prApta kare ane temAMthI ja vipula pramANamAM (dvAdazAMgI) sAhityasarjana karavAnI zakti prApta thAya. cAra jJAnanA dhAraka bane, AyuSya pUrNa thayA pahelAM pAMcamuM kevaLajJAna prApta thAya ane prAMte AyuSya pUrNa thaye janmamaraNathI mukta bane ane zAzvata sukhano bhoktA bane. (zrI gautamaprabhu stotra-stuti-rAsa-bhajanAdi sarvatra prasiddha : AvA mahAna prabhAvazALI gautamaprabhunA vADamaya smaraNapUjana jainadarzanamAM sArvatrika prasiddha che. vidyamAna AgamomAM jaMbUdIpaprajJapticandraprajJapti sUryaprajJapti Adi racanAo mahAmahopAdhyAya vedAdi sarvazAstrasaMpanna-pUrvamImAMsAnA prakhara vidvAna paMDita mUrdhanya indrabhUti gautamanA prazno para AdhArita che. vizALakAya paMcama aMga bhagavatI sUtra' je jainadarzanano ati viziSTa ati gahana sarvazAstraratnAkara graMtha Agama gaNAya che te paNa gautamasvAmInA bhagavAna mahAvIra samakSa ati vinItabhAve puchAyelA prazno ane mahAvIra bhagavAne emanAM karelAM samAdhAno para AdhArita che. gautamasvAmI ane mahAvIrasvAmIe svIkArelI savAla-javAbanI A paddhati kaThaNa viSayone paNa sugamatAthI samajAvavAmAM eTalI upayogI sAbita thaI che ke pachI to koI paNa viSayanI samajUtI ApavA mATe e savAla-javAbanA kata guru gautamasvAmI ane bhagavAna mahAvIra svAmI svayaM na paNa hoya. ApaNuM pAMcamuM aMgasUtra bhagavatI sUtra A badhA savAla-javAbathI ja bhareluM che. AmAM to indrabhUti gautama mahArAjA pratyakSa birAje che, paNa paravartI AcAryonAM prAkRtamAM racAyelAM gautamakulaka" ane "gautamapRcchA' e anukrame 20 ane 60 gAthAo che, jenA para pUjya mativardhana ane zrItilakanI saMskRta TIkAo ane pUjya zivasuMdara, sudhAbhUSaNa, jinasUri, munisuMdarasUrinI prAkRta vaikAo prApta che. vi. saM. 1807mAM racAyeluM zrIrAmavijayarUpacaMdra racita "gautamIya mahAkAvya' saMskRtamAM prasiddha che. tenA para pUjya kSamAkalyANopAdhyAya racita TIkA paNa jANItI che. zrI vajUsvAmIkRta stotra, zrI jinaprabhasUri racita stotratrayI, zrI munisuMdarasUri, zrI devAnaMdasUri,
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zrI dharmahaMsa racita stotro, cAra-pAMca aSTako-stutio, zrI kharataragacchIya pU. zrI vinayaprabhopAdhyAya racita 'gautamarAsa' ane acala gacchAdhipati pa. pU. A. bhagavaMta zrI guNasAgarasUrijIe paNa gautamasvAmIjIno rAsa ane aSTaka banAvela che je A graMthamAM sAmela che. aneka suMdara stutigIto pracalita che. stotra-sAhitya (stutio) jaina sAhityano eka lokapriya tema ja kaMThahAra samo kAvyaprakAra che. vaidikAdi hindu dharmanI jema jainadharmamAM paNa aneka pU. sUrivaryAdi dvArA racAyelAM bhaktigIto rasamaya, vairAgyagarbhita ane nivaNaprabodhaka stotro prApta thAya che. je devAdhideva jinonI ke tIrthakaronI stutirUpa che. stotrakavioe to stava, stavana, stuti ane stotra e cAreya zabdone samAnArthaka mAnI potAnI kRtine game te eka nAma ApyuM che. vaLI vivecako e stotrakAvyane gIto athavA mukta kAvyanI koTimAM mUkIne bhaktikAvya tarIke paNa oLakhAve che. mukhyatve to A stotrasarjananuM preraka baLa to bhaktibhAva ja che. jaina itihAsanAM sonerI pAnAM uthalAvIe chIe tyAre temAM ApaNA parama zraddheya evA pUrvakAlIna zramaNa bhagavaMtoe racelAM gautamasvAmInAM stotro, caityavaMdana chaMda, aSTaka, sajhAya, stavana, rAsa, hitazikSA vagere sAhityamAM khUba ja suMdara bhAvonI padya dvArA racanAo jovA maLe che. jaina AgamAdi graMthomAM stava-stotrano bhAre moTo mahimA gavAyo che. stotranA aneka prakAro prasiddha che. nAmAvalI stotro, mahimA stotro, namaskAra stotro, bhUjagaprayAtAdi chaMda parathI prasiddha stotro, ane saumAM ati viziSTa maMtrAdhirAjagarbhita stotro jemAM bahArathI savAMgasuMdara hRdayaMgama, bhAvavRddhikAraka, parama prabhAvaka, ucca kAvyaguNothI alaMkRta stotraracanAo hoya che. paNa temAM rahasyagarbharUpe uttama maMtro chupAyelA hoya che. maMtrAdhirAja Ama bhItaramAM hoine AvAM stotro ati zIdhra siddhipadadAyI ane bhavatAraka banI jatAM hoya che. jaina darzanamAM stotronA prAcIna itihAsa paricayamAM praNetAone kAlAnukrama saMbhavataH A pramANe yAda karI zakAya. vikramanI trIjI sadImAM 'tijayapahRtta'nA katAM zrI mAnadevasUri mahArAja pahelA, vikramanI cothI-pAMcamI sadImAM "kalyANamaMdira'nA kata zrI siddhasena divAkara vikramanI chaThThI sadImAM "uvasaggahara'nA kata zrI bhadrabAhusvAmIjI dvitIya, vikramanI sAtamI sadImAM bhaktAmara ane namiUNanA kata zrI mAnataMgasUrijI, vikramanI AThamI sadImAM "ajitazAMti'nA kata zrI naMdiSeNa, vikramanI agiyAramI sadImAM 'moTI zAMtinA kata tarIke gaNAtA zrI zAMtisUrijI vAdivetAla, soLamI sadImAM "saMtikaranA katAM zrI munisuMdarasUrijI uparAMta dArzanika stotronA praNetAomAM divAkara amitagatijI, kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya, jinaprabhasUrijI, pArdhacaMdrasUrijI, upA) yazovijayajI ItyAdi mukhya che. A stotrasAhitya amane meLavI ApavAmAM bhAvanagaranA cunIlAla durlabhajI parivAramAMthI zrI cImanabhAIe amane khUba ja madada karI che. amo temanA khUba ja RNI chIe. atre ApaNA saunA parama bhAgyodaye evA maMtrAdhirAjagarbhita zrI gautamaprabhunA ati durlabha stotro prastuta karAyAM che je parama maMgalakAraka che. enA nitya ke prAsaMgika anuSThAno koTIbhavapApanivAraka che. TUMkamAM A stotranAM pAThagAna ApaNI AdhyAtmika pravRttinuM eka pradhAna aMga che. jaina itihAsanAM sonerI pRSTho upara stotra-racayitAomAM zrI vajUsvAmIjInuM nAma, zrI | jinaprabhasUrijInuM nAma prathama haroLamAM Ave che. saMskRta ane prAkRta racanAono jANe akhUTa bhaMDAra. zatruMjayathI laIne guru gautamasvAmI sudhInI vahetI rahelI pravAhadhArA ApaNane zabdathI laine nAdabrahma sudhI laI jAya che. A badhuM lAlityasabhara sAhitya to kharekhara mANavA jevuM makAna nA kAkA na kara ma na mAnanArA banAvavAmAM mAnava mana namaka-kama-mana-mana-manana-mana-nAkAna
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 153 che. vajrasvAmI (vikramanI 496-584)e 51 zlokamAM zrI gautamasvAmI stotra racyuM che, jemAM kavinA hRdayamAM gautamano nirmaLa deha vividha rUpa dhAraNa kare che. e ja rIte prAkRta ane saMskRtamAM racAyelAM zrI jinaprabhasUrijI racita gautamasvAmI stotra zabda ane artha baMne rIte ati samRddha che. e stotramAM sUrijI kahe che ke, Ape rUpalakSmI vaDe kAmadevane jItIne tene tRNa samAna banAvI dIdho. jo ema na hoya to trilocananA netrAgni vaDe tene ekAeka zI rIte bALI zakAyo ? atizaya camatkArika kRtio dharAvatAM bIjAM stotro paNa prAsAdikatA ane alaMkAra-suSamAne lIdhe saunA cittane harI lye tevAM che. e ja pramANe jemanA nAma mATe ghaDIbhara to ahobhAva thai Ave evA zrI munisuMdarasUrijI kRta gautamastotra paNa atre prastuta che, je stotra paNa svAdu svAdu pade pade che, uparAMta pU. zrI jJAnavimalasUrikRta divALI devavaMdananI racanAmAM paNa suMdara padyasAhitya jovA maLe che. ajJAtakRtaka-kRta gautamasvAmI sajjhAya AbAlagopAla saune cittaharaNa karanAra che. A uparAMta karNATakakesarI zrI bhadrakaMrasUrijI, hAlAradezodvAraka zrI amRtasUrijI, acalagacchAdhipati zrI guNasAgarasUrijI, zrI ajitasAgarasUrijI ane zAsanasamrATa nemisUrIzvarajI ma. samudAyanA vidvadvarya pUjya A. zrI vijayapadmasUrijI mahArAja tathA parama zAsana prabhAvaka A. zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjazrI tathA AgamoddhAraka zrI sAgarAnaMdasUrijI mahArAjanA samudAyanA muni prava2 zrI sudharmasAgarajI mahArAjanI suMdara racanAo atre prastuta che. jaina stotrakAvyonA keTalAka prakAro paNa joie, devatAnusArI stotra, viSayAnusArI stotra, prAtaHsmaraNa stotra, sahasranAma stotra, padasaMkhyAnusArI stotra vagere. grISmakALamAM sarovaranA zItala jalakaNa jeTalI zAtA Ape che teTalI ja zAtA A bhAvaratno ane mANikyaratno samAM stutistotro Ape che. prastuta graMthamAM prAcIna racanAo ane nUtana racanAo che, judA judA kartAnA rAso che, aSTaka che, stuti che tathA judAM judAM zramaNa-zramaNI, zrAvaka-zrAvikAnA lekho paNa che. jeo saMskRtanA jANakAro che teo AmAM Apela vividha saMskRta padya-racanAomAMthI potAnI pasaMdagI pramANe gAthAo laine nityapATha karI zake. jeone gujarAtI joie che temanA mATe prAtaHsmaraNIya bane tevI gujarAtI stutio paNa che. prAcIna saMskRta-prAkRta racanAo meLavI ApavAmAM zrI buddhisAgarasUri samudAyanA pU. paM. zrI dharaNendrasAgarajI ma. sA.no noMdhapAtra sahayoga maLyo che. stutivaMdanA : "pUjA koTi samaM stotram' ema AcAya bhagavaMto kahI gayA che. samartha vidvAna 5. pU. A. zrI vijayadharmadhuraMdharasUrIzvarajI ma. sA. saMskRta-prAkRtanA sAkSara ane aneka zAstronA UMDA Akalana pachI sAdhakone sAdhanAmAM sahAyaka nIvaDe tevAM bahumUlya ratnonA varapradAtA rahyA hatA. emanA dvArA racAyelAM stotromAMthI keTalAMkanA ati suMdara, vizada, hRdayasparzI padyAnuvAdo pa. pU.A. zrI vijayahemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjazrInA kRpAprasAdarUpe prApta thayA che. 2049mAM bhAvanagaranI dharmabhUmimAM racAyela A padyAnuvAda kaMThAbharaNa banI zrI gautamaprabhunI bhaktimAM atyaMta sahAyaka nIvaDaze evI zraddhA che. munizrI jayadarzanavijayajI mahArAjazrIe rajU karelI agiyAra vaMdanAo paNa khAsa dhyAna kheMce che. atre anya pUjyazrIonI paNa smRtivaMdanA rajU karI che.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi karavAmAM madada karavA makAna nA vImA kakaka kakakama amanana nanananana nananana nanananana nananana nananana , makavAnA vAra na lAgyA nA kAkA bApAnA javAba ApavAmAM 'vividha mAdhyamo dvArA bhaktivaMdanA : prabhu jinezvara bhagavaMtonI pUjA-bhakti-upAsanA anekavidha prakAre karavAmAM Ave che. jainadharmamAM pUjAnA mukhya be prakAra jaNAvavAmAM AvyA che. (1) dravyapUjA (2) bhAvapUjA. dravyapUjA e eka jAtanI bAhya pUjA che, jyAre bhAvapUjA aMtaraMga pUjA che. devapUjAmAM vividha vastuo-sAdhanono upayoga thAya che jyAre bhAvapUjAmAM mAtra aMtarano janmananA ciMtavanano, haiyAnA bhAvano ja upayoga thAya che. A bhAvapUjA dhyAna, japa ane kIrtana-stuti, stotra-stavana, caityavaMdana Adi aneka prakAre thAya che. A bhAvapUjAnI abhivyaktimAM jina-maMdire nitya prabhu sanmukha stuti, stotra, stavana, caityavaMdana karavAmAM Ave che. tema avasara-avasare pUjA-pUjano, rAtri bhAvanAo (rAtrijago), rAsAonuM vAMcana-zravaNa Adi paNa karavAmAM Ave che. A rAsAomAM jema jinezvara bhagavaMtonuM jIvanakavana jovA maLe che tema jaina dharmanA parama upakArI guru bhagavaMtonAM jIvanakavana ane parama jinopAsaka zrAvako (rAjAdi)nAM jIvanakavanone paNa A rAsa-rAsAonA mAdhyame vaNI levAmAM AvyAM che. ghara ane gAma, saMgha ane upAzrayomAM gUMjato ane gAjato zrI gautamasvAmI mahArAjAno rAsa AbAlavRddho Aje paNa datacitte zravaNa kare che e rAsano gurjarAnuvAda A graMthamAM suMdara rIte saMkalita karela che. paMdaramI sadImAM khaMbhAta baMdare cAtumAM rahelA pU. zrI udayavaMta munizrIe racela gautamasvAmIno moTo rAsa tenA artha sAthe A graMthamAM prastuta che. Aje paNa sakala saMghomAM mAMgalika rUpe A ja rAsa bhAvathI gavAya che. DhALo paNa khUba ja mananIya ane manohara jaNAya che. A rAso-sAhitya atyAre je upalabdha che-jovA maLe che te vizeSa karIne vikramanI 13mI sadIthI 17mI sadInuM che. A rAsonuM vAMcana vyAkhyAnamAM ke vyAkhyAnanA eka prakAra rUpe karavAmAM AvatuM hoya che. vartamAnamAM je rAsonuM vAcana thAya che temAM 'zrIpALa rAjAno rAsa' vizeSa jovA maLe che. zrIpALa rAjAnA rAsanI racanA upA) zrI vinayavijayajI tathA upA) zrI yazovijayajIe karI che. tenI kathA rAjA zreNika samakSa rajU karanAra zrI gautamasvAmI che. A rAsA-sAhityamAM "gautamasvAmInA rAsa'no paNa kaMIka evo ja mahimA jovA maLe che. "zrI gautamasvAmInA rAsa'nI racanA eka nahIM, aneka jovA maLe che. pUjya guru bhagavaMto tema ja zrAvaka kavio (kavi zrI RSabhadAsa Adi) dvArA samaye samaye zrI gautamasvAmInA rAsanI racanAo thatI rahI che. A racanAomAM vi. saM. 1412mAM khaMbhAtamAM racelI pUjya zrI udayavaMta (upAdhyAya vinayaprabha) mahArAjanI racanA loka-prasiddha priya ane alaukika che. vividha rAso-rAgonuM saMyojana-abhivyakti eTale ja rAsa. temAM paNa prastuta rAsamAM thayelI abhivyakti avarNanIya aneka artha-saMdarbhone abhivyakta karatI hoI varNanIya chatAM avarNanIya che. A rAso sAhityanI keTalIka sAmagrInuM A graMthamAM saMkalana 2jU karanAra amadAvAdanA jANItA prAdhyApaka ane jainadharmapremI zrI kamudacaMdra jI, zAhe jaina sAhityanA pracAra ane prasAra mATe temanI uttarArdha avasthAmAM ghaNI moTI sevA ApI che. gautama mAlukA vagere presa maeNTara zrI jaina sAhitya vikAsa maMDaLa muMbaIthI prApta thaI che je mATe temano AbhAra mAnIe chIe. 'gaNadhara zrI gautamasvAmI atra ...tatra...sarvatra... nirmaLa niHsvArtha jIvanasAdhanA ane paragaju prakRtine laIne zrI gautamasvAmInA nAmano
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 1papa bApAna karavAnA rahaoooooooAjIvana jIvavA a raja anero prabhAva to juo! kAvyomAM, stotromAM temanuM nAma sarvatra gavAyuM che. jaina zAradApUjanavidhimAM prAraMbhe bolAtI stuti : jaina vidhithI je kare, pUjana citta dharaMta; lAbha savAyo tehathI, gRhI nizadina lahaMta. 1 lakSmI Ave te ghare, mahAvIra nAma dharaMta; gautama nAma smaraNa thakI, mana prahalAda raheta. 2 mAMgalika saMbhaLAvavAmAM zrI gautamasvAmInuM smaraNa : aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; te guru gautama samarIe, vAMchita phala dAtAra. 1 mAMgalika stotramAM maMgalaM bhagavAna vIro, maMgalaM gautamaprabhuH / maMgalaM sthUlabhadrAdyA, jainadharmo'stu maMgalaM / / gurumAM- zatrujaya samo tIratha nahIM, RSabhadeva se deva; gautama guru se guru nahIM, pUnuM maiM nita meva / prasiddha puNya prakAza stotra'mAM- eka dina vira niNaMdane, caraNa karI praNAma; bhavika jIvanA hita bhaNI pUche gautamasvAma. sarva stotromAM zreSTha : jaina jagatamAM prasiddha thayelAM badhAM ja stotromAM RSimaMDaLa stotra koI adbhuta, anupama, divya ane alaukika jyotithI viziSTa sthAna prApta karyuM che. A mahAstotranuM nitya smaraNa devI teja ApanAra che. zrI RSimaMDaLa stotranI racanA zrI gautamasvAmIe karI che ema kahevAya che. gaNadhara gautamasvAmInAM keTalAMka darzanIya sthAno, saMbaMdha ane zreSThatA : indrabhUti gautama paMDita hatA tyAre sarvazreSTha paMDita gaNAtA, prabhu mahAvIranA ziSya banyA tyAre paNa ziSyomAM sarvazreSTha banyA ane pachI gaNadhara banyA tyAre paNa sarvazreSTha gaNadhara kahevAyA. A mahApuruSanI nayanaramya mUrtionAM darzana bhAratabharanAM seMkaDo jaina maMdiromAM Aje paNa avazya thAya che. jema puMDarIka gaNadharano siddhagiri sAthe saMbaMdha che tema neminAthanA prathama gaNadhara varadattano giranAra sAtheno saMbaMdha che, e ja rIte gautamasvAmInA vilA, viSAda ane kevaLajJAnano saMbaMdha bihAramAM guNiyAjI tIrtha sAthe saMkaLAyelo che. prAcIna rAjagRhonA itihAsamAM guNazIla caityanuM suMdara varNana Ave che. A guNiyAjI tIrtha pAvApurIthI vaza kilomITara dUra che jyAM bhagavAna mahAvIre asaMkhya bhAvukone gRhasthadharma ane zramaNa dharmanI dIkSA ApI muktino rAha batAvyo, jyAM gautamasvAmIne bhagavAna mahAvIra svAmI paratvenA sneharAganI pakaDa chUTI gaI ane
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi mohanAM paDaLa khasI gayAM ane sAco jJAnaprakAza lAdhyo e tIrthabhUmi guNiyAjI Aje paNa aneka dharmapremIonuM zraddhAkendra banI gayuM che. nAlaMdAthI traNa kilomITara dUra kuMDalapura gAma jyAM gautamasvAmInI caraNapAdukAnAM darzana thAya che. prAcInakALamAM gubbaragAma ane vaDagAma paNa kahevAtuM. nAlaMdA ane kuMDalapura gAma rAjagRhanAM upanagaro hatAM. indrabhUti, agnibhUti, ane vAyubhUtino janma A gubbara gAmamAM thayo. A bhUmimAM nAlaMdA vizvavidyAlaya banavAthI vidyAnuM moTuM kendra banyuM. bhagavAna mahAvIranA samayamAM ane te pachI paNa ahIM jaina dharmano prabhAva sAro rahyo. bhagavAna mahAvIrano gosAlA sAtheno meLApa ahIM thayo. caudamI sadImAM racAyela vividha tIrthakalpa'mAM zrI jinaprabhasUrijIe A tIrthanI suMdara vyAkhyA karI che. saM. 1565mAM zrI haMsasomajIe ahIM soLa dara hovAno ullekha karyo che. saM 1664mAM paM. jayavijayajIe atre 17 maMdira hovAno ullekha karyo che. bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadharomAMthI traNanI A janmabhUmi hovAthI, prabhu mahAvIranAM atre ghaNI vakhata padArpaNa thavAthI tema ja prabhunA dharmopadezathI ahIM aneka prANIoe potAnAM jIvana saphaLa kaya. e rIte A bhUminI mahAnatA avarNanIya che. nAlaMdA vizvavidyAlaya ane tyAMnA saMgrahAlayamAM prAcIna jaina pratimAo, stUpo ane bIjA aneka avazeSo jotAM jinazAsanano kIrtidhvaja UMce gagane gherAto hato ! e je rIte sametazikharajI girirAja caDatAM prathama zrI gautamasvAmInI TUka Ave che. ahIM covIza tIrthakaro ane daza gaNadharonI caraNapAdukAnAM darzana thAya che. rAjagRhInA pAMcamAM pahADe gautamasvAmI mokSe gayAno paNa ullekha Ave che. AvAM asaMkhya sthAno gautamasvAmInAM amara smRticihno banyAM che. vartamAnamAM jayapuranA mUrti ArTisTa caMpAlAla gaNezanArAyaNa mAraphata zrI gautamasvAmInI 1500 thI 2000 adyatana mUrtio chellA dazakAmAM jaina tIrthasthAnomAM vividha sthaLe pahoMcI gayela che. zrI caMpAlAlajInA sahayoga mATe temanA RNI chIe. hastapratono yogya upayoga karIne gautamasvAmI saMbaMdhe Akara graMthanA | 'eka vyavasthita prayAsanI jarUra che : jaina dharmanA lAkho-karoDo graMthomAMnA ghaNA haju paNa apragaTa sthitimAM che. prAcIna tADapatro upara suMdara maroDadAra akSaroe vividha zAhImAM hastalikhita rUpamAM graMthAgAromAM paDyA che-pATaNamAM, suratamAM, rAjasthAnamAM, bhAvanagaranI yazovijayajI graMthamALA ane AtmAnaMdasabhAnA graMthAgAramAM, amadAvAdanA bho. je. vidyAbhavanamAM, lAlabhAI dalapatabhAI saMzodhana kendramAM, mahAvIra jaina vidyAlaya vagerenA graMthabhaMDAromAM badhI maLIne vIzeka lAkha hastaprato hovAno saMbhava che. pAlItANAnA Agama maMdira, sAhitya maMdira, vIrabAI pAThazALAmAM ghaNA alabhya graMtho che. vaDodarA, khaMbhAta, lIMbaDI, Dabhoi. vIramagAma. jAmanagara vagerenA prathabhaMDAromAMnI hastapratomAMthI gautamasvAmInuM apragaTa sAhitya ghaNuM maLI raheze. hastapratonI sArI evI saMkhyA dakSiNa bhAratamAM tAMjoramAM, trivendrama, maisUra, madrAsa, annAmalAi pAse sArA pramANamAM sacavAyelI che. tirUpatinI saMskRta yunivarsiTI pAse paNa have ThIka ThIka saMgraha thavA lAgyo che. mahArASTramAM pUnAnI bhAMDArakara orIenTala insTITyUTa pAse ane Dekkana kaoNleja pAse paNa ThIka saMgraha che. muMbaImAM mAdhavabAga pAse lAlabAganA graMthabhaMDAramAM, suratamAM hakamasUrino bhaMDAra, DabhoimAM jaMbUsvAmIno bhaMDAra, vaDodarAmAM pU.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 157 puNyavijayajI ma.no graMthabhaMDAra, vaDodarAmAM prAcyavidyAmaMdira, gAyakavADa orIenTala graMthamALA, khaMbhAtano zAMtinAthajIno tADapatrIya jJAnabhaMDAra tathA AcAryazrI vijayanemisUri graMthabhaMDAra, amadAvAdamAM DahelAnA graMthabhaMDAra, pAlaDImAM jaina prAcyavidyAmaMdira vageremAM hastapratono vipula bhaMDAra paDyo che. kaccha-koTaDAmAM paNa saMgraha che. bikAneramAM nhArAjIno saMgraha, udepuranA graMthabhaMDAro, rAjasthAnamAM jodhapuranA mahArAjAno saMgraha, uttaramAM vArANasI pAse sarasvatI bhavanamAM, bihAramAM nAlaMdA, darabhaMgA, paTaNA yunivarsiTI, baMgALamAM kalakattA yunivarsiTI, paMjAbamAM hoziyArapuramAM hastaprato vipula pramANamAM che. haju adyatana paddhatie taiyAra karavAmAM Avato zrI kailAsasAgarasUri jJAnabhaMDAra kobAmAM paNa hastapratono vizALa saMgraha che. AcAryazrI padmasAgarasUrijI ma. sA. A kAryamAM khUba ja UMDo rasa laI rahyA che. jaina zrIsaMgho dhAre athavA amadAvAdanuM zrImatI zAradAbena cImanabhAI lAlabhAI zaikSaNika saMzodhana kendra ane tenA niyAmaka DaoN. jitendrabhAI bI. zAha jevA jenazAsanane saMpUrNa samarpita sAkSaro dhAre to A badhI hastapratomAMthI gautamasvAmI saMbaMdhe yogya saMkalana karAvIne vyavasthita rUpamAM eka AkaragraMtha taiyAra thai zake tema che. ( rUpa-raMga--sauSThava adabhuta ane mahAna tapasvI : jemanA pAvanakArI nAmano Avo adbhuta mahimA che ane vIra gaNadhara tapa, gautama paDagho tapa, gautama kamala tapa, nivaNi dIpaka tapa ane zAzvata evA vIza sthAnaka tapamAM paNa gautamapada eka sthAnaka rUpe ArAdhAya che pa. pU. A. zrI jayaghoSasUrijI ma.sA.no gautamapada uparano mananIya lekha khAsa vAMcavA jevo che-AvAM tapo jemanA nAma sAthe saMkaLAyelAM che ane je svayaM mahAna tapasvI hatA chatAM teo durbaLa to na ja hatA. bIjI covIzIomAM ke tIrthomAM vIzasthAnaka tapamAM A gautamapada nAmanuM pada vaiyAvacca pada nAmathI ArAdhAya - ATaluM vAcakoe jANavuM jarUrI che. tapa eTale upavAsa, AyaMbila Adi e vyAkhyA sAcI hovAM chatAM pUratI nathI. jenA darzane A tapane bAra prakAramAM varNavela che ane vigato rasaprada ane preraka che. sAdhujIvanamAM e bArebAra ke e bAramAMnA koI paNa prakAranI bahulatA jovA maLatI hoya che. jaina zAsanamAM tapa ane tapasvIonI ujjavaLa paraMparAno vizALa pravAha akhkhalitapaNe vaheto ja rahyo che. paryuSaNa jevAM pavamAM to A tapasyAo soLe kaLAe khIlI UThe che. bhagavatI sUtramAM temanI dehasaMpadA varNavatAM sAta hAthanI laMbAIvALA AkAra samacaturastra athati badhI rIte samane saMghayaNa paripUrNa vajURSabhanArA athati vajU samAna sudaDha ne majabUta asthiyukta zarIrazobhA hatI. zarIrano raMga kasoTInA paththara para aMkita suvaNarakhA samAna, kamalakesara samAna padmagaMdhI zarIra hatuM. vizALa lalATa ane kamaLanI pAMkhaDI jevA lAla, goLa ane komaLa netradraya prakAzamAna hatAM. aSTApadajI tIrthanA ArohaNa samaye tapodurbaLa kauDinya, dinna ane zavAla nAmanA tApaso AvA hRSTapuSTavayavALA gautama aSTApadajInI AThamI mekhalA sudhI ArohaNa karI zakaze ke kema ? tenI zaMkA sevatA hatA paNa gautamasvAmIne pagathI pagathiyAM kyAM caDhavAnAM hatAM ? hAtha laMbAvyo ! ne sUrajanAM kiraNoe temane aSTApadanA zikhara upara mUkI dIdhA ane tApaso jotA ja rahyA. A hatI temanI zaktisaMpannatA! gautamaprabhu cAlatA tyAre dharatI temanAM maMgalamaya pagalAMthI romAMca anubhavatI. AvI adbhuta hatI temanI pracaMDa pratibhA....!
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 'aNuNa vidvAna, anekazAstramarmajJa, mahAdhuraMdhara jJAnI puruSa :, indrabhUti gautama ane temanA be bhAio agnibhUti ane vAyubhUti e yuganA daze | dizAmAM suvikhyAta mahApaMDito hatA. cauda vidyAomAM, vedo, vedAMgo, darzano, dharmazAstro, purANo mahApurANo, zrutio, cAMo, vizeSataH nyAya ane mImAMsA darzanonA talasparzI marmajJa paMDita tarIke indrabhUti asAdhAraNa hatA. prakhyAta prajJAcAryariNa vidvAna ziromaNi e indrabhUti zAstrArtha dvArA tatkAlIna vidvAnonA madane mINanI jema ogALI detA. prativAdI mirAzaka tattvavijJAna vipInanA kesarI hatA. yajJanA AcArya tarIke indrabhUti gautama virAjatA hoya tyAM vAtAvaraNa maMtragAna ane pratyeka kriyAkalApanA sUkSma nidarzanathI prabhAmaya ane divya banI jatuM. magadha dezamAM ja nahi, paraMtu samasta bhAratamAM temanI koTinI vidvAna-virala vibhUti maLavI muzkela hatI. indrabhUti AcAryanA pAMcasothI paNa adhika kakSAnA ziSyo hovA joie, vaLI 50 varSa sudhI teo adhyayana-adhyApana-dArzanika carcA ane karmakAMDamAM nirata rahyA. e hisAbe hajAro ziSyoe emanAM caraNo sevI jJAnalAbha karyo haze. AmAMnA pAMcaso ziSyo to AcAryapada sAthe sadaiva potAnA gurudevano jayaghoSa karatA vicaratA rahetA. vAdIgajakesarI, vAdImAnamardaka, vAdIghakabhAskara vAdIbhapaMcAnana, sarasvatIkaMThAbharaNa ityAdi temanI biradAvalIo sau gAtA rahetA. temanI anaMtalabdhionA mULamAM paNa hatI nakhazikha samarpitatA ane e samarpaNanA mULamAM paNa je rAga hato te paugalika hoto paNa Atmika hato, guNarAga hato. | vidyA-vinaya-namra-zIlAcArasaMpanna mahApuruSa : AvA mahAna paMDitarAja, bhAratavarSanA vareNya mahAjJAnI, cauda pUrvenA atala zrutasAgaranA pAragAmI, bhagavAna mahAvIranA kaivalyahimAlayathI niHsRta vANImaMdAkinInuM bhUmi para avataraNa karAvanArA jJAnagaMgAmAM sadA rata, tIrthakara bhagavAna pArzvanAtha ane tIrthakara bhagavAna mahAvIranI gaMgA-yamunAdhArAnA prayAgamAM gautama ! anaMta labdhionA nidhAna, bhagavAna mahAvIranA zrImukhe 'goyama-goyama' bolAvAtA e mahAna puNyazALI puruSa hatA. chellA yajJamAM devatAoe devavimAnane yajJakSetramAM utAravAne badale mahasena vanamAM sarvajJa bhagavAna mahAvIranI dezanA sAMbhaLavA utAryuM ane prabhucaraNa vaMdavA cAlyA gayA tyAre "mArA sivAya anya koNa sarvajJa hoi zake !" ema vicArI zatrune UgatA DAmavAnA AzayathI zatrunuM garvabhaMjana karavA pRthvI dhamadhamAvatA cAlyA; paNa devanirmita adbhuta samavasaraNa pAse pahoMcatAM ja vItarAga bhagavAna mahAvIranA prazAMta mukhamaMDalanI divya anirvacanIya dedIpyamAna prabhA avalokatAM ja, 'Amane pote parAjita karI zakaze ke kema ?' tevA asamaMjasamAM paDI gayA. ane tyAM ja bhagavAna mahAvIranI yojanagAminI amRtaniyaMdinI vANI, "bho indrabhUti gautama! tame AvI gayA?" evI rIte jhaMkRta thai rahI. prabhue "jIva che ke nahIM?' evA indrabhUti gautamanA saMzayane tatkALa pragaTa karatAM ane chedI nAkhatAM pAMcaso ziSyo sAthe prabhunA zaraNe AvyA-saMpUrNa samarpita banyA. tyAra bAda pote parama vidvAna, vAcaspati sarvazAstravizArada che evuM svapna paNa gautame vicAryuM nathI. "bhagavatI sUtra'nA adhyayanathI jaNAya che ke gautamasvAmI vIranA eka adUbhUta Adarza zaraNAgata parama vinayI AjJAdhAraka ziSya banIne rahyA che ane pote kAMI jANatA ja nathI evA bALakanI jema prabhu karanAranA manamA rAma nA nAnA nAnA nAnA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI | [ 159 30eoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooDakavAyakA karAvavA kadAvarakara rAjakAraka ka kakakakakakaka karavA pAse ati dUra nahIM; ati samIpe nahIM tema UrdhvajAnu, adhaHzira banI dhyAnakoSThaka arthAt badhI taraphathI mAnasika kriyAone rokI, prabhucaraNAraviMda para sthira daSTi karIne besatA, aMdara ciMtananimagna banatA dharmadhyAna ane zukuladhyAnanI AvI dazAmAM masta ne magna banI bhavyAtmAonA kalyANArthe svAsana parathI dhIra gatie UThI bhagavAnanI traNa vAra pradakSiNA karI, vAraMvAra abhinaMdI, lalATa ! para aMjalibaddha banI aneka prazno pUchatA rahyA che. prazna nAno hoya ke moTo, A loka saMbaMdhI hoya ke paraloka saMbaMdhI, bhUtakAlIna, vArtamAnika ke bhaviSyakAlIna hoya, svasaMbaMdhita ke parasaMbaMdhita hoya-gautamaprabhune bhagavAnanA zrImukhanI vANInA amRtasarovaramAM snAna ne pAna karatA rahevAmAM ja divya sukhanI jhaNajhaNATIo anubhavAtI hatI. gaNadhara pada prApti-AgamomAM zrI gautamaprabhukRta praznonuM AcArya ' bhagavaMtoe kareluM vargIkaraNa : kSamAzramaNa bhagavAna mahAvIra prabhunA zrI gautama prathama ziSya-prathama gaNadhara che. gaNanA saMsthApaka haMmezAM tIrthakara bhagavaMto hoya che ane saMvAhaka gaNadharo kahevAya che. pU. pA. A. malayagirijI Avazyaka sUtranI TIkAmAM lakhe che : anuttarajJAna evuM anuttara darzana Adi dharmasamUhanA dhAraka gaNadhara nAmathI prasiddha bane che. A gautama nAma to gotranAma che, paNa jaina dharmAvalaMbIo guru gautamasvAmI' evA paramAdaraNIya zabdathI ja Aje temane navAjI rahyA che. tripadInI prApti bAda mAtra aMtarmuhUrtamAM ja indrabhUti gautame dvAdazAMgInuM nirmANa karyuM. vidyamAna AgamomAM caMdra-sUrya-jaMbUdvIpa prajJaptionI racanA to gautamasvAmInA prazno para pUrNatayA AdhArita che; paNa paMcamAgata vyAkhyA prajJapti jenuM prasiddha nAma bhagavatI sUtra che temAM 36000 jeTalA prazno che, temAMnA mAtra keTalAkane bAda karatAM bAkInA badhA gautamasvAmIe pUchelA che, jene paramAtmAe svayaM uttarita karyA che. bhagavatI-papAtika, vipAka, rAjakazrIya, prajJApanA vagere AgamomAM eTalA vividha viSayonA prazno che, jenuM vizleSaNa-vargIkaraNa azakya jevuM che, tathApi AcArya bhagavaMtoe adhyAtma, karmaphaLa, loka ane phuTa- ema cAra mukhya vibhAgomAM A prazno vaheMcI A cAre vibhAgonA seMkaDo upaprazno vibhakta karyA che. gautamasvAmI ane bhagavAna mahAvIra vaccenA savAlajavAbanuM kSetra sarva viSayasparzI kahI zakAya teTaluM vyApaka che. e traNa loka, traNa kALa, cAre gati tema ja cAreya anuyogane AvarI lya che eTale e savAla-javAbane saMkSepa karavAnuM ghaNuM muzkela che. ( jJAnanI gaMgotrI relAvanArA ati namra gautamaprabhu : vinaya dvArA viveka, viveka dvArA vairAgya, vairAgya dvArA virati, virati dvArA vIra maraNa, vIra maraNa dvArA aMte virahanI vedanA, tenA dvArA uddabhavelA vilApamAMthI vItarAganA paMthe pahoMcanArA gaNadhara gautamasvAmI bhagavaMta rAjagRhInA guNazIla udyAnamAM gurudeva prabhu mahAvIranAM caraNomAM besI, AMkho nIce DhALI, bhInI pAMpaNathI jagatane kahI rahyA che : 'mAruM mArI pAse have kazuM rahyuM nathI. mAruM je kaMI che te mArA paramAtmAnuM che." AvI saraLatAnI, pavitratAnI ane samarpitatAnI mahAmUlI saMpattinA svAmI gaNadhara gautamasvAmI mahArAjAnI vinamratA gajabanI hatI. sAmAnya rIte jyAM jJAna hoya tyAM sUkSma to sUkSma, ahaMkAra rahe ja. paraMtu gautamasvAmI kSamApanAnA haones - rAjArAmArI - kAkA kAma
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi sAdhaka hatA. AnaMda zrAvaka sAthenA avadhijJAnanA prasaMgamAM lAvelI gocarIno upayoga karyA vinA tatkSaNa gautame jai eka gRhastha zrAvakanI kSamA mAgI. puruSAdAnIya bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAmAM Avela zrutajJAnathI prabuddha kezIkumAra zramaNa sAthenA prasaMgamAM paNa 12 praznottara dvArA ubhaya mArganI viziSTatAo ne vibhinnatAono bheda ukelyo ane carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranA mArganA pAMca mahAvrato zA mATe?--ne pArzvanAtha paramAtmAnA zAsanamAM cAra ja mahAvrato zA mATe ? ityAdi saMzayonAM saMvAhI samAdhAna karI kezIkumAra zramaNane mahAvIra paraMparA sAthe joDI ApyA. atimuktaka kumAranA prasaMgamAM paNa gautamasvAmIjIe bALaka sAthe bALaka jevA sa2la-udAra-hRdayI banI madhuratA, vatsalatA ane saralatAno piracaya karAvyo. tIrthaMkaronI prabuddha cetanAnA saMvAhako--gaNadharo : lAkho varSe pRthvInA pATale ekAda tIrthaMkarano jIva tribhuvananA prakRSTa puNyodaye jJAnadarzanacAritryarUpa saMyamasAdhanAnA prazasta mArganA dIvaDAne jhaLahaLato karavA avatare che. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritrya to jIvamAM aMtarnihita che, paNa asaMkhya kALanI kArmaNa vargaNAone anaMtakALanA kusaMskAro saMskAro rUpe suSupta avasthAmAM rahelA jIvanA A pAramezvarI vaibhavane AvRtta karI de che. janma-pratijanmamAM sAdhanAonA zikhare caDatAM caDatAM carama janmamAM pUrvakarmone khapAvI, nUtana karmonuM bhAthuM bAMdhavAthI dUra rahIne tIvra tapazcaryA sAdhIne kevaLajJAnanA sUryapuMjathI jhaLahaLI pRthvI para ja nahIM paNa uparanA aneka devaloko sudhI tIrtha pravartAvatA tIrthaMkara bhagavaMto pragaTe tyAre svarga paNa A pAvana pRthvInI irSA kare che. devonAM vimAno pRthvI para doDAdoDa kare che. indradevanuM siMhAsana calAyamAna thatAM devo sAthe teo doDatA AvI janmakalyANaka utsava race che. pachI dIkSAkalyANaka, kevaLajJAna kalyANaka ema utsavonI paraMparA cAle che. tIrthaMkara bhagavAna kevaLajJAna prApta kare tyAre adbhuta prabhAmaya samavasaraNanI racanA thAya che. mAIlo sudhI bhagavAnanI dharmadezanA devothI lai tiryaMca sRSTi zravaNa karI pAvana thAya che. jema pratyeka manuSya tIrthaMkarapada sudhI ArUDha zai zakato nathI, bahu virala vyaktio ja vIza sthAnaka padonI viziSTatama ane utkRSTa sAdhanA karIne tIrthaMkara nAmakarma bAMdhIne A pada prApta kare che tema koi sAdhAraNa vyakti gaNadha2pada sudhI pahoMcI zake nahIM. aneka janma samupArjita utkaTa ArAdhanA--tIvratama tapazcaryA pachI viziSTa atizayo ane labdhiothI sahajapaNe zobhita A gaNadharapada para pahoMcI zakAya che. saMzayAtIta sarvazruta mahodadhi siddha buddha akSINa mahAnasa labdhiyukta gautamaprabhu mahApaMDita indrabhUtimAMthI dIkSA letAMnI sAthe ja jagaDhaMgha bhagavAna mahAvIranA karakamalothI mastaka para paDatA saugaMdhika vAsacUrNanA prabhAvathI gaNadhara banyA. agiyAra paMDitonA mastaka para A saugaMdhika ratnacUrNa prakSepa karatAM bhagavAna bolyA, "huM tamane saune dravyaguNa paryAyathI tIrthanI anujJA pradAna karuM chuM." Ama bhagavAna mahAvIre potAnA tIrtha--saMghanI sthApanA karI agiyAra gaNadharone gaNadharapada ApyuM, jemAM zrI gautamaprabhu prathama gaNadhara banyA. agiyAra AcAryono ziSya-samudAya jenI kula saMkhyA 4400 hatI teno A parivAra gautamaprabhunI chatrachAyAmAM jinazAsananI jayapatAkA laherAvavA lAgyo. zrI gautamaprabhune gaNadharapada pradAna isvIsana pUrve 557mAM vaizAkha sudi 11nA divase thayuM.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 161 kalpasUtra ane gaNadharavAda paryuSaNA mahAparvamAM zvetAMbara mUrtipUjaka saMpradAyamAM cauda pUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmI-praNIta zrI kalpasUtrano anero mahimA hoya che. A kalpasUtramAM zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA saMpUrNa jIvanacaritranuM Alekhana karavAmAM AvyuM che. temAM sauthI vadhu agatyanuM ane sauthI vadhu kaThinamAM kaThina vyAkhyAna kahevAtuM hoya to te "gaNadharavAda' che. A 'gaNadharavAda' jijJAsuo mATe jJAnanI khANa che. vyAkhyAnakAra vaktA jo jJAnI ane vacasvi hoya to A 'gaNadharavAdanA tAttvika nirUpaNamAM cAreka kalAka sAmAnyataH pasAra thaI jAya che. pa. pU. zAsanasamrATa AcAryazrI vijayanemisUrijI mahArAja paNa A kALanA prakhara vyAkhyAtA-tattvajJa yugapuruSa hatA. ane teo jyAre "gaNadharavAdanuM vyAkhyAna vAMcatA tyAre moTA moTA jainetara vidvAno khAsa enuM zravaNa karavA AvatA. ane temAMya zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA nivaNa pachI gaNadhara zrI gautamasvAmInI manovyathA-vilApanuM evuM AbehUba varNana karatA ke pUjyazrI to gaLagaLA thaI jatAM zrotAvarga paNa vyAkhyAnanA rasamAM tadAkAra thaI AMsu sAthe zrI gautamasvAmIjInA duHkhamAM sahabhAgI thavAno anubhava karatA. ['namo'nI aNizuddha paripUrNa sAdhanAmAM zikhara dvArA anaMta lablinidhAna 'pragaTAvanArA zrI guru gautamanuM gaNadharomAM ananya sthAna : dIkSA grahaNa karyA pachI zrI gautamaprabhue mAvajIva SaSThabhakta tapanI pratijJA karI, apramatta banI utkaTa saMyamamArga para vicaratA gautamaprabha anya gaNadharothI aneka rIte alaga tarI AvatA. dIpta tapasvI temaNe karmone bhasmasAt karavA ugra tapazcaryA karelI. prabala sAdhanAmAM aharniza lAgyA rahetA. jJAnanI apekSAe cauda pUrvanA dhAraka ane mati, zruta, avadhi ane mana:paryava nAmanAM cAra jJAnonA dhAraka hatA. savakSira sannipAta jevI 28 labdhionA dhAraka ane chatAM parama vinayI, parama prazAMta, ADaMbara-mada-mAnamukta, asaMgabhAvamAM vartanArA hatA. svAnubhUtipUrNa dezanA dvArA agaNita AtmAone pratibodhI siddhinA mArga para lAvanArA hatA. mahAvIrazAsanane temaNe udyotita karyuM hatuM. bhagavAna mahAvIra pAsethI padArthonA-tattvonA svarUpanuM jJAna karAvatI tripadI meLavI aMtarmuhUrtamAM (kSaNamAtramAM) dvAdazAMgInI racanA karI, prabhunI vANIne samasta jIva-nikAyanA kalyANArthe sUtrarUpe gUMthanArA gautamaprabhunuM sthAna sarva gaNadharomAM viziSTa hoya te sahajasiddha che. gaNadharonAM viziSTa vividha kAryo : 3 : tIrthakara anuvartana 3 : tIrthakaranA jJAna-vaibhavanuM anupradAna Tu : zAsanavRddhi ane saMghane mArgadarzana : pratyeka tIrthakara bhagavaMtanI potapotAnA yugamAM viziSTatAo hoya che. darekamAM keTalAMka aizvaryo_vibhUtimatva samAna paNa hoya che. emAMye avasarpiNIkALamAM tIrthakara bhagavaMta ane gaNadharonI vaLI vizeSa paristhitio hoya che. carama tIrthaMkara kSamAzramaNa sarvajJa bhagavAna A avasarpiNIkALamAM avataya, to temane parAjita karavA nIkaLelA sarvadArthasaMpanna saMhitA, brAhmaNa, AraNyaka, upaniSadu, nyAya, sAMkhya, vaizeSika, yoga, pUrvamImAMsA, jyotiSa, kalpa, nirukta, chaMda, vyAkaraNAdi samasta
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ [mahAmaNi ciMtAmaNi kakaka ka ka - - - - - - - na zrautavAmayanA pratibha-ubhaTa vidvAna indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIranI dedIpyamAna vItarAga prajJA-pratibhA-avasthA nihALI jIvanA astitva aMgenA temaNe karelA samAdhAnathI tatkALa 500 ziSyo. sAthe prabhu vIranA zaraNe gayA ane bhagavAne temane gaNadharapada pradAna karyuM. paraMtu gaNadharapada e koI | rAjA ke rASTrapati Ape tevI mAtra upAdhi nathI, e bahu moTI javAbadArI che. sAmAnya vyakti che AcAryapadane paNa na AMbe. to gaNadharapadanI zI vAta ? tIrthakaro sarvajJa hoI vyakti emanA samavasaraNanA tAre Ave te pUrve ja athavA sudura paMthathI AvavA nIkaLe tyAM ja vyaktinI vizeSatAo-maryAdAo, tenA pUrvabhavo, potAnI sAthenA pUrvabhavo-Ama badhuM ja jANatA hoi game te vyaktine dIkSA pradAna na kare, to gaNadharapadanI to zI vAta karavI? ja gaNadhara sau prathama to ananya bhAve zaraNApanna hovA joie. ja gaNadharanI niSThA potAnA tIrthakara bhagavAnamAM pUrNa samarpita bhAva sAthe hovI joie. ja gaNadhara tIrthakaranA arthadarzanane sAvadhAnapaNe grahaNa kare tevA zAstrIya pratibhA-saMpanna ane RtaMbharA prajJA samavata mahApuruSa hovA joie. ja tIrthakara bhagavAnanA tattvadarzanane, gUDha rIte vyakta thayelA bhAvone, arthone amRtamayI AgamAtmikA vANImAM jagatamAM pravartAvavAmAM, A tattvabodhane surakSavAmAM dakSa ane pachInA ziSyo-AcAryo-upAdhyAyo-zrAvako-zrAvikAovALA zrIsaMgha AdithI aMta sudhI barAbara samajI zake tema saralatama vAtmayanA sAsaMdoha rUpe vyakta karanAra labdhisaMpanna hovA joie. ahiMsA-indriyasaMyamantapazcayamAM daDhAgrahI, asAdhAraNa manonigrahI, UMcA AcAravALA, zIlabhadra, AjJAnuvartI ane zAsanaprabhAvaka hovA joie. che te mAtra tIrthakara bhagavaMtanA sAdA-sIdhA anuvartI hoya- mAtra anuyAyI-aMtevAsI hoya eTaluM ja pUratuM nathI, paNa tIrthaMkara bhagavaMtanI alaukika divya AbhAthI anuprANita thaI temanAM jJAna-darzana-cAritryanI sarvotkRSTa prabhAne potAnAmAM sevA-samarpaNa ane vinayAdi guNothI samAvI laI jagatanA ajJAnI janonA uddhAra mATe tene karuNAbhAvathI potAnA vartana-vANI dvArA tIrthakara bhagavAnanI garimA sacavAya tema sarvatra vistAranAra hoya. tIrthakara bhagavAnanI dezanAne satata vahetI karIne ane potAnA saMyamI tapomaya Adarza che dvArA dezanA khUNe-khUNe pahoMcADI aneka jIvone tIrthakara bhagavaMtanA zaraNe lAvI, pote dIkSA pradAna karI ziSyonI sAdhanAno samutkarSa karI temane kevaLajJAna sudhI pahoMcatA karavAnI asAdhAraNa-ananya bAhyAbhyatara yogyatA joI gaNadharapada pradAna thatuM hoya che. jinazAsananuM dezakALanA aneka upasargo--upadravo sAme rakSaNa karI zAsanane potAnAM cAritrya, labdhibaLathI ane jJAnabaLe susthira karI nivaNi paryata tenI pratidina abhivRddhi karIne tene vijayavaMta banAvavAnuM temanuM kArya hoya che. ja tIvra saMyamasAdhanA ne kaThora tapazcaya sAthe pote kevaLajJAna tarapha karmakSaya dvArA AgaLa vadhatAM-vAdhatAM sahasro ziSyo ane caturvidha saMghanAM paNa pragati-puruSArtha AgaLa vadhArI temane paNa parama pada sudhI kevI rIte pahoMcatA thavuM enuM preraNAtmaka nidarzana tathA nanana+ veN 1 we www papapa para w w nAmakara sarakAra banAvanArA
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 16 3 wwww ja0000000000 'ar , da. www , karanArA - saMghamAM zistabhAvanA pravarte tevuM anuzAsana karavAnuM kAma paNa gaNadharonuM hoya che. ( nirabhimAna, vigatamada-moha gautama prabhu : | bhagavatI sUtranA bIjI zatakanA prathama uddezaka sUtra 10 thI 14 sudhImAM kuMdaka che parivrAjakano prasaMga che. A skaMdakane piMgalaka nAmanA nigraMthe pAMca evA kUTaprazno pUchaLyA hatA temAM paNa gautama prabhunI nirabhimAnatAnAM darzana thAya che. bhagavAna mahAvIranI AjJA pAse kadI gautame zuM kAma ?', 'zA mATe ?' evo AMtaramanamAM paNa vicAra karyo nathI. bhagavAnanI pratyeka nAnImoTI AjJA pUrNapaNe yathAzIdhra mAthe caDhAvavI e gautama prabhunuM parama jIvanavratA che hatuM. [vaizAlaka zrAvaka A piMgalakanuM vizeSaNa che. vaizAlika eTale bhagavAna mahAvIra ane zrAvaka eTale temanA vacanane sAmAvAmAM rasavALA) aSTApada tIrtha ArohaNa ane kevaLajJAnaprAptinI parama utkaTatA : thI gautamasvAmImAM evuM asAdhAraNa sAmarthya hatuM ke teo jemane ogho ApatA temane tatkAza kavaLajJAna thaI jatuM. temano vAsakSepa jenA mAthAmAM paDato te te ja bhave te mokSe jatA. aSTApada tIrthe ArohaNa karyA pachI gautamasvAmIe caturmukhI prAsAda-maMdiramAM pravezI ratnanirmita jinabiMbonI vaMdanA-bhAvArcanA karI. pachI tIrtha samIpanA eka saghana vRkSa nIce dhyAnastha thayA, dharmajAgaraNa karyuM. tyAMthI pAchA padhAratAM koDitra, citra ane zevAla sAthe anya 1500 tApasone dIkSA ApI. mArgamAM A sarva sAdhuone gautamasvAmIe karakamalanA aMguSThanA sparze khIrathI pArA karAvyAM. tyArathI 'aMgUThe amRta vase' e stuti prasiddha thaI. pa00ne khAtAM khAtA, pa00ne AgaLa jatAM rastAmAM ane 500ne samavasaraNamAM prabhune jotAM ja kevaLajJAna thayuM ane teo kevalIonA samadAya tarapha AgaLa vadhavA lAgyA. gautamasvAmIe temane tyAM jatA rokatAM ne che mahAvIra prabhune vaMdanA karavAnuM kahetAM bhagavAna bolyA : "kevaLajJAnIonI AzAtanA na karo. gautama !" gautamasvAmIe saunI kSamA mAgI, paNa svayaM stabdha banyA. navadIkSitane kevaLajJAna. ane mane-bhagavAnanA prathama gaNadharane nahIM ? zuM mArI aSTApadajInI yAtrA paNa niSphaLa jaze ? bhagavAna mahAvIra temanI khinnatA samajI gayA. temaNe kahyuM, "gautama, ciraparicayane kAraNe tane mArA para gADha raneharAga che eTale tane kevaLajJAna thatuM nathI. deva, guru, dharma prati prazarAga paNa yathAkhyAta cAritramAM avarodha kare che. paNa tame kheda na karo. A vartamAna pachI deha chUTatAM tame ne huM tulya, ekAE ane vizeSatArahita ane koI paNa prakAranA bhedabhAvarahita banaze. A badhA prasaMgo khUba ja samajavA jevA che. ' bhagavAnanuM nirvANa, gautamamAM kevaLajJAnano udaya : Akhare e ghaDI AvI pahoMcI. bhagavAna pAvApurImAM birAje che. sADAtraNa mahinA pUrNa thavAmAM che. bhagavAna nirvANanI paLa jANe ja che. gautamasvAmInA parama kalyANane ciMtavatA prabhue temane pAsenA gAmamAM devazamAMne pratibodha karavA javA AjJA karI. bhagavAnanI AjJA zirodhArya karI gautama harSathI UpaDyA. devazamane upadeza ApI, prabhunAM caraNo samIpa che AjJApAlananA harSathI javA UpaDayA. A tarapha bhagavAna soLa prahara dezanA ApatAM kArtika tamArA janatAna' . khAnA nA jIda
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vadi amAvAsyAnI madhyarAtrI bAda svAti nakSatramAM aMtima baMdhana choDI parama padanI sthitie padhAratAM devavimAno utAvaLe-utAvaLe temanA aMtima darzana mATe doDatAM gautame nihALyAM. cAre tarapha kolAhala macI rahyo hato. vimAnacArI devonA mukhe prabhunA nivaNanA samAcAra suNI gautama AThaMda karavA lAgyA. teo ati kSubdha banI "vIra, vIra' pokAratAM vilApa karavA lAgyA : "bhagavAna ! mane Avo daMDa kema Apyo ? bhagavAna, ApanA agiyAra gaNadharomAMthI nava to mokSa pAmyA, ane huM prathama gaNadhara rahI gayo? he vIra prabhu, mane noMdhAro karI dIdho ! bhagavAna, mArA para Ama kema niSphara banyA?" raDatAM-raDatAM chevaTe gautamasvAmI Azvasta thayA-are, A zuM? zuM Avo vilApa mane zobhe ? ane je prabhu vItarAga che temane vaLI mArA pratye zI Asakti ke zo dveSa? are, huM A zuM karI beTho? ane tyAM ja ekAeka kevaLajJAnano divya prakAza gautamasvAmInA AMtarapradeze jhaLahaLI UThyo. jagata dhanya banyuM. isvIsana pUrve pa27nI kArtika suda pratipadAnA uSaHkAle gautamasvAmI sarvajJa banyA. ( gautamasvAmInuM nirvANa : kevaLajJAnanI divya prabhAthI jhaLahaLatA gautamasvAmI sarvatra vicaratA rahyA. prakAzapUrNa dezanA dvArA sahastrajanone pratibodhI mahAvIra zAsananA tIrthane sudIrghakALa sudhI susthira sumahAna banAvavA mATe pAyAnuM majabUta caNatara karyuM. 14000 sAdhuo, 36000 sAdhvIo, 15900 zrAvako, 31800 zrAvikAo, potAnI ane anya gaNadharonI paraMparAnA eka mAtra gaNAdhiza, saMvAhaka ane saphaLa saMcAlaka hovA chatAM teo satata niHspRha, nirabhimAnI ane mada-mAna rahita asaMga rahyA. jainazAsananuM dhurAvahana, chevaTe paMcama gaNadhara sudharmane soMpI 92 varSanI prauDha dehasthitie rAjagRha nagaranA vaibhAragiri para eka mAsanuM pAdopagamana anazana svIkArI nivaNipade padhAryA ane jagata paranAM sarva baMdhanothI saMpUrNapaNe mukta banyA. gautama maMtra siddhi vidhAna kahevAmAM Ave che ke maMtronA prabhAvathI jIvanamAM pavitratA ane sukhazAMti prApta thAya che. zrI nemisUri samudAyanA pUmunipravarazrI naMdIghoSavijayajI ma. eka noMdhamAM lakhe che ke - AdhyAtmika vidyAomAM maMtra, yaMtra ane taMtra, yugothI khUba gUDha ane gupta vidyA tarIke sthAna pAmelAM che ane AjanA vaijJAnika siddhionA jamAnAmAM paNa A vidyAo rahasyamaya ja rahI che. A vidyAonI siddhi gurugamathI maLela AmnAya arthAt vidhi-vidhAna sAdhanA paddhati dvArA ja siddha thaI zake che. prAcIna hastalikhita pratomAM AvA maMtra-yaMtra-taMtranA seMkaDo kalpa maLe che. darekanI sAdhanApaddhati paNa bhinna bhinna hoya che. vaLI darekamAM tenA lakhanAra, anubhavI siddhapuruSoe amuka bAbato sAMketika bhASAmAM lakhI hoya che to kyAMka amuka agatyanI vidhi ja gupta rAkhI. hoya. dA. ta. zrI padmAvatIjInI sAdhanAnA ghaNA kalpa maLe che. temAM yaMtranuM Alekhana karI, tenI sanmukha jApa, maMtrajApa karavAnuM vidhAna che, paraMtu mULa hastapratamAM yaMtrano namUno ke tenA AlekhananI paddhati batAvI nathI. mATe kevaLa prAcIna maMtra-taMtrasaMbaMdhI hastapratonA AdhAre koI sAdhanA karavAmAM Ave to te phalavatI thatI nathI. ATaluM dareka sAdhake dhyAnamAM rAkhavuM joIe.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 165 prAcIna hastapratonAM-chUTAM chavAyAM pAnAMomAM Avo eka maMtra vidhi anaMtalabdhinidhAna gaNadhara zrI gautamasvAmI saMbaMdhI jovA maLe che, je nIce pramANe che. || || zrI gautamasvAmI maMtra khApa vIdhI [vidhi] niSyate| yathA taMtra maMtrAkSarALI [fr] sevA / / OM namo bhagavao goamassa siddhassa buddhassa akkhINa mahANasa zriyamAnaya Anaya pUra pUraya svAhA / pUrva disA sAmuM besaI, sAmuM e paTa tathA pArzvanAtha naI pratimA mAMDai / dhRtano dIvo kIjaI / akhaMDa taMdulai dI [ dina rAtri thaI sADA bAra hajAra jAinAM phUla sahita gaNavo / ahonizi agaradhUpa ukhevaraM / strI na jovaraM / pavitra dazIyA vaTa sahita vastra pahiraI, chaThTha karIiM / pache savatsA gAyanA dUdhanaiM khIra, te taMdulanaI raMdhAvIM pAraNaM karavuM / lakSmI saMpadyate, satya AmnAya chai / A sivAya prAcIna hastapratono vyavasthita abhyAsa karI zrI gautamasvAmI viSayaka anya vividha maMtrakalpa paNa taiyA2 karI zakAya, phakta jarUra A viSayamAM ssa dharAvanAra saMzodhaka vidvAnanI. atyAre ahIM phakta ATalo nirdeza karI pUrNavirAma mUkuM chuM. amadAvAda bhAnuprabhA jaina seneToriyamanA sthApaka pa. pU. A. zrI vijayabhAnucandra sUrIzvarajI ma.sA. dvArA taiyAra thayeluM maMtra-taMtra saMbaMdhenuM ghaNuM sAhitya temanA ziSyaratna pU. paM. zrI subodhavijayajI mahArAjazrI pAsethI maLI zake tema che. pUjyazrIe A prakAzanane ghaNuM baLa ApyuM che. gautamasvAmInA prastuta graMthamaNinI samIkSA : mahAmaNi ciMtAmaNi zrI guru gautamasvAmI viSenA A graMtha viSe be zabda : anaMta labdhionA nidhAna, prAtaHsmaraNIya, sarvamaMgala nidhAna, sarveSTapradAtA, sarvavighnahara, sarvApiinavAraka zrI guru gautamasvAmInAM zrIpAdayugalanAM nata mastaka aMjalibhAvArcanarUpa A graMthanuM prakAzana covIze tIrthaMkaro, mA zrI padmAvatI ane ane gautama gurudevanA anaMta anugraha rUpe thai rahyuM che. jinazAsananA anaMta upakArI parama pUjya aneka gacchAdhipati AcArya bhagavaMto---upAdhyAya-- sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonI parama kRpAvaSithI A kaThina kArya siddha thai rahyuM che. aneka AcArya bhagavaMto, mahAmanISi vidvAno, jinazAsananA ane anyadharmAvalaMbI chatAM jinazAsana ane darzananA abhijJa tajjJonA sArasvata parizramano A puNyaparipAka che. A graMthanA vividha vibhAgomAM zrI guru gautamasvAmInA jIvana--darzana--gaNadharavAda vagere viSayo paranA aneka lekho samAviSTa thayAM che. caritravarNano, prasaMgika Alekhano, guNAnuvAdo, AgamonA AdhAre jIvanalIlA-nirUpaNo, pratibhA-AviSkAro, stotro maMtro--stutio, gautamarAsa vagere racanAo, gautama prabhunA vAGamayanI samIkSAo, zrI gautamasvAmInAM prAtaHsmaraNo, maMgala gAno, vividha pradezomAM virAjatI pratimAonAM vividharaMgI citro, AkRtio, varNano, zrI guru gautama ArAdhanAo,--A badhI sAmagrIo tajjo ane sAkSaronA sahayogathI saMkalita che. jinazAsananA prabuddha prabhApuMjanA jyotirdharonAM zrIcaraNomAM
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi A graMtha samarpita che. sAdhanA ane bhaktinuM kevuM pracaMDa baLa che je sRSTinAM zreSTha phaLa capaTI vagADatAM laI lya te A graMthamAM satya samajAve che gautama mahArAjA. vizvanI AdhyAtmika utkrAMti ane anaMta puNyane vizvataMtrane dAnamAM denArA vaMdanIya...pUjanIya...sanmAnanIya. kIrtanIya evA gaNadhara gautamasvAmIjI bhagavaMtane koTi-koTi namaskAra hojo. A graMtha-prakAzana dvArA gautamasvAmInI labdhi jihAM jihAM dIje dikakha tihAM tihAM kevala upaje-e pramANe tamane, amane, vAMcanArane, chApanArane ane A kAryamAM sahayogI bananAra sau koIne kaivalya ApanAra bane evI amArA manamaMdiranI bhAvanA vyakta karIe chIe. jinazAsanane anerI zobhA ApI janArA, tapa-tyAganA yugane vizvaprAMgaNamAM pravatavanArA, vinayamAdhuryanA bhaMDAra samA gautamasvAmIjInI divya jyotino prakAza pAtharatuM A prakAzana saunA sahiyArA sahayogathI pragaTa thaI zakahyuM che teno manamAM vizeSa AnaMda che. khAsa karIne pU. A. zrI bhuvanabhAnusUrijI ma. sA.nA ananya bhakta ane ziSyaratna ! pU. paM. zrI vimalasenavijayajI ma. sA. tathA pU. munizrI naMdIbhUSaNavijayajI mahArAjazrInI A prakAzana mATenI ananya lAgaNI bhulAya tema nathI. dakSiNanI lAMbI vihArayAtrAmAMthI paNa satatapaNe patrothI baLa ApatA rahyAM che. graMthano darzana vibhAga [citra saMpuTa] jainonI prAcIna saMskArasaMpadA, saMskArabhava ane anupama kalAvArasAnAM gauravavaMtAM myujhiyamo je jaina itihAsa, zilpa, citra ane lekhanakaLAnI paraMparAne satata saMrakSaNa, saMvardhana karavA kaTibaddha che. A graMthamAM prAcIna-arvAcIna ane vividha mAdhyamo dvArA taiyAra thayelI mUrtionAM kalAviSayaka citro darzana vibhAgamAM khAsa dhyAna kheMce che. pAlItANAnA caMdrakAMta kacchIe phoTogrAphI kAmagIrImAM tathA ArTavarkamAM anaMtabhAI bhAvasAre sAro sahyoga Apela che. hamaNAM ja amane sane. 1996nI sAlanuM gautamasvAmInA mahimAne vadhAratuM eka suMdara bahuraMgI kelenDara maLyuM che je akhila bhAratIya zrI jaina zvetAmbara kharataragaccha mahAsaMgha (pUrvekSatra) kalakattA taraphathI peko InDasTrIjha amadAvAdanI zubhecchAthI pragaTa thayuM che. hindI vibhAga : Aja sudhImAM zrI gautamasvAmI upara je jIvanacaritro pragaTa thayAM che temAM eka gautamasvAmI"--jenA lekhaka che ratilAla dIpacaMda desAI ane te gujarAtImAM che. jyAre bIjuM eka pustaka "rUpUti zautama- anuzInana'--e nAmanuM pustaka sthAnakavAsI saMta zrI gaNeza munijI dvArA lakhAyeluM che je hindImAM che. hamaNAM ja gautamasvAmI aMgenI eka suMdara pustikA amadAvAdathI zrI kumArapALa desAI tathA eka pustikA sunaMdAbahena vorAe pragaTa karela che je gujarAtImAM che. rAjasthAnamAMthI gaNadharavAda uparanI eka pustikA pU. A. zrI suzIlasUrijI ma. sAhebe paNa pragaTa karelI che jemAM rAsa-aSTaka vagere ThIka sAmagrI saMkalana karI che. A sivAyanA gautamasvAmI aMgenA koi jIvanacaritro saMdarbhagraMthanA rUpamAM pragaTa thayAnuM amArA khyAlamAM nathI-jyAre guru gautama viSe lekhonA mAdhyame ghaNuM ghaNuM pragaTa thayeluM che temAM jene sAptAhikanA vizeSAMka ane thANAthI pragaTa thatA "zAzvatadharma" sAmayikano gautamasvAmI aMgeno vizeSAMka khAsa | dhyAna kheMce tevo pragaTa thayela che. 'zAthatadharma'nA taMtrI zrI je. ke. saMghavIe khUba ja lAgaNI
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 167 rAjanA rAjakAraNa aooo batAvI che. ane jema prAcIna sAhitya racAyuM che tema vartamAnamAM gujarAtI uparAMta hindI bhASAmAM paNa lakhAyuM che ane te talasparzI ane marmayukta paNa che ja. A hindI sAhityane pUro nyAya ApavAnuM amArI maryAdA bahAra hoya, to paNa alpa prasAdIrUpe thoDA lekho pragaTa karavAnuM amane jarUrI lAgatAM atre thoDA lekho pragaTa karIe chIe jemAM kharekhara to jJAnabodhanI garimAnuM darzana thAya che. A hindI vibhAgamAM labdhivikrama gurukRpA prApta A. zrI rAjayazasUrijI mahArAjazrIe gautamasvAmI pAse kharekhara to ApaNe zuM mAgavAnuM che te saMbaMdhe A hindI vibhAgamAM temanA prathama lekhamAM spaSTa vidhAna karyuM che. amArA A agAunA saMpAdita zrI padmAvatI graMthamAM pUjyazrIe preraNA karIne sikandrAbAda jaina saMghano sahayoga apAvI amArA upara ghaNo moTo upakAra karyo che. zakti-sAdhanAnA saMdarbhamAM A prakAzana khUba ja lokapriya banyuM-te pachI A graMthanI bIjI AvRtti sAhityakalAratna pa. pU. A. zrI yazodevasUrijI mahArAjanI preraNAthI muMbaI vAlakezvaranA zrI AdinAtha jaina Tempala TrasTanA sahayogathI pragaTa thayela. A hindI vibhAgamAM indrabhUti gautama avivAhita hatA ke vivAhita hatA tenI | saMzodhanAtmaka mAhitI uparAMta guru gautamasvAmInA jIvananI mahattvanI ghaTanAonuM sa-rasa nirUpaNa vidvAna munivaryazrI RSabhacaMdravijayajI mahArAjanA lekhamAM jovA maLe che. nitya prabhAte zrI gautamasvAmInuM nAma laine dinacaryA zarU karavAthI Akho divasa nirvine sukharUpa AnaMdamaya pasAra thAya che evuM je sAkSaronuM vidhAna che tenuM rahasya e che ke devAdhidevanA thaIne jIvo, emanI AjJAmAM jIvo, utkRSTa guNavAnano satkAra karavApUrvaka jIvo ane potAnI alpatAno haMmezAM ekarArapUrvaka jIvo. paramAtmA mahAvIre AtmAnI bAbatanI zaMkAnuM samAdhAna karyuM ane tyAM ja indrabhUtie prabhu vIranuM ziSyatva svIkArI lIdhuM. paramAtmA mahAvIra ane indrabhUti vaccenA saMvAdano sArAMza "prathama ziSya ane prathama gaNadhara" nAmanA lekhamAM yogya rIte prastuta che. manamAM jo bhAvanA ramatI hoya to guNa ane guNInA darzana thayA vagara rahetA ja nathI e vAtane pU. rameza munijIe suMdara rIte rajU karI che. "ahaMthI ahIM sudhI" lekhamAM paNa pU. munizrI divyaratnasAgarajI mahArAjazrIe lakhelI evI ja vAta vAMcavA maLaze. ahaMkAranA trAsamAMthI mukta thavAno eka ja upAya che : prakAzanI prApti! pApanA trAsamAMthI mukta thavAno eka ja upAya che, sabuddhinI mAlikI! basa jyAM prakAza che tyAM aMdhakAranI hAjarIno saMbhava nathI. ahaM e kharekhara aMdhakAra che. ahaM e prakAza che. gaNadhara gautamasvAmI 14 pUrvanA jJAtA hatA chatAM vinamrabhAve temaNe prazno prabhune ja pUkyA che. baMne vacceno vArtAlApa bhagavatI sUtramAM suMdara rIte saMkalita thayelo che. ApaNA vicArataMtramAMthI jyAre sarva prakAranI azuddhio cAlI jAya che tyAre bAhya vizva ane tene AvarI letI tamAma paristhitionuM vAstavika citra ApaNe joI zakIe chIe. pAponuM mULa ajJAna che, mithyA vicAraNA che. A vicAraNAne satyano sparza thAya tyAre badhAM ja daSTibiMduo badalAI jAya che. bhUlo adazya thAya che ane satya ApaNAmAM pariNAma pAme che. A ja bhUmikAmAM zrI gautamasvAmIjI pahoMcyA che.....satyano sparza thatAM ja temano rAha badalAI gayo. ApaNe kaI vastuno saMgraha karIzuM? vastu mAtra kSaNajIvI ane nAzavaMta che. kayA saMbaMdho mATe khUrazo? saMbaMdho paNa mAtra takalAdI ane kAmacalAu che. AjanA vyavahAro paNa sagavaDIyA ane svArthI banI gayAM che. saMgraha ane saMbaMdha mATe mananIya preraNA ApaNane maLe che gautamanA hahahahahahataooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooAhatatatatatatatatatatatatatataconnessessmente gAmaDA nA 000AikabAjara000 bAbA rAmabaooooooooo nAnakaDA mAma mAmA bhAvamAchaons
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi anokhA vyaktitvamAMthI. ajJAnane cIrIne mithyAtvanA jherane vamana karAvI detuM temanuM vilakSaNa vyaktitva ApaNane ghaNo badho bodha ApI jAya che. zrI vimalakumAra coraDiyAjI ane pukharAja bhaMDArInA mananIya lekho vAMcavA jevA che. zrI gautamasvAmInA virATa vyaktitvano AraMbha paNa jijJAsAthI thAya che ane e jijJAsAe ja temane yajJamaMDapanI vedikAmAMthI uThAvI prabhunA samavasaraNa najIka lAvI dIdhA-e jijJAsAmUrtie pachI to jainazAsanano jayajayakAra paNa bolAvI dIdho. gautamasvAmInA e prAtaHsmaraNIya nAmane jANe aharniza rahyA ja karIe...2TyA ja karIe...e rahasyapUrNa nAma ane e nAmanI camatkRtipUrNa labdhionuM varNana A graMthanA pAne pAne vAMcatAM ja haiyuM kharekhara ahobhAvathI nAcI UThe che. A hindI vibhAgamAM keTalAka lekho saMzodhanAtmaka hovAthI tenI mAhitI kadAca sarvamAnya na paNa banI zake to vidvAnone e bAbatamAM vizeSa saMzodhana karI rajUAta karavA mATe huM vinaMtI karuM chuM. hindI vibhAgamAM zrI narendrakumAra bAgarAno lekha digaMbara paraMparA anusAra hovAthI kyAMka kyAMka zvetAmbara paraMparA karatAM bhinnatA jaNAze to vAcakoe A vAtanI paNa noMdha levI. saune mATe bodhadAyI : vividha staranA vividha vyApArIonuM dhyeya eka ja hoya che ke paiso kamAvo. e samajI zakAya che paNa enI aMdara pApano Dara ane paralokano vicAra hoya te vyApArIvarga-grAhakavarga baMne mATe zAMti prApta karavAnI mULabhUta jarUriyAta che. dharmano vyApAra laine beThelA gaNadhara gautama je rIte vyApAra kare che temAM muni banatA pahelAMno prasaMga, kezI mahArAja sAtheno prasaMga, skaMdaka parivrAjakano prasaMga, hAlikano prasaMga, ke 1500 tApasono prasaMga vagere dareka jagyAe temanA jIvanamAM pragaTatI sohArdatA, samatAbhAva ane satyano prema. grAhaka mAla lye ke na lye, vadhato-ocho lye chatAM vyApArI pratye grAhakane ane grAhaka pratye vyApArIne sohArda bhAva jAge, Take, vadhe te rIte vyApAra thAya to jagatanuM vAtAvaraNa kevuM zAMtimaya bane ? jagatanAM vividha kSetromAM preraka baLa tarIke gaNadhara gautamanuM jIvanakavana ghaNo moTo phALo ApI zake tema che. A ratnAkaramAMthI mUlyavAna ratno kadI ochAM thavAnAM nathI. vAcakane je rIte preraNA levI hoya te rIte zakti pramANe jhIlI lye. saMsAranA dAvAnaLamAM samasyAo to rahevAnI ja. saMsAranA tamAma padArtho anitya che ema samajIne manamAM svasthatA dhAraNa karI dharmabhaktimAM lAgI jaie to duHkhano paNa eka divasa aMta AvI ja jAya che. sukha ane duHkha kAyamI nathI. zAzvata cIjane pakaDI zakIe to jema prabhubhakti karavAthI rAjA zrIpAlano koDha dUra thayo, rANI mayaNAnI upAdhio TaLI gai, sItA, aMjanA, damayaMtI ane draupadInAM duHkhono paNa aMta AvI gayo. mIrAMbAinA pavAlAnuM jhera amRta banI gayuM. ApaNA pAse zraddhA jevI koi cIja hoya to prabhunA caraNe melI daie. badhI ja phikaraciMtA choDIne mastIthI jIvo ane juo pachI vAstavika jIvanano AnaMda. pU. A. zrI prabhAkarasUrijI mahArAjazrIe eka jagyAe lakhyuM che ke sAgaranI bharatImAM jyAre UchaLatAM mojAM Ave che tyAre ene khabara nathI ke A badhuM kSaNavAramAM ja sameTAI javAnuM che. puNyanI bharatImAM maLelA rUpa sattA ke vaibhavonA ahaMkAramAM rAcavA jevuM nathI. e badhuM dhULamAM
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 169 lapeTAI javAnuM che. vadhumAM lakhe che ke duHkhamAM kadI DagI na jazo. mahApuruSoe aneka duHkho hasatA mukhe svIkArIne kSapakazreNI mAMDI kevaLajJAnane pAmyA che. jIvatarano sAco AnaMda e aMdarathI mANavAnI cIja che. gautamasvAmInuM jIvana ApaNane A saMbaMdhe ghaNuM ghaNuM kahI jAya che. lablinidhAna pAse ApaNI maMgala prArthanA che ke ApaNI guNasamRddhimAM harahaMmeza vRddhi thatI rahe, ApaNuM citta nirbhayatAno AnaMda anubhavI zake, ApaNuM hRdaya akhedanA ullAsa anubhave, ApaNA aMtaHkaraNamAM ekatvano utsava UjavAto rahe, jIvamaitrIno rAsa niraMtara ramAto rahe ane vItarAga paramAtmAnI kRpAvarSA ane bhagavatImAtA padmAvatIjInA AzIrvAda satata maLatA rahe tevI maMgala kAmanA che. preraNA-sahayoganAM aneka jharaNAM ane AbhAradarzana lablinidhAna guru gautamasvAmInA graMtha-prakAzanamAM zAsanasamrATa pU. A. mahArAjAdhirAja zrImad vijayanemi-udayasUrIzvarajI ma. sA.nA paTTAlaMkAra, jJAnavRddha, vayovRddha A. deva zrImad vijaya meruprabhasUrijI mahArAjazrInA paNa amane AzIrvAda sAMpaDyA. evA ja vAtsalya premabhAva pa. pU. A. zrI devasUrijI ma. sA. tathA pa. pU. A. zrI hemacandrasUrijI mahArAjazrIe batAvela che. temanI anekavidha pravRttio vacce paNa A graMtha mATe temaNe satata kALajI lIdhI che. zrI gautamasvAmIjInA 2500 varSanA upalakSyamAM 2pamI nirvANa zatAbdI nimitte pa. pU. A. zrI | mAnatuMgasUrijI ma. sA., pU. A. zrI indrasenasUrijI ma. sA., pU. munipravara zrI lalitasenavijayajI | mahArAjazrI, 5. sA. zrI udayayazAzrIjI ma., pU. sA. zrI cAmrajJAzrIjI ma., pU. sA. zrI caMdralekhAzrIjI ma. tathA zrI mohanasUri samudAyanA prabhAvaka sAdhvIratnA pU. sA. zrI priyaMvadAzrIjI ma. sA. ane temanAM ziSyA pU. sA. zrI padmayazAzrIjI mahArAja Adino sAro sahayoga maLela che. ghaNA samayathI amarelImAM sthiravAsa rahelA pU. sA.zrI padmayazAzrIjI mahArAjanA dareka patroe A graMthanA saMpAdakane phurtidAyaka preraNA maLatI rahI che. uparAMta mArgadarzana sAthe sahayogarUpa yogadAna aneka pUjya zramaNabhagavaMto ane mahAnubhAvo dvArA paNa prApta thayuM che. saMdarbhasAhityanI A prakAzana-pravRttimAM AtmIyabhAve sahasaMpAdaka jevI prazasya sevA ApanAra bhAvanagaranA ja "jaina patra'nA pUrve taMtrI tathA jainadharmanA prAcIna avacIna itihAsanA ane vartamAna vividha mAhitInA jANakAra bhAIzrI vinodarAya gulAbacaMda zeThanA sneha-lAgaNI bhalAya tema nathI. temanI ane kavidha javAbadArIomAMthI samaya-zaktino bhoga ApI A saMpAdana kAryamAM khUba ja upayogI banyA che. temanA A pradAna mATe ane je rIte teo amane upayogI banyA che tethI jinazAsana paratvenA temanA bhaktibhAvanI tathA amArA pratyenA AtmIyabhAvanI pratIti thayA vagara rahetI nathI. sarvagrAhya banI zake te rIte A graMthanI samagra maeNTarane yathAyogya rIte rajU karavAmAM temanAM upayogI sUcanothI A prakAzana samRddha ane vai dhyasabhara banavA pAmyuM che. phoTogrAphI kalekzanamAM pAlItANAnA caMdrakAMtabhAI tema ja amadAvAdanA snehalabhAIno sahayoga paNa noMdhapAtra che. haiyAnA koI adamya bhAvollAsa sAthe cheka zarUthI A graMthayojanAmAM rasa lenAra pU. munizrI harSasAgarajI mahArAja pU. munizrI harSazIlavijayajI ma. tathA pU. munizrI sudharmasAgarajI
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 1 [ mahAmaNi ciMtAmaNi mahArAja, ane acalagaccha samudAyanA jAdugara vaktA munipravarazrI devaratnasAgarajI mahArAjazrIno paNa suMdara sahayoga sAMpaDyo che. muMbaInI aneka jaina saMsthAonA mobhI DaoN. ramaNabhAI cI. zAha, zrI sI. ena. saMghavI, zrI nagInadAsa vAvaDIkara ane bhAvanagaranA amArA parama snehI prA. zrI janArdanabhAI dave jeo saMskRtanA prakAMDa paMDita gaNAya che, temano sahayoga haMmezAM amane baLa ApanAra banI rahyo che. karmaTha kAryakara zrI manubhAI zeThanI sevAnI paNa noMdha levI ja joIe. temanI vyavasthAzakti gajabanI che. zrI kumArapALa desAI, ghanazyAmabhAI mAMgukiyA, kavinabhAI zAha, jazubhAI zAha, je. ke. saMghavI vagereno noMdhapAtra sahayoga haMmezAM yAda raheze. A graMtha sarjanamAM lokezakumAra phulacaMda borI TrasTanA sahayoga mATe temanA paNa RNI chIe. TrasTane preraNA karavAmAM pU. munizrI lalitasenavijayajI mahArAjazrIe sAro evo rasa lIdho che. A prakAzana jaladIthI pragaTa thAya te mATe adamya tAlAvelI batAvI che. TheTha sudhI satatapaNe A prakAzana mATe utsAha batAvyo che. A prakAzana prakriyAmAM parama sahAyaka bananAra munizrI lalitasenavijayajI mahArAja jeoe nAnI uMmare saMyamano mArga svIkArIne zrata sAhityanAM vividha AyojanomAM prasaMge prasaMge bhAre dilacaspI batAvI che. pUjyazrIe amArA AzA-utsAhamAM ThIka baLa ApyuM che. A uparAMta amadAvAdanA zrI parimala ra. dalAla, zrI jagatacaMdra sArAbhAI navAbe paNa ThIka sahayoga Apyo che te saunA RNI chIe. gujarAta samAcAranA kaTAra lekhaka zrI AzleSabhAI zAhe amArI pravRttine biradAvIne moTuM baLa ApyuM che. kalakattAnA bhaMvaralAlajI hATA ane padamacaMdajI hATA parivAra dvArA jaina jarnala sAmayika kalakattAno paNa amane khUba ja sahayoga maLyo che jenI saharSa noMdha lIdhI che. A graMthanI maeNTaranuM prapharIDiMga karanAra zrI hasamukhabhAI mahetA jeo jyotiSavidyAnA sArA jANakAra che temanI sevAnI noMdha laIe chIe. sonagaDha kahAna mudraNAlayavALA zeThazrI ! jJAnacaMdajI, rAjakoTa kitAbaghara prinTarIvALA navInabhAI zAha ane amadAvAdanA prinTavIjhanavALA zrI yajJezabhAI paMDayA tathA saujanya ApanAra mahAnubhAvo ane dharmapremI parivAronA-saunA pratye ame AdarapUrvaka AbhAranI lAgaNI vyakta karIe chIe. graMtha vimocana Ayojana :--kalikAla kalpatarU zrI zaMkhezvara pArzvanAtha prabhunI pAvana nizrAmAM zaMkhezvara mukAme zrI 108 pArzvanAtha bhaktivihAra jena TrasTanA upakrame bhagavAna mahAvIranA kevaLajJAna kalyANaka vaizAkha sudI-10)nA zubha divase graMtha prakAzana pragaTa thAya che teno paNa vizeSa AnaMda che. aMtamAM-A graMtha prakAzanamAM jANe ajANe paNa jainadharma ke jaina paraMparA ke jinAjJA viruddha koipaNa jAtano ullekha thayo hoya ke kyAMya paNa jarA sarakho paNa anAdara ke aviveka thayo hoya ke bIjI koI kSatio hoya to te badala aMtaHkaraNapUrvaka kSamA mAMgIe chIe.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 171 adbhuta vyaktitvanA svAmI guru gautama [AkaragraMthanuM eka avalokana] - saumyamUrti . zrI vijayadevasUrIzvarajI ma.nA ziSya - a. zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja adbhuta hatuM temanuM vyaktitva. temanAmAM rahelI virala vizeSatAone jonAra-sAMbhaLanAra Azcaryacakita thayA vagara na ja rahe. temanAmAM raheluM abhimAna bodhamAM nimitta banyuM. rAga gurubhakti mATe thayo ane viSAda kevaLajJAnane utpanna karavAmAM kAraNa banyo. jema A avasarpiNInA covIza tIrthaMkara paramAtmAo paikI trevIsamA tIrthaMkara paramAtmA zrI pArzvanAtha bhagavAna puruSAdAnIya tarIke gaNAya che ane tethI ja vartamAnamAM zrI mahAvIra paramAtmAnuM zAsana pravartatuM hovA chatAM zrI pArzvanAtha prabhu pratye lokonI vizeSa zraddhA-bhakti keLavAyelAM dekhAya che evI ja rIte bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadhara bhagavaMto paikI pahelA gaNadhara zrI gautamasvAmI mahArAja pratye lokonI apUrva zraddhA-bhakti jotAM emane paNa zuM Adeya nAmakarmano prabaLa udaya to nahi hoya ne, evuM anumAna karavA mana lalacAya che. | apUrva vinayaguNa guru gautamasvAmImAM rahelo vinayaguNa anupama koTino hato. koinI sAthe emanI sarakhAmaNI thaI ja na zake. bhagavAna mahAvIranA samAgama pahelAM abhimAnanI mUrtisamA lAgatA indrabhUti bhagavAnanA samAgama pachI sAva ja badalAI gayA. emanA paricayamAM Avelo koI ema na kahI zake ke A e ja indrabhUti che. upA. zrI vinayavijayajI mahArAje zrI kalpasUtranI subodhikA vRttimAM emanI manaHsthitinuM tabakkAvAra suMdara citra rajU karyuM che. RjuvAlikA nadInA kinAre kevaLajJAnanI utpatti pachI devatAoe samavasaraNanI racanA karI. temAM birAjIne bhagavAne dharmadezanA pharamAvI. tyAM koine viratipariNAma na jAgatAM te dezanA niSphaLa tarIke gaNAI. tyAMthI vihAra karI prabhu vIrA apApApurInA mahAsana vanamAM padhAryA. devoe tyAM ja samavasaraNa racyuM. lokonA ToLeToLAM UmaTyAM darzana karavA, jatAM-AvatAM lokonA mukhethI koika sarvajJa AvyA che ne tene vaMdana karavA sau jaI rahyAM che AvuM sAMbhaLatAM ja saumila brAhmaNane tyAM yajJa mATe AvelA indrabhUtinA manamAM abhimAnano kIDo saLavaLyo, "mArA jevo sarvajJa hovA chatAM koNa bIjo evo che ke je sarvajJa tarIke potAne oLakhAve che." AvA vicArathI emanA manamAM jAgelI garvanI bhAvanA uttarottara AgaLa vadhatAM vadhatAM bhagavAnanA mukhamAMthI potAnuM nAma sAMbhaLatAM cheka Toce pahoMce che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi tyAM to manamAM vicAra jhabUke che ke, jo AmanI sAthenA vAdamAM mAro vijaya thai jAya to huM tribhuvanamAM paMDitamUrdhanya banI jAuM. vaLI e mAruM nAma jANe emAM zuM Azcarya ? AbAlavRddhaprasiddha mArA nAmane na jANanAro A jagatamAM che koNa ? paNa mArA manamAM rahelo 'jIva viSayaka saMdeha' ke je meM Aja sudhI koineya kahyo nathI te jo kahI de to huM emane sarvajJa tarIke mAnavA taiyAra chuM. ane tyAM ja bhagavAnanA mukhethI nIkaLatI amRtajharatI vANI saMbhaLAya che--jo nIva saMzaya:' he mahAnubhAva! zuM tane jIvano saMzaya che? paNa vijJAnaghana ityAdi vedapadono artha yathArthapaNe tuM jANIza to tAro saMzaya raheze nahIM. prabhue samajAvelA vedapadonA arthane sAMbhaLI pratibodha pAmelA indrabhUtie bhagavAnanuM ziSyatva svIkAryuM. teo ekalAe nahi, pAMcaso ziSyonA pi2vA2 sAthe. ane pachI to agnibhUti ane vAyubhUti paNa potAnA be bhAio tathA bIjA paNa ATha paMDitapravaro potAnA parivAranA 4400 chAtro sAthe tyAM AvyA ne bhagavAnanA ziSya banyA. bhagavAne mukhya 11 brAhmaNone gaNadharapade sthApyA ane tIrtha-sthApanA karI. e agiyAramAM mukhya indrabhUti dIkSA svIkArI tyArathI ja bhagavAnanI akhaMDa sevA-zuzruSA karanArA tathA teonI AjJAnuM aNizuddha pAlana karanArA banyA. ahIM bhagavAnanuM ziSyatva svIkAryA pahelAM indrabhUtinuM je citra ApaNI najara sAme taravare che tenA karatAM sAva juduM ja citra saMyama svIkAryA pachI ApaNane jovA maLe che, baMne bAju jANe aMtimanAM darzana. pahelAM abhimAnanI parAkASThA to pachI vinayanI caramasImA. prabhu vIranA teo evA AjIvana samarpita ziSya banI rahyA ke jenI koinI paNa sAthe upamA na ApI zakAya. teo vayamAM bhagavAna mahAvIra karatAM moTA hovA chatAM bhagavAna pratyeno temano vyavahAra nAnA bALaka jevo ja hato. ananya paropakAra guNa jaina zAstromAM pAne pAne guru gautamasvAmImAM chalochala bharelo paropakArabhAva dRSTigocara thAya che. koi paNa jIva game te rIte paNa bodha pAmato hoya--mArge Avato hoya to teo game teTaluM kaSTa veThavA taiyAra hoya. pote pacAsa hajAra ziSyonA guru hovA chatAM A paropakAraguNanA kAraNe ja gocarI mATe jAte jatA. emAM to pelA aiyuttAkumAra pratibodha pAmIne tarI gayA. temanA karakamalathI dIkSita thanArano beDo pAra thayA vagara rahe ja nahi--jANe emanA hAthathI dIkSA e mokSano paravAno ja samajI lyo. koi paNa jIva bhagavAna pAse Ave to tarata emanA manamAM ema ja thAya ke A jIva bodha pAmI jAya to kevuM sAruM ! ane avasara joine bhagavAnane pUchI paNa letA ke, prabho ! e bodha pAmI, gharabAra choDI sAdhutAno svIkAra karaze ke kema ? ane jyAre bhagavAna ema kahe ke, hA gautama ! e saMyamano svIkA2 ka2ze; to to e sAMbhaLIne rAjInA reDa thai jatA. ane e vyakti pratye evA to oLaghoLa thai jatA ke ene sneha, sadbhAva ane vAtsalyanA oghathI navarAvI detA. zrI skaMdaka parivrAjakanA prasaMgamAM ApaNane e spaSTa jANavA maLe che.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 173 zrAvastI nagarImAM gocarI arthe nIkaLelA piMgalaka nAmanA bhagavAna mahAvIrasvAmInA ziSya yogAnuyoga skaMdaka parivrAjakanA AzramamAM pahoMcI jAya che. ane tyAM beThelA skaMdaka parivrAjakanI AgaLa pAMca prazno rajU kare che : "loka, jIva, mokSa, ane siddhanA jIvo zAzvata che ke azAzvata che ? kayA maraNathI marato jIva vRddhi pAme che ke hAni pAme che ?" piMgalaka muninA e pAMca azrutapUrva prazno sAMbhaLI parivrAjaka skaMdaka ekadama UMDA vicAramAM UtarI gayA ne ghaNI mathAmaNa pachI paNa emane enA uttaro na maLyA tyAre teo vicArI rahyA ke, A uttaro meLavavA mAre have zuM karavuM? tyAM ja lokonA mukhethI bhagavAna mahAvI2 kRtaMgalA nagarImAM padhAyinA samAcAra emanA kAne paDyA ne tarata ja emaNe bhagavAna pAse jai enA uttaro meLavavAno nirNaya karyo ne e ja vakhate potAnI saghaLI sAmagrI lai bhagavAnanA samavasaraNa tarapha AvavA lAgyA. skaMdaka parivrAjaka rAjamArge thaine samavasaraNa tarapha AvI rahyA hatA tyAre ja bhagavAne gautama mahArAjane kahyuM ke, gautama ! Aje tuM tArA pUrva saMgatika-paricitane joiza. gautamasvAmI : prabho ! koNa ? ane kyAre ? bhagavAna mahAvI2 : gautama! skaMdaka parivrAjakane hamaNAM ja joiza. ApaNA piMgalaka munie pUchelA pAMca prazno emane na samajAtAM jijJAsAthI teo pUchavA AvI rahyA che. gautamasvAmI : bhagavAna ! teo ApanA vacanathI bodha pAmI, agArano tyAga karI anagAritA--sAdhutAno svIkAra karaze ? bhagavAna mahAvIra H hA gautama ! te bodha pAmI sAdhutAno to svIkAra karaze ja. paNa ethIya AgaLa tapa-saMyama vaDe AtmAne bhAvita karatAM parama vizuddha pariNAmathI karma khapAvI siddhabuddha-yukta thaine parinivRtta thaze. e sAMbhaLI rAjI rAjI thai gayelA gautama mahArAja tarata ja skaMdaka parivrAjakane AvakAravA doDI jAya che ne najare paDatAM ja "sAyaM haMyA | musAyaM saMyA agurAyaM kuMvA|'' evAM svAgatavacano bolI skaMdaka parivrAjakane sneha ane sadbhAvanI saravANIthI evA to bhIMjavI dIdhA ke emane bhagavAna pAse AvavAnuM ekadama saraLa thai gayuM. teo tyAM AvyA ke tarata bhagavAne AtmIya bhAve emanA pAMce praznonA sacoTa uttaro ApyA. te sAMbhaLI pratibodha pAmelA teo bhagavAnanA ziSya thayA. aneka prakAranAM utkRSTa tapo tathA guNaratna saMvatsara nAmanuM mahAna tapa paNa temaNe karyuM tathA tapa-saMyama vaDe AtmAne bhAvita karatAM teo sakala karmano kSaya karI parama padanA bhAgI banyA. A rIte zrI skaMdaka parivrAjaka sAthenI potAnI pAMca bhavanI prItano gautama mahArAje Adarza gaNAya tevo javAba Apyo. anupama namratA grAmAnugrAma vihAra karatAM zrI kezIkumAra zramaNa tathA zrI gautama mahArAja-baMne zrAvastI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi nagarImAM bhegA thaI gayA. kezI AcArya mahArAja potAnA ziSya-parivAra sAthe liMduka nAmanA udyAnamAM tathA gautama mahArAja koika nAmanA udyAnamAM potAnA parivAra sAthe UtaryA. baMne zAstromAM pAragAmI, mahAna sAdhaka tathA samatAnA mahAnidhAna. zrAvastI nagarInAM loko AvA mahAna puNyAtmAnA ekasAthe darzana thavAnA kAraNe potAnI jAtane baDabhAgI mAnavA lAgyA. satya, saraLatA, nikhAlasatA, vatsalatA ane paropakAraparAyaNatA vagere uttama guNo teonA jIvanamAM otaprota thaI gayA hatA. kezIkumAra zramaNa pArzvanAtha bhagavAnanA AcArya hatA. dIrgha dIkSA paryAya dharAvatA teo muni, zrata ane avadhi e paNa jJAnanA dhAraka hatA. vaLI gautama mahArAja bhagavAna mahAvIranA antavAsI, prathama gaNadhara, vidyAnA nidhAna tathA muni, zruta, avadhi ane mana:paryava-e cAra jJAnanA dhAraka hatA. nagarImAM gocarI arthe nIkaLelA baMne AcAryazrIonA yutiomAM rahelA bhinna bhinna vastraparidhAnane loko kutUhalanI najare jovA lAgyA. keTalAMka vastro raMgaberaMgI ane kiMmatI tema ja keTalAka zveta, jIrNazIrNa tathA alpa mUlyavALAM. zrAvastInAM loko ja nahIM, paNa tyAM rahelA devo, dAnavo ane gAndharvo paNa adazyapaNe IntajAra karI rahyA hatA e baMne mahApuruSonA milananI- A baMne bhegA thaze ke nahIM ane thaze to koNa kone tyAM jaze AvI praznAvalIno cheda tyAre ja UDI gayo ke jyAre gautama mahArAja potAnA parivAranI sAthe hiMduka udyAnamAM kezI AcArya mahArAjanI pAse sAme cAlIne gayA. kezI AcArya mahArAje paNa potAnI pAse AvelA gautama mahArAjano Adarabharyo satkAra karyo. baMne bAju-bAjumAM beThA tyAre jANe sUryacaMdra bhegA na thayA hoya tevA zobhatA hatA.gautama mahArAje kezI AcArya mahArAjanI payagurutAne hiMduka udyAnamAM javApUrvaka jema abhivaMdI, tevI ja rIte gautama mahArAjanI jJAnagurutAne kezI AcArya mahArAje evA ja ahobhAvathI biradAvI. nikhAlasatAbharI carcA thaI banne mahApuruSonI vacce. kezI AcArya mahArAja dvArA puchAyelA saghaLA praznonA uttaro gautama mahArAje evI AtmIyatA, saraLatA ane buddhimatAthI ApyA ke tethI kezI AcArya mahArAja khuzakhuzAla thaI gayA. uttare uttare teo "sAhU soyama pannA te, chinno je saMso " -he gautama ! tamArI buddhi suMdara che, tame kahelA uttarathI mAro saMzaya dUra thayo- ema kahIne gautamasvAmInI prajJAne apUrva ahobhAvathI anumodatA hatA. A praznottarInI phalazruti rUpe kezI AcArya mahArAje potAnA parivAra sAthe cAra mahAvrata rUpa dharmano svIkAra karyo ane sarvatra jayajayakAra pravaryo. gautama mahArAjanA jIvananA aneka prasaMgomAM teoe AnaMda zrAvakane ghera jaine Apelo ' micchAmi dukkaDa'no prasaMga temanAmAM rahelI benamUna saraLatAnA sImAcihnarUpa che. (gautama mahArAjanuM Adarza svarUpa pAMcamA aMgasUtrathI zrI vyAkhyApradIpti-bhagavatIjI sUtranA prathama zatakanA prathama uddezAnA sAtamA sUtramAM zrI gautama mahArAjanA vyaktitvane 18 vizeSaNo dvArA nirUpavAmAM AvyuM che te kharekhara AbehUba che. zrI abhayadevasUri mahArAjanI vRttinA AdhAre te
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 175 vizeSaNonuM ahIM varNana karavAmAM Ave che. te kALa ne te samayamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA jyeSTha antavAsI indrabhUti nAmanA aNagAra gautama gotranA svAmI bhagavAnanI bahu dUra nahi tema bahu najIka paNa nahi, UrdhvajAnuM eTale ubhaDaka rahelA, adhozira eTale nIce namelA mukhavALA dhyAnarUpI koSThamAM praviNa saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicArI rahyA che. to e gautama mahArAja kevA che te 18 vizeSaNo dvArA jaNAvavAmAM Ave che - 9. sapta dastochUH- sAta hAthanI UMcI kAyAvALA. 2. samaturatra saMsthAnaisthita - pramANasara tathA manohara aMga-pratyaMgavALA, tema ja jyAre palAMThI vALIne beThelA hoya tyAre baMne DhIMcaNanuM AMtaruM tathA Alana ane kapALanA uparanA bhAganuM AMtaruM, jamaNI bAjuno khabho ane DAbI bAjunA DhIMcaNanuM AMtaruM tathA DAbI bAjuno khabho ane jamaNI bAjunA DhIMcaNanuM AMtaruM sarakhuM hoya tevA. rU. praRSabhanAra/vasaMdananaH- markaTabaMdhathI baMdhAyelAM be hADakAMnI upara carmamaya pATo ane tenA upara khIlI mAravAmAM AvI hoya tevA asthisaMcayavALA. 4. nayvaniSapara:- kaSapaTTakamAM karavAmAM AvelI suvarNanI rekhA jevuM kAMtimAna tathA kamaLanA kesara jevA gaura zarIravALA. 6. 3pratapa:- sAmAnya mANaso je tapa karavAno vicAra sudhdhAM na karI zake tevA ugra tapane karanArA. 6. sItapa - karmanA gahana vanane bALavAmAM samartha jAjvalyamAna agni jevA dharmadhyAnAdi tapane karanArA. 7. tatatapAH- tapanA AcaraNathI karmone tathA AtmAne tapAvanArA. 5. mahAtapAH- AzaMsA (tapanA phaLanI icchA) vagere tapanA doSothI rahita ane ethI prazasta gaNAya tevA tapane karanArA. 6. bhIma - ugra tapa karavAnA kAraNe alpa sattvavALA pAsatthA vagere zithilAcArI sAdhuone mATe bhayAnaka. 10. dhora:- parISahone sahana karavAmAM tathA Indriyone damavAmAM nirdaya. 99. dhorAjI:- sAmAnya manuSyo mATe AcaravA muzkela bane tevA mUlaguNAdikane dhAraNa karanArA. 12. ghoratapasvI- ghora tapone karanArA. rU. ghovRdAvaryavAhI- alpa sattvavALA jIvothI na AcarI zakAya tevA utkRSTa brahmacarya guNomAM vAsa karanArA. 94. 37DhazarIra - zarIranI sevA-suzruSA nahi karavAnA kAraNe jANe zarIrano tyAga ja na karyo hoya tevA jaNAtA.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 00000OOOOOOOOOOOOOOOOOO0000000OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO00000 0 0000000000000000 16. saMkSaviputenonera:- zarIranA aMdaranA bhAgamAM rahetI hovAthI saMkSipta tathA aneka yojanapramANa kSetramAM rahelI vastune bALavAmAM samartha hovAthI vipula evI tejolezyAne dhAraNa karanArA. 16. vaturvaNapUrvI- caudapUrvenuM jJAna dharAvanAra. athAt zrutakevalI. 97. vatanopati - mati, cuta, avadhi ane mana:paryava e cAra jJAnane dhAraNa karanArA. 91. sarvAsannipAtI- sarva akSaranA saMyogo jemanA jJAnanA viSayabhUta che. eTale ke akSaronA saMyogathI koI zabdo evA nathI ke jenuM jJAna temane na hoya. athavA sAMbhaLavA game tevA prakAranA akSarone nirantara bolanArA. | prastuta prakAzana aMge khAsa ghaNA badhA vizALakAya, pracura mAhitIsabhara tathA mahAzramasAdhya graMthonuM prakAzana karavAnA kAraNe jemane AvAM kAryonI kudaratI hathoTI AvI gaI che tevA AjIvana sAhitya-bhekhadhArI zrI naMdalAlabhAi devaluka ghaNo parizrama karIne anantalablinidhAna guru gautamasvAmInA sAhitya, caritra, stuti, stotro, rAsa, stavano, vagere tathA alaga alaga sthAnomAM jaIne muzkelIthI meLavI zakAya evAM gautamasvAmInAM citrone bhegAM karIne ghaNo ja upayogI mahAgraMtha prakAzita karI rahyA che te atyaMta prazaMsanIya tathA anumodanIya che. : guru gautamasvAmIjInuM caritra anekavidha mAhitIothI bharyuM bharyuM tathA ghaNuM ja preraNAdAyI che. jene potAnA jIvanamAM sadgadha meLavavo hoya tenA mATe to e akhUTa khajAno che. ekalA hAthe bhAi zrI devaluka AvI UMcI sAhityasevA karI rahyA che temane ApaNA jainasaMghoe tathA udAracitta mahAnubhAvoe bane teTalo vizeSa sahayoga ApI temanA utsAhamAM abhivRddhi karavI joie. bhAizrI devaluka AvI sAhityasevA nitara karatA rahe ane ethI sva-paranuM kalyANa sAdhatA rahe evI antaranI zubhAziSa. * * *
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 177 gautamapadanI oLakhANa Alekhaka-gacchAdhipati pUjya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. ka AgamavizArada pa. pU. A. zrI jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA.nuM prastuta nAnuM paNa navaluM lakhANa amArA uparanI temanI kRpA samajIe chIe. Prime MinisternI signature maLe toya khuzI-khATI javA jevuM kahevAya, jyAre aneka abhivyaktio vacce pUjyazrInI prastutIkaraNa paddhati kAMIka anokhI ane AgavI jaNAya che; kAraNa ke temAM dravyAnuyoga pradhAnatattva tathA rahasyanI udghoSaNA che. aDhasothI vadhu zramaNonA sukAnI tathA sva. pU. premasUrIzvarajI ma. sA. guNonI pratimUrti samA gacchanAyaka pUjyazrIe gaNanAyaka gautamasvAmI vize TUMkuM paNa UMDuM je lakhANa lakhela che te tattvapipAsuonI tRptinuM kAraNa banaze tathA amArI zAsanasevAnI prabaLa bhAvanAne prerakabaLa pUruM pADaze tevI AzA che. -saMpAdaka zrI tIrthaMkara paramAtmA jagatanA badhA jIvomAM sarvotkRSTa che, chatAM paramAtmAnA puNyamAM taratamabhAva paDe che. bIjA jIvo karatAM viziSTatama puNya hovA chatAM jinanAmanA paNa rasabaMdhanA adhyavasAyasthAna asaMkhya che. vaLI jinanAmakarma joDe baMdhAtAM saubhAgya, Adeya, yaza vagere paNa asaMkhya bheTavALAM che. tethI paramAtmAnuM saubhAgya, Adeya, yaza vagere bIjA tIrthaMkara sivAyanA jIvo karatAM UMcuM hovA chatAM paramAtmA-paramAtmAmAM puNyanA udayamAM paNa SaTrasthAnaka taphAvata paDe che. tethI pArzvanAtha prabhu 'puruSAdANIya' kahevAya che. badhA ja paramAtmAonA viziSTa saubhAgyamAM paNa teo judA taravare che. tevI ja rIte gaNadhara devonuM puNya paNa paramAtmA pachInuM bIjA naMbaranuM hovA chatAM tenA paNa asaMkhya prakAro paDe che. tethI temAMnA prabaLatAvALA puNyane "gautamalabdhi' 'gautamapada' vagere upanAma apAya che. khuda gautamasvAmI gaNadhara zrI mahAvIra prabhunA prathama gaNadhara che. te gautama gautranA hatA, nAmathI prathama gaNadhara indrabhUti che, chatAM gautamapadathI prasiddha thayA temAM kAraNa viziSTa puNyayukta gaNadharapaNArUpa gautama gaNadharapaNuM atre samajavuM. puruSAdANIya zrI tIrthakaro paNa kyAreka kyAreka thAya che, dareka covIsImAM nathI thatA, tevI rIte gautama gaNadharo paNa gaNadharomAM kyAreka koIka thAya che paraMtu vAraMvAra ke ghaNA nathI thatA. jethI 145ra gaNadharomAM phakta eka ja nAma vizeSarUpe prasiddha thayuM che. A jinanAmakarma ane gaNadharanAma nikAcanAnA kAraNa tarIke zAstromAM be vikalpo batAvyA che. eka prasiddha vikalpa che, je "savi jIva karuM zAsanarasI bhAvanA kare ane zakya prayatna kare te bhAvanA vizeSathI jinanAma nikAcana kare. A pUrvanI trIjA bhavanI vAta che. te vakhate bAhya 23.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi paristhiti badhA paramAtmAnA jIvanI sarakhI nathI hotI. tethI sArI UMcI paristhitivALA je hoya ane sAme sahAya, bhakti karavAno sAro moko Ave to bhAvollAsa ghaNo vadhe. AvA aneka sva-paranA nimittabaLanA kAraNe bhAvanAmAM taratama mAtrAthI bheda paDe che. tethI puNyaphaLamAM paNa bheda paDe che.. ' e ja rIte kuTuMba ke Azrita samudAya koIne nAno hoya, koIne ghaNo moTo hoya, yAvat rAjezvarIne rAjya hoya, sAthe vikasita bhAvanA, prayatna kALajI vagerethI gaNadharanAmakarma paNa viziSTa koTinuM baMdhAya. Ama paramAtmAmAM ane gaNadharomAM viziSTatA sarjAya che, tethI gautamasvAmInA nAmathI vyakti to laI zakAya ja, paraMtu e ja rIte viziSTa labdhisaMpanna gaNadharapada paNa levAya. ane trIjA arthamAM sAmAnyathI 145ra gaNadhara bhagavaMtonuM gaNadharapaNuM paNa levAya. jinanAma, gaNadharanAmanA nikAcanamAM yogabindumAM batAvyuM che ke jene zAsana sAthe, ArAdhanA sAthe vadhAre ekatA, mamatva jAme che te zrI tIrthaMkaranAmakarma bAMdhe che. jene ethI thoDI ochI mamatA-ekatA jAme che, paraMtu bIjA jIvo karatAM viziSTa koTinI mamatA che te gaNadharanAma bAMdhe che. ahIM paNa A bannenA mamatvanA avAMtara bhedo asaMkhya jANavA. gautamapadathI dAna levAya che. zrIsaMghane, jagatane-Azritone zAsana ApavAnI, ArAdhanAmAM saMpUrNapaNe sahAyakatAnI bhAvanAthI bAhya vastu ApavAthI, jJAna ApavAthI, upadeza ApavAthI, dhiya ApavAthI, sAraNA-vAraNAthI ema badhI rIte je jagatanA jIvane zAsana pamADavA mATe, zAsanamAM sthira karavA, zAsanamAM AgaLa vadhAravA ane zAsananI ArAdhanAmAM otaprota karavAmAM je pravarte che te A gautamapadanI ArAdhanA kare che. mATe gautamasvAmInI ArAdhanA jApa, tapa, vagerethI karavA sAthe zrIsaMghane sadA sarva rIte jJAnAdinuM dAna ane bAhya badhI rIte sahAya, bhakti karatA rahevuM te gautamapadanI upAsanA che. ema samajAya che. E
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] zrI guru gautamasvAmI viSe adyatana bRhad saMgraha [saMdarbhagraMthanI samIkSA [ 179 -zrI ramaNalAla cI. zAha bhAIzrI naMdalAla devaluke carama tIrthaMkara bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA prathama gaNadhara bhagavaMta guruzrI gautamasvAmI viSe saMkalita-saMpAdita karelo sADA AThaso pRSThano A daLadAra graMtha zrI gautamasvAmI viSe Aja paryaMta prasiddha thayelA sAhityamAM sauthI moTo graMtha che. zrI naMdalAla devaluke ekale hAthe je keTalAka moTA graMthonuM saMpAdana-prakAzana karyuM che te kharekhara dhanyavAdane pAtra che. eka mizanarInA jeTalo utsAha na hoya to AvAM kAryo ekale hAthe thaI na zake. AvAM moTAM sAhasa karavA mATe ThIka ThIka Arthika prabaMdha karavAno to rahe ja che; paraMtu sAhityika abhiruci, dhIraja, cIvaTa, khaMta ane dRDha dharmabhAvanA na hoya to AvAM kAryo thaI zake nahi. AvuM moTuM kArya karavAno saMkalpa karyA pachI tene pAra pADavAmAM saheje cAra-pAMca varSa jeTalo gALo nIkaLI jAya che. vaLI temAM jAta-jAtanI muzkelIo, pasaMdagInI mUMjhavaNo vagere paNa Ave che. sAmAnya mANasa to adhavacce ja nirAza thaIne AvAM kArya choDI de; paraMtu bhAIzrI naMdalAla devalukane pUrvAnubhavane lIdhe AvAM moTAM sAhasabharyAM kAryo karavAnI have sArI anukULatA AvI gaI che. dhArmika sAhitya viSe saMkalana--saMpAdananA prakArano graMtha taiyAra karavAmAM keTalA badhA lekhako ane saMzodhakonA sahakAranI apekSA rahe che! svabhAvamAM vinamratA ane sAlasatA na hoya to Avo suMdara sahakAra maLavAnuM saraLa nathI. bhAI naMdalAla devaluke A pahelAM paNa saMkhyAbaMdha daLadAra graMtho ekalA hAthe prakAzita karyA che e uparathI emanA vyaktitvano sarasa paricaya maLI rahe che. zrI gautamasvAmI viSeno A prakArano graMtha adyatana bRhad saMgraha jevo banyo che. e taiyA2 ka2vAmAM emaNe potAnI dRSTi ane sUjha anusAra sArI paddhati apanAvI che. emAM AraMbhamAM saMskRta ane prAkRta bhASAnI racanAo ApavAmAM AvI che. tyAra pachI gujarAtI bhASAmAM lakhAyelI madhyakAlIna ane avicIna padya racanAo ApavAmAM AvI che. tyAra pachInA traNeka vibhAgamAM guru gautamasvAmI viSe arvAcIna kALamAM lakhAyelA ane prakAzita thayelA, bhinna bhinna pAsAMne sparzatA, pacAsathI vadhu lekho ApavAmAM AvyA che. ane graMthanA chellA vibhAgamAM hindI bhASAmAM gautamasvAmI viSe prakAzita thayela lekho saMkalita karavAmAM AvyA che. jaina sAhitya atyaMta vipula che. haju ghaNuM sAhitya aprakAzita rahyuM che. eTale gautamasvAmI viSe saMskRta, prAkRta ane jUnI gujarAtI bhASAmAM haju ghaNI kRtio upalabdha thavAno avakAza
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi che. jaina sAhityanA itihAsa viSenA judA judA daLadAra graMthomAM ApelI kRtionI sUci jotAM A vAtanI pratIti thaze. bhAI devaluke gautamasvAmI viSe vartamAna kALamAM thayelI racanAo sahita prakAzita thayelI ane upalabdha evI lagabhaga badhI ja kRtio A graMthamAM samAviSTa karI lIdhI che. A kRtio upara najara pheravatAM ja joI zakAya che ke gautamasvAmI viSe stotra, aSTaka, chaMda, stavana, stuti, caityavaMdana, sakjhAya, gItikA, vilApa, vaMdanA, mAtRkA, ekatisA, cAlIsA, rAsa, laghurAsa, AratI, maMgaLa dIvo, devavaMdanavidhi, chaThTha tapanI vidhi, moTI pUjA, pUjana, mahApUjana vagere keTalA badhA prakAranI kRtio lakhAI che. sAdhu bhagavaMto mATe to gautamasvAmInuM puNyazloka nAma anivAryapaNe prataHsmaraNIya gaNAya che, paNa gRhastho mATe paNa te eTaluM ja mahimAvaMtuM che. upAzrayomAM to lagabhaga roja ja gautamasvAmInI stuti "maMgala bhagavAna vIro' ane 'aMgUThe amRta vase' bolAtI hoya che. gautamasvAmI viSenA A saMgrahamAM vajUsvAmI, jinaprabhasUri, munisuMdarasUri, jinacaMdrasUri, vinayaprabhajI, samayasuMdarajI, kSamAkalyANajI, lAvaNyasamayajI, upAdhyAya yazovijayajI, jJAnavijayajI, saubhAgyavijayajI, vagerenI prAcIna mahimAvaMtI kRtio ApavAmAM AvI che. taduparAMta arvAcIna kALanI padya kRtio paNa ApavAmAM AvI che. gadya vibhAgamAM atyAra sudhImAM gautamasvAmI viSe lakhAyelA lekho A graMthamAM saMgrahita karavAmAM AvyA che. A badhI sAmagrI guru gautamasvAmInA jIvana viSe (pUrvabhavo sahita) ghaNo sAro prakAza pADe che. ATalI badhI kRtio ane ATalA badhA lekho eka ja sthaLe upalabdha karI ApavAmAM AvyA hoya to dekhItuM ja che ke temAM punarukti thayA vagara rahe nahi. pahelI vAra taiyAra thatA AvA prakAranA graMthamAM punaruktine doSarUpe nahi paNa enA eka svAbhAvika lakSaNa tarIke jovI joIe. bhaviSyanA saMzodhako-saMpAdako mATe ahIM puSkaLa pramANamAM taiyAra sAmagrI, athAga parizrama karIne, ApavAmAM AvI che. punarukti ane kAlAnukramamAM benA saMdarbhamAM bhAvi saMzodhako-saMpAdako vadhu sArI rIte kArya karI zakaze, kAraNa ke sAmagrI ekatrita karavAnuM bhagIratha kArya A graMtha dvArA thaI cUkyuM che. guru gautamasvAmI viSenA prAcIna ke arvAcIna sAhitya viSe koIne pIeca. DI.nI kakSAno abhyAsa karavo hoya to bhAI naMdalAla devaluke keTalI badhI saraLatA karI ApI che ! AzA che ke e dizAmAM vahelI take saMzodhanakArya thAya. hastapratomAM gautamasvAmInI nAnI citrakRtio che tathA vartamAna samayamAM citro taiyAra thayAM che. tathA gautamasvAmInI pratimAo paNa jinamaMdiromAM tathA anya sthaLe che. tenI ghaNI chabIo upalabdha che. A graMthamAM evI ghaNI chabIo ApavAmAM AvI che, je graMthanI mUlyavattAmAM vRddhi kare che. bhAI zrI naMdalAla devaluke A graMthanA saMpAdana-prakAzana mATe je prazasya puruSArtha karyo che tene huM hRdayapUrvaka AvakAruM chuM. mane AzA che ke A saMdarbhagraMtha vividha daSTikoNathI anekone mATe sahAyarUpa ane preraNArUpa banI raheze!
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 181 padAjama rAjaka soo 000000 AptapuruSanI alaukika oLakhANa eikAdaza vaMdanAo) gacchAdhipati pU. jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya muni jayadarzana vi. ma. guru gautama svayaM nAma-ThAma ne kAmathI khyAtanAma che ja--mATe jJAnabhAskarane tenA ja prakAzanuM AlaMbana laI AMgaLIthI dekhADavA jevI bAlaceSTA mArA jevA bALajIvone bhale raMjana karAve, paNa tethI vidvAnonI vismayakArI duniyAmAM evA oLakhapatranI jhAjhI kiMmata kadAca nahi paNa thAya. chatAMya na jANe AptapuruSa, AgamapuruSa ne apUrva puruSa gautama gaNadhara prati dharabAyela ahobhAvanI ja A abhivyakti che ke jene kAraNe te pUrvaja puNya puruSano alaukika paricaya karavA-karAvavA kalama svayaM cAlavA lAgI che. gaNadhara nAmakarma svayaM svataMtra nAmakarma na hovA chatAMya eka mate tIrthakara nAmakarmanI peTA prakRti tarIke paMkAya che ane anya mate zubha, saubhAgya, yaza, ane Adaya nAmakarmanI prakarSatA jIvane gaNadhara jevA gauravapade goThavI de che. bharatakSetranI hAlanI huMDA avasarpiNImAM 24 tIrthapatio paikI jema prabhu pArzvanAthajI prati lokacAhanA savizeSa jaNAya che tema thayela sarva gaNadharomAM carama tIrthapatinA prathama gaNadhara gautamasvAmInAM guNagAna vadhu gavAya che. tenI pAchaLa ghaNAM jANavA jevAM rahasyo gUMthAyelAM paDyAM che. mahAmaNi ciMtAmaNi zrI guru gautamasvAmI graMthanA nAme lAga2 be varasano satata ne sakhata parizrama karI eka bhagIratha sAdhyane siddha karavAmAM saphaLatAnI sanikaTa AvanAra zramaNopAsaka zrI naMdalAla devalukano paricaya prathama temanAM pustakothI, pachI patrothI ne sAva chelle chelle pAlItANAmAM pratyakSathI thayo. temanI bhAvanAo, kAmanAo, jhaMkhanAo vagerene jANI naMdalAlabhAInA ekahaththu prayAsa mATe manamAM AnaMda thayo, pramodabhAvanAthI temanA sAhasa prati sanmAna thayuM ne evuM lAgyuM ke gRhastha dharmanI gUMcavaNamAM saMDovAyelo eka AtmA jo zubha adhyavasAyothI potAnA bahumUlA divaso/varasone bAMdhI zake ane kalAtmaka kRtione sarjI zake to tevuM sarjana bhale gItArthonI daSTie kaMIka UNapa ke adhUrAzavALuM jaNAya, chatAMya tevo paNa puruSArtha anumodanIya paNa bane che ke temanI bhAvanAne vadhAvavA aneka pu. AcAryo, paMnyAso, munivaro ane sAkSara zrAvakoe paNa potapotAnI abhivyakti dvArA AkhapuruSa gautamasvAmIne vaMdanA pAThavI che. sAthe graMthasarjaka svayaMnuM parimita jJAna tathA anupalabdha aneka mAhitIo vacce Adarela zramasAdhya prayAsane svIkAratAM rahela kSationI pUrti mATe udAra mana rAkhe che. chatAMya sArarUpa eTaluM ja ke zabdasauSThava ke vANIvilAsano vikAsa ocho-Acho paNa jovA maLe toya te bAbata gauNa gaNI gautama jevA bALa banI graMthasarjana ane sarjaka sAthe rahelA zubha bhAvone mukhyatA ApavA jevI che. kadAca A sarjana haju paNa vadhu mAhitIprada AvA koI navasarjana mATe mArgadarzaka puravAra thAya, athavA jainazAsananI jAhojalAlI jANavA-mANavA mAdhyama paNa bane. kAkA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi dha na : *** * * 11 sAva nAnI mAsUma bALavayamAM gautamasvAmI ane gautama buddha vacce koI bheda jaNAto na hato, paNa buddhino alpa vikAsa thayA pachI bhedarekhAo spaSTa thaI, ane eTaluM ja nahi paNa ema lAgyuM ke gautamasvAmIne je rIte loka oLakhe che te to laukika oLakhANa kahevAya, jyAre alaukika pahecAna kAMIka anerI ja che. - he gautama !" jevuM saMbodhana te to eka guru-ziSyanA suvizuddha saMbaMdhanuM sUcaka che. alaga alaga AdamIone ekasAthe pramAda-paravaza na banavAno hitabodha ApavA prabhu vIre vinaya ziSya gautamane mAdhyama banAvI kahyuM che ke he gautama ! samaya mAtrano paNa pramAda na karIza.' parama jJAnI ane ajJAnI vacce madhyastha banavA madadarUpa thanAra mahApuruSa gautamane ApaNA saunI prathama vaMdanA.... -pacAsa hajAra jeTalA ziSyonA guru gautama potAnA guruvara prabhu vIra pAse gurutA ke gAravatA mUkI je laghutA dAkhavI zakyA che te ajoDa udAharaNanA prastutakartA puNya puruSane ApaNA saunI bIjI vaMdanA.. -tripRSTa vAsudeva rUpe rahela mahAvIrasvAmInA jIvamAM dekhAtI ugratA sAme saumyatA, saujanyatA ane sajjanatAnI svarUpamUrti eTale gautamasvAmI. te ja rahasya che ke guNonA guNAkAra sAthe vadhelA payathI paramAtmA paNa kevaLajJAna saMprApta karI AvA gaNanidhAna gautamane prA karavA rAtorAta vihAra kUrI RjubAlikAthI cheka apApApurI sudhI kudaratabaLe AkaSaI padhAryA, ane zAsananA lAbhAnulAbhane lakSya banAvI gautama guNiyalane gaNadharapade sthApI dIdhA. AvA guNasamrATa sAdhu-puruSane ApaNA saunI trIjI vaMdanA. -janme brAhmaNa paNa jIvanathI zramaNa banela indrabhUti paramAtmAne potAnI aDadhAthI vadhu jiMdagAnI vaTAvI pAmyA tyAre teo ahaM-indra hatA. potAnA matanA jJAnanA ekAMta AgrahI hatA; paNa prabhune pAmatAM ja paLomAM palaTAI gayA ane svayaMnA saMzayonuM samAdhAna maLatAM ja sadAyanA sevaka banI gayA. Ama Agraha ane kadAgraha vacce lakSmaNarekhA banI UbhA rahelA lAvaNyapuruSane ApaNA saunI cothI vaMdanA... -eka tarapha atimuktaka kumAra jevA choTA bALanI AMgaLImAM AMgaLI milAvI mukta manathI bALa banI janAra, to bIjI tarapha cAra cAra jJAnanA dhaNI chatAMya traNa jJAnathI jJAnI prabhu pArzvanAthajInA zAsanAcArya kezIkumAranI samakSa sAme pagale jaI sasneha jJAnacarcAo karI potAnI prauDhatAno paricaya karAvanAra, potAnA vividha rUpa-svarUpanuM darzana karAvanAra saMta puruSane ApaNA saunI pAMcamI vaMdanA.... -pradhvajyAprApti pachI AjIvana chaThThane pAraNe chaThTha karI svane tapathI tapatapatuM rAkhI parane to prazamatA pradAna karatA rahyA, ane evA anerA upazamanA baLe prabhu vIranA zAsanane ziSyasaMpadA, jJAnasaMpadA jevI aneka saMpadAothI samRddha banAvyuM. Ama svane tapAvI anyane to prakAza veranAra paramArthI vijJAnasUryaviziSTa puruSane ApaNA saunI chaThThI vaMdanA... -AnaMda zrAvaka jevA gRhastha sAdhaka samakSa thayela bhUlano nikhAlasa ekarAra karI micchAmi dukkaDam' mAMgavAmAM jarAya hINapata na rAkhI, balba potAthI thayela zrAvakanI paNa AzAtanAne mithyA karavA mathI rahyA. ajabanA jJAna vacce paNa lagIra abhimAna ke svamAna na rAkhI bhavabhIrutAnA bheru bhavya puruSane ApaNA saunI sAtamI vaMdanA....
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 183 -pAMca jJAnAvaraNIya, pAMca aMtarAya ane cAra darzanAvaraNIya karmo baMdha udaya--sattAnA samaye sAthe rahI 14 bhAIbaMdhonI upamA dharAve che, ane AtmAne harAve che. tevA duSTa cauda bhAIbaMdhone kSINa-hIna banAvI harAvanAra koIka virala vibhUti ja hoya che. upanneI vA, vigameI vA, dhuveI vA' jevI phakta tripadI sAMbhaLI dvAdazAMgI racI nAkhanAra kSINa jJAnAvaraNIyavALA, vividha labdhionI upalabdhi dvArA kSINa aMtarAyakarmovALA ane sadAya apramattatA vaDe saMyamamAM sthira rahevA vaDe kSINa darzanAvaraNathI samakitazuddha, nidrA ne niMdA vijetA vIra vineya puruSane ApaNA saunI AThamI vaMdanA... --'aMtarvisI khAtAMya upavAsI' hoya, tevI pratIti potIkI pravRtti dvArA dekhADI. 23mA ane 24mA tIrthaMkaranA zAsananA sAdhuo vacce setu banI saphaLa sukAna saMbhALyuM. sAdhupadane prApta karatAM ja gacchAcAryathIya gauravavaMtuM gaNadharapada prApta karyuM. naisargika brahmacaryanI naiSThika mUrti banyA. umaramAM vIrathI moTA paNa temanAthI nAnA rahevAmAM ja potAnI hitarakSA pekhI. guNiyAjI nAmanA kSetramAM guNano prakarSa kevaLajJAnane varyA. prabhu vIra AgamagaMgAnuM udgama banyA to pote teno pravAha banI gayA, svayaMnA ziSyone kevaLI jevA sAdhaka banAvavA cheka sudhI svayaM jANe uttara sAdhakanI adAe rahyA, zaMkAo anyanI hatI paNa tene potAnI jijJAsAnuM svarUpa ApI nirdoSa bALa jevI saraLa mudrAmAM samAdhAna mATe svAmI guru pAse savAla mUkI sacoTa savAla-javAba meLavatA rahyA. jIvananI prAraMbhika kSaNomAM prabhu vIra na maLyAno viSAda ne aMtima kSaNomAM paNa vIrathI dUra thavAne kAraNe karela vilApa jemanA potAnA lAbha mATe ja thayuM. AvI to aneka vizeSatAothI opatA Aryapravara sarasvatIputranuM milana kaivalyalakSmInI putrI muktikumArI sAthe thayuM tyAre jANe eka suvarNayugano sUrya AthamI gayo. te divasa to have nahi ja Uge; paNa tevo divasa paNa Ugaze ke kema e paNa eka dvidhAtmaka prazna che. kAmadhenu (gau) kalpavRkSa jevo taru (ta) ne ciMtAmaNi jevo mahAmUlo maNi (ma) A traNeya manovAMcchita pUrakonuM ekatra saMgamasthAna jevA gautama gaNadhara puruSane ApaNA saunI navamI vaMdanA.... --paramAtmA vIranAM trIsa varasa gRhasthAvAsamAM ne kaivalyAvasthAmAM vItyA, jyAre gautamasvAmI 30 varasa chadmastha saMyamI tarIke. prabhu vIrane kevaLajJAna ati ugra tapa sAdhanA pachI 12thI vadhu varase prApta thayuM, jyAre gautamasvAmIne kevaLajJAna vizeSa prayatna vagara thayuM ne 12nI AsapAsa varasa kevaLIpaNe vicaryA. carama prabhunA prathama ziSya gaNadhara gautama 4 veda ane 14 vidyAnA pAragAmI hatA, jemanA upa2 16 vidyAdevIo paNa prasanna hatI. guru vIprabhu prati namaskArabhAva evo umadA hato ke te kAraNe camatkAranI caramasImA jevI 28 labdhio lAdhI gaI hatI, jyAre ApaNe to jyAM camatkAra tyAM namaskAranA gaNitane mahattva ApI guru gautamanuM mahattva AMkIe chIe. gaurano artha (gau) ujvaLatA bharela, tana (ta) ane mana (ma)nA mAlika gautamanA nAmane sArthaka kare che, te uparAMta gautama = gauravaMtI tavArIkhayukta manorama jIvanacaritra che jenuM tevI vyaktine sUcave che. puNyazALI pavitra puruSanA mukhe sarasvatI ane haste kevaLa lakSmIno vAsa hato, mATe ja 'maMgalam bhagavAna vIro' pachI bIjuM ja maMgala gautamasvAmInuM gavAya che. khIra khavaDAvI tApasonA peTanI bhUkha to bhAMgI ja; sAthe bhavobhavanuM duHkha paNa bhAMgI nAkhyuM. prabhunirvANa samAcAra sAMbhaLatAM ja carmacakSuothI codhAra AMsu vahI paDyAM; paNa jANe te ja bhAvanA pravAha-dhakkAthI AMtaracakSu UghaDI gayAM ne kevaLajJAnI banI gayA. Aje paNa jJAna-dhyAnanI ArAdhyA devI vAgezvarI to ArAdhya deva gautamasvAmIne svIkArI sau jemane
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ghaNA ja mAna-sanmAnathI navAje, ArAdhe che tevA sAdhya sadguru-sapuruSane ApaNA saunI dasamI ! vaMdanA. -"savariSTa praNAzAya, savabhISTArthadAyine, sarvalablinidhAnAya, zrI guru gautamasvAmine ! namaH" AvI aneka stutio, stotro, stavano he gautamajI ! ApanA prati vaMdanAvalI rUpe gavAya che, paNa te to ApanI laukika oLakhANa ApanArI kahevAya--bAkI to jyAM jyAM saraLatA, sadAcAra, saujanyatA che, jyAM jyAM pavitratA, parArthaprema, paramArtha-sAdhanAo dekhAya che, jyAM jyAM niHsvArthapaNuM, nirmaLatA ne nispRhatAno nidhi nikSepa rUpe dharabAyelo che tyAM tyAM he gautamasvAmI ! mane tamAro AMzika vAsa-nivAsa jaNAya che. "jaya vIyarAya' sUtramAM paramAtmA pAse Ape mUkela mAMgaNI jANe mArI ja manovAMchanAo che, "jaya ciMtAmaNi' sUtrane mAdhyama banAvI karela vividha vaMdanAo amArI ja aMtakamanAo che. jyAM jyAM guNo tathA guNadhArIonuM gaurava jaNAya che tyAM he gautamaprabhu! mane to tamArI ja pUjanA- sevanA-upAsanA dekhAya che. sadAcAranA saravALA, bUrAInI bAdabAkI, guNonA guNAkAra tathA bhUlonA bhAgAkAra jevA he bhavya puruSa ! tame vartamAna covIzInA 1452 gaNadharomAM ziromaNi samA to cho ja, sAthe sAthe tamArA parama guru paramAtmA vIranA 11 gaNadharomAM paNa sarvazreSTha AdeyanAmadhArI jaNAo cho. 11 gaNadharonA gaNakhajAnAnA ekatra saMgraha samAM sarvanA sutradhAra satyapuruSane ApaNA saunI agiyAramI vaMdanA. mAnavuM paDe tema che ke gautamasvAmInA viSe vizleSaNAtmaka vivecanAvALo A gauravagraMtha racavAmAM zrI naMdalAla devaluka pratinidhi bane ane temanA AvA apUrva sarjanagraMthane AvakAravA anekonI abhivyakti nimitta bane te badhAyamAM rahasya siddha-buddha banI beThela gautamasvAmInA puNya paramANuno parokSa prabhAva kahI zakAya. - A graMthamAM vividha vAnagIone vizeSatApUrvaka pIrasavAmAM AvI che, teno svAdu AsvAda karavA nIrogI tana karatAM ya rogahIna mananI madada pahelI paDaze. vidvAnonA lekho-lakhANo phakta vAMcana sudhI maryAdita na rahI manana, ciMtana ne nididhyAsananA nItimArge AgaLa dhape, aMdara rahela citro--phoTAo manoraMjanathI vadhI saMskArasaMvardhananuM kAraNa bane, ane maMtro-maulika marmo sarva maMgalanuM mahAnimitta bane temAM ja sarjaka ane sahAyakonI saphaLatA che. ochAmAM ochuM eTaluM to apekSavuM asthAne na ja gaNAya ke graMtha prApta karyA pachI ke avalokI lIdhA pachI te jJAnasAdhana AzAtanA nahi pAme paNa sAdhyaArAdhanAmAM AgaLa dhapavA upayogI thAze. Simple living and high thinking"mAM jemane atUTa vizvAsa che tevA A graMthanA praNetA zrI naMdalAlabhAInI tamannA che ke sAhityasevA mATe samaya-zaktinuM samarpaNa karI lAkha nahi paNa zAkhanI zAkhAo vadhe ane lokacAhanA ke kadaradAnInI prAptinuM vaLatara zAsanasevAne samakSa rAkhI navasarjana dvArA cUkave. mAruM e sAruM ke sAcuM nahi paNa "sAruM ne sAcuM e ja mAruMno mahAna mArga je musApharane maLI jAya, zuM tene maMjila maLyA vagara rahe? *
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ padya vibhAga prabhAta stotra.... mAtRkA... aSTaka... stavana.... chaMda.... thoya.... caityavaMdana.... prabhAta smaraNa....prabhAtiyuM sajhAya.... vaMdanA... vilApa..... rAsa.....laghurAsa mahApUjana.....pUjA maMgaLa dIvo....AratI gautamasvAmI chaThThatapanI vidhi gautamasvAmI devavaMdana vidhi
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAdaLaeNna tIrtha darzana bhavana -------- zrIsamavaNa maMdira pAlitANa
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 000000000000 00000000 saMskRta-prAkRta padya vibhAga ||1 // // 2 // // 3 // ||4|| pUrvAcArya kRta zrI gautama gaNadhara stuti [1] zrI gautamAkSINa mahA-nasI labdhi samRddhaye, namo'stu te tamaH stoma-bhagavadbhAskara-zriye zrI siddhacakramadhyasthAn, caturviMzati-sammitAn, zrI jinAnnaumi siddhArthAn, zrI gautama-gurUditAn zrI gautamamukhAmbhoja-hradodbhUtA'dbhutodayA, dvAdazAGgImarudgaGgA, bhUyAt karmamalApahA zrI gautamagaNAdhIza- mukhAmbhoja-madhuvratA, zrutadevI bhagavatI, kalyANa-dhana-samprade _ [2] zrI gautamaM sarvaguNAbhirAmaM, vizeSalabdheH pravaraikadhAma, devendra-saMsevyapadAravindaM, vande sadA'haM zubhavallikandam zrImajinendrA natadevavRndA, enastamonAzanabhAnutulyAH, saMsAra-vicchedana-cAruvIrAH, saukhyAya vaH santu guNaikadhIrAH devendra-nAgendra-naraizca kAmaM, saMpUjitaM varNaramAbhirAmam, siddhAntapAthodhimahaM pradhAnaM, stoSye janAnandakaraikayAnam siddhAyikA pUrita-pUrNakAmA, sadhemavarNAbharaNAbhirAmA, zrI rAjahaMsAdigati pradhAnA, saukhyAni yAt zubhanAgayAnA [3] pravartamAnA-managhAmatItA-manAgatAM tIrthakRtAM nitAntam, caJcaccaturviMzatikAM namAmi, zrI gautamoktAM bharatAvanisthAm tIrthaGkarANAM vijayeSu SaSTya-dhikaM zataM paJcavidehabhUmau, utkRSTataH zrI bharateSu cairA-vateSu vande dazakaM pramodAt // 1 // ||2|| // 3 // // 4 // AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAIIMIMARARIAARI | // 1 // // 2 // AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAMKARAMMARDAMODesemomen wwwmummmmmmmmmmmmmmmmmmmmons
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 ] sadartharUpA bhagavadbhiruktA, supATharUpA gaNibhirnibaddhA, zrI dvAdazAGgI bhuvi bhAvibhUta, pravartamAnArtha vibodhikA'stu zrI arhatAM zAsanadevadevyaH, zrI devatAvAGmayadevatAzca, vizvezvarAH zAsanayakSarAjAH kurvantu kalyANadhanAni saGghe [ 4 ] sakalalabdhipadaM vipado'pahaM, surakRtastutipAtra - payoruham, praNamatAbhimatArtha-vidhAyakaM, gaNadharaM paragautamanAmakam gaNadharA nikhilA api gautamaM prabhutayorjita- yoga - vizAradAH, jinavaroditatattvavikAsadA, mama bhavantu subodhiphalapradAH bhavikaloka-bhavodadhitArakaH, pragata-pAtakavAra-nivArakaH, gamanayopapadarju-jinAgamo, vijayatAmamRtIkara - somapA vizadavarNa-vibhUSaNabhUSitA, varakamaNDalu-pustaka-zobhitA, dizatu devanarAsura-saMstutA, zrutamanantaphalaM zrutadevatA *** 1 dazapUrvadhara zrI vajrasvAmiviracitam 'zrI gautamasvAmistotram ' bhAvAnuvAda : pUjya AcArya zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAja svarNASTathagrasahastrapatrakamale padmAsanasthaM muniM sphUrjallabdhivibhUSitaM gaNadharaM zrI gautamasvAminam / devendrAdyamarAvalIviracitopAstiM samastAdbhuta zrIvAsAtizayaprabhAparigataM dhyAyAmi yogIzvaram ||1|| [ mahAmaNi ciMtAmaNi 11311 11811 11911 // 2 // 11311 11811 nayanaramya eka kamaLa che. sonerI eno varNa che. eka nahIM, be nahIM, paNa hajA2-hajAra svarNapAMkhaDIo vaDe vIMTaLAyeluM e kamaLa, mAkhaNa jevuM snigdha ane rezama samuM suMvALuM che. acaraja to e che ke, pANImAM UgavA ane rahevAne TevAyeluM kamaLaphUla Aje e dharatI para UgI UThyuM che. enAM darzane, samajAya che ke jema jalapaMkamAM tema pRthvItala upara paNa kamaLa khIlI zake che ne tenAthI alipta paNa rahI zake che. paNa are, AvAM ramaNIya-smaraNIya kamaLa para koNa birAjamAna thayuM dekhAya che ? kyA baDabhAgI puNyAtmAne AvAM svarNa kamaLa para padmAsane besavAnuM parama puNya sApaDyuM che ? juo to kharA, e mahAtmA puruSa ekalA nathI, emanI cotarapha deva-devendro natamastake UbhelA dekhAya che; teo e mahApuruSane cAmara DhALI rahyA che, emanAM caraNo cUmI rahyA che, emanI vividha sevA bajAvI rahyA che, ne emanI sAkaramIThI dharmavANI sAMbhaLI rahyA che. oha ! kevuM che A alaukika dRzya !
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 189 ane e mahAtmAnI teja AbhA to juo ! re ! jotAM AMkho dharAtI nathI ane e AbhAe to jANe AkAzamaMDaLa para potAnuM sAmrAjya jamAvI dIdhuM che. koNa haze A mahAtmA? oho, samajAyuM samajAyuM. A to bhagavAna gautamasvAmI che...! juo ne, A asaMkhya nara-nAra paNa emane stave che. aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra zrI guru gautama samarIye, vAMchita phala ghatAra." -mATe nakkI A mahAtmA svayaM gaNadhara gautama prabhu ja che. comera prasaratuM ja ja A vAtanuM daDha samarthana karI rahyuM che. mATe, cAla Atama cAla, tuM paNa A yogIzvaranuM dhyAna dharavA tatpara bana. bera-bera nahi Ave re avasara, bera-bera nahi Ave." * * * kiM dugdhAmbudhigarbhagaurasalilaizcandropalAntardalaiH ? kiM kiM zvetasarojapuMjarucibhiH kiM brahmarociHkaNaiH ? kiM zuklasmitapiMDakaizca ghaTitA kiM kevalatvAmRta mUtiste gaNanAtha! gautama! hRdi dhyAnAdhidevI mama // 2 // ane, gaNanAtha gautamasvAmInI dehamUrti to juo ! kevI nayanaramya che e ! enI sukumAratA ne suMvALapa paNa kevI manorama che ! zuM kSIrasAgaranA dUdhanuM A rUpAMtara haze? zuM aneka candrakAnta maNino gara bhego karIne e dehayaSTinuM nirmANa karAyuM haze ? zuM zveta kamalanA daLamAMthI prasaratAM kiraNono samUha ja A zarIra rUpe pariNamyo haze? zuM parabrahmanAM prakAzakaNo A zarIra rUpe ekatra thaI gayAM haze? zuM jagatanA uttamajanonAM sumadhura-zukula evAM smitano A piMDa haze? ke kevaLajJAna rUpa amRtano A ramaNIya ane maMjula AkAra haze ? khera, je hoya te, paNa mAre mana to e dehamUrti mArA dhyAnanI adhinAyikA gurumUrti ja che. mATe ja hRdayamAM guMjyA kare che ke, ajJAnatimirAndhAnAM, jnyaanaaNjnshlaakyaa| netramunmIlitaM yena, tasmai zrI gurave namaH // * * * * zrIkhaNDAdipadArthasArthakaNikAM kiM vartayitvA satAM, . kiM cetAMsi yazAMsi kiM gaNabhRtAM niryAsya tadvAksudhAm / styAnIkRtya kimapramattakamuneH saukhyAni saMcUrNya kiM ? mUrtiste vidadhe mama smRtipathAdhiSThAyinI gautama! // 3 // mAnasa smaraNa karuM chuM tyAre, mane lAge che ke, ApanI e zarIrachabI kAM to caMdana ane evI surabhivAsita padArthonI kaNaka bAMdhIne banAvAI che; kAM to puruSonAM cittanAM suadhyavasAyone ekatra karIne nimaI che, kAM to samagra gaNadharavRMdanAM yazaHzarIrone koIka akaLa agocara prakriyA vaDe ekAkAra banAvIne ghaDavAmAM AvI che, kAM to sakala gaNadharonI vANInA amRtane thIjAvIne N AMUN
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ene AkAra apAyo che; ne kAM to apramatta muninA AtmAmAM vyApelA sarvAtizAyI sukhano cUrNapiMDa karIne e racAI che. *** nIrAgasya tapasvino'dbhutasukhavrAtAd gRhitvA dalaM, tasyAH svacchazamAmbudhe rasabharaM zrIjainamUrtermahaH / tasyA eva hi rAmaNIyakaguNaM saubhAgyabhAgyodbhavaM, maddhyAnAmbujahaMsikA kimu kRtA mUrtiH prabho ! nirmalA ||4|| mAruM dhyAna jo kamaLa che to gaNeza gautama prabhunI mUrti rAjahaMsI che. rAjahaMsI samI e mUrtinI ujvalimA jotAM, huM mAnuM chuM ke kadAca e mUrti, vItarAga evA tapasvIjananA adbhuta AtmasukhanA vizALa puMjano ekAda sAra aMza laIne koIke niramI hoya; ke pachI, nirmaLa evA upazamarasanA dariyA-zI zrI jinabhagavAnanI mUrtinuM rasasabhara teja ke enI ramaNIyatA--je khuda paNa ramaNIya che--ne saMcita karIne banAvI haze ! *** kiM dhyAnAnalagAlitaiH zrutadalairAbhAsi, sadbhAvanAcoTRSTaiH kimu zIlacaMdanarasairAlepi mUrtistava ! samyagdarzanapAradaiH kimu tapaH zuddhairazodhi prabho ! maccitte damite jinaiH kimu zamendugrAvatazcAghaTi ! // 5 // he prabho ! ApanI mUrti evI to nirmaLa ane svaccha che ke mArA dAtta aMtaramAM enAM jAta-jAtanAM chatAM spaSTa surekha pratibiMba paDe che. emAM--ghaDIka e mUrti dhyAna rUpI agnie gALI nAkhelA zrutanAM daLiyAomaya dekhAya che, ghaDI pachI vaLI, sadbhAvarUpI orasiyA upara ghasIne taiyAra karelA 'zIla' nAmanA caMdanarasathI vilepAyelI jaNAya che; kyAreka e tapazcaryA vaDe zodhAyelA samyagdarzanarUpa pAradapArAnI banelI che ema lAge che; to kyAreka ema mAnavuM paDe che ke e mUrtine jinadevoe maLIne upazamarUpI candrakAnta maNimAMthI ja ghaDI kADhI che. *** kiM vizvopakRtikSamodyamamayI ! kiM puNyapeTImayI ! kiM vAtsalyamayI ! kimutsavamayI pAvitryapiNDImayI ! kiM kalpadrumayI marunmaNimayI kiM kAmadogdhImayI ! yA dhatte tava nAtha ! me hRdi tanuH kAM kAM na rUpazriyam ? // 6 // kiM karpUramayI sucaMdanamayI pIyUSatejomayI, kiM cUrNIkRtacaMdramaMDalamayI kiM bhadralakSmImayI ! kiM vA'naMdamayI kRpArasamayI kiM sAdhumudrAmayI tyantarme hRdi nAtha ! mUrtiramaNA nA'bhAvi kiM kiMmayI ? ! // 7 // mArA nAtha ! mArA aMtaranA jharUkhe virAjelI. ApanI dehayaSTinAM vidha-vidha svarUpa
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 191 jotAM mane dharava ja nathI thato. e Ape vizvopakAra kAje karelA saphala udyama svarUpa che; ApanA puNyanI peTI samI che; vAtsalyamaya ane jIvaMta utsavamaya che; pavitratAno to sAkSAt avatAra che; kalpavRkSa, ciMtAmaNi ke kAmadhenu jevI phaLadAyaka che; enI ujvalatA jotAM e kapUranI goTI jevI bhAse che, to enI vizvamAM prasaratI yazaHsugaMdhanA anubhave e caMdana ghaTita lAge che. enuM zILuM teja jotAM e amRtanI kAMtino sAra dIse che, to enAM kiraNonI ThaMDaka mANyA pachI, e caMdramaMDaLanA cUrNamAMthI banI hoya evuM anubhavAya che. ene prApta karyAM pachI jANe kalyANakArI lakSmIjI hoya tevuM lAge che. vaLI AnaMdanA piMDa svarUpa jaNAya che ane enI kRpA maLatAM jANe te sAkSAt kRpAno arka na hoya tevo anubhava thAya che. enI nayana-manohara mudrA batAve che ke e ko' mahAna sAdhunI mudrA che. re ! keTakeTalAM che ApanI dehamUrtinAM svarUpo ! *** antaHsAramapAmapAsya kimu kiM pArzvavrajAnAM rasaM, saubhAgyaM kimu kAmanIyasuguNazreNIM muSitvA ca kim ! sarvasvaM samazItagoH zubharuceraujjvalyamAcchidya kim !! jAtA me hRdi yogamArgapathikI mUrtiH prabho ! te'malA // 8 // he gautamaprabho ! ApanuM dhyAna dharavA mATe huM jyAre yogopAsanAno Adara karuM chuM tyAre mArA dRSTipatha para ApanI divya pratimA sahaja ja upasI Ave che. enAM darzane thato romAMca jANe mane sUcave che ke A pratimA jaladevatAnA aMtaHsArarUpa jalakaNI upADI lAvIne athavA to pRthvInA garbhamAM paDelA sArabhUta rasane lAvIne ghaDavAmAM AvI hovI joIe. kayAreka manamAM ema thAya che ke A pratimA jagatanA tamAma sadguNone temanAM mULasthAnethI corI lAvIne koIke ghaDI che. ane ethIye vadhuM vicAruM chuM to samajAya che ke A pratimA to, pUnamano caMdra jevo potAnAM sarva kiraNo prasAre che ke tarata ja tenI samasta dhavalimAnuM koIka apaharaNa karI jAya che ne eno piMDa banAvIne temAMthI e A pratimA ghaDe che. *** brahmANDodarapUraNAdhikayazaH karpUrapArIrajaH puMjaiH kiM dhavalIkRtA tava bhanurmaddhyAnasadmasthitA ! kiM zuklasmita-mudgarairhata- dalad duHkarmakuMbhakSarad, dhyAnAcchAmRtaveNibhiH plutadharA zrI gautama ! bhrAjate // 6 // he gaNAdhIza gautamaprabho ! Aje mAre eka vAta Apane karavAnI che : "mAruM dhyAna e mAruM nAnuM-nAjuka ghara che. e gharamAM ekavAra huM tallIna bhAve beTho hato ne ekAeka e ghara dhavala ujvala prakAzamaya banI jatuM meM joyuM. mane bhAre Azcarya thayuM. Ama zAthI banyuM ? ane tapAsa karI to jANavA maLyuM ke, ApanI mUrtimAMthI nIkaLelA yazaHkapUre pravAhI banIne duniyAbharanAM vAsaNone bharI devAnuM nakkI karyuM. e nirNaya eNe amalamAM mUkyo ne brahmAMDarUpI vAsaNane bharavAnuM zarU karyuM. jotajotAmAM e chalochala bharAI gayuM ne chatAM pravAhI to vadhyuM. have zuM thAya ? e
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi to vaLyuM mArA dhyAna-ghara tarapha, ne vadheluM yaza-pravAhI e gharamAM relAvIne ene dhavalimAnI bheTa bakSI, kaho, kevI AnaMdanI vAta che !" ane AvA yaza-pravAhIne vahAvanAra ApanuM zarIra paNa kAMI zobhe che, kAMI zobhe che ! ApanuM zukla dhyAna e prasajI mudragara che, teno prahAra thatAM ja duSkarmarUpI ghaDA phUTI jAya che ne temAMthI sadhyAnarUpa amRtanI nIka vahevA lAge che. e amRtathI, he gautama ! ApanuM zarIra plAvita che. * * * kiM trailokyaramA kaTAkSalaharIlIlAbhirAliMgitA, kiM cotphenakRpAsamudramathanodgAraiH karaMbIkRtA / kiM dhyAnAnaladahyamAnanikhilAntaHkarmakASThAvalI, rakSAbhirdhavalA vibhAti hRdi me zrI gautama! tvattanuH // 10 // . he vasubhUtinaMdana ! ApanI AvI dehakAMtinuM pAna karatAM mane anero AhalAda upaje | che. jANe koI sAmAnya manuSyanA karapallavamAM gailokya lakSmI AvI nAca karatI hoya ane tene je AnaMda thAya te AnaMdanI laherakhIo ApanA mukhAraviMda upara aMkita thayelI jaNAya che. prabho, huM kAMI nakkI nathI karI zakato- "ApanuM dehalAlitya kevuM che?' tethI aneka prazno UThe che. ApanI dehakAMtine zenI-zenI sAthe sarakhAvuM?- ke jethI bIjAne teno Acho-pAtaLo khyAla ApI zakuM. vaLI kyAreka ema lAge che ke, saMsArarUpI samudramAM uchaLatA hiMsAnA tAMDavarUpI mojAMnAM phINane, dayArUpI valoNA vaDe maMthana karavAthI prApta thatA evA pavitra puNyanA samUharUpa ja bhAse che. athavA to jANe bhegAM karelAM zubhAzubha karmarUpI lAkaDAMne dhyAnarUpI agnithI bALI nAkhavAthI thayelI sapheda rAkhanA samUha jevI, he gautamasvAmI ! ApanI dehakAMti mArA hRdayamAM zobhI rahI che. * * * itthaM dhyAnasudhAsamudra laharI cUlAMcalAMdolanakrIDAnizcalarocirujvalavapuH zrI gautamo me hRdi ! bhitvA mohakapATasaMpuTamiti prollAsitAntaHsphuraj jyotirmuktinitambinI nayatu mAM sabrahmatAmAtmanaH // 11 // A rIte jemanuM meM ekAgrabhAve dhyAna karyuM che ke, mArA dhyAnAmRtanA dariyAne killola karAvanAra caMdra samAM, ujvaladehI, bhagavAna gautama gaNadhara mArA hRdayanA mohaajJAnanA | daravAjA ughADIne mane AtmAnI svayaM sahaja jyoti-svarUpa kevaLajJAnanI prApti karAvIne potAno sahacara banAvo. * * * zrImadgautamapAdavaMdanaruciH zrIvAGmayasvAminI martya kSetranagezvarI tribhuvanasvAminyapi zrImatIH !
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] tejorAzirudAttaviMzatibhujo yakSAdhipaH zrI surA dhIzAH zAsanadevatAzca dadatu zreyAMsi bhUyAMsi naH ||12|| sUrimaMtranA pAMca prasthAnanA adhiSThAtAo zrI sarasvatIdevI, zrI tribhuvanasvAminI devI, zrI yakSarAja gaNipiTaka, zrI zrIdevI ane cosaTha indro tathA covIsa zAsanadevo vagere devatAo vaDe jemanI pAdasevA karAI rahI che te zrI gautamasvAmI mahArAja ane A sarva devo amane sau jIvone parama zreya ApanArA ho. preSaka : pU. munirAjazrI jinasenavijayajI mahArAja [jinasaMdezanA tA. 15/11/77nA gautamasvAmI vizeSAMkamAMthI sAbhAra.] *** gautama mAtRkA AdipaNava samarU suvicAra bIjI mAyA tribhuvani sAra / zrImaMtamaNI japu nisidIsa arihaMta payanitu nAmu sIsa // 1 // [ 193 OMkArane ekAgratAthI smaruM chuM. te pachI bIjA hI kArane ke je traNe bhuvanamAM sArabhUta che, tene smaruM chuM. zrI bIjathI sahita (zrI) evA arihaMta bhagavAnane nizadina japuM chuM ane temanAM caraNakamalamAM haMmezAM mastakane namAvuM chuM. gaNahara garuo goyamasAmi akhayanihi huI teha naI nAmi / navanidhAna tehaM caudiyarayaNa je nitu samaraI gautama vaya dhaNa // 2 // moTA gaNadhara je gautamasvAmI ke jemanA nAmathI akSayanidhAna prApta thAya che. je haMmezAM gautamanAM vacanane smare che tene nave nidhAna ane caude ratna prApta thAya che. gautama vacana achai jagi sAra, mAI bAvana taNu vicAra / caudapUravi aMgi bAvana jANi Agami vedi smRti purANa ||3|| gautamavacana jagatamAM sAra che; kAraNa ke te bAvana mAtRkAno vicAra che. bAra aMgo, cauda pUrve, Agamo, vedo, smRtio ane purANomAM e bAvana akSaro ja che. akSara akSari Apa vicAra padapiMDarUpi achai apAra / akSara pAmaI mukti saMyoga akSari manakAmita chai bhoga ||4|| akSaramAM akSara AtmAno vicAra che. teno vicAra padastha, piMDastha, rUpastha vagere apAra bhedothI thAya che. akSarathI jIva muktino saMyoga prApta kare che; ane akSarathI ja manakAmita bhogone prApta kare che. bhalai bhaNijai sukhamanazakti iDa piMgala trijI teha vigati / kAmaha viSaha niraMjanazakti saMyogiiM akala ajeo // 5 // temAM prathama suSumnA zakti bhalI che. iMDA, piMgalA ane trIjI suSumnA vyakta che.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi niraMjana zakti kalArahita ane ajeya che. suSumnAnA saMyogathI kAma-viSane haNe che. bindu dhyAni guruvayaNa vicAri eka puruSa milaI tiNhai nAri / nAri biMhu nara karai vilAsa jAgai trIjI mana abhyAsI // 6 // gurunA vacanathI bindunuM dhyAna karo. to samajAze ke eka puruSa traNa nArIne maLe che. dareka nara | | be nArI sAthe vilAsa kare che. jyAre trIjI nArI mananA abhyAsathI jAgRta karavAmAM Ave che. lIhaDI nAri bihuM mana bAdhi nara pacchima le trIjI sAdhI / gagana cauhai caccarivAsa nizcala basasi tu thira kari sAsa // 7 // lADalI evI be nArIomAMthI (IDA-piMgalA) mana nikALIne manuSya trIjI suSumnAne || sAdhI le che. AkAzamAM caurAhA para (catuSpatha para) caMcala nivAsa hoya che. tyAM tuM zvAsane sthira karIne nizcala rahI zakaze. OMkAriiM dhyAna vicAra OMkAriiM jagauddhAra / OMkAra vizvanuM rUpa OMkAriiM muktisvarUpa // 8 // okAramAM ja dhyAnano vicAra thaI zake che. OMkArathI ja jagatano uddhAra che. OMkAra e | vizvanuM rUpa che ane 3OMkAra e muktinuM svarUpa che. nAzA nayaNI tU nirakhI joI paNavarUpa padamAsaNi hoI / AsaNu bIjo dRDha karI kamalu kalAbiMdu nAda jo nirmala || padmAsane besI nAsikA upara netro (najara) nAkhI tuM praNavanA rUpane nirakhIne jo Asana | bIja kamala vagerene daDha kare to kalA biMdu ane nirmala nAdane paNa tuM joI zakIza. mana pava piMDirUpa apAra SaTcakrabhedi joo vicAra / manu anumati jao kSaNuiku rahai rUpAtIti sue kevali lahai // 10 // mana pavana svarUpa che. teno pAra pAmI zakAto nathI. cha cakrone bhedIne vicAra karIne ! | juo. jo eka kSaNa mana anukULa rahe, to zrutakevalI rUpAtItane pAme che. siddha niraMtara sAdhaI joga viSaya paMca te bhAgai bhoga / vidyA maMtra yaMtra rasasiddhi guTikA mUlI cUraNa buddhi / / 11 / / siddhi niraMtara yogane sAdhe che. vidyA, maMtra, yaMtra, rasanI siddhine pAmIne ane guTikA, jaDI-mUla ne cUrNane jANIne pAMca viSayonA bhogone bhAMge che. ghaMghai paDiA tattva navi lahaI mUDhA yoga nirAlaMba kahai / . guru viNu navi jANaI te karamu mana marivA ghuri kehao maramu // 12 // jhaMjhaTamAM paDIne tattvone pAmato nathI. mUDha loko yogane nirAlaMba (AlaMbana vinAno) kahe che. guru vinA manane mArIne sthira karavAnuM-karma ane marmane jANato nathI. arihaMtA avigata akala apAra hari haru baMbha bodha vicAra / esavi dIsaMi zakti saMyogi ahanisi lInA viSayA bhogi // 13 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 195 aham e avyakta che, akala che, eno pAra na pAmI zakAya tevA che. harihara ane brahmAnA | jJAnano vicAra karatA te sarve zaktinA saMyogavALA ane niraMtara viSayabhogamAM lIna rahenArA che. AsaNi Adi zakti avadhAri sAsatI chai brahmaduvAri / adhabhIDI urathI jAgavai visayA sukha te muni bhogavai // 14 // AsanathI brahmadvAramAM rahelI AdizaktinuM avadhAraNa karI je mukti nIcethI bhIDIne rahelI tene uparathI jagADe che te mani/sAdhaka viSayonA sukha jevA AnaMdane meLave che. iDa piMgala savi sAdhaka kahai sukhamana trIjI viralA lahai / ekavIsa graMthIbheda jo jANa nizcala ravi sasi dhruva ahinANa // 15 // saghaLAya sAdhako iDA ane piMgalA to kahe che, paNa trIjI je suSumnA che tene to viralA | ja meLave che. ekavIsa graMthine je bhedI jANe che te nizcala AtmA ravi, zazi ane dhruvanA saMpUrNa jJAnane prApta kare che. INi pare jou haMsa vicAru haMsa pravesi tasa niragami vAra / ekavIsa sahasa chasaI nisidIsa ajapA japaI ti muni yogIza / / 16 / / * A pramANe pavanano vicAra karI juo. hamaNAM haMsano vicAra karIe. haMsa (AtmA) zvAsa dvArA aMdaramAM praveza kare che ane bahAra nikaLe che evuM AkhA divasa-rAtanAM soDahaMno A pramANe 21600 vAra jApa thAya che. yogIonA Iza evA muni eTalA ja ajapA (OMkArane) jape che. udari aMgi savi vyAdhi vinAza kSayakuSThAdika zvAsanaikAsa / sahauM kahai te loka pracAra haMsa japai teu joga vicAru // 17 // soDahaMnA jApathI peTamAM, zarIranA avayavomAM rahelA kSaya, kuSTha Adi badhA rogono nAza thAya che. zvAsa, kAsa (kapha) vagere thatA nathI. evuM badhA loko kahe che te lokamAM prasiddha che. hamaNAM haMsanA japano yogya vicAra joIe. Uradha adhaha vigati tauM jANi pUri prANi bhIDau uDIyANi / AkoMcani urathI lio pavanu iNapari sAdhaka gaganiiM gamau // 18 // te nIcethI upara vyakta thaI che. ema jANIne prANavAyune pUrIne prANAyAma karIne) | uDiyANa baMdhamAM tene lagADe che. pachI AkuMcita thayelA (vAyuthI pUrelA) urathI (hRdayathI) pavanane | laIne sAdhaka gaganamAM (brahmatAramAM) jAya che. RSi jiNa sAsaNi sAdhaI yoga saMjami satari bhedi upayoga / niyamAsanuM karaiM prANAyAma dhyAna dhAraNA dhaulayazamaThAmu // 16 // jinezvara bhagavAnanA zAsanamAM sattara prakAranA saMyamano upayoga karIne RSi muni) yogane sAdhe che. niyama, Asana, prANAyAma, dhyAna, dhAraNA karIne jetadhyAnamAM sthita thAya che. Rjhai yogI jItai sAsi mana mRgale padi pADara pAsi / prANAyAma prasiddhauM karamu mana marivA dhuri ehuM ju maramuM // 20 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ // mahAmaNi ciMtAmaNi yogI jeTalA zvAsone roke che teTalo mana rUpI mRgalo (hiraNa) caraNa pAse AvIne paDe che. manane mArIne (vaza karIne) sthira karavAnuM prANAyAma ja prasiddha karma che ane e ja marma (rahasya) che. lai lAgai jao dhyAi rUpa ApA ApiiM joI sarUpa / ahi paraha bhAMjiM vigati tao "tIha varachai nizci sugati ||21|| jyAre rUpane dhyAna karIne temAM laya lAge che tyAre jyotisvarUpa (prakAza rUpa) AtmA svayaM prakaTa thAya che. Apa-52no (sva-52no) bheda (vyakti) bhAMge che (naSTa thAya che, nAza pAme che) tyAre tyAM nizcaye karIne sugati vase che. 196 ] lIpI chIpi nAMvai muNi rAo manapavanaha jao bujhai ThAo / SaTcakragraMthibheda jo karai kalA bindu nAdima sumara ||22|| jyAre mana rUpI pavana ApaNA sthAnane (AtmAne) jANe che tyAre munirAja lIpI-chIpIne AvatA nathI. je SaTcakranA graMthibhedane kare che te kalA, bindu ane nAdane smare che. ekAkAra kahai saha koi ucca-nIca kula eka na hoi / triveNI saMgama cetanu milai ekAkAra tIhaM navi Talai ||23|| saghaLA loko AtmA ekAkAra che ema kahe che paNa ucca-nIca kuLa to eka hotAM nathI arthAt vyavahAra dazAmAM ucca-nIca Adi bheda hoya che paNa dhyAnamAM triveNInA (iDA-piMgalA-suSumnA A traNa nADIonA) saMgamamAM cetana maLe che tyAre ekAkAra TaLato nathI. aiMkAra karao hRdi kamali klaiMkAra haMso tasajanali / japai lakSa eku jao gAli teji phuraMtai jagani vizAli ||24|| je hRdaya-kamalamAM eMkArane dhAraNa karI baeNMkAra ane haMsa temAM maLIne (maiM lai haMsaH'no) eka lAkha japa kare tenuM vizAla teja jagamAM sphuraNa pAme che. OM kArihaM jina cauvIsa harihara brahmA anai jagadIsa / maMtri savihu~ chai praNavanivAsa jao dhyAo tao pUraiAsa ||25|| OMkAramAM covIsa jina, hari, hara, brahmA ane bIjA jagadIzvaro badhAno nivAsa hoya che tethI jyAre A OMkAra mantranuM dhyAna karavAmAM Ave tyAre te AzAone pUre che. oM opa jai adhara majhAri pavana saMyogiiM pIo vAri / AdhAraha aMbari vicyAri sukhamana jharai gajadaMta majhAri // 26 // OM Adi, madhya, antamAM jape che, pavana saMyogathI pANI pIe che. AdhArano AkAzamAM vicAra kare che. suSumnA nADI zuddha premane--amRtarasane jhare che. aMbara rati saMjogiiM jharai jogI so jo aMbara bharai / aMbaru jharataraM jaga uddhAra anubhavi sAdhaku gArai gAru ||27|| kuMDalinI zakti AkAzamAM (brahmarandhramAM) parabrahmanI sAthe maLIne premane jhare che. je yogI hoya che te AkAzamAM premane bhare che. AtmAtattvathI prema jharavA lAgyo ke jagano uddhAra thAya che. anubhavI sAdhaka gauravane pAme che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] aHpyaneha AkuMcana karao recaka pUraka kuMbhaki dharao / mAtra bAra cauvIsa chatrIsa prANAyAma karai te Iza ||28|| nIcethI apAnavAyune AkuMcana karIne (dabAvIne) pUraka, kumbhaka, recaka dhAraNa kare ane je bAra, covIsa, chatrIsa prANAyAma kare che te Iza (svAmI) thAya che. kamala hRdaya kevali viccAru jJAnopayogiiM vastu vicAru / jIva karamanu sio saMyoga utapati vigama dhruva upayoga ||26|| hRdaya-kamalamAM kevalIno vicAra karavo, jJAnanA upayoga vaDe vastuno vicAra karavo. jIva karmanA saMyogathI utpatti, sthiti, vinAzano upayoga jANavo. khagavat muNivaru khe mAhi bhamai, parijana choDI ekalao ramai / tihAM pudgala pradezi vicAru tao te kevali anaMta apAra ||30| zreSTha muni pakSInI jema AkAzamAM ja bhame che (AtmAmAM ja 2me che), piravArane choDIne ekalo ja rame che. tyAM pudgala pradezono vicAra kare che te kevalI anaMta che, teno aMta ane pAra jANI zakato nathI. gaMgA yamunA zoSai nIra sarasati aMga pakhAlai dhIru / te navi upajavii hasamai marai te sAdhaka tribhuvana vistarai ||31|| [ 197 dhIra puruSo gaMgA-yamunAnAM pANI zoSI laIne sarasvatInA pANI vaDe zarIrane dhove che. te hasatAM-hasatAM mare che, pharIthI janma pAmato nathI, te sAdhaka tribhuvanamAM prasiddhi pAme che. dhari puri maMdira sAdhai yoga viSai virakata te zaktisaMyoga / zakti kuNDaliNI bramha vilAsa adhioradhi jao hoi abhyAsa ||32|| hradaya maMdiramAM paramAtmArUpane dhAraNa karIne viSayone vize virakta thaI je yogane sAdhe che tene kuMDalinI zaktino saMyoga thAya che. jyAre abhyAsa hoya che tyAre kuMDalinI zakti nIcethI upara sudhI brahmAnI sAthe vilAsa kare che. nirmala citta karInai joi tribhuvani nahIM aneruM koi / prakRti puruSa tumhiM karao vibheda tao tumhi bhuktA muNivara veda ||33|| prakRti he munivara ! cittane nirmala karIne tame ja prakRti ane puruSano viveka karIne juo tyAre tame zAnanA bhoktA thazo. tribhuvanamAM bIjo koI nathI. caMda sUrya biMhuM bUjha uThAo kAlarUpa parA khetuM rAhu / ravi jao aMbari sasiharu gilai tao te muNivara muktA milai ||34|| kAla rUpa ketu ane rAhu jyAre AkAzamAM candra ane sUryane jANIne uThAve ane candra-sUryane gaLe che tyAre he munivara ! mukti maLe che. chaila paNaI chai darasaNi milai, jiNasAsaNi jaiNA navi Talai / mUrati isI navi dIsai deva tIhaM pannagasuranara karai seva ||35||
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi kamanA kSaya karelAne prati vaDe ke darzana vaDe paramAtmA maLe che. jinazAsanamAM yatanA TALI zakAya nahIM. paramAtmAnI mUrti dekhatI nathI paNa pannaga (bhuvanapati) deva, manuSya temanI sevA kare che. jagi sacarAcari dekhai Apa dhahai karamu tao ekaja vyApu / kevali bolai mugatinuM rUpu dIpa koTI tejissioM svarUpa // 36 / / jyAre karmane bALI nAkhavAmAM Ave che tyAre carAcara jagatamAM AtmA eka ja vyApIne | rahelo che ema dekhe che. kevalI muktinuM svarUpa koTi-koTi tejasvI dIponI jema kahe che. jhaMkhai yogI sahUi Alu jao navi vaMcI jANai kAlu / / kAliI pannaga suranara grasiyA yogavihUNA kAliiM hAsiyA // 37|| yogI badhAnI sAthe saMgharSa kare che paNa kALane ThagavAnuM jANato nathI (kALane cUkavI | zakato nathI). kALa vaDe bhuvanapati, deva, manuSya badhA graselA che. kALa vaDe yogahIna puruSonI | hAMsI karAya che. nirmala sasikhaMDao nikalaMka zakti kuMDalinI ghanadana mayaMku / amRtakalA te ahanizi karai jIravai yogI tao navi marai // 38 // candramAnA khaMDathI nirmala ane niSkalaMka kuMDalinI zakti vAdaLAmAMthI nIkaLelA sAndra candramA jevI aharniza amRtakalAne kare che. yogI te amRtakalAne pacAve che, teo maratA nathI (amara thAya che). Talai vyAdhi sarvagiI vIra caMda jharai jao pakhArao nIra / kaDUiM kuSTha aThAraiM jAI, valI palita kaSAya na thAI // 36 // he vIra candra ! jyAre prakSAlananuM pANI jhare che tyAre sarva aMgomAMthI vyAdhio (rogo) nAza pAme che. atyaMta kaTu evA aDhAra koDhono nAza thAya che. zarIra upara karacalIo paDatI nathI, mAthA paranA keza sapheda thatA nathI, kaSAya utpanna thatA nathI. jhara tao ghRtamadhusAkara jisiuM amara vidyAdhara sidharupi tisiuM / caMda jharai jao bhIDai zakti ravi zazi bihauM jau na karaI vigati // 40 // jemAMthI ghI, madha, sAkara (zarkarA) jhare che temAMthI amara, vidyAdhara, siddha thAya che. jyAre kuMDalinI zakti AtmAnI sAthe bhIDe che tyAre ravi-zazi (sUrya ane caMdra) banne vyakta thatA nathI. DAhIma sAcI josI jANI navagraha lagana bAra kari DhANi / mlaya upaneo vAu AkAsi jANai muNivara vahatara sAsi // 41 // jamaNI (dakSiNa) nADI sAcI che ema jANI jozI bAra sthAnonI kuMDalI taiyAra karIne lagna, navagraho vagere temAM rAkhIne phalAdeza kahe che to munivara te nADIthI zvAsa cAle che e jANI pharIthI prANavAyune AkAzamAM (brahmarandramAM) laI jAya che. DhAlai jalu bhUmaMDali rahi aMbara bharai sumuNi varasahI / vAlai nIru na baMdharakUla sIMcai taruyaru UradhimUla // 42 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 199 NayaMNau eku tihu mele iDa piMgala nai sukhamana soi / mana pavani hiMce tani sio vahai tattvavicAru tao sAdhaka lahaDa // 43 // iDA-piMgalA ane suSummA A traNa nADIonA milanathI nayana ekAgra hoya che. mana-pavana | A nADIomAMthI ja vahe che tyAre sAdhaka tattvavicArane pAme che. tattva taNauM jou paramANa pala pannAsa puDhavi ahinANa / vIsa cyAlIsa dasa eu anukrama vIsa jala navai hai aMtie umaramu // 44 // thiru thAinai jou jANa eha vAta navi prANa vinANa / eu vAta maI anubhavI kahI, sahUi joyu nizcala rahI // 45 // sthira (nizcala) thaIne ja AtmAne jovuM jANe che. paNa e vAta prANa vinA nahIM | thAya. e vAta mane anubhavIe kahI che. badhAe nizcala sthira) ekAgra thaIne AtmAne jovo joIe. dAkhai josI zAstra apAra lakSacihuM kima jAuM pAra ? atIta anAgata bolai jJAna tao tIha tattva brahmanuM giyAnuM // 46 // jozI (jJAnI) apAra zAstra ne lakSaNane batAve che, temAMthI kevI rIte pAra thaI zakAya ? atIta, anAgata jJAnane bole che tyAre teone brahmatattvanuM jJAna thAya che. dharao dhanuSa karao saMdhAnu araghiiM saMdhI UradhI gaNu / SaTacakrabheda yAdha jo karai mana mAchalI padi nizcaI marai // 47 / / hAthamAM dhanuSane dhAraNa karIne zarasaMdhAna karavuM. ane gheryane dhAraNa karIne uparanA sthAnane lakSya karIne je vyAdha (zikArI) SacakronA bhedane kare che. tenA pagale mana-mAchalI nizcayathI mare che. nAda niraMtara nirakhI joi svarga marti pAyAli na hoi / / svara vyaJjana navi dIsaI nAdi mugatimAragu euma paDau vAdi // 48| niraMtara nAdane nirakhavo joIe. svarga, mRtyu, pAtALa hotAM nathI. nAdamAM svara, vyaMjana || dekhAtA nathI. AvI rIte muktino mArga vAdamAM paDe che. padato paMDita biMdu vicAri surasavi nivasaI nAda adhAri / nAda lagaI jina cauvIsa praNavazakti pUravai jagIsa // 46 // paMDita to pada-biMduno vicAra kare che. badhA devo nAdanA AdhAre rahe che. covIsa tIrthakaromAM nAda lAgI jAya to jagadIza praNavanI zaktine pUrave che. phala muni nAda paraiM tuM joi lokAloki tauM avara na koi / triha bhavaNe tuya dIsai teja rUpa karamisiuM makarisi heju // 50 // muni nAda parathI ja phalane jue che. tyAre lokAlokamAM jyoti vinA bIjuM kaMI hotuM I. nathI. traNe bhavanomAM teja ja jovAmAM Ave che........
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 ] [ mahAbhari ciMtAmasi baiThAM lAbhai jJAnavicAra sahasa bahuttari nADi pracAra / taha sArI dasa bolai sAdhu iDa piMgala maI suSamana lAgha // 51|| beThAM-beThAM ja jJAnano vicAra maLe che. zarIramAM 72 hajAra nADIono pracAra che. temAM dasa nADIo sArI che, ema sAdhu kahe che. iDA, piMgalA ane suSumnA traNa nADIomAM suSumnAne oLaMgIne jAya. bhela paDI rAkhI tai kSetra vAMjhi viyAI aNalAi vetri / jAyau teha navi nAma na rUpa te to avigata jJAna svarUpa ||52 || te brahmatattvathI nAma ane rUpa utpanna thatAM nathI, te to avyakta ane jJAna svarUpa che. manajali manathali mana aMtarAli svargi marti manu phirai pAyAli / bhUya apa teu vAya siuM ramai ekAkAsi kimai navi gamai || 53 // mana sabhA, sthalamA, antarAlamA, svarga, mRtyu jane pAtAsAM labhe che. pRthvI, 4, tela, vAyumAM rame che. kheDa AzamAM prema (DyAre pae) tuM nathI ? yogI so jo jANai yoga mana AkAsi karai saMbhoga / tattva cihna karamanuM rUpa gagana niraMtara jJAna svarUpa // 54 // mana AkAzamAM brahmarandhramAM AtmAnI sAthe saMbhoga kare che. A yogane je jANe che te yogI tattva arbhanuM 35 che. khAza (Atmatattva) niraMtara jJAnasva35 hoya che. ravi sasi cAlai leu aMtarAli vAya agani vahai azubhai kAli / puDhavi apa muni zubha saMyogi gagani vahaMtai mugati payogi || 55|| ravi--zazi (iDA-paMgalA) antarAlamAM laI jAya che. azubha kAlamAM vAyu, agni vahe che. muktino upayoga karavAvALo muni zubha pRthvI, avanI sAthe saMyoga karIne AkAzamAM vahe che. mes biMdu muni guru Adesi aMguli thiri karai graha pradesi / lahIya biMdu karI varNa vicAru pIlau dhaulau eu besAra ||56 || muni gurunA AdezathI bindune meLave che. graha pradezamAM aMguli sthira kare che. bindune bhejavIne vArzanI (raMgano) vicAra hare che. dIjo khane ghavasa (ghojI) -- khA je vargo sAra che vikatau thaI vivArI joi nIlai kAlai nivRti na hoi / guru AdesihaM gagana vicAri tihAM bhUya kevali karma nivAri // 57 // vyakta thaIne jyotino vyavahAra kare che. nIlA, kAlAthI nivRtti thatI nathI. tyAre gurunA AdezathI gaganano vicAra kare che. tyAM karmane nivArIne kevalI thAya che. sahaji jou kaha suvicAru jaM dIsai taM sahU asAra / puDhavi apa teu vAya karma rUpa gagani nihAlau mugati svarUpa // 58 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamasvAmI ] [ 201 sahajamAM joIne suvicAra karavA joIe. je jovAmAM Ave che te badhuM asAra che. pRthvI, jala, teja, vAyu badhAM karmarUpa che. muktinA svarUpane gaganamAM jovuM joIe. zrI guru SaMDa giyAMna jo bolyA karama, mana mRga marivA saghalA marama / ekeka karmmi sidhyA hUyA prANAyAmi jIvaMtA mUMyA // 56 // je karmane bolyA te khaMDa jJAna che. mana rUpI mRgalAne (haraNane) mAravAno badho marma (rahasya) prANAyAmamAM che. keTalAya karmIo prANAyAma karIne jIvanmukta ane siddha thayA. hIvaDA bhela na bolyA bola yogI na kahai ju marai nihola / anubhavi joi ghaTimaI kahiyA je sAdhaka te tribhuvani rahiyA || 60|| DAbI nADI cAle che, e joIne bola na bolyA. yogI mare che ema joIne kahetA nathI. anubhavI loko jyoti ghaTamAM ja che ema kahe che. je sAdhaka che, te jyoti tribhuvanamAM rahelI che, tema kahe che. SAMkhiNI cakravivara ju lahai sAdhaka vacana anAhata kahai / tihAM to dekhai ekAkAra toi na chaMDai jana vavahAra || 61 // zaMkhanI cakravivaramAM maLe che. sAdhaka anAhata vacanane kahe che. paNa tyAM ekAkAra (akhaMDa) tattvane jue che to paNa jana-vyavahArane choDato nathI. lakSa caurAsI AsaNa jANi karma tetalAM achaiM niyANi / karama karI karamaMtara sAra, sAdhaka te jIhaM karama-vicAra ||62 // corAsI lAkha Asano che. jeTalAM karmo che teTalAM kSaya pAmavAvALAM che. e jANIne karma karIne niSkarma thavAnuM sAruM phaLa pAme che. jemAM karmano vicAra hoya che te sAdhaka che. kSiratA dIsa surAsuraindra hariharU brahmA ravi nai caMdra / utpatti vigama karaI savi jaMtu akSara eka achai arihaMta || 63 // sura-asura-indra, hari-hara-brahmA, ravi, caMdra A badhA kSaratA eTale nAza pAmatA jovAya che.badhAM prANIo utpanna thAya che ne nAza pAme che. eka arihaMta bhagavAna ja akSara ane akSayI che. gautamaAiya avigata huI anubhavi jaya te mUrati gaNi kahI / lokAloki ehanu vyApu yati jANai jao joi Aphu ||64 || gautamaAdika avyakta thayA, paNa anubhavI lokoe temane mUrta gaNIne kahyuM. emaNe lokAlokane vyApta karela che. ema jyAre yati Atmajyotine jANe che tyAre samaje che. *** preSaka : agalagIya pUjya munirAja zrI sarvodayasAgarajI mahArAja
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202] [mahAmINa ciMtAmaNi m omooooooooooooooooooooooooooooooooooomomosomeaawa zrI gautamasvAmi aSTakam [sal : Ald] OM namaH sakalakalpacchide, bhUrbhuvaH svstrityvNditaaNdhrye| sarvasiddhiphaladAyatAyine, gautamAnvayasarojabhAsvate // 1 // vardhamAnapadapaMkajAlaye, sarvalabdhipuruSArtharUpiNe / zrIndrabhUtigaNabhRdvarAya te'rhanmayAya parameSThine namaH // 2 // zrIhrIlakSmIkAntikIrtidhRtInAmekAvAsaM muktasaMsAravAsaM / divyAkAraM jJAnaratnatrayAdyaM, bhaktyA nityaM naumi taM zrIndrabhUtim // 3 // samagravedAgamagItanAda-janmAvaniM shuddh-vibhuussnnaaNgii| caturbhujairyA subhagA sarasvatI, zrI gautamaM stauti nipIDya pAdau // 4 // yA mAnuSottaramahIdharamauliralaM, susvAminI tribhuvanasya gjaadhiruuddhaa| nAnAyudhAnvitasahasrabhujA kSitAriH, zrI gautamakramajuSAM zivamAtanotu // 5|| devI jayAdisahitA nidhipIThasaMsthA, devAsurendranaracitravimohinI yA / dehaprabhAjitaraviH sukRtopalabhyA, zrIH zrIndrabhUtimabhinamya sevate // 6 // yo yakSaSoDazasahasrapatirgajAsyo, divyaayudhprblviNshbhujstrinetrH| sa dvAdazAMgasamayAdhipatitvamAptaH zrI gautamakramajuSo gaNipiTTinAmA 7 / / indrAzcatuHSaSTirathApi vidyAdevyastathA ssoddshshaasneshaaH| dvidhA caturviMzatidevatAzca, zrI gautamasyAMhriyugaM bhajati * // 8 // ||1|| amana zrI jinaprabhasUripraNItaM (prAkRta racanA) zrI gautamastotram jammapavittiya siri magahadesa avayaMsa gubbara gAmaM goyamaguttaM siri iMdabhUi gaNahAriNaM namimo vasubhUikula vibhUsaNa! jiTThAuDujAya! kaMcaNacchAya ! puhavI uara saroruha marAla ! taM jayasu gaNanAha ! samacauraMsA gii maya! saMghayaNaM vajjarisahanArAyaM kalayaM te kAvi siri dehe tuha satta kara tuMge saha dasa diehiM jaNNaM majjhima pAvAi tuha kuNaMtassa mANo vihu bohiphalo ahesi tuha vIra daMsaNao // 2 // // 3 // // 4 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] veyapayatthe tuha jIva saMsae jiNavareNa vucchinne nikkhato taM pahu ! lahu paMcahiM saha khaMDiasaehiM vaisAha suha ikkArasIi puvvaNha desa kAlaMmi mahaseNa vaNe paNNAsa savaccharaMte si pavvaio gihi bhAve jaM tumae sammaM ArAhio mahAvIro tayabbhAseNa tameva sevase samaNa bhAvevi paNNAsakile khittojiNeNa tihakkatikla biMdU te vitthario taha takkhaNa duvAlasaMgappaNayaNeNa igavIsa sayakkhara sUrimaMtasavaNAktati saMjAyA / Amosahi vipposahipamuhA tuhaladdhi richolI tuha aMgaMpharisiya jaMphAsaipavaNo jalAsayANa jalaM taM pIUNa maNussA uviMta chammAsamArUggaM taMbaMpi hoi deyaM niTThIvaNakapUA vijitaM te tihuyaNamI cverakaraM jayai maho jogamAhappaM nUNaM visiTThaphalayaM thAvaratitthAtu jaMgayaM tityaM hamI mITThAvayamujjhiya terisiNo te ciallINA koDinnadinna sevAli tAvasA tijua panarasasayA ya mIppAya tapiA pahu ? iga pAyasaM paDigadeNa tae akkhINamahANasaladdhiNo a tuha nAmagahaNamitteNa khijjavi lahaMtimaviA maNavaMchiariddhisiddio pahu ? amhe dAyArA saMtaM cia vatthu viariuM pahuNo taM puNa sa dikkhiANaM viarasi kevalamasaMtaMpi parisAi tisaTThi ahia-tisaya-pAsaMDi-vayaNaviNNAsA tuhavayaNanIrapUre ikkaMmivi taNamiva tariM iarachAumatthasujjhamaya-pasamatthaM caiva vatthuvittIe ANaMdo gihivaio tuha khaliaM suvvae nUNaM amhArisA vi viguNA jaM gaNaharasaddamuvvahaMti jae so tumha kahiagaNahara maMta nivesassa mahimalavo tIsaM varisaMte pahu ? kevalalacchiM sayaMvaramuviMti muvikkhitthA taM vIrabhatti bhaMgappasaMgamayA siddhe jiNaMmi kevalamio harIhiMjiNuvva taM mahio dIvA pavatio kiM na dIvao tappadaM bhayai ? 11811 // 6 // 11611 ||8|| // 6 // 119011 119911 119311 119311 119811 119411 ||16|| ||17|| ||18|| ||16|| 112011 [ 203
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 ] kattiasiapaDivAe kevalamahimA surehiM tuha vihio teNajjavi tammi diNe dIsai Usava maI puI tuha chattatale appaM sittaM jo jhAibhImayabiMdehiM so taMtipuTThi kittINa bhAyaNaM hoi aNudiahaM moha tamohaM darituM vArasa varisAi kevalapadAhiM aNugahimI jaNuM muNimaNakamalAI payAsiya ravivva bANavaivAsajIvI nisiria sagaNaM suhammasAmimmi mAsaM pAovagao rAyagihe taM gao siddhiM namirasurarAya sehara cuMbiapaya ? saMdhuosi iabhayavaM ? jiNapaha ? muNiMda ? goyama ? maha uvariM pasImI avisAmaM *** kartA : zrI jinaprabhasUrijI bhAvAnuvAda : pU. munizrI bhadrabAhuvijayajI zrI gautamasvAmI stotra OM namastrijaga-netu, rvIrasyAgrima sUnave samagra-labdhi-mANikya- rohaNAyendrabhUtaye [ mahAmaNi ciMtAmaNi rA vArasA ArA ||24|| rA 11911 artha : indrabhUti eTale trilokanAtha bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA prathama ziSya. he indrabhUti ! tame eka nahIM aneka paNa nahIM, aSTAMga yoganI sAdhanAthI upalabdha thatI tamAme tamAma labdhirUpI mANekanA rohaNAcala parvata jevA cho, anaMtalabdhinidhAna cho tame to. tamane OMkArapUrvaka aMtaranA ya aMtarathI namaskAra thAo. pAdAmbhojaM bhagavato, gautamasya namasyatAm, vazIbhavanti trailokya - sampado vigatApadaH // 2 // he cauda rAjalokanA jIvo ! tame bhagavAna zrI gautamasvAmInA caraNakamaLane namana karo. tamane khabara che ke A namaskArathI tamane zuM lAbha thAya che ? to jANo. zrI gautamaprabhunA caraNe mAtra mastaka ja namAvavAthI tamArAM badhAM ja zArIrika, mAnasika ane Arthika duHkho, dardo, Aphato--kaSTo dUra thaI jAya che. ane hA, temane karelA namaskArathI mAtra AdhiyAdhi ne upAdhio ja dUra thatI nathI, e sarve dUra thavA sAthe tamane svargaloka, pAtALaloka ane pRthvIloka ema traNeya lokanI sukhasaMpadA svayaM AvIne maLe che. mATe he jIvo ! tame zrI gautamasvAmInA caraNakamaLane namaskAra karo.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] tava siddhasya buddhasya pAdAmbhojarajaH kaNaH, piparti kalpazAkhIva, kAmitAni tanUmatAm // 3 // he gautama ! tamArA caraNakamaLane karelA namaskArathI ApadAo to TaLe che ane saMpadAo paNa maLe ja che; paraMtu tamArA caraNakamaLanI dhULano paNa koI sparza kare to tamArI e caraNaraja paNa kalpavRkSanI DALInI jema jIvonI tamAma manokAmanAo paripUrNa kare che. zrI gautamAkSINamahA-nasasya ca kIrtanAt suvarNapuSpAM pRthivI-muccinAti narazciram ||4|| [ 205 he gautama ! tamArI labdhinI to zuM vAta karavI ! tamArI pAse mAtra pAtaruM bharIne ja khIra hatI. upalabdha akSINa mahAnasI labdhithI tame paMdaraso tApasone pAraNuM karAvyuM ! AvI divyAtidivya labdhinA dhAraka he gautama ! jeo tamAruM stavana--kIrtana kare che teone A ratnagarbhA suvarNapuSpI pRthvIlokanAM sonerI rUperI sukhonI prApti thAya che. atizeSetarAM dhAmnA, bhagavan bhAskarIM zriyam atisaumyatayA cAndrI - maho te bhImakAntatA // 5 // he gautama ! tamArA dehasaundaryanuM kayA zabdomAM varNana karuM ? zabdo ya ochA paDe che tenA varNanamAM. chatAMya kahIza ke tamArA dehanuM rUpa sUryanA tejathI paNa vadhu tejasvI che. dedIpyamAna evA tamArA deha AgaLa to sUrya paNa jhAMkho paDe ! ane tamArA caherA ane svabhAvanI saumyatA ? zaradapUnamanI cAMdanInI zItaLatAthI paNa te vadhu zItaLa che. khare ja he gautama! tamAro deha dedIpyamAna ane saumya che. ane tamArI paDachaMda ane pratApI bhIma kAyA ? A hA hA ! kevI manahara ane manabhara che !!! vijitya saMsAramAyA, bIjaM mohamahIpatim naraH syAnmuktirAjyazrI - nAyakastvatprasAdataH ddA he gautama ! jANuM chuM ke saMsAranI mAyAnA bIjarUpa moharAjA che. moha saMsArano rAjAdhirAja che. basa, tamArI eka kRpAnajara thAya to e kRpA-prasAdI pAmIne manuSya moha para vijaya to meLave che; paraMtu te muktirUpI akhUTa akSaya evI rAjyalakSmIno svAmI paNa bane che. dvAdazAMgIvidhau vedhaaH| zrIndrAdisurasevitaH, agaNyapuNyanaipuNyaM teSAM sAkSAt kRtosi yaiH // 7 // he gautama! tamArI jo koInA upara kRpA Utare, bhaktithI koInA upara tame prasanna thaI jAva to e bhakta, e sAdhaka dvAdazAMgIno sakala jaina darzanano jJAtA bane che. lakSmI Adi badhI devIo ane indrAdi devo tenI sevAmAM hAjara thAya che ane tAro e kRpA-pAtra aparaMpAra puNyapuMjane pAme che. namaH svAhA matijyoti -- stiraskAritanutviSe, zrI gautama guo! tumyuM, vAnIzAya mahAbhane / /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2061 [ mahAmaNi ciMtAmaNi Booooooooooooooooooooooooooooooomwwwoooooom he gautama guru! agninA jhaLahaLatA tejane paNa jhAMkhuM pADanAra dehavALA ane he zAzvata mahAtman ! gautama gurI! tamane nmH||2. ho! iti zrI gautamastotra-maMtraM te smaratonvaham, zrI jinaprabhasUrestvaM, bhava sarvArthasiddhaye // 6 // maharSi zrI jinaprabhasUrijIe banAvela maMtragarbhita A gautama-stotranuM je nitya smaraNa kare che temane mATe A stotra tamAma manokAmanAo paritRpta karanAruM banI raho. *** zrI jinaprabhasUriviracitaM zrI gautmstotrm| zrImantaM magadheSu gorvara iti grAmo'bhirAmaH zriyA tatrotpannaprasannacittamanizaM zrIvIrasevAvidhau / jyotiH saMzrayagautamAnvayavipatpradyotanadyomaNiM ___ tApottIrNasuvarNavarNavapuSa bhaktyendrabhUtiM stuve ||1 // ke nAma nAbhaGgurabhAgyasRSTayai dRSTayai surANAM spRhayanti santaH nimeSavidhnojjhitamAnanendujyotsnAM manohatya tavApibedyA // 2 // nirjitya nUnaM nijarUpalakSmyA tRNIkRtaH paJcazarastvayA sH| itthaM na cettarhi kutastrinetranetrAnalastaM sahasA dadAha // 3 // pItvA giraM te galitAmRtecchAH surAzciraM cakrurabhojyamindum / sudhAhRde tatra munIza manye lakSmacchalAcchaivalamIkSyate'ntaH ||4|| saubhAgyabhanayApi samAdhidAne pratyeti lokaH kathametadajJaH / yattvAM samagrA api labdhikAntAH samAliliGgaH samakAlameva // 5 // tvatpAdapIThe viluThantamastvidnehabhRtyAH kila klpvRkssaaH| tairapyamA hanta tavopamAnopameyabhAvaH kathamastu vastu // 6 // padornakhAlI tava rohiNIyaM mude na kasyAdbhutakRccaritrA vandArupuMsAM vadanendurantaH praviSTabimbo'pi zivAya yasyAH yatkevalajJAnamavidyamAnamathAtmani svAntiSadAmadAstvam / lokottaratve nanu tAvakAnAM diGmAtrametaccaritAdbhutAnAm ||8|| bhavadguNAnAM stutayo guNajJairvidhIyamAnA vibudhaadhipaadyaiH| stutyanta stotrakathAgaNasya samAptaye vRtkaraNIbhavanti na rAgavAnno bhajase'ticAraM nAlambase vakragatiM kadAcit / puraskRteno'pi dhanAya nAsi tathApi pRthvItanayo'si rUDhaH // 10 // ||| A RRARIAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA A AAAAAAAAA samanamamawermomewomamarpamaaunumanumaameramananewomawwamimammananew s
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] prabhuM mahAvIramupAsya samyaktvayArjitaM yajjJakalArahasyam / gRhe yatitve'pyabhirUparatnatrayIjuSA kIrtiratAni tena tvadvANImAdhurya jitA palAyya sitopalA kAcaghaTIM viveza / tatrApi bhItiM dadhatI zalAkAvyAjena jagrAha tRNaM tu vaktre zrIvIrasevArasalAlasatvAttadvAdhinIM kevalabodhalakSmIm / apyAya (ga) tAmAdariNIM varItuM tRNAya matvA tvamimantramaMsthAH ( ? ) ||13|| apoDhapaGke kavibhirniSevye nirastatApe bahubhaGgajAle / vibho bhavadvAGmukhagAGgapure durvAdipUgAstRNavattaranti rAkAmaye digvalaye samAntAdyazaH zazAGkena dhruvaM kRte te| kuhUdhvaniH kevalameva kaNThadezaM pikAnAM zaraNIcakAra jagattrayodbhAsi yazastavaitatkva spardhatAM sArdhamanena candraH yasyAparArdhe'pi tRNasya ( ? ) naiva prabhAprabhAvo labhate'vakAzam chattrendupadmAdiSu rUDhimAtraM tvannAmni tu zrIrvasatIti puSTiH / kuto'nyathA tajjapadIkSitAnAM puraH puro nRtyati nityamRddhiH vasubhUtisuto'pi kautukaM vasubhUterjanakaH praNemuSAm / bhagavannabhavo'pi vartase kathamaGgIkRtasarvamaGgalaH gurUdyotaM klIvaddinapatisudhAgau tamasi me prabho vidyAmantraprabhava bhavate gotama namaH 119911 * * * 119211 119811 119411 11911 nAdhaH karoSi vRSamIza gaNAdhipo'pi dhatse sadAzayamapAzamapi pracetAH / zrIdo'pi sUtritayamAlayavAsakelistvaM pAvako'pi harase harahetipAtam ||16|| yattapatyapi kalau jinaprabhAcAryamantramanuzIlatAM sphuret / hetutAtra khalu tattvadekatAdhyAnapAramitayaiva gRhyate mayaivaM durdaivaM zamayitumalaMbhUSNumahimA stutastvaM lezena zrutarathadhurAgautama guro ? ||16|| 119011 ||20|| // 21 // [ 207
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 ] sahasrAvadhAnI pU. munisuMdarasUrijI kRta zrI gautamastotraratnam samagralabdhihRdinInadIzam / jayazriyAM sevadhimeghamAna surAsurendrAlividhIyamAna - kramAmbujopAsanabhAsamAnam sahasrapatrAdbhUtahemamadhye, padmAsanAsInamadInamedham / jagattrayaikaprabhutAprabhAva prabhA'bhirAmaM munirAjirAjam anuttarabrahmamayaM niraGka mRgAGkabimbojvalakAmakAntim / zrI varddhamAnAdimaziSyanAthaM, zrI gautamasvAminamAnuvAmi // vizeSakam // nidezato vIrajinezvarasya, dazaprama zlokamitaM vyadhAdyaH / zrI sUrimantraM trijaga hitaiSI, sa gautamo rAtu mameSTasiddhim sarasvatI vizvahitAvadhAnA, sUrIzvaradhyAnapadaprabhAvA / sahasrahastaprathitA triloka svAminyapi prArthitazastadAtrI - - surendravargastavanIyarUpA / sphurajjagajjaitraparAkramazca zrIrdevatA vizvavimohanIyA yakSAdhipo viMzatizastahasta indrAzcatuHSaSTirabhISTadAzca, trilokarakSAprabhavat prabhAvAH / yakSAzcaturviMzatirArhatAMhi - sevApavitrIkriyamANagAtrAH devyo'pi divyAvyayazaktiyuktA, bhaktA jineSvArhatabhadrasaktAH / upAsate yaM gaNadhArImantrAdhiSThAyikA nityamacintyabhaktyA yannAmamantro'pi jayatyacintya - zaktirmarutkumbhamaNidrumAdIn / taM sarva cintAtigazammahetuM, zrI gautamaM naumi bhavAbdhisetum tathA yathA'bdhistaTinItarInAM khaM tArakANAM viTapI latAnAm / tathA vibho gautama sarvalabdhi - prabhA mahimnAM bhagavaMstvameva muktiM vrajastvaM nyadadhAH svanAmni sazrIsakhIrnAtha nijAnulabdhiH / vasatyo yatra nare gaNendra, vasanti yattA api tatra sarvAH [ mahAmaNi ciMtAmaNi 11911 // 2 // 11311 11811 11411 // 6 // ||7|| ||8|| ||6|| 119011 119911 kAntAH zivAptau tava labdhayastvAM duHkhAd bhramantyaH kila vIkSyamANAM / nAmApi zrRNvanti taveza yatra, sUtkaNThayevAnusaranti taM drAg / / 12 / / tavA''tapasyAsamayAtkarAbje, jajJe nilInA khalu kevalazrIH / dIkSAmiSAdyanyadadhA yadIya- zirassu taM te drutamApuretAm tvayA''tmano vIrajinAdhipenA SbhedastathAdhyAyi vazena bhakteH / anantaciddarzanavIryasaukhya- lAbhAttadAtmaiva vibho yathA'bhUH 119311 119811
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] ||17|| zivazriyaH ko'pi dRDho'nurAga - stvayIza saubhAgyaramAtmake'ho / nAmApi yatte japataH prabuddhAneSA'khilAn prApayateza zarma tvadIyabhakteH zivazarmalakSmyA, maitrI prabho kApi parA navInA / svArAdhakAn bhavyajanAn guNADhyA stasyai patIn sA hi dadAtyazeSAn ||16|| na ke padArthA bahavo mahAnta - stava prabhAve tu vicintyamAne / pRthvI na pRthvI na girirgarIyAn nAbdhirmahIyAnna nabho'pyadabhram vidanti mAnaM jaladherbhuvo vA, kecitkathaMcinnabhaso'pi vijJAH / na te prabhAve punarasti mAnaM, bhavantyamAnA api kiM tadA'rthAH ||18|| brahmAspadaM vA kamalApadaM vA vadantu padmaM tava pAdayostu / anApya mAhAtmyaramAM tu tasyai, niSevate'mbUni sadA tapasvi bho bhoH zriye kiM vyavahArakhedai - rArAdhitaiH kiM bahumantratantraiH / kiM daivatopAsanakarmabhizca, zrI gautamaM dhyAyata nAthamekam purA yathA gautama! tApasAdikAn, mithyAmatAduddharasi sphuratkRpaH / tapaskriyAsaMyamayogadurbalaM, bhavAvaTAnmAmapi tadvaduddhara ||20|| 1 // 21 // thayesa che.) / / 15 / / ||16|| bhavAd bibhemyutkaTaduHkharAzerdhartuM dvidheze na ca yogazuddhim / gati rna me'nyAsti tataH ziveccho- stvameva taddhehi kRpAM mayIza // 22 // bhAvadviSo ye nihatAstvayeza, te vyantarIbhUya bhavadruSeva / niraujasaM tvatkulajaM samIkSya, mAM pIDayantIti munIndra ! rakSa gaNivara tava sadguNaikalInaM bhavatu mano mama gautamAvirAmam / vijahatu tadime kaSAyamukhyA, ripunikarAzca mayIti suprasIda evaM zrI gaNanAtha gautamaguro stutvA mayA'bhyardhyase, nAmnA'haM munisundaro'bhavamatho kuryAH prasAdaM tathA / syAM sarvajJa yathArthato'pi vizadajJAnAdiratnatrayA *** // 23 // // 24 // llabdhvA karmajayazriyaM zivapure rAjyaM labheyAcirAt ||25|| "iti yugapradhAnAvatArabRhattapAgacchAdhirAja zrIdevendrasUri - zrI jJAnasAgarasUri zrI somasundarasUriziSyaiH zrI munisundarasUribhIracite jayazyaMke zrI jinastotraratnakoze prathama prastAve zrI gautamastotraratnamekaviMzam" [ 207 (A stotra vIra saMvat 2432mAM zrI yazovijaya jaina pAThazAlA - kAzImAMthI prakAzita
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210] [ mahAmaNi ciMtAmaNi momosong GOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOK thoya stuti pasIojja sayAmajajha nemi-vinnANakatthUra sUriNo // jayasiri vilAsa bhavaNaM, vIra jiNaMdassa paDhama sIsavaraM / sayala guNa ladhdhi jalahiM, siri goMyama gaNaharaM vaMde ||1|| oM saha namo bhagavao, jaga gurUNo goyamassa siddhassa / buddhassa pAragassa ya, akkhINa mahANasassa sayA ||2|| avatara avatara bhagavan mama hRdaye bhAskarIM zriyaM bibhrihi / o~ hrI~ zrI jJAnAdi vitaratu tubhyaM namaH svAhA ||3|| maMtraH vasa vasa vasa tuha nAma maMto, jassa maNe sayala vachiaM dito ciMtAmaNi sura pAyava-kAma ghaDAIhi kiM tassa // 4 // sirI goyama ! gaNanAyaga! tihuaNajaNa saraNaduriya duha haraNa / bhavasAyara! uttAraNa ! hou anAhassa maha nAho ||5|| meru sire siMhAsaNa - kaNaya mahAsahassa pttkmltthiyN| sUri gaNa jhANa visa, sasippahaM goyamaM vaMde // 6 // savva suhaladdhidAyA, sumariamitto vi goyamo bhyvN| paiTThiya gaNadhara maMto, dijjA mama vaMchiaM sayalaM ||7|| iya siri goyama sNthua| muNi suMdara thui payammi vi tumaM / dehi mama siddhi siva phalayaM bhuvaNa kappa tarUvamassa ||8|| ** * 0000000000000000000000000000000000000000000000000000 anantalabdhinAdhAna zrI gautamasvAmI stuti . jaya telokekka divAyara! jaya gurU! jiNavara - paDhama vara sissa / bhIma - bhavajalaNa - saMtatta - gattasattANa - jalavarisa // 1 // he trilokanA sUrya! he jagadguru! he vIrajinanA prathama ziSya ! he bhayaMkara bhavAgnithI saMtapta zarIravALA jIvonI zAtti mATe meghasarakhA! Apa jayavaMtA varto. jaya himavaMta - mahAcala - mahaMta - raMgaMta - nytrNgaae| jaNagattaNeNa - nimmala - duvAlasaMgI - surasarIo // 2 // nayo rUpI moTA UchaLatA taraMgovALI-nirmaLa bAra aMgavALI (dvAdazAMgarU5) gaMgA nadInA Apa utpAdaka hovAthI he himavaMta mahAparvata tulya (guru!) tame jayavaMtA varto. jaya akkhINa-mahANasa-tAvasajaNa-jaNiya-parama paritosa / accaMta-pasiddha-pabhUya-laddhi-susamiddhi-saMpanna // 3 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 211 DOORomeooooooooo00000000000000000000000000000000000000000000ooooooooooooooom akSaNa mahAnasI labdhi vaDe (paMdaraso) tApasone paramatRpti pamADanAra tathA atyaMta prasiddha dhaNI labdhio rUpa uttama samRddhithI saMpanna(he prabhu!) tamAro jaya thAo. jaya dhammadhurA-dharaNekka-vIra! jaya-vijaya savvajeyavva! jaya savvAyara sura . jakkharakkhasapaNivaiya-payakamala // 4 // he dharmadhurAne dhAraNa karanAra eka vIra ! Apa jayavaMtA va. he sakala zatruone jItanAra guru ! tame jaya pAmo ane AdarapUrvaka sarva devo, yakSo ane rAkSasothI vaMdana karAyela caraNakamalavALA he prabho! tamo jayavaMtA varto. jaya jagacUDAmaNiNA, jiNeNa titthattaNeNa vaagriy!| nimmala-chattIsa-guNAli-nilaya bhayavaM! kuNa pasAyaM // 5 // jagacUDAmaNi zrI vIra prabhue tIrtha tarIke jaNAvelA, nirmaLa chatrIsa guNonI paMktinA mAdhAra : bhagavaMta ! (mA5 bhaa2| 652) prasA-ma:24AnI ze. (saMvarasAba-UAL 571-575) ** * paMDitazrI dharmahaMsagaNi viracita zrI gautamasvAmi stotram gautama gotraralaM pavitraM yadatrAsti tatrodbhavaM vIrasevA vratam / bhAgyasaubhAgyazobhocca-bhAvAdbhutaM, saMstuve gautamasvAminaM jJAninam // 1 // vIrasevArasAsvAda-saMpAditAgAdhacAritrapAvitryalabdhipratham / sauvasaddarzanenaiva sandarzitodArasaMdarzanaM naumyahaM gautamam // 2 // magadheSu 'gorbara' iti prathitaM, padamasti subhavaM vibhavam / guNaralarohaNagiri sugiraM, praNamAmi gautamagaNapraguNam / / 3 / / nata-nAki-mauli-mukuTa-prakaTa-prasaranmaNirucividhUtapadam; bhavikekSaNAmRtasadaMjanabhaM, gaNadhAriNaM zrayata bho bhavikAH! // 4 // mahAzAlazAlau vizAlau yazobhiryadIyAryavaryA vibhAvyAtibhavyAm / kSaNAt prApatuH kevalAlokalakSmI stumastaM guruM gautamaM dIpradharmam // 5 // gaNAdhIza! pRthvIsuto'pi kvacitvaM, na dhatse gatiM vakrarUpAM kadAcit na rAgAkRti ticAropacAri, susaubhAgyabhogapratiSThAnidhAnam / / 6 / / sadaSTApadArohacaryekSaNenAzritAstApasA vismitAH paaysaannm| svadantaH subhAvena kaivalyamIyuryadakaprabhAvAtsa jIyAd gaNendraH || caritraM pavitroru kecid yadIyaM, nirIkSya prapannA hi kaivlyliilaam| trayazcAturI kecidAsyaM ca kecid gati kecidastu zriye'sau munIzaH / / 8 / / ARRAIMARARIAAIIIIIIIIII
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212] prathamagaNadharo'yaM bhAgyasaubhAgyasaMpa nnidhirucitamihAstu svastibhAjo bhaveyuH / subhavikanikarA yaddarzanenaiva zazvad vacanasurasapAnAt kiM punaH siddhisiddhI janana-maraNa - velA - lola - kallola mAlA hati-virati-bhRtAnAmAtmabhAntAvatAstu / bhayadabhavapayodherbhImaro vyAptalokaH, prathama gaNapateH saddarzanaM syAnna yAvat taducitamihayacchrI-gautamasyAbhidhAne, nivasati jagatIsthA-zeSasaMpatprabhutvam / kathamanudinametan-mantrajApaprabhAvA cchrayati sakalalakSmIranyathA bhaktabhavyAt gaNadharavaralabdhivizva vizvopakArA, jagati jayatu yasyA dvAdazAMgI prasUtiH / tadanu sakaladezo-ddhArasatsaMyamazrIH prabhavati bhavikAnAM mokSalakSmIstu yasyAH caramajinapasevAlabdhalabdhiprabhAva crnnkrnnttvaa-raagnaikaantcittH| prathayati gaNarAjaH zuddhadharmaprakAzam tribhuvanajananityA-nandisaddezanAbhiH sevate gaNadharakramapaMkajaM, yaH sudhIH sarasabhaktibhAvitaH / aihikaM sakalakAmittaM phalaM, pretya cApi labhate tathaiva tat gautamaM subhagameva gotrakaM, yatra gautamagaNezvaro'jani / vIrazAsanamadbhutaM babhau, yatra gautama gururguroH pade *** bhakti-vyakti vizeSanunnamanasA zrIgautamaH sattamaH, stutyaivaM praNutastrilokamahitaH zrIdvAdazAMgIguruH / saubhAgyAdbhutabhAgyaharSa vinayazrIsUritatvazriyA [ mahAmaNi ciMtAmaNi 11E11 119011 119911 119211 119311 119811 119411 niSNAtastanutAM mamorumahimAM zrI dharmahaMsojjvalAm // 16 // ***
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI | [ 213 zrI natamasvAda (artha sAthe) zrI indrabhUtiM vasubhUtiputraM, pRthvIbhavaM gautamagotraralam / stuvanti devAsuramAnavendrAH sa gautamo yacchatu vAMchitaM me // 1 // artha :- gautamagotranA ratna samAna, vasubhUtinA putra, pRthvI mAtAthI utpanna thayelA jenI ! devendro, asurendro, manuSyonA rAjAo stuti kare che, te zrI indrabhUti gautama mArAM vAMchitone Apo. zrIvarddhamAnAt tripadImavApya, muhUrtamAtreNa kRtAni yena / aGgAni pUrvANi caturdazApi, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 2 // artha :- zrI vardhamAna mahAvIra svAmI pAsethI tripadI (35nne rU vA vigere s vA yuve vA) pAmIne muhUrtamAtramAM jemaNe bAra aMgo (dvAdazAMgI) ane cauda pUnI racanA karI te zrI gautama gaNadhara mArAM vAMchitone Apo. . zrI vIranAthena purA praNItaM, mantraM mahAnandasukhAya ysy| dhyAyantyamI sUrivarAH samagrAH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 3 // artha - zrI vIprabhue mahAAnaMdarUpa sukhane mATe jemano maMtra pahelAM racyo che, ane sarva sUrivaro jemanuM dhyAna kare che te zrI gautama gaNadhara mArAM vAMchitone Apo. yasyAbhidhAnaM munayo'pi sarve, gRhNanti bhikSAbhramaNasya kaale| miSTAnnapAnAmbarapUrNakAmAH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 4 // artha :- sarva munio bhikSA grahaNa karavAnA samaye jemanuM nAma le che ane miSTAnna-pAna-ane | vastro meLavI pUrNa icchAvALA thAya che, te zrI gautama gaNadhara mArAM vAMchitone Apo. aSTApadAdrI gagane svazaktyA, yayau jinAnAM pdvndnaay| nizamya tIrthAtizayaM surebhyaH sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 5 // artha - jeo aSTApada parvata upara zrI jinezvaronAM caraNane vaMdavA mATe devo pAsethI tIrthano atizaya sAMbhaLIne potAnI zaktithI AkAzamArge gayA te zrI gautama gaNadhara mArAM icchitone Apo. tripaJcasaMkhyAzatatApasAnAM, tapaHkRzAnAmapunarbhavAya / akSINalabdhyA paramAnadAtA sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 6 // artha :- tapa karavAthI kRza (durbaLa) thayelA paMdaraso tApasone mokSa mATe akSINamahAnasI labdhi vaDe paramAtra-khIrane jemaNe ApI te zrI gautama gaNadhara mArAM icchitone Apo. sadakSiNaM bhojanameva deyaM, sAdharmikaM sNghspryyeti| kaivalyavastraM pradadau munInAM, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me |7|| artha :- sAdharmikane saMghapUjA pUrvaka dakSiNA sahita bhojana ApavuM joIe, ethI munione | paMdaraso tApasone kevaLa | (padaraso tApasIne) kevaLajJAnarUpI vastra jemaNe ApyuM. te zrI gautama gaNadhara mArAM vAMchitone Apo.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214] [ mahAmaNi citAmaNi womooooooooooooooooooooooooooooone womeworcedeememewoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooom mwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwe zivaM gate bhartari vIranAthe, yugapradhAnatvamihaiva matvA / paTTAbhiSeko vidadhe surendraiH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // (tIrthAbhiSeko) // // artha - zrI vIra paramAtmA mokSamAM gaye chate, ahIM zrI gautamasvAmIne yugapradhAnapaNe jANIne devendroe mahAvIra paramAtmAnA paTTa upara sthApana karyo, te zrI gautama gaNadhara mArAM vAMchitone Apo. trailokyabIjaM parameSThibIjaM, sajjJAnabIjaM jinarAjabIjam / / yannAmamantraM vidadhAti siddhiM, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 6 // artha :-traNeya lokanA bIjabhUta, parameSThionA bIjarUpa, uttama jJAnanA bIjarUpa, ane jinezvaronA bIjarUpa evo emano nAmarUpa maMtra sarva prakAranI siddhine kare che, te zrI gautama gaNadhara mArAM vAMchitone Apo. zrI gautamasyASTakamAdareNa, prabodhakAle munipuMgavA ye| paThanti te sUripadaM ca devAnandaM labhante nitarAM krameNa // 10 // (iti samAptam ||ch|| zrIrastu // ) artha :- je uttama munio prabodhakAle-jAgavAnA samaye A zrI gautamasvAmInuM aSTaka AdarapUrvaka bhaNe che teo anukrame AcAryapada ane atyaMta daivika AnaMdane pAme che. ||1|| zrI mantrAdhirAjagarbhita zrI gautamasvAmistavanam namo'stu zrI hI dhRtikIrtibuddhi - lakSmIvilAsaikaniketanAya / zrIvIrapaTTAMbarabhAskarAya, lokottamAya prabhugautamAya OMkAramakSINamahAnasAnAM, zrImantamujjRbhatapaHprabhAvaiH / hI mantamAtmAnugavandanenA - hantaM namasyAmi tamindrabhUtiM ||2|| unnindrasauvarNasahasrapatra - grbhsthsiNhaasnsNnissnnnnN| divyAtapatraM parivIjyamAnaM, saccAmaraizcAmararAjasevyaM ||3|| kalpadracintAmaNikAmadhena - samAnanAmAnamamAnazaktima | anekalokottaralabdhisiddhaM, zrIgautamaM dhanyatamAH smaranti // 4 // ekaiva SaDdarzanadRkkanInikA, purANavedAgadejanmabhUmikA / AnandacidbrahmamayI sarasvatI, sahendrabhUtezcaraNopasevinI // 5 // sadA catuSSaSTisurendramAnasa vyAmohinI padmahadAdhivAsinI / sarvAMgazRMgArataraMgitadyutiH zrIgautamaM zrIrapi vandate tridhA // 6 // 0000000000000000000000000000000000000000000 aowomanscomsoomaaaamanaseemaanaamana
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 215 000000oooooooooo wwwwwwwwwwwww jayA-jayantI vijayAparAjitA - nandAsubhadrApramukhaH surIjanaH / pratikSaNojjAgarabhUrivibhramaH zrIgautamaM gAyati gADhagauravaH ||7|| mAnuSottaragireH ziraHsthitA, doHsahasrasubhagA mhaaprbhaa| gItagautamaguNA triviSTapa - svAminI zivazataM dadhAtu me ||8|| yakSaSoDazasahasranAyako, divyaviMzatibhujo mahAbalaH / dvAdazAMgasamayAdhidevatA, gautamasmRtijuSAM zivaMkaraH ||6|| IzAnanAthena samaM zatakratuH sanatkumArAdhipatiH suraanvitH| zrIbrahmalokAdhipatizca sevate, sagautamaM mantravaraM pade pade // 10 // aSTanAgakulanAyako maNi - prollstphnnshsrbhaasurH| gautamAya dharaNaH kRtAMjalimantrarAjasahitAya vandate ||11 // rohiNIprabhRtayaH surAMganA, vAsavA api pare sadAzravAH / gautamaM manasi yakSayakSiNI zreNayo'pi dadhatI munIzvaram / / 12 / / sajjalAnnadhanabhogadhRtInAM, labdhiradbhutatameha bhave syaat| gautamasmaraNataH paraloke, bhUrbhuvaH svarapavargasukhAni ||13|| A~ krauM zrIM hrIM mantrato dhyAnakAle, pArdhekRtvA prAMjaliH sarvadevAn / kAyotsargedhUpakarpUravAsaiH, pUjAM kuryAt sarvadA brahmacArI // 14 / / jitendriyaH svalpajalAbhiSekavAn, zuddhAMbaro guptisamityalaMkRtaH / zrI indrabhUtarUpavaiNavaM guNAn, smarannaraH syAcchutasindhupAragaH / / 15 / / taM zrayanti puruSArthasiddhayo, bhUSyate vizadasAhasena sH| gautamaH praNayibhuktimuktido, yasya bhAvivibhavasya nAthate / / / 16 / / sUrimaMtragarbhita zrIgautamasvAmistavanam gautamasvAmimaMtro'yaM, samyagArAdhito naraiH / ciMtAmaNirivAjasraM, ciMtitArthaprasAdhakaH // 1 // je mANaso vaDe gautamasvAmIno maMtra ArAdhyo che, sArI rItathI te mANasone zrI ciMtAmaNi ratnanI mAphaka tarata phaLane ApanAra thAya che ane Icchita vastune meLave che. dAridya-kaMda-nAzAya, vinavrAta-vinAzine / namo'stu maMtrarAjAya, vizva-lakSmI-pradAyine // 2 // dAyinA samudAyane nAza karavAmAM aneka prakAranA aMtarAyane paNa nAza karavA mATe samartha | che tevA maMtrarAja sakala lakSmIne ApanAra temane mArA namaskAra thAo.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 ] yA ca loke mahAsiddhiH, yA ca lokottare matA / saMpadyate sphUTaM sA sA, maMtrarAja! tava smRtI ||3|| he maMtrarAja! tAruM smaraNa karavAthI je je lokottara moTI siddhio kahelI che te te jaladIthI prApta thAya che. atItAnAgatA ye ca ye jinendrAzca saMprati / te sarve vaMditA nityaM, maMtrarAja ! tava smRtau // 4 // he maMtrarAja! tAruM smaraNa karavAthI je atIta ane anAgata tIrthaMkara thayA ane thaze, je vartamAna kALe tIrthaMkara te badhAne haMmezAM vaMdana thAya che. gautamena kRtaH pUrvaM tena gautama ucyate / sudharmasthApitastIrthe, sudharmA tena saMprati // 5 // [ mahAmaNi ciMtAmaNi gautama mahArAje pahelAM (maMtra) karela che tethI gautama kahevAya che ane vartamAna tIrthamAM sudharmA svAmIe kahela mATe sudharma kahevAya che. yAvattvaM vartase nAtha! tAvattIrthakRdAgamaH / tAvat jJAnaM sabhedaM ca tAvattIrthapravartanA // 6 // he nAtha ! jyAM sudhI tuM che tyAM sudhI tIrthaMkaranuM Agama ane bheda karIne jJAna ane tyAM sudhI tIrthanuM pravartana che. sarvadevamayo'si tvaM, puruSottamamayo'si ca / tava trailokyanAthatvaM, maMtrarAja ! tava prabho ! // 7 // he maMtrarAja prabho ! tuM ja che badhA devamaya che ane badhA puruSomAM tuM uttama che. tuM traNa bhagatano nAtha (yoga khane kSemane 42nAra ) che. dhruvaM tIrthakaro'si tvaM dhruvaM gaNadharo'si yaH / bhave'tra vartamAno'pi svargo mokSo'si puNyadaH ||8|| hemaMtrarAja! tuM nizcaya tIrthaMkara che. nizcaya tuM gaNadhara che. A bhavamAM vartamAna chatAM svarga ane mokSa svarUpa hoya tevo puNyane denAra che. *** vAcaka cakravarti mahopAdhyAya zrI dharmasAgara gaNi ziSya paM. guNasAgara gaNinA kRtam // zrI gautamasvAmistavanam // guNapuMgava ! gautama! gotamago- gatibhaMgagamAgatidurgativit / tvayakA'grahi yena yatitvamalaM, trizalAtanayAntika antakaralR // 9 // (toTakavRttam)
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 217 PORGOURQOPPeopoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooon tripadIgrahaNodyatasaddhiSaNaH, kRtviirpdaarthsunirvcnH| vacanAmRtaharSitamartyagaNo, gurusaukhyabharAya bhava tvamiha // 2 / / (toTakavRttam) yannAmamaMtrasmaraNena sarvaM, zazAma vidhuccapalAyuSAM nH| duHkhAtigaM karma purAnubhUtaM, baddhaM nidhattaM bhavakoTibhUtam // 3 // (upajAtiH) sajjJAnasaddarzana-saccaritra-rUpaM hi ratnatrayamatra puSTam / yadehagehe'grimamudbabhUva, dhvastAdikAntaM surakoTizasyam // 4 // (upajAtiH) vimalaguNAkara! gautama ! bhikSAlabdhi dadasva sklaanaam| sAdhUnAM pratidivasaM, stuto mayeti prakAreNa // 5 // (AryA) *** 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 zrI gautama chaMda (upajAti chaMda) zrI vIra vAkyAt pragataH prabhAte, yo devshrmprtibodhnaay| prAtaH samApat kila kevalitvaM taM gautamaM bhavyajanA bhajadhvaM / / dIpotsave yojitapANipadmaH, surAsurezairvinayAvananaiH / yadaMdhripadmaM praNataM prasadya, taM gautamaM bhavyajanA bhajadhvaM / / yasya prabhAvAd varahastasiddheH, prApnotyavazyaM svvineyvrgH| kaivalyajJAnamananya zakteH taM gautamaM bhavyajanA bhajadhvaM // yannAma jApo jagati pratIto'bhISTArthasiddhiM sakalAM pradatte / kalpadru kalpaM praNamadjanAnAM, taM gautamaM bhavyajanA bhajadhvaM // itthaM stuto vIrajineMdraziSyaH, mukhyo mayA kovidavRMdavandyaH / dIpAlikAyA divase gaNIndraH, saMghe'naghe maMgalamAtanotu // 'zrI gautamasvAmI aSTakam' upajAti chaMda kariyo yena samagranaSTAH, suuryopmo'jnyaantmovinaashe| taM gautamasvAmI guru suzAMtaM, namAmi nityaM bhavatAraNAya // bhavyAraviMdeSu pataMgatulyAn, saMsAradAvAnalanUtanAbdAn / SaDjIvakAyapratipAlanArthAn, tAn gautamAdhIza gurun namAmi // mno'rtihre ziva saukhyadAtre, bhavAbdhimajjajjana sArthapAtre / saMmohavallIvanarAjidAtre, zrI gautamAdhIza! namo'stu tubhyam / duSTi karmA ri-balaM jigAya, yo helayA muktisusAdhanAya / atulyayoghaM ca jagatrayezam, zrI gautamaM zreSThaguruM namAmi // 3000000000000000000000000000000000000000
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi drutavilaMbita chaMda nikhilavizvagajIvahitaM gurUM, mukh-mhojit-puurnn-nishaakrN| varayazodhavalIkRtaviSTaram, namata sarvaguNAdhipagautamam // caramanAyaka tIrthapatervibhorgaNadharaM prathamaM sukhadaM sdaa| bhavika-paMkaja-bodhana-bhAskaraM, namata sarvagaNAdhipagautamam // bhavanadISu nimajjanatArakaM, vikaTatApaharaM ca zaziprabham / bhuvanaloka mahotpala-bhAskaraM, namata sarvagaNAdhipagautamam // gada vivarjita zobhana pudgalaM, sukRta-sindhu-vivardhana-bhAdhipaM / abhayadaM jitamoharipuM ca taM, namata sarvagaNAdhipa gautamam / / *** ||1|| - - pU. senasUrijInA ziSya vidyAvimalanA ziSya kIrtivimala racita gautamagaNadharanI thoyanI joDa [1] yenAptaM paMcamaM jJAnaM, vIranirvANakAdanu, zrImaddIpAlikAghasre zivAya stAt sa gautamaH zrI gautamamukhAH sarve, mahAnandapadaM gatAH svarga-nirvANa-saukhyAya, te bhavantu gaNAdhipAH ||2|| zrI vardhamAna-sarvajJAt, saMprApya tripadI mudA, yaM cakAra muhUrtena, sa zriye stAt sadAgamaH . / / 3 / / nAgA vaimAnikA bhUtA, jyotiSkA rAkSasAstathA, arhacchAsanabhaktA ye, te syurvighnavinAzakAH . . [2] dIpAlikAkhye divase prazasye, yo'nantasatkevalamAsasAda, devAryanirvANamahotsavAdanu, sa nirvRtiM yacchatu gautamo me ||1 // zrI indrabhUtipramukhA gaNIdharA, ekAdazApi pravarA gatAH zivam, puNyarddhimadrAjagRhAbhidhe pure, bhavantu te vizvavibhUtaye sadA / ||2| sadyaskaro yasya gaNAdhibhartA, sadApahartA tamaso janAnAm / bAdhakatA, duHkhaughato rakSatu bhavya-sArthAn // 3 // upadravavyUhavighAtadakSA, samyagratA zrI jinazAsane yA, zreyaskarI zAsanadevatA sA, bhUyAt satAM sarvasamRddhisiddhau ||4|| ||4 // 300000000000000mmonsonanesamaasee mammeeomoomerememo m osomeon
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 3 ] zrI vIranirvANa mahAdanantaraM prApat prage kevalasaMvidaM varAm zubhomAsapratipattithau zucau sa gautamo labdhiyutaH zriye'stu vaH // 1 // ekAdazApi pravarA gaNAdhipA, jagmurmahAnanda-padaM sadodayam, sampavare rAjagRhe pure ca ye bhavantu te sarvasamRddhaye satAm zrI jJAtaputreNa purA'rthato yaH proktastathA zrI gaNabhRdvareNa / nirmApitaH sUtrata eva sadyaH sa AgamaH siddhikaraH zriye stAt // 3 // vaimAnikA vyantara - kinnarAzca, yakSAstathA yakSiNikAzca nAgAH ye bhaktiyuktA jinazAsanasya, sarve ca te vighnaharA bhavantu *** // 2 // 11811 pU. upAdhyAya 4yasAgara mRRta (yAre vamata josAtha tevI ) zrI gautama gaNadharanI stuti gehe caritre'pi ca sUtrakaMThAH zrI dvAdazAGgI racanA - svakaMThAH caturdazA pUrva supUrvapUrNA, jIyAsurekAdaza te suvarNAH / vapuH pavitrIkaraNaikatAnAH, zrI jainagIrvizvalasadvitAnAH, zrI gautamAdi- pravara- prasannAH, gaMgAvaMgevA'stu zivaprapannAH / [ 21 deyAdevamudodayAgamavidheH siddhe zriye sarvadA, jainavyUhavizAradAM bhavabhRtAM kamrendrabhUte ! prabho ! prAdurbhUtaparAkramorjita ! tamAmithyAtva-mUlacchide, samyaktvojjvalatAkRte ca satataM sarvAGgI - zarmaprada / *** AgamoddhAraka paramapUjya zrI AnaMdasAgarasUrijI kRta zrI gautama gaNadharanI stuti pRthvItanUjArcya jinendra saGgha- stutAgamajJaH surasevyamAnaH sUrIzvarAnandaguroH susaGghe dIpotsave parvaNi zaGkarastAt // zrI indrabhUtiM pRthivIsuputraM, akSINalabdhyAdiguNaiH pavitram jagajjayad gautamagotraratnaM, zrI gautamaM stauti dhRtaprayatnam AnA pachI 10 gaNadharanA 10 zloka smruti taraMgiNI bhAga-3 pAnA naMbara 167168-169 pAnA naMbaramAM che. pachI 11 gaNadharonuM mahattva sAmudAyi* jaNAve che ke-- 11911
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220] vaimAnikA vyantarakinnarendrAH surAsurendrAH kila pannagendrAH sudRSTidevAH kRtasArvasevAH santu zriye sattvatkRtAM sudevAH / puhavIvasubhUi taNayaM vaMde sirigoamaM kusala - jaNayaM siri vIra paDhamasIsaM laddhibhuvaM rUvajiya-kaNayaM / : A pramANe prAkRtamAM pachInA 10 zlokamAM 10 gaNadharanI stuti karIne AgaLa jaNAve che H varamaNavayakAyA, mukkaduggappamAyA, amara paNayapAyA, mukkhamagge sahAyA / sayala gaNapavArA, suddhapunna ppayArA, bhavajalanihitArA, huMtu me sukkhakArA // gaNaharamuhamUlaM, muttikaMtANukUlaM caraNasiridukUlaM annatitthi sumUlaM / muNiabhuvaNabhAvaM, AgamaM mukkapAvaM, kariahiyayapAvaM, vaMdimo sappabhAvaM // jiNavarapayabhattA, sevage. sAhUcittA, sayala suravayaMsA, pattasavvapyasaMsA karasararUhi vINA-laMkiAippavINA, jaNiya-jayapasiddhiM bhArai deu siddhiM / evaM stutA gaNadharA jinavIraziSyAH, zrI gautamapramukharUdramitAH svabhaktyA / vijJAnalabdhikalitAzca vizAlarAja vandyAH sRjantu vijayaM vipulAM subuddhim / / *** zrI gautamasvAbhinI thoya (stuti) yadIyaM prabhAte sphurannAmadheyaM gRhItvA yayurjanminaH koTisaMkhyAH / zivaM yAnti yAsyanti kuryAt kalAnAM, kalApaM kukarmA ribhid gautamo me // 1 // jagannAthapaMktiH sumuktirvimuktiH, sazaktiH sayuktiH subhaktiH subhuktiH / prakAmAgatA mAhatAmAvirAmA yatInAM tatInAM ratInAM hRtInAm // 2 // guNaiH zuddhasiddhAnta siddhAnta urdhvAntakRt sadA bhAvatAM sammatAM dIyatAM poSitAm / dUratyantakaSTena ziSTena laSTena vA, sphuradvarNapUrNaiH sakarNaiH zritaH saH valad bhAratIpInapIyUSatulyA, yadIyA raNatkArikArikramAbjA / mahAmUlyasannUpurAbhyAM navAbhyAM sukhAyA'stu devI satAM janmalAbham [ mahAmaNi ciMtAmaNi *** zrImad gautamasvAmistotram stotrakartA ajitasAgarasUrIzvarajI ma. sA. zrI gautamastotramudArabhAvaM viracyate siddhivitAnamUlam / vacasvinAM saMsmaraNIyatattvaM prAtaH sadA zuddhividhAnadakSam // 3 // 11811 11911
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 221 // 2 // // 5 // ||7|| vyabhUSayad gobarapattanaM yo mAtAyadIyA pRthivI suzIlA / pitA yadIyo vasubhUtivipra-stamindrabhUtiM gaNinaM namAmi zrI vADavajJAtinabhomaNioM vedAntavidyAsu mahApravINaH yajJAdikAryeSu sadA'nurakto vyastArayadikSuguNAn svakIyAn / / 3 / / yenAtmavaMzonnatirunnatena satAM matenoccaguNAlayena tene mahAnandamayenazasta-vratA'nuyogena dayAmayena ||4|| sarvasadAnAthanatakrameNa krameNa lUnA'khilavighnakena yena kriyAkANDaratena bhUti-rvatre jagadvismayadAnadakSA yo'dInabhAvaH zubhabhAvanAbhi vidyAvatAM pUjyamahAprabhAvaH vistArayAmAsa guNAnuvAdI granthAnanekAjinavama'gAmI // 6 // vibhAvitAtmA'nubhavaH suyogI prazastalabdhiprathitaprabhAvaH yo'dhArayanmukhyagaNA''dhipatyaM jinezituH pAdasarojasannidhau saMpAditA'nekamadaddhiko yaH saMpAdayAmAsa mano'rthitAni nAnAvidhAnyakSatalabdhiyogAccAritrasAmrAjyavibhAsitAnAm // 8 // vasundharA ralavatI babhUva yajjanmanA zAntiniketanena prabhAvinAMdiprabhavo'tra loke lokopakArAya budhaiH pradiSTaH / / 6 / / yo bhUribhAgyopacayena bhUmau vibhUti-sAre vasubhUtigehe krIDAvilAsaM vimalaM vidhAtu-miyeSadharmaprathanA'bhilASaH ||10|| surA'surendraspRhaNIyazIla AjanmanaH zlAghyaguNA'nuvAdaH tattvopadezena samuddharan yo, vRndaM janAnAM prababhau natAnAm // 11 // prazAsako durnayamAnavAnAM nivArako'dharmamatodyatAnAm prabhAvako yo hi babhUva dharma-tattvasya bhettA bhavabandhanasya // 12 // yaH puNDarIkA'dhyayanaM tatAna tenaiva saMbodhayati sma nUnam tiryaGmathAjTambhaka lokapAlaM guNAnuraktaMgaNabhRdvareNyaH / / 13 / / yo'STApadaM tIrthavaraM svazaktyA, tapasvinAM vismayamAdadhAnaH tIrthaMkaradhyAnanimagnacetA gatvA mahAnaMdamiyAya yogI ||14|| aSTApadaM divyagirIndrametuM tapasvinaH kecanabaddhakakSAH tathA'pi tadarzanameva teSAM jAtaM na pUrvArjitikarmadoSAt // 15 / / yo'STApadaM yAti dharAdharendraM tasmin bhave mokSagatiM sa yAti divyoktimitthaM hi nizamya vIragirA'titsRSTaH prayayau giriMtam / / 16 / / aSTApadaM nirjararAjazaila-mAsAdya lokottarasampadADhyam surA'surendraprathitaprabhAvaM svatejasA nirmitabhAnumantam ||17||
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222] [ mahAmaNi ciMtAmaNi mumukSumukhyAyatanaM vibhAntaM digantavizrAnta vibhAvitAnam tIrthaGkarANAM praNatiM vidhAya stutiM vyadhatta prabhUNAM sa bhaktayA || 18 || ( yugmam) vidhAya prItyotkaracaityavandanaM pradakSiNIkRtya jinendrarAjim menenijaM janma kRtArthamindrabhUtiH samunmUlitakarmarAziH athA''ptasarvasva ivA'tihRSTaH pUrNAtmakAmazca vibhuprabhAvAt smaran guNastIrthakRtAM sa bhavyAnavAtarad bhUrimudA girIndrAt tIrthaprabhAvena pavitritA''tmA jJAnaprabhAmAsura - divyavedaH akSINalabdhiprathitaprabhAvo nivarttamAnaH sa mahAnubhAvaH vahanyaMbhrabANendumitAMstapasvinaH prapedivAn dhyAnanimagna cetasaH mArgesthitAn gantumazaktadehA - naSTApadaM tIrthakRtAM didRkSayA tapaH prabhAveNa virAjamAnAstyaktA'zanA nirmalacittabhAvAH sthirAzayAstatraM yiyAsavaste sarve hi vAJchantyanukUlalAbham samIkSyatattApasavRndamArA-dvatIndraiSTArtha vidhAnadakSaH sabhAjitastai nijadRSTivakSai stasthau kSaNaM tatra paropakRtyai mahAmahimnAM varamAspadaM yo nidAnamekaM sukhasampadAnAm nAnA'rthalabdhiprabhavo babhUva pratyakSamUrtiH zubhabhAvanAnAm yo'pUrayatkAmitamaGgabhAjAM cintAmaNizcintayatAmivAzu vighnaudhakArAGgaNasevinazca nijaprabhAveNa cakAra muktAn yo divyalabdhiprathitaH pRthivyAM samuddadhAreha dayArdracetAH dharmakriyAdInamatInatItAnnatipravINAn bhavatApataptAn yo'kSINalabdhipracitasvabhAvaH zriyA'kSayA''nandavibhUSitAGgyA / nityaM samAsevitapAdapadmaH samyakprabhAbhAvitamAnaso hi yannAmAkSara kIrttanena manujAH prAtarmanovAJchitaM sevante nikhilApado viSasamA vyAvarttayanti kSaNAt / pratyakSaM kalayanti durlabhataraM vastuprakANDaM paraM duSTagrAhasamAkulaM jalanidhiM pazyanti kAsAravat yadIyanAmasmaraNena nUnaM nazyanti bhUtAdimahopasargAH / rujArtitAH svargasamAnavedA duHsvaprabhAjo'pi zubhAnvitAH syuH ||30|| yadIyanAmni smRtigocaraM gate vyAlaH karAlaH sumamAlikAyate / virodhivargaH zubhakiGkarAyate paJcAnanaudhaH svayamAvikAyate 113911 smaranti yannAma vibhAtakAle mahAzayA ye zivabhUtikAmAH / teSAM na dAridrapizAca IzaH parAjayaM kartumanarthamUlaH ||27|| ||28|| ||16|| ||20|| // 21 // ||22|| // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // ||26|| // 32 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [223 Boooooooooooooooooooooooooooooo ||1 // medhAvino ye smRtimAnayanti yannAma sadbhUtividhAnadakSam vrajanti te maGgalamAlikAzca paratra saMpattimakhaNDitAM vai // 33 // ajitasAgarasUrivinirmitAM prathitapuNyamayIM sukhazevadhim / paThati yaH stutimAdyagaNezituH salabhate zivazarma nirAmayaH // 34 / / gautamasvAminaH prAtaH smaraNaM maGgalapradam / sopAnaM svargasampattermokSazarmaniketanam ||35|| * * * hAlAradezoddhAraka pUjya A. zrI amRtasUrijI kRta . zrI gautamasvAmyaSTakam tamodhvAntapataGgAya, bhAvArivAravairiNe bhavyArAmasumedhAya, trijagajjIvanAya ca mAnamAtaGgasiMhAya, kAmayodhapraNAzine pApapAkhaNDacaNDAya, saMghAkAzasudhAMzave // 2 // vIradhyAneSu magnAya, zAdhatsaukhyavidhAyine gaMgAvAripavitrAya kalyANAkuravAriNe / / 3 / / zakendravRndavandyAya, mAGgalyAvalikAriNe guNarala samudrAya, madatAmasahAriNe // 4 // dhanyadhanyAya pUjyAya, kRtyakRtyAya dhImata nirmohAya vimAyAya nirlobhAya sucAriNe // 5 // saukhyAmRtasaridbhatre, yandrANImarutvate nAkanArIprapUjyAya, jJAnabhAvanamAlaye // 6 // tapodhanAya zAntAya nonmodanavikAriNe cidAnandena pUrNAya matsaraM naiva kurvate ||7|| sarvalabdhinidhAnAya caturthajJAnadhAriNe gautamAya gaNezAya namastasmai trizuddhitaH ||8|| masomeomomsonsoon raneonomomensan0000000000omoeosmoseenedoboos0000000mmonsoonmooter ** *
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 ] zrI gautamasvAmi gaNadhara - caityavandanam karnATakakezari zrI bhadraMkarasUrijI viracitam zArdUlavikrIDitam mAhAtmyaM sakalAtizAyi viditaM yeSAM davIyo girAm nirNenelimalaM balaM janayati prAjyarddhi-vRddhiM tathA kAluSyaM kavalIkaroti manaso vaiduSyamAvarddhayat naMnamye janatAsumaGgalakarAn tAngautamasvAminaH yenASTApadaparvataM gatavatA prAlambya sUryArciSaH prAjyaM pAyasa - bhojanaM vitaratAtritApasAnAM tataH zaGkA'nAzi tapasvinAM manaSijA kSIrAdhvayA labdhitaH so'vyAd gautamanAyako gaNadharo bhavyAGginAM pAtataH (upajAti) sauvarNapadme sumanaH svarUpe bhUyAtsthito bhAva- sahasrapatre svardivyasadgo-tarurananAmA, zrI gautamo dIkSitasiddhikArI *** [ mahAmaNi ciMtAmaNi 11911 // 2 // // 3 // " zrI gautamasvAmi stotram" kartA : pUjya A. zrI vijaya padmasUrIzvarajI mahArAja "AryAvRttam" NamiUNa mahAvIraM - suguNagariTTha ca Nemi sUrivaraM, siri goyama gaNibhUtaM - karemi vara joga - khema-dayaM sirivIrapahU hotthA - tikhaMDarAyA jayA niyAnabalA, taiyA jo khalu AsI - karuNaddhi sArahI samao baMdhu visAhANaMdI, mariUNaM sIhabhAvasaMpatto, mArIa taM ca NivaI-puvvabhavukkiTThadoseNaM taiyA ya NamukkAraM - maraMtasIhassa savanamajjhaMmi, jo ya suNAvIa muyA - taM putraM goyamaM vaMde davvajiNo sirivIro, -jaiyA siddhatthanaMdaNo jAo, taiA jo puhavIe - saMpaNNo taNayabhAveNaM 11911 // 2 // // 3 // 11811 11411
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [225 / / 6 / / ||7|| // 8 // ||6| ||10|| // 11 // // 12 // // 13 // vippo sirivasubhUI-jassa piyAmaha gobbare gAme, goyama gutta-kha-bhANu-jAo jo jiTTaNakkhatte paDhamaM vara saMDhANaM-saMhaNaNaM jassa tArisaM paramaM, sattakarUssehataj-tamiMdabhUI sayA vaMde caDadasa vijjAkusalo, paNasayasIse ajo bhaNAvei, vAi sahANa viio, vAyavihANe sudakkhamaI paNNAsavarisamANo-gihi pariAo ya jassa parikahio, jo majjhimapAvAe-samAgao jaNNakajjaDaM vaisAhe varamAse, siyapakkhikkArasIha puvvale, mahaseNavaNujANe-dikkhA samao suho jassa Niyaveya payatthANaM-savvaNNu-visiTThavIravayaNeNaM, soccA viNicchiyatthe-pavvaio sissaparivario jo chaThuchaTThaNiyayaM-tavaM kuNaMto virUpalabdhibalo, sajjhAnamaMDiyaMga-taM gaNadhara goyamaM vaMde aDavIsaladdhigayaM, jugappahANaM pahANacauNANiM, guNagaNarayaNaNihANaM, gaNaharasiri goyamaM vaMde caudasa sahasa muNINaM-jo paDhamo bArasaMgaharaviuo, kArUNNapuNNa hiyao-taM gaNahara goyamaM vaMde jeNaM diNNA dikkhA-payacchae kevalaM muNiMdANaM, accabbhuya mAhappaM-taM gaNahara goyamaM vaMde / tIsaM vAsAi kayA-aNaNNabhAveNa jeNa gurUbhattI, kaNayarUiM viNNavaraM-taM gaNahara goyamavaMde jassa ya jIvaNacaritaM aNukaraNijjaM muNiMdasaMgheNaM, patthAnajjhAnagayaM-taM gaNaharagoyamaM vaMde Niya laddhii karejjA-aTThAvayapavvayassa jo jattaM, tammi bhave so hojjaya,-siddho iya vIravayaNAo vihiyA jattA jeNaM, taheva bhattippamoyakalienaM, evaM sivakaya saTuM-taM gaNaharagoyamaM vaMde kattiyavarasiyapakkhe, paDhame diyahe ppahAyasamayammi, jo savvaNNU jAo, taM gaNahara goyamaM vaMde sirivIrapaTTagayaNe, diNayara mANaMda desaNApaNNaM, jhANAIya' sahAvaM gaNaharasirigoyamaM vaMde ||14|| // 15 // // 16 // ||17|| ||18|| // 16 // ||20|| // 21 // MARRIAAAAAAAAAAAAAAAAAMAmoor
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ooooooo o oooooooooo bArasa sama pariyAo-kevalibhAveNa jassa vikkhAo, bANavai varisamANaM saMpuNNaM jIviyaM jassa // 22 // pAovagamaNabhAve-mAsiyabhattena rAyagihaNayare, saMpaNNasiddhisaMgaM- gaNahara siri goyamaM vaMde ||23|| amara-NariMdANiccaM, jaM paNamaMtti ppahANapuNNayayaM, so siri goyamasAmI-saMghadihe maMgalaM kujjA ||24|| suggahiya-nAmadhijjA,--AyariyA jogasuddhivigdhaharA, nAma jassa pasatyaM jhAaMti lahanti savvasuhaM // 25 // taM natyi bhuSaNabhajjhe-sijjhijjA jaM na goyamassaraNA, sirigoyamappabhavA-paNaTThapAvA saraMti NarA // 26 // paNarasatAvasapatthia-ppayANasattaM suvaNNakayakamale, sIhAsaNe nisaNNaM, vaMde gurugoyamaM vihiNA |27|| vAsava seviyacaraNaM, chattatayacAmarAikayasohaM, jeNaM surarUkkhAI-parAjiyA sappahAveNaM ||28|| taM gurU goyamasAmi, acaMti NamaMti laddhapuNNabharA, saya'ssaNo tesiM-cittattho goyamo jesiM // 26 // jummaNihigAha soma-jamie-varise'nnabhaddayamAse, siya paMcamiMduvAre, puNNe sirirAyanayarammi ||30|| sirigoyamapahuthuttaM, guruvarasiriNemisUrisIseNaM, paumeNAyarieNaM, vihiyaM ppabhaNaMtu bhavvayaNA // 31 // lacchIpaha paDhaNaTuM-racaNAthuttassa bhavvabhaddayarA, paDhaNA''yaNNAbhAvA, savvesiM savvao suhayA ||32|| . . 4 : 5. mA. zrI vizya-lAbhUpari marA (na satya saza-masimAMthI) - * * * // zrI gautamasvAmistavanam // racayitA : pro. DaoN. vAsudeva vi pAThaka 'vAgartha' sarvathAsarvathaudAryaM yenAhiMsAsamanvitam / sarvajIvopakArArthaM svIkRtaM, taM smarAmyaham // 1 // saMyamastvIndriyANAM yad vIratvaM tanmataM sadA / vIrottamaM mahAvIraM bhagavantaM bhaje varam // 2 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 227 // 3 // / / 4 // // 5 // // 7 // jinataMtrapravaktAraM bhUtakampAnukAriNam / tamenaM zrImahAvIraM ye namanti namAmi tAn vIre'nanyatayA nityaM zraddhAbhaktiparAyaNam / gautamaM bhagavantaM taM svAminaM vizrutaM bhaje anantalabdhisarvajJaM lbdhismraadditiiritm| jIvane tArakaM naumi svAminaM gautamaM gurum yutaM praNavamantreNa navakAraM japan mudA / sAdhanAzikharaM labdhvA dhanyaM bhUtaM bhajAmyaham paripUrNANizuddhA ca sAdhanA yasya tattvayA / divyadarzanavantaM taM, gautamasvAminaM bhaje kevalaM phalamatyantaM bhadraM jJAnodayAtmakam / ugrameva tapastatvA prAptavAnyo bhajAmi tam taM pUjyaM prAtaHsmaraNIyamanukaraNaM ca varaM ramaNIyam / smRtvA natvA parayA bhaktyA narAstaranti bhavaM taraNIyam gurosstutimimAM kRtvA vAsudevavinirmitAm / zrImahAvIrabhaktyaiva guruM devaM samarcayet samarjayecca puNyAni sukhAni gurubhaktitaH / manasA karmaNA vAcA hiMsA tyaktvA bhajed gurum iti zrIvAsudevena pAThakena zubhaM kRtam / gautamasvAminaH stotram sarvasaukhyapradAyakam . // 8 // // 6 // // 10 // // 11 // // 12 // * * * heal NEW --
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 ] [[mahAmaNi ciMtAmaNi woooomowomameroonomomerometeoromososmoveseoooooooooooooooooooooooooooooo oooooooor pU. A. zrI vijayadevasUrIzvarajI ma.nA paTTadhara pU. A. zrI vijayahemacaMdrasUrijI ma. kRta saMskRta-gujarAtI padya racanAo // zrI gautmsvaamistutiH|| svarNapadmAsane rAjamAnaM nuve, yogirAjaM surendrAya'pAdaM; sarvalabdhyAkaraM varaguNAMbhonidhiM, zrI vasubhUtipRthvyaMgajAtam .. // 1 // sarvakAryaM nRNAM yadabhidhAnAd drutaM, siddhyatISTaM ca no vighnaleza; vardhamAnaprabhorAdyagaNabhRdvaraM, bIjamatizAlinaM zrIndrabhUtim // 2 // // sakalalabdhinidhAna zrIgautamasvAmyaSTakam // (lalita-vRttam) mahimazAlinaM vizvatArakaM, guNagaNAlayaM gItagauravam / sakala labdhibhRdyoginaM stuve, gaNadharottamaM gautamaprabhum ||1|| caramatIrthakRt paTTabhAskaro, munitatIDitaH kAmitapradaH / suravarairnutastejasAnnidhi vijayatetarAM gautamezvaraH // 2 // caritamadbhutaM te dayAnidhe ? jaDamatiH kathaM stotumutsahe / tavakarAMbujAd dIkSitAH same, munivarA yayu-muktimandiram // 3 // bhavikatAyinaM muktidAyinaM kumatanAzinaM tattvapAyinam / patitapAvanaM bhAvirAjinaM, praNidadhe'nvahaM gautamezvaram ||4|| gaNabhRdagraNIH zreyasAM padaM, hitakaro nRNAM pApanAzakaH / vimaladarzanaH karmajitvaro, vijayatetarAm gautamezvaraH // 5 // namanatastvayi zrI gaNAdhipa!, sakalakalmaSaM nazyati dhruvam / pavitanAma te yatra rAjate, bhavati tatra no vighnakalpanA // 6 / / girivare gato'STApade bhavAn, bhagavato'rcituM svIyazaktitaH / atulasAravan ! nAtha! te guNAn, gaNayituM kSitau kena pAryate! / / 7 / / tava padAmbuje vandanA sadA, bhavatu me prabho! yogisattama / tava prabhAvato maMgalAvali-mama dine dine deva! jAyatAm // 8 // aSTakaM gautamezasya, sarva siddhipradAyakam / racitaM hemacandreNa gurudevAMnisevinA / / vijJaptyA nijaziSyasya, pradyumnAravyamune rmyaa| pArekhacImanabhrAtuH, pAThAya likhitA stutiH|| Homsaasoomsomewomaaaaaaaaaaaaaaawoooooooooooooooooooooooooooomopen
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmi guNASTakam / (harinI-vRttam) jagati viditA ye ye bhAvA yathepsitadAyinaH, suratarumukhAste sarve yattulAM na ca bibhrati / budhasamudayA bhaktyA nityaM yadatimupAsate, bhuvi sa jayatAt kAmaM pUjyo gaNIzvara gautamaH // 1 // jagatamAM icchita vastu ApanAra tarIke je je kalpavRkSa vagere padArtho prasiddha che te badhA ja jenI sarakhAmaNI karI zakatA nathI, devatAono samudAya bhaktipUrvaka jenA caraNanI upAsanA kare che evA atizaya pUjya zrI gaNadharava2 gautamasvAmI bhagavAna pRthvI upara vijayavaMtA varto. (1) tava varaguNAmbhodheH pAraM prayAtumabhIpsavaH, suragurusamAH prodyatprajJA apIza ! na cezate / tadapi mama hRt tvayyAlInaM guNastavanaM vinA ALapava! te sthAtuM naiva kSaLa nanu zavanute // he svAmin ! ApanA zreSTha guNonA samudrano pA2 pAmavAnI icchAvALA bRhaspati jevA utkaTa buddhivALA AtmAo paNa samartha banI zakatA nathI eTale ke guNono pAra pAmI zakatA nathI, to paNa he gaNadhara bhagavAna ! tamArI bhaktimAM lIna thayeluM mAruM mana tamArA guNonI stuti sivAya eka kSaNa paNa rahI zakatuM nathI. (2) caramajinapat- padmopAsti stvayA'virataM kRtA, sakalamunayo bhikSAkAle japantyabhidhAM tava / tava namanato vighnavrAtaM prayAti laghu kSayaM, [ 229 vitaratu mayi zrIyogIndra ! prasadya zubhAziSaH || 3 || he yogirAja ! carama jinezvara paramAtmA mahAvIradevanA caraNakamaLanI sevA tame nirantara karI, badhA ja munio gocarI levA jAya tyAre tamAruM nAmasmaraNa kare che. vighnono samUha tamArA namaskArathI jaladI nAza pAme che. prabho ! prasanna thaIne mane zubhAzIviMda Apo. (jethI mAruM kalyANa thAya.) (3) tava karakajAddIkSAM prAptAH same zivamaiyaru stavakasadRzo no ko'pyanyo kSitau khalu dRzyate / atha nahi bhayaM kiJcinmAtraM bhavAnmama vidyate, prathamagaNabhRt ! yatte prAptaM padAmbujasevanam ||4| ApanA hastakamaLathI dIkSA prApta karanArA badhA ja AtmAo mokSamAM gayA, ApanA jevo puruSa A pRthvI upara bIjo koI dekhAto nathI, he prathama gaNadhara bhagavAna ! tamArA caraNakamaLanI sevA mane prApta thaI che tethI have mane A saMsArano jarApaNa bhaya nathI.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi (kAraNa ke mane pUrepUrI khAtarI che ke ApanA caraNakamaLanI sevA karI che eTale mAro nistAra thavAno ja che.) (4) tava padayuge zreyobhUte sadA mama jAyatAM, natiravirataM puNyairlabhye sulabdhinidhAnake / nikhilabhuvane tadvisyAtkiM nayattava nAmato, bhavati sakalaM kAryaM nRNAM hRdA paricintitam ||5|| puNyathI prApta maMgalakArI ane anantalabdhinidhAnabhUta evA ApanA caraNayugamAM mArI sadAya nirantara vaMdanA ho. jagatamAM manuSyoe potAnA manamAM cintaveluM evuM kayuM kArya che ke je ApanA namaskArathI saphaLa na thAya ? arthAt sarve kAryo ApanA namaskArathI saphala thAya ja che. (5) sukRtaviTapI me'dya svAmin! prabhUtaphalo'bhavat } duritatayo dUraM dUraM mamAdya palAyitAH / hRdi niravadhi harSAmbhodhiH samucchalito'dya me, vimalavimalaM yattejAtaM mukhAmbujadarzanam // 6 // he svAmin! Aje atizaya nirmaLa ApanA mukhakamaLanuM mane darzana thayuM tethI pUrvajanmamAM karelA sukRtarUpI vRkSa Aje kharekhara ghaNAM ja phaLa ApanAruM banyuM. Aje mArAM pAponI paraMparA dUra dUra bhAgI gaI, ane Aje mArA haiyAmAM harSano apAra sAgara UchaLavA mAMDyo. (6) tava nirupamaM rUpaM dRSTvA'kSiNI mama nRtyata - stava sucaritaM zrAvaM zrAvaM mano mama hRSyati / tava guNagaNaM gAyaM gAyaM mudaM rasanaiti me, tava suvacanaM pAyaM pAyaM kRtArthamabhUjjanuH ||7|| he pUjyatama deva! tamArAM anupama rUpa joI joIne mArI be AMkho Aje nAce che, tamAruM suMdara caritra sAMbhaLI sAMbhaLIne mAruM mana rAjI rAjI thaI jAya che. tamArA guNagaNane gAI gAIne mArI A jIbha khuza khuza thaI gaI che ane tamArAM suMdara vacanonuM pAna karI karIne mAro A janma saphala thaI gayo. (7) gaNadharamaNe ! tvatpAdAbje vinamya nivedaye, nahi nahi kadApyasmatsvAntAt kSaNaM viyuto bhava / vitarati matiM tvatsAnnidhyaM vyapohati durmati, janayati manaH sarvAbhISTaM tanoti nirIhatAm ||8|| he gaNadharomAM maNi samAna prabhu ! tamArA caraNakamalamAM namaskAra karIne huM Apane eTaluM ja vInavuM chuM ke--Apa eka kSaNa paNa mArA manathI aLagA na thatA, na thatA. ApanuM sAMnnidhya mane buddhi Ape che, durmati dUra kare che; mananAM sarve vAMchitone pUrNa kare che ane chelle manane icchA vagaranuM banAve che. (8) m
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 231 lalitahariNI chando yogAdidaM hi guNASTakaM, vivitati chUrnavA vaLAzitaH. guruvarapadAmbhojadvandvArcanAptadhiyA mayA, prathamagaNabhRt mantradhyAtrA suvarNasudhAMzunA // 6 // A pramANe prathama gaNadhara bhagavAna zrI indrabhUtinuM A guNASTaka suMdara evA hariNI | chaMdamAM zrI gautamasvAmInA maMtranuM dhyAna dharanAra guru mahArAja zrI vijayadevasUrIzvarajI mahArAjanA caraNakamaLanI sevAthI prApta thayelI buddhivALAe meM A hemacandrasUrie utkaTa bhaktithI racyuM che. (9) * * * Tal TI4 || zrI gautamasvAmi-stuti-pozA || (3panAtivRttama) suvarNa-pavAsana saMniSaSNa, phuratyabhAmaMDalabhAsamAnam | deveMdravRMdArzitapAdapaDAM, zrI gautama sattamamAnamAmi grAmaH pavitraH khalu gobrAhaka, puNyA ca pRthvIjananI nitAntam | tAtoDapi dhanyo vasubhUtinAmAM, yatrAjani zrI gurugautamoya yadIyalokottarasadgaNAnAM, pAra na prAkhoti guruH kadApi | dvijAnvayendurguNaratnasiMdhuH sa rAjatAM gautamayogirAjaH vIraprabhorAdyagaNAdhipo yo, bhavyAMbujabodhanatigmarazmiH | samIsitArtha pradadarzanoDasau, virAjatAM gautamayogirAjaH yo bIjabuddhayA racavAMcakAra, sadvAdazAMgI bhuvanopakRtye | muhUrtamAtraNa padatraveNa, tamindrabhUti praNamAmi kAmam svazaktitoDaSTApadaparvate yo, jagAmananuM jinarAjapAdAnuM | bhavyAtmanAM kAmitakalpavRkSa , sa rAjatAM gautamayogirAja kha-vyoma-bANa-kSiti-saMkhyakebhyaH (1500) sattApasabhyo nijalabdhizatyA | yoDadAspayovyAjata eva tattva, te gautama sadgurumAnamAmi utpadire yogabalena yasya, zroto-nabhoyAna-pulokamukhyAH | akSINa-sarvoSadhilabdhayakSa te gautama sadgurumAnamAmi sarasvatI--sabhuvanezvarI zrI cakSAdhirAja tridazendramukheH | jayAdidevInikareza pUjya zrI gautama sadgurumAnamAmi kRtAMjalinagapatiH subhakatyA, niSevate kaccaraNAravindI / bhavAbdhimajajanayAnapAtra, sa gautamo maMgalamAtanotu T/pA. I6aaaa 'iAchA ||8|| TIlA [10nA
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ye dIkSitA gautama! te karAnjAta, sarve gatAH siddhi niketane te ! bhavyAtmane muktisukhapradAyI, na tatsamonyo bhuvi dAnavIraH ||11|| svAminuM ! -dAkhyA bhuvi yatra bhAti, vasatti sarve nidhayo hi tatra | kalpadrumAradhika prabhAvI, virAjatAM gautamayogirAjaH ||12|| bodhAya mAno, gurubhaktoDabhUdurAgo, viSAdaza cidApti hetuH | lokottara gautama ! te caritra, citrIyate vakya na ko jagatyA? IT13TT OM zrIM namo pUrvaka noma, maMtra japellakSamita naro yaH | sa prApya sarve sitamatra loke, svagapavagau labhate paratra ||14 itye gaNIndra stutavAnuM pramodA, vinayapradyumnamunipraNatraH | zrI nemisUramRtADaDakhyasUrerdevasya ziSyo munihemacandraH T15nI candrAkSibiMduddhimiteDatra varSe (2011). jyeSThasthitau koThapure tiramya | zrI AdinAthoSkRitasatyasAdAta , kRtA stutiH sarvahitAvastu zAzvata ||16 || ti zrI gautamasvAmi-stuti-lozavA | - racayitA muni hemcndrvijyH| karI kunDalapura(nAlaMdA) jyAM zrI gautamasvAmIno janma thayo. pArzva paraMparA ane mahAvIra paraMparA e baMnene ekabIjAmAM sammilita karavAnuM gautamasvAmInuM kArya jena zAsana parano temano mahAna upakAra gaNAvI zakAya,
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 30 gujarAtI padya vibhAga zrI gautamasvAmI prabhAta smaraNa (anuSTupa chaMda) maMgalaM bhagavAn vIro, maMgalaM gautamaH prabhu, maMgala sthUlibhadrAghA jaina dharmo'stu maMgalam sarpAriSTa praNAzAya sarvAbhISTArthadAyine; sarva labdhinidhAnAya zrI gautamasvAmine namaH (dohA-chaMda) aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; guru gautama samarIe, vAMchita phaladAtAra gAma taNe pesAraNe guru gautama samAMta, icchA bhojana ghara kuzaLa, lacchI lIla karaMta puMDarIka gautama pamuha, gaNadhara guNasaMpanna; praha UThI nitya samarIe, caudaha-saya-bAvana sura-go-ta-maNi saMpaje, jehane lIje nAma; ehI ja akSara samaratA, sIjhe vAMchita kAma zrI gautamasvAmInuM aSTaka aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; te guru gautama samarIe, vAMchita phala dAtAra. prabhuvacane tripadI lahI, sUtra race teNI vAra; caudaha pUravamAM race, lokAloka vicAra. bhagavatI sUtre ra namI, baMbhI lipi jayakAra; loka-lokottara sukha bhaNI, bhAkhI lipi aDhAra. vIprabhu sukhiyA thayA, divAlI dina sAra; aMtarmuharata tatakSaNe, sukhiyo sahu saMsAra. || 1 || ||2|| ||3|| ||4|| 11411 ||6|| 1. 2. 3. 4. [ 233
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi . kevalajJAna lahe yadA, zrI gautama gaNadhAra; sura-nara harakha dharI tadA, kare mahotsava udAra. sura-nara paraSadA Agale, bhAkhe zrI zrutanANa; nANa thakI jaga jANIe, dravyAdika cauThANa. te zrutajJAnane pUjIe, dIpa dhUpa manohAra vIra Agama avicala raho, varasa ekavIsa hajAra. guru gautama aSTaka kaho, ANI harSa ullAsa; bhAva dharI je samaraze, pUre sarasvatI Aza. (AThamI kaDI A pramANe paNa maLe che) zAsana zrI prabhu vIranuM, samaje je suvicAra, cidAnaMda sukha zAzvatA, pAme te niradhAra. * * * zrI gautamasvAmIno chaMda racayitA : caturthadAdA zrI jinacaMdrasUrijI ma. sA. zrI gautamaguru gAIyaI, guNalabdhi bhaMDAra praha uThI niti praNamIyaI, vaMchita (phala) dAtAra. zrI gautama0 ||1|| gautama gotra prakAzavA, udayau dinakAra, kalijuga surataru sArIkhauM, sahu kahaI saMsAra...zrI gautama) TT2Tii zrI mahAvIra niNaMdanI pahilau gaNadhAra; manamohana mahimAnilau, moTI aNagAra....zrI gautama) T3ii zrI vasubhUti putra vaDau jatI, pRthivI mAta malhAra; guNamaNi rohaNagiri samau, savijana sukhakAra zrI gautama) gautama nAmaI pAmIyaI, sukha sujasa saMtAna; Adhi vyAdhi dUraI TalaI, vAdhaI vasudhAvAna..zrI gautama TIpA guru nAmaI gahagaTa havaI, bhaya bhAjaI dUra, manavAMchita bhojana milaI, hUvaI sujasa pahUra.zrI gautama) TI6IT gautama gurunA guNa thuppA, huA niramala Aja Aja janama saphalau thayauM, pAmyau zivapura rAja..zrI gautama0 TchA zrI jinacaMda sUrIsara pabhaNe, Aja bhalA suvihANa; nAme navanidhi saMpaje, pAmaI kevalanANa... zrI gautama * * *
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 235 1. zrI gautamasvAmI aSTaka (chaMda) kartA : kavizrI samayasuMdarajI mahArAja praha UThI gautama praNamIje, manavAMchita phaLano dAtAra lablinidhAna sakala guNasAgara, zrI vardhamAna prathama gaNadhAra.maha0 gautama gotra cauda vidyAnidhi, pRthivI mAta pitA vasubhUti; jinavara-vANI suNI mana harakhyo, bolAyo nAme indrabhUti..praha) paMca mahAvrata liye prabhu pAse, diye jinavara tripadI manaraMga; gautama gaNadhara tihAM gUMcyA, pUrava caude dvAdaza aMga...praha) laLe aSTApada giri caDhIo, caityavaMdana jinavara covIsa, panarese tiottara tApasa, pratibodhI kIdhA nija sIsa...praha) adbhuta eha suguruno atizaya, jasu dekhe tasu kevaLajJAna, jAvajIva chaTha chaTha tapa pAraNe, ApaNae gocarIe madhyAna..praha) kAmadhenu surataru ciMtAmaNi, nAmamAMhi jasu kare re nivAsa, te sadguruno nAma japatAM, lAbhe lakhamI lIla vilAsa...praha) lAbha ghaNo viNaje vyApAre, Ave pravahaNa kuzale khema; te sadguruno dhyAna dharatAM, pAme putra-kalatra bahu prema...praha) gautamasvAmi taNA guNa gAtAM, aSTa mahAsiddhi nava re nidhAna; 'samayasuMdara' kahe suguru prasAda, puNya udaya pragaTyo pradhAna.praha) * * * zrI gautamasvAmIno chaMda kartA : upAdhyAya zrI kSamAkalyANajI mahArAja praha uThI nita praNamiye guNavattA gautama gaNadhAra vara gurvara nAme bhalo, gAMva sohe deza magadha majhAra dvija vasubhUtine ghare tihAM lIno uttama avatAra / 1 / pRthvImAtA janmayA tanu sohe suMdara sukumAra, gautamagotra virAjatA nAma thApyo indrabhUti udAra || 2 | sovana varaNa suhAvaNo tanu uMco kara sAta nihAra, zrI mahAvIra jiNaMda ke paTTadhArI pahalA gaNadhAra ||3|| bANa varaSa ko Aukho prabhu pahaMtA mukti majhAra, nAma liye sukha saMpaje duHkha jAve dehaga dUra pulAya IT4Tii
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 ] padasevA gururAya kI puNyayoge pAme naranAra; 'sAdhukSamAkalyANa' kI nita hojo vaMdanA bAraMbAra *** zrI gautamasvAmIno chaMda (aSTaka) kartA : kavivara munizrI lAvaNyasamayajI mahArAja vIra 'jinezvara' kero ziSya, gautama nAma japo nizadina; jo kIje gautamanuM dhyAna, to ghara vilase navenidhAna. gautama nAme `girivara caDhe, manavAMchita helA saMpaje, gautama nAme nAve roga, gautama nAme sarva saMjoga. je vairI virUA vaMkaDA, tasa nAme nAve TUMkaDA; bhUta preta navi maMDe prANa, te gautamanA karuM vakhANa. gautama nAme nirmala kAya, gautama nAme vAdhe Aya; gautama jinazAsana zaNagAra, gautama nAme jayajayakAra. zALa dALa surahA dhRta goLa, manavAMchita kApaDa taMbola; ghara su-gharaNI nirmala citta, gautama nAme putra vinIta. 11411 gautama udayo avicala bhANa, gautama nAma japo jaga jANa; mhoTAM maMdira meru samAna, gautama nAme saphLa vihANa. ghara mayagala ghoDAnI joDa, vAru pahoMce vAMchita koDa; mahiyala mAne mhoTA rAya, jo trUThe gautamanA pAya. gautama praNamyA pAtaka TaLe, uttama naranI saMgata maLe; gautama nAme nirmaLa jJAna, gautama nAme vAdhe vAna. puNyavaMta avadhAro sahu, guru gautamanA guNa che bahu; kahe lAvaNyasamaya karajoDa, gautama trUThe saMpatti kroDa, *** [ mahAmaNi ciMtAmaNi 2. 3. 4. 7. 8. 9. 7. nIce pramANe pAThAttaro paNa maLe che - 1. sira 2. gayavara, 3. khaMDe kha. A chaMda jaina saMghamAM khUba pracalita che ane nityapATha karavAnI dharmakRtiomAM A chaMdane paNa gaNavAmAM Ave che.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 237 . zrI gaNadharabhAsa kartA : upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja pahelo gaNadhara vIrano, vara gobara gAma nivAsI re, bhaviyA vaMdo bhAvaNye. | 1TI jyeSThA nakSatre jaNyo, gRhavAse varasa pacAso re, trIsa varasa chavasthatA, jina bAra varasa suprakAzI re. bhavi0 IT 2TT ziSya paricchada pAMcase, savayuM varasa te bANuM re, gautama gotra taNo dhaNI, e to sAco huM surataru jANuM re. bhavi0 || 3 IT surataru jANI seviyA, bIjA parihariyA bAuliyA re, e guru thira sAyara samo, bIjA tuccha vahaI vAhuliyA re. bhavi0 || 4 || labdhi aThAvIze varyo, jasa mastake nija kara thAze re; achatuM paNa eha ApamAM, tehane vara kevala Ape re. bhavi) || parA jJAna ahaMkAre kahyuM, rAge karI jaga guru sevA re, zoke kevala pAmiyuM, kAraNa sarve na kahevA re. bhavi0 TI6TT vIre zruti veda bujhavyo, e to jIva taNo saMdehI re; zrI navijaya susIsane guru hojyo dharma sanehI re. bhavi) || 9 | * * * zrI gautamasvAmI stavana (rAga : velAula) gautama gaNadhara namiye, ho aharniza, gautama gaNadhara namiye || nAma japata navahI nidhi pAIye, manavAMchita sukha lahiye...ho aharniza0 dharaAMgana jo surataruM phaLiyo, kahAM kAja bana bhamiye ? sarasa surabhi vRta jo have gharameM to karyuM tele jamiya...ho aharniza0 taisI zrI gautama guru sevA, ora Thora kyuM ramiye? gautama nAme bhavajala tariye, kahAM bahuta tanu damiya...ho aharniza0 - je . je
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi guNa anaMta gautama ke samarana, mithyA mati viSa vamiye, jasa kahe gautama guna Age, rucata nahi hama amiya...ho aharniza0 * * * gautama guru guNa gItikA samara mana, samara mana, indrabhUti sadA, praha same nAma saubhAgya karatA; saheje sukha saMpadA saMpaje jehathI, vipulamati jJAna-prakAza dharatA....sama20 yajJane choDIne, mAna mada moDIne, karakamala joDI prabhu pAsa Ayo; vedano arthabhAvArtha sahu sAMbhaLI, jIva sattApade mana ThaharAyo...sama20 nagara gauvarajanuM saptakara kanakatanu, cauda vidyA nigama vedavettA; viprakula avataryo sakala guNathI bharyo, paMcazata ziSya saMdeha che....samara0 vizvabhUti tanuja namita suranara danuja, agnibhUti anuja zamita kAma; rUpa nirjita madana zaradazazi sama vadana, parama samatA sadana puNyadhAma...samara0 4. mAta pRthivI tanaya vIra jinakRta vinaya, IdrabhUti sayala saukhyadAyI, kamaladala samavasaraNa vIra jinavara caraNa, sevatAM Rddhi navanidhi pAI..sama20 5. parama maMgala karaNa sakala saMkaTa haraNa, zuddhazraddhAnidhara jagata janathI; tajI ahaMkAra mamakAra jinavara kare, AdarI dikha jeNe zuddha manathI...samara0 vIra tripada suNI dvAdazAMgI taNI, vizada racanA racI citrakArI, Adare teha sasaneha suvihita muni, jeha gaNAdhArI mAganusArI..samara0 caData kailAsa savilAsa jina saMthaNI, pannarase traNyane dikha ApI, khIrane vIranuM dhyAna dharatA thakA, te thayA kevaLI karama khapAvI..samara0 gotra gautama taNe nAma gautama dharyuM sakala kAraja savi vIra japatA: kSapaka zreNe caDI, kSamA sAthe aDI, AdaryuM vIrapada karama kSapatA.samara0 9. tehanA nAmane jAuM huM bhAmaNe, prathama gaNadhara pada je gavAyo; amRtapada saMgamAM vilase bhAraMgamAM, pAmiyo acala sukha jasa savAyo...samara0 10. * * *
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] amadAvAdanA bAmaNagAravAnA mAmalAvavAnA pramANamAM nAnA nAnA nAnA gAmaDAvavAnA kAraNaoooo [ 239 1. guru gautamanuM prabhAtiyuM kartA : upAdhyAyazrI mAnavijayajI mahArAja zrI guru gautama samarIe, UThI ugamate sUra; labdhino lIlo guNanIlo, dekhI sukha bharapUra.zrI guru0 gautama gotrataNo dhaNI, rUpa atIva bhaMDAra aThThAvIza labdhino dhaNI, zrI gautama gaNadhAra...zrI guru amRtamaya aMgUThaDo, Thaviyo pAtra mojhAra; khIra khAMDa vRta pUriyo munivara doDha hajAra...zrI guru" paheluM maMgala zrIvIranuM, bIjuM gautama svAma; trIjuM maMgala skulabhadranuM, cothuM dharmanuM dhyAna...zrI guru praha UThI praNam sadA, jihAM jinavara bhANa; mAnavijaya upAdhyAyanuM hojo kuzaLa kalyANa...zrI guru * * * zrI jJAnavimalasUri kRta zrI gautama gaNadharanI stuti guru gaNapati gAuM, gautama dhyAna dhyAuM, savi sukRta supAuM, vizvamAM pUjya thAuM; jagajIta bajAuM, karmane pAra jAuM, navanidhi Rddhi pAuM, zuddha samakita ThAuM. savi jinavara kerA, sAdhu mAMhe vaDerA, dudhavana adhikerA, cauda sayasa bhalerA, dalyA durita aMdherA, vaMdIe te saverA, gaNadhara guNa gherA, (nAma) nAtha che te hamerA. savi saMzaya kApe, jene cAritra chApe, tava tripadI Ape, ziSya saubhAgya vyApe, gaNadharapada thApe, dvAdazAMgI samApa, bhavaduHkha na saMtApe, dAsane ISTa Ape. kare jinavara sevA, jeha indrAdi devA, samakita guNa sevA, ApatA nitya mevA; bhavajalanidhi taravA, nau samI tIrtha sevA, jJAnavimala lahevA, lIlalacchI varevA. - je che 4
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi caityavaMdana (1) birUda dharI sarvajJanuM, jina pAse Ave; madhura vayaNa zuM jinajI, gautama kahI bolAve. paMcabhUtamAMhe thakIe, je upaje viNase, veda artha viparItathI, kaho kema bhava tarase. dAna dayA dama ciMhu pada e, jANe tehija jIva; jJAnavimalaghana AtamA, sukha cetanA sadaiva. caityavaMdana (2) gautama jina-ANA gaye, devazamAM ke heta, pratibodhi Avata sunA, jANyA nahi saMketa. vIra prabhu mokSe gayA, choDI muja saMsAra, hA hA bharate ho gayA, moha ati aMdhakAra. vItarAga nahIM rAga hai, eka pakho muja rAga, niSphala ema ciMtavI gayo, gautama manase rAga. mAna kiyo gaNadhara huo, rAga kiyo gurubhakti, kheda kiyo kevala lahyo, adbhuta gautama zakti. dIpa jagAve rAya te, tINe divAlI nAma, ekama gautama kevalI, utsava dina abhirAma. * * * zrI gautamASTaka stotra (prAcIna saMskRta gautamASTakanA hindI padyAnuvAda zrI raMgamunijI. tenA uparathI gujarAtI rUpAntara kartA zrI ke. je. dozI). indrabhUti vasubhUtinaMdana, pRthvI mAtA che pyArI, gautama gotra kulotpanna suMdara deha chavi jenI che bhArI; deva-asura-mAnava-bhUpatigaNa, sahu stuti kare che bhAva dharI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. 1. utpAda-dhrauvya-vyaya jJAna tripadI vardhamAnathI prApta karI, muhUrta mAtramAM racanA karIne prakarata jJAna-vijJAna karI, cauda pUrvanI saMga nimitta karI che bhAva dharI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. 2.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 241 3. 4. 5. vIra prabhunA samavasaraNamAM, gaNadharapada ko prApta karyuM sUrimaMtrano Azraya pAmI, AnaMda sukhane prApta karyuM, muni guNI AcArya pravara sahu samare che bhAva dharI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. jenuM maMgala nAma smarIne bhikSA mATe jAye aNagAra, kamI nahIM rahatI annajalanI, asana, vastra, sumiSTa AhAra, pUrNa kAmanA sahunI thAye, daDha bhAvone hRdaya dharI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. aSTApada pahoMcyA che je nija zaktithI karI vyomavihAra, jinapada vaMdana bhAva sahita karavA manamAM harSa apAra; indro pAse tIrtha mahimA suNIne pahoMcyA gautama bhAva dharI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. paMdaraso tApasa tyAM joyA, tapa karI durbala thayuM zarIra, zAMta bhAvathI zuddha sAdhanA, suMdara vahe che maMda samIra akSINa labdhithI khIra pAIne saMtoSIne pIDa harI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. saMtuSTa thayA tApasagaNa jyAre cAlIne samavasaraNamAM padhAya; darzana karIne vIraprabhunA pAmyA kevalapadane pyAra; sAdharmI sevAno bahu lAbha lIdho che prema dharI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. vIra prabhu jaba mokSa padhAryA, gautama kevalI padane pAyA, yugapradhAna pada sthApana karIne suragaNa manamAM harakhAyA; jinazAsanano mahimA vadhAryo, mokSalakSmIne svaye varI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. (prazasti) . bhaktibhAvathI pAvana thaIne je guru gautamanA guNa gAze, riddhi-siddhi-sukha saMpadA pAmI jIvana saphaLa te sahu thAze; raMgamuni' guru gautama guNanI puSpamAlA taiyAra karI, vAMchita phaladAtA guru gautama, jaya bolo sahu harSa dharI. 8. 9. * * * KUANTAN
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi zrI gautamasvAmI chaMda (copAI) jayo jayo gautama gaNadhAra, hoTI labdhi taNo bhaMDAra samare vAMchita sukha-dAtAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. vIra vajIra vaDo aNagAra, cauda hajAra muni ziradAra; japatAM nAma huya jayakAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. gaya gamaNI ramaNI jagasAra, putra kalatra sajjana parivAra; Ape kanaka koDI vistAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. ghera ghoDA pAyaka nahIM pAra, sukhAsana pAlakhI udAra; vairI vikaTa thAye visarAta, jayo jayo gautama gaNadhAra. praha UThI japIe gaNadhAra, Rddhisiddhi kamalA dAtAra rU5 rekha mayaNa avatAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. kavi rUpacaMdagaNi kero ziSya, gautama guru praNamo nizadiza; kahe chaMda e samatAgAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. jayaMkara jIvo gautama svAmI pahelo gaNadhara vIrano re, zAsanano zaNagAra; gautama gotra taNo dhaNI re, guNamaNi rayaNa bhaMDAra... jayaMkara jIvo gautama svAma. e to navanidhi hoya jasa nAma, e to pUre vAMchita ThAma, e to guNamaNi kerI dhAma, jayaMkara jIvo gautama svAma. 1. jeSThA nakSatre janamiyA re, gobara gAma mojhAra; vasubhUtisUta pRthvI taNo re, mAnava mohana gAra...jayaMkara0 samavasaraNa indra racyuM re, beThA zrI vardhamAna, beThI te bAre paraSadAre, suNavA zrI jinavANa...jayaMkara vIra kanDe saMjama lahyuM re, paMcasayAM parivAra, chaTha chaTha tapane pAraNe re, karatAM ugra vihAra...jayaMka20 aSTApada labdhie caDyA re, vAMdyA jina covIza, jaga ciMtAmaNi tihAM racI re, staviyA zrI jagadIza...jayaMkara0 5. parase tApasa pAraNe re, khIra khAMDa vRta bharapUra abhiya jAsa aMgUThaDe re, Ugyo te kevalasUra..jayaMkara0 6.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 243 divALI dine upanyuM re, pratyakSa kevala nANa; akSINa labdhi taNA dhaNI re, nAme te saphaLa vihANa jayaMkara0 7. pacAsa varasa gRhavAsamAM re, chadmasthapaNAe trIza; bAra varasa lage kevaLI re, bANuM te Ayu jagIza...jayaMkara0 8. gautama gaNadhara sarIkhA re, zrI vijayasena sUrIza, e gurutaNA pasAula re, vIra name nizadiza...jayaMkara0 (ii vijayasenasUriziSya munizrI vIravijayajI.) ha * * * zrI gautamasvAmInI stuti (dezI harigIta-bhairavI) prabhanAma maMgaLa. ThAma maMgaLa, jIvana maMgaLa sau jaga taNuM. che jJAna maMgaLa, dhyAna maMgaLa, smaraNa karIe gautama taNuM. maMgaLa karaNa abhidhAna che, AnaMda maMgaLa ehanuM, maMgaLa karo maMgaLa dine, maMgaLa thavA jIvananuM tajI anya kAma trisaMdhya je gautama taNA guNa gAya che; AnaMda maMgaLa ajaba rIte, adhika tyAM ubharAya che. gautama guru guNa gAna maMgaLa, mahat svarUpa manAya che, zubha saMta ziSya vighana TaLI, maMgala ghare varatAya che. * * * zrI saubhAgyavijayajI kRta zrI gautamASTaka : eka avalokana avalokanakAra : pU. paMnyAsazrI zIlacaMdravijayajI mahArAja. guru gautamanI jemaNe manabhara stavanA karI ane jemanI karelI stutio lokajIbhe ramatI thaI javA sAthe amara banI gaI evA keTalAka kaviomAM eka kavi che paMDita saubhAgyavijayajI. aDhAramA saikA AsapAsa teo thayA hovAnuM manAya che. guru gautamanI stuti (aSTaka) svarUpe prabhAtika (prabhAtiyA) rAgamAM temaNe racelo eka chaMda Aja paNa ghaNe ThekANe nityapATha tarIke bolAto-gaNAto sAMbhaLavA maLe che. ahIM e hRdayaMgama kRtino alpa-svalpa paricaya meLavIe. kAvyanA prakAra tarIke prabhAtiyA'koI viziSTa ke pRthaka sthAna nathI manAtuM, tene 'padanA ja eka prakAra tarIke sAhityakAroe svIkAryuM che. to paNa, vicAra karatAM lAge che ke prabhAtiyA'nI geyatA ane tenA gAna dvArA vAtAvaraNamAM prakaTatI ne prasaratI prasanna madhuratA tathA pavitratAnA anubhava karanAra bhaktahRdayamAM to te bhaktirasanuM nirUpaNa karatA eka kAvyaprakAra tarIke potAnuM AgavuM ja sthAna prasthApita kare che.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ane eTale ja, kavie guru gautamanI stuti mATe prabhAtika-prabhAtiyA-rAgane pasaMda karyo che che. prAbhAtika eTale prabhAte gavAya che. prabhAte gavAto A rAga prabhAtanA pahoranI sahaja prasannatAne vadhu bahelAve che. ane te samayanI nirdoSatAnuM vAhana banI tene pUrabahAramAM relAve che. khAsa karIne, mIThI halakathI koI A rAga gAya to kaThina-kaThora mAnavanA haiyAmAM paNa komaLatA ANavAnI enAmAM tAkAta che. narasiMha mahetAnuM prasiddha bhajana "rAta rahe jyAhare pAchalI khaTa ghaDI, tema ja mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNinuM prasAda-madhura stavana 'RSabha jinarAja ! muja Aja dina ati bhalo' A ja rAgamAM che. gautamagurunuM nAmasmaraNa mAnavajIvananuM maMgala hoya to prAbhAtika rAgamAM gavAtI emanI stuti jo mAnavanI pratyeka divasanI kArakirdInuM maMgalAcaraNa ja manAvuM joIe. kadAca eTale ja ApaNA kavi paNa "mAta pRthvI suta prAtaH UThI namo' kahIne potAnuM smRtigAna AraMbhe che : "mAta pRthvIsuta prAtaH UThI namo, gaNadharA gautama nAma gele; praha same prema zuM jeha dhyAtA sadA, caDhatI kaLA hoya vaMza vele." kavi kahe che : (kavine saMbodhya tarIke koI khAsa vyakti ke varga nahi, paNa janasAdhAraNamAM vasatuM bhaktahRdaya abhipreta hoya ema lAge che.) prAtaHkALe UThIne mAtA pRthvInA putrane-gautamane namaskAra karavA joIe. ahIM brahmAMDano sanAtana niyama-kAraNa vinA kArya na saMbhave, e-bhaktanA mugdha hRdaya pAse, alabatta, jijJAsAbhAve, ane nahi ke koI jAtanI abhIpsAnA bhAve-eka prazna kavine puchAve che ke prabhAtanA pahoramAM guru gautamane namaskAra karavAnuM kAMI prayojana kharuM? enuM kAMI phaLa kharuM? A savAla mATe kavi sajja hoya ema lAge che. jyAre ADaMbara ke DoLadamAma vinA, khUba ja sahaja rIte e A jijJAsAno uttara kaDInA uttarArdha dvArA vALe che. ane jijJAsunI jijJAsA ane e rIte janahRdayanI bhaktibhAvanAne tuSTa karI de che : "jeo prabhAta samaye gele-gelapUrvaka-haiyAnI UlaTapUrvaka-gautama gaNadharanA nAmanA japa kare che teno vaMzavelo pAMgare che.' dhanasaMpatti ane sattA vagerenA sukhavaibhava to mAnavane vAraMvAra ane aNadhAryA maLyA ja karatA hoya che. paNa enI sukhavAMchA eTalAthI saMtoSAtI nathI. e to tyAre ja tRpta thAya che jyAre enA e vaibhavano koIka vArasadAra ene maLe. dhanika hoya ke garIba, zera mATInI khoTa baMnene ekasarakhI ja lAge che. A "zera mATI' vinA sukhIne potAnuM sukha ja nahi, jIvana paNa vyartha bhAse che. A badhI vAtane lakSamAM rAkhIne ja hoya tema kavi kahe che : "je koI A gautamagurunuM dhyAna premathI dhare che, tenA vaMzavele caDhatI kaLA hoya che. to enI vaLatI ja paLe kavi dhyAtAne A dhyAnanA phalasvarUpe tenA nasIba ADenuM pAMdaDuM-jo hoya to-khasI javAnI khAtarI ApatA hoya evuM lAge che
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 25 "vasubhUtinaMdanavizvajana vaMdana, duritanikaMdana nAma jehanuM; abhedabuddhi karI bhavijana je bhaje, pUrNa pahoMce sahI bhAgya tehanuM." 2 A kaDIno pUrvArdha tribhaMgI chaMda'nuM smaraNa karAve che. AthIye AgaLa vadhIne kavi to kahe che ke, "bIjuM to kazuM ja nahi, paNa mAtra guru gautamanuM dhyAna paNa jo zuddha hRdayapUrva karavAmAM Ave, to kAmadhenu, ciMtAmaNi ratna, kAmakuMbha ane kalpavRkSa A cAreya vAMchita pUraNa cIjono mahimA e dhyAnamAM samAyelo paDyo che. balka, e cIjo karatAMye vadhu mAhAmyathI e samRddha dhyAna che : "suramaNi (suraghara) jeha ciMtAmaNi surata, kAmita pUraNa kAmadhenu eha gautamataNuM dhyAna hRdaye dharo, jeha thakI nahIM adhika mAhAtma kehanuM." 3. A kaDInA pUrvAdhamAM kavie abheda rUpaka alaMkAra vaDe ciMtAmaNi vagere vastuono guru gautama sAthe abheda sAdhIne e vastuonI pratiSThA vadhArI dIdhI che. sarvasamIhita pUraka hovA chatAM, jijJAsu jIvanA saMtoSa khAtara, gautama gaNadharanAM nAma ane dhyAnathI prApta thatI keTalIka siddhi-samRddhionuM digdarzana kavi karAve che : jJAna baLa teja ne sakaLa sukhasaMpadA, gautama nAmathI siddhi pAme; akhaMDa pracaMDa pratApa hoya avanImAM suranara jehane ziza nAme." 4. gautama gurunA nAmamAM evo to guNa che ke enuM smaraNa raTaNa karanAranuM buddhibaLa vikase che, zarIrabaLa vadhe che; tejovilAsano prakarSa thAya che; sakala sukha ane saMpattio ene cUme che; pRthvI para eno pratApa-prabhAva akhaMDa ane pracaMDa svarUpe vistare che; vadhu to zuM kahIe? mAnavo ja nahi, devalokanA devo paNa ene laLI laLIne jhUke che. guru gautamasvAmIne dhyeya banAvanAra dhyAtAnA dhyAnamAM ekAgratA pUranAra parama sAttvika maMtranA akSaro kavi pAMcamI gAthAmAM bhAre khUbIthI gUMthe che : praNava Aje dharI mAyAbIje karI, zrImukhe gautama nAma dhyAve; koDi manakAmanA saphaLa vege phaLe, vighana verI sahu dUra jAye." 5. praNava-OM, mAyAbIja brI, zrImukhazrI A traNa maMtra bIjAkSara pura:sara gautamaguruno namaskAra karavAmAM Ave, eTale ke "OM hrIM zrIM nautamasvAmIne nama:' A maMtrano jApa ekAgratAbhAve zuddha citte thAya to kavi kahe che ke : e maMtrajApa karanAranI doDo manokAmanAo to phaLe ja phaLe. uparAMta, ene naDatAM vighna-aMtarAyo paNa naSTa thaI jAya che. A sAttvika maMtranA aNaciMtavyA prabhAva viSe kavino gauravabharyo AtmavizvAsa to A kaDImAM nItare che ? duSTa dUre TaLe, svajana meLo maLe, Adhi vyAdhi ne upAdhi nAse; bhUtanAM premanAM jora bhAMje vaLI, gautama nAma japatAM ullAse." 6. re! rinyo di mAmastrISadhInAM kamAvaH | AgaLa kahyuM che tema, eka vAra gautamaprabhune manamAM khUba AkuLatA thaI AvI ke, re!!
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi mane kevaLajJAna nahi thAya zuM? kyAre thaze? zuM karuM to thaze? huM kevo kamabhAgI chuM ke mArA pachInA, are, mArA hAthe dIkSA lenArAone kevaLajJAneya thaI gayuM ne keTalAka to mokSe paNa pahoMcI gayA, ne huM ja ethI bAkAta ?! parama gurubhakta paTTaziSyanI A vedanAne bhagavAna pAmI gayA. temaNe AzvAsana ApatAM kahyuM : "gautama ! je ApabaLe-koInI sahAya vinA aSTApadanI yAtrA kare, te taddabhave mokSagAmI hoya." A sAMbhaLyuM ke gautamagurunA manamAM tAlAvelI jAgI. prabhunI AjJA lIdhI ne aSTApada tIrthe pahoMcyA. ApabaLe sUryanAM kiraNonuM AlaMbana laIne tIrthayAtrA karI rahelA 1503 tApasone bujhavI, pAraNuM karAvI, dIkSA ApI, e prasaMganuM pratIkAtmaka varNana kavi A rIte kare che ? "tIrtha aSTApade Apalabdha jaI. pannarase traNane dikha dIdhI. aThThama pAraNe tApasa kAraNe, kSIra labdha karI akhUTa kIdhI." 7. saubhAgyanA parama nidhAna ane savatizAyI yazakIrtisaMpanna bhagavAna gautamasvAmInA jIvananI pramukha ghaTanAonuM bayAna ApatAM kavi gAya che : varasa pacAsa lage gRhavAse vasyA, varasa vaLI trIsa karI vIrasevA; bAra varasAM lage kevaLa bhogavyuM, bhakti jenI kare nitya devA." 8. re ! AvI mahAna ane lokottara vibhUtinI sevA devo na kare to konI kare ? ane chelle, navanidhAnanuM smaraNa karAvatI nava gAthAonA banelA A stavananI navamI gAthAmAM, mAtra potAnI ja nahi, paraMtu janajananA aMtaramAM vaselI guru gautamasvAmI pratyenI parAbhaktine vAcA ApatAM kavi gagada svare stutigAna kare che tyAre ghaDIbhara zrotAnuM citta gautama' nAma sAthe tadAkAra banI jaIne bhaktirasanI vigalita vedAntara ane brahmAnaMda sahodara ! samAdhinI utkaTa anubhUti kare che. eve vakhate lAge che ke sAhityakAro bhale nava rasanuM vidhAna ane svIkAra karatA hoya, paNa bhaktirasa nAmano eka dazamo rasa paNa rasikajanonA hRdayamAM avazya astitva dharAve che. ApaNe paNa bhaktirasanI e parama ane carama samAdhi mANIe : maNiyala gautama gotra mahimA nidhi, guNanidhi Rddhi ne siddhi dAI; udaya sa nAmathI adhika lIlA lahe, sujasa "saubhAgya" dolata savAI." 9. (jinasaMdeza' sAmayikanA guNa gautamasvAmI vizeSAMka mAMthI sAbhAra uta.) * * *
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 247 zrI viza-sthAnaka-pada pUjAmAMthI paMdaramI zrI goyamapada-pUjA (sAthe) (duho) chaTha chaTha tapa kare pAraNuM, cau-nANI guNadhAma; e sama zubha-pAtra ko nahi, namo namo goyama-svAma. (DhALa) | (dAdAjI, mohe darzana dIje ho e dezI) dAna supAtre dIje, ho bhaviyA! dAna supAtre dIje. labdhi aThThAvIsa jJAnI goyama, uttama pAtra kahIe... - ho bhaviyA ! dAna supAtre dIje. 2. "muhUrtamAM "cauda-pUrava' raciyA, 'tripadI' vIrathI pAmI; caudasa-bAvana 'gaNadhara' vAMdhA, e pada aMtarajAmI...ho bhaviyA ! 'gaNeza' 'gaNapati' mahAmaMgala-pada, goyama viNa navi dUjo; sahasa-kamala-dala sevana-paMkaja, beThA sura nara pUjo..ho bhaviyA ! kSINa-mohI-muni ratna-pAtra sama, bIjA kaMcana-sama pAtra, rajatanA zrAvaka samakita traMbA, avirati loha maTTI pattA...ho bhaviyA! pa. mithyAtvI sahasathI eka aNuvatI, aNuvatI sahasathI sAdhu sAdhu sahasathI gaNadharu jinavara, adhika TALe upAdhi...ho bhaviyA ! 6. pAMca dAna daza dAnamAM moTAM, abhaya supAtra viditA; ehathI harivAhana huo jinavara, saubhAgyalakSmI guNa-gItA...ho bhaviyA) 7. (1) chaThThanA upara chaThTha tapathI pAraNuM karanAra, cAra jJAnanA dhaNI, guNonA bhaMDAra evA | gautamasvAmI samAna koI bIjuM zubha pAtra nathI, evA zrI gautamasvAmIne namaskAra thAo. (2) he bhavya jIva! supAtre dAna karo. 28 labdhinA dhAraka, cAra jJAnavALA evA zrI gautamasvAmI uttama pAtra kahevAya. (3) eka muhUrtamAM jemaNe zrI vIra prabhu pAsethI 'tripadI' (upannaI vA, vigameI vA, dhuveI vA) pAmIne, 14 pUrvanI racanA karI evA zrI gautama svAmIne vaMdana karavAthI, covIze tIrthakaronA 14para gaNadharane vaMdanA karI ema samajavuM. (4) zrI gautamasvAmI 'gaNeza', 'gaNapati', 'gaNadhara' birUda dharAvatA mahAmaMgala pado che-te sivAya bIjA koI nathI. eka hajAra pAMkhaDIvALA suvarNakamaLa para beThelA zrI gautamasvAmInuM, he devo tathA manuSyo ! tame pUjana karo.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ mahAmaNi ciMtAmaNi (5) (su-pAtranA prakAra) bAramA, teramA, caudamA "kSINa moha' guNasthAnake rahelA munine ratna-pAtra samAna (uttamottama) jANavA, bIjA munione suvarNa-pAtra mAnavA, zrAvakane rUpAnA pAtra samAna jANavA, ane avirati-mithyASTi vagerene lokhaMDa ane mATI samAna jANavA. 248 ] (6) 1000 mithyAtvI karatAM eka aNuvratadhArI zrAvaka, 1000 aNuvratadhArI karatAM eka sAdhu, 1000 sAdhu karatAM eka gaNadhara ane 1000 gaNadhara karatAM eka jinezvara adhika upAdhinA TALanAra kahyA che. (7) dasa prakAranAM dAna che temAM pAMca prakAranAM dAna moTAM kahyAM che. temAM paNa abhayadAna ane supAtra-dAna e be dAna prasiddha gaNAya che. e dAna devAthI hiravAhana nAmano rAjA jinavara thayela che. A stavanamAM kartA saubhAgya-lakSmI-sUri temanA guNa gAya che. *** pU. AcAryazrI bhrAtRcandrasUrIzvarajI kRta zrI gautama nirveda sajjhAya (aba hama amara bhaye, na mareMge--e dezI) vIra nisanehI, huM sasanehI, mokaliyo mane gAma re; vizvAsI vIre chetariyo, pahoMcyA akSaradhAma re. vIra nisanehI, huM sasanehI... hai ! hai ! vIra karyuM aNaghaTatuM, goyama pabhaNe nAtha re, aMta same cheha dIdho mujane, zuM huM Avata sAtha re ?...vI20 asta thayo jina-bhAnu Aje, mithyA timira chavAze re, kumati-kauzika jAgRta thAze, cora cugala vadhI jAze re...vI20 goyama ! goyama ! koNa have kaheze ? prati-utta2 koNa deze re ? saMgha-sahAya vIra viNa koNa karaze ? koNa saMzaya have haraze re ?...vI20 3. cauda-sahasa munivara prabhu tAhare, mAhare tuM 'vIra' eka re, raDavaDato mUkI ahIM cAlyA gayA, sAMkaDuM thayuM ziva cheka re...vI20 Aja lAge svapnAMtara aMtara, mheM tuja sAtha na rAkhyo re, mohana ! muja-mana corI lIdhuM, tuma-mana neha na dAkhyo re...vI20 puNya-kathA prabhu koNa have kaheze ? tuja viNa jagadAdhAra re, tri-gaDe besIne vI2 vahAlA, gho darazaNa eka vAra re...vI20 1. paNa huM anna, e vATe cAlyA, na maLe pharI niradhAra re, huM rAgI, mahAvIra nirAgI, sAdhyo svArtha zrIkAra re...vI20 2. 4. 5. 6. 7. 8.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] huM vI2 ! vIra ! kahuM, vIra na bolAve, svArathiyo saMsAra niSThura haiDA, neha na kIje, nehathI bhava-jaMjALa re...vI20 32 9. koNa ? vIra koNa ? nahIM koI koInuM, rAge bhava-duHkha khANa re, 'sahaja-kalAnidhi' gautamane tava, pragaTyuM kevaLanANa re...vI20 10. kArataka-mAsa amAsanI rAte, bhAva-dIpaka thayo asta re, dravya-divALI deve kIdhI, pragaTI loka samasta re...vI20 *** zrI gautamasvAmInI sajjhAya racayitA : vAcaka zrIkaraNa samavasaraNa siMhAsane jI, vIrajI kare re vakhANa; dasamA uttarAdhyanameM jI, dIye upadeza sujANa; 11. samayameM re goyama ma kara pramAda. jima taru paMDura pAMdaDuM jI, paDatAM jI lAge na vA; tima e caMcaLa jIvaDo jI, sthira na rahe saMsAra...samaya0 DAbha-aNI jaLa `osanuM jI, kSaNa eka rahe jaLabiMdu, tima e nara tiri jIvaDo jI, na rahe indra narendra...samaya0 sUkSma nigoda bhamI karI jI, rAzi caDhyo vyavahAra; lAkhacorAzI jIvayonimeM jI, lAdhyo narabhavasAra...samaya0 zarIra jarAe jayuM jI, zira pa2 paLiyAjI keza; indriyabaLa hINAM thayAM jI, paga paga pekhe kleza...samaya0 DaMkA vAge motanA jI, zira para sAte prakAra; jIvane upakrama lAgatA jI, na jue vAra kuvAra...samaya0 daza dRSTAMte dohIlo jI, na2bhava maLiyo che hAtha; zivapura dvA2ne kholavAjI, cAvI che saMgAtha...samaya0 bhavasAyara taravA bhaNIjI, cAritra pravahaNa pUra; tapa japa saMyama `Adaro jI, mokSa nagara che dUra...samaya0 ima nisuNI prabhu dezanA jI, indrabhUti thayA sAvadhAna; pApa paDaLa pAchAM paDyAM jI, pAmyA kevaLajJAna...samaya0 2. 3. 4. 5. 6. 7. 6. 9. 1. [ 249 * [sahaja-kalAnidhi = (1) kudaratI=janmathI ja kaLAnA bhaMDAra. (2) bhAI-candra bhAtRcandrasUrIzvarajI mahArAja sAheba = A sajjhAyanA racayitA.] 1. jhAkaLanuM jI ra. AkarA jI.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi goyamanA guNa gAvatAM jI, ghara saMpattinI re koDa, vAcaka zrIkaraNa ema bhaNe che, vaMduM be kara joDa...samaya0 10. * * * zrI gautamasvAmInuM stavana sevo tevo guru gautamane divALI dina Aja; mArAM sIdhyAM saghaLAM kAja. magadha dezamAM gobara gAme, brAhmaNa vasubhUti nAma; tasa pRthvI mAtAnA udara, upanyo gautama svAma....mArA mAtApitAnA lADakaDA e, banyA vidyAnA dhAma; cAra vedanA cauda vidyAnA pATha bhaNe tamAma..mArA) te kAle te samaye prabhujI, mahAvIra pAmyA jJAna; pAvApurImAM vIra padhAryA, devo kare guNagAna...mArA samavasaraNe cAra mukhe jI, Ape bodha apAra; madhurI e vANImAM mohyAM, surapati nara ne nAra....mArA indrabhUti ciMtave mana mAMhI, sau yajJa tajI kyAM jAya; khabara paDI ke koI sarvajJa AvyA che IsaThAya...mArA abhimAnathI krodha caDhiyo, cAlyo vIranI pAsa; huM chatAM e koNa sarvajJa, dharato mana ullAsa...mArA, samavasaraNamAM prabhune jotAM, indrabhUti vicAre; A to jina covIzamAM che, kema jItavA mAre..mArA mIThAM vacane prabhujI bolAve, he indrabhUti Avo; citta camakI indrabhUti ciMtave, khoTo che muja dAvo...mArA0 8. vedanA padano artha kahIne, prabhujI tyAM samajAve; jIvano saMzaya dUra thayo ne samyaphadaSTi thAve..mArA ziSya sAthe dIkSA lIdhI, prabhujI gaNadharapade sthApe; chaThTha aThThama tapa taravAre, karma kaThinane kApe...mArA kArataka vadi amAsanI rAte, vIrajI mokSa sidhAve; prabhuviraha gautamanuM mukhaDuM AkuLavyAkuLa thAve...mArA) koNa vIra ne koNa huM vaLI, gautama manamAM bhAve; paNa pariNati pariNamatA re, prabhAte kevaLa pAme...mArA evA guru gautamane vaMdo, UThI nitya savAre, kahe harSa bhavajala taravA, pahoMcyA zivamaMdira dvAre...mArA0 13.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 251 zrI gautamasvAmI-stuti paMcaka (savaiyA chaMda) jenuM adbhuta rUpa nIrakhatAM, uramAM nahi AnaMda samAya; jenA maMgala nAme jagamAM, saghaLAM vAMchita pUraNa thAya; surata-suramaNi-suraghaTa karatAM jeno mahimA adhika gaNAya; evA zrI guru gautama gaNadhara, padapaMkaja namuM ziza namAya. 1. vIra prabhunA ziSya prathama je, sakala labdhi taNA bhaMDAra vasubhUti dvijavaMdana navalA, pRthvI mAta hRdayanA hAra; jagamAM nahIM koI evuM kAraja, je jasa nAme nA siddha thAya; evA zrI guru gautama gaNadhara, padapaMkaja namuM ziza namAya. 2. paMdaraso tApasa pratibodhI, paLamAM kevaLanANI karyA nija labdha aSTApada caDIne cauviza jinavara paya praNamyA; jIvanabhara prabhu vIra caraNanI, jeNe bhakti karI sukhadAya; evA zrI guru gautama gaNadhara, padapaMkaja namuM ziza namAya. 3. mAna thayuM jasa bodhanimittakane, gurubhakti nimittaka rAga, thayo viSAda kharekhara jeno, kevala varadAyaka mahAbhAga; nIrakhI jasa abhuta A jIvana, kone mana navi acaraja thAya; evA zrI guru gautama gaNadhara padapaMkaja namuM ziza namAya. 4. vIra vadanathI veda vacananA artha yathArthI suNI tatkALa; bodha lahI paNa saya saha, chAtre svIkAryuM saMjama asarAla, tripadI pAmI prabhuthI jeNe, dvAdaza aMga racyAM kSaNamAMya, evA zrIguru gautama gaNadhara, padapaMkaja namuM ziza namAya. * * * zrI gautamasvAmInuM stavana tArA vinA konI sAthe bolavuM jaMgalavata lAge che, A saMsAra jo AMkaNI, vividha zAstra taNo AlApa karuM bhojana paNa bhAve nahIM tuma viNa jo... kArya saphaLa karavA tuja anumati mAMgato ehavI e vIra koNathI prApta ja thAya jo, prema prakarSe harSa hato muja aMtare nizcaya Apa cAlyA zivasthAne jo...
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi amRta aMjana sama prabhudarzana tAharuM karavA ati ama aMtara icchA thAya jo, svAmI niraNI chatAM huM vInavuM ziSya gaNI, sAce dIna dayALa jo... rAga dazA A baMdhana saMsAranuM evI tArI vANI vistArajo, Aje kharekhara aMtarathI anubhavI re, bAhyadRSTi svAmI ziSya gaNAya jo... kehanA vIrane kenA svAmI jANavA zrIyuta gautama bhAve e tadarUpa jo, nija svarUpI kevaLa kamaLA tuM vaya bhavi pragaTyo bhAve nija rUpa jo.. * * * zrI vijayodayasUrijI kRta guru gautama stuti jenA labdhi prabhAvathI jagatamAM sarvecchito thAya che; jenuM maMgala nAma vizvabharamAM darzako gAya che; jenA maMgala nAmathI jagatamAM vibo sadA jAya che, tevA zrI guru gautama praNamIe bhAve sadA bhaktithI. * * * prabhAvika maMtrarAja mahimA garbhita zrI gautamasvAmInI prabhAtika stuti (kartA : zrI nemisUriziSya zrI padmasurijI mahArAja) (harigIta chaMda) zrI vIra paTTa gagana divAkara zrI hrIM lakSmI kItine, dhRti buddhinA suvilAsa ghara namuM indrabhUti gaNIzane, akSINa mahAnasI labdhimatA chaThTha chaThTha tapasvi e, gautama namuM beThela vikasita kanaka kamala siMhAsane. mastake sohaMta chatra vIMjAya cAmara yugalathI, I paNa jene bhaje te indrabhUti namuM harSathI; kalpataru ciMtAmaNi tima kAmadhenu samAna e, nAma jenuM jAsa zakti apUrva te guru praNamIe. karanArA, 00000000000 0000000000000000000 0 00000000000000000000000
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] AnaMda cira brahmarUpa sarasvatI gautama taNI, nita bhakti karatI nehathI vara padma hada saMvAsinI; sarvAMgasuMdara dyuti dharI zrIdevI paNa jene name, teha gurune dhyAvanArA AtamA nija guNa 2me. naMdA jayA aparAjitA vijayA jayaMtI devIe, tima subhadrA devI Adika gurutaNA guNa gaurave, gAvatI nita nita manuSyottara girizikhara 52 je vase, divya kAMti bhujA hajAre zobhatI nita mana viSe. pUjya gautama guru taNA guNa gAya bhUSaNa dhAriNI, saMghanAM vighno haratI devI tribhuvana svAminI, jAsa sola hajAra yakSo dAsa vIza bhujA balI, te dvAdazAMgI deva mhere saphaLa hove mana raLI. zruta devatA gautama gurunA guNa smaraNa lahu mAnathI, karanAra jananAM vighna haratI ApatI sukha niyamathI; saudharma hira IzAna hari tima indra sanatkumAranA, brahmendra bhAve bhakti karatAM gAI guNa gautama taNA. AdhIna jasa aDa nAgakula dIpe hajAra phaNAvalI, dharaNendra te maMtrarAjyeta gautama name sukRtAMjalI; sadbhAgyavaMtA indra sarve rohiNI Adika surI, yakSa yakSiNI dhyAvatA te indrabhUti guNAvalI. zrI gautamasvAmI taNI padabhaktithI ahIMyAM maLe, jala atra vRti sukhahetu adbhuta labdhi vAMchita sati phaLe; paralokamAM va2 deva Rddhi zreSTha narabhava ziva maLe, Adhi vyAdhi upAdhi saMkaTa vighna upasargo TaLe. A~ kro ane zrI hrI sumaMtra dhyAna kAle vi surA, pAse ka2I ka2 joDa kAussaggamAM smaratA zIladharA; dhUpa karpUrAdike hoMze sadA gautama taNI, pUjA karaMtA labdhi siddhi Rddhi vRddhi lahe ghaNI. indriya vijaya karanAra nirmala vastra herI guptine, samitinA dharanAra dhyAvata indrabhUti guNazreNine; zrutasiMdhu kero pAra pAme vijaya vizve sadA, nemisUri pada padma mhere te lahe zivasaMpadA. *** 3. 4. 6. 7. 8. 9. 10. [ 253
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 ] zrI gautamasvAmIno chaMda (kartA : zrI nemisUriziSya zrI padmasUrijI mahArAja) (rAga : mAta pRthvIsuta prAtaH UThI namo...) [ mahAmaNi ciMtAmaNi .pUjya pUjya guru goyamA prabala puNyodaye, Aja prabhAtamAM meM nihAlyA; varasiyA motInA meha kaMcanataNA, sUra Ugyo hRdayakamala vikasyA...pUjya teha gautama taNA janaka vasubhUti, valI jananI pRthvI pravara guNadharA e; gotra gautama bale khyAti gautama lahyA, indrabhUti mUla nAme namIe... indra sura mAnavA nita stave jemane, tripadIne pAmI guru vIra vacane; muhUrtamAM je race prathama pUrve, pachI dvAdazAMgI namo te gurune...pUjya0 nAtha vI2 praNIta maMtra jene, mahAnaMda sukha kAje thayo sUra rAyA; tehane dhyAvatA svaparatAraka thatA, teha guru puNyathI Aja dhyAyA...pUjya nAma jenuM liye sakala guNI, munijano gocarI bhramaNakAle umaMge; porasI pabhaNatA zayanakAle, muni zrAvako AdimAM bhaNata raMge...pUjya0 jeha aSTApade Apa labdhibale, jAya te nizcaye siddha hoMze; eha 'prabhu vIranA vacanane sura kane, indrabhUti suNe mana ullAse...pUjya0 jAya nija zaktithI sarva prabhu maMdatA, vajrasvAmItaNA jIva amarane; dezanA deI pratibodhIne utaratA, paMdaraso bhavijana tApasone...pUjya0 deI dIkSA akSINa labdhithI pAraNuM kSIranuM je karAvI guNI e; kevalAMbara taNI dakSiNA ApatA teha guru indrabhUti namIe...pUjya0 vIra prabhu siddha thayA te pachI hira suro yugapradhAnapaNuM jenuM vicArI, utsave vI2nA paTTadhara thApatA dIpatA bIjati tejadhArI...pUjya0 nAma gautamataNuM bIja trailokyanuM, dhyAna parameSThI jinarAjanuM e; nitya prabhAtamAM bolatAM bhaktanAM, vAMchito jarUra phalatAM namo e...pUjya0 labdhinidhi amRta aMguSThamAM jasa vahe, teha gautamaguru stavana karatAM; nemisUri gurutaNA padmasUri pratidine, guru guNAnaMda sukhazAMti bhajatA...pU *** 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10, 11.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] zrI gautamasvAmInuM stavana (kartA : zrI nemisUriziSya zrI padmasUrijI mahArAja) namo namo goyamA mukhya e gaNadharA, samaratA sarvavAMchita phale e; sarva devo narA jAsa pada vaMdatA hoMzathI, vighna savi chedatA e...namo0 gautamAnvaya kamala bhAnusama guru guNI, sarvane rakSatA nirabhimAnI; vIrathI bhUla suNI zrAddha AnaMdane, micchAmi dukkaDaM deta nANI...namo vIra prabhu padakamala bhramarasama zobhatA, bhavyajanane pratibodha jANI; prazna bahu pUchatA prabhu diye uttaro, goyamA uccarI suguNa khANI...namo labdhinidhi zrI hI dhRti kAMti lakSmI taNA kIrtinA sthAna gautamaguru e; mukta saMsArathI bhavya AkRtidharA, darzanAdika guNI guru namIe...namo caubhujA zAradA ghuNata gautama guNo, mAnuSottara mahIdhara nivAsA; hasti 52 besatI tribhuvanasvAminI, vividha AyudhadharA guNavilAsA...namo0 5. te sahasa vara bhujAdhAriNI guru taNA, bhaktanuM ziva kare sneha ANI; pITha saMsthita jayAdika surI sevatI, gautama praNamatI prIti ANI...namo0 jAsa mukha gaja samuM adhipati yakSano, jeha jasanetra traNa vIsa bhujAo; jAsa Ayudharo zrutataNo adhipati, sevato gurucaraNa nitya dhyAvo...namo0 7. sola vidyA surI indra cosaTha vaLI, yakSa covIza tima yakSiNI e; caraNa gautama taNA sevatA nehathI, teha gautama-caraNa nita smarIe...namo 8. *** zrI gautamasvAmIno chaMda pRthvI mAtAnA naMdana nimaye, puravalAM te pApa nigamiye; indrabhUti che ehanuM nAma, jenuM jagamAM nahIM upamAna... nAme navidhi hele Ave, aSTa mahAsiddhi riddhi pAve; saubhAgya male vAdhe vAna, pAte nirmala uttama jJAna. prAtaH samaye nitya praNamiye, sukha saMpatti eMhathI lahiye; kaSTanI koDI eha nivAre, paraloke durgati vAre. gautama nAme lIla vilAsa, e to pUre mananI Aza; tApasa paMdarase pratibodhI, dIdhI kevalajJAnanI Rddhi. 1. 2. dhanya kRtapuNya jana jeha gautama name, pUjatA dhyAvatA harSa pAmI; nemisUri gurucaraNa padma supasAyathI, guru thuNyA tIvratapa AtmarAmI...namo0 9. 3. 1. 4. 2. 3. 4. 6. [ 255
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi aSTApada girivara para caDhiyA, jina dekhI locana ThariyAM, covIsa jinanA caitya jAhArI, jaga-ciMtAmaNi kare sArI. guru gautama labdhie bhariyA, guNa gaNanA e che dariyA; bhaktibhAve je ehane dhyAve, te to kevala kamalA pAve. hate kevala lakSmIno vAsa, mukhe sarasvatI kare prakAza; vIranA aMtevAsI ziSya, gautama nAma japo nizadiza. gautamasvAmInA guNo je gAve, te to manavAMchita phala pAve; ghara ghara thAye mAMgalika mAla, labdhi lIlA lacchi vizAla. 8. saMvata be hajAra ekavIza (2011) varSa, staMbhanagare ra chaMda, nemisUrino bALaka bole, nahIM koI guru goyamane tole. 9. * * * fy m zrI gautamasvAmInI stuti (kartA : pU. A. zrI vijayanItisUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra - pU. A. zrI vijayaudayasUrIzvarajI mahArAja) (pAsa zaMkhezvarA, sAra kara sevakA, deva! kAM evaDI vAra lAge?--e dezI) labdhibhaMDAra guNavaMta guru gAjato, gautamasvAmI ! bhavapAra kI udaya kara mAharo sevaka tAharo, jANIne eTaluM sujasa lIje..labdhi kAmadhenu ane surataruM suramaNi, tAharA nAmamAM AvI peThA, kAmakuMbhAdika manorathapUraka te paNa tujathI hoya heThA.labdhi gautama guNanidhi buddhino jalanidhi, tAharA nAmamAM riddhisiddhi, pade pade zAstramAM nAma tuja samaratAM, duHkhadaridratA dUra kIdhI...labdhi paTTadhara prathama tuM deva mahAvIrano, prazna pUchyA ghaNA thaI umaMgI; pada anusAriNI labdhi buddhibaLe, tripadathI racI dvAdazAMgI"..labdhi cauda pUrava racya muhUrtanI aMdara, mahA upakAranuM kArya kIdhuM, loka anekane dharma sanmukha karI dIdhuM teM zivapura dvArA sIdhuM....labdhi ) zakti alaukika gautama! tAharI, anupama guNa tuja AvI jAmyA, tAharA hAthathI dIkSito je thayA, te paNa kalezane pAra pAmyA...labdhi 1. kAmadhenu gAya 2. kalpavRkSa, 3 ciMtAmaNi ratna 4 kAmaghaTa tathA dakSiNAvarta zaMkha, 5. UtaratA, 6. dariyo che. ulyAda-vyaya-dhruva 8 bAra aMga 9 mokSa b h y
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 257 paMdara zata prati bujhavI tApasI, adviaSTapade biMba vaMdI, zAla mahAzAla gAMgika nRpa, Adine, kevaLabhA karyA te AnaMdI...labdhi0 7. garva je tAharo bodha mATe thayo, rAga gurubhakti nimitta thAto; kheda paNa kevaLanANa nimitta banyo, jagata Azcarya tuja rItabhAto...labdhi0 8. guNapati gacchapati tema gaNeza ke, gautama nAma paryAya zabdA; pa tu ayana be dvAdaza mAsane traNyazata sATha dina jema abdA....la0 9. maMgalika sarvamAM gautama tAruM nAma che Adi kalyANa karatAM; gautama nAmano jApa japatAM thakAM, nizcaya vizvamAM vighna haratAM..labdhi0 10. praNavanI sAthe huMkAra pada joDIne, sadguru gautama nAma lIje, prasanna citte karI, nItine ura dharI, agha" harI bhAgyano udaya kIje..la0 11. 10 paMdara so11. yavata 12. jinapratimA 13 kevaLa bhajanA14 ekanAM aneka nAma, 15. cha mAsanuM eka ayana, 16. varSanA 17. OMkAra 18 pApane dUra karI. * * * divALInuM stavana mane upakArI vIra prabhu sAMbhare re mArA darzana dAyaka deva dejo..mane mArA haiyAnA hAra prabhu vIrajI re, rAkhI taraphaDato dAsa thayA siddha jo...mane mane mUkIne muktimAM saMcaya re, . kahuM konI AgaLa jaI duHkha jo...mane goyama goyama kahenAra gayA muktimAM re, koNa prazranI bhAMgaze bhUkha jo...mane gayA tripadI suNAvanAra muktimAM re.. have konI karIza huM to seva jo...mane bole gautama veNa ema rAgathI re, ghaDIbharamAM vicAre prabhu veNa jo...mane prabhu vitarAga rAgane TALatA re, rAga hota to na kevaLajJAna jo...mane ema bhAvi thayA gautama kevaLI re, deva occhava kare guNagAna jo...maneo
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 ] namo vIra gautama pada padmane re, pAmI hoMze divALInuM parva jo...mane *** zrI gautamasvAmI stavana (kartA : pU. mu. zrI darzanavijayajI 'tripuTI' mahArAja) gautama nAma sumariye sumanajana, gautama nAma sariye, pRthvIsuta vasubhUti naMdana, gautamakula avatiraye. indrabhUti che nAma manohara, haiDe nizadina dhariye....sumana0 vIra vajIrajI jJAnI sukAnI, Sagdarzana rUpa diraye, aSTApada jaI tApasa tAryA, aMgUTha labdhi uccariye....sumana0 janma suhAyo gubbara gAme, kevala pAvA nagariye, mahasena dIkSA zikSA zivapada, vara vaibhAra sugiriye....sumana0 mahAmaMtra ja nAmae gautama, japatAM janidhi tariye, nahI duHkha maraNe riye kadApi, nahIM dAridrathI Diraye....sumana0 gautama nAme bhavabhIDa hariye, AtmabhAva saMvariye, karma jaMjIrIye bAMdhyA chUTe, uttamakula avatarIye....sumana0 dhana baDagAMvamAM zrI jinamaMdira, vaMdana pUjana kariye, gaNadhara maMdira gautama caraNAM dekhIne dile Dariye....sumana0 nija dikSA dina yAtrA karatA, nija Atama uddhariye, cAritra padakaja darzana bAMdhI, mukti bAgamAM riye....sumana0 *** [ mahAmaNi ciMtAmaNi vijana vaMdo re bhAvathI, mAtA pRthvInA lAla re, vasubhUtinA bAla re, gautamasvAmI gaNadhAra re...bhavijana0 gubbara gAme janmIyA, bhaNatA vedano pATha re; karatA yajJa bahu ThATha re, mithyA dharmanI bADha re...vijana0 kevala laI prabhu samosaryA, samavasaraNamAM maMDAya re, bhUmi yojana mAMya re, vaMdana karavA sahu jAya re...bhavijana0 9. 1 2 3 4 5 6 7 zrI gautamasvAmIjInI sajjhAya (kartA : zrImad vijayajayantasUrIzvarajInA ziSyaratna munizrI samyagratnavijayajI) (caga : garva na karazo re gAtrano...) 1. 2. 3.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] indrabhUti abhimAnamAM, pUche lokane vAta re, jAvo kyoM saba sAtha re, choDI yajJano pAtha re...bhavijana0 taba valatuM savi boliyA, AvyA vIra bhagavAna re, suNavA temanI vANa re, trijaga kerA che bhANa re...bhavijana indrabhUti taba kopiyA, muja sama aura na koya re, e koI mAyAvI hoya re, vAdathI haTAvuM jAya re...bhavijana0 huMkAro karI cAliyA, ziSya pAMcaso sAtha re, manamAM garva na mAta re, jItazuM huM keI bhAta re...bhavijAta samavasaraNane nihAlatA, goyama camakyA te vAra re, zuM e brahmA avatAra re, kevalI vIra kiratAra re...bhavijana0 prabhujI pote bolAvatA, vANI amIya samAna re, ApyuM goyamane mAna re, suNatAM AvyuM taba bhAna re...vijana saMzaya mana taNA chediyA, ziSya thayA te vAra re, karI dilamAM vicAra re, jANyo dharmano sAra re...bhavijana0 ema ekAdaza gaNadharA, thayA prabhu te vAra Ape tripadI sAra dvAdazAMgI vicAra re...vijana0 prathama ziSya che prabhutaNA, vinaya vivekanaMta re, gautamasvAmI guNavaMta re, e sama koI na saMta re...vijana0 aSTApada para jAvatAM, vAMdavA covIze jina re, tApasa paMdara so tIna re, ApI dIkSA te dina re...bhavijana0 jinava2 vaMdI kare pAraNuM, khIranuM pAtra che eka re, aMgUThe labdhi aneka re, kevalI pAMcaso eka re...bhavijana0 samavasaraNamAM pesatAM, bAkI kevalI hoya re, prabhu guNa gAtA te sahu re, saMzaya rAkho na koya re...bhavijana0 je je dIkSA te ApatA, te sahu kevalI hoya re, sahasa paccAsa joya re, pAtika te sahu khoya re...vijana0 varasa pacAsa gharamAM vasyA, tIsa vaLI vIranI seva re, ANA ziravahe deva re, chaTha chaTha tapa kare tema re...bhavijana0 devazarmA pratibodhavA, kIno hukama bhagavAna re, vaLatAM sUjhyuM nirvANa re, bhUlyA te sati bhAna re...bhavijana aMta samaya alago kiyo, mujane kema bhagavaMta re, Avata huM zuM tuma saMga re ? tuma zuM prIti anaMta re...bhavijana0 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19 [ 259
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ema aneka valopAtathI, manathI osariyo rAga re, prabhujI che vItarAga re, phogaTa kIdho meM rAga re...bhavijana, anitya bhAvanA bhAvatAM, pAmyA kevaLajJAna re, gautama lablinidhAna re, kArtika paDavA prabhAta re...bhavijana, bAra varasa lage zobhatA, varanA zAsanamAM Apa re. svAmI sudhamAM thApa re, poMtyA muktimAM Apa re...bhavijana saudharma bRhad tapagacchamAM, AvyA sUrirAjendra re, dhanacaMdrasUri bhUpendra re, yatI vidyA surIndra re..bhavijana, Ama paraMparA cAlatI, AvyA sUrijayanta re, vaMde samyagaratna re, karajo bhavano anta re...bhavijana visa cAra zata sAlamAM, bhInamAla cAtumasa re, kArtika ujvala mAsa re, racanA paDavA dina khAsa re...bhavijana) 25. *** zrI gautama guru stuti mahA labdhivaMta e guru mArA, mahAvIrane zaraNe rahenArA, paMca mahAvratane dharanArA, bhAvika taNAM duHkho haranArA. phikara tajI AjJAe rahenArA, tArI bahujanane taranArA,. sarva upara karuNA karanArA, kSamA dharmane dhAraNa karanArA. parama pavitra prabhAvika pyArA, dazya prapaMcothI nitya nyArA, dharmIone sukha karanArA, evA gautama guru che mArA. (sunaMdAbahena vhorAnA saMpAdita graMthamAMthI sAbhAra) * * * anaMtalablinidhAna zrI gautamasvAmInI bhAvavAhI stuti racayitA pU. 5. zrI vijaya amRtasUrIzvarajI ma. zrInA ziSyaratna paM, zI dAnavijayajI ma. (harigIta) zrI indrabhUti vipra jenuM nAma maMgaLa zobhatuM pRthvI ane vasubhUtinandana gotra gautama opatuM sura-asura-naranA indra jenI kare stavanA bhAvathI, Apo sadA vAMchita mane gautama guru suprabhAvathI.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 261 2. 4. tripadI lahI zrI vIra makhathI bIja sama siddhAMtanA. je bIja buddhinA dhaNI muhUrta mAtra kALamAM, racatA caturdaza pUrvane vaLI aMgabAra svabhAvathI, Apo sadA vAMchita mane gautama guru suprabhAvathI. jasa varSa sukha-AnandakAraNa vardhamAna jinezvare, racanA karI pUrve prabhAvaka sUri maMtrataNI khare; jenuM sakaLa sUrIzvaro kare dhyAna Aje bhAvathI, Apo sadA vAMchita mane gautama guru suprabhAvathI. sakalavAMchita siddhidAyaka maMtrasama jasa nAmane, munio badhA bhikSAbhramaNakALe prasannamane rahe; thaI pUrNa icchA jehanI miSTAnna pAna ne vastranI, Apo sadA vAMchita mane gautama guru suprabhAvathI. je tIrtha aSTApadataNo mahimA suNI suvatrathI, AkAzamAM nijazaktie caDatA atula bhakti thakI; covIza jinavara caraNa paMkaja stavana kAraNa bhAvathI, Apo sadA vAMchita mane gautama guru suprabhAvathI. caDavA giri aSTApada traNa paMca zata sahu tApaso, tapathI damI nijadeha je nizadina kare bahu sAhaso; kare dAna tene khIranuM je mahA akSINa labdhithI, Apo sadA vAMchita mane gautama guru suprabhAvathI. bhojana kharekhara dakSiNA pUrvaka sadA hovuM ghaTe, manamAM vicArI ema je gaNadhara vibhae nizcaye, kevaLa rUpI nirmala vasana ApyuM mahA audAryathI, Apo sadA vAMchita mane gautama guru suprabhAvathI. prabhu vIra ziva pAmyA pachI yugapuruSa jene jANIne, paTTAbhiSeka karyo surendroe hRdaya muda ANIne; nija sAdhya sAdhI siddhi varatA sajjano jasa nAmathI, Apo sadA vAMchita mane gautama guru suprabhAvathI. gautamataNuM A puNyaaSTaka je muni pravaro sadA, Adara dharIne madhura kaMThe prahasamaya bhaNatAM sadA; nizcaya thakI anukrame te sUripada pAmI lahe, tallIna thaI nija AtmaramaNe svarge ke zivasaukhyane. zAsana taNA samrATa zrI gurunemisUrirAjanA, vaLI pUjya guru amRta tathA supasAyathI sUri devanA; 8. 9.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi budha hemacaMdra sahAyathI aSTakataNo anuvAda A, gaNi dAnavijaye svapakAraNa karyo dejo saMpadA. 10. * * * zrI gautamasvAmInuM stavana - je che (kta . A. zrI sUryodayarUrIzvarajI mahArAjanA ziSya 5. . zrI bhadrasenavijayajI gaNi) (rAga : aMtarajAmI suNI) gautamasvAmI aMtarajAmI, AtamarAmI pAmI re, huM thAuM tuma patha anugAmI, zivarAmI visarAmI; gurupada japIe re, bhavobhava saMcita pApa dUre khapIe re. mAta pRthvInA kuMvara suMdara, vANI amIya samANI re, vasubhUtinaMdana gautama samaruM, cAra anuyoga sukhANI..gurupada) zIla-saraLatA-samatA-kSamatA, vinaya Adi guNadhAmI re, jJAnI-dhyAna-tapasa-saubhAgI, pUjo zivagati kAmI....gurupadao gautamasvAmI guru guNapati, nautamagati jagamAM re, tuma bhagatithI sumati rati hojo re ziva palakamAM..gurupada) anaMtalabdhi taNA nidhAna, gautama guNI munirAyA re, namatAM-japatAM-dhyAna karatAM, bhajatAM pApa gamAyA. gurupada) mujane vahAlI gautama-sevA, gajane mana jima revA re, gurusevAthI mugati-mevA, Apo ApanI sevA...gurupadao AMkhaDI Aje harakhe svAmi, tuma darizanase mArI re, dejo mujane zItaLa chAyA, goyama nitya savArI....gurupada0 mUrati tArI rU5 manohArI, mohanagArI pyArI re, bhavaduHkha vArI ziva sukhakArI, Atamane guNakArI..gurupada) o hrIM namo goyamasta, maMtra japo dila bhAve re, guru goyamanuM samaraNa karatAM, Atamariddhine pAve..gurupada) zAsanasamrATa nemisUri guru goyamapada ArAdhe re, sUryodaye goyamapada namatAM, bhadra Atama kAja sAdhe..gurupada0 $ $ $ ? * * *
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] gautama-vaMdanA -pUjya munizrI sudharmasAgarajI mahArAja [eka ja caritra, eka ja ghaTanA, eka ja bhAva, eka ja bhAvanAne judA judA sarjakane hAthe juduM juduM rUpa prApta thatuM hoya che. enAthI mULabhUta bhAva-bhAvanA deDhIbhUta thatI hoya che. eka jamAnAmAM, koI paNa kathAne duhAomAM DhALIne pracAramAM mUkavAmAM AvatI hatI. emAM ciratranAyakanAM guNagAna paNa gavAtAM hatAM. pU. munizrI sudharmasAgarajI mahArAje 108 duhA dvArA ahIM gautama-vaMdanA racI che. bhAvakane e judI ja rIte mANavAnI taka maLaze e ni:saMzaya che. zrI gautama gaNadharanA 108 phoTA mukavA. temAM nIce duho ke zloka jevuM hoya to sAruM A mArI bhAvanAne mUrta karavA pU. munizrI sudharmasAgarajIe 108 duhAmaya gautama caritra cAlu vihAre banAvIne mokalyuM. joyA pachI ema lAgyuM ke Ane TukaDe-TukaDe chApavA karatAM saLaMga chApavuM vadhAre upayogI thaze. phoTA paNa 120 thayA che. tethI eka kALe duhAmaya ciratro lakhatA tenI yAdI karAvatuM svataMtra chApela che. zrI gautamasvAminI ArAdhanAmAM 108 khamAsamaNA devApUrvaka vaMdanA karavAmAM ghaNuM upayogI ane phaLadAyI thaze.--saMpAdaka] koDAkoDi sAgarU, vIrazuM kIdho neha; te gautamane vaMdanA, jaga nahIM joDI eha. pahelA bhavathI bAMdhiyo, vIrazuM tArotAra; te gautamane vaMdanA, neha jasa bhArobhAra. vIra jiNaMdano jIva je, pharato marIci nAma; te gautamane vaMdanA, karato tAsa praNAma. mukha dekhI mana ullase, pUche tihAM mahAbhAga; te gautamane vaMdanA, leto dharmano tyAga. kapila jIva saMyama liye, harakhe marIci pAsa; te gautamane vaMdanA, karato sevA tAsa. eka mane ArAdhato, vI2 hiMdano jIva; te gautamane vaMdanA, aMte pAme ziva. yauvanavaya ArAdhato, brahmacarya dhara dhIra; te gautamane vaMdanA, jene malyA mahAvI2. Ayu pUraNa karI pAmato devalokanAM sukha; te gautamane vaMdanA, vIvirahe jasa duHkha. sneha-rAga nibiDa kiyo, vIra zuM pArAvAra; te gautamane vaMdanA, mahimA aparaMpAra. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. [ 263 8. 9.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 ] | [ mahAmaNi ciMtAmaNi aDhAramo bhava pAmiyA, vIra jita vAsudeva; te gautamane vaMdanA, sArathi banI kare seva. tripRSTha nija tAkAtathI, karato siMha behAla; te gautamane vaMdanA, karato siMhane vahAla. dharatI para siMha taraphaDe, mAya viNa hathiyAra te gautamane vaMdanA, samajAve dharI pyAra. pazumAM siMha, tema mAnave siMha samaja tuM teha, te gautamane vaMdanA, zAtA pamADe jeha. neha dharIne nIrakhato, sArathine vanarAja te gautamane vaMdanA, sAre Atama kAja. bhava pUraNa karI chUTatA sArathi ne hari dhIra; te gautamane vaMdanA, aMte gautama vIra. jaMbUdvIpa dakSiNa bhArata, magadha nAmano deza, te gautamane vaMdanA, janme brAhmaNa veza. avanItale vikhyAta che, vasubhUti nAme tAta, te gautamane vaMdanA, jehanI pRthvI mAta. bAlapaNe vidyA viSe, jehane che ati rAga; te gautamane vaMdanA, vedavizArada bAga. rUpamAM jIte kAmadeva, AMkhe nahi vikAsa te gautamane vaMdanA, jANe jagata asAra. agnibhUti vAyubhUti anuja thayA tasa doya, te gautamane vaMdanA, jagamAM joDI na koya. veda bhaNyo vidyA lahI, karato vAda aneka te gautamane vaMdanA, brahmacArI rahyo cheka. bhaNe-bhaNAve ziSyane, thayo jagamAM vikhyAta; te gautamane vaMdanA, zivapura gho muja tAta. aMtima bhava dIkSA liye, vardhamAna jinarAya, te gautamane vaMdanA, sohe bhare mahArAya. philaSTa tapa karI pAmatA, vIra jina kevaLajJAna; te gautamane vaMdanA, jehanI jagamAM zAna. jIva taNI zaMkA rahI, veda bhaNAve ziza; te gautamane vaMdanA, rAkhe nahIM kadI rIsa - - -- - --- --- -- -----
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 34 yajJa yAga bolAvatA, jAe deza videza; te gautamane vaMdanA, sukhiyo viprane veza. mahAyajJane mAMDato, somila brAhmaNa khAsa; te gautamane vaMdanA, bolAve tihAM tAsa. tAsa samovaDa je bIjA hutA daza brahmacAra; te gautamane vaMdanA, bhAvi thayA gaNadhAra. devo nihALe gaganamAM, samavasaraNamAM jAya; te gautamane vaMdanA, naranArI guNa gAya. yajJamaMDapa taje mAharo, devo kima bhUla khAya; te gautamane vaMdanA, aMge UThe lhAya. koNa che e indrajAliyo ? jeNe bharamAvyo loka; te gautamane vaMdanA, karatA manamAM zoka. sarvajJa birUda suNI, caDhato haiye roSa; te gautamane vaMdanA, pAmaze Age toSa. rIsa kare nahIM je kadI, topaNa caDhiyo roSa, te gautamane vaMdanA, kALa taNo e doSa. Ama e Ubho thayo, karavA vI2zuM vAda; te gautamane vaMdanA, dharato mana vikhavAda. paMcazata ziSya zuM cAlato, dharatI dhrujAve tAma; gautamane vaMdanA, haiye che ati hAma. eka vicA2 vAgoLato, rasanA kaMThUja vADha; te gautamane vaMdanA, vAdI lipsA gADha. birUdAvalI pokAratA, ziSyo gurunI vAha; te gautamane vaMdanA, jasa AjAnubAha. samavasaraNamAM dekhatA RddhimAna bhagavaMta; te gautamane vaMdanA, manamAM che haju taMta. indrabhUti tuM Aviyo, sukhapUrvaka ke kema, te gautamane vaMdanA, bolAve vI2 ema. saMzaya mujane je rahyo, nivAre mAnuM deva; te gautamane vaMdanA, ka2ze bhAvi seva. jIva saMzaya tujane rahyo, vIra vade suNa bhAya; te gautamane vaMdanA, suNatAM sukhiyo thAya: 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. [ 265
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 ] veda artha suNI karI, jehane zraddhA lAdha; te gautamane vaMdanA, banato vI2no sAdha. pradakSiNA traNa deIne, pAmI tripadI udAra; te gautamane vaMdanA, karato tasa vistAra. aMga agyAra banAviyAM, bArame aMge jANa; te gautamane vaMdanA, pUrava cauda vakhANa. pAMcaso vidyArthI hatA, saghaLA dIkSita soya, te gautamane vaMdanA, bAMdhava tAryA doya. samavasaraNamAM besIne, vividha prazna pUchanAra; te gautamane vaMdanA, karato jaga upakAra. vinaya karI ati Ujalo, prazna pUche jagadIza; te gautamane vaMdanA, uttara suNe nAmI ziSa. uttara pUrNa thaye kahe, ANI mana ANaMda; te gautamane vaMdanA, sevaM bhatte jiNaMda. dIkSA dinathI nita kare chaThTha pAraNuM ullAsa; te gautamane vaMdanA, ANA zvAccho zvAsa. cAra jJAnano dhaNI chatAM, bAlaka sama jasa citta; te gautamane vaMdanA, Ape zAzvata vitta. jo upayoga mUke gaNi, zaMkA thAye nirAza; te gautamane vaMdanA, eka ja vIranI Aza. zrIpAla mayaNAsuMdarI navapada bhakti khyAta; te gautamane vaMdanA, jeNe batAvI vAta. lokahitanA kAraNe, vasiyA vI2 vaibhA; te gautamane vaMdanA, bheje magadha mojhAra. rAjagirimAM AviyA, vaMdana zreNika rAya; te gautamane vaMdanA, dezanA de sukhAya. AlaMbana viNa jItavuM, manaDuM duSkara jANa; te gautamane vaMdanA, navapada mAMhI tANa. navapada ArAdhana karo, jema karato zrIpAla; te gautamane vaMdanA, pUche zreNika bhUpAla. koNa zrIpAla ne kema karyuM navapada ArAdhana; te gautamane vaMdanA, caritra kahe eka mana. [ mahAmaNi ciMtAmaNi 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] te suNatAM navapada viSe, dhyAna dhare naranA; te gautamane vaMdanA, zivapada de sukhakAra. siri sirivAla kahA madhe, ratnazekhara sUrirAja; te gautamane vaMdanA, varNavatA gaNirAja. dIkSA deve jehane, kevalI banatA teha; te gautamane vaMdanA, varase dhArA meha. sahasa cauda ziSa vIranA, sAtaseM kevalI dekha; te gautamane vaMdanA, savi ziSa kevalI pekha. dIkSita kevala pAmatA, nA've vAra lagAra; te gautamane vaMdanA, pote na pAme pAra. nija labbe yAtrA kare, aSTApada giri dhAma; te gautamane vaMdanA, carama zarIrI nAma. devavacana suNI ehavA, vI2 ka2e vaMdana, te gautamane vaMdanA, karo karma nikaMdana. jo prabhujI AjJA mile, aSTApada juhArU, te gautamane vaMdanA, vIra kahe karo vAru. vIra-AjJA laI nIsariyA, aSTApadanI jAtra; te gautamane vaMdanA, e sama nahIM ko pAtra. mukti zuM mahenata kare, paMdarase tApasa; te gautamane vaMdanA, kaba Ave vApasa. aSTApada covIza jina, sama nAsAye zobha; te gautamane vaMdanA, mukti pAmavA lobha. bharate bharAvyAM bhAvathI, jina covIze udAra, te gautamane vaMdanA, vaMdI lahe bhavapAra. jagaciMtAmaNi sUtrathI thuNatA jina covIza; te gautamane vaMdanA, viharamAna valI vIza. valIye vizeSe vaMdatA, pAMce tIratha jeha; te gautamane vaMdanA, siddhAcala guNa geha. giranAre namI nemane, suvrata bharUca maMDaNa; te gautamane vaMdanA, muharI pAsa duHkha khaMDA. saccaurI sAcoramAM, zAsanapati zrI vIra; te gautamane vaMdanA, karato vaMdana dhIra. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. [ 267
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi aSTApada para nIrakhato, zaMkita chuMbhaka deva; te gautamane vaMdanA, zaMkA haNe tatakheva. aSTApadagiri UtaratA, tApasa zata paMdara, te gautamane vaMdanA, name caraNo aMdara. Apa ja deva guruvarA, dIkSA gho supasAya; te gautamane vaMdanA, vidhie zramaNa banAya. kalie zaMkA ko kare, oghA kiNathI Aya; te gautamane vaMdanA, kutrikApaNanI sahAya. vAsa chaThTha aThThama tape, paMdarase savi sAdha; te gautamane vaMdanA, eka mane ArAdha. paMdarasonAM pAraNe, vahorI lAvyA khI te gautamane vaMdanA, aMgUThe amI nIra. pAMcaseM khAtAM kevalI, pAMcase rastA mAya, te gautamane vaMdanA, samavasaraNamAM Aya. pAMcase trIjA kevalI, gautama tehathI ajANa; te gautamane vaMdanA, vIra vaMdana vade vANa. kevalI AzAtana tajo, kahetAM vIra guNakhANa; te gautamane vaMdanA, lope nahi kadI ANa. mana mAMhe duHkhI thatAM, kevI karamanI ghANa, te gautamane vaMdanA, chUTavA karato tANa. vIra kahe aTakAvatuM e che snehanuM ThANa, te gautamane vaMdanA, choDe to kevalanANa. gautama tArA karamanuM pUruM thAze dANa; te gautamane vaMdanA, jaba mAruM nivaNa. siddhigatimAM sArIkhA, manamAM AnaMda mANa; te gautamane vaMdanA, sAMbhaLato jagabhANa. vIra zuM tejoleziyA, mUkato jaba gozAla; te gautamane vaMdanA, pUchato jagata dayAla. Ayu pUraNa karI kihAM gayo, gozAlAno jIva; te gautamane vaMdanA, pAmaze kaba te ziva. karuNA dila gautama taNuM, kevuM guNa gariSTha, te gautamane vaMdanA, dveSI zuM prema variSTha.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 269 jAo pratibodhana tuma, devazamanI pAsa; te gautamane vaMdanA, prabhu ANA e vAsa. ANA pAmI UpaDe, pahoMcI de upadeza, te gautamane vaMdanA, letA sAdhu veza. harakhe hAthe savi kare, loca sakala je keza, te gautamane vaMdanA, dUra kare saMkaleza. Ayu pUraNa karI vardhamAna, siddhazilAe jAya; te gautamane vaMdanA, devo doDI jAya. gautamakaNa camakatAM, A zuM muja saMbhaLAya; te gautamane vaMdanA, vihavaLatA jasa thAya. zAsanapati sidhAviyA, haiyuM rahyuM chedAya; te gautamane vaMdanA, aMtara jasa akaLAya. bharate aMdhAruM thaze, koNa karaze muja sAra; te gautamane vaMdanA, duHkha jehane che apAra. bhayavaM bhaya kehane, prazna pUchIza eka tAra; te gautamane vaMdanA, zoka ghaTe na lagAra. aMta samaya jANo chatAM, dIdho mujane che, te gautamane vaMdanA, AkaMTha vIra zuM neha. vIra vIra pokArato. AMkhe azra dhAra, te gautamane vaMdanA, eka ja rahyo pokAra. kiMThe vadhato zoSa ne vIramAM 'vI' tiNa vAra, te gautamane vaMdanA, tUTe nehanI dhAra. rAga haiyAmAM muja rahyo, te hi ja duHkha denAra; te gautamane vaMdanA, rAga-vidAraNahAra. zukula dhyAna zreNi caDha, rAgadveSa gayo bhAra, te gautamane vaMdanA, kevalajJAna savAra. varasa pacAse pALiyA, zramaNapaNe sukhakAra; te gautamane vaMdanA, trIsa varasa vrata dhAra. bAra varasa kevalIpaNe, vicare jagata AdhAra; te gautamane vaMdanA, pAmyA zivapada sAra. gautama sukhaduHkhe nahIM, kaivalyano dAtAra, te gautamane vaMdanA, praNamuM vAraMvAra. 101. 102. jANavA paramAra nAmanA 103. 104. 105.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 ] devaluka vinati suNI, bhuNyA meM gaNadhAra; te gautamane vaMdanA, saphala karo avatAra. gautama ghuNatA manamahIM, harSa to nahIM pAra; te gautamane vaMdanA, zvAsa mAMhe so vAra. keika bhavanA pragaTiyA, puNya taNA prAbhA; te gautamane vaMdanA, karatAM lahuM bhavapAra. kaLaza nemi jinesara smaraNathI hue nAza bhavabhaya phandanA, AnaMdasAgarasUrivarU kare karma nikandanA. kSamA-lalita-suzIlasAgara sohatA tasa nandanA, sudharmasAgara harakhe karato, guru gautama vaMdanA. * *** zrI gautama ikatIsA (doharA) zrI gautama bhagavAna kA, karuM citta meM dhyAna, siddhi-sudhA zubha jJAnanidhi, mile sukhada varadAna. zrI gautama bhagavAnanuM, karuM cittamAM dhyAna, siddhisudhA zubha jJAnanidhi, maLe sukha varadAna. (copAI) jaba taka sUrajacAMda rahegA gautama terA nAma rahegA, terA darzana-paradaja pAne, Aye zraddhAsumana caDhAne. [ mahAmaNi ciMtAmaNi (bhAvanagaravAsI zrI naMdalAla devalukanI vinaMtIthI, tapAgacchIya pU. AcAryadeveza zrImad AgamoddhAraka . AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSya pU.upAdhyAyajI kSamAsAgarajI gaNivaryanA ziSya pU. munirAjazrI lalitasAgarajInA ziSya pU. paMnyAsajI suzIlasAgarajI gaNivaryanA ziSya munizrI sudharmasAgarajIe A duhAmaya 'gautama-vaMdanA'nI racanA saM. 2051nI sAle bhadrezvara tIrthamAM pUrNa karela che.) jyAM sudhI sUraja-cAMda raheze, gautama, tAruM nAma raheze, tAruM darzana padaraja pAme, Ave zraddhA-sumana caDhAve. terI lIlA baDI gahana hai, dhanya tumheM pAkara jagajana hai, ujvala tumase sAra bhUtala, jana-jana avicala sambala. 106. 107. 108. ||1|| 1. 11211 2. ||||
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] tArI lIlA ghaNI gahana che, tane pAme te jana dhanya che, ujjaLa tamathI sArI pRthvI, janalokanuM tuM avicala AlaMbana. pRthvI-ratnakukSise janameM, pitu vasubhUti praphullita manameM, gobbara gA~va janmabhU kahate, khile baDhe jyoM sarasija khilate. pRthvI ratnakukSithI janmyo, pitA vasubhUtino mana harakhyo, gobara gAma che janmabhUmi je khele rame jema puSpa khIle. hue parama paMDita yazadhArI, zuM gautama kI pratibhA nyArI / yajJoMmeM mantro ke bala se, suragaNa kI anukaMpA barase. thayA parama paMDita yazadhArI, guru gautamanI pratibhA nyArI, yajJomAM maMtronA baLathI, suragaNanI anukaMpA varasI. sahasA milA jJAna kA sAgara, ratna khojane DUbe Akara, bUMda samAyI sAgara hone, janma-janma ke kalmaSa dhone. sahaja maLyo je jJAnano sAgara, ratna zodhyAM DUbI taLiye, buMda samAyA sAgara thaIne, janama janamanAM pApo dhoIne. mahAvIra prabhu mahAzramaNa kA, liyA jJAna unase aMtakA, gaNa ke unake hue the gaNadhara, zramaNa-mArga ke the pratinidhi nara. mahAvIra prabhu mahAzramaNanuM, lIdhuM jJAna tenA aMtarathI; gaNanA thAya je prathama gaNadhara, zramaNa mArganA pratinidhi nara. dhanya dhanya terI prabhubhakti, saMcita aMtara kI zakti, prabhubhakta nahi tumasA jagameM, base tumhAre ve raga-2ga meM. dhanya dhanya tArI prabhu-bhakti, saMcita karI aMtaranI zakti; prabhubhakta nahi tuma sama jagamAM, vasyA tamArA rageragamAM. sUrya-kiraNa ke AlaMbana se, mahatIrtha aSTApada vilase, tApasa jana ko karA pAraNA, pAtra khIra se labdhi-sAdhanA. sUryakiraNanA AlaMbanathI mahAtIrtha aSTApada vicare; tApasa jana siva pAraNAM pAme pAtra khIrathI labdhi sAdhe. atimuktaka jaise bhavijana ko, mukta yiA agaNita jana-jana ko, kezI jaise mahAzramaNa kI, dUra haTAI zaMkA mana kI. atimuktaka jevA bhavijanane mukta karyA agaNita jIvane; kezI jevA mahAzramaNanI dUra haTAvI zaMkA mananI. mahAvIra-nirvANa sUnA jaba, aisA lagA ki vajra girA taba, prabhu ko sumara sumara kara roye, A~su-jala se antara dhoye. 3. ||4|| 4. 11411 5. 11811 6. 11911 7. 11211 8. 11ell 9. ||10|| 10 ||11|| [ 201
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 11 12 mahAvIra-nivaNi sAMbhaLI jyAre vadhU paDyuM jANe mastake; prabhune samarI samarI rove, AMsujaLathI aMtara dhove. TI rAga-zRMkhalA tatpaNa, vItarAgratA kA kara ciMtana, zAnta huA antara kA sAgara, parama jJAna kA udita divAkara. T12aa tUTI rAganI beDI tallaNa vItarAgatAnuM karI ciMtana, zAMta thayo aMtarano sAgara, parama jJAnano udita divAkara. mahAvIra tIrthakara jaya-jaya, gaNadhara gautamasvAmI jaya-jaya, mahAvIrane gautama ko, gautamane bAMTA phira jaga ko. TT13TT mahAvIra tIrthakara jaya-jaya, gaNadhara gautamasvAmI jaya-jaya; mahAvIre gautamane, gautame ApyuM jJAna savi jagane. 13 sabane dIpAvalI manAI, lakSmI lIlA karatI AI, maMgala-gAna hue ghara-gharameM, sarva aniSTa naSTa kSaNabharameM. T14 sahue dIpAvalI manAvI lakSmI lIlA karatI AvI, maMgala gAna thayAM ghara gharamAM sarva aniSTa kSINa thayAM kSaNamAM. tama kA bhUse niSkAsana kara, deha-dIpa se Upara uThakara, jyoti-jyoti se milI akampita vaha nirvANa divasa thA sasmita. 15) tamasanuM bhUthI niSkAsana karI deha-dIpakathI upara UThI, jyotithI jyoti maLI akaeNpita, te nivaNi divasa sasmita. tuM mahAna guruvara jagadIzvara, jJAna-jyoti ke ho tuma dinakara, bodha diyA tUne maMgalakara, AbhA kailAyI dharatI para. T16 tuM mahAna guruvara jagadIzvara jJAna-jyotino cho tuma sUraja, bodha dIdho tame maMgalakara, AbhA phelAvI dharatI para. dharma, vinaya, zraddhA kA jharanA, bahatA tuma se yahI sAdhanA, tapa kA teja, bodha kI bhASA, anupama terI jJAnapipAsA. TI17 dharma, vinaya, zraddhAnuM jharaNuM vahe tamArAthI e ja sAdhanA; tapanuM teja bodhanI bhASA anupama tamArI jJAnapipAsA. kara meM tyAga, jJAna attara meM, mahAkuzala the anuzAsana meM, kathanI-karanI sama thI jina kI, mUratI maMgala manahara unakI. 18 hAthamAM tyAga, jJAna aMtaramAM, mahAkuzala cho anuzAsanamAM; kathanI karaNI sarakhI jenI mUrti maMgala manohara tenI. 18 eka dIpa se lAkhoM jaise, jala jAte hai dIpaka vaise, prabhAvanA kI tUne prabhuvara, jagako saccA mArga dikhAkara. T19ii 15 16 17
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 273 20NI 20 Tii 21 T22TT 22 T[23] eka dIpakathI jema pragaTe lAkho dIpaka jema, prabhAvanA kIdhI tume prabhuvIra jagane sAco mArga batAvI. tere caraNoM ke likaNa, pArasa jyoM karate haiM pAvana, aMgUTha se amRta jharatA, jisase milatI ajara-amaratA. tArAM caraNomAM je rajakaNa, pArasa jema kare che pAvana; aMgUThAthI amRta jharatA, jene maLatI ajara amaratA. riddhi siddhi samRddhi tumhAre, A kara caraNa paDe the sAre, sura-surAMganA ziza navAte, uTha prAtaH munijana guNa gAte. . riddhi-siddhi-samRddhi tamArA caraNamAM AvI paDe sarve, sura-surAMganA ziza namAve UThI savAre munijana guNa gAve. tu ananta, guNa ananta tere, sumirana karate sAMsabere, jaga ke saba jaMjAla bhUlakara, vaMdana karate tumha nirantara. tuM anaMta, guNa anaMta tArA smaraNa karuM chuM sAMja-savAre; jaganI savi jaMjALa bhUlIne vaMdana karuM tamane niraMtara. terI mahimA hai ati bhArI, darzana ko Ate naranArI, maMdira meM ghaMTArava guMje, bhaktibhAva se hama saba pUje. tArI mahimA che ati bhArI darzana Ave sahu nara-nArI, maMdiramAM ghaMTArava guMje, bhaktibhAvathI ame sahu pUjIe. jo japatA hai nAma tumhArA, du:kha-saMkaTa se use ubArA, bhUta-pizAca samIpa na Ave, manavAMchita saba tumase pAke. je japa karatAM nAma tamAruM duHkhasaMkaTathI pAra utAya; bhUta-pizAca koI sAme na Ave manavAMchita sukha tamathI pAve. vikalAMgo ke parama sahAre, DUbata naukA tAraNahAre, duHkhiyoM ko sukha denevAle, aise sadguru parama nirAle. vikalAMgonA parama sahArA, DUbata nAvanA tAraNahArA; duHkhIone sukha devAvALA, evA sadguru parama nirAlA. putra, mitra, parivAra, devagaNa hote haiM anukUla sabhI jana, dhana-ratnoM se bhare khajAnA, kaThina nahI kucha tuma se pAnA. putra, mitra, parivAra, devagaNa, anukULa savi thAye jagajana, dhana-ratnothI bhare khajAnA kaThina nathI kAMI tamane pAmI. jaya-jaya-jaya-jaya, jaya nita terI, kara sahAya aba guruvara merI, saba vipattiyoM kA chedana kara, karNadhAra aba tU hI prabhuvara. 23 Tr24 24 Tii25ii 25 Tii 27ii 35.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi jaya jaya jaya jaya, jaya nitya tArI, kara sahAya tuM guruvara mArI, savi vipattionuM chedana kara karNadhAra have tuM hI prabhuvara. 27 gAgara meM bhI sAgara Ave, khAlI jIvana-ghaTa bhara jAve, puNyamayI yahI dharatI jisa para, kucha kara gujare hama ajarAmara. Tii28ii gAgaramAM paNa sAgara Ave khAlI jIvanaghaTa bharI jAve; puNyamayI A dharatI upara kaMIka karIne, thAuM jethI ajarAmara. 28 (dohA). labdhivaMta gautama prabhu, vidyA ke bhaMDAra, zAzvata sukhanidhi upaje, bhaktoM ke AdhAra. 29o labdhivaMta gautama prabhu, vidyAnA bhaMDAra zAzvata sukhanidhi Upaje, bhaktono AdhAra. 29 sAta bAra jo nita kare, IkatIse kA pATha, baDha kAnti, mahimA lalita, lagate abhuta ThATha. 30aaaa sAta vAra jo nitya kare, ekatrIsAno pATha; vadhe kAMti mahimA suMdara lAge adbhuta ThATha. * 30 zata-zata vandana candra kA, meM bhI karatA sAtha, apanA sukha-duHkha saupatA, gautama! tere hAtha. T31ii zata zata vaMdana caMdranA, huM paNa karuM sAtha, mAruM sukha-duHkha soMpuM chuM, gautama tAre hAtha. 31 * * gaNadhara gautama cAlIsA (kartA : kavi vijayamuni "vikAsa') (doharo) parama pAvana karuNAnidhi, guru gautama aNagAra; gaNadhara pahale vIra ke, jina kA ati upakAra. (copAI). deva guru guNa jJAna nidhAnA, hari-haramuni guNiyoM ne bakhAnA. caraNa vinaya kara araja sunAuM, guru gautama guNanidhi manAuM. sarasvatI jinavANI dhAre, muja medhA pala-pala vistAre. tattva manISI jJAnI dhyAnI, gaNadhara pahale tuma lAsAnI.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 275 vIra prabhu ke antavAsI, para upakArI vinaya vilAsI. gautama gotrI goyama pyAre, mAtA pRthvI nayana sitAre. gobara gA~va janama sukhadAI, magadha deza meM mahimA chAI. nyAya veda piMgala ke jJAtA, vyAkaraNa koSa chaMda vyAkhyAtA. bauddhika jJAna prakhara tuma pAye, paMDita diggaja bhI kahalAye. kriyAkAMDa ke rahe pracArI, yajJasthalI jahA~ tahIM vistArI. prabhu vIra jina hari mana cetA, sakala carAcara ke guNavetA. devAdhIza namana kaba karate, harSita ho jaya-jaya uccarate. sura-surapati nara-tiryaMca Aye, samavasaraNa triloka suhAye. indrabhUti mana khaTakA peThA, indrajAla ye kauu A baiThA. devavimAna yahA~ kyoM nahIM Ave, mAhaNa aisA kyA batAte? binA kahe yadi saMzaya TAle, to jAnuM Atmika balavAle. karuM parAjita mahAvIra ko, dharaNI se usa atula dhIra ko. paMcazata ziSya sahita jaba Aye apane yoM tatbhAva batAryo. saccA jJAtA hogA vohI, bole-saMzaya meTe so hI." gautama gotrI suno hamArI, saMzaya kI meTI ye bimArI. jisa ko aba taka rahe chipAte, usako hama isa taraha batAte. dayA-damana aru dAna bakhAnA, marma dekAroM kA yoM mAnA. jIvAjIva tattva jagamAMI, Isase hI sRSTi kahalAI. the, haiM aura sadA hI raheMge, nirAsakta hI mukti laheMge. jahA~ irSA aru hai akaDAI, vahA~ bAppana nahIM bhalAI; kayoM nahIM tuma aparAjita hote? kyoM nahIM hRddha bhAva ko dhote? tapa-japa-saMyama-kSamA basa lo, gautama! jIvana vinayI banA lo. indrabhUti ko jJAna lagA hai, IrSA kA ghara dUra bhagA hai. muni bane gautama gaNa svAmI, jJAna diyA prabhuvara niSkAmI. caudaha pUrva tripada se pAyA, cAra jJAna se Apa suhAyA. gaNadhara pahele labdhidhArI, ghora tapI pUraNa brahmacArI. zAstroMmeM kaI prazna calAya, samAdhAna bhI samyak pAye. kanaka varNa zubha zuddha svarUpA, sahajAnaMda AnaMdaghana rUpA. nAma Apa kA AnaMdakArI, bhavabhavaThahArI maMgalakArI. roga-zoka-zatru nahIM lAge, tuma nAme aMtara mana jAge. tuma nAme Apata Tala jAve. tuma nAme saMpata mila jAve. :
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi jo tuma nAma japegA koI, jJAna-mAna-dhata pAve voI. pacAsa varSa gRhavAsa rahAye, vIracaraNameM phira tuma Aye. chadmastha tIsa varSa rahe jJAnI, bAraha varSa kevala kalyANI. Agama Apa kRpA se pAye, sura-nara mastaka tuheM jhukAye. mokSagati pAI avinAzI, palapala samaruM sukha kI rAzI. jaya-jaya gautama divya dayAlA, jaya-jaya vijaya rameza kRpAlA. * * * zrI gautamasvAmI vilApanI sajhAya AdhAra ja huM to re eka mune tAharo re, have koNa karaze re sAra? prItaDI hatI re pahelA bhavataNI re, te kema vIsarI re jAya?...AdhAra mujane melyo re TaLavaLato IhAM re, nathI koI AMsu lAvaNahAra, gautama' kahI koNa bolAvaze re? koNa karaze morI sAra?... AdhAra aMtarajAmI re aNaghaTatuM karyuM re, mujane mokaliyo gAma; aMtakAle re huM samajyo nahIM re, je cheha deze mujane Ama..AdhAra) gaI have zobhA re bharatanA lokanI re, huM ajJAnI rahyo chuM Aja kumati mithyAtvI ke jimatima bolaze re, koNa rAkhaze morI lAja?... AdhAra, valI zUlapANi re ajJAnI ghaNo re, dIdhuM tujane re duHkha; karuNA ANI re tehanA upare re, ApyuM bahoLuM re sukha....AdhAra je aImutto re bALaka Aviyo re, ramato jalazuM re teha, kevaLa ApI re Apa samo kIdho re, evaDo zo tasa neha?...AdhAra) - - --- --- - - - -- - - -- - -- -- - - - - -- oooooo
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] je tuja caraNe AvI iMsIo re, samatA vALI re kIdho tujane upasarga; caMDakozIe re, pAmyo AThamuM re svarga...ra caMdanabALAe aDadanA bAkuLA re, paDilAbhyA tujane svAma; tehane kIdhI re sAhuNImAM vaDI re, pahoMcADI zivadhAma...AdhA20 dina byAMsInAM re mAta-pitA hatAM re, brAhmaNa-brAhmaNI doya; zivapada saMgI re tehane teM karyAM re, mithyA mala tasa dhoya...AdhAra0 arjuna mAlI.re jeha mahA pAtakI re, karatA manuja saMhAra; te pApIne prabhu tame uddharyo re, pAmyo zivapura sAra...AdhA20 ...AdhA20 je jalacArI re hato deDako re, te tuja dhyAna suhAya; sohamavAsI re suravara teM kiyo re, karI teha zuM supasAya...AdhAra0 adhama uddharyA re ehavA teM ghaNA re, ketA kahuM tasa nAma; mAhare tAharA nAmano Azaro re, te muja phalaze re kAma...AdhAra0 have meM jANyuM re pada vItarAganuM re je teM na dharyo re rAga; rAga gayethI guNa pragaTyA save re, te tuja vANI mahAbhAga...AdhAra0 saMvegaraMgI re kSapaka zreNie caDhyo re, karato guNano jamAva; kevala pAmI re lokAlokanA re, dIThA saghaLA re bhAva...AdhA20 indre AvI re jinapade thApiyo re, dezanA diye amRtadhAra; 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. [ 277
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 ] pa2SadA bUjhI re Atama raMga zuM re, 1. rAkhyo. pAmyA zivapada sAra...AdhAra0 [ mahAmaNi ciMtAmaNi 15. (preSaka : pU. pu. zrI sudharmasAgarajI mahArAja) *** zrI gautamasvAmIno vilApa (vAcanAcArya zrI vijayamANikyasiMhasUri kRta zrI mahAvIrajina paMca-kalyANaka pUjAmAMthI) (DhALa trIjAmAMthI dohA) vardhamAna vacane tadA, zrI gautama gaNadhAra; devazarmA pratibodhavA, gayA hatA niradhAra. pratibodhI te viprane, pAchA vaLiyA jAma; tava te zravaNe sAMbhaLe, vIra lahyA zivadhAma. dhasaka paDyo tava dhrAsako, upanyo kheda apAra; vIra ! vI2 ! kahI valavale, samare guNa-saMbhAra. pUchIza kone prazna huM, bhaMte kahI bhagavaMta; uttara kuNa muja Apaze, goyama kahI guNavaMta. aho prabhu, A zuM karyuM. dInAnAtha dayALa ! te avasara mujane tame, kADhyo dUra, kRpALa ! DhALa cothI (paMkhIDA saMdezo kahejo mArA nAthane--e dezI) zAsana svAmI saMta-sanehI sAhibA, alavezvara vibhu AtamanA AdhAra jo; AthaDato ahIM mUkI mujane ekalo, mAlika, kima jaI beThA mokSa-mojhAra jo. viSaMbhara vimalAtama vAhAlA vIrajI...e AMkaNI... mana-mohana tume jANyuM 'kevaLa' mAMgaze, lAgaze athavA keDe e jima bALa jo; vallabha ! tethI `TALyo mujane vegaLo, bhaluM karyuM e ! tribhuvana-jana-pratipAla jo...vizvabha20 aho ! have meM jANyuM zrI arihaMtajI, niHsnehI vItarAga hoya niradhAra jo; 3. 4. 5. 1. 2.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 279 hoTo che aparAdha IhIM prabhu mAharo, zrata-upayoga meM dIdho nahIM te vAra jo...vizvabhara0 3. sneha thakI saryuM, dhika! eka pAkSika snehane eka ja chuM, muja koI nathI saMsAra jo sUri-mANeka ima gautama samatA bhAvatA, variyA kevaLajJAna anaMta udAra jo...vizvabha20 (dohA). gautama kevaLajJAnano, occhava amara udAra, karatAM pUraNa koDathI, jinazAsana jayakAra, siddha buddha muktAtamA, anupama sAdi anaMta, apunarbhava-sukha anubhave, bhajo zrI vIra bhagavaMta. * * * zrI gautamasvAmInuM stavana (kartA : zrI jJAnavimalasUrijI) vIra vinA vANI koNa suNAve, koNa suNAve, koNa batAve ? jaba the vIra gaye zivamaMdira, taba merI sAMso koNa miTAve ?... 1. tuma viNa cauvita saMgha kamaladala vikasita koNa karAve karAve ? kahe gautama tuma viraha se, jinavara dinakara jAve jAve.. 2. mokuM sAtha leI kayuM na cale ? citta aparAdha dharAve dharAve, Ima paraNAva vicArI apanA, bhAva zuM bhAva milAve milAve. 3. samavasaraNameM beThe takhta para, hukama koNa pharamAve pharamAve; vIra vIra lavate vIra akSara, aMtara timira haTAve haTAve. 4. sakaLa surAsura harSita hove, juhAra karaNakuM Ave Ave; indrabhUti anubhava kI lIlA, jJAnavimala guNa gAve..gAve pa. zrI gautamasvAmInuM stavana (kartA : kavi zrI rUpavijayajI mahArAja) meM nahi jANyo nAthajI, moMse dUra paThAe, pIche se vardhamAnajI, ziva-mahela sidhAe. vacana tamAro mAna ke, meM dIkSA lInI; lokalAja saba tyAga ke, ghara ghara bhikSA kInI.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi che $ $ $ darzana tumAro dekha ke, raheto raMga rAto, vacana tumAro zira dharI, guNa tArA gAto. jihAM jihAM saMzaya Upaje, to zuM pUchI lIje; jJAna sudhArasa kI kathA, kaho-koNa kIje. sahI sahI tuM vItarAga he nahIM rAga kI rekhA; zatru mitra tere samajAye, so meM najare dekhA. zukuladhyAna zreNI caDyA, guru gautama rAyA; anitya bhAvanA bhAvatAM, kevalapada pAmyA. pUrNabrahma pragaTa bhayA, nahi bhaya chipAyA; rUpavijaya bhagate karI, caraNe zira pAyA. * * * zrI gautamasvAmI stavana (kartA : munizrI khImAvijayajI mahArAja) to zuM prIta baMdhANI jagataguru ! to zuM prIta baMdhANI, veda-aratha kahI mo brAhmaNakuM khINameM kIdho nANI. bALaka pare meM je je pUchyuM, te bhAkhyuM hita ANI, muja kAlAne koNa samajAvaze, to bina madhurI vANI. vayaNa sudhArasa varasI vasudhA, pAvana kheta samANI; nAraka nara tiri pramudita mohita tohi guNamaNi khANI.. kisake pAuM paruM aba jAI, kisakI pakaruM pAnI; kuNa muja goyama kahI bolAve, to sama kuNa vakhANI. aImutto Avyo muja sAthe, ramato kAcalI pANI; kevaLa kamalA usake dIno, yahI kIrti nahi chAnI. cauda sahasa aNagAra hoTo, kIno kAhu pichAnI; aMtima avasara karuNAsAgara, dUre bhejyo jANI. kevaLabhAga na mAgata svAmI, rahata na cheDo tANI; bIcameM choDa gaye zivamaMdira, loka meM hota kahANI. khAmI kachu khijamata meM kIni, tAki thA hi kamANI; svabhAva lahe zuM sevaka, yahi bAta pichAnI. vItarAga bhAve cetanatA aMtaramUrti kahAnI, khImAvijaya jina gautama gaNadhara, jyota zuM jyota milAI. * * * 9.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 281 1. 2. 3. 4. zrI gautamasvAmInA vilApanuM stavana vIra velA Avo re, gautama kahI bolAvo re, darizana velA dIjIe ho jI. prabhu, tuM niHsanehI, huM sasanehI ajANa....vara0 gautama bhaNe bho nAtha, teM vizvAsa ApI chetaryo, paragAma mujane mokalI, tuM muktiramaNIne varyo, he prabhujI ! tArA gupta bhedothI ajANa..vIra. zivanagara thayuM zuM sAMkaDuM ke hatI nahIM muja yogyatA? jo kahyuM hota mujane to, koNa koI na rokatA; he prabhujI! huM zuM mAgata bhAga sujANa..vI20 mAma praznanA uttara daI, gautama kahI koNa bolAvaze? sAra karaze koNa saMghanI, zaMkA bicArI kayAM jaze ?" he prabhu! puNayakathA kahIne pAvana karo mama kAna..vI20 jinabhANa asta thatAM timira, mithyAtva saghaLe vyApaze, kumati kuzIla jAgaze valI, cora cugala vadhI jAze; he trigaDe besI dezanA diyo jinabhA...vI20 muni cauda sahasa che tAhare, vIra ! mAhare tuM eka che; TaLavaLato mane mUkI gayA, prabhu! kyAM tamArI Teka che; he prabhu! svapnAMtaramAM aMtara na dharyo sujANa..vIra0 paNa huM AjJAvATa cAlyo, na maLe koI avasare, huM rAgavaza rakhaDuM nirAgI, vIra zivapura saMcare; huM vara vara kahuM, vIra na dhare kAMI dhyAnavI20 koNa vIra ne koNa gautama, nahIM koI koInuM tadA; e rAgagraMthi chUTatAM vaLI jJAna gautamane thatAM, he surataru-maNi sama gautama nAme nidhAna....vI20 kArtika vada amAsa rAtre, aSTa dravya dIpaka baLe, bhAva dIpakajyota pragaTe, loka devadivAlI bhaNe; he vIravijayanA naranArI dhare dhyAna...vIra) 6. 7. * * *
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 ] zrI gautamasvAmIno vilApa (sAkhI) zrI vIra vacana manamAM lahyuM, zrI gautama gaNadhAra; jinaprabhu ura upare, vaLI vicare nodhAra. pratibodhI tyAM viprane, rahyA zrI gautama rAta; te TANe gagane thayo, kolAhala baLavAna. AbhalIe sahu sAmaTA, deva vade gIrvANa; zravaNa-paTe vacano paDyAM, zrI vIra gayA nirvANa, hRdaya paDyo tava dhrAsako, kaLaNe aMga-upAMga pRthvI para paTakAI paDyA, zuddha gaI nija sAMga. vIra ! vI2 ! kahI valavale, goyama guru guNavaMta; kone pUchIza prazna huM, bhaMte kahI bhagavaMta ! vacanottara zruta Apaze, koNa kahI guNavaMta ? mujane hA, prabhu ! zuM kIdhuM ? izivabhu bhagavaMta ! zubha avasara mujathI gayo, dUra dUra vadhu vAma; zruta upayoya nava dIdho, prabhu gayA nija dhAma. (odhavajI, saMdezo kahejo zyAmane - e rAga.) TaLavaLato mujane mUkI jaga-khADIe, jinazAsananA nAyaka vI2 bhagavAna jo; velaDIe khIlelI vela vachoDIne, [ mahAmaNi ciMtAmaNi dharma-dhvajAne soMpI kone hAtha jo...TaLavaLato 1.. 3. 4. 5. 6. 7. Apa gayA ociMtA zivapura dhAma jo...TaLavaLato hasatAM mukha karamAyAM bharata bhavI taNAM, zira mUkI sahu hAtha rUve codhAra jo; duHkhanA dahADA AvyA, sukha sarakI gayuM, sukhadAyaka viNa vaNasyAM rasanAM vaheNa jo...TaLavaLato koyalaDI Tahuko vIsarIne valavale, mora bapaiye choDyAM madhurAM gAna jo; nadIo nadanAM nIra thaMbhyAM, taruvara kharyAM, vAyu vAto baMdha paNa thayo sthira jo...TaLavaLato0 vAdaLa kALAM UlaTyAM hindane AMgaNe, ghuvaDa hiMsaka-dharmI karaze kera jo. jina-jhaMDo jhaLakAvI Apa khasI gayA, 8. 9. 10. 11.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 283 12. 13. paDo vajU vIjaLI ke gebI zastra ghA, muja zira para, prabhu viNa jIvavuM dhikkAra jo, dAvAgni lAgyo bharadariye o prabhu javA nathI rasto, mAguM mRtakALa jo...TaLavaLato0 kyAM cho, vahAlA? kahIne UThyA zodhavA, bAthaDiyo letA taruvara saMgAtha jo; chUTA nahIM mUke AvyA cho hAthamAM, bhAna thaye paTakAtAM pRthvI mAMya jo...TaLavaLato. prabhujI vIranA nAmano jApa zarU thayo, jAgI jyota, aMtaranAM UghaDyAM dvAra jo; kevaLa pAmI bhava-dariyo laMghI gayA, prabhu saMgAthe kAyama kIdho vAsa jo....TaLavaLato vallabha'vANI varatI, bhavijana, ahIM vaLo, vratAcaraNanA koTa mahIM lyo sthAna jo, prabhu nAmano jApa kukarmane TALaze. mukti pAmI karazo zivapura vAsa jo...TaLavaLato 14. '15. * * * zrI gautamasvAmI vilApa (racayitA : pU. A. zrI vijayajayaMtasenasUrIzvarajI mahArAja). (odhavajI, saMdezo kejo mArA nAthane - e rAga.) o vIra! vhAlA mujane mUkI zuM gayA? ke tamAro mujathI nahIM sahevAya jo, bALaka TaLavaLe mAtapitAnA viyogathI, tevI hAlata ahIMyAM mArI thAya jo..o vI20 o vIra ! jaLa viNa taraphaDatI jema mAchalI, sUraja vinA aMdhAruM phelAya jo, bhomiyA vinA ajJAnI rakhaDe sadA * kharuM kahuM prabhu tama vinA na rahevAya jo...o vI20 tribhuvana nAyaka vIra ! tame A zuM karyuM? lokavyavahArane mUkyo kyAM o nAtha jo; bhoLAne prabhu! Ama tame zuM bhoLavyo? kharA samaye kema tarachoDyo sAtha jo....o vI20 1. 2. 3.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 4. pa. 7. koI potAnA dUrathI pAsa bolAvatA, mane pAsethI zuM karavA karyo dUra jo; pratibodhavA devazamanei mokalyo, pAchaLathI kALa thayo kema krUra jo... vIra pAchAM vaLatAM jyAre meM A sAMbhaLyuM. deva-devI sahu karatAM zorabakora jo; traNa lokanA nAtha gayA zivamahelamAM, dhIraja mArI khUTI TUTyA dora jo....o vIra0 javuM hatuM jo pahelAM to kahevuM hatuM, kono che have mujane ahIM AdhAra jo; goyama! goyama! koNa kahIne bolAvaze? konA AgaLa kholIza aMtaradvAra jo...o vIra Apa vinA ahIM aMdhAruM prasarI jaze, mithyA matanuM vadhaze ahIM jora jo, karamAze A lIlI vADI saMghanI, vadhaze ahIMyAM pAkhaMDI ne vaLI cora jo....o vara0 trikAlajJAnI nAtha ! tame sahu jANatA. chatAMya amane kema kahI nahIM vAta jo, huM nA Avata cheDo jhAlI Apano, dina DULyo muja, mAthe AvI rAta jo...o vara0 vIra ! vIra ! o vIra! raTaNa karato rahyo, to paNa vhAlA, kyAMthI maLazo vIra jI; A saMsAramAM koI koInuM che nahIM, gautama-citte saghaLuM asthira jo...o vI20 jANato hovA chatAM banyo aNajANa huM nakAmo rAkhyo nAtha tamAro rAga jo; anitya bhAvanA bhAvatAM gautamasvAmIne, upanuM kevaLajJAna prabhAta parAga jo...o vara0 sUri rAjendranA gaNadhara gautamane sadA, vaMdanA hojo mArI zata aTha vAra jo; sUri yatIndranA padane pAme je bhavi, jayanta' e to pAme maMgalamAla jo....o vira0 8. 9. 10. 11. * * *
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 285 zrI gautamasvAmI vilApa vIra vibhu AjJA thakI, jAya ure vIra lIja; gayA gautama pratibodhavA, devazamAM e dvija. pratibodhI e viprane, rAta rahyA tyAM vAsa; zoka sahita devo kare, kolAhala AkAza. stabdha banI citta joDiyuM, karyA sAbadA kAna; paDyA zabda devo taNA, vIra lahyo nirvANa. phALa paDI tava uramAM, upanyo kaMpa zarIra, bALaka jima raDI paDyA, yAda karI prabhu vIra. vajU sama e chAtaDI, hAtha na rahI lagAra; dhUsaka ghUsaka lahe dhrusakAM, neNa vahe codhAra. kaMpArI khUba josamAM, vyApI aMga upAMga; vadhu hAthamAM navi rahyuM, bhoMya paDyA te vAra. AvyA zuddhimAM yadA, bole teNI vAra; vIra! vIra ! basa bola eka, anya nahIM uccAra. prIta vIrathI ja hatI, uccAre te vAra; bhUtakALa tAjo karI, vaLI raDatA vAra. he prabhu ! A bALanI, leze khabaro koNa? AdhAra tame cAlyA gayA, sahAya ama have koNa? UgatI zaMkA mAharI, pUchIza kone nAtha? deve uttara koNa muja, kavaNa rAkhaze lAja? janAra jo jAvA cahe rokyA nA rokAya; na Ave ghaTatuM karyuM. apane je na sahAya. paNa hatI je prItaDI, ne yAda karI te kALa; javA utAvaLa mokSamAM, tyAgI zuM tatakALa. (DhALa) zAsananAyaka prANaprabhu he vIrajI, prItaDI toDI muja uparathI sAca jo; alago kIdho Apa kanethI nAthajI, Avaze jANe levA mujamAM bhAga jo, manamaMdiranA vAsI vhAlA vIra jI...1. bhUlyA sAhiba haTha karatAM na AvaDe, hota kahyuM jo adhika nA muja pAsa jo, kapaTa karI mujathI zuM cAlI nIkaLyA, Avata nahIM tuma sAthe kharekhara nAtha jo; ...manamaMdiranA...2.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi Apa gayA nodhAro mUkI mujane, duHkhanA DuMgara UgyA dInadayALa jo; bharata bhAve tuma prema taLe pAgala banyA, cheha dIdho teone paNa kRpAla jo; ...manamaMdiranA...3. yAda karI tuma divya jIvana e sau raDe, zoka tyaje nA ura thakI dinarAta jo; mithyAmatino pAra nahIM A vizvamAM, hAma nathI haiye zuM karIe tAta jo; ...manamaMdiranA...4. vAto zItaLa vAyu paNa thaMbhI gayo, nadI-sAgaranAM nIra paDyAM kaMI sthira jo; saravaramAM haMso cAro caravo tajI, mIMcI AMkho UbhAM zoke sthira jo; ...manamaMdiranA...5. karamAyAM taruvara sau Apa ravi vinA, kharI paDyAM kaMI bhU para parNa-kusuma jo; tajI guMjana paMkhI sau mALe jaI caDyAM, zoka taNI pazuo pADe ke bUma jo; ..manamaMdiranA..6, bhUlyo sAhiba olaMbho tamane na ho, pAmyo chuM huM karmataNAM phaLa muja jo; Apa karo temAM zaMkA zI mAhare, mAna kIdhuM hita ghaNuM che muja jo; .manamaMdiranA..7. manamAM moTI zaMkA tumane e hatI, nivaNe jo goyama raheze pAsa jo; kheda prasArI AtmaguNa hAni kare, samajyo sAhiba bhaluM karyuM che kAja jo; ...manamaMdiranA.8. satya kahuM to Apa hatA vItarAga jI, nirAgI ho kasUra nA talabhAra jo; guNa e tujamAM jANyo meM vibho, dhik dhik niMdu Atama mAro tAta jo; ...manamaMdiranA...9. gautama caDhiyA bhAva-minArA upare, bhAvanA AvI ekatva mana mAMhya jo; nirmala paMcama jJAna prakAzya te same, suranaragaNa mahimA AnaMdabhara gAya jo; ..manamaMdiranA...10. * * * zrI gautamasvAmIno vilApa (kartA : zrI bAbulAla manasukhalAla zAha) (rAga : paMkhIDA, saMdezo kahejo zyAmane) apApApurI nagaranA AMgaNe, prabhu vIra dezanA detA soLa prahara jo; dezanA daI hitakArI yoga nirodhatA, prayANa karyuM prabhue ziva mojhAra jo, bhAvadIpaka udyota aho ! asta thayo.. 1.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 287 devazamAM dvija pratibodhI pAchA vaLe, mArge suyuM prabhu vIrataNuM nivaNa jo; vajUpAta thayo guru gautamanA upare, zudhabudha khoI dharaNI DhaLyo te vAra jo; .bhAvadIpaka) 2. AvyA zuddhimAM raDe bAlaka pere, bhare dhrusakAM, neNa vahe codhAra jo vIra ! vIra! basa, bola eka uccAratA, smaraNapaTathI vIra khase na lagAra jo; ...bhAvadIpaka0 3. ahAhA huM nibhagI abhAgiyo, nivaNi samaye huM nahIM pAsa jo; alago karI zuM cheha dIdho Avo tame ? Avata nahIM tuma sAtha kharekhara nAtha jo; ..bhavadIpaka0 4. Apa gayA nodhAro mUkI mujane, duHkhanA DuMgara UgyA dInadayALa jo; bharata bhavine koNa prabhu have Asaro, hatA tame prabhu eka moTA AdhAra jo; ...bhAvadIpaka pa. raDatAM raDavaDatAM ame sau pAMgaLAM, zoka chUTe nahi ura thakI lagAra jo; mithyAmatino pAra nahi A vizvamAM, kima vahevo kaho have prabhu, vahevAra jo; ..bhAvadIpaka) . prIta prabhu zuM yAda na AvI te same? ke mAro kai aparAdha kaho, jaganAtha jo, aNadhaTatuM Ape A te zuM karyuM? ziva saMcariyA alaga karI prabhu Apa jo; ...bhAvadIpaka0 7. bhUlyo sAhiba ! A te zuM ciMtavuM ahA ! pAmyo chuM huM karmataNAM phaLa muja jo; Apa karo temAM zaMkA zI mAhare, mAnuM kIdhuM hita ghaNuM che muja jo; ..bhAvadIpaka0 8. manamAM moTI tumane e zaMkA hatI, nivaNe jo gautama raheze pAsa jo, kheda prasArI AtmaguNa hAni kare, samajyo sAhiba bhaluM karyuM che kAja jo, bhAvadIpaka) , satya kahuM to Apa hatA vItarAgajI, nirAgI ho kasUra nA talabhAra jo; ahoniza paDakhuM sevyuM to paNa prabhu, oLakhI zakyo na vItarAgI prabhu Apa jo; bhAvadIpaka) 10. egoDahaM natyi me koI svAma jo, bhAvanA bhAve ekatva manamAMhya jo; guNazreNIe ArohaNa karatAM upavuM, ujvaLa kevaLajJAna anaMta udAra jo; ...bhAvadIpaka) 11. AtamanA ajavALe guru opI rahyA, labdhitaNA bhaMDAra guNamaNi khANa jo; Atama amAro ajavALAthI opato, karajo nirmala he guru gautamasvAma jo; ..bhAvadIpaka0 12.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi - zrI gautamasvAmIno vilApa (racayitA munirAja zrI lakSmIsAgarajI mahArAja) duhA) prabhu vIra padhAriyA, pAvApurI mojhAra; hastipAlanI jIrNa sabhAe, aneka muni parivAra. punyapApa-phaLa uccare, uttarAdhyayana racAya; aMtakALe vipra bodhavA, IndrabhUti to jAya. pu rAya svapnAM kahe, bhasmarAzi saMkramAya; Indra vInave kSaNa birAjo, vIra kahe e nava thAya. (rAga : Avo Avo deva, mArAM sUnAM sUnAM dvAra). tAro tAro vIra ! mArI naiyAnA AdhAra, mane pAra utAro... tuma viyoge prabhujI pyArA, gautama kare pukAra.mane yogAsane karma khapAvI, jJAnaprakAza bujhAyo, jJAtanaMdana ziva sidhAyA, jaga aMdhAra chavAyo..maneo , zI jhaLahaLatI kevaLajyoti, Aso amAse jAya; suranara zoke dIpaka karatA, te divALI sohAya...mane rUmajhUma karatAM devavimAno, AkAze je gAje, vaLatAM svAmI gaNapati pUche, sura AvyA koNa kAje...mane bhavijana-tAraka satya dayAmaya, kumati TAlaNahAra; vardhamAna vibhu ziva sidhAvyA, ame AvyA te vAra...mane0 sAMbhaLIne mUcha e pAme, daDa daDa AMsu vahAve, he prabhu! huM cheDo na jhAlata, ziva na sAMkaDuM thAta..mane0 vIra ! vIra ! kahI vilape, kone pUchuM prazna bhata? koNa bolAve guNI goyama, kiNa pAse rahuM saMta?...mane re, nirAgI! tava bhAva na jANyo, zruta upayoga na ANyo; rAga rIsa nA jagathI saryuM mana vairAge dharyuM...mane nUtana varSe nava prabhAte, gautama kevaLa pAve; jaganA jIvo harSe hAle, sura usavamAM Ave...mane bAra varSe vIra gautama maLatAM, zAzvata sukhamAM here, lakSmIsAgara zAsana jagamAM, harSa gharoghara prere...mane * * * je che 4. ra $ $ $
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 289 gautama-jo-vilApa (kacchI bhASAmAM) (prastutakartA : dulerAya kArANI) [kacchI bolInA prAcIna sAhityane lipibaddha karavAno ghaNokharo yaza zrI dulerAyabhAI kArANIne phALe jAya che. emaNe seMkaDo kAvyo, gIto ane kathAo dvArA kacchI prajAnA khamIra ane khAnadAnInAM darzana karAvyAM che. sAhasikatA ane udAratA jevA guNono paricaya paNa karAvyo che. jainadharma-sAhitya para paNa temane eTalo ja anarAga che. ahIM prastuta temanuM gautama-jo-vilApa' kAvya ApaNane UMDA ciMtana-mananamAM laI jAya che. vinayamAMthI vilApa ane vilApamAMthI vItarAganI bhUmikAnuM suMdara darzana karAvIne zrI kArANI sAhebe A prasaMganuM kacchI bolImAM aneruM darzana karAvyuM che. gayA Disembara-1995mAM sonagaDha mukAme temanA janmazatAbdi mahotsavanI ujavaNI khUbaja suMdara ane zAnadAra rIte ujavAI. saMpAdaka) (doharA) jaDeM jIvana vATa jA, pUrAM ThAM boMtera; thIMdhala ke tAM na thIMdhala, kare zake te kerI jIvanavATanAM jyAre boMtera varasa pUrAM thayAM, tyAre je thanAra hatuM te thayuM. thavAkALane pheravavA koNa samartha che? bhAvI je tAM garbha meM, jiddI huo niramANa; nagarI pAvApurI meM, prabhu pAmyA niravANa. 4 bhAvinA garbhamAM je nimaNi hatuM te thayuM. pAvApurI nagarImAM prabhu mahAvIra nivaNa pAmyA. | (copAyA) mahAvIra bhagavAna Apa je, aMta samaya ke samajI vyA; ane parama premI gautama je, parama prema ke samajI vyAM. ja bhagavAna mahAvIra potAnA aMta samayane samajI gayA hatA. ane parama premI gautamanA parama premane paNa samajI gayA hatA. gautama je komala manaDe jI, vIra prabhu ke khabara hUI; phula jeDe Ina komala phula jI, vIra prabhu ke khabara hUI. gautamanA komaLa mananI vIra prabhune khabara hatI. phUla jevA e komaLa phUlanI vIra prabhune ! khabara hatI. dUra dUra ho devazarmA, unake ute prabodhe lAva; gautama ke je vidAya kare ne, vIra prabhu thaI ve vidAya. thI dUra dUra devazamAM hato. tene pratibodhavA mATe vIra prabhue gautamane tyAM mokalyA. ane ! tyArabAda pote sadAne mATe vidAya thaI gayA. ==
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vadhe gautama je kana, duHkha je DuMgara jevo harapha pugo; I to jANe dhuMbI thaI, eDo vajUvAta lago. # pAchAM vaLatAM jyAre gautamanA kAna para duHkhanA DuMgara jevo A zabda AvI paDyo, tyAre temane mana to jANe dharatI dhrujI gaI hoya evo vajrAghAta lAgyo.. zAnI gautama teM paNa, aja tAM jANe tUTI peo AkAza; cibhaDa phimeM tI sAva phisI pyA, hAya, vijI thaI veA hatAza! # jJAnavAna guru gautama upara paNa Aja to jANe Abha tUTI paDyuM hatuM. cIbhaDuM phasakI paDe tema e phasakI paDyA, hAya nAkhIne hatAza thaI gayA. mahAvIra jI vidAya se, gautama jA aMtara-tAra rUe; karuNa kaMTha jo rUdana suNIne, jaMgala jhADa pahADa rUe. mahAvIranI vidAyathI gautamanA aMtaranA tAra rahe che. emanA karuNa kaMThanuM kalpAMta sAMbhaLIne jaMgala, jhADa ane pahADa jANe raDavA lAge che. vIra prabhu jI vidAya se, gautama ke lage baDo AghAta; pANA paNa palarI paeN eDo, gautama guruvAra karI vilApa. # vIra prabhunI vidAyathI gautamanA aMtarane Avo moTo AghAta lAgyo che. paththara paNa ! pIgaLI jAya evo vilApa gautama guruvara karavA lAgyA. gautama guru je manaDe jItAM, pIDA jo kI reo na pAra; akhiye meM zrAvaNa ne bhadharo, AMsuDA vacaMtA odhAra. gautama gurUvara jI akhiye meM, mahAvIrajI mUrata Aya; gautamasvAmI je aMtarameM, vIra prabhu jI sUrata Aya. che gautama gurunA mananI pIDAno koI pAra ja rahyo nahIM. AMkhomAMthI zrAvaNa-bhAdaravAnA megha jevAM AMsuDAM codhAra vahe che. gautama guruvaranI AMkhomAM mahAvIranI mUrti che. emanA aMtaramAM vIra prabhunI sUrata che. gautama gaNavara rUe dhrusake, akhiyeM AMsuDe jA mI; jJAnI gautama parama prema se, prabhu ke obhAlA tA DI. karuNAghana! karuNa nA sAgara, karuNA Aju kiDAM vaI? karuNAsAgara! AMjI karuNA, mU ke mAre halaI vaI! gautama gaNadhara dhrusake dhrusake raDe che. AMkhe AMsunA meha che. jJAnI gautama premathI vIra prabhune upAlaMbha Ape che : o karuNAghana! karuNAnA sAgara! tamArI karuNA kyAM gaI? tamArI karuNA to mane mArIne cAlI gaI che. mahA ahiMsaka vIra prabhujI, aMjI ahiMsA kiDAM vaI? ahiMsA AMjI ajatAM muMke, kanala kare ne halaI vaI!
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] parama premamaya vIra prabhujI, prema na AMjo saco huo; kAM tAM AMjo prema kyo, kAM sevaka AMjo kyo huo. * he mahAna ahiMsaka vIra prabhu ! tamArI ahiMsA kyAM gaI? tamArI ahiMsA Aje to mane katala karIne cAlI gaI che. ane parama premamaya vIraprabhu ! Apano prema sAco na hato. kAM to tamAro prema kAco hato, kAM to tamAro sevaka kAco hato. AI tA huA prabhajI, AMjI trevaDameM taiyAra meM; AMje caraNe je sevaka ke, kIM rakheAM aMdhAre meM? komala thaIne kaThora thINuM, guNiyala AMke ghaTe na to; muMje mana teM kAro DuMgara, kaDaDyo hAleM haTe na to. * tame to prabhujI, tamArI trevaDamAM ane taiyArImAM hatA. to pachI tamArA A sevakane aMdhArAmAM kema rAkhyo ? komaLa thaIne kaThora thavuM e tamArA jevA guNiyalane ghaTatuM nathI. mArA mana para to jANe kALo DuMgara trATakI paDyo che. e keme karatAM mana parathI haTato nathI. nADI je dhabakAre meM paNa, guMje prabhujI AMjo gIta; meM je sAMsa-usAMmeM meM paNa, ace vie AMjo saMgIta. niMDhe vaDejaga je jIve ke, AMjo nAM tAM tAre to; prabhajI AMjo vaDI vichoDo, mUke tAM aja mAre to. [ 291 mArI nADInA dhabakArAmAM paNa prabhujI ! tamAruM gIta guMje che. mArA zvAsa-ucchvAsamAM paNa tamAruM ja saMgIta AvajA kare che. nAnAmoTA jagatanA jIvone tamAruM nAma tAre che. paNa prabhujI ! tamAro lAMbo viyoga mane to mArI nAkhe che. kiDAM veA vanarAja vIra, vaMna jA ja vilAsI kiDAM veA? kiDAM veA vagaDe jA vasaMdhala, vana jA vAMsI kiDAM veA? kaoN jANAM aja prema paMtha jA, vIra pravAsI kiDAM veA? agama bhoma jA Apa nivAsI, nita upakArI kiDAM veA? o vanarAja jevA mahAvI2! vananA vilAsI! tame kyAM gayA? vagaDAnA vasanArA o vanavAsI ! tame kyAM cAlyA gayA ? premapaMthanA vIra pravAsI ! Aje koNa jANe kyAM gayA ! agama bhUminA nivAsI ane nita nitanA upavAsI, tame kyAM gayA ? virala vibhUti amara mUratI, vIra amIra phakIra veA, Atama bara seM, janama janama ja, jorIMthala jaMjIra veA. hIra-cIra havA jA jeM jA, dharama dhuraMdhara dhIra ve, tapasI tyAgI ne verAgI, pegambara ne pIra veA. virala vibhUti ane amara mUrti evA vIra, amIra ane phakIra cAlyA gayA. AtmabaLathI janama janamanI jaMjIrane toDI nAkhanAra vidAya thaI gayA. jenA aMga pa2 hIra-cIra,
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kapaDAM-lattAM mAtra havAnAM ja hatAM evA dharmadhuraMdhara dhIra vIra cAlyA gayA ! nirce nirTa nuM niDhA veA, meru jeDA je mahAna ve; prema-ahiMsA jA prathamI ke, premala DIMghala dAna veA. niramala neha nidhAna veA, aja niradhana ne dhanavAna ve; aja saccA InsAna veA, aja bhArata jA bhagavAna veA. che nAnA nAnA karatAM vadhu nAnA ane ahiMsAnAM premala dAna denArA cAlyA gayA. nirmaLa nehanA sAgara gayA. Aje nidhana-dhanavAna gayA. Aje eka sAcA InsAna gayA. Aje bhAratanA bhagavAna gayA. bhavATavI jo bhavasAgara, tarIMdhala trAtA halyA ve; parama punita bhAratamAtA jA, bhAgyavidhAtA halyA veA. vyomavihArI vimukta paMkhI, muktidAtA halyA veA; mahAvIra mahIpatIe jA, mahIpata mAMdhAtA halyA A. # bhavATavI-bhavasAgaramAMthI tAranAra trAtA-rakSaka cAlyA gayA. parama punita bhAratamAtAnA bhAgyavidhAtA cAlyA gayA. vyomavihArI vimukta paMkhI jevA vIra muktidAtA gayA. mahIpationA paNa mahIpati evA mAMdhAtA mahAvIra vidAya thayA. saMta veA sabhAgI hI, kamabhAgI hANe kiDAM vijhe? pAgala AMjo premI, hI verAgI hANe kiDAM vijhe? ja tame sabhAgI saMta to cAlyA gayA; paNa A kamabhAgI have kyAM jAya? tamArA pAgala - premI A verAgI have kayAM jAya? gautamasvAmI ko kevalajJAna 4 prabhujI, ke obhAlA kaI, meM to bhArI bhUla kaI; vItarAga bhagavAna AMjI, aja ta mUke khabara paI. thI prabhujI ! tamane upAlaMbho ApIne meM to bhAre bhUla karI. e vItarAga bhagavAna! tamArI mane Aje khabara paDI. gautama guru jI virahavedanA, paravazatA jo reo na pAra; vItarAga je bhAva meM pragaTyo, gautama jI ke kevaLajJAna. che gautama gurunI virahavedanA ane paravazatAno pAra rahyo nahi. vItarAga bhAvathI gautamane kevaLajJAna prApta thayuM. (hAvIra-bAvanImAMthI sAbhAra.) * * *
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 293 - - - - - - - - gautama-vilApa (prastutakartA : pUnamacaMda nAgaradAsa dozI "zazI pUnama') thirAda kaDuvAmati gacchanI gAdI hatI. e gAdI para Aja sudhI yatijIo thaI gayA. teo sAjIjI nAme jANItA hatA. chellA sAjIjI maNilAlajI mahArAja vi. saM. 203mAM kALadharma pAmyA pachI te gAdIno viccheda thayo che. e gacchanI sAtamI pATe sattaramA saikAmAM zrI kalyANa sAjIjI thaI gayA. temaNe vItarAga-bhaktinAM kAvyo lakhyAM hatAM. te paikInA eka kAvyanI amuka gAthAo tharAdavALA dhamabhyAsI zrI pUnacaMdabhAI dozIe karela vivecana sAthe ahIM rajU karavAmAM Avela che. dIpAvalInA mahAna parvane anulakSIne lakhAyeluM A kAvya ApanA hRdayanA paritApone zAMta karanAruM nIvaDaze. -saMpAdaka) vira sakaLa saMgha sukhakArI, vire tAryA bahu nara ne nArI; keI poDhyA mugati mojhArI, keI huA ekAvatArI. ho vIra! pyArA ho prANa hamArA.... 1. ema kahetA gautama gaNadhArA, cheDe cheha dInA kyA pyArA; tama zu che hamArA kArA, tame mugati mAragano dAtArA.ho vira0 2. mahArAjazrIe AkhuM kAvya zrI gautamasvAmIjInA mukhe ja gavAyuM hoya evI racanA karI che. prabhu mahAvIre aneka upakAra karI, aneka naranArIone muktinagaranAM mahemAna banAvyAM che. kaMIkane ekAvanArI banAvyAM che. evA he vIra prabhu! Apa mane prANathI paNa vadhAre pyArA cho. AgaLa vadhatAM bhagavAnane upAlaMbha ApatAM prabhu sAtheno potAno gADha saMbaMdha darzAvIne kahe che ke aMta samaye mane he vIra ! zA mATe cheha dIdho? trizalAdevI tumayI mAya...vIra pAmyA pAMcamuM jJAna...ho vIra.. (gAthA : 3 thI 7mAM. pachI-). hama tAraNa pAvAe Ave, hama saMdeha dUra gamAve; hama upadeza deI samajAve, hama ekAdaza dIkSA pAve...ho. vIra. sahasa cAra ne sata cAra, ekI vAre kliA aNagAra; pada dIno prathama gaNadhAra, cauda sahasa meM kIo saradAra..ho vIra.. ame agiyAra bhAIo yajJayAgamAM vizvamAM zreSTha tarIke mAnIne abhimAnamAM aMdha banyA hatA. ethI amane tAravA mATe ja prabhu pAvApurIe AvyA ane amArA agiyAra jaNanA saMdeha potAnA jJAnathI dUra karI, sAco upadeza samajAvIne, badhAne dIkSita karyA. vaLI bIjA maLI ekasAthe cauda hajArane aNagAra banAvyA ane te badhAnA saradAra tarIke mane zreSTha evuM gaNadhara-pada ApavAmAM AvyuM. ame agiyAre agiyAra gaNadhara tarIke prasiddha thayA. he vIra ! tame mane prANathI paNa vadhAre pyArA cho. prabhu nija Ayu thoDuM jANI, soLa pahoranI dezanA vakhANI; bujhavyA bhaviyaNa jinavare prANI, mArI veLAe kozIra ANI...ho vira0..
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi - - - - - - - - - - - jANe e sAthathI cUke, muja bAMbhaNa bujhaNa mUke; Ape jaI muktimAM DhaMke, vIra! vIra! karatAM gaLuM duHkhe..ho vIra.... bhagavaMte potAnuM AyuSya thoDuM che ema jJAnathI jANyuM tyAre chelle ekadhArI soLa pahora-(be rAtadivasa) sudhI dezanA ApI ane aneka bhavyajanone A asAra saMsArathI tArIne mokSe mokalI dIdhA. jyAre he prabhu! phakta eka mane ja Ape yAda na karyo. mArI vakhate Ape kozIza kema karI? hA..hA..jANyuM...jANyuM. mAro sAtha karavo Apane gamato na hato. ethI to mane devazamane pratibodha karavA mokalI dIdho. ane pAchaLathI Apa ekalA cheka muktinagaramAM pahoMcI gayA ! he vIra...he vIra.have mAruM koNa? Apane pokArI pokArIne to mAruM gaLuM dukhavA AvyuM. he vIra ! tame mane prANathI paNa vadhAre vahAlA cho. sajjananI karaNI eha, ApaNuM karI thApe jeha, tehathI adhiko bAMdhe neha, pachI jANIne dIdho cheha ho vIra.... goyamo goyamo kahI bolAvyo, UMcI padavIe caDhAvyo; laI kevaLa kahI samajAvyo, dA" dIdho jaba chaLa Avyo. ho vIra.... sajjananuM kartavya evuM hoya ke jene te potAnuM gaNI sthApe che, tenI sAthe gADha rIte vadhAre prema bAMdhe che. Ape e pramANe mane paNa potAno gaNI UMcI, prathama gaNadharanI padavI sudhI caDhAvI dIdho ane vadhu ne vadhu sneha bAMdhatA gayA. paNa pachI jyAre samaya Avyo tyAre mane dago daIne Apa ekalA cAlyA gayA. Apa jANatA hatA chatAM mane Avo dago karavAnuM kAraNa zuM? mArAmAM zI UNapa jaNAI? he vIra ! vIra ! mane Avo dago karavAnuM kAraNa zuM? he vIra ! mane Apa mArA prANathI paNa vadhu pyArA cho. goyamo. goyamo...jevA premabharyA zabdothI Apa nitya bolAvatA hatA. have mane goyamo kayAM sAMbhaLavA maLaze? Ape ekalA kevaLajJAna meLavI lIdhuM ane mane samajAvI dIdho. Ama mane zA mATe chetarI gayA, prabhu? prabhu hama tuma ghaNA bhava neha, jema patthara upara raha; bhagavatI aMge zAkha che eha, to dhabake zuM dAkhyo che. ho vIra. gAMgIone zivarAje, te to pAmyA zivapurI rAje; ghaNA tApasonAM sAtha kAje, mujane mukti na ApI prabhu lAje...ho vIra. he prabhu! mAre ApanI sAthe A bhavano ja saMbaMdha nathI, paNa ghaNA bhavono che. Apa tripai vAsudeva hatA, tyAre Apano ratha hAMkanAra sArathi huM hato. e sneha tarata tUTI jAya evo nathI. e to paththara para TAMkaNA vaDe khodelI rekhA jevo che. te ekadama nAza pAmI zake nahi. bhagavatIsUtramAM AnI sAkSI che. chatAM Ape eka ja dhaDAke e snehanI sAMkaLane kema toDI nAkhI? ne mane chetarIne ekalA kema cAlyA gayA? gAMgIone ane zivarAja jevA ghaNA tApasone Ape muktipurImAM pahelethI mokalI dIdhA. | temanAM kArya sudhArI dIdhAM. jyAre eka mane ja mukti na ApI! kharekhara, prabhu! e Apane mATe
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 295 zaramabharyuM kahevAya. paNa zuM karuM? he vIra ! Apa to mane prANathI paNa vadhAre vahAlA cho. hasI dIkSita sAnase sIdhyA, potAnA gaNI pAse lIdhA; neNa ochAM adhikAM kIdhAM, mujane jANa chatAM dA' dIdhA...ho vIra.... balihArI re vIra tumArI, du:kha dIo paheluM ThArI; tume sarva jIvonA upakArI, AzA hatI tumArI...ho vIra.... are, mAre hAthathI dIkSA Apela sAtasone paNa Ape potAnA mAnIne sAthe laI lIdhA. te sarva siddhipadane pAmI gayA. jema ApanA upara vadhu sneha karyo tema Ape mane aLago gaNIne, temanA pratye amIdRSTi rAkhI. Ama, amArA pratye bhedabhAva rAkhyo. Apa te badhuM jANatA hatA. chatAM mane ja dago ApavAnuM Apane kema gamyuM ? he vIra ! tamArI balihArI che. pahelethI mane ThArI ThArIne pAchaLathI duHkhamAM dhakelyo ! tame sarva jIvone upakArI bhagavAna cho. mane paNa ApanA upara ja moTI AzA hatI. e AzAmAM ApanI sAme ja mITa mAMDIne beTho hato. e sarva AzA para Aje pANI pharI vaLyuM. AzA ThagArI nIvaDI ane mane Apa noMdhAro mUkIne cAlyA gayA. he vIra ! Apa to mane prANathI paNa vadhAre vahAlA cho. prabhu rAgadveSa rahita jANI, mana rAkhyuM kheMcI tANI; bhagavaMta zuM bhakti maMDANI, goyama thayA kevaLajJAnI...ho vIra... dina divALIne bIje, rUDA jhArapaTorA kAje; rasanidhi klA sama rAjhe, sAjI kalyANa koDa maLI je...ho vIra... are ! A badhuM meM zuM ciMtavyuM? prabhu to rAgadveSa vinA vItarAga devAdhideva che. emane mana to badhAM prANI sarakhAM hoya. koI bhedabhAva na hoya. dago-prapaMca prabhu karatA haze ? are, AvA khoTA olaMbhA he jIva! teM zA mATe ApyA ? moha vagara huM ja abudha jANI na zakyo. jagatamAM mAruM koI nathI. huM koIno nathI. mohavaza mArA-tArAnA bhedamAM bhAna bhUlyo. he bhagavaMta ! kSamA karo. kSamA karo. A ajJAnI goyamAnI bhUla kSamA karo. Ama, bhagavAna sAthe bhaktinuM sAcuM joDANa saMdhAyuM. gautamasvAmI apUrva jJAnaprakAzane nihALatAM kevaLajJAnI thaI gayA. e divasa hato navA saMvatsarano pahelo divasa...kArataka mAsanI zuklA pratipadAno prAtaHkALa ! divALIno bIjo divasa jhArapaTorA nAme janatAe Ujavela. kalyANa sAjIjI A racanA saM. 1696mAM banAvIne potAnA koDa-manoratha pUrAM thayAnuM kahe che. ('sughoSA' sAmayika, navembara 1985 mAMthI sAbhAra.) ***
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 ] [[mahAmaNi ciMtAmaNi zrI gautama vilApa rUpa stavana huM sAco ziSya tamAro prabhujI paTo lakhI gho mero....... lAvuM lekhaNa lAvuM zAhI, lAvuM kAgaLa sAro, muktipurInuM rAja lakhAvuM, mujaro mAno mAro. huMo sagAsaMbaMdhI sarva tyajIne, ApanI sevA kIdhI, mAtra eTalI Aza purIne, jiMdagI soMpI dIdhI. huMo anArya Ardaka arjuna mALI tima udAyI rAja, zuM karyuM bAlaka aImutte ke ApyuM zivanuM rAja. huMo maMkAtI Adi nRpa putro, thAya sAtaso siddha, to zuM huM paNa nA pAmuM meM zI bhUla kIdha....huMo gozALe vezyA mukIne, Apane pIDA kIdha, bIjapura pAka vahorAve revatI, tene nijapada dIdha...huM caMdanabALA bAkuLA ApIne, dhare muktino tAja, zreNika patnI trevIza ziva pada, caudaso nArI samAja huM aSTApada parvata jaI AvyA, paMdaraso avadhUta, tene paNa teM mokSamAM sthApyA, prabhu nyAya adbhuta... huMo gautama gaNadhara mahA munivara, mokSa tAna laya lIna, zAnti pAme vIra vacanathI, darzana pATha adIna. 6 * * * kharataragaccha-nabhomaNi yugapradhAna dAdAzrI jinakuzaLasUrijInA ziSya zrI udayavaMta (vinayaprabha) mahArAja viracita zrI gautamasvAmIno rAsa (sAthe) vIra jirNosara caraNakamala kamalA kaya-vAso, paNamavi prabhaNIzuM sAmi sAra goyamaguru rAso; maNa taNu vayaNa eta karavI nisuNo bho bhaviyA, jima nivase tuma devageha guNagaNa gahagahiyA. jabUdIva siri bharaha khitta khANItala maMDaNa, magadhadeza seNiya narase riudala-bala khaMDaNa; dhaNavara gubbara nAma gAma jahiM guNagaNasajjA, viSpa vase vasubhUI tathya tasu puharI bhajA. 1. 2.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 297 tANa pura siri IdabhUI bhUvalaya pasiddho, caudaha vijjA viviha rUva nAri rasa viddho (zuddha); vinaya viveka vicAra sAra guNagaNaha manohara sAta hAtha supramANa deha rUpe raMbhAvara. nayaNa vayaNa kara caraNa jivi paMkaja jaLe pADIe, teje tArA caMda sura AkAze jamADIe rUve mayaNa anaMga karavI melvio niradhADIe, dhIra meM meru gaMbhIra siMdhu caMgima cayacADIe. 4. pekhavi niruvama rUva jAsa jaNa jape kiMcia, ekAkI kalibhIta Izka guNa melyA saMci0; ahavA nikSe puvrajammu jiNavara INe aMcIe, raMbhA paumA gaurI gaMga rati hA vidhi vaMcIe. 5. nahi budha nahi guru kavi na koI jasu AgaLa rahI, paMcAsamAM guNapAtra chAtra hIMDa parivarIo; kare niraMtara yajJakarma mithyAmati mohIe, iNe chali hose carama nANa daMsaNaha visohIe. 6. (vastu chaMda). jaMbudIvaha jaMbudIvaha bharahavAsaMmi, bhUmitalamaMDaNa magadhadeza, seNiyanaresara, vara gubara gAma tihAM, viSpa vase vasubhUI suMdara, tasu bhajjA puhavI, sayala guNagaNa rUva nihANa, tANa putta vijjAnIlo, goyama atihi sujANa. (DhALa bIjI). carama jiNesara kevaLanANI, cauvita saMgha paITTA jANI; pAvApura sAmI saMpatto, cauhi deva nikAye juto. deve samavasaraNa tihAM kIje, jiNa dIThe miththAmati khIje; tribhuvanaguru siMhAsaNe baIDhA, tatakhaNa moha digaMte paI8A. 9. kodha mAna mAyA madapUrA, jAe nAThA jima dina caura; devaduMdubhi AkAze vAje, dharmanaresara AvyA gAje. kusumavRSTi virace tihAM devA, causaTha Indra jasu mAge sevA; cAmara chatra zirovari sohe, rUpe hI jiNavara jaga sahu mohe. 11. upazama rasabhara bhara varasatA, yojanavANI vakhANa karatA; jANIe vardhamAna jina pAyA sura nara kiMmara Ave rAyA. 12. 38
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 ] kAMtisamUhe jhalahalakatA, gayaNa vimANe raNaraNakatA; pekhavI iMdabhUI mana cite, sura Ave amha yajJa hovaMte. tIra taraMDaka jima te vahatA, samavasaraNa pahutA gahagahatA; to abhimAne goyama jaMpe, tiNe avasare kope taNu kaMpe. mUDha loka ajANyo bole, sura jANaMtA Ima kAMI Dole ! mu (muja) AgaLa ko jANa bhaNIje, meru avara kima opama dIje ? (vastu chaMda) vIra jiNavara, vI2 jiNava2, nANasaMpanna, pAvApurI suramahia pattanAha saMsAratAraNa, tihiM deva nimmavia samosaraNa bahu sukhakAraNa, Nivara jaga ujjoakara, teje karI diNakAra, siMhAsaNe sAmI Thavyo, huo te jayajayakAra. bhASA (DhALa trIjI) tava ciDao ghaNamANagaje, iMdabhUI bhUdeva to; huMkAro karI saMria, kavaNasu jiNava deva to. yojana bhUmi samosaraNa, pekhe prathamAraMbha to; daha disi dekhe vividha vadhu AvaMtI suraraMbha to. maNimaya toraNa daMDa dhaja, kosIse nava ghATa to, vayara vivarjita jaMtugaNa, prAtihAraja ATha to. sura na2 kinnara asuravara, iMdra-iMdrANI rAya to; citta samayi ciMtave e, sevaMtA prabhupAya to. sahasikaraNa sama vIrajiNa, pekhavi rUpa vizAla to; eha asaMbhava saMbhave e, sAco e iMdrajAla to. tava bolAve trijagaguru, iMdabhUI nAmeNa to, zrImukha saMzaya sAmI sarve, pheDe veda-5eNa to. mAna melhI mada ThelI karI, bhaktie nAme sIsa to, paMcasAMzu vrata lIo e, goyama pahilo ziSa to. baMdhava saMjama suNavI karI, aganibhUI Aveya to; nAma leI AbhAsa kare, te paNa pratibodheya to. INe anukrame gaNahara rayaNa thApyA vIre agyAra to; tava upadeze bhuvanaguru, saMyamazuM vrata bAra to. [ mahAmaNi ciMtAmaNi bihuM upavAse pAraNuM e, ApaNa pe viharuM to; goyama saMyama jaga sayala, jayajayakAra karaMta to. 13. 14. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 15.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] (vastu chaMda) iMdarbheIa, iMdarbheIa, ciDaa bahumAna, huMkAro karI kaMpato, samosaraNa pahoto turaMta, Iha saMsA sAmi save, caramanAha pheDe phuraMta, bodhibIja saMjAya mane, goyama bhavaha viratta, dikhkha leI sikhkhA sahia, gaNadhara paya saMpatta. bhASA (DhALa cothI) Aja huo suvihANa, Aja pacelIma puNya bharo; dIThA goyama sAmI, jo nia nayaNe amiya so. siri goyama gaNadhAra, paMcasayAM muni parivariya; bhUmiya karaya vihAra, bhaviyaNa jana Diboha kare. samavasaraNa mojhAra, je je saMsA upaje e. te te paraupakAra, kAraNa pUche munipavo. jihAM jihAM dIje dIkhkha, tihAM tiAM kevaLa upaje e; Apa kanDe aNahuMta, goyama dIje dAna Ima. guru upira guru bhatta, sAmI goyama upaniya; eNI chaLa kevaLanANa, rAga ja rAkhe raMga bhare. je aSTApada sela, vaMde caDI cauvIza jiNa; Atama-ladhi vaseNa carama zarIrI soya muni. Iya desaNa nisuNevi, goyama gaNahara saMcaliya; tApasa panna2saeNa, to muni dITho Avato e. tava sosiya niya aMga, amha satita niva upaje e; kima caDaze daDhakAya ? gaja jima dIse gAjato e. giruo eNe abhimAna, tApasa jo mana ciMtave e; to muni caDIo vega, AlaMbavi dinakara-kiraNa. kaMcaNamaNi niSpanna daMDa kalasa dhaja vaDe sahia; pekhavi paramAnaMda, jiNahara bharatesara mahia. niya niya kAya pramANa, caudisi saMThia jiNahabiMba; paNavi mana ulhAsa, goyama gaNahara tihAM vasi. vairasAmino jIva, tirthaMkarz2abhaka deva tihA; pratibodhe puMDarIka kaMDarIka adhyayana bhaNI. vaLatA goyama sAmI, savi tApasa pratibodha kare. leI ApaNa sAtha, cAle jima jUthAdhipati. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. [ 299
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 ] khIra khAMDa bhRta ANI, amiya-vUTha-aMgUTha ThavI; goyama ekaNa pAtra, karAve pAraNAM vi. paMcasayAM zubha bhAvi, ujjavaLa bharIo khIra mise; sAcA guru saMyoga, kavaLa te kevaLa rUpa huA. paMcasayAM jiNanAha, samavasaraNa prAkAratraya; peti kevaLanANa, upanna ujjoya kare. jANe jivi pIyUSa, gAjaMtI ghaNa megha jima, jiNavANI nisuNevi, nANI huA paMcasayAM. (vastu chaMda) iNe anukrame, iNe anukrame, nANasaMpanna, pannarahasaya parivariya, haria duria jiNanAha vaMdaI, jANevi jagaguru vayaNa, tIhanANa appANa niMdaI, carama jiNesara tava bhaNe, goyama ma karIsa kheu, chehaDe jaI ApaNe sahI, hosyuM tullA beu. bhASA (DhALa pAMcamI) sAmIo e vIra jiNaMda, punimacaMda jima ullasiya, viharIo e bharahavAsa~mI, varasa boMtera saMvasiya; Thavato e kaNaya paumesu, pAyakamaLa saMghahi sahiya, AvIo e nayaNANaMda, naya2 pAvApura saramahiya. peSIo e goyamasAmI, devasammA paDibohaka e, ApaNo e trisalAdevInaMdana, pahoto paramapae; vaLatAM e deva AkAsi, pekhavI jANyo jiNasame e, to muni e mana viSavAda, nAdabheda jima upano e. kuNa samo e sAmIya dekhI, Apa kanheM huM TALIo e, jANato e tihuaNa nAha, loka vivahAra na pAlIo e; ati bhaluM e kIdheluM sAmI, jANyuM kevaLa mAgaze e, ciMtavyuM e bALaka jema, ahavA keDe lAgaze e. huM kama e vIraNiMda, bhagate bhoLo bhoLavyo e, ApaNo e avihaDa neha, nAha na saMpe sAravyo e; sAco e eha vItarAga, neha na jehane lAlIo e, iNa same e goyama citta, rAga virAge vALIo e. AvatuM e je ulaTTa, rahetuM rAge sAhIyuM e, kevaLuMe nANa upanna, goyama saheje upAIyuM e; [ mahAmaNi ciMtAmaNi 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 301 50. tihuaNa e jayajayakAra, kevaLI mahimA sura kare che, gaNadharu e kare vakhANa, bhaviyaNa bhava jima nistare e. (vastu chaMda) paDhama gaNahara paDhama gaNahara, varisa pacAsa gihavAse vasiya, tIsa variTa saMjama vibhUsiya, siri kevaLanANa puNa bAra varasa tihuaNa namaMsia, rAjagRhI nagarI Thavyo, bANuMvaya varisAla; sAmI goyama guNanIlo hosTe sIvapura ThAu. bhASA (DhALa chaThThI) jima sahakAre koyala Tahuke, jima kusumaha vane parimala mahake, jima caMdana sugaMdhanidhi, jima gaMgAjala lahere lahake, jima kaNayAcala teja jhaLake, tima goyama sobhAganidhi. jima mAnasara nivase haMsA, jima saravarazI kaNayavataMsA: jima mahuyara rAjIva vane; jima rayaNAyara rayaNe vilase; jima aMbara tArAgaNa vikase, tima goyama guNa kelivane. punima nizi jima sahira sohe, surataru mahimA jima jaga mohe, pUrava dise jima sahasakaro, paMcAnane jima girivara rAje, naravaI ghara jima mayagala gAje, tima jinazAsana munipavaro. jima sura taravara sohe zAkhA, jima uttama mukha madhurI bhASA jima vana ketakI mahamahe e, jima bhUmipati bhUyabaLa camake, jima jiNamaMdira ghaMTA raNake, tima goyama labdha gahagahe e. ciMtAmaNi kara caDhiyo Aja, surataru sAre vAMchita kAja; kAma kuMbha savi vaza huA e, kAmagavI pUre mana kAmI; aSTa mahAsiddhi Ave dhAmI, sAmI goyama aNusaro e. praNavAkSara pahelo prabhaNIje, mAyA bIja zravaNa nisuNIje, zrImukhe (zrImatI) zobhA saMbhave e, devaha dhari arihaMta namIje; vinaya pahu uvajjAya ghuNIje, iNe maMtra goyama namo e. para ghara (pura) vazatA kAMI karIne, deza dezAMtara kAMI bhamIje; kavaNa kAMja AyAsa karo, praha UThI goyama samarIje; koja samagaLa tatakhINa sIjha, navanidhi vilase tAsa ghare. caudahase (caudahasaya) bArottara varise, goyama gaNadhara kevaLa divase; khaMbha nayara prabhu pAsa pasAye, kIyo kavita upagAra paro; AdihI maMgaLa eha pabhaNI, parava mahotsava pahilo dIje. Rddhi vRddhi kalyANa karo. 59.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 60. dhana mAtA jiNe Uare dhariyA, dhana pitA jiNe kuLe avatariyA; dhana sadguru jiNe dIkhsiyA e, vinayavaMta vidyAbhaMDAra; jasu guNa pahavI na labhye pAra, vaDa jima zAkhA vistaro e. ('jainaprabodha'mAM A AsanI je vadhAre gAthAo chapAyela che te nIce pramANe che.) gautamasvAmIno rAsa bhaNIje, cauviha saMgha raLiyAta kIje; sayaLa saMgha ANaMda karo, kuMkuma caMdana chaDo devarAvo, mANeka motInA coka purAvo, rayaNa siMhAsaNa besaNo e. tihAM besI guru dezanA deze, bhavika jIvanAM kAraja saraze, udayavaMta muni ema bhaNe e; gautamasvAmI taNo e rAsa, bhaNatAM suNatAM lIvilAsa, sAsaya sunidhi saMpaje e. eha rAsa je bhaNe bhaNAve, va2 mayagaLa lacchI ghara Ave, manavAMchita AzA phaLe e. 61. 62. 63. *** zrI gautamasvAmInA uparokta moTA rAsano artha (pahelI DhALamAM gotamasvAmInA mAtApitA, gAma-nAma tathA temanAM vividha svarUponuM varNana che.) jemanAM caraNakamalamAM kamalA/lakSmIe nivAsa karela che evA jinezvara zrI mahAvIra prabhune namaskAra karIne, temanA prathama ziSya gaNadhara gautama-gotrIya indrabhUti prasiddha nAma gautamasvAmInA sArayukta guNonI huM rAsanA mAdhyamathI stavanA karIza. he bhavyajano ! Apa mana, zarIra ane vANIne ekAgra karI dhyAnapUrvaka A rAsa sAMbhaLo; jenAthI tamAruM zarIra rUpI ghara guNagaNAthI maMDita/maghamaghAyamAna thaI jAya. (1) jaMbudrIpamAM AvelA bharatakSetramAM pRthvItalanA maMDanabhUta magadha nAmano deza (vartamAna samayamAM bihAra prAMta) hato. tyAM zatrunA daLanI zaktinuM dalana karavAvALA mahArAjA zreNika rAjya karatA hatA. A magadha pradezamAM dhana-dhAnyathI samRddha guvvara nAmanuM (nAlaMdA najIka) gAma hatuM. A gAmamAM sakalaguNanidhAna vipra jAtinA vasubhUti nAmanA paMDita rahetA hatA. temanI patnInuM nAma pRthvI hatuM. (2) tenA putranuM nAma indrabhUti hatuM, je vizvavikhyAta hatA, vividha prakAranI cauda vidyA rUpiNI nArIonA rasalobhI hatA, arthAt caturdaza vidyAnidhAna hatA ane vinaya, viveka, vicArazIlatA Adi zreSTha guNabhaMDArathI zobhAyamAna hatA. temanuM zarIra sapramANa sAta hAthanI UMcAIvALuM hatuM ane rUpa-sauMdarya raMbhAvara, eTale ke indra samAna hatuM. (3) jemanI AMkho, mukha, hAtha ane paganI aruNimAthI lajjita thaIne kamaLoe jaLamAM nivAsa karI lIdho hato; jenA prabhApUrNa tejathI bhramita thaIne tArAgaNa, caMdra ane sUrya AkAzamaMDaLamAM
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 303 : bhramaNa karavA lAgyA hatA, jenA atulanIya rUpa-sauMdayathI parAjita thaIne madana-kAmadeva anaMga-zarIrahIna banIne potAnA zarIramAM samAviSTa thaI gayA hatA. dhIraja ne gaMbhIratAmAM teo anukrame merunI UMcAI ane samudranI UMDAIthI paNa vadhu AgaLa hatA. athavA temanI prazastatama dhIratA ane gaMbhIratA AgaLa potAne UNo samajI bannee potAnI cUtrakamaNa/gatizIlatAne choDI, gahana sthiratA dhAraNa karI merue parvatanuM ane sAgare kSAratva dhAraNa karI pRthvIno Azraya laI lIdho hato. (4) temanA atulanIya rUpa-sauMdaryarAzine joIne janasamUha vicAra kare che-kahe che-ke, A yugamAM asAdhAraNa rUpa dhAraNa karanAra A eka mAtra che, anya koI paNa jovAmAM AvatA nathI. ane vizvamAM jeTalA paNa alaukika guNa che tenuM saMkalana karI vidhAtAe temanAmAM sthApita karI dIdhA che. athavA cokkasapaNe kahI zakIe ke temaNe pUrvajanmamAM jinezvara devonI arcanA karI hatI tenA phaLasvarUpe teone nirupama-upamArahita rUpa-sauMdarya ane guNono bhaMDAra prApta thayela che. A kAraNe kahI zakIe ke, hA, vidhAtAe paNa raMbhA, paDyA, gaurI, gaMgA, ane kAmadevanI patnI ratinA rUpa-sauMdaryanI racanA karatI vakhate temAM anukrame mAdakatA, aizvarya, satItva, pavitratA ane ramaNIyatA Adi kevala eka eka guNanA sanniveza karI temane chalA che. athavA devAMganAonI rUparAzi ane guNa paNa temanI samakSa tuccha che. (5). indrabhUti vicAratA hatA ke, vizvamAM mArI paMDitAI ane pratibhA sAme koI vidvAna nathI ane koI mArA gurusthAnIya nathI thaI zakatA. tathA na koI kavipuMgava che ke jenuM sAmIpya huM svIkArI zakuM. arthAt te potAne sarvatantra-svataMtra ane manISI-mUrdhanya samajatA hatA. teo potAnA guNavAna ane suyogya 500 ziSyo sAthe paribhramaNa karatA hatA. zarUAtamAM mithyAvAsita mati/buddhi hovAne kAraNe teo hamezAM yajJa-karma karatA hatA. athavA karmakAMDI vidvAna hatA. kavi kahe che ke-A indrabhUti carama tIrthaMkara mahAvIranuM sAmIpya prApta karI, darzanavizuddhipUrvaka carama-nANa-kevalajJAna prApta karI avicala mokSapadane prApta karanAra che. (6). (pahelI DhALano sAra) jaMbUdIpanA bharatakSetramAM pRthvItalanA maMDanabhUta magadha rAjya hatuM. tyAMnA mahArAjA zreNika hatA. A pradezamAM gubbara nAmanuM zreSTha gAma hatuM. tyAM vasubhUti nAmanA brAhmaNano nivAsa hato. temanI patnInuM nAma pRthvI hatuM. temane samasta guNanA samUha tathA rUpanA nidhAna rUpa putra hato, je vidyAe karI manohara hatA ane gautama nAme atyaMta jANItA (sujJa) hatA. (7). (DhALa bIjImAM zrI jinezvara paramAtmAnA bAra guNa-ATha pratihArya ane cAra atizaya-nuM tathA tIrthaMkara prabhunI adbhuta rUpaguNavALI vANInuM tema ja indrabhUtinA ahaM AdinuM varNana che.) A avasarpiNI kAlanA carama/aMtima jinezvara zrI mahAvIrasvAmI kevaLajJAnI banyA pachI caturvidha saMghanI sthApanA karavAnA hetu mATe cAra prakAranA deva nikAyo (bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika devo)thI parivRtta thaIne pAvApurI nagarI padhAryA. (8) A samaye tyAM AgaLa devoe (azokavRkSa nIce) samavasaraNanI racanA karI, jenA darzana mAtrathI miThAmatano aMdhakAra naSTa thavA lAgyo ane samavasaraNanI madhyamAM sthApita |
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi para tribhuvananA svAmI virAjamAna thayA. te ja kSaNe moha Adi aMtaraMga zatru daze dizAomAM palAyana thaI gayA, bhAgI gayA. (9). jema divase cora nAsI jAya tema, krodha, mAna, mAyA (ne lobha-je cAre kaSAya) ane mada paNa parivAra sahita (jAtimada, kuLamada, baLada, Rddhimada, tapamada, vidyAmada, rUpamada ne lAbhamada-je AThe mada te) nAsI gayA. AkAzamAM devaduMdubhi vAgavA lAgyAM ane "dharmanA mahArAjA AvI pahoMcyA che tevA dhvanithI nabhomaMDaLa gAjI UThyuM. (10). tyAM samavasaraNamAM devoe sugaMdhita phUlonI varSA karI. cosaTha indro prabhu pAse sevAnI yAcanA karavA lAgyA. prabhunI baMne bAju devagaNa cAmara DhALavA lAgyA. mastaka para chatra zobhI rahyAM. prabhunA svarUpa atizayathI samagra vizva mohita thaI rahyuM hatuM. (11) te samaye samavasaraNa vacce siMhAsana para virAjamAna prabhu vardhamAnasvAmI yojana paryaMta prasRta thavAnI vANIthI upazamarasathI sarAbora amRtamayI madhura dezanA devA lAgyA. jyAre lokoe e paNa jANyuM ke jinezvara vardhamAnasvAmI padhAryA che ane dezanA daI rahyA che tyAre devavRnda, manuSyavRnda, kinnaragaNa ane bhUpatigaNa prabhunAM darzana karavA ane dezanA sAMbhaLavA mATe AvavA lAgyA, UmaTI paDyA. (12) prakAza-paMjathI dedIpyamAna tema ja raNaraNAka avAjathI guMjatAM AkAzamArgethI AvI rahelAM vimAnone joIne indrabhUti manamAM vicAra karavA lAgyA ke amArA A cAlI rahelA yajJathI prabhAvita thaIne devagaNa ahIM AvatA jaNAya che ! (13) paraMtu, dhanuSyamAMthI chUTelAM tIranI jema vegathI vahetAM A devavimAno saha devagaNa yajJazALAne oLaMgIne gadgada bhAvothI bhakti/ullAsa pUrvaka zrI vIra prabhunA samavasaraNamAM pahoMcI gayA ! A dazyane joIne adhika krodhane kAraNe indrabhUtinuM zarIra kaMpavA lAgyuM ane abhimAnanA AvegamAM AvIne te A pramANe bolavA lAgyA. (14). | vivekahIna loko to ajJAnavaza game tema bolI jAya; paraMtu devagaNa to jJAnI-sujJa | kahevAya che, chatAM teo kema calita/bhramita thaI gayA? zuM A vizvamAM mArAthI vizeSa koI vijJa manISI che? meru sivAya mane koI bIjI upamA hoI zake ? (15). bIjI DhALano sAra) kevaLajJAna pAmIne saMsAranA lokone tAravA mATe, devothI pUjAtA paravarelA zrI vIra jinezvara pAvApurI padhAryA. tyAM devoe parama sukha prApta thAya tevuM samavasaraNa racyuM. je prakAre sUrya potAnAM tejasvI kiraNo vaDe jagatane ujvalita kare che tevI rIte vizvane udyotita karavAvALA jinezvara mahAvIrasvAmI A samavasaraNamAM mo dvArA nirmita siMhAsana para virAjamAna thayA te samaye devoe jayajayakAra karyo. (16). vipra indrabhUti tyAre atyaMta abhimAna rUpI hAthI para caDhIne garajatA : "mArA jevo jinezvara deva (jJAnI) jagatamAM koNa che?" evA garvabhera, jyAM mahAvIra prabhu che tyAM javA UpaDyA. (17).
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 305 jevA te AgaLa vadhyA to sauthI pahelAM temaNe eka yojana bhUmimAM racAyela samavasaraNa joyuM ane joyuM ke daze dizAethI devo ane devAMganAo pravardhamAna bhAvothI samavasaraNamAM AvI rahyAM che. (18). indrabhUti jue che H samavasaraNanuM toradvAra maNiratnothI baneluM che. IndradhajA pharakI rahI che. samavasaraNanA kAMgarA ratnajaDita che, ane catura zilpIe banAvelA che. pazu ane paMkhIonA samUha potAnA jAtigata verane choDIne sauhArda bhAvathI maLIne beThAM hatAM. ATheya pratihAya/atizayAtmaka vastuo (azokavRkSa, puSpavRSTi, divya dhvani, cAmarayugala, siMhAsana, | bhAmaMDala, deva-duMdubhi ane chatra)thI te prabhu suzobhita hatA. (19). devo, dAnavendro, manuSyo, kinnaro, Indra-indrANIo ane rAjA-mahArAjAo vIra prabhunAM caraNakamalanI sevAbhakti karI rahyAM che. A dazya joIne indrabhUtinuM mana AzcaryamAM garakAva thaI gayuM. (20). hajAro kiraNovALA sUryanI jema vIra prabhunuM dedIpyamAna ane vyApaka rUpa joIne, indrabhUtine je asaMbhavita lAgatuM hatuM saMbhavita jaNAtAM--najaronajara nihALatAM temane lAgyuM ke kharekhara A to IndrajALa ja che. (21). eTalAmAM traNe lokanA guru zrI vIra prabhue indrabhUtine temanAM nAma-gotrathI bolAvyA. (he indrabhUti gautama! Avo.) tadanaMtara, prabhue potAnI amRtamaya vANIthI indrabhUtinI "jIva che ke nahi?' e zaMka/saMzayanuM vedanI RcAo/pado vaDe nirAkaraNa karI ApyuM. (22). saMdeha dUra thatAM indrabhUtie ahaMkArano parityAga karI, madane tilAMjali ApI, prabhu vIrane zraddhAbhakti pUrvaka mastaka namAvIne namaskAra karyA ane pAMcaso ziSya sahita saMyamavrata svIkArI, gautamasvAmI bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya (gaNadhara) thayA. (23). potAnA moTAbhAI indrabhUtinA dIkSA laI sarvajJanA ziSya banyAnA samAcAra jyAre agnibhUti manISIe jANyA tyAre agnibhUti paNa sarvajJane zAstrArthamAM parAjita karI potAnA moTAbhAIne tenI (indrajAlika) jALathI mukta karavAnA AzayathI 500 chAtro sahita samavasaraNanI tarapha cAlyA. sarvajJa mahAvIre indrabhUtinI pramANe jaH "are, agnibhUti ! Avo!" ema saMbodhIne tenA hRdayasthita karmaviSayaka zaMkAnuM samAdhAna karI pratibodhita karyA. pratibodha prApta karI agnibhUtie paNa potAnA 500 chAtro sAthe saMyama grahaNa karI prabhunuM ziSyatva aMgIkAra karI lIdhuM. (24). pAvApurInI yajJazALAmAM dezanA vikhyAta yAjJika vidvAna sammilita thayA hatA. teo badhA yAjJika indrabhUti ane agnibhUtinI jema sarvajJane parAjita karI, potAnA ziSya banAvavAnI icchAthI, anukrame vAyubhUti, Aryavyakta, sudhamAM, maMDita, mauryaputra, akaMpita, acalabhrAtA, metArya, prabhAsa-samavasaraNamAM gayA ane potapotAnI zaMkAonuM mahAvIra prabhunA zrImukhe, vedanI RcAonA mAdhyamathI, samAdhAna thatAM potAnA vipula ziSya-parivAronI sAthe teoe sarvajJanuM ziSyatva aMgIkAra karI lIdhuM. Ama, prabhue anukramathI 11 yAjJikone saMyamavrata pradAna karI, potAnA ziSya banAvI, sarvane gaNadharapada para sthApita karyA ane potAnA zAsana/saMghanI sthApanA karI. (25). dIkSAnantara indrabhUtie mAvajIvana be be upavAsanA aMtamAM pAka karavAnI pratijJA 39
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi grahaNa karI. A prakAre utkaTa tapasyA ane utkRSTatama saMyamanuM pAlana karatAM apramatta dazAmAM bhUmaMDala para vicaraNa karavA lAgyA. temanA prazastatama guNone joIne saghaLuM jagata indrabhUti/gautama gaNadharano jayajayakAra karavA lAgyuM. (26). (trIjI DhALano sAra). indrabhUti atyaMta abhimAnathI garjatA ane krodhathI kaMpatA prabhunA samavasaraNamAM tatkAla pahoMcI gayA. temanA manamAM je je saMzaya hatA tenuM carama tIrthapati sarvajJa mahAvIre nirAkaraNa karI dIdhuM. phalataH indrabhUtine aMtastalamAM bodhibIja/samyaktvano AvirbhAva thayo ane temaNe/gautame bhavathI virakta thaIne prabhu pAsethI dIkSA grahaNa karI, zikSA prApta karI gaNadharapada prApta karyuM. (27). temanA mATe Aja sonAno divasa che. paripakavapuSTa puNya bharavAno-bhAgyodayano divasa che. temanA mATe Aja paripakava pazyano udaya thayo che ke jemaNe amatajharatI azrasikta svakIya AMkhothI gautamasvAmIne joyA. temanAM pratyakSa darzana karyA. temanA svarUpane potAnI AMkhomAM aMkita karI lIdhA. (28). gaNadhara zrI gautamasvAmI potAnA 500 ziSyonA parivAra sAthe pRthvItala para vihAra karatAM-vicaratAM bhAvika janone pratibodha karavA lAgyA. (29). | munipravara gaNadhara gautamasvAmI bhavyajanonA paropakAra mATe, je koIne zaMkAo/saMzaya pedA thatAM hatAM tenA nirAkaraNa mATe samavasaraNamAM virAjamAna sarvajJa prabhune prazna pUchIne samAdhAna meLavatA hatA. (30). gautamasvAmI jyAM jyAM jene jene paNa pravrajyA/dIkSA pradAna karatA hatA tyAM tyAM te sarve lakSmIkevaLajJAnanuM varaNa karI letA hatA. teo pote kevaLajJAnathI rahita hatA, paNa potAnA hAthe dIkSA pAmelA munione kevaLajJAna pradAna karatA hatA. (31). potAnA guru zrI vIra prabhu upara guru-bhaktithI zrI indrabhUtine 'prazasta rAga' raheto; paraMtu rAgane kAraNe kevaLajJAna temane chaLI rahetuM hatuM-pragaTa thatuM na hatuM. (32). gaNadhara gautamanI jijJAsA hatI ke huM carama zarIrI chuM ke nahi? athavA A zarIrathI A bhavamAM huM nivaNapada prApta karIza ke nahi?" bhagavAna mahAvIre javAba dIdho : 'Atmalabdhi-svavIyebalathI aSTApada parvata upara jaI bharata cakravartI nirmita jinaprAsAdamAM virAjamAna covIsa tIrthaMkaronI vaMdanA je muni kare che te carama zarIrI che.' (33). prabhunI upara mujabanI dezanA sAMbhaLI gautamasvAmI aSTApada tIrthanI yAtrA karavA mATe nIkaLI paDyA. te samaye aSTApada parvata para ArohaNa karavAnA hetuthI pahelA, bIjA ane trIjA pagathAra para anukrame pAMcaso-pAMcaso, kula paMdaraso tapasvIo pote potAnI tapasyAnA baLathI caDyA hatA. teoe gautamasvAmIne AvatA joyA. (34). gautamasvAmIne aSTApada parvata para caDhavA mATe prayatnazIla joIne te tApaso manamAM vicAra karavA lAgyA ke, ame tapathI amArAM zarIra sUkavI nAkhI halakAM banAvyAM che chatAM ame
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 307 eka, be ke traNa pagathArathI AgaLa caDhI nathI zakyA, to A atyaMta kadAvara zramaNa, je madamasta hAthInI jema jhUmato AvI rahyo che te parvata para kevI rIte caDhI zakaze? (35). Ama, moTA gumAnathI tApasagaNa vicAratA hatA. eTalAmAM to gautamasvAmI tvarita, jANe sUryanAM kiraNonuM AlaMbana laI potAnI labdhinA prabhAvathI) aSTApada parvata para caDhI gayA. (36). aSTApada parvata para (zrI RSabhadeva prabhunA putra) cakravartI bharata mahArAjA dvArA mahipUjita jinamaMdira gautamasvAmIe parama harSapUrvaka joyuM ke je suvarNa ane ratnonuM baneluM tathA daMDa, kalaza ane vizALa dhvajAthI zobhAyamAna hatuM. (37). - jinamaMdiranI aMdara cAre dizAomAM (4, 8, 10, 2- cattAri aDha, dasa, doya ema) covIze tIrthakaronI ratnamaya pratimAo dehamAna pramANa birAjamAna hatI; jenI temanA hRdayanA ullAsathI darzana-vaMdana bhaktipUrvaka stavanA karI. sAMja thavAnA kAraNe gautamasvAmIe aSTApa tIrtha para-maMdiranI bahAra-zilA para dhyAnAvasthAmAM rAtri pasAra karI. (38). te rAtrimAM vajUsvAmIno jIva je te samaye tiryakabhaka hatA, te dhyAnAvasthita gautamasvAmInI pAse AvyA ane gautamasvAmIe puMDarIka-kaMDarIkanI kathAnA mAdhyamathI tene pratibodhita karyA. (39). savAra thatAM pAchA vaLatI vakhate gautamasvAmIe tApasone pratibodha dIdho. saghaLA tApasoe saharSa temanuM ziSyatva aMgIkAra karI lIdhuM. jevI rIte hAthI potAnA ToLA sAthe cAle che tevI ja rIte yuthAdhipatinI jema gautamasvAmI paMdaraso ziSyonA parivAra sAthe samavasaraNa javA cAlyA. (40). A saghaLA tApasa niraMtara eka, be, traNa upavAsanI tapasyAmAM rata hatA. saMjogathI je divase teoe ziSyatva svIkAryuM te divase ja sarvane pAraNAM hatAM. gautamasvAmI gocarI jaI eka pAtramAM dUdha, khAMDa, ghI, khIra laIne AvyA. badhA tapasvIone te eka ja pAtramAM potAno aMgUTho rAkhI, labdhinA prabhAve pAraNAM karAvyAM. (41). eka nAnA pAtramAM rahela khIra dvArA badhAne santuSTa karI, temanA A atizaya/labdhinuM tema ja sadgurunI mahattAnuM zubha ciMtana karatAM, khIra khAtAM khAtAM pAMcaso tapasvIone kevaLajJAna prApta thayuM. sAcuM che ke, vAstavika sadguruno saMyoga/sAnnidhya maLavAthI kavala (AhArano koLiyo) paNa kevaLajJAnanA rUpamAM pariNata thaI jAya che. (42). pachI gautamasvAmI tApaso sAthe prabhunA samavasaraNa tarapha AvatA hatA tyAre bIjA pAMcaso tapasvIoe jinezvaranA traNa gaDhavALA adbhuta tema ja avarNanIya samavasaraNane joIne, zubha bhAvapUrvaka vicArasaraNImAM caDatA jagadudyotakArI, lokAloka prakAzaka kevaLajJAna prApta karyuM. (43). ane bAkInA 500 tApasoe varSAkAlIna saghana meghonI garjanA samAna jitendra mahAvIra prabhunI amRtavANIne sAMbhaLI, vizuddha ciMtana pUrvaka guNasthAno para ArohaNa karatAM kevaLajJAna prApta karyuM. (4). A rIte anukrame (500501500 ema) 1500 kevaLajJAnasaMpanna tapasvIothI parivRta thaIne gautamasvAmI samavasaraNamAM pahoMcIne duHkhane haranAra jinezvara mahAvIra svAmIne vaMdana karavA
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi lAgyA ane paMdaraso kevalI-kevalajJAnIone kevalI pariSadamAM jatAM joIne gautamasvAmIe (upAlaMbha ApatAM) te vakhate mahAvIre kahyuM ke he gautama! kevaLajJAnInI azAtanA karo nahIM." evA jagadguru zrI vIra prabhunA vacanane/kathanane jANI, AjanA dIkSita paNa kevalI banI gayA ane huM haju sudhI kaivalyanA lAbhathI vaMcita rahyo, evI vyathA anubhavatA gautamasvAmI AtmaniMdA karavA lAgyA tyAre aMtima tIrthapati mahAvIrasvAmI bolyA, "he gautama! kheda na karo. ApaNe eka samAna siddhagati pAmIzuM athavA muktimAM baMne samAna thaIzuM.' (5). bhagavAna mahAvIra ke jeo pUrNimAnA caMdra jevA prakAzita che ane bharatakSetramAM vicaratAM vicaratAM jeoe 72 varSa pasAra karyo che, jeo AMkhone AnaMda ApanArA che, ane devothI pUjita/arcita che, teo devaracita suvarNa kamaLo para potAnAM caraNakamala mUkatAM mUkatAM ane caturvidha zrIsaMgha sAthe vihAra karatAM karatAM pAvApurI nagare padhAryA. (46). nivaNarAtrinA AgalA divase ja prabhue gautamanA rAgabaMdhaviccheda karavAnA hetuthI temane pAsenA gAmamAM devazamAM nAmanA brAhmaNane pratibodhavA mokalyA. A ja rAtrie trizalAdevInA naMdana ane ApaNA ArAdhya deva bhagavAna mahAvIra paramapadamokSapada-nivaNi pAmyA. devazamane pratibodhI savAre pAchA vaLatAM gautamasvAmIe AkAzamArge AvatA devagaNane joI ane temanA zabdoccArathI prabhunuM nivaNa jANI teo dimUDha thaI gayA. viSAdanI sahastra dhArAothI temanAM gAtra kaMpita thaIne zithila thaI gayAM. asahya mArmika vyathAthI citta ulita thaIne saMkalpa-vikalpamAM gothAM khAvA lAgyuM. te vilApa karatAM, upAlaMbha detAM, kahevA lAgyA. (47). he prabhu! Ape kevo samaya joIne mane ApanAthI dUra mokalI ApanA nivaNa samaye mane TALyo? Apa to tribhuvananAtha, Apano nivaNa samaya jANavA chatAM, te samaye ApanI pAse rAkhavAne badale mane dUra mokalI dIdho. aMtima samaye loko potAnA mANasane dUra hoya to pAse bolAvI le che. A lokavyavahAra paNa Ape na pALyo ! he svAmI !! tame to A ThIka kAma karyuM !!! zuM Ape ema vicAreluM ke jo gautama mArI pAse raheze to mArI pAse kevaLajJAna mAMgaze? ke pachI ema vicAreluM ke, bALakanI peThe pAchaLa paDaze !!!" (48). | he mArA vIra jinezvara! huM to bhoLo bhaktivaza hovAne lIdhe bhoLavAI gayo hato. ane ApanAM caraNonI sevAvaza bhAna bhUlI gayo hato. mAre to ApanA tarapha avihaDa/acala sneha hato. zuM Ape tene banAvaTI prema mAnIne ja mane dUra mokalI dIdho hato ? (upAlaMbha detAM detAM ekAeka temanI vicAradhArAe palaTo lIdho. rAganuM sthAna virAge laI lIdhuM. antarmukhI thaIne vicAravA lAgyA are gautama ! tame jJAnI thaIne paNa bALakanI jema zuM vicAravA lAgyA ! are tame prabhune ja upAlaMbha devA lAgyA! are, zuM tame nathI jANatA ke-) prabhu mahAvIra to sAcA vItarAgI hatA. (jo sarvaza koInA pratye sneha kare to te vItarAga kevI rIte kahevarAvI zake? A ja kAraNa che ke-) sneha jemane lAgyo ja na hato. rAgane potAnI pAse pharakavA ja dIdho na hato. A rIte zrI gautamasvAmIe potAnuM mana rAgamAMthI virAga tarapha vALyuM. (49). - kevaLajJAna to gautamasvAmI pAse UlaTabhera AvatuM hatuM, paraMtu rAgane lIdhe te ja paLe | dUra thaI jatuM hatuM. have te "rAga' dUra thavAthI, gautamasvAmIne sahejamAM kevaLajJAna prApta thaI gayuM.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 309 traNe bhuvanamAM temano jayajayakAra thayo. kavi kahe che ke huM gautama-gaNadharanA vakhANa karuM chuM, jethI bhavyajano paNa te sAMbhaLI, tenuM pAlana karI bhavasAgara tarI jAya. (50). prabhu mahAvIranA prathama gaNadhara gautama gotrIya indrabhUti 50 varSa sudhI gRhavAsamAM rahyA. 30 varSa sudhI saMyamanI sAdhanAthI alaMkRta rahyA. 12 varSa sudhI traNe bhuvanamAM vaMdanIya banIne kevaLajJAnInI avasthAmAM vicaraNa karatA rahyA. A prakAre 50 + 30 + 12 = 92 varSanuM AyuSya pUruM karI, rAjagRhI nagarImAM rahetA, guNathI manohara evA zrI gautamasvAmI zivapurImAM sthAna pAmaze--mokSapada prApta karaze. (51). bhASA (DhALa chaThTho) (A DhALa 'gujarAtI kAvyasAhitya'mAM eka utkRSTa namUno che. pU. udayavaMta muni--kavizrIe ahIM vaividhyapUrNa lokapriya aneka upamAo ApI, zrI gautamasvAmInI adbhuta prazaMsA/stavanA karI che. ane ApaNane zrI gautamasvAmInI bhakti karavAthI AjIvana lIlAlahera thAya ane zAzvata sukha maLe tevI bhAvanA vyakta karI che.) jevI rIte AmravRkSa (AMbo) koyalanA kuhU-kullU TahukAthI guMjArita che, jema puSpoghAna parimalanI mahekathI mahekita thAya che, jema caMdana sugaMdhano bhaMDAra che, jema gaMgA jalalaherothI taraMgita che, jema svarNa parvata tejathI dedIpyamAna che; tevI rIte gautamasvAmI saubhAgyanA (aizvaryathI chalochala) nidhAna che. (52). jema mAnasarovare haMsano vAsa zobhe che, jema surendronA mastake suvarNamukuTa sohe che, jema mayUra kamala-upavane mohe che, jema ratnAkare ratno jhaLake che, jema AkAze tArAgaNa khIlI UThe che, tema gautamasvAmImAM guNonuM krIDArata vana zobhe che. (53). jema pUrNimAnI rAtri candrathI zobhAyamAna che, jema kalpavRkSanA mahimAthI AkhuM vizva lubdha che, jema pUrva dizA sahasra kiraNoyukta sUryathI prakAzamAna che, jema siMhothI parvata alaMkRta che, jema madamasta hAthIothI rAjAonA mahela garjita che, tevI ja rIte, jinendra bhagavAnanuM zAsana munipravara gautamasvAmIthI vibhUSita che. (54). jema devatAonuM zreSTha kalpavRkSa zAkhA-prazAkhAothI zobhI UThe che, jema uttama puruSonAM mukha madhura bhASAthI dIpI UThe che, jema vana-upavana ketakInAM phUlothI mahekI UThe che, jema bhUmipati-rAjavI potAnA bAhubaLathI kIrti pAme che, jema daherAsara ghaMTonA raNakArathI gAjI-guMjI UThe che, tevI ja rIte gautamasvAmI Atmika labdhiothI ujvalita che, arthAt vizeSa jhaLakI UThe che. (55). jemaNe paNa anaMtalabdhikAraka gaNadhara gautamasvAmInAM darzana karI lIdhAM, temanA batAvelA mArganuM anusaraNa karI lIdhuM, haMmezAM dareka paLe temanuM smaraNa karatA rahyA, temane mATe jANe ke ciMtAmaNi ratna hastagata thaI gayAM. kalpavRkSa samagra manovAMchanAo pUrI dIdhI. kAmakuMbha (icchA pUrI karanAra akSayapAtra) adhIna thaI gayA. kAmadhenu (icchA pUrI pADanArI gAya)e manokAmanA pUrNa karI dIdhI. ATha mahAsiddhioe gharamAM nivAsa karI lIdho. (56). praNava akSara eTale 'OM', mAyAbIja eTale 'ThThI' ane zrImukhe (zrImatI/lakSmIno pahelo akSara-bIjAkSara) 'zrI' che. Ama, prathama praNava akSara 'OM" bolavo, pachI mAyAbIja 'hrI' kAnathI
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi sAMbhaLavo, ane pachI zrImatImAMthI pahelo akSara "zrI" letAM A traNa akSara (3OM hrIM zrIM) zobhA rUpa bane che. pachI su-deva zrI arihaMta devAdhideva ahaMntonA vAcaka bIjAkSara "aha" che.) tathA siddha paramAtmAne namaskAra karIne tathA vinayapUrvaka AcArya-upAdhyAyanI stuti karIne uparokta cAra bIjAkSaro pachI gautamasvAmInuM nAma ane aMtamAM namaH joDI A- OM hrIM zrI arihanta vijhAya zrI gautamasvAmine namaH maMtrathI zrI gautamasvAmIne namaskAra karo. (57). he upAsako ! tamo bIjAnA ghara-nagaramAM nivAsa karI athavA bIjAnI nokarI karI zuM prApta karazo ? dhanaprAptinA hetu mATe deza-videzamAM kema bhramaNa karo cho? kAryasiddhi arthe zA mATe prayatna karo cho ? he ArAdhako ! tamo to prabhAtamAM UThIne gautamasvAmInuM smaraNa karo, jenAthI tamArA saghaLA kArya-kalApa tatkALa ja siddha thaze ane navanidhAna tamArA gharamAM vilasInivAsa karaze. (58). caudahaso bArahanA aMtamAM athavA vikrama saMvata 1412mAM zrI gautama gaNadharanA kevaLajJAnaprAptinA divasa para, eTale kArtika zukalA pratipadanA divase, khaMbhAta nagaramAM, zrI pArzvanAtha prabhunI pAyathI kRpAthI paropakArArthe kavitvamaya A 'gautamarAsa' saMjJakanI racanA karI che. gautamasvAmInuM nAma ja prathama maMgalarUpamAM kahevAyuM che. parvonA mahotsavo vageremAM paNa sarvaprathama gautamasvAmInuM nAma levAmAM Ave che, smaraNa karavAmAM Ave che. he zraddhALuo! gautama gaNadharanuM nAma tamArA mATe addhikAraka-vRddhikAraka ane kalyANakAraka siddha thAo. (59). te pRthvI mAtAne dhanya che, jeNe AvA viziSTatama mahApuruSane udaramAM dhAraNa karyo. te pitA vasatine paNa dhanya che, jenA kaLamAM AvA nararatna mUrdhanya manISIne rakSita karyA. gautama gaNadhara vinayavAna ane vidyAnA bhaMDAra hatA. temanA guNono pRthvInI jema pAra Ave ja nahIM vaDanI vaDavAIo jema vistAra pAmyA ja kare che. (60). he bhavya jIvo ! gautamasvAmIno rAsa vAMco. tenA vAMcavAthI caturvidha saMghamAM khuzakhuzAlI pragaTaze ane sakala saMghamAM AnaMdamaMgala pravartaze: he zraddhAvAno! gautamasvAmInA kevaLajJAnanA divasa upara tamo dharmasthaLa 'upAzraya)mAM kumakuma ane caMdananA thApA (hAthanA paMjAnI chApa) devarAvo. mANeka ane motIonA coka (svastika) purAvo ane ratnonA siMhAsana besavA mATe banAvarAvo. 61). A siMhAsana para birAjamAna thaIne sadguru dezanA deze, jethI te dezanA sAMbhaLanAra bhavyajanonAM kArya siddha thaze, ema zrI udayavaMta muni kahe che. zrI gautamasvAmIno A rAsa vAMcavAthI ke sAMbhaLavAthI lIlAlahera thAya che ane sadAya sukhabhaMDAranI prApti thAya che. (62). A rAsa je koI bhaNe-bhaNAve temane ghera mahAmaMgalarUpa lakSmIdevI padhAre ane temanI manovAMchita AzAo phaLIbhUta thAya che. (63). * * *
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] zrI gautamasvAmIno rAsa racayitA : pU. AcAryazrI vijayapadmasUrIzvarajI mahArAja bhAvAnuvAda : pU. paMnyAsazrI zIlacaMdravijayajI mahArAja (maMgalAcaraNa) vimalezvara cakrezvarI, paripUjita siddhacakra; nemi jiNaMda gurupada namI, jene seve zakra. 1. 1. vimalezvara ane cakrezvarIthI pUjAyelA zrI siddhacakrane tathA zakrendra jenI sevA kare che te zrI nemijinane tathA nemisUri gurunA caraNamAM namaskAra karuM chuM. (1). te zrI vIra jiNaMdanA, ekAdaza gaNadhAra; zrI gautama moTA tihAM, vinayavaMta saradAra. 2. 2. zrI vI2 jinezvaranA agiyAra gaNadhara che. temAM mukhya zrI gautamasvAmI che. te vinayavaMta janomAM saradAra-ziromaNi che. (2). besatA varSa paroDhiye, pAmyA kevalanANa; te gautama guru rAsane, vissuM dharI bahumAna. 3. [ 311 3. kArtika sudi ekame besatuM varSa UjavAya che. te divase vahelI savAre jemane kevaLajJAna thayeluM, te zrI gautamaguruno rAsa huM bahumAnapUrvaka racuM chuM. (3). suNatAM bhaNatAM saMpaje, dina dina maMgalamAla; guru gautama guNa gAvatAM, dharmazAMti traNa kAla. 4. 4. A rAsa sAMbhaLavAthI tathA bhaNavAthI haMmezAM maMgaLamALa varte che ane roja traNe saMdhyAe guru gautamanA guNa gAtAM dharma ane zAMti prApta thAya che. (4). (duhA) aDhArame bhava vIra prabhu, tripRSTha vAsudeva; gautama tenA sArathi, te samaye kare seva. 1. 5. potAnA aDhAramA bhavamAM zrI vIra prabhu tripRSTha nAmanA vAsudeva hatA tyAre zrI gautamanA jIve temanA sArathi tarIke sevA karI hatI. (1). vizAkhAnaMdI siMha thayo, vAsudevanA hAtha; maratAM AzvAsana dIye, sArathi navakAra sAthe. 2. 6. potAnA soLamA vizvabhUti bhavano pitarAI bhAI vizAkhAnaMdI, tripRSThanA bhava vakhate siMha thayo hato. te vAsudevane hAthe maryo tyAre e sArathie e siMhane navakAra tathA AzvAsananA zabdo saMbhaLAvyA hatA. (2).
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 ] satyAvIzamA bhava vize, te tripRSTha vIra thAya; sArathi indrabhUti thayA, siMha te kheDUta thAya. 3. 7. satyAvIzamA bhavamAM tripRSThano jIva mahAvIrasvAmI thayo tyAre sArathi indrabhUti gautama thayo ane pelo siMha kheDUta banyo. [e kheDUte gautamasvAmIthI bodhapAmIne dIkSA lIdhI ane pachI samavasaraNamAM AvatAM bhagavAnane joIne pUrva vaira jAgRta thatAM te dIkSA choDIne nAsI gayo.] (3). (DhALa pahelI) (caga - prabhu, Apa avicala nAmI cho...) [ mahAmaNi ciMtAmaNi jaMbuddIpanA uttama bharate, magadhe narapati zreNika varate; gubbara gAme vasubhUti taNI, pRthvInA suta indrabhUti gaNI. 1. 8. jaMbudrIpamAM uttama bharatakSetra che. tyAM magadha dezano rAjA zreNika che. e dezamAM gobara gAmamAM vipra vasubhUti ane tenAM patnI pRthvIne indrabhUti nAme putra thayo. (1). jyeSThA vRzcika rAzi janmyA, dekhaMtA sau jana harakhAyA; uttama lakSaNadhara kAlakrame, bhaNavAnI uMmara te pAyA. 2. 9. jyeSThA nakSatramAM ane vRzcika rAzimAM teno janma thayo. tene jotAM ja saune harSa thayo. janmathI ja sulakSaNavaMto e putra kALakrame moTo thayo ane bhaNavAnuM zarU thayuM. (2). vara rUpa prasiddha cauda vidyAne, jANe dharI vinayAdikane; sAhe dhura saMghayaNa saMsthAne, sAta hasta pramANa dhare tanane. 3. 10. zreSTha rUpavaMta te putra kramazaH vinayAdika guNo keLavavApUrvaka 14 vidyAo bhaNyo. vajraRSabhanArAca saMhanana ane samacaturasra saMsthAna vaDe zobhatA tenA dehanI UMcAI sAta hAthanI che. (3). tejasvI dhairya meru samA, gaMbhIratAe sAgaranI samA; karyA jina pUjAdika pUrvabhave, lahe jJAnAdika zubha Aja bhave. 4. 11. te indrabhUti tejasvI che, meru parvata samAna dhIra che, sAgara samAna gaMbhIra che. pUrvajanmamAM jinapUjA Adi uttama kAryo temaNe karyAM haze tethI A bhavamAM jJAna vagere zubha bhAvo temane khUba uttama prakAre prApta thayA che. (4). vidyArthI jenA paMcasayA, mithyAmatie yajJo kariyA; pratibUjhaze yaza taNA bhAne, vIra saMge leze zivapadane. 5. 12. temane 500 to ziSyo vidyArthIo che. pote mithyAnaMta che tethI hiMsaka yajJo kare che. e yajJanA nimitte te je pratibodha pAmavAnA che ane vIprabhunI sobata-sevA pAmIne mokSapadane varavAnA che. (5). savi paMDitamAM paMDita moTA, jagamAM na jaDe jenA joTA; nemi padma kahe prabhu vIra kane, Ave te suNajo varNanane. 6.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 313 13. jagatamAM jeno joTo na jaDe tevA te sarvapaMDita-ziromaNi che. nemisUrinA padmasUri kahe che ke have te paMDita indrabhUti vIprabhunI pAse kevI rIte Ave che tenuM varNana tame sAMbhaLajo. (6). gautama gotra gagana ravi, jenA be laghu bhAI; agnibhUti, vAyubhUti, sarvajJAbhimAnI. 14. gautama gotrarUpI AkAzamAM sUrya samAna indrabhUti ane agnibhUti nAmanA pote | sarvajJa hovAnuM abhimAna dharAvatA be nAnA bhAIo che. (7). (DhALa bIjI). (rAga - jinavara jagata dayAla, bhaviyA! jinavara jagata dayAla.) * upakArI mahAvIra namo re, namo upakArI mahAvIra, trIsa varasa pachI saMyamadhArI, caunANI vicaraMta; chabasthabhAve prAye maunI, zubha dhyAnAdikavaMta namo re. 15. upakArI evA mahAvIra bhagavaMtane vAraMvAra namana ho ! jemaNe trIza varSanI vaye saMyama lIdho ane cAra jJAnanA svAmI banIne jyAM sudhI chaghastha dazAmAM varyAM tyAM sudhI prAyaH maunapaNe ja rahyA che ane zubha bAnAdika guNothI je zobhatA hatA. (1). caraNe namatAM Idra ne pannaga, hasato e samatAvaMta; zatrutaNuM e bhadra karaMtA, ahi sahasAra sura haMta. 2. 16. jemanA caraNe kayAreka indro namana karatA, to kyAreka sarpa daMzato, to paNa je samabhAve ja vartatA ane zatrunuM kalyANa vAMchatA te prabhunA pasAye caMDakoziyo sApa paNa AThamA sahastrAra devalokamAM deva thayo. (2). Apa pasAye caMdanabAlA, lahe sukha kevalanANa; RjuvAlakAtIra godohikAsana, covihAra chaTha zubhadhyAna. 17. ApanA (je prabhunA) pasAyathI caMdanAbAlA satIe kevalajJAnanuM sukha meLavyuM te prabhu | mahAvIra RjuvAlukA nadInA kinAre godohika Asane beThA hatA ane covihAra chaThTha karavApUrvaka | zubha dhyAnamAM hatA tyAre, (3). kSapaka zreNimAM vaizAkha sudanI, dazame kevalI thAya; dezanA ApI tIrthane thApavA, pAvApurI prabhu Aya. 18. vaizAkha sudi dazamanA divase te prabhue kSapaka zreNi mAMDI ane kevaLajJAna prApta | karyuM. pachI tyAM kSaNa mATe viphaLa dezanA ApIne prabhu apApA pAvA)purI padhAryA. (4). samavasaraNamAM vIra virAja, caumukha aDa prAtihAra; devaduMdubhi AkAze vAje, jala thala phUla vistAra. 19. devoe racelA samavasaraNamAM vIra prabhu birAjyA; caumukhanI tathA ATha prAtihAryonI racanA thaI. AkAzamAM devaduMdubhi gAjI; ane jalamAM ane pedA thayelAM phUlonI vRSTi vistarI. (5).
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi vIMjAya cAmara zira para sohe, chatra rUpe manohAra; vaira tajI sau dezanA suNatAM, bhUkha tarasa parihAra. 20. be bAju cAmara DhoLAya che; mastaka upara traNa chatra zobhe che, janmajAta vairI jIvo paNa verabhAvane vIsarIne ane bhUkha-tarasane bhUlIne prabhunI dezanA sAMbhaLe che. (6). durlabha narabhava puye pAmI, apramAde karI dharma; mukti ho savi tAraka banIne, e jinazAsana marma. 21. prabhu pharamAve che ke-durlabha evo manuSyajanma saMyoge maLyo che to apramAdI banIne dharma karo ane bIjAonA tAraka banIne pote paNa mokSa prApta karo-taro, e ja A jainazAsanano marma che. (7). svarga utaratAM devavimAno, indrabhUti nirakhaMta; yajJa-prabhAve ahIM deva Ave, Ima jANI harakhaMta. 22. te vakhate bhagavaMta pAse AvavA mATe svargalokathI devanAM vimAno UtarI rahyAM che. indrabhUti te nIrakhIne "amArA yajJanA prabhAvathI devo sAkSAt bhAga levA AvI rahyA che,' ema ciMtavIne harakhAya che. (8). paNa te vimAno yajJa tajIne, jAya mahAvIra pAsa; mArAthI caDhiyAto e kuNa Avyo, suro jasa dAsa. 23. paraMtu jotajotAmAM e vimAno to yajJa choDIne AgaLa vadhyAM, ane jANyuM ke e to mahAvIra nAme sarvajJa pAse jaI rahyAM che tyAre indrabhUtine thayuM ke devo paNa jenA dAsa che evo mArAthI caDhiyAto vaLI koNa pAkyo A ? (9) abhimAnI te lokanAM vacane, sAcI na mAne vAta; muja sama jJAnI koI na jagamAM, jItyA paMDita prakhyAta. 24. lokoe kahelI vAta sAcI paNa abhimAnI evA temaNe mAnI nahi, ane mArA jevo che jJAnI A jagatamAM bIjo koI hoI ja na zake, meM prakhyAta paMDitone paNa jItI lIdhA che. (10) ItyAdi bolI ziSyonI sAthe, vAdIne jItavA jAya; paNa vIra prabhunA darzana karatAM abhimAna UtarI jAya. 25. vagere bolatAM ziSyone sAthe laIne teo vAdIne-bhagavAnane jItavA mATe cAlI nIkaLe che, paraMtu jyAM vIra prabhunAM darzana thayAM ke te ja kSaNe temano mada gaLI jAya che. (11). e koNa? nirNaya chevaTe karatAM, zrI vIra kima bolAya; ziva yaza rAkhe nemi padma vIrathI, have pratibodha karAya. 12. - 26. temane savAla thayo ke A koNa haze? ghaNI gaDamathalane aMte samajyA ke A to ! zrI mahAvIrasvAmI che. e sAthe ja thayuM ke have AmanI sAme kema bolI zakAya? have to bhagavAna zaMkara ja mArI lAja rAkhe to rAkhe. nemisUrinA padyasUri kahe che ke Ama vicArI rahelA gautamane bhagavAna pratibodha kare che. (12). 11.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 315 (duho) najIka samaya pratibodhano, indrabhUtino Ave; avaLAM pAsAM dhanyane, savaLAM puNya thAve. 27. indrabhUtine pratibodha pAmavAno samaya have AvI pahoMcyo che. dhanya manuSyanA nAMkhelA avaLA pAsA paNa puNyabaLe A rIte savaLA thaI jatA hoya che. (1). (DhALa trIjI) (rAga - jina rAjA tAjA malli virAje bhoyaNI gAmameM) namuM bhAva jinezvara samavasaraNamAM prabhu mahAvIrane, indrabhUti UbhA cUMjhAye, samavasaraNanI pAse, huM kyAM Avyo jItavA vIrane, apajaza bahu muja thAze re. 1. 28. samavasaraNamAM sAkSAt birAjelA bhAva jinezvara zrI vIrane huM vaMduM chuM. samavasaraNanA pagathiye UbhelA indrabhUti have, bhagavAnane joyA pachI, manamAM mUMjhAya che ke huM A vIra bhagavAnane jItavA mATe kyAM Avyo ? na Avyo hota to ThIka thAta. A to have nahi jItuM to mAro apayaza AkhI duniyAmAM bahu thaze. (1). cAle nahi hiMmata vadavAne, vijaya maLe jo bhAgye; to jagamAM jaza puSkaLa pAmuM, zuM karuM Ima akaLAye re. 29. AmanI sAme bolavAnI mArI hiMmata kema vadhaze? Ama indrabhUti mUMjhAya to che, paNa vaLI manamAM thAya che ke jo kadAca mArAM bhAgya savaLAM hoya ane AmanI upara mane vijaya maLI jAya to to jagatamAM mane jabaro jaza maLe ! Ama, teo zuM karuM?" evI dvidhAmAM aTavAyA che. (2). zAMti bharelA miSTa vacanathI, IndrabhUti mUla nAme; prabhu bolAve svAgata pUche, manamAM acaMbo pAme re. 3. 30. te vakhate bhagavAne svayaM zAMta ane madhura vANIthI temanuM nAma laIne he indrabhUti ! tame sukhe AvyA! bhale AvyA!' ema temaNe bolAvyA ane svAgata paNa karyuM. AthI temanA manamAM ghaNo acaMbo thayo ke A to mAruM nAma paNa jANe che ! mane oLakhe che ! (3). prasiddha huM chuM sarva jagatamAM, koNa mane nA jANe; muja mana saMzaya jo bole to, sarvajJa jANe Ane re. 31. paNa, bIjI ja kSaNe temane thayuM ke huM to AkhA vizvamAM vikhyAta chuM. mane koNa nathI oLakhatuM ke A na oLakhe? hA, mArA manamAM ramatA saMzayane pragaTa kare to Amane sAcA mAnuM. (4). prabhujI jaNAve tamane saMzaya jIvano che e jANI; Azcarya sAthe prabhune mAne, sarvajJa sadgaNa khANI re. 32. e Ama vicAre che tyAM to prabhujIe kahyuM ke "bhAI ! tamane jIvano (jIva che ke nahi evo) saMdeha che ne ?' A sAMbhaLIne temaNe Azcarya to anubhavyuM. paNa sAthe te ja paLe bhagavAnane sadgaNonI khANa evA sarvajJa tarIke svIkArI paNa lIdhA. (5). -- - - --- -- -- ---- - - ---- -- -- --- - ------ -----
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi indrabhUti je vedavAkayanA, khoTA artha karatA; bhUla samajAve sAcA artho, samajI saMzaya haratA. 33. indrabhUtine saMzaya thavAnA kAraNarUpa vedavAkaya hatAM, jenA teo khoTA atha karatA hatA. bhagavAne temane temanI te bhUla samajAvI ane sAcA artha samajAvIne temano saMzaya haryo. (6). vaizAkha suda agiyArasa kerA pUrvAhna tye dIkSA; paMcasayA ziSyonI sAthe, pAmyA duvihA zilA re. 34. ethI pratibodha pAmelA indrabhUti gautame bhagavAnanI pAse te ja divase, eTale ke vaizAkha suda 11nA dine, pUvahni samaye potAnA pa00 ziSyo sahita dIkSA lIdhI ane bhagavAna pAse be prakAranI zikSA pAmyA; ziSyapada ane gaNadharapada. (7). gRhI paryAya paccAsa varSano, ekAvaname varSe; samyakatvI caunANI banatA, dIkSA sAthe harSe re. 35. gRhasthAvAsamAM 50 varSa rahyA. pachI 51mA varSe samyakatvavaMta banavAnI sAthe ja !. dIkSA ane cAra jJAnone paNa temaNe harSapUrvaka prApta karyA. (8). Ima nija saMzaya dUra karIne, daza paMDita parivAre; ziSya banAvyA gaNadhara vidhie, prabhue te agiyAre re. 9. 36. e pachI, e ja rIte bAkInA agnibhUti Adi daza paMDito paNa AvyA ane prabhue e sahunA saMzayone dUra karIne te saune ziSya parivAra sAthe vidhipUrvaka dIkSA ApIne potAnA 11 gaNadhara banAvyA. (9). prabhuno vAsakSepa alaukika, mithyAtvAdi haThAyA; bIja buddhithI tripadI pAmI, dvAdazAMgI viracAyA. 10. 37. prabhuno vAsakSepa evo alaukika hato ke tethI te saunA mithyAtva Adi doSo dUra thaI gayA ane bIja buddhinA dhaNI te 11 gaNadharoe tripadI meLavI ke tarata ja dvAdazAMgInI racanA karI. (10). svajanoddhAra karaNa zubha yogI, gaNadhara padavI pAve; AhAraka rUpathI caDhiyAtuM, gaNadhara rUpa jaNAve re. - 38. je jIva pUrvajanmamAM satata ema bhAvanA kare ke mArA svajanAdi vargano mAre uddhAra karavo che, te zubha yogavaMta jIva bhavAMtaramAM gaNadhara padavIne prApta kare che. ane AhAraka za AtmAnuM AhAraka zarIranuM je rUpa hoya che tethI paNa adhika caDhiyAtuM rUpa gaNadharanA zarIranuM hoya che ema zAstramAM varNavAyuM che. (11). labdhi Adi saddaguNanuM varNana, cothI DhALe kahIzuM; nemisuri pApasAthe, gautama nAma japIzuM re. 12. 39. gaNadharanI labdhio Adi viziSTatAonuM varNana cothI DhALamAM kahevAze. nemisUri | gurunA pava (caraNakamala)nA pasAthe zrI gautamanuM nAma have japIzuM. (12).
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] (duhA) yakSarAja zrI zAradA, tribhuvana svAminI nitya; gautama gaNadharane smarI, sAdhe vAMchita kArya. 40. sUrimaMtranA adhiSThAyaka devo zrI yakSarAja, zrI zAradAdevI, zrI tribhuvanasvAminI devI vagerene tathA gautama gaNadharane smarIne (puNyavaMta jIvo) vAMchita kAryone siddha kare che. (1). chaThTha chaTTha tapa pAraNuM, karatA labdhi mahaMta; zIlavaMta guru goyamA, puNyavaMta praNamaMta. 2. 41. chaTThane pAraNe chaThThanuM tapa karanArA mahAna labdhionA svAmI zIlavaMta evA guru gautamasvAmIne puNyavaMta jIvo praName che. (2). (DhALa cothI) tapa karIe samatA rAkhI ghaTamAM) (rAga mane puNyodaye prabhuvIra maliyA, sevAthI vAMchita savi phaliyA. mane...Teka. ghaDI pahelAM huM mithyAtvI hato, prabhu mhere darzanavaMta thato; saMyama gaNadhara padavI pAmyo, caunANI labdhi dharato. - [ 317 1. 42. gautama guru have --dIkSA lIdhA pachI manamAM vicAre che ke, mane mArA puNyanA udaye ja prabhu vIra maLyA che; jemanI sevA karatAM mAruM tamAma manavAMchita phaLyAM che. ghaDIvAra pahelAM to huM mithyAtvavaMta hato; paNa prabhunI mahera varasI ane huM samyakdarzana pAmyo, saMyama pAmyo ane gaNadharanI padavI uparAMta cAra jJAnano tathA labdhiono paNa dhAraka banyo chuM. (1). Ima bhAvI guru gautama vinayI, prabhuthI nija bhUlane jANI; AnaMdane micchAmi dukkaDaM detAM namra banI nANI. 2. 43. AvI bhAvanA vinayavaMta evA gautamasvAmI bhAve che. eka vakhata prabhunA kahevAthI potAnI ja bhUla che' ema jANatAM ja zAnI gautame paNa namrabhAve AnaMda zrAvaka pAse jaIne micchAmi dukkaDaM dIdhuM. (2). parabodha zraddhA vRddhi vicArI, prabhune prazno pUchaMtA; chatrIza sahasa hajAra vAra prabhujI, bhagavatImAM gautama vadatA. 3. 44. vaLI bIjA AtmAone bodha pamADavAnA tema ja zraddhAnI vRddhi karavAnA hetuthI gautamasvAmI vAraMvAra prabhune vidhavidha prazno pUche che. zrI bhagavatIsUtramAM prabhu vIre chatrIza hajAra vAra 'gautama' nAma laIne saMbodhana karyuM che. (3). zAla mahAzAla gautama sAthe, caMpAnagarI AvaMtA; gAMgila bena banevI dIkSA bhAvI kevalavaMtA thatA. 4. 45. pRSThacaMpAnA rAjA zAla tathA mahAzAla-be bhAIoe prabhu pAse dIkSA lIdhI hatI. prabhu eka vakhata caMpAnagarIe samavasaryA tyAre zrI gautamasvAmI prabhunI anujJA laIne zAla-mahAzAla sAthe pRSThacaMpA gayA ane tyAM zAla-mahAzAlanA bhANeja rAjA gAMgila (ke gAMgalI)ne bodha pamADI,
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi tenAM mAtApitA (Ala-mahAzAlanAM bena-banevI) sAthe dIkSA ApI. A pAMceya AtmAo tyAra pachI pRSThacaMpAthI caMpAnagarI tarapha jatAM rastAmAM ja kevaLajJAna pAmyA. (4). prabhu vacane gautama te jANI, kevala saMzaya dharatA; devavacanathI aSTApadanI, vAta suNI mana harakhatA. 46. A bInAthI ajANa zrI gautamane prabhue kahyuM tyAre ja khabara paDI. AvA navadIkSita AtmAone turata kevaLajJAna thatuM joIne gautamasvAmIne saMzaya thayo ke zuM mane kevaLajJAna nahi thAya ? teo vyathita thaI rahyA. eka vAra kyAMkathI pAchA AvatA hatA tyAM devo dvArA sAMbhaLyuM ke, "aSTApadanI jAtrA potAnI labdhinA baLe karanAro jIva te ja bhave mokSa meLave che." ema Aje prabhue pharamAvyuM hatuM. AthI te manamAM khUba harakhAyA. (5). cAraNa-labdhi baLe tyAM jAve, prabhu vaMdI vizrAmaMtA; vaja jIva tiryakarjubhAdika, puMDarIka vAte bordhatA. 47. zrI gautama cAraNalabdhinA baLe aSTApade gayA. tyAM jenamUrtione juhArI visAmo | levA beThA tyAre vaMdanArthe AvelA vajUsvAmI mahArAjanA jIva tirthaMbhaka devane puMDarIka adhyayana kahIne dharmabodha karyo. (6). rAta rahI nIce UtaratAM, paMdaraso tApasa malaMtA; pratibodhIne dIkSA detA, kSIranA pAraNe tRpta karatA. 48. girivara upara rAta rahI, savAre nIce UtaratAM, mArgamAM paMdaraso tApaso maLyA. temane pratibodha pamADI dIkSA ApI ane khIranuM pAraNuM karAvI dravyathI ane bhAvathI tRpta karyA. (7). akSINa mahAnasI labdhi prabhAve, kSIra pAtre aMguSTha dharatA; thoDI khIra saghalAne pahoMce, paNa khUTe pote jamatA. 49. potAnI akSINa mahAnasI labdhinA prabhAve zrI gautame khIranA pAtramAM potAno aMgUTho mUkyo ane te tApasone pIrasavA mAMDI, tyAre thoDI khIra paNa akhUTa banI ane badhAne pahoMcI gaI. chevaTe svayaM zrI gautame AhAra karyo tyAre pAtra khAlI thayuM. (8). pAMcaso jamatAM kevala pAyA, traNa gaDha joI paMca sayA; prabhudarzana vANI nisugaMtA, kevala pAyA paMca sayA. 50. A joIne, khIrano AhAra karatAM karatAM ja 500 tApasone kevaLajJAna thaI gayuM. te pachI temane laIne gautama zrI vIra prabhu pAse pahoMcyA tyAM 500ne samavasaraNamAM traNa gaDha jotAM ja kevaLajJAna thayuM, ane bAkInA 500ne prabhunA darzana thatAM ane vacano kAne paDatAM ja kevaLajJAna thayuM. (9). prabhu pAse jaI gautama bole, munio! prabhune vaMdIe; kevalI sarve Ima prabhuvacane jANI khamAve sarvane. 51. zrI gautamane to A vAtanI khabara nathI. teo prabhu pAse pahoMcIne bolyA : - - - - - - - - tAraka - 10.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 319 munio ! prabhune vaMdana karo. tyAre tarata prabhu vIre temane kahyuM ke, gautama! A badhA kevalI munio che, emanI azAtanA na karo. eTale zrI gautame te saune khamAvyA. (10). muja dIkSita savi kevalI hove, huM kevala pAmIza ke nahIM, prabhuvacane e saMzaya TaLato, rAge na kevalI thaIza sahI. 11. pa2. paNa pachI temanA dilamAM saMzaya jAgyo ke mArA hAthe dIkSA lenAra sau kevaLa pAme che, paNa huM kevaLI thaIza ke nahIM? tyAre zrI prabhue temane kahyuM ke, mArA para tamane prabaLa rAgadazA che. te haze tyAM sudhI kevaLajJAna nahi maLe. AthI temano saMzaya TaLyo. (11). aMte ApaNa be sama thaIzuM, e prabhuvacane rAjI thatA; dhyAna koSTha mana ThAvata gautama, paMca nimitte pUchatA. 12. pa3. paraMtu, chevaTe mRtyu pachI-siddhagatimAM to ApaNe banne samAna thaIzuM ja." evuM ! prabhue temane kahyuM tethI zrI gautama rAjI thaI gayA. te pachI zrI gautame dhyAna dazAmAM manane | sthira karI dIdhuM. teo pAMca nimitte prabhune prazna pUchatA. (12) gautama nAma parama maMgala e, japatAM ISTa sakala phalatA; nemisUri pada pakSa pasAya, gautama guNa guNa gAvatA. 13. 54. zrI gautamanuM nAma parama maMgala rU5 che, jeno jApa karatAM saghaLAM iSTa phaLa maLe che che. zrI nemisUri gurunA caraNa-padmanA pasAye zrI gautama gurunA guNo (huM) gAuM chuM. (13). duhA) saMyama tapa vAsita gura, mRgAputra nirakhata; saMcita karma phalo kalI, cetAve cetaMta. 55. saMyama ane tapathI vAsita evA guru gautama, mRgAputra loDhiyAne joIne, jIve bAMdhelAM karmono vipAka kevo hoya che te samajI pote cetyA ane bIjAone paNa cetave che. (1). guru gautamane joIne, atimukta harakhaMta; bAla saMyamI kAusage, kevalanANa lahaMta. 56. eka vAra gocarIe nIkaLelA zrI gautama gurune joIne atimuktaka nAmanA bALakane khUba harSa pragaTyo, teNe bAlyavaye saMyama lIdho, ane eka vAra IryAvahI karatAM kAussagnamAM kevaLajJAna meLavyuM. (2). - gautamane uddezIne, uttarAdhyayane vIra; pramAda tajavAnuM kahe, gautama dhIra gaMbhIra. 57. zrI gautamane saMbodhIne bhagavaMte uttarAdhyayana sUtrane viSe 'samaya goyama mA pamAyae--he gautama! eka samayano paNa pramAda na kara." evo upadeza Apyo che. zrI gautama dhIra ane gaMbhIra hatA. (3). akadAgraha tima saralatA, gautamamAM hadapAra; kezI gaNadharane maLe, vinaya sAcave sAra.
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 58. zrI gautama gurumAM akAgrahabhAva ane saraLatA--A be sadguNo behada hatA. tethI ja kezI gaNadharane maLyA tyAre temaNe apAra vinaya darzAvyo hato. (4). (DhALa pAMcamI) (rAganitya jinavara maMdira jaIe...) prabhu pArzva paraMpara jAyA, kezI gaNI traNa jJAna sohAyA. gautama hiMduka vana AyA, maLyA pUchI zAtA harakhAyA re; gautama guru vaMdo bhAve, gurubhaktithI zivasukha pAve re. 1. 59. prabhu pArzvanAthanI paraMparAmAM thayelA, traNa zAne zobhatA zrI kezI gaNadhara ekadA zrAvastI nagarInA hiMduka vana-udyAnamAM birAjatA hatA, tyAre zrI gautama gaNadhara paNa tyAM AvI pahoMcyA. teo baMne ekabIjAne maLyA, zAtA pUchI ane ghaNuM harakhAyA. rAsanA kartA kahe che ke gautamagurune bhAvathI vaMdana karo. kema ke gurubhaktinA pratApe zivasukha maLe che. (1). devAdi maLyA te prasaMge, mahAvrata AdikanA raMge; kezI gaNadhara prazna pUchatA, gautama gaNI uttara detA re. 2. 60. e banne gaNadharo maLyA te prasaMge devo vagere paNa tyAM bhegA thaI gayA. A milanamAM zrI kezI gaNadhare mAvratanI saMkhyA vagere bAbatonA saMbaMdhamAM prazno pUchyA tyAre gautama gaNadhare tenA saMtoSadAyaka uttara ApyA. (2). suNI kezI stave gautamane, grahe paMca mahAvrata sumane; kheDUta te siMha jIvadveSI, vIprabhu tAsa hitaiSI re. 61. e uttaro sAMbhaLIne rAjI thayelA kezI svAmIe gautamasvAmInI stavanA--prazaMsA karI ane pAMca mahAvratavALo dharma aMgIkAra karyo. vaLI, bhagavAne tripRSThanA bhavamAM rahelo siMha atyAre kheDUta tarIke janmelo, tene prabhu para dveSa thayo, chatAM prabhu to tenA paNa hiteSI ja hatA. (3). gautamathI dIkSa pamADe, joI prabhune paDe bhavakhADe; gautama! te darzana tujathI, pAmyo siddha thaze nizcayathI re. 3. 4. 62. prabhue zrI gautamane mokalIne tene dIkSA apAvI. paNa te jyAM prabhu pAse Avyo ke tarata dveSathI prerAyo ane dIkSA choDI nAsI gayo; ne bhavanA khADAmAM paDyo. tenI tevI vartaNUkathI mUMjhAyelA gautamane prabhue kahyuM : gautama ! te jIva tArAthI samakita pAmI gayo hovAthI te nizcaye siddhapadane pAmaze; mATe tuM ciMtA na kara. (4). nirvANa najIka jAgaMtA, prabhu gautama lAbha murNatA; bujhavavA devazarmAne, mokale prabhujI gautamane re. 5. 63. have prabhue potAnuM nirvANa najIkamAM hovAnuM jANI, zrI gautamanuM hita ciMtavatA prabhue devazani pratibodha ApavA mATe temane mokalI ApyA. (5). pAvApurImAM kArtika vadanI, amAvasyA taNI e rajanI; covihAra chaTTe zukla dhyAnI, svAtimAM prabhuvIra nirvANI re. 6.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 321 64. (zrI gautama pAchA phare te agAu) pAvApurImAM birAjatA bhagavAna mahAvIra, kArtika (gujarAtI Aso) vada amAsanI rAtre, svAti nakSatramAM caMdramAno yoga thayo tyAre covihAra chaThTha tapa karavA pUrvaka zukula dhyAna dharatAM dharatAM nivaNipadane varyA. (6). pAchA vaLatAM gautama jotA, gagane sura vIra siddha hotAM; jANI nirvANa khinna thaI vadatA, aLago karyo kima jANatA re. 7. 65. devazamanei pratibodhI pAchA vaLelA zrI gautame AkAzamArge asaMkhya devonI halacala joI | ane koI dvArA sAMbhaLyuM ke zrI vIra to siddha thaI gayA. te jANatAM ja te atIva khinna banI gayA ane vilApa karatAM bolyA : bhagavAna ! tame jANIne A kSaNe mane aLago zA mATe rAkhyo? (7). bhaMte kahI pUchIza kone, goyama kaheze koNa mane? muja keDe lAgaze e jANyuM kevala mAgaze zuM e re. 66. have huM bhaMte! ema kahIne kone pUchIza? ne mane goyama! kahIne koNa bolAvaze? | prabho ! zuM Apane evuM lAgyuM ke A mAro keDo nahi mUke? kevaLajJAnano bhAga mAgaze? lIdhA | vinA javA nahi de? (8). budha rAkhe kane aMtakAle, putrane vyavahAra na bhUle; meM upayoga dIdho na tyAre, kaMTha sukAya vIra uccAre gautama re. 9. 67. budha kahetAM zANo mANasa potAnA aMtakALe putrane pAse ja rAkhe che. e paNa vyavahAra cUkato nathI. tene Ape mane vegaLo kema kADhyo?) athavA kharekhara to mArI ja bhUla che ke meM te vakhate zrutajJAnano upayoga na dIdho! Ama teo karuNa svare vara-vIranuM raTaNa kare che. temAM ja temano kaMTha sukAya che. (9). tuja virahe aMdhakAra bharate, mithyAtvI ghuvaDa pravarte; jAyuM vItarAga caga na dhAre, eka pAkSika rAgane TALe re. 68. he prabhu! tArA virahathI A bharatakSetramAM Aje aMdhakAra prasarI gayo. have mithyAtvI rUpI ghuvaDo UmaTaze. paNa bhagavaMta, tame to vItarAga ! vItarAga kadI rAga na rAkhe. A to mAro ekataraphI ja sneha ! A vicAra AvatAM ja zrI gautama svastha thayA ane ekapakSIya rAgane cittamAMthI tajI dIdho. (10). gautama cAra karmo ghAtI, haNI kevalI thAya surajAti; kevalanANano mahimA karatA, kevalI bAra varSa vicaratA. 11. 69. e ja paLe zrI gautame cAra ghAtInAM karmono nAza karyo ane kevaLajJAna prApta karyuM. devoe tyAM temanA jJAnano mahimA pravatavyio. tyAra bAda zrI gautama bAra varSa sudhI kevaLIpaNe vicaya(11). dezanA daI bahu jana tAryA, munio sohamane bhaLAvyA; anazana mAsika vaibhAre, siddha kSINa aghAtI cAre re. 12. 70. te daramyAna, dharmadazanA ApIne aneka jIvone tAya. chevaTe potAno zramaNa-samudAya | 10.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zrI sudhamasviAmI gaNadharane soMpI daI, vaibhAra giri parvata para mahinAnuM aNasaNa karI cAra aghAtI karmone khapAvIne siddha padavIne pAmyA. (12). gaNadharamAM mahimAzAlI, gautama lakhI karata divALI; nemisUri padma pasAthe, gAyA gautama harSa na mAye re. 71. tamAma gaNadharomAM zrI gautama vadhu mahimAzALI hatA. loko paNa 'gautamanuM nAma copaDe lakhIne divALI Ujave che. zrI nemisUrinA caraNa-pA pasAye gautamagurunA guNagAna karatAM haiye harSa mAto nathI. (13). (ho) gautama kusume zobhatI, sadguNa labdhi sugaMdha; IndrAdika gautama smarI, stavatA guNa prabaMdha. 72. gautama nAmanA puSpane viSe saguNa ane labdhio rUpI sugaMdha anerI zobhA dharAve che. IndrAdi devo paNa gautamane saMbhArIne temanA guNaprabaMdhonI stavanA kare che. (1). (gIta). (rAga - occhava raMga vadhAmaNAM prabhu pAsanA nAme) ghara ghara lIlAlhera nita nita gautama nAme, gautama gaNadharane namo mana rAkhI TAme: navakAra moTo maMtramAM meru girimAM rAje, tArAmAM jima caMdra gautama guru tima chAje. 73. zrI gautama gaNadharanA nAme ghare ghare nitya lIlAlhera pravarte che. manane sthira rAkhIne zrI gautamasvAmIne namaskAra karo-bhajo. jema maMtromAM navakAra maMtra moTo che, parvatomAM merugiri moTo che, tArAomAM caMdramA zobhe che, tema guruomAM zrI gautama guru birAje che. (1). haMsa vase jima mAnase tima sadguNa guramAM; ratnAkare jima ratna labdhine siddhi gurumAM; gautama surata, AdithI caDhiyAtA jagamAM, tema gurudhyAne jAya saghalA divasa harakhamAM. 2. 74. jema haMsa mAnasa sarovaramAM vase, tema zrI gautamagurumAM sadgaNo vise che. ratnAkara-sAgaramAM jema ratno bhaya che, tema gautamasvAmImAM labdhio ane siddhio bharapUra che. zrI gautama A jagatamAM kalpavRkSa Adi vastuothI paNa caDhiyAtA che. AvA gurunuM dhyAna dharavAthI saghaLA divaso ApaNA harSa killolamAM jAya che. (2). kAmita dAyaka gautame jaya vijaya lIje, roga upadrava saMkaTo nAma smaratAM TalIje; oM lIM akSara sAtha gautama maMtrane dhyAvo, Rddhi vRddhi kalyANa saMpada navanidhi pAvo.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 323 1 kayA re. 75. vAMchitadAtA zrI gautamanA prabhAve jaya-vijaya maLe che. emanuM nAmasmaraNa karatAM roga, upadravo ane saMkaTo TaLe che. oM hrIM evA maMtrAkSaro sAthe "zrI gautamasvAmine namaH' evA maMtrane tame dhyAvo ane tenA pratApe Rddhi, vRddhi, kalyANa, saMpatti ane navanidhine prApta karo. (3). dhanya e pRthvI mAtane ratnakukSiNI mAyA, dhanya vasubhUti tAtane jenA kula avatariyA; dhanya mahAvIra deva, je gautama ziSya pAyA, jinazAsana jayavaMta gautama guru guNa gAyA 76. jenI kUkhe zrI gautama janmyA te ratnakukSiNI pRthvI mAtAne dhanya ho ! jenA kuLamAM zrI gautama avataryA te zrI vasubhUti pitAne dhanya ho ! zrI gautama jevA ziSya meLavanAra prabhu mahAvIrasvAmIne paNa dhanya ho ! A zrI jinazAsana jayavaMtu ho, ke jene pAmIne meM zrI gautama gurunA guNa gAyA. (4). (kaLaza) gAyA gAyA re mahAvIra jinezvara gAyA, gAyA gAyA re guru gautamanA guNa gAyA; jinazAsanamAM zrI vIra maMgaLa gautama maMgaLa pAyA. sthUlibhadrAdika maMgala maMgala zrI jaina dharma kahAyA re. 77. kavi AnaMda pragaTa karatAM kahe che ke - meM zrI gautama svAmInA guNa Aje gAyA che, gAyA che, gAyA che. zrI jinazAsanamAM paheluM maMgaLa zrI vIraprabhunuM che, bIjuM maMgaLa zrI gautamasvAmInuM che. trIjuM maMgaLa zrI sthUlibhadrAdi mahAtmAnuM che ane cothuM maMgaLa zrI jaina dharmanuM che. (1). varSa pacAsa gRha, betAlIsa varSa cAritra dharAyA; temAM trIsa varasa vIrasevA, bAra kevalI paryAyA re. 2. 78. zrI gautama guru 50 varasa ghare rahyA, 42 varSa cAritra pALyuM. temAM trIsa varSa zrI vIprabhunI akhaMDa sevA karI ane chellAM 12 varSa kevalIpaNe vicaryA. (2). bANuM varasa vaya gautama gaNadhara prabhunI pachI ziva pAyA; gautama sohama viNa nava prabhunI chAyAmAM ziva pAyA re. 79. Ama, 92 varSanI vaye zrI gautama gaNadhara, prabhunA nivaNi pachI bAra varSe mokSapada pAmyA. zrI gautamasvAmI ane zrI sudhamasviAmI sivAyanA zeSa nava gaNadharo to prabhunI hAjarImAM hayAtImAM ja mokSe gayA hatA. (3). jainapurI amadAvAda maLe, cAturmAsa TharAyA; zrI guru AzA suNI saMgha vinati, puNya avasara AyA re. 4. 80. A rAsanA kavi jainapurI gaNAtA amadAvAda zaheramAM zrI gurunI AjJA ane zrIsaMghanI vinaMtine vaza thaIne cAtumasa rahyA tyAre (A racanA karavAno) avasara puNyayoge AvI maLyo. (4).
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi du sahasa paMca saMvatsara gautama kevala divasa suhAyA; nemisuri pada pavA pasAye gautama rAsa racAyA re. 81. saMvata 2005nA varSe zrI gautamasvAmInA kevaLajJAnano sohAmaNo divasa Avyo tyAre zrI nemisUri gurunA caraNakamaLanA pasAyathI A zrI gautamasvAmInA rAsanI racanA thaI. (5). gautama-rAsa bhaNatAM suNatAM, kalyANa kamalA sAyA; padhari guru gautama mahere, dharma karo harakhAyA re. 82. zrI gautamaguruno A rAsa bhaNavAthI ane sAMbhaLavAthI kalyANanI lakSmI hajo ! zrI padrasUri nAmanA kavi kahe che ke guru gautamanI maherathI harSabharapUra banIne dharmakaraNI karajo ! (6). bhAva ratnatrayI dAyaka, madIyAtmoddhAraka, paramopakArI, ziromaNi paramagura AcArya mahArAja zrI vijaya nemisUrIzvara caraNa-kiMkara-viyANu, zArAvizArada, kavi divAkara AcArya vijayapadhari viracita (te rAsa upara gujarAtI artha-vivaraNa pU. paM. zrI zIlacaMdravijaya gaNIe saM. 2042nA Aso sudanI zAzvatI oLInA divasomAM zrI gautamasvAmI gaNadharanA 2500mAM nirvANa varSanA upalakSamAM bhAvanagaramAM lakhyuM.) (jaina' sAptAhikapatranA zrI guru gautamasvAmIjI vizeSAMkamAMthI sAbhAra uta) * * * zrImannAgapurIya bRhattapAgacchAdhirAja gurudAdA zrI pArzvacandrasUri viracita zrI gautamasvAmIno laghurAsa (AjathI 500 varSa pUrve thayelA prabhAvaka pU. pArdhacaMdrasUrijI mahArAjanI prasAdI | laghurAsa rUpe atre prakAzita thayelI che. nAma mAtra gautamanuM laIe to zuM thAya?"--enI suMdara zabdamALA AlekhI che. vaLI, A gujarAtI ane prAkRta bhASAmizrita laghurAsano zrI bhrAtRcaMdrasUrijI mahArAjanA ziSya zrI sAgaracaMdrasUrijI mahArAje karela bhAvAnuvAda paNa atre prakaTa karela che. prastutakartA pU sAdhvI zrI vasaMtaprabhAzrIjI mahArAjanuM jaina-sAhitya-sarjanamAM noMdhapAtra pradAna rahyuM che. kacchanA kaMThIpradezanA moTIkhAkhara gAmanI bhUmi para mAtA velabAI ne pitA ravajIbhAInI kuladIpikA sattara varSanI yuvAnavaye pArjacaMdragacchIyA pravartinI pU. khAMtizrIjI mahArAjanAM paTTadharA ziSyA viduSI pU sA. zrI sunaMdAzrIjI mahArAjanAM caraNomAM jIvana samarpaNa karI pravajyAnA paMthe prayANa karyuM tyArathI eka kaThoratama jIvananI ane saMyama jJAnAdinA sAcA rasAsvAdanI zarUAta thaI. saMyama pAlana mATenI vizuddhatA, custatA, sajAgatA | gurukRpAe prApta thaI ane dhArmika abhyAsamAM paNa AgaLa vadhatA rahyAM. saMskRta-prAkRta kAvyo,
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 325 tarkasaMgraha, nyAya mImAMsA ane 45 Agamano abhyAsa tema ja jainadharmanA rahasyomAM otaprota banavA lAgyA ne guru preraNAnA baLe sAhitya sarjanamAM paNa khUba AgaLa vadhyAM. "suteja" takhallusa-upanAme jainazAsanane AdhyAtmika lekho, vArtAo, duhAo, stavano, gahulIo ane rAso sAhityanuM vipula sarjana thayuM. jene kAraNe sunaMdA suteja puSpamALAnA khIlatA puSporUpa cauda jeTalA suMdara prakAzano thayAM, dIkSA jIvananA 25mA varSe sAhityaratnAnI padavIthI vibhUSita karyA. samayano avirata pravAha vaheto rahyo. 45 varSanuM saMyamajIvana satata guru sAnidhyamAM rahyAM. aMtima cAturmAsa jodhapuramAM. pUjyazrInA gurumaiyA A duniyAmAMthI vidAya thayAM, tyArathI satatapaNe AtmajAgRtimAM rahyAM. cAtumasa pUrNa thatAM jesalamera Adi paMcatIrthanI yAtrAe padhAryA, yAtrA khUba ja ullAsa umaMgathI karI, jesalamerathI bADamera vihAra karatAM vacce akasmAta naDatA jainazAsananI eka honahAra sAdhvIne krura kALarAjAe chInavI lIdhAM. vi. saM. 2050 mAgazara vada-3nA divase eka sAhityano dIvaDo bujhAI gayo. emanuM mArgadarzana amane khUbaja upayogI banI rahetuM emanA divya jIvanane sAcI zraddhAMjalI. tyAre ja gaNAze emanA sAhitya vArasAne jIvaMta rAkhI Age kadama uThAvazuM. A prakAzana jovAnI pUjyazrInI ghaNI jijJAsA hatI. A graMthanuM prakAzana thAya te pahelAM ja pUjyazrI svargavAsI banyAM. temanI zraddhAMjalIpUrvaka noMdha laIe chIe. -saMpAdaka) (AryA chaMda) siri vasubhUI putto, mAyA puhavIya kucchisaMbhUo, gaNadhAra indrabhUI, goyama gutto suhaM disau. (copAI) rayaNa vihANe thayo prabhAta, gautama samaruM jagavikhyAta; Rddhi siddhi jasu mahimA `ghaNI, paya seve dharaNInA dhaNI. gautamasvAmI labdhinidhAna, gautamasvAmI nave nidhAna; sura-go-taru-maNi gautama nAma, jevo nAma tevo pariNAma. gubbara gAma janmano ThAma, gautama taNA kare guNagrAma; sahuya loya bAlApaNa lage, bhaTTacaTTa bahulA ogale. gautama girUo guNabhaMDAra, kalA bahoMtera pAmyo pAra; caudaha vidyA jeNe abhyasI, jAgata jyoti jisa manasavI. vIra jiNa caudaha sahasa ziSya, teha mAMhI pahilo sujagIsa; tasu paya vaMduM nAmuM ziza, AzA phale mananI nizadeiza. gItAratha padavInA dhaNI, sUrIzvara jasu mahimA ghaNI; gautama maMtra sadA samadaMta, tattakhiNa vidyA sahu sphurata. tana praNamuM vacane saMsthavuM, ekacitta citte ciMtavuM; zrI gautama gaNadharano nAma, mahimA moTo guNamaNi dhAma. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 ] - [ mahAmaNi ciMtAmaNi UThatA beThatA sahI, paMtha cAlatAM hoyaDe grahI, gautama gautama kahetAM mukhe, sahuye kArya te sIjhe sukhe. gautama nAme Arata TaLe, gautama nAme vAMchita phale; gautama nAme nA roga, gautama nAme pAve bhoga. gautama nAme nAza vyAdha, gautama nAme parama samAdha; gautama nAme durjana dUra, gautama nAme harakha bharapUra. gautama nAme hayagamavAra, gautama nAme sulakhaNa nAra; gautama nAme suguNa suputra, gautama nAme sahuye mitra. gautama nAme occhava hoya, gautama nAme na parabhava koya; gautama nAme maMgala tUra, gautama nAme kUra kapUra. gautama nAme vinaya viveka, gautama nAme lAbha aneka; gautama nAme jaya saMgrAma, gautama nAme tUThe svAma. gautama nAme na chIpe pApa. gautama nAme TaLe saMtApa, gautama nAme khape savi karma, gautama nAme hoya zivakarma. ghaNuM ghaNuM have kahIe kahyuM, thoDe to tame jANajo IchyuM, gautama samaratA jAgIe, je lahiye te mAgIe. | (zArdUlavikrIDita "kAvya) iltha gautama saMskRti suvihitA caMdraNa pAzva dinA, bhakti sphita mudAlayena gaNabhUtyAdAMburUTu caMcanA; ye tasyAH smaraNAM prabhAtasamaye kurvatti caMgAtmakAte nitya manasa samIhita phala so labhaMtetarAM. zrI gautamasvAmInA laghu-rAsanA artha : (1) zrI vasubhUti brAhmaNanA putra, zrI pRthvI nAmanI mAtAnI kukSithI janmelA, gautama nAmanA | gotravALA tathA gaNadhara-padavIne dhAraNa karanArA zrI indrabhUti gautamasvAmI amane sukha Apo. (2) rAtri vItI gaI, prabhAta thayuM. te ja samaye jagatamAM vikhyAta evA zrI guru gautamanA nAmanuM huM smaraNa karuM chuM. temanA nAmasmaraNathI smaraNa karanAra AtmAnI RddhinI vRddhi thAya che, ane te atmAno mahimA, eTale yaza, AbarU, kIrti ghaNAM vadhe che. rAjA-mahArAjAo paNa gautamasvAmInA caraNanI sevA kare che. (3) zrI gautamasvAmI 28 athavA aneka labdhionA bhaMDAra che. zrI gautamasvAmInA nAma-smaraNathI jIva nava-nidhAna pAme che. kAraNa ke manovAMchita padArtha pUrNa karanAra sura-gau, (kAmadhenu gAya.) surataru eTale kalpavRkSa tathA sura-maNi eTale ciMtAmaNi ratna-darekanA pahelA akSara ekaThA thaI jANe gautama nAma banyuM che. ane potAnA nAmanA guNa pramANe manavAMchita phaLa Ape che emAM zuM Azcarya!
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 327 (4) zrI gautamasvAmInuM janmasthAna "guvara' nAmanuM gAma che ane tyAMnAM badhAM loko, AbAlavRddha sarva manuSyo temanA guNanA vakhANa kare che. bhaTTa-caTTa eTale aneka bhATa-cAraNo temanI 'ogale' eTale sevA kare che. (5) gautama moTA guNanA bhaMDAra, 72 kaLAnA pAragAmI tathA 14 vidyAonA abhyAsI che. te caude vidyAo jAgatI jyotinI jema temanA manamAM vaselI che. [puruSonI 7ra kaLAo tathA strIonI 64 kaLAo-jijJAsue kalpasUtramAM jovI. 14 vidyAo : 4 veda (1) veda (2) yajurveda (3) sAmaveda (3) atharvaveda. tathA 6 vedAMga (5) zikSA, (6) kalpa, (7) vyAkaraNa, (8) nirukta, (9) jyotiSa, (10) chaMda, (11) mImAMsA, (12) nyAya, (13) purANa ane (14) dharmazAstra. A uparAMta 4 upaveda : (1) Ayurveda, (2) dhanurveda (3) gAMdharvaveda tathA (4) arthazAstra ema gaNatAM "aSTAdaza" 18 vidyAo paNa gaNAya che. athavA 14 vidyA H (1) nabho-gAminI, (2) parakAya-pravezinI, (3) rUpa-parAvartinI, (4) aMbhinI, (5) mohinI, (6) suvarNasiddhi, (7) rajata-siddhi, (8) baMdhathobhinI, (9) zaka-parAjayanI, (10) ! rasa-siddhi, (11) vazIkaraNI, (12) bhUtAdi-damanI, (13) sarva-saMpata-karI tathA (14) zivapada-prApiNI.] (6) zrI mahAvIra prabhunA 14 hajAra ziSyo hatA. te sarvamAM prathama agresara, sujagIza eTale jagat pUjya athavA manovAMchitapUraka, evA zrI gautamasvAmInAM caraNomAM huM mastaka namAvIne vaMdana karuM chuM. jethI mArA mananI sarva AzAo kAyama phaLIbhUta thAya. (7) "gItArtha eTale sUtra ane arthanA jANakAra, sUrIzvara (sUri+Izvara) eTale zreSTha AcAryanI padavI dharAvanAra. jemano jagatamAM ghaNo mahimA che evA AcAryone paNa zrI gautamasvAmIno maMtra smaraNa karatAM, tatkALa, sarva vidyAo phurAyamAna thaI, prApta thAya che. (8) AvA gautamasvAmIne tanu eTale kAyAthI praNAma karuM chuM, vacanathI temanI stuti karuM chuM, tathA ekAgra manathI temanuM dhyAna dharuM chuM. kAraNa ke temanA nAmasmaraNano mahimA moTo che ane te nAma guNa rUpI maNiono bhaMDAra che. ' (9) A camatkArI nAmane UThatAM, besatAM tema ja raste cAlatAM, hRdayamAM dhAraNa karatAM, "gautama' 'gautama' e pramANe nAma mukhethI bolatAM, temanA sevakanAM badhAM kAryo sahelAIthI siddha thAya che. (sarakhAvo H samaro maMtra bhalo navakAra...) (10) gautamasvAmInA nAme (1) sarva prakAranI pIDA TaLe che; (2) sarva prakAranAM manovAMchita phaLe che; (3) koI paNa roga Avato nathI, tathA (4) smaraNa karanAra jIva sarva prakAranA bhogavilAsa pAme che. (11) (5) sarva prakAranI vyAdhio nAza pAme che, (6) jIva parama samAdhi-zAMti pAme che, (7) durjana dUra bhAgI jAya che, (8) jIva bharapUra harSa-saMpUrNa AnaMda pAme che. (12) (9) haya eTale ghoDAnA tathA gaja eTale hAthInA (vAra) sainya, samUha maLe che, (10) sArA lakSaNavALI patnI maLe che, (11) sArA guNavALA zreSTha putra maLe che tathA
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi (12) badhA mitrabhAvavALA thAya che. (koI duzamana rahetA nathI.) (13) (13) occhavanI prApti thAya che, (14) koI paNa prakAranA parAbhava-parAjaya-hAra thAya nahIM, (15) mAMgalika vAjiMtro vAge; tathA (16) "kUra-kapUra' eTale uttama prakAranAM bhojana maLe che. (14) (17) yuddhamAM vijaya thAya che, (18) svAmI-zeTha rAjI thAya che, (19) vinaya eTale namratA tathA viveka eTale sArAsAra-hita-ahitanuM bhAna-e be guNo Ave che, tathA (20) aneka prakAranA lAbhanI prApti thAya che. (15) (21) koI pApa chUpuM rahetuM nathI-pApano nAza thAya che, (22) sarva prakAranAM | duHkho dUra thAya che, (23) sarva prakAranAM karma khapI jAya che-nAza pAme che; ane chelle (24) ziva-zarma eTale mokSasukhanI prApti thAya che. (16) zrI gautamasvAmInA adbhuta nAma-smaraNanuM vadhu zuM varNana karIe? TUMkamAM, tame nizcayathI ema jANI lo ke zrI vIprabhunA prathama gaNadhara zrI indrabhUti gautamasvAmInuM nAmasmaraNa karatAM jAgIe eTale kSaNe kSaNe sAvadhAna thaIne yAda karIe to A camatkArI nAma-smaraNanA mahimAthI jIva je je icchAo kare che te tene avazya prApta thAya che. (kaLaza : saMskRtamAM che--teno artha) (17) bhakti eTale bahumAnapUrvaka utpanna thayela, phita eTale ujvaLa, pavitra, mudA eTale harSanA, Alaya eTale sthAna-rUpa, aneka gaNadharonAM caraNa-kamaLone sevavAmAM bhramara sarakhA evA zrI pArzvacaMdrasUrie A prakAre zrI gautamasvAmInI manohara stuti banAvI che tenuM je caMgAtmakA eTale suMdara, bhavya AtmAo prabhAta samaye smaraNa kare che teo haMmezAM ! manovAMchita phaLa zIgha meLave che. (A laghurAsanA artha-kartA zrI bhrAtRcaMdrasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna zrI sAgaracaMdrasUrIzvarajI mahArAja che.) * * * mahAmahopAdhyAya munirAja zrI megharAjajI viracita zrI gautamasvAmIno laghurAsa (copAI) zrI vardhamAna jinavara taNo, ziSya gautama gaNadhara sujasa ghaNo; praha UThI guru nAma bhaNo, jasu samaraNa lAbha anaMta guNo. zrI vasubhUti suputra bhalo, prasave suta sohe jaga vilo; Rddhi siddhi labdhi guNa vilo, sukha saMpatti de gautama vahilo.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 42 gautama nAme caDatI kaLA, kula uttama ghara vilase kamaLA; premapurI putravatI mahilA, daza dizi vAdhe kIrati vimaLA, maMgala nAda nizAna dhare, bhalA bhUpati UbhA seva kare; parathala punya bhaMDAra bhare; gautama nAma jo sadA samare AMgaNe hayagayava2 hise, parivAre karI pUro dIse; bhoga bhalA bahu pare vilase, jo tuM goyama payapaMkaja vase. kuzaLa kalyANa Ave ThAme, baLa rUpa vidyA Adara pAme; siddha have saghaLe iSTa kAme, samaraMta guru gautama nAme. giruA gacchapati dharma taNI, moTI mahimA sUrIza taNI; te paNa gautama maMtra bhaNI, pUjA pAme jagatanA dhaNI. dUra dezAvara kAMya phiro, mana Arati ciMtA dUra karo; gautama nAma tume sadA samo, manavAMchita AzA saphaLa karo. narasura zivapura lacchI lahe, gautamano manamAM dhyAna ja vahe; jIvaMtA jayajayakAra lahe, megharAja muni Ima sujasa kahe. *** zrI gautamasvAmIno laghurAsa (kartA : zrI vijayazekharajI gaNi) zrI gautama guru prabhAtiyuM re, samaro bhavikA jana citta khare; karakamale kamalA supare, zrI vI2 jinezvara ziSya zire. aSTApada caDyA labdhibaLe, jina paDimA vaMdI akaLa kaLe; tApasa patrarase nimna maLe, pratibodhyA vayaNa rase nizcale. akSINa mAhAnasI labdhi dhaNI, 52mAtra bhojana laI Ave muNI; karI pAraNuM acarIja vAta bhaNI, kevalisira Aviya tAsa bhaNI. jasa zi2 gautama hAtha diye, soya kevala padavI tAma liye; vANIya sudhArasa jeha piye, uttama phala mugati tarata liye. praNava akSara pahelo rAje, mayAbIja maMtra mahimA kAje; zrIkara gautama guru guNa gAje, japatAM jukte saMkaTa bhIMje. kAmadhenu suratarune caMge, ciMtAmaNi ciMtita de raMge; nAmAkSara gautamane saMge, dhyAtA hoya dina pratye sukha aMge. [ 329 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi indrabhUti janma nAma kaho, vasubhUti pitA tume catura ho; pRthvImAtA guNa saMgraho, gautama guru gotrInI ANa vaho. ari kari hari savi vaza thAe, vaLI rAna velAula zubhadAe, roga zoga viyoga Adi jAe, gautama gurunA je guNa gAe. zAkaNa DAkaNa savi dUra TaLe, vIchaDIA prItama AvI maLe, bhUtapretAdi kahI na chaLe, gautama nAme savi Aza phaLe. zrI gautama nAme rUpa kaLA, gaja ratha vara pAyaka haya subhalA; ThAma ThAma hoya jasa samAna bhalA, mRganayaNI gayagamaNI mahilA. mRgamada caMdana vastra dhare, suta sohaga suMdara sujana vare; kiMcana maNi motiya raNa bhare, gautama nAme savi kAja sare. vacana vilAsa vidyA Ave, mana rucatAM bhojana savi pAve; duHkha dAridra kabahi nA've, gautama guru jasa liyaDe bhAve. pApa sakala vege nAse, nita dhyAna dharo mana ullAse, zrI gautama guru pUjo vAse, gaNi vijayazekhara kahe vilAse. * * * zrI gautamasvAmIno rAsa rAsa racayitA : pU. A. zrI guNasAgarasurijI mahArAja preraNAdAtA : pU. muni zrI cAritraratnasAgarajI mahArAja saMkalanakartA : pU. muni zrI sarvodayasAgarajI mahArAja mahAvIra prabhu caraNe namI manamohana mere, kahuM gautamasvAmIno rAsa re...mana) rAsa bolatAM sAMbhaLatAM vadhe..mana Rddhi siddhi pUre Aza re...mana jabUDhIpe kSetre bhAratamAM...mana) magadhadeza manohara re...mana) tyAM rAjagRhI purI samRddha...mana rAjA zreNika rAjyakAra re...mana) gobara gAma samRddhi bhaya..mana vasubhUti vipra gaNadhAra re...mana) tasa bharyA nAme pRthvI varA.mana sarUpA suzIlA guNagAra re...mana
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 331 putra IndrabhUti thayA nirupama...mana) rUpa guNonA bhaMDAra re.. mana, sAta hAtha vara dehe zobhatA...mana) cauda vidyA pAra karanAra re..mana) jasa teja joI sUryacaMdramA...mana) thayA AkAza bharamAra re..mana netra vadana hasta pada kamala...mana joI paDyAM bhale padho sAra re...mana) jasa rUpa anupama dekhIne...mana aMgahIna thayo kAmadeva re...mana) meru sAgara sama dhIra gaMbhIra...mana jANe karI pUrve jinaseva re..mana) mithyA deva dharmane sevato...mana pAMcaso chAtra parivAra re...mana bahu jIva hiMsAkAra yajJone...mana) thAya niraMtara karanAra re...mana gautama gotra indrabhUtinuM..mana) - miththA saMge mithyA dharmakAra re...mana gautama nIti "guNasUri kahe..mana) dharma nAme pApa karanAra re...mana) (DhALa bIjI) (sAMbhaLajo muni saMyama rAgae dezI) vIra kevaLa pAmyA e samaye, dezanA niSphaLa thAya re, pAvApurI AvyA saMgha sthApavA, tyAM samosaraNa racAya re...vIra) samosaraNe siMhAsane beThA, cauvidha devothI sevAya re, cAmare vIMjhAya traNa chatre zobhe, paMcavidha puSpavRSTi thAya re..vIra) deva-duMdubhi vAge sUra Ave, jhaLahaLatAM vimAnoe re; dekhI indrabhUti kahe thaze Ave, paNa sura vIra pAse jAye re... vI20 abhimAne indrabhUti ema bole, mUDha janothI AvuM thAya re, paNa jANakAra devo kema bhUle, muja sama jJAnI na kyAMya re... vIra nizcaya koI pAkhaMDI pAkyo, mArAthI kema sahevAya re, abhimAne huMkAro karatAM, indrabhUtithI tyAM javAya re..vara0 dekhI samosaraNa Adi samRddhi, sura IndothI sevAya re, A to mahA IndrajAliyo lAge, indrabhUtithI vicArAya re.. vI20 - - - -- - - --
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kAma ka - a. ............ 8. pAMcaso ziSya parivaryA indrabhUtine bolAve vIra jinarAja re IndrabhUti tuM kSemakuzale Avyo ne suNI nAma vismita thAya re..vara0 veda-padothI saMzaya TALe vIra, goyame mAna mukAya re, gautama nIti "guNasAgarasUri' kahe pAMcaso saha ziSyo thAya re...vI20 (DhALa trIjI) mahAvIra pAse dIkSA lIdhI, suNI agnibhUti Adi dvijarAya re 2) saMyama TaLI dIkSA liye. agyAre gaNadhara karAya 2)...mahAvI20 dvAdazAMgI tripadIye race, kare jaga bahu upakAra (2) chaThTha chaThTha tapa kare saMyamI, indrabhUti gaNadhAra (2)...mahAvIra pAMcaso ziSya muni paravaya upakAra apAra kare che 2) samavasaraNe saMzaya pUchI, thAye lokahitakAra (ra)... mahAvIra dikSA diye je je bhAvikane, te te kevalI thAya 2) pote kevalI nahIM to ye. kevalajJAna devAya 2)...mahAvIra gautama kahe mukti pAmuM ke nahIM vIra kahe aSTApade jeha 2), Apalabdhie jaI jina vAMde, carama zarIrI teha 2).... mahAvI20 paMdaraso RSi caDI zakIe nahIM, to A caDI zake naiva 2) sUrya kiraNAvalI goyame caDI, vAMdhA aSTApade deva (2)..mahAvIra) puMDarIka kaMDarIka adhyayana kahI, | diye vajUsvAmI jIvane bodha 2) vaLatAM sarva tApasa pratibodhI, saha laI karAve Atama zodha 2)...mahAvIra0 7.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] khIra lAvI pAtra aMgUTha rAkhI, sarvene pAraNuM karAve (2) khIrathI pAtra bharela jANI, pAMcaso kevala pAve (2)...mahAvI20 samRddhi dekhI samosaraNAdi, pAMcaso kevalI thAya (2) RSi pAMcaso vIra vANI suNI, kevalI thAya jaga jovAya (2)...mahAvI20 khedita gauyamane vIra kahe, ApaNe tulya hozuM doya (2) gautama nIti 'guNa'sUri kahe, goyama svAmI zAMti joya (2)...mahAvI20 (DhALa cothI) (apUrva avasara Avo kyAre Avaze re--e dezI) jaga vicarI upakAra karI prabhu AviyA, indrAdika pUjita aMte pAvApurI mAMya jo; devazarmAne pratibodhavA goyamane mokalI, karma khapAvI zIghra vI2 mokSamAM jAya jo...jagata devAdi gamanAgamanathI mokSa jANIne, gautamasvAmInA duHkhano na rahyo pAra jo; goyama vilapatA kahe dUra kema mane mokalyo, A samaye vIra pALyo na lokavyavahAra jo...jaga0 mAnyuM zuM kevala mArI pAse mAgaze, thAze bAla pare vasra hAtha kheMcanAra jo; sAthe mokSa laI jAta saMkaDAza tyAM tuma saha muja sneha kevo hato te na ciMtavyuM, hAya ! thayA kema Avo dago denAra jo, he gautama! kahI mujane koNa bolAvaze, vIra! vI2! kahI thAIza kone pUchanAra jo...jagata bahu vilapI goyame vicAryuM vItarAga e, vItarAganuM bhAna mane karAvanAra jo; mana vaLI zreNi kSapake caDI kevala lahe, thAta zuM thayA kema Apa svArtha dharanAra jo...jaga0 3. kevala mahimA sura kahe thayo jayayakAra jo...jagata [ 333 8. 9. 10. 1. 2. 4. 5.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vicarI upadezI upakAra karI mukti vaya rAjagRhImAM goyama bANuM varSa Ayu dhAra jo, gRhI pacAsa varSa chavastha vratI trIsa varSa rahI, bAra varSa kevalI rahI karyo upakAra jo...jaga0 goyama gaNadhara saubhAgyanidhi guNa kelivana, caturvidha saMgheza anaMtalablinidhAna jo; kalpavRkSaciMtAmaNi kAmadhenu e kAma ghaTa, aSTa mahAsiddhi Ape goyama guNagAna jo...jaga0 7. gautama nAma smaro aDhaLaka sarva saMpatti maLe, vipna-kaSTa-duHkha-zoka-daridratA jAya jo; hrIM zrIM asi Ausa gautamasvAmIne namo namaH e maMtra pratidina jApa karAya jo...jaga0 gautama jevA putra ziSya jehanA, dhanya dhanya te mAta tAta ane gururAja jo, vinaya vidyAnidhi gautamasvAmI rAsa A, prabhAte gaNajo pratidina mUkI anya kAja jo....jaga0 9. goyama abhimAna dIkSA caujJAna vinaya juo. sayama goyama mA pamAae vIravANa jo, pacAsa saha ziSyo thayA mahAvIrathI ghaNA duHkha jAya viziSTa sarve jaNa jo....jaga0 e rAsa je bhaNe bhaNAve sAMbhaLe, tasa duHkha jAye saMpatti samRddhi thAya jo; gautama nIti "guNasAgarasUri kahe sevanA, gautamasvAmInI anaMta zivasukhadAya jo....jaga0 (kaLaza). acalagacchIya zeTha ghamaMDIrAma kevalacaMdajI govANIe, muMbaI tirUpati eraporTe be hajAra ADatrIse comAsuM e. karAvyuM tyAM Aso vadi pAMcame gautamasvAmIno rAsa e, rao acalagacchAdhipati Arya kalyANa gautamanIti guNAbdhisUrie. * * *
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 335 zrI gautama svAmIno rAsa pUjya munipravara zrI sudharmasAgarajI mahArAja [eka ne eka vAta gadyamAM vyakta thAya ane padyamAM vyakta thAya enI asaramAM, enA prabhAvamAM ghaNo pharaka paDI jato hoya che. e ja vAta laya-rAga-DhALamAM, geyaracanA rUpe vyakta thAya tyAre eno prabhAva anokho ja lAge che ! prastuta rAsa dvArA pU. munivara zrI sudharmasAgarajI mahArAje e siddha karI ApyuM che. vAraMvAra gAvA-gaNagaNavAthI gaNadhara gautamanI eka AbhA prasarI rahe che. zvetAmbaradigaMbara baMnenI mAnyatA sAthe bhagavAna mahAvIra sAthenA 3jAthI 27mA bhava sudhIno saMbaMdha Avato hoya tevo rAsa eke nathI. koIka pAse karAvo." pU. manizrI sudharmasAgarajInI A vAtathI huM muMjhANo. keTalo samaya lAge? koNa banAve ? azakyane zakya karavAnI pUjyazrInI bhAvanA hatI. temaNe prayatna jAte karyo. phaLarUpe mAtra 12 divasamAM cAlu vihAramAM temaNe ApaNane eka suMdara rAsa Apela che. besatA varSanA mAMgalikamAM A rAsane sthAna apAya to pUjyazrInI tathA mArI grantha prakAzananI mahenata saphaLatAnuM zikhara pAmaze. -saMpAka./ nemIzvara vaMdana karI, aMbikA smarI Aja gautama rAse gAIzuM, tAraNa taraNa jahAja. caudaze bAvana gaNadhara, preme praNamI pAya; gautama guru ghuNatA mane, karajo meM supAya. sarasatI bhAratI zAradA, gho mujane mati caMga, indrabhUtine arcatAM, AnaMda Upaje aMga. alpa mati mArI kane, gautama guNa anaMta, rAsa racaMtA muja hojo, bhavajaNa kero aMta. kapilathI gautama sudhI, maliyuM mujane jeha, varNavatAM je bhUla rahe, karajo mApha ja teha. DhALa-1 (rAga : maitrIbhAvanuM pavitra jharaNuM) RSabha jinesara kero pautra, marIci nAme pharato; parivrAjaka veze vIra jotAM, kapilanuM mana harato. marIci veNe saMyama levA, thanagana manaDuM thAtuM. bole marIci RSabhadeva kane, saMyama levA jatuM. dharama nathI zuM tAharI pAse, kapila ema jaba bole, ahIM paNa che ne tyAM paNa che ema kaheto marIci Dole.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 ] INa vacane saMsAra vadhAre, vI2 jinesara devA; kapila gautama bhava sudhI karato, ekacittathI sevA Ayu pUraNa karI chUTA paDatA, saMsAre raLavaLatA; tripRSTha vAsudevanA bhave, sArathi rUpe maLatA. (dudhA) traNa aDhAra bhavo vice, vItyo je vikarAla gautama caritra zuM lakhuM, bharakhI gayo mahAkAla. kALa ghaNo nokhA rahyA, paNa jyAM bhegA thAya; sneharAga nibiDa ghaNo, gautamane ubharAya. DhALa 2 (rAga : padmaprabha jina laI alagA rahyA....) sArathi, kara tuM ratha taiyAra re, jAzuM rakSaNa kAja; azvagrIvane je saMtApato, dekhazuM te vanarAja...sArathi viNa Ayudhe valI dharatI para, dekhe kezarI tAma; ratha Ayudha choDI cAlato, kezarI haNavA kAma...sArathi0 tripRSTha pagale pagaluM mAMDato, sArathi gautama jIva; vidAryo siMha taraphaDato dhaNuM bole vacano ziva...sArathi pazumAM siMha tuM manuje e rahyo, zAne dharato duHkha; nehathI nIrakhe sArathi mukhane, pAme kezarI sukha...sAthi0 bhava pUro karI saMsAre bhame, sArathi tima vAsudeva; AkharI bhavamAM pharI bheLA thatAM, gautama mahAvIra deva...sArathi (duhA) AnaMdasAgara khyAta che, tapagacchamAM sUrirAja; tAsa paTodhara vAcaka, kSamAsAgara gaNirAja. trilokasAgara gaNivarU, tAsa ziSa sohAya; gautamanA bhava varNavyA, dekhI mana mohAya. devalipi mAMhe lahyA, bhava pAMce sukhakA; kiMcit temAM huM kahuM, jAye jethI saMsAra. DhALa-3 (rAga : pahele bhave eka gAmano re...) pahelo bhava gautama taNo re, maMgala nAme zeTha; vyApArAdika bahu kare re, nokara karatA veTha. re prANI, dhana dhana gautamasvAma.... [ mahAmaNi ciMtAmaNi 4. 5. 1. 2. 1. 2. 3. 4. pa. 1. 2. 3. 1.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 337 : je che . guru kathane ArAdho re, maMgala dharma aneka maraNa samaya tRSAthI gaNato, sukhiyA jalacara cheka. re prANI, dhana dhana gautamasvAma.. azubha dhyAne maraNa lahI re, matsya samudra mojhAra; jAtismaraNe vrata grahI re, matsya bhava karI pAra. ' re prANI, dhana dhana. gautamasvAma... zubhadhyAne marI sura huo re, karato dharma vizeSa; viSayarAga ghaTADato kare paraNa Aya azeSa. re prANI, dhana dhana gautamasvAma.. cothe bhava vidyAdharU re, nAma hatuM vegavAna; . nimitta male dIkSA laI re, dharato AtmadhyAna. re prANI, dhana dhana gautamasvAma kAmarAga aLago karyo che, paThana pAThana zuM citta; maraNasamAdhi pAmato re, devalokanA vitta. re prANI, dhana dhana gautamasvAma... ? huM digaMbara vidvAna je, kizanasiMha paTanI jANa; teNe varNavyA tima karuM, gautama bhAva vakhANa. DhALa-4 (navo veSa race teNI veLA) kAzI deza banArasa nagarI, vizvalocana rAjA ulase; tasa rANI vizAlA nAme, gautamasvAmI jIva vilase. nRpati-zuM nahIM saMtoSa, svecchAcAre bhamavA ulase, dAsI cAmarIne tasa dIkarI, madanavatI sAthe vilase. nAnA-moTA jAta-kajAta, puruSonA saMge ulase; jaMgalamAM munivara dekhI, bhoganI AzAe vilase. muni samatAbhAve rahetA, Atama pariNatimAM ulase, traNe strIo pAtika bAMdhI, vividha gatimAM vilase. vividha bhava vedana sAthe, karI manuja janme ulase, duHkhathI traNe moTI thAtI, eka munivara dekhI vilase. pUrava bhava pAtika jANI, micchA dukkaDamAM ulase; labdhi vidhAna vrata karatI, valI udyApanamAM vilase. 43
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336] zIvrata leI ati raMge, valI dIkSAmAMhe ulase; anazana karI chevaTamAM, devaloka paMcama vise. devalokathI nIkaLI tino jIva, indrabhUti nAme ulase; agnibhUti vAyubhUti bIjI tino vI2 jina pAse vise. (duA) aMtima bhava gautama taNo, kahezuM ati AnaMda, uttamanA guNa gAvatA, pAmazuM paramAnaMda. magadha deza gubbara nagara, vasubhUti nAme tAta; indrabhUti gautama taNI pRthvI nAme mAta. agnibhUti vAyubhUti anuja hutA doya; bhaNe bhaNAve veda ne, yajJa karAve soya. vardhamAna kevala lIe, teha samayanI vAta; paMcazata ziSya darekane vicaraMtA sukha zAta. somila dvijanA yajJamAM, mUrdhanyapaNe hoya; maMDapa mUkI doDatA, devo gaganamAM joya. DhALa-5 (rAga : anaMta vIra ja arihaMta suNo) jIva saMzaya paNa sarvaza birUda dhArato; indrabhUti AmarSe pUche loka vArato; sarvajJa nAme che vIra loka saMzaya ThArato, jehane duHkhe suNe hue bhava pArato. indrabhUti manamAMhe krodha adhika kare, huM jIvato chate koNa sarvajJa birUda dhare; niruttara karuM vAda karI tehane khare, Ima abhimAne AvatA samavasaraNa pare. vIramukha dekhI sneha purANo UchaLe, sarvajJa mAnuM sAco jo saMzaya muja TaLe; jIva saMzaya rahyo tuja veda artha niva maLe, samaje veda aratha ke vIra caraNa maLe. indrabhUti dIkSA suNI anuja tasa AvatA, timahIja ATha bIjA vipra tihAM lAvatA; sati sarAya chaMDI cAritramAM mana bhAvatA, cumAlIsaso brAhmaNa sAthe phAvatA. [ mahAmaNi ciMtAmaNi 7. 8. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] cAra jJAna pUrava cauda jANe sadA, zaMkA Upaje vIra pUche gautama tadA; nija jJAnano upayoga na mUke kadA, karuNA bhariyo para upakArI sarvadA. (duhA) bhagavatI tima bIjA vaNI Agama je rAje; bhayavaM Ima kima pUchatA gautama tihAM chAje. prabhuvacane jaI magadhamAM, navapada mahimA karatAM, siri sirivAla kahA thaDI, bhaviyaNanAM dila haratAM. nija labbe aSTApade jagaciMtAmaNi kArI, paMdaraseM tApasa valI, dIkSA detA sArI. dIkSA leve te hue, kevalI sati sukhakArI, gautama kevala nahi hue, sneha naDe tasa bhArI. DhALa-6 (rAga : sAmIo e vIra ziMda...) Apa aMtima samaya jANI vIra gautamane kahe, devazarmA pratibodhana jAo ANI preme lahe; gautama kerI mIThI vANa, devazarmA sadehe, devazarmA cittaDuM Dole, saMyama levA cahe. madhyarAtrie vIra nirvANa thAtAM deva doDI Ave; kolAhala suNI AkAza loka ciMtA thAve; cama cittamAM gautama sAMbhaLI vI2 mokSe jAve, A zuM sAMbhaLuM chuM huM vI2 Ima manamAM dhyAve. jJAne jANe sAcI vAta vIra siddhagati pAve, sneharAganuM pUra viSAda gautama manamAM lAve; hA, hA, A zuM kIdhuM vIra, bharata kima sohAve ? tArA viNa thaze ghora aMdhAra, kumatijana phAve. bhayavaM bhayavaM kahetAM pUchIza prazna konI kane; goyama goyama madhurI vANa bolAvaze koNa mane. eka lIdho hota mane sAthe to khoTa zuM jAta tane, vIra ! vI2 ! zuM karuM bola, je mAharI vAta bane. gaLe paDato zoSa ghaNo 'vI2mAMhe 'vI' dhAre, vItarAgane vicAre sneharAga gautama mAre, 5. 2. [ 339 3. 4. 1. 2. 3. 4.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 ] lokAloka prakAzaka jeha kevalajJAna sAre, indre AvIne jinapada sthApiyo loka bhati tAre. (duhA) hiyaDuM lAge phATavA, jANI vIra nirvANa; balihArI tasa jJAnanI, kSaNamAM kevalanANa. nija ziSyo saghaLA diye, paMcama gaNadhara nAma; bhavika jIva pratibodhavA, vicare gAmogAma. DhALa-7 (rAga : mananA manoratha savi phaLyA e...) 2 caudaze bAvana gaNadhara, girUo tehamAM eha ! gautama guru vaMdanA re... varasa pacAsa gRhe vasiyAM, trIsa varasa vrata dhAra; gautama guru vaMdanA re... dIkSA deve jehane te pAme bhavapAra, gautama guru vaMdanA re... bAra varasa kevalIpaNe, bANuM varasa Aya; gautama guru vaMdanA re... gautama rAsa je je malyA, AkhIra bhava dekhAya, gautama guru vaMdanA re... kapilathI gautama bhava lage, bane jo rAsa sohAya, gautama guru vaMdanA re... bhAvanA mArI sAMbhaLIne devaluka' dila kocavAya, gautama guru vaMdanA re... kahe e vAta nita bane re, sAMbhaLatAM duHkha thAya, gautama guru vaMdanA re.... eha kSaNe manamAM smaryo e bAvIzamo jinarAya, gautama guru vaMdanA re... jo na bane e rAsa to, lAja tumArI jAya, gautama guru vaMdanA re... bAla thakI brahmacArI je, nemi jiNaMda lyo Aja, gautama guru vaMdanA re... zAsanadevI aMbikA re, sAryAM teNe kAja, gautama guru vaMdanA re... [ mahAmaNi ciMtAmaNi 5. 1. ra. 1. 2. 3. 1 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] tapagacche je guNanIlo, AgamoddhAraka rAja, gautama guru vaMdanA re... AnaMdasAgarasUrivarU, tasa ziSya mahArAja, gautama guru vaMdanA re... vAcaka kSamAsAgara taNo, lalitasAgara munirAja, gautama guru vaMdanA re... panyAsa tasa suzIlasAgara gaNivara chAja, gautama guru vaMdanA re... tasa ziSya je janamiyo jAmanagara mojhAra, gautama guru vaMdanA re... kAMtilAla jasa tAta ne mAta tArAbena dhAra, gautama guru vaMdanA re... sudharmasAgara munivarane AnaMda haiye apAra, gautama guru vaMdanA re... rAsa saMpUraNa meM karyo, dina huvA Aja bAra, gautama guru vaMdanA re... (kaLaza) gautama guruno rAsa karatAM punyabaMdhana je kiyo; jo phaLa mile to eha mAMguM savi jIva kevala liyo; gautama sarIkhA guruvarane samAhi maraNaM diyo; sudharmasAgara ema jhaMkhe, rAsa gautama cira jiyo. *** dhanAjI munisuvratI milA | malinAthajI [ 341 13. 14. 15. 16. 17 18. 19. 20. jinopAsaka navagrahonAM E tenA cihno ne
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi OM hrI~ arhaM namaH tIrthanAyaka zrI vardhamAnasvAmine namo namaH anaMtalabdhinidhAnAya zrI gautamasvAmine namo namaH paramapUjya jainAcArya nIti- dAna tilaka - bhAnucaMdrasUri sadgurubhyo namaH mahAprabhAvika, vAMchitapUraka, kAmadhenu-kalpavRkSa-ciMtAmaNiratnasama sarvamanorathapUraka, vinayaguNasaMpanna, prAtaHsmaraNIya, anaMtalabdhisaMpanna zrI gautamasvAmI mahApUjana saMzodhaka : paramapUjya AcAryadeva zrI bhAnucaMdrasUri ma.sA.nA ziSyaratna paMnyAsazrI subodhavijayajI ma.sA. saMkalanakartA : suzrAvaka suvidhikAra zrI maphatalAla phakIracaMda zAha (DabhoIvALA) labdhinA bhaMDAra evA gautamasvAmIjI jinazAsanamAM 'maMgala vibhUti'' tarIke mahimAvaMta che. anaMtalabdhisaMpanna zrI gautamasvAmI bhagavaMtanI viziSTa ArAdhanAbhaktinuM anupama mAdhyama A pUjana che. A pUjana dvArA pUjaka AtmA bAhya AMtaraki Rddhi, siddhi ane labdhione prApta kare che. je gautamasvAmIjImAM vinayaguNa saha bhavyatA ane bhadratA hatI, te guNa pUrNa bhAvathI ekAgra citte pUjana dvArA pUjakane prApta bane che. nirmaLa upakAravRttisaMpanna evA mahAna AtmasAdhaka ujjvaLa vyaktitvavALA dharmapuruSa teo hatA. zrI gautamasvAmIjIe pUrNa zraddhAvaMta banI prabhu mahAvIranA caraNe samarpita thaIne vIracaraNonI ananya bhakti karI hatI. teono avihaDa 'bhaktiguNa' A pUjana dvArA pUjakane paNa prApya bane e ja A pUjAracanAnI manokAmanA che. saMzodhaka ane saMklanakartAno A prayAsa prazaMsanIya che. -saMpAdaka anukrama 1. caramatIrthapati zrI vardhamAnasvAmInI stuti stotrapATha--dhUna 2. anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmInI stutimaMtragarbhita stotrapATha 3. svaaMge tilakavidhimaMtroccArapUrvaka 4. pApokta AtmAnuM zuddhIkaraNa--iriyAvahIyA vidhi dvArA 5. bhUmizuddhi (bhUmigata upadravanivAraNArtha) 6. sakalIkaraNa--kSipano nyAsa-paMcamahAbhUtanuM banela zarIra 52 maMtrabIjo sthApavA.)
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 343 7. dehazuddhividhAna-paMcAMganyAsa (zarIrataMtrane caitanyamaya-pavitra banAvavA) 8. karanyAsa-(AMgaLIone pavitra banAvavA) 9. hRdayazuddhi-(hRdaya nirmaLa karavA) 10. maMtrajJAna-(zarIrazuddhi mATe) 11. kalmaSadahana-(pAponuM dahana karavAnI kriyA) 12. vajapaMjara-AtmarakSA stotra (aniSTa zaktiothI rakSaNa mATe kavaca dhAraNa karavuM.) 13. choTikAnyAsa-(duSTa zaktionA viba-nivAraNa mATe) 14. kSetrapALadeva pUjana 15. rakSApoTalI vidhAna 16. pIThasthApana 17. yaMtra (pratimA)sthApana 18. mudrApaMcaka dvArA guru gautamasvAmInI AhvAnAdika kriyA-amRtIkaraNa 19. saMkalpavidhi 20. gurusmaraNa-guru pAdukApUjana 21. adhiSThAyaka deva-devI pUjana 22. mahAprAvika gautamasvAmIjInA aSTakano pATha yaMtranA pUjana prasaMge prAraMbhika pUrvabhUmikAsvarUpa (pUrvasevArUpa) vidhi pUrNa thaI. yaMtrapUjanam prathama valaya - zrI gautamasvAmIjInI aSTaprakArI pUjA -manavAMchitapUraka viziSTa vidhAna -stotrapATha -mahimAvAcaka duhA dhUna bIjuM valaya :- daza gaNaghara bhagavaMtonuM pUjana trIjuM valaya - aThThAvIsa labdhipada pUjana cothuM valaya - aSTamahAsiddhi pUjana pAMcamuM valaya - navanidhi (navanidhAna) pUjana chaThuM valaya - soLa vidyAdevI pUjana sAtamuM valaya - pistAlIsa Agama pUjana stotrapATha-chaMda-samUhamaMtrajApa 108 dIvAnI AratI.................maMgaLa dIvo....................samUha caityavaMdana , * zAMtikaLaza............................visarjana....... .............kSamAprArthanA
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 ] carama zAsanapati Asanna upakArI zrI vardhamAnasvAmInI stuti kalyANapAdapArAmaM, zrutagaMgAhimAcalam / vizvAmbhojaraviM devaM vaMde zrI jJAtanandanam // bhAvArtha:-- kalyANarUpI vRkSonA bagIcArUpa, zrutajJAnarUpI gaMgAne utpanna karavA mATe himAlaya samAna, vizvamAM rahelA bhavya jIvorUpI kamaLane vikasAvavA mATe sUryasamAna jJAtaputra zrI siddhArthanaMdana zrI vardhamAnasvAmIne namaskA2 thAo. zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMtanuM maMtragarbhita stotra OM arha hrI~ mahAvIra, sarpaviSaM hara drutam duSTa-roga-vinAzena, rakSa rakSa mahAva tvannAma - jAMgulI - maMtra, jApena sarva dehinAm takSakAdimahAsarpa, viSaM nazyatu tatkSaNam .... granthika jvara nAzo'stu, bhUtabAdhAM vinAzaya vAtapitta kSobhUtAnuM, sarva rogAna kSayaM chu.... jale sthale vane yuddhe, sabhAyAM vijayaM kuru OM gada zrI mahAvIra, vardhamAna! namoDastute.... 11911 aNaMta viNNANaM vibhAyarassa, duvAlasaMgI- kamalAkArassa subuddhivAsA jaya goyamassa, namo gaNAdhIsaragoyamassa ||R|| chaThTha chaThTha tapa kare pAraNuM, caunANI guNadhAma e sama zubha pAtra ko nahIM, namo namo goyama svAma // // dhUna jaya mahAvIra, jaya mahAvIra trizalAnaMdana jaya mahAvIra vIra vI2 bola, mahAvIra bola, trizalAnaMdana vIra vIra bola. [ mahAmaNi ciMtAmaNi ||4|| kusumAMjalI vadhAvavI anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmIjInI stuti sarvAriSTapraNAzAya, sarvAbhISTArtha- dAyine sarvalabdhinidhAnAya, zrIgautamasvAmine namaH 3A bhAvArtha:-- sarva vighnone mULathI ja nAza karanAra ane sarva abhISTa padArthone ApanArA anaMta labdhinA nidhAna evA gautama gaNadharendrane namaskAra thAo. (1) ||R|| PEP 20 11311 chaThThanA pAraNe chaThThanI tapazcaryA karanAra, cAra jJAnanA dhAraka, apUrva vinayAdi guNonA dhAma zrI guru gautama zreSTha koTinuM pAtra hatA. (3)
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmI bhagavaMtano maMtragarbhita stotrapATha OM namastriMjagannetu, rvIrasyAgrima sUnave / samagra labdhi mANikya, rohaNAyendrabhUtaye...... ||9|| pAdAmbhojaM bhagavato, gautamasya namasyatAm, vazI bhavanti trailokya- sampado vigatApadaH IIRII tava siddhasya buddhasya, pAdAmbhoja rajaHkaNaH / piparti kalpazAkhIva, kAmitAni tanUmatAm ||3|| zrI gautamAkSINa mahAna sassa tava kIrtanAt, suvarNapuSpAM pRthivI - muccinoti narazciram atizeSetarAM dhantA, bhagavan bhAskarIM zriyam, atisaumyatayA cAndra-mahote bhImakAntatA vijitya saMsAramAyA-bIjaM moha mahIpatim, naraH syAnmukti rAjya - zrInAyaka stvatprasAdataH dvAdazAMgIvidhau vedhAH zrIndrAdi surasevitaH, agaNyapuNyanaipuNyaM teSAM sAkSAtkRto'si yaiH namaH svAhA pati jyoti, stiraskAritanutviSe, zrI gautama guro ! tubhyaM vAgIzAya mahAtmane ||8| iti zrI gautamastotra-mantraM te smarato'nvaham, zrI jinaprabhasUrestavaM bhava sarvArthasiddhaye zrI gautamasvAmIjInI mUrti (yaMtra)ne kusumAMjalIthI vadhAvavo. duho Ill llell -maMtra bolavApUrvaka sva-aMge (kapALe) tilaka karavuM. OM hrI~ zrI~ klI~ aiM namaH [ 345 ||4|| vIra vajIra vaDo aNagAra, cauda hajAra muni ziradAra, japatAM nAma hoya jayakAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. ArAdhanA-upAsanAmAM praveza pUrve bhUmizuddhi-dehazuddhi zuddhIkaraNa kriyAno prAraMbha 44 11211 // 6 // pUjanamAM potAnI kAyAne svaccha ane sugaMdhI banAvavI khAsa jarUrI hovAthI kesaramizrita caMdanathI potAnA zarIranAM aMgo para tilaka karavAM. prathama kapALe, be bhUjAe, be hAthanAM taLiyAMmAM, kaMThe, nAbhi Adi aMgasthAne devasvarUpa banI iSTadevanI pUjA karavAthI AMtaracetanA vadhu jAgRta banaze. saune Azraya denAra dharatI mAtA samAna che. paMcatattvo paikI pRthvItattva paNa devatAsama che. para besIne zAMti-Rddhi-vRddhi mATe maMgaLa kriyAo karavAnI che. e dharatImAMthI koI upadrava na thAya bahumAnapUrvaka zuddhIkaraNa kriyA karavAnI che. kriyAkAra-pUjanakAroe khamAsamaNa daI iriyAvahIyA, tasauttarI, annattha sUtro bolI eka logassano kAussagga karI, pArIne tyArabAda pragaTa logassa bolavo--tyArabAda Q 1. bhUmizuddhIkaraNa : OM bhUrasi bhUtadhAtri ! sarvabhUtahite ! bhUmizuddhiM kuru kuru svAhA ! yAvadahaM pUjAM kariSye tAvat sarvajanAnAM vighnAn vinAzaya vinAzaya sthirI bhava sthirI bhava svAhA / darbhanI pIMchI dvArA suvarNajaLa-sugaMdhI jaLa vAsakSepano pUjanabhUmi para chaMTakAva karavo. AvI dharatI mATe bhUmine
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi upara 3 2. sakalIkaraNa :- kSipa OM svAhAno nyAsa 1. kSi_baMne paganA jAnamAM (DhIMcaNa) para bIjAkSara pILA varNano kalpI sthApana karavo. 2. nAbhi upara . bIjAkSara zveta varNano kalpI sthApana karavo. 3. u-hRdaya upara bIjAkSara lAla varNano kalpI sthApana karavo. 4. svA--mukha upara bIjAkSara nIla varNano kalpI sthApana karavo. pa. hA-mastaka upara bIjAkSara zyAma varNano kalpI sthApana karavo. A pramANe paMmahAbhUtarUpa maMtrabIjo vaDe traNa vakhata Aroha-avaroha kramathI sakalIkaraNa karavAnuM che. pharI bIjAM aMgone sakala karavA mATe A klipa OMno vAsa che. zarInAM mukhya sthAnone sakala banAvI caitanyasvarUpe jAgRta karavAnI kriyA. mAnavAdi zarIra paMcatattvonuM baneluM che, anukrame pRthvI, pANI, agni, vAyu, AkAza- A tattvo viSama na banI jAya ane dehamAM samatva jALavI rAkhe e mATe ArSadraSTAoe paMcatattvanAM pAMca maMtrabIjo nakkI karyA che. dareka bIja saMlagna tattvo sAthe saMbaMdhita hoI, te upara aMkuza dharAve che. zarIranA jaNAvelA pAMca bhAgo para baMne hAthanA. paMjAthI Aroha-avaroha kramathI te te sthAne sthApita karavAM. zAstramAM A pAMca tattvonA pAMca raMgo je kalpelA che tene dhAraNa karIne te te raMgavALA akSaro kalpI sthApita karavA. 0 3. aMganyAsa : ha-hRdaya para tattvamudrA karI nyAsa karavo. hIM-kaMTha para tattvamudrA karI nyAsa karavo. huM-tALavA para tattvamudrA karI nyAsa karavo. hI-bhUmadhya para tattvamudrA karI nyAsa karavo. ha-brahmarandra para tattvamudrA karI nyAsa karavo. nyAsa eTale sthApanA. zarIranA taMtrane caitanyamaya ane pavitra banAvavA zarIranA mukhya je bhAgone upayogamAM levAnA che tene nyAsa, te te jagyAe aMgUThAnA agrabhAga para anAmikA mUkavAthI tattvamudrA karavo. matAMtare jamaNA hAthathI athavA baMne hAthathI karavAnI paNa prathA che.tALavuM=mukhanI aMdara uparano bhAga, bhUmadhya =be bhramaranI vacce ane nAsikAno uparano bhAga, brahmaraMdhra=jyAM coTalI Uge te sahita mastakano madhyabhAga. 4. karanyAsa : kara eTale hAtha. hAthanI AMgaLIo vageremAM karavAnI sthApanA te karavAsa. pUjanamAM baMneya hAthI upayogamAM levAtA hovAthI baMne hAthanI AMgaLIone zuddha, pavitra ane cetanAmaya banAvavA AMgaLInA mULamAMthI sparza karI yeca sudhI laI javI. - OM dA~ namo rihaMtA-imyAM namaH |
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 347 -baMne hAthanA aMgUThAmAM ane pahelI AMgaLI vaDe aMgUThAnA mULathI Toca sudhI sparza karI zvetavarNIya arihaMta bhagavaMtonI AkRtio sthApavI. __ OM hrIM namo siddhANaM - tarjanIbhyAM namaH / -baMne hAthanA aMgUThAthI pahelI AMgaLInA mULathI Toca sudhI sparza karI raktavarSIya siddha bhagavaMtonI sthApanA karavI. OM hU~ namo AyariyANaM - madhyamAbhyAM namaH / -baMne aMgUThA vaDe vacalI AMgaLIone sparza karI pILA varNavALA AcArya bhagavaMtonI sthApanA karavI. OM zrIM namo uvajvAyA - sanAmikAbhyAM namaH | -baMne hAthanA aMgUThAothI baMne hAthanI cothI (pUjAnI) AMgaLI para sparza karI nIlavargIya upAdhyAya bhagavaMtone sthApavA. OM : namo nosavvasAhULa - vidiAya namaH | -baMne hAthanA aMgUThAothI baMne hAthanI chellI (TacalI) AMgaLI upara zyAmavargIya sAdhu bhagavaMtonI AkRti sthApavI. OM hrAM hrIM hU~ hrau~ haH samyagjJAna-darzana-cAritra tapobhyaH karatalakarapRSThAbhyAM namaH / -baMne hAthanAM taLiyAM eka-bIjAnI ekabIjA para hatheLI pheravavI. jJAnAdinA akSaro-pustako ratnatrayInI kalpanA karavI. 5. hRdayazuddhi : maMtra - OM vimalAya vimalacittAya jvI kSvIM svAhA / -DAbo hAtha hRdaya para mUkI pApavicArone dUra karavArUpa hadayazuddhinI kriyA A maMtra bolI karavI. hRdayane niSpApa banAvavuM. azubha vicAro na AvI jAya tenuM dhyAna rAkhI citta ekAgra banAvavuM. 6. maMtrajJAna : OM amale vimale sarvatIrthajale paH paH pAM pAM vAM vAM azuciH zucirbhavAmi svAhA / -pUjanamAM besanAra dareka jaLasnAna karI zuddha thaI AvyA hoya to paNa anuSThAnamAM kalpanAsnAna maMtra dvArA karavAnuM. aMjalimAM pavitra nadIonuM tIrthonuM jaLa raheluM che e maMtra bolI e jalathI be hAthathI snAna karatA hoya te rIte ceSTA karavI. 7. kalmaSadahana : OM vidyut sphuliMge mahAvidye (mama) sarvakalmaSa daha daha svAhA / - maMtra bolI be bhujAe sparza karI pAponuM dahana thaI rahyuM che tema ciMtavavuM. cittamAM - ----- --- -- - --- -
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi --- ----- - - - - -------- ---- ---------- ----- - - cAlatA kaluSita-pApavicAronA Dhagane najara sAme bhasma karIe chIe tema svastikamudrA karavApUrvaka kriyA karavI. p. 8. vajapaMjara-AtmarakSA stotra : OM parameSThi namaskAraM, sAraM navapadAtmakam, AtmarakSAkaraM vajra-pajarAbhaM smarAmyaham II9ll OM namo arihaMtANaM, ziraskaM zirasi sthitam (ziraska zabdathI mastaka para be hAthathI kalpanA dvArA majabUta Topa paheryo che tevuM vicAravuM.) OM namo savvasiddhANaM, mukhe mukhapuTaM varam // 2 // (lokhaMDa jevI majabUta jALI jevA vastrathI mukha AcchAdana karuM chuM tema ciMtavavuM.) OM namo AyariyANaM, aMgarakSAtizAyinI (chAtI-vAMsA para sainiko pahere tevuM bakhtara-kavaca paheyanI kalpanA karavI.) OM namo uvajjhAyANaM, AyudhaM hastayodRDhaM // 3 // (hAthamAM talavAra-ugra zastra pakaDI duSTa zaktione bhagADI rahyA cho tema dhAravuM.) OM namo loe savvasAhUNaM, mocake pAdayoH zubhe (samagra pagamAM mojAnI jema lokhaMDI mojAM paheryA che tema kalpavuM.) aiso paMca namukkAro, zilAvajramayI tale (vajanI majabUta zilA para beTho chuM tevI kalpanA be hAtha phelAvavApUrvaka karavI.) savvapAvappaNAsaNo, vapro vajramayo bahiH (beThakathI mastaka sudhI vajathI banelA majabUta killAnI kalpanA be hAthanA paMjA dvArA ! AkRti racavI.) maMgalANaM ca savvesi, ravAdirAGgAra-khAtikA // 5 // (killAne pharatI jvALAmukta aMgArA-agnithI bharela khAInI kalpanA tarjanI AMgaLI goLAkAre pheravavA dvArA). svAhAntaM ca padaM jJeyaM, paDhamaM havai maMgalaM vapropara vajhana, pidhAne veda kSaNe llddo (be hAthanAM taLiyAM mAthe rAkhI DhAMkavAnI mudrA sAthe vajamaya DhAMkaNathI killo baMdha karI | rahyA chIe tema kalpavuM.) mahAprabhAvA rakSeyaM, kSudropadravanAzinI parameSThi-padodbhUtA, kathitA pUrvasUribhiH Ilol
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] yazcaivaM kurute rakSAM, parameSThipadaiH sadA tasya na syAd bhayaM vyAdhi - rAdhizcApi kadAcana Ill -AtmarakSA stotrathI zarIrane pharatuM kavaca-bakhtara dhAraNa karavAnuM jethI kSudra-aniSTa zaktio aMdara pravezI na zake-TakarAIne pAchI phare -nisteja banI jAya tevuM vajapaMjarastotra bolatAM bolatAM je je kalpanApUrvaka mudrAo karavAnI che te karatAM karatAM vajranuM baneluM abhedya pAMjarUM rakSA karanAranI cotarapha banI rahyuM che ane sau nirbhaya banI rahyA che tema dhAravuM, navakAramaMtranuM eka eka pada bolatA javAnuM ane tyAM jaNAvyA pramANe te te aMgo 52 je mudrA dvArA parikalpanA karavAnI che te dhAraNA-kalpanA be hAtha dvArA ceSTA karI ApaNI pharate vajranuM (abhedya dhAtunuM) abhedya kavaca paherI killebaMdhI karI saMpUrNa surakSita thayA tema anubhavavuM. D 9. vighnanAzanArthe choTikAnyAsa : jamaNA hAthano aMgUTho tarjanI AMgaLInA agra bhAga sAthe joDI te vacce kesa2-kaMkuyukta gulAbanuM puSpa dhAraNa karI te te dizAmAM uchALavuM. 1) ga A I U ai au 2) i 3) u - pUrvasyAM - dakSiNasyAM -pazcimasyAM -uttarasyAM Urdhva D 10. kSetrapALa pUjana : [ 349 6) F 6) ko 6) f ma gayoH vidhi daramyAna mahattvanI cha dizAo paikI koIpaNa dizAmAMthI AkAzamAM pasAra thatI vividha zaktio ke vAtAvaraNamAMthI vighna na thAya te mATe choTikA nAmanI kriyA karavAmAM Ave che. OM kSakSI~ kSU kSo~ kSaH atrasthakSetrapAlAya svAhA / -mAMDalAmAM banAvela derI para lIluM zrIphaLa sthApana karI te upara camelInuM tela caDhAvI-jAsUda (lAla gulAba)nuM puSpa caDhAvavuM. I 11. rakSApoTalI vidhAna : -A maMtrathI sAta vakhata bolI rakSApoTalI gurubhagavaMta pAse maMtarAvI levI. rakSApoTalI maMtravAno maMtra : OM hU~ kSU phuT kiriTi kiriTi dhAtaya dhAtaya, parakRtavighnAn spheTaya spheTaya, sahasrakhaNDAn kuru kuru, paramudrA chinda chinda paramantrAn bhinda bhinda, hU~ kSaH phuT svAhA /
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi rakSApoTalI bAMdhavAno maMtra : OM namo'rhate rakSa rakSa hu~ phuT svAhA / - A maMtra bolI thALI vAge tyAre dareke svahaste rakSApoTalI bAMdhavI. 1 12. pIThasthApana : zrI gautamasvAmI pUjanayaMtramUrti je pITha para padharAvela hoya tene suvarNakamaLanI kalpanA karI maMtra bolavApUrvaka pIThane (bAjoThane) hastasparza karAvavo. maMtra : OM gaI che DrIM zrI gautamasvAmi satra sahastrapatra na uThe tika tika 8: 8: svAhA | 13. biMbasthApana-yaMtra sthApana : yaMtra para be hAtha rAkhI mUrti hoya to te para vAsakSepa karavApUrvaka yaMtramUrtinI sthApa vidhi A maMtra bolI karavI. OM aha~ aiM hrI~ labdhisaMpanna zrI gautamasvAmine namaH svAhA / 14. mudrApaMcaka dvArA AhvAnAdikam kriyA : mudrA e upAsanAnuM mahattvanuM aMga che. maMtra, maMtrArtha, maMtramaitanya, yaMtra A maMtranA paMcAganuM saMpUrNa jJAna thAya te iSTanI kRpA meLavavA bhAgyazALI thAya, deva-devIo ane arihaMta paramAtmAnI vidyAo-maMtro mATe niyata mudrAo hoya che. deva-devIone bolAvavAnuM mukhya sAdhana mudrA ja che. deva-devIonA vidyA-maMtranuM niyata mudrAmAM dhyAna dharavAthI teonuM jAgRtIkaraNa karAya che. e mATe pAMca mudrAo pUjananI hoya che, ISTano sAkSAtkAra karavA mATenI pAMca mudrAo hoya che te baMne bhinna hoya che. pUjananI pAMca mudrAothI devadevIo harSita, prasanna thaI svasthAnethI pUjako upara kRpA varasAve che. 1. AlAna 2. sthApana 3. saMnidhAna 4. saMnirodha 5. anaguMThana. (1) AhvAna mudrA :- TaTTAra besI baMne hAthanI hathelIo chAtI pAse catI rAkhI aMgUThA cothI AMgaLI (pUjAnI AMgaLI)nA mUlabhAgamAM mUkI AmaMtraNapUrvaka bahumAnapUrvaka devane padhAravAnI vinaMtI. (2) sthApana mudrA :- te pachI te ja sthitimAM baMne hatheLIo UMdhI karI hRdayamaMdiramAM (pUjanayaMtramAM) bahumAnapUrvaka birAjamAna karavAnI sthApana karavAnI vidhi. (3) saMnidhAna mudrA :- padhArela devane hArdika bhaktibhAva sUcita karI nikaTatAdarzaka saMnidhAna mudrA mUkI UbhI rAkhI aMgUTho bahAra rAkhavo te) pUrvasevA eTale pUjana pahelAMnI pUrvabhUmikAvidhi pUrNa thaI. A kriyAo dvArA azuddha ane azucipUrNa dehane maMtrasthApana vAsAdi kriyA karavApUrvaka zuddha pavitra banAvyo. manane svastha ane nirmala banAvyuM jethI pUjana vakhate pUjya pratye AtmIyatA janme tenA phakta svarUpe AtmA-paramAtmAnuM milana thAya evI cetanA pragaTa cittaprasannatA AhAdaka bane
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 351 (4) saMnirodha mudrA :- teo pUjana vidhAna cAle tyAM sudhI rahe te saMnirodha (mUThImAM aMgUTho baMdha rAkhavo te) (5) avaguMThana mudrA - adazyarUpe rahI sahAya karavAnI vinaMtI. mUThI baMdha karI baMne hAthanI pahelI AMgaLI bahAra rAkhI mudrA karavI te. (1) AhvAna mudrA - OM sau chau phrI sarvasthisaMpanna zrI guru zautamasvAminuM satra sahastrapatra kanakakamale biMbe (yaMtre) atra Agaccha Agaccha svAhA-saMvoSaT / / (2) sthApana mudrAH- 34 " dU sarvasthisaMpanna zrI guru nautamasvAminuM satra sannapatra na maste vive (yaMtra) ti: ti: 8: 8: | (3) saMnidhAna mudrA - OM ga & pii sarvasthisaMpanna zrI guru zautamasvAminuM maMtra samrapatra kanakakamale bibe (yaMtre) mama sannihitA bhava bhava vaNaTa / (4) saMnirodha mudrA - deg sarvasthisaMpanna zrI guru gautamasvAminuM satra sahastrapatra kanakakamale biMbe (yaMtre) pUjAntaM yAvat atraiva atraiva sthAtavyam / (5) avaguMThana mudrA - OM zrIM phrI sarvasthisaMpanna zrI guru nautamasvAminuM 3tra sannapatra kanakakamale biMbe (yaMtre) pareSAmadRzyo bhava bhava svAhA / (6) amRtIkaraNa - mA~ hai" zrI sarvasthisaMpanna zrI guru gautamasvAminuM satra sahamrapatra kanakakamale biMbe (yaMtre) yaMtrastha anyadevadevI sAdhiSThAyakAzca sAkSAt sthitAH saMgIvitI amRtImUtA mavastu svAha -surabhimudrA yaMtra samIpe karavI. 0 15. saMkalpavidhi : japa-pUjanamAM "saMkalpa' mahattvanuM vidhAna che. je kAraNe pUjana-anuSThAna karatA hoya te kAraNo vyakta karI kArya phaLIbhUtanI prArthanA karavApUrvaka icchita phaLanI prArthanA karavApUrvaka jamaNA hAthamAM jaLa laIne manamAM zubha saMkalpa karavo. saMkalpamaMtra :- __ OM asmin jaMbUdvIpe bharatakSetre dakSiNArdhabharate madhyakhaMDe pheze- re.....saMvata.......mAro...pakSe.....tithI.....vAsare mama zarIre rohi nivAraNArthaM, manaHkAmanA siddhayarthaM bodhibIja prAptyarthaM, lAbhArthaM, kSemArthaM, jayArthaM, vijayArthaM......kArya siddhayarthaM zrI gautamasvAminaH jApaM pUjAM ArAdhanAM kariSye sa ca zrI gautamasvAmI prItyarthaM-adhiSThAyaka deva prasannArthaM sphliibhvtu| yaMtramAM sthApita gautamasvAmI saha anya sevya deva-devIonuM surabhi mudrA karavApUrvaka karavAmAM Ave che-mudrA karatAM ciMtavavuM ke yaMtra para bharapUra amRtavarSa thaI rahI che ArAdhya deva-devI jAgrata banI gayela che. evI || zraddhA-bhAvanA rAkhI Ada-bahumAnapUrvaka pUjana karavuM
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi 2 16. gurusmaraNa-gurupAdukA pUjana : gurunA AzIrvAda ke gurupUjA vagara pUjA-upAsanA maMtra, taMtra, anuSThAna kAryo pUrNa saphaLatAne varatAM nathI. bhAratIya saMskRtinA taMtra, maMtra, anuSThAnono siddhAMta che ke pUjananA prAraMbha pahelAM upakAraka, tAraka guruone bhaktibhAva saha be hAtha joDI smaraNa karI namaskAra karavA. zloka - yena jJAnapradIpena, nirasyAbhyaMtaraM tamaH / mamAtmA nirmalI cakre, tasmai zrI guruve namaH // maMtra : OM aiM klauM hrIM zrIM hraH sa. sahasrakamalavarayU~ hasauM shauM gurupAdukAbhyo namaH gurupAdukAM pUjayAmi namaH / / yaMtramAM Alekhela gurupAdukA para varakha chApeluM, zrIphaLa sthApana karI te para vAsakSepa-puSpa suvarNamudrA caDhAvavI. dhUpa uvekhavo. zrI gautamasvAmIthI laI dharmadAtA, maMtra-yaMtradAtA guruonuM manamAM smaraNa karI teozrInI caraNapAdukA mastakamAM sahasradaLamAM kalpanAthI sthApavI. gurusmaraNa karavuM. zrI adhiSThAyaka deva-devI pUjana (2) 9. >> dI thI 3panitA svAda ! 9. $ $ zrI sarasvatye vAdA | 2. OM phrI zrI nathArtha svAhA | 2. OM hrI~ zrI tribhuvanasvAminyai svAhA / 3. OM hrIM zrI vijayAyai svAhA / 3. OM hrI~ zrI mahAlakSmyai svAhA / 4. OM hrI~ zrI jayantyai svAhA / 4. OM hrIM zrI gaNipiTakayakSAya svAhA / (1). cholelA coTalI sahitanA zrIphaLa para cAMdInA varakha chApI jIjamaMtra agaMdhathI lakhIte zrIphaLa UbhA rahe (cokhAnI DhagalImAM) te rIte padharAvI pUjana karavuM. mAMDalAnI bahAra 8 derI banAvI pUjana karavuM. -je guNanidhi sUribhagavaMtonI vidyAmAM prathamapade supratiSThita che ane gautamapadanI bhaktithI yukta che te || sarasvatI ane sukha Apo. -tuMgAcArya sUcimukhyamaMtrakalpa) -nirupama mahAtmavALI sahasrabhujAthI yukta zAMtasvA , zrI gautamanA padakamalanuM dhyAna dharatI mAnuSottara || parvatanA zikhara para rahelI tribhuvana svAminI nAmanI devI zrIsaMghane tathA mane sukha Apa - gha9hanA padmamAM rahelI cosaTha IkonA gavanuM maMthana karanArI, sarva aMge AbhUSaNone dhAraNa karanArI! gautama munIndrane praNAma karI rahelI vijaya, jaya, jayaMtI naMdA, bhadrAthI yukta vidyApadanA trIjA sthAnamAM rahelI che 'zrIdevI' sukha Apo. -vidhAnA cothA sthAnamAM rahelo gautamasvAmI pratye bhaktivALo aNapaNI ane 5NapaNI nAmanI vyatarajAtimAM pratiSThita soLa hajAra yakSono svAmI atula baLavALo vIsa bhujAvALogaNipiTaka yakSarAja jinazAsananA pratyenIka mahAzatruvagani nivAre che.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] mahAprabhAvika stotrapATha dvArA.... zrI gautamasvAmIjInI stuti-prArthanA zrI indrabhUti vasubhUtiputra, pRthvIbhavaM gautamagotraratnam stuvanti devAH suramAnavendrA, sa gautamo yacchatu vAMchita me zrI vardhamAnAt tripadImavApya, muhUrta mAtraNa kRtAni yenaH ajJAni pUrvANi caturdazApi, sa gautamo yacchatu vAMchita me zrI vIranAthena purA praNItaM, mantra mahAnanda sukhAya yasya dhyAyattvamI sUrivAH samagrA, sa gautamo yacchatu vAMchita yasyAbhidhAnaM munayo'pi sarve, gRSNatti bhikSA bhramaNasya kAle miSTAnna pAnAmbara pUrNakAmAH, sa gautamo yacchatu vAMchita me aSTApadAdrI gagane svazA, yau jinAnAM pada vandanAya nizamya tIrthAtizayaM surebhyaH, sa gautamo yacchatu vAMchita me tripaMca saMkhyA zata tApasAnAM, tapakRzAnAmapunarbhavAya akSINa lakhyA paramAnnadAtA, sa gautamo yacchatu vAMchita me sa dakSiNuM bhojanameva deyaM, sAdharmika saMgha samarpayeti kaivalya vaccuM pradadau munInAM, sa gautamo yacchatu vAMchita me zivaMgate bhartari vIra nAthe, yugapradhAnatvamieva matvAH paTTAbhiSeko vidhe surendra:, sa gautamo yacchatu vAMchita me trailokyabIjuM parameSThibIjuM, sadhyAna bIjuM jinarAja bIjam yannAma comAMM vidAti siddhi, sa gautamo yacchatu vAMchita me zrI gautamasyASTakamAdareNa, prabodha kAle munipuvA ye paThanti te sUripaduM sadaivAnanda labhanne nitarAM krameNa (1) jaLapUjA :- zloka : maMtra : 45 prathama valaya zrI gautamasvAmIjInI aSTaprakArI pUjA [ 353 1 2 3 4 6 8 9 10 zrI indrabhUtiM vasubhUtiputraM, pRthvIbhavaM gautama goratnam stuvanti devAH sura mAnavendrA, sa gautamo yacchatu vAchitaM me // OM hrI~ zrI~ arhaM paramagurupAya, paramavinayapAya, apramattacAritra guNadhArakAya, zrI sUrimaMtraracanAkArakAya, zabdAgamapAraMgatAya, dvAdazAMgIguMphakAya, zrIvANI- tribhuvanasvAminI, zrIdevI - gaNipikayakSarAja saMsevitAya, vIrapaTTAmbara bhAskarAya, anaMtalabdhisaMpanna prathama gaNadharAya zrI gautamasvAmine jalaM samarpayAmi svAhA /
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 ] (2) caMdanapUjA :- (3) puSpapUjA :- (4) dhUpapUjAH(5) dIpakapUjA :- uparokta zloka-maMtra bolI caMdanapUjA karAvavI. maMtramAM aMte jalaM samarpayAmi svAhA'ne badale 'caMdanaM samarpayAmi svAhA' bolavuM. "" maMtra : "" (6) akSatapUjA :- 'akSataM samarpayAmi svAhA' bolavuM. (7) naivedyapUjA :- (buMdInA lADu-11, ghebara-11) naivedyaM samarpayAmi svAhA' bolavuM. phaLapUjA : (nAraMgI-11) 'phalaM samarpayAmi svAhA' bolavuM. 33 22 (jUI-mogaro) puSpa samarpayAmi svAhA' bolavuM. 'dhUpaM AghrApayAmi svAhA' bolavuM. 'dIpa darzayAmi svAhA' bolavuM. Rddhi-siddhi-kalyANakAraka manavAMchitaphaLapUraka viziSTa vidhAna [ mahAmaNi ciMtAmaNi OM hrI~ namo bhagavao, goyamassa, siddhassa, buddhassa akkhINa mahANasassa labdhisaMpannassa bhagavan bhAskara mama vAMchitaM pUraya pUraya kalyANaM kuru kuru svAhA || Q A maMtra 108 vAra bolavApUrvaka 1 jaNa sugaMdhI vAsakSepa gautamasvAmIjInI mUrti para kare. 1 jaNa sugaMdhI jUI athavA mogarAnA 108 puSpa maMtra bolAya tema tema caDhAve. 1 jaNa akhaMDa 108 akSatanA dANA maMtra bolAya tema tema gautamasvAmInA karakamaLamAM sthApe. A traNe kriyAo ekasAthe karavI. A viziSTa anubhUta vidhAna che. tenuM mahattva ochuM na samajavuM. pUrNa zAMtipUrvaka hRdayanA bhAvollAsapUrvaka A kriyA karavAthI sarva manavAMchita pUrNa thAya che. mahAprabhAvika zrI gautamasvAmIjI stotrapATha svarNASTAgrasahasra patrakamale, padmAsanasthaMmuni, sphUrjallabdhivibhUSitaM gaNadharaM zrI gautamasvAminam / devendrAdyamarAvalIviracito - pAstiM samastAdbhUtaM, zrIvAsAtizayaprabhAparigataM, dhyAyAmi yogIzvaram kiMdugdhAmbudhigarbhagaurasalilai - cadropalAntardalaiH kiM kiMzvetasarojapuMjarucibhiH kiM brahmarociH kaNai kiM zuklasmitapuMjakaizca ghaTitA, kiM kevalAlaMkRtai, mUrtiste gaNanAtha gautamahRdi dhyAnAdhidevI mama 11911 11211
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 344 AAAAAAAAAAAAAAAAmananmunARARIAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAY zrIkhaMDAdipadArthasAra kaNikAM, kiM vartayitvA satAM, kiM cetAMsi yazAMsi kiM gaNabhRtAM, niryAsya tadvavAksudhAm styAnIkRtya kimapramattakamuneH saukhyAni saMmilya kim, mUrtiste vidadhe mama smRtipathAdhiSThAyinI gautama! // 3 // nIrAgasya tapasvinodbhuta sukha vrAtAd gRhitvA dalaM tasyApyacchazamAMbudhe rasabharaM, zrI jainamUttermahaH tasyA eva hi rAmaNIyaka rasa, saubhAgyabhAgyodbhavaM sad dhyAnAMbujahaMsikA kimu kRtA, mUrtiH prabho nirmalA // 4 // kiM dhyAnAnalagAlitaiH zrutadalairAbhAsisadbhAvanAmudadhRSTaiH kimu zIlacaMdanarasairAlepi mUrtistava samyagdarzanapAradaiH kimu tapaH zuddhairazodhi prabho! maccitte damite jinaiH kimu zamendugrAvatazcAdhaTi // 5 // kiM vizvopakRti kSamodyamamayI, kiM puNya peTImayI kiM vAtsalyamayI kimutsavamayI, pAvitryapiMDImayI . kiM kalpadrumamayI marunmaNimayI, kiM kAmadogdhrImayI dhatte 'haM tava nAtha! me hRdi tanuH kAM kAM na rupazriyam // 6 // kiM kapUramayI sucandanamayI piyUSatejomayI kiM cUrNIkRtacandramaNDalamayI kiM bhadralakSmImayI kiM vA ''nandamayI kRpArasamayI, kiM sAdhumudrAmayItyantarme hRdi nAtha! mUrtiramalA no bhAti kiM kiMmayI ||7|| antaHsAramayAmupAsya kimu kiM pArthya vrajAnAM rasaM saubhAgyaM kimu kAmanIyasuguNa zreNe(SitvA ca kim sarvasvaM zamazItago zubharuce raujvalya mAcchidya kim jAtA me hRdi yogamArgapathiki, mUrtiH prabho te'malA // 8 // brahmANDodarapUraNAdhikayazaHkarpUrapArIrajaH puMjaiH kiM dhavalIkRtA tava tanuH saddhyAnasadmasthitA kiM zuklasmitamudgarai rhatadalA, duSkarmakumbhakSarad dhyAnAcchAmRtaveNividyutatarA, zrI gautama bhrAjate || kiM trailokyaramAkaTAkSalaharI, lIlAbhirAliGgitA, kiM coktena kRpAsamudramathanodgAraiH karambIkRtA kiM dhyAnAnaladahyamAnanikhilAntaH karma-kaSThAvalI rakSAbhirdhavalA vibhAti hRdi me zrI gautama! tvat tanuH // 10 // itthaM dhyAnasudhAsamudralaharI, cUlAccalAMdolanakrIDAnizcalarocirujjalavapuH zrI gautamo me hRdi
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 ] [[mahAmaNi ciMtAmaNi II99ll bhitvA mohakapATasaMpuTamatha prollAsitAMtaHpura jyotirmukti-nitaMbinI nayatu mAM sabrahmatAmAtmanaH zrImad gautamapAdavandanaruciH zrIvAGmayasvAminI, maryakSetranAgezvarI tribhuvana svAminyapi zrImatI tejorAzirudAtta viMzatibhujo; yakSAdhipaH zrI surAdhIzAH zAsanadevatAzca dadatAM zreyAMsi bhUyAMsi naH -kusumAMjalI vadhAvavI. muni zrI caMdravijayajI -kavivara zrI lAvaNyasamayajI -mahimAvAcaka duhAjayo jayo gautama gaNadhAra, hoTI labdhitaNo bhaMDAra, samare vAMchita sukha dAtAra, jayo jayo gautama gaNadhAra gautama praNamyA pAtaka TaLe, uttama naranI saMgata maLe gautama nAme nirmaLa jJAna, gautama nAme vAdhe vAna gautama nAme na chIpe pApa, gautama nAme TaLe saMtApa gautama nAme khape savi karma, gautama nAme hoya zivazarma gautamasvAmI jaga guru, guNa gaNano bhaMDAra, aMta labdhino e dhaNI, Ape akSaya sukha apAra. vairI mitra ja sarIkhA thAya, gautama nAme praName pApa rAjA mAne sahu ko name, gautama nAma hRdayamAM rame. jIjIkAra sau ko kare, bolyu vacana navi pAchuM phare kIrtila jaga prasare bahu gautama nAme che e sahu. AcArya zrI pAzvacaMdrasUri AcArya zrI vijayasuzIlasUri -zrI darzanavijayajI tripuTI -zrI darzanavijayajI tripuTI indrabhUti e gautamasvAma, prabhAte karuM huM preme praNAma manovAMchita huM mAMguM tamAma, pIuM suzIla ziva sukha dhAma.... A valaya bIjuM - daza gaNadhara pUjana 9. # phrI che nibhUti thAya (namaka) vArA | gautama gotravALA dIkSA grahaNa karI tyAre 500 ziSyo hatA. 2. OM zrIM huM vAyubhUti dharAya (namaka) svAhA ! gautama gotravALA pa00 sAdhuone vAcanA ApatA. 3. OM hrIM aiM vyakta gaNadharAya (namaH) svAhA /
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 3pa7 ............ . bhAradvAja gotravALA 500 sAdhuone vAcanA ApatA. 4. OM hrIM aiM sudharma gaNadharAya (namaH) svAhA / vaizyAna gotravALA Arya sudhamasthivira 500 sAdhuone vAcanA ApatA. 5. OM hrIM aiM maMDita gaNadharAya (namaH) svAhA / vasiSTa gotravALA dIkSA grahaNa karI tyAre 350 sAdhuone vAcanA ApatA. 6. OM hrIM aiM mauryaputra gaNadharAya (namaH) svAhA / kAzyapa gotravALA 350 sAdhuone vAcanA ApatA. 7. OM hrIM aiM akaMpita gaNadharAya (namaH) svAhA / gautama gotravALA 300 sAdhuone vAcanA ApatA. 8. OM hrIM aiM acalabhrAtA gaNadharAya (namaH) svAhA hAriyAtana gotravALA 300 sAdhuone vAcanA ApatA. 6. OM hrIM aiM metArya gaNadharAya (namaH) svAhA / kauDinya gotravALA 300 sAdhuone vAcanA ApatA. 10 OM hrIM aiM nirvANa (prabhAsa) gaNadharAya (namaH) svAhA / -kauDinya gotravALA 300 sAdhurapAne vAcanA ApatA. O pUjana dADamathI karAvavuM (mAMDalAmAM) 0 yaMtra para vAsakSepa rUpAnANAthI karavuM. O gaNa eTale vAcanA lenAra muni samudAya. O zrI mahAvIra prabhune nava gaNa ane agiyAra gaNadharo thayA. 0 kevalyaprApti bAda prabhue dharmatIrthanuM pravartana karyuM. indrabhUti gautama Adi 11 diggaja vidvAnonI zaMkAnuM samAdhAna karIne teone svakIya ziSyarUpe gaNadharapade pratiSThita kya. O gaNadhara AcArAMgathI daSTivAdaparyata bAra aMganA jANakAra hatA. teo pote ja tenA racanAra hatA. cauda pUrvanA jANakAra hatA. teo dvAdazAMgIdhara, cauda pUrvadhara hatA. eka mAsanA upavAsa sAthe pAdapopagamana anazana vaDe rAjagRha vagere mokSe gayA. 11 gaNadharomAMthI indrabhUti ane sudhamasviAmI sivAyanA gaNadharo bhagavAna mahAvIradeva vidyamAna hatA tyAre mokSa pAmyA che. atyAranA saghaLAya sAdhuo Arya sudhamasviAmInA ziSyo che. bAkInA gaNadharo potapotAnA gaNane maraNa samaye sudhamasviAmIne soMpIne mokSe gayA hatA. O zrI vIprabhunI pATe zrI sudhamasviAmI pAMcamA gaNadhara hatA. cauda vidyAnA pAragAmI thaIne pacAsa varSanA aMte dIkSA lIdhI ane trIsa varasa sudhI vIra prabhunI sevA karI. O vIranivaNa pachI bAra varSe-janmathI 92 varSe kevaLajJAna prApta karyuM. 100 varSanuM AyuSya pUrNa karI potAnI pATe jaMbusvAmIne sthApIne mokSe gayA.
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 ] vIranirvANa pachI ATha varSe gautamasvAmI mokSe gayA. vIranirvANa pachI vIsa varSe sudharmAsvAmI mokSe gayA. O vIranirvANa pachI cosaTha varSe jaMbusvAmI mokSe gayA. 2 labdhi eTale zakti e zakti AtmAnA sahayogathI uttama cAritra ane tapa guNonA pragaTIkaraNa dvArA azubha karmone chedI zubhakarmo udita thAya tyAre zakti sahaja vikAsa pAmI AtmAmAM prApta thAya che. AvI zaktio adbhuta, camatkArika hoya che. AvI zaktio anaMta hoya che. eTale ja gaNadhara gautamasvAmIjIne 'anaMtalabdhinidhAna' tarIke oLakhIe chIe. A zaktine labdhi ane Rddhi be zabdothI oLakhAve che. zvetAMbaromAM 'labdhi' zabda pracalita che. digaMbaro Rddhi' zabda vApare che. zabdomAM thoDI abhinnatA che. A zaktinuM pragaTIkaraNa karavA taijasa tattvano prabhAva che. A taijasa nAmanuM sUkSma zarIrano prabhAva e labdhi, Rddhi zakti che. zakti to anaMta che; paNa siddhacakra pUjanamAM 48, RSimaMDala pUjanamAM bAra ane bhagavatI sUtra' praznavyAkaraNamAM pannAvaNAsUtramAM aThThAvIsa labdhipado sUcavela che. [ mahAmaNi ciMtAmaNi A labdhio ghaNI zaktizALI che. e labdhipadonA jApa, pUjana vyApakapaNe thAya che. AcArya bhagavaMto paNa mudrAo dvArA enA jApa kare che. dareka labdhizakti mAnavajAtanI judI judI aneka takalIpho, kaSTo, duHkho dUra karavAmAM, unnati, kIrti, kAryasiddhi, dharmaprabhAvanAnI zakti vageremAM saphaLa kAma ApanArI che. valaya trIjuM aThThAvIsa labdhipada pUjana 1. OM hrI~ arhaM AmosahipattANaM jhai~ jhai~ svAhA / (zarIranA sparzamAtrathI roga maTI jAya evI labdhi) 2. OM hrI~ arhaM vipposahipattANaM jhI~ jhI~ svAhA / (mala-mUtra sarva auSadharUpa banI sarva roga maTADe evI labdhi) 3. OM hrI~ arhaM khelosahipattANaM jhI~ jhI~ svAhA / (zleSma thakI sarva roga maTI jAya evI labdhi) 4. OM hrI~ arhaM jallosahipattANaM jhI~ jhI~ svAhA / (zarIranA melathI sarva roga maTI jAya evI labdhi)
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tamaravA ] . [ 346 5. OM hrI~ aha~ savvosahipattANaM jhauM jhauM svAhA / / (keza-nakha-roma vagere sarva aMgathI sarva roga maTI jAya evI labdhi) 6. OM hrI~ aha~ saMbhinnasoyANaM jhauM jhauM svAhA / (koI paNa eka indriyathI sAMbhaLI zakavAnI labdhi) 7. OM hrI~ aha~ avadhinANINaM jhauM jhau~ svAhA / (rUpI padArthone indriyanI sahAya vagara jANavAnI zakti) 8. OM hrI~ aha~ manaHparyavanANINaM jhauM jhau~ svAhA / (garbhaja paMcendriyanA manogata bhAva jANavAnI zakti) 6. OM hrI~ aha~ vipulamaINaM jhauM jhau~ svAhA / (aDhI dviIpamAM vizeSapaNe manobhAva jANavAnI zakti) 10. OM hrIM aha~ cAraNaladdhINaM jhauM jhau~ svAhA / (Atumina st) 11. OM hrIM aha~ AsIvisANaM jhau~ jhau~ svAhA / (mAghe taj thAya vI. di.) 12. OM hrI~ aha~ kevalanANINaM jhau~ jhau~ svAhA / - (traNa kALa ane traNa lokanA sarva bhAvone jANavAnI zakti) 13. OM hrI~ ahaM gaNadharapadANaM jhauM jhau~ svAhA / ( 5256 maNe) 14. OM hI aha~ pUrvadharapadANaM jhauM jhauM svAhA / (yauhapUrvamA jAne) 15. OM hrI~ aha~ arihaMtapadANaM jhau~ jhau~ svAhA / (marihata56 prApta 2vAnI st) 16. OM hrI~ aha~ cakravartipadANaM jhauM jhauM svAhA / (Azad5j ta thAya tavI St) 17. OM hrI~ aha~ baladevapadANaM jhau~ jhauM svAhA / ___(maheva.35 4nma thAya tavA alcu) 18. OM hrI~ aha~ vAsudevapadANaM jhauM jhau~ svAhA / (suvi35 4nma thAya mevI st) 16. OM hrI~ aha~ amRtasravANaM jhauM jhauM svAhA / (ghI-sAkara-khIra jevI madhura vANI prApta thAya evI zakti) HAARAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAIA
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi 20. OM hrI~ aha~ koSThabuddhINaM jhauM jhau~ svAhA / (bhaNeluM bhUle nahIM evI labdhi) 21. OM hrI~ aha~ padAnusAriNaM jhauM jhau~ svAhA / (eka pada bhaNatAM ghaNuM AvaDI jAya evI zakti) 22. OM hIM aha~ bIjabuddhINaM jhauM jhau~ svAhA / (eka pada bhaNIne ghaNo artha jANe evI zakti) 23. OM hrI~ aha~ tejolazyANaM jhauM jhau~ svAhA / (bALI nAkhe, sakhata dAha upajAve evI labdhi) 24. OM hrI~ arha AhArakANaM jhau~ jhau~ svAhA / (saMdeha nivAraNa mATe bhagavAna pAse pahoMcI javAya evI zakti) 25. OM hrI~ aha~ zItalezyANaM jhauM jhau~ svAhA / (zItaLa ThArI de evI zakti) 26. OM hIM aha~ vaikriyalabdhisaMpannANaM jhau~ jhau~ svAhA / (nAnAMmoTAM rUpa dhAraNa karavAnI zakti) 27. OM hrIM aha~ akSINamahAnasIlabdhisaMpannANaM jhauM jhau~ svAhA / (potAnA alpa AhAre aneka mANasone jamADe evI zakti) 28. OM hrI~ aha~ pulAkalabdhisaMpannANaM jhau~ jhauM svAhA / | (saMghanA bhalA mATe cakravartI sainyane nAza karavAnI zakti) 28 labdhipadonuM pUjana mAMDalAmAM khAreka mukAvavApUrvaka karAvavuM. yaMtra madhye kusumAMjalIthI. noMdha : aThThAvIsa labdhipadanAM nAma bhagavatIsUtra prazna vyAkaraNa ne pannavaNAsUtramAM sUcavela che. valaya cothuM aSTamahAsiddhi pUjana Rddhi :-vaibhavaaizvarya-saMpatti ane sAmarthya siddhi :-aNimA Adi yoganI zaktio labdhi -yoga vagerethI prApta thatI viziSTa zaktio siddhio ane labdhionI zakti yogasAdhanA dvArA prApta thatI viziSTa gUDha ane camatkArI ! zaktio che. yogasAdhanAnA baLe prApta thatI siddhione mahAsiddhi tarIke oLakhavAmAM Ave che te aNimAdi ATha siddhio che tenuM pUjana.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 361 9. OM zrIM nA izava svAhAM ! soyanA chidra jeTalI jagyAmAMthI pasAra thaI zakavAnI zakti 2. OM hrIM mahimAdi zaktaye svAhA / potAnuM rUpa meru parvatathI paNa moTuM banAvavAnI zakti 3. OM hrI~ laghimAdi zaktaye svAhA / pavananI laghutAne paNa vaTAvI jAya evI laghutakaraNa zakti 4. OM hrIM garimA zaktaye svAhA / indrAdi paNa sahana na karI zake evI gurutvakaraNa zakti 5. OM hrIM prApti zaktaye svAhA / meru parvatanI Tocane pote bhUmi para rahI AMgaLAthI sparza karavAnI zakti 6. OM hrIM prAkAmya zaktaye svAhA / jamInanI jema pANI para cAlavAnI zakti-pANImAM taratA hoya tema bhUmi para cAlavAnI zakti 7. OM dIM ziva zavatta vAhi | cakravartI indranA jevI potAnI zobhA karI zakavAnI zakti Da. OM vazitva zava svAhA / krUra jIvo paNa jemanA darzana mAtrathI zAMta thaI jAya evI zakti ATha padonuM pUjana mAMDalAmAM badAma mukAvavApUrvaka karAvavuM. yaMtra para kusumAMjalI. valaya pAMcamuM navanidhAnapUjana 9. OM naisarSivAya svAhA ! grAma-nagara Adino vyavahAra jenAthI thAya che te 2. OM pANDukAya svAhA / nANAM ane meya dravyano vyavahAra jenAthI thAya che te 3. OM piMgalAya svAhA / puruSa, strI, azva, hastinA AbharaNavidhi jenAthI thAya che te 4. OM sarvatrAya svAhA ! 46
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi cakravartInAM 14 ane anya ekendriyAdi ratnonI utpatti jenAthI thAya che te 5. OM mahApadmAya svAhA / zveta ane raMgIna vastronI utpatti jenAthI thAya che te 6. OM zAnA svAhA ! vartamAna Adi traNa kALanuM ane badhI kaLAonuM jJAna jenAthI thAya che te 7. OM mahaalGIB dvArA I. loha Adi samagra dhAtuo tathA sphaTika maNi vagerenI utpatti jenAthI thAya che to . OM mALavavA svAhA | yuddhanIti ane daMDanIti tathA yoddhA Ayudho vagerenI utpatti jenAthI thAya che te 6. OM gaMvAya svAhA .. saMgIta-nRtya-vAdyonI utpatti jenAthI thAya che te (sthAnAMga sUtra). -dareka padanuM pUjana mAMDalAmAM akharoTathI karavuM. valaya chaa soLa vidyAdevI pUjana zrI jinazAsanamAM A soLa vidyAdevIonuM sthAna ghaNuM UMcuM mAnavAmAM Avela che. maMtragraMthomAM soLa svaranI adhiSThAtrI tarIke mAnavAmAM Avela che. vidyA-jJAnanI upAsanAmAM sahAyaka banavAnI prArthanA svarUpa soLa vidyAdevInuM pUjana 1. OM aiM hrIM klIM yAM rohiNyai a~ namaH svAhA / 2. OM aiM hrIM klIM tAM prajJaptyai A~ namaH svAhA / 3. OM aiM hrIM klIM lA vajrazRMkhalAyai i~ namaH svAhA / OM aiM hrIM klIM vA~ vajrAMkuzyai I namaH svAhA / OM aiM hrIM klIM zA~ apraticakrAyai u~ namaH svAhA / 6. OM aiM hrIM klIM SA~ puruSadattAyai U~ namaH svAhA / 7. OM je vastI sau vAce nama: zai nama: svAdA | 8. OM aiM hrIM klIM hA~ mahAkAlyai namaH svAhA / 6. OM aiM hrIM klIM yU~ gauryai lU~ namaH svAhA / 10. OM aiM hrIM klIM U~ gAndhArya lU~ namaH svAhA /
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 11. OM aiM hrI~ klI~ lU~ sarvAstramahAjvAlAyai aiM namaH svAhA / 12. OM aiM hrI~ klI~ va~ mAnavyai aiM namaH svAhA / 13. OM aiM hrI~ klI~ 14. OM aiM hrI~ klI~ 15. OM aiM hrI~ klI~ sU~ vairoTyai oM namaH svAhA / bU~ achuptAyai au~ namaH svAhA / sU~ mAnasyai a~ namaH svAhA / 16. OM aiM hrI~ klI~ hU~ mahAmAnasyai aH namaH svAhA / soLa kamaladalamAM 16 motIcUra lADu 16 mosaMbI, 16 pAna mukAvApUrvaka pUjana karavuM. yaMtra para kusumAMjalI--16 puSpa-16 rUpiyA mukAvavA. Q samagra kusumAMjalI vAmAsutakramakuzezaya bhRMgabhAvaM, ye bribhratIha bhavikA muditAzayAstu teSAM gRheSu duritaprakAraM harantya, stavanti zAMtika mamUstri dazAMganAhi // valaya sAtamuM pistAlIsa AgamonuM pUjana [ 363 1. OM arhaM zrI AcArAMga sUtrAya namaH svAhA / 2. OM arhaM zrI sUyagaDAMga sUtrAya namaH svAhA / 3. OM arhaM zrI ThANAMga sUtrAya namaH svAhA / 4. OM arhaM zrI samavAyAMga sUtrAya namaH svAhA / 5. OM arhaM zrI bhagavatIsUtrAya namaH svAhA / 6. OM arhaM zrI jJAtAdharmakathAMga sUtrAya namaH svAhA / 7. OM arhaM zrI upAsakadazAMga sUtrAya namaH svAhA / 8. OM arhaM zrI aMtakRddazAMga sUtrAya namaH svAhA / 6. OM arhaM zrI anuttaropapAti sUtrAya namaH svAhA / 10. OM arhaM zrI praznavyAkaraNAMga sUtrAya namaH svAhA / 11. OM arhaM zrI vipAkasUtrAMga sUtrAya namaH svAhA / 12. OM arhaM zrI uvavAi sUtrAya namaH svAhA / 13. OM arhaM zrI rAyappaseNI sUtrAya namaH svAhA / 14. OM arhaM zrI jIvAbhigama sUtrAya namaH svAhA / 15. OM arhaM zrI pantravaNA sUtrAya namaH svAhA /
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi GORNORMONORooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooom wwwww w wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww 16. OM aha~ zrI jaMbUdvIpannati sUtrAya namaH svAhA / 17. OM aha~ zrI sUryapannati sUtrAya namaH svAhA / 18. OM aha~ zrI caMdapannati sUtrAya namaH svAhA / 16. OM arha zrI kappavaDiMsayA sUtrAya namaH svAhA / . OM aha~ zrI niriyAvalI sUtrAya namaH svAhA / 21. OM arha zrI puSphacUliyA sUtrAya namaH svAhA / OM aha~ zrI vanhidazopAGga sUtrAya namaH svAhA / 23. OM aha~ zrI puphiyA upAGga sUtrAya namaH svAhA / 24. OM arha zrI causaraNa payannA sUtrAya namaH svAhA / OM aha~ zrI AurapaccakhANa sUtrAya namaH svAhA / 26. OM aha~ zrI bhattaparijJA sUtrAya namaH svAhA / 27. OM aha~ zrI saMthArApayannA satrAya namaH svAhA / 28. OM aha~ zrI taMDulaveyAliya sUtrAya namaH svAhA / 26. OM ahaM zrIcaMdAjayapaya sUtrAya namaH svAhA / 30. OM aha~ zrI deviMdathui payannA sUtrAya namaH svAhA / 31. OM aha~ zrI maraNasamAdhi payannA sUtrAya namaH svAhA / OM aha~ zrI mahApaccakhANa payannA sUtrAya namaH svAhA / 33. OM arha zrI gaNivijA payannA sUtrAya namaH svAhA / 34. OM aha~ zrI nizIthaccheda sUtrAya namaH svAhA / 35. OM aha~ zrI vyavahAracheda sUtrAya namaH svAhA / 36. OM aha~ zrI dazAMzrutaskaMdhacheda sUtrAya namaH svAhA / 37. OM aha~ zrI paMcakalpaccheda sUtrAya namaH svAhA / OM aha~ zrI jitakalpaccheda sUtrAya namaH svAhA / 36. OM aha~ zrI mahAnizIthaccheda sUtrAya namaH svAhA / 40. OM arha zrI dazavaikAlika mUla sUtrAya namaH svAhA / 41. OM aha~ zrI uttarAdhyayanamUla sUtrAya namaH svAhA / 42. OM aha~ zrI oghaniyuktimUla sUtrAya namaH svAhA / 43. OM aha~ zrI AvazyakamUla sUtrAya namaH svAhA / 44. OM aha~ zrI naMdI sUtrAya namaH svAhA / 45. OM aha~ zrI anuyogadvAra sUtrAya namaH svAhA / -
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 365 AgaLa pATa para pistALIsa AgamagraMtho goThavI pUjA karAvavI athavA bhagavatIsUtra goThavavuM. tenuM pUjana sonA-cAMdIthI--rUpAnANAthI karavuM. dareka Agama 52 vAsakSepa karavo--phUla caDhAvavuM-rUpAnANuM mUkavuM. eka eka Agama pAse dhUpa uvekhavo. mATInA koDiyAmAM 45 dIvaDA agAuthI banAvI eka eka dIpaka Agama sanmukha pragaTAvI mAMDalAmAM dIvaDA goThavavA. kramAnusAra duho jina jojana bhUmi, vANIno vistAra, prabhu artha prakAze racanA gaNadhara sAra, so Agama sugaMtA, chedIje gati cAra, prabhu vacana vakhANI, lahIe bhavano pAra. guru gautamasvAmInuM aSTaka ...(4) aMgUThe amRta vase, labdhitaNA bhaMDAra, zrI guru gautama samarIe, vAMchita phaLa dAtAra prabhu vacane tripadI lahI, sUtra race teNIvAra, caude pUravamAM race, lokAloka vicAra bhagavatI sUtre kara nima, baMbhI lipi jayakAra, loka lokottara sukha bhaNI, bhAkhI lipi aDhAra...(3) vIra prabhu sukhiyA thayA, divALI dina sAra, aMtaramuhUrta tatkSaNe, sukhiyo sahu saMsAra kevaLa jJAna lahe tadA, zrI gautama gaNadhAra, suranara harSa dharI prabhu, kara abhiSeka udAra suranara parSadA AgaLe, bhAkhe zrI zrutanANa, nANathakI jaga jANIe, dravyAdika cauThANa te zrutajJAnane pUjIe, dIpa dhUpa manohAra, vIra Agama avicala raho, varasa ekavIza hajAra ...(7) guru gautama aSTaka kahI, ANI harSa ullAsa, bhAva dharI je samaraze, pUre sarasvatI Aza zAsana zrI prabhu vIranuM, samaje je suvicAra, cidAnaMda sukha zAzvatA, pAme te niradhAra ...(u) ... (5) ...(c) ...(c) mahimAvAcaka zrI gautamasvAmIno chaMda mAta pRthavI suta prAta uThI namo, gaNadhara gautama nAma gele praha same premazuM jeha dhyAtA sadA, caDhatI kaLA hoya vaMza vele vasubhUtinaMdana vizvajana vaMdana, durita nikaMdana nAma jehanuM abheda buddhe karI vijana je bhaje, pUrNa pahoMce bhAgya tehanuM suramaNi jeha ciMtAmaNi surataru, kAmita puraNa kAmadhenu eha gautamataNuM dhyAna hRdaye dharo, je thakI adhika nahi mAhAtmya kenuM jJAnabaLa teja ne sakaLa sukha saMpadA, gautama nAmathI siddhi pAme akhaMDa pracaMDa pratApa hoya avanImAM, sura nara jehane ziza nAme praNava Ade dharI, mAyAbIje karI, svasukhe gautama nAma dhyAve koDI manakAmanA saphaLa vege phaLe, vighna vairI vi dUra jAye ...(2) ...(2) 1 2 3 4 5
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi duSTa dUre TaLe svajanameLo maLe, Adhi upAdhi ne vyAdhi nAse bhUtanA pretanA jora bhAMje vaLI, gautama nAma japatAM ullAse. tIrtha aSTApade Apa labdha jaI, panaraze traNane dI... dIdhI amane pAraNe tApasa kAraNe, kSIra labdha karI akhUTa kIdhI. varasa pacAsa lage gRhavAse vasyA, varasa vaLI trIsa karI vIrasevA bAra varasA lage kevaLa bhogavyuM, bhakti jehanI kare nitya devA. mahiyala gautama gotra mahimA nidhi, guNanidhi Rddhi ne siddhidAI udaya jaza nAmathI adhika lIlA lahesujaza saubhAgya dolata savAI. samUhamaMtrajApa OM DriI zrI arihaMta uvajhAya zrI gautamasvAmine namaH | 108 vAra samUhamAM sarvee jApa karavo. my bm bh - x - - zrI gautamasvAmInI AratI jayo jayo gautama gaNadhAra, hoTI labdhitaNo bhaMDAra, samare vAMchita sukha dAtAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. vIra vajIra vaDo aNagAra, cauda hajAra muni ziradAra, japatAM nAma hoya jayakAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. gaya gamaNI ramaNI jagasAra, putra kalatra sajjana parivAra, Ave kanaka koDi vistAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. ghera ghoDA pAyaka nahi pAra, sukhAsana pAlakhI udAra, vairI vikaTa thAya visarAla, jayo jayo gautama gaNadhAra. kavi rUpacaMda gaNi kero ziSya gautama guru praNamo nizadina, kahe caMda e sumatAgAra, jayo jayo gautama gaNadhAra. * * * maMgaLa dIvo zrI gautama guru samarIe, UThI ugamate sUra, labdhino lIlo guNanalo. velI sukha bharapUra gautama gotrataNo dhaNI, rUpa atIva bhaMDAra, aThThAvIsa labdhino dhaNI, zrI gautama gaNadhAra amRtamaya aMgUThaDo, Thaviyo pAtra mojhAra, khIra khAMDa vRta pUriyo, munivara doDha hajAra - m makAna m m bh
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] paheluM maMgaLa zrIvIranuM bIjuM gautama svAma, trIjuM maMgaLa sthUlabhadranuM, cothuM dharmanuM dhyAna praha UThI praNamuM sadA, jihAM jihAM jinavara bhANa, mAnavijaya uvajjhAyanuM, hojo kuzaLa kalyANa zrI gautamasvAmInuM caityavaMdana namo gaNadhara namo gaNadhara, labdhi taNA bhaMDAra, indrabhUti mahimAnIlo, vaDa vajIra mahAvIra kero, gautama gotre upanyo, gaNa agyAramAMhe vaDero, kevaLajJAna lahyuM jiNe, divAlI parabhAta, jJAnavimala kahe jehanA, nAma thakI sukhazAta indrabhUti pahilo bhaNuM, gautama jasa nAma, gobara gAme upanyA, vidyAnA dhAma; paMca sayA parivArazuM, leI saMyama bhAra, varasa pacAsa gRhe vasyA, te varSa ja trIza bAra varasa kevala varyA e, bANuM varasa vi Aya naya kahe gautama nAmathI, nitya nitya navanidhi thAya. zrI gautamasvAmInuM stavana vIra madhurI vANI bhAkhe, jaladhi jala gaMbhIra re; iMdrabhUti citta bhrAMti, rajakaNa haraNa pravara samIra re. paMcabhUta thakI ja pragaTe, cetanA vijJAna re; tehamAM layalIna thAye, na parabhava saMjJAna re. vedapadano artha ehavo, kare mithyArUpa re; vijJAnaghanapada veda kerAM, tehanuM eha svarUpa re. cetanA vijJAnaghana che, jJAna darzana upayoga re; paMcabhUtika jJAnamaya te, hoya vastu saMyoga re. jihAM jehavI vastu dekhiye, hoya tehavuM jJAna re; pUravajJAna viparyayathI, hoya uttama jJAna re. eha artha samartha jANI, ma bhaNa pada viparIta ; iNipare bhrAMti nirAkarIne, thayA ziSya vinIta re. dIpAlikA prabhAte kevala lahyuM, te gautama svAma re; anukrame zivasukha lahyA tehane, naya kare praNAma re. vIra 1 vIra 2 4 5 vI2 3 vIra 5 vIra 5 vIra 6 vIra 7 [ 367
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi - - - - - ---------- -- -- -- - - - - - - --- thoya indrabhUti anupama guNa bhaya, je gautama gotre alaMka... paMcazata chAtrazuM parivaya, vIra caraNa lahI bhavajala tayAM... -jJAnavimalasUri zrI indrabhUti gaNavRddhibhUti, zrI vIra tIrthAdhipa mukhya ziSyam suvarNakAMti kRtakarmazAMti, namAmyahe gautama gotraratnam. -jJAnavimalasUri visarjana maMtra OM A~ kroM hI sarvalabdhisaMpanna zrIguru gautamasvAmin adhiSThAyakadevaiH saha punarAgamanAya svasthAnaM cha cha : : : naH naH naH vAhA | -recaka prANAyamathI saMhAramukta karavApUrvaka karavuM. kSamAprArthanA AhvAnaM naiva jAnAmi, na jAnAmi visarjanam / pUjAvidhiM na jAnAmi, prasIda paramezvara ! AjJAhInaM kriyAhInaM, maMtrahInaM ca yatkRtam, tatsarvaM kRpayA devAH, kSamantu paramezvarAH / / zrI gautamasvAmI mahApUjanamAM jarUrI sAmagrInI yAdI zrI kaMku 50 grAma gulAbanuM attara pa grAma kariyANuM anAja vagere kesara ra grAma mogarAnuM attara 5 grAma zrIphaLa 11 naMga barAsa 10 grAma jUInuM attara 5 grAma cokhA jhINA |15 kilo aMbara 1 mi. grA sukhaDanuM attara 5 grAma bAsamatI cokhA 1 kilo kastUrI 1 mi.grA gulAbajaLa moTo 1 naMga ghauM 2 kilo zIzo vAsakSepa 2 grAma tIrthajaLa 1 bATalI maga 2 kilo dizAMgadhupa 100 grAma sonArUpAnAM kula 10 grAma aDada 2 kilo dhUpasaLI 1 pekeTa aSTagaMdha ' 2 grAma caNAnI dALa rA kilo lAla nADAchaDI gorUcaMdana |10 grAma sAkara gAMgaDA 11 naMga traNatArI sonerI bAdalu 5 grAma dhUpasaLI (3 phUTa 4 naMga sAkara kaNI 100 grAma lAMbI) cAMdInA varakha 15 thokaDI phanI diveTo UbhI 200 naMga akharoTa | |11 naMga sonAnA varakha 1 pAna mATInAM nAnAM koDiyAM 50 naMga paMcaratnanI poTalI 2 naMga khAreka 35 naMga
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 369 nANuM kapara goTI moTI 1 naMga sopArI moTI kAcI 30 naMga gAyanuM ghI 2 kilo rU pIjeluM 1 pekeTa dIvAsaLInI peTI 1 naMga IlAyacI 25 grAma taja 25 grAma laviMga 25 grAma kApaDa AkhI moTI badAma 100 grAma phaLa nAraMgI 24 naMga suvarNamudrA (gInI) 2 naMga dADama 12 naMga cAMdInI mudrA 10 5 naMga grAmanI mosaMbI 18 naMga rokaDA rUpiyA 125 naMga cIku 6 naMga pAvalI 48 naMga lIlAM zrIphaLa 2 naMga | pUjananA divase savAre papaiyAM kAcAM 2 naMga 3 lITara lIlI drAkSa 250 grAma dahIM 1 camacI zeraDInA TukaDA 6 naMga nAgaravelanAM pAna 10 naMga jUI pa00 grAma naivedya mogaro 50 grAma bira 11 naMga | gulAba 200 naMga 18 naMga Damaro 500 grAma (buMdI)nA lADu paiDAbaraphI 11/11naMga sapheda dAudI 250 grAma 11 naMga pILA phUlanA hAra 15 naMga galephA 11 naMga gulAbanA hAra |2 naMga derAsarano sAmAna phUla malamala sapheda DasTara (pothA) pILuM popalIna nepakIna lIluM silka 3 mITara 4 naMga 8i mITara 5 naMga 1 mITara motIcUra aisara. 10 naMga 15 naMga 2 naMga 1 naMga siMhAsana trigaDuMtrigaDA para caMdaravo bAMdhavo) trigaDAnA mApanI dIvIsTenDa-phAnasa glAsa sAthe chUTuM phAnasa glAsa sAthe dhUpadhANA mATInAM kUMDAM jarmana thALa nAnI thALI pUjAnI vATakI vATakA kaLaza 2 naMga kAMsAnI thALIvelaNa, cAmara, darpaNa, paMkho, ghaMTaDI pATalA pATa bAjoThI yaMtra padharAvavA moTo bAjoTha 1 naMga yaMtra padharAvavA nALacAvALo thALa 2 naMga 2 naMga 20 ne 20 naMga 20 naMga 47
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 108 dIvAnI AratI-maMgaLadIvo aSTamaMgaLano ghaDo gautamasvAmInI mUrti mahAvIrasvAmInI paMcatIrthI pratimA motInI IMDhoNI pistAlIsa AgamanA choDa ane Agama zAhIbAgagIradharanagara noMdhAvI lAvavAnI vyavasthA karI vyasthita baMdhAvavA. A divALIno jApa - tAra 4 amAse - ( zrI mahAvIrasvAmI sarvisAya ) * nama: nI 20 mALA, rAtanA 12" | vAge nirvANa pAmyA eTale zrI mahAvIrathI svAmI pAraMgatAya nama: nI 20 mALA EI ane te pAchalI rAtre prabhAta zrI gautamasvAmI sarva zAya nama: nI 20 mALA gaNavI.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 371 zrI gautamasvAmI mahApUjana vidhi zlokapracayitA : acalagacchAdhipati pa. pU. A. bha. zrI guNasAgarasUrijI mahArAja preraNAtA : tapasvI pa. pU. muni zrI cAritraratnasAgarajI ma. saMkalanakaI : pa. pU. muni zrI sarvodayasAgarajI mahArAja saMpAdaka : pa. pU. muni zrI udayaratnasAgarajI mahArAja zrI gautamasvAmIjInA mahimAno vyApa keTalo badho prasarelo che ke vividha gacchomAM AvatA mahApUjanomAM paNa A vyApa jovA maLe che. arthAt acalagacchamAM zrI gautamasvAmIjInuM mahApUjana bhaNAvAya che, je atre prastuta che. -saMpAdaka) [ pUjAnI sAmagrI : kesara ogA grAma, barAsa 5 grAma, vAsakSepa 100 grAma, dazAMga dhUpa 200 grAma, sugaMdhita dhUpa 1 pULo, gAyanuM dUdha pI liTara, gAyanuM dahIM 1 vATakI, gAyanuM ghI vA kilo, nAgaravelanAM pAna 100 naMga, sopArI 10 naMga, khaDI sAkara 20 naMga, akharoTa 9 naMga, jAyaphaLa 8 naMga, patAsAM 20 naMga, zeraDI ane keLAM 15 naMga, judAM judAM phaLo 24 naMga, buMdInA lADu 0 kilo, maganA lADu 4 naMga, peMDA 4 naMga, zrIphaLa lIlAM pANIvALAM 4 naMga, zrIphaLa sUkAM 4 naMga, gulAbajaLanI bATalI nAnI, camelInA attaranI nAnI zIzI, mogaro, gulAba, attara, cokhA 12 kilo, judAM judAM phaLo 50 naMga, rakSA poTalI 1000 naMga, khAvAnA raMga pAMca jAtanA, balI-bAkaLA vA kilo, snAtrano pUrNa sAmAna.] . jalamaMtra : OM ApoDapakAyA ekendriyA jIvA niravadyA gautamasvAmi mahA-pUjAyAM nirvyathAH santu nirapAyAH santu sadgatayaH santu na meDastu saMghaTTana hiMsA pApe pUjArcane svAhA Iti jalAbhimaMtraNam | (A maMtra bolI jala upara traNa vakhata vAsakSepa karavo.) . patrapuSpahalacaMdanAdi maMtra : OM vanaspatayo vanaspatikAyA ekendriyA jIvA niravadyA zrI gautamasvAmi mahApUjAyAM nitya santu nirapAyAH santu saddagatayaH santu na meDastu saMghaTTana hiMsA pApa pUjAcane svAhA || iti patra-puSpa-phala-caMdanAbhimaMtraNam I (patra-puSpa-phala-caMdana Adi upara traNa vakhata vAsakSepa karavo.) dhUpavadvidIpAbhimaMtraNam H OM agniyo agnikAyA ekendriyA jIvA niravadyA zrI gautamasvAmi mahApUjAyAM nivyatha santu nirapAyAH santu sadgatayaH santu na meDastu saMghaTTana hisA pApe pUjArcane svAhA || Iti dhUpavadvidIpAghabhimaMtraNam sarveSAmapi mantraNa vAsakSepaNa trigri-trigrivArAnuM !
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37ra 1 [mahAmaNi ciMtAmaNi - -- --- - (dIpa, dhUpa, Adi upara traNa vakhata vAsakSepa karavo.) (pachI A baMne stotro be hAtha joDIne bolavAM.) zrI gautama aSTaka zrI indrabhUti vasubhUtiputra, pRthvIbhava gautama gotraratna suvanti devAH suramAnavendrAsa gautamo yacchatu vAMcchita me | zrI vardhamAnAt tripadImavApya muhUrta mAtraNa kRtAni yena, aMgAni pUrvANi caturdazApi, sa gautamo yacchata vAMcchita me ! zrI varanAthena purA praNIta, maMtra mahAnaMdasukhAya yasya, dhyAyajyamI sUrivarAH samagrAH sa gautamo vacchavAMcchita me | yasyAbhidhAna munayo api sarve gRtti bhikSAbhramaNamya kAle miSTAnnapAnAMbarapUrNakAmA sa gautamo yacchatu vAMcchita me | aSTApadAdro gagane svazakatyA, yayI jinAnAM padavaMdanAya; nizamya tathatizaya surebhyaH sa gautamo yacchatu vAMcchita me | tripaMcasaMkhyAzatatApasAnAM tapa kRzAnAmapunarbhavAya; akSaNalakmA paramAtradAtA, sa gautamo yacchata vAMcchita me ! sadakSiNe bhojanameva deyaM sAdharmika saMghasAyetika kaivalyavaDhuM pradadI muninAM, sa gautamo yacchata vAMcchita me ! ziva gata bhartari vIranAthe, yugapradhAnatvamilaiva matvA, paTTAbhiSeko vidhe sure, sa gautamo yacchavAMcchita me | railokyabIja parameSThibIje, sajjJAnabIja jinarAjabIje yAtrAmAM cokta vidadhAti siddhi, sa gautamo yacchatu vAMcchita me | zrI gautamasyASTakamAdareNa, prabodhakAle munipuMgavA ye, paThati te sUripada sadaivamAnaMdam labhatte sutarAM krameNa | anaMtalablinidhAna zrI gautamasvAmI stotram vasubhUta sutaH zreSTha pRthvImAtu sunandanaH | gobaragrAmavAstavya, seSTha kacchatu gautama devendradAnaverairya saMskRtaH pUjito guNI | vIre vinayavAntaH seSTha kacchatu gautama anaMtalabdhimAnyasma, dIkSAM kacchata tasya tu / jAyate kevalajJAna, sepTa yacchatu gautama tripadI prApya vIrAddhi, dvAdazAMgI tvare ghAt | upakArya bhavadvarya, sepTa yacchata gautama - - --- - -- - - - || 2 || Tii 3aaaa Tii 4TT I . .
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] T- 373 || 5T | || 6 || tripaMcazatasAdhUnAM, paramAna pAraNAm | akArayaddhi vadhyA yaH sepTa yacchatu gautamaH vIra vIra vadanvIra prazna pRcchati yaH sadA | uttare labhate vIrAta, seSTa yacchatu gautama yasya hi smaraNe saMpat, siddhide vikhUkaSTahaH | zubhecchApUraka nitya, seSTha yacchatu gautama Adyo gaNadhara svAmI, saMghasya yo mahAvratI | guNAbdhi sUraye mA~, seSTha yacchatu gautamaH OM hrIM zrIM asiAusa, gautamasvAmine namaH | maMtra hI cASTakaM gayuM, lakSmIsiddhi samRddhidam || 7TI. || 8 || IT 9TT - -- --- --- ---- -- ---- -- -- - -- * * * (paMcaparameSThine namaskAra karI antonA zloko dvArA vaMdanA karavI.) ahaMnto bhagavanta IndramahitAH siddhAzva siddhisthitA, AcAya jinazAsanonnatikarAH pUjyA upAdhyAyakAH | zrI siddhAntasupAThakA munivarA ratnatrayArAdhakA , paMcate parameSThinaH pratidinaM kuryanta no maMgalam II. (uparokta pATha upasthita sarve jaNa traNa vakhata UMce svare bole.). (1) OM hrIM namo arihaMtANaM (2) % DriI namo siddhANaM (3) % hI namo AyariyANaM (4) % hI namo uvajhAyANaM (5) OM hrIM namo loe savva sAhUNaM (6) % hIM* gautamasvAmine namo namaH | vAyukumArane AhvAna : 3% hIM vAtakumArAya vibavinAzanAya mahIM pUtAM kuru kuru svAhA ! (A maMtra bolI darbhanA ghAsathI athavA moranI pIMchIthI bhUminuM pramArjana karavuM.) (rAga : bahAra-tAla tritAla) Avo padhAro vAyudevatA, zItala sarasa sugaMdhI re, AMgaNuM mAruM pAlana karavA, vahelA vahelA padhAro... Avo meghakumArane AhvAna : OM hIM meghakumArAya dharAM prakSAlaya prakSAlaya hU r svAhA | (A maMtra bolI darbha athavA phUlane pANImAM boLI bhUmi upara chAMTavuM.) (rAga : malhAra-tAla : tritAla) varaso re..meghakumAra, tame varaso re.. maMgala karavA A bhUmine, pavitra banAvavA varaso re... varaso re... - - - - - - -
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ka bhUmine suvAsita karavAno maMtra : OM bhUrasi bhUtadhAtri sarvabhUtahite bhUmizuddhi kuru kuru svAhA | (bhUmi upara caMdananAM chAMTaNAM karavAM) zarIra zuddhIkaraNa (snAna) maMtra : OM namo vimalanirmalAya sarvatIrthajalAya pAM pAM vAM vAM jyAM jhI svI svI azuciH zucirbhavAmi svAhA | (A maMtra bolI ceSThApUrvaka snAna karavuM) manane pavitra karavAno maMtra : OM vidhutaskuliMge mahAvidya sarva kalmaSa daha daha svAhA ! (A maMtra bolI baMne bhUjAono sparza karavo. kalmaSadahana). kSipa OM svAhA, hA, svA OM 5 kSi - A maMtrAkSaro anukrame caDaUtara Aroha-avarohanA krame nIcenAM pAMca sthaLe sthApI AtmarakSA karavI. (1) DhIMcaNa, (2) nAbhi, (3) hRdaya, (4) mukha, ane (5) mastaka (lalATa). | zrI vajUkhaMjara stotram OM parameSThi namaskAra sAra navapadAtmakam | AtmarakSAkare vadhUpaMjarAbha smarAmyaham Tii 1 IT OM namo arihaMtANaM ziraska zirasi sthitam | OM namo sabasiddhANaM mukhe mukhaparTa varamuM | 2TI OM namo AyariyANaM aMgarakSAtizAyinI | OM namo uvajjhAyANaM Ayudha hastayordaDham || 3 || OM namo loe savvasAhUNaM mocake pAdayoH zubhe | eso paMca namukkAro, zilA vajUmayi taLe T4TI savvapAvappaNAsaNo vapro vajUmayo bahiH | magalANaM ca savvarsi, khAdirAdgArakhAtikA IT 5TT svAhAnta ca pade yam paDhamaM havaI maMgalam | vapropari vajUmayaM pidhAna deharakSaNe | 6 IT. mahAprabhAva rakSaya, zudropadravanAzinI ! parameSThipadobhutA, kathitA pUrvasUribhiH || 7TI yazaiva kurute rakSAM, parameSThipadaiH sadA | tasya na syAd bhaya vyAdhirAdhizApi kadAcana | 8 . choTikA pUrva dizAmAM a, A, dakSiNamAM I, I, pazcimamAM u, U, uttaramAM e, ai, AkAza sAme o, au, adhobhAge dharatI tarapha e, aH | (A kriyA jamaNA hAthano aMgUTho tarjanI AMgaLInA nakhanA agrabhAga upara mUkI AkAza ! sAme Urdhva mukha rAkhI karavAnI che.)
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] podghATana maMtra : prAraMbhamAM DhAMkI rakhelA yaMtramAM DhAMkeluM vastra upADavA mATe OM arha namaH' A maMtra bolI yaMtra uparathI vastra laI levuM. amRtIkaraNa amRta maMtra : A yaMtramAM sthApita karelAM sevya-sevaka devadevIonuM pUjana karavAthI tathA sarve sAkSAt vidyamAna che. Avo bhAva batAvavA mATe pUjanazAstramAM yaMtra upara surabhimudrA batAvavAnuM kahela che. surabhi-mudrA eTale gAyanA AMcaLanI mudrA. OM hrIM zrI gautama gaNadharAdi sarve gaNadharAH / sarve (2004) jaMgamayugapradhAnAH anya devatAH sAdhiSThAyakAzva sAkSAt sthitAH saMjIvitA amRtIbhUtAH bhavantu svAhA / zrI kSetrapAla pUjanam [ 375 OM kSA~ kSI kSau kaiM zrI kSetrapAlaH sAyudhaH savAhanaH saparikaraH Iha zrI gautamasvAmi pUjanavidhi mahotsave atra Agaccha Agaccha svAhA / atra tiSTha tiSTha svAhA atra pUjAbaliM gRhANa svAhA / (AkhI thALI.) vidhi : yaMtramAM kusumAMjalI tathA maMDalamAM eka nAriyela sthApana karavuM ne tenA upara camelInA telanAM chAMTaNAM karavAM ane camelInuM phUla caDhAvavuM. pachI guru bhagavaMta pAse rakSA-poTalI maMtrAvavI. sAta vAra maMtra bolavo: hU~ hu~ T kirITa kirITa ghAtaya ghAtaya parakRta vighnAr sphoTaya sphoTaya sahasrakhaMDAn kuru kuru paramudrA chinna chinda paramantrAn bhinna bhinda hU~ kSaH phrUT svAhA / (pUjana karanArAone tathA rakSA-poTalI bAMdhanArane pUjA, navakArazI, covihAra, navakAravALI, devagurune vaMdana karavAM. abhakSya kaMdamULa vividha tyAga, brahmacaryapAlana, vividha dhAraNA pramANe vrata paccakkhANa karAvI A maMtre rakSA-poTalI bAMdhavI.) OM namo arhate rakSa rakSa hU~ phaT svAhA. (AkhI thALI.) (yaMtranI pIThikAne hastasparza karavo.) OM hrI ahaM zrI gautamasvAmi atra meru nizcale vedikA pIThe tiSTha tiSTha ThaH ThaH svAhA / (yaMtrane hastasparza karavo.) OM hrI arha zrI gautamasvAmi mahApUjana yaMtrAya namaH / atha pUjanaM : pUjana karanArAoe sajoDe kusumAMjali hAthamAM laI yaMtra sanmukha rahevuM tathA mAMDalAmAM be derI pAse bIjA sajoDAe prabhu sanmukha bolavuM. paramezvara parameSThinuM, paramaguro paramanAtha paramArham / paramAnantacatuSTAya, paramAtmattubhyamastu namaH /
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 ] [[mahAmaNi ciMtAmaNi (A zloka bolI jina sanmukha kusumAMjali karI zakastava namutthaNe bhaNavuM.) OM namo ahaMte paramezvarAya caturmukhAya parameSThine dikakumArI paripUjitAya kailokya mahitAya kailokya lalAma bhUtAya divya zarIrAya devAdhidevAya OM asminuM jambudvIpe bharatakSetre dakSiNArdhabharate madhyakhaMDe. dezenagare..sthAne....svAmiprAsAde (maMDa5) zrI saMghakArite (vyakti hoya to vyaktinuM nAma levuM.) dvi sahasatame varSe...mAse...pakSe....tithI...vAsare. mama Atmani zarIre ca tathA mama pUjyAdika kuTuMba parivAra maLe, roga, doSa, kuleza, dariyAdi sakala grahapIDA nivAraNArtha sarvazatru prazamanAthe sarva duSkarmamala vicchedanArtha kaSAyopazamanAtha, moha mamatA nivAraNArtha zAMtikAryo pauSTikakAryo lAbhArthe, kSemArge jayArthe vijayArthe manaHkAmanA siddhayarthe pUjanavidhi ahaM kariSya sa ca zrI jinarAja prasAdena saphalIbhavatu.............AcArya bhagavatta nizrAmAM saphaLIbhavatu adhiSThAyakAdi deva devyazra prasAde kuvanta zrIsaMghasya ca tuSTi puSTi Rddhi vRddhi kalyANa maMgala kuru kuru svAhA | svastivAMcana : svasti eTale maMgala. mATe kalyANakArI' vAcana karavuM te. A mATe gaNadharadevo vagereno pATha bolavo, ke jethI AtmakalyANa thAya. nIceno gaNadharadevono kalyANakArI pATha be hAtha joDIne bolavo tathA sAMbhaLavo. OM indrabhUti gautama gaNadhara-agnibhUti-vAyubhUti-vyakta-sudhamasviAmi maMDitamauryaputra-arkApita-acalabhrAtA metArya-prabhAsAdi sarve gaNadharAH zAntAH zAMtikarAH puSTikarA bhavantu svAhA | nIcenA zlokathI railokyavartI gaNadhara bhagavAnane namaskAra karo. jAvaMta zloka : jAvaMta kevi gaNadharA bharaperavaya mahAvidehe a | salaeNsiM tesiM paNa tiviheNa tiraMDa). virayANuM || Iti // anantamatta gaNadharAH zAntAH zAntikarAH puSTikarA bhavantu svAhA ! zrI gautama gaNadhara devanuM AhvAna : (AhvAna mudrA karo ane zuddha bhAvapUrvaka nIceno maMtra bolI gaNadhara bhagavAnane AmaMtraNa karo.) OM namo naI " zrI vastI gaI, ho! po! gautamasvAmi gaNadhara atra ehi ehi | 'sarvoSar namaH | zrI gautamAya svAhA | sthApanaH OM namo garda zrI vastI gaI aho ! bho! gautamasvAmi gaNadhara atra tii ThaH ThaH | namaH zrI gautamAya svAhA || sannidhAnaH OM no marda che zrI vastI gaI aho ! bho! gautamasvAmi gaNadhara mama sannihito bhava bhava vaSar namaH zrI gautamAya svAhA || pUjanaH OM namo gaI che zrI phrI vastI gaI aho ! bho! gautamasvAmi gaNadhara ida jalAdikamarcana gRhANa gRhANa namaH zrI gautamAya svAhA |
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 377 na nanananana prathamavalaya gaNadhara pUjanam nIcenA maMtro bolI dareka gaNadhara bhagavAnanI aSTaprakArI pUjA karavI. (mAMDalAmAM caNAno lADavo, nAraMgI mUkavI. AkhI thALI vagADavI.) (1) OM hrIM paMcAcAra pavitrebhyaH zrI indrabhUti gaNadharebhyo namaH svAhA ! maMtraH OM hrIM zrI paramapuruSAya parama vaMdanIyAya janma-jarA mRtyu nivAraNAya zrImate gaNadharAya jalAdikaM yajAmahe svAhA. (AkhI thALI.) A rIte dareka gaNadhara bhagavAnano 108 vAra jApa karavo. ane A rIte ja dareka gaNadharanA pUjanamAM A maMtra bolI AkhI thALI vagADavI. (2) OM hrIM paMcAcAra pavitrebhya zrI agnibhUti gaNadharebhyo namaH svAhA | (3) OM hrIM paMcAcAra pavitrebhya zrI vAyubhUti gaNadharebhyo namaH svAhA || (4) OM huM paMcAcAra pavitrabhya zrI vyakta gaNadharebhyo namaH svAhA | (5) OM hrIM paMcAcAra pavitrabhya zrI sudhamasviAmi gaNadharebhyo namaH svAhA | (6) 3OM hrIM paMcAcAra pavitrabhya zrI maMDita gaNadharebhyo namaH svAhA | (7) OM hrIM* paMcAcAra pavitrabhya zrI mauryaputra gaNadharebhyo namaH svAhA | (8), OM hrIM paMcAcAra pavitrabhya zrI akaeNpita gaNadharebhyo namaH svAhA | (9) OM hrI paMcAcAra pavitrebhya zrI acalabhrAtA gaNadharebhyo namaH svAhA ! (10) OM hrIM paMcAcAra pavitrabhya zrI metArya gaNadharebhyo namaH svAhA | (11) OM hrIM paMcAcAra pavitrabhya zrI prabhAsa gaNadharebhyo namaH svAhA | * * * Tii 1 | dvitIya valaya zrI labdhipadagarbhita maharSi stotram | (upajAti chaMda) jinAstathA sAvadhayA , sat kevalajJAnadhanAtridhA ca | dvidhA manaH paryAyazuddhabodhA, maharSaya santu satAM zivAya sukoSThasaddhIpadAnusAridhiyo dvidhA pUrvadharAdhipAza | ekAdazAgASTa nimittavijJA, maharSayaH santu satAM zivAya saMsparzanuM saMzravaNe samannA dAsvAdana ghANa-vilokanAni | saMbhinnasaMzrotatayA vidatte, maharSayaH santu satAM zivAya Amarza-vipumala-khela-jalla-sauSadhi-daSTi-vacoviSAkSa | AzIviSA ghora-parAkramAkSa, maharSayaH santu satAM zivAya | 2 | || 3 || Tii 4TI
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 ] praznapradhAnAH zramaNA manovAk vapurbalA vaikriyalabdhimantaH / zrI cAraNa-vyomavihAriNaRR, maharSayaH santu satAM zivAya dhRtAmRta-kSI2-mani dharmopadezavANIbhirabhisravantaH / akSINa saMvAsamahAnasARR, maharSayaH santu satAM zivAya suzIta-tejomaya-taptalezyA, dImAM tathotraM ca tapazcarantaH / vidyAprasiddhA aNimAdisiddhA, maharSayaH santu satAM zivAya anyapi ye kecana labdhimanta ste siddhacakre gurumaNDalasthAH / OM hrI tathA'huM nama ityupetA, maharSayaH santu satAM zivAya ityAdi labdhinidhAnAya zrI gautamasvAmine svAhA / gaNasaMpat samRddhAya zrI sudharmasvAmine svAhA | [ mahAmaNi ciMtAmaNi || 5 || || 6 || || 7 || ||8|| ekeka khArekathI ekeka labdhipadanuM pUjana karatAM labdhipadonAM nAma bolavAM : (1) OM hrIM ahaM Namo jiNANuM / (2) OM hrIM ahaM Namo ohijiNANuM / (3) OM DrI arha Namo 52mohijANANuM ! (4) OMOM hrIM ahaM Namo sohijiNANuM / (5) OMOM hrIM aha No ahaMtohijiNANuM / (6) OMOM hrIM ahaM Namo kuDhabuddhINuM / (7) OM hrIM ahaM Namo bIyabuddhINuM | (8) OMOM hrIM arha Namo payANusArINuM / (9) OMOM hrI* arha Namo saMbhinnasoyANaM / (10) DrI arha Namo sayaMsaMbuddhANaM / (11) OM hrI ahaM Namo patteyabuddhANaM / (12) OMOM hrIM arju Namo bohibuddhANaM / (13) OM hrI* ahaM Namo ujjumaINuM / (16) OM hvI ahaM Namo viulamaINaM / (17) OM hrIM arha Namo dasapuINuM / (18) OMOM hrIM ahaM Namo caudasaputhvImAMM / (19) OM hrI~ ahaM Namo aDhaMganimittakusalANaM / (20) OM hrI arha Namo viuvvaNaiDhipattANuM / (21) OM hrI arha Namo vijjAharANaM / (22) OM hrIM arha Namo cAraNaladdhimAMM / (23) OM hrI arha g2amo paNDasamaNANuM / (24) OMOM hrIM ahaM Namo AgAsagAmINuM / (25) OMOM hrIM ahaM Namo khIrAsavI / (26) OMOM hrIM ahaM Namo sappiyAsavINuM / (27) OM hrIM arha Namo mahuAsavINuM / (28) OM hrIM ahaM Namo amiyAsavINuM / (29) OM hvI ahaNamo siddhAyaNA / (30) OM hrIM ahaM Namo bhagavao mahai-mahAvIra-vaddhamAna-budhirasINaM / (31) OM hrI arju Namo uggatavANuM / (32) OM hI arha Namo akSINamahAsiyANaM / (33) OM hrIM aha Namo vaDhamANANuM / (34) OM hrIM arha Namo dittatavANuM / (35) OM hrI arha Namo tattatavANuM / (36) OM hrIM ahaM Namo mahAvatANaM / (37) OM hrIM ahaM Namo ghoratavANuM / (38) OMOM hrI ahaM Namo ghoraguNANuM / (39) OM hrIM ahaM Namo gho252kkamANuM / (40) OM hrIM ahaM Namo ghoraguNabaMbhayArI / (41) OM hrIM ahaM Namo AmosahipattANuM / (42) OMOM hrIM ahaM Namo khelosahipattANuM / (43) OMOM hrIM ahaM Namo jallosahipattANuM / (44) OM hrIM arju Namo vipposahipattA / (45) OMOM hrIM arha Namo sosahipattANuM / (46) OM hrIM ahaM Namo maNabalIrNa' / (47) OM hrIM arha Namo vayaNabalIrNa / (48) OM hrIM ahaM Namo kAyabalINuM / iti labdhapadAni / // kRti dvitIya vajrayam //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] tRtIya valaya anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmi abhiSeka OM vasubhUteH sutaH zreSThaH pRthvImAtuH sunandanaH / gobara gAma vAstavya, seSTa yacchatu gautamaH hrI svAhA / / .svAhA / / OM devendradAnavendraryaH saMstutaH pUjito guNI / vire vinayAnvaryaH seSTa yacchatu gautamaH ii maMtraH hrI zrI... maMtraH- OM hrI zrI... svAhA / / OM anantalabdhimAnyaai, dIkSAM yacchati tasya tu / jAyate kevalajJAnaM, seSTa yacchatu gautama, DrI svAhA / / OM tripadI prApya vIrAddhi, dvAdazAMgI tyare vyadhAt| upakArya bhavadvaryAM, seSTa yacchatu gautamaH hrI svAhA || OM tri-paMca zata sAdhUnamAM paramAvrena pAraNAm / akArayaddhi labbA ya serjI thacchatu gautamaH hrI svAhA / / OM vIra' vI2 vadantIa, prazna pRcchati yaH sadA / uttara labhate vIrAt, seSTa yacchatu gautamaH hrI svAhA / / OM yasya hi smaraNaM saMpata, siddhidaM vighnakaSTaham zubhecchApUrvaka nitya, seSTa yacchatu gautamaH hrI svAhA / / OM Agho gaNadharasvAmI, saMghasya yo mahAvratI | guNAbdhi sUraye mahyaM, seSTa yacchatu gotamaH hrI svAhA / / OM hrI zrI asiAusA, gautamasvAmine namaH / maMtra hI cASTakaM gaNyuM, lakSmIsiddhi samRddhidam hI svAhA / / sUcanAH OM hrI zrI.. [ 379 svAhA OM thrI zrI paramapuruSAya paramezvarAya janma jarA mRtyu nivAraNArthe zrImate gaNadharAya jalAdikaM yajAmahe svAhA. (AkhI thALI vagADavI.) / / titRtIya vanaya || gurupAdukAnuM pUjana uparokta maMtra bolI jamaNA aMgUThe abhiSeka karI, kezaranuM tilaka karI, eka puSpa caDAvavuM. A pramANe pratyeka zlokamAM karavuM. OM hrI zrI pU. A. bha. zrI guNasAgarasUrIzvarajI gurupAdukAbhyo namaH svAhA / vidhi : yaMtramAM kusumAMjali ane mAMDalAmAM puruSanA hAthe gurupAdukA upara dADama mukAvavuM.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi - - - - - ---- --- ------- - -- zAsana adhiSThAyaka deva-devInuM pUjana zrI brahmazAnti yakSanuM pUjana : OM hrIM saH zrI brahmazAnti sAyudhaH savAhanaH saparikara Iha zrI gautamasvAmI pUjanavidhi mahotsava atra Agaccha Agaccha svAhA | (eka DaMko) atra tiSTha tiSTha svAhA | (eka DaMko) atra pUjA bali gRhANa gRhANa svAhA | (AkhI thALI.). vidhi : yaMtramAM kusumAMjali ane mAMDalAmAM jamaNI bAjunI derImAM puruSe lIluM zrIphaLa caMdananAM chAMTaNAM tathA phUla sAthe padharAvavuM. zrI siddhAyikA yakSiNInuM pUjana OM hrIM sA zrI siddhAyikA sAyudhA savAhanA saparikarA Iha zrI gautamasvAmI pUjanavidhi mahotsave atra Agaccha Agaccha svAhA | atra tiSTha tiSTha svAhA ! atra pUjA bali gRhANa, gRhANa svAhA | vidhi : yaMtramAM kusumAMjali ane mAMDalAmAM jamaNI bAju derImAM puruSe lIluM zrIphaLa caMdananAM chAMTaNAM tathA phUla sAthe padharAvavuM. caturnikAya deva-pUjana (maganA lADathI pUjana) OM namo vaimAnikebhyaH svAhA ! (IzAna) OM namo bhavanapativya svAhA | (agni) . OM namo bhaMtarebhyaH svAhA naiOtya) dOM namo jyotizkebhyaH svAhA I- (vAyavya) || atha dikpAlapUjanam II OM hrIM A vajAdhipataye svagaNaparivRtAya Idamartha pAdhe gandha puSpa dhUpa dIpa caru phala svastika | yazabhAge yajAmahe pratigRAtAM pratigRhyatAmiti svAhA /1aaaa (AgaLa pahelAMnI mAphaka bolavuM.) || 2T OM OM OM saH agnaye svagaNa.... / 3 OM hauM hrIM hrIM kSaH phaT kamAya svagaNa.... ||4|| OM glauM hrIM naiRtAya svagaNa.. |paIT GOM zlau huM varuNAya svagaNa.... |6 / kaeNmsau jo vAyave svagaNa... || 7 | OM bloM hai kuberAya svagaNa... | 8 || OM hAM haiM hU hU IzAnAya svagaNa.... || 9aaaaN OMkSau blau saumabrahmaNe svagaNa.... || 10 OM kSau bloM padmAvatI sahitAya nAgendrAya svaga....
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 2 (nIcenA daza zloka hAtha joDIne bolavA) Istasya parivAro, devA devya% sadazaH | balipUjA pratIcchanuM, sakhta saddasya zAntaye / 1 // agnistasya parivAro, devA devyaza sadazaH | balipUjAM pratIcchanta, santu saghasya zAntaye | 2T samastasya parivAro, devA devya sadazaH | balipUjAM pratIcchanuM santu saghasya zAntaye || 3 || naiRtastasya parivAro, devA devyaza sadazaH balipUjAM pratIcchanta, santu saghasya zAntaye || 4. varuNastasya parivAro, devA devya% sadazaH | balipUja pratIcchanta, sa saphaghasya zAntaye || paI/ vAyustasya parivAro, devA devya. sadazaH.. balipUjA pratIcchantu, sakhta saddasya zAntaye || 6 || kuberastasya parivAro, devA devyaza sadazaH | balipUjA pratIcchanuM, santu saghasya zAntaye || 7 IT izastasya parivAro, devA devya sadazaH | balipUjAM pratIcchanuM, sakhta saghasya zAntaye || 8 | somabrahma parivAro, devA devya. sadazaH | balipUjAM pratIcchantu, santu saghasya zAntaye || 9 nAgendrasta-rivAro, davA devya sadazaH | balipUjAM pratiSNunta, sakhta saghasya zAntaye || 10 || Imti vipAnavAya|| dikapAlapUjana sAmagrInuM koSTaka nAma varNa pUjanadravya kesara indra | pILo naiveda zeSa caMpo pILo | nAraMgI motIo tathA | akSatanANuM caNAno lADu jAsUda lAla | lAla sopArI cUramA tathA ghauMno | akSatanAmuM lADu damaNo maruo | kALI sopArI aDadano lADu | akSatanANuM agnipILo-lAla kesara yama zyAma mAtAnA
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 ] nAma naiRta pUjanadravya zuo/sukhaDa cuo/sukhaDa vAyu sapheda vAsa/cuo/ kastUrI sukhaDa/barAsa sukhaDa sukhaDa varuNa varNa | nAga lIlo sapheda kubera | paMcavarNa izAna sapheda brahma sapheda phUla mAlatI borasalI damaNo- borasalI caMpo jAI kumuda sapheda sevantrA (lIlA) mogaro phaLa dADama dADama nAraMgI bIjoruM zelaDI bIjoruM badAma atha navagrahapUjanam (nava phaLa ane mIThAIthI pUjana) [ mahAmaNi ciMtAmaNi naivedya talavaTano lADu magadaLano lADu / / 2 / / OM hrIM hUH phaT somAya svagaNa.... / / 3 / / OM hrIM hUH phaT maMgalAya svagaNa.... / / 4 / / OM hrI hraH phaT budhAya svagaNa.... / / 5 / / OM hrIM hUH phaT bRhaspataye svagaNa.... / / 6 / / OM hrIM hraH phaT zukrAya svagaNa.... / / 7 / / OM hrIM hUMH phaT zanaizvarAya svagaNa.... / / 8 / / OM hrIM hUH phaT rAhave svagaNa.... / / 9 / / OM hrIM hUMH phaT ketave svagaNa.... mamarAno lADu mamarAno lADu mamarAno lADu ghebarAM zeSa akSatanANuM zyAma sukhaDa peMDA akSatanANuM OM A~ kro hrI iMdrAgnidaIdharama naiRtipAzapANivAyu kuberezAna phanIndrabrahmANaH sAnucarAH, sacihnaH atrAgamya...mama sadaiva purobhavantu saMvauSaT svAhA svadhA | pUjAM yAvadaiva sthAtavya 8: ThaH svAhA svA / mama sannihitA bhava bhavantu vaSaT svAhA svA / svasvadiza saMsthitAH japahomAgharthe jalAdika pUjAM gRhantu gRhandu svAhA svadhA | akSatanANuM akSatanANuM akSatanANuM akSatanANuM akSatanANuM OM hrI hUH phaT AdityAya svagaNaparivRtAya idamarthya pAa gadhaM puSpa dhUpaM dIpaM caruM laM svastika yajJabhAgaM yajAmahe pratigRhyatAM pratigRhyatAmiti svAhA / / 1 / / (AgaLa pUrvanI jema bolavuM.)
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 383 s ja000000000000 pILo navagrahapUjana-sAmagrInuM koSTaka graha | ravi | caMdra | maMgaLa | budha | gura | zukra zani rAhu-ketu 2 | varNa | lAla | zveta | lAla jeta zyAma | zyAma-zyAma pUjanadravya sukhaDa. kesara vAsakSepa vAsakSepa sukhaDa | kaMku kaMku-kaMku (lAla) | barAsa | (lAla). 4 | puSpa kareNa kumuda | jAsUda | caMpo | camelI | jUI- borasalI madhukuMda mogaro paMcavarNA 5 phaLa | drAkSa | zeraDI | rAtI | nAraMgI | nAraMgI | bIjoruM, khAreka | zrIphaLa-dADama sopArI 6 | naivedya | lADu | lADu | lADu | lADu | lADu | lADu | lADu | lADu-lADu (cUramAno(mamarAno) (goLa- (magano) (caNAno) (mamarAno) (aDadano) (dALano) | | dhANAno) * * * atha navanidhipUjanam (1) OM hrIM navanidhibhyaH svAhA . (2) OM naisarpikAya svAhA | (3) OM pADukAya svAhA | (4) 3OM pigalAya svAhA | (5) OM sarvaratnAya svAhA / (6) OM mahApamAya svAhA | | kAlAya svAhA | (8) OM mahAkAlAya svAhA | (9) OM mANakakAya svAhA | (10) OM zaMkhAya svAhA | (mAMDalAmAM nava akharoTathI pUjA karavI.) aSTa mahAsiddhi pUjana (ATha jAyaphaLathI pUjana karavuM) (ATha ekAsaNAM, ekAMtarA ATha upavAsa yathAzaktithI A tapa karavAM.) (1) OM hrIM aNimA mahAsiddhaye svAhA | (2) OM hrIM mahimA mahAsiddhaye svAhA | (3) OM hrI laghimA mahAsiddhaye svAhA | (4) 3OM hrI garimA mahAsiddhaye svAhA | (5) OM hrI prApti mahAsiddhaye svAhA | () OM hrIM prakAmyA mahAsiddhaye svAhA | (7) OM hrIM IzitA mahAsiddhaye svAhA ! (8) 3OM hrIM vazitA mahAsiddhaye svAhA | artha :- aNimAdyaSTa siddhinAM mAhAbhya bhuvi vizrutam tadaIneyakAvAse dhira cAru lasatti tA | * * *
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 384 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ' aba na ODPOVOOOOO0000000000DDDDDDDDD zrI mahAlakSmIdevInuM pUjana lakSmI kSIra samudra rAja tanathI zrI raMga dhAmezvarI dAsIbhUta samasta deva vanitAM, laukoka dIpAMku rAma, zrImad maMda kaTAkSa labdha vibhava, brahmadra gaMgAdharAmu // tAM kailokya kuTumbanI sarasija vanda mukundapriyAm II OM hrIM zrI mahAlakSmI daivya svAhA || zrI sarasvatIdevInuM pUjana zuklAM brahmavicAra sAra paramAmodyAM jagaDyApinIM vaNA pustakadhAriNImabhayadA jADyAdharApahAm ! haste sphaTikamAlikAM ca dadhati padmAsane saMsthitAm varce tAM paramezvarI bhagavatI buddhiprada zAradAm | OM hrIM zrI e zrI sarasvatye daivya namaH | * || atha paMcAmRta snAtram II (1) dUdha, (2) dahIM, (3) ghI, (4) zakkara, (5) pANI, zloka : vatropari nitita chUta-kuthAridravya riputaYI saMmirjha, paMravya haratu phuritAni . (A pramANe zloka bolI yaMtra upara nava jaNA paMcAmRtanuM abhiSeka kare. tyAra bAda yaMtrane | aMga-luchaNAthI sApha karIne aSTaprakArI pUjA karavI.) tyAra bAda AratI maMgala dIvo utArI zAntikalaza karavuM. ane devavaMdana karyA bAda aparAdhone khamAvI, visarjanavidhi, vAsakSepa nAkhavA pUrvaka karavo. | aparAdha lAmaNam II OM AjJAhIne kriyAhIna, matrahIna ca yat kRtam tat sarva kRpayA devAH kSamadhyam paramezvarA (1) AhvAna na jAnAmi, na jAnAmi visarjanam, pUjAvidhi na jAnAmi, prasIda paramezvara (2) ItyaparAdhakSAmaNam (traNa khamAsamaNa devA pUrvaka aparAdhakSAmaNa karavuM.) Tii atha visarjana || zrI..........devya svasthAnAya gacchanuM gacchanta punarAgamanAya prasIdatu prasIdatu svAhA ! (iti visarjana evam pUjana vidhi.) 'TAda EVEE=EE =EEEEEEEEEAmadada EhaEEEEEEEEEEEE
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] vikrama saMvatanI aDhAramI sadInA jaina gurjara kavionI kAvyAraMbhe gautamavaMdanA 49 -prA. bipInacaMdra ra. trivedI kizoracaMdra ra. trivedI pavitra puruSanA nAmano paNa aciMtya mahimA hoya che. nAmamAM paNa anaMta zaktio chupAyelI hoya che. nAmasmaraNathI ja sAkSAtkAranI AbAda bhUmikA racAya che. atre gurjara kavioe racelAM bhaktikAvyomAM AraMbhe ja gautamasvAmI bhagavaMtane karAyela vinayapUrvakanA namaskAranI noMdha darzAvavAmAM AvI che. atre darzAveluM alpa Acamana'paNa ApaNane chUpo saMketa kare che ke lejo sauprathama gaNadhara gautamanuM nAma. jo ke, ahIM nirdezyAM che eTalAM ja kAvyAraMbhe gautamasvAmInuM nAma haze ema mAnavuM nahIM. saMzodhana karavAmAM Ave to A sivAyanI hastapratomAM paNa ghaNA ullekho maLI Ave. ahIM to mAtra aDhAramI sadInI racanAomAMthI keTalIkano nirdeza karyo che. [ 385 saMkalanakAra zrI bipInacaMdra trivedI jaMbusaranI kolejamAM prAdhyApaka che. vividha saMdarbha-sAhityamAM teo atyaMta rasaruci dharAvatA rahyA che. A graMthayojanAmAM temanuM bahu noMdhapAtra pradAna che. -saMpAdaka gujarAtanA jaina kavioe potAnA kAvyagraMthomAM prAraMbhe zAradA, bhAratI, sarasvatI, kAzmIrAdevI, haMsavAhinI, bhagavAna mahAvIra, gaNadharo, potAnA guru-muni-sUri-gacchanAyaka, padmAvatIdevI, zatruMjaya vagere paikI gautamasvAmIne paNa AdarapUrvaka yAda karIne pachI kalamane AgaLa dhapAvI che. A prakAranI AraMbhanI 'Adi' vaMdanAnAM keTalAMka dRSTAMto ahIM rajU karyAM che. A kavionA kavanakALano samaya vikramanA aDhAramA zatakano che. A lekha taiyAra karavAmAM jaina gurjara kavio' bhAga 4 ane 5, saMgrAhaka ane prayojaka mohanalAla dalIcaMda desAInI prathama AvRttinI saMzodhita-saMvardhita bIjI AvRtti saMpAdaka jayaMta koThArI-jAnyuArI 1988nI madada lIdhI che, je aMge saMpAdakano RNabhAra svIkArIe chIe. 'kayavannA zeThano rAsa'mAM kavi jayaraMga-jetasI saM. 1721mAM praraMbhano duho lakhe che : prathama vahI dUra maMDII, zrI gautamasvAminI labdhi, suraguru aneMkumArajI, maMtrIzvaranI buddhi.' kavi jJAnasAgara citrasaMbhUti copAI' saM. 1721mAM lakhe che H
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 ] 'gaNadhara zrI gautama prabhuSi, sUtra taNaI dhuri jeha, praNamI jaI zruta devatA, huM paNa praNamuM teha.' 'ASADhabhUti rAsa', saM. 1724mAM Adino bIjo duho A pramANe che : goyama AdaI gaNadha2I, je praNamI nitameva, sAnidhakArI sAradA, te praNamuM zrutadeva.' rAjaharSa 'arhatraka copAI' mAM saM. 1732mAM prAraMbhamAM bIjo duho A pramANe lakhe che H 'gautamAdi gaNadhara namI, praNamI zrI gurupAya, arahannaka aNagAranA, guNa kahissuM cita lAya.' [ mahAmaNi ciMtAmaNi RddhivijayajInA 'varadata guNamaMjarI rAsa' saM. 1703 no Adino duho che H 'zAsananAyaka vIrajI, praNamI tehanA pAya, labadhivaMta gautama namuM, nAmaI navidhi thAya.' jinaharSa/jasarAja 'harizcaMdra rAsa', saM. 1744nI racanAmAM 'vIra jijJesa2'thI AraMbha karI pachI trIjA duhAmAM temanA ziSya viSe lakhe che : 'tAsa sIsa praNamuM muddA, zrI gautama gaNadhAra, aMgUThaI amRta vasaI, ladhi taNau bhaMDAra.' tejamuni/tejamAla saM. 1707mAM 'caMdarAjAno rAsa' A rIte A duhAthI AraMbhe che H 'vIra taNo gaNadhara vaDo, zrI gautama guNadhAra, carNa namuM tehanA, jima pAmuM sukhasAra.' padmasuMdara gaNi 'bhagavatIsUtra para bAlAvabodha/stabaka'mAM saM. 1707 thI 1734 vacce saMskRtamAM A rIte prAraMbha kare che : 'praNamya zrI mahAvIraM gautamaM gaNanAyakam / zrutadevI prasAdena mayA hi stabukaH kRtaH // .....pratyUhavyUhavArdhi prazamananirata gautamasvAminaM ca / natvA tattvArtha siddhayai nijagurucaraNAMbhojararuhaM bhaktipUrvakam // ' tejasiMha gaNi 'neminAtha stavana' saM. 1711no AraMbha A pramANe kare che : 'sadgurune carNe namI samarUM gautamasvAmi, zrIgurunI sevA karuM, kezavajI zubha nAma.' padmacaMdra 'jaMbusvAmI rAsa' (athavA ciratra) saM. 1714mAM AdimAM lakhe che : gautamAdi gaNadhara namuM, ladhi taNo bhaMDAra; namai navanidhi saMpaja, parabhava sukha apAra.' udayacaMda 'mANikakumAranI copAI' saM. 1714nI racanAnA AraMbhe lakhe che : 'zrI gautama gaNapati namuM, ladhi taNau nivAsa.'
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 387 kavi vidyAruci 'caMdarAjA rAsa'/copAI saM. 1717mAM AraMbhamAM chaThThA duhAmAM vardhamAnanA ziSya aMge kahe che ke, 'tAsa ziza bahu labdhinidhi gaNadhara gautamasvAmi, sevyo surataru sarikho, guNa-girUo abhirAma.' hastici, saM. 1717nA 'citrasena padmAvatI rAsa'nA duhAmAM lakhe che : 'tasa gaNadhara girUo guNe, gauyama suguNanidhAna, labdhi vizeSe parivaryo, pasaryo jasa guNavAna.' yazovijaya upAdhyAyanA ziSya tattvavijayajI 'amaradatta mitrAnaMdano rAsa'nA AdinA duhA kramAMka 8mAM kahe che : 'gautama gaNadhara guNanilo, labdhivaMta sIralIha, aMgUTheM amRta vase, sAdhaziromaNi siMha.' hIrANaMda/ hIramuni 'upadeza ratnakoza kathAnaka amRtamukhI catuSpadI,' saM. 1727mAM lakhe che H 'gautama gaNadhara guNa sarasa, bharyA labadhi bhaMDAra, praha sama japatAM pAmIyaI, Ichata vastu apAra.' lakSmIvallabharAja-hemarAjanA saM. 1741 pUrvenA "mahAvIra gautamasvAmI chaMda'no AraMbha A pramANe kare che : 'vara de tuM varadAyinI, sarasati kari suprasAda, vAMcuM vI2 jiNaMdasuM, gautama gaNadhara vAda.' lakheche H kavi jinavijayajI saM. 1751nA 'guNAvalI rAsa'nA AraMbhe gautamane smare che H 'valI samarUM zrutadevatA, bhagavati Adi jeha, goyamAdika gaNadhara nameM, huM paNi praNayuM teha.' vIrajI/vIracaMdanA saM. 1728nA 'karmavipAka/jaMbUpRcchA rAsanA AdinA bIjA dohAmAM 'goyama gaNahara paya namI, karmavipAka vidhi joya, phala bhAkhuM kRta karmanAM, sAMbhalajo sahu koya.' karmasiMhanI saM. 1730nA 'rohiNI (azokacaMdra) copAI'mAM AraMbhano bIjo doho juo 'vaddhamAna svAmI sadhara, sAsaNanAyaka sAra, tasa gaNadhara gautama namuM, ladhi taNau bhaMDAra.' saM. 1731mAM tattvahaMsanI "uttamakumAra copAI'mAM Adino duho kahe che : 'goyama gaNadhara pAya namuM, gaNadhara IgyAre sAra, moTA munivara vAMdatAM, upaje haraSa apAra.' :
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi DOD D DDDDDDD vibudhavijayanA "maMgalakalaza rAsa' (saM. 1730)mAM bIjo duho che : puMDarika gautama pramukha, caudaseM bAvana, guNadariA gaNadhara namuM, haraSita hoya jagamana." suravijayajInA 'ratanapALa rAsa' saM.1732nA Adino bIjo duho che : - "puMDarika gautama pramukha, gaNadhara huvA guNavaMta, caudaseM bAvana namuM, moTA mahimAvaMta." kavi khemanI "anAthI RSisaMdhi' saM. 1745nA AraMbhe lakhyuM che : "vadiya vIra jisa jagIsa, nita praNamuM tasa gautama sIsa." kuzalalAbha vAcaka saM. 1748mAM "dharmabuddhi copAI'mAM lakhe che : "vardhamAna jinavara namuM, sAsanano siNagAra, guru gautama sarasati namuM, samarI zrI navakAra." A ja kavinI saM. 1750nI vanarAjarSi copAImAM trIjA duhAnA pUrvArdhamAM lakhe | puMDarika gautama pramukha, praNamI sahunA pAya..." caMdravijayajI saM. 1749nI dhA zAlibhadranI copAInA AraMbhe kahe che : samarI sarasati sAminI, tima valI gautamasvAmi, nAma japatAM jehanaI, lahII vaMchita kAma." mohanavijayanA saM. 1854nA narmadAsuMdarIno rAsano Adino bIjo duho che : dhAraka atizaya ehavA, jina suragirI pari (pare) dhIra, huM praNamuM te vIrane, gautama jAsa vajIra." (brahma) jJAnasAgaranI saM. 1659nI racanA "ratnatraya vratakathAnA AraMbhanI kaDIno uttarArdha che ? "gautama kerA praNamuM pAya, jehathI bahuvidha maMgala thAya." lAdhA zAhanA saM. 1795nA zivacaMdajIno rAsa'mAMnA bIjA duhAno pUrvAdha che : zrI gautama pramukha je munivarA, zrI sohama gaNarAya.." saM. 1761mAM gaMga muni-gAMgajInA "ratnasAra tejasAra rAsa'no AraMbhano cotho duho che tasa gaNadhara gautama namuM, labadhi taNo bhaMDAra, samajhAvI bhavya jIvane, utAre bhavapAra." kamasiMhanI saM. 1762nI aDhAra nAtra copAInA prAraMbhika duhAmAM che : "zrI gautama gaNadhara namI, pAmI suguru pasAu, aSTAdaza sagapaNa taNI, kathA kahuM dhari jAu."
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 389 durgadAsa/dugadAsanI 'jabUsvAmI coDhAliyuM saM. 1793no AraMbha Ama che : purasAdanI parama prabhu, praNamuM goDI pAsa; mahAvIra mahimAnilo, gaNadhara gautama jAsa.' caturanI saM. 1771mAM lakhAyelI "caMdanamalayAgIrI copAI'no AraMbha che : "goyama gaNadhara paya namI, ladhi taNo bhaMDAra; jasu praNamaI savi pAIthaI, svarga-mokSa-pada sAra." caturasAgaranA "madanakumArano rAsa' saM. 1772mAM prAraMbhamAM bIjI paMktimAM Ama che : "gautama AduM gaNadhara valI, bheTIsa be kara joDi mUkhya paTodhara vIrano, bhrAta IgyAra taNi che joDi." devavijayanA rUpamenakumAra rAsa' saM. 1778nA prAraMbhano bIjo duho che : vAMduM gautama varanA, labdhIvaMta gaNadhAra; hojo anudina saMdhane, dAyaka suSa zrIkAra." gajavijayajInA "munipati rAsa' saM. 1781mAM prAraMbhe duho che : gaNadhara gautama nAma che, labdhi aThavIsa sAra, nAme navanidhi saMghane, vyApe suksa saMsAra." nihAlacaMdrakRta 'mANekadevIno rAsa' saM. 1798no AraMbha che : "zrIguru gautama pAya namI, sArada mAta manAuM re, deha thakI budhi upaje, guNa puNyavaMtanA gAuM re." kAvyAraMbhe keTaleka sthaLe amukane prabhAvazALI upamA ApavA mATe paNa gautama sarakhA gaNyA che. te ja rIte kAvyanA prAraMbhe jema gautamavaMdanA Ave che tema amuka kAvyanA aMta bhAgamAM paNa temanuM nAma AdarapUrvaka levAyuM che. uparanAM daSTAMto parathI joI zakAya che ke pUjya gautamasvAmIne mukhya gaNadhara, bhagavAna mahAvIranA kRpApAtra, guNadhara, labdhivaMta, sukhadAtA, bhavatAraka vagere guNo sAthe yAda karAyA che. * * *
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi chaMdomAM gautama gaNadhara -prA. kavinabhAI zAha akSaranA uccAraNamAMthI janmato, mApathI, sameLatAthI vANI-vANInA AkArane chaMda kahevAya che. vizvanA vaividhyapUrNa sAhitya-vArasAmAM svAbhAvika kAvyaracanAo khUba jovA maLe che. gadyane padyamAM mUkI TUMkamAM, saMkSepamAM A chaMdomAM mUkavAnI paddhati bahu prAcIna che. AkhAM ne AkhAM jIvanacaritro chaMdomAM racAyelAM jovA maLe che. atre gaNadhara gautamasvAmIjI viSayaka chaMdonuM vizleSaNa apAyuM che. nirAMte vAMcazo. prA. zrI kavinabhAI zAha bIlImorAnI kaoNlejamAM adhyApaka che, aneka jaina saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. - saMpAdaka vizvanA vaividhyapUrNa sAhityavArasA tarapha najara karatAM svAbhAvika rIte kAvyasvarUpamAM racanAo thayelI jovA maLe che. vAlmIkinuM rAmAyaNa e anuSupa chaMdanI sarvottama prAcIna racanA che. temAM chaMda ane kavitAno subhaga samanvaya sadhAyo che. chaMda e kAvyanuM jIvaMta aMga che. saMskRta bhASA uparAMta anya bhASAomAM chaMdayakta racanAo thaI che. e daSTie chaMda vizeno zAstrIya paricaya meLavavo jarUrI bane che. chaMdano mahimA ne chaMdayukta racanAnuM sAmarthya samajavA mATe, chaMda viSe vivecaka zrI rA. vi. pAThake vyakta kareluM maMtavya jovuM jarUrI che. chaMdanI vyAkhyA ApatAM temaNe nIce pramANe jaNAvyuM che : "chaMda eTale akSaranA uccAraNamAMthI janmato, mApathI siddha sumeLavALI vANIno AkAra." chaMda e kAvyanA svarUpanI viziSTa AkRti che."" - zrI vizvanAtha maganalAla bhaTTa jaNAve che ke "vRttano paryAyavAcI zabda chaMda che. vRtta vize narasiMharAva jaNAve che ke vRtta zabdano vyutpatyartha pheraveluM, rUpAMtara pAmeluM che. arthAt gadyane padyanA rUpamAM mUkeluM ema artha che. aMgrejImAM Verse zabdano artha paNa te ja rIte Verto=Turn padyanuM svarUpa sUcave che." chaMda eTale akSara ke mAtrAnA meLa-niyamathI banelI kavitA, evI paNa eka samajUtI chaMdanI che. purAtana ane madhyakAlIna samayamAM kavio ane sAdhu-saMto moTe bhAge janatAne potAnI racanAo gAI saMbhaLAvatA hatA, eTale chaMda ane rAgano vizeSa prayoga thato hato. gujarAtI bhASAmAM to saMskRta vRtto uparathI chaMdono vikAsa thayo che. rAsa-pada-AkhyAna jevA kAvyaprakAromAM geyatA rahelI che. geyatAne kAraNe AvI chaMdobaddha racanAo vadhu pracAralakSI banI hatI. sarjakana kartavyamAM A daSTi rahelI hatI, eTale chaMdayukta racanAo vizeSa maLI Ave che. temAM thoDA - A. sAhitya siddhAMto le paMDyA, nAyaka paTela ojhA, anaDA prakAzana, amadyavAda, pau 80 B sAhityano svAdhyAya 9. vi. ma. bhaTTa pA..156
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 31 pheraphAra sAthe zAstrIya rAgo ane dezIono prayoga paNa thayelo che. mAtrAmeLa chaMdomAMthI keTalIka dezIono vikAsa thayo. apabhraMza racanAomAM chaMdo ane dezIo banneno prayoga thayo che. chaMdamAM prAsa, tAla, laya hovAthI kAvyanA viSayane hRdaya sudhI pahoMcADavAmAM sahAyaka che. manuSyanI bhAvAbhivyaktine pragaTa karavA mATe layayukta chaMdaracanA ja vadhu samartha bane che. pratibhAzALI kavioe chaMdamAM racanA karIne sAhityano samRddha amara vAraso arpaNa karyo che. jyAre koI racanA eka ja chaMdamAM thaI hoya athavA vividha chaMdono prayoga thayo. hoya tyAre chaMdaracanA' kahevAya che. chaMdaracanA padane lAlityapUrNa banAvIne zrotAone zIdhra sparzIne paritRpta kare che. AvI zakti gadyamAM nathI. vedathI judA chaMda e laukika chaMda che. piMgaLanA chaMdo laukika kahevAya che. piMgaLamAM akSarameLa, mAtrAmeLa ane rUpameLa chaMdonI mAhitI che. laukika saMskRta bhASAmAM sau prathama vAlmIkie anurupa chaMda prayoga karyo che. tyAra pachI te saMskRtamAM ane bAdamAM gujarAtImAM sahaja rIte pracAra pAmyo che. jaina kavionI chaMdaracanAonI vigato nIce pramANe che : raMgaratnAkara neminAtha chaMdanI racanA kavi lAvaNyasamaye saM. 1540mAM karI che. temAM vividha chaMdo dvArA neminAthanuM caritra varNavyuM che. temAM 117 kaDIo che. racanAne aMte saMskRtamAM chaMda racanA-adhikAra parNa thAya che evo ullekha thayelo jovA maLe che. zrI nirAmi zrI neminAthochavojhadhivAre prathamaesfdhakAra saMpUf: " kavie prAsAdika zailImAM racanA karI che, vividha alaMkArothI abhivyakti karIne kavipratibhAno paricaya karAvyo che. "zrI sUrya-dIvA vAda chaMda kavi lAvaNyasamayanI A racanA sUrya ane dIvo-e bemAMthI koNa pradhAna che tenA viSenI mAhitI Ape che. chappaya chaMdanI 30 kaDImAM racanA karI che. | bhAratI chaMdanI racanA kavi saMghavijaye saM. 1687mAM karI che. enuM bIjuM nAma bhaMgavatIno chaMda che. sarasvatI, zrutadevI e arthamAM chaMda racanA karI che. temAM soLa vidyAdevIo, cosaTha yoginI ane navaduganI stuti karavAmAM AvI che. kavie "aDayalla' chaMdano prayoga karyo che. gautamasvAmI viSayaka chaMdaracanAono paricaya bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara zrI gautamasvAmInuM jIvana ane kArya A kaLikALamAM bhavya jIvonA kalyANane mATe ananya preraNAdAyI che. gautamasvAmI e bhagavAna mahAvIranA zAsananA prathama sukAnI (gaNadhara) ane anaMta upakArI gurudeva che. emanA jIvananA prasaMgone mitAkSarI zailImAM ne vistArathI gUMthI levAno prazasya prayatna vividha kavioe stavana, sajajhAya, chaMda ane caityavaMdana jevI racanAomAM karyo che. [1] kavi zrI saubhAgyavijayajI mahArAje gautamasvAmInA nava gAthAnA chaMdamAM emano mahimA varNavyo che. chaMdanI AraMbhanI paMktio nIce mujaba che : mAta pRthvI-suta prAtaH UThI namo; gaNadhara gautama nAma gele." prabhAtanA samayamAM chaMdanuM stuti svarUpe gAna karavAmAM Ave che. pavitra ane divya vyaktinA
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi jIvananuM nAmasmaraNa jIvanamAM sarva rIte saubhAgya bakSe che. kavie prabhAtI rAgamAM A racanA karI che. narasiMhanAM prabhAtiyAM kahevAya che tenI sAthe A chaMdaracanA sAmya dharAve che. vartamAnamAM paNa parvanA divase, nUtana varSa ane mahinAnA prAraMbhe tema ja maMgalamaya divase gautamasvAmInA chaMdanuM loko gurumukhethI zravaNa kare che. vizeSaNayukta zailImAM gautamasvAmIno paricaya karAvatAM kavi A ja chaMdamAM nIce mujaba jaNAve che : "suramaNi jeha ciMtAmaNi surata, kAmita pUraNa kAmadhenuM." gautamasvAmI suramaNi, ciMtAmaNi ane kalpavRkSa samAna che. AvA gautamasvAmInuM dhyAna | dharavAthI AtmAno udaya thAya che. "udaya jasa nAmathI adhika lIlA lahe, sujasa saubhAgya dolata savAI." gautamasvAmInA plAnathI vibavinAza, manokAmanA pUrNa, duzmana dUra bhAge, svajano sAthe | sumeLa rahe vagere suvidhAo upalabdha thAya che. gautamasvAmIno prabhAva mAtra manuSyalokamAM ja nathI, svarganA devo paNa bhaktibhAvathI mastaka namAvIne praNAma kare che. "akhaMDa pracaMDa pratApa hoya avanimAM, suranara jehane ziza nAme." [2] kavi lAvaNyasamayanI 9 gAthAnA gautamasvAmInA chaMdanI racanAmAM emano mahimA gAvAmAM Avyo che. gautamasvAmInA dhyAna ane smaraNathI zuM prApti thAya che tenI mAhitI darzAvI. che. A chaMdamAM gautamasvAmInA jIvana viSayaka saMkSipta ullekha karIne emano mahimA gAvAmAM Avyo che. chaMdano AraMbha nIcenI paMktithI thAya che : "vIra jisesara kero ziSya gautama nAma japo nizadiza." gautamasvAmInA prabhAvanuM varNana karatAM kavi jaNAve che ke : "gautama nAme gayavara caDhe, manavAMchita helA saMpaje, gautama nAme nAve roga, gautama nAme sarva saMjoga. | 2 | je vairI virUA raMkaDA, tasa nAme nAve DhaMkaDA; bhUta preta navi khaMDe prANa, te gautama nAma karuM vakhANa. | 3 | gautama nAme nirmaLa kAya, gautamanAme vAdhe Aya; gautama jina zAsana zaNagAra, gautama nAme jayajayakAra. | 4 || zALa dALa surahA vRta goLa, manavAMchita kApaDa taMboLa; dhare sudharaNI nirmaLa citta, gautama nAme putra vinIta. Tii paI ghara mayagala ghoDAnI joDa, vAruM pahoMce vAMchita koDa, mahiyala mAne moTA rAya, jo tUThe gautamanA pAya. || 7 | uparokta kAvyapaMktio gautamasvAmInA nAmasmaraNano apUrva mahimA pragaTa kare che. kavino 1. prAcIna chaMda saMgraha saMpA. muni vidyAvijayajI, pa86.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 393 A chaMda gautamasvAmInI gurudeva tarIke upAsanAthI prApta thatA lAbhanI mAhitI Ape che. kavinI prAsaracanA noMdhapAtra che. pratyeka gAthAmAM "gautama" zabdaprayoga karIne emanA pratyeno anaMta upakArI gurubhaktibhAva darzAvavAmAM Avyo che. bhASA saraLa gujarAtI hovA chatAM prAkRta zabdaprayogo jevA ke jijJesara, gayavara, mayagala, mahiyala thayelA jovA maLe che. maMgala prasaMge guru bhagavaMta A chaMda saMbhaLAve che, jethI samAjamAM uparokta chaMda vizeSa pracalita ane lokapriya che. [3] kavi rUpacaMda gaNinA ziSya muni zrIcaMde cha gAthAmAM gautamasvAmIno mahimA gAyo che. AraMbhanI paMkti nIce mujaba che H jyo jyo gautama gaNadhAra mhoTI labdhi taNo bhaMDAra.' gautamasvAmInA smaraNathI manovAMchita pUrNa thAya, bhautika sukha-samRddhi prApta thAya te prakAranA vicAronI chaMdamAM abhivyaktithI che. namUnA rUpa paMkti joIe to-- 'gayagamaNI ramaNI jagasAra, putra kalatra sajjana parivAra Ave kanaka koDi vistAra, jayo jayo gautama gaNadhAra.'' chaMdaracanAnI paMktio prAsaracanAthI rasikatAnI anubhUti dvArA bhaktibhAvamAM lIna kare tevI che. jayo jayo. gautama gaNadhAra' e paMktinI pratyeka kaDImAM punarukti e gautamasvAmInA jayajayakAranI bhAvanAne vizeSa noMdhapAtra rIte pragaTa kare che. gautamasvAmI aSTaka saMskRta stotraracanAomAM prAtaHsmaraNIya stotra tarIke gautamasvAmI aSTaka prathama koTinuM ananya preraNAdAyI sthAna dharAve che. emanuM jIvana ane kArya vizvanA sarva jIvone mATe amara paMthanA yAtrI tarIke bhavasamudramAM saphara karanArAne mATe dIvAdAMDI samAna che. "prabhunA pagale-pagale cAlyAM jAya che nara-nAra." ema kahIe tyAre sau prathama jo koInuM nAmasmaraNa karavuM hoya to eka mAtra "gautamasvAmI gaNadhara." "gurum guru" emanA jIvanano mitAkSarI arthaghana ane rahasyamaya paricaya gautamasvAmI aSTakanI laghuracanAmAM thAya che. biMdumAMthI siMdhunAM darzana thAya tema laghu aSTaka emanA jIvanano paricaya ApIne prabhAtanAM puSpa samAna parimala prasarAvI jIvanabAgane mheMkato karI de che. aSTakanI mahattvanI vigato nIce pramANe che : 50 A aSTakanI racanA saMskRta bhASAnA indravajrA chaMdanI 10 gAthAmAM thaI che. jaina sAhityanI paraMparAmAM vinA nAmano ullekha lagabhaga badhI ja racanAomAM thayelo hoya che. ahIM evo ullekha nathI, eTale A stotra prAcIna hovAno saMbhava che. prathama gAthAno AraMbha joIe to "zrI iMdrabhUti vasubhUti putraM pRthvIbhavaM gautama gotraratnam / stuvanti devAsura mAnavendrA! sa gautamo yacchatu vAMchita me ||1|| gautamasvAmIno mahimA darzAvatI cothI paMkti 1 thI 9 gAthAmAM samAna rIte sthAna pAmelI . prA. chuM. saM. pA. 89 3. gujarAtI sAhityanAM svarUpo le. maMjulAla majamudAra; pA. 104.
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi che. gautamasvAmInI vizuddha hRdayathI upAsanA e manovAMchita ApavA mATe samartha che. manovAMchitano artha zuM ka2vo e prazna vicAravA javo che. bhautika sukha-samRddhinAM sAdhano, putra, patnI, parivAra Adi to bhavabhramaNanA nimitta rUpa che. A jIvanane manovAMchita koI hoya to te ratnatrayI darzana, jJAna ane cAritra che. e sivAya koI icchA hoI zake ja nahIM, eTale bhArekarmI jIvo ajJAnatAne vaza thaIne kSullaka vastuonI icchAo pUrNa thAya tevI bhaktinA phaLanI AzA rAkhe che. pariNAme saMsAra ghaTADavAne badale vadhAre che. je potAnA jIvanamAM ArAdhanA karIne, saMsAra dhaTADIne sarvocca evA kevaLajJAnane prApta karIne siddhipadane pAmyA tenI pAse AvI AzA rakhAya kharI ? anaMta upakArI guru bhagavaMta pAse bhautika samRddhinI sodAbAjI cAlI rahI che to te maLI jAya, paNa manuSyajanma hArI gayA, tenuM zuM ? e vicArIe to manovAMchitanI yathArthatA samajAya. gautamasvAmI e sAkSAt jJAnasAgara hatA. bhagavAna mahAvIre mAtra tripadInuM dAna karyuM, ane temAMthI dvAdazAMgInI racanA karIne virATa vizvanA mAnavIonA kalyANane mATe bhagavAna mahAvIranA vArasadAra tarIke jJAnamArgano apUrva prakAza-puMja pAtharyo, jenuM ciMtana, manana ane zravaNa karIne caturvidha saMgha ArAdhanAmaya banIne manuSyajanmane kRtArtha karI rahyA che. bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne tripadI saMbhaLAvI tyAra pachI emaNe dvAdazAMgInI racanA karI. tripadInI vigata nIce mujaba che : 'tannevA, vimevA, thuvevA' eTale ke dareka padArtha vartamAna paryAya rUpe utpanna thAya che, pUrvanA paryAya rUpe naSTa thAya che, ane mULa dravya rUpe nitya rahe che. bIjI gAthA gautamasvAmInA bahuzrutapaNAno ane agAdha jJAnano prabhAva darzAve che. gautamasvAmInuM smaraNa to saMyama dvArA muktipaMthanA yAtrI jevA gacchanA AcAryo 'sUrimaMtra' tarIke nitya jApa japIne kare che, ane parokSa rIte emanA kRpApAtra banI sukha-zAtAthI mahAvratanuM pAlana karIne sva-paranA kalyANano sAkSAtkAra karAve che. trIjI gAthA gautamasvAmInI ArAdhanA maMtrarUpe thAya che teno saMdarbha darzAve che. gautamasvAmI anaMta labdhinidhAna hatA. emanA aMgUThAmAM amRta hatuM. akSINa labdhi hatI, jethI pAtrane sparza kare temAM anna khUTe ja nahIM. aSTApada parvata para potAnI atula zaktithI pahoMcI gayA, tApasone pAraNAM karAvyAM, vagere pracalita vigatono ullekha che, je gautamasvAmInA jIvananA camatkAranA prasaMgo samAna gaNAya che. A aSTakanI navamI gAthA vizeSa noMdhapAtra che. bIja vagara phaLa prApta thAya nahIM, e nyAye gautamasvAmI e muktimArganI ArAdhanAnA bIja samAna che ema darzAvatA kavi jaNAve che ke H ''trailokyabIjuM, parameSThibIjuM, sajJAnabIjuM jinarAjabIjuM yannAma cokta vidadhAti siddhi sa gautamo yacchatu vAMchita me ||lA traNa loka, parameSThipada, jJAnamArga ane jinapadanA bIja samAna gautamasvAmI amone manovAMchita Apo. AvA mahAkalyANakArI gautamasvAmI guru-gaNadharanuM nAma-smaraNa sarva rIte siddhi ApanAruM bane che.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 395 aSTakanI 10mI gAthA madhyakAlIna kAvya-paraMparA anusAra phaLazrutino nirdeza kare che. prabhAtanA samayamAM je munio emanuM nAmasmaraNa kare che teo sarva rIte kalyANane pAme che. dharmanI tamAma pravRttiomAM lAbhanI ja daSTi rahelI che eTale jIvo paNa lAbhanI apekSAe dharmamAM joDAya che. jyAre jJAnadRSTi jAge che tyAre satya samajAtAM bhautika apekSA pratyenI koI IcchA rahetI nathI. sAdhuo ane zrAvakone ja nahIM paNa caturvidha saMghane mATe gautamasvAmInuM puNyasmaraNa jIvanamAM maMgalakArI bane che. * * * nUtana varSanA dine bhaNAvavAnI anaMtalablinidhAna zrI gautamasvAmInI pUjA racayitA : acalagacchAdhipati pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI guNasAgarasUrijI mahArAja preraNAdAtA : tapasvI pa. pU. munizrI cAritraratnasAgarajI mahArAja saMkalanakartA : pa. pU. munizrI sarvodayasAgarajI mahArAja zrI gautamasvAmInI pUjA : pahelI (duhA) praNamI sarva jinezvaro, praNamI siddhabhagavAna, praNamI zrI gurudevane, je che kRpA nidhAna. bahaMtera jinAlayane namuM advitIya tIrtha pradhAna kacchamAM je zobhI rahyuM, name pUje puNyavAna. anaMtalabdhithI bhaya, zrI gautama gaNadhAra; racuM pUjA e gurudevanI, sarva samRddhi denAra. jala caMdana puSpa vAsacUrNa, dhUpa akSata sukhakAra; aSTamaMgala dapaNe karI, pUjo aSTa prakAra. DhALa : pahelI (rAga : mAruM mana mohyuM re zrI siddhAcale re.) mAre mana pyArA re gautama svAmIjI re, anaMtalabdhi nidhAna; guNa gAuM gautamasvAmI taNA re, jAge AtamajJAna..mAre mana guru gautamanA guru mahAvIra prabhu re praNamuM vAraMvAra asaMkhya dvIponI madhye zobhato re, jebUdIpa goLAkAra...mAre mana,
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi $ $ $ $ lAkha yojana pramANa che jehano re, eno dakSiNa vibhAga, bharatakSetranA nAme prasiddha che re, uttara-dakSiNa be bhAga..mAre mana, magadhadeza sohAmaNo dakSiNe re, tasa svAmI zreNikarAya; rAjagRhI nagarI mAMhe vase re, abhayakumAra maMtrIrAya....mAre mana, gobara gAme vipra vasubhUti vase re, nIti sadAcAra dhAra; zIlavatI rUpe raMbhA samI re, pRthvI patnI guNAgAra..mAre mana pati patnI vyavahAra zobhatA re, sukhamAM divaso jAya; gautama nIti guNasAgarasUri kahe re, gautama nAme sukha thAya...mAre mana, bhavatu vIra jinamya suziSyako, gaNadharaH prathamovara gautamaH | jani jarAmagaNAdi-nivArakA, sakala jIva guNAbdhi vitArakaH || maMtra : OM hrIM zrI janma-jarA-mRtyu nivAraNAya, roga zoka duHkha durgati vii saMkaTa sakalADazubha nivAraNAya, zrImate anaMtalablinidhAnAya sarva sukha samRddhi aSTamahAsiddhi pradAya parama gurudevAya zrImate zrI vIra prathama gaNadhara zrI gautamasvAmine jala caMdanuM puSpANi vAsacUrNa dhUpa akSatAnuM aSTa maMgalAni darpaNa yajAmahe svAhA. gautamasvAmI pUjA-bIjI duho) gobara gAmamAM anya paNa, vipra vase guNavAna, paNa vasubhUti vipravara, tethI adhika dIpyamAna. DhALa-bIjI (rAga : bharatane pATe bhUpati re...) guNa gAo gautama taNA re, samRddhi thAya apAra...salUNA.. vipra vasubhUti viprA pRthvIno re, sukhamaya jAya saMsAra...salUNA..... jima goyamaguNa gAIye re, tima samRddhi vistAra salUNA...jima) pRthvImAtAe zubha svapnathI re, garbha dhaya sukhakAra saluNA; garbhakALa pUro thatAM re, putrajanma thayo sAra salUNA.jima indrabhUti nAma rAkhiyuM re, caMdranI jema vRddhi thAya saluNA; kramathI abhyAsa kare ghaNo re, cauda vidyA bhaNI jAya salUNA...jima) sAta hastamAna dehathI re, zobhe guNonA bhaMDAra salUNA; sUrya caMdra jasa tejathI re, thayA gagane pharanAra salUNA....jima0 mukha hasta pada netra padmane re, joI jale paDyAM paDyo sAru nirupama jasa rUpa dekhIne re, anaMta thayo kAmadhAra salUNA...jima0 meru dhIra samudra gaMbhIra banyA re, jinasevA pUrve karI joya salUNA; 'gautama nIti guNasUri kahe re, gautama smaro Rddhi hoya salUNA...jima
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 397 - - - - - - - - - - - - bhavatu vIra jinasya suziSyako, gaNadharaH prathamovara gautamaH | jana jarA maraNAdi nivArakA, sakala jIva guNAbdhi vitArakaH || maMtra : OM hrIM zrI janma-jarA-mRtyu nivAraNAya, roga-zoka duHkha durgati vipna saMkaTa sakalADazubha | nivAraNAya, zrImate anaMtalablinidhAnAya sarvasukha samRddhi aSTamahAsiddhi pradAya parama gurudevAya zrImate zrI vIra prathama gaNadhara zrI gautamasvAmine jala caMdane puSpANi vAsacUrNa dhUpa akSatAnuM aSTa maMgalAni darpaNuM yajAmahe svAhA | gautamasvAmI pUjA-trIjI (duho) mithyAmati saMsargathI, mithyAdaSTi daDha thAya; hiMsaka yajJone kare, indrabhUti dvijarAya. DhALa-trIjI (rAga : samavasaraNa suravara race re....) mithyAdharmane sevato re, mithyA dharme hoziyAra, sAheba zivarasiyA.. pracAra kare mithyA dharmano 2, pAMcaso ziSya parivAra, sAheba zivarasiyA... zivavasiyA re mAre mana vasiyA re, dila vasiyA jinarAja....sAheba, pRthvIpIThe bahu pharI pharI re, dharmanAme hiMsAkAra...sAheba.... gautama gotra indrabhUtinuM re, tiNe gautama nAmadhAra...sAheba. evA ja daza paMDito malyA re, hiMsaka yajJa karanAra....sAheba... sarve potAne sarvajJa mAne re, eka eka zaMkA dharanAra...sAheba.... paraspara zaMkA pUche nahIM re, nija UNapa DhAMkanAra...sAheba... yajJakAra agiyAre paMDito re, AvyA pAvApurI sAra....sAheba devoe samavasaraNa racyuM re, upadeze niSphaLa vIra....sAheba..... mAnavo koI Avela nahIM re, devo na thAya vratadhAra...sAheba.. gautama nIti guNasUri' kahe re, jinavANI sukhakAra....sAheba.... bhava, vIrajinamya suziSyako, gaNadharaH prathamovara gautamaH | jani jarAmaraNAdi nivArakaH sakala jIva guNAbdhi vitArakaH | maMtra : OM hrIM zrI janma-jarA-mRtyu nivAraNAya, roga zoka duHkha durgati vipna saMkaTa sakalADasukha nivAraNAya, zrImate anaMtalablinidhAnAya sarva sukha samRddhi aSTa mahAsiddhi pradAya parama gurudevAya zrImate zrI vIra prathama gaNadhara zrI gautamasvAmine jala caMdanuM puSpANi vAsacUrNa dhUpa akSatAnuM aSTa maMgalAni darpaNuM yajAmahe svAhA | gautamasvAmI pUjAsothI vaizAkha sudi dazame prabhu, kevalajJAnI thAya; paNa dezanA niSphala thatAM, saMgha sthApavA jAya.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 ] DhALa : cothI (rAga : Aja mArA deharAsaramAM motIDe meha varasyA.) mahAvIra prabhujI saMgha sthApavA, pAvApurImAM AvyA re; samavasaraNa devoe banAvyuM, prabhu prabhAva pathArAyA re....mahAvI20 naga2loka sahu harSe AvI, samavasaraNe jina vAMghA re; kroDo devadevIo Ave, dekhI gautama AnaMdyA re....mahAvI20 prabhAva dekho A yajJono, devadevIo Ave re, ema kahe te samaye devo, samavasaraNamAM jAve re....mahAvI20 indrabhUti abhimAne bole, mUrSothI AvuM karAya re, paNa devo jo AvuM kare to, mujathI nahIM sahevAya re....mahAvI20 lokone pUche kyAM jAo sahu, teo kahe mahAvIra pAsa re; aho, eNe devo AkarSyA, mahApAkhaMDI che khAsa re....mahAvI20 jItyA viNa choDuM nahIM ehane, muja sama jJAnI na koya re; 'gautama nIti guNasUri' kahe, tyAM jaI gautama joya re....mahAvI20 bhavatu vIra jinasya suziSyako, gaNadharaH prathamovara gautamaH / jAna jarAmaraNAdi nivArakaH sakala jIva guNAbdhi vitArakaH / / (rAga : sAMbhaLajo muni saMyama rAge....) gautama pAMcaso ziSya parivariyA, joI samRddhi vistAra re; A to mahAindrajAliyo lAge, jItavA karato vicAra re....gautama0 [ mahAmaNi ciMtAmaNi indrabhUti kSemakuzale Avyo ne, suNI vIravAkya vicArAya che; are A to muja nAma paNa jANe, muja jagaprasiddha jaNAya re....gautama0 muja saMzaya jANI dUra kare to, sAco jJAnI kahevAya re; gautama tane A zaMkA che te, A vedapadothI vArAya re....gautama0 1. 2. 3. maMtra : OM hrI janma-jarA-mRtyu nivAraNAya, roga zoka duHkha durgati vighna saMkaTa sakalADazubha nivAraNAya, zrImate anaMtalabdhinidhAnAya sarva sukha samRddhi, aSTa mahAsiddhi pradAya parama gurudevAya zrImate zrI vIra prathama gaNadhara zrI gautamasvAmine jalaM caMdana puSpANi vAsacUrNa dhUpa akSatAn aSTa maMgalAni darpaNuM yajAmahe svAhA / gautamasvAmIpUjA pAMcamI (duho) samavasaraNe beThA prabhu, kroDo devothI pUjAya; chatra cAmare puSpavRSTithI, zobhe zrI jinarAya. DhALa : pAMcamI 4. 5. 6. 1. 2. 3.
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 399 suNI veda-pado mAna mUkI namI gautama, pAMcaso saha ziSya thAya re, jItAya nahIM mAro bhAI koIthI paNa, agnibhUtithI vicArAya re..gautama0 4. jaI hamaNAM bhAIne choDAvI lauM, kahI mahAvIra pAse jAya re; veda-padothI eno saMzaya TALe, ziSyo saha e paNa ziSya thAya re...gautama) pa. vAyubhUti Adi navapaMDito paNa, zaMkA nivArI ziSya thAya re, gautama nIti guNasAgarasUri' kahe, agiyAre satyamArga pAya re....gautama0 6. bhava, vIra jinasya suziSyako, gaNadharaH prathamovara gautamaH | jani jarAmaraNAdi nivArakA, sakala jIva guNAbdhi vitArakaH | maMtra : OM hrIM zrI janma-jarA-mRtyu nivAraNAya, roga zoka dukha durgati vighna saMkaTa sakalADazubha nivAraNAya, zrImate anaMtalablinidhAnAya sarva sukha samRddhi aSTa mahAsiddhi pradAya parama gurudevAya zrImate zrI vIra prathama gaNadhara zrI gautamasvAmine jala caMdane puSpANi vAsacUrNa dhUpa akSatAnuM aSTa maMgalAni darpaNuM yajAmahe svAhA | gautamasvAmI pUjA-chaThThI duho). ziSyo saha agiyArane, dIkSA daI jinarAya, agiyArane yogya jANIne, gaNadhara pada devAya. DhALa : chaThThI (rAga : jAvo jAvo aya mere sAdhu) pUjo pUjo zrI gautamasvAmI, bahu jIva tAraNahAra, bahu jIva tAraNahAra, goyamajI, bahu jIva tAraNahAra...pUjo pUjo, vIra pAsethI tripadI pAmI, sarve gaNadhararAya, dvAdazAMgI racanA kare kSaNamAM, jaga upakAra karAya.pUjo pUjo, chaThTha chaThTha tapa karatAM bahu bhAve, indrabhUti gaNarAya; paravariyA pAMcaso ziSyothI, upadeza detA jAya...pUjo pUjo jaga vicarI upakAra kare bahu, zreSTha saMyama pAlanAra; tapa saMyame labdhi meLavI thAya, anaMta labdhi dharanAra pUjo pUjo, bodha daI jasa jasa dIkSA de, te te kevalI thAya; nija pAse kevala nahIM to ye, kevalajJAna devAya...pUjo pUjo,* huM mukti pAmuM ke nahIM prabhujI, gautamathI puchAya; Apa labdha aSTApade jaI jina vAMde te mokSe jAya..pUjo pUjo, mahAvIra mukhathI suNI muktipatha gautama harSita thAya; gautamanIti guNasAgarasUri' kahe gautama nAme sukha thAya. pUjo jo, aTakAyata karavAmAM amadAvAdamAM
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 ] bhavatu vI2 jinasya suziSyako, gaNadharaH prathamovara gautamaH / jAna jarAmaraNAdi nivAraka, sakala jIva guNAdhi vitArakaH / / maMtra : OM hrI zrI janma-jarA-matyu nivAraNAya, roga zoka duHkha durgati vighna saMkaTa sakalAzubha nivAraNAya, zrImate anaMtalabdhinidhAnAya sarva sukha samRddhi aSTamahAsiddhi pradAya parama gurudevAya zrImate zrI vIra prathama gaNadhara zrI gautamasvAmine jalaM caMdana puSpANi vAsacUrNa dhUpa akSatAn aSTa maMgalAni darpaNuM yajAmahe svAhA / gautamasvAmI pUjA-sAtamI (duho) paMdaraso tApasa jihAM, sAdhanA kare dinarAta; caDavA te aSTApade, gautama dhare dila vAta. DhALa : sAtamI (rAga : rAkhanAM ramakaDAM....) guru gautamane smaratAM pApa bhAge, jANe divase cora re; divase divase samRddhi jAge, puNyarAzi kare jora re....gautamane0 gautamane AvatA joIne, tApaso ciMtave ema; ame nathI caDI zakatA to A, puSTakAya caDe kema re....gautamane0 sUryakiraNo avalaMbI gautama, aSTApada caDI jAya; deva vAMdI vajrasvAmI jIvane, pratibodhI vaLatA thAya re....gautamane [ mahAmaNi ciMtAmaNi paMdaraso tApasane bodha daI, sAthe laIne Ave, lAvI khIra pAtre aMguTha dhArI, sarvene pAraNuM karAve re....gautamane0 khIranuM pAtra bhareluM dekhI, pAMcaso kevala pAve, samavasaraNAdi samRddhi joI, kevalI pAMcaso thAve re....gautamane0 jinavANI suNI pAMcaso kevalI thAya, jAya parSadA jyAMya; vIra kahe, goyama ApaNe beu, tulya thAzuM mokSamAya re...gautamane0 suNI vIramukhathI nija muktinI vAta, goyama harakhAya; 'gautama nIti guNasUri' kahe, goyama pUjo sukha thAya re....gautamane0 bhavatu vIra jinasya suziSyako, gaNadharaH prathamovara gautamaH / jani jarAmaraNAdi nivArakaH, sakala jIva guNAbdhi viArakaH / / 2. 3. 4. 5. 6. maMtra : OM hrIM zrI janma-jarA-matyu nivAraNAya, roga zoka duHkha durgati vighna saMkaTa sakalADazubha nivAraNAya, zrImate anaMtalabdhinidhAnAya sarva sukha samRddhi aSTa mahAsiddhi pradAya parama gurudevAya zrImate zrI vIra prathama gaNadhara zrI gautamasvAmine jalaM caMdana puSpANi vAsacUrNa dhUpaM akSatAn aSTa maMgalAni darpaNuM yajAmahe svAhA /
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] gautamasvAmInI pUjA--AThamI (duho) jaga upakAra karI prabhu AvyA pAvApurI mAMya; devazarmA pratibodhavA, mokale gautama tyAMya. DhALa : AThamI 51 (rAga : Avo Avo deva mArA sUnA sUnA..... karma khapAvI vI2 prabhujI, zIghra mokSamAM jAya; pyArA duHkhadurgati haranAra....(2) devonA gamAgamanothI, vI2 mokSa jANI jAya; apAra duHkhane pAmI gautama, bahuvidha vilapatA thAya....pyArA0 AvA samaye vIra prabhu mane, dUra kema mokalAya; dUra hoya tene samIpa bolAvavAno, vyavahAra kema lopAya....pyArA0 mAnyuM zuM kevala mAge bAla, pare thAya vastra kheMcanAra; mokSamAM sAthe Avata to zuM thAta kaMkaDAza karanAra ?.....pyArA0 svArthI kema thayA ? mAro sneha ciMtavyo kema na deva; vIra vIra kahI prazna pUchIza kyAM, konI karIza huM seva ?....pyArA0 goyama kahI uttara koNa deze, hA kema thayA ThaganAra; vilapI ciMtave vItarAga e, karyo na meM vicAra....pyArA0 kSapakazreNi caDI kevala pAve sura thayA mahimAkAra; mahAvIra mokSathI zoka goyama, kevale thayo jayajayakAra...pyArA0 vicarI upadeza daI upakAra karI, gauyama mokSe jAya; gRhI pacAza chadmastha vratI trIza, kevalI bAra varSa thAya....pyArA varSa bANuM sarvayu goyama sahasa pacAsa ziSyadhAra; 'gautamanIti guNasAgarasUri' kahe, gautama smRti RddhikAra....pyArA0 bhavatu vI2 jinasya suziSyako, gaNadharaH prathamovara gautamaH / jAna jarAmaraNAdi nivArakaH, sakala jIva guNAdhi vitA2kaH / / [ 401 1. 2. 3. 4. 5. 3. 7. 8. maMtra : OM hrI zrI janma-jarA-matyu nivAraNAya, roga zoka duHkha durgati vighna saMkaTa sakalA'zubha nivAraNAya, zrImate anaMtalabdhinidhAnAya sarva sukha samRddhi aSTa mahAsiddhi pradAya parama gurudevAya zrImate zrI vIra prathama gaNadhara zrI gautamasvAmine jalaM caMdana puSpANi vAsacUrNa dhUpaM akSatAn aSTa maMgalAni darpaNuM yajAmahe svAhA /
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kaLaza (rAga : dhanazrI athavA gAyo gAyo re mahAvIra) gAyA gAyA re gautamasvAmI guNa gAyA.... anaMtalablinidhAnazrI gautama, prathama zrI gaNadhararAyA, eka samaya paNa pramAda karIza nahi, upadeza viranA pAyA..re gautama) aSTamahAsiddhiprApadAyaka, kalpavRkSa gururAyA; ciMtAmaNi kAmadhenu kAmaghaTa, samAna samRddhi dAyA....re gautama vina kaSTa daridratA duHkha zoka, jAya gautama smRti AyA; gautamasvAmI smaraNathI bahu jIva, bahu sukhasaMpati pAyA...re gautama) svAra kalyANane karavA jemaNe, zithilAcAra nivAya; ugra tapasvI ugra saMyamI AyarakSita sUrirAyA..re gautama) ajoDa vidvAna vaktA saMyamI, acalagacchapati pAyA; jaina karyA jeNe lAkho kSatriya, ziSya jayasiMhasUrirAyA...re gautama) dharmaghoSa mahendrasiMha siMhaprabha, ajita devendrasiMha AyA, dharmaprabha siMhatilaka mahendraprabha, merUtuMga jayakIti rAyA...re gautama jayakesarI siddhAMtasAgara bhAva-sAgara guNanidhi AyA; dharmamUrti kalyANasAgarasUri paTTAnupaTTe sUrirAyA..re gautama yogIzvara prabhAvaka sarve acalagacchaza savAyA; paTTAnupade gautamasAgarasUri, guNasAgarasUri AyA....re gautama) saMvata be hajAra rumAlIza varSe mAgazara sudi bArasa AyA, rAdhanapure goyama gurupUjA, ziSyAgrahe pUrNa thAyA re...re gautama) ghara ghara maMgala samRddhikArA, pUjAe jaya jayakArA; gautama nIti guNasAgarasUri kahe, goyama pUjA sukhakArA...re gautama0 10. ItizrI anaMtalablinidhAna zrI gautamasvAmI pUjA saMpUrNa * * * AratI H zrI guru gautamasvAmInI karuM AratI lablinidhAnA, goyama guru mahArAyA re....karuM, pahelI AratI vIra prabhunA, gaNadhara padavI pAyA; lablinidhAne sohAyA re....karuM, dUsarI AratI aSTApada tIrthe, covIze jinarAyA, vaMdI sau tApasa tariyA re.....karuM,
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] tIsarI AratI vIra nirvANa, kevaLa jJAna prakAzA; cothI AratI jaLacaMdana kusume, dhUpa dIpa manohArA; te dina divALI parvALI re....karuM pAMcamI AratI sukRta karaNI, jJAna dhyAna manohArA; maMdira goDIjI birAjyA re....karuM *** maMgaLa dIvo mama maMdirIe prabhu birAje, AnaMda maMgaLa prabhAva jaNAve; aMtara AnaMda ullAsa paLa paLa, viSAda zoka nahi nahi jyAM, pramoda kAruNya mAdhyastha maMtre, vahana vicAre jIvana vahe jyAM; bhaya bhayAnaka kAraNa na maLe, yoga suyoga sugata to maLe. ajaba sauMdarya ane ramya, lIlAe vizva ramyuM hRdaye; muja maMdire Tahuke kyArI, pArzva jiNaMdato hradaye sthApI. bhAvika bhakto nitya goyama dhyAve, paramAnaMda parama pada pAve. *** ajarAmara ziva sukha dAnI re....karuM maMgaLa dIpaka priya nAtha maMgaLa cho devA, jyoti rUpa dIpaka karuM sevA re, bhavabhaya bhaMjana durita nikaMdana, tAraka nAtha dayALA, ajarAmara AnaMda kArA, tuma darzana amRtadhArA ..... kumAlapALa saMprati zreNike, vidha vidha bhaTakate e bhAvyA; vi jIva kare tuma sevA, amarApura AnaMda levA ..... apsarA AratI ati ucharaMge, maMgaLa dIpaka sAthe; vadhAvIne kumakuma hAthe, jagadIpaka nAyaka dhArI re.... saMgha caturvidha vighna nivArI, gRha gRha maMgaLa mALA, jinazAsana rakSaka devA, hojo sahAyaka zAMti devA ..... A vizva khIlI phUlavADI, jyAM goyama guru rakhavALA; mAruM tAruM mUkI karIe rakhavALI, pArzva auM tatsat samaryAnuM jIvanadhyeya che.... priya nAtha0 priya nAtha0 [ 403 priya nAtha0 priya nAtha0 priya nAtha0
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 ] khamAsamaNA 11 zrI gautamasvAmI cha%0tapanI vidhi logassa-kAugassa 11 sAthiyA 11 * padanuM nAma * OM hrIM namo goyamasvAma * khamAsamaNano duho * chaThTha chaThTha tapa kare pAraNuM, caunANI guNadhAma; e sama zubha pAtra ko nahi, namo namo goyamasvAma. zrI gautamasvAmI caityavaMdana vIra prabhunA gaNadhara, gautama cittamAM samaro; jaza nAme maMgala hue, bhavajaladhithI to. aThThAvIza labdhi dharuM, bhakta vAMchitane pUre; nAma japatAM bhavijano, duHkha saMkaTane cUre. vIra ANAne zira dhare, caudapUravanAM jANa; Atmakamala labdhinidhi, bhuvanatilakanA prANa, zrI gautamasvAmI stavana namo goyamassa namo goyamastra, gaNaNuM gaNo namo goyamassa. vIra ANAne zira dhare, aDavIsa labdhino bhaMDAra. samavasaraNamAM AvatAM dekhyo vIra taNo dedAra, AtmasaMzayane TAlIne, vIravANIno e dhAra....namo ugra tapasvI ugra jJAnI e, ugra upayoganA dhAra; vinaya vIrano e kare, karavA nijano uddhAra....namo0 raMga raMgamAM rAga vIra taNo, mAne anaMta upakAra; mithyA bhUtaDuM dUra karyuM, zuddha sakitanA dAtAra....namo0 caunANI cauda pUrvadharu, samadama guNanA AgAra; jasa nAma maMgalane vistare, dhanya gautama gaNadhAra....namo0 pacAsa varSa gharamAM vasyA, brahmacArI vratadhAra; saMyama grahI chadmastha rahyA, tIsa varSa mojA....namo0 bAra varSa kevalI rahyA, karyAM vizvamAM vihAra; pacAsa hajAra ziSya parivaryA, dezanA amRtadhAra....namo [ mahAmaNi ciMtAmaNi navakAravAlI 20 1. 2. 3. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 405 gautama nAme roga navi hue, varte naveya nidhAna; Rddhi siddhi saMpatti phale, dhanya dhanya gautama pradhAna..namo vIra nivaNa pachI kevalI, anaMta jJAnanA dhAra; aneka jIvone bhavathI tAya, bhavya jIvonA e AdhAra....namo AtmakamalamAM je dhare, labdhidharanuM e nAma; bhuvanatilaka vara te bane, meLave muktipada dhAma...namo zrI gautamasvAmI stuti (rAga : zaMkhezvara pArzvane pUjIe...) gautama gaNadhara guNa gAIe, navanidhi maMgala pAIe, ghaTa aMtara kSaNa kSaNa dhyAIe, bhuvanatilaka labdhi pAIe. zrI gautamasvAmI caityavaMdana praha uThIne hetathI namo zrI gautama svAma; AnaMda maMgala mAlane vare te guNa-gaNa dhAma. gautama nAme koI nathI, cIja na Ave hAtha; lablinidhi gautama smarI, vIra che jeno nAtha. OM hrIM pada joDI japIe, tariye A saMsAra; Atmakamala labdhi vare, bhuvanatilaka AdhAra. zrI gautamasvAmI stavana (2) gautamasvAmInA jApa karo, Rddhi siddhi maMgala mAla varo; jasa nAme saMkaTa vighna Tale, trikAla gautamanuM dhyAna dharo. vIra caraNakamalanI sevAmAM, vinayathI dinarAta rahe, caunANI caudapUrvanA dhaNI, vIranI ANAne zira vahe. tapa dhyAnalIna sadA rahetA, aThThAvIsa labdhine dharatA; vIra tattvono upadeza karatA, bhaktonAM vAMchitane pUratA. gautama nAme maMgala mAlA, roga zoka daridrane haratA; parivAra munigaNano moTo pacAsa hajAra gaNanA dharatA. vIramukti pachI kevalalakSmI, vItarAga bhAvothI e varatA; bhUmikalane pAvana karatA, varSa bAra sudhI je vicaratA. vIra svAmInA gaNadhara pahelA, vIrazAsananuM rakSaNa karatA; parivAra sudhamane soMpI, sarva karma harI mukti varatA.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 7. 1. 4. dhana te jagamAM narane jANo, je gautama nAma mana dharatA; gaNanA nahIM jenA prabhAva taNI, Atma labdhinidhi gharamAM bharatA. nija vaMchitane pUraNa karavA, AtmaRddhine pragaTa karavA, bhuvanatilaka nija uddharavA, pala pala gautama tarase manavA. * zrI gautamasvAmInI stuti * (rAga : zrI zatruMjaya tIratha sAra....). gautamasvAmInuM gaNajuM gaNIne, maMgalamAlA Rddhi varI, Atmazuddhi kIje.... aThThAvIza labdhinA dhArI kahIe, gautamasvAmIne citta dharIne; bhavajaMjAla harIje.... gautama-jApa bhavi nita karI, duHkha dharitrya saMkaTa harIje, | muktinI mAlA varIe... AtmakamalamAM dhyAna dharIne, Atmalabdhi zubha varI, bhuvanatilaka mana rIje.... zrI gautamasvAmI chaMda (rAga : raghupati rAghava rAjArAma...) vIra jinezvara kero ziSya, gautama nAma japo nizadina, jo kIje gautamanuM dhyAna, to ghara vilarsa nave nidhAna. gautama nAme gayapara caDhe, manovAMchita helA saMpaje, gautama nAme nAve roga, gautama nAme sarva saMjoga. je vairI vIruA vaMkaDA, tasa nAme nAve TUMkaDA; bhUta preta navi khaMDe prANa, te gautamanA karuM vakhANa. gautama nAme nirmala kAya, gautama nAme vAdhe Aya; gautama jinazAsana zaNagAra, gautama nAme jayajayakAra. zAla dAla surahA dhUta gola, manavAMchita kApaDa taMbola; dhare sudharanI nirmala citta, gautama nAme putra vinIta. gautama udayo avicaLa bhANa, gautama nAma japo jagajANa; moTA maMdira meru samAna, gautama nAme saphala vihANa. ghara mayagala ghoDAnI joDa, vAru pahoMce vaMchita koDa mahIyala mAne moTA rAya, jo tUThe gautamanA pAya. gautama praNamyA pAtika TaLe, uttama naranI saMgata maLe; gautama nAme nirmala jJAna gautama nAme vAdhe vAna. -
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] puNyavaMta avadhAro sahu, guru gautamanA guNa che bahu; kahe lAvaNyasamaya kara joDa, gautama tUThe sampatti kroDa. *** zrI gautamasvAmI devavaMdana vidhi prathama sthApanA sthApI, iriyA vahiyaM paDikkamI, A caityavaMdana karavuM * atha prathama caityavaMdana * namo gaNadhara namo gaNadhara, labdhi bhaMDAra, indrabhUti mahimA nIlo, vaDa vajIra mahAvIra kero. gautama gotre upanyo, gaNi agyAra mAMhe vaDero. kevalajJAna vahyuM jeNe divAlI parabhAta; jJAnavimala kahe jehanA, nAma thakI sukha-zAta. 9. indrabhUti pahilo gaNuM, gautama jasa nAma; gobara gAme upanyA, vidyAnA dhAma. paMcasayA parivAra zuM, leI saMyama bhAra; varasa pacAsa gRhe vasyA, vrate varSa ja trIza. bAra varasa kevala varyA e, bANuM varasa vi Aya; naya kahe gautama nAmathI, nitye nitye navanidhi thAya. -- pachI namrutyuNaM kahI pachI ardhA jaya vIrarAya kahevA pachI khamA0 daI A caityavaMdana karavuM. * atha dvitIya caityavaMdana * [ 407 pachI namrutyudaMta arihaMta ceIja annatya0 kahI eka navakArano kAu0 karI pArI namoDarhat kahI A thoya kahevI : cau aTha dasa doya jinane stave, dakSiNa-pazcima-uttara-pUrve; saMbhava Adi aSTApada girie valI, je gautama vaMde laLI laLI. * atha cAra thoyo prArabhyate * indrabhUti anupama guNa bharyA, je gautama gotre alaMkaryA; paMcazata chAtranuM parivaryA, vIra caraNa lahI bhavajala taryA. 1. pachI logassa0 sarvIloe arihaMta ceI0 annatya0 kahI eka navakArano kAusagga karI pArI nIce pramANe thoya kahevI H-- 2. pachI pukhtaravarI suasa bhaga0 annatya0 kahI eka navakArano kAu0 karI pArIne A thoya kahevI :
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi. tripadI pAmIne jeNe karI, dvAdazAMgI sakala guNe bhaNI; diye dIkSA te lahe kevalasari, te gautamane rahe anusarI. 3. pachI siddhANaM buddhANaM) veyAvacca0 annattha0 kahI eka navakArano kAu0 karI pArIne namohata kahI eka thoya kahevI : jakSa mAtaMga ne siddhAyikA, sUri zAsananI prabhAvikA; zrI jJAnavimala dIpAlikA, karo nitya nitya maMgala mAlikA. pachI besIne namutthaNaM, kahI, UbhA thaI arihaMta ceI0 annattha0 kahI eka navakArano | kAu0 karI pArIne namoDahaMta kahI A thoya kahevI ? atha cAra thayo prArabhyate zrI indrabhUti gaNavRddhibhUti, zrI vIratIrthAdhipa mukhya ziSya suvarNakAMti kRtakarma zAMti, namAmyahe gautama gotraratnam. pachI logassa0 savaloe) arihaMta ceI0 annattha0 kahI eka navakArano kAu0 karI, pArI nIcenI thoya bolavI : tIrthaMkarA dharmadhurA, dhurINA, ye bhUtabhAvi prati vartamAnA; satyaMcakalyANaka vAsarasthA, digaMtu te maMgalamAliko ca. pachI pukharavarI, suasmabhaga) annattha0 kahI eka navakArano kAu0 karI pArI A thoya bolavI : jinendravAkya prathitaprabhAva, kamaSThAneka prabhedasiMhaM; ArAdhita zuddhamunIndravargorjagatyemeya jayatAt nitAMta. 3. pachI siddhANaM buddhANaM veyAvacca0 annatthI kahI eka navakArano kAuo karI mArI namo hetu kahI nIce pramANe thoya bolavI : samyagudazAM vighnaharA bhavaMtu, mAtaMgayelA suranAyakAzma; dIpAlikAparvaNi suprasannA, zrI jJAnasUri varadAyakAzma. - 4. iti. pachI besIne namutthaNaMjAvaMti ceI0 khamAjAvaMti kevi0 namoDahaMta kahI be stavano kahevAM te A 2. atha gautama stavana (taMgiyA girizikhara sohe e dezI) vIra madhurI vANI bhAkhe, jaladhi jala gaMbhIra re, indrabhUti citta bhrAMti rajakaNa haraNa pravara samIra re....vIra0 1. paMcabhUta thakI pragaTe cetanA vijJAna re, tehamAM layalIna thAye, na parabhava saMjJAna re...vIra0 2.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 409 - veda padano artha ehavo kare miththArUpa re, vijJAna ghana pada veda kerAM, tehanuM eha svarU5 re....vI20 3. cetanA vijJAnaghana che, jJAnadarzana upayoga re, paMcabhUtika jJAnamaya te, hoya vastu saMyoga re...vIra, jihAM jevI vastu dekhiye, hoya tehavuM jJAna re, pUrava jJAna viparyayathI, hoya uttama jJAna re..vIra eha artha samartha jANI, majaNa pada viparIta re, eNI pere bhrAMti nirAkarIne, thayA ziSya vinIta re....vIra. . dIpAlikA prabhAte kevala lahyuM, te gautamasvAmI re, anukrame zivasukha lahyA tehane, naya kahe praNAma re...vara0 7. Iti prathama stavanam sajhAya rU5 dvitIya stavana (alabelAnI-dezI) duHkhaharaNI dIpAlikA re lAla, parva thayuM jagamAMhI bhAva prANI re, vIra nivaNathI sthApanA re lAla, Aja lage ucchAhi bhavi. samakita daSTi sAMbhalo re lAlae AMkaNI syAdvAda ghara dholIe re lAla, darzananI karI zuddhi; bhavi cAritra caMdrodaya bAMdhiye re lola, hAlo rajaduHkarmabuddhi,bhavi sama0 sevA karo jinarAjanI re lAla, dila dIThAM mIThAza bhavi0 vividha padAratha bhAvanA re lAla, te pakavAnanI rAzi bhavi. sama0 guNIjana padanI nAmanA re lAla, tehi ja juhAra bhaTTAra bhavi viveka ratna-merAIyAM re lAla, ucita te dIpa saMbhAra; bhavi. sama0 sumati suvinItA ja zuM re lAla, mana gharamAM kare vAsa; bhavi0 virati sAhelI sAthazuM re lAla, avirati alacchi nikAsa. bhavi. sama0 maitrAdikanI citanA re lAla, teha bhalA zaNagAra; bhaviO darzana guNa vAghA banyA re lAla, parimala para upagAra. bhavi. sama0 pUrva siddha kanyA pakhe re lAla, jAnIyA aNagAra; bhavi) siddhizilA vara vedikA re lAla, kanyAnivRtti sAra. bhavi0 sama anaMta catuSTa dAyajo re lAla, zuddha yoga nirodha, bhavi) pANigrahaNa prabhujI kare re lAla, sahune harakha vibodha. bhavi0 sama0 iNipare parva dIpAlikA re lAla, karatAM koDi-kalyANa, bhavi0 jJAnavimala prabhu bhakti zuM re lAla, pragaTe sakala guNa khANa. bhavi. sama0 je che ? < $ $ 9. ra
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 ] trIjuM caityavaMdana jIva kero jIva kero, ache manamAMhi, saMzaya veda pade karI, kahI artha abhimAna vAryo; zrI mahAvIra sevA karI, grahI saMyama Apa tAryo. tripadI pAmI sUMthiyA, pUrava cauda udAra, naya kahe tehanA nAmathI, hoye jayajayakAra. iti deva-vaMdana vidhi samApta. *** zrI gautamasvAmI chaMda (hastalikhita pratanA AdhAre) saMpAdikA : sAdhvI zrI vasaMtaprabhAzrIjI ''suteja'' zrI vIravAkyAtmagataH prabhAte, yo devazarmapratibodhanAya; prAtaH samAyan kila kevalityuM, taM gautamaM bhavyajanA bhajadhyuM. dIpotsave yojitapANipatraiH; surAsureArtinayAvanamaiH; yaddhipadma praNate prasaMgha, taM gautama bhavyajanA bhajadhyuM. yasya prabhAvAd vara hastasiddhe, * kaivalya-jJAnamananyazakate, prAptotvavazya svavineya vargaH taM gautamaM bhavyajanA bhajadhyuM. yannAmajApo jagati pratIto--5, bhISTArtha siddhi sakalAM pradatte; kalpadrukalpa praNamadhdanAnAM, taM gautamaM bhavyajanA bhajadhyuM. Ue stuto vIrajineza ziSyaH; mukhyo mayA kovidavRMda maMghaH; dIpAlikAyA divase gaNIndraH, saMgheDanaghe maMgala mAtanotu. *** [ mahAmaNi ciMtAmaNi 1. 2. 3. 4. 5.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 411 guru gautama stavanam guru gautamagautama japo, sukha pAo sabhI nara-nAra | guru gautama--gautama japo || jAkI chavi sama aura nahIM chavi, tihuM jaga jana manahAra |gurunA jAke sumarata janama-janama ke, nAzata pApa-pahAra TguruvA bhUkhe tApasa tRpata kiye saba, karuNA sindha apAra ITguruOT kadama-kadama para khulate jAte, nita nava maMgala-dvAra ITguruvA jIvana kI hara sAMsa-sAMsa meM, guru gautama kI jhanakAra ITguruvA gautama--gautama sumirata prANI, hota bhavodadhi pAra |guruvA sura-nara-muni saba katha-katha hAre, mahimA aparampAra ||guruvA dharatI-ambara karata "amara' saba, guru gautama jaya-jayakAra ||guru0A ' (amara bhAratImAMthI sAbhAra) -upAdhyAya zrI amaramuni | * * * zrI gautamasvAmInI prAtaH pATha karavA yogya bhAvavAhI stuti... jenuM adbhuta rUpa nirakhatAM, uramAM nahi AnaMda samAya, jenA maMgala nAme jagamAM saghaLAM vAMchita pUraNa thAya. surataru suramaNi suraghaTa karatAM jeno mahimA adhika gaNAya, evA zrI guru gautama gaNadhara padapaMkaja namuM ziza namAya.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 ] vIraprabhunA ziSya prathama je sakala labdhi taNA bhaMDAra vasubhUti dvija naMdana navalA pRthvImAta hRdayanA hAra jagamAM nahi koI ehavuM kAraja je tasa nAme nA siddha thAya evA zrI guru gautama gaNadhara padapaMkaja namuM namuM ziza namAya. vIra vadanathI vedavacananA artha yathArtha suNI tatkAla, bodha lahI paNasaya saha chAtre, svIkAryuM saMyama asarAla, tripadI pAmI antarmuhUrte dvAdaza aMga racyA kSaNamAMya evA zrI guru gautama gaNadhara padapaMkaja namuM ziza namAya. paMdaraso tApasa pratibodhI paLamAM kevaLanANI karyA nija labbe aSTApada caDIne cau viza jinapara payapraNamyA jIvanabhara prabhu vIra caraNanI jeNe bhakti karI sukhadAya evA zrI guru gautama gaNadhara padapaMkaja namuM ziza namAya. mAna thayuM jasabodha nimittaka ne gurubhakta nimittaka rAga thayo viSAda kharekhara jeno, kevalava2 dAyaka mahA bhAga nIrakhI jasa adbhuta A jIvana kone mana niva acaraja thAya evA zrI guru gautama gaNadhara padapaMkaja namuM ziza namAya. *** / / zrI gautamasvAmIjInI guNastuti / / (banne jIvana hai saMgrAmae rAga) gautama gurunuM nAma samaratAM hove maMgalamALa bhaviyAM hove, vighno dUra palAya bhaviyAM hove. zrI vasubhUti dvija kuladIvo, mAta pRthvI kUkha ratna bhaviyAM....mAta0 indrabhUti prabhuvacane bUjhI, pAmyA saMyama ratna bhaviyAM....pAmyA0 vIprabhunA ziSya prathama e, vijana tAraNahAra bhaviyAM....bhavijana0 gaNadharavara kAmita varadAyaka, guNagaNanA AdhAra bhaviyAM guNa0 prabhumukhathI tripadI lahIne, [ mahAmaNi ciMtAmaNi DhAMdazAMgI racanAra bhaviyAM....dvAda0 2. 3. 4. 5. 1. 2.
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 413 rAja pa papapapapapa papapa pa papapapa papapapa ghora mithyAtvataNA haranArA, jJAna prakAzana hAra bhaviyAM.....jJAna, labdhitaNAM bhaMDAra prabhujI, jina zAsana zaNagAra bhaviyAM jina. nAma japatAM pAtika jAve, pragaTe puNya nidhAna bhaviyAM pragaTeo praha UThI gautama nAma jape che, te lahe lIlavilAsa bhaviyAM te. durita-upadrava dUra karIne, pAme zivapura vAsa bhaviyAM-pAme, nijalabdha aSTApada caDhiyA, vAMdyA jina cauvIza bhaviyAM vAMdyA, paMdaraso tApasa pratibodhI, kIdhA tribhuvana Iza bhaviyAM kIdhAM, kaI bhavyone bhavajaladhithI, pAra karyA bhagavaMta bhaviyAM pAra. tuja karakajathI dIkSitajana sahu pAmyA mukti mahaMta bhaviyAM pAmyA) kArtika sudi ekamane divase, pAmyA kevala jJAna bhaviyAM pAmyA nUtana varSataNA suprabhAte, vatyo jaya jayakAra bhaviyAM vatyao mana vAMchita hove prabhu nAme, sIjhe saghaLAM kAja bhaviyAM sIjhe. hemacandra gurudeva pasAye, AnaMda maMgala Aja bhaviyAM AnaMda0 * * * kaha che) fe. A
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 ] stutivaMdanA pUjyapAda AcAryadevazrI vijayadharmadhuraMdharasUrijI mahArAje racelA stotrano padyAnuvAda anuvAdaka : pUjya AcAryazrI vijayahemacaMdrasUrijI mahArAja che jenuM adbhuta ne pavitra vRtta jagamAMhe ghaNuM, vaLI vighnavalli chedavAmAM parazu sama je sohatuM, saghaLA prazasta prabhAvathI je bhAvika jana mana mohatuM, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM padakaja namuM. vasubhUti dvijagehe thayo zubhalagna jasa sohAmaNo, ne ratnakukSi mAta pRthvI nayana-mana raLiyAmaNo, jasa nAma jagamAM indrabhUti devamaNi sama dIpatuM, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. je cauda vidyA pAragAmI vedazAstra vicakSaNa, abhyAsa kriyAkAMDano karI karmakAMDI vilakSaNa, banyA, nAma jenuM vistaryuM comera rAzi sama UjaLuM, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. nathI koI muja sama zAstravettA, vAdI vaktA ke kavi, zAstro taNA je marmane vaLI jANatA nirmaLamati; abhimAna mithyA jehanA manamAM sadA AvuM hatuMte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. sarvajJa chuM vaLI vAdIone jItanAro huM ja chuM, che koNa bIjo muja samo, sAkSAt huM chuM suraguru: Ima ciMtavI abhimAna zikhare citta jasa nita gAjatuM, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. zAstro taNA paramArthane je jANanArA hatA ghaNA te pAMcaso chAtro tathA bIjA ghaNA paNa paMDito; jasa pAsa ziSyapaNuM laIne dhanya nijane lekhatAte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. [ mahAmaNi ciMtAmaNi guruvarya ! Apa sarasvatInA pUrNa kRpApAtra cho, vaLI vAdIgaNatama bhANa cho te sakalazAstra samudAya; birudAvalI jasa bolI chAtro jagata karatAM gAya, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. 1. 2. 3. 4. 5. 7.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] viparIta artho vedapadanA karI zaMkA UpajI, zuM jIva che ke nahi ? are ! ke mAtra paMcabhUta che ? zaMkita chatAM niHzaMka thaI, nijane gaNe sarvajJate maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. AjJA svIkArI jehanI svadeza ne paradezathI, AvyA ghaNAye paMDito ne anya jana paNa harSathI; nagarI apApAmAM anokho yajJa jeNe Adaryo, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. megha sama gaMbhI2 20thI vedasUkto uccarI, zrI indrabhUti yajJavidhi jyAre karAve harSathI; nIrakhI-suNI sau loka tyAre harSapulakita thaI, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. vimala kevaLajJAnathI je loka tema alokane, ka2 tala badara jima nIrakhatAM zrI vIra prabhu zA, nagarI apApAe padhAryA jehanA sadbhAgyathI, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. tyAM sajjanothI Agamana zrI vIraprabhunuM sAMbhaLI, AzcaryakArI tema lokottara guNo jANI-ka2I, pramodane badale thayuM abhimAna manamAM jehane, maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. suralokathI prabhu vAMdavAne devagaNa ullAsathI, AvI rahyA jyAre hatA tyAre thayuM jasa cittamAM, sAkSAt devo yajJamAM AvI rahyA e to juo, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. jyAre badhA te devatA mUkI yajJane AgaLa gayA, tyAre hradayamAM khinna thai karatAM vikalpo te ghaNA; sAce ja A mahAdhUrta che, nahi to bane AvuM nahi, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. muja jIvatAM che koNa je sarvajJa nijane lekhato, vaLI sarvaguNasaMpanna rUpe jene sahu jana mAnatA, evA vicAre roSathI thayuM ugra citta jehanuM, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. kSaNavAra paNa huM nA sahuM abhimAna enuM ehavuM, Ima ciMtavI, nija baMdhuothI vAravA ja chatAM ghaNuM, [ 415 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi nija paMcazata chAtro laIne jeha jItavA nIkaLyA, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM AvyA samosaraNe nihALyA vIra vibhune je same, adbhuta-alaukika rUpa nIrakhI pAmyA vismaya te same; A koNa, brahmA, viSNu ke ziva-ema jasa manamAM thayuMte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. mujane sUjhayuM A zuM? ane Avyo ahIM zA kAraNe ? Avyo ahIM nA hota to zI hAni mujane thAta re ! jasa cittamAM ciMtA ghaNI nija kIrtinA rakSaNa taNIte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. sadbhAgyayoge thAya jo muja jIta ahIMyAM vAdamAM, sau paMDitomAM huM banuM bejoDa A vizvamAM karatAM vicAro Ama te AvyA samosaraNe mudA, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. sopAna-paMkti svarNamaya caDatA hatA teo yadA, zrI vIravibhu-upakArIe AbhASIyA preme tadA; kahyuM H gotra-gautama indrabhUti! zuM sukhe AvyA tamete maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. te nAma suNI manamAM vicAre leza nA acaraja samuM, traNa jagatamAM vikhyAta mAruM nAma ko jANe nahi, Ima ciMtavI nija cittamAM abhimAnane je poSatAte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. manamAM mane je jIva kero gupta saMzaya che kharo, je Aja dina paryata kadIye koIne paNa nA kahyo, te jo kahe to mAnuM A sarvajJa Ima je ciMtave, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. prabhue kahyuM tyAre tarata he indrabhUti ! zuM tane che jIvasaMzaya nava vicAre kema veda padArthana te sAMbhaLI garviSTha paNa ati namra je banI gayAte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. 'vijJAnaghana e veda-padano artha gaMbhIra ghoSathI, prabhue kahyo te sAMbhaLI thayo dUra saMzaya cittathI; pratibodha pAmI vIranA je Adya ziSya banI gayA, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM.
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 53 te ekalA paNa nahi are ! paMcazata chAtro sAtha laI, saMyama prabhu zrI vIra pAse varSa paccAse grahe; sarvatra jaya jayakAra varto jemanA satkAryathIte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. nija bhrAtanI dIkSA suNI, paNa cittamAM saMzaya dharI, zrI agnibhUti Adi AvyA vIra vibhu pAse sahI; dIkSita thayelA dekhI jehane teha paNa dIkSita thayAte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. parivAra cummAlIza zata saha mukhya budha agyAra je, dIkSita thayA sthApyA prabhue tehane gaNadhara pade; kalyANakara zAsana taNI thaI sthApanA Ima jehathIte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. prabhu-vadanathI tripadI laine bIja budghinA dhaNI, antara muhUrta kAlamAM je dvAdazAMgI race gaNI; zruta rUpagaMgotpatti kAje zobhatA himagirisamA, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. vinayathI atinamra teo bhAvikajana hitakAraNe, badhuM jANatA hovA chatAM prazno prabhune pUchatA; 'goyama' kahI prabhu vIra tenA uttara ApatAte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. prabhue prabodhelI kriyAo apramatta thaI kahe, vaLI AjIvana chaThTha pAraNe chaThTha karI, karyo nirjara, 'gautama karo na pramAda' ima jene prabhue upadizyuMte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. upadeza madhurA sAMbhaLI jasa bodha pAmI jana ghaNAM, saMsAra choDI lei saMyama jJAna kevaLane varyA; jasa pANipadma sAce kevaLa dAnanI labdhi vasI, maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. dAtA jagatamAM koi paNa nija pAsa vastune diye, nA hoya je nija pAsa tenuM dhana kimahija saMbhave ? jeNe na 'kevaLa' pAsa paNa daI dAna mA acaraja karyuMte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. cauvIza jina je zaila aSTApada caDI nija zaktie, vaMdana kare te te ja bhavamAM nakkI mokSe saMcare ! [ 417 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 ] prabhue kahelAM vacana A sura pAsathI jeNe suNyAMte maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. bharate bharAvyAM deha varNa pramANa biMbathI rAjatAM, AvyA giri aSTApade racI stotra jaga ciMtAtravi je ratnatraya cauvIza jinane svarNa caitye saMstave, te maMgalArthe zrI guru gautama taNAM pada kaja namuM. zrI vijayadharmadhuraMdharAcArye racelA stotrane jotAM ja dila harakhI UThyuM ne tarata te manamAM vasyuM; gautama taNAM guNagAna karatAM satata utsuka hRdayaneethI thayo ati harSa, padyAnuvAda karI zamyo. zrI nemisUri rAjapATe sUri amRta budhavarA, guru devasUri ziSyasUri hemacaMdre A mudA nidhi veda aMbara netra (2049) varSe bhAvanagare bhaktithI, padyAnuvAda 2cyo manohara vIra vibhu sAMnidhyathI. viSAda paNa jeno thayo na kevaLajJAnI gItama prabhue mohane tenA ja hathiyAre haNyo. [ mahAmaNi ciMtAmaNi 33. 34. 35. 36. (vi. saM. 2049 azvinI pUrNimA. bhAvanagara.) paje, jene lIdhe nAma, ja akSara samaratAM, sIjhe vaMchita kAma,
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'jIvanadarzana : vibhAga-1 ke indrabhUti gautamanuM mahAprasthAna 9 gaNadhara indrabhUti gautamasvAmInA jIvananA keTalAka prasaMgo di zrI gautamasvAmI bhagavAnanI nirvANa sAdhanA di zrI kezakumAra muni di gaNadhara gautamasvAmInA pAMca pUrvabhavo kira bhagavAnanI bhUla! di mahAvIrasvAmInA agiyAra gaNadharo thI bhagavAna mahAvIranAM caraNomAM samarpita guru gautamasvAmI iyajJathI sarvazane samarpita maMgala yAtrA jI. gautamasvAmIno ziSya ke indrabhUti gautamanI maMgala gAthA ja indrabhUti gautamanuM tattvajJAna guru gautamasvAmI : eka adhyayana u A gaNadhara mahAvIranA.... ki bhagavAna mahAvIranA prathama samAgamamAM zaraNAgati-samarpaNa vahi kevaLajJAnanI uSA pragaTI 9 AtmasAdhanAnA amRtadAtA gaNadhara gautamasvAmI
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyane sarvajJa jANI indrabhU (iSya-abhimAnano kIDo saLavaLe che. ED/
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 421 indrabhUti gautamanuM mahAprasthAna - zrI rAmajI ThAkarazI deDhiyA lekhane-kavine krAntA kahevAmAM Ave che. enAM mukhyatve be kAraNo che: 1. e potAnI divya dRSTithI jagatane judI ja rIte jue che; ane 2. e potAnI kalame jagatane judI ja rIte vyakta karI zake che. e jevI rIte koI pAtra ke prasaMgane rajU kare che te tAdRzya thaI UThe che! e je pAtranA manobhAvone vyakta kare che te bhAvukane abhibhUta karI jAya che! e varNanathI, e abhivyaktithI eno vaNyaviSaya citrAtmaka rUpa dhare che; ane tethI e ciraMjIva banI jAya che! prastuta Alekhana zrI rAmajIbhAI deDhiyAnI AvI krAntadaSTino samartha AviSkAra che. emanI kalama jAduI lAkaDInI jema camatkAro sarje che ne citro khaDAM kare che. indrabhUti paMDitanuM caritra, temanA AMtara-bAhya bhAvonuM nirUpaNa, te samayanuM sAmAjika ane dhArmika vAtAvaraNa, bhagavAna mahAvIranuM prabhAvazALI vyaktitva, samagra parivezane jIvaMta karI mUkatI saMvAdalIlA, sarva pAtronA manovizvane tAdRzya karI mUkatI lekhakanI surekha varNanAtmakatA-paMDita indrabhUtinI vidyAzALA, vipradeva somilanuM nimaMtraNa, yajJa mATe apApApurImAM Agamana ane prAMte indrabhUti gautamanA hRdayaparivartananI AkarSaka kSaNo e sarva kAMI zrI rAmajIbhAInI eka samartha lekhaka tarIkenI paricAyaka banI rahe che. eka-eka prasaMgane AkarSaka, prabhAvaka ane sadazya rIte kema rajU karI zakAya te A Alekhana dvArA mApI zakAya che. kharekhara, AvA abhuta Alekhana mATe lekhaka abhinaMdananA adhikArI Thare che. -saMpAdaka jabUdvIpa ! bharatakhaMDa! magadhadeza ane gobara nAmanuM gAma. e gAmamAM vasubhUti vipranuM rajavADA jevuM ghara ! pitAnA vizALa mahAlayamAM dezaprasiddha indrabhUti paMDita ziSyone adhyayana karAvI rahyA che! mahApaMDita ane vAdavijetAnI kIrti prApta karI cUkelA gautama gotrIya indrabhUtinI vidyAzALAmAM dezavidezanA vidyArthIo adhyayana karI rahyA che. alaga alaga khaMDomAM ziSyonA paThana-pAThana, vAcana, pRcchA, carcA, mukhapATha, vedagAna, ItyAdi kAryakramo cAlI rahyA che. sadAye pavitra manAyelA mAgha mAsanI zItaLatA aMgopAMgamAM phUrtino saMcAra karI rahI che. divasanA bIjA praharanA prAraMbhane sUcavatA DaMkA vAgI gayA che ane DaMkAnA avAjathI sAvadha thayelA chAtro abhyAsamAM adhika tanmayatA prApta karavA mathI rahyA che. zveta adhovastra ane pItavarNa uttarIya dhAraNa karIne svayaM indrabhUti paMDita eka zubha ane mRdu evA uccAsane besIne vedagAnanI kaLA ziSyone zIkhavI rahyA che. zAstrInA tejasvI chAtro zubhAMga, sItAMga, vallaMga ane rohitAMga ityAdi aMga-Dolana sAthe vedagAna abhyAsI rahyA che. vAtAvaraNamAM pavitratA prasarI rahI che.
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi pAna kAra nA kAkA amArA basa, tyAre ja bahAranA rAjamArga para, vegathI AvatA ghoDAne koI acAnaka rokatuM hoya tevo kharakharATIno avAja saMbhaLAyo. azvArohI ghoDethI Utaryo ane ghoDAnI lagAma eka hAthathI kheMcato, vizALa pravezadvAravALA makAnane utsukatApUrvaka nIrakhI rahyo. makAnanA pravezadvAranI kamAnanI Toce mUkeluM vAgdavInuM kaLAmaya citra joIne tene khAtarI thaI ke jene te zodhI rahyo hato te A gautamavidyAzALA-bhavana." | 'zubhAMga, sitAMga! jAo ane juo. koI atithi gautamavidyAzALA zodhI rahyo lAge che? jo te ApaNA atithi hoya to temane sanmAna saha atithikakSamAM teDI lAvo. rohitAMga, vajAMga ! tame paNa jAo. atithinA azvane prANIzALAmAM dorI jAo ane tenA mATe ucita khAdyano prabaMdha karo." indrabhUti paMDita ekIsAthe bolI rahyA. vinaya ane viveka brAhmaNonAM bhUSaNa gaNAtAM hatAM. ziSyo saphALA UThyA. gurujInuM kathana temane mana zirasAvaMdya hatuM. indrabhUti manomana vicArI rahyAH koNa haze e atithi? zuM prayojanathI Avyo haze e? ane bhoLI utsukatAnA jhUlatA taraMgonuM samAdhAna temanA mane zodhI kADhyuM. manomana temaNe kahyuM, 'nakkI e koI purajana hovA joIe. dehakaSTInA dAsa grAmajanone prAjJa paMDitonuM zuM kAma hoya? ane gautama indrabhUtinI pAMDityaprakhyAti to dUranA nagarajanone nimaMtrI daze dizAe prasarI gaI nathI zuM?" prazasta darpano eka Acho aNasAro gautamanI karoDarajjumAMthI pasAra thaI gayo! pAdaprakSAlanAdi kriyAo pUrNa karIne somilezvara vipra vidyAkakSamAM pravezyA. paMDito to temane joI ja rahyA! zubhra aMgarakhAnI raktaraMgI korane vizeSa opa ApatI nIlavarNA kaso AgaMtukanI gaura-puSTa dehayaSTine zobhA ApI rahI hatI. pItavarNI pAghaDInI sonerI dhAra, gaLAmAM nAnI rUdrAkSanI mALA sAthe lAMbI motInI mALA, hastakaMkaNa ane karNakuMDala ane vadana para vikharAyelI dhanagauravAMkita tejasvI kAMti ! sarva pramANo jANe somilezvaranAM aMgomAMthI brAhmaNa chatAM dhanADhya ane sanmAna prApta dvijanuM anokhuM darzana upasAvatAM hatAM ! UbhA thaIne cAra DagalAM sAme AvelA indrabhUtie hAtha joDIne sasmita kahyuM, praNAma. padhAro vipravara ! birAjo ahIM Asana para. gobara gAmanI A "gautamIya vidyazALAmAM ApanuM svAgata che. kaho, ApanAM pAvana pagalAM amAre AMgaNe karavAnuM zuM prayojana che?" somila vipra indrabhUtinI sapramANa ane suDoLa dehayaSTine nIrakhI ja rahyA hatA. vidyAkakSanA pavitra vAtAvaraNathI ane chAtronI vinayAnvita svAgata-suzruSA vaDe teo prabhAvita thayA hatA. temaNe naramAzathI kahyuM, huM apApApurIno somila brAhmaNa, ApanI khyAti sAMbhaLIne ja ahIM Avyo chuM. Aje ahIM pratyakSa joIne ApanI vidyApAraMgatatA vize mane koI zaMkA rahI nathI. jevuM sAMbhaLyuM hatuM tethI paNa vizeSa vyaktitva Apa dharAvo cho. eTale have sIdhI ja vAta karI dauM ke huM Apane mArA yajJanA purohita tarIke sthApita karavA icchuM chuM. AvatA vaizAkha mAsamAM eka zreSTha yajJanuM Ayojana karavAnI mArI manokAmanA che. ema to amArA apApApurImAM zatazaH kriyAkAMDI brAhmaNo che ja. paNa mAre to aMga, baMga, kaliMga, magadha, kozala, ane vatsa ityAdi sarva dezonA uttama purohitone bolAvavA che ane dravyano zreSThatama savyaya paNa karavo che.'
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 423 uttama ! ati uttama !' prauDha pramodanA bhAva sAthe paMDita indrabhUtie kahyuM, "ApanA jevA dhanADhya, prauDha ane jJAnavAna brAhmaNane yajJakArya dvArA puNyopArjana karavAnuM mana thayuM tene mahadbhAgya ja gaNavuM rahyuM. Apa A yajJa dvArA zreSTha svargazreNI prApta karI zakazo. ame avazya padhArazuM." kSaNa vAra thobhIne paMDitajIe umeryuM "Apane khyAla ja ApI dauM ke huM mArA zuddha vedapAThI ziSyo dvArA apAtI Ahutione ja prAdhAnya ApuM chuM. ataH mArA pAMcaso ziSyonA pravAsana ane AvAsAdino suyogya prabaMdha karavAno raheze." | 'avazya ! avazya !" somilajIe hasIne kahyuM, "somilane tyAM devakRpA ane rAjakRpA upasthita ja che. kazI AzaMkAne sthAna nathI. Apane mATe, ApanA ziSyagaNa mATe yathocita svAgata-suvyavasthA thaI jaze." suMdara !" indrabhUtie gaMbhIratA saha kahyuM. pacAsa varasanuM temanuM brahmajIvana temane utAvaLA ke AchakalA thavA de tema nahotuM. veda, vedAMga, zAstra, purANa, chaMda, alaMkAra ane nighaMTunI pAraMgatatAe temane diggaja vidvAnanI nAmanA apAvI hatI. "vAdivijetApadanA dhaNI evA indrabhUtie jarA caNo cAMpyo, anya vidvAnone paNa Ape AmaMtyA ja haze ! ?" "anya vidvAno paNa jarUra padhAraze; paNa Adya purohitanuM sthAna to Ape ja zobhAvavAnuM che.'--kahetAM somile uparaNAno cheDo be hAthamAM lIdho. pote je vAtanI spaSTatA karavA mAgatA hatA te vAta svayaM yajamAnajInA moDhe aMke thatI joIne indrabhUtie garimA ane garva sAthe Doka TaTTAra karIne eka haLavo khoMkhAro khAI lIdho! kSaNavAra zAMti patharAI gaI. koI kAMI bolyuM nahIM. beu jaNa jANe yajJanI bhAvi bhavyatAnAM darzana karI rahyA! jarAvAra rahIne temaNe ziSyane AjJA karI, 'vajAMga! atithi mATe bhojanaprabaMdha karAvo. gorANIne kahejo ke atithino bhojanaprabaMdha ApaNI sAthe ja thAya. brAhmaNa kuLanA atithi sAttvika AhAra ja leze.' somilanA manamAM kazuMka maMthana cAlI rahyuM hatuM. koIka zaMkAnuM temane samAdhAna joItuM hatuM. paNa indrabhUti paMDitanI AbhAthI ojhapAyelA somilanI vAcA UghaDatI na hatI. tenA manamAM vitarka cAlyo, "pUchavuM to jarUra che--ane vaLI pUchIne pAkuM karI levuM ja sAruM. dhanavyaya to huM ja karavAno chuM to pachI ATaluM paNa na pUchI zakuM?" gAdI para beThelA indrabhUti paMDita vaLI bIjI avaDhavamAM hatA : bhAIone yajJamAM teDI javA ke nahIM? kyAMka mArI sarasAI karI le to? jo ke, Ama to mArAthI nAnA ja che ane mULamAM avinIta to nathI ja. laI ja jAuM: indrabhUtie saravALe manathI samAdhAna karI lIdhuM. bhAIone teDI jAuM to eTalo upakAra ane uparavaTa to mAro raheze ! somilajIne kahyuM, "A ja gAmamAM mArA be laghubaMdhu che. pAMDityamAM pAchA paDe tevA nathI. Apa to dezadezanA paMDitone nimaMtravAnA cho to temane paNa AmaMtrita karazo to ucita thaze." indrabhUtie kazIka vinaMti karI te jANIne somilane AnaMda thayo. saMkoca paNa dUra thayo. udAratA ane upakArano bhAva moDhA para lAvIne temaNe kahyuM, "suMdara, ati suMdara ! ApanA ja laghubaMdhu che, to ApanA jevA ja haze. che temane ame avazya notaraze. zaM nAmathI. teo oLakhAya che ?"
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi pote nAnA bhAIo para anugraha karyo che tevA bhAva sAthe indrabhUtie kahyuM, "mArAthI nAno agnibhUti ane sauthI nAno vAyubhUti. gAmanA pUrva cheDe temanA Azramo che.' vAha! A to sonAmAM sugaMdhanuM mizraNa !" somile utsAhathI kahyuM, 'teo amArA purohita maMDaLamAM haze ja. Aje ja temane notarato jaIza." ane haLavI vAto nIkaLI ja che to peluM pUchI ja lauM, ema vicArI somila brAhmaNe kahyuM, 'paNa paMDitajI, mAre bIjuM paNa kaMIka pUchavuM hatuM! | 'hA, jarUra pUcho.' kahIne indrabhUti vicAramAM UtarI gayA. nakkI A yajamAna dakSiNA saMbaMdhI pUchavA mAge che. ane sArI dakSiNA ApavA zaktimAna haze tyAre to A gautamanA ghara sudhI pahoMcyA haze ! dakSiNA kone priya nathI? te samaye ane Aje paNa dakSiNA to utsAhathI apAya che ane levAya che !! indrabhUti paMDite yajamAne keDe vIMTelA kaTivastra tarapha eka lAlacu najara karI lIdhI. te samaye pravAsIo cAmaDAnI, kamare vIMTI levAya evI, pokaLa paTTIomAM sonAmahoro rAkhIne tenA para kaTivastra bAMdhatA ane pachI ja pravAse nIkaLatA !! - indrabhUtinI daSTi ane manosUSTi paNa catura somila pArakhI gayA. sAthaLanA paDakhAmAM rahelo kaTivastrano cheDo temaNe hAthamAM lIdho ane coTI catura indrabhUtie paNa saMketathI ja temane cheDAnI gAMTha kholatA rokyA ! palakavAramAM thayelI A nayanagoSThIne dUra haDaselatAM indrabhUtie somilane sasmita kahyuM, hA, to tame zuM pUchavA mAgatA hatA ?' uttara ApatAM pahelAM somilajIe AsapAsa zaMkita najara nAkhI. eka-be vidyArthIo hajI tyAM beThA hatA. dekhItuM hatuM ke somilajI temanI hAjarImAM vAta karavA mAgatA na hatA. aNasAro samajI gayelA indrabhUtie pharI AjJA karI, "zubhAMga ! amAro aMtarakala kholIne sApha karAvo. vAtAyana paNa ughADajo. ame tyAM besIzuM.' thoDIvAre zubhAMga bahAra Avyo. beu mahAnubhAvo aMtarakakSamAM pravezyA. somile daravAjAnAM kamADa pAchalA page aDakAvyAM. Asana para besatAM ja somile kaTivastra choDI nAkhyuM. bhItarathI cAmaDAno pahoLo paTTo chUTo karIne sonAmahoro bahAra kADhI ane sAthe ANelI vasRpoTalImAM bharI dIdhI. dorI kheMcIne poTalInuM moTuM paNa baMdha karyuM ane mAnasaha e mRdu mahorapoTalI paMDitajI sAme dharI. badhI kriyA dhyAnathI joI rahelA indrabhUti paMDite haLavA vivekathI kahyuM, "are ! enI atyAre zuM AvazyakatA hatI? dakSiNA to pUrNAhuti pachI paNa laI zakAta." vivekanI vAta jhaTa vALI letA hoya tema gautama paMDite dhIrethI e suvarNapoTalI potAnA paDakhAmAM pheravI dIdhI ! have somilajI najIka AvyA. paMDitajIe kAna saravA karyA. somile kahyuM, 'ema pUchato hato ke A yajJa mane svarga to apAvaze ne? mane to have svarganI ja kAmanA che. bIjI koI kAmanA bAkI nathI rahI. kRpA karI A dizAmAM mane Azvasta karo, jethI huM zeSa jIvana zAMtithI gALI zakuM !!' joDAyelA hAthe vAta karatA somilajIe eka AMgaLI sonAmahoranI thelI tarapha paNa cIMdhI batAvI.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 433 karIne A pRthvInI rakSA karavAnI che. A to naryo ulkApAta mace tevI vAta che.' indrabhUtie AvezamAM kahyuM. vArtAlApathI temanA dhairya ane sahanazaktino jANe aMta AvI gayo hato. moTAbhAInI vAtane samarthana ApatAM vAyubhUti paMDite paNa kahyuM, "vividha parivrAjako sAdhanA karI zake; paNa yajJa, kriyAkAMDa ane dharmamImAMsAnI vAta to kevaLa brAhmaNo ja karI zake. lAge che ke kaLiyuganI asara ApaNane pUrepUrI thaze.' prabhAsa paMDite potAnuM upavasra sarakhuM karyuM. potAnuM sukomaLa vadana be bAju pheravIne saunuM dhyAna AkarSita karatAM temaNe kahyuM, vipravaryo, phakta brAhmaNo ja vedavidyA bhaNI zake e vAta to ApaNane saune svIkArya che; paNa anya varNanA sAdhako jJAnasAdhanA na karI zake evo Agraha anucita ane ayogya ja gaNAya! ApaNe ApaNI zreSThatA jJAna, lokopakAra ne brahmavidyA dvArA siddha karavI joIe. prAcIna RSiomAM kyAM varNabAdha hato ? kSatriya evuM anya varNIoe saMnyAsa dvArA sAdhanA karIne brahmajJAna meLavyuM ja che, ane tenAM ghaNAM udAharaNo paNa maLI Ave che. ataH ApaNe e AgaMtuka mahAtmAnA saMbaMdhe ja jANakArI meLavavI joIe, ane te jJAnanI kasoTI paNa karavI joIe.' "rAjagRhInA saumya paMDita prabhAsajI satya kahe che.' maMDita paMDite potAno sUra purAvyo. vaLI umeryuM, temanA jJAnanI sAdhanA bAbata ApaNe vizeSa jANavuM joIe. ane e parIkSA to ApaNe svayaM ja karavI paDaze. kAraNa ke ziSyamaMDaLe prApta karelAM tathyo hajI to karNopakarNa ja gaNAya !' maMDita mahAzayanI vAta indrabhUtine yogya lAgI. temaNe tArasvare kahyuM, "jJAnanI kasoTI to karavI ja paDaze. ApaNe vAda dvArA ja te kahevAtA jJAnIne mahAta karavo paDaze. brAhmaNonuM vidyArAjya khaMDita karavAnA tenA prayatno sAMkhI zakAya nahIM!!' atyAra sudhI acala rahelA metArya paMDite savinaya vAta mUkI; vidvazreSTha ! jJAnanI vAta ja mahattvanI che. ApaNA ziSyoe te saMtapuruSanA jJAna vize zuM jANyuM-sAMbhaLyuM te pahelAM ApaNe jANI laIe ane pachI ja vAda mATenI taiyArI karIe.' prabhAsaziSyo--praghoSa ane prabuddhe AMkho UMcI karI. gurujanonI sAMketika anumati maLatAM praghoSe kahyuM, loko te mahAtmAne sarvajJa kahetA hatA.' 'zuM kahyuM ? sarvajJa ? eTale ke sarva tathyone jANanArA ? bhUta, bhAvi ane vartamAnane jANanArA ?' akaMpita paMDite vacce ja Azcarya vyakta karyuM. are, eTaluM ja nahIM, paNa sarvajJa to tene ja kahI zakAya ke je janajananA mananI vAta jANato hoya ane darzAvI zakato hoya !' 'sulaya, nIlaya, tamAre A bAbatamAM kaMI kahevuM che ?' sudharmA paMDite metAryaziSyone pUchyuM. sulaye gaMbhIratAthI vAta zarU karI, 'jANavA maLyuM che te pramANe e mahAsAdhake sAdhanAkALanAM sADAbAra varSa ghora tapazcaryA ane sUkSma dhyAnadazAmAM ja vitAvyAM che. AtmadhyAnane aMte temaNe gaI kAle ja pUrNa jJAna siddha karyuM che. A pahelAM paNa temane khUba ja jJAna hatuM, paNa sAdhako te jJAnane aMzajJAna gaNAvatA hatA. te aMzajJAna dvArA paNa teo sajjaDa bhaviSyakathana karI zakatA hatA.' 55
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi bhaviSyakathana to jyotiSIo paNa kare ja che ne ?' cakradharathI bolI javAyuM. prabhAsa paMDite spaSTatA karI, "jyotiSI gaNitano AdhAra laIne ja tathA grahonI sthitino nirNaya karIne bhaviSyakathana karI zake, jyAre sarvajJa athavA to aMzajJAnI koIpaNa gaNita vinA potAnA ja jJAna ane darzana vaDe vastusthitinuM nirUpaNa karI zake." cakradharane potAno anubhava kahevo hato. teNe kahyuM, "ema to mArA mAmA bhaviSyakathana karI zake che. ane e kathana sAcAM paNa paDyAM che.' "koNa tamArA mAmA? teo kayA gAmanA che? zuM vyavasAya kare che teo? temanI pAse kayuM jJAna che ?" ziSyamaMDaLamAMthI ociMtA ja savAlo UThyA. huM nAnapaNamAM mArA mosALe ja raheto hato. tyAre mAmA kanethI vAta sAMbhaLI hatI ke thoDA ja samayamAM ApaNA bharatakhaMDanA magadhadezamAM ja koI dharmacakravartI pragaTa thaze." cakradhare calAvyuM. 'paNa tamArA mAmA vize tame kazuM kahyuM nahIM !" vaLI pAchA utsuka prazno puchAyA. mArA mAmAnuM nAma utpala che. teo Asthika gAmanA rahIza che. vyavasAye teo nimittazAstrI che. hAtha ane paganI rekhAo ane zarIranA vividha racanAsaMketo parathI teo manuSyonAM bhaviSyakathana kare che. temaNe bhAkhela dharmacakravartI kadAca ApaNA apApApurImAM UtarelA A mahAtmA paNa hoI zake !!" koI sAdhakane ApaNe dharmacakravartI mAnI levAnI AvazyakatA nathI. ApaNe parIkSA karIne ja kahI zakIe." indrabhUtie kahI dIdhuM. chatAM sau paMDito navAImAM DUbatA dekhAtA hatA ja. ziSyonI vAto, koNa jANe kema, temane rocaka to lAgatI ja hatI. cakradhare vaLI bIjo anubhava kahyo, "e ja Asthika grAmanA zUlapAli yakSane eka yogIe vaza karyo hato. tenuM nAma vardhamAna hatuM. jo ke mArA mAmA temane nigaMThTha' ane "samasa" ja kahetA hatA. jo ke A ja mahAtmA hoya to teo have to mahAna tAMtrika banI gayA haze ! hA, temanI sAdhanA gajabanI hatI !" pratyakSa anubhavonI vAta sAMbhaLavAmAM saune vizeSa rasa paDe che. ahIM paNa ema ja thayuM. mayUradhvaje potAnI rajUAta varNavI : "amArA morAka gAmamAM vIrakumAra nAmanA tapasvI ane jJAnIe eka pAkhaMDI dhUta acchedakanA anAcAra khullA pADyA hatA. te vIrakumAra to A mahAtmA nahIM hoya? kadAca, temanI sAdhanA pUrNa thaIne phalavatI paNa thaI hoya !" - have anubhavakathAmAM vyakta paMDitanA ziSya somapA joDAyA. temaNe kahyuM, "amArA uttara vAcAlAthI thoDe dUra kanakhala Azramapada che. tyAM eka camatkAra ghaTita thayo hato. tyAMnA caMDakauzika nAmanA daSTiviSa sapane nAyapatta vIrakamAre vazamAM ANIne lokone bhayamukta karyA hatA. eTaluM ja nahi, A bhayaMkara sapane paNa upadeza vaDe bodhita karyo hato.' buddhigamya na hoya tevI ane manane agocara pradezomAM laI jatI vAto lokone sadAya ramya lAgI che ! pothI paMDitone paNa A anubhavakathAo rocaka lAgatI hatI. paNa prabhAsa paMDita bIjI ja mATInA hatA. temaNe dhIrethI kahyuM, "ApaNe to e mahAtmAnA yaMtra, taMtra ke bhaviSyakathananI
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 435 zrI guru gautamasvAmI ] zaktinI hakIkato karatAM temanAM jJAna, darzana ane upadezanI zuM asaro che te jANavuM joIe. to ja ApaNe vAda mATe taiyAra thaI zakazuM." ToLAnI vacce vAtane khIle bAMdhanAra ekAda ja hoya che !! Akhare prabhAsajIe muddAnI vAta karI kharI' mauryaputra paMahate marmamAM ja kahyuM, "muddo bAMdhavA to prabhAsajI ja barAbara che. e to rAjagRhInA paMDita che. rAjasabhAmAM emanAM besaNAM hoya che! jevI tevI vAta nathI. ApaNe to gharasaMsAra mAMDyAM, vayanI ardhI sadIe pahoMcyA ane tyAre ja paMDitAI siddha karI zakyA chIe, jyAre prabhAsajIe ApaNA putronI vaye, soLa varSe traNaso ziSyonuM gurupada prApta karyuM che." sudhamAM paMDite kahyuM. "are, putrasamovaDiyA ja zuM kAma? mArA pautranI uMmaranA che prabhAsajI !" pAMsaTha varSIya mauryaputra paMDite bhAva darzAvyo. indrabhUti paNa rAjI thayA. kahyuM, "bhale huM cauda vidyA-pAraMgata agrima paMDita chuM; paNa soLa varSanA kumAra prabhAsajIe prApta karelI upalabdhio mane paNa temane namana karavA prere che. kharekhara, rAjagRhInI bhUmi saubhAgyavatI che!' ane vAtane rAjamArge vahetI karavA temaNe kahyuM, "to ziSyo, mahasena udyAnamAM UtarelA ane have jeno paricaya vIra, mahAvIra, samaNa, nigaeNjha, nAyapura ane vardhamAnakumAra tarIke sthApita thayo che temanA jJAna, upadeza vize sArabhUta hakIkato ahIM prastuta karo." mahAdhIe zarUAta karI, "eka vAta e ke temanI pravacanasabhAmAM strIo paNa besI zake che." "temanI vyAkhyAnasabhAmAM kSudrone paNa praveza maLI zake che. tIvadhIe kahyuM. jAti koI vizeSa mahattva dhAraNa nathI karatI. manuSyanAM karma-kartavya ja vizeSa che, ema temanuM kathana che.' dharmadhIe umeryuM. prAptavya to mokSa che ke jyAM sarva duHkhono aMta Ave che. svargaprApti e lakSya na hoI zake, e temanA kathanano sArAMza che." malayaketue rajUAta karI. dharmasaMghamAM uccanIcanA bheda nathI hotA. dharmano adhikAra sarva jIvone che. kAmaketue umeryuM. strI ke kSudra paNa mokSanA adhikArI hoI zake che. saMcita karmone kSaya karIne koI paNa AtmA mokSa prApta karI zake che." dharmadhvaje kahyuM. "ahiMsA parama dharma che ane mokSaprAptino uttama mArga che. pazu-balidAnathI karAtA yajJa ghora narakanAM duHkhonAM dvAra ughADe che, ema temanuM kahevuM che." cakravAte potAnI samaja kahI batAvI. - "saMcita karmonuM umUlana karavA tapazcaryA e ja amogha zastra che. A temanuM kathana vicAraNIya che.' zveta tapazcaryA dvArA zarIrazuddhi, manazuddhi ane Atmazuddhi pAmI zakAya che e temanuM pratipAdana che." kRSNapakSe kahyuM. "ahiMsA, saMyama ane tapa e dharmanA uttama mArga che. e dharmamAM rata rahelA manuSyone devo paNa namaskAra kare che, evI navI prarUpaNA mahAvIre karI che.' vajUdhare kahyuM.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi saMsAranI sarva vastuo pratyenA rAga, dveSa ane moha ja bhavabhramaNanAM kAraNo che, evI vyAkhyA temaNe prasArita karI che.' ratnazazIe spaSTatA karI. pravrajita saMnyasta ane gRhasthapaNuM e be prakAranA dharmamArgano upadeza mahAvIra karI rahyA che, sAdhune sarva tyAga ane gRhasthane dezavirati eTale ke aMzatyAga ! tenA dvArA AtmA mokSa prati agrasara thaI zake che. A temanI mArgadarzanA che.' ratnazazIe rajUAta karI. prabhAsa- ziSya praghoSa UbhA thaI gayA. temaNe kahyuM, "mahAvIranI e vyAkhyA dhyAna kheMcanArI gaNAvI joIe ke jemAM temaNe kahyuM che ke mAtra mUMDAvAthI zramaNa thavAtuM nathI ane mAtra omakAra dhvaninA uccAraNathI brAhmaNa thavAtuM nathI. samatAthI ja zramaNa thavAya ane brahmacaryathI ja brAhmaNa thavAya !" - "aho, zuM adbhuta vyAkhyA ! Ajaparyata brAhmaNanI AvI vyAkhyA koIe ApI nathI !!" prabhAsajIe ahobhAvapUrvaka kahyuM indrabhUtie bhavAM caDhAvyAM, saheja Aveza sAthe kahyuM, "koInA zabdothI ApaNe abhibhUta thavAnI jarUra nathI. zramaNa ane brAhmaNa zabdo ja svayaM virodhAbhAsI che. tene eka paMktimAM mukAya ja kema ? brAhmaNa to janmathI ja zreSTha gaNAya che." koI kAMI bolyuM nahi. jarA vAra rahIne indrabhUti- ziSya zubhAMge ja hiMmata karI kahyuM, brAhmaNa mATe e dhamapadezaka mahAtmAe varNavelI anya vyAkhyA paNa taddana navI lAge che. temaNe kahyuM che ke je indriyanigrahI hoya, mumukSu hoya, tathA zarIra upara mamatA vinAnA hoya te ja brAhmaNa kahevAya. ane te ja zramaNa kahevAya.' sau brAhmaNoe potAnA zarIra prati to joI ja lIdhuM!!! paNa indrabhUtine brAhmaNanI vyAkhyA ApatI paMktioe kaMIka ajaMpo janmAvyo. Akroza sAthe temaNe UMcA svaramAM kahyuM, 'basa thayuM! ApaNe A carcA ahIM ja ATopazuM. zramaNa-brAhmaNane samAna gaNanAranI A vAkyAturI mane jarAye prabhAvita karatI nathI. A to brAhmaNonA vidyAjane aMdhakAra kahevA barAbara che. have to Ano pratikAra ja thaze !! indrabhUti UbhA thaI gayA. dazeya paMDito temanI AsapAsa vIMTaLAI vaLyA. indrabhUtie kahyuM, "basa have vAdanA viSayonI carcA nathI karavI. are! je sarva jANe che (sarvajJa che) tene viSayonI cacanI zuM jarUra che? koI potAne tIrthakara ke dharmacakravartI kahevarAve tethI zuM? evA zabdanI IndrajALa racanAranAM pArakhAM mAre svayaM ja levAM paDaze!!" indrabhUtie vastra sarakhAM kayAM ghasIne yajJopavIta nirmaLa karyuM. kaMThano suvarNa paTo jarA DhIlo karyo. gaLAnuM rudrAkSa sarakhuM karyuM ane potAnA pAMcaso ziSyo sahita yajJamaMDapa bahAra paga mUkyo. garva ane gauravano bhAra bharIne AgaLa vadhatA indrabhUti mithyA abhinivezathI lacI paDatA hatA. vAdavivAda mATe sajja thaI rahelA indrabhUtinA manamAM vicAra-taraMgonA ogha UmaTyA. temaNe vicArazreNI mAMDI : zuM eka myAnamAM be talavAra rahI zake? zuM AkAzamAM be sUrya hoI zake? vim gurAyAM sakriya?--eka guphAmAM be siMha! mArA beThA bIjo sarvajJa saMbhave?!"
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] T 437 gautamanI gatimAM have vega Avyo hato. manano vega to vadhI ja gayo hato. svagata bolyA, "kadAca, viziSTa buddhivALA devo ThagAI zake, paNa veda-vedAMga, jyotiSa-vyAkaraNa ane chaMda sahita cauda vidyAnA jJAtA indrabhUtine Thagavo sahela nathI." mahasena udyAna najIka AvyuM eTale ziSyoe potAnA guruno jayajayakAra bolAvavA mAMDyo : "vAdImadagaMjana indrabhUtino jaya ho ! sarasvatIkaMThAbharaNa gautamano jaya ho ! sarva purANanA jJAtA, vasubhUtinaMdana indrabhUtino jaya ho !" devImaMDapamAM dhUNatA bhuvAne pAro caDAvavA paDakhiyA-DAkaliyA vividha hAkoTAthI dhUNanArane baLa pUruM pADe che. basa, tema ja indrabhUtinA manomadane sateja rAkhavA ziSyo pUrNa prayAsa karI rahyA che ! bRhaspatiputra indrabhUtino jaya ho !' chello udghoSa thayo ane jhilAyo tyAre gautamamaMDaLa mahasena udyAnanA maMDapanA prAMgaNamAM AvI pahoMcyuM hatuM. maMDapano bAhya dekhAva ane racanA indrabhUti ane temanA ziSyonAM gAtro zithila karI de tevAM hatAM! zo vaibhava ? zI racanA ? asAdhAraNa tejanAM valayo ! svapnamAM paNa na joI hoya tevI sthApatyakati ! indrabhUtinA garvataraMgo osaratA hatA ! samosaraNanI sopAnazreNInAM prAraMbhanAM pagathiyAM caDatAM ja temaNe bhagavAna mahAvIranI kalpanAtIta suvarNamaya dehAkRti joI ! zuM kAnti! zI rucitA! ane AsapAsa A zI ThakurAI! siMhAsana, cAmara, azokavRkSa !! indrabhUtinuM mana chakkaDa khAI gayuM! temanI paMDitaprajJA pUchI rahI, "koNa haze A? svayaM caMdra ke sUrya ke pachI viSNu athavA brahmA to nahIM hoya?' indrabhUtinA garvanAM cIMtharAM UDI rahyAM hatAM. to bIjI bAju vaizAkhanA bIjA prahare temanA dehanA sarva bhAgomAM prasveda phUTI nIkaLyo ! mananA taraMgonA javAba temaNe pote ja zodhI lIdhA. are caMdra to kalaMkita vadanavALo ane sUrya to prakhara tApa sahita hoya ! viSNu to zyAma ane brahmA to vRddha hoya ! paNa nA, nA, A to suvarNa kAnti, yuvA teja, nirmaLa vadana ane saumya zItala AbhAvALA che! indrabhUtinI diSTi prabhunA mukhAraviMda para jaDAI gaI. visphArita cakSu vaDe temaNe prabhunI dehAkRtinuM avalokana karyuM. ane Akhare temanI prajJA svayaM bolI UThI, "avazya, avazya, A ja te dharmacakravartI che, A ja te tIrthakara che ! dhanya darzana! suhu darzana!' indrabhUti ojhapAI gayA hatA. thoDI vAra pahelAMnA temanA vicAronA parapoTA phUTI rahyA hatA! temaNe vicAryuM, "zuM A dharmacakravartI sAthe mAre vAda karavo paDaze? are, huM to saMkaTamAM sapaDAI gayo !!' temaNe have zaMkara mahAdevanuM smararNa karyuM. jarA svastha thayA. opa khaMkherIne temaNe manomana kahyuM, "cAlo je thAya che. AvA ja chIe to prayatna karazuM ja. hajI paNa kadAca vAdamAM jItI paNa javAya ! ane nahIM to paNa ahIMthI pAchuM thoDuM javAze? nA, have to AgaLa ja vadhavuM rahyuM. e ja eka mArga rahyo che. sAthe cAlatAM zubhAMgane kahyuM paNa kharuM, 'tame cacasitramAM mArI samIpe ja besajo. bAdamAM ApaNe pIchehaTha to nahIM ja karIe, chatAM...' zubhAMge vacce ja smaraNa karAvyuM, 'gurujI, ApanuM to vata ja che ne?" hA, je koI mane jJAnamAM, vidyAmAM parAsta kare tenuM ziSyatva svIkAravAnI mArI pratijJA che. indrabhUtie gheryapUrvaka kahyuM.
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gautamamaMDaLa AgaLa vadhyuM. baradAvalInA uccAraNathI AkarSita thayelA lokavarge A dezakhyAta vidvAna mATe AgaLa jagyA karI ApI. vaRSabhanArAya saMghayaNa ane samacaturasra saMsthAnavALuM dehamAna indrabhUtine sahaja rIte ja agrasthAnanuM mAna apAve tema hatuM. phakta praNAma ane vizeSa lokopacAra na karavAnA vicAravALA indrabhUti have sabhAkakSamAM pravezI rahyA hatA. tyAM to eka dhIra gaMbhIra ane mAdhuryayukta vANIprasAda saMbhaLAyo, 'he gautamagotrIya indrabhUti ! Avo bhAI, Avo. bhale AvyA. samucitam Agamanam !" vaizAkhanA tApamAM vRvihoNA mArga para vihAra karI rahelA pravAsIne dUranA sarovara parathI pasAra thaIne AvI rahela rasAnvita samIralaharIo jevI AhlAdaka lAge tevI ja AhlAdakatA prabhunA mukhethI uccArAyelA madhura zabdo vaDe indrabhUtie anubhavI. temanuM mana pramudita thaI gayuM. teo koI adbhuta zAtAno anubhava karI rahyA ! tyAM to buddhie manane TokyuM, "joyuM ? joI ne zabdajALa ? tArA nAvizeSathI ja saMbodhana karyuM !' - gautamane navAI jarUra lAgI : aho, A to mane oLakhe che ! mAruM nAma sudhdhAM jANe che ! navAInA bhAva sAthe temaNe sitAMga tarapha najara karI. gurunA caherAnA bhAva vAMcI zakanAra catura zaSya sitAMge tarata ja kahyuM, 'gurujI, ApanuM nAma to digaMtamAM gAjeluM che. are, janapadanI chANa vINatI chokarI paNa Apane jANe che. eTale ahIM navAI pAmavA jevuM kazuM nathI. vitram vimatra ?' prazaMsAthI phulAyelA peTavALA gautamajIe hakAramAM mAthuM halAvyuM. temaNe vicAryuM : mahAvIra jJAnavAna sAdhaka haze ja, paNa sarvajJa to tyAre ja kahevAya ke jyAre mArA mananI vAta paNa te kahI Ape ! hA, huM to temane mArA mananA saMzaya saMbaMdhe ja pUchIza. prabhunI sanmukha ja pahelI paMktimAM sthAna laI rahelA indrabhUti gautama hajI kaMI prAthamikatA kare te pahelAM ja indrabhUtinA mananI vAta jANI cUkelA kevalajJAnI vIra prabhue e ja madhura, spaSTa vANImAM kahyuM, 'kiM manni atthi jIvo / e Ahutthitti saMsao tujjhaM ' AtmA che ke nahIM evo saMzaya tamArA manamAM thayo che ane vedapadonuM yogya arthaghaTana na karavAthI AtmA nathI' evI tamArI mAnyatA baMdhAI che.' indrabhUti digmUDha thaI gayA; Azcaryavibhora thaI gayA !!! ahoho ! A mahAtmAe mArA manano saMzaya kahI batAvyo ! avazya, te sarvajJa che, paripUrNa jJAnI che. indrabhUtinA manamAM prasannatA chavAI gaI. prabhunA zabdo temanA AtmAne jANe supatha banAvI rahyA hatA. temanA hAtha prazastabhAve joDAI gayA! namra bhAve temaNe kahyuM, 'Apa kharekhara sarvajJa cho. pUrNa jJAnI cho. parama vijJAnI cho. huM aneka vidyAono jANakAra hovA chatAM ajJAnI ja gaNAuM, Ape to mAro AtmaviSayaka, mAnasika saMzaya yathAtathya rUpe kahI batAvyo che. vaLI vedapadanA artha bAbatamAM mAro manomArga doSayukta che ema Ape kahyuM che. tethI have kRpA karI te ja vedapada dvArA teno satyArtha samajAvo.'
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 439 prabhu aMtaryAmI hatA. gautamanI manogAMTha kyAM hatI te temanA lakSa bahAra na hatuM. temaNe kahyuM, "pRthvInaMdana, vijJAnayana dvaitebhyo bhUtebhyaH samurtyAya...' e vedavAkyano artha ema ja che ke AtmA kALAMtare vividha zarIro dhAraNa kare che. dareka zarIra vizeSa saMjJAthI oLakhAya che; paNa AtmA kadI nAza pAmato nathI. AtmA dhruva ane nitya ja rahe che. vedapadono A ja dhvani che.' tejIne Takoro basa hoya che. catura sevakane iMgita ja basa thaI paDe che ! koIka sadgurunA be zabdo mAtra ajJAna haTAvavA mATe paryApta thAya che ! indrabhUti mATe kALa pAkI gayo hato. temaNe saMtoSamAM DokuM halAvyuM. temanA mananuM samAdhAna thatuM hatuM. joDAyelA hAtha jarA UMcA karIne temaNe prabhujIne pUchyuM, paNa prabho ! AtmA pratyakSa to dekhAto nathI. koI AMgaLI cIMdhIne AtmAne darzAvI zake ?' mahAvIra prabhue kahyuM, 'he sumAnasavALA gautama ! tame kadI vAyune joyo che ? cakSuthI na joI zakAto vAyu, nathI ema zuM kahI zakAze ? vAyunI anubhUti to thAya ja che. anubhUti dvArA vAyunuM astitva siddha thAya che, tema anekavidha anubhUtio dvArA AtmAnuM astitva siddha ja thaI jAya che. atyAre paNa mane prazno pUchanAra ane saMzayo vyakta karanAra koNa che ? potAne huM kahenAra koNa che ?' prabhu! e to svayaM mAro ja AtmA che. Ape kSaNavAramAM mAro saMzaya nivArI Apyo che. Apane namaskAra che.' indrabhUti gautamanuM gumAna to kyAranuM ye ogaLI gayuM hatuM. hajI thoDA samaya 52 temaNe gorANI sAthe je vedapadanA artha saMbaMdhI saMzaya vyakta karyo hato, ane je saMzaya anyatra kyAMya paNa ApIne tathA tenuM suyogya arthaghaTana batAvIne A jJAtaputra mahAvIre temane upakAravaza karyA hatA. indrabhUtine have pratIti thaI cUkI hatI ke A dharmacakravartI ja temanA sAcA mArgadarzaka thaI zakaze ! mahAvIra pratye atyaMta prazastabhAvavALA thayelA indrabhUti gautame prabhune dharmopadeza mATe vinaMtI karI. prabhue saMsAranI asAratA samajAvI, AtmAnA parama lakSya tarIke mokSanI sthApanA karI. sarva sukhaduHkhanA kAraNarUpa mohabhAvathI virakta thavA rUpa dharmamArga jAhera karyo, sarvaviratidharmanuM pratipAdana karyuM. ahiMsA paramo dharmanA bIja sAthe paMcamahAvrata sahitanI pravrajyAne ja sArabhUta batAvI. indrabhUtine prabhuno upadeza atyaMta rocaka lAgyo. mAnava jIvananA parama sAphalyano temane anubhava thaI rahyo ! jIvananI uttamottama kSaNa paNa have AvI pahoMcI hatI. gautamajI prabhu mahAvIra vaDe have saMpUrNapaNe jitAI cUkyA hatA !!! indrabhUti gautama UbhA thayA. natamastake ane vinItabhAve potAnA aMtaranA udgAra vyakta karatAM temaNe kahyuM, 'prabho ! Apa kharekhara dharmacakravartI cho. dharmamArganA nAyaka evA Ape varNavelA dharma pratye mArI ruci thaI che. huM ApanA uttama dharmamArga pratye zraddhAnvita thayo chuM.'
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi jarA thaMbhIne temaNe potAnA ziSyavRMda tarapha najara karI lIdhI. hAtha UMcA karIne sau ziSyoe anumodanAno bhAva vyakta karyo. indrabhUtie prabhu mahAvIrane gadgada kaMThe ane Atura nayane vinaMtI karI, "prabho ! have huM ApanA dharmamArgamAM joDAvAno saMkalpa karuM chuM. Apa mane pravrajyAno Adeza Apo. huM jIvanabhara ApanuM zaraNa aMgIkAra karuM chuM.' prabhu mahAvIranI anumati maLatAM, indrabhUtie potAno sarva parigraha, mAnasika ane kAyika-sarva dUra karyo. zveta vastra dhAraNa karyA, brAhmaNatvanA pratIka rUpa zikhAno kezaguccha paNa dUra karyo ! mahAvIrasvAmIe indrabhUti gautamane dIkSita karyA. potAnA prathama ziSya tarIke jAhera karyA. kaho ke, "potAnA' ja karyA. indrabhUtinA pAMcaso ziSyo bhagavAnanA dharmasaMghamAM joDAyA. e pAMcaso munionA gaNanA adhinAyaka tarIke prabhue gautamane sthApyA. Ama, indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara kahevAyA. x x x kahevAya che, paMca samavAyano samanvaya kAryane siddhi apAve che ! | .. AtmAno cetanA-lakSaNa jJAnaguNa-"svabhAva indrabhUtine janmathI ja hato. uttamottama puNyakarmothI upArjita gaNadhara nAmakarmano udaya' temane prabhu varanA prItipAtra ziSyapade sthApI zakyuM hatuM. pacAsa varSanA gRhastha indrabhUti mATe apApApurImAM ja 'kALano paripAka' pUrNa thato hato. prabhu mahAvIranA pAMca pAMca bhavanA sneha-anubaMdhanI pUrNAhuti rUpa "bhavitavyatA' temane e vaizAkha mAsanI suda agiyArase apApApurInA mahasena udyAnamAM prabhu sanmukha laI AvI hatI. ane..satya dharmamArgano prakAza sAMpaDatAM sarva mAna-kaSAyone dUra pheMkI dharmamArgamAM joDAvAno 'pUrNa puruSArtha temane gautamasvAmI rUpe mahAprasthAnanA pagathiye laI Avyo hato! Ama, gobbara gAmanA vasubhUti ane pRthvIdevInA suputra, adhyayana-vyavasAyI, pacAsa varSIya indrabhUti gautame magadhadezanI apApApurI nagarInA mahasena udyAnanA dharmamaMDapamAM, carama tIrthapati bhagavAna mahAvIranA prathama anuyAyI ane prathama gaNadhara tarIke mokSanagarInA paMthe mahAprasthAnano AraMbha karyo !!! (saMdarbha : . aravijayajInuM "gaNadharavAda" ane gopALadAsa paTelanuM zrI mahAvIra kathA" pustaka) * * *
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 441 gaNadhara indrabhUti gautamasvAmInA jIvananA keTalAka prasaMgo -zrI mULazaMkara prA. bhaTTa vidvattA vadhe, vicAracAturya vadhe, bhASA-bhaMDoLa vadhe; jenAthI vastunI rajUAta ati mohaka banatI jAya, buddhivAdanA camakArA paNa teja pakaDe; chatAM A badhuM pUrNa nathI; sAdhanArUpa paNa nathI. yogasAdhanA te ziSyanuM gurune sarvathA, sarvadA saMpUrNa samarpaNa che. jJAnaprAptino sAco mArga guru-ziSyano Adarza saMbaMdha che. ahIM e ja jJAnagaMgotrInuM pravezadvAra mahAvIra-gautamanA saMbaMdhane laIne lakhAyuM che. revatI ane mahAzataka, kezI ane gautama, zrAvaka AnaMda ane gautama, gautama ne mahAvIrasvAmInA vArtAlApamAM avagAhana karAvavAno A lekhamAM stutya prayAsa karAyo che. vaLI, AraMbhamAM tIrthakara ane gaNadharanI vyAkhyA, gautama zabdanA vividha saMdarbho vagerenuM vigate vivecana paNa prastuta lekhamAM karavAmAM AvyuM che. zrI mULazaMkara prA. bhaTTa sAhitya-jagatamAM gauravarUpa sthAna dharAve che. emanI kasAyelI kalame Alekhita kRti paNa sahune preraka ane mananIya banaze e niHzaMka che. -saMpAdaka bhagavAna AdityanArAyaNa peThe bhagavAna mahAvIra svayaM-prakAzita hatA. A pRthvI para janma dhAraNa karI mahAnivaNa paryata eka mahAprakAzapuMja jema teo prakAza phelAvatA rahyA. temanA divya prakAzane sahAre aneka paMthabhUlyA mAnavIo sanmArge vaLavA zaktimAna thayA. covIsa tIrthaMkaro viSe prAcInatama ullekha daSTivAdanA mULa prathamAnuyogamAM hato. samavAyAMgasUtra tathA nandIsUtramAM batAvyA mujaba "prathamAnuyoga' hAla upalabdha nathI. tIrthanA kata ke nimatA te "tIrthakara' kahevAyA. jaina paribhASA anusAra tIrtha zabdano artha "dharmazAsana' thAya che. "bhagavatI sUtra zatakamAM jaNAvyA pramANe je saMsArasAgara pAra karAvanAra, dharma-tIrthanI sthApanA kare che te tIrthakara kahevAya che. jaina dharma koI vyakti vizeSanA nAma parathI pracalita thayo nathI. vaLI te koI vyakti-vizeSano pUjaka paNa nathI. A dharmane RSabhadeva, pArzvanAtha ke mahAvIrano dharama kahevAmAM Avyo nathI. e to AhaMtono dharma che-jinadharma che. jaina dharmanA mULa maMtra namo rihaMtANaM, namo siddhA, namo bAriyA, namo uvAyA, namo no savvasAhUi mAM koI viziSTa vyaktine namaskAra karavAmAM AvyA nathI. 56
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi - - zrI devendra muni zAstrI jaNAve che ke, "spaSTa maMtavya che ke tIrthaMkarano jIva bhUtakALamAM eka divasa sAmAnya mAphaka sAMsArika pravRttiothI aneka prakAre phasAyelo hato, pAparUpI kAdavathI kharaDAyelo hato. kaSAyanI kAlimAthI kaluSita hato, mohanI madirAthI matta hato. Adhi, vyAdhi ane upAdhiothI trasta hato. heya, zeya ane upAdeya prati paNa eno viveka na hato. bhautika tema ja indriyajanya sukhone sAcuM sukha mAnI pAgalanI mAphaka enI pAchaLa doDI rahyo hato. paraMtu eka divase mahAna puruSanA saMgathI enAM netro khUlI gayAM. bheda-vijJAnanI upalabdhi thavAthI tattva prati abhiruci jAgRta thaI. sAcI ane satya sthitinuM ene bhAna thayuM." covIsamA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra thayA. bauddha sAhityamAM mahAvIra ane emanA ziSyone cAtuyamayukta tarIke ullekhyA che. "dIghanikAyamAM eka prasaMga che. emAM ajAtazatru tathAgata buddhane zramaNa mahAvIranI sAthe, pote karelI eka mulAkAtanuM varNana karatAM kahe che : bhanta, huM nigraMtha jJAtaputranI pAse gayo hato. emane sAMdaSTika zramaNya-phala aMge pRcchA karI hatI tyAre emaNe mane cAturyAma saMvaravAda samajAvyo. emaNe kahyuM hatuM ke nigraMtha cAra saMvarothI saMvRtta rahe che. 1. jala (kAcuM pANI)no upayoga karatA nathI kema ke jalanA jIva na mare. 2. te sarva pApono tyAga kare che...." tIrthakaronI artharUpa vANIne sUtrarUpamAM grathita karavA mATe kuzaLa zabdazilpIonI jarUra hoya che. AvA kuzaLa ziSyo ane asAdhAraNa pratibhA dharAvatA vidvAno arthAt gaNadharo tIrthaMkara bhagavaMtonA dharmasaMdezane phelAvatA hoya che. covIsamA-chellA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra thayA. madhyama pAvAnA samavasaraNamAM agiyAra vidvAnoe bhagavAna mahAvIra samakSa potAnI zaMkAnuM samAdhAna karI dikSA lIdhI hatI. A vidvAno bhagavAna mahAvIranA prathama ziSyo-gaNadharo kahevAyA. gaNadharo bhagavAnanA gaNanA sthaMbharUpa hoya che. zabdakozamAM gaNadhara zabdano artha A pramANe Apyo che : "jJAna, darzana Adi viziSTa guNone dhAraNa karanAra, tIrthakaronA pradhAna ziSyo jeo emanI mahattvapUrNa vANIne sUtrarUpamAM saMkalita kare che." A gaNadharomAM agrasthAna dharAvatA indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIranA mukhya ziSya hatA. "Avazyaka niryukti'mAM jaNAvyA mujaba magadhanI rAjadhAnI rAjagRhanI pAse Avela gobaragAma emanI janmabhUmi hatI. Aje gobaragAma nAlaMdAno eka vibhAga gaNAya che. emanA pitAnuM nAma vasubhUti, mAtAnuM nAma pRthvI ane gotranuM nAma gautama hatuM. "abhidhAna rAjendrakozamAM gautamano vyutpattijanya artha karatAM jainAcArya lakhe che ke "buddhi dvArA jeno aMdhakAra naSTa thaI gayo che te gautama." Ama to gautama zabda kuLa ane vaMzano vAcaka che. "sthAnAMgamAM sAta prakAranA gautra darzAvavAmAM AvyA cheH 1. gautama, 2. gArgyu, 3. bhAradvAja, 4. AMgirasa, 5. zakarAbha, 6. makSakAbha, 7, udakAtmAbha. gautama nAma kuLa sAthe saMkaLAyela che ane RSio sAthe paNa saMkaLAyela che. RgvadamAM
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 443 gautama nAmathI aneka sUkta maLe che. gautama nAmanI aneka RSi, dharmasUtrakAra, nyAyazAstrakAra, dharmazAstrakAra vyaktio thaI gaI che. 'bhAratIya prAcIna cAritrakoza' mujaba aruNa uddAlaka, AruNi Adi RSionuM paitRka nAma gautama hatuM. indrabhUti gautama kayA gotranA (vaMza)nA hatA, teo kayA RSivaMza sAthe saMkaLAyelA hatA te kahevuM ati muzkela che. eTaluM spaSTapaNe kahI zakAya ke temanuM vyaktitva virATa tathA prabhAvazALI hatuM ane gautama gotranA mahAna gauravane anurUpa hatuM. emanI vidvattA dUrasudUra prasarelI hatI. pAMcaso chAtro emanI nizrAmAM adhyayana karavA vasyA hatA. indrabhUti gautamanA vyApaka prabhAvathI prabhAvita thaIne ja mahAyajJanuM netRtva somilArye emanA hAthamAM soMpyuM hatuM. pacAsa varSanI uMmare potAnA pAMcaso chAtronI sAthe emaNe pravrajyA grahaNa karI. trIsa varSa sudhI chadmastha rahyA ane bAra varSe jIvanmukta kevalI guNazIla caityamAM mAsika anazana karI bANuM varSanI uMmare nirvANa pAmyA. vANijyavAsano varSAvAsa pUrNa karI bhagavAna mahAvIra magadhabhUmimAM vihAra karatAM-karatAM rAgRha nagaramAM padhAryA. A nagarano gAthApati mahAzataka hato. tenI pAse aDhAra karoDa suvarNamudrA hatI. tera patnIo hatI. rAjagRhamAM bhagavAna mahAvIre padArpaNa karyuM tethI mahAzatake bhagavAnane vaMdana karI zrAvakavrata grahaNa karyuM. tenI patnIomAM revatI krUra ane kAmAsakta hatI. teNe anya bAra zokyone mArI nAkhI ane pote mAMsa-madirAno yatheccha upabhoga karavA lAgI. mahAzatakane sAdhanA karatAM cauda varSa pUrAM thayAM tyAre jyeSTha putrane ghara-bhAra soMpI pauSadhazALAmAM te rahevA lAgyo. eka divasa nazAmAM cUra banelI revatI kAmAtura tathA nirlajja thaI mahAzatakane kAmapAzamAM bAMdhavA prayatna karavA lAgI. be-traNa vakhata revatIe mahAzatakane DagAvavAnA prayatna karyA paNa te avicalita rahyo. ghora tapanI sAdhanAthI tenuM zarIra kRza thaI gayuM paNa mAnisaka cetanA anekagaNI vadhI gaI. revatI pharIthI kAmAnya banI mahAzataka pAse kAmaprArthanA karavA lAgI. trIjI vakhata jyAre revatIe AvI mAgaNI karI tyAre mahAzatakane krodha Avyo ane teNe revatIne abhadra vyavahAra mATe kahyuM, "sAta divasamAM tuM vipUcikA (kogaLiyuM) rogathI pIDAIne pRthvI para acyuta narakamAM utpanna thaze. tyAM tane atyaMta ugra kaSTa thaze." rAjagRhamAM viharatA bhagavAna mahAvIre gautamane kahyuM, "zrAvake AvuM vartana karavuM yogya nathI. tuM jA ane temane vizuddha banAva." bhagavAnano saMdezo laI gautama mahAzataka zrAvaka pAse AvyA. gautamasvAmIne padhArelA joI mahAzataka atyaMta prasanna thayo. teNe vaMdanA karI. gautame mahAzatakane bhagavAnano saMdezo saMbhaLAvatAM kahyuM, "AkrozapUrNa kaTuvacanathI revatInA AtmAne saMtapta karyo te yogya na hatuM. tuM bhUlanuM prAyazcitta kara. AlocanA karI AtmAne nirdoSa banAva." gautamanA kahevAthI mahAzatake bhUlanI zuddhi karI ane sATha bhaktanuM anazana pUrNa karI saudharma devalokamAM utpanna thayo.
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi bhagavAne rAjagRhathI pazcimottara pradezanI tarapha prayANa karyuM. tyAMthI kRdaMgalA thaI zrAvastImAM padhAryA. ahIM bhagavAna mahAvIre gaNadhara gautamane kahyuM, "gautama, tuM Aja mArA pUrvaparicitane joIza !" gautame savAla karyo, "bhanta, huM kayA pUrvaparicitane joIza?" mahAvIra bolyA, "kAtyAyanagotrIya skandaka parivrAjakane." gautamane jijJAsA utpanna thaI. teNe pharIthI pUchyuM, "bhatte ! te parivrAjaka mane kyAre ane kevI rIte maLaze?" mahAvIre samAdhAna karyuM, "zrAvastImAM piMgalA nirgathe ene keTalAka prazno pUchyA, paNa te enA uttara na ApI zakyo. ahIM AvavA te prasthAna karI cUkyo che. te jaladIthI ahIM pahoMcI jaze. tuM Aje ja ene maLaze." Ama vAta cAlatI hatI tyAM dUrathI skandaka parivrAjaka dekhAyo. gautama potAnA sthAnethI UThI enI sAme gayA. sneha chalakatI AMkho vaDe madhura vANIthI bolyA : 'he skandaka! tamAruM svAgata che, susvAgata che. anvAgata che." tyAra pachI skandakanuM ahIM AvavAnuM prayojana kahI saMbhaLAvyuM. zrAvastIvAsI skandaka kAtyAyana parivrAjakano ziSya hato. te cAreya veda, itihAsa, nighaMTu ane SaSTitaMtramAM niSNAta hato. tyAra pachI skandake bhagavAna mahAvIra pAsethI keTalAka khulAsA meLavyA. tyAMthI pharatA mahAvIra tathA gautama rAjagRhanI najIka taMgiyA nagarInA zramaNopAsakoe pAzvatya sthavirone saMyama ane tapa aMge prazno pUchyA ane sthaviroe uttara ApyA. bhikSAcayanI AlocanA karyA pachI teo bhagavAna pAse AvyA ane pUchyuM ke sthaviro AvA uttaro ApavA samartha che? temaNe ApelA javAbo sAcA che ? bhagavAna mahAvIre uttara yathArtha hovAnuM pramANapatra ApyuM. tyAra bAda gautame pUchelA keTalAka praznonA uttara bhagavAna mahAvIre ApyA. teno sAra A pramANe che : papAsanA karanArane sanzAstra zravaNa karavAnuM phaLa maLe zravaNathI jJAna, jJAnathI vijJAna, vijJAna dvArA pratyAkhyAna, saMyama, AzravarahitapaNuM, tapa, karmarUpI melano nAza, akriyapaNuM ane siddhi prApta thAya che. tyAMthI vihAra karatA bhagavAna hastinApura tarapha padhAryA. "uttarAdhyayana'mAM jaNAvyA mujaba, gaNadhara gautama zrAvastImAM bhagavAna pUrve padhAryA hatA ane kASThaka udyAnamAM rokAyA hatA. e nagarInI bahAra eka tinduka udyAna hatuM. tyAM paNa pArthasaMtAnIya nigraMtha kezIkumAra zramaNa potAnA ziSyo sahita rokAyA hatA. zramaNa kezIkumAra kumArAvasthAmAM ja dIkSita thaI cUkyA hatA. teo jJAna ane cAritryamAM pAragAmI hatA. mati, zrata, avadhi-traNa jJAnanA sAdhaka hatA. bannenA ziSya-samudAyanA antamanasamAM jAta-jAtanA prazno UDyA. ziSyonI AzaMkAothI utrerita thaI bannee ekabIjAne maLavAno nizcaya karyo. kezIkumAra ane gaNadhara gautamano e aitihAsika saMvAda "uttarAdhyayana sUtra'nA trevIsamA adhyayanamAM vesI gotamIya nAmathI saMkalita che. gautamasvAmIe kezInA aneka praznonuM samAdhAna karyuM. kezIkumAre prazna karyo : "Apa sahastra zatruo vacce UbhA cho. e zatruone Ape kevI rIte jItyA?" gautame samAdhAna karyuM : "jyAre meM eka zatrune jItI lIdho, to pAMca zatru jitAI gayA. pAMca zatruo jItI javAthI dasa ane ! e rIte meM sahastra zatruo jItI lIdhA." e zatruo koNa-koNa che tevA praznano gautame uttara
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 445 Apyo ke bahirbhUta AtmA, cAra kaSAya ane pAMca indriyo zatru che. tene jItavAthI nirbhaya thaI vicarI zakAya che. kezIkumAre muktapAza gautamane pAzanA prakAra, tRSNArUpI bhayaMkara latA, bhItara prajvalatA ghora ane pracaMDa agni ane tenA prakAra viSe prazno pUchI saMtoSakAraka samAdhAna meLavyuM. gautame kahyuM ke mana ja duHsAhasika ane bhIma azva che. dharmazikSArUpI lagAma dvArA eno nigraha thAya che. sanmArge gamana karanAra tathA unmArge prasthAna karanArane sArI rIte jANavAthI sanmArgathI vicalita thavAtuM nathI. jina-bhASita sanmArga nizcayarUpa uttama mArga che. jarA-maraNanA vaheNamAM DUbatAM prANIo mATe dharmadvIpa pratiSThArUpa che ane emAM gamana karavuM uttama zaraNarUpa che. zarIra e naukA che. AtmA eno nAvika che. saMsAra samudra che. A samudrane maharSijana sahajapaNe tarI jAya che. sarvaza jina-bhAskara udita sUrya samAna che ane sArAye vizvamAM udyota kare che. nirvANa, siddhi, lokAgra, kSema, ziva ane avyAbAdha nAmothI prasiddha evA dhruvasthAne jarA, maraNa ane vyAdhi nathI. ahIM ArohaNa karavuM nitAnta duSkara che. A sthAna prApta karI bhavaparaMparAno aMta karanAra munijana ciMtAmukta thaI jAya che. kezIkumAranI zaMkAonuM saMtoSakAraka nirAkaraNa thatAM gaNadhara gautamane namaskAra karI teo bhagavAna mahAvIranA bhikSusaMghamAM bhaLI gayA. pAMcAlanA kampilapura nagaranI bahAra sahasrAmavana udyAnamAM bhagavAna virAjyA hatA. kampilapuramAM aMbaDa nAmano eka brAhmaNa parivrAjaka potAnA sAtaso ziSyo sAthe raheto hato. eNe bhagavAnanuM tyAga-vairAgyamaya jIvana joyuM ane te sarva ziSyo sAthe jaina dharmano upAsaka thaI gayo. eka divasa bhikSA mATe paribhramaNa karatA gaNadhara gautame sAMbhaLyuM ke aMbaDa saMnyAsI ekasAthe so gharamAMthI AhAra grahaNa kare che, ane te eka ja samaye soe gha2mAM jovA maLe che. gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIrane A viSe pUchyuM. bhagavAne khulAso karyo ke aMbaDa bhadra svabhAvano che. niraMtara chaThTha-tapasyAnI sAthe AtApanA levAthI vIryalabdhi sAthe avadhijJAna paNa prApta thayuM che. Ane kAraNe te so rUpa banAvI so dharamAM dekhAya che ane tyAMthI AhAra grahaNa kare che. mahAvIre vadhumAM kahyuM ke aMbaDa jIvAjIvano jJAtA zramaNopAsaka hovA chatAM zramaNa-dharmano svIkAra karaze nahIM. aMbaDanA aMta viSe bhagavAne kahyuM hatuM ke aneka varSo sudhI sAdhanApUrNa jIvana vitAvI aMbaDa saMnyAsI Akhare eka mAsanA anazananI ArAdhanA karI brahmalokamAM deva banaze ane aMtamAM aMbaDano jIva mahAvidehamAM manuSyajanma pAmI nirvANa prApta karaze. [auSapAtika sUtra, aMbaDa prakaraNa varSAvAsa pUrNa thayA pachI bhagavAne vaizAlIthI magadha tarapha prayANa karyuM. teo rAjagRha padhAryA. ahIM anya-matAvalaMbI keTalAka sAdhu ane parivrAjako rahetA hatA. teo potAnA matanuM maMDana ane anyanA matanuM khaMDana karatA hatA. A joI anya-matAvalaMbIonI vicAradhArA kyAM sudhI satyalakSI che te jANavA gautame bhagavAnane pUchyuM : "keTalAkane mate zIla zreSTha, keTalAkane mate zruta zreSTha, tyAre keTalAkane mate zIla ane zruta banne zreSTha. to Apano zo abhiprAya che ?" bhagavAna mahAvIra bolyA : "gautama ! puruSa cAra prakAranA hoya che. keTalAka zIlasaMpanna hoya che paNa zrutasaMpanna hotA nathI. keTalAka zrutasaMpanna hoya
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 446 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi che paNa zIlasaMpanna hotA nathI. keTalAka zIlasaMpanna ane zrutasaMpanna hoya che jyAre keTalAka nathI hotA zIlasaMpanna ke nathI hotA zrutasaMpanna. pahelA prakAravALA deza-ArAdhaka, bIjA prakAravALA dezavirAdhaka, trIjA sarvArAdhaka ane cothA virAdhaka kahevAya che." bhagavatI zataka) gautamasvAmIe ArAdhanAnA prakAra pUkyA. bhagavAne traNa prakAra gaNAvyA: 1. jJAnArAdhanA, 2. darzanArAdhanA, 3. cAritrArAdhanA. jJAnArAdhanAnA traNa prakAra : utkRSTa, madhyama ane jaghanya. darzanArAdhanAnA paNa evA ja traNa prakAra che. tyAra bAda bhagavAna mahAvIre gautamane pudgalanA pariNAmanA prakAra kahI saMbhaLAvyA. te varNapariNAma, gaMdhapariNAma, rasapariNAma, rUpiriNAma ane saMsthAna pariNAma Ama pAMca prakAranA che. varNapariNAmanA pAMca prakAra : 1. kRSNa, 2. nIla, 3. lohita, 4. haridrA, 5. zukala. gaMdhapariNAmanA be prakAra : 1. sarabhigaMdha 2. darabhigaMdha. rasapariNAmanA pAMca prakA 1. tikta, 2. kaTuka, 3. kaSAya, 4. amla, 5. madhura. sparzapariNAmanA ATha prakAra cheH 1. karkaza, 2. komala, 3. gura, 4. laghu, pa. zIta, 6. uSNa, 7. snigdha, 8. rukSa. saMsthAnapariNAmanA pAMca prakAra che H 1. parimaMDana, 2. vartala, 3. traya, 4. caturastra, 5. Ayata. anyatIrthiko jIva ane jIvAtmAne pRthaka mAnatA hatA. e aMge gautame samAdhAna icchatAM bhagavAna mahAvIre kahyuM ke : "anyatIrthikonI e mAnyatA mithyA che. mAruM spaSTa maMtavya che ke jIva' ane 'jIvAtmA' eka ja padArtha che. je "jIva che te ja "jIvAtmA che." gautame prazna karyo che bhagavan! anya tIrthikonuM e maMtavya che ke pakSAvezathI paravaza thaIne koI koI kevalI paNa mRSA athavA satyamRSA bhASA bole che. te kevI rIte? zuM kevalI AvI be prakAranI bhASA bole che?" mahAvIra bhagavAne uttara Apyo : "anyatIthikonuM prastuta kathana mithyA che. mAruM spaSTa maMtavya che ke na to kevalIne kadI pakSAveza thAya che ke na to teo kadI mRSA yA satyamRSA bole che. teo asAvadha, apIDAkAraka satya bhASA bole che." koDitra, dinna ane sevAla nAmanA traNa guru hatA. te pratyekane pAMcaso-pAMcaso ziSyo hatA. te sarva aApada parvata para ArohaNa karI rahyA hatA. koDitra tApasa ziSyo saha pahelI mekhalA sudhI caDhyA. ditra bIjI mekhalA sudhI ane sevAla trIjI mekhalA sudhI caDhyA. tevAmAM tyAM gautamasvAmI padhAryA. jotajotAmAM teo aSTApada parvatanAM ATheya zikhara caDhI gayA. gautamasvAmInA A tapobalathI badhA prabhAvita thayA. gautama nIce AvyA tyAre saue temanI pAsethI dIkSA grahaNa karI. gautamasvAmI ane bhagavAnanA guNa-ciMtanathI teone kaivalya prApta thayuM. potAnA ziSyonI pragati tema ja abhivRddhithI gautamane saMtoSa thayo paNa pote ATalI sAdhanA karatA hovA chatAM chadmastha rahyA e vAtanuM khUba duHkha thayuM. teo gaMbhIratAthI AtmanirIkSaNa karavA pagyA. e vakhate zramaNa bhagavAna mahAvIre emanI manovyathA dUra karavA mATe kahyuM : "gautama! tArA manamAM mArA pratye atyaMta anurAga che, sneha che. te snehabaMdhanane kAraNe ja tuM tArA mohano sama karI zakyo nathI. vizvAsa rAkha tuM paNa eka divasa mohathI mukta banI baMdhanamukta thaIza, ne have ahIMthI dehamukta thaIne ApaNe banne samAna lakSya para pahoMcI bhedarahita tulyarUpa prApta karazuM." A AzvAsanathI gautamanA mananI samasta khinnatA naSTa thaI ane apUrva prasannatAthI romeroma pulakita thaI UDyuM.
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [47 gautamanA vyaktitvanA mahAna rUpane prakaTa karato eka prasaMga "uvAsagadazA"mAM Apelo che. vANijyagrAmathI bhikSA grahaNa karI gautama "dUIpalAsaya caitya prati pAchA pharI rahyA hatA tyAre emaNe AnaMda zrAvake anazana grahaNa karyAnI vAta sAMbhaLI. gautamanA manamAM vicAra Avyo ke AnaMda zramaNopAsaka bhagavAnano parama upAsaka che. eNe anazana vrata grahaNa karyuM che to mAre jaIne enI khabara levI joIe. teo AnaMdanI pauSadhazALAmAM pahoMcyA. gautamane bhAvapUrvaka vaMdana karI AnaMde pUchyuM : "bhagavan! gharamAM rahIne dharmanuM pAlana karatA zrAvakane avadhijJAna thaI zake kharuM?" gautame hA pADI tethI AnaMde kahyuM : "bhagavan! mane paNa avadhijJAna thayuM che." pachI potAne dekhAtAM vizALa dazyonuM varNana AnaMde karyuM. A sAMbhaLIne gautamane Azcarya thayuM. teo bolyA, "AnaMda! zramaNopAsakane avadhijJAna to thAya che, paNa ATalI vistRta sImAvALuM avadhijJAna thaI zakatuM nathI. tAruM kathana bhrAntiyukta che. tArI bhUla mATe tAre prAyazcitta karavuM joIe." AnaMda vinayapUrvaka kahyuM, "jinazAsanamAM evuM vidhAna che ke satya tathya tathA adbhuta kathana mATe paNa prAyazcitta karavuM paDe ?" gautame nakAramAM javAba Apyo tyAre AnaMde kahyuM, "to pachI Apa mane satyakathana mATe prAyazcitta karavAnuM kema kahI rahyA cho ?" AnaMdanI vAta sAMbhaLI gautama mUMjhavaNamAM paDyA. temaNe bhagavAna pAse A bAbatano khulAso mAgyo. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke "AnaMde je kahyuM te sAcuM che. tAre potAnI vAtano Agraha na rAkhavo joIe. prAyazcitta tAre karavuM paDaze. te satyavaktA AnaMdanI avahelanA karI che. eTale tuM pAcho tene ghera jA ane tArI bhUla mATe kSamA mAga." - gautamane potAnI bhUlanuM bhAna thatAM ja te samaye AnaMda pAse gayA ane potAnA kathana para prAyazcitta karI kSamA mAgI. tathAgata buddhe paNa eka vAra kahyuM hatuM ke nirgatha e che ke jenA manamAM gAMTha hotI nathI. jenAmAM ahaMkAra kSINa thaI gayo hoya tenAmAM gAMTha na hoya. potAnA be divasanA upavAsanA pAraNAnI paravA karyA vinA AnaMdanI pAse gautama kSamA mAgavA mATe gayA e temanI mahAnatA batAve che. 'triSaSTimAM kahevAyuM che ke bhagavAna mahAvIre parinivaNanA pUrve ja potAnA priya ziSya indrabhUti gautamane devazamAM brAhmaNane pratibodha ApavA mATe bIjA sthAne mokalI ApyA hatA. potAnA pradhAna aMtevAsI ziSyane dUra mokalavAnuM kAraNa e hatuM ke nivaNa samaye te adhika snehAkula na thaI jAya. te bhagavAnanA AdezAnusAra devazamanei pratibodha ApI gautama tarata pAchA pharavA icchatA hatA, paNa rAtri thavAthI nIkaLI na zakyA. bhagavAnanA parinivaNinA samAcAra jyAre temane sAMpaDyA tyAre temane vajUghAta jevI asara thaI. emanI hRdayataMtrInA sukumAra tAra jhaNajhaNI UThyA. paraMtu thoDI paLomAM temaNe mohane kSINa karyo. kevalajJAnanA divya AlokathI emanuM antalaka AbhAsita thaI gayuM. * * *
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi pINAnuM kAzIdA2 dRzya lokoThArA- kaccha ' " IT W LI|| K | "
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 57 zrI gautamasvAmI bhagavaMtanI nirvANasAdhanA -rDo. ghanazyAma mAMgukiyA jIvamAtranuM lakSya mokSa hovuM jarUrI-anivArya che. kAraNa, mokSathI ja mukti maLe che. mokSa arthAt nirvANaprAptinI A sAdhanA pratyeka tIrthaMkara bhagavaMtoe AcarI che ane pravartAvI che. carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIrasvAmInA gaNadharazreSTha zrI gautamasvAmI paNa A ja sAdhanAnA mArge avirata cAlatA rahyA. zrI gautamasvAmInA jIvananA tamAma prasaMgo ane e prasaMgomAM jovA maLatI prabhu pratyenI samarpitatA, tattvajijJAsA, saraLatA, vinamratA, vizALatA, udAratA, kSamAbhAva, tapazcaryA vagere nirvANasAdhanAnI misAla ja che. lekhakazrI DaoN. mAMgukiyAe A lekhamAM zrI gautamasvAmInA jIvana ane vananuM nirvANasAdhanAnAM vividha svarUpo dvArA kaMIka navuM-anokhuM darzana karAvI tenA mAhAtmya ane mahattvane vadhu bulaMda banAvyo che. sarasvatInA sAdhakomAM zrI mAMgukiyAnuM nAma jANItuM che. --saMpAdaka [ 449 "aMgUThe amRta vase, labdhi taNo bhaMDAra; zrI guru gautama samarIe, vAMchita phala-dAtAra !'' lekhalakSya :- prastuta zIrSakanI pasaMdagI zA mATe karI ? anaMtalabdhinidhAna mahAmaNi ciMtAmaNi, guruvara, gaNadhaziramora, mahAmuni, zrI vItarAgamArgaprabodhaka zrI gautamasvAmI viSayaka vibhAgo ane asaMkhya viSayomAMthI 'nirvANasAdhanA'no ja viSayavizeSa zA mATe pasaMda karyo ?! saMkSepamAM pratyuttara che : 'nirvANa prApta karavA mATe !'ne jarA vistArathI lakSyaprakAza che : anaMta-anaMta evo jIvarAzi, anaMta-anaMta kALathI, anaMta-anaMta yoniomAM bhaTakI-bhaTakI, anaMta-anaMta vA2 maravA chatAM, paLe-paLe mRtyuthI DaravA chatAM, saMsAracakranI cAra jIvagatimAM paLe-paLe mare che, chatAM eke vAra nirvANa pAmato nathI ! ApaNuM maravuM punaripa janmavA mATe che ! evuM maravuM ke evuM janmavuM nirarthaka che! manuSya jevo janma ane zrI vItarAgamArga jevo mULamArga mokSamArga ane bhArata jevo deza bIjI vAra prApta thavo ati ati durlabha che! je gaNadharazreSTha zrI gautamasvAmInI samaye-samaye, kSaNe-kSaNe, zvAse-zvAse kevaLa nirvANaprAptinI ja, kevaLa kevaLajJAnaprAptinI ja niraMtara ane ekamAtra sAdhanA hatI, te pavitrAtmAnA AtmavihAranuM avalokana--darzana-pUjana-manana-ciMtananididhyAsana karatAM-karatAM ApaNI ekArdha kSaNa paNa sArthaka thaI jAya, to zeSa jIvanane dhanya thatAM keTalI
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vAra?! AvA lekhana-paThana-pAThanano A sivAya anya upalakSya zo saMbhave?! prastuta lekha vAMcatAM-vAMcatAM, bhagavAna mahAvIra ane gaNadhara gautamasvAmInA AtmapAvana dharma vihAranuM pade-pade bhavya darzana karatAM-karatAM, koI divyAtmAnI daSTi saMsAranI asAratAthI ujUlita thaI nivaNasanmukha thAya, e ja lakSya, e ja AtmaprArthanA! saMsArI chIe, saMsAramAM chIe, ApaNAmAM paNa saMsAra akSayabhAve, anaMtabhAve, bharapUrabhAve bharyo paDyo che, tene viSama samaye, viSamaya samaye, duSamakALe zrI gautamasvAmInI paLepaLanI nivarNisAdhanA AtmabhAve vilokIe to apUrva kalyANano ananya hetu thAya! sarva bhAvone, sarva mAhitIone, sarva rAgane A lekhapaThanAvadhi pUratAM utArI daI, kevaLa AtmabhAvathI, nirmaLa bhAvathI, ekamAtra zrI vItarAgamArga_samarpaNabhAvathI, lekhanA akSare akSaranuM AtmapaThana karazo, to avazyameva AtmalAbha-labdhi thaze, ema amAruM aMtaHkaraNa anaMtadhArAthI pravahe che ! viSamakALanAya | "kALa' rUpa A vItarAgamArgane leza paNa ocho prabhAvaka, alpa paNa mokSadAyaka mAnavA ApaNAthI na thAya e ja ekamAtra niraMtaranI abhyarthanA! kema ke kALa game tevo vikarALa bhale rahyo, ApaNAmAM teno praveza na thAya, to ApaNe nivaNanA mahApatha upara ja gatizIla chIe, ema acUka samajavuM! AvI nivaNasAdhanAnA akhaMDa sAdhakano khaMDaparicaya e A lekhano lakSya che, ane te mATe alpamatino A abhyAtialA puruSArtha-yatna mAtra che ! paMDitavaryano pArivArika paricaya - magadha dezanA gobara janapadanA nivAsI, gautama gotraja, zreSTha brAhmaNa jJAtimAM temano janma. pitAzrInuM nAma vasubhUti ane mAtuzrInuM nAma pRthvI. mAtA-pitAe putraratnanA savAMgINa prabhAvazALI vyaktitvane lakSagata karIne nAmakaraNavidhiveLA nAma rAkhyuM Indratulya indrabhUti'. AjathI 2500 varSa pUrveno bhavya kALa! daivI AtmAonuM bhUmi upara jANe sAkSAta vicaraNa ! veda, vedAMta, vedokta dharmanI bolabAlAno yuga ! vidyAprAptino mahimAkALa! indrabhUtie alpa kALamAM vividha vidyAo saMprApta karI lIdhI. yajJavidyA, vedavidyA, nyAyavidyA, tarkavidyAmAM temaNe bhAratakhyAta prAvINya prApta karI lIdhuM. jevA indrabhUti tevA ja temanA anuja baMdhu agnibhUti ! jJAnano sAkSAt agni-prakAza! jevA agnibhUti tevA ja anuja baMdhu vAyubhUti ! jJAnano sAkSAt sarvavyApta vAyumaMDala samAna vAyubhUti! eka ja parivAramAM pUrvajanmonA yogasAdhanAnA asAdhAraNa sAdhanAbaLathI A triputraratnano AvirbhAva thayo! te veLA bhAratavarSamAM paMDitono vasaMtakALa cAlato hato ! vasaMta Rtu RturAja kahevAya che, paraMtu teno AyuSya avadhi mAtra dvimAsika ja hoya che! A paMDitaRtuno, paMDitayugano, vidyAyugano kAlAvadhi to alpakAlIna nahoto ! AthI dhanakubera jevA dhanADhya brAhmaNa gRhastha zrI somila bhUdevane tyAM apUrva yajJavidhi hato tyAre, eka nahIM, be nahIM, paNa agiyAra-agiyAra vedAMtAcAryo, paMDito (indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, vyakti, sudhamAM, maMDita, mauryaputra, akaMpita, acalabhrAtA, metArya. prabhAsa)ne vizeSa AmaMtraNa pAThavavAmAM AvyAM hatAM. e saumAM agragaNya hata paMDitavara indrabhUti! agiyAra paMDitonA e gaNanA pote gaNAdhIza hatA! yajJanA mukhya vidvAna ! yajJavidhi yathAkALe saMpanna thayo.
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 51 AtmA-paramAtmAnuM prathama alaukika milana - eka ja sthaLabhUmi-apApApurI ane be vizeSa vidhio! eka ja samaya ane be samaya zreSTha AtmAo! Aje apApApurImAM eka tarapha samavasaraNamAM madhyabhAge sarvajJa bhagavAna mahAvIra acalabhAve birAjamAna che, ne bIjI bAju yajJakAryabhAra potAnA sahapaMDitone suprata karI, potAnA pAMcaso ziSyonA vizALa vRMdane laIne, paMDita pravara indrabhUti gautama pote sarvajJa hovAnA ahe sAthe sarvajJa mahAvIrane parAjita karavA mahAsana udyAna prati prayANa kare che. teo samavasaraNamAM prathama pravezadvAra pAse pahoMce che, tyAM ja maMgala upadezadhArA upavirAmita karatAM, sarvajJatAnA sarva prabhAvathI zrI mahAvIranA mukhazrIthI praznArtha udbhavyo : "he gautama gotraja indrabhUti! tame kuzaLa to cho ne?" koI rakhe mAne ke, A praznArtha hato! sarvajJane prazna ke praznArtha na hoya! UlaTuM koI sarvajJane prazna ke praznArtha kare ! kaMIka meLavavA mATe, prApta karavA mATe ! chatAM vIranI vANI to praznArthayakta che. teno artha vyAvahArika praznArthanA rUpamAM samajavAno nathI. atre to paramAtmA, AtmAne AtmatvanA kSemakuzaLa pUche che ! mokSa-nivaNadezanA samAcAra pUche che ! vIranI vANI ! vIranuM prathama vyaktigata saMbodhana! sarvajJanI asIma kRpAnuM prathama mahAbhAgyavAna AtmapAtra eTale te yuganA paMDitavara indrabhUti! zrImukhadarzana, zrIvANIzravaNa ane zrIkRpAnubhUti thatAM ja IndrabhUti nivaNasAdhanAnA prathama suvarNasopAna upara pahoMcI gayA! tyAMthI temane Akhoye vItarAgamArga spaSTa kaLAI gayo ! be divya AtmAonA milananI eka kSaNa paNa kevI yuga-yugAntaravyApI hoya che, tenuM A alaukika dazya-daSTAnta ! svazrInAma-zravaNa thatAM ja paMDitavarya indrabhUti Azcarya pAmyA! pote jemane kadI maLyA nathI, nAmathI paNa jANatA nathI, evA vyAkhyAnapITha-ArUDha-puruSa, potAne nAma sahita zI rIte jANe ? manomana vicAravA lAgyA: "jIva-AtmA viSayaka mArA saMzayane chedI zakaze to huM jANIza ke, te puruSa jJAnasaMpanna che. tyAM to AzcaryanI avadhi thaI ! svayaM bhagavAna mahAvIra kSaNanA paNa vilaMba vinA, apUrva kaMThamAdhuryathI sarva AtmAone maMtramugdha karI rahyA: "he indrabhUti ! tamArA manamAM jIva viSeno saMzaya che, paNa he gautama! jIva che. te arUpI jIvane cita, caitanya, vijJAna ane saMjJA vagere lakSaNothI jANI zakAya che. jIva saMbaMdhI vedanA maMtravAkyane tame yathArthapaNe avagata na karavAthI, tamArA manamAM saMzaya rahI javA pAmyo che. jJAnarUpa evA vedanuM maMtrapada A pramANe che: vijJAnadhana parvato mUtezya: sagullA vAvAnuvinazyati na chetyasaMjJAntiH " vedokta zrutino artha tame ema karo cho ke, 'gamanAgamananI ceSTAvALo AtmA, pRthvI, apa, teja, vAyu ane AkAzamAMthI utpanna thaIne, pAcho teomAM ja laya pAmI jAya che. evA A paMcabhUtathI lipta AtmAne tame punarjanmarahita mAno cho. paraMtu, he indrabhUti ! e arthayukta nathI, yathArtha arthayukta nathI. teno vAstava artha A pramANe : "vijJAna' eTale jJAna, AtmA "vinaya' hovAthI te "vijJAnayana' paNa kahevAya che. evo vijJAnaghana' ane savathapayogI-upayogAtmaka AtmA bhUto thakI utpanna thAya che, bhUto jatAM te bhulAya che, paNa anya bhUtonI apekSAe te hoya ja che; ane navA AkAramAM dekhA de che, tethI karIne tene pratyasaMjJA'. hotI nathI. AtmA jJAnamaya che. jo jIva na hoya to puNya-pApanuM pAtra koNa? dUdhamAM jema ghI, talamAM tela, kASThamAM agni, puSpamAM parAga, caMdramAM amRta, tema A zarIramAM AtmA che. he indrabhUti ! jJAnathI anubhavAto AtmA siddha che. te AyuSyamanuM! kevaLajJAnathI huM AtmAne joI zakuM chuM."
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45ra ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vedavAkyanuM yathArtha arthaghaTana to ghaNA karI zake ! mAtra zabdArtha, vAkyArtha ke zAstrArtha kAMI mokSArtha nathI ! te mATe tevI AtmayogyatA joIe. pote paMDita pravara, bhArataprasiddha chatAM sarvajJathI sakAraNa prabhAvita thatAMnI sAthe ja, indrabhUti karma, pApa, puNya ityAdi praznothI-praznottarIthI paritoSa pAmatAM temanuM gurupada svIkAravA udyata thAya che! potAnA ahamne zUnyavat banAvIne A paMDitavara nivaNanA mahApatha upara maMgala-zubha prasthAna kare che ! atre be AtmA-paramAtmAnuM saMtApa-milana, saMvAda-milana, jJAna-milana, yoga-milana, nivaNapathamilana thAya che ! e kSaNa, e AtmA, e sthaLa, e kALane praNAma che ! tIrthakarazrInI prabuddha cetanAe, vItarAgamArganI vItarAgatAe agiyAre paMDitone jJAnavibhUSita karyA! jJAnathI abhibhUta te paMDito ziSyapada grahaNa karI, gaNadharapadane prApta thayA. indrabhUti te kSaNathI gautama gotraja hovAthI 'gautamasvAmI' banyA. mahasena udyAnamAM te samavasaraNamAM agiyAre brAhmaNa paMDito svaziSyo sAthe sAdhu banyA. vIrano prathama upadeza bhale vRthA gayo, bIjA upadezane gautamasvAmIe svAtmAmAM jhIlIne nivaNasAdhanAne sArthaka karI ! ekane badale bene badale agiyAra-agiyAra paMDitoe e upadezane jhIlyo ! prathama upadezanI viphalatAno bIjA upadezanI saphaLatAe khaMga vALI dIdho! mahApAtra mahAvIrane agiyAra supAtro prApta thayAM ! jIvananI prathama kSaNa evI UgI ke teNe samasta jIvanakALane dharmonvala karI dIdho ! mahAvIranA mahAnAma sAthe gautamasvAmInuM zrInAma, mahAkALanI kALayAtrAmAM suvarNAkSare aMkita thaI gayuM! AtmA jJAnarUpa pAmyo! jJAne jJAnane oLakhI lIdhuM-mahAtmAe AtmAne oLakhI lIdho ! AnuM nAma Atmamilana, bAkI badhA dehadhakkA! A thayuM nivaNasAdhanAnI prathama kSaNanuM alpatama zabdadarzana! have dvitIya kSaNanA zabdabhAgane vilokIe ! zrAvakazreSTha AnaMda ane gaNadhara zreSTha gautamasvAmI - zrI mahAvIra bhagavAnanA dasa zrAvakomAM AnaMda sarvaprathama ane sarvazreSTha zrAvaka che. pitA dhanadeva tathA mAtA naMdAnA svargavAsa pachI (vANijyagrAmanA dUIpalAsa, caityamAM zrI mahAvIra padhAryA tyAre), temanAM darzane gayA. manomana AnaMde bAra vratapAlananI pratijJA, mahAvIrasvAmI samakSa lIdhI. ghera AvIne teNe patnIne enI jANa karI. patnI zivAnaMdAe paNa mahAvIrasvAmI pAse jaIne te vrato aMgIkAra karyo. cauda varSa A vratonuM avirata pAlana thayuM. AnaMdane apUrva AtmazAntinI prApti thaI! paMdarame varSe sarva gRhabhara putra upara choDI, AnaMda pauSadhazALAmAM jaIne agiyAra pratimAonuM vahana karavA lAgyA. te agiyAre (darzana pratimA, vratapratimA, sAmAyikapratimA, pauSadhapratimA, kAyotsargapratimA, sacita AhAravarjanapratimA, svayaM AraMbhavarjanapratimA, bhUtakabpyAraMbhavanapratimA, udiSTabhaktavarjanapratimA, zravaNabhUtapratimA) vatanI agiyAra mAsa sudhI pravRtti rAkhI. AvuM vratamaya jIvana jIvatAM AnaMdanuM mana atyaMta nirmaLatA pAmyuM! vicArono pradeza vyApaka ane uccagAmI banyo. tapanuM teja jema-jema khIlavA lAgyuM tema-tema temanA hRdayamAM zrI jinezvaradevanuM zrInAma AThe prahara ramavA lAgyuM ! pote jANyuM ke have jIvanakALa pUrNa thavA Avyo che. saunI kSamA yAcI ane antaHkaraNapUrvaka saune khamAvyA. AtmaramaNatAne lIdhe temane avadhijJAna' prApta thayuM.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 53 te ja gAmamAM, zrI mahAvIranI anujJA laIne gautamasvAmI trIjI porasIe gocarI karavA nIkaLyA. lokonAM mukhathI AnaMdajInI dharmastutinuM zravaNapAna karIne, teo pauSadhazALA prati gayA. gautamasvAmIne AvatA joIne AnaMdajI atyaMta khuza thayA. temane vaMdana karI, atyaMta vinItabhAve prArthanA karI : "he svAmI! tapasyAne pariNAme mArA zarIramAM mAtra nADI ane asthi ja rahevA pAmyAM che. AthI huM ApanI pAse AvavA zaktimAna thayo nathI, paraMtu mArA upara upakAra karavA Apa padhAryA cho, tene huM mArAM parama ahobhAgya samajuM chuM ! svAmI ! gRhasthane gharamAM rahevA chatAM "avadhijJAna' prApta thAya ke nahIM ?' hA, avazya thAya." gautamasvAmIe turaMta pratyuttara Apyo. "bhagavan! mane paNa "avadhijJAna' utpanna thayuM che. te jJAna dvArA huM pUrva, pazcima, dakSiNa ema traNe dizAomAM pAMcaso yojana paryaMta dekhI zakuM chuM ane uttara dizAmAM himavaMta varSadhara parvata, Urdhvaloke saudharma devaloka ane adhobhAge ratnaprabhA pRthvInA loluccaya nAmanA nAka parvata dekhI zakuM chuM.' "he bhadra! gRhasthane avadhijJAna thAya, paraMtu te avadhijJAna tame kaho cho teTalI avadhi paryata vyApaka hoI zake nahIM.' he bhagavan! jinapravacanamAM sAcA arthamAM AloyaNA hoya ?' zrAvaka AnaMde pUchyuM. na hoya." gautamasvAmIe uttara Apyo. svAmI ! jo ema che to pachI Apane ja e pramANe AlocanA karavI ghaTe che." potAne utpanna thayelA avadhijJAnanI maryAdA upara saMpUrNa zraddhA dharAvatAM zrAvaka AnaMda bolyA. zrAvakazreSTha avadhijJAnasaMpanna AnaMdanA zabdo upara saMzaya thatAM gaNadharazreSTha gautamasvAmI zrI mahAvIra bhagavAna pAse gayA. gamanAgamana pratikramaNAdikapUrvaka namana karIne temaNe sarva vRttAnta nivedana karI pUchyuM : he bhagavan! AlocanA zrAvaka AnaMde karavAnI ke mAre ?" eka kSaNa to zuM, kSaNArdhanAya vilaMba vagara sarvazadeve AjJA karI : "AnaMde nahIM, tamAre AlocanA karavI ane te mATe tame AnaMdane khamAvo.' kSaNanA chaThThA bhAganoya vilaMba karyA vinA, AjJA mAthe caDAvI, gautamasvAmI gaNadharazreSTha zrAvakazreSTha AnaMda pAse gayA ane temane khamAvyA. "jyAM-jyAM vase laghutA, tyAM-tyAM vase prabhutA !' kyAM zrAvaka AnaMda ane kyAM sarvazAstravizArada gaNadhara zreSTha gaNadhara indrabhUtinuM abhivRddhita-vardhamAnita svarUpa! paraMtu adhyAtmavizvanI to tAsIra ja judI! piMDe so brahmAMDe! AtmA so paramAtmA! nijatvavihInatA e ja jinasahitatA! jyAM nijano lopa, tyAM jinano udaya ! zrI mahAvIra bhagavAna pAse zvAsa lIdho ne zrAvaka AnaMda pAse ucchavAsa mUkyo! ATalI ja vAra ! "namatAne sau ko' bhaje, namatAne sau mAna; sAgarane nadIo bhaje, choDI UMcAM sthAna!" gautamasvAmIe zrI AnaMdajIne khamAvyA! A thaI e mahAtmAnI nivaNasAdhanAnI dvitIya
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi alpatama vilokanA! zrI AnaMdajI pAsethI zrI mahAvIra bhagavAna pAse ane zrI mahAvIra bhagavAna pAsethI zrI AnaMdajI pAse jatA be gautamasvAmIo vAcakane antaHkaraNamAM dekhAyA haze ja ! AvatA karatAM jatA gautamasvAmI kevA tejojvala hatA ?! AvatI vakhate teo dharma upara cAlatA hatA, jatI vakhate teo vItarAgadharma upara cAlatA hatA! tethI teo mArgasahita zobhAyamAna-vaMdanIya lAgatA hatA. eka kSaNa paNa kevI mahimAvaMta hoI zake, tenuM A parama dAMta! nivaNasAdhanAnuM A dvitIya suvarNasopAna ! A e gautama hatA jene kezI gaNadhare he gautama! Apa prajJAvaMta cho. saMdeharahita ane sarva sUtronA pAragAmI hovAthI huM ApazrIne vaMdana karuM chuM ema kahI vaMdana karyA hatAM, te gautamasvAmI zrAvaka AnaMdajIne khamAve che ! nivaNasAdhanAnI A ArAdhanA che ! gautamasvAmInA to anaMta upakAra che! zrI mahAvIra bhagavAnane bhAratanuM bhAvi pUchanAra teo hatA! temanA thakI ApaNane chaThThA ArA sudhInA bhAratavarSanuM bhaviSya zabdasvarUpe jANavA maLyuM che! e bhAvine AdhAre ApaNe ApaNA vartamAnane zakya teTalo vadhu sArthaka karI levAno che! pRSThacaMpAmAM te samaye gAgali nAme samartha rAjA rAjya karato hato. gautamasvAmInA zubha AgamananI jANa thatAM ja te temanAM darzane gayo. gaNadharazreSTha gautamasvAmI tathA anya munigaNane namaskAra karI yogya sthAne beTho. devoe racelA suvarNa-kamaLa upara birAjamAna thaI, cAturdAnanA svAmI (adhipati) IndrabhUti gautamasvAmIe je dezanA ApI, te sAMbhaLIne gAgali rAjAne parama satyanuM yathArtha darzana thayuM. rAjyagAdI putraratnane soMpI, potAnAM mAtA-pitA sahita teNe gautamasvAmI pAse dIkSA aMgIkAra karI. te sarva munivaro ane sAdhvIo gaNadhara gautamasvAmInI nizrAmAM AgaLa cAlyAM. mArgamAM zubha bhAvanA mAtrathI te pAMce (gAgali, tenAM mAtA, pitA, zAla, mahAzAla)ne kevaLajJAna utpanna thayuM! sau caMpApurI sthita zrI mahAvIra bhagavAna pAse AvyAM. teoe sarvajJazrInI pradakSiNA karI, ane gautamasvAmIne praNAma karyA. tyArabAda zrI tIrthane namIne te pAMce kevaLI parSadAmAM cAlyA. gautamasvAmIe kahyuM : "prabhune vaMdana karo." te ja kSaNe samartha jJAnI, sarvajJa zrI mahAvIra bhagavAna bolyA : he gautama! te pAMcane kevaLajJAna prApta thayuM che, mATe AzAtanA karo nahIM !" A amRtavacana, dharmavacana, jJAnavacana zravaNa karatAMnI sAthe ja, potAnA ja ziSya chatAM, jJAnapUrNa banyA hovAthI pote karelI AzAtanA badala, vinodadhi, namratAnA sAgara zrI gautamasvAmI te saune namyA! sAcuM pUcho to guru ziSyone namyA nahotA, sImita jJAna vizeSa jJAnane namyuM hatuM ! nivarNisAdhanAnA nirmaLa patha upara gautamasvAmIe eka kadama AgaLa tarapha uThAvyuM hatuM! ajANatAM thayelI bhalanI jANa thatAM teo jaLa bharelA vAdaLa mAphaka jhakI paDyA! A samayanA gautamasvAmI nivaNimArganA vAyuvegI mahAyAtrI anubhavAya che ! evI parama vibhUtine AtmavaMdanA karIe chIe ! teozrInA AtmAnI zrIsaMpannatAne vaMdIe chIe! AvI ja apUrva ghaTanA aSTApada parvata upara banI ! rAtri aSTApada parvata upara nirgamana karI, uSaHkAlanI alaukika prabhA pravartatI hatI tene praphullita samaye mahAmuni gautamasvAmI parvata uparathI nIce UtaravA lAgyA. gaNadharazreSTha gautamasvAmI je samaye parvata upara caDatA hatA te samaye, aSTApada parvatane mokSano mahAhata sAMbhaLI parvatArohaNa karavA AvelA koDAnya, datta ane sevALa ityAdi doDha hajAra tApasoe gautamasvAmIne joyA hatA. te tApasomAMnA pAMcaso tapasvIo
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 455 caturtha tapa ane AdrakaMdAdikanuM pAraNuM karatAM pahelI mekhalA paryata pahoMcI zakyA hatA. anya pAMcaso chaThTha tapa ane te upara sUkA kaMdanuM pAraNuM karatAM girirAjanI dvitIya mekhalA paryata joI zakyA hatA ane anya pAMcaso aThThamano tapa karI sUkI zevALanuM pAraNuM karatAM tRtIya mekhalAe pahoMcyA hatA. A pAMcaso tApasoe jyAre suvarNa kAttimaya dehayaSTisaMpanna zrI gautamasvAmIne girirAja pratigatizIla joyA, tyAre teo paraspara kahevA lAgyA ke, mahAkAya munirAja zI rIte AgaLa jaI zakaze? paraMtu gautamasvAmI to jhapATAmAM mahAgiri upara pahoMcI gayA ! vaLI e joI tApasoe vicAryuM ke, e mahAtmA hovA joIe! tethI jo pAchA ahIM Avaze, to ApaNe temanA ziSyo thaIzuM! girirAja uparathI avataraNa karatA gautamasvAmIne, tApasoe praNAma karI vinaMti karI ? "he taponidhi ! he mahAtmA! ame ApanuM ziSyatva svIkAravAnI icchA dharAvIe chIe. Apa amArA ziSyatvano svIkAra karo." pratyuttaramAM gautamasvAmI bolyA : "sarvajJa tIrthakara zrI mahAvIra bhagavAna tamArA guru thAo." tApasoe dIkSAno atyadhika Agraha sevavAthI, gautamasvAmIe saune tyAM ja dIkSA ApI. yatipaNAnA liMgane jarUrI sAmagrI devoe svayaM pUrNa karI. tApasa munio sAthe gautamasvAmI zrI mahAvIra bhagavAna pAse javA tyAMthI prasthAna karavA lAgyA. bapore teo bhikSAmAM khIra lAvyA hatA. saune pAraNuM karAvyuM. eTalI khIramAM sau paMdaraso) tApasoe sukhethI pAraNuM karyuM! zevALabhakSI pAMcaso tApasone to A ghaTanA parama AzcaryamayI lAgI ! tApasa munio gautama jevA guru ane mahAvIra jevA mahAguru maLyAnA AnaMdathI jIvananI parama dhanyatA anubhavavA lAgyA! apUrva AnaMdasAgaramAM jANe ke temanA AtmAo taravA lAgyAnirmaLa cittanI A caitanyavizeSa avasthAmAM ja, te pAMcasoe mahA-mahA bhAgyazALI tApasa-munione, te ja kSaNe kevaLajJAnanI apUrva prApti thaI ! tyAMthI sarva zrI mahAvIre bhagavAna jyAM birAjyA hatA te dizA tarapha prasthAna karI gayA. dUrathI ja samavasaraNanI aparva racanA nihALI ! A vakhate datta vagere pAMcaso tApasone zrI mahAvIra bhagavAnanA ATha pratihAryane jotAM ja kevaLajJAna UpajyuM ! ane bAkI rahelA koDAnya tApasone zrI mahAvIra bhagavAnanA parama darzana mAtrathI kevaLajJAnanI prApti thaI ! e sau zrI mahAvIra bhagavAnanI pradakSiNA karI kevaLInI sabhA prati gayA. te ja vakhate gaNadharazreSTha gautamasvAmI bolyA : "prabhune vaMdana karo." e sAMbhaLatAM ja, mahAvIra bhagavAna gautamasvAmIne uddezIne prazAMtabhAvathI bolyA : he gautama! kevaLajJAnInI AzAtanA na karo !' A jJAnavacananuM zravaNa karatAnI sAthe ja gautamasvAmIe sarva kevaLajJAnIone parama namanatAIthI khamAvyA! pote vicAravA lAgyA : huM gurukama A bhave siddhapadane zuM nahIM ja pAmI zakuM ke zuM? e sarva mahAtmAone dhanya che ke jeo mArAthI dIkSita thavA chatAM kSaNavAramAM ane mArA pahelAM kevaLajJAnane pAmyA che !' AvA agAdha ciMtanasAgaramAM ciMtanagrasta rahelA gautamasvAmIne zrI mahAvIra bhagavAne pUchyuM : "he gautama ! tIrthakaronuM vacana satya ke devatAonuM ?' praznano uttara ApatAM namratAnA nidhi bolyA : "tIrthakaronuM. A sAMbhaLI upadezAtmaka zailImAM zrI mahAvIra bhagavAna bolyA: "he gautama! have adhUrya rAkhazo nahIM! ziSya uparano guruno sneha kaThoLa uparanA photarA jevo hoya che, jyAre ziSya tarIkeno mArA uparano tamAro sneha bahu ja daDha che. tethI tamAruM kevaLa rUMdhAyuM che. te snehano jyAre abhAva thaze, tyAre te avazya pragaTaze." -..
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmaNi ciMtAmaNi A pachI turata zrI mahAvIra bhagavAne dhrumapatrano pATha kahI, tenA sAra rUpa pramAda na karavA'no zrI gautamane saMbodhI, sarva mumukSuone dharmabodha Apyo. kevaLajJAnanI prApti : 456 ] betAlIsamA comAsAne traNeka mAsa pUrNa thavA AvyA. sarvajJatAthI potAno nirvANasamaya samIpavartI jANI, zrI mahAvIra bhagavAna vicAravA lAgyA : gautamane mArA upara atyaMta anurAga che. AthI mArAthI dUra jaze to ja tene kevaLajJAna thaze. Ama vicAra karI, jJAnathI joI, gautamasvAmIne najIkanA gAmamAM devazarmA nAmaka brAhmaNane pratibodha ka2vA javAnI AjJA karI. sarvajJa bhagavAnano kevo ananya upakAra ! sADA boMtera varSa, eka pakSa ane be divasanI vaye, zrI mahAvIra bhagavAna nirvANapadane pAmyA, zAzvata mokSapadane prApta thayA. devazarmA brAhmaNane pratibodha prApta karAvI pAchA pharatAM, rastAmAM zrI gautamasvAmIe carama tIrthaMkara bhagavAnanA nirvANaprAptinA samAcAra jANyA. 'nirvANa' zabdanA zravaNathI zrI gautamasvAmIne apUrva duHkha thayuM, vedanA thaI ! tatkSaNe teo jANe ke niSkaMpita banI gayA! atyaMta-atyaMta vikSubdha hRdaye, ati-ati bulaMda kaMThe, jyAM UbhA hatA tyAM ja UbhA rahI mahAvIra,' mahAvIra' ema nAmajApa karavA lAgyA. tema bolatAM-bolatAM temanuM gaLuM, jIbha sukAvA lAgyAM. AthI chelle mAtra mahAvIrane sthAne 'vIra' ne vIra'ne sthAne AmAtra vI,' 'vI' ja uccArI zakyA! 'vI' akSara upara sthira thaI vItarAga mArga uparanI temanI adbhuta vicArasaraNI pragaTavA lAgI! prabhu to vItarAgI che, mane emane mATe rAga, anurAga zA mATe?! huM mohamAM paDyo hato ! huM koNa chuM ? mAruM koNa che ? koNa konuM che? AtmA svayaM vizuddha rUpe ja che! ema atizaya vizuddha bhAve AtmasvarUpanI gahanatama vicArazreNIe UiitaUrdhva ArohaNa karatAM-karatAM kSAyika samyag dRSTivALA zrI gautamasvAmI Aso vada amAvAsyAnI pAchalI rAte dhyAnAntarIya samaye lokAlokaprakAzaka evuM parama, paripUrNa, saMpUrNa kevaLajJAna pAmyA ! tyAra pachI bAra varSa sudhI pRthvI upara dharmavicaraNa karIne, aneka bhavya AtmAone pratibodha ApI, eka mAsanA upavAsa karI, bAkInAM cAra aghAtI karmono kSaya karI, akSaya avyAbAdha AnaMdadhAmane zAzvata prApta thayA; bANuM varSanI vaye mokSe sidhAvyA. sAdhanA sArthaka thaI ! A nirvANasAdhanAnA niraMtara kramamAM temanI namratA, saraLatA, jJAnavardhaka tattvajijJAsA, tapazcaryA, zAsana prati advitIya zraddhA, gurubhakti, guru e ja paramezvara; evo akhaMDa AtmabhAva, ziSyanA paNa ziSya thaI kSamApanA karavAnI nirdabha vRtti, ciMtananI gahanatA, niraMtara jJAnagamanatA, sarvArpaNatA--A badhA ja guNavizeSothI ane zrI mahAvIra bhagavAnanI parama kRpAthI zrI gautamasvAmI paNa kevaLajJAna pAmI sarvocca, parama padane prApta thayA che. Azcarya to e che ke, pote kevaLajJAna prApta kare te pahelAM, potAne pratApe, nimitte zrI gautamasvAmI asaMkhya divya AtmAone kevaLajJAna prApta karAvavA mahadbhAgI bane che! Ama sarvatra nirmaLa hRdayanA, AkhAye zAsanane bAra varSa sudhI akhaMDa dhArAe prakAzanArA ane aMte paramapada prApta karanAra gautamasvAmI sAkSAt mokSapadanA dAtA che, temAM saMzaya zo?! AthI lakhIe chIe :
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ]. [ 4pa7 "gage kAmagavI bhalI, tatte surataruvRkSa; mamma maNi ciMtAmaNi, gautamasvAmI pratyakSa.'' evA parama kevaLajJAna prApta gaNadhara zreSTha zrI gautamasvAmIne anaMta-anaMta namaskAra ho ! covIsa tIrthaMkaro sahita trikALa vaMdana ho ! * * * adabhuta bodhidAtA kaccha bhadrezvara tIrthamAM birAjamAna gautamasvAmI, 58
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zrI kezIkumAra muni -jyotirvida 5. AcArya vijayalabdhisUri mahArAja bhagavAna mahAvIra svAmInA samayamAM ja bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA eka medhAvI saMghasthavira thaI gayA. munipravara kezIkumAra emanuM nAma. A saMghasthavira kezIkumAra muni ane gautamasvAmIjIno vidvattApUrNa vArtAlApa utarAdhyayanamAM sUtrabaddha che. atre paNa pUjya AcAryazrInA A lekhamAM Arya kezIkamAranA jIvanacaritra sAthe vArtAlApano gurjaranuvAda prastuta che. "vidvattA sAthe namratA, bhinna paraMparA chatAM AtmIyatA" ApaNane A baMne gurudevomAM jovA maLe che. - saMpAdaka S bhagavAna mahAvIrasvAmInA samayamAM bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAmAM eka evA medhAvI AcArya thaI gayA ke jemano paricaya AtmAne niHzaMka pAvana karanAro che. A pUjya AcAryazrI hatA zramaNa kezIkumAra. bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA pahelAM ja kezIkumAre dIkSA lIdhI hatI, temanA pitAnuM nAma jayasena ane mAtAnuM nAma anaMgasuMdarI hatuM. pitA jayasena ujajainI nagarInA rAjA hatA. teo zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI paraMparAnA-zAsananA anuyAyI hatA. eka divasa kezIkamAra vyAkhyAna sAMbhaLI rahyA hatA. vyAkhyAtA hatA prabhAvazALI AcArya videzI. vyAkhyAna sAMbhaLIne tema ja AcAryazrI pAsethI potAno pUrvabhava sAMbhaLIne temane jAtismaraNajJAna thayuM. saMsAranI asAratAno bodha thatAM temaNe mAtA-pitA ane bIjA 500 mumukSuo sAthe dIkSA lIdhI. teozrI potAnI prakhara prajJAthI zvetAMbikAnA ghora nAstika rAjA pradezIne niHzaMka karIne jaina dharmano rAgI ne anuyAyI banAvyo hato. zrI kezIkumAra mATe "uttarAdhyayanasUtramAM A zabdomAM oLakha ApI che : '....mahAyazasvI ane jJAna tema ja cAritranA pAragAmI evA kezIkumAra nAmanA zramaNa te samaye vidyamAna hatA. te matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna e traNa jJAnathI bharapUra hatA....' zramaNa kezIkumAra potAnA bahoLA ziSya parivAra sAthe rAmAnugrAma vihAra karatA-karatA eka divasa zrAvastI nagarImAM padhAryA ane nagaranI bahAra AvelA tinduka vanamAM vizuddha bhUmimAM te saue vAsa karyo. A samaye sarvajJa paramAtmA zrI mahAvIra prabhanA prathama ziSya zrI gaM prabhu paNa temanA vizALa ziSya-samudAya sAthe A ja nagarImAM padhAryA. teo saue koSTaka nAmanA udyAnanI vizuddha bhUmimAM vAsa karyo. bhagavAna zrI pArzvanAtha ane bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIno nigraMtha mArga eka ja hato, paraMtu baMnenA AcAra-vicAra ane kriyAkalApa vacce thoDuMka aMtara hatuM. veSa ane bAhya
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 59 kriyA baMnenA anuyAyIonI bhinna bhinna jaNAtI hatI. zrI kezIkumAra ane zrI gautamasvAmInA ziSyone, eka-bIjAne joIne, ekamekanA AcAra-vicAra jANIne aneka prazno thavA lAgyA. temanA manamAM thayuM ke, -bhagavAna pArzvanAthe to cAra mahAvratanI prarUpaNA karI che, jyAre bhagavAna zrI mahAvIra pAMca mahAvratanI prarUpaNA karI rahyA che. A bhedano hetu zuM haze? -bhagavAna pArzvanAthe paMcaraMgI vastro paheravAno sAdhu-AcAra batAvyo che, jyAre bhagavAna zrI mahAvIra alpopadhivALo [arthAt alpa zveta vastra ke avastravALo] sAdhu-AcAra batAvI rahyA che. to A bemAM sAcuM zuM? -baMne zrI tIrthakara mahAtmAonuM dhyeya jo eka ja che to Avo bheda zA mATe? kriyA-bheda paNa zAthI? potAnA ziSyonI A zaMkA jANIne zramaNa zrI kezIkumAre ane gaNadhara zrI gautamasvAmIe te zaMkraonuM samAdhAna ane nivAraNa karavA mATe svaziSTha 4 vicAryuM. A vicAraNA sAkAra banI tenI nepathya cirakAlIna romaharSaka satya ghaTanA che. zrI kezIkumAra ane gautamasvAmI sva-paraMparAnA zraddheya AcArya ne saMghanAyaka hatA. gautamasvAmI bAra aMgonA prakhara jJAtA hatA, anaMtalablinidhAna hatA, cAra jJAnanA dhAraka hatA ane viharamAna tIrthaMkara paramAtmA bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA prathama gaNadhara hatA. guNasaMpattimAM teo zrI kezIkumArathI dekhItI rIte ja moTA-vaDIla hatA. jJAnacarcA karavAnuM vicArAyuM hatuM, paraMtu koNa kone maLavA jAya ke baMne kayA sthAne maLe tevuM kaMI nakkI thayuM na hatuM. jJAna ane labdhimAM moTA gautamaprabhue ja nakkI karyuM ke mAre ja zramaNa kezIkumArane maLavuM joIe, kAraNa, teozrI vaDIla kuLanA arthAt bhagavAna zrI pArzvanAthanI paraMparAnA zramaNa che. AthI te mArA vaDIla che, vaDIlane maLavA to mAre ja javuM joIe. ane zrI gautamasvAmI potAnA ziSyasamudAya sAthe tinduka vanamAM jAya che. zramaNa kezIkumArane A saunA AgamananI khabara paDe che to teo pote temanuM premathI svAgata karavA sAme jAya che ane gautamasvAmI mATe pote temane anurUpa ane prAsuka evuM Asana pAtharIne te para birAjamAna thavA vinaMti kare che. dekhItI bhinna paraMparAnA A be maharSionuM milana e te samayanI eka abhUtapUrva ghaTanA che. baMne pakSa vacce prema ane Adara che. badhAnI AMkhomAM vimaLa jijJAsAno teja-jhabakAra ane haiye satya jANavAnI tAlAvelIno maMgaLa dhabakAra che. badhA pota-potAnA Asane besI gayA tyAre jJAnacarcAno zubhAraMbha karatAM zramaNa kezIkumAra bolyA : he bhAgyavaMta! Apane prazno pUchavA icchuM chuM." gautamasvAmI : "he munipravara ! Apane yogya lAge te Apa bhale pUcho.' ATalI pUrvabhUmikA bAda A be jaina jyotirdharo vacce je saMvAda thayo te saMvAda jaina sAhityano eka utkRSTa ciMtanAtmaka gadya-khaMDa che. A saMvAdamAM, saMkSepamAM jainadarzanano
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ 460 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi jaNAvavA jatA ja nA kAkA ane kAkI 000000000000000 mahattvano sArabhAga sugaMphita thayo che. bhASA, zailI, vastu ane sattvanI dRSTie ApaNA Agama-graMthomAM je keTalAMka mUlyavAna ane preraka ciMtana gadyakAvyo che, temAM A saMvAdano paNa samAveza thAya che. A saMvAda "zrI uttarAdhyayana sUtramAM graMthastha thayo che. Avo, ApaNe paNa teno amRta-svAda mANIe. gautamasvAmInI anujJA maLatAM zramaNa kezIkumAre pUchayuM : he mune ! bhagavAna zrI pArzvanAthe cAra mahAvratarUpa dharma kahyo che, paNa bhagavAna zrI mahAvIra to pAMca mahAvratarUpa dharmanI prarUpaNA karI rahyA che, to he medhAvin! eka ja kArya [mokSaprApti]mAM pravRtta thayelA A baMnemAM dharmamAM vizeSa bheda hovAnuM kAraNa zuM che? ane Ama dharmanA be bheda thaI javAthI zuM Apane saMzaya ke Azcarya thatAM nathI ?' praznane barAbara dhyAnathI sAMbhaLIne teno javAba ApatAM gautamasvAmIe kahyuM : "jIvAdi tattvono jemAM nizcaya karI zakAya che evA dharmatattvane prajJA ja joI zake che. [arthAt zuddha buddhithI ja dharmatattvano tathA paramArthano nizcaya karI zakAya che.] prathama tIrthaMkaranA muni Rju-jaDa [buddhimAM jaDa paNa svabhAve saraLa] hatA jyAre carama tIrthakaranA muni vakrajaDa [vAMkadekhA ane buddhino durupayoga karanArA] che. paraMtu A be vaccenA bAvIza tIrthakaronA samayanA munio RjuprAjJa [saraLa buddhivALA ane sAlasa hatA. A hetuthI ja bhagavAna mahAvIre dharmamAM samaya-kALane anusarI bheda karyo che. prathama tIrthaMkaranA muniono AcAra-dharma samajavo kaThina paDato hato paraMtu samajyA pachI AcaravAmAM te sakSama hoI te sau pAra UtaratA. paraMtu carama tIrthaMkaranA samayamAM munidharma samajavAmAM saraLa ane sahelo nathI, ane AcaravAmAM paNa kaThina che. AthI ja A baMnenA samayanAM pAMca mahAvratarUpa munidharma samajAvyo che--jyAre madhyavartI bAvIza tIrthakaronA samayamAM cAra mahAvratarUpa dharma batAvyo che.' A sAMbhaLIne kezImunie kahyuM : he gautama! Apa mArI A zaMkAnuM suyogya samAdhAna karyuM. have Apane eka bIjo prazna pUchuM chuMH vardhamAnasvAmIe acalaka-dharmano upadeza Apyo che ane mahAmuni pArzvanAthe sacelaka dharmanuM pratipAdana karyuM hatuM. he gautama ! eka ja dhyeya [mokSaprApti)mAM pravRtta thayelAomAM vizeSatA zuM che? he medhAvin ! veSamAM bheda thaI javAthI ApanA manamAM zuM zaMkA nathI thatI ? jeta, mAnopeta ane alpamUlyavALAM vastrono paribhoga te acelakadharma ane raMgaberaMgI tathA bahumUlyavALAM vastrono paribhoga te sacelakadharma. gautamasvAmI : "samaya ane sAdhuonAM mAnasa joIne te mahApuruSoe khUba ja samajapUrvaka bhinna-bhanna dharmasAdhano rAkhavAnuM vidhAna karyuM che. Avo sAdo veSa rAkhavAnAM traNa kAraNo che ? 1. lokomAM alaga-alaga mata ane veSa pravartI rahyA che. A veSathI lokone tarata ja oLakha thAya che ke, "A jaina sAdhu che." 2. A veSathI khuda potAne paNa jAgRti rahe ke, huM jaina sAdhu chuM."
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 461 3. cAturmAsamAM saMyamanI rakSA thAya, saMyamayAtrAno nivaha thAya tema ja jJAna, darzana, cAritranI sAdhanA thAya tethI ja Avo veSa rAkhavAnuM-paheravAnuM prayojana che. vAstavamAM to he bhagavAna ! baMne tIrthakaronI pratijJA to A ja che ke nizcayanayathI jJAna, darzana ane cAritra-A traNa ja mokSanAM adbhuta sAdhana che.' kezI muni : he gautama! tame mAro A saMzaya paNa dUra karyo. kharekhara, tame khUba ja suMdara samanvaya karI zako cho. have eka bIjI mArI zaMkA jaNAvuM chuM tenuM paNa tame samAdhAna karo. he gautama! tame hajAro duzmanonI vacovaca UbhA cho, e duzmano tamane jItavA jhajhUmI rahyA che, tyAre tame e badhA duzmanone zI rIte jItI zako cho?' gautamasvAmI : "he mune ! huM mAtra ekane ja jItavA prayatnamAM rahuM chuM. e ekane jItavAthI pAMca jitAI jAya che. e pAMcane jItavAthI dasa jitAI jAya che. ane e dasene jItI levAthI badhA ja duzmano ApoApa jitAI jAya che.' kezI muni : 'e eka koNa ane e duzmano kayA? gautamasvAmI : he mune ! minanI UchaLakUdane paravaza banelA] eka jIvAtmAne jo jItI na levAya to te damana che. evA e duzamananA prabhAvathI cAra kaSAyo [Ata jItI na levAya to haiye kaSAyo janme che] paNa duzmana che ane pAMceya Indriyo paNa duzmana che. Ama AkhI duzmana-paraMparAne vitarAga upadiSTa mArge meM jItI lIdhI che. tethI huM sukha-zAMtithI vihayA karuM chuM.' kezI muni : he gautama ! tame mArI A zaMkAnuM paNa samAdhAna karyuM. kharekhara, tamArI buddhi suMdara che ! have tamane mArI bIjI zaMkA jaNAvuM chuM, tenuM paNa tame samAdhAna karo : he mune ! A lokamAM ghaNA jIvo karma-jALamAM keda thayelA che tyAre he gautama ! tame e kedamAMthI kevI rIte mukta thaIne, pavananI lherakhI jevA haLavA phUla jevA thaIne vicaro cho?' gautamasvAmI : "he mune ! huM e kedanI beDIone zuddha upAyothI sarvathA toDI nAkhIne mukta banIne pavananI jema vicaruM chuM.' kezI muni : "e beDIo kevI te tame amane samajAvavA kRpA karazo." gautamasvAmI : he munirAja ! rAga, dveSa, moha, parigraha ane strI-svajano paranI gADha mamatA te ja bhayaMkara premabaMdhana che. tene zuddha sAdhano-upAyothI toDIne huM haLavo phUla jevo thaIne vicaruM chuM." kezI muni : "he gautama ! tame mArI A zaMkAnuM paNa suMdara samAdhAna karyuM. have tame mane eka bIjI vAta paNa samajAvo. he gautama! hRdayanA UMDANanI jamInamAM eka vela UgI che. e vela para jherIlAM phaLa Uge che. to e velane tame zI rIte ukheDI nAkhI che?" gautamasvAmI : he mune ! e viSavelaDIne to meM jaDamULathI ukheDI nAkhI che ane tethI ja e viSavelanAM jherI phaLothI mukta banIne jinezvaronA nyAyamaya zAsanamAM AnaMdapUrvaka vicarI ! rahyo chuM."
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kezI muni : "e viSavela kaI, te kahevA kRpA karazo?' gautamasvAmI : he munIzvara ! mahApuruSoe tRSNAne ja saMsArane vadhAranArI viSavela kahI che. te vela bhayaMkara ane jherI phaLone Ape che ane jIvone janma-maraNa karAve che." kezI muni he gautama ! tamArI buddhi uttama che. tame mArI A zaMkAnuM paNa suMdara samAdhAna karyuM. have mAro bIjo saMzaya jaNAvuM chuM tenuM paNa samAdhAna Apo. he gautama ! hRdayamAM khUba ja jhagamagatI ane bhayaMkara eka Aga saLagI rahI che ane te AkhA zarIrane bALI rahI . to e Agane tame kevI rIte ThArI nAkhI che ?' - gautamasvAmI : "moTA meghamAMthI dadaDatA pANInA pravAhamAMthI te uttama pANI laIne Agane satata ThAruM chuM tethI te TharelI Aga mane jarAya dajhADatI-bALatI nathI." kezI muni : "e Aga kaI te kahevA kRpA karazo?' gautamasvAmI : "kaSAyo ja Aga che je tana, mana ane AtmAne satata bALe che ane vItarAgarUpI mahAmeghathI varaselI jJAna, AcAra ane tapazcayarUpI jaLadhArAo che. te dhArAothI haNAyelI e kaSAya-Aga sarvathA TharI jAya che ane mArA AtmAne te jarA mAtra paNa bALI zakatI nathI.' kezI muni : 'gautama! tame mArA saMzayane suMdara rIte chedI nAkhyo che. have mArA bIjA praznano javAba ApavA kRpA karazo. he gautama ! eka khUba ja sAhasika, bhayaMkara ane duSTa ghoDo khUba ja vegathI doDI rahyo che. e ghoDo tenA mAlikane paNa gabaDAvI de tevo che. to AvA ghoDA para beThelA tame sIdhA mArge zI rIte jaI zako cho ? tenAthI tame avaLe raste kema cAlyA jatA nathI?" gautamasvAmI: 'te vegIlA ghoDAne zAstrarUpa lagAmathI kheMcI rAkhuM chuM. A lagAmathI vaza banI jatAM te ghoDo mane avaLe raste na laI jatAM sIdhA-sanmArge ja dorI jAya che." kezI muni : te ghoDo tame kone kaho cho ?' gautamasvAmI : "he mune ! mana e ja sAhasika, bhayaMkara ane duSTa ghoDo che. saMsAranA vividha viSayo tarapha e dhoDo vegathI doDI rahyo che. samyaka jJAnarUpI lagAmathI jAtivaMta ghoDAnI mAphaka huM tene barAbara aMkuzamAM rAkhuM chuM." kezI muni : he gautama ! tamArI buddhi uttama che. tame mArA A praznanuM paNa suMdara samAdhAna karyuM. have bIjo prazna rajU karuM chuM. teno uttara paNa mane kaho. A saMsAramAM khoTA rastAo ghaNA che. e rastAomAM jaIne jIvo daSTi vipayasinA kAraNe sAcA rastAne-mArgane oLakhI zakatA nathI ane tethI unmArgekhoTe raste caDI jaIne duHkhI thAya che. to he gautama! tame e unmArge doravAI na jatAM sanmArge zI rIte cAlI zako cho?" gautamasvAmI : "je koI sanmArge cAlyA jAya che te ane unmArge jAya che te baMne ! mArganuM mane barAbara dhyAna che. tethI huM mArA mArgamAM naSTa-bhraSTa thato nathI ane barAbara sanmArge ! ja cAlI zakuM chuM."
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 463 kezI muni : "e mArga kayo te tame kahevA kRpA karazo ?" gautamasvAmI : "he munIzvara ! svakalpita matomAM je svacchedathI varte che te pAkhaMDIo badhA khoTA mArgamAM rakhaDIne gothAM khAya che. saMsAranA baMdhanathI sarvathA mukta thayelA jinezvaroe satyano je mArga batAvyo che te uttama mArga che.' kezI muni : he gautama! tamArI buddhi ghaNI uttama che. have tame mArI eka bIjI zaMkAnuM paNa samAdhAna karo. jaLanA moTA pravAhamAM taNAtAM prANIone te duHkhamAMthI bacAvanAra kayuM zaraNa, kayuM sthAna, kaI gati ane kayo AdhAradvIpa tame mAno cho ? ane te dvIpa kayo ?" gautamasvAmI te jaLanA moTA pravAhamAM eka vizALa ane moTo dvIpa che. A dvIpa para e moTA pravAhanuM pANI AvatuM-jatuM nathI. jarA ane maraNarUpI moTA pravAhathI A saMsAranA jIvo taNAI rahyA che. tenuM zaraNa, tenuM sthAna, tenI gati ane teno AdhAradvIpa badhuM ja eka dharma ja che." kezI muni : he gautama ! tamAro javAba ghaNo ja uttama che. have bIjA praznano paNa javAba Apo. eka mahApravAhavALA samudramAM eka nAva cotarapha tarI rahI che. he gautama! e nAva para tame caDelA cho to tame pAra zI rIte pAmazo ?" gautamasvAmI : "je kANAMvALI nAva che te kinAre pAra na pahoMcADatAM vacamAM ja DUbI jAya che ane DubADe che. kANAM vinAnI nAva ja pAra utAre che.' kezI muni ? "e nAva tame kone kaho cho?" gautamasvAmI : "zarIra e ja nAva che. A saMsAra e samudra che. jIva pote teno nAvika che. e saMsArasamudrane maharSi puruSo zarIra dvArA tarI jAya che.' kezI muni : he gautama! tamArA javAbathI mane khUba ja saMtoSa thayo che. he gautama! have tame mane e kaho ke A samasta lokamAM pravartatA ghanaghora aMdhakAramAM ghaNAM badhAM prANIo aTavAI rahyAM che. to te prANIone prakAza koNa Apaze ? gautamasvAmI : "A lokamAM prakAza karanAra je sUrya Ugyo che te sakaLa lokanA sarva jIvone prakAza Apaze." kezI muni : "A sUrya tame kone kaho cho?' gautamasvAmI : "saMsAranA samasta aMdhakArane dUra karIne potAnI anaMta jyotithI prakAzelo sarvajJarUpI sUrya ja samagra lokanAM prANIone jJAnano prakAza Apaze." kezI muni : he gautama! tamAro javAba ghaNo ja uttama che. have tame mane e kahevA | kRpA karo ke saMsAranA jIvo zArIrika ane mAnasika duHkhothI ribAI rahyAM che, to teone mATe tamArI jANamAM kalyANakArI, nirbhaya, upadrava ane pIDArahita karyuM sthAna che ?' gautamasvAmI ? huM to mAnuM chuM ke jyAM javuM ghaNuM ja durlabha che evuM lokanA agrabhAga para eka evuM suMdara ane nizcaLa sthAna che ke jyAM AgaLa jarA, mRtyu, vyAdhi ke vedanA kazuM ja nathI. AvuM parama kalyANakArI nirbhaya, nirupadravI ane pIDArahita siddhisthAna ke nivaNasthAna kahevAya che ane tyAM maharSio ja jaI zake che. tyAM pahoMcyA pachI kaleza, zoka, saMtApa, ke duHkha
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi A papapapapapa evuM kazuM ja hotuM nathI ane tyAM gayA bAda punarAgati thatI nathI." kezI muni : he gautama ! tamArI buddhine dhanya che! tame mArA badhA ja prazno ane saMzayonuM | khUba ja suMdara samAdhAna karyuM che. he saMzayAtIta ! he sarva siddhAMtanA pAragAmI gautama, tamane namaskAra ho.....' A jJAnavAta pachI zramaNa kezIkumAre bhagavAna zrI mahAvIra prabhu prarUpita pAMca mahAvratarUpa dharmano bhAvapUrvaka svIkAra karyo. have te bhagavAnanA ziSya banI temanI AjJA aMgIkAra karI. zrI kezI muni potAnA ziSya parivAra sAthe bhagavAnanA zramaNasaMghamAM bhaLI jatAM A saMghano bahoLo vistAra thayo ane temanA arthAt zramaNa kezIkumAranA ziSyonI je paraMparA zarU thaI te 'upakezagaccha' tarIke oLakhAvA lAgI. jaina paraMparAno itihAsamAM pUjya zrI tripuTI mahArAja lakhe che ke "zrI kezIsvAmI pAMca mahAvrata svIkArI bhagavAna mahAvIrasvAmInA zAsanamAM dAkhala thayA ane teono saMgha ' pApatya' tarIke jAhera thayo. A zramaNa saMghanAM nigraMtha, cAturyAmI, pArzvanAtha saMtAnIya, dvivaMdanika, kevalAgaccha vagere ghaNAM nAmAMtaro che. tathA mAthura gaccha, koraMTa gaccha, kumuda zAkhA, bhinnamAla zAkhA, caMdrAvatI zAkhA, meDatA zAkhA, khaTTakupa zAkhA, (naMgI pozALa), bikAnerI zAkhA, khajavAnA zAkhA, tapAkoraMTaka zAkhA, tamAratna zAkhA vagere aneka peTA bhedo che....' bhAga : prathama, pR. 18.]
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 465 gaNadhara gautamasvAmInA pAMca pUrvabhavo -. AcAryadeva zrImad vijayapUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja jaina-jagatamAM gaNadhara zrI gautamasvAmIjInI prabhAvitA jeTalI jANItI-mAnItI che, ethI kaMIka gaNI vadhAre ajJAta hoya, to e che : emanA pUrva-janmonI kathA. A bhava-kathA khUba ja rasaprada zailImAM ahIM rajU thaI rahI che. jIvanamAM "kalyANa maitrI'nI keTalI badhI tAtI jarUriyAta che e A kathA kahI jAya che. maitrInuM koI mahattva nathI, mahattva to che kalyANamaitrInuM ! A kathAnAM mULa eka prAcIna hastapratamAM saMgharAyelAM paDyAM che, enA AdhAre AnuM rasamaya lekhana thayuM che. jinadarzananA aNamola ratna samA pUjyapAda anaMtalablinidhAna zrI gautama gaNadharajI ekAeka ja paramocca padavIe pahoMcyA na hatA, paNa temaNe muktimArganA dhIra-gaMbhIra yAtrI tarIke agAunA bhavothI bhAthuM bAMdheluM. ahIM pa. pU. AcAryadeva zrImad vijayapUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja A pUrvabhavomAMthI pAMcanI ApaNane jhAMkhI karAve che. -saMpAdaka saMsAranA A sAgaramAM jhaMjhAvAta jyAre jAgI UThe ane jIvanI jema dharmanuM sukAna jhAlIne beThelA mAnavInA hAthamAMthI sukAnanI pakkaDa chUTI jatAM, enuM jIvana-jahAja kayAre DUbI jAya, e kahevuM agharuM che, khUba ja agharuM, ApaNA jevA mATe to azakya jevuM! mahAzrAvaka maMgalanA jIvanamAM tophAna ekAeka jAgyuM. sukAnanI pakkaDa chUTI gaI ane saDhanI pharerATI bolavA mAMDI. DUbatA vahANane ugAravA sudhamAM doDI Avyo, paraMtu enI mabalakha [ paNa eLe gaI. e bolI UThyo : rere mArA mitranuM A jIvana-jahAja zuM kinAre AvIne DubI jaze ? jIvana to jIvI jANuM! zuM have A mojathI marI nahIM jANe ? maMgala ane sudhamAM, dila eka ane deha be jevI dostI mATe AkhA brahmaputra nagaramAM jANItA ne mAnItA hatA. dharmamAM-dhanamAM, nyAyamAM-nItimAM, nekamAM-TekamAM A baMne mitro ajoDa gaNAtA hatA. zrAvaka-jIvananA zaNagAra samI lagabhaga badhI ArAdhanAomAM, e baMne sAthe ja jovA maLatA. Ama, maMgala-sudhamAM eka Adarza kalyANa-mitrano jANe sadehe avatAra hato! - divasano cheDo jema rAta che, hAlanI AlIzAna ImArata jema kAlanuM khaMDiyera che, bhogano javAba jema roga che, dhanano pratidhvani jema dhAMdhala-dhamAla che, sukhano saravALo jema duHkha che; 59
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ema jIvanano paDachAyo mRtyu che. mahAzrAvaka maMgala eka dahADo bImAra paDyA. bImArInAM cihno parathI aMtakALanI AgAhI kaLI jaIne emaNe paralokanuM pAtheya bAMdhavAnI taiyArI karI. jIvanano dIpa jale tyAM sudhI AhAra-pANInA tyAganI bhISma-pratijJA laIne emaNe anazana-vratano svIkAra karyo. aMtasamayanI A anumodanIya ArAdhanAnI vAto sAMbhaLIne, mahAzrAvaka maMgalanI AsapAsa mAnavamedanI jAmelI rahevA mAMDI. sau ahobhAva sAthe manomana bolatA : o marajIvA ! tane so so salAma ! teM tArI jIvana-nAvane tophAnI sAgaramAM hemakhema calAvI jANI ! majhadhAra tuM vaTAvI gayo; kinAro have to A rahyo! mahAsAgaramAM jAmatA jhaMjhAvAtane joIne mAnavamedanIne jeTaluM Azcarya nahotuM thatuM, eTaluM Azcarya A jhaMjhAvAta vacce potAnI jIvana-nAvanA A dharma-sukAnane makkamatAthI jhAlIne beThelA marajIvA maMgalane joIne thatuM hatuM. grISmanI bhISma Rtu hatI. sUryanuM eka-eka kiraNa jANe jvALAnI jema bhaDabhaDI rahyuM hatuM. chatAM maMgala potAnI pratijJAmAM aNanama hato. AhAra-pANIno tyAga eTale tyAga! AvI aNanama sAdhanAmAM uttara sAdhaka tarIke mitra sudharmano phALo kaMI nAno-sUno na hato ! rAta-divasa bhUlI jaIne, potAnA kalyANamitranA mRtyune mahotsava banAvavA e kaTibaddha banyo hato. jIvana-sAgaranI bhISaNa majhadhArane vaTAvIne maMgalanI kAyA-kiztI kinArA tarapha baDhI rahI. paNa tyAM acAnaka tophAna jAgyuM. sukAna sAthenI pakkaDa chUTI gaI ane marajIvo maMgala pANI' mATe pokAra karI rahyo H pANI ! pANI ! sAdhanAnI saravANIne sUkavI nAkhato, dharma-dhananI kamANIne dhULa-dhANI karI nAkhato, pANI-pANIno A pokAra sAMbhaLIne sudharmA bolyo H maMgala ! pratijJA yAda kara. jIvana jIvI jANyuM, have motane hArI na jA. pratijJAbhaMgathI aMga-aMgathI bhabhUkI UThatI aganajvALAnI garamIno vicAra kara. pachI tane pANI yAda paNa nahIM Ave. sAMbhaLelI dharmavANI yAda kara.' tejIne Takora basa hatI. maMgala vadhu jAgrata banI gayo. pANI bhUlIne have e 'vANI-vANI' karI rahyo. paNa have zarIra dhakhI UThyuM hatuM. saharAnA raNanI jema jaTharA jalI rahI hatI. tALavuM sukAI jatuM hatuM. vANI bhulAI gaI; pAchuM pANI yAda AvyuM. pANI lAvo, koI pANI Apo ! unALAnI rAta hatI. kalyANamitra sudharmA maMgalane samajAvI rahyo. paNa have samajAvaTano artha nahoto. maMgalanA mananI sAme to mIThAM-mIThAM sarovaro laherAI rahyAM hatAM. emAM divasa-rAtapharatAM mAchalAMnuM jIvana ene dhanya jaNAtuM hatuM : oha ! A jaLajaMtuo keTalAM sukhI ! emane tarasanuM duHkha ja nahIM ! emane unALAno ukaLATa ja nahIM ! basa, Akho divasa pANInI pathArImAM poDhyA ja karavAnuM ! mahAzrAvaka maMgala e rAte jIvana jItyo, chatAM mRtyu hArI gayo. sudharmAne mATe mitranuM A mRtyu bevaDo AghAta jhIMkanAruM nIvaDyuM. mitranI vidAyanuM duHkha to hatuM ja; paNa mota maMgalamaya na nIvaDyuM, enuM duHkha vadhAre hatuM. divaso sudhI enA aMtaramAMthI eka nisAso nIkaLato ja rahyo : hAya ! nAva kinAre AvIne DUbI gaI ! [ 2 ] mahAsAgaranI jema ghUghavatI vipAzAMtara nadI khaLabhaLI UThI. mojAMonA udaMDa uchALathI AkhI nadI pralaya-tAMDava khelI rahI. paradeza-pravAsa kheDanArA pravAsIonA jIva adhdhara thaI gayA.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 467 eka pachI eka naukA mojAMnI haDapheTamAM AvIne nadInA pralaya-pUramAM homAvA mAMDI. paradeza-pravAse nIkaLelA sudharmAe joyuM ke, have mota aTTahAsya verI rahyuM che, jIvavAnI AzA rAkhavIya nirarthaka che, tyAre motane ujALavA e dharmadhyAnamAM besI gayo. thoDI paLo vItI-na-vItI, tyAM to hoDIno bhukko bolI gayo. sudharmanI sAthe sau nadImAM pheMkAI gayA. lAkaDAnI jema pANInI thapATathI sau Ama-tema pheMkAI athaDAI rahyA. sudharmAe AMkho kholI. comerathI diladrAvaka kikiyArIo AvI rahI hatI. dUra-dUra najara gaI, to eka mahAmatsya potAnI tarapha vegathI dhasI Avato sudharmAe joyo. bhayathI eNe AMkha mIMcI dIdhI. eka tarapha tophAne caDelI mahAnadI ne bIjI tarapha dhasamasato mahAmatsya ! jIvanane juhAra karIne sudhAM motane bheTavA taiyAra thaI gayo; paNa bIjI ja paLe Azcarya sarjAyuM ! mota jANe mitra banI gayuM ! e mahAmatsya sudharmAne potAnI pITha 52 laI lIdho ne matsya kinArA bhaNI saDasaDATa cAlyo gayo. sudharmAe jarAka AMkha kholI, to pote kinArAnI sAva najIka AvI gayo hato. taravA mATe taraNAnIya AzA rAkhavI jyAM vyartha hatI tyAM sAkSAt kinAro maLatAM sudharmanI dharmazraddhAne koI Aro-ovAro na rahyo. matsyano mahopakAra mANato sudharmA potAnA paMthe cAlato thayo. sudharmAne jIvanadAna denAra A matsyanuM jIvana jANavA jevuM ajaba-gajabanuM hatuM. thoDAM varSo pahelAM ja eka vicitra AkArano sahAmatsya jotAM, e digmUDha banIne enI sAme joto rahelo. ema karatAM-karatAM potAnI jAtinuM smaraNa thAya, evI bhUmikA racAI gayelI. ene kaMIka yAda AveluM : oha! Avo AkAra meM kyAMka joyo che. hA, hA. A to munino AkAra che. ne pachI potAnI jAtinuM smaraNa thayeluM H re ! nAva kinAre AvIne DUbI gaI ! huM ja maMgala. pANI-pANI karato maryo ane A nadImAM mahAmatsya tarIke huM janmyo. mati evI gati. smaraNa evuM maraNa ! jAtinuM A smaraNa thayuM hatuM, tyArathI A matsyanuM AkhuM jIvana palaTAI gayuM hatuM. eNe hiMsAno tyAga karyo hato, rAtribhojana choDI dIdhuM hatuM, ane maLelI buddhi pramANe dharmamaya jIvana jIvI jANavAno saMkalpa karyo hato. mRtyu A kAcI kAyAnuM thAya che; paNa enA dvArA jAma thayelAM vera ke vAtsalyanA saMskAra kaMI sApha thaI jatA nathI ! nadImAM taNAtA sudharmane jotAM ja mahAmatsyane sudharmAnI kalyANa-maitrI sAMbharI AvI ane eNe sudharmAne jIvanadAna ApIne kaMIka RNa adA karyAno saMtoSa anubhavyo. sudharmA ane mahAmatsyanI jIvanalIlA eka dahADo sameTAI gaI. baMne devalokamAM devatAI bhoga mANavA cAlyA gayA. jaMbudrIpanA pUrvamahAvidehamAM AvelA, puSkalAvatI vijayanA brahmAvarta dezanA brahmaputra nagaranivAsI sudharmAno eka bhava pUrNa thayo, tyAre enA mitra maMgalanA be bhava pUrNa thayA : maMgalano ne matsyano ! [3] snehanA saMskAramAM evuM to svayaMbhU sAmarthya hoya che ke, ene kALanI laMbAI ke kSetranI dUratA bhUMsI zakatI nathI. A satyane dAbI devAnuM sAmarthya bicArA jyotilIdeva pAse to hoya ja kyAMthI ? saudharma svarganI saMpatti sAMpaDI. surAMganAo sAthe saMvAsanuM saubhAgya maLyuM. toya jyotirmulIne kaMIka khUTatuM hoya ema lAgatuM hatuM. A bharyA bhoga vacce ene 'kalyANamaitrI'nI
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi yAda pIDatI hatI. avadhijJAnano upayoga mUkyo, to e nAcI UThyo : re! mAro kalyANamitra sudhamAM to mArI najIka ja vimAnamAM deva tarIkenI puNyAI bhogavI rahyo che. A to keDamAM chokaruM ane gAmamAM.. ne jyotimalI sIdho ja e vimAnamAM pahoMcI gayo. potAnI kalyANamaitrI tAjI karAvIne eNe vidyumbhAlIne kahyuM : mitra! A to bhoganI lapasaNI bhUmi che. ApaNe arasa-parasa ekabIjAnA kalyANamitra banIne rahIzuM, to-to ThIka che, nahIM to kaI gojhArI gatimAM gamana karavuM paDaze, e koNa jANe? sabarasanA saMgathI badhuM bhojana bhAvatuM thaI jAya, ema mitranI mAdhurI sAMpaDatAM jyotimalInA AnaMdanI koI avadhi na rahI. bhogI bhramara mana bharIne parAga pIe, ema baMne devamitro prabhubhaktinA prasaMgomAM peTa bharIne dharma-rasa pItA rahyA. laDAInA bANane niSphaLa banAvavAmAM bhale mAnavajAta marda rahI, paNa lalanAnAM kaTAkSa-bANa khamavAnI mardAnagI mAnava-jAtamAM koI vIralAne ja varI hoya che. vidyummAlI deva hato, chatAM e jAta to mAnavInI ja ne! potAnA vimAnamAM saudaryanAM so-so sumana khilakhilATa hasatAM hatAM, chatAM anyatra khIlelA eka sAmAnya puSpathI ene prema baMdhAI gayo. eka aparigRhItA devI para e Asakta banI gayo. potAnA patidevano Avo adhama vicAra devIthI ajANyo na rahI zakyo ! eka dahADo A vAtanI gaMdha jyotimalIne paNa AvI gaI. kalyANamaitrIne kaTokaTImAM mUkIneya eNe potAno dharma adA karavAnuM nakkI karyuM. dilanAM dvAra kholavA ne bolAvavA joguM vAtAvaraNa meLavIne, eka dahADo jyotimalIe pUchyuM : mitra, udAsa kema ? tArA moM para pyAsa kema? vidyummAlIe mitranI AgaLa haiyuM kholI nAkhyuM. jyotimalIe bhUtakALa yAda karAvatAM kahyuM H meM nahotuM kahyuM? - A to bhoganI lapasaNI bhUmi che. pUrvabhava yAda kara : huM anazanamAM pANI-pANI karato hato, tyAre dharmanI vANInI preraNA mane teM ja ApI hatI ne? zuM Aje have mAre tane preraNA devI paDaze? pANInI e pyAsa karatAMya, premanI A pyAsa keTalI badhI bhayaMkara che, eno vicAra to kara ! pUrvabhavamAM huM rogI hato ane tuM vaida hato. Aje tuM rAgano rogI banIza, to mAre vaida banIneya tane apathya ArogatAM rokavo paDaze? mitra! cAmaDAM cUMthavAnI A camAra-cAla tane zobhe kharI ? vidyumbhAlInuM mAthuM zaramathI nIcuM namI gayuM. haiyApalaTanI e nizAnI hatI. mitrano paga pakaDatAM e bolyo H mitra ! tAro upakAra huM kyAre vALI zakIza? - baMne mitro chUTA paDyA tyAre emanA moM para AnaMda hato, ekane prakAza pradAna karavAno AnaMda, to bIjAne e prakAza jhIlavAno ! maMgala-sudhamanA bhavanI kalyANa-maitrI, A rIte devabhavamAM DhAla banIne vidyummAlInA AtmAnuM rakSaNa karI gaI. kapUra je sAhajikatAthI UDI jAya, evI ja sAhajikatA sAthe baMne devonI kAyAnuM kapUra suvAsa phelAvIne eka dahADo UDI gayuM. gagana-pravAsa karatuM vidyAdharanuM vimAna ekAeka aTakI gayuM. vimAna dharatI para UtaryuM. vegavAna bahAra Avyo. bAjumAM ja krIDA karatI bALA dhanamAlAnuM apaharaNa karIne vegavAne vimAna doDAvI mUkavuM. ?
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 469 vegavAna kyAMno ? dhanamAlA kyAMnI ? paNa premano Aveza dezane nathI joto ke vezane nathI joto ! kIrtine meza lAgaze ke nAmanA nAmazeSa thaI jaze, enoya e vicAra nathI karato. vegavAna vidyAdhara rAjavI suvegano putra hato. mahAvideha-kSetra. tyAM puSkalAvatI-vijaya. emAM AvelI nagarI 'vegavatI'no suvega rAjA hato, jyAre dhanamAlA' dhanadeva zeThanI putrI hatI. pazcima mahAvidehamAM AvelA dhanavaMtI-vijayamAMnI taraMgiNI nagarI dhanazeThanuM vatana hatuM. vegavAne premano pAso nAkhyo to kharo, paNa e UMdho paDyo. apahRta dhanamAlAe vegavAna sAthe lagna karavAnI spaSTa ne sApha-sApha zabdomAM nA suNAvI dIdhI. paNa vegavAna kharo pAgala nIkaLyo. parANe prIta karavAno eno khullo manasUbo joIne, mahAmaMtrI dhIsakhA ciMtita thaI gayA H A pAgala vidyA-vArasAne khoI to nahIM bese ne ? vaitADhya-girinI eka zilA pAse vegavAnane laI jaIne maMtrIe kahyuM : yuvarAja! A zuM lakhyuM che, e jarA vAMco to kharA ! zilAlekha vAMcIne vegavAna satra ane sajja thaI gayo. tyAM lakhyuM hatuM : apahRta kanyA sAthe je koI vidyAdhara baLAtkAre lagna karaze, enI tamAma vidyAo vinAza pAmI jaze. vegavAna samajI gayo ke, utAvaLa karavA jaIza to vidyArthIya jaIza ne A vidyAdharIthIya jaIza. hajAro hatAzAomAM eka amara AzAne AdhAre e jIvataranA dahaDA gaNI rahyo. ane eka dahADo enI AzA-velaDI phaLI paNa kharI ! dhanamAlAe rAjIkhuzIthI vegavAna sAthe lagna karyAM. cipratIkSA pachInI A prAptithI e premaghelo thaI gayo. paNa premanA A raMga haLadarayA nIvaDyA. bIjA eka vidyAdhare dhanamAlAnuM haraNa karyuM. dhanamAlA vegavAnane vIsarI jaIne tyAM mohano mAMDavo racI beThI. pANInA aMte pANImAM gayA. vegavAna mATe vasamI vedanA upajAvanAro A phaTako hato. paNa maMtrIe vedanAne virAgano vaLAMka ApatAM kahyuM H yuvarAja! saMsAramAM A kaMI akasmAta nathI banyo. AvuM to ahIM banyA ja karatuM hoya che. mATe ja mohanA mAMDavAne jJAnIo pAyA vinAno gaNAve che. kyAre e paDI bhAMge e kahevAya nahIM! vedanA virAgamAM palaTAI jatAM vegavAne saMyama-jIvanano svIkAra karyo. vegavAnanA A virAge maMtrIzvaraneya tyAga mATe jAgRta karyA. emaNeya tyAgadharma adA karyo. dhanamAlAnA jIvanamAMya eka ajaba ghaDI AvI. enAM potAnAM pApa sApa banIne enA aMgaaMgane DaMkhI rahyAM. pApanAM jhera utAravA eNeya sAdhvI-jIvanano svIkAra karyo. Ama, saMyama-jIvana pUrNa thatAM traNeya AThamA devalokamAM deva tarIkenuM bhoga-jIvana pAmyAM. [5] "goyama ! A maMgala e ja tuM !" kalyANamaitrInI AvI A kathA varSo pahelAM bhagavAna zrI mahAvI2-deve gaNadhara gautamane kahI hatI. "bhayavaM ! to mAro e kalyANamitra e sudharmA, ane vegavAnane vairAgya ta2pha vALanAra e maMtrI koNa ?'' gaNadhara zrI gautamasvAmIno A prazna hato. sAme beThelA skaMdaka parivrAjaka ta2pha AMgaLI cIMdhatAM prabhue kahyuM : goyama ! A parivrAjaka sudharmano jIva, ane A piMgalaka nigraMtha maMtrIno jIva.
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi piMgalaka muninI preraNAthI keTalAka praznonuM samAdhAna meLavavA AvelA parivrAjaka skaMdaka sAme ja beThA hatA. nigraMtha piMgalaka muni paNa tyAM hAjara hatA. parivrAjaka AvatA hatA, tyAre bhagavAne gautama gaNadharane kahyuM hatuM H Aje pAMca pAMca bhavathI tArA paricitano tane meLApa thaze. ne pachI pAMca pAMca bhavanI prIta batAvavA A kathA prabhue zrImukhe kahI saMbhaLAvI hatI. dharmasabhA kathA-pAtrono meLa meLavatAM bolI UThI : maMgala zrAvaka-masya, jyotimalI, vegavAna vidyAdhara ane devanA bhava pUrA karIne A bhavamAM gaNadhara zrI gautamasvAmI banyA. sudhama-zrAvaka-vidyumbhAlI, dhanamAlA ane deva tarIkenAM jIvana jIvIne pavriAjaka skaMdaka banyA. ane pelA maMtrI, devabhava pUrNa karIne A bhavamAM nigraMtha piMgalaka muni banyA. oha! kalyANamaitrI kharI jALavI ! mitra banyA te pramANa e AnuM nAma! A bhavamAM brAhmaNa, kSatriya ane vaizya tarIke jude jude sthAne janmyA toya Aje sagA bhAInI jema pAchA bhegA maLI gayA. AnuM nAma premanI paraMparA ! ['kalyANa mAMthI sAbhAra.] * * che, nimaNe bhAratanA sAMskRtika khAtAnA namUva pratika dha ja raja paNa vArasAmAM maLe che sa
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 471 bhagavAnanI bhUla! -parama pUjya AcAryadeva jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjanA praziSya pUjya munizrI jayadarzanavijayajI mahArAja parama pUjya AcAryadeveza zrI jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnA praziSya, zAMtamUrti pujya munizrI jayadarzanavijayajI mahArAja sAhebe prAsAdika nirmaLa, dhArAvAhI, tejasvI vANImAM ahIM prasaMga-Alekhana sAthe sAdhakone mArgadarzana maLe tevI vANI-saravANI vahAvI che. Akho lekha vidvattApUrNa hovA chatAM samajavAmAM saraLa ane prabodhaka che. pUjyazrIe A prakAzana mATe khUbaja rasa lIdho che. -saMpAdaka "bhaMte ! ApazrInA nirdezane anusarIne huM A bhAgI rahelA kheDunA Atmika lAbha mATe gayo. jAte brAhmaNa ane eka nahIM paNa sAta sAta putrIono pitA te hAlika mAMDa mAMDa khAnapAnanA be paga sarakhA karI zakato hato. dhamadhamATa tApamAM zarIrane tapAvI, parasevAnA relA pADI, sakhata majUrI karavI e ja te bicArAnA bhAgyane bhaLI hatI. "ApanA sUcanamAM sacoTa lAbhAlAbhanAM pArakhAM pratyakSa anubhavyAM che, mATe ApazrInuM vacana pramANI A hAlikane pratibodhavA besI gayo. pApI peTano khADo pUravA AvI veTha karavA karatAM pApane ja kApI nAkhavA pravajyAnA paMthe rahelA sAdhuonI ahiMsA ane gRhasthonI hiMsAnA bheda batAvatAM tene samajAvyuM teno khetara kheDavAno dhaMdho keTalo hiMsaka kahevAya. temAM zubha adhyavasAya to gaja gaja dUra bhAgatA rahe ! pAchuM bAMdheluM pApa potAnI patnI, putrIo ke parivAra vaheMcI na zake. balke potAnA pApanI poTalIno bhAra-prabhAra pote ja UMcakatA cAlavAno, ne te paNa eka nahi paNa aneka bhavonI lAMbIlacaka saphara karatAM karatAM. "he bhaMte ! basa, ATaluM ja adhakacaruM jJAna ApyuM ne ApazrInA pasAye A kheDUtanuM dila kheDAI gayuM ! jotajotAmAM to tenAM piraNAmoe palaTo khAdho. bhUminI dhULathI melo thayelo A kheDu manathI sAva UjaLo banI gayo. atyaMta hiMsAnI khetIvADIne tyAgI daIne ahiMsAkSetranI adakerI saphara mANavA manapalaTA sAthe vezapalaTo paNa karI nAkhyo. je dIkSAne durlabha-ati durlabha gaNIe chIe te A kheDue sAva sulabha banAvI nAkhI, ne amArI pAse pravrajyA pAmI pavitra veza paherI lIdho. paNa te bhadrika-bhAvika jIvane Ama Apa sAthe AMkho maLatAM ja bhAgato joIne have kharuM lAgI AvyuM ke pavitra evI pravrajyA to puNyazALIo ja pAmI zake, pacAvI zake, ne paramArtha sAdhI zake." guru gautamasvAmIe aneka ziSyonuM sarjana karIne potAnA parama guru 5ramAtmAnI parSadAmAM vadhAro karyo hato. temanA ja pratApe vaizAkha sudi 11nA dhanya divase 4411 (cA2 hajAra cAraso agiyAra) jeTalA puNyazALIo paramAtmAnAM pAvana pagalAM sparzI zakyA. guru gautama svayaM gurutAthI
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi sAva haLavA rahI potAnA guru mahAvIradevanA sthApita saMghane khIlavavA lAgyA hatA. na jANe keTalAya AtmAo temanAthI pratibodha pAmI pravrajyAnA paMthane pAmI gayA ne bejoDa sAdhanA-ArAdhanAnAM sopAno sara karavA lAgI gayA hatA. paNa. paNa Ama taDAkAbhera cAlatA dharmavyApAramAM Aje nAnI paNa najare caDI jAya tevI nukasAnI thaI gaI hatI. paLavAramAM pratibodha pAmelo hAlika nAmano kheDUta paLavAramAM paramAtmAne pahelI najare jotAM ja pravrajyAno paheraveza paDato mUkIne, ogho phagAvIne, muThThIo vALI palAyana thaI gayo. pAchAM vaLIne paNa na joyuM ke tenA dagdha dilane ane nagna Dilane joI keTalAya devo paNa gautama gaNadharanI tarapha kaTAkSa sAthe hasI rahyA hatA. temane jhapATAbhera vicAro AvI gayA ke, zA mATe A hAlika kheDune pratibodhavA gurudeva prabhu vIre mane ja mokalyo haze? zA mATe teoe mokalatI vakhate khAtarI paNa ApI ke tArA thakI pelA kheDUtane sAro lAbha thaze? ane jo kharo lAbha ja thavAno hota to Ama gaNatarInI kSaNomAM te hAlika Ama hAlato bhAgI chUTata? atyAra sudhI Apela dIkSAdAna pachI koI dIkSA AvI niSphaLa ne nakAmI nathI gaI. A to kharekhara kalaMka lAgI jAya tevI bInA banI gaI kahevAya ! temanuM zAMta mana khaLabhaLI UThyuM. jANe prazAMta sarovaramAM patharo paDyo ! chatAMya be-lagAma jaI rahyA manane lagAmamAM laI temaNe potAnA bacAvapakSe paramAtmA pAse bayAna to rajU karI ja dIdhuM. paNa sAthe jijJAsA saMtoSavA be-pAMca prazno paNa pUchI lIdhA. teozrIe AgaLa dhapAvyuM. bhaMte! ApazrIe pelA bhAgI rahela kheDune pamADavAmAM ghaNo lAbha kahyo temAM zuM rahasya che? to pachI te kheDu amArI pAse dIkSA pAmyo ne janmojanmanAM vera bhUlI javAya tevAM ApazrInAM darzana thatAM ja eka verInI adAthI dIkSA choDI kema bhAgyo? zuM mArAthI koI bhUla thaI ? - prazAMta mudrAmAM mahAlatAM kevaLI prabhue ziSya gautamanA lAMbA lacaka bayAna pachI temanA ! tathA devonA ane sAme rahelA saunA pratibodha mATe potAno javAba rajU karyo. "he goyama! bhUla tamArAthI nahi, paNa mArAthI ja thaI gaI che, jethI mane jotAM ja || tamArA navA ziSya chalAMga mArIne chUTI javA AvuM anartha karI nAkhyuM che." saunAM mana-magajamAM maMthana thavA lAgyuM ke, zuM kahevAtA sarvajJa vItarAga prabhu paNa bhUla | karI zake? to pachI chabastha ane kevaLImAM zuM pharaka? paNa teTalAmAM to paramAtmAe potAnI bhUlano ekarAra karatI janmojanmanI satyakathA kahI saMbhaLAvI. vatsa gautama ! mArAthI je bhUla thaI che te mArA ja AgaLanA bhavamAM jyAre huM tripRSTha vAsudeva hato tyAre ghaTelI ghaTanA che. ane nAnI ke moTI bhUlanuM zUla veranA vipAko vagere kaI rIte phUlephAle ane samaya Avye potAno prabhAva batAve teno kharo paricaya ja A kheDUte karAvyo. dIkSA laI tarata dIkSA choDI devI e koI navI ghaTanA lAge, paNa A badhA pAchaLa rAgadveSanAM tophAno ramata ramI rahyAM che, te jANavA jevAM che." sau stabdha banI paramAtmAne sAMbhaLavA lAgyA.
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 473 "vatsa gautama ! nagara hatuM potanapura ne rAjA thaI gayo prajApati. teno putra tripRSTha nAme hato. vAsudeva thavAno hato ane kudaratanA niyama pramANe vAsudevanA hAthe ja prati-vAsudevanuM mota nizcita thAya che. mATe mArA samakALe ja traNa khaMDano svAmI azvagrIva nAme prativAsudeva thaI gayo. koI nimittiyAne notarI teNe potAnA maraNanuM kAraNa jANavA prazna karyo. javAbamAM jANavA maLyuM ke, tenuM mota mArA hAthe thavAnuM che. sAMbhaLatAM ja prativAsudeva rAjA roSavALo banI mArA upara dveSavALo banI gayo. mArAthI mulAkAta karyAM vagara ja manomana mane mArI nAkhavA upAyo yojavA lAgyo. paNa mArAthI ochA puNyavALo hovAthI tenA ajamAvelA badhA ja upAyo ochA paDyA ne niSphaLa gayA. jyAre huM kudaratanA khoLe Ucharato, bALakamAMthI kizora banI, jotajotAmAM juvAnInA jozamAM bAhoza banI gayo. kudarate mane buddhi paNa bakSI ane baLa paNa; kAraNa ke meM pahelA bhavamAM tevA prakAranAM puNyakarmo upArjita karyAM hatAM. he gautama! tAro ane mAro saMbaMdha paNa A bhavathI Aja lagI gupta ke pragaTa rUpe cAlato ja Avyo che." vArtA dvArA vastusthitinuM bayAna AgaLa vadhI rahyuM hatuM tyAM vaLI paramAtmA sAthenA potAnA jugajUnA saMbaMdhonI vAtono vaLAMka AvatAM gautamajInuM mana gothAM khAtAM gumarAvA levA lAgyuM. paNa temaNe tathA saue tanmayatAmAM ja taNAtAM taNAtAM vIravANI rUpe potAnI jijJAsA ThAravA kahANIne AgaLa sAMbhaLI. "goyama ! have banyuM evuM ke azvagrIvanA purodyAnamAM eka zAlikSetra hatuM. temAM AvIne eka siMha niraMtara aneka manuSyone mAravA lAgyo. paNa te siMhane mAravA koI samartha na hatA. vadhatA upadravane nAthavA trikhaMDanAtha prativAsudeve potAnA khaMDiyA badhAya rAjAone vArApharatI te kSetranA rakSaNa mATenI jImmevArI soMpI. paNa sau rAjAo sAme jaMgalano rAjA baLavAna Tharyo, jethI te siMhanI khyAti khUba vadhI, ane tenA dvArA mANasonI khuvArI paNa. "vArA pachI vAro AvatAM mArA pitA prajApati paNa prativAsudevanI AjJAmAM aTavAyA. jethI teo te siMhane damavA parANe taiyAra thaI gayA. paNa te samaye mArA puruSAtane mArAmAM porasa jagAvyuM. meM mArA pitAne tyAM jatAM rokyA, ne temane badale temanI jImmevArI mArA mAthe oDhI lIdhI. sainya-saraMjAmane paNa upekSI, phakta eka sArathi sAthe rathamAM besI, te zAlikSetranI sparzanA karI. zAlikSetre jaI siMhane lalakAryo. "lalakAra thakI siMhanuM lAla lohI garama thaI gayuM. pUMchaDI pachADI, AsphoTaka avAja karI, jANe teNe sAme Avela AdamIne sAvadhAna thaI javAno saMketa karyo. A siMhe atyAra sudhImAM anekone yamanAM dvAra dekhADI dIdhAM hatAM tethI mane paNa ghAsanA taNakhalAnI jema mAnI, magarUbImAM ja guphAnI bahAra nIkaLyo. jhINI AMkhamAMthI tINI dRSTi nAkhI. mArI sAthe phakta eka sArathi sivAi bIjuM koI zastrAstra paNa na jovAthI te camakyo. tene lAgyuM ke, zA mATe A mUrkha mANasa maravAne mATe mArI sAme cAlI Avyo che? paNa te siMhane gumAne gumanAma banAvyo hato tethI vadhu lAMbo vicAra karyA vinA kezavALI ulALato ne paga pachADato, chalAMga mArato mArI sAme thai Ubho ane jaDabuM phADIne mane phADI khAvA vikarALa svarUpa banAvI pahelo prahA2 paMjA vaDe karyo. mArA mATe tenI A Akramaka pahelanuM 60
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi nimitta sAruM hatuM. meM svarakSaNa mATe jAtane saMbhALI lIdhI, ne be bAhunA baLe tenA paMjAno prahAra khamI khAIne tenAM jaDabAMne jhAlI lIdhAM. be hAthathI jaDabAM barobara pakaDIne tenI kAyAne jakaDI, ane tene khUba ghumAvyo ne vAraMvAra bhUmi para pachADyo. Ama vAraMvAra karIne tenAM gAtro DhIlAM paDyAM tyAre moko jhaDapI laI tenAM jaDabAMne kapaDAnI jema cIrI nAkhyAM. citkAra sAthe vanasiMha phasakAI paDyo. lAlacaTTaka lohI jANe garama dUdhanA upheNAnI jema zarIra rUpI tapelAmAMthI chalakAvA lAgyuM! paLavAramAM to te raktaraMjita thaIne zvAsocchavAsa levA lAgyo, doDavA lAgyo, tene cakkara AvavA lAgyAM. tema chatAM te vAraMvAra mArI sAme ghUrakavA lAgyo. - "hiMsAnI nItirIti ja evI che ke, hiMsaka kadAca ema mAnIne malakAya che ke meM zikArane haNyo ne vijayavAvaTo pharakAvyo. paNa hakIkatamAM kudaratanAM gaNita kevAM akaLa hoya che te paNa jANavuM-samajavuM jarUrI gaNAya. eka vakhata pramAdamAM thayela hiMsA vagerenAM pApo bhavobhavanA mArgamAM paDachAyA banIne pAchaLa pAchaLa cAle che. eTaluM ja nahi, te pAponA anubaMdho saMsArI jIvane vadhu ne vadhu saMsAramAM baMdhAvuM paDe tevAM nimitto sarje che. eka bhavamAM meLavela vijaya bIjA bhavonI paraMparAmAM parAjaya upara parAjayano prakrama khaDakI de che. anekone pamADI devAnI parArtha bhAvanAmAM paramArtha hovA chatAMya te bhAgI rahela kheDUtane huM na pamADI zakyo temAM mULa kAraNa mArI potAnI ja pUrvabhavanI bhUla che. jethI he goyama ! tame tamArI vacanalabdhithI ekane pamADavAmAM nimitta banyA, jyAre huM te ja pAmI gayela jIvane bhagADavAmAM nimitta banyo." - parama gura vIra paramAtmAnI dhIragaMbhIra vANI saunAM manane kendrita karI cUkI hatI. paramAtmA potAno Agalo bhava jANe spaSTa citrarUpe AlekhI rahyA hatA. paNa bhAgI gayelA kheDUtane gautamanA AgalA bhavo sAthe zo saMbaMdha teno ukela haju maLyo na hato, tethI sau sAMbhaLanAranI jijJAsA juvALe caDI hatI. kevaLI prabhue saunA manogata bhAvone lagabhaga sarakhA mApI potAnI kathA AgaLa dhapAvI : "vatsa, gautama ! vagaranAraNe koIne pahelI najare ja jotAM jyAre ati rAga ke ati dveSanAM pariNAmo UchaLI paDe tyAre rAgadveSanA mULa kAraNamAM kyAMka, koI bhavanA baMdhAyelA anubaMdho goThavAyelA hoI zake. hakIkatamAM tripRSTha vAsudeva te mAro jIva che, tema mArA hAthe haNAyelo siMha te A bhavano hAlika kheDUtano jIva. tamane meLavI te pAmI gayo, paNa mane jotAM ja te dIkSA paNa choDI bhAgI gayo. A UMDAM mULa tapAsatAM tamane saune jANa thaI ne, ke zA mATe te mArA upara akAraNa dveSa karI beTho? mATe he goyama! tamAre jarAya kSobha pAmavA jevuM nathI ke ema mAnavAnI jarUra nathI ke tamArI koI bhUlane kAraNe te bhAgyo che. hakIkatamAM to bhUla mArA AgalA bhavanI hatI, je enA kAraNarUpe jaNAvI." gautama gaNadhara sahita saune Azcarya thayuM. A kathA sAMbhaLatAM AnaMda paNa thayo kAraNa ke, bhagavAna jevA bhAgyavAna paNa potAnI pUrvabhUlano ekarAra anokhI nikhAlasatAthI karI saune pratibodha mATe samajAvI rahyA hatA, ke nAnA ke moTA rAganA ke dveSanA taraMgomAM taNAto mANasa potAnA alpajJAnathI jANato nathI hoto ke zA mATe akAraNa koInA prati prItinAM pallava pallavita
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 475 thaI jAya che, ne zA mATe koI nimitta vagara eka jIva bIjA jIvane pahelI najare nihALatAMnI sAthe ja krodhano kAdava uchALavA lAge che? medhAvI gaNadhara gautamasvAmI paLabharamAM pAmI gayA ke A saMsAranA nATyamaMca upara eka ja parivAramAM pedA thatAM bhAI-bhAI, bApa-beTA, dAdA-dIkarA, mA-dIkarI vacce athavA be parivAra thakI khaDA thatA saMbaMdho, jene naNaMda-bhojAI, sAsu-vahu, zeTha-nokara, pati-patnI vagere vacce yA ati dulAra ke ati dveSa kayAM kAraNothI akAraNa utpanna thaI jatA hoya che? zA mATe eka jIvanAM netro bIjA jIva upara neha-snehanAM nIra vahAve? jyAre trIjI vyakti upara e ja netro naThArI nArAjI ThAlave ? jo saMsAramAM rAgadveSanI ramato na ramAtI hota to saMsArI ane siddha vacce zuM pharaka hota ? paNa. paNa, evuM kema thayuM ke prabhu vIra vItarAgI banI gayA toya kheDuno dveSa Tharyo nahi. banavA joga che, hajI tenAM karmo bhArI hoya. paNa zA mATe mane joIne tene heta UbharAyuM, ane zA mATe paramAtmAe kahyuM ke, mArA thakI te jIva dharma pAmaze? dharma pAmI Ama dhajAgarA jevuM bhAgI chUTavAnuM kAma karyuM to te dharma pAmyo kahevAya ke kevaLInI azAtanA karI adharma? jJAnI gautame potAnA jJAnano upayoga sudhdhAM na karyo, ane paramAtmAne potAnA be prazno rajU karyA. kAraNa ke pote mAnatA hatA ke game tevA jJAnI che, paNa pote prabhunA kevaLajJAnarUpI sUryanI sAme nAnakaDA tAraliyAnA TamaTamATanI zI kiMmata? paramAtmA vire rahasya kholatAM khulAso karyo : he gautama! kheDunuM mArA pratyenuM dveSI valaNa svAbhAvika hatuM, tema tArA pratyenuM prItanuM valaNa paNa svAbhAvika hatuM. kAraNa ke tripRSTha vAsudevanA bhavamAM mArA hAthe haNAyelo te vanasiMha jyAre lohI okato ALoTI rahyo hato ane chellA zvAsa leto hato tyAre vicArato hato ke, huM vanano rAjA nAnA evA mANasathI haNAyo. dhikkAra che mArA jIvatarane ke moTA mahArathIne mAryA ke mahAta karyA, paNa mota to kamota dazAmAM ja thaI rahyuM che. "Ama, potAnA baLanI niMdA karato ane potAnA parAkramano vikrama tUTelo mAnato jyAre te kaNasI rahyo hato tyAre, he gautama! mArA rathanA sArathirUpe rahelo tuM te siMhane sAMtvanA ApavA AvI gayo. siMhanA Arta-raudra dhyAnane aTakAvavA teM tArI AgavI mIThI vANIthI siMhane bodha ApatAM kahyuM, "vanakesarI! tuM kheda na pAma-kAraNa ke tArI hatyA karanAra te nAno mANasa nahi, paNa vAsudeva bananAra narakesarI pote ja che. tuM pazusiMha cho, tema te puruSasiMha che. tuM vanano rAjA kahevAya, tema te rAjAno rAjA thanAra che. mATe ema na vicAra ke koI reke tane roLI nAkhyo che. paNa hakIkatamAM eka siMhathI bIjo siMha haNAyo che. mATe tAruM mRtyu gauravarUpa gaNAya. kemake, teM ghaNAne harAvyA haMphAvyA; have tane eka narottame haNyo che." "gumAnI siMhano garva haLavo thayo ne tArI mIThI vANInA pratApe gaurava mAnavA lAgyo ke, maraNa paNa maLaze toya mAmUlI mAnava thakI nahi, paNa mahAmAnava thakI. Ama potAnA manane manAvI prANatyAga karyo. paNa prANa choDatA pUrve teNe mArA pratye dveSanAM ane tArA pratye rAganAM
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi bIja vAvI nAkhyAM hatAM, jethI vacamAM aneka bhavo karI pAchA ApaNAM traNeyanA jIvAtmAo karmarUpI kudaratanI karAmate ahIM bhegA maLyA. "mArI hiMsAe mane narakano daravAjo dekhADyo, jyAre samAdhi sAthe marIne siMha anukrame devaloka saMcaryo ne sudaSTra nAmanA nAgakumAra rUpe janmyo. te ja deve mArI sAdhanAnI zarUAtamAM nadI oLaMgatI vakhate naukA upara upasa karI potAnA veranI vasulAta icchI, paNa phAvyo nahi. tyAMthI AvI teNe A kheDu rUpe janma lIdho, ne yauvanAvasthA pAmyo. A tarapha mAro sAdhanAkALa pUro thayo ne kevaLajJAnanI prApti thaI. pachI tuM tathA anya dasa gaNadharo prApta thayA. te da tNadharo prApta thayA. te daramiyAna A kheDUta khetI karato ApaNI daSTimAM Avyo tyAre tene pratibodhavA meM tane mokalyo. kAraNa ke mArA karatAM te kheDu tArI pAsethI ja dharma pAmavAno hato ane mAre paDadA pAchaLa rahI phakta dazya jovAmAM ja te hAlikanI bhalAI hatI. "gauyama ! tAro AtmA paNa sArathino bhava pUro karI madhura svabhAva ne madhurI vANInA pratApe pragati pAmato bhavanAM bhramaNa pUrAM karavA lAgyo. tArAM kama tArI bhadrikatAnA pariNAme haLavAM paDavA mAMDyAM ne tArA A bhava pUrvenA pAMca mahattvanA bhavomAM tAro sAro vikAsa thayo." gaNadhara gautama to potAnA bhavabhramaNanI vAta koI paNa bhramaNA vagara sAMbhaLI vAgoLavA. lAgyA; paNa vadhu AnaMda to AjubAju ekatrita thayelA devo-mAnavo anubhavI rahyA. paramAtmA to jANe parArthakaraNanA vyasanane vaza kathAvAta AgaLa vadhAravA lAgyA : he gautama ! ja bhavanA pAMcamA bhAva pUrve tAro janma maMgala nAme thayo ne saubhAgya nAmakarma thakI maMgalazreSThInA nAme nAmanA pAmyo. e bhavamAM tAre sudhamAM nAmanA mANasa sAthe maitrI thaI. maitrInAM mULa UMDAM thayAM, jethI tame beu paNa ekabIjAnA rAgamAM rAcatA. te pachInA bhavamAM paNa pharI bhegA thayA. zreSThInA bhavamAM jIvana sAruM jIvyA paNa mRtyu veLAe manane pANI-pANInA ArtadhyAnamAM parovI manuSyabhava hArI gayA, tethI samudrano moTo mAchalo banyA. tamAro mitra sudhamAM marIne manuSyabhava pAmyo. eka vakhata te samudramAM paDI gayo tyAre pUrvabhavanA premane kAraNe temanI sahAyatAmAM AvyA ane temane samudramAM DUbatA bacAvI, pITha upara besavA daI, kinAre pahoMcADyA. pharI trIjA bhavamAM tAro paragaju jIva jyotimalI nAmano deva banyo ne tAro mitra paNa devagati pAmyo. paNa te bhavamAM paNa tArA mitrane devAMganAomAM lubdha joIne tene pratibodha pamADI vAsanAnA vamaLathI vAryo ne patananA paMthe jatAM ugAryo. Ama, tamArAmAM parArthakaraNa ne paragajupaNuM pAMgaratAM pratibodha pamADavAnI zakti-labdhi vikasatI cAlI. cotho, eTale ke tArA A bhava pahelAno bhava paNa rAjaputra vegavAnanA rUpe thayo. tuM rAjA suvegano saMtAna banyo. sudhamano jIva strIlAlasAmAM lapeTAto-lopAto strI-avatAra pAmyo, jenuM nAma hatuM kanyA dhanamAlA. tAro tathA teno meLApa to thayo, paNa dhanamAlA vilAsI saMskAranA kAraNe tArA uparanI prIta bhUlI paramAM Asakta banI gaI hatI. tene tenAM kAraNothI tumula vairAgya thayo, jethI teM tArA maMtrIne pratibodhI maMtrI sAthe ja dIkSA lIdhI. cAritranI carcAone caturatApUrvaka pALI A bhavamAM tuM indrabhUti nAme brAhmaNa kuLamAM avataryo. tAro mitra sudhamAM tArI dIkSA pachI potAnI vAsanAnA
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 477 vikArothI udvega pAmI, pazcAttApa vaDe pApone pAtaLAM pADI A bhavamAM pharI puruSarUpe avataryo, jenuM nAma che skaMdaka kAtyAyana." indrabhUti gautamane hAlikanA pahelA praznanA javAba uparAMta potAnI pragatino ahevAla paNa anAyAsa jANavA maLyo. teo tathA sau jyAre utkaMThAthI kaMTha ane kAna UMcA jevAM karI paramAtmAne suNI rahyA hatA, tyAre paramAtmAe hAlika kheDUtane lagato bIjo prazna paNa ukelI dIdho. "vatsa goyama ! have tamArA manamAM bIjo prazna che ke hAlika kheDUta pratibodha tArA vaDe ja pAmyo ne dIkSA paNa svIkArI, paNa mane dekhatAM ja te mArI azAtanA jevI kriyA karI kema bhAgyo ? Ama, dIkSAne dokaDA-be dokaDAnA mUlyanI mAnI choDI-tarachoDI cAlavAmAM teNe prApta karyuM ke gumAvyuM ne ?" gaNadhare hakArAtmaka DokuM halAvyuM--ne prabhue prakAzyuM : gautama ! hakIkatamAM tArI prItinI nyArI nItimAM namratApUrvaka dIkSA laI te kheDUte caDatA piraNAme tArA moMDhe tArA guru evA mArA guNonuM varNana tArI viziSTa zailImAM sAMbhaLI sakita meLavI lIdhuM ane te pachI mArA atizayothI aMjAI jaI te samikatane nirmaLa paNa banAvyuM. te pachI mane najaronajara nihALatAM dveSa-saMskAranA kAraNe, mane potAnA gurunA guru tarIke na svIkAratAM dIkSAno veza phagAvIne bhAgyo. paNa, je jIvane eka vakhata paNa samakita sparzI jAya, pachI teno saMsAra ardhapudgala parAvartamAM avazya pUrNa thAya tema te hAlika mokSa meLavI AtmakalyANa sAdhI jaze." hasI paDelA devonuM hAsya uparokta hakIkata jANI havAmAM vilAI gayuM ne sau gaMbhI2 banI labdhivAna gautamane guru vIra paramAtmA sAthe vaMdI rahyA, abhinaMdI rahyA. *** jinamAMrAnI klA-saMpratta kharekhara vizvamAM bejoDa ane sad che
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ mahAmaNi ciMtAmaNi mahAvIrasvAmInA agiyAra gaNadharo -sva. AcAryadava zrImad vijyapadmasUrijI mahArAja Avazyaka sUtra, vividha tIrtha--kalpa vagere graMthone AdhAre, prabhu vIranA agiyAra gaNadharonA paricaya sAthe labdhionuM rasamaya varNana ahIM upasthita thayeluM che. gautama gaNadharanuM prAraMbhika jIvana-Alekhana paNa vAMcanArane maLaze. gaNadharo viSenuM savistAra Alekhana ahIM prastuta che. -saMpAdaka 478 ] [1] labdhinidhAna zrI gautamasvAmI janma, mAtA-pitA, kuTuMba H-- ghaNo kALa vItyA bAda sArathino jIva magadha dezanA gobara nAmanA gAmamAM vedAdi pAraMgata vasubhUti brAhmaNanA putrapaNe utpanna thayo. temanuM nAma indrabhUti ane gotra gautama hatuM. emano janma jyeSThA nakSatramAM ane vRzcika rAzimAM thayo hato. emane pRthvI nAmanI mAtA hatI. vajrarUSabhanArAca saMghayaNa ane samacaturasra saMsthAnanA dhAraka A zrI indrabhUtijIne agnibhUti ane vAyubhUti nAmanA be nAnA bhAI hatA. teo vyAkaraNa, nyAya, kAvya, alaMkAra, purANa, upaniSada, veda vagere svadharmazAstranA pAraMgata banyA. haMmezAM traNe bhAIo pAMcaso--pAMcaso ziSyone bhaNAvatA hatA. AvA paMDita hovA chatAM samyagdarzananA abhAve teo kharA jJAnI nahotA gaNAtA, kAraNa ke zuddha zraddhAyukta jJAna ja sAcuM jJAna kahevAya che ane te emanI pAse na hatuM. bhagavAna mahAvIrano samAgama ane dIkSA - e pramANe zrI indrabhUti 50 varSanI uMmara sudhI mithyAtvI rUpe rahyA. bIjI bAju zrI mahAvIradevane kevalajJAna thayA bAda tIrthanI sthApanA karavAnA prasaMge, zrI indrabhUti vagere agiyAre brAhmaNo gaNadharapadane lAyaka jaNAyA. tethI prabhu vihAra karI madhyama pApA (apApA) nagarInA mahasena nAmanA udyAnamAM padhAryA. tyAM samavasaraNamAM besI prabhu dezanA ApI rahyA hatA ane nagarImAM saparivAra indrabhUti Adi brAhmaNo yajJakriyA karI rahyA hatA; tyAre indrabhUtine, AkAzamArge AvatA devonA nimitte, sarvajJa prabhu zrI mahAvIrano paricaya thayo. te prabhunI pAse gayo tyAre prabhue tene pUchyuM, "he indrabhUti ! tamane 'jIva che ke nahIM' A bAbate saMdeha che." prabhunuM A vacana sAMbhaLIne indrabhUtine Azcarya thayuM ane sAthe-sAthe prabhunA sarvajJapaNAnI khAtarI thaI. vedavAkyano indrabhUti je anucita artha karatA hatA teno prabhue upayoga dharmanI apekSAe, satya artha samajAvyo eTale saMdeha dUra thatAM, temaNe pacAsa varSa thayAM bAda ekAvanamA varSe, vaizAkha sudi agiyArasanA divase pUrva bhAgamAM saMyama grahaNa karyuM. (bAkInA 10 brAhmaNoe paNa te ja divase potAno saMzaya dUra thatAM indrabhUtijInI mAphaka dIkSA grahaNa karI.) gaNadharapada ane cAra jJAnanI prApti :-ahIM e dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke,
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [.479 pota-potAno saMdeha dUra thatAM zrI indrabhUti AdinI mithyA pariNati paNa dUra thaI ane samyakatvanI pariNati prApta thaI. prabhue lAyaka jANI temane gaNadhara padavI ApI ane vAsakSepa karyo, eTale e ja vakhate teo badhA samyagdarzana uparAMta cAra jJAna (mati, zrata, avadhi ane mana:paryava)nA dhAraka banyA. kharekhara, prabhunA vAsakSepano prabhAva alaukika hoya che. thoDA ja vakhata pahelAM jeone samyajJAnanI gaMdha paNa na hatI, jeo mithyA jJAnarUpI kAdavamAM khUtelA hatA ane jethI teo prabhune indrajAliyo vagere-vagere zabdo kahetA hatA, teo thoDA ja vakhatamAM AvA jJAnI banyA ane ucca koTimAM mukAyA. kherakhara, satparuSono samAgama apUrva lAbhakAraka hoya che ! tIrthaMkarapada ane gaNadharapadano TUMka vicAra :- tIrthaMkarapada sivAyanAM bIjAM badhAM padomAM gaNadharapada pradhAna che. aneka graMtho upara sarala TIkA banAvanAra ane sarasvatInA varadAnavALA AcArya malayagirijI mahArAje paMcasaMgrahamAM kahyuM che ke--kaSAyanI maMdatAvALA ane samyagdarzana sahita evA je jIvo 'Azcarya che ke mahAdedIpyamAna, zrI tIrthakaranA dharmarUpI dIvo hayAta chatAM moharUpa timirathI DhaMkAyelAM netravALA A bicArA saMsArI jIvo aneka kaSAyAdi svarUpa kAMTAothI bharelA saMsAramAM AthaDe che, evI bhAvadayAthI prerAIne sarva jIvone uddhAravAno prayatna kare che, teo tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe che ane svajanavargano uddhAra karavAnI bhAvanA bhAvanAra jIvo gaNadharapadane pAme che. mahApuNyazALI jIvo ja A sthitine pAmI zake che, tethI temanI rUpasaMpadA paNa Itara jIvo karatAM viziSTa hoya che. yAvat AhAraka zarIranA rUpasauMdaryathI paNa gaNadharadevonuM rUpa adhika hoya che. zakti, guNo, tapa ane gurubhakti :- sarva gaNadharomAM zrI gautama gaNadhara mahAprabhAvazALI gaNAya che, kAraNa ke teozrI aneka labdhionA nidhAna hatA. sAthe-sAthe teo nirabhimAna paNa teTalA ja hatA, te AnaMda zrAvakanA avadhijJAnanI bAbatamAM potAnI bhUla jaNAtAM temaNe tene micchAmi dukkaDa' dIdho te uparathI jANI zakAya che. evI UMcI hade pahoMcyA chatAM teono gurubhaktimAM apUrva prema hato. gurunI AjJA pramANe vartavAmAM teo AnaMda anubhavatA hatA ane kharI moTAI paNa temAM ja samajatA hatA. vastutattvano nirNaya meLavavA sAthe, bIjAone bodha pamADavA mATe ane svaziSyono zraddhA guNa vadhAravA mATe paNa zrI gautama mahArAje vAraMvAra bhagavAnane aneka prazno pUchyA che ane tethI ja bhagavatIsUtramAM 36 hajAra vAra zrI gautama mahArAjanuM nAma Ave che. AvA prakAranI praznazailIne apUrva bodhadAyaka jANIne zrI zyAmAcArya bhagavaMta zrI prajJApanA sUtramAM paNa te zailI kAyama rAkhI che. aNAhArapadanI vAnakI ane nikAcita karmone toDavAnuM apUrva sAdhana kSamApradhAna tapazcaryA che, ema samajIne, zrI gautamasvAmI chaThThane pAraNe chaThTha karatA hatA. chatAM teonuM zarIra mahAtejasvI dekhAtuM hatuM. kevaLajJAnanI prAptinI zaMkA ane tenuM nivAraNa - pRSTha caMpAnagarInA zAla ane mahAzAla nAmanA rAjaputroe, prabhunI dezanAthI vairAgya pAmI potAnA bhANeja gAMgilane rAjya soMpI, dIkSA grahaNa karI. teo agiyAra aMgo bhaNyA ane gItArtha banyA. pachI gAMgilakumArAdine pratibodha karavA mATe, prabhunI AjJA laI gautamasvAmInI sAthe te banne (zAla-mahAzAla) pRSTha caMpAnagarImAM padhAryA. tyAM gAMgila rAjAe gaNadhara zrI gautama mahArAjanI dezanA sAMbhaLI, vairAgya
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 480 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi pAmI, svaputrane rAjya soMpI, mAtA-pitA sahita, gautamasvAmInI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI saparivAra gautamasvAmI prabhu vIranI pAse AvavA ravAnA thayA. tyAM rastAmAM zAla ane mahAzAlane potAnAM bahena-banevI AdinA guNonI anumodanA karatAM kSapakazreNimAM kevaLajJAna thayuM. A bInA, prabhu zrI vIranI pAse AvyA bAda prabhuzrInA kahevAthI jyAre zrI gautama mahArAje jANI tyAre teo vicAra karavA lAgyA ke zuM mane kevaLajJAna nahIM thAya ? A vAtano khulAso karyo ke Aje ja prabhue pharamAvyuM che ke je bhavya jIva svalabdhi vaDe aSTApada parvata upara jaI jinezvarone vaMdana kare te AtmA te ja bhave siddhipada pAme.' e sAMbhaLIne teo prabhunI AjJA laIne cAraNalabdhithI vAyu jevA vege aSTapada parvata upara caDhI, tIrthavaMdanA karI, azoka vRkSanI nIce beThA ! tyAM vaizramaNa Adi devone saMsAranI vicitratA garbhita dezanA saMbhaLAvI. chevaTe vaizramaNane zaMkAzIla jANIne puMDarIka ane kaMDarIkanuM dRSTAMta kahI tene niHsaMdeha banAvyo. paMdaraso tApasone dIkSA, bhojana ane kevaLajJAna :- rAta tyAM rahI teo savAre nIce UtaravAnI taiyArI karatA hatA tyAre nIce, pUrve AvelA paMdaraso tApaso, gautamasvAmInI (caDhatI vakhatanI) apUrva zakti joIne Azcarya pAmIne teo Utaraze tyAre temanA ziSya thaIzuM', AvA irAdAthI temanI rAha joI rahyA hatA. eTale jyAre gautamasvAmIne AvelA joyA tyAre teoe dIkSAnI mAgaNI karI. gautamasvAmIe badhA tApasone dIkSA ApI. pachI A badhA prabhunI pAse javA cAlyA. vacamAM eka gAma AvyuM tyAM zrI gautamasvAmIe akSINa-mahAnasIlalabdhinA prabhAve thoDI khIra chatAM sarvene tRpta karI, sarvene vismaya pamADyA. e paMdaraso tApasomAMthI pAMcasone jamatAM, pAMcasone prabhunI prAptihAryAdi Rddhi jotAM ane pAMcaso tApasone prabhunAM dUrathI darzana thatAMnI sAthe ja kevaLajJAna pragaTa thayuM. A vAtanI zrI gautamasvAmIne khabara na hovAthI temaNe tApasone kahyuM ke, prabhune vaMdana karo. eTale zrI mahAvIradeve kahyuM, he gautama, A sarva kevalI che, tethI vaMdana karavAnuM na kahevAya !' A sAMbhaLI tarata ja zrI gautama mahArAje kevalI tApasone khamAvyA. dhanya che zrI gautama devanA namratAnA guNane ! pharIne kevalajJAnanI prAptinI zaMkA ane tenuM samAdhAna : A avasare pharI zrI gautama mahArAje vicAryuM ke--"jarUra huM A bhavamAM muktimAM jaIza nahIM kAraNa ke meM jeone dIkSA ApI teo kevalajJAna pAmyA ane huM na pAmyo." eTale prabhue pUchyuM--'he gautama ! tIrthaMkaronuM vacana sAcuM ke devonuM vacana sAcuM ?' A praznano zrI gautame vinayathI javAba Apyo H nakkI tIrthaMkaranuM vacana satya che.' prabhue gautamane AzvAsana pamADavA mATe vadhumAM kahyuM ke--he gautama, Ama adhIratA karIza nahIM. lAMbA kALanA piracayathI tane mArA upara dRDha rAga che, te dUra thatAM ja tane kevalajJAna thaze !' gautamasvAmIne AthI zAMti thaI ! A pramANe zrI gautama mahArAjA mahAvIradevanI pAse bahu dUra nahIM ane bahu pAse nahIM tema ubhaDaka page vinayapUrvaka besatA hatA, ane dharmadhyAna, zukladhyAna rUpI koThAne prApta thayelA pAMca indriyone ane manane sthira rAkhatA hatA tema ja saMyama ane tapa vaDe AtmAne nirmala banAvI rahyA hatA. gautama gotramAM janmelA, sAta hAthanI kAyAvALA, samacaturastra saMsthAnanA dhAraka
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 481 nananana ane vajURSabhanArA saMghayaNavALA zrI gautamasvAmI mahAtapasvI, ghora brahmacaryanA pAlaka ane saMkSipta tema ja vipula tejovezyAne dhAraNa karanArA hatA. vaLI teo cauda pUrvanA jJAtA, cAra jJAnanA dhAraka ane sarvAkSara saMyogonA jANakAra hatA. chatAM temane jyAre-jyAre jijJAsArUpa saMzaya thAya tyAre vinayapUrvaka kayAM kAraNothI kayuM karma baMdhAya? karmathI mukta thavAno zo upAya? tema ja "vattAne vasiya' vagerenA mahAvIra prabhune prazno pUchI teno khulAso meLavatA hatA. hAlika kheDUtano prasaMga, pUrva saMskAronuM prAbalya : prAraMbhamAM kahyA pramANe zrI gautama mahArAje je siMhane maratI vakhate navakAramaMtra saMbhaLAvI AzvAsana ApyuM hatuM, te siMha marIne atyAre kheDUta thayo hato. tene joIne prabhu vIre kevalajJAnathI jANyuM ke--jo ke meM tripRSTha vAsudevanA bhavamAM Ane mArela hovAthI mArI upara tene dveSa che, to paNa teno huM uddhAra karuM. eTale prabhue gautama gaNadharane kahyuM ke "he vatsa, A sAme khetaramAM kheDa karatA kheDUtane pratibodha karavA jA !" eTale gautamasvAmIe tyAM jaI tene upadeza Apyo ane tene dIkSA dIdhI. pachI tene sAthe laIne zrI gautama gaNadhara prabhunI pAse AvyA. prabhune jotAMnI sAthe ja dveSa jAgavAthI veSa mUkIne te kheDUta cAlyo gayo. ahIM saMskArano siddhAMta samajavA jevo che. jevA saMskAra A bhavamAM paDyA hoya tevA saMskAra laIne jIva bhavAMtaramAM jAya che. pAchalA bhavamAM saMyamAdinI ArAdhanAnA ucca saMskArane pratApe ja zrI vajusvAmI Adi mahApuruSone nAnI uMmaramAM paNa saMyama-sAdhanAno uttama avasara maLyo hato. sAthe-sAthe e paNa yAda rAkhavuM joIe ke pAchalA bhavamAM kharAba saMskAra paDyA hoya to tevA ja saMskArano bhavAMtaramAM anubhava thAya che. hAlikanA pUrvasaMskAroe jora mAryuM ane te prabhu vIrane joIne saMyama choDIne nAsI gayo. zrI vIranirvANa ane kevalajJAnanI prApti :- zrI gautama mahArAje pacAsa varSanI uMmara vItyA bAda ekAvanamA varSe dIkSA grahaNa karIne trIsa varSa sudhI, eTale 80 varSanI uMmara thaI tyAM sudhI chadmasthabhAve prabhu zrI vIranI sevA karI ane AtmAne nirmala karyo. 81mA varSanA prAraMbhamAM temane kevalajJAna pragaTa thayuM. te prasaMga A pramANe che : potAno nivaNisamaya najIka jANIne prabhu mahAvIradeve, "gautamano mArI upara atyaMta rAga che, mATe mArAthI dUra haze to ja tene kevalajJAna thaze." ema vicArIne zrI gautamane najIkanA koIka gAmamAM rahetA devazamAM nAmanA brAhmaNane pratibodha karavA javAnI AjJA pharamAvI. te pramANe tyAM jaI tene pratibodha pamADI pAchA pharatAM rastAmAM temaNe, prabhunA paMcama-nivaNi-kalyANaka mATe AvelA devonA kahevAthI, prabhu zrI mahAvIranA nivaNanA samAcAra jANyA. temane asahya kheda thayo ane te stabdha thaI gayA. ane teo khinna hRdaye "mahAvIra' "mahAvIra' zabdano moTe svare jApa karavA lAgyA. 'vIra' 'vIra' ema bolatAM bolatAM kaMTha sukAvA lAgyo eTale chevaTe ekalo "vI' zabda ja bolavA lAgyA. pote dvAdazAMgInA jANakAra hovAthI "vI' zabdathI zarU thatA aneka stuti-sUcaka zabdo temane yAda AvyA. chevaTe vItarAga zabdanI vicAraNA karatAM temaNe jANyuM ke-prazasta sneha paNa mokSa pAmavAmAM vijJakata che. ema jANI zrI gautama mahArAjA vicAravA lAgyA ke-kharekhara huM bhUla karuM chuM. prabhu to vItarAga che. emane mArI upara rAga hoya ja zeno kharekhara, huM ja mohamAM paDyo chuM,
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi mAruM koI nathI, tema huM koIno nathI; ema vairAgya bhAvanA bhAvavApUrvaka kSAyika samyagdaSTivALA zrI gautamasvAmI Aso vada amAsanI pAchalI rAte--dhyAnAntarIya samaye lokAlokaprakAzaka kevalajJAna pAmyA. vAjabI che ke mokSamArgamAM pravartelA bhavya jIvone vajUnI sAMkaLa samAna koI paNa hoya to te eka sneha che. savAre indrAdika devoe kevalajJAnano mahimA karyo. anazana ane nirvANanI prApti :- pachI bAra varSo sudhI jagatI-talanI upara vicarI, gautamadeva aMtima samaye zrI rAjagRha nagaranI bahAranA vaibhArigira parvatanI upara AvyA ane tyAM pAdapopagamana anazanamAM eka mahinAnA upavAsa karI, sudharmAsvAmIne gaNa soMpIne, 92 varSanuM AyuSya vitAvI ane bAkInAM cAre aghAtI karmono kSaya karI, akSaya-avyAbAdha sukhamaya muktipadane pAmyA ! vartamAna covIsInA covIsa tIrthaMkaronA badhA gaNadharomAM zrI gautama gaNadhara mahAprabhAvazALI gaNAya che. temanA kSamA, namratA, saralatA, labdhisaMpannatA Adi aneka guNothI AkarSAIne zrIsaMgha, divALInA divase copaDAmAM, zAradApUjana karatI vakhate "zrI gautamasvAmInI labdhi hojo" ema lakhe che, ane kArtika suda ekamanA divase savAramAM temanA stotra-rAsa vagere sAMbhaLe che. evA guru gautama saunuM zreya karo ! [2] agnibhUti gaNadhara magadha dezanA gobara gAmamAM gautamagotranA vasubhUti brAhmaNa ane pRthvI mAtAnA putra zrI agnibhUtino janma vRSabha rAzi ane kRttikA nakSatramAM thayo hato. teo mahAbuddhizALI hovAthI moTI uMmare cauda vidyAnA pAragAmI banyA. 'karma che ke nahIM A saMzaya dUra karIne prabhu zrI mahAvIradeve temane, temanA pAMcaso ziSyo sAthe, 47mA varSanI zarUAtamAM vaizAkha suda agiyArase dIkSA ApI ane gaNadharapade sthApyA. tripadI sAMbhaLIne agiyAra aMgonI racanA karavAmAM samartha ane caturlAnI evA zrI agnibhUti mahArAja chadmasthapaNAmAM 12 varSa rahyA. eTale 58 varSa vItyA bAda pahmA varSanI zarUAtamAM teo kevalajJAna pAmyA. 16 varSa sudhI kevalIparyAya ArAdhI, 74 varSanuM saMpUrNaya pUruM karI, vaibhAragiri upara pAdapopagamana anazana karavApUrvaka mAsakSamaNa karI, teo nirvANa pAmyA. temanA saMghayaNa, deha, rUpa vagerenI bInA zrI indrabhUtijInA caritra pramANe samajavI. [3] zrI vAyubhUti gaNadhara trIjA gaNadhara mahArAjA pahelA ane bIjA gaNadharanA sagA bhAI thAya, tethI mAtA-pitAnAM nAma pUrvanI mAphaka jANavAM. temano janma tulA rAzimAM svAti nakSatramAM thayo hato. teo cauda vidyAnA pAragAmI banyA hatA. temane "A zarIra che te ja AtmA che ke zarIrathI alaga AtmA che?"--A saMzaya hato. prabhu zrI vIranA samAgamathI te saMdeha dUra thatAM 500 ziSyo sahita, pUrve kahelI tithie, 42 varSano gRhasthaparyAya vItyA bAda, temaNe prabhu pAse dIkSA lIdhI. 10 varSa chadmasthapaNAmAM rahI, pa3mA varSanI zarUAtamAM teo sarvajJa thayA. 18 varSa kevalIpaNe vicarI, 70 varSanuM sarvayu pALI prabhunI hayAtImAM teo nivaNi pAmyA. bAkInI bInA pUrvanI mAphaka jANavI.
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 483 I[4] zrI vyakta gaNadhara A zrI vyakta gaNadhara mahArAja, kollAka gAmanA rahIza, bhAradvAja gotranA, pitA dhanamitra ane mAtA vAruNInA putra hatA. temano janma makara rAzi ane zravaNa nakSatramAM thayo hato. zrI IndrabhUtijInI mAphaka, pa1mA varSanI zarUAtamAM "pAMca (pRthvI Adi) bhUta che ke nahIM?" A saMdeha dUra thatAM 500 ziSyo sahita temaNe prabhu zrI vIranI pAse dIkSA grahaNa karI. zrI agnibhUtinI mAphaka 12 varSa pramANa chadmastha paryAya gALI, 62 varSanI uMmara vItyA bAda, 63mA varSanI zarUAtamAM teo kevalajJAna pAmyA. trIjA gaNadharanI mAphaka 18 varSa sudhI kevalIpaNe vicarI prabhu vIranI hayAtImAM savayui 80 varSanuM pUrNa karI muktipada pAmyA hatA. bAkInI bInA pUrvanI jema jANavI. [5] zrI sudharmAsvAmI gaNadhara A pAMcamA gaNadhara sudhamasviAmIjI kollAka gAmanA rahIza, agnivezyAyana gotramAM janmelA, pitAzrI dhanamitra vipra ane mAtAzrI bhakilAnA putra hatA. kanyA rAzi ane prabhu zrI vIranuM je janmanakSatra hatuM te uttarAphAlganI nakSatramAM temano janma thayo hato. kuzAgra buddhinA prabhAve teo cauda vidyAnA pAraMgata thayA. temane evo saMzaya hato ke "je prANI jevo A bhavamAM hoya, tevo ja te (prANI) parabhavamAM thAya che ke bIjA svarUpe ?" prabhu zrI vIre A saMzaya dUra karyo, jethI temaNe paNa pahelA ane cothA gaNadharanI mAphaka ekAvanamA varSanI zarUAtamAM prabhunI pAse dIkSA lIdhI. A zrI sudhamasviAmInI bAbatamAM zrI zatruMjaya mAhAbhyamAM kahyuM che ke-AdIzvara bhagavaMtanI AjJAthI zrI puMDarIka gaNadhare savAlAkha zloka pramANa zrI zatruMjaya mAhAbhya banAvyuM hatuM. te ghaNuM vizALa hovAthI alpa jIvita-buddhivALA jIvonA upakArane mATe prabhu zrI mahAvIradevanI AjJAthI gacchanAyaka zrI sudharmAsvAmI gaNadhare tene TUMkuM karIne 24 hajAra zloka pramANa banAvyuM. tyAra bAda kAlAntare zIlAditya rAjAnI vinaMtI dhyAnamAM laIne AcArya zrI dhanadevasUrijI mahArAje tethI paNa nAnuM zatruMjaya mAhAtma banAvyuM. sudhamasviAmIjI mahArAja pahelAM udayanA 20 AcAryomAM mukhya yugapradhAna thayA. yugapradhAna mahApuruSo (prAyaH) ekAvatAra hoya che. temaNe 42 varSa (bIjA gaNadharo karatAM adhika samaya) sudhI chadmasthapaNuM bhogavyuM. temAM teo 30 varSa sudhI prabhu vIranI sevAmAM rahyA ane 12 varSa sudhI zrI gautama mahArAjanI sevAmAM rahyA. 92 varSa vItyA bAda, 93 varSanI uMmare teo kevalajJAna pAmyA. 8 varSa sudhI kevalIpaNe vicarI aMbUsvAmI Adi ghaNA bhavya jIvone pratibodhI 100 varSanuM AyuSya pUrNa thatAM vaibhAragiri upara mAsika anazana karI, prabhu zrI vIranA nivaNathI 20 varSe muktipada pAmyA. bAkInI bInA pUrvanI mAphaka jANavI. 1. prabhu zrI mahAvIre agiyAre ziSyone gaNadhara pada detI vakhate bIjA sarva karatAM vadhu hovAthI sudhamasviAmIne gaNanI anujJa karI hatI.
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi [6] zrI maMDita gaNadhara chaThThA gaNadhara maMDita mahArAja, vAsiSTha gotranA, maurya gAmanA rahIza, vipra zrI dhanadeva ane mAtA zrI vijayadevAnA putra hatA. temano siMha rAzi ane maghA nakSatramAM janma thayo hato. bRhaspatine paNa jIte evA buddhivaMta hovAthI teo thoDA samayamAM cauda vidyAnA pAragAmI thayA. te haMmezAM 350 ziSyone bhaNAvatA hatA. temane baMdha-mokSanI bAbatamAM saMdeha hato, te prabhu vIre dUra karyo, tethI temaNe 54mA varSanI zarUAtamAM prabhunI pAse dIkSA lIdhI. teo gaNadharapadane pAmyA hatA ane dvAdazAMgInA racanAra hatA. teo chadmasthapaNAmAM 14 varSa sudhI rahyA eTale-68mA varSanI zarUAtamAM teo kevaLajJAna pAmyA. kevalIpaNe 16 varSa sudhI vicarI, 83 varSanuM sarvAyu pUrNa karI prabhunI hayAtImAM ja teo muktipadane pAmyA. bAkInI bInA pahelA gaNadharanI mAphaka samajI levI. [7] mauryaputra gaNadhara A mauryaputra gaNadhara mahArAjA kAzyapa gotranA mauryagAmavAsI, maurya brAhmaNanA putra hatA. temanI mAtAnuM nAma vijayadevI hatuM. teono janma vRSabha rAzimAM mRgazira nakSatramAM thayo hato. teo cauda vidyAnA pAragAmI hatA ane 350 ziSyonA adhyApaka hatA. temane "devo che ke nahIM ?" evo saMzaya hato. prabhu vIre te dUra karyo eTale 65 varSanI uMmare teo dIkSita banI gaNadhara banyA. sarva labdhinidhAna evA teozrI 14 varSa chadmasthapaNAmAM rahyA, eTale 79 varSa vItyA bAda 80mA varSanI zarUAtamAM teo kevalajJAna pAmyA. 16 varSa sudhI kevalIpaNe vicarI sarvAyu (65+14+16) 95 varSanuM pUrNa karI prabhunI hayAtImAM zailezI avasthA anubhavIne teo nirvANapada pAmyA. bAkI bInA AgaLa pramANe samajavI. [8] zrI akaMpita gaNaghara A AThamA gaNadhara mahArAja, gautama gotranA, pitA deva brAhmaNa ane mAtA jayaMtInA putra hatA. teono makara rAzi, uttarASADhA nakSatramAM janma thayo hato. tIvra buddhinA prabhAve chae darzananAM zAstro bhaNIne teo mahAsamartha vidvAna thayA. teo 300 ziSyone bhaNAvatA hatA. temano "nArakIo che ke nahIM ?" A saMzaya prabhu zrI vIre dUra karyo eTale temaNe prabhunI pAse 49mA varSanI zarUAtamAM dIkSA lIdhI ane teo gaNadhara padavI pAmyA. 9 varSa chadmasthapaNomAM rahI teozrI 58mA varSanI zarUAtamAM kevalajJAna pAmyA. 21 varSa sudhI dhyanAtIta bhAve vicarI, ghaNA bhavya jIvone mokSamArganA musAphara banAvI, sarvayu (48+9+21) 78 varSanuM pUrNa karI paMcama gati (mokSa)ne pAmyA. bAkInI bInA zrI indrabhUtinI mAphaka jANavI. [9] zrI acalabhrAtA gaNadhara A navamA gaNadhara mahArAja kozalA (ayodhyA) nagarInA rahIza, hArita gotranA, pitA zrI vasu brAhmaNa ane mAtA naMdAnA putra hatA. mithuna rAzi ane mRgazira nakSatramAM teo janmyA hatA. sAMkhya, bauddha darzanAdi sarva zAstronA teo pAragAmI banyA. prabhu zrI mahAvIra devanA samAgamathI 300 ziSyonA adhyApaka evA temano, "puNya-pApa che ke nahIM"
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 485 A saMzaya dUra thatAM, teo 47mAM varSanI zarUAtamAM dIkSA laI gaNadhara padavI pAmyA. 12 varSa chaghIpaNAmAM rahI pa9mA varSanI zarUAtamAM kevalajJAna pAmyA. 14 varSa sudhI kevalIpaNe vicarI savaya 72 varSanuM pUrNa karI sanAtana zAMtimaya siddhapadane pAmyA. bAkInI bInA prathama gaNadharanI mAphaka jANavI. [10] zrI metArya gaNadhara A zrI dasamA gaNadhara vacchedezAntargata tuMgika nAmanA gAmamAM rahenAra kauDinya gotranA pitAzrI datta brAhmaNa ane mAtAzrI varuNadevanA putra thAya. temanI janmarAzi meSa hatI ane temanuM janma-nakSatra azvinI hatuM. teo mahAsamartha paMDita ane 300 ziSyonA adhyApaka hatA. temane "paraloka che ke nahIM?" A saMzaya hato. prabhu vIre te dUra karyo, eTale 37 varSanI uMmare teo dIkSA laI gaNadhara padavI pAmyA. 10 varSa chabasthapaNAmAM rahI, 47mA varSanI zarUAtamAM teo kevalI thayA. teozrI 16 varSa kevalIpaNe vicarI chevaTe (36+1+16) 62 varSanuM savayu pUrNa karI janmajarAdi upadravarahita paramapadane pAmyA. zeSa bInA prathama gaNadharanI mAphaka jANavI. [11] bAlasaMyamI zrI prabhAsa gaNadhara rAjagRhI nagarImAM kauDinya gotramAM janmela zrI bala nAmano brAhmaNa raheto hato. tene atibhadrA (atibalA) nAmanI strI hatI. temane tyAM karka rAzi ane puSya nakSatramAM eka putrano janma thayo. tenuM nAma prabhAsa pADyuM. te anukrame sarva zAstromAM niSNAta banyo. A zrI prabhAsa brAhmaNa 300 ziSyonA adhyApaka hatA. temane "mokSa che ke nahIM ?" A. hato. te bhAvakaraNAnA bhaMDAra, bhagavaMta mahAvIre yathArtha bInA samajAvI dUra karyo, eTale prabhunI pAse 16 varSanI (bIjA gaNadharo karatAM nAnI) uMmare dIkSA laI gaNadharapada pAmyA. 8 varSa chadmasthapaNAmAM rahI, 24 varSanI uMmara vItyA bAda 25mI varSanI zarUAtamAM teo kevalajJAna pAmyA. 16 varSa sudhI kevalIpaNe vicarI savaya 40 varSanuM pUrNa karI prabhunI hayAtImAM ja teo AtmaraNatArUpa mokSane pAmyA. upasaMhAra :-Avazyaka sUtra, vividha tIrtha-kalA vagere graMthone AdhAre A pramANe agiyAre gaNadharonI jIvanarekhAno ahIM TUMkamAM ja ullekha karyo che. bhavya jIvo prabhu zrI mahAvIranA apUrva bodhadAyaka muddAonuM ane zrI indrabhUti mahArAja AdinA jIvananuM rahasya vicArI, pUjya puruSoe AcarelA pavitra paMthe cAlI avyAbAdha mokSasukha pAme e ja hArdika bhAvanA ! [jIne satya prakAzamAMthI sAbhAra ' * * *
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi bha. mahAvIranAM caraNomAM samarpita guru gautamasvAmI -zatAvadhAnI pU. sAdhvI zrI nirmaLAzIjI, M.A, sAhityaratna, bhASAratna. guru gautama vicAre che : vItarAga sAthe sneha kevo? teo rAgamukta thaI mole padhAre to huM zA mATe rAganAM baMdhana rAkhuM? AtmadhyAna rAkhuM? te ja sAco sAthI che?... AtmaciMtananI uccatama dazAmAM ArohaNa karI kevaLajJAna pAmanArA guru gautamasvAmInI bhAtIgaLa suMdara gAthA atre prastuta che. A lekhanAM lekhikA pU. sAdhvI zrI nirmaLAzrIjInI vidvattA jANItI che, pUjyazrIne sAMbhaLavA e jIvanano eka lhAvo gaNAya che. pUjyazrIno janma : vi.saM. 1978 phA. vada 6 ne ravivAra, tA. 19-3-1922. dIkSA : vi. saM. 1987 aSADha suda 8 (nava varSanI bALavaye). dIkSAparyAya dIrgha evo 65 varSano che. A daramiyAna dharmAbhyAsamAM vyAkaraNa, nyAya ane dharmazAstrano tathA anya abhyAsamAM ema. e, sAhityaratna, bhASAratna vagere. pravattiomAM dharmakriyA-ArAdhanA uparAMta jAhera vyAkhyAno, zatAvadhAnanA prayogo, kanyA saMskAra zibira, mumadhu kanyAone dIkSA pradAna ane vividha dharma-zAsana prabhAvanAnI pravRttio. sAhityasarjanamAM "bhAratIya darzanameM abhAva mImAMsA' upara eka thIsisa/nibaMdha tema ja prasaMgopAtta vividha viSayo upara lekho AdinuM sarjana karyuM - saMpAdaka AjathI lagabhaga pacIsaso varSa pahelAM bhAratamAM eka evA mahApuruSano janma thayo hato ke jenA jIvanamAM samapaNa, sAdhanA, tapa, vinaya, jJAna ane cAritranI anekavidha dhArAo eka-ekathI AgaLa vadhI rahI hatI. tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranAM caraNomAM sarvathA samarpita te mahimAzALI vyaktinuM nAma hatuM indrabhUti gautama. temanI kAyA sAta hAtha UMcI, samacaturastra saMsthAna ane vajURSabhanArAca saMghayaNathI yukta hatI. temanuM lAvaNyamaya gauravarNa zarIra kasoTI para kheMcelI svarNarekhAnI sadazya dedIpyamAna hatuM. gautama gotranA mahAna gauravane anurUpa ja temanuM vyaktitva bahu ja prabhAvazAlI hatuM. teo cauda vidyAmAM pAraMgata hatA. dUra-dUra sudhI temanI vidvattAnI prazaMsA thatI hatI. pAMcaso vidyArthI vidyAdhyayana mATe temanI pAse rahetA hatA.
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 487 vidyA e ja A kuTuMbanI saMpatti. vidyAdAna e emano vyavasAya. yajJakarma e ja emanuM dhyeya. saMpUrNa vidyA tathA yajJayAganA abhyAsI banI javAthI nAnI uMmaramAM ja magadhanA diggaja vidvAnomAM emanI gaNanA thavA lAgI. yajJomAM teone AdarapUrvaka AmaMtraNo maLavA lAgyAM. vaizAkha suda dazamanA divase jaibhika gAmamAM zramaNa bha. mahAvIrane kevaLajJAna pragaTyuM. bhagavAnanI sADAbAra varSa jeTalI lAMbI AtmasAdhanA te divase pUrNa thaI; bhagavAna sarvajJa ane sarvadarzI banyA. bha. mahAvIrano kevaLajJAna kalyANakano utsava UjavavA svarganAM deva-devIo dharatI para AvyAM. AnaMda-ullAsathI mahotsava Ujavyo. juvAlikA nadInA uttara kinAre devoe samavasaraNa racyuM. bhagavAne temAM virAjIne dezanA ApI. deva-devIonuM bhAgyavidhAna ja adratI rahevAnuM hoya tyAM teo bhagavAnano Adeza na jhIlI zake emAM emano paNa zo doSa? bhagavAna bIje divase vihAra karIne apApAnagarInA mahasena vanamAM padhAryA. apApAnagarImAM e ja samaye somila nAmanA eka dhanADhya brAhmaNe moTo yajJa Adaryo hato. maMtrAkSaromAM ane kriyAkAMDamAM nipuNa indrabhUtyAdi 11 paMDitone notaryA hatA. apApAnagarImAM Aje cAre tarapha dhamAla hatI. eka tarapha hajAro loko yajJanA darzane jaI rahyAM hatAM to bIjI tarapha asaMkhya mAnavIo bha. mahAvIranI dharmaparSadA tarapha jaI rahyAM hatAM. AkhI nagarI hiloLe caDI hatI. rAjA-mahArAjAo paNa vastro-AbhUSaNa sajIne AvavA lAgyA. are ! jotajotAMmAM nagarInuM AkAza paNa devavimAnothI chavAI gayuM. indrabhUti gautama vagere paMDito devonA A AgamanathI paLavAra garvane anubhavI rahyA : kevo prabhAvazALI che amAro yajJa ! paNa emano AnaMda ane garva vadhu vakhata TakI na zakyo. jotajotAMmAM devavimAno yajJabhUminA AMgaNAmAM UtaravAne badale nagaranI bIjI dizA tarapha vaLI gayAM ! tarata ja koI jANakAre khulAso karyo : nagarInI bIjI dizAmAM mahasena vanamAM Aje nigrantha zramaNa bha. mahAvIra padhAryA che. traNe loka ane traNe kALanA jANakAra che. vAta-vAtamAM teo janma-janmAMtaranA bheda kahI Ape che. mahasena vanamAM atyAre emanI dharmasabhA racAI che. badhA devo e dharmasabhAmAM jaI rahyA che. A A vAta sAMbhaLIne paMDita indrabhUti vicalita banI gayA. temanA hRdayane moTo AghAta lAgyo. emanuM aMtara adhIratA ane becenIno AghAta anubhavI rahyuM hatuM. jyAre mahAvIra pAse pahoMcuM ane kyAre emanI sAthe vAda karIne emane parAjita karuM! yajJakarma enA ThekANe rahyuM ane paMDita indrabhUti gautama potAnA pa00 nIkaLyA. dharmasabhAmAM pahoMcyA tyAre temanI manaHsthiti zuM rahI haze te kahevuM kaThina che. bha. mahAvIranA prati emanI dhAraNAo bahu ja bhinna hatI. bhagavAna mahAvIra 42 varSanA tejasvI rAjakumAra hatA, jyAre indrabhUti 50 varSane pAra karI gayA hatA. bha. mahAvIranA samavasaraNanI alaukika chaTA joI, asaMkhya devatAone bhaktipUrvaka vaMdana karatA joI ane bhagavAnanI divya dhvanino manohara ghoSa sAMbhaLatAM ja indrabhUti gautamanI ahaMkAra, ISa ane abhimAnanI bhAvanAo nirasta thaI gaI. bhagavAnanA prati AkarSaNa-bhAva jAgyA.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 ]. [ mahAmaNi ciMtAmaNi mana vicAravA lAgyuM ke, kSaNavAramAM zraddhApUrvaka temanAM caraNomAM samarpita banI jAuM. vAstavamAM A sarvajJa che! mArA mananI vAto jANI zake che ! vicAromAM khovAyelA bha. mahAvIranI pAse pahoMcyA. tyAM eka dhIra-gaMbhIra svara temanA kAne athaDAyo : "indrabhUti ! tame AvI gayA !" indrabhUti vicAravA lAgyA : zuM bha. mahAvIra mArA nAmathI paricita che? are, A magadhamaMDaLamAM mArA nAmathI koNa anabhijJa che? emane kharA sarvajJa tyAre ja mAnuM ke teo mArA mananI zaMkAne pAmIne potAnA jJAnanA baLe enuM samAdhAna kare. bha. mahAvIre e ja kSaNe kahyuM : "indrabhUti gautama! jIva che ke nahIM A zaMkA tamArA hRdayane varSothI satAvI rahI che, kharuM ne?" indrabhUtinA aMtaramAM AnaMdanI tejarekhA camakI UThI. emane thayuM ? sAme beThelA sarvajJa mahApuruSa kevI sAcI vAta karI rahyA che ! ATaATalAM dharmazAstrono abhyAsa karyA chatAM jIva nAmaka tattvanI zaMkA varSothI satAvatI hatI. A zaMkAnuM koI samAdhAna maLatuM na hatuM. bha. mahAvIre, sarvajJatAnA baLe, jIvaviSayaka zaMkAnuM samAdhAna karyuM. temanAM yuktisaMgata vacanothI indrabhUti gautamanI mananI gAMTho khUlI gaI ane jIva saMbaMdhI zaMkA dUra thaI. bhagavAnanI sarvajJatA ane vItarAgatA upara atUTa vizvAsa thayo. indrabhUti bha. mahAvIranAM caraNomAM hAtha joDIne mastaka namAvIne vinayapUrvaka prArthanA karavA lAgyA : "bhatte ! ApanI tarkayukta vANI sAMbhaLavAthI mArA saMzayo dUra thayA. ApanuM jJAna loka-kalyANakArI mAnuM chuM. prabho! mane Apano ziSya banAvo, ApanA AcAranI vidhipUrvaka dIkSA Apo ane muktino sAco mArga batAvo. indrabhUti gautama potAnA pAMcaso ziSyonI sAthe zraddhA ane vizvAsapUrvaka bha. mahAvIranA ziSya banyA. A vAta vIjaLInI mAphaka cAre bAju prasarI gaI. indrabhUti pachI bhagavAnanI pAse agnibhUti, vAyubhUti Adi paMDito pota-potAnA ziSyonI sAthe samavasaraNamAM AvyA ane pota-potAnI zaMkAonuM samAdhAna prApta karI bhagavAnanA ziSyo banyA. bha. mahAvIre samavasaraNamAM 11 paMDitone potAnA gaNadharapade sthApyA. e paMDitonA cummAlIsaso jeTalA ziSyo paNa dIkSita banIne bhagavAnanA zramaNasaMghane samRddha banAvI rahyA. vaizAkha suda agiyArasanA A divase dharmatIrthanI sthApanA karI. bhagavAne tripadIno gurumaMtra gaNadharone Apyo. bhagavAnanI sUtrarUpa vANIno vistAra karavAnuM kAma gaNadhara mahArAjAe saMbhALyuM. bhagavAnanA samasta zramaNa saMghanA nAyaka banyA hatA guru gautamasvAmI. dIkSA lIdhI te paLathI ja jIvanasAdhanA ane zAsana-prabhAvanA e ja emanuM jIvanakArya banyuM hatuM. vaizAkha suda 11no divasa dhanya-dhanya banyo. rAjakumArI caMdanA Adi aneka rAjakumArIoe te divase dIkSA grahaNa karI. indrabhUti gautama bha. mahAvIranA prathama ziSya ane prathama gaNadhara hatA. bha. mahAvIra pachI jaina paraMparAmAM sArvabhauma vyaktitva bIjA koInuM hoya to te gaNadhara gautamanuM che. gautamasvAmI jeTalA moTA tattvajJAnI hatA teTalA sAdhaka paNa hatA. zruta-zIlanI pavitra dhArAthI temano AtmA vibhUSita hato. pacAsa varSanI avasthA hovA chatAM temanA mukha para koI
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 489 prakAranI vivatA AvI na hatI. temanuM bAhya darzana AkarSaka, suMdara ane tejasvI hatuM, to aMtaraMga darzana tenAthI adhika tapobhUta, jJAnagarimAmaMDita ane sAdhanAmaya hatuM. tapa:sAdhanA karavAthI temanA tejamAM adhika tejasvitA AvI hatI. emanA pArasamaNi jevA saMparkathI aneka pApI jIvono uddhAra thato hato. prabhu upara emanI zraddhA ane bhakti ananya hatAM. emanI namratA, saraLatA, guNa-prema Adi guNo bIjAne mATe daSTAMtarUpa banatA. sarvanuM maMgaLa karanArI maitrAdi bhAvanAo temanA roma-romamAM hatI. mahAjJAnI hovA chatAM paNa jJAnanuM gumAna, prabhunA prathama gaNadhara hovA chatAM moTApaNAnuM abhimAna ane aneka jIvonA uddhAraka hovA chatAM potAnI prabhAvanAno ahaMkAra emane rajamAtra sparzI zakyAM na hatAM. emanA nAme saMkaTo dUra thatAM, sahunuM maMgaLa thatuM ane anekavidha camatkAro sarjAtA. emanI AvI khyAti hovA chatAM nAmanAthI ane kAmanAthI teo jaLakamaLanI mAphaka alipta hatA. gautamasvAmIno vyavahAra bahu ja madhura ane vinayapUrNa hato. teo koI kAryavaza bahAra jAya to bhagavAnanI AjJApUrvaka jatA tema ja pAchA AvatA tyAre paNa punaH bhagavAnanI pAse potAnI kAryasaMpannatAnI jANa karI pachI ja koI kAryamAM rata thatA. moTA-moTA tapasvI sAdhakone paNa sAdhanA, vinaya ane vyavahAramAM gautamasvAmIjInuM udAharaNa apAya che. rAjakumAra atimuktakanI sAthe indrabhUti gautamano vArtAlApa ane temano vyavahAra e uparathI khyAla Ave che ke ATalA mahAna tattvajJAnI ane sAdhaka abodha bALakanI sAthe paNa keTalI madhuratA ane AtmIya bhAvanAnI sAthe vyavahAra kare che. gautamanuM AMtarika vyaktitva jeTaluM gaMbhIra ane prauDha hatuM, teTaluM ja bAhya vyaktitva paNa madhura ane cuMbakIya hatuM. zArIrika sauSThava, dehalAlitya ane vyavahAra-kuzalatAnA kAraNe gautamanA prathama darzanamAM ja sau koI temanA AtmIya banI jatAM hatAM. guru gautamasvAmI gRhasthAvasthAmAM cauda vidyAnA pAragAmI hatA ane bha. mahAvIranA ziSya banIne caudapUrvamAM pAraMgata banyA. te pachI potAnA jIvanane tapa sAdhanAmAM lagAvIne niraMtara chaThThanA pAraNe ekAsaNAM karatA hatA. divasanA trIjA pahore svayaM bhikSApAtranI paDilehaNa karIne eka sAmAnya bhikSukanI mAphaka pharatA. lUkho-sUko je prAsuka AhAra prApta thato te prasannatApUrvaka grahaNa karatA hatA. bhagavAnanI pAse jaIne AhAra batAvatA ane pAraNAMnI AjJA laIne potAnA anya zramaNone, je temanAthI nAnA hatA, temane bhojana mATe premapUrvaka AmaMtraNa ApatA : 'tame badhA mArA bhojanane svIkArIne mane kRtArtha karo. potAnAthI nAnA sAdhuo ane ziSyonI sAtheno temano A prakArano vinaya ane premapUrNa vyavahAra zramaNa saMgha mATe saMpUrNa Adarza banI gayo. gautama svayaM potAnA hAthe vastrAdinuM paDilehaNa karatA hatA. A svAvalaMbana vastataH temanA mATe mahattvapUrNa na rahyuM hoya, paraMtu zramaNa saMghanA mATe eka dizAdarzaka hatuM, 'potAnuM kArya svayaM karo' A bhAvanAnuM prabala samarthaka hatuM. gautamasvAmInI carcA gautamasvAmI prathama pahoramAM svAdhyAya, bIjA pahoramAM dhyAna ane tRtIya pahoramAM | gocarI mATe bhramaNa karatA hatA. bhikSA-bhojana Adi kArya mATe eka praharathI adhika samaya
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 490 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi na bagADatA. cothA praharamAM punaH svAdhyAyamAM magna rahetA. rAtre dvitIya praharamAM dhyAna, tRtIya praharamAM nidrA ane cothA praharamAM punaH svAdhyAyamAM magna. gautamasvAmIjInI kaThora caya vartamAnakAlIna jaina zramaNo mATe duSkara ane duSpAlya gaNAya che. Aje paNa gautamasvAmInI 'karaNI eka uccatama kriyApAtratAnuM sUcaka che. sAthe e paNa dhvanita thAya che ke eka mahAna tattvajJAnI kevaLa-jJAnasAgarane ArapAra mApavAmAM ja kevaLa samartha na hatA, paraMtu AcArakriyAnuM paNa uccatama udAharaNa banIne hajAro varSa bAda Aja paNa jhagamagI rahela che. gautamasvAmInI tapazcayanI sAthe zAnti-sahiSaNatAno maNikAMcana saMyoga hato. sAttinA kAraNe tapajyotithI temanuM mukhamaMDaLa dedIpyamAna hatuM. gautamasvAmIe tapa karIne Atmajyotine dedIpyamAna banAvI hatI. A tapamAM koI prakAranI kAmanA, AzaMsA ane yazakIrtinI abhilASA na hatI. samatA e sAdhanAnA kendramAM hatI ane ahiMsA, saMyama ane tapanI siddhinA mATe e sAdhanA samarpita thaI hatI. guru gautama jyAM hoya tyAM AnaMda ane prasannatAnI madhuratA prasaratI rahetI. adhyAtmanI carama sthiti para pahoMcelA sAdhaka mATe tapojanya labdhio ane siddhio temanAM caraNomAM ALoTavA lAge che. guru gautamasvAmIno puNyAnuyoga kaMIka evo viziSTa hato ke labdhionA bhaMDArarUpa banIne dIna-duHkhI jIvonA moTA AdhAra, azaraNanA zaraNa ane dInonA uddhAraka tarIke kIrtinA adhikArI banI gayA hatA. emanI pUjA, bhakti ane stuti to ThIka, mAtra emanuM nAmasmaraNa paNa mahAmaMgalakArI lekhAya che. te saMkaTone dUra kare che, mananA manorathone pUrNa kare che. kavivara lAvaNyasamayajIe lakhyuM che ke-'jo kIje gautamanuM dhyAna, to ghara vilarsa nave nidhAna." gautama kevaLa zrutajJAnanA ja nahIM, paraMtu mAnasavidyAnA paNa vijJAtA hatA. teo saMkSipaMcendriya jIvonA manobhAvone jANI zakatA hatA. arthAt teone matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna thayelAM. eka veLA guru gautame koInI pAse sAMbhaLyuM ke prabhue AjanI dezanAmAM kahyuM che ke, je mAnavI potAnA baLe aSTApada tIrthanI yAtrAe jaze, tyAM rahelA covIsa jinezvaronI mUrtione juhAraze, te A bhave avazya mokSe jaze.' A vAta jANI, prabhunI AjJA laI gautamasvAmI potAnI jaMghAcAraNa labdhinA baLe aSTApada parvata upara pahoMcI jAya che. ahIM nIce aSTApadanI taLeTImAM paMdaraso tApaso judI-judI tapazcaryA karIne beThA che. teo upara javAnI IcchAthI AvelA, paNa javAya ja nahIM teoe gautamasvAmIne parvata upara caDhI jatA joIne vicAryuM ke A mahApuruSanA ziSya banIe to ApaNuM kAma thaI jaze. guru gautama pAchA AvyA eTale tApasoe kahyuM : "he mahAtmA ! amane ApanA ziSya banAvo." gautamasvAmI kahe: 'mArA pUjanIya guru bhagavAna mahAvIrasvAmI tamArA guru ho.' tApasoe punaH Agraha karyo : "amane tamArA ziSya karo." guru gautame saune dikSA ApI. mArgamAM gocarIno vakhata thayo eTale gocarI levA gayA, ane nAnakaDA pAtramAM khIra vahorI lAvyA. sau vicAravA lAgyA : guru to keTalI ochI bhikSA lAvyA! chatAM zraddhA rAkhIne badhA hArabaMdha besI gayA.
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 491 pachI to pAtramAM aMgUTho rAkhIne eTalI khIramAMthI saune pAraNAM karAvyAM ke koI bhUkhyA na rahyA. aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra...' e caDhatI vicArazreNIe prathama 500 tApasIne ane prabhu sanmukha pahoMcatA krame 500-500ne--ema badhA tApasone kevaLajJAna thayuM. prastuta ghaTanAe gautamanA manane bahu vicalita banAvyuM. ziSyonI pragatithI emanA manamAM koI ISya na hatI, kintu ATalI tapazcaryA, sAdhanA, dhyAna Adi karavA chatAM ane prabhunA prati ananya zraddhA chatAM paNa svayaM chadmastha rahyA-A vAtathI emane manamAM ghaNI coTa pahoMcI. gautamasvAmI AtmanirIkSaNa karavA lAgyA ke mArI kyAM kamI che? mArA adhyAtmayogamAM kyAM rukAvaTa AvI rahI che, jene toDavAmAM huM asamartha chuM? tyAre bha. mahAvIre potAnA ziSyanI manovyathA ane khinnatA dUra karavA kahyuM : "he gautama ! tamArA manamAM mArA prati anurAga ane sneha che. snehabaMdhananA kAraNe tame mohano kSaya karI zakatA nathI. e moha tamArI sarvajJatAmAM mukhya avarodhaka che. e avarodha dUra thatAM avazya kevaLajJAna prApta thaze." gautamasvAmInI sarAga upAsanA gautame pacAsa varSanI AyumAM dIkSA grahaNa karI. je divase bha. mahAvIrane kevaLajJAna thayuM tenA bIjA ja divase dIkSA thaI. bhagavAnanI vidyamAnatAmAM temane kevaLajJAna na thayuM. yadyapi temanI sAdhanA ujvala, utkaTa ane zramaNasaMghamAM AdarzarUpa hatI. temanA upadezathI hajAro dIkSita ziSyo kevaLI banyA. bhavitavyatAe guru gautamane 30 varSa sudhI kevaLajJAna na thayuM. A eka AzcaryakArI vAta che. AgamomAM eka ja pratyuttara maLe che : bha mahAvIranA prati snehabaMdhananA kAraNe gautama vItarAga sthiti prApta na karI zakyA. A AzcaryakArI ghaTanA hovA chatAM jenadaSTinI "samanvayoganI niSpakSa udghoSaNA che. je sAdhaka potAnA dehanI mamatAthI mukta che, paraMtu potAnA bhagavAna pratye anurAga dharAve che, te paNa baMdhanayukta ja che. gautamanA aMtaHkaraNamAM prabhu mahAvIra prati janma-janmAMtarano saMzliSTa anurAga hato. pAvAmAM aMtima varSAvAsa paramAtmA bha. mahAvIrano aMtima varSAviAsa pAvAmAM thayo. hastipAla rAjAnI sabhAmAM bhagavAna sthiravAsa rahyA. kArtika (Azvina) amAvAsyA sajIka AvI. aMtima dezanA mATe devoe samavasaraNanI vizeSa racanA karI. devarAje UbhA thaIne prabhunI stuti karI. te pachI hastipAla rAjAe bha. mahAvIranI stuti karI. bhagavAne soLa praharanI dezanA ApI. te divase bhagavAne cha4tapa kareluM. dezanA pazcAta puNyapAla rAjAe potAne AvelAM ATha svapnonuM phaLa pUchyuM. puNyapAla rAjA A sAMbhaLIne saMsArathI virakta banyA. gautama gaNadhare pAMcamA ArA saMbaMdhamAM prazna karyo bhatte ! ApanA parinivaNi pachI pAMcamo Aro kyAre besaze? bhagavAne pratyuttara Apyo ke-traNa varSa sADAATha (9) mAsa vyatIta thaye. AgAmI utsarpiNImAM thanArA tIrthakara, vAsudeva, baLadeva, kulakara AdinA paricaya gautamanA uttaramAM bhagavAne ApyA.
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi devarAja indra bhagavAnanA parinirvANano aMtima samaya nikaTa Avyo joIne azrupUrita nayanothI prabhune prArthanA karI ke, bhagavAna ! ApanA janmanakSatra (hastottarA)mAM bhasmagraha karI rahelo che. teno kharAba prabhAva be hajAra varSa sudhI ApanA dharmasaMgha upara raheze. ataH Apa AyuSyanI vRddhi karo. bhagavAne kahyuM : devarAja ! AyuSya kadI vadhArAtuM nathI. bhagavAnanuM nirvANa-gautamano avihaDa rAga e divase bhagavAne vicAryuM ke Aja mAruM nivaNa thanAruM chuM. gautamane mArA upara atyaMta anurAga che. A anurAgane kAraNe mRtyunA samaye te adhika zokavivala na thAya, ane dUra rahIne anurAganA baMdhanane toDI zake.. pUjya harSavijayajIe kahyuM che ke-daDha moha baMdhaNa sabaLa bAMdhyo, vajU jima abhaMga, alagA thayA muja thakI ehane upajase re kevaLa niya aMgake, gautama re guNavaMtA. ataH devazamAM nAmaka brAhmaNane pratibodha ApavA mATe TUMko gAma mokalyA. "AjJA guruNAM hi alaMghanIyA" gurujanonI AjJA ziSyane alaMghanIya ane atakaNIya hoya che. gautame prabhunA Adezane harSapUrvaka zirodhArya karI, ne devazamAM brAhmaNane pratibodha karavA nIkaLI gayA. rAtrimAM bhagavAna nirvANa pAmyA. gautamasvAmIne jyAre A vAtanI khabara paDI tyAre teo ekadama mohaviThThala thaI gayA. temanA hRdayane vajAghAta lAgyo. teo mohadazAmAM 'bhane !" 'bhatte !' pokAravA lAgyA. bhagavAnane olaMbhA detA kahevA lAgyA : "prabhu! Ape A zuM dago karyo ? jIvanaparyata chAyAnI mAphaka ApanI sevAmAM rahyo, ne khare avasare aMtima samaye mane dUra karyo ! zuM Apane zaMkA hatI ke huM bALakanI mAphaka Apano cheDo pakaDIne mokSe javAmAM Apane rokata? ne kadAca huM ApanI sAthe Avata to zuM siddhazilA sAMkaDI thaI jAta? prabho! have huM konAM caraNamAM praNAma karuM? have mArA mananA praznonuM koNa samAdhAna karaze ? huM kone bhatte' kahIza ane koNa mane 'goyama' kahIne bolAvaze?" thoDI kSaNo A prakAranI bhAvavivalatAmAM DUbIne indrabhUti pachIthI svastha banyA. A tattvajJAnI mahAna sAdhake potAnA mananA ghoDAne rokyo, ane vicAra karavA lAgyA : "A mAro moha kevo! vItarAganI sAthe sneha kevo! bhagavAna vItarAga che. huM temanA rAgamAM nirarthaka phasAyo chuM. teo rAgamukta thaIne mokSa padhAre to huM zA mATe rAganuM baMdhana rAkhuM? mAre AtmadazAnuM dhyAna rAkhavuM joIe. te ja parama sAthI che; bAkI badhuM baMdhana che ane AtmAthI para che." A pramANe AtmaciMtananI uccatama dazA para ArohaNa karI rahelA indrabhUtie potAnA rAgane kSINa karyo ane te ja rAtrinA uttarArdha pachI kevaLajJAna prApta karyuM. bha. mahAvIranA nirvANa pachI saMghanA netAnA rUpamAM gaNadhara gautama prabhu mahAvIranA saMghamAM sarvathI jyeSTha ane zreSTha hatA. jJAna ane tapasAdhanAmAM advitIya hatA. saMghanuM netRtva guru gautamanA hastakamalamAM AvatuM hatuM. paNa gautama te ja rAtrimAM sarvajJa thaI gayA hatA. ataH prazna Avyo ke sarvajJanI paraMparA calAvavA mATe tathA temanI AgamavANIne temanA nAmathI paraMparita karavA mATe sarvajJanA uttarAdhikArI chadmastha hovA joIe, nahIM ke sarvajJa. A daSTithI bha. mahAvIranA uttarAdhikArI gaNadhara sudhamAM thayA.
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 493 gautamasvAmI bAra varSa pRthvI para vicarIne upadeza ApatA rahyA. teo aMtima samayamAM rAjagRhI nagarInA guNazIla caityamAM AvyA ane 92 varSanI pAkaTa uMmare eka mAsanuM aNasaNa karI anaMta sukhanA dhAma mokSane varyA. gautamasvAmI je sthaLe mukta banyA te guNazIla udyAna Aja (guNiyAjItIrtha) guru gautamasvAmInA aMtima saMskAranI smRtirUpe racavAmAM AvelA jaLamaMdirathI pavitra tIrthadhAma banI gayuM. kavivara zrI saubhAgyavimalajI "gautamasvAmInA chaMda"mAM emano mahimA varNavatAM kahe che : duSTa dUre TaLe, svajana meLo maLe, Adhi, vyAdhi ne upAdhi nAse; bhUtanAM pretanAM jora bhAMje valI, gautama nAma japatAM ullAse. * * * yugathI 1 jinabhaktino saMdeza ApatAM A jina- maMdiro sthA AtmA | paramAtma-bhakitamAM tanmaya ane tadAktara banI jAya che. jyAM 'darzanAthIo nuM dila jastI jatuM hoya che.
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 494 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi yajJathI sarvazane samarpita maMgalayAtrA saMkalana : pra. kumudacaMdra jI. zAha dara varase paryuSaNamAM upayukta, upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAjA viracita zrI kalpasUtranI subodhikAmAMthI gautamasvAmInA A prasaMgano gurjaranuvAda atre mUkyo che. yajJa, devonuM Agamana, sarvaza koNa ? samavasaraNa tarapha gamana, AvakAra, zaMkA-samAdhAna, samarpaNa ane gaNadharapadanI sthApanA sudhInI vAto atre prastuta che. prA. zrI kumudacaMdrabhAInI aMgrejI bhASA upara sArI evI pakaDa che. jaina dharma ane sAhityamAM UMDo rasa dharAve che. -saMpAdaka zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhune Rju-vAlukA nadIne kAMThe kevaLajJAna-kevaLadarzana utpanna thayuM tyAre IndronAM siMhAsana DolyAM. temaNe avadhijJAnathI prabhunA kevaLajJAnanI vAta jANI ke turata ja, parivAra sAthe AvI samavasaraNanI racanA karI. vIra prabhue samavasaraNamAM virAjI dezanA ApI te vakhate mAtra devonI upasthiti ane manuSyanI anupasthitinA kAraNe koIne viratinAM pariNAma thayAM nahIM. AthI prabhunI prathama dezanA niSphaLa gaI, je A huMDA avasarpiNI kALanuM 'accheru jANavuM. bhika grAma-nagarathI prabhu apApApurInA mahasena nAmanA udyAnamAM padhAryA. "mahAsana vanamAM AvyA jagasvAmI, vIra prabhu vara kevaLa pAmI." zaMkAzIla brAhmaNa paMDito te vakhate apApApurImA "somila' nAmanA ghanADhya brAhmaNe potAnA ghare yajJa karavA mATe te samayanA samartha vidvAna brAhmaNa paMDitone AmaMtryA hatA temAM IndrabhUti, vAyubhUti, agnibhUti nAmanA traNa bhAIo pAMcaso-pAMcaso ziSyanA parivAra sAthe AvyA hatA. bIjA paNa 8 paMDito hatA. kula agiyAre paMDito cauda vidyAmAM pAragAmI hatA. dareka paMDitane eka-eka tattvanI 2 hatI, paraMtu khUbI e hatI ke jo pote potAne zaMkA che ema jaNAve to temano "sarvajJa' hovAno DoLa khullo paDI jAya ane potAnuM mAna ziSya parivAra vageremAM UtarI jAya evA bhayathI zaMkA manamAM gupta rAkhI vyavahAra calAvatA. A 11 mukhya paMDito temanA kula 4400 ziSyo sAthe yajJamaMDapamAM beThA hatA. A lekhamAM ApaNe phakta gautamasvAmI pUrato utAro ApIzuM. IndrabhUtino krodha ane kheda eTalAmAM zrI mahAvIra prabhune vaMdana karavA AkAzamAMthI deva-devIonA samUho apApApurI bAju AvatA dekhAyA, te joI eka-bIjAne kahevA lAgyA : joyo ne ApaNA yajJano
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 495 prabhAva! ApaNe maMtrothI je devonuM AhvAna karIe chIe te ja devo pote ja sIdhA ApaNA yajJamaMDapamAM UtarI Ave che. brAhmaNo AkAza sAme tAkI, devonA samUha yajJamaMDapamAM Utare tenI rAha jotA hatA, paraMtu devo to mahasenavanamAM prabhu mahAvIra hatA te tarapha javA lAgyA, tethI brAhmaNa paMDitonAM moM paDI gayAM. te vakhate koI bolI UThya : A devo to "sarvajJa mahAvIra prabhune vaMdana karavA jAya che. 'sarvajJa' zabda sAMbhaLatAM ja paMDita indrabhUtinA hRdayamAM krodhAgni saLagI UThyo. mArA sivAya A pRthvInA paTa para bIjo sarvajJa hoI zake kharo? loko jene sarvajJa kahe che te koI jabarajasta dhutAro hovo joIe, kema ke Thaga mANasane kadAca chetarI zake, paNa buddhizALI devo AvI bhUla kare kharA? amArA pavitra yajJamaMDapane choDI, mane sarvajJane choDI devo sIdhA tyAM kema cAlyA gayA? kharekhara, devone paNa chetaranAra A koI pAko pAkhaMDI hovo joIe ! nahIMtara nirmaLa jaLane choDI janAra kAgaDAnI peThe, agAdha jaLathI bharelA sarovarane choDI janAra deDakAnI peThe, sugaMdhI caMdanane choDI janAra mAkhIonI peThe, svAdiSTa phaLavALA suMdara vRkSane choDI janAra UMTanI peThe, miSTa dUdhapAka choDI denAra bhUMDanI peThe, ane sUryanA jhaLahaLatA prakAzane choDI denAra ghuvaDanI peThe, bhrAMti pAmelA A devatAo pavitra yajJamaMDapane choDI, e pAkhaMDI pAse kema cAlyA jAya ? athavA to jevo A sarvajJa, tevA ja tenA A deva paNa haze! sarakhe-sarakhAno A ThIka meLApa thayo! AMbAnA sugaMdhI mhora upara, sugaMdhanA pIchANanArA vicakSaNa bhamarAo ja guMjArava karatA ekaThA thAya; bAkI kAgaDA to kaDavo lImaDo ja pasaMda kare ! A pramANe uttamottama pavitra yajJamaMDapamAM samartha, samaju ane vicakSaNa devo ja padharAmaNI kare; bAkI to halakA ane aNasamaju che devo, koI ADaMbarI ke pAkhaMDI dhutArA pAse jAya, temAM zuM Azcarya? jevo yajJa hoya tevA ja tene bali maLe e svAbhAvika che. A rIte potAnA manane manAvavA chatAM, indrabhUtine vIra prabhunA sarvaNapaNAno jhaLahaLI rahelo prabhAva asahya lAgyo. vAraMvAra te A viSe vicAravA lAgyo : "zuM eka ja AkAzamAM be sUrya hoI zake? eka ja guphAmAM be siMha pAse-pAse rahI zake ? eka ja myAnamAM be talavAra koI divasa rahI jANI che? to pachI, eka to huM ane bIjA te, ema be sarvajJa zI rIte hoI zake? kharekhara, A koI paradezathI AvI caDelo, sarvazapaNAno khoTo DoLa rAkhanAra, lokone to ThIka, devone paNa chetaranAra koI bhayaMkara dhUrta indrajaLiyo jaNAya che!" prabhune vaMdana karI pAchA pharatAM lokone indrabhUti hasatAM-hasatAM pUche che ? tame te sarvajJane joyo ? kaho to kharA ke e sarvajJa kevo che? tenAM rUpa-guNa vize kaMIka to kaho. loko to indrabhUtine ekI avAje kahevA lAgyA : bhAI! jo traNe jagatanA jIvo ekaThA thAya, ane temanA AyuSyanI samApti thAya tyAM sudhI gAyA kare to paNa A sarvajJa prabhunA guNo
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 496 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi na gAI zakAya. parArdhathI upara gaNita hoya ane sarvajJa prabhunAM guNa-gAna gAvAmAM Ave to paNa te adhUrAM ne adhUrAM rahI jAya. AvA javAbo sAMbhaLI indrabhUti to DaghAI gayo. tene thayuM ke ? kharekhara e dhUrta jabbara mAyAvI hovo joIe. juo to kharA, teNe A samagra janatAne kevI AMjI nAkhI che ! paraMtu tethI zuM thayuM? hAthI kamaLane ukheDI nAkhe ane siMha ekAda haraNane haNI nAkhe, temAM tenI bahAdurI na gaNAya. jyAM sudhI e sarvajJa mArI sAthe vAda-vivAdamAM nathI Utaryo tyAM sudhI ja tenuM mithyAbhimAna TakI rahevAnuM. paNa Ama mAre beThAM-beThAM kyAM sudhI manaHsaMtApa karavo? jema aMdhakAranA samUhano nAza karavAmAM sUrya jarA paNa vilaMba karato nathI, jema agnine hAthano sparza thatAM ja te potAno pratApa batAvI Ape che, athavA siMha potAnI kezavALI kheMcAtAM jema bhayaMkara garjanA kare che, tema mAre paNa e sarvajJano mithyADaMbara jotajotAmAM toDI nAkhavo joIe. jeNe prakhara paMDitonI sabhAmAM bhalabhalA vAdIonAM moM baMdha karI dIdhAM che evA mArI pAse, A gharamAM ja zUravIra banI beThelo sarvajJa kayAM sudhI spardhA karI zakavAno hato? je agni moTA-moTA parvatone kSaNamAtramAM bALIne bhasma banAvI de te agni pAse eka sukkA lAkaDAnuM zuM gajuM? je vAyu madonmatta hAthIone paNa uDADI mUke, tenI pAse eka rUnI pUNInuM zuM gajuM? gauDa dezanA paMDito to mArA bhayathI dUra anya dezamAM nAsI gayA che. gujarAtanA paMDito jarjarita thaIne trAsa pAmyA che. mArI bIkathI mALavAnA paMDito to marI gayA che. tilaMga dezanA paMDito to mArAthI DarIne kyAMya nAsI gayA che, temano to patto ja nathI. drAviDa dezanA vicakSaNa paMDito zaramathI duHkhI-duHkhI thaI rahyA che. Aje koI vAdI mArI sAme vAda-vivAda karavA Ubho rahevAnI himmata karato nathI. are ! duniyAmAM vAdIono moTo dukALa paDyo che! AvI rIte dareka dezanA paMDitone jItI jagatamAM vijaya-patAkA pharakAvanAra evA mArI pAse, sarvajJa tarIke mithyA abhimAna karanArA A pAmara sarvajJanA zA bhAra che ? agnibhUti sAthe AlocanA indrabhUtie potAnA bhAI agnibhUtine kahyuM : bhAI, maga pakAvatAM koI koraDu dANo rahI jAya tema badhA vAdIone jItavA chatAM A vAdI kyAM saMtAI gayelo? mane lAge che ke mAre pote ja tene parAsta karavo joIe. agnibhUti bolyo : vaDIla baMdhu! eka pAmara vAdIne jItavA tamAre zA mATe tasdI levI joIe? eka kamaLane ukheDIne pheMkI devA zuM IndranA airAvata hAthInI jarUra paDe? mane AjJA Apo, huM pote ja A vAdIne parAsta karI AvuM. indrabhUti kahe : are! A kAma to mAro eka sAmAnya ziSya paNa karI zake tema che. paNa mane ema thAya che ke A vAdIno parAjaya mAre ja karavo joIe. ema bane ke talanI ghANImAM ekAda tala pilAyA vinAno rahI jAya, ghaMTImAM ekAda dANo daLAyA vinAno rahI jAya, khetaramAM ghAsa kApatAM ekAda taNakhaluM kapAyA vagaranuM rahI jAya, agamya RSi samudro pItAM koI ekAda khAbociyuM pIvAnuM bhUlI jAya, tema jagatanA badhA vAdIone jItatAM, bhUlathI A eka vAdI rahI gayo lAge che. koIno paNa "sarvajJapaNA'no mithyADaMbara
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] mane asahya thaI paDe che. strI ekavAra paNa satItvathI bhraSTa thAya to te a-satI ja kahevAya, tema Avo eka vAdI jitAyA vinAno rahI jAya to paNa mArI kIrtine moTuM kalaMka lAge. tame to jANo cho ja ke zarIramAM rahI gayeluM nAnuM zalya paNa prANaghAtaka nIvaDe che. vahANamAM paDeluM nAnuM gAbaDuM badhAno prANa-nAza karavA samartha che. killAnI majabUta dIvAlomAMthI ekAda IMTa khasI paDe to te paNa jokhamakAraka gaNAya che. mATe he agnibhUti ! jagatanA vAdIone jItIne meM je akSaya kIrti meLavI che teno vicAra karatAM, A vAdIne jItavA mAre pote ja javuM joIe, ema mane cokkasa lAge che. indrabhUtinI biradAvalI 497 e vakhate indrabhUtie AkhA zarIra upara bAra jeTalAM tilaka karyAM hatAM, suvarNanI janoI paherI hatI, ane uttamottama pItAMbara dhAraNa karyAM hatAM. te mahAvIra prabhu sAthe vAda-vivAda karavA UpaDyo, tenI sAthe tenA pAMcaso ziSyo paNa cAlI nIkaLyA. ziSyonA hAthamAM pustako hatAM. keTalAke eka hAthamAM kamaMDalu ane keTalAke darbha rAkhyA hatA. A pAMcaso ziSyo indrabhUtinI biradAvalI gAtA bolavA lAgyA : he sarasvatI kaMThAbhUSaNa ! he vAdI-mada-gaMjana ! he vAdI-taru-unmUlana hasti ! he vAdI-gajasiMha ! he vijita-anekavAda ! he vijJAna-akhila-purANa ! he kumata-aMdhakAranabhomaNi ! he vijita-aneka-narapati ! he ziSyA ta bRhaspati ! he sarasvatI labdha-prasAda ! vagere-vagere. cAlatAM-cAlatAM AkhA mArganuM vAtAvaraNa uparyukta birudAvalIothI bhAre thaI gayuM. indrabhUtinA ahaMkAranA taraMgo mArgamAM jatAM-jatAM indrabhUtinA manamAM ahaMkAranA aneka taraMgo UchaLavA lAgyA : "are ! A dhIThA mANasane AvuM pAkhaMDa kyAMthI sUjhyuM? eNe mane nAhakano zA sAru chaMcheDyo ? jema deDako sApane lAta mAravA taiyAra thAya, uMdara bilADInI dADha pADavA taiyAra thAya, baLada indranA airAvata hAthIne prahAra karavA Atura thAya, sAmAnya hAthI parvatane toDI nAkhavAno DoLa kare ane sasalo kesarI siMhanI kezavALI kheMcavAnuM sAhasa kare, tema mArA dekhatAM A mANasane potAnuM sarvajJapaNuM prasiddha karavAnuM kyAMthI sUjhyuM? ene khabara nathI ke A vAyu sAme Ubho rahI pote Aga saLagAvI rahyo che ? ane ene ema paNa khabara nathI ke zarIranA sukha mATe kauvacanI velane AliMgana karavAthI to UlaTI vedanA thAya ? khera ! eno khoTo ADaMbara kyAM sudhI TakavAno hato ? jota-jotAmAM huM ene niruttara banAvI daIza. AgiyAnA kIDA ane caMdra-tArAnA prakAza kyAM sudhI Take ? sUryano udaya thatAM ja e badhA nAsI javAnA. jyAM sudhI kesarInI garjanA na saMbhaLAya tyAM sudhI madonmatta hAthI bhale garjanA karI le ! eka rIte to A ThIka ja thayuM. badhA vAdIo mArA nAma mAtrathI bIIne, DarIne, gabharAIne dUra-dUra nAsI jatA hovAthI, ghaNA vakhatathI mane koI AdI ja maLato na hato, ane mane paNa vAdI sAthe vAda karavAnI tAlAvelI lAgI hatI te icchA Aje pUrI thatAM mane kharekhara AnaMda ja thavo joIe. bhUkhyAMne bhojana maLavAthI je tRpti thAya, je AnaMda thAya, te tRpti ane AnaMda Aje mane prApta thayAM che. hAza! Aje A ghamaMDI vAdI sAthe vAda karIne mArI jIbhanI caLa utArIza. vyAkaraNamAM to huM evo paripUrNa chuM ke e viSe 63
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 498 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi mane jarAya bIka nathI. sAhityamAM mArI buddhi asmalita che. tarkazAstramAM to mArA jevo bIjo pAragAmI bIjo koNa che? meM kayA zAstramAM parizrama-puruSArtha nathI karyo ? are vAdI ! tAro parAjaya to huM dareka zAstramAM, ramatAM-ramatAM karI zakuM tema chuM." A pramANe jJAna-madanA taraMgomAM taNAto-taNAto indrabhUti zrI mahAvIra prabhunA samavasaraNa pAse AvI pahoMcyo. IndrabhUtine gabharAmaNa ane mUMjhavaNa ' are ! prabhune jotAM ja indrabhUtine A zuM thayuM? zA mATe ekAeka gabharAIne Ubho thaI rahyo ? coMtrIsa atizayothI zobhI rahelA samavasaraNamAM suvarNanA siMhAsana para beThelA, surendro-narendrothI pUjAtA ane amRtamaya vANIthI dezanA ApI rahelA vizvavaMdya vIra prabhunuM tejasvI ane bhavya mukhAraviMda joI indrabhUti kema daMga thaI gayo? samavasaraNanAM pagathiyAM pAse Ubho rahI jAta-jAtanA vicAro karavA lAgyo. aho ! A te brahmA haze? nA, brahmA to vRddha che ane A to yuvAna che. zuM A viSNu che ? nA, viSNu to lakSmI sAthe hoya. zuM A zaMkara haze? nA, tenI sAthe to pArvatI hoya. lAge che to saumya tejasvI candra jevA. paNa nA, candra to kalaMka sahita hoya. to zuM A sUrya haze ? nA re nA, sUrya sAmuM joI paNa na zakAya, ane A to saumya kAntivALA che. tyAre zuM A "meru' haze? meru to svAbhAvika kaThaNa hoya, A to komaLa che. tyAre zuM A kRSNa haze? e paNa asaMbhava. kRSNa to kALo che, ne AmanI kAnti to suvarNanA teja jevI jhaLahaLI rahI che. to zuM A kAmadeva to nahIM hoya? nA, kAmadeva to anaMga che, tenuM zarIra ja kyAM hoya che ! Ane sarasa suMdara rUpALuM zarIra che. Akhare, bahu-bahu vicAra karatAM tene jhabakAro thayo ke A puruSa to aDhAra-doSa-rahita, sarvaguNasaMpanna, sarvajJa chellA jaina tIrthakara ja che. A vicArathI khAtarI thatAM indrabhUtinA abhimAnI taraMgo havAmAM ja UDI gayA. te gaMbhIra mUMjhavaNamAM paDyo ? arere! atyAra sudhI jagatanA vAdIo para vijaya meLavI je yaza-kIrti-nAmanA meLavI che te have huM zI rIte jALavI zakIza? he zaMbhu ! huM ahIM na ja Avyo hota to ThIka thAta. mane ahIM AvavAnI durbuddhi kyAMthI sUjhI? samagra jagatanA vAdIone jItanAra evo huM ekane jItavA na Avyo hota to mArI zI moTI badanAmI thaI javAnI hatI? evo koNa mUrkha hoya ke eka khIlIne mATe Akho mahela pADI nAkhe ? ' arere ! meM kevuM avicArI sAhasa karyuM ! mArI kubuddhie ja mane A jagadIzanA avatArane jItavA mokalyo ! huM A tejasvI sarvajJa-mahAjJAnI AgaLa kevI rIte bolI zakIza ? are temanI pAse kevI rIte jaI Ubho rahIza? he bhole zaMkara ! mane A ApattimAMthI ugAro. mArAM yaza-kIrtinuM rakSaNa karo. bhAgyayoge jo huM ahIM vijaya meLavuM to huM traNe jagatamAM eka advitIya paMDita gaNAI ! jAuM e niHzaMka che.
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 499 zrI vIra prabhunuM IndrabhUtine madhura saMbodhana upara pramANe indrabhUti hajI zaMkAnA, ghora nirAzAnA chatAM AchI AzAnA taraMgomAM ghasaDAto Ubho hato teTalAmAM ja zrI vIra prabhue, amRta sarakhI madhura vANImAM tene saMbodhana karyuM tenA nAma ane gotrano ullekha karI kahyuM : he gautama indrabhUti ! tuM ahIM bhale Avyo. potAnAM nAma ane gotrano uccAra sAMbhaLI indrabhUti to stabdha thaI gayo; paNa bIjI kSaNe abhimAne uchALo mAryo : are ! AmAM zuM Azcarya che? A jagatamAM mane koNa nathI oLakhatuM? AbAlavRddha badhA mAruM nAma jANe che. sUryane vizvamAM koI na oLakhe, ema kadI bane kharuM? hA, jo A puruSa mArA manamAM rahelA saMzayo kahI Ape to huM jarUra tene sarvajJa mAnIza. gaNadhara-vAdano AraMbha indrabhUti Ama vicArI rahyo che eTalAmAM to samudramaMthananA garjana jevA, gaMgAnA pUra jevA athavA Adi-brahmanA dhvani jevA gaMbhIra avAje prabhu bolyA : he indrabhUti ! tane jIva che ke nahIM e vize ja zaMkA che ne? A saMzaya tane paraspara viruddha bhAsatAM vedavAkyothI ja thayo che. e vAkya A pramANe che : "vijJAna-ghana eva, etebhyo bhUtebhyaH samutyAya, tAni eva anuvinazyati, na pretya saMjJA asti." artha - vijJAnano samUha, A bhUtomAMthI utpanna thaIne, te ja bhUtomAM laya pAme che, tethI paralokanI saMjJA nathI athar punarjanma nathI. tethI jIva jevuM kaMI che nahIM. pRthvI, jaLa, teja, vAyu ane AkAza A pAMca mahAbhUto zarIrarUpe pariNamyA hoya tyAre zarIrarUpe pariNamelA e pAMca bhUtomAMthI ja "A ghaDo, A ghara, A manuSya" evA vividha prakAranA-vijJAna-ghana-jJAnano samudAya utpanna thAya che. te AtmAne mAnanAra, jJAnanA AdhArarUpa AtmAne mAne che te AtmA jevI koI vastu nathI. kAraNa, jJAna pAMca bhUtomAMthI utpanna thAya che tethI jJAnanA AdhArarUpa A pAMca bhUtone mAnavA joIe. jema madirAmAMthI eka prakAranI madazakti utpanna thAya che tema zarIrarUpe thayelA pAMca bhUtomAMthI vijJAnano samudAya utpanna thAya che. ane jyAre pAMca bhUtono vinAza thAya che tyAre te vijJAnano samudAya, pANInA parapoTA peThe, te bhUtomAM ja vilIna thAya che. mATe jIva nAmano koI svataMtra padArtha nathI, tethI paraloka paNa nathI. jyAre AtmA ja na hoya to punarjanma ke paraloka kayAMthI hoya? he indrabhUti ! vadhArAmAM tuM ema paNa mAne che ke upara pramANeno vedavAkyano artha yuktithI paNa ThIka lAge che, kemake (1) pratyakSa pramANathI to AtmA oLakhAto nathI. (2) te dekhavAmAM paNa nathI Avato tema spazadi anabhavathI paNa nathI jaNAto. tethI AtmA che tenI dathI jaNAto, tethI AtmA che tenI sAbitI zI? jo AtmA vastutaH hoya to ghaTa-paTa--ghaDA ane vastranI jema pratyakSa kema na dekhAya? (3) jo ke paramANuo to daSTimAM nathI AvatAM tema sparza vagerethI nathI anubhavAtAM, chatAM teo jyAre ghaDA ke vasrarUpe-kAryarUpe pariName che tyAre to jarUra pratyakSa thAya che, paraMtu AtmA tevA
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kAryarUpe paNa pariNamelo pratyakSa jaNAto nathI. (4) anumAnathI paNa AtmAnI siddhi thaI zakatI nathI, kema ke anumAna pratyakSapUrvaka pravarte che. dAkhalA tarIke, jeNe pahelAM ekavAra paNa rasoDA jevA sthaLamAM dhumADo ane agnino saMbaMdha najaronajara joyo hoya te ja mANasa parvata upara dhumADo nIkaLato joI anumAna bAMdhI zake ke "jyAM dhUmADo hoya tyAM agni paNa hoya.' AvI anamAna bAMdhavAmAM paNa pratyakSanI jarUra to kharI ja. have AtmAnI sAthe koIno saMbaMdha pratyakSa dekhAto nathI, tethI anumAnathI paNa AtmA siddha thaI zakato nathI. (5) AtmAno nirNaya AgamathI paNa thaI zakato nathI, kema ke koI zAstra AtmAnuM astitva svIkAre che, to vaLI bIjuM zAstra AtmA nathI ema prarUpe che. AvI rIte paraspara viruddha jaNAtAM zAstromAM kayuM sAcuM ne kayuM khoTuM ? (6) AtmAnI siddhi upamA-pramANathI paNa thaI zakatI nathI, kAraNa ke upamA-pramANa to padArthamAM sAdezya buddhi utpanna kare che, jema ke jaMgalamAM gayelo mANasa rojha nAmanA jaMgalI pazune jue tyAre sarakhAmaNInI daSTie tene lAge ke jevI gAya che tevuM A pazu che, paraMtu jagatamAM AtmA jevo bIjo koI padArtha ja nathI, tethI upamA-pramANathI AtmAnI siddhi thaI zakatI nathI. mATe AtmA nathI ema ja mAnavuM paDe che. vaLI ghI-dUdha-badAma vagere uttama padArtho khAvAthI zarIra puSTa banyuM hoya to temAMthI jJAna paNa satejapaNe phure evo kavacita anubhava thAya che, tethI zarIrarUpe pariNamelAM pAMca bhUtomAMthI ja jJAna utpanna thAya che ema mAnyA vinA chUTako nathI. he gautama! eka bAju vijJAna-dhana' jevAM veda-padothI tuM AtmAnI siddhi karI zakato nathI, pratyakSa pramANa, anumAna, upamA vagerethI paNa AtmA siddha thaI zakato nathI, ane bIjI bAju keTalAMka veda-vAkyo AtmA che tema jaNAve che tethI tArA hRdayamAM lAMbA samayathI AtmA vize saMzaya che tethI tane cena paDatuM nathI. prabhue kahyuM : he gautama ! tAro saMzaya anAvazyaka ane asthAne che. zrI vIraprabhu "AtmA che' tema prarUpe che. [1] pratyakSa rUpe : prabhu AgaLa AvI gayeluM vijJAna-ghana'vALuM vAkya laIne teno kharo artha samajAve che. vijJAna-ghana' eTale pAMca bhUtono samudAya nahIM paraMtu viziSTa jJAna-jJAna-darzanano upayoga te vijJAna ane te vijJAna eTale jJAna-darzananA samudAya rUpa ja AtmA. A AtmA joyapaNe--jANavAyogyapaNe ghaTa-paTa vagere pAMca bhUtonA vikAra thakI upayoga rUpe utpanna thaIne, te bhUtono zeyapaNe abhAva thayA pachI, AtmA paNa teonA upayoga rUpe vinAza pAme che ane bIjA padArthanA upayoga rUpe utpanna thAya che, athavA, sAmAnya rUpe rahe che. 'na pretya saMjJA asti' AvI rIte pUrvanA upayoga rUpa AtmA na rahelo hovAthI, pUrvanA upayoga rUpa saMjJA rahetI nathI. eTale ke AtmAnA pratyeka pradeze jJAna-darzananA upayoga rUpa anaMtA payayo rahelA che, te vijJAnanA samudAyathI AtmA kathaMcita abhinna che, eTale ke AtmA vijJAnamaya hovAthI
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 501 'vijJAnaghana eva'-vijJAnanA samudAya rUpa ja che-tethI veda-vAkyamAM kahyuM che - pretya saMjJA asti-pUrvanA upayoga rUpa saMjJA rahetI nathI. AtmAnA traNa svabhAva che ? je padArthanuM vijJAna pravartatuM hoya te (1) vijJAna paryAya rUpe AtmA utpanna thAya che, te samaye pahelAMnA padArthanA vijJAnapayaya nAza pAmelA hovAthI, te pahelAMnA (2) vijJAnaparyAya rUpe AtmA vinazvara rU5 che, ane, anAdi kALathI pravartelI vijJAna-saMtati vaDe (3) dravyapaNe AtmA avinazvara svarUpa che. A pramANe payaya rUpe AtmA utpanna thAya che, paryAya rUpe AtmA vinAza pAme che, paraMtu dravyarUpe to AtmA nitya ja che. he gautama indrabhUti! dhyAna rAkha, pratyakSathI AtmAnI siddhi. jJAna darekane potAnA anubhavasiddha hovAthI pratyakSa che ane jJAna AtmAthI kathaMcita abhinna che mATe jema jJAna pratyakSa che tema abhinna AtmA paNa pratyakSa che. trikALa svarUpa AtmA : huM bolyo, huM boluM chuM. huM bolIza- A pramANe traNe kALanA vyavahAramAM huM evI je pratIti thAya che te pratItithI paNa AtmA pratyakSa siddha che. kadAca huM zabdathI koI kahe ke zarIranI pratIti thAya che to te yogya nathI, kema ke zarIranuM maDaduM kadI 'huM bolyo' ema kahI zake nahIM, mATe A pratIti zarIrathI judA evA azarIrI evA AtmAne thAya che.' vastutaH jenA guNa' pratyakSa hoya te 'guNI' paNa pratyakSa ja gaNAya. AtmAnA guNo smaraNa, icchA, saMzaya vagere ApaNe anubhavIe chIe te guNono AdhAra AtmArUpI guNI che, kema ke jevA guNa hoya tevo ja guNI hoya. A guNo amUrta ane caitanya rUpa che, jyAre zarIra to mUrta ane jaDarUpa che. TUMkamAM, amUrta ane caitanyasvarUpa guNavALo guNI te amUrta ane caitanyasvarUpa AtmA che. [2] he indrabhUti gautama! AtmAnI siddhi anumAnathI paNa thaI zake che : evo sAmAnya niyama che ke je vastu "bhogya' (bhogavavA yogya) hoya teno bhogavanAra bhoktA' hovo ja joIe. jema bhojana, vastra vagere bhogya che teno bhoktA manuSya che--zarIra paNa bhogya padArtha che to teno bhoktA zarIra-zarIravALo hovo joIe te ja azarIrI AtmA. [3] AgamathI Atmasiddhi (veda-vAkyathI) : he indrabhUti ! vedamAM kahyuM che ke "saH vai ayam AtmA jJAnamaya" eTale A AtmA kharekhara jJAnamaya che. vaLI kahyuM che ke : "dadada-damo dAna dayA-iti dakAratraya yaH vetti saH jIvaH" eTale dadada-dama, dAna ne dayA e traNa da-kArane je jANe che te AtmA che. A vedavAkya paNa AtmA ja siddha kare che. [4] vivekabuddhithI zaMkA-nirasana : tuM je ema mAne che ke ghI-dUdha-badAma vagere uttama padArtho vAparavAthI puSTa banelA zarIranuM ! caitanya sateja anubhavAtuM hovAthI, paMca-bhUtonA samudAya rUpa zarIramAMthI A caitanya utpanna thAya che
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi che; paNa A mAnyatA ayogya che, kemake te vakhate puSTa thayeluM zarIra caitanyanuM sahAyaka bane che, paNa temAMthI caitanya utpanna thatuM nathI. - sahAyaka ne utpAdaka baMnemAM pharaka che ? teno bheda barAbara samajavo joIe. dA. ta. agnimAM suvarNa mUkavAthI suvarNa pIgaLe che te dravatAmAM-pIgaLavAmAM agni sahAyaka che, paNa kavatA agnimAMthI thaI tema na kahevAya. dravatA guNa suvarNano che. tethI dravatA agninI sahAyathI suvarNamAM thAya che. te pramANe puSTa zarIra caitanyane sateja banAvavAmAM sahAyaka che paraMtu caitanya zarIramAMthI utpanna thayuM mAnavuM te bhrama che. caitanya to AtmAmAMthI ja Ave che ane tethI te AtmAno dharma che. parama buddhi kuza dehamAM, sthULa deha mati alpa, deha hoya jo AtamA, ghaTe na Ama vikalpa." - zrImad rAjacaMdra 'he indrabhUti! tuM vicArI jo ke ghaNI vAra mANaso ghaNA puSTa hoya che paNa zarIranA pramANamAM jJAna ghaNuM alpa hoya che, jyAre keTalAka kRza aMgavALA dUbaLA-pAtaLA zarIravALA asAdhAraNa buddhibaLa dharAvatA hoya che, eTale zarIrane ane jJAnane kaMI levA-devA nathI. jo zarIramAMthI caitanya udbhavatuM hoya to mRta zarIramAMthI kema nathI udbhavatuM? tyAM zarIra to asara vaLI gAMDA thaI gayelA mANasanuM caitanya vikAravALuM hoya che chatAM tenuM zarIra to jevuM che ne tevuM ja hoya che--tenA zarIramAM kaMI vikAra dekhAto nathI, to pachI zarIramAMthI caitanya udbhave che tema kaI rIte kahevAya? mATI ghaNI hoya to ghaDo paNa moTo thAya, tethI mATImAMthI ghaDo thayo ema manAya che, paraMtu zarIra ane caitanyanA viSayamAM tema anubhavAtuM nathI. jabaradasta moTAM mAchalAMomAM jJAna ghaNuM alpa hoya che, jyAre nAnA zarIravALA manuSyamAM jJAna vadhAre hoya che. eTale dareka daSTithI vicAratAM "pAMca bhUtonA samudAyarUpa zarIramAMthI jJAna utpanna thAya che"--Ama vicAravuM te mithyA pralApa samAna che. zarIrathI jJAna utpanna thatuM nathI paraMtu zarIrathI judA evA koI padArthathI jJAna udbhave che ane te padArtha te AtmA che. he indrabhUti ! (1) "vijJAna-ghana" jevAM veda-vAkyothI, (2) pratyakSa pramANathI, (3) anumAna pramANathI, (4) Agama pramANathI tathA (5) sAmAnya vivekabuddhithI paNa 100 TakA nakkI thAya che ke "AtmA che;" tethI tAro "jIva che ke nahIM" te saMzaya chedAI jAya che. jevI rIte dUdhamAM ghI, talamAM tela, lAkaDAmAM agni, puSpamAM sugaMdhI ane candrakAnta maNimAM jaLa raheluM che, tevI ja rIte zarIrathI judo paNa zarIramAM ja rahelo evo AtmA che. upara pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIranAM madhura saMbodhano sAMbhaLI indrabhUtino saMzaya dUra thayo ane vinamra, vivekI, vinayavaMta zrI indrabhUti gautame, prabhunA samavasaraNamAM, te ja vakhate, potAnA pAMcaso ziSyo sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. tyAra pachI bhagavaMte "upannaI vA, vigameI vA, dhuveI vA" eTale, dareka padArtha vartamAna
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 503 payayarUpe utpanna thAya che, pUrvanA paryAya rUpe naSTa thAya che ane mULa dravya rUpe nitya-dhruva-kAyama rahe che.--e pramANe prabodha karyo. prabhu-mukhathI tripadI sAMbhaLI, bIjabuddhinA dhaNI zrI gautamasvAmIe dvAdazAMgInI racanA karI. Ama paMDita indrabhUti prabhunA prathama gaNadhara gautamasvAmI thayA. * * * R
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gautamasvAmIno ziSya -suzIla A bhavanA nahIM paNa pUrva bhavonA jaDa saMskAro kevAM kevAM kAma kare che te A kathA bahu ja rahasyamaya rIte samajAve che. sneharAga, kAmarAga ane dRSTirAganAM baMdhano yugo sudhI baMdhAI jAya che. vaira ane snehanA pachI to guNAkAro thayA ja kare ane tenA paDaghA ane paDachAyA jANe bhavobhava sAthe ja hoya tevI pratIti thayA kare che. prabhu vIranA 16mA bhavathI laIne cheka chellA bhava sudhI saMkaLAyelI A kathA ApaNane ghaNuM badhuM kahI jAya che. prabhunuM darzana bodhibIjanuM vAvetara karI ja de che, e vAta spaSTapaNe AmAMthI ja samajAya che. lekhaka zrI suzIlanA vipula sAhityasarjanathI samagra jaina samAja pUrI rIte vAkepha che. prAcIna jainasAhityanAM rahasyone bahAra lAvavAmAM temanuM pradAna ghaNuM moTuM che. -saMpAdaka keTalAka caherA ja evA bhavya ane manohara hoya che ke je aparicita chatAM jANe ghaNA jUnA kALanA Aptajana hoya evA lAge; jene jotAM ja premanA aMkura prakaTe. ethI UlaTuM, keTalIkavAra evA caherA paNa najare paDe ke jemane joIne ApaNane koI paNa prakArano sadbhAva na sphure - jANe ke jUnA kALanA virodhI hoya evI becenI anubhavIe. Ama zA sAru banatuM haze tenuM samAdhAna tatkALa maLI zakatuM nathI. paNa AtmA je anaMta kALathI vividha prakAranA rAga-dveSa prakaTAvato ane avanavA saMbaMdha bAMdhato bhramaNa karI rahyo che teno itihAsa tattvadRSTie tapAsavAmAM Ave to ghaNA kaThina prazno sahelAIthI ukelI zakAya. bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA jIvanamAM paNa evo ja eka prasaMga banyo hato. ekavAra jaMgama kalpavRkSa sarakhA zrI mahAvIrasvAmI ane temanA priya ziSya gautamasvAmI vihAra karatAM eka gAmathI bIje gAma jatA hatA. sUrya mAthe pahoMcyo hato. kiraNonA tApathI dharatI UnI jvALAo pheMkatI hatI. mArganI eka bAjue eka kheDUta haLa hAMkato parasevAthI rebajheba thaI gayo hato. tApanA prakopane lIdhe teno cahero tapAvelA trAMbAnI jema lAlacoLa dekhAto hato. prabhue tenI tarapha daSTi karI gautamasvAmIne saMbodhIne kahyuM : "gautama ! Ane pratibodha karavA jevuM che. tane moTo lAbha thaze.' gautamasvAmIne mATe ATalo izAro basa hato. te ekadama pelA kheDUta pAse gayA. mahAvIra potAne mArge AgaLa cAlyA. kheDUtane zrI gautamasvAmInI bhavya ane puNyaprabhAvI AkRtimAM koI adbhuta prazamarasanI
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 505 pratIti thaI--jANe ke ghaNA jUnA kALanA koI Aptajana anAyAse maLyA hoya eTalo prathama darzane ja saMtoSa thayo. gautamasvAmIe vairAgyanAM je be-cAra vAkyo uccAryAM te paNa tenA aMtaramAM ArapAra UtarI gayAM. te potAnuM je kaMI hatuM te badhuM tyAM paDatuM mUkI zrI gautamasvAmI sAthe cAlI nIkaLyo. 'AvI zAMta mudrA meM jIvanabharamAM nihALI nathI ane AvI hitakara vANI paNa huM Aje ja sAMbhaLuM chuM.' kheDUta bolyo. gautamasvAmIe tene mahAvIra paramAtmAno veSa Apyo ane kheDUte aMtaranA umaLakA sAthe aMgIkAra karyo. baMne pAchA AgaLa cAlyA. have ApaNe kyAM jaIzuM ?' thoDe dUra gayA pachI kheDUte pUchyuM. 'mArA gurudeva pAse.' 'tamAre paNa gurudeva che ? aho ! e to vaLI kevAye zAMta, madhura ane upakAraka haze !' kheDUtanA Azcaryano pAra na rahyo. devo paNa jenI caraNaraja laI potAne kRtArtha mAne evA e vizvavaMdya ane pavitra puruSa che.' gautame khulAso karyo. atyaMta sadbhAva ane zraddhAthI prerAyelo kheDUta tvarita gatie mArga kApato AgaLa cAlyo. gautamasvAmIe mArgamAM mahAvIra bhagavAnanA atizayonuM vistRta varNana saMbhaLAvyuM. mahAvIra bhagavAna e vakhate samavasaraNamAM virAjyA hatA. UchaLatA ullAsa ane daivI Rddhi-samRddhi vaDe vAtAvaraNa bharacaka bhAsatuM hatuM. game tevA niSThura saMsArInuM ziza paNa mahAvIranA caraNamAM namI paDe evo temano prabhAva hato. kheDUte AghethI A dekhAva joyo. mahAvIranI mukhamudrA nihALI. tene emAM saumyatA ane zAMti na jaNAyAM. te camakyo. pUrvano koI virodhI potAnA parivAranI madhyamAM beTho hoya ema tene lAgyuM. teNe dIrgha niHzvAsa mUkyo ane kaMI paNa bolyA vinA pITha pheravI. gautamasvAmI kaMI nizcaya na karI zakyA. je pavitra puruSa pAse janmaverIo paNa potAnuM vaira bhUlI jAya tene joIne A kheDUta ekAeka udAsa kema thayo e temanAthI na samajAyuM. 'joyo ? gautamasvAmIno A ziSya !' parSadAmAMthI koInA chUpA hAsyano avAja saMbhaLAyo. "ziSya to bahu sAro zodhI lAvyA !' bIjAe TIkAmAM umero karyo. gautamasvAmI pote paNa zaramAyA. jene pratibodha karavAnuM pote abhimAna rAkhatA hatA te ziSyane Avo kAyara joIne temane manamAM atyaMta glAni thaI. 64 muni ! A jagatavaMgha paramAtmAne vaMdana karo. munionA agraNI ane muktimArganA upadeSTA evA A puruSanA caraNamAM Atmanivedana karo. gautamasvAmIe parama zAMtipUrvaka kheDUta-ziSyane kahyuM.
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ mahAmaNi ciMtAmaNi e ja jo paramAtmA hoya ane tamArA guru hoya to mane dIkSAnA A veSanI paNa kaMI ja jarU2 nathI. mArAthI eka kSaNa paNa temanI pAse na rahI zakAya. ene jotAM ja mane kaMI kaMI thaI jAya che !' eTaluM kahI gautamasvAmIno A navo ziSya tyAMthI nATho. 506 ] mahAvIra prabhu pAse AvI, be hAthanI aMjalI joDI gautamasvAmIe pUchyuM : prabhu ! koInI upara nahIM ne ApanI upara ja ene ATaluM badhuM vaira zA sAru? Ape A saMsAramAM koInuM paNa aniSTa nathI karyuM, chatAM Apane nIrakhIne te zA sAru Ama vihvaLa jevo banI gayo ?' 'kAraNa vinA kArya asaMbhavita che. paNa e kAraNa eTaluM badhuM gahana ane purAtana che ke jJAnI puruSa sivAya bIjuM koI tenuM spaSTIkaraNa na karI zake. jo, sAMbhaLa ! jyAre huM tripRSTha nAmano vAsudeva hato tyAre A kheDUtano AtmA eka siMha rUpe upavana ane gAmamAM bhAre raMjADa karato. tripRSThanA bhavamAM meM ja A siMhane pakaDIne cIrI nAkhyo hato. jyAre te eka mANasanA hAthathI mRtyu pAmavAne lIdhe taraphaDato hato tyAre teM ja tene mIThAM vacano kahI zAMta karyo hato. e gata bhavonuM vaira hajI cAlyuM Ave che. vaira ane snehanAM ghaNAMkharAM kAraNo jIvanamAM Ama guptapaNe pravartatAM hoya che.' prabhunA mukhanA A udgAra sAMbhaLI saunA aMtaramAM eka prakArano navIna prakAza paDyo. A bhavanA nahIM to pUrvabhavanA keTalAka saMskAro vartamAna jIvanamAM kevo agatyano bhAga bhajave che te saune samajAyuM. prabhu pratye abhAva dharAvanAra, gautamasvAmIno ziSya, mAtra gautamasvAmI ane temaNe saMbhaLAvelAM satyo pratye ruci ane bhakti rAkhI rahyo. tethI te divasathI te zukalapakSIyo gaNAyo. game tyAre paNa te potAnuM AtmakalyANa sAdhI paramapade pahoMcavAno. *** bed YUN
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 507 indrabhUti gautamanI maMgala gAthA -pANi vizvanuM taMtra nizcita zAzvata-sanAtana satyone anusarIne cAlI rahyuM che. A zAzvata satyo aviratapaNe ane acUkapaNe tenAM kAryo karI rahyAM che. A zAzvata satyo sarva sthaLe ane sarva kALe sAcAM hoya che. vizvanI koI sattA ene uthalAvI zakatI nathI. tIrthakaroe Apela tripadI ane temAMthI A gaNadharoe gUMthI che dvAdazAMgI! IndrabhUtithI laIne nisarganAM, prakRtinAM sarva satyonuM sAkSAtkAra karanAra gaNadhara gautama sudhInuM suMdara majAnuM vizleSaNa ahIM najare paDe che. saMvAda che mATe ja svIkAra che. sAmAne samajavAnI bhUmikA che mATe ja sAkSAtkAra che..... -saMpAdaka bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM indrabhUti gautamanuM sthAna sarvoparI che. indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIranA sarvaprathama ziSya ane gaNadhara hatA. teo cauda hajAra sAdhuo ane chatrIza hajAra sAdhvIonA agraNI hatA. bhagavAna mahAvIra je kAMI kahetA, te gautamane saMbodhIne ja kahetA hatA. samaya goyama mA pamAyae -bhagavAna mahAvIranuM A vacana Aje paNa jemanuM tema surakSita che. bhagavAna mahAvIranA parama premapAtra indrabhUti gautama ja hatA. kadAca eTale ja Aje paNa caturvidha saMgha bhagavAna mahAvIra pachI tarata ja temane ja yAda kare che. e maMgaLa zloka A pramANe che : maMgalaM bhagavAn vIro, maMgalaM gautama prabhuH / maMgalaM sthulibhadrAdyAH, jaina dharmo'stu maMgalam // zrI gautamasvAmInA adbhuta samarpaNe temane maMgalakArIomAM bIjuM sthAna prApta karAvI dIdhuM che. bhagavAna mahAvIra pratye temanuM samarpaNa adbhuta hatuM. teoe bhagavAna pratye potAnuM kevaLajJAna paNa nyochAvara karI dIdhuM hatuM. teone kevaLajJAnathI mahAvIra prabhu vadhAre vahAlA hatA. zuM te jANatA na hatA ke guru pratyeno asIma anurAga temane kevalajJAna prAptimAM bAdhaka banI rahyo che?! cokkasa jANatA hatA, paraMtu temane potAnA kevalajJAnanI eTalI paravA na hatI jeTalI potAnA gurunI paravA hatI. guru eTalA badhA vahAlA hatA ke kSaNavAra mATe paNa teo temano viraha sahana karI zakatA nahIM. parama bhaktanI A ja oLakhANa che ne! parama bhakta mukti nahi, janmojanma bhakti icche che. tene bhaya che ke jo mane mukti maLI gaI to mArI bhakti cAlI jaze. ema to na ja thavuM joIe. "jayavIyarAya' nAmanA prArthanA sUtramAM paNa evI IcchA vyakta karavAmAM AvI che ke
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi "vArijjaI jaIva niyA-baMdhaNuM viyarAya! tuha samaye; tahavi mama hujja sevA, bhave bhave tuha calaNANuM. he vItarAga deva! tamArA AgamamAM niyANuM bAMdhavAno athati phaLa mAMgavAno niSedha hovA chatAM huM phaLa mAMgavAnuM duHsAhasa karuM chuM. mArI mAgaNI eTalI ja che ke mane janmojanama ApanAM caraNonI sevA karavAno avasara maLe. indrabhUti gautama ane bhagavAna mahAvIranA milananI vAta atyaMta romAMcaka che. zrI indrabhUti gautama magadha dezanA nivAsI vasubhUti gautamanA putra hatA. temanI mAtAnuM nAma pRthvIdevI hatuM. te pRthvI jevI vizALa hRdayavALI ane kSamAzIla hatI. sAta hAthano deha dhAraNa karavAvALA brAhmaNa kulabhUSaNa indrabhUti vedavidyAmAM pAraMgata hatA. temanI rUpazobhA alaukika hatI. temanA mukhamaMDaLe ane temanI AMkhoe kamaLo pAsethI emanuM sauMdarya chInavI lIdhuM hatuM tathA temanAM kara-caraNoe kamaLa pAsethI tenI sukumAratA chInavI lIdhI hatI. suMdaratA ane sukamAratA chInavAI javAthI bicArAM kamaLone jaLamAM chapAI javuM paDyuM hatuM. teo eTalA tejasvI hatA ke sUrya-caMdra AkAzamAM bhramaNa karavAnuM ja yogya mAnyuM hatuM. temanA rUpanI sarakhAmaNI khuda kAmadeva paNa karI zakyA nahIM. Ama zrI indrabhUti suMdara, sukumAra ane tejasvI hovAnI sAthe zairyavAna ane gAMbhIryavAna paNa hatA. dhairyamAM meru parvata samAna ane gaMbhIratAmAM svayaMbhU ramaNa samudra samAna hatA. vaizAkha suda ekAdazIne divase pAvApurI nagaramAM somila nAmanA brAhmaNa yajamAne eka mahAyajJanuM Ayojana karyuM hatuM. te yajJamAM te samayanA bhAratanA zreSThatama mahAvidvAna agiyAra brAhmaNo potAnuM yogadAna daI rahyA hatA. teo A mahAyajJanA adhvaryu hatA. teomAM IndrabhUti gautamanuM nAma sauthI AgaLa hatuM. pratyeka vidvAna brAhmaNa vadhumAM vadhu pAMcaso ziSyonA guru hatA. teo potAnA ziSya-parivAra sAthe samAraMbhamAM upasthita hatA. teo cauda vidyAonA jJAtA tathA vedapAThI hatA. potAne sarvajJa mAnatA hatA. sAthe sAthe khUba abhimAnI paNa hatA. A ahaMnA kAraNe ja vedAbhyAsa vakhate teone je zaMkA thaI hatI te koIne dazavitA na hatA. agiyAramAMthI dareka vidvAna brAhmaNanA manamAM eka eka zaMkA hatI. indrabhUtinA manamAM to jIvanA astitva viSe ja zaMkA hatI. teo vicAratA hatA ke jIva che ke nahIM? vedanI paMktionA artha barAbara nahIM karI zakavAthI ja teo A zaMkAmAM phasAI gayA hatA. yajJakarmano prAraMbha thayo. vedanI RcAonA uccAraNathI devonuM AhvAna thavA mAMDyuM. ane eka camatkAra thayo. yajJamAM upasthita thayelA sarva lokone AkAzamAM thoDe dUra devasamUha dekhAvA lAgyo. vedanI RcAono A pratyakSa prabhAva joIne indrabhUti Adi sarva vidvAno cakita thaI gayA. vedokta RcAo pratye temano AdarabhAva dviguNita thaI gayo. acAnaka indrabhUtinA mukhamAMthI harSolgAra nIkaLyA : "ahA! kharekhara A yajJa mahAna che. vedanI cAomAM alaukika zakti che. A RcAone AdhIna thaIne devasamUha Aja A yajJamAM potAnuM yogadAna devA AvI rahyA che.'
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 509 kSaNabharamAM ja indrabhUtino A harSa AzcaryamAM parivartita thaI gayo. jota-jotAmAM devagaNa yajJamaMDapa pAra karIne AgaLa nIkaLI gayo. teoe kahyuM : "are, manuSyathI to bhUla thaI jAya, paNa Aja devatAothI A kevI bhUla thaI rahI che ! mahAyajJa to ahIM cAlI rahyo che ane A devagaNa AgaLa kyAM jaI rahyo che ?' evAmAM emane kaMIka avAja saMbhaLAyo : "cAlo, cAlo, jaladI karo. sarvajJa devanA darzanamAM vilaMba thaI rahyo che." A vAta sAMbhaLatAM ja IndrabhUtinuM abhimAna jAgI UThyuM. ISyathI abhibhUta thaIne teo anya brAhmaNone kahevA lAgyA : "A to khUba AzcaryanI vAta che ke Aja devagaNa bhaTakI gayo. manuSya to bhUla kare, paNa A devagaNa to prabuddha hovA chatAM bhUla karI rahyo che. mahAyajJa to ahIM cAlI rahyo che ane A devasamUha AgaLa kyAM jaI rahyo che? sAkSAt sarvajJa evo huM ahIM upasthita chuM, to pachI A devagaNa konA darzanathI kRtArtha thavA mATe jaI rahyo che ? A bIjo sarvajJa koNa che?' A sAMbhaLIne eka brAhmaNe kahyuM : "he svAmI! koI eka mAyAvI puruSa nagaranI bahAra potAnI mAyAjALa phelAvIne beTho che. koIe evI aphavA phelAvI che ke te bIjAnA mananI vAta jANe che. A aphavAne lIdhe bicArAM bhalAMbhoLAM loko enI mAyAjALamAM phasAI rahyAM che. A aphavA jaMgalanI AganI jema cAre tarapha phelAI gaI che, kadAca eTalA mATe ja devagaNa paNa emanI pAse jaI rahyo che." A sAMbhaLIne indrabhUtine krodha AvI gayo. temaNe AvezamAM AvIne kahyuM : "evo koNa che ke je mArA jevA sarvajJa sAme Takkara laI zake che? A devagaNa bhale emanI mAyAjALamAM phasAya, paNa huM emanI mAyAjALamAM nahIM phasAuM. huM emanI mAyAjALane toDIne samagra saMsAranI sAme enI pola ughADI pADI daIza. eNe mArI guphAmAM praveza karyo che. have e mArAthI bacI nahIM zake. o mAyAvI sarvajJa ! huM tArI pAse AvI rahyo chuM. eka myAnamAM eka ja talavAra rahI zake che. huM jJAnasUrya chuM. jema sUryanA AgamanathI ghuvaDane chupAI javuM paDe che, tema mArI tarapha jotAM ja tArI AMkho aMjAI jaze. tuM mAruM teja sahana nahIM karI zake. bhayabhIta thaIne tAre bhAgI javuM paDaze. sAvadhAna ! tArI sAthe Takkara levA huM AvI rahyo chuM. mAyAvIonI mAyAjALathI bhoLA jIvonuM rakSaNa karavuM e mAruM parama kartavya che. ATaluM kahIne potAnA pAMcaso ziSyone sAthe laIne paMDitaziromaNi indrabhUti sarvajJa deva sAthe zAstrArtha karavA nIkaLI paDyA. A sarvajJa deva koNa hatA? teo bIjA koI nahIM, jJAtaputra vardhamAna mahAvIra hatA. vaizAkha suda dazamane divase sAMjanA sADA cAra vAge jaibhika gAmanI bahAra, juvAlikA nadIne kinAre, zAlivRkSanI nIce, belenI tapasyA sahita goduha AsanamAM bhagavAna jyAre zukuladhyAnamAM lIna hatA tyAre dhyAnanI parAkASThAe pahoMcatAM ja-kSapakazreNI para ArohaNa karatAM ja-teonAM samasta ghAtI karmono kSaya thaI gayo hato ane teone lokAloka prakAzaka kevalajJAna prApta thaI gayuM hatuM. paraMtu tyAM devo nirmita samavasaraNamAM manuSyonI anupasthitinA kAraNe dharmalAbhano abhAva jANIne bhagavAna tyAMthI vihAra karIne pAvApurI padhAryA hatA. ane tyAM mahAsena nAmanA udyAnamAM samavasaraNanI racanA karavAmAM AvI hatI.
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ 510 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi krodha ane abhimAnathI dhaMdhavAtA indrabhUti mahAsena vanamAM sthita samavasaraNanI pAse pahoMcyA. samavasaraNanI apUrva zobhAnuM avalokana karIne teo diMga thaI gayA. teo samavasaraNamAM pravezyA. azokavRkSanI nIce suvaNasina para birAjamAna carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranAM darzana thatAM ja teo vicAromAM khovAI gayA. teo vicAravA lAgyA, "Avo vAdI to meM pahelAM kayAreya joyo nathI. AnI sAthe mukAbalo karavo bahu muzkela che. A che koNa? brahmA? viSNa? kAmadeva? naLa? kubera ? indra ? nA, nA. emAMthI A koI nathI. hA, hA, yAda AvyuM. loko jene "zrI vIra jinendra kahe che e ja A che. are ! gajaba thaI gayo. huM to musIbatamAM mukAI gayo. A to sAkSAt jJAnasUrya che, ane huM to enI sAme eka nAnakaDA AgiyA jevo chuM. are, rAIno dANo koI divasa meru parvata sAme TakI zake? vivAda karyA vagara cAlyo jaIza to loko zuM kaheze? he bhagavAna! trAhi mAm ! trAhi mAm !" A prakAre teo vicArI rahyA hatA ane te kSINamoha mahAyogInuM adbhuta sAmrAjya paNa joI rahyA hatA. bhagavAnanA samavasaraNamAM praveza pAmelI haraNI siMhabALane sparzI rahI hatI, gAya vAghanA baccAne cATI rahI hatI, bilADI haMsanA baccAne vhAlathI sparzI rahI hatI, ane mayUrI sApanI pAse zAMta bhAvathI beThI hatI. te mahAyogInA sAmrAjyamAM janmajAta vera ke bhayanuM nAmanizAna na hatuM. tyAM to cAre tarapha prema ane nirbhayatAnuM sAmrAjya phelAyeluM hatuM. ahiMsAnI carama sImAM dekhAtI hatI. evAmAM indrabhUtinA kAnomAM eka madhura svaralaharI guMjI UThI : he indrabhUti gautama ! huM tamArI ja pratIkSAmAM eka rAtamAM bAra jojana bhUmi vaTAvIne ahIM Avyo chuM. tame sakuzaLa to cho ne ? sAruM karyuM tame AvyA !" bhagavAnanA mukhe potAnuM nAma sAMbhaLIne te paLavAra to vismita thaI gayA, paNa bIjI ja paLe teo vicAravA lAgyA : "mAruM nAma to vizvavikhyAta che. mAtra nAma laIne bolAvavAthI ene sarvajJa na mAnI levAya. emanuM mahattva to huM tyAre ja svIkAryuM ke jyAre teo mArA mananI zaMkAnuM nivAraNa karI Ape. indrabhUti gautama Ama vicArI rahyA hatA tyAM dhIragaMbhIra dhvani pharI emanA kAne paDyo : he gautama! tamArA manamAM jIvanA astitva viSe je zaMkA che te nirarthaka che. jIva saikAlika satya che. vedanI RcAono artha karavAmAM tamArAthI kaMIka asAvadhAnI thaI gaI che. sAMbhaLo, huM tamane e RcAono gUDhArtha samajAvuM chuM.' ATaluM bolIne bhagavAne pote RcAgAnano prAraMbha karyo. kevI hatI bhagavAnanI e divya vANI? samudramaMthana vakhate je dhvani thayo hato athavA gaMgAmAM ghoDApUra Ave tyAre jevo dhvani thAya, tevI e vANI hatI! te to jANe Adi brahmanI ja dhvanilIlA hatI ! bhagavAnanI te divya vANI samasta samavasaraNamAM guMjavA lAgI. bAra prakAranI parSadA tana-mana ekAgra karIne e dhvaninuM rasAsvAdana karavA lAgI. bhagavAnanA mukhathI vedavacana prasArita thayAM : "vijJAnadhana parvataiyo bhUtha: samuthAya tAnyevAnuvinazyati, na pretyasaMjJAstIti jIvA bhAva zrutiH / ' bhagavAna AgaLa bolyA : 'he gautama! uparyukta vedavacanano tuM je artha kare che te A | pramANe che-vijJAnaghana evo cetanapiMDa paMcamahAbhUtomAMthI utpanna thAya che ane e paMcamahAbhUtonA
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 511 nAza sAthe ja A vijJAnaghana cetana paNa nAza pAme che. paraloka nathI, ane jIvanuM paralokagamana thatuM nathI. jema dIpaka prajvalita thatAM ja prakAza utpanna thAya che ane olavAtAM ja prakAza naSTa thaI jAya che, tema paMcamahAbhUtonA saMyogathI jIva pragaTa thAya che ane tenA vighaTanathI jIva paNa lupta thaI jAya che. paMcamahAbhUto sivAya alaga jIva nAmano koI svataMtra padArtha nathI. Ama, vedomAM ema paNa kahyuM che ke, mananA jJAnamayaH manoma:...athati A AtmA jJAna manomaya che, vagere. A banne vedavacanomAM paraspara virodha dekhAya che. prathama vedavacanathI jIvano niSedha siddha thAya che, to bIjA vedavacanathI jIvanuM svataMtra astitva siddha thAya che. eTalA mATe tamArA manamAM jIvanA astitva bAbata zaMkA utpanna thaI che ke jIva che ke nahIM. paraMtu he gautama ! tamArI A zaMkA nirarthaka che. paheluM vedavacana paNa jIvanI svataMtra sattA siddha kare che. eno artha A pramANe paNa thaI zake ane pelo artha paNa sAco che. sAMbhaLo, vijJAnano artha che jJAna ane darzana. jIva jJAna ane darzanathI abhinna che. te jJAna-darzanamaya che; tethI vijJAnaghanano artha jIva ja thAya che. A jIvane tetha: mULa athata ghaTAdika bhUtonA darzanathI samuWAya athati jJAna utpanna thAya che ane tAni ava e ja jJAna zeyamAMthI upayoga cAlyo javAthI emAM ja vilIna thaI jAya che. vithati athar pachI te ghaTanAbodhano paryAya nAza pAme che. na chetya saMjJA ti arthAt pUrvamAM je jJAnasaMzA hatI te rahI nahIM. ghaTanA darzanathI je jJAna thayuM te ghaTamAM ja rahyuM, paTamAM nahIM. jIvanuM ghaTanA viSayamAM je jJAna darzanopayoga hoya che te ghaTamAM ja hoya che, paTamAM nathI hotuM. eTalA mATe vedapadomAM koI prakArano virodha nathI. yajurvedamAM paNa kahyuM che--ti rahyA tra yo veri sa nIvaH |-dayA, dAna ane damana-A traNa da-kArone je jANe che te jIva che. ' he indrabhUtite sakaLa dehamAM evI rIte vyApelo rahe che, jema talamAM tela, dUdhamAM ghI ane lAkaDAmAM agni. zarIra bhogya che ane jIva teno bhoktA che. jIvanA astitva bAbatamAM koI prakAranI ciMtA nahIM karavI joIe.' bhagavAnanA zrImukhe potAnI zaMkAnuM samAdhAna sAMbhaLIne indrabhUti kRtArtha banI gayA. emanuM saghaLuM abhimAna ogaLI gayuM. traNa lokanA nAthanAM darzana karIne teo gadgada thaI gayA. traNa pradakSiNA karIne teo bhagavAnanAM caraNomAM namI paDyA. potAnA pAMcaso ziSyo sAthe temaNe bhagavAna pAse bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. teo bhagavAnanA prathama ziSya ane prathama gaNadhara banyA. bhagavAne temane tripadI pradAna karI-upaI vA vigameI vA dhuveI vA. A tripadIne temaNe dvAdazAMgImAM vistArita karI. bhagavAne je je artha pragaTa karyA, te sarvane temaNe sUtrabaddha karyA. A pramANe jinAgamonuM pravartana thayuM. zrI indrabhUtinI jema ja bIjA badhA vidvAno bhagavAna mahAvIra sAthe vivAda karavA mATe gayA ane potAnI zaMkAonuM samAdhAna meLavatAM ja te bhavabhIru AtmAoe potAnA ziSyagaNa. sAthe bhagavAna pAse dIkSA grahaNa karI. Ama vaizAkha suda ekAdazIne divase agiyAra mahAvidvAna brAhmaNoe potAnA cuMmAlIsaso ziSyo sAthe muktimArga prati prayANa karyuM. te agiyAra vidvAno
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi bhagavAnanA agiyAra gaNadhara banyA ane teoe bhagavAna pAsethI tripadI grahaNa karIne kSaNa mAtramAM bAra aMgonI racanA karI. A prasaMge Indra mahArAja ratnathALamAM vAsakSepa laIne upasthita rahyA. bhagavAne agiyAra gaNadharonA mastaka para vAsakSepa karyo ane e pramANe emanA dharmatIrthanuM rtana thayuM. e pachI mahAsatI caMdanabALAe paNa bhagavAna pAse dIkSA grahaNa karI. ArAdhaka zrAvaka-zrAvikAoe zrAvakavrata svIkAryo ane bhagavAnanA caturvidha saMghanI sthApanA thaI. - zAsana-sthApanA pachI trIza varSa sudhI bhagavAna mahAvIre dharmano mArga samajAvyo. zrI gautamasvAmIe pUrNa samarpita bhAvathI bhagavAnanI sevA karI. teo badhuM ja choDI zakatA hatA, paNa bhagavAnane nahIM. bhagavAna pratye temane eka prakArano moha thaI gayo hato. A mohanA AvaraNane lIdhe kevalajJAna pragaTa thatuM na hatuM. bhagavAna mahAvIra paNa A vAta sArI rIte samajatA hatA. e mATe aMtima samaye teoe ziSyottama gautamane Adeza dIdho ke tame Aje bAjunA gAmamAM jaI devazamAM brAhmaNane pratibodhita karI Avo. guruno Adeza zirodhArya karIne indrabhUti tyAM pahoMcI gayA ane rAtavAso paNa tyAM ja karyo. Aso vada amAvAsyAnI e kALarAtri hatI. te rAte aMtima samaye bhagavAne potAnA carama dehano tyAga karIne siddhapada prApta karyuM. teo siddha paramAtmA banyA. prAtaHkALe indrabhUti pAchA AvyA tyAre bhagavAnanuM nivaNa thaI cUkyuM hatuM. zrI gautamasvAmI A prakArano viraha sahana na karI zakyA. temanI AMkhomAMthI zrAvaNa-bhAdaravo varasavA lAgyA. teo vilApa karavA lAgyA : "he vIra ! Apa mane choDIne kema cAlyA gayA? he vIra ! huM samajadAra hovA chatAM chetarAI gayo. he vIra ! jo huM A jANato hota ke Apa mane AvI rIte rajhaLato mUkIne cAlyA jazo, to huM Apano Adeza hovA chatAM devazamAM pAse na jAta. he vIra ! devazamane pratibodha to bIjA koI divase paNa daI zakAta. Ape mane aMtima samaye ApanAthI zA mATe dUra karyo? he vIra ! aMtima samaye Apa mane ApanI pAse rAkhata to zuM nukasAna thAta? huM ApanI pAse mokSano bhAga thoDo mAMgavAno hato? he vIra ! ApanI pachI A zAsananI kevI hAlata thaze? sUryAsta thayA pachI ghuvaDa avAja karavA lAge che, ema ja have dharmasUrya-jJAnasUryano asta thaI javAthI ajJAnI-pAkhaMDI bhoLA jIvone Thagaze." - A prakAre vAraMvAra vIra' 'vIranA uccAraNane lIdhe ekAeka zrI gautamasvAmIjIne e vicAra AvI gayo ke bhagavAna to vItarAga hatA. temane mArAmAM koI prakArano moha na hato. A mAro je doSa hato ke huM emanA pratye mohita thaI gayo hato. teoe mAro prazasta neharAga dUra karavA ja mane potAnA aMtima samaye dUra mokalI dIdho hato. huM mAtra rAgabhAvane lIdhe ja temane mArAthI judA mAnI rahyo hato. vAstavamAM to ame baMnne eka ja chIe. Ama ciMtana-sAgaramAM gothAM khAtAM khAtAM kArataka suda ekamane divase zrI gautamasvAmIjIne kevaLajJAna prApta thaI gayuM. ahaMkArane kAraNe teo pratibodhita thayA, rAga sahita teoe gurubhakti karI ane vilApa karatAM karatAM teoe kevaLajJAna prApta karyuM. indrAdika devatAoe temanA kevaLajJAnano mahotsava Ujavyo. teo siMhAsana para kevaLalakSmI sAthe zobhI rahyA. anupama AbhAthI temanuM mukhamaMDaLa dedIpyamAna thaI UThyuM.
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 513 jema koyalanI kUkathI AmravRkSa guMjI UThe che, puSpanI sugaMdhathI udyAna sugaMdhita thaI UThe che, sugaMdha ane zItaLatAne lIdhe caMdanavana zobhAyamAna thaI jAya che, jaLataraMgothI gaMgAjaLa taraMgita thaI jAya che, ane prakhara tejathI kanakAcala parvata jhagamagI UThe che, evI rIte kevalajJAnaprApti pachI saubhAgyasAga2 zrI gautamasvAmI zobhAyamAna thaI rahyA hatA. jema haMso vaDe mAnasarovara zobhAyamAna thAya che, bhramaronA guMjAravathI kamaLavana zobhAyamAna thAya che, tArAo vaDe AkAza zobhAyamAna thAya che ane devasamUhathI meru parvata zobhAyamAna thAya che, tevI rIte guNonA kadalIvanamAM zrI gautamasvAmI zobhAyamAna thaI rahyA hatA. jevI rIte suMdara sukomaLa zAkhAo vaDe kalpavRkSa suzobhita thAya che, madhura bhASAthI mukhanI zobhA vadhe che ane ghaMTAravathI jinamaMdira raNakI UThe che, tevI rIte zrI gautamasvAmIjI AtmalabdhithI pirapUrNa thaIne malakI rahyA hatA. Ama kevalalakSmI vaDe zobhAyamAna zrI gautamasvAmIjIe bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI bAra varSa sudhI bhAratabhUmimAM vihAra karIne lokone jinavacanAmRtanuM pAna karAvyuM. teo pacAsa varSa sudhI gRhasthAvasthAmAM rahyA. trIza varSa sudhI saMyama pAlana karIne chadmasthAvasthAmAM rahyA ane bAra varSa sudhI teo kevalI paryAyamAM rahyA. Ama bANuM varSanI uMmara pUrI karIne teo nirvANa pAmyA. bhagavAna mahAvIranuM vacana satya sAbita thayuM. aMtamAM banne guru-ziSya ekasarakhA thaI gayA. * zrI gautamasvAmInA nAmano Aje paNa khUba ja mahimA che. maMgala pAThamAM teonuM nAma levAmAM Ave che. temanA dhyAnathI manuSya vAMcchita phaLa prApta karI zake che, temanA roga-zoka naSTa thaI jAya che, ane bhUtapreta Adi paNa temanA nAmathI dUra bhAgI jAya che. gautamasvAmI jinazAsananA zaNagAra hatA. temanA nAmathI haMmezAM jaya jayakAra varte che. temane praNAma karavAthI janmojanmanAM pApa nAza pAme che ane uttama saMgati prApta thAya che. 'evA zrI gautamasvAmIjInuM smaraNa ApaNe haMmezAM karatA rahevuM joIe. *** evI hathI apu 3 aSTamaMgala MOME KIMN
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ 514 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi indrabhUti gautamanuM tattvajJAna -zrI kanaiyAlAla goDa eka ja nigraMtha dharma. e dharmanA chellA be tIrthakaro te bhagavAna pArzvanAtha ane bhagavAna mahAvIra. bhagavAna mahAvIre tIrthanuM pravartana karyuM tyAre bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA zramaNo ane zramaNopAsako mojada hatA. emane bhagavAna mahAvIranI cArane badale pAMca mahAvrato yojavAnI tema ja vastronA sarvathA tyAganI tathA bhikSue alpamUlya, jIrNazIrNa ane sAva sAdAM zveta vastro vAparavAnI vAta samajAtI na hatI. baMne paraMparAnA dharmanuM tattva ane dhyeya to eka ja hatuM; chatAM baMnemAM Avo kriyAbheda kema, evI zaMkA saune satAvatI hatI. A zaMkAnA samAdhAna/nivAraNa mATe bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA kezIkumAra zramaNa ane bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara gautamasvAmInuM milana thayuM. teo vacce vividha-viSayasparzI je vArtAlApa thayo te A bhedanA hArdane samajAvI gayo, eTaluM ja nahIM; eka ja dharmanI be paraMparAonA saMgamarUpa paNa banI gayo. prastuta lekha dvArA cAlo ApaNe paNa gautamasvAmInI agAdha jJAna-garimAnuM darzana karI dhanya banIe. - saMpAdaka eka vAra kezI zramaNa potAnA ziSyamaMDaLa sahita vicaraNa karatA zrAvastI padhAryA. teo tinduka udyAnamAM rahyA. saMyogavaza, e divasomAM ja IndrabhUti gautama paNa potAnA ziSya-samudAya ta vicaraNa karatA karatA zrAvastI padhAryA ane koSThaka udyAnamAM rahyA. jyAre baMnenA ziSyo bhikSAcarI Adi mATe nagarImAM jatA to tyAM baMnenI paraMparAonA kriyAkalApamAM lagabhaga sarakhApaNuM ane veSamAM asamAnatA joI, baMnemAM Azcarya ane jijJAsA utpanna thayAM. baMne pakSanA ziSyoe potapotAnA gurujanone A kahyuM. A sAMbhaLIne baMne pakSanA guruoe paNa, parasparanA matabhedo tathA AcAra-bheda aMge eka sthaLe besI carcA karI levAno nizcaya karyo. pArzva paraMparAnA AcArya hovAnA nAte kezI zramaNa gautamathI jyeSTha hatA. AthI gautame ja vinaya-maryAdAnI daSTie A aMge pahela karI. potAnA ziSyasamUha sAthe teo tinduka udyAnamAM, jyAM kezI zramaNa virAjamAna hatA, padhAryA. gautamane AvelA joI kezI zramaNe paNa temano pUro Adara-satkAra karyo. temaNe tatkAla gautamane besavA mATe, prAsuka payAla ane kuzatRNa samarpita karyo. kezI zramaNa ane mahA yazasvI gautama-beThelA baMne jANe sUrya ane caMdra jevA suzobhita thaI rahyA hatA. kezI zramaNe gautamanI anumati laI pUchavuM-he mahAbhAga ! mahAmuni pArzvanAtha dvArA pratipAdita A cAturyAma dharma ane mahAmuni vardhamAne jenuM pratipAdana karyuM che evo A paMcazikSAtmaka dharma, he medhAvin! baMne jyAre eka ja uddeza laIne pravRtta thayA che to pachI A bheda-taphAvatanuM zuM kAraNa che? A be prakAranA dharmo joI tamane saMdeha kema nathI thato ?"
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 515 - gautame kezI zramaNanA praznano gaMbhIratApUrvaka uttara Apyo- je dharmamAM jIvAdi tattvono vizeSa nizcaya karAya che, evA tattvanI samIkSA prajJA kare che. prathama tIrthaMkara RSabhadevanA munio svabhAve Rju (saraLa) ane jaDa (maMdamati) hoya che, aMtima tIrthaMkara mahAvIrasvAmInA munio svabhAve vakra ane jaDa hoya che. A ja kAraNe dharmanA be prakAra karavAmAM AvyA che. prathama tIrthaMkaranA munionA kalpa sAdhvAcAra durvizodhya hato. aMtima tIrthaMkaranA munio dvArA sAdhvAcAranuM pAlana karavuM muzkela che paraMtu madhyanA bAvIza tIrthakaronA sAdhako dvArA kalpanuM ! pAlana karavuM saraLa che." gautamanA uttarathI kezI zramaNane pUrNa saMtoSa thayo. temaNe kahyuM-he gautama ! ApanI prajJA zreSTha che. Ape mAruM samAdhAna to karI ApyuM paNa mane bIjI eka zaMkA paNa che. mArI e aMgenI jijJAsAne zAMta karo. vardhamAnasvAmIe acelaka dharmano upadeza Apyo che ane mahAyazasvI pArzvanAthe sacelaka dharmano. eka ja kAryathI pravRtta A baMnemAM taphAvatanuM zuM kAraNa che? be jAtanA veza joIne Apane kema saMdeha thato nathI?' gautame kezI zramaNanA praznone khUba dhIrajapUrvaka sAMbhaLyA ane kahyuM-dharmanAM sAdhanone yathocita rUpe jANIne ja- sArI rIte vijJAna prApti pachI ja-enI anumati ApI che. bhinna bhinna prakAranAM upakaraNonuM vidhAna janatAnI pratIti mATe che, saMyama yAtrA-nivahine mATe che ane huM sAdhu chuM e prakArano bodha rahe mATe ja lokamAM liMga cila)nuM prayojana che. vastutaH baMne tIrthakaronA siddhAMta, nizrayadaSTie to, samyaka-jJAna-darzana ane cAritrya ja mokSanuM vAstavika sAdhana che.' kezI zramaNe pharI prazna karyo - he gautama ! Apa aneka duzmano vacce UbhA cho, teo tamArA para vijaya meLavavA doDI rahyA che. Ape e zatruone kevI rIte jItI lIdhA?" gautame prazna sAMbhaLI uttara Apyo : ekane jItavAthI pAMca jitAI gayA ane pAMcane jItavAthI daza jitAI gayA. dazeyane jItIne meM badhA zatruone jItI lIdhA.' 'Ape zatru kone kahyA?" he munizreSTha ! eka na jItelo AtmA ja zatru che. kaSAya ane indriyo zatru che. emane jItIne huM nIti anusAra vihAra karuM chuM.' ' arthAta eka AtmAne jItI levAthI je krodhAdi cAra kaSAya che emane jItyA ane mana sahita pAMceyane jItavAthI pAMca indriyo je manane AdhIna che, temane paNa jItI laI zakAya che. A badhA maLIne daza thAya che. ane A dazane jItI levAthI, enA AkhkhA parivArane jenI saMkhyA hajAronI che, jItI levAya che. A ja gautamanA kathanano artha che. "A lokamAM ghaNAM zarIradhArI jIvo pAzothI baddha daSTigocara thAya che. Apa baMdhanathI mukta ane laghubhUta thaIne kevI rIte vicaraNa karo cho ?' e baMdhanone sarva prakAre kApIne tathA upAyothI vinaSTa karIne baMdhanamukta ane laghubhUta thaIne vicaraNa karuM chuM." gautame kezI zramaNanI zaMkAnuM nivAraNa karyuM.
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi pAza-baMdhana kone kahevAyAM che?" 'tIvra rAga-dveSa vagere ane sneha bhayaMkara pAza-baMdhana che. emane dharma-nIti mujaba kApIne kramAnusAra vicaraNa karuM chuM.' hRdayanI bhItara utpanna eka latA che jenuM bhakSaNa karavAthI jhera samuM phaLa Ape che. Ape ene kevI rIte ukhADI ?' 'e latAne saMpUrNapaNe kApIne ane mULamAMthI ukhADIne huM nIti anusAra vicaraNa karuM chuM. AthI huM tenuM jhera khAvAthI mukta chuM.' e latA Apa kaI kaho cho ?" kezI zramaNe pUchyuM. bhava-tRSNAne ja bhayaMkara latA-vela kahI che. emAM bhayaMkara vipAkI-phaLa lAge che. huM ene mULamAMthI ja ukhADI, nIti anusAra vicaraNa karuM chuM.' gautame uttara Apyo. zarIradhArI jIvone dajhADatI-bALatI rahetI ghora agni-jvALAo cAre tarapha prajvalita thaI rahI che. Ape e kaI rIte bujhAvI?" kezI zramaNe prazna karyo. gautame kahyuM, "mahAmeghathI utpanna badhA jaLamAMthI uttama jaLa laI huM enuM nirantara siMcana karuM chuM. A kAraNe siMcana-zAMta karelI agana-jvALAo mane dajhADatI nathI.' e agana-jvALAo kaI che?' kezI zramaNe pUchyuM. 'krodha, mAna, mAyA, lobhane ja agana-jvALAo kahI che. zrata, zIla ane tapa jaLa che. zruta-zIlataparUpa jaLadhArAthI zAMta ane naSTa thayelI agana-jvALAo mane dajhADatI nathI.' saMsAramAM aneka kupaMtha che. enI para cAlavAthI prANI bhaTakavA lAge che. sanmArga para cAlatAM Apa kema bhaTakyA nahIM bhraSTa thayA nahIM?" je sanmArga para cAle che ane jeo unmArga para cAle che te badhAM mArA jANelAM che. ethI ja huM bhraSTa thato nathI.' "mArga zene kahevAya che?' kupravacanone mAnanArA badhA pAkhaMDI unmArgagAmI che, sanmArga to jinendra-vItarAga dvArA kathita che ane e ja mArga uttama che.' 'mahAna jaLa-pravAhanA vegathI vahetA (DUbatA) prANIone mATe zaraNa, gati, pratiSThA ane dvIpa Apa kone mAno cho ?' jaLanI madhyamAM eka vizALa mahAdvIpa che jyAM mahAna jaLa-pravAhanA veganI gati nathI." 'dvIpa Apa kone kaho cho ?' 'jarA ane maraNanA vegathI vahetAM-DUbatAM prANIone mATe dharma ja dvIpa che, pratiSThA che, gati che ane uttama zaraNa che.' 'mahApravAhavALA samudramAM naukA DagamagI rahI che, Apa enA para ArUDha thaIne sAme pAra kema jaI zakazo?" 000 0 000000
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] T517. -- ------------ - -- - je naukA chidrayukta che e samudra pAra sudhI jaI zakatI nathI." Apa naukA kone kaho cho ?' "zarIrane naukA kahevAmAM AvI che ane jIva teno nAvika che. saMsArane samudra kahevAyo che jene maharSi pAra karI zake che.' "ghora ane gADha aMdhakAramAM ghaNAM prANIo rahe che. saMpUrNa lokamAM prANIo mATe koNa prakAza pradAna karaze?" samagra lokamAM prakAza karavAvALo nirmaLa sUrya udita thaI cUkyo che, te ja samasta lokamAM prANIone mATe prakAza pradAna karaze." Apa sUrya zene kaho cho ?" jeno saMsAra kSINa thaI cUkyo che, je sarvajJa che evo jeno sUrya udita thaI gayo che te ja samasta lokamAM prANIone mATe prakAza karaze." "zArIrika ane mAnasika duHkhothI pIDita prANIone mATe kSema-ziva ane anAbAdha (bAdhA- vidhva-rahita) sthAna kayuM che ?' agrabhAgamAM eka sthAna evuM che jyAM vRddhatva, mRtyu, vyAdhio tathA vedanAo nathI. paNa tyAM pahoMcavuM bahu ja muzkela che.' e kayuM sthAna ?' - je sthAnane mahAmunijana ja meLavI zake che te sthAna nivaNa, abAdha, siddhi, lokAgra, kSema, ziva ane anAbAdha che. bhava-pravAhano aMta karI denArA mahAmuni jene prApta karI, zokhathI mukta thaI jAya che te sthAna lokanA agrabhAgamAM che. ane jyAM pahoMcavuM atyaMta kaThina che, zAzvatarUpe tyAM ja vAsa thaI jAya che.' gautamasvAmI dvArA potAnI zaMkAonuM samAdhAna thavAthI kezI zramaNa khUba ja saMtuSTa ane prabhAvita thayA. AthI ja emaNe indrabhUti gautamane saMzayAtIta, sarvasiddhAMtasamudra zabdathI saMbodhita karI mastaka jhukAvI vaMdana karyA. sAthosAtha temaNe pahelAM je cAturyAma dharma grahaNa karyo hato enuM aMtima tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranA paMca mahAvratarUpa dharmamAM vilInIkaraNa karI dIdhuM. arthAt | paMcamahAvratadharmano aMgIkAra karI lIdho. - e tinduka udyAnamAM kezI ane gautamano je samAgama thayo ethI zruta ane zIlano utkarSa thayo ane mahAna prayojanabhUta arthono vinizcaya thayo. te samagra sabhA dharmacarcAthI saMtuSTa thaI ane muktimArgamAM samupasthita thaI. * * *
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 518 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi guru gautamasvAmI : eka adhyayana -zAsana jyotirdhara 6. upA. zrI dharmasAgarajI ma.nA ziSya pU. munirAjI pUNanindasAgarajI mahArAja gaNadhara gautamasvAmI bhagavaMtano atre AMtara-bAhya bAyoDeTA Apyo che. sAthe emanA jIvananI banelI rahasyamaya ghaTanAono ullekha atre Apyo che. A lekhanA vAcanathI vAcakanAM cakSuo sAme gaNadhara bhagavaMtanA labdhivaMta, vinayavaMta jIvananuM adbhuta citra khaDuM thayA vinA rahetuM nathI. -saMpAdaka zrI gautamasvAmine namaH bhaddo viNIya viNao, paDhama gaNaharo sammatta sua nANI jANatoDavi tamae, viDiya hiyao suNaI savaeN T. -prabhu mahAvIra-hasta-dIrita zrI dharmadAsa gaNI racita zrI upadezamAlA, gAthA-6 nAma : indrabhUti dikSAnagara H pAvApurI (apApApurI) gotra H gautama dIkSAdAtA : tIrthakara mahAvIrasvAmI pitA : vasubhUti vijha dIkSA vakhate parivAra : 500 ziSyo mAtA : pRthvImAtA bhagavAnanA keTalAmA ziSya : prathama bhAI be agnibhUti, vAyubhUti padavI H 1lA gaNadhara gAma : gobaragAma dIkSA vakhate zuM karyuM dvAdazAMgInI racanA, deza : magadha cauda pUrva sahita rAjA zreNika kevI rIte racanA karI : tripadI pAmIne varNa : kaMcana (bhagavAna pAsethI) UMcAI : sAta hAtha sapramANa deha tripadInuM nAma : 1. upannaI vA 2. vigameI vA ziSya : pa00 3. dhueI vA dIkSA umara : 50 varSa bhaga. mahAvIranA tIrthasthApanA sthaLa dIkSA divasa : vaizAkha suda 11 tathA dina : pAvApurI, vaizAkha suda 11
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 219 - --- - ---- ------- -- --- ------ --- --- | dIkSA chadmastha paryAya : 30 varSa kevaLajJAna pAmavAno divasa-samaya : kArataka dIkSA paryAyamAM tapazcaryA : chaThThanA pAraNe cha8 | suda 1 (jhAyaNI) paroDhIe. sadAya | kevaLajJAna pAmavAnuM nimitta : bhagavAnanuM nivaNi. nirvANa vakhate tapazcaryA- eka mAsanuM aNasaNa | kevaLajJAna pAmavAnuM varSa vikrama varSa pUrva dikSA paryAye mahattvanI bAbata badhIya 470 varSa mahattvanI, paNa aSTApada parvata upara potAnI kevalI paryAya : 12 varSa labdhithI caDhavuM. kevaLajJAna pAmyA pahelAM manovedanA : zrI aSTApada parvata para jaI zuM karyuM: vIra prabhunA nivaNathI vedanA. (1) covIsa tIrthaMkara prabhune vAMdyA "dhasaka paDyo tava dhrAsako, (2) jagaciMtAmaNi caityavaMdana racyuM (3) vajUsvAmInA jIva deva tiryakarjubhakane upanyo kheda apAra; vIra-vIra kahI valavale (puMDarIka kaMDarIka adhyayana bhaNI) pratibodha. samare guNa-saMbhAra.1 (4) vaLatAM 1503 tApasone pratibodha, dIkSA, pAraNuM. pUchIza kone prazna huM bhaMte kahI bhagavaMta; pAraNuM : uttara kuNa muja Apaze, khIra khAMDa dhRta ANI goyama kahI guNavaMta.... 2 ami ajTha aMguTha Thavi, -vijayamANikacasiMhasUri goyama eka pAtra zrI gautamasvAmIne kevalajJAna pUrve keTalAM karAve pAraNuM savi." (rasa, gAthA-ja0). jJAna : mati, zrata, avadhi, mana:paryaya-4. gocarI vAparatAM 501ne kevaLajJAna, samavasaraNa dekhatAM 501 kevaLI, jinavANI | samakita karyuM hatuM : kSAyopathamika. sAMbhaLI 501 kevaLI ema sarve 1503] prabhu mahAvIrane keTalA gaNadhara : 11 gaNakevaLI thayA. dhara bhagavaMta. zrI gautama guru jene dIkSA Ape te | prabhu mahAvIra pachI keTalA moze padhAryA : kevaLI thAya. Ama 50,000 gautamagurunA, 2. (1) zrI gautamasvAmI, (2) zrI sudharmasvAmI. ziSya kevaLa pAmyA. prabhu mahAvIranA 900 ziSyo mokSe gayA che. vartamAna paTTa paraMparA kyA gaNadharanI : zrI sudharmasvAmInI paTTa paraMparA. "tIrtha aSTApade Apa labdha jaI, paMdaraze traNane dIkha dIdhI, | vartamAna 11 aMga konI racanA : aThThamane pAraNe tApasa kAraNe zrI sudharmasvAmInI. (sivAya zrI bhagavatIjI) kSIra labdha karI akhUTa kIdhI." zrI bhagavatIjImAM keTalA prazno che? : (1chaMda udayaratna') | 36000 prazno zrI gautamasvAmIe pUchelA.
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ para0 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi uttara bhagavAnanA che. zrI bhagavatIjImAM nathI, te pApathI nivRtta nathI ane dharmathI 36000 vakhata zrI "gautama' (goyama) nAma | ajJAta che. eTale (1) aMzataH ArAdhaka (2) Ave che. aMzataH virAdhaka (3) savaze ArAdhaka (4) ! zrI gautamasvAmIne zrI vIra prabhu sAthe savaze virAdhaka che. pAchaLanA bhavano saMbaMdha che? : hA, prabhunA | anya keTalAka prasaMgo - (1) zrI pArzvanAtha 18mAM tripRSTha vAsudevanA bhava veLA sArathi prabhunI paraMparAnA zrI kezIkumAra zramaNa sAthe zrI gautamasvAmIno jIva hato. (marIci ziSya "zrI gautamasvAmIno saMvAdarUpe vArtAlApa. kapila?) pariNAme zrI pArzvaprabhunA zramaNo tathA zramaNopAsako prabhu mahAvIranA saMghamAM A sivAya pAchaLanA anantara bhava? : joDAyA. arthAt 4 yAmane badale 5 vAmano zrI gautamasvAmInA pAchalA bhava-(1) maMgaLa svIkAra karyo. (yAma = mahAvrata) zramaNo zveta zeTha (2) matsya (3) saudharmadiva () vegavAna vastra ja rAkhe (raMgIna nahIM) e niyama vidyAdhara (5) 8mo devaloka (6) gautamasvAmI. | svIkAryo. A bhave konI sAthe saMbaMdhita hatA? : | (2) 4 jJAnanA dhaNI zrI prathama gaNadhara AnaMda skaMdaka parivrAjaka, je pachI bhagavAnanA saMghamAM | zrAvakane " micchAmi dukkaDam devA gayA. bhaLI gayela, tenI sAthe saMbaMdhita hatA. | 8) atimuktaka kumAra sAthe vAtacIta, pariNAme ! uparanA pAMca bhavo AgamavizArada pU.] | bALaka atimuktakanI dIkSA ane kevaLajJAna paM. zrI abhayasAgarajI ma. saMzodhita hasta- nava varSe. likhita pratanA AdhAre lakhyA che. (4) pRSThacaMpAnA rAjA gAMgali temanAM mAtA-pitA praznottarInI eka vAnagI TUMkAvIne : piThara-yazomatInI dIkSA; tyAMthI bhagavAna gautama- he bhagavan! keTalAka anya pAse jatAM rastAmAM ja sAdhu zAla-mahAzAla saMpradAyIo kahe che ke zIla ja zreya che, je gAMgali rAjAnA mAmAM che te baMne tathA bIjA kahe che ke zrata ja zreya che, trIjA kahe A traNane kevaLajJAna thayuM. pAMceyane kevaLajJAna. che ke anyonya nirapekSa zIla ane zruta zreya che. to he bhagavan! temanuM kahevuM barAbara | (5) udaka peDhAlaputra-zrI pArzvanAtha prabhunA nigraMtha che ?" sAthe zrAvakanA pahelA aNuvrata saMbaMdhI prabhu mahAvIra-he gautama! te te lokonuM vArtAlApa. peDhAlaputra zrI mahAvIra prabhunA kahevuM mithyA che. cAra prakAranA puruSo che. saMghamAM joDAyA eTale prabhu mahAvIranI (1) zIlasaMpanna paNa zrutasaMpanna nahIM te pApathI paraMparAmAM pravezyA. nivRtta paNa dharma jANatA nathI. (2) zIlasaMpanna (6) hAlika kheDUte guru gautamasvAmI pAse rAjI nathI paNa zrutasaMpanna che, te pApathI anivRtta thaI dIkSA lIdhI, paNa bhagavAnane jotAM ja paNa dharma jANe che. (3) zIlasaMpanna ane [. bhAgI gayo. bhagavAne bhrama bhAMgyo ke te zrutasaMpanna che, te pApathI nivRtta ane dharma | pUrvabhavamAM siMha hato. tene meM (tripRSTha jANe che. (4) zIlasaMpanna nathI ane zrutasaMpanna | vAsudevanA bhavamAM) mArI nAkhela tene te
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 521 (sArathi-gautamasvAmIno jIva) AzvAsana mAna melhI mada ThelI karI, Apela tethI tArA upara bhaktirAga, ane bhaktie nAme ziza to; mane joIne vairathI bhAgI gayo, paNa samakita paMcasayAsuM vrata lIoe, prApta karI gayo. goyama pahelo sIsa to." (7) ane eka vizeSa... devazamAM vipra saraLa (rAsa-22-23) pariNAmI, dharmano Icchuka, tene pratibodha ane sAthe ja gaNadharalabdhinI prApti, karavA bhagavAnanI AjJAthI gayA. devazama | samyakatvanI prApti, dvAdazAMgInI racanA vagere pratibodha pAmyo. pAchA vaLatAM prabhunA ane guru gautamasvAmI prathama gaNadhara banyA. mahAnivaNinI vAta jANI, kheda, vedanA, temanA bhAIo paNa gaNadhara che? : hA, valavalATa ane rAgamAMthI vairAgya ne baMne bhAIo (1) agnibhUti ane (2) vairAgyathI vItarAga, kevaLajJAna, kevaLadarzana | vAyubhUti anukrame bIjA-trIjA gaNadhara che. pAmyA. devoe mahimA karyo. temane paNa zaMkA hatI? zI? : hA. karma che mailokya bIje parameSThi bIja, ke nahIM? jIva-zarIra eka ja che ke bhinna? sajJAna bIje jinarAja bIje; yatrAmacokta vidadhAti siddhi, te zaMkAo paNa bhagavAnathI dUra thaI? : sa gautamo yacchatu vAMchita me || * * hA. baMnene bhagavAnathI ja zaMkAonuM -arka | nivAraNa thayuM ane pravrayA aMgIkAra karI. paMDita indrabhUti mithyAtvI kema? : pote baMnene keTalA ziSyo? : darekane 500-500 sarvajJa nahIM hovA chatAM sarvajJa kahevarAvatA | ziSya hatA, ane sarva ziSyo sAthe ja dIkSita hatA. thayA. sarvajJa kema nahIM? : potAne zaMkA hatI te ema traNe bhAIo, traNe gaNadharo, traNene chupAvatA hatA. sarvajJane zaMkA hoya nahIM. eka-eka zaMkA, traNene 500500 ziSyo, traNenA guru bhagavAna mahAvIra eka ja. cI zaMkA hatI? : jIva che ke nahIM? te zaMkA AvA 4 jJAnadhAraka, prathama gaNadhara, hatI. (jIvanuM astitva na svIkAre te paNa labdhivaMta, jene dIkSA Ape te kevaLajJAna pAme, mithyAtva kahevAya.) sarvanA gurune paNa prabhu "mA samaya goyama zaMkA zA AdhAre hatI? : "veda-padano artha | pamAyae' gautama, eka samaya paNa pramAda ehavo kare mithyArUpa re..' divALI devavaMdana | karIza nahIM ema kahetA, ne vinayavaMta guru stavana). vedavAkya-vijJAnaghana eva...'no | gautamasvAmI tene AvakAratA, svIkAramAM artha karatAM jIvanA astitvanI zaMkA thaI. | praphulla banatA. zaMkA zI rIte dUra thaI? : | anaMta lablinidhAna guru gautame labdhino prabhue teno sAco artha karI batAvyo. | upayoga keTalI vakhata karyo? zA mATe ane zrImukhe saMzaya sAmi save pheDa veda paNa to.' | kyAM karyo? : phakta be ja vakhata. mokSa javAnI (zrI gautamasvAmIno rAsa) ane pachI to... | tAlAvelI hatI te khAtarI karavA aSTApade
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 522 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi pahoMcyA te eka vakhata ane khIrane akhUTa | paramAtmAnA 1452 gaNadharo paikI bIjA kIdhI te bIjI vakhata. ema be ja vakhata | koine AvI labdhi na hatI. labdhino upayoga karyo ane kahevAya che ke | ApaNe paNa teozrI pAse dIkSita thayA upayoga to eka vakhata mUkyo nathI. kharA | hota to kevaLI thai mokSasthAne hota.. vinIta ! hastadIkSita : 50,000 kevalI bhagavaMta jene dIkSA Ape tene kevaLajJAna thAya tevI labdhi bIjA koi gaNadharane hatI? nA, kula Ayu : 92 varSa jANavAmAM nathI AvyuM. covIsa tIrthaMkara nirvANa gAma : rAjagRhI nagara, vaibhAragiri * * * (jemanA prabhAve durgama kAryo sugama bane che.) gautamAru oi zraddhALuone zighaphaLa ApanArA ane suprabhAta jemanA darzana-vaMdanA vividha kaSTone kApanArA che.
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ para3 A gaNadhara mahAvIranA... | -madhukara zrI gautamasvAmI mahAvIra devanA prathama gaNadhara hatA paraMtu bhagavAna , mahAvIranA kula agiyAra gaNadhara hatA ane te sarva zAnI-tapasvI bhavyAtmAo hatA. gautama gaNadhara sAthenA anya gaNadharo viSenI mAhitI gautamasvAmInA caritra AsapAsanA AbhAmaMDaLa jevuM rUpa dhAraNa kare che. enAthI kamaLathI sarovara ane sarovarathI kamaLa zobhAyamAna bane che tema, guru gautamanA caritranI rekhAo vadhu dedIpyamAna bane che. -saMpAdaka sarvajJa ane sarvadarzI paramAtmA zrI mahAvIra bhagavAnano pAvApurImAM brAhmamuhUrte praveza thatAM ja pAvApurInuM AkAza devaduMdubhinA avAjathI guMjI UThyuM. pAvApurInuM mahasena vana vividha prakAranAM puSpothI maheMkI UThayuM. koyala TahukavA lAgI. mayUra potAnI paMkha phelAvI nRtya karavA lAgyA. vRkSo para cakalIo cahakavA lAgI. mahasena vanamAM cAre bAju AnaMdanuM sAmrAjya phelAI gayuM. vaizAkha zukla ekAdazIno maMgala dina bhagavAnanA samavasaraNathI zobhAyamAna thaI gayo hato. zItala havA maMda gatithI vahI rahI hatI. asIma AkAza sImita lAgI rahyuM hatuM. koTi-koTi deva-devendronA gamanAgamanathI janasamUhanAM bhaktigItonA dhvanio jagyAe jagyAe saMbhaLAtA hatA. te divase kevaLajJAnanI pragaTa jyotie mUrtarUpa grahaNa karIne pAvApurInA prAMgaNamAM potAno mukAma karI lIdho hato. paramAtmAnI patitapAvanI bhavya janahitakAriNI vANI pravahamAna hatI. devasamUha, janasamUha ane jIvasamUhanuM Agamana eka tathyane pragaTa karI rahyuM hatuM ke anaMta lokottara vibhUtisaMpanna paramAtmA samavasaraNamAM birAjamAna che. paramAtmAne kevaLajJAna prApta thayuM hatuM vaizAkha zuklA dazamInA divase, paNa zAsana-sthApanA thaI vaizAkha zuklA ekAdazInA divase. to te divase caturvidha saMgharUpa vIrazAsananI sthApanA thaI rahI hatI. gaNadharapadanI sthApanA thaI rahI hatI. tatkAlIna tatvadezIya prakhara paMDita paripUrNa agiyAra mahAvidvAna brAhmaNa paramAtmAne samarpita thaI gayA hatA. temanA AtmasamarpaNa ane zAsana-sthApanAnI saMdeza-lahara sarvatra prasArita thai gai hatI. te agiyAre vidvAna pravartamAna jainazAsananA gaNadhara-adhinAyaka thayA. - bharatakhaMDanI AryabhUmi ApanI padarajathI pAvana banAvavAvALA te agiyAra gaNadharomAM sauthI pahelA che indrabhUti, jemaNe pacAsa varSanI umare saMyama grahaNa karyo. trIsa varSa sudhI saMyamapAlana karatAM pazcAta temane kevaLajJAna prApta thayuM. bAra varSa sudhI teo kevaLI avasthAmAM vicaryA ane bANuM varSanI uMmara pUrNa karI mokSe gayA.
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa24 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi agnibhUti temanA nAnA bhAI. temano janma kRttikA nakSatramAM thayo hato. te 46 varSa sudhI gRhasthAvasthAmAM rahyA, 12 varSa sudhI chadmastha avasthAmAM rahyA ane 16 varSa sudhI kevaLI avasthAmAM rahyA. 74 varSanI vaye mokSa prApta karyo. trIjA gaNadhara vAyubhUti, te paNa indrabhUtinA nAnA bhAI hatA. temano janma svAti nakSatramAM thayo hato. te 42 varSa sudhI gRhastha-paryAyamAM rahyA, 10 varSa sudhI chadmastha paryAyamAM rahyA ane 18 varSa sudhI kevaLI paryAyamAM rahyA. tema 70 varSanI uMmara pUrNa karIne temaNe siddhagati prApta karI. indrabhUti, agnibhUti ane vAyubhUti traNe sagA bhAI hatA. cothA gaNadhara bhakta, je pitA dhanamitra ane mAtA vAruNInA putra hatA, kolloga saMnivezanA nivAsI hatA, bhAradvAjagotrIya hatA. temano janma zravaNa nakSatramAM thayo hato. 50 varSanI vaye cAritra grahaNa karyuM. 12 varSa saMyamapAlana pazcAt temane kevaLajJAna prApta thayuM. 18 varSa sudhI kevaLI paryAyamAM rahyA ane 80 varSanI uMmara paripUrNa karIne te muktigAmI thayA. | uttarAphAlganI nakSatramAM janmelA gaNadhara sudhamAM paNa kollAga saMnivezanA nivAsI hatA. agnivaizyApanagotrIya dhammila pitA ane bhadrilA mAtAnA te saMtAna hatA. 50 varSanI uMmaramAM temaNe saMyama grahaNa karyo. 42 varSa chadmastha avasthAmAM rahyA. te pachI 8 varSa kevaLI paryAyamAM vyatIta karIne, 100 varSanI uMmara pUrNa karIne, siddhagatine prApta thayA. vasiSThagotrIya dhanadeva pitA tathA vijayAdevInA saMtAna maMDika gaNadhara maghA nakSatramAM janmyA hatA. temaNe 65 varSanI uMmaramAM bhagavAna pAse cAritra grahaNa karyuM. 14 varSa sudhI chadmastha avasthAmAM rahevA pazcAt kevaLajJAna prApta thayuM. 16 varSa kevaLI payayamAM vitAvIne temaNe 95 ! varSanI uMmara pUrNa karI caudamuM guNasthAna prApta karyuM. - sAtamAM gaNadhara kazyapagotrIya mauryaputra hatA. te rohiNI nakSatramAM janmyA hatA. maurya pitA ane vijayadevA mAtAnA saMtAna hatA. maurya saMnnivezanA nivAsI hatA. 22 varSanI uMmaramAM cAritra grahaNa karyuM. para varSa saMyamapAlana pazcAt kevaLajJAna prApta thayuM. 16 varSa teramA guNasthAnamAM vitAvIne temanI potAnI 80 varSanI uMmara pUrNa thatAM mukti prApta karI. mithilAnivAsI deva pitA ane jayaMtI mAtAnA putra akampita gautama gotrIya hatA. uttarASADhA nakSatramAM janmyA hatA. 48 varSanI uMmaramAM cAritra grahaNa karIne 9 varSa chagha0 avasthAmAM vitAvyAM. 21 varSa kevaLI paryAyamAM, 78 varSanI vaye nivaNi prApta karyuM. kozalA nivAsI hastigotrIya acalabhrAtA gaNadhara vasu pitA va naMdA mAtAnA saMtAna hatA. mRgazirA nakSatramAM temano janma thayo hato. temaNe 46 varSa gRhasthAvasthAmAM, 12 varSa chaghastha avasthAmAM ane 14 varSa kevaLI avasthAmAM vitAvIne 72 varSanI uMmaramAM nivaNi prApta karyuM. dasamA gaNadhara metArya azvinI nakSatramAM janmyA hatA. kauzAMbI nivAsI kauDiyagotrIya datta pitA tathA varuNadevA mAtAnA te putra hatA. 36 varSa gRhastha dharmanA pAlana pazcAt temaNe bhAgavatI pravrajyA aMgIkAra karI. dIkSAnAM 10 varSa pachI temane kevaLajJAna prApta thayuM. 16 varSa
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ pa25 - ------ sudhI dharmamArga darzAvatA rahyA. A prakAre 62 varSanI uMmara pUrNa karIne teo muktimArge saMcaya. agiyAra gaNadharomAM laghutama vayanA gaNadhara prabhAsa hatA. koDiyagotrIya bala pitA tathA atibhadrA mAtAnA putra hatA. puSya nakSatramAM nmelA prabhAsa rAjagRhInA hatA. 16 varSanI laghu vaye vidyAmAM pAraMgata thaI gayA hatA. 16 varSe cAritra grahaNa karyuM ane tarata ja paramAtmA mahAvIra devathI gaNadharapada prApta karI lIdhuM. kamAlanI vAta to e che ke temaNe paNa tripadI grahaNa karIne muhUrta mAtramAM bAra aMgonI racanA karI lIdhI. A bhagavAna mahAvIranA samayanI eka gauravamayI ghaTanA che ke eTalI laghuvayamAM vidvattA, yogyatA evuM saMpannatAne eka ja sthAna para ekatrita thavAno abhUtapUrva avasara prApta thayo. dIkSAnAM 8 varSa pazcAta temane kevaLajJAna prApta thayuM. 16 varSa kevaLI avasthAmAM vitAvIne ane 40 varSanI vaya pUrNa karI, dehatyAga karI, nivaNi prApta karyuM. eka pazcAta eka agiyAre vaidika mahAvidvAnonA bhagavAna prati samarpaNa jinazAsananI prasthApanA evaM prabhAvakatAnI spaSTarUpa zreSThatA siddha kare che. gaNadharonA A saMkSipta paricayathI A spaSTa thaI jAya che ke paramAtmAnA anaMta jJAnadarzananA lokottara aizvaryanI sthiti kevI haze? paramAtmAnA A lokottara aizvarya pAse potAne ajeya mAnavAvALA A diggaja vidvAnoe potAnuM samarpaNa karavAmAM jarA paNa vilaMba na karyo! A badhA vidvAno alaga alaga gotrIya hatA, paNa paramAtmAnA zAsanamAM samAna hatA. paramAtmAnA zAsanamAM gotrabheda to dUra, varNabheda paNa na hato. paramAtmAe badhAne eka ja - .. mAM pravrajita karyA hatA! karavAnI tAkAta o o maMtranA prakAzita thai(bhIlaDI mAM nI) oooooooooooooo
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa26 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi bhagavAna mahAvIranA prathama samAgamamAM zaraNAgati-samarpaNa - jazubhAI je. zAha ApaNI buddhi, samajaNa ane zAna sudra che. satya virATa che, anaMta che, bhavya che. A bhAna rAkhavAthI ApaNA ahaMnuM visarjana thAya che. ahaM tUTatAM mamatva paNa jAya che. satyanI anaMta virATatAnuM ApaNane bhAna thAya che. atre indrabhUtine satyanuM darzana thayuM tyAre mamatva gayuM jJAnano AvirbhAva thayo ke satya zuM che tenuM varNana karavAmAM AvyuM che. atre zAra, samarpaNa ane zaraNAgatinA marmonuM udghATana che. bhakti ane RjutAnI abhivyakti che. -saMpAdaka parama upakArI, devAdhideva traNa lokanA nAtha, carama tIrthapati, paramAtmA mahAvIra prabhunA prathama gaNadhara, mahAmaMgalakArI, anaMta riddhi-siddhi ane aneka labdhinA bhaMDAra zrI gautamasvAmInuM jIvana pavitra ane prabhAvazALI hatuM. jemaNe prathama paricayamAM AvatAM ja potAnuM jIvana mahAvIra prabhunA caraNe samarpita karyuM hatuM. zAstrakAroe guru gautamanA ziSyatva ane bhaktinA mukta kaMThe vakhANa karyA che. AjathI 2500 varSa pahelAMnI A ghaTanA Aje paNa evI ne evI che ? zrI IndrabhUti vasubhUtiputra, pRthvIbhaye gautamagotraratnam | suvanti devAsuramAnavendrAsa gautamo yacchatu vAMchita me | pRthvIdevIne mahAmaMgalakArI svapnasUcita putra garbhamAM Avyo ane pUrA mAse rU5, teja ane sauMdaryanA avatAra samo bALaka avataryo. mAtApitAe putranuM nAma indrabhUti pADyuM. undrabhUtine anukrame agnibhUti ane vAyubhUti nAmanA bhAIo thayA. traNe bhAIo moTA thatAM vidyA, buddhi, dharma AdimAM AgaLa vadhatA rahyA. traNe bhAIo dharma, vidyA ane zAstramAM pAraMgata bane te mATe mAtApitAe temane yogya upAdhyAya pAse abhyAsa mATe mUkyA. tyAM traNe bhAIo jhaDapathI cAra veda ane cauda vidyAo tathA anya zAstromAM pAraMgata banyA ane samagra dezamAM mahAvidvAna tarIke paMkAvA lAgyA. deza-paradezanA seMkaDo vidyArthIo A mahApaMDitonA AzramomAM rahIne vidyAbhyAsa karavA lAgyA. mahApaMDita indrabhUtinI kAyA sAta hAtha UMcI, majabUta ane suMdara hatI. temano varNa kAmadeva jevo mohaka hato. caherA para sadAye jJAnano prakAza jhaLahaLato. jIbha para sarvadA sarasvatIno vAsa hato. A sarvaguNasaMpannatAne lIdhe dhIre dhIre temanAmAM huM sarvajJa chuM evo bhAva jAgRta thayo. aneka vidvAno sAthe vAda-vivAdamAM UtaratA ane vijayI thatA eTale temanA ahaMkAramAM umero thato gayo.
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 527 A e ja samaya hato ke jyAre mahAvIra prabhu dIkSA grahaNa karI ghora tapazcaryA karI rahyA hatA. bAra varSa sudhI tapa karIne bhagavAne ghora upasargone pUrNa samatAbhAve sahana karIne kAyAnI mAyAne visArI mUkI hatI. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArye yogazAstranI racanA karatAM kahyuM che ke, 'namo TurvArA vi-vairivAranivAnei, arhate yogInAthAya, mahAvIrAya tAyine / ' evA bhagavAna mahAvIranA dIkSA lIdhAnA teramA varSanA madhyabhAgamAM, vaizAkha suda dazamanA divase, RjuvAlukA nadIne kAMThe, zAlavRkSanI nIce, paramAtmA godohAsane UbhaDaka beThelA hatA. chaThThano tapa hato. uttarA phAlgunI nakSatrano yoga hato. te vakhate paramAtmA vI2ne uttamottama samasta AvaraNa vagaranuM, sarva prakAre paripUrNa evuM kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApta thayuM. zrI mahAvIrasvAmI sarvajJa-sarvadarzI thayA. mahAvIra prabhune kevaLajJAna thatAM ja indranAM indrAsana DolyAM. avadhijJAnathI prabhune kevaLajJAna thayAnI vAta jANI tarata ja devonA parivAra sAthe indra AvI pahoMcyA ane samavasaraNanI racanA karI. te samavasaraNamAM besIne prabhue dezanA ApI. A prathama samavasaraNamAM mAtra indra ane devo ekaThA thayA hovAthI prabhunI prathama dezanA niSphaLa gaI. prabhu tyAMthI vihAra karI apApApurInI pAse AvelA mahasena nAmanA udyAnamAM padhAryA. e samaye apApApurImAM vikhyAta vedAMtI somila nAmano dhanavAna brAhmaNa raheto hato. A somile bhavya yajJa AraMbhyo ane yajJanI vidhi mATe aneka vidvAna paMDitone bolAvyA. A tamAma paMDitomAM te samayanA sauthI vadhu vidvAna gaNAtA indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, vyakta, sudharmA, maMDita, mauryaputra, akaMpita, acalabhrAtA, metArya ane prabhAsa nAmanA agiyAra paMDito mukhya hatA. A vidvAnonI nizrAmAM somile yajJa AraMbhyo. vividha chaMdoyukta maMtroccArathI vAtAva2Na gUMjavA lAgyuM. yajJakuMDamAMthI nIkaLatI jvALAo gaganane AMbavA lAgI, eve samaye paramAtmA mahAvIrane vaMdana karavA mATe AkAzamAMthI devono samUha pRthvI para UtaravA lAgyo. ATalA badhA devone joI yajJamAM hAjara rahelAM loko khuzakhuza thaIne kahevA lAgyAM ke, 'juo, juo ! A mahAna vidvAna brAhmaNonA hAthe thatI zuddha yajJAdika kriyA ane pavitra maMtranA prabhAvathI seMkaDo devo yajJamaMDapamAM AvI rahyA che. sakala zAstromAM pAraMgata, sarvaza indrabhUti gautama jyAM birAjamAna hoya tyAM devo Ave temAM zuM Azcarya !' paraMtu bIjI ja paLe lokone Azcarya thayuM ke, "are, A zuM ? yajJamaMDapa vaTAvIne devo kyAM jaI rahyA che ?' ema thavAthI yajJabhUmi para sopo paDI gayo ! paMDito jhaMkhavANA paDI gayA. mahApaMDita indrabhUti vicAramAM paDI gayA ke, A zuM thaI rahyuM che ! pUchaparacha karatAM mahApaMDita indrabhUtinA kAne lokonA avAja saMbhaLAyA ke A devo to mahasena vanamAM AvelA sarvajJa paramAtmA mahAvIrasvAmIne vaMdana karavA jAya che! A zabdo sAMbhaLatAM ja indrabhUti krodhathI dhamadhamI UThyA : 'A jagatamAM, A samasta pRthvI 52 mArA sivAya bIjo koI sarvajJa che ja kyAM ?' paNa A zuM? kahevAto tAro mUrkha lokone chetarI zake,
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa28 ] " [ mahAmaNi ciMtAmaNi 4jJapaNuM paNa A dhutArAe to devone paNa chetayAM che! nahitara, A pavitra yajJamaMDapa ane mArA mukhamAMthI thatA maMtroccArone choDIne devo Ama AgaLa na jAya ! kharekhara, A devone chetaranAra mahAvIra pAkhaMDI hovo joIe. gussAthI dhamadhamatA indrabhUti vicAravA lAgyA ke, huM sarvajJa chuM ane chatAMye bIjo koI sarvajJa hoya te kema banI zake ? eka guphAmAM zuM be siMha rahI zake? eka myAnamAM zuM be talavAra rahI zake? to pachI eka pRthvI para be sarvajJa kema saMbhave? huM enA sarvajJapaNAno daMbha cIrI nAkhIza. bhagavAna mahAvIrane vaMdana karI pAchA pharatAM lokone indrabhUti hasatAM hasatAM pUchavA lAgyA, 'kema ? tame te sarvajJane joyo ? kaho to kharA, tamAro te sarvajJa kevo che? bhAI, tamArA te sarvajJanuM varNana to karo jarA....' loko kahevA lAgyAM, "he indrabhUti! zuM paramAtmA mahAvIra devanuM adbhuta rUpa! karoDo varSonuM AyuSya hoya ane hajAro jihvA hoya to paNa bhagavAnanA guNonuM pUruM varNana na thaI zake, evA e suMdara, advitIya, guNavAna ane sarvaguNasaMpanna che. joyA ja karo, joyA ja karo, to ya tRpti na thAya evuM adbhuta emanuM rUpa che !' lokonAM vacano sAMbhaLI indrabhUti lAlapILA thaI gayA. basa, atyAre ja mahasena vanamAM jaI e mahAdharvarAjanA sarvajJapaNAne chedI-bhedI nAkhe ne vAdamAM ene mahAta karIne mAra : siddha karyuM. e vAdamAM hArI jatAM eno mithyADaMbara khullo paDI jaze ane mAro jayajayakAra thaze. ema thavAthI mArI kIrti bamaNI thaIne comera prasaraze !!!' gauDa dezamAM janmelA paMDito mArA bhayathI DarIne saMtAI gayA che. gujarAtanA paMDito mArA nAmathI dhrUje che. mALavAnA paMDito to kyAMya dekhAtA nathI. ane lATanA paMDitono kyAMya patto nathI! draviDa dezanA paMDito zaramathI nIcuM moM laIne phare che! mArA nAme jagatano koI vidvAna vivAda karavA taiyAra thato nathI, tyAM A sarvajJano zo hisAba ! agnibhUti Adi paMDito indrabhUtine kahe che : he vaDIla baMdhu! eka pAmara vardhamAnane jItavA Apa zA mATe jAo cho ? Apa AjJA karo; amArAmAMthI koI paNa jAya ane ene parAsta karIne pAcho Ave !' indrabhUti kahe che : "are agnibhUti ! A kAma to mAro eka sAmAnya ziSya paNa karI zake tema che. paNa A kahevAtA sarvajJane to mAre jovo che ne jItavo che. jema ghANImAM eka talano dANo pilAto rahI gayo hoya, jema ghaMTImAM anAjano eka dANo daLAto rahI gayo hoya, tema jagatamAM sarva vAdIone jItatAM A ekAda dANo rahI gayo haze! mATe A vardhamAnane jItavA mATe ja javuM joIe ema mane lAge che.' pacAsa varSanI vayanA sAkSAt sarasvatInA avatAra samA indrabhUti gautame potAnA samagra ziSya parivAra sAthe, pUrNa ADaMbara pUrvaka, jyAM parama tAraka devAdhideva trilokanAtha carama tIrthapati paramAtmA mahAvIradeva mahasena vanamAM samavasaraNamAM birAjI jagatanA jIvone mahAupakArI dharmavANInuM amRtapAna karAvI rahyA che te bAju Daga mAMDyAM. emanAM pagalAMthI pRthvI dhamadhamI UThI. potAno prabhAva pADavA indrabhUtie AkhA zarIre bAra tilaka karyA hatAM, sonAnI janoI dhAraNa karI hatI,
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 529 kAraka uttamottama pItAMbara paheryuM hatuM. ziSyo indrabhUtinI biradAvalI bolI rahyA hatA : "he sarasvatI kaMThAbharaNa, he vAdavijaya-lakSmIzaraNa, he vAdI-madagaMjana, he vAdI-mukhabhaMjana, he vAdI-gajasiMha, hevAdIzvaralIha, he vAdasiMha aSTApada, he vAdavijayavizada, he vAdI-cakracUDAmaNi, he paMDita ziromaNi, he vijatAnekavAda, he sarasvatIlabdhaprasAda !' , pAMco ziSyothI vIMTaLAyelA indrabhUti rastAmAM vicAre che ke, are, A mUrkha mANasane AvuM kayAMthI sUchyuM? eNe sarvajJano DoLa karI mane zA mATe chaMcheDyo? ene khabara nathI ke sarvajJa evo A indrabhUti paLavAramAM tAruM abhimAna utArI nAkhaze. Ama aneka jAtanA abhimAnathI bharelA, garvathI chakelA, tarka vitarka karatA, indrabhUti AgaLa vadhyA. gautamasvAmInA rasamAM AnuM varNana karatAM kavie kahyuM che ke, tava caDhiyo ghaNa mAna gAje, IdabhUI bhUdeva to, huMkAro karI saMcariyo, kavaNa su jinavara deva to, jojana bhUmi samavasaraNa, pekhe prathamAraMbha to." traNa lokanA nAtha, devAdhideva vItarAga paramAtmA samavasaraNamAM besI jyAM dezanA daI | rahyA che tyAM indrabhUti AvyA ane pravezatAM ja devoe racelA samavasaraNanI zobhA nIrakhavA lAgyA. traNa gaDhathI yukta evuM suMdara, divya, maMgala, pavitra, bhavya samavasaraNanuM pagathiyuM caDatAM ja AzcaryamAM garakAva thaI gayA. trIjA gaDhamAM praveza karatAM suvarNamaya siMhAsana para beThelA, baMne bAju indro jemane cAmara DhoLI rehyA che evA, divyamUrti, covIsamA tIrthapati, cotrIza atizayothI zobhI rahelA, pAMtrIza guNothI yukta, amRtamaya vANIthI dezanA ApI rahelA karuNAsAgara paramAtmA mahAvIrasvAmInuM parama tejasvI, bhavya, zAMtasudhArasa nijharatuM mukhAraviMda jue che ne diMga thaI jAya che ! ekadama UbhA rahI jAya che ane vicAravA lAge che ke, A te brahmA haze? viSNu haze? ke zaMkara haze? AvuM adbhuta suMdara rUpa ! hajAro sUryathI paNa adhika tejasvI! seMkaDo kAmadevothI paNa suMdara ! hajAro caMdro karatAM saumya ! kharekhara, sAkSAt trilokanAtha vinA A zakya nathI. A covAzamAM tIrthapati bhagavAna mahAvIra ja che. vaLI, abhimAnano uchALo Avyo ke, jo Ane jItI lauM to traNe lokamAM mArI kIrti gAje. tyAM, amRta jevI madhura vANIthI meghadhvani jevo avAja saMbhaLAyo : he gautama indrabhUti ! tuM ahIM bhale Avyo." paramAtmAnI vANI sAMbhaLI indrabhUti vicAramAM paDI gayA zuM paramAtmA mane oLakhe che? paNa, bIjI ja kSaNe, abhimAna rUpI sarpa phUphADo mArI rahyo : "mane koNa oLakhatuM nathI? paNa, A mahApuruSa mArA manamAM rahelA saMdehanuM samAdhAna karI Ape to huM emane sAcA sarvajJa mAnuM." indrabhUti hajI to manamAM vicAre che tyAM to samudramaMthana jevo, gaMgAnA dhIragaMbhIra pravAha jevo, brahmAnA mukhamAMthI nIkaLatA Adi dhvani jevo avAja saMbhaLAyo, "he priya gautama ! tArA manamAM saMdeha che ke jIva che ke nahi? kharuM? huM kahuM chuM ke jIva nAme tattva che. e svataMtra
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 530 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ane zAzvata che. deha ane jIva baMne judA che. deha paMcamahAbhUta, jevAM ke agni, pRthvI, jaLa, vAyu ane AkAzano che, jyAre jIva e AtmA che. jIvane nathI varNa, nathI sparza, nathI gaMdha. e to ajara amara sanAtana che. jIvanuM bIjuM nAma che AtmA. AtmA jJAnamaya che. jevI rIte dUdhamAM ghI, talamAM tela, lAkaDAmAM agni, puSpamAM sugaMdha ane caMdrakAnta maNimAM jaLa raheluM che, tevI rIte zarIrathI judo paNa zarIramAM ja rahelo AtmA che." A sAMbhaLatAM indrabhUti gautamanA manano saMzaya tarata ja dUra thayo. paramAtmAnA mukhathI nIkaLelI vANI dvArA potAnA manano saMzaya dUra thatAM indrabhUtinA garvanuM visarjana thayuM. paramAtmAnA darzanamAM evI tAkAta che ke tamAma doSo zAMta thaI jAya. indrabhUti potAnI tamAma vidvattAne, tamAma paMDitAIne, tamAma hoMziyArIne phagAvI daI, abhimAnane ogALI daI, paramAtmA vIranAM caraNomAM potAnuM mastaka jhukAve che. ekaluM mastaka ja nahi, potAnuM mana, potAno deha, potAno AtmA, samagra jIvana prabhu vIranA caraNe samarpaNa kare che. athati, saMpUrNa samarpaNabhAva sAthe paramAtmA vIranAM caraNomAM potAnuM samagra jIvana arpaNa karI potAnA pAMcaso ziSyo sAthe aNagAra bane che. prabhu vacane tripadI lahI, sUtra race teNI vAra; caudaya pUravamAM race, lokAloka vicAra. bhagavatIsUtre dhUra namI, baMbhI lipi jayakAra; loko lokottara sukha bhaNI, bhAkhI lipi aDhAra." 'zrI vardhamAnAt tripadImavApya muhUrtamAtreNa kRtAni yena aMgAni pUrvANi caturdazApi, sa gautamo yacchatu vAMchitaM me / ' paramAtmA vIranA prathama ziSya, paramAtmA vIranA prathama gaNadhara tarIkenuM sthAna prApta kare che. are, kevo uttama samarpaNabhAva! kevI e guraziSyanI alabelI belaDI ! bhagavAna mahAvIrasvAmIne jItavA AvelA indrabhUti sarva rAgadveSane jItIne bhagavAnanA banI rahyA ! bhagavAna mahAvIra pratyeno gautamasvAmIno samarpaNabhAva ajoDa ane adbhuta hato. aneka ziSyonA guru hovA chatAMye gautamasvAmImAM kadI abhimAna na hatuM. emanuM jIvana saraLa, saumya ane prabhAvazALI hatuM. mana, vacana, kAyAthI saMpUrNa samarpita thayelA A bhavya AtmA ananya bhaktibhAva keLave che. potAnA jJAnano ghamaMDa, sApa jema kAMcaLI utAre tema utArIne, jyAre jyAre saheja paNa zaMkA paDe tyAre paramAtmAne "majo!"nuM saMbodhana karI vinayapUrvaka prazna kare che. paramAtmA paNa premathI he goyama !' evA mIThA saMbodhanathI praznano uttara Ape che. A adhikAra ApaNane bhagavatIsUtramAM jovA maLe che. paramAtmAnA caraNe saMpUrNa samarpita thayelA guru gautama, mahA vivekI ane ati namra che, e vAta temanA jIvanamAM Dagale ne pagale jovA maLe che. jema ke, AnaMda zrAvake aNasaNa svIkArI ugra ArAdhanA zarU karI te samAcAra jANI, gautamasvAmI AnaMda zrAvakanI zAtA pUchavA temane ghera gayA. AnaMda zrAvake gautamasvAmIne vaMdana karI kahyuM ke, "mane avadhijJAna thayuM che. tethI huM AkAzamAM saudharmakalpa sudhI ane pAtAlamAM lolucca narakAvAsa sudhInA padArthone jANI zakuM chuM."
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 531 mahAjJAnI gautamasvAmIe AnaMda zrAvakane kahyuM, "he AnaMda ! zrAvakane avadhijJAna thAya kharuM, paNa ATaluM dUragrAhI thAya nahIM. mATe tamAre bhrAntakathananuM prAyazcitta karavuM joIe." AnaMde kahyuM, "he prabhu! mane zraddhA che ke meM satya vacana ja kahyuM che. chatAM Apa parama kRpALu vIra bhagavaMtane pUchajo.' guru gautamasvAmI bhagavAna vIra pAse Ave che. bhagavAna kahe che, "he goyama! AnaMda zrAvaka sAcA che. mATe tamAre tamArA brAntakathana mATe prAyazcitta karavuM joIe. te mATe AnaMda zrAvaka pAse jaI kSamA mAgavI joIe." mahAjJAnI, paramAtmAnA prathama gaNadhara, dvAdazAMgInA racayitA, aneka ziSyonA svAmI evA gautamasvAmI ja paNa abhimAna rAkhyA vagara tarata ja pAchA AnaMda zrAvaka pAse jAya AnaMda zrAvaka samakSa be hAtha joDI potAnA brAntavacana badala micchA mi kuMDe mAMge che. kevI bhavya namratA ! prabhunI sevA e to gautamasvAmIne mana jIvanasarvasva hatuM. aneka labdhionA svAmI hovA chatAMya sadAya eka nAnakaDA ziSyanI mAphaka paramAtmAnI niraMtara bhakti karatA hatA. sarvajJa bhagavAna mahAvIra para gaNadhara gautamane ananya anurAga hato. A anurAga kevaLajJAna thavAmAM avarodharUpa hato. paramAtmA vIrane potAnA nivaNasamayanI khabara hovA chatAM, gautamasvAmIne brAhmaNa devazamanei pratibodhavA mATe mokalyA. gautamasvAmI devazamanei pratibodhIne pAchA phare che tyAre rastAmAM ja temane samAcAra maLe che ke, paramAtmA vIra nivaNi pAmyA che. sAMbhaLatAM ja gautamasvAmI codhAra AMsue raDavA lAgyA. he vIra ! he vIra ! he svAmI !have huM konA caraNakamaLamAM mAruM mastaka jhukAvIne vAraMvAra padArtho viSe prazno pUchIza? have huM he bhagavAna !" evuM saMbodhana kone karIza? mane have bIjo koNa kahe goyama !' kahIne saMbodhaze? he traNa lokanA nAtha ! he dayALu bhagavAna, chellI ghaDIe Ape mane dUra mokalI dIdho?" paramAtmAne yAda karI raDatAM raDatAM gautamasvAmInI zAnadaSTi sateja thai. zrutajJAnano upayoga mUkyo ane ekadama vicAra Avyo H vItarAga to sneha vagaranA ja hoya. mArA ekapakSIya snehane dhikkAra che. mAre AvA snehano A kSaNe ja tyAga karavo joIe. huM ekalo ja chuM. mAruM koI nathI tema huM paNa koIno nathI. AvI rIte samabhAva vize ArUDha thatAM gautamasvAmIne kevaLajJAna thayuM. eka kavie kahyuM che ke A 'ahaMkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye / viSAdaH vattAyabhUta, vitra zrI tamAma ' - indrabhUti gautama, gaNadhara bhagavaMtano pracaMDa garva teone bodhane mATe thayo. temano paramAtmA vIra pratyeno rAga guru bhaktimAM pariNamyo ane paramAtmAnA virahathI udbhavelo kheda kevaLajJAna prApta karavAmAM sahAyabhUta thayo. Ama, bhagavAna mahAvIranA prathama samAgamamAM saMpUrNa zaraNAgati svIkArI, paramAtmAne samagra jIvana samarpaNa karanAra indrabhUti brAhmaNa paramAtmA vIranI kRpA pAmI indrabhUtimAMthI gaNadhara gautamasvAmI banyA ane sarvajJa banIne mokSasukhane pAmyA. * * *
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ 532 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi kevaLajJAnanI uSA pragaTI! - zrI IzvarabhAI ha. paTela guru gautamane kevaLajJAna prApta thavAmAM eka mAtra taraNA jevo aMtarAya hato, te deharAga. prabhunI hayAtImAM prabhunA pArthiva deha pratyenI ananya anurAgitA. prabhunA nirvANa sAthe gautamasvAmIthI e deharAga kema chUTe che ane kevaLajJAnano sUrya kevo jhaLahaLI rahe che tenuM suMdara varNana A lekhamAM maLe che. -saMpAdaka AsonI amAvAsyA! prabhu mahAvIrano e nirvANadina! sAro jagatane satya ane ahiMsAno parama tejasvI amara saMdeza denAra prabhu mahAvIrano e nivaNadina! ' ' , - " - saMta puruSa kadI nirvANa pAmatA nathI. nirvANa pAme che temano pArthiva deha. e AsonI amAvAsyAno divasa hato. Aje prabhu potAno pArthiva deha choDI javAnA che. paNa prabhu mahAvIranA manamAM eka AchIpAtaLI ciMtA che. e che potAnA zreSTha ziSya gautamanI. gautama e bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya, prathama gaNadhara. gaNadhara gautamano prabhu mahAvIra upara eTalo badho sneha ke na pUcho vAta. A atyaMta snehapaNAne kAraNe gautamanA manamAM mahAvIra pratye rahelI bhAvanAe atirekanuM svarUpa lIdhuM. AthI karIne gaNadhara gautama prabhunA tattvanA rAgI banavAne badale deharAgI banavA lAgyA. tethI prabhunA manamAM potAnA mahAna ziSya pratye A chellI ghaDIe potAnI divya dRSTithI joI lIdhuM ke, huM jaIza eTale gautama mArA pratyenA atyaMta snehane kAraNe kadAca potAnI jAtanuM bhAna bhUlI jaze. mArA dehavilayanA vilApamAM te kadAca gAMDotUra banI jaze. AthI karIne te kevaLajJAnathI vaMcita rahI jaze. mArA deha sAthe mamatA bAMdhI beThelo gautama badvivAna gautama zuM kevaLa vaMcita rahI jaze? gautamano hAtha jenA para rahe che te kevaLajJAna prApta karI le che. paNa, deha pratyenI bhAvanAmAM taNAI gayelo gautama zuM muktithI TaLI jaze? bhagavAna mahAvIre A vastu potAnI divya dRSTithI nihALI lIdhI. ane potAnA mahAna ziSyaratnane paramAvasthA prApta karAvavA khAtara potAnA nivaNidinanA divase gautama munine bAjunA gAmamAM devazamAM nAmanA viprane pratibodhavA sAra mokalyA. bhagavAna mahAvIranA zabdezabda jIvanamAM utAranAra gautama, prabhunI AjJAne ziromAnya gaNI cAlI nIkaLyA. temane kyAM khabara hatI ke, prabhunA jIvananI aMtaghaDI AvIne UbhI che! gautamanA gayA pachI prabhu mahAvIre potAnI samyak daSTi keLavI. AsonI amAvAsyAnI
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] . A [ 533 ghora rAtrIe potAnA zreSTha ziSya gautamanI gerahAjarImAM nirvANa pAmyA. cAre dizAmAM zaMkhanAda thayo. svarga duMdubhinAdathI gAjI UThyuM! * mAnava mAnavanA aMtaramAM jJAnajyota pragaTAvanAra mahAdIpaka lokacarmacakSu sAmethI vidAya laI cUkyo eTale mAnave sthULa koDiyAmAM dIpakamALA pragaTAvI aMdhArI rAtrine jhaLahaLAvI mUkI. hajAro dIpakothI jhaLahaLI UThelI rAtri divALI kahevAI. bIjI prabhAte, hajI sUrye potAnuM mukha pUrva dizA para kAryuM na hatuM. pUrva dizAe enA Agamana pUrve kasuMbI raMganI cUMdaDI oDhI lIdhI na hatI. evA vakhate bhagavAna mahAvIranI AjJAne sArthaka karavA bAjunA gAmamAM gayela gautamasvAmI devazamane pratibodhI utAvaLe pagale prabhu pAse AvavA nIkaLI cukayA che. tyAM to sAMbhaLyuM ke, prabha nivaNi pAmyA che ! gautamanA hRdayamAM jabaradasta dhrAsako paDyo. koI munirAje A prasaMga DhALamAM vaNyo che : dhazaka paDyo dhrAsako, Upajyo kheda apAra; vIra! vIra! kahI valavale, smare guNa saMbhAra. gautama muninA hRdayamAM gajaba dhrAsako paDyo. teo vIra ! vIra ! kahIne eka bALakanI mAphaka raDavA lAgyA. bhagavAna mahAvIranA guNo saMbhArIne AMsuDAM sAravA lAgyA. ane AgaLa vadhatAM vadhatAM kahevA lAgyA ke- aho, prabhu! A zuM karyuM, dInAnAtha dayALa! te avasara mujane tame kADhyo dUra kRpALa." aho, prabhu! mArA evA te kayA bhavanA aMtarAyo mane naDyA ke jene tame jIvana sudhI rAkhyo ane chellI ghaDIe vikhUTo pADyo ? chellI ghaDIe aLago karyo ? kaho, prabhu ! mAro evo zo aparAdha hato ? pUchIza kone prazna huM, bhatte kahI bhagavaMta; uttara koNa muja Apaze, goyama kahI guNavaMta." e to kaho, prabhu! have huM bhagavAna' kahIne prazna kone pUchIza? mArA praznano uttara koNa Apaze ? prabhu! mane maharSi gautama, gautama gaNadhara ne guru gautama kahIne badhA bolAvaze; paNa 'goyama" kahIne koNa bolAvaze? "gautama !'no nehabharyo raNako have kyAM sAMbhaLavA maLaze? - pAvApurInA dvAre AvatAM AvatAM temanA mukha upara koI ajaba rekhAo ramavA lAgI. jANe gautama muninA aMtaramAM paDelA prabhu mahAvIranAM divya vacana-kiraNo, je bhAvanAnA atirekanA bhArathI dabAI gayAM hatAM te khUba vilApanA aMte prakAzavA lAgI cUkyAM hatAM. temanA aMtaramAM prabhu mahAvIranAM divya vacanono sumadhura dhvani UThavA lAgyo. ane "goyama ! vyakti pratyeno moha e eka prakAranI bhrAnti che. Aje jagatamAM AvI bhrAntinI sattA cAlI rahI che. A vyaktirAga eka evI vastu che ke je bhalabhalA saMyamI tapasvIone paNa nimalma banAvI mUke che. gautama ! tane pharIvAra paNa e ja kahuM chuM ke, A hADacAmathI banelA mAnavadeha prati ati sneha rAkhavo e moTAmAM moTuM duHkhanuM kAraNa che. mATe, e nAzavaMta
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 534 ]. [ mahAmaNi ciMtAmaNi zarIranA pUtaLAne najara samakSathI dUra karIne, aMtaradRSTie joIza to tane satya dekhAyA vinA raheze nahIM. tyAM prabhu ke gautama nahIM dekhAya, guru ke ziSya nahIM dekhAya, mahAna ke vAmanano bheda nahIM dekhAya. tyAM dekhAze eka mAtra parama divya jyoti ! e parama jyoti sadAne mATe prakAzamaya ja rahevAnI ! A zarIrano koTho kSaNabhaMgura che, eno to eka vakhata aMta AvavAno ja che. mATe vyaktipUjAne badale AtmikapUjAne lakSya banAva. mAtra zarIrarAgI banavAne badale AtmarAgI bana !' | eka bAju nUtana varSanI navalI uSA pragaTI jagatane prakAzamaya banAvI rahI hatI ! bIjI bAju labdhivAna gautamanA aMtaranI aMdara divyajJAna-kevaLajJAnanI uSA pragaTI rahI hatI ! kAraNa ke, je vastu prabhu mahAvIranI hayAtImAM gautamasvAmIne samajAI na hatI. te prabhunA nivaNa bAda gautama munine samajAI gaI !! (amadAvAda - jhaverIpArka, zrI AdIzvara jaina maMdiramAM birAjamAna zrI gautamasvAmI More ahamadAbAdasvakarIcA zrIAdIvArogasaMSara
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 535 AtmasAdhanAnA amRtadAtA gaNadhara gautamasvAmI -zrI cetana velajI cheDA sAdI ane saraLa bhASAmAM varNavelI ghaTanAmAM paNa sAcI saMvedanAno dhabakAra hoya to te prabhAvaka banyA vagara rahe nahi. ahIM gautamasvAmInA jIvanacaritrane lekhake saraLa paNa vedhaka zailIthI vyakta karIne temanA prabhAvano paraco Apyo che. sAco bhAvaka emAM rahelI bhaktinI bhAvabharI saMvedanAo pAmIne dhanya banaze ja. -saMpAdaka "sarvAriSTa praNAzAya, sarvAbhiArthadAyine . sarvalablinidhAnAya, zrI gautamasvAmine namaH ' lobha, lAlaca ane lolupatA jene vaLage che te mAnavI dIna, raka ane nisteja banI jAya che ane agninA sparzathI jema bIja niHsAra thaI jAya che ema, AvI ThagArI AzAno dAsa banelo mAnavI potAnuM sarva sattva gumAvI bese che. saMtoe AvI AzAne haMmezAM jAkAro Apyo che. A sarvathI mukti meLavavI e paNa emanI sAdhanAnuM eka dhyeya hoya che. AvI AzA to nirAzAhatAzA karatAM paNa vadhAre nukasAna karanArI ane lAcAra banAvanArI che. saMtonI sAdhanA to amara AzAthI bharela jIvaMta sAdhanA hoya che. tethI ja emane nirAzA ane gamagInI sparzI zakatI nathI ane emanI sAdhanAmAMthI ja janmatI siddhi sau koInI AzAno AdhAra banI rahe che. AvI AzAnA mahAna AdhArastaMbha hatA anaMtalabdhinA svAmI bhagavAna mahAvIradevanA parama vinayI mukhya ziSya ane prathama gaNadhara guru gautamasvAmI. emanA nAmano eTalo badho mahimA che ke maratAMne jIvana maLe, duHkhiyAnuM duHkha dUra thAya, roga-zoka-saMtApa zAMta thaI jAya, bhaya mAtra nAza pAme ane sarvatra sukha-zAMti ane AnaMda-maMgaLa pravartI rahe! e dharmapuruSano ane emanA nAmasmaraNano e prabhAva che. e prabhAva che emanI nirmaLa, niHsvArtha ane niSkapaTa jIvanasAdhanAno ane paragaju prakRtino. emanI e sAdhanA Aje paNa kaMIka jIvo mATe AzvAsana, AzA ane AdhArarUpa banIne emanAmAM baLa, buddhi ne teja pragaTAve che. dharmanA A amRtanuM pAna karanArAM saMto ane satIo yuge yuge AvatAM ja rahe che ane keTalAka AtmAo to e amRtanuM pAna karavAnI sAthe sAthe potAnI zreSTha sAdhanAnA amRtanuM dAna karIne e parabone vadhAre samRddha banAvatA jAya che.
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 536 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi AvA ja eka mahAsaMta, zreSTha sAdhaka ane siddha mahApuruSa hatA guru gautamasvAmI, je zramaNa bhagavAna mahAvIranA dharmatIrthanA amRtanuM pAna karIne ajara-amara banI gayA. | dInaduHkhI jagata Aje paNa e mahApuruSanI labdhi, Rddhi ane siddhionuM smaraNa karIne emanuM zaraNa zodhe che. sau bhAvika naranArIo amRtanA adhikArI e prAtaH smaraNIya dharmapuruSanuM puNyasmaraNa karIne emanI stuti karatAM kahe che ? "aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; te guru gautama samarIe, manavAMchita phaladAtAra." dharmazAstronI racanA bhUmi, dharmanAyakonI avatArabhUmi, dharma ane dharmatIrthonI sthApanAbhUmi, bhagavAna mahAvIranA janma ane nivaNanI bhUmi, baDabhAgI magadha deza ! dhama, dharmasthApako ane dharmazAstronA triveNIsaMgame e dharatInA kaNa kaNane pAvana banAvI dharma-saMskAritAno ! itihAsa sarjyo hato. e purANasiddha magadhadeza e ja atyArano bihAra pradeza. magadhadezamAM gobara nAmanuM gAma, vidyA ane vidvAnonI khANa, vaidika brAhmaNadharmanuM dhAma. emAM eka yajJa-karma ane vedavedAMga-pAraMgata vipravara rahe. vasubhUti enuM nAma. yajJakarma ane vidyAdAna e ja emano vyavasAya. emanAM bhAryAnuM nAma pRthvIdevI. gautama enuM gotra. pRthvImAtAne traNa putro hatA : 'indrabhUti, agnibhUti ane vAyubhUti. traNeya sUrya, caMdra ane indra samAna tejasvI hatA. A baMdhutripuTI vidyA, dharma ane zucitAnA pavitra saMgamarUpa hatA. paMDita indrabhUtino janma zramaNa bhagavAna mahAvIra vardhamAna pahelAM ATha varSe vikrama saMvata pUrve 550mAM, AjathI lagabhaga 2550 varSa pahelAM thayo hato. temanI kAyA vaja jevI majabUta hatI. temanAM hADakAM vajURSabhanArAja nAme saMghayaNa (sAMdhA)vALAM hatAM. emanI sAta hAtha UMcI paDachaMda kAyAnAM aMga-pratyaMgo pramANasara ane sohAmaNAM hatAM. jenuM eka eka aMga pramANasara hoya evo deha. emano varNa sonAnI rekha jevo UjaLo ane tejasvI hato. paNa potAnI AvI suMdara, sudaDha ane nIrogI kAyAnuM e vipravarane bhAna na hatuM ane abhimAna paNa na hatuM. kAyA to emane mana sAdhanAnuM mAtra sAdhana hatI. e ja kALanI vAta che. apApAnagarImAM somila nAme eka dhanADhya brAhmaNa rahe. eNe moTo yajJa Adaryo hato. e mATe eNe moTA moTA agiyAra vidvAna brAhmaNone notaryA hatA. temAM pahelA traNa, eTale ke, indrabhUtiagnibhUti ane vAyubhUti mokhare hatA. agiyAre brAhmaNonI kriyAkAMDa ane maMtrAkSaromAM khUba ja khyAti hatI. lokomAM evI mAnyatA hatI ke temanA maMtroccArothI devalokanA deva paNa yajJamAM AvatA. A yajJa veLAe A nagarInI bIjI dizAmAM eka udyAnamAM prabhu mahAvIra padhAryA hatA. ane vidvAna brAhmaNo devonA AgamananI rAha jotA hatA tyAre ja devo AkAzamAM pasAra thatA dekhAyA. brAhmaNo rAjI thayA, paNa devonAM vimAno to bIjI dizAmAM jatAM dekhAyAM. koIne pUchavAthI jANa thaI ke ahIM mahAjJAnI sarvajJa evA muni padhAryA che. tyAre paMDita indrabhUtine AghAta lAgyo ane kahyuM ke, mArA jevA sarva zAstronA jJAtA ane sarvavidyAvizArada mahApaMDita beThA hovA chatAM A sarvazapaNAno DhoMga karanAra vaLI koNa che?
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 537 eTale, mahAvIranuM gumAna utAravA potAnA pAMcaso ziSyo sAthe cAlI nIkaLyA. paraMtu prabhunA kharA sarvazapaNAnI jANa thaI tyAre temaNe potAnA pAMcaso ziSyo sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. tyAra bAda temanA bhAI agnibhUti potAnA pAMcaso ziSyo sAthe potAnA bhAIne choDAvavA cAlI nIkaLyA. paNa prabhu mahAvIre temane upadeza Apyo tyAre teo paNa potAnA pAMcaso ziSyo sAthe dIkSita thayA. laghubaMdhu vAyubhUtie paNa ema vicAryuM ane teonuM paNa e ja pariNAma AvyuM. te pachI yajJakAryamAM rokAyelA bAkInA AThe paMDitonI paNa e ja pariNati thaI. Ama, agiyAre paMDitonI zaMkAnA nirAkaraNamAM bhagavAna mahAvIre je jJAnagaMbhIra vAto samajAvI emAM jIvane saMsAramAM rokI rAkhIne emAM rakhaDAvanArAM kAraNonuM ane saMsAranA baMdhanamAMthI mukta thavAnA upAyonuM spaSTa, surekha ane pratItikara nirUpaNa jovA maLe che. A agiyAre paMDito sAthenA bhagavAna mahAvIranA vArtAlApane zAstrakartAoe 'gaNadharavAda'nA nAme oLakhAvyo ane sAcavI rAkhyo. bhagavAnanA samasta zramaNasaMghanA nAyaka banyA hatA guru gautamasvAmI. bhagavAna mahAvIra ane guru gautama vaccenA snehano taMtu cheka prathama tIrthakara zrI RSabhadeva bhagavAnanA yugathI laMbAto hato. lAkhanA AMkaDAmAM dasa, vIsa, pacIsa, pacAsa hajArano AMkaDo ApameLe samAI jAya, evuM ja AtmayogI mATe Rddhio, siddhio ane labdhionA camatkAranuM hoya che. gautamasvAmInI nAmanA comera labdhionA bhaMDAra rUpe vistarI hatI. kevI kevI e labdhio hatI? hAthano sparza thato ne jIvonAM duHkhadarda dUra thaI jatAM! emanA maLo rogane dUra karanArAM suvAsita auSadho hatAM! AMkhane izAre jhera dUra karI zakatA ! aMgUThAmAM evuM amRta hatuM ke je vastune eno sparza thato e akhUTa banI jatI ! sAmI vyaktinA manane jANavuM, dUra dUra ghaTatI ghaTanAne jANavI vagere aneka prakAranI siddhio temane varI hatI. eka vakhata bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAvALA kezIkumAra zramaNa potAnA zramaNasaMgha sAthe zrAvastI nagarImAM AvyA. e vakhate guru gautama paNa tyAM ja AvI pahoMcyA. teonI baMnenI dharmaparaMparA eka ja hatI, paraMtu kriyAkAMDa alaga alaga hatA. tethI gautamasvAmIe temane temanA praznonA saMtoSakAraka uttaro ApIne samajAvyuM. gautamasvAmInI vANI sAMbha kezIkumAre ane temanA ziSyoe bhagavAna mahAvIranA pratikramaNa ane pAMca mahAvratavALA dharmano svIkAra karyo. e be saMtonuM milana be paraMparAnA ekIkaraNane lIdhe saMghanA itihAsamAM amara banI gayuM. ane have, mahAvIrasvAmIe aSTApada parvatano mahimA varNavatAM kahyuM ke, je sAdhaka potAnI labdhinA baLe aSTApada tIrtha para jaIne tyAM rahelAM jinabiMbonAM vaMdana karI eka rAtri tyAM ja rahe te mokSano adhikArI bane che. tyAre gautamasvAmIe aSTApada tIrtha para! javA prabhu pAse anumati mAgI. prabhue rajA ApI. potAnI cAraNalabdhi vaDe teo vAyuvege thoDI ja kSaNomAM aSTApadanI taLeTImAM pahoMcI gayA ane aSTApadanA covIza tIrthakarone vaMdanA karI ane devo, asuro, vidyAdharone dharmopadeza saMbhaLAvyA. rAta aSTApada para vitAvIne savAre parvata parathI nIce UtaravA lAgyA, tyAre adhavacce temane paMdaraso tApaso maLI gayA. e
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 538 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi tApasoe temanI labdhi, siddhi ane riddhi joIne temane potAnA guru banavAnuM kahyuM tyAre gautamasvAmIe paMdaraso tApasone dIkSA ApI. jyAre bhojanaveLA thaI tyAre gautamasvAmIe pUchyuM ke Aje tame tamArA tapanuM pAraNuM kevA AhArathI karazo ? tyAre badhAe khIranuM pAraNuM kahyuM. tethI temaNe labdhinA baLe paMdaraso tApasIne peTa bharIne khIranuM pAraNuM karAvyuM. gautamasvAmI tapasvI hatA. teo chaThThanA pAraNe chaThThanI tapasyA karatA hatA ane kAyAnI mAyAthI mukta rahIne dehane dAmuM ApavA khAtara lukhkhosukko, rasa-kasa vagarano, sAdo nirdoSa AhAra letA hatA. jyAre bhagavAna mahAvIra pAvApurImAM nirvANa pAmyA tyAre gautamasvAmI devazarmAne pratibodha karI pAvApurI AvI rahyA hatA. temaNe aDadhe raste ja A AghAtajanaka samAcAra sAMbhaLyA. jANe kamaLapuSpa para vajrAghAta thayo. emanuM roma roma behoza ane becena thaI gayuM. emanI vAcA harAI gaI. emanA aMtaranI vedanAne koI avadhi na rahI. ane pachI teo potAnI jAtane dhikkAravA lAgyA ke, "mArI rAgadaSTine dUra karavA ja karuNAsAgara bhagavAne aMta samaye potAnI pAsethI aLago karyo ane mArA jIvanane mArI meLe ajavALavAno mArga mane batAvI dIdho. A paNa mArA upara bhagavAnano kevo moTo anugraha ! huM abUjha e samajyo nahi, ne prabhune doSa devAnA mahAdoSamAM paDI gayo ! kSamAzramaNa bhagavAna mArA A doSane kSamA karazo. ane e pazcAttApa ane AtmanirIkSaNanA tApamAM gautamasvAmInAM moha-mAyA-mamatAnAM zeSa baMdhana paLavAramAM bhasma thaI gayAM. emano AtmA pUrNa nirmaLa banI gayo ane emanA jIvanamAM kevaLajJAnano divya prakAza vyApI vaLyo ! - jyotathI jyota pragaTe ema bhagavAna mahAvAranuM nivaNa gautamasvAmInA kevaLajJAnanuM nimitta banI gayuM. kArataka vada amAvAsyAnI rAtrIno chello pahora guru gautamasvAmInA kevaLajJAnathI prakAzamAna thaI rahyo. bAra aMgasUtrI (dvAdazAMgI)nA ane cauda pUrvanA dhAraka gautamasvAmI te divase sarvajJa ane sarvadarzI banyA. vikrama pUrve 470mA varSanI A ghaTanA. Aje aDhI hajAra varSanAM vahANAM vAI gayAM, chatAM e ghaTanA sTeje jhAMkhI banI nathI. bhagavAna mahAvIranA mahAnivaNanA puNyasmaraNanI sAthe guru gautamasvAmInA kevaLajJAnano prasaMga ekarUpa banIne sadA smaraNIya banI gayo ! kevaLajJAna pachI bAra varSa sudhI gautamasvAmI pRthvIne pAvana karatA rahyA ane ! gAma-nagaromAM vicarI bhagavAnanA zAsananI prabhAvanA karatA rahyA. kALa pAke ne phaLa-phUla-pAMdaDAM kharavA lAge. samaya Ave ne nadI-sarovaranAM nIra sukAvA lAge. evuM ja dehanuM samajavuM. gautamasvAmI potAnI kAyAno vizvanA jIvonA kalyANa mATe niraMtara upayoga karatA rahyA. chevaTe, bANuM varSanI paripakva vaye temaNe rAjagRha nagaramAM vaibhAragiri upara kAyAnI
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 539 mAyA upara pUrNa vijaya meLavI eka mAsanuM aNasaNa svIkAryuM ane aNasaNane aMte gautamasvAmI mahAnirvANa pAmyA. emanI Atmajyota bhagavAna mahAvIra ane anaMta mukta AtmAonI jyotamAM sadAne mATe bhaLI gaI ! bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya, gaNadhara zrI gautamasvAmI te divase akSarasukhanA svAmI banI siddha, buddha mukta thayA. rAjagRha nagara, guNazIla udyAna (guNAyA tItha) guru gautamasvAmInA aMtima saMskAranI smRtirUpe racavAmAM Avela jaLamaMdirathI pavitra tIrthadhAma banI gayuM. | sarvanuM kalyANa karavAnI udAtta bhAvanA sevavI, nirmaLa nikhAlasa saraLa vRtti rAkhavI, duHkha joine karuNAthI gagada thai javuM, sukhane joi prasannatA anubhavavI, sarvanuM kalyANa karavA tatpara rahevuM. A rIte svAmI gautama vizvakalyANanI bhAvanAnA pratIka banI gayA ! dhanya bhagavAna mahAvIrasvAmI ! dhanya guru gautamasvAmI ! * * * dhUpa- dIpathI vAsita ane kulonI sugaMdhathI hetAM svaccha sughaDa maMdironA sadhura vAtAvarazagamAM bhaMgAvAnanA darzana mAtrathI avikasita mAtmAomAM cetanA jAgRta thAya che.
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 540 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 25 ' che, , bays vIra nivArNanA samAcArano zoka zlokarUpa banyo, vedanA vaMdanA banI, AghAta ghAtI karmano ghAtaka banyo ane vyathA eka aitihAsika kathA banI gai. S / IIMA
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNadarzana : vibhAga-2 che gautama gaNadhara : eka viziSTa parizIlana di prasanna ane prazAMta, sAdA ane saraLa gautamasvAmI : eka zabdacitra hari eka sAdhakanI AMtara-siddhino saravALo iriddhi-siddhi-labdhinA adhiSThAtA guru gautamasvAmI hiTa vinayavaMta vidyAbhaMDAra ke "bhayavano nAdabrahma : gautamasvAmI vRdika brahmacArI gautama thI zrI gautama gaNadharanuM dhyAna-saMvedana uddhi vinayamUrti gautama imana gautama bane...to mahAvIra sTeje maLe maMgalam gautamaprabhu Ti te guru gautama samarIe vahi mokSanuM bIja vinaya thI vilakSaNa vyaktitva dharAvanAra zrI gautamasvAmInI gauravagAthA hi guru gautamasvAmI : jaina zAsananI ananya vibhUti, hika prAtaHsmaraNIya guru-ziSya hi zrImad rAjacaMdranI vicAradhArAnA pariprekSyamAM gaNadhara gautama : eka vihaMgAvalokana ke jyAM jyAM mArI najara phare, gautama dekhuM ]i Atama Thare!!
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 542 ] jaina zAsanamAM vartamAna vizvanA rAjA samAna paMcaparameSThI bhagavaMta jeo tRtIya sthAne birAje che. te AcArya bhagavaMtaneja jenI ArAdhanA karavAne adhikArI che te zrI sUrimaMtra paTTadarzana 35. [ mahAmaNi ciMtAmaNi T
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] gautama gaNadhara : eka viziSTa parizIlana [ 543 -5. 4. munizrI sudharmasAgarajI mahArAja jaina sAhitya prasiddha 3 gaNadharo, 24 bhagavaMta, 1452 gaNadharo, gautamasvAmIjInI ArAdhanAmAM bhaLela sAMpratakAlIna vikRti sAme lAlabattI; gautamasvAmInA 5 bhavono nAmollekha, sneharAganI vikarALatAnuM tAdeza citra, pracaMDa rAganI mAtrA sAme dveSa nahIMvat, sarvotkRSTa boSidAtA. gaNadhara koNa bane? 50 hajAra ziSyo kaI rIte? mAnanI Toce chatAM mAyAthI mukta devavaMdanamAM gautamasvAmI vIza sthAnakamAM gautamasvAmI sukRta anumodanA dvArA bhavitavyatA paripAkanAM AlaMbana nitya smaraNamAM gautamasvAmI AvA viSayothI bharela A parizIlana sthiratAthI vAMcI-manana karI 'jihAM jiyAM dIje dikSa, tihAM tihAM kevala Upaje re'' e apratima adbhuta gautamalabdhinI siddhino viniyoga prApta karanArA-karAvanArA-bananArA bhAgyazALI bano. pAchaLanI bhAvavAhI pAMca stuti kaMThastha karI roja prAtaHkAle smaraNa karavA -saMpAdaka jevuM che. caudaze bAvana gaNapati, tehanA praNamIne pAya re, gautama gurune gAIzuM, pAtika dUra palAya re...guNa re gAvo gautamasvAmInA. zrI jinezvara paramAtmAnA zAsanamAM A avasarpiNI kALamAM 24 tIrthaMkaronA 1452 gaNadharo thayA temAM prathama tIrthapati zrI RSabhadeva bhagavaMtanA prathama gaNadhara zrI puMDarIkasvAmInuM nAma jaina jagatamAM ane vizeSe zvetAmbara mUrtipUjaka vargamAM prasiddha che. siddhagiri, zatruMjaya, siddhAcala, pAlAtANAnA nAmathI dara varSe lAkho manuSyo yAtrAe jAya che te tIrtha prasiddha thayuM 'puMDarIka gaNadhara'thI. pAvana puruSa pasAyathI, pRthvI pavitra thaI jAya re' e ukti anusAra pAMca karoDa AtmA sAthe, A avasarpiNImAM A tIrthe sau prathama puMDarIka gaNadhara mokSe gayA. tethI puMDarIka gaNadhara ane tIrtha baMne lokahaiye jaDAI gayAM che.
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi prathama tIrthapati zrI AdinAtha bhagavaMtane 84 gaNadharo hatA. bIjA ajitanAtha bhagavaMtane 95 gaNadharo hatA. trIjA saMbhavanAtha bhagavaMtane 102 gaNadharo hatA. cothA abhinaMdana svAmIne 116 gaNadharo hatA. pAMcamA sumatinAtha bhagavaMtanA 100 gaNadharo hatA. chaThThA pAprabha bhagavaMtanA 107 gaNadharo hatA. sAtamA supArzvanAtha bhagavaMtanA 95 gaNadharo hatA. AThamA caMdraprabhujInA 93 gaNadharo hatA. navamA suvidhinAtha puSpadaMta) bhagavaMtanA 88 gaNadharo hatA. dazamAM zItalanAtha bhagavaMtanA 81 gaNadharo hatA. 11mA zreyAMsanAtha bhagavaMtanA 76 gaNadharo hatA. 12mAM vAsupUjya svAmInA 66 gaNadharo hatA. 13mA vimalanAtha bhagavaMtanA 57 gaNadharo hatA. 14mA anaMtanAtha bhagavaMtanA 50 gaNadharo hatA. 1pamAM dharmanAtha bhagavaMtanA 43 gaNadharo hatA. 16mA zAMtinAtha bhagavaMtanA 36 gaNadharo hatA. 17mAM kuMthunAtha bhagavaMtanA 35 gaNadharo hatA. 18mA aranAtha bhagavaMtanA 33 gaNadharo hatA. 19mA mallInAtha bhagavaMtanA 28 gaNadharo hatA. 20mAM munisuvratasvAmInA 18 gaNadharo hatA. 21mAM naminAtha bhagavaMtanA 17 gaNadharo hatA. A badhA gaNadharomAMthI koI prasiddha nathI. 22mA bAlabrahmacArI zrI neminAtha bhagavaMtanA 11 (matAMtare 18)mAMthI prathama varadatta gaNadhara giranAra (jUnAgaDha) tIrthanI sAtamI TUke anazana AdarI mokSe gayA. tyAM sAtamI TUke A varadatta gaNadharanAM pagalAM che, je hAla vaiSNavonA tIrtha tarIke guru dattAtrayanAM pagalAM tarIke pUjAya che. saurASTramAM jAmanagara vagere zaheromAM guru dattAtrayanAM maMdiro paNa che. A pavitra giranAra tIrthe AvatI covIzInA 24 tIrthakaro mokSe jaze. varadatta gaNadharanAM pagalAMnI bAjumAM hAla bhairavanI gyA tarIke oLakhAtI jagyA che. e jagyAe zrI neminAtha ! bhagavaMtanA sAdhuo anazana svIkArI aMtima sAdhanA karI ke khapAvI mokSe gayelA che. 23mA pArzvanAtha bhagavaMtanA 10 gaNadharo hatA. 24mA vardhamAna-mahAvIrasvAmInA 11 gaNadharo hatA. temAM prathama indrabhUti gautama tathA pAMcamA sudharma e baMne prasiddha che. vartamAna kAle paMcama gaNadhara sudhamasviAmI nAmathI sAdhu-sAdhvIomAM prasiddha rahyA che. zrAvaka-zrAvikA vargamAM te nAma ochuM thatuM jAya che. be jagyAe sudhamasviAmInuM nAma yAda karAya che. (1) sudhamasviAmInI pATa (2) sudhamasviAmInI sthApanA. sadhamasviAmInI pATa zabda zAthI prayojAyo ? : bhagavaMta mahAvIranA 11 gaNadhara hatA. temAMnA 9 gaNadharo bhagavaMtanI hAjarImAM mokSe gayA. temano gaNa (parivAraziSya-praziSyAdi) sudhamasviAmIne bhaLAvatA gayA. prathama gaNadhara indrabhUti gautama paNa potAno parivAra sudhamasviAmIne bhaLAvIne mokSe gayA. bhagavaMta pachI bhagavaMtanI pATe paMcama gaNadhara sudharmAsvAmI AvyA. tethI vartamAna kAle je koI zvetAmbara, digaMbara, sthAnakavAsI, terApaMthI, sAdhu, sAdhvI, saMta, mahAsatI, ArthikA A jaMbudvIpanA dakSiNArdha bhAratamAM vicare che te tamAma paMcama gaNadhara sudhamasviAmInI paraMparAmAM thayAM. vAcanA sudhamasviAmInI rahI. vyAkhyAnanI pATane sudhamasviAmInI pATa tarIke oLakhavAmAM Ave che. jo ke kALanA prabhAvathI have keTalAka saMpradAyanA nAyakanI pATa zabda prayojAto jAya che te duHkhada che. sAthe-sAthe e paNa noMdhavuM sthAne che ke eka bhAga bRhad saudharma tapAgaccha nAmathI oLakhAto saMpradAya paMcama gaNadhara sudhamasviAmInA nAmane savizeSa jALave che tema ja sudharma prasAraka maMDaLanA nAmathI paNa gaNadhara sudhamasviAmInA nAmane prasiddha rAkhe che.
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] T 55 sudharmAsvAmInI sthApanA : jaina jagatamAM zvetAmbara mUrtipUjaka vargamAMno eka tapAgaccha. temanI mAnyatA pramANe jema 24 tIrthakaronA zarIra paranAM cihna parathI laMchano kotarAya che tema gaNadhara sudhamasviAmInA zarIra uparanA caMdaNaganA nizAna parathI sthApanAjI caMdaNaganA rakhAya che. koIka paraMparAmAM sukhaDanA dAbaDA jevAmAM eka bAju mahAvIrasvAmI ane bIjI bAju sudhamasviAmI mukAya che. AgamomAM gaNadhara sudhamasviAmI temanA ziSya jaMbUne A pramANe kahe che te zabdo aneka jagyAe prayojAyelo hovAthI paNa gaNadhara sudhamasviAmInuM nAma prasiddha che. Ama chatAM hakIkata che ke 145ra gaNadhara bhagavaMtomAMthI 144ramA gaNadhara indrabhUti gautama jeTalI prasiddhi koIne nathI maLI. bIjI vizeSatA e che ke dareka tIrthakara ke gaNadhara potAnA nAmathI oLakhAya che, prasiddha thAya che, jyAre jaina jagatanA A avasarpiNI kALanA 144ramA gaNadhara indrabhUti' nAmathI nahIM, paNa gautama gotrathI prasiddha thayA che. gautama nAma nathI, gotra che. gautamasvAmInuM nAma indrabhUti hatuM te paNa ghaNA ochA zrAvaka-zrAvikAone khabara haze vartamAnakAle gaNadhara zrI gautamasvAmIjI aMge be ati duHkhada bAbato : (1) jaina jagatanA 1452 gaNadharo paikI sauthI prasiddha zrI gautamasvAmIjInA jIvananI mUlAgamapraNIta mAhitI lupta thaI gaI che. aneka prakAranI ApattiomAM vipula pramANamAM jaina sAhitya lupta thaI gayeluM che, jemAM aneka Agamo paNa lupta thaI gayelAM che. naMdisUtra ke paphakhIsUtramAM keTalAMka AgamonAM nAma che, jemAMnuM kazuM ja upalabdha nathI. tevI ja rIte vartamAnakAlIna zvetAmbara mUrtipUjaka mAnyatAnAM 45 Agamo ke sthAnakavAsI-terApaMthI mAnyatA pramANe 3ra AgamomAMnA ekeya AgamamAM gaNadhara zrI gautamasvAmIjInuM jIvanacaritra maLatuM nathI. teozrI kyAre samyakatva pAmyA, keTalA bhava thayA vagerenI mAhitI mUla AgamamAM ghaNo bhAga nAza pAmavAne kAraNe ApaNI pAse che nahIM. (2) bIjI duHkhada hakIkata che vikRta bhakti 24 tIrthakaromAM 23mA zrI pArzvanAtha ane 145ra gaNadharomAM zrI gautama IndrabhUti. A eka tIrthakara ane gaNadharanI ArAdhanA, sAdhanA, jApa, tapa, yAtrA, pratiSThA karAvavA pAchaLa je bhautika icchAnI paripUrtinuM lakSya caturvidha zrIsaMghamAM je rIte jovAmAM Ave che, je rIte vadhI rahyuM che te mAthuM pharI jAya tevuM che. bhautika dAkhalAthI kahIe to pAna-sigAreTa ke masAlA mATe mAruti, konTesA ke TomeTo ApI devA jevI mUkhamI che. be divasa pahelAno prasaMga yAda Ave che. bhagavaMta pAse bolavAnI kaMThastha karelI stutimAMthI eka stutinI be lITI bhulAI gayelI. mahenata karI yAda na Ave. divALInI moDI rAtre devavaMdana bAda gautamasvAmI sarvajJAya namano jApa karatAM mALA pUrI thaI. vicAra Avyo, je gautamasvAmIthI dIkSita thayelA eka sivAyanA badhA kevalajJAna pAmyA, to mane eka bhulAyelI stuti e mahApuruSanA smaraNathI yAda na Ave? phoTA sAme najara karI ane bhulAyelI baMne lITI yAda AvI gaI. A to ghaNo ja sAmAnya lAbha kahevAya. hakIkata 69
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ 546 ] - ( [ mahAmaNi ciMtAmaNi navAmAna che ke paramapadanI prApti mATenI judI-judI ArAdhanAmAM paramAtmA mahAvIra bhagavaMtanA zAsananAM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAne 14jaramA gaNadhara indrabhUti gautamanuM AlaMbana viziSTa sahAyaka che ja, temAM paNa be mata nathI. sAmAnya vyavahAramAM ApaNane ema jovA maLe che ke bIjA jIva pratye lAgaNI-bahumAnamAM pUrvabhavanA saMbaMdho kAma karatA hoya che paraMtu ahIM evuM nathI. tIrthakaro pratye gaNadharone ucca koTinuM bahumAna hovA chatAM pUrvabhavamAM tIrthaMkara-gaNadharo bhegA thayA ja hoya tevo ekAMta niyama nathI. pUrvabhavamAM devatattva-gurutattvanI rIte ArAdhanA thayelI hoya te jarUrI che. vyaktinuM jainazAsanamAM mahattva nathI, guNanuM mahattva che, padanuM mahattva che. arihaMta padanuM mahattva che, AcArya, upAdhyAya, sAdhu pada (gurutattva) mahattvanuM che. vyaktirAga vagara e devaguru tattvanI ArAdhanA thAya te jIvane pAra laI janAra che. AthI ja pUrvabhavamAM tIrthakaro-gaNadharo bhegA maLe te jarUrI nathI. gaNadhara zrI gautamasvAmIjInA pUrvabhavo pU. railokyasAgarajI gaNivarye prakAzita karelA maLe che. temAM paNa chevaTanA bhave mahAvIrasvAmI joDeno saMbaMdha jovA maLe che. bhagavAna mahAvIranA 18mA tripRSTha vAsudevanA bhavamAM gautamasvAmIno jIva temanA sArathi tarIke hato tevuM vaDIlo pAse sAMbhaLela che tema ullekha paNa karela che. gautamasvAmIjInA bhAvo H gautamasvAmInA bhAvo TUMkamAM joIe. temanA 5 pUrvabhavo kramazaH brahmadatta nagaranA maMgala zreSThi tarIke, jaLAzayamAM moTA matsya tarIke, pahelA saudharma devalokamAM jyotimalI nAmanA deva tarIke, mahAvideha kSetramAM vegavAna vidyAdhara manuSya tarIke tathA AThamA devalokanA Indra tarIke thayA. devalokanuM AyuSya pUrNa thaye manuSya IndrabhUti gautama thayA. gautamasvAmIjInA jIvananAM vividha pAsAMone joIe to temanA vAMcelA-sAMbhaLelA bhavo pramANe prathamathI chellA bhavamAM je rahasyo, je dIvAdAMDI rU5 che te dvArA mumukSune maLatI vigato joIe. mahApuruSo bhArapUrvaka eka vAta jaNAve che ke "rAgI babAti kamaNi vItarAgo vimucyate." saMsAra-samudramAM jIvane aneka bhavaparaMparA karAvanAra karma' che. sAmAnya janasamudAyamAM jIva pApathI saMsAramAM rakhaDe che tema mAnyatA che. baMne vAta eka ja che kemake pU. haribhadrasUrijI mahArAjAe pApanI vyAkhyA karatAM jaNAvela che ke "AgamaniSiddha karma athati AgamamAM niSedha karAyelAM karma te pApa. AvuM pApa rAgI AtmA bAMdhe che, vItarAga bAMdhatA nathI. rAganA 3 prakAra jaina jagatamAM pracalita che. (1) kAmarAga, (2) sneharAga, (3) daSTirAga. AmAM kAmarAganI viSamatA-bhayaMkaratA jaina-jainetara badhAmAM prasiddha che. kAmarAgathI A bhava ke parabhavamAM anubhavavA paDatAM duHkho viSe pUrvakAlathI vartamAnakAla sudhImAM janma-maraNa-punarjanmanI ghaTamALamAM mAnatA ke kevala bhautika sukhamAM lepAyelA dekhAtA pAzimAtya jagatamAM paNa tenI virUpatA viSe lakhANo jovA maLatAM rahe che. daSTirAganI bhayaMkaratA vize jaina zAstromAM aneka daSTAMto jovA maLe che, jyAre neharAganAM chapAyelAM daSTAMto keTalAM? sneharAganI viSamatAnAM varNano keTalAM? gaNadhara gautamasvAmIjInuM jIvana eTale neharAganI vikarALatA sAmenI apratima dIvAdAMDI. samudramAM pANInI aMdara rahelA khaDako pANI upara pasAra thatAM jahAjono sotha vALI
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 547 devA zaktimAna che paraMtu dIvAdAMDInA tejathI jahAjanA mAlama ke nAkhudA tathA piMjariyAne ja nahIM, paNa jahAja para kAma karatA nAnA-moTA badhAne khaDako viSe khabara paDe che tema jIvanamAM AvatA vividha jIvo joDe joDAto sneharAga evo ja bhayaMkara che je jIvana-jahAjanA TukaDe-TukaDA karI nAMkhe che-te yAda kAyama rahe ane tevA sneharAgathI AtmA lopAya nahIM te mATe 1442mA gaNadhara gautama indrabhUtinuM udAharaNa apratima che. zAlibhadrane mAtA parano snehAga 33 sAgaropamanI jela sAthe nava mahinA aMdhArI koTaDImAM UMdhe mastake laTakavAnI sajA karAvanAra banyo. cilAtIputra parano sneharAga suSamAne mastaka kapAtAM paNa AnaMdadAyI rahyo. jIvana vyartha janAra thayo. vAsudeva paranA sneharAgane kAraNe baladevo bhAInA mRtyu paryaMta dIkSA aMgIkAra karatA nathI. 6-6 mahinA sudhI mRta zarIrane, bhrAtR-sneharAgane kAraNe baladevoe vAsudevonA zabane upADIne pharyA karyAnAM dRSTAMto che. parivAranA sneharAgane kA2Ne saMyama aMgIkAra karavAthI aTakatA aneka dAkhalA to vartamAnakAle paNa najare jovA maLe che. putrasnehane kAraNe pezAba karelI thALImAMthI cokhkhuM raheluM bhojana karato kozika ke rudhira-parUvALI AMgaLI moDhAmAM laIne putrane zAMta karavA prayatna karato zreNika A sneharAganI pUrNa asaranAM dRSTAMto che. AvA aneka sneharAganI tIvra viSa samAna vAtamAM gautama gaNadharano sneharAga jIvanamAM je dhobIpachADa khavarAvanAra banyo te vicAra karatAM cakkara Ave tema che. gautama gaNadhara jene-jene dIkSA Ape tene-tene kevalajJAna thayA kare che temAM zAla-mahAzAlano prasaMga bane che. bhagavaMta mahAvIranI AjJAthI e zAla-mahAzAlane pratibodha karavA jAya che. saMsAranI bhayaMkaratA samajAve che. rAga-dveSanI vinAzakAritA samajAve che. zAla-mahAzAla pratibodha pAme che. dIkSA aMgIkAra kare che. dIkSA bAda jagadguru mahAvIra bhagavaMta pAse AvatAM jemanA haiyAmAM rAga-dveSanI anarthakAritA UtarelI che tevA zAla-mahAzAla zukladhyAnanI agnimAM ghAtIkarmo khapAvI kevalajJAna prApta kare che. samavasaraNamAM pahoMcIne bhagavaMtane vaMdana karavA jaNAve che, ke bhagavaMta bole che, "he gautama ! kevalInI AzAtanA karIza nahIM." gaNadhara gautamane AMcako lAge che. huM dIkSA ApuM tene kevalajJAna thAya che ane mane ja nathI thatuM, ema kema ? jagatane rAga-dveSanI bhayAnakatAnuM bhAna karAvavAnI samartha zakti dharAvanAro 14 pUrvano svAmI potAnI jAtane rAgathI choDAvI zakato nathI; potAnI rAga-dazA jovA-samajavA taiyAra nathI, to choDe kevI rIte ? kevI karuNatA che ! dvAdazAMgIno racayitA kasturI mRga jevI sthatimAM ? sneharAganI keTalI badhI vizALa pakaDa che ! khedavALA gautama gaNadharane devatAnI vAto kAne paDe che, "bhagavaMte pharamAvyuM ke je manuSya sva-labdhithI aSTApadanI yAtrA kare te te ja bhavamAM kevalajJAna pAme." potAnuM kevalajJAna nizcita karavA vIra prabhunI AjJA mAMge che : he bhagavaMta! jo ApanI AjJA hoya to huM aSTApada tIrthanI yAtrA karavA prayANa karuM ? bhagavaMta potAnA jJAnathI jANe che ane jue che ke AmAM aneka AtmAono uddhAra rahelo che. rajA Ape che. gautamasvAmI aSTApada jaI rahyA che tyAre upavAsane pAraNe upavAsa karanAra 500 tApasanuM eka vRMda aSTApadanI prathama mekhalAmAM AgaLa cAlavAne azaktimAna hovAthI raheluM che. chaThThane pAraNe chaThTha kara2nAra 500 tApasanuM jUtha bIjI mekhalAmAM aTakeluM che. aThThamane pAraNe aThTha karanAra 500 tApasanuM jUtha trIjI mekhalAmAM aTakeluM che. tapathI kAyA zoSAI gaI che. AvatA gautama gaNadharane joIne traNe jUthanA tApasone eka
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 548 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ja vicAra Ave che ke ame tapa karI kAyA zoSavI chatAM eTalI labdhi utpanna thaI nathI ke AgaLa vadhIe; to pachI A daMDhakAya jIvAtmA AgaLa kevI rIte jaze ? tApaso vicAra karatA rahyA ane gaNadhara gautama sUryanAM kiraNonA AlaMbane upara pahoMcyA. bharata cakrIe bharAvelA covIze jinezvaronI bhAvabharI vaMdanA-stuti karI. jagaciMtAmaNi stotrathI bhAvapUrvaka sarva jinAlayo, sarva zAzvata biMbonI vaMdanA karI. pAMca tIrthomAM (1) zatruMjayanA AdinAtha, (2) giranAranA neminAtha, (3) satyapura (sAcora, ji. jAlora, rAjasthAna)nA mahAvIrasvAmI, (4) bharUcanA munisuvratasvAmI ane (5) muharI pArzvanAtha (je hAla TIMToI gAme virAjamAna che. hiMmatanagarathI zAmaLAjI jatAM vacce A tIrtha che. zAmaLAjIthI 19 kilomITara jatAM TIMToI che.). aSTApadajI upara AvelA tiryak jaMbhUka devanI zaMkA dUra karavA puMDarIka-kaMDarIka adhyayana kahI zaMkA dUra karI. nIce 1500 tApasanAM traNe jUtha eka ja bhAvanA kare che nIce Utare tyAre A puNyavAna puruSane guru banAvavA, jethI ApaNo nistAra thaze. nIce Utare tyAre badhA gautamasvAmIjI pAse dIkSA levA tatpara bane che. devatAo veSa Ape che. badhAne pAraNAno divasa che. gautamasvAmIjI upara tuMhI-tuMhI bhaktivALA hovA sAthe rAga saMsAramAM DubADe te samajatA 500 tApaso je amane pAraNe aThThama karanArA che te pAraNuM karatAM kevalajJAna pAme che. pAraNuM karIne bhagavAna mahAvIra pAse jatAM samavasaraNanI Rddhi dekhIne bIjA chaThThane pA2Ne chaThTha karanArAnuM jUtha kevalajJAna pAme che. upavAsane pAraNe upavAsa karanArA trIjA jUthane bhagavaMtanuM rUpa jotAM kevalajJAna Upaje che. samavasaraNamAM kevalInI parSadA tarapha jatA 1500 tApasane gaNadhara gautamasvAmI aTakAve tyAM mahAvIra paramAtmAnA zabdo kAne paDe che : "he gautama, kevalInI AzAtanA karIza nahIM." A zabdo sAMbhaLatAM indrabhUti gautamane khaLabhaLATa macI jAya che. aSTApadanI yAtrA karI Avyo to paNa aSTApadane aDadhe raste nahIM pahoMcanArane kevalajJAna, ane huM ema ne ema ! kAraNa zuM? zuM naDe che ? AvA vicAramAM aTavAyelA 1442mA gaNadharane kAne zabdo paDe che : tAro mArA uparano ghaNA bhava pahelAMno rAga che. cira paricita cho. rAga choDI de to hamaNAM kevalajJAna thaI jAya. gaNadhara gautama pokArI UThe che, kevalajJAna thAya ke vegaLuM rahe, mAre bhagavAna pahelA. sAMbhaLavA pramANe bhagavaMta mahAvIranA trIjA marIcinA bhavamAM temanI dIkSA choDI pavriAjaka banelI avasthAmAM ziSya banelA kapila rAjaputra gautama indrabhUtino jIva hato. keTalAye sAgaropama pahelAMno sneharAga anekanA sneharAga choDAvanArane potAne chUTato nathI, tenAthI vadhAre duHkhada, vadhAre karuNa zuM hoI zake ? sneharAganI parAkASThA che ke rAga khoTo ja tema pratibodhI kalAkomAM kevalajJAna ApanArane romeromamAM sneharAga bharelo rahe che. keTalI viSamatA ! keTalI bhayaMkaratA !! keTalA dRDha dhyAnathI ApaNA jIvo jevA pAmara jIvone vicAravAnI vAta che !!! sneharAganA aDAbIDa jaMgalamAM aTavAyelA hovA chatAM jagatanA jIvo taraphano prema-lAgaNImamatAyukta ane dveSayukta indrabhUti gautamano AtmA joIe. lagabhaga eka koDAkoDI sAgaropama jevA dIrgha saMsAramAM sneharAganI bhaThThImAM zekAvA chatAM anya jIvone zAtA-zAMti ApavA tarapha svAbhAvika ja gautama gaNadharano jIva TevAyelo che te ati adbhuta vastu che. sAmAnya rIte jyAM rAganI mAtrA tIvra hoya tyAM dveSa paNa tIvra hoya che. paraMtu gautamasvAmInA jIvanamAM tenAthI taddana viparItatA che. tenA be purAvA prasiddha che.
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 549 bhagavaMta mahAvIrano jIva 18mA bhave potanapurImAM janma le che. tripRSTha nAma che. bhaviSyamAM vAsudeva thanAra che. te rAjaputra sArathi tarIke gautamasvAmIno jIva che. tripRSTha uparano teno sneha pUrvabhavanA abhyAsane kAraNe khUba ja che. tripRSThanA pitAjI azvagrIvanA khaMDiyA rAjA che. azvagrIvano dUta prasaMge Ave che. tripRSThanA pitA prajApati tenuM khUba dhyAna rAkhe che. azvagrIvano Dara che. tripRSThane gamatuM nathI. dUtane mAre che. azvagrIvane khabara paDe che. te samaye azvagrIvanuM cokhAnuM moTuM khetara che. tyAM siMhano upadrava che. dara varSe khaMDiyA rAjAono vAro rAkhelo che. siMha khetaranAM pazuone mArI na nAkhe tenuM dhyAna rAkhavAnuM. vAro bIjAno hovA chatAM azvagrIva prajApatine kopathI te kAma sope che. prajApati mUMjhAya che. tripRSThane khabara paDe che. pitAne samajAvI rajA laIne pote tyAM jAya che. tyAMnA mANasone pUche che ke dara varSe AvanArA A khetaranuM rakSaNa kevI rIte kare che. javAba maLe che ke lazkara sAthe rakSaNa kare che. siMha bhayaMkara che. game tyAre AvI caDe che. ATalI taiyArI chatAM darSe keTalAMye DhoranA jAna jAya che. tripRSTha pUche che, siMha kyAM rahe che? pahADanI guphAomAM jagyA batAvo. dUrathI jagyA batAve che. pote ekalo javA taiyAra thAya che paNa sneharAganI zRMkhalAmAM rahelo sArathi sAthe jAya che. siMhane hAkoTA karI guphA bahAra kADhe che. tripRSTha vicAre che ke huM rathamAM, siMha nIce, te anyAya kahevAya. nIce Utare che. pharI vicAra Ave che, huM hathiyAra sahita, siMha hathiyAra rahita, te anyAya kahevAya. hathiyAra mUkI sAme jAya che. siMhane Azcaryasaha krodha uddabhave che. eka paMjAnA ghA bhego Ano DhALiyo karI nAMkhyuM. kUde che. tripRSTha upara paMjo paDe te pahelAM siMhanA baMne paga pakaDIne tripRSTha cIrI | nAMkhe che. lohI vahevA mAMDe che. siMha tarapha tucchakArathI joto tripaSTa nirAMte Ubhelo che. paraMtu svAbhAvika karuNAvALo sArathi taraphaDatA siMha pAse jAya che. moDhA ane AMkhanA vatarAne jotAM | siMhanA mananI vAta samaje che. siMhanA mananA bhAvo lakhatAM gaNacaMdrasarijI mahAvIra cariya"mAM jaNAve che ke tyAre siMhane manamAM khUba glAni che. jAta upara napharata che. mAre parAkrama kyAM | gayuM ? zastrarahita A javAnanA hAthe mAruM mota thAya ? dhikkAra che mArI jAtane. A samaye sArathi (gaNadhara gautamano jIva) madhura zabdothI siMhane AzvAsana Ape che : he vanarAja ! tuM khUba ja parAkramI cho. tAre duHkha pAmavAnI jarUra nathI. tuM pazumAM siMha cho, A manuSyamAM siMha che. A bharatakSetramAM prathama vAsudeva thanAra che. tAruM mota koI sAmAnya mAnavInA hAthe nathI thayuM. siMhanA hAthe siMha mota pAme temAM kaMI lAMchana nathI. Azvasta banelo siMha eka tarapha sArathi sAme premathI jue che, bIjI tarapha tripRSTha sAme dveSabharI najara che. mRtyu pAme che. - sarvasAmAnya anubhavo ema kahe che ke jIvane jenA upara kheharAga hoya che tenI upara virUpa ciMtavanAra ke AcaranAra hoya tenA upara dveSa thAya che, jyAre 144ramA gaNadhara indrabhUti gautamamAM eka pAtra pratye prakaSTa neharAga hovA chatAM dveSanI mAtrA keTalI pAtaLI karela haze ke potAnA snehapAtra pratye dhikkAra varSAvanArane paNa zAMtithI, premathI samajAvIne, mRtyunI ati kaSTadAyaka sthitimAM zAMta pADI zake. pariNAma keTaluM suMdara AvyuM ! tripRSTha jyAre chellA bhavamAM carama tIrthapati mahAvIra vardhamAna bane che, tyAre gaNadharAdi parivAra vicarI rahyo che. vihAra karatAM rastAmAM khetI karatA eka kheDUtane joIne bhagavaMta AjJA kare che : he gautama! sAme khetaramAM khetI karatA kheDUtane pratibodha karIne Ava. indrabhUti
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ 550 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi kheDUta pAse jAya che. bhagavaMta AgaLa vihAra kare che. indrabhUti gautamane jotAM ja kheDUtane sneha thAya che. upadeza sAMbhaLe che. bhavanI bhUtAvaLa samajAya che. samarpita thAya che. saMyama aMgIkAra kare che. saMyama bAda jyAre gautamasvAmI jaNAve che ke have ApaNe mArA guru je jagadguru che temanI pAse jaIe, tyAre kheDUtane atyaMta harSa thAya che. manamAM tIrthakaranA guNonI anumodanA jAge che. jo A guru ATalA guNavaMta che to temanA guru kevA uttama guNavALA haze? saMsAramAM phasAyelA mArA jIvane tAravA potAnA ziSyane vagarakA~ mokalanArA AvA upakArI mane koNa maLaze ? have e tAraka ja mArA mATe zaraNa karavA lAyaka ja che. tIrthaMkaranA guNo, zaraNa vagere vicAratAM te jIva anAdikAlIna nibiDa rAga-dveSanI graMthi toDI samyakatva pAme che. saMsAra paritta thAya che. samavasaraNa pAse pahoMce che. gautamasvAmI jaNAve che ke have bhagavaMtane vaMdana karo. tyAM kheDUta muni pUche che ke A ja tArA guru che to A tAro ogho (rajoharaNa) ane A muhapatti pAchAM, mAre dIkSA pALavI nathI. bhAgI jAya che. parSadAmAM aneka vicAraNA thAya che, gautamasvAmIne paNa mUMjhavaNa thAya che ke huM jene dIkSA ApuM tene kevalajJAna thAya ane A jIva dIkSA mUkIne cAlato thayo, ema kema? bhagavaMta kahe che ke he gautama! te jIva jato rahyo che te mArA kAraNe mArA upara ene bhavAMtarano dveSa cAlyo Ave che. tArA upara sneha che. tArA thakI dIkSA lIdhI. mane joIne bhAgI gayo, paNa samyakatva pAmIne gayo. saMsAra paritta karato gayo che. gaLADUba sneharAgamAM hovA chatAM dveSanI mAtrA paranA adbhuta kAbUnI kamAla rUpa 1442mAM gaNadhara indrabhUti gautamanA jIvananI A vAta bIje kyAMya bhAgye ja jovA maLaze. addabhuta bodhidAtA :- koI paNa tIrthaMkaranA hAthe dIkSita thanAra badhA jIvone kevalajJAna thatuM nathI. carama tIrthapati vardhamAna mahAvIrasvAmIjInA jIvanamAM vicArIe to temanA 14000 ziSyo hatA temAMthI mAtra 700ne kevalajJAna thayuM. prAyaH tIrthakaronA sAdhumAM 1/10ne kevalajJAna te ja bhavamAM thAya che, jyAre gautama gaNadharanA 50,000 ziSyo. darekane kevalajJAna. 1 kheDUta gayo te paNa samyakatva laIne gayo. ahIM ApaNane prazna thAya ke bodhidAtAnI vAtamAM jJAnanI vAta kyAM AvI? "boDidayANa' vizeSaNa sarvasAmAnya rIte tIrthako mATe vaparAyeluM che paraMtu bodhi mATe zAstramAM jaNAve che ke tivihA boDi pannattA.' traNa prakAre kahelI che. (1) darzanabodhi, (2) jJAnabodhi, (3) cAritrabodhi. AnI aMdara cAritrabodhi dAtAmAM joIe to vardhamAna mahAvIra mahArAjAe 14000ne cAritra ApyuM. jyAre gaNadhara gautame 50,000ne. bhagavaMta mahAvIranI paraMparAnA to zreSTha cAritrabodhi dAtA gautama gaNadhara anabITana che ane raheze. dareka tIrthaMkara trIjA bhavamAM tIrthaMkara nAma-karmanI nikAcanA kare che. dareka tIrthakaranA 8 prAtihArya, vANInA 35 guNa, coMTIza atizaya, pAraNe paMca divya pragaTa thavA te badhI vAto sarakhI hoya che paraMtu dareka tIrthaMkarathI pratibodhAyela ke cAritrabodhi prApta karanArAnI saMkhyA ekasarakhI hotI nathI. tevI ja rIte dareka gaNadhara tripadI prApta karI temAMthI dvAdazAMgInI racanA kare. dareka gaNadhara cAra jJAnanA mAlika, 14 pUrvanA jJAtA, te ja bhave mokSe jAya eTale ke kevalajJAna paNa prApta thaI ja jAya te sarakhuM, paraMtu dareka gaNadharanA haste cAritrabodhi pAmanArA sarakhA na hoya. AmAM teonI AyuSya-maryAdA kAraNabhUta hoya ke je-te kALa kAraNabhUta hoya ke
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ papa1 gaNadhara nAma-karmanI nikAcanA vakhatano bhAva kAraNabhUta hoya-e je hoya temAM bhAva kAraNabhUta hoya to bhAva kayo levAno ke zuM lovAno? mahApuruSo jaNAve che ke jagatanA tamAma jIvone prabhuzAsanamaya banAvI dauM ke jagatanA tamAma jIvone duHkhathI mukta karuM, sukhI karuM-AvA prakAranI bhAvanA tathA vIzasthAnakamAMthI eka ke vadhAre sthAnakanI ArAdhanAthI jIva tIrthaMkara nAma-karmanI nikAcanA kare che. gaNadhara koNa bane? :- mArA kuTuMbIjano, mArA paricayamAM AvanAra badhAne huM prabhuzAsanamaya banAvI dauM, duHkhamukta karuM ke sukhI karuM te bhAvanA baLe jIva gaNadhara nAmakarma bAMdhe che. A ja bhAva te uttama jIvone evo suMdara kSayopazama bakSe che ke mAtra tripadInA A punyAtmAo dvAdazAMgInI racanA kare che te paNa mAtra be ghaDImAM eTale ke mAtra 48 miniTa jeTalA samayamAM dvAdazAMgInI racanA kare che. dvAdazAMgI eTale bAra aMga : (1) AcArAMga, (2) sUtrakRtAMga (sUyagaDAMga), (3) ThANAMga, (4) samavAyAMga, (5) bhagavatI sUtra (vivAha patti), (6) jJAtAdharmakathAMga, (7) upAsaka dazAMga, (8) aMtakRta dazAMga (aMtagaDa dazAMga), (9) anuttaropapAtika dazAMga, (10) prazna vyAkaraNa (pahAvAgaraNa), (11) vipAka sUtra, (12) daSTivAda. daSTivAdamAM 14 pUrvono paNa samAveza thAya che. 14 pUrva mATe vAta Ave che ke 1 airAvata hAthI barAbara vajananI zAhI laIne lakhANa lakhAya tyAre 1 pUrva thAya. 2 hAthI barAbara vajananI zAhI laIne lakhANa lakhAya tyAre bIjuM pUrva thAya. 4 hAthI barAbara trIjuM ATha hAthI barAbara cothuM pUrva, 16 hAthI barAbara pAMcamuM pUrva 32 hAthI barAbara chaThTha pUrva, 64 hAthI barAbara sAtamuM pUrva 128 hAthI barAbara AThamuM pUrva, 248 hAthI barAbara navamuM pUrva 512 hAthI barAbara dazamuM pUrva 1024 hAthI barAbara agiyAramuM pUrva, 2048 hAthI barAbara bAramuM pUrva, 4096 hAthI barAbara teramuM pUrva, 8192 hAthI barAbara caudamuM parva.. arthAta 16383 airAvata hAthI eka pallAmAM ane bIjA pallAmAM teTalI zAhI. to te zAhImAMthI keTaluM lakhANa thAya? e pramANa mujabanuM lakhANa eTale 14 pU. AvA adhadhadha karI de teTalA jJAnane 48 miniTa karatAM kAMIka nyUna samayamAM ApanArA jJAnadAtA to badhA gaNadharo hoya, paraMtu je dakSA potAnI pAse levA Ave te badhAne kSAyika jJAna bodhidAtA to eka 144ramA gaNadhara indrabhUti gautama sivAya koI jovA maLatuM nathI. sAthe e vAta paNa mahattvanI che ke varSo sudhI pote asarvajJa ja rahe che ane ziSyo sarvajJa ja bane che. bahulatAe tIrthaMkara paramAtmA sAthe vicaranArA evA gautamasvAmIjIne 50 hajAra ziSyo thayA kaI rIte? Avo tarka koI uThAve to vAjabI che. A kALanI A sadInI jainazAsananI jhaLahaLatI jyota jevA ane jene devardhvigaNi kSamAzramaNanuM birUda maLeluM che evA tema ja jemane dirdhadaSTi-kaoNmyuTara mAInDa-naitika himmatanA baLe ApaNane 45 Agamano mudrita vAraso prApta thayo che tathA je mudrita vArasAnA AdhAre ja vartamAnakAlIna vidvAno Agama saMzodhana karI zake che evA AgamoddhAraka Ai devazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma. sA. (sAgarajI mahArAja) A takano jANe javAba vALatA hoya tema jaNAve che ke maMdira muni jyAre patita thayA, vezyAne ghera rahyA, tyAre niyama karelo ke roja 10 jIvone pratibodhIne saMyamamArge vALuM pachI ja bhojana karavuM. A maMdiSeNa munithI pratibodha pAmIne dIkSA aMgIkAra karavA janAra gaNadhara zrI gautamasvAmInA
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ papara ] [mahAmaNi ciMtAmaNi ziSya banI kevalajJAna pAmatA rahyA hoya te saMbhave che. (naMdiSeNa muni paNa avasare bhUla sudhArI, AlocanA karI pharI dIkSA grahaNa karI te ja bhavamAM mukti pAmyA che.) pote dIkSA vakhate prApta karelA jJAnamAM kazo vadhAro na thavA chatAM trIsa varSa paryata | anekane eka samayamAM traNe kALanA sarva vicAra jANanAra banAvanAra abhuta jJAnabodhidAtA tathA jene samajAve te cAritra levA taiyAra thaI jAya tevA cAritrabodhidAtA gaNadhara gautamasvAmIne agaNita vaMdana karI ApaNe temanA jIvanAM bIjAM rahasyo tarapha jaIe. abhimAnanuM pUtaLuM saralatAnI mUrti somila brAhmaNane tyAM jabbara yajJanuM Ayojana thayeluM che. yajamAnayajJakatamAM sauthI vaDIla indrabhUti gautama che. 500 ziSyo che. bIjA paNa 10 vidvAna paMDito che je 11nA kula 4400 ziSyo che. sonAnI janoI che. bhaNavA-bhaNAvavA-yajJAdi karmamAM rahelA che. potAnI jAtane ghamaMDamAM aMdha banI sarvajJa mAne che. yajJakriyA cAlu che. AkAzamAMthI devatAone AvatA jue che. ghamaMDa UchaLe che. juo yajJano mahimA ! devatAo Ave che. yajJamaMDapa choDIne devatAo AgaLa jAya che tyAre akaLAya che. kyAM jAya che? javAba maLe che : sarvajJanI pAse. abhimAna dhaNadhaNe che. mArA jIvatAM potAne sarvajJa kahevarAvanAra bIjo che koNa? have tyAM turata pahoMce. vAda karuM ane ane enA A sarvajJapaNAnA phaTATopane cUrecUrA karI nAkhuM. vAda karavA javA taiyAra thayelA indrabhUtine temano nAno bhAI samajAve che ke tame beso. huM jaIne ene harAvIne AvuM. tyAre indrabhUti javAba Ape che ke AvA vAdI kIDAne to mAro eka ziSya paNa hAra ApavA samartha che; paraMtu vAdInuM nAma sAMbhaLIne mAruM mana sthira rahetuM nathI. mAna-kaSAyanI indrabhUtimAM A samaye keTalI prabaLatA che? dezI bhASAmAM kahIe to abhimAnanuM pUtaLuM. pote jANe che ke | mane jIva che ke nahIM te zaMkA che. vedano pAragAmI manAto huM mArI zaMkAne vedavAkya dvArA nivAraNa karI zakato nathI. lokomAM sarvajJa tarIkenI khyAti hovAnA abhimAnathI zaMkA bIjA paMDitone pUchI paNa nathI zakAtI. chatAM abhimAnano pAra nathI. bIjo sarvajJa hoya te zabda sAMbhaLavA taiyAra nathI. samavasaraNamAMthI AvatA lokone hAMsIparvaka pache che ? tamAro sarvajJa kevo che ? potAnI gurutAvALA kevA kevA vicAro kare che tenuM laMbANapUrvakanuM varNana pU. vinayavijayajI upAdhyAyajIe kalpasUtra subodhinAmAM karela che. samavasaraNamAM pahoMce tyAre bhagavaMta mahAvIra mahArAjAnAM vacana kAne paDe che. he gautama IndrabhUti! tuM sukhapUrvaka Avela che? tyAM paNa abhimAna kevA vicAra karAve che? mAruM nAma jagatamAM koNa nathI jANatuM? dvitIya kaSAyanuM prAbalya che paraMtu tRtIya kaSAya khUba ja pAtaLo karI nAkhela che tethI manamAM vicAra Ave che ke jo varSonI mArI zaMkA pragaTa kare to huM mAnuM ke A sAco sarvajJa che. bhagavaMta jaNAve che ke tene jIvanI zaMkA che paraMtu vedavAkya viparIta samajavAthI e zaMkA che. vedavAkya bhagavAna samajAve ke turata potAnI jAta bhagavaMtane samarpI de che. te samarpaNa Theka-ThekANe prakAzita thAya che. saralatAnI mUrti lAge che. bALakanI jema prazno rajU kare che. uttara meLavI dhanyatA anubhave che. mAyA-kapaTa-daMbhamAM je ati pAtaLApaNuM thaI gayuM che tethI mAna mAranAra nathI banatuM, tAranAra bane che. satya sahelAIthI svIkArI zake che. prasiddhi gRhasthapaNAmAM ghaNI meLavelI paraMtu te prasiddhi daMbha-prapaMca-jUTha-pracAra-prasArathI
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 553 nahIM, sahaja hatI, tethI ja samarpita banatAM vAra na lAgI. daMbha-prapaMca-jUTha-pracAra sAthe kIrti ke vidvattAne varelA jIvomAM je ghamaMDa hoya che tene paDakAra maLe tyAre havAtiyAM mAre che, pachaDATiyAM mAre che, potAnI jAtane ane potAnI vAtane sAcI manAvavA aneka kAvA-dAvA kare-karAve che; jyAre gaNadhara gautamasvAmI abhimAnanA zikhare hovA chatAM saralatAnA zaNagArathI vibhUSita che, jethI sAcI vAta bharasabhAmAM kabUla karatAM vAra nathI lAgatI. bahulatAe AvuM pracaMDa abhimAna ane nItarI saraLatA eka ja vyaktimAM ekasAthe vartatAM jovA maLavAM muzkela che. 1442mA gaNadhara indrabhUti gautamanA jIvananI ajaba-gajabanI keDIo che. devavaMdanamAM gautamasvAmI zvetAMbara jaina paraMparAmAM maMdiramArgI ArAdhakomAM vArSika ArAdhanA je kriyAo sAthe joDAyela ane vartamAnakAle samUhamAM karAya che temAM 1 vastu devavaMdana che. AvA devavaMdanamAM cokkasa divase AzrIne thatAM devavaMdanamAM jJAnapaMcamI, mauna ekAdazI, traNa caturmAsI (comAsI), caitrI pUnama ane divALInAM devavaMdana prasiddha che, jemAM jJAnapaMcamInAM devavaMdana pAMca zAna sAthe saMkaLAyelAM che tathA jJAnapadanI 20 mALA ane pAMca jJAnanA 51 bhedane kAraNe 51 logassano kAussagga che. mauna ekAdazInA devavaMdanamAM mAgazara suda 11nA traNa bhagavaMtanA pAMca kalyANakane AzrIne ArAdhanA che tathA nevuM jinanA 150 kalyANakane AzrIne 150 mALA, 150 logassano kAussagga che. comAsI devanaMdanamAM 24 bhagavAnane AzrIne ArAdhanA che. caitrI pUname siddhAcalajI upara puMDarIka gaNadhara mokSe gayA tethI siddhAcalajI-AdezvarajI tathA puMDarIkasvAmIne AzrIne ArAdhanA che. Adya tIrthaMkaranA Adya gaNadharanuM devavaMdanamAM sthAna che paraMtu svataMtra nahIM. divALInA devavaMdananA be bhAga paDe che. prathama devavaMdanano joDo nirvANa kalyANakane AzrIne bhagavAna mahAvIra sAthe saMbaMdhita che jyAre bIjo devavaMdanano joDo 1442mA gaNadhara gautamasvAmIno svataMtra che. arthAt kevalajJAna kalyANaka tIrthaMkaronAM UjavAya paraMtu kevalajJAnano divasa devavaMdana-mALA vagere ArAdhanA dvArA pasAra karavAnuM nimitta bananAra eka mAtra gautama gaNadhara ja jovA maLe che. aneka AtmAne kevalajJAna pAmavAmAM nimittabhUta banavAne kAraNe temanA kevalajJAnanA divase viziSTa ArAdhanA thatI hoya tema kalpI zakAya. indrAdika devatAo Ave che. kevalajJAnano mahimA kare che. vIraprabhunA 11mAMthI nava gaNadharo kevalajJAna ane mokSa temanI hayAtImAM ja pAmelA che; paraMtu te nave gaNadharonA kevalajJAnano mahimA thayelo hoya tema vAMcavA-sAMbhaLavAmAM Avela nathI jyAre 1442mA gaNadhara indrabhUti gautamanA kevalajJAnano mahimA jainajagatanA sarva phrikAne mAnya che. = vartamAnakAlIna jagatamAM paNa eka yA vadhAre kAraNosara bhAratamAM parva divasonI rajAmAM gautama kevalajJAnano divasa rajArUpe jAhera thAya che. saMvatsarI ke mahAvIra janma kalyANakano divasa jaina parva tarIke 2jAno jAhera thAya tyAre koika ne koika phirakAne saMmata na hoya tevuM jovA maLe che paraMtu gautama kevalajJAna dinanI rajAmAM jainonA eke phikAmAM mata-matAMtara jovA maLatAM nathI. bhagavaMta mahAvIra mahArAjAnA janmasthAna viSe mata-matAMtara pravarte che paraMtu gaNadhara gautamanA janmasthAna viSe matAMtara nathI. 70
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ 554 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gaNadhara gautama prabhunA jIvanamAM ghaTelI keTalIka vilakSaNatA kAjaLagherI amAsanI kALI DibAMga rAtri eTale aMdhakAranuM sAmrAjya vartatuM hoya. A huMDA avasarpiNI kALamAM janmelA jIvonI jANe bharapUra bhAvadayA bhAvatA hoya tema bhagavaMta mahAvIra mahArAjA ekadhArI dezanA vahAvI rahyA che. sarvasAmAnya rIte pahelA ane cothA pahore tIrthaMkaranI vANI sAMbhaLavA maLe, paraMtu bIjA pahore gaNadharanI vANI sAMbhaLavA maLe tema ja chelle avasare AyuSyanI samApti pahelAM prAyaH tIrthaMkara bhagavaMto mauna thai jAya che. paraMtu vIraprabhue chellA 16 pahora cAre AhAranA tyAgamaya chaThTha tapanI ArAdhanA karI che ane ekadhArI dezanA cAlu che. marudevA adhyayana prarUpatA bhagavaMta nirvANa pAme che. hAjara rahelA viSAdamaya banI jAya che. indrAdika devatAo paNa viSAdamaya banI jAya che. eka sAmAnya eka bhavanA svajananI vidAya paNa jIvane duHkha utpanna karanArI banatI jagatamAM jovA maLe che. keTalAkanI vidAya divaso sudhI ke mahinAo ane varSo sudhI jIvanamAM gherA AghAtanI lAgaNI mUkI jatI jovA maLe che. jema sneha vadhAre tema AghAta vadhAre. paraMtu TocanA sneha chatAM gautama gaNadharane bhagavaMtanI vidAya vahelAmAM vahelA AghAtane badale, viSAdane badale kaivalyanI prApti karAvanAra bane che. jagatane mATe AghAtano prasaMga gautamanA jIvanamAM bhavobhavano AghAta sAdi anaMta bhAge dUra karanAra bane che. saghaLA jIvone aMdhakAra jyAre gautamane jJAnano prakAza denAra bane che, saghaLA jIvono zoka, jyAre gautamane nijAnaMdamAM DubADanAra bane che. have zuM thaze te gUMcavAto prazna aneka jainone ghUmarAya che tyAre have zuM thaze te spaSTa jonAra ane jANanAra gautama gaNadharane banAvanAra bane che. 1452 gaNadharomAM eka ja 1442mA gaNadhara indrabhUti gautama viSe sauthI vadhAre sAhitya upalabdha che. kulako, aSTako, stotro, rAsa, stuti vagere sauthI vadhAre temanAM che, tema ja pratimAjI paNa gautamasvAmIjI gaNadharanAM sauthI vadhAre jovA maLe che tema ja nUtana pratimAjI paNa temanAM ja pratiSThita thai rahyAM che. nAmasmaraNa paNa temanuM ja jaina jagatamAM sauthI vadhAre karAi rahyuM che. vIzasthAnakamAM gautamasvAmI koi paNa tIrthaMkara tIrthaMkara banatAM pahelAM trIjA bhavamAM eka ke vadhAre sthAnakonI ArAdhanA tathA savi jIva karuM zAsanarasInI bhAvanA e benA baLe tIrthaMkara nAma-gotra karmanI nikAcanA kare che. e sAmAnya rIte hAla zvetAMbara AmnAyamAM 20 sthAnako che, jo ke te sthAnakonAM nAmakrama ke saMkhyAmAM keTalAka AcAryo vacce matAMtara che; paraMtu vartamAna kAle temAM eka sthAnaka tarIke 'gautama gaNadhara'ne AzrIne ArAdhanA che. keTalAye punyavAna ArAdhako upavAsathI bAkInA 19 ke aDhAra sthAnaka ArAdhe che paraMtu A padanI ArAdhanA chaThTha (belo) be upavAsa sAthe karIne kare che. A paNa kevI gautama gaNadharanI viziSTatA che ke tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanAnAM sthAnakomAM ekeya tIrthaMkaranuM nAma nathI paraMtu gaNadharanuM che. mAlika banavAnuM che paNa mAlikanuM nAma nahIM, sevakanuM nAma. vaLI bIjA badhAmAM 1 upavAsa, jyAre AmAM be upavAsa. kAraNa ? kAraNa ke gautamasvAmIjI chaThThane pAraNe chaThTha karatA hatA. (eka sthAnakamAM cothabhakta karAya che.) alabatta aThThAithI paNa vIzasthAnaka karanAra punyAtmA hAla che ane bhagavaMta mahAvIra mahArAjAe
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ papapa to jAvajIva mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNa trIjA bhavamAM karela. AvA bhagavaMta mahAvIra mahArAjA jevA ghora tapasvInuM nAma ke ArAdhanA temanA ja zAsanamAM paNa vIza sthAnakamAM nathI. jyAre 1442mAM gaNadhara zrI indrabhUti gautamanI ArAdhanA viziSTa nAma saha thAya che. A padanI ArAdhanAmAM kAussagna-khamAsamaNa vagere mATe 11 tathA 28 be aMkanI vAta Ave che. 11no aMka bhagavaMta mahAvIranA 11 gaNadhara hatA te hisAbe hoya to goyamapadanI ArAdhanA eTale gaNadharapadanI ArAdhanA. 28no aMka labdhine hisAbe hoya tema lAge che. gautamasvAmI labdhivaMta hatA. labdhi 28 prasiddha che. ane "gautamasvAmInI labdhi hojo' ema kahevAya che, to prazna thAya che ke gautamasvAmInI labdhi hojo eTale kaI? zuM aphakhINa mahAnasI labdhi matalaba akSINa mahAnasI labdhi e hetu che? sUkSma vicAraNA karatAM ema lAge che ke A vAta barAbara na hoI zake. eka ja pAtramAM lAvela khIrathI paMdaraso AtmAne kapALe tilaka karavuM hoya to paNa na thaI zake tene badale te pAtramAM aMgUTho boLI rAkhIne 1503 tapasvIone jeTalI jarUra hoya teTalI khIra ApI chevaTe pote paNa te pAtramAMnI khIra dvArA udarapUrti karI athata annabhaMDAra akhUTa rahe tevI labdhinI mAgaNI karavI te vAta ucita hota to jaya vIyarAyamAM tevI mAgaNI-prArthanA yAcanA goThavAyelI hota. AvI ja koIka mAnyatAmAM aTavAyelA rAjasthAna, madhyapradeza vagerenA keTalAka lokomAM evo rivAja che ke jyAre-jyAre lagnAdi prasaMge jamaNavAra karavAmAM Ave che tyAre rasoDAmAM gautamasvAmInI pratikRti rAkhavAmAM Ave che temAM paNa kyAMka-kyAMka to viveka cUkI jatAM evI rIte rAkhavAmAM Ave che ke rasoDAno dhumADo te pratikRti upara phelAto rahe. vyavahAramAM sAmAnya baddhivALA mAnavIne paNa eTalI samajaNa mahada aMze hoya che ke jemanA dvArA potAnuM kAma karavAnuM hoya temanA pratye dhyAna ApavuM joIe. prasaMge koI samAjamAM agresara gaNelAne bolAve to temane ucita sthAne besADavA joie. temAM viveka rAkhavAnuM cUke to te agresaranuM apamAna gaNAya. bIjI vAta e paNa vicAravAnI mahatvanI che ke zuM 'gautamasvAmInI labdhi hojo'mAM ApaNe AvI labdhi mAnavAnI? AvI labdhi mAgavAnI? A to tuccha bAbata che. devanA bhavamAM atrAdi khorAka bhava pUro thAya tyAM sudhI eka vAra levAno nathI, to tyAM gayA pachI gautamasvAmI tathA temanI labdhi nakAmAM gaNAya ne? khAvAno prazna na hoya pachI annabhaMDAra bharapUra rahe ke na rahe tenI kazI ciMtA rahevAnI kharI? je jaina phirakAmAM kArtika suda 1nA (nUtana varSa) divase gautamasvAmIno rAsa vaMcAya che temAM eka vAta Ave che jihAM jihAM dIje dikha, tihAM tihAM kevala Upaje e.' ApaNe A labdhinI icchA rAkhavAnI che-(1) evA gautamasvAmI jevA labdhivaMta guru maLe ke jemanI pAse dIkSA laIne huM turata janma-maraNathI mukta banuM, kaivalya prApta karuM, mokSa meLavuM. (2) evI gautamasvAmI jevI labdhi prApta thAya ke aneka jIvonA kaivalyanI prAptimAM huM nimitta banuM. kaivalyanI prAptimAM nimitta na banI zakuM to paNa mArA paricayamAM AvanArane, nArA saMsargamAM AvanArane dharmamArge AgaLa vadhAranAro banuM. AvI labdhinI prAptipUrvaka "gautamasvAmInI labdhi hojo." e vicAravAnuM che. tuccha bhautika mAgaNI jevI labdhi mAgavI eTale cakravartI prasanna thayA pachI ghera-ghera bhojananI mAgaNI karanAra brAhmaNa jevI buddhihInatAnuM pradarzana karavA barAbara gaNAya.
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa6 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi RSimaMDala stotranuM pradAna vartamAna kAle zvetAMbara AmnAyamAM 14ramA gaNadhara gautamanA pradAnamAM (1) jagaciMtAmaNi, (2) RSimaMDala agrasthAne che. maMdiramArgI AmnAyamAM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAnI dainika Avazyaka kriyAmAM jagaciMtAmaNi pratidina Ave che. savAranA pratikramaNamAM Ave che. paccakakhANa pAravAmAM sAdhu-sAdhvI-poSadhavALA zrAvaka-zrAvikA tema ja vidhi saha anuSThAna karanAra zrAvaka-zrAvikAne jagaciMtAmaNi caityavaMdana karavAnuM hoya che. prathama gocarI karyA bAda jagaciMtAmaNi caityavaMdana karavAnuM hoya che. pauSadhamAM AyaMbila ke ekAsaNuM karanAra zrAvaka-zrAvikAo AyaMbila ke ekAsaNuM karI le tyAra bAda jagaciMtAmaNi caityavaMdana kare che. zrI jinezvara paramAtmAnuM snAtra bhaNAvAya tyAranI vidhimAM jagaciMtAmaNi caityavaMdana karavAmAM Ave che. | RSimaMDala stotra zrI upadhAna tapa vahana karanAra zrAvaka-zrAvikAne nitya saMbhaLAvavAmAM Ave che. keTalAka sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA pratidina te RSimaMDala stotra bhaNe che. vividha muzkelInA samaye keTalAka A maMtragarbhita RSimaMDala gaNe che athavA RSimaMDalanA mUlamaMtranI mALA gaNe che. vividha praznakartA gautama gaNadharano aneka vakhata karAyelo eka mahattvano prazna zvetAMbara AmnAya mAnya aneka AgamomAM vizeSa karIne zrI bhagavatI sUtra (vyAkhyA prajJapti) graMthamAM judI-judI bAbatonA aneka praznonI vAta Ave che temAM dhyAna kheMce tevI vastu eka che. he bhagavaMta! jamAli kAla karIne jyAM utpanna thayela che? he bhagavaMta ! dhanya aNagAra kAla karIne kayAM utpanna thayela che? he bhagavaMta, gozAlaka kola karIne kayAM utpanna thayela che? matalaba judA-judA jIvonA kola karyo pachI zuM thayuM te aMgenA prazno. bahulatAe A praznomAM eka vAta ghaNI sUcaka Ave che ke A prazno prAyaH je te jIvonA kevalajJAna-mokSa sudhI pahoMce che. jANe ke praznakatamAM rahelI karuNAnAM darzana thAya che. je karuNAnI sAkSAttA mRgAputra jovA javAnI upAsaka dazAMga sUtramAM spaSTa thAya che. jIvo AvA ane ATalA duHkhI kema hoya te praznamAM TapakatI karuNA ApaNane sparzI jAya che. sAmAnyatayA jIvo kutsita jovAno svapnamAM paNa vicAra na kare, tene badale AMkha-nAka-kAna-moDhA vagaranA manuSyapiMDane jovAno vicAra nahIM paNa amala gautama gaNadharanA hRdayamAM vahetI karuNatAne sAkSAt karAve che. AvA duHkhane jIva kema pAme te prazna dvArA tribhuvanapatino uttara jAheramAM bolAvIne bIjA jIvo te vAta sAMbhaLI-samajI tevAM duHkho na pAme te bhAvadayAnI jeTalI anumodanA karIe teTalI ochI che. gautama gaNadharanAM vizeSaNo zrI bhagavatI sUtra tathA autpAtika (ovAIya) sUtramAM jaNAve che ke bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha aMtevAsI indrabhUti aNagAra che. te kevA che tenuM varNana mULa bhASAmAM jaNAvIe. sajIgneha, samacarisasaThANa saMThie vaIrarisahaNArAya saMghayaNe kaNaga-pulaga-Nighasa-paha-gore uggata dittatave tattatave mahAta ghoratane orAle ghore ghoraguNe ghoratavassI ghorabaMbhacaravAsI uchUDhasarIre saMkhitta
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] | 557 viulateyalesse coddasapUthvI caunANovagae savvakSma- rasannivAtI...bhAvemANe viharaI. (paMcama aMga tathA prathama upAMganAM vizeSaNo bhegAM karIne atra lIdhela che.) nitya smaraNamAM gautamasvAmI tapAgaccha-kharataragaccha-aMcalagaccha, tristutika mata (bRhad saudharmatapAgaccha) vagere zvetAmbara AmnAyamAM pU. sAdhu-sAdhvI rAtre sUtAM pahelAM saMthArA porisImAM tema ja poSAtI zrAvaka-zrAvikA paNa saMthArA porisImAM 'goyamAINuM mahAmuNiNaM' zabdothI 1442mA gaNadhara gautamasvAmIne smaraNa karAya che. sukRta anumodanA dvArA bhava sAphalya : saMthArA porisImAM karAtuM smaraNa nAnakaDI vAta lAge, paraMtu tenI pAchaLa keTaluM mahattva che ? zrI bhagavatI sUtranA 1lA zatakanA 2jA uddezAmAM jIvanI vAta Ave che. e bhavya-bhavya-durbhAvya-jAtibhavya vagere. janma-maraNamAMthI chUTavA je dharma-ArAdhanA kare che te bhavya nizce che, paNa durbhavya hoya to ? paMcasUtramAM bhavitavyatAne pakAvavAnI 3 bAbato jaNAvI che : (1) cAra zaraNA (2) sukRta anumodanA (3) duSkRta ga.. 'goyamAINuM mahAmuNizaM' sukRta anumodanAnuM suMdara pratIka che. goyama Adi arthAt gautamasvAmIthI Aja paryaMtanA muni bhagavaMtonA jIvananI ArAdhanAnI anumodanA rUpa sukRta anumodanA che. sukRta anumodanA thAya, guNAnurAga vadhato cAle ane chevaTe "uttamanA guNa gAvatA guNa Ave nija aMga" mujaba AtmA pote potAnA sarva guNo pragaTa karanAro bane, sAdi anaMta bhAge zAzvata sukhano bhoktA bane. pU. kalikAla sarvajJa bhagavaMte tIrthaMkaro mATe jema vItarAga stotramAM lakhyuM ke he bhagavaMta! tamArA jevAnA guNotkIrtana mATe koNa samartha che? matalaba, koI nathI. tema gautamasvAmI jevA guNavaMtA gaNadhara bhagavaMtanA guNa varNavavA mATe mArI zakti ati alpa che. mati alpa che. zrI naMdalAlabhAInA AgrahathI ahIM meM je lakhela che temAM gaNadhara bhagavaMtanI matimaMdatAthI AzAtanA-avahelanA thaI hoya to trividha micchAmi dukkaDam. pustaka prakAzita karanArane, temAM phALo ApanArane, vAMcanArane ane mane AvA uttama gautamasvAmIjI jevA guru maLe ane janma-maraNanI jaMjALa dUra thAya te ja bhAvanA. parama upakArI zrI gautamasvAmIjInA pratimAjI sammukha bolavAnI pAMca stuti (1) prabhu vIranA agiyAra mAMhi, jeha sauthI che vaDA, prazno karaMtA vividha bhAte, samavasaraNe je khaDA; vinayImAM ziradAra je che, mAMguM te gautama kane, kaivalyadAnanI labdhi guru gautama taNI maLajo mane. aSTApada mAMhe banAvyuM, jeNe jagaciMtAmaNi, caunANe jANI zaMkA pheDe, vayarasvAmI jIva taNI; chaThTha pAraNuM nitya karaMtA, gautama vInavuM tane, kaivalyadAnanI labdhi guru gautama taNI maLajo mane. ja
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 558 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi bhavika jIva pratibodha pAmI, gautama zaraNuM dhare, ghAtI aghAtI sarva vAmI, siddhisukha saheje vare; ehavA guruthI vegaLA te, nita bhaTakatA bhava vane, kaivalyadAnanI labdhi guru gautama taNI maLajo mane. saMthArA porisI vidhi mAMhe, jehanuM smaraNa kahyuM, cAre gatimAM pherA karatAM, Aja meM zaraNuM lahyuM saMsAra parimita thAya to zaraNuM ja sAcuM te bane, kaivalyadAnanI labdhi guru gautama taNI maLajo mane. indrabhUti gautama nihALI, AMkhaDI -pAvana thaI, janma saphalo mAharo ne, durgati dUra gaI, gaNi gautama guNa gaNavA, koNa zUro jaga jane, kaivalyadAnanI labdhi guru gautama taNI maLajo mane. -cayitA : pU. munirAjazI sudhasAgarajI mahArAja (5) * * * , pA jA niMyAnA, pajA mA mahAvIra ne jaya bAra, ja sukhI kara tIrSa nI kaLa mAnapAna ane rava eNrathamAM bira, aMjAramAM ghaNA kAne thAkata muke anupama bhAga sopotika suna rAma ane sukhano te che; kADhanAra ja jamIna para be nI
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] prasanna ane prazAMta, sAdA ane saraLa gautamasvAmI : eka zabdacitra -Indivara jaina svAdhyAya-vI.....dhyAna-vIra....yoga-vI....tapa-vIra....nara-vIra....jIvana-vIra che gautamasvAmIjI! mohaka zabdacitra upasAvyuM che. prasanna ane prazAMta che, sAdA ane saraLa che, tapasvI ane tejasvI che, gaMbhIra ane manamohaka che gaNadhara gautamasvAmI mahArAjA! [ 559 zabdadeha dvArA ahobhAva jagADanAro lekha che, eka vAra nirAMte vAMcavo rahyo. -saMpAdaka pacAsa varasano mAnavI eTale Doso. tophAnI baLade ADA-avaLA pADI dIdhelA cAsa jevI karacalIvALo cahero. AMkha 52 jADA kAcanAM cazmAM, hAMphatI chAtI ane DhasaDAtI cAla. indrabhUti gautama bhagavAnane pahelI vAra maLe che tyAre jIvananI pUrI be paccIsI vaTAvI cUkyA hoya che. paNa nA, gautama khoMkhatA DosA nathI. e to mUchano doro ya na phUTyo hoya tevA, pAtALa phoDIne UMce UchaLatA pANInA dhodha jevA jobanathI jhUmatA jhamakatA jozIlA javAna. UMcI paDachaMda kAyA. vizALa chAtI. hAthInI sUMDha jevA polAdI mAMsala bAhu, suDoLa sudRDha paga, goro vAna, bharAvadAra cahero, jhagArA mAratuM vizALa lalATa, phUlelAM nasakorAM, lAMbA kAna, pANIdAra AMkho. roma-romamAMthI UDatI gulAbI. AMkhomAM zAMta jhilamila thato premano kSIrasamudra. lalATamAM so-so sUrajanA ya tejane AMbatuM tapanuM teja. caherA para nItaratI zarada pUnamanI cAMdanI. hoTho para madhuratAnI saragama. cAlamAM laya. sthiratAmAM zAMtinI anuguMja. vANImAM kuMvArA jharaNAno ninAda. na AMkhamAM caMcaLatA, na hoThamAM, na vANImAM utAvaLa, na cAlamAM, gaMbhIra, paNa bhArekhama nahIM. zAMta, paNa sogiyA nahIM. prazAMta ane prasanna. sAdA ane saraLa. tapasvI paNa tejasvI. jJAnI paNa nirabhimAnI gaMbhIra paNa manamohaka. tame koI pUrNa puruSanI AvI ke AthI ya savizeSa udAtta, uttuMga ane uttama kalpanA karI zako to nakkI mAnajo ke tamArI e kalpanAsRSTinA pUrNa ane puNyavaMtA puruSa te bIjA koI nahIM, paNa gautamasvAmI che. ekameva, advitIya ane anupama mAtra gautamasvAmI ja. AvA sarvAMgasaMpUrNa ane sarvaguNasaMpanna gautamanI savAra brAhmamuhUrtamAM UgatI. divasanA prathama praharamAM te nUtana divasanuM svAgata karatA ane divasanA trIjA praharamAM divasane premathI
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ 560 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vidAya ApatA. arthAt roja rAtanA madharAte bAra vAge sUI jatA. temano dainika nityakAmakrama A pramANe hato H- prathama prahara : svAdhyAya. bIjo prahara : dhyAna. trIjo prahara : bhikSATana. cotho prahara : svAdhyAya. rAtanA :- prathama prahara : svAdhyAya. bIjo prahara : dhyAna. trIjo prahara : nidrA. cotho prahara : svAdhyAya. gautamasvAmI bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya hatA, prathama gaNadhara hatA. bhagavAnane caraNe potAnuM jIvana samarpaNa karyuM te pahelAM temanI vidvattAnAM yazogAna samagra bhAratavarSamAM gavAtAM hatAM. vedadharmanA te mUrdhanya vidvAna hatA. zramaNatva aMgIkAra karyuM tyAre teo pAMcaso ziSyonA zraddheya guru hatA. A uparAMta bhagavAna mahAvIranA hajAro zramaNa ane zramaNIo, zrAvaka ane zrAvikAo temane vaMdana karatAM. potAnI jijJAsAonuM temanI pAsethI samAdhAna meLavatAM. AjanI rAjakIya paribhASAmAM kahIe to bhagavAnanI dharmasabhAmAM gautamasvAmInuM sthAna gRhamaMtrI [Home Minister] jevuM cAvIrUpa hatuM. AvA sarvocca sthAne birAjita gautamasvAmI jAte pAtarAM laIne gocarIe jatA. javA agAu bhagavAnanI AjJA mAgatA. bhagavAna kahetA : devAnupriya ! sukha Upaje tema karo.' ane teo madhyAhna arthAt baporanA gocarI mATe nIkaLatA. gautama gocarI mATe jatA ke anya koI kArya mATe, to cAlatAM teo kadI ADuM-avaLuM jotA nahIM. rastA para sthira nIcI najara karIne jayaNAthI cAlatA. gocarI mATe teo sAdhAraNa sthitivALAnA ghare jatA, ane tyAMthI lUkho-sUko je prAsuka (nirdoSa) AhAra maLato teno prasannatApUrvaka svIkAra karatA. gocarI laIne AvyA bAda te gocarI bhagavAnane batAvatA. pachI potAnA sahavartI ane ziSya-praziSTa sAdhuone "sAhu hajjAmi tArio----Apa sau mArI lAvelI gocarI (bhojana)no svIkAra karI mane upakRta karo'--kahIne prathama bIjAne jamADatA ane pachI pote jamatA. jo ke teo moTe bhAge tapa karatA. be divasa upavAsa (chaThTha) karatA. trIje divase chUTuM moDhuM rAkhatA. paraMtu tyAreya paNa teo eka ja TaMka bhojana karatA. bhojanamAM paNa mAtra lUkho-sUko ja AhAra. AhAra paNa dehane TakAvI rAkhavA pUrato ja letA. AhAra levAnA samaye paNa saMpUrNa anAsakti. 2sane mamaLAvavAno nahIM. a-2sathI moM bagADavAnuM nahIM. cUpacApa koLiyA peTamAM padharAvI detA. hA, to gauta svAmI tapasvI hatA. ugra tapavI. chachu! pAraNe chaThTha karatA. pAraNAmAM paNa eka ja TaMka AhAra. teo anAsakta AhArI hatA. bhUkhathI teo akaLAtA nahIM. bhAvatAM bhojana jevuM temane kaMI hatuM nahIM. vahelI savArathI moDI rAta sudhI kAryarata rahetA. aDhelIne besatA nahIM. bapore ADe paDakhe paNa thatA nahIM. ziSyo ane anuyAyIonI satata Avana-jAvana. paNa caherA para kyAMya thAka nahIM. kyAMya kazAmAM raghavATa nahIM. bhagavAna sivAya bIjA koI pratye na rAga, na mamatA. saunI sAthe bhIDamAM, chatAMya sauthI alipta. bhIDamAM paNa ekAkI, ekAMtamAM paNa ekAkI, sadAya sarvatra AtmabhAvamAM magana-masta, dehadhArI chatAM dehAtIta. gautamasvAmI AvA ugra tapasvI ane ghora brahmacArI hatA. A tapa ane brahmacaryanA prabhAvathI gautamasvAmI anaMtalabdhinidhAna banyA. teo bolatA ane temanI vANImAMthI amRta
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 561 nItaratuM. temanuM vacana kyAreya mithyA thatuM nahIM. vacanasiddha hatA e. temanI vANImAM jAdu hato. jemane teo pratibodha pamADatA temano jIvanodvAra thaI jato. teo havAmAM UDI zakatA. UMco aSTApada parvata. upara jotAM Doka rahI jAya. uparathI nIce jotAM AMkha cakarAve caDe. jADA mANasanuM to tenA para caDavAnuM kAma nahIM. paNa gautamasvAmI upara caDyA. upalabdha cAraNalabdhino upayoga karyo. sUryanAM kiraNone pakaDI saDasaDATa AMkhanA palakArAmAM upara pahoMcI gayA ane evI ja tvarAthI nIce AvI gayA. temanA sparzamAM roga-zamananI zakti hatI. e sparzamAM zUnyane paNa chalakAvI akhUTa rAkhavAnI ya tAkAta hatI. 71 sAMbhaLeluM teo bhUlatA nahIM. eka pada jANatAM pachInAM bIjAM pada paNa ApoApa bolI jatA. padanA anekavidha artha jANatA. teo nAnAM-moTAM rUpa paNa dhArI zakatA. sAmAnA manamAM cAlatI gaDabhAMja teo najara mAtrathI jANI zakatA. tejolezyA jevI saMhAraka zakti paNa temane prApta thaI hatI. kahe che ke ekasAthe soLa mahAdezone bhasmasAt karI zake tevI samartha saMhAraka tejolezyA temane tapanA prabhAvathI prApta thaI hatI ! gautamasvAmIe potAnI labdhiono upayoga mAtra be ja vAra karyo. eka aSTApadanI yAtrA prasaMge, bIjI vAra tApasone pAraNAM karAvavA mATe. paNa temane maLelI labdhio evI aciMtya prabhAvaka hatI ke te ApoApa kAma karatI. AthI ja kadAca teo Aja sudhI saunA sauthI vadhu priya ane pUjya, vaMdanIya ane zraddheya banI rahyA che. gautamasvAmI mAtra tapasvI ja nahotA, jJAnI hatA. anaMta jJAnI. temano tapa jJAnathI rasAyelo hato. athavA temanuM jJAna tapathI pariplAvita hatuM. jJAna ane tapa temanA jIvanamAM samarasa banyAM hatAM. vedakAlIna cAra veda, cha vedAMga, dharmazAstra, purANa, mImAMsA, nyAyazAstra Adi 14 vidyAnA indrabhUti gautama mUrdhanya vidvAna hatA. te samaye vaidika paMDitomAM teo digvijayI hatA. paNa jIvanA astitva vize zaMkAmAM hatA. bhagavAna mahAvIre e zaMkAnuM samAdhAna karAvI ApyuM ane indrabhUtino kAyApalaTa thaI gayo. navo janma temane maLyo. bhagavAnanA teo prathama ziSya gautama gaNadhara banyA. gaNadhara gautame bhagavAna mahAvIranA jIvana ane kavanane AtmasAt karyuM. bhagavAne temane utpAda, vyaya ne dhrauvyanI dezanA ApI. A tripadIne gautame kuzAgra buddhithI pacAvI ane arthathI vistRta karI dvAdazAMgInI racanAmAM pAyAno, mahattvano pramukha bhAga bhajavyo. A dvAdazAMgImAM samagra jaina darzanano samAveza thaI jAya che. gautamasvAmInAM jJAna ane tapa sarvotkRSTa hatAM. sarvocca labdhio temane upalabdha hatI. chatAM chAtImAM akkaDa na hatI. sAmA para paDatI najaramAM tucchatA na hatI. garadana TaTTAra na hatI. vANImAM abhimAnano raNakAra paNa nahIM. huM jANuM chuM ke huM kazuM ja natha. jANato.' evI sahaja namratAnA rezama-dorathI temanAM vANI, vicAra ane vyavahAra suguMphita thayAM hatAM. bhagavAnanI AjJA e temanuM jIvana hatuM. AzAnA alamAM koI prazna nahIM. koI zaMkA nahIM. atUTa zraddhA ane akhUTa premathI AjJAno saharSa svIkAra karatA. gautama mATe bedhaDaka kahI.
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa62 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zakAya ke bhagavAnane pUchyA vinA pANI paNa nahotA pItA. bhagavAnanA zaraNe temaNe tana, mana, AtmA-badhuM ja samarpI dIdhuM hatuM. chatAMya caherA para koI dInatA na hatI. hoTha para gulAmIno koI harapha sudhdhAM na hato. gautama jene dIkSA ApatA te kevalI banI jatA. paraMtu emanI AMkhomAM meM bhI kucha kama nahIM huM evo guruthI caDiyAtA bhAvano koI ja aNasAra na hato. guru mATe temane mAtra avihaDa rAga ja na hato, bhArobhAra bahumAna hatuM. jJAnI ane tapasvI tApasI pAse tema ja abudha ane nirdoSa bALaka atimukta (aImuttA) pAse temaNe potAnAM nahIM, paraMtu gurunAM ja guNagAna gAyAM. gautama svayaM anekanA guru hatA, paraMtu bhagavAna pAse to teo chellA zvAsa sudhI vinamra ziSya rahyA. potAne jyAre paNa kaMIka jijJAsA thatI, tattvano nirNaya karavAno prasaMga Ubho thato, zaMkA thatI, tyAre teo bhagavAna pAse jatA. jaIne prathama AdakSiNA-pradakSiNA karI bhagavAnane bhaktibhAvathI vaMdana karIne temanI samakSa, paNa temanI bahu najIka nahIM, tema ja bahu dUra paNa nahIM ema samucita samAMtara sthAne besatA. te samaye temanI najara ane kAna bhagavAnanI vANI jhIlavA ahobhAvamAM sthira rahetAM. cahero namelo raheto ane hAtha lalATanA madhye aMjalipUrvaka joDelA. e ja pramANe jyAre gautama bhagavAnanI AjJAthI kaMI bahAranA kAme gayA hoya to bahArathI AvIne prabhune vaMdana karatA ane pachI potAne soMpAyelA kAmano ahevAla jaNAvatA. Ama gautamasvAmI vinaya ane vinamratAnA jIvatA-jAgatA pratIka hatA. svAdhyAya ane dhyAna, jJAna ane tapa; vANI, vicAra ane vartanano temanA jIvanamAM subhaga ane samatola samanvaya hato. zarIradhArI chatAM bhAvathI azarIrI hatA. dehadhArI chatAM dehAtIta hatA. pravRttirata chatAM bhAvathI akarmaNya hatA. saMsArI chatAMya saMsArathI para hatA. jIvana-draSTA hatA e. mahAvIranA A ziSya svAdhyAya-vIra, dhyAna-vIra, jJAna-vIra, tapa-vIra ane yoga-vIra hatA. nara-nIra ane jIvana-vIra gautamasvAmIne so-so lAkha-koTi vaMdanA ! ti. 15-11-77nA jinasaMdezamAMthI sAbhAra) * * * maMgala bhagavAna vIro, maMgala gautama prabhu maMgala syulibhadrAdhA jaina dharmostu maMgala. a woo .
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 563 eka sAdhakanI AMtarasiddhino saravALo -parama pUjya vardhamAnatapotithi gacchAdhipati sva. AcAdava zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA praziSyaratna vairAgyadezanAdakSa pU. A. zrI vijayacaMdrasUrijI mahArAja. pa. pU. vardhamAnataponidhi gacchAdhipati AcAryadeva zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA praziSyaratna, vairAgyadezanAdakSa pa. pU. AcAryazrI hemacaMdrasUrijI mahArAjanA prastuta lekhamAM anaMta lablinidhAna, cAra cAra jJAnanA svAmI, bhagavAna mahAvIranA zrImukhe "goyama" "goyamanAM vAtsalyasabhara saMbodhano pAmatA zrI gautamaprabhunA jIvanacaritranA vividha prasaMgonA sakSama nirUpaNa sAthe AcArya bhagavaMte temanI sAdagI, pratibhAsaMpannatA, sujanatA, namratAtinamratA, zaraNAgati, AjJApAlana, nirmAnItA Adi aneka pAsAMono supere paricaya karAvyo che. gau=kAmadhenu, ta=kalpataru ane ma=ciMtAmaNi evAM jemanAM nAmamAM ja adeyadAnadakSatA che te gautamaprabhunA bhagavAna mahAvIra sAthenA pUrvabhavanA saMbaMdho paNa varNavI Akhare temanA ane bhagavAna mahAvIra sAthenA aMtaratama AdhyAtmika saMbaMdhone AcAryazrIe A lekhamAM prastuta karyA che. -saMpAdaka. ApaNe jene 'gura gautama' tarIke navAjIe chIe, teo hakIkatamAM to eka Adarza ziSya hatA. agaNita labdhionA prabhAve teo bahurUpI to hatA ja, paNa sAthe sAthe bahuguNI paNa hatA ja. bahumukhI vyaktitvathI opatA gautamanI guNagarimAne zabdabaddha karavI e paNa eka aparAdha hoya tevuM lAge che. chatAM "tvamavittava muharIte vanAnAm 'nA nyAye temanA pratye bhaktibhAva pradarzita karavAmAM gaurava ja che. gautama nAma ja sAntartha che. gau eTale kAmadhenu, ta eTale kalpataru ane ma eTale ciMtAmaNi. eka eka vastu vAMchitapUraka che, to traNeno saravALo zuM na karI zake? gautamanA rome rome vIranuM raTaNa hatuM. vIra ja temanA jIvananA "ravi' hatA. tethI ja "ravi'no asta thatAM thoDIvAra sUnamUna banI gayA hatA. svAbhimAna H jeo sarvasanmAnya hatA, mahAvIranA milana pUrve potAnI jAtane moTAInA minAre pahoMcelI mAnatA hatA, ahaMkAranAM kALADibAMga vAdaLo AtmaravinuM darzana karAvavAmAM avarodharUpa hatA, marIci jema mAnathI madonmatta hatA; tema indrabhUti jJAnathI madonmatta hatA.
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa64 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gurunI prabhAvaka prabhAmAM aMjAyelA 500 ziSyo dvArA karAtA potAnA jayajayakArathI jAtane jagatanA 'jItakAsI mAnatA. chatAM, temanuM e abhimAna paNa AdhyAtmika utkrAMtinuM bIja hatuM. mahAvIranA milananuM asAdhAraNa kAraNa temano ahaM ja hato. temaNe "mahatAM koSoDapi guya'nI uktine khare ja caritArtha karI. snehasaMbaMdhonI saritA : Cause & Effect kudaratano aphara niyama che. mahAvIra ne gautamanuM milana to aMtima hatuM. A snehasaritAnuM udgamasthAna khoLavA itihAsanAM pAnAM ulecavAM paDaze : trIjA bhavamAM jyAre mahAvIra marIci rUpe hatA, tyAre gautama tenA ja ziSya kapila rUpe hatA. aDhAramA bhave vIra tripRSTha vAsudeva hatA, to gautama temanA sArathi rUpe hatA. aMtima bhave vIra-gautama thayA. trIjA bhavamAM guruziSyanA nAte baMdhAyela e snahataMtunI saritA satyAvIza bhavo sudhI ammalita vahetI rahI. ane aMte e guruziSyanA snehataMtu evA to gADha-pragADha banyA ke koI te toDI na zake. saMbaMdhonI e saritA siddhionA sAgaramAM akSaya banI gaI. sAdagInA svAmI : samRddhinI relamachela vacce simple livingnA siddhAMtane apanAvavo khUba kaThina che. prabhu mahAvIranA prathama ziSya, prathama gaNadhara...prabhunI pachI dezanA devAnA adhikArI hovA chatAM temanuM jIvana khUba ja sAdagIbharyuM hatuM. teo guru hovA chatAM gocarI levA jatA hatA ane koIkane pratibodha karavA paNa jatA hatA. zarIrasauSThava : tagaDA hoya te bhogI ne dUbaLA hoya te yogI-A mAnyatA bhUlabharelI che. bhagavatIsUtra jevA zAstramAM "phittata...pota' dvArA ghora tapasvI kIdhA che. dIkSA bAda kAyama chaThThanA pAraNe chaThTha karatA hatA, chatAM gulAbanA goTA jevI gulAbI ne mAkhaNanA piMDa jevI mulAyama ne hRSTapuSTa kAyAnA teo svAmI hatA. jemanA ghUMkamAM badhA rogo dUra karavAnI tAkAta hoya temanuM zarIra rogano bhoga paNa zuM bane? Indra jevA Indrane ISa karAve evI zArIrika pujAI hatI. ziSyasaMpatti ne sattA : dIkSA pUrve 500 ziSyonA guru hatA. cAre vedanA aThaMga abhyAsI hatA. dIkSA bAda cAra cAra jJAnanA dhaNI hatA. 50,000 ziSyonA svAmI hatA. prabhu vIranA paTTAlaMkAra hatA. prathama gaNadhara hatA. sahAyaka bhAva : pUrvanA bhavomAMya parArtha e ja temano jIvanamaMtra hato. eka vAra teo mAchalAnA avatAramAM hatA. pUrvaparicita zreSThinuM vahANa tophAnI vamaLamAM phasAtAM tUTyuM. hAhAkAra macI gayo. jIva bacAvavA zreSThi phAMphAM mAravA lAgyo tyAre te mAchalAe te zreSThine potAnI pITha upara besADI ugArI lIdhA hatA. saujanya : jJAna sAthe nirabhimAna hovuM durlabha che. kharekhara to ahaMne ogALI namra banAve te ja jJAna kahevAya. pArzvanAtha prabhunI paraMparAnA sthavira kezIkumAra ane gautama gaNadhara hiMduka nAmanA udyAnamAM Ave che. baMnene ekabIjAnA samAcAra maLe che. kezIkumAra traNa jJAnanA svAmI hatA, jyAre gautama cAra jJAnanA. chatAM vicAra nA karyo ke, teo mArI pAse kema na Ave--ke huM zA mATe tyAM jAuM? koIpaNa jAtanA bhedabhAva vinA sAme cAlIne teo kezIkumArane
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ pa65 maLavA gayA. 23mA ne 24mA prabhunA zAsananA AcAra-vicAra-bhedono muktamane tAttvika parisaMvAda thayo. vayamAM ghaNA moTA evA kezIkumAra paNa eka pachI eka prazna pUchatA gayA ne vinamrabhAve jJAnagoriSTha gautama javAba ApatA gayA. jenA phaLasvarUpe kezIkumAre potAnuM astitva mahAvIrazAsanamAM vilIna karI dIdhuM. saraLatA : kevaLI samAna dezanA devA dvArA kaMIka AtmAonA janmojanmanA saMzaya chedanArA gautama, prabhu pAse abUjha banI jatA ne eka ajJa bALaka potAnI mAtAne prazna pUche ke, "A Ama kema?" "A zuM che ?' tevI ja bALa-adAthI teo prabhune saMzaya pUchatA ne javAba maLatAM rAjInA reDa thaI jatA. narendra-cakrI devatAone indronI sabhAmAM prazna pUchavAmAM potAnI banAnama'no anubhava kyAreya thayo na hato. loko mArA mATe zuM vicAraze ? evo vicAra ja temanA mATe asaMbhavita hato. prabhu vIre jyAre temane kheDUtane pratibodha karavA mokalyA tyAre vicAra na karyo ke, "mArA jevA mahAnane, sarvazreSTha ziSyane, eka kheDUta jevA mAmUlI mANasane pratibodhavAnuM kAma ? mAro eka nAnAmAM nAno ziSya paNa A kAma karI zake. huM 50,000 ziSyono guru, prathama gaNadhara...ne AvuM kAma mAre karavAnuM?!" vaLI pratibodha karIne lAvyA ne prabhunAM darzana paNa tene karAvyAM....paraMtu te ja kSaNe vairanA suSupta saMskAra tenAmAM jAgRta thayA..ne gautamanA hAthamAM ogho soMpI, kapaDAM kADhI, UbhI pUMchaDIe te kheDUta bhAgyo. tyAre paNa gautame ema na vicAryuM ke, prabhu jJAnamAM jotA ja hatA ne jANatA hatA ke A abUjha pAcho bhAgavAno che to paNa AvI phogaTa mAthAphoDa karavA zA mATe mane herAna karyo? A hatI temanI saraLatA. prabhue kahyuM, jAva. eTale bIjo vicAra ke vikalpa vicAravAno ja nahIM. teo 50,000 ziSyanA guru bIjA naMbare hatA, pahelA naMbare teo vIranA adanA sevaka hatA. cAra jJAnanI mAlikI bhale temanI kahevAtI, paNa te jJAna temaNe prabhucaraNamAM gIrave mUkeluM. jeTaluM jJAna prabhu pAsethI prApta thAya teTaluM ja upayogamAM levuM e temano jIvanamaMtra hato. pote badhuM jANavA chatAM prabhujIne prazna pUchI pUchIne potAnI ajJAnatA pragaTa karavAmAM temane anahada AnaMda Avato. ane prabhumukhethI jyAre "goyama' zabda sAMbhaLatA tyAre to kadAca mokSane ya bhUlI jatA ! te samaye emanA rome romamAM akathya AnaMdanI choLo UchaLatI, koI divya-alaukika sukhanA sAgaramAM khovAI jatA.. sahanazIlatA : tanatoDa kAyAnAM kaSTo sahana karavA karatAM vacana pariSaha veThavA kaThina che. gALane goLa gaNI majethI gaLI javI saraLa to nathI ja. ne A baMne karatAM "AMtarasaMtApa sahevo ati kaThina che. ISTanI aprAptithI thatA haiyAbaLApA aniSTanI prAptithI thatA AtmasaMgharSanA dhaDAkA.....ApaNane gamatI-joItI vastu bIjAne anAyAse prApta thaI jAya, ane ApaNe tanatoDa prayatna karavA chatAM havAmAM havAtiyAM mAravA jevI dazA thAya tyAre aMtaramAM UThatI akathya vedanA ane zokanI gherI lAgaNI veThavI kaThina che. A to bhogave e ja jANe !
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 566 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi che zAlamahAzAla-piThara-yazomatI-gAMgali ne 1500 tApasone dIkSA ApyA bAda bhagavAna pAse laI gayA. rastAmAM ja te badhAne kevaLajJAnano divya prakAza thaI cUkyo hato. samavasaraNamAM pesatAM ja prabhune vaMdana karyA vinA kevalI parSadAmAM badhA pesavA jAya che. temanA kevaLajJAnathI ajJAta gautama kahe che : "tIrthakarane vaMdana karo ne Ama nahIM. A bAju beso. A to kevalInI parSadA che. tyAre prabhu svayaM ghaTasphoTa kare che ke, he gautama! kevalInI azAtanA na kara. A zabda sAMbhaLatAM ja gautama avAcaka thaI gayA : A... A... mArA....tAjA dIkSita ziSyone vaLI ke....kevaLajJAna....!!!....ne paramAtmA mahAvIrane tana-mana badhuM ja cauchAvara karanAra mane kAMI nahi !!! " ema kahI teo zokasAgaramAM DUbI gayA ne gadgada kaMThe pokArI UThyA : "prabhu mAro mokSa kyAre thaze ? mane kevaLajJAna kyAre thaze ?' ane prabhue paNa sAMtvanA ApI ke, 'ciMtA na kara. A ja bhavamAM tane kevaLajJAna thaze." jihAM jihAM dIe dikakha, tihAM tihAM kevaLa Upaje." gautamanA hAthamAM kevaLajJAnanI labdhi hatI. jene ogho Ape tene kevaLajJAna paNa ApI detA. potAnA pacAsa hajAra ziSyone kevaLajJAna....ne potAnI pAse nahIM! keTalo haiyAbaLApo..vedanA... vyathA....ne zokathI gherAyelA haze e mahAna AtmA! zaraNa svIkAra H gautamanA eka eka Atmapradeze mahAvIra vasatA hatA. gautame potAnuM svataMtra vyaktitva ke astitva rAkhyuM ja na hatuM. potAnuM sarvasva vIramAM vilIna karI dIdhuM hatuM. mokSamAM jaIne samAna thavA karatAM sevya-sevakabhAvathI rahevAmAM ja temane rasa hato. huM mArI pAka na hovA chatAM mArA badhA ja ziSyone divyajJAnanI bheTa ApuM ne prabhu pAse to kevaLajJAna che. chatAM temanA mArA jevA mAnItA ziSyane ATaATalAM varSo vItyAM chatAM TaLavaLAve che! zuM A temane yogya che ?' mana ja na hatuM. pachI Avo vicAra temane Ave ja kayAMthI ?! 'kapaTarahita thaI Atama-apaNAno gautamano utkaTa zaraNabhAva ja vItarAgI ne apekSA vinAnA vIrane paNa goyama....goyama....' karavA prerato haze ?! potAnA jJAnano upayoga mUkavAnuM jJAna ja temane na hatuM. tethI ja punaH punaH saMzayo pUchavAmAM temane saMkoca na hato. guru pAse abUjha thaIne rahevAmAM je majA che, tevI majA jJAnI banIne rahevAmAM kyAMthI hoya? A vAtane caritArtha karato jIvato-jAgato dAkhalo eTale ja guru gautama satyano svIkAra : satyane potAnA tarapha kheMce te nahIM, paNa jyAM satya hoya tyAM kheMcAya te kharo sAdhaka. chadmastha jJAnInI bhUla na thAya tevuM nathI, paNa thayelI bhUlano ekarAra-svIkAra kare te ja kharo jJAnI. guru gautama jJAnagariSTha hatA, jJAnagarviSTha nahIM. mATe ja satyanA svIkAramAM ne asatya ane utsatranA prasaMge kSamA yAcavAmAM svane dhanyamanya mAnatA. gautama prabhu! AnaMda zrAvaka kahe che ke mane ATaluM avadhijJAna thayuM che. meM kahyuM, e zakya ja nathI. zrAvakane ATaluM avadhijJAna zakya ja nathI. prabhu, ApanA suzrAvako ATaluM mRSA bole ?"
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 567 prabhu : "gautama ! bhUla AnaMdanI nahi, tamArI che. zrAvakane teTaluM avadhijJAna zakya che ne tene thayuM che te hakIkata paNa sAcI che. hamaNAM ja jAo ane tenI mAphI mAgo ane bhUlanI kSamAyAcanA karo." eka paLano vilaMba karyA vagara gautama AnaMda pAse pahoMcyA. kSamA mAMgI. mRSAbhASaNanA mahApAtakamAMthI AtmA mukta thayo tethI rAhatano dama kheMcyo. abhuta AnaMdanI anubhUti karI ! cAra cAra jJAnanA dhaNI eka zrAvakane micchA mi dukkaDam Ape. e kevI dhanya ghaDI ! keTalI namratA! keTaluM bhavya haze te dazya ! svamAna-zUnyatA : ekadA zreNika mahArAjA dezanAne aMte prabhujIne pUche che : he prabhu! 6000 sAdhuomAM savotkRSTha sAdhaka koNa? ArAdhanAnA agnikuMDamAM yAhoma karIne jhaMpalAvanAra koNa? kama sAmenA yuddhamAM jAnanI paravA karyA vagara jhajhUmanAra khUMkhAra yoddho koNa? vikRSTa tapasAdhanA dvArA kaSAyonA kacarAne bALIne khAkha karanAra koNa? zreNikano prazna gajabano hato. javAba sAMbhaLavA samagra sabhA utkaMThita hatI. taraha tarahanA taraMgo ne kalpanAtIta kalpanAo lokonA manamAM ramI rahyAM hatAM. 'utkRSTa sAdhakano IlkAba kone maLaze ? zreSTha "AtmAnuzAsaka' ane "ghoratapA'no kaLaza konA mAthe DhoLAze, tenI sau koIne itejArI hatI. ne paramAtmAnA mukhAraviMdamAMthI zabdo sarI paDyA : "dhaao aNagAra...." saunI daSTi dhannA tarapha gaI. paramAtmAnA mukhe gavAI gayelA dhannA upara saue dhanyavAdano varasAda varasAvyo. prabhu kahe, 14000 sAdhuomAM dhaao eka advitIya aNagAra che. chaThThanA pAraNe AyaMbila karavAno AjIvana saMkalpa che. mAkhI paNa je AhArane khAvA to zuM paNa sUMghavAya taiyAra na thAya tevo AhAra vApare che ! kALanA pravAhamAM tenA tapanA tejalisoTA kAyama mATe aMkita thaI rahyA che. te cAle ne hADakAnuM saMgIta zarU thaI jAya che! zarIranI sAthe kaSAyone paNa kRza karyA che ! AhAratyAga sAthe anAsaktabhAva paNa gajabano che ! prabhu mahAvIra potAnA eka ziSyanA ATalA bharapeTa vakhANa kare ! sabhA stabdha thaI gaI! dhannA aNagAra zaramathI namI gayA ne guru gautama guNAnurAganI gaMgAmAM jhIlatA rahyA....! A samaya gautamanI kasoTIno hato. varSonI sAdhanAnI Aje parIkSA hatI, jemAM teo pAsa thaI gayA. temaNe ema na vicAryuM prabhu hamaNAM mAruM nAma ja leze.' huM gautama, temano prathama ne AjJAMkita ziSya....cAra jJAnano dhaNI....chaThThanA pAraNe chaThTha karanAra badhI ja sAdhanAo Top levelnI che. paramAtmAnA hRdayamAM paNa mAruM sthAna prathama naMbare che. tethI "zreSTha sAdhakanI padavIno adhikArI huM ja chuM !....Avo vicAra nA karyo -ne prabhu jyAre dhannA aNagAranuM nAma bolyA tyAre ISa ke dveSano aMza paNa temane spazya nahIM. uparathI dhannAne manomana namI rahyA! AvI mahAna vyaktimAM keTalI saralatA! saMkhyAtIta siddhionA AsAmI muktinA abhAvamAM temane badhI ja siddhio
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ 568 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ghAsa-choDa jevI ne beDI jevI bhAsatI hatI. mukti na ApI zake te labdhionA khaDakalA sAdhaka mATe bhA2-boja rUpa ja che. temanI bAhya labdhio to suparicita ja che. ne AMtabdhionAM darzana ApaNI prajJAcakSuono aviSaya che. * a thI jJa sudhInA akSaro dvArA aMtaHmuhUrtamAM dvAdazAMgInI racanA karavAnI zakti hovA chatAM ajJa mAnavAnI kaLA. 50,000nA svAmI hovA chatAM jAtane dAsAnudAsa mAnavAnI kaLA. hajAro AtmAnA trikALaviSayaka saMzayone paLavAramAM chedavAnuM samArthya hovA chatAM ThoThanI jema saMzayo pUchatA rahevAnI kaLA. svayaM sevya hovA chatAM rAtidavasa sevA karavAnI kaLA, * guru hovA chatAM halavA phUla rahevAnI kaLA. prakAMDa vidvAna hovA chatAM nirabhimAna rahevAnI kaLA, vidvAna hovA chatAM vinIta banI rahevAnI kaLA. A badhI temanI AMtabdhio ja bAhya labdhionI janetA hatI. siddhAMtarakSA : pArzvanAtha paramAtmAnI paraMparAmAM thayela peDhAlaputrane mahAvIra-praNIta paMca aNuvrata paikI sthUla prANAtipAta viSayaka zaMkA hatI ke 'sthUla prANAtipAtanA paccakkhANa ApanAra sAdhune sUkSma jIvonI hiMsAnI anumati kema na lAgI zake ?' gautamasvAmIne vAtanI khabara paDatAM sAme cAlIne gayA. yukti-prayuktithI zAstra-siddhAMtanAM rahasyArthI samajAvI tene pratibodha karyo. satkArano tiraskAra : kAlodadhi visuzrAvako gautamanAM caraNomAM AvyA. vinIta banI pUchyuM, bhagavaMta ! amArA manamAM aneka mUMjhavaNo che. zAstraviSayaka zaMkAo che. tenuM kRpA karIne nivAraNa karo. gautama jJAnI hatA. pAkeluM pILuM pAMdaDuM jhADa parathI je sahajatAthI paDe teTalI saraLatAthI kaThinamAM kaThina praznono uttara ApavA samartha hatA. mAtra traNa padanA AdhAre vizvanA tamAma padArthone samAviSTa karatI dvAdazAMgI jemaNe racI hoya, kayo padArtha temanA sarvotkRSTa zrutajJAnano aviSaya hoya ! chatAM jANe pote kazuM jANatA ja nathI evI adAthI te sarvane saMzayonA nirAkaraNa mATe paramAtmA pAse mokalyA. zA mATe prabhu pAse mokalyA ?.....vicArajo. samarpaNabhAva dvArA zokanA sAgarethI sarvajJatAnA zikhare : jenuM smaraNa....tenuM zaraNa....ne tene ja samarpaNa.... gautamanuM mana mahAvI2maya hatuM. tethI ja prabhu-AjJA anahada AnaMda sAthe zirasAvaMgha ja ka2vAnI hatI. mana hoya to AjJAnI yogyatA-ayogyatAno vicAra thAya ne? mATe ja aMtakALe prabhue AjJA karI H gautama ! devazarmAne pratibodha karavA javAnuM che.... ne....tatti karIne UpaDyA.
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 569 prabhuvIranA jIvanadIpanuM tela khUTI gayuM. prabhu parinirvANa pAmyA. devazarmAne pratibodha karI pAchA pharatAM gautama koIka alaukika mastImAM hatA. prabhu-AjJApAlanano harSa temanAM tanamanamAM samAto na hato. hamaNAM jaladI jAuM....prabhunAM caraNomAM ALoTuM...ne prabhune kahuM ke, ApanI AjJAnuM saMpUrNa pAlana thayuM che...lo, A devazarmAne pratibodha karIne Avyo chuM. ne, prabhu paNa rAjInA reDa thaI jaze. vAtsalyasabhara dRSTithI mane nihALaze. AzIrvAdanI helIo varasAvI mane navaDAvaze. paNa, rastAmAM adhavacce ja gautamane vIranirvANanA samAcAra maLyA. vAghAta thayo. teo sUnamUna thaI gayA. mUrchita thaI gayA. vicAronI imArata kUhU bhUsa thaI gaI! jarAka cetanA AvatAM punaH vIra vIranuM AkraMda karavA lAgyA. hRdaya phADI nAkhe tevo vilApa karavA lAgyA. Abha phATyAno anubhava thayo. temanuM sarvasva lUMTAI gayuM. kiMkartavyamUDha banI zokasAgaramAM DUbI gayA. potAnA hRdayanA dhabakAra hajI zI rIte cAle che te temane potAne samajAtuM na hatuM. have najara sAmethI bhUtakALanI siratA khaLakhaLa vahevA lAgI. dIkSA lIdhI tyArathI Aja sudhInA pratyeka saMsmaraNe haiyAphATa raDI rahyA....have temane AzvAsana ApanAra koI nathI ! goyama' 'goyama' kahIne bolAvanAra koI nathI. temanI vikarALa vedanAne ThAranAra koI nathI. ne, ne...A vIvirahanI azrudhArAmAM jANe temanA AMtaramaLa dhovAI gayA na hoya ! tema eka zubha paLe temane divya prakAza thayo : huM vIra vIra karuM chuM, paNa vIra to vItarAga che. teone mana badhA samAna che. A bhAvanA bhAvatAM vIra pratyeno samabhAva, ke je kevaLajJAnamAM bAdhaka hato te dUra thatAM gautama sarvajJa banyA. zoka zlokarUpa banyo. vedanA vaMdanA banI. AghAta ghAtIkarmano ghAtaka banyo. vyathA eka aitihAsika kathA banI gaI! AvA adbhuta, alaukika, aciMtanIya, akalpanIya guru gautamanA caraNe koTi koTi vaMdana........ *** 72
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa70 ]. [mahAmaNi ciMtAmaNi riddhi-siddhi-labdhinA adhiSThAtA guru gautamasvAmI -sugaratna AcAryaa vijayakIrticaMdrasUrijI mahArAja paze sAta vikA: vahudhA vatti -eka ja satya vidvAno judI judI rIte kahe che. ema gautamasvAmInA jIvananI eka ja ghaTanAne vidvAno judAjudA dRSTikoNa dvArA citrita kare che. ane je te pAsuM kharekhara AsvAdya bane che. dareka pAsethI koI ne koI navI vAta maLe che. prastuta lekhamAM "vIra" "vIra'nI dhUnamAM gautamane "vItarAga'no bodha thAya che te ghaTanA rasaprada che. - saMpAdaka prasiddha magadhadeza, jyAM bhagavAna mahAvIre tIrthanI sthApanA karI hatI, evA bhAratabhUSaNa dezamAM gobara' nAme gAma hatuM. jenI vidyA, viveka ane vidvAnonI puNyabhUmi tarIke prasiddhi thaI hatI. jyAM vaidika brAhmaNadharmanuM dhAma hatuM tyAM A mahApuruSano janma thayo hato. A nagarImAM yajJakarmamAM kuzaLa, veda-vedAMtamAM pAraMgata evA vasubhUti nAme vipravara vasatA hatA. temanAM dharmapatnInuM nAma pRthvIdevI hatuM. jemanI kukSIe traNa putraratnano janma thayo- je anukrame indrabhUti, agnibhUti ane vAyubhUti nAme suprasiddha hatA. triveNIsaMgama samI A baMdhutripuTI vidyA, dharma ane karmakAMDanI pavitratAthI opatI hatI. emanuM gotra gautama hatuM. traNe bhAIo cauda vidyAomAM pAraMgata hatA. tamAma zAstronuM talasparzI jJAna prApta karI jagatamAM ajoDa khyAti prApta karI hatI. ane, prabhu vIranA caraNe samarpita banyA pachI to emanI vizeSa karI zrI gautamasvAmInI zakti-siddhi-labdhino koi pAra na hato. emanA vinayanI paNa parAkASThA hatI. keTakeTalI vidyA! kevuM agAdha jJAna ! kevI apUrva zakti ! chatAM bhagavAnanI pAse bALaka jevA nirdoSa hatA. khUbI to e hatI ke bhagavAna mahAvIradevanA 14000 sAdhuomAM 900 kevaLajJAnI mokSe gayA. bhagavAnanA A badhA potAnA ziSyo, paNa ziSyanA ziSyomAM zrI gautamasvAmInA ja 50,000 ziSyo hatA. pacAse pacAsa hajAra ziSyone gautamasvAmIno hAtha mAthA para paDatAM ja kevaLajJAna thayuM hatuM. A hatI emanI apUrva labdhi ! evA anaMta lablinidhAna gautamasvAmI eka vAte bhAre becena hatA : badhA ziSyo kevalajJAna pAmyA ne huM haju na pAmyo. temanI A vyathAthI bhagavAna mahAvIra avagata hatA ja. eTale ekadA bhagavaMte gautamanI zaMkA dUra karatAM kahyuM : "oya! sidI varsivanA' he gautama ! sneha to vajUnI sAMkaLa jevo che. tane mArA upara agAdha apAra ane anahada neharAga che. paNa A prazastarAge saMsAranA tamAma rAgomAM Aga lagAvI karmane bALI AtmabAgane khIlavI.
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] T 571 nAkhyo. have phakta rahyo mArA parano rAga. ene tUTatAM vAra nahi lAge. tame paNa A janamamAM ja kevaLajJAna thavAnuM che e niHsaMdeha hakIkata che. A rAga- tAro ane mAro saMbaMdha gADha-pragADha che. asaMkhyAta varSathI cAlI Ave che. jyAre huM marIci nAme trIjA bhavamAM hato tyAre tuM kapila nAme rAjaputra hato. meM tane pratibodha karI bhagavAna RSabhadevasvAmI pAse pravrajyA levA mokalyo. pUrve paNa anekone mokalyA hatA. paNa tyAre meM kahyuM, "mane tyAM kema mokalo cho ? tamArI pAse dharma nathI ?" eka ziSyanA lobhe he gautama ! mArA AtmAe te vakhate utsutra bhASaNanuM pApa vahorI lIdhuM ane kahyuM, 'vinA rUlya yaM"i kapila ! ahIMyAM paNa dharma che ane tyAM paNa dharma che. ATaluM utsutra bhASaNa karatAM eka koDAkoDIpama saMsAra vadhArI lIdho. eTale varSothI mArA para tAro agAdha prema che, e neharAga hovAne kAraNe tane kevaLajJAna thayuM nathI paNa thavAnuM che. je AtmA potAnI labdhithI zrI aSTApada tIrthanI yAtrA kare che, upara caDhI cattArI-aThTha-dasa-doya evA cAre dizAmAM birAjamAna covIze tIrthakaronA darzana kare che, yAtrA kare che te A bhavamAM ja kevaLajJAna pAme che. ) gautamane to bhagavAna divasane rAta kahe ane rAtane divasa kahe, kAgaDo kALo che, paNa dhoLo kahe tema mAnavA taiyAra hatA. "asthi majjA' bhagavAna mahAvIra para emanI agAdha zraddhA hatI. ragaragamAM, nasanasamAM ane tAretAramAM bhagavAna mahAvIra vaNAI gayA hatA. chatAM mukti mATenI eTalI badhI tAlAvelI ne utkaMThA hatI ke na pUcho vAta ! A vAta zravaNa karI, prabhunI AjJA laI, teo aSTApada parvata para sUryanAM kiraNo dvArA-labdhi dvArA kSaNavAramAM caDI gayA. darzana karI pAvana banyA. tiryagajajbhaka deva ke je vasvAmIno jIva hato tene pratibodha karyo. pratibodha karI pAchA pharyA te vakhate tApaso vicAratA hatA ke ame tapa karIne kAyA gALI nAkhI, chatAM mAMDa-mAMDa eka-be pagathiyAM caDhI zakyA chIe. ane A mahApuruSa to kSaNamAM upara caDhI gayA! zo vilakSaNa prabhAva che! mATe have teo pAchA phare to ApaNe badhAe emanA ziSya banI javuM. ane 1503 tApaso ziSyo banI gayA, pAmI gayA, siddha-buddha-mukta ne niraMjana banI gayA. aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; zrI guru gautama samaratAM vAMchita phaladAtAra. jemanA puNya nAmamAM jabbara zakti ane prabhAva hato. amArA guru-dAdAguru mahArAja sAthe vihAra karatAM nAnAM gAmomAM gayA hoie te vakhate "ghara thoDAM ne sAdhu ghaNA' hoya tyAre gurudevo kahe : "gautamasvAmI bhagavAnanuM nAma laIne gocarI jAva. pachI pUchavAnuM ja zuM? ApaNe jANIe chIe ke nAnakaDA pAtramAM khIra vahorI lAvI je labdhidhara mahApuruSe 1503 tApasone aMgUTho pAtramAM rAkhIne khIranAM pAraNAM karAvyAM hatAM. tApasone pIrasatAM chatAM khUTe ja nahi, khUTe ja nahi. te jotAM 501 tApasa to vAha guru ! vAha guru ! zuM bhAva-prabhAva! -guNa gAtAM gAtAM khIra khAtAM khAtAM kevaLajJAna pAme che. bIjA 501 tApaso guru sAthe bhagavAna pAse jatAM samavasaraNane nIrakhatAM kevaLajJAna pAme che. trIjA 501 tApasI prabhunI vANI karNagocara thatAM kevaLajJAna pAme che. Ama, 1503
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7ra ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kevaLajJAna pAmelA tApasI samavasaraNamAM kevaLIonI parSadAmAM javA lAgyA tyAre guru gautama bolI UThyA tyAM nahi, A bAju Avo. paNa prabhu to sarvajJa hatA. bhagavAne kahyuM H gautama! kevaLIonI azAtanA na kara. prabhunAM vacana zravaNa thatAM gautamasvAmIne bhAre viSAda thayo. paramAtmAnI karuNA evI abhuta hatI ke teo jJAnathI jANe che ke nivaNasamaya najIka che. gautamane mArA upara adhika sneha che. mAruM nivaNi thatAM enI chAtI phATI jaze. mATe devazamane pratibodha karavA mokale che. devazamane pratibodha karI pAchA pharatAM bhagavAnanA nivaNanA samAcAra sAMbhaLatAM chAtI phATa rudana kare che, nirdoSa bALakanI jema. cAra kalyANakomAM to traNe jagatamAM ajavALAM patharAya che; paNa nivaNi kalyANakamAM traNe. jagatamAM aMdhakAra prasare che. jema sarcalAiTa bujhAtAM aMdhakAra phelAya tema bhagavaMtarUpa prakAza bujhAtAM aMdhakAra prasare che. gautamasvAmI vilApa kare che, chAtI phATa rudana kare che. vIra-vIra-nI dhUna macAvatAM vI' varNa jIbhe sparze. oha! prabhu to vItarAga che ! rAga mane che ane temane vItarAga utpanna thAya che-ane karmanAM baMdhana tUTatAM paroDhiye gautamasvAmIne kevaLajJAna thAya che. besatA varSe Ano ja mahimA manAvavAmAM Ave che. prabhu nirvANa pAmyA te vakhate tyAM 18 dezanA rAjAo bhegA thayA hatA. temaNe upavAsarUpa pauSadha karyo hato ane meraiyAM kahyAM hatAM. A bAhya prakAza dvArA ja kAma levAnuM che. sau dIvA karI divALI parva Ujave che. naMdivardhana rAjAne prabhunA virahamAM bhAre viSAda janme che. bahena sudarzanAe bhAIne potAne tyAM nimaMtrI jamADyA, tyArathI bhAibIjanuM parva zarU thayuM. gautamasvAmInuM caritra adbhuta che. agAdha jJAna chatAM garva nahi. pahelAM emane garva hato, paNa te sAco hato ke jagatamAM mArA jevo koI jJAnI nathI. teo 14 vidyAomAM pAraMgata hatA. mATe ja prabhu pAse 500 vidyArthIo sAthe vivAda karavA gayA. paNa bhagavAnanuM teja jotAM ja bhoMThA paDI gayA. bhagavAne mIThA-madhura zabdothI saMbodhyA, "sukhe AvyA indrabhUti !" vedanAM pado dvArA "jIva nathI' e prakAranA gautama indrabhUtinA saMzayane vedanAM pado dvArA ja dUra karyo. tarata ja gautama 500 ziSyo sAthe bhagavAnanA ziSya banI gayA. mAruM te sAcuM nahi, paNa sAcuM te mAruM.' e temanI mAnyatA hatI te pAmI gayA. garva gaLI gayo. "sAcuM te mA, bIjuM badhuM kAcuM. mAruM te ja sAcuM nahi." A vAkya hRdayamAM UtarI jAya to gautamasvAmI bhagavAnanI jema ApaNo paNa beDo pAra thaI jAya ! bhagavatIsUtramAM gautamasvAmInAM vizeSaNo vAMcatAM rUMvADA khaDAM thaI jAya che. bhalabhalA emanuM teja joI aMjAI jatA. emanuM naiSThika brahmacarya, chaThThanA pAraNe chaThThanI jIvanabharanI utkaTa tapazcaryA, vajURSabhanArAya saMghayaNa, samacaturastra saMsthAna ane aneka labdhisaMpanna hatA. gaNadhara bhagavaMto tripadI zravaNa karI kAcI be ghaDImAM dvAdazAMgInI racanA karavAnI adbhuta tAkAtavALA hoya che. jema cAvI dvArA tALuM khUle tema prabhujIno hasta gaNadhara bhagavaMtonA mastaka para paDatAM jJAnAvaraNIya karmano anupama kSayopazama thAya che. AvI yogyatA gaNadhara thanAra AtmAmAM ja hoya che. zakAya madada karI rAkhavAmAM aw
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ pa73 bhagavatIjInuM nAma to vivAha-prajJapti che. paNa pracalita nAma bhagavatIsUtra che. Ama | thavAnuM kAraNa e che ke emAM 36000 prazno che. 36 hajAra vAra bhagavAna mahAvIra 36 hajAra vAra goyama zabda AvatAM pajyatAne prApta thayuM. mATe tenuM nAma bhagavatIjI. bhagavatIjI eTale pUjya. moTA bhAganA prazno gautamasvAmInA che. bAkI caturvidha saMghanA paNa praznono emAM samAveza thAya che. bhagavatIjInI racanA karanArA pote ja hovA chatAM prazno pUchavAnI zI jarUra? A vAtano khulAso bhagavatIjI sUtramAM suMdara rIte karavAmAM Avyo che. teo jJAnI hatA chatAM parSadAne bodha pamADavAmAM tema ja huM je kahuM te ja prabhujI kahe che eTale ziSyone vizvAsa pedA thAya ke prabhujI kahe che te ja gautamasvAmI kahe che. trIjI vAta evo kalpa che ke racanA karyA bAda punaH saMbhaLAvavA javuM. kadAca, chadmastha avasthAne kAraNe bhUla thatI hoya to prabhujI khulAso kare, eTale pUchavAthI, saMbhaLAvavAthI prabhujInI mahorachApa paDe che. mATe paramAtmAnAM A vacano che. lakhANa mahetAjI kare che ane sahI zeThajInI hoya che, to te patra mahetAjIno na kahevAya, zeThano ja kahevAya. tema saMbhaLAvavAthI sahI karavA jevuM thAya. paramAtmAe kahyuM che mATe 'suaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM / ' emano vinaya, namratA laghutA, nirAgraha tapa-tyAga A badhuM ja adbhuta ane alaukika hatuM. A badhA guNonA guNagAna karI ApaNe svajIvanamAM utAravAno prayatna karIe evI zubha manokAmanA. jinAgamomAM vividha viSayo, mahApuruSo Adino anulakSIne aneka hastaprato pUrvakALe lakhAi hatI. AvI hatapratomAM keTalAkanuM saMzodhana thayuM che to keTalIka hastapratonuM saMzodhana thayuM nathI. AvI hastapratonAM pAnA ahIM rajU karIe chIe. pazrIutAraHiljhIjhaMDavrutivaNusUtigEdallIjhaaota magAvaranaM stuvatidevAsuramAnavatAsaMgautamAyachatuvAli taiuThThImAtAvitrImavAkha rUkAttAven tAtise aaimtrivRLiaaamvi sontamayajIvavArjisaeNmArA zrIvArasAyatarAjIta mahAtadasuravATATAspa prAtya tIrUrIyarI # HamanyujhaaUMjhUitaHanyAmi, khAtamUnAvinarvagrAnniA nagamkSiNAtrA, vAtAvaraqlHImotavijetA9itakAchINa T10
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa74 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vinayavaMta vidyAbhaMDAra -pU. AcAryazrI vijayavAdiSeNasUrijI mahArAja dharmacakravartInA pAdapaDAmAM mane sthAna maLyuM pachI mArI Atmika daridratA kSaNabhara Take nahIM." Avo jIvato-jAgato pracaMDa puruSArtha eTale gautamasvAmIjI mahArAjA! prabhunI binazaratI svIkArelI zaraNAgatinuM Alekhana ahIM tapasvI AcArya bhagavaMte AlekhyuM che. aneka zrIsaMgho taraphathI "marAThAvADA uddhArakanI padavI prApta karanArA pUjyazrIe dakSiNa bhAratanA prAMtomAM "jaina jayati zAsanamuno jayaghoSa gAjato karyo. ekadattI ThAmacauvihArI oLI karanArA vartamAnamAM teo vizvavikrama dharAvanArA AcAryapravara che. -saMpAdaka 'namo' zabdanA maMgala phAunDezana upara racAyuM che jenazAsana. "namonA uccAra vinA | vinayanA lAbho koI prApta karI zakatuM nathI. 'namo' jene gamyo te sarva jagatane gamyA vagara raheto nathI. 'namonI sAdhanAnI sahAyakatAthI sarvajJamAM samartha zikhare pahoMcAya. 'namo'nA raNakArathI amaMgalo maMgalamaya banI jAya che. je paNa jyAre paNa guNanidhAna guru gautamane yAda karaze tene sarvaprathama najare gautama gaNadharanI vinayapradhAnatAne jovI ja paDaze. ahaMnA zikhare beThelA indrabhUtimAMthI aha-aMtaramAM vaselA gura gautamanI namratAne nayanothI nihALanArA bhAgyazALI haze. sadA je goyama kahIne thane AvakAratA haze tyAre te namratAnI mUrtinAM nayano kevAM nAcatAM haze ! evA vinayanI mUrti samarpaNatAthI vIra vibhunI AjJA zirodhArya karIne varada kara-kamalamAM daMDo laIne kevA doDatA haze! jenI pAse anaMta siddhio ne labdhio caraNonI dAsI banatI hoya, te lablinidhAna guru gautamasvAmI tapanA AgrahI, AcAramAM custa pAlaka ke chaThThane pAraNe chaThTha sadA karavA utsAhita rahetA haze. gautamanA tapa sAme AjanA jJAnapremIne zuM hasavuM nahIM AvatuM hoya?-- jene tapasA nirjarA pasaMda nathI paDatuM, jene guNAnurAga najare nathI caDato. vinayanA bhaMDAra kevA ajoDa hatA ke zrAvaka AnaMdane paNa saraLatAthI ' mithyA me duSkRta' karavA utsAhathI doDI gayA. abhimAne aTakAvyA nahIM hoya ? paMdaraso tApasone palakArAmAM vIra-zAsananA bahumAna-bhAvamAM kevA DubADyA ke kevaLInI parSadAne zobhAvanArA, satya-ziva-suMdaranA sAdhaka banyA. devazamanA durlabha jIvanane dIna-dayALu dinAnAtha devAdhidevanA divya saMdezane saraLatAthI saNAvavA saMcaya ne sarvajJanI zobhAnA svAmI thayA. bALaka jevI saraLatAnA sAkSAt darzana karavA mATe guNanidhi gautamasvAmInA guNone yAda karIne gauravavaMtA gaNadharapadanuM bahumAna karIe.
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI [ 575 kuMDalapuranA pAvanakartA, vasubhUtinA kuLe zobhatA, rAjagRhInA vaibhAragirathI mohivajetA banatA, vItarAga-bhAvamAMthI vizuddha vimala bhAve mokSane pAmatA, pacAsa hajAra kevalInA gurunA birudane zobhAvatA, sarva maMgalamAM zreSTha maMgalam karatA, aneka sUrivaro-munivaro ne devendrothI stavanA karAtA, mArA vhAlA-pyArA-lADIlA gautamasvAmInA caraNe bhAvapUrNa vaMdanAvalI, koTi vaMdana. prabhu jyAre marIcinA bhavamAM hatA tyAre kapilanuM zarIra dhAraNa karIne vIra bananArA paNa marIcinA mukhamAMthI 'ahIM paNa dharma che ne tyAM paNa dharma che'nA udgAro kaDhAvanArA tame ja gautamasvAmI banI gayA. kevA camatkAra karyA! tripRSTha vAsudevanA bhavamAM vIra vibhunA e jIvanA rathanA sArathi bananArA tame ja, te siMhane zAMti ne samAdhinA pATha bhaNAvyA hatA te tame ja cho.. gautama gotranA dharanArA indrabhUtinA bhavamAM bhAratanA vidvAnanA abhimAne athaDAtA tame ja kahetA hatA, A koNa mAyAvI Avyo che, je mAnavone to ThIka, devone paNa phasAvI jAya che, je sarvajJatAnuM biruda dharAve che ne jene harAvavA mATe 500 ziSyonI birudAvalI gajAvatA AvanArA tame ja zuM gautamasvAmI banI gayA, tame ja prathama gaNadharapada pAmI gayA ! are, tame ja dvAdazAMgInA samartha racayitA miniTomAM palaTAi gayA ! kevI tamArI guNagrAhakatA! kevI tamArI namratA ! kevA tamArA 500 ziSyo paNa besI gayA vIranAM caraNe ! sAce ja, hajI mana nathI mAnatuM kaliyuganA vIra-zAsananA vakra ne jaDa jIvomAM, zuM tamArA sAthI bhAione bhAviko 4400nA jIvanamAM saraLatA sUryane sanmAnatA tame sau navInatAdhAraka AtmAo thai gayA ? Aje ahaMbhAvanA ajJAnamAM AthaDatA pAmara pUjya jIvone tamAruM jJAna, tamArI zakti AMzika paNa varSAvo to A jaina zAsana ekatAnA tAre madhura saMgItanA sUrothI vizvamAM vaMdanIya banI jAya. tamo amArA vhAlA ne pyArA guNone amArAmAM arpita karo tevI maMgala AzA rAkhIe chIe, jene karuNAnA sAgara, kRpAnA bhaMDAra, jarU2 udAratAthI pUrNa karazo. 'gautama nAme nAve roga, gautama nAme sarva saMyoga; jo kIje gautamanuM dhyAna, to ghara vilase navanidhAna' prabhubhakta mATe to navanidhAna nahIM, eka ja dhyAna joie che ke je mokSanA rAge sadA vikasatuM rahe, vilasatuM rahe. he guNanidhAna ! have to tamArA caraNe, tamArA smaraNe taravAnuM sAdhana che. bAkI svArthanA rAge saMsAranA sAje koi sahAro nathI, koi zaraNadAtA nathI. aSTApadanA zikhare svalabdhithI zubha bhAvone poSanArA puNyanidhAna ! amone paNa AtmalabdhinA svAmI banAvo. traNa bhuvananA tilaka 52 rAjatA, sarvanA bhadraMkara dAtA, amone puNyAnaMdanA maMgaLa mArge, mokSanA agrima sthAne pahoMcADazo. rakSa... rakSa... gautamasvAmI, tvameva zaraNaM mama. tama zaraNe ama uddhAra thaze, ama jIva para tama upakAra thaze. vhAlA, vaMdana svIkAro. * * *
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 576 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 'bhayava'no nAdabrahma : gautamasvAmI -5. H. A. zrI vijaya hemacandrasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna 5. munizrI kalyANabodhivirAjI mahArAja vIranI vANImAM satata vaheto zabda goyama ane gautamanA romerome AvarAI gayelo zabda che bhayave. A yAtrA AjanI nathI; paNa bhavonI gAMTha ukelAI jAya to spaSTa darzana thAya ane e darzana ja vAstavikatAnuM bhAna karAvaze. - saMpAdaka aneka Adarzone caritArtha karanArI virala vibhUti eTale ja gautamasvAmI! kALanA vikarALa peTALamAM lupta thayelA temanA jIvana-kavanane khoLavo e zakya ja nathI chatAM maLatAM avazeSomAMthI zeSa sarvenI kalpanA zakaya che ja! nAma, gAma ne kAmanI prAthamika vAto to sarvavidita che. ApaNe to temanA pArthiva piMDanI pele pAra chupAyelA prakAzane pichANavo che. temanI maulikatA ne mahAnatAnA mahAsAgaranA biMdumAtrano rasAsvAda mANIzuM to paNa dhanya banI jazuM. eka ja jIvanamAM svAbhimAna ane sarvasva samarpaNanI caramasImA sara karavI e ja emanI mahAnatA hatI. mahAvIra maLyA pUrve abhimAnanA eTalA UMcA AkAzamAM UDatA hatA ke temane potAnAthI UMcuM koI dekhAtuM ja na hatuM. potAnI jAtane ja sarvesarvA ne sarvajJa mAnatA hatA. hAjI hA karanArA 500 ziSyonuM svAmitva ne daza sahapaMDitonA hajAro ziSyonuM sArvabhaumatva temanI moTAInI AgamAM ghI homatuM hatuM! vedanA aThaMga abhyAsI ne yajJakarmamAM parama pAMDityapUrNa pratibhAzALI hatA. brAhmaNa tarIkenI pUjyatA ne ajoDa vidvattA deza-videzamAM vikhyAta banI cUkI hatI. vidvAna hoya, vipra hoya, vikhyAta hoya, pachI jamInathI adhdhara zuM kAma na cAle? sattA, svAmitva ne samRddhi ja ahaMkAranuM orIjIna che ne? paNa je kSaNe temane mahAvIra maLyA, temanI sarvajJatAne svIkArI, temanI mahAnatAne mANI, te ja kSaNe e svAbhimAnanA sarvocca zikhara uparathI saDasaDATa nIce UtarI gayA, koI paNa jAtanA saMkoca ke zarama vinA, bALaka bagIcAmAM lasarapaTTI uparathI sahajatAthI ne hasatAM hasatAM UtarI paDe te adAthI ja! ne prabhunA caraNakamalamAM bhramara tarIkenuM sthAna meLavI lIdhuM. sattA, samRddhi ne svAmitva-badhuM ja vIramAM vilIna karI dIdhuM. eTaluM ja nahIM, paNa svanuM paNa saMpUrNa samarpaNa karI dIdhuM! jema sainika banavAnI prathama zarata che ke tamArI buddhi senApatine soMpI do, tema sAdhaka banavAnI paNa prathama zarata che ke tamArAM badvi-mana-aMtaHkaraNa yAvata sarvasva tamArA ArAdhyane samarpita karI do! vidvAna mATe vinIta banavAnI kaThinAI to te ja jANI zake ! paNa gautama mATe kazuM kaThina na hatuM! bAkI manaHpavajJAna hovA chatAM mUka jevA banI javuM athar moTAI batAvavAnI mahecchAne mAravI ne agaNita AjJAMkitonuM Adhipatya anubhavyA pachI paNa dAsAnudAsa banIne rahevuM e jevI-tevI kaLA nathI. A paNa temanI labdhi ja samajavI, ke anaMta labdhionuM prabhavasthAna ja samajavuM rahyuM. "aba www
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ pa77 saupa diyA isa jIvana ko bhagavAna tumhare caraNo meMnA saMgIna saMgIta sAthe prabhu sAthe zAzvatanuM sagapaNa karI lIdhuM. vizeSatA to e hatI ke temaNe potAnuM jJAna, buddhi vagere badhuM ja prabhu pAse gIrave mUkI dIdhuM hatuM, tethI potAne prabhu para jevo avihaDa rAga che tevo rAga vIrane mArA para che ke nahIM? te vicAra mATenA manovaNAnA dravyo ja na hatAM! magajanI badhI svica oNpha karI jJAnataMtunAM badhAM ja kanekazano kApI nAkhyA hatAM ! bIjI bAju vIra to vItarAga hatA. gautamanA anurAgathI teo para hatA. 'goyama' paNa temanA sAhajika vAkapravAhanuM ja pariNAma hatuM. chatAM pUrvajanmonA snehataMtunA tANAvANA nirAgI evA prabhune paNa vAraMvAra "goyama' goyama' bolavA preratA hatA. e vIranA vadanamAMthI verAto e "goyama' zabda sAMbhaLavA gautamanAM sADA traNa karoDa rUMvADAM sajja thaI jatAM. "bhaya" "bhayanaM' bhava'nuM kSaNe-kSaNe thatuM raTaNa ja temanI samarpitatAnuM pratIka hatuM! vIra ane gautamano sneha Aje carama sImAe pahoMcyo hato, paNa tenAM mULiyAM juga-juga UMDAM hatAM. sUkSma ne komaLa lAgatA snehataMtuonI akhaMDita laMbAI mApavA kalpanAnI phUTapaTTIno pano sadA TUMko ja rahe che, trikALajJAnInI divyadRSTi ja tenA atala UMDANa sudhI pahoMcI tenAM mULa zodhI zake che ! AjathI asaMkhya varSa pUrve pUrvanA trIjA bhavamAM mahAvIra jyAre RSabhadevanA pautra marIci tarIke hatA, tyAre saMsAranI samRddhio choDI saMnyasta banavA chatAM zArIrika zithilatAno bhoga banyA. dIkSA na pALI zakyA, na choDI zakyA. kapolakalpita mArga racI managamatI sAdhanA karavAmAM ja AtmasaMtoSa mAnI lIdho hato te vakhate ziSyarUpe maLela rAjakumAra kapila e ja bhAvinA gautama hatA. | snehataMtunA tAro laMbAtA gayA. aDhAramA bhavamAM vIra tripRTha vAsudeva hatA. eka siMha prajAne raMjADato hato, tethI baliSTha evA narakesarIe prajAne A satAmaNImAMthI sadA mATe mukta karavA siMha sAthe yuddhanI bAtha bhIDI. niHzastra ne nirbhaya vAsudeve palavAramAM vanarAjanuM moDhuM phADI jamInadosta karI nAkhyo ! siMhane mayanA duHkha karatAM eka niHzastra mAnava-kITathI thayelA nAlezIbharyA parAjayanuM duHkha vadhAre hatuM. vAsudevanA rathano sArathi siMhanA manobhAva pArakhI gayo. sAMtvananuM sudhAsiMcana e ja have to parAjayanA pazcAttAparUpa pAvakamAMthI ugAravAno upAya hato. sArathie siMhanA mananI lagAma hAthamAM lIdhI ane kahyuM ke, vanarAja ! nAhakano pazcAttApa zuM ka jaya-parAjayanI sogaThAbAjImAM prArabdha karatAM paNa parAkramanuM ja prAdhAnya rahyuM che ! tuM kheda na kara ! A koI pAmara nara nathI, A to naravIra che ! tenA hAthanuM mota paNa maMgala che! sArathinA saMvedanazIla be bola taraphaDatA siMhanA aMtastalanI Aga zamAvavA samartha hatA. A siMhavidAraka vAsadeva te ja chellA bhavamAM banyA vIra ! te sArathi e ja vIranI kAyAmAM chAyAnI jema rahetA sadAnA sAthI gautama ! haju paNa A belaDInA juga-juga jUnA saMbaMdho hoI zake che, paNa kALakRta zAstranI sImitatA vIra-gautamanA AnAthI vadhu pUrva-saMbaMdhane batAvavA samartha nathI. prabhu pratyeno avihaDa rAga caramabhavamAM caramasImAe pahoMcyo hato. temanA pratyeka AtmapradezamAM-romeroma vIranuM guMjana hatuM. manamAM mahAvIranuM ja manana. vANImAM vIra-vIranuM ja 3
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 578 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 2TaNa, ne pArthiva piMDanuM kAlpanika posTamorTama karatAM paNa 'mArA mahAvIra'nA ja bhaNakArA saMbhaLAtA ! tenA prabhAve ja agaNita labdhio temanA caraNanI paricArikA banI hatI. teo paramANu jeTalA sUkSma ne AkAza jeTalA virATa banI zakatA hatA. aMgUThAmAM evuM amRta hatuM ke pAtrAM sadA akSuNNa rahetAM. pAtALamAM pahoMcI zakatA ne AkAzamAM adhdhara paNa cAlI zakatA. AkaDAnA rUthIe haLavA ne hajAro vajUnA bhArathIye bhAre banI zakatA ! AMkhathI sAMbhaLI zakatA ne kAnathI paNa joI zakatA arthAt pratyeka indriya badhI ja indriyonA viSayone grahaNa karavA samartha hatI. zarIramAMthI suvAsa ne zvAsamAMthI sugaMdhanA phuvArAo chUTatA hatA, maLa-mUtranI suvAsitatA to senTanA sAgarone zaramAve evI hatI. dIkSA lIdhI tyArathI chaThThane pAraNe chaThTha karavA chatAM haSTapuSTa dehalAlitya joI devendro paNa jhAMkhA paDatA. AMkhamAMthI amI2sadhArA ne vANImAMthI vAtsalyano dhodha vaheto hato. teo vIrane vaza thayA tenA pratApe AkhuM jagata temane vaza hatuM. badhI ja labdhio temane labdha hatI, ne badhI ja siddhio temane siddha hatI. potAnI pAse kevaLajJAna na hovA chatAM dIkSA Ape tene nizcita kevaLajJAnanI bheTa ApavAnI amogha zaktinA svAmI hatA. aMtaranI azuddhio dUra thatAM vismaya ne camatkAra sarjatI siddhio sahaja pragaTe che; paNa sAdhakane mana te choDA samAna che. anaMta labdhionA svAmI hovA chatAM taddana alipta hatA, te ja temanI mahAna labdhi hatI. pote sAva ajJAna ne bhoTa che evA bAlabhAvathI prabhune punaHpunaH prazno pUchatA. prabhunA mukhathI uttara sAMbhaLatAM jANe kaMIka navI divyatAno tana-manamAM saMcAra thayo hoya tevo anubhava karatA ne rAjInA reDa thaI jatA. prathama praharamAM prabhujIe dezanA ApyA bAda bIjA praharamAM teo dezanAno pravAha vahevaDAvatA. mAtra viziSTa prAtihAryano ja abhAva hato, bAkI jina jevI ja aneka bhavonA saMzayone haranArI dezanA devA teo samartha hatA. sAMbhaLanArA stabdha thaI jatA, kAraNa ke jina-ajinanI bhedarekhAne kaLI zake evuM koI sthAna gautame bAkI rAkhyuM na hatuM. sarvajJa jevA hovA chatAM sAva ajJa rahevAnI temanI virodhAbhAsI karAmate ja evuM kaMI kAmaNa karyuM haze ke teo vIranI rageragamAM chavAI gayA ! bAkI gau ta ma-e zabdasaMyogamAM ja pracaMDa zakti-siddhino srota samAyelo che. gau eTale gAya-kAmadhenu, ta eTale taru-vRkSa-kalpavRkSa ne ma eTale maNi-ciMtAmaNi--A traNe vastu vAMchitapUraNa che. tenI pAse je mAgo te maLe, to pachI A traNeno saMgIna samAgama jyAM thato hoya tyAM to pUchavuM ja zuM? prabhu maLyA pUrve paNa 4411 sevakonuM svAmitva temanA nAmanA prabhAvanuM sUcaka che ne? maTe ja aneka zAstromAM vikaTa vipattio ke vighnonI vaNajhAro vakhate gautamanuM nAma-smaraNa karavAno upadeza apAyo che. ipsita kAryanI siddhi ne dareka kAryanI zarUAtamAM saphaLatA mATe gautamane yAda karavAnuM pharamAna che. yAvat sAdhuo gocarI levA jAya tyAre paNa gautamane smRtipaTa para lAve che ane Aje varSonAM vhANAM vItyA chatAM temanuM nAma-smaraNa paNa dhAryAM kAmo pUrAM pADe che, manavAMchita pUre ja che, aniSTone care ja che e anubhavasiddha che ! A utsarpiNInA chellA prabhunA prathama ziSyapaNAnuM saubhAgya prApta thavuM e nAnI-sUnI vAta nathI. gautamasvAmI jevA parama puruSane pArakhavA audArika zarIra, carmacakSu ne kalikAlanA chellA saMghayaNavALuM mana kyAMthI zaktimAna banI zake ? temanA AMtaravaibhavonI rasalhANa mANavA divya darzana jarUrI che. taratAM ja na AvaDatuM hoya te vaLI temanA jIvana-samaMdaranA atala UMDANane
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ pa79 bhedI motI zuM meLavI zakavAno? chatAM AjanA kahevAtA vidvAna skaoNlaro ne saMzodhako gautamanA pavitra jIvana sAthe ceDAM karI potAnI mUkhamI ne pothIpAMDitya pragaTa kare che tyAre arerATI chUTI jAya che. samasta parSadA ne prANIgaNanAM pApa ane pramAdanA paMkane pakhALavAnA hetuthI prabhu A samarpita ziSyane vAraMvAra saMbodhatA ke "samaya goyama ! mA pamAyaNa' -he gautama ! eka kSaNanoya pramAda karIza nahIM. gautama ekadama apramatta che ema prabhu jANatA ja hatA. A to temanI vAzailIno eka sahaja prakAra hato. chatAM AjanA baeNcalare (?) mAtra bauddhika baDAI batAvavAnA kephamAM vAkyane beDoLa banAvI artha karyo ke "mahAvIrane gautama nAmanA eka ati pramAdI ziSya hatA tethI vIrane vAraMvAra Ama kahevuM paDatuM." gurugamano abhAva hoya tyAM AvA bakhADA thAya temAM navAI nathI, paNa AvA mAthA vagaranAne jyAre pIeca.DI.nA puraskAro maLe ne vidvAna skaoNlara tarIkenAM vizeSaNo lAge tyAre Azcarya thAya che. "aMdherI nagarI ne gaMDu rAjA" ne "aho dhvani aho rUpa'nI kahevato yAda AvI jAya che ! gautamanA jIvanakavanano kaNa paNa temanI guNagarimAnI pratIti karAvI Ape che. zreNika mahArAjA varane vaMdana karIne ekadA prazna kare cheH he vibhu ! ApanA badhA ziSyo sAdhanAnI dhUNI dhakhAvIne beThA che. temAM sarvazreSTha sAdhaka koNa? karuNAnA sAgare paLanAya vilaMba vinA kahyuM, dhanno aNagAra ! zreNika manomana temanI utkRSTa sAdhanAne namI rahyA. A vakhate gautamasvAmIne ema na thayuM ke vIrano ananya bhagata, vIra-vIranuM rageragamAM raTaNa karanAro, temano paDato bola jhIlanAra prathama gaNadhara, seMkaDo ziSyone sAdhanA karAvanAra ne ghora tapa karanAra huM ne mahAvIre ATalI moTI parSadAmAM dhannAne zreSTha evaoNrDa ApI dIdho ! mahAvIranA mane mArI koI kiMmata nahIM? nA, Avo vicAra sudhdhAM phuryo nahoto; paNa A sAMbhaLI temanA aMtaramAMthI AnaMdanA phuvArAo UchaLatA hatA. ekadA AnaMda zrAvaka kahe, mane ATaluM avadhijJAna thayuM che! gautamasvAmIne thayuM, gRhasthane ATaluM avadhi azakya ja che. prabhune pUchyuM. prabhu kahe, zrAvakane ATaluM avadhi hoI zake ane AnaMdane che ja-mATe te sAco che. tamArI bhUla thAya che. emanI kSamA mAgavI ghaTe! ne gautame heja paNa saMkoca vinA eka zrAvakanA zaraNe jaI " micchA mi dukkaDam daI dhanyatA anubhavI. prabhue potAno aMtima samaya jANI jANI-joIne gautamane dUra karavA devazamane pratibodha karavA mokalyA. te vakhate paNa temaNe vicAra nA karyo ke ATalo moTo ziSya-samadAya ? AvA najIvA kAma mATe mArA jevA mahAna payayasthavirane prabhu AjJA kare che? guNAnurAga, ISyano abhAva, saraLatA ne nikhAlasatA jevA anekAneka guNonI parAkASThAe teo pahoMcyA hatA, te A badhA prasaMgo ja puravAra karI Ape che! temane eka ja vAtanI adhirAI ne adhUrAI bhAsatI hatI ke mane kevaLajJAna kyAre thaze? mArI mukti kyAre thaze? potAnA badhA ziSyo pAse e divya jJAnano akhUTa khajAno hoya ne potAnI pAse na hoya tyAre adhirAI AsamAne pahoMce te sahaja che. prabhu paNa temane mAtAnI mamatA ne pitAnA vAtsalyano dhodha varasAvI sAMtvana ApatA ke tuM ciMtA na kara, aMte ApaNe eka ja thavAnA chIe. zArIrika taMdra paNa dUra thaI jaze, ne
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 580 ] [[mahAmaNi ciMtAmaNi kSIra-nIra pare ApaNe eka-bIjAmAM bhaLI jaze. ne gautama kSaNavAra zAMti anubhavatA. mUktinI adhirAIno dAvAnala vaoNTara-TeMkothI zuM zame? teo jANatA na hatA ke vItarAgano rAga ja temanA mukti-udyAnamAM kaMTaka banI beTho che. paNa gautamanI gati ja nyArI che. saMsAranuM kAraNa kahevAto evo rAga paNa temane zivanuM kAraNa banyo. prabhu mahAvIranuM nirvANa thayuM. AjIvana aMtevAsI banelA gautama aMtakALe vIrathI ghaNA dUra hatA. vIranA virahanI vikarALa vedanAe temane virAgI banAvI vItarAgI banAvyA. aMtakALe AghA rAkhavAnA AghAte ja temanA ghAtakarmano kaccaraghANa kADhI nAkhyo. prazasta rAga paNa sonAnI sAMkaLa samAna ja che A bhAne temane divya jJAnanI. bheTa dharI dIdhI, adanA sevaka banI rahevAnI sAdhanAe temane zAzvata svAmI banAvyA. mahAvIra svAmI hatA, to gautama sevaka hatA; mahAvIra pitA hatA, to gautama putra hatA. vArana sAdhyAsAddha mATe upasagonA vaNajhAra veThavI paDI. 12u varSa ghora sAdhanA karavI paDI. karmo sAmenA yuddhamAM bhAre jahemata uThAvI badhI zakti laDAvI jhajhUmavuM paDyuM, pUrNatAnI peDhI jamAvatAM parasevo pADavo paDyo ne kAyAne kasI ghasI nAkhavI paDI. jyAre gautame AmAMnuM kazuM karavuM paDyuM nathI. nathI ghora sAdhanA karI, nathI ghora parISaho ne upasargo sahana karyA, ke nathI zarIra ghasyuM ! teo to saraLatAthI sahaja rIte, samarpita bhAve akhUTa khajAnAnA vArasadAra svAmI banI gayA. A jinamaMdiroe ja bhAratIya kalA, zilpa, sthApatya, saMskRti ane asmitAnuM aneruM saMvardhana karyuM che ja A : 2 rana * 1/
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 581 ( brahmacArI gautama ) -pUjya munizrI sudhasAgarajI mahArAja 00000000000000000000000000000000000 eka bhavanI asAdhAraNa ghaTanA pAchaLa aneka bhavonAM saMcita karmonAM phaLa ekatra thayelAM hoya che. khUba lAMbA tapa pachI koI siddhi maLatI hoya che. prathama gaNadhara zrI gautamasvAmI "ghora brahmacArI tarIke sukhyAta thayA. te ghaTanA kAMI eka bhavamAM ghaTatI nathI. ahIM munizrI sudharmasAgarajI mahArAje guru gautamanA eka A vizeSaNane laIne tapAsa calAvI che; ane zvetAmbara-digambara paraMparAmAM A aMge kevI kevI mAnyatAo pravarte che te jhINavaTathI noMdhyuM che. aneka guNavizeSonA dhAraka gaNadharanA eka guNane avalokatAM paNa keTaluM sAnaMdAzcarya thAya che! -saMpAdaka jaina jagata mAnya-kALa-vyavasthAmAM dareka utsarpiNI ane dareka avasarpiNImAM sarvotkRSTa puNyavAno 24 hoya che. ane A 24 puNyavAno tIrthakaro hoya che. AtmA upara lAgelA ajJAnanAM tamAma AvaraNo dUra karIne jyAre A puNyavAna AtmAo sarvajJa-sarvadarzI bane che, rAga ane dveSa saMpUrNatayA kSaya thaI jAya che, tyAra pachI AjIvana prakRSTa puNyavAnI hoya che. | sarvajJa-sarvadarzI bane tyAre upadeza devA mATeno, lokabhASAmAM kahIe to, je maMca hoya te devatAo temanA mATe taiyAra kare che. (jainadarzana saMsAramAM rahelA jIvone cAra gatimAM vaheMcche ? naSTha. nArakI ane tiryaka. saMsAramAMthI je AtmA makta bane che te mokSanA ke siddhanA jIvo kahevAya che.) A maMcane jena-paribhASAmAM samavasaraNa kahe che. koIpaNa tIrthakara sarvajJa-sarvadarzI bane pachI prathama upadeza (jaina paribhASAmAM jene mATe dezanA' zabda che.) Ape ke turata sAMbhaLanArAmAMthI saMsAratyAga karI sAdhu bananAra taiyAra thAya che. te sAdhuomAM koI koI evA hoya che, jeo dIkSA laIne, bhagavAnane pradakSiNA daIne pUche che ke, tattva eTale zuM che? bhagavAna jaNAve, upannaI vA. bhagavaMtane pradakSiNA ApIne pharI pUche che : tattva zuM che? javAba maLe H vigameI vA. trIjI vAra pradakSiNA ApIne pUche : tattva zuM che? javAba hoya ? | dhaveI vA. Ane jenaparibhASAmAM kahe che 'tripadI' eTale vasta utpanna thAya che, vinAza pAme che ane sthira rahe che. ATaluM sAMbhaLatAM bIjamAMthI vRkSa bane tema, aMtarmuhUrtakALamAM teno vistAra evaDo kare ke jainazAstro-Agamo-racAI jAya, jene dvAdazAMgI racanAra gaNadhara' kahevAya che. A avasarpiNImAM 24 tIrthakaronA evA 14para gaNadharo gaNAvavAmAM Ave che. prastuta graMtha jenI sAthe joDAyela che te gaNadhara gautamasvAmI. jainajagatamAM jenuM eka viziSTa pradAna che; viziSTa vyaktitva che. A gaNadhara gautamasvAmInA guNomAM eka guNa che "ghora aMbhacArI." gautama gaNadharamAM
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ mahAmaNi ciMtAmaNi 582 ] A guNanA vikAsanAM kAraNo mATe zvetAmbara-digambara baMne paraMparAthI ApaNe vicArIe. digambara paraMparA : anAdi nigodamAMthI bahAra nIkaLIne AgaLa vadhatAM siddhine prApta karatA sAdhakanA guNono vikAsa kramika hoya che, tema gaNadhara zrI gautamasvAmIjIne apAyela ghora baMbhacArI' vizeSaNa mujaba brahmacaryanI sAdhanAmAMthI svAbhAvika sthitinI prApti mATe teozrInA pUrvabhavonI sAdhanA-ArAdhanA NAI Ave che. saMsAramAM rakhaDapaTTI karatA koI eka bhave kAzI dezanA vizvalocana rAjAnI netravizAlA nAme rANI rUpe gautamano jIva hato. te rANI rAjAne ati priya hatI. baMneno saMsAra sucArupaNe vyatIta thato hato. paraMtu eka prasaMge khabhabhaLATa sarjyo. koI nartakI AvI. teno nAca jovAmAM rAjA eTalo tallIna thaI gayo ke vakhatanuM bhAna na rahyuM. rANI rAha joIne thAkI. aMte rANIne nartakInI khabara paDI. ene manamAM thayuM ke, huM rAjAnI rANI, paNa kedakhAnA jevI sthiti che. jyAre A nartakI yatheccha sukha bhogave che. huM paNa ahIMthI nAsI jAuM to sukha bhogavI zakuM. vAsanA vikarALa banI. pApAnubaMdhI puNye sAtha Apyo. AmarI nAmanI dAsI tathA tenI putrI madanavatIno sAtha maLyo. traNe bhAgI. yatheccha vicaraNa karatAM game te puruSo tenI sAthe bhoga bhogavavA kahe che. dArU-mAMsamAM Asakta bane che. eka vAra avaMtInA pAdarathI thoDe dUra vanamAMthI bhikSA levA nIkaLelA munine jue che. navajyota-rUpavaMta muni che. traNe bhAna bhUle che. munine rokIne vividha ceSTA kare che. muni upasarga jANI turata pAchA vaLIne vanamAM jatA rahe che. traNe pAchI phare che. sAMjanA vicAra Ave che H rAtre muni ekalA haze ? jaMgalamAM koNa AvavAnuM ? traNe jaMgalamAM jAya che. munine gotIne aneka prakAre zArIrika kuceSTA dvArA munine bhoga bhogavavA lalacAve che. muni potAnA dhyAnamAM sthira rahe che. traNe strIo pratye paNa koI jAtano dveSa nathI karatA. manamAM traNenI bhAvadayA ciMtave che ke, vAsanAvaza thayelI A traNe strIo mArA nimitte keTalo saMsAra vadhA2ze! atyAre e traNenI Asakti jotAM upadeza ke samajAvaTa paNa vyartha che. rAtabharanA upasarga pachI thAkIne traNe pAchI phare che. pApAnubaMdhI puNya khatama thatAM traNe khUba duHkhI thAya che. madanavatInA AkhA zarIre koDha nIkaLe che. te marIne nArakImAM jAya che. bAkInI be tiryaMcamAM. aneka bhavamAM bhamatAM traNe kUkaDAnA bhavamAM bhegI thAya che. ghaNAM du:kho bhogavI haLavI banelI traNe eka kheDUtanI putrIo bane che. tyAM paNa janmathI duHkhI-durbhAgI che. janmatAMnI sAthe pitA marI jAya che. dhIme dhIme kuTuMbavihoNI bane che. rakhaDatAM-bhaTakatAM moTI thAya che. eka vAra avadhijJAnI munino bheTo thAya che. teone pUrvabhava jANavA maLe che. viSayanI viphalatA samajAya che. vAsanApUrti keTalI bhayaMkara duHkha ApanArI nIvaDI te jANe che. thoDA vakhatanA sukha mATe ATaluM bhayaMkara duHkha have A vArAnA koI bhavamAM na joIe. viSayasukha kyAreya nahi joIe. jAvajjIva zIlavrata traNe dhAraNa kare che. jJAnI gurune pUche che ke have doSakarma khapAvavA zuM karavuM ? guru bhagavaMta jaNAve che ke, 'labdhinidhAna vrata' karo. traNe baheno guru bhagavaMte kahela vidhi pramANe vrata kare che. chevaTe tenuM ughApana kare che. AgaLa jatAM traNe dIkSA grahaNa kare che. temAM paNa moTI bahena
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 583 (tema, vizAlA)no jIva atyaMta utkaTatAthI lablinidhAna vrata kare che. sAthe sAthe bIjA jIvone sukhI karavAnI bhAvanA paNa tIvra rahe che. traNe zIlavratamAM to eTalAM makkama rIte AgaLa vadhe che ke Atmapradeza upara lAgelA aneka bhavothI bharelI vAsanAnA bhukkA bolAvI de che. mana-vacana-kAyAthI nirmaLa zIlapAlanapUrvaka AgaLa vadhatAM anazana karIne traNe pAMcamA devalokamAM jAya che. strI vedano cheda. puruSapaNuM prApta thayuM. tyAM paNa brahmacarya saMbaMdhI niyamana. tyAMthI janmIne traNe anukrame indrabhUti, agnibhUti ane vAyubhUti nAme prakAMDa paMDita bane che. zvetAmbara paraMparA : jainasAhityamAMthI ke vRddhavAdamAMthI AvelI vAtomAM gautama gaNadharano prathama bhava marIci-ziSya kapila tarIkeno che. yuvAna vaye dIkSAnI bhAvanA thaI. dIkSA aMgIkAra karI. matalaba, vAsanA maMda thayelI hatI. tyAra bAda je pAMca bhavo jovA maLe che temAM maMgala zreSThInA bhAvamAM svadArAsaMtoSa vrata te jIve aMgIkAra karyuM. A paNa kyAre bane? jyAre vAsanA nabaLI paDe. nahitara, lAkaDAmAM javAnI taiyArI hoya tyAre paNa jIvane saMyama levAnuM mana thatuM nathI. trIjA bhavamAM caMDAla, pachI mAchalA, pachI jyotimaliI deva bane che. pUrvabhavanA mitrane devI joDenA anucita vAsanAmaya saMbaMdhonI jANa paNa samajAve che. A kayAre bane? sadAcAra pratye rAga hoya to. ekeka bhavamAM vAsanAnA saMskAro tUTatA jAya che ane brahmacarya guNa khIlato jAya che. chatAM hajI tIvratama rIte koI bhavamAM maithunasevana na ja joIe te daDha banatuM nathI. huM strI banuM ke puruSa bane, paNa mane joIne koIne vAsanAvikAra na jAge ke koIne joIne mane vAsanAvikAra na jAge te daDha thayela nathI. pachInA bhAvamAM vegavAna vidyAdhara bane che. teno mitra dhanabAlA nAme vidyAdhara-kanyA bane che. mULamAM rahelo mitra pratyeno neharAga jAge che. dhanabALAnuM apaharaNa kare che. dhanabALAne pUrvabhavano sneharAga hovAthI vAsanA jAgatI nathI. vegavAna baLAtkAre tene bhraSTa karavA taiyAra thAya che. tyAM maMtrI jaNAve che, baLAtkAra karIza to tArI badhI vidyA nAza pAmaze. samajAvaTathI kAma le che. dhanabAlA mAne che. lagna kare che. keTalAMka varSo pachI dhanabAlA bIjA joDe nAsI jAya che. vegavAna vihvaLa bane che. vidyAbaLe jue che to dekhAya che ke, dhanabALA vividha puruSo sAthe yatheccha vyabhicAra karatI hoya che. tene vairAgya jAgRta thAya che. vAsanA pratye sakhata napharata thAya che. dhanabAlA pratye anukaMpA jAge che. e samaje che ke, e jIvano sahaja svabhAva che. te zarIranI bhUkha choDe che, mAyA-mamatAnAM baMdhano choDIne dIkSA aMgIkAra kare che. tyAMthI devalokamAM jAya che ane pachI indrabhUti gautama rUpe janme che. zvetAmbara-digambara paraMparAnA bhavo varNanathI je judA paDe che temAM kAMI asamaMjasamAM paDavA jevuM nathI. mahattvanI vAta che A mahApuruSamAM "ghora aMbhacArI vizeSaNanI sArthakatA. digambara mAnyatA pramANe viSayanI lAlasAthI pahelI duHkhada bhavaparaMparAthI ane zvetAmbara mAnyatA pramANe prathama unmArge jatA mitrane joIne vRttinI caMcaLatA nAza karavA tarapha prayANa karatAM chevaTe svAbhAvika kAmarAganA saMskAro nAza pAme che. pariNAme, mana chevaTanA bhavamAM kevaLa adhyayana-adhyApanamAM lIna rahe che.
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ 584 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zvetAmbaradigambara paraMparAmAM spaSTatayA guru gautamanA avivAhitapaNAnI asaro bhale na hoya; paraMtu pramANathI anumAna kADhI zakAya ke A mahApuruSa brahmacArIpaNe ja saMyama svIkAranArA hatA. AvA nirmaLa saMyamI naiSThika brahmacArI "ghora baMbhacArI' gaNadhara gautamasvAmIne anekazaH vaMdanA vatI ApaNane paNa bhavobhava suvizuddha brahmacarya arpanArA bano evI bhAvanA bhAvIe ! 0 17 (1) zrI gautama guru samarIe, UThI ugamate vRkSa; ladhino lIlo guNanIlo, dekhI sukha bharapUra. gautama gotra taNo dhaNI, rUpa ativa bhaMDAra, aThaAvIza labdhino dhaNI, zrI gautama gaNadhara rAjasthAnamAM sAMcoranA goDIjI jaina derAsaramAM birAjamAna . pa.pU. paMnyAsa zrI dharmadhvaja vijayajI ma.sA. nI preraNAthI ... zrI mahavIra ravAmi jinAlaca tathA zrI goDIjI ve. mUrtipUjaka tapa gaccha saMdha sAcora (rAjasthAna) nA saujanyathI
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 585 zrI gautama gaNadharanuM dhyAna-saMvedana - . AcAryazrI vijacamitrAnaMdasUrIzvarajI mahArAja vaMdanIya vibhUtinI divya-bhavya vibhUtimattAne jovA-pAmavA-vaMdavAnI paNa eka viziSTa dRSTi hoya che. e dRSTie e vibhUtinI guNagarimAne pAmIe tyAre ApaNe paNa dhanyatAno anubhava karIe chIe. pU. A. zrI vijayamitrAnaMdasUrijI mahArAje guru gautamane pAmavAnI evI dRSTino ahIM paricaya karAvyo che.-saMpAdaka he gaNadharapadanA svAmI gautama gotrIya indrabhUtijI ! traNa jagatanA tAraNahAra devAdhideva zrI mahAvIra prabhune indrajALiyo dhUrta...kahetAM kahetAM Apa prabhu mahAvIradeva pAse AvyA. e tribhuvananAyakane devanirmita samavasaraNamAM birAjamAna thayelA joyA. ATha mahApratihAryanI zobhA nihALI. eka bAju Indro vaDe cAmara vIMjhAtA joyA. kevaLajJAna-kevaLadarzananA svAmI jagadguru zrI vIprabhunuM anupama rUpa, anupama lAvaNya nihALI Apa herata pAmI gayA. ApanA ahaMkArano himAlaya ogaLI gayo. Ape manamAM vicAra karyo : zuM A brahmA che ke viSNu? zuM A sUrya che ke candra? zuM A meru che ke kAmadeva ? nA...nA. brahmA to nathI, e to vRddha che; jyAre A to navayuvAna che. viSNu paNa nathI, e to kALA che- A to kAMcanavarNa kAyAvALA che. sUrya paNa nathI, enI tIvra kAMti sAme joI paNa na zakAya; jyAre AmanI sAme ekITaze basa, joyA ja karavAnuM mana thAya che. candra kalaMkita che; A to niSkalaMka che. kAmadeva azarIrI che. A to zarIradhArI che. to A koNa che ? jANyuM che ke jenazAstromAM covIzamAM tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra thavAnA che. hA...hA, A te ja che. jagadIzano avatAra che. are, to zuM A jagadIzanA avatArane huM jItavA Avyo ! tyAM ja devAdhideva vIprabhue Apane ApanA nAma-gotranA uccArapUrvaka madhura vANIthI bolAvyA. AtmA viSenA ApanA saMzayane dUra karyo. Ape prabhunA caraNakamaLamAM zira jhukAvyuM. dIkSita banI prabhunA prathama ziSya banyA. uuI vA vigameI vA dhuveI vA-A tripadI pAmI abajo zlokapramANa dvAdazAMgI zAstronI racanA karI, gaNadharapada pAmyA. zrI vIraprabhue Apane dravyaguNaparyAyathI tIrthanI anujJA ApI arthAt tIrthanI mAlikI Apane soMpI, zAsananAyaka banAvyA. saudharma InDe ApanA zire vAsakSepa nAkhyo. A rIte gaNadharapadanA svAmI banelA ApanA caraNakamaLamAM koTizaH vaMdana... gautama' e ApanuM pavitra gotra. vizvamAM Apa A nAme prasiddha thayA. sau Apane gautamasvAmI tarIke saMbodhe che. prabhu mahAvIre paNa Apane hajAro vAra 'gautama !' zabdathI saMbodhyA che. vizvanA upakArI zrI tIrthakara tathA gaNadhara bhagavaMtonA pavitra stotronuM, gotronuM, ane e tArakonA nAmanA maMtronuM kalyANa kAmI AtmAo bhaktithI smaraNa kare che, bhAvathI raTaNa kare che. enI dhUna macAve che ane AtmakalyANa sAdhe che. 74
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ mahAmaNi ciMtAmaNi 'indrabhUti' e ApanuM vizvapAvana nAma che. e nAma paNa maMtrarUpa che. e nAmamaMtranuM smaraNa ane raTaNa (jApa) mananuM rakSaNa kare che, mananA doSone dUra kare che, manane pavitra banAve che ane manamAM zubha dhyAnanI jyota jagAve che. ApanA nAmagotrathI garbhita seMkaDo maMtro, eno japa karanAra sAdhakone Aje paNa siddhinuM sAmrAjya Ape che. 586 ] tapa, saMyama ane gurukRpAnA baLe Apa anaMtalabdhinA bhaMDAra banyA. e labdhipadonuM dhyAna ane jApa kalpatarunI jema bhavyAtmAone mIThAM madhurAM phaLo Ape che. sarvajJapaNAnA mithyA ahaMkAramAM DUbelA ApanuM mithyAtva ane abhimAna devAdhideva zrI mahAvIraprabhunA darzana ane udbodhana mAtrathI ogaLI gayuM. ratnatrayIsvarUpa mokSamArganA dAtA zrI vIprabhu upara Apane ajoDa bhaktirAga pragaTyo ane Apano anupama guruvinaya vizvamAM avismaraNIya banI gayo ! vizvamAM ajoDa ApanA vinayanI zuM vAta karIe ! Apa cAra jJAnanA svAmI hatA; 50,000 (pacAsa hajAra) ziSyonA guru hatA; sakalasaMghanA prANapyArA parama gurudeva hatA; chatAM vIprabhu pAse 8 varSanA bALaka jevA hatA. Apa pote jJAnI hovA chatAM dareka vAta vIraprabhune vaMdana karI ati namra bhAve caraNamAM mastaka mUkI pUchatA; ane saMbhramapUrvaka prabhu pAsethI eno uttara sAMbhaLI AnaMdavabhora banI jatA. prabhu jyAre paNa je AjJA pharamAve te umaMga ane ucharaMgathI zirodhArya karatA hatA. zAla ane mahAzAla rAjAo prabhunA upadezathI rAjapATa-vaibhava potAnA bhANejane soMpI aNagAra banyA, prabhunA ziSya banyA, ekavAra zAla ane mahAzAla munioe potAnA bhANejane pratibodha karI, rAjapATa choDAvI, saMyamI banavAnI icchAthI, vIraprabhu pAse e mATe AjJA mAMgI. prabhue kahyuM, 'jAo, khuzIthI jAo. sAthe gautamane letA jajo.' dIkSAnA dAnavIra, vinayanA bhaMDAra Apane mAtra prabhuno izAro ja basa hato. he gautama gaNadhara ! zAla ane mahAzAla munio sAthe Apa paNa padhAryA. bhANejane pratibodhIne sAdhu banAvyo. prabhu vIra pAse jatAM rastAmAM ja e bhANejamunine kevaLajJAnanI prApti thaI. dIkSAnA dAnavIra Apa kevaLajJAnanA paNa dAnavIra hatA. jene Apa ApanA varada haste dIkSA ApatA ene kevaLajJAna thaI jatuM. ApanI dAnavIratA vizvamAM ajoDa che. ene bhAvabharyAM vaMdana karI ame dhanya banIe ! maMcanuM gautamapramu - e zabdomAM ApanI maMgalamayatA lAkho jIbhe gavAya che. te ApanA mAvinayane--parama vinayane utkaTa vinayane prakRSTa vinayane--adbhuta vinayane--alaukika vinayane AbhArI che. ame paNa maMgataM gautamaprabhu bolI vinayanA pAvarahAusa evA ApanI sAthe kanekzana joDI vinayano prakAza pAmIe ane amArA ahaMkArane bhoMyabhego karIe. vinayaguNanA svAmI he gautama indrabhUtijI! ama para amInajara rAkho ! kRpAno dhodha varasAvo ! he parama gurudeva ! Apa bIjabuddhinA bhaMDAra hatA. sarvakSarasannipAtinI labdhinA dhAraka hatA. aMtarmuhUrtanA kALamAM eka eka zabdamAMthI anaMta artha nIkaLe evA dvAdazAMgI zAstronI racanA karIne Ape vizvane jJAnano amUlya khajAno Apyo. samyag jJAnano jhaLahaLato prakAza
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 587 vizva para pAtharyo. ajJAna jagatane jJAnano akhUTa vAraso Apyo. he zruta saMpattinA dAtA, parama upakArI, parama gurudeva, Apa vizvamAM sadA jayavaMta cho ! ApanA varada haste dIkSita thanAra pacAsa hajAra ziSyo kevaLajJAna pAmyA. A ajAyabInA sarjaka o puNyanidhi ! Ape bAlajIvonA pratibodha mATe zrI vIraprabhune hajAro prazno pUchyA. prabhue "he gautama !'nA saMbodhanapUrvaka e praznonA uttaro kyAreka ekadama saMkSepamAM, to kyAreka ati vistArapUrvaka ApavAnI AgavI rIta prabhu vIranI khUba ajabagajabanI hatI, sura, nara, tiryaMcone AnaMdavibhora banAvI jatI hatI. jainazAsananuM mULa vinaya che. dharmano pAyo vinaya che. zAstromAM vinaya 4 prakArano, 10 prakArano, ane 66 prakArano batAvavAmAM Avyo che. e sarva prakArano vinaya ApanA jIvanamAM sahaja banI gayo hato. tANAvANAnI jema vaNAI gayo hato. kSIranIranI jema Atmapradezo sAthe otaprota banI gayo hato, e vinayaguNano bhavya jIvone bhavya Adarza ApI ApazrIe sakala saMgha upara anaMta upakAra karyo che. e vinayanI jaDIbuTTInA dAtA Apa, amArA mATe tIrthasvarUpa cho, mahAmaMgala svarUpa cho. Ape ApanA janmathI gobara gAmane pAvana karyuM. bihAranI dharAne dhanya banAvI. pRthvI mAtAne ratnakukSI banAvI. vasubhUti pitAnuM kuLa dIpAvyuM. zAsana-nAyaka pada zobhAvyuM, anaMta-upakArI, anaMta karuNAnA sAgara carama tIrthapati prabhu vIranI 34 varSa sudhI anupama sevA karI. 12 varSano kevalaparyAya pALI vaibhAragiri upara eka mAsanuM anazana karI parama padane vaya! gautamasvAmI je sthaLe anaMtasukhanA dhAma mokSane vaya te guNazIla udhAna Aja (gaNiyAjI tIrtha) gurU gautamasvAmInA aMtima-saMskAranI smRtirUpe racavAmAM Avela jalamaMdirathI pavitra tIrthadhAma banI gayuM che. adanA sevaka banI rahevAnI sAdhanA eja temane zAzrvata svAmI banAvyA. labdhipadonuM dayAna ane jApa kalpatarunI jema | (bhavyAmAne mIThA madhurA phaLo Ape ja che.
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 588 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ( vinayamUrti gautama ) -. AcAryazrI vijacakundukundasUrijI mahArAja xx : haeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee vinayathI vairAgya ane vairAgyathI vItarAgatA sudhI pahoMcanAra guru gautamasvAmI mahArAjAnI jIvananI ghaTanAo prathama darzana, aSTApadavaMdana atre lakhAI che. 5. zAsanasamrATazrInA samudAyamAM hamaNAM ja jemane sUripadathI vibhUSita karyA evA pUjyazrInA prastuta lekhanI bhASA sAdI ane saraLa che paNa temAM gautamasvAmI pratyeno ahobhAva chalakAto dekhAya che. -saMpAdaka "AjJAthI sevA dIpe, AjJAmAM sukhasAra; AjJAthI gautama gayA, bhavasAgaranI pAra." A jagatamAM aneka AtmAo janme che ane mare che, paraMtu sarvanAM jIvanacaritro AlekhAtAM nathI. jemanuM jIvana viziSTa hoya, AdarzabhUta hoya, prabhAvazALI hoya temanuM caritra ja lakhAya che. evA eka viziSTa AtmAnuM caritra ahIM AlekhyuM che, jemane jIvo gautamasvAmI tarIke oLakhe che, jemanuM mAhAsya kAmadhenu, surata, suramaNi ane cittAmaNi karatAM adhika che. prabhAta jemanuM nAmasmaraNa sarvakalyANakArI nIvaDe che. gautamasvAmInuM mULa nAma indrabhUti hatuM. parantu temanuM gotra "gautama' hovAthI gautamasvAmI tarIke prasiddha thayA. jema pRthvImAtA aneka nararatnonI jananI che, tema A pRthvImAtAnAM traNa putraratno hatA : 1. indrabhUti, 2. agnibhUti ane 3. vAyubhUti. magadhadezanA gubbara gAmanA vasubhUtinA A traNe putro carama tIrthaMkara zrI mahAvIra bhagavaMtanA agiyAra gaNadharomAM pahelA, bIjA ane trIjA krame gaNadhara banavA bhAgyazALI thayA hatA. temAM gautamasvAmI uttama kAyAvALA kanakavaNa, potAnA tejapuMjathI sUryacaMdrane harAvIne AkAzamAM bhamatA karI mUkyA hoya evA tejasvI hatA. kevaLa tejasvI hatA eTaluM ja nahi, sAthe sAthe samacaturasa saMsthAnavALA-samagra deha pramANa aMga hoya tevI kAyAvALA hatA. vaLI teo vajURSabhanArAca saMghayaNa (sahuthI vadhAre majabUta) vatA hatA, je saMghayaNa vinA koI jIvane kevaLajJAnanI prApti thatI nathI. A saMghayaNavALA badhA jIvone kevaLajJAna thAya ema paNa nathI, paraMta. kevaLajJAna meLavanArane to A saMghayaNa hovuM Avazyaka che. hAlamAM bhArata ane airAvata kSetramAM kevaLajJAnano abhAva dekhAya che temAM vajURSabhanArAca saMghayaNano abhAva paNa kAraNabhUta che. indrabhUtie potAnA 92 varSanA AyuSyamAM 50 varSanI vaye bhagavAna mahAvIranA caraNe dIkSA aMgIkAra karI. 50 varSa sudhI temaNe zo vyavasAya karyo haze te aMge khAsa noMdha maLatI nathI, paNa yajJa-kriyA-kAMDa karyA-karAvyA haze evA saMketo maLe che. indrabhUtinA lagna thayA haze ke nahi e paNa saMzodhanano viSaya che. vedonAM pado jotAM temane AtmA viSe saMzaya thayo hato, chatAM potAne sarvajJa mAnatA hatA. anya koIne sarvajJa jANI irSA karatA hatA.
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 589 eTale bhagavAna mahAvIrane vAda karIne harAvavAno nirNaya karIne potAnA 500 ziSyo sAthe devoe racelA samavasaraNa pAse pahoMcyA. dhamadhama karatAM samavasaraNanA pahelA ja pagathiye pahoMcelA indrabhUti dimUDha banIne bhagavAnane joI rahyA ane vicArI rahyA che, A koNa che? brahmA che? viSNu che? maheza che? tyAM to ApoApa sUjha paDI ke, A to covIsamA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra che! huM emanI pAse kevI rIte jaIza? kevI rIte bolIza ? tyAM to parama dayALu evA vIra paramAtmAe sAmethI kahyuM : "suna kAtavAnuM sa rUdramUre!'_he indrabhUti ! sukhapUrvaka Avo. laDavA AvanAranI sAme paNa AvI priya vANI ! A sAMbhaLIne indrabhUtine Azcarya thayuM ke, zuM teo mAruM nAma paNa jANe che ! athavA traNa lokamAM prasiddha evA mArA nAmane koNa na jANe ! paraMtu mArA mananA saMzayane chede to jANe ke teo sarvajJa che ! eTalAmAM bhagavAne kahyuM : "o nIvasaMzavaH |' - Apane zuM jIvaviSayaka saMzaya che? to tame vedanA padono artha sArI rIte kema vicAratA nathI? ema kahIne sAco artha batAvatAM indrabhUtinA sarva saMzaya dUra thayA ane prabhu pAse 500 ziSyo sAthe dIkSA aMgIkAra karI. gautama gayA parakhavA, gayA svayaM parakhAI; 'vIra ziSya thaI chevaTe, mukta thayA munirAya. dIkSA aMgIkAra karyo pachI "bApAgho' - A sUtrane potAnA jIvanamAM utArI pUrepUro samarpitabhAva keLavyo. A bhavamAM ja kevaLajJAna prApta thAya evo vinaya keLavyo. bhagavAnanA 14 hajAra ziSyomAM prathama sthAna prApta karyuM. teomAM eTalI vizeSatA pragaTa thaI ke teo jene jene dIkSA Ape tene prAyaH kevaLajJAna prApta thatuM hatuM! dIkSA lIdhA pachI bhUla na thAya tenI kALajI rAkhatA, ane thaI jAya to micchAmi dukkaDa detAM vAra na lagADatA. AnaMda zrAvakane utpanna thayelA avadhijJAna saMbaMdhamAM bhagavAne samajAvyuM tyAre potAnI bhUla dekhAtAM tenI pauSadhazALAmAM jaIne | micchAmi duSTha dIdhuM hatuM . durgadha mAratA kharAba sthaLe jIvo jatAM nathI, tyAM paNa mRgAputra loDhiyAne tyAM jaI karmano vipAka keTalo bhayaMkara che te sAkSAt joyuM hatuM. nAnA sAthe nAnA thaIne rahevAno viveka teozrIe keLavyo hato. chaThThane pAraNe chaThTha karIne AtmAne bhAvika karatA hatA. tapa vaDe siddhi ane labdhi utpanna thAya che. guru gautamasvAmI mATe to ati pracalita doharo che ja "aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; te guru gautama samariye, vAMchita phaladAtAra." ekavAra bhagavAne kahyuM ke, je AtmA potAnI labdhithI aSTApada parvata upara jAya ane tyAM eka rAta rahe to te ja bhavamAM mukti pAme che. e siddha karavA jyotirazmicAraNalabdhi vaDe aSTApada parvata pahoMcyA. tyAM jagaciMtAmaNi stotra' racyuM. vajUvAmInA jIva tirthaMkajabhUkane puMDarIka-kaMDarIka adhyayana saMbhaLAvI pratibodhyA. aSTApadathI UtaratAM 1500 tApasone pratibodha pamADyo. A tApasIe dIkSA laI kevaLajJAna paNa prApta karyuM hatuM. gautamasvAmInI eka viziSTatA e hatI ke teo ekIsAthe guru paNa hatA ane ziSya
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ 590 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi paNa hatA. pote cAra jJAnanA dhAraka hovA chatAM, nAnAmAM nAnA prazno-saMzayo bhagavAna pAse rajU karatA, ane bhagavAnanA uttarane bALasahaja kutUhalathI pAmI rahetA. uttara maLI jatAM, saMzaya dUra thatAM, AnaMdivabhora banI jatA. ane 'bhagavatI sUtra'mAM to AvA 36 hajAra praznonA nirAkaraNanuM varNana paNa prApta thAya che. bhavobhava bhagavAna sAthe rahIne, A bhave indrabhUti rUpe janmelA gautamasvAmIe 50mA varSe dIkSA grahaNa karI, 80mA varSe kevaLajJAna prApta thayuM, 12 varSa kevalI rahI, aMte eka mAsanuM aNasaNa karIne, 92 varSe nirvANa pAmyA. evA gaNadhara gautamasvAmInA caritranA agaNita guNomAMthI yatkiMcita guNo prApta thAo ! ane ApaNa pAmara jIvane paLepaLa preraNA prApta thAo ! evI prArthanAsaha koTi koTi vaMdanA ! ApaNA devAlayo saMdezane * * vaghara devonA
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] | [ 591 mana gautama bane... to mahAvIra sTeje maLe -pro. ke. DI. paramAra indrabhUti gautamanI bhagavAna mahAvIra svAmI pratyenI samarpitatA jema ananya hatI tema bhagavAna mahAvIrasvAmInI indrabhUti gautama pratyenI kRpA paNa ananya hatI. prabhue indrabhUti gautamane satanuM saMgIta ApyuM. sat e ja dharmano marma. asatnI sAthe ajJAna ane aham paNa lupta bane che. vidvAna evA pro. ke. DI. paramAre ahIM A lekha dvArA satya-asatyanI UMDI samIkSA karavApUrvaka ziSyanI samarpitatA ane prabhunI kRpAdRSTi tathA sadguru ane gurukRpAno mahimA vagerenuM suMdara ane hRdayasparzI nirUpaNa karyuM che. - saMpAdaka cidAnaMda-zuddhAtmAnuM surIluM ane saMvAdI saMgIta, zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI, zrI gautama mahArAjAne je sAMbhaLavA maLyuM, teno jagatamAM joTo jaDavo muzkela che. e saMgItanA sUramAM che, satyano raNakAra. "saccAmi vasahi tavo, saccAmi saMjamo tada vase, tenA di guI-" satyamAM tapano vAsa che, satyamAM saMyama ane samasta guNono vasavATa che. asat nA oraDe ghUmatA, kuTAtA ane athaDAtA AtmAne sat nA mahAlayamAM hAlavA, viharavA ane AnaMdavA mATe, paramAtmA mahAvIra devanuM sahu koIne AmaMtraNa che. A sat nA saMgItamAM sUra purAvavo, e ja dharmano marma che. vAmanamAMthI virATa thavAnI, bhikhArImAMthI bhagavAna thavAnI, pAmaramAMthI paramAtmA thavAnI, satyanA A sUramAM je zakti che, te ja guruno ziSya para thato sAco zaktipAta che. te ja zakti ziSyane asat mAMthI sat mAM javA, timiramAMthI tejamAM javA, mRtamAMthI amRtano AsvAda mANavA prere che. aNAhArIpada pAmavA, saMyamasAmrAjyanA svAmI thavA, guNomAM vasavATa karavA ane sukhasAgara banavA hAkala kare che. te mATe pugala paranI saghaLI Asakti khaMkherI nAkhavI paDe che. pudgalanI pakaDamAM pAmaratA ane nazvaratA che, jyAre paramAtmAnI pakaDamAM mahAnatA ane amaratA che. AtmA jyAre pugalanI saghaLI Asaktine paramAtmA tarapha vALe che, tyAre e Asakti bhaktinuM svarUpa pAmI parama satyanuM udghATana kare che.
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ RESS = pa92 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi = cAvI che, tALuM che, tijorI che, tijorInuM tALuM baMdha che. cAvI na maLe to tijorImAM | raheluM dhana jatuM rahetuM nathI. tALuM na khUle to paNa aMdaranA dhanane AMca AvatI nathI. AvaraNanA khissAmAM paDelI cAvInI khabara, bekhabara AtmAne, guru vinA koNa Ape ? mahAvIra guru che, gautama ziSya che. guru-ziSyano saMbaMdha prAraMbhathI pUrNatA sudhIno che, udayathI asta sudhIno che, ajJAnathI kevaLajJAna sudhIno che. prathama guNasthAnathI teramAM guNasthAna ! sudhIno che. prathama guNasthAne mithyAtva che. mithyAtva e mahAroga che, mahAripu che, mahA timira che. ' jIva tenA panAre che, tethI tene potAnA ziva svarUpanuM darzana thatuM nathI. tene "samya"mAM pheravavAnuM che. prathama guNasthAna mithyAtvathI zarU thatI A yAtrAnI pUrNatAhuti (svabhAva dazAnI prApti) || teramA guNasthAne thAya che, pachInI avasthAnuM varNana nathI, kevaLa anubhava che. A yAtrAno AraMbha indrabhUti gautamanA ahaMkArathI thAya che, tenI pUrNatA paramAtmA | mahAvIradevane maLavAthI Ave che. baMdhanakAraka ahaMkAra tUTe nahi tyAM sudhI koI paNa jIva zAtA pAmI zakato nathI. ahaMkAranuM erU jene AbhaDe, enuM AvI bane. jIva mAtra ahaMkArathI pIDAya che. tethI bIjAne pIDA ApavAmAM ahaMkArane AnaMda Ave che. bIjAne utArI pADavAmAM ahaMkArane majA paDe che. koIno utkarSa e sAMkhI zakato nathI; bIjAM AgaLa, potAnI jAtane AgaLa dharavAmAM e pAchI pAnI paNa karato nathI. jAta uparano pUrepUro rAga, e ja ahaMkAranuM svarUpa che. e rAga, sarvasamartha sadgurunA | zaraNe gayA vinA zuddha thato nathI. rAgane nirmULa nahi, paNa nirmaLa karavAno che. rAgane nirmaLa karavA mATe mahAvIra pAse pahoMcavAnuM che. rAgano viSaya vItarAga bane to, mahAvIra dUra nathI. AtmAno visAmo paramAtmA bane ! tyAre ja sakala kalyANanI siddhi thAya che. indrabhUti gautamanA jIvanamAM thayeluM ekAeka rUpAMtara ! Ano prabaLa purAvo che. pAvApurImAM eka somila nAmano brAhmaNa gautama indrabhUti, agnibhUti vagere agiyAre brAhmaNo pAse yajJa karAvI rahyo hato. sarvajJa, sarvadarzI bhagavAna mahAvIra paNa te vakhate tyAM padhAryA. AkAzamArge devoe AvI samavasaraNa racyuM. devavimAnonA Agamanane jANanAra lokonA mukhe sarvajJa prabhunI prazaMsA sAMbhaLI, indrabhUti gautama abhimAnapUrvaka Azcarya prakaTa kare che ? "vAha! mArA sivAya vaLI koI bIjoya sarvajJa che ?" pRthvI upara potAnA sivAya koI sarvajJa che, e vAta paNa teo sAMbhaLI zakatA nathI, sahI zakatA nathI. ahaMkArane Thesa vAgI, bhAre pIDA thaI. mithyAtva-mAtaMga para besI, prabhune parAjita karavA e cAlI nIkaLyA. samavasaraNamAM prabhune joI ThaMDA hima jevA thaI gayA. vIranAM madhura ane sva-zaMkAne dUra karatAM veNathI emanA mananA
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 593 saMzayo chedAI gayA. prabhunA caraNe jhUkI gayA. saMpUrNapaNe bhagavAna mahAvIrane samarpita thaI gayA. AtmA AbAda thaI gayo. A eTale "huM"--ene bAda karatAM thatI zuddhi ane siddhinI gautamane prApti thaI. Atma-svarUpamAM jAgelA e sadgurunA sAMnnidhyamAM gautamane jIvaMta sAdhanA maLI, jIvanamAM parivartana AvyuM. jJAnanuM ghora AvaraNa ahaMkAra, te TaLI gayo. ahaMkAranuM visarjana thayuM, namaskAranuM sarjana thayuM. "Ikko vi namukkAro, jiNavara vasahassa vaddhamANassa...."no prabhAva jovA maLyo. gautamasvAmIne lAdhelA A satyanuM darzana karatAM ema thAya ke ApaNe paNa AvA kayAre thaIzuM? ke pachI ahaMkArarUpI ajagaranA bharaDAmAM Avelo AtmA kyAreya bahAra nahi nIkaLe? sadbhAva aMtaramAM aDI jAya, to svabhAva pragaTatAM vAra nahi. gurudRSTi AtmA upara paDI jAya to samyagadaSTi khUlI jatAM vAra nahi. A samyam daSTi pragaTAvavA mATe ja dharmanAM sadanuSThAno che, anuSThAnonI ArAdhanA che. je sAcuM che tene svIkArIne ja jIvavAmAM dharmano jayajayakAra che, nahitara hA..hA..kAra che. sat nI cAvI guru dvArA ja hAthamAM Ave che, ane e hAthamAM Ave che tyAre tijorInA tarabatara mAlanI jhAMkhI thAya che. meLavavuM che ke thavuM che ke banavuM che, tenA karatAM je che tene mANavuM che, emAM ja sAcI dharmakalA samAyelI che. A kalAno AraMbha paramAtmA taraphanI prIti-bhakti ke rAgathI thAya che. paNa A mArge AgaLa vadhatAM, rAgano eka dhAgo paNa rahI jAya to...? kevaLajJAna na pragaTe. AkAramAM rahelA nirAkArano anubhava na thavA de. te AtmAnI labdhithI bIjA pAmI jAya, paNa pote rahI jAya. gautamasvAmIne kevI labdhi maLI haze ! ke svahaste dIkSita 50,000 ziSyo kevaLajJAnI thayA. ziSyone kevaLajJAnI thatA joIne pote rAjI thatA ane gurubhaktimAM, gurusevAmAM lIna rahetA. potAne paNa kevaLajJAna jeTalo lAbha mAnatA. jaga-guru A jANatA hatA. tethI sto gautamasvAmIne pratibodha karavA mokalyA ane pote paramapada para ArUDha thayA. siddha-buddha banyA. vIranI A vidAya gautama mATe asahya banI. vI..2.vI..2nA e vilApamAMthI vIrano rAga gayo ane vItarAgI banyA. sat guru ziSyane, ziSya na ja rAkhe. potAnA jevo banAvIne ja jaMpe evA guruno mahimA koNa batAvI zake ? Arogyane TakAvavA mATe capaTI bhasma paNa pUratI che. je te phAkIo phAkavAthI kAma saratuM nathI. dehAdhyAsane dUra karavA "sat nuM sevana Avazyaka che. enuM sevana karanAra ja, dehamAM rahelI divyatAnuM darzana karI zake che. enA aMgUThAmAM amRta vase che. labdhino e bhaMDAra bane che. ane jyAre AvuM thAya che tyAre, te sahu koInA vAMchita phaLadAtAra paNa bane che. - mana jyAre gurune saMpUrNapaNe samarpita bane che, tyAre jIvana jIvavAno ajaba kImiyo hAtha lAge che. pa
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa94 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi mana gautama bane to mahAvIra sTeje maLe. mananuM maTI javuM mananuM na hovuM e ja mahAvIrano meLApa che, paramAtmAnI pratIti che, parama satyano sAkSAtkAra che. eka pragaTelA dIvA pAse, apragaTa dIvo Avyo, pragaTelAnI lapeTamAM AvatAM ja, apragaTa paNa pragaTI gayo. guru dIvo... guru devatA.vAha guru mahAvIra...! vAha ziSya gautama! bhagavAna ApaNane dAsa rAkhavA nathI mAgatA. ApaNe bhale bhagavAnane kahIe ke, "huM tamAro dAsa chuM." paNa bhagavAna to kahe ke, "tuM mArA jevo thaI jA." bhagavAna sAthe joDAyelI cetanA paNa yogya sthAne pahoMcADe ja. * " mATI ja ghaDArUpe bane, paNa mATI jaMgalamAM ke khADAmAM paDI rahe to..? ghaDApaNuM prApta thAya..? ane e paNa yAda rAkhavAnuM ke mATInA ghaDA bane, paNa badhI mATInA nahi! upAdAna tatpara hoya to bhagavAna satvara che ja. pyAsa jAge to kUvo hAjara ja che. ziSya taiyAra hoya to guru sAmethI AvIne maLe che. paramAtmA tamane pokAre che. tamArI taiyArI hoya to te maLavA taiyAra ja che. pAvApurImAM mahAvIra prabhu padhAryA, zA mATe? tenuM A rahasya che. ' guru pUrNa vItarAgI hatA....to ziSyamAM rAgano eka aMza paNa rahevA na dIdho. ziSya potAne sarvajJa mAnato hato to tene sarvajJa gurue pUrepUro sAtha Apyo. be vacce abheda kAryakara banyo eTale be na rahyA. rahyo mAtra vItarAga-sarvajJa evo eka AtmA. jemAM AvA guru- ziSyanI belaDI jAme, e zAsanano sUra kevo hoya...? jJAna bhItaramAMthI pragaTe tyAre e anubhUti bane che. AtmAnuM aizvarya e jJAna che, ane paramAtmAnuM aizvarya e kevaLajJAna che. jJAna kevaLajJAna bane to AtmA paramAtmA rUpe pariName. caudamA guNasthAne birAje, pachI to pUrNimAnI pUrNatAno prakAza ja rahe che. - AtmadraSTA gurune samarpita thavAnI bhAvanA jenI pAse che, te ja potAnI jAtane miTAvI devAnuM mahA parAkrama dAkhavI zake che. e ja AtmA amRtano anubhava karI zake che. - zarIramAM rahelA azarIrIno saMbaMdha gurukRpAthI thAya che tyAre tijorInuM kAyamI dhana hAtha lAge che. jIva nyAla thaI jAya che. satya pUrNapaNe prakAze che. satya saraLa che. satya sivAya bIjuM badhuM jaTila che. paNa ApaNe saraLa nathI, tethI evuM satya paNa ApaNA mATe jaTila banI gayuM che. satyanuM sarjana thatuM nathI, paNa darzana thAya che. satya sadA upasthita che, paNa tene grahaNa karavAnI AMkhanI jarUra che. te AMkha sadguru Ape che. satya koI siddhAMta ke zabda nathI, satya to pratIti che, anubhUti che. dIpakamAM mATI ane jyoti bane che. mATI para dhyAna ApavAthI aMdhakAra maLe che, jyoti para dhyAna TheravavAthI prakAza maLe che. A ja niyama dehadRSTi ane AtmadaSTine paNa lAgu paDe
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ palpa ------ che. deha mATI che, mATImAM jyoti che, te AtmA che. tenuM darzana bhagavAnane jotAM ja, gautamane thaI jAya che ane e saMpUrNapaNe zaraNe thaI jAya che. yogyane zaraNe javAthI yogyatA pragaTe che. AtmasattAno akhaMDa ekarAra aMdarathI thaI jAya che. kIcaDamAMthI kamaLa tarapha pagalAM bhare che. satyane pAmavAnI A paNa anokhI rIta che. asatyano pakSa aMdhArAno che. satyano pakSa ajavALAno che. asat e aMdhAruM che, sat e ajavALuM che. aMdhAruM e bhrama che. ajavALuM e brahma che. mahAvIra prabhunI dRSTi paDatAM ja, gautamano bhrama je atyAra sudhI aMdara lIlA karI rahyo hato, te saghaLo sameTAI jAya che. sUryanA udaye aMdhAruM kyAMthI rahevA pAme ? mahimAmaMDita mahAvIradevanuM jIvana saMpUrNa satyamaya hatuM. tethI satyanA sUryano udaya thatAM gautamanA manano aMdhakAra TaLI gayo, ahaMkAra ogaLI gayo. emanI cetanA jAgI gaI, samAdhi lAgI gaI ane emanA jIvanamAM satyanI pratiSThA thaI. sya dRSTiH pAdi.." evA samaratha gurunA daSTipAtanI to.zI vAta karavI...? zarIra mRta che, AtmA a-mRta che. A zarIrarUpI maDadAmAM mahAvIra vase che. te satya nahi, paNa parama satya che. tenI jhAMkhI gautamane thaI. apUrNatA ene Avare che. azuddhi ane malina kare che; paNa mahAvIra jevA guru maLe to te apUrNatA nivAre che, azuddhi TALe che. AtmAnI sAna ane bhAna ThekANe lAve che. samajaNa Ape che. e samajaNanA pratApe ja ApaNane gautama jevA guru maLe che. e mahAvIra-devanI = gurudevanI balihArI che! - gautama mahAvIranI pAkI oLakhANa aMdarathI karavAthI AtmA-paramAtmAno khyAla AvI jaze, yoga sadhAze, asala oLakhAze. jaya ho mahAvIrasvAmIno.....! jaya ho gautamasvAmIno ! ane jaya jaya ho guru-ziSyanI ekatA sAdhanAra mahAmahimAzALI AtmAno. AtmA ja satya che. satya sarvavyApI, sanAtana ane zAzvata che. ane je sarvavyApI sanAtana ane zAzvata che, te ziva che. ane je ziva che, te ja suMdara che. satyanuM darzana che, zivanuM jJAna che, ane suMdaranuM AcaraNa che. A ratnatrayI che. emAM rahevuM ane ramavuM e mokSa che. mahAvIrano e mArga che. Avo..tyAre ApaNe...paNa gautama jevA banIe.....mahAvIrane namIe (namana karIe), AtmasaMpadA sAdhIe, paramAtma saMpadA pAmIe ane jina-svarUpa evuM nijasvarUpa mANIe.
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa96 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi maMgalam gautamaprabhu ext -H. paMcAspravara zrI bhakiMkaravijayajI gaNivaryanA ziSya pU. munirAja zrI ratnasenavijayajI ma. sAdhanA eTale koI ucca dhyeyamAM khovAI javuM; sapATIe nahi paNa taLiye pahoMcavAnuM parama lakSa. bAhya duniyAnuM sTeja paNa cita na rahe sthaLakALanuM ke jaDa padArthanuM tattva paNa na rahe dUra dUra sudhI khovAI jato A pracaMDa puruSArtha te ja A sAdhanA... AvI ja parama sAdhanAnA sAdhaka che gaNadhara gautamasvAmI mahArAjA! prabhu vIramAM teo khovAI gayA ane.. pote maMgalasvarUpa banI gayA.... maMgaLanA nidhAnarUpa gautamasvAmIjInI be ghaTanAo atre suMdara rIte AlekhavAmAM AvI che. gautamanI maMgalayAtrAmAM ApaNe paNa sAmela thaIe.... -saMpAddha 'ahaMkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye viSAdaH kevalAyAbhUt, citra zrI gautamaprabho / ' kavi kahe che-gautamasvAmInuM badhuM vicitra--AzcaryakAraka ja che- mahaMchAroDa ivoghA-ahaMkAra paNa bodhane mATe- sAmAnya rIte evo niyama che ke jeNe jJAna meLavavuM hoya teNe namra thavuM joIe. namra vinIta vyakti ja jJAna meLavI zake che. namra vyaktine ja zubha nimitta sulabha bane che. parantu gaNadhara gautamasvAmIjInA jIvanamAM UlaTI ja ghaTanA banI che. bhagavAna mahAvIra prabhu vihAra karI apApApurInA mahasena vanamAM-jyAM devatAoe bhavya samavasaraNanI racanA karI hatI tyAM AvyA. A tarapha, e nagaramAM somila brAhmaNa yajJa karI rahyA hatA-e yajJanA mukhya sUtradhAra hatA indrabhUti gautama. indrabhUti vagerenA manamAM jIvAdi aMge saMdeha hato to paNa te potAne pUrNa jJAnI samajatA hatA. jyAre indrabhUtie bhagavAna mahAvIranA Agamana aMge sAMbhaLyuM ane AkAzamArge devatAone paNa yajJamaMDapa choDI samavasaraNamAM jatA joyA ke tenA manamAM abhimAna
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 597 UchaLyuM ane teNe garvapUrvaka kahyuM, "are ! potAne sarvajJa mAnanAra A koNa che? zuM kadI eka AkAzamAM baLe sUrya saMbhave kharA? eka guphAmAM be siMha kahI zake kharA? kadI eka myAnamAM be talavAra rahI zake kharI ? nahIM ja. to pachI ekasAthe baLe sarvajJa? huM hamaNAM ja jAuM chuM ane enA garvane cakanAcUra karI dauM chuM. te potAnI jAtane samaje che zuM?" A rIte atyaMta abhimAnapUrvaka indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIra sAthe vAda karavA samavasaraNa tarapha AgaLa vadhyA. paNa pachI zuM thayuM? A ghaTanAthI ApaNe suparicita chIe ja. koTi sUryothI paNa vadhu tejasvI, koTi caMdrothI paNa vadhu saumya evA bhagavAna mahAvIrane jotAM ja IndrabhUtinA abhimAnano nazo ekadama UtarI gayo ane te hataprabha banI samavasaraNanI sIDIo para caDhavA lAgyA. tyAM to pachI prabhu mahAvIre emane atyaMta snehapUrvakanA zabdothI bolAvyA ane enuM abhimAna sAva ogaLI gayuM. tema chatAM abhimAnanA baraphano eka TukaDo rahI gayo'to. e vicAravA lAgyA : are ! A mAruM nAma kAM na jANe? jagata AkhuM mane jANe che. hA, jo e mArA mananA saMdehane ya kahI de to ene sarvajJa mAnuM. ane e ja kSaNe bhagavAna mahAvIre indrabhUtinA manamAM rahela saMdehane dUra karI dIdho. zaMkA-nivAraNanI sAthe ja emanuM abhimAna paNa cUrecUrA thaI gayuM. tatkSaNa emaNe potAnuM jIvana prabhunAM caraNomAM samarpita karI dIdhuM. prabhue emane tripadI pradAna karI ane e tripadInA zravaNa dvArA ja emaNe dvAdazAMgInI racanA karI ane teo bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara kahevAyA. roDa gumavatta-rAga paNa gurubhaktine mATe. gautamasvAmInA hRdayamAM prabhu mahAvIra pratye apAra sneha hato. A sneha paNa prazasta rAga svarUpa hato. prazasta rAga jo ke muktimAM bAdhaka jarUra che, paNa A baMdhana kAcA sUtaranA tAMtaNA jevuM che jene TUTatAM vAra lAgatI nathI. prabhu pratye emanuM adbhuta samarpaNa hatuM. vAstavamAM prabhu ane gautamanI guru- ziSyanI joDI adbhuta ja hatI. paNa emano A rAga mAtra guru-rbhaktinA rUpe ja hato. emAM lezamAtra svArthanI bhAvanA nahotI. viSAH vevasAya-viSAda paNa kevala-jJAnanuM kAraNa banyo bhagavAna mahAvIrano nivaNa samaya najadIka AvI gayo'to. emaNe gautamasvAmIne devazamAM brAhmaNane pratibodha ApavA AjJA karI. gautamasvAmIe turata ja prabhu-AjJA zirodhArya gaNI ane te cAlI nIkaLyA. A tarapha madhyarAtrimAM ja bhagavAna mahAvIra prabhunuM nivaNa thaI gayuM hatuM. prabhunA nirvANa kalyANaka mahotsava mATe hajAro devatA AkAzamArgethI pRthvItala para AvI rahyA hatA paNa badhAnA mukha para viSAda chavAyelo hato. devazamani pratibodha daI. gautamasvAmI paNa. prabhu darzanArthe nIkaLI paDyA. rastAmAM ja temane jANa thaI ke bhagavAna mahAvIranuM to nivaNa thaI gayuM che. A samAcAra sAMbhaLatAM ja temane ghaNo AghAta lAgyo. te anAtha bALakanI mAphaka karuNa svare raDI paDyA ane vilApa karavA lAgyA, "he prabhu! mane ekalo choDI Apa kyAM cAlyA gayA? chevaTanA samaye ja huM ApanI pAse na rahI zakyo ! he prabhu! Apane to nivaNa-samayanI jANa hatI ja. to mane zA mATe dUra rAkhyo? zuM muktinI jagyAnI ochapa hatI? A rIte khUba
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ 598 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi viSAda karatA ane vIra ! vIra ! kahetAM vIranI vItarAga dazAnuM emane bhAna thaI gayuM ane vicAravA lAgyA, 'aho ! prabhu to vItarAga hatA. emane mArA pratye na to rAga hato, na Sa. A rIte prabhunA vItarAgabhAvanA dhyAna dvArA teo paNa kSapakazreNI para ArUDha thaI gayA. ghAtikarmono kSaya karI, emaNe paNa kevaLajJAna prApta karyuM anaMta ladhvanidhAna zrI gautamasvAmInuM smaraNa paNa mahAmaMgalanuM kAraNa che. nUtana varSanA maMgala prabhAtamAM emanA rAsanuM zravaNa karavAmAM Ave che. teo svaye to | maMgala che, anyane paNa maMgala banAvanArA che.
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 599 te guru gautama samarIe zrI kumArapALa desAI L E ... navA varSanA prAtaHkALe jemanA jApanuM smaraNa karIne jIvana dhanya ane pAvana banAvavAmAM Ave che tevA guru gautamasvAmInI bahuvidha pratibhAnA bhavyAtibhavya vividha aMzone jaina darzananA vidyuta vidvAna ane prabhAvI vaktA prA. zrI kumArapALa desAI emanI siddhi varelI lekhinIe varNave che tyAre lekhamAM zI maNA hoya? prasaMgonAM Alekhana rasapUrNa ane vAcakone zubha bhAvanAothI pariplAvita karI de tevAM che. -saMparka che pa ra kaDaka carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra pachI jaina paraMparAmAM sauthI vadhu chavAyeluM ane vyApaka vyaktitva hoya to te bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya ane prathama gaNadhara gautamasvAmInuM che. - dIpotsavInA maMgala divase jaina samAja potAnA copaDAmAM "gautamasvAmInI labdhi hojo" ema lakhIne emanI labdhinI vAMchanA kare che ane besatA varSanA maMgala prabhAte gautamasvAmInA jApanuM smaraNa karIne ane mAMgalika rUpe temanA rAsanuM zravaNa karIne prabhAtane pAvana banAve che. gautamasvAmInA virATa ane bahumukhI vyaktitvane pAmavuM saraLa nathI. teo jeTalA mahAna tattvajJAnI hatA, eTalA ja udAramanA mahApuruSa hatA. gRhasthAvasthAmAM cauda vidyAnA pAraMgata hatA, to bhagavAna mahAvIranA ziSya banIne cauda pUrvamAM pAraMgata banyA. jJAnanI garimAe birAjatA hatA, tema chatAM namrAtinamra hatA. aneka jIvonA uddhAraka hovA chatAM nAmanA ane kAmanAthI teo sadAya alipta rahyA. tapane kAraNe emanA caherA para ullAsa ane tejasvitA chalakatAM hatAM. pacAsa varSe dIkSA lIdhI hovA chatAM temanA mukha para bhavya teja pragaTatuM hatuM. emanA vyavahAramAM pade pade vinaya pragaTa thato. rAjakumAra atimuktaka sAthenA vArtAlApamAM eka mahAna jJAnIno sAmAnya ke ajJAnI bALaka sAthe kevo saujanya ane lAgaNImaya vyavahAra hoya te dekhAI Ave che. koI kArya mATe bahAra jAya to bhagavAna mahAvIranI AjJA meLavIne jatA ane pAchA Ave tyAre pharI bhagavAnane potAnA kAryanI mAhitI ApIne pachI ja anya kAryamAM rata thatA. tejasvI kAyA, manabhara dehalAlitya ane vivekapUrNa vyavahArane kAraNe prathama darzane ja vyakti emanAthI prabhAvita thatI. jIvanamAM tapane prAdhAnya ApI niraMtara chaThThanA pAraNe ekAsaNAM karatA hatA. pAraNAMne divase jAte ja gocarI levA jatA. gocarI levA janArA aneka ziSyo emanI pAse hatA, paNa jAte ja gocarI levA jatA. vaLI gocarI levA jAya tyAre rastAmAM ArdrakumAra maLe ke atimuktaka maLe, temanI sAthe bhagavAna mahAvIranA saMdezanI
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ 600 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vAta thAya, jJAna, dharma ane adhyAtmasAdhanAnI satata raTaNA cAle. gocarI lAvIne AhAra karavAnI koI utAvaLa nahIM AvyA pachI paNa bhagavAna mahAvIrane praNAma kare. pachI saMghanAM sAdhu-sAdhvIne kahe ke, "A gocarImAMthI kaMika lo ane mane tAro !" jJAnanA sAgara ane labdhionA svAmInI A keTalI mahAna vinamratA ! potAnA hAthe vastrAdinuM paDilehaNa karatA. sauthI vaDA hovA chatAM satata svAvalaMbana para nirbhara rahetA. prathama pahoramAM svAdhyAya, bIjA pahoramAM dhyAna ane trIjA pahoramAM jAte bhikSApAtranI paDilehaNa karIne gocarI mATe sAmAnya bhikSukanI mAphaka bhramaNa karatA ane je kAMI lukho sUko AhAra maLe te prasannatAthI ArogatA. gocarI ke bhojana jevA kArya mATe eka praharathI adhika samaya vyaya na thAya tenuM dhyAna rAkhatA. cothA praharamAM svAdhyAyamAM DUbI jatA. Ama jJAna ane tapa, vicAra ane AcAra, sAmarthya ane namratAno virala saMyoga guru gautamasvAmImAM hato. jyAM teo hoya tyAM sneha, saujanya, AnaMda ane prasannatA vyApI jatAM. guru gautamasvAmIe je samaye dIkSA lIdhI te paLathI ja sAdhanA ane zAsanaprabhAvanA e be emanAM jIvana kArya banyAM. teo potAnA paricayamAM kadI ema nahIM kahetA ke "huM caudapUrvI chuM. huM cauda hajAra zramaNa ane chatrIsa hajAra zramaNIono pramukha gaNadhara chuM. huM avadhi ane mana:paryavajJAnI chuM. huM labdhiono svAmI chuM." potAno paricaya eTalo ja ApatA ke--huM zramaNa bhagavAna mahAvIrano ziSya chuM." na koI sanmAnanI bhUkha, na koI mAnanI AkAMkSA, ahamUnuM aneruM vigalana emanA vyaktitvamAM thayuM hatuM. khabara paDe ke saMghano koI sAdhu ke sAdhvI kaSTamAM che, bImAra che, to tarata ja gautama sauthI pahelA tyAM upasthita thaI jatA. A gautama potAnA pUrvajIvanamAM paMDita indrabhUti hatA. vedavidyAmAM pAraMgata hatA. pAMcaso to emanA ziSya hatA. e indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIrane jItavA nIkaLe che, paNa mahAvIranA jJAna ane tenI AgaLa teo jitAI jAya che. indrabhUti gautama ane emanA bhAI agnibhUti, vAyubhUti ane bIjA ATha paMDito bhagavAna mahAvIrane parAjita karavA Ave che paraMtu bhagavAna mahAvIranA prabhAvathI prabhAvita thaine ane teo sAcA sarvajJa che ema mAnIne potapotAnI zaMkAonuM samAdhAna meLavIne potAnA ziSyo sAthe bhagavAna pAse rakSita thai jAya che. A agiyAra paMDito sAtheno bhagavAna mahAvIrano vArtAlApa "gaNadharavAda"ne nAme oLakhAya che, jemAM jaina darzanano samagra nicoDa samAyelo che. gautamano A dIkSA-prasaMga I. sa. pUrve 500nA vaizAkha sudi 11nA divase banyo. agiyAra paMDitone gaNadharapade sthApyA. e paMDitonA 4400 jeTalA ziSyo paNa dIkSita banIne bhagavAnanA zramaNasaMghane samRddha banAvI rahyA. A divase rAjakumArI caMdanA Adi aneka rAjakumArIoe dIkSA grahaNa karI. e vakhate guru gautamanI uMmara pacAsa varSanI hatI. teo bhagavAna mahAvIrathI vayamAM ATha varSa moTA hatA; paNa AgamasAhitya darzAve che ke jevI koI jijJAsA guru gautamane thatI ke tarata ja bhagavAna mahAvIra pAse jaIne samAdhAna meLavI letA. guru pratyenI samaNizIla bhaktinuM eka mahAna zikhara che gaNadhara gautamasvAmInuM. cAra jJAnanA dhAraka hovA chatAM teo dareka bAbatamAM gurune pramANa lekhe che.
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 601 | vikrama saMvata pUrve 470nI Aso vadi amAvAsyAnI e rAtri be mahAna ghaTanAone lIdhe jinazAsanamAM apUrva mahattva dharAve che. dIpotsavInI e rAtrinA dvitIya pahore bhagavAna mahAvIra pAvApurInI dharatI para nivaNi pAmyA. amAvAsyAnI e rAtri mahAna dharmaparva banI gai. lokoe dIpaka pragaTAvIne prabhu mahAvIranA nirvANa kalyANakanuM bahumAna karyuM. e ja rAtrie gherA zoka, saMtApa ane vilApamAM DUbela gautamasvAmIne prabhu mahAvIranA guru-viyoganI vedanAmAMthI jIvanano navo mArga maLyo. rAgadaSTino parado haTatAM AtmasiddhinuM amRta pragaTa thayuM. e ja rAtrinA chellA prahare gautamasvAmInA jIvanamAM kevaLajJAnano divya prakAza vyApI gayo. kevI alaukika A ghaTanA che! jyotimAMthI jyota pragaTe ane sarvatra ajavALuM phelAya ema bhagavAna mahAvIranuM nivasi gautamasvAmInA kevaLajJAnanuM nimitta banI gayuM. bhagavAna mahAvIranA mahAnirvANanA pavitra smaraNanI sAthosAtha gautamasvAmInA kevaLajJAnano prasaMga ekarUpa banIne cirasmaraNIya banI gayo-bAra aMgasUtro dvAdazAMgI)nA ane cauda pUrvanA jJAnanA dhAraka gautamasvAmI A samaye sarvajJa ane sarvadarzI banyA. "aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra, te guru gautama samarIe, vAMchita phala dAtAra." gautamasvAmInI A paMktio gAine eno mAMgalika bhAva ApaNA jIvanamAM utArIe chIe. A rIte dIna-duHkhiyAMnA belI, azaraNanA zaraNa, vipnonA nivAraka ane labdhionA svAmI gautamasvAmInI stuti karavAmAM Ave che. gautamasvAmInI labdhi jeTalI lokajIvanamAM jANItI che eTalI vistRtapaNe graMthomAM maLatI nathI. emanuM lakSa to niraMtara Atmadarzana para ja ekAgra thayuM hatuM. paraMtu emanA saunuM kalyANa karavA mATe tatpara evA kalyANapUrNa svabhAvane kAraNe sAhajika rIte ja saMsAranI siddhio ane labdhio pragaTatI hatI. emanA parza thatAM lokonAM duHkha darda ane dInatA dUra thaI jatAM. eka indriya vaDe teo bIjI indriyanuM kAma laI zakatA. jeTalI saraLatAthI dharatI para cAlatA eTalI ja AsAnIthI AkAzamAM pharI zakatA. dUra dUra sarjAtI ghaTanAone jANI levI emane mATe sAva AsAna vAta hatI. sUryanAM kiraNone AdhAre durgama parvata para jaI zakatA. thoDAka saMketathI ja teo jherane dUra karI zakatA. gautamasvAmInA aMgUThAmAM amRta vasatuM hatuM. e aMgUThAno jene sparza thato te akhUTa banI jato. ekavAra cAraNalabdhinA baLe sUryanAM kiraNone AdhAre aSTApadagiri para pahoMcI gayA hatA. AvI ja rIte mahAnasI labdhi dvArA eka nAnakaDA pAtramAM rahelI khIrathI emaNe 1503 tApasone pAraNAM karAvyAM hatAM. A labdhio yogika zaktine mATe jema paDakArarUpa che tema vijJAnane mATe paNa paDakArarUpa che. paraMtu A badhI ja labdhionA mULamAM nAmanA, kIrti ke camatkAranI koI kAmanA nathI, balka lokakalyANanI utkaTa bhAvanA ane dharmapravRttino pratApa rahelo che. jaina AgamagraMthomAM aMgasUtrone e mATe maulika lekhavAmAM Ave che ke emAM bhagavAna | mahAvIranI kalyANakArI vANI zabdadeha pAmI che. AmAM pAMcamuM aMgasUtra te zrI bhagavatIsUtra
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ 602 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi che, jemAM bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmInA savAla-javAba maLe che. gautamasvAmI ati Adarabhera bhaMte' saMbodhana karIne mahAvIrane prazna pUche ane mahAvIra "goyama jevA hetabharyA zabdo sAthe eno uttara Ape. bhagavatIsUtranA chatrIsa hajAra jeTalA prazno ane uttaromAM jaina darzananAM badhAM ja pAsAMono samAveza thaI gayo che. ATalI badhI riddhi, siddhi ane labdhi dharAvanArA gautamasvAmInuM hRdaya nirmaLa ane nikhAlasa hatuM. yogasAdhanA dvArA satata AtmadarzananI utkaTa tAlAvelI hatI. vizALa dharmasaMghanA nAyaka hovA chatAM ahaMkArathI sAva alipta hatA. jJAnano sAgara hovA chatAM garva kadI emane sparzato nahIM. AthI ja bhagavAna mahAvIranA gRhastha ziSya AnaMda zrAvakanI pAse jaIne gadgada kaMThe "micchAmI dukkaDam ApIne kSamA yAce che. A rIte aneka jIvonA uddhAraka hovA chatAM potAnA prabhAvano ahaMkAra emane sparzI zakato nahIM. bhavya ane bhadra emanI prakRti hatI. kaSAyo, kalezo, karmo ane doSone dUra karavAnI emanI pravRtti hatI ane nItarelA nIra jevI nirmaLa ane paropakArI emanI vRtti hatI. mahAvIrasvAmI pratyenA emanA prazasta rAgane kAraNe gautamasvAmIne kevaLajJAna prApta nathI e hakIkatamAM paNa gautamasvAmIna jANe sakSma vinaya pragaTa thAya che! potAne kevaLajJAna thAya to prabhunI vANI pratyuttararUpe meLavI zakAya nahIM. bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmInI praznottarImAM mAtra AdhyAtmika ja nahIM, balba laukika samasyAonuM paNa mArgadarzana A saMvAdomAM maLe che. bhagavAna buddha ane ziSya AnaMda, zrIkRSNa ane arjuna, saoNkreTisa ane pleTonA jevA saMvAdomAMthI jagatane navIna darzana maLyuM che. AvA saMvAdo kaThina viSayone paNa sugamatAthI samajAve che. gautamasvAmI ane bhagavAna mahAvIra vaccenA savAla-javAba traNa loka, traNa kALa, cAre gati tema ja cAre anuyogone AvarI le che. jaina dharmamAM vaiyAvaccano eTale ke sevAbhAvanAno mahimA varNavavAmAM Avyo che. mAMdA sAdhunI vaiyAvaccane prabhuprAptino mArga gaNavAmAM Avyo che. A aMgeno bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI vacceno saMvAda lAkSaNika che. gautamasvAmI bhagavAnane pUche che : "he bhagavan! je mAMdA sAdhunI mAvajata kare che te dhanya che ke je Apane darzanathI pAme e dhanya che?" mahAvIra kahe che: "he gautama! je mAMdAnI mAvajata kare che te dhanya che." gautamasvAmI pUche che, "he bhagavAna ! Apa evuM zA parathI kaho cho ?" bhagavAna mahAvIra kahe "he gautama! je mAMdA sAdhunI sevA kare che te mane darzanathI pAme che." AvA savAla-javAbamAM gautamasvAmInI jijJAsu bALaka jevI saraLatA ane jAgRti pragaTa thAya che, to bhagavAna mahAvIranuM vAtsalya dekhAya che. gautamasvAmInA A praznonuM viSayavAra vargIkaraNa karIne eno tulanAtmaka abhyAsa karavo ghaTe. A praznomAMthI jagatane gaNadharavAda sAMpaDyo che. A kAraNe ja bhagavAna mahAvIranI sAthosAtha gautamasvAmInuM nAma pratyeka jinamaMdira ke gharamAM eTalA ja premathI ane bhAvapUrvaka sAthosAtha gavAtuM rahyuM che. gautamasvAmIne kevaLajJAna sAMpaDyuM tyAre emanI uMmara 80 varSanI hatI. e pachI bAra
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 603 varSa sudhI guru gautamasvAmI pRthvIne pAvana karatA rahyA. bANuM varSanI vaye rAjagRha nagaramAM vaibhAragiri para eka mahinAnuM anazana svIkAryuM ane aMte gautamasvAmI mahAnirvANa pAmyA. Aje saikAothI zubha kAryamAM sadA smaraNIya ane maMgalakArI gaNAyelA guru gautama jagatakalyANanI bhAvanAnA pratIka tarIke tema ja maMgalamaya vibhUti tarIke pUjAya che. savariSTapraNAzAya, savabhISTArthadAyine | sarvalablinidhAnAya, zrI gautamasvAmine namaH ||" maMdironA sabasadhatA zuddha, pavitra ane nirmALa vAtAvaraNa sAM bhalabhalA pApIo paNa potAnA mananI malInatA pazcAtAprajJA pANIthI dhoIne AMvatra bane che.
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 604 ] mokSanuM bIja : vinaya [ mahAmaNi ciMtAmaNi -mU. paMnyAsI hemacaMdrasAgarajI mahArAjanA ziSya pU. munirAjazrI akSayacaMdrasAgarajI mahArAja mohanI caDavaNIthI ahaMkAra kAvatarAM kare che. pariNAme AtmAne vinayathI vaMcita karI mokSanA bIjane ja khatama karI de che. mokSanuM bIja vinaya che. kharekhara to gautamasvAmI pAse zuM mAgavA jevuM che e vAta pUjya munirAjazrIe ahIM khUba ja mArmikatAthI samajAvI che. -saMpAdaka 'aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; zrI guru gautama samarIe, vAMchita phala dAtAra.' 'zrI gautamasvAmInI labdhi hajo!' AvI kaDIo ApaNane atyaMta priya hoya che. eTaluM ja nahIM, AvA zabdone uccAravA ApaNe harakhaghelA banI jaie chIe. chatAM paNa hatabhAgI evA ApaNA jIvanamAM evuM banavA pAmatuM nathI. jJAnI bhagavaMto pharamAve che ke A to eka kArya che. kAryane pAmavA pahelAM kAraNane tapAsavuM khAsa jarUrI che. kema ke kAraNa vinA kArya kyAreya sarajAtuM nathI. zrI gautamasvAmIjI bhagavaMte khIravALI nAnI-zI pAtrImAM aMgUTho paristhApana karyo, jenAthI paMdaraso ne traNa tApasone pAraNuM karAvI zakyA ! AvI zakti ApaNI pAse hoya to ...? ! ? ! AvI zakti jarUra saMbhavI zake che. paraMtu teozrIe AvI zakti pAmatAM pahelAM kAraNarUpa je kArya karyuM che te ApaNe paNa karavuM joie ne ! te kAraNa eTale guNa... kAryasvarUpa labdhinI pAchaLa kAraNasvarUpa guNone pUjyavara gaNadhara gautama bhagavaMte mahadaMze nirAvaraNa karyA hatA. jema ke tapa, tyAga, jJAna, dhyAna, vinaya, vaiyAvacca, saMyama, darzana, vizuddhi vagere. vAcakazrI ! jo huM ahIM badhA ja guNono svAdhyAya karavA besuM to huM to zuM, bRhaspati paNa badhA guNo varNavI na zake! mATe badhA guNono vicAra na karatAM mAtra tapa guNano vicAra karavAnuM nakkI karyuM che. jo ke tapamAMya bAhyAvyaMtara peTAbheda gaNatAM lakhANa lAMbuM thavAnA bhaye ahIM vinayanuM ja mAtra adhyayana karazuM. (pAyAiM viLo vaiyAvacaM...'navatattva') kema ke, vinaya vinA vidyA nathI sAMpaDatI. vidyA vinA samakitanI prApti nathI. samakita vinA cAritranI prApti nathI ane cAritra vinA mokSa prApta thato nathI, ema zrI udayaratnajI mahArAje mAnanI sajjhAyamAM spaSTa samajAvyuM che.
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 605 eTale ke mokSanuM bIja jo koI paNa hoya to 'vinaya.' vinayaguNa vinA mokSa kadApi maLato nathI. tethI ja to zrI uttarAdhyayanasUtramAM sauprathama adhyayana vinaya aMge che. ane pUrvadhara zrI umAsvAtijI mahArAja zrI tattvArthasUtramAM "jJAnadarzanavAritro vIraH || 6-22 || nAmanuM sUtra mUkIne vinayanI mahattA pradarzita karI che. mATe AvA parama vinayadhara zrI gautamasvAmInuM smaraNa maraNa parvata zreyaskArI che. - vinayaguNa zrI gautamasvAmI mahArAjAnA romeromamAM ThasoThasa vaselo hato. jyArathI carama tIrthapati zrI mahAvIra bhagavaMtane sarvajJa tarIke svIkAryA tyArathI basa mahAvIra paramAtmA ja mArA mATe sarvasva. tuMhI tuMhI bhAvanI viziSTa parAkASThA ja samajo. jyAre paramAtmA para bahumAna pragaTe che tyAre avazya ahaMbhAva ogaLe che. ane ahaMbhAva ogaLe che tyAM vinayaguNa khIlyA vinA raheto nathI. zrI gautamasvAmI mahArAjAne paNa evI ja rIte vinayaguNa khIlyo, je zrI gautamasvAmI mahArAjA paramAtmA vIprabhunA prathama ziSya che, prathama gaNadhara che, dvAdazAMgInA racanAra che. 'dvAdazAMgI saMpUrNa satya che,' evI mahora paramAtmA vIraprabhue mArelI che. svayaM cAra jJAnanA dhaNI che. dIkSA letAMnI sAthe 500 ziSyono parivAra che. anaMta labdhinA nidhAna che. "jene dIkSA Ape tene kevaLajJAna Upaje ja' AvI viziSTa zaktinA dhAraka che. "paramAtmA tIrthaMkaradeva jene dIkSA Ape tene kevaLajJAna thAya ja.' evo niyama nathI. chatAM AvA gaNadhara gautamasvAmIno vinaya....namratA..gajabanA...! pelA AnaMda zrAvakano eka prasaMga che. AnaMda zrAvakane ghera gautamasvAmI padhAryA che. tyAM AnaMda zrAvakane lAMbI maryAdAvALuM avadhijJAna thayuM che. AnaMda zrAvaka zrI gautamasvAmIne kahe che ke, bhagavaMta ! mane ATalI maryAdAvALuM avadhijJAna thayuM che.' tarata ja zrI gautamasvAmI kahe che : "bhAgyazALI ! ATalI maryAdAvALuM avadhijJAna zrAvakane thAya nahi. tamo micchA mi dukkaDa gho." paraMtu AnaMda zrAvaka kahe che ke, "mane to spaSTa dekhAya che. tyAre gautamasvAmI mahArAje kahyuM ke, to to huM bhagavaMtane pUchI AvuM." ahIM vinayanI pratIti spaSTa anubhavagocara thaI Ave che. je cAra jJAnanA dhaNI che, zrutakevalI che, vidvattAnA pArAvAra che, mAtra upayoga mUkavAnI ja jarUra che, arthAt mAtra vicAravAnI ja jarUra che, chatAM vinaya vivekano pAra nathI. huM bhagavaMtane pUchI AvuM." ema kahe che ! AvI vyaktine zuM kahevuM ! bhoLA, bhadrika, vinIta ziSya zrI gautamasvAmI. temane to upayoga mUkavAno vicAra ja nathI Avato. 'mAre upayoga mUkavAnI jarUra ja zI ?' evuM paNa temanA manamAM hoya. teo to pahoMcya bhagavaMta pAse, ane kahyuM, "bhagavaMta! zrAvakane ATalI maryAdAvALuM avadhijJAna saMbhave ?" bhagavaMte kahyuM, "hA gautama ! jA, AnaMda zrAvakane micchA mi dukkaDaM daI Ava."
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ 606 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi AvI mahAna vibhUti gautamasvAmI ! UpaDyA micchA mi dukkaDaM devA zrAvakane kyAM pelo zrAvaka ane kyAM zAstronA pAragAmI zrI gaNadhara gautamasvAmI ! jamIna-AsamAnano pharaka. sarasava-merU jeTaluM aMtara. chatAM zrI gautamasvAmI leza mAtra paNa hicakicATano anubhava nathI karatA. ane svayaM micchA mi dukkaDaM devA jAya che. A che namratA.. vinayaguNa...! zrI gautamasvAmI mahArAjA 50 hajAra kevalI bhagavaMtanA guru che. svayaM paNa zrutakevalI che. eTale ke paramAtmA jevI prarUpaNA karI zakavA svayaM samartha che. paramAtmA Aje dezanAmAM zuM kahevAnA che? te pote jANI zake tema che. paramAtmA je kaMI kahevAnA che te badhI ja bAbatonA ! pote jANakAra che. kema ke, je kaheze te badhuM dvAdazAMgImAM pote racyuM ja che! AvI badhI ja jANakArI hovA chatAM pratidina paramAtmAnI vANI acUka sAMbhaLatA. e paNa kevI rIte? vismita hRdaye. (vidanIya hiyo) eTale ke, ! AvuM hoya !" "zuM AvuM ja che!" "kharekhara !' "AhA' ! AvA AzcaryakArI cittathI pote dezanA zravaNa karatA. hRdayamAM prabhu mahAvIra bhagavaMta para avihaDa snehane kAraNe "mArA bhagavAnanI vANI !' "mane mArA bhagavAna saMbhaLAvI rahyA che !" "mane mArA bhagavAna jagatanuM satya svarUpa samajAvI rahyA che !" AvA avihaDa nehane kAraNe saMpUrNa vANI saromAMca vismita hRdaye sAMbhaLatA. ahIM paNa vinayanI ja viziSTatA jovA maLe che ne! pelA aSTApadanI yAtrA vakhatano teozrIno vinaya ApaNA mATe avinayanAzanuM nimitta banI zake tema che. Adya gaNadhara gautama mahArAjA jene dIkSA Ape tene kevaLajJAna thaI ja jAya evuM pote najaronajara nihALatA. tema chatAM, manamAM vicAratA, "mane kyAre kevaLajJAna Upajaze?" kevo vinaya ! eka divasa devo dvArA mAlUma thAya che ke, je aSTApada tIrthanI yAtrA potAnI labdhithI kare te avazya te ja bhave mokSa pAme, ema bhagavAne kahyuM hatuM. zrI gautama mahArAjA to UpaDyA AjJA laIne aSTApada tIrthe. sUryakiraNonA AlaMbane jotajotAmAM pahoMcyA aSTApada upara. eTale ke potAnI labdhithI yAtrA karI. (sUryanAM kiraNo paNa pudgala-skaMdhono samUha che. arthAt prakAza e paNa pudgala che, paramANuno jaththo che.) A paNa vinayaguNanI vizALatA sUcave che. kema ke pote gaNadhara che, cAra jJAnanA dhaNI che, zrutakevalI che. chatAM paNa 'gaNadhara e ja bhavamAM mokSe jAya." e vicAra potAnI meLe nathI karatA. vAstavamAM gautamasvAmInI khIravALI_aMgUThAvALI (akSINa mahAnasa) labdhi karatAM vinayaguNanI mAgaNI karavA jevI che. "gautamasvAmInI labdhi hajo.' e vAkayamAM ApaNI AdhyAtmika bhAvanA che. mATe ja mokSanA bIjarUpa vinayaguNanI mAgaNI sarvazreSTha che, uttama che, caDhiyAtI che. tyanam | saM. 2048 zrA. va.
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] vilakSaNa vyaktitva dharAvanAra zrI gautamasvAmInI gauravagAthA -pU. sAdhvIjI zrI rAjaprazAzrIjI mahArAja vilAsI AtmAne virAganI vAto samajAtI nathI. bhogamAM ramanAra yoganI kiMmata AMkI zakatA nathI. citta tyAgathI dUra che ne rAgamAM cakacUra che. bAhya sukhane mIThAM madhura mAne che. bhogI AtmA rAganA tyAgI ne tyAganA rAgI AtmAonA yoganI mIThAza mANI zakatA nathI. paraMtu emanA sukhane duHkha mAne che. kUdake ane bhUsake AgaLa vadhatI, raMgarAgamAM rAcatI ne kSaNe kSaNe palaTAtI A duniyAnI paristhiti joIne saheje zabdo sarI paDe che ke, bhagavAna mahAvIra mokSe padhAryA ne ahiMsA paravArI ne guru gautama paNa nirvANa pAmyA, to vinaya ane bhakti adRzya thaI gayA. hiMsAnA tAMDavanRtyanI mahephilamAM bhUlA bhamatAo bhavyAtmAo! dehane dAgInAthI dIpAvo ke caMdranI cAMdanIthI camakIlo banAvo; paraMtu haiyAmAM thANAM nAkhIne rahelA khAudharA zayatAno ane kALAM kAma karAvanAra kAmAdi dhADapADuo AtmakhajAno lUMTI rahyA che. UTho! jAgo! ne juo! AvA viSama yugamAM zraddhAne sthira karanAra koI sAdhana hoya to te trilokInAtha bhagavaMtonAM caritro tathA gaNadhara bhagavaMta ane munibhagavaMtonAM jIvanacaritro che. [ 607 jene pRthvI rUpI pataMga che, bAhu rUpI ozIkAM che, AkAza rUpI caMdaravo che, sUrya-caMdranI rozanI che, dizAo rUpI dAsIo che, evAM niHspRhI aNagAronAM jIvana ApaNane preraNAnAM pIyUSapAna karAvIne jIvana UrdhvagAmI banAve che. jenAM nAma mAtrathI kAma thAya evA zrI guru gautamasvAmInA jIvanamAMthI ApaNe kaMIka meLavIe. evo Adarza ApaNane prastuta lekhamAM prApta thAya che. saMpAdaka 2500 varSa pUrve bhagavAna mahAvIranI janma ane nirvANanI puNyabhUmi, zIla ane sadAcAra-saMpanna magadhadeza. temAM gobara nAmanuM gAma, je kuMDalapura tarIke paNa oLakhAya che. te gAmamAM vasubhUti brAhmaNanI bhAryA pRthvIdevInI kukSiethI bALakano janma thayo. te bALaka rUpa ane tejamAM indrano avatAra. nAma indrabhUti. bhagavAna zrI mahAvIra pahelAM 8 varSa AgaLa janma. indrabhUtinA bIjA be bhAIo agnibhUti ane vAyubhUti hatA. indrabhUti sAta hAthanI tejasvI kAyAvALA hatA. zarIrano bAMdho majabUta hato. cAra veda ne cauda vidyAnA pAragAmI hatA. zAstrArtha karavAmAM samartha hatA. temanI jIbha 52 sAkSAt sarasvatI ramatI hatI.
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 608 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ekavAra apApAnagaramAM somila nAmano brAhmaNa mahAyajJa karAvato hato. temAM paMDita tarIke indrabhUti padhAryA che. apApAnagara tarapha AvatAM devavimAno AkAzamAM dekhAtAM hatA. pote vicAryuM ke, huM jyAM houM tyAM devone paNa AvavuM paDe. paraMtu eka kSaNamAM joyuM to devavimAno AgaLa javA lAgyAM. bIjI bAju, mahasena vanamAM sarvajJa bhagavAna mahAvIra padhAryA che. devIdevatA-mAnavo vagere temanAM darzana mATe jaI rahyAM hatAM. A jANI indrabhUtie vicAryuM ke, huM sarvajJa chuM. mArA hovA chatAM bIjo sarvajJa koNa che? jo hoya to, mArA 500 ziSyo sAthe laIne tene parAjita karavA jAuM. jyAM samavasaraNanI pAse pahoMcyA tyAM bhagavAna temane temanA nAmathI bolAve che. indrabhUti kahe : huM vAda karavA Avyo chuM.' bhagavAne kahe : "vAda nahIM paNa samAdhAna karavA AvyA cho. kyAreka Akho hAthI nIkaLI jAya ne pUMcha rahI jAya, tema sarva vidyAsampanna indrabhUtine ekamAtra zaMkA rahI gaI ke jIva che ke nahIM? bhagavAna temanI zaMkAnuM samAdhAna kare che. Rju ane saraLa evA indrabhUtie bhagavAnane kahyuM : "mAro ane 500 ziSyono svIkAra karo." bhagavAne saune dIkSA ApI. vaizAkha suda agiyArasano e divasa dhanya banI gayo. nAma pramANe, eTale ke gautamamAM rahelA 'gau eTale sAkSAt kAmadhenu, 'ta' eTale sAkSAt kalpataru ne 'ma' eTale sAkSAt suramaNi hatA. suragavi, surataru ane suramaNino triveNIsaMgama hato. zrI guru gautama samarIe, UThI Ugamate sura; labdhino lIlo guNanIlo, dekhI sukha bharapUra." : AvA zrI guru gautamasvAmIne je smare te avazya sukha meLave che. zrI guru gautama vRyovRddha, saMyamavRddha ne jJAnavRddha hatA. vedavidyA tema ja yajJavidyAnA AcArya ane prajJAnA puMja evA gautamasvAmI zramaNa saMskRti ane vaidika saMskRtino samanvaya karavA mATe mahAsetu hatA. prabhu vIranA zAsananA zreSTha pravAhaka ne pathadarzaka hatA. dvAdazAMgInA racayitA, cauda pUrvadhArI ne zramaNa saMskRtinA dhvajadhArI, vIra-upadezanA vAhaka, zAsananA kalpavRkSa, anupama riddhi-siddhi-samRddhinA akhaMDa nidhAna, anaMta jIvonA tAraka, zvetAmbara-digambara vagere sarva saMpradAyo ane sarva gacchomAM vilakSaNa vyaktitva dharAvanAra hatA. teozrI ghora tapasvI, dIpta tapasvI tapta tapasvI ane mahAtapasvI hatA. dIkSA lIdhI tyArathI nirvANa pAmyA tyAM sudhI chaThThanA pAraNe chaThTha karanAra hatA. sakala labdhinA nidhAna hatA. amRtamaya aMguThaDo Thavio pAtra mojAra; khIra khAMDa vRta bhariyo muni doDha hajAra." teozrI caraNalabdhithI taLeTI pahoMcyA, ne jaMghAcaraNa labdhithI aSTApada pahoMcyA. akSINa labdhinA prabhAvathI 1500 tApasone pAraNAM karAvyAM. tApasoe vicAryuM, A to sarvalablinidhAna che. 500 ne gaNadharanI utkRSTatA vicAratAM ne pAraNuM karatAM kevaLajJAna, 500 ne mArgamAM ne 500 ne samavasaraNa jotAM kevaLajJAna. temanI mukhAkRti ja evI hatI ke temane joIne keTalAya jIvo pAmI jatA. prabhunI gocarI paNa haMmezAM teo ja lAvatA. anaMta labdhinA mAlika chatAM
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] T 09 bhagavAnanI hAjarImAM bhAgye ja labdhino upayoga karatA. paheluM maMgaLa vagaranuM, bIjuM gautamasvAma; trIjuM maMgaLa sthUlabhadranuM, cothuM dharmanuM dhyAna." guru gautamasvAmIno evo camatkAra hato ke, teozrI je nadI ke taLAva parathI pasAra thAya te pANI koI pIe to temano roga cAlyo jAya. teozrI aSTApada para gayA tyAre vajUsvAmIno jIva tiryakajAMbUka tarIke tyAM hato. guru gautame avadhijJAnano upayoga mUkyo ne puMDarIka-kaMDarIka nAmanuM adhyayana samajAvyuM. teozrInI evI gajabanI tAkAta hatI ke tenA paramANu laI tirthaMkajabhUka devalokamAM gayA, ne te adhyayana roja 500 vAra gaNavA lAgyA. tyAMthI AvIne sunaMdAnI kukSie vajUsvAmI tarIke utpanna thayA. guru gautamanI namratA apUrva hatI. AnaMda zrAvake jiMdagIbharanuM aNazaNa svIkAryuM. temane avadhijJAna thayuM. gautamasvAmI bolyA, zrAvaka upara saudharma ne nIce narakavAsa sudhI na joI zake. bhagavAne temanI pAse micchAmi dukkaDam mAgavAnuM kahyuM. teo gayA ne mAphI mAMgI. kevI namratA ! utkRSTa puNyapuruSanA jIvanapatha para najara nAkhatAM temanI pAsethI traNa vastu mAgavAnuM mana thAya : saraLatA, nirdoSatA ane samarpitatA. cAra cAra jJAnanA mAlika, 50,000 kevalInA guru, dvAdazAMgInA svayaM racayitA, bhagavAna zrI mahAvIranA prathama gaNadhara. chatAM keTalI saraLatA, nirdoSatA ane bhagavaMta pratye samarpitatA! temanA A guNo ApaNane preraNA kare che ke, game teTalA moTA bano, paNa bALaka jevA saraLa ane nirdoSa bano. A traNe guNo ApaNA mATe tema ja jagata mATe AzIrvAda rUpa banaze. temano vinayaguNa paNa ucca koTino hato. teozrInI bhagavAna pratyenI bhakti anupama hatI. bhagavAna kahetA, mAro rAga choDI de. paNa bhagavAna temane mana sarvasva hatA. bhagavAnano nivaNikALa najIka Avyo. bhagavAne temane devazamane pratibodha karavA mokalyA. pAchA pharatAM prabhunA nivaNinA samAcAra sAMbhaLI AghAta anubhavyo. vicAravA lAgyA ke, agiyAra gaNadharamAMthI nava mokSe gayA. huM prathama gaNadhara, chatAM saMsAramAM ! anarAdhAra AMsa cAlyAM. AzvAsana koNa Ape ? "goyama !' kahI koNa bolAve ? viraha Akaro lAgyo. vilApa karatAM karatAM he vIra ! he vIra !" kahIne ciMtanamAM magna thaI gayA. rAgadazAnuM vAdaLa vIkharAyuM. moha-mAyA-mamatAnAM baMdhano tUTyAM. 80 varSanI vaye, besatA varSanI AgalI rAte temane kevaLajJAna thayuM. temano kheda paNa kevaLajJAna mATe thayo. bAra varSa kevalIpaya pALatAM rAjagRhI nagarInA vaibhAragiri para eka mAsanuM aNazaNa karI 92 varSe nivaNa pAmyA. teozrI bhagavAnane marIcinA bhavamAM kapila tarIke, vAsudevanA bhavamAM sArathi tarIke ane bhagavAnanA bhavamAM ziSya tarIke maLyA. temano ahaMkAra bodhane mATe, 2.ga gurubhakti mATe ane kheda kevaLajJAna mATe thayo. "jJAnabala teja ne sakala sukhasaMpadA, gautama nAmathI siddhi pAme; akhaMDa pracaMDa pratApa hoya avanImAM, suranara jahane ziza nAme." sarva vibavAraka-sarva vAMchitapUraka-zrI gautamasvAmine namonamaH |
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ 610 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi guru gautamasvAmI : jainazAsananI ananya vibhUti -DaoNM. hemaMta je. zAha jAjara gaNadhara gautamasvAmI mahArAjAnI dArzanika pratibhAnuM pratipAdana A lekhamAM suMdara rIte karavAmAM AvyuM che. ApaNe ApaNA potAnA vicArone ane maMtavyone cAhIe chIe. ane tethI ja mamatva, pUrvagraha, kadAgraha ane aMgata mAnyatAomAM aTavAI jaIe chIe. e ApaNAM duHkhanuM mULa bane che. gaNadhara gautamasvAmInuM jIvana saMvAdI hatuM. e ApaNane sarva kadAgrahothI mukta karAve che. parama dhyeya para pahoMcavAnI pArAvAra laganI ane eka mAtra talapa atre prastuta che. khUba ja bhAvathI Do. hemaMtabhAI zAhe A vigatane nyAya Apyo che. A sivAya paNa Do. zAha jainasAhityanA vividha viSayo para prakAza pADatA rahyA -saMpAdaka bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara paMDita indrabhUti jainazAsanamAM labdhi taNA bhaMDAra guru gautamasvAmI tarIke oLakhAya che. guru gautamasvAmI eTale aneka labdhi tathA siddhionA bhaMDAra. teone mATe mahAsaMta, zreSTha sAdhaka, mumukSu dharmapuruSa, guNiyala, yogasAdhaka zreSTha tapasvI vagere saMbodhanono upayoga thAya che. guru gautamasvAmInI pratibhAmAM eka bAju vidyA ane caritrano, to bIjI bAju namratA ane satyaparAyaNatAno pUrNa yoga jovA maLe che. jainazAsananA AvA vizvakalyANakArI sAdhakanA jIvananA keTalAka pramukha ghaTaka baLone joIzuM to jaNAze ke, guru gautamasvAmI jainazAsananA sau koI mATe preraNArUpa ananya vibhUti banI rahe che. bhagavAna mahAvIrathI sarva rIte abhinna ane ekarUpa evA A siddha puruSanI labdhio ane siddhio jotAM pahelAM ApaNe eka daSTi temanA jIvana para nAMkhIe. Adarza paMDita : indrabhUti gautamano janma vikrama saMvata pUrve papa0mAM, eTale ke covIsamA tIrthakara bhagavAna mahAvIranA janmanA ATha varSa pUrve thayo. je kuTuMbanI saMpatti vidyA hatI ane vyavasAya vidyAdAna hatA, te gotra gautamanuM hatuM. mAtA pRthvIdevInA traNa putromAM paMDita indrabhUti sauthI moTA hatA. temanA be bhAIo agnibhUti tema ja vAyubhUti paNa vidyAmAM tema ja yajJayAgamAM indrabhUtinI mAphaka ja tejasvI ane prabhAvazALI hatA. paMDita IndrabhUti suMdara, sudaDha, nIrogI kAyA dharAvatA hovA chatAM teo kAyAnI mAyAthI para, sAdAI ane sAdhuvRttithI zobhatuM gRhasthajIvana jIvatA hatA. Adarza paMDitanA pratIka samA hatA. bhagavAna mahAvIrane sADAbAra varSa tapazcaryA bAda kevaLajJAna thayuM. A samaya hato paMDita indrabhUtinA jIvana-palaTAno. paMDita indrabhUtinI DOOOOO000000000000
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 611 adhIratA ane becenI hatI bhagavAna mahAvIra pAse pahoMcavAnI ane hetu hato teo sAthe zAstrArtha karIne teone parAjita karavAno. teo potAnA 500 ziSyo sAthe zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmasabhA tarapha cAlI nIkaLyA. zramaNa bhagavAna mahAvIra to aMtaramAM ane AtmAnI bhItaramAM vasatA doSo upara vijaya meLavIne banyA hatA jina, sarvajJa, sarvadarzI, ahaMta, paramAtmA ane tIrthaMkara. teo hArajItathI tema ja pratispardhInA paDakAranI kaThoratAthI para hatA. teonI vANImAM vAtsalya, vartanamAM madhuratA ane vicAromAM dharmamayatA hatI. teonuM baLa hatuM utkRSTa jJAna ane nirmaLa cAritra. indrabhUti gautamanI zaMkAonuM samAdhAna thatAM teonA "mananuM DhAMkaNa khUlI gayuM." nirAMtano bhAva anubhavyo. satyanI jhAMkhI thayAno AlAda thayo ane temAMthI kRtajJatAno bhAva utpanna thayo. kRtajJatA darzAvatAM gautame kahyuM : "bhagavAna, ApanuM kahevuM yathArtha che. Apa sAcA jJAnI, mahAjJAnI, sarvajJa cho. ApanI kRpAthI mAro saMdeha dUra thayo. huM ApanI vANIne abhinaMduM chuM, | abhivaMduM chuM. Adarza dArzanika : paMDita indrabhUti te ja kSaNe prabhune samarpita thaI cUkyA hatA. teonI vinaMtI mujaba bhagavAne teone potAnA prathama ziSya tarIke svIkAryA. te divasathI potAnA jIvananA aMtakALa sudhI teo bhagavAna pAse ja rokAI gayA ane samagra zAsanabhAra potAnA para nibhAvyo. bhagavAna mahAvIranA nivaNanA bIjA divase teone kevaLajJAna prApta thayuM. kevaLajJAna prApta thatAMnI sAthe ja guru gautamasvAmIe saMdhano zAsanamAra pAMcamAM gaNadhara | sudhamasviAmIne soMpI dIdho. potAnI kevaLI avasthAmAM bAra varSa sudhI dharmapracAra karyA bAda aMtamAM vIra saMvat 12mAM gautamasvAmI rAjagRhI AvyA ane eka mAsanA anazanathI akSaya sukhavALuM mokSapada prApta karyuM. potAnA betAlIsa varSanA dIkSAjIvana bAda ane 92 varSanI Ayue teo kALadharma pAmyA. gura gautamasvAmInI lAMbI jIvanayAtrA daramiyAna banelA aneka prasaMgo tema ja saMvAdomAMthI temanI pratibhA UpasI Ave che. teo ApaNI samakSa eka ananya asAmAnya, maMgalamaya vibhUti tarIke pratyakSa thAya che. teonI A pratibhAmAM turata ja UDIne AMkhe vaLage tevI che je vizeSatAo che te dvArA ApaNe gautamasvAmIne oLakhavAno ane e rIte temanA jIvanamAMthI preraNA levAno prayatna karIe. guru gautamasvAmInI pramukha vizeSatA che temanI dArzanika pratibhA. dArzanika pratibhA eTale zuM? A prazna koIne paNa svAbhAvika rIte thAya. pazcimanA vidvAnone ja mahattva ApanArA vartamAnanA kahevAtA bauddhikone khabara haze ke, grIka tattvaciMtaka pleTo dArzanika vyaktinA cAritranA guNomAM 'zAzvata ane sanAtana satyo pratyeno agAdha prema, jJAnanI tIvra jhaMkhanA, saMyamIpaNuM, mananI vizALatA, sarva samayanI sarva vAstavikatAnuM darzana karavAnI zakti, mRtyuthI abhaya, vANI-vartana ane vicAramAM saMtulana, ane satya, nyAya, hiMmata ane zistanA sahArIpaNAne mukhya gaNAve che. uparokta guNo koI paNa dArzanika pratibhAnA che. A uparAMta tenAmAM medhAvI buddhizakti, arthaghaTananI tarkazuddha abhivyakti ane vicAronI susaMgatatA paNa jaNAvAnA. A badhuM ApaNane guru gautamamAM jovA maLe che. upara jaNAvelA dArzanika pratibhAnA guNomAM paNa guru gautamasvAmImAM tIvra jijJAsAvRtti ane cAritranI paripUrNatA mukhya che.
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ 612 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi O OD Adarza ziSya : guru gautamasvAmI jema eka dArzanika tarIke ApaNI samakSa Ave che, tema eka Adarza ziSya tarIke paNa Ave che. hakIkatamAM to gautamasvAmInuM jIvana zramaNa bhagavAna mahAvIranA saMdarbha vagara samajavuM zakya ja nathI. gautamasvAmIne bhagavAna mahAvIranA prakSepamAM ja jovA vadhu nyAyI banI rahe che. zo saMbaMdha che A "goyama' ane 'bhaMte' padono? zAstro kahe che, A saMbaMdha mAtra teonA vartamAna jIvanano ja nahIM, paNa bhavobhava jUno saMbaMdha che. A saMbaMdha juga juga jUnA kALa sudhI laMbAyelo, snehataMtuthI baMdhAyelo che. zAstromAM, baMne- zramaNa bhagavAna mahAvIra ane temanA gaNadhara ziSya gautama abhinna banI gayA che. teo bhagavAnanA Adarza ziSya hatA ane bhagavAna mahAvIranI akhaMDa bhakti e teonI sAdhanAnuM preraka baLa hatuM. gautamane eka tarapha tIvra jhaMkhanA hatI dharma pAmI, ghAtI ane aghAtI karmono AtyaMtika nAza karI mokSane pAmavAnI. ane bIjI tarapha hatI. bhagavAna mahAvIra pratyenI Asakti ane anugraha, je mokSaprAptimAM baMdhanarUpa hatuM. potAnA nivaNa samaye bhagavAne vicAryuM, 'Aje huM mokSa pAmavAno chuM. gautamano mArA para khUba ja sneha che. e snehane kAraNe ja gautama hajI sudhI kevaLajJAnathI vaMcita che. eTalA mATe koI evo upAya karavo joIe, ke jethI teno sneha naSTa thAya, samabhAva, vItarAgabhAva utpanna thAya. Ama vicArI bhagavAne gautamasvAmIne kahyuM, 'gautama, najIkanA gAmamAM dezamAM nAme brAhmaNa che te tArA upadezathI pratibodha pAmaze. mATe tame tene upadeza ApavA jAo.' bhagavAna mahAvIranI AjJAne ziromAnya gaNI gautama devazamanei upadeza ApavA cAlyA gayA. teonA upadezathI devazamIne pratibodha prApta thayo. A tarapha bhagavAna mahAvIrane nivaNi prApta thayuM. gautamasvAmI devazamanei pratibodha karIne pAchA pharatA hatA tyAre mArgamAM devatAonI vANI dvArA temane bhagavAnanA nivaNanA samAcAra maLyA. samAcAra sAMbhaLatAM ja te mUrNita thayA. bhAnamAM AvyA tyAre vicAravA lAgyA ke, bhagavAna to anaMta jJAna, anaMta darzana ane anaMta cAritra dharAvanAra hatA. teoe kayA kAraNathI potAnA aMta samaye mane dUra mokalyo? ATaATalA samayathI ApanI sevA karato rahyo, paNa aMtima samaye ApanAM darzana na karI zakyo ?..vicArone aMte gautamasvAmIne jJAna thayuM ke, atyAra sudhI teo bhramamAM hatA. teo nirAgI ane nirmamamAM mamatA rAkhatA hatA. A rAgadveSa vagere to saMsAranuM kAraNa che. teno sarvathA tyAga karavAmAM bhagavAne potAnA aMtima samaye mAro tyAga karyo che...A zubha vicAra AvatAM ja teone kevaLajJAna prApta thayuM. zreSTha sAdhaka : guru gautamasvAmInI dArzanika pratibhA ane uttama ziSyapaNAnI sAthe ! teo zreSTha sAdhaka tarIke paNa ApaNI samakSa UpasI Ave che. teo eka "mahAsaMta, zreSTha sAdhaka ane siddhapuruSa' hatA. zAstramAM teone sAcA "mumukSu dharmapuruSa' tarIke saMbodhavAmAM Ave che. mumukSuno ekamAtra abhilASa ane puruSArtha mokSa mATe ja hoya. gautamasvAmI sAcA mumukSu dharmapuruSa hatA. teonuM jIvana eka utkaTa ane mahAna sAdhaka ane tapasvInuM jIvana hatuM. eTalA mATe teone ugra tapasvI, dIpta tapasvI, tapta tapasvI, mahAtapasvI, udAra ane ghora tapasvI, ghora brahmacaryamAM rahevAnA svabhAvavALA ane zarIranA saMskAro tyajanArA tarIke biradAvavAmAM ane stavavAmAM Ave che.
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 613 vAtsalyamUrti : gautamasvAmI aneka viziSTa guNone kAraNe eka ananya vibhUti banI rahyA. teonI eka vadhu noMdhapAtra ane AjanA yugamAM sUcaka evI viziSTatA hatI teonI anekAMtadRSTi. teonI samanvayabuddhi' jainadharmanI anekAMtadRSTinuM eka jIvaMta udAharaNa kahI zakAya. jema devazarmAnA prasaMgamAMthI gautamasvAmInI pratibodha karavAnI zaktinuM darzana thAya che, tema te samayanI bhagavAna pArzvanAtha paraMparAnA zruta sthavira kezIkumAra zramaNa sAthenA zAstrArthamAMthI temanI arthaghaTanazakti tema ja samanvayabuddhi ane tarkazuddhatAnuM darzana thAya che. jainadarzananI ane jainadharmanI pAyAnI bAbatomAM ekamatI hovA chatAM bhautika stare jovA maLatI AcAra ane niyamonI bhinnatAne kAraNe alaga lAgatI pArzva-paraMparA ane mahAvIra-paraMparA eka ja che ane e baMnene ekabIjAmAM sammilita karavAnuM gautamasvAmInuM kArya jainazAsana parano temano mahAna upakAra gaNAvI zakAya. kezIkumAra zramaNa sAthenI praznottarImAM teonI medhAvI buddhizakti tema ja teonI satya samajavAnI ane samajAvavAnI dhIraja, AvaData ane vAtsalyanuM darzana thAya che. bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara mahAyazasvI guru gautamasvAmI vidyA ane cAritramAM paripUrNa, dvAdazAMganA vettA, tattvajJAnI hatA. teo mahAna jJAnI, tapasvI hovA chatAM eka Adarza muni ane ziSya paNa hatA. eka tarapha teomAM sAdhanA, jJAna, tarkazuddhatA hatI to bIjI tarapha namrAtinamratA, saraLatA ane satyaparAyaNatA hatI. teo vizvakalyANakArI sAdhaka hatA. teono AtmA sadA saMvedanazIla hato. teonI dRSTi guNagrAhaka ane dharmaprazaMsaka hatI. sadA ahaMbhAva ane abhimAnathI para teo aneka siddhio ane labdhionA svAmI hatA. AvI ananya pratibhAnuM nAmasmaraNa, emanI pUjA, bhakti ane stuti eTale jIvananAM saMkaTo dUra karavAM, mananA manoratho pUrNa karavA, AtmodvAranI preraNA pAmavA ane jina banavAnI dizAmAM AgaLa vadhavA mATe mahAmaMgalakArI gurunI bhakti. jainazAsananI AvI ananya vibhUtine lAkha lAkha vaMdanA ! do gaganesvazakatA yojanAnApada vaMdanAya ninAmpatI iitayarDsa;sotayajIjIvAzcitaMnA vivasa khyAzatattApasAnA tapAsa nAma punarbhavAyalA yAparamAnnadAtA sagotamotuvA timA6 sadakSiNa bhojaname vadeyaM sAdharmika saMgha saparyayeti kevalpavastraprada munIno maLetovAtavAzcitane tartaritIra nArI yugapranattumimA tIrNAniSedhe sura 1 sagotamo yastuvAtimA zrIgotamaspASTaka mAdarela prAcina hastapratanuM eka pAnuM X1
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 614 ] prAtaHsmaraNIya guru-ziSya [ mahAmaNi ciMtAmaNi -zrI lakSmIcaMdra 'saroja' 'alpanI bhUmikAmAM beThelA ApaNe saune mATe anaMtanuM darzana karavuM keTaluM duSkara ane viSama che? sADAtraNa hAthanA A dehamAM 'anaMta' kyAMka chupAyo che? mUThIbhara hradayamAM kyAMya saMtAyo che? zarIra, buddhi ane hRdayanI sImA oLaMgI jaine e anaMtane jarUra maLI zakAya che. gurunuM gurutva mahAna che...to ziSyanuM ziSyatva paNa mahAna che. evA mahAmAnava guru-ziSyanA saMbaMdhanuM atre suMdara Alekhana thayuM che. zraddhAnI AMkhe ane vivekanI pAMkhe cAlo ApaNe e parama zraddheyanI samIpe pahoMcavA prayatna karIe. -saMpAdaka 'maMgalaM bhagavAna vIro, maMgalaM gautama prabhu..., saMskRta bhASAnA eka suprasiddha zlokanI A paMkti nirvivAdarUpe sahaja svabhAve badhA jaina baMdhuo bhaNe che. A paMktino saMkSipta-saraLa artha che ke A yuganI karmabhUminA covIzamA carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra maMgalamaya che ane emanA sarvaprathama suprasiddha ziSya gautama gaNadhara paNa maMgalamaya che. maMgalamaya ane ananyatama bhagavAna mahAvIra ane gautama gaNadhara maMgalamaya eTale che ke baMne mahAtmAonuM AcaraNa maMgalamaya hatuM. arthAt sukhavardhaka ane duHkhanAzaka hatuM. AtmavikAsaka ane zarIra-nAzaka hatuM. saMskRtinuM ucchedaka ane ziva-prakAzaka hatuM. baMnee kahyA karatAM karyuM vadhu. baMnee pahelAM potAne upadeza Apyo, e pachI anyane Adeza karyo. AthI ja baMne maMgalamaya banyA. baMne paraspara guruziSya saMbaMdhe eTalA to khyAta che ke ekane yAda karatAM bIjAnuM smaraNa jAge ja. paNa baMnenI AgavI aneka vizeSatAo paNa che. bhagavAna mahAvIra patha-pradarzaka rahyA ane gautama gaNadhara emanA dvArA nirdezita mArga para cAlIne jIvana-lakSya pAmI, saphaLa thayA. gaNadhara cAra zAnanA-mati, zruta, avadhi ane manaHparyavanA dhAraka hoya che. kevalajJAnano mahAmaNi pAmatAM pahelAM gautama gaNadhara bhagavAna mahAvIranA divya-dhvani-saMdezavAhaka thayA hatA. emanA mAdhyamathI dharmapriya bhavya puruSoe dharmacetanA prApta karI hatI. bhagavAna mahAvIranA suyogya zreSThatama ziSya thavA mATe gautama gaNadhara athavA indrabhUti gautamane potAnI pUrvagRhIta mithyAtva-mUlaka mAnyatAono tyAga karavo paDyo ane mahAvIranA aMtevAsI thavAno, emanI vANI prasArita karavAno suyoga prApta thayo. tenuM piraNAma e AvyuM ke teo prAMte kevala-jJAnanI prApti karI zakyA. dIpAvalIne divase, eka tarapha bhagavAna mahAvIra muktizrInuM varaNa karI rahyA hatA ane bIjI tarapha gautama bhagavAna mahAvIra jevI ja kevala-jJAnanI divyajyotinI upalabdhi pAmavAne
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 615 sakSama banI rahyA hatA. gautama gaNadhara have sAcA arthamAM bhagavAna mahAvIranuM kAma karavA mATenA uttarAdhikArI banI rahyA hatA, guru-avazeSakAryane pUrNa karavA kaTibaddha thai rahyA hatA. vicAranA A biMduethI ja kavie guruziSyanI A joDIne amara karavA mATe eka paMktimAM lakhyuM ane baMnenA maMgalamaya ane ananyatama svarUpanI abhivyakti karI. kevalajJAnI nirvANonmukha jema bhagavAna mahAvIre gautama gaNadharane lakSya karI kahyuM hatuM-samaya goyama mA pamAya-- arthAt he gautama ! eka samaya, eka kSaNano nAnakaDo aMza jeTalo samaya paNa tuM pramAda na kara ! A svarNa-sUktine gautama gaNadhare potAnA dainika jIvanamAM prayoga karyA pachI, kevalajJAna prApta karI anya bhavya jIvonA hitArthe kahI hatI. saMyamI dIkSita jitendriya tyAgI banavAnA nirdeza ApyA hatA. emaNe samaya ane saMyamane svIkRti ApI, loka-alokamAM uccatama sthAnanI upalabdhi karI-eTale ja sto emanI smRti arthe ApaNe sasvara kahIe chIemAM mAvAna vIro mAtaM nautama prabhu.... cAra ghAtaka karmone naSTa karyA pachI mohanIya jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAyakarmonI itizrI karyA pachI jema gautama gaNadhare kevalajJAna prApta karyuM to emaNe paNa potAnA parama guru mahAvIranI jema bahujana hitAya, bahujana sukhAya svarNopadeza devAnuM zarU karyuM ane jyAM sudhI jIvita rahyA tyAM sudhI prApta-jJAnanuM vAdaLonA vAridAna mAphaka vitaraNa karatA ja rahyA. kALAMtare pachI jyAre cAra ghAtaka karmono nAza karyo, vedanIya Ayu-nAma-gotrane niHzeSa karyA tyAre temaNe paNa bhagavAna mahAvIranI jema nirvANalAbha meLavyo. lokamAM to e prasiddha hatA paNa AlokamAM saphaLa siddha thai gayA. mAtra roTI, kapaDAM ke makAnathI ja nahIM paNa zarIranA zvAsocchvAsa ne bhava-bhramaNathI ya haMmeza mATe nizciMta thai gayA ane bhagavAna mahAvIranI jema gautama paNa badhAne mATe yuga-yuganA praNamya thayA. kevalajJAnanI divya jyoti to Aja paNa avicaLa jalI rahI che. nirvANanI dIpazikhA to Aja paNa avirata jalI rahI che. karmabhUmiethI nahIM paNa videhakSetramAM to Aje paNa vIza-vIza tIrthaMkara kevalajJAnano lAbha dai rahyA che ane mukti-zrInuM varaNa karI rahyA che. prastuta prasaMgamAM Aja bhagavAna nathI ke nathI gautama gaNadhara ema kahevuM e kazA artha ke mahattvanuM nathI. bhagavAna mahAvIra ane gautama gaNadharanI paraMparAnA AcAryonA dharmagraMtho ApaNane prApya che tyAM sudhI nirAza thavAnuM koI kAraNa nathI. jarUrata che bhAgya ane ALasa choDI, prayatna ane puruSArthane apanAvavAnI. jaina saMskRti to Aje paNa zramaNa-zrAvaka thavA 52 pratyakSa-parokSarUpe saMskRtimAM ya muktino mArga kholI rahI che. vijJAnanI A vIzamI zatAbdImAM ya, pAzcAtya bhautikavAdI cakAcauMdhamAM ya jeNe Atmahita karavuM che teo to Atmahita karI rahyAM che ane jemaNe nathI karavuM e to caryA-pravRtti bhUlIne carcA-AlocanAmAM ja samaya samApta karI rahyA che. bhAgyane badale puruSArtha karIne, jinavANI ke janavANIne anurUpa ApaNuM AcaraNa karIne sAcA arthamAM zrAvaka-zramaNa banIne ApaNe paNa ApaNA supta-gupta mahAvIra athavA gautamane jagADI zakIzuM. bIja yA zaktirUpamAM to prANI mAtra
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ 616 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi mahAvIra ane gautama che; paNa jyAM sudhI ene vRkSa ane abhivyakti maLatI nathI tyAM sudhI to bIja bIja ja ane zakti mAtra zakti ja rahe che. samarpaNanI sAdhanAne anukULa vAtAvaraNa aMkurita-pallavita-puSpita thatAM sudhI sAcavavAthI ja mahAvIra gautama utpanna thaI zakaze. jana-samudAya jyAM sudhI bhoga-bhakta che, vilAsamAM Asakta che, zarIrano sevaka che, saMsArano icchuka che, bhakSya-abhakSya vicAra-rahita che, nyAya-anyAya vistRta karelo che tyAM sudhI koie ya mahAvIra-gautama banavAnA nathI. mahAvIra-gautama thavA mATe ahaMkAramamatva-adhikAra-hakkano tyAga karavo ja paDaze, e sivAya gati-mukti nathI. je divase samagra daSTi, samyaka darzana, jJAna, cAritranI dizAmAM vadhaze e divase e paNa mahAvIra-gautama jevI thaze. A sthiti mATe zubha bhAva vadhAravo paDaze ane azubhane haTAvavo paDaze. zuddha bhAvanI upalabdhimAM ja zuddhAtmAnubhUti thaze. aMgrejo dvArA ullekha jinakuzalasUrinA ziSya vinayaprabha upAdhyAye potAnA sAdharmika baMdhu mATe gautamasvAmIno rAsa lakhyo. enA mahinAmAM ullekhanIya che ke enA paThana-zravaNathI ja enA divaso badalAyA. te daridramAMthI samRddha thayo. rAsamAM gautama gaNadharane jinazAsana prabhAvaka zreSThatama muniomAMnA (eka) batAvAyA pUnama nizijima sasahara sohe, sura taru mahimA jima jaga mohe, pUraba dizi jima sahasa karo, tima jina zAsana muni pavaro, paMcAvana jimi girivara rAje, nara vaI dhara jima maya gala gAje. ' kavie gautamasvAmIno jIvana-paricaya lakhyo. aSTApada para caDhIne jinabiMba-darzana karyA ! jevI ghaTanAo lakhI. gautamasvAmI pUrvagraha choDIne jaina dharma-pracAraka thayA. gautamASTakanI saMjJA sArthaka che. emAM kavie potAnuM nAma to nathI lakhyuM paNa gautama dvArA aSTApadanI vaMdanAno ullekha karyo che. eka zlokamAM gautamane akSINa labdhi dvArA paramAtradAtA paNa lakhyA. bhagavAna mahAvIra bAda gautama gaNadhara pradhAna thayA. eno ullekha kavie A rIte karyo zivaM gate bhatari vIranAthe yugapradhAnatvamihaiva matvA paTTAbhiSeko vidadhe surendraiH sa gautamo yacchatu vAMchitaM me / 'parama jyoti mahAvIra' mahAvIra mahAkAvyanA praNetA kavikulabhUSaNa dhanyakumAra 'sudheze' potAnuM kAvya khUba parizramapUrvaka lakhyuM ane savaga suMdara banAvavA prayatna karyo. enA aDhAramAM sargamAM devarAja indrabhUtine bhagavAna mahAvIra pAse lAve che ane te mahAvIranA pramukha ane prathama gaNadhara thayA. emanA baMnne bhAI vAyubhUti ane agnibhUti paNa gaNadhara bane che. agiyAra gaNadharo thavAnI carcA kavie khUba kauzalapUrvaka sAdhAra saMyojI che. kadAca eTale ja vidvat pariSada A graMthane puraskRta paNa karyo che. A graMthanA trIjA pariziSTamAM indrabhUti para apAyelI TippaNI pRSTha 636 para A pramANe che :
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 617 indrabhUti gautama gRhasthAzramamAM magadha dezanA gobaragAMva nivAsI gautama gotranA brAhmaNa vasubhUtinA jyeSTha putra hatA, emanI mAtAnuM nAma pRthvI hatuM. emanuM nAma jo ke indrabhUti hatuM paNa teo potAnA gotrAbhidhAna gautama e nAme vizeSa prasiddha hatA. dIkSA samaye temanI uMmara 50 varSanI hatI. temanuM zarIra sugaThita hatuM. teo moTA tapasvI ane vinIta guru-bhakta zramaNa hatA. je rAtrie mahAvIranuM nirvANa thayuM e rAtrinA aMte indrabhUti gautamane kevalajJAna thayuM ane tyArabAda e bAra varSa jIvita rahyA. mAsika anazana karI, bhagavAna mahAvIranA nirvANa bAda bAra varSe teo paNa nirvANa pAmyA. saMskRta bhASAnA eka zlokano kavi 'sudheze' atyaMta kauzalapUrvaka anuvAda karyo ane nIce mujaba chaMdobaddha karyo-- traikAlya dravya nava SaTa padArtha-SaTa kAya jIva au lezyA SaT / paMcAstikAya vRta samiti-jJAna-cAritra bheda Adika utkaTa / / kaha gaye mokSa kA mUla inheM, tribhuvana pUjita arihanna svayaM; vaha bhavya ki jo ina zraddhA karatA jIvana paryaMta svayaM. 78 pUrvokta baMne padya je zlokano AdhAra che te zrutAvatAra kathAmUlaka che ane 'mokSazAstranI' prastAvanAmAM paNa prakAzako dvArA joDI devAmAM Avyo che. A aMge prastuta paMktionA lekhakano dRDha vizvAsa che ke zlokamAM jaina dharma ane darzananuM rahasya churAyeluM che. zloka paThanIya, smaraNIya, mananIya thayo che. trailokyaM dravyaSaTkaM navapadasahitaM jIva-SaTkAya-lezyAH paMcAnye cAstikAyA vrata-samiti - gati - jJAna - cAritrabhedAH / ityetanmokSamUlaM tribhuvanamahitaiH proktamarhadbhirIzaiH pratyeti zraddadhAti spRzati ca matimAn yaH sa vai zuddhadRSTiH / / bhagavAna mahAvIra ane gaNadhara gautama prAtaHsmaraNIya guru-ziSya che. mahApuruSa mahAvIranI saMgati, vicAra ane kAryae gautama mAtra gaNadhara ja na thayA paraMtu baMnene maMgalakArI kahyA e rUpe temanI samakakSa paNa thavAno sonerI moko ApI jaina saMskRtine ya temaNe samajAvI. je viparIta jJAna-vijJAna 52 gautama varSo sudhI rIjhyA rahyA, dhArmika dArzanika cetanA samajI paThana-pAThana karatA rahyA ene ja mahAmanA mahAvIre samyak darzana-jJAna-cAritramaya banAvI dIdhA. mahAvIre potAnA sAnnidhyathI pA2sa-paththara-sadeza indrabhUti gautamanA lokhaMDane svarNa banAvI dIdhuM. saMsAranA himAlayane siddhizilA 58 Asanna karI dIdho. indrabhUti gautamanA mAnasane potAnI divya dhvanimayI satya, zivaM suMranI siratAmAM pravAhita karyo. ethI paNa mahAvIra prathama che ane gautama pachI. mAnava-jIvananAM badhAM mAMgalika kAryomAM - sukhavardhaka, duHkhanAzaka kAmomAM tilaka, pUjana-vivAhamAM, kAryanI siddhinA prAraMbhamAM ApaNe maMgalaM bhagavAna vIro, maMgala gautama prabhu' kahevAnuM na bhUlIe. rakSAbaMdhana ane dIpAvalI jevA tahevAromAM, paryuSaNa-aSTAlikA-siddhacakra pATha jevA avasaroe paNa pUrvokta paMkti smRti-pathamAM rAkhIe. Aje ja riddhi-siddhi,
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ 618 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zubha-lAbha samajIe ane dainika jIvanamAM paNa sadAcAra-sadvicAra sAthe samatAmUlaka pravRtti karIe. zraddhA-viveka-kriyAvAna zrAvaka thaie ane zarIrathI AtmA taraphanI dizAmAM cAlanArA sajaga satata zramaNa thaie to saMbhava che ke kyAreka ApaNA jIvanamAM paNa bhagavAna mahAvIra ane gautama gaNadhara sadeza dIpamAlikA yA prakAzaparva UjavavAno prasaMga Ave. A ujjvaLa-unnata bhaviSyanI AzAmAM prAtaHsmaraNIya guruziSya' lekhano upasaMhAra karuM chuM. gautamasvAmInuM nirvANa sthaLa : rAjagRhInagara - vaibhAragiri zrI vaibhAAMgAra jyAM gautamasvAmI nirvANa pAmyA duSTa dUre TaLe svajana meLo maLe, Adhi vyAdhi ne upAdhi nAse; bhUtanAM pretanAM jora bhAMje valI, gautama nAma japatAM ullAse.
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] zrImad rAjacaMdranI vicAradhArAnA pariprekSyamAM gaNadhara gautama : eka vihaMgAvalokana [ 619 -DaoN. ghanazyAma tri. mAMgukiyA jJAnano mahimA aparaMpAra che. eTale to aMtima ane agrima avasthA 'kevaLajJAna'nI kahI che. dharmapuruSo, mahA tapasvIo A darzana pAmyA pachI teonA jIvanamAM Dagale ne pagale A samyak jJAnanAM darzana thatAM hoya che. e mATe koi moTI ghaTanAnI jarUra rahetI nathI. nAnI nAnI, sAmAnya ghaTanA ghaTatI hoya ke sarvasAdhAraNa vAtacIta thatI hoya--saumAM jJAnI puruSanI AbhA jhaLakI UThe che. zrI mAMgukiyAe ahIM gautamasvAmInI e mahAnatAne sAmAnya prasaMgomAM ke samakSa mAnavIo vacce mUkI ApI che. e dRSTie A laghulekha tapAsavA jevo che. -saMpAdaka bhagavAna mahAvIranA gaNadharomAM gautama agresara gaNadhara hatA. gautamasvAmIe jemane bodha Apyo hato te ziSyomAM sau kevaLajJAna pAmyA hatA. chatAM gautama pote hajI kevaLajJAnathI vaMcita hatA tenuM mULa kAraNa ane mukhya kAraNa e hatuM ke, temane bhagavAna mahAvIranA atyaMta suMdara, sapramANa, sauSThavapUrNa, AkarSaka, mAMsala, sucAru aMgopAMgo, atIva suMdaratama varNalIlA, amRtamaya karNapriya alaukika adbhuta vANIzakti; apAra rUparAzimAM ane ekeeka bAbatamAM khUba ja mohinI hatI. jyAre nigraMtha pravacanano niSpakSapAtI nyAya evo che ke, game te vastu parano rAga duHkhadAyaka che. kema ke, rAga e mohinI che ane mohinI e ja saMsAra che. gautamanA hRdayathI e rAga jyAM sudhI khasyo nahi tyAM sudhI teone kevaLajJAna prApta thayuM nahIM! zramaNa bhagavAna jJAtaputra jyAre anupameya siddhine pAmyA te veLA gautama nagaramAMthI AvatA hatA--AvI rahyA hatA. bhagavAnanA nirvANanA samAcAra sAMbhaLIne teo kheda pAmyA. virahathI teo anurAga-vacana bolyA : 'he mahAvI2 ! tame mane sAthe to na lIdho, paraMtu saMbhAryo paNa nahIM. mArI prIti sAme tame dRSTi paNa karI nahIM! Ama tamane chAjatuM na hatuM !' evA taraMgo karatAM karatAM temanuM lakSa pharyuM ne teo nirAga zreNIe caDhyA. 'huM bahu mUrkhatA karuM chuM. e vItarAga nirvikArI ane nirAgI, teo mArAmAM kema mohinI rAkhe? emanI dRSTa zatru ane mitra para kevaLa samAna hatI. huM e nirAgIno moha mithyA rAkhuM chuM. moha saMsAranuM prabaLa kAraNa che.' ema vicAratAM vicAratAM teo zoka tyajIne nirAgI thayA. AthI temane anaMta jJAna prakAzita thayuM. ane prAnta nirvANa pAmI mokSe padhAryA. gautamamunino rAga ApaNane bahu sUkSma bodha Ape che. bhagavAna parano moha gautama jevA
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ 620 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gaNadharane duHkhadAyaka thayo; to pachI saMsArano, te vaLI pAmara AtmAono moha kevuM anaMta duHkha Apato haze ! saMsAra rUpI gADIne rAga ane dveSa--be baLada che. e na hoya to saMsAranuM aTakana che jyAM rAga nathI. tyAM dveSa nathI. e mAnya siddhAMta che. rAga tIvra karmabaMdhananuM kAraNa che; enA kSayathI Atmasiddhi thAya che. jyAM sudhI gautamasvAmIne A rAga hato tyAM sudhI temanA bodhathI temanA ziSyo kevaLajJAna pAmatA chatAM pote aTakI rahyA hatA. jevo e rAga dUra thayo ke turanta teo anaMtajJAnanA adhipati-svAmI thayA ! ApaNe Dagale ne pagale, khAtAM ne pItAM, sUtAM ne jAgatAM, gharamAM ne bahAra--sarvatra rAga ane dveSa karatAM aTakavuM hoya, temAMthI kAyamI chuTakAro meLavavo hoya, to gaNadhara-agresara evA gautamasvAmInA jIvananI A preraka, bodhaka, kalyANakArI ghaTanA kAyama najara sAme rAkhavI joie ! ema bane to gautama gaNadharanuM nAma lIdhAno, ciratra vAMcyAno, jIvana jANyAno upakAra thayo gaNAya ! je kAMi vAMcavuM te mAtra AMkhathI ja vAMcavuM nahi, paNa hRdayathI vAMcavuM joie. vAMceluM magajamAM ja na rAkhatAM, turaMta hRdayamAM utAravuM. Ama karavAthI vAMceluM, joyeluM, jANeluM ApaNuM potAnuM thaze. ane je ApaNuM potAnuM hoya te ja ApaNane aNIne vakhate khapa lAge. paribhramaNano jene aMta lAvavo che te jAgRta hoya ! jainadarzananAM sUtromAM 'uttarAdhyayana sUtra' nAmano eka graMtha che. temAM bhagavAna mahAvIrasvAmIno dharmabodha zabdastha thayo che. ekavAra bhagavAne potAnI sanmukha beThelA vinIta gautamamunine A pramANe kahyuM, 'he gautama! manuSyanuM AyuSya DAbhanI aNI para paDelA jaLanA biMdu jevuM che. jema te biMdune paDatAM vAra lAgatI nathI, tema A manuSyanA AyuSyane jatAM vAra lAgatI nathI. A bodhakAvyanI cothI kaDI smaraNamAM rAkhavA jevI che.'samayaM goyama mA pamAN'--e pavitra vAkyanA be artha thAya che : eka, he gautama ! samaya, eTale avasara pAmIne pramAda na karazo. ane bIjo e ke, meSAnumeSamAM cAlyA jatA asaMkhyAtamA bhAgano je samaya kahevAya che teTalo vakhata paNa pramAda na karavo. kAraNa ke, deha kSaNabhaMgura che, kALa-zikArI mAthe dhanuSyabANa caDhAvIne Ubho che. lIdho ke leze ema jaMjALa thai rahI che, tyAM pramAdathI dharmakartavya karavuM rahI jaze. covIsamA tIrthaMkara mahAvIrasvAmI gaNadharazreSTha gautamasvAmIne samaya mAtra paNa pramAda na sevavAnI bodhanA ApatA hoya to tenA parathI saMsArI jIvoe keTalo bodhapATha grahaNa karavA jevo che ? ! gaNadhara gautamasvAmI eka samaya paNa pramAda kare te na cAlatuM hoya to saMsArInA niraMtara pramAdane viSe zuM kahevuM? A sarvottama dRSTAMta parathI ApaNe tolana-molana karI kharo upadeza grahaNa karI, yathArtha AtmapuruSArtha mAMDIe to avazya Atmadarzana, AtmaprApti ane AtmajJAna prakAzita thAya ja! kema ke, ekane thAya te saune thAya evo sanAtana niyama che. A sRSTimaMDaLa upara paNa keTalIka evI vastuo ane manecchAo rahI che ke je keTalAka aMze jANatA chatAM kahI zakAtI nathI. chatAM e vastuo kaMi saMpUrNa zAzvata ke anaMta bhedavALI nathI. evI vastunuM jyAre varNana na thai zake tyAre anaMta sukhamaya mokSa saMbaMdhI to upamA kyAMthI jamaLe ? eka veLA mahAvIrasvAmIne gaNadharazreSTha evA gautamamunie mokSa vize prazna karyo. bhagavAne uttaramAM kahyuM, 'gautama ! e anaMta sukha huM jANuM chuM, paNa te kahI zakAya evI koi upamA nathI. jagatamAM e sukhatulya koi paNa vastu nathI.' ema kahIne eka bhIlanA dRSTAMta dvArA e vAta samajAvI.
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 621 zrImad rAjacaMdra "vacanAmRta'nA 21mA pAThanA 74mA vacanamAM lakhe che : "zrI gautamane cAra veda-paThana karelA jovAne zrI mahAvIrasvAmIe samyaka netra ApyAM hatAM. gautama gaNadharanI pAtratA keTalI hatI, pavitratA kevI hatI teno khyAla to "zrI bhagavatIsUtra'nA 3jA zatakanA rajA uddezakanuM prathama caraNa vAMcIe tyAre ja Ave! je koine kahyuM na hatuM te bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne kahyuM hatuM ? "he gautama ! te kALe ane te samaye chaghastha avasthAe huM ekAdaza varSanA payaye, chaThTha chaThe sAvadhAnapaNe niraMtara tapazcaya ane saMyamathI AtmatA bhAvatAM, pUvanupUrvIe cAlatAM, eka gAmathI bIje gAma jatAM, jyAM suSamArapura, jyAM azoka navakhaMDa bAga, jyAM azokavara pAdapa jyAM pRthvI zilApaTTa, tyAM Avyo; AvIne azokavara pAdapanI nIce pRthvIzilApaTTa para aSTamabhakta grahaNa karIne, baMne paga saMkocIne, lAMbA karIne, eka pudgalamAM daSTi aDaga rAkhIne, animeSa nayanathI, AgaLa zarIra saheja jhukAvIne, yoganI samAdhithI, sarva indriyo gupta karIne, eka rAtrinI mahApratimA dhAraNa karIne, vicArato hato.' - zrI mahAvIrasvAmIne gautamAdi munijana ema pUchatA hatA ke, he pUjya! "mAhaNa', 'zramaNa', ke 'bhikSu ane nirgathae cAra zabdano artha zo che? te amane kaho." zrI tIrthaMkara paramAtmA e zabdonA artha vistArathI samajAvatA. ghaNA prakAranI vItarAga avasthAone, anukrame vizeSathI vizeSa te cAre vistArathI samajAvatA. ane ema ziSyo e zabdonA artha dhAratA. nigraMthanI ghaNI dazAo kahetAM eka "AtmavAdaprApta' evo prayoga karatA hatA. TIkAkAra zIlAMkAcArya te "AtmavAdaprApta' zabdano artha ema kahetA hatA ke, "upayoga che lakSaNa jenuM, asaMkhya pradezI, saMkocavikAsanuM bhAjana, potAnAM karelAM karmonA bhoktA, vyavasthAe karI dravyaparyAya rUpa, nityAnityAdi anaMta dhamatmika evA AtmAne jANanArA." juo, zrI sUtrakRtAMgasUtra, zrutaskaMdha 1, adhyayana 16, gAthA 5 : 'AyavAyapatte' = AtmavAdaprApta AtmanaH upayogalakSaNasthaikajIvasyAsaMkhyeyapravazAtmakasya saMkocavikAsabhAjaH svakRtaphalabhujaH pratyekasAdhAraNatayA vyavasthitasya dravyaparyAyatayA nityAnityAdhanaMtadharmAtmakasya vA vAda AtmavAdastaM prApta AtmavAdaprAptaH samyagyathAvasthitAtmasvatattvavedItyarthaH / gautamasvAmI cAra jJAnanA dhata hatA. ekavAra teo AnaMda zrAvaka pAse gayA. AnaMda zrAvake kahyuM, "mane jJAna UpasyuM che. tyAre gautamasvAmIe kahyuM, "nA, nA. eTaluM badhuM hoya nahIM. mATe Apa kSamApanA lo.' AnaMda zrAvake vicAryuM ke, A mArA guru che. kadAca, A vakhate bhUla khAya, to paNa bhUla khAo cho ema kahevuM yogya nathI. guru mATe zAMtithI kahevuM yogya che ema dhArIne AnaMda zrAvake kahyuM, "mahArAja ! sadbhuta vacanano micchA mi dukkarDa ke asalkata vacanano micchAmi dukkaDaM ?" AnaMdanA A praznanA uttaramAM gautamasvAmIe kahyuM ke, "asalkata vacanano micchA mi dukkaDaM." tyAre AnaMda zrAvake kahyuM, 'mahArAja ! huM micchA mi dukkaDa levAne yogya nathI.' eTale gautamasvAmI cAlyA gayA ane jaine mahAvIrasvAmIne pUchyuM. mahAvIrasvAmIe kahyuM, "he gautama! hA, AnaMda dekhe che ema ja che. tamArI bhUla che, mATe AnaMda pAse jaI kSamApanA lo." "tahata' kahI gautamasvAmI kSamApavA gayA. jo
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ 622 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi na ja kara jana ja na gautamasvAmImAM moha nAmano mahA subhaTa parAbhava pAmyo na hota to tyAM jAta nahIM, ane kadApi gautamasvAmI ema kaheta ke, "mahArAja ! ApanA ATalA badhA ziSya che teonI huM cAkarI karuM paNa tyAM to nahIM jAuM." to te vAta kabUla thAta nahIM koI sAdhu jeNe prathama AcAryapaNe ajJAna avasthAe upadeza karyo hoya, ane pachI tene jJAnI puruSano samAgama thatAM te jJAnI puruSa jo AjJA kare ke je sthaLe AcAryapaNe upadeza karyo hoya tyAM jaI eka khUNe chevADe besI badhA lokone ema kahe ke meM ajJAnapaNe upadeza Apyo che, mATe tame bhUla khAzo nahIM, to te pramANe sAdhue karyA vinA chUTako nahIM jo te sAdhu ema kahe"mArAthI ema thAya nahIM, ene badale Apa kaho to pahADa uparathI paDatuM mUkuM, athavA bIjuM game te prAyazcitta kare, paNa tyAM to mArAthI nahIM javAya." jJAnI kahe che, tyAre e vAta javA de. amArA saMgamAM paNa Avato nahIM. kadApi tuM lAkha vAra parvatathI paDe to paNa kAmanuM nathI. ahIM to ema karaze to ja mokSa maLaze. tema karyA vinA mokSa nathI. mATe jaIne kSamApanA mAge to ja kalyANa thAya.' gautamasvAmI agresara gaNadhara hovA chatAM AnaMda zrAvakanI kSamApanA karI AvyA. kema ke, AnaMdane jJAna prakAzita thayuM hatuM! sAmAnya saMsArI, matadhArI, mahAgrahI, svAgrahI, darzana-darzana, dharma-dharma, zAstra-zAstra vacce bheda Ubho karIne caDa-Utara kramamAM goThave che. paNa jene dharma pAmavo che te kadI evI tulanA kare nahIM. tene kyAMya avaguNa najare caDe nahIM kema ke tenI daSTi kevaLa guNagrAhI banI gaI hoya che. AthI te sarvadharmamAM samabhAva jue che. AvA samabhAva pachI bhedabhAva kyAM rahevA pAme ?! - paMDita indrabhUti gautame jyAre jIva che ke nahIM te aMge mahAvIrasvAmIne prazno pUchyA tyAre bhagavAna mahAvIre vedamAMthI ja dAkhalAo daIne samAdhAna thAya tyAM sudhI samajAvyA karyuM ! pote jainadarzananA dAkhalA ApI zakyA hota! paNa jJAna thayA pachI jJAnIne darzana mAtramAM nirdoSatA dekhAya che. je grAhya che tene ja temanI dRSTi grahaNa kare che. mahApuruSanI dRSTie jotAM saghaLAM darzana sarakhAM che. jJAnanI daSTie bhedabheda hoya nahIM. kezIsvAmI ane gautamasvAmI kevA saraLa hatA! gautamasvAmInI samAdhAnakArI saraLatAthI abhibhUta kezIsvAmIe pAMca mahAvrata grahaNa karyA. kezIsvAmInI saraLatA paNa kaMI ochI na ! hatI. saraLatA vinA dharma pariName zI rIte ? ane saraLatA hoya tyAM dharma pariNamyA vinA rahe zI rIte ? ubhayanI saraLatAnuM ja A pariNAma hatuM. gautamasvAmInI A bodhaprada ghaTanAomAMthI zakyatama guNa grahaNa karI ApaNe ApaNuM kalyANa apramAdapaNe zakya teTaluM tvarAthI karIe ! A laghulekha "zrImad rAjacaMdra granthane najara samakSa rAkhIne taiyAra karyo hovAthI tenI pramANabhUtatA ApoApa siddha thAya che ema haiye dhAraNA che. astu.
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 623. jyAM jyAM najara mArI phare, gautama dekhuM ]i Atama Thare!! -. acalagacchAdhipati, A. bha. zrI kRSNodayasAgarasUrIzvarajI ma. sA.nA ziSyaratna H. gaNivarya zrI vIrabhadrasAgarajI ma. sA. "divyabhA;" OM namo jaMbUDhIpe dvIpe" nAmaka sUtramAM prAtaH samaye pratikramaNa veLAe zramaNa hoya ke zramaNI ke zrAddhavaryo mAnna mAvAna vIro, maMtam gautama: pramu: -nuM pAvana nAma lai prAtaH samayane svAtmAne dhanya banAvI de che. ane gautama nAmoccAra sAthe potAnAM duSkarmono khAtmo bolAvI de che. "gautama' zabdano artha jANavA jevo che. saMskRta vyAkaraNanA taddhita sUtrAnusAra je mAvasya ja "ta" pratyaya joDavAthI pUrNa nautama zabda banyo.... go eTale vANI ! taman eTale aMdhakAra ! hA, timira... ajJAnatAno, avinayatAno, moha-mada-mAyA-ISano aMdhakAra jana janamAM, ghaTa ghaTamAM janamojanamathI saMskArita che, ThAMsIThAMsIne bharyo che. duHkha, daridratA, apunyatA (baeNDa laka) apekSAe aMdhakAranuM varavuM svarUpa che. duHkha kone game? saMta-mahaMtane paNa duHkha game ? nA....to basa... duHkhAdi aMdhakAranA paryAyavAcI zabdo che ! mATe ja sto "gautama nAme ziva-sukhasAra !" huM gautamano bahu cAhaka chuM...gautamamAM ovArI gayo chuM ! gautama guruvaranuM nAma haiye-hoThe UbharAya ne sADAtraNa karoDa romarAji mArI vikasita thaI jAya che. jenA zAsanamAM, maMtra-taMtra-yaMtramAM gautamanuM pratiSThAbharyuM sthAna che...gautamanA maMtrajapathI dina-pratidina...sAgaranI bharatInI jema...sAdhakane cAre dizAmAMthI... riddhi-siddhi-AtmakalyANanI labdhio vare che...! sUrimaMtra kalpanI pIThikAmAM, vardhamAna vidyAmAM gautamanuM aneruM sthAna che...gautamanA nAma vagara sUrimaMtra kalpa adhUro gaNAya ! ze guNalA gAuM gautamanAM? duHkhanA aMdhakAramAMthI mukta thavuM hoya to gautamane kApi bhUlatA nahIM! gautamane nahIM bhUlo to sukhamAM jhUlyA viNa rahezo nahIM! ane saMsAramAM gothAM khAvAnA divaso Avaze nahIM. gautama-kevuM madhura nAma? are AzcaryanuM Azcarya e thAya che ke "prabhu vIranA mukheya goyama samaye mA pamAyA! bhagavatIsUtranA 36 hajAra zlokamAM pade pade "yama"nuM nAma guMjI rahyuM che. e mahApuruSa labdhinA bhaMDAra! vinayanA vAridhi ! zaktinA strota ! karuNAnA kAverI ! etaranA Abu jevA zItala! bhagavAna vIra vibhunA ananya, ajoDa upAsaka gautama! jainazAsananI aMdara sarva saMpradAyanA nirvivAda rIte upAsya hoya, sAdhya hoya, sAdhako mATe siddhidAyaka hoya to gautama ! aho ! emanuM jillA gre nAma rame ane haiyAmAMthI gautama pratye premormi UchaLe ! gautama eka evI anokhI, anupama zaktizALI vyakti ke emanuM nAma lai, jiMdagImAM je lAinamAM saphaLatA meLavavI hoya e kakSAe pUrNa saphaLatA meLavI zakAya ! hA, khAtarI-geraMTIpUrvaka kahI zakuM chuM. paNa eka zarata..gautamamAM oLaghoLa thavuM paDe! gautamamAM pUrNa samarpita thavuM paDe ! gautamanI sAdhanAye karavI paDe! vidyArthIne vidyA na AvaDatI hoya,-caDatI na hoya, dimAga
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ 624 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kama-maMda hoya, yA mAnava-yA mAnuSI pUrvakarmonA gADha saMskAre jaDa hoya, AgrahI hoya, kadAgrahI hoya, are ! ahaMkAra-kAma-krodha-lobha-vAsanA-vikRtithI ApaNuM dila-dimAga-dehayaSTi UbharAtAM hoya, ApaNAmAM namratA AvatI ja na hoya, manamAM evuM lAge mAre jJAnI banavuM che ...vinayI banavuM che... dhyAnI banavuM che...prasannamanA, prasanna-prazAMta hRdayI banavuM che...yogI banavuM che...mAre aMtaranI ArasInAM darzana kavAM che...tamane evuM lAge huM nirdeza-kaThora chuM... mAre komaLa kamaLa jevA saurabhavaMta-dhavala-nirmaLa banavuM che...mAnavInI tamannAo-jhaMkhanAo sAgaranA cheDAthIye vizeSa che...mAnava manamAM cAhe mAre dhaMdhAmAM pragati sAdhavI che huM zera dalAla...kiMga banuM, huM hIrA udyogano udyogapati banuM...mAnava bhoga, yoga, tyAganA triveNImAM aTavAi gayo che... ane na jAne ene icchA thai ...mAre virAgI banavuM che... zramaNa banavuM che... zreSTha sAdhaka-yogI banavuM che...bhautika yugano mAnava aneka mahattvAkAMkSAomAM jIvatara jIvI rahyo che...icchAo pUrI karavI che ? basa ekAda saMkalpa ....tIvra saMkalpa karo...tamo je banavA cAhatA hazo e gautamanA maMtra-nAmasmaraNathI niHzaMka saphaLatA saha adbhuta vyaktitvanA svAmI--mAlika banI zakazo ! ... koi savAla nathI...nAma maMtrAnuSThAna gautamanuM.... ! zraddhAsumana, samarpaNa bhAva tamArA ! zraddhAthI kathIra jo kAMcana banI zakatuM hoya, saMkalpabaLathI paththara jo pArasa banI zakatuM hoya to gautamanA ajapAjapa vidhi purassara maMtrAnuSThAnathI zuM na banI zako...sthiratA, dhIratA, zraddhApUrvakanI sAdhanA phaLyA sivAya rahe nahIM...! yogIomAM mUrdhanya mahAyogIzvara gautamanI yogasiddhinI eka jhalaka mANIe... karoDo deva-dAnava-mAnavanI sabhA vacce prabhu vIra madhura askhalita vANIpravAha vahAvI rahyA hatA... gautama paNa e dezanAmAM tallIna banI cUkyA hatA... prabhu vIra aSTApada mahAtIrthanuM adbhuta varNana vANImAM vahevaDAvatA hatA, ane vIranA mukhakamaLamAMthI eka vAta sa2kI, aSTApada mahAtIrthanI sparzanA koi paNa jIvAtmA kare to A ja bhave muktigAmI thAya! prabhunI vANI sAMbhaLI...gautama gaNadhare kahyuM...prabhu ! huM kevo hatabhAgI ! mArA hAthe mArA pachIye keTalAya dIkSita thayA. apUrva yogasAdhanA, ArAdhanA, akhaMDa ghora tapasyAnA prabhAve muktigAmI, apunarbhavI banyA ! prabho! o mArA vhAlA vI2 ! huM haju rakhaDI rahyo chuM. na to mane kevalyaratna utpanna thayuM, na to huM muktiyAtrI yogya sAdhaka banI zakyo ? prabhu ! kevo durbhAgI? prabho ! huM khedathI, ajaMpAthI, zAzvatadhAma-paramapada (mokSa)nI pyAsathI taraphaDI rahyo chuM. prabhu ! ApanI vANImAM Aje ja sAMbhaLyuM... ke...aSTApadanA ekavAra sparzanathI, darzanathI...A ja bhave bhavyAtmA mokSagAmI bane, zAzvata sukhanA svAmI bane, vAsI bane ! AjJA Apo... huM paNa aSTApade jai tIrthasparzanA, darzana karI, muktiyAtrAnI rijharvezana TikiTa kaDhAvI, muktipurIno grIna kArDa kaDhAvI zAzvata-kAyamano muktivAsI banuM evI mArI jhaMkhanA che. prabhu vadyA : jahA sukham ! sarvalabdhisaMpanna ! yogAkara ! vinayanA bhaMDAra gautamaaSTApada bhaNI UpaDyA...aSTApadanI taLeTIe padhAryA....aSTApadanA gaganacuMbI uttuMga zikharo jANe AkAzamAM taratA na hoya ? alaukika virala dezya joi zrI gautama gaNadhara Azcaryamugdha banyA...! kSaNavAra vicAranA vamaLe aTavAyA...vyoma sAthe AlApatA uttuMga girivara ! ze 5rvatArohaNa thAya ? paNa... jenA caraNe zaraNe labdhi, zakti-siddhi ramatI hoya emane zuM viSAda ? viSAda-khedane khaMkherI nAkhyA ! smita veratA gautama sUryakiraNanA sahAre, arazmione sopAna banAvI...gautama eka paLamAM aSTApadanI godamAM AvI caDhyA ! aSTApadanI yAtrArthe
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 625 padhArelA dIrghatapasvI tApaso gautamanI labdhi nihALI...sUryakiraNanA AlaMbanathI gautama aSTApade caDyA...A dRzya joi tApaso guru gautamanA ziSyo banI beThA... ! kevI labdhi ! kevI zakti ! yozinAm vim asAdhyam ? yogI mATe koi cIja, khoi ghaTanA ghaTavI sahaja hoya che. Atmadarzana kAje jIvanamAM jhaMkhanA ane utkaTa bhAvanA hovI joie... kAraNa ke aparokSAnubhUti dvArA siddhi ane sAdhanAmAM saphaLatA maLe ! gaNadharazreSTha zrI gautamane apunarbhavikanI jabbarajasta tAlAvelI hatI...mArAthI pAchaLa thayela dIkSita jo mokSa jai zakato hoya to huM kema na jai zakuM ? pUrNa tAlAvelI-AMtarakhoja ane bhagavAna mahAvIranI mukhagaMgAethI pravAhita nirmaLa vANInA pAnathI emane AMtaradivyadRSTi maLI gai ! gautama labdhi ane siddhinA svAmI kema banyA? cAlo e rahasya-nepathyane anAvaraNa karI...gautamanA AMtarika jIvananAM darzana karIe...gautama nirAsakta, nirabhimAnI vyaktitvanA svAmI hatA ! gautama prauDhAvasthI govA chatAM bALakabhAvamAM mahAlatA hatA...vartatA hatA! brahmateja pUta lalATa ! tejapuMjazAM nirmaLa nayano! e gautama prabhunI adbhuta labdhi ane sAdhanA, vinayanA khajAnAnI cADI khAtAM hatAM ! gautama bAhya vyaktitvathI yuvAna lAgatA hatA...! AMtara vyaktitvathI kAyamane mATe nikhAlasa bALakanI jema jIvana jIvyA...! gautama prabhu vIranI pAse bALakanI jema savAlo pUchI ....aneka jIvonA rAhabara banI pAmara jIvone paramAtmAnA Azika banAvyA...! guru gautama nikhAlasatAnI, saraLatAnI, vinayavaMta mUrti hatA ! mATe ja kahevAnuM mana thAya ke gautama ApaNA jIvanamAM tamAma savAlonA samAdhAnanA sAkSAt mUrtimaMta videhI hatA ! zAsrAdhyayana karatAM, paThana karatAM zaMkAo jAge, savAlo UThe, mana samAdhAna mATe nakArAtmaka, hakArAtmakamAM gothAM khAya...paNa...gautamanA guNarUpa navanItamAMthI sadyavahAra, sadAcAra, sevA, samarpitatA, saraLatA, naiSThika zraddhA, simpala liviMga e badhuM sahaja gautamamAMthI maLI Ave che. satyarita jIvana jIvavA mATe gurucAvI gautama pAsethI levA jevI che...pUrNa zAstronA gItArtho, vizArado, vyAkhyAnakAro, kavio, paNa jaDAgrahI hoya saMbhava che... paNa gautamanA jIvanamAM "Agraha" nAmanI hiMsA jaDamULathI kAyamane mATe dezavaTo lai cUkI hatI...dhIratA, gaMbhIratAdinA adbhuta guNothI gautama sahasrakiraNasama dIptimaMta hatA ! mATe ja huM e niSkarSa para Avyo chuM ke, "je kaMi meLavavuM hoya, te gautama nAmanI akSaya khANamAMthI badhuM ja maLavuM zakya che, pUrNa zakyatA che..." mATe ja sto eka ciMtake kahyuM ke "badhuM ja khoyA pachI je maLaze e anokhuM ane adbhuta pUrNa saMtoSakAraka maLaze." jIvanane jo zUnya banAvI daie to pUrNatA svayaM pragaTI UThe ! 79 guru gautamanA stutikAra, stavanakAre lakhyuM... "praha UThI goyama samarIje, kAja samaggaha tatakhiNa sIjhe, navanidhi vilase tAsa ghare, vinayavaMta, vidyAbhaMDAra, jasaguNa puhavI nalabhe pAra, riddhi vRddhi kalyANa karo ...aMtima padamAM gUDhagarbhita vAta kahI ke...vaDa jima zAkhA vistaroe...kavie sarasa vAta karI...gautamanI yazakIrti adbhuta eTalI ke...Avo yazasvI avanI para bIjo maLavo azakya che... athavA kavinA garbhita vAkyamAM ema paNa kahI zakAya ke A dharAtala pa2 punyazALI khyatanAma yazasvIno janma thavo muzkela che...viralA ja saMto janma laine potAnI yaza-kIrti meLavatA hoya che...! bIjI mahattvanI eka vAta ke, kavie zleSAlaMkArathI TaMkAra karatAM kahyuM :
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ 626 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi karavAvALA kAma karatA karatA "nAnerI paMkti gAgara jevI che....enuM rahasya sAgarathIye UMDANabharyuM che. e paMktinuM thoDuMka Acamana karIevAstavikamAM A kavinI upamA guru gautama kAje vAmaNI banI rahe che...! kAraNa ke vaDanI zAkhAno vistAra maryAdita hoya che. jyAre gautamanI yazasvitA...kIti trijagatamAM vistarelI hatI, phelAyelI hatI...vAtsalya-karuNAnidhAna gautama mATe vaDanI upamA kharekhara vAmana lAge che...hA, bIjI bhASAmAM vaDanI upamA bahu masta ane yogya lAge che....kAraNa ke vaDanuM mULa sthira che.vaDa sarvadA jhUle paNa che..vaDa satata phaLa Ape che...chAyA Ape che. ane koI paNa apekSArahita zItaLatA bakSe che.....kavie bahu sarasa majenI upamA ApI..guru gautama kharekhara vaDa jevA jAjaramAna, virATa hatA. gautama vaDa jevA arthAt ucca koTinA mahaMta siddha puruSa hatA....gautama AMtaramanathI sthira hatA...! "vaDanuM mULa sthira! gautamanuM aMtara-mana mULa sthira ! gautama guruvarano bAhya deha loka kAje jhUlato raheto...mAnavahita kAje viharato ! vaDa bAhya dRSTie jhUlato hoya che...tApa-saMtApa-tRSNA paNa sahana karato hoya che...gautama vaDanI mAphaka aDola-nirbhIka rahI...lokaniMdA-tApa-saMtApa tRSNA paNa sahana karatA.....! vaTavRkSa saune avyakta bhAve prema Ape, phaLa Ape, chAMyaDo Ape. gautama rUpI vaTavRkSanA sAMnidhye AvanAra bhavathI, duHkhathI, dAridrathI, mana-saMtApa, ajaMpAthI hArela, thAkela vyaktine haiyAnI hUMpha ! premarUpI chAMyaDo snehAddha bhAvathI phaLa rUpI bodha....vANI ApatA...vaDanI zAkhA...dUra dUra sudhI vistarelI hoya che....tema gautamano ziSyavarga-vRMda vaDanI zAkhAnI jema khUba ja vistarelo hato! athavA ema paNa kahI zakAya. ziSyo e phaLa rUpe che !...gautama rUpI vaDanA zaraNe AvanAra saMtapta, krodhI vyakti paNa zItaLatAno anubhava karato! vaDe (vaTavRkSa) kadI koInI burAI IcchI nathI, bhalAI jarUra kare ! gautama eka evA mahAna siddha-sAdhaka saMta-mahaMta hatA ke "kadI koInI burAI icchI nathI, ane prabhu mahAvIrathI svapnamAMya kadI judAI icchI nahotI! abhedatA, abhedyabhAva, advaitatAnI sAdhanA gautame evI karI ke, nivaNi pachI paNa gautama, prabhu vIrathI judA nathI paDyA...paNa khudAI prApta karIne mahAvIramAM laya pAmyA! mahAvIranI jyotamAM jyotirUpe, zAzvata mahAvIra sAthe muktimAM rahyA ! jagatanA laukika itihAsa ke, lokottara ItihAsamAM virala ghaTanA noMdhAvI gautame kamAla karI nAkhI! eka vakhata jeno pAlava pakaDyo, e gautame pAlavane zAzvata muktinI yAtrA sudhI e cheDalAne choDyo nahIM! vAha gautamano adbhuta prema ! vAha! gautamanI vIra sAthe atUTa advaitatA! Ama to zAstrakAra maharSioe rAgane AganI upamA bakSI che..! paNa gautamano prazasta rAga mukti kAje sahodara banyo! che ne rAganI kamAla!" jo rAga sAthe dostI karatAM AvaDe to rAga bAga banI, jIvanane naMdana banAvI de ! guru gautama rAganA rahasyane pichAnI zakyA. eTale to mahAvIranI jyota sAthe bhaLI zakyA ne? rAganI sAthe jo cenacALA.....AvArA thaIne madahoza bano to rAgadurgatinI...AgamAM eka jhATake dhakelI de! "rAga sAthe Asakta thavuM hoya e pahelAM... guru gautamane najara samakSa lAvI...haiyAmAM padharAvI...pachI rAganI dostI karajo....nahIMtara pastAvAno vAro Avaze.." veta! vaitanya guru gautama mAyA ! nIvanoddhArachI nak rozanI nAya!" je rAge Age jatAM [vIrathI dUra thatAM] guru gautamane amUlya kaivalyaratnanI anamola bheTa ApI..e prazasta rAgane mArA zata zata namana ! vaMdana !..kare pApa nikaMdana ! guru gautamanA jIvananI ghaTanAo Amrarasa tulya che.AmraphaLatulya che ! satata AsvAda lyo....kadIye tRpti, saMtoSa nahIM
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 627 thAya ! guru gautamanA jIvanakavana samA amRtarasane mANo, sadeva madhuratAno ahesAsa thaze..atRptino anubhava satata rahevAno. "saMta nAma rasanna vAvA, saMtoSa na ho, rUma munivara mAvA / gautamanuM ekavAra nAma lyo....tamane ema lAgaze, huM nAma...japyA ja karuM...paNa A gautamanI virala ghaTanA behoza mAnavIne caitanyanA dvAra bhaNI laI jAya che. sadaiva hozamAM kema kahevuM? sAvadhAna kema rahevuM? jAgRtimAM kema rahevuM? guru gautamanI virala ghaTanAthI samajAI jaze.....gautamanI pUrvAvasthAne jANIe mANIe.... gautama pUrvAvasthAmAM cauda vidyAnA....prAza-jJAnI hatA...paNa e jJAna emanA mATe ajIrNarUpa banyuM ! ajIrNa jJAnamAMthI, ahaMkArano janma thayo! ahaMkAramAMthI dveSa jAge ! dveSamAMthI dhikkAra jAge ! ane dhikkAramAMthI mRdutA ane maitrI-premano vinAza thAya! indrabhUti cauda vidyAnA...prakhara vizArada kharA....paNa pothIjJAna, zAstrajJAna lagabhaga ahaMkArane mATe poSaka hoya che..anya mATe zoSaka rUpa paNa hoI zake, mAnava ke muni-mahaMta jo e zAstrajJAnane pacAvI na zake to..! vivAda ane vikhavAda rUpa paNa banAvI zake ! zAstrajJAna e AmraphaLa che...vRkSa para kerInAM jhUmakhAM jAme tyAre AmravRkSa avanata banI rahe.tema zAstrajJAnanA ArAdhaka thayA bAda vinamra na bane to e zAstrajJAnI ahaMkAra, ane ArtadhyAnano nimitta paNa banI zake ! - gautama jJAnI jarUra hatA....paNa AtmavilokI ke aMtaradra no'tA! paNa eka samayanI vAta...yajJanA pUjanamAM lIna banelA saMsArI indrabhUti gautama seMkaDo ziSyonI vacce chavAyelA, gherAyelA hatA. yajJakuMDamAMthI havananI dhUmrasero UchaLI rahI hatI, ane vaidika maMtronA ghoSathI, gagana gAjI UThyuM hatuM! sahasA emanI najara AkAza bhaNI maMDAI, vyomavihArI devo yajJamaMDapa tarapha nahIM, paNa prabhu mahAvIranA samavasaraNa tarapha puravege gamana karatA hatA....A dazya joI, indrabhUti gautama lagAma vagaranA banyA ! krodhAgnithI bhabhUkI UThyA ! mArI sevAmAM hAjara thanArA devo mane mUkI, dhutArA mahAvIra pAse jaI rahyA che? gautame hoTha bhIDyA..babaDyA! lAlaghUma netro cAre dizAmAM pheravI, ziSyone kahyuM, mArA vhAlA priya ziSyo ! e dhutArA mahAvIrane vAdamAM jItI, e mahAvIranI mAyAjALane dhvasta karI nAMkhIza! cAlo, mahAvIranI sabhAmAM ahaMkArathI AviSTa-gherAyelA indrabhUti gautama, prabhu mahAvIranI dezanAnA sabhAmaMDapa bhaNI cAlyA......dUra dUrathI dedIpyamAna dekhAtI tejovalaya AkRti ! kSaNavAra gautama AkRtimAM aMjAI gayA! e rUparUpanI aMbAra....AkRti prabhu mahAvIranI hatI....! karoDo deva-dAnavo mAnavInI jaMgI medanImAM prabhu mahAvIra mAlakoSa rAgamAM ammalita vANIpravAha vahevaDAvI rahyA hatA....e vakhate dUrathI padhAratA..gautamane bhara sabhAnI vacce.....prabhu vIre madhuratAthI vidyAno kA/cha gautama! mo mAchi gautama! preSThi !kuzanas te? zivakAmI, bhagavAna mahAvIranI madhura vANIthI...gautamano ahaMkAra ogaLyo ! paNa kSaNavAra...! gautama stabdha thayA....mAruM nAma vIranA mukhe ? hA, huM vizvavikhyAta vidvAna....vipra chuM.yajJavettA mUrdhanya vidhekAra chuM...mane koNa na oLakhe...ahaMkArajvara dviguNita vadhyo...punaH vire kahyuM ke jo phandrabhUti gautama! zaMkAste ji, tava samasyAnuM sAvadhAnataya kRy! bhagavAna mahAvIre gautamanI zaMkAnuM samAdhAna vedasUtrothI, akArya tarkathI karI gautamanuM dila jItI lIdhuM! gautama jItavA nIkaLyo hato. mahAvIrane, paNa prabhu mahAvIrathI gautama jitAI gayo! parAsta thayA bAda samarpaNa bhAva sahaja jAge ! vRttio badalAya...bhAvomAM bhInAza
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6i28 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi udbhave. gautama mRdu banyA.....ahaMkAra ogaLI gayo...aMtara, mana mahAvIra prati ovArI gayo...!! gautama potAnA samagra astitvathI mukta thaI, mahAvIramAM kAyamane mATe zUnya banI....sthira rahyA ! jagatamAM premanA saMbaMdho baMdhAya che. guru-ziSyanA saMbaMdho joDAya che...paNa samarpaNa zAzvata TakAvavuM muzkela che gautamano mahAvIra sAthe zAzvata prema-samarpaNa bhAva....nivaNiyAtrA pachI paNa siddha che svarUpe...prabhu mahAvIranI jyotimAM jyotarUpe muktipurImAM...zAzvata rahyo !...kevo gautamano prema! guru-ziSyanA prema-samarpaNanI virala ghaTanA "gInIsa bukamAM noMdhAvA jevI kharI ! jagatanA itihAsamAM AvI ghaTanA javalle ja bane che. vidvattA sAthe ahaMkAra ane uddhatAI bhaLe to vyaktinuM jIvatara jhera (poIjhana) banI jAya ! gautama mahAvIranA saMge raMge caDyA....to...emanuM jIvana amRtatulya banI gayuM... "tamahaMchApi amRtAya!" gautama mahAvIranA nAmanI rAtadina auSadhi sevana karatAM karatAM svayaM amRtatulya banI gayA. svayaM mahAvIra banI gayA ! prabhu vIranA ananya kRpApAtra prApta prathama gaNadhara gautama vIraviyoge, vIravilApe kArataka suda pratipadAnA zubha divase kaivalyaratnane meLavI, jagaduddhAraka banyA. prAne muktigAmI banyA...eka kavinI zAyarI yAda Ave che...... "mAna jiyo para humo, rAga kiyo gurubhakti, kheda kiyo kevala lahyo, muta nautama zatti!" gotamasvAmInI mitAkSarI jIvanayAtrA...A rahI....jaMbudvIpa, bharatakSetra, magadha dezAttara gata gobara nAma gAma. pitA vasubhUti vipra, mAtA pRthvIdevI, putra indrabhUti gautama gotrIya. 50 varasa guhasthAvAsamAM. 30 varasa prabha vIranI sevA karI... 12 varasa kevaLI tarIke dIghaya bhogavI, siddhapadane vaya. prAnta cauda vidyAnA jANakAra, saMsArI avasthAmAM nArIrasathI lubdha mahAvIranA saMge saMsArathI kSubdha....[pUrNa tyAgI banyA] rUparUpathI lasalasatI kAyA ! sAta hAtha pramANa dehayaSTi ! cAlo AjathI saMkalpa karIe...guru gautamanAM nAmasmaraNathI, jIvanamAM tapa tyAga, titikSAnA paramopAsya banI, vinayaviveka, labdhinA bhaMDAra banI...pAmara jIvone parama padanA pathika banAvIe e ja maMgala kAmanA!. bolIe gautama svAmI kI jaya || sarvAriSTa praNAzAya, sarvAbhISTArthadAyine, sarvalabdhi-nidhAnAya, gautamasvAmine namaH || prAtaHsamaye ekAda saMkalpa pUrvaka guru gautamanA maMtrano jApa karavo. maMtra :- OM namo bhagavate sarvalabdhisaMpAya savabhiSTArthadAyine zrI gautamasvAmine namaH | nitya maMtra-japathI saphaLatA tamArAM caraNo cUmaze ! * * *
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mAhitI-darzana : vibhAga-3 [sAMzodhogI-lAloddhanA Adi vIra AgamagraMthomAM gaNadhara gautama di 45 AgamamAM-mUla AgamamAM "gautama" nAmollekha kayAM kayAM? di kavi-jana hRdayamAM UchaLatA bhaktirasa-taraMgonA adhiSThAtA guru gautamasvAmI "gaNadhara' zabdanA artho tathA gaNadhara paraMparA : uddabhava ane vikAsa vaka gaNadhara : artha ane mahattva thI AdhyAtmika paraMparAmAM gurunuM vaijJAnika mahattva hari labdhi vahi labdhistava (vyAkhyA sahita) vIra gautama ane gocarI s che
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 630 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi CD zrI gautamasvAmIne prabhu mahAvIranA) garuviyoganI vedanAmAMthI ja jIvanano navo rAha maLyo. rAgadraSTino parado haTatA AtmasiddhinuM amRta pragaTa thayuM ane jIvanamAM kevaLajJAnano divya prakAza vyApI gayo. vIra-viraha-vilApa mujane melyo re TaLavaLato ihAM re, nathI koi AMsu lovaNahAra; gautama kahI koNa bolAvaze re, koNa karaze morI sAra ?
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 631 AgamagraMthomAM gaNadhara gautama -. AcAryazrI jayaMtasenasUrijI mahArAja gaNadhara ane gaNapatinuM sAmaMjasya upasthita karIne zarU thatA A lekhamAM AcAryazrIe mohaka zailImAM prasaMganuM varNana karyuM che. gaNadharavAdanA aMzane sparzI aMte gautamasvAmI aMgenA judA-judA AgamagraMthomAM AvatA ullekhonuM rasadarzana karAvIne e vaMdanIya vibhUti pratye ahobhAva jagADe che. pAvananA caraNe thatuM samarpaNa anaMta guNanA mAlika banAvI de che. A lekhanA lekhaka zrI "madhukara'nA upanAmathI paNa jaina-jagatamAM jANItA che. temanuM bahu-AyAmI vyaktitva bahoLA bhaktajanone AkarSI gayuM che. ciMtanakAra, kathAkAra, gItakAra, pravacanakAra ane samAjasudhAraka tarIkenuM temanuM mUlyavAna pradAna anekone upakAraka puravAra thayuM che. pUjyazrInuM jyotiSa ane itihAsanuM jJAna paNa advitIya rahyuM che. chelle rASTrapati Do. zaMkaradayAla zarmAe pUjyazrIne "rASTrasaMta'nI mAnada padavIthI vibhUSita karyA che. -saMpAdaka ja karI jaina zAsananI prasthApanA sAthe gautama gotrano ghaniSTha saMbaMdha che. moTe bhAge vartamAna tIrthakaronA zAsanamAM gautamagotrIya gaNadharonuM astitva daSTigocara thaI rahyuM che. gaNanA saMsthApaka tIrthaMkara paramAtmA hoya che, paraMtu gaNanA saMvAhaka gaNadhara hoya che. gaNadhara bhagavaMta saMghanI sthApanAnI sAthe ja tIrthaMkara paramAtmAnA mukhethI "upUI vA vigamei vA dhuvei vA' nAmanI tripadIne prApta kare che, ane teno vistAra kare che. arthAta tIrthaMkara paramAtmAnA mukhethI tripadI rUpI puSpa pragaTa thAya che ane gaNadhara bhagavaMta eno puSpahAra taiyAra kare che, aMtarmuhUrtamAM bAra aMgonI racanA kare che. tIrthakarono varada hasta mastaka para AvatAM ja eka aMtarmuhUrtamAM saMpUrNa dvAdazAMgInI racanA karavAnI kSamatA gaNadhara bhagavaMtomAM pragaTa thAya che. teonI sarva zakti saMpanna AtmAnI zakti-saMpadAnA dvArodghATananI maMgala vidhi tIrthaMkara paramAtmA prApta kare che, jenAthI teo anaMta ciddana Atmatattva, paramAtmatattva tathA ajIva tattvanuM saMpUrNa ane vizada jJAnarUpI dhana prApta karIne jinazAsananA prabaLa pravAhaka bane che. pratyeka tIrthapati gaNadharonAM zubha karakamaLomAM zAsanadhurA pradAna kare che, kAraNa ke gaNadhara bhagavaMta sadA-sarvadA apramatta sthitivALA hoya che. teo rAta-divasa upazama rUpI bhAvasAgaramAM nimajjana karatA rahe che. gaNadhara ane gaNapati baMne eka ja artha pragaTa kare che. jainetaromAM gaNapatinuM sthAna
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ 632 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi atyaMta mahattvapUrNa che. teo gaNapatine maMgalakArI ane vighnahartA mAne che. temanI daSTie gaNapati vidyAnA adhipati athata vidyAnA deva che. jenomAM paNa gaNadhara ke jeo gaNapati ja che teo paNa maMgalakArI ane vighnahartA che tathA vidyAnA adhipati paNa che, kAraNa ke saMpUrNa dvAdazAMgI rUpa samyapha vidyAnuM nimaNi teo ja kare che. aMtima tIrthapati paramAtmA zrI mahAvIra devanA zAsanamAM to gautama gotrIya gaNadharonuM ! sthAna khUba ja mahattvanuM rahyuM che. gautama nAmamAM ja apUrva riddhi-siddhi ane samRddhi che. eTaluM ja nahIM, temAM maMgalamayatA ane samasta labdhionI ciraMtana upasthiti paNa che. sarvAriSTapraNAzAya, sarvAbhISTArthadAyine, sarvalablinidhAnAya, zrI gautamasvAmine namaH " "praha uThI gauyama samarI, kAja samagaha tatakhiNa sIje, navanidhi vilase tAsa ghare." "gautama nAme nirmala kAya, gautama nAme vAdhe Aya, gautama jinazAsana zaNagAra, gautama nAme jayajayakAra." tema ja "maMgala gautama prabhu athavA "paThanti te sUripade ca devAnanda labhate nitarAM krameNa"! jevAM stotrapadomAM A vicAra spaSTa rUpe prakAzamAna che ke gautama nAmamAM sarva prakAranI saphaLatA samAyelI che. zrI indrabhUti gautamanA jIvanamAM eka vizeSatA e paNa hatI ke teo mAna rUpI mAtaMga para savAra thaIne bhagavAna mahAvIra samakSa AvyA hatA. teonuM mAnasa to saMzayothI bhareluM hatuM chatAM teo "huM eka ane advitIya chuM' evA bhAvamAM racyApacyA hatA. bhagavAna mahAvIre potAnAM jJAnarUpI kiraNothI teonI saMzayarUpI jALane nAbUda karI nAkhI, tathA teonA 'ahaMnI ghanaghora ghaTAne vinamratAnI anilalahero vaDe kAyamane mATe nAmazeSa karI nAkhI. "ahaMno nAza thavAthI teomAM vinayabhAva ane saMpUrNa samarpaNabhAvanI sthiti pragADha banI gaI; ane teo paramAtmA mahAvIranA prathama gaNadharapada para pratiSThita thayA. teo jItavA AvyA hatA bhagavAnane, paraMtu teo ja bhagavAna dvArA jitAI gayA! evA jitAI gayA ke teo haMmezane mATe bhagavAnanA ja thaI gayA! parAjita thayA chatAM bhagavAnanA zAsanamAM prathama sthAna prApta karIne teoe potAnI pratiSThA jALavI rAkhI. Ama, teonI hAra paNa adbhuta ja kahevAya ne ! jJAnadhanayukta hovA chatAM paNa zrI indrabhUti gautama vinamratAnuM mUrta rUpa hatA. teoe paramAtmAnI samakSa eka bALaka jevuM vartana karIne, vinamratAthI potAnA pratyeka praznano uttara prApta karyo. parama tAraka paramAtmA zrI mahAvIra devane carama svarUpI mAnavAvALA zrI indrabhUti gautamanA ananya, avihaDa prazasta sneha-rAga paramAtmA pratye ja hatA. e ja kAraNane lIdhe teo mana-vacana-kAyAthI paramAtmAthI eka kSaNavAra paNa alaga rahevAnuM pasaMda karatA nahIM. | divyajJAnI bhagavAna mahAvIra gautamasvAmInA A bhAvane sArI peThe samajatA hatA. kArtika kRSNA trayodazI-jene loko dhanaterasa' tarIke oLakhe che. hakIkatamAM e divase te "dhanyaterasa' thaI
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 633 gaI, kAraNa ke A divase paramAtmA mahAvIra deve sAdi anaMta sthiti pratye prasthAna karavAnI taiyArI karI lIdhI hatI. soLa prahara sudhInI dhArAvAhI dezanAno zubhAraMbha hato. e divase paramAtmA mahAvIra jaLabharyA megho jema jJAnAmRtanI dhArAo varasAvavA lAgyA. mahAprayANa pahelAM paramAtmA adhikAdhika satata dAna devAmAM prayatnazIla hatA. upadezAmRtanuM pAna karIne lokonA manamayUra prasannatA ane parama zAMtithI nRtya karI rahyA hatA. jANe ke kSudhAturane manamAnyuM bhojana maLI rahyuM hatuM, jANe paramAtmA aMdhakAranA gADhA vanamAM prakAzanA puMja prasarAvI rahyA hatA! te divase gautama gaNadhara paNa A jJAnagaMgAmAM potAne nimati karI dhanyatAno anubhava karI rahyA hatA. gautamagotrIya gaNadhara ane anya jIvo paNa svastha ane sthiracitta thaIne A parama pAvana pravAhamAM potAnuM nirmalIkaraNa karI rahyA hatA. rAga chUTyA vinA, snehabaMdhana tUTyA vinA indrabhUtine kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa thavuM asaMbhava hatuM. tethI paramAtmAe ja teono mohabhaMga karavA mATe najIkanA gAmamAM devazamAM nAme brAhmaNane pratibodhita karI AvavAno Adeza Apyo hato. indrabhUti paramAtmAnA eka-eka vacanane prANathI paNa priya tema ja paramAtmAnA Adezane potAnA kSemakuzaLamAM sahAyaka mAnatA hatA. tethI teoe tarata ja tyAMthI prasthAna karyuM. terasanI rAta vItI, caudasano divasa vItI gayo ane rAta paNa vItI gaI. amAsanI savAra paDI. sUryodaya thayo ane te potAnAM sahastra kiraNo vaDe aMdhakArane dUra karIne prANIone navajIvana pradAna karavA lAgyo. prabhu mahAvIranI vANI gaMgAjaLanI jema akhaMDa-asmalita vahI rahI hatI--jANe ke pitAno aMtima upadeza dharmaputrone prApta thaI rahyo hato. sarva pravacana-zravaNamAM tallIna hatA, paNa A tathyathI ajJAta hatA ke paramAtmA zAzvata sthiti tarapha prasthAna karavAnI taiyArI karI cUkyA che, teonuM ane ApaNuM maLavuM have khUba ja ochA samaya mATe che. amAsano sUryAsta thaI gayo. sarva potAnA bhAvomAM tallIna hatA. bhavanI pIDA zamAvavAvALI anupama auSadhi, sevanavidhi sahita, parama bhAvavaidha zrI mahAvIra deva prastuta karI. rahyA hatA. kramazaH kSaNa kSaNa pasAra thaI rahI hatI, jyAre paramAtmA caturdazama guNasthAnaka ArohaNanI prakriyAmAM paripUrNa thaI gayA hatA. zukuladhyAnanI zreNI para ArUDha thavAthI lokAkAza tarapha pragati hatI. licchavI ane mallaka gaNarAjA paNa pauSadhopavAsathI saMvRtta thaI parama pAvana gaMgotrInuM pAna karI rahyA hatA. madhyarAtrie potAno pAlava phelAvyo. je divya prakAza cAre dizAmAM phelAyelo hato te kramazaH gADha aMdhakAramAM parivartita thavA lAgyo. anantoddhAraka sarvaguNasaMpanna paramAtmAe mahAprayANa karyuM. teoe yamarAjanA mukha para evo tamAco coDI dIdho ke te haMmezane mATe emanAthI dUra thaI gayo. bhagavAne mRtyu para vijaya prApta karI lIdho. teo sAcA arthamAM mRtyuMjaya banI gayA. teoe janmanAM mULane ucchedI nAkhyAM. jarA-avasthA kAyama mATe samApta thaI gaI. paramAtmAnA mahAprayANathI sakaLa carAcara loka vyathita thaI gayAM. jaLacara, khecara, bhUcara Adi samagra prANIgaNa paNa paramAtmAnA virahathI zokAkula thaI gayo. devI-devatA, Indra-indrANI, nara-nArI AdinA AgamanathI pAvApurI nagarI khIcokhIca thaI gaI. (0 .
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ 634 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi paramAtmA mahAvIra devanA mahAprayANanI vAta indrabhUti gautame tyAre jANI, jyAre teoe prAtaHkAlIna janarava tathA devavANI sAMbhaLyAM. nirAdhAra bALakanI jema temane pitAno ciraviraha asahya thaI paDyo. teo "vIra ! vIra !'nuM raTaNa karatAM-karatAM bhAna-sAna gumAvI beThA. kSaNavAramAM pharI bhAnamAM AvI, nirmamatva bhAva, vItarAga bhAva AdinA ciMtanamAM lIna thaI gayA. ciMtanasAgaramAM teoe evI UMDI DUbakI lagAvI ke temanA hAthamAM aNamola motI AvI gayuM, pote mohamukta thaI gayA ane kevalajJAna-saMpanna thaI gayA. mahAvIra prabhunI najIka pahoMcavAnuM amogha baLa teoe prApta karI lIdhuM. eka jJAnarUpI sUryanA asta hovAnI sAthe ja, thoDI ja kSaNomAM bIjA jJAnasUryano udaya thaI cUkyo !! sAmAnya rIte mAna jJAnaprAptimAM ane mohamuktimAM avarodharUpa bane che. paraMtu indrabhUti mATe A ja ! AzcaryakAraka ghaTanA banI. teoe mAnane lIdhe jJAna prApta karyuM ane mohamukti sAdhI. daSTimAM parivartana AvavA sAthe ja rUpa-svarUpa-sthiti Adi sarva badalAI jAya che. zrI gautama svAmIjI svayaM saMpUrNatAthI saMpanna banI gayA. bAra varSa sudhI teoe potAnA kevalajJAnanA alaukika prakAzathI vizvane prakAzita karyuM ane parama jJAnanA prakAzane vizvabharamAM phelAvyo. ANAe dhammo, 'samaya goyama mA pamAyae' jevAM paramAtmAnA pAvana vacanone indrabhUti eTalAM AtmasAt karI gayA hatA ke teonI rageragamAM mahAvIravANInI ja jhaMkRti thaI rahI hatI- jANe ke emanuM jIvana ja mahAvIramaya thaI gayuM hatuM ! gautamanA nAmano mahimA gauravapUrNa che. vakhatovakhata aNamo khamAsamaNANe goyamAIzuM mahAmukhINa' padanuM smaraNa tema ja uccAraNa e vAtanuM dhotaka che ke jinazAsanamAM goyama' nAma pote ja prabhAvazALI che. te nidrAdhInanI bhavanidrAne bhagADI mUkanAra che. paramAtmA mahAvIranAM upadeza-pado para najara nAkhatAM ema lAge che ke sthaLe sthaLe gautama ja jANe ke paramAtmAnA zrotA che! "goyamAM, evuM vayAsI' e pramANe paramAtmAe gautamane ja lakSamAM rAkhIne kahyuM che, paNa te sarva janane kalyANakArI nIvaDyuM che. gautame potAnI pratyeka zaMkAnuM samAdhAna mahAvIra pAsethI ja prApta karyuM che. teo labdhisaMpanna hatA, eTale gantavya prati gatizIla thaI zakatA hatA. e ja kAraNe aSTApada mahAtIrtha para pahoMcIne svayaM siddhipadano nizcayAtmaka nirNaya karavAmAM sakSama ane saphaLa thayA che. 'gaNadhara' zabdanI vyAkhyA karatAM zrI malayagiri AcArya jaNAve che : "nuttarajJAnadarzanAlizarmAne gharati ti dhara: | lokottara sthiti pradAyaka ekameva advitIya prajJApaka jJAnadarzanAdi dharmagaNonA dhAraka gaNadhara hoya che. yogaviMzikA nAmanA graMthamAM lakhyuM che : "atyantA jovara zraddhA sthI vratoDanuinA tIrtha kRtvaM zraddhAsamanvitAd gaNadharatvam / ' 'yathArtha vaktAstvAptam' Apta yathArtha vastusthitinA pravaktA hoya che. evA vaktA dvArA daSTa ane pradara vakhtatvamAM saMpUrNa zraddhA rAkhIne tathA sarvadA sarvathA sthiratA dhAraNa karIne anusthita thavAnI pariNatithI pariNata thayelo AtmA gaNadharatva prApta kare che.
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 635 zrI indrabhUti gautamanI bAbatamAM paNa ane anya graMthomAM Thera-Thera puNya smaraNa karavAmAM AvyuM che. pravacana sAroddhAranA AThamA dvAramAM tathA samavAyAMga sUtramAM teonI nimnalikhita vizeSatAo darzAvI che : 'svanAma khyAte mahAvIrasya prathama gaNadhare prathama gaNanAyake prathama ziSye.....' zrI indrabhUti gautama svanAmakhyAta hatA athata teonuM nAma sarvatra prasiddha hatuM. teo bhagavAna || mahAvIranA prathama gaNadhara ane prathama gaNanAyaka hatA tathA teo temanA prathama ziSya paNa hatA. zrI kalpasUtra tema ja zrI vipAkasUtramAM A tathyane spaSTa karatAM lakhyuM che : 'samaNassa bhagavao mahAvIrasya jeThe antavAsI IndabhUI aNagAre goyamasta guNe...' zrI indrabhUti aNagAra zramaNa bhagavAna mahAvIranA jyeSTha antavAsI athAt sauthI moTA | ziSya hatA ane te gautama gotranA hatA. candraprajJapti graMthamAM ullekha che ke, jiNa vIrassakkakArasa paDhamo se IndabhUI yati sAmeNa indabhUI ti goyame vaMdiUNa tiviheNa..." bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadharomAM prathama indrabhUti yati hatA. thereNe IndabhUI bANaui vAsAI savvAucuM pAittA siddha budhe.' vayovRddha, saMyamavRddha tema ja jJAnavRddha zrI indrabhUti gautame 92 varSanI lAMbI umarano upabhoga karIne siddhatva ane vRddhatvane prApta karyo. 'sthavira indrabhUti mahAvIrasya prathama gaNanAyakaH / sa ca gRhasthaparyAya paMcAzatavarSANi, trizachadmasthaparyAya, dvAdazaM kevalIparyAyaM pAlayitvA siddha iti sarvANi dvinavati iti / sthavira indrabhUti bhagavAna mahAvIranA prathama gaNanAyaka hatA. teo pacAsa varSa sudhI gRhastha paryAyamAM, trIsa varSa sudhI chadmastha paryAyamAM ane bAra varSa sudhI kevala payayimAM rahyA. A pramANe bANuM varSa sudhI uttama dehamAM sthita rahyA. A pramANe parama zraddheya, harahaMmeza vaMdanIya tema ja stavanIya paramAtmA zrI vardhamAna- svAmInA prathama gaNadhara zrImad gautamasvAmInA pavitra caritranuM gAna vividha graMthAgamomAM karavAmAM AvyuM che. paramAtmA sAthe to temano janma-janmAMtarathI AtmIya, avicchinna tathA avihaDa snehasaMbaMdha hato. e ja kAraNe saMsAranA mArgamAM vAraMvAra baMnenuM milana thayuM che. potAno sneha- saMbaMdha akSaNa rAkhavAmAM saMpUrNa saphaLatA teone potAnA aMtima bhavamAM ja prApta thaI. prabhue jyAre svasthAna prati prayANa karyuM tyAre te samaye teoe gautamane paNa svasthAnanuM jJAna karAvavA mATe potAnAthI dUra rAkhyA ane temane svasthAnanuM jJAna karAvyuM arthAt te ja pramANe zrI gautamasvAmIjIe kevalajJAna prApta karyuM ane aMte | jatAM sAdi anaMtanI sthitimAM sadA sarvadAne mATe potAnuM sthAna nizcita karI dIdhuM. :: B ERNAMA ....... ... ................. .. . ..
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ 636 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 45 AgamamAM mUla AgamamAM gautama' nAmollekha kyAM kyAM? saMkalanakata : 1. muni zrI dIparatnasAgarajI mahArAja (M.Com.M.Ed) pethaDa maMtrI mAtra bhagavatIsUtra sAMbhaLatAM jyAM gautamanuM nAma AvatuM tyAM eka sonAmahora rAkhI pUjA karatA... mAtra bhagavatI sUtramAM 36 hajAra vakhata goyama nAma AvyuM. 45 AgamomAM kayAM-kayAM gautamasvAmIjInA nAmano ullekha Ave che tenI mahattvanI noMdho saMpAdita karI atre mukAI che. munizrIe khUba parizrama karI yAdI taiyAra karI che. 'hiM nAma haze pAvaliMchA viSe naMti' pramANe nAma letA jaIe ane pApothI mukti meLavatA jaIe. -saMpAdaka namo namo nimmala saNassa AgamomAM gautamasvAmI nAmollekha Agama-saMkhyAbheda - vartamAnakALe zvetAMbara AmnAyamAM mUrtipUjako AgamonI saMkhyA 45nI dazavi che. sthAnakavAsI, terApaMthI vagere 32 AgamonI mAnyatA dharAve che. A jya AgamonA paNa aMga-upAMga evA bheda che. temAM 11 aMga ane 12 upAMga viSe baMne AmnAyomAM samAna mAnyatA pravarte che. paraMtu chedasUtro ane mULasUtro bAbata mAnyatAbheda jovA maLela che. mUrtipUjako chedasUtronI saMkhyA 6 jaNAve che paNa temAMnA zrI mahAnizItha tathA zrI jitakalpasUtra Agamane sthAnakavAsI vagere saMpradAya svIkAratA nathI. e ja rIte mUlasUtromAM AvatuM cothuM "zrI oghaniryukti' sUtra paNa sthAnakavAsI vagere saMpradAyomAM svIkRta nathI. pannAono svIkAra paNa mUrtipUjako ja kare che. A rIte sthAnakavAsI, terApaMthI 32 Agamo mAne che, mUrtipUjako vartamAnakALe 45nI AgamasaMkhyA gaNAve che. A sUcimAM svIkArAyelAM Agamo -ahIM 45 Agamone svIkArIne ja "gautamasvAmInA nAmano kyAM-kyAM ullekha che te zodhavA prayatna karela che. jo ke dazamAMthI ATha payAmAM, cha chedasUtromAMthI, ekAda aMgamAM vagere sthAne prAyaH kyAMya gautamasvAmIno ullekha najare paDela nathI. gautamasvAmI nAmollekha kaI-kaI rIte che? :-"jona' AgamazAstromAM ardhamAgadhI bhASAne kAraNe gautama mATe "yamazabda ja mukhyatayA noMdhAyo che. tema chatAM kyAMka nokhama ke tama zabda paNa jovA maLela che. dareka prakAzanamAM paNa noma zabdamAM samAnatA jovA maLatI nathI. jo ke gotama zabda uparAMta mAtra "rA' karIne paNa mukAyela che.
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 637 'mU' : gaumatamasvAmInA 'phandrabhUti' nAmane lIdhe jyAM-jyAM mU'' ke mUti zabdathI ullekha che, te paNa ahIM gaNatarImAM lai lIdhela che. gautamasvAmInA ullekhanI paddhati :- mukhyatve traNa rIte zrI gautamasvAmIno AgamamAM ullekha joi zakAya che H [1] prAyaH caritra svarUpe : jemAM gautamasvAmInuM caritra athavA to kaMika aMze paNa kathAnaka rUpe varNana AvatuM hoya, jema ke hAla upalabdha evA vavAD, sUrapannati vagere AgamomAM zrI gautamasvAmI kevA hatA tenA dekhAvanuM varNana Ave che. bAramuM aMga dRSTivAva je hAla viccheda gayuM che temAM gaLadhara gajibhAnuoga nAmaka vibhAga hato teno viccheda thatAM gaNadhara viSenI mAhitI AgamamAM anupalabdha thavA lAgI. [2] prasaMgo rUpe : vizeSe karIne vAstavamAM ke thoDe-vatte aMze anya AgamomAM kyAMka-kyAMka prasaMgo rUpe gautamasvAmI jovA maLe che. jema ke gautamasvAmI ane AnaMda zrAvaka, gautamasvAmI-mRgAputra, gautamasvAmI ane tApaso vagere. [3] mAtra nAma svarUpe praznakartA ke saMbodhanamAM : vizeSe karIne A trIjA svarUpe ja gautamasvAmIjI ati prasiddha banyA che. ahIM paNa je noMdha rajU karI che temAM gautamasvAmInA nAmollekhane ja svIkArIne AMkaDA apAyA che. ahIM rajU thayela noMdhapaddhati - 45 ke 32 Agamo vize alaga-alaga prakAzano thayAM che. temanI vRtti-niryukti Adi paNa eka karatAM vadhu prakAzita thai cUkI che. paNa badhAM prakAzanonA sUtrAMko ke pariccheda-kramAMkanomAM sAmya jovA maLatuM nathI. A vAtane lakSamAM rAkhI ahIM adhyayana-zataka-varga-vakSaskAra-prAmRta vagere badhAMmAM samAna rUpe jaNAtA zabdothI ja noMdha levAi che. jema ke zrI AcArAMga, tyAM pratyeka adhyayanamAM gautamasvAmInuM nAma keTalI vakhata che; zrI bhagavatIjI, to pratyeka zatakamAM gautamasvAmIjInuM nAma keTalI vakhata Ave che. A noMdhamAM svIkArAyelI maryAdAo : [1] AgamamAM vamU, mUti, goyama, gogama, gotama ke go. koi paNa zabdano ahIM gautamasvAmI nAmamAM sarakho svIkAra thayo che, alaga-alaga noMdha karI nathI, kema ke judAM-judAM prakAzanomAM paNa eka ja sthAne goyamane badale gautama Adi prayogo jovA maLela che. [2] AgamamAM sUtra, niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti evA pAMca bhedomAMthI ahIM mAtra mULa-sUtromAM gautamasvAmIjInuM nAma kyAM Ave che teTaluM ja saMzodhana karela che. AgamanAM bAkI cAra aMgono sparza karela nathI. [3] ahIM je aMko apAyA che temAM gautamasvAmInuM nAma te-te sthAne keTalI vakhata Ave che tenI kula saMkhyA darzAvI che. A saMkhyAmAM zakya teTalI cokasAi chatAM te-te aMko aMghaje ke Azare ja samajavA. A saMkhyAmAM kaMika nyUnAdhikatA paNa hoi zake, kema ke
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ 638 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gaNatarImAM kyAreka bhUla thavAnI saMbhAvanA rahelI che. keTalAMka prakAzano saMkSipta vAcanA mUke che tyAM amuka ekasarakhA pATho choDI devAyA che, te kyAMka nIva)...thI zarU thatA pATho paNa apAyA che. Ama "nayama' zabdasaMkhyAmAM vadhaghaTa jaNAya che. 11 aMgomAM gautamasvAmIno nAmollekha [1] gAvAra : A prathama aMgasUtra che. temAM be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM nava adhyayana che. bIjA zrutaskaMdhamAM 16 adhyayano che, jemAM chellAM cAra adhyayano cUlikA rUpe che. mULa nAvAra sUtramAM prAyaH kayAMya gautamasvAmInuM nAma jovA maLela nathI. chelle-chelle TUnijAmAM eka sthAne "jayama' saMbodhana jovA maLela che. | [2] sUyADAMga : A sUtramAM be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM 16 adhyayano che, jemAM 1 thI 15 padya svarUpe ja che, paNa zrI gautamasvAmInuM nAma prAyaH kyAMya jovA maLela nathI. bIjA zrutaskaMdhamAM sAta adhyayana che. A sAtamA adhyayanamAM kula 14 sthAne zrI gautamasvAmInuM nAma jovA maLela che. [3] viaa : A trIjA aMgamAM 1 thI 10 sthAno che, jemAM dareka sthAnanI saMkhyA mujaba varNana Ave che. temAM trIjA sthAnamAM 1 vakhata, pAMcamA sthAnamAM 1 vakhata tathA sAtamA sthAnamAM 1 vakhata -e rIte zrI gautamasvAmIno nAmollekha jovA maLela che. [4] samavAyAM : A cothuM aMgasUtra che. temAM samavAya 1,2,3,4.e rIte 100 sudhI ane tethI paNa AgaLa prakIrNa samavAyo che. temAM cheka 67mAM samayamAM prathama zrI gautamasvAmIno ullekha joyo. tyAra pachI pAchaLa-pAchaLanA samavAyo jotAM kula 41 vakhata gautamasvAmInuM nAma jovA maLela che. [5] vi/vivAda unnati : pAMcamuM aMga A baMne nAme prasiddha che. temAM kula 41 zataka che. prAyaH badhA zatakamAM praznottara rUpe "joyama' zabdanuM saMbodhana jovA maLela che. A AgamamAM eTalI badhI vakhata joya zabda Ave che ke saMkhyAnI gaNatarImAM kyAMka ne kayAMka bhUla thaI ja hoya tevI pUrI saMbhAvanA rahe che. chatAM ahIM (1) zatakakrama ane (2) gautamasvAmInA nAmanI saMkhyA Azare jaNAvI che. zataka | | 2 3 4 5 6 7 8 | 9 |10|11| gautamasvAmI nAma 296 87 131 4 15 138151 329 8 28 3] 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 23 24 gau. 105 82 87 38 | 58 | para 83 66 89 | 4 | 1 |162 537)
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 639 40 | 17 za. | 20 | ra7 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 34, 35 | 36 41 gau. | 29 1 | 3 | 5 | 36 6 | ra | 25] 34 18] 1 | zataka 22, 37, 38, 39mAM gautamasvAmIjInuM nAma jovA maLela nathI. [6] nAyAdhammada : A chaThThA aMgamAM be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM 19 adhyayana, bIjA zrutaskaMdhamAM 10 varga che. prathama zrutaskaMdhamAM adhyayana mujaba gautamasvAmInA nAmanI saMkhyA A rIte jovA maLI che ? a. | 1 | 6 | 10 11 | 13] 15 | 10 | zrutaskaMdha bIjAnA prathama adhyayanamAM gautamasvAmInuM nAma nava vakhata Ave che. [] 3vAsavisA : bhagavAna mahAvIranA daza upAsakone AdhAre A Agama gUMthAyela che. temAMnA prathama adhyayanamAM AnaMda zrAvaka sAthenA prasaMgamAM prasaMga rUpe gautamasvAmInuM vistArathI varNana Ave che. daze adhyayanomAM gautamasvAmInuM nAma ane tenI saMkhyA nIcenA koSTakamAM darzAvI che. | a | 1 | 2 5 | 6 | 8 | 9 | 10] gau. | 18 | | | | | | | | dazA : A AgamamAM aMtakata kevaLI banelA mahAna AtmAnAM kathAnako che. te ATha vargamAM vibhAjita thayelI che. koI vargamAM daza, koI vargamAM 13, e rIte alaga-alaga adhyayano che. temAM prathama vargamAM prarthama adhyayanamAM 11 vakhata ane chaThThA adhyayanamAM 1 vakhata gautamasvAmIjInuM nAma najare caDela che. [9] anuttarovarasA : A aMgamAM aMte ArAdhanA karI anuttara vimAnamAM utpanna thanArA ArAdhaka AtmAnAM kathAnako che. navamuM aMga traNa vargomAM vibhAjita thayuM che. prathama vargamAM 10 adhyayana, bIjA vargamAM 13 adhyayana ane trIjA vargamAM 10 adhyayana che. A prathama vargamAM prathama adhyayanamAM 4 vakhata gautamasvAmInuM nAma jovA maLela che. trIjA vargamAM prathama adhyayanamAM 5 vakhata gautamasvAmInuM nAma Ave che, 3 vakhata goyama zabdathI, 2 vakhata DuMmUDuM zabdathI. 10vArAkU : A AgamamAM ghaf (zrava)nA nAmathI pAMca adhyayano ane dharma (saMvara) nAmaka pAMca adhyayano che. A daze adhyayanamAM gautamasvAmIjInuM nAma prAyaH jovA maLela nathI. [11] vivA+suya : agiyAramA aMgamAM paNa be zrutaskaMdha che. prathama suvidhA, bIjuM suvidhA. A baMne zrutaskaMdhamAM paNa 10-10 adhyayano che. prathama zrutaskaMdhanAM 10 adhyayanomAM zrI gautamasvAmIjInuM nAma A rIte che -
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ 640 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi bIjA suvivA vyutaRtvanA prathama adhyayanamAM 6 vakhata gautamasvAmIjInuM nAma jovA maLela che. 12 upAMgomAM zrI gautamasvAmIno nAmollekha [1] uvavA A upAMgasUtramAM adhyayanAdi che nahIM. prAyaH sarva prakAzanomAM sUtroka vibhinna che, tethI kayA adhyayanamAM keTalI saMkhyA che tevo bheda pADI zakAto nathI. samagra 3vavA sUtramAM aMdAje 38 vakhata zrI gautamasvAmIno nAmollekha jovA maLela che. A sUtramAM bhagavAna zrI mahAvIre Apela dhamadizanAmAM be prakAranI dharmaprarUpaNA bAda zrI gautamasvAmIno ullekha jovA maLela che. [2] rAyapAya : A upAMgamAM paNa adhyayanAdi vibhAgo che nahIM. sIdhA sUtrakramAMka ja che, jene keTalAka paricchedakramAMka paNa kahe che. temAM alaga-alaga prakAzanomAM kamavibhinnatAne kAraNe ahIM sIdhI ja saMkhyA Apela che. mAtra samaja pUratA vibhAga dazavIe to- (1) AraMbhamAM, pradezI rAjA "sUyabhideva' tarIke utpanna thayA te varNana cAle che. (2) pachI pradezI rAjAnuM mULa kathAnaka, samAdhimaraNanI vAta cAle che. AvA be vibhAga thakI gautamasvAmIjIno nAmollekha karIe to-prathama vibhAgamAM Azare 15 vakhata, bIjA vibhAgamAM Azare 7 vakhata, ema kula 22 vakhata zrI gautamasvAmIjInuM nAma Ave che. [3] nIvALIvAmagama : A upAMgamAM kula nava pratipatti che, jeno ardhamAgadhImAM parivarDa ke pavittI zabdathI ullekha che. A nave pratipattimAM zrI gautamasvAmIjInA nAmollekhanI aMdAjI saMkhyA A rIte che - AThamI pratipattimAM prAyaH kayAMya gautamasvAmIjInuM nAma jovA maLela nathI. [4] pannavaUI : A upAMgamAM 36 pada che. tethI pratyeka padamAM zrI gautamasvAmIjIno nAmollekha kaI rIte che te ahIM dazarvila che. zrI bhagavatIjI jema uttama tAttvika zAstra manAya che tema zrI pannavaNA paNa tevuM ja uttama tAttvika zAstra che, arthAt dravyAnuyogathI sabhara che. kau. 2 | 61 | 91 | 295 159 108 29 | 11 | 21| 49 | 58 | 22 gau. 24] 12 109 114 122 4 | 51 88 | 94|11813]
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 641 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 gau. | 4 | 8 | 5 |1% 18 | 25 | 4 | 5 | 29] 18 | 20 | 81 | [5] MvhIpannatti : A upAMgamAM kula 17 vavavAra che. keTalAMka varavAromAM zrI gautamasvAmIjInuM nAma Ave che, teno saMkhyA-ullekha atre karela che. jena-bhUgoLane lagatuM kahI zakAya. tevuM A Agama che. prathama dvIpa evA jaMbUdvIpanI savistara caca ahIM thayelI che. | gau. 25 40 3 1rara rara 185 anya vasthAmAM gautamasvAmIjInuM nAma prAyaH kayAMya jovA maLela nathI. [6] sUrapati : A upAMgamAM kula 20 pAhuDa (prAbhRta) che. dareka pAhuDamAM paNa pAhupAhuDa priAbhRta-prAkRta] che. tyAra pachI gadya-padyanA sUtrakramAMkano che. ahIM pAduka-paduDa sudhIno vibhAga svIkArI zrI gautamasvAmInuM nAma kayAM-kyAM Ave che tenI saMkhyA noMdhI che. jaina-khagoLanA vizeSa varNanayukta A graMtha che. pAduka-1nuM pAduka-pAduka-1 : sAmAnya paricaya sAthe gautamasvAmInuM nAma | 1 vakhata Ave che. pAduka-10 nA paduDa-pATuDa-16mAM gautamanuM nAma saMbodhana rUpe Ave che. | [7] caMpannatti sUrapannatti ane caMdrapannattimAM prAraMbhanA ati alpa taphAvatane bAda karatAM samagra AgamamAM koI vizeSa taphAvata nathI. baMne upAMganA mULapATha alaga-alaga maLe che. baMne upAMgonI pU. malayagirijI racita vibhinna TIkA maLe che. chatAM caMdrapannattinI [2049, mA. va. 7] Aja paryata pU. malayagirijI racita mudrita TIkA jovA maLela nathI. mULa sUtrapATha paNa dareka prakAzake prakAzita karela nathI. mAtra taphAvatanI noMdha ja karI dIdhI che. tethI amane to ahIM paNa mAtra be sthAne ja gautamasvAmIjIno ullekha maLela che. [8] nirayAtiyA [khriyA] : A upAMgamAM daza adhyayana che, jemAM vistArathI varNana to mAtra prathama adhyayanamAM ja che. bAkInAM 2 thI 10 adhyayana ati saMkSipta rUpe ApelAM che. A upAMgamAM prathama adhyayanamAM cha vakhata gautamasvAmInuM nAma jovA maLela che. khAsa karIne kAlakumAranI utpatti, callaNAno dohada, kAlakumAranuM maraNa-tyAM goyama zabda jovA maLela che. [9] rupUDiMsiyA : A upAMgamAM 10 adhyayana che, jemAM adhyayana 3 thI 10 to sAmAnya ullekhavALA ja che. prathama be adhyayana kaMIka vistArathI che. prathama "pA' nAmanA adhyayanamAM chelle-chelle gautamasvAmIjInA nAmano ullekha be vakhata thayo che. [10] puSyi : A upAMgamAM 10 adhyayano che, jemAM adhyayana 3-4 kaMIka vistArayukta che. adhyayana 1-2-5-6 khUba nAnAM che, jyAre 7 thI 10 to ullekha mAtra jevAM ja che. A | adhyayanomAM gautamasvAmIjInuM nAma A rIte che -
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ 642 1 [ mahAmaNi ciMtAmaNi | gau| 5 | 4 | 7 | 4 | - A upAMgamAM prathama adhyayana vistArathI che. bAkInAM 2 thI 10 adhyayanomAM ullekha nAmamAtra che. A prathama siri adhyayanamAM traNa vakhata saMbodhana rUpe golama zabdano ullekha che. [12] vaSyivasA : A upAMgamAM prAyaH kyAMya gautamasvAmIno ullekha jovA maLato nathI. cAra mUlasUtromAM gautamasvAmIno nAmollekha [1] kAvaya : A mUlasUtramAM cha adhyayana che. sAmAyika, cauvisatthao vagere. A mULa cha adhyayanomAM kyAMya gautamasvAmInuM nAma prAyaH jovA maLela nathI. je prakAzanomAM niryukti ke bhASyanI gAthA sAthe mAvazyaka sUtra chapAyuM che, te prakAzanone ahIM lakSamAM lIdhAM nathI. zrI mAvatInImAM AvatA paccakakhANanA bhedo ke jeno samAveza sAvasiya sUtramAM chellA adhyayanamAM thayo che ane prAyaH badhAM prakAzanoe saMgRhIta karyo che, temAM zrI gautamasvAmIjInuM nAma sAta vakhata Ave che. [2] uttarayALi : A mULasUtra 36 adhyayanonuM baneluM che, jemAM adhyayana 2 no prAraMbha, adhyayana 16 aDadhuM ane adhyayana 28 saMpUrNa gadya che. bAkI vizeSa karIne A Agama padyAtmaka ja che. padyakramAMkana lagabhaga badhe sAmya dharAve che. 36 adhyayanomAM mAtra cAra adhyayanomAM ja gautamasvAmIjInuM nAma jovA maLela che. | adhyayana | 1018) rara) ra3] gau. svA. saMkhyA | 37] 1 | 1 |55] [3] tavethAniya : 10 adhyayano ane 2 cUlikAothI yukta evA A mULasUtramAM gautamasvAmInuM nAma prAyaH kyAMya jovA maLatuM nathI. [] monkRtti : gAthAbaddha evA A niyukti sUtramAM gautamasvAmIno nAmollekha prAyaH thayo nathI. cha chedasUtromAM gautamasvAmIno nAmollekha vartamAnakALe 1. nisIdasuttama (nizIthasUtra), 2. rasAsu vaMda, 3. vRhat va4surtha, 4. vahIrasurya, 5. nIyaqsurya ane 6. mahAnisIhaM-A cha chedasUtro prasiddha che. temAM prathama pAMca chedasUtromAM prAyaH kyAMya paNa gautamasvAmIjIno nAmollekha thayo hoya tevuM jaNAtuM nathI. paNa mahAnisIda (mahAnizitha) sUtramAM gautamasvAmIjInuM nAma jovA maLela che. A chedasUtramAM be prakAzano jovAmAM AvyAM. 1. kAmaratnamaMtUSA, 2. gAmasusidhu. prathama prakAzana lAMbA pAnA rUpe che; bIjuM prakAzana hastalikhita jherokSa jevuM che. zakya teTalI cokasAI chatAM ahIM ApelA aMkomAM bhUlo hovAnI pUrNa saMbhAvanA che, je vAta AgamasudhAsiMdhu najare jonArane turaMta pratIta thaze.
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 2 31 3 4 5 16 21 69 35341 6 7 . 43 [ 643 adhyayana 1 zauyama zabda saMkhyA 16 naMdI-anuyogamAM gautamasvAmIno nAmollekha [1] naMddI : lagabhaga 700 zloka dharAvatA evA A AgamamAM sUtrakramAMkana ja che. tethI dareka prakAzanamAM asamAna kramasaMkhyA jovA maLe che. AraMbhamAM gherAvatI che. tyAM Avato goyama zabda gautamasvAmI mATe vaparAyela nathI. sUtra 23mAM goyama zabdathI gautamasvAmIjInuM saMbodhana che. tyAM kula nava vakhata gautamasvAmInA nAmano ullekha thayo che. chelle-chelle nALuM paMcavivALA sUtramAM be vakhata gautamasvAmInuM nAma che. [2] anugoLavAra : A AgamamAM paNa adhyayanAdi vibhAga jovA maLatA nathI, paNa judAM-judAM sUtromAM gaNatAM prAyaH 43 sthAne gautamasvAmIno ullekha che. 10 payajJAmAM gautamasvAmIno nAmollekha payAnI saMkhyA ane nAma viSe matabheda pravarte che. chatAM jyAM 45 AgamanI gaNanA thAya che tyAM-tyAM payajJAnI saMkhyA 10nI muka22 thayelI ja che. e vAta viSe kyAMya saMdigdhatA pravartatI nathI. sthAnakavAsI, terApaMthI Adi saMpradAyomAM to payajJAno svIkAra ja thayo nathI. tethI temanAM maMtavyo vicAravAnAM rahetAM nathI. ApaNe tyAM paNa daza payatrAmAM keTalAka 'gacchAcAra payatro' svIkAre che, keTalAka 'caMdA vijaya payo' svIkAre che. ahIM to bALamaratnamaMjUSA ke payA saMgraha-bALamovaya samitine lakSamAM lai noMdha rajU karelI che. daza payatrAnAM nAmo A rIte che-1. vaDasaraLa, 2. bAra padmavavALa, 3.mahApadmavavALa, 4.mata paribbA, pa.taMdutavaiyALiya, '6.saMthAra5, 7. cAvAra, 8. naLivijJA, 9, vaivithaya ane 10. maraLasamAhi. A daza payajJAmAM taMluna veyAniya ane macchAvAra e sivAyanA ATha payajJAmAM gautamasvAmInuM nAma prAyaH kyAMya jaNAyuM nathI. saMkula veyAziyamAM 17 vakhata ane rAcchAvAra vaLAmAM 19 vakhata zrI gautamasvAmIno nAmollekha thayelo che. * A rIte 45 AgamomAM gautamasvAmInuM nAma kyAM ane keTalI vakhata Ave che tenI sAmAnya gaNatarI karI prakAza pADela che. saMpUrNa cokasAi mATe to koi paNa eka prakAzanane sAdyaMta tapAsI ane te prakAzana pUratI ja aMtima aMkagaNanA karI zakAya. bIjuM, atre mULa AgamapATha lIdhA che, te rIte vRtti-cUrNi-bhASya-niryukti parathI paNa gaNanA thai zake. ahIM to mAtra zrI gautamasvAmIjI AgamagraMthomAM kai rIte chavAyelA che te bAbatane ja AzrIne avalokana rajU karela che. A gautama gaNadharanuM 45 Agama (mUla)mAM raheluM nAmanidarzana saMzodhakane upayogI banaze tema ja vRtti vageremAMthI tAravavAmAM madadarUpa banaze.
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ 644 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kavi-jana-hRdayamAM UchaLatA bhaktirasantaraMgonA adhiSThAtA guru gautamasvAmI -2 pU. AcAryazrI zIlacaMdrasUrijI mahArAja prabhu vIranA ananya kRpApAtra hatA. jemanA aMgUThe amRtano bhaMDAra bharyo hato... bhagavatIsUtra sAMbhaLatAM 36 hajAra vAra jemanuM nAma AvatAM pethaDa maMtrIe teTalI ja sonAmahorothI pUjana karyuM hatuM, je kavi-jana-hRdayamAM UchaLatA bhaktirasataraMgonA adhiSThAtA hatA, evA bhagavAna gautamasvAmInuM zabdacitra sAhityanA sathavAre atre ApyuM che vidvAna AcAryazrIe! koI paNa viSaya para pU. AcAryazrInI abhivyakti asarakAraka ane marmasparzI rahI che. pravartamAna prazno ane samasyAone vicAravAnI, samajavAnI, mUlavavAnI ane sulajhAvavAnI temanI dRSTi vyApaka, vedhaka ane sacoTa hoya che. pU. zAsanasamrATu zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanI jIvanakathA AlekhavAnuM maMgaLa kArya pUjyazrInA hAthe thayuM hatuM. A lekha nirAMte vAMcajo ane vadhArajo bahumAna-bhAva. -saMpAdaka bhAratIya janasamAja ghaNA prAcIna kALathI bhaktitattvane varelo che. bhakti e jANe eno jIvana-dhabakAra che. bhakti vinAnuM jIvana bhAratIya mAnavane mana, mIThA vagaranI dALa samuM che. bhaktinA A lAvaNyamaya tattvanI bheTa bhAratIya mAnavane AryonI dharmasaMskRti taraphathI maLI che, ema kahI zakAya ane eTale ja Arya saMskRtinuM maulika sauMdarya bhAratanA bhakti-utsavomAM muktapaNe nIkharatuM jovA maLe che. e bhaktimAM jyAre zraddhAnuM tattva bhaLe che tyAre to e bhakti sAkaranA mizraNavALA gAyanA zeDakaDhA dUdha jevI mIThI lAge che. bhakti ane zraddhAnuM subhaga mizraNa, mAtra bhakti karanArane ja nahIM, paNa ene jonAra ane mANanArane paNa ghaDIbhara DolAvI jAya che. sAmAnya rIte, jeTalo kALa AryasaMskRtino teTalo ja kALa A "bhaktitattvano paNa mAnavo joie. jana-paribhASAno kAlpanika upayoga karIe to "bhakti ane saMskRti' Arya-mAnavanA sahabhAvI payayo che. alabatta, kALabhede e baMnenI mAtrAmAM vadhaghaTa thaI hovAnuM inkArI na zakAya. ahIM bahu dUranI vAta nahIM karIe; paNa, AjanA itihAsavido kahe che ke jyArathI puSTimArga astitvamAM Avyo tyArathI eTale ke chellAM 500 varSamAM, jana-samAjamAM bhaktinuM eka jozInuM mojuM pharI vaLyuM, ane uttarottara vadhatuM ja rahyuM. bhAratanA vividha saMpradAyo paNa enI asarathI bAkAta na rahyA, to kavinI kavitAmAM
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 645 paNa Aja sudhI sauMdarya to hatuM ja, have temAM bhaktino praveza thayo. alabatta vizeSapaNe, jo bhASA kavitAnuM vAhana hatI, to kavitA bhaktinuM vAhana banI. bhakti jema-jema kAThuM kADhatI gai tema-tema teNe navA-navA viSayo para potAnI pasaMdagI utAravA mAMDI. ane e sAthe ja, sthaLa, kALa tema ja bhASAnA sImADA oLaMgIne, kavinI kavitAnA mAdhyame, prAcIna-arvAcIna janamAnya ane rASTramAnya mahApuruSo tathA dharmapuruSonAM jIvana-kavananuM zraddhAbharyuM bhaktigAna savizeSa AraMbhAyuM. enA phalasvarUpe premAnaMda ne zAmaLa jevA aneka bhakta AkhyAnakAronI bheTa bhAratane maLI. jyAre samagra dharma-samAja bhaktinA mahimAmAM nahAto hoya tyAre, samakAlIna jainasamAja' temAMthI kai rIte nirlepa rahI zake ? jenI pAse sAttvika bhaktino umadA ane Agavo paraMparAprApta vAraso che tevA e samAjamAM paNa aneka bhaktakavio pAkyA ane bahAra AvyA. emanAM kAvyo--jenA vividha prakAro che-mAMnI bhaktine, zabda ane arthanA alaMkAro, prasAda-oja-mAdhurya vagere guNo, uttama koTinI geyatA, navarasa jharatI bAnI, A badhuM to maLyuM ja; paNa e uparAMta be vAnAM evAM maLyAM ke je emanAM kAvyone e dvArA e kavione janasAdhAraNanA haiyAmAM cirasthAyI banAvavAmAM kAmayAba nIvaDyAM. e be vAnAM te A H 1. lokabhASA, je sAmAnya-abhaNa mAnavI paNa samajI zake ane hoMzabhera gAi zake, 2. lokone priya evA pracalita DhALomAM, prasiddha tema ja prabhAvaka dharmapuruSonI (kyAreka anya itihAsa-puruSonI paNa) ane dharmatIrthonI stuti, temanI jIvanaghaTanAonuM varNana tema ja dharmopadeza. hA, e jaina kavionA kAvyaviSayo mukhyatve A rahetA. kema ke mahadaMze e kavio jaina munio hatA. keTalAka gRhastha kavio paNa thayA, paNa teo paNa mukhyatve A ja viSayone vaLagI rahyA hoya evuM lAge che, ane A vastu asvAbhAvika ke anucita paNa nathI. paMdaramA saikAthI mAMDIne aDhAramA saikA sudhInA gALAmAM kavi zrI lAvaNyasamaya, zrI samayasuMdara, zrI jinaharSa, zrI udayaratna vAcaka, vagere sAdhu kavio tema ja depALa ane RSabhadAsa vagere zrAvaka kavio thayA, te badhAno gujarAtI sAhityamAM jeTalo noMdhapAtra phALo gaNAya che, teTalo ja phALo jana-hRdayanA ciraMtana bhaktirasane samRddha ane puSTa banAvavAmAM paNa che, e svIkAravuM joie. upara kahyuM tema, jaina kavionI kavitAno eka viSaya--kAraNa ke te janahRdayanI bhaktinoviSaya hato--jainadharmanA mahAna puruSonuM stavana tema ja caritracitraNa' hato. AmAM bhagavAna AdinAtha, pArzvanAtha, mahAvIrasvAmI vagere tIrthaMkarono, anya mahAna AcAryono ane mahAna dharmaprabhAvaka gRhasthono jema samAveza thayo che, te ja rIte, balke kyAreka to tethIye adakerA bhaktibhAvapuraHsara, bhagavAna gautamasvAmIno paNa samAveza thayo che. jainasaMghamAM--jaina janasamAjamAM, gautamasvAmInuM sthAna anokhuM che ane emanuM AkarSaNa paNa apUrva che. AnuM kAraNa emanA puNyabaLano prakarSa hoya ema samajAya che. bhagavAna mahAvIranA gaNadhara hatA. dareka tIrthaMkaronA gaNadharonI zakti, labdhio ane jJAna samAna hoya che. mATe to zAstromAM gaNadharo mATe 'savvasva sannivADyA' evuM vizeSaNa prayojAyuM che. Ama chatAM, bIjA koi tIrthaMkaranA
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ 646 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi koi paNa gaNadhara karatAM vadhu khyAti, yaza ane stuti-pUjA, gautamasvAmInI thatI jovA maLe che. jo ke dareka tIrthaMkaronA dharmazAsanamAM temanA gaNadharonI khyAti ane mahattA hoya che ja, tethI bhagavAna mahAvIranA dharmazAsanamAM temanA pramukha gaNadhara tarIke gautamasvAmInI mahattA hoya e svAbhAvika che. to paNa, bhagavAna mahAvIranuM zAsana pravartamAna chatAM bhagavAna RSabhadeva ane bhagavAna pArzvanAthano mahimA to Aje janahRdayamAM asAdhAraNa rUpamAM sauthI vadhAre che - jovA maLe che, tevo mahimA e badhA tIrthaMkaronA gaNadharono atyAre jovA maLato nathI. vaLI, bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadhara jJAna, 'labdhi vagerenI dRSTie samakakSa hovA chatAM ane emanA aMtima gaNadhara to sauthI nAnI vayanA, dIkSA lIdhI tyAre phakta soLa ja varSanA hovA chatAM, e badhAmAM satizAyI mahimA--alabatta, janahRdayamAM--gautamasvAmIno ja che. mATe ja to teo anaMtalabdhinidhAna gautamasvAmI tarIke vikhyAta che. emano mahimA jainazAsanamAM keTalo ne kevo che e jovA mATe ApaNe jarA vigatomAM UtarIe H 1. jaina AcAryone AcAryapadavInA pratIka-rUpe apAtA sUrimaMtranuM kendrabiMdu bhagavAna gautamasvAmI che. 2. ethIye AgaLa vadhIne bhagavAna mahAvIranA dharmazAsane to jaino mATe parama upAsya evA vIzasthAnaka pada paikI paMdaramA pada tarIke goyamapadanI pratiSThA karI che. vIzasthAnakanAM anya ogaNIsa padonI jema ja A goyamapadanI vizuddha ArAdhanA karanAra AtmA mATe tIrthaMkara banavAnI pUrI zakyatAo che. A vAta vicArIe to gautama gaNadharanI mahAmahimatA samajAyA vinA na rahe. bhagavAna tIrthaMkara to rAgadveSathI sarvathA mukta hoya che, eTale mahAvIra prabhu to gautama gaNadhara pratye paNa vItarAga ja hatA, chatAM emanA ciratranuM avalokana karIe to gautama gaNadhara, bhagavAnanA ananya kRpApAtra hatA evI chApa ApaNA manamAM UpasyA vinA na ja rahe. jaina AgamomAM paNa agaNita sthaLoe bhagavAna mahAvIranA mukhe uccArAto 'goyama' zabda jovA maLe che. are ! mAMDavagaDhanA jaina maMtrI pethaDazAhe to, potAnA guru AcArya zrI dharmaghoSasUrIzvarajI mahArAje jyAre vyAkhyAnamAM zrI bhagavatIsUtra vAMcavuM zarU karyuM, tyAre temAM jyAre-jyAre 'goyama'! pada Ave tyAre-tyAre eka sonAmahora mUkIne pUjA karI. e rIte samagra bhagavatI sUtramAM 36000 (chatrIsa hajAra) vAra e pada AvatAM temaNe teTalI vAra eka-eka (kula 36000) sonAmahora vaDe pUjA karI. 4. vaLI, potAnA guru bhagavAna mahAvIradeva pratyeno temano avihaDa ane anuttara anurAga dAkhalArUpa manAya che. Aje paNa koi ananya gurubhakta ziSyane joine loko kahe che ke Amane joine gautamasvAmI yAda Ave che'. pa. A badhuM chatAM, janahRdayamAM to emanI pratiSThA 'guru gautama' tarIke ja che. vastutaH 'guru gautama' e gurupadanuM pratIka che; evuM pratIka, je gurupadanA garavA rUpanAM navalAM darzana karAve. gautama gaNadharano mahimA samajavA mATe ATalI vigato pUratI che ane emanA parama saubhAgyanI sUcaka che.
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 647 janahRdayamAM AvuM asAdhAraNa sthAna-mAna pAmanAra AvA mahimAvaMtA dharmapuruSane potAnI kavitAno viSaya banAvavAnuM kavio kema bhUle bhalA? Aje 25002500 varSothI kavio emanI stavanA ane varNanA karatA rahyA che ane chatAM emanI kavitA thAkI-kaMTALI nathI, kavihRdayamAM jAgelI ne jAmelI gautamabhaktimAM oTa nathI AvI, emAM to uttarottara bharatI ja cAlu rahI che. ane kavihRdaya jo na thAke to janahRdayano ullAsa to zuM karamAya? eka-eka jaina bALakane paNa kaMThe ramato aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra, te guru goyama samarIe, vAMchita phaLa dAtAra." A deharo, janahRdayamAM paDelA guru gautamanA avicaLa sthAnanI gavAhI pUre che. are, eka kavie to guru gautamane paramAtmAnA vajIrapade sthApI dIdhA che. e kahe che : vIra vajIra vaDo aNagAra, cauda sahasa muni ziradAra; japatAM nAma hoya jayakAra, jayo jayo gautama gaNadhAra.." ane vAta paNa sAcI che. bhagavAna mahAvIra jo jainazAsananA sulatAna hoya to guru gautamane emanuM vajIrapada ja araze. prAcIna AcAryoe guru gautamane saMskRta ne prAkRta bhASAomAM stuti-stotrAdi dvArA, to arvAcIna kavioe apabhraMzathI mAMDIne uttarottara vikAsa pAmanArI gujarAtI-hiMdI vagere bhASAomAM stuti, stavana, stotra, sajhAya (svAdhyAya), gahulI, rAsa, saMdhi vagere aneka svarUpanI kavitAo dvArA stavyA che, ne Aje paNa teo stavI rahyA che. Aje ApaNe jene bihAra prAMta tarIke oLakhIe chIe, te e jamAnAmAM magadha deza kahevAto hato. e magadha dezanA gobara nAme eka nAnakaDA gAmamAM AjathI 2583 varSa pahelAM ane bhagavAna mahAvIranA janma karatAM ATha varSa pahelAM, guru gautamano janma thayo hato. pitAnuM nAma vasubhUti, mAtAnuM nAma pRthvI, gautama emanuM gotra. emanuM mULa nAma indrabhUti. uMmaralAyaka thatAM teo vaidika dharmazAstronuM adhyayana karIne medhAvI vidvAna tarIke nAmanA kADhe che. deza-dezAvaranA vAdIone zAstrArthamAM jItI laIne ajeya vAdI bane che. AkhAye magadha dezamAM e advitIya vaidika AcArya gaNAya che. potAnAM yajJayAgAdi kamoMmAM emanuM sAMnnidhya meLavavA brAhmaNomAM paDApaDI thAya che. potAnI pacAsa varSanI uMmare teo apApApurI (pAvApurI)mAM thaI rahelA eka mahAyajJamAM variSTha AcArya tarIke bhAga laI rahyA che, sAthe temanA be nAnA bhAio agnibhUti ane vAyubhUti uparAMta anya ATha diggaja paMDito paNa che. e yajJa cAlu che te ja vakhate bhagavAna mahAvIra sarvajJa banIne te nagarImAM padhAre che. emane sarvajJa kahevAtA jANIne indrabhUtinuM abhimAna ghavAya che, ne teo zAstrArtha mATe bhagavAna pAse pahoMce che. tyAM bhagavAna emane pratibodhIne potAnA prathama paTTaziSya-gaNadhara tarIke sthApe
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ 648 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi che. A pachI trIsa varSa sudhI teo akhaMDa prabhusevA kare che. emano prabhu pratino ajoDa anurAga, emane kevaLajJAna meLavavAmAM avarodhaka bane che. AthI emane vAraMvAra aphasosa thAya che ke badhAne kevaLajJAna maLe te mane ja nahIM! paNa bhagavAna emane khAtarI Ape che ke gautama! tane ya kevaLajJAna maLaze ja. ane bhagavAnanA nivaNa pachI tarata ja emane kevaLajJAna prApta thAya che. bAra varSa kevaLajJAnI tarIke vicArIne kula 92 varSanuM AyuSya paripUrNa karIne teo nivaNipadanA adhikArI bane che. 5. pU A zrI. meruprabhasUrijI ma. sA.nI preraka nizrAmAM zrI gautamasvAmInI mUrtipratiSThAo A pramANe susaMpanna thaI. zrI AdIzvarajI derAsara, pAyadhUnI-muMbaI siM. 2032] oDhava-amadAvAda siM 2042] zrI sosAyaTI-pratApanagara vaDodarA siM. 201] motIza zeTha derAsara-bhAyakhalA, muMbaI [2043] zAstrInagara-bhAvanagara siM. 2037] A uparAMta dAdAsAheba, bhAvanagara, kRSNanagara-bhAvanagara ane sihora Adio zrI anaMtalampinidhAna zrI gautamasvAmI gurumaMdira sAMgalI (mahArASTra) pratiSThA : | vIra saMvata 2551, vikramasaMvata 2051 jeTha suda 12, zanivAra tArIkha 10-6-1995 pratiSThApaka : sva, 5, 5, vyApavizArada vardhamAnataponidhi AcAryabhagavatta zrImad vijaya bhuvanabhAnusarIzvarajI mahArAjAnA ziSyarana sva. 5. 5, sahajAnaMdI AcArya bhagavAna zrImad vijaya dharmajitasurIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna 5. 5, sarimaMtranI pAMca vAra ArAdhanA karanArA AcArya bhagavatta zrImad vijaya jayazekharasUrIzvarajI mahArAjA.
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] gaNadhara' zabdanA artho tathA gaNadhara paraMparA H udbhava ane vikAsa --pro. kavina zAha 24 tIrthaMkaronA gaNadharo paikI AdinAtha prabhunA puMDarIkasvAmIjInuM mahimAgAna stavana caityavaMdana rUpe atre ApeluM che. zatruMjaya mAhAtmyanA AdhAre 1444 gaNadharonAM pagalAM sAthe zAMtinAtha ane prabhu vIranA gaNadhara gautamasvAmIjInA jIvana para prakAza pADatI mAhitI alpAMze atre prastuta che. [ 649 pro. kavinabhAi zAhanuM jaina saMdarbha sAhityamAM AgavuM pradAna rahyuM che. dakSiNa gujarAtamAM zrIsaMghoe temanuM prasaMgopAtta jAhera sanmAna karyuM che. A graMthayojanAmAM paNa temano bahumUlya phALo rahyo che. -saMpAdaka ra "gaNadhara eTale anuttara zAnadarzanAdidharmaLa dhArayati ti gaLadhara:" anuttara jJAna, darzana Adi dharma gaNane dhAraNa kare te gaNadhara kahevAya che. prathama dRSTie uparokta artha vyutpattithI niSpanna thAya che paNa gaNadhara zabda e rahasyamaya arthavAcaka che. bhagavAnanA mukhethI mAtra tripadI sAMbhaLIne aMtaramuhUrtamAM dvAdazAMgInI racanA karavI e ja emanA anaMta jJAna-darzananuM ghotaka banIne gaNadhara nAmanI sArthakatA siddha kare che. bhagavAna cAritra aMgIkAra karIne jJAna-dhyAna ane tapathI karma khapAvIne kevaLajJAnanI prApti kare che. AvuM paramotkRSTa jJAna prApta thayA pachI indra mahArAjA anya devonI sahAyathI samavasaraNanI racanA kare che jemAM besIne bhagavAna upadeza dezanA Ape che. bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne pratibodha pAmelA bhavyAtmAo cAritra aMgIkAra kare che. temAM agresara munio ke jeoe gaNadha2pada prApta karyuM che teo tripadInA zravaNa bAda dvAdazAMgInI racanA kare che. pratyeka tIrthaMkaranA samayamAM A krama hoya che. gaNadharapade sthApanA karatI vakhate prabhu sugaMdhI cUrNamizrita vAsakSepa gaNadharonA mastaka para nAkhe che. indra paNa A prasaMge cUrNavRSTi kare che. A prasaMganuM varNana zabdomAM zuM karavuM? puNyAtmAo bhagavAnanA zAsananA sukAnI banIne ratnatrayInI lhANa karIne mokSaprApti mATeno rAjamArga batAve che. bhagavAnanA gaNadharonI saMkhyA nizcita nathI. RSabhadeva bhagavAnanA 84 gaNadhara che, jyAre mahAvIrasvAmInA 11 che. triSaSThi zalAkA puruSa ciratramAM 24 bhagavAnanA caritranI vigato che temAM 23-24 bhagavAna sivAya anya gaNadharonI saMkhyAno ullekha mukhya gaNadharanA nAmathI che, paNa bAkInA gaNadhara-nAmano ullekha nathI.
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ 650 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi "atyaM bhAsai arahA, suttaM gathaMti gaNaharA niuNA / sAsaNassa hiyaTThAe, tao sutaM pakttai // " zlokArdha : arihaMto artha (mAtra) kahe che, nahIM ke dvAdazAMgI rUpa zrata, gaNadharo sUtra dvAdazAMgarUpa nipuNa eTale sUkSmArtha prarUpaka. A zloka dvArA, gaNadharo dvAdazAMgInI racanA kare che teno ullekha prApta thAya che. zrI tIrthaMkara devo pUrvanA trIjA bhave vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA dvArA ane "savi jIva karuM zAsanarasI" AvI utkaTa bhAvanA dvArA nAmakarmanI nikAcanA kare che. tIrthakara nAmakarma jo ke pUrvanA trIjA bhava pahelAM paNa ghaNAne baMdhAya che, chatAM te bAMdheluM nAmakarma zrI kamalaprabha nAmanA AcAryanI jema tUTI paNa jAya che. paNa pUrvanA trIjA bhave tIrthaMkara nAmakarma nikAcita baMdhAya che, tenA paripAka rUpe zAsananA hitArthe sarva jIvonI kalyANanI kAmanAe zAsananI tIrthanI sthApanA kare che. zrI tIrthaMkara devo arthathI prarUpaNA kare che, tene zravaNa karIne gaNadhara bhagavaMto potAnI bhASAmAM gUMthe che, tene sUtra kahevAmAM Ave che. pratyeka tIrthaMkaranA pratyeka gaNadhara aMtarmuhUrtamAM tripadI zravaNa karI dvAdazAMgInI racanA kare che. je tIrthakaranA jeTalA gaNadharo hoya che, teTalI dvAdazAMgI racAya che. zrI RSabhadeva bhagavAnanA 84 gaNadharo hatA, to temanI 84 dvAdazAMgI hatI. bhagavAna mahAvIra devanA agiyAra gaNadharo hatA, tethI agiyAra dvAdazAMgI hatI. saunI bhASA-gUMthaNI judA-judA zabdomAM hoya che, paNa arthathI to ekasarakhI hoya che, temAM lezamAtra judAI ke bhinnatA nathI hotI. paNa mahAvIra svAmInA zrI acala ane zrI aMkapita tathA zrI metArya ane zrI prabhAsa--A babbe gaNadharonI racanA zabdathI paNa bhinna na hatI, e eka vizeSatA che. gaNadhara bhagavaMto pUrve gaNadhara nAmakarma upArjIne AvelA hoya che, jethI emAM evI uttama yogyatA prApta thAya che ke prabhano hasta temanA mastaka para paDatAM, jema cAvI dvArA UghaDe tema aMtamuhUrtamAM teo dvAdazAMgInI racanA karI zake che. zrI bAlacaMdrasUrie snAtasyA stutinI racanA karI che. tenI trIjI gAthAmAM zrutajJAnanI stuti karavAmAM AvI che, temAM gaNadhara paraMparAno ullekha prApta thAya che. "ahata nA mukhamAMthI nIkaLela, gaNadhara-racita, dvAdaza aMgarUpa, vizAla, citra, bahu-arthathI yukta, buddhivALA munigaNoe dhAraNa karela, mokSanA mukhya dvAra-samuM, vrata ane cAritranA phaLavALuM, zeya bhAvone pradarzita karavAmAM) pradIpa samAna, sarva lokamAM advitIya evA akhila zrutane huM bhaktithI nitya svIkAruM (Azraya lau) chuM." [pratikramaNa sUtra prabodha TIkA, bhAga trIjo, pA. naM. 171] bhagavAnanA mukhethI vANI sAMbhaLIne gaNadharo zrutajJAnanI racanA kare che. A jJAnanI vizeSatA uparokta gAthAmAM darzAvI che. temAM bIjA svarUpe gaNadhara bhagavaMta che ema samajI zakAya che. Ama gaNadharanI praNAlikAnI vigato jaina zAsanamAMthI upalabdha thAya che. jJAnamArganI caitanyadaSTivALI prarUpaNAnA prasthApaka gaNadharono mahimA kaLikALamAM bhavya jIvone mATe mokSamArganI yAtrAmAM "guru samAna' pathapradarzaka banI rahe che.
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 651 che ja ka da 6 vartamAna covIsInA 24 tIrthakaronA gaNadharanI kula saMkhyA 1452 che. muni vRddhivijayajI ane paMDita vIravijaye 14para gaNadharanA caityavaMdananI racanA karI che. temAM dareka bhagavAnanA gaNadharanI saMkhyA darzAvI che. muni vRddhivijayajInuM caityavaMdana nIce pramANe che : zrI caudase bAvana gaNadharanuM caityavaMdana sarasvatI Ave sarasa vacana, zrI jina dhuNatA harakhe mana, jina covIse gaNadhara jeha, pabhaNuM saMkhyA suNo teha. aSabha corAsI gaNadhara deva, ajita paMcANuM kare nitya seva, zrI saMbhava ekaso vaLI doya, abhinaMdana ekso soLa hoya. ekaso sumati zivapura vAsa, paDAprabha ekaso sAta khAsa, svAmI supArzva paMcANuM jANa, caMdraprabha trANuM citte ANa. aThyAsI suvidhi puSpadaMta, ekAsI zItala guNavaMta, zreyAMsa sivara choMtera saNo, vAsupUjya chAsaTha bhavi gaNo. vimalanAtha sattAvana suNo, anaMtanAtha pacAsa guNo, tetAlIsa gaNadhara dharmanidhAna, zAMtinAtha chatrIsa pradhAna. kuMtha jinezvara kahuM pAMtrIsa, arajina ArAdho teMtrIsa, mallI aThThAvIsa AnaMda aMga, muni suvrata aNadaza caMga. naminAtha sattara saMbhALa, ekAdaza namo nemi dayALa, daza gaNadhara zrI pArzvakumAra, vardhamAna ekAdaza dhAra. sarva maLI saMkhyAe sAra, caudaso bAvana gaNadhAra, puMDarIka ne gautama pramukha, jasa nAme lahIe bahu sukha. praha UThI japatAM jayajayakAra, ddhi vRddhi vAMchita dAtAra, ratnavijaya satyavijaya budharAya, tasa sevaka vRddhivijaya guNa gAya. (9). jinaguNamaMjarI, . 123] 24 bhagavAnanA mukhya gaNadharanI nAmAvalI saMkhyA 1 krama | nAma saMkhyA puMDarIka pradyotana 107 siMhasena 95 vidarbha 95 cAra 102 dina 93 vajUnAbha 116 jarazcaka carama ( 6 ma nAma 84 88 100
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ 652 ] 11 12 13 14 15 16 17 kacchapa suma maMdara jasa ariSTa cakrAyudha zAMba 76 66 57 50 43 36 35 18 19 kuMbha abhikSaka mallI 20 21 zubha 22 varadatta 23 Aryadiza 24 indrabhUti [ mahAmaNi ciMtAmaNi 33 28 18 17 11 10 11 24 bhagavAnanA gaNadharo bhagavAnane kevaLajJAna thayA pachI samavasaraNanI racanA thAya. prabhu potAnI divya vANI parSAmAM saMbhaLAve. bhagavAnanI vANIthI pratibodha pAmIne bhavyAtmAo cAritra aMgIkAra kare. bhagavAna caturvidha saMghanI sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAnI sthApanA kare che. A praNAlikA pratyeka tIrthaMkaranA samayamAM hoya che. vartamAna covIsInA prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva bhagavAnanA caritramAMthI A saMdarbha prApta thAya che. triSaSThi zalAkA puruSa graMthane AdhAre gaNadharonI zAsrIya paraMparAno saMdarbha RSabhadeva, zAMtinAtha, pArzvanAtha, ane mahAvIrasvAmI - e 4 bhagavAnano Apyo che. bAkInA bhagavAnanI A ja paraMparA hovAthI ullekha karyo nathI. namUnA rUpe A vigato gaNadharonI mahattA darzAvatI hovAthI ahIM noMdha rUpe rajU karI che. puMDarIkasvAmI H vartamAna covIsInA prathama tIrthaMkara zrI AdIzvara bhagavAnanA putra bharata ane teno putra RSabhasena hato. A RSabhasena e ja puMDarIka nAmathI vikhyAta che. RSabhadeva bhagavAnane kevaLajJAna thayA pachI samovasaraNamAM besIne dezanA ApatA hatA tyAre RSabhasena pratibodha pAmyo ane prabhu pAse pravrajyA grahaNa karIne darzana, jJAna ane cAritranI trikaraNa zuddhe ArAdhanA zarU karI. puMDarIkasvAmI e prabhu sAthe vicaravA lAgyA. eka vAra prabhu sAthe teo zrI siddhAcala tIrtha para rAyaNa vRkSa pAse padhAryA. indro ane devo emanI vaMdanArthe padhAryA. prabhu A prasaMge siddhAcala tIrthano mahimA varNavatA hatA ane te vakhate puMDarIkasvAmI mokSe jaze e hakIkata paNa jaNAvI. A tIrtha zAzvata che eno mahimA sAMbhaLIne ArAdhanA karI mokSa-sukha meLavavuM e ja iSTa che, vaLI A tIrtha puMDarIkagari evA nAmathI paNa prasiddhi pAmaze. AdinAtha bhagavAnanI A divya vANI bhavya jIvone hRdayasparzI banI gaI. caitrI pUrNimAne divase puMDarIkasvAmI pAMca karoDa munIzvaronA parivAra sAthe mokSe sidhAvyA, tyArathI A tIrthanuM nAma puMDarIkari paDyuM che. zatruMjaya tIrtha bhagavAnanA prathama gaNadhara puMDarIka uparathI puMDarIkagiri nAme Aje paNa pracalita che. emanI bhAvapUrvaka pUjAbhakti zatruMjaya girirAja para karavAmAM Ave che. caitrI pUrNimAno mahimA aparaMpAra che. A tIrtha para rAyaNanAM pagalAMnI
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 653 bAjumAM gaNadhara pagalAM che. puMDarIkasvAmIno mahimA varNavatI namUnArUpa caityavaMdana, stavana ane stutinI eka racanA nIce ApavAmAM AvI che. zrI puMDarIkasvAmInuM caityavaMdana AdIzvara jinarAyano, gaNadhara guNavaMta, pragaTa pAma puMDarIka jAsa, mahimAMhe mahaMta. paMca kroDa sAthe muNada, aNasaNa tihAM kidha, zula dhyAna dhyAtAM amUla, kevala tihAM lIdha. caitrI pUnamane dine, pAmyA pada mahAnaMda, te dinathI puMDarIkagiri, nAma dAna sukhakaMda. stavana eka dina puMDarIka gaNadhara re lAla, pUche zrI AdijisaMda sukhakArI re, kahIe te bhavajala UtarI re lAla, pAmIza paramAnaMda bhavavArI re..eka. (1) kahe jina Iza giri pAmazo re lAla, jJAna ane niravANa jayakArI re, tIratha mahimA vAdhaze re lAla, adhika adhika maMDANa niradhArI re...eka (2). ImanI suNIne tihAM AviyA re lAla, ghAtI karama karyA kyAM dUra tama vArI re, paMca kroDa muni parivaryA re lAla, huA siddhi hajura bhava vArI re...eka. (3) caitrI pUnama dina kIjie re lAla, pUjA vividha prakAra dila dhArI re, phaLa pradakSiNA kAusaggA re lAla, logasa thaI namukkAra naranArI re...eka. (4) daza vIsa trIsa cAlIza bhalAM re lAla, pacAsa puSpanI mAla ati sArI re, narabhava lAho lIjie re lAla, jema hoya jJAna vizAla manohArI re..eka. (5). thoya puMDarIka maMDana pAya praNamI che, AdIzvara jinacaMdAjI, nema vinA trevIsa tIrthaMkara, giri caDhiyA AnaMdAjI, AgamamAMhe puMDarIka mahimA, bhAkhyo jJAna dinaMdAjI, caitrI pUnamadina devI cakrezvarI, saubhAgya do sukhakaMdAjI... (1) zrI RSabhadeva bhagavAnanA gaNadharo viSe AdinAtha prabhu caritramAM nIce pramANenI noMdha prApta thAya che ? AdinAtha bhagavAnanA gaNadharono saMdarbha bharataputra puMDarIke karela prabhuprArthanA : "Adhi ane vyAdhisvarUpa taNakhAonA samUhavALA, zokarUpI dhUmarAzivALA, sAta bhayarUpI bhayaMkara ane vizALa vALAvALA ane cAra gatirUpI cAre dizAonA mULa bhAga sudhI vistarelA A saMsArarUpI vizALa dAvAnaLathI dagdha thayelAM prANIonA rakSaNane mATe karuNAsamudra sarakhA Ape saMsAranA sArabhUta tattvarUpI amRtanI vRSTi karI che. he svAmin! kalyANarUpI kamaLone
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ 654 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vikasita karavAmAM sUrya kiraNa samAna tema ja moharUpI aMdhakArasamUhane ucchedavAmAM catura evI pravrajyA mane Apo." A pramANe kahIne zrI RSabhasene aparanAma puMDarIke ugra vairAgyavALA bharata mahArAjAnA bIjA cAraso navANuM putro ane sAtaso pautrInI sAthe, zamarasane prasarAvanArI tema ja zivasukharUpI vRkSane pragaTAvavAmAM bhUmi samAna evI bhAgavatI dIkSA svIkArI. bharataputra marIcie paramAtmAne IndothI sevAtA joI harSapUrvaka dIkSA grahaNa karI. vaLI saMsAravArajanya duHkhathI virakta banela brAhmIe paNa bharata mahArAjAnI AjJA laIne saMyama svIkAryuM. aMdhArA kUvAmAM paDela kayo vicakSaNa prANI maLela avalaMbanane grahaNa karavAmAM vilaMba kare? vaLI bAhubalIe rajA Apela tema ja vrata grahaNa karavAnI IcchAvALI suMdarI bharata mahArAjAe niSedha karavAthI paramAtmA pAse bAra vrata grahaNa karIne prathama zrAvikA banI. bharata mahArAjA paNa prabhu pAse zrAvakapaNuM svIkArIne kalyANanA bhAjana banyA. kharekhara ! sparza karAyela caMdrikA zarIrane viSe amRtanuM siMcana kare ja. saddharmarUpI kalpavRkSa sarakhA jinacaMdra (zrI RSabhadeva) dvArA keTalAeka tiryaMco, devo ane manuSyoe samakita prApta karyuM ane keTalAeka manuSyoe zrAvakadharma tema ja pravrajyA grahaNa karI. vaLI kaccha-mahAkaccha sivAyanA je kSatriya tApaso hatA te sarvee paramAtmAnI pAse AvIne punaH dIkSA lIdhI. zrI puMDarIka pramukha sAdhuo, brAhmI vagere sAdhvIo, bharata vagere zrAvako ane suMdarI vagere zrAvikAo A pramANe paramAtmAe caturvidha saMghanI sthApanA karI. tenuM jema samudra maryAdAnuM ullaMghana karato nathI, tema haju sudhI koI paNa ullaMghana karatuM nathI. te samaye gaNadhara nAmakarmanA udayavALA puMDarika vagere corAsI buddhimAna sAdhuone paramAtmAe samagra zratanA bIjarUpa utpAdivyaya ane dhrauvya rUpI tripadI upadezI eTale puMDarIkasvAmI vagere gaNadharoe te tripadIne anusAre dvAdazAMgInI racanA karI. tevAmAM samagra devothI parivarela saudharmedra divya cUrNathI bharapUra thALa laIne prabhu pAse UbhA rahyA eTale paramAtmAe UbhA thaIne te badhA gaNadharonA mastakapradeza para cUrNanI vRSTi karavApUrvaka anukrame sUtrathI, arthathI, tadubhayathI, dravyathI, guNathI, paryAyathI ane nayathI anuyogAnujJA tema ja gaNAnujJA ApI. tyArabAda devaduMdubhino dhvani thaI rahyo hato tyAre manuSyo, devo, vidyAdharo ane te sarvanI strIoe te divya cUrNanI temanA para vRSTi karI, eTale suvAsathI AkarSAyela bhramarasamUhathI vyApta, paramAtmAnA kevaLajJAnarUpI sUryathI vikasita thayela samagra traNa bhuvananA kalyANarUpI padhasamUhanI lAlimAne dhAraNa karatI tema ja deva, dAnava ane manuSyothI uchALAyela cUrNanI suvAsa samavasaraNabhUmimAM zobhI UThI. bAda siMhAsana para beThelA paramAtmAe gaNadharone uddezIne bodhapUrNa dezanA ApI. [zrI AdinAtha prabhu caritra, pA. naM. 238]. zrI zAMtinAtha bhagavAnanA gaNadharono saMdarbha - "cakrAyudha vagere chatrIsa gaNadharone prabhue utpAda, vigama ane dhrauvya e tripadIno upadeza karyo. te tripadIne anusAre temaNe dvAdazAMgI racI. pachI prabhue temane anuyoga, anujJA ane gaNAnujJA ApI te samaye ghaNAM nara ane nArIoe prabhunI pAse dIkSA lIdhI, ane keTalAke samakitapUrvaka zrAvakapaNuM svIkAryuM." triSaSTi zalAkApuruSa caritra (bhASAMtara) pA. 289. pArzvanAtha bhagavAnanA gaNadharano saMdarbha :- A avasare vIza varSanI vayavALA,
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 655 anupama rUpane dhAraNa karanArA, zarIranA anupama lAvaNyavALA, vajURSabhanArAca saMghayaNavALA, samacaturastra saMsthAnamAM rahelA, moTA saubhAgyane dhAraNa karatA, pUrvabhavamAM nikAcita karelA gaNadhara nAmagotravALA, prazasta lakSaNo vaDe aMkita thayelA ane uttama kuLamAM janmelA zubhadatta, AryaghoSa, vasiSTha, baMbha (brahma), soma, zrIdhara, vAriNa, bhadrayaza, jaya ane vijaya nAmanA manuSyo pravajyA grahaNa karavA mATe bhagavAnanI pAse AvyA. te vakhate bhagavAne teone saMgha sahita teone dIkSA ApI. tyAra pachI atyaMta nirmaLa buddhinA prakaSa vaDe samagra kAryano vicAra karanArA ane paripATIe (anukrame) rahelA teone krame karIne sarva bhAva ane abhAvane jaNAvavAmAM samartha utpAda, vigama ane dhruva lakSaNavALA traNa arthapado ApyA. vinaya vaDe namra thayelA teoe te arthapadone (tripadIne) sArI rIte grahaNa karIne bIjabuddhipaNA vaDe ane pUrvabhavamAM bAMdhelA gaNadhara nAma gotrakarmanA Azraya vaDe sArI rIte vistAra karIne bAra aMga ane cauda pUrva racyAM. A pramANe sUtranI racanA karI tyAre tenA anuyoganI AjJA ApavA mATe te trilokanA baMdhu pote ja taiyAra thayA. te vakhate saudharma Indra ghaNAM sugaMdha vaDe prApta thayelA bhamarAnA samUhe karIne zyAma kAMtivALA ane sugaMdhavALA vAsakSepathI bharelo ratnano thALa laIne bhagavAnanI pAse AvyA. pachI bhuvanaguru bhagavAna kAMika namelI kAyAvALA zubhadattane AraMbhIne vijaya paryata te dazenA mastaka upara "AjathI meM tamone sarva dravya, paryAya ane naya vaDe tIrthanI anujJA ApI che." ema bolatAM-bolatAM vAsakSepanI muSTi nAkhavA lAgyA. AkAzamAM rahelA devo paNa cAre dizAmAM prasaratI sugaMdhavALA cUrNanI muSTi nAkhavA lAgyA. e ja pramANe bhagavAne teone gaNa (gaccha)nI paNa anAjJA ApI. deveMdronA samUha vaDe vaMdAyelA, sarva labdhio vaDe AnaMda pAmelA, potAnA gotrane prakAza karavAmAM manohara dIpaka jevA, duSkarmarUpI kASThane bALavAmAM agni jevA, vratane viSe ja cittane sthira rAkhanArA, tapanI lakSmI vaDe yukta, zAMta cittanI vRttivALA, zuddha buddhimAM praveza karelA, duNanI zreNi vaDe zobhatA, koI vaDe paNa doSane nahIM pAmelA, phurAyamAna kAMtinI mUrtivALA, buddhi vaDe IdranA maMtrI (bRhaspati)ne jItanArA, krodha ane vaDhavAthI rahita thayelA, pRthvItaLanA eka alaMkAra-rUpa, utpanna thayelI vicitra zaktivALA tathA eka mokSamArgamAM ja vartavAvALA, AvA prakAranA mAhAbhya vaDe zobhatA, moTA sattvavALA ane jagatane pUjavA lAyaka caraNakamaLavALA te daze sAdhuo zIdhrapaNe gaNadharanI padavIne pAmyA. [zrI pArzvanAtha prabhu caritra. pA. naM. 189] mahAvIrasvAmI :- bhagavAna mahAvIranA 11 gaNadhara hatA. temanA viSenI mahattvanI vigato zrI kalpasUtramAM vistArathI ApavAmAM AvI che. paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnomAM gaNadharavAdanuM chaThuM vyAkhyAna e kalpasUtranAM vyAkhyAnomAM prathama kakSAnuM gaNAya che. bhagavAna mahAvIranA jJAnano prakAza ne prabhAva keTalo che te to emanI dezanA ne zaMkAnivAraNanI divya dRSTinI alaukika anubhUti karAve che. bhagavAnanA 11 gaNadharomAM pramukha zrI idrabhUti gautama viSe to sau koine khyAla hoya e svAbhAvika che. atre 11 gaNadharonI TUMkI, mahattvapUrNa ne tattvajJAnayukta mitAkSarI vigato nIce pramANe che. gaNadharavAda prayoga yathArtha lAge che. dareka gaNadhara jJAnI hovA chatAM mULabhUta zaMkA hatI. A zaMkAnuM bhagavAna mahAvIre emanI sAthe svArtha pratipAdana karIne nivAraNa karyuM. eTale gaNadharavAda
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ 656 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zabda vizeSa ahobhAvapUrvaka pracAra pAmelo che. tattvajJAnanA jijJAsuone mATe A vyAkhyAna mananIya banI rahe che. bhagavAna mahAvIranA gaNadharo ne sUtraracanAno saMdarbha nIce pramANe che : iMkkArasa vi gaNahare, pavAyae pavayaNassa vaMdAmi savva gaNahara vaMsaM vAyagavaMsaM pavayaNaM ca // gautamasvAmI Adi agiyAra gaNadharo ke je pravacana AgamanA pravAdaka che temane, sarva gaNadharonA vaMzane, vAcakonA vaMzane ane pravacana Agamane huM vaMdana karuM chuM. -bhadrabAhasvAmI. Avazyaka niyukti pIThikA) cutajJAna ane mAnasavidhAnAnA vijJAtA zrI gautamasvAmI
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] " [ 657 gaNadhara : artha ane mahattva -. tejasiMha gaus zAstrIya paribhASAmAM gaNadhara zabdanuM mahattva atre AlekhAyuM che. jJAna e prakRtino parama maMgala padArtha che. jJAna e virATa zakti che. jJAna e sadguNo che.....ane jJAna e parama sukha che. zakti + saddaguNa + sukha vagereno saravALo ApaNA gaNadhara gautama che. AgamamAM Avela gaNadharano artha ane mahattva ane mArmika rIte darzAvela che...sAthe covIza tIrthakaronA gaNadharonI saMkhyA paNa A lekhamAMthI maLI raheze. saMpAdaka gaNadharano vAstavika artha gaNa athavA zramaNasaMghane dhAraNa karavAvALA gaNanA adhipati, svAmI ke AcArya thAya che. AvazyakavRttimAM anuttara jJAna, darzana Adi guNonA gaNa-samUhane dhAraNa karanArane gaNadhara kahevAyA che. eka ja prakAranI vAcanAvALA sAdhu samudAyane gaNa ane e sAdhu samudAyanI vyavasthAnuM saMcAlana karavAvALA munine gaNadhara kahevAmAM AvyA che.' jaina itihAsa ane paraMparAmAM tIrthakara' zabda jeTalo prAcIna ane arthapUrNa che eTalo ja prAcIna ane arthapUrNa che 'gaNadhara' zabda. tIrthakara tIrtha arthAta saMgha-sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane vikArUpa caturvidha saMghanA nirmAtA tathA dhRtarUpa jJAnaparaMparAnA puraskartA hoya che, jyAre gaNadhara sAdhu-sAdhvIrUpa saMghanI mayadA-vyavasthA ane samAcArInA niyojaka, vyavasthApaka tathA tIrthaMkaranI artharUpa vANIne sUtrarUpamAM saMkalana karavAvALA hoya che. Agama vAtmayamAM gaNadhara zabda mukhyatve be athamAM prayukta che. tIrthaMkaranA mukhya ziSya je e (tIrthakara) dvArA prarUpita tattvajJAnanuM dvAdazAMgInA rUpamAM saMgrathana kare che, emanA dharmasaMghane nimitta gaNonI dekharekha kare che, potapotAnA gaNanA zramaNone AgamavAcanA de che emane gaNadhara kahevAmAM Ave che. anuyogadvArasUtramAM bhAva pramANa aMtargata jJAna-guNanA Agama nAmaka bhedamAM darzAvAyuM che ke gaNadharonA sUtra Atmagamya hoya che. bIjA zabdomAM teo sUtronA kartA che. 1. anuttarazAnadazanAdi guNAnAM gAM dhArIta gaNadharaH /- Avazyaka niyukti gAthA 1062 vRtti. ra. jaina dharmano maulika ItihAsa bhAga-2, pR. 31. 3 IndrabhUti gautama : eka anuzIlana chu. 10
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ 658 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi tIrthaMkaronA varNanakramamAM emanI anyAnya dharmasaMpadAo sAthe emanA gaNadharono paNa yathAprasaMga ullekha thayo che. tIrthaMkaronA sAMnnidhyamAM gaNadharonI jevI paramparA varNita che, te sArvatrika nathI. tIrthaMkaro pachI athavA be tIrthaMkaronA aMtarvatva-kALamAM gaNadhara hotA nathI tethI udAharaNArtha gautama sudharmA Adine mATe je gaNadhara zabda vaparAyo che te gaNadharanA zAbdika ke sAmAnya arthamAM a-prayojya che. gaNadharano bIjo artha, je sthAnAMga vRttimAM lakhavAmAM Avyo che ke, AryAo yA sAdhvIo pratye jAgRti rAkhanArA arthAt emanA saMyama-jIvananA samyak nirvahaNamAM haMmezAM preraNA, mArgadarzana eka Atmika sahayoga karanArA zramaNa gaNadhara kahevAya che. Arya prati jAgarUkanA arthamAM prayukta gaNadhara zabdathI prakaTa thAya che ke saMghamAM zramaNI-vRMdanI yathAyogya vyavasthA, vikAsa adhyAtmasAdhanAmAM uttarottara pragati ityAdi para pUrepUruM dhyAna ApavAmAM AvatuM hatuM. A kAraNasara ja emanI dekharekhamAM ane mArgadarzananA kAryane mahattvapUrNa samajavAmAM AvyuM ke eka viziSTa zramaNanuM manonayana mAtra A uddezyathI thatuM hatuM. mahattva :-- gaNadharapadanI mahattA aMge AcAryazrI hastImalajI ma. sA.e lakhyuM che ke indrabhUti gautame carama zarIrI gaNadharapadanI prApti karI. AnAthI emaNe pUrvajanmamAM karelI utkaTa sAdhanA ane prabhu-puNyArjanano paricaya maLe che. jaina paraMparAnA Agama ane Agamottara sAhityamAM vizvavaMdya trailokyazreSTha tIrthaMkarapada pachI gaNadharapadane ja mAnavAmAM Ave che. "gatyattAprovara zradghArtheryavatoDanuSThAnAttIrthavaM madhyamazraddhAsamanvitAv gaLadharatnam / " biMdusAra. jema koI viziSTa sAdhaka ati ucca koTinI sAdhanA dvArA karmanuM trailokyapUjya tIrthaMkara nAmakarmanuM upArjana kare che e ja rIte gaNadharapadaprApti mATe paNa sAdhake ucca koTinI sAdhanA karavI paDe che. tIrthaMkara nAmakarmanA upArjana mATe to AgamomAM spaSTa ullekha che ke amuka 16 ke 20 sthAnomAMthI koi eka athavA ekathI vadhu sthAnonI utkaTa sAdhanA karavAthI sAdhaka tIrthaMkara nAmakarmanuM upArjana kare che. paraMtu gaNadhara nAmakarmanI upArjanA kevI-kevI rItanI utkRSTa koTinI sAdhanA karavAthI thAya che, eno koi spaSTa ullekha AgamasAhityamAM dRSTigocara thato nathI. Avazyaka malayagiri vRttimAM jo ke evo ullekha jarUra maLe che ke bharata cakravartIno RSabhasena nAmano putra, jeNe pUrvabhavamAM gaNadhara nAmagotranuM upArjana karyuM hatuM, saMsArathI virakta thaI dIkSita thai gayo-- "tatttha usabhaseNa nAma bharahaputto puvvabhavabaddhagaNaharanAmagutto jAya saMvego pavvaio...." Avazyaka malaya, pra. bhAga. bhadrezvare isAnI agiyAramI zatAbdImAM racita potAnA prakRta bhASAnA 'kahAvalI' nAmanA bRhad graMthamAM paNa bhagavAna RSabhadevanA gaNadhara RSabhasenanA pravrujita thavAno ullekha che ke emaNe potAnA pUrvabhavamAM gaNadhara nAmagotra karmanuM upArjana karyuM hatuM. A aMge kahAvalIkAra bhadrezvara dvArA ullekhita paMktio A mujaba che : "sAmiNe ya samosaraNe sasurAsuramaNuyasabhAai dhammaM sAhanti sasosabhaseNo nAma bharo
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 659 puvvabhavanibaddhagaNadhara nAmagotto jAyasaMvego pavvaIo / " zramaNa bhagavAna mahAvIranA indrabhUti gautama Adi agiyAra gaNadharoe paNa potapotAnA pUrvabhavamAM gaNadharapadanI prAptine yogya koI ne koI rItanI viziSTa sAdhanA karI hatI evo saMketa keTalAka AcAryoe karyo che." jaina siddhAMtamAM karmavAdanuM mukhya ane mahattvapUrNa sthAna che. e eka nirvivAda satya che ke pratyeka prANI je-je prakAre karma kare che e ja karmo anusAra te saMsAramAM sAmAnya prakAranAM karma athavA viziSTa sthAna, sthiti ke sattA prApta kare che. te mujaba tIrthaMkarapadanI prApti mATe sAdhake je prakAranI kaThora sAdhanAmAMthI pasAra thavuM paDe che e ja rIte cokkasapaNe, tIrthaMkarapada pachI sarvocca garimApUrNa padanI prApti mATe paNa sAdhake enAthI thoDI ja ochI kaThora sAdhanAnI kasoTI paNa pAra karavI paDatI haze. bhadrezvarasUri gaNadhara RSabhasena mATe je "putvamaniddhApAdaranAmotta" vizeSaNa prayukta karyuM che, ethI pUrvakALamAM prakhyAta paraMtu pazcAta vartI kALamAM vilupta eka paraMparAno AbhAsa thAya che ke tIrthakaronA je gaNadhara hoya che teo potAnA pUrvabhavamAM eka viziSTa prakAranI uccatama sAdhanAthI gaNadhara nAmakarmanuM upArjana karI letA hoya che. A vivaraNathI gaNadharanI mahattAnuM sahaja ja anumAna lagAvI zakAya che. vartamAna kALamAM AcArya di pada-pradAna avasare keTalAMka vidhi-vidhAna ane maMgaLa utsava thAya che. saMbhava che ke e rIte tripadI jJAna-pazcAt bhagavAna viziSTa yogyatAvALA munionA caturvidha saMgha samakSa gaNadhararUpane ghoSita karatA hoya ane upasthita caturvidha saMgha ane deva-devIono samUha harSadhvanipUrvaka maMgala-mahotsava manAvI abhinaMdana ane anumodana abhivyakta karatAM hoya. Avazyaka cUrNi, mahAvIra caritra ane triSaSTizalAkA puruSa caritramAM e mujaba ullekha che ke indrabhUti Adi agiyAreya gaNadhara prabhu mahAvIranI sanmukha thoDa jhUkIne paripATImAM UbhA rahI gayA hatA. keTalIka kSaNo mATe devoe vAdya-ninAda baMdha karyo. e vakhate jagadguru prabhu mahAvIre sarvaprathama indrabhUti gautamane lakSya karI ema kahetAM ke-"huM tamane tIrthanI anujJA ApuM chuM" indrabhUtinA mastaka para potAnAM karakamaLothI sugaMdhita ratnacUrNa nAkhyuM. pachI prabhue kramazaH anya badhA gaNadharonA mastaka para e ja rIte cUrNa nAkhyuM. e pachI prabhu mahAvIre potAnA paMcama gaNadhara Arya sudhamani ciraMjIvI jANIne badhA gaNadharonI AgaLa Ubho karyo ane zrImukhe pharamAvyuM-tane dhurInA sthAne rAkhIne gaNanI anujJA ApuM chuM." gaNadhara paraMparA : Adi tIrthaMkara bhagavAna RSabhadevathI bhagavAna mahAvIra svAmI sudhInA pratyeka tIrthakaranA gaNadharonI saMkhyAno ullekha ahIM karavo aprAsaMgika nahIM gaNAya. enAthI gaNadhara paraMparAnuM sahaja jJAna ane anumAna thaI zakaze. jema ke 4 juo : mahAvIra caritra 5 ra57 Avazyaka malaya pravacanasAroddhArA
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ 660 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi 84 10ra -- -- (11) - nAma : tIrthaMkara paramAtmA gaNadhara saMkhyA bhagavAna zrI RSabhadeva bhagavAna zrI ajitanAtha 95 bhagavAna zrI saMbhavanAtha bhagavAna zrI abhinaMdana 116 bhagavAna zrI sumatinAtha 100 bhagavAna zrI padmaprabhu 107 bhagavAna zrI supArzvanAtha 95 bhagavAna zrI caMdraprabhu bhagavAna zrI suvidhinAtha bhagavAna zrI zItalanAtha bhagavAna zrI zreyAMsanAtha (12) bhagavAna zrI vAsupUjya (13) bhagavAna zrI vimalanAtha (14) bhagavAna zrI anaMtanAtha (15). bhagavAna zrI dharmanAtha bhagavAna zrI zAMtinAtha (17) bhagavAna zrI kuMthunAtha (18) bhagavAna zrI aranAtha (19) bhagavAna zrI mallInAtha (20) - bhagavAna zrI munisuvratasvAmI (21) bhagavAna zrI naminAtha . 17 (22) bhagavAna zrI neminAtha (23) bhagavAna zrI pArzvanAtha (24) bhagavAna zrI mahAvIra svAmI - 11 gaNadhara paraMparA tIrthakaro sAthe joDAyelI che. tIrthaMkara pachI sarvAdhika mahattva ane mahimAzALI jo koI pada hoya to te e gaNadharonuM ja che. | ('zAzvata dharma "gaNadhara gautamasvAmI vizeSAMkamAMthI sAbhAra utA) (16)
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] . ' AdhyAtmika paraMparAmAM gurunuM vaijJAnika mahattva -pUjya munizrI naMdIghoSavijayajI ma. zAsanamAM munizrI eka acchA vidvAna che. zrI nemisuri samudAyanA 5. 5. A. zrI sUryodayasUrijI ma.nA ziSyaratna che. vijJAna sAthe dharmano samanvaya khUba suMdara rIte karyo che. "jainadarzana : vijJAnika dRSTie' nAmanA temanA pustakamAM gujarAtI-hindI-aMgrejI bhASAmAM khUba vidvattApUrNa vaijJAnika saMzodhana dvArA lekho lakhI teozrIe yuvAna peDhI upara upakAra karyo che. pU. munizrIe bhautikazAstra, jIvazAsa, bhUgoLa-bagoLa ane gaNitane lagatA lekho lakhI temanI bahumukhI pratibhAno paricaya karAvyo che. dhArmika siddhAMto sAthe ukta zAstronA adhyayana, ciMtana, manana ane prakAzananI dizAmAM vartamAnayugamAM A sarvaprathama prayAsa che. atre paNa lohacuMbaka ane tenI cuMbakIya zakti-enA mAdhyama guru- ziSyano saMbaMdha samajAvyo che. guru mahAvIra ane ziSya gautamane kendramAM rAkhI khUba suMdara nirUpaNa karyuM che. zAMta citte eka-be vakhata A lekhane vAMcavAnI bhalAmaNa che. -saMpAdaka dhyAnamUlaM gurormUrtiH, pUjAmUlaM guroH padau / mantramUlaM gurorvAkyaM, mokSamUlaM guroH kRpA // gurunI pratimA athavA AkRti arthAt deha e dhyAnanuM mULa che. gurunAM caraNakamaLa athata pagalAM pUjAnuM mULa che. gurunuM vAkya, Adeza athar zabdo, e maMtranuM mULa che, athavA zreSTha maMtra che. ane e traNe (dhyAna, pUjA tathA maMtra) vaDe prApta gurunI kRpA/AzIrvAda mokSanuM parama kAraNa che. bhAratIya AdhyAtmika paraMparAmAM gurunuM jeTaluM mahattva che eTaluM mahattva anya koI paNa pAzcAtya paraMparAmAM hovAnuM jANavA maLyuM nathI. bhAratIya AdhyAtmika paraMparAmAM mukhya traNa tattvo che : deva, guru ane dharma. deva ane guru eka jIvaMta vyakti svarUpa che, jyAre dharma e guNa svarU5/bhAvAtmaka che. deva ane gurumAM pAyAno taphAvata e che ke deva prathama guru svarUpe ja che! hoya che, tyAra bAda teo deva/devAdhideva paramAtma svarUpa prApta kare che. e paramAtma svarUpa ApaNuM parama dhyeya che. enI tathA dharmanA bhAvAtmaka svarUpanI oLakha ApaNane guru dvArA ja thAya che ane eTale ja gurutattvanI mukhyatA batAvatAM kabIrajIe kahyuM che ke :
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ 662 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi "guru goviMda donoM khaDe, niko lAguM pAya; balihArI guru Apa kI, goviMda diyo batAya." gurue haju saMpUrNa paramAtma svarUpe prApta karyuM nathI, paraMtu e paramAtma svarUpanI prAptitA sAcA mArge prayANa karI dIdhuM che. e sAcA mArganI oLakha tathA teonuM anubhavajJAna dareka sAdhaka mATe mArgadarzaka bane che. ane e mArgadarzana vinA paramapadanI prApti ke AtmasAkSAtkArano anubhava pAmavAnI jarAya zakyatA hotI nathI. mATe ja bhAratIya AdhyAtmika paraMparAmAM gurunI AvazyakatA nahIM balka ati AvazyakatA batAvI che. e mATe eka jagyAe kahyuM che ke : "guru dIvo, guru devatA, guru viNa ghora aMdhAra; je guruothI vegaLA, raDavaDiyA saMsAra." ApaNA prAcIna RSi-munioe gurunuM ATaluM badhuM mahattva akAraNa-niSkAraNa batAvyuM nathI. teo khUba jJAnI hatA ane sAthe-sAthe anubhava-jJAna paNa hatuM. teoe je kAMI prApta karyuM hatuM te mAtra gurunI kRpA/AzIrvAdathI ja prApta karyuM hatuM. ane e sAthe jeoe guruonA-vaDIlonA AzIrvAda prApta nathI karyA, teo mahAsamartha ane vidvAna hovA chatAM saMsAramAM rakhaDyAM che, raDavaDyAM che, e teoe pratyakSa anubhavyuM che-joyuM che, tethI teoe guruonuM je mahattva batAvyuM che te satya che. ane ane Adhunika vijJAnanI daSTie paNa te yogya che. dareka jIvaMta prANI, pachI te sthULa hoya ke sUkSma, te darekamAM eka prakAranI zakti hoya che, jene AdhyAtmika paribhASAmAM Atmazakti kahI zakAya; jyAre vaijJAnika paribhASAmAM tene vIjacuMbakIya zakti kahI zakAya. e sajIva padArthanI vIjacuMbakIya zaktinI tIvratAno AdhAra AtmAnA vikAsa upara rahelo che. jeTalo AtmAno vikAsa vadhu teTalo tenI zaktino ughADa vadhu. ahIM vikAsa eTale AdhyAtmika vikAsa artha levo. nyU sAyanTisTa' nAmanA vijJAnanA megejhInamAM amuka prayogonA ahevAla pragaTa thayA che. te mujaba mAnavImAM paNa Avo megneTika kaMpAsa arthAt cuMbakIya hokAyaMtra che, athati ApaNe che paNa ApaNI jANa vagara cuMbakIya kSetranI asara heThaLa AvI zakIe chIe.' jeoe vijJAnano thoDo paNa abhyAsa karyo haze, teone khabara haze ke lohacuMbaka | (Magnet)nI AsapAsa, tenuM potAnuM eka cuMbakIya kSetra (Magnetic field) hoya che ane te cuMbakIya rekhAo dvArA darzAvAya che. jo ke A cuMbakIya kSetra adazya hoya che, chatAM Tebala upara mUkelA eka moTA kAgaLa upara eka lohacuMbaka mUkI, tenI AsapAsa lokhaMDanI jhINI bhUkI khUba AchA pramANamAM phelAvI do, tyArabAda te Tebalane AMgaLI vaDe ThapakAratAM, te lokhaMDanI bhUkI ApoApa cuMbakIya kSetramAM cuMbakIya rekhAonA svarUpamAM goThavAI jAya che. A cuMbakIya kSetramAM jo lokhaMDa Ave to tene te lohacuMbaka AkarSe che. jo A cuMbakIya kSetramAM koI paNa prakAre vAraMvAra pheraphAra karavAmAM Ave to vIjapravAha (Electric current) utpanna thAya che. ane A vIjapravAha dhAtunA tAra vageremAMthI pasAra karIe to temAM cuMbakIya zakti pedA thAya 1. juo, tA. 16-12-92, budhavAranA gujarAta samAcAranI zatadala pUrtimAMno zrI kAnti bhaTTano lekha jJAna gaThariyAM' kolamamAM--sikastha sensa eTale zuM?
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 663 che. Ama vIjazakti ane cuMbakIya zakti paraspara AdhArita che. baMne zakti bhegI thaI vIjacuMbakIya zakti bane che. tevA ja prakAranI balka tenAthI vadhu sUkSma ane vadhu zaktizALI zakti, sajIva padArthamAM hoya che. skUla vIjacuMbakIya zakti ane kSetranA niyamo, jaivika vIjacuMbakIya kSetra ane zaktine paNa lAgu paDe che. jema eka cuMbakane bIjA cuMbakanA cuMbakIya kSetramAM laI javAmAM Ave to, samAna dhruvo vacce apAkarSaNa ane asamAna dhruvo vacce AkarSaNa thAya che. arthAt eka cuMbakano prabhAva tenA kSetramAM AvelA bIjA cuMbaka athavA vastu upara paNa paDe che. dareka sajIva padArthanI AsapAsa vIjacuMbakIya kSetra hoya che, jene AbhAmaMDaLa kahevAmAM Ave che, ane kiliyana phoTogrAphInI madadathI A AbhAmaMDaLanI chabIo paNa laI zakAya che. ane eTale ja prAcIna RSi-munioe kahyuM che ? citraM vaTatarormUle, vRddhAH ziSyA gururyuvA / gurostu maunaM vyAkhyAnaM, ziSyAstu chinnasaMzayAH / / [Azcarya che ke vaDanA vRkSa nIce beThelA yogI-muniomAM ziSyo vRddha che ane guru yuvAna che ane emanA karatAM moTuM Azcarya e che ke gurunuM mauna e ja vyAkhyAna che ane enAthI ja | ziSyonA saMzaya dUra thAya che.] . A rIte AdhyAtmika rIte vikasita guruonA sAMnidhya mAtrathI ziSyono Atmika vikAsa thAya che ane teomAM acinta zaktiono prAdubhava thAya che. bhAratIya AdhyAtmika paraMparAmAM bhinna-bhinna saMpradAyomAM bhinna-bhinna paddhatie guru ziSyone AzIrvAda Ape che. A AzIrvAda paNa eka prakArano zaktipAta ja che. sAmAnya rIte AzIrvAda lenAra ziSya AzIrvAda ApanAra gurunA page paDe che ane teonAM caraNakamaLa pakaDI le che, ane tyAra bAda guru tenA mastaka upara hAtha mUke che ane AzIrvAda Ape che. A kriyA daramyAna guranA hAthamAMthI nIkaLato vIjapravAha ziSyanA mastakamAM thai ziSyanA hAthamAM Ave che ane teno gurunA caraNe sparza karatAM gurunA zarIramAM praveza thAya che. Ama vIjapravAhanuM cakra (ilekTrika sarakITa) pUruM thatAM, gurunI zakti ziSyamAM Ave che.AvI zake che. anya paraMparAmAM guru ziSyanuM mastaka sUMghe che, tyAM paNa A pramANe bane che. jaina paraMparAmAM zramaNa bhagavAna mahAvIra, jenonA covIsamA tIrthaMkara hatA ane teonA prathama ziSya zrI gautamasvAmI hatA. baMneno guru-ziSyano saMbaMdha prasiddha che. jo ke teonuM mULa nAma indrabhUti che ane gautama teonuM gotra che. Ama chatAM atyAre jema moTA mANaso mAtra aTakathI oLakhAya che, tema prAcInakALamAM RSi-munio gotranA nAmathI oLakhAtA hatA ane atyAre paNa e ja nAmathI teonI ArAdhanA karavAmAM Ave che. jaina dharmagraMtha kalpasatramAM jaNAvya pramANe, bhagavAna mahAvIrasvAmInI uMmara 42 varSa hatI ane indrabhUti gautamanI uMmara 50 varSa hatI tyAre baMneno meLApa thayo hato. te pahelAM teo 14 vidyAnA pAragAmI evA brAhmaNa paMDita hatA ane teo yajJayAgAdi karAvatA hatA. teone 500 brAhmaNa ziSyono parivAra hato. jyAM 1. A gautamasvAmI e bauddha dhyAyanA gautama buddha nathI ane nyAya-vaizeSika darzananA gautama RSithI paNa bhinna che.
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ 664 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi sudhI indrabhUti gautame mahAvIrasvAmIne joyA nahotA ane teonA AdhyAtmika-vIjacuMbakIya kSetramAM pravezyA nahotA tyAM sudhI teo bhagavAna mahAvIrane paNa vAda-vivAdamAM jItI, potAnI vijayapatAkA samagra vizvamAM laherAvavAnI khvAhiza dharAvatA hatA. paraMtu jyAM bhagavAna mahAvIra svAmI birAjatA hatA, e samavasaraNanI najIka AvatAM ja, darzana thatAM ja bhagavAna mahAvIrane jItavAnAM teonAM aramAnonA cUrecUrA thaI jAya che, ane pote ja bhagavAna mahAvIranA dhyAnamAM khovAI jAya che, ane A rIte dhyAnamUrva muratiH pada yathArtha bane che. ' kahevAya che ke tIrthaMkara paramAtmA jyAre dhamapadeza ApatA hoya che, tyAre bAra-bAra yojana dUrathI manuSyo ane pazu-pakSIo temano upadeza sAMbhaLavA Ave che. arthAt teonuM vIjacuMbakIya kSetra bAra-bAra yojana sudhI vistareluM hoya che. AjanA yugamAM zArIrika rogone dUra karavA jema ekyupaMcara, ekyupresara, raMgacikitsA paddhatino upayoga thAya che tema cuMbakIya paddhati (megneTo-therapI)no paNa upayoga thAya che. A ja vAta trilokaguru zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInI kevaLI avasthAnA varNana uparathI phalita thAya che. teonuM jaivika vIjacuMbakIya kSetra eTaluM prabhAvazALI hatuM ke teo jyAM-jyAM vihAra karatA te-te kSetramAM vihAra daramiyAna lokonA roga dUra thaI jatA ane vihAra pachI cha-cha mahinA sudhI koI roga thatA nahotA. koIne paraspara vairabhAva raheto na hato ane teonA prabhAvathI ativRSTi ke anAvRSTi svarUpa dukALa paNa paDato nahoto. jANe che ke teoe A badhA upara hipnoTijhama (maeNmerijhama) na karyuM hoya! vastutaH tIrthakaronA jIvananA A badhA atizayo savizeSa paristhitio) koI camatkAra nahotA, paraMtu teonA AtmA uparathI karmanAM AvaraNo dUra thavAthI prAdurbhAva pAmelI AMtmazaktinA cuMbakIya kSetrano ja prabhAva hato, ema najIkanA bhaviSyamAM pazcimanA vijJAnIo siddha kare to navAI pAmavA jevuM nathI. indrabhUti gautamane bhagavAna mahAvIra svAmI pAsethI potAnI AtmAnA astitva viSenI arUpI zaMkAno javAba maLatAM, potAnuM jIvana ' gurucaraNe samarpita karI pUnAmUrta puro pADI padane caritArtha karI batAvyuM. ane jyAre zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI, zrI indrabhUti gautama vagere agiyAra gaNadharone pravrayA (dIkSA) Ape che, tyAre bhagavAna pote sugaMdhI cUrNa (vAsakSepa), Indra mahArAjAe dharI rAkhelA suvarNathALamAMthI laIne agiyAra gaNadharonA mastaka upara nAkhI AzIrvAda Ape che ane e AzIvadi dvArA potAnA kevalajJAna rUpI jJAnanA prakAzano aMza ziSyomAM pragaTAve che. enAthI zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIe kahelAM mAtra traNa vAkyo-(1) upUH vA (2) vigaDu vA (3) ghuvek vA (jene jaina paribhASAmAM tripadI kahevAmAM Ave che.)nA AdhAre saMpUrNa dvAdazAMgI (bAra aMga) ane cauda pUrva jevA mahAna graMthonI teo racanA kare che. Ama gurunA zabda svarUpa tripadI, maMtrasvarUpa bane che ane e rIte maMtramUrta purovacaM pada caritArtha thAya che. - 2. te samayanA gautamasvAmInA manomaMthananuM zabdacitra jaina dharmagraMtho zrI kalpasUtra 8aa ane zrI AvazyakasUtra TIkA vageremAM prApta thAya che.
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 665 dIkSA pachI lagabhaga 30 varSa sudhI gaNadhara zrI gautamasvAmIe zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInI sevA-suzruSA, bhakti-vaiyAvacca karI ane enA prabhAve zrI gautamasvAmIjImAM viziSTa labdhio-zaktio pragaTa thAya che, jenA kAraNe 'anaMtalablinidhAna' evuM sArthaka vizeSaNa teonA nAmanI AgaLa mUkavAmAM Ave che. Ama chatAM teone kevaLajJAnanI prApti thatI nathI. tenuM kAraNa phakta teono zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI taraphano anurAga hato. e dUra karavA zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI potAnA nivaNikALanI rAtrie, zrI ? tamane pAsenA gAmamAM rahela devazamAM nAmanA brAhmaNane pratibodha karavA mokale che. te brAhmaNane pratibodha karI pAchA vaLatAM, rastAmAM ja zrI gautamasvAmI, bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA nirvANanA samAcArathI AkuLa-vyAkuLa thAya che ane e gurunI virahavedanAmAM vairAgya pragaTe che ane khuda zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI pratyenA rAganuM baMdhana tUTI jatAM kevaLajJAnanI prApti thAya che. A rIte mokSamUrta guraH kRpA pada paNa zrI gautamasvAmIjInA jIvanamAM caritArtha thAya che. - TUMkamAM, bhAratIya AdhyAtmika paraMparAmAM gurunuM je mahattva darzAvAyuM che, te saMpUrNapaNe vaijJAnika siddhAMtathI bharapUra che, temAM lezamAtra zaMkA karavAnI jarUra nathI ane A lekha paNa mArA gurudeva parama pUjya AcArya zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAjanAM vAkya ane teonI ja kRpAnuM phaLa che. zaMkAnuM samAdhAna | che ane zarAphTano svIkAsTa anAmata
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ 666 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi labdhi zrI ramaNalAla cI. zAha manuSyamAM vividha prakAranI zArIrika ane mAnasika zaktio rahelI che. koi paNa vyaktimAM asAdhAraNa evI zakti jovA maLe to lokone Azcarya pedA thAya che. zaktio tapanA prabhAve ke jJAnathI ke karmanA kSayopazamathI prApta thAya che. jaina zAstra Ane labdhi tarIke oLakhAve che. A labdhio kai? keTalI? zuM prabhAva dekhADe?--AdinI vistRta mAhitI atre prastuta che. zAstranAM varNanomAM AvatI ghaTanAono paNa ullekha karAyo che. lekhane nirAMte vAMcavo. lekhaka zrI ramaNalAla cI. zAha 'prabuddha jIvana' sAmayikanA taMtrI che. jaina sAkSaromAM temanI gaNanA prathama haroLamAM thAya che. bombe yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganA adhyakSa tarIke, muMbai jaina yuvaka saMghanA mobhI tarIke temanI sevAo jANItI che. -saMpAdaka divALInA divase mahAvIrasvAmI nirvANa pAmyA ane kArtika suda pratipadAne divase, nUtana varSanA prabhAte gautamasvAmIne kevaLajJAna thayuM. eTalA mATe divALInA ane nUtana varSanA parvano mahimA jainomAM viziSTa gaNAya che divALInA zAradApUjananI vidhimAM jaina vepArIo pUjananA pAnAmAM je zubhecchAo darzAve che temAM 'guru gautamasvAmInI labdhi hojo' ema paNa lakhe che. gautamasvAmIne labdhinA bhaMDAra tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. 'anaMtalabdhinidhAna' jevuM biruda paNa emane mATe vaparAya che. gautamasvAmI aSTApada parvata u52 jaMghAcAraNa labdhi vaDe sUryanAM kiraNo pakaDIne caDI gayA hatA. tyAMthI pAchA pharyA pachI eka pAtramAM rahelI khIra vaDe paMdaraso traNa tApasone emaNe pAraNuM karAvyuM hatuM. e pAtramAM jamaNA hAthano aMgUTho rAkhavAthI emAMnI khIra khUTI nahotI. potAnI akSINa-mahAnasIlabdhi vaDe teo ema karI zakyA hatA. gautamasvAmInA jIvanamAM labdhinA camatkAranI AvI keTalIka ghaTanAo banI hatI evuM vAMcavA maLe che. lokone Azcaryamugdha karI nAkhe evA camatkArabharyA zaktivizeSane ApaNe labdhi tarIke oLakhAvIe chIe. labdhi zabda saMskRta 'm' dhAtu parathI Avyo che. 'nam' eTale meLavavuM, prApta karavuM. 'labdhi' eTale 'lAbha' athavA prApti'. je asAmAnya viziSTa koTinI zakti vaDe icchita vastuonI camatkArabharI rIte anAyAsa prApti thAya te zaktine 'labdhi' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. AtmA uparanAM karmanAM gADhAM AvaraNo jema-jema dUra thAya tema-tema AtmAmAM AvI zaktio, labdhio pragaTa thatI jAya che ema jaina dharma mAne che. 'labdhi' zabda jaina zAstragraMthomAM 'ahiMsA'nA arthamAM paNa vaparAyo che. vaLI vItarAyanA kSaya ke kSayopazamathI prApta thatI zaktinA arthamAM 'labdhi' zabda vaparAyo che.
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 667 S labdhinI zAstrakAroe nIce pramANe judI-judI vyAkhyA ApI che : nAnuM nadhiH | i punarasI jJAnAvaraNa kSayapazavizeSa: | (labdhi eTale prApta thavuM. jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI pragaTa thatA zaktivizeSane labdhi kahevAmAM Ave che.) indriyanivRttihetuH kSayopazamavizeSo labdhiH / yatsaMnidhAnAdAtmA dravyendriyanivRttiM prati vyApriyate sa jJAnAvaraNakSayo vizeSa vijJAyate | (indriyanI nivRttinA kAraNabhUta evo viziSTa kSayopazama te labdhi. jenA saMnidhAnathI AtmA dravyandriyonA vyApAramAM pravRtta thAya che evo jJAnAvaraNanA kSayopazamano vizeSa tene labdhi kahevAmAM Ave che.) matijJAnAvarakSayopazotthA vizuddhanIvasyArthagrahaNazavitta nakSatnazciH | (matijJAnAvaraNanA kSayopazamathI utpanna thayelI vizuddhithI jIvamAM padArthone grahaNa karavAnI je viziSTa zakti utpanna thAya che te labdhi .). tavizeSAt ddhipratithyiH | (tapavizeSathI prApta thatI Rddhi te labdhi.) samUhuvaMsaT-TO-vasu nIvarsa sAmo saMsthinAma | (labdhi eTale samyagudarzana, samya jJAna ane samyaguM caritra sAtheno jIvano samAgama.) gAmaviyo muvi IntA rUjhavastupattaH sthAH (mukti sudhInI ISTa vastuonI | prApti karAvI ApanAra aNimAdi vikriyAo te labdhi.) | mukhapratyayo hi sAmarthavizeSo sthiriti prasiddhiH | (guNono sAmarthyavizeSa labdhi tarIke oLakhAya che. mAtmanaH gumAvavaraNa kSayopazo tadhdhiH | (AtmAnA zubha bhAvanA AvaraNanA kSayopazamathI prApta thAya te labdhi.) manuSyamAM vividha prakAranI zArIrika ane mAnasika zaktio rahelI che. jyAre koIka vyaktimAM asAdhAraNa evI zakti jovA maLe to lokone Azcarya thAya che. jyAre keTalIka zaktio evI che ke jeno prabhAva najare na joyo hoya to mAnyAmAM na Ave. sAmAnya lokone evI vAta camatkArayukta lAge ane tenA tarapha zraddhA ke aMdhazraddhAno bhAva dhAraNa kare. evI zaktionI vAta sAMbhaLI bauddhika lokone te apratItikara, dhatiMga ke gappA jevI lAge, paNa teone najare jovAnI taka maLe ane jAte khAtarI kare to teo paNa te mAnavA taiyAra thAya che. keTalAka nAstika mANaso AvI ghaTanA najare joyA pachI Astika ke zraddhAvAna banI jAya che. eka zabda sAMbhaLatAM AkhI vAta samajAI javI, dUra kyAMka banatI ghaTanAonuM jANe najare nihALatA hoya tema jovuM ane varNana karavuM, bIjAnA manamAM UThatA vicAro ane bhAvo barAbara samajI levA ane te pramANe kahevA, eka indriya dvArA bIjI indriyanA viSayane jANI levo (jema ke sugaMdha parathI padArthano raMga kevo haze te kahI ApavuM), jamInathI adhdhara rahevuM, AkAzamAM gamana karavuM, hAthamAMthI ke vANImAMthI amRta jharatuM hoya tevo anubhava thavo, pAtramAM paDeluM anna khUTe nahIM evo camatkAra thavo, tejovezyAnI prApti thavI (je vaDe kazuMka bALI zakAya ke ThaMDuM karI zakAya), potAnA zarIranA mela ke parasevA dvArA bIjAnA rogo maTADI zakAya, potAnA
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ 668 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi jhADA ke pezAbane atyaMta sugaMdhImaya banAvI zakAya, zarIranA nakha, vALa, dAMta vagere dvArA bIjAnA roga maTADI zakAya, potAnI zaktithI DuMgarane kaMpAyamAna karI zakAya, upadrava ke saMkaTane tANa zAMta karI zakAya, vIMchI ke sarpanA jherane utArI zakAya, potAnA vacana anusAra ghaTanA karI zakAya, vazIkaraNa, staMbhana ke mocana vagere ghaTanAo paNa karI zakAya, parakAyA praveza karI zakAya, zarIrane nAnuM ke moTuM karI zakAya-AvI-AvI ghaTanAo jemanA jIvanamAM thatI hoya tevI vyaktioe koika vizeSa zakti prApta karI che ema kahI zakAya. AvI zakti tapanA prabhAve ke jJAnanA vikAsathI, ke amuka karmanA kSayopazamathI prApta thAya che. ene labdhi tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. vartamAna dezakALa anusAra ghaNI labdhio kSINa thaI gaI che athavA evI labdhio dharAvanAra mahAtmAo virala thaI gayA che. vaidika darzanamAM viziSTa prakAranI camatkArika zaktine mATe vibhUti' zabda vaparAyo che. vedo, upaniSado, pAtaMjala yogasUtra, bhagavadgItA, purANo vageremAM vividha prakAranI vibhUtionuM varNana jovA maLe che. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, samAdhi e dareka prakAranA yogAga dvArA athavA ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, svAdhyAya, tapa, izvara praNidhAne vagere dvArA AvI vividha vibhUtio pragaTa thAya che ema upaniSado, yogasUtra, yogadarzana, bhagavadgItA ityAdi graMthomAM kahevAmAM AvyuM che. bauddha paraMparAnA sAhityamAM paNa labdhirUpI vividha camatkArika zaktionA ullekho maLe che. AvI labdhine bauddha paribhASA pramANe "abhijJA' nAmathI oLakhavAmAM Ave che. vizuddha magna' nAmanA graMthamAM batAvyuM che ke abhijJAo be prakAranI che : (1) laukika ane (2) lokottara. AkAzagamana (ddhividha), pazu-pakSIonI bolInuM jJAna divyasrota), paracitta vijJAnatA (cetipayajJAna), pUrvajanmanuM jJAna (pUrvanivAsAnusmRti), dUra rahelI vastuonuM darzana (cityottapAda) vagere abhijJAo laukika prakAranI che. sAdhaka jyAre aham avasthAnI prApti kare che ane lokone nivaNamAga samajAvavAne samartha bane che tyAre tenI te zaktine lokottara abhijJA kahevAmAM Ave che. - labdhio keTalI che? Ama jovA jaIe to AtmAnI jeTalI zakti teTalI labdhio che ema kahI zakAya. athati anaMta zaktimAna evA AtmAmAMthI anaMta prakAranI labdhio pragaTa thaI zake. eTalA mATe gautamasvAmIne "anaMtalablinidhAna" arthAt anaMta labdhionA bhaMDAra tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. paraMtu keTalIka viziSTa labdhionA je ullekho judA-judA zAstra-graMthomAM jovA maLe che emAM pAMca, dasa, aThThAvIsa, aDatAlIsa, pacAsa ke cosaTha prakAranI vibhinna labdhio che. labdhinA prakAro bhinna-bhinna daSTibiMduthI bhinna-bhinna darzAvavAmAM AvyA che. (1) kSayopazama labdhi (2) vizuddha labdhi (3) dezanA labdhi (4) prAyogyatA labdhi (pa) karaNa labdhi ema mukhya pAMca prakAranI labdhi batAvavAmAM Ave che. A pAMca prakAranI labdhimAM prathama cAra labdhi bhavya ke abhavya baMne prakAranA jIvone prApta thAya che, paraMtu karaNa labdhi to phakta bhavya jIvone ja prApta thAya che, ane te paNa samyakatvanI prApti pachI.
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 669 kSayopazamane kAraNe je jJAna utpanna thAya che tene kSayopazamI labdhi kahevAmAM Ave che. pratisamaya zubha karmonA baMdhamAM nimittabhUta ane azubha karmonA baMdhanI virodhI evI labdhine vizuddhi labdhi kahevAmAM Ave che. karmonI utkRSTa sthiti ane utkRSTa anubhAgano ghAta karIne aMtaHkoDAkoDI sthitimAM ane dvisthAnIya anubhAgamAM avasthAna karavuM tene prAyogya labdhi kahevAmAM Ave che. SaDUdravya ane navatattvanA upadezarUpI upadeza ApavAnI zaktine dezanAlabdhi kahevAmAM Ave che. samyagurdaSTi mahAtmAo ja AvI dezanAlabdhi dharAve che. kAla, karaNa, upadeza, upazama ane prAyogyatArUpI pAMca bhedone kAraNe labdhinA paNa pAMca prakAra batAvavAmAM Ave che. dAna, lAbha, bhoga, paribhoga, vIrya, satkRtva, darzana, jJAna ane cAritra ema nava prakAranI kevaLalabdhi batAvavAmAM Ave che. bhagavatI sUtramAM bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne dasa prakAranI labdhi batAvI che. juo : he gautama, dasa prakAranI labdhi che, jema ke (1) jJAna-labdhi (2) darzanalabdhi (3) cAritralabdhi (4) cAritrAcAritra labdhi (5) dAnalabdhi (6) lAbhalabdhi (7) bhogalabdhi (8) upabhogalabdhi (9) vIryalabdhi ane (10) indriyalabdhi. A labdhiomAM jJAnalabdhinA pAMca, darzanalabdhinA traNa, cAritralabdhinA pAMca ema darekanA peTA prakAra paNa bhagavatI sUtramAM dazAvyA che. Avazyaka niryuktimAM tathA pravacana sAroddhAra'mAM 28 prakAranI labdhi batAvavAmAM AvI che. digambara paraMparAnA graMtha "SaTuM khaMDAgamamAM 44 prakAranI, vidyAnuzAsana'mAM 48 prakAranI, maMtrarAja rahasya'mAM tathA "sUrimaMtra bRhat kalpa vivaraNa'mAM 50 prakAranI ane "tiloya paNatImAM 64 prakAranI labdhi batAvavAmAM AvI che. koI-koI graMthomAM koika labdhinAM nAmomAM athavA enA peTAvibhAgomAM pharaka jovA maMLe che. siddhacakranI ArAdhanAmAM paNa labdhiono mahattvano ullekha che. emAM labdhidhArakone namaskAra karavAmAM Ave che. siddhacakramAM, enA yaMtramAM eka AvartanamAM soLa labdhipada hoya che. e rIte traNa AvartanamAM suprasiddha evAM 48 labdhipada Ave che. OM hrIM mo - e maMtrapada sahita labdhidhArakone pratyekane namaskAra karavAmAM Ave che. pravacana sAroddhAra'mAM batAvyA pramANe 28 labdhio nIce pramANe che. A labdhio tapanA pariNAmathI pragaTa thAya che. jayazekharasUrie "upadeza ciMtAmaNimAM lakhyuM che te pramANe : pariNAmanavavaseLa, mAruM hRti nakkIgo (tapanA pariNAmanA vazathI A labdhio prApta thAya che.) (1) sAmarSa gauSa (mAmosahi) : AmarSa eTale sparza. je sparza roganuM nivAraNa karanAra hovAthI auSadhirUpa hoya che ene "AmarSa auSadhi labdhi' kahevAmAM Ave che. je sAdhako potAnA sparza mAtrathI roganuM nivAraNa karavAnI zakti dharAvatA hoya teo AvI labdhivALA kahevAya che. (2) vipRSISa (viSpodi): vipRSa' eTale viSTA ane mUtra. je yogIonAM maLa-mUtra auSadhi tarIke kAma lAge ane roganuM nivAraNa karI zake tevA yogIo vipRSa labdhivALA kahevAya che.
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ 670 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi (3) venauSathaH khela" eTale zlekha athavA baLakho. je sAdhakonA khela emanI labdhine kAraNe sugaMdhita thaI jAya che ane te vaDe teo bIjAnA rogonuM nivAraNa karavAne mATe samartha bane che te khelauSadhi labdhivALA kahevAya che. () nantISaf: 'jalla' eTale mela. A labdhivALA sAdhakonA zarIrano mela labdhinA kAraNe sugaMdhita thaI jAya che ane bIjAnA rogonuM nivAraNa karavAne mATe samartha bane che. teo jallauSadhi labdhivALA kahevAya che. (5) sarvoSadhiH je sAdhakonA maLa-mUtra-zleSma, mela, nakha, ane vALa sugaMdhavALA ane vyAdhino nAza karavA mATe samartha hoya temanI labdhi sarvoSadhi labdhi tarIke oLakhAya che. (6) saMmitrazrotaH "saMbhinna' eTale pratyeka. A prakAranI labdhivALA yogIo mAtra kAnathI ja nahIM, zarIranA koI paNa aMga dvArA sAMbhaLavAne samartha hoya che. emanI judI-judI Indriyo eka-bIjAnuM kArya karavAne zaktimAna hoya che. (7) savajJAnaH je mahAtmAone vartamAna tathA bhUta, bhaviSyanA rUpI padArthonuM darzana thAya che ane upayoga mUkI te pramANe kathana karavAne samartha hoya che teonI e labdhine avadhijJAna labdhi' kahevAmAM Ave che. (8) gumatiH 'Rju eTale sAmAnyathI. Ama A labdhi mana:paryavajJAnavALA munione prApta thAya che. e dvArA teo saMjJI jIvonA manogata bhAvone samAnya rUpathI jANI zake che. 9) vipunamati : vipula" eTale vistArathI. mana:paryavajJAnavALA munio A labdhi dvArA ghaTapaTa vagere vastunA dhoLA, rAtA, vagere samasta payayone grahaNa karI zake che. (10) vArA nadhi (baMdhA-vAra, vidyAvART) : A labdhivALA sAdhako AkAzamAM AvavA-javAnI viziSTa zakti dharAve che. je munio sUryanAM kiraNo pakaDIne eka pagaluM upADIne teramA rUcaka hIpe ane bIjuM pagaluM upADIne potAnA sthAne pAchA Ave che teo jaMghA cAraNa labdhivALA kahevAya che. AvI labdhivALA UrdhvagatimAM eka pagaluM upADIne pAMDuka vanamAM jAya che ane tyAMthI pAchA pharatAM paheluM ugaluM upADIne naMdanavanamAM jAya che ane bIjuM pagaluM upADIne potAnA sthAnamAM pAchA Ave che. je munio potAnI labdhithI paheluM pagaluM upADIne manuSyottara parvate jAya che ane bIjuM pagaluM upADIne naMdIzvara dvIpe jAya che ane tyAMthI pAchA pharatAM eka pagaluM upADIne potAnA sthAnake pAchA AvI jAya che teo vidyAcAraNa labdhivALA kahevAya che. A labdhivALA munio UrdhvagatimAM paheluM pagaluM upADIne naMdanavanamAM ane bIjuM pagaluM upADIne pAMDuka vanamAM jAya che. tyAMthI pAchAM pharatAM eka ja pagaluM upADIne potAnA sthAne AvI jAya che. (11) lAzIviSa: A labdhivALA yogIo phakta eka vacana bolIne zApa (athavA AzIrvAda) ApavAnI zakti dharAve che. (12) vevanI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya e cAra ghAtakamanA kSayathI kevaLajJAnarUpa labdhi pragaTa thAya che.
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 671 (13) gAdhara : A labdhi prApta karanAra tIrthakara bhagavAnanA gaNadharanuM pada meLavavAne samartha bane che. (14) pUrvadhara : A labdhi meLavanAra mahAtmAo aMtaramuhUrtamAM (be ghaDImAM) cauda pUrvanuM jJAna meLavI zake che. (15) rihaMta : A labdhi dvArA arihaMta bhagavAnanuM pada meLavI zakAya che. (16) zvavartI : A labdhi dvArA cakravartInuM pada meLavI zakAya che. cakravartI eTale cha khaMDa dharatInA svAmI ane cauda ratnanA dhAraka kahevAya che. (17) vanaveva : A labdhi dvArA baladevanA padanI prApti thAya che. (18) vAsudeva : A labdhi dvArA vAsudevanA padanI prApti thAya che. (19) lIramadhurSiAthava : "kSIra' eTale cakravartInI gAyanuM dUdha. madhu eTale sAkara vagere padArtho, sarSi eTale atizaya sugaMdhavALuM ghI. AvI labdhivALA mahAtmAonI vANI sAMbhaLanArA mANasone dUdha, madha tathA ghInI madhuratA jevo anubhava thAya che. (20) hovuddhi : koSTa' eTale koThAra. koThAramAM rAkheluM dhAnya ghaNA lAMbA samaya sudhI evuM ne evuM sAruM rahe che ane bagaDI jatuM nathI, tevI rIte gurunA mukhathI eka vakhata zravaNa karelAM vacano smRtimAM evA ne evAM haMmezane mATe sacavAI rahe tene koSTaka buddhi labdhi kahevAmAM Ave che. (21) pAnusarijha zlokanA koI paNa eka padane sAMbhaLavAthI AkhA zlokanAM badhAM pado samajAI jAya tene padAnusAriNI labdhi kahevAmAM Ave che. (22) vInavRddhiH eka artha parathI ghaNA arthone dhAraNa karanArI buddhi te bIjabuddhi kahevAya che. (23) sainasI (tenonaeNrayA) krodhe bharAyelA sAdhu jenA upara krodha karyo hoya tevA mANasone athavA dhULa ke sUkSma padArthone, parvata ke moTAM nagarone potAnA mukhamAMthI nIkaLelI jvALA vaDe bALI nAkhavAne samartha hoya te tejasI labdhivALA (tejovezyAvALA) kahevAya che. (24) mAhIra zarIranA prakAromAM eka prakAra te AhAraka zarIrano che. AhAraka labdhivALA mahAtmAo potAnA saMzayanuM nivAraNa karavAne mATe athavA tIrthakara bhagavAnanuM sAkSAta darzana karavAne mATe potAnA zarIramAMthI eka hAtha jeTaluM potAnI AkRtinuM pUtaLuM potAnA mastakamAMthI bahAra kADhI tIrthakara bhagavAna pAse mokale ane saMzayanuM samAdhAna karI, darzana karI pAchuM AvI e pUtaLuM potAnA zarIramAM dAkhala thaI jAya che. AvI labdhi AhAraka labdhi tarIke oLakhAya che. (25) zItazyA tejolezyAthI rakSaNa karavA mATe prApta thayelI zakti te zItalezyA kahevAya che. e jyAre choDavAmAM Ave che tyAre zItaLatA prasare che. ethI tejolezyA khAsa asara karI zakatI nathI. (26) vaikriya pheraghArI A labdhithI zarIrane nAnuM, moTuM, halakuM ke bhAre karI zakAya che ane zarIranuM rUpa paNa badalI zakAya che.
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ 672 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi (27) maNIba mAnasI : A prakAranI labdhithI nipajAveluM bhojana pote khAya to ja khUTe, paraMtu bIjA aneka mANaso khAya to paNa khUTe nahIM. arthAta labdhidhArI yogI pote jyAM sudhI AhAra na kare tyAM sudhI khAvAnuM khUTatuM nathI. (28) purAvA : A labdhi dvArA sAdhaka evI zakti prApta kare che ke potAnA deDamAMthI pUtaLuM ! kADhIne zatrunI senAne parAjita karI zake che. cakravartIno paNa nAza karavAne te samartha thAya che. zrI jinaprabhasUri kRta "sUrimaMtra bRhat kalpa vivaraNa'mAM nIce pramANe pacAsa labdhiono ! ullekha che : (1) jinalabdhi (2) avadhilabdhi (3) paramAvadhilabdhi (4) anannAvadhilabdhi (5) anantAntAvadhilabdhi (6) savavidhilabdhi (7) bIjabuddhi labdhi (8) koSTabuddhi labdhi (9) padAnusArI labdhi (10) saMbhinna zrotalabdhi (11) kSIrAsavalabdhi (12) madhvAsava (13) amRtAmrapalabdhi (14) akSaNa mahAnasIlabdhi (15) AmaSaSadhilabdhi (16) vipRSauSadhilabdhi (17) zlekhauSadhilabdhi (18) jallauSadhilabdhi (19) savauSadhilabdhi (20) vaikriyalabdhi (21) sarvalabdhi (22) Rjumatilabdhi (23) vipulamatilabdhi (24) jaMghAcAraNalabdhi (25) vidyAcAraNalabdhi (ra6) prajJAzramaNalabdhi (27) viddhasiddhalabdhi (28) AkAzagAmI labdhi (29) takhalezyAlabdhi (30) zItalezyAlabdhi (31) tejolezyA labdhi (32) vAviSa labdhi (33) AzIviSa labdhi (34) daSTiviSa labdhi (35) cAraNa labdhi (36) mahAsvapna labdhi (37) tejAgninIsarga labdhi (38) vAdilabdhi (39) aSTAMga nimitta kuzala labdhi (40) pratima pratipanna labdhi (41) jinakalpa pratipanna labdhi (42) aNimAdi siddhilabdhi (43) sAmAnya kevalI labdhi (44) bhavattha kevalI labdhi (45) abhavattha kevalI labdhi (46) ugratA labdhi (47) dIpta tapalabdhi (48) caturdazapUrvalabdhi (49) dazapUrvalabdhi (50) ekAdazAMga (zrata) || labdhi . jaina dharmamAM Ama pacAsa prakAranI labdhino mahimA bahu varNavAyo che. ugra tapazcaryAthI pragaTa thatI A viziSTa labdhio che. ApaNA dhArmika sAhityamAM nIceno duho pracalita che : karma khapAve cIkaNAM, bhAva maMgala tapa jANa; pacAza labdhi Upaje, namo namo tapa guNa khANa. (tapane bhAva maMgala jANavuM. kAraNa ke te game tevAM cIkaNAM karmo khapAvI de che ane pacAsa labdhione utpanna kare che. AvA mahAna guNanA sthAnarUpa tapane vAraMvAra namaskAra ho.) A badhI labdhiomAMthI zvetAMbara paraMparAnI mAnyatA anusAra arihaMtalabdhi, cakilabdhi, vAsudevalabdhi, baladevalabdhi, saMbhinnalabdhi, cAraNalabdhi, pUrvalabdhi, gaNadharalabdhi, pulAkalabdhi ane AhArakalabdhi abhavya puruSone, abhavya strIone ane bhavasiddhika strIone prApta thatI nathI. vaLI abhavya puruSo ane abhavya strIone kevalIlabdhi, Rjumati labdhi ane vipulamati labdhi paNa prApta thatI nathI. bhavasiddhika strIone arihaMta labdhi jo prApta thatI nathI to mallinAtha strI tarIke tIrthakara kevI rIte thayA evA praznanA javAbamAM zAstrakAro kahe che ke e apavAdarUpa che ane eTalA mATe e ghaTanAnI gaNanA "accherA'mAM thAya che.
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 673 labdhi vividha prakAranI ugra tapazcaryAo dvArA prApta thAya che. labdhinI prApti mATe labdhividhAna'nA prakAranI eka tapazcaryAno ullekha paNa zAstragraMthomAM maLe che. emAM vizeSataH bhAdrapada, mahA ane caitra mahinAnI amuka nizcita tithie eka upavAsa ane pAraNuM athavA be upavAsa ane pAraNuM athavA traNa upavAsa ane pAraNuM athavA eka upavAsa ane ekAsaNuM athavA eka ke be upavAsa ane ekAsaNuM ema vividha rIte tapa karavAnuM hoya che. satata saLaMga AvI cha varSa sudhI tapazcaryA karavAmAM Ave ane divasamAM traNa vakhata "OM hrIM mahAvIrAya nama: I'A maMtrano jApa karavAmAM Ave to e prakAranA tapa athavA vratane labdhividhAna tapa tarIke oLakhavAmAM Ave che. tejolezyAnI labdhinI prApti mATe brahmacarya vrata sahita chaThThane pAraNe chaThTha karavAmAM Ave ane pAraNAmAM eka mUThI bAphelA aDada ane eka aMjali jeTaluM pANI levAmAM Ave che e prakAranI "apAnakena' nAmanI tapazcaryA amuka varSa sudhI karavAnuM vidhAna che. paraMtu evI tapazcaryA karavA mATe joituM zarIrabaLa vartamAna samayamAM rahyuM nathI ema manAya che. labdhi meLavavAnI lAlasAthI ugra tapazcaryA karavAmAM Ave e eka sthiti che ne karmakSayanA AzayathI, mokSaprAptinA dhyeyathI ugra tapazcaryA karavAmAM Ave ane ema karavA jatAM sahaja rIte labdhio pragaTa thavA lAge e bIjI sthiti che. AtmAne mATe A bIjI sthiti ja vizeSa hitakara che. viziSTa prakAranI camatkArika zakti mATe labdhi' uparAMta "vidyA' zabda paNa jaina zAstragraMthomAM vaparAyelo jovA maLe che. tyAM vidyAno artha che ekasarakhA viSayanI judI-judI labdhiono samUha. Ama vidyA' zabdamAM labdhino artha samAviSTa che. ATha judA-judA prakAranI vidyA mATe kaI-kaI labdhio pragaTa thayelI hovI joie te mATe nIce pramANe ullekha maLe che ? (1) baMdhamokSiNI vidyA (baMdhanamAMthI choDAvavAnI vidyA) mATe jinalabdhi, avadhilabdhi paramAvadhilabdhi, anaMtAvadhilabdhi, anantAnantAvadhilabdhi, svayaMbuddha labdhi, pratyeka buddha labdhi ane buddhabodhitalabdhi e ATha labdhio joie. (2) paravidyocchedanI (bIjAonI vidyAono uccheda karanArI) vidyA mATe ugratapalabdhi, cAraNalabdhi, dIptatapalabdhi ane pratima pratipatralabdhi e cAra labdhio joie. (3) sarasvatI (jJAna vadhAranArI) vidyA mATe caturdazapUrvalabdhi, dazapUrvalabdhi, ekAdazAMgalabdhi, padAnusArI labdhi, Rjumatilabdhi ane vipulamatilabdhi e cha labdhio joIe (4) rogApahAriNI (roga maTADanArI) vidyA mATe zlekhauSadhilabdhi, vipRSIpalabdhi, jallauSadhilabdhi, AmaSaSadhilabdhi ane savauSadhilabdhi e pAMca labdhio joie. (5) viSApahAriNI viSa utAranArI) vidyA mATe vidyAsiddha labdhi, kSIrAgnavalabdhi ane madhyAsapalabdhi tathA amRtAsavalabdhi-e cAra labdhio joIe. (6) zrI saMpAdinI (lakSmI vadhAranArI) vidyA mATe bIjabuddhi labdhi, koSTabuddhilabdhi, saMbhinna zrotalabdhi, akSINa mahAnasIlabdhi ane sarvalabdhi-e pAMca labdhio joIe. (7) doSa ninAzinI (bhUtapretAdinA doSa nivAranArI) levA mATe vaikriyalabdhi, AkAzagamana labdhi, jaMghAcAraNa labdhi ane vidyAcAraNa labdhi-e cAra labdhio joie.
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ 674 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi (8) AzivoghazamanI (upasargo zAMta karanArI) vidyA mATe tejalezyAlabdhi, zItalezyAlabdhi, takhalezyAlabdhi, daSTiviSalabdhi, AzIviSalabdhi, vAgviSalabdhi, cAraNalabdhi, mahAsvapnalabdhi ane tejogninirmalabdhi e nava labdhio joie. labdhi zabdanI sAthe siddhi zabda paNa vaparAya che. vastutaH labdhi e ja siddhi che. labdhinI siddhi athavA labdhinI prApti e labdhisiddhi tarIke gaNAvavAmAM Ave che. Ama chatAM ATha prakAranI mahAsiddhio nIce pramANe dazAvavAmAM Ave che jeno samAveza eka athavA bIjI labdhimAM thaI zake che : (1) aNimA-aNa jeTalA thaI javAnI zakti. (2) laghimA-halakA thaI javAnI zakti. (3) mahimA-parvata jeTalA moTA thai javAnI zakti. (4) prApti-dUranI vastune pAse lAvavAnI zakti. (5) prAkAmya icchA avazya pAra paDe ja evI zakti. (6) vazitva-vaza karavAnI zakti. (7) Izitva-bIjA upara sattA calAvavAnI zakti. (8) patrakAmAvasAvitva-badhA saMkalpo pAra pADavAnI zakti. eka vakhata labdhi pragaTa thaI eTale te kAyamane mATe rahe ja, evuM haMmezAM banatuM nathI. mana, vacana ane kAyAnA azubha-azuddha yogane kAraNe AtmA jyAre pharI pAcho malina thavA lAge che tyAre labdhionuM baLa ghaTavA lAge che, eTale ke camatkArika zaktio osaravA lAge che. eka vakhata labdhi pragaTa thAya ane mANasane potAne enI khAtarI thAya te pachI AtmAne saMyamamAM rAkhavAnuM kAma ghaNuM agharuM che. jeo parakalyANa arthe gupta rIte labdhino upayoga kare che ane rAgadveSa rahita evI potAnI dazAne TakAvI rAkhe che teonI labdhi jhAjho samaya athavA kAyamane mATe sacavAI rahe che. paraMtu jeo lokeSaNA pAchaLa paDI jAya che, vAraMvAra potAnI tevI zaktino ullekha karavA lAgI jAya che, te vaDe bIjAne DarAvavA ke vaza karavA lAge che tyAre teonI tevI labdhi kSINa thavA lAge che. eka vakhata pragaTelI labdhi lupta thaI gayA pachI pharI pAchI tevI labdhi te ja janmamAM meLavavAnuM kArya durlabha banI jAya che. guNasthAnakanI daSTie vicArIe to AtmA jema-jema nirmaLa thato jAya tema-tema uparanA guNasthAnake caDato jAya che. emAM dasamAM guNasthAnake pahoMcelA AtmAne jAta-jAtanI labdhio pragaTa thavA lAge che. paraMtu A labdhio pratye jo te AkarSAya to pharI pAcho te nIce paDavA lAge che. mohanIya karmano sadaMtara kSaya thayo hoto nathI eTale jIva potAnAmAM pragaTa thayelI AvI abhuta zaktio joIne rAjI thAya che, temAM rAce che ane tenA prayogo karavA mATe lalacAya che. eTale ke A labdhione vAparavA mATeno sUkSma lobha haju gayo nathI hoto. mATe A guNasthAnakane sUkSma saMparAya tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. labdhi-siddhionI daSTie bhavyAtmAonI kasoTI karanAruM A mahattvanuM guNasthAnaka che.
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 675 potAnAmAM pragaTa thayelI labdhio pratye anAsakta rahevuM te sAdhaka mATe atyaMta mahattvanuM che. sAmAnya rIte sAcA sAdhako potAnAmAM pragaTa thayelI labdhionuM gopana kare che. parahita mATe, yuddha, dukALa ke anya prakAranI Apatti AvI paDe tyAre AvI labdhino teo upayoga kare che, paraMtu e labdhiono potAnA svArtha mATe ke vAsanAonA saMtoSa mATe kyAreya upayoga karatA nathI. sanatakumAra cakravartInI jema labdhio pratye paNa teo niHspRha rahe che. dasamA guNasthAnakamAM AvI labdhio jyAre pragaTa thaI hoya tyAre te mATe manathI paNa rAjI na thavAno bhAva rAkhavAno hoya che, kAraNa ke evI labdhizakti mATeno sUkSma lobha paNa AtmAne nIco pADe che. jeo A kasoTImAMthI pAra paDe che, teo uparanA guNasthAnake caDI zake che. eTalA mATe UMcI AdhyAtmika sAdhanAnA viSayamAM arthAt mokSaprApti mATenA puruSArthamAM AvI labdhionuM bahu mUlya nathI. * dikSita geyAra karatone bhavAna mahRranA azvino
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 ] labdhistava [vyAkhyA sahita] saMklana : pU. munizrI sarvodayasAgarajI ma. labdhionA prakAra, artha, mahattva vagere saMbaMdhamAM pUjya munizrI sarvodayasAgarajI mahArAjazrIe saMkalana karelI noMdha atre mUkI che. pU. munizrIe prAcIna ane arvAcIna sAhityanuM ghaNuM kheDANa karyuM che. prAcIna stotronA AdhAre saMkhyAbaMdha mahApUjano prakAzita karyAM che. 'guNamaMjUSA'nA anvaye pacAsa jeTalAM pustakonuM temaNe saMpAdanakArya karyuM che. pUjyazrI zAsanapremI ane madhurabhASI che. -saMpAdaka ahIM gautama gaNadhara labdhione viSe kahe che-- jA jassa tuha pasAyA, pasAyao sambhavanti vA laddhI / sirivIra ! tassa tavvannaNena thosAmi sAmi tumaM // 1 // [ mahAmaNi ciMtAmaNi anvaya -- he siri vIra sAmI ! jA laddhi jassa tuha pasAyA pasAyao vA sambhavanti tassa tavvannaNena tumaM thosAmi // 1 // vyAkhyA - he zrI vIra svAmin! labdhayaH yasya prANinaH tava prasAdarUpAH santi / prasAdAt vA sambhavanti / tasya prANinaH tAsAM labdhinAM varNanena tadvarNanena ahaM tumaM tvAM stavImi, iti sambandhaH || artha--he zrI vIra svAmI bhagavAn ! je prANIne tamArA prasAdarUpa labdhio prApta thAya athavA tamArA prasAdathI arthAt kRpAthI labdhio maLe che te prANInA te labdhionuM varNana karIne huM tamArI stuti (stavanA) karuM chuM. juggassa tuha pasAo na taM viNA juggaMyA vibhittumimaha / annonnAsaya dosaM pasiya jahA huti mA laddhi ||2|| anvaya -- juggassa tuha pasAo / taM viNA duggayA na / imaM annonnAsayadosaM vibhittuM pasi / jahA mA laddhi hunti // 2 // vyAkhyA -- yogyasya tava prasAdo bhavati / taM prasAdaM vinA anyasya yogyatA nAsti / imam anyonyAzrayadoSaM vibhettuM prasIda prasAdaM kuru / yathA mama etA labdhayo bhavanti // 2 // artha--he bhagavAna ! yogya vyakti upara ja tamArI kRpA thAya che. ane tamArI kRpA vagara bIjAne yogyatA prApta thatI nathI. evI rIte anyonyAzraya doSa Ave che. A doSane TALavA mATe he bhagavAn ! tame mArA upara prasanna thAo. kRpA karo; jethI A labdhio mane prApta thaze / / 2aa labdhiyo- samANu savvaviraI mala vippA mose khela - savvasahI / viuvvANasIvisa ohI riumaI viulamaI kevalayaM // 3 //
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 677, saMbhinna cakki jiNa-hari-bala cAraNA puvva gaNahara pulAe / - AhAraga-mahughayakhIraAsave kuTThabuddhI ya // 4 // bIyamaI payANusArI akkhINaga-teya-sIyalesAI // iya sayalaladdhi saMkhAo bhaviyamaNuyANa pai tuDhe // 5 // zeSAH gAthA: sva: | uparokta zlokomAM varNavela 31 prakAranI labdhio A pramANe che : (1) satkRtvalabdhi, (2) aNulabdhi, (3) sarvavirati, (4) malalabdhi, (5) vikhuTa labdhi, (6) AmarSa labdhi, (7) khela (zleSmA)labdhi, (8) savauSadhi labdhi, (9) vikriyA labdhi, (10) AzIviSa labdhi, (11) avadhi labdhi, (12) Rjumati labdhi, (13) vipulamati labdhi, (14) kevala labdhi, (15) saMbhinna labdhi, (16) cakrI labdhi, (17) jiNa labdhi, (18) vAsudeva labdhi, (19) baladeva labdhi, (20) cAraNalabdhi, (21) pUrva labdhi, (22) gaNadhara labdhi, (23) pulAka labdhi, (24) AhAraka labdhi, (25) madhu-kRta-kSIra-Azrava labdhi, (26) kuSThabuddhi labdhi, (ra7) bIjamati labdhi, (28) padAnasArI labdhi. (29) AkSINaga labdhi, (30) tejovezyA labdhi ane (31) zItalezyA labdhi. he bhagavAna! A badhI labdhio tame saMtuSTa thAo tyAre bhavya manuSyone prApta thAya che. vyAkhyA- (1) smm0| (samyaktvam) tattvArthazraddhAnaM samyaktvam / taccAnekavidham / yaduktaM daMsaNamiha sammattaM taM puNa tattattasaddahaNaruvaM / khaiyaM khaovasamiyaM tahovasamiyaM nAyavvaM // 3 // avaujjhiya micchato jiNaceiya sAhUpUyaNujjutto / AyAramaTThabheyaM jo pAlei tassa sammattaM // 4 // artha-e jinazAsanamAM darzana e ja samyaktva che te jinezvara bhagavAne nirUpelAM tattvone viSe zraddhArUpa hoya che te darzana (samyakatva) traNa prakArano hoya che : (1) kSAyika samyakatva, (2) kSayozimika samyakatva, (3) aupazamika samyakatva. mithyAtvano tyAga karIne jinezvara bhagavAna caitya ane sAdhuonI pUjA karavAmAM je ughukta hoya che ane ATha prakAranA AcArane pALe che te samyakatvane pAme che, tene samyakatvanI prApti thAya che. (2) aNulabdhi :- aNuzarIravikaraNazaktiH / yathA bizacchidrANi pravizati / tatra cakravarti bhogAnapi bhuGkte / artha- zarIrane aNu pramANa karavAnI zaktine aNulabdhi kahevAya che. A labdhinA yoge labdhidhArI zarIrane aNurUpa banAvI zake che ane kamalanA bisatattvanA chidramAM paNa praveza kare che ane tyAM cakravartInA bhogone paNa bhogave che. (3) sarva viratiH-sarva viratiH saptadazadhA vizuddhA / yaduktam paJcAsravAd viramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / suDatrayaviratiti saMyama: satarazamedaH IkA rUA.
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ 678 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi artha :-vizuddha sarvavirati sattara prakAranI hoya che. kaheluM che ke pAMca AzravothI virAma pAmavuM. pAMce indriyono nigraha karavo. cAra kaSAyo upara vijaya meLavavo ane traNa daNDothI virAma pAmavo. e pramANe sattara prakArano saMyama hoya che. (4) malalabdhiH - malo jallaH sugandhazca tallabdhimantaH / iyamatra bhAvanA - iha malauSadhilabdhiH kasyApi zarIraikadeze samutpadyate / kasyApi sarvazarIre / tenAtmAnaM paraM vA yadA vyapagama buddhA limpati tadA tadvyAdherapagamo bhavati // 4 // artha--je labdhi vaDe zarIramAM utpanna thayelo mala sugaMdhI thAya che te labdhine malabdhi kahevAya che. te labdhivALAone malalabdhivALA kahevAya che--ahIM evI bhAvanA che. e malalabdhi koine zarIranA eka bhAgamAM utpanna thAya che to koine saghaLA zarIramAM utpanna thAya che. A labdhi vaDe za2I2-indriyomAM upanna thayelA maLamAM sugaMdha Ave che ane teno zarIrane lepa karavAthI roga dUra thAya che. jyAre potAnA zarIra upara athavA bIjA koinA zarIra upara rogane maTADavAnI buddhithI emanA malano lepa karAya che, tyAre eno roga dUra haTe che. (5) vipruTalabdhi :- mUtrasya purISasyAvayavo vipruT ityucyate / anye prAhurviDiti viSTa pra iti prasravaNamauSadhiryasyAsau vipruDauSadhiH / artha-mUtranA ane viSTAnA avayavane viSrar kahevAmAM Ave che. bIjA loko viTa eTale viSTA kahe che. pra eTale jharavuM. jenI jharatI viSTA auSadhi hoya che tene vipruDauSadhi kahevAya che. (6) AmarSalabdhi : - AmarSaNamAmarSaH saMsparzanaM sa evauSadhiryasyAsA vAmarSauSadhiH karAdisparzana mAtrAdeva vyAdhyapanayanasamarthaH / labdhi - labdhimatorabhedopacArAt sAdhurevAmarSauSadhi rityarthaH / evaM zeSapadeSvapi bhAvanA kAryA / artha :-AmarSa eTale sparza e ja jenI auSidha che te AmauMdhi kahevAya che. te hAtha AdinA sparza mAtrathI vyAdhine dUra karavAmAM (maTADavAmAM) samartha hoya che. labdhi ane labdhivALA baMnemAM abhedano upacAra karavAmAM Ave che. tethI A labdhivALo sAdhu ja AmaNSadhi labdhi kahevAya che evI rIte ja zeSa padomAM paNa bhAvanA ka2vI joie. (7) khelalabdhi: - khela zleSmA tallabdhimanto yadAtmAnaM paraM vA rogApanayanabuddhyA parAmRzanti tadA tadrogApagamaH tathA coktam artha-khela eTale zleSmA (kapha). tenI labdhivALAo jyAre potAnA zarIrane athavA bIjAnA zarIrane rogane dUra karavAnI (maTADavAnI) buddhithI sparza kare che tyAre teno te roga dUra haTe che. kahyuM che ke-- yathA hi yogamAhAtmyAt yoginAM kaphabindavaH / sanatkumArAderiva jAyante sarvarucchidaH // 1 // artha--yoganA mAhAtmyathI yogIonA kaphanAM binduo sanatkumAra Adi munionI jema saghaLA rogone chedavAvALA thAya che. (badhA rogone chede che)
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 679 yoginAM yogamAhAtmyAt purISamapi kalpate / rogiNAM roganAzAya kumudAmodazAli ca // 2 // artha-yogIonA yoganA mAhAsyathI temanI viSTA paNa kumuda (kamaLanA)nI sugaMdha jevI sugaMdhavALI thAya che ane rogIonA rogono nAza kare che. malakilaH samAmnAto dvividhaH sarvadehinAm / karNanetrAdi janmaiko dvitIyastu vapurbhavaH // 3 // artha-badhA dehadhArI jIvono mala be prakArano kahelo che, (1) kAna, nAka, AdimAM utpanna thayelo mala ane (2) zarIramAM utpanna thayelo mala. yoginAM yogasaMpattimAhAtyAt dvividho'pi saH kastUrikAparimalo rogahA sarvarogiNAm // 4 // artha-yogIonA yogasaMpattinA sAmarthyathI te banne prakArano maLa kastUrI jevI sugaMdhavALo | ane rogIonA badhA rogono nAza karavAvALo thAya che. (nAza kare che) yoginAM kAyasaMsparzaH siJcanniva sudhArasaiH / kSiNoti tatkSaNaM sarvAnAmayAnAmayAvinAm // 5 // ' artha- yogIonA zarIrano sparza, jANe amRtaraso vaDe siMcato ja na hoya ema te kSaNe ja (AmayAvinAmu) rogIonA badhA rogone nAza kare che. () sarvauSadhilabdhiH-tathA sarva ete viNmUtra keza nakhAdayo'vayavAH surabhayo vyAdhyapanayatvAdauSadhayo yasyA'sau sarvauSadhiH, athavA sarvA AmarpoSadhyAdikA auSadhayo yasyaikasyApi sAdhoH sa eva / tathA coktam - . nakhAH kezAradAzcAnyadapi yogizarIrajam / bhajate bheSajIbhAvamiti sarvauSadhiH smRtAH // 6 // artha-jenAM badhAM ja viSTA, mUtra, keza, nakha Adi avayavo sugaMdhI ane rogone maTADavAvALA hovAthI auSadhi che, athavA AkarSa Adi badhI ja jenI auSadhi che te sAdhu ja savauSadhi labdhi che. kaheluM che ke- yogIonA nakha, keza, dAMta, ane yogIonA zarIramAM utpanna thatuM bIjuM badhuM ja auSadhi bane che mATe tene savauSadhi kahI che. tathAhi tIrthanAthAnAM yogabhRccakravartinAm / .. dehAsthizakalastomaH sarvasargA diSu pUjyate // 2 // artha- tIrthakara bhagavaMtonA tema ja yogadhArI cakravataonAM zarIranAM hADakAMonA TukaDAono | samUha sarva svarga AdimAM pUjAya che. kiJca - meghamuktamapi vAri yadaGgasaGgamAtrAt / nadIvApyAdigatamapi sarvarogaharaM bhavati // 3 //
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ 680 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi artha-vAdaLomAMthI paDeluM varasAdanuM pANI paNa yogIonA aMganA saMgamAtrathI nadImAM athavA vAvaDI-kUvA AdimAM jAya toya te nadInuM athavA vAvaDInuM pANI badhA rogone hare che. viSamUrchitA api yadaGgasaGgavAtaspazadiva nirviSAH syuH / viSasaMpRktamapyannaM yanmukhapraviSTamaviSaM syAt / mahAviSavyAdhibAdhitA api yadvacaH zravaNAt yaddarzanAcca vItavikAzaH syuH / eSa sarvo'pi sarvauSadhiprakAraH // 8 // artha- jeo viSa vaDe mUcchita thayelA che teo paNa je yogIonA zarIrane sparza karIne AvelA vAyunA sparza mAtrathI ja viSarahita thAya che. viSayukta anna paNa jemanA mukhamAM praveza karatAM ja viSarahita thAya che. bhayaMkara viSAri rogo vaDe bAdhA pAmelAM loko paNa jemanuM vacana sAMbhaLavAthI athavA jemanuM darzana karavAthI ja vikArarahita thAya che, e badho savauSadhino prakAra che. (6) vaizviyA nazcayaH--vaizviyA nizcayogane | tat yathA- (1) mahattva (2) nayuvA (3) gurutva (4) prApti (6) prAchA) (6) ziva (7) vazitva () pratiyotitva (6) antardhAnA (10) vAmapatvamevAtu || 6 || artha--vaikriya labdhio aneka prakAranI hoya che. te e pramANe- (1) mahattva (2) laghutva (3) gurutva (6) prApti (5) prAkAmya (6) Izitva (7) vazitva (8) apratighAtitva (9) ! antadhani (10) kAmarUpitva vagere. (1) tatra mahattva mero mahaMtazarIveraLasamartham temAM mahattva eTale potAnA zarIrane meru parvatathI paNa adhika moTuM karavAnuM sAmarthya. | (2) tapurva vAyorapi naputazarIratA | laghutva eTale zarIrane vAyuthI paNa atyaMta halakuM karavAnuM sAmarthya. (rU) gurutve vaprAri guruttarazarIratA | vA rUdrAhima pradartirUMDhatA gurutva eTale potAnA zarIrane vajUthI paNa adhika bhAravALuM (vajanadAra) karavAnuM sAmarthya. athavA atyaMta balavAlA indra Adi vaDe paNa sahana na karI zakAya evuM vajana. (4) prAptiNUmithasthaSThutyarekhA meruparvatAya pramAArispafsAmarzam | prApti eTale bhUmi para rahIne aMgulInA agra bhAga vaDe meru parvata ane sUrya Adine sparza karavAnuM sAmarthya. (5) prAkAmyamapsu bhUmAviva pravizato gamanazaktiH / tathA apsviva bhUmAvunmajjananimajjane // prAkAmya eTale bhUminI jema pANImAM praveza karIne cAlavAnI zakti tema ja pANInI jema, jamInamAM DUbavAnI ane upara AvavAnI zakti. (6) zivaM sainovacastha prabhutA tIrthaMkara-tridozvara-ddhiviram | izitva eTale vailokyanuM svAmIpaNuM tIrthakara-devendranI Rddhine karavuM. (7) vazitva vazIkaraNadhdhiH | vazitva eTale vaza karavAnuM sAmarthya. () sapratititvamU-gAdrinagara nisAnanam | apratighAtitva eTale parvata para caDyAkAra pRthvInI samAMtara bhUmithI ja parvatamAM praveza karIne bIjI bAju javAnuM sAmarthya. (6) mantardhAnamadrupatA | annadhana eTale adazya thavAnuM sAmarthya.
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] (10) Ama pittuM yuveva nAnAAravijaLazaktiH / kAmarUpitva eTale ekasAthe ja potAnI icchA pramANe aneka prakAranA AkArone dhAraNa karavAnI zakti. 681 (11) AzIviSasiddhiH / tathA''zyo daMSTrAstAsu viSaM yeSAM te AzIviSAH / te ca dvidhA-jAtitaH karmatazca / jAtito vRzcika - maNDUkoraga-manuSyajAtayaH, vRzcika-viSaM hi utkarSato bharata kSetrapramANazarIraM vyApnoti / maNDUka viSamapi bharatakSetrapramANaM bhujaGgamaviSaM jambUdvIpapramANam / artha AzI eTale dADhAo jemanI dADhAomAM viSa hoya che temane AzIviSa kahevAya che. te be prakAranAM hoya che. (1) jAtithI (janmathI) (2) karmathI. vIMchI-sApa deDako-manuSya jAti A janmathI AzIviSa hoya che. vIMchInuM (vRzvikanuM) viSa utkarSathI bharatakSetra pramANa zarIrane vyApta kare che. deDakAnuM viSa paNa bharatakSetra pramANa zarIrane vyApta kare che. sApanuM viSa jaMbudrIpa pramANa zarIrane vyApta kare che. karmatazca paJcendriyatiryagyonayo manuSyA devAzcAsahasrArAt / etena tapazcaraNAnuSThAnato'nyato vA guNata AzIviSavRzcikAdisAdhyAM kriyAM kurvanti / zApa pradAnAdinA'nyaM vyApAdayantIti zeSaH / devAstvaparyAvasthAyAM tacchaktimanto jJeyAH / te hI pUrvaM narabhave samupArjitAzIviSalabdhayaH sahasrArAntadeveSvapi navotpannA aparyAvasthAyAM prAgbhavikAzIviSalabdhisaMskArA AzIviSalabdhimanto vyavahriyante / tataH paraM tu paryAptAvasthAyAM saMskAravyApinivRttiriti na tadvyapadezabhAjaH te pizAcAdinA'paraM vyApAdayanti / tathApi na labdhivyapadezo bhavapratyayatastathArUpa sAmarthyasya sarvasAdhAraNatvAt / guNapratyayo hi sAmarthyavizeSo labdhiriti prasiddham ||10|| artha-- paMcendriya tiryagyonio manuSyo ane sahasrAra devaloka sudhInA devo karmathI AzIviSa che. teo tapazcaryAnuM anuSThAna karavAthI athavA anya guNathI dADhamAM viSavALA vRzcikAdi prANIo vaDe sAdhavA yogya kriyA kare che, zApa vagere ApIne bIjAne mAre che. devo jyAre aparyApta avasthAmAM hoya che tyAre ja AzIviSa zaktivALA hoya che. kAraNa, teoe pUrvanA manuSyabhavamAM AzIviSa labdhi upArjita karelI hovAthI sahasrArAnta devomAM paNa navA ja utpanna thayelA teo aparyApta avasthAmAM pUrvabhavamAM meLavelI AzIviSa labdhinA saMskArathI AzIviSa labdhivALA kahevAya che. tyAra pachI paryApta avasthAmAM saMskAronI nivRtti thAya che. mATe teo AzIviSalabdhivALA kahevAtA nathI. teo pizAca Adio vaDe bIjAne mAre che. to paNa te devo labdhivALA kahevAtA nathI. kAraNa, bhava pratyayathI devone tevA prakAranuM sAmarthya hoya che. kAraNa guNapratyayathI prApta thayelA vizeSa sAmarthyane labdhi kahevAmAM Ave che, te prasiddha che. (11) avadhilabdhiH - avazabdo'dhaH zabdArthaH / avA'dho'dho vistRtaM vastu dhIyate paricchidyate'nenetyavadhiH / yadvA'vadhirmaryAdA rupidravyeSu paricchedakatayA pravRttirUpA tadupalakSitaM jJAnaM tadapyavadhiH || 99 || artha-- ava zabdano artha che adhaH--nIce. ava-nIce. nIce phelAyelI vastu jenA vaDe jaNAya che, tene avidha kahevAmAM Ave che. athavA avidha eTale maryAdArUpI dravyomAM jJAtArUpe pravRtti tenA vaDe yukta zAnane paNa avidha kahevAmAM Ave che.
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ 682 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi (12)RjumatisiddhiHdma-RjvI sAmAnyagrAhiNi matirghaTo'nena cintita iti // 12 // RvI eTale sAmAnyane grahaNa karavAvALI buddhi-jema eNe ghaTa jANyo. (13 vipulamatilabdhiHdma-vipulA vizeSa grAhiNI matiH sa ghaTaH sauvarNaH pATalIputrIya iti | vipula eTale vizeSane grahaNa karavAvALI mati-buddhi dA. ta. te ghaTa sonAno che, pATalIputramAM ! banelo che. (14) vArtAdhdhi-vattama sahAya matyarinirapekSatAt | artha- mana, indriya AdinI sahAya vagara kevaLa AtmAthI je jJAna thAya che, tene kevala | kahevAmAM Ave che. e jJAna matijJAna, zrutajJAna Adi jJAna nirapekSa hoya che. (9) samannazciH -tathA yaH sarvefpa zarIraveza: photi sa saMpinnazrotA | zrotAMtakriyALA saMbhinnAni ekaikazaH sarva viSayairyasya sa saMbhinnazrotA / ekatareNA'pIndriyeNa samastAparendriya gamyAn viSayAn yo'vagacchati sa ityarthaH / yadi vA zrotAMsIndriyANi saMbhinnAni parasparata ekarUpatAmApannAni yasya sa tathA / athavA dvAdaza yojanavistRtasya cakravartikaTakasya yugapad bruvANasya tattUryasaMghAtasya vA yugapadAsphAlyamAnasya saMbhinnAn zabdAn zRNoti // 15 // : (16) artha- je zarIranA badhA Adezo vaDe sAMbhaLe che te saMbhinnazrotA kahevAya che. zrotas eTale indriyo. jenI indriyo eka-eka karIne badhA viSayonI sAthe joDAya che te saMbhinnazrotA hoya che. athavA jenI indriyo paraspara ekarUpatAne pAmelI hoya che te saMbhinnazrotA hoya che. athavA bAra yojana sudhI phelAyeluM cakravartI rAjAnuM sainya ekasAthe bole che tyAre tenA saMbhinna (paraspara maLelA) zabdone sAMbhaLe che athavA cakravartI rAjAnA sainyanAM vAdyono samUha ekasAthe vagADavAmAM Ave tyAre temanA saMbhinna zabdone sAMbhaLe che te saMbhinnazrotA kahevAya che. (16) vavartI (17) sarTas (16) vAsudeva (16) vAva vatI traddhayaH suHT: | (20) cAraNalabdhi-atizaya gamanAgamanalabdhisaMpannazcAraNAH / te ca dvidhAjaGghAcAraNA vidyAcAraNAzca / ye cAritratapovizeSaprabhAvAta sadbhatAtizayagamanAgamanalabdhisampannAste jamAcAraNAste prathamotpAtena trayodazaM rucakadvIpaM yAnti calantaH, 2 utpAtena nandIzvaraM 3 utpAtena yato gatAstatra yAnti, Urdhvamekenaiva meruzirasi pANDukaMvanaM calantaH ekena nandanaM vanaM, dvitIyena svasthAnaM teSAM hi cAritrAtizayaprabhAvato labdhiH syAt / tato labdhyupajIvanenautsukyabhAvataH pramAdasaMbhavAt cAritrAtizayanibandhanA labdhirapi hIyate / tatazcalanto dvAbhyAmutpAtAbhyAM svasthAnaM yAntIti / artha-jeo gamana-AgamananA atizayarUpa labdhi vaDe saMpanna hoya che tene cAraNa kahevAya che. tenA be prakAra che (1) jaMghAcAraNa ane (2) vidyAcAraNa. je cAritra ane vizeSa tapanA prabhAvathI utpanna thayelI gamanAgamananA atizayarUpa labdhi vaDe saMpanna hoya che te jaMghAcAraNa kahevAya che. teo pahelA utpAta vaDe eTale kUdakA vaDe teramA rUcakadvIpa para cAlatA jAya che. bIjA kUdakA vaDe nandIzvara para jAya che ane trIjA kUdakA vaDe jyAMthI gayA hatA tyAM jAya che. upara eka ja kUdako mArIne meru parvatanA zikhara para pAMDuka vanamAM cAlatA jAya che. eka kUdako mArIne nandanavanamAM, bIjo kUdako mArIne potAnA sthAnamAM jAya che temane cAritrAtizayanA prabhAvathI labdhi prApta thAya che. tethI labdhi vaDe upajIvana karavAthI utsukatAnA kAraNe pramAda thavAno saMbhava
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 68 hovAthI cAritrAtizaya vaDe prApta thayelI labdhi paNa kSINa thAya che. tyAra pachI cAlatA evA be kUdakA vaDe potAnA sthAnamAM jAya che. ye punarvidyAtizayataH samutpannagamanAgamanalabdhayaste vidyAcAraNAH / te caikotpAtena mAnuSottaraM 2 nandIzvare yAnti / calantaH svasthAnamekenaiva / Urdhvam ekena nandanaM dvitIyena pANDukaM calanta ekenaiva svasthAnam / te ravikarAnapi svIkRtya gacchanti / jaGvAcAraNAstvevameva / vidyAcAraNA hi vidyAvazAd bhavanti / vidyA ca parizIlyamAnA sphuTAsphuTataropajAyate / tataH pratinivartamAnasya zaktyatizayasaMbhavAdekenaivotpAtena svasthAnamAyAnti // 20 // ' artha-jeone vidyAnA atizaya vaDe gamanAgamananA labdhi utpanna thAya che, teo vidyAcAraNa kahevAya che. teo eka kUdako mArIne mAnuSottara parvatamAM ane bIjo kUdako mArIne nandIzvaradvIpamAM cAlatA jAya che. ane kUdakA vaDe ja potAnA sthAnamAM jAya che. UrdhvamAM eka kUdakA vaDe nandanavanamAM, bIjA kUdakA vaDe pAMDukavanamAM cAlatA eka ja kUdakA vaDe potAnA sthAnamAM jAya che. teo sUryanAM kiraNono Azraya karIne paNa jAya che. jaMghAcAraNo paNa evI rIte ja jAya che. vidyAcAraNo vidyAnA kAraNe hoya che. vidyAno parizIlana karatA te adhika spaSTa ane aspaSTa thAya che. tyAMthI pAchA pharatAM zaktino atizaya utpanna thavAno saMbhava hovAthI teo eka kUdakA vaDe ja svasthAnamAM Ave che T20mAM (20) pUrvALi vaturvaza | (22) gharaH prasiddha (23) pu dhdhiH | __ jiNasAsaNapaDiNIyaM, cunijjA cakravaTTi sinnaM pi / / kuvio muNI mahappA, pulAyaladdhiya saMpanno // 1 // // 23 // artha-pulAka labdhivaDe saMpanna, krodhane pAmelA mahAtmA muni jinazAsanamAM varNavelA cakravartInA sainyane paNa cUro karI nAkhe che. (ra4) mahAra zarIra radhdhi AhAraka zarIrane karavAnI labdhi. (26) madhughayakhIrAsavalabdhiH - madhu-zarkarAdi madhuradravyam / sarpiratizAyi gandhAdi ghRtam / kSIraM cakravartI dhenudugdhaM, etatsvAdopamAnavacanAvaira svAmyAdivat tadAzravAH / athavA yatpAtrapatitaM kadannamapi madhusarpikSIrarasavIryavipAkaM jAyate / vacanaM zArIrAdi duHkhataz2AnAM madhusarpiHkSIrAdivat saMparkate madhuzravAH | 26 // artha-madhu eTale sAkara Adi madhura dravya. ghaya eTale ghIthI caDhiyAtuM-gadhavALuM ghI. kSIra eTale cakravartInI gAyanuM dUdha. emanA svAda jevuM jemanuM vacana madhura ane rasavALuM hoya che, vairI paNa jemanA sAme vaira vinAno madhura ane rasavALo thAya che. athavA temanA pAtramAM paDeluM kadanna paNa madhughI-dUdha jevuM rasavALuM ane vIrya utpanna karavAvALuM thAya che, jemanuM vacana paNa zArIrika Adi duHkho vaDe tapelAone madhu-ghI-dUdhanA saMparka jevuM madhura ane sAMtvanA ApavAvALuM | hoya che, teo madhuzravA hoya che. (26) koSThabuddhilabdhiH- koSThAgArika sthApitAnAmasaMkirNAnAmavinaSTAnAM bhUyasAM dhAnyabIjAnAM yathA koSTho'vasthAnaM tathA paropadezAdavadhAritAnAM zrotAnAmarthabIjAnAM bhUyasAmanusmaraNamantare
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ 684 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi NA'vinaSTAnAmavasthAnAt koSThabuddhayaH // 26 / / artha- koinA (koThAnA) adhikArIo vaDe koThAmAM alaga-alaga rAkhelA (sthApana karelA) nAzane na pAmelAM ghaNAM dhAnyabIjono jevI rIte koi (koTho) eka AdhAra hoya che, tevI rIte ja bIjAnA upadezathI buddhimAM dhAraNa karelAM ghaNAM arthabIjo jemanI buddhimAM anusmaraNa vinA paNa nAza na pAmatAM rahe che, te kuSThabuddhiyo kahevAya che. (27) bIjabuddhilabdhiH- sakRd vasumatIkRte kSetre kSityudakAdyanekakAraNavizeSApekSaM bIjamanupahataM yathA'nekabIjakoTIpradaM bhavatI tathA jJAnAvaraNIyAdi kSayopazamAtizaya pratilambhAdekArthabIja zravaNe satyanekArthabIjAnAM pratipattAro bIjabuddhayaH // artha_ekavAra pRthvI upara kheDelA khetaramAM vAveluM sAruM bIja, bhUmi, pANI, havA Adi vizeSa kAraNo maLavAthI jema aneka koTi bIjone Ape che, tema ja jJAnAvaraNIya Adi karmonA kSayopazamano atizaya prApta thavAthI eka arthanA bIjane sAMbhaLyA pachI aneka arthonA bIjone jANavAvALA thAya che, te bIjabuddhiyo kahevAya che. () pAnurinI tRdhdhi:-pAnuzAritrighADanustrota: prahAnusArikhaH | (2) pratisrota padAnusAriNiH / (3) ubhayasrotaHpadAnusAriNazca / tatrApi padasyArthaM granthaM ca parata upazrutya tataH prAtikUlyenAdi padArthagranthaM vicArapaTavaH pratizrotaH padAnusAriNaH 2 madhyapadasyArthaM granthaM ca parakIyopadezAdadhigamyAdyantAvadhi paricchinnapadasamUha pratiniyatArtha granthodadhi samuttAraNasamarthAgrA dhAraNAtizayavijJAnA ubhayapadAH 3 // 28|| padena sUtrAvayavenaikenopalabdhena tadanukUlAni padazatAnyanusaranti iti padAnusAriNaH ye gurumukhAt ekasUtrapadamanusRtya zeSamapi bhUyastarapadanikUrambamavagAhante te'nusrotaH padAnusAriNaH / artha -padAnusArIo traNa prakAranA hoya che. (1) anuzrota padAnusArI (2) pratizrota padAnusArI (3) ubhayazrota padAnusArI. sUtranA eka padane jANavA vaDe tenA anukUla seMkaDo padone anusare che te padAnusArI hoya che. jeo gurunA mukhathI eka sUtrapadane anusarIne zeSa ghaNA padonA samUhane jANe che teo anuzrota padAnusArI hoya che. padanA arthane athavA granthane bIjAthI sAMbhaLIne tyAra pachI pratikUlatA vaDe (eTale UlaTo) Adi padonA arthanA ane granthanA vicAra karavAmAM jeo kuzala hoya che teo pratizrota padAnusArI kahevAya che. madhya padanA arthane ane granthane bIjAnA upadezathI jANIne AdithI anta sudhI jANelA padonA samUhano pratiniyata artha karIne grantharUpa sAgaramAMthI taravA mATe samartha evA dhAraNAzakti vaDe atizaya jJAnavALA ubhayapada mAganusArI hoya che. (26) akSINa mahAnasalabdhiH- yeSAmalpamapyannaM pAtrapatitaM zrI gautamAdInAmiva bahubhyo dIyamAnamapi na kSIyate te'kSINamahAnasAH kAraNe kAryopacArAdiva, athavA akSINamahAnasalabdhayastu yatra, parimitabhUpradeze'vatiSThante, tatrA'saMkhyAtA api devAdayaH parasparabAdhArahitAstIrthaMkaraparSadIva suvamAsane l/ra6/l. artha- jemanA pAtramAM paDeluM atyaMta alpa evuM paNa anna zrI gautama gaNadhara AdinI jema ghaNAM lokone ApavA chatAM paNa kyAreya ochuM thatuM nathI te akSINamahAnasa kahevAya che.
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 685 kAraNane viSe kAryano upacAra karavAthI athavA je parimita pradezamAM akSaNamahAnasa labdhio hoya che tyAM asaMkhyAta devo paNa tIrthaMkaranI sabhAnI jema paraspara bAdhArahita sukhathI rahe che ||29T (30) tejolezyA labdhayaH / (31) zItalezyA / AdizabdAt prAjJardhAdayo'nyepi prAjJarddhayaH prakRSTa zrutAvaraNavIryAntarAyakSayopazamAvirbhUtAH, anadhItadvAdazAGga caturdazapUrvA api saMtoSamarthaM caturdazapUrvaM nirUpayanti / tasmin vicAra kRcchre'pyarthe atinipuNaprajJAH prAjJarddhimantaH zramaNAH parAlabdhayaH tvayi tuSTe | manujAnAM syuH // zeSA gAthA spaSTAH / artha-Adi zabdathI prAjJaddhi Adi anya labdhivALA paNa hoya che. prAjJaddhi labdhiprakRSTa zratajJAnAvaraNa ane vIyantarAya karmonA kSayopazamana vaDe prApta thAya che tethI prAjJaddhi labdhivALA dvAdazAMgIno ane cauda pUrvano abhyAsa na karyo hoya to paNa cauda pUrvanA arthanuM saMtoSathI nirUpaNa kare che. vicAra vaDe atyaMta kaThina evA paNa te arthane viSe prAjJaddhilabdhivALA zramaNonI buddhi ati nipuNa hoya che. he bhagavan! tame prasanna thAo cho tyAre ja A zreSTha labdhio manuSyone prApta thAya che.
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ 686 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi - gautama ane gocarI -munirAja zrI sudharmasAgarajI mahArAja mahAtmAonAM nAma-smaraNa bahuparimANI hoya che. emAMthI agaNita guNa-lakSaNa, agaNita nItiniyama, agaNita jIvanazailI, agaNita Adarzo prApta thatA hoya che. ane yathA zaktimati jIvo emAMthI mArgadarzana prApta karatA hoya che. gocarI-samaye gautama-smaraNano zo mahimA che te A laghalekhamAM darzAvavAmAM AvyuM che. dainaMdinI kriyAomAM paNa guru gautama kevuM mahattvanuM sthAna pAmyA che te A lekhathI samajAya che. pU. munizrI sudharmasAgarajI mahArAjazrI A graMthaprakAzanamAM cheka zarUAtathI ghaNI ghaNI rIte sahAyarUpa banyA che. -saMpAdaka kaDaka parama AdaraNIya gaNadhara zrI gautamasvAmInuM nAma zvetAMbara maMdiramArgI AmnAyamAM pU. sAdhu sAdhvIone rAtre saMthArA porisImAM levAmAM Ave che. rAtripauSadha karanArAne paNa levAnuM rahe che. tema ja jyAM jyAre pratikramaNa bAda sAdhu porisI bhaNAve che tyAM zrAvakone sAMbhaLavA maLe che. traNa vakhata gautama nAma Ave che. te sivAyanI dinacaryAmAM pU. devaguptAcAryakata yatijinacaya (prAyaH 600 varSa thayAM haze. sAla yAda nathI. prata pAse nathI. vAMcyuM 20 varSa thai gayAM che. saMtavya.)mAM pU. sAdhu-sAdhvIne gocarI-pANI levA jatI vakhate vidhinA be zloka bolIne javAnuM hoya che. jemAM, (1) usabhasma ya pAraNae, iphakhuraso Asi loganAhassa; sesANa ya paramAnna, amIyarasa rasovame Asi. (2) aphakhINa mahAnasi laddhi, saMbhu jaya goamo bhaya; jalsa pAsAeNajjava, sAhuNo sutyiyA bharahe. A banne zloka bolIne nAsikAmAM je taraphano zvAsa cAlato hoya te taraphano paga prathama ! mukAma bahAra mUkatAM zvAsa nIco mUkavAno. tyAra bAda gocarI mATe prayANa karavAnuM. prathama zlokamAM covIza tIrthaMkara paramAtmAne yAda karyA. bIjo zloka ekalA gautama | gaNadharano. sAdhune mATe jANe dIvAdAMDIrUpa zloka che. rasagArava, RddhigArava, zAtAgArava - aneka saMyamIonI vikAsakUca aTakAvanArA A traNe gArava ochA karavA ke nAza karavAmAM gaNadharo gautamano A zloka ghaNuM mahattvanuM kArya kare che. gocarImAM game tevI rasa-kasavALI vastuo Ave, game te pramANamAM Ave, vAparyA pachI zAMtithI pAcana thAya, koI roga na Ave chatAM jIbha kayAMya na saLavaLe tema karavuM hoya, mArI punyavAnI kevI ke mane game te khAvAmAM Ave te pacI jAya, AvA koI paNa prakAranA gAravathI
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ]. [ 687 jIvane pachADavAnuM na bane te mATe eka ja zlokamAM ApI dIdhuM che ke bhAratamAM sAdhu sukhI che te gautama gaNadharane pratApe. gocarImAM game te vastu Ave; anukULa Ave ke pratikULa Ave; vadhAre Ave ke ochI Ave, paraMtu gocarI vAparatAM gautama gaNadhara yAda Ave. ane sAthe sAthe e gautama gaNadhara kevI rIte AhAra karatA te yAda Ave to sAdhu-sAdhvIne IMgAla-dhUmanA humalAno prazna ja na rahe. * AhAra-saMjJA toDavA mATe paNa gocarImAM karAtuM gautamasmaraNa madadarUpa bane che. gocarI vAparatAM thayela kevaLajJAnane kavi rAsamAM kevuM suMdara varNana kare che! kavaLa te kevaLa rUpa huo, sAcA guru saMjoga e." kavaLane kevaLamAM pheravanArA AhAra karatAM AhAra-lAlasA sarvathA naSTa karanArA gaNadhara gautamane agaNita vaMdanAvalI ! ST
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAlAratIrtha-ArAdhanAdhAma siMhaNanadInA kinAre! DemanAM laherAtAM jaLanI najadIka.....!! vivadha jAtinAM phaLonA bagIcAnI madhyamAM......!!! UMcI dhAra upara pazcima samudranA kAMThe..... atyaMta zAMta-prazAMta vAtAvaraNamAM....!! AhlAdaka paramANuothI pavitra banelA... hAlAratIrtha ArAdhanAdhAmamAM Apa yAtrArthe acUka padhAro. basa, ekavAra Apa padhArazo to Apane amAro cokkasa kola che ke vAraMvAra AvavAnuM mana thaze. * evA guru gautamanA tAraNahAra prabhu zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna birAjamAna che. * bhavya vizALa pradarzanI haoNla che jemAM pUrvamahApuruSonAM caritro citrita che. *gurumaMdira--smRtimaMdira-suvAkyothI sohAmaNA mArga......e ahIMnI viziSTatA che. * jAmanagarathI dvArakA hAIve roDa u52 45 ki. mI. upara.....A tIrtha Avela che. pU. paMnyAsazrI vajrasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI hAlAratIrtha ArAdhanAdhAma mu. vaDAliyA siMhaNa (tA. jAmakhaMbhALiyA, ji. jAmanagara)nA saujanyathI
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ vividhyadarzana : vibhAga-4 98 ratnarAzinI kiraNaprabhA guru gautamasvAmI : keTalAka prasaMgo vaTa samaya goyama, mA pamAyae phi seva bhaMte sevaM bhaMte 9 zrI gautamasvAmIe kahyuM ke ..... ja karmanuM vijJAna ane vinayamUrti gautama vaka zrI gautamasvAmIjInI jIvana-anuprekSA ki anupama jJAnI anaMtalablinidhAna gaNadhara zrI gautamasvAmI dIka aThThAvIza labdhinA tapanI vidhi thI anupama ane adbhuta ja bhAratIya saMskRti ane gaNadhara gautamasvAmI ki lablinidhAna zrI gautamasvAmI (hAyaka) ki ahiMsAnA eka parama upAsaka zrI gautamasvAmI di gautamIya kAvya gaNapati : zrI gautamasvAmIjInA guNonuM AkAra svarUpa ki tavArIkhanI tejachAyA Qii dhyAnI gautamasvAmInI kaivalyaprApti temaja pratimA kalAvidhAna jIka labdhitaNA bhaMDAra guru gautamasvAmI cha zrI gautamasvAmI rAsa : paricayAtmaka bhUmikA vaka jJAnamUrti guru gautamasvAmI
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalikAla kalpataru jaMgamayugapradhAna acalagacchAdhipati pa.pU. A. bha. zrI guNasAgarasUrIzvarajI mahArAjA sAhebanA ziSyaratna pa. pU. munirAja zrI sarvodayasAgarajI ma.sA., pa. pU. munirAja zrI udayaratnasAgarajI ma.sA. dvArA prerita saMpAdita saMkalita sAhitya tathA tAyaMtro ane pUjanavidhio-TUMka noMdha. * prAcIna-arvAcIna pustaka vibhAga 4 1. zrI guNa maMjUSA (bhAga 1 thI 51 sudhI) 2. zrI mahApUjana vidhi pratI-50 (24 tIrthaMkara paramAtmAnI 24 pUjanavidhi) (20 pArzvanAtha pUjanavidhi prato 6 vividha pUjana prata.) 3. triSaSThIzalAkA puruSa caritram 4. zrI Agama guNa maMjUSA (45 Agamo sArAMza sAthe- TUMka samayamAM prasiddha thaze.) prAcIna sAhitya - 1. zrI guNavama caritra-4 bhASAmAM 2. zrI naladamayaMtI caritra-5 bhASAmAM 3. zrI nAbhAkarAja caritra-4 bhASAmAM tA. ka. jema jema sahakAra maLato jaze tema tema graMtho prakAzita thaze. tAprayaMtro ane mahApUjanonAM vidhi pustako 1. 24 tIrthakara bhagavaMtonAM 24 tAprayaMtro ane mahApUjananonI 24 prato 2. zrI pArzvanAtha prabhunA prAcIna stotrono AdhAra laIne 20 jeTalAM pArzvanAtha prabhunAM judAM judAM nAmavALAM 20 tAprayaMtro ane 20 mahApUjananI vidhi buko. 3. zrI siddhacakra mahApUjana, zrI RSimaMDala mahApUjana, zrI vIzasthAnaka mahApUjana, zrI ajitazAMti stava mahApUjana, zrI paMcaparameSThi pUjana, zrI vIra stava mahApUjana, zrI 45 Agama mahApUjana. uparokta kula 51 tAprayaMtromAMthI 47 tAprayaMtro prasiddha thaI gayAM che. dareka derAsara mATe anukULatA mujaba tAmrayaMtra vasAvI levAM joIe. derAsaramAM jagyA na hoya to 18 abhiSeka karAvI lAla kapaDAmAM vIMTI jJAnabhaMDAramAM mUkI zakAya che. phula sAIjhanA tAprayaMtrano nakaro rU. 2,000. miDiyama sAIjhano nakaro rUA. 1,111. nAnI sAIjhano nakaro rUA. 451 rAkhavAmAM Avela che. derAsara mATe saMyoga anusAra bheTa paNa ApavAmAM Avaze. gRhamaMdiranI eka anokhI yojanA zrAddhavidhi graMthamAM jaNAvyuM che ke pratyeka zrAvakanA ghare ghara-derAsara hovuM joIe. zAstrakAra bhagavaMtanAM e vacanone yAda karIne zikhara-ghummaTavALA doDha phUTanAM jinamaMdira tathA 18 abhiSekayukta kamalAkAre paMcadhAtunA bhagavAna maLI zakaze. je saMghamAM derAsara na hoya emanA mATe pAMca phUTathI laI 31 phUTa sudhInA zikhara-ghummaTa derAsara mATe mArgadarzana maLI zakaze. patrathI saMparka karavA vinaMtI. li. zrI ji-goya--gu-sarvodaya TrasTa tathA zrI cAritraratna phAunDezana ceriTebala TrasTanA jajinendra vAMcazojI patra-saMparkaH amalaneramAM TrasTanuM nAma patra-saMparka : muMbaImAM TrasTanuM nAma c/o zA somacaMda bhANajI lAlakA c/o zA. dhIraja dAmajI gaMgara muMbaI galI, po. amalanera rameza epArTamenTa, ahilyAbAga sAme, pina 425401 thANA 400 601 Phone : 5348690
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 691 ratnarAzinI kiraNaprabhA guru gautamasvAmI : keTalAka prasaMgo - zrI ratilAla dIpacaMda desAI AtmapradezanI vAta ja nyArI hoya che. karmasattA ane dharmasattA enAM caraNonI dAsI hoya che, cakravartInI senA karatAM enuM aizvarya adhika hoya che. IndranA darabAra karatAM eno jhaLahaLATa judo hoya che, e ratnapuMja che...... e nAma che gautamasvAmI. e ratnarAzinI kiraprabhA atre AlekhAyelI che. bhUtakALa sAthe vartamAna ane bhaviSyanI hAramALAo abhivyakta karavAmAM AvI che. lekhaka zrI ratilAla dIpacaMda desAI jaina samAjanA khyAtanAma paMDita tarIke paMkAyelA che. teo mA zAradAnA ananya sAdhaka hatA. temanuM jaina sAhityamAM ghaNuM moTuM yogadAna che. temaNe gautamasvAmI upara paNa eka graMtha lakhyo che. A graMthamAMnA keTalAka prasaMgo kharekhara AMkhane vaLage evA ane hRdayane sparzI jAya tevA che. Ama to e caritragraMtha gautamasvAmInA pravartamAna prakAzita sAhityamAM ziramora che. e graMthanI sAmagrI vAraMvAra vAgoLavA jevI che-jemAMnI keTalIka sAmagrI je prasaMgarUpe che te atre sAbhAra pragaTa karatAM harSa anubhavIe chIe. sva. zrI ratilAlabhAI desAI potAnA cokhkhA nirmaLa jIvanane kAraNe jaina zramaNa-saMsthAmAM taTasthapaNe ThIkaThIka UMDA UtarelA, jaina paraMparAnA prAcIna mahAna AcAryo mATe temanuM hRdaya bhAvabhInuM banI jatuM. emanI aneka vArtAomAM mAnavabhaktinAM jarUra darzana thAya che. -saMpAdaka (1) pudgala parivrAjaka zramaNa bhagavAna mahAvIre sattaramuM comAsuM vANijyagrAmamAM karyuM te pachI bhagavAna vicaratA vicaratA potAnA saMgha sAthe AlabhikA nagarImAM padhAryA. AlabhikA nagarInA zaMkhavana caityamAM eka tapasvI pajika rahetA hatA. emanuM nAma pudgala (pogala) hatuM. e brAhmaNa zAstronA moTA paMDita hatA ane jIvanasAdhanA mATe be upavAsane pAraNe be upavAsanI tapasyA karatA hatA, tema ja sUryanI sAme UbhA rahIne ugra tApamAM ekAgratAthI AtApanA letA hatA. emanI A sAdhanA eka divasa saphaLa thaI ane brahmaloka sudhInA devalokanuM emane jJAna thayuM.
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ 692 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi emane eTaluM jJAna to sAruM thayuM hatuM, paNa pUrNa jJAnanA hisAbe e ghaNuM adhUruM hatuM. ane potAnA A adhUrA jJAnane pUruM mAnIne teo lokone e pramANe kahevA-samajAvavA lAgyA hatA. eka divasa guru gautamasvAmI e nagarImAM bhikSA levA nIkaLyA. emaNe lokonAM moDhethI pudgala parivrAjakanA jJAnanI vAta jANI. teone thayuM H AvA saraLa pariNAmI AtmasAdhakane AvI bhUlamAMthI ugArIne sAce raste dorI javA joIe. paNa gautamane bhagavAna upara ananya zraddhA eTale emaNe vicAryuM H AvA jIvonA sAcA uddhAraka to bhagavAna ja che. gautame bhagavAna pAse jaIne vinayapUrvaka pudgala parivrAjakanuM jJAna paripUrNa che ke apUrNa te pUchyuM. bhagavAne enuM jJAna apUrNa hovAnuM kahyuM. A vAta lokamukhe pharatI pharatI pudgalanA jANavAmAM AvI. parivrAjaka svabhAve durAgrahI nahIM paNa satyanA zodhaka ane saraLapariNAmI jIva hatA. potAnI zaMkAnuM samAdhAna meLavavA e satvara bhagavAna mahAvIra pAse pahoMcyA ane potAnI zaMkAonuM nirAkaraNa thavAthI zraddhAbhaktithI prerAIne sadAne mATe bhagavAnanA bhikSukasaMghamAM bhaLI gayA. satyanA jijJAsu parivrAjaka satyanuM darzana pAmyAno AnaMda anubhavI rahyA. (2) gautama karatAM ya caDhiyAtA bhagavAna mahAvIra to satyanA pakSapAtI ane guNanA prazaMsaka dharmanAyaka hatA. je AtmAne vadhu ArAdhe te emane mana moTo hato-bhale pachI e uMmaramAM, adhikAramAM ke dIkSAmAM nAno hoya. bhagavAnanA zramaNasaMghamAM eka aNagAra; bahu moTA tapasvI ane cetana ane jaDanA bhedonA barAbara jANakAra. kAyAnI mAyAne vistArIne eno upayoga AtmAnA kuMdanane nirmaLa karavAmAM karI levA mATe emaNe mahAduSkara sAdhanA AdarI hatI. emanuM nAma dhanya aNagAra. kAkaMdI nagarImAM bhadrA nAme eka zeThANI rahe. emane be putro ? ekanuM nAma dhanya ane bIjAnuM nAma sunakSatra. emanI saMpatti ane sukha-sAhyabIno pAra nahIM. dhanya to bhogavilAsamAM evo DUbelo rahe che ke jANe e duHkha-dInatAne jANato ja nahoto. mAtAnA hatano ya koI pAra na hato. eka divasa bhagavAna mahAvIranI vANI dhanyanA aMtarane sparzI gaI- jANe lohane pArasano sparza maLyo, ane vilAsamAM DUbelo eno AtmA dharmane jhaMkhI rahyo. mAtAne samajAvIne ane chevaTe emanI AjJA meLavIne e bhikSuka banI gayo. ane karmara AtmA dharmazUra banIne potAnI Atmazaktine zatadaLa kamaLanI jema vikasAvavAnA puruSArthamAM lAgI gayo. dehanI mamatA mUkIne emaNe AkarAM tapa AdaryA-evAM AkarAM ke kAyA to naya hADakAMno mALo banI gaI, AMkho UMDI UtarI gaI, mAMsa sukAI gayuM ane jANe hADa ane cAmane koI sagapaNa na hoya ema cAmaDI havA vagaranI dhamaNanI jema ke anAja
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 693 vagaranA khAlI kothaLAnI jema TaTaLavA lAgI. ane chatAM dInatAnuM nAma nahIM dhanyamuni mahAyogInI jema nijAnaMdamAM sadA magna rahetA. emanI jAgRti ajaba hatI. eka vAra rAjA zreNika bhagavAna mahAvIranA vaMdane AvyA. dhanya aNagAranAM darzana karI emanI sAva jarjarita kAyA joI, e bhAre ahobhAva anubhavI rahyA ? kevA AtmasAdhaka vIra ! pachI zreNika rAjAe bhagavAnane kahyuM : "bhagavAna ! ApanA zramaNa samudAyamAM idrabhUti gautama gaNadhara vagere badhA sAdhuomAM A dhanya aNagAra sothI moTA sAdhaka ane mahAduSkara sAdhanAnA karanArA ane karmono mULamAMthI nAza karanArA mahAzUravIra che, ema huM mAnuM chuM" bhagavAne kahyuM : "rAjana ! tamArI vAta sAcI che. dhanyamuni mArA badhA zramaNomAM mahAduSkara sAdhanA karanArA che." sAMbhaLanArA bhagavAnanI guNagrAhaka ane madhyastha daSTine praNamI rahyA. (3) bhagavAnanA saMdezavAhaka bhavitavyatA kyAreka kevA duHkhadAyaka saMbaMdho joDI de che ! rAjagRhInA gRhapati mahAzataka ane enI bhAya revatI AvI ja duHkhada, karuNa dazAnAM bhoga thaI paDyAM hatAM. eka uttaramAM jAya to bIjuM dakSiNamAM kheMce, evAM eka-bIjAthI sAva virodhI emanAM mananAM valaNo hatAM. zreSThI mahAzataka bhagavAna mahAvIranA zramaNopAsaka (zrAvaka) saMghamAM bhaLyA hatA, ane emanI bhAvanA ane pravRtti dharmasAdhanAmAM uttarottara AgaLa vadhavAnI rahetI. teo haMmezAM vrata, tapa ane niyamonA pAlanamAM jAgatA rahetA ane potAnA cittane sthira, svastha ane zuddha karavAno prayatna karatA! paNa revatInI dizA sAva judI ja hatI. uMmara vadhatI ema enI bhoga-vilAsanI vAsanA ane indriyalolupatA vadhatI jatI hatI. khAna-pAnamAM ene mana nahIM khAvA jevuM ke nahIM pIvA jevuM kazuM ja na hatuM-e na khAvAnuM khAtI ane na pIvAnuM pItI! ane enI viSayavAsanA to mAjhA mUkI detI hatI. ethI ene mahAzataka sAthe koI manameLa nahoto rahyo; ane e to haMmezAM mahAzataka taraphanA asaMtoSathI baLyA ja karatI. potAnI vRddha uMmara ane jIvananI anizcitatAno vicAra karIne mahAzatake, dharmanuM zaraNa laine, gharavyavahArano tyAga karyo ane ekathI eka caDhiyAtI tapasyA ane sAdhanA karavA mATe teo pauSadhazALAmAM ja rahevA lAgyA. vilAsitA ane naryA asaMyamanA avatAra samI revatIthI A badhuM zI rIte sahana thAya? e to avAranavAra mahAzatakane calita karavA kaMI kaMI prayatno karyA karatI. potAnI aMtima sAdhanA karavA mahAzatake maraNa parvatanA anazanano svIkAra karyo, ane janma-maraNanA pherAthI sadAne mATe bacI javA sAru ekAgratAthI zubha dhyAnamAM samaya vitAvavA lAgyA. teo jIvananI tRSNA ane maraNanA bhayathI krame krame mukta thatA jatA hatA.
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ 694 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi AvA gaMbhIra prasaMgathI paNa revatInuM mana na palaLyuM. e to kasAinA jevI kaThoratA dhAraNa karIne, tapasvI mahAzataka pAse pahoMcI gaI ane azlIla zabdo ane aziSTa cenacALAthI emanI sAdhanAmAM bhaMga pADavA prayatna karavA lAgI. mahAzataka A badhuM AMtarika baLa, vIrya ane parAkramathI sahana karI rahyA ane potAnI chellI sAdhanAmAM UbhA thayela vipnane TALavAno puruSArtha karatA rahyA. paNa revatInA cenacALAe mAjhA mUkI eTale mahAzataka paNa potAnI sAdhanAnA mArgathI jarAka calita thaIne AvezamAM AvI gayA. ane e AvezamAM ne AvezamAM AvI utkaTa sAdhanAne lIdhe potAne pragaTela viziSTa jJAnathI vastusthitine jANIne, emaNe revatIne enA bhayaMkara bhAvinI -enI bhAvI-naraka gatinI - kaDavI vAta saMbhaLAvI dIdhI. potAnA hAtha heThA paDyA jANIne revatI to tyAMthI cAlI gaI, paNa, caMdra uparanA rAhunA paDachAyAnI jema, mahAzatakanI sAdhanAne dUSita karatI gaI ! e vakhate, bhagavAna mahAvIra ekavIsamuM comAsuM vANijyagrAmamAM vitAvIne vicaratA vicaratA rAjagRhImAM padhAryA. emaNe joyuM ke thoDIka bhUlane kAraNe, eka uttama jIvanI kuMdana jevI sAdhanAmAM kathIranI rekhAo bhaLI rahI che. bhagavAna to karuNAnA sAgara. emaNe gautamane bolAvIne mahAzatakanI vAta karI ane Adeza karyo : "gautama ! mahAzatakane jaIne kaho ke maraNa sudhInuM anazana svIkAranAra zramaNopAsaka koine sAcuM chatAM apriya ane kaDavuM vacana kahe ke krodhane vaza thAya to ethI enI sAdhanA dUSita thAya che. mATe tamAre revatIne kahelAM kaDavAM vacanonuM prAyazcitta laI zuddha thavuM ghaTe." gautamasvAmIe satvara mahAzataka pAse jaIne emane bhagavAnano saMdezo kahyo. mahAzatake ullAsapUrvaka bhagavAnano Adeza zire caDAvIne pote sevela doSanuM tarata ja prAyazcitta karyuM. mahAzatakanuM romaroma bhagavAna taraphanI kRtajJatAthI UbharAI gayuM-jANe emanuM aMtara kahetuM hatuM : karuNAnidhi bhagavAna ! saMsArakIcamAM DUbato bhalo ugArI lIdho A sevakane ! bhagavAnanA saMdezavAhaka gautama paNa kRtArthatA anubhavI rahyA. (4) zaMkAnuM samAdhAna rAjagRhanI najIkamAM taMgiyA nAme nagarI hatI. e nagarImAM sukhI ane dharmatattvanA | jANakAra aneka zramaNopAsako rahetA hatA. eka vAra e nagarImAM bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA pAMcaso jeTalA sAdhuo padhAryA ane nagaranA puSpavatI caityamAM UtaryA. teo ! saMyamI, jJAnI, tapasvI, suvatI ane guNonA bhaMDAra hatA. AvA guNavaMta munivarone potAnA nagaramAM padhAya jANIne badhA zrAvako khUba harSita thayA. teo vaMdana, bhakti ane dharmazravaNa karavA e munivaro pAse pahoMcI gayA ane e
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 65 munivaroe saMbhaLAvelo bhagavAna pArzvanAthano cAra mahAvratovALo dharma sAMbhaLIne khUba rAjI thayA. dharmadizanA sAMbhaLyA pachI e gRhasthoe e sAdhuone saMyamanA ane tapanA phaLa saMbaMdhI tema ja bIjA paNa keTalAka prazno pUchyA. munivaroe e praznonA je javAbo ApyA te sAMbhaLIne badhA bahu prasanna thayA. e ja arasAmAM nigraMtha bhagavAna mahAvIra rAjagRha nagaranA guNazIla caityamAM padhAryA. guru gautamasvAmI eka vAra traNa upavAsanA pAraNA mATe bhikSA levA nagarImAM gayA. nagaramAM pharatAM pharatAM teoe bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA sAdhuonI taMgiyA nagarInA zrAvako sAthe thayelI vAtacItanA samAcAra jANyA ane A munivaroe kahela vAta sAcI haze ke kema, te mATe emanA manamAM saMzaya ane kutUhala jAgyAM. gocarI laIne pAchA pharyA bAda gautame bhagavAnane pUchyuM : "he bhagavAna! e sAdhuoe je khulAsA ApyA te zuM sAcA che? AvA savAlonA javAbo ApavAnI zakti teo dharAve che kharA ? zuM teo viparIta jJAna vagaranA, sArI pravRttivALA, abhyAsI ane vizeSa jJAnI che ?" bhagavAne kahyuM : "gautama! e sAdhuoe je javAbo ApyA te yathArtha che. teo AvA javAbo ApavA samartha, viparIta jJAna vagaranA, sArI pravRttivALA, abhyAsI ane vizeSa jJAnI che." bhagavAnanA mukhethI potAnI zaMkAonuM samAdhAna meLavIne gautamasvAmI khUba rAjI thayA. (5) parivrAjaka saMbaDa udAratAthI ane vizALatAthI zobhatA bhagavAna mahAvIranA dharmasaMghamAM to kevA kevA jIvo bhaLyA hatA ! e badho pratApa hato bhagavAnanI samatA, vatsalatA ane Agrahamukta anekAMta daSTino. emanA bhikSusaMghamAM to vastra-pAtranA sarvathA tyAgI, ane potAnI ruci ke lAcArIne lIdhe, vastra-pAtrano upayoga karanAra ema baMne prakAranA zramaNone to sthAna hatuM ja sAthe sAthe potAne managamato veSa ane vyavahAra dharAvanAra badhI nAta-jAtanAM strI-puruSone paNa emanA zrAvakasaMghamAM AvakAra maLato. veSa-vyavahAra game te hoya, prayatna manane nirmaLa karavAno hovo joie : e ja bhagavAnanI mukhya AjJA hatI. e AjJAne mAne te emanA saMghamAM bhaLI zake. AvA ja eka vicitra veSabhUSAdhArI hatA brAhmaNa parivrAjaka saMbaDa. teo kAMDilyapuramAM rahetA hatA, aneka vidyAonA jANakAra hatA. sAtaso ziSyonA guru hatA ane bhagavAna mahAvIranI dhamadazanAthI prabhAvita thaIne zramaNopAsaka-zrAvaka banyA hatA. ane chatAM emaNe bAhya veSa ane bAhya AcAra trideDI parivrAjaka jevA ja rAkhyA hatA. e chatra, tridaMDa ane kamaMDalu rAkhatA ane vastro paNa bhagavAM dhAraNa karatA. bhagavAna mahAvIranA upAsaka kahevAtA A parivrAjakanAM rUpa-raMga-DhaMga joIne loko navAI
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ 696 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi pAmatAM. vaLI emanA camatkAronI paNa kaMI kaMI adbhuta vAto lokajIbhe vahetI thaI hatI. ekavAra trIsamuM comAsu vANijyagrAmamAM rahIne bhagavAna kAMDilyapura padhAryA. indrabhUti gautame nagaramAM bhikSAcaryA mATe pharatAM pharatAM aMbaDanA veSa, vyavahAra ane camatkAronI ghaNI dhaNI vAto sAMbhaLI. AthI emanuM mana zaMkita thayuM ke Avo vicitravilakSaNa jIva bhagavAnanA saMghano sAco zramaNopAsaka hoI zake kharo ? gautame bhagavAnane potAnI zaMkAo kahI. bhagavAne hA kahIne zaMkAonuM samAdhAna chevaTe gautame pUchyuM : "zuM saMbaDa parivrAjaka nigraMtha dharmanI dIkSA laIne ApanA ziSya banaze? ane teo kaI gati pAmaze ?" bhagavAne kahyuM : "gautama! aMbaDa mAruM ziSyapaNuM to nahIM svIkAre, paNa e eka uttama zramaNopAsaka tarIke vrata, tapa ane niyamonuM AcaraNa karIne, pavitra jIvanane pratApe, ahIMthI devalokamAM jaze ane tyAMthI mahAvidehamAM janma laI nirvANa prApta karaze." aMbaDanA vicitra lAgatA jIvananuM satya darzana pAmIne ane emanI sadgatinI vAta sAMbhaLIne, sarvakalyANanA vAMchu gautamasvAmI rAjI rAjI thaI gayA ? prabhunA zAsanano mahimA kevo vistarI rahyo che ! (6) kAlodAyI vagerenuM samAdhAna rAjagRha nagaranuM guNazIla caitya bhagavAna mahAvIranA padhAravAthI anekavAra pAvana thayuM hatuM. A guNazIla cetyathI thoDe dUra kAlodAyI, zailodAyI, sevAlodAyI vagere anya dharma-matamAM AsthA dharAvanAra gRhastho rahetA hatA. teo tattvacarcAnA rasiyA ane satyanA jijJAsu hatA. ane jyAre jyAre samaya maLato tyAre, vAta-vinoda karIne potAnI jijJAsAne pUrI karavA prayatna karatA. hamaNAM hamaNAM teomAM bhagavAna mahAvIre samajAvela pAMca astikAyanI ane emAMnAM cAra astikAya ajIvarUpa - jaDa ane eka sajIva hovAnI tema ja cAra astikAya arUpI ane eka- rUpI hovAnI vAtanI carcA cAlyA karatI; paNa aMdara-aMdaranI carcAthI emanuM samAdhAna thatuM nahIM. te vakhate rAjagRha nagaramAM maduka nAme eka zrAvaka raheto hato. e zramaNa bhagavAna mahAvIrano bhakta ane dharmatattvano jANakAra hato. kAlodAyI vageree ene potAnI zaMkA kahI ane madhuke enuM samAdhAna paNa sArI rIte karyuM, chatAM kAlodAyI vagerene ethI saMtoSa na thayo. bhagavAne madukanI vAtane yathArtha kahI ane enI prazaMsA karI ane gautamanA praznanA javAbamAM bhagavAne enA ujvaLa bhAvinuM kathana karatAM kahyuM : "gautama! maduka mArI pAse dIkSA to nahIM le, zrAvakadharmanuM sArI rIte pAlana karIne devagati pAmaze ane aMte paMcama gatine mokSane pAmaze."
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 67 bhagavAna tetrIsamuM comAsu rAjagRhamAM rahyA hatA. kAlodAyI vagere paNa tyAM ja hatA. bhagavAnanI pAMca astikAya, emAMnA cAra nirjIva ane eka sajIva hovAnI tathA cAra arUpI ane eka rUpI hovAnI vAta hajI paNa emane samajAtI na hatI. eka vAra gautamasvAmI rAjagRhamAM bhikSA levA nIkaLyA hatA. teo bhikSAcaya karIne pAchA pharatA hatA tyAre kAlodAyI vageree emane bolAvIne emanI pAse potAnI zaMkAo rajU karI ane enuM samAdhAna karavA vinaMti karI. gautamasvAmIe emanI zaMkAonuM samAdhAna ApIne potAnA jJAnano ADaMbara racavAne badale badhI zaMkAonuM samAdhAna meLavI zakAya evI bhagavAnanI dezanA paddhatinI pAyAnI vAta samajAvatAM kahyuM : "he devAnupriyo ! je vastunuM astitva che eno ame inakAra karatA nathI ane je vastunI hayAtI nathI e hovAnuM kahetA nathI. matalaba ke je che e hovAnuM ane je nathI te nahIM hovAnuM kahevAnI bhagavAnanI paddhati che. A uparathI tame tamArI zaMkAonuM samAdhAna meLavI lezo." paNa gautamanA AvA gUDha khulAsAthI kAlodAyI vagere anya dharma-matanA anuyAyIonuM samAdhAna na thayuM eTale teo svayaM bhagavAna pAse pahoMcyA ane potAnI zaMkAonuM saMtoSakAraka samAdhAna meLavIne teonI pAse dIkSita thaI gayA. ema lAge che ke bhagavAnanA pravacananA muddAo aMgenI zaMkAonuM savistara samAdhAna gautamasvAmIe pote ApIne svayaM enA yazanA bhAgI thavAne badale kAlodAyI vagere bhagavAna | pAse Ave evI sthiti sarjI enI pAchaLa emano eka ja Azaya hovo joIe ke e jIvono uddhAra thAya ane bhagavAnano ane emanA dharmatIrthano mahimA vistare. AvA nirmohI ane bhavya hatA guru gautamasvAmI. (7) hetabharI zikhAmaNa ane mITho Thapako rAjagRhanA eka parAnuM nAma nAlaMdAvAsa hatuM ane enuM eka upavana hastidhAma nAme hatuM. emAM metArya gotranA udaka peDhAlaputra nAme bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA eka nigraMtha rahetA hatA. eka vAra gaNadhara gautamasvAmI tyAM padhAryA. e samaye kumAraputra nAmanA bhagavAna mahAvIranI paraMparAnA zramaNa nigraMtho Thera Thera vicaratA ane zrAvakone vrata levarAvatI vakhate dhULa ahiMsAvratanA pAlana mATe A pramANe niyama karAvatA "bIjAonI-rAjA vagerenI-baLajabarIne kAraNe koI gRhastha ke corane baMdhanamAM nAkhavArUpa hAlatA-cAlatA jIvonI eTale ke trasa jIvonI hiMsAne bAda karatAM, ane badhI hiMsAthI bacI zakAtuM na hoya to bane teTalI - thoDI paNa hiMsAthI bacI zakAya evI bhAvanAthI prerAIne, huM hAlatA-cAlatA trasa jIvonI hiMsA nahIM karuM." udaka paDhAlaputra nigraMthane, bhagavAna mahAvIranA matanA zramaNa nigraMtho dvArA zramaNopAsakone karAvavAmAM AvatI hiMsAtyAganI A pratijJAmAM doSa lAgatuM hato. peDhAlaputra tarkazIla ane buddhizALI nigraMtha hatA, eTale emane hatuM ke kyAreka bhagavAna mahAvIranA koI samartha
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ 698 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi nigraMthanI sAthe vAta karavAno avasara maLaze tyAre pote emane potAnI vAta samajAvIne emanI vAtamAM rahelo doSa batAvI zakaze. teo AvA avasaranI rAha ja joI rahyA hatA. jyAre emaNe jANyuM ke bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara gautamasvAmI potAnA sthAnamAM AvyA che, tyAre peDhAlaputre emanI pAse AvIne emanA tIrthanA zramaNonI zrAvako mATenI sthULa ahiMsAnI pratijJAmAM rahela doSanI vAta karI. peDhAlaputrane khAtarI hatI ke A dIvA jevA cokhkhA doSano InkAra koI rIte thaI zakavAno nathI. gautamasvAmI to jaya-parAjayanA AvezathI sarvathA mukta hatA. emaNe zAMti ane svasthatAthI e nigraMthanI vAta sAMbhaLI; ane samabhAvapUrvaka satya samajAvavA mATe, aneka dAkhalAo ApIne, bhagavAna mahAvIranA nigraMthanA kathanamAM rahela doSarahitapaNAnuM darzana karAvyuM. pariNAme nigraMtha peDhAlaputrane potAnA vicAramAM rahela khAmIno khyAla Avyo ane bIjAne parAjita karavAnI enI icchA saphaLa na thaI. gautamasvAmIe samajAvela vAtanI sAme kaMI kahI zakAya ema to hatuM ja nahIM, chatAM enuM aMtara kaMika parAjayanI becenI anubhavI rahyuM. jJAnI gautamasvAmI enA aMtaranA A DaMkhane jANe pAmI gayA hoya ema ene hetabharI zikhAmaNa ApatAM bolyA : "he AyuSyamana! je manuSya pApa-karmathI makta thata jJAna-darzana-cAritrane prApta karIne paNa koI zramaNa-brAhmaNanI niMdA-kUthalI kare che te, bhale ne potAnI jAtane emano mitra mAne to paNa, potAno paraloka bagADe che." peDhAlaputra mUMgA mUMgA gautamasvAmInI vAtane sAMbhaLI rahyA ane pachI gautamasvAmI tarapha kazo vinaya-viveka dAkhavyA vagara tyAMthI UThIne cAlavA lAgyA. e gautamasvAmIe joyuM ke peDhAlaputranuM aMtara AvI zikhAmaNe puchI paNa jAgyuM nahIM ! ane e mATe kaMIka vadhAre prayatna karavo jarUrI che, eTale emaNe ene jato rokIne, jANe | mamatAbharyo Thapako ApatA hoya ema, lAgaNIpUrvaka kahyuM : "he AyuSyamanuM udaka ! koI ziSTa zramaNa ke brAhmaNanA mukhethI ekAda dharmavAkya paNa sAMbhaLavA ke zIkhavA maLyuM hoya to mAnavuM ke emaNe mane sAco mArga samajAvyo, ane ema samajIne evo upadeza ApanAra mANasano pUjya buddhithI Adara-satkAra karavo ghaTe, koI maMgalakArI deva ke devamaMdiranI jema emanI upAsanA karavI ghaTe." gautamasvAmInA lAgaNIbharyA zabdo nigraMtha udaka peDhAlaputranA aMtarane sparzI gayA. emaNe vinamratA dhAraNa karIne kahyuM : "AyuSNan gautamamane koie atyAra sudhI A vAta samajAvI nathI. AvA zabdo meM koInI pAsethI sAMbhaLyA nathI. tethI huM e pramANe varyo nathI. paNa have mane ApanuM kahevuM sAruM lAge che. ApanA zabdone huM zraddhA ane bhaktipUrvaka zire caDhAvuM chuM. mAro ApanA nigraMtha saMghamAM svIkAra karo." ane udaka peDhAlaputra bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAmAMthI bhagavAna mahAvIranI paraMparAmAM pravezI gayA. gautamasvAmIno mamatAbharyo upadeza ane mITho Thapako saphaLa thayo.
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 699 (8) jyotiSazAstranI vAto bhagavAna mahAvI2 ogaNacAlIsamuM comAsuM mithilA nagarImAM rahyA hatA. A vakhate gautamasvAmIe sUrya, caMdra vagerenAM svarUpa, emanI gati, emanI saMkhyA, emanI sthiti, emanA kArya vagerene lagatA saMkhyAbaMdha prazno pUchIne AkAzamaMDaLamAM birAjatA jyotizcakra saMbaMdhI jJAna meLavyuM. bhagavAne paNa A praznonA evA vistRta javAbo ApyA ke enA uparathI sUryaprajJapti ane caMdraprajJapti jevA AgamagraMthonI racanA thai. e satyotera varSa jeTalI moTI uMmare paNa gautamasvAmInI jijJAsA keTalI utkaTa hatI ane sarvajJa bhagavAna pAsethI eno khulAso meLavavA teo haMmezAM kevA tatpara rahetA, te A uparathI paNa jANI zakAya che. (9) bALa atimuktaka kyAreka bhagavAna mahAvIra vicAratAM vicAratAM polAsapuranA zrIvana udyAnamAM padhAryA. eka divasa be prahara divasa vItI gayo ane gocarInI veLA thai, eTale gautamasvAmI bhikSAcaryA mATe nagaramAM nIkaLyA. nagaramAM eka iMdranuM maMdira hatuM. tyAM chokarAo ramatA hatA. emAM eka atimuktaka nAme kumAra hato. gautamasvAmIne joi ene kutUhala thayuM. e ramavAnuM mUkIne emanI pAse doDI Avyo ane pUchavA lAgyo : "Apa koNa cho ? ane A pramANe zA mATe pharo cho ?" gautamasvAmIe vahAlapUrvaka kahyuM : "ame nigraMtha sAdhuo chIe; tapa ane saMyamanuM pAlana karIe chIe; ane nAnAM-moTAM-madhyama kuLomAM bhikSAcaryA karIne nirdoSa AhAra-pANI meLavIne amArI saMyamayAtrAno nirvAha karIe chIe." atimuktakanA manamAM jANe gautamasvAmI vasI gayA. uMmara nAnI ane samajaNa ochI hatI, paNa gautamasvAmIne joine, jANe koi adbhuta saMga maLyo hoya ema, enuM citta rAjI rAjI thai gayuM ane e emanI AMgaLI pakaDIne emane potAne ghera bhikSA mATe lai gayo. ane jyAre gautamasvAmI bhikSA laine pAchA pharavA lAgyA tyAre zramaNa bhagavAnanA darzana mATe bALaka atimuktaka paNa emanI sAthe gayo. gautamasvAmI jevA AMtara-bAhya zuddha guruno thoDoka paNa satsaMga pAmI ane bhagavAna mahAvIranAM darzana karI ane emanI vANI sAMbhaLI atimuktakanA aMtaramAM ajavALAM patharAi gayAM. potAnI dharmabhAvanAbharI dRDhatAthI mAtA-pitAnI anumati laine, sukha-vaibhavanI lAlasA upara vijaya meLavIne, kumAra atimuktaka haMmezAMne mATe bhagavAnanA bhikSukasaMghamAM bhaLI gayo. (10) bhagavAnanA mokSagAmI ziSyo keTalA? moTI uMma2 ane cAra jJAnanA dhAraka hovA chatAM gautamasvAmI upavAsa jevuM bAhya ane dhyAna jevuM AtyaMtara baMne prakAranAM tapa karatA rahetA hatA. eka vAra gautamasvAmI samAdhipUrvakanA dhyAnamAM nimagna hatA, e vakhate mahAzukra devalokanA
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ 700 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi be devo, potAnI jijJAsAne pUrI karavA bhagavAna mahAvIra pAse AvyA. teoe aMtaranA bhAvollAsapUrvaka manathI ja bhagavAnane vaMdana karyuM ane potAnI jijJAsA paNa manathI ja prabhune jaNAvI-jANe jJAnajyoti bhagavAna pAse vANIno koi upayoga nahoto rahyo ! prabhu to ghaTaghaTanA aMtaryAmI. emaNe paNa manomana devonI zaMkA jANIne eno khulAso paNa manathI ja karI dIdho--jANe prabhue ane devoe manomana ja vAta karI lIdhI. samAdhAna meLavIne devo saMtoSa pAmyA. dhyAna pUruM karIne gautamasvAmI vicAravA lAgyA : A devo koNa haze ane bhagavAna pAse zA mATe AvyA haze? teo A savAlano javAba meLavavA bhagavAna pAse gayA tyAre bhagavAne emanA mananI vAta pAmI jaIne kahyuM : "gautama! tamArA praznano javAba devo pAsethI ja meLavI lyo." gautamasvAmI e devo pAse gayA. devoe kahyuM : "he bhagavAna! ame mahAzukra nAme devalokamAMthI AvyA chIe. bhagavAnanA keTalA ziSyo mokSe jaze e amArI jijJAsA hatI. sarvajJa bhagavAne vANIno upayoga karyA vagara manathI ja amane javAba Apyo ke "he devAnupriyo ! sAtaso ziSyo sarva duHkhono nAza karI mokSanA zAzvata sukhane pAmaze." (11) sUryAbhadevano pUrvabhava bhagavAna mahAvIra eka vAra AmalakappA nagarImAM padhAryA. e vakhate sUbha nAme deva bhagavAnanA darzana karavA Avyo hato. e devanI samRddhi joine gautamasvAmIe bhagavAnane pUchyuM : "bhagavAna ! A deva pUrvabhave koNa hato ?" bhagavAne kahyuM : "gautama ! pahelAM kekayA nAme dezamAM pradesI nAme rAjA rAjya karato hato. e rAjA AtmatattvanA astitvane mAnato nahoto. enI dRDha mAnyatA hatI ke AtmA nAmanuM zAzvata dravya hoi zake ja nahIM. sadbhAgye ene puruSAdANI bhagavAna pArzvanAthanA anuyAyI kezI nAmanA zramaNano satsaMga thayo. e jJAnI zramaNe aneka dAkhalAo ane dalIlo ApIne AtmAnuM astitva samajAvyuM ane ene dharmAbhimukha banAvyo. e pradesI rAjAno jIva te ja A sUryabhadeva. dharmanI ArAdhanAne pratApe e AvI samRddhi ane devagati pAmyo." (12) 'nAlaMdA-adhyayana'nI racanA rAjagRhI nagarI to magadhadezanI rAjadhAnI. Aje ene 'rAjagara' kahe che. tIrthabhAvanAthI pavitra thayela pAMca pahADo enA gauravamAM vadhAro kare che ane enI dharmasaMskAritAnI kIrtigAthA saMbhaLAve che. bhagavAna mahAvIranAM aneka comAsAMthI ane saMkhyAbaMdha puNyAtmAonA mokSagamanathI e bhUmi pAvana thayelI che. baiddha-dharma-saMghanA itihAsamAM paNa eno ghaNo mahimA che, eTaluM ja nahIM; bhagavAna buddhanA parinirvANa pachI bauddha dharmazAstro tripiTakonI zuddhi ane sAcavaNI mATenI pahelI saMgIti (vAcanA) paNa rAjagRhInA pAMca pahADomAMnA eka pahADa uparanI eka guphAmAM ja thai hatI.
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 701 rAjagRhI nagarIno vistAra paNa ghaNo hato ane enAM parAM paNa aneka hatAM. emAMnA eka parAnuM nAma nAlaMdA hatuM. tyAM ghaNA dhanADhyo vasatA hovAne kAraNe eka mahAna samRddhizALI sthAna tarIke enI ghaNI khyAti hatI. bhagavAna mahAvIrano A nAlaMdA upanagara sAthe ghaniSTha saMbaMdha hato ane tyAM emaNe aneka comAso karyA hatAM. vaLI takSazIlA ane vikramazIlA jevuM bauddhadharmanuM eka mahAvidyApITha nAlaMdAmAM paNa hatuM. enAM prAcIna avazeSo, AkhI eka vasAhata jeTalA vipula pramANamAM, chellA pAMca-cha dAyakA daramyAna maLI AvyA che, eTaluM ja nahIM, atyAre tyAM navanAlaMdA mahAvihAra nAmathI, bauddhadharmanuM ane sAhityanA abhyAsa mATe moTuM vidyAdhAma pharI zarU thayuM che. A rIte prAcIna magadhadezanA itihAsamAM nAlaMdAnuM sthAna bahu gauravabharyuM hoya ema jANavA maLe che. nAlaMdAnI kIrtigAthAne sAcavI rAkhavAmAM ane vadhAravAmAM guru gautamasvAmIe paNa potAno phALo Apyo hato, te A rIte ? jaina AgamagraMthomAM aMgasUtrone maulika lekhavAmAM Ave che; bhagavAna mahAvIranI pavitra vANI emAM sacavAI rahI che. aMgasUtro bAra che; emAMnuM bAraNuM aMga naSTa thaI gayuM che. eTale atyAre AcArAMga, sUtrakRtAMga vagere agiyAra aMgasUtro upalabdha che. AmAM bIjA aMgasUtra "zrI sUtrakRtAMga'nA "zrI nAlaMdIya adhyayana'nI racanA gaNadhara gautamasvAmIe karI hatI, ema e sUtramAM AvatA ullekhathI jANI zakAya che. hAthIuthI kalpasUtra:- hAthe lakhAyela: jada bahusvArmI
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ 702 ] *** [ mahAmaNi ciMtAmaNi samayaM goyama, mA mA pamAyae zrI ramaNalAla cI. zAha samaya goyama mA pamAyae'' e cAra zabdo bhagavAna mahAvIrasvAmIe gautamasvAmIne kahelA che. A zabdo aDhI hajAra varSathI lokonA zravaNamAM ane cittamAM gUMjatA rahyA che. zabdamAM paNa anaMta zakti che, baLa che, prakAza che. karuNArka hRdaye, sarva jIvonuM eka mAtra hita ciMtavI nIkaLelA zabdono pAra pAmanAra pAragAmI banyA sivAya na rahe....... A zikhAmaNa rUpe nathI paNa AtmAne sabhAna ane jAgRta banAvanArA TaMkazALI vacanonI lhANa che. jANItA AgevAna tattvaciMtaka zrI ramaNabhAie e zabdomAM chupAyela 'samayaM'nuM anveSaNa atre suMdara rIte darzAvyuM che. -saMpAdaka divALIno divasa e bhagavAna mahAvIrasvAmInA nirvANano divasa. tIrthaMkara paramAtmAnA nirvANano divasa kalyANaka tarIke UjavAya che. aneka lokonuM kalyANa je ghaTanAthI thAya tene kalyANaka kahevAmAM Ave che. pratyeka tIrthaMkaranAM pAMca kalyANakomAM nirvANano prasaMga paNa AnaMda ane utsavano prasaMga bane che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA nirvANanA prasaMgane aneka lokoe asaMkhya dIpaka pragaTAvIne Ujavyo hato, mATe e parvane dIpAvalI-divALI parva kahevAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA nirvANanI ghaTanA sAthe guru gautamasvAmIne kevaLajJAna prApta thayuM e mahattvanI ghaTanA paNa saMkaLAyelI che. jyAM sudhI mahAvIrasvAmI nirvANa pAmyA nahotA tyAM sudhI gautamasvAmIne kevaLajJAna thayuM nahotuM tenuM mukhya kAraNa e hatuM ke emane bhagavAna pratye tIvra anurAga hato. e anurAga vAstavika duniyAnI dRSTie prazasta, prazaMsAne yogya hato; paraMtu mokSamArgamAM, kevaLajJAnanI prAptimAM te aMtarAyarUpa hato. divALInA divase mahAvIrasvAmI nirvANa pAmyA ane besatA varSanA prabhAte nIrAgI avasthA prApta thatAM gautamasvAmIne kevaLajJAna thayuM hatuM. mahAvIrasvAmI ane gautamasvAmIno saMbaMdha trIsa varSano hato. mahAvIrasvAmIne kevaLajJAna thayuM ene bIje divase pAvApurImAM indrabhUti gautama sahita agiyAra prakAMDa brAhmaNa paMDitono emane meLApa thayo. teo badhAe potapotAnA mananI zaMkA anusAra bhagavAnanI sAthe zAstrArtha karyo, tethI saMtoSa pAmyA ane potapotAnA ziSya-samudAya sahita pachI emanA ziSyo thayA, arthAt gaNadharo thayA. e divasathI te nirvANanA divasa sudhI ema satata lagabhaga 30 varSa jeTalA sudIrgha samaya sudhI gautamasvAmI bhagavAnanI sAthe ja vicaratA rahyA. mati, zruta, avidha ane manaHparyaMta e cAra jJAna gautamasvAmIne thayAM hatAM, paraMtu bhagavAna pratyenA tIvra anurAgane kAraNe emane kevaLajJAna thatuM na hatuM. navAi to e hatI ke gautamasvAmI
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] jene jene dIkSA Ape tene kevaLajJAna thatuM, paraMtu khuda potAne kevaLajJAna thatuM nahi. dveSa upara vijaya meLavavAnuM eTaluM kaThina nathI, jeTaluM rAga upara vijaya meLavavAnuM che. gautamasvAmInA mananI A sthiti bhagavAna jANatA hatA, ane eTalA mATe ja teo emane aneka vAra kahetA : 'he gautama ! tuM samaya (alpatama kSaNa) mAtrano paNa pramAda na karIza." samaye poyama ma pamAyag' -e gautamasvAmIne uddezIne kahelA cAra zabdo AgamagraMthonI keTalIya gAthAomAM keTalIya vAra Ave che. (uttarAdhyayananA dasamA adhyayanamAM to e pratyeka luM caraNa che.) bhagavAne uccArelA e zabdo emanA bIjA keTalAya zabdonI jema aDhI hajAra varSathI lokonA zravaNamAM ane cittamAM guMjana karatA cAlyA AvyA che. sAdhAraNa mANase uccArela zikhAmaNanA zabdo ghaDIkamAM vIsarAI jAya che, paNa keTalAka zabdo evA hoya che ke je kAlAtItapaNAne pAme che. hajAro varSa sudhI lokomAM eTalA ja vega ane baLathI e zabdo vahetA rahe che. zabdomAM anaMta zakti che, zabdane "brahma' tarIke oLakhavAmAM Ave che. AkhA vizvamAM ghUmI vaLavAnI tAkAta zabdamAM rahelI che. bolanAra vyakti zabdamAM keTaluM baLa pUre che tenA upara eno AdhAra rahe che. vizvamAM manuSya sahita anaMta jIvo vyakta ke avyakta dhvaninuM-zabdonuM pratikSaNa uccAraNa karyA kare che. e tamAma zabdo kALanA pravAhamAM taNAI jAya che, vIkharAI jAya che, lupta thaI jAya che. koI koI zabdo pAMca-pacIsa varSa ke be-cAra saikA sudhI jIvaMta rahe che, to koI koI zabdo hajAro varSo sudhI ekasarakhuM guMjana karyA kare che. samaya nIyama mA. mAyA-e zabdo evA che ke haju hajAro varSa sudhI mAnavajAtane mATe pathadarzaka banI raheze. keTalAka zabdo vyaktinA hRdayamAMthI sphare che, keTalAka zabdo cittanA atala UMDANamAMthI pragaTa thAya che. evA keTalAka zabdomAM vyaktinA nirdoSa, vAtsalyapUrNa, prAmANika, kalyANakArI tIvra spaMdano rahelAM hoya che. sAMbhaLanArane te tarata sparzI jAya che. keTalAka zabdo mAtra hada cittamAM ja nahi, paraMtu samagra AtmAmAMthI, samagra astitvamAMthI enA nicoDarUpe sahajapaNe sara paDe che. e bhale ekAda vyaktine saMbodhIne bolAyA hoya; paNa bolanAra vyakti karuNAA hRdaye sarva jIvonuM eka mAtra hita ciMtavI e zabdo bole che, athavA emanAthI anAyAsa evA hitakArI zabdo bolAI jAya che, athavA emanAthI bolyA vagara rahI zakatuM nathI. e zabdomAM evuM jabaruM baLa hoya che ke kALanA pravAhamAM ene ghasAro lAgato nathI. balka kALa ene ghasI ghasIne vadhu ne vadhu suMdara ane cakacakita banAve che. bhagavAne gautamasvAmIne kahelA A zabdomAM paNa evuM ja divya ane alaukika baLa che. bhagavAne gautamasvAmIne ane emanA dvArA aneka jIvone aneka bAbatomAM ghaNo mahattvano upadeza Apyo che. emAM gautamasvAmIne vAraMvAra apAyelo upadeza te pramAda na karavA vime che. Ama joie to A eka prakArano niSedharUpa upadeza che. manuSya zuM zuM karavuM joIe evI niSedharUpa hajAro zikhAmaNo vaDIlo, jJAnIo, zikSako ke saMtamahAtmAo taraphathI vyAvahArika, sAmAjika, vaiyaktika ke sAmudAyika jIvanane lakSIne apAyA kare che. dhArmika ane AdhyAtmika mArge paNa evI ghaNI badhI zikhAmaNo apAyelI che. bhagavAne gautamasvAmIne ApelI A nAnakaDI
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ 704 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zikhAmaNa Ama joIe to spaSTa che paraMtu AdhyAtmika mArganI te gahanatama, sUkSmAtisUkSma zikhAmaNa che. e jo saMpUrNapaNe amalamAM mUkI zakAya to kevaLajJAna ane mokSa kSaNavAramAM prApta thaI zake. sArI rIte jIvavuM e jIvonuM pArthiva lakSaNa che, paraMtu bhogopabhogathI bharelA A pArthiva jIvanathI para koI sanAtana, nirupAdhika astitva che enI AMtapratIti to koIka virala manuSyone ja thAya che. vyavahAramAM jema aneka kAryo pramAdane lIdhe thaI zakatAM nathI, tema AdhyAtmika mArganI keTalIka siddhio cittanI pramattAvasthAnA kAraNe prApta thatI nathI. mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga e cAra emAM mahattvano bhAga bhajave che. A jagata jJAnIonI daSTie to ajJAna athavA mithyAtvanA gADha aMdhakArathI bhareluM che. mithyAtvano aMdhakAra jemanAmAMthI cAlyo gayo che, sAcI samajaNa jemane prApta thaI zakI che, teo paNa pramAdane kAraNe aviratimAM aTakI paDe che. pramAda jagatanA jIvone jaTila jaMjALomAM jakaDI rAkhe che. krodhAdi kaSAyo ane mana, vacana tathA kAyAnA yogo jIvane sanmArge jatAM aTakAve che. je jIvo potAnI Atmazaktine khIlave che teo badhA aMtarAyo bhedIne muktipatha para pragati karI zake che, paraMtu temAM paNa kSaNa kSaNanI, samaya-samayanI apramattAvasthA prApta thavI ghaNI duSkara che. evA mArge gayelA manuSyomAMthI paNa moTA bhAganA manuSyonI sthiti to evI hoya che ke dharma zuM che te samajAya che paraMtu temAM pravRtta thavAtuM nathI, ane adharma zuM che te paNa samajAya che paraMtu temAMthI nivRtta thavAtuM nathI. jAnAmi dharmaM na ca me pravRttiH / jAnAmyadharmaM na ca me nittiH // Ama chatAM, ATaluM jANavA jeTalI sthitie pahoMcAyuM che, dharma ke adharma viSenA ajJAnanI | sthiti nathI, eTalI jAgRti paNa ISTa che. samyagadarzana ane samyagRjJAna prApta thavAM saraLa nathI, paraMtu e prApta thayA pachI tadanusAra samyagucAritra ghaDavuM e paNa ghaNI duSkara vAta che. pramAda emAM mahattvano bhAga bhajave mohanIya karma jIvane bhagADe che. sUkSmAtisUkSma rAga jIvathI chUTato nathI. vItarAgapaNe sahelAithI meLavI zakAtuM nathI, athavA meLavyuM hovA chatAM pramAdane kAraNe na meLavyA jevuM ghaDIe ghaDIe cAlyA kare che. chaThThA ane sAtamAM guNasthAnaka vacce jIva anekavAra caDa-Utara karyA kare che. uparanA guNasthAnake jIva pramAdanA kAraNe ja sthira thaI zakato nathI. vAraMvAra sthira thavAno mahAvaro jeo aneka vakhata karatA rahe che teo tenA upara pachI sthira thaI jAya che. koI virala mahAtmAo prathama prayAse ja apramatta banI sthira thaI jAya che. UrdhvagAmI bane che. cittanI A kriyA ati sUkSma che. bhagavAne eTalA mATe zabda vAparyo che 'samaya.' bhagavAne gautamasvAmIne kahyuM che ke samayamAtrano paNa pramAda na karIza." samayano sAdo artha che kALa. paraMtu ahIM 'samaya' zabda jaina pAribhASika arthamAM vaparAyo che. samaya eTale kALanuM nAnAmAM nAnuM ekama (unit.) jenA be bhAga thavAnuM zakya nathI evo kALa te samaya. samayanuM svarUpa ane samayanuM mApa samajavA mATe sarasa pratItikara udaharaNo apAyAM
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 705 che. jema ke, koI mANasa. koI lAMbA jIrNa vastrane eka jhATake kSaNamAtramAM phADI nAkhe to teno eka tAMtaNo je rUnA pUmaDAthI banela che ane je rUnA pUmaDAmAM aneka paramANu hoya che e tUTyA pachI bIjo tUTe temAM pasAra thayelA teTalA sUkSma kALane mATe 'samaya' zabda vAparI zakAya. ApaNuM citta sUkSmAtisUkSma che. pratikSaNa, balka pratisamaya emAM vicArono, bhAvono, spaMdanono pravAha niraMtara cAlyA kare che. pratisamaya e pravAha pramAdarahita rahyA kare e ghaNI durlabha vAta che. mahAna sAdhako ja e siddha karI zake che. A paMcama kALamAM to e zakya ja nathI; paraMtu e dizAmAM puruSArtha azakya nathI. bhagavAna mahAvIrasvAmIe gautamasvAmIne samaya goyama mA pamAyae evo je upadeza anekavAra Apyo te muktimArganA pravAsIo mATe mahattvanuM bhAthuM banI rahe che. eno aMza mAtra paNa ApaNA vartamAna jIvanamAM Utare to e aihika jIvanamAM paNa AdhyAtmika katArthatA anubhavI zakAya. */ / OCIATION OFORTUNIT | aMtima samaye maMla zreSThIno jIva ghaTADImAM :2ovAyo,
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ 706 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi - sevaM bhaMte sevaM bhaMte kakaka ka kakaDa : 4 -Hjya muni zrI sugharmasAgarajI mahArAja mahApuruSonI dinacaryAnI jhINI jhINI vigato sAmAnya mAnavI mATe bahu moTuM mArgadarzana banI rahetI hoya che. nAnakaDuM nAma-raTaNa sAmAnya mAnavInA jIvana-parivartananuM kAraNa banI rahetuM hoya che. gautamasvAmI jIvananA game tevA samAdhAna mATe cAra akSarano pAvana-maMtra cIMdhe che : sevaM bhaMte!-tenuM munie sacoTa vivaraNa karyuM che. -saMpAdaka dvAdazAMgInuM pAMcamuM aMga 'vyAkhyAprajJapti'- jenuM pracalita nAma che bhagavatIsUtra. ema kahevAya-saMbhaLAya che ke A vyAkhyAprajJapti AgamanA 36000 prazno tathA tenA samAdhAna hatAM hAla upalabdha vyAkhyAprajJaptimAM eTalA prazno nathI. | tIrthaMkara paramAtmAnAM vacano pratyenI daDha zraddhA keLavavAmAM eka suMdara AlaMbana eTale praznanA uttarane prApta karyA pachI gautama gaNadharanA mukhamAMthI nIkaLatA be zabdo -cAra akSara "seva bhaMte sevaM bhaMte." zaMkA rajU karatI vakhate daDha vizvAsa che ke mArI zaMkAnuM samAdhAna thaze. A eka ja sthAna che ke jyAM mArI ke bIjA koI paNa jIvanI rajU thatI zaMkAnuM sacoTa, suMdara, satya, hitakara samAdhAna maLavAnuM. ApaNe manamAM kalpanAcitra taiyAra karIe ke gaNadhara gautama bhagavaMtane zaMkA pUchI rahyA che, te samaye temanI mukhAkRti kevI haze ? nAnuM bALaka jema potAnI mAtAne ke svajanone prazna pUche tyAre tenI mukhAkRti kevI hoya che ? uttara maLatAM bALakanI jijJAsA saMtoSAya tyAre keTalo AnaMda hoya che ! bALaka thoDuM moTuM thAya pachI vidyArthI bane tyAre zaMkAnuM samAdhAna meLavatAM kevo AnaMda pAme che! parIkSA ApavA jatI vakhate thatI zaMkAnuM samAdhAna maLe to kevo AnaMda thAya che! moTA thatAM saMsAra-vyavahAramAM je gUMca UbhI thAya tenuM samAdhAna maLe tyAre kevo AnaMda thAya che ! A badhA AnaMdanA prakAromAM kramazaH sthiti vadhAre hoya che. AnI sAme janama-maraNanA pherA miTAvanAra, aneka bhavothI AtmAmAM jamA thayelA karmapradezone dUra karanAra samAdhAna maLe tyAre zaMkA dUra thanArane kevo AnaMda thAya che ! AvA AnaMdane prApta karyA bAda bhagavaMta pratyenI daDha zraddhA, pratIti dazAvanAra romaromamAM chalakato AnaMda pratipAdana karanAra gaNadhara gautamanA cAra akSaro-be zabdo : 'sevaM bhaMte-sevaM bhaMte !' he bhagavAna! te tema ja che. yathAsthita che. bALapaNanI avasthAmAM thayelI jijJAsA ane meLavela samAdhAna vidyArthI-avasthAmAM tuccha !
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 707 lAge che. vidyArthI-avasthAnA parIkSAne lagatAM samAdhAno vyavahAramAM jIvane tuccha lAge che. paraMtu, gaNadhara gautamanA prazna, meLavela samAdhAna-sevaM bhaMte, sevaM te dvArA daDha zaMkAnimUlana Aje 2500 varSa bAda paNa vAMcanAra-sAMbhaLanAranI aneka zaMkAo vagarapUchyuM nirmala karIne jANe ! vAMcanAra-sAMbhaLanArane mastaka dhuNAvatAM bolAvI de che : sevaM bhaMte-bhaMte !' aMtaranA oraDethI avasthA bAlyavaya. pADozamAM 85 varSanI jaipha uMmaranA eka vRddha dAdA (sthAnakavAsI) nitya prAtaHkALe zrI gautamasvAmIno chaMda tathA soLa satIno chaMda bole. bahu sarasa uccAra --bhAvavAhIthI AMkho paNa baMdha ! bolavAnI chaTA anerI. mArI uMmara sAteka varasanI, mAtra sAMbhaLavAthI hRdaye apAra-amApa AnaMda. meM pustakamAMthI vAMcana-paThana dararoja karavAno AraMbha karyo ! eka vAra cAturmAsamAM sAdhvIjI ma. sA.nI nizrAmAM || 28 labdhinAM ekAsaNAM karyo. besatA varSe (O))-1 no) chaThTha karyo. "gautama paDagho ta5" cAritra grahaNa karyA bAda (traNa) abela tapa karI zrI gautamasvAmI rAsa, chaMda, aSTakAdi stotra kaMThastha karyo. pratimAse rAsa ane harahaMmeza chaMda, aSTaka, stotra, smaraNa cAlu ja che. jyAM jyAM cAtumasa hoya tyAM tyAM zrI gautamasvAmInA chaThTha tapa sArI saMkhyAmAM thAya-(paramAtraha) khIranAM ekAsaNAM paNa hoya ja! pravajyA grahaNa karyA bAdano prasaMga - pragurunuM svAthya kathaLyuM, AhAramAM parejI pALavAnuM pUrNa bhikSArthe) gocarI gayela dAnAMtarAye gRhe-gRhe pharavA chatAM paNa kalpanIya dravya na maLela. bIje divase paNa evuM ja banyuM! trIje divase labdhivaMta A mahApuruSanuM aSTakajI gaNatAM gaNatAM temanuM smaraNa karatAM karatAM gAthA 4 yasyAbhidhAna muniyoDapi sarve gRhaNatti bhikSA-bhramaNasyakAle-miSTAnna-pAnAmbara-pUrNa-kAmAH sa gautamo yacchatu vAMchita me ! A gAthA gaucayarthe jatAM ja boluM! kalpanIya dravyano lAbha prApya. are ! huM pote ja aSTakajI bolatAM bolatAM gadgadita thaI jAuM-gAthAnA arthamAM cheka tenA hArda sudhI pahoMce chuM ! dvAdazAMgInA racanAra, pacAsa hajAra ziSyonA guruvarya pAMcaso pAMcaso pAMcaso tApasanA tAraNahAra paramAtmA mahAvIradevanA vinayI-anaMta riddhi-siddhinA bhaMDAra he gautama guru ! tamone sahastra nata mastake vaMdana. amarelI : mAgasara sudi 1 tA. 3-12-94 -sAdhvIzI ghaghayazAzrIjI mahArAja (viduSI sAdhvIzrI mayaMvadAzrIjI ma. sA.nAM ziSyA)
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ u08 ] * [ mahAmaNi ciMtAmaNi zrI gautamasvAmIe kahyuM ke... -. A. zrI bhaktisUrijI samudAyanA 5. paMcAwvara zrI praviMdavijayajI mahArAja (kumArazramaNa) zrI gautamasvAmI pote gaNadhara banyA pahelAM jJAnanA abhimAna ane atirekamAM kevI kevI viparIta paristhiti sarjI hatI; ane bhagavAna mahAvIranA darzana ne vANIthI ahamanuM visarjana, Atmadarzana ane samyakatvanAM pAna gaNadharapadanI ane prAMte kevaLajJAnanI prApti kevI rIte thai hatI tenuM tema ja saMsAranI asAratA. maitrI bhAvanA, sAmAyika, devavaMdana, guruvaMdana, pratikramaNa, kAyotsarga, pratyAkhyAna, Adi viSayonuM nirUpaNa krame krame svayaM teo sAdhakane upadezIne karatA hoya e rItanuM Alekhana prastuta lekhamAM pU. paMnyAsa zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAjazrIe suMdara ane rocaka bhASAmAM karyuM che. pU. paMnyAsazrI sva zAsanadIpaka munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAjazrInA ziSyaratna hatA. vaLI nyAya, vyAkaraNa, kAvyatIrtha padavIthI vibhUSita hatA. sAvizArada zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja (kAzIvALA)nI divya kRpAthI teozrIe Aja sudhImAM vipula sAhityasarjana karyuM che. temAM bhagavatIsUtranA temanA graMtha prakAzano jaina samAjane apAyelI mUlyavAna bheTa gaNI zakAya tevA che. AgamagraMthonA vivecaka tarIke teo khyAtanAma banyA che. anuyoga dvArasUtra, bAra vrata Adi pustako sAhityajagatane temanI moTI dena gaNI zakAya. dhArmika ane naitika zikSaNa mATe caMdanabALA kanyA zibirano zubha prAraMbha temanI ja preraNAthI thayo. saraLatA, vinamratA ane samatAnI mUrti samA pU. paMnyAsapravara zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAja hamaNAM ja tA. 22-pa-95nA roja svargavAsI banyA. A prakAzana-pravRtti mATe pUjyazrIne khUba ja ananya lAgaNI hatI. -saMpAdaka 1. gautamasvAmIe kahyuM ke... - he sAdhaka ! tArA mananI graMthione chedavA mATe huM je kaMI kahuM te dhyAna daIne sAMbhaLaje. kema ke, huM paNa eka divasa tArA jevo ja gRhastha hato. putra-parivAra ane dharmapatnInI anukULatA hovAthI mArI gRhasthAzramIthI huM saMtuSTa hato, tRpta hato. (1) 14 vidyAo ane maMtra-jaMtra-dorAdhAgA karavAmAM huM pAragAmI hato. (2) paThanapAThana uparAMta sArAmAM sAro vyAkhyAtA hato, pAThaka hato. (3) mArI AMkhanA saMketathI devadevIo paNa mane anukULa rahetAM hatAM.
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 709 (4) vAdavivAdanA raNamedAnamAM indrabhUti'nI dhAka hovAne kAraNe dezadezAMtaranA mahApaMDito paNa mArAthI cUpa hatA. paNa, ATaluM hovA chatAM huM mArI jAtane oLakhI zakyo nahIM. mATe mAro AtmA kaMIka asaMtuSTa hato. mArA bAhya jIvanamAM nyAya-vyAkaraNa-veda-vedAMta-upaniSad ane itihAsAdi vidyAo tANAvANAnI jema vaNAI gaI hatI, jyAre AMtarU jIvanamAM avidyA, asmitA, abhiniveza, rAga, SanA tAMDavane huM kyAreya paNa zamAvI zakyo nathI-jANe gupta nAstika hato. mArA pratye ja mane vizvAsa na hato. mATe bAhya sukhAbhAsomAM gothAM khAto, mArA AtmAno huM drohI hato-ema mane ghaNIvAra jaNAI AvatuM hatuM. paNa, raMgarogAna karelI saMsAranI mAyAmAM huM bebhAna banelo hovAthI AtmAne jANavAne mATe, tenuM manana karavA mATe ane teno avAja sAMbhaLavA mATe kadI paNa taiyAra na hato. 2. gautamasvAmIe kahyuM ke.. he sAdhaka ! vadhAre khAvAthI jema ajIrNanA rogIne jhADA ane vamanano roga lAgu paDe che tema, tapasvIne tapanuM ajIrNa thatAM asahiSNutAno, kriyAkAMDIne kriyAonuM ajIrNa thatAM paraniMdAno roga lAgu paDyA vinA raheto nathI, tema mane paNa mArA jJAnanuM ane vidyAonuM ajIrNa thayuM hatuM. mATe game tyAM zAstravAda karavAmAM, bIjAne apamAnita karavAmAM mane anahada rasa paDato hato. zAstronI paMktionA artha badalavAmAM huM eTalo badho hoMziyAra hato ke, saMsAranA maMca para meM bhalabhalA paMDitone paNa gothAM khavaDAvI dIdhAM hatAM. ane, 'guruonAM lakSaNo temanA celAomAM paNa Utare che." A nyAye badhI vidyAomAM hoMziyAra banelA mArA pAMcaso celAo ja mArA ahaMkArarUpI samudrane tophAne caDAvavAmAM kAraNabhUta banyA. pachI to sannipAtanA rogInI jema mane paNa zAstracarcA mAthA para lIdhA sivAya bIjuM ! kaMI gamatuM paNa na hatuM. koI paNa yajamAnanA yajJamAM jyAre huM mukhya paMDitanI gAdI para besato te samaye mArAM UjaLAM kapaDAM, janoI, TIlATapakAM, maMtronA zabdonI khUbIo ane motInA dANAnI jema eka eka zabdanA spaSTa uccAraNathI hajAro-lAkho mAnavonA hRdayamAM mAruM sthAna sthira thaI cUkyuM hatuM. uu. 3. gautamasvAmIe kahyuM ke.... he sAdhaka! mithyAtva, avirati, kaSAya AdinA joradAra tAvanI asara nIce mAse AtmA-mana-buddhi ane vacanAdi sapaDAyelA hovAthI, lokeSaNA-bhogeSaNA ane viraiSaNA jevA AtmAnA bhayaMkara zatruone koI kALe paNa kAbumAM karavA mATe huM samartha banI zakyo nathI. chatAM paNa mArA bhaktone AkaSTa karavA mATe huM ghaNI vAra samAdhi tathA yoga sAdhavA mATe besato
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ 710 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi hato to paNa mArA sUkSma manane, buddhine ke cetanAdine maryAdAmAM levA mATe huM samartha banyo nathI. eTale ke 'yogazcittavRttiH nirodhaH |'nA sUtranI sUkSmatara vyAkhyAo dvArA keTalAya mArA anuyAyIone yoganI sAdhanA karAvI zakyo; paNa mAro potAno AtmA yogI banI zakyo nathI. phaLasvarUpe, AdhyAtmikatAne badale ADaMbara, sAttvikatAne badale dhUrtatA, ane bhagavAnanA nAme dhamAdhamapUrvaka 'avidyA-asmitA' Adi mArA jIvanamAM jIvatI DAkaNanI jema tophAna macAvatI gai. lokaiSaNA Adino humalo joradAra hovAthI mArA AMtarbhAvone jANavA mATe koi paNa samartha hato nahIM. kema ke te samayano Akho bhAratadeza amArA paMDitonA hAthamAM hato ane paMDito mArI muThThImAM hovAthI dharmanA nAme ADaMbara, yajJamAM pazu-pakSIonI krUra hatyA, durAcAra uparAMta batrIsalakSaNA puruSonAM biladAnomAM ame dharma samajanArA hatA. A pramANe mAruM jIvana ghaNAM varSo sudhI cAlyuM. * * * 4. gautamasvAmIe kahyuM ke... he sAdhaka ! zarIramAM tAvanI asara daramiyAna khATI chAza pIvAthI pariNAmo kyAMthI sArAM Ave ? tevI rIte AMtarajIvanamAM mithyAtva hoya, avighA hoya, tyAre mANasanuM mana ja parama zatru bane che te samaye tyAga karavAyogya tattvane upAdeya ane svIkAravAyogya tattvane heya mAnIne saMsAranA maMca para mAnavIo amaryAdita rIte vartatA hoya che. mArI paNa e ja dazA hatI. mArA bhakto jema jema mArI prazaMsA karatA gayA, tema tema mArA AMtarjIvanamAM ahaMkAra, mAna, garva, darpa tathA madano nazo paNa amaryAdita thavAthI mane eTaluM paNa dhyAna na rahyuM ke, mAnavInA janma samaye ja tenAthI savAyA mANasono janma thai gayo hoya che. mArA mATe AvuM ja banyuM. jyAre meM mahAvIrasvAmIne sarvajJa rUpe sAMbhaLyA tyAre mAro ahaMkAra ane krodha carama sImAe pahoMcyA ane mArI vidyAono mada phATa phATa thavA lAgyo. pariNAme, mArA ziSyone sAthe lai mahAvIrasvAmIne parAsta karavA mATe temanI pAse pahoMcI gayo. samavasaraNanAM eka eka pagathiyAM caDatAM caDatAM koNa jANe keTalAya tarko-vitarko AvyA ane gayA. tema chatAM nazAmAM bebhAna banelA mANasanI jema huM paNa ahaMkAranA nazAmAM bebhAna banIne pagathiyAM vaTAvI ja rahyo hato. * * * 5. gautamasvAmIe kahyuM ke... sAdhaka ! samavasaraNamAM birAjamAna mahAvIrasvAmI sAme AvIne UbhA rahelA mane gaMbhIra nAdathI bhagavAne kahyuM ke, he indrabhUti ! tamArA svAgamanathI huM khuza thayo chuM. kema ke, tame mArA ciraparicita cho, gADha mitra, pUrNa bhakta, keTalAya bhavanA sAthIdAra ane mArA pratye agAdha bhakti ane rAgavALA cho. mATe beso ! vizrAMti lo ! ane tamArA mananI zaMkAone dUra karo. huM kaMi paNa vicAruM te pahelAM to prabhunI amRta bharelI AMkhonAM pavitratama kiraNoe
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 711 mane Atmadarzana karAvyuM, samyakatvanuM pAna karAvyuM. jJAnanI dakSiNA ApI ane romaromamAM vyApelI mithyAtvanA tAvanI asarane zaktihIna banAvI dIdhI. pachI to devAdhidevanA caraNe mAruM mana jhUkyuM, zarIra namyuMAtmAe samarpaNabhAva svIkAryo. te samaye mArI AMkhonI camaka, hRdayano AnaMda, mananI prasannatA vadhavA uparAMta lohInI buMda buMdamAM amRtatattvano vAsa thayo! mahAvIrane jItavA mATe Avelo huM pote ja jitAI gayo. ane temanuM aMtevAsIpaNuM svIkAryA pachI mane lAgyuM ke 14 vidyAo ke 48 labdhio karatAM paNa samyapha cAritra, jJAna ane darzanano alpAMza paNa mANasane tAraNahAra bane che. 6. gautamasvAmIe kahyuM ke... he sAdhaka ! pILAM cazmAMthI sAmevALAnAM kapaDAM pILAM dekhAya che, paNa vastutaH te pILAM hotAM nathI. tevI rIte mArAM carmacakSa para jyAM sudhI lokeSaNAjanaka mithyAtvanAM cazamAM hatAM. tyAM sudhI mane rAga hato, dveSa hato ane jijIviSA hatI. paNa Aje samyaka jJAnanAM sapheda cazmAM mArI AMkha para caDelAM hovAthI pahelAM karatAM Ajano saMsAra, saMsArano mAnava, mAnavanAM karmo, karmonI lIlA, lIlAothI bhogavAtAM duHkho ane duHkhothI ribAtAM ane saMtapta rahetAM mAnavo, jIvo, bhUto ane sattvo, jevA che tevA prakAre sarvathA judA ja prakAre dekhAi rahyAM che. mAna-pratiSThA meLavavA mATenI carama sImAe pahoMcelo te samayano Indrabhati ane AjanA indrabhUtimAM AkAza-pAtALa jeTalo pharaka mane potAne lAge che. devAdhidevanA mukhethI nIkaLatI jJAnagaMgAnA amRtatulya ThaMDA pANI jevI madhura vANI peTa bharIne pIuM chuM tyAre dIkSA pahelAMno badho mAro ADaMbara mane pApa jevo lAge che, tuccha lAge che, ane korIdhAkora mArI paMDitAI, vAkachaTA, caturAI upara mane potAne ja hasavuM Ave che. paNa have to A badhI vAto bhUtakALanI thaI gaI che, jenI smRti paNa nirarthaka che. 7. gautamasvAmIe kahyuM ke.. he sAdhaka! ajJAnanI mohamAyA dvArA nirNata karelo saMsAra ane duHkhaviyoga roga-zoka-saMtApa AdithI paripUrNa A pratyakSa anubhavAto saMsAra kaMIka judo ja che. carmacakSuthI nahIM paNa jJAnAnubhavanAM cakSuthI joIe tyAre ja yathArtha svarUpe jaNAI Ave che. jyAM mAnavanuM zarIra, indriyo ane mana vinazvara hoya tyAM temanA mAdhyamathI bhogavAtAM sukho zuM kharekhara sukha che? je sukhanI pAchaLa rovuM paDe, hADamArIo bhogavavI paDe, apamAnita ke tiraskRta thavuM paDe ane chevaTe zarIra rogagrasta bane te saMsAra sukharUpa zI DOO
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ 712 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi rIte hoI zake? jeNe bhalabhalA cakravartIone paNa rovaDAvI dIdhA ane dUdhamAM paDelI mAkhInI jema dUra pheMkI dIdhA, bALI dIdhA, daphanAvI dIdhA, te saMsAra koinA mATe paNa kaMsAra rUpe zI rIte bane? arthAt, saMsAra kaMsAra nathI paNa asAra che. kaDavA auSadha para sAkaranI cAsaNI lagAvIe to thoDI vAra mATe mIThI lAgatI davAnA jevo lAgato saMsAra aMte kaDavo che, jUTho che, je pramAdI, kaSAyI, viSayI mAnavanAM puNyakarmone samApta karAvIne adhaHpatananA raste laI jaI behAla karI de che. 8. gautamasvAmIe kahyuM ke... sAdhaka ! mahAvIrasvAmInA sauthI pahelA be zabdo jyAre mAre kAne paDyA, tyAre ja saMsAranI mAyAne kALI nAgaNa, kAyAne kAcanI baMgaDI ane yuvAnIne vIjaLInA camakArA jevI samajI, puruSArthabaLe temano tyAga karyo ane mahAvIra svAmInuM zaraNa svIkAryuM. samitigupti dharmanA prabhAvathI Aje mAruM AMtarajIvana lokeSaNAdi vinAnuM thayuM che. kAmadevano nazo ane kaSAya rUpI nAganuM viSa UtarI gayuM che. gRhasthAzramanA bhautika vilAso karatAM paNa cAritranI samRddhi mAre mana amUlya nidhi che. A kAraNe mAruM mana Aje prasanna che. karmarAjAnI kuTila prakRtio chedAI gaI che. mastiSka zItala che. jigaramAM anAdi kALathI paDelI vikRtio ane dukRtionuM palAyana ane saMskRtionuM Agamana thayuM che. tethI satyArtha rUpe saMsAranA badhAya jIvo sAthe mAro maitrIbhAva baMdhAyo che. kema ke, mArA jJAnathI pratyeka jIvAtmAmAM kaMI ne kaMI sAruM tattva huM joI rahyo chuM. mATe mAruM sauthI pahelAM agatyanuM kAma eka ja che ke jIvone saMzaya vinAnA karI arihaMtonA zAsana dvAre lAvIne hAjara karuM. 9. gautamasvAmIe kahyuM ke.. he sAdhaka ! kevaLa bAhya manano nirodha e saMyama nathI. kema ke bhavabhavAMtaronAM ke vartamAnakALe karAtAM pAponI mAyA, vAsanA ane dhAraNAnuM sthAna manamAM raheluM che. ApaNe anubhavIe chIe ke, bAhya sAdhano sArAmAM sArAM maLelAM hovA chatAM, sAdhakanuM mana jo keLavaNI vinAnuM, asaMskRta haze to tenI sAdhanA kevaLa yazogAda ke arthalAbha sivAya bIjuM phaLa ApI zakatI nathI. te bhAgyazALI haze, je sAdhanAkALa daramiyAna potAnA AtyaMtara manane saMyamita karavA mATe AMkha ane kAna paNa mauna rAkhaze. kema ke, jIbhanA mauna karatAM AMkha ane kAnane ApeluM mauna saMyama-sAdhanAmAM vizeSa phaLadAyaka bane che. te mATe arihaMtonA zAsanamAM "sAmAyika' ja moTAmAM moTo yoga kahevAyo che - je vinA bIjA badhA yogo, padmAsano, netidhotI, zuddha vastro ke zarIrazuddhi paNa niSphaLa nIvaDe che.
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 713 nizcayabaLa keLavyA vinA pAponAM dvAra baMdha thatAM nathI, te vinA aMtardhyAnane kAbumAM levuM te lokhaMDanA caNA cAvavA jevo niSphaLa prayatna che. yogI-mahAyogI paNa sAmAyikastha thayA vinA koi kALe samAdhistha thai zakato nathI. mATe kahevAyuM che ke, sAmAyika dvArA pApaddhAro baMdha karyA pachI ja tapa-japa, dhyAna-svAdhyAyAdi sAdhanA sArthaka banavA pAme che. * * 10. gautamasvAmIe kahyuM ke... he sAdhaka ! sAmAyikastha sAdhakanA jIvanamAM svairya, dhairya, gAMbhIrya, indriyanigrahatA, kaSAyavijayapaNuM, uparAMta bhAvadayAlutAnI prApti sulabha banavA pAmaze, jenAthI arihaMta devonA anahada upakArane mAnavA mATe te sAdhaka taiyAra thaze. azakta mANasane auSadha dvArA jema pAvara devAmAM Ave che, tema bhavabhavAMtaranA bhAvarogone paNa devAdhideva paramAtmAone kareluM dravya ane bhAvavaMdana ajoDa zakti ApanAruM che. mATe adhUrI zaktivALo mAnavI jo pUrNa zaktisaMpanna tIrthaMkara devonuM smaraNa, pUjana, vaMdana, sparzana. stavana karaze to tenuM hRdaya ane mana paNa sazakta ane pavitra banatAM teno AtmA jUnAM pApone nAbUda karavA mATe samartha banavA pAmaze. mATe mana, vacana ane kAyathI ekAgratApUrvaka 'logassa'sUtra dvArA eka eka tIrthaMkara devanAM nAma, guNa, saMyama, kevaLajJAna ane mokSagamananI smRtipUrvaka karAyelA bhAvavaMdanathI sAdhakanAM mana-buddhi-indriyo tathA AtmA Adi paNa surakSita ane sabaLa banatAM jIvanamAM AgaLa vadhatAM vAra lAgatI nathI. thaze. sAmAyika dvArA navAM pAponAM dvAra baMdha karyA pachI ja paramAtmA tIrthaMkara devanI upAsanA-sevA-bhakti tathA jAtrAdi saphaLa banaze ane jIvananA aNu aNumAM navI zaktino saMcAra * 11. gautamasvAmIe kahyuM ke... he sAdhaka! bhAvapUrvaka devAdhidevone vaMdana karyA pachI sAdhakanA hRdayamAM, manamAM ane AMkhomAM paNa navA prakAranI jyota prakAze che; jenAthI tene eka vAtanI smRti thAya che ke paramAtmAone oLakhAvanAra 'gurudevo' che. temanI asIma kRpAthI jinazAsana, rajoharaNa, jJAnadhyAna tathA saMyamasAdhanAnI jANakArI paNa huM prApta karI zakyo chuM. mATe saMyamadAtA gurudevane zI rIte bhulAya ? kema ke, nagaNya upakAra karatAM paNa gurudevano upakAra anaMtagaNo vadhAre che, ema samajIne te guruvaMdana karavA mATe bhAvapUrvaka tatpara thaze-je saMyamajIvana jIvavA mATe 'dIvAdAMDI' che. bharariye tophAnamAM sapaDAyeluM nAvaDuM paNa dIvAvAMDInA AdhAre kinAre AvI jAya che, tema mArA mATe guruno upakAra che. te cAhe ochA abhyAsI hoya ke vadhatA na paNa hoya to e gurunI tulanAmAM bIjo koi AvI zakato nathI.
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ 714 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi tabhava mokSagAmI ziSyo paNa abhavya guruno upakAra koI kALe bhUlatA nathI. pratyuta-bahumAnapUrvaka vinaya ja kare che. kema ke gurune ke temanA upakArane bhUlanAro A saMsAramAM 'naguro' kahevAya che. te naguro samAja, dharma ke dezanuM jeTaluM nukasAna karI zake che teTaluM hajAro pApIo paNa nathI karI zakatA. 12. gautamasvAmIe kahyuM ke.. he sAdhaka ! upara pramANe guruvaMdanAthI Atmika jIvanamAM IcchAzaktine daDha karyA pachI te sAdhaka bhavabhavAMtaranAM karatAM pApone-vAsanAone--dhAraNAone tathA temanI smRtione paNa nAmazeSa karavA mATe pratikramaNa' nAmanA yoganI sAdhanA karavA mATe pUrNa taiyAra thAya che. pratikramaNa eTale. (1) pApamArgono tyAga karI pavitra ane sadAcAra mArge AvavuM. (2) khoTe mArge gayelI indriyone kaMTrolamAM laIne satya mArge lAvavI. (3) hiMsA-durAcAra ane bhAgalAlasA tarapha prasthAna karelA manane ahiMsA-saMyama tathA tapomArga para lAvavuM te pratikramaNa che. jenI upAsanA jIvamAtra game te sthaLe ane game tevI paristhitimAM paNa karI zake che - zata) eTalI ja ke pAponuM Alocana ane prAyazcitta thavuM joie. kema ke pratikramaNa mATe pAponI AlocanA, prayazcitta ane pazcAttApanI ja AvazyakatA che, je AtmAnA utthAna mATe paramauSadha che. 84 lAkha jIvayoninA jIvo sAthe thayelA aparAdhonuM ane 18 pApasthAnako sevAyA hoya tenI AlocanA karavI jIvAtmAne pavitra banAvavA mATe jainazAsananI A eka apUrva bheTa che, je anyatra nathI. * * 13. gautamasvAmIe kahyuM ke... sAdhaka ! mela vinAnuM vastra dUrIthI melavALuM na thAya tenI kALajI jema anivArya che tema pratikramaNa dvArA pApamelane sApha kare; pachI pharIthI pApabhAvanA na thAya te mATe zarIra, indriyo ane manane vazamAM karavA mATe kAyotsarganI ArAdhanA karyA vinA chUTakAro nathI. kema ke, AtmAne pApamArga tarapha javAmAM A traNe sAdhano che. tethI temane daMDa devA mATe ghaDI-Adha-ghaDI UbhAM UbhAM ke padmAsane besIne paramAtmAnuM dhyAna karavuM te saune mATe upAdeya tattva che. tyAra pachI bhogya ke upabhogya padArtho mATe pApo sevyAM hoya, tenuM pratyAkhyAna' karavuM, eTale ke je padArtho, nimitto, mitro, rastAo Adi ApaNA jIvanane mATe pApajanaka banyA hoya, te padArthone, mitrone, nimittone ke rastAone paNa tyAga karavA mATe taiyAra thavuM athavA temano tyAga karI ja devo te "pratyAkhyAna' nAmano yoga che.
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 715 upara pramANenA sAmAyika, devavaMdana, guruvaMdana, pratikramaNa, kAyotsarga ane pratyAkhyAnathI atirikta bIjA ekeya yoganI kalpanA kevaLa AtmachalanA che. mahAvIrasvAmInAM caraNa grahyAM pachI Avo pavitratama yoga mane maLyo che. AnAthI vadhAre mAre kaMI paNa joituM nathI. kevaLajJAnanI prAptinI pahelI kSaNa pahelAM mArI ja e kAmanA che ke Avo cAritrayoga jIva mAtrane prApta thAo ane tenI ArAdhanA karI sau dhanya bano! 14. gautamasvAmIe kahyuM ke... sAdhaka ! A pramANe varanAM caraNomAM apramattabhAve rahevA chatAM paNa huM Aja sudhI kevaLajJAnathI vaMcita rahyo tyAre ghaTaghaTanA aMtaryAmI paramAtmAe eka divase mAruM saMbodhana karIne kahyuM ke - he gautama ! eka samayano paNa pramAda karIza nahIM." ane mAruM mana tophAne caDavuM, kayo pramAda? kevo pramAda? huM to apramatta chuM. to pachI mane kevaLajJAna na thavAnuM zuM kAraNa? Ama vicAre caDatAM ja mane samajAyuM ke, "mahAvIrasvAmI pratye mAro prazastatama rAga paNa mArA kevaLajJAna mATe to pramAda rUpe ja kAma karI rahyo che. mATe ATalo rAga paNa zA kAmano ?' tyAra pachI devazamane pratibodha karI pAchA vaLatAM meM sAMbhaLyuM ke, patitapAvana bhagavAna nivaNi pAmyA che." ane...mArA hRdayanuM baMdhana mArA hAthamAM na rahyuM. tethI bALakanI jema sneharAgamAM taNAIne rovA beTho. paNa sAdhaka! mArI AMkhomAMthI nIkaLelAM pANI sAthe mAro snehapAza paNa pIgaLI gayo ane kevaLajJAnanI abhUtapUrva jyotamAM mAro AtmA jhaLahaLI UThyo. 15. gautamasvAmIe kahyuM ke.. sAdhaka ! bhagavAna nirvANa pAmyA te AkhA varSanI aMtima amAvAsyA hatI. bhAvadIpaka bujhAyo jANIne poSadhavratamAM beThelA rAjA-mahArAjAoe samavasaraNamAM dravyadIpaka pragaTAvyA. tethI dIpAvalI-divALIno prAraMbha thayo. nivaNa pachI Akhoya saMgha zokasAgaramAM saMtapta hato; paNa amAvAsyAnA paroDhiye mane ! kevaLajJAna thayuM te kAraNe sau koI haSa nvita thayA ane navAM vastro, bhUSaNo, bhojana, paraspara milana AdithI sau maLyAM. mATe te divasa navA varSa tarIke prasiddha thayuM. jaya mahAvIra ! jaya gautama gaNadhara !! jaya sAdhaka !!!
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ 716 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi karmanuM vijJAna ane vinayamUrti gautama -H. paMcAvaTa zrI vajanavijayajI mahArAja '' mAtA moDhAmAMthI cIsa nIkaLI jAya, chAtInA dhabakArA vadhI jAya, mana bahera mArI jAya, paDachaMda lAgatuM zarIra palavAramAM jaDavat banI jAya tevI karuNa dhaTanAo to saMsArasAgaramAM roja nihALIe. paNa kAyAthI na levAyelA chatAM mananA koI agocara khUNAmAMthI sevAI gayelo nAnakaDo lAgato doSa kyAreka AtmAnI keTalI hade khAnAkharAbI karI mUke che teno citAra ApaNane A eka nAnakaDA lekha dvArA pU. paMnyAsa zrI vajusenavijayajI mahArAjazrIe AbAda rIte rajU karyo che. karmanI karAmate maMgaLa zeThane magara banAvyA, tema eka zreSThi paNa saMsAranA baMdhananA tANAvANAmAM kevA aTavAyA te A ghaTanAno prasaMga koI yogya mahAtmA pAsethI yogya sthAna upara pUjyazrIe sAMbhaLela. karmanA niyama mujaba A rIte banavu e azakya to nathI ja, ema bhArapUrvaka pUjyazrI jaNAve che. - pUjyazrI vajrasenavijayajI mahArAjazrInA pratyeka vyAkhyAnamAM pU. paM. zrI bhadraMkaravijayajI mahArAjazrInA uccatama AdarzonI jhalaka jovAmAM Ave che. pUjyazrIe cAlIzathIye vadhu pustakonuM prakAzana karAvarAvyuM che. hAlAra paMthakamAM emanA pitA-munizrIe zAsanaprabhAvanAnI soMpelI javAbadArI barAbara niSThApUrvaka adA karI rahyA che. Avo ApaNe karmavijJAnanI ghaTanAmAM DokiyuM karIe... -saMpAdaka che. prabhu..! je zreSThine huM niyamiNa karAvIne Avyo te zreSThi ahIMthI Ayu kSaya thaye kaI gatimAM kyAM utpanna thaze..? he gautama....! te zreSThi potAnI patnInA mastaka upara lohInA kaDA tarIke utpanna thaI cUkyA che...! are....... bhagavan ! A kaMI samajAtuM nathI. meM jemane cAra zaraNAM svIkArAvIne satata arihaMtanA raTaNamAM ekatAna karyA, niyamaNA karAvIne badhuM ja vosirAvI devA sudhInuM kartavya karIne jyAre e AtmA...! AtmAnA dhyAnamAM magna thaI gayo tyAre ja huM tyAMthI dUra thayo ane A bAju hamaNAM ja AvI rahyo chuM. to bhagavan! eTalI vAramAM evuM te zuM banyuM ke jethI e bhavika AtmA AvA nikRSTa sthAne pahoMcI gayo ? cAra cAra jJAnanA svAmI hovA chatAM paNa e jJAnano upayoga na karatAM bALaka jema mAtAne pUche tevA ja bAlabhAvapUrvaka A prazno karI rahyA hatA tyAre bhagavaMte kahyuM ke, he goyama! jyAre tuM e zreSThine niyamaNA Adi karAvIne nIkaLyo tyAra pachI arihaMtanA dhyAnamAM magna 0000000000000000000000
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 717 evA potAnA patine joine e zreSThinI patnI enA khaMDamAM AvI ane jorajorathI raDavA lAgI_jethI dhyAnabhaMga thayo ane raDatAM-raDatAM ja A zreSThinA palaMganA mAMcA upara mAthuM pachADyuM ane mAthAmAM jorathI lAgatAM lohInI dhAra chUTI ne "he svAmInAtha...! ApanA vinA mAruM koNa AdhAra.....? he nAtha ! Apa jazo pachI mAruM zuM?' - evAM rudana karatI ane svAminAtha ! svAminAtha ! vadhatI rahI hatI tyAre dhyAnathI dUra thayelA zreSThine patnInA mAthAno ghA dekhAtAM ane rudana sAMbhaLatAM vicAryuM ke are...re..bicArInuM zuM thaze ? kevuM ene lAgyuM che ane te samaye ja AyuSyano baMdha paDyo ane AyuSya pUrNa thatAM e AtmA tyAM ne tyAM patnInA mastakamAM nAnakaDA kIDA tarIke utpanna thai gayo... ahA..hA....kevuM che kamanuM vijJAna ! jevI gati tevI mati AvIne UbhI rahI. ananya gurubhakta evA pote jANavA chatAM paNa saMpUrNa pUchIne ja-prazno karIne samAdhAna meLavatA hatA evA vinayanI parAkASThAne pAmelA labdhivaMta gautamasvAmI mahArAjAnuM nAmasmaraNa aneka AtmAonA jIvanamAM vinayavivekaaucityanA bhaMDArane bharapUra karanAruM bane e ja abhyarthanA..... 3 * aja sudha(kuMdaka)ne patananA mArgethI - pAchA vALeche.
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ 718 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi zrI gautamasvAmIjInI jIvana-anuprekSA zrI nArAyaNa catrabhUja mahetA maMgala prArthanA (anuprekSA) maMgala bhagavAna vIro maMgala gautama prabhu, maMgala sthUlabhadrAcA jaina dharmostu maMgala. zetrujA samuM tIrtha nahIM RSabha samA nahIM deva, gautama sarakhA guru nahIM vaLI vaLI vaMduM teha. uparokta baMne paMktio sAte naye zuddha evA zrI jinazAsanamAM pracalita che, Thera Thera sAMbhaLavA-vAMcavA maLe che. mAtra biradAvalI pUratI ja nahIM, stuti svarUpe ja nahIM, paraMtu A baMne mahAna paMktio koI abhuta virala dharmAtmAnA parama pAvana jIvanamAM UMDe UMDa javAnI preraNA rUpe ja hoya tema samajAya che. abhuta ane ajoDa A baMne paMktio sat ciMtanano bhaMDAra che. kacchanA vatanI paNa bhAvanagaramAM vasavATa karatA nArAyaNabhAI mahetA sArA kavi paNa che. atre temaNe be prArthanA-paMktio anuprekSA svarUpe ane be gIto zAstrIya rAgamAM mUkyA che. -saMpAdaka prathama paMkti maMgala bhagavAna vIro - bhagavAna mahAvIra vartamAna zAsanapati che. koI paNa satkAryamAM, dharma-anuSThAnamAM prAthamika zuddhi mATe parameSThi bhagavaMtone namaskAra thAya che temAM zrI arihaMta paramAtmA prathama pradhAnapade birAje che. te zrI arihaMta zAsana-sthApaka che. te tArakane namavuM mahAmaMgala hovAthI AdarelA satkAryamAM koI vidana AvI zake nahIM-chatAM covIze tIrthakaromAM eka mahAvIradevane ja namaskAra kema ? A praznanuM samAdhAna thAya ke maMgala bhagavAna vIro che--mahAvIra ekaluM nathI. sarva tIrthakaronuM zAsana jemAM vilIna thayuM che tevA vIrasvAmIne nAmajoga namaskAra karavAthI sarva arihaMtone namaskAra thAya che. maMgala gautamaprabhu- A paMkti paNa saraLa bane che. vizvapati zAsananI sthApanA karatAM cAra prakArI tIrthanI sthApanA kare che temAM prathama gaNadhara tIrthasvarUpa che. bhagavAna mahAvIradevanA zAsanamAM zrI gautamasvAmI Adi agiyAra gaNadharadevonI sthApanA prabhujIe karI che temAM zrI gautamasvAmIjI prathama gaNadhara tIrtharUpe hovAthI teozrIne maMgala sthAne birAjamAna karavA yogya - - ----- --- -- - -
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 719 gaNAya. vaLI samagra jina-covIzInA prathama gaNadharone temAM namaskAra thavAnuM paNa saMbhave che. paMktinuM trIjuM caraNa che maMgala sthUlabhadrAcA- A vAtamAM nAmajoga namaskaraNIya sthUlabhadrajI mahAtmAne maMgalagharamAM dAkhala karyA ne vyaktigata ane ajoDapaNuM jAhera kare che. cauda pUrvadharo bhadrabAhusvAmIjI jevAne nAmajoga na lIdhA ane sthUlabhadrajIne ja maMgalagharamAM padharAvyA te vyaktigata vizeSatA kahI zakAya tema che, jenuM ciMtana vizALa che eTale temanA viSe saraLatA thAya che ke sthUlabhadrAcA-eTale sthUlabhadra jevA mahAtmAone ja maMgalamAM praveza maLe che. jyAre cothuM caraNa jainadharma sadA-sarvadA mahAmaMgalakArI che ja. ema prathama paMkti maMgalanA bhaMDArasamA deva, guru, dharmane namaskAra thayo. bIjI paMkti che tIrtha, deva ane guru tattvane vaMdanA karavAnI. zatruMjaya samo tIrtha nahIM anya tIrthothI vizeSa banyo. zatruMjaya tIrtha zAzvat che, koI paNa kALe tIrtha rUpe hoya che ane raheze. vaLI bhAvazatru upara jaya karanAro hotAM zrI arihaMta jevI upamAne pAtra bane che, tAraka che. vaLI anya tIrthamAM thatI ArAdhanA karatAM zatruMjaya tIrthanI pAvana bhUmimAM thatI ArAdhanAnuM phaLa so-gaNuM jJAnIoe pharamAvyuM che eTale te ajoDa bane che. RSabha samA nahIM deva-A paMkti gaMbhIra che. badhA ja tIrthakaro pUrNa jJAnI, anaMta zaktizALI, sarakhA guNadhArI ane pariNAme mokSe padhAravAvALA hoya ja che. vaLI badhA ja tIrthakaro zAsanasthApanA kare che, mokSadAtA che. to RSabhadeva kevA kAraNe ajoDa banI zake ? | samAdhAna thAya ke zrI RSabhadevanuM puNyAnubaMdhI puNya anUThuM ane vizeSa hatuM. arihaMtapaNAnI sAmyatA dareka tIrthakaramAM hoya, paraMtu puNyakarmanI taratamatA to hoya che. tenA kAraNe zrI RSabhadevasvAmIne eka ajoDa ane upakArI tapa prApta thayo. bhUtakALanA aMtarAya-karmathI baMdha paDela te temane chellA bhavamAM udayamAM Avyo. nAma che varasItapa. 400 satata upavAsa thayA; jenI anumodanA jainazAsanamAM pracalita thaI. varasItapa calaNI sikko banyo. te tapamAM vIza vIzanA vIza upavAsanA saLaMga tapa thavAthI vIza sthAnaka tapa yukta banI rahyo ane teo tArakanA puNya prabhAve jenazAsananA cAre sthaMbhonA sabhyo prabhu anumodanAe aMtarAya karma-nivAraka gaNI upayogamAM lIdho che. tenuM atyaMtara pariNAma che samyagu daSTi pragaTapaNAnuM. satata lAgalagATa 400 divasanuM vidhiyukta anuSThAna mithyAtva jevAM traNa guNasthAnamAMthI cothA guNasthAne pahoMcADavAnI spriMgarUpe banyo che. eTale anaMta kALathI 1-2-3 guNasthAne doDAdoDI karatA AtmAone cothI pagathI dUra ne dUra rahetI, keme caDI zakatA na hatA te AtmAone A calaNI sikko upara caDavAmAM TekArUpa thayo. eTale samajAya che ke je anya kALacakromAM AtmAone samyagdaSTi thatA hatA tenAthI vizeSa saMkhyAnA jIvone samyagudAtA RSabhadeva banyA. vaLI temanA pAraNAnI tithine khagoLamAM rahelAM tattvoe amara banAvI eTale zrI RSabhadeva sarva tIrthaMkaro karatAMya vizeSa upakArI banyA. zAzvata tattvo potAnA svabhAve ja rahe che, chatAM bhagavAnanA tapanI anumodanA mATe ja kAyamanI yAdagIrI rUpa akSaya tRtIyA-vaizAkha suda 3 akSaya banI. tIrthakaronA kalyANakArI hataedhahahahahahahaoodhatA
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ 720 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi kalyANakanI tithionI noMdha khagoLatattvoe lIdhI nathI; jyAre zrI RSabhadevanA tapanA pAraNAnI tithine amara banAvI te to ajoDa che. gautama sarakhA guru nahIM-A paMktinuM caraNa ajaba-gajaba gaMbhIra che. zrI gautamasvAmIjI prathama paMktimAM dAkhala thayA te to mahAvIrasvAmIjI sAthe hatA, ziSya hatA eTale vartamAna zAsananA mahArAjA sAthe 'vaDA kArabhArI tarIke praveza pAme te sarala bAbata kahI zakAya. paraMtu prathama tIrthaMkara RSabhadeva ane zAzvata tIrtha zatruMjaya sAthe zrI gautamasvAmInuM guru tarIke ajoDapaNuM batAvatI paMktinuM ciMtana gaMbhIra che. pAMca karoDa munione sAthe mokSadhAmamAM lai janArA prathama gaNadhara puMDarIkasvAmIne paNa dAkhala na karyA. samagra covIzImAM thayelA sADA-caudaso gaNadharomAM zrI gautamasvAmI ajoDa gurupaNAno naMbara lai gayA te to Azcaryajanaka kahI zakAya. ajoDatA, vizeSatA ke mahAnatA badhuM ja zrI gautamasvAmIjInuM ajoDa jIvana jotAM samajAya tema paNa che. chatAM temAM aneka prazno samAdhAna mAge che. badhA ja gaNadharo tadbhave avazya mokSe jAya che - ane gayA che ja. to anya gaNadharothI ajoDa banavAnI zrI gautamasvAmIjInI vizeSatA zI rIte banI? hamaNAM ja aDhI hajAra varSa pahelAM thayela gautamasvAmIjI koTAkoTI sAgaropamanA kALa pahelAM thayelA Adi jinezvara sAthe kema joDAi gayA ? jainazAsana anuprekSAno amRtasAgara che, agAdha ciMtanano bhaMDAra che. temAM eka joie. jina maMdiranA daravAjAmAM praveza karatAM moTA bhAge be gajarAja dRzyamAna che. koi kavinI kalpanAe gajarAjone pUchyuM : 'Apa caityanI bahAra kema ubhA cho?' baMnee javAba Apyo H amAro itihAsa jina covIzInA baMne cheDA eka kare che. eTale caitya birAjita covIse tIrthaMkaronAM jIvana temAM samAviSTa thAya che. amArA mAliko hatA prathama tIrthaMkaranA putra bAhubalIjI ane covIsamA tIrthaMkaranA prathama paTadhara gautamasvAmIjI. amane choDIne te aMdara padhAryA che. amane koi mudata nahIM ApavAthI rAha jotA ahIM rokAyA chIe. ahaMkArI hovAthI aMdara AvavAnA adhikArI nathI. gADha-pragADha jAma thayelo ahaMkArano kaSAya zrI bAhubalIjIe bahena mahArAjanA eka vacanathI ane zrI gautamasvAmIjIe mAtra eka samAdhAnathI ogALI nAkhyo. ahaMkAranI jagyAe namratAM, vinaya-guNone dAkhala karyA. zrI gautamasvAmIjI ajoDa labdhidhArI che. aMgUTho boLIne 1500 tApasone kSIranuM bhojana ApI pAraNAM karAvyAM te sAmAnya che--evuM bIjAne paNa hoi zake. paraMtu je bhagavAnamAM paNa cokkasa nathI tevuM bhaktamAM Ave te to ajaba che. zrI arihaMtadeva dIkSA Ape tene tadbhave kevaLajJAna thAya ke na paNa thAya; paraMtu zrI gautamasvAmIjI jene rajoharaNa Ape tene avazya kaivalya thAya. anya koi gaNadharone AvI mahAlabdhi maLI hoya tema banyuM nathI; jyAre zrI gautamasvAmIjIne A utkarSalabdhi hovAnuM sAkSAt banyuM che. haju eka vizeSa vAta che. jenI pAse je padArtha hoya te to Ape ApI zake; paraMtu jenI pAse je cIja nathI chatAM anyane avazya Ape te to A jagatanuM adbhuta Azcarya ke apavAda mAtra gautamasvAmI bhagavAna che. potAnI pAse manaHparyavajJAna sudhInI mUDI che. bAramA guNasthAne che te dharmAtmA kevaLajJAnanuM dAna karI
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 721 ziSyone teramA guNasthAne pahoMcADe. bhagavAnathI bhakta savAyA. guruthI celA AgarA te kahevatane zrI gautame satya satya karI batAvyuM. bhagavAna dIkSA Ape te sAdhu tadbhave mokSe jAya ke na paNa jAya; paNa gautama dIkSA Ape te to avazya mokSe jAya. guruthI ziSya savAyA. pote chadmastha ane ziSyo kevalI. te paNa zrI gautamasvAmInuM ajaba dAna che. guruthI celA AgarA. ane trIjo stara che paramAtmAnI avihaDa atUTa bhakti. bhagavAne aneka prahAra karyA. goyama eka samayano paNa (rAga) pramAda na kara. paNa sAMbhaLe ja koNa ! muktine ThelatA rahyA paNa bhaktimAM to evA coMTI rahyA ke prabhujInA aneka prahAro ane akhatarA paNa kAma AvyA nahIM. A badhI ajabatAnAM AdhyAtmika samAdhAna thai zake che; paraMtu anaMtalabdhinidhAna, anaMta zaktizALI, javAMmarda bhaktAtmA zrI gautamasvAmIjIno joTo kyAMya jaDe tema nathI. bhagavAne zrI gautamasvAmIne pramAdI kahIne aneka prahAra karyA chatAM duHkha lAgyuM nahIM. chevaTe te yuvarAja prabhupATano vArasa, prathama gaNadhara, zAsanasamrATa ane sthApanAcAryanA hakadAra hovA chatAM te pada mATe zrI gautamane mAnya karyA nahIM ane pUchyuM paNa nahIM. teno hakka chInavIne sudhamamasvAmI--nAnA gaNadharane zAsana soMpI dIdhuM to paNa zrI gautame prabhuno upakAra mAnyo ke mane bojAmukta karyo. gajabanI bhakti, gajabanI namratA. zrI gautamasvAmI ajoDa ane benamUna che. zrI gautamasvAmIjInA gaMbhIra ane AdhyAtmika jIvananA graMtho lakhAya to paNa ochA paDe che. zrI gautamasvAmI saMghatIrtha, prathama gaNadhara, ajoDa bhakta, ajoDa labdhinidhAna, prAtaHsmaraNIya, mahAmaMgala, uttama uttamottama ane zaraNagamya sAkSAt paramAtmA che. gautamasvAmIjInA nAmamAM traNe maMtradevo zrI namaskAra mahAmaMtramAM sthApita thayelA 18 paikInA che. ga--akhaMDa hasti svarUpa, tatIrtha svarUpa, ma--mokSa svarUpa che. 68 tIrthonI saMkhyAe 2-1-9 = kula bAra thAya che. te bAramA guNasthAnavartI gaNadhara bhagavaMta hoi zake. jaina zAsananI mahAna virala vibhUti zrI gautamasvAmIne koTi koTi vaMdanA. 91 guru kevA karavA gIta (rAga bhImapalAsa) guru karavA to gautama jevA avazya kevaLa Ape sakaLa karmano cheda karAvI avicala dhAme sthApe. cauda zataka covIzI gaNadhara saghaLA che upakArI paNa gautamanI rIta anokhI rahe nahIM saMsAra sarva ziSyane mokSa lakSmInA eka ja mApe mApe.....guru karavA
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ 722 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi nahIM moTA ke nahIM ko nAnA mAtra ziSya che pyArA gautama mAnA khoLe pahoMce jinazAsana ramanArA ekano kacavATa na raheto siddha sthAnane Ape...guru karavA, hovAvALA Ape temAM navAI nahIM dekhAtI nathI chatAM je kevaLa Ape dAna kaLA lekhAtI evA zrI gautama gaNadharane jo aMtaramAM sthApe....guru karavA, jenI pAse pUrNa hatuM paNa saghaLAne nahIM ApyuM. yogya AtmA pagathI caDatAM tenuM bhavaduHkha kApyuM. gautama jevI ajoDa labdhi hoya nahIM paNa Ape.guru karavA, karuNAsAgara mahAvIrasvAmI gautama karyo savAyo nijathI nija ziSyonI labdhi kevaLa dharano rAyo muktinA dAtAra aMtare vIprabhune jApa-guru karavA, nija pAse je cIja nathI paNa banatA tenA dAnI pUrvakALanA indrabhUti paNa hatA pUrNa abhimAnI mAna daityane palakavAramAM mULa samULo kApe. guru karavA karame zUrA dharame zUrA ajoDa gautamasvAmI sarva karmano nAza karyo je vIprabhune pAmI vIra ane gautama nArAyaNa nija aMtaramAM sthApe guru karavA. ' zrI gautamasvAmIjInI bhaktimaMtra OM hrIM zrI AI zrI gautamasvAmine namaH | cauda maMtranA samUharUpa cauda bheTavALA AtmAne caude guNasthAna caDAve che. AvA parama pAvana mahAmaMtrano upayoga avazya lAbhadAyaka bane che. bhagavAna ane bhakta gIta (rAga bhImapalAsa) rAgI gautama tyAgI karavA mahAvIra deva vicAre zAsana sudharmAne soMpI eka jhATako mAre. yuvarAjA to gautama gaNadhara prabhunI pATa dIpAve chatAM vAraso daI bIjAne ene ayogya gaNAve to paNa prabhuno rAgI gautama rAga nahIM adhikAre...rAgI0
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 723 --------- ------- -- -------- - -------- -- - - - DODOVODVODOVOD 0000000D rAga sarAgI svAmI upara kadI na khoTuM lAge mukta kyo bojAmAMthI rAga vadhAre jAge prazasta rAgI gautama sevaka vIra vIra uccAre...rAgI, cAra jJAnanA svAmI gautama kevala thAtuM aTake pramAda TaLavA zrI gautamano vIra prabhune khaTake aneka zikSA ene Ape pramatta doSane TALe...rAgI0 samaya mAtra paNa pramAda bhaMDo gautama cittamAM dhAro vitarAgInAM jAvana jANo Agama vayaNa vicAro niramohI zAsananA svAmI syAdvAda adhikAre...rAgI nija nivaNI najIka jANI eka akhataro kIdho anya jIvano uddhAra karavA aLago pheMkI dIdho siddha thayAnA samAcArathI raDato caDyo vicAre.rAgI, huM rAgI ne prabhu vItarAgI samajyo vAta na sAcI zAna taNo upayoga na mUkayo mAtra rAgamAM rAcI moha rAya Atamane pADe guNa ThANe agiyAre rAgI. rAga chUTato aMtaramAMthI pahoMcyA paMcama jJAne cI maMgalamAM sthAna dharAve prathama hatA abhimAne nArAyaNa vaMde zubha bhAve gautama jIvana sudhAre.rAgI, -nArAyaNa catrabhUja mahetA, bhAvanagara. 9 (nava) karoDano vikramarUpa jApa 5. pU. zAsanasamrATa zrI vijayanemisUrIzvarajI ma. sA.nA samudAyanA ane pU. jinazAsana zaNagAra A. zrI vijayacaMdrodayasUrIzvarajI ma. sA.nA parivAranA pU. munizrI vidyAdharavijayajI ma. tathA pU. munizrI ravicaMdravijayajI ma.nI nizrAmAM saM. 204hnA pAlitANA cAturmAsa daramyAna anaMtalablinidhAna, roganavikhAdino nAza karanAra, zAMti. ApanAra ane jenuM nAma paNa maMgala che, evA zrI guru gautamasvAmI jApa karAvavAmAM AvatAM 9 (nava) karoDano vikramarUpa jApa thayo hato. jApanuM pada : "OM hrIM zrI arihaMta uvajajhAya zrI gautamasvAmine namaH."
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ 724 ] mahAmaNi ciMtAmaNi anupama jJAnI anaMtalabdhinidhAna gaNadhara zrI gautamasvAmI bhagavaMta zrI maMjulA premajI gaDA paMDita indrabhUti gautamamAM bhArobhAra abhimAna; ane anupama jJAnI anaMtalabdhinidhAna gaNadhara zrI gautamasvAmImAM chalochala nirAbhimAna eka ja vyaktimAM kevo virodhAbhAsa....! prabhune samarpita aMtarathI A aMtara to kapAya gayuM, paNa 50,000 kevalInA e guru gautamasvAmI prabhu mahAvIra paramAtmAnI upasthitimAM kevalajJAna na pAmyA, te na ja pAmyA! ane jyAre kevalajJAna pAmyA, to te paNa rAganA AlApa-vilApanA sUre sUre! zrI gautamasvAmInA guNo adbhuta ane avarNanIya hatA. teomAM zakti, labdhi paNa anaMta hatI. A anekavidha sadguNa-saurabhanI maheka prastuta lekhamAM ApaNane saMprApta bane che. viduSI lekhikA bahenanI klamano A kasaba paNa e rIte ahIM AvakArya ane abhinaMdanIya bane che. saMpAdaka 'koNa che e sarvajJano dAvo karanAro? huM ahIMyAM beTho chuM ane bIjo koi sarvajJa phUTI nIkaLe? joi laiza ene!' hA...... A che indrabhUti gautama ! jai rahyA che vIra pAse. bhagavAna mahAvIrasvAmIjInA chadmasthAvasthAnA prathama ziSya gozALo je pAchaLathI potAne covIzamA tIrthaMkara gaNAvI bhagavAnanI sAme thayo hato. potAne tIrthaMkara gaNAvato gozALo ane bhagavaMtanA samAgama pahelAMnA indrabhUti AMkhamAM lagabhaga sarakho ahaMkAra laine pharatA hatA. ahaMkAranI AgamAM dhaga dhaga thato indrabhUti samagra bhAratamAM vidvattA mATe paMkAi cUkyo hato. vizALa lalATanI tejasvitA joi bhalabhalA vidvAnonI buddhi buThThI thai jatI hatI. ane e joi iMdrabhUtinA ahaMkAranA uSNa jaLamAM vadhu ne vadhu bharAvo thato hato. bihAramAM gobara gAma ane gautama gotramAM janmelA indrabhUti-potAnA pAMcaso ziSyo, viziSTa brAhmaNo ane baMdhuo vAyubhUti ane agnibhUti nija parivAra sAthe rAjagRhImAM, kadIye bhAratamAM na thayo hoya tevo ajoDa yajJa karAvI rahyA hatA. bulaMda avAjanA maMtroccArathI rAjagRhI gAjI rahI hatI. devavimAnone rAjagRhI tarapha AvatAM joi harakhAyelo indrabhUti ahaMkArathI ane ajJAnathI ladAye jato hato. paNa......tyAM ja raMgamAM bhaMga paDe che. loka UThIne cAlI rahyuM.....devavimAnoe dizA vALI lIdhI.... indrabhUtine Azcarya thayuM... mahasena vanamAM mahAvIra padhAryA hatA ane badhA tyAM ja jai rahyA hatA. te jANI jhAMkhapa anubhavI....
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 725 mahAvIra te vaLI koNa che moTo ?' gautamane abhimAna thayuM. vIra sAthe vAdavivAda karavA mATe pAMcaso ziSyonA parivAra sAthe indrabhUti jai rahyA che bhagavAna mahAvIradevane batAvI devA mATe.... bahAra krodha dekhAi rahyo che. aMdara abhimAna saLavaLI rahyuM che. baMnenA mizraNe irSA utpanna karI che... ane temAMthI bhagavAna pAse javAnuM banyuM che. hA..... rastAmAMya temanA aMtaramAM bhagavAna pratyenI bhArobhAra dveSanI vicAraNA cAlu ja che... 'joi laiza e navA AvelA sarvajJane.' ane cheka indrabhUti samavasaraNa sudhI pahoMcyA... siMhAsana para birAjamAna prabhu vIrane e nIrakhI ja rahyA.... gayo. ane stabdha thai gayA.... A rUpa.....? A kAnti..... A prabhAva.....? A teja.....? kSaNabhara to kheda thai 'ahIMyAM na Avyo hota to sAruM hatuM..... paNa aMdara beThelA ahaMkAre to cheka samavasaraNanAM pagathiyAM caDAvyA... ane manamAM thai rahyuM ke vAta to karI levA de.... ane tyAM ja bhagavAnanA zrImukhe madhura dhvanimAM 'he indrabhUti gautama ! sukhe AvyA ?' nA zabdo sAMbhaLI Azcarya anubhavyuM. tyAM to mananA ahaMkAre samajAvyuM... 'mujane koNa na oLakhe' ane ati garva anubhavyo. are !... tyAM to bhagavAnanA zrImukhe potAnA manamAM rahelI 'AtmA che ke nahIM?'nI zaMkA sAMbhaLI... ane e zaMkA dUra thatAM ja ahaMkArano meru ogaLavA lAgyo. ...satyanuM darzana thai rahyuM, aMtaramAM zAtA thai gai... ane indrabhUti 'vIra'nAM caraNomAM jhUkI paDyA. basa.... have bIjo koi vicAra nathI. 'vIra'ne dekhADI devA nIkaLelA indrabhUti gautama, prabhu 'vIra'nAM caraNomAM nAnA bALakanI jema besI rahyA. eka vakhata mahAmithyAtvamAM beThelA indrabhUti kAyama mATe.... zAzvatakALa sudhI... 'vIra.....vIra....vIra.....' karI mahAvIrasvAmIjInA prathama ziSya, prathama gaNadhara banyA. ane saMsAranA paribhramaNane sthagita karI gayA. aho.... ho.... keTalo virodhAbhAsa...! kyAM ahaMkAranA meru para besanAruM indrabhUtinuM vyaktitva ane bALaka banIne prabhu vIranAM caraNomAM besI javAno samarpita bhAva! jene samaye samaye vIra... vIra... vIra...' haiyAmAM ghUMTAtuM ja jatuM hatuM, cAra cAra labdhionA mAlika hovA chatAM jeNe bhagavAnanI hayAtImAM potAnA jJAnano upayoga mUkyo nahIM. pahelAM bhagavAna paranA roSa'ne laine vAda-vivAda karavA bhagavAna pAse AvyA. to bhagavAne temane 'toSa' ApI prathama gaNadhara banAvyA. dIkSA lIdhA pachI prathama gaNadhara tarIkenI sthApanA brAhmaNa evA gautamasvAmInI thai. bhagavaMtazrIe temane 'zrI' sAthe evI rIte paraNAvI dIdhA ke je gautamasvAmIthI pratibodha thai
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ 726 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi temanA ziSya bane te sarve kevaLajJAna pAme ja ! Ama, 50,000 kevaLInA guru hovA chatAM gurunuM | kevaLajJAna kyAMka aTakatuM hatuM. guru gautamasvAmI anekavidha sadgaNa saurabhathI mahekI rahyA hatA. temano vinaya avarNanIya hato. prabhu mahAvIranA teo IMgiyAragAra saMpanna ziSya hatA. : "ANAe dhamo ane ANAe tavo" e sUtrane temaNe AtmasAt karela hatuM. prabhunAM pavitra pAdapaMkajamAM temaNe potAnuM samagra jIvana samarpita karI dIdhuM hatuM. prabhunI kRpA paNa temanA upara bhArobhAra UtarI hatI. svayaMsAdhanA ane prabhukRpA dvArA temane aneka viziSTa zaktio labdhionI prApti thaI hatI. mati, zruti, avadhi ane mana:paryavajJAna-e cAra jJAnanI prApti thaI hatI. ATaluM jJAna ane ATalI labdhio hovA chatAM temanI namratA gajabanI hatI! saraLatAnI to te pratikRti samAna hatA....bALakanI sAthe bALaka jevA nikhAlasa...to vayovRddha sAthe paNa ucita vyavahAra...nAnakaDA ayavaMtA kumAra sAthe kAlIghelI bhASAmAM tenA praznonA uttaro ApatA hatA to mahArAjA zreNika ane puNyA zrAvaka joDe pIDhatAthI dharmamArga darzAvatA. cAramArgIya jJAna ne aneka labdhioyukta hovA chatAM nirabhimAna ne namratAnA namUnArUpa hatA. anaMtalablinidhAna guru zrI gautamasvAmI roja chaThThanA pAraNe chaThTha karatA... chatAMye zarIre alamasta... keTalAye tApaso kaMI keTalIye sAdhanA karavA chatAM ye muktidhAmarUpa aSTApada parvata nahotA caDI zakayA. ne prathama pagathiye ja phasaDAI paDyA hatA. tyAM gautamasvAmIjIne caDatA joI temane thatuM ke A sAdhu zuM caDI zakavAno! paraMtu jene mAthe varanA hAtha hoya te aSTApada to zuM.... saDasaDATa... mokSa sudhI cAlI jAya-ema jANe tApasone saMbodhatA na hoya tema gautamasvAmI sUryakiraNanI madadathI saDasaDATa aSTApada parvata para pahoMcI gayA ne bhagavAnanA darzana karatAM 'jagaciMtAmaNi" caityavaMdananI racanA karI. guru gautamasvAmInA chaMdamAM Ave che ke. "ghara mayala ghoDAnI joDa, vAru pahoMce, vAMchita pakoDa... mahiyala mAne moTA rAya, jo tuM ke gautamanA pAtra.. gautama praNamyA pAtaka TaLe, uttama naranI saMgata maLe". vaLI lAvaNyasUri mahArAja AgaLa kahe che ke.. gautama nAme nirmaLa kAya, gautama nAme vAdhe Aya... gautama jinazAsana zaNagAra, gautama nAme saphaLa vahANa' gautamasvAmI eTale jinazAsananAM chellAM paccIso (2520) varSamAM mahAvIra bhagavAna pachI bIjA naMbaranA sitArA. prabhu mahAvIra pratye temane atizaya prazasta rAga hato. aneka guNagaNAlaMkRta guru gautamasvAmI sadAkALa prabhu samIpa sAMnidhyamAM ja rahyA. atyaMta vinayI evA gautamasvAmIne bhagavaMte potAnuM nivaNa jANI.. moha nirvANa kAje. devazamani pratibodhavA mokalyA. atyaMta prema ke rAga jenA pratye hoya, tenA aMtima samaye rahevAnuM saubhAgya koI viralA
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 727 ja pAme che. ane khare ja! gautamasvAmI AnAthI vaMcita rahI gayA. devazamane pratibodhI pAchA pharatAM, vIranivaNinI jANa thatAM karuNa AkraMda karI rahyA ne bolI UThyA... tArA vinA vIra konI sAthe bolazuM jaMgalavana lAge che A saMsArane vidhavidha zAstrataNA AlApa karuM kiMThA bhojana paNa navi bhAve tuma viNa nAtha jo'... vilApa karatAM karatAM sAMja paDI gaI.... Akhare kharI vastusthitinuM bhAna thayuM... rAga-mohanAM baMdhano tUTI gayAM. ane gautamasvAmI "vItarAga' banyA. Aso vada amAvAsyAnI rAtre prabhu nivaNa pAmyA ne nUtana varSanI navalI prabhAte gautamasvAmI kevaLI' thayA. te vakhate temanI uMmara eMsI (80) varSanI hatI. bAra varSa sudhI kevaLapayayamAM vicarI bANuM 92) varasanI pAkaTa vaye sarva karmano kSaya karI guru gautamasvAmI mokSe padhAryA. kalpasUtramAM kavi kalpanA karatAM kahe che ke.. A gautamasvAmI to koI adbhuta kalAnA | svAmI hatA. je rAgAdi doSothI mAnavInuM paDatara thAya che e dvArA ja emanuM caDatara thayuM... ahaMkAra kare te sarva bAjuthI paDatIne pAme tene badale A gautamasvAmIno ahaMkAra temane prathama gaNadhara banAve che. atizaya rAga durgatinuM kAraNa bane che paraMtu gautamasvAmIne to rAge ja kevaLajJAna apyuM. "'The story of the great man all remind" mahAjano ye na gata sa patthAH mahApuruSoe cIMdhelA mArge ApaNe cAlavA prayatnazIla rahevuM joie. mahApuruSonA ! jIvanabAgamAMthI guNapuSponI suvAsa prApta karavI joie. "zrI gautamasvAmInI labdhi hojo." navA varasanI navIna copaDAmAM vepArIo dvArA lakhAtuM A virala vAkya mahAmahima guru gautamasvAmInI gauravavaMtI guNagarimAnI sAkSI pUre che. prabhu mahAvIranA paTTaziSya, prathama gaNadhara ane cauda hajAra sAdhuomAM zramaNa zreSTha IndrabhUti gautamasvAmIjInuM punita jIvana preraNA-pIyUSanuM pAna karAve che. anupama jJAnI evA anaMtalablinidhAna zrI guru gautamasvAmIne 2500 varSa pachI paNa loko yAda karIne gAya che.. "aMgUThe amRta vase.. labdhi taNA bhaMDAra... zrI guru gautamasvAmIne samariye vAMchita phala dAtAra."
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ 728 ] saMkhyA 1 2 3 4 5 6 duho : labdhi aThThAvIza dharI, guru goyama gaNeza, dhyAvo bhAvI zubha karUM, tyAgIrAgane rIsa. 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 aThThAvIza labdhinA tapanI vidhi (ekAsaNAM 28 karavAM) labdhinAM nAma zrI amosahi labdhaye namaH zrI vipposahi labdhaye namaH zrI khelosahi labdhaye namaH zrI jallosahi labdhaye namaH zrI sosahi labdhaye namaH zrI saMbhitrota labdhaye namaH zrI avadhijJAni labdhaye namaH zrI manaHparyavajJAni labdhaye namaH zrI vipulamati labdhaye namaH zrI cAraNalabdhaye namaH zrI AziviSa labdhaye namaH zrI kevalajJAni labdhaye namaH zrI gaNadharapada labdhaye namaH zrI pUrvadhara labdhaye namaH zrI arihaMtapada labdhaye namaH zrI cakravartipada labdhaye namaH zrI baladeva labdhaye namaH zrI vAsudeva labdhaye namaH zrI amRtAziva labdhaye namaH zrI koSTabuddhi labdhaye namaH zrI padAnusAriNI labdhaye namaH zrI bIjabuddhi labdhaye namaH zrI tejolezyA labdhaye namaH zrI AhAraka labdhaye namaH zrI zItalezyA labdhaye namaH zrI vaikriya labdhaye namaH zrI akhINa mahANasI labdhaye namaH zrI pulAyaka labdhaye namaH * * sAmAyika 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 pa 50 50 50 50 50 pa 50 50 50 pa ChO ChO 50 50 khamAsamaNAM |6|6|6|6 50 9| | | | | | 9 50 50 ChO 50 50 50 50 50 50 50 50 zeTha 16 ]6 08 |6 ]8 50 50 50 50 * logassa 50 | 9| 9 50 50 50 50 50 ChO 50 50 50 50 | | 50 50 50 | 50 50 50 [ mahAmaNi ciMtAmaNi 50 |9| | | | | | |9| 50 50 50 50 50 navakAravALI 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 729 anupama ane adbhuta 5. prazAntarti A. zrI. vi. vimRgAMkarArIzvara vinaya 6. AcAryazrI vijaya ratnabhUSaNasUrijI mahArAja ghaNA varSothI prAcIna sAhityanA saMzodhana ane saMvardhananA kAryamAM gaLADUba vyasta rahenAra pU. AcAryazrI ratnabhUSaNasUrijI mahArAjazrIe gautamasvAmInA alaukika jIvananAM vividha pAsAMo upara atre suMdara prakAza pADyo che. A lekhamAM gautamasvAmInI saraLa alaukikatA viSe, temanI apUrva prabhAvakatA viSe, temanI vAstavika labdhio viSe, saraLa lokabhogya bhASAmAM samajaNa ApI che. samarthana prApta ullekho sAthe gautamasvAmInA anupama jIvananAM rahasyonI jhAMkhI karAvI che. A lekhamAM 5. AcAryazrInI vyApaka ane vizada dRSTinAM darzana thAya che. -saMparka anAdikAlIna A saMsAra che, evI ja rIte emAM jaina zAsana paNa pravAhathI anAdikAlIna che. e ja pramANe A baMne bhaviSyamAM anantakALa sudhI rahevAnAM che eTale ja A baMne zAzvata che. bharatakSetramAM ane airAvatakSetramAM jaina zAsana azAzvata hoya che, paraMtu mahAvideha kSetramAM to te zAzvata che. te tyAM anAdi kALathI cAlu che ane bhaviSyamAM anaMta kALa sudhI cAlu ja rahevAnuM che, jyAre bharatakSetramAM ane airAvatakSetramAM jaina zAsana amuka samaye hoya ane amuka samaye na hoya, evI jagatasthiti che. prathama bhava AvA A jagatamAM badhA ja jIvAtmAo anAdi kALathI avyavahArarAzimAM hoya che, ne pachI tyAMthI vyavahArarAzimAM Ave che. tyAM paNa janma-maraNa karatAM aneka prakAranA anaMtA bhavo karatAM karatAM manuSyabhavamAM Ave che. e ja rIte carama tIrthapati bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA AtmAnA ane temanA gaNadhara gautamasvAmInA AtmAnA paNa A saMsAramAM anAdi kALathI janma-maraNa cAlu hatAM. temAM rAjavI nayasAra tarIkenA bhavamAM bhagavAnano AtmA sauprathama samakita pAmyo, eTale emano te ! bhava pahelo bhava gaNAyo. te bhavathI 27mAM bhave teo bhagavAna mahAvIra banyA. evI rIte ApaNane gaNadhara gautamasvAmIno pahelo bhava kayo ? athati teo kayA bhavamAM kayA kayA kSetramAM kaI rIte sauprathama samakita pAmyA? enI ApaNI pAse koI ja jANakArI nathI. nAma guru gautama athavA gaNadhara gautamasvAmIe temanuM mULa nAma nathI. zrI indrabhUti e temanuM mULa nAma che; jyAre gotama-e to emanA gotranuM nAma che. tema chatAM emanA gotranuM ! nAma e ja temanuM vizeSa nAma banI gayuM. Aje paNa eTalA jIvo emane gautama nAmathI jANe
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ 730 ] - [ mahAmaNi ciMtAmaNi che ane gautama nAmanI temanI ArAdhanA kare che, tenI apekSAe emanA mULa nAmathI emane ! jANanArA ane emanI ArAdhanA karanArA keTalA? temanuM gotravAcaka evuM paNa nAma A rIte vyaktivAcaka khAsa nAma banI gayuM che. Ama banavA chatAM paNa e gautama nAma e gautama zabdaAje paNa khuda emanA jeTalo ja prabhAvasaMpanna anubhavAya che. bhagavAna sAtheno saMbaMdha bhagavAnanA 27 bhavomAM bhagavAnanI sAthe je je bhavomAM temano saMbaMdha thayo che enA karatAM ghaNo vadhAre saMbaMdha emano, bhagavAna samakita pAmyA e pahelAMnA ekAdhika aneka bhavomAM bhagavAnanI sAthe thayo hoya ema lAge che. kemake bhagavAna pote ja gautamasvAmIne kahe che, ke-tuM ciraparicita che eTale tane mArI upara gADha rAga che. vagere....' pUrvanA bhavo navo . prAcIna hastalikhita sAhityamAMthI emanA pUrvanA pAMca bhavonI vigata ApaNane vyavasthita rUpe maLe che. temAM (1) maMgala zeThano (2) mAchalAno (3) jyotimalI devano (4) vegavAna vidyAdharano ane (5) gautamasvAmIno-temAM pahelA bhavamAM zrAvaka maMgala zeTha samakita ane vratadhArI hatA evo spaSTa ullekha Ave che. paraMtu temano A bhava e ja pahelo bhava che, ema spaSTa thatuM nathI. bhagavAnanA tripRSTha vAsudeva tarIkenA bhavamAM teo vAsudevanA rathanA sArathi hatA. vAsudeve phADI nAkhelA siMhane aMtima avasthAmAM madhura vANIthI sAttvana ApyuM-te bhavamAM temane samakita hatuM ke nahi e spaSTa thatuM nathI. zrAvaka maMgala zeThathI chellA gautamasvAmI tarIkenA pAMca bhavo-e A sArathi pachInA bhavo che, e cokkasa che. - zaMkA ane tenuM nirAkaraNa zaMkA to darekane lagabhaga koI ne koI viSayamAM hoya ja che, paraMtu 14 vidyAnA pAragAmI ane jagatabharamAM sarvajJa tarIke je paMkAyelA hoya evAnA manamAM koIka khUNe nAnakaDI paNa ekAda zaMkA hoya, evuM to koI mAnI ja na zake. A ja kAraNe indrabhUtijIe potAnA manamAM jIvanA viSayamAM zaMkA hovA chatAM koIne pUchIne tenuM nirAkaraNa karyuM nahi. jo teo koIne paNa pUche to potAnI sarvajJapaNAnI khAmI chatI thaI jAya. are ! potAnA ja saggA nAnA bhAine jo pUchyuM hota to paNa tenuM samAdhAna thaI jAta. paraMtu eTaluM paNa na karyuM ane sarvajJapaNAno daMbha cAlu rAkhyo. evA paNa e indrabhUtijIe prabhujIne jyAre sAkSAt najare joyA ane prabhue paNa temane nAma ane gotra pUrvaka saMbodhyA tyAre paNa emanAmAM rahelA abhimAne uchALo mAryo, ane tenI sAthe ja saMkalpa karyo ke Aja dina sudhI je bAbatanI koine paNa jANa nathI ane atyaMta gupta evI paNa mArI zaMkAnI vAta jo A jaNAvI de to ene huM sAco sarvajJa mAnuM. jevo temaNe A saMkalpa karyo ke turata ja bhagavAne temanI zaMkA kahI batAvI. e sAMbhaLatAM ja temaNe bhagavAnane sAcA sarvajJa tarIke svIkArI lIdhA ane manathI to bhagavAnanuM ziSyapaNuM svIkArI lIdhuM. ka
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 731 e pachI to bhagavAne temanI zaMkAnuM samAdhAna paNa karyuM. e paNa kevI khUbIthI karyuM, e ja atyaMta mahattvanI vAta che. vedazAstranA je padothI emane zaMkA thaI hatI e ja vedazAstranA padono indrabhUtijI pote je artha kare che te artha bhagavAne pahelAM kahI batAvyo. e mujaba artha karavAmAM temanI bhUla kaI rIte che, te batAvIne e ja vedazAstranAM padono sAco artha bhagavAne samajAvIne emanI zaMkAnuM nivAraNa karyuM. AmAM bhagavAne potAnI koI ja vAta karI nahi. emanI ja vAta, emanA ja vedazAstranAM pado, e ja vedazAstranAM padonI phakta sAcI vyAkhyA samajAvIne emanI zaMkAnuM bhagavAne samAdhAna karyuM. bhUlelA jIvone ThekANe lAvavAnI A eka virala paddhati gaNAya. ApaNe have vedazAstranAM e pado upara AvIe. varSothI gaNadharavAda sAMbhaLanAra-saMbhaLAvanAra paNa e vedazAstranA padano khoTo artha zuM? ane sAco artha zuM ? eTalI pAyAnI paNa vAtamAM sthira nathI hotAM. jenA 1 avasara AvyuM e vAta bIjAne samajAvavAmAM thothavAI jAya che. vedanA je padanI khoTI vyAkhyA karavAthI indrabhUtijIne AtmA/jIvanA viSayamAM zaMkA paDI hatI te padamAM 'vijJAnaghana" e mukhya zabda che. vijJAna eTale judAM judAM viziSTa jJAna ane teno ghana eTale ke samUha te ja AtmA, e rIte vijJAnaghana eTale AtmA-Avo artha indrabhUtijIe karelo je khoTo hato. enA kAraNe ja teone jIvanA viSayamAM zaMkA paDI hatI. vijJAna eTale viziSTa prakAranuM juduM juduM jJAna ane teno ghana eTale ke samUha-arthAt | judA judA viziSTa jJAnano samUha enuM nAma vijJAnaghana ane vijJAnaghana-e jeno guNa che tenuM nAma AtmA athavA jIva. e mujabano teno sAco artha bhagavAne samajAvyo. A pramANe vijJAnaghana-padano sAco artha samajAvIne vedanA e ja padanA bAkInA aMzano artha samajAvIne-ghaTAvIne-jIva che, e mujaba bhagavAne temanI zaMkAnuM samAdhAna karyuM. sUrimaMtranA praNetA sUri eTale AcArya. jaina zAsanano A pAribhASika zabda che. paMcaparameSThimAM tRtIya pade ArUDha thayela evA A sUripadano artha che. teo jaina zAsananA saMvAhaka, gacchanA dhorI, bhagavAnanA zAsananA sukAnI, caturvidha saMghanA yoganuM ane kSemanuM vahana karanArA, bahAranAM ane aMdaranA ema sarva prakAranAM AkramaNothI ArAdhaka jIvonuM rakSaNa karanArA, jagatanA sarva jIvonuM hita ane kalyANanA AdhArabhUta jaina zAsananI prabhAvanA karanArA hoya che. AvI atyaMta kaparI javAbadArI ane jokhamadArI jemanA upara che evA e AcAryapaMgavone pharaja adA kara aneka jAtanAM sahAyaka paribaLonI jarUra paDe che. emAM paNa jyAre virodhI tattvo dvArA devI sahAyathI ke melI vidyAthI saMghamAM pajavaNI thatI, koi virodhI rAjA dvArA ke virodhI dharmIo dvArA jaina zAsana upara Apattio AvatI hoya tyAre eno sAmano karavA mATe, enAthI rakSaNa karavA mATe ane avasare zAsananI prabhAvanA karavA mATe devI sahAyanI jarUra paDe ja che. tenA mATe atyaMta prabhAvasaMpanna evo sUrimaMtra prabhu pAsethI prApta karIne enuM praNayane ane AcArya-paraMparAmAM pracalana karyuM. (1) vidyApITha (2) saubhAgyapITha (3) lakSmIpITha (4)
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ 732 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi maMtrarAjapITha ane (5) yogapITha-e mujaba pAMca pITha athavA pAMca prasthAna svarUpa A sUrimaMtra che. vidhipUrvaka ane AmnAya sahita A sUrimaMtranI sAdhanA karIne bhUtakALamAM aneka vakhata aneka sUripuMgavoe avasara mujaba zAsana ane saMghanI prabhAvanA tathA rakSA karI che. ahIM eTaluM avazya dhyAnamAM rAkhavuM joie ke- sUrimaMtranI sAdhanA karIne siddhi meLavIne siddha banavuM e eka judI vAta che ane kevaLa jApa ke ArAdhanA karavI e eka judI vAta che. ahIM siddha eTale maMtrasiddha banavuM e artha abhipreta che. Aje paNa jo sAdhanA dvArA A maMtra siddha karavAmAM Ave to eno ajoDa ane amogha prabhAva jovA maLe tema che. enAthI aMtarikSajI-zikharajI ke kezariyAjInA prazno capaTI vagADatAmAM UkalI jAya. paraMtu kamanasIbI ApaNA saunI ke Aje ApaNane evA koI bhaDavIra sUrimaMtranA siddha sAdhakanI prApti thaI nathI. guru gaNadhara gautamasvAmIjIe to ApaNane sUrimaMtra Apyo ane pUrvAcAryoe paraMparAgata ApaNA sudhI e pahoMcADela che. paNa kaMIka bhavitavyatA kaho ke pachI je samajo te ApaNI pAse sUrimaMtra jevuM amogha sAdhana hovA chatAM atyAre to ApaNI hAlata noMdhArA jevI thaI gaI che. kevalajJAnanI jhaMkhanA 6 icchA ane jhaMkhanAmAM pharaka che, icchA e sAmAnyathI hoya che, jyAre jhaMkhanAmAM e icchAnI tIvratA ekadama vadhI jAya che. guru gautamasvAmIne potAne kevalajJAna jaladI prApta thAya enI satata jhaMkhanA rahetI hatI. tevAmAM zAla ane mahAzAla (baMne bhAIo) gAgali (temano bhANeja) piThara (temanA banevI) yazomatI (temanI bahena, piTharanI rANI) e pAMceya dIkSita thayAM pachI ane bhagavAnanI pAse samavasaraNamAM pahoMcatAM to kevalI banI jAya che. A AkhI kathA paNa khUba ja samajavA jevI che, paraMtu ahIM ema karavA jatAM viSayAMtara thaI jAya. guru gautamasvAmIjIne teone kevalajJAna thaI gayuM e jANIne khUba ja avRti thaI jAya che. "A badhAMne kevalajJAna thaI gayuM ane huM ja rahI gayo?" kevalajJAna mATenI kevI jhaMkhanA! pote cAra jJAnanA dhAraka hovA chatAM eka nAnA bALakanI jema bIjAne thAya ane mane kema nahi? ema vicAre che. tIvra jhaMkhanA vinA Avo bhAva Ave nahi. prakRSTa pujAI e avasare temane sAntana maLe te mATe ane tApasono uddhAra thavAno che e badhuM joi-samajIne bhagavAne aSTApada tIrthanI yAtrAno mahimA dezanAmAM kahyo. te bIjAnI pAsethI sAMbhaLIne, bhagavAnanI pAse AvIne, bhagavAnanI rajA laIne gautamasvAmIjIe aSTApada tIrthanI yAtrA karI, paMdaraso ne traNa tApasIne pratibodha pamADyo, kramazaH te darekane kevalajJAna thaI gayuM. paraMtu gautamasvAmIne A vAtanI jyAre khabara paDI tyAre to emanI rahIsahI dhIraja, paNa khUTI gaI. bhagavAne e avasare vAtsalyabharapUra vANIthI emane je kahyuM te atyaMta mahattvanuM che. emanI vyAkuLatA dUra karavA mATe khuda bhagavAna pote ja vividha prakAre, prayatnapUrvaka emane sAttvana Ape evI prakRSTa punyAi to guru gautamasvAmInI janma
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 733 vIsa-sthAnakamAM goyamapada je tapanI ArAdhanAthI tIrthaMkara nAmakarma nikAcita thAya che te vIsa sthAnakanAM 20 padomAM eka pada-goyama-gautama-pada che. zrI arihaMta Adi siddhacakranAM 9 padonI jema zAzvata evAM A 20 sthAnakanA pado che. temAM eka pada tarIke goyamapadano samAveza, e ja teonI ananya garimAnuM dyotaka che. Aje paNa caturvidha saMghamAMthI aneka mahAnubhAvo vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karatI vakhate temAM A goyamapadanI paNa acUka ArAdhanA kare ja che. doSo paNa guNakArI abhimAna-rAga-ane vilApa, AmAMno ekeka doSa paNa jIvanuM bhayaMkara nukasAna kare che. to pachI A traNe doSo jenAmAM hoya evA jIvonuM to keTaluM badhuM nukasAna thaI jAya ! paraMtu gautamasvAmIjI mATe to A traNe doSo guNakArI banyA che, e paNa emanA jIvananuM eka Azcarya che. abhimAna karavAthI temane bhagavAna mahAvIra maLyA ane pote temanA prathama gaNadhara banyA. guru upara gADha rAga karyo to temAM emane uttama evI gurubhaktino lAbha maLyo. bhagavAnano mokSa sAMbhaLatAM ja atyaMta vilApa karyo to tenA pariNAme emane kevaLajJAnanI prApti thaI. bIjAne je DubADanAra evA A doSo emane mATe to guNakArI banyA. doSo paNa guNakArI bane evuM gautamasvAmIjInuM to badhuM ja Azcaryajanaka che. A viziSTa ziSyasaMpadA bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA cauda hajAra ziSyo thayA; jemAM sauthI moTA ane sau prathama gaNadhara gautamasvAmIjI hatA. paraMtu emanA potAnA ziSyo pacAsa hajAra hatA. Ama teo cauda hajAra muniomAM prathama ane pacAsa hajAra munionA guru hatA. AvI ane ATalI vipula guNasaMpanna ziSyasaMpadA e paNa eka ajaba-gajabanI ghaTanA gaNAya. vaLI enAthI paNa bIjI vizeSatA e ke-emanA pacAsa hajAra ziSyomAMthI eka paNa chaghastha nahi. badhA ja kevaLI ane e ja bhavamAM mokSe gayA. bhagavAnanA cauda hajA2 ziSyomAMthI sAtaso ja mokSamAM gayA. - have enAthI paNa vadhu caDhiyAtI vAta, te e ke-bhagavAnanI pAse to kevaLajJAna hatuM ane temaNe te potAnA ziSyone ApyuM, jyAre ahIM to gautamasvAmIjInI pAse potAnI pAse je kevalajJAna nathI te teoe potAnA ekeeka ziSyane ApyuM. abhuta tathAbhavyatva bhagavAna mahAvIra paramAtmA karatAM gautamasvAmIjI vadhu mahAna hatA, evuM batAvavAno, A jAtanI tulanA karavAmAM jarA paNa Azaya nathI. parantu gautamasvAmIjInuM tathAbhavyatva keTaluM adbhuta ane anupama hatuM te darzAvavA mATe ja A tulanA karI che. bAkI to bhagavAna, bhagavAna ja che. emanI tole to koI paNa AvI ja na zake. evI sarvocca koTinI mahAnatA emanAmAM hoya che.
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ 734 ] [[ mahAmaNi ciMtAmaNi 000000000000000000000 O OOOOOOOO00000000000 jagatanA jIvomAM jevI rIte bhavyatva-abhavyatva vagere bhAvo anAdi kALathI rahelA che ! tevI ja rIte te te jIvomAM temanuM potAnuM eka AgavuM ja tathAbhavyatva hoya che, ane te tathAbhavyatva mujaba ja te te jIvonA dareka bhavamAM badhuM bane che. mokSaprApti gaNadhara gautamasvAmIjI eka mAsanA pAdapopagama nAmanA anazanapUrvaka rAjagRhImAM vaibhAragiri upara 92 varSanuM AyuSya pUruM karIne sakala karmano kSaya karIne mokSamAM padhAryA. A badhA ullekho maLe che, paraMtu jevI rIte temanA janmadivasanI ApaNane jANa nathI evI ja rIte emanA mokSagamana-dinanI paNa ApaNane jANa nathI. prayatna karatAM jo kayAMyathI paNa ApaNane enI jANa thaI jAya to emanA jIvananI kathAmAM khUTatI ane atyaMta mahattvanI evI eka kaDI emAM umerAI jAya. bhAviko jevI rIte emanA kevaLajJAnadinanI ArAdhanA karIne AtmakalyANa sAdhe che, evI ja rIte emanA mokSadinanI paNa ArAdhanA karIne potAnuM kalyANa sAdhI zake. paM. dIpavijayajI kavirAje gaNadhara yugapradhAna ArAdhana-devavaMdana banAvela che temAM e devavaMdana karavAnA mukhya traNa divaso batAvyA che. 1. vaizAkha sudi 11. zAsana-sthApanA ane gaNadhara-sthApanA dina... 2. bhAdaravA sudi 8. saMvaccharI pachIno sAmUhika kSamApanA dina. (A devavaMdananI sAthe saMvacharI khAmaNAM paNa bolavA-evuM temAM che.) 3. kArtika vadi 2. A divasa teoe kayA hetuthI mukhya gaNyo che teno koI ullekha teozrIe karyo nathI, paraMtu saMbhava che ke kadAca e divasa gaNadhara ke gaNadharono mokSaprApti dina hoi zake. ane e kAraNe tene mukhya gaNyo hoya. anaMta labdhinA bhaMDAra gaNadhara gautamasvAmI ApaNA saunuM kalyANa karo e ja maMgala bhAvanA. noMdha : je pustaka mATe A lekha lakhAyo che, te ja pustakamAM anyAnya lekhomAM gaNadhara gautamasvAmIjInuM jIvana ane jIvanaprasaMgo vistArathI AvI gayAM hoIne tenuM punarAvartana TALavA mATe te te vastu rajU na karatAM temAMthI phalita thatA mahattvanA muddAo upara ja A Alekhana karAyuM che. -lekhaka
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 735 bhAratIya saMskRti ane gaNadhara gautamasvAmI -oN. cinubhAI nAyaka gujarAtanAM agragaNya akhabAromAM prasaMgopAtta jemanI AdhyAtmika hRdayasparzI lekhamALAo niyamita rIte pragaTa thatI rahI che te DaoN. cinubhAI nAyake amadAvAdanI ha. kA. ArTasa kolejanA prinsipAlapade ghaNo samaya sevA ApI, gujarAtanI sAhityika pravRttiomAM jemanuM viziSTa pradAna raheluM che tevA siddhahasta lekhakanI kalame lakhAyela A lekhamAM bhAratIya saMskRtimAM jaina saMskRtinuM viziSTa sthAna hovAno saMdarbha rajU karI zramaNa paraMparAmAM gautamasvAmInI siddhio ane labdhio viSe suMdara prakAza pADyo che. labdhio ane siddhio gautamasvAmInAM caraNomAM haMmezAM jhUkelI ja rahetI chatAM gautamasvAmI tenAthI virakta hatA. saMtaratno haMmezAM potAne prApta thayelI labdhione bane tyAM sudhI kyAreya camatkAra rUpe pragaTa thavA nathI detA. temanI labdhiomAM paramArthanuM tattva vizeSa hatuM. jagatanA sarva jIvonA kalyANa ane ane AbAdI mATe temanA manamAM ghaNI UMcI bhAvanA ramatI hatI. atre siddhio ane labdhio viSe Do. zrI nAyaka sAhebe suMdara rajUAta karI che. -saMpAdaka kAkAhArI haoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo bhAratIya saMskRtinAM mULiyAM dharmamAM rahelAM che. dharmane kAraNe ja bhAratIya saMskRti jagatabharamAM prasarelI che. bhAratIya paraMparAmAM dharma ane saMskRtine ekabIjAthI alaga pADI zakAtAM nathI. dharmanI bAbatamAM itihAsanA UgamakALathI brAhmaNa ane zramaNa paraMparAno sAthe sAthe vikAsa thayelo che. brAhmaNa paraMparAno vikAsa brahmananI AsapAsa thayo jemAM hiMdu dharma ane tenI aneka zAkhAo pAMgarI; zramaNa paraMparAno vikAsa zamanI AsapAsa thayo jemAM jainadharma, bauddhadharma ane bIjI zramaNa paraMparAo pAMgarI. vicAra ane AcAra e saMskRtinA vikAsanI pAyAnI bAbata che. jaina dharmanA vicAra ane AcAranA ghaDataramAM gaNadhara gautamasvAmInuM noMdhapAtra pradAna rahyuM che. emanA pArasamaNi samAna sparzathI aneka sAdhu-sAdhvIo tema ja zrAvaka-zrAvikAonuM maMgala thayeluM che. dIrghatapasa bhagavAna mahAvIranI vANI ApaNA samaya sudhI TakI rahI che eno yaza gaNadhara gautamasvAmIne Apavo ghaTe. temanA viSenA eka aSTakamAM kahevAyuM che ? aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; te guru gautama samarIe, vAMchita phala dAtAra. prabhuvacane tripadI lahI, sUtra race teNI vAra; caudaha pUravamAM race, lokAloka vicAra
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ 736 ] bhagavatI sUtre ra namI, baMbhI lipi jayakAra loka-lokottara sukha bhaNI, bhAkhI lipi aDhAra. vIra prabhu sukhiyA thayA, divAlI dina sAra; aMtarmuharata tatakSaNe, sukhiyo sahu saMsAra. [ mahAmaNi ciMtAmaNi jemaNe aDhAra lipino bodha karyo evA guru gautamanuM bhASAzAna keTaluM vyApaka ane gahana haze ! ema kahevAya che ke bhASA e saMskRtinuM agatyanuM vAhana che. Language is an important tool of culture. A dRSTie mUlyAMkana karIe to bhASA ane lipinA kSetramAM gautamasvAmInuM pradAna ghaNuM noMdhapAtra gaNAvI zakAya. guru gautama aneka prakAranI siddhio ane labdhionA bhaMDAra hatA. Ama chatAM temanAmAM abhimAnano chAMTo paNa na hato. temanuM dhyAna potAnA Atmadarzana athavA svarUpadarzana tarapha ekAgra thayeluM hatuM ane yogabaLe prApta thayelI siddhio ke labdhionI paDI na hatI. ApaNane prazna thAya ke siddhio ane labdhio kevI hoi zake ? pataMjalInA yogasUtramAM aSTa siddhionuM varNana A pramANe kareluM che : 1. aNimA H sUkSma thai javAnI siddhi. soyanA nAkAmAMthI paNa saraLatAthI pasAra thai javAnI siddhi. 2. mahimA : potAnuM rUpa meru parvata karatAM paNa moTuM banAvavAnI siddhi. 3. liMghamA : vAyunI ladhutAne paNa AMbI jAya tevI laghutvakaraNanI siddhi. 4. garimA : devAdhideva iMdra paNa sahana na karI zake evI gurutvakaraNanI siddhi. 5. prApti H UMcA parvatanI Toca upara rahIne taLeTInI bhUmine AMgaLI vaDe sparza karavAnI siddhi. 6. prAkAmya : jamIna upara cAlatA hoIe tevI ja rIte pANI upara cAlavAnI siddhi. 7. izitva : potAnuM teja ane zobhA vadhAravAnI siddhi. 8. zitva : ghAtakI ane krUra jIvo paNa jemanA darzanathI zAMta thai jAya tevI siddhi. siddhionA jema ATha prakAra che tema labdhionA aThThAvIsa prakAra che. dharmavardhana racita "aThThAvIsa labdhistavana"mAM enI yAdI A pramANe ApavAmAM AvelI che : 1. Amohi H zarIranA sparza mAtrathI roga dUra thai jAya tevI labdhi. 2. vipposahi H maLa-mUtra dvArA sarva roga dUra thAya tevI labdhi. 3. khelosahi : zleSma dvArA sarva rogo dUra thAya tevI labdhi. 4. jallosahi : zarIranA mela vaDe sarva rogo dUra thai jAya tevI labdhi. 5. savvosahi : vALa, nakha ruMvATAM ityAdi vaDe sarva roga dUra thAya te labdhi.
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] 93 6. saMbhinnazrota : koipaNa eka indriyathI sAMbhaLI zakavAnI labdhi. 7. avadhijJAnI : rUpaprada padArthone iMdriyanI sahAya vinA jANavAnI labdhi. 8. mana:paryAvajJAnI : garbhamAM rahelA pAMca indriyanA manogata bhAva jANavAnI labdhi. 9. vipulamati : aDhI dvIpamAM vizeSaNe manobhAva jANavAnI labdhi. 10. cAraNalabdhi : AkAzamAM gamana karavAnI labdhi. 11. AziviSa H zApa Ape tevuM thavAnI labdhi. 12. kevaLajJAnI : traNa kAla ane traNeya lokanA sarva bhAvone jANavAnI labdhi. 13. gaNadharapada : gaNadharanuM pada apAvanAra labdhi. 14. pUrvadhara : cauda pUrvanuM jJAna prApta karavAnI labdhi. 15. arihaMtapada : arihaMtapada prApta karAvanAra labdhi. 16. cakravartIpada : cakravartIpada prApta karAvanAra labdhi. 17. baladevapada : zaktizALI pada apAvanAra labdhi. [ 737 18. vAsudevapada : vAsudevanuM pada apAvanAra labdhi. 19. amRtasava : sAkara ane ghI-mizrita khIranA jevI madhura vANInI labdhi. 20. koSTabuddhi : bhaNeluM bhUle nahIM tevI kuSTaka buddhinI labdhi. 21. padAnusAriNI : eka pada bolatAMnI sAthe ghaNuM AvaDI jAya tevI labdhi. 22. bIjabuddhi : eka padaM bhaNIne bIjA ghaNA artha jANavAnI labdhi. 23. tejolesyA : zarIramAM dAha upajAvanAra labdhi. 24. AhAraka : zaMkA pedA thAya tyAre enA samAdhAna mATe bhagavAna pAse pahoMcavAnI labdhi. 25. zItalesyA: zarIramAM dAha pedA karanArI tejolesyAne ThAre evI zItalabdhi. 26. vaikriya : nAnuM-moTuM rUpa dhAraNa karavAnI labdhi. 27. akSINamahAnasI : potAnA alpa AhArathI lAkha mANasane jamADavAnI labdhi. aSTApadanI yAtrAveLAe gautamasvAmIe thoDI khIramAMthI 1503 tapasvIone pAraNuM karAvyuM hatuM. 28. pulAka : saMgha ityAdinA kalyANa mATe cakravartInA lazkarane mahAta karavAnI labdhi. yogabaLe gautamasvAmIe aSTa mahAsiddhi ane aThThAvIsa labdhio prApta karI hovA chatAM teo moha-mAyAnI mamatAthI para hatA. jIva mAtranuM kalyANa karavAnI temanI nema hatI. emano
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ 738 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi | AtmA sarva prakAranA jIvonA kalyANathI ullasita raheto hato. vijayazIlasUrie gAyuM che ke : gautamasvAmI jagaguru guNagaNano bhaMDAra lAla re. anaMta labdhino e dhaNI, Ape akSaya sukha apAra lAla re. teo palepala vartamAnamAM jIvanArA sAdhaka hatA. eka paLa mATe pramAda rAkhatA na hatA. | temanA guru mahAvIrasvAmIe teone bodha Apyo hato ke : kusAgge jaha osabiMdue thovaM ciTThai laMbamANae / evaM maNuyANa jIviyaM samayaM goyama! mA pamAyae // eTale ke darbhanI aNI upara beTheluM jhAkaLanuM biMdu jema thoDI ja vAra rahI zake che, tema manuSyonA jIvananuM paNa samajavuM, mATe he gautama! eka samayano paNa pramAda na kara. sAdhakane pramatta rahevuM pAlave nahIM. pramAdIne siddhio ane labdhio kyAMthI prApta thAya ? mahAvIrasvAmInA prathama gaNadhara tarIke gautamasvAmI jaina ane jainetaromAM dharma ane | saMskRtinA udgAtA tarIke mAnabharyuM sthAna dharAve che. jA A sudhano jIva dhanasAlA nAmanI rUpavAna yuvatI tarIke thayo (dhanamAlA te bhAvi skaMTaka kAtyAna)
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 739 liblinidhAna zrI gautamasvAmI | (hAIku racanA : pU. munizrI guNazIla vijayajI mahArAja "hAyaku" e gujarAtI sAhityano eka prakAra che. tenuM baMdhAraNa A pramANe prathama paMktimAM pAMca akSara bIjI paMktimAM sAta akSara trIjI paMktimAM pAMca akSara sattara akSara kula hoya che. lablinidhAna zrI gautamasvAmIjInA hAIkunA racayitA zrI nemi-amRtadeva- hemacaMdrasUrIzvarajInA ziSya munizrI guNazIlavijayajI mahArAjazrIe TIMToI mukAme saM. 2051nA mahA sudi pUnama tA. 15-2-95ne budhavAranA roja hAIkunI racanA karI je atre prastuta che. -saMpAdaka kaDa : pAya praNamI covIse jinacaMda zArada mAya. (1) gobara grAma vasubhUti naMdana pRthvI suta. (2) je karme dvija nAme indrabhUti ne vedapAThI (3) mahApaMDita vedavAkaye zaMkA hRdaye rAkhe. (4) | digaMta kIrti caDiyA mAna gaje sarvatra jaya. (5) prabhu padhAre , mahasena udyAne loka umaTe. (6) ko bahurUpI Thage bhoLA janane na sahevAya.(7) huM mahAjJAnI e sarvajJa kahAve kema saMbhave. (8) nija gurutA prabhu taNI laghutA mana citave. (9) vAdI jItavA upAya ciMtavatA pote ja jAve. (10) - nArakAma mananAra makara
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ 740 ] pAMcaso celA birudAvalI gAve ahaM vadhAre. (11) nAtha darzane ahaM Ubharo zame zaraNuM zodhe. (12) prabhu pukAre sumadhura AlApe nAme gautama. (13) sau mane jANe e nAmathI pukAre zAnI navAi. (14) kahe saMzaya muja manano jANuM sarvajJa sAcA. (15) che jIva taNo saMzaya tane veda vANI samaja. (16) vIra darzane zaMkA nirmULa thAve vairAgI thAve. (17) garvane gALI vIra kane dIkSA le pAMcaso sAthe. (18) tripadI pAve dvAdazAMgI racanA vIkRpAe. (19) nija lakhyuM aSTApada jAve covIsI vaMde.(20) akSaya pAtre khIra paMdaraso ne pAraNuM dIkSA. (21) [ mahAmaNi ciMtAmaNi pAraNAM same pAMcasone vaLa to paNa mauna. (22) mArge cAlatAM pAMcasone vaLa to paNa namra. (23) prabhudarzane pAMcasone kevaLa sau laghukarmI. (24) vinayavaMta jai AnaMda pAsa bhUla khamAve. (25) avadhijJAnI AnaMdane khamAve zAnI gautama. (26) jene de dIkSA nizce kevaLa pAve mugate jAve. (27) ziSyo jenA sahasa pacAsa sau mokSagAmI. (28) chaThTha pAraNe AMbela tapa kare nirvANa lage. (29) vIra vihe vIra vIra raTatA moha haTAve. (30) kevaLa pAve deva kare mahimA sarva AnaMde. (31) gRhe pacAsa vI2 caraNe trIsa kevaLe bAra. (32)
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] varasa bANuM Ayu nirmaLa pALI mokSe padhAre. (33) gautama nAme maMgaLa mALA vAdhe nave nidhAna. (34) bhAvanA phaLI goyama guNa gAtA harSa UchaLe. (35) jJAnI gautama pAya vaMdana karI kRtArtha thAuM. (36) * tApaso ne khIranA pAragA * ajoDa tapa advitIya vinaya muja maLajo. (37) mAgha pUrNimA budha manohAra e bhakti kAja. (38) TIMToI grAme pAsa muharI kRpA racanA kIdhI. (39) eka bhAvanA guNa vaibhava maLe gautama taNo. (40) [ 741
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ahiMsAnA eka parama upAsaka zrI gautamasvAmI -DaoN. nAgajIbhAI bhaTTI janma ane mRtyu e mAnava jIvananAM be pAsAM che. jeo jIvananA eka ja pAsAne mahattva Ape che te jIvana vimukta banI zakato nathI. vaLI bhAvatRSNA arthAt jIvavAnI abaLakhA ane vibhavatRSNA eTale ke mRtyunI icchA e baMne jIvananI mukhya vAta gaNAya. AthI jIvana devatAnI upAsanA karavA icchanAre ahiMsA dvArA mRtyu upara vijaya prApta karavo joIe. tema ja tapasyA dvArA jIvanano sAkSAtkAra karavo joIe. mAnavI mAtramAM mRtyuno bhaya chavAyelo hoya che. AthI e bhaya dUra karavA ane jIvana TakAvavA manuSya seMkaDo varSothI jIvavA, vajradehI banavA, vRddhAvasthA TALavA aneka upAya ajamAvyA che. je mAne che ke mRtyu sarvasamartha che te mRtyu TALavA bIjAne mAravAno prayatna karaze. paraMtu je mRtyuthI Darato nathI tevI vyaktine 'mRtyuMjaya' kahI zakAya. A jagatamAM evA paNa keTalAka vIro thai gayA mRtyuMjayI tarIke nAmanA pAmyA che. mahAvIrasvAmI AvA mRtyuMjayI vIra hatA. emaNe manuSyajAta upara vizvAsa rAkhI ahiMsAnA aMtima svarUpano upadeza karyo. A mahAvIrasvAmInA prathama ziSya gautama indrabhUti hatA. temaNe uttama jJAna prApta karyuM. mahAvIrasvAmI pAsethI dIkSA pAmelA ziSyomAM gautama indrabhUti ke gautamasvAmInuM nAma mukhya che. magadha dezamAM gobara nAme eka gAmamAM vasubhUti nAme gautama gotrano eka brAhmaNa raheto hato. tenI pRthvI nAme patnInI kUkhe vi. saM. pUrve 551mAM eka tejasvI bALakano janma thayo. mAtA-pitAe tenuM nAma indrabhUti rAkhyuM. te buddhimAM catura, svabhAve miSTa ane dekhAvamAM AkarSaka hato. teNe potAnI pratibhA ane buddhine kAraNe cauda vidyAo thoDA ja samayamAM zIkhI lIdhI. vidvAna tarIke samagra magadha rAjyamAM enuM advitIya sthAna hatuM. dUra dUrathI vidyArthIo tenI pAse vidyA zIkhavA AvavA lAgyA. abhyAsa uparAMta dhArmika kriyAkAMDamAM paNa te prakhyAta hato. samaya jatAM tene agnibhUti ane vAyubhUti nAme be bhAio thayA. teo paNa vidvAna thayA. temanI pAThazALAo cAlatI ane temAM pAMcaso pAMcaso vidyArthIo abhyAsa karatA hatA. 3 te samaye madhyamAM pAvApurImAM 'somila' nAme eka dhanADhya brAhmaNe mahAyajJanuM Ayojana karyuM. temAM teNe aneka sthaLonA vidvAna brAhmaNone AmaMtrita karyA. A vidvAnomAM indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, vyakta, sudharmA, maMDita, metArya, mauryaputra, akampita, acalabhrAtA, ane prabhAsa nAme vidvAno ane temano piravAra gayelo. A samaye bhagavAna mahAvIrane lAgyuM ke atyAre madhyamA nagarIne apUrva lAbha prApta
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 743 thaze. yajJamAM AvelA brAhmaNo pratibodha pAmaze ane dharmatIrthano AdhArastaMbha banaze. AthI teoe madhyamA pAvApurI tarapha vihAra karyo ane gAma bahAra AvelA eka mahasena' nAme udyAnamAM rokAyA.. e vakhate devoe bhagavAna mahAvIranA samavasaraNanI racanA mahasena udyAnamAM karI hatI. vaizAkha suda ekAdazInA prAtaHkALathI mahasena udyAna tarapha nAgirakono samUha UmaTI paDyo. sau potapotAnA mobhA pramANe samavasaraNamAM javA mATe doDI rahyA hatA. deva, dAnava, mAnava AdithI samagra vana bharAi gayuM. e vizALa sabhAmAM mahAvIre eka prahara sudhI upadeza Apyo. e upadezamAM emaNe loka, aloka, jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, nirjarA, baMdha ane mokSanuM astitva darzAvyuM ane narkanuM varNana karI temAM lokone--jIvone kevAM kevAM zArIrika ane mAnasika kaSTa sahana karavAM paDe che te samajAvyuM. bhagavAnanA A upadezanI cAre tarapha prazaMsA thavA lAgI. devone e vakhate nIce UtaratA joi indrabhUti vagere brAhmaNonA manamAM thayuM ke devadi gaNa temanA yajJanA prabhAvathI amArA yajJamAM Ave che; paraMtu jyAre temaNe joyuM ke devAda to temano yajJa choDI mahAvIrasvAmInA dazanArthe jAya che, tyAre emane paNa tyAM javAnI icchA thai. vaLI ziSyo mAraphata jANavA maLyuM ke mahAvIrasvAmI to sarvajJa che. eTale deva, manuSya Adi temanI vANI sAMbhaLavA jAya che. indrabhUti bhagavAna mahAvIranI prazaMsA sAMbhaLI ghaNA vismita thayA. devatAo mahAvIranI vANI sAMbhaLavA AvyA che te jANI temane paNa tyAM javAnI icchA thai. je mANasa AvA devatAone AkarSI zake te sarvajJa' che ke kema te jANavA ane potAno jJAnavaibhava mahAvIrane batAvavA teo utsuka thayA. potAnA chAtro sAthe temaNe paNa mahasena udyAna tarapha prayANa karyuM. navA sarvajJa sAthe vAdavivAda karI tene harAvavA ane potAnA jJAnanI tAkAtano paricaya karAvavA indrabhUti mahasena udyAna tarapha cAlyA. emaNe potAnA jIvanamAM ghaNA paMDito ane mahApaMDito sAthe Takkara lIdhI hatI. ghaNAne niruttara karI nIcuM jovarAvyuM hatuM. aneka prakAranA vicA2 ka2tAM indrabhUti mahAvIrasvAmInI dharmasabhAnA dvAra pAse pahoMcyA ane tyAM ja stabdha banI UbhA rahI gayA. mahAvIrasvAmInA mukhamaMDala paranuM teja ane AbhA teo nIrakhatA rahyA. pachI vicAryuM ke jo mahAvIra mArI zaMkAo aMge mane pUchyA vinA ja samajAvI nirmULa kare to huM temane sarvajJa gaNuM. Ama vicArI rahyA hatA tyAM ja mahAvIra bhagavAne kahyuM : "he gautama ! zuM tamane puruSa AtmAnA astitva aMge zaMkA che ?" "hA bhagavAna ! mane e aMge jarUra zaMkA che. kAraNa ke vijJAnayana dvaitebhyo mUtamyaH samutyAya tAndevAnu vinazyati na pretya saMjJApti' vagere vedavAkaya paNa tenuM samarthana kare che. bhUta-samudAya dvArA cetana padArtha utpanna thAya che ane chevaTe emAM ja lIna bane che. paraMtu lokanI kAMi sattA jaNAtI nathI. bhUta-samudAyathI ja vijJAnamaya AtmAnI utpattino artha e ja che ke bhUtasamudAya vinA puruSanuM astitva nathI." bhagavAna mahAvIra bolyA : "ane tame jANo cho ke vedathI puruSanuM astitva paNa siddha thAya che ?"
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________ 744 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi "hA jI, sa ve sayamAtmA jJAnamayaH ItyAdi zrutivAkya AtmAnuM astitva darzAve che. ethI zaMkA thavI svAbhAvika che." bhagavAna mahAvIranA mukhethI vedavAkya sAMbhaLatAM ja IndrabhUtinA manano aMdhakAra dUra thaI gayo. te be hAtha joDI bolyA : "bhagavAna, ApanuM kathana yathArtha che. huM ApanuM pravacana sAMbhaLavA icchuM chuM. Apa mane kAMika jaNAvavA kRpA karo." gautamanI IcchA jANI bhagavAna mahAvIre emane nirgastha pravacanano upadeza Apyo. e sAMbhaLIne emanA sarva saMzaya naSTa thaI gayA, eTaluM ja nahi, emaNe ninya dharmanI dIkSA grahaNa karI. dIkSA samaye temanI uMmara pacAsa varSanI hatI. gautamanI sAthe emanA pa00 chAtro paNa pravrajyA grahaNa karI temanA ziSya banI rahyA. gautama bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya tema ja prathama gaNadhara hatA. emaNe vividha viSayane sparzatA aneka prazno bhagavAna mahAvIrane pUchyA je Aje jaina Agama sAhityamAM sacavAyelA che. gautamane mahAvIrasvAmI pratye apAra sneha baMdhAyo. teo emanAthI eka kSaNa paNa alaga che rahevA icchatA na hatA. mAnyatA evI che ke bhagavAna mahAvIra ane gautamanA AtmAonuM A milana e prathama milana nahotuM. e to aneka janmothI cAMlatuM AvatuM milana hatuM. gautamane mahAvIrasvAmI pratye atyaMta anurAga hato. e anurAgane kAraNe gautama, bhagavAna mahAvIra jIvaMta hatA tyAM sudhI kevalajJAnathI vaMcita rahyA hatA.' mahAvIrasvAmInA saMghamAM hajAro rAjakumAro, zeTha-zAhukAro, senApatio, parivrAjako ane ! anya loko dIkSita thatA hatA. bhagavAna emane pUrvajanmanA aMge tema ja teo kyAre kaI rIte | nivaNa prApta karaze te jaNAvatA. temanA badhAnA mananuM samAdhAna karatA. AgamomAM e aMgenA aneka prasaMgo jovA maLe che. zAstrArjazakti emaNe bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA mRta sthavira kezI sAthe zAstrArtha karI emane mahAvIranA saMghamAM saMmilita karyA hatA. Ama gautamasvAmInI zAstrArthanI zakti atyaMta prakhara hatI. samanvayabuddhi samanvayazakti paNa ajoDa hatI. prAcIna brAhmaNa paraMparA to emanA lohImAM hatI. bhagavAna mahAvIra sAthenA paricaya pachI temaNe aneka lokone jema zAstrArthamAM parAjita karyA hatA tema temanI sAthe carcA-vicAraNA karyA pachI pArzvanAtha cAtumi dharmane pahAvIranA paMca mahAvrata dharma sAthe tenI samAnatA darzAvI potAnI samanvayabuddhino paricaya Apyo hato. AgamomAM varNita prasaMgo khaMdakanA parivrAjaka hovA chatAM gautame enuM svAgata karyuM hatuM. tosalI tApasanI sAthe carcA karavI, karmavipAkanA phaLane pratyakSa jovA mATe mRgAputranI mAtA pAse javuM, AnaMda zrAvaka sAthe carcA karI enI pAse kSamAyAcanA karavI Adi aneka prasaMgo gautamasvAmInA viSayamAM AgamomAM sacavAyelA che. A badhA prasaMgo mahAvIrasvAmInI mahAnatAnA paricAyaka che.
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zrI guru gautamasvAmI ] [ 75 pratibodhazakti A badhI zakti uparAMta gautamanI pratibodha ApavAnI zakti vilakSaNa hatI. pRSThacaMpAnA gAMgila narezane pratibodha pamADavA bhagavAna mahAvIre emane ja mokalelA. aSTApada parvatathI UtaratAM emaNe paMdaraso tApasone sahaja rIte zramaNadharmamAM dIkSita karelA. e batAve che ke gautamamAM pratibodha pamADavAnI zakti paNa adbhuta hatI. aneka nAmAMkita loko ane dhArmika vRttinA vibhinna varganA tapasvIone paNa emaNe prabhAvita karyA hatA. bhagavAna mahAvIranuM nirvANa bhagavAna mahAvIra gautamasvAmI tathA anya vizALa ziSyasamUha sAthe rAjagRhathI vihAra karI apApApurI pahoMcyA. tyAM devatAoe suMdara samavasaraNanI racanA karI hatI. teoe potAnA AyuSyano aMta najIka samajI aMtima dhamapadeza Apyo. A vakhate temanA manamAM vicAra Avyo ke gautama mArA upara atyaMta sneha rAkhe che, AthI te kevaLajJAnathI vaMcita rahela che. AthI koI evo upAya karavAnI jarUra che ke jethI te snehabhAva nAza pAme. mArA nivaNinAM dazya pratyakSa joine enA AtmAne jarUra AghAta pahoMcaze--mATe evuM ja karuM. Ama vicArI temaNe gautamane bolAvI kahyuM ke "gautama ! bAjunA gAmamAM devazamAM nAme brAhmaNa rahe che te tamArA upadezathI pratibodha pAmaze. mATe tyAM jai tene pratibodha pamADo. AthI gautama mahAvIrasvAmInI AjJA zirodhArya karI devazamAM pAse gayA ane tene upadeza ApI pratibodha pamADyo; jyAre gautamanA gayA pachI mahAvIre kArataka mAsanA amAvAsyAnI madhyarAtre nivaNa prApta karyuM. gautamasvAmI devazamane pratibodhI pAchA pharI rahyA hatA tyAre devatAonA vArtAlApa uparathI temane khabara paDI gaI ke bhagavAna mahAvIra nirvANa pAmyA che. e sAMbhaLatAM ja teo mUrzita banI gayA. mUcha dUra thatAM teo potAnA manamAM vicAravA lAgyA ke he prabhu! nirvANa pAmavAnA divase ja Ape mane zA mATe dUra mokalI Apyo? he prabhu! ATalo samaya huM ApanI sevA karato rahyo paraMtu aMtima samaye ApanuM darzana karavAno lAbha mane Apyo nahi. e vakhate je loko ApanI sevAmAM hAjara rahyA temane dhanya che. huM ApanA jevA nirAgI ane nirmamamAM rAga ane mamatA rAkhI rahyo. A rAgadveSa ja saMsAranA hetu che eno tyAga karAvavA mATe Ape mAro jANI joine tyAga karyo che. kevaLajJAnaprApti Avo zubha vicAra AvatAM ja gautamasvAmIne kSapakazreNi prApta thaI. AthI tatkAla temanAM ghAtI karmono kSaya thayo ne temane kevaLajJAnanI prApti thaI. bhagavAna mahAvIranA saMghano samagra zAsanabhAra gautamasvAmInA hAthamAM hato, paraMtu kevaLajJAna prApta thatAM ja emaNe saMghazAsanano bhAra pAMcamAM gaNadhara sudhamasviAmIne soMpI dIdho. gautamasvAmI tyAra bAda kevaLI avasthAmAM bAra varSa paryata rahyA ane bhagavAna mahAvIra dvArA upadiSTa ane potAnA dvArA sAkSAta anubhUta satyadharmano pracAra karatA rahyA. mokSa aMte vIra saMvata 12mAM gautamasvAmI rAjagRha AvyA. tyAM eka mAsa anazana karIne emaNe akSaya sukha ApanAra mokSapada prApta karyuM.
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ 746 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi Ama gautamasvAmIe pacAsa varSanI pAkaTa vaye dIkSA grahaNa karI, 30 varSa sudhI chavastha | rahyA ane 12 varSa kevalI avasthA bhogavI 92 varSanI vaye mokSa prApta karyo. gaNadharo mahAvIrasvAmInA 11 gaNadharo hatA (1) indrabhUti (gautama), (2) agnibhUti, (3) vAyubhUti, (4) Arya vyakta, (5) Arya sudhamAM,(6) Arya mahiDaka, (7) mauryaputra (8) akamita, (9) acalabhrAtA, (10) metArya ane (11) prabhAsa. AmAM gautama, agnibhUti ane vAyubhUti traNe sagA bhAIo hatA. teo gobara gAmamAM janmyA hatA. temanuM gotra gautama hatuM. temAM agnibhUti ane vAyubhUti 28 varSa zramaNapayaya bhogavI vIra nivaNanA 28mA varSe rAjagRhamAM nirvANa pAmyA hatA. gaNadhara siddhAMta upara jaNAvela 11 gaNadharonA siddhAMto paNa bhinna bhinna hatA je TUMkamAM nIce pramANe | gaNAvI zakAya ? (1) indrabhUti gautama-jIva che ke nahi? (2) agnibhUti-jJAnAvaraNa Adi karma che ke nahi? (3) vAyubhUti-zarIra ane jIva eka che ke judA judA? (4) vyaktasvAmI-pRthvI Adi bhUtamAM gaNAya ke nahIM? (5) sudhamasviAmI A lokamAM je jevo che te tevo ja paralokamAM rahe che kharo? (6) maDika-baMdhana ane mokSa che ke kema ? (7) mauryaputra-devatA che ke nahi? (8) akaMpita-nArakI che ke nahi? (9) acalabhrAtA-puNya vadhatAM sukha ane puNya ghaTatAM duHkhanuM kAraNa bane che ke duHkhanuM kAraNa che pApa-puNyathI bhinna che? (10) metArya-AtmAnI sattA hovA chatAM paraloka che ke nahi? (11) prabhAsa-mokSa che ke nahi? Ama gautamasvAmI ane temanA sAthI vagerenA gaNadhara aMgenA siddhAMto TUMkamAM gaNAvI zakAya. pAdaTIpa 1. kAkAsAheba kAlelakara, "rakhaDavAno AnaMda", pR. 178 2. prayabALA zAha, "jainamUtividhAna"; (amadAvAda-1980 : pR. 70) 3. zrI timuni; "nAma che manamona ratna'(ramatAvAda-1666, pR. 366) 4. vahI, pR 357 6. vahI, pR. rUdra
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 747 gautamIya kAvya pU. AcArya zrI manoharakIrtisAgarasUri ma. kharatara gacchIya pU. zrI dayAsiMha gaNi mahArAjAnA vidvAna ziSya pU zrI rUpacaMdra gaNi mahArAjAe vi. saM. 1807 mAgazara suda 3 jodhapura nagaramAM A graMtharatnanI racanA karI che. A graMtharatnanA sugama bodha arthe pU. vAcanAcArya zrI amRtadharma gaNi mahArAjAnA pU. zrI kSamAkalyANa gaNi mahArAjAe vi. saM. 1827mAM "zrI gautamIya prakAza' nAme saraLa TIkAnI racanA karI che. A kAvyagraMthamAM prathama sargamAM parama kRpALu paramAtmA zrI mahAvIra svAmI prabhu zrI gautamasvAmIjIne pratibodha karavA jyAM padhAryA te mahasena vananuM hRdayaMgama zailImAM varNana karavAmAM AvyuM che. dvitIya sargamAM cAra nikAyanA devo bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI, vaimAnika)e samavasaraNanI racanA karI tenuM varNana karyuM che. tRtIya sargamAM sarvajJa tIrthaMkara paramAtmAnA AgamananuM varNana karavAmAM AvyuM che. caturtha sargamAM zrI indrabhUti vagere agiyAre mahApaMDito je yajJakriyA karI rahyA che, tenuM | varNana karavAmAM AvyuM che. paMcama sargamAM paMDita zrI indrabhUtinA viSAda, utsAha vagerenuM varNana karavAmAM AvyuM che. SaSThama sargamAM paMDita zrI indrabhUtinA ati ugra Aveza vagerenuM varNana karavAmAM AvyuM che. saptama sargamAM paMDita zrI indrabhUtinA manogata saMzayanuM samAdhAna ane pradhvajyAgrahaNanuM varNana karavAmAM AvyuM che. aSTama sargamAM zrI agnibhUti tathA zrI vAyubhUti baMdhudraya dIkSAgrahaNanuM vistArathI varNana karavAmAM AvyuM che. navama sargamAM zrI vyakta, zrI sudhama, zrI maMDita ane zrI mauryaputra-cAra paMDitoe prabhunI pAse saMyama grahaNa karyuM tenuM varNana karavAmAM AvyuM che. dazama sargamAM zrI akaMpita tathA zrI acalabhrAtA pravrajita thayA tenuM varNana karavAmAM AvyuM che. ekAdaza sargamAM zrI metA ane zrI prabhAsa banne paMDitoe prabhunI pAse cAritra grahaNa karyuM tenuM varNana karavAmAM AvyuM che. zrI mahAvIrasvAmI paramAtmAe Agama Adi pramANo, hetu, dRSTAMta vagerethI agiyAra paMDitonA manogata saMzayonuM samAdhAna karIne pratibodhita karyA tenuM varNana - eka vAra to avazya manana karavuM joie, e ja aMtima nirdeza karIne viramuM chuM. )
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ 748 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gaNapati : zrI gautamasvAmIjInA guNonuM AkAra svarUpa --pa. pU. A. zrI azokasAgarasUrijI mahArAja nUtana varSanA prAraMbha dine 'gautamasvAmIno rAsa' mAMgalikarUpe zravaNa-smaraNa karavAnI ApaNAmAM paraMparA che. vepArIo divALInA dine copaDApUjanamAM sarva prathama 'zrI gautamasvAmInI labdhi hojo' lakhe che. 'zrI gaNezAya namaH'e ukti paNa lokottara jagatamAM maMgala kAryano prAraMbha zrI gaNeza-gaNapatinA nAmasmaraNanI paraMparAne ja sUcave che. zrI gautamasvAmI pratyeno je AdarabhAva-pUjyabhAva jainomAM jovA maLe che kaMIka evo ja AdarabhAva gaNapati pratye lokottara jagatamAM jovA maLe che. e ja rIte teonA nAmamAM ane tenA artha-bhAvamAM ghaNuM sAmya jovA maLe che. AvI samAnatAonuM viziSTa darzana prastuta lekhamAM pU. AcAryazrI azokasAgarasUrijI mahArAja dvArA rasamaya rIte rajU karavAmAM AvyuM che. A viSaye vizeSa abhyAsa ane avalokana thAya evI apekSA vidvarga pAse sevuM chuM. AdhyAtmayogI pU. paM. zrI abhayasAgarajI mahArAjazrInI kalpanA mujaba pAlItANAmAM taLeTI pAse jaMbudvIpanI vizALa racanAmAM pUjyazrInuM ghaNuM moTuM pradAna rahyuM che. AgamavizArada pU. paM. gurudevazrI abhayasAgarajI ma.nA paTTadhara jaMbudrIpa saMkulanA vartamAna mArgadarzaka pU. paMnyAsapravara zrI azokasAgarajI ma. atyAre to sUrIpade ArUDha thaI, AcAryadevazrI azokasAgarasUrIzvarajI nAmadheya banI gayA che...taddana nikhAlasa sAthe prauDhaprabhAvI hIMmatabAja teonuM vyaktitva che...sAgara samudAyamAM 40 jeTalA ziSya-praziSyonuM netRtva teonA zIre che ane samudAyamAM camakatA sitArA jevuM teonuM astitva che...zAsananA AghAta-pratyAghAtomAM teo harahaMmeza dAdA gurudevazrI dharmasAgarajI ma.nI jema sadAya agresara hoya che. sAthe ja bhautikavAdanA vAvaMToLamAMthI bacAvavA potAnA gurudevazrInuM saMzodhana kArya AgaLa dhapAvI pRthvI goLa nathI-pharatI nathI-epolo caMdra yAtrA sTaMTa che Adi vAtone khUba racanAtmaka rIte teozrIe janamAnasamAM mUkI che...pUjyazrIno paricaya prastuta lekhamAM ApaNane jovA maLaze. guru gautamasvAmIjIne gaNapatI zabda dvArA kevI rIte kyAM saMbodhAyuM che? te have lekha ja batAvaze. zAsanane maLela A AcAryapravara e zAsananuM gaurava che. A prasaMge amArI teone khUba khUba zubhecchA....teozrI dvArA anekAneka zAsananA kAryo thatAM rahe ane teonuM saMzodhana kArya AgaLa vadhatuM rahe te ja zubhAzA.... saMpAdaka
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 749 paramAtmA mahAvIra prabhunA prathama gaNadhara zrI gautamasvAmIjInuM vyaktitva alaukika ane savAMga suMdara gaNAya che. vinaya, viveka ane vaiyAvaccanI mUrti te zrI gautamasvAmIjI che. pacAsa hajAra kevaLInA guru zrI gautamasvAmIjI namratAnA bhaMDAra hatA. anaMta labdhinA nidhAna, labdhionA sAkSAt sAgara samA guru gautamasvAmI hatA. aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra; zrI guru gautama samariye, manavAMchita phaLa dAtAra. 'goyama' zabda pyAro che. paramAtmA mahAvIra devanA svamukhe "goyama" zabda zrI bhagavatIjI sUtranA prazna prasaMge 36 hajAra vAra vaparAyelo prakhyAta che. AvA gautamasvAmIjI mahAmAMgalika, siddhidAyaka, viba vidAraka, iSTa phaLa ghatAra, sarva maMgala kata-AvAM aneka maMgalanA hetu svarUpe aneka sthaLe pUjAya che. "praha UThI goyama samarIje, kAja samaggaha tatakSaNa sIjha; navanidhi vilase tAsa ghare." je zrI gautamasvAmInA rasamAM besatA varSe sau sAthe maLI prAtaHkALe gAya che. AvA Adeya nAmarUpa zrI gautamasvAmIjInAM aneka nAmo che te dareka nAmamAM mukhyatayA gaNa' zabda mahattvano che. gaNa = samudAya, tene dhara = dhAraNa kare te gaNadhara. te zrI gautamasvAmIjIne aneka nAmothI loko saMbodhe che, oLakhe che. jaina zAsanamAM sarvakAmadAyaka, sakaLa manovAMchita pUraka, anaMta lablinidhAna, mahAmaMgalakArI zrI gautamasvAmIjI prakhyAta che. tene ajeno teonA guNone sAkAra svarUpa ApI mAnI rahyA che, pUjI rahyA che. gaNeza cotha mAnI rahyA che. teonA tattvanidhi graMthamAM gaNadharanAM batrIza nAma ApyAM che gaNapati, gaNeza, gaNanAtha, gaNezvara, gaNadhara, vidhdha vidAraka vagere vagere..... teoe zrI gautamasvAmIjInA guNone AkArasvarUpa kevI rIte ApyuM teno vicAra karatAM gaNapatine 'gajAnana' (hAthI)nuM moTuM kahyuM. hAthI mAMgalika gaNAya che. saMghamAM-rathayAtrAmAM hAthI sauthI prathama hoya che. prathama svapnamAM paNa hAthI gaNAya che hAthIne sUMDha (nAka) moTI hoya che. dareka padArthanA mULamAM cokkasAimAM javAnuM A [ pratIka che. hAthInuM peTa moTuM hoya che. moTuM peTa gaMbhIratAnuM sUcaka che. hAthInI AMkho nAnI hoya che, te sUkSma daSTi sUkSma - avalokananuM pratIka che. hAthInA be kAna satata sakriya hoya che. "samaya goyama mA pamAyae" A paramAtmA mahAvIradevanA vAkyanuM sUcaka che, apramattapaNAnuM pratIka che. AvA aneka zrI gautamasvAmIjInA guNonI mUrtinI racanAno samUha eTale gaNapatinI pratikRti.
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ 750 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gaNapatinI pAse thALamAM bAra lADavA hoya che je dvAdazAMgI-bAra aMganAM pratIka hoya tema samajAya che. A rIte zrI gautamasvAmIjInA aneka guNonA AkAranuM citra doravAmAM Ave to gaNapati bane. zrI siddhagirirAja samakSa caityavaMdanamAM lagabhaga ApaNe sau pU. munizrI padmavijayajI ma.nAM "vimala kevaLajJAna kamalA kalita tribhuvana hitakara"mAM bolIye chIe ke "puMDiraka gaNapati" siddha sAdhi koDipaNa muni munihare zrI vimalagirivara zRMga sidhyA namo Adijinezvara" A caityavaMdanamAM paNa zrI puMDarikasvAmi gaNadharane gaNapatinuM saMbodhana karyuM che. AvA sarva maMgaLane karanArA, sarva kalyANane karanArA, sarva iSTa siddhine ApanArA, sarva siddhine varAvanArA gaNadhara zrI gautamasvAmIjI zrI gaNapati, zrI gaNeza, zrI gaNanAyaka, zrI gaNezva2ne caraNe bhAvabharI vaMdanA..... (eka paMDita sAthenA vArtAlApamAMthI prApta thayela vicAraNA) * * * majheNa sada vidhiranIdeovidhiyA stro vidhikara to jiko Ipra vidhijana hotisa vimanAyA karizamA miDukamA na zuru gaNapatI gaane| gotamAAMnA savisutita sAjaviSyamA pujpayA gajItara jAeM kare mate pA rjA maga nava nidhanaM sudhasa pratigaMgasa vijIna barake rAsAdhu mA maheza gavanamA kemana dasa mosanale zATlImA rAta dharA baMdI prAtesaberA goranAthAveta hamezA savisesakA ja vIe dimaaye| sisa sonapivara padayeAdazAMgIsa mAnavakha sNtaaye| dAsa ne Aza kare jInavarasevA, neru 666. devAsa pratimerA zrApetA mItadeva va jalanidhItare vA / mosamItIrasevA saMna vimimalala hevaa| solana bIgharevA // uparokata lekhamAM labdhinidhAna zrI gautamasvAmIjIne gaNapati zabda dvArA paNa saMbodhAya che ane te gaNapati zabda paryAya vAthI chupa che. tenI ja puSTi hamaNAM dholerA baMdarathI prApta eka hastapratanA pAnAmAM teozrInI stutimAM maLI che je A sAthe prastuta che. stutinI cAra gAthA paikI prathama stutimAM prathama lAInamAM ja 'guru gaNapatI gAvuM '' zabda prayojayA che.
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] T u51 tavArIkhanI tejachAyA -pU. viduSI sA. priyaMvadAzrIjI ma. sA.nAM ziSyA, karoDo maMtranA jApanA ArAdhaka, sarala svabhAvI, sAdhvIratnA pU. padmayazAzrIjI ma. sA. aMgUThe amRta vase labdhi taNA bhaMDAra, te guru gautama samarIe, vAMchita phaLadAtAra. akSINe mahAnasI labdhi, kevalazrIH karAMbuje, nAma lakSmIrmukhe vANI, tamahaM gautamastue. guru gaNapati gAuM, gautama dhyAna dhyAvuM, savi sukRta sapAuM, vizvamAM pUjya thAuM, jagajita bajAuM, karmane pAra jAuM nava nidhi riddhi pAuM, zuddha samyakatva ThAuM. pacIso varSa vItI gayAM! suvarNa itihAsanAM suvaNI pRSTho para aMkita thayela, aneka AcArya bhagavaMtoe A mahAna labdhidhara puruSanI vipula kRtimAM guNonuM tAdazya bhAvavAhI bharapUra varNana karyuM che, gurunAM guNalA gAtA ja rahyA che-thAkyA nathI ! keTa-keTalI adbhuta, anupama kRtinuM sarjana karI jvalaMta ApaNane pradAna karyuM che ! koie gaNadharavAda, koie rAsa, koie devavaMdana, koie chaMda, koie aSTaka, koie vilApa, koie stuti, koie sajajhAya to koie pratikRtithI darzana karAvyuM! kamAla karI che. ApaNe e mahApuruSanI pahecAna nathI prakRti, AkRtithI hA, ApaNe kRtithI ja jANIzuM! AcArya bhagavaMtonA mukhethI zravaNa tema ja vAMcana dvArA manobhUmimAM ahobhAvanA bIjanuM vapana thaI gayuM! A labdhidhara, jJAnamUrtinI ArAdhanA, sAdhanA, tapa, japa pratye lagana lAgI eTaluM ja nahi kiMtu, avanavA bhAvo phurAyamAna thAya. paramAtmA mahAvIra prabhu pratyenI kevI ananya zraddhA, bhakti, samarpaNatA AvA agaNita guNo prati ApaNuM zira jhUkI paDe che ! zizuvayamAM pUjya guru bhagavaMtonA sAMnidhyamAM--pachI saMyamajIvanamAM (dIkSAdAtA gu) paThana-pAThana, ArAdhanA-sAdhanA, chaThTha-tapa vagere thayela. zizuvaye ja chaMda. stotra. aSTaka, rAsa. vilApa kaMThastha karela. pratimAse rAsa vAMcavAno! AyaMbila tapa sAthe-tema ja cAtumAsamAM zrI gautamasvAmInA cha8-tapanI, aThThAvIsa labdhi tapa, aSTamahAsiddhi tapa, gautama paDagho tapa vagere-hoya! ArAdhanA sAdhanA karAvatAM bhAvollAsa koI anero hoya! hRdaya AnaMdavibhora banI jAya ! sadehe joyA nathI chatAM najara sAme AkRti judA judA svarUpe dekhAya che ! enI anubhUti thAya che! - --- ----- ----- -- ----- --
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi mAtra temanuM pratikRtithI darzana, vaMdana, namana karavAnuM che. kiMtu e mahAnidhAna AdaraNIya mAtra gaNadharapadane prApta karanArane aMtaranA, aMtaHstalanA adamya bhAvo, Urmio hRdaya-sarovaramAM vAma-vAma uchALA mAre che. eka-eka prasaMga smaraNapaTa para Ave che. 1. zrI indrabhUti gaNadharavAdamAM bhagavAnane prazno kare, agyAre vipra bhagavAnanA ziSya bane temAM prakRSTa, prabaLa puNyodaya. prathama ziSya, prathama gaNadhara. keTaluM Azcarya thAya ! 2. bhagavatIjImAM paNa praznottara- he bhaMte! ane goyamA! keTalA sabhAvo parasparanA !! pracaMDa punyanI anaMtAnaMta rAzi ! divya anubhUti magajane tarabatara karI de che. 3. gurukRpA, zrutajJAnano kSayopazama, pacAsa hajAra ziSyone dIkSAnAM pradAna karyA e vinayamUrtie ! guru-AjJA ane gurudevane sADA traNa karoDa roma-romamAM jemane birAjamAna karyA hatA ! 4. dilanI vizALatA, kRtajJatA, gaMbhIratAdi guNoe itihAsa jvalaMta rAkhyo che. sadgaNonI gaMgotrI vahe che. paramAtmAnI AjJA ziramAnya karI, aSTApada tIrthanI maMgala yAtrArthe prasthAna karyuM. svalabdhibaLe, sUryakiraNonA sparzamAtrathI ArohaNa karyuM ! covIse paramAtmAnI stuti-stavanA karI. jagaciMtAmaNi caityavaMdana racyuM. ApaNane paNa ApyuM. e guruM gautame pelA jaTAdhArI tApasone vimAsaNamAM mUkI dIdhA. teo bhUkhyA hatA.eka nAnuM bhAjana (pAtra) temAM paramAhaa (khIra) vaDe pAraNAM karAvyAM. so-baso nahi paNa paMdaraso hatA. eka aMguSTha vaDe -"aMgUThe amRta vase labdhi taNA bhaMDAra' A paMktie atyAre paNa prabhAva pAtharyo che. tApasIne herata dIdhuM! manomana daDha saMkalpa karI lIdho ! AvA zAMta, prazAMta, mahAjJAnI gurunAM caraNomAM jIvana samarpita karI dIdhuM. 5. zrI gautama vilApanA racayitA mANakyasiMhasUrijI mahArAje sumadhura svare gadgada kaMThe bhAva pUrvaka, asmalita pravAhe gAyuM che je vAMcatAM ApaNuM hRdaya raDI paDe che. stabdha thaI javAya che. gautamasvAmInI ananya zraddhA, bhakti-prIti, samarpaNabhAva, bALapaNanA olaMbhA | oLaghoLa e A racanAra upara banI javAya che ! devavaMdana racayitA jJAnavimalasUri ane nayanavijayajIe koI judI agocara racanA karI badhuM ja pIrasyuM che. alaukika adbhuta che ! amRtarasa! 6. prabhune aliMbhA ApatAM kevaLajJAna pragaTa thayuM e paNa aneruM Azcarya che ne mahAvIra prabhunuM nivaNi-eka jyota bujhAi, gautamasvAmInI kevaLajJAnajyota pragaTa thaI ! prabaLa puNyavaMtA guru-guNanI gauravagAthA itihAsanA maMgala pRSTha lakhANI! 7. mahAjJAnI, medhAnA tIvra zaktizALI, anaMta upakArI, prajJAmUrtie zAsanane mahAmola jaina zAsanane anupama pradAna karyuM che. jaina zAsana evA AgamagraMthonI AdhArazilA che evI tripadInuM guMthana karyuM ! 8. besatA varSe dhavala prabhAte mAMgalika saha zrI gautamasvAmIno rAsa acUka sAMbhaLavA upAzrayanA pravacana haoNlamAM cikkAra medanI bherAI. guru bhagavaMto madhura kaMThe suNAve, zrotAnA mastaka DolatAM hoya; dhanya mAtA, dhanya pitA, ane dhanya guru! A zabdo karNapaTa para paDatAM ja ovArI javAya che. hRdayathI namI paDAya che. AvA to zreNIbaddha prasaMgo manobhUmimAM vapana thaI gayA che.
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 753 cAra cAra dAyakAthI A mahAlabdhidharanI ArAdhanA, sAdhanA, jApa cAle che. A kAryamAM maMgala karanArA gurunuM baLa, gurukRpA, guru-AjJA ja preraka che. agiyAra gaNadhara devavaMdana paNa karAvyA che te paNa gurukRpAthI - jenA nAmasmaraNathI jIvanayAtrAmAM maMgala thAya che. praha uThI lIje nAma' pau phATatAM ja gautama gurune namIe. jenA itihAsamAM DokiyuM karatAM sAkSAt darzana thayAM anekazaH vAra hRdayanI prArthanA karIe ! anaMta labdhinidhAna gautama gaNadharane! 95 gau--kAmadhenu--taru mahAratna jANa artha akSara traNe taNo, catura karajo jANa *** bIjA bhavamAM maMgalazreSThI matsyano avatAra pAmyA, mitra sudharmAne bacAve che.
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ 754 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi dhyAnI gautamasvAmInI kaivalyaprApti tema ja pratimA kalAvidhAna hiteza esa. zAha prAthamika paricaya - magadha dezanA gobara gAmamAM gautama gotrIya brAhmaNa vasubhUtinI patnI pRthvIdevIe vi.saM. pUrve 551mAM eka tejasvI bALakane janma Apyo. tenuM janmanakSatra jyeSThA ane janmarAzi vRzcika hatAM. A bALakanuM nAma mAtA-pitAe indrabhUti rAkhyuM. indrabhUti cauda vidyAnA pAragAmI ane brAhmaNa dharmazAstronA saMpUrNa jANakAra thayA eTale te magadhamAM mahApaMDita tarIke vikhyAta thayA. teo 500 brAhmaNa vidyArthIone bhaNAvatA hatA ane yajJa homa vagere tatkAlIna brAhmaNa vidhi-vidhAna karAvatA hatA. teo eka vAra potAnA vidyArthI parivAra sAthe madhyama apApA nagarImAM somila brAhmaNane tyAM yajJa karAvavA mATe AvyA. A samaye temanI uMmara 50 varSanI hatI. barAbara e ja avasare bhagavAna mahAvIrasvAmI kevalI tIrthaMkara thayA ane caturvidha saMghanI sthApanA karavA mATe madhyama apApAmAM padhAryA. teoe prathama ja vaizAkha suda 11nA pehelA pahore paMDita indrabhUti gautamanA "jIva che ke nahi ?" e saMzayanuM nivAraNa karI temane 500 ziSyonA parivAra sAthe potAnA ziSya banAvyA. pannavA, vinamevA, thuveD vA --e tripadI ApI potAnA 'gaNadhara' tarIke sthApyA. temane te ja samaye manaHparyavajJAna utpanna thayuM, je gaNadhara "gautamasvAmI" e nAmathI vadhAre prasiddha che. 1 mahAvIrasvAmInA ziSya tarIkenI pratibhA :- zrI mahAvIrakathAmAM gautamanI prabhAvazALI vidvattAno paricaya jovA maLe che. mithilAmAM cAtumasi pUrA karyA bAda, bhagavAna mahAvI2 pazcima taraphanA dezomAM vicaravA lAgyA. A vihAra daramyAna te zrAvastI ahicchatrA, hastinApura, mokA vagere nagaro tathA nagarIomAM padhAryA hatA. zrAvastI nagarInA vihAra vakhate temanA ziSya gautamane pArzvanAthanI paraMparAnA kezIkumAra zramaNa sAthe vArtAlApa thayo. pArzvanAtha ane mahAvIra e baMne jaina tIrthaMkaro gaNAyA hovA chatAM, te baMnenA siddhAMtamAM keTaloka phera zAthI che? tevo prazna upasthita thayo. uparAMta A baMne tIrthaMkaronA ziSyasamudAyamAM evo vitarka Ubho thayo ke "vardhamAne upadezelo paMca mahAvratavALo A dharma kevo, ane teonI pUrvenA tIrthaMkara paramAtmA pArzvanAtha bhagavAne upadezelo cAra mahAvratavALo A dharma kevo ? vaLI acelaka vastrarahita rahevAno mahAvIrano AcAridhi ane AMtara tathA uttarIya vastro paheravAnI chUTavALo pArzvanAtha bhagavAnano AcAravidhi ema eka ja kArya mATe pravartelA e bemAM Avo taphAvata paDavAnuM kAraNa zuM?
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 755 je mATe gautame javAba Apyo ke prajJA vaDe ja dharmatattvano nizcaya karI zakAya che. zarUAtanA munio 'Rju-jaDe' eTale ke saraLa paNa jaDa hatA, tethI temane dharma samajavo muzkela hato ane pALavo sahelo hato. ane chevaTanA manio vakrajaDa hatA tethI temane dharma samajavo sahelo hato, paraMtu pALavo muzkela hato. tethI te baMnene mahAvrato spaSTa darzAvavAM paDyAM. paraMtu ekathI trevIsamA tIrthaMkaranA samayamAM munio saraLa tema ja buddhimAna hatA, tethI temane brahmacaryavrata spaSTa juduM na pADatAM cAra vrato kahyAM. kezIe e javAbathI saMtuSTa thaI vastra paheravA-na paheravA bAbatamAM te benA vidhAnamAM taphAvata paDavAnuM kAraNa pUchyuM. gautame kahyuM, "potAnA viziSTa jJAna vaDe judA judA sAdhuono adhikAra samajIne baMne tIrthakaroe dharmanAM judAM judAM sAdhana pharamAvyAM che. paramArthika rIte to jJAna, darzana ane cAritra e traNa ja mokSanAM sAcAM sAdhano che. ane te bAbatamAM to baMne tIrthakaro ekamata che. bAhya veza vagerenuM prayojana to eTaluM ja che ke tenA vaDe lokone khabara paDe ke A sAdhu kayA paMthano che, tathA sAdhune potAne saMyamanirvAhamAM te upayogI thAya, tema ja pote amuka dharmano che evuM tene bhAna rahe. e sAMbhaLI kezIe kahyuM, "he gautamasvAmI! tamArI prajJA suMdara che. tamArA ucita upadezathI mArA baMne saMzayo dUra thaI gayA che, ema jANo. tyAra bAda kezIe gautamane AdhyAtmika sAdhanAne aMge bIjA paNa keTalAka prazno pUchyA, ane temaNe ApelA javAbothI prasanna thai, chellA tIrthakara mahAvIranA mArga anusAra pAMca mahAvratavALo dharma zraddhApUrvaka aMgIkAra karyo.' mahAvIrakathAmAM gautame kevaLajJAna prApta karyAnA prasaMganuM paNa suMdara rIte nirUpaNa karavAmAM Avela che. A nirUpaNa mujaba gautamanI mahAvIra bhagavAna upara atizaya mamatA hatI, ane te mamatA ja temane kevaLajJAna utpanna thavAmAM ADe AvatI hatI. bhagavAne temanI te mamatAno cheda karavA temane najIkanA gAmamAM devazamAM nAme brAhmaNane upadeza ApavA mokalI dIdhA hatA. devazamAM brAhmaNane pratibodha pamADIne pAchA pharatAM gautamane prabhunA nivaNanI khabara mArgamAM ja maLe che. cheka chevaTanI kSaNe ja temane bhagavAnathI dUra rahevAnuM thatAM temanA duHkhano pAra rahyo nahIM. ahIM gautamanI karuNa manovyathA ja gautamane kevaLajJAna prApta karavAmAM preraNArUpa bane che. khare ja! mahAvIra upara-temanA zarIra upara atyaMta mamatA bAMdhIne tathA temanA upara ja badho AdhAra rAkhIne huM pUrepUruM AtmabaLa dAkhavato na hato. e vastu tArA dhyAna upara lAvavA ja prabhue Ama nahIM karyuM hoya ? to have huM vastu mAtrathI nirapekSa banI tathA zarIranI paNa paravA karyA vinA kevaLajJAna prApta karavA ja kaTibaddha thAuM. prabhu tenA jIvavAmAM bIjo rasa paNa have zo che? Ama ATalI vAta samajAtAM ja gautamasvAmIne paNa kevaLajJAna thaI gayuM. pratibhA paricaya : - dhArmika paraMparA mujaba gautamasvAmInAM keTalAMka svataMtra maMdiro tema ja keTalAka anya amArA para
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ 756 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi tIrthaMkaronAM derAsaromAM paNa gautamasvAmInI sevya pratimAo jovA maLe che to kailAMka jinAlayomAM gautamasvAmInI pAdukAo paNa sthApita karelI hoya che--jema ke pAvApurInA bhavya jinAlayamAM gautamasvAmInI pAdukA sthApita karelI che. te ja rIte rAjagRhI pAse Avela pAMcamI pahADI upara gautamasvAmInuM maMdira Avela che. jemAM teonI pAdukA ja jovA maLe che. jyAre bAramA zatakanA sevADI (rAjasthAna)nA vAsupUjya bhagavAnanA jinAlayanI samIpamAM Avela derImAM gautamasvAmInI mUrtinI sthApanA karavAmAM AvelI che. amadAvAdamAM Avela arvAcIna maMdiromAM paNa gautamasvAmInI svataMtra pratimAo ja jovA maLe che. pAlaDI vistAramAM Avela bhagavAna vAsupUjyanA derAsaramAM aMtarAlamAM ekabIjAne sanmukha khattakamAM mahAvIrasvAmI tema ja gautamasvAmInI pratimA AvelI che, je anusAra gautamasvAmI padmAsanastha mudrAmAM birAjela che. saumya ane prasanna mukhamudrA, tapamAM dhyAnastha evA svAmInA mastakanA pArzvamAM prabhAmaMDaLa che. prabhAmaMDaLamAMthI tejomaya sUryakiraNo phelAyelAM darzAvela che. jJAnanA ghotaka samA laMba karNa khabhAne sparze che. ghATIlI nAsikA, bharAvadAra goLa mukhAkRti vagerene kAraNe temano cahero vadhu AkarSaka jaNAya che. gautamasvAmIe DAbA aMga upara upavastra dhAraNa karela che. vakSaHsthaLa pAse rAkhela vAma hastamAM akSamAlA grahaNa karela che jyAre jamaNo hasta padmAsanastha mudrAmAM che. gautamasvAmInuM sthAna bhagavAna mahAvIrasvAmInA gaNadhara tarIkenuM hoi koi koi sthaLe teonA mastaka upara padmAsanastha mahAvIrasvAmInI pratimA birAjela che. AvI ja pratimA A vistAranAM anya jaina maMdiromAM paNa jovA maLe che. AMbAvADI vistAramAM Avela bhagavAna vAsupUjyanA derAsaramAM paNa gautamasvAmInI pratimAnI sthApanA karela jovA maLe che. Ama gujarAtamAM gautamasvAmInI jovA maLatI arvAcIna sevya pratimAo upara gautamasvAmIno dhArmika pracAra pAchalA samayamAM vadhu thayela hoya tema jaNAya che. TIpaNa 1. darzanavijayajI, jJAnavijayajI, nyAyavijayajI jaina paraMparAno itihAsa--bhIkhAbhAi bhUdharabhAi zAha, muMbai, caMdulAla lakhubhAi parIkha amadAvAda. sane 1952 pR. 2, 3. 2. gopAladAsa jIvAbhAi paTela (saMpAdaka) zrI mahAvIra-kathA-- zrI. pUjAbhAI graMthamALA--21, gujarAta vidyApITha, amadAvAda. sane. 1941. pR. 389, 391 3. ejana pR---41, 419, 420. 4. TIpaNa eka mujaba~~~ pR 59, 62, 593. jaina
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 7pa7 labdhitaNA bhaMDAra guru gautamasvAmI -prA. je. sI. desAI paMDita indrabhUti gautama cauda vidyAmAM pAraMgata hatA, yajJayAgamAM ziramora hatA ane gRhasthAzramI hovA chatAM sAdu ane saMyamI temanuM jIvana hatuM, ane saMyamI banyA pachI to gaNadhara gautamasvAmImAM eka ekathI caDhiyAtA guNo ane zaktiono umero thato ja rahyo. aneka saguNo ane labdhiothI sampana evuM guru gautamasvAmInuM jIvana ane kavana kevuM adbhuta ane AlAdakArI hatuM enI pratIti prastuta lekhathI ApaNane thAya che. pro. je. sI. desAI sAbarakAThA jillAmAM moDAsAnI kolejamAM vidvAna prAdhyApaka che. temanuM jaina dharma aMge UMDuM adhyayana che. A vAta A lekhathI ja phalita thAya che. temanA AvA UMDA adhyayanano lAbha vadhu ne vadhu jainasamAjane maLato rahe evI zubha manokAmanA sevuM chuM. -saMpAdaka S mahArAjA zreNikathI suzAsita magadhadeza bhAratIya saMskRti, sabhyatA ane saMskAranI tIrthabhUmi hato. A pradezanA gubbara gAmamAM vipra vasubhUtine tyAM vikrama saMvata pUrve 550mAM guru gautamasvAmIno janma thayo. pitA vasubhUti yajJayAgamAM racyApacyA rahenAra karmakAMDI brAhmaNa hatA. temanAM dharmapatnI pRthvIdevInI kUkhe indrabhUti, agnibhUti ane vAyubhUti nAmanAM traNa nararatno pedA thayAM. A traNamAM moTA indrabhUti ja gautamasvAmI. gautama emanA gotranuM nAma hatuM. samayanI ! dRSTie gautamasvAmI zramaNa bhagavAna mahAvIrathI ATha varSa agAu janmyA hatA. dekhatAM ja sau jana harakhAya evAM uttama lakSaNo indrabhUti dharAvatA hatA. temanI vajU jevI kAyA sAta hAtha UMcI ane pramANa hatI. temanI mohaka AkRti sonalavarNI hatI. indrabhUti kAlakrame cauda vidyAmAM pAraMgata thayA. temane nIrogI kAyA ane mohaka vyaktitvanuM saheja paNa gumAna na hatuM. temanAmAM dhananI lolupatA na hatI. gRhasthAzramI hovA chatAM indrabhUti sAdAI ane saMyamathI pUrNa evuM sAdhuvRttivALuM jIvana jIvatA hatA. vArasAmAM prApta thayelI yajJaparAyaNa vRttimAM samaya pasAra karatA hatA. eka vakhata juvAlukA nadInA kinAre devoe racelA samavasaraNa prasaMge bhagavAna mahAvIra dharmadazanA ApI rahyA hatA. ajJAna ane pramAdanA kAdavamAM khUMpelI tema ja bhogavilAsamAM DUbelI deva-devIonI pariSadanA aMtaramAM bhagavAnanI vANI sparzatI na hatI. te samaye apApA nagarImAM somila nAmanA dhanADhya brAhmaNe AdarelA yajJamAM 11 karmakAMDI brAhmaNone nimaMtravAmAM AvyA hatA. indrabhUti potAnA be bhAio sAthe somilanA yajJa prasaMge upasthita thayA hatA. keTalAka loko somilanA yajJa tarapha to keTalAka mahAvIranI dharmapariSada tarapha jaI rahyA hatA. keTalAka devo paNa yajJamAM hAjarI ApavAnuM TALIne mahAvIranI
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ 758 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi dharmapariSada tarapha phaMTAyA hatA. devo ane mAnavone AkarSatA nigraMtha bhagavAna mahAvIra sarvajJa, sarvadarzI ane trikALajJAnI che ema jANIne indrabhUti huMkAra karIne saMcaya. tene mahAvIra pAkhaMDI lAgyA. temane paDakAravA ane zAstrArthamAM harAvavA te adhIrA banyA. tribhuvana guru mahAvIrane siMhAsana para beThelA ane devothI samavasaraNamAM pUjAtA joine indrabhUtino moha digaMtamAM peTho. jema divase cora nAThe tema temanA krodha, mAna, mAyA ane mada naSTa thayA. sUrya jevA tejasvI bhagavAnanA rUpathI aMjAyelA 'indrabhUtine pahelAM to indrajAlanI bhramaNA thaI; paraMtu bhagavAna mahAvIre jyAre temane indrabhUti' kahI bolAvyA tyAre te cakita thayA. bhagavAna mahAvIranI yoganiSTha samatA ane sthiratAthI indrabhUtino ahaMkAra ogaLI gayo. zramaNa bhagavAna mahAvIranI karuNA, vAtsalyapUrNatA ane maitrIbhAvanAthI indrabhUtinA hRdayamAM dvAra UghaDI gayAM. bhagavAnanI saraLatA, madhuratA, RjutA, saMyama ane ahiMsAvRttie indrabhUtinI kaThora spardhakavRttine nAthI. jIvanA astitva aMgenI indrabhUtinI vimAsaNanuM bhagavAna mahAvIre taka ane Agama pramANathI samAdhAna karyuM. bhagavAna mahAvIranA upadezathI prabhAvita thayelA indrabhUti pAMcaso ziSyo sAthe bhagavAnanA prathama ziSya banyA. bhagavAna mahAvIre sthApelA agiyAra gaNadharomAM gautamasvAmI prathama gaNadhara banyA. gautamasvAmI bhagavAna mahAvIra sAthe snehane tAMtaNe baMdhAyA. ziSya ane guruno A saMbaMdha prabaLa preraka banI rahyo. zrI gautamasvAmI zramaNa bhagavAna mahAvIranI nizrAmAM tyAga, vairAgya, tapazcaryA ane saMyamapUrvaka yogasAdhanAmAM rata thayA. kAmavAsanArahita sahanazIlatA pUrvaka AtmazuddhinA yajJamAM zAstronuM gahana adhyayana, vrata, kaThora tapa ane satata AtmanirIkSaNa dvArA nijAnaMdanI mastImAM paDyA. zramaNa jIvananA AcAronuM daDha rIte pAlana karatA gautamasvAmI dharmasaMghanA nAyakapaNA ane gaNadharapaNAno bhAra paNa bhUlI gayA. AvA prakhara tejasvI sAdhaka yoganiSThapaNAnI siddhio ane labdhio anAyAsa pAme te | svAbhAvika che. AvA mahAtmAone yogasAdhanAthI advitIya zaktio vinAprayatna prApta thAya che. alabatta, AtmasAkSAtkAranA mahApuruSArthamAM ramamANa thatA yogIo camatkAro karIne sastI prasiddhi pAmavAnA lobhI hotA nathI. temane garvanA lAlanapAlanamAM rasa hoto nathI. teo kaMcana ane kIrtinA bhUkhyA paNa hotA nathI. guru gautamasvAmI A zreNInA sAdhaka hatA. te Rju svabhAvanA, vivekI, vinayI ane zuddha aMtaHkaraNavALA hatA. guru gautamasvAmI anaMta siddhio ane labdhionA svAmI hatA. siddhio ane labdhionAM pralobhanothI te mohita thayA na hatA. AtmasAdhanAnA potAnA mArgethI A siddhio ane labdhio temane dUra laI jaI zakI na hatI. dhanasaMpatti, yaza ke dunyavI viSayo temane sparzavA sakSama na hatAM. apramatta rahevAnI zramaNa bhagavAna mahAvIranI salAhane gautamasvAmIe gAMThe bAMdhI hatI. saMsAra pralobhanothI bharelo che. temAM jIvanAre paLe paLe jAgRta rahevAnI AvazyakatA che. mohAdi zatruothI sAvadha rahevuM e yogIo mATe anivArya AvazyakatA che. A gautamasvAmInI prakhara sAdhanAthI siddhio ane labdhioe temanA hRdayane potAnuM Azraya- sthAna banAvyuM hatuM. temanA hAthanA sparza mAtrathI anekanA roga, duHkha ane dAridra nAza pAmyAM
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 759 hatAM. yaugika sAdhanAne lIdhe emanI indriyo ane nADIo anekagaNI zaktizALI banI hatI. eka indriya dvArA anya indriyonAM kAryo sahajapaNe thai jatAM hatAM. guru gautamasvAmI pRthvI para vicaratA hoya teTalI ja sahajatAthI AkAzagamana paNa karI zakatA hatA. bIjAnA cittamAM cAlatI bAbatone ke dUra-sudUra banatI ghaTanAone anAyAse jANI zakatA. temanA aMgUThAmAM amRtano vAsa hato. tenA sparza mAtrathI koi vastu akhUTa thatI hatI. temanA izArA mAtrathI jhera paNa nAbUda thaI jatuM hatuM. alabatta, gautamasvAmI potAnI siddhio ane labdhiothI prabhAvita thayA na hatA. temane mukhya jhaMkhanA to muktinI hatI. temanAmAM jijIviSA ke mRtyuno Dara na hato. potAnA Atmatejane rUMdhanArAM ghAtIkarmo nAza pAme ane mukti maLe e ja emanI abhilASA hatI. potAnA kevaLajJAnamAM thai rahelo vilaMba emane akaLAvato hato. eka vakhata potAnI dharmadezanAmAM bhagavAna mahAvIre aSTApada parvatanuM mAhAtmya varNavyuM. "potAnI labdhinA baLe aSTApada parvata para sAdhaka jAya ane tyAM rahelAM jinabiMbone vaMdanA karIne tyAM rAtri vitAve te mokSano adhikArI bane." mahAvIranI dharmadezanAmAMthI preraNA pAmelA gautamasvAmI A bhavamAM ja mukti jhaMkhatA hatA. AthI 'cAraNalabdhi' (AkAzagamananI labdhi)thI vAyuvege 'aSTApada parvatanI taLeTImAM pahoMcI gayA. te vakhate koDinna, ditra ane sevAla nAmanA traNa tApaso potAnA pAMcaso-pAMcaso ziSyo sAthe aSTApada parvata para mukti mATe AvyA hatA. temAM koDinna ane tenA anuyAyIo upavAsane pAraNe upavAsa karatA, ditra ane tenA anuyAyIo chaDhane pAraNe chaThTha karatA tema ja sevAla ane tenA anuyAyIo aThThamane pAraNe akramanI tapasyA karatAM karatAM aSTApadanA kramazaH eka, be ane traNa kaMdorA sudhI ja pahoMcyA hatA. tenAthI AgaLa javAnI kSamatA temanAmAM rahI na hatI. aSTApada para pahoMcIne potAno dharma AcaravAnI temanI icchA hatI. te vakhate temaNe vizALa dehavALA gautamasvAmIne karoLIAnA jALAnI jema phelAyelAM sUryakiraNone sahAre, 'jaMghAcAraNalabdhi'nA baLe aSTApada parvata caDhIne, temAM aMdRzya thatA joyA. A joine tApaso Azcaryacakita thayA. gautamasvAmInI siddhithI ane labdhithI maMtramugdha thayelA tApasoe temanuM ziSyapaNuM manomana svIkArI lIdhuM. aSTApada parvata parathI pAchA pharelA gautamasvAmIe karuNAvaza tApasone ziSyapaNe svIkAryA. temaNe 1503 tApasone nAnA pAtramAM rahelI alpatama khIra dvArA pAraNuM karAvyuM. 'akSINa mahAnasI labdhi' dvArA alpa dravyathI temaNe vizALa tApasa-samUhane pAraNAM karAvI potAnI advitIya zaktinuM punaH darzana karAvyuM. A sivAya gautamasvAmIe darzAvelI labdhio aMgenA khAsa prasaMgo maLatA nathI. camatkAro batAvavAnI bAbatamAM te udAsIna hatA. vitteSaNA ane lokeSaNA tyAgI mahAtmAnAM bhayasthAno che. guru gautamasvAmI A bAbatothI sAvadha hatA. te vItarAgabhAvamAM ramamANa thanArA mahAyogI hatA. samasta mAnava jAtinuM kalyANa temanA haiye vasyuM hatuM. AvA pUjanIya mahApuruSanuM nAmasmaraNa paNa camatkArika rIte vizvakalyANa karanAruM banatuM. A maMgalamaya vibhUtinI yazogAthA gAtA kavi zrI saubhAgyavijayajI 'gautamasvAmI chaMda'mAM varNave che : duSTa dUre TaLe svajana meLo maLe, Adhi, vyAdhi ne upAdhi nAse;
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________ 760 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi bhUtanAM pretanAM jora bhAMje valI, gautama nAma japatA ullAse. 'zrI gautamasvAmInuM stavana'mAM zrI darzanavijayajI kahe che : gautama nAme bhavabhIDa hariye, AtmabhAva saMvariye; karma jaMjIriye bAMdhyA chUTe, uttama kula avatariye. AcAryazrI vijayapakvasUri viracita "zrI gautamasvAmIno rAsa"mAM gautamasvAmInI prAbhAtika stuti ApavAmAM AvI che. A stutimAM zrI gautamasvAmInA nAmasmaraNano mahimA varNavyo che. zrI gautamasvAmi taNI padabhaktithI ahiyAM maLe, jala anna dhRti sukhahetu adbhuta labdhi vAMchita savi phaLe; paralokamAM vara deva Rddhi zreSTha narabhava ziva maLe, Adhi vyAdhi upAdhi saMkaTa viM upasargo TaLe. zrI vijayapadhasUri kRta "zrI gautamasvAmIno rAsa"mAM gautamasvAmIno prAbhAvika maMtra paNa ApavAmAM Avyo che. A krauM ane hIM sumaMtra dhyAna kAle savi surA, pAse karI kara joDa kAussagamAM smatA zIladharA; dhUpa karparAdike hoMze sadA gautama taNI, pUjA karaMtA labdhi siddhi Rddhi vRddhi lahe ghaNI. OM kAM ane zrI hrIM zrI gautamasvAmI namo namaH" e maMtranuM kAussagapUrvaka dhyAna karavAthI riddhi, siddhi ane labdhi pamAya che. AMtarabAhya zuddhipUrvaka karparAdi dravyano dhUpa ane dIpa pragaTAvIne zrI gautamasvAmInA uparokta maMtrano jApa karavAthI sarva prakAranI zAMti ane siddhi prApta thAya che. riddhi eTale vaibhava. siddhi eTale aNimA, laghimAM, garimA, mahimA, Izitva, vazitva, prApti ane prAkAmya nAmanI yaugika siddhio. yogasAdhanA dvArA uparokta ATha prakAranI siddhio upalabdha thAya che. aNimA eTale dareka vastumAMthI pasAra thavAnI zakti: ladhimAM eTale pavanathI paNa pAtaLA thavAnI zakti. garimA eTale potAnA dehane vajanadAra banAvavAnI zakti. mahimA eTale potAnuM rUpa bhavya banAvavAnI zakti. Izitva eTale sarva para vijaya meLavavAnI zakti. vazitva eTale krUra jIvone paNa vaza karavAnI zakti. prApti eTale icchita bAbata karavAnI zakti. prAkAmya eTale game te sthAne sahaja rIte vicaravAnI zakti. labdhio 28 prakAranI che. temAMnI cAraNalabdhi (AkAzagAminI zakti) ane akSINa mahAnasI (alpa dravyathI anekane bhojana karAvavAnI zakti)no zrI gautamasvAmIe upayoga karyo hato. guru gautamasvAmI anaMta labdhionA | svAmI hatA. * * *
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] iti svAdhyAyaH / / zrI rayaNaseharasUri kRta zrI gautamasvAmI rAsa : paricayAtmaka bhUmikA [ 761 -saM. paM. zIlacaMtavijya gaNi madhyakAlIna rAsasAhityamAM tema ja sAMprata jaina jagatamAM upAdhyAya zrI vinayaprabha-racita 'gautamarAsa' (2. sa. 1412) ati vikhyAta che. Ama to nAnI-moTI asaMkhya racanAo (madhyakAlIna) prApta che; paraMtu ja virAje che. A prakAranA bIjA rAsa adyAvidha jANamAM ke prakAzamAM nathI AvyA. guru gautamasvAmInA guNakIrtananI sarvamAM pramukhasthAne to A rAsa thoDA vakhata agAu prastuta "zrIratnazekharasUri-racita gautama rAsa"nI eka hastapratinI jherokSa nakala mArA hAthamAM AvI. e jotAM eka viziSTa vastunI prAptino AnaMda tathA acaMbo anubhavyA. zrI vinayaprabhavAcaka-kRta gautama rAsa karatAM phakta sAta ja varSa pUrve, vi. saM. 1405mAM racAyelo A rAsa Aja paryaMta ajJAta ja rahyo che. kema ke A rAsanuM calaNa jaina saMghamAM paraMparAthI jaLavAyuM nathI. jo AvuM calaNa hota to, vinayaprabha-kRta rAsanI, vividha bhaMDAromAMthI, vibhinna samaye lakhAyelI aneka pratio maLI Ave che, tema A rAsanI pratio paNa maLatI ja hota; jyAre atyAre to AnI mAtra eka ja prati prApta thAya che, thaI che, jenI nakala mArA sAme paDI che. anyAnya bhaMDAronAM sUcipatro joyAM, paraMtu kyAMya AnI prati hoya tevuM dhyAnamAM nathI AvyuM. koI abhyAsInA dhyAnamAM hoya/Ave, to tenI vigata jaNAvavA kaSTa uThAve. mane maLelI nakala mArA mitra kavivarya munirAja zrI dhuraMdharavijyajI dvArA maLI che. temaNe potAnA paribhramaNa daramiyAna valabhIpuranA saMgrahamAM A prati jovA maLatAM turata tenI jherokSa nakala karAvI lIdhelI, te temaNe mane ApI che. temano RNasvIkAra karavo ja joIe ke AvI uttama kRtinI emaNe ApaNane bhALa meLavI ApI. 96 prati be pAnAMnI che. baMne pAnAMno eka hisso darAdi kAraNe kapAI gayelo che, tethI thoDoka aMza tUTe che. pratinI lakhAvaTa zuddhaprAya che. puSTikA Adi kAMI che nahi. anumAnataH 15mA zatakanI hovAnuM kalpI zakAya. 75mI aMtima gAthAmAM nirdeza che te pramANe, rAsanA kartA ratnazekharasUri che ane thirapuratharAdamAM, saM. 1405mAM temaNe 2Asa racyo che. potAnA gaccha ke guruno nAmollekha kartAe nathI karyo. anumAnataH "sirisirivAlakahA"nA praNetA ratnazekharasUri te ja A rAsanA paNa kartA hoya, to zakya che.
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ 762] [ mahAmaNi ciMtAmaNi A racanAne vinayaprabhavAcakanA gautamarAsa sAthe sarakhAvI jotAM A racanAnI chAyA e racanA para keTaleka aMze paDI hovAnuM anAyAsa jaNAI Ave che. baMnenI vigatavAra tulanA karavI rasaprada banI rahe. bhASA, DhAla vagere viSe to DaoN. bhAyANI jevA tajJa ja prakAza pADI zake. atyAre to A kRti, ane temAMnA keTalAka kaThina tathA pAribhASika jaNAtA zabdonI eka nAnI sUci-ATaluM ja ahIM prastuta thAya che. zrI ratnazekharasUriviracita zrI gautamasvAmirAsaH | ...tuma mAivIu sirivana ma(sa?) hutta / hiyayakamali jhAevi vIru jiNavara arihaMta // pabhaNisu goyamasAmitaNuu guNasaMthava-rAso / ji...i hoi bhaviyaloya maNi dhari ullAso : // 1 // pa (pu)havi-pasiddhai magahadesi vara gubbara nAmu / sAra sarovara kUva vAvi dhaNi kaNi abhi [rAmu] / [i] ha nivasai vasubhUinAmi diyarAu pasiddhau ... ... ... ... ... ... ...vaMsu bahuriddhi samiddhau // 2 // teha taNai ghara gharaNi puhavinAmii supahANI nimmalasIla pavitta gutta... ...sItArANI / tAsu kucchi sirirAyahaMsu pahilau iMdrabhUI naMdaNa bIjau aganibhUi tIuja vAubhUi // 3 // teji sahoyara kaNa [yavatra. paDivanna sarIrA viNaya viveka vicAra sAra guNavaMta gaMbhIrA / caudaha vidyA nipuNa bhaNI guNagaurava pAvahiM veya vAravA[Na hiM pAMca pAMca saya chAtra paDhAvahiM // 4 // te tinnai uvajjhAya rAya-rANihi~ saMmANiya bhagati karI vipra somila vadhi pAvApuri ANiya / janna karAvaNa risi desi desaMtara kerA teDiya AvahiM tittha sADha(ATha) uvajjhAya anerA // 5 // * te sa (tema) viyattu suhaMmu bevi paNa paNa sayajuttA maMDiya moriyaputta saha ti ti sayasaMjuttA / taha ya akaMpiya acalabhAya meyaja pabhAsU tihuM tihuM sayasauM Avi karahi niyavijavikAsU // 6 //
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] ima miliyA vipra sahasasaMkha tihaM veda vakhANahiM maMDahiM janna karaMti homu paramattha na jANahiM / iNi avasara jiNa vaddhamANa kevala pAveI lAbha jANi jaganAha tihAM takkhaNi AveI vastuH gAma gubbari gAma gubbari vipra vasubhUi tAsu putta puhaviM garuyA iMdra- agani - vAyabhUi bhaNiyai / vara veyavidyAguNahaM jannakAji dhari te ji gaNiyai || pAvApura somalataNai miliyA baMbhaNa loya / vIrajiNesaru Aviyau sahu koya prathama bhASA // vIrajiNesara Agama jANI takkhaNi AvahiM deva vimANI / pura para siri joyaNa visathAro samavasaraNa maMDahiM jagi sA ruSpa - kaNaya - rayaNutama sAlo kaNaya - rayaNa-maNisihara visAlo / chatta camara kiMkilli pahANU jANIjai kiri amaravimANU tahiM rUNajhUNa kiM mahAdhaja lahakai dhUpaghaTI ghaNa gaMdha mahakkai / devakusuma - parimala mahamahae suraduMduhiM suNi jaNu gahagahae tahiM vaisI jiNavara vadhamANU karai amiyamai vANi vaSANU / urAvahiM devI deva turaMtA dIsahiM gayaNi vimANa phuraMtA eka hiM vipra-Ahuti levA arire! pekhahu Avahi devA / suragaNu jidisi jAe, tau sarvajJa bhaNI jaNu dhAe tau iMdrabhUti bhaNai mujha TAle sarvajJa koI nahIM iNi kAle / mUraSa loka bhaNI jaNu dhAe, ahavA karisu niraMtara (niruttara) jAe ema bhaNI Aviu iMdrabhUi, citti camakkiu deSi vibhUi / kiM ihu sAca sarvajJa hoi, kiM vA iMdrajAla ihu koi tau jiNavari Avatau bulAyau ho iMdrabhUti ! bhalaI tuM Ayau / so ciMtai kimu nAmu viyANai, ahavA kavaNu ju. mujhu na jANai puNa jai cittataNau saMdeho, kahai tu mAnau sarvajJa ho / tau jiNi tasu mani saMsau jANi, takkhaNi bhaMjai veda, vakhANI taM suNi goyama cha ( chA) trasahitto, varisi paMcAsA lei caritto / sesa uvajjhAya iNaI krami Avai, (1/2) gayasaMsaya savi saMjamu pAvai vastu vIra jivara vIra jiNavara karai vakkhANu devAsura miliya save maNuyasaMkha navi koi pamai // iMdrabhUti abhimAni caDI vAdakaraNa jiNapAsi Avai / / // 7 // // 8 // ||Ell 119011 119911 119211 119311 119811 119211 // 16 // 119011 119311 [ 763
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ 764 ] [mahAzi ciMtAmasi RoopcomewomoeomoommoveoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooNORONMOOOOOOOOOMomoomeomoooooom mammy wroommomooooooooooooooooooooomnam // 16 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // vIravayaNa suNi lei vrato, ArAhai jiNapAya / iNi pari bIjA ho liyai, saMjama savi uvajjhAya dvitIya bhASA // te goyama-pAmukkho , muNivara jiNa-pAsai / pUchai kara joDevI, prabhu tattu payAsai tau jiNu trihuM paya tattu kahevI, gaNahara-buddhi vikAsu lahevI / ega mahUrati racai diThivAu, cauviha saMgha racai jiNarAu vAsavi ANIya vAsa, leIya jaganAha / gaNahara Thaviya igyAra sura karai ucchAha jima gaNahara-tArA dhuri caMdo, jima girivari dhuri merugiriMdo / jima dIvahaM dhuri jaMbUnAmi, tima gaNahara-dhuri goyama sAmi vIjI porisi baisI, jiNavara-payaThANI / goyama karai vakhANU, amRtopama vANI / jima jima muNivara tattu payAsai, saMkhAtIta bhavaMtara bhAsai / tima tima loyahaM manu ima Dolai, ihu chadamatyu ki kevali bolai suyakevali bhagavaMto, so sAhu muNei / tahavI jiNesara vayaNU, Adara nisuNeI jANaMtevI Na gaNahararAya, vIra jiNesara Agali thAya / parahita-hetu ji pRcchA kIdhI, gautamapRcchA te si(su) prasiddhI munipati ati-apramatto, chaTTi tapu pArai / bahuviha labadhisamiddho, jagi jasu visathArai guNihiM na goyama ko tuDi pAvai, puNa mujha mani ehu kautigu bhAvai / isI bhagati jiNavara ju vahei, so ji kima kevala na laheI sAlapamuha je sIsa, deSI suNI rAe / te savi kevala(li) hUvA, goyama supasAe caMpApuri jiNavara paNamevI, sIsahaM kevalanANI muNevI / goyamu ciMtai kisau vinANU, eku ji hauM na lahauM varanANU vastuH caramajiNavara caramajiNavara paDhaNavarasIsu nisidIsa jiNapayakamalA-rAyahaMsasasama sarisu sohai / suhajjhANa-suyanANa-guNi amiyavANi jaNacitta mohai // je je dikhai sIsa tehiM, pAvai kevalanANu / [bapure ! goyama guru sakati, aNahUMtau de dANu // 26 // ||27|| // 28 // // 26 // // 30 // // 31 // // 32 //
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [765 // 33 // tritIya bhASA // jo niyasakati pramANU e aSTApada tIratha nAmU e / so nasa....kevalanANU e, nicchai hosyai eNI bhave isau arathu vakhANI e, desaNa kari jaM rahiya jiNu / surahaM vayaNa taM jANI e, goya[ma]...ta kaMThi...e aSTApadi tiNi tAli e, krami krami trihuM pAvaDiya lage / koDinna-dinna-sevAlI e, paNa paNa saya tAvasa caDi[e] // 34 // // 35 // // 36 // // 37| // 38 // // 36 // // 40 // // 41 // ciMtahiM kima caDesI e, ehu ja dIsai thulataNu cAraNa lavadhi pramANU e, muNi(vara caDi)u girisihare / tAvasa tiNihI ThANU e, Tragamaga jovaMtA rahiya dAhiNa disi payasevI e, bharahesara kAraNi bhavaNi / jiNa cau[vIsa] [ThaThevI e?]...cAri aTTha dasa dunni krami tahiM vesamaNu karevI e, goyama puMDariyajjhayaNu / . taM puNa citta dharevI e, jaMbhaga sura vayarasAmi-jiu (2/1) vali valatau gaNahArU e, tAvasa deSI ima bhaNae / manavaMcchi AhAru e, kahau kisau tumha dIjisie ti muNi bhaNai amha sAmi e, nigurau Agali tapa kiyau hiva puNi tumhi guru pAmI e, SIra SAMDu ghRta pari gamae iku paDighau gaNadhArI e, SIra ANi ASINi kiya / munimaMDali baisArI e, pUrI yAtrA panara saya paMca sayaha suhajjhANU e, jimataha jimataha amritaraso / sAcau sugurU pramANU e, kavala kATi (?) kevali hUvae paMcasayahaM puNa nANU e, samavasaraNa peSatayahaM / sesa suNaMta vaSANU e, kevalasiri sayaMvara kiya adhRti dharaMtu muNiMdU e, kevalakAraNi atighaNau / dei ulaMbhau jiNaMdU e, kaNayadiTuMtu paricchavai goyama ! ma kari pramAdU e, suNi dumapattaya ajjhayaNu / cini ma dharisi viSAdU e, aMte tullA hoisahaM vastuH nAyanaMdaNa nAyanaMdaNa paDhama gaNadhAra aSTApadihiM jiNa namavi dikkha devi tApasa jimADiya / suhajjhANa uvaesa kare khavagaseNi kevala pamADiya // // 42 // // 43 // // 44 // mommonsomeonesemomsonsememoonamesemomosomommeos0000000morease // 45 // // 46 // -
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ 766 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi www e eeeeeeewmomommoseeeeeeeeeee eeeomomoswww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww-m appaNa kevalakAraNihiM citti dharaMtau kheu / vIri bhaNeu ma ma adhRti dhari, hosyai tullA beu caturtha bhASA // // 47|| // 48 // // 46 // // 50|| // 51 // // 52 // magahesara seNiyapamuha sayala naresara vaMdi pAu / bhaviyaloya ANaMda karo, mahimaMDali viharai muNirAu nANaguNihiM kevala tulae, saralapaNai puNa bAla viseSaiM / goyamaguru gurusamarasabhariu, rAya raMka samadreThiM pekhai bAlaka chaha varisahaMtaNau aimuttau guru goyama rAse / deSI pratibodhiu liyae, saMjama vIra jiNesara pAse triviDhi viyAriya sIhajiu, vipra juu jiNavara dIThai nAsai / goyamaguru karuNAnilau, tehai mani ANaMda ullasai vIravayaNi niyadosalavo jANi ji ANaMdu jAi khamAvai / tihaM muNi ajavaguNataNau, kevala viNu koi pAra na pAMvai sAvatthiya puravara miliya bihu pariyariya gurugoyama-kesI / dharama vicAru karaMti tahiM sIsahaM saMsaya-bhaMjaNa-resI kesI ji ji pRccha karai gauyamu tihaM tihaM arathu] kahei / tau kesI sIsihiM sahiu vIri kahiu vrata-vesa vahei gAmAgarapurapaTTaNihiM kheDamaDaMbahiM karai vihArU / pAvApuri pAvasa rahiu vIra jiNesarasiuM gaNadhArU vastuH guNihiM garuvau guNihiM garuvau prathama gaNadhArU suvicAra ghaNasAra sama vimala citta cArittasuMdaru / bahuloya-saMsaya-timaru pUru-suru paNamiyapuraMdaru // gAmAgarapurapaTTaNihiM viharaMtau guNarAsi / vIrajiNesarasauM rahiya pAvApuri caumAsi paMcamI bhASA // // 53 // // 54 // // 55 // // 56 // // 57|| kattiya amAvasa vIrU jiNu, pura puraparisaraTThiya gAmi te / bohevA divasarama diu, periu goyamasAmi te taM pratibodhi karevi tahiM nisi rahiyau gaNadhAru te / jAM jovai tAM gayaNiyale, suragaNa miliya apAru te tau jA...Na [jANe jiNa?] khiva samau ciMtau goyamasAmi te / jiNavari kiNi avasari ahaha! hau pesiu iNi gAmi te // 55 // // 56 //
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [767 // 6 // // 61 // // 2 // tIsa varisa mai seviyau ke [valanA Ni Ima te / jovahu mujha TaulAvi hiva ApaNa cAliu kIma te sAmiya! amha baMbhaNa bhaNiya mAgevA hevAu te / '''pu....lasiri saI dhaNiya, tumha nAsivA na ThAu te jo iNiho pari seviyae, deI na kAMI lAgu te / / tasu Upari imahIM ghaNau, hiya[Dai kAMI rAgu te are mana! kAMi tUM Talavalahi, nehiM na lIjai eha te / . ima ciMtiMtahaM gaNaharahaM tuTau jjhabaki saneha te rA(2/2)...[rAti vihAti] vIrAjiNu, jaM pAviu niravANu te / takkhaNi jjhANaMtari hUvau, goyama kevalanANu te vastuH vIra Aisi vIra Aisi gAmi vara vippu ... ... ... ... ....jiNasamae jAva jaMtu suragaNa nihAliu / taM goyamu mani ciMtavai, ahaha nAha! hauM kema TAliu / rAti vihAti jiNa samae vIra hU [u ni] vvANu / uppannau tiNihIM samai, goyama kevalanANu // 63 // // 64 // // 65 // SaSTA(ThI) bhASA // goyama kevalamahima karevA, miliya surAsura kheyara [devA] / racai aTThottarasahasadalo / kaNayakamala jaNamaNa-ulhAsaNu rayaNaraciya kaniya uvare / jagamagaMtu maNimaya siMghAsaNu // 66 // jima mahimaMDali meru susaMThiu, jima kappataru pIDhi baiThiu / tima tiNa kaMcaNakamala pho!| karI paumAsaNi baM[vaMdi ?] baIThau, desaNa karatau guhira sare / dhatra ti naravara jihiM nayaNiM dIThau // 67|| eki surAsura kheyararAyA, vali vali vaMdahiM goyamapAyA / iki mani UlaTi guNa thuNahiM / eki sutAla susari sari gAyahiM, eki nAcahi taM. raMga kare / iki vAdiva succhaMdihiM vAyahiM // 68 // dekhi acaMbha mu mani ANaMdiya, siri dhuNaMta bhaNahiM sura vaMdiya vapu ri! nirUpama rUpi paho! / kaTari! kiyau AsaNu kiNi ThANi, kisau samujjala rUpamamA(mamANI?) / ariri! kisIa amRtopama vANI! // 6 //
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ 768 ] [ mahAmayiMtAmazi 000000 0 00000000000000woooooooom 1000000000000000000000 ||70 // // 72 // ima kevalasiri sayaMvara variyau, sahasa pacAsA muNi parivariyau / tihuyaNabhavaNa ujjhoyakaro / maMgaladIvau bhaNi muNirAo ArAhIjai bhaviya jaNi / sahasa paMcAsA tava vikkhAu sura-taru-dheNu bhaNI jagi sAro, jaNamaNavaMchiya suhadAtAro / teya ji jiniu avayariya (?) / jasu muNitaNai tiyakkhara nAmI, nyoyI (? pAvI ?)su maNavaMchiya diyae / guNi garuvau gurugoyamu sAmI ||71 // jANe paMcaparamiTTi tUThA, jANe sAta aMmiya-ghaNa vUThA / jANe navanidhi kari caDiya / / jANe koDimahArasa sIdhau, jai uThaMtahaM prahasamae / goyama nAmu gahaNa chuDa kIdhau goyama kevali mahi viharaMtau, jaNamaNasaMsayatima(mi)raM haraMto (tau) / teyavaMtu diNi diNi udavaM(ya)tau / / kugraha kumaya vihaMDaNau, bhaviya loyapaDibohakaro / sahasakiraNa jima jagi jayavaMtau jayavaMtau jiNasAsaNarAjo, parama mahocchava maMgalakAjo / pahilau vRddhi vadhAvaNau e / paDhahiM guNahiM je goyamarAso, aSTa mahAsiddhi navaha nidhi / tahiM ghari nizcala karahiM nivAso ||74 // caudaha saya paMcottara varise, thiraurapuri garuvai maNa harase / rAsu ehu goyamataNau / rayaNasiMharasUridihiM kIyau, paDhata guNaMtahaM bhaviyaNahaM / riddhi vRddhi maMgala suha diyau iti zrI gautamasvAmirAsa samAptaH // 'gautamarAsa'gata kaThina-zabdakoza // 73 // ||75 // zabda artha . mAibIu sirivanna mAtRkA-bIja-hIMkAra 'zrI' varNa janna yajJa paNa paNa saDhatitisaya0 pAMca pAMca sADA traNa-traNa so0
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [768 tihuM tihuM niyavijavikAsU kevala puDhaviM garuyA Agama deva vimANI visathAro samavasaraNa sAlo kiMkilli kiri pAmukkho tatu diThavAu vAsa porisi traNa-traNa nija-vidyA vikAsa kevalajJAna pRthvImAM vaDA, gauravavALA, Agamana vaimAnika deva vistAra tIrtaMkaranI dharmasabhA zAla-koTa azoka vRkSa kila-khare (avyaya) pramukha-vagere tattva dRSTivAda-dvAdazAMgIrUpa jaina Agama caMdanAdi dravyo- cUrNa pauruSI-jainaprasiddha puruSapramANa chAyAprApta kAlavizeSa pAdapITha para saMkhyAtIta asaMkhya bhavAMtaro-pUrvabhavo chadmastha-kevalajJAna pUrvenI avasthA / kevalajJAnI zrutakevalI-dRSTivAdanA jJAtA be upavAsanA pAraNe be upavAsa kare viziSTa siddhiothI samRddha yaza hoDa, spardhA kautuka zubha dhyAna traNa paMkti pAvaDIe-pagathiye tApasa sthUlakAya vidyacAraNa-jaMghAcAraNanAme labdhi payaThaNI saMkhyAtIta bhavaMtara chadamatyu kevalI suyakevalI chaTTi tapu pArai labadhisamiddho jasu tuDi kautigu suhajjhANa tiNi tAlI pAvaDiya. tAvasa thUlataNu cAraNalabadhi PC
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ 770 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 38. 4, 8, 10, 2 e krame 24 vesamaNu puMDariyajjhayaNu jaMbhaga sura jiu nigurau paDighau ASINI ulaMbhau paricchavai dumapattaya tIrthaMkaranI pratimAo te maMdiramAM sthApita che. vaizramaNa-kubera 'puMDarIka' nAme adhyayana 'tiryaMga-jubhaMka' nAmanI devajAti jIva naguraM-guru vagaranuM paDagho-gocarInuM pAtra, pratigraha akSINa-akSaya olaMbho-upAlaMbha-Thapako prIchave-parakha karAve 'drumapatraka', uttarAdhyayanasUtranA 10mA adhyAyanuM nAma kSapakaMzreNI, AtmAnA UrdhvagamananI jaina saMmata viziSTa prakriyA 'zreNika' (rAjA) pramukha samadRSTithI atimuktaka (kumAra) tripRSTha (mahAvIra svAmIno 18mo pUrvabhava) vidArita-phADelo siMhano jIva ANaMda zrAvakane Arjava0 zrAvastI (nagarI) kezIgaNadhara (pArzvanAtha-ziSya) khavagaseNI seNiyapamuha samadreThiM aimuttau triviTThi mATe viyAriya sIhajiu ANaMdu . ajava0 sAvatthiya kesI resI kheDa-maDaMva pAvasa timarU pUru sUru bohevA divasarama diu khivasamau hevAu lAgu banne viziSTa grAma-prakAra varSAvAsa-comAsu timirane pUrA karanAra sUrya bodha ApavA devazarmA dvija antima samaya (?) hevAka-Teva lAgo-vaLatara
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 771 kanniya surataru-dheNu karNikA kalpavRkSa kAmadhenu sAta sukha amiyaghaNa amRtano megha prahasamae prabhAta-samaye sura-prATa (?) gautama vaMdanA sUrimaMtranA sAdhya....bhaktonA ArAdhyA sUrimaMtra paMcaprasthAna ArAdhaka pa. pU. A. bha. zrI kalAprabhasAgarasUrIzvara ma. sA.nA vineya muni zrI kaivalyaratnasAgarajI ma. (rAga : maMdira cho muktitaNA.) sUrimaMtranA ArAdhako pratidina tane saMbhAratA AcAryadevo tAharI pIThikA bahu ArAdhatA maMtrAlaro dIdhA je jeNe divya sUrimaMtranA te labdhidhArI gaNaharA gautamagurune vaMdanA... T1ii mahAvIra prabhunI prathama gaNadhara dvAdazAMgI gUMthatA kIdho ghaNo upakAra tArA vinayamAM nahi nyUnatA prAtaHsmaraNa jenuM ughADe dvAra to saubhAgyanA te labdhidhArI gaNaharA gautamagurune vaMdanA... nArA bhaMte vaLI bhayakaM kahI mahAvIrane saMbodhatA jJAnI chatAM prazno pUchI A jJAna sahune pamADatA vANI vahI je vIramukhathI prApta thaI prabhuvAcanA te labdhidhArI gaNaharA gautamagurune vaMdanA... TIT grAma gobare janmyA gRhe vasubhUti nAme janakanA indrabhUti nAme pavitra dIpaka te ja gautama gotranA dhanya mAta-tAta-kula-gotrane kUkharatana pRthvI mAtanA te labdhidhArI gaNaharA gautamagurune vaMdanA.. TI4 dharyuM mAna to gaNadhara banyA jagamAM vinaya vakhaNAya che dharyo rAga paNa prabhu vIramAM gurubhakti je kahevAya che... karyo kheda to kaivalya aho pariNAma e kaSAyanAM... te labdhidhArI gaNaharA gautamagurune vaMdanA. - RApA
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________ 772 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi ( jJAnamUrti guru gautamasvAmI, -prA. tArAbahena ramaNalAla zAha gautamane vizvanA nakazAmAM labdhinA bhaMDAra tarIke ja nahi balle jJAnamUrti ane guNamUrti tarIke nihALavA ApaNe prayatna karIe. jIvanasArthakatA mATe temanuM lakSa aSTApade hatuM. paga mUkatAM ja romAMca anubhavAya, darzana karatAM ja ahobhAva pragaTe. ApaNA AnaMdano mArjina mAtra dravyamAM ja na rahe paNa jo bhAvamAM parivartana thAya to jIvatarano palavAramAM beDo pAra thaI jAya. gautamasvAmIe aSTApada zAzvata tIrthanAM darzana karI je AnaMda meLavyo che te varNanAtIta che. aSTApadajI eTale mAtra sthUla parvata ja nahi paNa Atmazuddhi tarapha gati karanArI utkRSTa bhUmikA samajavI. A vAta atre tArAbahena zAhe suMdara rIte rajU karI che. zrImatI tArAbahena ane zrI ramaNabhAInuM jaina sAhityamAM moTuM pradAna che. ' -saMpAdaka guru gautamasvAmIne nirvANa pAmyAne 2500 varSa thaI gayAM. bhagavAna mahAvIranA samartha ziSya ane prathama gaNadhara gautamasvAmInuM nAma samasta jaina samAja mATe atyaMta pUjanIya ane prAtaHsmaraNIya manAya che. keTalAka mANaso Aje paNa zubha kAmanI zarUAta "OM hrIM zrIM rihaMta 3qblAya nautamaya nama:' e maMtra bolIne athavA "zrI gautamasvAmIne nama:' ke "zrI gautama patharAya nama:' ityAdi bolIne kare che. gautama nAmano mahimA apAra che. divALInA divase zAradApUjana vakhate copaDAomAM vepArIo gautamasvAmInI labdhi hojo' ema lakhe che. ane nUtana varSe vahelI savAre jaina dharmasthAnakomAM chellAM chaso varSathI vinayaprabha upAdhyAya viracita "gautamasvAmIno rAsa" niyamitapaNe vaMcAya che. rAsa vAMcavAthI zIlavAna ane saMpattivAna thavAya che evI daDha zraddhAyukta mAnyatA jainomAM pravarte che. A rAsanI racanA pAchaLa evI eka ghaTanAno ItihAsa rahelo che. - dareka tIrthakara bhagavAnanA samayamAM tIrthakara bhagavAna pachI sauthI mahattvanI vyaktio te temanA gaNadharo hoya che. jene mAnyatA pramANe tIrthakaro je arthapUrNa upadeza Ape che tene dvAdazAMgImAM sUtrarUpe gUMthI levAnuM kAma gaNadharo kare che. eTale ja kahevAyuM che ke "kahyuM bhADuM karI suttama gaMbhaMti nAdarI'. A sUtro te zAstro bane che. gaNadharo pAse viziSTa prakAranI sarva zAstronuM sUkSma rIte avagAhana karanArI autpAtikI buddhi hoya che. e vaDe bhagavAne sUtrarUpe ApelA upadezano gaNadharo arthavistAra kare che. e sUtrone jagatanA kalyANa mATe teo janasamAja sudhI pahoMcADe che. bhagavAna mahAvIranA agiyAra gaNadharomAM prathama ane mukhya gaNadhara te indrabhUti gautama. magadha dezamAM golgara nAmanA gAmamAM, gautama gautramAM, jyeSThA nakSatramAM, pitA vasubhUti ane mAtA
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 773 pRthvIne tyAM temano janma thayo. mAtApitA atyaMta puNyazALI hatAM kAraNa ke temanA traNe putro indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti bhagavAna mahAvIranA gaNadharo thayA. indrabhUti gautamano vyavasAya adhyApanano hato. vedavedAMtanA bahuzruta adhyApaka tarIke temanI ujjvaLa kArakirdI hatI. pAMcaso ziSyono temano parivAra hato. indrabhUti pacAsa varSa sudhI gRhasthAzramI rahyA. pacAsame varSe temanuM jIvanavaheNa badalAyuM. bhagavAna mahAvIra betAlIsame varSe kevaLajJAna prApta karyA pachI madhyamA pAvA nAme nagarImAM padhAryA. devoe temano mahimA vadhAravA samavasaraNanI racanA karI. e ja samaye e nagarImAM somilAcArya nAmanA brAhmaNe mahAyajJa AraMbhyo hato. yajJamAM bhAga levA indrabhUti potAnA baMne nAnA bha!io sAthe tyAM padhAryA hatA. prakhara zAstrajJAnanA kAraNe indrabhUtine yajJamAM viziSTa sthAna ApavAmAM AvyuM hatuM. e nagarImAM devo paNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA padhAryA hatA. brAhmaNone e vAtanuM Azcarya thayuM. kaMika kutUhalathI, vidyAnA kaMIka abhimAnathI, bhagavAna mahAvIrano zAstrArthamAM parAjaya ka2vAnA uddezathI indrabhUti samavasaraNamAM gayA. temane AvatA joIne bhagavAne atyaMta madhura ane premabharI vANImAM, temane nAmathI saMbodhIne AvakAryA. ethI indrabhUtine Azcarya thayuM. vaLI bhagavAne kahyuM : 'he indrabhUti ! tamArA manamAM zaMkA che ke jIvanuM astitva che ke nahi.' A sAMbhaLI indrabhUti vicAramAM paDyA. temane thayuM ke meM mArA mananI zaMkA koIne kahI nathI, to Amane kyAMthI khabara ?' bhagavAnanI A zakti, A jJAna ane vAtsalyabharyuM valaNa joI indrabhUtinuM abhimAna ogaLavA lAgyuM. bhagavAne madhura vANIthI ane dRSTAMto ApIne indrabhUtinI zaMkAnuM nivAraNa karyuM. temaNe kahyuM ke 'he indrabhUti ! tamArA manamAM zaMkA che ke jIva pratyakSa pramANathI sAbita thai zake tema nathI. vaLI jIva varNa, rUpa, sparza, gaMdha, svAdarahita che. tethI indriyagrAhya paNa nathI. eTale ke indriyothI tene anubhavI zakAto nathI. paraMtu he gautama! najare vastu joi zakAya nahi athavA pratyakSa pramANathI siddha thaI zake nahi tethI tenuM astitva ja nathI ema kahI zakAya nahi.' vaLI bhagavAne kahyuM, 'he indrabhUti gautama ! saMzayavijJAnathI AtmAnI sAbitI thaI zake che. jagatamAM be prakAranA padArtho che H eka jaDa ane bIjo cetana. zaMkA ke saMzaya thavAM, prazno thavA, samaja paDavI, vicAra AvavA te jaDano nahi paraMtu cetanano guNa che. AtmA cetana tattva che. tethI jJAna AtmAthI alaga nathI. tethI ja jainadarzana AtmAne jJAnamaya, vijJAnamaya mAne che. jJAna e ja AtmA che. jene jJAna prApta thayuM hoya te tenA kAryathI, cAritryathI dekhAI Ave che. vyakti jJAnI hoya to jonArane tenI samaja paDe che. tethI jene jJAna thAya che teNe AtmAno svIkAra paNa karavo joIe.' 'he gautama ! ahaMpratyayathI jIva pratyakSa che. traNe kALanI pratIti zarIrane nahi, paraMtu AtmAne thAya che. huM gayo, huM jAuM chuM, huM jaIza vagere vAkyomAM je 'huM' che, jene traNe kALanI pratIti thAya che, jene anubhava thAya che te koNa che ? te ja cetana te ja AtmA che. koI ema mAne ke zarIrane pratIti thAya che to te barAbara nathI; kAraNa ke zaba paNa zarIra che ane
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ 774 ] [mahAmaNi ciMtAmaNi * * - zarIramAMthI AtmA nIkaLI gayA pachI zabane pratIti thatI nathI. temAM AtmA hoya tyAre ja pratIti thAya che." he gautama! guNonA pratyakSathI jIvananA astitvanI khAtarI thAya che, ene guNaguNIbhAva kahI zakAya. guNa pratyakSa dekhAya che ke anubhavAya che. e guNa jenAmAM rahyo nathI te guNI paNa pratyakSa gaNAya. IcchA, AnaMda, karuNA vagere guNo ke lakSaNo e vyaktino svAnubhava gaNAya. A guNo cetana evA AtmAmAM rahe che. AthI guNono AdhAra te AtmArUpI guNI mAnavo paDe. guNo pratyakSa dekhAya che to tenA AdhAra AtmAne paNa pratyakSa mAnavo paDe.' "he gautama ! anumAna pramANathI paNa AtmAne sAbita karI zakAya che. koI cIja tenI sAthe saMkaLAyela paristhiti ke anya vastu sAthe ekavAra joI hoya to mAtra paristhiti ke anya vastu parathI mULa cIjanA astitvanuM anumAna thaI zake. dA.ta. agni ane temAMthI nIkaLato dhumADo sAthe joyA hoya to jyAre mAtra dhumADo joie tyAre anumAna karI zakAya ke sAthe agni paNa haze ja. paraMtu tamane prazna thaze ke jo mULa vastu joI ja na hoya to kevI rIte tenuM anumAna karI zakAya? AtmAne kadI joyo ja na hoya to tenuM anumAna kevI rIte thaI zake ? paraMtu he indrabhUti gautama! vizvamAM je kAMI bhogya padArtho che tenA bhoktA paNa hoya ja che. zarIra bhogya che to teno bhoktA AtmA che tema svIkAravuM rahyuM." indrabhUti gautama vedavedAMtamAM pAraMgata hatA, paraMtu AtmA saMbaMdhI temAM AvatAM paraspara virodhI vidhAnone kAraNe temane AtmAnA astitva saMbaMdhI zaMkA janmI hatI. koI kahe AtmA kSaNika che, to koI kahe te nitya che. koI kahe AtmA eka che, to koI kahe AtmA anaMta che. bhagavAna mahAvIre kahyuM, "he indrabhUti gautama ! vedamAM AtmAne sa: vai gAtma jJAnamaH - AtmA jJAnamaya che tema kahyuM che. jJAna e AtmAno guNa che, zarIrano nahi. jJAna pAmavA mATe zarIra AtmAne sahAyaka banI zake; paraMtu mAtra jaDa zarIrathI jJAnarUpI caitanya utpanna na thAya. jema agninI sahAyathI suvarNa tapIne pravAhI bane, paraMtu agnimAM potAnAmAM pravAhIpaNuM lAvI zakAya nahi. vaLI zarIra khUba tAkAtavALuM hoya to jJAna vadhAre prApta thAya evuM paNa nathI. durbaLa zarIravALI vyakti paNa jJAnI hoI zake. te ja rIte majabUta zarIravALI vyakti paNa jJAnI ke ajJAnI hoI zake. A siddha karI Ape che ke AtmA e zarIrathI judo jJAnavaMta-cetanavaMta padArtha che.' Ama vividha daSTAMto ane dalIlo dvArA bhagavAna mahAvIre AtmAnA astitvane siddha karI dezavyuiM. indrabhUti gautamane paNa saMtoSa thayo. emanI zaMkAnuM ucita rIte samAdhAna thayuM. Ama bhagavAnane jItavA AvelA indrabhUti pote jitAI gayA. temaNe bhagavAnanuM zaraNa svIkAryuM. pAMcaso ziSyo sAthe temaNe bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA lIdhI ane teo bhagavAnanA prathama gaNadhara thavAnuM mAna pAmyA. temanA pachI temanA be bhAIo agnibhUti ane vAyubhUti temanI sAthe zAstrArtha karavA AvyA. temanI zaMkAnuM samAdhAna paNa bhagavAne karyuM. temaNe paNa potAnA ziSyo sAthe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. e pachI bIjA ATha paMDito vyakta, sudhamAM, maMDita, moryaputra, akaMpita, acalabhrAtA, metArya, ane prabhAsa bhagavAnane jItavAnI apekSAthI
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 775 AvyA. temane zaMkAo ane prazno hatA. jIva che ke nahi? karma che ke nahi? zarIra e ja jIva che? A bhavamAM jIva che tevo ja parabhavamAM rahe ke badalAya? A uparAMta baMdha ane mokSa, deva, nAraka, puNya ane pApa, paraloka, nivaNa vagere viSe agiyAre paMDitonI zaMkAnuM samAdhAna bhagavAne satarka dalIlo dvArA karyuM. A brAhmaNa paMDito vedavedAMtanA abhyAsI hatA, paraMtu vedomAM keTalAMka paraspara virodhI vidhAno hovAne kAraNe temane spaSTatA thatI nahotI ethI paMDitonI mUMjhavaNa vadhI hatI. bhagavAnanI dalIlonI vizeSatA e hatI ke temaNe vedanAM vAkyono AdhAra laIne ja temanI zaMkAonuM samAdhAna karyuM. vedono abhyAsa ane potAnA dharma pratyenI zraddhAne kAraNe brAhmaNa paMDitone e dalIlo jaladI samajAI gaI. paMDitonI zaMkAnuM samAdhAna ane ziSyo sahita dIkSAno Akhoya prasaMga AcArya jinabhadra kSamAzramaNe Avazyaka niyuktinI betAlIsa gAthAmAM nirUpyo che. ene "gaNadharavAda' kahevAmAM Ave che. paryuSaNanA divasomAM upAzrayomAM mahAvIra janmavAcanA pachInA divase gaNadharavAda vaMcAya che. gaNadharavAdamAM jIva, jIvana ane jagatane lagatA atyaMta mahattvanA AdhyAtmika prazno gUMthavAmAM AvyA che. eka ja divasamAM agiyAra paMDitoe potAnA kula 4400 ziSyo sahita bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. e divasomAM banelo A prasaMga dhArmika ane sAmAjika daSTie eka krAMtikArI ghaTanA gaNAya. bhAratanA brAhmaNa vidvAnomAM agragaNya evA agiyAra paMDito potAnA sarva ziSyo sAthe zramaNa bane te anokho banAva gaNAya. bhagavAna pAse dIkSA laIne indrabhUti gautama zramaNa-brAhmaNa paraMparAnI vacce seturUpa banyA. gautamavAmIno jJAnarUpI AMtaravaibhava jema vipula hato tema temanuM bAhya vyaktitva paNa gauravazALI ane atyaMta tejasvI hatuM. suvarNa jevA varNavALo, kAMtimAna, sAta hAtha UMco, samacorasa saMsthAnavALo ane vajaRSabhanArAcasaMghayaNayukta temano deha hato. - bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI guru- ziSyanI joDI eka Adarza joDI hatI. bhagavAna karatAM gautamasvAmI ATha varSa moTA hatA. bhagavAna pAse emaNe dIkSA lIdhI tyAre bhagavAna betAlIsa varSanA ane indrabhUti pacAsa varSanA hatA. ATha varSa moTA chatAM gautamasvAmI khUba AjJAMkita ane vinamra hatA. rAtadivasa teo guruno ja vicAra karatA ane temanI sevAmAM ja sArthakatA mAnatA. vinayanA to teo bhaMDAra hatA. bhagavAna pratyeno temano vinaya abhuta hato. koI paNa kAma karatAM pahelAM teo bhagavAnanI anujJA letA. bhagavAnanI sevA barAbara thAya ane temanAthI judAM rahevuM na paDe te mATe teo ghaNIvAra be upavAsa para pAraNuM karatA, jethI gocarI vahoravA javA jeTalI judAI paNa sahana karavI na paDe. gautamasvAmI svAvalaMbI hatA. aneka ziSyono parivAra hato, chatAM potAnI gocarI pote ja vahoravA jaMtA. AhAramAM paNa je kaMI ! maLe te laI jaladI upAzrayamAM AvI jatA. AvIne gurunI AjJA laI potAnAthI nAnA gurubhAIone ane ziSyone bolAvI temane joItI vastu ApI pachI ja pote vAparatA. teo potAnI dinacayanei custa rIte pALatA hatA. eka divasa ane rAtrInA maLIne ATha
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ 776 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi praharamAMthI cAra prahara adhyayana teo karatA; be prahara dhyAna dharatA; mAtra eka prahara nidrA letA ane eka prahara gocarI ane anya Avazyaka kAryo mATe rAkhatA. temaNe jJAna ane kriyAnA samanvayanuM uttama dRSTAMta pUruM pADyuM. temanA jIvana daramyAna ane pachI paNa sAdhusaMto mATe gautamasvAmInI gurubhakti ane dinacaryA dRSTAMtarUpa banI rahyAM che. A vartamAnakALa sudhI evI paraMparA cAlI AvI.che ke sAdhu-saMto goMcI vahoravA ke anya kAme bahAra jAya tyAre gautamasvAmInuM smaraNa karIne nIkaLe. moTI tapazcaryAo karavAnA kA2Ne gautamasvAmI ghora tapasvI kahevAtA. mana, vacana ane kAyAthI akhaMDa brahmacarya pALatA hovAthI UrdhvaretA brahmacArI kahevAtA. temanI jJAnanI ArAdhanA atyaMta prakhara hatI. bhagavAna mahAvIrane pahelIvAra maLyA e vakhate temane cauda vidyAnuM jJAna to hatuM ja; paraMtu bhagavAnanA ziSya banyA pachI teo cauda pUrvadhara paNa thayA. emaNe dvAdazAMgInuM jJAna prApta karyuM ane zAstro racyAM. zAstronA AvA prakhara jJAtA hovA chatAM zaMkAnuM samAdhAna karavA teo samavasaraNamAM bhagavAna mahAvIrane prazno pUchatA. jaina AgamomAM mahAvIrasvAmI ane gautamasvAmInA savAlajavAbanuM anokhuM mahattva che. mANasane sAcA prazno thAya te enI jijJAsAnI, ciMtanazIlatAnI, jAgRtinI nizAnI che. temAMye samartha ane cAritryazIla vidvAna 'vyaktine prazno thAya ane tenAthI vadhu samartha ane adhikArI vyakti dvArA tenuM nirAkaraNa thAya to emAMthI mAnavajAtanA kalyANa mATenuM zAstra janme che. bhagavAna buddha ane AnaMda, zrIkRSNa ane arjunanA savAla-javAbamAM paNa tattva-gaveSaNA thaI che. pAzcAtya sAhityamAM paNa evAM suMdara dRSTAMto maLe che. bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI vaccenA A savAla-javAbamAM carcAyelA prazno ati mahattvanA che. temAM nAnAmAM nAnI ane sAmAnya mAnavIne mUMjhavatI najIvI zaMkAo hoya che, to samartha sAdhakonA manamAM UThatA mahattvanA prazno paNa hoya che. A prazno ane tenA samAdhAnamAMthI mAnavajAta mATe cAritryaghaDataranI mUlyavAna ane mahattvanI sAmagrI maLI rahe che. mAnavIne mUMjhavatA ghaNA pAyAnA prazno sahelAIthI hala karI zakAya che. gautamasvAmInI asAdhArANa zaktino khyAla karatAM sAmAnya rIte ApaNane kadAca evo eka vicAra Ave ke teo vidvAna brAhmaNa to hatA ja. dIkSA lIdhA pachI paNa mati, zruta, avidha ane manaHparyava e cAra jJAna dharAvatA hatA. AvA samartha jJAnI keTalAya savAlonA javAbo e jANatA hovA joIe. to pachI bhagavAnane keTalAka sAmAnya savAlo pUchavAnI jarUra zI ? tenuM kAraNa e che ke teo bhagavAnanA ananya zraddhALu ane vinayI ziSya hatA. potAnI nahi paNa bhagavAnanI vANI loko sudhI pahoMce, vaLI bhagavAna pratyenI bhaktine kAraNe loko e javAba jaladI svIkAre te mATe bhagavAnane prazno pUchI javAba meLavatA. temanA A kAryamAM guru pratyeno vinaya ane lokonA kalyANano bhAva rahelo jovA maLe che. 'AgamasUtra'mAM paNa kahevAmAM AvyuM che H namiuNa titthanAhaM jANaMto taha ya goyamo bhayava / ahA botthaM dhamAdhammaM phalaM pUcche || mAtra potAnA mATe ja nahi, abUdha ane ajJAna lokone paNa bodha maLI rahe te mATe temaNe bhagavAnane aneka prazno pUchyA. sAmAnya mANasane tattvabodha karatAM jIvananI caDatI-paDatI
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 777 ane sukhaduHkhanA prazno vizeSa thatA hoya che. gautamasvAmIe paNa sAmAnya jijJAsune dhyAnamAM rAkhIne keTalAka prazno pUchyA hatA. kavi vinayaprabha kahe che : samavasaraNa majhAra, je je saMsA upaje, te te para upagAra, kAraNa pUche munipavaro." gautamasvAmInI prazno pUchavAnI rIta paNa anokhI hatI. ati namra banIne ane savAlanAM badhAM pAsAM AvarI levAya tevI rIte teo prazno pUchatA. praznanI zarUAtamAM "mane ema vinayapUrvaka saMbodhana karatA. bhagavAna paNa atyaMta vatsala rIte 'de goya!" athavA to "joyaHT' ema saMbodhIne javAba ApatA. "mane' zabda AdarasUcaka che, ane "joya' vAtsalyasUcaka che. uttara maLatAM gautamasvAmI saMtoSa vyakta karatA ane bolatA "seyaM manta, sevaM matte, tame mane, vitada matte -(bhagavAna, Apa je kaho cho tema ja che. te ja satya che.) bhagavAna mahAvIrasvAmI paNa game tevA kaThina viSayane buddhigamya rIte ane daSTAMto ApIne samajAvatA. bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI vacceno saMvAda enI anokhI guNavattAne kAraNe sUtrarUpe lokomAM khUba Adara pAmyo. loko ene bhAvapUrvaka pUjatA. sauthI vadhu praznottara | 'bhagavatIsatramAM sacavAyA che. madhyakALamAM pethaDazA nAmanA maMtrIe 'bhagavatIsatrane sonAnI zAhIthI lakhAvyuM ane temAM jeTalI vAra he gautama !" evuM saMbodhana Ave eTalI vAra gautama' nAma para sonAmahora mUkI tenuM pUjana karavAno saMkalpa karyo hato. A rIte lagabhaga chatrIsa hajAra sonAmahoro mUkIne emaNe bhAvollAsapUrvaka pUjana karyuM hatuM. Avo anokho mahimA che "gautama' nAmano. samagra Agama sAhityamAM bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmIno saMvAda atyaMta mahattvanuM aMga banI gayo che. seMkaDo kaThina pAribhASika praznonA uttaro temAM samAyelA che. mukhyatve bhagavatI sUtrano moTo bhAga, uttarAdhyayanasUtra, caMdraprajJapti, sUryaprajJapti, vipAkasUtra, rAyaparoNIya vagere AgamomAM savAla-javAba sacavAya che. bhagavatIsUtranA AdhAre jANI zakAya che ke bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI mAtra eka bhavanA nahi paraMtu aneka bhavanA sAthI hatA. dareka bhave gautamasvAmIe bhagavAnanI koI ne koI svarUpe sevA karI che. gautamasvAmImAM apAra namratA hatI. potAnI bhUla potAnAthI nAnA mANaso pAse kabUla karavAmAM teo pAchI pAnI karatA nahi. vANijyagrAmamAM avadhijJAnI AnaMda zrAvakanI avadhijJAna viSenI maryAdAnI vAtamAM emane zaMkA thaI, paraMtu bhagavAna mahAvIre jevuM kahyuM ke AnaMda sAcA che ke tarata ja gaNadharapade pahoMcelA gautamasvAmI temanI kSamA mAgavA gayA hatA. e gautamasvAmI bhagavAna mahAvIranA saMdezavAhaka hatA. avadhijJAnI mahAzatake potAnI durAcAriNI patnI revatIne sAcAM paraMtu apriya vacano kahyAM hatAM. eka dhamarAdhaka ane avadhijJAnIne na zobhe evI e ghaTanA hatI. e prasaMge bhagavAna mahAvIrasvAmInI AjJAthI gautamasvAmI mahAzataka pAse gayA. temanI bhUla samajAvI ane temanI pAse prAyazcitta karAvI temane doSamAMthI ugAryA. mAlama mAlAmAlamA mAmA mAmalAmAnA
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ mahAmaNi ciMtAmaNi ati ugra tapa, uttamottama bhAva ane dhyAnane kAraNe gautamasvAmIne keTalIka labdhio prApta thaI hatI. labdhi eTale AtmAnI adbhuta camatkArika zakti. 778 ] gautamasvAmIne kevaLajJAna prApta thatuM nahotuM. bhagavAna mahAvIre jyAre kahyuM ke je vyakti aSTApada 52 jaI jinabiMbanAM darzana kare tene kevaLajJAna jaladI prApta thAya. gautamasvAmIe A prasaMge aSTApada tIrtha 52 javA mATe temanI be labdhiono--jaMghAcAraNa labdhino ane akSINamahAnasI labdhino upayoga karyo. jaMghAcAraNalabdhi eTale dhArelI jagyAe jaladI pahoMcavAnI paganI zakti. e zaktithI teo aSTApada parvatanI taLeTImAM pahoMcyA ane sUryakiraNa pakaDIne parvatanA zikhara upara caDI gayA. tyAM tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAonAM darzana karyAM. teo jyAre nIce UtaratA hatA tyAre temaNe aSTApada para caDavAne ghaNo parizrama karatA paNa saphaLa na thatA evA 1503 tApasone joyA. koDina nAmanA tApase 500 ziSyo sAthe upavAsanA pAraNe upavAsa karIne, dinta nAmanA tApase 500 ziSyo sAthe chaThThanA pAraNe chaThTha karIne, zevALa nAmanA tApase 500 ziSyo sAthe akramanA pAraNe aThThama karIne aSTApada para pahoMcavAno prayatna karyo. paraMtu thoDe thoDe aMtare jaI te sahu aTakI jatA. zevALa ane tenA ziSyo paNa saphaLatA pAmyA nahi. teo saue zarIre puSTa ane tejasvI evA gautamasvAmIne darzana karIne pAchA AvatA joyA. temanI zaktithI prabhAvita thaIne te sahu tApasoe temanI pAse dIkSA lIdhI ane temanA ziSya banyA. 1503 tApasone upavAsanuM pAraNuM karAvavA eka pAtramAM gautamasvAmI khIra lai AvyA. khIra thoDI hatI eTale eTalI khIra sahune pahoMce e mATe emaNe akSINamahAnasI labdhino upayoga karyo. temaNe potAno amRtajharato aMgUTho khIranA pAtramAM mUkyo. ethI pAtramAMthI khIra khUTI nahi ane sahu tApasoe saMtoSapUrvaka pAraNuM karyuM. tethI ja gautamasvAmIno mahimA darzAvavA gavAtuM AvyuM che-- 'aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMgAra; zrI guru gautamane samarIe, vAMchita phaLa dAtAra.' aSTApadajInI yAtrAnA prasaMgane sAMketika rIte ghaTAvIe to A rIte samajI zakAya : aSTApadajI eTale ATha pada, jainazAstra pramANe je vyaktine kevalajJAna anaMta ke anAvaraNa jJAna prApta karavuM hoya teNe 13mA guNasthAnake pahoMcavuM joIe. teramA guNasthAnake pahoMcanAra vyakti te sayogI kevaLI. caudamA guNasthAne pahoMcanAra vyakti te ayogI kevaLI. cauda guNasthAna eTale jaina paribhASA pramANe saMpUrNa AtmAvikAsanAM cauda pagathiyAM athavA cauda tabakkA. cauda guNasthAnamAM AThamA guNasthAnanuM nAma che apUrvakaraNa. e guNasthAne pahoMcatAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya e cAra ghAtIkarmo ghaNAM ja pAtaLAM paDavA lAge che. tethI AtmA alaukika zAMti anubhave che. tene vItarAgapaNAnI jhAMkhI thavA lAge che. A guNasthAne pahoMcavA mATe jJAnanI jarUra paDe che. jJAnanI sahAya vaDe ja karmo haLavAM thavA lAge che, ane uttarottara eno kSaya thavA lAge che. gautamasvAmI sUryakiraNa pakaDIne aSTApada para pahoMcyA ane tyAM temaNe vItarAga prabhunI pratimAonAM darzana karyAM. zAstramAM jJAnane sUrya sAthe sarakhAvyuM che. sUrya karatAM paNa jJAnanI zakti ghaNI ciDhayAtI che. gautamasvAmI sUryakiraNa pakaDIne eTale ke jJAnane sahAre doSo, karmo dUra karatAM karatAM kramazaH Atmazuddhi karatAM karatAM aSTApada upara pahoMcyA, ema ghaTAvI zakAya. temane apUrva AnaMda thayo. Ama aSTApadajI eTale mAtra sthULa parvata ja nahi paraMtu
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 779 Atmazuddhi tarapha gati karanArI, AtmAne apUrva ullAsa ApanArI utkRSTa bhUmikA. paMdaraso ne traNa tApaso tapa karavA chatAM aSTApada para caDI na zakayA teno artha ema ghaTAvI zakAya ke, mAtra zuSka bAhya tapathI Atmazuddhi na thAya, paraMtu tapanI sAthe bhAva, jJAna ane dhyAna hoya to ja Atmazuddhi tarapha jhaDapathI gati karI zakAya. eka pAtramAM aMgUTho mUkIne gautamasvAmIe 1503 tApasIne khIranuM pAraNuM karAvyuM. ahIM pAtra eTale hRdaya, khIra eTale AdhyAtmika bhAva athavA AdhyAtmikatAno upadeza. akSaNamahAnasI -labdhi eTale rAMdhelo khorAka khUTe nahi. lakSaNAthI eno artha prakhara sAdhanA athavA uttama AdhyAtmika bhAva evo levAya ke je jemAM kadIye oTa ke UNapa na Ave. gautamasvAmInA rAsamAM paNa evI paMktio Ave che, je A arthanuM samarthana kare che. te paMktio che : goyama ekaNa pAtra, karAvaI pAraNuM save, paMcAsayA zubha bhAva, bhariyo upUla khIramIse; sAcA guru saMjoga kavala te kevaLarUpa huo." gautamasvAmIe khIrane nimitte tApasomAM zubhabhAva jagADyo. emaNe mAtra peTanI nahi, haiyAnI paNa bhUkha bhAMgI. "kavala te kevaLarUpa huo' eTale ke khIrano koLiyo kevaLajJAnanuM nimitta banyo. e bhAva eTalI utkRSTa koTIe pahoMcyo ke kevaLajJAna pragaTyuM. A rIte AkhAye prasaMgane sUkSma AdhyAtmika anubhUti tarIke oLakhAvI zakAya. gautamasvAmInA aneka ziSyone kevaLajJAna thayuM, paNa gautamasvAmIne thatuM na hatuM tenuM kAraNa bhagavAna pratyeno emano sUkSma rAga hato. joke A rAga prazasta rAga hato, paraMtu kevaLajJAnanI prAptimAM aMtarAyarUpa hato. temanI mahecchA hatI bhagavAnano saMdeza janasamAja sudhI pahoMcADavAnI. A paNa sUkSma rAganuM ja pariNAma hatuM. A kAma mATe temaNe prabaLa puruSArtha karyo paNa rAgamukti mATe joIto puruSArtha thayo nahi. AnuM ADakataruM paNa zubha pariNAma e AvyuM ke samagra zrata sAhitya sarjAyuM. samaya jatAM bhagavAnanI vANI graMthastha thaI ane temano saMdezo vizvavyApI banyo. AvA samartha ane niSThAvAna ziSyane bhagavAne pramAda tajI rAgamukta thavA vAraMvAra kahyuM hatuM. emaNe sAthe dharapata paNa ApI ke he gautama! chelle jaI ApaNa sahI hosu tullA beu eTale ke jIvanane aMte ApaNe baMne siddhasvarUpI jIvanamukta thaIzuM, A eka Adarza bhAvanA che. sAmAnya rIte laukika guru potAnA ziSyane AzIrvAda Ape tyAre sArA bhakta thavA mATe Ape, paraMtu ahIM to guru ziSyane potAnI jema jIvanamukta thavAno puruSArtha karavA prere che. temanAmAM zraddhA pragaTAve che ke he gautama! chevaTe to tuM paNa mArA jevo ja siddha thaIza." "namuthuNaM-zakastavasUtramAM bhagavAnanAM vizeSaNomAM eka eka vizeSaNa "jInANuM jAvayANa paNa che. teno artha e thAya che ke bhagavAna pote jIte che ane bIjAne jItavAmAM madada kare che. sAmAnya rIte je jIte te bIjAne harAvIne jIte; paraMtu bhagavAna pote bIjAne harAvyA vinA jIte che ane bIjAne paNa jitADe che. pratyeka puruSArthI AtmAmAM vItarAga-jIvanamukta thavAnuM sAmarthya hoya che. paraMtu koI suyogya vyakti pAsethI preraNA
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ 780 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi maLavI te subhAgyanI vAta che. bhagavAnanA vacanamAM gautamasvAmIne apAra zraddhA hatI. potAno aMtakALa najIka che te jANIne bhagavAne gautamasvAmIne devazamanei pratibodha pamADavAne bahAne potAnAthI dUra rAkhyA jethI teo rAgamukta thAya. bhagavAna nirvANa pAmyA. devazama pAsethI pAchA pharatAM gautamasvAmIe nivaNanA samAcAra jANyA tyAre temane jabarajasta AghAta lAgyo. teo hRdayabhedaka vilApa karavA lAgyA ane bhagavAnane saMbodhIne bolavA lAgyA, he vIra prabhu! have huM kone praNAma karIza? mArA mananuM samAdhAna koNa karaze? mane "joyana' kahIne vAtsalyabhAvathI koNa bolAvaze?" vilApa karatAM karatAM teo zubha vicAradhArAe caDe che ke : "bhagavAna to vItarAgI hatA. temane potAnA ziSya pratye rAga zAthI hoya? mane temanAthI dUra rAkhyo tenI pAchaLa paNa koI Azaya hovo joIe. mATe mAre paNa rAga choDavo joIe'- Ama vicAratAM temanAM rahyAMsahyAM karmabaMdhana tUTyAM. Aso vada amAsanI rAte bhagavAna nirvANa pAmyA. kArataka suda ekamane divase eTale ke besatA varSe vahelI savAre gautamasvAmIne eMzI varSanI ummare kevaLajJAna prApta thayuM. tyAra pachI bAra varSa sudhI kevaLI tarIke teo vicaya ane upadeza ApI anekanuM kalyANa karyuM. bANuM varSanI vaye teo nirvANa pAmyA. gautamasvAmI viSe rAsa, chaMda, aSTaka, sakjhAya, stavana vagere prakAranI vividha racanAo saMskRta, prAkRta ane gujarAtI bhASAmAM thayelI che, ane jude jude samaye tenA pAThano mahimA manAya che. - gautamasvAmInA nAmano bhAre mahimA che. koI paNa Apattine dUra karavA lAvaNyasamayaracita 'gautamasvAmIno chaMda bolavAno jainomAM mahimA che. gautamasvAmInuM nAma levAthI, gautamasvAmInuM ! dhyAna dharavAthI vibo dUra thAya che. verIo mitro bane che, bhautika samRddhi vadhe che, e badhuM to kharuM paraMtu emanA nAmano moTo ane mukhya mahimA to AtmajAgRtino che. bhagavAne gautamasvAmIne upadeza ApatAM vAraMvAra kahyuM che : "samAM zauya! mA qmAyaU/' he gautama, samaya mAtrano pramAda karIza nahi. ahIM 'samaya' zabda mAtra vakhatanA arthamAM nathI. jema paribhASA pramANe teno artha thAya che kALanuM sUkSmatama ekama, AMkhanA palakArAmAM je samaya jAya teno AThamA bhAgathI paNa vadhu nAno bhAga te "samaya." ATalA alpatama samaya mATe paNa pramAda karavo nahi. pramAda hoya to jIvana niSphaLa bane. mahAbhAratamAM paNa kahyuM che, pramAda eTale mRtyu ane apramAda eTale amRtatva. gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIranA saMdezavAhaka banI mahAvIravANI dvArA A amRtatvano upadeza Apyo che. amRta mAtra tenA aMgUThAmAM ja nahotuM. temanA samagra astitvamAM hatuM. bhagavAnanI tripadI parathI temaNe raceluM samagra zAstra amRtarUpa che. je vyakti pramAda choDI jAgrata banI jIvanamAM A saMdeza utAre che te amRtatva tarapha gati kare che. - - - -- - - - - - - - - -
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 781 te guru gautama samarIe zrI gautamasvAmInI gauravagAthA -gacchAdhipati . jayaghoSasUrijI ma. sA.nA praziSya muni jayadarzanavijaya gacchAdhipati pa. pU. AcAryazrI jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nI kRpAthI protsAhana pAmela pU. munizrI jayadarzanavijayajI ma.sA. kalamanA kasabI che. teonAM lakhANomAM kathAnakonA UMDANa sudhInuM kheDANa tathA rahasyo sudhI pahoMcavAno puNya puruSArtha jhalakAya sva-para kalyANa mATe sAhityane mAdhyama banAvI lokabhogya bhASAmAM racAtI nAnI paNa navanavI vArtAo, prAcIna tathA arvAcIna guNavAnonI anumodanA tathA svAdhyAyazIla svabhAvathI sahajAnaMdanI sthiti tarapha vidvad munirAjanI A kRti gautamasvAmInI anerI oLakha alaMkRta bhASAmAM karAve che, je khAsa avagAhavA jevI che. AvAM ja suMdara sarjano karI saunI apekSAo pUravAmAM teozrIne saphaLatA sAMpaDe tevI zAsanadevane abhyarthanA. -saMpAdaka [te | tejasvI, ojasvI ne tapasvI, rUpavAna, buddhimAna ne guNavAna. AvA keTalAya tripado rUpI triveNIsaMgama jevA jaMgamatIrtha = anaMta lablinidhAna guru gautamasvAmI. janma sAthe ja jANe jemanAmAM gupta-pragaTa rUpe labdhio-siddhio pragaTI gaI hatI. prabhu mahAvIranA parama vinaya gaNadhara gautamasvAmI paramAtmAnA parama ziSya, paNa guru to ghaNAya jIvAtmAonA thaI gayA. teozrInA jIvana-kavananuM nirIkSaNa karIe to aneka AzcaryakArI ghaTanAonI ghaTamALa mana-magajamAM taravaryA vagara na rahe. mATe ja to besatA varasanA prathama prabhAte gurunA guru gautama gaNadharanuM nAma saunA jIbha-jigaramAM Aje paNa gAje che, eTaluM ja nahi, vepArIonA copaDe paNa sauthI garavA sthAne "gautasvAmInI labdhi hojo." e vAkya guruvaryanuM gaurava vadhAratuM. hAlamAM paNa lakhAya che. to cAlo 92 varSanI jiMdagI jIvI janAra gautamaprabhunI prabhutA pAmavA pAnAM uthalAvIe itihAsanAM. gu! -gulAbagoTA jevA bALakano janma gobaragAmamAM brAhmaNa kuLamAM vasubhUti tathA pRthvIdevI nAmanAM mAtA-pitAnA panotA putrarUpe thayo. nAma pADavAmAM AvyuM indrabhUti. te pachI agnibhUti ane vAyubhUti ema be nAnA bhAMDuo paNa thayA, paNa traNeya baMdhuomAM badhAyathI caDI jAya tevuM AkarSaNa indrabhUtimAM samAyuM hatuM, kAraNa ke AgalA bhavonI bhavya ne bhedI
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ 782 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi sAdhanAArAdhanAonAM saMcita phaLone bhogavavA chello bhava bhagavAna mahAvIranA samakALe sAMpaDI gayo hato. lADakavAyo bAlakumAra nizALe to nimitta laI bhaNavA beTho, paNa jotajotAmAM medhAzaktino mAlika te cAra veda, cauda vidyA uparAMta anya dharmonAM zAstrono zAstrI banI beTho. bALaka-kizora maTI yuvAna banyo paNa dIvAnI yuvAnInI yuvAzaktine bAlizaneDA vilAsamAM bALI na nAkhI, brahmacaryanI brahma-bAhozImAM vALI. kadAca tethI ja teo somila brAhmaNe bolAvelA 11-11 paMDitomAM pacAsa vayanI vacalI dazAmAM paNa sAva juvAna jevA jhaLahaLatA hatA, ane te yajJamAM potAnA pAMcaso ziSyo sAthe padhAryA hatA. ru --ruAbI raphatArathI teja indrabhUti paramAtmA vIrane vAMdavA nahi paNa vAdavA gayA, paNa saraLatAnI e saumyamUrtine potAnI zaMkA ke jIva che ke nahi--nuM navaluM samAdhAna zrIvIranA zrImukhe maLatAM ja mAna mUkI manane mahAvIrazaraNe samarpita karI dIdhuM. A samarpaNe vinayaguNa khIlavI dIdho ne tethI parama vineya banI vividha vidyAnA vedhaka zAstrI banI gayA. kevuM haze temanuM punita saubhAgya ke prabhu 5ramAtmA paNa kevaLajJAna saMprApta karI cheka RjubAlikA nadInA kAMThAthI pAvApurInA pAdara sudhI mahAsena vanamAM jANe pUrvabhavanA parama mitra gautamane meLavavA tAbaDatoba AvI pahoMcyA ! vIraprabhu tathA vAdI indrabhUtinA subhaga milananI madhura paLo paLabharamAM vAda-vivAda ke vikhavAdane bAda karI saMyamanAdane gajavI gaI. indrabhUti brAhmaNa maTI zramaNa, gArava mUkI gau2vavALA, gurutA mUkI laghutAyukta vinayavAna vineya banI gayA, jemanA puNyanA prakarSe vaizAkha suda 11nA zubha divase vi. saM. 500 varSa pUrve, temane joI bAkInA 10 paMDito potapotAnA ziSyo sAthe prabhu vIranA ziSyo banI gayA, ane eka divase ja ekasAthe 4411 puNyAtmAo mahAtmAo banI gayA. Ama zAsana sthApanA divasanA sthApaka rUpe gautama gaurava khATI gayA. dIkSA laI tribhuvanapatinI tripadI "unnaI vA, vigameI vA, veI vA" sAMbhaLatAM ja gaNadharalabdhi lAdhI gai. tethI ja to gAgaramAMthI sUsavATa karato sAgara jevo vizALa zAstrakhajAno jAdugaranI jema jAdumAyAthI kholI nAkhyo. gau | --gaunI hUMphamAM vAcharaDuM jema mastI mANe tema gaNadhara gautama gauravAnvita thayA hovA chatAM paNa, gurumAtAnI mIThI nizrAmAM ja nizvAsa-ucchvAsa levA lAgyA. gajabanuM gebI jJAna aMtaramAM pragaTeluM, paNa tene gupta rAkhI, kevaLajJAnI parama guru pAse bALabhAve bodha meLavavA mathatA rahyA, potAne panotA pavitrAtmAo saMkhyAbaMdha ziSyarUpe saMprApta thayA, chatAMya jema sUraja svayaM bhramaNanuM kaSTa laI sRSTine sukha bakSe tema pote paMcamajJAna vihoNA rahyA paNa jemane jemane potAnA varada haste dIkSA dIdhI te sarvene kevaLajJAnano prakAza pamADavAmAM puNyanimitta banI rahyA. AgalA bhavamAM pADela mIThI bhASAnA saMskArathI A bhavamAM vacanalabdhino vikAsa evo jabbara thayo ke paramAtmA pAse paNa pAmI na zake tevo pAmara kheDUta hAlika gautamasvAmInA madhura vacane samakita saMprApta karI gayo. bALakumAra atimuktaka kumAra A ja kAraNathI temanI mAyAmAM mana mUkIne mahAlyo, dIkSA lIdhI ne kevaLajJAna paNa laI lIdhuM. ta tattvajJAnI, tapasvI tathA taMdurasta tanabadanathI tagaDA, tejasvI ne tIrthabhUta dekhAtA gaNadharazrInI prazasta puNyarAzino pamarATa pavitrathI pAmara pratyekane bhAvita karato hato. mATe ja
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 783 mRgAputranI mAtAthI laI aneka ziSyonA pitA jevA pArzvaprabhunA kezI gaNadhara paNa teothI prabhAvita thaI gayA, kezI gaNadhare to gaNadhara zrI gautamanI gauravavaMtI guNavANInA vaheNamAM vahI jaI saziSya prabhu vIrano paMtha svIkAryo. Ama vaDerA paNa nAnerAnA vaza thayA. pRSThacaMpAnA rAjavI sAla-mahAsAla uparAMta gAMgala rAjavI mAtA-pitA saha vairAgI banyA gautama prabhuthI ja, ane paramAtmAnA pavitra darzana pUrve ja kevaLI paNa banI gayA, A ja gaNadharazrInI gupta labdhithI. L] manasvI ane mAnI lAgatA eka vakhatanA indrabhUti mahAvIranA mamatALa jevA paricayathI evA namra-vinamra banI gayA hatA ke avadhijJAnanI kSetramayadA viSe AnaMda zrAvaka sAthe thayela dharmacarcAmAM thApa khAI gayA, tyAre potAnA guruvara pAse satyano khulAso laI khullA dilathI sAme caDI mAphI paNa mAgI AvyA. A prasaMge purAvo prakAzyo ke sAdhuthI zrAvakanI AzAtanA na karI zakAya, kAraNa ke tema thaye tIrthanI saMghanI ane tIrthakaranI ja AzAtanA thAya. vinayaguNanI parAkASThA to tyAre taravaratI hatI, jyAre teo badhoya bodha hovA chatAMya buddhi-bAhozIne baMdha bAraNe rAkhI, be hAtha joDI bIjA badhAya bALajIvonA pratibodha mATe vIraprabhunA caraNe rahI vividha prazno karatA rahetA ane eka eka javAbane jaDIbuTTI jaDI javA samAna samajI prasanna manathI vadhAvatA hatA. chatrIsa hajAra prazno ne uttarothI uttamatA dhAraNa karatuM bhagavatIsUtra sAkSI pUre che, A guru-ziSya belaDInAM svAdhyAya tapanI. ' [sa] -satya-siddhino satya prasaMga to tyAre sarjANo jyAre potAne te ja bhavamAM mokSa maLaze ke nahi tenI khAtarI karavA aSTApada tIrthanAM ATha jaMgI pagathiyAM pagathI nahi paNa cAraNalabdhithI caDI gayA. koDinna, dinna ane sevAla nAmanA traNa tApasapatio A ja aSTApada upara javA tIvra tapasyA AdarI aTakI gayA hatA, jyAre te paMdaraso tApasonI asaphaLatA sAme sUryanAM saurakiraNo pakaDI saphaLatApUrvaka cheka zikhara sudhI sparzanA karI pAchA hemakhema vaLyA-je joI jAduI ghaTanAthI jANe mohANA hoya tema paMdarasoe paMdaraso tApasoe temanI pAse dIkSA lIdhI. te tamAma tApasone paramAtmA vIra sudhI pahoMcatAM kramathI kevaLajJAna lAdhI gayuM. [2] -mahAvIra prabhue potAnA nivaNine najIka jANyuM tyAre parama vinaya ziSyanA savAMgI vikAsano samaya pAkelo jANI gautamasvAmIne rAganA baMdhanathI mukta karavA, vItarAga kevaLI banAvI devA devazamAM nAmanA brAhmaNanA bodhanA bahAne bIje gAma mokalyA. divALInI rAtre prabhuno mokSa thayo. te durghaTanA jANatAM ja gautama tAbaDatoba pAchA pharyA, ghaNuM raDyA ne bALakanI jema dhrusake dhrusake AMsu vahAvatAM kaThora karyo paNa vahI gayAM. potAne sAmAnya sAdhaka sAdhu ane guruvarane siddha thayA jANI, potAnI potAnA guruthI dUrI dUra karavA jANe zuddhi-buddhi sAMpaDI hoya, labdhi hAtha lAgI hoya tema ekatva bhAvanA bhAvatA bhAvatA ja besatA varasanA brAhmamuhUrta kevaLajJAna lAdhI gayuM. devatAo paNa namI paDyA guru gautamane, kevaLajJAnano utsava karI nUtana varSanA abhinaMdana paNa pAThavyA. basa, tyArathI divALInA dIvA ne navA varasanI ! vadhAmaNI vyavahAramAM vartana-pravartana pAmI. Aje paNa divALI guru prabhu vIranA mAnamAM tathA besatuM varasa gautamaprabhunA mAnamAM sAdhanA ArAdhanA, tapa-tyAgathI UjavAya che.
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ 784 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi rI | _rIti-nItithI nyArA jaina zAsanamAM guru- ziSyanI gauravagAthA jyAre jyAre gavAya che, tyAre tyAre vIraprabhu ne gautamaprabhunI apUrva joDI yAda AvyA vagara nathI rahetI. prabhu vIrathI guru gautama ummaramAM ATha varasa moTA hatA ane AyuSyathI vIsa varasa. cheka pacAsamA varSe dIkSAjIvana saMprApta thayuM ane eMzImA varSe kevaLajJAna. te pachI bAra varasa lagI pRthvI para jJAnagaMgAnA pravAhane vahAvI bANumAM varSe muktipurInA vAsI banyA. chelle chelle tapasvIrAja temaNe rAjagRhInA vaibhAragiri pahADa upara eka mAsanuM aNasaNa AdarI nivaNa sAdhyuM. paNa jIvanamAM dIkSA pachI. chaThThane pAraNe chaThTha karatAM teo vividha labdhinA vAhaka banyA hatA. paramAtmA vIranA jIva sAthe cheka tripaSTha vAsadevanA bhavathI temanA rathanA sArathi rahI saMbaMdha sthApyo hato. itihAsanA pAne gautamasvAmInI satya ghaTanAo jeTalI jAheramAM kathArUpa pAmI che, tethIya keTalAya prasaMgo to jANe gupta-prasupta rahI gayAM che. je hoya te, paNa pratyeka tIrthakaranA tIrthamAM thayela gaNadharomAM gautamanuM nAma gauravathI gavAya che temAM gupta rahasyo rahelAM che. e | evA ajoDa jJAnI-dhyAnI-nirabhimAnI zAsana-prabhAvaka gaNadhara gautamasvAmInI labdhiomAM lubdha banI sau koI temanI stavanA kare che ke, ? aMgUThe amRta vase labdhi taNA bhaMDAra te guru gautama samarIe, vAMchita phala dAtAra." paNa, tevI rIte sAva maphatamAM maLI jAya tevI A anupama labdhio nathI, ke jenI upalabdhi sAva sahajamAM saMprApta thaI jAya. te amUlya labdhio lAdhavA mUlya ApavuM paDaze, sAdhanAonuM, saMyamanuM ane saujanyanuM. Aje paNa gocarI gayeSaNA mATe janAra gurupade rahela munivaro jo saMkalpa-suvizuddhi sAthe guru gautamane smare che, to tenA tAtkAlika phaLasvarUpe temanI saMyamacaryAnuM sAdhana temanI ja dhAraNA mujabe sAhajikatAthI saMprApta thaI jAya che. te ja pramANe sAdhaka-zrAvaka paNa zraddhA sAthe gauravavaMtA gautamane smare che to tenI manovAMchAo jotajotAmAM pUrI thaI jAya che. gautamasvAmI to siddha thaI niraMjana-nirAkAra-nispRhI banI beThA che, chatAMya temanA nAmasmaraNamAM paNa pracaMDa zaktio pragaTa thaI zake che te kayA kAraNathI te ja rahasya saMzodhanano viSaya che.
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmInI saMyamasAdhanAnI paraMparAne yazojvala karatA - pravartamAna eka saMyamasAdhaka guruvara. jinazAsananI pATa paraMparAne dIpAvanArA samaye-samaye je dhamaprabhAvaka mahApuruSonI bheTa maLI che, temAM zrI vijayapremasUrIzvarajI mahArAjanA samudAyamAM pa. pU. A. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. sA.nA ziSyaratna pa. pU. A. jitendrasUrIzvarajI ma. sA. suziSya sUrimaMtranA ArAdhaka pU. A. zrI vijayaguNaratnasUrIzvarajI mahArAja eka virala vibhUti che. pUjyazrIno janma rAjasthAnanA jAlora jillAmAM pAdaralI mukAme saM. 1989nA poSa suda-4nA divase thayo hato. aMgrejI mAdhyamathI meTrika sudhIno vyavahArika abhyAsa karyo pachI vevizALa thayela. tema chatAM mohanAM baMdhano toDI saM. 2010nA mahA-suda 4ne divase dAdara-muMbaI mukAme yauvanAvasthAmAM dIkSita banI munirAjazrI guNaratnavijayajI banyA. 14 varSa sudhI pU. guruvaryonI nizrAmAM vaiyAvaccapUrvaka jJAna saMpAdana karI pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjanA vizeSa kRpApAtra banI, karmasAhityanA sarjananuM pAyAnuM kAma hAtha para lai, 37 hajA2 zlokapramANa prAkRta-saMskRta khaDuMgaseDhI upazamanA karaNa ane baMdhavihANa, payaDibaMdho jevA graMtho lakhyA, jenAM vakhANa dezavidezamAM barlina yunivarasiTInA jarmana prA. lAujha brune'THIR meM sara bhara kiyA'nA zabdomAM karyo. pUjyazrIe hindI tema ja gujarAtImAM paNa uttama ane vipula lAhityasarjana karyuM che. likhita vizvaprakAza patrAcA2 pAThyakrama traNa varSano DigrI korsa niHzulka cAluM karavAmAM Avyo che. temAM 25000 yuvAna-yuvatIoe bhAga laI keTalAke 1, jaina paricaya; 2, jaina vizArada, jaina snAtakanI DigrI meLavI che. yuvAnonA AdhyAtmika utthAna mATe yuvA vargane dharmamArge vALavAmAM teozrInI | nizrAmAM 31 jeTalI jJAnazibiro yojAI che ane temAM sAteka hajAra yuvAnomAM vyasanamukti ane jainazAsanabhaktinI zveta krAMti AvI. pUjyazrInI pravacanazailI mIThI-madhura ane talasparzI che. pUjyazrI nidoMSa gocarInA AgrahI che. teozrIe nitya ekAsaNAM sAthe 10 varSa ane 10 mahinA sudhI dUdhano tyAga karyo che. pUjyazrInI nizrAmAM 30 jeTalAM upadhAna tapa thayAM che. 14 jeTalI aitihAsika pratiSThAo. thai che temAM acalagaDha(Abu), dayAlazAha killA, ghANerAva, ajArI tIrtha ane nAdiyA tIrtha ane nAkoDA tIrthanI aMjanazalAkA-pratiSThA mahotsava cira-smaraNIya banyA che. teozrInI nizrAmAM anukrame 1800 ane 1008 tema ja jIrAvalAjI tIrthamAM 3000 jeTalI oLI thaI ane sAthe sAthe temAM 1800 jeTalAM aThThama thayAM. te Aja sudhIno gInIjha buka oNpha jainAgama vizva-rekorDa che. 11 jeTalA cha'rIpAlita saMgho pUjyazrInI nIzrAmAM nIkaLyA che. temAM vartamAnamAM AzcaryakAraka mAlagAMva (rAjasthAna)thI siddhagiri sudhIno 41 divasano vizAla cha'rI pAlaka pada yAtrAsaMgha pUjyapAdazrInI nizrAmAM nIkaLyo hato. temAM 2700 bhAI-baheno hatAM. pUjyapAdazrInA 31 ziSya-praziSyo che. teozrIe 100thI vadhAre yuvaka dIkSA ApI saMyamanA paMthe caDhAvyA che. teozrIne saM. 2044nA dvitIya jeTha-suda-10 ne divase pAdaralI mukAme abhuta zAsanaprabhAvaka mahAmahotsavapUrvaka AcAryapade adhiSThita karAyA che. pUjyazrIe sva-para-kalyANanI pravRttio dvArA zAsana-prabhAvanAnAM kAryomAM vadhu ne vadhu preraNAdAtA banI raho, e ja abhyarthanA saujanya : saMghavI bherUmalajI hukamIcaMdajI bAphanA parivAra ha. temanA suputro tArAcaMdabhAI mohanabhAI ane lalitabhAI saMghavI bhera vihAra-pAlitANA)
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ = karoDo maMtrajApanA ArAdhaka saralasvabhAvI sAdhvIratnA. pa. pU. sAdhvIjI padmayazAzrIjI ma. sA. nA saMyamajIvananI anumodanArthe... cAra dAyakA pUrve jhAlAvADamAM dhrAMgadhrA zaheranI puNyavatI dharA para dhamaprabhAvaka, vidvadraya, paropakArI, pa. pU. AcAryadava 108 vijaya pratApasUrIzvarajI ma.sA., zAsana prabhAvaka pa. pU. yugadivAkara AcAdava vijayadharmasUrIzvarajI ma. sA., sAhitya kalAratna pa. pU. vijayayazodevasUrijI ma.sA., zatAvadhAnI pa. pU. vijayajayAnaMdasUrIzvarajI ma.sA. saparivAranI pAvanakArI nizrAmAM, tema ja viduSI sAdhvIjI (dIkSAguru) priyaMvadAzrIjI ma. sA. aneka sAdhvIvaMdanA sAMnidhye saMyamajIvanano svIkAra karyo! aNamola saMyama jIvana ! mahopakArI gurudeva! premALa sahAdhyAyI, svAdhyAya Avazyaka kriyA, jApa, dhyAna, tapa, darzana, jJAna, cAritranI anupama ArAdhanAmAM vaDIlonI suzraSAmAM jhukAvyuM! saMyamaratha nirAbAdha cAlato hato kiMtu pUrvakata karmodaye asahya jIvaleNa dardInI avirata hAramALA cAlI rahI che traNeka dAyakAthI. vyathA, vedanAmAM paNa Apano samatvabhAva, samatA adUbhUta che. sahavAnI zakti pAse amArA sahanuM ane ApazrIe jyAM-jyAM cAturmAsa karyo tyAM-tyAMnA saMghanAM bhAI-beno tema ja ApanI bImArImAM jaina-jainetara DaoN. vagere sahunAM zira ApanAM caraNomAM jhUkI paDyAM che. ApanI anumodanA karI rahyA chIe ! asahya dardomAM ApanI prasannatA, ekAgratA, zAsanaprabhAvanA, vAMcana, abhyAsa, zrAvaka-zrAvikAonA jIvanamAM dharmajAgRti lAvavI, preraNA dvArA aneka kAryomAM paramAtmAnI bhakti, sevA, prabhAvanA ane nAnAM nAnAM bALakomAM saMskAranuM siMcana vagere kAryo karAvatAM raho cho ! ApanI jIvadayA pratyenI anahada lAgaNI hoya aneka gAmomAM tema ja banAsakAMThA jillAmAM ApanI preraNA, zubhAbhilASAthI amArA kuTuMbIjanone tema ja jyAM jyAM ApanA cAtumasa thayA che tyAMnA saMgha taraphathI tema ja bhAvuko taraphathI dAnano pravAha vahAvyo che. saMghanAM koI paNa kAryo hoya te ApanI sUjhabUjhathI atyottama pUrNa karAvo cho nAnAM kSetromAM sAteya kSetrone yathAzakti pramANe navapallavita karAvI rahyAM cho. ApanI preraNA-nizrA dhArIlAgAma hAla muMbaI rahe che ! kaccha kaTArIA tIrthano saMgha nIkaLela ! amarelImAM iTathI imArata ApanI ja preraNAthI tana-manano pUrepUro bhoga ane dhana dvArA bhavya, anupama, nUtana jinAlaya zrI giranAra maMDana tathadhirAja zrI neminAtha bhagavaMtanuM je advitIya AkAra pAmyuM che. ApanA saMyamajIvananI bhUri bhUri anumodanA saha aMtaHstalanI zubhAbhilASA. ApanA darzanotsuka, bhavadIya kRpAkAMkSI sva. mohanalAla devacaMda zeTha ha vasaMtabahena mahetA. sva. jamanAdAsa devacaMda zeTha ha pravINakumAra zeTha, sva. naMdalAla devacaMda zeTha, hara parivAra. sva. caMdulAla devacaMda zeTha haH parivAra. sva. jayAkuMvarabena jeThAlAla zeTha parivAra pAnelI, sva. caMcaLabena ratilAla bhImANI parivAra cittala, mahetA harakuMvarabena haragoviMdadAsa, amarelI. vorA mAnakuMvarabena talakacaMda moTAmAcIyALA, mahetA caMpAbahena prabhudAsa kAlIdAsa, rAjakoTa. zrI vimaLAbahena anopacaMda gAMdhI, amadAAvAda. zrI vijayAlakSmI pUnamacaMda bAlubhAI dozI, unA. zrI puSpAbena sI. zAha, pUnA. zrI prabhAkuMvarabena naMdalAla zeTha, tathA nAnA bhUlakAMo. hArdika dhIrendrakumAra saMghavI, mAnasI bhUpendrakumAra mahetA, nIrava bhUpendrakumAra mahetA, hArdika manISakumAra bhImANI tathA bhaktivaMta saddagRhastho.
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ hindI sAhitya darzana : vibhAga-5 8 gautama gaNadhara kevala divase Rddhi-vRddhi kalyANa karo.... OM bhagavAna mahAvIrake saMdezavAhaka (r) cAra jJAna ke svAmI gaNadhara gautamasvAmI * ahaM se aha~ taka OM indrabhUti gautama : jIvana, saMyama evaM siddhi OM gautamagaNadharakI mahAnatA (r) gautama gaNadhara hamAre labdhisamrATa 8 yAtrA-ahaMkArase sarvakAra evaM mamatvase samatvakI ora & gaNadhara gautama : aeka vilakSaNa vyaktitva OM gautamasvAmIkI pratimAe~--bIkAnera 8 virATa cetanAke mahApuruSa guru gautamasvAmI
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99999999999999 Guest mevADe daza ratnAni yAtrA karavA pdhaaro| ghaNo AnaMda aavshe| 8938888888058 (1) AyaDa-tapAgaccha kA udgama sthala : udayapura hAthI pola se 3 km . duur| prAcIna cAra vizAla jaina maMdira haiN| AcArya zrI jagatacaMdrasUri ko satata bAraha varSa kI AyaMbila tapasyA se prabhAvita hokara rANA jaitasiMha ne 'tapA' biruda diyA thaa| Apa tapAgaccha ke prathama AcArya hue| (2) bhAvi tIrthaMkara padmanAbha svAmI tIrtha : udayapura meM sarUpa sAgara tAlAba ke kinAre bhavya jinAlaya meM nau phuTa kI padmAsana pratimA bhArata bhara meM advitIya hai| dharmazAlA, bhojanazAlA Adi sabhI suvidhAeM haiN| (3) adabadajI zAMtinAtha jaina zve. tIrtha : udayapura se 18 km. dUra hAIve naM. 8 pr| 113 iMca kI zyAma pratimA vizAla maMdira meM birAjamAna hai| hAive se maMdira taka 1 km. pakkI sar3aka hai| (4) delavADA (devakulapaTTaNa) prAcIna tIrtha udayapura se 25 km. dUra hAive naM. 8 para aitihAsika cAra bhavya maMdira haiN| bhoyare meM birAjamAna ati prAcIna vizAla pratimAoM kI mahimA avarNanIya hai| (5) khamanaura neminAthAdi paMcatIrtha : haldIghATI ke pAsa mahArANA pratApa va rAjA mAnasiMha kI yuddhasthalI rakta-talAi se AdhA phalA~ga dUra bhavya pAMca prAcIna jaina maMdira haiN| nAthadvArA 16 km . dUra hai| (6) kareDA pArzvanAtha tIrtha-bhopAla sAgara udayapurase 70 km. dayAlazA kilA se 65 km. duur| bAvana jinAlaya bhavya tIrtha haiN| vizAla dharmazAlA, bhojanazAlA, AyaMbila khAtA hai| tIrtha basa-sTenDa ke pAsa va relave sTe. se 1 km. hai| (7) kilA mANDalagaDha jaina zve. tIrtha : bhIlavADA se 50 km. | koTA-cittauDa baDI relve lAina para hai| "zaMkhesara kesariyo sAra" kezariyAjI ke jAmunI raMga kI prAcIna pratimA, zaMkhezvara pArzva prabhu kI dugdhojjvala pratimA kAMca ke maMdiro meM birAjamAna hai| prAkRtika chaTA avarNanIya hai| gAMva meM maMdira va upaashry|| hai| gAMva se kilA 1 km.| (8) citaur3agaDha-bhavya aitihAsika tIrtha : kile para sAta bIsa devarI maMdira va pAlItANA kA solahavAM uddhAraka karmAzAha ke do mNdir| gAMva meM dhIMgo kA bhavya maMdira darzanIya hai| yaha A. zrI haribhadrasUri kI janmabhUmi hai| (E) dayAlazA kilA jaina zve. tIrtha : udayapura se 65 km. rAjanagara kAMkarolI ke bIca suhAvanI pahAr3I para rAjasamanda jhIla ke kinAre timaMjilA caumukha Adijina bhavya maMdira tathA puMDarIkasvAmI, zAMtinAthajI talahaTTI maMdira, guru gautama maMdira, bhojanazAlA, dharmazAlA, AyaMbila khAtA hai| phona 149 kAMkarolI eksceM j| (10) zrI RSabhadevajI jaina tIrtha baneDA bhIlavAr3A se 20 km. dUra 23 suvarNa kalazayukta ati vizAla tIna garbhagRhayukta jina maMdira meM anokhe pASANa se nirmita zrI RSabhadevajI kI sAta pratimAeM haiN| . zA. sukanarAja sAgaramalajI poravAla, rAnIgAMva (rAja.) jilA pAlI ke saujanya se prsaarit| 0000000000000000000000
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 786 GOOGooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooWOOOOOOOOON AAAAAAAAAAAAAAAAA gautama gaNadhara kevala divase Rddhi vRddhi kalyANa karo... -pUjya AcAryazrI vijayarAjayazasUrIdharajI mahArAja nUtana varSa, nUtana prArthanAeM 000 anaMta labdhi ke nidhAna haiM guru gautamasvAmI ! Aja ke maMgala dina meM Apako kevalajJAna kI prApti huI thI....kitanA subhaga yoga....prabhu || mahAvIra ko nirvANa aura gautamasvAmI ko kevalajJAna ! Aja ke dina kA vAtAvaraNa-mahattva kucha aura hI hotA hai| pratyeka vyakti kucha AzA-ullAsa aura umaMga meM dikhAI detA hai| saba ke dila meM yahI bhAvanA hai-"AgAmI varSa Anandamaya vyatIta ho....AgAmI varSa zAMti zAtA evaM svAsthyamaya ho" yahI saba kI AzA hotI hai| Aja pratyeka vyakti jinamaMdira meM jaayegaa| prabhu se tanmaya bhAva se prArthanA kregaa| Aie! Aja taka Apane jo prArthanAeM kI haiM unameM kucha parivartana jarUrI hai| prArthanA eka mAMga hI nahIM honI cAhie, prArthanA hamAre AMtarika puruSArtha kI nivedanA honI caahie| hamArI manokAmanA svakeMdrita na hokara sarvakeMdrita honI caahie| Aja taka hamane cAhA thA(1) he prabho! merA svAthya ThIka rhe| merI zArIrika zakti banI rhe| . Aja hama prArthanA kareMge merA jIvana vyasanamukta bne| niyamita bne| jIvana meM mitAhAra kA mahattva sthApita ho| AhAra ke pAcana ke lie parizrama kI pratiSThA ho| (2) Aja taka hamArI prArthanA thI....he prabho ! mujhe svAdiSTa bhojana mileN| Aja se hama kaheMge ki svAdiSTa bhojana meM bhI saMyamavRtti mile| (3) hama prArthanA karate the ki hameM zAlIbhadra kI Rddhi mile| para aba hama kaheMge ki hameM zAlibhadra kA audArya mile| hamane cAhA thA ki bAhubalI jaisA bala hameM mileM kintu Aja hama kaheMge ki bAhubalI jaisI sAdhujanoM kI sevA mile| (4) hamane cAhA thA ki hameM bharata mahArAja kI Rddhi mile| lekina Aja se kaheMge ki hameM bharata mahArAjA jaisI anAsakti mile / (5) Aja paryaMta hama saMpatti kI mAMga kaI daphe kara cUke, aba hameM saMskAra kI mAMga hI karanA hai| (6) hamane sattA kI yAcanA bahuta bAra kI hai| -
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________ 760] [ mahAmaNi ciMtAmaNi para aba hameM samarpaNa kI mAMga karanI hai| (7) hamane mAna-ijjata kI prArthanA kI hailekina aba hameM vinaya-namratA evaM saujanyazIlatA kI cAhanA karanI hai| (8) abhI taka hamane hamAre manorathoM kI saphalatA kI prArthanA kI hai| aba hama mAMgate haiM ki hameM zuddha evaM vAstavika saMkalpa ko saphala karane kA sAmarthya mile| (6) Aja taka maiMne mAMgA thA ki mere samasta svajana, parivAra mere para pyAra brsaayeN| Aja se maiM kahUMgA ki maiM mere sAre svajanoM kA vizvAsapAtra banUM / (10) Aja taka maiM cAhatA thA ki mere sAre naukara, sevakagaNa merI niraMtara sevA kreN| * Aja se merA nirNaya hogA ki maiM mere naukara-sevakoM ke pratyeka praznoM ko hala karane meM saphala bnuuN| (11) Aja taka maiM cAhatA thA ki gurujanoM se mujhe camatkArika vAsakSepa mile| prabhAvazAlI rakSA poTalI (rAkhI) mileN| maMtrasiddha mAlA mileN| aba cAhatA hUM ki mujhe gurujanoM se mokSamArga ke AziSa mile / caritranirmANa kI saphala || pratijJA (niyama) mileN| AcArasiddha maMgalamaya mArgadarzana mileN| (12) Aja taka maiMne cAhA thA ki mujhe parizrama kucha bhI karanA na par3e aura zIghra hI | siddhi mile| Aja se maiM cAhUMgA ki merI sAdhanA kA pratyeka parizrama akhaMDa ho aura siddhi paryaMta mere || hRdaya meM koI kheda na ho| (13) Aja taka maiMne cAhA thA ki saba se pahale merI siddhi ho| Aja se merI namra prArthanA hai ki mere sAtha meM sabhI kI siddhi ho| pa. pU. A. zrI vijayarAjayazasUri ma. sA. 6 , SSSSSSSSS
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [761 bhagavAna mahAvIra ke saMdezavAhaka gaNadhara guru gautamasvAmi -pUjya munirAja zrI RSabhacandravijayajI mahArAja gaNadhara guru gautamasvAmi kA janma IsA se 607 varSa pUrva magadhadeza, vartamAna ke bihAra pradeza sthita nAlandA ke samIpa guvvara nAma ke gA~va meM huA thaa| brAhmaNa kula ke gautama gotrIya vasubhUti kI dharmapalI pRthvI mAtAkI kukSI se huA thaa| janma ke samaya jyeSThA nakSatra thA aura bacapana kA nAma indrabhUti thaa| agnibhUti aura vAyubhUti gautamasvAmi ke do choTe bhAI the| carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIrasvAmi ke prathama ziSya gaNadhara guru gautamasvAmi kI mahimA || aparaMpAra hai| sarvAriSTapraNAzAya, srvaabhiissttaarthdaayine| sarvalabdhinidhAnAya, gautamasvAmine namaH / / samagra ariSTa-aniSToM ke praNAzaka, samasta manokAmanAoM ke pUraka, sakala labdhi aura | siddhiyoMke bhaNDAra guru gautama ko nmskaar| jaina paraMparA meM gautamasvAmi kA nAmazravaNa maMgalakArI mAnA gayA hai| jisa taraha se hindU paraMparA meM 'zrI gaNezAya namaH'--gaNezakA nAma mahAmaMgalakArI mAna kara pahale likhA jAtA hai--usI taraha jaina paraMparA meM dIpAvalI ke dina caupaDA pUjana kara sarvaprathama pRSTha para likhA jAtA hai--"zrI gautamasvAmi mahArAja kI labdhi hojo|" yaha likhakara apanI bhAvi samRddhi evaM saphalatA kI kAmanA karate haiN| dIpAvalI kI nUtana varSa prabhAta velA meM guru gautamasvAmi ke gautamarAsa kA zravaNa kara jaina zrAvaka apane nUtana varSa ko mahAmaMgalakArI saphalatAdAyI banAte haiN| indrabhUti gautamasvAmi kI 7 hAtha U~cAI vAlI sundara vajraRSabhanArAcayukta gauravarNI dRr3ha kAyA thii| gautamasvAmi ne IsA se 557 varSa pUrva vaizAkha sudi 11 ke dina 50 varSa kI umra meM bhagavAna mahAvIrasvAmi se dIkSA grahaNa kI thii| ciccANa ghaNaM ca bhAriyaM pavvaio hi si aNagAriyaM / mA vante puNo vi Aie samayaM goyama! mA pmaaye|| (uttarAdhyayana sUtra, adhyAya : 10, gAthA : 26) arthAt-dhana aura patnI kA parityAga kara tU anagAra vRttimeM dIkSita huA hai| ataH
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________ 762 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi eka bAra vamana kie gae bhogoM ko punaH mata pI, svIkAra mata kr| gautama ! anagAra dharma ke samyak anuSThAna meM samaya mAtra kA pramAda mata kr| gautamasvAmi vivAhita the yA avivAhita, ye koI jagaha ullekha nahIM milatA; para jaina dharma ke mUla Agama meM uttarAdhyayana sUtra meM spaSTa AtA hai ki gautamasvAmi vivAhita the arthAt unakI patnI thiiN| dekhie : cAra veda, zikSA, zilpa, kalpa, vyAkaraNa, mImAMsA, nyAya evaM dharmazAstra-purANoM ke adhyetA gautama ne jaba bhagavAna ke samIpa dIkSA grahaNa kI usa samaya unake pAsa 500 ziSyoM kA parivAra thaa| aise mahApuruSa ne apane jIvana meM hajAroM ziSyoM ko vidyAdAna diyA hogaa| aneka dezoM meM bhramaNa kara unhoMne saiMkaDoM vidvAnoM ko zAstrArtha kara jItA thaa| bhagavAna mahAvIrasvAmi aura gaNadhara gautamasvAmi ke bIca Adi se anta taka pUrvabhava kA snehasambandha rahA hai| prathama tIrthaMkara bhagavAna RSabhadeva se eka bAra bharata cakravartI ne pUchA-"prabhu ! kyA ApakI paraMparA meM hone vAle kisI tIrthaMkara kA jIvana Apake samavasaraNa meM hai ?" taba prabhu ne kahA ki "bharata! isa samavasaraNa ke bAhara terA putra marIciM jo abhI tridaMDI saMnyAsI bana kara baiThA hai, vaha caubIsavA~ tIrthaMkara hogaa|" marIci ne bhagavAna RSabhadevake pAsa hI muni-dIkSA grahaNa kI thI paraMtu saMyamajIvana ke dRr3ha niyamoM ke paripAlana meM asamartha marIci ne sukhazIla saMnyAsI paraMparA kA sUtrapAta kiyaa| phira bhI marIci apane pAsa Ane vAle pratyeka vyakti ko upadeza dekara bhagavAna RSabhadeva ke pAsa jaina muni dIkSA grahaNa hetU bhejatA thaa| eka bAra marIci bImAra pdd'aa| sAdhu paraMparA se cyuta hone ke kAraNa kisI bhI nigraMtha muni ne usakI sevA, sAra-saMbhAla nahIM kii| isa se mana meM kheda huA aura mana meM nizcaya kiyA ki svastha hone para maiM bhI kisI ko ziSya banAU~gA, jo ki vRddhAvasthA meM merI sevA kara skegaa| kucha samaya bAda marIci svastha ho gyaa| eka dina kapila nAma kA eka kulaputra usake pAsa aayaa| upadeza ke dvArA usameM dharmabhAvanA jAgrata kara use apanA ziSya bnaayaa| kapila kI apane guru marIci para atyaMta zraddhA aura bhakti thii| vaha rAta-dina khar3e paira raha kara unakI sevA karatA thaa| marIci ko bhI apane ziSya para atyaMta sneha thaa| kapila aura marIci kA prema itanA saghana thA ki mAnoM eka zarIra kI do chAyAeM ho| yahIM se bhagavAna mahAvIra aura gautama kA sambandha zurU hotA hai| kapila hI gautama kA jIva thaa| bhagavAna mahAvIrasvAmi ke pUrva meM tripRSTha vAsudeva ke bhava meM gautama kA jIva sArathi ke rUpameM sAtha rhaa| aura anta meM guru-ziSya ke rUpameM mahAvIra-gautama kI joDI punaH milii| kevalyajJAna ke bAda dharmatIrtha kI sthApanA ke avasara para bhagavAna mahAvIrasvAmi ke pAsa gautama ne AtmA sambandhI saMzaya kA nivAraNa prApta kara prathama gaNadharapada prabhu ke hAthoM prApta kiyA thaa| gyAraha gaNadharoM ke 4400 ziSyoM ke ve nAyaka the| tIrthaMkara paramAtmA kA atizaya prabhAva hotA hai, ki ve jaba apane dharmatIrtha kI sthApanArtha gaNadharoM para vAsakSepa DAlate haiM taba pAMca jJAnoM meM se 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna aura 4 manaHparyavajJAna - ina cAra jJAnoM kI unheM pUrNa prApti ho jAtI hai|
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 763 oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo99999999999999999999999999999999999999999999999999999999999999 wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwws gautamasvAmi cAra jJAna ke dhAraka the| phira bhI bar3e apramatta the-ve apane pratyeka saMzaya kA nivAraNa prabhumukha se karAte the| vastutaH ina praznoM ke pIche eka rahasya thaa| jJAnI gautama ko prazna karane yA samAdhAna prApta karane kI tanika bhI AvazyakatA nahIM thii| prazna isa liye karate the ki isa prakAra jijJAsAeM anekoM ke mAnasa meM hotI haiM, kintu pratyeka zrotA prazna pUcha bhI nahIM pAtA yA prazna karane kA usameM sAmarthya nahIM hotaa| ataH gautama apane mAdhyama se zrotAgaNoM ke manaHsthita zaMkAoM kA samAdhAna karane ke liye hI praznottaroM kI paripATI calAte aisI merI mAnyatA hai| gautama gaNadhara kA hama para parama upakAra hai-prabhu se tripadI ko grahaNa kara eka muhUrta mAtra meM dvAdazAMgI kI racanA kara dI thii| vartamAna meM upalabdha samasta AgamagraMtha guru gautamasvAmi kI hI dena hai| kyoM ki tIrthaMkara kAraNa binA arthAt pUche binA bolate nahIM haiM- paraMtu gautamasvAmi ne prabhu se svarga, naraka, loka, aloka, bhUta, bhaviSya, tattva, dravya, saMsAra evaM mokSa sambandhI hajAroM prazna pUcha kara samasta jagata para mahAna upakAra kiyA hai| bhagavatI sUtrameM 36 hajAra praznoM kA vizAla bhaMDAra hai jisameM guruziSya ke madhura saMvAda bhare par3e haiN| vidyamAna AgamoM meM candraprajJapti, sUryaprajJapti evaM jambUdvIpa prajJapti Adi kI racanA gautama ke praznoM para hI AdhArita hai| bhagavatI sUtra evaM upAsaka dazAMga sUtrameM viziSTa jIvana-caryA duSkara sAdhanA aura bahumukhI vyaktitva-varNana isa prakAra milatA hai| zramaNa bhagavAna mahAvIra ke jyeSTha antevAsI gautama gotrIya indrabhUti ugra tapasvI the| dIpta tapasvI karmoM ko bhasmasAt karane meM agni ke samAna pradIpta tapa karane vAle the| tapta tapasvI the arthAt jinakI deha para tapazcaryA kI tIvra jhalaka vyApta thii| ve kaThora evaM vipula tapa karane vAle the| jo urAla prabala sAdhanA meM sazakta the| jJAna kI apekSA se caturdaza pUrvadhArI, mati zruta avadhi manaHparyava ke dhAraka the| sarvAkSara sannipAta jaisI vividha 28 prakAra kI labdhiyoM ke ve dhAraka the| mahAna tejasvI the| ve bhagavAna mahAvIra se na ati dUra na ati samIpa UrdhvajAnu aura adhozira hokara baiThate the| dhyAna koSThaka arthAt saba ora se mAnasika kriyAoM kA avarodha kara apane dhyAna ko eka mAtra prabhu ke caraNAravinda meM kendrita kara baiThate the| bele bele nirantara tapa kA anuSThAna karate hue saMyamArAdhanA tathA tanmUlaka anyAnya tapazcaraNoM ke dvArA apanI AtmA bhAvita-saMskArita karate hue vicaraNa karate the| prathama prahara meM svAdhyAya, dUsare prahara meM dezanA, dhyAna karate the| tIsare praharameM pAraNe ke dina atvarita, sthiratA pUrvaka anAkula bhAva se mukhavastrikA (mu~hapattI), vastra-pAtra kA pramArjana (paDilehaNa) kara prabhu kI anumati prApta kara nagara yA grAma meM dhanavAna, nirdhana aura madhyama kuloM meM kramAgata eka bhI ghara chor3e binA bhikSAcaryA ke liye jAte the| apekSita bhikSA lekara svasthAna para Akara prabhu ko prApta bhikSA dikhA kara aura anumati prApta kara gocarI karate the| isa prakAra hama dekhate haiM ki gautamasvAmi atizaya jJAnI ho kara bhI parama gurubhakta aura Adarza ziSya the| gaNadhara guru gautamasvAmi meM eka viziSTa atizaya thaa| ve jisako bhI dIkSA dete the vaha avazya kevalI ho jAtA thaa| eka bAra pRSThacampA ke rAjA aura yuvarAja zAla aura mahAzAla ne, bhagavAna kI dezanA suna kara vairAgyavAsita hokara apane bhAnaje gogalI ko rAjya sauMpakara dIkSA grahaNa wwwwwwwwwwwwmummmmmmmmmmmmm 100
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________ 764 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 00000000000000000000000000000000000000000000000000000 kara lii| kisI samaya bhagavAna mahAvIra campAnagarI padhAra rahe the| tabhI zAla aura mahAzAla ne svajanoM ko pratibodhita karane jAne kI icchA vyakta kii| prabhu kI AjJA se gautamasvAmi ke netRtva meM zramaNa zAla aura mahAzAla pRSThacampA gye| vahA~ ke rAjA gAgali, usake mAtApitA yazasvatI aura piDhara ko pratibodhita kara dIkSA pradAna kii| pazcAt ve saba cala par3e prabhu kI sevA meN| mArga meM calate calate zAla aura mahAzAla gautamasvAmi ke guNoM kA cintana karate hue aura gAgali tathA usake mAtApitA zAla evaM mahAzAla muniyoM kI paropakAritA kA cintana karate hue adhyavasAyoM kI zuddhi ke kAraNa kaivalyatA ko prApta ho gye| sabhI bhagavAna ke pAsa phuNce| jyoM hI zAla aura mahAzAlAdi pA~coM muni kevaliyoM kI parSadA meM jAne lage to gautama ne unheM rokate hue kahA-"pahale trilokInAtha ko vandanA kro"| usI kSaNa bhagavAnane kahA-"gautama ! ye kevalI ho cuke haiM ataH inakI AzAtanA mata kro|" gautama ne una se kSamAyAcanA kii| kintu mAnasa adhIra AkulavyAkula saMdehoM se bhara gyaa| socane lage-mere dvArA dIkSita adhikAMza ziSya kevalajJAnI ho cuke haiN| parantu mujhe abhI taka kevalajJAna nahIM huaa| kyA maiM siddhapada prApta nahIM kara pAU~gA? eka bAra prabhumukha se aSTApada tIrtha kI mahimA kA varNana huA prabhu ne kahA-jo sAdhaka svayaM kI Atmalabdhi ke bala para aSTApada parvata para jAkara, caityastha jinabimboM kI vandanA kara eka rAtri vahA~ nivAsa karatA hai vaha nizcayataH mokSa kA adhikArI banatA hai| aura isI bhava meM mokSa jAtA hai| gaNadhara gautama upadeza ke samaya kahIM bAhara gaye the| lauTane para unheM yaha vANI devamukha se sunane ko milii| gautama ko mArga mila gyaa| bhagavAna se anumati le kara aSTApada yAtrArtha gye| guru gautama AtmasAdhanA se prApta cAraNalabdhi ke bala para vAyuvega se aSTApada para phuNce| idhara kauDinya, dinna aura zaivAla nAma ke tIna tApasa bhI mokSaprApti kI nizcayatA hetU apane apane 500-500 ziSyoM ke sAtha kaThora tapa sahita aSTApada car3hane kA prayatna kara rahe the| kauDinya upavAsa ke anantara pAraNA, phira upavAsa karatA thaa| pAraNA meM kaMdamUla Adi kA AhAra grahaNa karatA thaa| vaha aSTApada parvata kI ATha sopAnoM meM se eka pahalI hI sopAna car3ha pAyA thaa| dinna tApasa do-do upavAsa kA tapa karatA thaa| pAraNe meM nIce par3e patte hI khAkara rahatA thaa| vaha aSTApada kI do sopAna hI car3ha pAyA thaa| zaivAla tApasa tIna-tIna upavAsa kI tapasyA karatA thaa| pAraNe meM sUkhI zevAla khAkara rahatA thaa| vaha aSTApada kI tIna sopAna hI car3ha pAyA thaa| parvata kI ATha mekhalAyeM thiiN| aMtima mekhalA taka kaise pahu~canA-ve apane 1500 ziSyoM sahita isI cintA meM lage rahate the| __unhoMne jaba madamasta hAthI kI taraha cAla vAle dRr3hakAya gautamasvAmi ko isa taraha sahaja meM aSTApada para apanI A~kho se car3hate dekhA to vicArane lage- hamArI itanI vikaTa tapasyA aura parizrama bhI saphala nahIM hue-jaba ki yaha mahApuruSa to khela hI khela meM Upara pahu~ca gye| nizcaya hI isa mahAyogI ke pAsa koi mahAzakti honI caahiye| unhoMne nizcaya kiyA ki jyoM hI ye maharSi
Page #791
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [765 maaaaaaaaaaaoooooooon 000000Roomeomoom nIce utareMge hama una ke ziSya bana jaaveNge| inakI zaraNa aMgIkAra karane se hamArI mokSa kI AkAMkSA avazya hI saphalIbhUta hogii| aSTApada parvata para bhagavAna RSabhadeva kA nirvANa huA thaa| vahA~ para cakravartI bharata ne ke makha se hone vAle 28 tIrthaMkaroM kI kAyapramANa evaM varNa vAlI ratnamaya pratimAoM kA nirmANa karAyA thaa| aura cAroM dizA meM 4-8-10-2 kI saMkhyA meM birAjamAna kI thiiN| una pratimAoM ke darzana kara una kI romarAji vikasita ho gaI, aura harSotphula nayanoM se darzana kiye| zraddhA bhakti pUrvaka vaMdana, namana, bhAvArcana kiyaa| rAtri eka saghana vRkSa ke nIce dharmajAgRti pUrvaka dhyAnastha hokara bitaayii| vahA~ para vajrasvAmi kA jIva vaizramaNa deva bhI tIrtha-vaMdanArtha AyA thaa| guru gautamasvAmi ke hRSTapuSTa tejomaya balavAna zarIra ko dekha kara manameM vicArane lagA-kahA~ to zAstro meM varNita kaThora tapadhArI durbala kRzakAya zramaNoM kA zarIra, aura kahA~ yaha hRSTapuSTa tejomaya zarIradhArI zramaNa ! aisA sukumAra zarIra to devoM ko bhI nahIM miltaa| to kyA yaha zramaNa zAstrokta munidharma kA pAlana karatA hogA? yA kevala paropadezaka hI hogA? guru gautama usa deva ke manogata bhAvoM ko jAna gye| aura usa kI zaMkA ko nirmUla karane ke liye jJAtAdharmakathA ke 16 veM adhyAya meM varNita puNDarIka kaNDarIka kA jIvanacaritra sunAne lage aura usake mAdhyama se kahA ki-mahAnubhAva! na to durbala, azakta aura nisteja zarIra hI munitva kA lakSaNa bana sakatA hai, aura na hI svastha, sudRDha, hRSTapuSTa evaM tejasvI zarIra munitva kA virodhI bana sakatA hai| vAstavika munitva to zubha dhyAna dvArA sAdhanA karate hue saMyamayAtrA meM hI samAhita rahatA hai| vaizramaNa deva kI zaMkA nirmUla ho gaI aura vaha bodha pA kara zraddhAlu bana gyaa| prAtaHkAla jaba gautamasvAmi parvata se nIce utare to sabhI tApasoM ne una kA rAstA roka kara kahA- "pUjyavara! Apa hamAre guru haiM aura hama sabhI Apake ziSya haiN|" gautama bole- "tumhAre aura hama saba ke guru to tIrthaMkara mahAvIra haiN|" yaha sunakara tApasa sAzcarya bole- "Apa jaise sAmarthyavAna ke bhI guru hai?" gautama ne kahA- "hA~, surAsuroM evaM mAnavoM ke pUjanIya, rAgadveSa rahita sarvajJa mahAvIrasvAmi jagadguru haiM-ve hI mere guru haiN|" tApasoM ne kahA-"bhagavan ! Apa hameM isI sthAna para aura abhI hI sarvajJazAsana kI dIkSA pradAna kraaveN|" gautamasvAmi ne anugraha pUrvaka kauDinya, dinna aura zaivAla ko pandraha so tApasoM sahita dIkSA pradAna kI aura bhagavAna ke darzanArtha cala pdd'e| rAste meM gautama ne ziSyoM se pAraNA karane ko kahA-tApasoM ne kahA- "Apa jaise samartha guru ko pA kara hama paramAnaMda ko prApta hue haiM-ataH hama paramAnna khIra kA bhojana lekara pAraNA karanA cAhate haiN|" gautamasvAmi pAtra le kara samIpa kI vastI (gA~va)meM bhikSAcaryArtha gye| labdhidhArI gautamasvAmi ko vAMchita kSIra kI prApti huii| pAtra bhara kara ziSyamaMDalI ke pAsa Aye, aura pAraNA hetU, bhojana maMDalI meM baiThane kI anujJA pradAna kii| navadIkSita muni Apasa meM kAnAphusI karane lage ki hama 1:03 haiM, aura yaha khIra to 1503 ke tilaka lagAne barAbara bhI nahIM hai| kaise pAraNA hogA? ziSyoM kA mana AzaMkita dekhakara usI kSaNa gautamasvAmi ziSyoM ko paMktibaddha biThAkara dAhine hAtha ke aMgUThe ko kSIrapAtra meM DuboMkara pAtra dvArA khIra soomooooooooooooo0000
Page #792
--------------------------------------------------------------------------
________________ 766 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi parosane lge| akSINamahAnasI labdhi ke prabhAva se 1503 tApasoM ne peTa bhara kara khIra kA bhojana kiyaa| gautamasvAmI ke bAre meM yaha paMkti caritArtha huI aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra / e guru gautama samariye, manavAMchita phala dAtAra / / kahate haiM ki 501 tApasa gautama ke guNoM se prabhAvita hokara pAraNA karate hue zukla dhyAnArUDha ho kevalajJAna ko prApta hue| 501 bhagavAna mahAvIra kI gurumukha se prazaMsA suna dUra se hI samavasaraNa dekha kara rAste meM hI kevalajJAnI hue| aura zeSa 501 prabhu ke samavasaraNa kI zobhA evaM prabhu kI mukhamudrA dekha kara kevalajJAnI ho gye| gautama isa bAta se anabhijJa the| samavasaraNa meM praveza ke bAda bhagavAna ko vandanA-pradakSiNA kara sabhI ziSya kevalI parSadA meM jAkara baiThane lge| gautama ne unheM rokate hue kahA-"ziSyo ! vaha kevalI parSadA hai, vahA~ baiThakara kevaliyoM kI AzAtanA mata kreN| prabhu ne gautama ko rokate hue kahA ki, ye saba kevalI hI haiN| tuma unheM roka kara AzAtanA mata kro| prabhumukha se javAba suna kara gautama avAk dekhate raha gye| mana hI mana apane kaivalya ke liye khinnatA kA anubhava karane lge| aho! mujhe kevalajJAna kI prApti kaba hogI! cintAtura gautama ko dekhakara prabhu bole-he gautama! cirakAla ke paricaya ke kAraNa tumhArA mere prati urNAkara ( dhoke chilake samAna) jaisA sneha hai| isa liye tumheM kevalajJAna nahIM hotA hai| deva-guru-dharma ke prati prazasta rAga hone para bhI vaha yathAkhyAta cAritra kA pratibandhaka hai| jaise sUrya ke abhAva meM dina nahIM hotA, vaise yathAkhyAta cAritra ke binA kevalajJAna nahIM hotaa| ataH spaSTa hai ki jaba mere prati tumhArA utkaTa sneha-rAga samApta hogA taba tumheM avazyameva kevalajJAna kI prApti hogii| punaH bhagavAna ne kahA- gautama! kheda mata karo isa bhava meM hI manuSyadeha chuTa jAne para hama donoM (arthAt tuma aura maiM) samAna ekArthI hoMge-siddhakSetravAsI bneNge| prabhumukha se aise vacanoM ko sunakara gautama kA viSAda samApta huaa| IsA se 517 varSa pUrva bhagavAna mahAvIra svAmi kA nirvANa huaa| nirvANa ke samaya prabhu ne gautama ko devazarmA brAhmaNa ko pratibodhita karane ke bahAne apane se dUra bhejaa| vahI dUrI gautamasvAmi ko kaivalyatA dene vAlI sAbita huii| prabhu ke nirvANa se prazasta rAga kA visarjana hote hI kArtika sudi 1 kI prabhAta meM kevalI hue| guru gautamasvAmi 30 varSa ke saMyama paryAya ke bAda meM kevalI hue| kevalI hokara 12 varSa taka vicaraNa karate hue mahAvIra prabhu ke upadezoM ko jana jana taka phuNcaayaa| bhagavAna mahAvIra ke 14000 sAdhu, 36000 sAdhviyoM, 15600 zrAvaka evaM 318000 zrAvikA rUpa caturvidha saMgha ke tathA anya gaNadharoM ke ziSyoM ke ve eka mAtra gaNAdhipati rhe| 62 varSa kI umra meM apane deha kI paripakva avasthA dekha kara dehavilaya hetU rAjagRha ke vaibhAragiri para Aye aura eka mAsa kA pAdapopagamana anazana svIkAra kara kArtika zuklA pUrNimA ke dina nirvANapada ko prApta kiyaa| siddhabuddha mukta hue| jaina paramparA meM guru gautama ke nAma se aneka tapa pracalita haiM-1 vIra gaNadhara tapa, 2 gautama paDagho tapa, 3 gautama kamala tapa, 4 nirvANa dIpaka tp| ina tapoM kI ArAdhanA kara bhavyAtmAeM mokSasukha kI kAmanA karatI haiN|
Page #793
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 767 0000000000000000 Toggggggggggggggggoooooooooooooooooooooooooooooooooooo o / cAra jJAna ke svAmI : gaNadhara zrI gautamasvAmI -pravartaka zrI rameza munijI atthaM bhAsaI arahA, suttaM gathaMti gaNadhara niuNA, sAsaNa hiya ThAe, tao suttaM pvtti|| jinhoMne dharmazAsana ke parama hitArtha bhagavAna mahAvIra ke dharmopadezoM ko sUtra ke rUpameM guMphita aura graMthita evaM jinavANI surakSA kA eka mahAna zlAghanIya kArya pUrA kiyA hai| jinake lie agAdha Agama vAGmaya evaM anya sAhityakoza batA rahe haiM, apane ArAdhya bhagavAna mahAvIra ke caturvidha saMgha ke prati svayaM sollAsa samarpita to rahe hI, sAtha hI sAtha gaNipiTika dvAdazAMgI vANI kA vizada saMkalana prastuta karake prAkRta bhASA-jJAna bhaNDAra ko pUrNa kiyA hai| jinakI yathArtha zraddhA-niSThA evaM bhakti ne kyA nahIM kiyA ? arthAt saba kucha kiyA aura diyaa......| vaha Agama jJAnakoza Aja jana jana ke lie preraNApuMja ke rUpa meM dhArmika, naitika aura sAmAjika jIvananirvAha kA saphala netRtva prastuta kara rahA hai| yaha nirvivAda satya hai ki sadiyoM se usa Atmika jJAnAloka se adhyAtmajagatakA dharAtala to prabhAvita rahA hI hai, parantu bhautika vijJAna-jagata bhI prabhAvita hue binA nahIM raha skaa| jitane bhI AviSkAra-anusaMdhAna hue aura ho rahe haiM, merI dRSTi meM aMtaraMga kiMvA bahiraMga vikAsa ke prakAra Agamika jJAna se udbhUta hue haiN| prANI mAtra ke mahopakArI sAdhaka ziromaNi, taraNa tAraNa jahAja, adhyAtmayogI bhagavAna mahAvIra ke pramukha aMtevAsI, zramaNa saMskRti evaM vaidika saMskRti ko jor3ane vAle saMsusaraza indrabhUtijI ko kaise bhUla paayeNge| kahA hai- 'tanaya vasumatezca pRthivyAM aMga jAtakam'-arthAt bihAra prAMta ke antargata gauvara grAma ke nivAsI vipravarya vasubhUti ke putra aura mAtA pRthvI ke aMgajAta gautama gotrIya 'indrabhUti' jo mImAMsaka darzana ke kaTTara upAsaka, yajJayAga, chuA-chUta Adi bAhya kriyAkANDa ke pakke anuyAyI, anugAmI, samarthaka evaM prabala pracAraka the, jo Rgveda, yajurveda, atharvaveda, sAmaveda ke khAsa marmajJa tathA niryukta bhASya-TIkA, dharma-darzana, nItidarzana, itihAsa, bhUgola-khagola, koSa, kAvya, vyAkaraNa evaM taMtra maMtra Adi vividha vidyAoM ke pAragAmI pAThI the| usa kAla, usa samaya meM apanI jAti ke Apa eka jAnemAne khyAtiprApta paMDita the, jinake pAMDitya kI dhAka pAvApurI, rAjagRhI evaM nAlaMdA ke usa ramaNIya raMgamaMca paryaMta to kyA sudUra dezoM ke haz2AroM nAgarikoM ke karNakuharoM taka parivyApta thii| indrabhUti, agnibhUti aura vAyubhUti-ye tIna sahodara bhAI the, jinameM indrabhUti jayeSTha bhAI the| bAlabrahmacArI, vaidika saMskRti ke dhuraMdhara vidvAna evaM vAdakovida the|
Page #794
--------------------------------------------------------------------------
________________ 768 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi vipravara indrabhUti ke unacAsa vasaMta pUre hue the / isa aMtarAla meM unhoMne veda evaM vaidika graMthoM kA gahanatama paThana-pAThana kA krama pUrA kiyA thA evaM saikar3o- haz2AroM brAhmaNaputroM ko apanI vidvattA se prabhAvita bhii| itanA hI nahIM, unheM vaidika paddhati paraMparAnusAra zikSAdIkSA dekara apane ziSya-praziSyoM kI eka laMbI paraMparA khar3I karane meM saphala hue the / vipravarya ke ve sabhI parivrAjaka ziSya paThana-pAThana meM, AjJA zirodhArya karane meM, evaM vyavahAra - AcArasaMhitA kI paripAlanA meM sakriya the| una parivrAjaka ziSyoM ke lie guruvarya indrabhUtijI kA Adeza bhagavAna kA Adeza thaa| anya vaidika paMDito ke sAtha kaI bAra zAstrArtha carcAeM kI thiiN| phalasvarUpa carcA ke saMdarbha meM indrabhUtijI ko acchI khyAti-vijaya prApta thI evaM pUrA-pUrA sammAna bhI / vidvattA va dhArmika-sAmAjika kAryakalApoM meM adhika bhAga lene ke kAraNa jana-jana ke mastiSka meM ve acchI taraha se chA gaye the / lAbha yaha huA ki pratyeka yAjJika kArya meM, kathA-kIrtanoM meM, saptAha, samAroha meM evaM yajJopavIta mahotsava meM upasthiti ke taura para janatA unhIM kA AhvAna karatI / tadanaMtara kArya kA zubhAraMbha hotA / isa kAraNa aba indrabhUtijI ke dilo-dimAga meM ahaMkAra kI mAtrA kA bhItara hI bhItara saMvardhana honA svAbhAvika thA / unacAsaveM varSa kA atikrama karake vipravarya ne pacAsaveM varSa meM praveza kiyaa| merI dRSTimeM pacAsavA~ varSa indrabhUtijI ke lie sahI arthoM meM 'dvijanmA' varSa thaa| unhIM kI bhASA meM 'tamaso mA jyotirmaya' - andhere se prakAza kI ora, 'mRtyormAmRta gamaya' mRtyu se amaratA kI ora, isI prakAra 'asato mA sadgamaya' arthAt asatya se zAzvata satya kI ora Age bar3hane kA mahattvapUrNa varSa thA aura likhU~ to supta avasthA kA aMta aura antarcetanA kA jAgaraNavarSa thaa| adhomukhI antarmukhI hone ke lie ve sunahare kSaNa the, jo abhyudaya aura kalyANa ke rUpa meM upasthita hue the / krAnti aura utkrAnti kA samaya thA / vaidika paraMparA ke lie saMbhalane kA aura samajhane kA samaya thA / mithyA kriyAkalApoM ke lie evaM hiMsaka yAjJika kRtyoM ke lie pracaNDa cetAvanI thI, brAhmaNa evaM zramaNa vicAradhArAoM kA sundara saMgamayuga thA / ahiMsA, anekAnta, aparigraha kI ciravahinI triveNI meM yugIna yugaladhArAoM ke vilInIkaraNa kA yaha samaya thA / Atmika tattvoM ko samajhane kA, sIkhane kA aura sunane kA svarNima avasara thA, indrabhUtijI ke lie / inhIM kSaNoM sarvodaya tIrtha ke saMsthApaka, mahAtapasvI mahAmunIndra bhagavAna mahAvIra apanI cira sAdhanA-ArAdhanA kA sarvopari sAdhya kaivalya prApta kara pAvApurI ke IzAna koNastha usa zAMta sarasa udyAna meM padhAre hue the / sollAsa sotsAha pAvApurI evaM rAjagRha ke AsapAsa kA eka vizAla janasamUha tathA suralokavAsI deva-devI apane parivAra ke sAtha kaivalya mahotsava manAne ke lie pAvApurI ke usa dhavala dharAtala para avatarita - ekatrita ho rahe the / bhavasthiti kI paripakvAvasthA sannikaTa Aye binA maMjila kA kinArA pA nahIM sakatA koI bhI / pAvApurI ke usa ora vipravarya indrabhUtijI ke netRtva meM eka vizAla yajJa kA Ayojana hone jA rahA thaa| isa kAraNa pramukha ke rUpa meM vipravarya apane vizAla parivrAjakoM ke sAtha vahA~ upasthita hue the| kAphI varSoM ke pazcAt bhagavAna mahAvIra aura indrabhUti ke sAkSAtkAra hone kA, madhura milana kA yaha mahattvapUrNa avasara thA / prabhu mahAvIra kA zubha milana indrabhUtijI ke lie muktidvAra udghArita karane meM sahAyaka rhaa| vipravarya indrabhUtijI ke mana-mastiSka meM AtmA ke astitva ke saMbaMdha meM,
Page #795
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 766 sRSTi kartA-akartA ke saMbaMdha meM, vedoM ke pauruSeyatva ke saMbaMdha meM, naraka aura nirvANa tathA punarjanma ke saMbaMdha meM kAphI varSoM se aspaSTa sthiti banI huI thii| apane ziSya-parivrAjakoM ke samakSa yA apane yugalabhrAtAoM ke sAmane kahanA unheM ucita pratIta nahIM huaa| aspaSTa sthiti ke kAraNa svayaM vipravara mana hI mana khinna the| apanI apUrNa vidvattA para duHkhI bhii.........| yena-kena prakAreNa indrabhUti ko patA calA ki sarvajJa kahalAne vAle zramaNa bhagavAna mahAvIra Aye hue haiN| isa kAraNa devavimAna yajJazAlA kI aura na mur3akara mahAvIra kI ora cale jA rahe hai abhI abhI mahAvIra ne kisI jAda-maMtra ko sAdhA hai| isa kAraNa sabhI ko apanI ora khiMcane meM lage hue haiN| mAnA ki banAvaTI kA prabhAva TikAU nahIM hotA hai| phira bhI mere jaise vidvAna ke lie yaha cunautI hai| ve kaise sarvajJa haiN| mahAvIra ke samIpa jaauuN| zAstrArtha meM unheM parAsta kara aauuN| tabhI maiM caina kI sA~sa le paauuNgaa| zAstrArtha kI dRSTi se indrabhUti apane ziSya-parivAra ke sAtha prabhu mahAvIra kI pravacanasabhA meM A khar3e hue| donoM mahAtmAoM kA sAkSAtkAra huaa| prabhu mahAvIra kI pIyUSa-varSiNI vANI se zubhAgata indrabhUti ke manogata samasta zaMkA-kuzaMkAoM kA samIcIna samAdhAna huaa| basa, vipravarya kI manogata zaMkAoM kI samApti huii| yathArtha jJAnaloka se antaraMga Alokita ho utthaa| samadRSTi kI abhinava isa dRSTi ne paMDitavarya indrabhUti ko bhagavAna mahAvIra ke pAvana caraNa-kamaloM meM natamastaka kara diyaa| sAkSAtkAra ke ve dina kitane ullAsamaya rahe hoMge, vaha to bhagavaMta hI jAne yA unake ziSya! "bhante! ApakA pAvana darzana pAkara Aja mere aMtaraMga jIvana kA aMdhakAra TUTa cukA hai| yathArtha tattvoM kI mujhe abhiruci huI hai| Apa apane caraNakamaloM meM sthAna pradAna karane kI mahatI kRpA kreN| mai ApakA ziSyatva svIkAra karanA cAhatA huuN|" zAsanAdhIza prabhu mahAvIra ne indrabhUtijI ko zramaNadIkSA pradAna kii| zramaNa saMskRti kI garimA, mahimA, mahAnatA meM cAra cA~da laga gye| tadpazcAt haz2AroM vaidika paMDita zramaNa dharma meM dIkSita hue| jisameM pramukha the sAdhakavarya indrabhUtijI, agnibhUtijI, vAyubhUtijI aura unhIM ke haz2AroM shissy-privraajk| samyak samAdhAna prApta kara sabhI prabhu mahAvIra ke caraNoM meM dIkSita ho gye| eka dina meM lagabhaga 4400 vaidika paMDita prabhu mahAvIra ke sAnnidhya meM apanA jIvana samarpita kara dhanya yaho gye| apane yuga kI yaha anUThI advitIya upalabdhi thI dharmazAsana ke lie| mahAsAdhaka indrabhUtijI Agama ke pRSThoM para goyama arthAt 'gautama' ke nAma se prasiddha hue| pratyakSa anubhavasiddha hai-Aja lAkhoM nara-nAriyoM kI z2abAnoM para indrabhUti isa nAma kI apekSA gautama nAma se adhika pracalita haiN| dIkSA ke dina se gautamasvAmi bele-bele kA tapAraMbha kara dete haiN| svayaM prabhu mahAvIra ne apane aMtevAsI gautama ko AgamajJAna tripada ke rUpa meM pradAna kiyaa| 'upanneivA vigameivA dhuveivA' arthAt jIvAjIva paryAyoM ke utpatti vijJAna se, vinAza dharma vijJAna se evam dhrauvyatA vijJAna se avagata kiyaa| jinase dvAdazAMgIkI racanA kii| "prabhu mahAvIra ke bar3e ziSya gautamagotrIya indrabhUtijI sAta hAtha ke U~ce samacatussa, saMsthAna saMpanna, vajra, RSabhanArAca saMhananadhArI, vizuddha suvarNa kAMti vAle, gauravarNI; ugra dIptimAna, udAra evaM kaThora abhigraha tapadhArI the|
Page #796
--------------------------------------------------------------------------
________________ 800 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi aowowom womenwoooooooooooooo - __ ghora brahmacArI, nirmamatva zarIrI, vipula tejulezyA (tejasa zaktiyukta) the| caudaha pUrva ke pAThI, dvAdazAMga gaNipITaka ke dhAraka, cAra jJAna ke svAmI-sarva prakAra ke akSaroM se kyA artha hotA hai, pUrNa rUpeNa usake jJAtA the| sarva bhASA vijJa-sarvajJa nahIM the, paranta sarvajJa jaise hI the| sarvajJa prabhu kI taraha yathArtha prarUpaNa karate the evaM dhyAnayoga meM ramaNa karane vAle the| isa prakAra saMyama aura tapa se AtmA ko bhAvita karate hue prabhu kI paryupAsanA meM datacitta the|" . zuddha saMyamasAdhanA se evaM duSkara tapArAdhanA ke prabhAva se gautama gaNadhara kA AMtarika jIvana uttarottara nirmala hotA gyaa| karma aura kaSAyoM (krodha-mAna mAyA, lobha) ke nibir3atama AvaraNa AtmapradezoM jaise jaise dUra hue vaise AtmasvarUpa meM nikharAva kI razmiyA~ tejasvI ho utthiiN| vastutaH sahaja bhAva se rata mahAna sAdhaka gautama gaNadhara kA saMyamI dharAtala itanA zuddha-vizuddha ho calA ki sahaja rUpa meM unheM aneka labdhiyA~ prApta hi| aMguSThe cAmRtaM yasya sarvaguNodadhizca yH| bhaMNDAraH sarvalabdhinAM, vaMde taM gautamaM prabhum / / aise gaNadhara gautama divya jyoti ke dhAraka, divya rUpa-lAvaNya evaM Rddhi, divya lezyAyukta evaM divya prabhAva se saMpanna the| bahuzruta, muniyoM, AcAryo, upAdhyAyoM, muniyoM, mahAsatiyoM, evaM hajAroM hajAroM vijJa AtmAoM ne saMskRta-prAkRta-hiMdI evaM prAMtIya bhASAoM meM stotra-stutiyA~, gItikAe~ racakara bhagavAna gautama ke guNakIrtana kiye haiM, gAe haiN| hajAroM bhajana-stavana gaNadhara gautamaprabhu kI stuti ke rUpa meM evaM likhe gaye haiN| Aja jaina samAja ke sabhI pramukha saMpradAyoM meM apane ArAdhya gautama gaNadhara kA eka sammAna aura satkAra hai| dIpAvalI mahAparva ke maMgala dinoM meM pratyeka jaina vyApArI baMdhu apane abhinava bahI khAtoM meM sarva prathama zrI gautamasvAmI labdhi bhavatu isa prakAra zubha vAkya likhakara maMgala mAnate haiN| prabhu mahAvIra ke nirvANa hote hI gaNadhara gautama ko 'kaivalya' prApta huaa| una dinoM gautamasvAmI kI dIkSA paryAya lagabhaga 30 varSa kI thii| tIsa varSa ke saMyamI paryAya meM kevalI bne| dvAdaza varSa paryaMta kevalI meM rhe| kula AyuSya 62 varSa kA pUrA karake nirvANapada ko prApta hue| buddhassa visamma bhAsiyaM, sukahiya maTTha paova sohiyaM / rAgaM doSaM ca piMdiyA, siddhigai gae goyame tibemi / / sarvajJa mahAvIra prabhu kA pharamAyA huA artha aura padoMse suzobhita pravacana sunakara zrI gautamasvAmI rAgadveSa kA nAza karake siddha gati ko prApta hue| bhagavAna mahAvIra ke 14000 muni-ziSyoM meM gaNadhara gautama kI sahaja vinamratA-saralatA evaM jijJAsA itanI garimApUrNa hai ki isa samaya usa samakakSatA koI nahIM pA skaa| hama sabhI sarvAt bhAvena zraddhApUrvaka nata haiM aura AgAmI pIr3hI nata rhegii| HAMARImmummmmmmmm
Page #797
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 801 00000RRORRHOODaowan ahaM se aha~ taka / -pU. muni zrI divyaralasAgarajI ma. __mAnava mana apanI cAroM ora ahaM (egoism) kI kArA racatA hai| ahaM .kI kArA meM jakar3A hone ke bAvajUda bhI vaha apane Apa saMpUrNa taura se surakSita samajhatA hai| itanA hI nahIM, balki svayaM ko sarvazaktimAna aura pUrNa bhI samajhatA hai| jaba ki yaha satya nahIM hai| ahaMkArI kabhI pUrNa nahIM hotA hai| pUrNatA kA nivAsa laghutA-namratA meM hotA hai| saMta kabIradAsane kahA hai na laghatA se prabhatA mile, prabhutA se prabhu duur| cIMTI sAkara le calI, hAthI ke sira dhUra / / abhimAna, ahaMkAra, garva, ghamaMDa, darpa Adi ahaM ke hI paryAyavAcI haiN| abhimAnI sArI duniyA ko apane prabhAva meM DhA~ka denA cAhatA hai| vaha apane mArga meM avarodha bardAza nahIM kara sktaa| ghamaMDI apane sivAya kisI kI tarakkI sahana nahIM krtaa| abhimAnI AdamI alhaDa hotA hai| usakA abhimAna hI antataH use kSata-vikSata kara detA hai| . ahaMbhAva aha~ kI sAdhanA meM bAdhaka banatA hai| ahaMbhAva se bhare AdamI ke lie dharma ke daravAz2e banda ho jAte haiN| ahaM AtmA ko saMsAra meM hI racA-pacA rakhatA hai| jaba ahaMbhAva pUrNataH miTa jAtA hai, taba arha bhAva kI upalabdhi hotI hai| aha~ bhAva meM AtmA kA pUrNa vikAsa hai, to ahaMbhAva meM patana / dIpAvalI aura nUtana varSa ke zubhAgamana para bhagavAna mahAvIra aura gaNadhara gautamasvAmI kA smaraNa sahaja hotA hai| isa avasara para gaNadhara gautamasvAmI ke jIvana para thoDA dRSTipAta kreN| yoM to unakA sampUrNa nAma 'gaNadhara deva zrI indrabhUti gautama' hai; para una kA priya nAma 'gautama' kucha jyAdA hI madhura lagatA hai| dIkSita jIvana ke pUrva gautama 'vedAMta ke mahAjJAtA indrabhUti gautama' ke nAma se prakhyAta the| brAhmaNa paMDitoM meM vaha sarvazreSTha jAne jAte the| vaha pAMcaso ziSyoM ke guru the| yajJAdi vaidika kAryoM meM ve pravINa the| unake mantra-tantroM kI zakti se devatA bhI adhIna the| ekadA apApAnagarI meM Arya somila nAmaka zrImaMta brAhmaNa ke yahA~ gyAraha mahApaMDitoM ke sAtha indrabhUti gautama yajJa karavA rahe the| usI samaya apApAnagarI ke mahasena vana meM tIrthaMkara deva pdhaare| tIrthaMkara kI sevA-upAsanA evaM dezanA zravaNa karane svargaloka se devatAoM ke vimAna pRthvItala para Ate dikhAI die| yajJabhUmi para khuzI kA vAtAvaNa chA gyaa| jagaha jagaha indrabhUti kI prazaMsA hone lgii| 'sarva zAstra pAragAmI indrabhUti gautama jahA~ upasthita ho vahA~ devAtmAoM ko bhI AnA paDatA hai|' | indrabhUti bhI manomana phUle na samAne lge| patanA 101
Page #798
--------------------------------------------------------------------------
________________ 802 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi 0 0000000000000 paraMtu are! yaha kyA? devatA yajJabhUmi kA tyAga kara Age kahA~ jA rahe haiM ? indrabhUti ke Azcarya kA pArAvAra na rhaa| kisI ke dvArA jAnA ki tIrthaMkara mahAvIra udyAna meM padhAre haiM, yaha devatA unake darzanArtha jA rahe haiN| to indrabhUti kI bhauheM tana giiN| unake abhimAna ko karArI coTa lgii| __ "are! mere yahA~ hote hue bhI devatA mujhe chor3akara Age baDha gye|" indrabhUti kA sArA abhimAna gubbAre kI bhAMti phUTa gyaa| abhimAna kI prakRti tAmasI hotI hai| unakA krodha sAtaveM AsamAna para car3ha gyaa| krodha meM lAla lAla ho indrabhUti kahane lage _ "yaha mahAvIra kitanA mAyAvI hai, jo isane apanI mAyA se devatAoM ko bhI Thaga liyA hai| maiM abhI usakI mAyA kA pardAphAza karatA huuN| mere sAmane yaha mahAvIra kisa kheta kI mUlI hai|" krodha meM dhamadhamAte hue indrabhUti gautamane yajJabhUmi chor3akara mahasena vana kI ora kadama utthaae| pA~caso ziSya se ghire indrabhUti vicAroM meM DUba ge| "eka gagana meM do sUrya nahIM ho sakate, eka myAna meM do talavAreM nahIM raha sakatIM, vaise hI maiM aura vaha donoM sarvajJa eka sthAna para nahIM raha sakate haiN| maiM abhI jA kara use parAjita kara detA huuN| sUrya aMdhakAra dUra karane ke lie intajAra nahIM karatA hai|" indrabhUti ke vicAravartula meM ahaMkAra UbharatA jA rahA thaa| "sarvajJa kA ADambara kara mahAvIrane mujhe ruSTa kiyA hai| ise maiM bardAzta nahIM kruuNgaa| tIna loka ko jItane vAle mujhe ise jItane meM kyA dera lgegii| abhI maiM apanI vidyA kA jayajayakAra krvaauuNgaa|" sacce jJAnI ke antara meM abhimAna nahIM hotA hai| bar3e loga svataH apanI prazaMsA nahIM krte| Amra kA per3a vikasita hone para vinamra banatA jAtA hai| jJAnI puruSa kabhI siddhi ke mada meM bahakate nahIM haiN| kImatI hIrA kabhI apane guNa kA guNagAna nahIM karatA hai| kavi rahIma ne bhI kahA hai - bar3A baDAI na kare, bar3A na bole bola / hIrA mukha se kaba kahe, lAkha hamArA mola // abhimAna kI hAramAlA se ghire indrabhUti gautama jyoM hI samavasaraNa ke samIpa pahu~ce, vahIM staMbhita ho ge| samavasaraNa meM indroM-devendroM se parivata bhagavAna mahAvIra ko dekhakara unakA sArA abhimAna gala gyaa| ve vicArane lage "ajhe! kitanA sundara rUpa! kauna yaha brahmA hai! viSNu hai! yA zaMkara hai! inake sAmane merA kyA astitva hai! yaha to sacamuca sarvaguNasaMpanna sarvajJa hI laga rahe haiN| aba merA kyA hogA? yadi maiM yahA~ nahIM AyA hotA to ThIka rhtaa| aba to lene ke dene par3a gye|" indrabhUti kiMkartavya-vimUDha ho gye| unheM kucha nahIM sujhane lgaa| unakI A~khe cauMdhiyA gaIM, pairoM tale jamIna sarakane lgii| tabhI samavasaraNastha bhagavAna mahAvIra kI madhura vANI indrabhUti ke karNapaToM meM guMjI "he indrabhUti gautama! tuma kuzala ho nA? tumhArA svAgata hai|"
Page #799
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 803 wooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooomme amooooooooooooooooooooooooooooooom bhagavAna ke dvArA apanA nAma sunakara indrabhUti Azcaryacakita ho ge| 'are, yaha to mujhe pahacAnate haiN| dekha, kitane prema pUrvaka bulA rahe haiN|' paraMtu tabhI abhimAna ne punaH eka dhakkA diyaa| 'mujhe kauna nahIM jAnatA, bhalA sUrya bhI kabhI chupA raha sakatA hai? yadi ye mere mana kI zaMkA kA samAdhAna kara de, taba maiM inheM tIrthaMkara maanuuNgaa|" indrabhUti gautama mahApaMDita the, saikaDoM ziSyoM ke guru the| phira bhI mana hI mana udvigna the| eka zaMkA unake mana zala kI taraha cabha rahI thii| apane ahaMkAra ke kAraNa kisI se samAdhAna bhI nahIM kara sakate the| unhoMne samavasaraNa meM praveza kiyaa| "priyavara gautama! tere mana meM jIva-AtmA ke astitva ke viSaya meM zaMkA hai|" triloka jJAnI bhagavAna ne indrabhUti kA saMdeha prakaTa kiyaa| "paraMtu he gautama! maiM kahatA hUM ki jIva nAmaka tattva hai aura vaha zAzvata-svataMtra hai| yadi tuma mAnate ho ki saMsAra meM jJAna hai, to jJAna kA AdhAra, jJAna kA svAmI, jJAna ko grahaNa karane vAlA jIvAtmA bhI avazya hai|" "yadi AtmA vidyamAna hai to dikhatI kyoM nahIM hai ?" mahApaMDita indrabhUti gautama ne vinamra bhAva se puuchaa| "jisa prakAra dUdha meM ghI, tila meM tela, kASTha meM agni, puSpa meM gaMdha hote hue bhI pratyakSa dikhAI nahIM dete haiM, usI prakAra zarIra ke pratyeka pradeza meM AtmA vyApta hai| itanA hI nahIM, apitu pratyakSa, anumAna aura Agama rUpI prayoga karane para AtmA prakaTa ho sakatI hai| ataH AtmA-jIva kI vidyamAnatA svIkAranA caahie|" bhagavAna mahAvIra ne spaSTIkaraNa kiyaa| mahAvIra prabhu ke zrImukha se nisRta vANI kA amRtapAna indrabhUti datacitta ho karane lge| unake sAre saMzaya dUra ho ge| ve mahApaMDita to the hI, sAtha hI satya ke pakSapAtI bhI the| unhoMne apanA mithyA ahaMkAra aura ADaMbara tyAga kara mahAvIra ke caraNoM meM samarpita hone kI ThAna lii| gautama indrabhUti gadgad svaroM meM bole "he deva! ApakA kathana yathArtha hai| Apa mahAjJAnI aura sarvajJa haiN| ApakI bhagavatI vANI se merA varSoM kA saMdeha dUra huA hai| maiM Apako natamastaka huuN| Apa merA aura mere pA~caso ziSyoM kA svIkAra kara, apane caraNakamaloM kI sevA pradAna kiijie| hamArA uddhAra kiijie|" prabhu mahAvIra ne gautama ko saMyamarala pradAna kara apane prathama ziSya ke rUpa meM prasthApita kiyaa| usake pazcAt usI dina anya dasa mahApaMDita brAhmaNoM ne bhI apane ziSyoM ke sAtha bhagavAna ke pAsa saMyama aMgIkAra kiyaa| vaha pAvana dina thA vaizAkha zuklA ekAdazI kaa| paMDitapravara apane jJAna kA sArA ahaMkAra bhUlakara, guru mahAvIra kI sevA aura satya kI zodha meM laga ge| unhoMne apane ahaM kA visarjana kara aha~ kI upAsanA prAraMbha kara dii| gurU kA vinaya, gurU kI bhakti unakA jIvanamaMtra bana gii| unake hara sA~sa meM mahAvIra kA jJAna calane lgaa| unakI jijJAsAvRtti ne unheM namratAtinamra banA diyaa| mana meM uThatI koI bhI jijJAsA kA samAdhAna bhagavAna ke pAsa ve bAlaka kI bhAMti karate the| jise zravaNa kara anya prANI bhI lAbhAnvita
Page #800
--------------------------------------------------------------------------
________________ 804 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi hote the| ina guru-ziSya kI anamola praznottarI kA saMgraha 'zrI bhagavatI sUtra' nAmaka AgamagraMtha meM || Aja bhI saMgRhIta hai| * gautama ne kaThora sAdhanA-tapasyA dvArA anekAneka labdhiyA~ prApta kii| unhoMne apanI labdhi / ke bala para aSTApada mahAgiri kI yAtrA kii| pandraha sau tApasoM ko dIkSA pradAna kara labdhi se thor3I sI khIra se bhara peTa mAraNA krvaayaa| unake upadeza se prabhAvita pacAsa hajAra AtmAoM ne saMyama svIkAra kara AtmakalyANa kiyaa| prabhu mahAvIra para gautamasvAmI ko aTUTa rAga ho gayA thaa| bhagavAna mahAvIra ke sAMnidhya meM Ane se gautama ne ahaM ko to nestanAbUda kara diyaa| kintu mahAvIra ke prati anurAga kI sAdhanA dRr3ha kara lii| basa, yaha atirAga hI aba gautama ko aha~ pada se vaMcita rakhane lgaa| para gautama ne usa rAga meM kabhI kamI nA kii| ve to gurUbhakti kA AnaMda lUTate hI rhe| paramAtmA kI sevA meM gautama kA tIsa varSa kA lambA antarAla bIta gyaa| bhagavAna mahAvIra to bhUta, bhaviSya aura vartamAna kAla ke sabhI paryAyoM ko eka sAtha jAnate the| Aja se 2516 varSa pUrva prabhu mahAvIra apApApurI nagarI meM apanA antima varSAvAsa vyatIta kara rahe the| apanA antakAla najadIka jAnakara bhagavAnane do upavAsa kA tapa kiyA aura solaha prahara niraMtara dezanA prAraMbha kii| apane prati ati rAga rakhane vAle gautama ko unhoMne devazarmA brAhmaNa ko pratibodha karane kisI anya gA~vameM bheja diyaa| kArtika kRSNA amAvAsyA kI kAlI-syAha rAtri meM mahAvIra paramAtmA nirvANa ko prApta hue| AkAza meM alaukika nAda guMjArita hone lage, devI-devatAoM kA samUha pRthvI para utarane lgaa| sArA vAtAvaraNa zokAkula ho gyaa| havAe~ cAroM dizAoM meM dUra dUra taka zokasaMdeza phailA rahI thiiN| devazarmA ko pratibodha kara vApisa lauTate samaya, gautamasvAmI ko mArga meM mahAvIra deva ke mahAnirvANa ke samAcAra mile| "he, vIra prabhu kA nirvANa ? mere prabhu mujhe chor3akara cale gaye?" gautamasvAmI ke hRdaya para vajrAghAta huaa| ve mArga meM hI bAlaka kI taraha z2oroM se phUTa-phUTa kara rone lge| yogI kI AMkhoM se bahane vAlI amUlya anarAdhAra azrudhArA aMtasthala ko hacamacAne vAlI thii| isa samaya aneka jIvoM ke uddhAraka gautamasvAmI ko kauna AzvAsana de sakatA thA ? bhagavAna kA viraha gautama ke lie asahanIya thaa| ve atyaMta karuNa rudana karate hue bolane lage-- "he nAtha! yaha Apane kyA kiyA? anta samaya mujhe apane se dUra kiyA ? merI kauna sI bhUla kI saz2A mujhe isa samaya dI gaI ? he bhadaMta! maiMne umra bhara ApakI sevA kI aura anta samaya mujhe hI apane darzana se vimukha kiyA? he prANeza! aba merA kauna dhyAna rakhegA? aba mere mana kI ulajhanoM ko kauna sulajhAegA? mujhe aba 'gautama gautama' kahakara kauna pukAregA? aura maiM 'bhadaMta' kahakara kise bulAU~gA?
Page #801
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [805 gautamasvAmI kA mahAvIra prabhu ke prati atirAga yaha karuNa kalpAMta karA rahA thaa| eka martabA bhagavAna mahAvIra ne bhI kahA thA ki "gautama ! jaba terA mere Upara se rAga TUTegA, taba tujhe kevalajJAna prApta hogaa|" paratu jagatoddhAraka prabhu se prIti kaise chUTe ? gautamasvAmI kA vilApa avirata jArI rhaa| "he prabhu! Apane isa prakAra kyoM kiyA? kyA maiM Apa se kucha bhAga mA~ga letA? athavA bAlasulabha ceSTA dvArA Apake pIche lagatA ? athavA mere Ane se siddha zilA para jagaha kI kamI ho jAtI ? jisase mujhe akelA choDakara cale gaye? he vIra! aba maiM kahA~ jAU~ ? kyA karU~ ? | apane duHkhoM kI vyathA kise sunAU~ ? he vIra...vIra... vI...ra...vI...ra...!" jala bina machalI kI taraha gautama tar3aphane lge| paraMtu vIraM....vIra...kA raTaNa karate-karate unake mu~ha para sirpha 'vI' zabda raha gyaa| unheM AtmajJAna huaa| 'vI' zabda se unheM 'vItarAga' bhAva kA bodha huaa| __. "are! vIra to vItarAgI the| unheM mujha para rAga nahIM thaa| maiM hI mohagrasta rahA ki apane zrutajJAna kA upayoga nahIM kiyaa|" * bhAva-bhakti kA karuNa AkraMda ruka gyaa| jJAnadRSTi jAgRta ho gii| antara kI A~kheM ujAgara ho giiN| rAga avasthA ke nAgapAza chUTane lge| gautamasvAmI ke dila meM ekatva bhAva kA udaya huaa| "maiM akelA huuN| merA koI nahIM hai|" isa prakAra ucca vicArazreNi meM car3hate-car3hate gautamasvAmI ko usI kSaNa kevalajJAna aura kevaladarzana prApta huaa| gaNadhara gautama sarvajJa-kevalI aha~ bane / pratipadA ke dina punaH sArI pRthvI para khuza-khuzahAlI phaila gii| devendroM ne kevalajJAna ke upalakSya meM mahotsava mnaayaa| gaNadhara gautamasvAmI labdhi ke bhaMDAra the| unakI mahimA kA pArAvAra nahIM thaa| gautama zabda kA pahalA akSara 'gau' kA artha hai gAya, jo kAmadhenu kA pratIka hai| dUsarA akSara 'ta' kA artha hai taru, jo kalpataru kA pratIka hai| tIsarA akSara 'ma' kA artha hai maNi, jo cintAmaNi kA pratIka hai| . nUtana varSa kI khilatI uSA aura bahatI havA sabhI ke lie kalyANakArI bneN| bhagavAna gautamasvAmI kI varada kRpA barasatI rahe, prANImAtra ahaM kA tyAga kara aha~ pada ko prApta kreN| (AgamoddhAraka hindI sAmayika, okTU0 1662 aMkase) YNTACT 1 .YR YNION TRYNAMINANTAAN HOOT ONOMoron .w ap.. . x OMOTdroMot CENHA. 4o
Page #802
--------------------------------------------------------------------------
________________ 806] [ mahAmaNi ciMtAmaNi momooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo indrabhUti gautama : jIvana, saMyama evaM siddhi -zrI cAMdamala karnAvaTa bhagavAna mahAvIra ke bAda eka ananya zraddhAkendra : __ bhagavAna mahAvIra ke bAda DhAI haz2Ara varSoM ke dIrgha itihAsa meM koI anyatama nAma aura zraddheya vyaktitva hai to vaha hai indrabhUti gautama | janasAdhAraNa kI zraddhA gaNadhara gautama ke prati nimna zabdoM meM vyakta huI hai : aMgUThe amRta vase labdhi taNA bhaMDAra / zrI guru gautama sumariye, vAMchita phala dAtAraM / / vinaya kI pratimUrti aura adbhuta jijJAsu indrabhUti gautama kA jIvana eka mahAnatama Adarza aura abhivyakti hai| vyaktitva ke ucca guNoM ke akSaya bhaMDAra, apAra jJAna ke pArAvAra gautamasvAmI cAritra kI U~cAiyoM para bhI ArUr3ha ho cuke the| bhagavatI, samavAyAMga, upAsakaMdazAstra, kalpasUtra evaM Avazyaka niyukti Adi AgamoM, niyuktiyoM evaM kRtiyoM tathA TIkAoM meM unake jIvana ke viSaya meM kucha hI saMketa milate haiN| bhagavatIsUtra-zataka meM unake divya guNoM kI eka jhA~kI prApta hotI hai -"zramaNa bhagavAna mahAvIra ke jyeSTha antevAsI indrabhUti gautama aNagAra ugra tapa, divya tapa aura mahAtapa ke dhAraka the| ghora guNI aura ghora brahmacArI the| zarIra se mamatArahita, tapa kI sAdhanA se prApta tejolezyA ko gupta rakhane vAle, jJAna kI apekSA meM caturdaza pUrvadhArI evaM cAra dhAraka the| ve sarvAkSara sannipAta jaisI vividha labdhiyoM ke dhAraka evaM mahAna tejasvI the| ve bhagavAna mahAvIra se na ati dUra va na ati samIpa UrdhvajAnu aura adhosira hokara baiThate the| saba ora se apane dhyAna ko kevala prabhu ke caraNAravinda meM kendrita kiye hue saMyama aura tapa se | apanI AtmA ko arpita karate hue vicarate the|" bhavya AkRti ke sAtha prakRti kI bhavyatA se maMDita thA unakA vyktitv| ve ghora brahmacArI | hone ke sAtha the ghora tpsvii| upAsaka dazAMgasUtra ke ullekhAnusAra zramaNadIkSA ke bAda se hI ve AjIvana chaTTha arthAt do do upavAsa kA nirantara ghora tapazcaraNa karate hue vicarate the| bhAratIya saMskRti kA samagra svarUpa : zrI gaNezamuni zAstrI kRta 'indrabhUti gautama : eka anuzIlana' ke prAraMbha meM AzIrvacana ke || aMtargata upAdhyAya amaramuni kA yaha ullekha uddharaNIya hai| ___ "zruta mahAsAgara kI asIma-atala gaharAI meM paiThakara bhI satya kI utkaTa jijJAsA, vicAroM kA anAgraha tathA hRdaya kI vinamratA, madhuratA evaM saralatA kA vilakSaNa saMgama indrabhUti -
Page #803
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 807 gautama ke jIvana kA advitIya rUpa hai, na sirpha zramaNa saMskRti meM apitu sampUrNa bhAratIya saMskRti meM bhii|" sampUrNa Adarza zramaNa kRtyoM kA eka adbhuta samAveza jhalakatA thA gaNadhara gautama ke jIvana meN| anya bhAratIya mahAna vibhUtiyoM kI taraha unhoM ne bhI apane viSaya meM kucha nahIM khaa| yahI vizeSatA thI unake vizAla vyaktitva kI / parantu yahI kaThinAI siddha huI itihAsakAroM ke lie| brAhmaNazramaNa saMskRti kA mahAsetubaMdha : zramaNa evaM brAhmaNa saMskRtiyoM kI gaMbhIra TakarAhaTa ke yuga meM bhI gaNadhara gautama samanvaya kA eka mahAsetubaMdha siddha hue / unakI vidvattA kI eka amiTa chApa usa samaya vyakta huI, jaba zramaNa bhagavAna mahAvIra se carcA ke madhya apanI zaMkAoM kA pUrNa samAdhAna prApta kara unhoMne use hradaya se svIkAra kiyA / apane samaya ke brAhmaNa samAja ke eka uccatama vidvAna hote hue bhI una ke hRdaya kI yaha samanvayavRtti eka anukaraNIya Adarza hai / 'indrabhUti gautama : eka anuzIlana' ke prAraMbha meM AzIrvacana se yaha ullekha uddhRta karane yogya hai : 'paccAsa varSa pUrva kA yaha mahAna vyaktitva zramaNa-brAhmaNa paramparA ke bIca setu banakara AyA, sAMskRtika milana, dhArmika samanvaya evaM vaicArika anAgraha kA mArga prazasta karane meM saphala huA / saMyama - dhAraNa evaM saMyamasAdhanA : isa prasaMga kA vizleSaNa anya prakAra se bhI kiyA jA sakatA hai / indrabhUti gautama ne jIva ke viSaya meM apane mana kI zaMkA kA bhagavAna mahAvIra se pUrNa samAdhAna prApta kara liyA, vaha bhI veda aura vaidika sAhitya ke AdhAra pr| pUrNa samAdhAna pAkara indrabhUti ne isa jJAnakalpataru kI zaraNa grahaNa karanI cAhI hogI / isa liye unhoMne prabhu mahAvIra kA ziSyatva grahaNa kara unake caraNoM meM rahanA svIkAra kara liyA / zramaNa bhagavAna mahAvIra dvArA apanI zaMkA kA samAdhAna apane hI sAhitya ke AdhAra para prApta kara mahAvIra kI mahAna udAratA kI eka amiTa chApa unake hRdaya para aMkita ho gaI / indrabhUti gautama kI ukta bhAvanA kI puSTi gautama ke hI kathana se milatI hai jisako sandarbha bhaTTAraka sakalakIrti racita vIra vardhamAna caritra se / - " gautama kahane lage, he prabho ! Aja kA dina mere liye parama saubhAgyazAlI hai| Aja merA sakala jIvana saphala ho gayA, kyoM ki Aja mujhe Apa jaise mahAna jagataguru prApta hue haiN| vizva meM vastutaH pApa kA bahuta bar3A bhaMDAra hai| apane jIvana kA Aja taka kA itanA amUlya samaya maiMne mithyAtva kA sevana karate hue hI kho diyA hai|" jijJAsuhRdaya gautama ko jaba jijJAsA kA 'sarvato bhAvena' samAdhAna mila gayA to ve zramaNa bhagavAna mahAvIra ko chor3akara kaise jA sakate the ? zramaNa bhagavAna mahAvIra ke pAsa dIkSA prasaMga ko le kara " jaina dharma ke maulika itihAsa" bhAga 2 meM sandarbhita digambara kavi ramadhu racita aprakAzita 'mahAvIra caritra (apabhraMza)' meM isa
Page #804
--------------------------------------------------------------------------
________________ 808 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi sambandha meM eka anya ullekha prApta hotA hai| isake anusAra indrabhUti ke dIkSAkAla meM unake pitA zANDilya vidyamAna the| jaba devapati zakrendra ke sAtha indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIra ke samavasaraNa kI ora prasthAna karane lage, unake donoM bhAI bhI unake sAtha ho lie| yaha dekhakara brAhmaNa zANDilya cillA-cillA kara kahane lage- 'hAya re durdaiva! merA to sarvasva luTa gyaa| mere ina putroM ke janma ke samaya naimittika ne apanI bhaviSyavANI meM kahA thA ki - " tumhAre ye putra jaina dharma kI mahaMtI prabhAvanA karake parama saukhyadAyI mArga ko prazasta karane vAle hoNge| Aja usa jyotiSI kI bAta satya hone jA rahI hai| hAya ! yaha mAyAvI mahAvIra yahA~ kahA~ se A gayA hai / " eka bAdhaka bAta avazya hai ki yahA~ indrabhUti gautama ke pitA kA nAma zANDilya batAyA hai, jaba ki anyatra unakA vasubhUti nAma kA hI ullekha milatA hai| yaha vicAraNIya hai| kucha bhI ho, indrabhUti gautama usa dArzanika saMgharSa evaM zramaNa-brAhmaNa saMskRtiyoM ke saMgharSa - yuga meM eka mahAna setubaMdha banakara upasthita hote hai / saMyamasAdhanA : prabhu mahAvIra ke mukha zramaNadIkSA svIkAra kara indrabhUti AjIvana ghora tapovrata bhI svIkAra karate the| upAsaka dazAMgasUtra ke ullekha ke anusAra ve jIvanakAla paryaMta bele bele (do do upavAsa) kI tapasyA karate rhe| unakA jIvana apramatta thA / svAdhyAya - dhyAna ke niyamita kAryakramoM meM unakA jIvana bIta rahA thaa| apane guru bhagavAna mahAvIra meM hI ve laya the| mahAvIra meM ekAkAra banakara jaise ve mahAvIramaya hI bana gaye the| vinaya kI to pratimUrti hI bane rhe| prabhu mahAvIra kI AjJAoM kA pAlana hI unake jIvana kA sarvasva thA / mahAjJAnI hone para bhI unheM abhimAna to chU taka bhI nahIM gayA thA / sAdhucaryA kA pUrA pAlana karate hue unhoMne tIsa varSa kA lambA samaya chadmastha paryAya meM pUrNa kiyaa| jijJAsu vRtti ke kAraNa unhoMne hajAroM hI nahIM, lAkhoM prazna bhagavAna mahAvIra ke samakSa prastuta kiye, aura samAdhAna prApta kiye| isa kAraNa bhI AgamoM meM yatra-tatra sarvatra gautama nAma kI punaH punaH AvRtti prApta hotI hai / jJAnArAdhanA : zramaNadIkSA se pUrva indrabhUti ne veda-vedAMga aura upAMga ko milAkara sampUrNa 14 vidyAoM kA gahana adhyayana kiyA thA / kalpasUtra kI subodhikA TIkA ke anusAra gautama ne svayaM kahA thA, " maiMne tInoM jagata ke haz2AroM vidvAnoM ko vAda meM parAsta kiyA hai|" zramaNaparyAya svIkAra karane ke bAda se bhagavAna mahAvIra ke sAMnidhya meM unhoM ne jJAnAArAdhanA hI nahIM kI / andhoM ke lie jJAna sAdhanA ke Thosa AdhAra ke rUpa meM sAhitya kA nirmANa kara ve usake nirmAtA bhI bane ! jijJAsA -- jJAna bhavana kI buniyAda : gaNadhara gautama ke vizAla vyaktitva kA AraMbha hI jijJAsA se huA / jijJAsA ne hI unheM yajJamaNDapa se mahAvIra ke samavasaraNa kI ora agrasara kiyaa| bhagavAna mahAvIra ke sAtha unakI carcA, jIva tattva kI nityatA ke bAre meM huI / AcArya jinabhadra racita vizeSAvazyaka bhASya ke
Page #805
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 806 adhyayana gaNadharavAda meM isase sambaMdhita praznottara tarka-vitarka kA mUla AdhAra unakI jijJAsu vRtti hI rahI hai| isI jijJAsA ne unheM zramaNa svarUpa pradAna kiyA thaa| mahAvIra ke prati unake hRdaya kI agAdha zraddhA aura bhakti ke sAtha yaha jijJAsA bhI jur3a gii| mAnoM unhoMne triveNI kA rUpa dhAraNa kara liyA ho| unakI yaha jijJAsA vRtti hI jJAnarAzi ke sRjana kI bhavya kahAnI kA 'atha' aura 'iti' banI hai| upalabdhi kevalyajJAna kI :-- dIkSA se le kara AjIvana kaThora tapazcaraNa svAdhyAya evaM vizuddha dhyAna se unakI Atmika zaktiyoM kA carama vikAsa huaa| kArtika kRSNA amAvAsyA kI rAtri meM mahAvIra ke nirvANa kI maMgala ghar3iyA~ lekara upasthita huii| gaNadhara gautama ko kevalyajJAna-paramajJAna kI prApti bhI inhIM maMgala ghar3iyoM meM huii| prabhu mahAvIra ke prati samabhAva kA mRdu taMtu gAr3ha bandhana banakara unake jJAnapuSpa ke pUrNa vikAsa ko bAMdhe hue thaa| jyoM hI gaNadhara gautama ko yaha anubhava huA ki mahAvIra to vItarAga the, vItarAga prabhu meM kisI ke prati rAga nahIM hotaa| phira bhI maiM ekapakSIya rAga meM aMdhA banA rahA- merI kevalyajJAna kI jyoti prakaTa nahIM ho skii| aba maiM sadA ke liye ise tilAMjalI detA huuN| isake sAtha hI hRdaya kI gaharAIyoM meM ve apane ekAkI zuddha Atma-svarUpa kI anubhUti karane lge| isI zuddha svarUpa kA ciMtana karate hue unhoMne eka hI jhaTake meM rAgabandhana ko tor3a diyaa| aba to kevalajJAna kI parama pAvana jyoti unake jIvana meM jagamagAne lagI aura ve paramajJAnI bana gye| parinirvANa yA lakSya kI siddhi : kevalyajJAna kI upalabdhi ke bAda 12 varSa taka vicaraNa karate hue unhoMne jinamArga kI prabhAvanA kii| anta meM vIranirvANa ke 12 varSa kI samApti meM apanA avasAnakAla sannikaTa jAnakara unhoMne rAjagRha nagara ke guNazIla caitya meM AmaraNa anazana svIkAra kiyaa| eka mAsa kI anazana kI ArAdhanA ke pazcAt samAdhipUrvaka ve siddha, buddha aura mukta bne|| prabhu mahAvIra ke jIvanakAla meM bhI gaNadhara gautama vIramaya banakara hI rahe aura nirvANa | ke bAda bhI vIramaya bana gye| vIra meM aura una meM koI bheda vidyamAna nahIM rhaa| zramaNa bhagavAna mahAvIra ke sAtha gaNadhara gautama kA nAma bhI cirasmaraNIya banA rhegaa| (zAzvatadharma-gaNadhara gautamasvAmI vizeSAMkameM se sAbhAra) * * Dal 00000000000000000000000000000000000000 women 00000000000000000000 Poon Poooooo ooooooooozwy 102
Page #806
--------------------------------------------------------------------------
________________ wooooooooooooooooooooooom Gosmoooooooooooooooooo00000000000000woooooooom AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA pa. pU. AcArya padamasUrIzvarajI mahArAja kI preraNA se zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha prAcIna tIrthakI yAtrA kA lAbha z2arUra lIjiye yahA~ bhojanazAlA, bhAtA, garama pAnI kI pUrI suvidhA upalabdha hai| vinIta :- STD : 02975 . Phone : 6737 mmummmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmIIIIIIIIIIIIIIIIIII zrI mIrapura tIrtha bhojanazAlA mu. mIrapura-posTa sindaratha [ji. sirohI-rAjasthAna PIN_307 001
Page #807
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] gautama gaNadhara kI mahAnatA [ 811 - zrI pukharAjajI bhaNDArI / 'sarvAriSTa praNAzAya sarvAbhiSTArtha dAyine / anantalabdhi nidhAnAya, gautamasvAmine namaH // ' prAtaHsmaraNIya zrI gautamasvAmI, carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra ke prathama gaNadhara, caudaha pUrva ke jJAtA, avadhijJAnI, prakANDa paNDita, sarvAkSara-pratipAtI, tejas-labdhi Adi aneka labdhiyoM ke dhAraka, ghora ugra- dIpta tapasvI, jinazAsana ke merudaNDa tathA bhagavAna ke samavasaraNa meM lokopakArI jijJAsAoM ke pRcchaka va prakAzaka the| bhavi jIvoM ke lie zrI gautamasvAmI parama upakAraka the / AgamoM meM varNana hai ki 36000 prazna bhagavAna mahAvIra se gautama ne tattvasaMbaMdhI pUche the, aura bhagavAna ne kRpA karake unake spaSTatayA samAdhAna diye the| vIzasthAnaka tapa kA samyak ArAdhaka tIrthaMkara nAmakarma kA baMdha karatA hai / usameM 'goyama' pada bhI pramukha hai| yaha gautama gaNadhara kI siddhi-dAyakatA ko siddha karatA hai| 'guru gautama' kahakara saMpUrNa jainajagata unheM antara zraddhA se yAda karatA hai| navakAravAlI ke sAtha 'gautamasvAmI kI mAlA' bhI aneka bhakta nitya prati pherate haiN| akSINa mahAnas aura kSIrAsravalabdhi ke dhAraka guru gautama ko yAda karate hI pratyeka saMkaTa dUra ho jAtA hai| unake bAre meM kaI pada prasiddha haiM, jinheM caturvidha saMgha atyaMta zraddhA se gAtA va bolatA hai| kaI maMdiroM meM kamala para birAjamAna guru gautama kI manohara mUrtiyA~ pratiSThApita haiM, jinheM bhaktagaNa sadaiva bhakti-sumana arpita karate haiM / guru gautama sAta hAtha lambe, atyaMta gaura (svarNa) varNa evaM atyadhika sundara the / ve namratA kI sAkSAt pratimUrti the| unakA saMpUrNa jIvana apane guru bhagavAna mahAvIra ko samarpita thA / ve chAyA kI taraha jIvana bhara bhagavAna ke sAtha lage rhe| kaI itara dharmiyoM ko prabhAvita kara, jinazAsana meM lAye, aura unheM bhagavAna mahAvIra ke pAsa dIkSita karavA diyaa| lokasaMbaMdhI, AtmA saMbaMdhI, tattva saMbaMdhI, AcAra saMbaMdhI, karma saMbaMdhI aura mokSasaMbaMdhi haz2AroM praznoM kI jijJAsA karake; bhagavAna ke zrImukha se mokSamArga kA prakAzana karavA kara bhavi jIvoM kA atyAdhika upakAra kiyA / apane sammohaka vyaktitva, asAdhAraNa jJAna, lokopajanya AkarSaNa aura saMpUrNa garimAmaya jIvana ko unhoM bhagavAna mahAvIra para nichAvara kara diyA thaa| ve svayaM 'kucha nahIM' bana gaye the| mahAvIra rUpI samudra kI eka bU~da bhI ve alaga se nahIM the, apitu ve mahAvIra rUpa samudra ke pratirUpa praticchAyA, svayaM samudra hI the / svayaM unakA vyaktitva unhoMne alaga se kahIM pratibhAsita hone nahIM diyA / nirahaMkAramaya jIvana jIte hue bhagavAna kI eka kI saMkhyA ke Age ve anantazUnya bana gaye the| para choTI bar3I bAta kA, vAdavivAda kA marma jAnane para bhI, nanhe bacce kI taraha A kara bhagavAna se unhoMne jijJAsA kI puSTi krvaaii| hara saphalatA, hara gaurava, pratyeka ziSya, pratyeka zrAvaka lAkara unhoMne bhagavAna ko sauMpa diyaa| ve svayaM kucha bhI nahIM the, gAtra nAmazeSa the, bhagavAna hI unake ArAdhya the, sarvasva the /
Page #808
--------------------------------------------------------------------------
________________ 812 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi gautamasvAmI kA pUrA nAma 'indrabhUti' gautama thA / ve ucca kulIya gautama gotrIya brAhmaNa the / jainAgama meM unakA sarvaprathama AvirbhAva hotA hai madhyamapAvA meM dhanADhya brAhmaNa somila ke virATayajJa ke Ayojana meN| bhagavAna mahAvIra ko RjuvAlikA nadI ke taTa para kevalajJAna utpanna ho gayA thaa| ve sarvajJa, vItarAga evaM arhanta bana gaye the / 'tIrthaMkara' banane ke liye tIrtha (sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvigha saMgha) sthApanA kA suavasara jAnakara rAtri meM vihAra kara bhagavAna madhyamapAvA meM padhAre the| samavasaraNa nirmita huA / nara-nAriyoM ke jhuMDa ke jhuMDa samavasaraNa (dharmasabhA) kI ora jAne lage / devadeviyoM kA Agamana huaa| AkAza pradIpta huA, dizAe~ kolAhala se bhara giiN| Arya somila kA virATa yajJa zurU ho rahA thA / indrabhUti ko apane jJAna kA, vidyAoM kA bar3A abhimAna thA / unake 10 sahayogI bhI jJAnI, tapasvI, tejasvI evaM pracura ziSya-saMpadA ke svAmI the / una 11 paMDitoM ke kula 4400 ziSya the / indrabhUti gautama ne samajhA - ye naranArI, devadevI unake mahAna yajJa meM darzaka banakara A rahe haiN| para, yaha kyA ? yaha jhuMDa to Age baDhe hI jA rahe haiN| yaha kauna indrajAliyA A gayA hai ? loga sammohita se kaise khiMce jA rahe haiM, jaise una para vazIkaraNa kara diyA gayA hai| pUchane para patA calA ki arhata mahAvIra ko kevalajJAna prApta huA hai| ve carama tIrthaMkara haiN| unakA samavasaraNa lagA hai| ye sAre ke sAre bhagavAna ke darzanoM ko evaM unakA pravacana sunane jA rahe haiM / indrabhUti ko Azcarya huA, AzaMkA huI, unake mana meM eka ajJAta bhaya kI utpatti huI / 'jIva (AtmA) hai yA nahIM ?" yaha eka zaMkA kuMDalI mAre indrabhUti ke manomastiSka meM baiThI huI thI / kyA merA pAMDitya vigalita ho kara baha jAyagA ? maiM mahAnatama paMDita ginA jAtA huuN| maine bhArata bhara ke vAdiyoM meM vijaya prApta kI hai| yaha kauna sarvajJa, kauna arhanta, kauna tIrthaMkara A gayA ? mere virAT-bhavya yajJa meM na A kara loga vahA~ kaise jA rahe haiM ? kauna hai vaha ? vaha siddhArtha rAjA kA putra hai| saca hai, loga bhI zrImaMtoM aura rAjAoM ko hI pUjate haiM, mAnate haiM / nahIM-nahIM, usane to 12 // varSoM pahale saMsAra kA tyAga kara diyA hai| sunate haiM ki ina 12|| varSoM meM bahuta kaSTa sahe haiM usane / bar3I tapasyA kI hai, ekAgra dhyAna kiyA hai| anajAna dezoM meM, anArya dezoM meM vicaraNa kiyA hai, mamatva ko pUrNatayA tyAga diyA hai| zarIra kI, deha kI kiMcita bhI sudha usane nahIM rkhii| to kyA vaha sacamuca sarvajJa ho gayA hai ? he bhagavana ! kyA merA gaurava, merI pratiSThA, merA ThAThabATa- ADaMbara, merI prasiddhi, merA nAma kyA saba miTTI meM mila jAyeMge? maiM janatAdanArdana ko, apane 500 ziSyoM ko kaise mu~ha dikhA pAU~gA ?" indrabhUti gautama ke mana meM zaMkA-kuzaMkAoM kA pAra nahIM hai| bar3I AkulatA hai, antardvandva (aMtas meM ghanaghora yuddha) cala rahA hai| unake astitva, unakI garimA, unakI prasiddhi ko Aja bhayAnaka saMkaTa utpanna ho gayA hai / kyA hogA ? yajJa kA Ayojana dharA raha gyaa| kucha sUjhatA nahIM hai / indrabhUti nisteja - niSprabha ho gaye haiM / phira ahaMkAra sira uThAtA hai- "chi ! maiM to vyartha hI meM Dara gayA / maiMne Aja kI upalabdha saba vidyAyeM sIkhI haiN| maiM paMDitaziromaNI, vAdiyoM meM siramaura hU~ / bhAratabhara meM merI prasiddhi hai| calU~, vAda karake usako parAbhUta - parAjita kara dU~ / mujha jaise vAda- ziromaNi ke Age vaha nausikhiyA kaise Thahara pAtA hai - dekhU~! eka cuTakI meM use parAjita na kara dU~ to merA nAma indrabhUti nahIM / "
Page #809
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 813 apane bhAI agnibhUti va vAyubhUti se vicAravimarza kara apane 500 ziSyoM ke sAtha, apanI jayajayakAra karAte hue indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIra ke samavasaraNa kI ora jAte haiN| dUra se hI dRSTi par3atI hai| samavasaraNa ke madhya meM pUrva dizA kI ora unmukha bhagavAna mahAvIra virAjamAna haiN| dezanA cala rahI hai| jyoM jyoM samavasaraNa sannikaTa AtA hai, bhagavAna kA tejasvI rUpa (tejomaya bhAmaNDala yukta) dRSTigocara hotA hai|-"kyaa apUrva chaTA hai? asaMkhya janamedinI ekatrita hai| kyA teja hai? kitanA zAnta, AkarSaka, mohaka, tejasvI mukhamaNDala hai ? deha to jaise zuddha sone se gar3hI hai| roma-roma se prakAza phUTa rahA hai|.....kyaa ho gayA hai mujhe? lohacumbaka sA khiMcA jA rahA huuN| merA teja, merA jJAna, merI vidyA-saba jaise nicur3a rahe haiN| kyA merA garva khaNDita ho kara cUra-cUra ho jAyegA? he bhagavAna maiM kahA~ A gayA? apane bhAiyoM ke Age maiMne kitanI DIMgeM hA~kI thIM? lauTakara unheM kaise mu~ha dikhAUMgA? vAda to kyA, usake sammukha A~kha se A~kha milAkara bhI nahIM dekha sakatA! kyA yaha sacamuca sarvajJa haiM ? yaha kaisA indrajAla/jAdU hai, yaha kaisA saMmohana-vazIkaraNa hai? pAnI-pAnI huA jA rahA huuN|.....pr, nahIM, aise maiM bhI sahaja meM nahIM jhukane vaalaa| dekhU, yaha merI zaMkA binA pUche batA sakatA hai yA nahIM?" indrabhUti gautama samavasaraNa kI sIr3hiyoM para car3ha rahe haiN| sarvajJa bhagavAna mahAvIra kI dRSTi se kucha bhI anajAna, kucha bhI achUtA nahIM hai| mahAvIra saMbodhita karate haiM - "bhale Aye indrabhUti gautama, tumhArA svAgata hai|" gautama socate haiM "haiM! yaha kyA? yaha to merA nAma bhI jAnatA hai|......naam kyoM nahIM jAnegA? maiM to bhArata-prasiddha paMDita huuN|" bhagavAna kI divya, guru-gaMbhIra vANI phira gUMjatI hai-"indrabhUti! tumhAre mana meM yaha zaMkA hai ki jIva (AtmA) hai yA nahIM? yadi hai to jIva kA paMcabhUtoM se alaga astitva hai yA nahIM? lekina indrabhUti, tumhArI zaMkA asthAna hai, anucita hai| vedoM meM AtmA kI siddhi spaSTatayA darzAyI gaI hai| tumane veda-zrutiyoM kA artha hIM kiyaa|" phira bhagavAna vedoM se uddharaNa dekara gautama ko saTIka artha samajhAte hai| AtmA kA svataMtra astitva, AtmA aura zarIra meM bheda, AtmA kI siddhi ke hetu, vyutpattimUlaka hetu, jIva kI anekatA, svadeha-parimANa, nityAnityatA, jIva bhUtadharma nahIM-svataMtra dravya hai, tathA sarvijJatA/mokSa kA saMbhAvya pariNAma-Adi samAdhAnoM se indrabhUti gautama kI zaMkAe~ nirmUla ho jAtI haiN| unakA hRdaya eka apUrva AhlAda, AnaMda evaM saMtuSTi se bhara uThatA hai| unakA garva vigalita | ho gayA hai| ve vinaya aura namratA kI pratimA bana gaye haiN| hAtha jor3akara nataziza gautama kahate haiM-"bhante! sahI hai, yahI artha hai jo Apane zrImukha se pharamAyA hai| maiM niHzaMka huA, maiM parama saMtuSTa huaa| Apako bAra-bAra praNAma hai, abhivAdana hai, abhivaMdana hai| prabho! maiM ApakI zaraNa hU~, maiM Apa kA dAsa huaa|" indrabhUti gautama apane 500 ziSyoM ke sAtha bhagavAna mahAvIra ke pAvana caraNoM meM apanA sarvasva samarpita kara dete haiM, dIkSita ho jAte haiN| mahAvIra unheM apanA prathama gaNadhara niyukta karake 'upanneivA, vigameivA dhuveivA' kI tripadI dete haiN| phira krama se unake dasa sAthI apane apane ziSyasamudAya ke sAtha, apanI apanI zaMkAoM kA samAdhAna pAkara bhagavAna ke gaNadhara banate haiN| 11 gaNadhara va 4400 muniyoM kI dIkSA usI samavasaraNa meM ho jAtI hai| candanabAlA pramukha sAdhvI va (aneka) zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvidha saMgha-tIrtha kA pravartana kara mahAvIra 'tIrthaMkara' bana jAte
Page #810
--------------------------------------------------------------------------
________________ 814 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi | haiN| phira zurU hotI hai mahAvIra va gautama kI krAMtiyAtrA aura dharmacakra kA pravartana / bhagavAna ke nirvANa samaya taka eka chAyAmUrti kI taraha gautama unake sAtha saMbaddha rahate haiM, mahAvIramaya hokara vicaraNa karate haiN| noTa-[gaNadharavAda kA vistRta varNana 'kalpasUtra' aura 'vizeSAvazyaka bhASya'-(zrI jinabhadragaNI kSamAzramaNa racita) meM varNita hai| sUtrakRtAMga Agama meM bhI ArdrakumAra ke adhyayana meM acchA varNana gaNadharavAda ke lie milatA hai| rAyapaseNI meM kezI-pradezI saMvAda gaNadharavAda kI puSTi karatA hai bhagavAna mahAvIra kA prathama zrAvaka thA 'aannd'| Ananda ne bhagavAna ke pAsa zrAvaka ke 12 vrata aMgIkAra kiye| vaha kaTTara zramaNopAsaka thaa| kramazaH usane zrAvaka kI 11 pratimAoM kI ArAdhanA kI, aura pauSadha zAlA meM dhyAna meM avasthita ho gyaa| karmoM kI nirmalatA aura kSayopazama se use avadhijJAna utpanna huaa| vaha pUrva-pazcima-dakSiNa dizA meM 500-500 yojana paryaMta lavaNa samudra kA kSetra, tathA uttara meM himavAna varSadhara parvata kA kSetra dekhane-jAnane lgaa| Urdhva meM prathama devaloka-saudharmakalpa tathA adhodizA meM prathama naraka bhUmi ratnaprabhA meM 84000 varSa kI sthitiyukta lolupAcyuta nAmaka naraka taka dekhane-jAnane lgaa| bhagavAna mahAvIra gaNadhara gautama aura munisamudAya ke sAtha vANijyagrAma pdhaare| guru gautama gocarI ke lie jaba nagara meM gaye, to Ananda ke avadhijJAna kI lokavArtA sunii| gautama Ananda ke ghara gye| Ananda tapasyA se kRza va uThane meM asamartha ho gayA thaa| usane hAtha jor3akara gautama se kahA-"bhaMte! Apa mere nikaTa Ane kI kRpA kareM, tAki maiM Apake caraNoM meM vaMdana kara skuuN|" gautama Ananda ke pAsa jAte haiN| ati vinIta bhAva se Ananda gautama ko vandana karatA hai| Ananda ne hAtha jor3akara kahA - "bhaMte ! kyA zrAvaka ko avadhijJAna ho sakatA hai?" gautama ne kahA-"ho sakatA hai|" AnaMda-prabho ! maiM cAroM dizAoM meM 500-500 yojana, Urdhva meM prathama svarga tathA adhodizA | meM prathama naraka taka dekha sakatA huuN|" gautama-"Ananda! zrAvaka ko itanA vizAla avadhijJAna nahIM ho sktaa| tuma isa kA prAyazcitta kro|" AnaMda-"bhagavan ! kyA jinazAsana meM satyakathana karane vAle ko prAyazcitta karanA hotA hai yA mithyA kathana karane vAle ko ?" gautama ne turaMta kahA-"AnaMda! asatya kathana karane vAle ko hI prAyazcitta karanA hotA hai|" AnaMda-"to bhaMte! prAyazcitta Apa hI kiijie| maiMne to satya kahA hai|" viSaNNa mana se gautama sIdhe bhagavAna mahAvIra ke pAsa pahuMcate haiN| sabhI bAteM vistAra se batA kara gautama bhagavAna se pUchate haiM-"bhaMte! kyA AnaMda saccA hai? kyA mujhe hI mithyAkathana ke
Page #811
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [815 lie yathocita prAyazcitta-pratikramaNa, (Atma) niMdA, garhA, nivRtti, akaraNatA vizuddhi, evaM tadanurUpa tapaH kriyA svIkAra karane cAhie yA Ananda zrAvaka ko?' bhagavAna ne uttara diyA-"gautama! Ananda saccA hai| use usake kathanAnusAra avadhijJAna utpanna huA hai| tuma jAo, aura Ananda se kSamA mA~gakara aao|" "tahatti!" kahakara gautama drutagati se Ananda ke ghara jAte haiM, aura atyaMta namratA va prAyazcitta pUrvaka 'micchA mi dukkaDaM' dete haiN| AnaMda gadgad ho jAtA hai| yaha thI gautama kI mahAnatA aura nissklusstaa| eka mAtra mahAvIra ke prati bhaktirAga-sneharAga ke atirikta unakI mahAna AtmA nirmala evaM pAradarzI sphaTika kI taraha pavitra thii| wesomeonommonsoomsoommo00000000000000000 gaNadhara gautamasvAmI sUrya kI kiraNoM ke bala zrI aSTApada tIrtha para car3hate haiM, aura covIsoM jinavaroM kI 'jagaciMtAmaNi' caityavandana se vandanA kara sUrya kI kiraNoM se hI nIce utarate haiN| nIce kucha tApasa (anuzruti 1503 tApasoM kI hai) dhyAna va tapasyA kara rahe haiM, ki tapobala se aSTApada tIrtha ke darzana kara leN| koI pahalI, koI dUsarI, koI tIsarI sIr3hI taka car3ha sakA hai| zrI aSTApada tIrtha ke lie eka se eka ATha U~cI sIDhiyA~ kailAzaparvata para banI huI haiN| gautamasvAmI ko sUrya kI kiraNoM ke sahAre utarate dekhakara tApasoM ko mahAn Azcarya hotA hai| ve saba gautama kI zaraNa meM Ate haiN| dIkSA lii| pAraNA karAte gautama ne kahA : "bhikSuo! calo, mAMDale meM baiTho, pAraNA kara lo|" tApasa Azcaryacakita, citralakhe-se gautama ko (hAtha jor3akara) nihArane lagate haiN| gautamasvAmI kA aMgUThA pAtra meM hai| kSIrAsrava labdhi ke pratApa se sarva tApasa bharapeTa AhAra karate haiN| kSIra se to pAtra aba bhI labAlaba bharA hai| kitanA Azcarya hai! 501 ko pAraNA karate samaya, 501 ko rAha meM, aura zeSa 501 ko bhagavAna ke samavasaraNa taka pahu~cate-pahu~cate kevalajJAna kI utpatti hotI hai, aura samasta bhikSu kevalI-parSadA meM jAkara baiThane lagate haiN| gautama unheM rokate haiM - "bhikSuo! idhara baiTho, vaha to kevalI-parSadA hai|' bhagavAna gautama se kahate haiM-"gautama ! kevalI kI AzAtanA mata kro| ve saba kevalI ho cuke haiN|" gautama uThakara bhAvapUrvaka apane hI kevalI ziSyoM kI vaMdanA karate haiN| gautamasvAmI ke karakamaloM se jitane bhI vyakti dIkSita hue, unameM pratyeka kevalajJAna prApta kara mokSagAmI bnaa| yaha unakA atizaya thaa| kahAvata prasiddha hai : 'aMgUThe amRta vase, labdhi taNo bhaNDAra / zrI guru gautama samarie vAMchita phala dAtAra // zrI bhagavatI (vyAkhyAprajJapti) sUtra gautamasvAmI aura bhagavAna mahAvIra ke saMvAdoM se bharA par3A hai| gautama lokahitArtha prazna pUchate haiM aura bhagavAna tattva ke rahasyoM ko udghATita kara mokSa
Page #812
--------------------------------------------------------------------------
________________ 816 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi oreonmommomamewowwwomewoowwwwwwwwwwwwwwwwwwwcom wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwe kA mArga janajana ke lie prazasta karate haiN| gautama caudaha pUrvo ke jJAtA-anantajJAnI haiM; paraMtu, sAdhu-sAdhviyoM ke lie, zrAvaka-zrAvikAoM ke lie, aura samasta bhaviloka ke lie yaha unakA apUrva anudAna-upakAra hai| (1) bhagavatI zataka-3-6(5) meM bhagavAna gautama se kahate haiM "gautama ! zarIra jIva se utpanna hotA hai| isameM jIva kA utthAna, karma, bala, vIrya aura purUSArtha (purUSakAra parAkrama) hI nimitta hai|" . (2) za. 1-26- "gautama ! loka dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita aura nitya hai|" (3) za. 5-26- "gautama ! tathArUpa zramaNa yA mAina ke paryupAsaka ko usa kI paryupAsanA kA phala hotA hai shrvnn| zravaNa kA phala jJAna, jJAna kA phala vijJAna, vijJAna kA phala pratyAkhyAna, pratyAkhyAna kA phala saMyama, saMyama kA phala saMvara, saMvaH kA phala tapa, tapa kA phala vyavadAna (nirjarA), vyavadAna kA phala akriyA, akriyAM kA (aMtima) phala siddhi (nirvANa) hai|" (4) za. 3-11- "bhagavan ! kyA jIva sadA samita (maryA dita) rUpa se kA~patA hai ? eyati kaMpita hotA hai? veyati-vividha rUpa se kA~patA hai? calati gamanAgamana karatA hai? phaMdaI-dhImI halacala karatA hai ? ghaTTaI-saba dizAoM meM calatA hai ? udIrati-dUsare padArthoM ko hilAtA hai? taM taM bhAva pariNamati ?-utprekSaNa, avakSepaNa, AkuMcana, prasAraNa Adi usa usa bhAva (kriyA, paryAya, pariNAma) ko prApta hotA haiM ?" "hA~ gautama! aisA hI hotA hai|" (5) za. 7-2-36- "bhagavan ! jIva zAzvata hai yA azAzvata ?" "gautama ! jIva kathaMcit zAzvata hai, kathaMcit ashaadht|" "bhagavan yaha kisa kAraNa se kahA jAtA hai ?" "gautama ! dravya kI dRSTi se jIva zAzvat hai| bhAva (paryAya) kI dRSTi se ashaashvt|" (6) za. 12-10-10- "gautama ! AtmA kadAcit (samyak) jJAna rUpa hai, kadAcit ajJAna rUpa hai| kintu jJAna to niyama se AtmasvarUpa hai|" 'NANe puNa nisamaM aayaa|' (7) za. 12-10-16- goyamA ! AyA (AtmA) niyamaM dasaNe, daMsaNe vi niyamaM AyA (aatmaa)|" (8) zataka-15 meM gauzAlaka dvArA bhagavAna para tejolezyA choDane kA varNana va unakA vAda-vivAda varNita hai| gautamasvAmI dvArA pUchane para bhagavAna gauzAlaka kA saMpUrNa pUrva-vRttAnta unheM kaha sunAte haiN| [gozAlaka ke bhava ke bAda kI bAteM haiM, gozAlaka ke pUrva ke bhava kI AzAtanA aura vipAka kA varNana zrI mahAnizItha sUtra meM hai|] (E) bhagavatIsUtra va aupapAtikasUtra meM gautamasvAmI dvArA aiMmuttA (atimuktakakumAra) ko DROOMORROWowowood
Page #813
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 817 bAlavaya meM bhagavAna ke pAsa lAkara dIkSA dilavAne kA varNana hai| pAnI meM kAgaz2a kI nAva dvArA khelane para, sthavira ke pUchane para, bhagavAna dvArA aimuttA kI AzAtanA na karane, va usake tadbhava mokSagAmI hone kA ullekha hai / (10) zataka - 18 meM somila brAhmaNa (indrabhUti gautama ke virATa yajJa kA Ayojaka ), aura bhagavAna mahAvIra ke rocaka saMvAda haiN| bhagavAna vANijyagrAma ke dyutipalAza udyAna meM virAjamAna haiN| samavasaraNa meM somila ke Agamana ke pUrva bhagavAna gautama se kahate haiM - " gautama ! Aja tumhArA pUrvaparicita somila brAhmaNa yahA~ Ane vAlA hai| usakA svAgata karo / " somila ke Agamana para gautama Age bar3hakara, bA~ha phailAkara usakA svAgata karate haiM- " Aiye Arya somila! ApakA svAgata hai, anusvAgata hai, susvAgata hai / " somila bhAvavihvala ho uThatA hai| bhagavAna ko vinaya se pUchatA hai- "bhaMte! ApakI yAtrA kaisI hai ?" ( " somila ! tapa, niyama, saMyama, svAdhyAya, dhyAna aura Avazyaka Adi yogoM meM merI yatanA ( pravRtti ) hai / vahI merI yAtrA hai / " - za. 18-10-18) "somila ! maiM dravyarUpa se eka hU~ / jJAna aura darzana kI dRSTi se do hU~ / AtmapradezoM kI apekSA se maiM akSaya hU~, avyaya hU~, avasthita (nitya) hU~, upayoga kI dRSTi se aneka bhUta-bhAva-bhavika (bhUta aura bhaviSya ke vividha pariNAmoM ke yogya) bhI huuN|" (za. 18-10-27) -Adi samAdhAnoM se saMtuSTa hokara somila zrAvaka ke 12 vrata grahaNa karatA hai| usake jAne ke pazcAt gautama dvArA pUchane para bhagavAna kahate haiM- "somila bhaviSya meM dIkSita hokara mokSalAbha karegA / " (2) rAjagRhI meM pArzvApatya aNagAroM se gautama kA saMvAda hotA hai| jisake uttara ve jo dete haiM, gautama ke prazna para bhagavAna mahAvIra pArzvApatya muniyoM ke uttara kA pUrNarUpeNa na karate haiM / (12) zataka 14-7- gautama ko zaMkA utpanna hotI hai kI cirakAla se prabhu ke saMnnikaTa rahane para bhI unheM kevalajJAna kI prApti nahIM huii| bhagavAna mahAvIra apane priya ziSya gautama ko sAntvanA dete haiM- "gautama ! cirakAla se tU mere sneha se baMdhA huA hai| merI prazaMsA, sevA, paricaya, anusaraNa, cirakAla se karatA rahA hai| gautama ! adhIra na bana ! yahA~ se Ayu pUrNa kara eka sAtha zAzvatadhAma-mokSa meM nivAsa kreNge|" 103 sunakara gautama parama saMtuSTa evaM AhlAdita hue - kRtajJa hue / noTa- - [ uttarAdhyayana- a. 10 'drumapatraka' meM bhI yaha varNana hai / ] * * bhagavatIsUtra kI taraha sUtrakRtAMga, jIvAbhigama sUtra tathA uttarAdhyayana sUtra meM bhI gautamasvAmI mahattvapUrNa carcA hai :
Page #814
--------------------------------------------------------------------------
________________ 818] [ mahAmaNi ciMtAmaNi (ka) sUtra kRtAMga-adhyayana 7-'nAlaMdIya'- meM pArdhApatya aNagAra udaka (udaya) per3halaputra kA gautamasvAmI ke sAtha 'pratyAkhyAna' saMbaMdhI saMvAda hai| gautamasvAmI kAla aura paryAya ke anusAra 'pratyAkhyAna' viSayaka tarkoM kA samAdhAna karateM haiN| udaka per3hAlaputra saMtuSTa hokara bhagavAna mahAvIra ke saMgha meM punardIkSita hote haiN| (kha) uttarAdhyayana kA dazavAM adhyayana parA kA parA gautama gaNadhara ko lakSya karake (bhaviloka ke pratibodhanArtha) kahA gayA hai| saMsAra aura zarIra kI nazvaratA kA sa meM bhAvabharA varNana hai| satat jAgRta evaM apramatta rahane kI cetAvanI hai| mahAvIra kahate haiM : "gautama ! jaise samaya bItane para vRkSa kA sUkhA huA sapheda pattA gira jAtA hai, usI prakAra yaha manuSya kA jIvana hai| ataH gautama! kSaNa (samaya) mAtra kA bhI pramAda mata kr|" "kuza-DAbha ke agrabhAga para Tike hue osa ke bindu kI taraha yaha mAnava jIvana kSaNika hai| manuSya jIvana durlabha hai| alpakAlIna AyuSya meM hI karmaraja ko dUra kara denA hai| karmoM kA vipAka ati tIvra hai| jIvana pAnI ke bulabule kI taraha hai| ananta yoniyoM meM asaMkhya kAla bhaTaka bhaTaka kara yaha mAnavajanma prApta huA hai| Aryatva, dharmazravaNa, zraddhA aura AcaraNa tujhe prApta hue haiM-inheM na kho| "terA zarIra jIrNa ho rahA hai, keza sapheda ho rahe haiM, pA~coM iMdriyA~ zaktihInatA ko prApta ho rahI haiN| zarIra kabhI bhI rogoM se AkrAnta ho sakatA hai| ataH he gautama! kSaNa mAtra kA bhI pramAda na kr| "jaise zaradakAlIna kumuda (caMdravikAsI kamala) pAnI se lipta nahIM hotA, usa prakAra tU bhI apanA saba prakAra kA sneha tyAga kara nirlipta bana / "kaMTakAkIrNa patha chor3akara tU rAjamArga para A gayA hai| ataH dRDha zraddhA se isa patha para cala! tU vizAla mahAsAgara ko pAra kara gayA hai| aba tIra ke nikaTa pahu~ca kara meM khar3A hai?|| sAgara ko pAra garane kI zIghratA kr| tU dehamukta siddhatva ko prApta karAne vAlI bhAbhi pr| ArUr3ha hokara kSema, ziva aura anuttara siddhi ko prApta kregaa| ataH he gautama! bApa para kA bhI pramAda na kr|" isI dasaveM adhyayana kI 37 vI gAthA, upasaMhAra meM kahatI hai-"artha aura pada se suzobhita evaM sukathita sarvajJa (bhagavAna mahAvIra) kI vANI ko sunakara rAgadveSa kA chedana kara gautama siddhigati ko prApta hue|" (ga) uttarAdhyayana-23- 'kezI-gautamIya' adhyayana dharma-darzana ke gUDha tattvoM-rahasyoM se paripUrNa hai, kumAra kezI zramaNa (kezI-gaNadhara) bhagavAna pArzvanAtha kI paraMparA ke caturtha paTTadhara ziSya the| 'rAjapraznIya-sUtra meM kezI gaNadhara dvArA rAjApradezI ke AtmA-saMbaMdhI saMdehoM kA nivAraNa aura rAjA pradezI ke jainadharma aMgIkAra karane kA sundara varNana hai) ___ gautamasvAmI bhagavAna mahAvIra ke prathama gaNadhara the| eka bAra donoM gaNadhara apane apane ziSyasamudAya ke sAtha zrAvasti-nagarI meM aaye| bhagavAna pArzvanAtha aura bhagavAna mahAvIra kI paraMparAoM
Page #815
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [816 0 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 meM kucha bAtoM ko lekara AcArabheda va vicArabheda thaa| jyoM hI donoM gaNadhara eka dUsare ke paricaya meM Aye, to unake mana meM yaha prazna khar3A huA-'eka hI lakSya kI sAdhanA meM yaha bheda (antara) kyoM hai?' - kezIkumAra zramaNa ko pArzvanAtha kI paraMparA kA, ataeva jyeSTha samajhakara gautama apane ziSyoM ke sAtha zrAvastI ke tinduka udyAna meM Aye, jahA~ kezIkumAra zramaNa Thahare hue the| mahAprAjJa gautama kA kezIkumAra ne yogya svAgata kiyaa| kezIkumAra ne gautama se pUchA-"jaba ki sabhI lakSya eka haiM, taba hamArI sAdhanA meM itanI vibhinnatA kyoM hai? jaise acelaka-sacelaka tathA cAturyAma aura paMcamahAvrata rUpa sAdhanA kI ?" gautamane samAdara ke sAtha kahA-"bhaMte! hamArA mUla lakSya eka hai, isameM koI saMdeha nahIM hai| jo vividhatA hai, vaha samaya kI badalatI huI gati ke kAraNa hai| bAhyAcAra aura veSa kA prayojana mAtra lokapratIti hai| bhakti ke vAstavika sAdhana to jJAna-darzana aura cAritra hI haiN|" / tadantara kezI gaNadhara ne apanI kucha jijJAsAoM kA samAdhAna mAMgA, jisa kA spaSTIkaraNa gautama gaNadhara ne savistAra diyA : (1) pahalA prazna kezIsvAmI kA cAturyAma dharma aura paMcazikSAtmaka (mahAvrata) dharma ke aMtara ke saMbaMdha meM thaa| gautamasvAmI ne uttara diyA-"tattva kA nirNaya jisameM hotA hai, aise dharmatattva kI samIkSA prajJA karatI hai| prathama tIrthaMkara ke sAdhu Rju aura jar3a hote haiN| aMtima tIrthaMkara ke sAdhu vakra va jar3a hote haiN| bIca ke 22 tIrthaMkaroM ke sAdhu Rju va prajJa hote haiN| ataH dharma do prakAra se kahA hai| bIca ke 22 tIrthaMkaroM ke dvArA kalpa ko yathAvat grahaNa karanA, aura usakA pAlana karanA sarala hai| lekina carama tIrthaMkara ke muniyoM dvArA AcAra ko yathAvat grahaNa va pAlana karanA kaThina hone se hI kucha kaThina niyamoM kA samAveza kiyA gayA hai| jisase unakI anupAlanA unheM Avazyaka rUpa se karanI pdd'e|" ___ kezI gaNadhara kA sandeha dUra huaa| unhoMne gautama gaNadhara kI prajJA kI prazaMsA kii| uttarottara 11 prazna unhoMne aura pUche - (2) dUsarA prazna acelaka dharma va sAntarottara (varNAdi se viziSTa evaM mUlyavAna vastravAlA) dharma ke viSaya meM thaa| kezI ko uttara dete hue gautama kahate haiM - "viziSTa jJAna se acchI taraha dharma ke sAdhanoM ko jAnakara hI unakI anumati dI gaI hai| nAnA prakAra ke upakaraNoM kI parikalpanA logoM kI pratIti ke liye hai| saMyamayAtrA ke nirvAha ke liye, aura 'maiM sAdhu hU~'-yathAprasaMga isa kA bodha rahane ke lie hI liMga kA prayojana hai| vAstava meM donoM tIrthaMkaro kA eka hI siddhAMta hai ki mokSa ke vAstavika sAdhana (samyak-) jJAna-darzana aura cAritra haiM!" (3) "gautama! aneka sahasra zatruoM ke bIca tuma khar3e ho| ve tumako jItanA cAhate haiN| tumane unheM kaise jItA?" "eka AtmA ko jItane se pA~ca iMdriyA~ aura cAra kaSAya milakara dasa ko jItakara, maiM hajAroM zatruoM ko jItatA huuN| tathA dharmanIti ke anusAra vicaraNa karatA huuN|
Page #816
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ mahAmaNi ciMtAmaNi (4) pAza - baMdhana tor3anA- " tIvra rAgadveSAdi aura sneha ( moha) bhayaMkara baMdhana haiN| unheM kATakara maiM laghubhUta (halkA ) hokara vicaraNa karatA hU~ / " 820 ] (5) "gautama ! hRdaya ke bhItara utpanna eka latA hai, usako viSatulya phala lagate haiM, use tumane kaise ukhAr3A ?" " bhante ! bhAvatRSNA hI bhayaMkara latA hai, usake bhayaMkara (janma-maraNa cakra) pariNAma vAle phala lagate haiN| usa jar3a se ukhAr3akara maiM nirbhaya vicaraNa karatA huuN|' (6) ghora pracaNDa agniyA~ - "cAroM ora kaSAya ( krodha - mAna-mAyA - lobha) kI ghora pracaNDa agniyA~ pradIpta haiN| unheM maiM zruta, zIla va taparUpa jaladhArA se zAnta kara detA hU~ / bujhI huI agniyA~ mujhe nahIM jalAtIM / " (7) sAhasika, bhayaMkara duSTa azdha - "mana hI sAhasika, bhayaMkara, duSTa azva hai / usa manarUpI azva ko maiMne vaza meM kara liyA hai| aba vaha merI icchAnusAra gamana karatA hai|" (8) kumArga - sanmArga - "jinendra bhagavAna -praNIta mArga hI sanmArga (supatha ) hai / vahI uttama mArga hai, jo lakSya kI ora le jAtA hai|" : (E) mahAna jala-pravAha meM DUbate prANI - 'janma-maraNa ke vega se bahate - DUbate hue prANiyoM ke lie dharma hI dvIpa hai| dharma hI pratiSThA, gati aura uttama zaraNa hai / " (10) "samudra meM naukA DagamagA rahI hai / " "binA chidravAlI naukA nahIM DagamagAtI / vaha pAra utAra detI hai| zarIra naukA hai, jIva nAvika hai, saMsAra samudra hai / ' (11) " gautama ! bhayaMkara gAr3ha andhakAra meM bahuta se prANI raha rahe haiN| unake lie kauna prakAza karegA ?" " bhante ! sampUrNa jagata meM prakAza karane vAlA sUrya (tIrthaMkara, arhanta mahAvIra ) udita ho cukA hai|" (12) kSema, ziva aura anAbAdha sthAna - "duHkhI (saMsArI) manuSya ko aneka duHkha bAdhAe~ haiN| loka ke agrabhAga meM eka aisA sthAna hai, jahA~ jarA, vyAdhi, vedanA aura mRtyu nahIM hai / parantu vahA~ pahu~canA atikaThina hai / .' atthi egaM dhuvaM ThANaM, logaggaMmi durArUhaM / jattha natthi jarA maccU, vAhiNo veyaNA tahA / / 23-81 // abAdha hai, siddhi hai, mukti usa sthAna ko maharSi prApta karate haiN| vaha sthAna nirvANa hai, hai, lokAgra hai| kSema, ziva aura anAbAdha ( anaMta sukha kA dhAma vaha sthAna ) hai / " isa prakAra sarva saMzayoM ke dUra hone para ghora parAkramI kezIkumAra zramaNane mahAna yazasvI gautama gaNadhara ko sira jhukAkara vaMdana kiyaa| kezI zramaNa gautamasvAmI ke sAtha jAkara, carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra ke paMcamahAvratadharma ke mArga meM sollAsa praviSTa hue /
Page #817
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 821 yaha kezI-gautama saMvAda yugayuga ke saghana saMzayoM evaM ulajhe vikalpoM kA sahI samAdhAna prastuta karatA hai| gautamasvAmI kI mahAna prajJA ko kezIkumAra jaise gaNadhara aura avadhijJAnI-zramaNa namana-vaMdana karate haiN| isa prakAra ke samatvalakSI parisaMvAdoM se hI zruta evaM zIla kA samutkA hotA hai| mahAn tattvoM ke artha kA viziSTa nizcaya hotA hai (gha) 'jIvAbhigama-sUtra' meM bhagavAna mahAvIra aura gautamasvAmI ke saMvAda-rUpa meM jIva-ajIva ke bhedoM-prabhedoM kA vistRta varNana hai| zramaNa bhagavAna mahAvIra kA aMtima cAturmAsa pAvA meM rAjA hastipAla kI rajjukazAlA meM huaa| aneka rAjA vahAM ekatrita the| rAjA puNyapAla ke duHsvapna tathA paMcama va chaThe Are ke duHkhoM kA prabhu ne kathana kiyaa| zakendra sArA AyuvRddhi kI prabhu se praarthnaa| bhasmaka graha kA prvesh| AyuvRddhi kI asmrthtaa| bhagavAna ne puNya va pApa-vipAka ke 36-36 adhyayana khe| yaha unakI aMtima dezanA thii| . bhagavAna ko apanI nirvANa-velA kA jJAna thaa| maNadhara gautama ke (apane prati) prazasta rAga ko naSTa karane ke uddezya se gautama ko nikaTavartI gA~va meM devazarmA brAhmaNa ko pratibodha dene ke uddezya se prabhu ne bheja diyaa| kArtika vadi amAvAsyA kI argharAtri ko prabhu kA nirvANa huaa| ve siddha, mukta aura ziva hue| janma-maraNa kI zrRMkhalA ko tor3akara zAzvatasthAna meM anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha (avyAbAdha AnaMda) aura anaMtavIrya sahita anAbAdha rUpa meM avasthita hue, kRtakRtya hue| rAjAoM ne zavaudyota kA abhAva jAnakara dravya-udyota kiyaa| dIpAvalI-parva kI utpatti aura zurUAta devazarmA ko pratisAvata kara Ate hue gautamasvAmI ne bhagavAna ke nirvANa ke samAcAra sune| gautama ke duHkha aura kheda kA pArAvAra nahIM hai| "he bhagavAna mere ArAdhya deva !! yaha Apane..kyA vidhAsaghAta kiyA? Apane mujhe jAnabujhakara alaga kara diyaa| aba merA kauna sahArA hai ? he karuNA nidhAna ! he svAmI! Apane mujhe nirAzrita-nirAdhAra kara diyaa| aba jagata ko jJAna kA prakAza kauna degA? loka ko ajJAna-rUpa nibiDa aMdhakAra se kauna trANa daigA ? he karuNAvAhita ! Apa bar3e niSThura haiN| maiM jIvanabhara chAyA kI taraha Apake sAtha rahA, aba Apa mujhe maiMjhadhAra meM chor3a kahA~ cale? nAtha! aba maiM kisase prazna pUchakara samAdhAna pAU~gA? Apa kI jJAnarUpI zItala chAyA isa loka se uTha gaI hai| he mere svAmI! zAsana ke kiratAra !! aba loga ajJAnatApameM jala * mreNge| unakA trANa kahA~ hai? he dayAnidhAna! bhavijIvoM ke tAraka! Apa mujhe kaise bhUla gaye? Apake binA maiM aura saMpUrNa jinazAsana Aja anAtha ho gayA hai gautamasvAmI dahAr3a mArakara rote haiM, vilApa karate haiN| isa rudana ke sAtha hI gautama kA sneharAga, bhagavAna ke prati prazastarAga samApta ho jAtA hai|-"kaise nAtha ? kaisA bandhana ? unake prati kaisA rAga? ve to vItarAga the, sarvajJa the| merA sneha eka-pakSIya thaa| unhoMne mujha se anubaMdha kiyA thA, AdhAsana diyA thA ki ve aura maiM eka hI zAzvata dhAma meM anaMtakAla taka anaMta sukha meM sAtha sAtha rheNge| eka vItarAgI se kaisA prema? kaisA moha ? yaha AtmA to anAdikAla se
Page #818
--------------------------------------------------------------------------
________________ 822 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi akelA hI saMsArasAgara meM paribhramaNa kara rahA hai, kauna ve aura kauna maiM ? aba mujhe samasta baMdhanoM ko kATakara bandhanamukta, svataMtra, sArvabhauma svAdhIna ho jAnA caahie| aba DhIla kaisI ? he Atman ! jAgRta ho jaa| zuddha, buddha aura nirdvanda ho jaa|" gautamasvAmI kSapakazreNi para ArUr3ha hue| zukladhyAna ke madhya meM jaba ve pravartamAna hue tabhI unheM anuttara kevalajJAna-kevaladarzana utpanna hue| ve trikAla-triloka ke samasta paryAyoM ko jAnane-dekhane lge| ve aba jina bhagavAna, aha~ta, jJAyaka, kevalI, sarvajJa, sarvabhAvadarzI ho gye| yaha kArtika zukla pratipadA kA pAvana divasa thaa| isI dina se navIna saMvatsara zurU hotA hai| bhaktagaNa isI prAtaHkAla ko parama bhakti se guru gautama ko smaraNa karate haiM, jApa karate haiM, mAlA pherate haiN| gautama gaNadhara ne 12 varSa taka kevalI paryAya meM rahakara mokSagamana kiyaa| ve siddha hue, pAraMgata hue, ajara, amara va asaMga hue| ve unmukta karma-kavaca hue| janma-jarA-maraNa se mukta, avyAbAdha evaM zAdhata sukha ke bhoktA hue| gautamasvAmI ko kevalajJAna kI utpatti ho jAne se bhagavAna mahAvIra ke pATa para gaNadhara sudharmAsvAmI ko baiThAkara, apane ziSyoM sahita pUre saMgha ko unhoMne sudharmAsvAmI ko sauMpa diyA, unake svAdhIna kiyaa| ataH bhagavAna mahAvIra ke paTTadhara sudharmAsvAmI hue|
Page #819
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI 3 [ 823 gautama gaNadhara-hamAre labdhisamrATa - PES -zrI vimalakumArajI cauraDiyA jIva karmAdhIna hai| yA karma jIva ke adhIna hai, yaha prazna vicAraNIya hai| puruSArthahIna jIva apane ko karmoM ke adhIna mAnakara 84 lAkha yoniyoM meM bhramaNa karatA rahatA hai| puruSArtha siddha jIva apane puruSArtha se zubha karma karake apane ko zubha se zuddha sthiti meM lAkara bhavabandhana se mukta ho kara mokSa pA letA hai| jo bhI jIva mukta hue haiM ve apane puruSArtha se hue haiN| mahAna ja ruSArthamukta rahate haiN| zeSa dhIna rahakara karmoM se mukta nahIM ho paate|| tIrthaMkaroM ke, siddhoM ke, gaNadharoM ke jIvoM ke jIvana puruSArtha ke zreSThatama Adarza hai| prAtaHsmaraNIya anantalabdhibhaMDAra gautamasvAmI ke jIva ne unaka pUrva ke bhavoM meM va gautamasvAmI ke bhava meM esA puruSArtha kiyA ki unake jIvanakAla meM hI cAroM ghAtIkarmoM ke AvaraNa itane kSINa kara diye ki kevala bhagavAna mahAvIra ke prati prazasta moha kA sUkSma pardA unako kevalajJAna prApta karane meM bhagavAna mahAvIra ke nirvANa taka bAdhaka banA rahA jaba ki unake dvArA dIkSita haz2AroM zramaNa kevalajJAnI ho gye| . gautamasvAmI ko apane puruSArtha se kaI siddhiyAM, lubdhiyAM prakaTa ho gaI thiiN| laghimA siddhi ke prabhAva se ve apane zarIra ko itanA halkA kara sakate the| sUryakiraNa kA Alambana lekara aSTapada parvata para jA kara devAdhideva ke darzana kara sake the| eka pAtra se 1500 tapasviyoM ko khIra kA pAraNA karA sake the| saMbhavataH kucha mahAnubhAva isa kathana ko bhaktoM ke dvArA gautamasvAmI kI mahimA bar3hAne vAlI atizayokti kahakara asvIkAra karanA caaheN| unakI jAnakArI ke liye nivedana hai ki Aja bhI kaI sakta mahAtmAoM ke dvArA apanI labdhi ke dvArA aise cakita karane vAle kArya kiye jA rahe haiN| sutharI meM dhRta kallola pArzvanAtha kI pratiSThA ke samaya paryApta sAmagrI kI vyavasthA nahIM hone para bhI 11 dina taka lagabhaga gyAraha hajAra vyaktiyoM ne pratidina bhojana kiyaa| lekhaka kA anubhava hai ki aMggaliyA grAma meM zrIkaraNa pArzvanAtha kI pratiSThA ke avasara para samasta grAmavAsI lagabhaga 1200 tathA bAhara ke padhAre zrIsaMgha ke 300, isa prakAra 1500 vyaktiyoM ke bhojana ke anubhava para 1800 vyaktiyoM ke bhojana kI vyavasthA kI gaI thii| bhojana ke samaya uparokta apekSita vyaktiyoM ke atirikta AsapAsa lagane vAle grAmoM se bhI anapekSita grAmavAsI bhI bhojana karane pdhaare| vyavasthApakoM ke cahere para cintA kI rekhAe~ ubharane lgiiN| kharataragaccha ke pUjya zrI jayAnandajI ma. sA. ko sthiti se avagata karAyA gyaa| pUjya mahArAja sAhaba sAmagrI vAle sthAna para aaye| sArI sAmagrI ko DhaMkakara bhojana karAne kA nirdeza de diyaa| saba ko yaha dekhakara Azcarya huA ki 1800 vyaktiyoM ke liye banAye bhojana meM 3000 se adhika vyakti tRpta hokara gaye tathA lagabhaga 300 vyakti aura bhojana kara le itanI sAmagrI bcii| aise
Page #820
--------------------------------------------------------------------------
________________ 824 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi eka nahIM, kaI udAharaNa haiN| aisI sthiti meM gautamasvAmI guruvara kI Rddhi ke bhaMDAra meM bhAvAtmaka sthApanA RddhidAyaka bane isa meM kisI prakAra kA saMzaya nahIM hai| isake liye bhakta kI bhAvazuddhi Avazyaka hai| gautamasvAmI ne gaNadhara kI padavI prApti kI, kAraNa una meM usa yogyatA ke guNa the| unake apane puruSArtha se jJAnAvaraNIya karmoM ko itanA kSINa kara diyA thA ki ina meM autpAtikI buddhi, jo matijJAnAvaraNIya karma ke kSayopazama se hotI hai-arthAt bahuta vicAra va parizrama kiye binA sahaja svabhAvataH tatkSaNa prakaTa hone vAlI pratyunnamati, AtmasAt thii| arihaMta paramAtmA dvArA samavasaraNa meM batAye gaye tIna mAtRkA : (1) uppannei vA (2) vigamei vA (3) dhuvei vA se sAre tattvajJAna kA prakAza ho gayA thaa| isase jIva-ajIva ityAdi sAta tattva aura puNya-pApa sahita nau tattvoM meM mAviSTa hone vAle samasta padArtho darzana-jJAna ho gayA tathA usI para se dvAdazAMgI kI racanA kA hama bahuta bhAgyazAlI haiM ki hameM tIrthakara bhagavanta mahAvIrasvAmI dvArA prakaTa kI gaI tathA gaNadhara sudharmAsvAmIjI dvArA racita dvAdazAMgI ke jJAna kA lAbha mila rahA hai| dvAdazAMgI kA jJAna hameM mArgAnusArI jIvana jIne kI kalA sikhAtA hai, zramaNa-zramaNI banane ko prerita karatA hai aura usa mArga para calakara mokSa-prApti meM sahAyaka hotA hai| aise anantalabdhinidhAna, dvAdazAMgI ke racayitA, ananta avyAbAdha akSaya mokSasukha ko bhogane vAle tathA jinake nAma kA prAtaHkAla smaraNa karane se manavAMchita kArya pUre hote haiM aise guru bhagavanta gautamasvAmIjI ko zata zata vandana / RRRR88888888886 88888888888888 ACK 9 JAN nananananananananana
Page #821
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] yAtrA ahaMkAra se sarvakAra evaM mamatva se samatva kI ora **************** - zrI narendrakumAra rAmacanda bAgarA svarNima prabhAva kI sauMdaryamayI prabhA madhyama pAga ke mahasena udyAna ke kSitija para apanI sampUrNa prabhAoM sahita virAjamAna thI / mahAbhiniSkramaNa pazcAt dhyAna aura saMyama kI sAdhanA karate hue bAraha varSa chaha mAsa bIta gaye, vaizAkha zuklA dazamI ke dina aparAhnakAla meM jAMbhiyAgrAma ke RjuvAlukA nadI ke uttarI taTa para mahAzramaNa mahAvIra ko parama tattva upalabdha huA / kaivalyaprApti hote hI sarvajJAtA prabhu ne jAnA ki madhyamA nagarI (vartamAna pAvApurI) meM somilArya brAhmaNa dvArA Ayojita vizAla yajJa meM deza-dezAMtaroM ke bar3e bar3e vidvAna AmaMtrita ho kara Aye haiN| traikAlya kAla ke ramaNadeva ko yaha prasaMga apUrva lAbha kA jAna par3A, yaha socakara ki yajJa Aye brAhmaNa pratibodha ko prApta hoMge aura mere dharmatIrtha ke AdhArastaMbha baneMge, bAraha yojana calakara bhagavaMta madhyamA phuNce| mahasena udyAna meM indriyajetA mahAvIra ne binA kisI gaNadhara kI upasthiti meM eka prahara taka pravacana ( dUsarA samavasaraNa ) kiyA / "yathA vRkSastha saMpUNpitasya dUrAd gandho vAti, evaM puNasya karmaNo dUrAd gandho vAti / " arthAt jaise phUle hue vRkSa kI sugaMdha dUra dUra taka phaila jAtI hai vaise hI pavitra vANI va karma kI sugaMdha dUra taka phaila jAtI hai| carama tIrthaMkara kI dharmadezanA kI carcA samasta nagara meM phaila gii| magadha deza ke guvvara gA~va ke pitA vasubhUti evaM mAtA pRthvI kI saMtAna indrabhUti nAmaka gautamagotrIya prakANDa vidvAna aura sarva vidyAoM ke pAragAmI jJAtA bhI Arya somila ke yajJameM saMmmilita the / 104 [ 825 gotteNa godamo cippo cAuvveya-saMDagavi / NAmeNa iMdrabhUbhUditti sIlavaM bajhaNuttamo // (dhavalA 9 kha. pR. 65) janmazruti hai ki vidyA vinaya detI hai, magara pratIti yaha hai ki vidyA ahaMkAra bar3hAtI hai| anekAnta dRSTi se donoM kI bAteM satya haiN| AtmavidyA ahaM ko miTAtI hai aura laukika vidyA vinamratA ko / indrabhUti ko apane jJAna kA abhimAna thA, vidvAna hone kA ahaMkAra thA, isa ahaMkAra ne unakI A~kho para par3ardA DAla diyA thA, ve bhUla gaye the ki "maiM hU~" yaha samajhanA saba se bar3I mUrkhatA hai| vinayena binAcIrNama abhimAnena saMyuktam / mahaccApi tapo vyartham ityetadvardhAyatAm / / vinaya-rahita aura abhimAna sahita kiyA huA tapa mukta hokara hI cetanA vyakti se Upara uThatI hai, samaSTi meM digbhrAMta hokara athAha samudra kI uttAla taraMgo ke thaper3oM meM bhI vyartha hai / 'maiM' kI kArA se milatI hai| jaise koi jalapota bhaTaka rahA ho vaise hI indrabhUti
Page #822
--------------------------------------------------------------------------
________________ 826 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi boddhika dAsatA va zAstra aura dharma ke nAma para aMdha paramparAoM se ghire hue the / yahI indrabhUti yugadhAtA mahAvIra ke prathama ziSya gaNadhara gautamasvAmI ke rUpa meM jaina paramparA ke eka jyotipuMja banakara sAmane aaye| kaise ho gayA yaha parivartana ? kaise eka avivekI kriyAkANDI brAhmaNa ke liye kevalI bananA saMbhava huA ? apane sarvonmukha samarpaNa, saMkalpa aura samAdhAna se vyakti kahA~ se kahA~ pahu~ca jAtA hai isakA pratyakSa nidarzana bane indrabhUti / unakI isa yAtrA kA zubhAraMbha huA IsA pUrva 556 (vikrama pUrva 500 ) usa prabhAta ko, jaba bhAgya ne unheM jina cakravartI mahAvIra ke samakSa khar3A kara diyaa| jJAnAmada se unmatta indrabhUti vItarAgI prabhu ko parAjita kara apanI pratiSThA baDhAne ke uddeza se jaba mahasena udyAna pahu~ce taba unhoMne dekhA ki mahAvIra ke zvAsa zvAsa se, royeM royeM se, prANoM ke kaNa kaNa se eka saMgIta, eka gIta, eka AhlAda, eka sugaMdha, eka Aloka, eka amRta kI pratipala varSA ho rahI hai| kaivalyajyoti mahAvIra ne unheM dekhate hI kahA- indrabhUti ! tumheM AtmA ke astitva meM saMdeha hai ? bhagavaMta kI hRdayasparzI vArtA sunakara indrabhUti stabdha raha gae, unake mana meM chipe jIva- ajIva ke saMdeha kA udghATana evaM AtmA kI vyAkhyA ( utpanneivA vigameI vA dhuveI vA) kara prabhu ne unheM parAjita hI nahIM kiyA, AkarSita bhI kiyaa| jo samajhAne Aye the ve svayaM samajha gaye / prabhu ke antara meM vairAgya kI jo pAvana dhArA pravAhita ho rahI thI, gautama ko prabhu kI amRtamaya vANI meM usakA zItala saumya sparza sahaja anubhava huA, mAnavIya AsthA kA navIna udghoSa sunAI diyA jisane unake antara ko lalakArA, jhakajhorA, pratibodha kiyA / lauhacuMbaka jaise lohe ko khIMcatA hai vaise hI bhagavAna kI pratyakSAnubhUti se indrabhUti kA mana khiMcatA calA gayA aura prabhu ke tyAga - vairAgya-tapa ke teja ke sAmane unakA AsthAhIna jJAna kA vivekazUnya kriyAkANDa kA vizvAsa jarjara hote hI phaloM se ladI huI zAkhA ke samAna prabhucaraNoM meM natamastaka ho gaye / kSaNa meM hI indrabhUti ke antara meM parivartana AyA ki isa nirvacanIya caitanyasAgara meM apane ahaM ko lIna kara AdhyAtmika darzanoM kI cUDAnna mahimA ko prApta kruuN| " NamotthuNaM samavassa bhagavao mahAvIrassa sahassaMbuddhassa" ( isI ghaTanA ko kucha itihAsakAroM ne rUpAtmaka DhaMga se prastuta kiyA hai| prabhu kI prathama dharmadezanA sirpha devatA loga ke samakSa manuSya kI anupasthiti meM saMpanna huI / kevalI hone para bhI prabhu kI vANI nahIM khirI to devarAja indra ko cintA hone lagI ki prabhu kI dharmadezanA niSphala na ho jaae| isakA kAraNa jAnakara devendra indrabhUti ke pAsa gaye aura yukti se unheM jyotirdhara prabhu ke samavasaraNa meM le aaye| jaba gautama ke ahaMkAra ne zuddha AtmakAma kA rUpa le liyA, jaba aham hI soham bana gayA to mahAna AdhyAtmika dhArmika krAMti kA agradUta banane kA mArga nirbAdha ho gayA / ) vicAradhArA ke badalate hI, antastala ke parivartana hote hI jIvanadhArA bhI parivartita hone lagatI hai| dIrghapajJa mahAvIra ke caraNoM meM A kara gautama vinamra bane, prabuddha aura caitanya bane / prabhu kA prathama upadeza thA ' evaM dhammasa viNao, mulaM paramo se mukkho / jaNe kitiM suyaM, sigdha nIsesaM cAbhigacchaI |
Page #823
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 827 arthAt dharmarUpI vRkSa kA mUla vinaya hai aura phala mokSa hai| jo vyakti vinaya dvArA zrutajJAna ko hRdayaMgama kara letA hai. AvAgamana ko niHzeSa kara mokSapada ko prApta kara letA hai| dIkSita hone ke pazcAt unake vidvAna sAthI agnibhUti, vAyubhUti, vyakta, sudharmA, maMDita maurya, akampita, acalabhrAtA, metArya, prabhAsa, eka eka karake apanI ziSyasaMpadA (cavAlisa sau) ke sAtha prabhu se pravrajyA dhAraNa karane gye| yugAvatAra mahAvIra ne usI dina caturvidha saMgha (sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA) kI sthApanA kI evaM gautama kI mahatI sambhAvanAoM ko dRSTikSepa karate hue pramukha gaNadharapada para niyukta kiyaa| gautama ke AtmA ke darpaNa para jo vikAroM kI, vicAroM kI dhUla jamI thI, use poMcha DAlane ke lie, unheM paga paga para sajaga karane ke lie prabhu unake pratibodhaka bne| vicAra kI asphuraNA, bahuzrutatA, nispRhatA, evaM sevAparAyaNatA ne unheM prabhu kA vizeSa snehapAtra banA diyaa| bhagavAna ke sabhI antevAsiyoM meM gautama hI aise the jo unake arthagarbha saMdeza ko hI nahIM pakar3a lete balki unakI anubhUtiyoM ko bhI cunautI dene kA sAhasa kara baiThate, vicArasvAtaMtrya ke lie prabhu unakI hara jijJAsA kA samAdhAna kAntAsammita anekAnta bhASA meM karate jisase gautama kI jJAnatarkatA, satyaniSThA, niDaratA, AdhyAtmikatA sahasragunA vRddhivaMta huii| isa lie azaraNa ho jAo, sarva zaraNa choDa do| magara ina upadezoM ke bAvajUda prabhu ke prati mamatA kI vajaha se gautama caritra ke aMtima utkarSa vItarAgatA ko prApta karane meM asamartha hone se parama zAMti, parama mokSa, parama jJAna ko nahIM pA ske| pAvAnagarI ke zAsaka hastIpAla ke rajjuka sabhAgRha meM bayAlisaveM cAturmAsa (IsA pUrva 725 vikrama pUrva 470) ke sAr3he tIna mAha vyatIta hote hI kArtika kRSNA amAvAsyA ko apane nirvANa samaya kI pUrvasUcanA pA kara satatva prakAzaka mahAmanA mahAvIra ne mahAmuni gautama ko bulAkara kahA-"yahA~ se kucha dUrI para devazarmA nAmaka eka tattvajijJAsu brAhmaNa rahatA hai| tumhArA upadeza pAkara vaha prabuddha hogA, vahA~ jAo aura use pratibodha do|" jaba gautama bhagavAna ke vacana ko zirodhArya kara devazarmA ko pratibodha dene cale gaye, taba saMsAra ko apane divya prakAza se jagamagAne vAlA mahAdIpaka antaracakSuoM ko jyotita kara carmacakSuoM ke samakSa bujha gyaa| jagattrAtA prabhu ke nirvANa kA saMvAda sunakara gautama stabdha raha gye| eka bAra rAga ne tIvra AkramaNa kiyA, ve apane Apa ko bhUla sAdhAraNa jana kI bhA~ti vihvala ho gaye, prabhu abhAva kI kalpanA ne unheM hilA diyA, pIr3ita kara diyaa| unakA hRdayasindhu vyathA se umar3a pdd'aa| aura unakI sthiti unmAdaka jaisI ho gaI kintu yaha saba kSaNika thaa| unheM bhagavAna kI zikSA kA smaraNa huA "kusagge jaha osa biMdue, kovaM ciTTai lNbmaanne| ____ evaM mAnusANa jIviyaM samayaM goyama! mA pamAye // " (arthAt he gautama! jaise tRNa kI noMka para osa kI bUMda thoDe samaya taka Tika sakatI hai vaise hI zarIradhArI kA jIvana hai| ataH thoDe samaya ke lie bhI pramAda mata kara / ) aisA mahAjJAnI aura zrutasAgara kA pAragAmI tattvadraSTA zoka nahIM kara sktaa| gautama tatkAla mur3e, bhagavAna kI vItarAgI pratibhA unakI A~khoM ke sAmane A gyii| jaise unakA rAga kSINa huA aura ve saMpUrNa vItarAgatA ko prApta hue, vaise hI kaivalya ne unakA varaNa kiyaa| aba ve prabhu ke sAtha abhinna ho gye| unheM yAda AyA jaba prabhu ne kahA thA ki he gautama! hama donoM eka dina eka jaise ho
Page #824
--------------------------------------------------------------------------
________________ 628] [ mahAmaNi ciMtAmaNi jaayeNge| AcAryadeva zrImad vijaya vidyAcaMdrasUrIzvarajI ma. sA. ne apanI cintanarazmiyoM meM gautama svAmI ke kaivalya mahotsava kA varNana isa taraha kiyA hai 'prabhu kA nirvANa sunakara kiyA thA gautamane cintana, viraha meM krandana hA! mamArAdhya! vItarAga! mujhase kyoM virAga, mujhe nahIM cAha mokSa kii| mere to zaraNa the Apa, cAhanA thI mAtra sAMnidhya kI // he saMyama nivAraka karegA kauna niruttara ajJAnaripu ko| ciMtana meM bhAvoM kI gautama gaMgA meM milA Atmabodha, haTA moha kSobha svayaM prApta hue kaivalya ko // gautama kI Atma-jyoti vizva ke saMpUrNa padArthoM ke sUkSma satya kA avalokana karane meM tathA jIvana ke rahasyoM ko jAnane meM zAzvata samartha ho gyii| AtmakalyANa karane ke bAda unhoMne jagatakalyANa ke lie prasthAna kiyaa| saMskRti ke saMvAhaka bhagavAna mahAvIra jaise sabala AdhAra ke hila jAne se eka bAra saMgha kI naukA kA DagamagAnA svAbhAvika thaa| magara dRDha manobala ke svAmI evaM kartavya nirvahana meM pUrNa jAgarUka gautamasvAmI ne saMgha kA saMpUrNa uttaradAyitva apane kaMdhoM para liyaa| gaNadhara gautamasvAmI ne sAdhu jIvana ko tIrthadeva mahAvIra ke sahiSNutA, Atmopalabdhi, dhRti, nirbhIka cintana ke prati gautama kI agAdha AsthA thii| AsthA kA bala jisake pAsa ho vaha kyA nahIM kara sakatA? gautama kI grahaNazIlatA aura vIra prabhu kI sRjanadharmitA ke anyonyAzrita saMyoga se jIvana kI ajJAna-avikasita zaktiyoM ko sphurita karane meM, loka, lokottara, dharma-marma, sva-para samyak svarUpa aura saMbaMdha kA sAkSAtkAra karane meM gautama samartha hone lge| jJAna aura namratA, tyAga aura grahaNatA, sAdhanA aura zraddhA, guNajJatA aura udAratA, AdarzavAditA aura akiMcanatA kA bhItarI pariveza meM samanvaya hote hI laukika va boddhika vidyAoM kA yaha pAragAmI vidvAna Aheta vidyA ke bhI yAjJavalkya nadINaNa jJAtA bana gye| svArtha jaba paramArtha huA taba gautama ke vyaktitva meM AdhyAtmika yogI kI zuddha vyaktivAdI dRSTi jhalakane lagI, kRtitva meM eka samAja vidhAyaka kA | samUhavAdI cintana nikharane lgaa| prabhu kI upAsanA, unakA sAnnidhya, unake arhata ke svarUpa kA anusaMdhAna karanA jisase gautama prabhu ke darzana-cintana saphala bhASyakAra, svapana AkAra dene vAle mUrtikAra zIghra hI bana baitthe| mahAmuni gautama ne apane iSTadeva ke vicAroM ke sAtha saiddhAntika sAmaMjasya sthApita kara saMtulita kiyA sAtha hI sAtha prabhu ke upadezoM ko tulanAtmaka, vyAvahArika dRSTi se vistRta vivecana ke sAtha pratipAdana kara unakA aucitya siddha kiyaa| apUrNamedhA pratyutpannamati aura anupama grahaNazakti se prabhudezanA ko avadhAraNa karake bAraha aMga aura caudaha pUrva ke rUpa meM nibaddha kiyA, dvAdazAMgI meM gumphana kiyaa| aisI sUkSma manISA, aisA vizada vizleSaNa! sarveza bhagavAna ko pAkara gautama kI cetanA ne trANa kA anubhava kiyA, gautama ko pAkara prabhu kI cetanA ne Thosa AdhAra pA liyaa| "mahAtsagastu durlabho'gamyo'modhazaca" yugadraSTA prabhu vIra | ke sAMnidhya meM rahate tIsa varSa kA samaya bIta gayA, dhIre-dhIre gautama kI bhakti zraddhA, mamatva meM badalane lgii| prabhu unake hRdaya meM hI virAjamAna, jIvana meM hI pratiSThAna nahIM hue, unake sAMsa sAMsa meM parivyApta ho gye| mahAvIra ke prema meM gautama itane bhAvuka aura saMvedanazIla ho gaye ki
Page #825
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 826 eka mAtA ko apanI eka mAtra saMtAna ko khokara jitanI pIr3A hotI hai usase kaI jyAdA pIr3A gautama ko prabhu se alaga hone para hotii| gautama kA prema rAga aura Asakti meM badala gayA ki prabhu kA abhAva eka kSaNa ke lie bhI sahana nahIM kara paate| sarvadraSTA bhagavAna ne jAnA kI yaha amita vAtsalya, yaha asamApta rAga gautama ke kaivalyapatha kI eka mAtra bAdhA hai| anuttara yogI mahAvIra ne aNuvIkSaNa dRSTikoNa se unheM samajhAyA-"he gautama! 'samasattubaMdhuvaggo samasuhaMdukho paMsasaNId smo| samaloThThakaMcaNo puNa jIvidmaraNo samo samaNo // " jo zatru, mitra, sukha-dukha, prazaMsA-niSThA, miTTI-sone, jIne-marane meM sama hai vahI zramaNa hai| zramaNa zabda kA artha yahI hai ki satya zrama milatA hai| vaha bhikSA nahI, siddhi hai| satya kI anubhUti atyaMta vaiyaktika aura nijI hai| use svayaM meM aura svayaM se pAnA hai| vaha jo svayaM para vizvAsI nahIM hai usake zeSa saba vizvAsa vyartha hai, jo apane pairoM para khar3A nahIM, vaha kisake paira khar3A ho sakatA hai ? hama apanA dIpaka Apa baneM, apane hI zaraNa meM aayeN| na kahIM sRjanahAra, jagatkartA, jagadIzvara yA vidhAtA hai aura na kahIM bhagavAna, svayaM ke atirikta aisA koI nahIM jisa para hama nirbhara ho skeN| bahuta pratiSThA dii| ve bauddhika svataMtratA ke pakSadhara the| unhoMne kahA ki dharma ko prAcInatA ke nAma para svIkAra yA asvIkAra nahIM kiyA jA sakatA, use buddhi se parakhanA cAhie "pannA samikkhae dhmmN"| gautamasvAmI kI eka atyanta vizeSatA kA zAstroM meM ullekha kiyA gayA hai ki unhoMne jisako bhI apane karakamaloM se dIkSA dI, sabako kaivalyajJAna prApta ho gyaa| yogIzvara gautamasvAmI ke saMgha meM 1400 zramaNa, 36000 zramaNiyAM thiiN| unake ziSya-parivAroM meM 314 pUrvajJAna adhikArI, 1300 avadhijJAnI, 700 vaikriyaka labdhikAraka, 700 anuttara vimAna svarga meM jAne vAle, 500 manaHparyavajJAna dhAraka the| apramatta tapomUrti gautamasvAmI ke upadezoM se 1,56,000 zrAvaka tathA 3,18,000 zrAvikAoM ne dharma ke 12 vratoM kA Ajanma pAlana karane kI pratijJA lI thii| gautamasvAmI kI vANI se apane samaya ke pracalita sat, asat, avaktavya, kriyA, akriyA, niyati, yadRcchA, kAla Adi vAdoM kA yathArtha jJAna va dharma kA vAstavika svarUpa prasphuTita huaa| kavi ne gautamasvAmI ke guNoM kA varNana isa taraha se kiyA hai 'parama bhakti-guNa yukta mahodaya labdhinidhAna mhaadaanii| adbhuta alaukika vRtti pavitra caritra mahAjJAnI / prabhu ke nirvANa pazcAt bAraha varSa taka avizrAma bharmopadezanA meM gautamasvAmI magna rhe| IsA pUrva 515 (vikrama pUrva 458) ko saMgha kI vyavasthA kA bhAra AcArya sudharmA ko sauMpakara ve siddhatva ko prApta hue| yugapuruSa vahI ho sakatA hai jo apane yuga ko viziSTa dena de ske| isa saMdarbha meM gautama kA avadAna anupama hai| siddha puruSa mahAvIra ke bAda saMgha kI jimmedArI saMbhAlane ke lie kSamatAzIla gautama nahIM hote to jaina-dharma kA. svarUpa itanA pragatizIla nahIM hotaa| dIrghagAmI cintana, praur3ha anubhava aura vilakSaNa sUjha-bUjha ke dvArA tapa-dharma vRtti nirvAhaka gautamasvAmI ne jo maryAdAyeM banAIM ve traikAlIya ho giiN| gautama ne AtmavijetA mahAvIra kI sannidhi meM baiThakara
Page #826
--------------------------------------------------------------------------
________________ 830] [ mahAmaNi ciMtAmaNi adhyAtmAmRta se apanI manISA ko bharA aura hamAre lie agAdha AgamajJAna kI rAzi ko surakSita rkhaa| vikAsa kI samasta saMbhAvanAoM se saMvalita rakhakara netRtva pradAna karane vAle gautama eka aise saMvidhAna nirmAtA the jinake dvArA khIMcI gaI lakIreM dharmasaMgha ke liye aTala praharI banakara khar3I haiN| gautamasvAmI ne satya ko vyApaka saMdarbha meM dekhA, aura dharma ko sampradAya kI sImA se mukta kiyaa| prabhu ke prati unakA nizchala samarpaNa aura satya ko pAne kI abhIpsA ne unakI kRtiyoM meM eka anAgrahI aura Rju dRSTikoNa kI abhivyakti dii| mahAvIra ke dharma kI AtmA AcAryadeva gautamasvAmI ke mAdhyama se bahuta zaktizAlI rUpa meM pragaTa huiiN| gautamasvAmI kI dUradarzI manISA yuga-yuga taka apanI vilakSaNatA kA AbhAsa karAtI rhegii| aisA sakSama adbhuta adhyAtmika netRtva saiMkaDo-hajAroM varSoM ke antarAla meM kabhI-kabhI mila pAtA hai| Aja jinavANI paricAyaka gautamadeva ke nirvANa kI 2500vI jayaMtI manAte hue hama adhyAtma ke mUla ko satata ciMtana dekara haz2AroM haz2AroM varSoM taka phalIbhUta rahane yogya banAne vAle isa mahAna yogI ke prati apanI AsthA kA, samarpaNa kA, kRtArthatA kA anubhava karate hai| eka bAra phira hama antaHkaraNa kI samagra zraddhA se unheM apane praNAma samarpita karate haiN| EFREEEEEEEET gaNadhara zrI gautama svAmI mahArAja ko anaMda maMdanA / mokAra mahAmantrAdhina , mavAdapi jAnA meM karaNI niraMtara komalapaNA meM zAma tre| rasavayI tasvanayI / atIkika ma manohAra / / zrI jinazAmana kI zAna hai muktinilaya kI mizAla / gautama nAma meM / sudhi gAve zIghra ati samaddhi / / / tana mana nanana ko dira kA nitya jo navakAra / mahAna mAnava janma pAkara sAMpa bananA , nirAkAra / / svAmI sevaka kA sambandha / anAdi aura ananta / / mAta dhyAna rakhI eka bAta jinadharma calegA hI sAtha / bhagavAna zrI mahAvIradeva ke ananya vinayI ye paramaziSya / gaNadhara padavI mahAna, vipadI racanA se bane amr| vANI binaya viveka vicAra vItarAgatA meM jayajayakAra / / navakAra se bhavaNAra. mI jitepara dekha eka AdhAra / kATa janma ke puNya se milatA hai| manuSya avatAra / na rANa- pa ma balaza na phakAza, yahI mokSa jAvAsa / mana ko jo mAdha letA hai vo hotA zIghra bhava se mukta / namana hI vIra prama ko dIpAvalI kI mahAna saMdhyA meN| / gautamatvAmI jaisA vinaya muktiprema' ke jIvana meM / /
Page #827
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 831 gaNadhara gautama : eka vilakSaNa vyaktitva DaoN. premasiMha rAThaur3a satya kI utkRSTa jijJAsA, vicAroM kA anAgraha tathA hRdaya kI virala vinamratA kA vilakSaNa saMgama, indrabhUti gautama jo bhagavAna mahAvIra ke prathama ziSya bane aura gaNadhara gautama ke nAma se prasiddha hue ke jIvana kA zramaNa saMskRti meM advitIya rUpa hai| ve bhagavAna mahAvIra kI jJAnasAdhanA ko abhivyakti dene meM mAdhyama rahe, yaha kahanA sarvathA ucita hogA kI gautama jijJAsA the aura bhagavAna mahAvIra samAdhAna / indrabhUti gautama kA janmasthAna magadha kA choTA gobara graam| inakI mAtA kA nAma pRthvI evaM pitA kA nAma vasubhUti thaa| inake do bhAiyoM kA nAma agnibhUti evaM vAyubhUti thaa| AcArya hemacaMdra ke anusAra ve caturdaza vidyAoM meM pAraMgata the| vaidika paraMparA meM usa yuga meM caudaha vidyAoM meM samasta vAGgamaya-cAra veda, chaH vAdAMga, dharmazAstra purANa, mImAMsA evaM nyAsa kA samAveza kara diyA thaa| apanI paramparA ke ve eka samartha vaibhavazAlI vidvAna the| vaizAkha zuklA dazamI ke dina jumbhiyA grAma ke bAhara RjuvAlikA nadI ke uttara kinAre para zyAmAka nAmaka gAdhApati ke kheta meM godohikA Asana meM baiThe the aura unheM vahIM kevalajJAna, kevala darzana kA anaMta Aloka prApta huaa| bhagavAna mahAvIra jaMgala meM the, ataH kevalajJAna prApta hote hI unakI prathama pravacanasabhA meM koI manuSya nahIM pahu~ca skaa| devagaNa upasthita the, paraMtu vrata aura saMyama svIkAra karake prathama dezanA ko saphala banAnA unake lie asaMbhava thaa| isa dRSTi se bhagavAna mahAvIra kA prathama pravacana niSphala gayA aisA bhI kahA jAtA hai| jumbhiyA grAma se vihAra kara bhagavAna pAvApurI (madhyama pAvA) padhAre, jo usa samaya magadha kI pramukha sAMskRtika nagarI thii| bhagavAna kI dezanA sunane ko haz2AroM nara-nArI umar3a pdd'e| devatAoM ne samavasaraNa kI racanA kii| AkAza meM mahAvIra kI jayajayakAra karate hue asaMkhya devavimAnoM se puSpa barasAte hue samavasaraNa kI ora Ane lge| usI samaya Arya somila ne eka virATa mahAyajJa kA Ayojana kiyA thaa| isa saMpUrNa mahAyajJa kA netRtva magadha ke prasiddha vidvAna, prakAMDa paMDita, tarkazAstrI indrabhUti gautama kara rahe the| anya aneka vidvAnoM ke sAtha, agnibhUti, vAyubhUti Adi gyAraha mahApaMDita bhI vahA~ upasthita the| yajJavATikA meM baiThe vidvAnoM ne AkAzamArga se Ate hue devagaNoM ko dekhA to indrabhUti Adi vidvAna kahane lage ki "yajJa ke mAhAtmya se AkRSTa hokara devagaNa bhI A rahe haiM"-paraMtu jaba devatA yajJamaMDapa ke Upara se sIdhe Age nikala gaye to unheM bar3I nirAzA huii| Arya somila ne batAyA ki ye deva zramaNa bhagavAna vardhamAna kI dharmasabhA meM jA rahe haiN| ve veda, varNAzrama Adi yajJa kA niSedha karate haiN| virodha karate haiN| Arya somila kI preraNA, vidvAnoM kI prazaMsA evaM dharmonmAda ke kAraNa ve zramaNa vardhamAna se vAdavivAda karane cala pdd'e| kintu ina saba bAtoM ke sAtha hI sAtha
Page #828
--------------------------------------------------------------------------
________________ 832 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi eka gUDha prazna - anabujha jijJAsA unake mana ko udbodhita kara rahI thii| unakA mana zramaNa vardhamAna ke prati khiMcane lagA aura unheM anubhava huA ki jo samAdhAna mujhe Aja taka nahIM milA, vaha vahA~ mila sakatA hai| jo prazna Aja taka anachue rahe, unakA nirAkaraNa vahA~ ho sakatA hai| apane pA~ca sau ziSyoM ke sAtha yajJavidhi sampanna karane ke pUrva hI bhagavAna mahAvIra ke samavasaraNa mahasena vana kI ora cala pdd'e| pratyakSa rUpa bhale hI apanI paramparA ke pratirodhI zramaNa bhagavAna mahAvIra kI ora vAda-vivAda kI bhAvanA ko lekara bar3he hoM, unheM parAjita kara apanI vidvattA evaM prabhAva kA DaMkA cAroM ora bajAne kI bhAvanA unameM rahI ho, kintu Age kI ghaTanA spaSTakara detI hai kI unameM satya kI prabala jijJAsA thI jo jIrNa-zIrNa paramparA moha ko kSaNabhara meM naSTa karake jJAna kA vimala Aloka prApta kara dhanya ho gayI / usa yuga meM AtmA saMbaMdhI vicAraNA meM bhAratIya cintana meM eka vicitratA - bahuvidha mAnyatA evaM pUrvApara virodhI vicAroM kA aisA vAtAvaraNa thA ki kisI bhI nizcaya para pahu~ca pAnA kaThina thaa| eka ora AtmA ko bhUtAtmaka mAnakara nitAMta bhautika deha se abhinna siddha karane vAle dArzanika the to dUsarI ora kucha prANAtmaka, indriyAtmaka, manomaya, jJAnAtmaka, AnaMdAtmaka Adi nayoM para vizeSa bala dete the| isa ciMtana kA antima svara thA, AtmA kI brahmalaya cidAtmaka sthiti| ina do dhuvoM ke bIca nirgratha vicAradhArA eka sAmanjasya sthApita - upasthita kara rahI thI / unameM jar3a aura cetana donoM ko bhautika tattva mAnA / AtmA ko cetana mAnA aura pudhaTala ko acetana-pudgala karma Adi se saMpRkta avasthA meM mUrta tathA karmamukta avasthA meM jJAnAdi guNoM se yukta amuurt| AtmavicAraNA kI isa viSama sthiti meM indrabhUti jaise vidvAna kI prajJA bhI kisI nirNaya para nahIM pahu~ca pA rahI aura isI kAraNa kabhI-kabhI mana meM yaha prazna mukha meM hI aTaka jAtA hai ki jisa AtmA ke saMbaMdha meM itanI aTakaleM lagAI jA rahI haiM, vaha vastutaH kyA hai ? aura kucha hai yA nahIM ? yadi kucha hai to Aja taka kisI ne usa saMbaMdha meM tarkasaMgata samAdhAna kyoM nahIM prApta kiyA ? indrabhUti ne anya vidvAnoM se apane saMzaya kA samAdhAna bhI cAhA hogA paraMtu kahIM se bhI vaha uttara nahIM milA hogA jise prApta karane ko unakI AtmA tar3apha rahI hogii| ve kisI bhI mUlya para apanI zaMkA kA samAdhAna pAnA cAhate the| aura Aja jaba zramaNa mahAvIra kI alaukika mahimA, unakI sarvajJatA kI carcA aura devagaNa jijJAsA dvArA unakI pUjA-arcA kA yaha samAroha dekhA to vijIgISA ke sAtha eka prabala jijJAsA bhI avazya uThI hogii| ve mAnoM mahAvIra ko vAda-vivAda karake vedAnuyAyI banA lenA cAhate hoMge yA apanI zaMkA kA samAdhAna pAkara unakA ziSyatva svIkAra karane kA saMkalpa le cuke hoN| isa prakAra kI kucha bhAvanAoM ne indrabhUti ko bhagavAna mahAvIra ke samavasaraNa kI ora Age bddh'aayaa| indrabhUti apane vicAroM meM khoye bhagavAna mahAvIra ke samavasaraNa ke nikaTa pahu~ce to unhoMne sunA bhagavAna mahAvIra kA svara : "indrabhUti ! Akhira tuma A gye| itane bar3e vidvAna hokara bhI tuma apane mana kA samAdhAna nahIM pA sake ? AtmA ke saMbaMdha meM saMdeha hai ? "
Page #829
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ]. [ 833 -- -- indrabhUti bhagavAna mahAvIra dvArA gupta manobhAvoM kA udghATana karate hI acakacA gaye--kyA saca mahAvIra sarvajJa haiM ? nahIM to kaise ve mere gUr3hatama manobhAvoM ko yoM batalA sakate the? phira bhI apanI vAdavivAda vidhi se bhagavAna mahAvIra se praznottara kiye| tIrthaMkara mahAvIra ke yuktisaMgata vacanoM se indrabhUti ke mana kI gA~Tha khula gayI, unakA saMzaya nirmUla ho gayA aura jJAna para girA huA pardA haTa gyaa| unheM bhagavAna mahAvIra kI sarvajJatA evaM vItarAgatA para aTUTa vizvAsa ho gyaa| ve bhagavAna ke caraNoM meM hAtha jor3a kara bole : "prabho! mujhe apanA ziSya bnaaiiye|" indrabhUti ke pazcAt yajJamaNDapa meM upasthita agnibhUti, vAyubhUti Adi anya dasa mahApaMDita eka eka karake apane ziSyoM sahita bhagavAna mahAvIra ke samavasaraNa meM Aye, vAda-vivAda kiyA aura aMta meM samAdhAna pAkara bhagavAna ke ziSya bana gye| usI avasara para rojakumArI candanAjI ne aneka rAjakumAriyoM Adi ke sAtha dIkSA grahaNa kii| vaizAkha sudi 11 ko hI bhagavAna ne dharmatIrtha kI sthApanA kii| saMghasthApanA ke pazcAt bhagavAna ne indrabhUti Adi pramukha ziSyoM ko sambodhita karake "tripadI" kA upadeza kiyA; jise sUtra rUpa meM prApta kara gaNadharoM ne usakI vyAkhyA ke rUpa meM dvAdazAMgI kI racanA kii| zramaNa saMskRti kA mUla svara thA "samayAe samaNo hoI"-samatA ke AcaraNa se hI zramaNa kahalAtA hai| 'zramaNa' zabda kI vyAkhyA bhI isI samatva kI bhAvanA ko lekara kI gaI hai--"sama maNaI teNa so samaNo"-jisakA mana sama hotA hai vaha zramaNa hai| sAmAyika kA bhI yahI artha hai ki-jisakI AtmA saMyama, niyama evaM tapa meM samAhita ho gayI. zAMti ko prApta kara rahI ko vastutaH sAmAyika hotI hai| bhagavAna mahAvIra ke isa samatAdharma kA Azcaryajanaka prabhAva indrabhUti para huA, aura unhoMne samasta pUrva AgrahoM evaM kriyAkAMDo ko aise tyAga diyA jaise sApa keculI ko tyAga detA hai, aura ve sAdhanAmArga para samarpita ho gye| - AgamoM meM gautama ko "uggatave ghoratave" Adi vibhUSaNoM se alaMkRta kiyA hai| bhagavatIsUtra meM TIkAkAra abhayadevasUri ne ukta zabdoM para TIkA karate hue likhA hai, jisa tapazcaraNa kI ArAdhanA sAmAnya jana ke lie atyaMta kaThora ho, yahA~ taka ki ve usakI kalpanA bhI nahIM kara sakate, aise tapazcaraNa ko ugra tapa kahA jAtA hai| unake lie "ghoravaMbharaceravAtI" bhI eka vizeSaNa AtA hai| ve ghora brahmacArI the| unake liye eka vizeSaNa yaha bhI prayukta hai-"ucchuda sarIre"--zarIra kA tyAga karane vaalaa| isakA Azaya yaha hai ki zarIra hote hue bhI zarIra ke saMskAra, mamatva evaM kisI prakAra kI Asakti unameM nahIM thii| mahAvIra kA yaha saMdeza "egamappANaM saMvehAe dhuNe kamma sarIragaM" AtmA ko zarIra se pRthak samajhakara karma zarIra ko dhuna ddaalo| gautama ke jIvana meM rama gayA thA aura ve satata dehamukta bhAva meM vicaraNa karate hue AtmA kA ciMtana karate rahate the| unakI dRSTi Atmakendrita ho gaI thI aura zArIrika saMskAra se mukta thii| gaNadhara gautama ke jIvana meM jitanI tapazcaraNa kI utkaTatA thI utanI hI vinaya, saralatA, mRdutA kI sukumAra puSpasama komalatA bhI thii| aba yahA~ unake jIvana ke vividha prasaMgoM kI kucha jhA~kiyA~ prastuta kI jA rahI haiM - vinamratA kI mUrti- bhagavAna mahAvIra ke prathama zrAvaka AnaMda ne jIvana ke aMtima samaya meM 105
Page #830
--------------------------------------------------------------------------
________________ 834 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi AjIvana anazana grahaNa kiyA thA, gautama unase milane gye| azakta hote hue bhI AnaMda ne unake caraNoM meM vidhiyukta vaMdana kiyaa| carcA ke daurAna AnaMda ne kahA ki mujhe avadhijJAna huA hai aura vistRta kSetra jisako ve dekha sakate the va jAna sakate the vaha batalAyA / gautama ne kahA ki gRhastha ko itanA vistRta pramANa vAlA avadhijJAna nahIM ho sakatA / tumhArA kathana bhrAMtiyukta hai| tuma isa bhUla ke liye prAyazcitta kro| AnaMda ne kahA ki : "bhagavan ! satyakathana ke liye Apa prAyazcitta karane ke liye kaise kaha rahe haiM ?" gautama asamaMjasa meM par3a gye| bhagavAna mahAvIra ke pAsa jAkara unhoMne sArI bAta batAI / bhagavAna ne kahA - AnaMda kA kathana satya hai / tumane satyavaktA AnaMda kI avahelanA kI hai ataH lauTakara unake ghara jAo aura apanI bhUla ke lie kSamA maaNgo| gautama ko jaise hI apanI bhUla kA patA calA, ve turanta hI AnaMdagAthApati ke pAsa pahu~ce aura apane kathana para pazcAttApa karate hue kSamA maaNgii| isa ghaTanA se gautama ke vyaktitva kA eka mahAna rUpa ujAgara hotA hai - vinamratA, baudhika anyagraha aura nirahaMkAravRtti / unakI isa asIma vinamratA meM hI vastutaH unakI mahAnatA kA sUtra chipA hai| satya kI svIkRti aura satya kA sammAna karanA gautama kA sahaja svabhAva thA, aisA pratIta hotA hai| saralatA kA satata bahatA jharanA - gaNadhara gautama kA vyavahAra itanA mRdu, AtmIya aura sarala thA ki sAmAnya se sAmAnya jana, abodha bAlaka bhI unakI ora yoM AkRSTa ho jAtA thA jaise zizu mAtA kI ora / eka samaya gautama polAsapura nagara bhikSA ke lie jAte hue udhara nikala gaye jahA~ rAjakumAra atimuktaka apane bAlasAthiyoM ke sAtha khela rahA thA / gautamasvAmI ko dekhakara rAjakumAra ke mana meM kautuhala utpanna huA aura unase pUchane lagA - Apa kauna haiM aura kisa kAraNa ghara-ghara ghUma rahe haiN| gautamasvAmI ne madhura svara meM kahA - hama zramaNa sAdhu haiM, aura bhikSA prApta karane ke lie ghara-ghara ghUma rahe haiN| rAjakumAra ne pUchA- kyA Apa mere ghara bhI caleMge ? gautama ne hA~ kahA / atimuktaka ne gautama kI aMgulI pakar3a lI - jaise koI mitra kI aMgulI pakar3a kara use apane ghara le jAtA ho| usI prakAra atimuktaka gautamasvAmI ko apane ghara le AyA aura bhikSA pradAna kI / bAda meM vaha unake sAtha bhagavAna mahAvIra ke pAsa gyaa| kumAra ko vairAgya ho gayA aura usane prabhu ke pAsa dIkSA grahaNa kii| bAlaka ke sAtha bAlaka bana kara usakA hRdaya jItanA sarala kAma nahIM hai / bAlaka dvArA aMgulI pakar3ane para bhI gautama svAmI ne unheM jhiDakA nahIM, aMgulI chur3Ane kA prayatna bhI nahIM kiyA cUMki aisA karane para sambhava thA bAlaka ke komala hRdaya para Thesa pahu~ce, sAdhu veSa ke prati usake mana meM jo AkarSaNa jagA, vaha napharata aura bhaya meM badala jaataa| gautama kI isa prakAra kI saralatA, madhuratA aura snehazIlatA ke kAraNa na jAne kitane khilate hue sukumAra tyAga sAdhanA va adhyAtma-vidyA ke mArga para samarpita ho gaye / premapUrNa Atithya - zrAvastI meM skaMdaka nAmaka parivrAjaka kA jo ki vedoM evaM dharmazAstroM
Page #831
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 835 meM pAraMgata thA, usake mana meM kucha zaMkAeM thiiN| usane jaba sunA ki zramaNa mahAvIra ke upadeza se saba saMzaya vinaSTa ho jAte haiM, to vaha bhI unake samavasaraNa kI ora cala pdd'aa| bhagavAna mahAvIra ne gautama se kahA ki Aja tuma apane pUrvajanma ke mitra se miloge| vaha yahA~ A rahA hai| usI samaya skaMdaka AtA huA dikhAI diyaa| gautama zramaNa paramparA ke pratinidhi the aura skaMdaka parivrAjaka paramparA kA eka vidvAna, phira bhI sAmAnya ziSTAcAra aura svAgata-satkAra kI vidhi ke anusAra bhagavAna ke pAsa se uThe, dasa-bIsa kadama Age bar3he aura ziSTa, sabhya aura madhura vANI meM unakA svAgata kiyaa| gautama ke isa prakAra ke nizchala evaM sammAnabhare vacanoM ko sunakara parivrAjaka skaMdaka pulakita ho uThA aura prasanna bhAva se gautama ke sAtha bhagavAna ke caraNoM meM vaMdana kiyA / | skandaka ne prabhu se apanI zaMkAoM kA samAdhAna pAyA, samyagdRSTi prApta huI, vaha prabhu ke caraNoM meM samarpita ho gayA / bhagavAna ke dvAra para gautama dvArA skaMdaka kA svAgata aura sammAna jaina ziSTAcAra kI eka mahattvapUrNa ghaTanA hai| anya paramparAoM ke bhikSuoM ke sAtha isa prakAra ke madhura evaM ziSTAcArapUrNa vyavahAra ke udAharaNa Aja naI sabhyatA ke yuga meM bhI hameM ucca vyAvahArika dRSTi pradAna karate haiM / ananya prabhubhakti- eka samaya zAla - mahAzAla rAjarSiyoM ne bhagavAna mahAvIra se gAMgali nareza ko pratibodha dene kI AjJA maaNgii| bhagavAna mahAvIra ne gautamasvAmI ke sAtha unheM bhejA / gautamasvAmI ke upadeza se prabhAvita hokara rAjA gAMgali ne rAjya apane rAjakumAra ko dekara svayaM pravrajita ho gye| unake sAtha unake pitA piTara evaM mAtA yazomatI ne bhI dIkSA grahaNa kii| gautamasvAmI ne apane pA~coM ziSyoM sahita caMpA kI ora vihAra kiyA, jahA~ bhagavAna mahAvIra virAjamAna the| rAtri meM pA~coM ziSyoM ko kevalajJAna ho gayA, parantu gautamasvAmI ko isakA patA nahIM claa| jaba ve bhagavAna ke samavasaraNa meM pahu~ce to ve pA~coM ziSya kevalI pariSada kI ora jAne lage to gautamasvAmI ne unheM rokaa| isa para bhagavAnane kahA - " gautama ! muniyoM kA AcaraNa | ThIka hai, ve kevalajJAnI ho gye| tuma kevalI kI AzAtanA mata karo" / bhagavAna kI vANI sunakara gautama ko Azcarya huaa| sAtha apanI chadmasthatA para unheM kheda bhI huA ki mere ziSya to sarvajJa ho gaye aura maiM abhI taka chadmastha hI banA rahA / mukti kA AzvAsana - isa ghaTanA se gautama ko bar3I khinnatA huI aura ve AtmanirIkSaNa karane lage hoMge ki Akhira merI sAdhanA meM kyA kamI hai ? mere adhyAtmayoga meM kauna sI rukAvaTa A rahI hai jise tor3a sakane meM maiM aba taka asamartha rahA huuN| taba bhagavAna ne apane priya ziSya kI khinnatA evaM manovyathA ko dUra karane ke liye sAntvanAke vacana kahe, vaha bhagavatI sUtra meM isa prakAra aMkita haiM- " gautama ! tuma atIta kAla se mere sAtha snehasaMbaMdha meM baMdhe ho, tuma janma janma se merI prazaMsA kara rahe ho, pichale deva bhava meM evaM manuSya bhava meM bhI tuma mere sAthI rahe ho / isa prakAra apanA snehabaMdhana dIrghakAlIna hai| maiMne to use tor3a diyA hai, para tuma nahIM tor3a pAye / para yAda rakkho, tuma bhI ati zIghra baMdhana mukta hokara mere samAna siddha, buddha, mukta banoge / gautamasvAmI kI sArI khinnatA dUra ho gayI aura ve prasannatA se jhUmane lage / gautama ko kaivalya - kArtika amAvasyA kA dina karIba AyA / bhagavAna mahAvIra ne apane
Page #832
--------------------------------------------------------------------------
________________ 836 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi aMtima samaya meM socA ki gautama ko mujhase atyanta anurAga hai, aura isI kAraNa vaha mRtyu ke samaya adhika zokAtura na ho, aura dUra rahakara anurAga ke baMdhana ko tor3a sake, ataH devazarmA nAmaka brAhmaNa ko pratibodha dene ke lie anyatra bheja diyaa| amAvasyA kI rAtri ko bhagavAna kA parinirvANa ho gyaa| gautamasvAmI ko isa kA patA calA to ekadama mohavihvala ho gaye aura hRdaya para vajrAghAta sA lgaa| ve vilApa karane lage / paraMtu zIghra hI unhoMne apane Apa ko sambhAlA aura vicAra karane lage ki -are! yaha merA moha kaisA ? vItarAga ke sAtha moha kaisA ? ve to rAgamukta hokara mokSa padhAra gye| aba mujhe bhI rAga chor3anA cAhie aura apanI AtmA kA vicAra karanA caahie| vahI merA parama sAthI hai, bAkI saba baMdhana hai| isa prakAra AtmaciMtana kI uccatama dazA para ArohaNa karate hue gautamasvAmI ne apane rAga kSINa kiye aura usI rAtri ke uttarArdha meM kevalajJAna prApta kiyA / bhagavAna mahAvIra ke nirvANa ke pazcAt saMgha ke netA kA pala AyA gaNadhara gautama ke hAthoM meM saMgha kA netRtva AtA, kintu gautama usI rAtri ko sarvajJa ho gaye the / ataH prazna yaha AyA ki sarvajJa kI paramparA calAne ke lie sarvajJa kA uttarAdhikArI chadmastha honA cAhie na ki srvjny| isa dRSTi se bhagavAna mahAvIra ke uttarAdhikArI gaNadhara sudharmAsvAmI hue / gautamasvAmI ne kevalajJAna prApta kara bAraha varSa taka satata upadeza diyaa| aMtima samaya meM ve rAjagRhI meM eka mAsa kA anazana karake siddha-buddha mukta ho gaye / * (zAzvata dharma akTu. - navambara 1685 meM se sAbhAra) * *
Page #833
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] / 837 Booooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo gautamasvAmI kI pratimAeM-bIkAnera bhaMvaralAlajI nhATA 1. saM. 1523 varSa vaizAkha sudi 13 guru maMtridalIya jJA0 muMDator3a gotre sA. ratanasI mA. zrAvikA rAU tatputra sA. sUdA bhA. zrAvikA bAI sUhabadekena svapUNyArthaM zrI gautamasvAmi biMbaM kA. pra. kharatara gacche zrI jinasAgarasUripaTTe zrI jinasuMdarasUri paTTe zrI jinaharSasUribhiH / / shrii|| (ajitanAtha jinAlaya lekhAMka 1556) kocaroM meM 2. / / saM. 1660 phAguNa badi 7 dine ko. ThAkurasI bhAryA ThAkurAde zrI gautama gaNadhRd biMbaM kAritaM pratiSThitaM yu. zrI jinarAjasUribhiH (zrI AdinAtha jinAlaya (nAhaTA gavAr3a) le. 1423) 3. saM. 1867 rA varSe zAke 1762 pravarttamAne zukla pakSe tithau SaSTyAM guruvAsare osavaMze ko go. ma. maganIrAma patra abIracaMda sAlamasiMha serasiMha patra panAlAla gaMbhIramala rAmacaMdra zrI gautamasvAmIjI rI mUrata kArApitaM vRhat kharatarAcArya bhaTTAraka zrI jinodayasUribhiH. pratiSThitaM ratanasiMhajI vijaya raajye|| (zrI pArzvanAtha jinAlaya kocaroM meM le. 1565) 4. vi|sN.|| 1645 mitI mArgazIrSa zuklA 10 bhRguvAse zrI gautamasvAmI mUrti zrIsaMghena kArApitaM (zrI mahAvIrasvAmI jinAlaya baidoMkA. le. 1270) 5. vi.saM. 2002 mArgazIrSa zuklA 10 zukre osavAla hAkima koThArI gotrIya zre. rAvatamalasyAtmaja zre. bhairudAnajI tasya bhAryA suzrAvikA cAMdakumArI (kena) gaNadhara zrI gautamasvAmI mUrtiH kA. pra.vR. kharataragacchAdhipati siddhAntamahodadhi jaM.yu.pra.bha. zrI jinavijayendrasUribhiH vikramanagare (zrI mahAvIra jinAlaya voharoM kI serI le. 1706) 6. saMvat.....varSe.....mAse.....pakSe.....tithau.....vAre......osavAlajJAtIya vaida gotrIya zreSThI nemicandrasya dharmapalI zrImatI maganakuMvareNa zrImad gotamasvAmI kArApitaM pratiSThApitaM ca (zrI mahAvIra jinAlaya boharoM kI serI le. 1710) . 7 saM. 1667 vaizAkha vada 10 budhavAsare pratiSThA kArApitaM golachA kacarANI phataicaMda suta sAlamacaMdra pemarAja zrI gautamasvAmI bimba pratiSThitaM bhaTTAraka zrI 1008 zrI jinasiddhasUrijI bRhtkhrtraacaarygcche| mahArAja gaMgAsiMhajI vijyraajye| bIkAnera madhye zrI zAMti jinAlaye (zAntinAtha jinAlaya-nAhaToMkI gavAr3a le. 1804) 8. gaNadhara zrI gautamasvAminaH pratimayaM bIkAnera vAstavye osavaMzIya golachA kacarANI gotrIya zreSThi vIjarAja phataicaMda sAlamacaMda premarAja nemIcaMda jayacaMda prabhRti suzrAvaka, svakuTuMba zreyorthaM kArApitaM vi. saMvat 2001 varSe vai. su. 13 paM pra. zrI nemicaMdreNa pratiSThitA (zAMtinAtha jinAlaya nAhaTAkI gavAr3a le. 1807) 6. saM. 1662 migasara badi 3 upadezaka muni jagatcaMdrajI zrI gaNadhara gautamasvAmIjI kI pratimA (pAyacaMdasUrijI-sTezana-gaMgAzahararoDapara le. 2026)
Page #834
--------------------------------------------------------------------------
________________ 838] [ mahAmaNi ciMtAmaNi wooooooooooooooom 10. saM. 1681 ASADha kRSNau dvAdazyAM tithau zukra dine biMbamidaM lUNIyA ratanalAla chaganalAlAbhyAM svazreyorthaM kAritaM pratiSThitaM ca kharatara gacchIya ma. zrI jinacAritrasUribhiH bIkAneranagare udayapura kaserIgalI (RSabhadeva jinAlaya) meM: ||sN. 1626 va. kA. su. 3 guruvAre.....saratANa.....zrI gautamasvAmI biMbakA jesalamera (gautamasvAmIkI dhAtu mUrti para le. 1867 nAhara) saMvat 1606 varSe poSa vadi 8 dine zrI gautamasvAmI mUrti kAritA sakala saMghena prati zrI vijayadevasUri bhirupadezAt gaNi somavimala gaNi seMthiyA (vIrabhUma baMgAla) mahAvIrasvAmI jinAlaya jaisalamera nAhara le. 2433 __ zrI gautamasvAmI mUrtiriyaM prati. tapApu sva. A. zrI vijaya jitamRgAMkasUri ziSya pU. paM. ralabhUSaNa vijayagaNinA kAritaM zrI manojakumArasya preraNayA zrI maganamalajI bhUrA tatputrau zrI mAnakacaMdajI tathA TikamacaMdajI parivAreNa saiMthiyA (baMgadeza) madhye vi. saM. 2048 varSe A. kRSNa 6 budhavAsare zubhaM bhavatu (AdinAtha jinAlaya sethiyA vIrabhUma) oldan ada be . bhAnasI mo. zama CHHA 8 OM RELA M ... malA mAnA 4 daver gayA bhAmA 1 mA / ma .. . manA sAmanA nA nA naH sa.. N .. bhAbhI | 3599999999999999999 bhane 5.24.62 sA mA 23 lA . 1...158 ra 2 2 mAM vinaramI. prati vagara to nInAbato miga ucA roTalo badho chNA lAmAmAlA sinamA bhAma / mAyA sAvatAnA che ke have vara hoya te te e che prayoga thALa banI gayo all at 1 //
Page #835
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 636 virATa cetanAke mahApuruSa guru gautamasvAmI -bhaMvaralAlajI nhATA bhagavAna mahAvIra sarvajJa hue| kaivalya sampadA pAkara, sampUrNa kevaLI bana kara Apa kRtakRtya hue| usI samaya indrAsana kampita huaa| indroM ne A karake apanI darzana vizuddhi ke hetu bhagavAna ko bhagavAna rUpa meM sAkSAt bhAvanikSepa meM pA kara aura unakI bhakti ke rUpa samosaraNa kI racanA kii| bahuta se sajjana mile dharmadezanA sunane ke lie, svAbhAvika rUpa meM bhagavAna ne dharmadezanA dii| itane sAla kA mauna aba pUrNa huaa| kArya saMpanna huA, isa lie vaha svAbhAvika rUpa meM vANI apanA kAma kara rahI hai para yaha kAla kI mahimA hai ki bhagavAna ke usa upadeza ko sunakara koI | AtmA jAgRta na huii| acchere rUpa meM dezanA niSphala gaI jo Azcarya rUpa meM bAta mAnI gaI hai| vahA~ se rAtrI ko hI gamana karake bAraha yojana cala kara madhyama apApAnagarI meM Apa padhAre haiM; udayAnusAra icchArahita aise jIvoM ke puNya ke kAraNa ki jahA~ para vaha milana hone vAlA hai| Apa kA gamana huA, bAraha yojana (48 kosh)| zakti thI, saba kucha thaa| . vahA~ somila nAmakA brAhmaNa yajJAraMbha karake aura bar3e bar3e diggaja vidvAnoM ko bulAyA thaa| lAkhoM AdamI jamA hue the| svarga kI icchA ke hetu yajJakriyA karavAne kI prathA usa vakta bahuta baDha cukI thii| usa meM jo mukhya mukhya vedapAThI vidvAna prophesara jaise gyAraha the unake nAma indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, vyakta, sudharmA, maNDita, mauriputra, akampita, acalabhrAtA, metArya, prabhAsa-ye inake nAma haiM aura ke vidyArthIgaNa bhI sammilita haiM sAtha meN| prathama pAMca ke pAMcasau-pAMcasau. phira do ke sADhe tIna sau. phira cAra ke tIna sau-unake ziSyarUpa meM vedapATha ke abhyAsI pratyeka ke sAthameM the| mila kara 4400 kI sNkhyaa| itane chAtrabalake sAtha ve Aye hue haiM aura yajJakriyA ke lie saba taiyArI ho rahI hai| ye saba apane Apa ko sarvajJa mAnate haiN| apane hRdaya meM zaMkAe~ haiN| kisI ke sAmane vyakta nahIM karate aura svayaM bhI samAdhAna nahIM kara paate| isa lie bhItara kA AvaraNa jyoM kA tyoM kAyama rahatA hai| unameM kramazaH mukhya mukhya yaha saMdeha thA : jIva hai yA nahIM hai, yaha indrabhUti ke hRdayameM zalya thaa| jIva ke astitva kA unako | pratIti bhAva pakar3a meM nahIM AtA thaa| dUsare ko karma hai yA nahIM hai| karmasattA ke viSaya meM unako bar3A bhArI saMdeha thaa| tIsare ko jIva aura zarIra donoM bhinna kaise haiM ? eka hI honA saMbhava hai| alaga nahIM ho skte| aisA aisA unake hRdaya meM zalya thaa| kisI ko pAMca bhUtoM kI sattA hai yA nahIM hai, kyoM ki advaita siddhAnta eke pravAla eka paragamya || ke sivA kucha bhI nahIM hai| yadi kucha bhI nahIM hai to yaha paMca bhUta kaisai haiM, yaha zaMkA thii|
Page #836
--------------------------------------------------------------------------
________________ 840] [ mahAmaNi ciMtAmaNi eka ko isI janma meM jaise hamane deha dhAraNa kiyA hai, bhaviSya meM vaisA kA vaisA deha prApta hogA kI anya, isa viSaya meM samAdhAna nahIM thaa| eka ko baMdha aura mokSa ke viSaya meM samAdhAna nahIM hotA thaa| kisI ko devatAoM ke astitva kA pratItibhAva nahIM hotA thaa| kisI ko naraka hai yA nahIM, isa viSaya kI zaMkA hotI thii| kisI ko puNya aura pApa kI vidyamAnatA aura isakA svIkAra, viSayaka zaMkA thii| kisI ko paraloka viSaya meM zaMkA thI aura kisI ko mokSa viSaya meM zaMkA thii| isa prakAra gyAraha apane Apako sarvajJa mAnane vAle paNDita zaMkAzIla the, isa liye AtmajJAna se vaMcita rahate the| bhagavAna vahA~ padhAre, mahAsena vana meM aura devatAoM ne samavasaraNa kI racanA kii| koTi koTi deva apane vimAnoM meM baiTha-baiTha kara ke yahA~ sammilita hone ke lie A rahe haiM aura nagara para se jAte hue aisA uccAraNa karate haiM ki-"jaldI se jaldI calo, sarvajJa ko vaMdanA kro|" paraspara ekadUsare ko yaha saMbhASaNa kara rahe haiM aura yaha bAta manuSya nIce hai ve suna sakeM isa prakAra kahate haiN| devatAoM ko bhI koI apUrva zaktiyA~ haiM-ve cAheM to amuka vyakti suna sakeM aura cAheM to koI nahIM suna skeN| vaha dekha bhI sake koI dekha nahIM skeN| amuka hI dekha sakeM, unakI icchA ho aisA hI saba kucha hone lagatA hai| aisI divya zaktiyA~ haiN| to Aja kA aisA zubha avasara thA ki sabhI samavasaraNa kA darzana bhI kara sake aura devatAoM ko pratyakSa dekha sakeM, unakI vANI, vArtAlApa suna sakeM, isa prakAra kA hI amuka yoga hotA hai| jaba unake sAtha sammilita bhAva ho jAte haiN| Upara se vimAna jAte hue devatAoM ke vimAna manuSyoM ne dekhA jo yajJa meM sAmila haiN| sabhI ne dekhA, taba indrabhUtine yaha sunA ki calo, sarvajJa ko vandanA ke lie calo-to yaha sunate hI unake dilameM ekadama bhAva, aisA vidveSabhAva A gayA ki ve vyAkula ho uThe aura kahane lage ki mujha jaise sarvajJa kI vidyamAnatA meM indrajAlika indrajAla phailA karake devatAoM ko bhI sammohana kara rahA hai| manuSya to ThIka para devalokavAsI deva bhI unake isa cakkara meM phaMsa jAveM! parAsta karU~gA, kyo kI sarvajJa to maiM hI huuN| aisI bhAvanA rakha kara aura apanI ziSyamaNDalI ko kahA kI calo mere sNg| maiM abhI isa sarvajJa ke nAma se indrajAlika hai usako parAsta karU~gA, calo mere sNg| bAkI sArI yajJavedI ke sAmane kriyAeM ho rahI hai usameM sammilita haiM, para Apa vahA~ se cala pdd'e| ApakI ziSyamaMDalI Apa kI birudAvalI. lalakArate hue svAgata ke sAtha jA rahI hai, unake svAgata ke saath| jaba dUra se samavasaraNa ko dekhA, yaha Rddhi dekhI, ekadama vismaya meM par3a gayA, AzcaryameM par3a gayA indrbhuuti| aura yaha indrajAla bhI kitanI laMbIcaur3I hai| aisI to hamane kabhI dekhI nahIM, sunI to jarUra hai para dekhI nhiiN| gajaba bAta hai, kitanA ADaMbara lagAyA hai| khaira, maiM abhI usako parAsta kruuNgaa| vahA~ samavasaraNa ke pAsa pahuMce aura mana meM vicAra kiyA ki kyA yaha brahmA hai ki viSNu hai ki zaMkara hai ? sAkSAt aisA hI lagatA hai| zAyada merI bhUla ho| lagatA to indrajAla hI hai| para kabhI brahmA kA, kabhI viSNu. kA, kabhI ziva kA rUpa maiM dekhatA huuN| gajaba indrajAla hai| yAvat samavasaraNa ke pAsa phuNce| hajAra yojana kA to indradhvaja thA, dharmadhvaja aura yaha sArau mAna staMbha ke rUpa meM jo
Page #837
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 841 digambara zreNI meM prathA hai vaha Age isa prakAra kI racanA hotI hai| vahA~ Ate haiN| una ke dilameM jo kucha khoTe khayAla the una meM pharka hone lgaa| mAna galita hone lgaa| socA ki maiM A to gayA hU~ para unake sAmane TikUMgA ki nhiiN| inake sAmane carcA meM hAra jAUMgA to ? aba aisA saMdeha hone lgaa| AyA hU~, yadi vApasa lauTUMgA to bhI nindA hogI aura vApasa bhI nahIM jA sakatA evaM Age Ane meM bhI himmata nahIM par3atI hai| phira bhI himmata karake Age bddh'e| ye bhItara ke jo karma dalita haiM na ? ye saba bhAvoM ke Upara prabhAva DAlate haiN| jIva ke usa prakAra ke bhAva hone lagate haiN| phira socA ki yadi ye sarvajJa haiM to mere dila meM jo zaMkA hai, apane Apa samAdhAna kreNge| itane meM bhagavAnakI divya dhvani meM AvAja AI - "he indrabhUti kuzalam " he indrabhUti ! tumako kuzala hai ? hA~, merA nAma kitanA jagajAhira hai, kyoMki maiM sarvajJa hU~, ye bhI jAna cukA hai aura mIThe vacanoM se mujhe bulAkara ke maiM carcA na karUM isaliye yaha sArA jAla phailA rahA hai| bahuta jabarA indrajAlika hai| yadi unako sarvajJatA hai to mere mana kA samAdhAna kreN| mere prazna haiM bhItara ke, kabhI kisI ko nahIM batalAe, unakA samAdhAna deM to maiM sarvajJa mAnUM aura ziSya bana jAUM / yaha bhAvanA hote hI divya-dhvanimeM yaha AvAz2a sunane ko milI ki he indrabhUti ! tere dila meM jIva hai yA nahIM hai, isa viSayameM zaMkA hai| para vedapAThI hote hue bhI yaha veda meM jo batAyA gayA hai, usakA artha aba taka khayAlameM nahIM AtA tumko| "vijJAnaghano'yaM AtmA" yaha AtmA - vijJAnaghana bhUta hai ityAdi rUpa meM / vedoM meM jo kathana hai usakA marma kyA hai, tumhAre samajha meM nahIM AtA / usakA marma yaha hai, aisA kaha kara unhoMne jo AtmA ke astitva ke viSaya meM pratipAdana kiyA, unakA samAdhAna ho gayA / unako khAtarI ho gaI, samavasaraNameM dArivala hue| bhagavAna ke caraNoM ke pAsa aaye| jyoM jyoM Age baDhate haiM tyoM tyoM bhagavAna ke mAhAtmya kA prabhAva AtmA meM par3atA hai, cittavRtti zAnta ho jAtI hai| hote hote unake caraNoM meM namaskAra karate-karate unake dila meM prakAza ho gayA hai| unakI AtmapratIti parokSa rUpa meM thI, pratyakSa ho gii| jinavandana meM adbhuta mahimA hai para vaha AtmA se honA cAhie, vizuddha bhAvoM se honA caahie| darzanavizuddhi ke hetu yaha bhagavAnakI bhakti hai aura Akhira unhoMne bhagavAna kA zaraNa svIkAra kara liyA apane chAtroM sahita / vAda-vivAda ko rakha diyA eka tarapha aura unake ho ge| bhagavAna ke sAmane Apane nirgratha dIkSA svIkAra kara lI aura unake ziSya bane aura samavasaraNameM apane sthAna para baiTha ge| bahuta samaya ho cukaa| unake sage bhAI do aura the| agnibhUti aura vAyubhUti / agnibhUti ne socA ki mere bar3e bhAI udhara gaye aura ziSya ho gaye aisA maiMne sunA to vaha gajaba kI bAta hai / maiM unako chur3A kara lAUM aura usako parAsta kruuN| aisI buddhi lekara vaha bhI udhara aaye| unhoMne bhI apane hRdayameM aisI zaMkAe~ rakha chor3I thI jo kisI ko nahIM kahIM thIM, para unakA bhI vahI hAla huA aura ve bhI ziSya bana ge| isa taraha se kramaza gyAraha gaNadhara ke rUpa meM gyAraha bhUdeva unake ziSya bana gaye / bhagavAna ne apanA liyA unako gyAraha gaNadhara ke rUpa meM aura unheM tripadI kA bodha diyA jisase svarUpa jJAnalabdhi pAI / pUrvataiyArI thI, thor3A ghaTatA thA vaha milA gayA usa labdhi ke z2ariye / pratyeka gaNadharoM ne dvAdazAMgI kI racanA kii| yaha vistRta saMvAda sArA kA sArA Atmasiddhi
Page #838
--------------------------------------------------------------------------
________________ 842 ] meM sammilita ho jAtA hai| Atmasiddhi zAstra meM sArI zaMkAoM kA samAdhAna vivecana nahIM karate haiM kyoMki samaya kama hai| [ mahAmaNi ciMtAmaNi ataH hama yahA~ isa taraha bhagavAna ke pAsa sabhI dIkSita bane aura bAdameM caMdanabAlA Adi bahutasI mahilAe~ vahA~ upasthita huIM, bhagavAna se dIkSA lI / zramaNa samudAya banA caturvidha saMgha kI sthApanA zaMkha Adi zrAvaka aura zrAvioM kA samudAyase ho gyaa| jise caturvidha saMgha kahate haiM tIrtha yAne jisakA AdhAra tirA jAya-saMsArasamudrako pAra kiyA jAya use tIrtha kahate haiM aura use banAne vAle tIrthaMkara jinake mAdhyama se saMsArasamudra pAra utarate haiM vaha tIrthaMkara pada eka vizeSa pada hai| isa lie kevaliyoM meM bhI yaha vizeSa pada hai tIrthaMkara kevalI aura ve kahalAte haiM sAmAnya kevalI / caturvidha saMgha sthApana kara bhagavAna 30 varSa vizvakalyANa hetu udayAnusAra vicare / gautamasvAmI bhI adhikAMza unake sAtha hI vicare / bhagavAna kA antima cAturmAsa pAvApurI meM hastipAla rAjA kI jIrNa sabhA zukla zAlA- dANamaNDapa meM huA / vaizAlI gaNataMtra ke adhIna kAzI kauzala deza ke aThAraha gaNapramukha rAjA jo saba jaina- bhagavAna ke anuyAyI the, pauSadhavrata dhAraNa kara upasthita the| bhagavAna kI vANI udayAnusAra solaha prahara paryanta cAlU thii| unhoMne apanA antima samaya jJAta kara gaNadhara indrabhUti gautamasvAmI ko Adeza diyA kI Apa nikaTavartI grAma meM jA kara devazarmA brAhmaNa ko pratibodha do ! gautamasvAmI prabhu ke ananya bhakta the / ve jise bhI dIkSita karate prabala puNyarAzi ke kAraNa bhagavAna ke zaraNa meM Ane ke bAda kevalajJAna pragaTa ho jAtA para Apa to cAra jJAnadhArI hI the / unake sampUrNa kaivalyadazAprApti meM bhagavAna ke prati prazasta bhaktirAga hI bAdhaka thaa| Akhira calakara vaha bhI chor3anA par3atA hai, para vaha chUTatA nahIM thA / ve socate the ki usa bhaktirAgako chor3a dU~ to kevalajJAna ho sakatA hai| labdhi dvArA jAna sakate the, AtmajJAnI to the hI, phira bhI vAstavameM dekhUM to vaha bhI chor3anA ThIka nahIM haiM, kyoMki maiM to naraka meM jAnekA kAma karatA thA, yajJAdi hiMsA - adharma kA poSaNa karatA thA / niraparAdha pazupakSI aura narabali taka ke pApakArya mere dvArA hue haiN| gati to merI naraka thI para bhagavAna mujhe naradeva banA diyA / aura mokSa to koI dUra nahIM, isI janma meM hI hogaa| phira jaba taka bhagavAna haiM, unake prati AdarabhAva - rAga bhAva kaise choDUM ! itanA bhaktirAga thA / isase saMsAra kI utpatti nahIM hotI para sampUrNa kevaladazA meM yadi praveza karatA hai to yaha bhI chor3anA Avazyaka hai, anivArya hai| to yaha chUTatA nahIM thaa| kaI bAra ekadama bhAvAveza meM A jAte aura bhagavAna se prArthanA karate ki prabhu! maiM kyA aisA hI rahU~gA ! bhagavAna kahate bhAI, bhaktirAga bhI bandhana hai, isako choDo to abhI kaivalya ho jAya tumheM ! gautamasvAmI kA manameM yahI uttara AtA ki yaha mujhase nahIM bana paataa| acchA hai yadi Apa kI sevA mujhe mile to mokSa nahIM cAhie, kahAM jAnevAlA hai mokSa ? yaha thA bhaktirAga ! vastutaH bhakti kA Adarza the gaNadhara gautama / vaiSNava Adi sampradAya meM aisI bhAvanA hai, isa lie unake jIvana meM kucha navInatA AtI hai| kucha adbhuta anubhUtiyA~ bhI hone lagatI haiM aura mArgAnusAritA kA vikAsa hone lagatA hai| phira koI samyak draSTA jJAnI kA suyoga mila jAe to unako jJAna pAnA koI dUra nhiiN| isalie yaha pAtratA kA vikAsa bhakti ke jariye hI hotA hai / eka bAra bhagavAna ke mukhAravinda se yaha sunA ki jo Atmalabdhi se aSTApada kI vandanA kare vaha tadbhava muktigAmI ho sakatA hai, auroM se yaha saMbhava nahIM hai| Atmalabdhi dvArA, devazakti
Page #839
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [ 843 ke jariye nahIM / devazakti dvArA bhI ho sakatA hai vaha bAta nahIM, para kevala Atmazakti ke jariye ho ! Atma-labdhi dvArA jo aSTApada kI vandanA kre| zarIra kA kAma zarIra kare para AtmA kA kAma AtmA karatA hai to usake sAtha zarIra bhI jAya to paravAha nahIM / yA akelA AtmA bhI vaikriya - labdhi dvArA vaikriya zarIra dhAraNa karake idhara-udhara jAve manuSyakSetra kA mAnavI to unako tadbhava muktigAmI jAnanA / aisA aikAnta kathana nahIM hai, kathaMcit Asanna bhavya to hai hI hai / yaha bAta dhyAna meM raha gaI aura maukA pAkara bhagavAna kI AjJA lI aura Atmalabdhi dvArA aSTApada kI yAtrA / vaMdana karane ke liye pdhaare| gautamasvAmI kA zarIra moTA-tAz2A thaa| yaha bAta graMthakAra ne aisI likhI hai TIkAkAra ne, mUlagranthameM nahIM TIkAkAra ne likhA hai| pIche kaIyoMne ye TIkAyeM bnaaiiN| TIkAeM yAni vizeSa arth| kaIyoMne racanAeM kI haiM lekina lagabhaga vivAda cAlU hai / phira sUrya kI kiraNoM kA avalaMbana le kara ke Upara padhAre, para vAstava meM cetanA sUrya kI / yaha kiranoM ko pakar3anA aura caDhanA - to yaha koI hAthameM thor3e hI AtI hai / para yaha caitanya kiraNoM - jisake avalaMbana se Apa Upara pdhaare| jinako nAbhimaMDala meM dhyAna dhAraNA aura samAdhi sthiti siddha ho sakatI hai, nAbhikamala kI kiraNoM kA upayoga sthira karake to usake sAtha jaba vaha labdhi pragaTa ho jAtI hai, eka sAthameM hI upayoga idhara bhI rahe, sAre zarIra kA seMTara hai nAbhi-maMDala - aura AkAza meM bhI rahe to yaha zarIra AkAza meM ur3anA ho sakatA hai| jinako ur3anA ho vaha ur3e, yaha hai prayoga / upayoga idhara aura udhara aakaashmeN| donoM meM eka samAnatA, usameM kSati nahIM ho, dhArA akhaNDa rahe jaba taka, taba taka ur3a sakatA hai| jahAM jAnA jA sakatA hai| yaha manuSyoM ko ur3ane kI kalA hai| ye sArI labdhiyA~ Apa meM thIM isa liye Apa udhara gaye / usa vakta 1503 tApasa aSTApada parvata ke cAroM ora the| bharata mahArAjA ne isa prakAra racanA karAI thI ki jisase koI Upara na jA sake manuSya kisI bhI taraha bhI / to yaha cAroM ora se kilebandI ke rUpa meM kaThina karake aura nIce kA samatala kara diyA, phira Upara ke bhAga meM jo aisA bhAga hotA hai, aisA aisA karake ela mArka kI taraha se kaThina kara diyaa| vaha pAyarI bana gii| isa taraha ATha pAyarI thiiN| Upara bhagavAna RSabhadeva kA nirvANa huA hai| aise to himAlaya pradeza meM vaha vastu hai / bahuta sI aisI zikharamAlAeM haiM para yaha kailAza zikhara kahalAtA hai| vahI hai aSTApada / barpha ke andara ye cIjeM maujUda haiM aura abhI gupta gupta raheM isI meM majA hai / tribeTa (tibbata) bhUmi abhI cAinA ke hAtha hai aura usameM jo cIjeM haiM aisI cIjeM haiM jo unake hAthameM nahIM Ave usameM hI kuzalatA hai| to vahAM 1503 tApasoM meM se eka grUpa 501 kA pahalI pAyarI para caDha skaa| itanI labdhi unako prApta huI thI, aura dUsarA grUpa dUsarI pAyarI para, tIsarA grUpa tIsarI pAyarI para thA / pahalI pAyarI vAle ekAntara AhAra lete the aura phalAdi se pAraNA karate the aura eka upavAsa aura phira phala grahaNa / dUsare do upavAsa aura phira sUkhe patte puSpAdi phala mila gae usase pAraNA karate the aura tIsare tIna dina dina ke bAda alpAhAra lete the / kisakA ? sUkhI hui sevAla, yaha sevAla bhI Upara jo pAnI ke Upara tairatA hai vaha sevAla sUkhA huA hai- vaha bhI pauSTika hai aura usake iMjekzana banate haiM Ajakala / to vaha vilArI ke paira jitanI aura tIna cullu jala lete the eka bAra aura Upara jAne ke lie ArAdhanA karate the, kailAza ko vandanA
Page #840
--------------------------------------------------------------------------
________________ 844 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi com karane ke hetu| unhoMne yaha dekhA ki yaha to AkAza meM uDakara Upara jA rahA hai, yaha guru sccaa| yadi hama isake ziSya bana jAeM to aisI zakti hama meM bhI pragaTa ho sakatI hai| aisI bhAvanA rakha karake ye baiThe rahe aura Apa Upara gye| Upara jo jinAlaya hai aise Ajakala ullekha vismRta ho gayA hai, isa lie kucha kA kucha hai, mUla cIz2a anubhavagamya hai| vahA~ tIna cauvIsI ke jinAlaya haiN| unameM vartamAna cauvIsI ke rUpa meM AThaveM zikhara ke Upara caudaha maMdira haiM aura bAkI sAtavI maMjila para haiN| jisa meM eka jinAlaya meM eka bimba aura caraNa, isa taraha se ratnamaya bimba ralamaya kahIM maMdira bhI haiN| kahIM suvarNamaya hai isa prakAra ke haiN| vahA~ gaNadhara gautama padhAre aura vandanA kI khUba ullAsa ke saath| aura mUla maMdira ke sAmane grAunDa hai usameM eka vRkSa hai vaha vRkSa khUba chAyAdAra, usake nIce Apa rAtri rahe haiN| rAtri ke samaya meM yaha vajrasvAmI kA jIva usa samaya tiryagna deva thA, vaha vahA~ AyA hai unako gaNadhara gautama ne pratibodha diyA. unako AtmA kI pakaDa kraaii| pratibodha kA matalaba hai deha se bhinna AtmA ko pakaDa aura pariNAma svarUpa vajrasvAmI Age cala kara choTI vaya meM hI zrutapAThI bana gae haiN| to yaha unako pratibodha diyA hai| yaha gaNadhara gautama kI kRpaa| dUsare dina vidhivat phira vandanA kI bhagavAna kI aura vApasa aaye| nIce utara rahe the to ve sabhI Apake caraNoM meM jhuka gaye 1503 tApasa aura kahA ki ApakI zakti amApa hai,. hama para kRpA karo aura ApakI zaraNa do! sabhI ko phira isa jinezvara mArga para ArUDha kiyA, sabhI ko dIkSita bnaayaa| dIkSA dik yAnI dizA, dizA jaisA ho jAnA diikssaa| vAstava meM jo ho jAnA aura aura jyoM kA tyoM ho jAnA yaha hai sAdhu diikssaa| dIkSita bana gaye aura kahA ki Apa to sabhI tapasvI haiM, kyA icchA hai pAraNA karane kI? ki hA~ icchA hai pAraNA karane kii| kyA icchA hai Apako pAraNe meM bhojana karane kI? to paramAnna ho, phira bhojana ho to aisA khayAla AtA hai| acchI bAta hai| usa vakta agala-bagala meM koI vastiyA~ hoNgii| gaNadhara gautama batAyA jAtA hai ki khIrapAtra lAye ora aMguSTha rakhA aura akSiNIya bana gayA aura saba ko AhAra kraayaa| 1503 kA pAraNA ho gayA para vaha khUTA nahIM hai| akSINamahAnasI labdhi / yahA~ eka yaha prazna uThatA hai ki jJAnI zaktiyoM ko sphurita nahIM krte| Apa cAra jJAna ke mAlika haiM aura yaha ghaTanA jo batAI jAtI hai usa meM kahAM taka satya hai| aisA lagatA hai ki pUrvapuNya, pUrvajanmoM meM jo aisI bhAvanA dvArA ArAdhanA kI hogI aura vaha karmabIja isa prakAra jamA hue aura karma kA pApa rUpa meM bhI udaya AtA hai to bhugatanA par3atA hai phala puNya rUpa meM bhI, to aise hI labdhi rUpa meM yaha puNyAI hai aura usakA udaya AtA hai| jaba koI aisA supAtra dAna nimitta ho to aisI zaktiyAM sphurita hotI haiN| isa vakta icchA nahIM hotii| yaha icchA to taba taka rUpa meM bhI apanA karmataMtra kAma karatA hai| aura naI icchA se bhI kareM to bhI karmataMtra kAma karatA hai| para naI icchA dvArA nayA karmabaMdha hotA hai aura saMtati baDhatI hai| isa lie parama kRpAlu ne yaha jo izArA kiyA hai usakA matalaba yahI hai| ekAntika niSedha nahIM kiyA para ekAntika niSedha kareM to vAstavika bAta ThIka nahIM hai| kyoM ki Apake jariye bhI kisI kA samAdhimaraNa huA hai usa vakta bhI una zaktiyoMne kAma kiyA hai| aisA caritracitraNa maujUda hai| isa lie ekAntika rUpa meM sabhI bAtoM kA svIkAra mAnA hai| syAdvAda nyAya se gaNadhara gautama
Page #841
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guru gautamasvAmI ] [845 dvArA ve 1503 tApasa pratibaddha hue dIkSita, bane, pAraNA kiyaa| to pAraNA karate karate pahalA grAsa lete lete jo dIrgha tapasvI the, aTThama pAraNe aTThama ke tapa karate the unako to khIra bhojana karate hue kevalajJAna ho gyaa| sampUrNa kevalajJAna ho gayA bAda meM samavasaraNa ke prati gamana karate karate aura bhagavAna ke samavasaraNa kA jyoM hI darzana huA tyoM hI dUsarI palaTana thI 501 kI unako kevalajJAna ho gyaa| aura bhagavAna kI jo vANI sunI taba tIsarA palaTana kevalajJAnI ho gyaa| 1503 hI kevalajJAnI bana ge| samavasaraNa meM bhagavAna kI pradikSiNA karake aura kevalI paraSadA meM baiTha ge| bAkI cAlU vandanA rUpa meM vandanAvidhi nahIM kii| taba gaNadhara gautama isa prakAra kahate haiM ki bhagavAna ko vandanA kro| taba bhagavAna kI divya vANI dvArA yaha sunane meM AyA ki he gautama! kevalI kI AzAtanA mata kro| kevIlI kI AzAtanA mata karo! ekadama Azcaryacakita ho gae ki dhanya hai ina mahApuruSoM ko, ye kevalI bana gae, pUjya bana gye| isa taraha se apane bhaktirAga ko kAyama banA rakhA hai, vaha chUTa nahIM rahA hai| taba bhagavAna ne svAbhAvika rUpa meM hI icchArahita rUpa meM bhI jo honahAra hai usa prakAra vaha Adeza diyA ki jAo, devazarmA brAhmaNa ko pratibodha karake Ao! bhagavAna apane udaya ke anusAra Ayu kA antima bhAga dezanA dvArA vizva ke kalyANa ke rUpa meM jo bodha denA thA vaha cAlU hai, para vaha (gautamasvAmI) gaye haiN| vahA~ jA kara devazarmA ko pratibodha diyaa| unako dIkSita bnaayaa| rAtri kA samaya vahA~ tthhre| madhyarAtri kA samaya huA taba bahuta se devatAoM kA AvAgamana dekhA aura unake mukhAraviMda se yaha bAta sunI, bhagavAna kA nirvANa he gyaa| bhagavAna kA nirvANa sanate hI gaNadhara gautama ke hRdaya meM jaise koDa vajra lagA ho. vajra ka AghAta-ekadama mUrchita ho gye| cAra jJAna ke mAlika AtmajJAnI the para yaha bhaktirAga kA pariNAma hai| yaha bhI eka moha kA thor3A sA aMza hai| jisake kAraNa yaha vajrAhata ho gae aura 'upakArI ko nAMhI visarIe' yaha bhaktajIvana kA saMbala hai| isa liye ekadama mUrchita ho kara gira par3e aura jaba cetanA AI taba unhoMne bhagavAna ko upAlaMbha dete hue jo bhAva AyA vaisI vANI llkaarii| vilApa karate hue ve bolane lage ki he svAmI! he tInoM jagata ke sUrya! Apa asta ho gae! aba caturvidha saMgha ke bhavya kamala ke mukha kaise ullasita hoMge? kharekhara, Apa sUrya ke asta ho jAne ke bAda pAkhaNDI tArakoM kA, tArAoM kA, prakAza jagata ko bhrama meM DAlegA, pAparAhu se grasita ho jAyegA yaha saMgha / dharmacandra jahA~ kahIM dikhatA vahA~ para khare andhakAra ho jAtA hai jagata meN| he vIra, Apane yaha kyA kiyA, jisa samaya meM apane ziSyoM ko zaraNa meM bulA karake kucha zikSA denI cAhie usa samaya meM Apane mujhe dUra kara diyaa| itanA bhI lokavyavahAra Apane nahIM saMbhAlA! kyA maiM Apako choTe bacce kI taraha ApakA hAtha pakar3a karake mukti pAne ke lie Apako taMga karatA, athavA kyA Apase maiMne balAtkAra se kabhI kevalajJAna kI mA~ga kI hai, athavA kya Apake prati prati kRtrima sneha hai, jhUThA jhUThA sneha hai? kyA maiM Apake sAtha calatA to maiM Apako duHkha rUpa ho jAtA ? he vIra svAmI! Apane A sUM karyu-Apane yaha kyA kiyA? aise khAsa avasara para mujhe bhulA diyaa| aba mere praznoM kA samAdhAna kauna degA? kharekhara, he prabhu! Apane mere hRdaya ko jalA diyA, mahAn dAha diyaa| mere duHkha ko dUra kauna karegA? isa saMsAra meM Apake sivAya aura koI cArA nhiiN|
Page #842
--------------------------------------------------------------------------
________________ 846 ] [ mahAmaNi ciMtAmaNi phira socate-socate ekadama sthira ho gye| bAda meM Apako viveka kA prakAza huA aura khayAla AyA ki aho ! yaha to merA bhrama hai, bhagavAna to vItarAga haiM aura vItarAga meM koi sneha kA saMbaMdha nahIM hai| dhikkAra hai mere moha ko-yaha basa moha kA mAhAtmya hai| he bhagavAna! Apa to vItarAga haiM! Apa kA koI aparAdha nahIM hai| Apane apane kartavya ko bajAyA, kevala maine hI mohavaza Apako upAlaMbha diyaa| kSamA kriyegaa| vAstava meM koI kisI kA nahIM hai| jIva dravya saba svataMtra haiN| maiM | kA nahIM koI merA nahIM. para phira bhI mohavaza ajJAna itanA rahA hogA isa lie merI aisI aisI bhAvanAeM huiiN| vAstava meM saba anitya hai, jo kacha hai vaha saba anitya hai aura apanA svarUpa nitya hai| apanI AtmA ke astitva ke aura netRtva ke cintana meM Apa sthira ho gae aura zreNI laga gaI aura yAvat saberA huA taba gaNadhara gautama ko kevalajJAna utpanna huaa| gaNadhara gautama kitane labdhisaMpanna the ? atimuktakakumAra chaH sAla kI avasthA kA thA aura bhagavAna bhikSA ke lie gaye the gaNadhara gautm| usane socA aura pUchA ki Apa kahAM rahate haiM ? Apa kyA kyA kAma karate haiM ? bAlyabhAva se saba javAba diyaa| kyA maiM Apake sAtha calUM ? calo ! gaye aura vaha honahAra thA ldd'kaa| isa lie usako pUrvajanma kA saMskAra jAgRta ho gayA, dIkSA lI aura ATha sAla kI umra meM hI usako kevalajJAna ho gyaa| vaha kevalajJAna kisa taraha huA ? choTe bacce ke rUpa meM zarIra thA to yaha dIrgha zaMkA tyAga ke hetu saba gaye haiN| aise Apa bhI gae haiM aura bacce varSA-kAla meM ekatra samUha hai, pAnI kA thoDA sA khaDDa hai usa meM koI kAgaz2a kI naiyA banA karake tirAkara ke khelate haiN| Apa bhI usake sAtha khelane laga gae haiN| bAda meM bar3e sAdhu-maMDalI aaii| unhoMne kahA ki yaha kAma apane se nahIM hotA, isa meM pApa lagatA hai| kahA ki pApa lagatA hai? micchAmi dukkddm| phira iryApathikA pratikramaNa karate karate Apako zreNI laga gaI aura kevalajJAna ho gyaa| ATha varSa kI umra meM kevalajJAna ho gyaa| aise kaIyoM ko Apane taaraa| jisa vakta bhagavAna kA zarIra chUTane vAlA thA, usa vakta indra mahArAja bhI upasthita hue haiM aura bhagavAna se prArthanA kI ki he bhagavAna! Apa aise avasara para zarIra chor3a rahe haiM jisa vakta bhasma rAzi jo 88 graha jaina gaNanA ke anusAra batAye jAte haiM unameM se tIsarA graha hai bhasma graha, vaha ApakI janma rAzi meM AtA hai| to aisI sthiti meM zarIra choDegeM to Apa kA bhaviSya meM jo caturvidha saMgha do haz2Ara sAla taka titara-bitara ho jaaygaa| mUla mArga se bhraSTa ho jAyagA aura asalI Atma-sAdhanA nahIM pA skegaa| chinna-bhinna ho jAyegI sthiti| cAlaNI kI taraha saMgha ho jaayegaa| yaha do hajAra sAla aura usakA dazAMka pAMca sau, kula 2500 varSa yAnI DhAI hj'aar| abhI kacha kama hai yaha samaya pUrNa hone jA rahA hai aura aisA hI hama dekha rahe haiN| yaha bhAvanA thI ki do ghar3I aura Ayu baDhA deM aura bAda meM zarIra chodd'iye| taba bhagavAna kI divya dhvani dvArA javAba milA ki he indra ! aisA nahIM ho sktaa| usa meM pheraphAra nahIM ho sktaa| * **
Page #843
--------------------------------------------------------------------------
________________ Yu pATaNanA bheMsAta pADAnA zrI gautamasvAmInA maMdiramAMnI zrI gautamasvAmInI vi.saM. 1433nI pASANapratimA
Page #844
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANavAba na karavAnA karAvavA eka tyAgI-vairAgI ane vaiyAvacca-parAyaNa munivarazrIne zraddhAMjali ' A phI mAM saubhAgyavaMto soraTha deza. temAM moTImAraDa (dhorAjI) gAma. mULanAyaka zrI vAsupUjyasvAmI zikharabaMdhI daherAsaramAM birAje. temAM vasA zrImALI jJAtimAM dozI somacaMda jagajIvanadAsa tathA zrImatI kapUrabenano vasavATa. baMne sIdhA sAdA ane dharmI jIva. temanA trIjA putrarUpe vi. saM. 1961nA kA. za. pajJAnapaMcamInA zubha dine janmelA jIvanalAlabhAI e ja ApaNA pUjya munirAja zrI jayabhUSaNavijayajI ma. sA. teone nAnapaNathI ja mAtA-pitA taraphathI dhArmika saMskArono vAraso maLela. abhyAsa to gujarAtI be dhoraNano ja, paNa koThAsUjha evI ke vepAradhaMdhAnA hisAbakitAba ane sarakArI kAmakAjamAM amArAM upakArI zrI gautamasvAmIno chaMda bolyA paNa pAchA na paDe. dhArmika abhyAsa pAMca pratikramaNano pachI ja paccakakhANa pAratA, te pUjya gurudevazrInA paro. eTale vatanamAM hoya tyAre pote upavAsa ke cha4 pAvana caraNomAM koTizaH vaMdana. karelo hoya to paNa AkhA saMghane pakukhI pratikramaNa AdinI laherubhAI sI. mahetA parivAra (bhAvanagara) ArAdhanA karAve. saMghanAM nAnAMmoTAM sau emanuM mAna sAcave. vaDIla baMdhunA pagale 14 varSanI vaye vyavasAya arthe teo kalakattA gayA. tyAM dhaMdho sAro vikasAvyo, tenI sAthe sAthe dharmamAM paNa khUba AgaLa vadhyA. pitAzrInI badhI aMtima icchAo pUrI karI. manaDuM to saMsAramAM na mAne, tema chatAM paNa lagna karavA paDyAM ane parivAra paNa thayo. sAMsArika javAbadArIo eka pachI eka AvatI gaI ane ucita kartavyarUpe teoe te badhI pUrI karI. siddhagirinI zItaLa chAyAmAM saM. 1998mAM pU. A. zrI vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI pAvana nizrAmAM comAsa-upadhAnatapa-mALa vakhate sajoDe carthavratano svIkAra, Adi ArAdhanA levA mATe sajja thayA. te vakhate ja acAnaka TUMkI mAMdagImAM dharmapatnI chabalabenano svargavAsa thayo, jenA pariNAme nAnI uMmaranA baMne putro ramezacaMdra ane chabIladAsanI javAbadArI emanA upara AvI paDI ane dIkSA laI na zakyA. A baMne putrone paNa saMyamamArge vALavAnI teonI bhAvanA prabaLa banI ane te mATeno puruSArtha paNa teoe cAlu rAkhyo. saM. 2002mAM pUjyazrInuM cAturmAsa jUnAgaDhamAM thayuM. te vakhate AkhuM comAsuM akhaMDa pauSadha, vacamAM loca, tapazcaya Adi ArAdhanAsabhara pUruM karyuM. tyAra bAda pharIthI kalakattA javAnuM thayuM. saM. 2009mAM pUjyapAdazInuM comAsuM kalakattA thayuM ane moTA putra ramezacaMdranI dIkSAnI bhAvanA thaI. mAtuzrI kapUrabenanA samAdhimaya vargavAsa pachI saM. 2013nA aSADa sudi-3nA jabalapura mukAme pU. gaNivara zrI mAnatuMgavijayajI ma.sA.nA ziSya muni jayabhUSaNavijayajI ma.sA. rUpe dIkSita banyA. comAsA bAda saM. 2014nA mAgazara vadi 9nA narasiMgapura (ma.pra.) gAmamAM teonI vaDI dIkSA thaI. dIkSAdinathI ja mULathI be vigaIno tyAga, lIlotarIno tyAga, vardhamAnatapanI oLIo 64 sudhI pahoMcyA. jJAnapaMcamI-navapadajInI { oLI-kalyANakanI ArAdhanA to emano jIvanaprANa banI gaI. moTI uMmara hovA chatAM glAnanI aaaaaa. aa
Page #845
--------------------------------------------------------------------------
________________ taiyAvacca-aMtima samAdhi ApavI, vageremAM paNa taiyAra ja hoya. bhagavAnanI bhakti-jIvadayA-jayaNA-a badhAMmAM paNa teo apramattabhAve layalIna banI jatA. dIkSA pahelAM paNa varSo sudhI cosaTha pahorI pauSadha sAthe aDhAI karI hatI. A sAthe jJAnanI ArAdhanA paNa cAlu ja hatI. A badhAmAM zarIranI paravA paNa na karI. pariNAme saM. 2021mAM jAmanagaramAM AkhA zarIre jIvaleNa vyAdhi thayo. te samAdhithI bhogavIne karmanirjarA karI. yogya sAravArathI rogamukta banyA paraMtu avasthAe potAno paraco batAvavA mAMDyo. teonuM saubhAgya paNa evuM ke teonA pagale moTA putra ramezacaMdra saM. 2014mAM pU. gaNivara zrI magAM kavijayajI ma.sA.nA ziSyarUpe dIkSA laIne muni ratnabhUSaNavijayajI ma.sA. banyA ane putra chabIladAsa pU. mu. ratnabhUSaNavijayajI ma.nA ziSya muni kulabhUSaNavijayajI ma.sA. banyA. jIvanabhara pote bhAvelI bhAvanAonI saphaLatA najare joI ane teonA sahAre saMyamanI sAdhanAmAM AgaLa vadhatA gayA. vRddhAvasthAmAM prAyaH sthiravAsa karavo paDe evI 83 varSanI pAkaTa vaye pU. dAdAgurunI AjJA ane AzIrvAdathI pUrva bhAratano ugra vihAra karyo. tyAMnA pAMca varSanA vicaraNa daramyAna cha'rI pAlita saMgha, kalyANaka bhUmionI sparzanA, zikharajInuM yAdagAra comAsuM, aMjanazalAkAnA be mahotsavo, 15 pratiSThAo, kalakattAnA bhavya cAtumasio Adi zAsana-prabhAvanAnAM anekavidha kAryo thayAM. te saumAM teoe apramattapaNe hAjarI ane nizrA ApI. saM. 2049mAM kalakattAthI 2600 ki.mI.no ugra vihAra karIne muMbaI padhAryA ane copATI-zrI kalyANa pArzvanAthamAM comAsu karyuM. comAsA bAda saM. 2050mAM pU. gacchAgraNI mAlavadeze saddharmasaMrakSaka A.zrI. vijayasudarzasUrIzvarajI ma.sA.nI AjJAthI pU. paMnyAsajI ma. zrI ratnabhUSaNavijayajI gaNivarane AcAryapada pradAna karyuM. te vakhate borIvalI-kArTara roDamAM bhavya zAsana-prabhAvanA thaI, mAnavamedanI paNa hajAronI hatI. e comAsuM paNa tyAM ja karyuM te pachI vaDAlAmAM bhavya aMjanazalAkA mahotsavamAM paNa cAra-cAra kalAka besatA. zeSakALamAM parAMomAM vicarIne vAlakezvara-zrI supArzvanAtha jainasaMghamAM comAsAno praveza karyo. praveza-dine ane saumAsI dine teoe upavAsa karyo. 92 varSanI A vRddhAvasthAmAM paNa pratikramaNa-jinadarzana-vyAkhyAnazravaNa Adi ArAdhanAo chelle sudhI barobara apramattapaNe cAluM hatuM. teonI samagra sAdhanAmAM mu. zrI kulabhUSaNavijayajI ma.sA.nI akhaMDa vaiyAvacce e ajoDa sahAyaka paribaLa hatuM. mAnavajIvanamAM janma ane maraNae be ApaNA hAthanI vAta nathI. tema chatAM paNa teonuM saubhAgya evuM ke-janma jJAnapaMcamIe ane matyu paryuSaNanA prathama dine. baMne uttama divaso. samaya paNa vijaya muhUrta. parama samAdhipUrvaka, koI paNa jAtanI pIDA vinA AyuSya pUruM karIne paralokapaMthe prayANa karyuM. jIvanabharanI ucca koTinI ArAdhanAnA prabhAve paMDitamaraNa pAmyA. evI ja rIte emanI pAchaLa paNa jinabhaktinA mahotsavo-jIvadayA-anukaMpA AdinAM kAryo paNa anupama thayAM. sadgatine pAmelo teono AtmA kramazaH AgaLa vadhIne vaheluM vaheluM zivapada pAme, evI zubhabhAvanA vyakta karIe chIe. (saujanya : jayanagara no mR. jaina saMgha, apI) 107.
Page #846
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa 7, trIjo bhoIvADo, bhulezvara, muMbaI-400 002 zopa naM. 5, badrikezvara sosAyaTI, marIna DrAIva roDa, muMbaI-2 zratoddhAranuM bhavya kArya jaNAvatAM atizaya AnaMda thAya che ke vikarALa evA A kalikALamAM adbhuta evuM zrI jinazAsana maLyuM che.....ne tenI yatkiMcit bhakti dvArA RNamukti ne AtmabhaktinA zubha lakSyathI pa. pU. AcAryadeva zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA praziSyaratna pa. pU. AcAryadiva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTanI sthApanA thaI. koIpaNa jAtanA gacchabheda, pakSabheda ke saMpradAyabhedane vacce na lAvI zAsananA sAta kSetranI tana-mana-dhanathI thAya teTalI niHsvArthabhAve bhakti karI levAnA ja sAdhyane sAme rAkhI TrasTe 12 varSamAM dhAryA karatAM anekagaNI pragati sAdhI che. > nUtana maMdira nirmANajIrNoddhAra > upAzraya nirmANa, sAdhu-sAdhvIjIonA tathA mumukSuonA adhyayanArthe pAThazALAonA nirmANa-vizALakAya jJAnabhaMDAronA nirmANa-sAdharmikonI yathAyogya bhakti. > zAstro ne AgamagraMthonA saMzodhana-saMpAdana-lekhana-punarmudraNa-pratilipIkaraNa. > vihAranAM sthAnomAM yathAyogya sagavaDo. > dIkSArthIonAM bahumAna Adi anekavidha pravRttio, TrasTanA nejA heThaLa pUjya AcArya bhagavaMtonI sUcanA mujaba cAlI rahI che.....sarvatovyApI A pragati dinapratidina vadhatI ja rahI che.. badhAM ja kSetronI bhakti karavAnI sAthe sAthe vartamAna dravya kSetrakALabhAvane sAme rAkhI TrasTe zrutabhaktinA kAryamAM hAla vizeSa lakSa kendrita karyuM che....kAraNa sudhamasviAmI-hemacaMdrasUri mahArAja-upA. yazovijayajI mahArAja haribhadrasUri mahArAja abhayadevasUri mahArAja-zIlAMkAcArya- malayagiri mahArAja Adi aneka vidvAna pUrvAcAryoe je aDhaLaka zrutasaMpattinuM nirmANa karyuM che, tenuM rakSaNa-jatana karavAnI AjanA kALanI tAtI jarUra che. zrutajJAna che to ja zAsana che....bhUtakALamAM plecchonAM AkramaNo, dveSIonA zAsana pratyenA dveSa ane ISya, ApaNA ja aMdaroaMdaranA vikhavAda, sauthI vadhAre to zrutajJAnanI sariyAma upekSAthI ne videzIonA prapaMcI dhavapecothI kalpanA na karI zakAya eTalo ApaNo zrutakhajAno hata-prahata thaI gayo che !....have to bacyuM che eTaluM paNa bacAvI rAkhavAnI ApaNI prathama pharaja che, to ja bhAvi peDhImAM zrutanA vArasAnuM saMkramaNa thavAthI zAsanasaritA avicchinnapaNe vahyA karaze !....
Page #847
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMdiro jIrNa thatAM AjakAlanA somapurA dvArA paNa UbhAM karI zakAze ! paNa ekAda graMtha naSTa thatAM bIjA kalikAlasarvajJa kyAMthI lAvIzuM?.. maMdira karatAM paNa apekSAe jJAnamaMdira mahAna che. A vAta samajavI ja paDaze, ne Thera Thera AvAM nAnAM-moTAM jJAnamaMdiro UbhAM karavAM ja paDaze !...pUrvAcAryakRta graMthono saMgraha-tenuM yathAyogya jatana-jALavaNI-rakSA-surakSA-yenakena prakAre ApaNI mukhya pharaja (prime duty) samajI karavI ja paDaze. devadravyanI rakamano jema jIrNoddhAramAM saphaLa upayoga thAya che, tema jJAnabhAtAnI rakamano paNa jJAnamaMdira UbhAM karavA, kabATo vasAvavA, graMthonA saMgraha karavA, jALavaNI-vyavasthA-sAphasUphI mATe mANaso rAkhavA, UdhaI vagere jIvANuothI-bheja vagerethI-graMthonI rakSA karavA, vagere kAyomAM saphaLa upayoga thavo ja joie. kAraNa, zAstra e mAtra akSaro ja ! nathI, mAtra maMtrAkSaro ja nathI; e to sAkSAt tIrthakaro ane pUrvAcAryo sAtheno Face to|| Face vArtAlApa che !... > zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa zrutarakSAne kendrabindu banAvI AgaLa vadhI rahyuM che. > lahiyAo dvArA Hand-made kAgaLa para hajAro graMtho lakhAi rahyA che... > vidvAna munirAjo dvArA saMzodhita-saMpAdita graMthonAM prakAzana thaI rahyAM che. > pUjanIya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto tathA mumukSuonA adhyayana-adhyApana mATe pAThazALAo-pustako ane paMDitonI jogavAio sthaLe sthaLe thaI rahI che. >> ophaseTa jherokSa mazIna dvArA prAcIna graMthonuM punarmudraNanuM kArya cIlajhaDape ne suMdarI - cAlI rahyuM che, jemAM dareka graMthanI 400-400 nakala paripUrNa taiyAra condition mAM bhAratabharanA jJAnabhaMDArone bheTa ApavAmAM Ave che. AvA 80-90 graMtho taiyAra thaI cUkyA che. have AgamagraMthonuM kArya cAlI rahyuM che. AgaLa paNa aneka graMthono jIrNoddhAra karI.......400 jJAnamaMdironuM sarjana karavAnI amArI zubha bhAvanA che. jherokSa mazIna dvArA prAcIna hastaprationA pratilipIkaraNanuM kArya paNa hAtha dharAyuM che. zrutarakSAnA vizALa pAye cAlatA kAryamAM tame paNa vyaktigata athavA jJAnakhAtAnI rakamamAMthI lAbha laI zako cho. ho zAsana premI! jAgo! sajja bano! zrutarakSA kAje!... eja li. zrI jinazAsana ArAdhanA sTa (saMkalana munizrI kalyANabodhivijayajI)
Page #848
--------------------------------------------------------------------------
________________ GOOOOOOOOOOOOppamoo0000000000000000000000 zrI bhaktAmara mahAstAtra. pUvAdha pU.AcAryazrI sAntuMga sUri racita kasammata sakaladAsyatatvAdhA-damanabuddhipadhi suralokanAH / stoliyA jinaharedAre-toye kilAimadina prathama jinendram / / mAnavatapata samiti samubamabuta bulavatI parihyamadhAma lasamavena bhavAnnAni santibaTU milA tAninIya bunada bhaliba subanI karane vAlA kSaNAta kSabhUpati zarIrabhAnAma lakI sannarokina kina mI madhura viroti makAntalIkaravinI namazeSamA ( sAmAnanabanuna kanikAnikaraka hetu sUryA zubhilamiya zAvara andhakArama na yAbhUta sudana subaha bhUna nAva: ekha bannamahimA bikanI zAntarAgavibhiparamANu misatva nIlamati nanyA nonuSyAti jalana amin pani yo sunera vivAda pada rikara bhUniTya ninyolakhabanne'praNava pRthivyAM svAtibATa mala banAuna saniyara zinukoTa banatesamosamapare nahi rUpamasti mAlaya se vidogasIra pati nela pUra sakina mela narimana ra kirAma jamatva midaM prakaTIkaroSi nAsta kadA ciTumati na rAhaNamyaH saTIkaroSi sahasA bugae jaganti samma daradara minTU mA prAyaH sUrthAtizAyi mahimA'si munInTra loke me diasAvidhikA la ndekara hariharAdaya va raNavINa zanAni zataro mantipubana nisamA yati na deyatvavinopaninanyA sunandaduSamaM jananI pramutA nobala mInu pani samaya ki bAsitana batA dina ganyamabAMdizoTyAta bhAnisahakharabhi pAcyeva dijanayati skuradazu jalama Man vitarAga paramAtmAdinI bhaktine abhivyakta karatAM sutro ane stotronI racanAo jaina sAhityamAM sArA pramANamAM jovA maLe che. A sutro kharekhara to jainadarzananA siddhAMtonuM pratipAdana kare che. bhaktAmara stotra, kalyANamaMdira stotra, saMtikara nona vagere racanAo vipula pramANamAM upalabdha che : zrI khAntIlAla lAlacaMda zAha taLAjAvALAnA saujanyathI
Page #849
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU.AcArya zrImAntuMga sUri racita banaamannanormanee svAmA mananti munaya paramapumAsa - mAditya varNamAmale layakAra svAyeba sabhya guptamya apani namAnya viva hivAparalyA gunna RComed sadarabajhera viSAvitaddhi bodhAta basako'si bhuvanayaya kisAna pAnAti para zivamAnaviya vipAmAra bata tvara bhagavara puruSotamo'ki are nimpasamA vitilA samupayAra tubhyaM sa vikasa pasa tumbAko liyo viyovAya mA kundavAna canakAra karo sAviti garekA vimAjale nAvae kalanakAnana ki khajAinalamawosted upayazAka sUcinirAMvara A bhuvana karabhUSita bhUbhAga vAmada aoew nAkAmI kamarayAsa samitatemAla se mapiegAvarAna A stotrasAhityamAM bhaktAmara stotrano mahimA anero che, pAlItANA taLeTImAM bAbunA daherAsare jaLamaMdira vibhAgamAM zrI gautamasvAmIjInA daherAsaranI banne bAjunI dIvAla upara savAIca akSaramAM bhaktAmara stotraracanA pUvadhi ane uttarArdha - kaMDArAyela che. zrI jayaMtilAlA lAlacaMda zAha taLAjAvALAnA saujanyathI
Page #850
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke zrI mahAvIrazAsananI yazovala garimAnuM amapAna karAvatA graMtharatnono saMpUTa kiMmata rUpiyA 300=00 Apane tyAM avazya vasAvI lejo graMthanuM nAma zAsanaprabhAvaka zramaNabhagavaMto (dvitiya AvRtti, be bhAga) jina zAsananAM zramaNIratno zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zAsanadevI zrI padmAvatImAtA mahAmaNi ciMtAmaNi zrI guru gautamasvAmI jaina pratibhA darzana 300=00 300=00 300=00 300=00 saMparka sAdho zrI arihaMta prakAzana paghAlaya', 2237/B/, hIlaDrAIva, sarakITa hAusa pAse, vAghAvADI roDa, porTa kolonI pAchaLa, bhAvanagara-364 002.
Page #851
--------------------------------------------------------------------------
________________ da 2 huM Ta (3) mAtAguru kaMcanabbena-gurumAtA gautama tathA pitA paramAtmAnI prati abhivadanA kaMcana ane kAminI vize kahyuM koIke ke, dharma sAdhanAnA pragati paMthe beu bane che bAdhaka. paNa na jANe kema mAtAne bhAryA beu banyA amArI gupta ArAdhanA mATe jANe uttarasAdhaka mAtArUpI guru thakI ja maLyA mane gurumAtA maLyuM savAyuM sukha kAraNake ApI hatI alpa paNa zAtA. sAdhvIzrInA zrImukhe samAdhi sAdhI svarge saMcaryA Apa jyAM cho tyAMthI AziSa bakSo, dhovA bhavanA pApa. mAtA-pitAnA RRNa evA, prayatne paNa pheDyA na jAya, gurujanonI kRpAmAtrathI, duSkara zuM je na sadhAya. gacchAdhipati zrI pU. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nA praziSya muni jayadarzanavijaya sva. kaMcanabahena zAMtilAla zAha (beMglora) nI [saMkSipta jIvana jharamara] azAtA vedanIyanA udaye lagabhaga 45 varasanI vacalI umramAM ja kiDanI kAma karatI baMdha thavA lAgI ne kAyA vyAdhithI gherAI gaI, chatAMya mananI samAdhine akabaMdha jALavI svAtmAmAM samAyela samatA-saratAno puNya-paricaya karAvyo, tenI rUDI anumodanA. tA. 26mI DisembaranA adhyAtmayogI pavitrAcArya pU. kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI parArthapremI sAdhvIjI zrI dinamaNijI ma.sA.nA zrImukhe vrata-niyamo uccarI, sAgArika rIte saghaLuMya vosarAvI AzA-apekSAonuM saMvara karyuM ne tA. 27-12-83 (vi. saM. 2039)nI rAtre samAdhibhAvamAM ja sahajatApUrvaka, 51 varasanI umare beMglora madhye dehatyAga karyo. dunyavI dehathI dUra thayA paNa saMsAra dehathI Ajeya amArI sAthe ja cho. gautama jevI uttama gurumAtA tathA vI2 5ramAtmA jevA pitAnA zAsanane saMprApta karAvavAmAM puNya nimitta bananAra he saMskAradAtrI mAtAguru ! ApazrIne...... aMbena ane amita zAMtilAla zAha-parivAranI koTikoTi abhivaMdanA (beMglora)
Page #852
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairoTayA prazapti mahAkAlI acyutA vajrala gAMdhArI soLa vidyAdevIo mahAnyAlA jainadharmamAM mAnyatA pAmela A soLa vidyAdevIo soLa kaLA ane vijJAnanI devIo hovAnuM manAya che. A devIonI mUrtio vizeSa karIne gujarAta rAjasthAnamAMthI prApta thaI che. madhyapradezanA khajurAhomAM paNa tenA darzanIya svarUpo jovA maLe che, Abu delavADAmAM paNa kaMDArAyelA uttama zilponA darzana thAya che, tAraMgAnA zilpavaibhavamAM paNa A soLa vidyAdevIo agrasthAne che. kahevAya che ke guru gautamasvAmIne A vidyAdevIo hAjarAhajUra hatA.
Page #853
--------------------------------------------------------------------------
________________ i ubhelA..... mahArASTranA eka dhAtunA pratimAjIthI dIpatA to zrI vardhamAna jaina Agama maMdIra kAtraja, pU ne TET TET IDE ( _ _) | (_);7( 5 / T sarve-naM-1rara kAvyaja, pUnA-4110 kRpA tIrtha mArgadarzaka pU.pA mAlavoddhAraka jinAgamasevI pa.pU. A.zrI caMdrasAgarasUrIzvarajI mahArAjA A.zrI dolatasAgarasUrijI mahArAje
Page #854
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamasvAmInI amrapadagirinI yAtrA citramAM gItamA2vAmInuM sUryanAM kiraNonA AdhAre parvata upara ArohaNa ane gautamasvAmI tApasone pAraNuM karAve rAvaNamaMdodarInuM bhakitanutya e prasaMga AlekhavAmAM Avyo che. suratanA zrI ciMtAmaNI derAsaranA lAkaDAnA kotarakAmanA citra uparathI / nija ladhe aSTApada caDhe; kare te bhavano aMta ( vIravANI Ima suNI gautama, caDIcA dekhata bahu saMta) Ecc CCC || Gi]S|||||| | | | | | | | karoDo maMtrajApanA ArAdhaka sAdhvIranA pU. zrI padmayazAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI ' sva. naMdalAla devacaMda zeThanA smaraNArthe ha: zeTha caMdrakAnta naMdalAla tathA zeTha madhubAlA naMdalAla-kalakattA tathA pUjayazrInA anya bhakatagaNanA saujanyathI...