Book Title: Agam 06 Ang 06 Gnatadharma Sutra
Author(s): Jambuvijay, Dharmachandvijay
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001021/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ******* **************** ******** **** JAINA AGAMA-SERIES ******* 5 PART 1 NAYADHAMMAKAHAO (JNATADHARMAKATHANGASUTRAM) paDhamaM thI mahAvIra jaina vidhAlaya muMbaI nANuM tao dayA Verw A SHRI MAHAVIRA JAINA VIDYALAYA MUMBAI - 36 20 ****** ****************************************************** ********* org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina-Agama-granthamAlA granthAGka 5 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina Agama granthamAlA : granthAGka 5 paMcama gaNahara bhayavaMsirisuhammasAmi viraiyaM chaTuM aMga NAyAdhammakahAo [ jJAtAdharma kathAGgasUtram ] sampAdakaH pUjyapAdAcArya mahArAjazrImadvijayasiddhi sUrIzvarapaTTAlaGkArapUjyapAdAcArya mahArAjazrImadvijaya meghasUrIzvara ziSyapUjyapAda munirAja zrIbhuvana vijayAntevAsI muni jambUvijayaH sahAyakaH muni dharmacandra vijayaH March for Tagore Koch UN zrI mahAvIra jaina vidyAlaya bambaI 400 036 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama saMskaraNa vIra saM0 2516/vikrama saM0 2046/I0 sa0 1989 sarva hakka prakAzakAdhIna mUlya 125 rupayA prakAzaka sevaMtIlAla kezavalAla zAha zAntilAla TokarazI zAha hiMmatalAla zAMtilAla gAMdhI mAnada maMtrIo mahAvIra jaina vidyAlaya oNgasTa krAnti mArga, bambaI 400 036 mudraka pra. pu. bhAgavata mauja prinTiMga byUro khaTAvavADI, muMbaI 400 004 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jaipa-Agama-Series No. 5 NAYADHAMMAKAHAO (JNATADHARMAKATHANGASUTRAM] Editor MUNI JAMBUVIJAYA the disciple of H. Holiness Muniraja Sri BHUVANAVIJAYAJI MAHARAJA SHRI MAHAVIRA JAINA VIDYALAYA BOMBAY 400 036 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ First published: 1989 (c) 1989, by the Publishers Price: Rs. 125.00 Published by Sevantilal Keshavlal Shah Shantilal Tokarshi Shah Himmatlal Shantilal Gandhi Hon. Secretaries Shri Mahavira Jaina Vidyalaya August Kranti Marg Bombay 400 036. Printed in India by P. P. Bhagwat Mouj Printing Bureau Khatau Wadi Bombay 400 004. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S JAIN ACHARYA SHREE VIJAYVALLABHSURISHWARJI MAHARAJ Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- -- - ---- OPE - - MAINE - JAN // jayantu viitraagaaH|| zrIvallabhagurusakSiptacaritrastutiH bAlyabhAvAttadIkSAya bhAvAsyabrahmacAriNe / brahmatejo'lakRtAya namo valabhasUraye // 1 // vijyaanndsuuriindrpaadsevaaprbhaavtH| prAptajJAnAdikauzalyaH jayatAt sUrivallabhaH // 2 // zAnto dhIraH sthitaprajJo dIrghadarzI jitendriyaH / pratibhAvAnudArazca jayatAd guruvallamaH // 3 // jJAtaM zrIvIradharmasya rahasya yena vAstavam / dhAritaM pAlitaM cApi jayatAt sUrivallabhaH // 4 // shriiviiroktdrvykssetrkaalbhaavjnyshekhrH| atajjJatanmArgadarzI jayatAd guruvallabhaH // 5 // jAgarUkaH sadA jainazAsanasyonatikRte / sarvAtmanA prayatitA jayatAt sUrivallabhaH // 6 // jainavidyArthisajjJAnavRddhayai vidyAlayAdikAH / saMsthAH saMsthApitA yena jayatAda guruvallabhaH // 7 // pAJcAlajainajanatAdhArastaddhitacintakaH / takSAkArI prANAnte jayatAt sUrivallabhaH // 8 // sAdharmikoddhArakRte paJcalakSImasUtrayat / rUpyANAM mumbaIsavAd jayatAd guruvallabhaH // 9 // vijayAnandasUrIzahadatA vizvakAmanAH / progrAvitA yathAzakti jayatAt sUrivallabhaH // 10 // jIvanaM jIvitaM cAra cAritraM cAra pAlitamA kArya cAra kRtaM yena jayatAd guruvallabhaH // 11 // muni punnyvijyH| EN MORE BHEERE ABELESENTE NOTE TAINYS Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhapRSThAda granthAnukramaH zrIvallabhagurusaGkSiptacaritrastutiH prakAzakIya nivedana AbhAra RNasvIkAra granthAnukramaH Atma Vallabh Sanskriti Mandir Atma vallabha saMskRti mandira jina Agama jayakArA (prastAvanA) NAyAdhammakahAo sUtranAM Tippala eka anuzIlana Amukham Introduction jJAtAdharmakathAGgasUtrasya sapariziSTasya viSayAnukramaH jJAtAdharmakathAGgasUtram prathamaM pariziSTam dvitIyaM pariziSTam tRtIyaM pariziSTam caturthaM pariziSTam paJcamaM pariziSTim SaSThaM pariziSTam zuddhipatrakam . patrAGkAH 1-6 9 8 11-16 16 17 19-30 31-34 1-50 51-76 77-108 109-116 117-124 125-130 1-374 . 375-499 500-501 502-526 527-557 558-563 564-566 567-570 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI jinAgama graMthamALAmAM "jJAtAdharmakathApragaTa karatAM ame atyaMta AnaMda ane gauravanI lAgaNI anubhavIe chIe. A graMthanA prakAzana sAthe A jenAgama graMthamALAmAM atyAra sudhImAM kula 14 AgamasUtronuM prakAzana thAya che. jaina dharmamAM cAra anuyoga che: dravyAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, gaNitAnuyoga ane kathAnuyoga. e badhAmAM kathAnuyoga sAmAnyajanane priya thaI paDe che. kAraNa, tattvajJAnanI mImAMsA ane bauddhika kakSAne samAnarIte pahoMcavA badhA ja lokonI kSamatA ekasarakhI hotI nathI. paraMtu evI tAttvika vAto loko sudhI pahoMcADavI to rahI ja. e mATenuM saraLa mAdhyama kathAnuyoga banI rahyuM. zramaNa bhagavAna mahAvIre saraLa udAharaNo ane kathA dvArA emano upadeza loka haiyA sudhI pahoMcADyo. evI sADA traNa karoDa kathAono saMcaya te "jJAtAdharma kathA." jaina AgamomAM dvAdazAMgImAM AcArAMga, sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, bhagavatI sUtra ane jJAtAdharmakathAMga sUtra Ave che. e rIte prastuta granthano krama chaThTho che. arthanI apekSAe A graMthanA praNetA carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra paramAtmA che ane sUtranI apekSAe A granthanA racayitA gaNadhara bhagavAna che. ApaNe badhA paMcama gaNadhara bhagavAna sudharmAsvAmInI paraMparAmAM hovAthI A AgamagraMthanA racayitA bhagavAn sudharmAsvAmI che. A granthanAM be zrutaskaMdha kahelA che. "jJAta tathA dharmakathA' eTale AmAM jJAta tathA dharmakathA hovAthI A sUtranuM prAkRtamAM pAyAdhammakahA nAma che. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArye abhidhAnaciMtAmaNi nAmamAlA tathA tenI svopajJa vRttimAM, AcAryazrI malayagiri mahArAje niMdIsUtranI vRttimAM ane AcAryazrI yazodevadasUri mahArAje pAkSika sUtranI vRttimAM paNa jJAtAdharmakathA zabdano ja prayoga karelo che. upara jaNAvyuM tema A granthanAM be zrutaskaMdha che. temAM ogaNIsa adhyayana che. temAM kathita kathAo be prakAranI che: caritra (banelI) ane kalpita. A dharmakathAonA dasa varga che. eka eka dharmakathAmAM pAMcaso pAMcaso AkhyAyikAo che, eka eka AkhyAyikAmAM pAMcaso pAMcaso upAkhyAyikAo che ane eka eka upAkhyAyikAmAM pAMcaso pAMcaso AkhyAyikAupAkhyAyikAo che. A rIte pUrvAparanA vicArapUrvaka gaNatarI karatA A granthamAM punarukita vinAnI sADAtraNa karoDa kathAo che. A granthamAM mukhyatve viSaya sukhamAM mUrSita, saMyamamAM kAyara ane vividha prakAranA muni guNothI zUnya evAM jIvo saMsAramAM kevA duHkhI thAya che ane saMyamamAM sthira evA AtmAo 11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prakAzakIya nivedana kevA sukhI thAya che tenuM vividha dUto dvArA nirupaNa karavAmAM AvyuM che. jJAtAdharmakathAno paricaya ApatA ghaNA vistArathI samavAyAMgasUtramAM ane thoDA vistArathI naMdIsUtramAM varNana karavAmAM AvyuM che. teno A sAra che. jaina darzana ane anya bhAratIya darzanone sparzatI upayogI avanavI mAhitI jaina jJAna-bhaMDAromAM vipula pramANamAM sacavAyelI che. A mahattvapUrNa mAhitI vidvAno temaja saMzodhakone upalabdha thAya to bhAratIya saMskRtinI khUTatI aneka kaDIo maLatAM avanavA vicAra-pravAho temaja sidhdhAMtonA darzana pravAho thAya tema che. prAtaHsmaraNIya pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryapravarazrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjasAhebe abhyAsIone upayogI thAya tevA pavitra hetuthI ekale hAthe athAga parizrama sevI jaina dharmanA prANasamA, pAyArUpa, pavitra Agama graMthAvalinI suvAcya AvRtti varSo pUrve prakAzita karI hatI. tyAra bAda jaina jJAnabhaMDAronA pAragAmI ane adhikArI pU. AgamaprabhAkara zrutazIlavAridhi munivarya puNyavijayajI mahArAje judAM judAM jJAna bhaMDAromAM sacavAyela sAmagrI ekatra karI, tenuM zuddhikaraNa, jarUrI noMdho karI, Agamika sAhityanuM jIvanabhara vyApaka ane talasparzI adhyayana-saMzodhana karyuM hatuM. mULa AgamonI susaMpAdita vyavasthita AvRtti bahAra paDe tevuM sUcana zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI thatAM mULa Agamo prakAzita karavAnI yojanA pU. AgamaprabhAkara munizrI puNyavijayajI mahArAja ane A viSayanA niSNAta vidvAnonA sahakArathI taiyAra karI, A kAryamAM bhAratIya darzano ane AgamonA abhyAsI paMDita zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAno sahakAra meLavyo. pIstALIza mULa Agama graMtho prakAzita karavAnI yojanAnusAra be cUlikAsUtra, agiyAra aMga, bAra upAMga, cha cheda, cAra mULa ane dasa prakIrNaka pragaTa karavAnAM che. AgamasUtronA mULa pATho saMzodhita-saMpAdita karIne pAThAMtaro sAthe ApavA uparAMta graMtha, graMthakAra ane AnuSagika bAbatonI AdhArabhUta ane tadviSayaka mAhitI ApatI prastAvanA, zabdasUci, temaja vividha viSayane lagatAM pariziSTo ApavAmAM AvI rahyAM che. Agama prakAzananI A yojanA jaina dharma ane sAhityanI zakavartI sevA bajAvavAnI sAthe prakAzana kSetre zrI mahAvIra jaina vidyAlayane AMtararASTrIya khyAti apAve evI nIvaDI rahI che. prAtaH smaraNIya AgamaprabhAkara pU. puNyavijayajI mahArAjanA sAnidhyamAM vi.saM. 2017nA kArataka vada-3, tA 2-11-1960nA roja nAnA sarakhA jJAna-samAraMbhamAM A pavitra bhagIratha kAryanuM maMgaLAcaraNa karavAmAM AvyuM hatuM. A rIte adhyayana-adhyApanane temaja saMzodhanane vega maLe te mATe susaMzodhita-saMpAdita AvRtti taiyAra karavAno prAraMbha thayo, ane Agamo temaja badhA Agamika sAhityanI AvI AvRttio pragaTa karavAno anero avasara prApta thayo. ApaNA badhAM pavitra mULa Agama graMthonuM atyAranI vaijJAnika paddhatie saMzodhana-saMpAdana karAvIne ene ekasarakhAM rUpamAM prakAzita karavAnI saMcAlakonI bhAvanA saMpUrNapaNe sAkAra thaI rahI che. amArA agAunAM prakAzanomAM jaNAvyuM che tema pUjyapAda muni bhagavaMta zrI puNyavijayajI mahArAjanA tA 14-6-1971nA roja thayelA dehAvasAna pachI samagra jaina AgamonA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana 13 saMzodhana-saMpAdana karavA-karAvavAnI saMpUrNa javAbadArI parama pUjaya AcArya bhagavaMta zrI vijaya siddhisUrIzvarajI mahArAja sAhebanI paraMparAnA pUjyapAda vidvavarya munizrI bUvijayajI mahArAja sAhebe svIkArIne amane ciMtAmukta karyA che. teo 1972-73thI Agama prakAzana kAryane vega ApatA rahyAM che. teo ardhamAgadhI, prAkRta ane saMskRta jevI prAcIna bhASAonA vidvAna to che ja, paraMtu sAthosAtha arvAcIna gujarAtI, marAThI, aMgrejI jevI bIjI aneka bhASAonA sArA abhyAsI che. bhAratIya darzano ane jaina AgamonA prakhara abhyAsI A vibhUti svarUpa munizrI saMzodhana, vAMcana Adi kRtikAryamAM sarasa rIte abhyAsarata rahI zake te mATe moTAM nagaro-zaharomAM pravartatA nathI. prAya: zaMkhezvara AsapAsanI pavitra bhUminA nAnAM gAmomAM ja rahI zAMtipUrvaka jinazAsananI ananya zrutabhakita karI rahyA che, teozrInI pAse vidvAno paNa kaMIka jJAna-prApti, goSThi mATe avAranavAra AvI dhanyatA anubhavatA hoya che. teozrInA saMsArI saMbaMdhe vayovRddha mAtuzrI pU. sAdhvIzrI manoharazrIjI mahArAjanA teo upara apratima upakAra ane AzIrvAda che, je teozrInA mATe preraNArUpe satata sahAya kare che. A graMthamALAnA sarjaka ane poSaka tarIke teozrIe khUba ja preraNA ane kiMmatI mArgadarzana ApeluM che ane A pravAha satata cAlu che. Agama prakAzananuM bhagIratha javAbadArIbharyuM A kArya teo niHsvArthabhAve mAtra zAsana-bhaktinI bhAvanAthI ane zrutajJAnAdi pratyenA prakAzana-pracArAdinA vinamra bhAvathI cIvaTa ane parizramapUrvaka avirata karI rahyA che, te khUba ja anumodanIya ane vaMdanIya che. saMsthA pratyeno teozrIno A ahobhAva ane upakAra haMmezane mATe smaraNIya ane anukaraNIya raheze. jaina zAsanamAM vidvAno ghaNAM che, paraMtu A rIte mAtra bhakitathI saMpUrNapaNe "AgamagranthonA saMzodhana mATe potAnuM sarvasva ni:svArthabhAve samarpaNa karavAnI bhAvanA sAdhuomAM mAtra gaNyAgAMThayA pAse hoya, temAM teozrI prathama najara samakSa taravarI rahe che. teozrInI preraNA ane mArgadarzanathI kArya suvyavasthita rIte AgaLa vadhI rahyuM che. A yojanAnA prAraMbhamAM prajJAcakSu paM. sukhalAlajI, zrI jinavijayajI, paM. becaradAsa, paM. dalasukhabhAI mAlavaNiyA Adi vidvAnono sahakAra maLela che. judAM judAM jJAnabhaMDAromAM hastalikhita prato agara tenI phoTo mAIkro-philma meLavI saMzodhana saMpAdana karI, atyArasudhImAM nIce mujabanA Agama graMthonuM prakAzana thayela che: je 9. : suitaM ajugAdIrAduM vra 2. (1) : mAyAnAM sutta (2) : sucAuM sui : ThANAMgasuttaM-samavAyAMgasuttaM 4. (1) : vivAhapALatisutta mA-1, 4. (2) : vivAhapati (tta mA-2 4. (3) : vivAdaourttasutta mA-rU 6. : UMvAsu mAna-1 saMH puNyavijayo muni Adi saMH jambUvijayo muni saMH jambUvijayo muni saMH jambUvijayo muni saMH paM. becaradAsa jIvarAja dozI saMH paM. becaradAsa jIvarAja dozI saMH paM. becaradAsa jIvarAja dozI saMH puNyavijayo muni Adi * Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana : paUAvaU/sutta -2 saMH puNyavijayo muni Adi 15. : dasavaiyAliyasuttaM, uttarajjhayaNAI, AvassayasuttaM ca saMH puNyavijayo muni Adi 17. (1) : pavyasuttAruM bhAga-1 saMH puNyavijayo muni Adi 17. (2) : paNa suttArUM mA-2 saMH puNyavijayo muni Adi 17. (2) : nosavaraMDA saMH puNyavijayomuni Adi mRtabhaktinA AMtararASTrIya khyAti apAve evAM A saMgIna ane anumodanIya AgamasUtronA saMzodhana ane prakAzana mATe "zrI mahAvIra jaina vidyAlaya jinAgama TrasTa"nA nAme svataMtra TrasTa rajisTara thayela che. tAjetaramAM thayelI cUMTaNImAM TrasTIo tarIke nIce jaNAvela bhAIo binaharIpha cUMTAI AvyA che? (1) zrI DuMgarazI rAmajI gAlA (2) zrI pramodacaMdra cImanalAla zAha (3) zrI mahIpatarAya jAdavajI zAha (4) zrI mANekalAla vADIlAla savANI (5) zrI vasanajI lakhamazI zAha A TrasTanA anveSako tarIke me. vipina enDa ke. cArTarDa ekAunTanTas sevA Ape che. e badala ame teonA AbhArI chIe. jarUrI mArgadarzana mATe nIce jaNAvela bhAIonI banela samitinA sabhyonA ame AbhArI chIe. pATaNa jaina maMDaLanA pratinidhio (1) zrI kaMcanalAla vADIlAla zAha ). (2) zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha ? (3) zrI je.ke. zAha (1) zrI sevaMtIlAla ke. zAha (2) zrI zAMtilAla TI. zAha (3) zrI hiMmatalAla esa. gAMdhI (1) DaoN. ramaNalAla cI. zAha (2) DaoN. jayaMtIlAla sUracaMdra badAmI ! vidyAlayanA maMtrIo vidyAlayanA be sabhyo. ekSa-ophisIyo zrI kAMtilAla DAhayAbhAI korA, mAnada DirekaTara Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 prakAzakIya nivedana AgamaprakAzananAM dharyamAM uparokta mahAnubhAvono sahakAra maLela che. A sarve bhAIono aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. amArI A yojanAnA prAraMbhathI ja bhAratIya darzanazAstranA UMDA abhyAsI paM. zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAe AtmIyabhAve sahakAra Apyo che. amArI saMsthAnA avibhAjaya aMgarUpa sariSTha mAnArha DirekaTara zrI kAMtilAla DAhyAbhAI korAe mudraNa Adi kAryonI badhI javAbadArIone potAnI samajIne asAdhAraNa sahakAra Apela che. Agama zAstranA prakhara abhyAsI paMDita zrI amRtalAla mohanalAla bhojaka AgamagranthamALAnA prakAzana kArya sAthe A yojanAnA prAraMbhathIja AtmIyabhAve sahakAra Ape che. prakAzananA A kAryamAM sahakAra ApavA badala A traNeya vidvAnonA ame AbhArI chIe. viddhavarya pU. munizrI jaMbUvijayajI mahArAje saMskRta bhASAmAM lakhela prastAvanAnuM aMgrejI bhASAMtara suvikhyAta vidvAna ane saMsthAnA pUrva vidyArthI DaoN. nagInadAsa je. zAhe karI Apela che. je badala teozrIno ame AbhAra mAnIe chIe. A mahattvanA graMthanA prakAzana kharca aMge zrI Atmavallabha jaina smAraka nidhinA TrasTIoe rUpiyA pacAsa hajAra ApI umaLakAbharyo sahakAra Apela che, je badala A gurabhakatonA ame khUba ja AbhArI chIe. darzana ane AgamanA bhAratIya tema ja videzI vidvAnono A kArya mATe preraNAdAyI sahakAra maLela che. te saunA ame rUNI chIe. Agama saMzodhana-prakAzana kAryamAM anekarIte sahAyarUpa thanAra bhAI-baheno ane vividha saMdhonA jJAnakhAtAno sahakAra maLato rahyo che teono aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. te uparAMta A kAryamAM mahAnubhAvono eka yA bIjI rIte sahakAra maLela che jeono ame aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. mauja prinTiMga byuronA mukhya saMcAlaka zrI prabhAkarabhAI bhAgavata ane anya kAryakaroe mudraNakAryamAM saMpUrNa sahakAra Apyo che te mATe ame kRtajJatAnI lAgaNI abhivyakta karIe chIe. jaina Agama granthamALA"nA kAryane vega ApavAnI bhAvanAne ame A grantha prakAzita karIne caritArtha karatA dhanyatA anubhavIe chIe. oNgaSTa krAMti mArga muMbaI 400 036 mAgasara zudi 11, mauna ekAdazI tA. 9-12-19 sevaMtIlAla kezavalAla rAha zAMtilAla TokarazI zAha hiMmatalAla zAMtilAla gAMdhI mAnada maMtrIo zrI mahAvIra jaina vidyAlaya Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAra jIvanamAM AtmakalyANa ane lokakalyANanI bhAvanAno puNyasaMgama sAdhI dhArmika ane vyAvahArika jJAnanI parabodvArA samAjane savAMgINa abhyadaya mArge preranAra prAbhAvika jyotirdhara yugadraSTA AcAryapravara zrImad vijayavallabhasUrIzvarajI mahArAjanI mAraka mATe Ayojita thayela zrI Atmavallabha jaina smAraka zikSaNa nidhi, dilhI taraphathI pavitra mahAmaMgalakArI jinAgama saMzodhana prakAzana pravRttine protsAhita karavAnI udAra bhAvanAthI rU. pa0,000/-aMke rU0 pacAsa hajAra mokalI Apela che. zrI Atmavalalabha jaina smAraka zikSaNa nidhinA jJAna prasAra mATenA dIrdhadaSTibharyA udAra sahakAra badala zrI mahAvIra jaina vidyAlaya hArdika AbhAra mAne che. sevaMtIlAla kezavalAla zAha zAMtilAla TokarazI zAha himatalAla zAMtIlAla gAMdhI mAnada maMtrIo zrI mahAvIra jaina vidyAlaya Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNa svIkAra jaina Agama graMthonA sazodhana-saMpAdana ane prakAzananA kAryamAM vega ApavAnA uddezathI, vi. saM 2001 nI sAlamAM, pATaNa (u. gu ) mAM pUjyapAda munizrI puNyavijayajI mahArAjanI preraNAthI ane mu. zrI kezavalAla kIlAcaMdranA prayAsothI sthapAyela zrI jinAgama prakAzinI saMsada (De. zrI pATaNa jaina maMDaLa, 77, marIna DrAIva, muMbaI-20) taraphathI zrI mahAvIra jaina vidyAlaya (muMbaI) nI mULa jaina Agamo prakAzita karavAnI yojanA mATe 30 1,35,566-00 aMke eka lAkha pAMtrIsa hajAra pAMcaso chAsaTha rUpiyA pUrA maLyA che; A bhavya sahukAra mATe ame zrI jinAgama prakAzinI saMsadano, zrI pATaNa jaina maMDaLano tathA e banne saMsthAnA kAryakarono aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. sevaMtIlAla kezavalAla zAha zAMtilAla TokarazI sAha hiMmatalAla zAMtilAla gAMdhI mAnada maMtrIo zrI mahAvIra jaina vidyAlaya Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pm , mrrUSA - - - H = = 2.TA IIIIIIIIIIII -IIIIIIIIIINAIPAVANANDINITH uda ... 100 COI| ppaa ImDUL od pyaayaayaa TI m III ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR Memorial, Architecture And Activities Vijay Vallabh Smarak, as it is popularly known, is a classic memorial situated at 20th Km. point on G.T. Karnal Road (Highway No. 1) within the Union Territory of Delhi, on a sprawling piece of land measuring about 20 acres. This is a multi-purpose educational-cum-cultural and research project to perpetuate the sacred memory of His Holiness Jain Acharya Vijayvallabhsuriji Maharaj (1870-1954), an ascetic of the highest order, a great spiritualist and a socio-religious reformer with foresight. A rich library, a centre for research on Indology, a mini museum, a hostel, a community kitchen and a homeopathic dispensary, have already been set up within the Smarak Complex. A school and a large guest house are also included in the overall plan. This ambitious project is the brain child of Jain Sadhvi Mahattra Shree Mrugavatiji and a symbol of Her complete dedication towards Her Master and Mentor Acharya Vijayvallabhsurji Maharaj. Vijayvallabh-A Great Jain Acharya Born at Baroda in 1870, the young Chhagan Lal renunciated the wordly life at an early tender age and imbibed learning about the Atman (Soul) and the material world for over a decade at the feet of his revered preceptor, Jain Acharya Vijayanandsuriji Maharaj (alias Shri Atmaramji). Soon, He mastered Jain Agamas and scriptures as also made a thorough and comparative study of different schools of Indian philosophy. By dint of His wide knowledge, deep understanding and scholarly preachings, He was elevated to the high status of an Acharya. He placed before the mankind, both by precept and practice, the highest moral and spiritual values of life and led the society from darkness to light, from ignorance to knowledge, from scepticism to faith, from cruelty to kindness, from fanaticism to tolerance and, above all, from hatred to love. A Nationalist and Reformer The Acharya wore Khadi throughout his life. He was a patriot to the core. Swadeshi found an echo in his speeches. He strongly deprecated display of wealth and extravagance on social occasions, dowry, and such other evils. He advocated non-attachment and advised the rich not only to put a restraint on possessions but rather part with a portion of their wealth for rehabilitation of the poor and general welfare of the mankind. Though born in Gujarat, He always promoted Hindi as National Language, and delivered His sermons in Hindi. He was a renowned orator, author and poet. In addition to several works in prose, He wrote about 1600 poems, songs and hymns in Hindi, rich both in language and content. Throughout, he worked without 19 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR any ostensible fanfare. A Crusader Acharyashree travelled extensively barefoot, strictly as per Jain Sadhu's tenets of conduct, all over the country to spread the message of truth, nonviolence, tolerance, detachment, compassion and brotherhood. His meetings soon became congregations of men and women without any distinction of caste, creed and religion. He was respected and adored by Jains, Hindus, Muslims, Sikhs and others alike. His sermons were always aimed at national integration and emancipation of the under-privileged, as also the women folk. He always spoke with courage, clarity and conviction. An Educationist Acharyashree was a seer and saint with a vision. He realised the prime needs of the society. Besides the necessity for moral education, he emphasised modern need based education. Accordingly, he stressed on the media of righteous education to improve contemporary life. He worked for and preached eradication of illiteracy and superstition and laid special emphasis on the education of women. For this purpose, he established a large number of schools, colleges, gurukuls, libraries and centres of craft and learning in many parts of the country. Opening of Shri Mahavira Jaina Vidyalaya at Bombay as far back as 1915 and its subsequent branches, Shree Atmanand Jain Gurukul at Gujranwala and Shree Atmanand Jain College at Ambala are just but a few of the glorious examples. As a result of his Education Movement, lacs of boys and girls have been educated and thousands have reached the pinnacles of various professions and occupations in India and overseas. The aim and object of education, observed the Acharya, is character building and developing the mental faculties of, as also to inculcate in the taught, the virtues of love, compassion, humility, tolerance, austerity, discipline and patriotism. An Indologist Acharyashree was an exponent of research work. He became instrumental in collecting and preserving thousands of volumes of priceless handwritten manuscripts and published works on Indology at Shri Mahavira Jaina Vidyalaya Bombay and Jain Gurukul Gujranwala. This erudite saint was anxious to start a Research Institute to bring to light the valuable storehouse of knowledge and cultural heritage as also to marshal the existing data within the framework of modern research. He believed that such institutions will help spread the message of Ahimsa (Non-Violence), Anekant (respect for other's point of view) and Aparigraha (non-attachment) propounded by Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATMA VALLABH SANSKRIT MANDIR 21 Bhagwan Mahavira more than 2500 years ago and which are more relevant even today, to tide over the present complexities of life. A Selfless Humanist with Divine Powers Acharyashree served humanity with undiminished zeal and devotion. He was endowed with simplicity and His life was a saga of self-abnegation, austerity and sacrifice. He always avoided self-praise and never allowed his own name to be associated with any of the institutions sponsored and established at His instance. To him, equanimity was very sacrosanct. Suo-moto, at many occasions, He made offers to work with his contemporaries on the same plane and in unison, without any reservations whatsoever. It is believed that he was gifted with certain divine powers as well. His kind blessings brought relief to many in their distress and ailment. There are instances when even the clinically dead were revived. At the time of exit from Gujranwala town, soon after the partition of India, when Acharyashree and the caravan of devotees were surrounded by a large armed mob, his two minutes meditation, resulted in the appearance of a small military convoy on the scene, all of a sudden, as if from nowhere, ensuring safety of the emigrants. His divine power worked wonders in all critical situations. His Mission Acharyashree was one such celebrated spiritual apostle who radiated consciousness with his divine preachings. He gave a clarion call to all Jains to work unitedly under the banner of Bhagwan Mahavira and inspired them to undertake the noble tasks set before them for amelioration of the distress of society as also for the renaissance of ancient Jain values. He advocated the establishment of a Jain University for the purpose. Acharyashree had in fact made Shiksha (Education), Seva (Service), Sangathan (Unity), Sahitya (Literature) and Swalamban (Self-reliance) as his creed and mission of life. The society as a whole shall remain ever indebted unto him for His multifaceted rich contribution. Memorial (Smarak) Mooted Acharyashree breathed His last in 1954 at Bombay at the ripe age of 84 years passing on the authority to Acharyashree Vijayasamudrasuriji Maharaj. Hundreds of thousands of people, from all over the country joined the funeral and in fulfilment of their sentiments, a Samadhi has since been raised at the cremation site within the precincts of Adishwer Jain Temple at Byculla, Bombay. It was nothing less than a miracle that an Indra Dhanush (Rainbow) in its seven splendid colours, also appeared on the horizon as a celestial garland on the occasion. One of his devoted disciples, learned Jain Sadhvi Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR Shree Mrugavatiji was then camping at Ambala alongwith Her preceptor and mother Sadhvi Shree Sheelvatiji as also other Sadhvis. She inspired the Jain community to erect a memorial in the capital of the country, in His cherished memory, befitting the dignity and high ideals of this noble soul in the form of a multi-purpose academic institution in consonance with His preachings. Advent and Blessihgs Acquisition of a suitable large piece of land eluded success and time passed by. However, after a lapse of 18 years, at the directive and the blessings of Acharya Vijaysamudrasuriji Maharaj, Sadhvi Shree Mrugavatiji undertook a long march to Delhi from Baroda, for the purpose and underwent self imposed penance to arouse the Jain Samaj from its slumber. Through Her untiring zeal and efforts, she revived and revitalized the project. During the auspicious 2500th Nirvan year of Bhagwan Mahavira, Shree Atma Vallabh Jain Smarak Shikshan Nidhi, an All India Educational Trust, was instituted on 12th June, 1974 at her instance. For the memorial, a piece of land measuring 62 acres was purchased forthwith. Acharyavijay Samudrasuriji and His entourage who arrived in Delhi on 30th June, 1974 to grant patronage to the Mahavira Nirvan Celebrations organised on national basis, felt extreme ly happy at this achievement. Later, he inspected the Smarak site, sanctified the same by taking its parikrama (circumambulation) and blessed the project. Unfortunately, Acharya Samudrasuriji passed away in 1977, even before the construction work could start. Once again, the authority passed on to Shree Vijayindradinnsuriji Maharaj, the present Acharya, who in turn also accorded his blessings to the sacred job already entrusted to Sadhvi Shree Mrugayatiji by his predecessor. Foundation Stone Laying Ceremony Bhoomi Pujan (propitiating the mother earth) and the shilanyas (foundation stone laying) ceremonies of the Memorial were held under the holy presence and the blessings of Sadhvi Shree Mrugavatiji on 27th July and 29th Nov. 1979 respectively, both amidst a vast and distinguished All India gathering with all gaiety and chanting of pious hymns. The 24th session of All India Jain Swetamber Conference was also held on the occasion of Shilanyas. Her sermons, minutes before the auspicious ceremony, touched the hearts of the congregation so deep that the audience assured their whole hearted financial support for the project and ample funds have been flowing in, ever since. Ladies in their glittering finery, did not lag behind and a number of them made offerings for the noble cause on the spot. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR 23 Memorial-A Tribute This monumental project is essentially a tribute to the sagacity, ideals and benevolence of the venerable Acharyashree Vijayvallabhsuriji Maharaj. Planning of the memorial building was finalised under the patronage and able guidance of the prominent socialite and distinguished industrialist late Sheth Kasturbhai Lalbhai. On his advice, the services of the Sompura architects S/S Amritlal Moolshanker Trivedi, Shilp Shastri and Chandulal Trivedi had been acquired to design and prepare plans of the building and supervise its construction. Shri Vinodlal N. Dalal was made convenor of the Building SubCommittee constituted for the purpose. The soil and stone samples were tested for their strength and the water for its compatibility with the construction material. A Masterpiece of Jain Architecture The grand building, all built in semi-pink stone, is a marvel of ancient Jain Art and Architecture. Life of steel being limited, its use in the construction of temples and monuments is prohibited. Therefore, only stone has been used to impart the structure a calculated life span of a thousand years or even more. Sixty thousand cublic feet of stone slabs weighing over 4000 Metric tons have gone into making of the foundation of the monument duly supported by a solid bed underneath. The grandeur of the elevated and dignified structure, as viewed from the highway-a distance of 450 feet, is both captivating and soothing to the eye at its very first sight. The workmanship is breath-takingly fascinating, marked by mass and delicacy superbly blended-surely a masterpiece of architectural beauty. Assembly Hall The colossal building at the ground floor has a large Assembly Hall in the middle with a 64 feet dia dome over it. Three elegant entrance lounges (shringar chowkies) in the East, North and South have been provided. There stand four imposing rooms at the corners and there is an alley around the Assembly Hall, interconnecting the rooms and the lounges. The four corner rooms and the main entrance lounge in the East are also capped with smaller receding domes. The marble-clad majestic stairs in the front, rise to a height of 12 feet over the plinth level, to reach the ground floor. The two stairs on the North and the South flanks also rise to the same height. The carvings on the pillars and the ceiling of the main entrance lounge, are a replica of the world famous Delwara Jain Temples of Mount Abu and those at Ranakpur, Rajasthan. The ceilings at the side entrances are replete with beautiful multimotif carvings, reminiscient of Gujarat and Rajasthan Schools of ancient Jain architecture. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR Typical Central Dome The central dome of the structure is unique in design in as much as it has been built with finely chiselled out stone blocks on a double tier system, balanced by well carved out stone pillars and beams. A viewing gallery, circular in shape, juts out into the assembly-hall. The structure has been so designed that the full load of 26 feet dia Upper Dome is supported by the top layer of the lower 64 feet dia Half-Dome and the entire load of the 2 domes then gets' transmitted to pillars underneath the same. The keystone called 'Padma Shila,' fixed in top centre of the Upper Dome, binds the whole structure and gives stability to the twin domes. It alone weighs 6.5 tons and has multidesign floral friezes engraved thereon with a 'Mogra' pendant hanging into the assembly hall. Central Dome and those on the periphery, are covered with exquisitely carved stone blocks transforming themselves into the shape of 'Samarans', symbolising Jain Art. The total height of the structure is 84 feet in consonance with the age of the most exalted Saint, Acharyashree Vijayvallabhsuriji Maharaj. The Statue of Acharyashree A well sculptured life-like and lively 45 inches high statue in sitting posture, of Acharyashree Vijayvallabhsuriji Maharaj, made out of a spotless block of Ambaji white marble, is installed on a marble pedestal over the Altar under a beautiful marble canopy. This statue is a matchless piece of craftsmanship and has been done by master sculptors S/S Dattatrey Maha and Kantibhai Patel, both of Ahmedabad. THE BASEMENT The main building has an equally expansive basement underneath it with a large circular hall in the middle, a lobby in the front and four rooms at the corners. The central roof has been laid with large stone slabs intertwined and interlocked between themselves and supported in the periphery only, on heavy-duty stone pillars arranged in a circle of 64 feet diameter. Here too, a Padma Shila placed in the centre of the roof, acts as the binding stone. For the stability of the vast roof, an Arch Component was necessary. By providing a minirnal camber of only 2.5 feet, an engineering excellence has been achieved. On the other hand, the roofs of the rooms at the four corners, also built with intertwined stone slabs, are even and flat in shape. It is amazing to note that these are self-supporting, even though without any camber. Unique Architecture The whole building is a typical structure with double tier dome and vast Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR 25 pillarless basement roof, all laid in stone, wherein not a single ounce of steel has been used. It is indeed a feature of ancient Jain architectural tradition, practised by the Sompura Shilpis and Vastukaras, who have not only inherited this knowledge and skill from their founding fathers, but have rather improved upon the same. This provides a great theme for study to the students of Art and Architecture. Chaturmukha Temple The rear portion of the stone structure has been raised by another 12 feet and it thus takes on the plan of a well designed Chaturmukha Jain Temple. Its foundation stone was laid on 21-2-1980. Two marble clad stairs open into the twin 'Rang Mandapas' in the North and the South of the Garbha-Griha (Sanctum Sanctorum). Four indentical marble idols of Jain Tirthankaras, with eyes half open, in padmasana, one each facing the four cardinal directions, i.e. North, South, East and West (Chaturmukh) chiselled by master craftsmen, have been installed on the High Altar with Bhagwan Vasupujya as the presiding Deity (Mool Nayak). Bhagwan Adinath, Muni Suvrat Swami and Jag Vallabh Parshvanath are the other 3 Deities that adorn the Altar. After the name of the Mool Nayak, the temple has been designated as 'Bhagwan Vasupujya Mandir'. Its dome-like roof is also capped with a "Samaran'. The rear (West side) elevation of this temple is both sublime and imposing. The affairs of the Temple are being managed by Bhagwan Vasupuiya Jain Swetamber Mandir Trust. Institute of Indology Adjacent to the main building, there stands in the West, a modern structure with an equally large basement to accommodate the rich Reference Library comprising published works and hand-written manuscripts on Jainism and related fields of Indology. Some of the manuscripts are rare and richly illustrated. The collection (granth bhandar) of the Gurukul left in a properly secured cellar at Gujranwala in Pakistan, at the time of the partition of the country, has since been retrieved through the good offices of Seth Kastur bhai Lalbhai and formally handed over to the Smarak Trust. An Institute for research in various branches of Indian Culture under the banner of 'Bhogilal Leherchand Institute of Indology' is housed therein, since 1984. This Institute is making full use of the said library. Scholars-Indian and foreign, come in pursuit of their research work. Some of them even reside here for the purpose. A number of seminars have already been held on a variety of subjects. A mini museum is attached to the Institute wherein illustrated manuscripts are displayed alongwith Icons and Bronzes. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR Devi Padmavati Temple A separate but elegant Devi Padmavati (Adhishthattri Goddess of 23rd Tirthankar Parshvanath) Temple has also been constructed in this Complex, in tune with Jain architectural canons and is being looked after by Devi Padmavati Charitable Trust. The beautiful and enchanting marble image of Devi Padmavati with Lord Parshvanath on Her head, adorns the SanctumSanctorum. Men and women throng this temple for self-purification and atonement. They invoke the blessings of the Goddess. Bhojanalaya (Community Kitchen) A Bhojanalaya was established in May 1984 within the Complex, under the name of Shree Vallabh Smarak Bhojanalaya Trust. It caters to the students, scholars, inmates and visitors. Arrangement is also made to serve full meals to the participants at the time of Seminars and Workshops. Wholesome food is provided free of charge. An endowment has been created for the purpose. Later, a Canteen will also be set up to provide snacks, tea, cold drinks etc. to the inmates and the visitors. Medical Centre The Smarak Complex is equipped with a Medical Aid Centre, since 1985 under the aegis of Shree Atma Vallabh Jaswant Dharam Medical Founda To begin with, a free Homeopathic Dispensary was set up, which is serving the neighbouring villages and inmates of the Complex. An Allopathic Diagnostic Centre alongwith facility of X-Ray is proposed to be added thereto after the construction of a separate building for the purpose. Sadhvi Mrugavatiji--A Synonym of Smarak Sadhvi Shree Mrugavatiji brought the mission of Acharya Vijayvallabhsuriji Maharaj to a sharp focus once again. She endeared herself to all strata of society with her piety and benediction. Endowed with courage, she was deft at planning and quick in decision. Sadhviji identified herself so much with the project that she virtually became a synonym of Vijay Vallabh Smarak. People rallied around her with unswerving loyalty. Requisite funds were never a constraint on her inspiration and behest. Construction work made a great headway during her lifetime. Opening ceremonies of Bhogilal Leherchand Institute of Indology, Mata Padmavati Temple, Bhojanalaya and the Dispensary were performed in the benign presence of Her Holiness. To ensure a glorious future, she guided the destiny of the project for full 12 years, right from 1974 till her untimely passing away on 18th July, 1986. Indra Dhanush, once again appeared in the sky at the time of her cremation, symbolising Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR 27 a blessing to the departed soul from the heavenly bodies. The name of Sadhavi Shree Mrugavatiji shall also be recorded in the annals of history in golden letters. Her learned and devoted disciple Sadhavi Suvratashreeji, assisted by Sadhavis Suyashashreeji and Supragnashreeji, is also working much the same way, for and in the cause of the Smarak. Samadhi Mandir of Sadhvi Mrugavatiji A mound with an opening in the North, replete with ever-green vegetation is yet another attractive feature of the Complex. The hollowness within, very much resembles a cave and houses the Samadhi of the Revered Mahattara Jain Sadhvi Shree Mrugavatiji, who was the life and soul of the whole project. Subdued light enters the cave through the four skylight inlets provided in the dome. Cross-ventilation is also provided by means of 2 small doors in the East and the West. The coolness inside, even during the hottest days, is very soothing and conducive to peace of mind. This tumulus is but a part of the overall landscaping of the Complex. Sadhvi Sujayeshthashreeji's Samadhi A small platform has been erected at the site of the cremation of Sadhvi Sujayeshthashreeji, a little away from the main building, within the Complex. She was the first disciple of Mahattra Shree Mrugavatiji, and helped consolidate the Mahila Samaj for the noble task of Vijay Vallabh Smarak, to which she was completely devoted. She suddenly passed away on November 9, 1985. Seva (service), Sadhana (meditation) and Samarpan (dedication) were the creed of Her life. Landscaping of the Smarak The construction of decorative 'Samarans' over the domes has been done symmetrically with precision. The vast open area has been extensively landscaped with grassy lawns, choicest flower beds, creepers, bushes, ornamental trees, grooves, niches, fountains, water-falls, winding walkways and the like. Stone inscriptions bearing the sermons of Bhagwan Mahavir and sayings of Acharya Vijayvallabhsuriji Maharaj, have been installed to ispire one and all. Future Plans A well equipped School, where education will be imparted for the alround development of the child, with the objective of character building and inculcating in him both patriotism and discipline, is in the offing. A community centre alongwith a large guest House for the visitors is also proposed to Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR be constructed. A new building will come up with three wings to house Library, Museum and the Indological Research Institute. These are but a few of the present plans for future activities. For the purpose, additional pieces of adjoining land were purhcased gradually and the Complex now extends to 20 acres. The Complex as a whole, is intended to meet with the needs and the aspirations of the younger and future generations and in due course of time, it may thus become the pride of the Nation as a whole and the Jains in particular. Grand Pratishtha Ceremony (Consecration) The Pratishtha Ceremony of Vijay Vallabh Smarak and the Temple as also Dhwajarohan (Flag Hoisting) were performed on the auspicious Vasant Panchmi dated 10th Feb. 1989 in the presence of a large distinguished international gathering, including devotees, socio-religious leaders, political elite, philanthropists and scholars, numbering well over 25,000, under the patronage of Jain Acharyashree Vijayindradinnsuriji Maharaj. As many as 80 Jain Sadhus and Sadhvis also graced this auspicious occasion. Smarak Complex was converted into a well decorated township and was named Champa Nagari. Religious rites and rituals were spread over 11 days w.e.f Ist February, 1989. Shri Bhikamchand Poonamchand Kataria of Barsi, conducted the religious ceremonies very candidly. Flower petals were sprinkled on the Shrine from an aeroplane at the muhurta time. Television, radio and other media greatly helped in giving publicity to the grand function. Elaborate arrangements had been made for the lodging, boarding, conveyance and other facilities for the participants. Memorial at a Glance To manage the multifarious activities of the Smarak, separate Trusts and Institutions have been established, members whereof have been drawn from different walks of life and zones. In more than one way, its outstanding and elegant structure, particularly the basement roof and the 2 tier dome over it, is the only one of its type, built in stone anywhere in the world. Modern architects and engineers are amazed to see the design and the technique used in the construction thereof; thanks to the architectural skill of the Sompura Shilpis and the teamwork under the leadership of Shri Vinodlal N. Dalal. The layout of the Memorial Complex is so designed that the visitor gets the full glimpse of the splendid structure, the statue of Vijayvallabhsuriji and the Idol of Bhagwan Parshvanath at a glance, right at the entrance to the ex. The grandeur of the Memorial is superb in many respects. To the visitors, it provides a feast for the eye, to the devotees, a place of worship; to the seekers of knowledge, a centre of learning, to the lovers of peace, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATMA VALLABH SANSKRITI MANDIR 29 the much cherished solace and tranquility and to the social workers, it is a source of perpetual inspiration. Vijay Vallabh Smarak Complex is fast becoming a place of tourist interest as well. Undoubtedly, the Smarak and its activities will help spread Bhagwan Mahavira's eternal message of 'Live and Let Live' in the universe for centuries and also serve as a beacon light to the coming generations. This lofty monument stands testimony to the high ideals, pure life and noble deeds of Acharya Vijayvallabhsuri Maharaj. The society shall feel ever grateful unto him for his benevolence. Kantilal D. Kora Raj Kumar Jain (Hony. Secretaries) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma vallabha saMskRti mandira smAraka-sthApatya evaM pravRttiyAM dillI se paMjAba jAne vAle rASTrIya mArga naM0 eka ke 20 veM ki. mI. para, jo gaganacumbI, advitIya evaM vizAla bhavana ubhara kara aba dRSTigocara hone lagA hai, use vijaya vallabha smAraka kahate haiN| yugadraSTA jainAcArya zrImadvijaya vallabha sUrIzvarajI mahArAja ke samAja ke Upara ananta upakAra haiM, una kI puNya smRti ko amara rakhane ke lie, unakI yozAgAthAnurUpa, karor3oM rUpayoM kI lAgata se yaha smAraka patthara dvArA nirmita huA hai, jo sadiyoM taka akSuNNa rhegaa| isakI yojanA vividhalakSI hai aura isake mAdhyama se sAtoM kSetra kA siMcana ho rahA hai| unakI AjJAnuvartinI sAdhvI zrI mRgAvatIjI isa buhumukhI yojanA ke praNetA the| jainAcArya zrImadvijaya vallabha sUrIzvarajI mahArAja, isa zatI ke eka mahAn zvetAmbara jaina santa hue haiN| bar3audA ke eka jaina parivAra meM ApazrIjI kA janma san 1870 meM huA thaa| kizorAvasthA meM hI ve mahAn krAntikArI jainAcArya zrImadvijayAnanda sUrijI (AtmArAmajI) ke pAsa dIkSA grahaNa kara jaina sAdhu bana gaye tathA jaina AgamoM kA gahana adhyayana kiyaa| vijayAnanda sUri jI ke devaloka-gamana ke pazcAt unhoMne jaina saMgha kI bAgaDora saMbhAlI tathA saMgaThana, zikSA aura sAhitya kI anUThI sevA kii| ve madhyama varga evaM nArI utthAna ke masIhA bane tathA unhoMne svAvalambana para bala diyaa| zrI mahAvIra jaina vidyAlaya bambaI (jisakI Aja aneka zAkhAeM haiM) kI sthApanA unhIMkI preraNA tathA AzIrvAda se huI thii| isake atirikta gujarAMvAlA meM zrI AtmAnaMda jaina gurukula tathA ambAlA meM zrI AtmAnaMda jaina kAleja, zikSA kI dizA meM unake dvArA kie gae aneka kAryoM ke anya pratibhAzAlI udAharaNa haiN| unhone sthAna-sthAna para skUla, kAleja, vidyAlaya, chAtrAlaya tathA gurukula evaM prazikSaNa kendra ityAdi khulavAkara samAja ko nayA mor3a diyaa| nizcaya hI ve prathama jaina sAdhu the, jinhoMne zikSA kSetra ko prAthamikatA dii| hajAroM chAtra tathA chAtrAyeM unake upadeza dvArA sthApita saMsthAoM meM par3hakara Aja deza-videza meM saphala dharmamaya jIvana yApana kara rahe haiN| dharmadarzana para zodha kArya bhI unake jIvana kA lakSya thaa| ataH unhone graMtha bhaNDAra bhI khulvaae| unakA vizvAsa thA ki zodha saMsthAnoM evaM surUcipUrNa sAhitya dvArA hI bhagavAna mahAvIra ke amara siddhAnta, ahiMsA, anekAnta tathA aparigraha kA sarvatra pracAra sambhava hogaa| zvetAmbara jaina kAMphreMsa jaise akhila bhAratIya saMgaThana ke bhI ve hI preraNA srota the| 1954 meM, bambaI mahAnagara meM unakA devaloka gamana ho gayA thaa| bhAyakhalA jaina mandira meM unakI samAdhi banAI gaI hai| svataMtratA saMgrAma kI rASTrIya dhArA ke sAtha gurudeva ne apane Apako AtmasAta kara diyA thaa| jIvanaparyanta unhoMne khAdI pahanI aura dikhAve tathA daheja jaisI kuprathAoM ke virUddha upadeza diyaa| janma se gujarAtI hone para bhI unhoMne hindI bhASA kA pracAra aura prasAra kiyaa| ve sadaiva apane vyAkhyAna hindI bhASA meM diyA karate the aura unakI samasta racanAeM hindI bhASA meM haiN| unakA caritra ati nirmala tathA jIvana atyaMta saMyamI thaa| lokeSaNA se ve kosoM dUra the| jIvana ke antima kSaNa taka ve AtmotthAna karate hue loka kalyANa ke kAryoM kI preraNA samAja ko dete rhe| bhArata vibhAjana ke samaya ve gujarAMvAlA (pAkistAna) meM virAjamAna the| apanA jIvana jokhima 31 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma vallabha saMskRti mandira meM DAlakara unhoMne AttAyiyoM se saMgha aura samAja kI rakSA kii| unakI daivI zakti alaukika thI / jaba gujarAMvAlA se gurudeva ne zrIsaMgha ko sAtha lekara bhArata kI ora prasthAna kiyA to hajAroM upadraviyoM ne hathiyAra lekara unakA rAstA roka diyA thaa| parantu gurudeva ne kucha aisA camatkAra dikhAyA ki na jAne kahAM se phauja kI eka Tukar3I AI, jisane zatru ko bhagAkara rAstA sApha kara diyaa| aisA bhI udAharaNa hai ki DAkTaroM dvArA mRta ghoSita vyakti bhI unake AzIrvAda se jIvita ho uThA / smAraka nirmANa ke lie eka akhila bhAratIya TrasTa kI sthApanA, zrI Atmavallabha jaina smAraka zikSaNa nidhi ke nAma se, bhagavAn mahAvIra ke 25 sauveM nirvANa varSa kI pAvana velA meM dinAMka 12.6.1974 ko huI thii| yaha paMjIkRta TrasTa hai aura inkama Taiksa kI dhArA 80 jI ke antargata dAna-dAtAoM ko kara se chUTa prApta hai| deza ke pramukha jaina isake TrasTI haiN| kAMgar3A tIrthodvArikA sAdhvI jaina - bhAratI mahattarA mRgAvatI jI ne AcArya zrImadvijaya samudra sUrijI mahArAja se, smArakanirmANa ke Adeza prApta kiye aura vartamAna gacchAdhipati AcArya zrI vijayendradinna sUrijI mahArAja kA AzIrvAda evaM mArgadarzana bhI unheM milA thaa| di. 29 navambara 1979 ko isa bhavana kA zilAnyAsa pUjya mahattarAjI ke sAnnidhya meM sampanna huaa| unake pravacana ke phalasvarUpa zrotAoM ne svataH hI Arthika yogadAna de diyA gyaa| unakI preraNA se vipula rAzi ekatrita huI hai| mahattarA jI ne apane jIvana kA sarvasva isameM lagA diyA thA / 32 seTha kastUrabhAI lAlabhAI smAraka yojanA ke sambala aura saMrakSaka bane the / kheda hai ki na to AcArya samudra sUrijI mahArAja aura na hI seTha kastUrabhAI lAlabhAI isa smAraka ke nirmANa ko apanI AMkhoM se dekha ske| parantu pUjyA mahattarAjI ne apane hAtha se jisa yojanA kI nIMva DAlI thI, usakA adhikAMza bhAga apane tapa, tyAga aura karmaThatA ke bala para apane jIvana kAla meM hI sampanna kara liyA thA / mahattarAjI kA bhI devaloka gamana ho cukA hai| samAja unakA RNI rhegaa| unakA nAma bhI itihAsa ke pannoM meM svarNAkSaroM meM aMkita hogA / isa "nidhi" ke pAsa bIsa ekar3a bhUmi hai| smAraka bhavana ke atirikta, eka jina-mandira, chAtrAlaya, pustakAlaya kakSa tathA vidyApITha evaM upAzraya Adi aneka bhavana bhI bana cuke haiN| samasta nirmANa vAstukalA ke anurUpa bhavya aura kalAtmaka hai| mana kI zAMti evaM sAdhanA aura ArAdhanA ke lie yaha atyanta upayukta sthAna hai| mahattarAjI ne isa vizAla prAMgaNa ko "Atma-vallabha-saMskRti mandira" nAma diyA thA / saMkSepa meM ise "vijaya-vallabha-smAraka" bhI kahate haiM / bhAratIya dharma darzana para zodha kArya karane ke lie yahAM para "bhogIlAla leharacaMda bhAratIya saMskRti saMsthAna" sthApita ho cukA hai| usake liye eka vizAla hastalikhita granthabhaMDAra evaM pustakAlaya upalabdha hai| deza-videza se gaveSaka yahAM zodha kArya hetu padhArate haiN| unake AvAsa aura bhojanAdi kI samucita evaM niHzulka vyavasthA yahAM upalabdha hai| zodha evaM anya vidyArthiyoM ko anudAna dekara UMcI zikSA dilavAI jAtI hai| aneka goSThiyAM bhI yahAM sampanna ho cukI haiN| saMskRta evaM prAkRta adhyayana tathA adhyApana kI bhI vyavasthA hai| prakaTa prabhAvI mAtA padmAvatI devI kA, smAraka prAMgaNa meM, zilpAnurUpa nirmita mandira zraddhA kA vizeSa kendra bana cukA hai, jahAM sabhI ke manoratha pUre hote haiN| mahattarA mRgAvatIjI kI samAdhi to eka guphA sI pratIta hotI aura yAtri usake bhItara jAkara svataH natamastaka ho jAtA hai / bhojanAlaya ke atirikta cikitsA hetu eka DispeMsarI bhI calAI jAtI hai| jaina evaM samakAlIna kalA kA eka saMgrahAlaya tathA skUla evaM atithigRha banAne kA bhI prAvadhAna kiyA gayA hai| Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma vallabha saMskRti mandira 33 nava-nirmita jina mandira caturmukhI hai| isameM bhagavAn vAsupUjya svAmI mUlanAyaka haiM tathA bhagavAn pArzvanAtha, bhagavAn AdinAtha evaM bhagavAn munisuvrata svAmIjI bhI suzobhita ho rahe haiN| bhagavAn kI pratimAeM ati manamohaka haiN| smAraka bhavana ke raMgamaMDapa kA vyAsa 64 phuTa hai, jisake madhya meM parama pUjya jainAcArya zrImad vijaya vallabha sUrIzvarajI mahArAja kI eka bhavya 45" pramANa baiThI huI mudrA meM, muMha bolatI pratimA virAjamAna kI gaI hai| kalA kI dRSTi se yaha mUrti bemisAla hai, jisameM mUrtikAra ne mAno jAna DAla dI ho| bhavana kI UMcAI gurudeva kI Ayu anurUpa 84 phuTa rakhI gaI hai| Aja bhI AThavIM se gyArahavIM zatAbdI IsvI kAla kI prAcIna zilpakalA isa smAraka ke mAdhyama se punaH jIvita ho uThI hai| samasta vizva meM patthara se nirmita isa prakAra kA kalAyukta bhavana sambhavataH dUsarA nahIM hai| yaha sundara bhavana, bhArata kI rAjadhAnI evaM paryaTakoM ke lie AkarSaka nagarI dillI kI zobhA bar3hA rahA hai| nikaTa bhaviSya meM avazya hI yaha vAstukalA ke nirmANa meM abhirUci rakhane vAloM evaM darzakoM tathA gaveSakoM ke lie mahatvapUrNa kendra bana jaaegaa| puNya prAsAda kA pratiSThA mahotsava basantapaMcamI di. 10 pharavarI 1989 ke zubha dina AcArya vijaya indradinna sUrijI mahArAja kI pAvana nizrA meM harSollAsa se AntararASTrIya stara para sampanna huA hai| 25 hajAra se bhI adhika upasthiti thI tathA assI jaina sAdhu evaM sAdhvIjI mahArAja ne sAnnidhya pradAna kara isa mahotsava kI garimA bddh'aaii| __ patthara dvArA nirmita yaha anUThA aura bhavya nirmANa, vizeSataH isakA dvitalIya gummaTa tathA talAgAra kI vizAla chata, vizvabhara meM kaI dRSTi se advitIya hai| Adhunika vAstukAra tathA abhiyantA bhI isakI parikalpanA evaM nirmANa kalA ko dekha cakita raha jAte haiN| isa kalApUrNa nirmANa kA zreya somapurA zrI amRtalAla tathA candulAla trivedI zilpidvaya ke abhiyaMtraNa kauzala evaM zrI vinodalAla ena. dalAla ke netRtva meM kAma karane vAlI maMDalI ko denA hI yathArtha hogaa| smAraka parisara kA nakzA aisI yukti se banAyA gayA hai ki AgantukoM ko bAhya dvAra se praveza karate hI manohArI bhavana dRSTigocara hotA hai tathA gurudeva vijaya vallabha sUrijI mahArAja kI pratimA evaM bhagavAna pArzvanAtha jI kI mUrti ke eka sAtha hI darzana ho jAte haiN| smRti mandira kI pratibhA anekavidha utkRSTa hai| darzakoM ke lie yaha sthAna eka nayanAbhirAma dRSya prastuta karatA hai, bhaktajanoM ke lie yaha pUjA sthala hai, jJAnapipAsuoM ke lie yaha adhyayana kendra hai, zAMtipriya logoM ke lie adhivAMchita sAMtvanA evaM upazama pradAna karatA hai tathA samAjaseviyoM ke lie yaha nirantara preraNAsrota hai| vijaya vallabha smAraka, antarrarASTrIya khyAtiprApta karane vAlA eka sajIva evaM jvalaMta kendra bana gayA hai| yaha smAraka sadaiva yugavIra AcArya vijaya vallabha sUrijI mahArAja ke upakAroM kI yAda dilAtA rahegA evaM bhagavAna mahAvIra dvArA pratipAdita svarNima siddhAnta - 'jiyo evaM jIne do' ke pracAra aura prasAra kA vizvakalyANa hetu eka sakriya mAdhyama tathA kendra banegA evaM jaina samAja kA yaha gaurava cihana siddha hogaa| kAntilAla korA rAjakumAra jaina mAnada mantrIdvaya - Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIliddhAcalamaNDana-RSabhadevasvAmine nmH| zrIzaGazvarapArzvanAthAya nmH| Namo'tthu NaM samaNassa bhagavao mhaamhaaviirvddhmaannsaamiss| zrIgautamasvAmine nmH| pUjyapAdAcAryamahArAjazrImadvijayasiddhisUrIzvarajIpAdapatrebhyo namaH / pUjyapAdAcAryamahArAjazrImadvijayameghasUrIzvarajIpAdapatrebhyo nmH| pUjyapAdasanurudevamunirAjazrIbhuvanavijayajIpAdapadmabhyo nmH| jina Agama jayakArA (prastAvanA) paramakRpALu, anaMta upakArI arihaMta paramAtmA tathA paramopakArI paramapUjya pitAzrI ane sagaradeva munirAjazrI bhuvanavijayajI mahArAjanI paramakRpAthI-arthathI jinezvarabhASita tathA sUtrathI gaNadharabhagavaMtagrathita dvAdazAMgIrUpa mALAnA chaThThA pu5rU5 zrI jJAtAdharmakathAMgasUtra (AyAdhamakahA)ne vividha sAmagrIne AdhAre saMzodhita-saMpAdita karIne Agamabhakta jagata samakSa rajU karatAM amane apAra harSano anubhava thAya che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI prakAzita thatI A saMzodhita jaina Agama graMthamAlAnA Adya Ayojaka tathA prAraMbhika svaAgamaprabhAkara puNyanAmadheya pUjyapAda munirAjazrI puNyavijayajI mahArAje saMgRhIta karelI keTalIka sAmagrI tathA bIjI paNa je aneka aneka vipula hastalikhita sAmagrIne AdhAre A graMthanuM saMzodhana-saMpAdana karavAmAM AvyuM che teno paricaya A prastAvanAnA 'chevaTanA bhAgamAM ApavAmAM Avaze. jaina AgamomAM dvAdazAMgImAM sauthI prathama AcArAMga sUtra che, pachI anukrame sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga tathA bhagavatI sUtra che, te pachI jJAtAdharmasthAMgasUtra Ave che. racanA tathA sthApanAnI dRSTie AcArAMgasUtranA krama viSe je vividha vicAradhArAo AcArAMgasUtranI prastAvanAmAM (juo pR0 17-18) ame jaNAvI che te ja vicAradhArAo jJAtAdharmakAMgasUtra viSe paNa yathAyogya samajI levAnI che. racayitA arthanI apekSAe AnA praNetA zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmA che, paNa sUtranI apekSAe AnA praNetA-racayitA gaNadhara bhagavAna che. caturdazapUrvadhara bhagavAna bhadrabAhuravAnI AvazyakaniyuktimAM jaNAve che ke tavaniyamanANavakhaM, AruDho kevalI amiynaannii| to muya nAgapuDhi, viyajJavivokANa | 81|| taM buddhimaeNa paDeNa, gaNaharA gihiuM niravasesaM / titthayarabhAsiyAI, gaMthati tao pavayaNaTThA // 9 // atyaM bhAsaha arahA, suttaM gaMthaMti gagaharA niuNaM / sAsaNassa hiyahAe, tao sucaM pavattaha // 92 // sAmAiyamAIyaM suyanANaM jAva biNdusaaraao| Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA "tapa, niyama, tathA jJAnarUpI vRkSa upara ArUDha thayelA anaMtajJAnI kevalI bhagavAna bhavyajanonA pratibodha mATe jJAnarUpI puSponI vRSTi kare che ane tene gaNadhara bhagavAna buddhirUpI paTathI (vastrathI) grahaNa karIne tIrthaMkara bhagavAnanAM vacanone pravacana mATe sUtrarUpe gUMthI le che. arihaMta paramAtmA arthanI prarUpaNa kare che, ane gaNadharabhagavAna tene nipuNa sUtrarUpe gUMthI le che. pachI zAsananA hita mATe sUtranI pravRtti thAya che. sAmAyikathI (kami bhaMte thI) mAMDIne biMdusAra (caudamA pUrva) sudhI zrutajJAna vistareluM che.' dvAdazAMgI kRtanA racayitA gaNadhara bhagavAna che, e vAta uparanA ullekhathI tathA anya pramANothI paNa suprasiddha che. badhA gaNadhara bhagavAnanI dvAdazAMgI eka rUpa hoya che, e vAta ame AvazyacUrNine AdhAre AcArAMgasUtranA pAMcamA pariziSTamAM (pR. 401) jaNAvI gayA chIe. chatAM ApaNe badhA paMcama gaNadhara bhagavAna sudharmAsvAmInI paraMparAmAM hovAthI AnA racayitA bhagavAna sudharmAsvAmI che. caMpA nagarImAM zreNika rAjAnA putra kaNika rAjya karatA hatA te samaye caMpAnagarInI bahAra IzAna digvibhAgamAM pUrNabhadra nAme caitya hatuM. tyAM anekaguNasaMpanna bhagavAna sudharmAsvAmI vicaratA vicaratA padhArelA che. te samaye temanA ziSya bUsvAmI pUche che ke "bhagavan! zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAe pAMcamA aMga vyAkhyAprajJapti (bhagavatIsUtra)no A artha kahyo che, to chaThThA aMga jJAtAdharmakathAno kyo artha kahyo che. uttaramAM sudharmAsvAmI kahe che ke "jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAe chaThThA aMganA be zrutaskaMdha kahyA che-1. jJAta, ane 2. dharmasthA," A rIte jJAtAdharmakathA satranA prAraMbhamAM ja vistArathI pUrva bhUmikA juo 5. 1-6) racIne prathamajhutarakaMdha jJAtamAM 19 adhyayanonuM tathA bIjA zrutaskaMdha dharmakathAmAM dasa vargonuM vistArathI nirUpaNa A ja graMthamAM bhagavAna sudharmAsvAmIe bUsvAmI pAse kareluM che. eTale A prastuta graMthanI A zabdaracanAne AdhAre paNa, AnA racayitA bhagavAna sudharmAsvAmI che ema ApaNe kahIe te barAbara che. zrI guNadharAcArya viracita-digaMbara paraMparAmAM prasiddha-kasAyapAhuDa graMthanI vIrasenAcAryaviracita jayadhavalA TIkAmAM jaNAvyuM che ke "bhagavAna mahAvIra paramAtmAe anekaguNasaMpanna zrIIdrabhUti gautamasvAmIne artha kahyo, tene AdhAre zrIidrabhUti gautamasvAmIe dvAdazAMgInI racanA karI, ane zrI IMdrabhUti gautamasvAmIe sudharmAsvAmI pAse A dvAdazAMgInI vyAkhyA karI. sudharmAsavAmIe jaMbusavAmI pAse enI vyAkhyA karI.' 1. "teNa mahAvIrabhaDAraeNa iMdabhUdissa ajjassa......"attho khio| tado teNa gomamagotteNa iMda bhUdiNA aMtomuhutteNAvahAriyaduvAlasaMgatyeNa teNeva kAleNa kyaduvAlasaMgagaMtharayaNeNa guNehi sagasamANassa sahama(mmA)yariyassa gaMtho vkkhaannido| tado kettieNa vi kAleNa kevalaNANamuppAiya bArasa vAsANi kevalavihAreNa vihariya iMdabhUdibhadhArao NivvuI sNptto| taddivase ceva suhammAiriyo jaMbasAmiyAdINamaNeyANamAiriyANaM vavakhANidadavAlasaMgo ghAicaukkhapaNa kevalI jaado| tado suhammabhaDArayo vi bAraha vassANi kevalavihAreNa vihariya NivvuI ptto| tadivase ceva jaMbUsAmibhaDArao viTTha(Nhu)AiriyAdINamaNeyANaM vakkhANidaduvAlasaMgo kevalI jaado| so vi aTTattIsa vAsANi kevalivihAreNa viharidUNa NicuiM gado"-kasAyapAhuDa jayadhavalA pR0 83-84 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA nAma : A aMgasUtranuM prAkRtamAM gAyAmmanhA nAma che. A sUtramAM (pR0 6 mAM) ja ullekha che ke-- prazna H bhagavan! chaThThA yAkhammAno kayo artha che ? uttara : jaMbU ! evA ullekhapUrvaka Arya sudharmAMsvAmIe Arya jaMbUne kahyuM, jaMbU 1 zramaNa bhagavAn mahAvIre chaThThA aMganA e zrutaskaMdha kahelA che--jJAta tathA dharmakathA. eTale AmAM nAta tathA dharmakathA hovAthI A sUtranuM prAkRtamAM nAyAtramA nAma che. saMskRtamAM A sUtranuM jJAtA. dharmakathA nAma che. jJAta uparathI jJAtA zabda kema banyo teno khulAso tathA jJAtAdharmakathA A nAmanI vyAkhyA samavAyAMgavRttimAM A. zrI abhayadevasUri mahArAje A rIte ApelAM che-- * 'atha kAstA jJAtAdharmakathAH 1 zAtAni udAharaNAni, tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathAH, dIrghatvaM saMjJAtvAt, athavA prathamazrutaskandho jJAtAbhidhAyakatvAt jJAtAni, dvitIyastu tathaiva dharmakathAH, tatazca jJAtAni ca dharmakathAzca jJAtAdharmakathAH / tatra prathamaM vyutpattyarthe sUtrakAro darzayannAha - nAyAdhammakahAsu NamityAdi / " - samavAyAnavRtti pR0 116-117 / tattvArthabhASyamAM bhagavAn umAsvAtie paNa jJAtASarnayAH zabdano prayoga karelo che, tenI siddhasenagaNiviracita prAcIna TIkAmAM paNa jJAta dharmathAH zabdano ja prayoga che. 2 abhidhAnaciMtAmaNi nAmamAlA tathA tenI stropattavRttimAM kalikAlasarvajJa A. zrI hemacaMdrasUrimahArAje, nadIsUtranI vRttimAM A. zrI malayagirimahArAje tathA 4pAkSikasUtranI vRttimAM A. zrI yazodevasUrimahArAje paNa tAdharma thA zabdano ja prayoga karelo che. 1. jo ke chapAyelA tattvAryabhASyamAM tathA te uparanI siddhasenagaNiviracita TIkAmAM jJAtamA evo ullekha che, paraMtu amArI pAse vidyamAna ati prAcIna tADapatrIya pratimAM jJAtAdharmanA evo ja ullekha nIce pramANe che-- r ajJaviSTa dvArAviSaC, tathathA--mAcAra, sUtrakRtam, sthAnam, samavAya, vyAvyAtrarAMti, jJAtAdharmakathAH, upAsakAdhyayanadazAH, antakRddazAH, anuttaropapAtikadazAH, praznavyAkaraNam, vipAkasUtram, dRSTipAta iti / " - tatvArthabhASya 1 / 20 / " jJAtA dRSTAntAH, tAnupAdAya dharmo yatra kathyate tA jJAtAdharmakathA: " tattvArthavRttiH siddhasenIyA pR0 99 / ', RSabhadevajI kezarImalajI jainazvetAMbara saMsthA (ratalAma)thI chapAyelI tattvArthaM uparanI hAribhadrI vRttimAM (pR. 73) jJAtA daSTAntA, tAnupAvAya dharmo patra cyate tAtadharmakathA Avo pATha chapAyelo che, paraMtu amane te azuddha lAge che. tenI hastalikhita prati joyA pachI ja sAco pADe khyAlamAM Ave, kAraNa ke hAribhadrI vRtti siddhasenIyAvRttine anusarIne racAyelI che. 1. " AcArAGgaM sUtrakRtaM sthAnAGgaM samavAyayuk / paJcamaM bhagavatyanaM jJAtAdharmakathApi ca // 243 // upA. sakAntakRdanuttaropapAtikAd dazAH / praznavyAkaraNaM caiva vipAkazrutameva ca // 244 // ityekAdaza sopAGgAnyaGgAni dvAdazaM punaH / dRSTivAdo dvAdazAGgI syAd gaNipiTakAhvayA // 245 // jJAtAni udAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathA, tatpratipAdako grantho'pi tathA" - abhidhAnacintAmaNiH svopajJavRttisahitaH // 6. " jJAtAni udAharaNAni, tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathAH / athavA jJAtAni jJAtAdhyayanAni prathamazrutaskandhe, dharmakathA dvitIyazrutaskandhe, yAsu granthapaddhatiSu tA jJAtAdharmakathAH / pRSodarAditvAt pUrvavatsya rIrvAntA|" --nandrIvRttiH '' 4. "nAyAdhammakahAo tti jJAtAni udAharaNAni, tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathAH " - - pAkSikasUtra tr vRttiH / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA jJAta tathA dharmakathA hovAthI A sUtranuM jAtivarmA nAma che, AvI jema vyAkhyA maLe che tema jJAta (udAharaNa) pradhAna dharmakathA hovAthI AnuM nAma jJAtAdhartA evI vyAkhyA paNa maLe che. AcAryazrI abhayadevasUri mahArAje samavAyAMgavRttimAM tathA AcAryazrI malayagiri mahArAje naMdIvRttimAM A baMne vyAkhyAo ApI che. AcAryazrI hemacaMdrasUri mahArAje tathA AcAryazrI yazodevasUri mahArAje jJAta (udAharaNa) pradhAna dharmakathA evo eka ja artha varNavyo che. jJAta eTale daSTAMtono Azraya laIne jemAM dharmanuM kathana karavAmAM AvyuM che te jJAtAdharmakathA Avo artha paNa tatvArthavRttimAM AcAryazrI siddhasena gaNIe tathA AcAryazrI haribhadrasurijI mahArAje varNavyo che. A vAta upara tathA TippaNumAM jaNAvelA te te graMthonA pAThothI spaSTa samajAze. digaMbara graMthomAM A aMgasUtranuM prAtamAM navamA tathA saMskRtamAM tRSarmakathA evuM nAma maLe che. paraMtu prAkRta bhASAnA jAdu zabdanuM saMskRtamAM jJAtR evuM rUpAntara zI rIte bane te ame samajI zakatA nathI. aMgapatti tathA gammasAranI chavaprabodhinI TIkAmAM jaNAvyA pramANe, nAtha eTale 1. "NAhadhammakahA NAma aMgaM titthayarANaM dhammakahANaM sarUvaM vaSNedi / keNa kahiMti te ? divvajhuNiNA / kerisA sA? savvabhAsAsarUvA akkharANakkhara ppiyA aNaMtatthaganbhabIjapadaghaDiyasarIrA tisaMjhavisayachaghaDiyAsu giraMtara payaTTamANiyA iyarakAlesu saMsaya-vivajAsA-'NajyavasAyabhAvagayagaNaharadevaM paDi vaDmANasahAvA saMkara-vadigarAbhAvAdo visadasarUvA euNavIsadhammakahAkahaNasahAvA"-kasAya pAhuDa-jayadhavalA TIkA pR0 126 / "nAthaH trilokezvarANAM svAmI tIrthakkaraparamabhaTTArakaH, tasya dharmakathA jIvAdivastusvabhAvakathanam / ghAtikarmakSayAnantarakevalajJAnasahotpannatIrthakaratvapuNyAtizayavijRmbhitamahimnaH tIrthakarasya pUrvAhnamadhyAhnA-'parAhnaH'rdharAtreSu SaTkSaDghaTikAkAlaparyantaM dvAdazagaNasabhAmadhye svabhAvato divyadhvanirudgacchati, anyakAle'pi gaNadhara-zaka-cakradharapraznAnantaraM codbhavati / evaM samudbhUto divyadhvaniH samastAsanazrotRgaNAnuddizya uttamakSamAdilakSaNaM ratnatrayAtmakaM vA dharma kathayati / athavA jJAturgaNadharadevasya jijJAsamAnasya praznAnusAreNa taduttaravAkyarUpA dharmakathA tatpRSTAstitva-nAstitvAdikharUpakathanam / athavA jJAtRNAM tIrthakara-gaNadhara-zakra-cakradharAdInAM dharmAnubandhikathopakathAkathanaM nAthadharmakathA jJAtRdharma kathA vA SaSThamajham"-gommaTasArajIvakANDa-jIvaprabodhinI TIkA gA0 356 / 2. jJAtRdharmakathAyAm..... sUtrapauruSISu bhagavatastIrthakarasya tAlvoSThapuTavicalanamantareNa sakalabhASA svarUpadivyadhvanidharmakathanavidhAnaM jAtasaMzayasya gaNadharadevasya saMzayacchedanavidhAnam AkhyAnopAkhyAnAnAM ca bahuprakArANAM svarUpaM kathyate"-SaTkhaNDAgamadhavalA TIkA pR0 102 / "jJAtRdharmakathAss. caSTe jinadharmakathAmRtam |"-hrivNshpuraann 10 // 36 / / 3. "NAho tiloyasAmI, dhammakahA tassa taccasaMkahaNam / ghAikammakhayAdo kevalaNANeNa rammassa // tittha. yarassa tisaMjjhe NAhassa sumajjhimAe rattIe / bArahasahAsu majjhe chagghaDiyA divjhunniikaalo| hoi gaNa-cakki-mahavapaNNAdo aNNadA vi divyajjhuNI / so dahalakkhaNadhammaM kahedi khalu bhaviyavarajIve // NAdArassa ya pAhA gaNaharadevassa NAyamANassa / uttaravayaNaM tassa vi jIvAdIvatthukahaNe saa|| ahavA NAdArANaM dhammAdivahANukahaNameva sA / tittha-gaNi-cakaNara-varasakAINaM ca NAhakahA // " aMga paNattI gA0 40-44 / dhumo Ti0 1. 4. vetAMbaro jema bhagavAnanA vaMzane jJAtavaMza kahe che, tema digaMbaro bhagavAnanA vaMzane nAthavaMza kahe che. kasAyapAhuDanI jayadhavalA TIkAmAM digaMbarAcArya zrI vIrasena A rIte jaNAve che - Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA traNa lokanA svAmI jinezvara bhagavAne kahelI dharmakathA evo jAdupamAM zabdano artha thAya che. tathA jJAtA gaNadharabhagavAne pUchelA praznonA uttaro rUpI dharmakathA te jJAtRdharmakathA, athavA jJAtA tIrthaMkara bhagavAna gaNadhara bhagavAna Adi saMbaMdhi je dharmakathA te jJAtRdharmakathA Avo jJAdharmakathA zabdano artha che. - kathA5rimANa-jJAtAdharmakathAno paricaya ApatAM, temAM zuM zuM Ave che tenuM ghaNuM vistArathI varNana samavAyAMgasUtramAM tathA thoDA viratArathI varNana naMdIsUtramAM Ave che. samavAyAMgamAM AvatA varNanano saMkSepamAM sAra A pramANe che - je viSayasukhamAM mUrNita che ane saMyamamAM kAyara che tathA vividha prakAranA muniguNothI zUnya che tevA jIvo saMsAramAM kevA duHkhI duHkhI thAya che tathA saMyamamAM je sthira che tevA AtmAo kevA sukhI thAya che tenuM vividha dRSTAMta Adi dvArA varNana jJAtAdharmakathAmAM che. samavAyAMga sUtramAM (g0 440) jaNAvyuM che ke nAyANamAku ..." gAdalAI chede , to kutarvadhA, paLavI majA te samAsato duvihA paNNattA-caritA ya kaDatA y| dasa dhammakahANaM vaggA, tattha gaM egamegAe dhammakahAe paMca paMca akhAiyasatAI, egamegAe akkhAiyAe paMca paMca uvakkhAiyasatAI, egamegAe uvakkhAiyAe "aNNe ke vi AiriyA paMcahi divasehi ahahi mAsehi ya UNANi cAhattari vAsANi ti vaDamANajiNiMdAuyaM parUveMti 71 / 3 / 25 / tesimahippAeNa ganbhattha-kumAra-chadumattha-kevalikAlANaM parUvaNA kiirde| taMjahA-AsADha joNhapakkhachaDIe kuMDapuraNagarAhivaNAhavaMsa-sivatthaNariMdassa tisilAdevIe gambhamAgaMtUNa tattha aDhadivasAhiyaNavamAse acchiya caittasukkapakkhaterasIe rattIe uttarAphagguNINakkhatte gambhAdo NikkhaMto vaDDamANajiNiMdo"-kasAyapAhuDa-jayadhavalA TIkA pR0 76 / (bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA AyuSya saMbaMdhamAM Ane maLatI vAta SakhaMDAgama dhavalA TIkAmAM paNa Ave che.) eTale nAyamevA zabdano nAthavaMzIya bhagavAna mahAvIra paramAtmAe kahelI dharmakathA evo artha paNa digaMbara paraMparA pramANe karI zakAya. jo ke Avo koI artha prAcIna digaMbara graMthomAM karyo hoya evuM amArA jANavAmAM nathI. zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmA jJAtakalamAM janmelA hatA e suprasiddha che, bauddhatripiTakomAM paNa bhagavAna mahAvIrano niTo nAcavu evo ullekha aneka sthaLe Ave che, te uparathI sva. paM. becaradAsa chavarAja dozI Adi keTalAka arvAcIna vidvAnonuM mAnavuM che ke "jJAta eTale jJAtaputra bhagavAna mahAvIre kahelI dharmakathAo evo Ano artha karavAmAM Ave to bhagavAna mahAvIranA nAma sAthe saMbaMdha joDanAro A aitihAsika artha vadhAre susaMgata che. paraMtu tAMbara tathA digaMbara koIpaNa graMthamAM A artha sUcita karavAmAM Avyo nathI. eTale sarva maulika graMthonA AdhAre A arthe amane susaMgata lAgato nathI. 1. naMdIsUtramAM A pATha A rIte che-nAcAdhAmavAsusa thAyagi vA, tatya jo egamegAe dhammakahAe paMca paMca akkhAiAsayAI, egamegAe akkhAiyAe paMca paMca uvakkhAiyAsayAI, egamegAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiuvakkhAiyAsayAiM / evameva sapuvAvareNaM adbhuTTAo kahANagakoDIo havaMti tti samakkhAyaM / ..." se NaM aMgaThThayAe chaThe aMge, do suakkhaMdhA, egUNavIsa ajjhynnaa| egUNavIsaM uddesaNakAlA, egUNavIsaM samuddesaNakAlA, saMkhejjA payasahassA payaggeNaM / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANA paMca paMca akkhaaiyuvkkhaaiystaaii| evAmeva saputvAvareNaM adbhuTThAto akkhAiyakoDIo bhavaMtIti mkkhaayaao| egUNatIsaM uddesaNakAlA, egUNatIsaM samuddesaNakAlA, saMkhejAiM payasatasahassAiM payaggeNaM pnnnntte| artha-te chaThuM aMga che. tenA be zrutaskaMdha che. ogaNIsa adhyayana che. (temAM kahelI) kathAo be prakAranI che-carita (banelI) paNa che ane kalpita paNa che. dharmakathAonA daza varga che. eka eka dharmakathAmAM pAMcaso pAMcaso AkhyAyikAo che, eka eka AkhyAyikAmAM pAMcaso pAMcaso upAkhyAyikAo che, ane eka eka upAkhyAyikAmAM pAMcaso pAMcaso AkhyAyikA-upAkhyAyikAo che. A rIte pUrvAparanA vicArapUrvaka gaNatarI karatAM sADA traNa karoDa kathAo AmAM che, ogaNatrIsa uddezana kAla che, ogaNatrIsa samudezana kAla che, saMkhyAtA lAkha pada che." __ 52 tAvadA gaNita prabhArI AbhA 104 5004 500 x 500 = 1250000000 savAso karoDa kathAo thAya che. paraMtu "sADA traNa karoDa kathAo AmAM che ema jaNAvyuM che, to sAnI saMgati zI zata 42vI ? mA. zrI nizivirayita nahIttimA, tayA mA. zrI malayagirisUriviracita naMdIvRttimAM tathA A. zrI abhayadevasUriviracita samavAyAMgavRttimAM Ano khulAso A rIte jaNAvyo che- 1. AgamodayasamitithI prakAzita samAcAMgasUtramAM vayasahasAruM pATha chapAyelo che, paraMtu te azuddha che, prAcIna tADapatrIya tathA kAgaLanI pratione AdhAre ame saMpAdita karelA ane zrI mahAvIra jaina vidyAlaye prakAzita karelA samavAyAMga sUtranI badhI hastalikhita pratiomAM tathA tenI AcAryazrI abhayadevasUriviracita TIkAmAM paNa pacattasahasAduM ne samarthana Apato ja pATha che. 2. "evameva sapuvvAvareNaM bhaNiyapagAreNaM guNaNa-sohaNe kate tti vuttaM bhavati"--nandIvRtti hAribhadrI / 3. "sUrirAha--jJAtAdharmakathAsu 'Na'miti vAkyAlakAre jJAtAnAm--udAharaNabhUtAnAM nagarAdIni vyAkhyAyante. tathA dasa dhammakahANaM vaggA' ityAdi. iha prathamazrataskandhe ekonaviMzatirzAtAdhyayanAni. jJAtAni-udAharaNAni, tatpradhAnAni adhyayanAni, dvitIyazrutaskandhe daza dharmakathAH, dharmasya-ahiMsAdilakSaNasya pratipAdikAH kathA dharmakathAH, athavA dharmAdanapetA dhAH, dhAzca tAH kathAzca dharmyakathAH, tatra prathame zrutaskandhe yAnyekonaviMzatirzAtAdhyayanAni teSvAdimAni daza jJAtAni jJAtAnyeva, na teSvAkhyAyikAdisambhavaH, zeSANi punaryAni nava jJAtAni teSvekaikasmin catvAriMzAni paJca paJcAkhyAyikAzatAni 540 bhavanti 4860, ekaikazyAM cAkhyAyikA paJca paJca upAkhyAyikA zatAni 2430000, ekaikasyAM copAkhyAyikAyAM paJca paJca AkhyAyikopAkhyAyikAzatAni. sarvasaGkhyayA 1215000000 ekaviMzaM koTizataM lakSAH paJcAzat , tata evaM kRte sati prastutasUtrasyAvatAraH, Aha ca TIkAkRt-"igavIsaM koDisayaM lakkhA pannAsa ceva boddhyaa| evaM kae samANe ahigayasuttassa ptthaavo||1||" dvitIye zrutaskandhe daza dharmakathAnAM vargAH, varga:-samUhaH, daza dharmakathAsamudAyA ityarthaH, ta eva ca dazAdhyayanAni. ekaikasyo dharmakathAyAM-kathAsamUha rUpAyAmadhyayanapramANAyAM paJca paJcAkhyAyikAzatAni, ekaikasyAM cAkhyAyikAyAM paJca paJca upAkhyA yikAzatAni, ekaikasyAM copAkhyAyikAyAM paJca paJca AkhyAyikopAkhyAyikAzatAni, sarvasaGkhyayA paJcaviMzaM koTizataM, iha nava jJAtAdhyayanasambandhyAkhyAyikAdisadRzA thA AkhyAyikAdayaH paJcAzalakSA. dhikaikaviMzakoTizatapramANAstA asmAt paJcaviMzatikoTizatapramANAd rAzeH shodhynte| tataH zeSA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA prathama zrataskaMdhamAM 19 adhyayanomAM prAraMbhanAM daza adhyayano jJAta ja che, temAM AkhyAyikAupAkhyAyikAo nathI. bAkInAM je nava jJAta che temAM eka ekamAM 540 AkhyAyikAo che. eka eka AkhyAyikAmAM pAMcaso pAMcaso upAkhyAyikAo che, eka eka upAkhyAyikAmAM pAMcaso pAMcaso AkhyAyikA-upAkhyAyikAo che. eTale nava jJAta adhyayanamAM 9 4 540 4500 4500 = 1215000000 ekaso ekavIsa karoDa pacAsa lAkha jeTalI kathAo prathama zrutaskaMdhamAM che. Ane maLatI-AnA jevI ja je kathAo bIjA zrutaskaMdhamAM che tene bIjA zrutaskaMdhanI savAso karoDa kathAomAMthI bAda karatAM punarUkti vinAnI sADA traNa karoDa kathAo AmAM che. bIjA zrutaskaMdhanI 12 50000000 kathAomAMthI tene maLatI je 12 15000000 kathAo prathama zrutaskaMdhamAM che tene bAda karatAM punarUkti vinAnI sADA traNa karoDa kathAonI saMkhyA rahe che. ame upara jaNAvelI rIta pramANe, sADA traNa karoDanI saMkhyA jaNAvyA pachI A. zrI siribhalA nahIttibhAM che 4-evaM guravo vyAcakSate / anye puna rnythaa| tadabhiprAyaM punrvymtigmbhiirtvaannaavgcchaamH| paramArtha tvatra viziSTazrutavido vidantItyalaM prsnggen| A pramANe gurUo kahe che. bIjA vaLI bIjI rIte kahe che. paraMtu atigaMbhIra hovAthI temanA abhiprAyane ame samajI zakatA nathI. A viSayamAM paramArtha to viziSTa zrutajJAnIo jANe. 52 bhuzmanahAttimA mA. zrI khirimA ko 'anye punaranyathA = am bIjI rIte kahe che ema jaNAvyuM che te viSe tapAsa karatAM =bIjA' zabdathI naMdIcUrNikAra A. zrI jinadAsagaNimahattara vivakSita hoya tema jaNAya che. kAraNa ke nadIcUrNimAM A sADA traNa karoDanI gaNatarI bIjI rIte jaNAvI che. te rIta kaMIka AvI jaNAya che apunaruktA arthacaturthAH kathAnakakoTayo bhavanti, tathA cAha-evameva uktaprakAreNaiva guNite zodhane ca kRte sapUrvApareNa pUrvazrutaskandhAparazrutaskandhakathAH samuditA apunaruktA adbhuTTAo tti ardhacaturthAH kathAnakakoTayo bhavantItyAkhyAtaM tIrthakaragaNadharaiH"-nandIvRttiH malayagiriviracitA pR0 231 / "ahiMsAdilakkhaNassa dhammassa kahA dhammakahA, dhammiyAo vA kahAo dhammakahAo akkhANaga tti vuttaM bhavati, ete bitiyasutakkhaMdhe, paDhamabitiyasutakhaMdhe bhaNitANaM NAtAdhammakahANaM NagarAdiyA bhaNNaMti, bitiye sutakkhaMdhe dasa dhammakahANaM vaggA, vaggo tti samUho, tanvisesaNavisiTThA dasa ajjhayaNA ceva te daTThavvA, egUNavIsaM gAtA dasa ya dhammakahAo, tattha NAtesu AdimA dasa NAtA ceva, Na tesu akkhAiyAdisaMbhavo, sesA Nava NAtA, tesu ekkeke NAte cattAlIsaM cattAlIsaM akkhAiyAo bhavaMti, tattha vi ekkekkAe akkhAiyAe paMca paMca uvakkhAiyAsatAiM bhavati, tesu vi ekekAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiovakkhAiyasatAI bhavaMti, evaM ete Nava koDIo, etAo dhammakahAsu sohetavva tti kAtuM egUNavIsAe NAtANaM dasavha ya dhammakahANaM viseso kajjati, dasa NAtA dasa nava ya dhammakahAto dasahiM paropparaM saddhA, evaM visese kate sesA Nava NAtA, te nava cattAlIsAe guNitA jAtA tiNi satA saTThA akkhAiyANaM, ete akkhAithapaMcasatehiMto sodhitA, tattha sesaM cattAlaM sataM, taM uvakkhAiyapaMcasatehiM guNitaM jAtA uvakkhAitANaM sattariM sahassA, te paMcahi akkhAitovakkhAiyasatehiM guNitA, evaM jAtA adhuTAto akkhAiyakoDIto, padaggeNaM ti uvasaggapadaM NivAtapadaM NAmiyapadaM akkhAtapadaM missapadaM ca, ete pade ahikicca paMca lakkhA chAvattariM ca sahassA padaggeNaM bhavaMti, ahavA suttAlAvayapadaggeNaM saMkhejjAiM padasahassAI bhavaMti, ahavA chAhattarAhiyasahassapaMcalakkhA vi saMkhejapadasahassehiM Na virujjhaMti / sesaM kNtthN| se taM nnaataadhmmkhaao||" -nandIcarNiH jinadAsagaNimahattaraviracitA // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prastAvanA 'nAtA dharmakathAmAM prathamazrutaskaMdhamAM 19 adhyayano jJAta che. bIjA zrutaskaMdhamAM dharmasthAnAM 10 adhyayano che. A 19 nAtamAM pahelAM daza nAta ja che. temAM AkhyAyikAdi nathI. bAkInA nava nAtamAM ekekamAM cAlIsa cAlIsa AkhyAyikA che. ekeka AkhyAyikAmAM pAMcaso pAMcaso upAkhyAyikA che. ekeka upAkhyAyikAmAM pAMcaso pAMcaso AkhyAyikA-upAkhyAyikA che. A rIte X4.X500X500=90000000 karoDa kathAo che. Ane khIjA zrutaskaMdhanI dharmakathAomAMthI bAda karavAnI che. eTale dharmakathAvALAM 19 adhyayanomAMthI bIjA zrutaskaMdha dharmakathAnAM daza adhyayano bAda karatAM nava jJAta ja khAkI rahe che. nava jJAtane cAlIse guNavAthI 360 AkhyAyikA thaze. 9x40=360. A AkhyAyikAnI saMkhyAne pAMcasomAMthI khAdya karatAM 140nI saMkhyA thAya. 500-360=140. tene pAMcaso upAkhyAyikAnI saMkhyA vaDe guNatAM sittera hajAra upAkhyAyikA thAya. 1404500=70000, tene AkhyAyikA--upAkhyAyikAnI pAMcasonI saMkhyA vaDe guNatAM sADA traNa karoDa kcAo thAya che. 70000x100 = 31000000,' A virATa kathAsAhitya Aje to vicchinnaprAya thaI cUkeluM che. atyAre to prathama zrutaskaMdhamAM mAtra thoDI ja kathAo maLe che. AThamA mallI adhyayanamAM keTalIka avAMtarakathAo Ave che te jotAM AkhyAyikA--upAkhyAyikAnuM svarUpa kevuM haze te kalpI zakAya che. atidIrdhakALamAM aneka kAraNothI ghaNI ghaNI vastuo lupta thaI gayelI che. digaMbarAcAryazrI akalaMkadevaviracita tattvArtharAjavArtikamAM jJAtRmaMthAyAm AtyAnovAlyAnAnAM vadhuprajALAM vanam--taravArtharAjJavAti / 20 / 12 / (g. 73) 'sAtRdharmakathAmAM dhaNA prakAranAM AkhyAna tathA upAkhyAno kahelAM che. eTaluM ja mAtra jaNAvyuM che, padmaparimANu-samavAyAMgasUtramAM jJAtAdharmakathAnuM parimANu saMvegnA vayasatata sArUM jaNAveluM che. samavAyAMgasUtranI TIkAmAM (pR0 119 A) AcAryazrI abhayadevasUrijI mahArAje tenI vyAkhyA A rIte karelI che-- maLyAtAni vasayasadsALIti i padma jJALi SaTka tithya saMjJAni padANa, athavA sUtrAlApakapadAgreNa saMkhyAtAnyeva padasahasrANi bhavantItyevaM sarvatra bhAvayitavyamiti / " naMdIsUtramAM nAyAdhaChALa * - *saMrvenA vayasahassA yajJeLa pADe che, AnI vyAkhyA naMdIcUrNimAM je pramANe ApelI che te mATe juo 40 7mAM TippaNImAM Apelo nadINino pATha naMdIsUtranI TIkAmAM AcAryazrI malayagiri mahArAje AnI vyAkhyA A rIte ApelI che-- navaraM saMkhyeyAni padasahasrANi padApreNa padaparimANena, tAni ca paJca lakSAH SaTsaptatiH sahasrAH, padam pi zcAtraupasargikaM naipAtikaM nAmikamAkhyAtikaM mizraM ca veditavyam, tathA cAha cUrNikRt -" payazgeNaM ti uvasaggapayaM nivAyaparyaM nAmiyapayaM akvAiyapayaM missaparyaM ca, ee pae adhikizca paMca lakkhA chAvantarisahassA payaggeNaM bhavati / " athaveha padaM sUtrAlApakarUpamupagRhyate, tatastathArUpapadApekSayA saGkhyeyAni padasahasrANi bhavanti, na lakSAH, Aha ca cUrNikRt - " ahavA suttAlAvagapayaggeNaM saMkhejAI payasaha ssAI mavaMti|" muttatrApi mAvanIyam / A rIte naMdIsUtranI TIkAmAM upasarga, nipAta, nAma, AkhyAta tathA mizrapadanI apekSAe pAMca lAkha AMtera hajAra padanI saMkhyA jJAtAdharmakathAmAM jaNAvI che. paNa sUtrAlApakane ja jo eka pada rUpe gaNIe to saMkhyAtA hajAra pado ja samajavAnAM che ema kahyuM che. kasAyapAhuDanI digaMkharAcAryazrI vIAnaviracitta cadhavalA TIkAmAM pAMca lAkha chappana hajAra padmasaMpyA jaNAvI che. gammAra chavvasaAEAhiyavaMsavavamettavAna 6000 | Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA digaMbara graMthomAM padanA prakAro tathA temAM AvatA akSaronuM pramANa nIce pramANe jaNAvelAM che "71. saMpahi sudanANassa padasaMkhA vuccade, taMjahA-ettha pamANapadaM atthapadaM majjhimapadaM ceti tivihaM padaM hodi| tattha pamANapadaM ahakkharaNippaNNaM jahA-dhammo maMgalamukTuM // 34 // iccaai| edehi caduhi padehi ego gaMtho / edeNa pamANeNa aMgabAhirANaM sAmAiyAdipaiNNayaajjhayaNANaM padasaMkhA gaMthasaMkhA ca pruuvijjde| jattiehi aksarehi atyovaladdhI hodi tesimakkharANaM kalAvo asthapadaM NAma, taMjahA-pramANaparigRhItArthaikadeze vassvadhyavasAyo nyH|| 35 // ityAdi / uttaM c...||36|| 72. solahasayacocIsakoDi-tiyAsIdilakkha-ahahattarisaya OMha'sIdiakkharehi egaM manijhamapadaM hodi| uttaM ca-solahasayacottIsaM koDIo tiyaasIdilavakhaM c| sacasahassa chapadaM aTThAsIdI ya padavaNNA // 37 // 16348307888 // edeNa puvvaMgANaM padasaMkhA paruvijade / uttaM ca-tivihaM padaM tu bhaNidaM asthapada-pamANa-majjhimapadaM ti / majjhimapadeNa bhaNidA pugvaMgANaM padavibhAgA // 38 // " -kasAyapAhuDa-jayadhavalA TIkA pR0 90-92 / / dvAdazAMgImAM AvatA eka padamAM 16348307888 akSaro eka padamAM digaMbaronI mAnyatA pramANe Ave che. tene eka zlokanA batrIsa akSaronI saMkhyAthI bhAgatAM, eka padamAM 51,08,84,621 eTalA zloko digaMbara saMpradAya pramANe thAya. e rIte dilabaronA mate chaThThA saMga jJAtRdharmakathA athavA nAhadhammakahAbhAM 551000 5o che. atyAre upalabhyamAna jJAtAdharmakathAnI judI judI hastalikhita pratiomAM koImAM 5000, koImAM 5061, koImAM 5064, koImAM 5065, koImAM 5464 tathA koImAM 6000 eTaluM zloka pramANa jaNAveluM che. juo pR. 370 Ti0 9. ne pratikramagatrayInI higaMmanyAryazrI amAnya-sarivirasthita mAM mA 74! aMgasUtra mgdharmanAM ogaNIsa adhyayana ja kahelAM che to paNa tenAM nAmomAM tathA arthamAM zvetAMbarasaMmata nAmo tathA arthathI ghaNuM moTuM aMtara che. A. zrI prabhAcaMdrasUriviracita TIkAmAM 19 adhyayanonAM nAmo tathA teno artha nIce mujaba che - "eUNavisAe NAhAjmayaNesu ekonaviMzatinAthAdhyayaneSu; tadyathA gAthA ukkoddnnaag-kummNddy-rohinni-siss-tuNb-sNghaade| mAdaMgimalli-caMdima-tAvaddevaya-tika-talAya-kiNNe [ya] // 1 // susuke ya avarakaMke gNdiiphlmudgnnaah-mNdduke| etto ya puMDarIgo zAhajjhANAgi uguvIsaM // 2 // etAH sarvAH dhrmkthaaH| tathAhi-ukkoDaNAgaH zvetahastI, asya kathA-uttarApathe kanakapure rAjA kanakA, kanakA mhaaraajnyii| putro nAgakumAraH tapo gRhItvA viharamANo'TavyAM dAvAnalena dahyamAnaH samAdhinA mRtvA'cyutendro jAtaH / tadardhadagdhakalevaraM dRSTA tuGgabhadro nAma tatratyo bhillo bAtapazcAttApo mRtvA tatraiva zvetagajo jaatH| so'cyutendreNa jinadharma graahitH| punardAvAnalena dayamAnaM zazakaM svAdatale sthitaM rakSitvA dahyamAno'pi dRDhavrato bhUtvA mRtvA devo jaatH|| kumma, kUrmAkhyAnam , yathA kUrmeNa mukha-caraNasaMkocaM kRtvA''tmano brAhmaNAd maraNaM nivAritaM tathA munimirapi paJcendriyasaMkucitaimaraNaparamparA nivArayitavyA / aMDaya, aNDajakathA pazcaprakArA, tadyathA-kukkuTakathA 1 / mAtApyekaH pitApyekaH iti tApasapallikAsthitazukakathA 2 / cANakyavyAkaraNe vedakazukakathA 3 / agandhanasarpakathA 4 / haMsayUthabandhamocanakathA 5 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA rohiNI, svaputrabaladevena saha rohiNI tiSThatIti lokApavAdaM zrutvA rohiNyA tadA bhaNitam' yadyahaM zuddhA tadA yamunA nadI saurIpuraM veSTitvA pUrvAbhimukhaM vahatu ' iti / tanmAhAtmyAt tathaiva jAtam / free, ziSyakathA yathA belinIputravAriSeNapratibodhita puSpaDAlamunikathA / tuMba, roSeNa dattakaTukatumbakabhojana muni kathA | 10 saMghAde, asya kathA -- kauzambInagaryAmindradattAdayo dvAtriMzadibhyAH, teSAM samudradattAdayo dvAtriMzat putrAH parasparamitratvamupagatAH samyagdRSTayaH kevalisamIpe'tisvalpaM nijajIvitaM jJAtvA tapo gRhItvA yamunAtIre pAdopayAnamaraNena sthitAH / ativRSTau jAtAyAM jalapravAheNa yamunAhUde sarve'pi te patitAH / parama samAdhinA kAlaM kRtvA te svarge gatAH / mAgimali, mAtaGgimallikathA, yathA vajramuSTimahAbhaTabhAryAyAH mAtaGginAmAyAH mallipuSpamAlAbhyantara sthita sarpadaSTAyAH kathA / caMdima, candravedhakathA | tAvaddevaya, tAvaddevatopadrava dezotpannaghoTikaharaNa sagaracakravartikathA / tika, manuSyakaroDasamutthitavaMzatrikasya karakaNDumahArAjakRta chatradhvajAGkaH zadaNDakathA / talAya, taDAgapallayAmekavRkSa koTara sthitatapasvino gandharvArAdhanAkathitakathA | kiNNe, trIhimardana sthitakarjaka puruSasatyakathA / susuke ya, ArAdhanAkathita zuM zumAra hUda nikSiptapASANakathA / raris, avarakaGkAnAmapattanotpannAJjana corakathA | gaMdI phala, aTavyAM (vI 1) sthitabubhukSA pIDitadhanvantarivizvAnulomabhRtyAnIta kimpAkaphalakathA | udagAha, udakanAthakathA, yathA rAjAmAtyasamakSa gaDulapAnIyasvaccha karaNa kathA | maNDUke, udyAnavanataDAgasamutpanna jAtismaraNamaNDUkakathA / puMDarIgo, puMDarIkarAjaputryAH kathA / athavA gAthA guNajIvA pajjattI pANA saNNA ya maggaNAo ya / euNavIsA ede NAhajjhANA muNeyavvA // athavA gAthA va kevaladdhIo kamakkhayajA havaMti dasa beva / nAhasANA ete eDaNavIsA viyANAhi || karmakSayajA ghAtikSayajA dazAtizayAH / eteSAmakAle paThanAdau yo doSastasya pratikramaNam"pratikramaNa granthatrayI prabhAcandrAcAryaviracita TIkAsahitA, pR0 51-54 / Dave yAyo zvetAMymara paraMparA prabhA jJAtAdharbhabhyA ( NAyAdhammakahAo ) nAM adhyayanonAM nAmo tathA artha Adi viSe vicArIe-- jJAtAdharmakathAsUtranA prathama zrutaskaMdhamAM 19 adhyayano che. eka eka adhyayanano upanaya ati ati suMdara che. jo gaMbhIratAthI tenuM manana karavAmAM Ave to nAnI nAnI lAgatI vAto paNa jIvanamAM kevo apUrva bhAga bhajave che, kevI rIte kyA kyA kAraNe jIvonuM patana thAya che, tathA kevI kevI rIte utthAna ane mahAna abhyudaya thAya che vagere vAtonuM AmAMthI spaSTa ane suMdara darzana ApaNane prApta thAya che. ApaNA jIvanamAM kevI kevI nabaLI kaDIo bharelI che te AnA zabdonuM gaMbhIratAthI manana karavAthI samajAya che. AmAM te te mahApuruSonA jIvana caritronuM tathA " Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA te te udAharaNonuM evuM suMdara rIte Alekhana kareluM che ke saMsAranAM duHkhadAyaka sAcAM baMdhanone samajavAmAM tathA tene toDavAmAM gaNadhara bhagavaMtonI A vANI ApaNane abhuta sAmarthya Ape che. A ogaNasa adhyayanonAM zvetAMbarasaMmata nAma nIce pramANe che - prAkRta nAma saMskRta nAma prAkRta nAma saMskRta nAma 1. ukkhitta utkSipta 11. dAvaddava dAvadrava 2. saMghADa saMghATa 12. udaga udaka 3. aMDa aNDa 13. maMDukka maNDUka 4. kumma kUrma 14. teyalI tetali 5. selaga zailaka 15. NaMdiphala nandiphala 6. tuMba 16. avarakaMkA aparakaGkA 7. rohiNI rohiNI 17. AtiNNa AkIrNa 8. mallI malli 18. suMsumA 9. mAyaMdI mAkandI 19. puMDarIya puNDarIka 10. caMdimA candramAH A sUtranI zarUAta A rIte thAya che-caMpA nAmanI nagarI hatI. tenI bahAra pUrNabhadra nAme caitya (vyaMtara devanuM maMdira) hatuM. caMpA nagarImAM te samaye koNika rAjA (zreNika rAjAnA putra) rAjya karatA hatA. te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA ziSya aneka aneka guNothI saMpanna, cAra jJAnathI yukta, bhagavAna sudharmAsvAmI vicaratA vicaratA pAMcaso zrama sAthe rAjagRhanA pUrNabhadra caityamAM padhAryA. tyAMnA nagaravAsIonI parSadA bhagavAna sudharmAsvAmInA darzana-vaMdanArthe AvI, dharmanuM zravaNa karIne potAnA sthAne pAchI pharI. te vakhate bhagavAna sudharmAsvAmInA ceka ziSya jaMbusvAmI bha. sudharmAsvAmI pAse AvIne pUche che ke bhagavAna mahAvIra paramAtmAe pAMcamA aMgano A artha kahyo che to chaThThA aMgano zo artha kahyo che? uttaramAM bha. sudharmAsvAmI pharamAve che ke chaThThA vAyavamAM aMgamAM be zrutaskaMdha che 1 rAta ane 2 varmakathA. jJAtimAM 19 adhyayano che. A rIte A graMthanI zarUAta karIne bhagavAna sudharmAsvAmIe baMne zrutaskaMdhonuM nirUpaNa karyuM che. prathama zrutaskaMdhanA A 18 adhyayanamAM zuM zuM varNavyuM che te jANavA mATe kharekhara to A adhyayana ja vAMcavAM joIe. ahIM to saMkSepamAM ja, A adhyayanamAM zuM varNavyuM che te joIe. 1. kavivara-rikSata-(paga UMco karyo). A adhyayana sauthI moTuM che. karUNAnuM jIvanamAM keTaluM badhuM apAra mahatva che e A adhyayanamAM bhagavAne samajAvyuM che. mAtra karUNAnA baLathI, hAthI jevo pazu zreNika mahArAjAne tyAM dhAriNI rANInI kukSithI janma le che, medhakumAra evuM tenuM nAma rAkhavAmAM Ave che, tene bhagavAna mahAvIranI dezanA sAMbhaLavAno yoga prApta thAya che, te sAdhujIvana aMgIkAra kare che, prabhunI pAsethI tene pUrva janma sAMbhaLavA maLe che, pachI ugra ArAdhanA karIne chevaTe rAjagRha pAse vipulAcala parvata upara eka mahinAnuM aNasaNuM karIne kALa karIne vijya nAmanA anuttara vimAnamAM utpanna thAya che, tyAMthI AvIne mahAvidehamAM mokSamAM jaze. karUNA hAthI jevA pazune paNa kevI rIte paramAtmapada sudhI pahoMcADe che enuM hRdayaMgama varNana A adhyayanamAM che. pazumAMthI paramAtmA thavAnI A ghaTanA A rIte banI che- A jaMbUdIpanA bharata kSetramAM dakSiNArdhabhAratamAM rAjagRha nAme nagara hatuM. tyAM zreNika nAme rAjA rAjya karatA hatA. temane naMdA nAme rANI hatI. A naMdAthI zreNika rAjAne abhayakumAra nAme Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prastAvanA putra thayo hato. abhayakumAra cAra buddhinA nidhAna hatA ane zreNika rAjAnuM rAjya mukhyatayA te saMbhALatA hatA. zreNika rAjAne dhAriNI nAme bIjI rANI paNa hatI. eka vakhata teNe zayAmAM sutAM sutAM madhyarAtrinA samaye, AkAzamAMthI UtarIne mukhamAM praveza karatA cAMdInA parvata jevA sAta hAtha UMcA eka mahAna hAthIne svapnamAM joyo. jAgIne teNe zreNika rAjAne svapnanI vAta jaNAvI. zreNika rAjAe kahyuM ke A suMdara svapnathI sacita thAya che ke tamane atyaMta suMdara putranI prApti thazesvapnanA jANakAro vidvAnone bolAvIne pUchyuM to temaNe paNa A ja vAta kahI. tyArathI dhAriNI rANIne garbha rahyo. garbha rahyA pachI trIje mahine dohadanA samaye dhAriNI rANIne varSA Rtu na hovA chatAM paNa "AkAzamAM meghanAM vAdaLAM caDI AvyAM hoya tathA varasatAM 1. svapnonI paNa eka sAMketika bhASA hoya che. keTalAMka svapno sArthaka hoya che, to keTalAMka svano nirarthaka hoya che. sArthaka ke nirarthaka te barAbara samajavA mATe svapnazAstronuM adhyayana, anubhava ane AMtarika pratibhA paNa atyaMta jarUrI che. bhagavatIrAtranA 16 mA zatAno 4o zo / sumiNa (svapna) . te sivAya mA 59 aMyomA 21 varSa pay chUTuM chavAyuM varNana maLI Ave che. bhArata bahAra paradezomAM paNa vana viSe judI judI rIte thitana yethucha. 2. AyurvedanA graMthomAM carasaMhitAmAM dohada (ddhihadayapaNuM)nI vAta A rIte trIjA mahine ja jaNAvI che-- "athAto mahatIM garbhAvakrAnti zArIraM vyAkhyAsyAmaH-- ....."zukra-zoNita-jIvasaMyoge tu khalu kukSigate garbhasaMjJA bhvti|.."s sarvaguNavAn garbhatvamApannaH prathame mAsi saMmUcchitaH sarvadhAtukaluSIkRtaH kheTabhUto bhavatyavyaktavigrahaH sadasadbhatAGgAvayavaH / dvitIye mAsi ghanaH sampadyato piNDaH, pezI arbudaM vA / ghanaH puruSaH, pezI strI, arbudaM napuMsakam / tRtIye mAsi sarvendriyANi sarvAGgAvayavAzca yogapadyenAbhivartante / ..."tasya yatkAlamevendriyANi santiSThante tatkAlameva cetasi vedana nirbandhaM prApnoti, tasmAt tadAprabhRti garbhaH spandate prArthayate ca janmAntarAnubhUtaM yat kiJcit , tad dvaihRdayyamAcakSate vRddhaaH| mAtRzaM cAsya hRdayaM mAtRhRdayena abhisambaddhaM bhavati rasavAhinIbhiH saMvAhanIbhiH tasmAt tayobhaktiH sNspndte| taccaiva kAraNamavekSamANA na dvaihRdayyasya vimAnitaM garbhamicchanti kartum / vimAnane hRsya dRzyate vinAzo vikRtirvA, samAnayogakSemA hi tadA bhavati garbheNa keSucidartheSu maataa| tasmAt priyahitAbhyAM garbhiNI vizeSeNa upacaranti kuzalAH" -- carakasaMhitA-zArIrasthAnam--caturtho'dhyAyaH / / suzrutasaMhitAmAM A vAta cothA mahine jaNAvI che- ___ tatra prathame mAsi kalalaM jAyate, dvitIye zItoSmAnilairabhiprapacyamAnAnAM mahAbhUtAnAM saMghAto ghanaH saMjAyate, yadi piNDaH pumAna , strI cet pezI, napuMsakaM cedarbudamiti / tRtIye hasta-pAda-zirasAM paJca piNDa kA nivartante'GgapratyaGgavibhAgazca sUkSmo bhavati / caturthe sarvAGgapratyAvibhAgaH pravyakto bhavati, gabhaihRdayapravRttibhAvAccetanAdhAturabhivyakto bhavati / kasmAt ? tatsthAnatvAt / tasmAd garbhazcaturthe mAsi abhiprAyamindriyArtheSu karoti, dvihRdayAM ca nArI dauhRdinImAcakSate / dauhRdavimAnanAt kunjaM kurNi khaJja jaDaM vAmanaM vikRtAkSamanakSaM vA nArI sutaM jnyti| tasmAt sA yad yadicchet tat tasyai dApayet / labdhadauhRdA hi vIryavantaM cirAyuSaM ca putraM janayati" -suzrutasaMhitA-zArIrasthAnam --adhyAya 3 / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA hoya, pote zreNika rAjA sAthe hAthI upara beThI hoya, ane pAchaLa tene caturaMgI senA anusaratI hoya' A rIte vaibhAragirinA mULamAM pharavAne dohada upanna thayo. paraMtu varSA Rtu na hovAthI rANInI IcchA pUrNa thatI nathI, tethI rANI sukAvA lAgI. chevaTe abhayakumAre devanI sAdhanA karIne akALe paNa meva vimuvIne rANInI IcchA pUrNa karI. tethI janma thayA bAda enuM meghakumAra nAma rAkhavAmAM AvyuM. mevakumAra ATha varSano thayo tyAre ene kalAcArya pAse bhaNavA mUkyo. kalAcAryuM ene lekha vagere zakunata sudhInI 7 kalAo khikhavADI. pachI mAtA-pitA ATha rAjakanyAo sAthe mevakumAranuM lagna kare che. rahevA mATe suMdara mahela Ape che. eka samaye mahelamAM meghakumAra beThA che te vakhate eka dizAmAM aneka mANaso jaI rahyA che te joIne mevakumAre pUchyuM ke A badhA loko kayAM jAya che? jANavAmAM AvyuM ke bhagavAna mahAvIra padhAryA che, eTale meghakumAra paNa bhagavAna mahAvIranA darzana-vaMdana mATe jAya che. "saMsAramAM jIvo kevI rIte baMdhAya che, kevI rIte saMsArathI mukta thAya che, tathA kevA kevA bhayaMkara lezone saMsAramAM anubhave che' A muddA upara bhagavAna mahAvIranI dezanA sAMbhaLIne meghakumAra tyAM ja raMgAI gayA ane dIkSA levAno nirNaya karyo. temaNe ghera AvIne mAtA-pitA pAse saMyama levA mATe anumati mAgI, saMyama levAnI vAta sAMbhaLatAM ja dhAriNI mUcha khAIne paDI. bhAnamAM AvyA pachI mAtA-putra vacce ghaNe saMvAda thayo. chevaTe meghakumAranI atyaMta makakamatA joIne mAtA-pitAe saMyama mATe anumati ApI. ATha patnIo tathA vizALa rAjyavaibhava tyAga karIne meghakumAre bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA pachI medhakumArane rAtre suvA mATe evuM sthAna maLyuM ke svAdhyAyAdi mATe jatAAvatA sAdhuo sAthe meghakumAranA hAtha-paga Adino vAraMvAra sparza thato hato ane tethI meghakumArano saMthAro dhULathI vyApta thaI gayo. meghakumArane AkhI rAta nidrA AvI nahi. eTale meghakumAra atyaMta vyAkuLa thaI gayA ane savAramAM ja bhagavAnanI raja laIne ghera pAchA javAno temaNe nirNaya ryo. mahAmuzIbate rAtri jema tema pUrI karIne savAramAM bhagavAna pAse meghakumAra AvyA eTale tarata ja bhagavAne medhakumArane kahyuM ke-meghakumAra tane rAtre Avo Avo vicAra Avyo hato, kharI vAta che?-meghakumAre kahyuM "bhagavad ! hA.' have bhagavAne meghakumAranA pUrvajanmanI kathA zarU karI. meghakumAra! AjathI trIjA bhavamAM vaitAdyaparvatanI taLeTImAM tuM zveta varNano cha dAMtavALo hajAra hAthIonA jUthano nAyaka evo hAthI hato. vanacarIe tAruM sumerUprabha nAma rAkhyuM hatuM. eka vAra jaMgalamAM dAvAnala lAgyo. tenAthI bacavA mATe a5 pANIvALA eka sarovaramAM tuM ayogya mArge dAkhala thayo. tethI pANI sudhI pahoMcyA pahelAM kAdavamAM ja tuM kheMcI gayo tathA pANI ane kinArAthI baMnethI bhraSTa thayo. te samaye pahelAMno vairI koI yuvAna hAthI tyAM AvI pahoMcyo. kinArA upara UbhA rahIne tArA upara teNe dAMtathI khUba prahAro karyA. bhUkha, tarasa tathA prahAronI vedanAthI sAta divasa rIbAI rIbAIne tuM mRtyu pAmyo ane gaMgA nadInA dakSiNa kinAre viMdhyAcalanI taLeTImAM tuM cAra dAMtavALA hAthI tarIke utpanna thayo. tyAM tuM sAtaso hAthIonA jUthano svAmI hato. vanacaroe tArUM merUprabha nAma pADyuM hatuM. eka vAra jaMgalamAM dAvAnala lAgyo te joIne tane jAtismaraNa jJAna thayuM. pachI dAvAnala lAge tyAre kAma lAge e daSTithI te eka yojana pramANunuM maMDala banAvyuM. temAM je kAMI ghAsa Adi Uge te badhuM ukheDI nAMkhIne teM moTuM medAna banAvI rAkhyuM hatuM. eka vAra jaMgalamAM dAvAnala lAgyo eTale prANa bacAvavA mATe tuM e moTA medAnamAM Avyo. te samaye bIjAM paNa aneka prANIo prANa bacAvavA mATe te medAnamAM AvelAM hatA. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA AkhuM medAna cikAra bharAI gayuM hatuM. te samaye tane zarIra upara khaMjavALa AvI tethI te bhAga upara khaNavA mATe te tAro eka paga UMco karyo. barAbara te ja samaye saMDAsane lIdhe bIjA baLavAna prANIothI haDaselAto eka salo AvIne tArA paga jeTalI khAlI paDelI jagyAmAM bharAI gayo. zarIrane khaNune tuM jevo tAro paga nIce mUkavA jAya che tyAM to te sasalAne joyo. karUNAthI, dayAthI, sasalA upara anukaMpAthI pagane nIce na mUkatAM te addhara ne addhara ja rAkhyo. dayAnA pariNAmathI te saMsArane alpa karyo. manuSya AyuSya bAMdhyuM. aDhI divase dAvAnala zAMta thayo. badhAM prANIo cAlyAM gayAM. eTale te paga nIce mUkavA prayatna karyo. paNa paga atyaMta jhalAI javAne kAraNe te paga nIce mUkavA jatAM jamIna upara ja paTakAyo. traNa rAtadivasa bhayaMkara vedanAne sahana karIne eka so varSanuM AyuSya pUrNa karIne jIvadayAthI bAMdhelA puNyanA prabhAve rAjagRha nagaramAM zreNika rAjAne tyAM dhAriNI rANInI kakSamAM putra tarIke utpanna thayo. janma thayA pachI yuvAna avasthAmAM AvyA pachI te mArA pAse dIkSA lIdhI. to meghakumAra! jyAre viziSTa samajaNa nahotI tyAre paNa jIvadayAthI te tiryaMca avasthAmAM kaSTa sahana karyuM, to have uttama kulamAM janma lIdhA pachI, viziSTa samajaNa prApta thayA pachI, pratrajyA grahaNa karyA pachI, rAtrinA samaye pavitra sAdhuonA hAtha-paga AdinA sparzathI ke saMthArAmAM AvatI dhULathI vyAkula kema thaI jAya che? premathI kema sahana karato nathI ? prabhunAM A vacanone sAMbhaLIne meghakumArane jAtismaraNujJAna utpanna thayuM. medhakumArane atyaMta harSa thayo. tIvra vairAgya pragaTa thayo. mevakumAra saMyamamAM atyaMta sthira thaI gayA ane prabhune kahyuM ke vyAjathI mAMDIne mArI be cakSuo sivAya bAkInuM badhuM zarIra zramaNonI sevAmAM arpaNa karI dauM chuM pachI meghakumAre agiyAra aMgono abhyAsa karyo. vividha prakAranI tapazcaryA karI. chevaTe rAjagRha pAse vipulAcala parvata upara jaI eka mAsanuM aNusaNuM karI, kALa karIne vijaya nAmana. anuttara vimAnamAM utpanna thayA. tyAM tetrIsa sAgaropama sudhI devalokanAM sukho anubhavIne tyAMthI vIne mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne meghakumAra bhokSamAM jaze. nirvANane prApta karaze. A rIte anukaMpAnA prabhAvathI, pazu paNa uttarottara vikAsa sAdhatAM sAdhatAM paramAtmapada sudhI kevI rIte pahoMce che e prathama adhyayanamAM batAvyuM che. 2. lA. A bIjA adhyayananuM nAma che. baMnene eka sAthe bAMdhavAmAM AvyA, A teno bhAvArtha che. AnI sAthe saMkaLAyelI kathA nIce mujaba che - rAjagRha nagaranI bahAra guNazila nAmanuM caitya hatuM. tenI najIkamAM ja eka moTuM atigahana udyAna hatuM. A nagaramAM dhana nAmanA eka dhanADhya sArthavAha vasatA hatA, temane bhadrA nAme suMdara patnI hatI. paraMtu tene paraNyA pachI ghaNAM vaSI gayA pachI paNa kaMI saMtAna thayuM na hatuM. emane tyAM nAnA chokarAne ramADavAmAM kuzaLa evo paMthaka nAmano nokara hato. dhana sArthavAha nagaramAM ghaNuM ghaNAne mAnya ane salAha levA lAyaka evA agresara hatA. A ja rAjagRha nagaramAM vijya nAme atyaMta bhayaMkara cora hato. sadA ya corI karavAne lAga ja joyA karanAra A cora nagaranI aMdara tathA bahAra paNa bhinna bhinna sthAnomAM pharyA karato hato. eka vAra bhadrA zeThANIne vicAra Ave che ke "mane haju sudhI kaMI saMtAna thayuM nathI mATe huM atyaMta adhanya (nibhaMgI) chuM. je dhana sArthavAha mane maMjurI Ape to rAjagRha nagaranI bahAra bhinna bhinna devonAM maMdiro che tyAM jaI pUjA karI putra mATe athavA putrI mATe bAdhA-mAnatA rAkhuM.dhanA sArthavAhane vAta karI. dhana sArthavAha saMmati ApI eTale bhadrA zeThANIe ghaNuM ja bhaktibhAvathI . Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA bhinna bhinna devamaMdiromAM jaIne pUjA karIne bAdhA-mAnatA rAkhI. te pachI thoDA samaye bhadrA garbhavatI thaI tene putra paNa janmo ane putranuM "devadina' (deve Apelo) nAma pADyuM. A putrane ramADavA mATe paMthakane Apyo. paMthaka ene teDIne ghaNuM bIjA chokarAo sAthe rame che-phare che. eka vAra bhadrAe suMdara suMdara vastra-AbhUSaNe paherAvIne potAnA putrane ramADavA mATe paMthakanA hAthamAM Apyo. paMthaka A chokarAne laIne thoDe dUra nIkaLI gayo ane tyAM A chokarAne eka bAjumAM mUkIne bIjA chokarAo sAthe ramavA lAgyo. barAbara A ja samaye vijaya cora tyAM AvI caDyo. chokarAnAM suMdara kiMmatI AbhUSaNe joIne e lalacAyo, koIna jue e rIte eNe chokarAne upADyo ane tarata nAsIne nagara bahAranA bhayaMkara udyAnamAM eka bhAgelA kUvA pAse AvyochokarAne mArI nAkhyo, badhAM AbhUSaNe utArI lIdhAM ane chokarAnA mRta zarIrane kUvAmAM pheMkI dIdhuM ane pote eka gahana sthAnamAM saMtAI gayo. have A bAju paMthaka nokaranI najara chokarA tarapha gaI, paraMtu chokaro tyAM hato ja nahi. ghaNI tapAsa karI chatAM na maLavAthI ghera AvIne dhana sArthavAhane teNe badhI vAta karI. A sAMbhaLatAM ja dhana sArthavAha mULa khAIne paDyA. svastha thayA pachI temaNe nagaranA rakSakone badhI vAta karI. nagaranA rakSako tapAsa karatA karatA kUvA pAse AvI pahoMcyA. chokarAnA maDadAne joyuM ane corane paNa pakaDI pADyo. temaNe corane bhAratA mAratA lAvIne jelamAM pUrI dIdho, haDI(beDI)mAM bAMdhI dIdho ane khAvA-pIvA upara paNa aMkuza mUkI dIdho. divasamAM traNa vakhata ene sakhata mAra mAravAmAM Avato hato. A bAju koIka nAno aparAdha thavAthI dhana sArthavAhane paNa jelamAM pUravAmAM AvyA ane vijaya coranI sAthe ja eka haDI(beDI)mAM bAMdhavAmAM AvyA. have bhadrA sArthavAhIe zeTha mATe bhojana taiyAra karIne karaMDIyAmAM mUkIne paMthaka nokara sAthe jelamAM mokalyuM. paMthaka dhana sArthavAhane bhojana Ape che tyAre vijaya cora zeThane kahe che ke "huM ghaNA divasano bhUkhyo chuM, mane AmAMthI thoDuM bhojana Apo.' zeThe kahyuM ke te to mArA ekanA eka putrano ghAta karyo che. tuM to mArI parama zatru che. A bhojana kAgaDAne ke kUtarAne khavarAvI dauM ke ukaraDAmAM nAkhI dauM. paNa tane to nahi ja ApuM. bhojananuM kAma pUruM thayuM eTale paMthaka te cAlyo gayo. thoDI vAra pachI zeThane zauca tathA laghuzaMkA mATe bAdhA thaI. eTale zeThe corane kahyuM ke "vijaya ApaNe ekAMta sthAnamAM jaIe ke jethI mArI bAdhA dUra thAya. core kahyuM ke "teM khAdhuM che, mATe tane bAdhA lAgI che. paNa meM kaMI khAdhuM nathI, mATe mane kazI bAdhA lAgI nathI. tuM ekalo ja javuM hoya to. paraMtu eka ja baMdhanamAM baMnene bAMdhelA hovAthI zeTha ekalA jaI zakatA nathI. badhA tIvra thavA lAgI eTale zeThe corane vacana ApyuM ke bhojanamAMthI bhAga ApIza, tyAre cora sAthe ekAMtamAM jaIne zeThe badhAnuM nivAraNa karyuM. bIje divase jyAre paMthaka bhojana laIne Avyo tyAre zeThe bhojanamAMthI corane bhAga Apyo. paMthake jaIne A vAta bhadrA zeThANIne kahI. bhadrAnA gussAno pAra rahyo nahi. pachI dhana sArthavAha mitra vagerenI sahAyathI jelamAMthI chUTIne ghera AvyA. te samaye badhA sanmAna kare che, paNa bhadrA zeThanI sAme paNa jotI nathI. chevaTe jyAre dhana sArthavAhe spaSTIkaraNa karyuM ke "koI nehathI meM corane bhojanamAMthI bhAga Apyo nathI. mAtra zArIrika bAdhAne lIdhe ja meM bhAga Apyo hato. tyAre bhadrAnA mananuM samAdhAna thayuM. A bAju cora mAranI pIDA, bhUkha tathA tarasa vagerethI pIDAI pIDAIne mRtyu pAmIne narakamAM utpanna thayo ane pachI saMsAramAM dIrdha kALa sudhI paribhramaNa karaze. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prastAvanA bhagavAna sudharmAMsvAmI A prasaMgano upanaya karatAM jaNAve che ke A pramANe je sAdhu ke sAdhvI dIkSA lIdhA pachI dhana AdimAM lubdha thaze tenI paNa A ja paristhiti thaze. saMsArathI virakta thayelA dhana sAthevAta paNa rAjagRha nagaramAM padhArelA koI zramaNa bhagavaMta pAse dIkSA laI te suMdara ArAdhanA karIne saudharma devalokamAM utpanna thayA ane tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM mukti prApta karaze. bhagavAna sudharmAMsvAmI A vAtano upanaya karatAM jaNAve che ke jema dhRta sAthevAhe dharmabuddhithI nahi, paNa mAtra zarIranA rakSaNa mATe ja corane bhojana ApyuM hatuM, tema sAdhu ke sAdhvIe saMyama lIdhA pachI manane AnaMda ApavA mATe ke zarIranI zobhAne arthe AhAra-pANI levAnAM nathI, mAtra jJAna-darzana-cAritranI puSTi mATe ja AhAra-pANI levAnAM che. AvA sAdhu ke sAdhvI dhana sArthavAhanI jema saMsAranAM duHkho ane baMdhanothI mukta thaI jAya che. 3. aMda nAmanA trIjA adhyayanamAM IMDAne lagatI thA che. te A pramANe che--caMpA nagarInI bahAra subhUmibhAga nAmanuM udyAna hatuM. temAM eka moralIe e suMdara dAne janma Apyo. tyAM jinadattaputra ane sAgaradattaputra nAmanA e sArthavAha putro AvI caDyA. temane IMDAM gamI gayA eTale te baMne IMDAMne laI te temaNe kukaDInA IMDAM bhegAM mUkI dIdhAM, temAM sAgaradattaputrane zaMkA rahyA kare che ke A IMDAMmAMthI mora kharAkhara taiyAra thaze ke kema? eTale te eka IMDAne dhaNIvAra AvIne hAthamAM laI ne halAvato hato ane kAnamAM khakhaDAvato hato. pariNAma e AvyuM ke tenuM IDuM nakAmuM --nirjIva thaI gayuM. A rIte je sAdhu ke sApnI saMyama lIdhA pachI pAMca mahAvrata, cha jIvanikAya tathA nigraMtha pravacanamAM zaMkAzIla rahe che te A bhavamAM niMdApAtra bane che ane parabhavamAM aneka duHkhone pAme che tathA saMsAramAM paribhramaNa kare che. jinadattaputrane saMpUrNa khAtrI hatI ke avasare AmAMthI mora taiyAra thavAno che. eTale te potAnAM iMDAne jarApaNa halAvato nathI. avasare temAMthI suMdara mora taiyAra thAya che. morane dhaNI ghaNI kaLAo zIkhavavAmAM Ave che. e bhora dvArA jinadattaputrane hajAro-lAkho dhananI kamANI thAya che. A ja pramANe je sAdhu ke sApnI dIkSA lIdhA pachI niHzaMkabhAve saMyamanI ArAdhanA kare che te sAdhu ke sAdhvI jagatamAM pUjanIya--vaMdanIya bane che ane A saMsArasamudrane tarI jAya che. A A kathAno sAra che. 4. vukSma (ma) nAmanA cothA adhyayanamAM e kAcabAnI vAta che. vANuArasI nagarInI ahAra gaMgA mahAnadImAM bhayaMgatIr nAme eka draha (dharo) hato. temAM kAcanA Adi jalacara prANIonAM hajAro lAkhonAM jUthonAM jUtho pharatAM hatA. A drahanI najIkanI jhADImAM e pApI bhayaMkara ziyALa vasatAM hatA. A yaMgatIra drahamAMthI e kAcabA AhAra mATe bahAra nIkaLyA hatA ane drahanI AjubAjumAM pharatA hatA. te samaye A ziyALa tyA AvI pahoMcyAM. temAM je eka kAcabAe potAnA paga tathA Dokane bahAra pasAryAM tene ziyALoe nakha-dAMtanA prahArothI dhAyala karIne tathA tenuM lohI-mAMsa vagere khAI te te kAcabAne mArI nAkhyo. khIjA kAcabAe potAnuM zarIra barAbara aMdara saMkocIne rAkhyuM. te kAcabAne ziyALoe dhaNA prahAro karavA chatAM kazI asara thaI nahi. te kAco taddana surakSita rahyo ane pachI drahamAM AvIne potAnAM svajano sAthe maLIne sukhI thayo. te ja pramANe je sAdhu ke sAkhI dIkSA lIdhA pachI potAnI iMdriyo upara saMyama rAkhatA nathI ane iMdriyone viSayomAM chUTI mUkI de che te prathama kAcabAnI jema A saMsAramAM hIlanApAtra tathA ati ati duHkhI thAya che ane je sAdhu-sAdhvI khIjA kAcabAnI jema iMdriyo saMyamamAM rAkhe che te khIjA kAcabAnI jema sarva duHkhothI mukta thAya che ane chevaTe saMsAra tarI jAya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 05 5. sear (#) nAmanA pAMcamA adhyayanamAM zailaka nAmanA rAjarSinI kathA che. dvAravatI (dvArakA) nagarInI bahAra raivataka parvatanI samIpamAM naMdanavana nAmanuM udyAna hatuM. tenA madhyamAM surapriya nAme yakSanuM maMdira hatuM. A dhAravatImAM kRSNa vAsudeva rAjya karatA hatA. tyAM thAvasthA nAme atyaMta dhanavAna gAthApati strI vasatI hatI. tene eka putra hato ke je thAvAputra nAme prasiddha hato. te zrImaMta gharonI batrIsa strIone paraNelo hato. ekavAra bAvIsamA tIrthaMkara bhagavAna neminAtha tyAM vicaratA vicaratA padhAryA. temanI dezanA sAMbhaLavA mATe zrIkRSNa vAsudeva vagere ghaNA ghaNA gayA. thAvagnAputra paNa dezanA sAMbhaLavA gayA. prabhunI dezanA sAMbhaLIne thAvaracAputrane saMsAra upara atyaMta vairAgya utpanna thayo. zrIkRSNa thAvAputrano niSkramaNa (dIkSA) mahotsava karyo. eka hajAra purUSoe thAvaggAputra sAthe prabhu neminAtha pAse dIkSA lIdhI. eka vAra thAvasyAputra vihAra karatA zailapura nagaramAM padhAryA. tyAM zailaka rAjA rAjya karatA hatA. rANInuM nAma padmAvatI hatuM. putranuM nAma makka hatuM. zailaka rAjAne paMthaka vagere pAMcaso maMtrI hatA. thAvAputranI dezanA sAMbhaLIne te badhA paMca aNuvrata Adi bAra vrato laIne zramaNopAsaka banyA. pachI thAvastrAputra tyAMthI vihAra karI gayA. te samaye sogaMdhikA nAme eka nagarI hatI. tyAM RddhimAna sudarzana nAmanA zeTha vasatA hatA. veda tathA sAMkhyadarzanamAM atyaMta niSNAta evA zuka nAmanA parivAja eka vAra tyAM padhAryA. temanuM pravacana sAMbhaLIne sudarzana zeThe zaucamUlaka dharmano svIkAra karyo. te pachI saugaMdhikA nagarImAM thAvastrAputra paNa vicaratA vicaratA padhAryA. tyAM temanI pAse dharmazravaNa karavA mATe sudarzana zeTha AvyA. ghaNI carcA-vicAraNA pachI pratibodha pAmIne sudarzana zeThe zuka parivrAjakano zaucamUlaka dharma tyajIne thAvAputre upadezelA vinayamUlaka dharmano svIkAra karyo. A vAtanI khabara paDavAthI zuka parivrAjaka sudarzana zeThane pheravavA mATe tyAM AvyA. sudarzana zeThe kahyuM ke nIlAzoka udyAnamAM rahelA thAvAputra pAse meM A dharma aMgIkAra karyo che. zaka parivrAjaka eka hajAra parivrAjaka tathA sudarzana sAthe thAvagnAputra pAse AvyA. tyAM vividha praznottara thayA. aMte parivrAjaka veSano tyAga karIne thAvastrAputra pAse eka hajAra parivrAjaka sAthe dIkSA lIdhI. pachI cauda pUrvonuM adhyayana karIne zuka mahAjJAnI thayA. te pachI thAvastrAputra eka hajAra ziSyo sAthe puMDarIka (zatruMjaya) parvata upara eka mAsanuM aNasaNa karIne mokSamAM gayA. - have eka vAra zuka parivrAjaka zailakapuramAM padhAryA. temanI dezanA sAMbhaLIne zailaka rAjAe bhaduka kumArane rAjyagAdI soMpIne paMthaka Adi pAMcaso maMtrIo sAthe dIkSA lIdhI. zuka parivrAjaka hajAra sAdhuo sAthe puMDarIka (zatrujya) parvata upara AvIne aMtima sAdhanA karIne mokSamAM gayA. prakRtithI sukumAra tathA sukhamAM ja UcharelA rAjarSi zailakane zramaNajIvananA nIrasa, rakSa AhArathI zarIramAM prabaLa roga utpanna thayo. ekavAra zailaka zailakapuramAM ja padhAryA. temano putra rAjA bhaduka temanAM darzane Avyo. pitAzrInI asvastha prakRtine joIne teNe vinaMti karI ke "mArI vAhanazAlAmAM padhAro. tyAM auSadhopacAra karIne Apane rogarahita karuM." zailaka vAhanazAlAmAM AvIne rahyA. vaidyoe vividha auSadhothI cikitsA zarU karI ane sAthe sAthe roga zamAvavA mATe madyapAna karavAnI paNa salAha ApI. A vividha upacArothI roga to zAMta thaI gayo, paNa zailaka rAjarSinA manamAM bhinna bhinna prakAranA AhAra ane madyapAnamAM Asakti utpanna thaI gaI. have te sAdhujIvananA AcArono tyAga karIne pramAdI banI gayA. tyAMthI vihAra karavAnuM have nAma ja letA. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA nathI. eTale gurumahArAjanI sevAmAM paMthaka maMtrIne mUkIne bAkInA cAraso navANuM ziSyo saMyamanuM vizuddha pAlana karavA mATe tyAMthI vihAra karI gayA. eka vAra kArtika cAturmAsikane divase sAMjanA samaye zailaka sUtA hatA tyAre khAmaNAM karavA mATe paMthaka tyAM AvyA ane temanA caraNamAM zIrSathI sparza karyo. AthI ekadama zailaka atyaMta gussAmAM AvI gayA ane bolI UThayA ke "huM sukhe UMghato hato tyAM koNe mane sparza karyo ?' tyAre paMthake kahyuM huM Apane pratikramaNa karatAM cAturmAsika kSamApanA karavA mATe Avyo hato. ane A pramANe kahIne pachI paMthake khUba khUba kSamA mAMgI. A sAMbhaLatAMnI sAthe ja, rAjarSi zailaka ekadama jAgrata thaI gayA. potAnI prasAdI sthitinuM temane tatkALa bhAna thayuM. tarata ja pramAdano tyAga karIne temaNe tyAMthI vihAra karyo. A samAcAra maLyA eTale bAkInA cAraso navANuM ziSya paNa zailaka pAse pAchA AvI gayA. aMte thAvastrAputranI jema aNusaNa Adi sAdhanA karIne zailaka vagere badhA ja sAdhuo puMDarIka (guMjaya parvata upara mokSamAM gayA. bhagavAna sudhamAMsvAmI Ano upanaya karatAM jaNAve che ke saMyama lIdhA pachI je sAdhu ke sAdhvI pramAdI bane che te saMsAramAM paribhramaNa kare che ane je apramatta banIne ArAdhanA kare che te A saMsArasamudrane tarI jAya che. 6. tuMa (tuMbaDuM) nAmanA chaThThA adhyayanamAM A rIte nirUpaNa che- zramaNa bhagavAna mahAvIra rAjagRhamAM padhAryA che, tyAre IdabhUti bhagavAna gautamasvAmI zrI mahAvIra bhagavAnane pUche che ke bhagavana jIvo bhArepaNuM athavA halakApaNuM zI rIte prApta kare che? bhagavAna mahAvIre kahyuM ke gautama! koI mANasa tuMbaDAne ghAsa AdithI vIMTIne pachI mATIthI lepa karIne-A rIte ATha vAra ghAsathI vIMTIne tathA mATIthI lepa karIne sUkavIne agAdha pANImAM nAkhe to bhAre thayeluM tuMbaDuM DUbI jAya che, te rIte aDhAra pApasthAnakothI ATha kamAM bAMdhIne bhAre thayelA jIvo saMsAramAM nArakI sudhI DUbI jAya che. paraMtu jema mATInA lepo eka pachI eka ogaLavA lAge eTale tuMbaDuM paNanI upalI sapATI upara AvI jAya che tema jIva paNa aDhAra pApasthAnakathI mukta thaIne ATha karmaprakRtino kSaya karIne lokAgra upara siddhipadamAM pratiSThita thAya che. 7. LiI nAmanA sAtamA adhyayanamAM dhana sArthavAhanI sauthI nAnI putravadhU rohiNInI suMdara kathA che. rAjagRha nagaramAM dhana sArthavAhane bhadrA nAmanI bhAryAMthI cAra putro hatA-dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa tathA dhanarakSita. A cAre putronI anukrame cAra bhAryAo hatI-ujiyA, bhogavatiyA, rakhiyA tathA rohiNI. potAnI gerahAjarImAM paNa potAnA gharanI vyavasthA suMdara rIte cAle e mATe kone kayuM kAma soMpavuM e jANavA mATe dhana sArthavAhe badhA svajana-saMbaMdhIo samakSa potAnI cAreya putravadhuone bolAvIne darekane cokhAnA pAMca pAMca dANuM ApyA ane kahyuM ke tame Ane sAcavI rAkhaje ane jyAre bhAguM tyAre mane Apaje. pahelI putravadhu ujhiyAe pAMca dANa lIdhA pachI vicAra karyo ke A pAMca dANA sAcavI rAkhavAnI zI jarUra che. ApaNA koThAramAM dhaNA cokhAnA dANuM che. sasarAjI jyAre mAgaze tyAre temAMthI dANA laIne ApI daIza. Ama vicArIne teNe pAMca dANA pheMkI dIdhA. bIjI bhogavatiyA paNa evo vicAra karIne te pAMca dANA photarAM ukhADIne khAI gaI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA trIjI rakhiyAe vicAra karyo ke sasarAjI badhA svajana samakSa A rIte dANa Ape che to temAM kaMIka kAraNa haze, ema samajIne sAcavavA mATe ratnanI karaMDikAmAM te dANA mUkI dIdhA ane barAbara enuM rakSaNa karavA lAgI. cothI rohiNIe vicAra karyo ke AnI pAchaLa kaMIka rahasya hovuM joIe. eTale teNe potAnA piyaranA mANasone bolAvIne kahyuM ke "A cokhAnA dANAne judA kayArAmAM vAvaje. emAMthI je dANA Uge tene pharIthI vAvaje. ema je je vadhAre dANuM UgatA jAya tene vAvatA raheje." A sUcanA pramANe piyaranA mANasoe karyuM, tethI cAra varase seMkaDo ghaDo bharAya eTalA cokhA taiyAra thaI gayA. have pAMcamA varSe dhana sArthavAhane vicAra Avyo ke "tapAsa karuM ke pelA cokhAnuM koNe koNe zuM karyuM eTale vizALa svajana-saMbaMdhI vargane AmaMtraNa ApIne temanI samakSa cAre putravadhuone bolAvIne dhana sArthavAhe cokhAnA pAMca dANA bhAgyA. pahelI putravadhu ujhiyAe koThAramAMthI lAvIne pAMca dANa ApyA, paNa dhana sArthavAhane jyAre khabara paDI ke "mULa pAMca dANuM teNe pheMkI dIdhA che, A to bIjA che" tyAre temane tenA upara ghaNo gusso Avyo ane tene haMmezAM gharano kacaro chANa Adi zuddha padArtho bahAra pheMkavA vagerenuM halakuM kAma soMpyuM. bIjI bhogavatI cokhAnA pAMca dANuM khAI gaI che ema khabara paDavAthI, dhana sArthavAhe tene khAvAmAM rasavALI jANIne khAMDavuM-phUTavuM-pIsavuM-rAMdhavuM-pIrasavuM ityAdi rasoDAnuM kAma soMpyuM. trIjI rakhiyAe te dANA ratnanI peTImAM barAbara sAcavI rAkhyA hatA ema jANIne atyaMta khuzI thaIne dhana sArthavAhe tene suvarNarajata-kiMmatI vastro Adi sAcavavAnuM kAma soMpyuM-dharano bhaMDAra sAcavavAno adhikAra tene soMpyo. cothI rohiNIe pAMca cokhAnA dANAmAMthI khUba khUba vRddhi karI che ema jANIne tene gharamAM sauthI mukhya tathA mahattvanAM kAryomAM pramANabhUta ane salAha levA lAyaka tarIke sthApI bhagavAna sudharmAsvAmIe jaMbusvAmIne Ano upanaya varNavatAM jaNAvyuM ke je sAdhu ke sAdhvI pAMca mahAvratone laIne tenuM pAlana karatA nathI te hIlanA tathA nidAne pAtra bane che tema ja saMsAramAM paribhramaNa kare che, je sAdhu ke sAdhvI pAMca mahAvratonI ArAdhanA karavAne badale teno upayoga jIvananirvAha-AjIvikA calAvavA mATe kare che te paNa jagatamAM niMdApAtra bane che ane saMsAramAM paribhramaNa kare che. je sAdhu ke sAdhvI pAMca mahAvrata ravIkArIne pachI barAbara tenuM niraticAra pAlana kare che te jagatamAM pUjanIya bane che ane saMsAra samudra tarI jAya che. je sAdhu ke sAvI pAMca mahAvrato laIne tenuM niraticAra pAlana kare che tema ja bIjA paNa aneka bhavya jIvone A mArgamAM joDe che te yugapradhAna jevA banIne vizvamAM atyaMta pUjApAtra thAya che ane saMsAra samudra tarI jAya che. 8. maccha. A adhyayanamAM ogaNIsamA tIrthaMkara bhagavatI zrI mallikumArInuM atyaMta bhavya ane AhalAdaka caritra varNaveluM che ke je saMkSepamAM nIce mujaba che mahAvideha kSetramAM salilAvatI nAmanA vijayamAM vItazokA nAme rAjadhAnI hatI tyAM bala nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI vagere hajAra rANIo hatI. dhAriNIe mahAbala nAme putrane janma Apyo. mahAbala yuvAna thayo tyAre kamalazrI vagere pAMcaso rAjakanyAo sAthe tenuM pANigrahaNa thayuM hatuM. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAvanA vItazokA nagarInI bahAra IdrakuMbha nAmanuM udyAna hatuM tyAM ekavAra sthavira sAdhuo padhAryA. temanI dezanA sAMbhaLIne pratibodha pAmelA balarAjAe mahAbala kumArane gAdI soMpIne dIkSA lIdhI. ghaNAM varSo sudhI sAdhanA karIne cAra parvata upara eka mAsanuM aNusaNa karIne balarAjA siddhi padane pAmyA. mahAbala rAjAnI rANI kamalazrIe balabhadra nAmanA putrane janma Apyo. mahAbala rAjAnA bAlamitra cha rAjAo hatA-1 acala, 2 dharaNa, 3 pUraNa, 4 vasu, 5 vaizramaNa tathA 6 abhicaMdra. jIvanamAM je kAMI viziSTa kArya Ave te ApaNe bhegA maLIne karavuM A temano paraspara saMketa hatoparaspara maLIne karelo nirNaya hato. ekavAra kuMbha udyAnamAM sthavira maharSi padhAryA. temanI dezanA sAMbhaLIne balabhadrane rAjyagAdI soMpIne mahAbala rAjAe cha mitro sAthe dIkSA lIdhI. A sAte mitra sAdhuoe paraspara nirNaya karelo hato ke eka sAdhu je tapazcaryA kare te tapazcaryA bIjA badhAe paNa karavI. paraMtu mahAbala aNugAra bIjA cha je tapa kare tenAthI kaMIka kaMIka adhika tapa karI letA hatA. AthI temaNe mAyAthI strI nAmagotra (jenAthI strIpaNuM prApta thAya tevuM) karma bAMdhyuM. vaLI mahAbala aNagAre viza sthAnakanI ArAdhanA karIne tIrthaMkara nAmakarma paNa bAMdhyuM. tethI trIjA bhavamAM strIrUpe tIrthaMkara thAya evuM karma temaNe bAMdhyuM. chevaTe sAte ya mitra sAdhuo cArU parvata upara be mahinAnuM aNusaNuM karI jayaMta nAme anuttara vimAnamAM utpanna thayA. tyAMthI cavIne A sAte ya rAjAo bharata kSetramAM bhinna bhinna sthaLe utpanna thayA. je mahAbala hatA te mithilA nagarImAM kuMbharAjAnI prabhAvatI rANInI kukSithI putrI rUpe jamyA. tIrthakara bhagavAno je rIte janme che te rIte atyaMta bhavyatAthI te jamyA. te garbhamAM hatAM tyAre mAtAne mAlyonI (puSponI) zayAmAM sUvAno manoratha-dohada utpanna thayo hato tethI temanuM mAtA-pitAe mahilakumArI evuM nAma pADyuM. bIjA cha mitra rAjAo devalokamAMthI avIne judA judA sthaLe rAjakuLamAM utpanna thayA hatA. temAM eka kozala dezamAM pratibuddhi rAjA hatA. bIjA aMgadezamAM caMdrachAya rAjA hatA. trIjA kAzI dezamAM zaMkha rAjA hatA. cothA kuNAlAmAM smiI rAjA hatA. pAMcamA kuredezamAM adInazatru rAjA hatA. chaThThA paMcAla dezamAM jitazatru rAjA hatA. bhagavatI mallikumArI anukrame yauvana avasthAne pAmyA. te avadhijJAnathI badhA mitra rAjAone jotAM hatAM. bhaviSyamAM thanArI ghaTanAne lakSamAM rAkhIne temaNe eka suMdara mohaka ghara taiyAra karAvyuM. tenA madhyamAM potAnI suvarNamaya Abehuba pratimA sthApita karI. tenI AjubAju eka jALIvALuM ghara karAvyuM. pratimAnA mastaka upara chidra karAveluM hatuM ane tenA upara kamaLanuM DhAMkaNuM hatuM. mallikumArI haMmezAM bhojanamAMthI eka piMDa laIne te pratimAnA mastaka uparanuM DhAMkaNuM kholIne pratimAmAM nAkhatAM hatAM. vAsI thayelA A bhojananA piMDomAMthI sthAnaka durgaMdha nIkaLI hatI. bhinna bhinna rIte, pUrva janmanA mitra cha rAjAone mallikumArInA ati divya rU5nI vAta sAMbhaLIne rAga utpanna thayA ane kuMbharAjA pAse badhAe mallikumArIne paraNavA mATe mAgaNI karI. badhAne kuMbharAjAe nA pADI, eTale badhA rAjAo eka sAthe kuMbharAjA sAthe yuddha karavA mATe AvyA ane mithilA nagarIne gherI lIdhI. yuddhanI ciMtAthI gherAyelA pitAjIne mahilakumArIe kahyuM ke badhA rAjAne saMdezo mokalAvo ane badhAne ekalA ekalA ja jyAM potAnI suvarNa pratimAM sthApita karI hatI te sthAne AvavAnuM kahevarAvo. saMdezo sAMbhaLIne badhA cha rAjAo tyAM alaga alaga AvyA. pratimAne Abehuba Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA malilakumArI ja samajIne mallikumArInA rUpa upara atyaMta mugdha thaI gayA. te samaye barAbara mallikumArIe pratimAnA mastaka uparanuM DhAMkaNuM khaseDyuM eTale temAMthI atyaMta bhayaMkara durgadha AvavA lAgI. badhA rAjAo vamathI potAnuM mukha DhAMkI daIne avaLuM hoM karIne UbhA rahyA. bhagavatI mallikumArI cha rAjAone kahe che ke A zarIramAM to AnA karatAM paNa atyaMta vadhAre durgadha bharelI che, to A zarIranA bhAgo upara kema rAgI ane Asakta thayA cho ? pUrvajanmamAM ApaNe badhA bAlamitro hatA, sAthe dIkSA lIdhI hatI ane tyAMthI kALa karIne jayaMta vimAnamAM utpanna thayA hatA. tyAMthI ApaNe ahIM utpanna thayA chIe. A sAMbhaLIne cha e rAjAone jAtisamaraNa jJAna utpanna thayuM ane mallikumArI pAse AvyA. tyAre mallikumArI e kahyuM ke "huM to saMsArathI virakta chuM ane dIkSA levAnI chuM. eTale bIjA cha rAjAoe paNa dIkSA levAno nirNaya karyo. have lokAMtika devo bhagavatI mallikumArIne jagatanA kalyANane mATe dIkSA levAnI vinaMti kare che, prabhu sAMvatsarika dAna (varSIdAna) Ape che. iMdrAdika devo tathA prabhunA pitA kuMbharAjA dIkSAno bhavya mahotsava kare che. pachI prabhu bhagavatI malikumArI traNaso purUSa tathA traNaso strIo sAthe mAgazara sudi ekAdazIne divase dIkSA le che. je divase prabhu dIkSA le che te ja divase prabhune kevalajJAna utpanna thAya che. pUrvajanmamAM je cha bAlamitro hatA te jitazatru vagere rAjAoe paNa prabhu pAse dIkSA lIdhI. chevaTe prabhu sametazaila parvata upara pAMcaso sAdhuo sAthe eka mahinAnuM aNusaNuM karIne mokSamAM padhAryA. A AThamA adhyayanamAM jitazatru Adi cha rAjAone mallikumArI upara anurAga utpanna thayo te prasaMgamAM AvatI avAMtarakathAo khUba ja khUba rocaka che. mULa sUtra graMthamAM A adhyayanano upanaya jaNAvyo nathI, paraMtu TIkAmAM udadhRta karelI gAthAomAM jaNAvyuM che ke "dharmanI bAbatamAM paNa mAyA hitAvaha nathI, jema mallinAtha bhagavAne mahAbalanA bhAvamAM karelI mAyA strIpaNunuM nimitta banI tema mAyA anarthanuM kAraNa hovAthI mAyAthI dUra rahevuM e hitAvaha che.' 9. mArcavI nAmanA navamA adhyayanamAM mArkadI nAmanA sArthavAhanA be putronI vAta che. caMpA nagarImAM mArkadI nAme dhanavAna sArthavAha hatA. tene jinapAlita ane jinarakSita nAme be putra hatA. A baMne putro samudrapAra jaIne vyApAra karavAnA khUba zokhIna hatA. agiyAra vAra to A rIte te samudranI saphara karI AvyA. bAramI vAra javA taiyAra thayA. tyAre temanA pitAe aTakAvyA ane kahyuM ke "ghaNuM dhana ApaNI pAse che, bAramI yAtrA jokhamI thaze. paraMtu temaNe mAnyuM nahIM, ane ghaNuM kariyANuM bharIne samayAtrAe nIkayA. saio yojana gayA pachI ekadama AkAzamAM garjanAo thavA lAgI, pavananuM ati bhayaMkara tophAna zarU thayuM, naukA tUTI, badhuM ja phUkhyuM. paNa A be bhAIonA hAthamAM lAkaDAnuM pATiyuM AvI gayuM, tethI te bacI gayA. ane ratnadIpa pAse UtaryA. A dvIpanA madhyamAM eka suMdara mahela hato. tenI cAre bAju moTAM cAra vana hatAM. A mahelamAM ratnadIpadevatA nAme eka devI vasatI hatI. te A baMne bhAIone laI gaI ane temanI sAthe saMsAranAM sukho bhogavavA lAgI. A devI svabhAve atyaMta bhayaMkara hatI. je koIka kAraNe te potAnA ja premI upara kopAyamAna thatI to tene bhayaMkara vinAza karI nAkhatI hatI. ekavAra IdranA AdezathI devIne ghaNuM divasa mATe bahAra javAnuM thayuM. te samaye baMne bhAIone bolAvIne devIe kahyuM ke tamAre bahAra pharavA javuM hoya to pUrva-pazcima-uttara dizAnA vanakhaMDamAM jaje, paNa dakSiNa dizA tarapha jazo nahi. tyAM bhayaMkara kALo nAga vase che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prastAvanA devI bahAra gayA pachI kutuhala vRttithI dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM baMne bhAIo gayA. tyAM bhayaMkara durgadha mAratI hatI, hADakAMonA DhagalA paDyA hatA, eka manuSyane zULImAM parovelo hato. A badhuM joIne bhayabhIta thayelA bhAIo te manuSyane pUche che ke A badhuM zuM che? eNe badhI vAta karI ke devI pahelAM mANasone lobhAvIne A rIte laI Ave che ane pachI koIka nAno paNa aparAdha thatAM temane atyaMta krUra rIte mArI nAkhe che. AnAthI bacavAno eka ja upAya che ke ahIM eka vanakhaMDamAM zailaka yakSanuM maMdira che tenI upAsanA karavAthI te prasanna thAya che ane jayAM javuM hoya tyAM pahoMcADI de che te baMnee ArAdhanA karI zailaka yakSane prasanna karyo. zailaka yakSe kahyuM ke "devI tamane pAchA pharavA mATe vinaMti karavA Avaze. bhaya paNa batAvaze. te vakhate tame sthira rahejo. jo jarA paNa tamAruM mana calita thaze to huM tamane te ja kSaNe pheMkI daIza. jinAlita tathA jinarakSite A vAtano svIkAra karavAthI zailaka yakSe te baMne bhAIone pITha upara upADyA ane lavaNa samudra uparathI yakSa pasAra thato hato tyAre devIne khabara paDavAthI devI AvI pahoMcI. devI pAchA AvavA mATe baMnene atyaMta kAlAvAlA karavA lAgI. jinapAlita to bilakula makakama rahyo. paNa jinarakSite mohita thaIne jarAka pAchuM vALIne joyuM ke tarata ja zaileke ene pITha uparathI pheMkI dIdho. te ja vakhate ratnadvIpa devatAe enA TukaDe TukaDA karI nAkhyA. bhagavAna sudharmAsvAmI Ano upanaya karatAM jaNAve che ke je sAdhu ke sAdhvI dIkSA lIdhA pachI tyajelA bhogonI pharIthI abhilASA seve che te vizvamAM hIlanApAtra bane che, bhayaMkara duHkhI thAya che tathA saMsAramAM dIrdhakALa sudhI paribhramaNa kare che. A bAju jinapAlita hemakhema caMpA nagarIe pahoMcI gayo. mAtA-pitAne badhI vAta karI, pachI saMsAranAM sukhone anubhavIne bhagavAna mahAvIra paramAtmAnI dezanA sAMbhaLIne teNe dIkSA lIdhI. ArAdhanA karIne saudharma devalokamAM utpanna thayo. tyAMthI evI mahAvidehamAM mokSamAM jaze. - Ano upanaya karatAM bhagavAna sudharavAmI jaNAve che ke A pramANe je sAdhu-sAdhvI dIkSA lIdhA pachI kAmabhAgonI abhilASA sevatA nathI te vizvamAM vaMdanIya banI-pUjanIya banI saMsAra samudrane tarI jAya che.. 10. saMdhinA-A adhyayanamAM caMdramAnA daSTAMtathI jIvonI vRddhi (unnati) tathA hAni (avanati) kevI rIte thAya che te batAvyuM che. rAjagRha nagaramAM gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIrane pUchyuM ke jIvonI vRddhi tathA hAni kevI rIte thAya che tenA uttaramAM bhagavAna jaNAve che ke jema pUrNimAnA caMdranI apekSAe kRSNa pakSanI caMdramAM teja, prabhA, chAyA, Adi guNothI uttarottara kSINa thato jAya che ane chevaTe amAvAsyAo sarvathA naSTa thaI jAya che te pramANe dIkSA lIdhA pachI je sAdhu ke sAdhvI kSamA, mRdutA, saraLatA, laghutA, tapa, tyAga, brahmacarya Adi guNothI vadhAre vadhAre hIna thatA jAya che te chevaTe naSTa thaI jAya che. ane jema zukla pakSamAM caMdramA vadhato vadhato jema pUrNimAe saMpUrNa bane che te pramANe je sAdhu ke sAdhvI dIkSA lIdhA pachI uttarottara kSamA Adi guNamAM vRddhi karatA jAya che te paripUrNa bane che. 11. viva. A adhyayanamAM rAjagRhanagaramAM gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIra mahArAjAne pUchyuM ke jIvo ArAdhaka athavA virAdhaka kevI rIte bane che teno bhagavAne uttara Apyo che. eka samudranA kinAre dAvavA nAmanAM suzobhita vRkSo che. AmAM ghaNAM dAvAdava vRkSo evA che ke Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasAvanA 23 jyAre dvIpa taraphathI pavana vAya che tyAre khIlI UThe che, paNa keTalAMka dAvadrava vRkSo karamAI jAya che. te pramANe keTalAka sAdhu-sAdhvIo sAdhu-sAdhvI zrAvaka-zrAvikAonA kaTu zabdone sahana karI le che, paraMtu anya saMpradAyanA dharmaguruo tathA gRhasthonA zabdone sahana karI zakatA nathI. AvA sAdhusAdhvI dezavirAdhaka che. ghaNAM dAvava vRkSo evAM che ke samudra taraphathI pavana vAya tyAre karamAI jAya che, paNa keTalAMka dAvadrava vRkSo khIlI UThe che. te pramANe je sAdhu-sAdhvIo, bIjA saMpradAyanA dharmaguruo tathA gRhasthonAM vacanone sArI rIte sahana kare che, paNa sAdhu-sAvI-zrAvaka-zrAvikAnAM vacanone sArI rIte sahana karI zakatA nathI. AvA sAdhu-sAdhvI dezaArAdhaka che. jyAre dvIpa taraphathI ke samudra taraphathI pavana vAtA nathI tyAre badhAM dAvadrava vRkSo karamAI jAya che. te pramANe je sAdhu-sAbI dIkSA lIdhA pachI koInAM ye vacanone sahana karI zaktAM nathI te sarvavirAdhaka che. jyAre dvIpa taraphathI tathA samudra taraphathI ema baMne taraphathI pavana vAya che tyAre badhAM ja dAvava vRkSo khIlI UThe che. e pramANe je sAdhu-sAvI sarvanAM vacanone sahana kare che te sarvaArAdhaka che. 12. che. A adhyayanamAM pANInI vAta che. caMpA nagarImAM jitazatru rAjA rAjya karatA hatA. temanI rANInuM nAma dhAriNuM hatuM. adInazatru nAme temane putra hato ane te yuvarAja hato. subuddhi nAme temane maMtrI hatA ane te zramaNopAsaka hato. caMpA nagarInI bahAra eka khAI hatI. tenuM pANI atyaMta durgaMdhavALuM hatuM. eka vAra atyaMta suMdara bhojana karyA pachI rAjAe tenI badhA pAse khUba prazaMsA karI. bIjA badhAe te vAtanuM Azcarya vyakta karavA sAthe samarthana karyuM, paNa subuddhi maMtrIe kahyuM ke "mane AmAM kaMIja Azcarya thatuM nathI, jagatamAM suMdara lAgatI vastuo kharAba paNa thAya che, ane atyaMta kharAba lAgatI vastuo sArI paNa thaI jAya che. rAjAne subuddhi maMtrInI AvI vAta gamI nahi. eka vAra atyaMta durgadhathI bharelA khAIne pANI pAsethI rAjAne nIkaLavAnuM thayuM. rAjAe tarata hAM DhAMkI dIdhuM ane tyAMthI khasI gayA ane te pANInI khUba khUba niMdA karavA lAgyA. tyAre paNa subuddhi maMtrIe kahyuM ke "rAjana ! AmAM kaMI navAI pAmavA jevuM nathI. jagatamAM suMdara lAgatI vastuo kharAba paNa thAya che ane kharAba vastuo sArI paNa thAya che." rAjAne A vAta gamI nahi. rAjAe subuddhi maMtrIne kahyuM ke subuddhi ! tuM A khoTo pracAra kare che. subuddhine thayuM ke "rAjAne jinezvare prarUpelA satya bhAvonI khabara nathI, ene e bhAvo samajAvavA joIe.' ema vicArIne khAInuM durgadhathI bhareluM pANI potAne tyAM lAvIne navA ghaDAomAM naMkhAvyuM. emAM sAjIkhAra naMkhAvyo, sAta divasa sudhI temAM pANI bharI rAkhyuM. pachI bIjA ghaDAmAM naMkhAvyuM, sAjIkhAra naMkhAvyo, sAta divasa sudhI bharI rAkhyuM. A rIte sAta sAta vAra karavAne aMte pANIno badho ja kyaro dUra thaI gayo ane pANI ratna jevuM suMdara ane nirmaLa banI gayuM pachI temAM suMdara dravyo nAkhyAM. pachI pANI ati ati suMdara tathA sugaMdhayukta thaI gayuM. pachI e pANIne jitazatru rAjA jamavA bese tyAre ApavA mATe pANiyArAnA adhikArIne sUcanA karI. bhojana samaye rAjAe jyAre A pANI pIdhuM tyAre tenA AnaMdano pAra rahyo nahi ane te mANasane pUchyuM ke A pANI tuM kyAMthI lAvyo? teNe badhI vAta karI eTale rAjAe subuddhi maMtrIne Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prastAvanA bolAvIne kahyuM ke tane mArA upara kaMI aprIti che ke zuM? AvuM sarasa pANI ane dararoja kema Apato nathI? A pANI tuM lAvyo kyAMthI? subuddhi maMtrIe badhI vAta karI. rAjAne saMpUrNa khAtrI thaI eTale rAjAe kahyuM ke "AvuM suMdara tatvajJAna te kyAMthI prApta karyuM tyAre maMtrIe kahyuM ke "jinezvaranAM vacanomAMthI A vAta meM jANI che. eTale jinezvare prarUpelA dharmane jANavA mATe utsuka banelA rAjAne subuddhi maMtrIe dharmanuM svarUpa-tatvajJAna vistArathI samajAvyuM. pachI kAlAMtare rAjA tathA maMtrI baMnee dIkSA lIdhI ane mokSamAM gayA. 13. maMdu. A adhyayanamAM deDakAnI kathA che. kathAno prasaMga A rIte che- eka samaye bhagavAna mahAvIra paramAtmA rAjagRhamAM padhAryA hatA tyAre dara nAmanA deve AvIne prabhu pAse atyaMta suMdara rIte bhaktipUrvaka nATya karyuM. eTale bhagavAnane gautamasvAmIe pUchyuM ke dardara devane AvI adbhuta addhi kyAMthI maLI? bhagavAne kahyuM ke rAjagRha nagaramAM naMda nAmano atyaMta dhanADhya maNiyAra zeTha hato. dharmazravaNa karIne pahelAM to zramaNopAsaka thayo hato, paNa pachI sAdhusamAgama chuTI javAthI dhIme dhIme mithyAtva pAmI gayo hato. eka vakhata uhALAmAM eNe aThThama karyo hato, tyAre ati tarasa ane bhUkha lAgavAthI eka suMdara vAva baMdhAvavAno saMkalpa tenA manamAM thayo. rAgRha nagaranI bahAra teNe atyaMta suMdara bagIco tathA tenA madhyamAM vAva baMdhAvI hatI. bhojanazAlA, cikitsaka zAlA, alaMkArasabhA Adi sahita atyaMta manohara A vAva tathA bagIcA hatA. sarvatra AnI prazaMsA thatI hatI ane te prazaMsA sAMbhaLIne naMda maNiyArane ati harSa thato hato. kAlAMtare naMda maNiyAranA zarIramAM soLa soLa roga pragaTa thayA. A roga koI ja maTADI zakayuM nahi, chevaTe vAvamAM ja Asakta thayelo te marIne te ja vAvamAM deDakA rUpe utpanna thayo. vAvamAM snAna karavA AvatA loko naMda maNiyArane yAda karIne tenI prazaMsA karatA hatA. te sAMbhaLIne tene jAtismaraNa (pUrva janmanuM) kAna utpanna thayuM. ane pote koNa hato, bhagavAna mahAvIrano dharma svIkAryA pachI paNa tene bhUlI javAne pariNAme pote kevI duHkhamaya yonimAM utpanna thayo che teno tene khyAla Avyo. tene khUba ja pazcAttApa thayo ane chaThanA pAraNe chaTha karavAno teNe saMkalpa karyo. evAmAM bhagavAna mahAvIra vihAra karatA karatA tyAM padhAryA. snAna karavA AvelA loko bhagavAna mahAvIra ahIM padhAryA che evuM bolI rahyA che te sAMbhaLI prabhunA darzana-vaMdana mATe deDako vAvamAMthI nIkaLIne prabhu jayAM birAje che te tarapha javA nIkaLyo. te samaye zreNika rAjA prabhune vaMdana karavA jaI rahyA hatA. temanA eka ghoDAnA paga nIce deDako AvI gayo ane kacaDAI gayo. te vakhate deDakAe prabhunuM atyaMta bhakitapUrvaka smaraNa karavA mAMDayuM ane chevaTe mRtyu pAmIne saudharma devalokamAM utpanna thayo. bhagavAna mahAvIra paramAtmA gautamasvAmIne kahe che ke A deve A daivI Rddhi A rIte meLavI che. ahIMthI cyavIne mahAvidehamAM utpanna thaze ane pachI mokSamAM jaze. dharma pAmyA pachI paNa je satsaMganA abhAva Adi kAraNe jIvanamAM dharma chUTI jAya, ane saMsAranA padArthomAM chava rahI jAya to jIvanI zI dazA thAya che tema ja prabhunA zaraNa-maraNathI jIvano kevo uddhAra thAya che te A adhyayanano sAra che. 1. mudrita graMthamAM heDIMgamAM ame AnuM nAma hare ApyuM che, paNa te bhUlathI apAI gayuM che. sarvatra biMdu heDIMga samajI levuM. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 25 14. tetI. A adhyayanamAM tetalipura nagaranA kanakaratha nAmanA rAjAnA maMtrI tetaliputranI kathA che. A tetaliputra podilA nAmanI kalAdanI putrIne paraNyo hato. tenA upara tene ati prema hato. kanakaratha rAjAnI rANInuM nAma padmAvatI hatuM. kanakaratha rAjA rAjya AdimAM atyaMta Asakta hato. potAnA jIvatAM koI rAjyano svAmI thavA Ave nahi e AzayathI je je putra janme temanA nA-kAna Adi avayavone kApI nAkhato hato ane e rIte mArI nAkhato hato. padmAvatIne vicAra Avyo ke A rIte badhA putro bharI jaze to pachI mAro AdhAra kayo raheze eTale teNe tarata janmelA eka putrane gupta rIte maMtrIne soMpI dIdho ane maMtrInI bharelI ja janmelI putrIne tenA sthAne goThavI dIdhI. ane pachI rAjAne jaNAvavAmAM AvyuM ke rANune maraNa pAmelI putrI janmI che. A bAju sAco rAjaputra tetaliputrane tyAM moTo thayo. tetaliputrane podilA upara atyaMta prema hato, paNa ekavAra badho prema cAlyo gayo. eTale saMsArathI virakta thaIne podilAe dIkSA levA mATe tetaliputra pAse rajA mAgI. tetaliputre kahyuM ke "dIkSA lIdhA pachI kALa karIne devalokamAM jAya tyAMthI tuM mane pratibodha pamADavA Ave to tane rajA ApuM." pothrilAe A vAtano svIkAra karyo ane dIkSA lIdhI. tathA suMdara saMyamanuM pAlana karIne chevaTe mahinAnuM aNasaNa karIne devalokamAM devarUpe utpanna thaI. A bAju kanakaratha rAjAnA mRtyu pachI, rAjA kone banAvavo A prazna upasthita thayo tyAre maMtrI tetaliputre kahyuM ke kanakadhvaja sAco rAjaputra che, mAre tyAM moTo thayo che, tenA upara rAjyAbhiSeka karo. have kanakadhvaja rAjA thayo. pothrilA deve maMtrI tetaliputrane saMsAranI asAratA samajAvavA prayatna karyo. paNa maMtrIne kazo pratibodha lAgyo nahi. eTale podilAe rAjAnA manane pheravI vALIne rAjAne maMtrIthI vimukha karI dIdho. rAjA, rAjyanA karmacArIo, nagaranA agresaro, tathA gharanA mANaso paNa maMtrIthI vimukha thaI gayA. eTale maMtrIe viSabhakSaNa Adi karIne AtmahatyA karavAno prayatna karyo. paNa daivI prabhAvathI te badhAmAM maMtrIne niSphaLatA maLI. eTale deve poliAnuM rUpa laIne sarva bAjuothI atyaMta bhaya batAvyo ane pUchyuM ke kyAM javuM? tyAre tetaliputre kahyuM ke "bhaya pAmelAne dIkSA e ja zaraNa che." deve A ja vAtanuM saMpUrNa samarthana karyuM. pachI tetaliputrane jAtivamaraNa jJAna utpanna thayuM ke pUrva janmamAM huM mahAvideha kSetramAM puMDarIgiNI nagarImAM mahApA nAme rAjA hato. sthaviro pAse dIkSA laI cauda pUrvanuM adhyayana karI chevaTe eka mAsanuM aNasaNa karI mahAzukra devalokamAM utpanna thayo hato. tyAMthI AvIne ahIM tetaliputra rUpe janmyo chuM. pachI pote ja mahAvratono svIkAra karIne dIkSA lIdhI. pachI zubha bhAvanA bhAvatAM temane kevalajJAna utpanna thayuM. devoe kevalajJAnano mahimA karyo. rAjAne A vAtanI khabara paDI eTale rAjA paNa tyAM atyaMta bahumAnathI Avyo. dharma sAMbhaLIne zrAvayogya dharma svIkArIne rAjA zramaNopAsaka banyo. chevaTe tetaliputra mokSamAM gayA. AcAryazrI abhayadevasUrijI mahArAje TIkAmAM Ano upanaya karatAM jaNAvyuM che ke jyAM sudhI jIvone saMsAramAM mAnahAni ke dukhano anubhava thato nathI tyAM sudhI prAyaH chavo dharma tarapha valaNa dharAvatA nathI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 15. ivi. AmAM naMdikala nAmanA vRkSonI vAta che. caMpA nAme nagarI hatI. tyAM dhana nAme atyaMta dhanADhya sArthavAha hato. caMpA nagarInI IzAna dizAmAM ahicchatrA nAme nagarI hatI. tyAM kanakatu nAme rAjA rAjya karato hato. ekavAra dhana sArthavAha vyApAra karavA mATe ghaNI ghaNI vastuo laIne ahicchatrA nagarIe javA nIkaLyA. ane udyoSaNa karAvI ke "jemaNe jemaNe sAthe AvavuM hoya te Avo. mArgamAM badhAne huM sahAya karIza. mArgamAM AgaLa gayA pachI naMdikala nAmanA vRkSonuM sthAna AvyuM. tyAre dhana sArthavAhe uddaghoSaNA karAvI ke "have pachI moTI aTavI zarU thAya che. temAM naMdikala nAmanA khUba khUba manahara ghaTAdAra vRkSo che. paNa te atyaMta bhayaMkara che. A vRkSanI chAla, pAMdaDA, puSpa, phala Adi koI paNa cIja khAvAmAM Avaze ke-are enI chAyAmAM visAmo levAmAM Avaze to paNa prAraMbhamAM to bahu sAruM lAgaze, paraMtu pariNAme akALe mRtyu thaze. mATe AvA vRkSonuM kaMI khAzo nahi ke AvA vRkSonI chAyAmAM koI besazo nahi. bIjAM vRkSonuM ja khAvuM hoya to khAje ane bIjAM vRkSonI chAyAmAM ja besajo.' jemaNe dhana sArthavAhanI vAta upara zraddhA rAkhI ane te pramANe varyA te sukhI thayA, paNa jemaNe na mAnyuM ane naMdila vRkSonuM sevana karyuM te mRtyu pAmyA. bhagavAna sudharmAsvAmI Ano upaya karatAM jaNAve che ke je sAdhu-sAdhvI dIkSA lIdhA pachI pAMca prakAranA kAmaguNemAM Asakta thatA nathI te jagatamAM pUjanIya bane che tathA saMsAra samudrane pAra UtarI jAya che. ane je sAdhu-sAbI dIkSA lIdhA pachI pAMca prakAranA kAmaguNomAM Asakta thAya che te jagatamAM niMdApAtra bane che ane saMsAramAM paribhramaNa kare che. dhana sArthavAha ahicchatrA nagarImAM sukhapUrvaka pahoMcI gayA, tyAM bhAno vinimaya karIne pAchA caMpA nagarImAM AvyA pachI koI sthaviro pAse dharmazravaNu karIne dIkSA laI devalokamAM gayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne mokSamAM jaze. 16. mavA . AmAM dhAtakIkhaMDanA bharatakSetranI aparakaMkA nagarIno prasaMga Avato hovAthI A adhyayananuM aparakaMkA nAma che. A nagarInuM bIjuM nAma amarakaMkA paNa keTalIka pratiomAM maLe che. upadezapadanI A. zrI municaMdrasUriviracita TIkAmAM tathA triSaSTizalAkApurUSacaritanA AThamA parvamAM neminAtha caritramAM paNa AnuM amarakaMkA ja nAma ApeluM che. kalpasUtranI zrI vinayavijayajI upAdhyAyaviracita subodhikA TIkA Adi graMthomAM aparakaMkA nAma paNa maLe che. navA nAmanA A soLamA adhyayanamAM draupadIsaMbaMdhI vistRta kathA che. caMpA nagarImAM traNa dhanADhya brAhmaNe vasatA hatA-soma, somadatta, tathA somabhUti. temane anukrame traNa patnI hatI-nAgazrI, bhUtazrI, tathA yakSazrI. A bhAIo vArApharatI badhA ekane ja ghera jamatA hatA. ekavAra nAgazrIne tyAM badhAne jamavAno vAro Avyo hato tyAre nAgazrIe ghaNuM ghaNuM rasoI banAvI hatI. temAM tuMbaDAnuM ghaNA saMskAravALuM telathI paripUrNa zAka banAveluM hatuM. e zAkanuM eka biMdu teNe cAkhIne joyuM to atyaMta kaDavuM jhera jevuM hatuM. te jANIne tene atyaMta kheda thayo ke "meM zAkamAM nAkhelAM badhAM dravyo nakAmAM gayAM. mArI derANuone khabara paDaze to te paNa badhI mArI hAMsI karaze eTale teNe zAkane chUpAvI dIdhuM ane navuM suMdara zAka banAvIne badhAne jamADI dIdhA. badhA suMdara bhojana jamIne potAnA kAme lAgyA. 1. vikramasaMvat 125ramAM muniratnasUriviracita amasvAmicaritranA agiyAramA sargamAM paNa amarakaMkA nAma ja jovA maLe che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA te avasare dharmadhara nAmanA gurU mahArAja vizALa parivAra sAthe tyAM padhArelA hatA. temanA parivAramAM dharmarUci nAmanA mAsakSamaNanA pAraNe mAsakSamaNa karanArA eka mahA tapasvI mahAtmA hatA. mAsakhamaNanA pAraNe vahoravA mATe nIkaLelA A tapasvi mahAtmAne nAgazrIe kaDavI tuMbaDAnuM badhuM ja zAka vahorAvI dIdhuM. A zAkanA gaMdhathI ja cetI gayelA gurU mahArAje "A zAka vinAzaka che" evI sUcanA karIne te paraThavI devA mATe dharmarUci aNagArane kahyuM. dharmarUci aNagAra jyAM pAThavavA gayA tyAM eka TIMpAmAM paNa hajAro kIDIo bharatI joIne, temaNe pote ja badhuM zAka vAparI lIdhuM ane nAgazrIe vahorAvelA kaDavA tuMbaDAnA AhArathI chevaTe temanuM mRtyu thayuM. A samAcAra krame krame phelAI gayA. nAgazrInA gharanA mANasoe nAgazrIne gharamAMthI kADhI mUkI, tene soLa soLa rogo utpanna thayA, ane ati ati duHkhI thaIne mRtyu pAmI. te pachI paNa aneka aneka janmo sudhI bhinna bhinna durgatiomAM teNe ghaNuM ghaNAM dukho sahana karyo te pachI caMpA nagarImAM dhanADhya sAgaradana sArthavAhane tyAM teno janma thayo. sukumArikA tenuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. sAgara nAmanA dhanADhya sArthavAhaputra sAthe tenuM lagna thayuM. paraMtu sukumArikA atyaMta rUpavatI hovA chatAM paNa tenA zarIramAM agni karatAM paNa vadhAre bhayaMkara uSNa sparzano anubhava thavAthI, prathama rAtre ja teno pati tene choDIne cAlyo gayo. ene paraNavA have koI taiyAra thatuM nathI. tenA pitAe eka bhaTakatA bhikhArI sAthe tenuM lagna karyuM to te paNa tene choDIne cAlyo gayo. chevaTe teNe gopAlikA nAme sAdhvIjI pAse dIkSA lIdhI, ane ugra tapazcaryA karavA lAgI. chata manamAM bhoganI vAsanA rahI gaI hatI tethI te ekavAra udyAnamAM AtApanA karatI hatI tyAre pAMca purUSo jenI sevA karI rahyA che evI vezyAne joIne eNe niyANuM karyuM ke "je A tapa AdinuM kaMI phaLa hoya to A vezyA jevuM sukha mane prApta thAo. saMyamanI ArAdhanAmAM paNa krame krame te zithila thaI gaI ane kALa karIne A bharatakSetramAM pAMcAla dezamAM kAMpilyapura nagaramAM drupada nAme rAjAne tyAM janmI. tenuM draupadI evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. draupadI moTI thayA pachI tene svayaMvara racavAmAM Avyo. tyAM aneka aneka dezonA rAjAo AvelA hatA. svayaMvara maMDapamAM jatAM pahelAM jinamaMdiramAM jinezvara bhagavAnanI pUjA karIne draupadI svayaMvara maMDapamAM gayAM. tyAM eka dAsI moTuM darpaNa laIne sAthe pharatI hatI, rAjAonI sAme sIdhuM na jotAM te darpaNamAM pratibiMbita thayelA rAjAone jotI jotI te mahAsatI draupadI pAMca pAMDavo pAse AvI. ane pUrve karelA niyANane lIdhe pAMce ya pAMDavonA gaLAmAM teNe eka sAthe varamALA nAkhI. pachI pAMce ya pAMDavo draupadI sAthe hastinApura AvyA. ekavAra nArada RSi tyAM AvyA. badhAe temano satkAra karyo paNa draupadIe nAradane asaMyata mAnIne Adara-satkAra karyo nahi eTale gusse thayelA nArade gha takIkhaMDanA bharatakSetranI aparakA nagarInA rAjA padmanAbha pAse AvIne draupadInA rU5-lAvaNya AdinI prazaMsA karI. tethI padmanAbha rAjAe tenA mitra deva dvArA draupadInuM apaharaNa karAvyuM. kanyAnA aMta:puramAM draupadIne rAkhavAmAM AvI. tyAM teNe chaThanA pAraNe AyaMbilanI tapazcaryA zarU karI. A bAju pAMDavo taraphathI dropadInI cAre bAju zodha karavAmAM AvI, paNa kaMI ja samAcAra maLyA nahi. chevaTe nArada RSi pAsethI ja kRNane samAcAra maLyA ke "padmanAbha rAjAnA aMtaHpuramAM draupadI jevI strI che. eTale kRSNa ane pAMca pAMDavo lavaNuM samudra oLaMgIne dhAtakIkhaMDanA bharatakSetramAM aparakaMkAmAM pahoMcyA. tyAM padmanAbha sAthe laDAI thaI padmanAbhane harAvIne draupadIne pAchI lAvyA. vaLatAM lavaNu samudra pAra karIne badhA gaMgA nadI pAse AvyA. kRNa lavaNasamudrAdhipati devane maLavA mATe rokAyA. pAMDavo hoDImAM besIne gaMgA UtarIne AvyA. paraMtu kRSNa hoDI vinA gaMgA kevI rIte Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratAvanA pAra Utare che te kRSNanI zakti jANavA mATe temaNe hoDI pAchI mokalI nahi. kRSNa mahAmuzIbate gaMgA pAra karI. ane jyAre pAMDavonI vicArasaraNI temaNe jANI tyAre kRSNane evo gusso Avyo ke pAMce ya pAMDavone kRNe dezanikAla karyA. chevaTe kuMtInI vinavaNIthI dakSiNa dezamAM vasavATa karavAnI kRSNa rajA ApI eTale pAMDavoe pAMDu mathurA nagarI vasAvI ane tyAM rahevA lAgyA. tyAM temane pAMDusena nAmano putra thayo. tene rAjya soMpIne pAMce pAMDavo tathA draupadIe dIkSA lIdhI. pachI teo neminAtha bhagavAnane vaMdana karavA mATe nIkaLyA. mAsakhamaNanA pAraNe bhAsakhamaNa karatA te hastakalpa [nagaranI bahAra sudhI AvI pahoMcyA. hastaka95 nagaramAM bhikSA vahoravA mATe gayelA tyAre sAdhuoe samAcAra sAMbhaLyA ke "zrI neminAtha bhagavAna ujjayaMtazaila upara mokSamAM padhAryA che. eTale tarata pAchA pharyA ane yudhiSThira aNugArane badhI vAta karI. temaNe badhAe tarata ja nirNaya karyo ane AhAra paraThavI daIne zatruMjaya parvata upara AvIne be mahinAnuM aNasaNa karIne badhA mokSamAM padhAryA. sAdhvIjI pAse rahelAM draupadI chevaTe mahinAnuM aNusaNa karIne brahmalokamAM utpanna thayAM ane tyAMthI cavIne mahAvidehamAM mokSamAM jaze. 17. mArUA. A sattaramA adhyayanamAM AvI = jAtivaMta azvonI vAta Ave che. hatizIrSanagarathI vyApAra mATe samudranI yAtrA-pravAsa kheDanArA ghaNA dhanADhya vyApArIo lavaNa samudramAM vahANuM laIne nIkaLyA hatA. mArgamAM pavananA tophAnathI temanAM vahANa kheMcAIne taddana ajANyA kAlika dvIpe pahoMcI gayAM. tyAM temaNe suvarNa ratna vagerenI aneka khANa tathA jAtiveta azvone joyA. azvo A vaNikone jaIne nAsI gayA ane atyaMta sukhazAMtipUrvaka jaMgalanAM ghAsane khAvA lAgyA. vaNikoe suvarNa-ratna AdithI potAnAM vahANuM bharI lIdhAM ane svadeza pAchA AvyA. kanakaketu rAjA pAse moTuM bheTachuM laIne gayA. ' rAjAe pUchyuM ke "tame ghaNuM deza-dezAvaramAM pharo cho, kaMI Azcarya joyuM hoya to kaho." temaNe kAlika dvIpanI suvarNa AdinI khANuM tathA azvanI vAto kahI. rAjAe kahyuM ke "tame mane ghoDA lAvI Apo. eTale te vaNiko jAta jAtanI pAMce diyone mohita karanArI vastuo laIne kAlika dvIpamAM pahoMcyA. badhI cIjo ghoDAo pAse dharI, ane bAMdhavAnA pAza paNa AjubAju goThavI dIdhA. paraMtu temAM je jAtivaMta azvo hatA te to te vastuothI dUra ja cAlyA gayA. bIjA je azvo hatA te A vastuomAM mohita thayA ane pAzamAM baMdhAI gayA. je ghoDAo mohita karanArI vastuothI dUra cAlyA gayA te bacI gayA ane je ghoDAo A vastuomAM AkarSAyA te baMdhAI gayA. A bAMdhelA azvone hatizIrSanagaramAM lAvavAmAM AvyA. ane tyAM rAjAne soMpI devAyA. rAjAe azvamadakone soMpyA. azvamardothI te azvo aneka prakAranAM baMdhano tathA kazaprahAro Adi dvArA aneka prakAranAM duHkho pAmyA. Ano upanaya bhagavAna sudharmAsvAmijI A rIte jaNAve che ke je sAdhu ke sAdhvI dIkSA lIdhA pachI iSTa zabda-sparza-rasa-rUpa--gaMdhamAM Asakta thAya che te A azvonI jema jagatamAM hIlanApAtra, niMdanIya, goMNIya banIne paralokamAM ghaNAM dukho pAme che tathA saMsAramAM dIrdhakALa sudhI paribhramaNa kare che. paraMtu je sAdhu ke sAdhvI dIkSA lIdhA pachI iSTa zabda-sparza-rasa-rUpa--gaMdhathI dUra dUra rahe che te AkIrNa = jAtimaMta azvonI jema A jagatamAM pUjanIya banIne paralokamAM paNa sukhI thaIne saMsArasamudrathI pAra UtarI jAya che. 18 suMthamAM. A aDhAramA adhyayanamAM susumA nAme zreSiputrI sAthe saMkaLAyelI kathA che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 29 rAjagRha nagaramAM dhana nAmanA atyaMta dhanADhya sArthavAha hatA. temane pAMca putro ane chaThThI susumA nAme putrI hatI. dhana sArthavAhane bALakone ramADavAmAM kuzala cilAta nAmano nokara hato. te susumAne ramADavA jyAre laI jato hato tyAre bIjAM ghaNAM bALakone mArato-phUTato hato tathA aneka rIte trAsa Apato hato. eTale te bALakonAM mA-bApo dhana sArthavAha pAse AvIne khUba phariyAdo karavA lAgyA. eTale dhana sArthavAhe tene gharathI bahAra kADhI mUkyo. aneka vyasanothI bharelo te rakhaDato rakhaDato rAjagRha pAsenI siMhaguphA nAmanI eka ati ati bhayaMkara corapallImAM pahoMcyo. - te cora pallImAM pAMcaso corono adhipati vijya nAme bhayaMkara cora vasato hato. teNe cilAtane aneka coravidyAo ane corakaLAo zIkhavI. vijayanA mRtyu pachI cilAtane corasenApati banAvavAmAM Avyo. ekavAra te pAMcaso corone laIne dhana sArthavAhane tyAM lUMTa karavA mATe nIkaLyo. nIkaLatA pahelAM teNe badhA corone kahyuM ke lUMTano mAla tame lejo ane susumAM huM laIza. bhayaMkara zastro laIne dhana sArthavAhanA ghera pahoMcyo. A bhayaMkara coronI ToLIne joIne dhana sArthavAha ekAMtamAM khasI gayA. cilAta khUba khUba mAla-milakata tathA susumAne laIne guphA tara, javA nIkaLyo. A bAju dhana sArthavAha kiMmatI bheTachuM laIne ArakSako pAse pahoMcyA ane temane kahyuM ke "tame game te rIte cilAta pAsethI badhuM lAvI Ape. badhI mAla-milakata tame lejepha saMsamAM mane Apajo.. eTale ArakSako barAbara zastrasajja thaIne cilAtanI pAchaLa paDyA. cilAta sAthe laDAI thaI. temAM cilAtano parAbhava thayo. badhA coro mAlamilakata pheMkI phaMkIne cAlavA lAgyA. te laIne ArakSako rAjagRha tarapha pAchA pharavA lAgyA. A bAju cilAta corasenAne vera-vikhera thayelI joIne eka moTI bhayaMkara aTavImAM nAsI gayo. tenI pAchaLa pAchaLa dhana sArthavAha paNa potAnA putrone laIne pahoMcyA. dhana sArthavAhane joIne cilAte vicAryuM ke mArAthI pahoMcI zakAze nahi eTale teNe susumAnuM mastaka kApI nAkhyuM ane mastakane hAthamAM laIne nAsavA lAgyo. tyAM paNa dizA bhUlI javAthI bhUkha-tarasathI pIDAto pIDAto te siMhaguphA cora pallI sudhI pahoMcatAM pahelAM ja vacamAM kALa karI gayo. A bAju cilAte mArI nAkhelI suMsumAne joIne atyaMta udvigna thayelA dhana sArthavAha pAchA karavA lAgyA. paraMtu potAnuM sthAna ghaNuM dUra hovAthI khAdhA-pIdhA vinA pahoMcavAnuM azakaya hovAthI mAtra prANa bacAvavA tathA vasthAne pahoMcavA mATe ja susumAnA ja mRta zarIrano AhAra karIne tathA tenuM rakta pIne svasthAne pahoMcyA. tevAmAM rAjagRha nagaramAM bhagavAna padhAryA. prabhunI dharmadezanA sAMbhaLIne dhana sArthavAhe putro sAthe dIkSA lIdhI. kALa karIne saudharma devalokamAM utpanna thayA ane tyAMthI avIne mahAvidehamAM mokSamAM jaze. Ano upAya bhagavAna sudhamAM svAmIe e rIte jaNAvela che ke je sAdhu ke sAdhvI dIkSA lIdhA pachI A vinazvara azuci zarIranI zobhA Adi mATe AhAra le che te jagatamAM niMdya bane che ane saMsAramAM paribhramaNa kare che. paraMtu je sAdhu ke sAdhvI dhana sArthavAhanI jema mAtra zarIrane nibhAvavA mATe tathA mokSa sudhI pahoMcavA mATe ja AhAra kare che te jagatamAM vaMdanIya-pUjanIya banIne chevaTe saMsAra samudrane tarI jAya che. 19. jtI. A adhyayanamAM puMDarIka rAjAnI kathA che. mahAvideha kSetramAM puSkalAvatI vijayamAM puMDarIgiNI rAjadhAnImAM mahApa nAme rAjA rAjya karatA hatA. temane padmAvatI nAme Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA rANa hatAM, ane A rANIthI puMDarIka tathA kaMDarIka nAme temane be putro thayA hatA. koIka samaye tyAM padhArelA sthavira bhagavaMtanI dharmavANIne sAMbhaLIne puMDarIkane gAdI soMpIne mahApadma rAjAe dIkSA lIdhI ane saMyamanI suMdara ArAdhanA karIne mokSe gayA. mahApa dIkSA lIdhI tyAre puMDarIka rAjA hatA ane kaMDarIka yuvarAja hatA. ekavAra te sthavira bhagavAna paMDarIgiNImAM padhAryA. te samaye dharmadezanA sAMbhaLIne puMDarIka zrAvaka thayA, paNa kaMDarIkanI to dIkSA levAnI ja bhAvanA thaI. temaNe moTA bhAI puMDarIka pAse dIkSA levA mATe anumati bhAgI, tyAre puMDarIke kahyuM ke "hamaNAM tuM dIkSA na le. tuM hamaNAM rAjA bana, huM tane rAjyagAdI soMpuM chuM. paraMtu kaMDarIke puMDarIkanI vAta mAnI nahi. aMte kaMDarIke dIkSA lIdhI, vihAra paNa karyo, paraMtu keTalAka samaya pachI kaMDarIka khUba mAMdA paDyA ane puMDarIgiNI nagaramAM AvyA hatA tyAre puMDarIke vaidyo pAse upacAra karAvIne temane zArIrika daSTie saMpUrNa rIte svastha karI dIdhA. zarIra roga rahita thavA chatAM paNa suMdara bhojana AdimAM Asakta thavAne lIdhe kaMDarIka tyAMthI vihAra karatA nahotA. puMDarIkanI ghaNuM preraNAthI tyAMthI vihAra to karyo, paNa thoDA samaya pachI pAchA puMDarIkanA mahelanI pAsenA azokavanamAM AvIne eka patthara upara beThA. puMDarIkane samAcAra maLavAthI puMDarIka kaMDarIka pAse AvyA. kaMDarIkane puMDarIke garbhita zabdomAM kahyuM paNa kharuM, paNa kaMDarIkanI saMyama jIvana mATe IcchA nathI ema jaNAtAM puMDarIke pUchyuM ke "tamAre bhogo joIe che? kaMDarIke "hA" kahI. eTale kaMDarIka upara rAjyAbhiSeka karIne, kaMDarIkanAM ja saMyamajIvananAM upakaraNone svIkArI laIne puMDarIke dIkSA lIdhI. kaMDarIke rAjyano svIkAra to karyo, paNa atibhojanathI, ati jAgavAthI, rasayukta AhAra na pacavAthI rAtre ghaNI vedanA thavA lAgI. rAjya AdimAM atiAsaktine lIdhe Arta-rI dhyAnathI pIDAto kaMDarIka kALa karIne sAtamI nArakImAM utpanna thayo. paMDarIka dIkSA laIne sthavira guru bhagavaMta pAse padhAryA, chaThanA pAraNe je AhAra temaNe vahorIne lIdho te zIta tathA rUkSa Adi hovAnA kAraNe temane sArI rIte paDyo nahi, tethI temanuM sukamAra zarIra sahana karI zakAyuM nahi. jIvanano aMta najIka lAgavAthI aMtasamayanI ArAdhanA karIne kALa karIne anuttara vimAnamAM sarjAyeMsiddha vimAnamAM utpanna thayA ane tyAMthI ravIne mahAvideha kSetramAM mokSamAM jaze. bhagavAna sudhamasvAmI Ano upanaya karatAM jaNAve che ke je sAdhu-sAdhvI dIkSA lIdhA pachI manuSyajIvananA kAma-bhogonI pharIthI IrachA seve che temanI hAlata kaMDarIka jevI thAya che. A jagatamAM niMdApAtra banIne paralokamAM paNa duHkhI-duHkhI thAya che ane saMsAramAM dIrdhakALa sudhI paribhramaNa kare che. paraMtu je sAdhu-sAdhvI dIkSA lIdhA pachI manuSyanA kAmabhogomAM jarApaNuM Asakta thatA nathI te jagatamAM vaMdanIya, pUjanIya, prazaMsanIya banIne chevaTe saMsAra samudrane tarI jAya che. ahIM 19 adhyayanono banelo prathama zrutaskaMdha pUrNa thAya che. bIjA taskaMdhanuM nAma dharmasthA che. temAM daza varga che. dareka vargamAM IMdranI paTarANIo saMbaMdhI kathA che. jemake pahelA vargamAM camakanI paTarANIonI, bIjA vargamAM bali indranI paTarANIonI, trIjA vargamAM camaredra sivAyanA dakSiNanA idronI paTarANuonI, cothA vargamAM balIdra sivAyanA uttaranA idronI paTarANIonI, pAMcamA vargamAM dakSiNanA vAnavyaMtarekanI paTarANIonI, chaThThA vargamAM uttaranA vanavyaMtaradranI paTarANIonI, sAtamA vargamAM caMdranI paTarANIonI, AThamA vargamAM sUryanI paTarANIonI, navamA vargamAM saudharmedranI paTarANIonI tathA dazamA vargamAM IzAnedranI paTarANuonI kathA che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA kathAnI rajuAta A paddhatithI che-pahelAM te te paTarANInAM nAma hoya che. pachI rAjagRha nagaramAM guNazila caityamAM bhagavAna mahAvIra paramAtmA padhAryA che, tyAM parSadA prabhunI upAsanA kare che, te samaye te paTarANI prabhu pAse AvIne suMdara rIte vividha prakAre nATaka karIne cAlI jAya che, eTale pachI bhagavAna mahAvIra paramAtmAne gautamasvAmI pUche che ke AvI Rddhi A devIe dhI rIte meLavI. eTale bhagavAna te te devInI pUrvabhava kahe che. pUrvabhavanI vAtamAM paNa khAsa karIne nagarI, mAtA-pitAnAM nAma, zrI pArzvanAtha bhagavAnanI dezanAnuM zravaNa, dIkSAnI bhAvanA, dIkSA, dIkSA lIdhA pachI AcAramAM zithilatA, aMta samaye aNasaNa, devalokamAM devI tarIke utpatti, tyAMthI cavIne mahAvidehamAM muktinI prApti A rIte badhI ja paTarANIonI kathA che. temAM paNa prathama varganA prathama adhyayanamAM kAlI rANInI kathA ja A badhA vistArathI varNavI che. bIjI badhI ja kathAomAM lagabhaga nAmollekha ja mukhyatAe karelA che. A rIte bIje zrutaskaMdha dharmakathA saMkSepamAM paripUrNa thAya che. jJAtAdharmasthAmAM AvatI keTalIka aitihAsika Adi viziSTa mAhitI viSe zrI puMjAbhAI jaina graMthamAlA-3 mAM gujarAta vidyApITha, amadAvAda taraphathI IsvIsana 1931 mAM prakAzita thayelA bhagavAna mahAvIranI dhArmikathAo (nAyadharmA ) nAmanA pustakamAM sva. paM. becarabhAI jIvarAja dozIe keTalAka mahatvanAM TipaNe ApelAM che, tathA zrI mArAmArAnavaniti, vyA, (rAjasthAna) taraphathI vikrama saM. 2037 (IravIsana 1981)mAM ninAmA mArA prathA 4mAM prakAzita thayelA jJAtAdharmakathAkUnI prastAvanAmAM sthAnakavAsI saMghanA upAcArya zrI devendramunijI zAstrIe paNa ghaNI jANavA yogya aitihAsika mAhitI hiMdI bhASAmAM ApelI che. AmAMthI jarUrI aMza uddhata karIne, A prastAvanA pUrNa thayA pachI ame ahIM Apelo che. taTastha rIte te joI levA vAcakone vinaMti che. zailI-A sUtranI racanA mukhyatayA gadyazailImAM che. vacamAM koIka koIka sthaLe padya Ave che. ekaMdare AvAM paDyo AmAM 57 jeTalAM che. navamA mAdI adhyayanamAM TIkAkAranA jaNAvyA pramANe cha gIti tathA ATha rUpako AvelAM che. A rUpako padyano ja eka prakAra jaNAya che. vAcanA--A graMthanI nAnI tathA moTI ema be vAcanAo TIkAkAra A. zrI abhayadevasarijI mahArAjanA samayamAM pracalita hatI, temAM moTI vAcanAne AdhAre temaNe TIkA racI che, ema TIkAkAranA kathanathI spaSTa jaNAya che. juo pR. 3 Ti1, pR. 10 Ti. 2, pR. 15 Ti 4. vAvanAttAnA ullekhapUrvaka temaNe aneka rathaLe pAThabhedo ApelA che. AvA pAThabhedo ame TippaNamAM ThAma ThAma noMdhyA che. atyAre jJAtAdharmakathAsUtranI tADapatra tathA kAgaLa upara lakhelI che je hastalikhita pratio maLe che te A. zrI abhayadevasUrijI mahArAje ravIkArelI bRhattara vacanAne mukhyatayA anusaratI pratio che. chatAM temAM paNa vAcanAMtaranA pATha jevA maLe che, jema ke pR. 329, 330mAM je vIsa Aya che te vAcanAntaramAM adhika maLe che ema TI kAre jaNAvyuM che. A vIsa AryA amArA pAsenI be tADapatra prati de? tathA mAM tathA pATaNanA zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAna maMdiramAM rahelA modInA bhaMDAranI kAgaLa upara lakhelI 10289 naMbaranI eka prati sivAya bIjI badhI pratiomAM maLe che. de? tathA mAM tathA upara jaNAvelI kAgaLanI pratimAM A vIsa AryAo nathI. juo pR. 329 Ti0 13. vAcanA bhedathI keTalIka muzkelI paNa sarjAya che, evo amane anubhava thayo che. udAharaNa tarIke, pR0 11 50 4mAM rihiM saMsTavALI pATha che, ahIM TIkAkAra A. zrI abhayadevasUrijI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA mahArAje norma vArikhaH evI vyAkhyA karelI che, eTale temanI samakSa ahIM jAei pAThavALI vAcanA che. ahIM ke rA 2 tathA 3 2mAM vamUrdei pATha che, mAM jiriyae pATha che, DhoMga tathA vaM 2mAM nihiM ke vaA[hiM pATha ja nathI. mAtra stromAM pAchaLathI koI ke nIce rihiM pATha umerelo che. ? tathA mamAM prAraMbhanAM pAnAM ja nathI. strImAM A pATha upara A sthaLe koIke sapheda kAgaLanI paTTI (tADapatrane sAMdhavA mATe) lagAvI dIdhI hovAthI pATha vAMcI zakAto nathI. je ? e 2, 2 de rU, 4mAM nirdUi pATha che. (kalpasUtramAM trizalA mAtA siddhArtha mahArAjA pAse svapnakathana karavA Ave che tyAM paNa jA ipATha che) chatAM vamahaii pAThavALI vAcanA vadhAre saMgata lAge che, kAraNa ke AgaLa jyAM jyAM (pR. 12 50 1, pR. 153 paM. 3, pR. 246 50 3) vAva zabdathI vacalo pATha levAnI sUcanA che tyAM tyAM keTaluM pada vahiM jaNAveluM che. je pR. 11 paM. 4mAM niifhuM chelluM pada hoya to te pAThonI saMgati karavI muzkela banI jAya che. A vAta ame caturtha pariziSTamAM g0 246 i0 rUnA TipaNamAM paNa jaNAvI che. A saMzodhana-saMpAdanazailI : amArI saMzodhana-saMpAdanazailI kevI che te ame zrI mahAvIra jaina vidyAlayathI prakAzita thayelA sthAnAMga-samavAyAMgasUtranI prastAvanAmAM vistArathI (pR. 2227mAM jaNAvyuM che. jijJAsuoe tyAM ja joI levuM. aMkaniza viSe ahIM amAre khAsa jaNAvavuM che. sUtro lakhavAmAM saMkSepanI-saraLatAnI dRSTithI prAcIna graMthomAM 2, 3, 4, 5, 6 vagere yathAsaMbhava aMko aneka sthaLomAM hastalikhita AdarzomAM lakhelA hoya che. prasiddha padone vAraMvAra na lakhatAM te te aMka dvArA teTalAM pado samajI levAM ema sUcita karavA mATe A AMdo lakhAya che. jemake masamAM 4 lakhavAthI mA pA vAmaM sAme A rIte cAra padavALo pATha levAno che ema sUcita karavAmAM Ave che. e ja rIte bIjA aMko saMbaMdhamAM paNa samajI levAnuM che. paraMtu 2 aMka lakhyo hoya tyAM be rIte artha samajavAno hoya che-sAmAnya rIte aMkathI pUrvanA ja padane be vAra levAnuM hoya che, jemake pR. 75 5. 14mAM vaLaye 2 hastalikhitamAM che tyAM naLiyaM saLicaM Ama be vAra sAthe padavALo pATha che ema ahIM samajavAnuM che, paraMtu dhAtunA kriyApada pachI jyAM 2 aMka Ave tyAM te te dhAtunuM cavA pratyayAMta rUpa karIne pUrvano pATha levAno hoya che. jemake pR.20 paM. 3mAM Diskati 2 pATha che. to ahIM 2 aMkathI chati, paricchitA ema saMpUrNa pATha samajavAno che. AmAM pUrvano pATha keTalo levo e viSe pR.4 Ti. 4, pR. 5Ti. 4mAM ame vicAraNA karI che te jijJAsuoe joI levI. atyAra sudhI, hastalikhita graMthomAM 2, 3, 4 vagere aMkothI je pATho sUcita thAya che te saMpUrNa pAThone ja ApavAnI amArI paddhati hatI. paraMtu hastalikhita graMthone te te aMkavALA pATho yathAvata sacavAI rahe ItyAdi hetuthI-uddezathI pR. 81 5. 11 thI ame te te sthAne aMka ApavAnI paddhati ja mukhyatayA rAkhI che. je kaMI khAsa sUcavavA jevuM hoya te ame TippaNamAM sUcita karIe chIe. hastalikhita AgamazAstromAM lAMbA lAMbA ke TuMkA pATho paNa vAraMvAra AvatA hoya tyAM ekAda pada lakhIne pachI jAva ke aMkenirdeza Adi kaMI paNa karyA sivAya bAkIno pATha choDI devAmAM Ave che AvuM paNa ghaNIvAra jovA maLe che, jemake pR. 60 paM. 6mAM dAdA ... Avo lAMbo pATha che. pharIvAra e Akho pATha ke temAMthI jarUrI purato pATha levAno hoya tyAre pharIthI e pATha na lakhatAM ke hRdadda eTaluM ja lakheluM hoya che, juo pR. 31 5. 7. zAyarimAphiyaM sAduM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 33 hiraNAva mAthA aMnahiM nAnI jagyAe ekaluM vastra ja lakheluM hoya che, juo pR. 31, mitta-jAti-niyA-vaMdhi-variSanI jagyAe mitta ke niti evuM adhuruM ja pada lakheluM hoya che, juo pR. 13ra. tRtIya pariziSTamAM pR. para0 5. 5mAM sUcavelA mathI levAnA lAMbA pAThane badale mAtra traNe eTaluM ja ghaNIvAra lakhyuM hoya che, juo pR. 132 5. pa vagere. AvuM bIjA aneka pAThonA saMbaMdhamAM paNa che, AvAM sthaLoe [ 1 AvAM corasa koSTakamAM- kasamAM ame te te pATho keTalIka vAra pUrNa karyA che, keTalIka vAra AvuM mIMDuM lakhIne bAkIno pATha ame choDI dIdho che, vaLI keTalIka vAra mIThuM lakhavAnuM paNa rahI gayuM che. AvAM sthAnomAM ekavAra AvelA lAMbA pAThane AdhAre te te sthaLoe te te jarUrI pATho-anAvazyaka ke mithyA pATho AvI na jAya tevI kALajI barAbara rAkhIne svaprajJAthI pUrNa karI levA vAcakone vinaMti che. viziSTa zabdaprayoga-keTalAka aprasiddha zabdaprayogo AmAM jovA maLe che. jemake pR0 84 paM0 9, pR0 176 paM0 9, pR0 234 paM0 6, pR0 236 paM0 12, pR. 266 paM0 4. g0 212 u0 4 ATalAM sthaLomAM maM 2 v evo prayoga jovA maLe che. A badhe sthaLe rUma ra no phata arthe vivakSita che. A artha sAmAnya rIte aprasiddha che. TIkAkAre dama ja laM ti hatI evo artha karelo che. juo pR. 293 Ti. 3. e ja pramANe "kSamA karo e arthamAM marihaMtu tathA mahaMtu Avo zabdaprayoga AmAM thayo che ema amane lAge che. Avo zabdaprayoga ahIM pR. 128 50 4 tathA pR0 16 paM. 1mAM che. bhagavatIsUtramAM 3150 tathA kArA32 mAM paNa AvA arthano pATha maLe che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayathI prakAzita bhagavatIsUtra mULamAM sArA32 mAM chapAyelo pATha vamatumati che. TippaNamAM vaMtariphaMti pAThAMtare ApeluM che. sAlApa0mAM mULamAM chapAyelo pATha vaMtumahUiti che, paNa maMtu rihaMtu pAThAMtara TippaNamAM ApeluM che. kSamA arthamAM pu dhatu Ave che. tenuM riraMtu athavA mahaMtu rUpa prAtamAM thAya. amane lAge che ke ArSaprAkRtamAM 3no uccAra 6 jevo ahIM gaNIne marihaMtu tathA maraMtu zabdaprayoga thayo che. pahelAM je kaMtu kahyuM che tene ja vadhAre puSTa karavA mATe pharIthI paNa kaMtu marihaMtu athavA vasaMta mahaMtu ema ahIM kaheluM che. pariziSTa-A graMthamAM cha pariziSTa ame joDelAM che. prathama pariziSTamAM viziSTa zabdasUci che. bIjA pariziSTamAM jJAtadharmakathAMgasUtramAM AvatAM gAthAdhano akArAdikrama che.. - zAstrIya paddhati pramANe, keTalAye lAMbAM lAMbAM varNano AvatAM hoya tyAM saMkSepathI ja ghaour ema lakhavAnI paddhati che. AvAM vistRta varNana AvavIca (papAtika) sUtramAM moTA bhAge maLe che. rAyaghaNe (rAjapraznIya) sUtra vageremAM paNa koIka varNano jovAmAM Ave che. e mATe graMthomAM 3dLo (=varga) ema saMkSepathI lakheluM hoya che. TIkAkAra A. zrI abhayadevasUrijI mahArAje vahemothI grahaNa karavAnA pATho TIkAmAM darzAvyA che. TIkAsahita A pATho tathA ghaogvyo zabdathI sUcita aupapAtika Adi sUtronA pATho trIjA pariziSTamAM ame ApelA che. jAva zabdano paNa ghaNuM pAThone sUcavavA mATe zAstramAM vipula pramANamAM prayoga jovAmAM Ave che. TIkAkAre AvA je gAva zabdathI sUcita pATho TIkAmAM varNavyA che te paNa A trIjA pariziSTamAM ApelA che. koIka pATha ame cothA pariziSTamAM paNa ApyA che. vAva zabdano prayoga A graMthamAM ghaNuM ja sthaLe thayelo che tenI yAdI ame vistArathI cothA pariziSTamAM prAraMbhamAM ApelI che. te pachI, "gAva' zabdathI grAhya pAko mATe A graMthamAM tathA graMthAMtaramAM kayAM kayAM jovuM te A cothA pariziSTamAM ame jaNAveluM che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA "gAva' zabdathI grAhya pAThone nakkI karavAnuM kAma keTalIkavAra saraLa hoya che. to keTalIka vAra atyaMta muzkela thaI jAya che. jJAtAdharmakathA satramAM prAya: pahelAM AvI gayelA athavA graMthAMtaromAM prasiddha-be pado vacce rahelA-pAThane sUcita karavA mATe nAva zabdano prayoga sAmAnya rIte karavAmAM Ave che. paraMtu nAva zabdathI be pado vacce rahelA pAkane badhe ja sthaLe akSarazaH levAno hoto nathI. keTalIka vAra pUrvanA pAThane vibhakti badalIne ja levAno hoya che, keTalIka vAra pUrve AvelA ke graMthAMtaramAM prasiddha pAThamAMthI prasaMga pUrato jarUrI pATha ja levAno hoya che. keTalIkavAra pUrve AvelA ke graMthAMtaramAM prasiddha pAThamAMthI mAtra bhAva ja nA zabdathI levAno hoya che. keTalIka vAra vAva zabdathI be pado vaccenA pAThane levAne badale, be pado pUrveno ke pachIno pATha levA mATe paNa vAva zabdano prayoga karelo jovAmAM Ave che. jemake juo pR 198 50 10 tathA 50 2-3. e ja pramANe juo pR0 250 50 7 tathA pR0 63 5 18. jJAtAdharmakathAnA prathama zrutaskaMdhanA 19 adhyayanomAM 19 jJAta=daSTAMto ApelAM che. teno upanaya koIka sthaLe mULa graMthamAM paNa darzAvelo che. TIkAmAM vizeSa karIne gAthAo dvArA upanaya varNavelo che. pAMcamA pariziSTamAM A badhI upanayagAthAono saMgraha karavAmAM Avyo che. keTalIka vizeSa jaNAvavA lAyaka vAto, spaSTIkaraNa, tathA mahatvanA zuddha pATho ke je amArA khyAlamAM pAchaLathI AvyA che te ame chaThThA pariziSTamAM ApyA che. te pachI mudraNa doSathI athavA amArA asAvadhAnapaNathI ke prapha sudhAravAmAM amArI najara cUkathI je bhUlo rahI gayelI ke thaI gayelI che te sudhAravA mATe zuddhipatraka ApeluM che, jemake pR0 33 paM. 15 rAva raghaLanA badale jAva have sAco pATha che. pR. 57 50 2 mAM puvAvaru ne badale TcAva sAco pATha che. pR0 63 50 501 mAM hAphaLa maLe sAcI pATha che. pR0 154 5. 1 mAM chipAvavAne badale navAjhurivAra sAco pATha che. pR. 155 5. 1mAM vahurA pAThane badale navarapura sAco pATha che. prAcIna hastalikhita graMthomAM ApaNe jyAM jIvIe chIe tyAM kharekhara ja pahelAM e rIte lakhAto hato eTale pR. 248 20 10 mAM mohyA (ophauT) ema je ame chApyuM che tyAM sophauniA ja sAco pATha samajavAno che. AvA AvA mahatavanA pATho ame sudhAryA che. te badhAno upayoga karIne ja graMtha vAMcavA vinaMti che. TIkA-AnA upara navAMgIvRttikAra A. zrI abhayadevasUrijI mahArAje vikrama saMvata 1120mAM aNahilapATaka (pATaNa)nagaramAM racelI 3800 zloka pramANu vistRta TIkA maLe che. sAmAnyarIte mULa graMthone samajavA mATe TIkA e ghaNuM upayogI sAdhana che temAM paNa jJAtAdharmakathAmAM sAhityika alaMkAro tathA lAMbA lAMbA samAsothI bharelAM ghaNuM ghaNuM varNana che ke je samajavA mATe A TIkAne sAme rAkhavI e atyaMta jarUrI che. jyAM pAThAMtaro ApavAnA hoya ke 1. ekAdazasu zateSvatha viMzatyadhikeSu vikramasamAnAm / aNahilapATakanagare vijayadazamyAM ca siddheyam // pratyakSaraM nirUpyAsyA granthamAnaM vinizcitam / anuSTubhAM sahasrANi trINyevASTa zatAni ca // vikrama saMvata 1184 mAM lakhAyelI vaM0 1 pratimAM, saM. 1201mAM lakhAyelI che. rU pratimAM tathA sara 1307 mAM lakhAyelI vaM0 rU pratimAM trIjI sapta pAtAni 6 evo pATha che. e AdhAre traNa hajAra sAtaso zloka A TIkAnuM akSaragaNanAthI (32 akSarano eka zlo) pramANa che. AnA adi bhAgamAM A pramANe ullekha che- natvA zrImanmahAvIraM prAyo'nyagranthavIkSitaH / jJAtAdharmakathAjasyAnuyogaH kazciducyate // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA pAThamedomAM vizeSatA darzAvavAnI hoya ke zuddha pATha kare che te nakkI karavAnuM hoya ke mULamAM ame svIkArelA pAThanA samarthana mATe jarUra hoya tevAM aneka sthaLoe ame TIkAmAMthI koI koI aMzone uddana karIne TipaNamAM sthAne sthAne ApelA paNa che. te te sthAne ApelAM TippaNu jevAthI A vAta spaSTa samajAze. TIkAno Adi tathA aMtya bhAga jotAM A. zrI abhayadevasUrijI mahArAje AnA upara TIkA racI te pUrve AnA upara racAyelI koI paNa TIkA temanA sAme hoya ke temanA khyAlamAM hoya ema amane lAgatuM nathI. kAraNa ke koI paNa pUrvavata TIkA je hota to TIkAmAM nirdeza karyo hota. A. zrI. abhayadevasUrijI mahArAje racelI A TIkA vikrama saMvata 1933mAM rAya dhanapatasiMhajI bahAduranA AgamasaMgrahamAM kkA bhAga tarIke murzidAbAda (baMgALa)thI sau pahelAM prakAzita thaI hatI. te pachI A TIkA zrI Agodaya samiti taraphathI vikrama saMvata 1975mAM prakAzita thaI che. te pachI siddhacakra sAhitya pracAraka samiti-muMbaI taraphathI paNa prakAzita thaI che. ame A graMthanAM TippaNa tathA pariziSTamAM TIkAno jyAM jyAM upayoga karyo che tyAM aneka hastalikhita tADapatrIya prationo upayoga karIne te te pATho zuddha karIne te te pATho chApyA che. AthI ja vartamAna kALamAM jeno ghaNuM ghaNuM pracAra che te mudrita pratio karatAM judo pATha aneka sthaLe amArA TippaNomAM tathA pariziSTomAM jovA maLaze. mudrita prationA pATha karatAM amAro pATha kavacita kavacita bhinna hovA chatAM paNa, jonArane sagavaDatA rahe eTalA mATe pariziSTomAM tathA TippaNamAM jyAM jyAM ame patrano aMka Apyo che tyAM Agamodaya samitinA prakAzanano ame patrAMka Apyo che. paramakRpALu paramAtmAnI kRpAthI, tADapatra tathA kAgaLa upara lakhelI aneka pratione AdhAre zuddha karelI A. zrI abhayadevasUriviracita TIkAne pAThAMtaro Adi saMskAro sAthe najIkanA bhaviSyamAM prakAzita karavAnI amArI bhAvanA che. AnA upara lakSmIkallola gaNIe paNa vikrama saMvata 1596mAM TIkA racI che ema ame anyatra vAMcyuM che, paraMtu A vRtti amArA jovAmAM kyAMye AvI nathI. paraMtu sevAmaMdira, rAvaTI, jodhapura (Pin 342024), rAjasthAna-nA saMcAlaka tyAgamUrti zrI harImalajI pArekha ke jemane ghaNuM ghaNuM hastalikhita bhaMDArIno paricaya che temane pUchatAM teo jaNAve che ke-H. D. Velankar royala ezyATika sosAyaTI bambaI ke bhaMDAra kI cAra khaNDoM meM sUcI san 1925 se 1930 taka meM chApI thI, usakA havAlA jinarasnakoza meM velanakara ne svayaM diyA hai, aura isa vRtti kA ullekha pRSTha 147 para kiyA hai| anyatra yaha vRtti kahIM bhI hamAre dekhane meM nahIM AI hai| ......"lakSmIkallola vAlI TIkA muMbaI eziyATIka sosAyaTI kI lAyabrerI TAuna haoNla phorTa meM hai| aMtya bhAgamAM prazastimAM A pramANe ullekha che - pareSAM durlakSA bhavati hi vivakSA sphuTamidaM vizeSAd ghRddhAnAmatulavacanajJAnamahasAm / nirAmnAyAdhIbhiH punaratitarAM mAdRzajanastataH zAstrArthe me vacanamanaghaM durlabhamiha // 3 // tataH siddhAntatattvajJaiH svayamUhyaH sa yatnataH / na punarasmadAkhyAta eva grAhyo niyogataH // 4 // tathAnyanmA'stu me pApaM saddhamatyupajIvanAt / vRddhanyAyAnusAritvAddhitArtha ca pravRttitaH // 5 // tathAhi kimapi sphuTIkRtamiha sphuTe'pyarthataH sakaSTamatidezato vividhavAcanAto'pi yat / samArthapadasaMzrayAd viguNapustakebhyo'pi yat (tat-lIM0) parAtmahitahetave'nabhinivezinA cetalA che ? Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApanA jJAtAdharmakathAsUtra upara te samayanI lokabhASAmAM lakhAyelA TabA bhaMDAromAM maLe che. hamaNAM hamaNAM tenA hindI, gujarAtI anuvAdo paNa chapAyelA che. paM. becaradAsa jIvarAja dozIe lakhelo gujarAtI bhAvAnuvAda paNa bhagavAna mahAvIranI dharmakathAo e nAme puMjAbhAI jaina graMthamAlA-3 mAM gujarAta vidyApITha, amadAvAda-taraphathI IsvIsana 1931 mAM prakAzita thayo che. AmAM ghaNuM mahatvanAM TippaNuM gujarAtI bhASAmAM ApavAmAM AvelAM che. A prastAvanA pUrNa thayA pachI e TipaNe paNa vAcakone jANavA yogya hovAthI ame ahIM ApelAM che. gAtAdharmakathAsUtranA saMzodhana-saMpAdanamAM AdhArabhUta hastalikhita pratione paricaya. 1. tADapatra upara lakhelI pratio haM-khaMbhAtanA zrI zAMtinAtha tADapatrIya jaina jJAnabhaMDAranI A prati che. vaDodarAnA 311240 au zilezel 348! fet qell 241 eisi2-17 El Catalogue of Palm-Leaf Mss. in the santinatha Jain Bhandara, Cambay, Part One, Gaekwad's Oriental Series, Baroda, No. 185. pramANe Ano kramAMka 12 che. A naMbaranI pothImAM 331 patra che. patronI laMbAI-pahoLAI "282 4 292" IMca che. temAM anukrame ATha graMtha che. 1. jJAtAdharmasthAMgasUtra (patra 1-142), 2. upAsakadazAMgasUtra (patra 143-165), 3. antakRdazAMgasUtra (patra 16-187), 4. anuttarapapAtikadazAMgasUtra (patra 187-193), 5. jJAtAdharmakathAMgasUtravRtti (patra 194-197), 6. upAsakadazAMgasUtravRtti (patra 298-319), 7. annakRzAMgasUtravRtti (patra 319-326), 8. anuttarIpa pAtikadazAMgasUtravRti (patra 32 5-331). vikrama saMvata 1184mAM A prati lakhAyelI che ema aMte prazastimAM jaNAveluM che. lai nI jJAtAdharmakathAMgasUtravRttino paNa ame saMzodhanamAM chUTathI upayoga karelo che. sAmAnya rIte, tADapatra upara lakhelI prati bhaMDAramAMthI bahAra ApavAmAM AvatI nathI. kadAca maLe to paNa tADapatra upara lakhelI prationo upayoga karavAmAM ghaNI muzkelI paDe che tema ja jokhama paNa ghaNuM rahe che. kAraNa ke tADapatranAM pAnAM pheravavAmAM kinArIo athavA pAnuM tUTI javAno ghaNo ja bhaya rahe che. eTale eno upayoga atyaMta kALajIpUrvaka sAcavI sAcavIne karavAno hoya che. tethI AvA graMthonI philmano ke phoTAono ame upayoga mukhyatayA karIe chIe. vikrama saMvata 1184 mAM A prati mahArAjA siddharAja siMhanA rAjyamAM lakhAyelI che, tethI ghaNI prAcIna samajIne ame eno upayoga karyo che. ane enI ? saMjJA rAkhI che. 1. saMvat 1984 mAgha su. 11 ravau adyeha zrImadaNahilapATake mahArAjAdhirAjazrIjayasiMghadevakalyANavijayarAjye jJAtAdharmakathAdyaGgavRttilikhiteti // cha / zivamastu sarvajagataH parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM sarvatra sukhI bhavatu lokaH // cha / jJAtAdharmakathAdyAcatuSTayavRttiH ||ch|| zrIvarddhamAnasUrIyazrIcakrezvarasUrINAM zrIparamANaMdasUrINAM zre0 dezalaputrayazahaDasUlaNarAmadevasya pustakamidam // cha / prAjyacchAyo janmabhUmirguNAnAM dikpryntvyaapishaakhaaklaapH| patropetaH parvabhirvarddhamAnaH prAgvATAnAmasti vistaarivNshH||1|| Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 37 paraMtu saMzodhanamAM mAtra prAcInatA upara ja AdhAra rakhAto nathI. jenA uparathI e prAcIna prati lakhavAmAM AvI hoya te mULa prati ja je lahiyAnA pramAda AdithI khAmIvALI hoya to tenA uparathI lakhAyelI prati bhale te ghaNI ja prAcIna hoya to paNa temAM mULa pratinA doSo AvavAnA ja. vaLI jene prAcIna prati tarIke ApaNe ghaNuM Adara ApIe chIe temAM paNa tenA lekhakanA pramAda Adi doSone kAraNe paNa keTalIka khAmI AvavAnI ja. eTale saMzodhana mATe ati prAcIna prati, alpaprAcIna prati vagere ghaNI ghaNI prationo upayoga lAbhadAyI thato hoya che. tatra prajaje hRdayAlayeSu kRtasthitiH puNyavato janasya / vRttojjvalaH kAMtikalApapAtraM muktAmaNiH zrAvakasarvadevaH // 2 // avadAtA prabhevAsya tmHprsrvaarinnii| mahimeti bhuvi khyAtA babhUva sahacAriNI // 3 // tAbhyAM puraskRtanayastanayo'janiSTa niSThAparaH paramasaMyaminAM parISTau / rAjanyamAnyamahimA himapUragauraiH khyAto guNairjayati jhaMzulanAma dheyH||4|| jAtA'sya preyasI mAnyA sImAnyA ruupsmpdH| pUrNadevIti saubhAgyamasau bhAgyaM ca vibhratI // 5 // jAtamapatyacatuSTayamAbhyAmabhyastazastajinadharmam / bhuvanagurubimbapUjanakRtAdaraM maMdiraM niiteH||6|| prathamo dehaDanAmA dezUlanAmA suto'parastatra / sohiNi-punniNisaMjJe punyau pAtraM vinayalakSmyAH // 7 // eSAM madhye sadayahRdayo dhArmikaH zrAvakANAM mukhyaH zrImAn mathitakumato vartate deshlaakhyH| yasyAjasraM zravaNapuTakaiH sadyazaHkSIrapUra, pAyaM pAyaM kathamapi janA naiva tRptiM bhajanti // 8 // kiMca gAmbhIryeNa payonidherdhiSaNayA vRMdArakANAM guro ___ stuMgatvena suparvaparvatapateH saumyena shiittvissH| saundaryeNa manobhavasya vibhavitvenottarAzApate yo'tyantaM pratipaMthyapi trijagatImitraM paraM kIryate // 9 // anyazca nyAyArjitena vibhavena bhavAntahetoH svIyAlayocitamanUnanayena yen| trailokyakairavavikAsazazAMkabimbaM bimbaM vidhaapitmpshcimtiirthbhrtuH||10|| zIlAlaMkAravatI sthiradevI vallabhA'bhavaccAsya / reme yadIyamanasA manAgapi na tIrthikavacassu // 11 // anayoH saMjAtAste tanUruhAH vAhaDAdayaH sdyaa| mAro hatimArohati vilokya kAyazriyaM yeSAm // 12 // anyadA dezalaH zrutvA tthaavidhgurogirH| pravRttazcetasA sArdU samAlocayituM ciram // 13 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratAvanA khaM 2-mA prati paya 52 vA zrI zAMtinAtha tADapatrIya raina jJAnAnI che. teno kramAMka upara jaNAvelI sUci pramANe 11 che. A pothImAM jJAtAdharmakathAMgasUtra (patra 1-154) tathA jJAtAdharmathomasUtravRtti (patra 1-120) ema be graMtho che. A prati vikrama saMvata 1307mAM lakhAyelI che. A baMne graMthono upayoga amane jyAM khAsa pAkomAM saMdeha hato tyAM kavacita ja ame yo che. khaM 3-mA prati pa 52049 saMbhAtanA zrI zAMtinAyatapatrIya rai jAnalAranI che. sAno bhAMDa 13 che. pothImA 12 aMtho cha-1 zAtAdharmadhyAMgasUtra (patra 1-107), 2 zAtAdharma:yAMgasUtravRtti (5 108-210), 3 pAsazAMgasUtra (patra 211-230), 4 sa-ta. dazAMgasUtra (patra 230-248), 5 anuttarIpatizAMgasUtra (patra 248-254), 6 praznavyA 261dazAMgasUtra (patra 254-284), 7 vipAkasUtra (patra 284-312), 8 upAsakadazAMgasUtravRtti (patra 317-332), 9 anaydazAMgasUtravRtti (patra 332-339), 10 anuttarIpapAtikadazAvRtti (patra 339-341), 11 praznavyAkaraNadazAMgasUtravRtti (patra 341-349), 12 vipAkasUtravRtti (patra 450 tathAhiaho bhrAtazceto guNagaNanidhe! kiM nu bhaNasi ? kSaNaM vArtAmekAM zRNu nanu madIyAmavahitam / bhavAMbhodhemadhye mahati patatAM haMta bhavinAM vinA jainaM dharma kimapi zaraNaM nAsti niyatam // 14 // jJAnAdibhedaiH sa punastribhedaH prarUpito yadyapi pUjyapAdaiH / lAtavya-hAtavya vivekahetustathApi vijJAnamamISu mukhyam // 15 // matijJAnAdibhirmedaistacca prAvAci paMcadhA! svAnyAvabhAsakatvena zrutajJAnaM paraM param // 16 // he citta ! kiMcittadamutra bhaktiM vidhAtumicchAmi dhanavyayena / manastataH prAha vidhehi zIghraM dharme na yasmAducito vilambaH // 17 // idaM hi bibhyaddhariNIkaTAkSasahodaraM dravyamudAharanti / anena benizcalapuNyarAziviDhapyate cAra vaNijyametat // 18 // itthaM nijena manasA muninAyakaizca cakrezvaretyabhidhayA prathitaiH pRthivyAm / protsAhitaH sapadi dezalanAmadheyo graMthAnalIlikhadamazcaturaH saTIkAn // 19 // dharati dharaNI zeSo yAvanije phaNamaMDape kanakazikharI devairyAvat sanaMdathu sevyate / gaganapathikaH sUryo yAvat prakAzayate dizo bhramabharamasau tAvat puMsAmapAsyatu pustakaH // 20 // // prazastiH smaaptaa|| cha // maMgalaM mahAzrIH // cha / jJAtAdharmakathAdyaMgacatuSTayasUtravRttipustakaM zrIyazodevasUrINAM zrIzrIprabhasUrINAM zre0 dezalaputrayazahaDa-sUlaNa-rAmadeva-AlhaNazrAvakANAm / maMgalaM mahAzrIH // ch|| Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA -472). A prati vikramasaMvata 1295mAM lakhAyelI che. A pratine aMte A pramANe 1. saMvat 1307 varSe-astIha zreSThaparvapracayaparicitaH bhAbhRdAptapratiSThaH sacchAyazcAruvarNaH sakalasaralatAlaMkRtaH shstvRttH| pallIvAlAkhyavaMzo nagati suviditastatra mukteva sAdhuH ___ sAdhuvrAtapraNatA varahuDiriti sarakhyAtimAn nemaDo'bhUt // 1 // tasyoccaistanayA vizuddhavinayAstatrAdimo rAhaDo jajJe'taH sahadeva ityabhidhayA lbdhprsiddhirjne| utpanno jayadeva ityavahitasvAntaH sudharme tata statrAdyasya sadA priyA priyatamA lakSmIH tathA nAikiH // 2 // AdyAyA jinacaMdra ityanudinaM saddharmakarmodyataH putrazcAhiNIsaMjJitA sahacarI tasya tvamI suunvH| jyeSTho'bhUt kila devacaMdra iti yo dravyaM vyayitvA nijaM ___sattIrtheSu zivAya saMghapatirityAkhyAM sudhIlabdhavAn // 3 // nAmaMdharAkhyo'tha mahAdharAkhyo'to viirdhvlaabhidh-bhiimdevau| putrI tathA dhAhiNinAmikA'bhUt sarve'pi jainaaNhisrojbhNgaaH||4|| zrIdevabhadragaNipAdasaroruhAlerbhaktyA'namada vijayacaMdramunIzvarasya / devendrasUrisuguroH padapadmamUle tatrAntimau jagRhaturyatitAM zivotko // 5 // nAikestu sutA jAtAstatra jyeSTho dhneshvrH| khetUnAmnI priyA tasya arisiMhAdayaH sutAH // 6 // dvaitIyIkaH susAdhuzrutavacanasudhAsvAdanAtRptacittaH zrImajainendrabimba-pravarajinagRha-prollasatpustakAdau / saptakSetryAM prabhUtavyayitanijadhano lAhaDo nAmato'bhUt ___ lakSmazrIrityabhikhyA sucaritasahitA tasya bhAryA sadAryA // 7 // abhayakumArAbhikhyastRtIyo'jani nNdnH| yo dadhe mAnasa dharmazraddhAsaMbaMdhabaMdhuram // 8 // dharme sahAyA sahadevasAdhoH saubhAgyadevIti babhUva jaayaa| putrau ca kheDhAbhidha-gosalAkhyau prabhAvako zrIjinazAsanasya // 9 // kiMca / yau kRtvA guNasaMghakelibhavanaM zrIsaMghamuccaistarAM __ zrIzatrujaya-raivataraprabhRtiSu prakhyAtatIrtheSu ca / nyAyopArjitamarthasArthanivahaM svIyaM vyayitvA bhRzaM lebhAte mucirAya saMghAtirityAkhyAM sphuTAM bhUtale // 10 // Adyasya naze kila SIMvadevI nAmnA kalatraM suvivekapAtram / tathA sutA jehaDa-hemacaMdra-kumArapAlAbhidha-pAsadevAH // 11 // abhavad gosalasAdhorguNadevIti vllmaa| naMdano haricaMdrAkhyo dematIti ca putrikA // 12 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA A pothImAM ekaMdara 121 pAnAM hatAM. temAM 121 muM pAnuM maLatuM nathI. tethI khUTato bhAga [ ] A jAtanA koSThakamAM ame 5 naMbaranA graMtha AcArAMga cUNimAM AvatI A jAtanI prazastinA AdhAre ubheyoM che. sana 20 mA sobhA AcArAMgacUrNeH supustakam / Ama che. tenA pahale mame sahI jJAtAdharmakathAvRttipustakam meTayuM sudhayu che. 'AmAM jJAtAdharmakathA vagere aMgasUtro ane tenI vRttio sAthe lakhAyelAM che. jayadevasya tu gRhiNI jAlhaNadevIti saMjJitA jaze / putrastu vIradevo devakumArazca hAlUzca // 13 // zubhazIlazIlanaparA abhavaMsteSAmimAH sadharmiNyaH / vijayasirI-devasirI-harisiNisaMjJA yathAsaMkhyam // 14 // evaM kuTuMbasamudaya ujjvlvRssvihitvaasnaaprcyH| suguroH guNagaNasuguroH suzrAva sudezanAmevam // 15 // daan-shiil-tpo-bhaavbhedaadhrmshcturvidhH| zrayaNIyaH sadA bhavyairbhAvyabhadrapadapradaH // 16 // viSayajasukhamiccho hinaH kAsti zIlaM ? karaNavazagatasya syAtapo vA'pi kIhak / / anavaratamadabhrArambhiNo bhAvanA kiM ? tadiha niyatamekaM dAnamevAsya dharmaH // 17 // jJAnAbhayopagrahadAnabhedAttaca tridhA sarvavido vadanti / tatrApi nirvANapathaikadIpaM sajzAnadAna [pravaraM vadanti // 18 // kAlAnubhAvAnmatimAMdyatazca taccAdhunA pustakamantareNa / na syAdataH pustakalekhanaM hi zrAddhasya yuktaM nitarAM vidhAtum // 19 // ityAkarNya sakarNastatazca nijabhujasamarjitadhanena / zAtAdharmakathAvRtti pustakaM lekhayAmAsa // 20 // yAvada vyomasarovare vilasato vizvopakArecchayA sannakSatrasitAMbujaughakalite zrIrAjahaMsAviha / bhajJAnaprasarAMdhakAravidhure vizve pradIpopama stAvannaMdatu pustako'yamanizaM vAvacyamAno budhaiH ||21||ch|| // mNglmstu||ch||] 1. AmAM aMte lekhaka prazasti A pramANe che- saMvat 1295 varSe caitra zudi 2 maMgaladine'yeha zrImadanahilapATake mahArAjAdhirAjazrImImadevavijayakalyANarAjye jJAtAdharmakathAMgaprabhRtikhaDAMgIsUtra-vRttipustakaM likhitam // ch|| maMgalaM mhaashriiH||ch|| asti vistaarvaanuaamcyutshriismaashryH| na dInaH sattvasampUrNo dizApAlAnvayArNavaH // 1 // tasmin deukanAmA trAsavihIno'bhavat puruSaratnam / vijayamatirasya patnI babhUva dhrmaiknitymtiH||2|| tayorabhUtAM tanayo nayAnvitau nijAnvayavyomamRgAMkabhAskarau / sollAka-vIlhAka iti prasiddhau mAdazca putrI dhanapAlamAtA // 3 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 4. Ano upayoga paNa saMdigdha sthaLoe ame kavacita ja karyo che. je1-5202|27|5 mAyAryazrInimAri saMsthApita tADapatrIya graMtha 2 resalameranA freemAM rasa niyamAMche. tenI yA prati New Catalogue of Sanskrit and Prakrit Manuscripts Jesalmer Collection 1 250 2mAgamapramA2 pUjyapAda munizrI pushyvijayajI mahArAje taiyAra karelI sUci che ane je lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, amadAvAda 9 taraphathI prakAzita thayelI che te pramANe Ano kramAMka 17 che. temAM 1-148 patra jJAtadharmakathAsUtranAM che. 149-264 patra jJAtAdharmakathAMgasUtravRttinAM che. anumAnathI 13mI zatAbdImAM sabhAyedI mA prati che. prAraMjanA na patra pratibhA nathI. ummukkabAlabhAve (50 12 50 12)thA A prati zarU thAya che. jo ke prAraMbhanuM prathama patra A pratimAM mUkeluM che. paraMtu A prathama patra bIjA koIka graMthanuM che, bhUlathI koI ke jJAtAdharmakathAnI A 17 naMbaranI pratimAM prathama patra tarIke goThavI dIdhuM che. chelle 265 muM pAnuM maLatuM nathI. tethI koI lekhana saMvat jovA maLyo nathI. A 17naMbaranI pratinAM 4-148 patranAM pAThAMtaro pU. munirAjazrI puNyavijayajI mahArAje temanI eka mudrita pratimAM noMdhAvI rAkhelAM che, teno ja mukhyatayA ame upayoga karyo che. chatAM jyAM orii bhane zaMsAyA tyA bhUtapanA mAno para sabhe upayoga mahAbha 42so cha. je 1, solAkasyAbhavat patnI mohiNIti tayoH sutaH / mahaNAkhya iti khyAtaH samyaktve nishclaashyH||4|| vIlhAkasatkA dayitA dayAvyA sopU: sdaacaarvicaarcaaruH| saMcintya saMsAramasArameSA dhamArthamarthavyayamAtatAna // 5 // puruSArthA iva mUrtAzcatvAro nndnaastyorjaataaH| kartumiva tulyakAlaM jinoktadharma caturbhedam // 6 // prathamastatra jayanto vIrAkhyastadanu tadanu tihuNAhaH / jAnhaNanAmA turyaH paMcatvaM prApa ttraadyH||7|| vIrastato'nyadA'auSIcchokazaMkuvinAzakam / zrIjagaccandrasUrINAM vacaH sarvajJabhASitam // 8 // tadyathAcalA samRddhiH kSaNikaM zarIraM tandhuprabandho'pi nijaarthbddhH| bhavAntare saMcalitasya jantona ko'pi dharmAdaparaH shaayH||9|| kubodharuddhe bhuvane na budhyate sphuTaM jinendrAgamamaMtareNa / kalau bhavet so'pi na pustakaM vinA vidhIyate pustakalekhanaM tat // 10 // svabhrAtuH zreyase'lekhi tatastena sbndhunaa| zAtAdharmakathAMgAdiSaDaMgI vRttisaMyutA // 11 // parAlAbhidhasthAne yugaadijinmNdire| saMghasya purato vyAkhyAtaiSA devendrasUribhiH // 12 // yAvad vyomasara :kroDe rAjahaMsau virAjataH / tAvat kRtakRtisvAntAnandaM nandatu pustakam // 13 // cha / saM. 1297 varSe vyAkhyAtamiti // zubhamastu saMghasya // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prastAvanA hai r tathA mAM A traNe ya pratio lagabhaga sarakhA pATho Ape che. chatAM koIka koIka sthaLe te darekamAM vizeSatAo che. vAcanAnA prasaMgamAM hai ? tathA mAM mAM kevI vizeSatA che te ame jaNAvI gayA chIe juo, pR0 36. AnI laMbAI-pahoLAI 32||XravA" IMca che. 2 = tADapatrIya jesalameranI pratino jesalameranA sUcipatra pramANe kramAMka 18 che. AmAM patra 1-114 A mAM jJAtAdharmakathAMgasUtra mULamAtra che. aMtamAM praMnthAmaM ovarNavyA 1464 || zrImrUyAt cha ema lakheluM che. te pachI patra 114 B thI 197 AmAM jJAtAdhamaSAvRtti che. tenA aMtamAM samAna jJAtAdharma thAyecavivaranuM TIti cha graMthAmaM 1264||4|| ema lakheluM che. A 15mI zatAbdInA uttarArdhamAM lakhAI che ema sUcipatra taiyAra karanAranuM mAnavuM che. AnI laMbAI-pahoLAI " 33x28" iMca che. Ano paNa upayoga ame jarUrI sthaLoe karyo che. ne rU = jesalameranI A tADapatrIya pratino jesalameranA sUcipatra pramANe kramAMka 19 che. AmAM jJAtAdharmakathAMgasUtravRtti ja che. nAtAdharmakathAMga mULa nathI. jJAtAdharmakathAMga sUtravRtti (patra 1-145), 2 upAsakadazAMgasUtravRtti (patra 145-178), 37 aMtakRzAMgasUtravRtti (patra 178-189), 4. anuttaraupapAtikadazAMgasUtravRtti (patra 189-193), 5. praznavyAkaraNusUtravRtti (patra 193-350), 6. vipAkasUtravrutti (patra 351-375) ema cha graMtho AmAM che. AnI laMbAI-pahoLAI " 27x2" Uya che. patra 350 mAM nIce mujaba ullekha che. ** saMvat 1201 vaizAkhavadi 12 muMDahaTAgrAme cAMDaharisutena leSakakapardena naayaadhmmkthaadyNgvRttihiliteti| mAruM mahAtrIH | OM / / mAM--bhAMDArakara orieMjIla rIsarca insTITayUTa, puNe 4 (mahArASTra)mAM rahelI A tADapatrIya prati che. AmAM 1-165 sudhI jJAtAdharmakathAMgasUtra mULamAtra che, te pachI 166-302mAM satAdharmakathAMgasUtravRtti che. AnA phoTAono upayoga ame ghaNo bhAga mudrita thayA pachI karyo che. anubhavathI amane jaNAyuM che ke hai ? ne ? ne ghaNA aMze maLatI A prati che. vAcanA viSe ame A prastAvanAmAM (pR0 31) jyAM lakhyuM che tyAM A pratinI viziSTatA ame jaNAvI gayA chIe. amArA A graMthano keTaloka bhAga chapAI gayA pachI ja A graMthanA phoTA jodhapuranA zrI jauharImalajI pArekha tathA jhIMjhuvADAnA azvinakumAra dhIrajalAlanA dhaNA parizramathI amane prApta thayA che. hrI~--zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI--lIMbaDI-nA jaina jJAnabhaMDAranI A tADapatrIya prati che. A bhaMDArane pU. munirAjazrI caturavijayajI mahArAje vyavasthita karyo che. temanA ja ziSya AgamaprabhAkara pU. munirAjazrI puNyavijayajI mahArAje lIMbaDI jaina jJAnabhaMDAranI hastalikhita prationuM sUcipatra taiyAra karyuM che. te pramANe Ano graMthAMka 3418 tathA kramAMka 1042 che. temAM prAraMbhanAM 1-192 patramAM jJAtAdharmakathAMgasUtra mULamAtra che. te pachI putra 193353mAM jJAtAdharmakathAMgasUtravRtti che. teno graMthAMka 3419 che, kramAMka 1043 che. pU. mu. zrI puNyavijyajI mahArAje sUcipatranI prastAvanAmAM jaNAvyuM che te pramANe lagabhaga khaso varSa pahelAM pATaNanA saMdhavI pADAnA bhaMDAramAMthI je cha tADapatrIya pratio laI javAmAM AvI hatI te paikInI A prati che. ame jyAM sudhI jJAtAdharmakathAnuM saMzodhanakArya pUrNa karyuM tyAMsudhI A pratinI amane kazI khabara ja nahotI. vikrama saMvat 2040mAM veDa (tAluko-samI, jillo-mahesANA) gAmamAM ame nAtAdharmakathAnuM saMzodhanakArya zarU karyuM hatuM. te pachI samI (saM. 2041), prahlAda plaoNTa-rAjakoTa (saM. 2042), vIzAnImAnI dharmazALA-pAlitANAmAM (saM. 2043-2044) e cAturmAsa daramyAna tathA te pachI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA paNa A varSanA (saM. 2045) mahA mahinA sudhI A kArya cAlyuM. siddhakSetra-pAlitANAthI caitra sudi ekame vihAra karI zaMkhezvaracha tarapha AvatAM vacamAM lIMbaDI AvyuM. tyAM lIsTa jotAM khabara paDI ke tyAM paNa jJAtAdharmakathAnI tADapatrIya prati che. A graMthamAM sattaramA adhyayananA aMtamAM (pR. 331 tathA 332) 39mI tathA 46 mI je gAthAo chapAI che teno zuddha pATha amane koI paNa tADapatrIya pratimAM maLyo nahoto. TIkAnI pratiomAM tirADuzAyaeNvamahura tathA tihusAyaMvidura ema baMne jAtanA pATho maLe che ke je ame pR. 330mAM TippaNamAM chApelA che. lIMbaDInI pratimAM najara nAkhatAM, 46 mI gAthAne tittaDulakAryaviramadura A zuddha pATha pahelI ja vAra amArA jevAmAM Avyo. tethI A prati viziSTa svarUpanI che evo amane khyAla Avyo. eTale AdariyANAvALA jitendrabhAI maNilAla motIcaMda saMghavIne mokalIne lIMbaDI jaina saMghanA pramukha jasubhAIne sahakArathI tarata tenI mAIkrophilma levarAvI lIdhI. AmAM paNa ame saMdigdha sthaLoe joI lIdhuM che ane je viziSTa pATha maLyA che teno ame trIjA pariziSTathI upayoga paNa karI lIdho che. roM = A tADapatrIya prati jesalameramAM rahelA lokAgacchIya jJAnabhaMDAranI che. ? nA spaSTIkaraNamAM jaNAvelA jesalamera bhaMDAranA sUcipatramAM 361mA pAne chapAyelI lokAgacchIya prationI sUcipramANe Ano kramAMka 1 tathA 2 che. A pothImAM patra 1-419 sudhImAM jJAtAdharmakAMgasUtra vagere ATha graMtho anukrame lakhelA che. kramAMka 1mAM (patra 1-159) jJAtAdharmakAMgasUtra mULamAtra che. kramAMka 2mAM jJAtAdharmakAMgasUtravRtti (patra 160-304) che. kramAMka 3mAM cha graMtho che. prAraMbhamAM ame Ano khAsa upayoga karyo nahoto, paNa pAchaLathI ame Ano chUTathI upayoga karyo che. A prati paNa ghaNe rathaLe sArA sArA viziSTa pATho Ape che. patra 419 mAM lekhakanI lAMbI prazasti che. aMtamAM jaNAvyuM che ke-maM4i madAzrI: pAchA saMvat 1307 varSe. mAgha zuddhi 25 some IIchI A pratinI laMbAI-pahoLAI "31 42" IMca che. che ? - pATaNanA saMghavI pADAnA bhaMDAranI A 6 naMbaranI peTInI prati che. AmAM jJAtAdharmakathAMgasUtra mUlamAtra patra 1-119 mAM che, te pachI patra 1-100mAM jJAtAdharmakathAMgasUtravRtti che. aMtamAM nIce pramANe lakheluM che- samasta jJAtAdharmathAileTIti IchA kaeN0 1820 (TIkA tathA mULa baMne maLIne) // saMvat 1386 azvinavadi 4 some likhitamidaM pustakaM // maMga[laM mhaashriiH||] atyAre AmAM mULanAM pAnAM ghaNAM truTita, coTelAM tathA asta-vyasta thaI gayAM hovAthI A pratine ame rIpera karAvI hovA chatAM barAbara upayoga thaI zake tema na hovAthI ame Ano upayoga khAsa karyo nathI. TIkAnAM pAnAM paNa cheDA upara tUTI gayelAM tathA asta-vyasta ane AgaLa-pAchaLa thaI gayelAM che. paraMtu pU. munirAjazrI puNyavijayajI mahArAjanA samayamAM A pratinI sArI hAlata haze, temaNe temanI pAsenI Agamodayasamitimudrita pratimAM mULa tathA TIkAnAM pAThAMtaro noMdhAvI rAkhelAM che, teno ja ame AmAM ? evA saMketathI upayoga karelo che. A pratinI laMbAI-pahoLAI"354 rAma Ica che. 2= pATaNanA saMghavI pADAnA bhaMDAranI A prati che. piTI naMbara 4ra nI A prati che. amArA A graMthanA pR. 1-2 nAM TippaNamAM Ano tathA de ne ame ullekha karelo che. paraMtu dera e ja 2 che. bhUlathI tyAM ame judI judI prati tarIke A beno nirdeza karelo che. vastutaH Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 prastAvanA baMne eka ja che. eTale dezano je paricaya ame AgaLa ApIzuM te ja A pratino paricaya samajI levo. de 2=pATaNanA saMghavI pADAnA bhaMDAranI A prati che. zrI saMdhavI pADAno A mahAna tADapatrIya bhaMDAra sva. sevaMtilAla choTAlAla paTavAnA suputrI narendrakumAra, bipinakumAra tathA dIpakakumAre pATaNanA zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdiramAM samarpaNa karI dIdho hovAthI atyAre tyAM che. sUcipatra pramANe teno peTI naMbara 42 che. temAM prAraMbhamAM patra 1-144mAM jJAtAdharmakAMgasUtra mULamAtra che. tenA aMtamAM || pbhyAE satra 5000 vaMdati | cha | evo ullekha che. tathA te pachI patra 1-123 mAM jJAtAdharmakathAMgasUtravRtti che. A baMne graMthono ame sArI rIte upayoga ryo che. AnI laMbAI-pahoLAI "3242" Iya che. A graMthanA pR0 1 tathA 2nAM TippaNamAM je re 2no ame ullekha karyo che te A de ? ja che. de 2=pATaNanA zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdiramAM rahelA zrI saMghanA bhaMDArano DAbho 74, pothI naM. 87 A tADapatrIya prati che. AnI laMbAI-pahoLAI "1542" IMca che. koI paNa pratimAM na hoya evA sArA sArA pATho A pratie amane ghaNe sthaLe ApyA che. AnA prAraMbhanuM patra khaMDita che tathA aMtanAM thoDAM pAnAM nathI. tethI A prati kayAre lakhAI che te ame kahI zakatA nathI. paraMtu A prati viziSTa che, tathA prAcIna che e vAta nizcita che. ekaMdara 181 patra maLe che. chevaTanAM be-traNa patra maLatAM nathI. 1. AmAM nIce pramANe prazasti aMtamAM cheH "akhaNDairyaH khaNDenavabhirabhitaH piNDitavapuH sudhAkuNDaiH kumbhonasasahakRtairmaNDita iva / suraiH senyaH sarvairavijitajarAmRtyucakitaiH prabhuH sa zrIpArtho jayati nitamA yatra satatam // 1 // uddAmamlecchakoTiprasamarasamaratrastavRndArakANAM vizrAmasthAnatAM yaH pratipadamagamat punnylokairshokaiH|| caJcadgaGgAtaraGgojjvalabahalaguNairdhAma dharmazriyAM yat zrImad ghoghAbhidhAnaM salalitanagaraM svastimannityamasti // 2 // tasmin ramAyAH sadane davIyodezasthavastuprabhubhiH prapUrNe / velAkule bhUmitalaprasiddha ghoghAbhidhAne nagare samRddhe // 3 // tribhirvizeSakam // vedhA vIkSya kalipracaMDabhujagazrastaM samarataM jagat tattrANAya sasarja tarjanaparAM yAM durjanAnAM ttH| zAtiM pUrNamRgAMkakAMtivizadAM zrImAlasaMjJAmiha zazvaddAma-vivekavAsabhavanaM vijJAnavArAMnidhiM // 4 // tasyAM jJAtau bRhatyAmatimativibhavApAstavAcaspatizrI krIDAgAraM garIyonaravaranivahermAnanIyaH sadApi / maMtrI maMtraprabalabalavAn dhuryadhairyAdivaryaH mAMDAhAnaH samajani janatAsevanIyo'vanau vai // 5 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 45 A uparAMta pATaNanA zrI hemacaMdrAcArya jJAnamaMdiramAM zrI saMghanA bhaMDAramAM chAbaDo 5, pothI naMbara 5 mAM patra 159 sudhI jJAtAdharmakathAMgasUtra che, paNa temAM prAraMbhanAM 31 pAnAM nathI. amArI A bhudrita zAtAdharmayAnA ttA sayameva paMca mahatvayAiM [pR0 74 paM0 13] mA 54thI mAnI prAraMbha yAya cha. 52 158 mA aMthanA saMtamA dhammakahA suyakhaMdho samatto ||ch|| dasahiM vaggehiM nAyAdhammakahAo smmttaao||ch||ch||ch|| graMthasaMkhyA 5500 ||ch|| maMgalaM mahAzrIH ||ch|| zubhaM bhavatu // te pachI 170 mA patrathI jJAtAdharmakathAMgasUtravRtti zarU thAya che. 217 mAM pAna sudhI ja TIkA che. TIkA ghaNuM zrIyAdevIti tasyAsId bhAryA bhuurigunnaikbhuuH| ___yA mAna-dAna-zIlAdipuNyairjajJe prasiddhibhAk // 6 // tayoH sutAvajAyetAM vikhyAtau kssonnimNddle| saravaNa-dhIMdhAhAnau pradhAnau vyavahAriSu // 7 // AdyaH sarvaNanAmataH suvidito devAlayaiH suMdarAM satsAdharmikalokalakSabahalAM gurvAdibhirbhAsurAM / zrIzatrujaya-ravatAdiSu mahAtIrtheSu yAtrAM sRjan zrIsaMghAdhipateH padaM nijakule vistArayAmAsivAn // 8 // pAdaliptapure'pUrvalalatAhasarovare / uddhAraM yazcakArorudraviNavyayapUrvakaH (k)||9|| saMsAradevI sthavi...................................... ............lAdivareNyapuNyaiH phalegrahiH svIyajanuH sasarja // 10 // dvitIyo'dvaitabhAgyAbhirAmaH zrImAn dhImAn dhIMdhanAmAjaniSTa / yo duSkAle bhUrilokAnazokAn satrAgAre bhojayitvA vitene // 11 // pAdaliptapure padmaprAsAdaM yaH samuddadhau / ___ anyAnyapi bahUnyeSa dharma sthA]nAni cAkarot // 12 // saravaNasaMghAdhipatestanayo vinayojjvalo guNavizAlaH / devAnAdi nAma dhIM(1 saMghA) dhipati yati prazamamatiH // 13 // sadbhAgya-saubhAgya-kalA-suzIlA dAnAdipuNyeSu ca dhIdhurINA / asyAsti jAyA......ramA parA piM(pi)maladevInAmnI // 14 // anayoH sutasamaya[dha]ro dvitIyo ko hiH myr......| ......I hastinAmni......ca gaurI guNairAsan // 15 // itazca / zrImattapAgaNanabhoMgaNabhAsanAkSI (1) jAgra...[yu] gottamaguNAvalayo jayaMti / zrIdevasuMdaraguruttamanAmadheyAH sUrIzvarA nirupama [ ] nAmadheyAH // 16 // teSAM niraMtaraM samyak nizamya vacanAmRtaM / [sada]yo vikramAdityaH prbuddhhRdyaaNbujH||17|| [ekA]dazAMgIvarasUtravRttIH lilekhayan lekhayatulyalakSA (1) / alIlikha...bhimimAM sapu(pa)trAM vasvAMgarAhIM (1) ayanavyayena // 18 // shriidevsuNdraacaarysNtaanjvtiishvrau(raiH)| vAcyamAnaH sadA jIyAt pustakaH sastakalmaSaH // 19 // " Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA apUrNa che. prathama adhyayananI TIkAmAM paNa anantavamavayasvani() (yuM) rarara rara sudhI ja A prati che. A prati apUrNa hovAthI ame khAsa upayoga karyo nathI. A prati kaMIka azuddha paNa che. ame mahattvanA sthaLoe joyuM che, khAsa vizeSatA nathI. AnI laMbAI pahoLAI "32 x 1" IMca che. A rIte jJAtAdharmakathAsUtra mULa tathA tenI vRttinI bhAratamAM vidyamAna badhI tADapatrIya prationo AnA saMzodhanamAM ame upayoga karelo che. kAgaLa upara lakhelI 1, 2, 3 phu 3, 4 ema pAMca hastalikhita prationo ame upayoga A saMzodhanamAM karyo che zrA =lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, amadAvAda -nI A prati che. AmAM A. zrI abhayadevasUrimahArAje racelI TIkA paNa bhegI che. A paMcapATha prati che. AmAM 179 patra che. A paNa koIka koIka sthaLe sAro pATha Ape che. Ano naMbara 20577 che. ||shrii|| zubhaM bhavatu saMvat 1627 varSe Asosudi 3 ve(na?)dine zrIpatta[na]madhye jnyaataasuutrvRttisNkuliibhuutH|| vArUra puratA dig | tAdri hiSya mayA sudhamudde vA mA roSo na jevA che evuM AnA aMtamAM lakhANa che. chA 2= A paNa upara jaNAvelA lA. da. vidyAmaMdiranI prati che. AmAM 107 patra che. ne ghaNA aMze maLatI A prati che. 19513 ene naMbara che. saM. 1575 mAM A prati lakhAyelI che. hA re = A paNa lA. da. vidyAmaMdiranI prati che. AmAM 97 patra che. Ano naMbara 1777 che. AnA aMtamAM saMvata 2588 varSe vairAdzuti rU somavAra chatAchAdhAna saMghati vinayamAna paramagurugacchanAyaka zrIjayakalyANasUrivijayarAjye tacchiSyazrIvizAlasomasUrINAM pra0 somazrIgaNinImizrANAmupadezena niDulAinagare prAgvATajJAtIya maM0 maNoramA0 mANikadeputra ma0 rUpAkena liSA0 bhA0 malhAiputrIrAjIzreyo'rtha liSApitaM zrI jJAtAdharmakAMgaM // derU = pATaNanA zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdiramAM rahelA laherU vakIla jaina jJAnabhaMDAranI A prati che. prati naMbara 10311 che. DAbaDA naMbara 221 che. AmAM patra 46 che. AnI laMbAI pahoLAI "1346" IMca che. AnA aMtamAM je lekhaka prazasti che te pR. 370371 mAM ame A graMthamAM ApelI che. phre= pATaNanA zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdiramAM rahelA zrI saMghanA jaina jJAnabhaMDAranI A prati che. DAbaDa naMbara 11, prati naMbara 109 che. 85 patra che. AnI aMtima lekhakaprazasti pR. 372-373 mAM ame ApelI che. A 1, 2, 3, de4 A cAre ya pratinI laMbAI pahoLAI lagabhaga "1044" IMca che. A uparAMta, A saMzodhanamAM Agamodayasamiti taraphathI vikrama saMvata 1975mAM prakAzita thayelA saTIka jJAtAdharmakathAMgasUtrano paNa ame upayoga karyo che. AnI ame muo (= mudrita) saMjJA rAkhI che. Ano ja jaina saMghamAM vipulatayA atyArasudhI prayAra rahelo che. eTale TIkA jevAnI jyAre jyAre jarUra jaNAya tyAre A graMtha ja mukhyatayA upayogamAM atyAre levAya che. tethI temAM je sUtrAMko ApelA che te sUtrako ja moTA bhAge A amArA saMskAramAM cAlu rAkhyA che ke jethI te te sUtrako pramANe vAcako tenI TIkA Agamadiya samitithI prakAzita graMthamAM sahelAIthI joI zake. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA eka vizeSa spaSTIkaraNa hastalikhita AdarzonuM vAMcana karatA, aneka sthaLe evo anubhava thAya che ke keTalIka vAra pahelAM eka pATha lakhyo hoya che, te pachI koIka vAMcanAre e pAThane sudhArI-vadhArIne bIjo pATha lakhyo hoya che. AmAM sudhArelo-vadhArelo pATha keTalIka vAra sAro paNa hoya che ane keTalIka vAra vAMcanAranA matidoSathI sudhArelo-vadhArelo pATha khoTo paNa hoya che. enA karatAM, mULa pATha vadhAre zuddha athavA sAco hoya che. eTale ame khUba bArIkAIthI nirIkSaNa karIne AnA mULa pAThone zodhI kADhavAvAMcavA prayatna karIe chIe. ghaNIvAra aitihAsika dRSTie-maulika dRSTie mULa pAThonuM amane vadhAre mahattva ane satyatva samajAya che. eTale te te pratinA mULa pATha tathA saMzodhita pAThane darzAvavA mATe ame te te pratinA saMketonI AgaLa mU0 ane saMevA zabdo vAparyA che. jemake bemu eTale zera mAM mULa pATha tathA saM. 2 eTale ke mAM saMzodhita pATha. A rIte mU0 eTale pATaNanI pratino mULa pATha, vArta. eTale pATaNanI pratimAM pAchaLathI sudhArIne karelo saizodhita pATha, haMe eTale khaMbhAtanI pratino mULa pATha, vaMeTale khaMbhAtanI pratimAM pAchaLathI sudhArIne karelo roSita pATha. A rIte mU0 vagere vagere saMtono artha amArA badhA saMpAdita-saMzodhita graMthomAM vAcakoe potAnI meLe samajI levo. dhanyavAda zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI prakAzita thatI A jaina AgamagraMthamAlAnA mULa Ayojaka sva. AgamaprabhAkara pUjya munirAjazrI puNyavijayajI mahArAja che. temaNe saMgRhIta ke goThavIne vyavasthita karelI sAmagrI ja A graMthanA saMzodhana-saMpAdanamAM mukhyatayA AdhArabhUta banelI che. eTale teozrIne sabahumAna vaMdanApUrvaka sauthI prathama bhAvapUrNa zraddhAMjali arpaNa karuM chuM. mu pratinA saMpAdaka sva. pU. pA. AgamoddhAraka sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAja ke jemanA bhagIratha prayAsathI Agama Adi vizALa jaina sAhitya prakAzamAM AvyuM che ane jemanI sAthe mArA pUjyapAda pitAzrI tathA gurudevazrI bhuvanavijayajI mahArAjane ghaNu gADha bahumAnapUrNa saMbaMdha hato teozrIne paNa bhAvapUrNa zraddhAMjali arpaNa karuM chuM. pATaNanA saMghavI pADAnA bhaMDAranA vyavasthApaka sva. sevaMtilAla choTAlAla paTavAnA suputro tathA zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdiranA mukhya vyavasthApaka Do. sevaMtilAla mohanalAla tathA vrajalAlabhAI trikamalAla zAhanA saujanyathI pATaNanI tADapatra upara lakhelI vividha prati prApta thaI zakI che. AvA graMthonA saMzodhanamAM jesalamera-khaMbhAta-pATaNamAM seMkaDo varSothI sacavAyelI tADapatra upara lakhelI atyaMta mUlyavAna prAcIna graMtha saMpatti atyaMta upayogI che. sarvAga saMpUrNa uttama saMzodhana mATe A sAmagrI anivArya che. mATe ja sva. AgamaprabhAkara pUjyapAda munirAjazrI puNyavijayajI mahArAje enA upara sauthI vadhAre lakSa ApIne ghaNuM ja varSonA agAdha parizrame temanI potAnI AgavI sUjhathI jesalamerakhaMbhAta-pATaNanA graMthabhaMDAro vyavasthita karavAnuM-tenAM keTalogo (sUcipatro) banAvavA vagerenuM mahAnamAM mahAna puNyakArya karyuM che. temaNe karelI zrutajJAnanI A mahAna upAsanA mATe samagra jaina saMgha sadAne mATe temano RNI che-RNI raheze. A graMthabhaMDAranA kAryavAhako vAMcavA mATe pustako sAmAnya rIte bahAra ApatA nathI. tethI temanA upara saMkucitatAno Aropa paNa mUkavAmAM Ave che. paraMtu jo temaNe te te graMtho jene tene bahAra ApavAnuM cAlu rAkhyuM hota to A bhaMDAro kyAranAye veravikhera ane nAmazeSa thaI gayA hota. mArI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA dRSTie to seMkaDo varSothI cAlyA AvatA A atimUlyavAna bhaMDAronA kAryavAhakoe ItihAsanA bhinna bhinna viSama yugomAM A bhaMDArone atyaMta surakSita rAkhavAnuM mahAnamAM mahAna puNyakArya ja karyuM che, ane atyAre paNa karI rahyA che. eka bAju, A graMthabhaMDAromAMthI pustako bahAra ApavAmAM AvatAM nathI A hakIkata che, jyAre bIjI bAju amAre saMzodhanone sarvAga saMpUrNa ane zuddha banAvavA mATe A graMthonI atyaMta anivArya AvazyaktA hatI. amane jaNAvatAM atyaMta AnaMda thAya che ke A graMthabhaMDArInA kAryavAhakoe paramakRpALu paramAtmAnI kRpAthI te te graMthonI philma athavA jherokSa kopI levAnI saMmati ApIne amArA saMzodhana kAryane atyaMta saraLa karI ApyuM che. A graMthanA saMzodhanamAM a, sAmagrIno upayoga karavAmAM Avyo che. bhaviSyamAM paNa saMzodhita-prakAzita thanArA graMthomAM A sAmagrIno anukULatA pramANe upayoga karIne deva-gurukRpAthI saMzodhanane saMpUrNa tathA samRddha banAvavA amArI khAsa bhAvanA che. muMbaIne vaza viharamAna jinarTanA adhyakSa subAvaka prANalAla kAnajIbhAI dozI Adi, tathA sevAmaMdira, rAvaTI, jodhapuranA saMcAlaka tyAgamUrti suzrAvaka zrI jauharImalajI pArekha Adi tathA pATaNa, mAMDala, jhIMjhuvADA, AdariyANa Adi saMghanA aneka zrAvako A philma tathA jherokSa kopI levAnA kAryamAM vividha rIte atyaMta sahAyaka thayA che. pATaNa tathA ahIM cArUpamAM mAIkrophilma tathA jherokSa kopI levAnA kAryamAM pATaNanA mayUrabhAI vrajalAlabhAI trikamalAla tathA jhIMjhuvADAnA azvinakumAra dhIrajalAla bhAIlAlabhAI IzvaralAla zAhe mahinAo sudhI potAnuM badhuM kAma paDatuM mUkIne ghaNI moTI sevA ApI che. cArUpa tIrthanA mukhya vyavasthApaka suzrAvaka araviMdabhAI bAlubhAI cunIlAla jhaverI paNa cArUpa tIrthamAM mAIkrophilma tathA jherokSa kopI levAmAM khUba khUba sahAyaka thayA che. pATaNa, jesalamera, khaMbhAtanA bhaMDAranA kAryavAhako A rIte zrutajJAnanI upAsanA tathA surakSAmAM sahAyaka thayA che te mATe temane hajArI abhinaMdana ane dhanyavAda ghaTe che. ghaNA ja dravyavyayathI tema ja parizramathI siddha thAya evuM A kArya che. A mATe ghaNuM ghaNuM saMdhIe ane ghaNuM ghaNI vyaktioe ghaNuM ghaNuM bhoga Apyo che. te sarvene paNa amArA hajAro dhanyavAda ane abhinaMdana che. sva. AgamaprabhAkara pUjyapAda munirAjazrI puNyavijayajI mahArAje saMgRhIta karelI Agama saMzodhanane lagatI vividha sAmagrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira-amadAvAdamAM surakSita che. A badhI sAmagrI tyAMnA bhUtapUrva mukhya niyAmaka Do. nagInabhAI je. zAha, 50 dalasukhabhAI mAlavaNiyA, 50 amRtalAlabhAI bhojaka ke jeo pU. munirAjazrI puNyavijyajI mahArAjanA hAtha nIce taiyAra thayelA vidvAna che ane temanA eka ziSya jevA ja gRhastha pati che, A badhAnA sahakArathI jayAre jyAre jarUra paDe che tyAre tyAre maLatI rahI che ane maLe che. A graMthanI vividha saMsthAo taraphathI pahelAM prakAzita thayelI aneka AvRttiono paNa ame A graMthanA saMzodhana-saMpAdanamAM yathAsaMbhava upayoga karyo che. te uparAMta bIjI paNa aneka mudrita-amudrita sAmagrIno AnA saMzodhana-saMpAdanamAM ame upayoga karyo che. A badhI sAmagrInA mULa lekhaka-saMpAdaka-dAtAonA paNa ame AbhArI chIe. che. nagInabhAI jIvaNabhAIe saMta Amukhane aMgrejImAM suMdara rIte anuvAda karI Apyo che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharatAnA muMbaInA prakhyAta moja prinTiMga byuronA mAlika, menejara tathA kaMpojhITaroe khUba ja kALajI, dhIraja, zrama ane saujanyapUrvaka A graMthanuM atyaMta jaTilatAthI bhareluM mudraNakArya suMdara rIte, saMtoSakAraka rIte paripUrNa karyuM che. presane premapUrvaka pUrNa sahakAra hoya to ja AvAM kAryo thaI zake che A amAro spaSTa anubhava che. eTale presanA mAlika, menejara tathA kaMpojhITarone mArA khUba khUba dhanyavAda che. zrI jinAgama TrasTa ane sAhitya prakAzananA mAnada DirekaTara zrI kAntilAla DAhyAbhAI korAne mA zabdomAM dhanyavAda ApuM? anekavidha kAryo, vidyAlaya Adi aneka saMsthAonI pracaMDa javAbadArI, taddana nAjuka tabiyata, Adi anekavidha muzkelIo vacce paNa AgamazAstro pratye atyaMta bhakti ane lAgaNIthI khUba ja AtmIyatAthI A graMthanuM mudraNa-prakAzana kArya temaNe pAra utAryuM che. graMthanI viSamatA tathA mArA taraphathI thatA ghaNuM sudhArA-vadhArAne kAraNe presanA kAryakaro paNa kaMTALI jAya tyAre atyaMta saujanyathI temaNe badhA sAthe premapUrvaka je kAma lIdhuM che te Azcaryajanaka che. A graMthanA saMpAdana-mudraNa-prakAzanamAM kharekhara teo prANabhUta che ane temaNe temano prANa AmAM reDI dIdho che. A jaina AgamagraMthamALAnA prakAzanamAM teo ajoDa sahAyaka banI rahyA che. A rIte temaNe karelI zrutajJAnanI adbhuta upAsanAne mArA hajAro dhanyavAda che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA TrasTIo, maMtrIo, koSAdhyakSo ane sabhyo tathA Agama prakAzana samitinA sabhyoe atyaMta zrutabhaktithI prerAIne zrI jaina AgamagraMthamALAnA prakAzananI ghaNI ja moTI ane ghaNI ja mahatvanI kAryavAhI zire lIdhI che. temaNe A graMthanuM saMzodhanasaMpAdana kArya mane soMpIne devAdhideva zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjanI-paramAtmAnI paramatAraka maMgalavANunI ArAdhanA karavAno atyaMta amUlya avasara mane Apyo che. A graMthanA pariziSTomAM prathama pariziSTa AkArAdikamathI zabdasUci taiyAra karavAnuM kAma ghaNuM agharuM tathA samaya lenAruM che. mArA moTA mAsI sva. sAdhvIjI zrI lAbhazrIjI (sarakArI upAzrayavALA)nAM zikhyA tathA temanAM nAnAM bena sva. sAdhvIjI zrI kaMcanazrIjI (je mArAM mAsI thAya che)nAM ziSyA tathA putrI sAdhvIjI zrI lAvaNayazrIjInA parivAre A badhuM kAma suMdara rIte ghaNA ghaNuM parizramapUrvaka taiyAra karI ApyuM che. mArAM vayovRddha mAtuzrI sAdhvIjI zrI manoharazrIjI ke jeo sva. sAdhvIjI lAbhazrIjI (sarakArI upAzrayavALA)nAM ziSyA tathA bahena che temanA satata AzIrvAda e mAruM baLa che. mArAM mAtuzrInAM ziSyA sAdhvIjI zrI sarvaprabhAzrIjInAM ziSyA sAdhvIjIzrI jinendraprabhAzrIjIe bIjuM pariziSTa tathA caturthapariziSTamAM pU4-paMktinA aMkonI sUci taiyAra karI ApI che. tema ja praphavAMcanamAM aneka anekavAra ghaNI sahAya karI che. jJAtAdharmakathAMgasUtra jevA moTA graMthanI presayogya akSaromAM kopI karavAnuM mahattvanuM kArya mArA vinIta ziSya munizrI dharmacaMdravijayajInAM bahena sva. sAdhvIjIzrI caMdrodayAzrIjI (vAgaDavALA)nAM ziSyAoe karI ApyuM che. A rIte aneka sAdhvIjIo paNa AmAM ghaNAM sahAyaka banyAM che. A graMthamAM A rIte aneka sAdhvIjIonI ghaNI ghaNI mahenata paNa samAyelI che. mArA vayovRddha atyaMta vinIta prathama ziSya devatulya munirAjazrI devabhadravijyajI ke jemano vikrama saMvata 2040mAM lolADA gAmamAM kArtika sudi bIje (tA. 6-11-83) svargavAsa thayo che temane ghaNuM hArdika sahakAra mane badhAM kAryomAM satata maLyo che. tethI temanuM paNa atyaMta tAbhAvathI smaraNa karuM chuM. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA mArA atyaMta vinIta ziSya munizrI dharmacaMdravijayajIe praphavAMcana Adi sarva kAryomAM atyaMta bhaktithI vividha rIte khaDe page haMmezAM satata sahAya karI che. tathA temanA vinIta ziSya munizrI puMDarIka ratnavijayajI paNa aneka rIte sahAyaka banI rahyA che. temano paNa atyaMta kRtAbhAve AbhAra mAnuM chuM. pUjyapAda A. bha. zrI vijayavalabhasurIzvarajI mahArAjanA paTTaziSya pU. A. bha. zrI vijaya samudrasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya munirAjazrI dharmadhuraMdharavijayajI (lAlAjI) mahArAje A jJAtAdharmakathAnuM pAlitANAmAM keTaluMka presa meTara taiyAra karavAmAM, tathA trIjuM ane cothuM pariziSTa taiyAra karavAmAM tathA caturtha pariziSTamAM AvatA nA bagrAhya pAThonAM rathaLo zodhavAmAM ati ati parizrama uThAvyo che. A amUlya sahAya karavA badala temane mArA aneka dhanyavAda che. A puNya kAryamAM deva-gurukRpAe Ama vividha rIte sahAyaka sarvene mArA hajAro hArdika dhanyavAda ane abhinaMdana che. paramakRpALu devAdhidevazrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAna tathA mArA paramaupakArI pitAzrI ane sazurUdeva pUjyapAda munirAjazrI bhuvanavijayajI mahArAjanA caraNakamaLamAM anaMtazaH praNipAta karIne temanI paramakRpA ane sahAyathI ja saMpAdita thayelA dvAdazAMgImAM chaThThA A Agama graMtha jJAtAdharmakathAsUtrane ahIM cArUpa tIrthamAM virAjamAna sAkSAta paramAtmA zrI zAmaLAjI pArzvanAtha bhagavAnanA karakamaLamAM Aje zrAvaNa sudi AThame prabhuzrI pArzvanAtha bhagavAnanA nivANa kalyANaka divase arpaNa karIne ane e rIte prabhupUjana karIne Aje atyaMta AnaMda anubhavuM chuM. vikrama saMvata 2045 pUjyapAda AcArya mahArAjazrImadvijayasiddhisUrIzvarapaTTAlaMkArazrAvaNa sudi 8 pUjyapAda AcArya mahArAjazrImadvijaya meghasUrIzvaziSyacArUpa tIrtha - pUjyapAda gurudevamunirAjazrI bhuvanavijayAtevAsI (vAyA-pATaNa) muni jaMbUvijaya (jillo-mahesANA) uttara gujarAta Pin 384285 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LAyAdhammadAbo sUtranAM TippaNu [lekhaka : : sva. paM. becaradAsa jIvarAja dozI ] prathama zrutaskaMdha 1TuM adhyayana [ gujarAta vidyApITha, amadAvAda taraphathI i. sa. 1931 mAM zrI puMjAbhAI jaina graMthamAlA--3 mAM prakAzita thayelA bhagavAna mahAvIranI dharmakathAo [nAyadhammakahA] nAmanA pustakamAM pR0 175 thI 261 mAM A TippaNo ApavAmAM AvelAM che. temAMthI jarUrI aMza ahIM uddhRta karIne Apyo che. ] 1. aMgadeza : mahAbhAratamAM kahyA pramANe khalirAjAnA putra aMganA tAbAno deza te aMgadeza. ane jaina kathA pramANe RSabhadevanA putra aMgano deza te aMgadeza. magadhanI pAsenA dezane aMgadeza kahevAmAM Avato. tenI sImA zaktisaMgamataMtramAM vaidyanAthathI mAMDIne purI jillAmAM AvelA bhuvanezvara sudhI jaNAvavAmAM AvelI che. 2. caMpA : aMgadezanI rAjadhAnI hatI. bhAgavatanI kathA pramANe harizcaMdranA prapautra caMpe tene vasAvelI. jaina kathAmAM kahyA pramANe pitAnA mRtyunA zokathI rAjagRhamAM na gamavAthI koNika rAjAe caMpAnA eka suMdara jhADavALA sthaLe navI rAjadhAnI tarIke tene vasAvelI. vaidika, jaina temaja bauddha ema traNe saMpradAyavALA tene tIrthasthAna gaNe che. tenAM khIjAM nAmo aMgapurI, mAlinI, lomapAdapurI ane karNapurI vagere che. jUnA jaina yAtrIo lakhe che ke caMpA paTaNAthI pUrvamAM 100 koza dUra AvelI che. tenI dakSiNe lagabhaga 16 koza upara maidAragiri nAme eka jaina tIrtha che, je atyAre maMdArahila nAme sTezananI pAse AveluM che. caMpAnuM vartamAna nAma caMpAnAlA che ane te bhAgalapUrathI traNa mAIla dUra AveluM che., tenI pAse ja nAthanagara paNa che. 3. koNika : A rAjA prasenajitano pautra ane zreNikano putra thAya. tenuM khIjuM nAma jaina kathAmAM azokacaMdra paNa ApyuM che. bauddagraMthomAM A rAjA ajAtazatru nAme prasiddha che. te buddha temaja mahAvIrano samasAmayika hato. tenI mAnuM nAma celNA hatuM. bhagavatIsUtramAM tene vavidehaputta kahelo che. juo (TippaNu naM. 21) A vajajI zabda bauddhagraMthaprasiddha vachavaMza sAthe saMbaMdha dharAve che. kauTilyanA arthazAstramAM (AdhakaraNa 11) tene mATe jika zabda Apelo che. majhimanikAyanI adrukathAmAM A vaDvaMzanI utpatti khatAvatAM te zabdanI vyutpatti vicitra rIte ApelI che. paraMtu ma--javuM dhAtu uparathI te zabda thayelo hovAthI teno artha koI 'bhaTakatI jAti * evo thAya. bhagavatIsUtranI TIkAmAM vajjIno athaeN vajra eTale vAvALo-dra" evo karavAmAM Avyo che. ane AcArya hemacaMdre paNa mahAvIracaritamAM e ja arthanuM samarthana karyuM che, koNikane videhaputta kahyo che tenuM kAraNa e che ke tenI mAtA celA videhavaMzanI hatI. vaccha rAjAonI utpatti viSe vizeSa mAhitI mATe purAtattva pu. 1 pA. 125 uparano a. krosaMkhIno lekha juo. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para Ti5Na 4, mahAvIra: jainadharmanA 24 tIrthakaromAMnA chellA tIrthakara, temanA pitAnuM nAma siddhArtha, mAtAnuM nAma trizalA, bhAInuM nAma naMdIvardhana, patnInuM nAma yazodA, putrInuM nAma priyadarzanA ane jamAInuM nAma jamAli hatuM. te temanI bena sudarzanAno putra hato. temanAM mAtapitA pArzvanAthanAM zramaNopAsaka hatAM. temanA pitA jJAtakuLanA kSatriya hatAM. mahAvIrano janma vaizAlimAM (atyAranuM basAra, paTaNAthI ra7 mAIla uttare) kSatriyakuMDamAM thayo hato. temanAM mAtApitAe temanuM nAma vardhamAna rAkhyuM hatuM. te trIsa varSanA thatAM temanAM mAtApitA mRtyu pAmyAM. tyArabAda moTAbhAInI rajA laI temaNe pravajyA lIdhI ane 12 varSa tapazcaryA ane dhyAnamAM gALyA bAda kevalajJAna prApta karyuM. tyAra pachI te 4ra varSa sudhI upadeza ApatA jIvyA ane 72 varSanI umare I. sa. pUrve 480nI AsapAsamAM pAvApurImAM nirvANa pAmyA. zvetAMbaro temaja digaMbaro baMnene mahAvIra svAmI tIrthakara tarIke sarakhA ja mAnya hovA chatAM temanA janmanI ane vivAhanI hakIkata tathA samayAdi viSe baMnemAM matabheda che. temanAM bIjAM nAma A pramANe che - vIra, caramatIrthakata, devAya, rAtanaMdana, vizAlika, sanmati, mahatavIra, aMtyakAzyapa, nAthAvaya (jJAtAnvaya). bauddhagraMthomAM te dIrdhatapasvI nirgaTha nAtapura nAme prasiddha che. vIra nirvANa saMvata 2457mo atyAre cAle che (zvetAMbara). 5. sudharmA temanA paricaya mATe juo rAyacaMda jinAgamasaMgrahanuM bhagavatIsUtra, prathama bhAga-pR. 15. 6. jaMbuH temanA paricaya mATe paNa upara sudhama mATe banAveluM sthAna juo. 7. pUrNabhadracaya: caityara eTale citA uparanuM smAraka. A pUrNabhadra caityanuM varNana karatAM papAtika sUtramAM nIce pramANe jaNAvyuM che -"temAM naTa, nartaka, mala, mauSTika, laMbaga", plavaka, jala, kathaka, rAsaka, AkhyAtA, lekha, maMkha, tuMba, veNu vagADanArA ane mAgadho potAnA gAyana, vAdana, khelana hAsya vagerenA prayogo karyA karatA hatA, AhotAo temAM Ahutio ApatA ane hajAro yAgonA lAgI tyAM AvatA." 8 nAyAdhammakahA: A sUtranI zarUAta karatAM kahevAmAM AvyuM che ke "A chaThThA aMganA be zrutaskaMdha kahyA che. temAM prathama skaMdhamAM jJAtoudAharaNa che ane bIjAmAM dharmakathAo che." temAM mULa zabdo nAyA iya dhaHhAgo ya che. TIkAkAra abhayadeve e mULane anusarIne nAyAdhammakahA" zabdano "jJAto--udAharaNuM ane dharmakathAo" evo artha karelo che. jJAtAsUtranA TIkAkAra abhayadeve ja samavAyAMganI TIkAmAM ane malayagirie naMdIsUtranI TIkAmAM "jemAM jJAto eTale udAharaNa pradhAna che tevI dharmakathAo" evo artha lIdho che. te 1. AvazyacUrNamAM "trakaSabhadevanA potAnA ja loko ene jJAtA tarIke jaNAvelA che. teonuM kuLa te jJAtakuLa ane teono vaMza te jJAtavaMza. 2. TIkAkAro caityane vyaMtarAyatana-"bhUta, vyaMtaranuM raheThANa" kahe che. 3. muSTiyuddha karanArA. 4. viDaMbanA-TIkhaLa karanArA. pa. taranArA. 6. doraDA upara khelanArA. 7. moTA vAMsaDAnA agrabhAga upara khelanArA, 8. citranAM pATiyAM batAvanArA bhikSuo. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiws uparAMta mULamAM Apelo "jJAta ane dharmakathAo e artha paNa maLavA karIne lIdhelo che. paraMtu hemacaMdrAcArye potAnA kozamAM "jJAtapradhAna dharmakathAo" evo prathama artha ja lIdho che. nAyAdhammakahA e prAkRta padamAMthI digaMbaroe nAthavagA (gammasAra), zAtRdharmayA (tatvArtharAjavAtika) tathA zvetAMbaroe sAtadharmavALA ane sAtAvathI evAM pado upajAvelAM che. tathAM te padomAMthI te upara jaNAvelA bhinna bhinna arthe batAvyA che. paraMtu te badhAmAM bhagavAna mahAvIranA nAma sAthe saMbaMdha joDanAro aitihAsika artha vadhu susaMgata che. mATe ja A sUtranuM nAma "nAyadhammakahA" mukhapRSTha upara ame heluM che. 9 ukikhatta-NAya: A adhyayanamAM meghakumAranI vAta Ave che. temAM teNe hAthInA bhavamAM sasalAne bacAvavA "vAI vare paga UMco karyo hato-evuM varNana Ave che. te uparathI A adhyayananuM nAma ukhitta-NAya paDyuM che. 10, rAjagRha : A nagara bauddho ane jainonuM pUjanIya tIrtha che. tyAM mahAvIra ane buddha aneka cAturmAso karelA. tethI ja teno ullekha vAraMvAra baMne dharmanA graMthomAM Ave che. jarAsaMdhanA samayamAM rAjagRha magadhanI rAjadhAnI hatI e jAtanI noMdha mahAbhAratanA sabhAparvamAM maLe che. tenuM bIjuM nAma giridhvaja paNa temAM noMdheluM che. tyAM pAMca pahADo che ema mahAbhAratakAre temaja jaina graMthakAroe jaNAveluM che. paNa temanAM nAmomAM bheda nIce pramANe che. mahAbhArata vaihAra (vaibhAra), vArAha, vRSabha, RSigiri, cetyaka vAyupurANa vaibhAra, vipula, ratnakUTa, girivaja, ratnAcala, jaina vaibhAra, vipula, udaya, suvarNa, ratnagiri; A pahADone kAraNe tenuM bIjuM nAma giritraja paDayuM haze. tenuM vartamAna nAma rAjagira che. te bihArathI lagabhaga 13, 14 mAIla dakSiNe AveluM che. A ja rAjagRhanI bahAra uttarapUrvamAM jaina sUtromAM nAlaMdA nAmanuM sthaLa hovAnuM jaNAvyuM che. prasiddha nAlaMdA vidyApITha tyAM hatuM. Avazyaka niryuktinI avacUrNamAM lakheluM che ke pahelAM tyAM kSitipratiSThita nAme nagara hatuM. tene kSINavAstuka thayeluM jANune jitazatru rAjAe te ThekANe canakapura sthApyuM. kALe karIne te kSINa thatAM tyAM RSabhapura sthapAyuM. tyArabAda kuzAgrapura thayuM. te AkhuM baLI gayA pachI zreNikanA pitA prasenajita rAjAe tyAM rAjaguha vasAvyuM. pannavaNasatramAM rAjagRhane magadhanI rAjadhAnI tarIke varNaveluM che. bhagavatIsUtranA bIjA zatakanA pAMcamA udezakamAM rAjagRhanA UnA pANInA jharA viSe ullekha che. tenuM nAma mahAtapopatIprabha ApeluM che. cInAI pravAsI phAsthAne ane hyueksiMge te UnA pANIno jharo joyAnuM lakheluM che. bauddhagraMthomAM A jharAne tapoda nAme kahelo che. 11, magadha : AvedamAM A dezano kIkaTa nAme ullekha karelo che. atharvavedamAM tenuM magadha nAma Ave che. hemAcArye potAnA kozamAM te baMne nAmo ApelAM che. pannavaNAstramAM Adezo gaNAvatI vakhate magadhane pahelo gaNAvyo che. atyAranA bihArane prAcIna magadha kahI zakAya. temAM bauddho ane jainonAM aneka tIrtho che. tethI teo tene pUjya ane pavitra mAne che. paraMtu vaidika lokoe tIrthayAtrAnA kAraNe sivAya temAM praveza karavAno paNa niSedha karelo che ane tyAM vadhu vakhata rahenArane prAyazcita karavAnuM pharamAveluM che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa khaso varSa pahelAMnA eka jaina yAtrika lakhyuM che 66 kAsIvAsI kAga mUui mugati lahui, madhi muo nara khara huI e" " kAgaDo paNa kAzImAM mare to mukti pAme, paraMtu mANasa paNa jo magadhamAM mare to gadheDo thAya" evI mAnyatA te taraphanA lokomAM cAle che. 4 12. zreNika : A rAjA AgaLa AvI gayelA koNika rAjAno pitA thAya. te zizunAgavazano hato. bauddagraMthomAM Ane seniya ane biMbisAra nAme varNavelo che. jainagraMthomAM tenuM khIjuM nAma bhibhisAra ke bhaMbhAsAra ApeluM che, tenA te nAmanuM kAraNu khatAvatAM AcArya hemacaMdre jaNAvyuM che ke " eka vAra kuzAgrapuramAM Aga thatAM rAjA prasenajita ane tenA badhA kumoro mahela bahAra nIkaLI gayA. khIjA kumAroe nIkaLatAM nIkaLatAM hAthI, dhoDA, ratna, maNi, mANeka vagere lIdhAM paNa zreNike mAtra eka bhaMbhA ja lIdhI. prasenajite tene tenuM kAraNa pUchatAM teNe jaNAvyuM ke bhaMbhA e rAjAnuM vijayacihna che mATe meM tene ekalIne lIdhI che. A uparathI rAjAe tenuM nAma bhaMbhAsAra pADyuM." biMbisAra ane liMbhisAra e nAmomAM sAmya cokhkhuM lAge che, - 13. dhAriNInuM svapra : lalitavistaramAM jaNAvyA pramANe yuddhanI mAtA mAyAdevIe, jyAre yuddha tenA garbhamAM peThA te vakhate rUpAnA DhagalA jevo, cha dAMtavALo ane sarvAMgasuMdara hAthI potAnA udaramAM pesato hoya evuM svapna joyuM hatuM. A pramANe jaina temaja bauddha graMthomAM koI mahApuruSa kukSImAM AvavAno hoya te pahelAM temanI mAtAoe AvAM uttama svapno joyAnI hakIkata maLI Ave che. kr ** 14. kauTuMbika puruSo : "khAsa tahenAtanA nokaro." jainasUtromAM nokara arthamAM 'kauTuMbika puruSa" temaja "dAsaceTa' ema be zabdano prayoga Ave che. kauTuMbika zabdano artha 'kuTuMbano mANusa" thAya. te uparathI ema mAlama paDe che ke rAjAo potAnA rAMjavaMzIomAMthI keTalAkane khAsa tahenAtanA nokaro tarIke rAkhatA. paraMtu je loko dAsa jAtinA ja eTale ke gulAma vaMzanA hatA temane mATe dAsaceTa zabda vaparAto haze. jemane atyAre ApaNe golA kahIe chIe tevA prakAranA ja A loko hatA. A lokone e rIte janmathI maraNa sudhI dAsanuM ja kAma karavAnuM rahetuM, jyAre kauTuMbika puruSone tevuM baMdhana na hotuM. keTalAMka varNano uparathI evuM lAge che ke A dAsaceTo dhaNuM karIne paradezIo ja hatA. (juo TippaNu naM. 2 6) 15. javanikA : (naLiyA) yavana zabda sAthe A zabdano saMbaMdha che. kozakAroe A zabdanI vyutpatti ' dhAtu uparathI khatAvI che. paNa itihAsanI dRSTithI vicAra karatAM lAge che ke A zabda yavana zabdamAMthI ja nIkaLelo che. kAraNa ke yavaniA--paDado rAkhavAnI prathA yavanomAM ja hatI tema itihAsa parathI mAlama paDe che. amarakozamAM navaniA ane yavanA ema be zabdo mUkelA che, ane hemacaMdre navanI ane yamanI ApelA che. paradezIonA sahavAsathI ApaNe tyAM paNa yavanikA-paDadAno rivAja temaja te zabda dAkhala thayA lAge che. nAtAmAM Avelo yuvanikAno ullekha ane varNana kharAkhara hoya to ema kalpI zakAya ke biMbisAranA samayamAM rAjakuTuMbomAM tenI prathA tathA yavanono pagapesAro ApaNA dezamAM hatAM. 16. aSTAMganimittavedI : "nimittanAM ATha aMgone jANanAra." te ATha aMgo A pramANe che :- (1) bhauma [bhUkaMpa vagere] (2) utpAta [lohIno varasAda vagere] (3) svama Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa ya (4) aMtarikSa [ AkAzamAM dekhAtAM gaMdhavanagara vagere] (5) AMga [ aMgamAM thanArAM--AMkhanuM pharakavuM vagere] (6) svara [ pakSIonuM bolavuM vagere] (7) lakSaNa [ strI, puruSa vagerenAM lakSaNo] (8) vyaMjana [tala, masA vagere zarIra uparanAM cihna]. A viSayanuM vigatavAra zAstra varAhamihiranI bRhatsaMhitA che. 17. svamazAstra : A viSaya upara keTalAya graMthomAM aneka prakaraNo maLe che. jemake suzrutaH-zArIra sthAna, adhyAya 33; brahmavaivartapurANa: janmakhaMDa, adhyAya 7; bhagavatIsUtraH-- zataka 6, uddezaka 6. (c 18. dohuda : " garbhiNIne thatI vividha icchAo." A icchao pUrI karavAmAM Ave to ja garbha sarvAMgasaMpanna thaI zake. nahi to garbhiNI strIne temaja garbhane hAni thAya. strInA dohada uparathI garbhAratha jIvanA svabhAvanI kalpanA paNa karavAmAM AvatI. te viSenA savistara varNana mATe juo suzrutaH-zArIrasthAna, adhyAya 3. 19, vaibhAra parvata : juo rAjagRha. 20. vaikriya samuddAta : keTalAMka kAraNone laI ne AtmA potAnA pradezone (aMzone) zarIrathI khahAra prasarAve che ane pAchA saMkocI paNa le che. te kriyAne jaina paribhASAmAM samuddhAta kahe che. vaikriyasamudlAta zarIranA parivartana mATe karavAmAM Ave che. yogasUtramAM jaNAvelI nirmANucitta ane nirmANakAyanI prakriyAne A prakriyA maLatI AvatI hoya ema lAge che. vAyupurANamAM paNa A viSe ullekha che. samuddhAtanI kriyA mATe pannavAsUtranA 36 mA padamAM vistArathI lakheluM che. ane bhagavatItranA khIjA zatakanA khIjA uddezamAM paNa e vAtanuM varNana che. secanaka hAthI : A hAthI zreNikanI paTTahastI hato. zreNike saMpattinA bhAga karyAM tyAre A hAthI teNe vihallakumArane Apyo. potAnI strInI hAthI koNike te hAthI potAne ApavAnI potAnA bhAI vihallakumAra pAse mAgaNI karatAM teNe tema karavA nA pADI eTale koNike tene yuddha karavAnI dhamakI ApI. tethI te vaizAlimAM potAnA mAtAmaha ceTakane zaraNe gayo. tyArabAda baMne pakSa vacce laDAI thaI. ceTakanA pakSamAM kAzInA nava mallakI ane kozalanA nava leccha ema aDhAra gaNurAjAo hatA. 1. A mahAzilAkaMTaka saMgrAmamAM kono jaya thayo ane kono parAjaya thayo e praznano javAba ApatAM bhagavAna mahAvIra bhagavatIsUtramAM kahe che. " goyamA ! vanI vivedaputte naNyA, nava mapha nava renTa. hAsIkosA aDhArasa vijaLAyAno vAnasthA / he gautama! vajja videhaputtano (koNikano) jaya thayo ane nava mallakI ane nava lekcchI e aDhAre gaNarAjAono parAjaya thayo," A viSe bhagavatIsUtranA sAtamA zatakanA navamA uddezakamAM, nirayAvalisUtramAM tema ja hemacaMdranA mahAvIra caritanA 12mA sargamAM savistara varNana che. 22. garbhanI rakSAne arthe : garbhiNI strIne lagatA AvA aneka ullekho jainasUtromAM Ave che. ethI ema spaSTa mAlUma paDe che ke te samayanA loko garbhiNInI temaja garbhanI rakSA mATe keTalI badhI kALajI rAkhatA. jyAM prakrutizAstra temaja saMtatizAstra khUba kheDAyeluM hoya tyAM ja AvI vyavasthAno saMbhava che. garbhiNInA temaja garbhanA Arogya mATe tenA khAdyAkhAdyano vicAra AmAM spaSTa che. garbha saMskArasaMpanna thAya te mATe garbhiNIe kevI vRttio rAkhavI joIe te viSe paNa A sthAne spaSTa lakheluM che. AvI ja hakIkata matsyapurANamAM kazyape aditine samajAvelI che, te viSe vIramitrodayanA saMskAraprakAzamAM (pA. 180-1) ullekha che, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa - 23. aDhAre varNa ane upavaNuM : mULamAM mA seLaseLIgo che. TIkAkAre zreNIno artha zuMmorAtriAtaH eTale ke "kuMbhAra vagere jAtio ane prazreNIno artha tame eTale ke tenA peTA vibhAgo ema karelo che. jaMbuddIpaprAptinI TIkAmAM te aDhArene nava nAra ane nava kAru ema be bheda pADIne gaNAvelI che. (1) kuMbhAra (2) paTTadalla-paTela (3) suvarNakArasonI (4) sUpakAra-rasoIo (5) gAMdharva (6) kAzyapaka-hajAma (7) bhAlAkAra-mALI (8) karachakara ke kajjakara ?] (9) taMboLI. A nava nArU che. (1) camAra (2) yaMtrapIDaka-ghANI, koluM vagere calAvanArA (3) gaMchie [gAMcho-vAMsaphoDo?] (4) chiMpAya-chIpA (5) kaMsakAra-kaMsAro (6) sIvaMga-sIvanArA () guAra [2] (8) bhilla (9) dhIvara-mAchI. A nava kAru che. 24 vAge : yoga zabdano vaparAza vizeSa karIne vaidika saMpradAyamAM che. tyAM teno artha "yajJa' karavAmAM Ave che. ahIM teno artha TIkAkAre "devanI pUjA" karelo che. Aja TIkAkAre bhagavatI sUtramAM (zataka 11, uddezaka 11) yAt pUjJAviSAr eTale ke "eka jAtanI pUjA e artha paNa batAvyo che. kalpasUtranI TIkAmAM yAna abratimApUnA eTale ke "ahaMtapratimAnI pUjAo" evo artha upAdhyAya vinayavijyajIe Apelo che ane tenuM samarthana paNa karyuM che. A uparathI mAlama paDe che ke yAgano nizcita artha jaina saMpradAyamAM prasiddha na hato. tema hota to sarva ThekANe eka ja artha TIkAkAro batAvata. teno nizcita artha na hovAnuM kAraNa e lAge che ke te zabda mULa vaidika saMpradAyano che. 25, gaNanAyako: A zabdano saMbaMdha gaNarAjya sAthe che. eTale teno artha prAcInakALamAM prasiddha evAM "gaNarAjyonA nAyako" ema thAya. 26. saMskAro : janmyA pachI pahele divase jAtakarma, bIje divase jAgarikA, trIje divase caMdrasUryadarzana, bArame divase nAmakaraNa, pachI prajemaNa, caMkramaNa, cUDApanayana ane pachI garbhathI AThame varase upanaya-A rIte meghakumAranA saMskArano krama che. sUtromAM jyAM jyAM koInA janmanI, hakIkata Ave che tyAM saMskArono lagabhaga Avoja krama hoya che. jemake bhagavatImAM (11 muM zatakA uddezaka 11) mahAbaLanA janmanA prasaMge jaNAvyuM che ke pahelAM dasa divasa sudhI sthiti patita (kulAcAra pramANe karavAno vidhi) kare che. pachI caMdrasUryadarzana, pachI jAgarikA, nAmakaraNa, paraMgAmaNa (ghUMTaNe cAlavuM), caMkramaNa, jemAmaNa, piMDavardhana (AhAra vadhAravo), japAvaNa (prajalpana), karNavedha saMvatsarapratilekha (varSagraMthIkaraNa-varasagAMTha), coloyaNa (cUDAkarma), upanayana, kalAgrAhaNa vagere garbhAdhAnathI mAMDIne badhI pravRttio karavAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIranA janma prasaMge pahele divase sthiti patitA, trIje divase caMdrasUryadarzana, divase dharmajAgarikA, agiyArame divase sUtaka kAlyA bAda, bArame divase nAmakaraNa (kalpasUtra mULa) ane pachI AvazyakamAM lakhyA pramANe 8 varSathI vadhAre vayanA jANune upanaya kare che. mULamAM A pravRttine saMskAra zabdathI jaNAvI nathI. paNa e saMskAra ja che e viSe kaMI zaMkA nathI. kAraNa ke vaidika paraMparAmAM saMskArono je krama maLe che tene ja maLato jaina sUtrono A krama che. garbhAdhAna, puMsavana, anavalobhana, sImaMtonnayana, jAtakarma (pahele divase), nAmakaraNa, prakhArohaNa, dugdhapAna, tAMbulabhakSaNa, niSkramaNa, caMdrasUryadarzana, kaTIsUtrabaMdhana, karNavedha, aMkurArpaNa, annaprAzana, abdapUtikRtya (saMvatsarapratilekha), cUDAkaraNa, vidyAraMbha, upanaya vagere. A jAtano saMskArono krama vIramitrodayanA saMskAraprakAzamAM jUnI smRtiono AdhAra ApIne batAvelo che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hi57 saMskAro ane temanI vidhi viSe prAcIna jaina sAhityamAM kazuMya jaNuvyuM nathI. chatAM jaina kuTuMbomAM janmelA meghakumAra, mahAvIra vagerene vaidisaMpradAyanA e prasiddha saMskAro karavAmAM AvelA ema te te ullekho uparathI mAlUma paDe che. buddhane paNa jAtakarma ane nAmakaraNa saMskAra thayAno ullekha buddhaghoSa potAnA buddhacaritamAM kare che. A uparathI ema mAlUma paDe che ke te saMskAra ane temanI vidhio eTalAM badhAM lokapracalita thaI gayAM hatAM ke emAM koI paNa prakAranI sAMpradAyikatA rahI ja na hatI. temaja bhinna saMpradAyanI vidhio paNa je avazya upayogI hoya to temane potAnA AcAramAM levI paNa kharI evo bIjA saMpradAyo pratye samabhAva paNa te jamAnAnA lokonI aMdara hato. A mATe bIjA ghaNA purAvAo A sUtramAM AgaLa AvavAnA ja che. ra7, 72 kaLAo : (1) lekha [lakhavAnI kaLA badhI prakAranI lipimAM lakhI rAkavuM; kotarIne, sIvIne, vaNIne, chedIne, bhedIne, bALIne ane saMkamaNa karIne (eka bIjAmAM bheLavIne) akSaro pADavA; svAmIcAkara, pitA-putra, guru-ziSya, pati-patnI, zatrumitra vagere sAthe paraspara patravyavahAranI zailI; lipinA guNadoSanuM jJAna] (2) gaNita (3) rUpa (mATI, pathara, sonuM, maNi, vastro ane citra vageremAM rUpanirmANa) (4) nATya (abhinayavALI ane abhinaya vinAno nAca) (5) gIta (6) vAditra (7) svaragata (saMgItanA svarasasakanuM jJAna) (8) puSkaragata (mRdaMga vagere vagADavAnuM jJAna) (9) samatAla (gItAdinA tAlanuM jJAna) (10) dhUta (11) janavAda (eka jAtanuM ghUta) (12) pAzaka (pAsA) (13) aSTApada (copATa) (14) purakAvya (zIrghakavitva) (15) dakamRttikA (mizrita dravyonI pRthakkaraNa vidyA) (16) annavidhi (pAkavidyA) (17) pAnavidhi (pANI ravaccha karavAnI ane tenA guNadoSa pArakhavAnI vidyA) (18) vastravidhi (vastra paheravAnI vidyA) (19) vilepana vidhi (20) zayana vidhi (palaMga, pathArI ityAdinAM mApa vagerenuM jJAna athavA kema savuM te viSenuM jJAna) (21) AryA (Aya chaMdanA bheda prabhedonuM jJAna) (22) prahelikA (samasyA)(23) mAgadhikA-(24) gAthA (25) gIti-(ra6) zloka-navagerenA bhedaprabhedonuM jJAna) 27 hiraNyayukti (rUpAnAM ghareNAM kayAM kayAM paheravAM tenuM jJAna) (28) suvarNayukti (sonAnAM ghareNAM kayAM kayAM paheravAM tenuM jJAna) (29) cUrNayukti (nAna, maMjana vagerenAM cUNo banAvavAnI yukti) (30) AbharaNavidhi (31) taruNapratikarma (yuvatInAM varNa vagerene vadhAravAnuM jJAna) (32) strI- (33) puruSa(34) - (35) gaja- (36) gAya- (37) Dukkara- (38) itra- (39) daMDa- (40) asi(41) maNi- (42) kAkaNI (ratna)-e badhAMnAM sAmudrikamAM kahelAM lakSaNonuM jJAna (43) vAstuvidyA (44) aMdhAvAramAna (senAnA parimANanuM jJAna) (45) nagaramAna (nagaranA parimANunuM jJAna) (46) vyuha (senAnA vyuha racavAnuM jJAna) (47) pratibRha (pratidvaMdInA vyuhanuM jJAna) (48) cAra (grahonI gati vagerenuM jJAna) (49) paDiyAra (praticAra-grahonI pratikULa gatinuM jJAna athavA pratikAra -rogIne upacAranuM jJAna) (50) cakravyuha- (51) garuDabUha- (52) zakaTabUha-vagere ho racavAnuM jJAna (53) yuddha (54) niyuddha (malayuddha) (55) yuddhAtiyuddha (moTI laDAI) (56) daSTiyuddha (57) muSTiyuddha (58) bAyuddha (59) latAyuddha (latAnI peThe pratiThaMDIne vIMTaLAIne karavAnuM yuddha) (60) ivastra (bANa ane astronuM jJAna) (1) sarupravAda (taravAranI vidyA) (62) dhanurveda (63) hiraNya pAka (rayuM banAvavAno kImiyo) (64) suvarNapAka (sonAno kImiyo) (65) sUtrakhela (dorI toDelI ke baLI gayelI hoya paNa tUTelI ke baLelI nathI ema dekhADavuM te athavA to dorIo kheMcIne karAto pUtaLA vagereno khela) (66) vastrakhela (phATeluM ke TUMkuM vastra tevuM na dekhAya Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 TippaNa tevI rIte paheravuM athavA vastranI krIDA) (67) nAlikAkhela* (eka prakAranuM dhUta) (68) patracchedya (pAMdaDAMnI thokaDImAM amuka saMkhyA sudhInAM pAMdaDAM chedavAnI kaLA) (69) kaTacchedya (vacamAM aMtaravALI temaja eka hAramAM rahelI vastuonA kramavAra chedananuM jJAna) (70) sajIva (marelI dhAtuone sahajarUpamAM lAvavAnuM jJAna) (71) nirjIva (dhAtuone mAravAnuM jJAna) (72) zakunaruta (zakuno ane avAjenuM jJAna) A rIte 72 kaLAnA ullekho samavAyAMgamAM 72 mAM samavAyamAM ane rAjaprazrIyamAM dRDhapratijJanI zikSAnA prakaraNamAM thoDA ghaNA pheraphAra sAthe Ave che. kAmasUtranA vidyAsamudeza prakaraNamAM 64 kaLAo ane temanuM vivaraNa ApeluM che. e cosaTha kaLAomAM upara jaNAvelI 72 kaLAo samAI jatI lAge che. temanI vigata A pramANe che : kAmasUtra janasUtranI kayI kaLAo temAM samAya che 1 gIta .. . . . (5) gIta (7) svAgata 2 vAgha ... ... (6) vAditra (2) puSkaragata (9) samatAla nRtya ... ... .. (4) nAya 4 Alekhya ... ... ... (3) rUpa vizeSachedya (Ane patrachedya) paNa kahyuM che. tilaMka vagere mATe (i68) patrachedya (AnI pAMdaDAnI aneka jAtanI Aka. ? 3 ahIM karelI vyAkhyA paNa tio banAvavAnI kaLA) ) thaI zake che.) 6 taMDulakusumabalivikAra (aneka raMganA cokhA vagerethI raMgoLI pUravI) | cha puSpAstaraNa (Ane puSpazayana paNa kahyuM che) (20) zayanavidhi 8 dazanavasanAMgarAga (dAMta) (31) taNIpratikarma (?) kapaDAM ane zarIra 2 (19) vilepana (?) raMgavAM te) S (18) vastravidhi 9 maNibhUmikarma (sUvA besavA). mATe maNi vagerethI ) jamIna bAMdhavI) 10 zayanaracana ... ...(20) zayanavidhi 11 udakavAgha (jaLataraMga) ... ... ...(6) vAditra 12 udakAghAta (pANInI pIcakArIo vaDe krIDA) citrapotha (kAmaNamaNa) 14 mAlyagrathana (mALAo gUMthavI) dha sUtrakIDAnI vyAkhyA ApatAM nAAiraMvAranAAtisUtrAgAma kacethA cUtha na arthAta naLImAM nAkhelA sUtranA tAMtaNAonuM bIjI bIjI rIte dekhAvuM ema vAtsyAyananI TIkAmAM jaNAveluM che. ethI ema mAlama paDe che ke nAlikA-khelano artha sUtrakrIDAne maLato ja kadAca hoya. vaLI A zabda sUtrakhela ane vastra khelanI hAramAM ja che tethI paNa A artha vadhu susaMgata lAge che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paha TippaNa 15 zekharakApIyojana phUlovaDe zekha raka ane ApIDa (mAthAnAM AbhUSaNa) gUMthavA] .. ... (30) AbharaNavidhi 16 nepathyaprayoga ... ... (18) vastravidhi 17 karNapatrabhaMga (dAMta, zaMkha vagerenAM kAnanAM ghareNAM banAvavA) ...(18) AbharaNavidhi 18 gaMdhayukti ... ... ... ... (29) cUrNayukti 19 bhUSaNayojana .. ... ... ...(18) AbharaNavidhi 20 iMdrajALa 21 kauTumArayoga (saubhAgya, vAjIkaraNa vagerenA kucumAre kahelA upAyo) 22 hastalAghava (hAthanI kuzaLatA) (68) patracchedya (69) kaTachedya 23 vicitra zAka-vRSabhaThya vikArakriyA... ...(16) annavidhi 24 pAnakarasarAgAsavayojana ... ... ...(17) pAnavidhi 25 sUcIvAnakarma (sIvavA sAMdhavAnI kaLA) 26 sUtrakrIDA .. ... (65) sUtraela (67) nAlikAela (3) 27 vINADamarukavAdya ... ... ... ... (6) vAditra 28 prahelikA ... ... ... . ..(22) prahelikA 29 pratimAlA (aMtakaDI) 30 durvacakyoga (kilaSTa uccAravALA zabdo bolavAnI kaLA) 31 pustakavAcana 32 nATakAkhyAyikAdarzana 33 kAvyasamasyApUraNa 34 patrikAvetravAnavikalpa (netra, baru vagerethI khATalA ke Asana bharavAnI kriyA) 35 takSakarma (saMdhADiyAnuM kAma) 36 takSaNa (sutArI kAma) 37 vAstuvidyA ... ...(43) vAstuvidyA (45) nagaramAna 38 rUTyaratnaparIkSA ..(41) maNilakSaNa (42) kAkaNI lakSaNa (27) hiraNyayukti (?) (28) suvarNayuti (2) 39 dhAtuvAda......(63) hiraNyaka (64) suvarNapAka (70) sajIva (71) nirjIva 40 maNirAgAkarazAna (maNionI khANonuM ane maNio raMgavAnuM kAma) 41 vRkSAyurveda (vanaspatinI davA karavAnI vidyA) 42 meSakumbhaTalAvayuddhavidhi ... ... (53) yuddha (?) 43 zukasArikApralApana (popaTa ane menA vagere paDhAvavAM) 44 utsAdana, saMvAhana ane kezamadanamAM kuzaLatA (paga tathA hAtha vagere vaDe dabAvavA ke masaLavAnI ane keza coLavAnI kuzaLatA) 45 akSaramuSTika kathana (TUMkAkSarInuM jJAna-zaoNrTahenDa) 46 lerita vikalpa (jANakAra sivAya bIjo koI na samajI zake tevA zabdaprayoga) Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 TippaNa 47 dezabhASAvijJAna 48 puSpazakaTikA (phulonA mAnA, pAlakhI vagere banAvavAnI kaLA) nimittAna...(72) zakunaruta [(32) strI (33) puruSa (34) haya (35) gaja (36) gAya (37) kuphphaTa (38) chatra (39) daMDa (40) asi (41) maNi (42) kAkaNa-ratna-e badhAMnAM lakSaNonuM jJAna] (48) cAra (49) praticAra 50 yaMtramAtRka (sajIva ke nirjIva yaMtronI racanA) 51 dhAraNamAtRkA (smRtizakti-avadhAnakaLA) para saMpAThaya (koI mANasa kAvya bolato hoya tenI sAthe jene te nathI AvaDatuM tevo mANasa paNa ekAda Agalo zabda sAMbhaLIne bolavA lAge-e kaLA; Ane jaina saMpradAyamAM padAnusAriNI buddhi kahe che) 53 mAnasIkAvyakriyA (pakva, utpala vagere AkRtivALA zlokamAM khAlI rAkhelI jagyAo pUravI) 54 abhidhAnakoza (zabdakozanuM jJAna). 55 chaMdovijJAna.... ...(21] AryA (23) mAgadhikA (24) gAthA (25) gIti (26) zloka. 56 kriyAkalpa (kAvya-alaMkAra) ... ... (14) pura kAvya pacha chalitayoga (rUpAMtara karIne ThagavAnI kaLa) 58 vastragopana 59 hUtavizeSa... (10) vRta (11) janavAda (12) pAlaka (13) aSTApada (14) nAlikAkhela 60 AkSakrIDA (pAsanI ramata) ... ... (12) pAlaka 61 bALakrIDana (bALako mATe DhIMgalI vagere banAvavAnI kaLA) 62 vanayikI (potAne temaja bIjAne keLavavAnI kaLA ane hAthI vagere pazuone keLavavAnI kaLA) 63 vaijayikI (vijayaprApti mATenI kaLA) (46) vyuha (47) pratibRha (50) cakravyuha (51) garuDalUha (52) zaTala (53) yuddha (54) niyuddha (55) yuddhAtiyuddha (56) daSTiyuddha (57) muSTiyuddha (58) bAyuddha (19) latAyuddha (60) dhvastra (61) sarupravAda (62) dhanurveda (44) skaMdhAvAramAna 64 vyAyAmikI (vyAyAma saMbaMdhI kaLA) jabudIpaprajJaptinI TIkAmAM strInI 64 kaLAnAM nAma nIce pramANe ApyAM che. (1) nRtya (2) aucitya (3) citra (4) vAritra (5) maMtra (6) taMtra (7) jJAna (2) vijJAna (9) daMbha (10) jaLastaMbha (11) gItamAna (12) tAlamAna (13) medhavRSTi (14) lAkRSTi (15) ArAmaropaNa (16) AkAragopana (17) dharmavicAra (18) zakunasAra (19) kriyAkalpa (20) saMskRta jalpa (21) prAsAdanIti (22) dharmarIti (23) vaNikA vRddhi (24) svarNasiddhi (25) surabhitailakaraNa (26) lIlAsaMcaraNa (27) hayagajaparIkSA (28) puruSastrIlakSaNa (29) hemaratnabheda (30) aSTAdazalipipariccheda (31) tatkAlabuddhi (32) vAstusiddhi (33) kAmavikriyA (34) vaidyakakriyA (35) kuMbhabhrama (36) sArazrama (37) aMjanayoga (38) cUrNayoga (39) hastalAghava (40) vacanapATava (41) bhojyavidhi (42) vANijyavidhi (43) mukhamaMDana (4) zAlIkhaMDane (45) kathAkathana (46) puSpagraMthane (47) vakrokti (48) kAvyazakti (49) skAravidhiveza (50) sarvabhASAvizeSa (51) abhidhAnazAna Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa (para) bhUSaNuparidhAna (53) bhRtyopacAra (54) gRhAcAra (55) vyAkaraNa (56) paranirAkaraNu (57) gaMdhana (58) kezabaMdhana (59) vINAnAda (60) vitaMDAvAda (1) aMkavicAra (62) lokavyavahAra (63) aMtyAkSarikA (64) praznaprahelikA. 28. prAcIna samayamAM A badhI kaLAonAM zAstro hatAM. vArAhIsaMhitA, bharatanuM nATyazAstra, vAtsyAyanuM kAmasUtra, caraka tathA suzrutanI saMhitAo, nalanuM pAdarpaNa, pAlakAkhano hatyAyurveda, nIlakaMThanI mAtaMgalIlA, zrIkumAranuM ziparatna, rudradevanuM ainikazAstra, mayamata ane saMgItaratnAkara vagere graMtho to atyAre paNa upalabdha che. e kaLAone pahelAM sUtrothI kaMThastha karAvatA, pachI temano artha samajAvavAmAM Avato ane tyArabAda temanuM prayogAtmaka zikSaNa ApavAmAM AvatuM. AmAM khAsa dhyAna rAkhavA jevI vAta to e ke jUnA loko zikSaNa vakhate te te viSayonA prayogone bhUlatA na hatA. vaLI A badhI kaLAo manuSyanI karmendriyo ane jJAnendriyo aMteno barAbara vikAsa kare ema yojAyelI che. mAtra ekAMgI mAnasaka keLavaNI jUnA jamAnAmAM na hatI tema A uparathI jaNAya che. ra9. aDhAra prakAranI dezI bhASAo : Ane mATe mULamAM aDhAravidhivvA velImAtAvisAraC che ane teno artha TIkAkAre A pramANe karyo che H-- 1 aSTAdaza vidhiprakArAH - pravRttiprakArAH aSTAdazabhirvA vidhibhiH bhedaiH pracAraH pravRttiryasyAH sA tathA tasyAM dezImAbAAM phezamevena vaLa vahIhavAyAM virAAravuH arthAt dezanA judA judA bhAgomAM cAlatI aDhAra prakAranI lipimAM vizArada. auSapAtika sUtramAM meSakumAranA varNana jevA ja prasaMge aDhArasavetImAlAvisAraNa eTaluM ja lakheluM che. A ja TIkAkAre tyAM tenA artha viSe kAMI lakhyuM nathI. rAkhyuM upathI " aDhAra prAranI dezIbhASAomAM vizArada" evo ja artha mAlama paDe che. paNa te dezI bhASAo kayI athavA te dezo kyA te viSe kazI ja mAhitI maLatI nathI. aDhAra prakAranI lipiono ullekha prajJApanAsUtramAM ane samavAyAMgamAM maLe che. (1) brAhmI (2) jatrANiyA (yavanAnI ) (3) dosApuriyA (?) (4) kharoSThI (5) pukakharasAriyA (puSkarasAri) (6) bhogavaIyA (7) paharAIyA (8) aMtaHkhariyA (aMtAkSarI) (9) akakharapuDDiyA (10) veNuyA (11) niSDayA (12) aMkalivI (13) gaNitalivi (14) gAMdhavalivI (15) AyaMsalivI (16) mAhezvarI (17) dobhIlivI (18) polindI. A aDhAre lipio brAhmIlipinA peTAmAM gaNAtI ema pannavAsUtramAM lakheluM che. vizeSAvazyakanI TIkAmAM te aDhAra lipionAM nAma khIjI rIte maLe che jemake :-- (1) haMsalapi (2) bhUtalipi (3) jakSIlipi (4) rAkSasIlipi (5) uDDIlipi (6) yavatIlipi (7) turukkIlipi (8) kIrIlipi (9) draviDIlipi (10) siMdhavIyalipi (11) mAlavInIlipi (12) naTIlipi (13) nAgarIlipi (14) lATalipa (15) pArasIlipi (16) animittIlipi (17) cANAkyalipi (18) mUladevIlipi. 30. guNazila caitya : aDhAramA saikAno eka jaina tIrthayAtrI lakhe che ke :~ "rAjagRhI pUrava dizi, koza traNa jakha jAya; guNusinna vanamI jAyagA, gAMma guNAyAM kahevAya.' guruzila caitya rAgRhanI pUrva uttare hovAnuM sUtramAM lakheluM che. A yAtrI rAjagRhathI pUrva dizAmAM guNuzilanI jagA hovAnuM lakhe che. eTale sUtrokta guNuzila ane A yAtrIe joyelI guruzilAnI jamA tathA guNAyA gAma kadAca eka ja hoya. khIjA yAtrI A viSe jaNAve che ke :~~~ Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TipaNa "gAma guNAa jaNa kahaI triha kose tasa tIra che; caitya bhaluM jeha guNazila, samosaya jihAM vIro che." A doharAmAM traNa koNa kyAMthI levA te barAbara jaNAtuM nathI, kAraNa ke tenI upara mukhya varNana pAvApurInuM Ave che. vartamAnamAM navAdA sTezanathI traNeka mAIla para eka taLAvamAM mahAvIrasvAmInuM maMdira che tene guNAyA athavA guNazila kahevAmAM Ave che. e navAdAno ullekha paNa jainayAtrI kare che. - 31, uo : je kSatriyo ArakSaka (rakhavALa) ane ugradaMDa karanArA hatA teone ugro kahelA che. 3ra. bhogo : je kSatriyo gurusthAne hatA teone bhego kahelA che. 33. rAjanyo : je kSatriyo RSabhadevanI samAna vayanA hatA temane rAjanyo kahelA che ane A traNa sivAya bAkInAne sAmAnyakSatriya kahelA che (Avazyaka). 34. prazAstaro : dharmazAstranA adhyApako. 35, malakIo : malakI eka vaMzanuM nAma che. bauddhasAhityamAM tene mATe malla zabda ane kokilyanA arthazAstramAM mallaka zabda vaparAyelo che. kAzInA nava mallaka gaNarAjAono ullekha jainasUtromAM maLe che. (juo secanaka hAthIvALuM TippaNa) 37. lecchakIo : A paNa eka vaMzanuM nAma che. bauddhasAhityamAM tene mATe licchavI zabda ane kauTilyanA arthazAstramAM likviIka zabda vaparAyelo che. kozalanA nava lecchakI gaNarAjAono ullekha jainasUtromAM maLe che. (juo secanaka hAthIvALuM TippaNa) majhimanikAyanI aDhakathAmAM temanuM licchavI nAma paDavAnuM kAraNa nIce pramANa jaNAvyuM che. "temanA peTamAM je jatuM te badhuM maNipAtramAM mUkyuM hoya tema ArapAra dekhAtuM. evA teo pAradarzaka-nicchavi ( licchavI) hatA. nAyAdhammakahAnA TIkAkAra lakhe che ke le7I zabdano artha koI jagAe bruivA-vANiyA karelo che. 37. rAjAo : mAMDalika rAjAo. 38. Izvaro : yuvarAje. keTalAka teno artha aNimA vagere siddhivALA paNa kare che. 39 talavaze : rAjAe khuzI thaIne jeone paTTA ApyA che tevA rAjA jevA puruSo. 40, mAIbiko : jenI AsapAsa vasatI ke gAma na hoya tevA sthaLane bhaba kahe che temanA mAliko te mAraMbiko. Ane badale mAMDavika pATha paNa Ave che. teno artha maMDapanA mAliko karelo che. 41. drauTuMbiko: aneka kuTuMbonA AzrayadAtA. 42: ibhyo : jenA dravyanA DhagalAmAM moTo hAthI-ibha DhaMkAI jAya te ibhya. 43. zreSThio : zrIdevatAnI mUrtivALA suvarNapaTTane jeo mAthA upara bAMdhe che te zreSThIo. 44, Arya: tatvArthabhASyamAM Arya ane pleccha evA be manuSyonA bheda batAvavAmAM AvyA che. temAM AryonA cha bheda che. (1) kSetraArya-karmabhUmimAM janmelA (2) jAti AryaH IkvAku, videha, hari, aMbai, jJAti, kuru, bubnAla, ugra, bhoga, rAjanya vagere [pannavaNAsUtramAM aMbai, kaliMda Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa 13 vaideha, netraMga, rita, cuMcuNA e cha jAtiArya gaNAvyA che." (3) kulaArya : vizuvaMzamAM janmelA [ pannavaguAsUtramAM rAjanya, bhoga, ugra, RkSvAku, nAta ane kauravya e cha ne kulaArya gaNyA che. ] (4) karmaArya :yajanayAjana, adhyayana-adhyApana, prayoga, kRSi, lipi, vANijya ane yonipoSaNathI AjIvikA calAvanArA. [ pannavAsUtramAM dozI (kApaDiyA), sUtara vecanArA, kapAsa vecanArA suttaveyAliya, bhaMDavaiyAliya, kuMbhAra, pAlakhI-menA vagere upADanArA e karma Aryo jaNAvyA che.] (5) zilparya :vaNukara, kuMbhAra, hajAma, tunnavAya (tUNanArA ), devaTa (mazako khanAvanArA) vagere loko jemanI AjIvikA ochA pApavALI ane aniMdya hoya. [pannavAsatramAM-gunArA, vaNanArA paToLAM vaNanArA, deyaDA (mazako khanAvanArA), va uTTA (picchikA--pIMchAMnuM zilpa karanArA), lviyA (sAdaDI vagere karanArA), lAkaDAMnI cAkhaDIo karanArA, muMjanI pAdukA karanArA, chatrIo banAvanArA vajajhArA (vAhana banAvanArA), pucchArA (pUMchaDAMnA vALanuM zilpa karanArA ?), lepa karanArA, pUtaLAM' banAvanArA, citra karanArA, zaMkhanuM zilpa karanArA, daMtanuM zilpa karanArA, bhAMDanuM zilpa karanArA, jijhagArA (?), sellArA (bhAlA vagere khanAvanArA), koDIonuM zilpa karanArA vagere zilpaAryo gaNAvyA che.] (6) bhASAArya :--AryonA vyavahAramAM cAlatI bhASA bolanArA [pannavaNAsUtramAM ardhamAgadhI bhASA bolanArA ane temAM paNa AgaLa jaNAvelI brAhmI vagere lipio jANanArAone bhASAArya gaNelA che. ] rAjagRha--magala, caMpA--aMga, tAmralipti--mbaMga, kaMcanapura-kaliMga, vArANasI-kAzI, sAketa-- kozala, gajapura--kuru,saurika-kuzAvarta, kAMpilya-pAMcAla, ahicchatrA-jaMgala, dvAravatI (dvArakA)saurASTra, mithilA videha, kauzAMkhI vatsa, naMdIpura-zAMDilya, bhaddilapura-malaya, vairATapura--vatsa (matsya ? ), acchApurI--varaNu, mRttikAvatI ddazAh, zauktikAvatI cedI, vAtabhaya--siMdhusauvIra, mathurA--zUrasena, pApA--bhaMga, purIvartA--mAsa, zrAvasti-kuNAla, koTIvarSa-lATa, zvetAMbikA-kraya (adhoM) ATalA pradezane pannavAsUtramAM AryakSetra kahyo che. 45, anArya : zaka, yavana, kirAta, zara, kharkhara, siMhala, pArasa, kauMca, puliMda, gaMdhAra, roma, koMkaNu, palluva, kUNu, vagere dezonA loko temane mleccha paNa kahevAmAM Ave che. A viSe tattvArthabhASya ane patravaNuAsUtramAM vigatathI lakheluM che. bhagavAna mahAvIrane AvyA jANIne nagaranA badhA prakAranA loko temanuM pravacana sAMbhaLavA jAya che tevA aneka ullekho jainasUtromAM maLe che. eja rIte koI parivrAjaka Ave che tyAre paNa te badhA loko temanuM pravacana sAMbhaLavA jAya che evI paNa hakIkata te sUtromAM maLe che. A varNana uparathI eTaluM to cokkasa tAravI zakAya tevuM che ke potAnA gAmamAM koI saMtapuruSa Ave tyAre loko dharmano bheda rAkhyA sivAya temanuM pravacana sAMbhaLavA jatA ane jijJAsAthI prazno karatA. tathA yogya lAge to sAMbhaLelo mArga svIkAratA paNa kharA. koInI pAsethI koI dharmanuM rahasya sAMbhaLavAmAM zramaNa bhrAhmaNono bheda ADo Avato hoya tema dekhAtuM nathI. 46, dharma kahyo : A sUtranA mULamAM lakhyuM che ke A jagAe "dharmakathA samajI levI." te viSe TIkAkAra jaNAve che ke aupapAtikamAM kahelI dharmakathA ahIM samajI levI. 47. kRtrikApaNa : A zabda ku+trika+ ApaNu e traNa zabdono banelo che. ku eTale pRthvI. trika eTale traNa eTale ke martya, svarga ane pAtALa e traNe lokanI vastuo jyAM maLI zake tevI dukAna (ApaNu). vartamAnamAM, nAnAmAM nAnI DhAMkaNIthI moTAmAM moTA hAthI sudhInI tamAma prakAranI vastuo vecanArI yuropa amerikAnI suprasiddha dukAno jevI A dukAno haze tathA tyAM badhA dezono mAla maLI zakato haze. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa - 48 AcAra gocara: AcAra eTale jJAna, darzana ane cAritryanuM anuSThAna gocara eTale phUlane trAsa ApyA vinA jema bhamaro teno rasa le che tema koIne paNa trAsa ApyA vinA mAtra udaranirvAhane mATe ja nirdoSa bhikSA prApta karavAnI paddhati. 49. yAtrA : sArI rIte saMyamano nirvAha karavo te. 50, mAtrA : saMyamane mATe ja parimita AhAra levo te. pa1 vipula parvata: rAjagRhano eka pahADa (jao rAjagRha). 2ju adhyayana 1. saMghADa : dhanya zeTha ane vijaya cora bene eka sAthe heDamAM (saMdhAta) bAMdhyA pachIthI A adhyayanano mukhya muddo zarU thAya che tethI tenuM nAma saMghADa kahyuM che. 2. mAlukAkaccha: TIkAkAre Ano artha "eka LiyAvALAM phaLanA mAluka nAmanA jhADanuM vana" karyo che. pajavaNusUtramAM eka ThaLiyAvALAM phaLanAM jhADanAM nAma gaNAvatAM mAlukanuM nAma ApeluM che. jIvAbhigamanA cUrNikAra Ane cIbhaDInuM vana kahe che. suttanipAtamAM eka prakAranI bahu phelAtI vela mATe mAluvA zabda vaparAyelo che. - . caudaza, AThama, amAsa, pUnama : A cAra tithio ghaNA prAcIna samayathI dhamako mATe niyata thayelI jaNAya che. manusmRtimAM lakhyuM che ke "amAsa, AThama, caudaza ane pUnama, e divasomAM brAhmaNe brahmacArI rahevuM. vaLI e divasomAM taila, mAMsa ane hajAmatano tyAga karavAnuM vidhAna TIkAkAre bIjI smRtinA AdhAre batAvyuM che. anya saMpradAyamAM pracAra pAmelI A prathAne bauddhoe paNa svIkArelI che. ane jaina graMthomAM to A tithie vrataniyama karavAnI prathA atyAre paNa vidyamAna che. 3 je ayayana 1, aMDa: A adhyayanamAM moranAM IMDAMnI hakIkata ApIne upanaya batAvavAmAM Avyo che mATe AnuM nAma aMDa che. 2, mayUrapoSaka morane poSanAra. mora, popaTa, menA vagere pakSIone keLavanAra A eka khAsa varga hato. te varga A vyavasAyathI ja AjIvikA calAvato. 4thuM adhyayana 1. kammaH A adhyayanamAM kurma-kAcabAnI hakIkta uparathI jiteMdriya ane ajiteMdriya bhikSuonI samaja ApavAmAM AvI che mATe tenuM nAma kumma paDyuM che. 2. vArANasI: A mATenI vigatavAra hakIkta bhagavatIsUtra bhA. 2 (rAyacaMdra jinAgamasaMgraha) pA. 104 mAM joI levI. 3. mayaMgatIraH Ane mATe mULamAM paNa bhayaMgatIra zabda che. TIkAkAra mRtagaMgAmAMthI mayaMga zabda nIpajAve che ane teno artha lAge che ke:-"jyAM gaMgAnuM pANI khUba bheguM thatuM hoya tene mRtagaMgA kahe che." paNa mRtagaMgAmAMthI mayaMga zabda nipajAvavAnI paddhati samajAtI nathI. zabda uparathI sIdho vicAra karIe to mataMga zabda sahelAIthI nIpajI zake che. saMbhavita che ke mataMga nAme koI RSi tyAM rahetA hoya ane te uparathI te dharAnuM nAma mataMgatIradraha paDyuM hoya. nI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakacUrNimAM mRtagaMgA viSe nIce pramANe hakIkata noMdhelI che. jyAM samudramAM gaMgA maLe che tyAM varSe varSe eno mArga badalAyA kare che. gaMgAnuM je mukha ghaNuM jUnuM thaI gayuM hoya che tene mRtagaMgA kahevAmAM Ave che." 4. vigaIo : dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI, tela, goLa, madha, madha ane mAMsa A nava padArtha vikArajanaka hovAthI temane vikRti kahevAmAM Ave che. 5 muM adhyayana 1.selaga: A adhyayanamAM selaga rAjarSinI vAta che mATe tenuM nAma selaga paDyuM che. 2. dvArikA : dvArikA saurASTranuM mukhya zahera hatuM ema pannavaNAstramAM kaheluM che. A dvArikA atyAre samudrakAMThe je dvArikA che te nathI, paNa giranAra (raivataka) pAsenI dvArikA che. mahAbhAratamAM lakhyA pramANe jarAsaMdhanA dabANathI kRSNa mathurA choDayuM ane raivataka parvata pAsenI kuzasthalIne sthAne bahudhAravALI dvArikA vasAvI. Avo spaSTa ullekha sabhAparvanA 14mA adhyAyamAM che. A sUtramAM paNa raivatakane dvArikAnI bahAra uttara pUrvanI dizAmAM Avelo varNavelo che. eTale ahIM mahAbhAratamAM varNavAyelI dvArikA samajavAnI che. vartamAna dvArikA kyAre vasI te viSenI hakIkata mATe juo purAtatva pu. 1, 5. 101. 3. raivataka [giranAra] : dvArikA pAsenuM A tIrtha ghaNuM jUnuM che. eno tIrtha tarIkeno ullekha mahAbhAratanA samayathI cAlyo Ave che. tyAMnA azokanA zilAlekhane lIdhe te mauryasamayamAM vadhAre prasiddha haze. jainonA 23mA tIrthaMkara ariSTanemi tyAM ja nirvANa pAmyAno ulekha satramAM ja che. A bIja nAma ujajayanta paNa mahAbhAratamAM prasiddha che. jainagraMthomAM te raivatakA ujayaMta, ujajavala, giriNAla ane girinAra vagere nAmothI prasiddha che. 4. SaSThitaMtra SaSThitaMtra nAmanA zAstrano paricaya purAtatva pu. 5, pA. 86 mAM joI levo. 5. pAMcamahAvrato 24 tIrthaMkaromAMnA pahelA ane chelAnA zAsanamAM pAMcamahAvratovALo dharma hoya che. ane vacalA 22nA zAsanamAM cAra mahAvratavALo dharma hoya evuM AgamomAM ane TIkAomAM aneka jagAe spaSTapaNe lakheluM che. ema chatAM 22 mAM ariSTanemi tIrthaMkaranA zAsanamAM, temanI ja pAse pratrajayA lenArA A thAvasyApu ahIM je pAMcamahAvratavALo dharma kahyo che tenuM kAraNa samajI zakAtuM nathI. 6, pratimA : e eka prakAranuM tapa che. temAM khAnapAnanA parimANane ane amuka amuka prakAranAM Asano rAkhavAno khAsa niyama hoya che. kayI pratimA keTalA divasa rAkhavI tevuM kALanuM parimANa paNa cokkasa niyata kareluM hoya che. A viSenI vigatavAra mAhitI rAyacaMdra jinAgamasaMgrahanA bhagavatIsUtranA bIjA zatakanA 256 pAna uparathI jANI levI. tyAM e pratimAono koTho paNa ApavAmAM Avelo che. 6ThuM adhyayana 1. tuMba A adhyayanamAM tuMbaDAne dAkhalo ApIne jIvanuM bhArepaNuM ane halakApaNuM samajAvyuM che tethI tenuM nAma tuMba paDayuM che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSNu 7 nuM adhyayana 1. rohiNI : A adhyayanamAM rohiNI nAmanI eka zreSThIputravadhUnI krathA uparathI upanaya batAvyo che mATe tenuM nAma rohiNI paDyuM che. ' 2. pheMkI dIdhA : Ama dANA pheMkI denArI zeThanI putravadhUnuM nAma ujijhakA che. tenA nAmano artha paNa "pheMkI denArI" ja che. 3. khAI gaI : Ama dANA khAI janArI zeThanI putravadhUnuM nAma paNa bhogavatI che. tenA nAmano artha " bhogavALI--bhoga karanArI-khAnArI" ja thAya che. . 4. sAcavI rAkhyA : Ama dANA sAcavI rAkhanArI zeThanI putravadhUnu nAma paNa rakSikA che. tenA nAmano artha 'rakSaNa karanArI-sAcavanArI'' ja thAya che. 5. rohiNI : A nAmano artha "ugADanArI--vadhAranArI" che. 6. kuDava : e khokhAnI eka setikA, cAra setikAno eka kuDava ane cAra kuDavano eka prastha i. pramANunuM varNana dhanyamAnapramANanA adhikAramAM anuyogaddArasUtramAM kareluM che. dazakumAracaritamAM prasthane cAra zera jeTalo jaNAvelo che. (( 7. sAtamA adhyayanamAM ; eka jarmana pustakanA buddha ane mahAvIra " nAmanA anuvAdamAM A sAtamA adhyayanamAM je kathA AvelI che tene maLatI kathA khAIbalanA navA karAramAM methyunI ane bhrUkanI suvArtAmAM Ave che ema jaNAvyuM che. khAIbalanI e kathAne laIne e pustakamAM bhArata ane krizcana samAnatAo batAvelI che. 8muM adhyayana 1. malri : A adhyayanamAM malinA jIvananI hakIkata Ave che mATe tenuM nAma malli paDayuM che. 2. mithilA : tIrthaMkalpamAM mithilAnuM varNana karatAM tenuM khIjuM prasiddha nAma jinaprabhasUrie jagaI jaNAveluM che. atyAre sItAmaDhIthI pazcimamAM Azare sAta mAIla upara jagadIzapura nAme eka gAma che. te jinaprabhasU rinA samayamAM mithilA nAme prasiddha haze ethI ene mithilAnA khIjA prasiddha nAma tarIke temaNe jaNAveluM che. aDhAramA saikAnA jainayAtrIo sItAmaDhIne mithilA tarIke oLakhAve che ane tene paTaNAthI uttare 50 gAu upara AveluM khatAve che. jainayAtrIonA lakhyA pramANe sItAmaDhIthI 14 kroza upara janakapurI nAme gAma che. A janakapura atyAre paNa darabhaMgAthI pazcimottara AvelA janakapuraroDa sTezanathI pUrvottara 24 mAIla upara che. ane sItAmaDhIthI pUrvottara te lagabhaga trIsa mAIla upara che. keTalAka loko A janakapurane ja mithilA kahe che. upara jaNAvelA yAtrIo sItAmaDhIne mithilA mAnavAnuM kAraNa jaNAvatAM lakhe che ke ;~~ mahilA nAnee paragano, ci. kahIjI daphatara mAMhi; paNa mahilA ISNu nAMmano ci. gAMma vase kroI nAMhi. eTale ke rAjyanA daphataramAM mahilA nAmanuM paragaNuM che paNa e nAmanuM koI gAma vasatuM nathI. jinavaranAM pagalAM sItAmaDhImAM ja che mATe sItAmaDhIne ja te lokoe mahilA-mithilA tarIke oLakhAvyuM che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa 4. madhyadeza : manusmRtimAM A bhAganI sImA A pramANe batAvI che. "uttare himAlaya, dakSiNe vidhyAcaLa, pazrime kurukSetra ane pUrve prayAga." 5. saMmata : vartamAnamAM A parvata hajArIbAga jIllAmAM Avelo che ane tenuM bIjuM nAma pArzvanAtha pahADa che. 9muM adhyayana 1. mAyaMdI : A adhyayanamAM bhAyaMdI (mAkedI) gRhapatinA be chokarAonI hakIkata Ave che mATe tenuM nAma bhAyaMdI paDyuM che. kAkadI: kAkaMdI viSe aDhAramA saikAnA jainayAtrIonA judA judA mato che. koI kahe che ke bihArathI pUrvamAM te 25 gAu upara che. koIno mata che ke kSatriyakuMDathI te pAMca koza upara AvelI che. ane eka yAtrI to be kAkaMDI hovAnuM lakhe che. jemAMnI ekane te kSatriyakuMthI pAMca koza hovAnuM jaNAve che ane bIjIne gorakhapurathI pUrvamAM 25 koNa batAve che. AjakAla kSatriyakuMDathI dasa bAra mAIla uttarapUrvamAM kAkaMdI hovAnuM mAnavAmAM Ave che. yAtrAdapaNamAM lakheluM che ke gorakhapuranI pAse je kAkaMdI che tene tIrtha tarIke samajavI. temAM AnuM vartamAna nAma khunaMdA batAvavAmAM AvyuM che. te nonavAra sTezanathI (gorakhapura lAIna) doDha mAIla upara che. 10 muM adhyayana 1. caMdimA : A adhyayanamAM caMdranuM daSTAMta ApIne zramaNanA guNenI vRddhi hAni batAvyAM che mATe tenuM nAma caMdima paDyuM che. 11 muM adhyayana 1. dAvavaH A adhyayanamAM dAvadava nAmanAM vRkSano dAkhalo ApIne ArAdhaka virAdhAnuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che mATe tenuM nAma dAva paDyuM che. 12 muM adhyayana 1. udaga-NAya ? A adhyayanamAM udaka-pANIno dAkhalo ApIne vastunuM svarUpa samajavAnI paddhati samajAvI che mATe tenuM nAma udaga-NAya paDayuM che. 2, cAturyAmadharmaH cAra mahAvrato. pArzvanAthanA samayamAM cAturyAmadharma hato. te A pramANe che -sarva prakAranI hiMsAno tyAga, sarva prakAranA asatyano tyAga, sarva prakAranA coryano tyAga ane sarva prakAranA parigrahano tyAga. ahIM parigrahanA tyAgamAM strIno tyAga (brahmacarya) AvI ja jAya che. paNa jaDa ane vakra zramaNe A jAtano aMtarbhAva spaSTa rIte samajI zake tema na hovAthI bhagavAna mahAvIre paMcayAmano upadeza karIne brahmacaryanuM khAsa spaSTa zabdomAM vidhAna karyuM. 13 muM adhyayana 1, aMDaka : A adhyayanamAM naMda maNiyAranA maMDukka (deDakA)nA janmanI vAta Ave che mATe tenuM nAma maMDukka paDayuM che. 2. soLarogo: AcArAMganA chaDuM adhyayanamAM-kaMThamALa, koDha, kSaya, apasmAra, akSaroga, jaDatA, hInAMgalapaNuM, kUbaDApaNuM, udararoga, mUkapaNuM, zarIranuM sUNI javuM, bhasmaroga, kaMpavA, pITha vAMkI vaLI javI, zlIpada ane madhumeha-A pramANe soLa rogo gaNAvyA che. ane jJAtAmAM karelI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa rogonI gaNanA karatAM AcArAMganI gaNunA vadhAre vAkhkhI lAge che kAraNa ke jJAtAnI gaNanAmAM keTalAka rogo enA e zrI Ave che. 3. anuvAsanA : carmayaMtranA prayogadvArA apAna vaDe jaTharamAM koI prakAranAM telono praveza karAvavo. 'enImA levo te. 4. nirUha : eka prakAranI anuvAsanA. 5. zirAvedha : nADIomAMthI, nADIo bhedIne rudhira kADhavuM te. 6. takSaNo H astra vagerethI cAmaDI pAtaLI karavI. 7. prakSaNo : cAmaDI jarA jarA kholavI. 8. ziroveSTano : mAthA upara kaMI khAMdhI upacAra karavo te. 9. tarSaNo : amuka prakAranAM cIkaNAM dravyo masaLIne zarIranI vRddhi karavI te. 10. puTapAko : koDhiyAnuM zarIra kaNakathI kharaDIne tene khAkavuM athavA koI 5:4 khavarAvavo te. 11. dura : jyAM jyAM manuSya ke pazunI deva thayAnI hakIkata Ave che tyAM devayonimAM paNa teno manuSya ke pazuyoninA nAmathI vyavahAra thayAno ullekha Ave che. te vyavahAra graMthakAroe ja calAvelo che ke devayonimAM tevAM nAmonI prathA ja che te kAMI spaSTa kaLI zakAtuM nathI. 14muM adhyayana 1. taili : A adhyayanamAM teyaliputranI vAta varNavelI che, mATe tenuM nAma temali paDyuM che. AvazyakacUrNinI aMdara pratyAkhyAnane samajAvatAM A adhyayanamAM varNavelI badhI hakIkta A ja rIte mUkelI che. 15 muM adhyayana 1. naMdIphala : A adhyayanamAM naMdIlano dAkhalo ApIne hakIkata kahevAmAM AvelI che mATe tenuM nAma naMdIla paDyuM che. 2. ahicchatrA : eka aDhAramA saikAnA jainayAtrIe ahicchatrA AgrAthI IzAnakhUNAmAM kurujaMgalanA pradezamAM hovAnuM jaNAvyuM che. khIjA jainayAtrIe ahijhjhAne pArzvanAthanuM tIrtha kahyuM che ane te mevAta dezamAM hovAnuM jaNAvyuM che. jinaprabhasUrie potAnA tIrthaMkalpamAM ahicchatrAnI utpatti A pramANe khatAvI che. jaMbudrIpanA bhAratavarSamAM, madhyamakhaMDamAM, kurujaMgala dezamAM zaMkhAvatI nAme nagarI hatI. tyAM pArzvanAthavAnI pharatA pharatA AvyA ane dhyAnamAM rahyA. pUrvanA verI kamaThe temane pANIno upasarga karyo eTale ke eTalI badhI vRSTi karI ke bhagavAna kaMTha sudhI pANImAM DUbI gayA. pachI bhagavAnanA bhakta dharaNIMdra nAgarAje potAnI paTTarANIo sAthe tyAM ovIne hajAro phaNAvALuM chatra bhagavAnane mAthe dharyuM ane kamaThe karelA upasarganuM nivAraNa karyuM. tyArathI te zaMkhAvatInuM nAma ahicchatrA paDyuM." jinaprabhasUri kahe che ke " atyAre tyAM eka IMTano killo dekhAya che ane pANInA sAta kuMDo che. te purInI bahAra ane aMdara savAlAkha mIThA pANInA kuvAo ane vIthikAo che. hari, hara, hiraNyagarbha ane caMDikAnAM bhavano ne brahmakuMDo vagere laukika tIrtho paNa tyAM che. " AjakAla kharelI jIllAmAM eonalA nAmanuM gAma che. tyAMthI ATha mAIla uttare rAmanagara che. tyAMthI dakSiNamAM ! mAIlanA dherAvAmAM keTalAMka khaMDero che, te khaMDerovALA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa jagAne AjakAla ahirachatrA kahevAmAM Ave che. atyAra sudhImAM jainonA be prAcIna stUpa jaDI AvyA che. temAMno eka mathurAno ane bIjo ahicchatrAno che. mahAbhAratamAM paNa ahicchatrApurIno nirdeza che. hyuenasiMga kahe che ke ahicchatrAmAM eka nAgahUda hato ane buddha lAgeTa sAta divasa sudhI tyAM potAnA dharmano upadeza karyo hato. hyuenasiMga potAnA varNanamAM lakhe che ke tyAM bAra maTho hatA ane temAM hajAro saMnyAsIo rahetA hatA. vaLI te uparAMta tyAM brAhmaNonAM 9 () devAlayo hatAM ane 340 brAhmaNo mahAdevanI pUjA karatA hatA. tenI cAre kora eka kilo hato ane teno gherAvo traNa koza hato. hemacaMdra e ahicchatra dezano ullekha kare che ane tenuM bIjuM nAma pratyagratha jaNAve che. 3. caraka : eka prakAranA tridaMDIo, jeo yUthabaMdha rahe che. athavA kachoTo paherIne rahenArA eka prakAranA tApasI. 4. cIrika : zerImAM paDelAM kapaDAM paheranArA eka jAtanA saMnyAsIe. pa. carmakhaMDikaH cAmaDAM paheranAro eka jAtano saMnyAsI athavA mAtra cAmaDAne upakaraNa tarIke rAkhanAro. 6. bhikSuDa: bhikSAthI jIvanAro koI paNa bhikSuka athavA bauddhasAdhu. 7. paMDaragaTa paraca-eTale zivano bhakta. dakSiNamAM ziva pAMDuraMga tarIke prasiddha che. 8. gautama keLavelo baLada sAthe rAkhI tenI pAse page paDAvavAnA vagere khelo karAvIne bhikSA mAganAro bhikSuka. 9. govatI gAyanuM vrata karanAra eTale ke te bese tyAre bese, te khAya tyAre khAya-evuM vrata karanAra. gautama, gotI vagerenuM varNana aupapAtikasUtranA mULamAM temaja tenI TIkAmAM paNa Ave che. 10. gRhidharmI gRhasthadharmane ja zreSTha mAnanArA ane te pramANe vartanArA loko. 11. dharmaciMtaka : dharmazAstrano abhyAsa karanAra. 12. aviruddha : vinayavAdI-prANImAtrano vinaya karanAra tapasvI. 13. viruddha akriyAvAdI-paralokane nahi svIkAranAra, badhA vAdIothI viruddhavAdI. 14. vRddhaH ghaDapaNamAM saMnyAsI thayelo. 15. zrAvaka : dharmazAstra sAMbhaLanAra brAhmaNa 16. raktapaTa parivrAjaka. 16muM adhyayana 1. avarakaMkAH A adhyayanamAM avarakaMkAno rAjA padmanAbha draupadIne laI gayo e vAta AvatI hovAthI tenuM nAma avarakaMkA paDyuM che. A sUtramAM tenuM nAma avarakaMkA ane aparakaMkA paNa lakheluM che. - 2. suttanipAtanA brAhmaNadhamikasuttamAM lakhyuM che ke jUnAkALanA brAhmaNa tAravI, saMyamI ane kAmogarahita hatA. te loko pAse pazu na hatAM, hiraNaya na hatuM, dhana na hatuM dhanamAM svAdhyAya ane nidhimAM brahmacarya hatAM. temanA A jAtanAM tapa, tyAga ane saMyamane lIdhe moTAM moTAM saMpanna Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa rASTro paNa temane namatAM ane evA hovAthI ja brAhmaNe avadhya kahevAyA. teo 48 varSa brahmacArI rahetA. paNa pAchaLathI A vastuno viparyAsa thaI gayo eTale te brAhmaNa parigrahI, bhogI ane yAcaka thaI gayA. brAhmaNonI prAcInakAlika pratiSThAne lIdhe temane dAno maLavA lAgyAM ane tethI ja teo A dazAne pahoMcI gayA. A satramAM brAhmaNonI samRddhinuM varNana karyuM che te brAhmaNatvanA astakALanuM che ema suttanipAtanA varNana uparathI samajAya che. 3. kAMpilya: Ane kapilA paNa kahe che. tyAM teramA tIrthaMkara vimalanAthano janma, rAjyAbhiSeka ane dIkSA vagere prasaMgo banyA hatA. jinaprabhasUri kaMpilapuranA kalpamAM lakhe che ke jaMbupamAM, dakSiNa bharatakhaMDamAM, pUrva dizAmAM pAMcAla nAmanA dezamAM kaMpilla nAme nagara gaMgAne kinAre AveluM che. aDhAramA saikAnA jainayAtrIo kaMpilAnI yAtrA karatAM lakhe che ke : cha ho ayodhyAthI pazcima dize, jI ho kapilapura che dAya. cha ho vimalajanmabhUmi jANaje, jI ho piTiyArI vahi jAya. AmAM kapilapura nagarI ayodhyAthI pazcima dizAmAM hovAnuM jaNAvyuM che. sarakAbAda jillAmAM AvelA kAyamagathI uttara pazcimamAM cha mAIla upara kaMpilA hoya tema lAge che. uparanI kavitAmAM je piTiyArI (paTayArI)no ullekha che te kaMpilAthI uttara pazcima 18-19 mAIla upara AveluM paTiyAlI gAma che. badhA jainayAtrIoe tyAM vimalanAthanuM maMdira hovAnuM jaNAvyuM che. mahAbhAratamAM gaMgAne kAMThe AvelI mAkaMdInI pAse kupadanuM A nagara hovAnuM jaNAvyuM che. 4. drapadaH mahAbhAratamAM draupadInA pitA tarIke drupadanuM nAma jANItuM che paNa tenI strInuM nAma kasavI athavA sautrAmaNa che. mahAbhAratamAM lakhyA pramANe dropadI ane dhRtagna yajJavedikAmAMthI maLyAM hatAM. kaupadInA pUrvajIvana tarIke sukumAlikAnI je vAta kahevAmAM AvI che tene kAMIka maLatI vAta mahAbhAratamAM nIce pramANe vyAsa kahe che : koI eka RSine rUpavALI ane sarva guNayukta evI eka kanyA hatI. paNa te pUrvatakarmathI durbhagA (abhAgaNI) thayelI hatI tethI tene koI pati maLato na hato. pati meLavavA mATe teNe ugratapa karIne zaMkarane tuSTa karyA. teNe zaMkarane "pati ApI" "pati Apo" ema pAMca vAra kahyuM hovAthI zaMkare tene pAMca pativALI thavAnuM varadAna ApyuM ane kahyuM ke tuM drupadane ghera divya rUpavALI kanyA thaIne avatarIza." A vAtane bIjI rIte paNa vyAse nIce pramANe kahI che - "IsenA nAmanI bhaugalya nAmanA vRddha RSinI strI hatI. te RSi kAmarUpI hatI. RSie strIne kahyuM ke tane huM kevI rIte prasanna karuM? IMdrasenAe kahyuM ke tame pAMca rUpovALA thaIne mArI sAthe krIDA karo. AvI rIte pAMca rUpavALA pati sAthe krIDA karatI tene virakta thayelA RSie choDI dIdhI. teNe RSi pAse AjIjI karI ke he bhagavan! huM haju kAmanI AkAMkSAvALI chuM mATe tame mane na choDo to sAruM. RSie kahyuM tuM mane tapamAM vigha karatI AvI avaktavya vAta kahe che mATe mArI vAta sAMbhaLa. tuM manuSyalokamAM pAMcALarAjA drupadanI rAjaputrI thaIza ane tane pAMca pati thaze. AvI rIte zApa pAmelI ane bhogathI atRpta ddhasenAe tIvratapathI zaMkaranI ArAdhanA karI. zaMkare varadAna ApyuM ke tuM varAMganA thaIza ane te pAMcavAra patinI mAgaNI karI hovAthI tene pAMca pati thaze. IsenAe kahyuM "strIone eka ja pati hoya ane puruSane ghaNI strIo hoya evo dharma ghaNA samayathI cAlyo Ave che ane ghaNAe Acarelo paNa che. to huM AvuM dharmathI viruddha Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TipaNa * 71 bahupatipaNuM svIkAravA nathI icchatI." zaMkare javAba Apyo ke tethI karIne tene adharma nahi prApta thAya kAraNa ke dareka saMgama vakhate tuM navuM navuM kaumAra prApta karI zakIza. A mahAbhAratanI kathA ane jainathAmAM sAmya eTaluM ja che ke pUrvajanmanI bhoganI AkAMkSAne lIdhe draupadInI AvI sthiti thaI che. 5. rAjAo : svayaMvaramAM AvelA A rAjAomAMnA keTalAkanAM nAmo mahAbhAratamAM AdiparvanA 201mA adhyAyamAM maLe che. 6. traNa divasanA sUtromAM jyAM jyAM koI devane bolAvavAnI hakIkata Ave che tyAM badhe, bolAvanAra pauSadhazALAmAM ke ekAMta sthAnamAM jaIne traNa divasanA apavAsa sAthe devane AvavAno saMkalpa seve che ane pachI te deva Ave che evI hakIkata Ave che. jyAre rAmacaMdra laMkA upara caDyA tyAre vacce dariyo ADe Avato hovAthI tenI sahAya levA mATe dariyAne kAMThe dAbha pAtharIne traNa divasa rahyAno ullekha rAmAyaNamAM paNa Ave che. devane bolAvavAno A vidhi rAmAyaNa ane jainasatramAM lagabhaga maLato Ave evo varNavAyo che. rAmAyaNamAM lakhyuM che - tataH sAgaravelAyAM darbhAnAstIrya raaghvH| aJjaliM prAGmukhaH kRtvA pratizizye mhoddheH|| sa trirAtroSitastatra nayajJo dharmavatsalaH / upAsata tadA rAmaH sAgaraM saritAM patim / / 7. narasiMharUpaH sUtramAM lakhyA pramANe kRSNa narasiMharUpa dharIne padmanAbhanI avarakaMkA nagarIne dhrujAvI dIdhI tyAre vaidika paraMparAmAM narasiMharUpaThArA prahalAdanA pitA hiraNyakazipune viSNue mArI nAkhyAno ullekha che. 8. pAMDamathurA : jUnA vakhatamAM madurAmAM pAkya vaMzanA rAjAonuM rAjya hatuM. ethI ema mAlama paDe che ke ahIM jaNAvelI pAMDumathurA te hAlanI madurA ja hoya. A sUtramAM lakhyA pramANe kRSNa pAMDavone dakSiNa samudrane kAMThe javAnuM kahevuM che ethI paNa pAMDumathurAne madurA mAnavAnuM vadhu kAraNa maLe che. 9. haththakara5 : A gAma zatruMjyanI AsapAsa hovuM joIe ema pAMDavonA pravAsa uparathI lAge che. mULamAM lakhyuM che ke pAMDavo pAMDumathurAthI nIkaLIne bahAra vihAra karavA lAgyA. tyAM temaNe sAMbhaLyuM ke saurASTramAM ariSTanemi ahaMta che. temanAM darzananI icchAthI teo vihAra karatA karatA hazvakapamAM AvyA. tyAM temaNe sAMbhaLyuM ke ariSTanemi to ujajayaMta parvatamAM nirvANa pAmyA eTale pAMDavo haththakampathI nIkaLIne zatruMjaya tarapha gayA. atyAre kAThiyAvADamAM taLAjAnI najIkamAM hAthapa nAmanuM gAma che. te zatruMjayathI bahu dUra na gaNAya. A hAthapa te haththakapa hovAnuM vadhAre baMdha bese che. kAraNa ke haBkapa ane hAthapa baMnemAM bhASAnA vikAsanI dRSTie ghaNuM sarakhApaNuM che. vaLI guptavaMzIya prathama dharasenanA valabhInA dAnapatramAM (I. sa. 58 8) hastavamAM ilAkAno ullekha Ave che. e zilAle banA anuvAdamAM e hastavaprane hAlanuM hAthapa gaNavAmAM AvyuM che. (iDiyana enTIkarI vaoN. 6. pA. 9) haththaka 5 ke hastavama baMne zabdomAMthI hAthapa nIkaLI zake che mATe A kalpanA paNa khoTI hoya tema lAgatuM nathI. saMbhava che ke e samaye hAthapa ilAko paNa hoya. keTalIka jagAe Ane mATe hatyikazabda paNa vaparAyelo jovAmAM Ave che. 17mAM . Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa saikAnA gadyapAMDava caritramAM devavijyajIe hastikalpathI raivataka bAra yojana hovAnuM lakheluM che. tethI paNa e upara jaNAveluM hAthapa hoya e vadhAre baMdhabesatuM che. 10. ujajayaMta zaila? juo raivataka uparanuM TipaNa. (pA. 216) 11 zatruMjaya parvata upara H pAMDavo potAnA aMta samaye hemAdri tarapha gayA che ema mahAbhAratamAM lakheluM che. A kathAmAM pAMDavo saurASTranA zatruMjaya upara AvyA evo ullekha che. mahAbhAratanA ane jainakathAne judA judA kathanathI pAMDavoe potAnuM chelluM jIvana kayAM vitAvyuM ane kayo dharma pALatA hatA te viSe rAjA kumArapALanI sabhAmAM vAdavivAda thayo. teno uttara ApatAM AcArya hemacaDhe eka AkAzavANuno purAvo ApatAM kahyuM che ke seMkaDo bhaLyo thayA che, traNaso pAMDavo thayA che, hajAro droNAcArya thayA che ane karNanI to saMkhyA ja nathI. Ama kahIne hemAcArye kumArapALane kahyuM ke AmAMnA koI jainapAMDavo zatruMjaya AvyA haze ane bIjA koI pAMDavo himAlaya upara paNa gayA haze. ema prabhAvaka caritramAM hemAcAryanA prabaMdhamAM lakheluM che. draupadInuM AkhyAna mahAbhAratamAM Ave che ane jaina pAMDavacaritramAM paNa tene mUkeluM che. AmAMthI kayuM mULa ane kahyuM mULa uparathI AveluM te kalpavuM kaThaNa che. paNa ema lAge che ke ghaNIvAra prasiddha thayelI vyaktione dareka dharmavALA potapotAnA dharmanI vyakti tarIke gaNAvavA prayatna kare che. buddha vedavirodhI hovA chatAM temanI eTalI badhI prasiddhi thayelI ke vaidika paraMparAne temane avatAra tarIke levA ja paDyA. tevI ja rIte kRSNane paNa jainoe bhaviSyanA tIrthakara tarIke varNavelA che. evI ja bIjI vyaktio jevI ke rAvaNa, rAma vagerene bauddha saMpradAyamAM bauddha ane jainasaMpradAyamAM jaina tarIke batAvelI che. tevI rIte A draupadInI kathA paNa ghaDAyelI hoya tevuM anumAna karIe to khoTuM lAgatuM nathI. 17 muM adhyayana 1. AInna: AjAneya-AjAniya-Aja---eka jAtanI uttama ghoDo. A adhyayanamAM ghoDAnA udAharaNathI kyA kahelI che mATe tenuM nAma AIna paDyuM che. saMskRta koSomAM 'kulIna ghoDo' e arthamAM AjAneya zabda vaparAyelo che. bauddha sAhityamAM te mATe AjAniya ane tenuM vikRta rUpa AjaDjha vaparAyelAM jovAmAM Ave che. A sUtramAM vaparAyeluM AIna rUpa e AjaSNanuM ja rUpAMtara che. niryuktimAM paNa "uttama ghoDo, e arthamAM A zabda vaparAyelo che. tyAM tenA vyAkhyAkAroe ane prastRta TIkAkAra abhayadeve te zabdane saMskRta "AkIrNamAMthI upajelo batAvyo che. paraMtu arthano saMbaMdha jotAM tene AkarNimAMthI lAvavA karatAM mULa "AjAneyamAMthI lAvavo ja barAbara che. 2. hasthisIsa: gacchAcArapannA ane AvazyakacUrNimAM hatizIrtha nagaranuM varNana Ave che. temAM lakheluM che ke hastizIrSano rAjA damadaMta eka vAra rAjagRhanA rAjA jarAsaMdhanI pAse gayo. pAMDavone ane damadaMtane koI paNa kAraNathI vera hatuM. tethI tenI gerahAjarImAM pAMDavoe tenuM hatizIrSa lUTayuM ane bALI nAkhyuM. rAjagRhathI pAchA pharatAM damadaMte A hakIkata jANI. tethI teNe potAnA sainya sAthe hastinApurane ghero ghAlyo. pAMDavo hastinApuramAM bharAI rahyA, bahAra nIkaLyA nahi. tethI tene ema lAgyuM ke sAmI chAtIe AvanArA zatru sAthe yuddha karavuM e kSatriyano dharma che paNa AvA kilaba pAMDavo sAthe yuddha karavuM e ThIka nathI. ema samajIne ghaNA divasa sudhI pAMDavone bahAra nIkaLavAnI vATa joyA pachI te potAne gAma cAlyo gayo. keTalAka samaya tyAM rAjya karyA pachI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa te virakta thayo ane neminAthanA ziSya dharmaghoSa pAse teNe pravajyA lIdhI. pharato pharato ekavAra te pAMDavonA hastinApuramAM AvI pahoMcyo. tyAM te daravAjA pAse ja dhyAnamAM Ubho rahyo. duryodhane tene khUba herAna karyo ane yudhiSThire tenI ThIkaThIka zuzruSA karI. 3. (gaMbhIra potavAhana) paTTanaH paTTananuM svarUpa ApatAM bhagavatInI TIkAmAM jaNAvyuM che ke te be prakAranuM che. (1) jalapattana ane (2) sthalapattana. jyAM jalamArga hoya ane vahANuM lAMgarI zakatAM hoya te jalapattana ane jyAM sthalamArga hoya te sthalapattana. aneka dezothI AvatAM kariyANAnA vecANanuM mathaka tene pattana kahevAmAM Ave che. enuM bIjuM nAma ratnabhUmi paNa keTalAka kahe che. pannavaNAnI TIkAmAM paTTana ane pattana evA be zabdonuM vivaraNa maLe che. jyAM mAtra hoDIothI ja jaI zakAya tene paTTane kahyuM che ane jyAM gADAM, ghoDA ane hoDIthI paNa jaI zakAya tenuM nAma pAne kahyuM che. pattananA udAharaNa tarIke bhUguccha bharUca jaNAveluM che. 4. macchaDikA, puSottara, padyottara: TIkAkAre A traNene eka prakAranI sAkara jaNAvelI che. pannavaNAnI TIkAmAM sattaramA padamAM vezyAnA svAda batAvatAM A zabdono ullekha karelo che. temAM zarkarA ane mayaMDInuM vivaraNa ApatAM jaNAvyuM che ke - sAvitramavA ane maracI vaLyA eTale ke eka prakAranA kAza vagere ghAsathI thanArI te zarkarA ane sAkara tathA khAMDa bhegI maLIne thayelI te mayaMDI. amarakozamAM jemAMthI khAMDa thAya che te-evA arthamAM atyaMDI zabda vApayo che. hemacaDhe zeraDInA rasanA kADhanA arthamAM goLa zabda vAparyo che, zarkarA zabda raphaTika jevI jAmelA mIThA padArtha mATe vAparyo che, khAMDane temaNe madhuli eTale ke madhanAM rajakaNa jevI mIThI kahelI che ane matsyaDI zabdane temaNe khAMDanA vikAranA arthamAM lIdhelo che. A rIte temaNe zarkarA, khAMDa ane matsyaDI e traNenI banAvaTa judI judI samajAvI che. kozanI TIkAmAM hemacaMdra dhavaMtari tathA vAlmaTanuM pramANu ApIne mayaMDInA paryAya tarIke maryArikA, malyANikA ane mInADI evA traNa zabdo Ape che. kauTilya khAMDa ane sAkaranI sAthe maspaMDikA zabdano upayoga kare che. vaidyakazabdasiMdhamA masyAMDI uparAMta sAkara arthamAM puSpobhavA zabdano ullekha che. teno artha karatAM pupazarkarA zabda mUkelo che jene atyAre phulasAkara kahevAmAM Ave che. te kadAca A hoya. athavA phUlomAMthI banatI sAkara evo artha paNa temAMthI nIkaLI zake che. sUtramAM lakhelI puSpottara ane puSpodbhavA e baMne kadAca eka hoI zake. sAkara arthamAM vaparAyelo paDyottara zabda mAtra ahIM ja maLyo che. zabda uparathI ema mAlama paDe che ke kamaLa jevI sugaMdhavALI athavA kamaLamAMthI banatI sAkara e teno artha hoya. 18 adhyayana 1. suMsumA : A adhyayanamAM suMsumAM nAmanI dhanya sArthavAhanI putrInuM udAharaNa ApIne AhAranuM prayojana samajAvavAmAM AveluM che mATe tenuM nAma susuma paDyuM che. 2. tyAgI puruSo bhajanane mAtra zarIranA nirvAhanI daSTie ja le che. zarIranAM rUpa, raMga, baLa ke viSaya vadhe te arthe teo kadI bhojanane sparzatA paNa nathI. A vastu uparanA adhyayanamAM sacoTa rIte varNavelI che. e vastune spaSTa karavA buddhabhagavAne saMyuttanikAyamAM eka A kathA ApelI che - Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hi5Na he bhikSuo. be dhaNI-dhaNiyANa pUratuM bhAtuM laIne eka bhayaMkara jaMgalamAM thaIne pasAra thavA lAgyAM. temanI sAthe temano eka priya putra paNa hato. jatAM jatAM temanuM bhAtuM khUTI gayuM ane haju aTavI UtaravI bAkI ja hatI. temaNe vicAra karyo ke ApaNuM bhAtuM to khUTI gayuM ane haju jaMgala pAra karavuM to bAkI che, have kema karIne ApaNe A jaMgala pAra karI zakIzuM? vicAra karatAM temane sUjhayuM ke A priya putranuM mAMsa khAIne ApaNe A aTavI pAra karI jaIe. teoe vilApa karatAM karatAM putranuM mAMsa khAdhuM ane tema karIne aTavI pAra karI gayAM. "he bhikSuo! teoe je A putranuM mAMsa khAdhuM te zuM gammata mATe khAdhuM, mada mATe khAdhuM, maMDana mATe khAdhuM ke vibhUSaNa mATe khAdhuM ?" bhikSuoe kahyuM "teoe te mATe khAdhuM nathI. teoe to mAtra aTavI pAra karavA mATe ja te AhAra karelo." "he bhikSao! tamane huM kahuM ke tamAre paNa bhojana e daSTithI levuM. jeo e te ja bhojana le che teo ja kAmaguNa ane rAganA svarUpane samajI zake che, ane jeo kAmaguNa ane rAganuM svarUpa barAbara samaje che tevA AryazrAvako koI jAtanA pApamAM na paDatAM nirvANa pAme che." vizuddhimagnamAM kahyuM che :-"jema gADAne calAvavA mATe dharI UMgavI paDe che ane upara jaNAvyA pramANe aTavI pAra karavA putramAMsa levuM paDe che te rIte amUchita bhikSue zarIranA nirvAha mATe parimita AhAra levo." A ja vastune zikSAsamuccayamAM A pramANe kahelI che - bheSajyamiva AhAraM putramAMsopamaM punaH / mAtrayA'pratikUlaM ca yogI piNDa samAcaret // smRticaMdrikAmAM "manue kahyuM che" ema kahIne lakhyuM che ke "joIe te karatAM jarA paNa bhikSA vadhAre na levI. je koI te pramANe kare to tene corIno doSa lAge che." A adhyayanamAM jaNAvelI vastu ja saMghADa adhyayanamAM bIjI rIte jaNAvelI che. 19muM adhyayana 1. puMDarIyAyaH A adhyayanamAM kaMDarIkanA bhAI puMDarIkanI vAta Ave che mATe tenuM nAma puMDarIya-NAya paDyuM che. 2. jaMbudvIpa: mahAbhAratanA sabhA parvamAM arjunane digvijaya varNavatAM jaNAvyuM che ke merane dakSiNa paDakhe jaMbu nAmanuM nitya puSpa ane phaLavALuM tathA siddho ane cAraNothI sevAyeluM eka vRkSa che. tenI zAkhA he rAjan ! svarga sudhI UMcI che. te jaMbuvRkSa uparathI jaMbudIpanuM nAma paDyuM che. te vRkSane arjune joyuM." jaMbuddIpaprAptimAM jaNAvyuM che ke "jaMbudvIpanI AsapAsa te te bhAgomAM ghaNuM jaMbunAM jhADo, jaMbunAM vana ane nitya puSpavALA, phUlavALA tathA ati zobhA dharAvatA vanakhaMDo che..... mATe he gautama! A dvIpanuM nAma jaMbudvIpa paDayuM che." 3. nIlavaMta parvata: arjunanA digvijayanA prakaraNamAM, mahAbhAratamAM jaNAvyuM che ke arjune mAlyavaMta parvatane vaTIne svarga jevA pavitra bhadrAvya kSetramAM praveza karyo. tyAMnA lokone jItIne pachI te nIlagiri nAmanA parvata tarapha gayo. tyAM paNa vijya meLavIne tathA te parvatane vaTAvIne Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNuM ramaka varSa (kSetra) mAM gayo. A rIte ramyaka ane bhadrAzvanI vacce nIlagiri hovAnuM mahAbhAratamAM ullekha che. jaMbudvIpaprAptimAM nIlavaMta varSadhara parvatanuM sthAna batAvatAM jaNAvyuM che ke mahAvidehavarSanI uttare ane ramaka varSanI dakSiNa pUrva lavaNasamudranI pazcime ane pazcima lavaNasamudranI pUrva jaMbudvIpamAM nIlavaMta nAmano varSadhara parvata che. dvitIya zrutaskaMdha prAstAvika 1. camara : mahAbhAratamAM AdiparvanA saMbhavaparvamAM dAnavono vaMza varNavelo che. temAM asuronAM virocana, kuMbha, nikuMbha, bali, mahAkALa, zaMbara vagere nAma jaNAvelAM che. have pachInA adhyayanamAM kuMbha, nikuMbha, virocana, bali vagere je nAmo Ave che te mahAbhAratanA upalA ullekha sAthe sarakhAvavA jevA che. 2. asura H Ane mATe rAyacaMdra jinAgamasaMgrahamAMnA bhagavatIsUtranuM zataka 3, uddezaka 1. (bhA. 2 pA. 48) asurakumAra uparanuM TippaNu jevuM. 3. iddho : Ane mATe rAyacaMdra jinAgamasaMgrahamAMnA bhagavatIsUtranuM zataka 4, uddezaka 1-8 (bhAga. 2 pA. 130) deveMdra uparanuM TipaNu jevuM. 4. vAnavyaMtara H tatvArthabhASyamAM lakhyA pramANe vyaMtara zabdano artha A pramANe che-jeo pahADanA AMtarAomAM, guphAonA AMtarAomAM ane vananAM vivarI vageremAM rahe che te vyaMtaro kahevAya che. 1 thI 10 varga 1. celaNA : celaNA, mahAvIrasavAmInA mAmA ane vaizAlinA rAjA ceTakanI putrI thAya. teo kula sAta baheno hatI. cellaNAne meLavavA mATe zreNikane moTo bhoga Apavo paDelo ane te mAMDamAMDa jIvato potAne ghera pAcho pahoMcelo. te viSenI vigatavAra hakIkata AcArya hemacaMdra mahAvIracaritamAM varNavelI che. 2 zrAvastI : 18mAM saikAnA jeyAtrIo jaNAve che ke hamaNAM je konA gAma che tene zrAvastI kahevAmAM Ave che. teo tenI AsapAsa jaMgalo hovAnuM jaNAve che. e jaMgalane daMDaka dezanI sImA hovAnuM temaNe lakhyuM che. eka yAtrI dariyAbAdathI 30 kaza zrAvaratI che ema lakhe che. Aje ayodhyAthI uttaramAM balarAmapura sTezanathI 12 mAIla upara akonA gAma che. tene ahIM konA kahyuM che. tenAthI pAMca mAIla saheta-mahetano killo che. Ane vartamAnamAM zrAvastI gaNavAmAM Ave che. jinaprabhasUrie potAnA tIrthakalpamAM lakhyuM che ke zrAvastInuM vartamAna kALamAM mahedI nAma prasiddha che. A mahedI ane sahetamaheta e nAmamAM jhAjho pheraphAra nathI. saheta mahetAM khaMDero goMDA jillAmAM che ane keTalAMka berAIca jillAmAM AvelI rApaTI nadIne dakSiNakAThe che. kaniMgahAme paNa A sahetamahetane ja zrAvastI gaNeluM che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa 3. appurI : AvazyakacUrNinI kathAomAM AnuM khIjuM nAma pratyaMtanagara khatAveluM che ane tenA rAjA jinacaMdradhvajane eka mAMDaLika gaNelo che. 4. kaMpilapura : juo kAMpilya uparanuM TippaNa (adhyayana 16, TippaNa 5) 5. sAketapurI : A sAketa te ja che ke je kozalanI rAjadhAnI che ane jene ayodhyA kahevAmAM Ave che. AcArya hemacaMdra sAketa, kosA ane ayodhyA evAM tenAM traNa nAmo jaNAve che. 7 16. kauzAMbI : jinaprabhasUrie yamunAne kAMThe AvelI kauzAMkhInuM varNana kareluM che. atyAre jamunA nadIne kAMThe kosamainAma ane kosakhirAja e e gAma AvelAM che. temane ja kauzAMkhI kahevAmAM Ave che. phAhvAna paNa A ja sthaLe kauzAMbI kahe che. aDhAramA saikAnA jainayAtrIo Ane maugAma kozAMkhI tarIke varNave che. maugAma ane kauzAMkhI vacce mAtra nava kozanuM aMtara hovAthI kavioe tene magAma-kauzAMkhI tarIke lakheluM jaNAya che. hAla mau nAme aneka gAmo prasiddha che paNa A mau te hAlanuM sAlaka-mau samajavAnuM che. kavioe maute zAhajhAdapurathI dakSiNe cha mAIla khatAveluM che. te A sAlaka-mau ja saMbhave che. hemacaMdre mahAvIracaritamAM lakheluM che ke ujjanathI kauzAMbI so yojana dUra che. te aMtara jotAM AjanuM kosama e ja kauzAMkhI lAge che. kAraNa ke ujjaina ane krosama vacce atyAre paNa cAraso mAIlanuM aMtara mAlama paDe che. A kosama alhAbAdathI 20 gAu che ane e yAtrIoe paNa kauzAMkhInuM aMtara alhAbAdathI 20 gAu batAveluM che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana* lekhaka : zrI devendramunijI zAstrI dharma, darzana, samAja aura saMskRti kA bhavya prAsAda unake mUla bhUta graMthoM kI gaharI nIMva para TikA huA hai| veda aura Agama : brAhmaNa saMskRti ke mUlabhUta grantha veda haiM / veda vaidika cintakoM ke vicAroM kI amUlya nidhi haiN| Rgveda Adi kI, vijJagaNa vizva ke prAcInatama sAhitya meM parigaNanA karate haiN| brAhmaNa manISiyoM ne vedoM ke zabdoM kI surakSA kA atyadhika dhyAna rakhA hai| kahIM vedamantra ke zabda idhara-udhara na ho jAya~, isake lie ve satata jAgarUka rhe| vedoM ke zabdoM meM mantrazakti ka Aropa karane se unameM zabdaparivartana nahIM hue| kyoMki vaidika vijJoM ne saMhitApATha, pAdapATha, kramapATha, jaTA pATha, ghanapATha ke rUpa meM vedamantroM ke paThana aura uccAraNa kA vaijJAnika krama banAyA thA, jisa ke kAraNa vedoM kA zAbdika kalevara vartamAna meM jyoM kA tyoM vidyamAna hai / jaina, bauddha aura vaidika sAhitya kA jaba hama tulanAtmaka dRSTi se adhyayana karate haiM to yaha spaSTa parizAta hotA hai ki veda eka RSi ke dvArA nirmita nahIM hai, apitu aneka RSiyoM ne samaya-samaya para mantroM kI racanAe~ kI haiM jisake kAraNa vedoM meM vicAroM kI vividhatA hai| sabhI RSiyoM ke vicAroM meM ekarUpatA ho yaha kabhI saMbhava nahIM hai| vaidika mAnyatAnusAra RSigaNa mantradraSTA the, mantrasraSTA nahIM the, unhoMne apane antazcakSuoM se jo dekhA aura parakhA use zabdoM meM abhivyaMjanA dI thii| para jaina Agama aura bauddha tripiTaka zramaNa bhagavAn mahAvIra aura tathAgata buddha ke cintana kA hI mUrta rUpa haiM / unake pravaktA eka hI haiM, isalie unameM vibhinnatA nahIM AI hai| dUsarI mahattvapUrNa bAta yaha hai ki tIrthakara to artha rUpa meM apanA pravacana karate haiM, ' zabda rUpa meM sUtrabaddha racanA gaNadhara karate haiM / jaina paramparA meM aura vaidika paramparA meM yaha mahattvapUrNa antara hai ki eka ne artha ko pradhAnatA dI hai to dUsare ne zabda ko pradhAnatA dI hai| yahI kAraNa hai ki vaidika paramparA meM veda ke nAma para vibhinna cintana dhArAe~ vikasita huI haiN| vibhinna dArzanika jIva, jagat aura Izvara ko lekara pRthak pRthak vyAkhyAe~ karate rahe haiM / veda sabhI ko mAnya haiM, kintu vedoM kI vyAkhyA meM ekarUpatA nahIM hai / jaina paramparA meM vaidika paramparA kI taraha saMpradAyabheda nahIM hai / jo zvetAMbara, digaMbara yA anya upasaMpradAya haiM unameM vicAroM kA matabheda pramukha nahIM, apitu AcAra kA bheda pramukha hai| yaha satya hai ki tretAMvaramAnya AgamoM ko digambara mAnya nahIM karate haiM, para digaMbara sAhitya meM aMga sAhitya ke * zrI Agama prakAzanasamiti, jaina sthAnaka, pIpaliyA bAjAra, byAvara, rAjasthAna, Pin 305901 - se prakAzita jinAgama granthamAlA granthAGka - 4 meM jJAtAdharmakathAGgasUtra hindI anuvAda Adi ke sAtha vi0 saM0 2037 (I. san 1981) meM prakAzita huA hai| usakI prastAvanA sthAnakavAsI zramaNa saMgha ke upAcArya devendramunijI zAstrI ne hindI bhASA meM likhI hai, usa prastAvanA ma se upayogI aitihAsika aMza unakI saMmati se jyoM kA tyoM yahA~ sAbhAra uddhRta kiyA jAtA hai / 1. Avazyakaniryukti gA0 192 (kha) dhavalA bhA- 1. 64-72 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 eka anuzIlana nAma jyoM ke tyoM milate haiM, kintu ve unheM vicchinna mAnate haiN| yaha pUrNa satya hai ki zvetAMbara aura digaMbaroM ke mUla-bhUta tattvoM meM kiMcit mAtra bhI antara nahIM hai| SaT dravya, nau tattva, pramANa, naya, nikSepa, karma Adi donoM hI paramparAoM meM eka sadRza hai| yahA~ para yaha bAta spaSTa karanA Avazyaka hai ki jaina AgamoM meM AdhyAtmika cintana kI pramukhatA to hai hI, sAtha hI usa yuga meM pracalita aneka zAna-vijJAnoM kA apUrva saMkalana bhI usameM hai| jIvavijJAna ke sambandha meM jitanA vistAra ke sAtha jaina AgamoM meM nirUpaNa huA hai utanA anyatra milanA kaThina hai| AgamoM meM pRthvIkAya, apkAya, tejaskAya, vAyukAya aura vanaspatikAya ke sambandha meM gaharAI se vizleSaNa kiyA gayA hai| usa yuga kI dhArmika, sAMskRtika, sAmAjika, Arthika aura rAjanaitika paristhitiyoM kA jo citraNa hai, vaha jaina paramparA ke abhyAsiyoM ke lie hI nahIM apitu mAnavIya saMskRti ke adhyetAoM ke lie bhI atyanta upayogI hai| pAzcAtya aura paurvAtya anusaMdhAnakartA bhAratIya dharma, darzana, sAhitya aura saMskRti kA mUla vedoM meM nihArate the, para moe~jo daro aura harappA ke dhvaMsAvazeSoM meM prApta sAmagrI ke pazcAt cintakoM kI cintana-dizA hI badala gaI hai| aura aba yaha pramANita ho cukA hai ki zramaNa saMskRti vaidika saMskRti se pRthaka hai| vaidika saMskRti meM Izvara ko sRSTi kA nirmAtA mAnA hai, jaba ki zramaNaparamparA ne vizva kI saMracanA meM jaDa aura cetana ina donoM ko pradhAnatA dI hai| jaDa aura cetana ye donoM tattva hI sRSTi ke mUla kAraNa haiN| sRSTi kI koI Adi nahIM hai, vaha to anAdi hai| cakra kI taraha vaha sadA calatI rahatI hai| vrata nirUpaNa saMsAracakra se mukta hone ke lie kiyA gayA hai, jaba ki vedoM meM vratoM kA jisa rUpa meM cAhie usa rUpa meM nirUpaNa nahIM hai| zramaNa saMskRti kA divya prabhAva jaba drutagati se bar3hane lagA taba upaniSadoM meM aura usake pazcAdvartI vaidika sAhitya meM bhI vratoM ke sambandha meM carcAe~ hone lgiiN| saMkSepa meM sArAMza yaha hai ki jaina Agama vedoM para AdhRta nahIM haiN| ve sarvathA svataMtra haiN| pUrva paMktiyoM meM hama yaha likha cuke haiM ki tIrthakara artha ke rUpa meM pravacana karate haiN| arthAtmaka dRSTi se kiye gaye upadezoM ko unake pramukha ziSya sUtra rUpa meM saMkalana karate hai| Aja jo AgamoM sAhitya upalabdha hai usake racayitA sudharmA hai para artha ke prarUpaka bhagavAn mahAvIra hI haiN| kintu smaraNa rakhanA hogA ki usakI prAmANikatA artha ke prarUpaka sarvajJa hone se hI hai| anuyogadvAra meM Agama ke suttAgama, asthAgama aura tadubhayAgama, ye tIna bheda prApta hote haiN| sAtha hI anya dRSTi se AtmAgama anantarAgama aura paramparAgama, ye tIna rUpa bhI milate haiN| tIrthakara artha rUpa Agama kA upadeza pradAna karate haiN| isalie artha rUpa Agama tIrthakaroM kA AtmAgama hai| unhoMne arthAgama kisI anya se prApta nahIM kiyaa| vaha arthAgama unakA svayaM kA hai| usI arthAgama ko gaNadhara, tIrthakaroM se prApta karate haiN| tIrthakara aura gaNadharoM ke bIca kisI anya tIsare vyakti kA vyavadhAna nahIM hai| isalie vaha arthAgama gaNadharoM ke lie anantarAgama hai| usa arthAgama ke AdhAra se hI gaNadhara svayaM sUtra rUpa meM racanA karate haiM, ataH sUtrAgama gaNadharoM ke lie AtmAgama hai| gaNadharoM ke jo sAkSAt ziSya haiM, sUtrAgama gaNadharoM se sIdhA hI prApta karate haiN| unake bIca meM bhI kisI tIsare kA vyavadhAna nahIM hai, ataH una ziSyoM ke lie sUtrAgama anantarAgama hai| para arthAgama paramparAgama se prApta huA hai, kyoMki vaha arthAgama apane dharmaguru gaNadharoM se unhoMne prApta kiyaa| arthAgama gaNadharoM 5. anuyogadvAra-470 pR0 179 // 6. vahI0 450 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana kA AtmAgama nahIM kyoMki unhoMne tIrthaMkaroM se prApta kiyaa| gaNadharoM ke praziSya aura unakI paramparA meM hone vAle anya ziSya-praziSyoM ke lie sUtra aura artha-donoM Agama paramparAgama haiN| zramaNa bhagavAna mahAvIra ke pAvana pravacanoM kA gaNadharoM ne sUtra rUpa meM jo saMkalana aura Akalana kiyA vaha saMkalana "aMgasAhitya" ke nAma se vizruta hai| aMga-sAhitya ke bAraha bheda haiM jo isa prakAra haiM-(1) AcAra (2) sUtrakRt (3) sthAna (4) samAya (5) bhagavatI (6) jJAtAdharmamatha! (7) usakadazA (8) antakRddazA (9) anuttaraupapAtika (10) praznavyAkaraNa (11) vidhAka aura (12) dRssttivaad| jhAtAsUtra : paricaya aMga sAhitya meM jJAtAdharmakathA kA chaThA sthAna hai| isake do zrutaskaMdha hai| prathama zrutaskaMdha meM jJAta yAnI udAharaNa aura dvitIya zrutaskaMdha meM dharmakathAe~ haiN| isalie isa Agama kA 'NAyAdhammakahAo nAma hai| AcArya abhayadeva ne apanI TIkA meM isI artha ko spaSTa kiyA hai| tattvArthabhASya meM 'jJAtadharmakathA' nAma AyA hai| bhASyakAra ne likhA hai-udAharaNoM ke dvArA jisameM dharma kA kathana kiya, hai| jayadhavalA meM nAhadhammakahA--'nAthadharma kathA' nAma milatA hai| nAtha kA artha svAmI hai nAthadharmakathA kA tAtyarya hai nAtha-tIrthakara dvArA pratipAdita dharmakathA / saMskRta sAhitya meM prastuta Agama kA nAma 'jJAtRdharbhakathA' upalabdha hotA hai| AcArya malayagiri 4 va AcArya abhayadeva ne udAharaNapradhAna dharmakathA ko jJAtAdharmakathA kahA hai| unakI dRSTi se prathama adhyayana meM jJAta hai aura dUsare adhyayana meM dharmakathA hai| AcArya hemacandra ne apane koza meM jJAtapradhAna dharmakathAe~ aisA artha kiyA hai| paM. becaradAsa jI dozI6, DA. jagadIzacandra jaina, DA. nemicandra zAstrI kA abhimata hai ki jJAtaputra mahAvIra kI dharmakathAoM kA prarUpaNa hone se prastuta aMga ko ukta nAma se abhihita kiyA gayA hai| * zvetAMbara Agama sAhitya ke anusAra bhagavAn mahAvIra ke vaMza kA nAma 'jJAta" thaa| kalpasUtra, AvArAMga29, sUtrakRtAMga21, bhagavatI22, uttarAdhyayana23 aura dazavaikAlika24 meM unake nAma ke rUpa meM 'jJAta' zabda kA prayoga huA hai| vinayapiTaka, majjhimanikAya26, - 12. jJAtA dRSTAntAH tAnupAdAya dharmo yatra kathyate, jnyaatdhrmkthaaH| -tattvArthabhASya // 13. tattvArtha vArtika 1120 pR. 72 // 14. jJAtAni udAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathAH athavA jJAtAni-jJAtAdhyayanAni prathamazrutaskaMdhe, dharmakathA dvitIyazrutaskaMdhe yAsu graMthapaddhatiSu (tAH) jnyaataadhrmkthaaH| naMdIvatti, patra 230-231 // 15. jJAtAni udAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA. saMjJAtvAd athavA-prathamazrutaskaMdho jJAtAbhidhAyakatvAt jJAtAni, dvitIyastu tathaiva dharmakathAH / samavAyAMga patra 108 // 16. bhagavAn mahAvIranI dharmakathAo, TippaNa pR. 180 // 17. prAkRtasAhitya kA itihaas.| 18. prAkRta bhASA aura sAhitya kA AlocanAtmaka itihAsa, pR. 172 // 19. kalpasUtra 110 // 20 // (ka) AcArAMga zru. 2, a. 15, sU. 1003 (kha) AcArAMga zru. 1, a. 8, u. 8, sU. 448 // 21 // (ka) sUtra. u. 1, gA. 22. (kha) sUtra. 1 / 6 / 2 (ga) sUtra. 1 / 6 / 24 (gha) sUtra. 2 / 6 / 19 // 22 bhagavatI 15 / 79 // 23. uttarA0 6 / 17 // 24. dazavai0 a0 5, u0 2, gA0 49 tathA 6 / 25 evaM 6 / 21 // 25. vinaya piTaka mahAvagga pR. 242 // 26. majjhimanikAya hindI upAti-suttanta pR. 222 cUla-dukkhakkhandha suttanta pR. 59, cUla--soropama-suttanta pR. 124, mahA saccaka suttanta pR. 147. abhayarAja kumAra suttanta pR. 234, devadaha suttanta 441 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana dI nikAya, suttanipAta" Adi bauddhapiTakoM meM bhI bhagavAn mahAvIra kA ullekha "nigaMTha nAtaputa " ke rUpa meM kiyA gayA hai| 80 digaMbara sAhitya meM mahAvIra kA vaMza 'nAtha" mAnA hai| 'dhanaMjayanAmamAlA 30 meM nAtha kA ullekha hai / uttara purANa meM bhI 'nAtha' vaMza' kA ullekha huA hai| kitane hI mUrdhanya manISiyoM kA abhimata hai ki prastuta Agama kA nAma bhagavAn mahAvIra ke vaMza ko anulakSya meM lekara kiyA gayA hai / jJAtRdharmakathA yA nAthadharmakathA se tAtparya hai bhagavAn mahAvIra kI dharmakathA / pAzcAtya cintaka vebara" kA mAnanA hai ki jisa graMtha meM jJAtRvaMzIya mahAvIra kI dharmakathA ho vaha 'nAyAdhammakahA' hai| kintu samavAyAMga naMdI sUtra 14 meM AgamoM kA jo paricaya pradAna kiyA gayA hai usake AdhAra se jJAtRvaMzI mahAvIra kI dharmakathA yaha artha saMgata nahIM lagatA / vahA~ para yaha spaSTa kiyA gayA hai ki jJAtAdharmakathA meM jJAta (udAharaNabhUta vyaktiyoM) ke nagara, udyAna, Adi kA nirUpaNa kiyA gayA hai| prastuta Agama ke prathama adhyayana kA nAma " ukkhittaNAe " ( utkSitajJAta) hai| yahA~ para jJAta kA artha udAharaNa hI sahI pratIta hotA hai| prathama zrutaskaMdha meM kitanI hI kathAe~ -- aitihAsika vyaktiyoM se sambandhita haiM aura kitanI hI kathAe~ kalpita haiN| prathama adhyayana kA mukhya pAtra meghakumAra aitihAsika vyakti hai| tuMbe Adi kI kucha kathAe~, rUpaka ke rUpa meM haiN| una rUpaka kathAoM kA uddezya bhI pratibodha pradAna karanA hai| dvitIya zrutaskaMdha meM dasa varga haiN| unameM se pratyeka dharmakathA meM 500-500 AkhyAyikAe~ haiM aura eka eka AkhyAyikA meM 500-500 upa- AkhyAyikAe~ haiM aura eka upa-AkhyAyikA meM 500-500 AkhyAyiko pAkhyAyikAe~ haiM para ve sArI kathAe~ Aja upalabdha nahIM hai| meghakumAra : prathama zrutaskaMdha ke prathama adhyayana meM meghakumAra kI kathA dI gaI hai / meghakumAra rAjA zreNika kA putra hai / bhagavAn mahAvIra ke tyAga - vairAgya se chalachalAte hue pravacana ko zravaNa kara apanI AThoM patniyoM kA parityAga kara pravrajyA grahaNa karatA hai / prathama adhyayana meM Aye hue aneka vyakti aitihAsika haiM / samrATa zreNika kI jIvanagAthAe~ jaina sAhitya meM hI nahIM, bauddha sAhitya meM bhI vistAra se AI hai" / abhayakumAra, jo zreNika kA putra thA, prabala pratibhA kA dhanI thaa| jaina aura bauddha donoM hI paramparAe~ use apanA anuyAyI mAnatI hai 41 / aura usakI pratApapUrNa pratibhA kI aneka ghaTanAe~ jaina sAhitya meM uTTaGkita 42 / anuttaraupapAtika sUtra meM abhayakumAra ke jainadIkSA lene kA ullekha hai| * bauddha dIkSA lene kA 27. dIghanikAya sAmaJJaphala supta pR. 18 21, dIghanikAya saMgIti pariyAya sutta pR. 282, dIrghanikAya mahAparinivvANasutta pR. 145, dIghanikAya pAsAdika sutta pR. 252 // 28. suttanipAta -subhiya sutta pR. 108 // 29. tiloyapaNNatti 4-550, jayadhavalA pR. 135 // 30. dhanaMjaya - nAma-mAlA, 115 // 31. uttarapurANa pR. 450 // 32. Stories from The Dharma of Naya. i, eM, jiM 19, pR. 66 // 33. samavAyAMga prakIrNaka, samavAya sUtra, 94 // 34. naMdIsUtra - 85 // 35. naMdIsUtra, bambaI, sUtra 92, pR. 37 // 40 suttanipAta pavajjAsutta 2 (ka) buddha carita sa. 11 zlo 72 (ga) vinayapiTaka - mahAvaggo - pR. 35 - 38 // 41. (i) bharatezvara bAhubali vRtti, Avazyaka cUrNi, dharmaratnaprakaraNa Adi / (ii) therIgAthA aTThakathA 31-32, majjhimanikAya - abhayarAjakumAra sutta, dhammapada aTThakathA Adi // 42. triSaSTizalA kA puruSacaritra 10 - 11 // 43. anuttaraupapAtika 1-10 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana ullekha therA apadAna va the| gAthA kI akathA meM hai| majjhimanikAya,45 saMyuktanikAya 6 Adi meM usake jIvanaprasaMga haiN| rAjagRha __ prathama adhyayana meM rAjagRha nagara kA bhI ullekha hai jahA~ para bhagavAn mahAvIra ne aneka cAturmAsa kiye the aura do sau se bhI adhika bAra unake vahA~ samavasaraNa lage the| rAjagRha nagara ko pratyakSa devaloka bhUna va alakApurI sadRza kahA hai|49 tathAgata buddha bhI aneka bAra rAjagRha meM Ae the| unhoMne apane dharmapracAra kA kendra banAne kA bhI prayAsa kiyA thaa| bhagavAn mahAvIra guNazIla, maNi kuccha, aura mudgarapANi Adi udyAnoM meM ThaharA karate the,50 jaba ki buddha gRddhakUTa parvata, kalaMdakanivApa aura veNuvana meM Thaharate the| gajagRha nagara aura usake sannikaTa nArada grAma,52 kukkuTArAma vihAra53, gRdhrakUTa pahADI yaSTivana,54 uruvilvagrAma prabhAsavana"" Adi buddha dharma se sambandhita the| rAjagRha meM eka bauddha-saMgIti huI thii|56 jaba bimbisAra buddha kA anuyAyI thA taba buddha ne rAjagRha se vaizAlI jAne kI icchA vyakta kii| taba rAjA ne buddha ke lie sar3aka banavAyI aura rAjagRha se gaMgA taka kI bhUmi ko samatala krvaayaa| rAjagRha ke prAvIna nAma girivraja, vasumatI bArhadrathapurI59 magadhapura varAha, vRSabha, RSigiri caityaka bimbisArapurI62 aura kuzAgrapura3 the| bimbisAra ke zAsanakAla meM rAjagRha meM aga laga jAne se vaha jala gaI isalie rAjadhAnI hetu navIna rAjagRha kA nirmANa krvaayaa| yuvAnacvAGkA abhimata hai ki kuzAgArapura yA kuzAgrapura36 Aga meM bhasma ho jAne se rAjA bimbasAra zmazAna meM gaye aura naye rAjagRha kA nirmANa krvaayaa| phAhyAna kA mAnanA hai naye nagara kA nirmANa ajAtazatru ne karavAyA, na ki bimbasAra ne| cInI yAtrI hvenasAMga jaba bhArata AyA thA to vaha rAjagRha meM bhI gayA thA, para mahAvIra aura buddha yuga kA virATa vaibhava usa samaya nahIM thaa|64 mahAbhArata meM rAjagRha ko pA~ca pahAr3iyoM se pariveSTita kahA hai (1) vairAha, (2) vArAha, 44. khudda nikAya khaNDa-7 nAlaMdA, bhikSujagadIza kazyapa // 45. majjhimanikAya 76 // 46. sNyuktnikaay|| 47. kalpasUtra 5-123 (ka) vyAkhyAprajJapti 7-4, 5-1, (ga) Avazyaka 473 / 49.2/518 // 48. bhagavAn mahAvIra eka anuzIlana pR. 2-5 241-43 // 49. paccakkhaM devalogabhUyA evaM alakApurIsaMkAsA // 50. (ka) jJAtAdharmakathA pR. 47, (kha) dazAzrutaskaMdha 109 pR. 364 / (ga) upAsakadazA 8, pR. 51 // 51. majjhima-nikAya sAranAtha pR. 234 (kha) majjhimanikAya calasakalodAyI suttanta pR. 305 // 52. nepAlIj buddhisTa liTarecara pR. 45 // 53. vahI pR. 9-10 // 54. mahAvastu 441 // 55. nepAlIja buddhisTa liTarecara pR. 166 // 56. cullavagga 11 vAM khandhaka // 57. dhammapadaM kAmeMTrI 439-40 // 58. rAmAyaNa 1/32/7 // 59. mahAbhArata, 24-se 44 // 60. vahI mahAbhArata 20-30 // 61. poliTikala hisTrI oNpha aiMzyeMTa iMDiyA pR. 70 // 62. da lAipha eNDa varka Apha buddhaghoSa, pR. 87 TippaNI // 63. bIla, da lAipha oNpha yuvAnacvAG pR. 113 pojiTara aiMzyeMTa iNDiyana hisTorikala TreDizana pR. 149 // 64. legge, phAhiyAna pR. 80 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 eka anuzIlana (3) vRSabha, (4) RSigiri aura (5) caitygiri65| phAhyAna ne bhI isa satya-tathya ko svIkAra kiyaa|66 yuvAnabAGga kA bhI yahI abhimata hai|67 gautama buddha ke samaya rAjagRha kI paridhi tIna mIla ke lagabhaga thii| rAjanIti ke kendra ke sAtha hI vaha dhArmika kendra bhI thaa| mahAbhArata ke rAjagRha kI pahAr3iyoM ko siddhoM, yatiyoM aura muniyoM kA zaraNa bhI batAyA hai|69 vahA~ para aneka santagaNa dhyAna kI sAdhanA karate the| jaina aura bauddha sAhitya meM unake ullekha haiN| bhagavatI Adi meM garma pAnI ke kuNDoM kA varNana hai| yuvAncvAG ne bhI isa bAta ko svIkAra kiyA hai| usa pAnI se aneka carmarogI pUrNa svastha ho jAte the, Aja bhI ve kuNDa haiN| svapna : eka cintana : prastuta adhyayana meM mahArAnI dhAriNI ke svapna kA varNana hai| vaha svapna meM apane mukha meM hAthI ko praveza karate hue dekhatI hai| jahA~ kahIM bhI Agama-sAhitya meM koI bhI viziSTa puruSa garbha meM AtA hai, usa samaya usakI mAtA svapna dekhatI hai| svapna na jAgate hue Ate haiM, na pragADha nidrA meM Ate haiN| kintu jaba ardhanidrita avasthA meM mAnava hotA hai usa samaya use svapna Ate haiN|71 aSTAMgahRdaya meM likhA hai72 -jaba indriyA~ apane viSaya se nivRtta hokara prazAnta ho jAtI haiM aura mana indriyoM ke viSaya meM lagA rahatA hai taba vaha svapna dekhatA hai| sigmaNDa phrAyaDa ne svapna kA artha damita vAsanAoM kI abhivyakti kahA hai| unhoMne svapna ke saMkSepaNa, vistArIkaraNa, bhAvAntarakaraNa aura nATakIkaraNa, ye cAra prakAra kiye haiM! (1) bahuta vistAra kI ghaTanA ko svapna meM saMkSipta rUpa meM dekhanA (2) svapna meM ghaTanA ko vistAra se dekhanA (3) ghaTanA kA rUpAntara ho jAnA, kintu mUla saMskAra vahI hai, abhibhAvaka dvAga bhayabhIta karane para svapna meM kisI kara vyakti Adi ko dekhakara bhayabhIta honA (4) pUrI ghaTanAe~ nATaka ke rUpa meM svapna meM aanaa| cArlsa yuga 3 svapna ko kevala anubhava kI pratikriyA nahIM mAnate haiN| ve svapna ko mAnava ke vyaktitva kA vikAsa aura bhAvI jIvana kA dyotaka mAnate haiN| phrAyaDa aura yuga ke svapna saMbaMdhI vicAroM meM mukhya rUpa se antara yaha hai ki phrAyaDa yaha mAnatA hai ki adhikAMza svapna mAnava kI kAmavAsanA se sambandhita hote haiM jaba ki yuga kA mantavya hai ki svapnoM kA kAraNa mAnava ke kevala vaiyaktika anubhava athavA usakI svArthamayI icchAoM kA damana mAtra hI nahIM hotA apitu usake gaMbhIratama mana kI AdhyApika anubhUtiyA~ bhI hotI haiN| svapna meM kevala damita bhAvanAoM kI bAta pUrNa saMgata nahIM hai, vaha kevala saMyoga mAtra hI nahIM hai, kintu usameM abhUtapUrva satyatA bhI rahI huI hotI hai| ___ AcArya jinasena ne" svastha avasthAvAle aura asvastha avasthAvAle, ye do svapna ke prakAra mAne haiN| jaba zarIra pUrNa svastha hotA hai to mana pUrNa zAMta rahatA hai, usa samaya jo svapna dikhate haiM vaha svastha avasthAvAlA svapna hai| aise svapna bahuta hI kama Ate hai aura prAyaH satya hote haiN| mana 65. mahAbhArata sabhAparva adhyAya 54 paMkti 120 // 66. phAhiyAna, gAilsa landana pR. 49 // 67. oNna yuvAn cvAGga, vATarsa 2, 153 // 68. oNna yuvAn cvAGga, vATarsa 2, 153 // 69. eteSu parvatendreSu srvsiddhsmaalyaaH| yatInAmAzramazcaiva munInAM ca mahAtmanAm vRSabhasya tamAlasya mahAvIryasya vai tthaa| gaMdharvarakSasAM caiva nAgAnAM ca tthaa''lyaaH||-mhaabhaart sabhAparva a. 21, 12-14 / / 70. oNna yuvAn cvAGga vArTasa, 2, 154 // 71. bhagavatI sUtra 16-6 // 72. aSTAMgahRdaya nidAnasthAna 9 // 73. hindI vizvakoza khaNDa-12 pR. 264 // 74. te ca svapnA dvidhA bhrAtaH svasthAvasthAtmagocarAH / samaistu dhAtubhiH svaskhaviSamairitarairmatAH // tathyAH syuH svasthasaMdRSTA mithyA svapno viparthayAt / jagatpratItametaddhi viddhi svapnavimarzanam // mahApurANa 41-59/60 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 eka anuzIlana vikSipta ho aura zarIra asvastha ho usa samaya dekhe gaye svapna asatya hote haiN| AcAya ne doSasamudbhava aura devasamudbhava isa prakAra svapna ke do bheda bhI kiye haiN| vAta, pitta, kapha prabhRti zArIrika vikAroM ke kAraNa jo svapna Ate haiM ve doSaja haiM / iSTadeva yA mAnasika samAdhi kI sthiti meM jo svapna Ate haiM ve devasamudbhava hai| sthAMnAga aura bhagavatI 7 meM yathAtathya svapna ( jo svapna meM dekhA hai jAgane para usI taraha dekhanA, arthAt anukUla-pratikUla zubha-azubha phala kI prApti), pratAnasvapna (vistAra se dekhanA ), cintAsvapna (mana meM rahI huI cintA ko svapna meM dekhanA ), tadviparIta svapna (svapna meM dekhI huI ghaTanA kA viparIta prabhAva ), avyakta svapna (svapna meM dikhAI denevAlI vastu kA pUrNa jJAna na honA), ina pA~ca prakAra ke svapnoM kA varNana hai / prAcIna bhAratIya svapnazAstriyoM ne svapnoM ke nau kAraNa batalAye haiM- (1) anubhUta svapna (anubhava kI huI vastu kA) (2) zruta svapna (3) dRSTa svapna ( 4 ) prakRtivikArajanya svapna (vAta, pitta, kapha ko adhikatA aura nyUnatA se) (5) svAbhAvika svapna ( 6 ) cintA - samutpanna svapna ( jisa para punaH punaH cintana kiyA ho) (7) deva prabhAva se utpanna honevAlA svapna (8) dharmakriyA prabhAvotpAdita svapna, aura ( 9 ) pApodaya se AnevAlA svapna / inameM chaha svapna nirarthaka hote haiM aura anta ke tIna svapna zubhAzubha phala pradAna karate haiN| jinabhadragaNi zramAzramaNa ne bhI vizeSAvazyaka bhASya inakA ullekha kiyA hai| prAcIna AcAryoM ne zubha aura azubha svapna kI eka sUcI 80 dI hai / para vaha sUcI pUrNa ho aisI bAta nahIM hai| unake atirikta bhI kaI taraha ke svapna Ate haiN| una svapnoM kA sahI artha jAnane ke lie paristhiti, vAtAvaraNa, aura vyakti kI avasthA dekhakara hI nirNaya karanA cAhiye / viziSTa vyaktiyoM kI mAtAe~ jo svapna nihAratI haiM unake antarmAnasa kI udAtta AkAMkSAe~ usameM rahatI haiN| ve socatI haiM ki mere aisA divya bhavya putra ho jo digadiganta ko apanI yazogAthA se gauravAnvita kare / usakI pavitra bhAvanA ke kAraNa isa prakAra ke putra Ate bhI haiN| yaha avazya smaraNa rakhanA cAhie ki svapna vastutaH svapna hI hai| svapna para atyadhika vizvAsa kara yathArthatA se mu~ha nahIM mor3anA cAhiye / kevala svapnadraSTA nahIM yathArthadraSTA bananA caahie| vaha to kevala sUcanA pradAna karanevAlA hai| dohada : eka anucintana : prastuta adhyayana meM meghakumAra kI mAtA dhAriNI ko dohada utpanna hotA hai / dohada kI pUrti na hone se mahArAnI murajhAne lagI / mahArAjA zreNika usake murajhAne ke kAraNa ko samajhakara abhayakumAra ke dvArA mahArAnI ke dohada kI pUrti karavAte haiM / dohada kI isa prakAra kI ghaTanAe~ Agama sAhitya" meM anya sthaloM para bhI AI haiN| jaina 75. vahI sarga 41 / 61 // 76. sthAnAMga - 5 // 77. bhagavatI - - 16-6 // 78. anubhUtaH to dRSTaH prakRtezca vikArajaH / svabhAvataH samudbhUtaH cintA saMtatisaMbhavaH // devatAdyupadezottho dharmakarmaprabhAvaH / pApodrekasamutthazca svapnaH syAnnavadhA nRNAm // prakArairAdimaiH SaDbhirazubhazca zubho'pi vA / dRSTo nirarthako svapnaH satyastu tribhiruttaraiH // -- svapnazAstra // 79. vizeSAvazyaka bhASya gAthA 1703 // 80. bhagavatI sUtra 16-6 // 81. vipAka sUtra - 3; kahAkosu saM. 16; gAhAsatasaI pra. zataka gA 1-15, - 3 - 902, 5-72 zreNikacaritra; uttarA0 TIkA 132, AvazyakacUrNi 2 pR. 166, niriyAvalikA 1, pR. 9-11, piNDaniryukti 80; vyavahArabhASya 1, 3, pR. 16 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana kathAsAhitya meM bauddha jAtakoM meM aura vaidika paramparA ke graMthoM meM dohada kA aneka sthaloM para varNana hai| yaha jJAtavya hai ki jaba mahelA garbhavatI hotI haiM taba garbha ke prabhAva se usa ke antarmAnasa meM vividha prakAra kI icchAe~ ubuddha hotI haiN| ve vicitra aura asAmAnya icchAe~ ' dohada', 'dohalA ' kahI jAtI haiM / dohada ke lie saMskRta sAhitya meM 'dvihRda' bhI AyA hai| 'dvihRda' kA artha hai do hRdaya ko dhAraNa karanevAlI / garbhAvasthA meM mAM kI icchAoM para garbhastha zizu kA mI prabhAva hotA hai| yadyapi zizu kI icchAe~ jisa rUpa meM cAhie usa rUpa meM vyakta nahIM hotI, kintu usakA prabhAva mAM kI icchAoM para avazya hI hotA hai| 84 dohada ke samaya mahilA kI sthiti vicitra bana jAtI hai / usa samaya usakI bhAvanAe~ itanI tIvra hotI haiM ki yadi usakI bhAvanAoM kI pUrti na kI jAya to vaha rugNa ho jAtI hai| kaI bAra to dohada kI pUrti ke abhAva meM mahilAe~ apane prANoM kA tyAga bhI kara detI haiN| suzruta bhAratIya Ayurveda kA eka zIrSastha graMtha hai| usameM likhA hai - dohada ke pUrNa na hone para jo santAna utpanna hotI hai usakA avayava vikRta hotA hai| yA to vaha kubar3A hogA, luMja-puMja, jar3a, baunA, bAr3A, yA aMdhA hogA, aSTAvakra kI taraha kurUpa hogaa| kintu dohada pUrNa hone para santAna sarvAgasundara hotI hai / * AcArya hemacandra ke samaya taka dohalA mAtA kI manoratha pUrti ke artha meM pracalita thA / rAjasthAna, madhyapradeza, uttarapradeza aura dakSiNa bhArata ke karnATaka, Andhra aura tamilanADu meM sAtaveM mAha meM sAte, sAMdhe aura sImanta ke rUpa meM samAraMbha manAyA jAtA hai| sAta mahIne meM garbhastha zizu prAyaH zArIrika pUrNatA ko prApta kara letA hai| aisA bhI mAnA jAtA hai ki yadi sAta mAsa meM bAlaka kA janma ho jAtA hai aura vaha jIvita rahatA hai to mahAn yazasvI hotA hai| vAsudeva zrIkRSNa ko sAtaveM mAha meM utpanna huA mAnA jAtA hai| suzruta Adi meM cAra mAha meM dohada pUrti kA samaya batAyA hai| jJAtadharmakathA, kathA-koza - aura kahAkosU" Adi graMthoM meM aise prasaMga milate haiM ki tIsare, pA~caveM aura sAtaveM mAha meM dohada kI pUrti kI gii| kyoMki usI samaya usako dohada utpanna hue the / Adhunika zarIra-zAstriyoM kA bhI yaha abhimata hai ki avayavanirmANa kI prakriyA tRtIya mAsa meM pUrNa ho jAtI hai, usake pazcAt bhrUNa ke Avazyaka aMga-pratyaMga meM pUrNatA AtI rahatI hai / / aMgavi jaina sAhitya kA eka mahattvapUrNa graMtha hai| usa graMtha meM vividha dRSTiyoM se dohadoM ke saMbaMdha meM gaharAI se cintana kiyA hai| jitane bhI dohada utpanna hote haiM unheM pA~ca bhAgoM meM vibhakta kiyA jA sakatA hai-- zabdagata, gaMdhagata, rUpagata, rasagata aura sparzagata / kyoMki ye hI mukhya indriyoM ke viSaya haiM aura inhIM kI dohadoM meM pUrti kI jAtI hai| prAcIna sAhitya meM jitane bhI dohada Aye haiM una sabhI kA samAveza ina pA~coM meM ho jAtA hai| vaidika vAGmaya meM, bauddha jAtaka sAhitya meM aura jaina kathA sAhitya meM dohada utpatti aura usakI pUrti ke aneka prasaMga milate haiN| caraka Adi meM bhI isa para vistAra se carcA hai| 84. 82. sisumAra jAtaka evaM vAnara jAtaka; supatta jAtakaH thUsa jAtaka, chavaka jAtaka, nidAnakathA // 83. raghuvaMza - sa0 14; kathAsaritsAgara a0 22; 35, tilakamaMjarI pR. 75; veNIsaMhAra / dauhRda vimAnAt kujaM kuNiM khaJjaM jaDaM vAmanaM vikRtAkSamanakSaM vA nArI sutaM janayati / tasmAt sA yadyadicchet tattasya dApayet / labdhadauhadA hi vIryavantaM cirAyuSaJca putraM janayati / -- suzrutasaMhitA, a. 3, zarIrasthAnam - 14 // 85. jJAtadharma kathA - 1, pR0 10 // 86. kathAkoza pR0 14 // 87. kahAko susaM. 49 // 88. aMgavidyA adhyAya 36 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana 85 prAcIna graMthoM ke AdhAra se pAzcAtya cintaka DA0 blUmaphIlDa Adi ne dohada ke sambandha meM kucha cintana kiyA hai| kalA : eka vizleSaNa jaba megha kumAra ATha varSa kA ho gayA taba zubha nakSatra aura zreSTha lagna meM use kalAcArya ke pAsa le jAyA gyaa| prAcIna yuga meM zikSA kA prAraMbha ATha varSa meM mAnA gayA, kyoMki taba taka bAlaka kA mastiSka zikSA grahaNa karane ke yogya ho jAtA thaa| bhagavatI aura anya AgamoM meM bhI isI umra kA ullekha hai / kathAkoza-prakaraNa, jJAnapaMcamI kathA, kuvalayamAlA 3 Adi meM bhI isI umra kA ullekha hai| smRtiyoM meM pA~ca varSa kI umra meM zikSA dene kA ullekha hai| para AgamoM meM ATha varSa hI batAyA hai| usa yuga meM vividha kalAoM kA gaharAI se adhyayana karAyA jAtA thaa| puruSoM ke lie bahattara kalAe~ aura striyoM ke lie causaTha kalAe~ thiiN| kevala graMthoM se hI nahIM, unheM artha aura prayogAtmaka rUpa se bhI sikhalAyA jAtA thaa| ve kalAe~ mAnava kI jJAnendriyoM aura karmendriyoM ke pUrNa vikAsa ke lie atyanta upayogI thiiN| mAnasika vikAsa uccatama hone para bhI zArIrika vikAsa yadi na ho to usake adhyayana meM camatkRti paidA nahIM ho sktii| prastuta Agama meM bahattara kalAoM kA ullekha huA hai| bahattara kalAoM ke nAma samavAyAMga, rAjapraznIya, auSapAtika aura kalpasUtra subodhikA TIkA meM bhI prApta hote haiN| para jJAtAsUtra meM AI huI kalAoM ke nAmoM meM aura una AgamoM meM Aye hue nAmoM meM kucha antara hai| tulanAtmaka dRSTi se adhyayana karane hetu hama yahA~ de rahe haiN| jJAtAsUtra ke anusAra 5 (1) lekha (2) gaNita (3) rUpa (4) nATya (5) gIta (6) vAditra (7) svaragata (8) puSkaragata (9) samatAla (10) dyUta (11) janavAda (12) pAzaka (pAsA) (13) aSTApada (14) puraHkAvya (15) dakamRttikA (16) annavidhi (17) pAnavidhi (18) vastravidhi (19) vilepana vidhi (20) zayana vidhi (21) AryA (22) prahelikA (23) mAgadhikA (24) gAthA (25) gIti (26) zloka (27) hiraNya yukti (28) svarNayukti (29) cUrNayukti (30) AbharaNavidhi (31) taruNIpratikarma (32) strIlakSaNa (33) puruSalakSaNa (34) hayalakSaNa (35) gajalakSaNa (36) golakSaNa (37) kukkuTarakSaNa (38) chatralakSaNa (39) daNDalakSaNa (40) asilakSaNa (41) maNilakSaNa (42) kAkaNIlakSaNa (43) vAstuvidyA (44) skandhAvAramAna (45) nagaramAna (46) vyUha (47) prativyUha (48) cAra (49) praticAra (50) cakravyUha (51) garuDavyUha (52) zakaTavyUha (53) yuddha (54) niyuddha (55) yuddhani yuddha (56) dRSTiyuddha (57) muSTiyuddha (58) bAhuyuddha (59) latAyuddha (60) iSuzAstra (61) charupravAda (62) dhanurveda (63) hiraNyapAka (64) svarNapAka (65) sUtrakheDa (66) vastrakhela (67) nAlikA khela (68) patracchedya (69) kaTacchedya (70) sajIva (71) nirjIva (72) zakuniruta / 89. The Dohado or Craving of Pregnant Women-Journal of American Oriental Society. Vol. IX, Part 1st, Page 1-24 // 90. bhagavatI-abhayadeva vRtti 11-11, 429, pR. 999 // 91. kathAkoza prakaraNa pR.8|| 92. jJAnapaMcamI vahA 6-92 // 93. kuvalayamAlA 21, 12-13 // 94. (ka) DI. sI. dAsagupta 'da' jaina sisTama Apha ejukezana' pR. 74, (kha) eca. Ara. kApaDiyA 'da jaina sisTama Apha ejukezana' pR. 206 // 95. jJAtAsUtra pR. 48, (prastuta sNskrnn)|| Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana aupapAtika 6 meM pAMcavIM kalA 'gIta' hai, paccIsavIM kalA 'gIti' aura chappanavIM kalA 'dRSTiyuddha' nahIM hai| inake sthAna para aupapAtika meM (36) cakkalakvaNaM, (38) cammalakkhaNaM tathA (46) vatthunivesana kalAoM kA ullekha hai| rAyaseNiya sUtra meM untIsavIM kalA 'cUrNayukti' nahIM hai, (38) vIM kalA 'cakralakSaNa' vizeSa hai| chappanavIM kalA 'dRSTiyuddha' ke sthAna para 'yaSTiyuddha' hai| anya sabhI kalAe~ jJAtAdharma ke anusAra hI haiN| jambUdvIpati zAMticandrIyavRtti, vakSaskAra-2 patra saMkhyA 136-2, 137-1 meM sabhI kalAe~ jJAtAsUtra kI-sI hI haiM, kintu saMkhyA ke krama meM kiMcit antara hai| jJAtAsUtra meM AyI huI bahattara kalAoM ke nAmoM meM aura samavAyAMga meM AI huI bahattara kalAoM ke nAmoM meM bahuta antara hai| samavAyAMga kI kalAsUcI yahA~ prastuta hai-- (1) leha-lekha likhane kI kalA (2) gaNiyaM-gaNita (3) rUvaM - rUpa sajAne kI kalA (4) narse-nATya karane kI kalA (5) gIyaM-gIta gAne kI kalA (6) vAiyaM-vAdya bajAne kI kalA (7) saragayaM-svara jAnane kI kalA (8) pukkharaya-Dhola Adi vAdya bajAne kI kalA (9) samatAlaM-tAla denA (10) jUyaM-juA khelane kI kalA (11) jaNavAyaM-vArtAlApa kI kalA (12) pokkhaccaM-nagara-saMrakSaNa kI kalA (13) aTThAvaya- pAsA khelane kI kalA (14) dagamaTTiyaM-pAnI aura miTTI ke saMmizraNa se vastu banAne kI kalA (15) annavihi-anna utpanna karane kI kalA (16) pANavihi-pAnI ko utpanna karane tathA zuddha karane kI kalA (17) vatthavihiM--vastra banAne kI kalA (18) sayaNavihi-zayyA nirmANa karane kI kalA (19) ajaM-saMskRta bhASA meM kavitA nirmANa kI kalA (20) paheliyaM-prahelikA nirmANa kI kalA (21) mAgahiyaM-chanda vizeSa banAne kI kalA 96. aupapAtika 40 patra 185 // 97. rAjapraznIya sUtra patra 340 // 98. samavAyAMga, smvaay-72|| 99. jnyaataasuutr-1|| Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana (22) gAI-prAkRta bhASA meM gAthA nirmANa kI kalA (23) siloga-zloka banAne kI kalA (24) gaMdhajutti-sugaMdhita padArtha banAne kI kalA (25) madhusitthaM-madhurAdi chaha rasa saMbaMdhI kalA (26) AbharaNa vihiM-alaMkAra nirmANa va dhAraNa kI kalA (27) taruNIpaDikamma-strI ko zikSA dene kI kalA (28) itthIlakkhaNaM-strI ke lakSaNa jAnane kI kalA (29) purisalakkhaNaM-puruSa ke lakSaNa jAnane kI kalA (30) hayalakkhaNaM-ghoDe ke lakSaNa jAnane kI kalA (31) gayalakkhaNaM-hastI ke lakSaNa jAnane kI kalA (32) golakkhaNaM-gAya ke lakSaNa jAnane kI kalA (33) kukkuDalakkhaNaM-kukkuTa ke lakSaNa jAnane kI kalA (34) miMDhiyalakkhaNaM-meMDhe ke lakSaNa jAnane kI kalA (35) cakkalakkhaNaM-cakra ke lakSaNa jAnane kI kalA (36) chattalakSaNaM--chatra lakSaNa jAnane kI kalA (37) daNDalakkhaNaM-daNDa lakSaNa jAnane kI kalA (38) asilakkhaNaM-talavAra ke lakSaNa jAnane kI kalA (39) maNilakkhaNaM-maNi ke lakSaNa jAnane kI kalA (40) kAgaNilakkhaNaM-kAkiNI-cakravartI ke raena vizeSa ke lakSaNa ko jAnane kI kalA (41) cammalakkhaNaM-carma lakSaNa jAnane kI kalA (42) caMdalakkhaNaM-candra lakSaNa jAnane kI kalA (43) sUracariyaM-sUrya Adi kI gati jAnane kI kalA (04) rAhucariyaM-rAhu Adi kI gati jAnane kI kalA (45) gahacariyaM-grahoM kI gati jAnane kI kalA (46) sobhAgakaraM-saubhAgya kA jJAna (47) dobhAgakaraM-durbhAgya kA jJAna (48) vijAgayaM-rohiNI, prajJapti Adi vidyA sambandhI jJAna (49) maMtagayaM-mantrasAdhanA Adi kA jJAna (50) rahassagayaM-gupta vastu ko jAnane kA jJAna (51) sabhAsaM-pratyeka vastu ke vRtta kA jJAna (52) cAra-sainya kA pramANa Adi jAnanA (53) paDicAra-senA ko raNakSetra meM utArane kI kalA (54) vUha-vyUha racanekI kalA (55) paDivUha-prativyUha racane kI kalA (56) khaMdhAvAramANaM-senA ke paDAva kA pramANa jAnanA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 eka anuzIlana (57) nagaramANaM - nagara kA pramANa jAnane kI kalA (58) vatthamANaM - vastu kA pramANa jAnane kI kalA (59) khaMdhAvAranivesa -- senA kA par3Ava Adi DAlane kA parijJAna (60) vatthunivesa - pratyeka vastu ke sthApana karane kI kalA (61) nagaranivesa - nagara nirmANa kA jJAna (62) IsatthaM - ISat ko mahat karane kI kalA (63) charupavAyaM - talavAra Adi kI mUTha banAne kI kalA (64) AsasikkhaM - azvazikSA (65) hatthisikkhaM - isti zikSA (66) ghaNutreyaM = dhanurveda (67) hiraNNavAgaM, suvaNNagapAgaM, maNivAgaM, dhAtupAgaM hiraNyapAka, suvarNapAka, maNipAka, dhAtupAka banAne kI kalA (68) bAhujuddhaM, daMDajuddhaM, muTThijuddhaM, aTThijuddhaM, juddhaM, niju juddhAijuddhaM - bAhuyuddha, daNDayuddha muSTiyuddha, yaSTiyuddha, yuddha, niyuddha, yuddhAtiyuddha karane kI kalA kalA (69) suttAkheDaM, nAliyAkheDaM, vaTTakheDaM, dhammakheDaM, cammakheDaM - sUta banAne kI kalA, nalI banAne kI, geMda khelane kI, vastu ke svabhAva jAnane kI, camar3A banAne Adi (70) patracchejaM- kaDagacchejaM- patrachedana, vRkSAMga vizeSa chedane kI kalA (71) sajIvaM, nijIvaM - sajIvana, nirjIvana - saMjIvanI vidyA ( 72 ) sa uNasyaM - pakSI ke zabda se zubhAzubha jAnane kI kalA kalpasUtra kI TIkAoM." meM bahattara kalAoM kA varNana prApta hotA hai| ve jJAtAsUtra kI bahattara kalAoM se prAyaH bhinna haiM / ve isa prakAra haiM- (1) lekhana (2) gaNita (3) gIta (4) nRtya (5) vAdya (6) paThana ( 7 ) zikSA (8) jyotiSa ( 9 ) chanda (10) alaMkAra (11) vyAkaraNa (12) nirukti (13) kAvya (14) kAtyAyana (15) nighaNTu (16) gajArohaNa (17) azvArohaNa (18) ArohaNazikSA (19) zastrAbhyAsa (20) rasa (21) yaMtra (22) maMtra (23) viSa (24) khandha (25) gandhavAda (26) prAkRta (27) saMskRta (28) paizAcikA (29) apabhraMza (30) smRti (31) purANa (32) vidhi (33) siddhAnta (34) tarka (35) vaidyaka (36) veda (37) Agama (38) saMhitA ( 39 ) itihAsa (40) sAmudrika (41) vijJAna (42) AcArya vidyA (43) rasAyana (44) kapaTa (45) vidyAnuvAda darzana (46) saMskAra (47) dhUrta saMkalaka (48) maNikarma (49) tarucikitsA (50) khecarI kalA (51) amarI kalA (52) indrajAla (53) pAtAlasiddhi (54) yantraka (55) rasavatI (56) sarvakaraNI (57) prAsAda lakSaNa (58) paNa (59) citropala (60) lepa (61) carmakarma (62) patracheda (63) nakhacheda (64) patra parIkSA (65) vazIkaraNa (66) kaSTaghaTana (67) dezabhASA (68) gAruDa (69) yogAMga (70) dhAtu karma (71) kevala vidhi ( 72 ) zakuniruta AcArya vAtsyAyana ne "kAmasUtra " meM "" cauMsaTha kalAoM kA varNana kiyA hai| una cauMsaTha kalAoM ke sAtha jJAtA sUtra AI huI bahattara kalAoM kI hama sahaja tulanA kara sakate haiN| ve bahattara kalAe~ cauMsaTha kalAoM ke antargata A sakatI haiN| dekhie 100 kalpasUtra subodhikATIkA // 101. kAmasUtra vidyAsamuddeza prakaraNa // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana kAma sUtra jJAtA sUtra (1) gIta (2) vAditra (3) nRtya (4) Alekhya (5) vizeSakacchedya (patracchedya) (6) taMDula kusumabali vikAra (7) puruSAstaraNa (puSpazayana) (8) dazanavasanAMgarAga (5) gIta (7) svaragata (6) vAditra (8) puSkaragata (9) samatAla (4) nATya (3) rUpa (68) patracchedya (20) zayana vidhi ? (31) taruNIpratikarma (38) vastravidhi (19) vilepana (20) zayana vidhi (29) cUrNa yukti (18) AbharaNavidhi (9) maNi bhUmi karma (10) zayana racana (11) udaka vAdya (12) udakAghAta (13) citrayoga (14) mAlyagrathana (15) zekharakApIDayojana (16) nepathya prayoga (17) karNapatrabhaMga (18) gaMdhayukti (19) bhUSaNayojanA (20) indrajAla (21) kocumAra yoga (22) vicitra zAka (23) sUcivAnakarma (24) vINA Damaruka vAdya (25) pratimAlA (26) hastalAghava (27) pAnakarasarAgAsava yojana (28) sUtrakrIDA (29) prahelikA (30) durvAcaka yoga (31) pustaka vAcana (32) nATakAkhyAyikA darzana (33) kAvyasamasyApUrti (34) patrikAvetravAna vikalpa (35) takSakarma (19) annavidhi (6) vAditra (68) patracchedya / (69) kaTacchedya (17) pAna vidhi (65) sUtrakhela (67) nAlikA khela (22) prahelikA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana kAma sUtra jJAtA sUtra (36) takSaNa (37) vAstuvidhi (38) rUpyaratta parIkSA (43) vAstuvidyA (45) nagaramAna (40) maNilakSaNa (51) kAkaNI lakSaNa (27) hiraNyayukti (28) svarNayukti (63) hiraNyapAka (64) svarNapAka (70) sajIva (71) nirjIva (39) dhAtuvAda (40) maNirAmAkarajJAna (41) vRkSAyurveda (42) megha-kurkuTalAvakayuddhavidhi (43) zuka sArikA pralApana (44) utsAdana saMvAhana kezamArjana kuzalatA (45) akSaramuSTikAkathana (46) mlecchita kalAvikalpa (47) dezabhASA-vijJAna (48) puSpaka TikA (49) nimittajJAna (72) zakuniruta (32) strIlakSaNa (33) puruSalakSaNa (34) hayalakSaNa (35) gajalakSaNa (36) golakSaNa (37) kukkuTalakSaNa (38) chatralakSaNa (39) daNDalakSaNa (40) asilakSaNa (41) masilakSaNa (42) kAkaNIlakSaNa (50) yaMtramAtRkA (51) dhAraNamAtRkA (52) saMpAThya (53) mAnasI kAvya kriyA (54) abhidhAnakoza (55) chanda vijJAna (21) AryA (23) mAgadhikA (24) gAthA (25) gIti (26) zloka (14) puraskAvya (56) kriyA kalpa (57) chalataka yoga (58) vastra gopana (59) dyUta vizeSa (60) AkarSa krIDA (61) bAlakrIDana (10) dyUta (11) janavAda (13) aSTApada (12) pAzaka Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana kAma sUtra jJAtA sUtra (62) vainayikI (63) vaijayikI (46) vyUha (47) prativyUha (50) cakravyUha (51) garuDavyUha (52) zakaTa vyUha (53) yuddha (54) niyuddha (55) yuddhAtiyuddha (56) dRSTiyuddha (57) muSTiyuddha (58) bAhuyuddha (59) latAyuddha (60) iSuzAstra (61) charUpavAda (62) dhanurveda (64) vyAyAmikI (44) skaMdhAvAramAna puruSoM kI bhAMti mahilAoM kI kalAoM kA bhI prastuta Agama meM ullekha hai| para yahA~ unake nAma nahIM batAye gaye haiN| jaMbUdvIpaprazapti 112 meM mahilAoM kI causaTha kalAoM ke nAma isa prakAra haiM (1)nRtya (2) aucitya (3) citra (4) vAditra (5) maMtra (6) taMtra (7) jJAna (8) vijJAna (9) dambha (10) jalastaMbha (11) gatimAna (12) tAlamAna (13) meghavRSTi (14) phalAkRSTi (15) ArAmaropaNa (16) AkAragopana (17) dharmavicAra (18) zakunasAra (19) kriyAkalpa (20) saMskRtajalpa (21) prAsAdanIti (22) dharmanIti (23) varNikAvRddhi (24) suvarNasiddhi (25) surabhitailakaraNa (26) lIlAsaMcaraNa (27) hayagaja-parIkSaNa (28) puruSa-strI lakSaNa (29) hemaratnabheda (30) aSTAdaza lipi pariccheda (31) tatkAla buddhi (32) vastusiddhi (33) kAma vikriyA (34) vaidyaka kriyA (35) kumbhabhrama (36) sArizrama (37) aMjana yoga (38) cUrNayoga (39) hastalAghava (40) vacanapATava (41) bhojya vidhi (42) vANijya vidhi (43) mukhamaNDana (44) zAlikhaNDana (45) kathAkathana (46) puSpagranthana (47) vakrokti (48) kAvya zakti (49) sphAravidha veza (50) sarvabhASA vizeSa (51) abhivAdana jJAna (52) bhUSaNaparidhAna (53) bhRtyopacAra (54) gRhAcAra (55) vyAkaraNa (56) paranirAkaraNa (57) randhana (58) kezabandhana (59) vINAnAda (60) vitaNDAvAda (61) aMkavicAra (62) lokavyavahAra (63) antyAkSarikA (64) praznaprahelikA keladi zrIbasavarAjendra ne "zivatattvaratnAkara' meM bhI causaTha kalAoM kA nirdeza isa prakAra hai (1) itihAsa (2) Agama (3) kAvya (4) alaMkAra (5) nATaka (6) gAyakatva (7) kavitva (8) kAmazAstra (9) durodara (dhUta) (10) dezabhASAlipijJAna (11) lipikarma (12) vAcana (13) gagaka (14) vyavahAra (15) svarazAstra (16) zakuna (17) sAmudrika (18) ratnazAstra (19) gaja-azva-ratha kauzala (20) mallazAstra (21) sUpakarma (22) bhUruhadohada (bAgavAnI) (23) gaMdhavAda (24) dhAtuvAda (25) rasa saMbaMdhI (26) khanivAda (27) bilavAda (28) agnistaMbha (29) jala stambha (30) vAcaHstaMbhana (31) vayaHstaMbhana (32) vazIkaraNa (33) AkarSaNa (34) mohana (35) vidveSaNa (36) uccATana (37) mAraNa (38) kAlavaMcana (39) parakAyapraveza (40) pAdukAsiddhi (41) vAsiddhi (42) guTikAsiddhi (43) aindrajAlika (44) aMjana (45) paradRSTivaMcana (46) svaravaMcana (47) maNimaMtra auSadhAdikI siddhi (48) corakarma (49) citrakriyA (50) lohakriyA 112. ambUdvIpaprajJaptivRtti, vakSaskAra 2, patra 139-2 140-1 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana (51) azmakriyA (52) mRkriyA (53) dArukriyA (54) veNukriyA (55) carmakriyA (56) aMbarakriyA (57) adRzyakaraNa (58) daMtikaraNa (59) mRgayAvidhi (60) vANijya (61) pAzupAtya (62) kRSi (63) Asavakarma (64) meSAdi yuddhakAraka kaushl| zukrAcArya ne nItisAra grantha 13 meM prakArAntara se causaTha kalAe~ batAI haiN| prAcIna kAla meM kalAoM ke vyApaka adhyayana ke lie vibhinna cintakoM ne vibhinna kalAoM para svatantra granthoM kA nirmANa kiyA thaa| atyadhika vistAra se una kalAoM ke saMbaMdha meM vizleSaNa bhI kiyA thaa| jaise, bharata kA 'nATya zAstra', vAtsyAyana kA 'kAmasUtra' caraka aura suzruta kI saMhitAe~, nala kA 'pAka darpaNa', pAlakApya kA 'hastyAyurveda', nIlakaNTha kI 'mAtaMgalIlA', zrIkumAra kA 'zilparatna', rUdradeva kA 'zayanika zAstra' Adi / lipi aura bhASA : kalAoM ke adhyayana va adhyApana ke sAtha hI usa yuga meM pratyeka vyakti ko aura vizeSakara samRddha parivAra meM janme hue vyaktiyoM ko bahubhASAvid honA bhI anivArya thaa| saMskRta aura prAkRta bhASAoM ke atirikta aTThAraha dezI bhASAoM kA parijJAna Avazyaka thaa| prastuta sUtra meM meghakumAra ke varNana meM 'aTThArasavihippagAradesIbhAsAvisArae' yaha mUla pATha hai| para ve aTThAraha bhASAe~ kaunasI thIM isakA ullekha mUla pATha meM nahIM hai| aupapAtika Adi meM bhI isI taraha kA pATha milatA hai, kintu vahA~ para bhI aTThAraha dezI bhASAoM kA nirdeza nahIM hai, navAMgI TIkAkAra AcArya abhaya deva ne15 prastuta pATha para vivecana karate hue aSTAdaza lipiyoM kA ullekha kiyA hai, para aTThAraha dezI bhASAoM kA nhiiN| abhayadeva ne vibhinna dezoM meM pracalita aTThAraha lipiyoM meM vizArada likhA hai| samavAyAMga, prajJApanA, vizeSAvazyakabhASya kI TIkA aura kalpasUtraTIkA meM aTThAraha lipiyoM ke nAma milate haiM para sabhI nAmoM meM yatkiMcit bhinnatA hai| hama yahA~ tulanAtmaka adhyayana karanevAle jijJAsuoM ke lie unake nAma prastuta kara rahe haiN| samavAyAMga16 ke anusAra (1) brAhmI (2) yAvanI (3) doSauparikA (4) kharoSTikA (5) kharazAvikA (puSkarasAri) (6) pAhArAtigA (7) uccattarikA (8) akSarapRSTikA (9) bhogavatikA (10) vaiNakiyA (11) niNhavikA (12) aMkalipi (13) gaNitalipi (14) gaMdharvalipi (bhUtalipi) (15) Adarza lipi (16) mAhezvarI (17) dAmilI lipi (drAvaDI) (18) polindI lipi prajJApanA'17 ke anusAra (1) brAhmI (2) yAvanI (3) dosApuriyA (4) kharoSThI (5) pukkharAsAriyA (6) bhogavaiyA (bhogavatI) (7) paharAiyA (8) antakkhariyA (9) akkharapuTThiyA (10) vainayikI (11) aMkalipi (12) nihnavikI (13) gaNita lipi (14) gaMdharva lipi (15) AyaMsa lipi (16) mAhezvarI (17) domilI lipa (18) paulindI - vizeSAvazyaka TIkA ke anusAra (1) haMsa (2) bhUta (3) yakSI (4) rAkSasI (5) uDDI (6) yavanI (7) turukko (8) korI (9) draviDI (10) siMghavIya (11) mAlavinI (12) naDi (13) nAgarI (14) lATa (15) pArasI (16) animittI (17) cANakkI (18) mUladevI / kalpasUtra TIkA ke anusAra (1) lATI (2) cauDI (3) DAhalI (4) kAnaDI (5) gUrjarI (6) saurahaThI (7) marahaThI 113. nItisAra 4-3 // 115. jJAtAsUtra 1 TIkA // 116. samavAyoga, samavAya 18 // 117. prajJApanA 1 / 37 // 118. vizeSAvazyakabhASya gAthA 464 kI TIkA // 119. kalpasUtra TIkA // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 eka anuzIlana (8) khurAsAnI (9) koMkaNI (10) mAgadhI (11) siMhalI (12) hADI (13) kIDI (14) hammIrI (15) parasI (16) masI (17) mAlavI (18) mahAyodhI cInI bhASA meM "phA yuan cu lin" nAmaka bauddha vizvakoza meM tathA " lalita-vistAra"12deg ke anusAra (1) brAhmI (2) kharoSThI (3) puSkarasArI (4) aMga lipi (5) baMga lipi (6) magadha lipi (7) mAMgalya lipi (8) manuSya lipi (9) aMgulIya lipi (10) zakAri lipi (11) brahmavallI lipi (12) drAviDa lipi (13) kanAri lipi (14) dakSiNa lipi (15) ugra lipi (16) saMkhyA lipi (17) anuloma lipi (18) Urdhvadhanulipi (19) darada lipi (20) khAsya lipi (21) cIna lipi (22) hUNa lipi (23) madhyAkSaravistara lipi (24) puSpa lipi (25) deva lipi (26) nAga lipi (27) yakSa lipi (28) gaMdharva lipi (29) kiMkara lipi (30) mahoraga lipi (31) asura lipi (32) garuDa lipi (33) mRgacakra lipi (34) cakra lipi (35) vAyumaru lipi (36) bhauvadeva lipi (37) aMtarikSa deva lipi (38) uttarakurudvIpalipi (39) apadagauDAdi lipi (40) pUrvavideha lipi (41) utkSepa lipi (42) nikSepa lipi (43) vikSepa lipi (44) prakSepa lipi (45) sAgara lipi (46) vajra lipi (47) lekha pratilekha lipi (48) anudrata lipi (49) zAstrAvarta lipi (50) gaNAvarta lipi (51) utkSepAvarta lipi (52) vikSegavarta lipi (53) pAdalikhita lipi (54) dviruttarapadasaMdhilikhita lipi (55) dazottarapadasaMdhi lekhita lipi (56) adhyAhAriNI lipi (57) sarvakatsaMgrahiNI lipi (58) vidyAnuloma lipi (59) vimizrita lipi (60) RSitapastapta lipi (61) dharaNIprokSaNa lipi (62) sarvoSadhaniyaMda lipi (63) sarvasAra saMgrahaNa lipi (64) sarvabhUtarudragrahaNI lipi / ina li peyoM ke sambandha meM AgamaprabhAkara puNyavijaya121 jI ma0 kA yaha abhimata thA ki inameM anekoM nAma kalpita haiN| ina lipiyoM ke sambandha meM abhI taka koI prAcIna zilAlekha bhI upalabdha nahIM huA hai, isase bhI yaha pratIta hotA hai ki ye sabhI lipiyA~ prAcIna samaya meM hI lupta ho gii| yA ina lipiyoM kA sthAna brAhmI lipi ne le liyA hogaa| merI dRSTi se aTThAraha dezIya bhASA aura lipiyA~ ye donoM pRthak pRthak honI caahie| bharata'22 ke nATyazAstra meM sAta bhASAoM kA ullekha milatA hai-mAgadhI, AvantI, prAcyA, zaurasenI, bahihakA, dakSiNAtya aura ardhmaagdhii| jinadAsa gaNi mahattara123 ne nizItha cUrNi meM magadha, mAlavA, mahArASTra, lATa, karnATaka, draviDa, gauDa, vidarbha ina ATha dezoM kI bhASAoM ko dezI bhASA kahA hai| 'bRhatkalpa bhASya' meM AcArya saMghadAsa gaNi'24 ne bhI inhI bhASAoM kA ullekha kiyA hai| 'kuvalayamAlA'25 meM udyotana sUri ne golla, madhyapradeza, magadha, antarvedi, kIra, Dhakka, sindhu, marU gurjara, lATa, mAlavA, karnATaka, tAiya (tAjika), kozala, marahaTTa aura Andhra ina solaha bhASAoM kA ullekha kiyA hai| sAtha hI solaha gAthAoM meM una bhASAoM ke udAharaNa bhI prastuta kiye haiN| DA. e. mAsTara'26 kA sujhAva hai ki ina solaha bhASAoM meM aur3a aura drAviDI bhASAe~ milA dene se aTThAraha bhASAe, jo dezI haiM, ho jAtI haiN| 120. lalitavistarA, adhyAya 10 // 121. 'bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakalA' pR. 5 // 122. bharata 3-17-48 // 123. nizItha cuurnni|| 124. bRhatkalpabhAvya-1, 1231 kI vRtti // 125. 'kuvalayamAlA kA sAMskRtika adhyayana' pR. 253-58 // 126. A. Master-B. SOAS XIII-2, 1950. PP.41315 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana prathama adhyayana ke adhyayana se mahAvIrayugIna samAja aura saMskRti para bhI vizeSa prakAza par3atA haiN| usa samaya kI, bhavana-nirmANa kalA, mAtA-pitA-putra Adi ke pArivArika sambandha, vivAhaprathA, bahupatnI prathA, daheja, prasAdhana, Amoda-pramoda, roga aura cikitsA, dhanurvidyA, citra aura sthApatyakalA, AbhUSaNa, vastra, zikSA aura vidyAbhyAsa tathA zAsanavyavasthA Adi aneka prakAra kI sAMskRtika sAmagrI bhI isameM bharI par3I hai| dvitIya adhyayana meM eka kathAprasaMga ko dekara zAstrakAra ne yaha pratipAdana kiyA hai ki seTha ko vivazatA se putra-ghAtaka ko bhojana denA par3atA thaa| vaise sAdhaka ko bhI saMyamanirvAha hetu zarIra ko AhAra denA par3atA hai, kintu usameM zarIra ke prati kiMcit bhI Asakti nahIM hotii| zramaNa kI AhAra ke prati kisa taraha se anAsakti honI cAhie, kathA ke mAdhyama se sajIva citraNa kiyA gayA hai| zreSThI ne jo bhojana taskara ko pradAna kiyA thA use apanA parama snehI aura hitaiSI samajhakara nahIM kintu apane kArya kI siddhi ke lie| vaise hI zramaNa bhI jJAna darzana cAritra kI upalabdhi ke lie AhAra grahaNa karatA hai| piNDaniyukti Adi meM zramaNa ke AhAra grahaNa karane ke sambandha meM gaharAI se vizleSaNa kiyA gayA hai| usa gurutama rahasya ko yahA~ para kathA ke dvArA sarala rUpa se prastuta kiyA hai| tRtIya adhyayana kI kathA kA sambandha caMpA nagarI se hai| caMpA nagarI mahAvIra yuga kI eka prasiddha nagarI thii| sthAnAMga127 meM dasa rAjadhAniyoM kA ullekha hai, aura dIrghanikAya meM jina chaha mahAnagariyoM kA varNana hai unameM eka caMpA nagarI bhI hai| aupapAtika meM vistAra se caMpA kA nirUpaNa hai| AcArya zayyaMbhava ne dazavakAlika sUtra kI racanA caMpA meM hI kI thii| samrAT zreNika ke nidhana ke pazcAt usake putra kuNika ne caMza ko apanI rAjadhAnI banAyA thaa| caMga usa yuga kA prasiddha vyApArakendra thaa| kaniMghama128 ne bhAgalapura se 24 mIla para pattharaghATa yA usake AsapAsa caMpA kI avasthiti mAnI hai| phAhiyAna ne pATalIputra se aTThAraha yojana pUrva dizA meM gaMgA ke dakSiNa taTa para caMpA kI avasthiti mAnI hai| mahAbhArata 129 meM caMpA kA prAcIna nAma mAlinI yA mAlina milatA hai| jaina bauddha aura vaidika paramparA se sAhitya ke aneka adhyAya caMpA ke sAtha jur3e hue haiN| vinayapira(1,179) ke anusAra bhikSuoM ko buddha ne pAdukA pahanane kI anumati yahA~ para dI thii| sumaMgala. vilAsinI ke anusAra mahArAnI ne naggarapokkhariNI nAmaka vizAla tAlAba khudavAyA thA jisake taTa para buddha vizAla samUha ke sAtha baiThe the| (dIgha nikAya 1,111) rAjA caMpa ne isakA nAma caMpa rakhA thaa| kathA ke varNana se yaha bhI patA lagatA hai ki usa yuga meM pazuoM pakSioM ko bhI prazikSaNa diyA jAtA thA, pazu-pakSI gaNa prazikSita hokara aisI kalA pradarzita karate the ki darzaka maMtra-mugdha ho jAtA thaa| caturtha adhyayana kI kathA kA prAraMbha vArANasI se hotA hai| vArANasI prAgaitihAsika kAla se hI bhArata kI eka prasiddha nagarI rahI hai| jaina, bauddha aura vaidika paraMparAoM ke vikAsa, abhyudaya evaM samutthAna ke aitihAsika kSaNoM ko usane nihArA hai| AdhyAtmika, dArzanika, dhArmika, sAMskRtika aura rAjanaitika cintana ke sAtha hI bhautika sukha-suvidhAoM kA paryApta vikAsa vahA~ para huA thaa| vaidika paraMparA meM vArANasI ko pAvana tIrtha13deg maanaa| zatapatha brAhmaNa, upaniSada aura purANoM meM vAgaNasI se 127. sthAnAMga 10-717 // 128. The Ancient Geography of India. Pages 546547 // 129. mahAbhArata XII, 56-7, (kha) matsya purANa 48, 97, (ga) vAyupurANa 99, 105-6, (gha) harivaMza purANa 32, 49 // 130. jaina Agama sAhitya meM bhAratIya samAja pR. 468 // .. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana 95 1 sambandhita aneka anuzrutiyA~ haiM / bauddha jAtakoM meM vArANasI ke vastra, aura candana kA ullekha 31 hai aura use kapilavastu, buddhagayA ke samAna pavitra sthAna mAnA hai / buddha kA aura unakI paraMparA ke zramaNoM kA vArANasI se bahuta hI madhura sambaMdha rhaa| unhoMne apane jIvana kA adhikAMza bhAga vahA~ bitAyA 112 / vyAkhyAprajJapti meM sAr3he paccIsa Arya dezoM evaM solaha mahAjanapadoM meM kAzI kA ullekha hai / 111 bhArata kI dasa pramukha rAjadhAniyoM meM eka rAjadhAnI vArANasI bhI thI 114 / yUvAn cU AMga ne vArANasI ko deza aura nagara donoM mAnA hai| usane vArANasI deza kA vistAra 4000 lI aura nagara kA vistAra laMbAI meM 18 lI aura caur3AI meM 6 lI batalAyA hai 135 / jAtaka ke anusAra kAzI rAjya kA vistAra 300 yojana thA 116 / vArANasI kAzI janapada kI rAjadhAnI thii| prastuta nagara varuNA aura asI ina do nadiyoM ke bIca meM avasthita thA, ataH isakA nAma vArANasI pdd'aa| yaha nirukta nAma hai| bhagavAn pArzvanAtha Adi kA janma bhI isI nagara meM huA thaa| vArANasI ke bAhara mRta- gaMgAtIranAmaka eka draha (hRda ) thA jisameM raMga biraMge kamala ke phUla mahakate the / vividha prakAra kI machaliyA~ aura kUrma tathA anya jalacara prANI the| do kUrmoM ne draha se bAhara nikalakara apane aMgopAMga phailA diye| usI samaya do zRgAla AhAra kI anveSaNA karate hue vahA~ pahu~ce / kUrmoM ne zrRgAloM kI padadhvani sunI, to unhoMne apane zarIra ko sameTa liyA / zRgAloM ne bahuta prayAsa kiyA para ve kUrmoM kA kucha bhI na kara ske| lambe samaya taka pratIkSA karane ke bAda eka kUrma ne apane aMgopAMgoM ko phailA diyA jisase use zRgAloM ne cIra diyaa| jo sikur3A rahA usakA bAla bhI bAMkA na huA / usI taraha jo sAdhaka apanI indriyoM ko pUrNa rUpa se vaza meM rakhatA hai usako kiMcit bhI kSati nahIM hotI / sUtrakRtAMga 137 meM mI bahuta hI saMkSepa meM kUrma ke rUpaka ko sAdhaka ke jIvana ke sAtha sambandhita kiyA hai / zrImad bhagavadgItA 120 meM bhI 'sthitaprajJa' ke svarUpa kA vizleSaNa karate hue kachue kA dRSTAnta dete hue kahA jaise - vaha apane aMgoM ko, bAhya bhaya upasthita hone para, sameTa letA hai vaise hI sAdhakoM ko viSayoM se indriyoM ko haTA lenA caahie| tathAgata buddha ne bhI sAdhaka jIvana ke lie kUrma kA rUpaka prayukta kiyA hai / isa taraha kUrma kA rUpaka jaina bauddha aura vaidika Adi sabhI dharmagranthoM meM indriyanigraha ke lie diyA gayA hai| para yahA~ kathA ke mAdhyama se dene ke kAraNa atyadhika prabhAvazAlI bana gayA hai| pAMcave adhyayana kA sambandha vizvavizruta dvArakA nagarI se hai| zramaNa aura vaidika donoM hI paramparAoM ke granthoM meM dvArakA kI vistAra se carcA hai| vaha pUrva pazcima meM 12 yojana lambI aura uttara dakSiNa meM nau yojana vistIrNa thI / kubera dvArA nirmita sone ke prAkAra vAlI thI, jisa para pA~ca varNavAlI 131. saMpUrNAnanda abhinandana graMtha - " kAzI kI prAcIna zikSApaddhati aura paMDita " // 132. vinayapiTaka bhA. 2, 359-60 (kha) majjhima. 1, 170 (ga) kathAvatthu 97, 559 (gha) saundaranandakAvya // zlo. 10-11 // 133. vyAkhyAprajJapti 15, pR0 387 // 134. .-- (ka) sthAnAMga 10, (kha) nizItha 9.19 (ga) dIghanikAya-mahAvIrapa rinivvANasutta // 135. yUAna, cuAMgsa TrAvelsa ina iNDiyA, bhA0 2, pR0 46-48 // 136. dhajaviheva jAtaka jAtaka bhAga 3 pR0 454 // 137. jahA kumme saaMgAI, sa dehe samAhare / evaM pAvAI mehAvI, ajjhappeNa samAhare / --sUtrakRtAMga // 138. yadA saMharate cAyaM kUrmo'gAnItra srvshH| indriyANIndriyArthebhyastasya prajJA pratiSThitA / -- zrImadbhagavadgItA 2-58 // 1 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana maNiyoM ke kaMgUre the| bar3I darzanIya thii| usake uttara-pUrva meM raivata kanAmaka parvata thaa| usa para naMdavananAmaka udyAna thaa| kRSNa vahAM ke samrATa the|39 __ bRhatkalpa ke anusAra dvArakA ke cAroM ora patthara kA prAkAra thaa| triSaSTizalAkA puruSa" caritra meM AcArya hemacandra ne likhA hai ki dvArakA 12 yojana AyAmavAlI aura nau yojana vistRta thii| vaha ratnamaI thii| usake sannikaTa aTvAraha hAtha U~cA nau hAtha bhUmigata aura bAraha hAtha caur3A sabhI ora khAI se ghirA huA eka sundara kilA thaa| bar3e sundara prAsAda the| rAma kRSNa ke prAsAda ke pAsa prabhAsAnAmaka sabhA thii| usake samIpa pUrva meM raivataka giri, dakSiga meM mAlyavAna zaila, pazcima meM saumanasa parvata aura uttara meM gandhamAdana giri the| AcArya hemacandra 42, AcArya zIlAMka, devaprabhasUri144, AcArya jinasena", AcArya guNabhadra 46, prabhRti zvetAMbara va digambara paramparA ke graMthakAroM ne aura vaidika harivaMza purANa, 47 viSNupurANa aura zrImad bhAgavata Adi meM dvArakA ko samudra ke kinAre mAnA hai| mahAbhArata meM zrIkRSNa ne dvArakA ke sambandha meM yudhiSThira se kahAmathurA ko chor3akara hama kuzasthalInAmaka nagarI meM Aye jo raivataka parvata se upazobhita thii| vahA~ durgama durga kA nirmANa kiyaa| adhika dvAroM vAlI hone se dvAravatI khlaaii|153 mahAbhArata janaparva kI TIkA'50 meM nIlakaMTha ne kuzAvarta kA artha dvArakA kiyA hai| prabhudayAla mittala 152 ne likhA hai-zUrasena janapada se yAdavoM ke A jAne ke kAraNa dvArakA ke usa choTe se rAjya kI atyadhika unnati huii| vahA~ para durbhedya durga aura vizAla nagara kA nirmANa karAyA gayA aura aMdhaka vRSNi saMgha ke eka zaktizAlI yAdava rAjya ke rUpa meM saMgaThita kiyA gyaa| bhArata ke samudra taTa kA vaha sudRDha rAjya videzI anAryoM ke AkramaNa ke lie deza kA eka sajaga praharI bana gyaa| gujarAtI meM 'dvAra' kA artha bandaragAha hai| dvArakA yA dvArAvatI kA artha bandaragAhoM kI nagarI ragAhoM se yAdavoM ne samadrayAtrA kara virATa sampatti arjita kI thii| harivaMza purANa153 meM likhA hai-dvArakA meM nirdhana, bhAgyahIna, nirbala tana aura malina mana kA koI bhI vyakti nahIM thaa| vAyupurANa Adi ke adhyayana se yaha jJAta hotA hai ki mahArAjA revata ne samudra ke madhya kuzasthalI nagarI basAI thii| vaha Avarta janapada meM thii| vaha kuzasthalI zrIkRSNa ke samaya dvArakA yA dvAravatI ke nAma se pahacAnI jAne lgii| ghaTajAtaka 154 kA abhimata hai ki dvArakA ke eka ora virAT samudra aThakheliyAM kara rahA thA to dUsarI ora gaganacuMbI parvata thaa| DA. malazekhara kA bhI yahI mantavya hai ki petavatthu55 ne dvArakA ko kaMboja kA eka nagara mAnA hai| DA. malazekhara 56 ne prastuta kathana kA spaSTIkaraNa karate hue likhA hai ki saMbhava hai yaha kaMboja hI kaMsabhoja ho jo ki aMdhaka vRSNi ke dasa 139. jJAtAsUtra 1-5 // 140. bRhatkalpa bhAga 2, pR. 251 // 141. triSaSTizalAkA, parva 8, sarga 5, pR. 92 // 142. triSaSTi. parva8, sarga 5. pR. 92 // 143. cauppanamahApurisaca pR0|| 144. pANDavacaritra devaprabhasUri racita / / 145. harivaMza purANa 41/1919 // 146. uttarapurANa 71/20-23, pR0 376 // 147. harivaMzapurANa 2/54 // 148. viSNupurANa 5/23/13 // 149. zrImadbhAgavata 10 a. 50/50 // 150. mahAbhArata sabhAparva a. 14 // 151. (ka) mahAbhArata janaparva a. 160 zlo. 50 (kha) atIta kA anAvaraNa pR. 163 // 152. dvitIya khaMDa, vajra kA itihAsa pra. 47 // 153. harivazaparANa 2/58/65 // 154. jAtaka (caturtha khaMDa) pR. 284 // 155. petavatyu bhAga 2, pR. 9 // 156. The Dictionary of Pali Proper Names, bhAga 1. pR0 1126 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana putroM kA deza thaa| DA. motIcanda50 kaMboja ko pAmIra pradeza mAnate haiM aura dvArakA ko badaravaMzA ke uttara meM sthita daravAjanagara kahate haiN| rAyasa DeviDsa58 ne kaMboja ko dvArakA kI rAjadhAnI livA hai| uAdhyAya bharatasiMha159 ne likhA hai dvArakA saurASTra kA eka nagara thaa| saMprati dvArakA kasbe se Age 20 mIla kI dUrI para kaccha kI khAr3I meM eka choTA sA TApU hai| vahA~ eka dUsarI dvArakA hai jo beTa dvArakA kahI jAtI hai| boMbe gejeTiyara 160 meM kitane hI vidvAnoM ne dvArikA kI avasthiti paMjAba meM mAnane kI saMbhAvanA kI hai| DA. ananta sadAziva altekara161 ne likhA hai-prAcIna dvArakA samudra meM DUba gaI, ataH dvArakA kI avasthiti kA nirNaya karanA kaThina hai| prastuta vivecana se yaha spaSTa hai ki dvArakA eka viziSTa nagarI thii| chaThe adhyayana kA saMbaMdha rAjagRha nagara se hai| isa adhyayana meM karmavAda jaise guru gaMbhIra viSaya ko rUpaka ke dvArA spaSTa kiyA hai| sAtaveM adhyayana meM dhannA sAryavAha kI cAra putravadhuoM kA udAharaNa hai| pro. TAimana ne apanI jarmana pustaka-"buddha aura mahAvIra" meM bAibila kI maithyU aura lUka kI kathA ke sAtha prastuta kathA kI tulanA kI hai| vahA~ para zAli ke dAnoM ke sthAna para 'TeleNTa' zabda AyA hai| TeleNTa usa yuga meM pracalita eka sikkA thaa| eka vyakti videza jAte samaya apane do putroM ko dasa-dasa TeleNTa de gayA thaa| eka ne vyApAra dvArA usakI atyadhika vRddhi kii| dUsare ne unheM jamIna meM rakha lie| lauTane para pitA prathama putra para bahuta prasanna huaa| AThaveM adhyayana meM tIrthaMkara mallI bhagavatI kA varNana hai| mallI bhagavatI kA janma mithilA meM huA thaa| mithilA usa yuga kI eka suprasiddha nagarI thii| jAtaka 162 kI dRSTi se mithilA rAjya kA vistAra 300 yojana thaa| usameM 16 sahasra gA~va the| suruci jAtaka se bhI mithilA ke vistAra kA patA calatA hai| vArANasI ke rAjA ne yaha nizcaya kiyA thA ki vaha apanI putrI kA vivAha usI rAjakumAra ke sAtha karegA jo ekapatnIvrata kA pAlana kregaa| mithilA ke rAjakumAra suruci ke sAtha vivAha kI carcA cala rahI thii| ekapatnIvrata kI bAta ko zravaNa kara vahA~ ke maMtriyoM ne kahA-mithilA kA vistAra 7 yojana hai aura samuccaya rASTra kA vistAra 300 yojana hai| hamArA rAjya bar3A hai, ataH rAjA ke antaHpura meM 1600 rAniyA~ honI163 caahie| rAmAyaNa meM mithilA ko janakapurI kahA hai| vividha tIrtha kalpa164 meM isa deza ko tirahutti kahA hai| aura mithilA ko jagatI165 kahA hai| mahAbhArata vanaparva (254), mahAvastu (pR. 172), divyAvadAna (pR. 424) aura rAmAyaNa AdikANDa ke anusAra tIrabhukti nAma hai| yaha nepAla kI sImA para sthita hai, vartamAna meM yaha janakapura ke nAma se prasiddha hai, isake uttara meM muz2aphpharapura aura darabhaMgA ke jile haiM, (la hA, jyAyophI oNpha arlI buddhijma pR. 31, kaniMghama aizveMTa jyAgrophI oNpha iMDiyA, esa. esa. majumadAra saMskaraNa pR. 71) isake pAsa hI mahArAjA janaka ke bhrAtA 157. Geographical & Economic Studies in Mahabharata. pR0 32.40 // 158. Buddhist India P. 28 // 159. bauddhakAlIna bhAratIya bhUgola pR0 487 // 160. boMbe gejeTiyara bhA. 1. pArTa. 1. pR0 11 kA ttippnn|| 161. iNDiyana NTikverI, san 1925, saplimeMTa pR. 25 // 162. jAtaka (saM 406) bhAga 4, pR0 27 / / 163. jAtaka (saM 488) bhAga 4. pR0 4, 521-22 // 164. saMpaikAle tirahutti deso ti bhaNNaI-vividha tIrthakalpa, pR0 32 / / 165. vahI. pR. 32 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana kanaka the| unake nAma se kanakapura basA huA hai| mithilA se hI jaina zramaNoM kI zAkhA maithiliyA'56 nikalI hai| yahA~ para bhagavAna mahAvIra ne chaha varSAvAsa 167 saMpanna kiye the| AThaveM gaNadhara akaMpita kI yaha janmasthalI hai|50 yahIM para pratyeka buddha nami ko kaMkaNa kI dhvani ko zravaNa kara vairAgya utpanna huA thaa| 169 indra ne nami rAjarSi ko kahA-mithilA jala rahI hai aura Apa sAdhanA kI ora apane mustaidI kadama uThA rahe hai, taba nAma ne indra se kahA-indra 'mihilAe DajhamANIe Na me DajhAi kiMcaNa' (uttarA 9/14) uttarAdhyayana kI bhAMti mahAbhArata meM bhI janaka ke sambandha meM eka kathA AtI hai| pravala agnidAha ke kAraNa bhasmIbhUta hote hue mithilA ko dekhakara anAsakti se janaka ne kahAisa jalatI huI nagarI meM merA kucha bhI nahIM jala rahA hai 'mithilAyAm pradIptAyAm na me dahyate kiJcana / ' (mahAbhArata 12, 17, 18-19) mahAjanaka jAtaka meM bhI isI prakAra kA varNana milatA hai| 'mithilAyAm dahyamAnAyAM na me kiJci adahyatha (jAtaka 6, 54-55) bhagavAn mahAvIra aura buddha ke samaya mithilA meM gaNarAjya thaa| caturtha nihnava ne sAmucchedika vAda kA yahA~ se pravartana kiyA thaa|170 dazapUrvadhArI Arya mahAgiri kA yaha mukhya rUpa se vihArasthala thaa| bANagaMgA aura gaMDaka ye do nadiyAM prastuta nagara ko gherakara bahatI haiN|72 mithilA eka samRddha rASTra thaa| jinaprabha sUri ke samaya vahA~ para pratyeka ghara kadalIvana se zobhita thaa| khIra vahA~ kA priya bhojana thaa| sthAna-sthAna para vApI, kUpa aura tAlAba the| vahA~ kI janatA dharmaniSTha aura dharmazAstra jJAtA thii|73 jAtaka anusAra mithilA ke cAra pravezadvAroM meM pratyeka sthAna para bAjAra the| (jAtaka VI pR. 330) nagara vAstukalA kI dRSTi se atyaMta kalAtmaka thaa| vaha ke nivAsI bahumUlya vastra dhAraNa karate the| (jAtaka 46 mahAbhArata 206) rAmAyaNa ke anusAra yaha eka manogma va svaccha nagara thaa| sundara sar3akeM thiiN| vyApAra kA bar3A kendra thaa| (paramatthadIpa kI 'Ana da theragAthA' siMhalI saMskaraNa // 277-8) yaha nagara vijJoM kA kendra thaa| (AzvalAyana zrautasUtra x 3, 14) aneka tArkika yahA~ para hue haiM jinhoMne tarkazAstra ko naI dizA dii| mahAn tArkika gaNeza maNDanamizra aura vaiSNava kavi vidyApati bhI yahIM ke the| videha rAjya kI sImA uttara meM himAlaya, dakSiNa meM gaMgA, pazcima meM gaMDakI aura pUrva meM mahI nadI taka thii| vartamAna meM nepAla kI sImA ke antargata yahA~ para mujaphpharapura aura darabhaMgA ke jile haiN| vahA~ choTe nagara janakapura ko prAcIna mithilA kahate haiN| kitane hI vidvAn sItAmaDhI ke sannikaTa 'muhilA 174 nAmaka * sthAna ko prAcIna mithilA kA apabhraMza mAnate haiN| jaina AgamoM meM dasa rAjadhAniyoM meM mithilA mI eka hai| 175 nauveM adhyayana meM mAkandIputra jinapAlita aura jinarakSita kA varNana hai| prastuta kathAnaka se milatA julatA kathAnaka bauddha sAhitya ke balAhasa jAtaka meM haiM aura divyAvadAna meM bhI milatA hai| tulanAtmaka adhyayana karane se spaSTa hotA hai ki kathAnakoM meM paramparA ke bheda se kucha antara avazya AtA hai para kathAnaka ke mUla tattva prAyaH kAphI milate julate haiN| 166. vahI. pR0 32 // 167. kalpasUtra 213, pR0 298 / / 168. Avazyakaniyukti gA. 644 // 169, uttarAdhyayana sukhavodhA, patra 136-143 // 170. AvazyakabhASya gA. 131 // 171. Avazyakaniyukti gA. 782 // 172. vividha tIrthakalpa pR. 32 / / 173. vahI0 pR. 22 // 174. The Ancient Geography of India, pR. 718 // 175. sthAnAMga 10/117 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana zakuna:prastuta adhyayana meM jaba jinapAlita Ara jinarakSita samudrayAtrA ke lie prasthita hote hai taba ve zakuna dekhate haiN| zakuna kA artha 'sUcita karane vAlA' hai| jo bhaviSya meM zubhAzubha hone bAlA hai usakA pUrvAbhAsa zakuna ke dvArA hotA hai| Adhunika vijJAna kI dRSTi se bhI pratyeka ghaTanAoM kA kucha na kucha pUrvAbhAsa hotA hai| zakuna koI andhavizvAsa yA rUDha paramparA nahIM hai| yaha eka tathya hai| atIta kAla meM svapnavidyA atyadhika vikasita thii| zakunadarzana kI paramparA prAgaitihAsika kAla se calatI A rahI hai| kathA-sAhitya kA avalokana karane se spaSTa hotA hai ki janma, vivAha, bahirgamana, gRha praveza aura anyAnya mAMgalika prasaMgoM ke avasara para zakuna dekhane kA pracalana thaa| gRhastha to zakuna dekhate hI the, zramaNa bhI zakuna dekhate the| vizeSa jijJAsu bRhatkalpa bhASya,* nizItha bhASya*", AvazyakacUrNi*** Adi meM zramaNoM ke zakuna dekhane ke prasaMga de va sakate haiN| deza, kAla aura paristhiti ke anusAra eka vastu zubha mAnI jAtI hai aura vahI vastu dUsarI paristhitiyoM meM azubha bhI mAnI jAtI hai| etadartha zakuna vivecana karanevAle graMthoM meM mAnyatA-bheda bhI dRggocara hotA hai| jana aura jainetara sAhitya meM zakuna ke saMbaMdha meM vistAra se vivecana ha, para hama yahA~ utane vistAra meM na jAkara saMkSepa meM hI prAcIna graMthoM ke Aloka meM zubha aura azubha zakuna kA varNana prastuta kara rahe haiN| bAhara jAte samaya yadi nimna zakuna hote haiM to azubha mAnA jAtA hai (1) patha meM milanevAlA pathika atyanta gaMde vastra dhAraNa kiye ho|176 (2) sAmane milanevAle vyakti se sira para kASTha kA bhAra ho| (3) mArga meM milanevAle vyakti ke zarIra para tela malA huA ho| (4) patha meM milanevAlA pathika vAmana yA kubja ho| (5) mArga meM milanevAlI mahilA vRddhA kumArI ho| zubha zakuna isa prakAra haiM(1) ghor3oM kA hinahinAnA (2) chatra kiye hue mayUra kA kekArava177 (3) bAI aura yadi kAka paMkha phar3aphar3AtA huA zabda kare / (4) dAhinI ora ciMghAr3ate hue hAthI kA zabda karanA aura pRthvI ko prtaaddnaa| (5) sUrya ke sammukha baiThe hue kaue dvArA bahuta tIkSNa zabda krnaa| (6) dAhinI ora kaue kA paMkhoM ko DhIlA kara vyAkula rUpa meM baitthnaa| (7) rIcha dvArA bhayaMkara shbd| (8) gIdha kA paMkha phdd'phdd'aanaa| (9) gardabha dvArA dAhinI ora mur3akara reNknaa| ___ * (kha) bRhakalpa-1. 1921-24; 1. 2810-31 // ** (ga) nizIthabhASya--19. 7054 -55; 19. 6078-6095 // *** (gha) AvazyakacUrNi-2 pR. 218 // 176. odhniyukti|| 177. (ka) padmacaritra 54, 57, 69, 70, 72, 81, 73 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 eka anuzIlana (10) sugaMdhita havA kA maMda-maMda rUpa se pravAhita honaa| (11) nirdhUma agni kI jAlA dakSiNAvarta prajvalita honaa| (12) nandIura, pUrNakalaza, zaMkha, paTaha, chatra, cAmara, dhvajA-patAkA kA sAkSAtkAra honaa| " prakIrNaka gaNividyA180 meM li vA hai ki zakuna muhUrta se bhI prabala hotA hai| jaMbUka, cAsa (na.la. kaMTha) mayUra, bhAradvAja, nakula yadi dakSiNa dizA meM dikhalAI deM to sarvasaMpatti prApta hotI hai| dasaveM adhyayana meM candra ke udAharaNa se pratipAdita kiyA hai ki jaise kRSNapakSa meM candra kI cAra caMdrikA maMda aura maMdatara hotI hai aura zuklapakSa meM vahI caMdrikA abhivRddhi ko prApta hotI hai vaise hI candra ke sadRza karmoM kI adhikatA se AtmA kI jyoti maMda hotI hai aura karma kI jyoM yo nyUnatA hotI hai tyoM-tyoM usakI jyoti adhikAdhika jagamagAne lagatI hai| rUpaka bahuta hI zAnadAra hai| bArahaveM adhyayana meM kaluSita jala ko zuddha banAne kI paddhati para prakAza DAlA hai| gaTara ke gaMde pAnI ko sApha karane kI yaha paddhati Adhunika yuga kI philTara paddhati se prAyaH milatI hai| Aja se 2500 varSa pUrva bhI yaha paddhati jJAta thii| saMsAra kA koI bhI padArtha ekAnta rUpa se na zubha hai aura na azubha hI hai| pratyeka padArtha zubha se azubha rUpa meM parivartita ho sakatA hai| ataH kisI se ghRNA nahIM karanI caahie| yahA~ para dhyAna dene yogya hai bhagavAn RSabha deva aura mahAvIra ke atirikta bAIsa tIrthakaroM ne cAturyAma dharma kA upadeza diyaa| yaha cAturyAma dharma zramaNoM ke lie thA, kintu gRhasthoM ke lie to paMca aNuvrata hI the| vahA~ para cAra aNuvrata kA ullekha nahIM hai, kintu pA~ca aNuvrata kA ullekha hai|82 isa kathAnaka kA saMbaMdha caMpAnagarI se hai| terahaveM adhyayana meM dardura kA udAharaNa hai| isa adhyayana meM puSkariNI-vApikA kA sundara varNana hai| vaha vApikA catuSkoNa thI aura usa meM vividha prakAra ke kamala khila rahe the| usa puSkariNI ke cAroM ora upavana bhI the| una upavanAM meM Adhunika yuga ke 'pArka' ke sadRza sthAna-sthAna para vividha prakAra kI kalAkRtiyA~ nirmita kI gaI thiiN| vahA~ para saira sapATe ke lie jo loga Ate the unake lie nATaka dikhAne kI bhI vyavasthA kI gaI thii| cikitsAlaya kA bhI nirmANa karAyA thaa| vahA~ para kuzala cikitsaka niyukta the| unheM vetana bhI milatA thaa| usa yuga meM solaha mahAroga pracalita the-(1) zvAsa (2) kAsa-khAMsI (3) jvara (4) dAha-jalana (5) kukSizUla (6) bhaMgadara (7) arza-bavAsIra (8) ajIrNa (9) netrazUla (10) mastakazUla (11) bhojana viSayaka aruci (12) netra vedanA (13) karNa vedanA (14) kaMDU-khAja (15) dakodara -jalodara (16) koddh'| AvArAMga183 meM 16 mahArogoM ke nAma dUsare prakAra se milate haiN| vipAka'81, nizIya bhASya85 Adi meM bhI 16 prakAra kI vyAdhiyoM ke ullekha haiM, para nAmoM meM bhinnatA hai| carakasaMhitA186 meM ATha mahArogoM kA varNana hai| 178. padmacarita-2, 84, 85/2, 91, 94, 95, 96 // 179. bRhatkalpalaghubhASya-82. 84 // 180. gaha digAu muhuttA muhuttAu sunnaavlii|-prkiirnnk gaNividyA zlo0 8 // 181. oghanikti bhASya 108 // 182. " vicitaM kevalepannattaM cAujjAmaM dhamma parikahei, tamAikkhaI jahA jIvA bajhaMti jAva paMca annuvvyaaii|" // 183. aacaaraaNg-6-1-173|| 184. vipAka-1, pR. 7 // 185. nizItha bhaassy--11/3646|| 186. vAtavyAdhirapasmArI, kuSThI zophI tthodrii| gulmI ca madhumehI ca, rAjayakSmI ca yo nrH| -carakasaMhitA indriya sthaan-9|| Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana 101 isa prakAra isa adhyayana meM sAMskRtika dRSTi se vapula sAmagrI hai jisakA aitihAsika dRSTi se atyadhika mahattva hai| caudahaveM adhyayana meM tetalIputra kA varNana hai| pandrahaveM adhyayana meM naMdIphala kA udAharaNa hai| naMdIphala viSaile phala the jo dekhane meM sundara, madhura aura suvAsita, para unakI chAyA bhI bahuta jaharIlI thii| dhannA sArthavAha ne apane sabhI vyaktiyoM ko sUcita kiyA ki ve naMdIphala se baceM, para jinhoMne sUcanA kI avahelanA kI ve apane jIvana se hAtha dho baitthe| dhanya sArthavAha kI taraha tIrthakara hai / viSaya bhogarUpI naMdIphala haiM jo tIrthaMkaroM kI AjJA kI avahelanA kara unheM grahaNa karate haiM, ve janma maraNa ko prApta karate haiM kintu mukti ko varaNa nahIM kara sakate haiN| prastuta adhyayana meM dhannA sArthavAha apane sAtha una sabhI vyaktiyoM ko le jAte haiM jinakI Arthika sthiti nAjuka thI, jo svayaM vyApAra Adi hetu jA nahIM sakate the| isameM pArasparika sahayoga kI bhAvanA pramukha hai| sArthasamUha meM aneka matoM ke mAnanevAle parivrAjaka bhI the| isase yaha spaSTa hotA hai ki usa samaya vividha prakAra ke parivrAjaka apane mata kA pracAra karane ke lie eka sthAna se dUsare sthAna bhI jAte the| unake nAma isa prakAra haiM (1) caraka jo jUtha banda ghUmate hue bhikSA grahaNa karate the aura khAte hue calate the| vyAkhyA prajJapti meM 187 caraka parivrAjaka dhAyI huI bhikSA grahaNa karate aura laMgoTI lagAte the| prajJApanA me88 caraka Adi parivrAjakoM ko kapi Tha kA putra kahA hai| AcArAMga cUrNi meM likhA189 hai-sAMkhya caraka ke bhakta the| ve parivrAjaka prAtaHkAla uThakara skanda Adi devatAoM ke gRha kA parimArjana karate, devatAoM para upalepana karate aura unake sAmane dhUpa Adi karate the| bRhadAraNyaka upaniSada 190 meM bhI caraka kA ullekha milatA hai| paM. becaradAsajI dozI ne caraka ko tridaNDI kacchanIdhArI yA kaupInadhArI tApasa mAnA hai| (2) cIrika-patha meM par3e hue vastroM ko dhAraNa karane vAlA yA vastramaya upakaraNa rakhane vaalaa| (3) dharmakhaMDika-camar3e ke vastra aura upakaraNa rakhane vaalaa| (4) bhicchaMDa-(bhikSoDa) kevala bhikSA se hI jo jIvana nirvAha karate haiM, kintu godugdha Adi rasa grahaNa nahIM karate / kinane hI sthaloM para buddhAnuyAyI ko bhikSuNDa kahA hai| (5) paNDuraMga-jo zarIra para bhasma lagAte haiN| nizItha cUrgi 191 meM gozAlaka ke ziSyoM ko paMDurabhikkhu likhA hai| anuyogadvAra cUrNi192 meM paMDuraMga ko sasarakatra bhikkhuoM kA paryAyavAcI mAnA hai| zarIra para zveta bhasma lagAne ke kAraNa inheM paMDuraMga yA paMDarabhikSu kahA jAtA thaa| udyotanasari kI dRSTi se gAya ke dahI, dUdha, govara, ghI Adi ko mAMsa kI bhA~ti samajhakara nahIM khAnA paMDarabhikSuoM kA dharma thaa| 187. vyAkhyAprajJapti 1-2-pR. 49 // 188. prajJApanA 20. bR. 1214 // 189. (ka) AcArAMga cUNi 8-pR. 265. (kha) Avazyaka malayagiri vRtti bhA. 1, pR. 87 // 190. bRhad. upa0 // 191. nizIthacUrNi 13, 4420. (kha) 2, 1085 // 192. anuyogadvAra cUrNi. pR. 12 (1) jarnala Apha da oriyaNTala insaTITyUTa pUnA 26, naM 2 pR. 920, (II) kuvalayamAlA 206/11 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 eka anuzIlana (6) gautama 13 - apane sAtha baila rakhane vAle / baila ko isa prakAra kI zikSA dete jo vividha taraha ko karAmAta dikhAkara jana jana ke mana ko prasanna krte| usase AjIvikA calAne vAle / (7) gotratI 194 - raghuvaMza " meM rAjA dilIpa kA varNana hai ki jaba gAya khAye to khAnA, pAnI piye to pAnI pInA, vaha jaba nIMda le taba nIMda lenA aura vaha jaba cale taba calanA / isa prakAra vrata rakhane vAle / (8) gRhi dharmI - gRhasthadharma ko hI sarvazreSTha mAnane vAlA aura satata gRhastha dharma kA cintana karane vAlA | (9) dharmacintaka 5- pratata dharmazAstra kA adhyayana karane vAlA / - kisI ke prati virodha na rakhane vAlA / (10) aviruddha 195 aMguttaranikAya meM 196 bhI aviruddhakoM kA ullekha hai / prastuta mata ke anuyAyI anya bAhya kriyAoM ke sthAna para, mokSa hetu, vinaya ko Avazyaka' 6197 mAnate haiN| ve devagaNa, rAjA, sAdhu, hAthI, ghoDe, gAya-bhaisa-bakarI, gIdaDa, kauA, bagule Adi ko dekhakara unheM bhI praNAma karate the " | sUtrakRtAMga kI TIkA 199 meM vinayavAdI ke battIsa bheda kiye haiM / Agama sAhitya meM vinayavAdI parivrAjakoM kA aneka sthaloM para ullekha hai| vaizyAyana jisane gozAlaka para tejolezyA kA prayoga kiyA thA 200 aura maurya putra tAmalI bhI vinayavAdI thaa| vaha jIvanaparyaMta chaTha chaTha tapa karatA thA aura sUryAbhimukha hokara AtApanA letA thA / kASTha kA pAtra lekara bhikSA ke lie jAtA aura bhikSA meM kevala cAvala grahaNa karatA thA / vaha jise bhI dekhatA use praNAma karatA thaa| pUraNa tApasa bhI vinayavAdI hI thA / bauddha sAhitya meM pUraNa kazyapa ko mahAvIra kAlIna chaha dharmanAyakoM meM eka mAnA 201 hai / paira hamArI dRSTi se vaha pUrNa kAzyapa se pRthaka honA caahiye| kyoMki bauddha sAhitya kA pUrNa kazyapa akrizavAdI bhI thA aura vaha nama thA / aura usake assI hajAra anuyAyI the202 / (11) viruddha - paraloka aura anya sabhI mata-matAntaroM kA virodha vAdiyoM ko 'viruddha' kahA hai kyoMki unakA mantavya anya matavAdiyoM se caurAsI bheda bhI milate hai 204 / ajJAnavAdI mokSa prApti ke lie jJAna bauddha granthoM meM 'pakudha kaccAyaNa' ko akriyAvAdI kahA hai 205 / karane vAlA / akriyAviruddha 203 thA / inake ko niSphala mAnate the / 193. AcArAMga cUrNi 2-2 - pR. 346 // 194. gAvI hi samaM niggamapavesasayaNAsaNAi pakareMti / bhuti jahA gAvI tirikkhavAsaM vihavintA / -- aupapAtika TIkA pR. 169 // 195. aupapAtika*38, pR. 169 // 196. aMguttaranikAya 3, pR. 176 // 197 sUtrakRtAMga 1 -12 - 2 aura usakI TIkA || 198. uttarAdhyayana TIkA 18 pR. 230 // 199 sUtrakRtAMga TIkA -- 1-12 pR. 209 (a) / / 200. Avazyaka nirmukti 494 (kha) Avazyaka cUrNi pR. 298, (ga) bhagavatI sUtra zataka, 14 tRtIya khaNDa, pR. 373-74 // 201. vyAkhyAprajJapti 3 - 1 // 202. vahI. 3-2 // 203. dIghanikAya --- sAmaJJaphala sutta, 2 // 204. bauddha parva (marAThI) pra. 10, pR. 127 // 205 (ka) anuyogadvAra sUtra 20 (kha) aupapAtika sUtra 37, pR. 69 (ga) jJAtAdharmakathA TIkA, 15. pR. 194 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana (12) vRddha-vRddhAvasthA meM saMnyAsa grahaNa karane meM vizvAsa vaale| RSabhadeva ke samaya meM utpanna hone ke kAraNa ye samI liMgiyoM206 meM AdiliMgI207 kahe jAte haiN| isalie inheM vRddha kahA hai| (13) zrAvaka-dharmazAstra zravaNa karane vAlA braahmnn| 'zrAvaka' zabda jaina aura bauddha donoM hI paramparAoM meM vizeSa rUpa se pracalita rahA hai| vaha vartamAna meM bhI jaina aura bauddha upAsakoM ke artha meM vyavahRta hotA hai| yaha vaidika paramparA ke brAhmaNoM ke lie kaba prayukta huA, yaha cintanIya haiN| zramaNa bhagavAn mahAvIra ke samA tIna sau tiresaTha pAkhaNDa-mata pracalita the| una anya tIrthoM meM 'vRddha' aura 'zrAvaka' ye zabda prayukta hue hai| 208 aupapAtika meM viziSTa sAdhanA meM lage hue anya tIrthioM kA varNana karate hue likhA hai ki kitane hI sAdhaka do padArtha khAkara, kitane 3-4-5 padArtha khAkara jIvana nirvAha karate the| unameM vRddha aura zrAvaka kA bhI ullekha209 hai| aMguttaranikAya21deg meM bhI vRddha zrAvaka kA varNana hai| usa varNana se bhI yaha parijJAta hotA hai ki vRddha zrAvaka ke prati jo udgAra vyakta kiye gaye haiM vaha cintana karane ke lie utprerita karate haiN| jo hiMsA karane vAlA,corI, abrahma kA sevana karane vAlA, asatya pralApI, surA, mezya prabhRti mAdaka vastueM grahaNa karane vAlA hotA hai usa nigaNThabaddha zrAvaka-devadhammika ma ye pAMca bAteM hotI hai| vaha isI prakAra hotA hai jaise naraka meM DAla diyA gayA ho| caraka zAkya. Adi ke sAtha vRddha zrAvaka kA u jisase yaha jJAta hotA hai ki usa samaya kA koI viziSTa sampradAya honA caahie| para prazna yaha hai vRddha zrAvaka yaha zramaNa saMskRti kA upajIvI hai yA brAhmaNa saMskRti kA ? prAcIna granthoM meM kevala nAma kA ullekha huA hai, para usa sambandha meM koI spaSTIkaraNa nahIM kiyA gayA hai| jaina sAhitya ke paryavekSaNa se yaha spaSTa parijJAta hotA hai ki vRddha zrAvaka kA utsa jaina paramparA meM hai| bAda meM calakara vaha brAhmaNa paramparA meM aMtarnihita ho gyaa| vRddha zrAvaka kA artha do taraha se cintana karate haiM-pahale meM vRddha aura zrAvaka isa taraha padaccheda kara vRddha aura zrAvaka donoM ko pRthaka-pRthaka mAnA hai| dUsare meM vRddha zrAvaka ko eka hI mAnakara eka hI sampradAya kA svIkAra kiyA hai| aupapAtika 11 sUtra kI vRtti meM vRddha arthAt tApasa zrAvaka--brAhmaNa, tApasoM ko vRddha kahane kA tAtparya yaha hai ki bhagavAn RSabha deva ne cAra sahasra vyaktiyoM ke sAtha pravrajyA grahaNa kI thii| kintu AhAra ke abhAva meM ve zramaNa dharma se cyuta hokara tApasa bne| bhagavAn RSabhadeva ke tIrtha pravartana ke pUrva hI tApasa paramparA Arambha ho gaI thii| isalie unheM vRddha kahate haiN| vaidika paramparA meM Azrama-vyavasthA thii| usameM pacahattara varSa ke pazcAt saMnyAsa grahaNa karate the| vRddhAvasthA meM saMnyAsa grahaNa karane ke kAraNa bhI ve vRddha kahalAte the| brAhmaNoM ko zrAvaka isIlie kahate hai ki ve pahale zrAvaka hI the| bAda meM brAhmaNa kI saMjJA se 206. sUtrakRtAMga niyukti gA. 119 // 207. hisTArikala kalIniMgsa, B. C. Lahan 208. aNNatIrthikAzcaraka parivrAjaka-zAkyAjIvika-vRddhazrAvakaprabhRtayaH / nizIthasabhASya cUrNi, bhAga 2, pR. 118 // 209, aupapAtika sUtra 3 // 210. aMguttaranikAya (hindI anuvAda) bhAga 2, pR0 452 / 211. vRddhAH tApasA buddha kAla eva dIkSAbhyupagamAt , AdidevakAlotpannatvena ca sakalaliMginAmAdyatvAt , zrAvakA dharmazAstrazravaNAd brAhmaNAH athavA vRddha-zrAvakA braahmnnaaH| aupapAtika sU. 38 vRtti // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana sanihita hue| bhAvArAMga212 cUrNi Adi meM likhA hai ki bhagavAn RSabhadeva jaba zramaNa bana gaye aura bharata kA rAjyA bheSeka ho gayA, zrAvadharma kI jaba utpatti huI to zrAvaka bahuta hI Rju svabhAva ke dharmapriya the, kisI kI bhI hiMsA karate dekhate to unakA hRdaya dayA se dravita ho uThatA aura unake mukha se svara phUTa par3ate,-ina jIvoM ko mata mAro, mata mAro, 'mA hana' isa upadeza ke AdhAra se 'mAhaNa' hI bAda meM 'brAhmaNa' ho gye| sambhava hai pahale zramaNa aura zrAvaka donoM ke lie 'mAhaNa' zabda kA prayoga hotA rahA ho| eka prazna utpanna hotA hai ki vRddha zrAvaka kA artha brAhmaNa kyoM kiyA jAya ? bhagavAn mahAvIra ke samaya hajAroM kI saMkhyA meM pAzrvApatya zrAvaka vidyamAna the| ve vRddha zrAvaka kahe jA sakate haiN| para uttara meM nivedana hai ki AgamasAhitya meM jahA~ para bhI 'buDDha sAvaya' zabda vyavahRta huA hai vh| 'nigaNTha' zabda bhI AyA hai| nimranthaparamparA donoM ke lie vyavahRta hotI thii| isalie vRddha zrAvaka pRthak kahane kI AvazyakatA nhiiN| sAtha hI yaha bhI spaSTa hai ki vRddha zrAvaka kevala gRhasthoM ke lie hI nahIM AyA hai sAdhu saMnyAsI va gRhastha donoM ke lie AyA hai| jaise 'zAkya' zabda usa paramparA ke saMnyAsI va gRhastha donoM ke lie AtA hai vaise hI nirgrantha zabda bhI donoM ke lie AtA hai, eka ke lie Asaka ke sAtha meM AtA hai| Agama sAhitya ke maMthana se213 yaha spaSTa hai ki vRddha zrAvaka bhagavAn mahAvIra ke samaya pUrNa rUpa se vaidika paramparA kI kriyAoM kA pAlana karate the| unakI koI bhI kriyA jaina paramparA kI dhArmika kriyA se mela nahIM khAtI thii| Aja bhale hI zrAvaka zabda brAhmaNa paramparA meM pracalita na ho para atIta kAla meM thaa| bhagavAn RSabhadeva ke putra cakravartI samrATa bharata una zrAvakoM se pratidina "jito bhavAn vardhate bhIstasmAt mA hana mA hana" = "Apa parAjita ho rahe haiM, bhaya bar3ha rahA hai, ataH AtmaguNoM kA hanana na ho| ataH sAvadhAna rho|" ise zravaNa kara antarmukhI hokara cintana ke sAgara meM DubakI lagAne lgte| nirantara UrdhvamukhI cintana hone se anA. sakti kI bhAvanA nirantara bar3hatI rhtii| mAhana kA uccAraNa karane vAle ve mahAn mAhana the| samrATa bharata cakravartI ne una zrAvakoM ke svAdhyAya hetu (1) saMsAradarzana (2) saMsthAnaparAmarzana (3) tattvabodha (4) vidyAprabodha14 ina cAra AryavedoM kA nirmANa kiyaa| ve veda nauveM tIrthaMkara suvidhinAtha taka calate rhe| usake pazcAt sulabha aura yAjJavalkya prabhRti RSiyoM ke dvArA anya vedoM kI racanA kI gii| 'vRddha zrAvaka' zabda brAhmaNa paramparA kA hI sUcaka hai| yadyapi isakA prAdurbhAva zramaNa paramparA meM huA, kintu bAda meM calakara vaha vaidika paramparA ke sampradAyavizeSa ke lie vyavahRta hone lgaa| merI dRSTi se vRddha aura zrAvaka ye do pRthaka na hokara eka hI honA caahie| (14) raktapaTa-lAla vastradhArI parivrAjaka / isa prakAra ye zabda itihAsa aura paramparA ke saMvAhaka haiN| kitane hI zabda atIta kAla meM atyanta garimAmaya rahe haiM aura unakA bahuta adhika pracalana bhI thA, kintu samaya kI anaginata paratoM ke kAraNa usakI artha-vyaMjanA dUra hotI calI gaI aura ve zabda Aja rahasyamaya bana gaye haiN| isalie una zabdoM ke artha ke anusandhAna kI AvazyakatA hai| ___ 212. AcArAMga cUrNi pR. 5 // 213. anuyogadvAra 20. aura 26 // zalAkA-puruSa caritra 1-6-247.253 // 214. triSaSTi. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana 105 solahaveM adhyayana meM pANDavapatnI draupadI ko padmanAbha apaharaNa kara hastinApura nagara se amarakaMkAle AtA hai| hastinApura kurujAMgala janapada kI rAjadhAnI thii| hastinApura ke adhipatI zreyAMsa ne RSabhadeva ko15 sarvaprathama AhAra dAna diyA thaa| mahAbhArata ke216 anusAra suhotra ke putra rAjA hastI ne isa nagara basAyA thaa| ataH usakA nAma hastinApura pdd'aa| mahAbhArata kAla meM vaha kauravoM kI rAjadhAnI thii|17 abhimanyu ke putra parIkSita ko vahA~ kA rAjA banAyA218 thaa| vividha tIrtha kalpa ke abhimatAnusAra RSabhadeva ke putra kuru the| unake eka putra hastI the, unhoMne hastinApura basAyA219 thaa| viSNukumAra muni ne bali dvArA havana kiye jAne vAle 700 muniyoM kI rakSA kI thii| sanatkumAra, mahApadma, subhauma parazurAma kA janma isI nagara meM huA thaa| isI nagara meM kArtika zreSThI ne munisuvrata svAmI ke pAsa saMyama liyA thA aura saudharmendra pada prApta kiyA220 thaa| zAMtinAtha, kuMthunAtha aura aranAtha ina tInoM tIrthaMkaroM aura cakravartiyoM kI janmabhUmi hone kA gaurava bhI isI nagara ko hai| paurANika dRSTi se isa nagara kA atyadhika mahattva rahA hai| vasudeva hiNDI meM ise brahmasthala kahA221 hai| isake apara nAma gajapura aura nAgapura bhI the| vartamAna meM hastinApura gaMgA ke dakSiNa taTa para meraTha se 22 mIla dUra uttara-pazcima koNa meM tathA dillI se chappana mIla dUra dakSiNa-pUrva meM vidyamAna hai| pAlI sAhitya meM isakA nAma hastIpura yA hastinIpura AtA hai| jainAcArya zrI naMdiSeNa racita 'ajitazAMti' nAmaka stavana meM isa nagarI ke lie gayapura, gajapura, nAgAhaya, nAgasAhaya, nAgapura, hasthiNaura, hariyaNAura, hatthigApura, hastinIpura Adi paryAyavAcaka zabdoM kA ullekha kiyA gayA hai| isI hastinApura nagara se draupadI ko dhAtakIkhaMDa kSetra kI amarakaMkA nagarI meM le jAyA jAtA hai| zrIkRSNa pAMDavoM ke sAtha vahA~ para pahu~cate haiM aura padmanAbha ko parAjita kara draupadI ko, punaH le Ate haiN| prastuta adhyayana meM gaMgA mahAnadI ko naukA ke dvArA pAra karane kA ullekha hai| gaMgA bhArata kI saba se bar3I nadI hai| use devatAoM kI nadI mAnA hai| 223 jambUdvIpa prajJapti ke anusAra vaha devAdhiSThita224 hai| AgamoM meM aneka sthaloM para gaMgA ko mahAnadI mAnA hai / 225 sthAnAMga Adi meM gaMgA ko mahArNava kahA hai / 226 AcArya abhayadeva ne mahArNava zabda ko upamAvAcaka mAnA hai| 227 vizAla jalarAzi ke kAraNa vaha samudra ke samAna hai| purANakAra ne gaMgA ko samudrarUpiNI kahA228 hai| vaidika dRSTi se gaMgA meM nau sau nadiyA~ milatI haiM221 aura jaina dRSTi se cauhada hajAra230 jinameM yamunA, sarayU, kozI, mahI, gaMDakI, brahmaputra Adi bar3I nadiyA~ bhI saMmilita haiN| prAcIna yuga meM gaMgA atyanta vizAla thii| samudra 215. RSabhadeva eka parizIlana, pR. 169 (kha) Avazyaka niyukti. (gA0) 345 // 216. mahAbhArata. Adi parva 95-34-243 // 217, mahAbhArata, Adiparva 100.12.244 // 2.8. mahAbhArata, prasthAna parva 1-8-245 // 219. vividha tIrthakarUpa meM hastinApura kalpa, pR. 27 // 220. jayavANI pR. 283.94 // 221. vasudevahiNDI pR. 165 // 222. tattvArtha sUtra 7.13. 223. (ka) skaMdapurANa, kAzIkhaNDa 29 adhyAya, (kha) amarakoSa 1/10/31 // 224. jambUdvIpa. prajJapti 4 vakSaskAra // 225. (ka) sthAnAMga 5/3 (kha) samavAyAMga 24 vAM samavAya (ga) jambUdvIpaprajJapti-4 vakSaskAra (gha) nizItha sUtra 12/42 (Ga) bRhatkalpa sUtra 4/32 // 226. (ka) sthAnAMga 5/21 (kha) nizItha sUtra 12/42. (Ga) bRhatkalpa sUtra 8 // 32 // 226. (ka) sthAnAMga 5 / 2 / 1. (kha) nizItha, 12142 // (ga) bRhatkalpa 4/32 // 227. (ka) sthAnAMga vRtti 5/2/1. (kha) bRhatkalpabhASya TIkA 56/16 // 228. skaMdapurANa kAzIkhaMDa 29 a0|| 229. hArIta 1/7 // 230. jambU. 4 vkssskaar| Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 eka anuzIlana meM praveza karate samaya gaMgA kA pATa sADhe bAsaTha yojana caur3A231 thaa| aura vaha pA~ca kosa gaharI thii| Aja gaMgA utanI vizAla nahIM hai| gaMgA aura usakI sahAyaka nadiyoM se aneka vizAlakAya nahareM nikala cukI haiN| Adhunika sarvekSaNa ke anusAra gaMgA 1557 mIla lambe mArga ko taya kara baMga sAgara meM milatI hai| vaha varSAkAlIna bAr3ha se 17,00,000 ghana phuTa pAnI kA prati sekaNDa prasrAva karatI hai| 232 isa adhyayana ke pramukha pAtra zrIkRSNa, pANDava. draupadI Adi jaina aura vaidika Adi paraMparA ke bahucarcita aura AdaraNIya vyakti rahe haiM jinake jIvana prasaMgoM se sambandhita aneka virATakAya graMtha vidyamAna haiN| prastuta adhyayana meM zrIkRSNa ke narasiMha rupa kA bhI varNana hai| narasiMhAvatAra kI carcA zrImad bhAgavat meM hai jo viSNu ke eka avatAra the, para zrIkRSNa ne kamI narasiMha kA rUpa dhAraNa kiyA ho, aisA prasaMga vaidika paraMparA ke graMthoM meM dekhane meM nahIM AyA, yahA~ para usakA sajIva citraNa hubhA hai| satrahaveM adhyayana meM jaMgalI azvoM kA ullekha hai| __ aThArahaveM adhyayana meM suSamA zreSThI-kanyA kA varNana hai| vaha dhannA sArthavAha kI putrI thii| upakI dekhabhAla ke lie cilAta dAsIputra ko niyukta kiyA gyaa| vaha bahuta hI ucchRkhala thaa| ataH use nikAla diyA gyaa| vaha aneka vyasanoM ke sAtha taskarAdhipati bana gyaa| suSamA kA apaharaNa kiyaa| zreSThI aura usake putroM ne usakA pIchA kiyaa| unheM aTavI meM cilAta dvArA mArI gaI suSamA kA mRta deha prApta huaa| ve atyaMta kSudhA-pipAsA se pIDita ho cuke the| ataH suSamA ke mRta deha kA bhakSaNa kara apane prANoM ko bcaayaa| suSamA ke zarIra kA mAMsa khAkara unhoMne apane jIvana kI rakSA kii| unheM kiMcid mAtra bhI usa AhAra ke prati rAga nahIM thaa| usI taraha SaTkAya ke rakSaka zramaNa-zramaNiyA~ bhI saMyamanirvAha ke lie AhAra kA upayoga karate haiM, rasAsvAdana hetu nhiiN| asahya kSudhA vedanA hone para AhAra grahaNa karanA caahie| AhAra kA lakSya saMyama-sAdhanA hai| bauddha tripiTaka sAhitya meM bhI isI prakAra mRta kanyA ke mAMsa ko bhakSaNa kara jIvita rahane kA varNana prApta hotA hai233 / vizuddhimagga aura zikSA samuccaya meM bhI zramaNa ko isI taraha AhAra lenA cAhiye yaha batAyA gayA hai| manusmRti Apastambadharma sUtra (2.4.9.13), vAsiSTha (6.20.21) bodhAyana dharma sUtra (2.7.31.32) meM saMnyAsiyoM ke AhAra saMbaMdhI carcA isI prakAra milanI hai| prastuta adhyayana ke anusAra taskaroM ke dvArA aisI maMtrazakti kA prayoga kiyA jAtA thA, jisase saMgIna tAle apane Apa khula jAte the| isase yaha bhI jJAta hotA hai ki mahAvIrayuga meM tAle Adi kA upayoga dhanAdi kI rakSA ke lie hotA thaa| videzI yAtrI megAstanIja, huvenasAMga, phAhiyAna, Adi ne apane yAtrAvivaraNoM meM likhA hai ki bhArata meM koI bhI tAlA Adi kA upayoga nahIM karatA thA, para Agama sAhitya meM tAle ke jo varNana milate haiM ve anusaMdhitsuoM ke lie anveSaNa kI apekSA rakhate haiN| unnIsaveM adhyayana meM puNDarIka aura kaNDarIka kI kathA hai| tIna dina kI sAdhanA se puNDarIka tetIsa sAgara kI sthiti kA upabhoga karane vAlA sarvArthasiddhi vimAna meM deva banA aura kaNDarIka bhogoM meM Asakta hokara tIna dina meM Ayu pUrNa kara tetIsa sAgara kI sthiti meM sAtaveM naraka kA mehamAna bnaa| jo sAdhaka varSoM taka utkRSTa sAdhanA karate rhe| kintu bAda 231. vhii0|| 232. hindI vizvakoSa, nAgarI pracAriNI sbhaa|| 233. saMyuktanikAya, 2, pR0 97 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka anuzIlana 107 meM yadi vaha sAdhanA se nyuta ho jAtA hai to usakI durgati ho jAtI hai aura jisakA jIvana pUrNa sAdhanA meM gujaratA hai vaha svalpa kAla meM bhI sadgati ko varaNa kara letA hai| isa taraha prathama zrutaskaMdha meM vividha dRSTAntoM ke dvArA ahiMsA, asvAda, zraddhA, indriyavijaya prabhRti AdhyAtmika tatvoM kA bahuta hI saMkSepa va sarala zailI meM varNana kiyA gayA hai| kathAvastu kI varNanazailI atyanta cittAkarSaka hai| aitihAsika dRSTi se bhI jo zodhArthI zodha karanA cAhate haiM, unake lie paryApta sAmagrI hai| usa samaya kI pAresthiti, rIti-rivAja, khAna-pAna sAmAjika sthitiyA~ aura mAnyatAoM kA vizada vizleSaNa bhI isa Agama meM prApta hotA hai| zailI kI dRSTi se dharmanAyakoM kA yaha Adarza rahA hai| bhASA aura racanA zailI kI apekSA jIvana nirmANa kI zailI kA prayoga karane meM ve dakSa rahe haiN| Adhunika kalArasika Agama kI dharmakathAoM meM kalA ko dekhanA adhika pasanda karate haiN| Adhunika kahAniyoM ke tattvoM se aura zailI se unakI samatA karanA cAhate haiN| para ve bhUla jAte haiM ki ye kathAe~ bodhakathAe~ haiN| inameM jIvananirmAga kI preraNA hai, na ki kalA ke lie klaaprdrshn| yadi ve bodha prApta karane kI dRSTi se ina kathAoM kA pArAyaNa kareMge to unheM inameM bahuta kucha mila skegaa| ___ hama pUrva hI likha cuke haiM ki jJAtAsUtra ke dvitIya zrutaskaMdha meM dharmakathAe~ haiN| isameM camarendra, balIndra, dharaNendra, pizAcendra, mahAkAlendra, zakendra, IzAnendra Adi kI agramahiSiyoM ke rUpa meM utpanna honevAlI sAdhviyoM ko kathAe~ haiN| inameM se adhikAMza sAdhviyA~ bhagavAn pArzvanAtha kI paramparA meM dIkSita huI thiiN| aitihAsika dRSTi se ina sAdhviyoM kA atyadhika mahattva hai| isa zrutaskaMdha meM pArzvakAlIna zramaNiyo ke nAma upalabdha haiN| ve isa prakAra haiM-(1) kAlI (2) rAjI (3) rajanI (4) vidyuta (5) meghA, ye AmalakappA nagara kI thiiN| aura inhoMne AryA puSpacUlA ke pAsa dIkSA grahaNa kI thii| (6) zuMbhA (7) nizuMbhA (8) raMbhA (9) niraMbhA aura (10) madanA ye zrAvastI kI thIM aura pArzvanAtha ke upadeza se dIkSA grahaNa kI thii| (11) ilA (12) saterA (13) saudAminI (14) indrA (15) ghanA aura (16) vidyutA ye vArANasI kI thIM aura zreSThiyoM kI lar3akiyA~ thiiN| inhoMne bhI pArzvanAtha ke upadeza se dIkSA grahaNa kii| (17) rucA (18) surucA (19) rucAMzA (20) rucakAvatI (21) rucakAntA (22) rucaprabhA ye campA nagarI kI thiiN| inhoMne bhI pArzvanAtha kI paramparA meM dIkSA grahaNa kI thii| (23) kamalA (24) kamalaprabhA (25) utpalA (26) sudarzanA (27) rUpavatI (28) bahurUpA (29) surUpA (30) subhagA (31) pUrNA (32) bahuputrikA (33) uttamA (34) bhArikA (35) padmA (36) vasumatI (37) kanakA (38) kanakaprabhA (39) avataMsA (40) ketumatI (41) vajrasenA (42) ratipriyA (43) rohiNI (44) naumikA (45) hrI (46) puSpAtI (47) bhujagA (48) bhujaMgavatI (49) mAkacchA (50) aparAjitA (51) sughoSA (52) vimalA (53) susvarA (54) sarasvatI ye battIsa kumArikAeM nAgapura kI thiiN| bhagavAn pArzvanAtha ke upadeza se sAdhanA ke patha para apane kadama bar3hAye the| eka bAra bhagavAn pArzva sAketa nagarI meM pdhaare| vahA~ battIsa kumArikAoM ne dIkSA grahaNa kii| bhagavAn pArzva arukkhurI nagarI meM pdhaare| usa samaya (87) sUryaprabhA (88) AtapA (89) arcimAlI (90) prabhaMkarA Adi ne tyAgamArga ko grahaNa kiyaa| eka bAra bhagavAn pArzva mathurA pdhaare| usa samaya (91) candraprabhA (92) doSNAmA (93) arcimAlI aura (94) prabhaMkarA ne dIkSA grahaNa kii| bhagavAna zrAvastI padhAre jahA~ para (95) ggA aura (96) zivA ne saMyama mArga kI ora kadama bddh'aayaa| bhagavAna pArzva hastanApura pdhaare| usa samaya (97) satI aura (98) aMjU ne zramaNadharma svIkAra Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 eka anuzIlana kiyaa| bhagavAn kAMpilyapura padhAre, vahA~ para (99) rohiNI aura (100) navamikA ne pravrajyA grahaNa kii| bhagavAn sAketa nagara meM punaH padhAre to vahA~ para (101) acalA aura (102) apsarA ne dIkSA grahaga kii| eka bAra bhagavAn vArANasI pdhaare| usa samaya (103) kRSNA (104) kRSNArAji, ne aura rAjagRha meM (105) rAmA aura (106) rAmarakSitA ne zrAvastI meM (107) vasu aura (108) vasuguptA ne kozAMbI meM (109) vasumitrA (110) vasuMdharA ne dIkSA grahaNa kI thii| ye sabhI sAdhviyA~ cAritra kI virAdhaka ho gaI thii| virAdhanA ke kAraNa samI deviyoM ke rUpa meM utpanna huI, para deviyoM kA AyuSya pUrNakara ve mahAvideha kSetra meM utpanna hoMgI aura vahA~ se vizuddha cAritra kA ArAdhana kara mokSa jaaeNgii| - devendramuni zAstrI zrI tAraka guru jaina granthAlaya udayapura (rAja.) di 25-11-1980 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI siddhAcalamaNDana-zrI RSabhadevasvAmine nmH|| ||shrii zaGkhazvarapArzvanAthAya nmH|| ||shrii mahAvIrasvAmine nmH|| ||shrii gautamasvAmine nmH|| AvAryamahArAjazrImadvijayasiddhisUrIzvarajIpAdapadmabhyo nmH| AcAryamahArAjazrImadvijayameghasUrIzvarajIpAdapadmebhyo nmH| sadgurudevamunirAjazrIbhuvanavijayajIpAdapannebhyo nmH| Amukham paramapAloH paramAtmanaH pUjyapAdAnAM paramopakAriNAM sadgurudevAnAM pitRcaraNAnAM munirAjazrI 1008 bhavanavijayajItAtapAdAnAM ca kapayA dvAdazAGgayAM SaSThasya zrI jJAtAdharmakathAsUtrasya AgamaprabhAkarapUjyapAdamunirAjazrIpuNyavijayajImahArAjavyavasthApitajesalamera -pattana- sthambhanatIrtha-lIMbaDIprabhRtinagarasthasaMgrahAntargatahastalikhitaprAcInavividhAdarzAdyanusAreNa saMzodhanaM vidhAya AgamabhaktAnAM purata upanyasyanto vymdyaamndmaanndmnubhvaamH| viracayitAraH-asya sUtrasya racanA bhagavato mahAvIrasvAminaH ziSyeNa paJcamagaNabhRtA sudharmasvAminA vihitA iti zvetAmbarAcAryANAmabhimatam , prathamena gaNabhRtA bhagavatA indrabhRtinA gautamasvAminA vihitA iti tu digambarAcAryANAmabhimatam / evaM ca 2545 varSebhyaH prAgetat sUtraM viracitam iti ubhayeSAM zvetAmbara-digambarANAM smmtm| nAmArthaH-asya prAkRte 'NAyAdhammakahAo' iti saMskRte ca 'jJAtAdharmakathAH' iti nAma zvetAmbarAcAryANAM sammatam , digambarAcAryANAM tu prAkRte 'NAhadhammakahA' iti saMskRte ca'jJAtRdharmakathA' iti nAma abhipretam / asya dvau zrutaskandhau, prathame zrutaskandhe ekonaviMzatau adhyayaneSu ekonaviMzatirzAtAni udAharaNAni, dvitIye zrutaskandhe dazasu adhyayaneSu anekA dharmakathAH, ato'sya jJAtAdharmakathA iti nAma iti shvetaambraacaaryH| nAthasya trilokanAthasya tIrthakarasya dharmakathA, jJAtRRNAM vA jina-gaNadharAdInAM dharmakathA iti 'NAhadhammakahA, jJAtRdharmakathA vA' iti tu digambarAcAryANAmabhiprAyaH / parimANam -asmin sUtre ardhacaturthAH kathAnakakoTyo bhavantIti 35000000 kathAparimANaM 1. "anuyogadvAravizeSasyopakramasya pratimedarUpaM prakrAntazAstrasya vIrajinavarendrApekSayA'rthata AtmA gamatvaM tacchiSyaM tu paJcamagaNadharasudharmasvAminamAzritya anantarAgamatvaM tacchiSyaM ca jambUsvAminama-- pekSya paramparAgamatA pratipipAdayiSuH, athavA anugamAkhyasya tRtIyasyAnuyogadvArasya medabhUtAyA upoddhA taniryukteH pratibhedabhUtanirgamadvArasvabhAvaM prastutagranthasyArthato mahAvIranirgatatvamabhidhitsuH sUtrakAraH te gaM kAle NamityAdikamupodghAtagranthaM taavdaadaavaah|" iti jJAtAdharmakathAGgaTIkAyAm / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jJAtAdharmakathAGgasUtrasthAmukham nandIsUtre samavAyAGgasUtre cAbhihitam / paidaparimANaM tu zvetAmbaramate 576000 iti, digambaramate tu 556000 iti / etat sarvamasmAbhirgurjarabhASAmayyAmasya prastAvanAyAM (pR0 2-9) vistareNa tattpAThopadarzanapUrvakaM carcitam , ato vistarajijJAsubhistatraiva vilokanIyam / / ___ samprati prathamazrutaskandhe ekonaviMzatiM jJAtAni dvitIyazrutaskandhe kAzcana kathAzca vihAya sarvamanyat kathAparimANaM kAlAdyanubhAvena vyavacchinnam / padaparimANamapi samprati sArdhapaJcasahasradezIyameva saMja'tamasti, dRzyatAM pR0 370 Ti0 9 / viSayaH zailI va-vividhaSTAntadvAreNa tIvratayA saMsAravairAgyajanako'yaM grnthH| zailyapyasya mugnyatayA 'gadyAtmikA, tathApi kvacit kvacit padyAnyapi vartante / evaM cAtra 57 saMkhyAkAni padyAni santi / vividhAlaGkArapUrNA dIrghatarasAmAsikapadopazobhitA cAsya ardhamAgadhI bhASA atyantaM rocakA vartate / kathAnAmAkarabhUto'yaM grnthH| adhyayanAni-prathame zrutaskandhe ekonaviMzatiradhyayanAnIti praagevaabhihitmsmaabhiH| digambarA api atra ekonaviMzatiradhyayanAnItyeva kathayanti tathApi tairnirdiSTAni adhyayananAmAni zvetAmbagabhimananAmabhyaH kathaJcad bhinnAni, digambarAbhimataM tattadadhyayanAntargatakathAvarNanaM tu zvetAmbagabhimatavarNanAt sarvathA bhinnaprAyameva / etaccAsmAbhirjarabhASAtmikAyAmasya prastAvanAyAM vistareNa digambarAbhimatagranthAntargatapAThollekhapUrvakaM darzitam , dRzyatAM prastAvanA pR0 9-10 / zvetAmbarAbhimatAni adhyayananAmAni asmin granthe pR0 6 paM0 11-15 madhye vartante, tadyathA 1 ukkhittaNAe, 2 saMghADe, 3 aMDe, 4 kumme, 5 selage, 6 tube, 7 rohiNI, 8 mallI, 9 mAyaMdI, 10 caMdimA, 11 dAvaddave, 12 udagagAe, 13 maMDukke, 14 teyalI, 15 NaMdiphale, 16 avarakaMkA, 17 AtiNNe, 18 susumA, 19 puMDarIe / anirdezaH-hastalikhitAdarzeSu keSAJcit padAnAM purato lAghavAya 2, 3, 4 ityAdayo'GkA likhitA dRzyante / tatra pUrvAparAvalokanena tattadayAhyaH pAThaH svadhiyA yojanIyo bhavati, yathA 'masaNaM 4' iti yatra likhitaM tatra 'asaNaM pANaM khAimaM sAima' iti catvAri padAni grahItum asaNaM' ityasya puraH '' iti aGkaH sUtrAdarzaSu likhito dRzyate, evamanyatrApi yathAyogaM veditavyam / '2' ityaGkena tu kacit pUrvavarti padameva dvirAvartanIyaM bhavati, yathA bholoemANIo 2 bhAhiMDamAgIbho 2 pR. 23 paM. 9] ityatra '2' ityaGkena 'oloemANIo bholoemANIo mAhiMDamANIo mAhiMDamANIo' iti pATo grAhya iti sUcyate, kvacittu '2' ityakena pUrvanirdiSTa eva pAThaH kiJcit parivartanaM vidhAya grAhya iti sUcyate / etAdRzeSu sthAneSu tattadAnAM sthAne saMskAra vidhAya vivakSitaH pATho'dhyetRRNAM sugamatAyai 2. 'pada'zabdena kiM grAhyamityatra naikamatyam / 'yatrArthopalabdhistat padam' iti samavAyAjavRttyAdiSu zvetAmbaragrantheSu ullikhitaM dRshyte| "padaM tu arthasamAptiH" ityAdhuktisadbhAve'pi yena kenacit padena aSTAdazapadasahasrAdipramANA bhAcArAdigranthA gIyante tadiha gRhyate, tasyaiva dvAdazAGgazrutaparimANe'dhikRtatvAt zrutabhedAnAmeva ceha prastutatvAt / tasya ca padasya tathAvidhAmnAyAbhAvAt pramANa na jJAyate" iti prathama karmagranthasvopajJaTIkAryA zvetAmbarAcAryadevendrasUribhirabhihitam [gAthA 7] / digambaragrantheSu tu anyathA ullekhA dRzyante, dRzyatAmatraiva prastAvanAyAM pR0 8-9 tathA sthAnAGgasthAmukhe pR0 43-44 Ti. 1 / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGgasUtrasyAmukham adarzanIya ityasmAkaM paddhatiH pUrvamAsIt / tadanusAreNa dvitIyasyAdhyayanasya pR0 81 paM0 10 paryantamasmAbhiH tattadaGkAnAM sthAne saMkAraM vidhAya pAThA upnystaaH| tadanantaraM tu '2' Adayo'GkA yathA hastalivitAdarza vilokyante tathaiva prAya upadarzitAH, yacca kimapi kutracid vaktavyaM tat tatra tatra TippaNeSu nirdiSTamasmAbhiH / dRzyatAM pR0 4 Ti0 4, pR0 5 Ti0 4, pR0 81 Ti0 14 / paddhatiH-prAcIna zAstrANAM saMzodhane sampAdane cAsmAkaM yAdRzI paddhatiH tadviSaye sthAnAGgasUtrasyAmukhe (pR042) vistareNAstrAbhiAvarNitamiti jijJAsubhistat tatraiva vilokanIyam / pariziSTAni -granthAnte SaT pariziSTAnyatrAyojitAni asmAbhiH / tatra prathame pariziSTe jJAtAdharmakathAntargatAnAM viziSTAnAM zabdAnAM sUcirvartate / dvitIye pariziSTe tadantargatAnAM gAthArdhAnAmakArAdikramo vartate / ___ asmina granthe nagarI-caitya-rAjAdInAM yatrollekho vartate tatrAnekeSu sthAneSu 'vaNNamao' ityeva likhitam , sUtrAntareSu nagaryAdivarNanaparo yo vistRtaH pATho dRzyate so'trApi paThanIya ityetatsUcanArtha 'vaNNao' zabdasya prayogaH sUtreSu pAcuryeNopalabhyate, iyaM hi sUtrANAM lekhane kaNThasthIkaraNe ca lASavArtha sUtralekhakAnAM granthaM saMkSeptuM shailii| ayaM ca tatra tatra 'vaNNao' zabdena grAhyaH pAThaSTIkAkRdbhiH prAya upadarzita eva vyAkhyayA saha, IdRzA 'vaNgo ' zabdagrAhyAH pAThAH sUtrAntarebhyaSTIkAtazcoddhRtya tRtIye pariziSTe vistareNa drshitaaH| evaM prArambhikamantimaM ca bhAga nirdizya tanmadhyagataH pAThaH punaruktivAraNAya lAghavArtha ca jAvazabdena zAstreSu pAtruryega suucyte| ayaM ca jAvazandagrAhyaH pATho yatra sUtrAntarAdanusandheyaH tatra TIkAkRdbhiH sUtrAntarebhya uddhRtya vyAkhyayA saha ttiikaayaamupdrshitH| IdRzA 'jAva' zabdagrAhyapAThA api asmin tRtIye pariziSTa prAya updrshitaaH| ye svanavadhAnAdinA'smAbhistRtIyapariziSTe nopadarzitAH te prAyazcaturthe pariziSTe'pi sNgRhiitaaH| caturtha pariziSTaM vizeSato 'jAva' shbdyaadypaatthopdrshnaarthmev| tatrAdau yAvanto 'jAva'zandA asman granthe vartante teSAM sarveSAmapi prAyaH tattatpRSThapaGktyAdikaM nirdissttm| anantaraM 'jAva' zabdagrAhyapAThAH kutra kutra gaveSaNIyA iti darzitam / 'jAva'zabdena grAhyaH pAThaH kvacit pUrvanirdiSTa eva bhavati, kacit pUrvanirdiSTaH pATho vibhaktivipariNAmena grAhyo bhavati, kacit pUrvanirdiSTapAThasya kevalaM prastutapAThopayogyevAMzo grAhyo bhavati, kvacit pUrvanirdiSTapAThasyAzayaM jJAtvA tataHprastutapAThopayoginamevAMzaM samAdAya 'jAva' zabdasya saMgatiH kartavyA bhavati / __sAmAnyataH pUrvottarapadayormadhyavartI pATha eva jAvazabdena gRpate, tathApi kvacit pUrvapadAt pUrvataraH pATho'pi jAvazabdagrAhyo'sti, yathA pR0 250 paM0 7 ityatra 'subheNaM pariNAmeNaM jAva' ityasmin pAThe jAvazandena 'subhegaM pariNAmeNaM' iti pAThAt prAktanaH 'lessAhiM visujjhamAgIhiM ajjhavasANeNaM sohaNeNaM' [pR063 paM018] iti pATho graahyo'sti| kaciduttarapadAt parataraH pATho'pi 'jAva'zabdagrAhyo'sti, yathA pR0 198010 ityatra 'unviggA vA jAva ussayA vA' iti likhitaM tatra pR0 198602 i vidyamAnam 'unviggA vA ussayA vA uppyA vA' iti pAThamanasandhAya 'jAva ussuyA vA' ityatra 'jAva'zabdena 'ThassuthA vA' ityataH parataraH 'uppuyA vA' iti pATho grhiitvyH| evaM ca 'jAva'zandena mAhyaH pAThaH kvacit kvacit prasaGgAnusAreNa svadhiyAbhyUhyo'pi bhvti| sarvasya prathamazrutaskandhasya jJAtatvAd udAharaNarUpatvAd dArTAntikArtho'pi darzanIyaH, sa ca / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zAtAdharmakathAGgasUtrasyAmukham kvacid mUle'pi darzita eva, TIkAyAM tu sarvatra tattadadhyayanAnte kutazciduddhatAbhirupanayagAthAbhirdarzita eva / etAzca sarvA api upanayagAthAH paJcame pariziSTe'smAbhiH sNgRhiitaaH| SaSThe tu pariziSTe pAThazuddhathAdikaM yat kimapi vizeSato darzayitavyaM tad darzitamasti / vAcanA-asya vAcanAdvayamAsIt , tatra bRhatA vAcanA anusRtA AcArya zrImabhayadevasUribhiH, etacca taiSTIkAyAM spaSTamevAveditama, dRzyatAM pR0 3 Ti0 1, pR0 10 Ti0 2, pR0 15 Ti0 4 / samprati ye AdarzA dRzyante te bRhattaravAcanAnugatA iti prtibhaati| sthAne sthAne vAcanAntaragatAH pAThabhedASTIkAyAM nirdissttaaH| asmAbhirapi TippaNeSu ta upnystaaH| ____TIkA- asya sUtrasya vikramasaMvat 1120 madhye navAGgIvRttidbhirAcAryazrI abhayadevasUribhirvi racitA ekA vRttiruplbhyte| anyat kimapi cUrNi-vRttyAdikamasya saMskRtabhASAnibaddhaM prAkRtabhASAnibaddhaM vA vivaraNaM nopalabhyate, abhayadevasUrINAM samaye'pi anyat kimapyasya vivaraNamAsIditi na jJAyate, taiH kutrApi tadanirdezAt / vikramasaMvat 1596 madhye'sya lakSmIkallolagaNinA vRttiya'raci iti zrUyate, na vasmAbhitraiSA vRttiH kvacit / __yat kisa pe vizeSato jJAtavyaM vaktavyaM vA tada gUrjarabhASAnibaddhAyAmasya prastAvanAyAM nirdiSTamasmAbhiH, ato jijJAsubhiH tatra drssttvym| AdarzamaricayaH-saMzodhana-sampAdanAthamAla.mbatA hastalikhitAdarzA dvividhAH-tAlapatralikhitAH kaagjptrlikhitaashc| eteSAM vistareNa paricayo'smAbhiH gUrjarabhASAmayyAM prastAvanAyAM likhitastata evaavgntvyH| atra tu saMkSepeNaiva kimapi likhyate / tAlapatralikhitA AdarzAH khaM 1 = khNbhaatngrstho'ymaadrshH| Catalogue of Palm-leaf-Mss. in the zAntinAthajainabhaNDAra, Cambay khaMbhAta Part I, Gaekwad's Oriental Series, Baroda No. 135 iti sUcipatrAnusAreNa asya kramAGkaH 12 / khaM 2 = ayamapi khaMbhAtanagarastha aadrshH| uparinirdiSTasUcyanusAreNa asya kramAGkaH 11 / khaM 3 = ayamapi khaMbhAtanagarastha aadrshH| uparinirdiSTasUnyanusAreNa asya kramAGkaH 13 / je 1 = jeslmerudurgstho'ymaadrshH| jesalamerudurgasthahastapratisaMgrahagatAnAM saMskRta-prAkRtabhASAfaragraf fryri qanet New Catalogue of Sanskrit and Prakrit Manuscripts Jesalmer Collection, Published by L. D. Institute of Indology. Ahmedabad 9 ityanusAreNa asya kramAGkaH 17 / je 2 = uparinirdiSTasUjyanusAreNa asya kramAGkaH 18 / ayamapi jesalamerudurgastha AdarzaH / je 3 = uparinirdiSTasUcyanusAreNa asya kramAGkaH 19 / atra kevalaM TIkaiva vartate / ayamapi jesalamerudurgastha aadrshH| bhAM0 bhANDArakara orieNTala risarca insTITyUTa, puNe 4 Bhandarkar Oriental Research Institute, Pune 4 (mahArASTra) madhye vidyamAna aadrshH| pR01-165 madhye'tra zAtAdharmakathAsUtraM vartate, pR 166-302 madhye tu AcAryazrI abhayadevasUriviracitA jJAtAdharmakathATIkA vartate / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGgasUtrasyAmukham lIM0 = lIMbaDInaga (sthaH zeTha ANaMdajI kalyANajI peDhIsa ko'yamAdarzaH / tadIyasUcipatrAnusAreNa asya kanAGkaH 1042, bhaNDAra kramAGkaH 3418 / AcAryazrI abhayadevasUriviracitAyA vRttestu kramAGkaH 1043, bhaNDArakramAGkaH 3419 / loM0 =jesalamerudurgasthaH laukA gacchIyasaGgrahAntargata AdarzaH / asya kramAGkaH 1 / saM 1 = pADaganagarasthaH ' saMvavIpADA bhaNDAra ' tatkaH zrIhemacandrAcAryajainajJAnamandirAntargata AdarzaH / asya kramAGkaH 6 / he 1 = uparinirdiSTa' saMghavIpa Da| bhaNDAra 'satko'yamapyAdarzaH / asya kramAGkaH 42 / he 2 = uparinirdiSTazrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandirasatkasaMghabhaNDAntargato'yamAdarzaH, DAbaDo 74 pothI 87 / 113 ito'nyo'pi tAlapatrAtmako hastalikhitAdarzaH zrIhemacandrAcArya jaina jJAnamandire saMghabhaNDAre DAbhaDA naM 5 madhye vidyate pATaNanagare, kintu bahutruTitapatratvAdanupayuktaprAyaH so'smAbhiH / kAgadapatropari likhitA AdarzA: lA 1 = lAlabhAI-dalapatabha I - bhAratIyasaMskRti-vidyAmandira ( amadAvAda 9) satko'yaM granthaH " asya kramAGkaH 20575 / |lA 2 = ayamapi uparinirdiSTavidyAndirasatko granthaH, asya kramAGkaH 19513 / lA 3 = ayamapi uparinirdiSTavidyAmandirasatko granthaH, asya kramAGkaH 17077 / he 3 = pattane zrIhena candrAcAryajainajJAnamandire DAbaDA naM 221 madhye vidyamAnoM 'laheru vakIla ' jainazAnabhANDAgArAntargataH 10311 kramAGkayutogranthaH / | 4 = pattane zrIhemacandrArya jaina jJAnamandire DAbaDA naM0 11 madhye vidyamAnaH zrIsaMghajJAnabhANDAgArAntargato granthaH, asya kramAGkaH 109 / zI0 = paM0 zrI zIlacandravijayajIgaNivaraiH pradattaH svakIyagranthasaMgrahAntargato jJAtAdharmakathAGgasUtrasya hastalikhita AdarzaH / Agamodaya samityA vikramasaMvat 1975 madhye prakAzitasya saTIkasya jJAnAdharmakathAGgasUtrasyApyupayogo vihito'smAbhiH asya ca mu0 [ = mudrita ] iti saMjJA vihitA / TIkAvalokane saukaryArthaM tatra nirdiSTA eva sUtrAGkAH prAyo'tra svIkRtA asmAbhiH / kiJcAnyat, hastalikhitAdarzeSu pUrvamanyallikhitvA pazcAt kenacid vihitaM saMzodhanamapi dRzyate, kvacit pUrvamalikhitaH pAThaH pazcAt pArzvabhAga[ Margin ] sthAnAdau paripUrito'pi kenacid dRzyate, IdRzeSu sthAneSu pUrve likhataH pAThaH samIcIna AsIdityapi anekazo'nubhUtamasmAbhiH / ato'smAbhiH pAThAntarAdinirdezAvasare 'je' AdisaMketaiH saha 'mU' iti 'saM0' iti vA saMyojya anekeSu sthAneSu - saMketitam, yathA jemU0 = je0 pratau pUrva likhitaH pAThaH, jesaM0 = je0 pratau pazcAt kenacit saMzodhitaH pAThaH / evamanyatrApi jJeyam / aTI * iti saMketena abhayadevasUriviracitA jJAtAdharmakathAGgaTIkA jJeyA / bhaTIkhaM0 khaM= Adarze Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jJAtAdharmakathAGgasUtrasyAmukham vidyamAnA AcArya zrI abhayadevasariviracitA jJAtAdharmakathAGgaTIkA ityartho zeyaH / aTIje0 =je Adarza vidyamAnA, paTI0 =saM 1 Adarza vidyamAnA, AcAryazrI abhayadevasUriviracitA jJAtAdharmakathAGgaTIkA ityartho jnyeyH| aTIpA0 = abhayadevasUriviracitAyAM TIkAyAM nirdiSTaM pAThAntaramityartho jnyeyH| pR0 = pRSTham , paM0 = paktiH , Ti0 = Tippanam / evamanyeSAmapi saMketAnAmoM yathAyogamavagantavyaH / dhanyavAda :-asyA jainAgamagranthamAlAyAH prArambhe bIjabhUtAH prerakAzca sva0 aagmprbhaakrpuujypaadmuniraajshriipunnyvijyjiimhaabhaagaaH| khaMbhAta-jesalamera-pattanAdinagarasthA etadgranthasaMzodhanopayoginI mahatI hastalikhitAdarzasAmagrI taireva samyag vyvsthaapitaa| ahamadAbAdanagare lAlabhAI-dalapatabhAI-bhAratIyasaMskRtividyAmandirasthA teSAM sAmagrI paM0 dalasukhabhAI mAlavaNiyA-DaoN0 nagInabhAI jIvaNabhAI zAha-paM0 amRtalAla mohanalAlabhojakamahodayAnAM saahaaykaallubdhaa| ___ mu0 praneH sampAdakaiH sva0 pUjyapAdAgamoddhArakasAgarAnandasUrIzvarairmahatA parizrameNa jainAgamAdivizAlagranyarAzeH saMzodhana prakAzanaM ca vidhAya mahAnuzkAro vihitH| saM 1, he 1, 2, 3, 4 pratayaH pATaNanagare pUrva 'saMghavIpADAbhaNDArasya' vyavasthApakAnAM 'sva0 setilala choTAlAla paTavA' ityeteSAM putrANAm , samprati zrI hemacandrAcAryajainajJAnamandirasya vyavasthApakAnAM 'DaoN0 sevaMtilAla mohanalAla' tathA 'vrajalAla trikamalAla' zAha ityeteSAM ca saujnyaalbdhaaH| lA. 1, 2, 3, 4 pratayo'nyApi ca tatratyA sAmagrI ahamadAbAdanagare lAlabhAI-dalapatabhAIbhAratIyasaMskRtividyAmandirasya vyavasthApakAnAM saujanyAlabdhAH / khaM0 1, 2, 3 pratInAM mAikrophilmarUpaM (Micro-film) pratibimba khambhAtanagarasthazrIzAnti nAthatAlapatrIyagranthabhaNDAravyavasthApakAnAM tathA 'paM0 chabIladAsa kesarIcaMda' ityeteSAM saujnyaallbdhm| je0 1, 2, 3 pratInAM mAikrophilmarUpaM (Micro-film) pratibimba jesalamera-lodravAtIrthavyavasthApakAnAM saujanyAdaudAryAt, sevAmandira (rAvaTI, jodhapura) saJcAlakAnAM zrIjauharImalapArekhamahAzayAnA sAhAyakAcca labdham / zrInahAvIra jaina vidyAlayasya kAryavAhakamahAnubhAvairjinAgameSu paramabhaktyAGgIkRtamidaM vipuladhanarAzivyayAdisAdhyaM jainAgamAnAM prkaashnkaarym| taireva caitatsaMzodhanadvArA jinavacanArAdhanAyA avasaro'yaM mahyaM pradatta zrIna hAvIrajaina vidyAlayIyasya zrI jinAgamaTrasTasya vyavasthApakaiH zrI kAntibhAI DAhyAbhAI korA ityebhirmahAnubhAvaiH sarvA'pIyaM mudraNa-prakAzanAdi kAryavyavasthA mahatyA zrutabhaktyA paramega saujanyena kauzalyena mahatA parizramega dhairyega ca pAraM praapitaa| mahAnubhAvaH zrI DaoN. nagInadAsa jIvaNabhAI mahodayairasyAmukhasya AGglabhASAnuvAdaH samyag vihitH| __ moja mudraNAlayasyAdhiratibhiH kAryavAhakaizca parameNa saujanyena mudrito'yaM granthaH / sIsakAkSarasaMyojaka(=kaMpojhITara)vargegApi mahatA zrameNa kaSTena ca mudraNakAryamidaM pAraM prApitam / / madIyamAtRdhvasuH sAdhvI jIzrI lAbhazriyaH ziSyAyAH sAdhvIzrIkaJcanazriyaH ziSyAyAH putryAzca sAdhvIzrI lAvaNyazriyaH parivAreNa zabdasUcyAtmakaM prathamaM pariziSTaM nirmitam / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGgasUtrasyAmukham 115 madvayamunizrIdharmacandravijayabhaginyAH sAdhvIzrI candrodayAzriyaH parivAreNa mudraNayogyalekhaM (presa kopI) vidhAya mahat sAhAyakamanuSThitam / mama vayovRddha devatulyaH prathamaziSyaH sva0 munizrIdevabhadravijayaH, tathA sAdhvIjIzrI lAbhazriyaH ziSyA mama mAtA sAdhvIzrI manohara zrIrapi kAryamidamAziSA upabRMhitavantau / mama mAtuH sAdhvIjIzrI manoharazriyaH ziSyAyAH sAdhvIzrI sUryaprabhAzriyaH ziSyayA sAdhvIzrI - jinendraprabhAzriyA dvitIya - caturthapariziSTa vidhAnAdau mahat sAhAyakamanuSThitam / pUjyapAdAcArya zrImadvijayavallabhasUrIzvaraziSyAcAryazrImadvijayasamudrasUrIzvaraziSyamuni rAjazrIdharmadhuraMdhara - vijayaiH tRtIyaM pariziSTaM likhitaM caturthe ca pariziSTe jAvazabdagrAhyapAThAnAM mUlazodhanAya atIvAtIva prayatitam / antevAsinA vineyena munizrIdharmacandra vijayena pariziSTavidhAna- prathamamudritapatra (prupha) paThanAdiSu nAnAvidheSu kAryeSu tathA teSAM vineyena munizrI puNDarIkaratna vijayena ca anavarataM sAhAyakaM bhaktipUrNacetasAnuSThitam / evamasya saMzodhanAdau vividhaiH prakAraiH sAkSAt paramparayA vA sAhAyaka vihitavantaH sarve'pi mahAnubhAvA aneka dhanyavAdamarhanti / deva- gurucaraNa praNipAtavarpUkaM prabhupUjanam paramakRpAlUnAM paramezvarANAM devAdhideva zrIzaGkezvarapArzvanAthaprabhUNAM paramopakAriNAM pUjyapAdAnAM pitRcaraNAnAM sadgurudevAnAM munirAjazrIbhuvanatri jayajImahArAjAnAM ca kRpayA sAhAyyAccaiva kAryamidaM sampannamiti teSAM caraNeSu anantazaH praNipAtaM vidhAya, iha cArupatIrthajinAlaye virAjamAnasya trayoviMzatitamatIrthapateH bhagavataH zrI pArzvanAthasvAminaH karakamale'dya bhaktibharanirbhareNa cetasA bhagavadvANyAtmakameva purUpametaM granthaM nidhAya anantazaH praNipAtapUrvakaM bhagavantaM zrIpArzva mahayAmyetena kusumena / vikramasaMvat 2045 zrAvaNa kRSNa paJcamI, tA. (21-8-89) cArutIrtham (tAlukA pATaNa) (jillA - mahesANA ) ( uttara gujarAta ) PIN - 384285 -- ityAdayati pUjyapAdAcArya mahArAjazrImadvijaya si dvisUrIzvarapaTTAlaGkArapUjyapAdAcArya mahArAjazrImadvijayameghasUrIzvara ziSyapUjyapAdagurudevamunirAja zrI bhuvanavijayAntevAsI muni jambUvijayaH Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION I am extremely happy because by the grace of Supreme Soul, the compassionate par excellence, as also of Rev. Bhuvanavijayaji Maharaja who was my father and spiritual teacher as well, I am able to present before the lovers of Jaina Agamas the critical edition of the Jnatadharmakatha, the sixth of the twelve Anga works. While preparing this edition, I utilised many old manuscripts preserved in the Manuscript Libraries in the cities of Jesalmer, Patan, Cambay, Limbdi, etc.--the Manuscript Libraries which have been reorganised by Rev. Muniraja Punyavijayaji. I collated these manuscripts and scrutinised various readings yielded by them. Authorship : The Svetambara acaryas hold that Rev. Sudharmasvami, the fifth direct principal disciple of Lord Mahavira, has composed this work.' On the other hand, the Digambara acaryas maintain that Indrabhuti Gautamasvami, the first direct principal disciple of Lord Mahavira, has composed the work. Thus acaryas belonging to both the sects unanimously agree on the point that the composition of the work took place nearly 2545 years ago. Title : In Prakrit the title of the work is 'Nayadhammakahao' while in Sanskrit it is 'Jnatadharmakathah'. This is the view of the Svetambara acaryas. According to the Digambara acaryas, its Prakrit title is 'Nahadhammakaha' while its Sanskrit title is Unatadharmakatha'. The Jhatadharmakatha has two main parts. They are called Srutaskandha. The first Srutaskandha contains nineteen adhyayanas (chapters), each presenting one udaharana (= jnata=illustration). The second Srutaskandha contains ten adhyayanas, each presenting one dharmakatha (=religious story). As the work contains jnatas and dharmakathas, it has been rightly given the title Inatadharmakatha'. This view is upheld by the Svetambara acaryas. The Digambara acaryas maintain that as the work contains the dharmakathas preached by the Lord (=naha=natha) of the three worlds or as it con 1. anuyogadvaravisesasyopakramasya pratibhedarupam prakrantasastrasya Virajinavarendrapeksaya'rthata atmagamatvam tac chisyam tu pancamaganadhara Sudharmasvaminam asritya anantaragamatvam tac chisyam ca Jambusvaminam apeksya parampar agamatam pratipipadayisuh athava anugamakhyasya triyasyanuyogadvarasya bhedabhutayaupodghataniryukteh pratibhedabhutanirgamadvarasvabhavam prastutagranthasyarthato Mahaviranirgatatvam abhidhitsuh sutrakarah te nam kale nam ityadikam upodghatagrantham tavad adav aha" Jnatadharmakathangatika. 117 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 INTRODUCTION tains dharmakathas related by the Jinas, Ganadharas, etc. who are jnatrs (=those possessed of relieving knowledge), it is given the title 'Nahadhammakaha' or 'Tnatndharmakatha'. Extent: The Nandisutra and the Sthanangasutra declare that the work contains 35000000 kathas (stories and sub-stories). According to the Svetambara scriptures the extent of the work is 576000 padas.' But the Digambara scriptures state that it is 556000 padas. I have explained all this extensively in my Gujarati Introduction to this work, giving relevant corroborative textual passages, so those who have interest in details may refer to it. Leaving 19 jnatas (=illustrations) in the first Srutaskandha and some stories in the second Srutaskandha all the other stories (and sub-stories) have been lost to us due to the influence of time etc. Even the number of padas has decreased and at present it has come down to nearly 5500 only. Subject-matter and Style: The work is intended to generate in the mind of readers non-attachment towards worldly objects. Though it is composed mainly in prose, at places there occur verses also. Thus it contains 57 verses. It is written in Ardhamagadhi embellished with various figures of speech and long compounds. Chapters: As already stated, the first Strutaskandha consists of 19 chapters. Even the Digambar tradition accepts this view. But the names of the chapters, accepted in the Digambara tradition are somewhat different from those accepted in the Svetambara tradition. And the narration of the story contained in each chapter, accepted in the Svetambara tradition, is almost totally different from the one accepted in the Digambara tradition. This has been explained at length in my Gujarati Introduction (pp. 9-10) to this work, giving extracts from the Digambara work. The names of chapters, accepted in the Svetambara tradition, occur on page 6 (lines 11-15) of this volume. They are as follows : 1 Ukkhittanae, 2 Samghade, 3 Amde, 4 Kumme, 5 Selage, 6 Tumbe, 7 Rohini, 8 Malli, 9 Mayamdi, 10 Camdima, 11 Davaddave, 12 Udaganae, 1. There is difference of opinion with regard to the meaning of 'Pada'. The term 'pada is variously explained. The Svetambara works like Samavayangavrtti explain it as 'yatrarthopalabdhis tat padam. "Svetambara Ac. Devendrasuri writes in his auto-commentary on Prathamakarmagrantha as follows: "padam tu arthasamaptih'ity ady uktisadbhave 'pi yena kenacit padena astadasapadasahasradipramana Acaradigrantha giyante tad iha grhyate, tasyaiva dvadasangasrutaparimane 'dhikartatvat srutabhedanam eva ceha prastutatvat tasya ca padasya tathavidhamnayabhavat pramanam na jnayate/" But in the Digambara works we find altogether different explanation of the term "pada. See Gujarati Introduction to this work as also Foreword to Sthananga (p. 54). Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION 119 13 Mamdukke, 14 Teyali, 15 Namdiphale, 16 Avarakamka, 17 Atinne, 18 Sumsuma, 19 Pumdarie. Use of Numbers : In manuscripts numbers 2, 3, 4 etc. are placed after certain words for the sake of brevity. Bearing in mind the context we have to supply required number of words indicated by that number. As for example, number 4 in 'asanam 4' requires us to expand 'asanam 4' into four words, viz. 'asanam panam khaimam saimam'. Number 2 is placed after a word mostly to suggest that that word is to be repeated twice; as for example, number 2 in 'aloemanio 2' ahimdamanio 2' (p. 23 line 9) requires us to expand them into "loemano aloemanio' himdamano ahimdamanio'. But at certain places number 2 suggests that the preceding word is to be repeated only with some change At all such places the intended phrases or words, with some changes in them if necessary, should be verbally shown for the easy understanding of the students; this was the method we followed in the past. Following it, upto p. 81 line 10 of the 2nd chapter we have given in the body of the text complete phrases or words in place of numbers, having made necessary changes. Onwards, mostly we have given numbers only as are they found in manuscripts, and whatever we have to say. at some such places is noted by us in foot-notes. (See p. 4 fn. 4, p. 5 fn. 4, p. 81 fn. 14). Method of editing: We have extensively explained our critical method of editing old scriptures in the Foreword to the Sthanangasutra; those who want to get acquainted with the method may refer to that Foreword. Appendixes : The present critical edition of the Jnatadharmakatha is embellished with six useful Appendixes. The first Appendix contains an index of special words occurring in the text. The second Appendix gives an alphabetical index of half verses. In the text where there is a mention of cities, caityas, kings etc., simply the word 'vannao' (= 'description') is written. The use of the word 'vannao' is profusely made in the scriptures to suggest that the description of the city etc., occurring in other scriptural works, is to be supplied and read at this concerned place also. And the descriptions which we are expected to supply at the concerned places are mostly completely set out in the commentary by the author. The authors of scriptures adopt this style to achieve brevity which saves time and energy in writing and memorising. Having culled from commentaries and other scriptures, the descriptive passages suggested by the word 'vannao' are extensively set out in the third Appendix. Again, to achieve brevity and to avoid repetition the word "java'(= 'upto') is profusely employed along with the beginning and the ending portions, thereby suggesting that the intervening portion is to be supplied. The intervening portion suggested by java' is to be supplied from other scriptural works Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 INTRODUCTION and the commentator actually does so and comments on it as well. Even such portions as are suggested by java' are mostly recorded in the third Appendix. But those which are inadvertently left out in the third Appendix are included in the fourth one. The fourth Appendix is specially meant for recording the portions that are suggested by java'. Therein in the beginning all the places where 'java' occurs are indicated with page Nos. and line Nos. This is followed by the information as to where the portions suggested by 'java' are to be searched. Sometimes the portion suggested by 'java' is totally the same as is found in another scriptural work from where we are required to supply in the context, sometimes we are required to change the case-terminations while supplying the portion from another scriptural work, sometimes we are required to supply that much part only of the intervening portion which is useful in the context. Generally we are required to supply from another scriptural work the portion intervening between two words preceding and succeeding 'java' word, yet at times we are required to supply from another scriptural work some portion followed by the word preceding 'java'. As for example, on p. 25 line 7 there occurs 'subhenam parinamenam java', here we are required to supply from another scriptural work even the portion followed by a word or words preceding java- that is, even the portion followed by 'subhena parinamena'-, thus we are required to supply 'lessahim visujjhamanihim ajjhavasanenam sohanenam' (p. 63 line 18). Sometimes we are required to supply from another scriptural work even the portion which follows the word succeeding java'. As for example, there occurs on p. 198 line 10 'uvvigga va java ussuya va', here we are required to supply from the foregoing textual portion (p. 198 line 2) 'uppuya va' which follows 'ussuya va'. Thus the portion which the java' word suggests us to supply is sometimes determined by our discretionary faculty according to the demand of the context. As the first Srutaskandha contains illustrations, the point illustrated should be made clear. Sometimes it is shown in the original text itself but invariably in the commentary at the end of each chapter it is shown in the gathas embodying the application of the illustration to the point illustrated. These gathas are taken from some other source. All these gathas are collected in the fifth Appendix. The sixth Appendix contains corrections etc. Recensions: There existed two recensions of the Jnatadharmakathaextensive and more extensive. Ac. Shri Abhayadevasuri follows the more extensive one. This has been explicitly stated by him in his commentary (see p. 3 fn. 1, p. 10 fn. 2, p. 15 fn. 4). The extant manuscripts are seen to follow this recension. But the variants yielded by the other recension are noted in the commentary at various places. Even we have recorded them in foot-notes. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION 121 Commentaries : A vrtti (commentary) on the Jnatadharmakatha is available. It is composed by Ac. Abhayadevasuri, the author of the vrttis on nine Anga works, in 1120 V.S. No other commentary of any type (curni, niryukti or any other), written in Prakrit or Sanskrit, is available. Even Ac. Abhayadevasuri has not referred to any commentary. From this we infer that there existed no commentary on the Jnatadharmakatha even in the days of this Acarya. It is heard that Laxmikallola Gani has composed a vrtti on the Jnatadharmakatha, but we have not seen it. We have given in our Gujarati Introduction other special information; those who are interested in it may refer to it. Description of Manuscripts : In the preparation of this critical edition of the Jnatadharmakatha, we have utilised paper and palm-leaf manuscripts. The detailed description of these manuscripts is given in the Gujarati Introduction. So, for the detailed description one should consult it. Here we give a brief description of them. Following are the palm-leaf manuscripts : ut 9 This manuscript belongs to the Manuscript Library in Jesalmer. According to the New Catalogue of Sanskrit and Prakrit Manuscripts Jesalmer Collection, published by L.D. Institute of Indology, Ahmedabad-9, it bears No. 17. This manuscript also belongs to the above-mentioned Manuscript Library. According to the above-mentioned catalogue, it bears No. 18. This manuscript too belongs to the same Manuscript Library. And according to the same Catalogue, it bears No. 19. 9 This manuscript belongs to Shri Santinatha Talapatra Jaina Bhandara, Cambay. According to the Catalogue of Palm-leaf Manuscripts in the Santinatha Jaina Bhandara, Cambay, Part I, Gaekwad's Oriental Series, Baroda, No. 135, it bears No. 12. This manuscript also belongs to the above mentioned Manuscript Library in Cambay and bears No. 11 according to the above-mentioned Catalogue. C 3 This manuscript too belongs to the same Manuscript Library and bears No. 13 according to the same Catalogue. aft. This manuscript belongs to Sheth Anandji Kalyanji Pedhi, Limbadi. According to the Catalogue of this Bhandara, it bears No. 1042, but it is given No. 3418 in the Manuscript Library. A manuscript containing the vstti (= commentary) by Ac. Abhayadevasuri is given No. 1043 in the Catalogue while it is given No. 3419 in the Manuscript Library. ai". This manuscript belongs to the Lonkagaccha Collection in Jesalmer. It bears No. 1. . 9 This manuscript belongs to the Sanghavi Pada Bhandara, Patan. This Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 INTRODUCTION Bhandara is preserved in the Shri Hemacandracarya Jaina Jnanamandira, Patan. This manuscript bears No. 6. 9 This manuscript also belongs to the Sanghavi Pada Bhandara. It bears No. 42. This manuscript belongs to the Sangha Bhandara in the Shri Hemacandracarya Jaina Jnanamandira, Patan. Box No. 74, Pothi No. 87. There is one palm-leaf manuscript other than those listed above. It belongs to the Sangha Bhandara in the Shri Hemacandracarya Jaina Jnanamandira, Patan. It is in Box No. 5. But we have mostly not utilised it because its so many folios are either missing or broken. Paper Manuscripts : AT 9 This manuscript belongs to the Lalbhai Dalpatbhai Bharatiya Sanskriti Vidyamandira, Ahmedabad-9. It bears No. 20575. AT ? This manuscript also belongs to the abovementioned Vidyamandira. It bears No. 15913. This manuscript too belongs to the same Vidyamandira. It bears No. 17077. This manuscript belongs to the Laheru Vakil Jaina Jnana Bhandagara in the Shri Hemacandracarya Jaina Jnanamandira, Patan. Box No. 221, Manuscript No. 10311. This manuscript belongs to the Shri Sangha Jnana Bhandagara in the Shri Hemacandracarya Jaina Jnanamandira, Patan. Box No. 11, Manuscript No. 101. 5. This is the printed edition of the Jnatadharmakatha with the commentary, published by the Agamodaya Samiti in V.S. 1975. We have utilised this printed edition. We have mostly followed the sutra Nos. given in this edition in order that readers may find it easy to consult the commentary. * In the manuscripts, we find very rarely the missing words added afterwards in the margin. Again, we find that some one has given corrected readings in place of the readings originally written. At such places the readings originally written are mostly found cogent. To convey this we have compounded L or with those signs given to the manuscripts. To illustrate, 4. means originally written reading in the manuscript, while # means the corrected reading written afterwards by someone in the manuscript. The same method is followed with regard to other manuscripts also. 37c. sign stands for Ac. Abhayadevasuri's Tika on the Jnatadharmakatha. Breto sign stands for the same Tika contained in the 9 manuscript. etc. sign stands for the same Tika contained in the J 9 manuscript. STCIT. sign indicates a variant noted by Ac. Abhayadevasuri in his rika. . sign stands for page, 4. for line and fe. for foot-note. Acknowledgement : It was Late Agamaprabhakara Muniraja Sri Punya Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION vijayaji who conceived this scheme of Jaina Agama Series and remained a constant source of inspiration to the editors of the works of Series. Again, it was he who with great effort reorganised the Manuscript Libraries in Jesalmer, Patan, Cambay, etc., from where we have obtained most of the material necessary for editing the text of the Jnatadharmakatha. Our thanks are due to Pt: Dalsukhbhai Malvania and Dr. Naginbhai J. Shah, ex-Directors of the Vidyamandira, for making available to us the material which is preserved in the Lalbhai Dalpatbhai Vidyamandira, Ahmedabad.We thank Pt. Amritlal Mohanlal Bhojak also who helped us to obtain the material from the Vidyamandira. 123 Agamoddharaka Rev. Sagaranandasuriji, the editor of the . edition, has put us under great obligation by critically editing and publishing so many works including Jaina Agamas. We could obtain the manuscripts saM. 1, he 1, he 2, he 3, he 4 through the courtesy of the sons of Late Sevantilal Chhotalal Patva, custodians of the Sanghavi Pada Bhandara, Patan, as also through the courtesy of Dr. Sevantilal Mohanlal and Vrajlal Trikamlal Shah, managaing trustees of the Shri Hemacandracarya Jaina Jnanamandir, Patan. We could obtain the manuscripts lA 1, lA 2, lA 3, lA 4 and the other material through the courtesy of the management of the Lalbhai Dalpatbhai Vidyamandira, Ahmedabad. The microfilm of the manuscripts khaM 1, khaM 2, khaM 3 was obtained through the courtesy of the management of the Santinatha Talapatra Grantha Bhandara, Cambay, as also through the courtesy of Pt. Chhabildas Kesarichand. The microfilm of the manuscript je 1, je 2, je 3 was obtained through the courtesy of the management of the Lodrava Tirtha and Jesalmer, and with the help of Shri Joharimal Parekh, Director of the Sevamandira, Ravati, Jodhpur. It is devotion to Scriptures that has urged members of the Managing Board of the Sri Mahavira Jaina Vidyalaya, to undertake this Scheme involving heavy expenditure. They have given me an opportunity to worship and respect Jinavacana through editing this Jaina Agama. I am thankful to Dr. Nagindas Jivanlal Shah for translating into English my Sanskrit Amukha (= Preface). Shri Kantibhai Dahyabhai Kora, Hon. Director of Jinagama Trust and Sahitya Publication, has made all arrangements pertaining to printing and publishing. With great devotion to Scriptures and equally great skill, he has managed to get the work printed and published. The proprietor and the manager of the famous Mouj Printing Bureau, Bombay, have printed this work with great care and kindness. Compositors Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 INTRODUCTION have done their job extremely well. The nuns of Sadhvi Sri Lavanyashri, a daughter and disciple of Sadhvi Sri Kanchanashri who, in turn, is a disciple of Sadhvi Sri Labhashri, my mother's eldest sister, have prepared the first Appendix containing word-index, The nuns of Sadhvi Sri Chandrodayashri, a sister of my pupil Muni Sri Dharmachandravijaya, have greatly helped me prepare the press-copy. With the blessings of Late Muni Sri Devabhadravijaya, a godlike and aged first disciple of mine, as also of Sadhvi Sri Manoharashri, my mother and a disciple of Sadhvi Sri Labhashri, I could accomplish this task. Sadhvi Sri Jinendraprabhashri, a disciple of Sadhvi Sri Suryaprabhashri who in turn is a disciple of Sadhvi Sri Manoharashri, my mother, has greatly helped me to prepare the second and the fourth Appendixes. Muniraja Sri Dharmadhurandharavijaya, a disciple of Ac. Sri Samudrasuri who in turn is a disciple of Ac. Vallabhsuri, prepared the third Appendix and took great pains to collect from different scriptural works those textual portions which are suggested by java'. My pupil Muni Sri Dharmachandravijaya devotedly helped me prepare the Appendixes and correct proofs. And his pupil Muni Sri Pundarikaratna also helped me devotedly in various ways. All who have directly or indirectly extended their kind cooperation in accomplishing this task deserve our sincere thanks. As I could accomplish this work by the grace of and help from Lord Sri Sankhesvara Parsvanatha, the compassionate par excellence, and His Holiness Late Muniraja Sri Bhuvanavijayaji Maharaja, my father and spiritual teacher as well, I respectfully offer my salutations to them. I worship Lord Parsvanatha, the twenty third tirthankara, occupying the venerable seat in the Jaina temple in Carupa, having placed in His hand, with mind full of devotion, the Flower in the form of this work embodying the words of Lord Mahavira, the last tirthankara. Vikrama Samvat 2045 Sravana Krsna Pancami Date 29-8-1989 Charup Tirtha Taluka Patan Dist. Mehsana North Gujarat Pin. 384285 Muni Jambuvijaya Disciple of the Late His Holiness Muniraja Sri Bhuvanavijayaji Maharaja " Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGgasUtrasya sapariziSTasya viSayAnukramaH satrAGkAH viSayaH pRSThAGkaH 2-370 1-354 1-76 1-31 1-6 1-4 13-19 20-21 & WW0 jJAtAdhamakathAGgasUtram prathamaH zrutaskandhaH (19 adhyayanAni) prathamamadhyayanam 'ukkhitte' gaNadharabhagavataH sudharmasvAminazcampAyAmAgamanam jambUsvAminaH praznasyottare jJAtAdhyayananAmanirdezaH zreNika-nandA-'bhayaku rANAM varNanam dhAriNyAH svamadarzanaM gajJA svabhapAThakaizca tatphalakathanam dhAriNyA dohadaH, abhayakumArasAhAyyena dohadApanayanaM ca medhakumAra janma-tadutsava-saMskAra-nAmakaraNa-zikSaNAdi kanyApariNayanaM, bhagavato mahAvIrasya vandanAya gamanaM ca dharmazravAd vairAgyaM pravrajyAgrahaNArthaM mAtA-pitRbhyAM saha saMvAdazca meghakumArasya ekadivasArtha rAjyAbhiSeko niSkramaNamahotsavazca meghakumArasya pravrajyA gannAvArtadhyAnAnantaraM prabhusamIpe samAgamanaM prabhuNA meghakumArapUrvajanmAkhyAnaM ca bhagavadvAcanazravaNAd meghakumArasya jAtismaraNam , punaH pravrajyAgIkaraNam , ugratapabhArAdhanaM c| meva kumArasya pAdopagamAGgIkaraNam , kAlaM kRtvA svargagamanam , tadanantaraM mokSagAmitvaM ca 8-20 20-34 34-39 39-43 43-48 25-26 57-69 28-29 69-72 30-3, 72-76 77-93 77-71 32-43 32-35 36-38 39-41 80-85 dvitIyamadhyayanaM 'saMghADe' rAjagRhe nagare dhanasAryavAha-bhadrA-panyaka-vijayataskaravarNanam bhadrAsaMkalpaH, putrajanma. vijayena kRtaH putrApahAro vinAzazca vijayasya kArAgAre kSepaNam , kAlAntare dhanasyApi kArAvAsaH, svazarIrarakSArtha vijayAya dhanena kRtaM bhojanadAnam , tacchrutvA bhadrAyA roSaH, dhanasya kArAvAsAnmuktiH, bhadrAroSanirgamaH dhanasya pravrajyA, svargagamanam , muktigAmitvam , adhyayanArthopanayaH tRtIyamadhyayanam 'aMDe' sArthavAhaputrAbhyAM mayUryA bhaNDadvayaM gRhItvA tasya poSArtha 85-91 91-93 42-43 94-102 44-18 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGgasUtrasya viSayAnukramaH sUtrAGkAH viSayaH pRSThAGkAH 94-99 vRddhayartha ca kukkuTyaNDeSu kSepaNam zakAgocaratvAdekamaNDaM vinaSTam , aparaM tu parAM vRddhimApanam , ekameva saMzayAtmA vinazyati, saMyamAdiSu niHzako'parastu siddhiM labhate 99-102 103-106 52-61 207-122. 107-113 123-129 130-31 caturthamadhyayanaM 'kumme' kUrmavada saMvRtendriyasya vinAzaH, saMvRtendriyasya tu mokSaH paJcamamadhyayanaM 'selage' raivatakasamIpe dvAravatyAM nagaryAM zrIkRSNasya rAjye thAvaccAputrasya bhagavato'riSTanemeH samIpe puruSapahasreNa sAdhai pravrajyA zaila kasya sudarzanasya zukrasya ca pratibotrA, zukapratrajyA, thAvaJcAputrastha puNDarI ke nirvANam zailaka-pantha kAdi navajyA, puNDarIke parvate zukasya nirvANam , rogAnantaraM zaiThakasya pramattavihAritvam, pantha kena nimittena pramAdAnmuktiH, udyatavihAritvam , puNDarI ke parvate nirvANaM ca SaSThamadhyayanaM 'tuMve' salema-nile tumnava jIvasya ayogAmitva pUrvagAnitvaM ca satamamadhyayanaM rohiNI' catasRgAM putravadhUnAmudAharaNena samyakcAritrapAla nAyopadezaH aSTamamadhyayanaM 'mallI' tIrthakaryA bhagavasyA malikumAyoH pUrvabhavasya varganam bhAvatyA janma-nAmakaraNAdi pUrvabhavatrayasyAnAM SaNNAM rAjJAM deza-nagarAdi, yathA ca teSAM malliM pariNatuM tIvo'bhilASaH saJjAta ityasya varNanam , atirucirA vividhAzcAtrAvAntarakathAH mallikumAH pitrA kumbhatRpega malidAne niSiddhe sati yuddhArtha SaNNAM nRpAgAM mithilodyAne Agamanam , mithilArodhaH, mallikumAryA kAritasteSAmekAkinAM pravezaH, suparatimAntAtadurabhigandhadvArA teSAmupadezaH, teSAM jAtismaraNam , sarveSAM pavrajyA nirNayaH, bhagavatyA mallikumAryA vArSikaM dAnam laukAstika devAgamanam , bhagavatyA mallikumAryA niSkramaNamahorasavaH, sarveSAM pravrajyA nirvANaM ca 132-240 141-120 141-147 147-148 66-67 68-73 148-174 174-183 183-190 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGga trasya viSayAnukramaH 127 sUtrAkAH viSayaH pRSThAGkAH 79-88 191-210 79-80 191-196 15-83 nayamamadhyayanaM 'mAkandI' mAkandIdArakA gAM samudayAtrA, potabhaGgaH, ratnadvIpe Agamanam , devyA nayanam devyA kRtaM vanaSaNDAnAm RtUnAM ca varNanam , devyA gamanam , devyA niSedhe kRte'pi dakSiNavanapaNDe mAkandIdArakANAM gamanam , tatra ca zUlapotaM puruSaM dRSTvA'tibhItAnAM zailakayakSasAhAyyena palAyanam devyA bhAgamanam , samudde gayA devyAH karuNabhAvena prArthanam , jinarakSitasya caJcalamanamo devyA kRtaH sarvathA vinAzaH nizcalamanaso jinapA latasya kSemeNa svagRhAgamanam, mAtA-pitronivedanam , bhagavato mahAvIrasyAnti ke pravrajyA, devalokagamanam , mukkigAmitvaM ca 196-203 84-85 203-208 86-88 208-210 212-212 dazamamadhyayanaM 'caMdrimA' kRSNazuklapakSacandravad nirguNa-sagugazramaNAnAM hAni-vRddhipratipAdanama ekAdazamadhyayanaM 'dAvaddave' dAvadravavRkSodAharaNena zramaNAnAmArA baka-virAdhakatAvarNanam 213-214 215-223 93-95 204-235 93 93 dvAdazamadhyayanam 'udage' udakodAharaNena subudvimantriNA jitazatrurAjasya jinapraNItabhAvAnAM pratipAdanam trayodazamadhyayanaM 'maMDukke' bhagavato mahAvIrAddharma zrutvA zramaNopApakIbhUtasya nandamaNikArasya sAdhusaMsargAbhAvAt kAlAntarega mithyAvaM pra tapannasya kRtASTamabhaktapratyAkhyAnasya grISme tRSNAbAdhitasya vApIkaraNAya saGkalpaH, atyadbhutAM vanaSaNDacatuSTayopetAM vApI dRSTvA pramuditAnAM lokAnAM mukhAd vApIprazaMsAM zrutvA nandamaNikArasya mahAn paritoSaH nandamaNikArasya zarIre SoDazAnAM rogAtakAnAmutpattiH, atyAsaktyA ca mRtvA tatraiva vAyAM darduratvenotpAdaH . snAnArthaM vApyAmupAgatAnAM janAnAM muvAd nandamaNikArapraMzasAzravaNena darturasya jAtismaraNajJAnotpAdaH, pazcAttApaH, bhagavato mahAvIrasya vacanAni smRtvA tamAkaraNAdisaGkalpaH, janamukhAd bhagavato mahAvIrasyAgamanaM jJAtvA darzana-vandanArtha dardurasya vApyA bahirnirgamanam, mArge zreNikanRpAva kizorAkAntasya maraNam , devaloke utpAdaH, bhavAntare mokSagAmitvaM ca 224-230 230-232 232-235 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 sUtrAGkAH 96-104 96 97 98-100 101-104 105 106 106-112 112 - 117 116-122 122-123 124-125 126-127 128-130 13 132-135 jJAtAdharmakathAGgasUtrasya viSayAnukramaH viSayaH caturdazamadhyayanaM 'tetalI ' tetalipure nagare kanakasthasya rAjJo'mAtyaH tetaliputraH kalAdaputroM pohilAM pariNItavAn kanakaratho rAjA rAjyAsaktaH svaputrAn jAtAn jAtAn vyaGganyati sma, tato rAjJya guptarItyA tetaliputrAya svaputradAnam, kanakadhvaja iti nAmakaraNam tetaliputrasya pohilAyAM viraktatvAt poTTilAyAH pravrajyA kanakadhvajasya rAjyAbhiSeka:, poTTilAdevena kRtaH tetaliputrasya pratibodhaH pravrajyA, mokSagamanaM ca paJcadazamadhyayanaM 'naMdiphale ' nandi phalamUla- kandAdityAgavat kAmaguNAnAM parihAra eva zreyAniti pratipAdanam |, dhanasArthavAhasya pravrajyA, devalokagamanam, mokSagAmitvaM ca SoDazamadhyayanam 'avara kaMkA' draupadyAH pUrvabhavAH, munaye kaTutumbIdAnAd yAni yAni duHkhAni pUrvabhaveSu draupadyA anubhUtAni teSAM tristareNa varNanam sukumArikAbhave pravrajyAM gRhItvA bhogAya kRtaM nidAnam drupadarAjagRhe janma, draupadIti nAmakaraNam, draupadyAH svayaMvaraH, paJcAnAM pANDavAnAM varaNam asatkArAt kupitena nAradena dhAtakIkhaNDanRpAya padmanAbhAya draupadIlAvaNyAdikathanam, padmanAbhena draupadyA apaharaNam 'dhAtakIkhaNDaM gatvA yuddhaM kRtvA draupadyAH pratyAnayanam pratyAnayanakAle naukAyA apratyAvartanAt kupitena kRSNena pANDavAnAM nirviSayatvAjJApanam, bahudhA vinayanAnantaraM kRSNasammatyA pANDumathurAM dakSiNadeze nivezya tatra pANDavAnAM vasanam sthavireo dharmaM zrutvA draupadyA saha pANDavAnAM pravrajyA, saurASTreSu Agamya zatruJja parvate'nazanaM strIkRtya pANDavAnAM muktiH draupadyA devalokagamanaM muktigAmitvaM ca sahadazamadhyayanam ' AiNNe' kIvodAharaNadvArA viSayagRddhityAgopadezaH pRSThAGkAH 236-250 236-238 238-240 240-244 244-250 251-255 251-320 256-273 273 - 279 279-293 293 - 298 298-313 313-316 316-320 320 321-3.3 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGgasUtrasya viSayAnukramaH 129 sUtrAGkAH viSayaH pRSThAGka: 136-140 334-348 334-335 335-338 338-341 139 341-346 aSTAdazamadhyayanaM 'suMsumA' rAjagRhe nagare dhanasArthavAhasya putryAH susumAyA bAlagrAhaH dAsaceTaH cilAto bahUn kumArAn trAsayati smeti zreSThinA tasya gRhAd bahiH niSkAsanam cilAtasya caurapallayAM gamanam , tatra ca tasya caurasenApatitvena sarvaizcauraiH sthApanam caurasenayA saha cilAtasya rAjagRhe gamanam , dhanasArthavAhagRhaluNTanam , suMsumAyA grahaNam dhanasArthavAhavijJaptyA nagaraguptikArakANAM cilAtagrahaNAya dhAvanama, paJcabhiH putraiH saha zreSTino'pi dhAvanam , susumAyA mastakasya cilAtena kRtaM chedanam, nirAzasya bubhukSitasya zreSThinaH svaprANarakSArtha putrImAMsa bhakSayitvA rAjagRhe pratyAgamanam paJcabhiH putraiH saha dhanasya pravrajyA, devalokagamanam , muktigAmitvaM ca ekonaviMzamadhyayanaM 'puMDarIe' pravrajyAM gRhItvA bhogAsaktyA pravrajyAtyAgAt kaNDarIkasya durgatigamanam , puNDarIkasya samyak pravrajyApAlanAd devaloke gamanam , muktigAmitvaM ca dvitIyaH zrutaskandhaH (10 vargAH) prathame varge paJcasvadhyayaneSu prathame'dhyayane kAlIdevIvarNanam prathame varge dvitIya-tRtIya-caturtha-paJcamAdhyayanAni dvitIya-tRtIya- caturtha-paJcama-SaSTha-saptamA-'STama-navama-dazamA vargAH granthasamAptiH, lekhakaprazastyAdi 141-146 348-354 147-159 147-148 354-370 354-362 362-363 149 150-158 364-370 370-373 374 377-459 6 pariziSTAni prathamaM pariziSTaM 'jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH' dvitIyaM pariziSTaM 'jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargatAnAM gAthArdhAnAmakArAdikramaH' tRtIyaM pariziSTaM 'vaNNao' mAdigrAhyAH pAThAH' caturtha pariziSTaM 'jAva'zabdagrAhyAH pAThAH' paJcamaM pariziSTam 'upanayagAthAH' SaSThaM pariziSTaM katipayAni viziSTAni TippaNAni' zuddhipatrakam 500-501 502-526 527-157 558-563 564-566 567-570 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadevasvAmine nmH|| zrI zaGkezvarapArzvanAthAya nmH|| Namotthu NaM samaNassa bhagavao mahaimahAvIravaddhamANasAmissa // zrI gautamasvAmine nmH|| zrI sadgurudevebhyo nmH|| paMcamagaNaharabhayavasirisuhammasAmiviraiyaM chaTThamaMgaM NAyAdhammakahAo [paDhamo suyakkhaMdho] [paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte'] // OM namaH sarvajJAya // 1. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM caMpA NAma NayarI hotthA, vnnnno| 1. atredamAdAvavadheyam-asya jJAtAdharmakathAGgasUtrasya saMzodhane pATaNa-khambhAta-jesalamerasthajainaanyabhANDAgAreSu vidyamAnAH tAlapatropari likhitAH prAyaH sarve'pi sUtrAdarzA abhayadevasUriviracitaTIkAdarzAzca upayuktA asmAbhiH, ete ca je1, je2, je3, lo0, he, he2, saM1, saM2, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU022. tIse NaM caMpAe nayarIe bahiyA uttarapurasthime disIbhAe puNNabhadde nAma cetie hotthA, vnnnno| khI, khaMra khaM3 iti saGketitA atra / kintveteSu kvacit prArambhikapatrANi na santi truTitAni vA santi, kvacid antyapatrANi na santi, paJcaSA evAdaH pripuurnnaaH| je, jera, je3, loM. ete jesalamerasthA AdarzAH, loM= jesalamerasthaloMkAgacchIyagranthabhANDAgArasatka aadrshH| he, he2, saM1, saM2 ete pATaNanagare zrIhemacandrAcAryajainazAnamandire vidyamAnA AdarzAH, saM0= pATaNanagare zrIhemacandrAcAryajainajJAnamandire vidyamAnaH' saMghavIpADAno bhaMDAra 'satka AdarzaH khI, khaM2, khaM3 ete khambhAtanagare zrIzAntinAthatAlapatrIyagranthabhANDAgAre vidyamAnA aadrshaaH| eteSu je, jera, loM0, he, saM., saM2, khI, khaM2, khaM3 madhye mUlaM TIkA cetyubhayaM vartate, je3 madhye kevalA TIkA vartate, he2 madhye kevalaM mUlasUtraM vartate / New Catalogue of Sanskrit and Prakrit Manuscripts JESALMER COLLECTION anusAreNa jekramAGkaH17, jera kramAGkaH 18, je3 kramAGkaH 19| pATaNanagarasthabhIhemacandrAcAryajainazAnamandiragranthasUnyanusAreNa he? = jJAtAdharmakathAGgasUtram patra 1-144, zAtAdharmakathAGgaTIkA saMpUrNA, patra 1-122, he2=jJAtAdharmakathAGgasUtra apUrNa, patra 183, DAbaDo 74, pothI 87 / zrIhemacandrAcAryanajJAnamandiraprakAzita saMghavIpADA bhaMDAra 'granthasUcyanusAreNa saMza=peTI naMbara 6, saMra= peTInaMbara 42 madhye vartamAno grantha iti ca jJeyam / Catalogue of Palm-leaf Manuscripts in the Santinatha Jain Bhandara, Cambay anusAreNa khA= kramAGkaH 12, khaMra kramAGka: 11, khaM3= kramAGkaH 13 iti jJeyam / etebhyo'nye'pi pATaNanagare zrIhemacandrAcAryajainajJAnamandire, mahamadAbAdanagare ca lAlabhAIdalapatabhAI-bhAratIyasaMskRtividyAmandire vidyamAnAH kAgadapatropari likhitA AdarzA upayuktA atra, teSAM tvatra he3, he4, lA, 2 ityAdisaMjJA shaatvyaaH| AgamodayasamityA saMvat 1975 varSe prakAzitaH mu0- mudritaH] Adartho'pyatra kvacidupayuktaH paatthaantrnirdeshe| saMzodhane khaM1 je1 saM1 he1,2,3,4 lA1,2,3 AdarzA atropayuktA mukhytyaa| anye tu kvacit kvcidupyuktaaH| bhaTI0=abhayadevasUriviracitA TIkA ityartho jnyeyH|| 2. nAmaM saM 2 // 3. nagarI hotthA vaNNato loN|| 4. ayaM varNakaH abhayadevasUriviracitAyAM TIkAyAma mopapAtikasUtre ca dRzyate, dRzyatAM tRtIya pariziSTam // 1. ayaM varNakaH abhayadevasUriviracitAyAM TIkAyAm aupapAtikasUtre ca dRzyate, dRzyatAM tRtIyaM prishissttm|| Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' 3. tettha NaM caMpAe nayarIe 'koNie nAmaM rAyA hotthA, vaiSNao / 4. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajjasuhamme NAmaM there jAtisaMpaNNe kulasaMpaNNe bala-rUva-viNaya-gANa- daMsaNacaritta-lAgharvasaMpaNNe oyaMsI teyaMsI vaJcasI jasaMsI jiyakohe jiyamANe jiyamAe jiyalohe "jiidie jiyanide jiyaparIsahe jIviyAsA - maraNabhayavippamukke tavappahA guNappahANe evaM karaNa0 caraNa0 niggaha0 Nicchaya0 ajjava0 maddava 0 lAghava0 khaMti0 gutti0 mutti0 [10] vijjA0 maMta0 baMbha0 veya0 naya0 niyama0 sacca0 soya0 NANa0 daMsaNa0 carita0 [21] 'orAle ghore ghoravvae 1. tattha NaM caMpAe nayarIe saM 1 madhye nAsti / aTI0madhye'pyasya vyAkhyA na dRzyate // " iha granthe vAcanAdvayamasti / tatraikAM bRhattarAM vyAkhyAsyAmaH, dvitIyA tu prAyaH sugamaiva, yacca tatra duravagamaM taditaravyAkhyAnato'vaboddhavyamiti" - aTI0 // 2. koNIe saM 2 he 4 lA 1 / "kUNi (NI 1) nAma rAya tti kUNikanAmA zreNikarAjaputro rAjA hottha tti abhavat " - aTI 0 // 3. ayaM varNaka aupapAtikasUtre dRzyate, draSTavyaM tRtIyaM pariziSTam / " vaNNao tti tadvarNako vAcyaH sa ca mahayAhimavaMta mahaMtamalayamaMdara mahiMdasAre ityAdi pasaMtaDiMbaDamaraM rajjaM pasAsemANe viharati ityetadantaH...... samagraM punaraye vyAkhyAsyAmaH / " - aTI0 / dRzyatAM sUtrakRtA pR0 127 paM0 15 Ti0 25 // 4, 5, 6, saMpuNNe saM1 / punne lA 2 // 7. jiyaiMdie he 3 mu0 // 8. jIviyAsaMsamaraNa' khaM 3 / jIviyAsavvamaraNa khaM 1 / atra lo0 madhye khaNDitaM patram, ataH jIvi' itthaMzaH khaNDite zakale gataH, avaziSTa tu zakale 'yamaraNa' iti pUrva mUla pATha AsIt, pazcAt kenApi saMzodhya 'yAmaraNa' iti vihita', evaM ca jIviyamaraNa loMmU0, jIviyA maraNa losaM0 / tatazca lamU0 anusAreNa jIviyamaraNabhayaviSpamukke iti, loMsaM0 anusAreNa tu jIviyAmaraNabhayavimukte iti pATho'tra bhavet / jIviyAsAmaraNa' iti pUrva lA 1 lA 2 madhye pATha AsIt, pazcAttu kenacit saMzodhya jIviyAsamaraNa' iti pATho vihitaH / saM 2 madhye he 3 - he 4 prabhRtiSu kAgadapatrAtmakeSu cAdarzeSu 'jIviyAsAmaraNa' iti pAThaH / khaM 1 khaM 3 saM 2 loM0 vinA anyeSu tAlapatrAtmakeSvAdarzeSu prathamaM patraM nAsti, khaNDitaM vetastata: / yadyapi khaM 3 madhye vidyamAnaH jIviyAsaMsamaraNa' iti pATho'tra samIcInataro bhAti, tathApi " jIvitasya prANadhAraNasya AzA vAJchA maraNAcca yad bhayaM tAbhyAM vipramuktaH jIvitAzAmaraNabhayavipramuktaH tadubhayopekSaka ityarthaH " iti bhaTI 0 madhye darzanAt jIviyAsAmaraNa' iti pATho'trAsmAbhirAdRtaH / 9. evaM caraNakaraNa se 01 he 3 / " evaM karaNetyAdi / yathA guNazabdena pradhAnazabdottarapadena tasya vizeSaNamuktamevaM karaNAdibhirapyekaviMzatyA zabdairekaviMzativizeSaNAnyadhyeyAni tadyathAkaraNapradhAnazcaraNapradhAno yAvaccAritrapradhAnaH " - aTI0 // 10. baMbhaceranaya' saM 1 he 3 / " brahma brahmacarye sarve vA kuzalAnuSThAnam / vedaH Agamo laukika-lokottara - kuprAvacanikabhedaH / nayAH naigamAdayaH sapta pratyekaM zatavidhAH " aTI0 // / 11. atredamavadheyam - hastalikhitAdarzeSu 'u-o' ityanayorakSarayoH samAnaprAyatvAt kvacid 'orAle' iti spaSTaM paThyate, kvacit 'urAle' iti, kvacittabhayaM sandigdham / " orAle tti bhImo bhayAnakaH, katham ? atikaSTaM tapaH kurvan pArzvavartiHeerani bhayAnako bhavati / aparasvAha-orAle tti udAraH pradhAnaH " aTI0 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 5ghoratavassI ghorabaMbhaceravAsI ucchUDhasarIre saMkhittaviulateyalesse caMuddasapuvI cauNANovagate paMcahiM aNagArasaehiM saddhiM saMparivuDe puvvANupuTviM caramANe gAmANugAmaM dUtijamANe suhaMsuheNaM viharamANe jeNeva caMpA nagarI jeNeva puNNabhadde cetie teNAmeva uvAgaMcchai, uvAgacchittA ahApaDirUvaM u~ggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANe viharati / 5. 'tate NaM caMpAe nayarIe parisA niggayA, dhammo kahio, parisA jAmeva disaM pAunbhUtA tAmeva disaM pddigyaa| 6. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM ajasuhammassa aNagArassa jeDe aMtevAsI ajaMjaMbUNAma aNagAre kAsave gotteNaM sattussehe jAva ajasuhammassa therassa adUra1. degteyalese loM0 / teyallese he 3 / teulesse lA 2 / teulese saM 1 // 2. coisa saM 2 he 1 vinA // 3. cauNNANo se 2 // 4. gacchaha ttA 2 mahA saM 2 he 4 / gacchayi ttA mahA hai 2 / idamatra cintyam-pUrvapaThitadhAtoH 'ktvA'pratyayAntaM rUpaM darzayituM '2' ityaGkasya prayogo hastalikhitAdarzeSu prAcuryeNopalabhyate-kvacit kevalaM '2' iti, kvacit '2 ttA' iti, kvacit 'ttA 2' ityapi dRshyte| kintu 'teNAmeva' ityAdi pUrvapadamapi '2' ityanena anuvartanIyaM na vA ityatra vicAryate / pUrvapaThito dhAtureva ktvApratyayAntaH '2' ityanena sAmAnyato gRhyate, kintu pR05506 ityatra vakSyamANapAThAnusAreNa 'teNAmeva uvAgacchittA' iti sampUrNaH pAThaH '2' ityanena suucyte| evaMca'2' ityanena na kevalaM ktvApratyayasahito dhAtureva sUcyate, kintu sambandhipUrvapadasahito dhAtuH kvApratyayAntaH '2' ityanena sUcyate ityApannam / kintu kevalaM saMkSepArtha ktvA pratyayAnto dhAtureva keSucid hastalikhitAdarzeSu likhyate sma / jeNeva tti yasminneva deze campAnagarI yasminneva ca pradeze pUrNabhadraM caityaM teNAmeva tti tasminneva [pra-saM 1]deze upAgacchati / svacid rAjagRhe guNazilake iti dRzyate, sa cApapATha iti manyate, upAgatya ca yathApratirUpaM yathocitaM munijanasya avagrahamAvAsamavagRhya anujJApanApUrvakaM gRhItvA saMyamena tapasA ca AtmAnaM bhAvayan viharati Aste sm| "-aTI0 // 5. uggahaM moginhai bhogiNhittA se 1 / 'moginhai' ityasya vyAkhyAnam aTI0 madhye na dRzyate, dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 6. teNaM saM 163 // 7.bhatra khaM 2 khaM 3 saMralo. he 1 vinA apareSu tAlapatrAtmakeSvAdazeSu prathamaM patraM nAsti khaNDitaM vetsttH| tatra khaM2 khaM 3 lo madhye hemU0 4 madhye ca 'parisA niggayA' ityataH paraM 'koNiko niggato' iti pATho nopalabhyate, kevalamanyatra parisA niggayA, koNimo (koNIto se 2 hesa. 4) niggato' iti pATha upalabhyate / "pariSat kuNikarAjAdiko loko nirgatA niHsRtA sudhrmsvaamivndnaarthm| jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disaM paDigaya ti" iti aTI0pAThAnusAreNa 'koNimo niggato' iti pAThaH pazcAt kenacit mUle prakSipto bhavedityapi sambhAvyate // 8. disi he 2 / dRzyatAmuparitanaM ttippnnm|| 9. jaMbuloM // 10. degNAmaM khaM 3 he 4 / nAma saM 1 / "mAryajambUnAmA'nagAraH kAzyapo gotreNa"-aTI0 // 11. kAsavagotteNaM kham 0 3 he4|| 12." sattussehe ti spthstocchryH| yAvatkaraNAdidaM dRzyam-samacauraMsasaMThANasaMThie vArisahanArAyasaMghayaNe kaNagapulaganighasapamhagore...ugratapA...tattatave...mahAtapAH... dIptatapAH ...morAle ghoreghoraguNe ghoratavassI ghorabaMbhaceravAlI ucchUDhasarIre saMkhittaviulateyalesse iti puurvvt-attii0|| Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / -7] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' sAmaMte ujANU ahosire jhANakoTThovagate saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANe viharati / ___7. tate NaM se aja'jaMbUNAme jAyasair3e jAyasaMsae jAyakouhalle, saMjAyasar3e saMjAyasaMsae saMjAyakouhalle, uppaNNasar3e uppaNNasaMsae uppaNNakouhalle, samuppaNNasar3e samuppaNNasaMsae samuppaNNakouhalle uThAe uDeti, uTThAe uhittA jeNAmeva 5 ajasuhamme there teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA ajasuhamme there 'tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM kaireti, karittA vaMdati NamaMsati, vaMdittA NamaMsittA ajasuhammassa therassa NacAsanne nAtidUre sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhe paMjailiuDe viNaeNaM pajuvAsamANe evaM vadAsI jati NaM bhaMte samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM auigareNaM "titthakareNaM sahasaMbuddheNaM 10 logaNAheNaM logapaIveNaM loyapajjoyagareNaM abhayadaeNaM saraNadaeNaM cakkhudaeNaM maggadaeNaM dhammadaeNaM dhammadesaeNaM dhammavaracAuraMtacakavaTTiNA appaDihayavaranANadaMsaNadhareNaM jiNeNaM jANaeNaM buddheNaM bohaeNaM mutteNaM moyageNaM tiNNeNaM tAraeNaM sivamayalamaruya 1. jaMbusaM 2 kha 2, 3 lo0 // 2. itaH khaM1 prateH praarmbhH|| 3. uThAte he 2 // 4. uvAgacchati te 2 ttA ajadeg se 1 lA 3 / uvAgacchaha / te 2 // maja lA 2 / anyatra tu sarvatra uvAgacchati 2 maja / evaM cAtra 'uvAgacchati, teNAmeva uvAgacchittA aja' iti sampUrNaH pATha Ahosvit 'uvAgacchati, uvAgacchittA aja' iti sampUrNaH pAThaH ityatra dRzyatAM pR0 4 tti04| saM1 lA 3 lA 2 anusAreNa 'uvAgacchati, teNAmeva uvAgacchittA' ityeva sampUrNa: pAThaH spaSTamevAtra prtiiyte| tathApi saMkSepazailImanusRtya 'uvAgacchati, uvAgacchittA maja, ityasmAbhiratra pATho mUle upnysto'sti| anayaiva rItyA agre'pi sarvatra jJeyam / dRzyatAM pR05 tti07||5. "majasuhamme there ityatra SaSThayarthe sptmii| tikkhutto ti trikRtvastrIn vArAn bhAdakSigapradakSiNAM dakSiNapAdArabhya paribhramaNato dakSiNapArzvaprAptirAdakSiNapradakSiNA, tAm / ajasuhamma theraM ityatra tu pAThAntare AdakSiNAt pradakSiNo dakSiNapArzvavartI yaH sa tathA, tm"-attii0| 'samaNa bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei' iti pATha aupapAtikasUtrAdAvapi dRzyate // 6. tikhutto se 1, 2 // 7. mAtAhiNapadAhiNaM saM 2 he 1, 4 // he3|| 8. karei bhAyAhiNaM payAhiNaM karittA vaMdai saM 1 / kareha AyAhiNapayAhiNaM karittA lA 2,3 / anyatra sarvatra--kareti 2 vaMdati / dRzyatAM pR04 Ti04, pR05 Ti0 4 // 9. NamaMsati 2 NamaMsittA saM 2 maMsati 2 gamaMsittA 2 khN1|| 10. abhimuhaM khaM 1 / "abhimukhH"-attii0|| 11. paMjaliyaDe lo0 // 12. mAdigareNaM he 2 / AdikareNaM khaMsaM0 1 // 13. titthagareNaM he 4 // 14. sayaMsaMbuddhaNaM he 3 lAsaM0 2 / rAjapraznIyasUtre'pi 'sahasaMbuddhe' iti pATho vidyate eva // 15. logapadIveNaM khaM 1 // 16. loyapajovagareNaM khaM 1 he 3 / loyapajoyagareNaM saM 2 he 4 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU07maNaMtamakkhayamavvAbAhamapuNarAvaMttayaM sAsayaM ThANamuvagateNaM paMcamaissa aMgassa ayamaDhe paNNatte, chaTThassa NaM aMgassa bhaMte ! NAyAdhammakahANaM ke aDhe paNNatte ? jaMbU ! ti ajasuhamme there ajajaMbUNAmaM aNagAraM evaM vadAsI / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM chaTThassa aMgassa do sutakkhaMdhA paNNattA, taMjahA- NAyANi ya dhammakahAo ya / jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM chaTThassa aMgassa do sutakkhaMdhA paNNattA, taMjahA-nAyANi ya dhammakahAo ya, paDhamassa NaM bhaMte ! sutakkhaMdhassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM NAyANaM kati ajjhayaNA paNNattA ? ___ evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM NAyANaM egUNavIsaM ajjhayaNA 10 paNNattA, taMjahA ukkhittaNAe 1 saMghADe 2 aMDe 3 kumme ya 4 selage 5 / tuMbe ya 6 rohiNI 7 mallI 8 mAyaMdI 9 caMdimA i ya 10 // 1 // dAvaddave 11 udagaNAe 12 maMDukke 13 teyalI I ya 14 / NaMdiphale 15 avarakaMkA 16 oNtiNNe 17 suMsumA i ya 18 // 2 // avare ya puMDarIe NAe egUNavIsatime 19 / 33 / jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM NAyANaM eMgUNavIsaM ajjhayaNA paNNattA, taMjahA-ukkhittaNAe jAva "puMDarIe ti ya, paDhamassa NaM bhaMte! ajjhayaNassa ke adve paNNatte? 1. vattiyaM khN1|| 2. atredamavadheyam-sarveSu hastalikhitAdarzeSu 'sAsayaM ThANamuvagateNaM' iti pATha upalabhyate, kintu agre sarvatrAtra sUtre [paM0 4,6,8,9,16] 'jAva saMpattaNaM' iti pATha upalabhyate, sa pATho yadyanena sUtreNa sambaddhastarhi 'sAsayaM ThANaM saMpatteNaM' iti 'siddhigainAmadheyaM ThANaM saMpattaNaM' iti vA pATho'tra apekssyte| yadi tu aupapAtikasUtrAdigranthAntarasthena 'siddhigainAmadheyaM ThANaM saMpatteNaM' iti pAThena saha tasya sambandhaH tadA'tra yathAzrutapAThaH samaJjasa eva // 3. massaMgassa khN1| maMgassa sN1||4. aMgassa NaM bhaMte he 4 laa2|| 5. "athottaradAnArtha jaMbU ti (jaMbu tti saM 1 khaM 1) he jambU iti evaM prakAreNAmantraNavacasA''mantrya AryasudharmA sthavira aayjmbuunaamaanmngaarmevmvaadiit"-attii0|| 6. jaMbu sN2|| 7, 8. kahAto saM 2 he 4 // 9. nAyAdhammakahANaM saM 1 lA 3 // 10. vIsajjhayaNA khaM 1 he 3 // 11. caMdamA he 2 // 12. viya saM 2 he 3, 4 | "teyalI i ya tti tetalisutAbhidhAno'mAtya iti c"-attii0|| 13. Ainne khaM1 sN1|| 14. he 1, 2 lA 1, 2, saMmU0 1 vinA rIyanAe saMsaM0 1 kha 1 / rIyaNAyae saMmU01 kha 1 loM0 hemU04, rIe NAe hesaM0 4 / "aparaM ca puNDarIkaM(ka-lA 1) jnyaatmekonviNshtitmmiti"-attii0|| 15. egUNaM vIsaM khaM 1 / egUNavIsA lA 3 mu0|| 16. poMDarIe ti ya saM 2 / puMDarIe ya sa 1 lA 1, 2, 3 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8] paDhamaM ajjhayaNaM ' ukkhinte ' 8. evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM iheva jaMbuddIve 'dIve bhArahe vAse dAhiNaDDUbharahe rAyagihe NAMmaM nayare hotyA, vnnnno| guNasilae cetie, vaNNao / tattha NaM rAyagihe nagare seNie gA~ma rAyA hotthA, mahatAhimavaMta0, vaiNNao / tassa NaM seNiyassa raNNo NaMdA NAma devI hotyA sUmAlapANipAdA, vainnnno| tassa NaM seNiyassa putte NaMdAe devIe attae abhae NA~ma kumAre hotthA a~hINa jAva surUve sAMma-daMDa-bheya-uvappayANaNI tisuppauttaNayavihaNNU "IhA- vUhamaiggaNa - gavesaNa atthasatthamativisArae uppattiyAe veNaiyAe kammayAe pAriNAmiyAe cauvvihAe buddhIe uvavee, seNiyassa raNNo bahUsu kajjesu ya kuTuMbesu ya maMte ya gujjhesu ya rahassesu ya Nicchaesu ya ApucchaNijje paDipucchaNije 10 "meDhI pamANaM AhAre AlaMbaNaM caikkhU meDhIbhUe pamANabhUe AhArabhUe AlaMbaNabhUe cakkhubhUe savvakajJesu savvabhUmiyAsu laddhapacae "viiNNaviyAre rajjadhuraciMtae yAvi hotthA, seNiyassa raNNo rajjaM ca raTuM ca kosaM ca koTThAgAraM ca balaM ca vAhaNaM ca puraM ca aMteuraM ca sayameva samuvekkhamANe 2 viharati / 1. dIve nAsti saM 1, 2, lAmU0 2 // 2. NAmaM khaM 1 vinA // 3. nAmaM saM 2 kha 1, 2 vinA // 4. vaNNato khaM 1 // dRzyatAM pR0 3 Ti0 2 || 5. NAmaM khaM 2 vinA // 6. vaNNato khaM 1 // 7 . NAmaM khaM 1 // 8. " ahINa jAva surUve tti iha yAvatkaraNAdidaM draSTavyam - ahINapaMceMdiyasarIre ....lakkhaNavaMjaNaguNovavee..... mANummANapamANapaMDipuNNasujAya sanvaMga suMdaraMge.....sasisomAkArakaMtapiyadaMsaNe... surUve " aTI0 // 9 he 2, 3 vinA- sAmabheyadaMDauva saM 1, 2, khaM 1, 2, 3, loM. he 1 lA 1, 2, 3 / "sAma daNDa bheda-upapradAnalakSaNA yA rAjanItayastAsAM suSTu prayuktaM prayogo vyApAraNaM yasya sa tathA, tathA nayAnAM naigamAdInAm uktalakSaNanItInAM vA yA vidhA viSayaH prakArAstA jAnAti yaH sa tathA pazcAt padadvayasya karmadhArayaH " - aTI 0 // 10. IhApoha saM 1 lA 1, 2, 3 hai 3 / IhApUha anyatra / hastalikhitAdarzeSu pa-va ityakSarayoH sAmAnaprAyatvAt hAvU' iti pATha svIkRtya vyAkhyAtamatra zrI abhayadevasUribhiH - " IhA ca sthANurayaM puruSo vetyevaM sadarthAlocanAbhimukhA maticeSTA, vyUhazca sthANurevAyamityAdirUpo nizcayaH, mArgaNaM ca ' iha balayusarpaNAdayaH sthANudharmA eva prAyo ghaTante' ityAdyanvayadharmA lopcanarUpaM, gaveSaNaM ca ' iha zarIra kaNDUyanAdayaH puruSadharmAH prAyo na ghaTante' iti vyatirekadharmAlocanarUpam IhA- vyUha mArgaNa - gaveSaNAni, tairathazAstre'tha pAyavyutpAdanapranye kauTilyarAjanItyAdau yA matirbodhaH tayA vizAradaH paNDito yaH sa IhAvyUhamArgaNagaveSaNArthazAstra mativizAradaH " -- aTI0 // 11. maggaNA khaM 2 // 12. meDhi lo0 khaM 2 // 13. cakkhu khaM 1 // 14. "viSNaviyAre tti vitIrNo rAjJA'nujJAto vicAro'vakAza yastha... / athavA viSNaviyAre vijJapitA rAjJo lokaprayojanAnAM nivedayitA" -- aTI0 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU099. tassa NaM seNiyassa raNNo dhAriNI nAma devI hotthA jAva seNiyassa raNNo iTTA jAva vihri| tate NaM sA dhAriNI devI aNNayA kayAi taMsi tArisagaMsi chaikTThakalaTThamaTThasaMThiyakhaMbhuggatavaravarasAlabhaMjiyaujjalamaNikaNagarataNathUbhiyaviDaMkarjAladdhacaMda~NijahaMtarakaNayAlicaMdasAliyAvibhattikalie saMrasacchavADavalavaNNaraie bAhirao dUmiyaghaTTamaDhe abhaMtarao paMsattasucilihiyacittakamme nANAvihapaMcavaNNamaNirayaNekoTTimatale paumalayA-phullavalli-varapupphajAtiulloyacittiyatale "vaMdaNavarakaNaga 1. nAmaM he 2 / "dhAriNI nAma devI hotthA jAva seNiyassa raNNo iTThA jAva viharaha ityatra dviryAvacchandakaraNAdevaM draSTavyam-sukumAlapANipAyA ahINapaMceMdiyasarIrA lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA mANummANapamANasujAyasavvaMgasuMdaraMgI sasisomAkArakaMtapiyadasaNA surUvA karatalaparimiyativaliyavaliyamajhA komuharayaNikaravimalapaDipugnasomavayaNA...kuMDalulihiyagaMDalehA...... siMgArAgAracAruvesA...saMgayagayahasiyabhaNiyavihiyavilAsasalaliyasaMlAvaNiuNajuttovayArakusalA ...pAsAIyA...darisaNijjA...abhirUvA...paDirUvA...seNiyassa raNNo ihA vallahA kaMtA... piyA...maNunA...nAmadhejA...sammayA...aNumayA...bhaMDakaraMDagasamANA...telakelAiva susaMgodhiyA cellapeDA iva susaMparimihIyA...rayaNakaraMDago viva susAraviyA...mA NaM sIyaM, mA gaM uhaM, mA NaM daMsA, mA Na masagA, mA NaM vAlA, mANaM corA, mA NaM vAima-pittiya-saMbhiya-sanivAiyaviviharogAyaMkA phusaMtu tti kaTu seNieNaM raNNA saddhiM viulAI bhogabhogAiM bhuMjamANI viharati tti"-attii0|| 2. kayAI saM 1 // 3. chakkahakadeg khaM 1 / chakkaTThagadeg laa2| chakaTThaka lo| chakaTThaga lA 1,3 // 4. degpavarasAla saM 1 / "pravarANAM varAH pravaravarA atiprdhaanaaH"-attii0|| 5. degviDaMgadeg saM 1 lA 2 / "viTaGkaH kapotapAlI varaNDikAdhovartI strvishessH"-attii0|| 6. jAlacaMda he 2, 4 saM 1 // 7. NIjahaMtara' khN1| degNIjUhatara he 2 / degNIjUhatara' he 1, 3, 4 laa2| NijUhakaMtara mu0 / "nirvRhakaM dvArapArzvavinirgatadAru antaraM staravizeSa eva 'pAnIyAntaram' iti sUtradhArairyad vyapadizyate, niyU~hakadvayasya yAnyantarANi tAni vA nirvRhakAntarANi, kaNakAlI staravizeSaH"--aTI|| 8. kaNatAli khaM1 he 2 / kaNAgAli se 1 lA 3 // 9. " sarasacchavADa(vAu je 1)valavaNNaraie tti sthApyam , kaizcit punarevaM saMbhAvitamidaM sarasacchadhAuvalavannaraie tti tatra sarasena acchena dhAtUpalena pASANadhAtunA gairikavizeSeNetyarthaH varNo racito yatra tattathA, ttr"-attii0|| 10. abhitaro khaM 1 vinaa|| 11. pasattasutilideg khaM 1 / pasattasuvilideg lA 2 lAmU0 3 / pasaMttasuvili he 3 / pasatthasuilideg lA 1 / pasattasuilideg he "prasaktaM svakIyasvakIyakarmavyApRtaM zuci pavitraM likhita citrakarma yatra tattathA tasmin -attii0|| 12. degkohima he 2 vinaa|| 13. degcaMdaNa saM 1 loM0 lA 1, 2, 3 / "vandyante iti vandanA maGgalyA ye varakanakasya kalazA suSTu nimmiya (nisiya saM 1)tti nyastA pratipUjitAH candanAdicarcitAH sarasapamAH sarasamukhasthaganakamalAH zobhamAnA dvArabhAgeSu yasya, pAThAntarApekSayA candanavarakanakakalazaiH sunyastaiH tathA pratipuJjitaiH tathA sarasapanaiH zobhamAnA dvArabhAgA yasya tattathA, tasmin"-aTI0 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte ' kalasasuNimmiyapaDipuMjiyaisarasapa umasohaMtadArabhAe paiyaragalaMyaMtamaNirmuttadAmasuviraiyadArasohe sugaMdhivarakusumama uyapamhala sayaNovayAramaNahiyayanivyuikare kappUralavaMgamalaya caMdaNakolAga ruparvarakuMdurukkaturukkadhUvaDajyaMta surabhirmaMghamadheMtagaMdhuddhayAbhirAme suMgaMdhavaragaMdhie "gaMdhavaTTibhUte maNikiraNapaiNAsiyaMdhakAre, kiM bahuNA 1 juiguNehiM suravaravimANavelaMbavaragharae taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi sAliMgaNava~TTie ubhayovibboyaNe duhao uNNae maijjhe NayagaMbhIre gaMgApuliNavaluyauddAlasAlisae "oyaviyakhomadugulapaTTapaDicchayaNe atraya-maya-naivata- kutteM - liMba-sIkesarapaMccutthie 1. nizliya saM 1 2. pujiya' saM 1 he 1 laoN0 lA 1, 2, 3 | 3. 'payaragalaMbata' he 4 lA 1 lAsaM 0 4 / payaggalaMbata' lA 2 / payarala gaMbaMta saM 1 lAmU0 3 / pavaragalaMbata hemU0 3, payaragalaMbaMta' hesaM0 3 / "prata (prava saM 1)rakANi svarNAdimayA AbharaNavizeSAstatpradhAnairlambamAnaiH maNimuktAnAM dAmabhiH sragbhiH suSThu viracitA dvArazobhA yasya tat tathA tasmin "aTI0 // 4. mudAma saM 1 // 5. sugaMdha he 2 vinA / "sugandhivarakusumairmRdukasya mRdoH pakSmalasya ca pakSmavataH zayanasya tulyAdizayanIyasya ya upacAraH pUjA upakAro vA sa vidyate yasmin maNa ityasya matvarthIyatvAt tat sugandhivarakusumamRdupakSmalazayanIyopacAravat tacca yad hRdayanirvRtikaraM ca manaHsvAsthyakaraM tat tathA, tasmina " - aTI0 // 6. guru lA 1, 2 / " kAlAgaru ca kRSNAgaru : " aTI0 // 7 kuMdaruyaturukka khaM 1 saM 1 / kaMdurukkaturukkadeg saM 2 / "ku (ka-saM 1 ) ndurukkaM ca cIDAbhidhAno gandhadravyavizeSaH " aTI0 // 8. madhamati khaM 1 // 9. sugaMdhivaragaMdhie khaM 1 / sugaMdhavaragaMdhagaMdhie he 2 / " suSThu gandhavarANAM pradhAnacUrNAnAM (pradhAnabhUtAnAM - je 1) gandho yasminnasti tat sugandhavaragandhikaM tasmin " ---- aTI0 // 10. "gandhavarti: gandhadravyaguTikA, kastUrikA vA gandhaH, guTikA gandhavartiH, tadbhUte saurabhyAtizayAt tatkalpe " - aTI 0 // 11. pAsa sN1|| 12. suravaravimANavilaMbavara saM 2 / suravimANavelaMbavara khaM 1 / 'dyutyA guNaizca suravaravimAnaM viDambayati jayati yad varagRhakaM tattathA tatra tathA tasmin tAdRza ke " aTI0 // 13. khaM 1 he 2 // 14. ubhaovi he 2 / "ubhayo vibboyaNe ti ubhayataH ziro'ntapAdAntAvAzritya vibboyaNe tti upadhAne yatra tat tathA tasmin " - aTI0 // 15. majheNa ya gaMbhIre aTIpA0 / "duhako tti ubhayataH unnate, madhye nataM ca tad nimnatvAd gaMbhIraM ca mahatvAd natagambhIraM tatra, athavA madhyena ca madhyabhAgena tu gambhIre'vanate " - aTI0 // 16. pratipAThAH - vAluyabhavadAla se 1 lA 3 / 'vAluyAyavadAla' lA 2 | 'vAluyoddA khaM 1 / 'vAluyauddAladeg loM0 he 1, 2, 3, 4 lA 1 / 'cAluyAuddAla mu0 | " gaGgA pulinavAlukAyA avadAlo'vadalanaM pAdAdinyAse'dhogamanamityarthaH " - aTI0 // 17. uyaviya saM 1 la0 khaM 1 vinA / " o( u saM 1 vinA)yaviya tti parikarmitaM yat kSaumaM dukUlaM kArpAsikamatasImayaM vA vastram, tasya yugalApekSayA yaH paTTaH ekaH zATakaH sa praticchadanam AcchAdanaM yasya tattathA tatra " -- aTI0 // 18. 'Navatataku khaM 1 // 19. liMva' lA 1, 2 / 'liMca saM 1 | 'liva' he 3, 4 lA 3 / 'liva' khaM 1 he 2 / hastalikhitAdarzeSu ' va ' ityakSarayoH samAnaprAyatvAt mAtra 'liMba ' iti zuddhaM 'liMga' iti vA ityatra sandehaH // 20. paJccatthie se 1 // " 5 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU09suviraiyarayattANe rattaMsuyasaMvue suramme AiNaga-rUya-bUra-NavaNIyatulaphAse punvarattAvarattakAlasamayaMsi suttajAgarA ohIramANI ohIramANI egaM mahaM sattassehaM rayayakUDasannihaM nahayalaMsi somaM somAgAraM lIlAyaMtaM jaMbhAyamANaM muhamatigayaM gayaM posittANaM pddibuddhaa| ___ tate NaM sA dhAriNI devI ayameyArUvaM oraoNlaM kallANaM sivaM dhannaM maMgalaM sassirIyaM mahAsumiNaM pAsittANaM paDibuddhA samANI haTTahA cittamANaMdiyA pItimaNA paramasomaNaMsiyA harisavasavisappamANahiyayA dhArAhayakalaMbapupphagaM pirva samUsaviyaromakUvA taM sumiNaM ogiNhati, ogiNhittA sayaNijjAo udveti, udvettA pAyapIDhAto pacoruhati, pacoruhittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe 1. degsamayaMmi khaM 1 // 2. "vAcanAntare tvevaM dRzyate-jAva sohaM suviNe pAsittANaM paDibuddhA / tatra yAvatkaraNAdidaM draSTavyam-ekaM ca NaM mahaMta paMDarayaM dhavalayaM seyaM... saMkhaula-vimaladahi-ghaNagokhIra-pheNa-rayaNikarapagAsaM zaGkakulasyeva vimalana iva ghanagokSIrasyeva vimalaphenasyeva rajanIkarasyeva prakAzaH prabhA yasya sa tathA, tam , athavA hAra-rajata-khIrasAgara-dagaraya-mahAselapaMDarataroruramaNijjadarisaNijaM ... thiralaTThapauTTapIvarasusiliTThavisiTThatikkhadAdAviDaMbiyamuhaM ... parikammiyajaJcakamalakomalamAiyasohaMtala?uI ... rattuppalapattamauyasukumAlatAlu nillAliyaggajIhaM ... mahuguliyabhisaMtapiMgalacchaM ... mUsAgayapavarakaNayatAviyAvattAyaMtavaTTataDaviyavimalasarisanayaNaM...vRtte ca tadite ca vivRte (vivRtte-je 1) vimale ca sadRze ca samAne nayane yasya sa tathA tam, atra ca 'vaTTataDDu' ityetAvadeva pustake dRSTam , saMbhAvanayA tu 'vRttatati' iti vyAkhyAtamiti, pAThAntareNa tu vaTTapaDipuNNapasatthanimahuguliyapiMgalacchaM ...visAlapIvarabhamarorupaDipuNNarimalakhadhaM ... paDipuNNasujAyakhadhaM ... miduvisadasuhumalakkhaNapasasthavitthiNNakesarasaDhaM...athavA nimmalavarakesaradharaM...UsiyasunimmiyasujAyaapphoDiyanaMgUlaM ...lIlAyaMta...jabhAyaMtaM...gagagatalAmo movamayANaM sIhaM abhimuhaM muhe pavisamANaM pAsittANaM paDibuddha ti"-attii0|| 3. urAlaM lA 2, 3 // 4. citta he| "hRSTatuSTA atyartha tuSTA, athavA hRSTA vismitA, tuSTA toSavatI cittamANaMdiya tti cittena AnanditA AnanditaM vA cittaM yasyAH sA cittAnanditA, makAraH praakRttvaat"-attii0|| "hatuTTacittamANaMdie tti hRSTatuSTamatyartha tuSTam , hRSTaM vA vismitaM tuSTaM ca santoSavat cittaM mano yatra tattathA tad, hRSTatuSTacittaM yathA bhavati evam AnanditaH ISanmukhasaumyatAdibhAvaiH samRddhimupagataH" iti bhagavatIsUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau 2 / 1689 / / 5. pIimaNA he 2 vinA / pIImaNA saM 1 lA 3 // 6. khaM 1 vinA siyA saM 1 lA 1, loM0 2, 3 he 1, 2, 3, 4 / "paramasomaNa(Na--lA 1 loM0 )siyA paramaM saumanasyaM saMjAtaM yasyAH sA prmsaumnsyitaa"-attii| 7. kalaMbu he 2 // 8. piya se 1 lA 3 // 9. samUsasiyadeg saM 1 laa3|| 10. udyeti 2 he 2 vinA / abhunTeti 2 he 2 / he 2 anusAreNa 'bhanbhuTeti, abbhuDhettA' iti pATho'tra bhavet / 11. degrubhai 2 saM 2 he 2, 3 / etadanusAreNa 'paJcorubhai, paJcorubhittA' iti pATho'tra jJeyaH / "paJcoruhai tti prtyvrohti"-attii0|| 12. avalaM khaM 1 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' rAyahaMsasarisAe gatIe jeNAmeva 'seNie rAyA teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA seNiyaM rAyaM tAhiM iTAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNuNNAhiM maNAmAhiM orAlAhiM kallANAhiM sivAhiM dhannAhiM maMgallAhiM saMssirIyAhiM hiyayagamaNijAhiM hiyayapalhAyaNijAhiM miyamahuraribhiyagaMbhIrasassirIyAhiM girAhiM saMlavamANI saMlavamANI paDiboheti, paDibohettA seNieNaM raNNA abbhaNunnAyA samANI NANAmaNikaNagarayaNabhatticittaMsi 5 bhadAsaNaMsi NisIyati, NisIittA A~satthA vIsatthA suhAsaNavaragayA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu seNiyaM rAyaM evaM vaMyAsI__ evaM khalu ahaM devANuppiyA! aja taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi sAliMgaNavaTTie jIva niyagavayaNamaivayaMtaM gayaM "sumiNe pAsittANaM paDibuddhA, taM eyassa NaM devANuppiyA ! 'orAliyassa kallANassa sivassa dhannassa maMgalassa jA~va 1.. sumiNassa ke manne kalANe phalavittivisese bhavissati / 10. tate NaM seNie rAyA dhAriNIe devIe aMtie eyamaDhe socA nisamma hatuTTha jAva "hiyae dhArAhayanIvasurabhikusumacuMcumAlaiyataNU saviyaromakUve taM sumiNaM ogiNhati, ogiNhittA IhaM pavisati, pavisittA appaNo sAbhAvieNaM maipuvaeNaM buddhiviNNANeNaM tassa sumiNassa atthoggahaM kareti, karittA dhAriNiM 15 1. degsarisIe he 2 lAsaM03 hesN04| "asaMbhrAntayA askhalantyA avilambitayA avicchinnayA rAjahaMsasarisAe tti rAjahaMsagamanasadRzyA gtyaa"-attii0|| 2. se seNie mu0|| 3. gacchada te 2 ttA saM 1 lA 3 / etadanusAreNa "gacchai, teNAmeva uvAgacchittA iti sampUrNaH paatthH|| 4,5. sassiriyAhiM he 2 // 6. giriyAhiM khaM 2 / vaggUhiM sN1|| 7. asatyA khN1| "mAzvastA gtijnitshrmaapgmaat"-attii0|| 8. seNiyarAyaM saM1 laa3|| 9. vadAsi he 31 vayAsi khaM 2 // 10. degvaTTIe lA 3 vinaa|| 11. dRzyatAM pR0 9505 // 12. simiNe hemU03 kha 1 // 13. urAlassa lA 1 // 14. simiNassa khaM 1 he 2 hemuu03|| 15. atra yAvacchabdena sassirIyassa mahA iti pATho grAhyo bhAti / dRzyatAM pR0 10506 // 16. kallANaphaladeg khaM 1 saM 1 hemuu02| "ke manne(kimmanne khaM1)tyAdi, ko manye kalyANaH (Na je 1) phalavRttivizeSo bhaviSyati / iha 'manye' iti vitarkAryo nipaatH|"-attii0 // 17. haha jAva khN1|| 18. hiyayaMmi dhArA' he 1 / hiyayaMti taM sumigaM saM 1 lA 3, hiyayaMmi taM sumiNaM laa2| 'dhArA...romakUve' iti pAThaH saM 1 lA 2 lAmU03 madhye nAsti / "socca tti zrutvA zravaNataH nizamya avadhArya hRSTatuSTo yAvad visrpddhRdyH| tathA vAcanAntare punariha rAjJI(rAjJo-saM 1)varNake bedamupalabhyate-dhArAhayanIvasurabhikusumacuMcumAlaiyataNU usaviyaromakUve ti"-aTI0 / aTI0 anusAreNa hiyae taM sumiNaM iti pATha ekasyAM vAcanAyAmAsIt / vAcanAntare tu dhArA...romakUve iti pATho'pyAsIt // 19. " usaviya tti utsRtA romakUpA romarandhrANi yasya sa tthaa"-attii0|| Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 10 deviM tAhiM jAva hiyayapalhAyaNijAhiM miumahuraribhitagaMbhIrasassirIyAhi vaggRhiM aNuvUhamANe aNuvUhamANe evaM vayAsI orAle NaM tume devANuppie ! sumiNe diTe, kallANe NaM tume devANuppie ! sumiNe diTe, dhanne maMgalle sassirIe NaM tume devANuppie ! sumiNe diDe Aroggatuhi~dIhAuyakallANamaMgalakArae NaM tume devANuppie sumiNe diTe, atthalAbho te devANuppie !, puttalAbho te devANuppie !, sokkhalAmo te devANuppie !, rajjalAbho te devANuppie !, bhogalAbho te devANuppie !, evaM khailu tuma devANuppie navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM aTThamANa ya rAtidiyANaM "vitikaMtANaM ahaM kulakeuM kuladIvaM kulapavvayaM kulavaDiMsayaM kulatilakaM kulakittikaraM > kulaNaMdikaraM kulajasakaraM kulAdhAraM kulapAyavaM kulavivaddhaNakara sukumAlapANipAyaM jAva dArayaM payAhisi / se vi ya NaM dArae ummukkaghAlabhAve "viSNayapariNayamette jovvaNagamaNupatte sUre vIre vikaMte vitthiNNavipulabalavAhaNe rajavatI rAyA bhavissati, taM orAle NaM tume "devANuppie 1. sassiriyAhiM he 2 // 2. vaggUhiM nAsti se 1 // 3. simiNe khaM1 he 2 // 4. simiNe khaM 1 hemU03 // 5. sive dhanne mu0|| 6. pratiSu pAThA:- devANuppie lA 2 / devA sumiNe lA 3 / devI sumiNe lA 3 vinaa| 7. tuTThI lA3 vinaa|| 8. dIhAukallANa' lA 3 he 3 // 9. maMgala se 1 he 2 lA 3 vinaa|| 10. devI he 2 / devi khN1|| 11. atra saM1 lA3 anusAreNa mUle pAThaH sviikRtH| hastalikhitAdarzeSvatra vividhAH pAThAHlAbho ya te (lAbho te-lA 3) devANuppie puttalAbho te devANupie sokkhalAbho rajalAbho bhogalAmo te devANuppie saM 1 laa3| lAbho de0|| puttalAbho de0|| rajalAbho de0|| bhogalAbho de0 // sokkhalAbho de0|| laa2| lAbho te devA(lAbho devA-khaM 1)Nuppie puttalAbho te devANuppie rajalAbho bhogalAmo te devANuppie khaM1 lA1 he 4 / lAmo te devANuppie puttalAbho te devANuppie rajalAbho bhogasokkhalAbho te devANuppie he 3 / deglAbho te devANuppie puttalAbho te devANuppie rajalAbho te devANuppie bhogalAbho te devANuppie he 2 // 12. khalu tume khN1| khalu taM se 1 lA 2 lAmU03, khalu tumNlaasN03|| 13. vItikaMtANaM khaM 1 / vIIkaMtANaM saM 1 laa3|| 14. "kulakesvAdInyekAdaza padAni, tatra ketuH cihna dhaja ityarthaH, keturiva keturadbhutabhUtatvAt , pAThAntareNa kulaheuM kula kAraNam"-aTI0 // aTI0 anusAreNa atra ekAdaza padAni, kulavittikara iti pAThAntarApekSayA tu dvAdaza padAni bhavanti // 15. kulavittikara iti pATho he 2 madhye nAsti / "kIrtikaraH khyAtikaraH, kvacid vRttikaramityapi dRzyate, vRttizca nirvaahH"-attii0|| 16. kulapAyavaM kulAdhAraM saM1 laa3|| 17. degvaDaNa he 2 // 18. dRzyatAM tRtIyaM pariziSTam // 19. ito je 1 ityasya praarmbhH|| 20. degviNNAya je 1 hesaM0 3 / "viNNayapariNayamette ti vijJakaH pariNatamAtrazca kalAdiSviti gamyate |"-attii0|| 21. devI lA 2 je 1 vinA / devi je 1 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' sumiNe diDhe jAva Arogga dvidIhA~ukallANamaMgalakArae NaM tume 'devI ! sumiNe didve tti kaTu bhujo bhujo aNuvUhati / 11. tate NaM sA dhAriNI devI seNieNaM raNNA evaM vuttA samANI haTTatuTThA jAva hiyayA karatalapariggahiyaM jAva aMjaliM kaTTa evaM va'dAsI-eMvameyaM devANuppiyA ! tahameyaM devANuppiyA ! avitahameyaM devANuppiyA ! asaMdiddhameyaM devANuppiyA ! icchiya- 5 meyaM devANuppiyA ! paDicchiyameyaM devANuppiyA ! icchiyapaDicchiyameyaM devANuppiyA ! sacce NaM esamaDhe jaM tubbhe vaidaha tti kaTu taM "simiNaM samma paDicchati, paDicchittA seNieNaM raNNA abbhaNuNNAtA samANI NANAmaNikaNagarayaNabhatticittAto bhaddAsaNAto anmuTThati, abbhuTetA jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA sayaMsi sayaNijjasi NisIyai, NisIittA evaM vadAsI-mA me se uttame pahANe maMgalle sumiNe 10 annehiM pArvasimiNehiM paMDihammihiti ti kaTu devaya-gurujaNasaMbaddhAhiM paisatthAhiM dhammiyAhiM kahAhiM "simiNajAgariyaM paMDijAgaramANI paDijAgaramANI viharati / 12. tate NaM seNie rAyA paccUsakAlasamayaMsi koDuMbiyapurise saddAveti, saidAvettA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! bAhiriyaM uvaTThANasAlaM anja savisesaM paramarammaM gaMdhodagasittasuiyasammajitovalittaM paMcavaNNasarasasurabhimukkapuppha 1. dRzyatAM pR0 12 paM04 // 2. tuTThI je 1 loM0 vinA // 3. dIhAtokallANaM je 1 lo0 // 1. maMgaladeg je 1 lo. vinA nAsti // 5. atra pUrvAparasandarbhAnusAreNa devANuppie iti pUrNa rUpaM bhAti / tathA ca devA0 ityasya devI iti vikRtaM rUpaM bhAti // 6. hatu? jAva lA 2 vinA / haTTa jAva khaM 1 / dRzyatAM pR010506|| 7. yaM si jAva khaM 1 he 3, 4,7 lA 1 / atra si0 zabdena sirasAvattaM matthae iti pATho vivakSito bhAti / dRzyatAM pR0 11506 // 8. vadAsi je 1 khaM1 he4||9, evamevaM khN1|| 10. devANuppiyA khaM1 lA 2 vinA nAsti // 11. devANuppiyA lA2 vinA nAsti / / 12. pUrvAparasandarbhAnusAreNa devANuppiyA iti puuritmtr|| 13. vayadha je 1 lo0 // 14. sumiNaM saM1 lA 3 // 15. gacchati 2 ttA saM 1 lA2,3 vinA / 'gacchai te 2 tA saM 1 lA3 / gacchaha teNe 2 ttA laa2| etadanusAreNa teNeva uvAgacchittA iti saMpUrNaH pATho'tra / dRzyatAM pR0 5 tti04|| 16. vayAsi saM 1 lA3 // 17. sivi he 2 / sumi saM 1 lA3 he 3 // 18. pratiSu pAThA:-paDihamihiti tti he 4 / paDihamihiti ti he 2 / paDihamihiti tti khaM 1 je 1 loN0| paDihiMmiti tti saM 1 laamuu02| paDihiMsiti tti laasN02| paDihimmiti tti lA 3 / paDihimihi tti he 3 / paDihamihimi tti he 1 / paDihimi tti lA 11 19. pasatyAhiM nAsti je 1 he 2 // 20. dhammiyAhiM nAsti khN1|| 21. sumi saM 1 laa3|| 22. paDijAgaramANI paviharati khaM 1 / jAgaramANI paDijAgaramANI 2 viharai 2 lA 1 // 23. ko 2 tA se 1 lA 3 / koDaMbiya 2 evaM laa2| etadanusAreNa koDhuMbiyapurise sahAvettA iti sampUrNaH pATho'tra / sa 2 evaM saM 1 lA 2, 3 vinA // 24. he 2 lA 3 vinA savisesa parama' saM 1 je 1 kha 1 he 1, 3,4 lA 1,2 // 25. suisama je 1 // 26. surabhikusumamukka je 1 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe puMjovayArakaliyaM kAlAgarupavarakuMdurukkaturukkadhUvaDajhaMtamaghamatagaMdhuddhayAbhirAmaM sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTThibhUtaM kareha kAraveha ya, karettA kAravettA ya eyamANattiyaM pnycppinnh| tate NaM te koDuMbiyapurisA seNieNaM raNNA evaM vuttA samANA haTTatuTThA jAva pccppinnNti| tate NaM se seNie rAyA kalaM pAuppabhAtAe rayaNIe, phuluppalakamalakomalammiliyaMmi aMha paMDare pabhAte, rattAsogapaMgAsa-kiMsuya suyamuha-guMjaddha-baMdhujIvaga-pArAvayacalaNaNayaNa-parahutasurattaloyaNa-jA~sumaNakusuma-jalitajalaNa-tavaNijjakalasa-hiMguluyanigararUvAiregarehaMtasassirIe divAgare aha kameNa udite, tassa diNakaraparaMparoyAra paraddhaMmi 'aMdhayAre, bAlAtavakuMkumeNa khaicite bva jIvaloe, loyaNavisayAPStAsa10 vigasaMtavisada~daMsiyaMsi loe, kamalAgarasaMDabohae uDiyaMmi sUre sahassarassimi diNayare teyasA jalaMte sayaNijjAto uDeti, udvettA jeNeva aTTaNasAlA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA aTTaNasA~laM aNupavisati, aNupavisittA aMNegavAyAma 1. kAlAguru se 1 // 2. degkuMduruturukka khaM 1 // 3. pratiSu pAThA:-kareha kAraveha ya 2 evamANa he 2 / kareha ya kAraveha ya evamANa je 1 / kareha kAraveha ya evamANa he 2 je 1 vinA / kareha ya karAveha ya evamANa khaM1 / kareha ya kAraveha ya 2 evamANa mu0|| 4. tuTu je1|| 5. milli' he 2 / degmmillI je 1 he 2 vinaa|| 6. apaMDarapabhAe saM 1 / ahA paMDure pabhAe he 1 lA 2 // 7. degpagAsakesuya 2 / muha khaM 2 / degppagAse kesuya 2 muha je 1 / payAsa keMsayasayamuha he2||8. "jAsumaNa iti japA vanaspativizeSaH, tasyAH kusumaM ca "-attii0|| 9. deghiMgulaya' lA 1, 2, 3 / "hiGguluko vrnnkvishess:"-attii0|| 10. paraMparovayAra khaMmU01 saM 1 lA 3 / paraMparAvayAra khNsN01| paraparobhAra je 1 / "tassa diNakaraparaMparoyAraparami aMdhakAre tti tasya divAkarasya dine divase'dhikaraNabhUte dinAya vA yaH karaparamparAyAH kiraNapravAhasya avatAraH avataraNaM tena prArabdhamArabdhamabhibhavitumiti gamyate, aparAddhaM vA vinAzitaM dinakaraparamparAvatAraprArabdham, tasmin sati, iha ca 'tasya' iti sApekSatve'pi samAsaH, tathA drshnaat"-attii0|| 11. pAraddhaMmi he4|| 12. yaMdhayAre khaM 1 laa2|| 13. khaiya vva khaM 1 // 14. NugAsa lA 2 / degNuvAsa lA 1 | " locanaviSayasya dRSTigocarasya yo'NuyAso tti anukAso vikAsaH prasara ityrthH|-attii0|| 14. dasiyami lA 1,2 he 3,4 // 15. uTheti 2 saM 1 lA2,3 he 2,3 vinA / uTheti u 2 he 2,3 / uTheti sa 2 ttA saM 1 lA 2,3 / etadanusAreNa sayaNijjAto uThUttA iti sampUrNaH pATho'tra / dRzyatAM pR0 4 Ti04 // 16. gacchai te 2 tA saM1 lA 2, 3 / etadanusAreNa gacchai, teNeva uvAgacchittA iti sampUrNaH pATho'tra / dRzyatAM pR05 Ti0 4 // 17. degsAlamaNu khN1|| 18. "anekAni yAni vyAyAmAya yogyA ca guNanikA valganaM ca ullalanaM vyAmardanaM ca paraspareNa bAhAdyaGgamoTanaM mallayuddhaM ca pratItaM karaNAni cAGgabhaGgavizeSAH mallazAstraprasiddhAni, taiH zrAntaH sAmAnyena, parizrAntaH aGga-pratyaGgApekSayA sarvataH" -attii0|| Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhamaM ajjhayaNaM 'ukvitte' joga-vaggaNa-vAmaddaNa-mallarjujjha-karaNehiM saMte parissaMte, sayapAga-sahassapAgehiM sugaMdhavaratelamAdiehiM pINaNijehiM dIvaNinjehiM dappaNijjehiM maiyaNinjehiM vihaNijjehiM sanvidiyagAyapalhAyaNijjehiM abhaMgehiM abbhaMgie samANe, tellacammaMsi paDipuNNapANipAyasukumAlakomalatalehiM purisehiM cheehiM dakkhehiM paDhehiM kusalehiM mehAvIhiM . "NiuNehiM NiuNasippovagatehiM jiyaparissamehiM abhaMgaNaparimaddaNuvalaNakaraNa- 5 guNaNimmAehiM aTThisuhAe maMsasuhAe taiyasuhAe romasuhAe caubihAe saMvAhaNAe saMvAhie samANe avagayaparissame gariMde aTTaNasAlAto paDiNikkhamati, paMDiNikkhamittA jeNeva majaNaghare teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA majaNagharaM aNupavisati, aNupavisittA saimattajAlAbhirAme vicittamaNirayaNakoTTimatale ramaNije hANamaMDavaMsi NANAmaNirayaNabhatticittaMsi 'hANapIDhaMsi suhaNisaNNe 10 mu~hodagehiM gaMdhodagehiM pupphodagehiM suddhodaehi ye puNo puNo kalANagapavaramajaNavihIe majie, tattha kouyasatehiM bahuvihehiM kallANapavaramajaNAvasANe pamhalasukumAlagaMdhakA~sAilahiyaMge, a~hatasumahagghadUsarayaNasusaMvute sarasasurabhi 1. juddha lA 1 / yuddha je 1 / / 2. mahaNijjehiM saM 1 lA3 je 1 he 2 / "madanIyaiH manmathavarddhanaiH" attii0|| 3. vIha se 1 laa3| vihalA 2 / 'bRhnniiyairmiisopcykaaribhiH"attii0|| 4. kusalehiM paThehiM mehAvIniuNasippovagaehi saM 1lA 3 / "chekaiH avasarazaidvisaptatikalApaNDitairiti ca vRddhAH, dakSaiH kAryANAmavilambitakAribhiH, praSThaH vAgmibhiriti vRddhavyAkhyA, athavA praSThaiH agragAmibhiH, kuzalaiH sAdhubhiH saMbAdhanAkarmaNi,...vyAkhyAntaraM tu chekaiH prayogajJaiH, dakSaH zIghrakAribhiH, paDhehi ti prAptAradhikRtakarmaNi niSThAM gataiH, kuzalairAlocitakAribhiH"aTI0 // 5. NiuNehiM nAsti je 1 / "nipuNaiH upAyArambhibhiH, nipuNazilpopagataiH sUkSmazilpasamanvitairiti"-aTI0 // 6. vaNaje 1 lo| "abhyaGgana-parimardanodvalanAnAM karaNe ye guNAsteSu nirmAtaiH"-aTI0 // 7. degNimmAiehiM saM 1 lA 2,3 // 8. tayAsu he 2 lA 1 lAsaM02 hesN04|| 9.2 ttA saM 1 lA 2, 3 vinaa| bha2 ttA saM1 lA 2,3 / etadanusAreNa bhaTTaNasAlAto paDiNikkhamittA iti sampUrNaH pATho'tra / / 10. u 2 majaNagharaM khaM 1 he2| uvAgacchettA majaNaghare saM 1 laa2|| 11. "samaMtajAlAbhirAme tti samantAt sarvato jAlakairvicchittichidravadgahAvayavavizeSairabhirAmo ramyo yaH snAnamaNDapaH sa tathA, pAThAntare samattajAlAbhirAme tatra samasto jAlakairabhirAmo yaH sa tathA, pAThAntareNa samuttajAlAbhirAme saha muktAbAlayoM vartate'bhirAmazca sa tathA, ttr"-attii0|| 12. pahANA saM 1 // 13. suhodagagaMdhodagehiM puppho se 1 lA 3 / suhodaehiM pupphodaehiM gaMdhodaehiM he 3, 4 / "zubhodaka pavitrasthAnAhRtaiH, gandhodaka bhIkhaNDAdimitraiH, puSpodakaiH puSparasamitraiH, zuddhodakaizca svAbhAvikaiH" -attii0|| 14. ya nAsti khaM 1 se 1 lA 2, 3 // 15. kougasa saM 1 lA 3 // 16. degNagapa mu0|| 17. kAsAiyalU lA 2 / kAsAyalU lA 3 / kAsAIyalU mu0 / " pamhaletyAdi, pakSmakA pakSmavatI, ata eva sukumAlA gandhapradhAnA kASAyikA kaSAyaraktA sATikA, tayA lUSitamahaM yasya sa tathA"-aTI0 // 18. aNahaya se 1 laamuu03|| Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgamutte paDhame suyakkhaMdhe gosIsacaMdaNANulittagatte su mAlAvaNNagavilevaNe AviddhamaNisuvaNNe kappita- hAraddhahAratisarayapAlaMbapalaMbamANakaDisuttasukayasohe piNaddhageveja-aMgulejagalaliyaM gayalaliyakayAbharaNe NANAmaNikaDagatuDiyarthabhiyabhue ahiyarUvasassirIe kuMDalujoviyANaNe mauDadittasirae hArotthayasukataraiyavacche muddiyApiMgalaMgulIe pAlaMbapalaMbamANasukayapaDauttarije NANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihaNiuNoviyamisimisiMtaviraiyasusiliTThavisiTThalaTThasaMThiyapasatthaAviddhavIravalae, kiM bahuNA 1 kapparukhae viva sualaMkiyavibhUsie pariMde sakoreMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM caucAmaravIlavIiyaMge maMgalajayasaddakayAloe aNegagaNaNAyaga-daMDaNAyaga-rAIsara talavara-mADaMbiya-koDuSiya-maMti-mahAmaMti-gaNaga-dovAriya-amacca-ceDa-pIDhamadda-Nagara10 Nigama seTThi-seNAvati-satyavAha-dUyasaMdhivAla saddhiM saMparibuDe dhaivalamahAmeha Niggae viva gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNANa majjhe sasi bva piyadaMsaNe NaravatI majjaNagharAto paDiNikkhamati, paDiNikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA sIhAsaNavaragate purasthAbhimuhe sannisaNNe / tate NaM se seNie rAyA appaNo adUrasAmaMte uttarapurasthime "disImAge aTTha 1. suyi je 1 lo0|| 2. tisaraga he 2 // 3. aMgulimaga saM 1 lA 3 lAmU0 2 / aMgulijaga laasN02|| 4. joyaviyA je1| joiyA he 3,4 mu0 lA 1 / "kunnddloyotitaannH"-attii0|| 5. piMgu saM 1lA 3 laamuu02|| 6. vimala nAsti je1khaM 2 saM 1 lA 1, 2, 3 he 4 | "nAnAmaNikanakaratnairvimalAni mahArhANi mahA_Ni nipuNena zilpinA oviya ti parikamitAni misimisiMta ti dIpyamAnAni yAni viracitAni nirmitAni suzliSTAni susandhIni viziSTAni vizeSavantyanyebhyo laSTAni manoharANi saMsthitAni prazastAni ca AvidAni parihitAni vIravalayAni yena sa tathA"-aTI0 // 7. misimisimiseMta khaM 1 hemU0 4 // 8. degsulilivisiTThalaTThasaMThiya sN1| susiliTalaTThavisiTThasaMThiya je1| susiliTThavili- . TThasaMThiya khaM 1 // 9. dege veva lA 2 he 4 / dege ceva saM 1 lA 1, 3 he 2,3 / " kalpavRkSaka iva suSTu alaGkato vibhuussitshc"-attii0|| 10. su nAsti saM 1 lA 2, 3 / alaMki saM1 lA 2, 3 / suyalaMki khaM 1 // 11. "saha koreNTapradhAnarmAlyadAmabhiryacchatraM tena dhriyamANena, koreNTakaH puSpajAtiH, tatpuSpANi mAlAnteSu zobhAthai diiynte"-attii0|| 12. vAlAvI khaM 1 / vAlavi' he 2 // 13. DaMDadeg je1|| 14. gaNado je1| "gaNakA gaNitajJAHmANDAgArikA iti vRddhAH"-aTI0 // 15. " iha tRtIyAbahuvacanalopo drssttvyH"-attii0|| 16. "priyadarzanaH, ka iva 1 dhavalamahAmeghanirgata iva zazI, tathA sasi vva ti vatkaraNasyAnyatra sambandhaH, tato grahagaNadIpyamAnaRkSatArakagaNAnAM madhye iva vartamAna iti"-attii0|| 17. te 2 tAje 1 saM 1 lA3 / etadanusAreNa teNeva uvAgacchittA iti sampUrNaH pATho'tra / dRzyatAM pR0 5 Ti0 4 // 18. se nAsti saM 1 lAmU0 3 lA 2 // 19. disi mu0|| Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte ' bhadAsaNIiM seyavatthapaJcatthuyAiM siddhatthamaMgalovayArakatasaMtikammAI rayAveti, rayAvettA NANAmaNirayaNamaMDiyaM ahiyapecchaNinarUvaM mahagghavarapaTTaNuggayaM saMNDabahubhattisaMyacittaTThANaM IhAmiya-usabha-turaya-para-magara- vihaga-vAla- kiMnara-ruru-sarabha-camarakuMjara - vaNalaya - paumalayabhatticittaM sukhaciyavarakaNagapavaraperaMta desabhAgaM abhitariyaM javaNiyaM 'aMchAvei, aMchAvettA attharagamauyamasUreMotthaiyaM dhavalavatthapaJcaitthuyaM "visi aMgasuhaphAsayaM sumauyaM dhAriNIe devIe bhaddAsaNaM rayAveti, rayAvettA koDuMbiya purise sahAveti, sadAvettA evaM vadAsI - khippAmeva bho devANuppiyA ! aTuMgamahANimittasuttatthapADhae vivihasatthakusale sumiNapADhae saddAveha, saddAvettA aiyamANattiyaM khippAmeva paJcappiha | tate NaM te sumiNapADhagA seNiyassa raNNo koDuMbiya purisehiM sadAviyA samANA tuTThA jAve hiyayA pahAtA katabalikammA jIva pAyacchittA tuTThA 10 tate NaM te koDuMbiyapurisA seNieNaM raNNA evaM vuttA samANA jAva hiyayA karayala pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae ajaliM kaTTu evaM devo tahatti ANAe viNaNaM vaiyaNaM paDisurNeti, paDisuNettA seNiyassa raNNo aMtiyAto paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamettA rAyagihassa nagarassa majjhaMmajjheNaM jeNeva sumiNapADhagagihANi teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sumiNapADhae saddAti / 1. nAtaM khaM 2 // 2. vatthe je 1 // lA 2, 3 / patthayAI hemU0 4 mu0 // 3. paccatthayAI je 1 lA 1 / patthuyAI se 1 4. yAtiM khaM 2 // 5. NijjaM rUva je 1 khaM 1 / yasyAM sA tathA " - aTI0 // rUvaM he 2 saM 1 | " adhika prekSaNIyaM rUpaM yasyAM rUpANi vA 6. saha lA 2 // 7. saMtaci saM 1 lAmU0 3 | 'sataci' lArsa 0 3 // 8. abbhaMtaraM lAmU0 3 | abhiMtaraM saM 1 // 9. ThAvei nirattA se 1 / chAvei nirattA lAmU0 3, aMchAvedda 2 tAlAsaM 0 3 / 10. ramotthaya je 1 lA 2 mu0 vinA / "AstarakeNa pratItena mRdukamasUrakeNa ca pratItena avastRtaM yat tat tathA, dhavalavastreNa pratyavastRtam AcchAditam " - aTI0 // 11. catyayaM se 1 lA 2 / ccutthuyaM laa2|| 12. visiddha saM 1 lA 2, 3 // 13. simiNa khaM 1 he 2 hemU0 3 // 14. etamA' he 4 / evamA' he 2 lA2 // 15. lA 2 vinA - haTTa 2 jAva khaM 1 he 1, 3, 4 / haTTa jAva saM 1 lA 3 / haTTha jAva lA 1 he 2 | haTTatuTThA jAva hayahiyayA je 1 // 16. vayaNaM nAsti khaM 1 // 17, 18. simiNa khaM 1 he 4 hemU0 3 // 19. te simiNa he 2 / NaM se sumiNa saM 1 lA 2 je 1 lAmU0 3 // 20. haTTa 2 jAva khaM 1 he 1, 2 lA 1 | jAva je 1 lA 2 vinA // 21. " jAva hiyaya tti harisavasavisappamAhiyayA " - aTI0 // 22. "jAva pAyacchittati kayako uya maMgalapAyacchittA " - aTI0 // 17 5 15 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 5 yAdhammakahaMgasute paDhame suyakkhaMdhe appamahagghAbharaNA lAM kaya sarIro hariyAliyasiddhatyayakayamuddhANA saMehiM saehiM gehehiMto paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA rAyagihassa majjhaMmajjheNaM jeNeva seNiyassa raiNNo bhavaNavaDeMsagaduvAre teNeva uvAgacchaMti, egatao uvAgacchittA milAyaMti, milAittA seNiyassa raNNo bhavaNavaDeMsagaduvAreNaM aNupavisaMti, aNupavisittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA seNiyaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti, seNieNaM raNNA acciyavaMdiya-maNiya-pUiya-sakkAriya-sammANiyA samANA patteyaM patteyaM puNvannatthesu bhaddAsaNesu nisIyaMti / tate NaM seNie rAyA javaNiyaMtariyaM dhAriNiM deviM Thaveti, ThavettA pupphaphala10 paDipuNNahatthe pareNaM viNaeNaM te sumiNapAMDhae evaM vadAsI - evaM khalu devANuppiyA ! dhAriNI devI ajja taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi jIva mahAsumiNaM pAsittANaM paDibuddhA, taM eyassa NaM devANuppiyA ! orAlassa jIva sassirIyassa mahAsumiNassa ke manne kalANe phalavittivisese bhavissati ? | 15 14 taNaM te sumiNapADhagA seNiyassa raNNo aMtie eyama soccA Nisamma haTTha jIva hiyayA taM sumiNaM sammaM ogiNhaMti, ogiNhittA IhaM aNupavisaMti, aNupavisittA annamanneNa saddhiM " saMcAleMti, saMcAlittA tassa sumiNassa laiddhaTThA pucchiyaTThA gahiyA viNicchiyaTThA abhigayaTThA seNiyassa raNNo purato sumiNasatthAI uccAremANA uccAremANA evaM vadAsI - 1. " haritAlikA dUrvA siddhArthakAzca kRtA mUrdhani yaiste tathA / kvacit siddhatthaya hariyAliyAkaya maMgalamuddhANA evaM pAThaH " --aTI0 / / 2. saehiM gehihiMto saM 1 kA 2 je 1 / saehiM gihiMto lA 3 / "svakebhyaH 2 AtmIyebhya ityarthaH " -- aTI0 // 3. rano lA 3 vinA nAsti // 4deg gaccha te 2 tAje 1 / etadanusAreNa 'uvAgacchaMti, teNeva uvAgacchittA' iti sampUrNaH pATho'tra jJeyaH // 5. egayao melAyaMti 2 ttA je 1 se 1 lA 3 / egaMtao milAyaMti rahemU0 4, ega mirleti 2 he0 4 / egao milati 2 lA2 // 6. pUiya-mAniya aTI0 mu0 / " arcitAH carcitAzcandanAdinA vanditAH sadguNotkIrtanena pUjitAH puSvaiH, mAnitAH dRSTipraNAmataH, satkAritAH phala-vastrAdidAnataH, sanmAnitAstathAvidhayA pratipatyA samANa tti santaH -- aTI0 // 7. dhAraNi je 1 // 8. simi khaM 1 he 2 // 9. pADhate khaM 1 / / 10. dRzyatAM pR0 9 paM0 5 // 11. dRzyatAM pR0 11 paM010 / / 12. dRzyatAM pR010 paM06 / / 13. samma togeNDaMti 2 khaM 1 // 14. saMcAe vi saM 2ttA je 1 / " saMcAleti tti saMcAlayanti saMcArayanti paryAlocayantItyarthaH " --- aTI0 // 15. " labdhArthAH svataH, pRSTArthAH parasparataH, gRhItArthAH parAbhiprAyagrahaNataH, tata eva vinizcitArthAH, ata eva abhigatArthA avadhAritArthA ityarthaH " - aTI0 || Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' evaM khalu ahaM sAmI ! sumiNasatyaMsi bAyAlIsaM sumiNA, tIsaM mahAsumiNA, bAvatAraM savvasumiNA diTThA / tattha NaM sAmI ! arahaMtamAyaro vA cakkavaTTimAtaro vA arahaMtaMsi vA cakkavarhisi vA gabbhaM vakkamamAMNaMsi eesiM tIsAe mahAsumiNANaM ime codasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibujjhaMti, taMjahA - gaya-usabha-sIha - abhiseya-dAma-sasi - diNayaraM jhayaM kuMbhaM / paumasara-sAgara - vimANa-bhavaNa - rayaNuccaya- siddhiM ca // 1 // vAsudevamAtaro vA vAsudevaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM coddasahaM mahAsumiNANaM annatare satta mahAsumiNe pAsittANaM paDibujjhati / baladevamAyaro vA baladevaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi etersi coddasahaM mahAsumiNANaM annatare cattAri mahAsuMmiNe pAsittANaM paDibujjhati / maMDaliyamAyaro vIM maMDaliyaMsi gandhaM vakkamamANaMsi eesiM coddasahaM mahAsumiNANaM annataraM aiMgaM mahAsumiNaM pAsittANaM paDibujjhati / ime ya sAmI ! dhAriNIe devIe ege mahAsumiNe diDe, taM orAle NaM sAmI ! dhAriNI devIe sumiNe diTThe, jAva AroggaTThidIhA ukalA maMgalakAra NaM sAmI ! dhAriNIe devIe sumiNe diTThe, atthalAbho sAmI ! sokkhalAbho sA~mI ! bhogalAbho sAmI ! puttalAbho [ sAmI !] rajjalAbho [ sAmI !] evaM khalu sAmI ! 15 dhAriNI devI navaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM jA~va dAragaM peyAhiti, sevi ya NaM dArae ummukkabAlabhAve viNNayapariNayamette jovvaNagamaNuppatte sUre vIre vikkate vitthiNNavipulabalavAhaNe rajjavatI rAyA bhavissati aNagAre vA bhAviyappA / taM orAle NaM sAmI ! dhAriNIe devIe sumiNe diTThe, jA~va AroggatuTThi jAva diTThe tti kaTTu bhujo bhujjo aNuvUrheti / 1, 3, 4. simi khaM 1 // 2. maNaMsi khaM 1 / " gabbhaM vakkamamANaMsi tti garbhe vyutkrAmati utpadyamAne " - aTI0 // 5. " vimAnaM yo devalokAdavatarati tanmAtA pazyati, yastu narakAdudRtyotpadyate tanmAtA bhavanamiti caturdazaite svapnAH vimAna - bhavana yorekataradarzanAditi " - aTI0 // 6, 9, 12. simi khaM 2 he 2 // 7, 8. simi' he 2 // 10. vA nAsti lA 2 mu0 vinA // 11. egaMlA 2 mu0 binA nAsti / / 13. dRzyatAM pR0 1205 // 14 tuTThIdIhAo 1 / dIhAu je 1 lA2 // 15. 'maMgalakA' lA 1, 2, 4 | maMgala kAraNae khaM 1 / 16. sAmI / putta / rajja / evaM saM 1 lAmU0 2, 3 // 17. dRzyatAM pR0 12 paM0 8 // 18. payAhi se vikhaM 1 // 19. viSNAya se 1 lAsaM0 2 lA 3 / "viNNAyapariNayamette vijJAtaM vijJAnaM pariNatamAtraM yasya sa tathA kvacid viNNaya tti pAThaH, sa ca vyAkhyAta eva " -- aTI0 / dRzyatAM pR0 120 12 // 20. dRzyatAM pR0 12 paM0 5 // 10 20 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 13 tate NaM seNie rAyA tesiM sumiNapADhagANaM aMtie eyamaDhe socA Nisamma hedvatuTTha jAva hiyae karayala jAva evaM vayAsI-evameyaM devANuppiyA ! jAva jaNNaM tubbhe vadaha tti kaTTu taM sumiNaM sammaM paMDicchati, paDicchittA te sumiNapADhae vipuleNaM asaNa-pANa-khAdima-sAdimeNaM vattha-gaMdha-mallAlaMkAreNa ya sakkAreti sammANeti, 5 sakkAritA sammANittA vipulaM jIviyArihaM pItidANaM dalayati, dalaittA pddivisbjeti| tate NaM se seNie rAyA sIhAsaNAo abbhuDheti, abbhuTThattA jeNeva dhAriNI devI teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA dhAriNiM devi evaM vedAsI-evaM khalu devANuppie! sumiNasatthaMsi bAyolIsaM sumiNA, tIsaM mahAsumiNA, jAva bhujo bhujo aNuvRhati / tate NaM dhAriNI devI seNiyassa raNNo aMtie eyamaDhe socA 1. Nisamma haTTa jIva hiyayA taM sumiNaM sammaM paDicchati, paDicchittA jeNeva sae vAsaghare teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA NhAyA kayabalikammA javi vipulAI jAva viharati / 13 tate NaM tIse dhAriNIe devIe dosu mAsesu "vItikaMtesu tatie mAse vaTTamANe tassa gabbhassa dohalakAlasamayaMmi ayametArUve akAlamehesu "dohale 15 pAubbhavitthA-dhannAo NaM tAo ammayAo, saMpuNNAo NaM tAo ammayAo, kayatthAo "NaM tAo [ammayAo], kayapuNNAo [NaM tAo ammayAo], kayalakkhaNAo [NaM tAo ammayAo], kayavihavAo [NaM tAo ammayAo], suladdhe 'NaM tAsiM mANussae jammajIviyaphale jAo NaM mehesu abbhuggatesu abbhujjaesu 1. NisammA khN2|| 2. haTTa jAva hiyae khaM1 he 1,2,3,4 laa1| haTTatuTa jAva hayahiyae je 1 // 3. vadAsi khaM 1 he 1,3,4, lA 1,2,3 saM 1 // 4. evamevaM je1 he 1 // 5. samma paricchai 2 tA je 1 khaM 1 vinaa| sammaM saMpaDicchati khN1| samma paDicchai sa 2 ttA je1|| je 1 anusAreNa 'samma paDicchaha, samma paDicchittA' iti sampUrNaH pAThaH syAt // 6. Neti 2 ttA pratiSu paatthH|| 7. se nAsti je 1 se 1 lA 3 laamuu02|| 8. dhAriNIdevI khaM 1 je 1 hemuu04| dhAriNIe devIe hesaM0 4 / dhAriNIdevIe laa2| dhAriNIdevIM lA 3 // 9. vadAsi se 1 lA 3 kha 1 / 10. he 2 vinA lIsaM sumiNA jAva egaM mahAsumiNaM jAva bhujo mu0| lIsaM mahAsumiNA jAva bhujjo he 2 mu0 vinA / dRzyatAM pR019pN01|| 11. dRzyatAM pR010pN06|| 12. jAva vipulAI viharati khN1| dRzyatAM pR017 pN017|| 13. viti he 2 saM 1 lA 2,3 je 1 // 14. degkAle sa0 se 1 // 15. Dohale saM 1 lA 1, 2, 3 he 2 aTI0 / " Dohale pAubhavittha tti dohado manorathaH prAdurbhUtavAn "-aTI0 // 16. tAto ammayAto khaM 1 // 17. sapu mu0| "saMpUrNAH paripUrNA aadeyvstubhiH"-attii0|| 18. gaM tAmo he4 mu. vinA naasti| 19. NaM nAsti saM 1 lA2,3 he 4 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' abbhunnatesu anbhuTThiesu sagajiesu savijuesu saphusiesu saitthaNiesu dhaMtadhotaruppapaTTa-aMka-saMkha-caMda-kuMda-sAlipiTTharAsisamappabhesu ciura-hariyAlabheya-caMpagasaNa-koreTaiga-sarisava-paumarayasamappabhesu lakkhArasa-sarasa-rattakiMsuya-jAsumaNarattabaMdhujIvaga - jAtihiMguluya - sarasakuMkuma - urabbhasasaruhira - iMdagovagasamappabhesu barahiNa-nIla-guliya-sugacAsapiccha-bhiMgapatta-sAsaga-nIluppalaniyara-navasirIsakusuma- 5 -Navasahalasamappabhesu jacaMjaNa-miMgabheya-riTThaga-bhamarAvali-gavala-guliya-kajjalasamappa-... bhesu phuraMtavijutasagajjiesuM vAyavasavipulagagaNacavalaparisakkiresu, nimmalavaravAridhArApagaliyapayaMDamAruyasamAhayasamottharaMtau~variuvarituriyavAsaM pavAsiesu, dhArApahakaraNivAyanivAviya meiNitale, hariyagaNakaMcue, pallaviya pAyavagaNesu, valliviyANesu pasariesu, unnatesu sobhaggamuvagatesu, "vebhAragirippavAtataDa-kaDagavi- 10 mukkesu ujjharesu, turiyapadhAviyapaloDapheNAulaM sakalusaM jalaM vahaMtIsu giriNadIsu, sajajuNa-nIva-kuDayakaMdaleM - siliMdhakaliesu uvavaNesu, "meharasiyahadvatuTThaciTThiya harisavasapamuktakaMThakekauravaM muyaMtesu bairahiNesu uuvasamayajaNiyataruNasahayaripaNaccitesu, 1. sapphusi khaM 1 / "saphusiesu ti pravRttapravarSaNabinduSu"-aTI0 // 2. satha kha 1 he 2 / "sastaniteSu kRtmndrmndrdhvnissu"-attii0|| 3. degTasari he 2 vinA / "campaka-sana-koreNTakasarSapagrahaNAt tatpuSpANi gRhyante, padmarajaH pratItam , tatsamaprabheSu, vAcanAntare sanasthAne kAJcanaM sarSapasthAne sarisa ti paThyate, tatra cikurAdisadRzAzca te padmarajaHsamaprabhAzceti vigrahaH, atasteSu pItevityarthaH"-aTI0 // 4. kesuya khaM 1 / kesuya' he 4 lA 1 kiyaMsuya je1| keyaMsuyadeg saM 1 // 5. jAsuyaNa khaM 1 lA 3 // 6. hiMgulaya' lA 2, 3 / hiMguliya he 1,4 lA 1 / "jAtihiGgulukena varNakadravyeNa"-aTI0 // 7. barihi khN1|| 8. degpiccha khaM 1 saM 1 he 4 // 9. degsAmaga je 1" sAsako bIyakanAmA vRkSavizeSaH, athavA sAma tti pAThaH, tatra zyAmA priyngguH"-attii0|| 10. suM khaM 1 / evamanyatrApi kvacit kvacit / / 11. deguvarituriyadeg khaM 1 he 2 je 1 se 1 lA 2, 3, lAsaM0 1 / "uparyupari ca saattyen"-attii0|| 12. Nijvaviya khaM 1 he 2 hemU0 4 / "nirvApitazabdAcca saptamyekavacanalopo drssttvyH"-attii0"|| 13. "pallaviya ti iha saptamIbahuvacanalopo dRzyaH, tataH pallaviteSu paadpgnnessu"---attii0|| 11. " unnateSu bhUpradezeSviti gamyate, saubhAgyamupagateSu anavasthitajalatvena akardamatvAt , pAThAntare nageSu parvateSu nadeSu vA hdessu"-attii0|| 15. pratipAThA:-vebbhAra he 2 lA 2 mu0 vinA / vebhAra he 2 lA 2 mu.| "vaibhArAbhidhAnasya gireH"-aTI0 // 16. viSpamu saM 1 laa3|| 17. nIma he2|| 18. silaMdhadeg saM1 lA3 / siliddha laa2|| 19. "megharasitena hRSTatuSTA atihaSTAzceSTitAzca kRtaceSTA ye te tathA teSu, idaM ca saptamIlopAt"-aTI0 // 20. kekA khaM 1 se 1 lA 2, 3 je1|| 21. barihiNesuM khaM 1 je 1 // 22. uUsamaya saM 1 lAmU0 3 je 1 / "Rtuvazena kAlavizeSabalena yo madastena jnitm"-attii0|| Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe NavasurabhisiliMdhakuDayakaMdalakayaMbagaMdhaddhaNiM muyaMtesu uvavaNesu, parahuyaruyaribhitasaMkulesu uddAiMtarattaiMdagovayathovayakAruNNavilavitesu oNayataNamaMDiesu dudurapayaMpiesu saMpiDiyadariyabhamaramahukaripahakarapariliMtamattachappayakusumAsavalolamadhuraguMjatadesabhAesu uvavaNesu, parisAmiyacaMdasUragahagaNapaNa?nakkhattatAraMgapahe iMdAuhabaddhaciMdhapaTTasi aMbaratale uDDINabalAgapaMtisobhaMtamehavaMde, kAraMDaga-cakkavAya-kalahaMsaussuyakare saMpatte pAusaMmi kAle, eNhAyAto kayabalikammAto kayakouyamaMgalapAyacchittAto, kiM te, varapAyapattaNeuramaNimehalahAraraiyauciyakaDagakheDDayavicittavaravalayarthabhiyabhuyAo kuMDalaujjoviyANaNAo rayaNabhUsiyaMgIo, nausAnIsAsavAyavojjhaM cakkhuharaM vaNNapharisasaMjuttaM hayalAlApelavAireyaM dhavalakaNayakhaciyaMtakammaM AgAsa10 phalihasarisappamaM aMsuyaM parvara parihiyAo, beMgUlasukumAlauttarijAo, sanyo uyasurabhikusumapavaramallasobhitasirAo kAlAgarudhUvadhUviyAo "sirIsamANavesAo 1. silaMdha' saM 1 lA 3 lAmU0 2 // 1. kaDaMbaje 1 / kalaMba he 4 // 3. 'raya je 1 // 4. parijjhAmi he 2, 4, je 1 / parissAmi se 1 lA 3 / "parizyAmitAH kRSNIkRtAH sAndrameghAcchAdanAt, pAThAntareNa paridhyAmitAH kRtaprabhAbhraMzAH candrasUragrahagaNA yasmin "-aTI0 // 5. tArAgapahe je 10 tArAgaNapahe he 4 // 6.mehuvaMde saM 1 je 1 // 7. vhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyaschitte kinno vara je1| 8." kiM te iti kimaparamityarthaH "-attii0|| 9. "varapAyapattaneuramaNimehalAhAraraiyauciyakaDagakhaDDayaegAvalikaMThamuravatisarayavaravalayahemasuttakuNDalujjoviyANaNAo tti pAThAntaram, tatra tu varapAdaprAptanU puramaNimekhalAhArAH tathA racitAnyucitakaTakAni ca khaDakAni ca ekAvalI ca vicitramaNikakRtA ekasarikA kaNThamurajazva AbharaNavizeSaH trisarakaM ca varavalayAni ca hemasUtrakaM (sUtraM saM 1) ca saMkalakaM yAsa tAstathA, tathA kuNDalodyotitAnanAH, tato varapAdaprAptanU purAdInAM karmadhArayaH, rtnvibhuussitaanggyH"-attii0|| 10. pratiSu pAThAH-khaDDayadeg se 1 lAmU0 3 he 3, 4 / degkhaDDayadeg khaM 1 lAsaM03 lA 1 / khaDuya he 2 je 1 / khaMDubha lA 2 / "khaDDukAni (khaNDukAni-khaM 1, khaDakAni-lA 1) cAGgulIyakAni yAsAM tAH"-aTI0 // 11. nAsanI je 1 / "nAsAniHzvAsavAtenohyate yalaghutvAt tttthaa"-attii0|| 12. dhavalaM sN1| "dhavalaM ca tat kanakena khacitaM ti khacitaM maNDitamantayoH aJcalayoH karma vAnalakSaNaM yasya tattathA tacceti vAkyam"-aTI0 // 13. pavaraM saM 1 khaM1 lA 1, 2, 3 he 4 / "aMzukaM vastravizeSa pravaramihAnusvAralopo dRshyH"-attii0|| 14. dugulla je 1 he 2 / "dukUlaM vastram, athavA dukUlo vRkSavizeSaH, tadvalkAjAtaM dukUlaM vastravizeSa eva"-aTI0 // 15. "pAThAntare 'sarvartukasurabhikusumaiH suracitA pralambA zobhamAnA kAntA vikasantI citrA mAlA yAsAM tAstathA, evamanyAnyapi padAni bahuvacanAntAni saMskaraNIyAni, iha varNake bRhattaro vaacnaabhedH"-attii| etadanusAreNa savvouyasurabhikusumasuraiyapalaMvasohaMtakaMtavikasaMtacittamAlAo iti pAThAntaramatra bhaati| aupapAtikasUtre vyantaradevavarNane samvouyasarabhikusumasarAyapalaMbasomaMtakaMtavimasaMtacittavaNamAlarahayavacchA iti pATho dRshyte| 16. sirikhaM 1 mu0 / "sirIsamANavesA, zrIH devatA, sA ca loke zobhanaveSeti rUDhA, atastayopamA kRtA" iti abhayadevasUriviracitAyAm aupapAtikasUtravRttau devIvarNane dRzyate // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhame ajjhaNe 'ukkhitte ' 'seyaNagaM gaMdhahatthirayaNaM durUDhAo samANIo sakoreMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM caMdappabha-vaira-veruliyavimaladaMDa - saMkha-kuMda - da garaiya- amaya - mahiya - pheNapuMjasannigA~sacaumaravAlavIjitaMgIo seNieNaM raNNA saddhiM hatthikhaMdhavaragateNaM piTThato piTThato samaNugacchamANIo cAuraMgiNIe seNAe mahatA haiyANIeNaM gayANIeNaM rahANI eNaM pAyattANIeNaM saMviDIe jAva nigghosaNAditaraveNaM rAyagihaM nagaraM siMghADaga-tiga- caukka-caccara-caummuha - mahApaha - pahesu Asittasittasu~ciyasaMmajjitovalittaM java sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUyaM avaloeNmANIo avaloemANIo NAgarajaNeNaM abhinaMdinamaNIo abhinaMdinamANIo gecchalayA rukkha gumma valligucchoccha iyaM surammaM "vaibhAragirikaDagapAyamUlaM savvato samaMtA 'oloemANIo oloemANIo 1. he 2 vinA - seyaNayaM gaMdha khaM 1 he 3 / seyaNayagaMdha' anyatra | seNayagaMdha je 1 lA 2 // 2. 'rayayaamayadeg saM 1 // 3. 'gAsoca' je 1 | 'gAseca' se 1 // 4. 'cAmara' khaM 1 lA 2, 3 // " zaGkha-kunda-dakarajo'mRta mathita-phena puJjasannikAzAzca ye catvArazvamarAH cAmarANi, tadvAlairvIjitamaGgaM yAsAM tAstathA / ayamevArthI vAcanAntare itthamadhItaH - seyavaracAmarAdiM ubvamANIhiM 2 1 - aTI0 // 5. hayANi saM 1 je 1 // 6. he 2 vinA savviDDIe savva juIe jAva iti pAThaH / saviDIe savvajattIe jAva khaM 1 / 'savva juIe' iti pAThaH aTI0 kRtAM samakSaM nAsIditi bhAti, tathAhi - "saviDIe tti chatrAdirAjacihnarUpayA, iha yAvatkaraNA devaM draSTavyam - savvajuIe sarvadyutyA AbharaNAdisambandhinyA, sarvayuktyA vA uciteSTavastughaTanA lakSaNayA, sarvabalena sarvasainyena sarvAdareNa sarvocitatatkRtya karaNarUpeNa, sarvavibhUtyA sarvasampadA, sarvavibhUSayA samastazobhayA, sarvasaMbhrameNa pramodakRtautsukyena, sarva puSpagandhamAlyAlaGkAreNa, sarvatUryazabdasaMninAdena tUryazabdAnAM mIlanena yaH saMgato nitarAM nAdo mahAn ghoSastenetyarthaH, arupeSvapi RdvayAdiSu sarvazabdapravRttirdRSTA, ata Aha--mahayA iDDIe mahayA juIe juttIe vA mahayA baleNaM mahayA samudapaNaM varaturiyajamagasa magappavAieNaM yamakasamakaM yugapat etadeva vizeSeNAha - saMkha- paNava- paDacha bheri-jhalari-khara muhi- huDukka-murava-muiMga-duMduhinigghosanAiyaraveNaM, tatra zaGkhAdInAM nitarAM ghoSa nirghoSo mahAprayatnotpAditaH zabdaH, nAditaM dhvanimAtram, etaddvayalakSaNo yo vaH sa tathA tena " - aTI0 // 7 sutiya khaM 1 / " zucikaM pavitram " - aTI0 // 8. dRzyatAM pR0 13 paM0 15 // 9deg mANIo 2 jAdeg je 1 saM 1 loM0 lAsaM0 2 / 'mANIbho NA' anyatra | asmAbhiratra je 1 prabhRtyanusAreNa avaloemANIbho avaloemANIo iti pATho nirdiSTa iti dhyeyam // 10. mANIbho 2 gaccha je 1 saM 1 lA 1, 2, 3 | mANobho gaccha anyatra / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 11. guccha hesaM0 4 mu0 / 'gacchA vRntAkI prabhRtInAm "-- aTI0 // 12. gucchAccha je 1 / "gucchAH pallava samUhAH, tairyat bhocchatiyaM ti avacchAditam " - aTI0 // 13. vebbhAra saM 1 lA 1, 2, 3 hai 4 / dRzyatAM pR0 21 Ti0 15 / / 14. "sarvataH samantAt AhiMDeja tti AhiNDante,... vAcanAntare tu oloemANIbho 2 AhiMDamA " bho 2 do (Do je 1) halaM vijiti vinayanti apanayantItyarthaH / taM jai NaM ahamavi mehesu acbhuggarasu jAva DohalaM viNijAmi vinayeyamityarthaH / saMgatazcAyaM pATha iti / " - aTI0 // 15. to loemANI to 2 AhiMDamANIto 2 khaM 1 // 23 5 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU014 Ahi~DamANIo ahiMDamANIo dohalaM 'viNiMti, taM jai NaM ahamavi mehesu abbhuggaesu jAva dohalaM viNijjAmi / 14. tae NaM sA dhAriNI devI taMsi dohalaMsi aviNijamANasi asaMpattadohalA asaMpuNNadohalA asaMmANiyadohalA sukkA mukkhA "NimmaMsA oluggA oluggasarIrA pamailadubbalA kilaMtA omaMthiyavayaNanayaNakamalA paMDuiyamuMhI karayalamaliyanva caMpagamAlA NitteyA dINavivaNNavayaNA jaihociyapupphagaMdhamalAlaMkArAhAraM aNamilasamANI kiDDau-ramaNakiriyaM ca parihAvemANI dINA dummaNA nirANaMdA bhUmigayadiTThIyA ohayamaNasaMkappA jAva jhiyaati| ___tate NaM tIse dhAriNIe devIe aMgapaDiyAriyAo abhitariyAo dAsaceDiyAo dhAriNiM deviM 'oluggaM jAva jhiyAyamANiM pAsaMti, pAsittA evaM vadAsI"kiNNaM tume devANuppie ! 'oluggA oluggasarIrA jAva jhiyAyasi ? tate NaM sA dhAriNI devI tAhiM aMgapaMDicAriyAhiM abhitariyAhiM dAsaceDiyAhiM evaM vuttA samANI tAo dAsaceDiyAo No ADhAti, No pariyANati, aNADhAyamINA apariyANamINA tusiNIyA saMciTThati, tate NaM tAo aMgapaMDicArigAo abhitariyAo dAsaceDiyAo dhAriNiM deviM docaMpi tacaMpi evaM vayAsI-kinnaM tuma devANuppie ! oluggA oluggasarIrA jIva jhiyAyasi ? 1. DohalaM je 1 loM0 lAsaM0 2 // 2. viNaenti je 1 / dRzyatAM pR0 23 Ti014 // 3. dRzyatA pR020pN018|| 4. DohalaM je1saM 1 attii0|| 5." asaMprAptadohadA messaadiinaamjaattvaat"attii0|| 6. sukkhA je 1 saM 1 lo0 he 3, lA 2,3 // 7. NimaMsA he 2, 3, 4, lA 1,2,3 // 8. paMDuIya je 1 / paMDuya he 2 // 9. muhA saM 1 // 10. jahozciya khaM 1 lA 1 // 11. deglaMkArahAraM hesaM0 3 / 'mallAlaMkArAhAraM iti vipAkasUtre dvitIye'bhyayane // ita Arabhya akAladohalaM pR0 26 paM017] itiparyantaM khaM 1 madhye patraM nAsti // 12. kIDAra je 1 lAsaM0 3 / kiDAra' lA 1 / / 13. hAyamANI he 2 // 14. degceDIo je 1 he 1,3, 4lA 3 / degceDIyAo he 2, evamagre'pi // 15. dhAriNIdevi je 1, he 1, 3, lA 1 / dhAriNI devI he 4 se 1 // 16. olaggaM je 1 he 1, 2, 4 saM 1 lA 2, 3 // 17. mANI he 3 // 18. kiNhaM he 1 // 19. olaggA he 1 // 20. jhiyAsi he 4 saM 1 // 21. paDiyAriyAhiM lA 3 / paDicArIyAhiM se 1 he 4 / paDicArIyAhiM abhitarIyAhiM he 2 // 22. ceDiyAhi ya evaM je 1 he4 loM0 saM 1 / ceDIhiM evaM he 1, 2 lA 1 // 23. yANAti je 1 se 1 vinA // 24. aNAdAyamANI apariyANamANI he 2 vinaa|| 25. apariNIyAgamANA je 1 / apariyAyamANI saM 1 he4 // 26. tusigIyA ciTThai je 1 lo0 hemU0 4 // 27. paDicArIyAto he 2 / paDiyAriyAmo he 1 // 28. dAsacehIyAmo he 2 / dAsaceDiyAmo nAsti je 1 saM 1 lo| 29. tume je 1 he 2 vinA // 30. jAva bhaTTajjhANovagayA jhiyAyasi saM 1 he4 laasN03| Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' tate NaM sA dhAriNI devI tAhiM aMgapaDicAriyAhiM abhitariyAhiM dAsaceDiyAhiM docaMpi tacaMpi evaM vuttA samANI No ADhAti, No pariyANati, aMgADhAyamINA apariyANamINA tusiNIyA sNcitttthti| . tate NaM tAo aMgapaMDicAriyAo dAsaceDiyAo dhAriNIe devIe aNADhAtijjamANIo aparijANijjamANIo taheva saMbhaMtAo samANIo dhAriNIe devIe aMti- 5 yAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karatalapariggahiyaM jAvaM kaTTa jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti, vaddhAvettA evaM vadAsI-evaM khalu sAmI ! kiM pi anna dhAriNI devI oluggA oluggasarIrA jAva aTTajjhANovagayA jhiyAyati / / ___ tate NaM se seNie rAyA tAsiM aMgapaDiyAriyANaM aMtie eyamahU~ socA 10 Nisamma taheva saMbhaMte samANe sigdhaM turiyaM cavalaM "veiyaM jeNeva dhAriNI devI teNeva uvAgacchati, uvAgacchittI dhAriNiM devi oluggaM oluggasarIraM jAva aTTajhANovagayaM jhiyAyamANiM pAsati, pAsittA evaM vadAsI-kiNNaM tumaM devANuppie ! oluggA oluggasarIrA jAva aTTajhANovagatA jhiyAyasi ? tate NaM sA dhAriNI devI seNieNaM rannA evaM vuttA samANI No auMDhAi No parijANai jAva tusiNIyA 15 saMciTThati, tate NaM se seNie rAyA dhAriNi deviM docaM pi tacaM pi evaM vadAsIkiNNaM tumaM devANuppie ! oluggA jAva jhiyAyasi / tate NaM sA dhAriNI devI seNieNaM rannA docaM pi tacaM pi evaM vuttA samANI 1. hi ya dAsa he 4 / hI ya dAsa sN1|| 2. degceDIhiM je 1 sN1|| 3. degyANAti he 2 vinaa|| 4. aNADhAyamANA apariyANamANA he2 vinaa| aNAdAyamANI apariyANamANI he4|| 5. apariyAyamANA je 1 se 1 lAsaM0 2 // 6. pariyA' je1| paDicArIyAmo dAsaceDIyAmo he 2 / paDiyAriyAmo ya dAsaceDIyAmao se 1 he 4 // 7. riyANija' he 2 // 8. jAva ti kaTu je 1 // 9. NisammA he 2 saM 1 // 10. cavalaM ceiyaM je 1 he 2 // 11. ceiyaM pahAritya gamaNAe tae NaM seNie rAyA jeNeva he 1 hemuu04| "jeNevetyAdi, yatra dhAriNI devI tatropAgacchati sma, Agatya cAvarugNAdivizeSaNAM dhAriNIM devIM pshyti| vAcanAntare tu jeNeva dhAriNI devI teNeva ityataH pahArettha gamaNAe ityetad dRshyte| tatra pahAretya saMpradhAritavAn vikalpitavAnityarthaH, gamanAya gamanArtham / tathA tae NaM seNie rAyA jeNeva dhAriNI devI teNeva uvAgacchati 2 pAsai ti pazyati sAmAnyena, tato'varugNAdivizeSaNAM pazyatIti"- aTI0 // 12 deg ttA pApaDa NaM dhAriNi moluggasarIraM jAva ajjhANovagayaM jhiyAyamANiM pAsati he 1 // 13. degmANI saM 1 mANI je1|| 14. ADhAti jAva tusi he 2 lA 1 // 15. tusiNiyA he 2 / tusiNIe saM1 he 4 // 16. vayAli saM 1 je 1 he 1, 4 // 17. tumaM nAsti he 2 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMghe [su0 15No ADhAti, No parijANati, tuMsiNIyA saMciTThai, tate NaM se seNie rAyA dhAriNiM deviM savahasAviyaM kareti, karettA evaM vayAsI-'kiNaM devANuppie ! ahameyassa aTThassa aNarihe savaNayAe ? tA NaM tumaM mamaM ayameyArUvaM maNomANasiyaM dukkhaM rhssiikresi| tate NaM sA dhAriNI devI seNieNaM rannA savahasAviyA samANI seNiyaM rAyaM evaM vadAsI-evaM khalu sAmI ! mama tassa urAlassa jAva mahAsumiNassa tiNhaM mAsANaM bahupaDi punnANaM ayameyArUve akAlamehesu dohale pAunbhUe 'dhannAo NaM tAo ammayAo, kayatthAo NaM tAo ammayAo, jAva vebhAragiripAyamUlaM AhiMDamANIo dohalaM viNiti, taM jai NaM ahamavi jAva dohalaM viNijjAmi' / tate NaM haM sAmI ! ayameyArUvaMsi akAladohasi 10 aviNijamANaMsi oluggA jAva aTTajjhANovagayA "jhiyaami| ___ tate NaM se seNie rAyA dhAriNIe devIe aMtie eyamaDhe socA Nisamma dhAriNiM devi evaM vadAsI--mA NaM tumaM devANuppie ! oluggA jAva jhiyAhi, ahaM NaM taha karissAmi jahA NaM tujhaM ayameyArUvassa akAladohalassa maNoraha saMpattI bhavissati ti kaTTa dhAriNiM deviM iTAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNunnAhiM 15 maNAmAhiM vaggUhiM samAsAseti, samAsAsettA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA "teNeva uvAgacchai, teNeva uvAgacchittA sIhAsaNavaragate puratthAbhimuhe saNNisaNNe dhAriNIe devIe evaM akAladohalaM bahUhiM auehiM ya uvAehiM ya uppattiyAhiM ya "veNaiyAhiM ya kammiyAhiM ya pariNAmiyAhiM ye buddhIhiM aNuciMtemANe aNuciMtemANe tassa dohalassa AyaM vA uvAyaM vA "ThiI vA 1. tusigiyA he 1 / tuliNIe se 1 he 4 / 2. vayAsi saM1 je 1 he 4 // 3. kiNaM tumaM devA saM 1 je 1 he 4 / "kiNhaM kiNNamiti vA paatthH"-attii0|| 4. to je 1 he 2 vinA // 4. simiNassa he 2 // 5. Dohale saM 1 je 1 he 4 // 6. dRzyatAM pR0 2050 16 // 7. DohalaM saM 1 je 1 he 4 // 8. dRzyatAM pR0 24 pN01|| 9. DohalaM saM 1 je 1 he 2 // 10. DohalaMsi saM 1 je 1 he 4 // 11. jhiyaayaami| tae NaM haM kAraNeNaM sAmI oluggA jAva jhiyaayaami| tae NaM se segie saM1 hema0 laa3|| 12. nisammA he2|| 13. dhAriNI devI se 1 // 54. taha jattihAmi aTIpA0 / "jattihAmi tti yatiSye, kvacit kariSyAmIti paatthH"-attii0|| 15. tubhaM he 1 // 36. ti kaTu he 2 // 17. dhAriNI devI saM 1 he 1 je 1 // 18. teNAmeva he 1 // 19. te 2 ttA je 1 // 20. DohalaM je 1 // 21. AehiM ya uvAehiM uppa khaM 1 he 1 je 1 / mAehiM uvAehiM uppa' he 2 // 22. uppattiyAehiM veNaiyAhiM kammideg je 1 / 23. veNaIyAhi he 2 // 24. cau vihAe buddhIe saM 1 he 2 lA 2, 3 / ya caumvihAhi buddhIhiM lA 1 // 25. ya ThiyaM khaM 1 laa2| uppattiM vA ThiI vA je 1 / "AyaM vA uvAyaM vA ThiI vA sthiti vA kramaM vA sthiratAM vepsitArthasya, pAThAntare utpattiM vA tsyaivetyrthH"-attii0|| Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15] paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' uppattiM vA aviMdamANe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyati / 15. taiyaNaMtaraM ca abhayakumAre prahAte kayabalikamme jAva savvAlaMkAravibhUsite pAyavaMdae pahArettha gamaNAe / tate NaM se abhayakumAre jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchai, teNeva uvAgacchittA seNiyaM rAyaM ohatamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamANaM pAsati, pAsittA ayameyArUve ajjhathie ciMtite patthite maNogate saMkappe 5 samuppajjitthA-aNNayA mamaM seNie rAyA ejjamANaM pAsati, pAsittA ADhAti, parijANati, sakkAreti, sammANeti, Alavati, saMlavati, addhAsaNeNaM uvaNimaMteti matthayaMsi aMgghAyati, iyANiM mamaM 'seNie rAyA No ADhAti, No pariyANai, No sakkArei, No sammANei, No iTAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNunnAhiM maNAmAhiM orAlAhiM vaggUhiM Alavati saMlavati, no addhAsaNeNaM uvaNimaMteti, No matthayaMsi aMgghAyati, kiMpi ohayamaNasaMkappe jhiyAyati, taM bhaviyevvaM NaM ettha kAraNeNaM, taM seyaM khalu "me seNiyaM rAyaM etamaDheM pucchittae, evaM saMpeheti, "saMpehettA jeNAmeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa jaeNaM vijaeNaM vaddhAveti, vaddhAvettA evaM vadAsI--tubbhe NaM tAo ! annayA mamaM ejamANaM pAsittA ADhAha, parijANaha, jAva matthayaMsi 15 a~gghAyaha, AsaNeNaM uvaNimaMteha, iyANi tAo! tubme mamaM no ADhAha jAva no AsaNeNaM uvaNimaMteha, kiMpi ohayamaNasaMkappA "jhiyAyaha, taM bhaviyavvaM NaM tAo! ettha kAraNeNaM, tao tunbhe mama tAo! evaM kAraNaM aMgUhamANA asaMkamANA aniNhavamANA apacchAemANA jahAbhUtamavitahamasaMdiddhaM etamaTThamAikkhaha, tate NaM haM tassa kAraNassa aMtagamaNaM gmissaami| tate NaM se seNie rAyA abhaeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe abhayaM kumAraM evaM vayAsi--evaM khalu puttA! tava cullamAuyAe dhAriNIe devIe tassa gabbhassa dosu 1. tayANaM je 1 lA 2 vinA / tadANaMtaraM ca NaM abhae he 2 // 2. abhae kumAre he 1, 2 // 3. pAhAristha he 1 / pAhAretthA khN1|| 4. bhAsaNeNa he 2 vinA // 5. agghAti he 1, 2 vinA / / 6. sepie NaM rAyA je1|| 7. mAlaveti he 1 se 1 / Alavei saMlavei he 4 // 8. degyANAti he 2 / 'yANei 1 // 9. maNAmAhi nAsti he 2 vinA // 10. bhagvAtiya lA 1 // 11. jhiyAi he2|| 12. degyavvaM ettha NaM kAraNeNaM he 2 // 13. mama saM 1 // 14. evaM peheti kha 1 // 15. saMzttA je1|| 16. vayAsi je 1 / vadAsi he 1 // 17. parigghAyaha he 2 // 18. jAva jhiyAyaha je 1 he1|| 19. majjhaM je1|| 20. " eyaM kAraNaM ti apadhyAnahetuM dohadApUrtilakSaNamiti bhaavH| kAraNamiti kvcinnaadhiiyte|"--attii0 // 21. bhagRhemANA he 1, 2 // 22. eyassa gabbhassa he 2 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 NAyAdhammakahaMgasutte paDhama suyakkhaMdhe [sU016 mAsesu atikatesu tatiyamAse vaTTamANe dohalakAlasamayaMsi ayameyArUve dohale pAunbhavitthA--dhannAo NaM tAo ammayAo taheva niravasesaM bhANiyavvaM jAva 'viNiMti, tae NaM haM puttA ! dhAriNIe devIe tassa akAladohalassa bahUhiM AehiM ya uvAehiM ya jAva uppattiM aviMdamANe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyAmi, tumaM AgayaM pina 5 yANAmi, taM eteNaM kAraNeNaM ahaM puttA! ohaya jAva 'jhiyAyAmi, tae NaM se abhayakumAre seNiyassa raNNo aMtie eyamahU~ socA Nisamma ha~TTa jAva hiyae seNiyaM rAyaM evaM vayAsI-mA NaM tubbhe tAo! ohayamaNa jAva jhiyAyaha, ahaNNaM tahA karissAmi jahA NaM mama culamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvassa akAladohalassa maNorahasaMpattI bhavissati ti kaTTa seNiya rAyaM tAhiM iTTAhiM 10 kaMtAhiM jAva samAsAsei, tate NaM seNie rAyA abhaeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe haThThatuDhe jAva abhayaM kumAraM sakkAreti saMmANeti, sakkArettA saMmANettA pddivisjjeti| 16. tate NaM se abhaye kumAre sakAriyasammANiyapaDivisajjie samANe seNiyassa ranno aMtiyAo paDinikkhamati, paDinikkhamittA jeNAmeva sae bhavaNe teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA sIhAsaNe nisaNNe / tate NaM tassa abhayassa 15 ayameyArUve ajjhathie jAva samuppanjitthA-'no khalu sakkA mANussaeNaM uvAeNaM mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe akAladohalamaNorahasaMpattiM karittae nannattha divveNaM uvAeNaM, atthi NaM majjha sohammakappavAsI puvvasaMgatie deve mahiDIe jAva mahAsokkhe, taM seyaM khalu mama posahasAlAe posahiyassa baMbhacArissa ummukkamaNisuvaNNassa vavagayamAlAvaNNagavilevaNassa Nikkhittasatthamusalassa egassa abIyassa dabbhasaMthArovagayassa aTThamabhattaM paMgiNhitA puvvasaMgatiyaM devaM maNasIkaremANassa vihritte| tate NaM punvasaMgatie deve mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvaM akAlamehesu DohalaM "viNehiti / ' evaM saMpeheti, saMpehittA jeNeva posahasAlA "teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA posahasAlaM pamanjati, pamajittA uccArapAsavaNabhUmi paDilehei, paDilehittA DabbhasaMthAraMgaM duruhai, duruhittA 1.viNaMti je 1 // 2. haMtA puttA he 2 // 3. jAva ThiiMvA bhaviMda je 1 dRzyatAM pR0 26 pN018|| 4. pi nAsti he 1 // 5. jhiyAmi he 1,2,4 khaM 1 se 1 // 6. nisammA saM 1 he 4 // 7. haTTatuTTha jAva hiyae laa1| haTTatuDhe jAva hayahiyae je 1 // 8. dhayAsi je 1 // 9. siyAha sN1|| 10. saMsttAje 1 // 11. abhayakumAre he 1 // 12. sakkAriyasammAgie he 2 je 1 saM 1 khaM 1 vinA // 13. Na aNNattha je 1 // 14. parigiNhittA je 1 // 15. maNasi kare mu0 // 16. viNihei je 1 / viNihiha sN1|| 17. teNevameva khNmuu01|| 18. ragaM paDileheha, paDilehittA DabbhasaMthAragaM duruhaha mu0|| Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' aTTamamataM pagiNhai, pagiNhittA posahasAlAe posahie baMbhayArI jAva puvvasaMgatiyaM devaM maNasIkaremANe 2 ciTThati, tate NaM tassa abhayakumArassa aTThamabhatte pariNamamANe puvvasaMgatiyassa devassa AsaNaM calati, tate NaM puvvasaMgatie sohammakappavAsI deve AsaNaM caliyaM pAsati, pAsittA ohiM pauMjati, tate NaM tassa puvvasaMgatiyassa devassa ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA- 5 'evaM khalu mama puvvasaMgatie jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNabharahe rAyagihe nayare posahasAlAe posahie abhae nAma kumAre aTThamabhattaM pagiNhettANaM mamaM maNasIkaremANe 2 ciTThati, taM seyaM khalu mamaM abhayassa kumArassa aMtie pAunbhavittae / evaM saMpehei, saMpehittA uttarapuratthimaM disIbhAgaM avakkamati, avakkamittA veubviyasamugghAeNaM samohaNaMti, samohaNittA saMkhejjAiM joyaNAI 10 'daMDa nisirati, "nisirittA taMjahA-rayaNANaM 1 vairANaM 2 veruliyANaM 3 lohiyakkhANaM 4 masAragallANaM 5 haMsaganmANaM 6 pulagANaM 7 sogaMdhiyANaM 8 "jotIrasANaM 9 aMkANaM 10 aMjaNANaM 11 rayaNANaM 12 jAyasavANaM 13 aMjaNapulagANaM 14 phalihANaM 15 riTThANaM 16 ahAbAyare poggale parisADei, parisADetA ahAsuhume poggale parigiNhati, parigiNhittA abhayakumAramaNukaMpamANo 15 devo punvabhavajaNiyanehapItibahumANajAyasogo tao vimANavarapuMDarIyAo rayaNuttamAo dharaNiyalagamaNaturitasaMjaNitagamaNapayAro vA~ghuNNitavimalakaNagapayaragavaDeMsaga 1. posahie nAsti saM 1 // 2. maNasi kare mu0|| 3. abhayassa ku saM 1 kha 1 // 4. puzvasaMgaviyassa nAsti je 1 // 5. bhohI je 1 // 6. jAva uppa khaM 1 he 1, 2, 4 lA 1, 2, 3 // 7. nAmaM he 2 // 8. mama je 1 // 9. taM seyaM mama khalu je 1 // 10. daMDaM uDDU gisarai lA 3 // 11. nisirittA nAsti mu0|| 12. jotirasANaM saM 1 / joIsarANaM he 2 // 13. kaMpemAgo je1||14. pIIje 1 / pIsibahumANajAyasobho khaM 1 aTIpA / piIbahumANajAyasoho he 2 | " pUrvabhave pUrvajanmani janitA jAtA yA snehAt prItiH priyatvam , na kAryavazAdityarthaH, bahumAnazca guNAnurAgaH, tAbhyAM sakAzAjAtaH zokaH cittakhedo virahasadbhAvena yasya sa pUrvabhavajanitasnehaprotibahumAnajAtazokaH, vAcanAntare pUrvabhavajanitasnehaprItibahumAnajanitazobhaH, tatra zobhA pulakAdirUpA" -aTI0 // 15. degbahumANe jAyasaM 1 lA 3 lAsaM0 1 he 4 // 16. "dharaNItalagamanAya bhUtalaprAptaye tvaritaH zIghraM saMjanitaH utpAdito gamanapracAro gatikriyApravRttiryena sa tathA, vAcanAntare dharaNItalagamanasaMjanitamanaHpracAra iti prtiitmev"-attii0|| 17. " vAcanAntare punarevaM vizeSagatrayaM dRzyate-vAvuliyavimalakaNagapayaragavaDeMsagapakaMpamANacalalolalaliyaparilaMbamANanaramagaraturagamuhasayaviNiggaungiNNapavaramottiyavirAyamANamauDukkaDADovadarisagijo...... aNegamaNikaNagarayaNapahakaraparimaMDiyabhAgabhattivittavigiuttagamaNaguNajaNiyakholamANavaralalitakuMDalujaliyamaDiyabhAbharaNajaNiyasobho...gayajalamalavimaladasaNavirAyamANarUvo"-aTI0 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammasu paDhame suyakkhaMdhe mauDukkaDADovadaMsaNijo aNegamaNikaNagarataNapadakaraparimaMDitabhatticittaviNiuttagamaNuguNajarNiyahariso piMkholamANavaralalitakuMDalujja liyavayaNa guNaja NitasommarUvo udito viva komudINisAe saNiccharaMgArakuJja liyamajjhabhAgattho NayaNANaMdI sairayacaMdo divvosahipajjaluja liyadaMsaNAbhirAmo uDulacchi samattajAyasoho paTThaigabharAmo me vi Nagavaro viguvviyavicittaveso dIvasamuddANaM asaMkhaparimANanAmadhejjANaM maijjhakAreNaM vIIvayamANo vIIvayamANo ujjoveMto pabhAe vimalAte jIvaleogaM rAyagiddaM puravaraM ca~ abhayassa pAsaM ovayati divvarUvadhArI / tate NaM se deve aMta likkhapaDivanne dasavaNNAI saikhikhiNIyAI pavaravatthAI parihie / ekko tAva eso gamo / aNNo vi gamo - tAe ukkiTThAe 10 turiyAe cavalAe caMDAe sIhAe uddhayAe jaiiNAe cheyAe divvAe devagatIe jeNAmeva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse jeNAmeva dAhiNaDUbharahe rAyagihe nagare posahasalAe abhae kumAre teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA aMtarikkhapaDivanne dasaddhavannAI saiMkhikhiNIyAiM pavaravatthAI parihite abhayaM kumAraM evaM vayAsIahaNaM devANuppiyA ! puvvasaMgatie sohammakappavAsI deve maiMhiDIe jaNNaM tuma 15 posaha sAlAe aTThamabhataM saMgiNhittANaM mamaM ma~NasIkaremANe maNasIkaremANe ciTThesi, taM esa NaM devANuppiyA ! ahaM ihaM havvamA gae, saMdisAhi NaM 30 1. hAso khaM 1 // 2. 'soma' he 1, 2 // 3. saraya nAsti he 2, hemU0 4, lAmU0 3, saM 1 // 4. majjhAkAreNa he 2 // 5. pratiSu pAThAH - vitiva khaM 1 vizva he 2 | vIyIva saM 1 0 hai 4 / bIIva' he 1 | vIiva' he 3 lA 1 | vIIvayamANo 2 je 1 / je 1 anusAreNa vIyamANo vIIvayamANo iti dviH pATho'tra bhavet / "vIvayamANo tti vyatitrajan gacchan / ' - aTI0 // 6. ujjoyaMto he 1 // 7. ca nAsti saM 1 he 4 // 8. abhayassa ya tassa pAsaM khaM 1 ," [sU0 16 2 loM0 lA 1 // 9. bhovayati bho / divva' he 1 | ovayati / bho divva je 1 he 3 / ovayati 2' khaM 1 / ovayati bho 2 dinva' he 4 saM 1 zI0 / " bhovayaiti avapatati avatarati "- -aTI0 / atra he 1 prabhRtipAThAnusAreNa avapatitaH divyarUpadhArI ityartho bhAti, athavA khaM 1 prabhRtipAThAnusAreNa 'bhovayai, bhovayittA divvarUvadhArI tate NaM se deve aMta likkhapaDivanne... abhayaM kumAraM evaM vayAsI' iti pATho'tra vivakSito bhAti // 10. aMtarikkha' he 2 // 11. khaM 1 madhye sakhikhiNIyA hi nAsti / sakhikhiNiyAhiM he 1, 2, lA 1,4 / "sakiGkiNIkAni kSudraghaNTikopetAni / ekastAvadeva gamaH pAThaH, anyo'pi dvitIyo gamo vAcanAvizeSaH pustakAntareSu dRzyate / ... ayaM ca dvitIyo gamo jIvAbhigamasUtravRttyanusAreNa likhitaH " - aTI0 // 12. triya gamo je 1 // 13. jayaNAe je 1 he 2 || 14. sAlA abha' lA 3 vinA // 15. abhayakumA je 1 saM 1 lA 3 hai 4 // 16. sakhikhigiyAhi he 1, 2, 4, lA 1 // mahaDDi he 1 | mahiDDie je 1 // 18. aTTamaM bhattaM he 1 saM 1 lA 3 // 19. pahi mu0 || 20. maNasIkaremANe ci khaM 1 // 21. ciTThati hai 2 / 22. saMdisaha je 1 // 17. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' devANuppiyA ! kiM karemi, kiM dalAmi, kiM payacchAmi, kiM vA te hiyaicchitaM ? 17 tate NaM se abhae kumAre taM puvvasaMgatiyaM devaM aMtalikkhapaDivannaM pAsittA hetuDhe posahaM pAreti, pArettA karayala* aMjaliM kaTTa evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUve akAladohale pAunbhUte-dhannAo NaM tAo ammayAo taheva putvagameNaM jAva viNijjAmi, taM NaM tuma devANuppiyA ! mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvaM akAladohalaM viNehi / tate NaM se deve abhaeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe haTTa. abhayaM kumAraM evaM vedAsI-tumaNNaM devANuppiyA ! suNivvuyavIsatthe acchAhi, ahaNNaM tava cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvaM dohalaM viNemIti kaTTu abhayassa kumArassa aMtiyAo paDiNikkhamati, paDinikkhamittA uttarapuratthimeNaM vebhArapavvae veuvviya- 10 samugghAeNaM samohaNati, samohaNittA saMkhenjAiM joyaNAI daMDaM nisirati jAva docaMpi veuvviyasamugghAeNaM samohaNati, samohaNittA khippAmevaM sagajjiyaM savijayaM saphusiyaM paMcavaNNamehaNiNAovasobhiyaM divvaM pAusasiriM viuvvai, viuvvettA "jeNAmeva abhae kumAre teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchittA abhayaM kumAraM evaM vedAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mae tava piyaTThayAe saMgajiya-saphusiya- 15 savijuyA divvA pAusasirI viubviyA, taM "viNeu NaM devANuppiyA ! tava cullamA~uyA dhAriNI devI ayameyArUvaM akAladohalaM / tate NaM se abhayakumAre tassa puvvasaMgatiyassa devassa sohammakappavAsissa aMtie eyamaDhaM socA Nisamma hatuTTha0 sayAto bhavaNAo paDiNikkhamati, paDiNikkhamittA jeNAmeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA 20 karayala0 aMjaliM kaTTa evaM vadAsI-evaM khalu tAto ! mama puvvasaMgatieNaM sohammakappavAsiNA deveNaM khippAmeva saMgajitasaphusitasavijutA paMcavaNNameha 1. abhayaku je 1 // 2. haTTatuTTha po khaM 1 he 1, 4 / etadanusAreNa haTTatuTThacittamAgaMdie iti saMpUrNaH pATho bhAti, dRzyatAM pR0 10506 // 3. vayAsi je1|| 4. DohalaM je 1 / evamagre'pi // 5. vayAli je 1 // 6. suNivvue pI je1| "sunivvuyavIsatthe tti suSThu nirvRtaH svasthAtmA vizvasto vizvAsavAn nirutsuko vA yaH sa tthaa"--attii0|| 7. venbhAra he 1 // 8. degmeva gajati saphu khaM 1 je 1 he 1 // 9. ninAyauva' he 2 / ninAouva he 2 // 10. jeNeva je 1 vinA / / 11. vayAli je 1 // 12. sagajiyA saphusiyA savijjayA mu0|| 13. viNeU je 1 // 14. degmAuyAe dhAriNIe devIe je1|| 15. nisammA je 1 he 2 // 16. sagajiya savijjuyA he 1 vinaa| sagajjiyasavijyA he 2 / sagajitA savijjutA mu0|| Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakravaMdhe ninAovasobhitA divvA pAusasirI viunviyA, taM viNeu NaM mama cullamAuyA dhAriNI devI akaaldohlN| tate NaM se seNie rAyA abhayassa kumArassa aMtie etamaDhe socA Nisamma haTTatuTTha0 koDuMbiyapurise sadAveti, saddAvettA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! rAyagihaM nagaraM siMghADaga-tiga-caukka-cacara0 Asitta-sitta jAva sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUtaM kareha ya kAraveha ya, aitamANattiyaM paJcappiNaha / tae NaM te koDuMbiyapurisA jAva pacappiNaMti / tae NaM se seNie rAyA docaM pi koDuMbiyapurise saddAvai, saddAvettA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! haya-gaya-raha-johapavarakalitaM cA~uraMgiNiM seNaM sannAheha, seyaNayaM ca gaMdhahatthi 10 parikappeha / te vi taheva jAva paJcappiNaMti / tae NaM se seNie rAyA jeNeva dhAriNI devI teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA dhAriNiM devi evaM vayAsI-evaM khalu devANuppie ! sagajiyA jAva pAusasirI pAunbhUtA, ta~NNaM tumaM devANuppie ! "evaM akAladohalaM viNehi / tate NaM sA dhAriNI devI seNieNaM rannA evaM vuttA samANI hehatuTThA jeNAmeva 15 majaNaghare "teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA majaNagharaM aNupavisati, aNu pavisittA aMto aMteuraMsi pahAtA katabalikammA katakouyamaMgalapAyacchittA kiM te varapAyapattaNeura jAva AgAsaphaliyasamappamaM aMsuyaM niyatthA seyaNayaM gaMdhahatthiM durUdA samANI amayamahiyapheNapuMjasaNNigAsAhiM seyacAmaravAlavIyaNIhiM vIijjamANI 2 sNptthitaa| ___ tae NaM seNie rAyA pahAe kayabalikamme jAva sarIre hatthikhaMdhavaragae saikoreTeMmaladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM caucAmarAhiM vIijjamANe dhAriNi deviM piTThato aNugacchati / 1. kareha karAveha ya je 1 // kareha karAvehi ya se 1 laa3||2. evamA he1||3. johaparikaliyaM je 1 // 4. raMgigi seNaM he 1 kha 1 lA 2, lAmU0 3 / saraNI seNaM he 21 raMgiNIseNNaM he 4 je 1 // 5. tAva taheva je 1 // 6. dhAriNoe devIe evaM je 1 // 7. teNaM khN1|| 8. devANupiyA saM 1he 2 / devANupiyAe je 1 // *evaM khaM 1 je 1 saM 1 // 9. pratipAThAH-haTTatuTThAje 1 se 1 lA2, 3 he 3, 4 / hatuTTha khaM 1 he 1, 2, lA 1 / yadi haDatu? iti pATho'tra svIkriyate tadA haTTatuTThacittamANaMdiyA ityAdiH pATho'tra vivakSita iti sheym|| 10. teNeva he 2 vinA // 11. degphAliya' je 1 vinA // 12. sappabhaM je 1 vinaa| pR0 22 paM0 10 // 13. degsarIre NaM hariya je 1 he 1 // 14. sakoraMTa' he 1 // 15. dhAriNi devI je 1 / dhAriNI devI khaM 1 he 1 / dhAriNI devI he 4 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' tae NaM sA dhAriNI devI seNieNaM raNNA hatthikhaMdhavaragaeNaM piTThato piTTato samaNugammamANamaggA haya-gaya-raha-johakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparikhuDA mahatA bhaDacaDagaravaMdaparikkhittA savviDDIe savvajuIe jAva duMdubhiNigghosaNAditaraveNaM rAyagihe Nagare siMghADaga-tiga-caukka-caccara jAva mahApahapahesu nAgarajaNeNaM abhiNaMdijamANI 2 jeNAmeva vebhAragiripabvae teNAmeva uvAgacchati, uvAga- 5 cchittA vebhAragirikaDagataDapAyamUle ArAmesu ya ujANesu ya kANaNesu ya vaNesu ya vaNasaMDesu ya rukkhesu ya gacchesu ya gummasu ya layAsu ya vallIsu ya kaMdarAsu ya darIsu ya cuDhIsu ya jUhesu ya kacchesu ya nadIsu ya saMgamesu ya "viyaresu ya acchamANI ya pecchamANI ya mannamANI ya pattANi ya pupphANi ya phalANi ya pallavANi ya giNhamANI ya mANemANI ya agghAyamANI ya 10 paribhujamANI ya paribhAemANI ya "vebhAragiripAyamUle "viNemANI savvato 'samaMtA AhiMDati / tae NaM sA dhAriNI devI viNIyadohalA saMpuNNadohalA "saMpattadohalA jAyA yAvi hotthaa|. tae NaM sA dhAriNI devI seyaNagaM gaMdhahatthiM durUDhA samANI seNieNaM hatthikhaMdhavaragaeNaM piTThao piTTao samaNugammamANamaggA haya-gaya jAva raMdheNaM 15 jeNeva rAyagihe nagare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA rAyagihaM nagaraM majhamajheNaM jeNAmeva saMe bhavaNe teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA viu~lAI mogabhogAiM jAva viharati / 18. tate NaM se abhae kumAre jeNAmeva posahasAlA teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchitA puvvasaMgatiyaM devaM sakkAreti sammANeti, sakkAritA sammANitA paMDi 1. degviMda je 1 // 2. parikhittA he 2 // 3. degmANA 2 laa1|| 4. vebbhAra je 1 vinaa|| 5. pancae NaM teNA je 1 // 6. cenbhA je 1 vinA / / 7. gucchesu je 1 he 2 lA 2,3 hesaM0 4 / "gaccheSu ca vRntaakiiprbhRtissu"-attii0|| 8. cuDI je 1 / coMDhIsu loM0 / vuDIsuhe 2 / coNDhIsu he 1, 4 / voDIsu khaM 1 / voNhAsu laa1| boDhIsu lA 2 / "cuMDhIsu ya tti akhaataalpodkvidrikaasu"-attii0| 9. dahesu ya he 4, lA 1,2,3 / "yUtheSu ca vAnarAdisambandhiSu pAThAntareNa hadeSu -attii0|| 10. viratesu ya he 11 viyaraesa ya he 2 laa3| viyaratesa ya lA ||vidressc jalasthAnavizeSeSa attii0||11. vebhAra je1vinaa|| 12.dohala viNemANI mu0| "viNemANi tti dohalaM vinyntii"-attii0|| 13. samaMtA hiMDati he 1 / 11. saMpanado he 1.4 je 1 lA 1,2,3 / dRzyatAM pR024 tti05|| 15. hathivarakhaMdha je1 khaM 1 he 1 / dRzyatAM pN01|| 16. raheNaM he 1 // 17. sae vA bhuvaNe je1|| 18. viulAI mANussAI bhoga mu0|| 19. tae NaM abhayakumAre je 1 // 20. paDivisajjei 2 je1|| Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 19visajjeti / tate NaM se deve sagajjiyaM paMcavannamehovasohiyaM divvaM pAusasiri paDisAharati, paDisAharittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM paDigate / 19. tate NaM sA dhAriNI devI taMsi akAladohalaMsi viNIyaMsi sammANiyadohalA tassa ganbhassa aNukaMpaNaTAe jayaM ciTThati, jayaM osayati, jayaM suvati, AhAraM pi ya NaM AhAremANI NAtitittaM NAtikaDuyaM NAtikasAyaM NAtiaMbilaM NAtimahuraMjaMtassa ganbhassa hiyaM mayaM patthaM dese ya kAle ya AhAraM AhAremANI, gAicintaM NAisogaM NAimohaM NAibhayaM NAiparittAsaM vavagayaciMta-soya-moha-bhaya-parittAsA udurbhajjamANasuhehiM bhoyaNa-cchAyaNa-gaMdha-mallAlaMkArehiM taM gambhaM suhaMsuheNaM parivahati / 20. tae NaM sA dhAriNI devI navaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANa ya rAtiMdiyANaM bItikaMtANaM aDarattakAlasamayaMsi sukumAlapANipAyaM jAva savaMgasuMdaraM dAragaM pyaayaa| tae NaM tAo aMgapaDiyAriyAo dhAriNiM deviM navaNhaM mAsANaM jAva dAragaM payAyaM pAsaMti, pAsittA sigdhaM turiyaM cavalaM vetiyaM jeNeva seNie rAyA "teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA seNiyaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAti, vaddhAvettA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! dhAriNI devI navaNhaM mAsANaM jAva dAragaM payAyA, taNNaM amhe devANuppiyANaM piyaM Nivedemo-"piyaM te bhavau / tate NaM se seNie rAyA tAsiM aMgapaDiyAriyANaM aMtie eyamaDhe socA "Nisamma hahatuTTha0 tAo aMgapaDiyAriyAo mahurehiM vayaNehiM vipaeNleNa ya puppha-gaMdha-mallAlaMkAreNaM sakAreti sammANeti, 1. aNukaMpaNaTTayAe je 1 hesaMdeg 1 lA 2 / aNukaMpayATThAe hemU0 1 / aNukaMpaTTAe he 2 // 2. bhAsayayai khaM1 saM 1 lo| Alati lA 2 / "Asayaha tti Aste Azrayati vA Asanam" -aTI0 // 3. suyaha je 1 // 4. miyaM je 1 he 1, 4, saM 1 lA 1, 3 / " matamindriyAnukUlatvAt"-aTI0 // 5. patthayaM he 1 vinA / "pathyamarogakAraNatvAt"- attii0|| 6. NAiparitAsaM he 1, 2 mu0 vinA nAsti / NAiparitAsaM he 2 mu0 / aTI0 madhye'pi pATho'yaM na vyaakhyaatH| "nAtimohaM nAtikAmAsaktiM nAtibhayam / etadeva saMgrahavacanenAha-vyapagatetyAdi" -attii0|| 7. citta khaM 1 je 1 / cinta he 2 // 8. 'bhamANa je 1 he 1,2 lo0 lA 1 / "RtuSu yathAyathaM bhajyamAnAH sukhAyeti RtubhajyamAnasukhAH, taiH"-aTI0 // 9. viti saM 1 / vitI' he 2 / vItikaMtANaM khaM 1 // 10. suMdaraMga he 1 lA 2 mu0|| 11. dhAriNI devI je 1 / dhAriNi devI he 2 // 12. cetiyaM je 1 khaM 1 saM 1 lA 3 / veiyaM he 2 // 13. teNameva khaM 1 je 1 loM0 he 2 // 14. uvAgacchati he 1 / uvAgacchai je 11 uvagacchaMti khN1|| 15. piyaM bhe bhadeg mu0|| 16. NisammA he 2 saM 1 / NisamA khaM 1 // 17. viuleNa saM 1 he 2 // 18. sakkArei sa 2 tA je 1 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -20] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' sakArettA sammANettA matthayadhoyAo kareti, puttANuputtiyaM vittiM kappeti, kappettA pddivisjeti| tate NaM se seNie rAyA koDaMbiyapurise sadAveti, saddAvettA evaM vaidAsIkhippAmeva bho devANuppiyA! rAyagihaM NagaraM Asiya jAva parigIyaM kareha kAraveha ya, cArA~gArasohaNaM kareha, karettA mANummANavaNaM kareha, karettA etamANattiyaM 5 paJcappiNaha jAva pnycppinnNti| tae NaM se seNie rAyA aTThArasa seNippaseNIo saddAveti, saddAvettA evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! rAyagihe nagare abhiMtarabAhirae ussukkaM ukkaraM abhaDappavesaM adaMDimakuDaMDimaM adharimaM adhAraNijjaM aNuddhayamuiMgaM avvAyamalladAmaM gaNiyAvaraNADaijakaliyaM aNegatAlAyarANucaritaM 10 pamuiyapakkIliyAbhirAmaM jaMhArihaM ThiivaDiyaM dasadevasiyaM kareha 2, eyamANattiyaM paJcappiNaha / "te vi taheva kareMti, karettA taheva pnycppinnNti| tae NaM se seNie rAyA bAhiriyAe uvaTThANasAlAe sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe saitiehi ya sAhassiehi ya sayasAhassiehi ya dauehiM dalayamANe 1. matthAdhoyAmo he 2 vinaa| "matthayadhoyAo tti dhautamastakAH karoti apanItadAsatvA ityrthH| pautrAnuputrikI putrapautrAdiyogyAmityarthaH"-aTI0 // 2. vayAsi je 1 // 3. he 2 vinA--kareha0 cArA khaM 1 / kareha 2 cAra je 1 / kareharacArA' he 2 vinaa| "kuruta svayaM kArayata anyaiH"--attii0|| 4. cArAsohaNaM he 2 / cAragArasohaNaM je 1 / cArAgAraparisohaNaM saM 1 lA 2, 3 mu0| "tathA cArA(cAra je 1)gArazodhanaM kuruta, kRtvA ca mAnonmAnavarddhanaM kuruta"--aTI0 // 5. kareha 2 mANu' sarvatra paatthH| dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 6. degbAhirie khaM 1 je 1 laa3|| 7. ussukaM khaM 1 / "ussukbhityaadi"-attiikhN0|| 8. "amvAyamalladAmaM ti amlAnapuSpamAlAm ---attii0|| 9. "yathAhI yathocitAM sthitipatitAm , sthitau kulamaryAdAyAM patitA'ntarbhUtA yA prakriyA putrajanmotsavasaMbandhinI sA sthitipatitA, vAcanAntare dasadevasiyaM ThiivaDiyaM ti dazAhikamahimAnamityarthaH, kuruta kArayata c"-attii0|| 10. 'kareha 2' ityasya kareha kAraveha ya' iti aTI0 anusAreNArthaH, dRzyatAmuparitanaM TippaNam , tathA pR0 35 paM0 4 Ti0 3 / kareha 2 ttA eyamANattiyaM iti je 1 madhye paatthH| etadanusAreNa tu 'kareha, karettA eyamANattiyaM' iti pATho bhvet| kareha etamANattiyaM he1|| 11. te vi taheva kareMti taheva paJcadiparNati je 1 / te vi kareMti 2 taheva paJcappiNati je 1 vinA / / 12. saehiM sAha je 1 / "satiehiM ti zataparimANaiH, dAyehiM ti daanaiH| vAcanAntare zatikAMzcetyAdi, yAgAn devapUjAH, dAyAn dAnAni,bhAgAn lbdhdrvyvibhaagaaniti"--attii0|| 13. dAehi ya dala he 21 jAehiM dAehiM bhAgehi dala' he 1, 4, laa1| dAehiM bhAgehi daladeg je 1 / jAehi ya dAehi ya dala laa2| dRzyatAmuparitanaM ttippnnm|| Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 22dalayamANe paDicchamANe paDicchamANe evaM ca NaM viharati / tate NaM tassa ammApiyaro paDhame divase jAtakammaM kareMti, 'bitie divase jAgariyaM kareMti, taitie divase caMda-sUradaMsaNiyaM kareMti, evAmeva nivvatte suijAtakammakaraNe saMpatte bArasAhadivase vipulaM asaNa-pANa-khAdimasA~dimaM uvakkhaDAveMti, uvakkhaDAvettA mitta-NAti-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM balaM ca bahave gaNaNAyaga jAva AmaMti, tato pacchA prahAtA kayabalikammA kayakouya jAva savvAlaMkArabhUsitA mahatimahAlayaMsi bhoyaNamaMDavaMsi taM vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM mitta-nAti0 gaNaNAyaga jAva saddhiM AsAe mANA paribhAemANA paribhuMjamANA evaM ca NaM viharaMti, jimitabhuttu10 tarAgatA vi ya NaM samANA AyaMtA cokkhA paramasUibhUyA taM mitta-nAti niyaga-sayaNa-saMbaMdhi0 gaNaNAyaga0 vipuleNaM puppha-gaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkAreMti sammANeti, sakArettA sammANettA evaM vadAsI-jamhA NaM amhaM imassa dAragassa gabbhatthassa ceva samANassa akAlamehesu dohale pAdunbhUte, "taM hou NaM 1. paDhamadivase he 2|"prthme divse"-attii| "pAThAntare tu prathamadivase sthitipatitAM tRtIye candrasUryadarzanikAM SaSThe jAgarikAm-aTI / tulanA-"paDhame divase ThiivaDiyaM kAhiM ti, viiyadivase caMdasUradaMsaNiyaM kAhiMti, chaThe divase jAgariyaM kAhiMti, ekArasame divase vItikaMte nivitte asuijAyakammakaraNe saMpatte bArasAhe divase" iti aupapAtikasUtre / "ThiivaDiyaM kAhiti tti sthitipatitaM kulakamAntarbhUtaM putrajanmocitamanuSThAnaM kariSyataH, caMdasUradaMsagiyaM ti candrasUradarzanikAbhidhAnaM sutajanmotsavavizeSa jAgariyaM ti rAtrijAgarikAM sutajanmotsavavizeSameva nivvatte asuijAyakammakaraNe tti nivRtte atikrAnte azucInAm azaucavatAM jAtakarmaNAM prasavavyApArANAM yat karaNaM vidhAnaM tat tathA tatra, bArasAhe divase tti dvAdazAkhye divase ityarthaH, athavA dvAdazAnAmahnAM samAhAro dvAdazAham , tasya divaso yenAsau pUrNo bhavatIti dvAdazAhadivasaH, tatra"-iti aupapAtikasUtrasya abhayadevasUraviracitAyAM TIkAyAm // 2. bitiyadivase je 1 vinaa| " dvitIye dine jAgarikAm"-aTI0 // 3. tayidivase je 1 vinaa| "tRtIye candrasUryadarzanam "-aTI0 // 4. "nivvatte asuijAyakammakaraNe tti nivRtte atikrAnte azucInAM jAtakarmagAM karaNe, nivvatte suijAyakammakaraNe tti vA pAThAntaram, tatra nirvRtte [vA-khaM 1] kRte zucInAM jAtakarmaNAM krnne"--attii0|| 5. "bArasAhadivase ti dvAdazAkhye divase ityarthaH, athavA dvAdazAnAmahnAM samAhAro dvAdazAham, tasya divaso yena dvAdazAhaH pUryate, ttr"-attii0| 6. degkhAtimadeg khaM1 he1| degkhAime je 1 // 7. sAtimaM he 1, 2 // 8. degjaNa balaM ca khaM 1 se 1 he 1 / degjaNabalaM vA je1|| 9. " mahahamahAlaye (ya khaM 1) tti atimhti"-attii0|| 10. khAtimaM khaM 1 / khAtimasAtimaM he 1 // 11. mANA paDilAhemANA pari jamANA evaM je 1 / degmANA paribhujamANA evaM khaM 1 se 1 laamuu03| mANA visAemAgA paribhAemANA paribhujemANA lAsaM0 3 mu0| mANA paribhAemANA evaM he 2 // 12. Dohale je 1 // 13. taM to hou khN1|| Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 20] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' amhaM darie mehe NAmeNaM mehe 2, tassa dAragassa ammApiyaro ayameyArUvaM goNNaM guNanipphaNNaM NAmadhenaM kareMti-mehA ti / tate NaM se mehakumAre paMcadhAtIpariggahite, taMjahA-khIradhAtIe, maMDaNadhAtIe, majaNadhAtIe, kIlAvaNadhAtIe, aMkaghAtIe, annAhiM ya bahUhiM khujAhiM 'cilAiyAhi vAmaNi-vaDabhi-babbaMri-bausi-joNiya-palhavi-isiNi-thArugiNi-lAsiyalausiya-damili-siMhali-Aravi-puliMdi-pakkaNi-vahali-muruMDi-sabarI-pArasIhiM NANAdesIhiM videsaparimaMDiyAhiM iMgiya-ciMtiya-patthiyaviyANiyAhiM sadesaNevatthagahiyavesAhiM NiuNakusalAhiM viNIyAhiM ceDiyAcakkavAlavarisadharakaMcuijjamahayaragavaMdaparikkhitte, hatthAto hatthaM sAharenjamANe, aMkAto aMkaM paribhujamANe, parigijjamANe, uvalAlijamANe, raeNmmaMsi maNikoTTimatalaMsi pairaMginjamANe 2, NivAyaNivvAghAyaMsi 10 girikaMdaramallINe va caMpagapAyave suhaMsuheNaM vai, tate NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro aNupuvveNaM nAmakaraNaM ca paMjemaNagaM ca pacaMkamaNagaM ca 1. pratipAThA:-dArae mehe NAmeNaM mehe 2 tassa khaM1 saM 1 lA 2 laamuu03| khaM 1 prabhRtyAdarzAnusAreNa 'dArae mehe nAmeNaM mehe nAmeNaM' iti pATho'tra bhAti / dArae mehe tassa he 1 / dArae mehe nAma mehe| tassa he 2 / dArae mehe nAmeNaM mehe| tassa je 1 lA 1 lAsaM03 he 3,4 / 2. vilAIyAhiM he 2 laa2| cilAiyAhiM nAsti khN1| "cilaatiibhirnaarydeshotpnnaabhiH"-attii0|| 3. vAvagi je 1 vinaa| "vAmanAbhiH hrasvazarIrAbhi; vaTabhAbhimaMTahakoSThAbhiH, barbarIbhiH barbaradezasaMbhavAbhiH, bakuplikAbhiH yonakAbhiH palavikAbhiH isinikAbhiH thArukinikAbhiH lAsikAbhiH lakutikAmiH draviDIbhiH siMhalIbhiH AravIbhiH pulindrIbhiH pakvaNIbhiH bahalIbhiH muruNDIbhiH zabarIbhiH pArasIbhiH nAnAdezIbhiH bahuvidhAnAryaprAyadezotpannAbhirityarthaH, videzaH svakIyadezApekSayA rAjagRhanagaradezaH, tasya primnnddikaabhiH"--attii0|| 4. degpavvari' he 1, 2 // 5. degdesIvidesa he 1 lAsaM03 mu0 vinaa| desIvisa saM 1 laamuu03|| 6. sAhirIjamANe he 1 / sAhijjamANe khaM 1 se 1 lA 1, 2, 3 he 2, 4 / "hastAddhastaM hastAntara saMhiyamANaH, aGkAdakam utsaGgAntaraM paribhojyamAnaH, parigIyamAnaH tathAvidhabAlocitagItavizeSaiH, upalAlyamAnaH krIDAdilAlanayA, pAThAntare uvaNaJcijjamANe 2, uvagAijjamANe 2, uvalAlijamANe 2, uvagUhijjamAge 2 AliGgayamAna ityarthaH, avayAsijjamANe 2 kathaJcidAlinayamAna eva, parivaMdijjamANe 2 stUyamAna ityarthaH, paricubijamANe 2 iti"-attii| 7. ramaNIyaMsi je 1 // 8. paragija khaM 1 lA 1 / parigija hemU0 4 vinA / parimijadeg he 1 / "praraNayamANaH caGakA khaM 1 saM 1)gyamANaH"-aTI0 / "paraMgijamANe tti praraGgayamANaH camyamANaH, eteSAM ca saMhiyamANAdipadAnAM dvivacanamAbhIkSNyavivakSayeti" iti aupapAtikasUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau // 9. "nirvAtanirvyAghAte girikaMdare ti girinikuJja AlIna iva camakapAdapaH sukhasukhena vardhate smeti"-aTI0 // 10. je 1 vinA-pajemaNaM ca pacaM(caM he 1)kamaNagamaM ca khaM 1 he 1 / pajemaNaM ca pacaMkamaNaM ca he 2 / evaM jemaNaM ca evaM caMkamaNagaM ca saM 1 lA 2, 3, hesN04| evaM jemaNaM ca evaM [caM hesaM0 4]kamaNagaM ca he 4 / "pracaGkamaNakaM bhramaNaM cUDopanayanaM munnddnm"---attii0|| Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAdhammaka haMgasute paDhame sukhaMdhe colorvaNayaNaM ca maiyA mahayA iDIsakkArasamudaeNaM kareMsu / " 10 taNaM taM mehaM kumAraM ammApiyaro sAtiregaTThavAsajAtagaM caiva gabmaTThame vAse sohaNaMsi tihi-karaNa - muhuttaMsi kalAyariyassa uvarNeti / tae NaM se kalAyarie mehaM kumAraM 'lehAiyAo gaNitappahANAo sauNarutapajjavasANAo bAvattariM kalAo 5 suttao ya atthao ya karaNao ya sehAveti sikkhAveti, taMjahA - lehaM 1, gaNiyaM 2, rUvaM 3, nahaM 4, gIyaM 5, vAiyaM 6, saragayaM 7, pokkharagayaM 8, samatAlaM 9, jUyaM 10 jaNavAyaM 11, pAsayaM 12, aTThAvayaM 13, porekavvaM 14, dagamaTTiyaM 15, annavihiM 16, pANavihiM 17, vatthavihiM 18 vilevaNavihiM 19, sayaNavihiM 20, ajjaM 21, paheliyaM 22, mAgahiyaM 23 gAhaM 24, gItiyaM 25, silogaM 26, hiraNNajuttiM 27, suvaNNajuttiM 28, cunnajuttiM 29, AbharaNavihiM 30, taruNIpaDikammaM 31, itthIlakkhaNaM 32, purisalakkhaNaM 33, hayalakkhaNaM 34, gayalakkhaNaM 35, goNalakkhaNaM 36, kukkuDalakkhaNaM 37, chattalakkhaNaM 38, daMDalakkhaNaM 39, asilakkhaNaM 40, maNilakkhaNaM 41, kIgaNilakkhaNaM 42, vaitthuvijjaM 43, khaMdhAramANaM 44, nagaramANaM 45, vUhaM 46, paDivUhaM 47, cAraM 48, paDicAraM 49, cakkavUhaM 50, gairulavUhaM 51, sagaDavUhaM 52, juddhaM 53, nijuddhaM 54, juddhA tijuddhaM 55, aTThijuddhaM 56, muTThijuddhaM 57, bAhujuddhaM 58, layAjuddhaM 59, ItthaM 60, charuppavAyaM 61, dhaNuvveyaM 62, hirannapAgaM 63, suvaNNapAgaM 64, suttakheDDuM 65, vaTTakheDaM 66, nAliyAkheDa 67, pattacchejaM 68, kaDaicchejaM 69, sajjIvaM 70, nijjIvaM 71, sauNaruyamiti 72 / 38 15 20 21. tate NaM se kalAyarie mehaM kumAraM lehAiyAo gaNiyaSpahANAo sauNarutapajjavasANAo bAvantariM kalAo suttao ya atthao ya karaNao ya sehAveti sikkhAveti, sehAvettA sikkhAvettA ammapiUNaM uvaNeti / [sU0 20 1. vaNayaM ca je 1 he 1 hemU0 4 lAsaM0 3 lA 1 // 2. mahayA iDDIsakkArasamudaeNaM ti mahatyA RdayA evaM satkAreNa pUjayA samudayena ca janAnAmityarthaH " -- aTI0 // 3. mehaku je 1 khaM 1 he 1, 2 // 4. hAtIyA' khaM 1 saM 1 lA 3 // 5. pAleyaM khaM 1 hemU0 4 // 6. gItiriyaM he 2 // 7. vannajuttiM he 2 // 8. isthila je 1 vinA // 9. golakkhaNaM he 1, 2, 4 // 10. kAgaNilakkhaNaM 41 maNilakkhaNaM 42 he2 // 11. kAgiNi saM 1 lA 3 // 12. catthavijjaM je 1 // 13. garuDa loM0 // 14. isatthaM he 2 / 15 vaTTakheDuM suttakheDuM je 1 / / 16. kheDa he 2 khaM 1 / / 17. kaMDagachenaM he 2 // 18. lehAdIyAbho he 4 saM 1 lA 3 / lehAIyAbho he 2 // 19. piNaM he 1, 2 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' . tate NaM mehassa kumArassa ammApitaro taM kalAyariyaM madhurehiM vayaNahi~ vipuleNa ya gaMdha mallAlaMkAreNaM sakkAreMti sammANeti, sakkArettA sammANettA vipulaM jIviyArihaM pItidANaM dalayaMti, pItidANaM dalaittA paDivisajeti / 22. tate NaM se mehe kumAre bAvattarikalApaMDie NavaMgasuttapaDibohie aTThArasavihippagAradesIbhAsAvisArae gIyaraI gaMdhavvanaTTakusale hayajohI rahajohI bAhujohI 5 bAhuppamaddI alaM bhogasamatthe sAhasie viyAlacArI jAte yAvi hotthaa| tate NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM bAvataMrikalApaMDitaM jAva viyAlacArI jAyaM pAsaMti, pAsittA pAsAyavaDeMsae kAreMti a~bbhuggayamUsiya paha~sie viva maNikaNagarayaNabhatticitte vAuchutavijayavejayaMtIpaDAgachattAichattakalie tuMge gagaNatalamabhilaMghamANasihare jAlaMtararayaNapaMjarummilie vva maNikaNagathUbhiyAe viyasitasaMyapattapuMDarIe tilayarayaNaddhacaMdaccie nANAmaNimayadAmAlaMkite aMto bahiM ca saNhe tavaNijairavAluyApatthare suhaphAse sassirIyarUve pAsAdIe jAva paDirUve, egaM ca NaM mahaM bhavaNaM kAreMti aNegakhaMbhasayasanniviDaM lIlaTThiya 1. dalayaMti pIi 2 tAje 1 / dalayatirattA je 1 vinA // 2. gayajohI rahajohI lA 1 he 3 mu0| "hayena yudhyata iti hayayodhI, evaM rathayodhI baahuyodhii"--attii0|| 3. mehaku je 1 khaM 1 vinA / / 4. degvattarIkalA je 1 lA 2 vinA // 5. degcArIjAyaM he 2, 4 vinA // 6. kareMti he 4 // 7. "abbhuggayamUsiya tti abhyudgatocchitAn , atyuccaanityrthH| atra ca dvitIyAbahuvacanalopo dRzyaH"--aTI0 // 8. pahasie vivihamaNi je 1 / pahasie vicattamaNideg saM 1 lA 3 / 'pahasie viva tti prahasitAniva zvetaprabhApaTalaprabalatayA hasata ivetyrth| tathA maNikanakaratnAnAM bhaktibhiH vicchittibhiH citrA ye te tathA, vAtodbhUtA yA vijayasUcikA vaijayantyabhidhAnAH patAkAH chatrAticchatrANi ca taiH kalitA ye te tathA, tataH karmadhArayaH, ttstaan'-attii0|| 9. degjarummilliya vva lA 1, 3 / jarummilliya vve laasN02| rumillie va he 1 / jarumeliyevva he 2 / jirullimie va je 1 / degjaramillie vva he 4 / "jAlaMtararayaNapaMjaramilliya vva tti jAlAnteSu matvAlambaparyanteSu jAlAntareSu vA jAlakamadhyeSu ratnAni yeSAM te tathA, tato dvitIyAbahuvacanalopo dRzyaH, paJjaronmIlitAniva pRthakRtapaJjarAniva prtygrchaayaanityrthH| athavA jAlAntararatnapaJjaraiH tatsamudAyavizeSairunmIlitAniva unmiSitalocanAnivetyarthaH"- attii.|| 10. sayavattapattapuMDa he 4 saM 1 laa3|| 11.degNaaDacaMda he 2 / degNaddhayaMda' lAsaM03 vinaa| degNaddhacaMdacitte attiipaa0| "tilakaiH puNDaiH, ratnaiH karketanAdibhiH, ardhacandraiH sopAnavizeSaiH bhittiSu vA candanAdimayairAlekhyaiH arcitA ye te tathA, tAn , pAThAntareNa tilkrtnaardhcndrcitraan'-attii0|| 12. ruilavA' kha 1 saM 1 lA 3 vinaa| "tapanIyasya yA rucirA vAlukA tasyAH prastaraH prataraH prAGgaNeSu yeSAM te tathA, taan"-attii.|| 13. degpatthaDe he 2 // 14. kareMti he 2 je1|| Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 5. [sU0 22 yAdhammaka sutte paDhame suyakkhaMdhe sAlabhaMjiyAgaM abbhuggayasukayavaiiravetiyAtoraiNavararaiyasAlabhaMjiyA~ susiliGkavisi la~DasaMThitapasatthaveruliyakhaM bhaNANAmaNikaNagarayaNakhacitaujjalaM bahu samasuvibhatta nicitaramaNijjabhUmibhAgaM IhA~miya jAva bhatticittaM khaMbhuggayavairaveiyAparigahiyAbhirAmaM vijauharajamalajuyalajaMtajuttaM piva accIsahassamalaNIyaM rUvagasahassakaliyaM misamINa bhibbhisamINaM caMkkhuloyaNailesaM suhaphAsaM sassirIyarUvaM kaMcaNa-maNi- rayaNathUmiyAgaM NANAviha paMcavaNNaghaMTApaDAgaparimaMDiyaggaM siharaM dhavalaimarIcikavayaM viNimmuyaMtaM lAulo yamahiyaM jAva gaMdhavaTTibhUtaM pAsAdIyaM darisaNijjaM abhirUvaM paDirUvaM / tate NaM tassa mehakumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM sohaNaMsi tihi karaNaNakkhatta-muhuttaMsi sarisiyANaM sakhviyANaM sarittayANaM sarisalAvaNNarUvajovvaNa10 guNovaveyANaM sarisaehiMto rAyakulehiMto ANiyalliyANaM pasANaDuMgaavizvavahUovayaNamaMgalasujaM pitehiM aTThahiM rAyavarakannAhiM saddhiM egadivaseNaM pANiM geNhAviMsu / 20 taNaM tassa mehassa ammApitaro imaM etArUvaM pItidANaM dalayaMti -- aDDa hiraNNakoDIo aTTha suvaNNakoDIo gAhANusAreNa bhANiyavvaM jAva pesaNakAriyAo, annaM ca vipulaM dhaNakaNagarayaNamaNimottiya saMkhasilappavAlarattarayaNa saMtasArasAvatejjaM alAhi jAva AsattamAto kulavaMsAto pakAmaM dAuM pakAmaM bhottuM paikAmaM paribhAeuM / 1. vatira 1 se 1 lA 3 // 2. 'toraNaviraIyasAli je 1 // 3 'yasusi khaM 9 saM 1 lA 3 loM0 // 4. laGa' nAsti je 1 // 5. " IhAmRga - vRSabha turaga-nara-makara vihaga- vyAla-kinnararuru-sarabha- camara- kuJjara-vanalatA-padmalatAbhakticitramiti yAvatkaraNAd dRzyam " aTI0 // 6. pariyA he 1, 2 se 1 lA 1, 2, 3 hai 4 / " stambhogatayA stambhoparivartinyA vajrasya vedikayA parigRhItaM pariveSTitamabhirAmaM ca yat tat tathA" - aTI0 // 7. "vijjAharajamalajuyalatattaM pivatti vidyAdharayoryat yamalaM samazreNIkaM yugalaM dvayaM tenaiva yantreNa saMcariSNupuruSa - pratimAdvayarUpeNa yuktaM yat tattathA" - aTI0 // 8. mAlaNiyaM je 1 // 9. loyaNalessaM saM 1 'loyalessaM je 1 / " cakSuH kartR lokane avalokane darzane sati lizatIva darzanIyatvAt zliSyatIva yatra tat tathA " - aTI0 // 10. lessaM khaM 1 he 2 lA 2, 3 je 1 // 11. sihAMvalami' khaM 1 // 12. he 3 vinA- 'mirIcikavayaM lAsaM0 2, 3, saM 1, lA 1 / sirIkaSayaM je 1 he 1, hemU04 / 'mirIkavayaM khaM 1 he 2 / " dhavalamarIcilakSaNaM kavacaM kaGkaTam, tatsamUhamityarthaH " - aTI0 // 13. faNamu' he 1 // 14. loIya' he 2 | "lAuloiyamahiyaM lAiyaM chagaNAdinA bhUmau lepanam, ulloiyaM seTikAdinA kuDyAdiSu dhavalanam, tAbhyAM mahitaM pUjitam, te eva vA mahitaM pUjanaM yatra " - aTI0 // 15. AANatilliyANa je 1 / bhAgiyallANaM he 1 lA 1 | AyaliyANaM khaM 1 / NiyallayANaM he 2 / ANilliyANaM lA3 // 16. aMniehiM khaM 1 saM 1 lA 3 / "sujalpitAni ca AzIrvacanAnIti dvandvaH, taiH karaNabhUtairiti " - aTI0 // 17. pakAmaM bhAeuM saM 1 kha 1 lA 2, 3, he4 / " prakA mamatyartha...... . paribhAjayituM dAyAdAnAM paribhAjane " - aTI0 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' tate NaM se mehe kumAre egamegAe bhAriyAe egamegaM hiraNNakoDiM dalayati, egamegaM suvaNNakoDiM dalayati, jAva egamegaM pesaNakoriM dalayati, annaM ca vipulaM dhaNakaNaga jAva paribhAeuM dalayati / tate NaM se mehe kumAre uppiM pAsAyavaragate phuTTamANehiM muiMgamatthaehiM varataruNisaMpauttehiM battIsatibaddhehiM nADaehiM uvagijamANe uvagijamANe uvalAlijamANe uvalAlijamANe sadda-pharisa-rasa-rUva-gaMdhe viule mANussae kAmabhoge paJcaNubhavamANe viharati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre puvvANupuTviM caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe jeNAmeva rAyagihe nagare guNasilae cetie jAva viharati / tate NaM rAyagihe Nagare siMghADaga0 mahayA jaNasadde ti vA jAva 10 bahave uggA bhogA jAva rAyagihassa Nagarassa majjhamajjheNaM egadisiM egAbhimuhA NiggacchaMti / imaM ca NaM mehe kumAre uppiM pAsAtavaragate phuTTamANehiM muiMgamatthaehiM jAva mANussae kAmabhoge bhuMjamANe rAyamaggaM ca 'oloemANe oloemANe evaM ca NaM vihrti| tae NaM se mehe kumAre te bahave ugge bhoge jAva egadisAbhimuhe NiggacchamANe 15 pAsati, pAsittA kaMcuijjapurisaM saddAveti, saddAvettA evaM vayAsI-kinnaM bho devANuppiyA ! anja rAyagihe nagare iMdamahe ti vA khaMdamahe ti vA evaM ruddamahe i vA sivamahe i vA vesamaNa-nAga-jakkha-bhUya-nadi-talAya-rukkha-cetiya-pavvaya0 ujANa 1. dalayai jAva egamega suvaNNa' je 1 // 2. degkArI je 1 // 3. muyaMga' he 4 // 4. degsanibaddhahi saM 1 he 4 / sahabaddhehi he 2, 4 / degsaivihiM he 1 / saibaddhaehiM lA 1 mu0 / sanibaddhanADaehi lA 2, 3 // 5. siMghADaga jAva bahujaNasadde i vAje 1 / "rAyagihe nagare siMghADaga ityanenAlApakAMzenedaM draSTavyam-siMghADaga-tiga-caukka-cacara-caummuha-mahApahapahesu / mahayA jaNasahe i vA, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam-jaNasamUhe i vA..." -attii0|| 6. majjhaM 2 egadisiM khaM 1 se 1 he 1, 2 je1|| 7. egAbhimuhassa je 1 // 8. mehakumAre je 1 he 1 // 9. degmANe jAya rAya saM1 lA 3 // 10. uvaloemANe se 1 lA3 lAsaM0 2 / oloyemANe 2 1 // 11. kaMcaDaja je // 12. vayAsi je|| 13, iMdamaheti itya Arabhya nayare [pR0 42 paM0 3] ityantaH pAThaH khaM 1 madhye nAsti / / .14. evaM rudda-sivavesamaNa je 1 vinaa| khaM 1 madhye nAstyayaM pAThaH, dRzyatAmuparitanaM TippaNam / " indramaha indrotsavaH, evamanyAnyapi padAni, navaraM skandaH kArtikeyaH, rudraH pratItaH, zivo mahAdevaH, vaizramaNo yakSarAT , nAgo bhavanapativizeSaH, yakSo bhUtazca vyantaravizeSaH, caityaM sAmAnyena pratimA, parvataH pratItaH, udyAnayAtrA udyAnagamanama, giriyAtrA girigmnm-attii0| aTI0 anusAreNa bhgvtiisuutr[9|33|24] rAjapraznIyasUtrAnusAreNa ca 'vesamaNamahe i vA nAgamahe i vA......panvayamahe i vA ujANajavA i vA girijattA i vA' iti pATho'tra vivakSitaH pratIyate // 15. naI mu.|| Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ts NAyAma kahaMgasute paDhame suyakkhaMdhe [sU0 22 girijattA ti vA, jeNNaM ee uggA jAva egadisiM egAmimuhA Niggaccheti / tateNaM se kaMcuijjapuri se samaNassa bhagavao mahAvIrassa gahiyAgamaNapaivittIe mehaM kumAraM evaM vadAsI--no khalu devANuppiyA ! ajja rAyagihe nayare "iMdamahe i vA jAva girijattA ivA, jaNNaM ee uggA jAva egadisiM egAbhimuhA niggacchaMti / evaM khalu devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre Aikare titthakare ihamAgate, iha saMpatte, iha samosaDhe, iha ceva rAyagihe nagare guNasilae cetie ahApaDi 0 jAva viharati / tate NaM se mehe kumAre kaMcuijjapurisassa aMtie eyamahaM socA Nisamma haTTatuTTe ko hu~ biyapurise sahAveti, saddAvettA evaM vaMdAsI -- khippAmeva cIugghaMTaM AsarahaM juttAmeva uvaTThaveha, tahatti uvarNeti, tate NaM se mehe pahAte jAva savvAlaMkAravibhUtei cAugghaMTaM AsarahaM durUDhe samANe sakoreMTamaladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM mahayA bhaDacaDagaravaMdapairiyAlasaMparivuDe rAyagihassa nagarassa majjhaMmajjheNaM niggacchati, niggacchittA jeNAmeva guNasilae cetie teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa chattAtichattaM paiMDAgAtipaDAgaM vijjAhareM cAraNe jaMbhage ya 15 deve ovayamANe uppayamANe pAsati, pAsittA cAuraghaMTAo AsarahAo pacoruhati, paccoruhittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM paMcaviheNaM abhigameNaM abhigacchati, taMjahA - sacittANaM davvANaM viusaraNayAe, acittANaM daivvANaM aviusaraNayAe, 10 1. pratiSu pAThAH - jaNaM ee uggA jAva khaM 1 lA2 / jaM naM uggA jAva he 2 / jao NaM uggA bhogA jAva saM 1 lA 1, 3 he 3, 4 / jayA NaM bahave uggA bhogA jAva je 1 / jabho NaM bahave uggA bhogA jAva he 1 mu0 // 2. vittie he 2 / "gahiyAgamaNapavittIe parigRhItAgamanapravRttiko gRhItavArta ityarthaH " - aTI0 // 3. mehakumAraM je 1 // 4. iMdamaheti vA khaMdamaheti vA jaNaM 2 | iMdamahe vi vA girijattA i vA jaNNaM he 1 // 5. kumAre 1 lA 3 vinA nAsti / / 6. NisammA saM 1 lA3 / / 7. vayAsi je 1 // 8. va bho devANuppiyA cAu mu0 // 9. cAughaMTaM saM 1 / evamagre'pi // 10. durUhe saM 1 // 11. paripAla' je 1 he 2 / 'mahayA ityAdi, mahad yad bhaTAnAM caTakaravRndaM vistAravatsamUhaH tallakSaNo yaH parivAraH, tena saMparivRto yaH sa tathA " - aTI0 // 12. uvarga khaM 1 // 13. paDAgAiyapaDAgaM se 1 lA 3 // 14. cAraNa jaMbhae ya deve ya bhova je 1 // 15. jaMbhae he 2 vinA // 16. rubhai 2 ttA je 1 // 17. davvANaM viusa je 1 khaMmU0 1 / acittANaM davvANaM bhaviusaraNayAe nAsti saM 1 lAmU0 3 / " acittAnAM dravyANAmalaGkAravastrAdInAmavyavasaraNena avyutsargeNa, kvacid vibhasaraNAe tti pAThaH, tatra acetanadravyANAM chatrAdInAM vyutsarjanena parihAreNa uktaM ca-avaNei paMca kakuhANi rAyavarasabharciSabhUyANi / chattaM khaggovAhaNa mauDaM taha cAmarAo ya // " - aTI0 // (( Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' 43 eMgasADiyauttarAsaMgakaraNeNaM, cakkhuphAse aMjalipaggaheNaM, maNaso eNgattIkaraNeNaM, jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikvutto AdAhiNapadAhiNaM kareti, karittA vaMdati NamaMsati, vaMdittA NamaMsittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa NacAsanne NAtidUre sussUsamANe namasamANe paMjaliyaDe abhimuhe viNaeNaM pjjuvaasti| tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehakumArassa tIse ya mahatimahAliyAe parisAe majhagae vicittaM dhammamAtikkhati -jahA jIvA bajhaMti, muccaMti, jahA ya saMkilissaMti, dhammakahA bhANiyavvA, jAva parisA pddigyaa| 23. tate NaM se mehe kumAre samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie dhamma socA rNisamma haTTatuDhe samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM kareti, karittA 10 vaMdati namaMsatti, vaMdittA namaMsittA evaM vadAsI-saddahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, evaM pattiyAmi NaM [bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM], roemiNaM [bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM], abbhuTThami NaM bhaMte ! niggaMthaM pAvayaNaM, evameyaM bhaMte !, tahameyaM bhaMte !, avitahameyaM 'bhaMte !, icchitameyaM 'bhaMte !, icchitapaDicchiyameyaM bhaMte !, abhiruDyameyaM bhaMte ! jaheyaM tubbhe vadaha, jaM gavariM devANuppiyA ammApiyaro ApucchAmi, tao 15 pacchA muMDe bhavittANaM pavvaissAmi / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha" / tate NaM se mehe kumAre samaNaM bhagavaM [mahAvIraM] vaMdati NamaMsati, vaMdittA NamaMsittA jeNAmeva cAugghaMTe Asarahe "teNeva uvAgacchati, teNeva uvAgacchittA cAugvaMTaM AsarahaM duruhati, duruhittA mahayA bhaDacaDagarapahakareNaM rAyagihassa 1. egallasADiyaM uttarAsaMgakaraNeNaM cakkhuphAseNaM aMjadeg je1|| 2. cakkhupphAse khaM 1 // 3. egattikaraNeNaM khaM 1 vinaa| egattIbhAveNaM je 1 / "manasa ekatvakaraNena ekAgratvavidhAneneti bhaavH| kvacid egattibhAveNaM ti pAThaH, abhigacchatIti prakramaH"-aTI0 // 4. paMjaliuDe je 1 // 5. mabhimuheNaM vi he 2 // 6. majhagayAe khN1|| 7. jaha je 1 vinA // 8. gisammA he 1 vinaa|| 9. haTatuTTA khN1| haTatuTTa he 3, 4, laam02|| 10. AdAhiNapadAhiNaM lA 1 he 1,4 // 11. bhaMte nAsti je 1 se 1 lA 3 // 12. bhaMte nAsti saM1 lA 3 vinA / / 13. 'bhaMte abhiruiyameyaM bhaMte jaheyaM tumbhe vadaha' iti pATho he 2 madhye eva vidyate, anyatra tu tatsthAnebhaMte se jaheva tubbhe vadaha hemuu01| se jaheva tumbhe vai je 1 / bhaMte se jaheva taM tubbhe vadaha hesaM01 kha 1 he 3, 4 lA 1, 2, 3 // 14. Navari khaM 1 vinA // 15. 'NupiyA he 1, 2 // 16. pavvatissAmi je 1 sN1|| 17. "mA paDibaMdhaM vighAtaM 'vidhehi vivakSitasya' iti gamyam" iti aTI0 madhye etadadhyayanAnte vkssyte|| 18. mehaku je 1 // 19. teNAmeva uvAgacchai teNeva uvAgacchittA he 2 / teNAmeva uvAgacchai 2 ttA je1|| Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakvaMdhe [sU0 23nagarassa majjhamajjheNaM jeNAmeva sae bhavaNe 'teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA cAugghaMTAo [AsarahAo] pacoruhati, pacoruhittA jeNAmeva ammApiyaro teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA ammApiUNaM pAyavaDaNaM kareti, karittA evaM vadAsI-evaM khalu ammayAto! mae samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie dhamme 5 NisaMte, se vi ya me dhamme icchite paDicchita abhiruie| tate Na tassa mehassa kumArassa ammApiyaro evaM vadAsI-dhanno si tumaM jAyA !, saMpunno kayattho kayalakkhaNo si tumaM jAyA !, jannaM tume samaNassa [bhagavao mahAvIrassa] aMtie dhamme NisaMte, se vi ya te dhamme icchite paDicchite abhiruite| ___ tate NaM se mehe kumAre ammApiyaro docaM pi tacaM pi evaM vadAsI-evaM khalu ammatAo! mae samaNassa bhagavao mahAvIrassaM aMtie dhamme nisaMte, se vi ya dhamme icchie paDicchie abhiruiNe| taM icchAmi NaM ammatAto! tubbhehiM abbhaNuNNAte samANe samaNassa bhagavato [mahAvIrassa] aMtie muMDe bhavittANaM agArAto aNagAriyaM pavvaittae / tate NaM sA dhAriNI devI tamaNiTuM akaMtaM appiyaM amaNuNNaM amaNAmaM asuyapuvvaM pharusaM giraM socA Nisamma imeNaM etArUveNaM maNomANasieNaM mahayA puttadukkheNaM abhibhUtA samANI seyAgayaromakUvapagalaMtavilINagAyA soyabharapaveviyaMgI NitteyA dINavimaNavayaNA, karayalamaliyavva kamalamAlA takkhaNaola~ggadubbalasarIralAyaNNasunnanicchAyagayasirIyA, pasiDhilabhUsaNapaDatakhummiyasaMcuNNiyadhavalavalayapanbhaTThauttarijA sUmAlavikiNNakesahatthA, mucchAvasaDhuMceyasi garuI, parasuniyattavva caMpagalayA, nivvattamahevva iMdalaTThI vimukkasaMdhibaMdhaNA koTTimatalaMsi savvaMgehiM dhasatti pddiyaa| tate NaM sA dhAriNI devI sasaMbhamovattiyAe turiyaM kaMcaNabhiMgAramuhaviNi 1. teNeva je 1 // 2. degrubhati khaM 1 // 3. yAmao khaM 1 vinA / / 4. ruIe he 1, 2, saM 1 lA 3 // 5. ruIra he 1, 2 / rutite saM 1 lA 3 // 6. vayAsi je 1 // 7. ammayAmo saM 1 lA 3 vinA / ammayAto khaM 1 he 1,4 // 8. ssaMtie je 1 // 9. icchiya paDi khaM 1 he 1 // 10. ruIe he 1 / rutite sN1|| 11. assuya je1 he 2 // 12. parusaM je1|| 13. NisammA khaM1 saM 1 lA 3 // 14. gAya he 2 // 15. olagga saM 1 he 3 // 16. sukumAla je1|| 17. khaM1 he 2 vinA-ceyaNagaruI he 1 / ceyagaruI je 1 / ceyagarui he 3 / ceyagaruI saM 1 lA 2, 3 he 4 | "mUvizAnnaSTe cetasi sati gurvii"-attii0|| 18.talaMmi se 1 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' ggayasIyala jalavimaladhArAe parisiMcamANa nivvaviyagAyalaTThI uMkkhevaga-tolaveMTa-vIyagaNivANaM saphusieNaM aMteuraparijaNeNaM AsAsiyA samANI muttAvalisannigAsapaivaDataaM sudhArAhiM siMcamANI paohare kaluNavimaNadINA royamANI kaMdamANI tippamANI soyamANI vilavamANI mehaM kumAraM evaM vayAsI / tumaMsaNaM jAyA ! amhaM ege putte iTThe kaMte pie maguNNe maNAme thejje vesAsie sammae bahumae aNumae bhaMDakaraMDagasamANe rayaNe rayaNabhUte jIviyaussAsae "hiyayaNaMdijaNaNe uMbarapuSpaM va dullabhe savaNayAe, kimaMga puNa pAsaNayAe ? No khalu jAyA ! amhe icchAmo khaNamavi vippaogaM sahittae, taM bhuMjAhi tAva jAyA ! vipule mANussara kAmabhoge jAva tAva vayaM jIvAmo, tao pacchA amhehiM kAlagatehiM pariNayavae, vaDDiyakulavaMsataMtukami, nirAghayakkhe, samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavvaissasi / taNaM se me kumAre ammA piUhiM evaM vutte samANe ammApiyaro evaM vadAsI - tava NaM taM ammo ! jaheva NaM tumhe mamaM evaM vadaha ' tumaMsi NaM jAyA ! amhe ege putte taM caiva jAva nirAvayakkhe samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva patraissasi / ' evaM khalu ammatAo ! mANussae bhave adhuve aNitie asAsae vasaNasa uvaddavAbhibhUte vijjulayAcaMcale aNicce jalabubbuyasamANe kusaggajalabiMdusannibhe saMjhabbharAgasarise suviNagadaMsaNovame sar3aNapaDaNaviddhaMsaNadhamme pacchA puraM ca NaM avassavippaMjahaNijje, ke NaM jANati ammatAo ! " ke puvi gamaNAe, ke pacchA gamaNAe ? ' taM icchAmi NaM ammatAo ! tubbhehiM abbhaNuNNAte samANe samaNassa bhagavato mahAvIrassa jAva pavvaittae / " << 1. uktrayatA' he 1 lA 2 / ukkhevaNatA khaM 1 he 3 lA 2 loM0 vinA / 80 'utkSepako vaMzadalAdimayo muSTigrAhyo daNDamadhyabhAgaH " - aTI0 // 2. 'viMTadeg je 1 he 2, 3 // 3. pata je 1 he 3 // 4. dhijje saM 1 lA 3 / ghejje he 2 // 5. jIvIya he 2 lA1 / 'jIvitamasmAkamucchrAsayasi vardhayasIti jIvitocchrAsaH, sa eva jIvitocchrAdhikaH, vAcanAntare tu jIvati jIvitasyotsava iva jIvitotsavaH, sa eva jIvitotsavikaH // 6. hiyayAnaMdaja he 1 je 1 lA 1 4 / " hRdayanandijananaH" - aTI0 // 7. " nirAvayakkhe ttinirapekSaH sakalaprayojanAnAm " - aTI0 || 8. niravakkhe je 1 | niravekkha 'saM 1 // 9. sumiNadaMsaNo saM 1 lA 3 // 10. vippahaNijje he 1, 2 / trippayahasagijje je 1 / trippayahaNejje loM0 // 11. ke ya vigamagAe ke ya pacchA se 1 lA3 // 12. mahAvIrassa lA 3 vinA nAsti // 45 5 10 15 20 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe sU0 23tate NaM taM mehaM kumAraM ammApiyaro evaM vaMdAsI-ImAto te jAyA ! sarisiyAo saritayAo sarivvayAo sarisailAvaNNarUvajovvaNaguNovaveyAo sarisehito rAyakulehito A~NiyaliyAo bhAriyAo, taM bhuMjAhi NaM jAyA ! etAhiM saddhiM vipule mANussae kAmabhoge, pacchA bhuttabhoge samaNassa jAva pavvaissasi / tate NaM se mehe kumAre ammApiyaro evaM vadAsI-taheva NaM ammatAo ! jannaM tubbhe mamaM evaM vadaha-imAo te jAyA! sarisiyAo jAva samaNassa pvvisssi| evaM khalu ammatAo! mANussagA kAmabhogA asuI asAsatA vaMtAsavA pittAsavA khelAsavA sukkAsavA soNiyAsavA durussAsanIsAsA duruyamuttapurIsapUyabahupaDipuNNA uccAra-pAsavaNa-khela-siMghANaga-vaMta-pitta-sukka-soNitasaMbhavA adhuvA. aNitiyA asAsayA saDaNapaDaNaviddhaMsaNadhammA pacchA puraM ca NaM avassavippajahaNijjA, se ke NaM ammatAo ! jANati ke puvaM gamaNAe, ke pacchA gamaNAe ?' taM icchAmi NaM ammayAo ! jAva pvvtitte| tate NaM taM "mehaM kumAraM ammApitaro evaM vadAsI-ime te jAyA ! ajaya20 pajayapiupajayAgae subahu hiraNNe ya suvaNNe ya kase ya dUMse ya maNimotiya 1. vayAti // 1 // 2. "vAcanAntare meghakumArabhAryAvarNaka evamupalabhyate-imAmo te jAyAo vipulakula bAliyAo kalAkupalasavvakAlalAliyasuhoiyAbho mahavaguNaMjuttaniuNaviNaovayArapaMDitapiyakkhagAo paNDitAnAM madhye vicakSaNAH paNDitavicakSaNA atipaNDitA ityarthaH, maMjulamiyamahurabhaNiyavihasiyavippekkhiyagaivilAsaviTiyavisArayAo maJjulaM komalaM zabdataH mitaM parimitaM madhuramakaThoramarthato yad bhaNitaM tattathA, va(vi)sthitaM viziSTA sthitiH, zeSaM kaNThyam , avikalakulasIlasAligIo visuddhakulavaMsasaMtANataMtuvaddhaNapagabbhaubbhavapabhAviNImo vizuddhakulavaMza eva santAnatantuH vistAravattantuH tadvardhanA ye prakRSTA garbhAH putravaragarbhAH teSAM ya udbhavaH saMbhavaH tallakSaNo yaH prabhAvo mAhAtmyaM sa vidyate yAsAM tAstathA, maNANukUlahiyaicchiyAo mano'nukUlAzca tA hRdayenepsitAzceti karmadhArayaH, aTTha tuma guNavallahAo guNairvallabhA yAstAstathA bhajAo uttamAo nicca bhAvANurattasavvaMgasuMdarImo ti"-aTI0 // 3. lAvaNNavaNNarUva je 1 // 4. ANilli je1|| 5. jAetAhi he 1 // 6. saddhiM saMparivuDe saM 1 lA 3 // 7. bhoge samANe to pacchA je 1 // 8. se nAsti je 1 // 9. degpiyaraM je 1 vinaa| piyaro je 1 // 10. vayAsi je 1 // 11. degvA soNiyAsavA sukkAlavA he 1 // 12. duruyamutta khaM1 vinaa| duruttamutta' he 1 / "dUrUpAgi virUpANi yAni mUtra-purISa-pUyAni tairbahupratipUrNAH"aTI0 // 13. bhagiyatA saM 1 lA 3 // 14. jANaMti he 1 lA 1, 3 // 15. ammaM jAva he 1 / amma jAva he 2 vinA / / 16. mehakumAraM he 1 // 17. vayAsi je 1 // 18. ajapajjaya saM 1 lA3 // 19. dUse ya nAsti he 2 kha 1 lA 1 // 20. mottie ya saMkha' he 1 laa1|| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte saMkhasilappavAlarattarayaNasaMtasArasAvatenje ya alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo pagAmaM dAuM, pagAmaM bhotuM, pagAmaM paribhAeuM, taM aNuhohi tAva jAva jAyA ! vipulaM mANussagaM iDisakkArasamudayaM, tao pacchA aNubhUyakalANe samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie pvvisssi| tate NaM se mehe kumAre ammApiyaro evaM vadAsI-taheva NaM ammayAo! jaNNaM vadaha 'ime te jAyA ! ajagapajagapiu jAva tato pacchA aNubhUyakallANe pvvisssi| evaM khalu ammayAo ! hiraNNe ya suvaNNe ya jAva sAvateje aggisAhie corasAhie rAyasAhie dAiyasAhie macusAhie, aggisAmanne jAva maccasAmanne, saDaNapaDaNaviddhaMsaNadhamme, pacchA puraM ca NaM avassavippajahaNije, se ke NaM jANai ammayAo! ke jAva gamaNAe 1 taM icchAmi NaM jAva pvvtitte| tate Na tassa mehassa kumArassa ammApiyaro jAhe no saMcAeMti mehaM kumAraM bahUhiM visayANulomAhi AghavaNAhi ya paNNavaNAhi ya saNNavaNAhi ya viNNavaNAhi ya Aghavittae vA paNNavittae vA saNNavittae vA viNNavittae vA tAhe visayapaDikUlAhiM saMjamarbhayauvveyakAriyAhiM paNNavaNAhiM paNNavemANA evaM vadAsI-esa NaM jAyA! niggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare kevalie paDipuNNe NeyAue saMsuddhe 15 sallagattaNe siddhimagge muttimagge nijANamagge nivvANamagge savvadukkhappahINamagge. ahI va egaMtadiTThie, khuro iva egaMtadhArAe, lohamayA iMva javA cauveyavvA, vAluyAkavalo iva "nirassAe, gaMgA iva mahAnadI paDisoyagamaNAe, mahAsamuddo iva bhuyAhiM duttare, tikkhaM kamiyavvaM, garuyaM "laMbeyavvaM, asidhArA~vayaM cariyavvaM, 1. degsAra nAsti je 1 vinA // 2. paribhoeu je1|| 3. hoha / tAva jAva je 1 / hohiti tAva jAba he1 | hohiti jAva lA 1 // 4. je 1 lA 2 vinA- ammo khN1| ammAo he1| amma he 2 / ammA lA 1,3 he4|| 5. ajapajjagaMpisaM 1 laa3|| ajjagapajagaMpi jAva he1| ajagapajagapi jAva he2|| 6. ammAo se1|| 7. mehaku saM1 laa3|| 8. bhaubveya je1| bhayaubveva he2| bhaubveva je1 he 2 vinA / / 9. diTrIe he2|| 10. khuro yiva egadhArAe he 2 attii0| "kSura iva ekadhAram dvitIyadhArAkalpAyA apavAda. kriyAyA abhAvAt , pAThAntareNa ekAntA ekavibhAgAzrayA dhArA yasya tttthaa"-attii0|| 11. ceva sNshlaa3||12. cAve he 2 // 13.. nirAssAe se 1 nirAsAe laa3| nissAeje 1 / "niraasvaadm"-attii0|| 14. soyaMgasaM1 laa3khN1|"prtishrotsaa gamanaM pratizrotogamanama. tadbhAvastacA, tyaa"-attii0| aTI0 anusAreNa paDisoyagamaNayAe iti pATho bhAti // 15. duruttare he 1 // 16. tikkhaM caMkami saM 1 he 1, 2 vinaa| " tIkSNaM khaGgakuntAdikaM kramitavyam AkramaNIyaM yadetat pravacanaM tditi"-attii0|| 17. laMdheyadhvaM saM 1 lA 3 // 18. dhAraM vayaM he 2 saM 1 je 1 vinaa| "asidhArAyAM saMcaraNIyamityevaMrUpaM yad vrataM niyamastadasidhArAvrataM caritavyam AsevyaM yadetat pravacanAnupAlanama, tadvadetad dusskrmityrthH"--attii0|| Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 24No ya khalu kappati jAyA ! samaNANaM niggaMthANaM AhAkambhie vA uddesie vA kIyagaDe vA Thevie vA raiyae vA dubhikkhabhatte vA kaMtArabhatte vA vaddaliyAbhatte vA gilANabhatte vA mUlabhoyaNe vA kaMdabhoyaNe vA phalabhoyaNe vA bIyabhoyaNe vA hariyabhoyaNe vA bhottae vA pAyae vA, tumaM ca NaM jAyA ! suhasamucie~, No ceva NaM duhasamucie, NAlaM sIyaM, NAlaM uNhaM, NAlaM khuhaM, NAlaM pivAsaM, NAlaM vAtiya-pittiya-siMbhiya-sannivAiya vivihe rogAyake uccAvae gAmakaMTae, bAvIsaM parIsahovasagge udiNNe sammaM ahiyAsittae / bhuMjAhi tAva jAyA ! mANussae kAmabhoge, tato pacchA bhuttabhogI samaNassa jAva pavvatissasi / * tate NaM se mehe kumAre ammApiUhiM evaM vutte samANe ammApitaraM evaM vadAsItaheva NaM taM ammatAto ! jaNNaM tubbhe mamaM evaM vadaha 'esa NaM jAyA ! niggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare' puNaravi taM ceva jAva 'tao pacchA bhuttabhogI samaNassa / jAva pavvatissasi / evaM khalu ammayAo ! NiggaMthe pAvayaNe kIvANaM kAyarANaM kApurisANaM ihalogapaDibaddhANaM paraloganippivAsANaM, duraNucare pAgayajaNassa, No ceva NaM dhIrassa, nicchiyavavasiyassa ettha kiM dukkaraM karaNayAe ?, taM icchAmi NaM 15 ammatAo ! tunbhehiM abbhaNuNNAe semANe samaNassa bhagavao0 pavvaittae / 24. tate NaM taM "mehaM kumAraM ammApiyaro jAhe no saMcAeMti bahUhiM visayA[lomAhiM ya visayapaDikUlAhiM ya AghavaNAhiM ya paNNavaNAhiM ya saNNavaNAhiM ya viNNavaNAhiM ya Aghavittae vA paNNavittae vA saNNavittae vA viNNavittae vA tAhe akAmakAI ceva mehaM kumAraM evaM vadAsI-icchAmo tAva jAyA ! 2. egadivasamavi te rAyasiriM pAsittae / tate NaM se "mehe kumAre ammApitaramaNuvattamANe tusiNIe sNcitttthti| tate NaM se seNie rAyA koTuMbiyapurise sahAveti, koTuMbiyapurise saddAvittA 1. No khalu saM 1 lA3 je1| "No ya kappai ityaadi"-attii0|| 2, Thaviyae he 1 lA 1 / / 3. raie laa3| "raiyae va tti auddezikabhedaH, taca modakacUrNAdi punarmodakatayA racitaM bhaktamiti gmyte"-attii0|| 4-5. 'cie je 1 saM1 lA 3 // 6. royAyaMke he 1 saM 1 lA 3 // 7. vayAsi taheva NaM amma je 1 // 8. kiMci dukkaraM he 1 lA3 // 9. samANe nAsti he 2 // 10. mehaku' he 1 // 11. deglomehiM he 2 // 12. akAmagAI he 2 // 13. vayAsi je1|| 14. mehaku saM 1 // 15. tae NaM se gie je 1 // 16. saddAvei koTuM 2ttA je1| saddAveti 2ttA je 1 vinA / / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24] paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' 42 evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! 'mehassa kumArassa mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM rAyAbhiseyaM uvtttthveh| tate NaM te koDubiyapuMrisA jAva te vi taheva uvtttthti| tate NaM se seNie rAyA bahUhiM gaNaNAyaga-daMDaNAyagehiM ya jAva saMparikhur3e mehaM kumAraM aTThasaeNaM sovaNNiyANaM kalasANaM, evaM ruppamayANaM kalasANaM, maNimayANaM kalasANaM, suvannaruppamayANaM kalasANaM, suvannamaNimayANaM [kalasANaM], ruppamaNimayANaM [kalasANaM], suvannaruppamaNimayANaM [kalasANaM], bhomejANaM [kalasANaM], savvodaehiM, savvamaTTiyAhiM, savvapupphehiM, savvagaMdhehiM, savvamallehiM, savvosahisiddhatthaehiM ya, saviDIe savva Ie savvabaleNaM jAva duMdubhinigghosaNAditaraveNaM mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcaMti, abhisiMcittA karayala jAva kuTu evaM vedAsI-jaya jaya 10 gaMdA ! jaya jaya bhaddA ! jaya jaya gaMdA ! bhadaM te, ajiyaM jiNAhi, jiyaM paoNlayAhi, jiyamajhe vasAhi, ajiyaM jiNAhi sattupakkhaM, "jiyaM ca pAlehi mittapakkha, jAva bharaho iva maNuyANaM rAyagihassa nagarassa annasiM ca bahUNaM gAmAgaranagara jAva sannivesANaM AhevacaM jAva viharAhi tti kaTTha 'jaya jaya' sadaM pauMjaMti / tate NaM se mehe rAyA jAte mahatA jAva viharati / tate NaM tassa mehassa raNNo a~mmApitaro evaM vadAsI-bhaNa jAyA! kiM dailayAmo, kiM payacchAmo, kiM vA te hiryaicchie sAmatthe? tate NaM se mehe" kumAre ammApitaro evaM vaidAsI-icchAmi NaM ammayAo! kuttiyAvaNAo rayaharaNaM paMDiggahagaM ca ANiyaM kAsavagaM ca saiddAvitaM, tate NaM se seNie rAyA koDuMbiyaparise saddAveti, saddAvettA evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! . sirigharAto tinni sayasahassAtiM gahAya dohiM sayasahassehiM kuttiyAvaNAo rayaharaNaM 20 1. vayAta je1|| 2. mehaku je 1 // 3. uvaTThaveMti 2 tate he 2 vinaa|| 4. degsahiMsika je 1 // 5. saviDie he 1, 2 // 6. juttIe saM1 laa3|| 7. mahayA rAyA' he 2 // 2 mahayA rAyA khN1|| 8. siMcaMti he2 vinaa|| 9. vayAsi // 1 // 10. jaya gaMdA khN1|| 11. pAlehiM je1|| 12. jiyaM pAlehi he 2 // 13. annesiM bahUrNa saM1 laa3|| 14. aMbApi khN1|| 15. vayAsi je1|| 16. jAyA kiM payacchAmo kiM dalayAmo saM1 lA 3 // 17. dalAmo je1|| 18.hiyayai je1|| 19. mehe rAyA ammA he4|| 20. vayAsi je 1 // 21. paDiggahaM ca mA je 1 saM 1 lA3 / paDiggahagaM A khaM1 he1|| 22. sahAviDaM je1| saddAveuM saM 1 lA 3 he 4 / "zabditamAkAritamicchAmIti vartate" -aTI0 // 23. vayAsi je1|| Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU024paMDiggahagaM ca uvaNeha, sayasahasseNaM kAsavayaM sahAveha / tate NaM te koDubiyapurisA seNieNaM raNNA evaM vuttA samANA hatuTThA sirigharAo tiNNi sayasahassAtiM gahAya kuttiyAvaNAto dohiM sayasahassehiM rayaharaNaM paMDiggahagaM ca uvaNeti, sayasahassaNaM kAsavayaM ca sadAveMti / tate NaM se kAsavae tehiM koDuMbiyapurisehiM sadAvie samANe haTTa jAva hayahiyae NhAte katabalikamme kayakouyamaMgalapAyacchitte suddhappAvesAtiM vatthAI pavaraparihie appamahagyAbharaNAlaMkitasarIre jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA seNiyaM [rAyaM] karayala0 ajaliM kaDe evaM vayAsI-saMdisaha NaM devANupi~yA ! jaM mae karaNikaM / tate NaM se seNie rAyA kAsavayaM evaM vadAsI-gacchAhi NaM tuma devANuppiyA ! 10 surabhiNA gaMdhodaeNaM Nikke hattha-pAe pakkhAlehi, seyAe cau~pphalAe pottIe muhaM baMdhettA mehassa kumArassa cauraMgulavanne NikkhamaNepAogge aggakese kappehi / tate NaM se kAsavae seNieNaM raNNA evaM vutte samANe haTTa jAva hiyae jAva paDisuNeti, paDisuNittA surabhiNA gaMdhodaeNaM hattha-pAe pakkhAleti, pakkhAlittA suddhavattheNaM muhaM baMdhati, baMdhittA pareNaM jatteNaM mehassa kumArassa cauraMgulavaje NikkhamaNapAogge 15 aggakese kappati / tate NaM tassa mehassa kumArassa mAyA mahariheNaM haMsalakkhaNeNaM paDagasADaeNaM aggakese paDicchati, paDicchittA surabhiNA gaMdhodaeNaM pakkhAleti, pakkhAlittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM cacAo dalayati, dalayittA seyAe pottIe baMdhati, baMdhittA rayaNasamuggayaMsi pakkhivati, pakkhivittA maMjUsAe pakkhivati, pakkhivittA hAra-vAridhAra-siMduvAra-chinnamuttAvalippagAsAI "aMsUNi viNimmuyANI 2 royamANI 2 kaMdamANI 2 vilavamANI 2 evaM vadAsI-esa NaM ahaM mehassa kumArassa abbhudaesu ya u~ssavesu ya pasavesu ya tihIsu ya chaNesu ya jaNNesu ya pavvaNIsu ya apacchime darisaNe bhavissai ti kaTTa ussIsAmUle Thaveti / 1. paDiggahaM ca he 2 saM1 laa3|| 2. tu? he 2 // 3. gahaM ca he 1, 4 saM 1 lA 3 // 4. haTe khN1|| 5. teNAmeva he 2 vinaa|| 6. uvaga' khN1|| 7. yalamaMja' he 2 vinA // 8. piyAe jaM je 1 // 9. ita Arabhya uvAgacchittA [pR0 555010 paryantaM patradvayaM je 1 madhye nAsti // 10. tume he 1 / tunbhe saM 1 lA 3 // 11. cauppalae khaM 1 // 12. pAtogge khaM 1 // 13. leha he 2 // 14. pareNaM viNaeNaM mehassa he 2 // 15. leti / saraseNaM he 2 // 16. 'rabhinnamusa 1 lA 3 // 17. he 2 vinA-asUI he 1 / aMsuI he 1, 2 vinaa|| 18. mANI royamANI kaMdamANI vilavamANI evaM he 2 / degmANI 2 royamANI 2 kaMdamANI vilavamANI evaM khaM 1 // 19. usadeg lo0|| Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24] paDhame ajjhaNe 'ukkhitte ' taNaM tassa mehassa kumArassa ammApitaro uttarAvakkamaNaM sIhAsaNaM rayAveMti, rayAvittA mehaM kumAraM docaM pi taccaM pi seyApIyaehiM kalasehiM vhAveMti, pahAvittA pamhalasUmAlAe gaMdha kasAiyAe gAyAtiM lUheMti, lUhittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAtiM aNuliMpaMti, aNuliMpittA nAsAnIsAsavAyavojjhaM jAva haMsalakkhaNaM peDagasADagaM niyaMseMti, 2 1. kAsAI he 2 // 2. paDasADagaM he 1, 2 // 3. atra sarvatra '2' ityanena 'niyaMsittA', ityAdirUpaH ' ktvA ' pratyayAntaH prayogo'bhipretaH / atra hastalikhitAdarzeSu IdRzAH pAThA upalabhyante - niyaMseMti / 2 hAraM piddhati / 2 addhahAraM piddhati / evaM egAvaliM muttAvaliM kaNagAva liM rayaNAvaliM pAlaMbaM palaMbaM kaDagAI tuDiyAI keUrAI aMgayAI dasamuddiyANaMtagaM / kaDisuttayaM / kuMDalAI cUDAmaNi rayaNukkaDaM / mauDaM piddhati / 2 divvaM sumaNadAmaM vigaddhaMti / 2 daddaramalayasugaMdhigaMdhe piddhati - he 1 / giMyaseMti / hAraM piNaddhaMti [ 2-3 3 saM 1 lA 3] bhaddhahAraM piddhaMti / 2 evaM egAvaliM [2- saM 1 lA 3 vinA ] muttAvaliM 2 kaNagAvaliM 2 rayaNAvali 2 [2nAsti he 1 kha 1 ] pAlaMbaM 2 [2- nAsti khaM 1] pAyapalaMbaM 2 kaDagAI 2 [2 - nAsti khaM 1 ] tuDigA 2 [2 - nAsti khaM 1 saM 1 lA 3] keUrAti 2 [2 - nAsti he 3] aMgayAtaM 2 dasamuddiyAtayaM / 2 [2-nAsti lA 2] kaDisuttayaM 2 [2- nAsti khaM 1 he 3, 4, saM 1 lA3 ] kuMDalAtiM cUDAmaNi (NI 2 saM 1 lA2, 3) rayaNukkaDaM [ 2- lA 2] mauDaM piNaddhaMti / 2 divvaM sumaNAmaM piddhati / 2 daddaramalayasugaMvie gaMdhe (gAMdha - saM 1 lA 3) riNati he 1 vinA / " pAyapalaMbaM ti pAdau yAvad yaH pralambate'laGkAravizeSaH sa pAdapralambaH / tuDiyAI ti bAhurakSakAH, keyUrAGgadayoryadyapi nAmakoze bAhrAbharaNatayA na vizeSaH, tathApIhAkArabhedena bhedo dRzyaH / dazamudrikAnanta ke hastAGguli sambandhi mudrikAdazakam / sumaNadAmaM ti puSpamAlAM pinahyataH paridhattaH / dardaraH cIvarAvanaddha kuNDikAdibhAjanamukham tena gAlitAstatra pakvA vA ye malaya tti malayodbhavaM zrIkhaNDaM tatsambandhinaH sugandhayo gandhAstAn pinahyataH / hArAdisvarUpaM prAgvat / " - aTI0 / bhagavatI sUtre navame zatake trayastriMza uddezake jamAlipravrajyAyAmapIdRzaM varNanaM dRzyate, tathAhi - "tae NaM tassa jamAlissa khattiyakumArassa ammApiyaro duccaM pi uttarAvakamaNaM sIhAsaNaM yAveMti, dupi uttarAvakkamaNaM sIhAsaNaM rayAvittA jamAliM khattiyakumAraM seyApItaehiM kalase hiM hArNeti se0 2 mhasukumAlAe surabhIe gaMdhakAsAie gAyAI luhaMti, surabhIe gaMdhakAsAie gAyA lahettA saraseNaM gosIsa caMdaNeNaM gAyAiM aNuliMpati, gAyAIM aNurlipittA nAsA nissAsavAyavojyaM cakkhuharaM vaNNapharisajuttaM hayalAlApelavAtiregaM dhavalaM kaNagakhaciyaMtakammaM maharihaM haMsa lakkhaNapaDasADagaM parihiMti, parihittA hAraM piNadvaiti, 2 addhahAraM pidvaiti, a0 piNaddhittA evaM jahA sUriyAbhassa alaMkAro taheva jAva cittaM rayaNasaM kaDukaDaM mauDaM piddhati, kiM bahuNA ? gaMthima-veDhima-pUrima-saMghAtimeNaM cautriheNaM malleNaM kapparuvakhagaM piva alaMkiyavibhUsi kareti " - bhagavatI0 9 / 33 / 57 | " evaM jahA sUriyAbhassa alaMkAro taheva tti, sa caivam-egAvaliM piNaddhati, evaM muttAvaliM kaNagAvaliM rayaNAvaliM aMgayAI keUrAI kaDagAI tuDiyAI katti dasamuddiyANaMtayaM vacchasuttaM muraviM kaMThamuraviM pAlaMM kuMDalAI cUDAmaNiM ti" - iti bhagavatIsUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau / "tara NaM se sUriyA bhe deve tappaDhamayAe pamhalasUmAlAe surabhIe gaMdhakAsAIe gAyAiM lUheti, lUhittA sarasegaM gosIsacaMdaNegaM gAyAiM aNuliMpati, pittAnAsana satrAyatrojjhaM cakkhuharaM vannapharisajuttaM hayalAlApelavAtiregaM dhavalaM kaNaga 51 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 5 yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakbaMdhe [sU0 24 hAraM piddhati, 2' addhahAraM piNaddhaMti, 2 egavaliM 2 muttAvaliM 2 kaNagAvaliM 2 rayaNAvaliM 2 pAlaMbaM 2 pAyapalaMbaM 2 kaDagAIM 2 tuDiyAI 2 keUrAti 2 aMgayAtiM 2 dasamuddiyANaMtagaM 2 kaDisuttayaM 2 kuMDalAtiM [2] cUDAmaNiM 2 rayaNukkaDaM mauDaM piNarddhati, piNaddhittA divvaM sumaNadAmaM piNaddhaMti, piNaddhittA daramalaya sugaMdhie gaMdhe piNaddhaMti / tate NaM taM mehaM kumAraM gaMthima- veDhima-pUrima~saMjotimeNaM caubviNaM malleNaM kapparukkhagaM piva alaMkita vibhUsiyaM kareMti / tate NaM se seNie yA koDuMbiyapurise sadAveti, saddAvittA evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA ! aNegakhaMbhasayasannividvaM lIlaTThiyasAlabhaMjiyAgaM hA miga - usama - turaya- nara-magara - vihaga-vAlaga kinnara - ruru - sarabha- camara- kuMjara - vaNalaya10 paumalayabhatticittaM ghaMTAvalimahuramaNaharasaraM subhaM kaMtaM darisaNijjaM niuNoviyamisimisiMtamaNirayaNaghaMTiyAjAlaparikkhittaM aMbbhuggayavairavetiyAparigayAbhirAmaM vijjAharajamalajaMta juttaM piva accIsaha ssamalaNIyaM rUvagasahassakaliyaM bhisamINaM bhibbhisamIgaM caikkhuloyaNalessaM suhaphAsaM sassirIyarUvaM sigghaM turitaM cavalaM vetiyaM purisasahassa khaciyaMtakammaM AgAsaphAlihasamappabhaM divvaM devadUsajuyalaM niyaMseti, niyaMsettA hAraM piNaddheti, piNadvittA addhahAraM piNai, egAvaliM piNaddheti, piNaddhittA muttAvaliM piNaddheti, piNaddhittA rayaNAvaliM piNaddhei, piNaddhittA evaM aMgayAI keUrAI kaDagAI tuDiyAI kaDimuttagaM dasamuddANaMtagaM vacchatagaM muraviM kaMThamuraviM pAlaMbaM kuMDalAI cUDAmaNiM mauDaM piNaddhei, gaMthima-veDhima-pUrima-saMghAimeNaM 'caDavviheNaM malleNaM kapparukkhagaM piva appANaM alaMkiyavibhUsiyaM karei, karitA daddaramalayayasugaMdha gaMdhiehiM gAyAiM bhukhaMDei, divvaM ca sumaNadAmaM pigaddhei 2 / " iti rAjaprabhIyasUtre // 1. pinaddheti saM 1 lA 3, evamagre'pi / viddhiMti he 1 // 2 - 3. atra '2' ityanena piNaddhittA iti abhipretam // 4. atra 'egAvaliM piddhati, piNadvittA muttAvaliM piddhati, piNadvittA rayaNAvaliM piddhati' ityAdirUpeNa '2' ityasyArtho'bhipreta iti vibhAvanIyam // 5. daddara' 1 / dRzyatAM pR0 51 Ti03 paM0 19 / " vAcanAntare punaridamadhikaM daddaramalayasugaMdhigaMdhahiM gAyAI bhukuMti tti dRzyate / tatra ca dardara - malayAbhidhAnaparvatayoH sambandhinaH tadudbhUtacandanAdidravyatvena ye sugandhayo gandhitAH gandhavAsAH te tathA / anye tvAhuH - dardaraH cIvarAva - naddhaM kuNDikAdibhAjana mukham tena gAlitAH tatra pakvA vA ye malaya tti malayodbhavatvena malayajasya zrIkhaNDasya sambandhinaH sugandhayo gandhitAH gandhAste tathA, taiH gAtrANi bhukuMDeMti ci uddhalayanti" iti bhagavatIsUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau 933 // 6. sugaMdhigaMdhe 2 / sugaMdha gaMdha saM 1 lA 3 hai 4 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 7 saMjoimeNaM he 2 | saMghAtameNaM saM 1 lA 3 hersa 04 | " sAMyogikaM yat parasparato nAlasaMvAtanena saMghAtyate " - aTI0 // 8. subhakaMta dari he 1 vinA // 9. abbhuvagaya saM 1 lA3 // 10. mAliNIyaM 0 saM 1 lA 3 hai 4 // 11. cakkhullo' lo0 he 1, 4 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24] paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' vAhiNiM sIyaM uvaTThaveha / tate NaM te koDaMbiyapurisA haTTatuTThA jAva uvaTThaveMti / tate NaM se mehe kumAre sIyaM duruhati, duruhittA sIhAsaNavaragate puratthAbhimuhe saNNisaNNe / tate NaM tassa mehassa kumArassa mAyA grahAtA kayabalikammA jAva appamahagyAbharaNAlaMkiyasarIrA sIyaM duruhati, duruhittA mehassa kumArassa dAhiNapAse bhadAsaNaMsi nisIyati / tate NaM tassa mehassa kumArassa aMbadhAtI 5 rayaharaNaM ca paDiggahagaM ca gahAya sIyaM duruhati, duruhittA mehassa kumArassa vAme pAse bhaddasaNaMsi nisIyati / tate NaM tassa mehassa kumArassa piTThato egA varataruNI siMgArAgAracAruvesA saMgayagayahasiyabhaNiyaceTThiyavilAsasaMlAvullAvaniuNajuttovayArakusalA AmelagajamalajuyalavaTTiyaabbhunnayapINaratiyasaMThitapaoharA himarayayakuMdeMdupagAsaM sakoreMTamalladAmaM dhavalaM AyavattaM gahAya sa~lIlaM ohAremANI 10 ohAremANI ciTThati / tate NaM tassa mehassa kumArassa duve varataruNIo siMgArAgAracAruvesAo jAva kusalAo sIyaM duruhaMti, duruhittA mehassa kumArassa ubhao pAsiM nANAmaNikaNagarayaNamaharihatavaNijujalavicittadaMDAo ciliyAo suhumavaradIhavAlAo saMkha-kuMda-dagaraya-amaya-mahiya-pheNapuMjasannigAsAo cAmarAo gahAya saMlIlaM ohAremANIo 2 ciTThati / tate NaM tassa mehassa kumArassa egA varataruNI 15 siMgArA jAva kusalA "sIyaM jAva duruhati, duruhittA mehassa kumArassa purato purasthimeNaM caMdappabha-vaira-veruliyavimaladaMDaM tAliyaMTa gahAya ciTThati / tate NaM tassa mehassa kumArassa egA varataruNI jAva surUvA sIyaM duruhati, duruhittA mehassa kumArassa pubadakkhiNeNaM seyaM rayayAmayaM vimalasalilapunnaM mattagayamahAmuhAkitisamANaM bhiMgAraM gahAya ciTThati / tate NaM tassa mehassa kumArassa piyA koDuMbiyapurise saddAveti, saddAvettA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! sarisayANaM sarittayANaM sarivvayANaM egAbharaNagahitaNijjoyANaM koDuMbiyavarataruNANaM sahassaM sadAveha, jAva saddAveMti / tae NaM te koDuMbiyavarataruNapurisA seNiyassa raNNo koDuMbiyapurisehiM saddAviyA samANA haTThA NhAyA jAva egAbharaNagahitaNijjoyA jeNAmeva seNie rA~yA teNAmeva uvAgacchaMti, 20 1. vAhiNIM sIyaM he 1 / degvAhiNI sIyaM saM 1 lA 2, 3 khaM 1 he 4 // 2. Nisiyati khaM 1 he 4 // 3. degsarNami he 4 // 4. prayakuM. he 2 lo0 // 5. sakoreMTayama" saM 1 lAmU03 // 6. dAmadhavalaM he 1, 4 / " sakoreNTAni...mAlyadAmAni...yatra tattathA, dhavalam'-aTI0 // 7. sasIlaM he4||8. pAsaM hesN04|| 9. sasIlaM he 4 // 10. jAva rUvA khaM 1 he 4 // 11. rAyA nAsti he 2 vinaa|| Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 24uvAgacchittA seNiyaM rAyaM evaM vadAsI-saMdisaha NaM devANuppiyA ! jaNaM amhehiM krnnijj| tate NaM se seNie rAyA taM koDaMbiyavarataruNasahassaM evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! mehassa kumArassa purisasahassavAhiNiM sIyaM parivahaha / tate NaM taM koDaMbiyavarataruNasahassaM seNieNaM raNNA evaM vuttaM saMtaM ha8 mehassa 5 kumArassa purisasahassavAhiNi sIyaM parivahati / tae NaM tassa mehassa kumArassa purisahassavAhiNiM sIyaM durUDhassa samANassa ime aTThaTTha maMgalayA tappaDhamayAe purato ahANupuvvIe saMpatthiyA, taMjahA--sotthiya sirivaccha NaMdiyAvatta vaddhamANaga bhaddAsaNa kalasa maccha dappaNa jAva bahave atyatthiyA jAva tAhiM iTThAhiM jAva aNavarayaM abhiNaMdaMtA ya abhithuNaMtA ya evaM vedAsI-jaya jaya gaMdA ! jaya jaya bhaddA ! jaya jaya gaMdA ! bhadaM te, ajiyaM jiNAhi "iMdiyAdi, "jiyaM ca pAlehiM samaNadhammaM, jiyavigyo vi ya vasAhi taM deva ! siddhimajjhe, nihaNAhi rAgadosamalle taveNa "dhitidhANayabaddhakaccho, maddAhi ya aTThakammasattU jhANeNaM uttameNaM sukkeNaM appamatte, pAvaya vitimiramaNuttaraM kevalaM nANaM, gaccha ya mokkhaM paramaM payaM sAsayaM ca ayalaM, haMtA parIsahacamUNaM, 20 abhIo parIsahoksaggANaM, dhamme te avigyaM maiMvau tti kaTu puNo puNo maMgailajaya sadaM pauMjaMti / tate NaM se mehe kumAre rAyagihassa nagarassa majjhamajheNaM Nigacchati, 1. pratiSu pAThAH-seNie rAyA koDaM he 2 lA 2 / seNie koDaM saM1 lAmU0 3 / seNie taM koDaM he 2 lA 2 saM 1 lAmU0 3 vinaa| seNie rAyA taM ko9deg lAsaM0 3 // 2. tunbhe nAsti saM 1 lA 2, 3 vinA // 3-4. degvAhiNIsIyaM he 2 vinaa| vAhiNIM sIyaM he 1 // 5. vAhiNIM sIyaM du kha 1 / vAhiNIyaM du he 1 // 6-7-8. "iha yAvatkaraNatrayAdidaM dRzyamtayANaMtaraM ca gaM... vagUhi ti" iti yAvacchabdena abhipreto vistRtaH pATha AcAryazrI abhayadevasUribhiH TIkAyAM nirdissttH| kintu he 4 madhye jAvazabdatrayaprayogaM vinA prAyaH sa eva pATho mUle eva dRshyte| kintu anyeSu keSucidapi hstlikhitaadshessu tasya pAThasya mUle'darzanAt sa pATho'smAbhirapi mUle nopaattH| he 4 madhye mUle vidyamAnaH pAThaH, TIkAyAM cAbhayadevasUribhinirdiSTaH pAThaH tRtIye pariziSTe vistareNa nirdekSyate, iti tatraiva jijJAsubhirdraSTavyam // 9. vayAsi he 1 // 10. jayaNaMdA he 1 kha 1 // 11. iMdiyAdi nAsti he 1 // 12.jiyaM pAlahiM he 2 // 13. dhitibaliyabaddha he 1 lA 3 vinaa| "tyA cittasvAsthyena dhaNiyaM ti atyartham, pAThAntareNa balikA dRDhA baddhA kakSA yena sa tthaa"--attii0|| 14. kevala nANaM he 1, 2 laa2| "anuttaraM kevalaM jJAnam"-aTI0 // 15. paramapayaM he 1 // 16. "hatvA parISahacamUM parISahasainyam, NamityalaMkAre, athavA kiMbhUtastvam 1 hantA vinAzakaH priisshcmuunaam"-attii0|| 17. abhio he 1 // 18. bhavatu ti he 2 / bhavau ti he 1 // 19. maMgalasaI he 2 // 20. Nigacchati khaM1 he 1 sN1|| Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25] paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' NiggacchittA jeNeva guNasilae cetie teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA purisasahassavAhiNIo sIyAo pacorubhati / 25. tate NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM purao kaTu jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM [mahAvIraM] tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM kareMti, karittA vaMdaMti namasaMti, vaMdittA namaMsittA evaM vedAsI-esa NaM devANuppiyA ! mehe kumAre amhaM ege putte iveM kaMte jAva jIviyaUsAsae hiyayaNaMdijaNae uMbarapuppha pi va dulahe savaNayAe, kimaMga puNa dairisaNayAe ? se jahAnAmae uppale ti vA paume ti vA kumude ti vA paMke jAe jale saMvar3ie novalippai paMkaraeNaM, novalippai jalaraeNaM, evAmeva mehe kumAre kAmesu jAe bhogesu saMvar3ie novalippati kAmaraeNaM, novalippati 10 bhogrennN| esa NaM devANuppiyA! saMsArabhauvigge, bhIe jammaNajaramaraNANaM, icchA devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pvvitte| amhe NaM devANuppiyANaM sIsabhikkhaM dalayAmo, paDicchaMtu NaM devANuppiyA ! sIsabhikkhaM / tate NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehassa kumArassa ammApiUhiM evaM vutte samANe eyamaDhe samma paDisuNeti / 51 tate NaM se mehe kumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyAo uttarapurasthimaM disImAgaM avakkamati, avakkamittA sayameva AbharaNamalAlaMkAraM 'omuyati / tate NaM sau mehakumArassa mAyA haMsalakkhaNeNaM 'paiDasADaeNaM AbharaNamallAlaMkAraM paDicchati, paDicchitA hAra-vAridhAra-siMduvAra-chinnamuttAvalipagAsAtiM asUNi "viNimmuyamANI 2 royamANI 2 kaMdamANI 2 vilabamANI 2 evaM vadAsI-jatiyavvaM jAyA ! 20 ghaDiyavvaM jAyA! parakkamiyavvaM jAyA! assi ca NaM aTThe no pamAdeyavvaM, amhaM piNaM 1. ruhati he 2,1 // 2. vayAsi je 1 he 1 // 3. evaM devA' khaM 1 lo0 sN1|| 4. darisaNAe saM 1 lAmU0 3 // 5. saMvuDDhe no khaM1 saM1 lA 3 he 4 // 6-7. sissabhi khaM1 he4||8. aMtiyAo he4 lAma0 2,3 vinA nAsti // 9. avakkamati 2ttA saya mu bhavakkamati 2 saya he2 avakkamati saya he 2 mu0vinaa|| 10. omuyh| 2tta tae NaM je 1 // 11. se mehkhN1|| 12. paDagasA kha 1 saM 1 // 13. mu0 vinA-viNimmuyamANI royamAgI kaMdamANI vilavamAgI evaM iti hastalikhitAdarzeSu paatthH| viNimmuyamANI royamANI kaMdamANI kaMdamAgI vilavamANI evaM je1| vigimmuyamAgI kaMdamANI royamANI dilavamANI evaM sN1| pUrva pR0 50 50 19-20 madhye'pi vigimmuyamANI 2 royamANI 2 kaMdamANI 2 vilavamAgI 2 evaM iti paatthH|| 14. parikammiyadhvaM saM 1 lA 3 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [su0 26eseva magge bhavau ti kaTTha mehassa kumArassa ammApiyaro samaNaM bhagavaM mahAvIra vaMdati namasaMti, vaMdittA namaMsittA jAmeva 'disaM pAunbhUtA tAmeva disaM pddigyaa| 26. tate NaM se mehe kumAre sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kareti, karittA jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM 5 tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM kareti, karittA vaMdati namasati, vaMdittA namaMsittA evaM vadAsI--Alitte NaM bhaMte ! loe, palite NaM bhaMte ! loe, Alittapalitte gaM bhaMte ! loe jarAe maraNeNa y| se jahANAmae kei gAhAvatI agAraMsi jhiyAyamANaMsi je tattha bhaMDe bhavati appabhAre mollagarue taM gahAya AyAe egaMtaM avakkamati, esa me Nittharie samANe pacchA purA ya loe hiyA~e suhAe khamAe 10 NisseyasAe ANugAmiyattAe bhavissati, evAmeva mama vi ege AyAmaMDe iDhe kaMte pie maNuNNe maNAme esa me nitthArie samANe saMsAravoccheyakare bhvissti| taM icchAmi NaM devANuppiehiM sayameva pavvAviyaM, sayameva muMDAviyaM sehAviyaM sikkhAviyaM, sayameva AyAragoyaraviNaveNaiyacaraNajAyAmAyAvattiyaM dhammamAikkhiyaM / tate NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM sayameva pavvAveti, saMyameva muMDAveti, 51 sayameva AyAra jAva dhammamAtikkhai - evaM devANuppiyA! gaMtavvaM, ciTThitavvaM, NisIyatvaM, tuyaTTiyanvaM, bhuMjiyanvaM, bhAsiyavvaM, evaM uTThAya uTThAya pANehiM bhUtehiM jIvahiM sattehiM saMjameNaM saMjamitavvaM, assiM ca NaM aTTha No pamAdeyavvaM / tate NaM se "mehe kumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie imaM eyArUvaM dhammiyaM uvaesaM samma paDivajjati tamANAe, taha gacchai, taha ciTThai jAva u~TTAe uThAe pANehiM 20 bhUtehiM jIvehiM sattehiM "saMjameNaM saMjamai / 1. disiM saM 1 lA3 he 1 khN1|| 2. disi khaM1 laa3|| 3. purA loe saM 1 laa3|| 4. hiyayAe // 1 // 5. nissesae he 1 vinaa| nissesae he 2 / nisselAe je1|| 6. pavvAviu sayameva muMDAvi sehAviuM sikkhAviu saya he 1 je 1 saM 1 lA3 / pabvAviuM sayameva muMDAviuM sehAviyaM sikkhAviyaM je 1 / "svayameva pravAjitaM...muNDitaM zirolocanena sedhitaM niSpAditaM...zikSitaM suutraarthgraahnntH"-attii0|| 7. veNaiyaM ca saM 1 lA 3 // 8. 'mAyAuttiyaM he 1 vinA / "AcArAdInAM vRttiH vartanaM yasminnasau"-aTI0 // 9. mehaku je 1 // 10. sayameva muMDAveti nAstiM je 1 he 1 vinA // 11. uTThAe uThAe he 1,2 sN1| uThAe uTThAya je 1 / uTThAhe uThAe khN1| "evamutthAyotthAya pramAdanidrAvyapohena vibudhya vibudhy"-attii0|| 12. mehe aNagAre je 1 // 13. vanniyaM je1| dhammayaM khaM 1 // 14. uThAe pANehiM rutehi bhUehiM khaM 1 // 15. saMjameNaM nAsti he 2 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27] paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' 27. jadivasaM ca NaM 'mehe kumAre muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie tassa NaM divasassa puvvAvaraNhakAlasamayaMsi samaNANaM niggaMthANaM AhArAtiNiyAe senjAsaMthAraesu vibhajjamANesu mehakumArassa bAramUle sejjAsaMthArae jAe yAvi hotthA / tate NaM samaNA niggaMthA punvarattAvarattakAlasamayaMsi vAyaNAe pucchaNAe pariyaTTaNAe dhammANuogaciMtAe ya uccArassa ya pAsavaNassa ya atigacchamANA ya niggacchamANA 5 ya appegatiyA mehaM kumAraM hatthehiM saMgharTeti, evaM pAehiM sIse poTTe kAyasi appagetiyA olaMDeMti, appegaiyA polaMDeMti, appegatiyA pAyarayareNuguMDiyaM kareMti / aimahAliyaM ca NaM rayaNiM "mehe kumAre No saMcAeti khaNamavi acchi nimIlittae / tate NaM tassa mehassa kumArassa ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajitthA--evaM khalu ahaM seNiyassa raNNo putte dhAriNIe devIe attae mehe jAva saMvaNayAe, taM 10 jayA NaM ahaM agAramaijjhAvasAmi tayA NaM mama samaNA NiggaMthA A~DhAyaMti, parijANaMti, sakkAreMti, sammANeti, aTThAI heatiM pasiNAtiM kAraNAiM vAgaraNAI AtikkhaMti, iTAhiM kaMtAhiM vaggUhiM AlaveMti, saMlaveti / jappabhitiM ca NaM ahaM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie tappabhitiM ca NaM mama samaNA niggaMthA no ADhAyaMti jAva no saMlaveti / aduttaraM ca NaM mama samaNA 15 NiggaMthA rAo puvvarattAvarattakAlasamayaMsi vAyaNAe pucchaNAe jAva aimahAliyaM ca NaM rattiM no saMcAemi acchi NimillAvettae / taM seyaM khalu mameM kalaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva teyasA jalaMte samaNaM bhagavaM mahAvIraM ApucchittA 1. mehe aNagAre je 1 he1|| 2. mahA je1 he 1 vinaa| "AhArAigiyAe ti yathAranAdhikatayA ythaajyesstthmityrthH"-attii0|| 3. mehassa aNagArassa je 1 he 1 // 4, dAramUle he 1, se 1 laa3|| 5. jAe nAsti he 21 jAe jAe je 1 // 6. nigacchadeg je 1 saM 1 lAmU03 vinaa|| 7. mehaM aNagAraM je 1 he 1 // 8. sIsaMsi he1|| 9. kAyami he1|| 10. appegatiyA bholaMDaMti ege polaMDati he 2 // 11. he 2 vinA-evamahAliyaM he 1 / eyamahAliyaM saM 1 lA 3 he4 / evahAliyaM khN1| eamahAliyaM laa2| "emahAliyaM ca rayaNi ti iti mahatIM ca rajanI yAvaditi shessH"-attii0|| 12. mehe aNagAre je 1 he1| "meghakumAro No saMcAeti tti na shknoti"-attii0|| 13. mehassa aNagArassa je 1 he 1 lA 3 // 14. "mAdhyAtmikaH AtmaviSayazcintitaH smaraNarUpaH prArthitaH abhilASAtmakaH manogataH manasyevavartate yo na bahiH sa tathA saMkalpo vikalpaH smutpnnH"-attii0|| 15. samaNayAe he 2 vinaa|| 16. majjhaM vasAmi he1je1 | "agAraMgehamadhyAvasAmi adhitiSThAmi, pAThAntarataH agAramadhye vasAmi"-aTI0 // 17. "bhAti aadriynte"-attii0|| 18. karaNAI he 2 // 19. temahA je 1 / evaMmahA he 1 / mahA khamU0 1, emahA khNsN01|| 20. majhaM khaM1 he 2 vinaa| Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 28puNaravi agAramaMjjhAvasittae tti kuTu evaM saMpeheti, saMpehittA aTTaduhaTTavasaTTamANasagae NirayapaDirUviyaM ca NaM taM rayaNi khaveti, khavittA kalaM pAuppabhAyAe suvimalAe rayaNIe jAva teyasA jalaMte jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei, karittA vaMdai namasai, vaMdittA namaMsittA jAva pajuvAsai / 28. tate NaM mehA ! ti samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM evaM vadAsI-se YNaM tuma mehA ! rAo puvvarattAvarattakAlasamayaMsi samaNehiM niggaMthehiM vAyaNAe pucchaNAe jAva eNmahAliyaM ca NaM yaNiM No saMcAemi muhattamavi acchi 'nimillaavette| tate NaM tujjha mehA ! imeyArUve ajjhatthie0 samupanjitthA--jayA NaM ahaM agAramajjhAvasAmi tayA NaM mama samaNA niggaMthA ADhAyaMti jAva pariyANaMti / jappabhitiM ca NaM muMDe bhavittA agArAo jAva pavvatie tappabhitiM ca NaM mama samaNA niggaMthA No ADhAyaMti jAva no pariyANaMti / aduttaraM ca NaM samaNA niggaMthA rAo appegatiyA vAyaNAe jAva pAyarayareNuguMDiyaM kreNti| taM seyaM khalu mama kalaM pAuppabhAyAe rayaNIe samaNaM bhagavaM [mahAvIreM] ApucchittA puNaravi aMgAramaijjhe ... Avasittae tti kaTTa evaM "saMpehesi, saMpehittA aTTaduhaTTavasaTTamANase jAva 'rayaNiM khavesi, khavittA jeNAmeva ahaM teNImeva hvvmaage| se gUNaM mehA~ ! esa atthe saimatthe ? 'hatA aMtthe smtthe| evaM khalu mehA! tuma io ta~cce aIe bhavaggahaNe veyaDragiripAyamUle vaiNayaraehiM NivvattiyaNAmadheje sete saMkhaulavimalaNimmaladahighaNagokhIrapheNa 1. majjhaM vasittae he 4 saM1 vinA // 2. tume lA 2 sN1|| 3. evaMmahA he 1 / evamahA je 1 // 4. rAI No he 1 je 1 vinaa|| 5. nimIlAvetta he 2 // 6. tumbhe laa3|| 7. majjhaMva saM1 lA 3 he 2, 4 vinaa|| 8. bhAyaiMti je1|| 9. jAva pabvaittae je 1 / jAva pavattie he 1 / jAva panvatie nAsti he 1 je 1 vinA / dRzyatAM pR057 pN014|| 10. mAyayaMti je 1 // 11. agAravAsamajhe he 1 // 12. degmajhe AvAsittae khaM 1 / majjhe bhAvasittAe lA3 / majjhe vasittae ti kaTu he 2 // 13. saMpeheti he 1, 2 je1|| 14. rayaNI he 2 vinA / rayaNI he 1 // 15. teNeva khaM 1 he 2 saM 1 lA 1, 2, 3 he 4 // 16. mehA etabhaTTe je 1 / mehA atthe he 2 / mehA eyasayatthe khN1|| 17. samaTe khaM1 je 1 // 18. "haMta iti komlaamntrnne"-attii0|| 19. aDhe samaTe khaM 1 / matthe samaDhe je1|| 20. tacce bhave maIe bhavaggahaNe ve' he 2 / tacce bhatIe bhave ve he 1 je1|| 21. vaNayarehiM he 1, 4 lA"vanacarakaiH zabarAdibhiH"aTI0 // 22. saMkhatalavimalanimmaladahighaNa loN| saMkhaujalavimaladahiyaNa saM 1 / saMkhaujjalavimalanimmaladahiyaNa mu0 / "saMkhetyAdi vizeSaNaM prAgiva"-aTI0 / dRzyatAM pR0 11 tti02|| Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' rayaNiyarappagAse sattussehe NavAyae dasapariNAhe sattaMgapatihite somasaMmie surUve purao udagge samUsiyasire suhAsaNe piTThao varAhe aiyAkucchI acchiddakucchI alaMbakucchI alaMbalaMboyarAharakare dhaNupaTTAgitivisiTThapuDhe allINapamANajuttavaTTiyapIvaragattAvare allINapamANajuttapucche paDipunnasucArukummacalaNe "paMDurasuvisuddhagiddhaNiruvahayavisatiNahe chadaMte sumeruppabhe nauma hatthirAyA hotthaa| tattha NaM tuma mehA! bahUhi hatthIhi ya hasthiNiyAhi ya loTTaehi ya "loTTiyAhi ya kalabhaehi ya kalabhiyAhi ya saddhiM saMparikhuDe hathisahassaNAyae desae pAgaTThI paTThavae jUhavatI vaMdaparivar3ae annesiM ca bahUNaM ekallANaM hatthikalabhANaM AhevacaM jAva vihrsi| tateNaM tuma mehA ! "Nicappamatte, saI palalie, kaMdapparaitI, mohaNasIle, avitaNhe, 10 1. degrayaNigara he 1 je 1 // 2. NavaAyae he 1 je 1 // 3. "samaH aviSamagAtraH, susaMsthito viziSTa saMsthAnaH, pAThAntareNa saumyasammitaH, tatra saumyaH araudrAkAro nIrogo vA sammitaH prmaannopetaanggH"-attii| aTI0 anusAreNa same susaMThie iti pATho'tra bhAti // 4. varohe je 1 / "pRSThataH pazcAdbhAge varAha iba, zUkara iva varAhaH avanatatvAt "--attii0| 5. atiyA khaM1 saM 1 lA 1, 2, 3 he 4 / "ajikAyA iva kukSI yasya sa tthaa"-attii0|| 6. palaMba khaM1 he 2 laa1| "alaMbalaMboyarAharakare ti alambaM ca lambI ca krameNa udaraM ca jaTharam adhara-karau ca oSTha-hastau yasya sa tathA, pAThAntare pralambI lambodarasyeva gaNapateriva adhara-karau yasya sa tthaa"-attii0|| 7. gitIvi je 1 khaM 1 lA 2, 3 saM 1 he4 / "dhanuHpRSThAkRti AropitajyadhanurAkAraM viziSTaM pradhAnaM pRSThaM yasya sa tathA"-aTI0 / 8. alINapamANapunava je1| allINapamANajuttiva saM 1 lA3 / "AlInAni suzliSTAni pramANayuktAni vartitAni vRttAni pIvarANi upacitAni gAtrAgi aGgAni aparANi varNitagAtrebhyo'nyAni aparabhAgagatAni vA yasya sa tathA...vAcanAntare vizeSaNadvayamidam-abhyudgatA unnatA mukulamallikeva korakAvasthavicakilakusumavad dhavalAzca dantA yasya so'bhyudgatamukulamallikAdhavaladantaH, AnAmitaM yaccApaM dhanustasyeva lalitaM vilAso yasyAH sA tathA sA ca saMvellitA ca velantI saMkocitA vA agrasuNDA yasya sa aanaamitcaapllitsNvellitaagrsunnddH"-attii0| upAsakadazAGgadvitIyAdhyayanAnusAreNa bhabhuggayamaulamalliyAdhavaladaMte ANAmiyacAbalaliyasaMvelliyaggasoMDe iti aTI. nirdiSTaM vAcanAntaraM pratIyate'tra // 9. vare gayavare alINapamANaputtapucche je1|| 10. paMDaradeg khaM 1 je 1 he 2 se 1 lA 3 lo. he 4 / / 11. nAma rAyA he 2 // 12. bahuhi ya hatthIhi ya khaM 1 // 13. loyAhi saM 1 laa3|| 14. " hastisahasrasya nAyaka: pradhAnaH nyAyado vA, dezako hitamArgAdeH, prAkarSI prakarSakaH agrgraamii"--attii0||15. degpariyahae he 1 / pariyaDae he 1, 2 / "vRndaparivardhakaH tdvddhikaarkH"--attii0|| 16. ekkallANaM khaM 1 lo0|| 17. tume saM 1 lA 3 khaM 1 // 18. NiJcaMppa he 1 lA 3 / Niccamappamatte he 2 / atre he 2 pATho'pi kathaMcit samIcInaH pratIyate // 19. sayaM he 1 / satiM he 2 khaM 1 je 1 se 1 lAmU0 3 // 20. ruI he 1 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 28kAmabhogatisie, bahUhiM hatthIhiM ya jAva saMparikhuDe, veyaDagiripAyamUle girIsu ya darIsu ya kuharesu ya kaMdarAsu ya ujjharesu ya nijjharesu ya viyaraesu ya maDDAsu ya palalesu ya cillalesu ya kaDagesu ya kaDagapallalesu ya taDIsu ya viyaDIsu ya 'TaMkesu ya kUDesu ya siharesu ya pabbhAresu ya maMcesu ya mAlesu ya kANaNesu ya 5 vaNesu ya vaNasaMDesu ya vaNarAIsu ya nadIsu ya nadikacchesu ya jUhesu ya saMgamesu ya vAvIsu ya pukkhariNIsu ya dIhiyAsu ya guMjAliyAsu ya saresu ya sarapaMtiyAsu ya sarasarapaMtiyAsu ya vaNayaraehiM dinnaviyAre bahuvihatarupallavapaurapANiyataNe nibbhae niruvvigge suhaMsuheNaM viharasi / tate NaM tuma mehA ! annayA kayAi pAusa-varisAratta-saraya-hemaMta-vasaMtesu kameNa paMcasu udUsu samatikaMtesu gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUlamAse pAyavaghasasamuTThieNaM sukkataNapattakayavaramArutasaMjogadIvieNaM mahIbhayakareNaM huyavaheNaM vaNadavajAlasaMpalittesu varNatesu dhUmAulAsu disAsu mahAvAyavegeNaM saMghaTTiesu chinnajAlesu AvayamANesu pollarukkhesu 'aMto aMto jhiyAyamANesu mayakuhitaviNi(Na ?)?kimiyakaddama dIviyaragajjhINapANiyaMtesu varNatesu bhiMgArakaMdINakaMdiyaravesu kharapharusaaNiharidvavAhita 10 1. tisIe he 2 // 2. pallavesu ya cillavesu ya gaDagesu ya khN1|| 3. vaMkesu he 1 // 4. nayaka' he 1 / 5. pukkharaNIsu khaM1 sN1| pokkharaNIsu he 1 / pokkhariNIsu he 4 // 6. dIhIyAsu he 2 // 7. vaNayarehiM he 1, 4 je 1 saM 1 lA 1, 2, 3 / vaNaraehiM he 2 // 8. pratiSu pAThA:-viyAre bahUhiM hatthIhiM ya jAva saddhiM saMparibuDe bahuviha je 1 se 1lA 1, 2, 3 he 4 / 'viyAre bahUhiM hatthIhiM saMparibuDe bahuvihadeg khN1| viyAre bahuviha' he 2 / atra 'bAhiM hatthIhiM, ityAdeH pAThasya pUrva [pR06050 1proktatvena he 2 pAThaH samIcInataro bhaati| "saraHsarapaMktikAsu ca...bahuvidhAH tarupallavAH pracurANi pAnIya-tRNAni ca yasya bhogyatayA sa tthaa"-attii0|| 8. degpallave paura je1| pallavapava saM 1 lAmU0 3 // 9. 'tale he 1 je1||10. kayAI he 2 je 1 // 11. samaikkesu he 2 // 12. degbhayaMka mu0 / "mahAbhayaMkareNa atibhykaarinnaa"-attii0|13. jAvasaM saM 1 lA 3 // "hutavahena agninA yo janita iti hRdayastham , vanadavo vanAmiH, tasya jvAlAbhiH saMpradIptA ye te tathA teSu vanAnteSu satsu, athavA pAyavadhaMsasamuTThieNamityAdiSu NakArANAM vAkyAlaGkArArthatvAt saptamyekavacanAntatA vyAkhyeyA"-aTI0 // 14. aMto jhiyA he 1, saM 1 lA 2,3 // 15. mANesu ya maya he 1 je 1 // 16. " kimiNakaddama tti kRmivatkardamAH nadInAM vidarakAnAM ca kSINapAnIyAH antAH paryantA yeSu, kacit kimiya tti paatthH"-attii0|| 17. 'nahavi he 2 // 18. degpAsiyaMdeg he 2 / pANIyaM lA 2 // 19. ragadI he 2 // 20. degvAhita saM 1 je 1 lA 2, 3 he 2 / "kharaparuSamatikarkazamaniSTaM riSTAnAM kAkAnAM vyAhRtaM zabditaM yeSu te tathA, vidrumANIva pravAlAnIva lohitAni agniyogAt pallavayogAdvA agrANi yeSAM te vidrumAyAH, tata padadvayasya karmadhArayaH, tatasteSu drumAgreSu vRkSottameSu satsu / vAcanAntare kharaparuSariSTavyAhatAni vividhAni drumAgrANi yeSu te kharaparuSariSTavyAhRtavidrumAyAH, teSu vnaantessviti"--attii| aTI0 anusAreNa kharaparusariTavAhitavidumaggesu taNhAiti pAThAntaraM bhaati|| Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28) paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte' vidumaggesu dumaggesu taNhAvasamuktapakkhapAyaMDiyajibbhatAluyaasaMpuDitatuMDapakkhisaMghesu sasaMtesu 'gimhumhauNhavAyakharapharusacaMDamAruyasukkataNapattakayavaravAulibhamaMtadittasaMbhaMtasAvayAulamigataNhAbaddhaciMdhapaTTesu girivaresu saMvaTTaiesu tatthamiyabasayasarIsivesu avadAliyayaNavivaraNilAliyaggajIhe mahaMtatuMbaiyapunnakanne saMkuciyathorapIvarakare asiyalaMgUle, "peNAiyavirasaDiyasaddeNaM phoDayaMteva aMbaratalaM, pAyadaddaraeNaM kaMpayaMteva meiNitalaM, viNimmuyamANe ya sIyaraM savvato samaMtA valliviyANAI chiMdamANe rukkhasahassAtiM tattha subahUNi NollayaMte, "viNaTTaraTe va NaravariMde, vAyAiddhe va poe, maMDalavAe vva paribbhamaMte, abhikkhaNaM abhikkhaNaM liMDaNiyaraM {muMcamANe paimuMcamANe bahUhiM hatthIhi ya jAva saddhiM disodisiM vipplaaitthaa| tattha NaM tuma mehA ! junne a~rAjajjariyadehe Ature jhaMjhie pivAsie dubbale kilaMte naTThasutIe mUDhadisAe sayAto jUhAto vippahINe vaNadavajAlAparaddhe uNheNa ya taNhAe ya chuhAe ya parabbhAhae samANe bhIte tatthe tasie uvvigge saMjAtabhae 1. dumesu he 1, 4 je1|| 2. degsukka je 1 // 3. pAyajibbhatAluyasaMpuDiyataMtuMDa khaM 1 // 4. degTuMDa he 2 // 5. giNhuNhauNhavAya he 2 / "grISmasya uSmA ca uSNatA uSNatApazca rvikrsmpaatH"-attiikhN0| "uSNatApazca ravikarasaMtApa"-aTIje0 / " uSNapAtazca rvikrsmpaatH"-attiisN0|| 6. sAvayauladeg khaM 1 // 7. saMvadRtiesu je 1 he 1 / saMvaTTaesu saM1 lA 2, 3 / "saMvartakiteSu saMjAtasaMvarteSu".- aTI0 // 8. sasaya je 1 kha 1 loM0 / degsarayadeg saM1 lA 2, lAmU0 3 / pasava lA1 he 1, hemU0 4, sarabha hesN04| pasaya laasN03| "prsyaashcaattvyctusspdvishessaaH"-attii0|| 9. sirIsivesa he 1 khN| sirIsavesa saM1 lA3 he2||10. vaNavivara khN|| 11. degbaIya he 2 / "mahaMtatuMbaDyapunnakanno ti mahAntau tumbakitau bhayAdaraghaTTatumbAkArau kRtau stabdhAvityarthaH, punnau (bunnau-khaM1) vyAkulatayA zabdagrahaNApravaNau kareM yasya sa tthaa"--attii0|| 12. degnaMgUle saM1 lA 1, 2, 3 he 2, 4 lo0 / gaMgUle khaM 1 je 1 // 13. piNA' lA 2,3 / pINA he 1, 4 je 1 lA 1 / "pi(pe-khaM 1)NAiya ti piNAyA maDDA, tayA nirvRttaM painAyikam , tadvidhaM virasaM raTitam , tallakSaNena shbden"-attii0|| 54. ratiya he 2 // 15. degmANeNa sIyaraM saM 1 laa3|| 16. valliyavi je 1 he 1 // 17. degviyANAtiM he 1 se 1 lA 2 / viyANANa tatiM he2|| 18. viNiTTaraTe garadeg saM1 lA 2, 3 // 19. va saM1 lA 1, 2, 3 he 4 // 20. maMgala saM 1 lAmU0 3 // 21. bhaMte he 1 je 1 // 22. pamuccamANe bahUhiM he 2 / pamuMcamANe bahuhiM saM 1 lA3 // 23. tume je1||24. jarA nAsti saM 1 // 25. jhaMjhie he 4 / jhusie je 1 / jhiMjhie he 2 / " jhaMjhie bubhukSitaH"-aTI0, " jhujhie bubhukSitaH"-- aTohe / "jhajhiyaM bubhukSitamityarthaH" iti antakRddazAGgasUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau // 26. vippahUNe he 1 je 1 vinaa|| 27. degvaraddha he 1 je 1 / 'pAraddha saM 1 laa3|| Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 NAyAdhammakrahaMgasutte paDhame sukhaMdhe [sU0 28 savvato samaMtA AdhAvamANe paridhAvamANe egaM caM NaM mahaM saraM appodayaM paMkabahulaM atittheNaM pANiyapAe uiNNe / tattha NaM tumaM mehA ! tIramatigate pANiyaM asaMpatte aMtarA ceva seyaMsi visanne / tattha NaM tumaM mehA ! pauNiyaM paoNissAmi tti kaTTu hatthaM pasAresi, se vi ya te hatthe udagaM na pAvati, tate "NaM tumaM mehA ! puNaravi kAryaM paccuddharissamIti kaTTu baliyatarAyaM paMsi khutte / 5 tate NaM rtumaM mehA ! annayA kedAi ege ciranirjUDhae gayavarajuvANae sagAo jUhAo karacaraNadaMtamusalappahArehiM "vipparaddhe samANe taM caiva mahaddahaM pANIyapAe samoyarati / tate NaM se kalabhae tumaM pAsati, pAsittA taM puvvaveraM sumarati, 10 sumarittA surute ruTThe kuvie caMDikkie " misimisemANe jeNeva tumaM teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA tumaM tikkhehiM daMtamusalehiM tikkhutto piTTato uTTabhati, uTThabhittA puvvaveraM nijjA~eti, nijjAittA haTTatuTThe pANiyaM piyati, piittA jAmeva "disiM pAunbhUe tAmeva "disiM paDigae / tate NaM tava mehA ! sarIragaMsi veyaNA pAunbhavitthA ujjalA viu~lA kakkhaDA 15 jAva durahiyAsA / pittajjaraparigayasarIre dauhavakkaMtie yAvi viharitthA / tae NaM tumaM mehA ! taM ujjalaM jAva durahiyAsaM sattarAIdiyaM veyaNaM vedesi, savIsaM vAsasataM pairaimAuM pAlaittA aTTavasaTTaduhaTTe kAlamAse kAlaM kiccA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe 22 1 11. << 1. camahaM khaM 1 he 2, 4 saM lA 1, 2, 3 / 2. pAgIya' je 1 he 1 / 3. pANIyaM je 1 he 1 // 4. pAve je 1 he 1 // 5. NaM taM mehA je 1 he 1 // 6. ssAbhiti khaM 1 lA1 / sAmIti je 1 he 1 // 7. paMkami je 1 he 1 // 8. tume hesaM0 2 // 9. kathAI je 1 he 2 / kAI he 1 // 10. 'givvUDhae saM 1 | "nijUDhe ci nirdhAri (Ti 1) taH 1 - aTI0 // 11. " triprArabdho vinAzayitumiti gamyate, triparAddho vA hataH " - aTI0 // / 12. pANiyapAe je 1 / pANipAde saM 1 lA3 // 13. Asurate saM 1 lA 3 / 'Asurute tti sphuritako paliGgaH "--- aTI0 // 14. " misimisImANe tti krodhAgninA dedIpyamAnaH 10 - aTI0 // 15. uDubhati ubhittA je 1 vinA / " uTThabhai ti avaSTabhnAti" - aTIje 0 / "uhubhai tti avaSTubhnAti " - aTIkhaM0 // 16. puvvaM veraM je 1 saM 1 // 17. " NijAyaha tti niryAtayati samApayati " - aTI0 // 18. disaM he 2 // 19. disaM he 2 // 20. " vipulA zarIravyApakatvAt kvacit titule ti pAThaH, tatra trInapi manovAkkAyalakSaNAnarthAstulayati jayati, tulArUDhAniva vA karotIti tritulA " - aTI0 // 21. dAhavakkaMtIe he 1 je 1 vinA / dAhavikkaMtie je 1 / "dAhavakaMtie tti dAho vyutkrAnta utpanno yasya sa tathA sa eva dAhavyutkrAntikaH " aTI0 // 22. veNaM vedehi 1 lA 3 vinA / mahAveyaNaM veehiM je 1 // 23. paramAuyaM je 1 saM 1 lA 2, 3 hai 4 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] paDhame ajjhayaNe 'ukkhitte vAse dAhiDabharahe gaMgAe mahANadIe dAhiNe kUle viMjhagiripAyamUle egeNaM mattavaragaMdhahatthiNA aigAe gayavarakareNue kucchisi gayakalabhae jaNite / tate NaM sA gayakalabhiyA NavaNhaM mAsANaM vasaMtamAsaMsi tumaM pyaayaa| tate NaM tuma mehA ! gabbhavAsAo vippamukke samANe gayakalabhae yAvi hotthA, ratuppalarattasUmAlae jAsumaNA-''ratapAliyattaya-lakkhArasa-sarasa-kuMkuma-saMjhabbharAga- 5 vaNNe iDhe Niyagassa jUhavaiNo gaNiyArakaNerukotthahatthI aNegahatthisayasaMparibuDe rammesu girikANaNesu suhaMsuheNaM vihrsi| tate NaM taM mehA! ummukkabAlabhAve jovvaNagamaNuppatte jUhavaiNA kAladhammuNA saMjutteNaM taM jUhaM sayameva paDivajjasi / tate NaM tuma mehA ! vaNayarehiM nivvattiyanAmadheje jAva caMudaMte meruppabhe hatthirayaNe hotthA tattha NaM tumaM mehA ! sattasaiyassa jUhassa AhevacaM jAva 1. abhirmetthaa| tate NaM tuma mehIM ! annayA kayAi gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUle vaNadavajAlapalittesu varNatesu dhUmAulAsu disAsu jAva maMDalavAe vva paribbhamaMte bhIte tatthe jAva saMjAyabhae bahUhiM hatthIhi ya jIva kalabhiyAhi ya saddhiM saMparibuDe savvato samaMtA disodisiM vipplaaitthaa| tate "NaM tava mehA ! taM vaNadavaM pAsittA ayamayArUve ajjhathie jAva samuppanjitthA-kahi NaM manne maiyA ayameyArUve aggiM saMbhame aNubhUyapuve / tae NaM tava mehA ! lessAhiM visujjhamANIhiM ajjhavasANeNaM sohaNeNaM subheNaM pariNAmeNaM 1. dAhiNakUle je1khaM 1 vinaa| dAhiNille kUle khaM 1 // 2. egAe varakaNerue he 2 / "kareNue ti kareNukAyAH"-aTIkhaM0 attiije0|| 3. degmAsaMmi he 1 / degmAle saM 1 laa3|| 4. pAliyattalakkhA he 1 saM 1 lA 2, 3 / "AraktapArijAtakazca vRkssvishess:"-attii.|| 5. gagiyArakareNukottha he 1 lAsaM03 | "gaNiyAra tti gaNikAkArAH sakAmA yAH kareNavaH" -aTI0 // 6. degkotthahattho he 1 / "kotthaM ti udaradezaH, tatra hasto yasya kAmakrIDAparAyaNatvAt sa tathA, iha ca 'ina' samAsAnto drssttvyH"-attii0|| 7. umukka he 1, 2 // 8. caudaMte he 2 saM 1 lA 3 // 9. hotthA sattaMgapatihie taheva jAva paDirUve tattha je 1 he 1 / "ninvattiyanAmadhejo, iha yAvatkaraNena yadyapi samagraH pUrvokto hastivarNakaH sUcitastathApi zvetatAvarNakavoM draSTavyaH, iha raktasya tasya varNitatvAt / ata evAgre 'sattussehe' ityAdikamatidezaM vakSyati / yat punariha dRzyate sattaMgetyAdi tad vAcanAntaravarNakApekSaM kulikhitmiti"-attii0|| 10. mehA nAsti je 1 he 1 vinaa|| 11. tatthe va jAva je 1 he 1 // 12. jAva kalamehi ya saddhiM he 1 je1| jAva kalabhiyAhi ya jAva saddhiM saM1 laa3|| 13. tuma mehA je 1 // 14. kahiNNasaM 1 lA 1, 2,3 lAmU0 he 4 // 15. mae je 1 he 1 vinA / / 16. degsaMbhave khaM 1 lA 1, 2, lAsaM0 3 he 4 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 28tayAvaraNijANaM kammANaM khaovasameNaM IhApUhamaggaNagavesaNaM karemANassa sainnipugve jAtIsaraNe samuppanjitthA, tate NaM tuma mehA ! eyamadvaM sammaM abhisamesi--evaM khalu mayA atIe doce bhavaggahaNe iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse veyagiri pAyamUle jAva tattha NaM maiyA ayameyArUve aggisaMbhame samaNubhUe, tate NaM tuma 5 mehA ! tasseva divasassa paMcAvaraNhakAlasamayasi niyaeNaM jUheNaM saddhiM samannAgae yAvi hotthA / tate NaM tuma mehA ! sattussehe jAva sannijAIsaraNe caudaMte meruppame nAma hatthI hotthaa| tate NaM tujjha mehA! ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA-seyaM khalu mama iyANi gaMgAe mahAnadIe dAhiNilaMsi kUlaMsi viMjhagiripAyamUle davaggisaMtANakAraNaTThA saeNaM jUheNaM mahatimahAlayaM maMDalaM ghAittae tti kuTu evaM saMpehesi, saMpahittA suhaMsuheNa viharasi / tate NaM tuma mehA ! annayA kaiyAi paDhamapAusaMsi mahAbuTTikAyaMsi sannivaiyaMsi gaMgAe mahANadIe adUrasAmaMte bahUhiM hatthIhiM jAva kailabhiyAMhiM ya sattahiM ya hatthisaehiM saMparivuDe egaM mahaM joyaNaparimaMDalaM mahati mahAlayaM maMDalaM ghAesi, jaM tattha taNaM vA pattaM vA kaTuM vA "kaMTae vA layA vA 15 vallI vA khA~NuM vA rukkhe vA khuve vA taM savvaM "tikkhutto AhuNiya AhuNiya pAeNa 1. dRzyatAM pR0 750 7 Ti0 10 // 2. "saMjJinaH pUrvajAtiH prAktanaM janma, tasyA yat smaraNaM saMjJipUrvajAtismaraNam , vyastanirdeze tu saMzI pUrvo bhavo yatra tat sNshipuurvm"-attii| aTI0 anusAreNa 'saNNipuva' iti saNNipugve' iti ca pAThadvayam // 3. mahayA he 2 vinaa|| 4. saMbhave lA 1, 2, 3 he 4 // 5. puvvAvaraNha je 1 he 2 vinaa| "pratyaparAhaNaH apraahnnH"-attii0|| 6. sannipuvve jAIsaraNe he 2 // sannijAIsaraNe he 2 vinA / sanijAissaraNe khN1| sannijAisaraNe je 1 / yadyapi pUrva [pR0 64 paM0 1] sannipuvve ityeva pAThaH, tathApi tatra sannipuTace iti jAIsaraNe ityasya vizeSaNam , idAnIM tu samijAIsaraNe iti hatthI ityasya vizeSaNam , ataH he 2 pAThaM vihAya anyatra sarvatra vidyamAnaH pATho'trAsmAbhirAhataH iti dhyeyam / anantaraM vakSyamANaM TippaNamapi drssttvym|| 7. davaggisaMjAyakA saMsaM0 1 lA3 / vaNadavaggisaMtANakA je1| "tae NamityAdiko grantho jaatismrnnvishessnnmaashrityaavrtitH| davaggisaMjAyakAraNaha tti davAgneH saMjAtasya kAraNasya bhayahetonivRttaye idaM davAgnisaMjAtakAraNArtham , arthazabdasya nivRttyarthatvAt / kvacit davaggisaMtANakAraNa? tti dRzyate, tatra davAgnisantrANakAraNAyeti vyAkhyeyam"-aTI0 // 8. ghAitattae je 1 // 9. saMpeheti 2 saM 1 he 1 // 10. degsuheNaM he 1 // 11. kayAtI he 2 / kayAti khaM 1 / kayAyi saM 1 // 12. hatthi jAva kalabhiyAhi sattahiM he 2 vinA / / 13. yAhiM hathisaehi khN1|| 14. kaMTae i vA he 1 je 9 // 15. khANue vA he 1 je 1 // 16. "khuve va ti kSupo hsvshikhH"-attii0|| 17. tikkhutto nAsti je 1 saM1 he 2,4 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -27] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' uMTThavesi, hattheNaM geNhasi, egate eDesi, eMDittA tate NaM tuma mehA ! tasseva maMDalassa aMdUrasAmaMte gaMgAe mahAnadIe dAhiNile kUle viMjhagiripAyamUle girIsu ya jAva vihrsi| tate NaM tumaM mehA! annayA kA~ti majjhimae varisArattaMsi mahAvuTTikAryasi sannivaiyaMsi jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi, uvAgacchittA docaM pi maMDalaM 5 pAesi, evaM carimavarisArattaMsi mahAvuTTikAyaMsi sannivayamANaMsi jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi, uvAgacchittA tacaM pi maMDalaghAyaM karesi, jaM tattha taNaM vA jAva suhaMsuheNaM vihrsi| ___ aha mehA! tumaM gaiMdabhAvaMmi vaTTamANo kameNaM naliNivaNavihavaNakare hemaMte kuMdaloddhauddhatatusArapauraMmi atikate, ahiNavagimhasamayaMsi patte, viyaTTamANo 10 vaNesu vaNakareNuvivihadiNNakayapasavaghAo tuma uuyakusumakayacAmarakaNNapUraparimaMDiyAbhirAmo mayasavigasaMtakaDataDakilinnagaMdhamadavAriNA surabhijaNiyagaMdho kareNuparivArio uusamattajaNitasobho, kAle "diNayarakarapayaMDe 1. uddharepi saM 1 lA 3 he 4 / uddharesi khaM 1 / uTTavesije 1 / "mAhuNiya 2tti prakampya prakampya clyitvetyrthH| uTTavesi tti uddharasi / eDesitti chardayasi |"--attii0 // 2. eDittA nAsti he 2 // 3. aidUra je 1 // 4. kayAI je 1 he 1, 2 / kadAi he 4 // 5. . viTTi he 1 khaM1 hemU0 4 // 6. gacchati je 1 // 7. doccaM pi taccaM pi maMDalaM je 1 he 2 lA 2 vinaa|| doccaM pi taM maMDalaM saM 1 laa3|| 8. pratiSu pAThAH-vivahaNakare he 4 / " nalinIvanavivadhanakare, iha vivadhanaM vinAzaH"-aTIje0 / 'vivihaNakare he 2 / vihivaNakare je 1 / vidhavaNakare he 1 / vivahavaNagare laa2| bihavaNagare saM 1 lA 1, 3 / vihavaNakare khaM1 / " nalinIvanavidhavanakare, iha vidhavanaM vinAzaH"-aTIkhaM0 // 9. kuMdaloddha uddhRttatu je 1 he 1 / kuMdalohauddhRtatu se 1 / kuMdaluddhatatudeg khaM 1 / "kundAH puSpajAtIyavizeSAH lodhrAzca vRkSavizeSAH, te ca zItakAle puSpanti, ataste uddhatAH puSpasamRddhathA uddharA iva yatra sa tathA"--aTI0 // 10. "vanakareNUnAM tAbhirvA vividhA dina ti dattAH kajaprasavaiH padmakusumairghAtAH prahArA yena yasya vA sa tathA, vanareNuvivihadinakayapasudhAo tti pAThAntare vanareNavo vanapAMzavo vividham anekadhA dina tti dattA dikSu Atmani ca krIDAparatayA kSitA yena sa tathA, tathA krIDayaiva kRtaH pazudhAto yena sa tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH" -attii0|| 11. uUya saM 1 lA 3 / "kusumaiH kRtAni yAni cAmaravat karNapUrANi taiH parimaNDito'bhirAmazca yaH sa tthaa| kvacit uuyakusuma tti pAThaH tatra Rtujakusumairiti vyaakhyeym|"-attii0|| 12. rAkaNNa' he 2 vinA / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 13. uusamayaja je 1 he sN01| uuyasamayaja hemuu01| uUyasamayaja saM 1 laamuu03| uUyasamattaja' lAsaM0 3 / "RtubhiH samastA samAptA vA paripUrNA janitA zobhA yasya sa tthaa"-attii0|| 14. vasavisahaviga je 1 // 15. viNakarapayaMDe je 1 he 1 / "dinakaraH karapracaNDo ytr"attii0|| Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 5 yAdhammaka sutte paDhame suyakkhaMdhe [ sU0 27 pairisosiyataruvara sihara bhImataradaMsaNijje bhiMgAravaMta bheravarave NANAvihapattakaTTataNakayavaruddha tapaimAruyAiddha nahaya~ladumagaNe vAulidAruNatare taNhAvasadosadUsiyabhamaMta vivihasAvayasamAule bhImadarisaNijje vaTTaMte dAruNaMmi gimhe, mArutavasapasarapasariyaviyaMbhieNaM abbhahiyai bhImabheravaravappagAreNaM mahudhArApaDiyasittau~ddhAyamANadhagadhageMtasaMrduddharaNaM dittatarasaphuliMgeNaM dhUmamAlAuleNaM sAvayasayaMtakaraNeNaM vaNadaveNaM jAlAloviyaniruddhadhUmaMdhakAramIo AyavAloya mahaMta tuMbaiyeM vunnakaNNo AkuMciyathorapIvarakaro bhayavasabhayaMtadittanayaNo vegeNa mahAmaho vva vAyaNoliyamahalarUvo jeNe kao te purA davaggibhayabhIyahiyaeNaM avagayataNappaesa rukkho ru~kkhoddaso davaggisaMtANakAraNaTTA tehiM bahUhiM hatthihiM ya saddhiM jeNeva maMDale 1. " parizoSitAH nIrasIkRtAH taruvarAH zrIdharAH zobhAvanto yena, parizoSitA taruvarANAM vA zrIH sampad dharAyAM bhuvi yena, pAThAntare parizoSitAni taruvara zikharANi yena sa tathA, sa cAsau bhImataradarzanIyazceti" - aTI0 / aTI0kRrtA samakSaM parisosiyasirihara iti pATho'pyAsIditi bhAti // 2. bhiMgArapavattabhe je 1 / " bhRGgArANAM pakSivizeSANAM svatAM khaM kurvatAM bhairavo bhImo ravaH zabdo yasmin sa tathA " - aTI0 // 3. "nAnAvidhAni patra - kASThatRNa-kacavarANi udbhUtAni utpATitAni yena sa tathA " - aTI0 // 4. 'ladugagaNe je 1 | 66 gaNe he 1 | "nabhastalaM vyoma padumamANe tti pradunvadupatApakAri yasmin pAThAntare uktavizeSaNena pratimArutena AdigdhaM nabhastalaM drumagaNazca yasmin sa tathA " -- aTIkhaM0 // 5. hiyaM bhIma' je 1 he 1 / " abhyadhikaM yathA bhavatyevaM bhImabhairavaH atibhISmo ravaprakAro yasya sa tathA tena " -- aTI0 // 6. uddhA iyamANa je 1 he 1 se 1 lA3 / uddhAvamAnaH pravardhamAnaH " -- aTI0 // 7 dhagadhagadhageta khaM 1 lA 1 / " dhagadhagAyamAno jAjvalyamAnaH " --aTI0 // 8. degsudduddhadeg 4 / 'saduddha' lA 1 / sabuddha laa2| " spandoddhatazca dahyamAnadAruspandaprabalaH, pAThAntare zabdoddhatazca yaH sa tathA tena " aTI0 // 9. mAyavAlo mahaMta aTI0 saMmataH pATho bhAti / " AtmAnameva pAlayatItyAtmapAlaH, pAThAntareNa AyavAloya tti AtapAlokena hutavahatApadarzananena mahAntau tumbakitau stabdhatayA araghaTTatumbAkRtI, vunnau sasaMbhramau karNau yasya sa tathA " - aTI0 // 10. he 1 vinA - puna0 lA 1 je 1 / pukhaM 1 he 2, 4, saM 1 lA 2, 3 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 11. " AkuJcitasthUrapIvarakaraH, bhayavazena bhajantI diza iti gamyate dIpte nayane yasya sa tathA, AkuMciyathorapIvarakarAbho yasavvabhayaM tadittanayaNo ti pAThAntaram, tatra bhAbhogo vistaraH sarvA dizo bhajantI dI nayane yasyeti " -- aTI 0 | 12. jeNeva je 1 he 2 / "yena yasyAM dizi kRto vihitastvayA purA " -aTI0 13. teNa purA saM 1 lA 2, lA3 // 14. pavesa' he 1 je 1 saM 1 lA 3 hesaM0 4 lAmU0 2 / " teSAmeva ca pradezA mUlAdayo'vayavAH vRkSAzca yasmAt so'pagatatRNa pradezavRkSaH "aTI0 // 15. rukkhadeso je 1 / " vRkSodezo vRkSapradhAno bhUmerekadezo rUkSoddezo vA " - aTI0 // 16. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte 'teNeva pahArettha gmnnaae| ekko tAva esa gmo| tate NaM tuma mehA ! annayA kayAi kameNaM paMcasu usu samatikaMtesu, gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUlamAse pAyavaghaMsasamuTThieNaM jAva "saMvaTTiesu miya-pasu-pakkhisirIsiveroM diso disiM vippalAyamANesu tehiM bahUhiM hatthIhi ya saddhiM jeNeva maMDale teNeva pahArettha gmnnaae| tattha NaM anne bahave sIhA ye vagghA ya vigA ya dIviyA acchA taracchA parAsarA siyAlA virAlA suNahA kolA saMsA kokaMtiyA cittA cillalA puvvaviTThA aggimayavidyA eNgayao biladhammeNaM ciTThati / tae NaM tuma mehA ! jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi, uvAgacchittA "tehiM bahUhiM sIhehiM ya jAva "cilalaehi ya egayao biladhammeNaM ciTThasi / tate NaM tuma mehA ! pAeNaM gattaM 1. kaMDuissAmIti kaTu pAe aNukkhitte, taMsi ca NaM aMtaraMsi annehiM balavatehiM sattehiM paNolinjamANe paNolijamANe sasae aNupaviDhe / tate NaM tumaM mehA ! gAyaM 1. teNAmeva lo0|| 2. pAharittha khN1| pAharettha he 4 lA 1 // 3. gamaNayAe khaM 1 he 4 vinA // 1. ekko esa tAva gamo je 1 he 1 // 5. " yat punaH 'tae NaM tuma mehA bhannayA kayAi kameNa paMcasu' ityAdi dRzyate tad gamAntaraM manyAmahe, tacca evaM draSTavyam-tacaM pi maMDalaghAyaM karesi jAva suhasuheNaM viharali, tae NaM tuma mehA annayA kayAi paMcasu uusu aikkatesu ityAdi yAvat jeNeva maMDale teNeva pahArettha gamaNAe ti"-attii0|| 6. kayAI he 2 / kayAti khaM 1 // 7. usu he 2 // 8. degmUle mAse he 1, 2 vinA / dRzyatAM pR060 pN010|| 9. vasaMghasasa' je 1 khaM1 lA 1 he 2,4 / dRzyatAM pR060 paM0 10 // 10. saMghaTTiesu se 1 / saMghaTTiesu lAmU03, saMvaDhiesu lAsaM0 3 je 1 / pUrva [pR061 paM03] saMvaTTaiesu iti pATho'sti, tatra ca "saMvartakiteSu saMjAtasaMvartakeSu" iti aTI madhye vyAkhyAtam // 11. degsirIsavesu saM 1 laa3| sirIsivesuM jAva diso je 1 // 12. hathihi saM1 lA 3 / / 13. pAhAretthA khN1| pahAretthA je 1 // 14. gamaNayAe he 1 saM 1 lA 3 // 15. ya nAsti he 1 saM 1 lA2, 3 // 16. sasA vittA kokaMchiyA cillAlA je 1 / sasA vittA koketiyA cillalA he 1 / sasA villalA lo0 he 2 / susA koketiyA cittA cellagA cillalA saM 1 lA 2, 3 / sasA vittA villalA lA 1he 4 / "zazakAH pratItAH, koketikA lomaTakAH, cittA cillalagA AraNyA jiivvishessaaH| eteSAM madhye'dhikRtavAcanAyAM kAnicinna dRzyante "-aTI0 // 17. pariTriyA se 1 lA 2 / degparihiyA lA 3 // 18. bhayAbhiyA je 1 he 1, 4, lA 1 / bhayAviddayA he 2 / "agnibhayavidrutA agnibhayAbhibhUtAH"--aTI0 // 19. " ego tti ekataH"aTI0 // 20. tehiM ca baje 1 // 21. sIhehi yAva ci khN1|| 22. cillalehi ya egayo je 1 / cillarA, egayao he 2 / vittalaehi egayao he 1 / villalaehiM egabho lA 2 // 23. kaMDUi je 1 he 1 // 24. "pAdo'nukSipta utpaattitH"-attii0|| 25. degvate sattahiM je 1 // 26. paNolimAge 2 sasae bhaNuppapiTe je 1 // - Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 27 kaMDuittA puNaravi pAyaM paDinikkhivissAmi ti kaTTha taM sasayaM aNupaviThaM pAsasi, pAsittA pANANukaMpayAe bhUyANukaMpayAe jIvANukaMpayAe sattANukaMpayAe se pAe aMtarA ceva saMdhArie, No ceva NaM nnikkhitte| tae NaM tuma mehA ! tAe pANANukaMpayAe jA~va sattANukaMpayAe saMsAre parittIkate, mANussAue nibaddhe / tate NaM se vaNadave aDrAijAI rAiMdiyAiM taM vaNaM jhAmeti, jhAmittA nihie uvarae uvasaMte vijjhAe yAvi hotthA / tate NaM te bahave sIhA ya jAva cillalA ya taM vaNadavaM niTTiyaM jAva vijjhAyaM pAsaMti, pAsittA aggibhayavippamukkA taNhAe ya chuhAra ya parabbhAhayA samANA maMDalAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA savvato samaMtA vippsritthaa| tae NaM te bahave hatthI jAva chuhAe ya parabbhAhayA 10 samANA tato maMDalAto paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA diso disaM vippasaritthA / tae NaM tumaM mehA ! juNNe jarAjajariyadehe siDhilavalitaMyapiNaddhagatte dubbale kilaMte jhujhie pivAsite atyAme abale aparakkame ThANukkaDe vegeNa vippasarissAmi tti kaTTu pAe pasAremANe vijuhate viva raiyatagiripabbhAre dharaNitalaMsi savvaMgehiM snnivie| 1. pAyaM paDinikkhamissAmi he 2 vinaa| pAyaM nikkhimismAmi je 1 / "pAda nikkhivissAmi tti kaTu iha bhuvaM nirUpayanniti zeSaH"--aTI0 // 2. ti kaTu he2 je 1 // 3. pratiSu pAThAH-pAsasi 2 ttA pAgANukaMpayAe sattANukaMpayAe jIvANukaMpayAe bhUyANukaMpayAe se pAe aMtarA je 1 he 1 / pAsasi pANANukaMpayAe bhUyANukaMpayAe jIvANukaMpayAe sattANukaMpayAe [se pAe he 3] aMtarA khaM1 lo0 he 3, 4, lA 1 / sati pANANukaMpayAe bhUyANukaMpayAe jIvANukaMpayAe sattANukaMpayAe aMtarA he 2 / pAsasi pANANukaMpAe sattANukaMpAe bhUyANukaMpayAte aMtarA saM 1 lA 2 / pAsapi pANANukaMpAe sattANukaMpAe jIvANukapAe bhUyANukaMpAte [se pAeM lAsaM0 3] aMtarA lA 3 / "prANAnukampayetyAdi padacatu yamekAtha dyaaprkrssprtipaadnaarthm"--attii0| atra je he pAThaH samIcIno bhAti. tathApi pANANakaMpayAe jAva sattANakaMpayAe iti vakSyamANapR068 paM04]pAThAnusAreNa sattANukaMpayAe iti antimaM padaM bhaveta, tathA capAsasi, pAsittA pANANukaMpayAe bhUyANukaMpayAe jIvANukaMpayAe sattANukaMpayAe se pAe aMtarA' iti pATho'tra samIcInataro bhaati|| 4. jAva sattANukaMpayAe nAsti he 3 // 5. teNaM saM1 lA 3 // 6. aDAtijAti saM1 lA 2,3 // 7. degtayApi he 1 mu0| "zithilA valipradhAnA yA tvak tayA pinaddhaM gAtraM zarIraM yasya sa tathA" -attii0||8. jhaMjhie je 1 // dRzyatAM pR061 paM011 tti025|| 9. ThANukaMDe he 2 / "ThANukaMDe (ThANukhaMDe--je 1, he 1 ThANukkhaMDe saM 1) tti UrdhvasthAnena stambhitagAtra ityarthaH --attii0|| 10. "zyayagiripanbhAre tti iha prArabhAra ISadavanataM khaNDama, upamA cAnenAsya mahattayaiva, na varNataH, raktatvAt tasya, vAcanAntare tu sita evAsAviti"--aTI0 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' tate NaM tava mehA! sarIragaMsi veyaNA pAubbhatA ujjalA jAva dAhavaRtie yAvi vihrsi| tate NaM tumaM mehA ! taM ujjalaM jAva durahiyAsaM tinni rAiMdiyAI veyaNaM veemANe viharittA egaM vAsasataM paramAuM pAlaittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse rAyagihe Nagare seNiyassa raNNo dhAriNIe devIe kucchisi kumArattAe pacAyAe / 28. tate NaM tumaM mehA ! aNupuvveNaM gabbhavAsAo nikkhaMte samANe ummukka- 5 bAlabhAve jovvaNagamaNuppatte mama aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pvvie| taM jati tAva tume mehA ! tirikkhajoNiyabhAvamuvagaeNaM apaDiladdhasammattarayaNalaMbheNaM se pAe pANANukaMpaeNNayAe jAva aMtarA ceva saMdhArite , no ceva NaM nikkhitte, kimaMga puNa tume mehA ! iyANi vipulakulasamunbhave NaM niruvahayasarIraMpattaladdhapaMciMdie NaM evaM uThANavalavIriyapurisagAraparakkamasaMjutte NaM mama aMtie muMDe bhavittA 10 agArAto aNagAriyaM pavvaie samANe samaNANaM niggaMthANaM rao puvvarattAvarattakAlasamayasi vAyaNAe jAva dhammANuogaciMtAe ya uccArassa vA pAsavaNassa vA atigacchamANANa ya niggacchamANANa ya hatthasaMghaTTaNANi ya poyasaMghaTTaNANi ya jAva rayareNuguMDaNANi ya no samma sahasi khamasi titikkhasi ahiyAsesi 1 / tate NaM tassa mehassa aNagArassa saimaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie etamaDhe 15 socA Nisamma subhehiM pariNAmehiM pasatthehiM ajjhavasANehiM "lessAhiM visujjhamANIhiM tayAvaraNijANaM kammANaM khaovasameNaM "IhAvUhamaggaNagavesaNaM karemANassa saNNipuvve jAtIsaraNe samuppanne / etamaDhe sammaM abhisameti / tate NaM se "mehe aNagAre samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM "saMbhAriyapuvvajAtIsaraNe duguNANiyasaMvege ANaMdayaMsupuNNamuhe 1. degvakratIe saM 1 he 2 lA 3 / dRzyatAM pR0 6260 15 Ti0 21 // 2. mAuyaMje 1 // 3. appaDi he 2 vinA // 4. kaMpayAe lA 2 saM 1 / "kaMpAe lA 3 // 5. "vipulakulasamubbhave NamityAdau zaMkArA vAkyAlaGkAre, nirupahataM zarIraM yasya sa tathA, dAntAni upazamaM nItAni prAkkAle labdhAni santi paJcandriyANi yena sa tathA, tataH karmadhArayaH, pAThAntare nirupahatazarIraprAptazcAsau labdhapaJcendriyazceti smaasH"-attii0|| 6. rattala' he 1 / radaMtaladeg aTIpA0 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 7. purisakAra he 2 / purisakkAra he 1 je 1 // 8. purAo je1| orAla saM1 laamuu03|| 9. pAyasaMghaTTaNANi ya nAsti he 1 je1|| 10. samaNassa nAsti he 1 saM 1 laamuu03|| 11. nisammA saM 1 he 2 // 12. lesAhiM je 1 he 1 saM 1 // 13. saM 1 lAmU03 vinA-IhApUha je 1 kha 1 he 1,2 lA1 lo| IhApoha lA 2 lAsaM03 he 4 / dRzyatAM pR064 paM01 tti01|| 14. jAi he 1 // 15. mehe kumAre samadeg khaM 1 he 2, 4, saM1 lA 1,2,3 // 16. saMbhAriyapuvvabhave aTI.pA0 / "saMbhAriyapugvajAIsaraNe tti saMsmAritaM pUrvajAtyoH prAktanajanmanoH sambandhi saraNaM gamanaM pUrvajAtisaraNaM yasya sa tathA, pAThAntare sNsmaaritpuurvbhvH"-attii0|| Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 28herisavasa0 dhArAhayakalaMbakaM piva samUsaviyaromakUve samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namaMsati, vaMdittA namaMsittA evaM vadAsI-ajappamitI NaM bhaMte ! mama do acchINi mottUNaM avasese kAe samaNANaM NiggaMthANaM nisaDhe ti kuTTha puNaravi samaNaM [bhagavaM mahAvIraM] vaMdati namaMsati, vaMdittA namaMsittA evaM vedAsI-icchAmi NaM bhaMte ! IyANi docaMpi sayameva pavvAviyaM, saMyameva muMDAviyaM jAva sayameva AyAragoyara0 jAyAmAyA~uttiyaM dhammamAikkhiyaM / tae Na samaNe bhagavaM mahAvIra mehaM kumAraM sayameva pavvAvei jAva jAyAmAyA~uttiyaM dhammamAikkhai / evaM devANuppiyA! gaMtavvaM, evaM ciTThiyavvaM, evaM bhujiyavvaM, evaM bhAsiyavvaM, evaM uTThAya uTTAya pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM saMjameNaM 10 saMjamiyavvaM / tate NaM se mehe aMNagAre samaNassa bhagavato mahAvIrassa ayameyArUvaM dhammiyaM uvaesaM paDicchati, paDicchittA taha ciTThati jAva saMjameNaM saMjamati / __ tate NaM se mehe aNagAre jAe iriyAsamie mA~sAsamie, aNagAravaNao bhnniyvvo| tate NaM se mehe aNagAre samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie tahArUvANaM therANaM "aMtie sAmAiyamAIyAiM ekkArasa aMgAI ahijati, ahinjittA 1. "harisavapatti anena harisavasavisappamANahiyae tti draSTavyam"--aTI0 // 2. degsamUsaliya saM 1 lA2, 3, he 4 // 3. vayAli je 1 he 1 // 4. ti he 2 se 1 khN1|| 5. vayAsi je 1 he 1 // 6. he 2 vinA-iyANi sayameva doccaMpi sayameva padeg khaM1 saM 1 lA 1, 2, 3 he 4 loM0 / iyANi sayameva doJcapi padeg je 1 he 1 // 7, 9. viDaM saM 1 lA 2, 3, he 4 / dRzyatAM pR056 paM0 12 Ti06 / tulanA-bhagavatIsUtre dvitIye zatake prathamoddezake sU0 34-54 // 8. sayameva muMDAdhiyaM he 2 madhye nAsti // 10. goyaraM he 3 vinA // 11. yAvattiyaM mu0 // 12. kkhiuM he 2 vinaa| dRzyatAM pR0 56 paM012 tti06|| 13. degyAvattiyaM mu0|| 14. evaM nAsti je 1 he 1 vinaa| dRzyatAM pR056 tti011|| 15. aNagAre nAsti je 1 vinA // 16. jAe riyA he 2 // 17. bhAsAsamie nAsti je 1 he 1 vinA // 18."anagAravarNako vAcyaH-iriyAsamie bhAsAsamie esaNAsamie AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie uccAra-pAsavaNa-khela-siMghANapAriTThAvaNiyAsamie maNasamie vaisamie kAyasamie maNagutte vaigutte kAyagutte, manaHprabhRtInAM samitiH satpravRttiH, guptistu nirodhaH, ata eva gutte guttidie guttabaMbhayArI brahmaguptibhiH, cAI saGgAnAm , dhanne laja rajurivAvakravyavahArAt lajAluA saMyamena laukikalajayA vA, tavassI khaMtikhame kSAntyA kSamate yaH sa tathA, jiiMdie, sohI zodhayatyAtmaparAviti zodhI zobhI vA, anidANe appussue alpautsukyo'nutsuka ityarthaH, abahillese saMyamAdabahirbhUtacittavRttiH, susAmaNNarae iNameva niggaMthaM pAvayaNaM purao kaTTu viharai nimranthapravacanAnumArgeNa ityarthaH"aTI0 // 19. aMtie he 2 vinA nAsti / / 20. degiyAti ekkA khaM 1 / iyamAiyANi ya ekkA' je 1 / iyamAiyANiyAI ekA? he 1 / IyamAiyamAIyAI ekkA he 2 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' bahUhiM madasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM appANaM bhAvemANe viharati / tate NaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihAo nagarAo guNasilIo cetiyAo paDinikkhamati, paDinikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharati / 29. tate NaM se mehe aNagAre annayA keyAi samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati nama'sati, vaMdittA narmasittA evaM vaidAsI - icchAmi NaM bhaMte! tumehiM abbhaNuNNAte samANe mAsiya bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittANaM viharittae / jahAsuhaM devANuppiyA ! maoNM pddibndhN| tate NaM se mehe aNagAre samaNeNaM bhagavayA abbhaNuNNAte samANe mAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittANaM viharati / mAsiyaM bhikkhupaDimaM ahAsuttaM ahAkappaM ahAmaggaM sammaM kAraNaM phAseti pAleti someti tIreti kiTTeti, sammaM kAraNa phAsettA pAlettA sobhettA tIrettA kiTTittA puNaravi samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati nama'sati, vaMdittA namaMsittA evaM vaMdAsI - icchAmi NaM bhaMte! tubmehiM anbhaNuNNAte samANe domAsi bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittANaM viharittae, ahAsuhaM devANuppiyA ! mA~ paDibandhaM / jahA paDhamAe abhilAvI tahA doccAe taccAe cautthAe paMcamAe chammAsiyAe sattamAsiyAe paDhamasattarAiMdiyAe docca sattaratiMdiyAe taccasattarAtiMdiyAe aMhorAiyAe aiMgarAiyAe vi / 1. silayAo je 1 saM 1 he 1 // 2. kayAI he 2 / 3. vayAsi je 1 // 4. aNuNNAte saM 1 // 5. " mA pratibandhaM viSAtaM ' vivehi vivakSitasya ' iti gamyate " aTI0 // 6. mehe kumAre sama lo0 | mehe samadeg je 1 la0 vinA / / 7. vayAsi je 1 // 8. dRzyatAM Ti05 // 9. doccAe vi taccAe vi je 1 // 10. ahor| iMdiyAe je 1 vinA // 11. je 1 vinA - egarA : yAe hai 1 / egarAtiMdiyAe je 1 he 1 vinA // 12. bArasa paDideg he 2 saM 1 // 13. vayAsi je 1 // 14. dRzyatAM Ti05 // 15. ThAgukaDue je 1 / ThAgukkuDae khaM 1 | ThANukkaDae saM 1 / 16. bhavAuDe he 1 saM 1 lA 3 // 17. taccaM avAuDaeNaM he 1 nAsti // 71 tate NaM se mehe aNagAre baurasa bhikkhupaDimA sammaM kAraNaM phAsettA pAlettA sobhettA tIrettA kiTTittA puNaravi vaMdati nama'sati, vaMdittA namaMsittA evaM vaidAsI - icchAmi NaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNuNNAte samANe guNarataNasaMvaccharaM tavokammaM upasaMpajjittANaM viharittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! ma paDibaMdhaM / tate NaM se mehe aNagAre paDhamaM mAsaM cautthaM-cauttheNaM ANikkhitteNaM tavokammeNaM, diyA ThoMNukkuDu 20 sUrAbhimu AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, ratiM vIrAsaNeNaM avAuDaeNaM / docaM mAsaM chaThThe-chadveNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM, diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, ratiM vIrAsaNeNaM AvAuDaeNaM / taccaM mAsaM aTThamaM aTThameNaM aNikkhitteNaM 10 15 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 29tavokammeNaM, diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNaM avaauddennN| cautthaM mAsaM dasamaM-dasameNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM, diyA ThANukuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNaM avAuDaeNaM / paMcamaM mAsaM duvAlasamaM-duvAlasameNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM, diyA ThANukuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, ratiM vIrAsaNeNaM avaauddennN| evaM eeNaM abhilAvaNaM chaTe codasamaM-codasameNaM, sattame solasama-solasameNaM, aTTame aTTArasamaMaTThArasameNaM, navame vIsatima-vIsatimeNaM, dasame bAvIsatima-bAvIsatimeNaM, ekkArasame cauvIsatima-cauvIsatimeNaM, bArasame chavvIsatimaM-chavvIsatimeNaM, terasame aTThAvIsatima-aTThAvIsatimeNaM, codasame tIsatima-tIsatimeNaM, paMcadasame battIsatimaM-battIsatimeNaM, solasame cauttIsatima-cauttIsatimeNaM, aNikkhitteNaM tavokammeNaM, diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNa ya avAuDaeNa y| tae NaM se mehe aNagAre guNarayaNasaMvaccharaM tavokammaM ahAsuttaM jAva samma kAraNaM phAsei pAlei sobhei tIrei kiTTei, ahAsuttaM ahAkappaM jAva kiTTettA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namaMsati, vaMdittA namaMsittA bahUhiM chaTThaTThama-dasama51 duvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM vicittehiM tavokammehiM appANaM bhAvemANe viharati / 30. tate NaM se mehe aNagAre teNaM urAleNaM 'vipuleNaM sassirIeNaM payatteNaM paMggahieNaM kallANeNaM siveNaM dhanneNaM maMgalleNaM udaggeNaM udAreNaM uttameNaM mahANubhAveNaM tavokammeNaM su~kke lukkhe nimmaMse kiDikiDiyAbhUe advicammAvaNaddhe kise dhamaNisaMtae 20 jAte yAvi hotthA, jIvaMjIveNaM gacchati, jIvaMjIveNaM ciTThati, bhAsaM bhAsittA gilAti, bhAsaM bhAsamANe gilAti, bhAsaM bhAsissAmi ti gilAti, se jahA 1. avAuDeNaM he 1 / evamagre'pi sarvatra // 2. paMcamamAsaM he 1, 3 // 3. duvAlasameNaM ityasya sthAne je 1 vinA sarvatra '2' iti paatthH|| 4. cohasamaM 2 sattame solasamaM 2 aTTame aTThArasamaM 2 navame vIsatimaM 2 dasame bAvIpatimaM 2 ekkArasame caubvI(vI je 1 saM 1)satimaM 2 bArasame chabbIsatimaM 2 terasame aTThAvIsatima 2 coisame tIsatimaM 2 paMcadasame battIsatimaM 2 solasame cauttIsatimaM 2 maNi' iti sarvatra pratiSu paatthH|| 5. cottIsaimaM saM1 lA 3 he 4 / cautIsayamaM he 1 // cottIsatamaM khN1|| 6. ghiuleNaM sN1|| 7. parigga je1| paDigga he1|| 8. suke bhukkhe nimmaMse he 1 vinaa| "zuSko nIrasazarIratvAt bhukkhe ti (lukkhe tti bhagavatIsUtravRttau 211) bubhukSAvazena ruukssiibhuuttvaat"-attii0|| 9. degssAmIti je 1 vinA // 10. " yathA dRSTAntArthaH, nAmeti saMbhAvanAyAma, e iti vaakyaalngkaare"-attii0|| Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 30] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' nAmae iMgAlasagaMDiyA i vA kaTThasagaMDiyA i vA pattasagaDiyA i vA 'tilaMDAsagaDiyA i vA eraMDasagaDiyA i vA uNhe dinnA sukkA samANI sasadaM gacchai, sasadaM ciTThati, evAmeva mehe aNagAre sasadaM gacchai, sasadaM ciTTai, uvacie taveNaM, avacite maMsa-soNieNaM, huyAsaNe iva bhAsarAsiparicchanne, taveNaM teeNaM tavateyasirIe atIva atIva uvasobhemANe uvasobhemANe ciTThati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthagare jAva puvvANuputviM caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe jeNAmeva rAyagihe nagare jeNAmeva guNasilae cetie teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggahaM ogiNhai, ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati / tate NaM tassa mehassa aNagArassa rAo punvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM 10 jAgaramANassa ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA--evaM khalu ahaM imeNaM orAleNaM taheva jAva bhAsaM bhausissAmi ti gilAmi, taM atthi tA me uTThANe kamme bale vIrie purisakAraparakkame saddhA "dhiti sNvege| taM jAva tA me atthi uhANe kamme bale vIrie purisa~gAraparakkame saddhA "dhitI saMvege, jaoNva ya me dhammAyarie dhammovadesae samaNe bhagavaM mahAvIre jiNe suhatthI viharati, tAva tAva me 15 seyaM kalaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva teyasA jalaMte suMrie samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA namaMsittA samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM abbhaNuNNAyassa samANassa sayameva paMca mahavvayAiM AruhittA goyamAdIe samaNe niggaMthe niggaMthIo ya khAmettA tahArUvehiM kaDAIhiM therehiM saddhiM viulaM pavvayaM saNiyaM saNiyaM duruhittA sayameva 2degmehaghaNasannigAsaM puDhavisilApaTTayaM paDilehittA saMlehaNAjhusaNAjhasiyassa bhattapANa- 10 1. degDiyAI vA khaM 1 he 2 / degDiyAti vA sN1| "itizabdA upapradarzanArthAH, vAzabdA vikpaarthaaH-attii0|| 2. DiyAI khN1| evamagre'pi prAyaH sarvatra // 3. tilagaMDasagaDiyAI khaM 1 / tilaMDasagaDiyAi he 2 hesaM0 4 laa2| tilasagaDiyAi saM 1 lA3 / "tilaMDa ti tildnnddkaanaam"-attii0|| 4. eraMDakaTThasaga khaM1 saM 1 lA 1, 3, laasN02| " eraNDazakaTikA ernnddkaasstthmyii"-attii0|| 5. uNhe u diNNA he 2 // 6. palicchanne je1| paricchinne saM1 he 3 // 7. degmANe 2 vikRti khaM1 saM1 laa3vinaa| degmANe ciTThati khaM1 saM 1 laa3|| .. nagare nAsti je 1 vinA // 2. 'gacchai 2 mahA' je 1 / gacchai mahA' je 1 vinA // 10. uggahaM ogiNhittA je 1 vinA // 11. ajjhatthe je 1 // 12. degssAmI ti khaM1 laasN03|| 13. degsakkAra je1 he 1 / sagArakhaM 11 laa3|| 14. vitiM je1| viI mu0|| 15. sakkAra he 2 // 16. dhiti he 2 vinaa|| 17. jAve ca me saM1 lA3 khaM 1 // 18. tAva 2 me he 2 / tAva tAva hemU03 / tAva me he 2 hemU03 vinA / "tAva tAva tti tAvacca tAvaceti vastudvayApekSayA dviruktiH"-attii0|| 19. sUrie nAsti saM 1 lA 2, 3 he 4 vinaa|| 20. mehagaNadeg je 1 // 21. degNAjhUsiyassa je 1 saM 1 laamuu03|| Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 30paDiyAikkhitassa pAovagayassa kAlaM aNavakaMkhamANassa vihritte| evaM saMpeheti / saMpehittA kalaM pAuppa[bhAyAe rayaNIe] jAva jalaMte jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto odAhiNapadAhiNaM karei, karittA vaMdati namaMsati, vaMdittA namaMsittA nacAsanne nAtidUre sussUsamANe namasamANe abhimuhe viNaeNaM paMjaliyaDe pajjuvAsati / mehA ! ti samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM aNagAraM evaM vadAsI-se NUNaM tava mehA! rAo puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhatthite jAva samuppajitthA-evaM khalu ahaM imeNaM orAleNaM jAva jeNeva ihaM teNeva havvamAgate, se YNaM mehA aDhe samajhe ? haMtA asthi, ahAsuhaM devANuppiyA ! 10 mA paDibaMdhaM / tate NaM se mehe aNagAre samaNeNaM bhagavayA [mahAvIreNaM] abbhaNuNNAte samANe haTTa jAva hiyae uThAe uDhei, uDhettA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM kareti, karettA vaMdati namasati, vaMdittA namaMsittA sayameva paMca mahanvayAI oNruheti, AruhettA goyamAti samaNe niggaMthe niggaMthIo ya khAmeti, khAmettA 15 tahArUvehiM kaDAdIhiM therehiM saddhiM vipulaM pavvayaM saNiyaM saNiya duruhati, duruhittA sayameva mehaghaNasannigAsaM puDhavisilApaTTayaM paDileheti, paDilehettA uccArapAsavaNabhUmi paDileheti, paDilehettA dabmasaMthAragaM saMtharati, saMtharittA dabbhasaMthAragaM duruhati, duruhittA puratthAbhimuhe saMpaliyaMkanisaNNe karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kuTu evaM vadAsI-namotthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, Namotthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva saMpAviukAmassa mama dhammAyariyassa, vaMdAmi NaM bhagavaMtaM tatthagayaM ihagae, pAsau me bhagavaM tatthago ihagataM ti kaTTa vaMdati namasati, vaMdittA namaMsittA evaM vadAsI-puvvaM pi ya NaM mae samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie savve pANAtivAe paccakkhAe musAvAe adinnAdANe mehuNe pariggahe kohe mANe mAyA lobhe peje dose kalahe abbhakkhANe pesunne paraparivAe 1. pAupa jAva he 1 vinaa| pAu jAva he 2 // 2. pratiSu pAThA:-AyAhiNa 2 vaMdati NamaMsati naccA saM 1 laa3| AdAhiNapadAhiNaM vaMdati namasati 2 naccA he 3, 4 lA 1 / mAyANi 2 vaMdati namasati 2 naccA he 2 je 1 kha 1 / AyAhiNapayAhiNaM 2 vaMdati NamaMsati 2ttA nacAlA 2 // 3. paMjali uDe saM1 lA3 laasN021| dRzyatAM pR0 5508, pR0 43 paM0 4 // 4. Arubhei khaM 1 // 5. puci 1 lA 3 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30] paDhamaM ajjhayaNaM 'ukkhitte' 75 aratirati mAyAmose micchAdasaNasalle paJcakkhAte, iyANi pi NaM ahaM tasseva aMtie savvaM pANAtivAyaM paJcakkhAmi jAva micchAdasaNasalaM paJcakkhAmi, savvaM asaNa-pANakhAima-sAimaM cauvihaM pi AhAraM paJcakkhAmi jAvajIvAe, jaM pi ya imaM sarIraM i8 kaMtaM piyaM jAva vivihA rogAyaMkA parIsahovasaggA phusaMtu tti kaTu aiyaM pi ya NaM caramehiM UsAsanIsAsehiM vosirAmi tti kaTu saMlehaNAjhUsaNAjha site bhattapANa- 5 paDiyAikkhite pAovagae kAlaM aNavakaMkhamANe vihrti| ___ tate NaM te therA bhagavaMto mehassa aNagArassa agilAe veyAvaDiyaM kreNti| tate NaM se mehe aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAiM ekkArasa aMgAI ahijjittA, bahupaDipunnAI duvAlasa varisAI sAmannapariyAgaM pAuNittA, mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhosittA, sarddhi bhattAI 10 aNasaNAe chedettA, AlotiyapaDikkaMte uddhiyasalle samAhipatte aNupuvveNaM kaalge| tate NaM te therA bhagavaMto mehaM aNagAraM aNupuvveNaM kAlagayaM pAsaMti, pAsittA parinivvANavattiyaM kAMussaggaM kareMti, karitA mehassa AyArabhaMDayaM geNhaMti, geNhittA viulAo pavvayAo saNiyaM saNiyaM paJcoruhaMti, pacoruhittA jeNAmeva guNasilae ceie jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA 15 samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdaMti namasaMti, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyANaM aMtevAsI mehe NAmaM aNagAre pagaibhadae jAva viNIte se NaM devANuppiehiM abbhaNuNNAe samANe gotamAtie samaNe niggaMthe niggaMthIo ya khAmettA amhehiM saddhiM viulaM pavvayaM saNiyaM saNiyaM duruhati, [duruhittA] sayameva meghaghaNasannigAsaM puDhavisilaM paDileheti, [paDilehittA] bhattapANapaDiyAikkhite 20 aNupuvveNaM kaalge| esa NaM devANuppiyA mehassa aNagArassa aayaarbhNdde| 31. bhaMte ! tti bhagavaM gotame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namaMsati, vaMdittA namaMsittA evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyANaM aMtevAsI mehe NAmaM aNagAre se 1. phusaMtIti kaTu he 2 vinA / phusaMtI ciTuMti saM 1 lA 3 / bhagavatIsUtre'pi [pR087, pR0 93, pR0740] phusaMtu iti paatthH| tatra ca dvitIye zatake prathamoddezake "tti kaTu tti ityabhisandhAya yaH pAlita iti zeSaH" iti abhayadevasUriviracitAyAM TIkAyAM vyAkhyAtam // 2. evaM khaM 1 je 1 he 2 vinA // 3. carimehiM he 1 vinaa||4. nissAsehiM he 1 kha 1 // 5. sAmAIyamAI ekkA' he 2 // 6. AloIya' he 2 // 7. degNevvANa je 1 he 2 // 8. kAusagaM je 1 he 2 // 9. goyamAIe he 2 // 10. NAmeNaM saM 1 lAmU0 3 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 31NaM bhaMte ! mehe aNagAre kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gae kahiM uvavanne 1 gotamA ! di samaNe bhagavaM mahAvIre bhagavaM goyama evaM vayAsI-evaM khalu goyamA! mama aMtevAsI mehe NAmaM aNagAre pagatibhadae jAva viNIe se NaM tahArUvANaM rANaM aMtie sAmAiyamAjhyAI ekkArasa aMgAI ahijjati, ahijittA bArasa bhikkhupaDimAo 5 guNarayaNasaMvaccharaM tavokammaM kAraNaM phAsettA jAva kiTTettA mae abbhaNuNNAte goyamAi there khAmeti, [khAmettA] tahArUvehiM jAva vipulaM pavvayaM duruhati, duruhittA dabbhasaMthAragaM saMtharati, saMtharittA dabbhasaMthArovagae sayameva paMca mahavvae uccArei, ucArittA bArasa vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNettA, mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhUsettA, sahi bhattAI aNasaNAe chedettA, auloiyapaDikkate uddhiyasalle samAhipatte kAlamAse kAlaM kicA, uDDUM caMdima-sUra-gahagaNa-Nakkhatta-tArArUvANaM bahUI joyaNAI bahUI joyaNasayAI bahUI joyaNasahassAI bahUI joyaNasayasahassAI bahUo joyaNakoDIo bahUo joyaNakoDAkoDIo uDUM dUraM uppaittA sohammIsANa-saNaMkumAra-mAhiMda-baMbha-laMtaga-mahAsukka-sahassArANayapANayAraNaccute tiNNi ya aTThArasuttare gevejavimANAvAsasae vIIvaittA vijae mahAvimANe devattAe uvavaNNe / tattha NaM atthegaiyANaM devANaM tettIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA / tattha NaM mehassa vi devassa tettIsaM sAgarovamAI [ThitI paNNatA] / __ esa NaM bhaMte ! mehe deve tAo devaloyAo AukkhaeNaM ThiikkhaeNaM bhavakkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA kahiM gacchihiti, kahiM uvavajihiti 1 goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihiti, bujjhihiti, muccihiti, pariNivAhiti, savvadukkhANamaMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AdigareNaM titthagareNaM jAva saMpatteNaM appolaMbhanimittaM paDhamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi / // paDhamaM ajjhayaNaM sammattaM // 2 20 1. mAIyAI he 2 / mAtIyAI khN1|| 2. bhAloIya he 2 // 3. NavAsa he 1 saM1 lA 2, 3 // 4. viIvaittA he 2 / vIIvaittA je 1 / vIvaittA khaM 1 he 3 hemU0 4 lA 3 // 5. degvimANAe saM 1 lA 2, 3 // 6. ThitIkhaeNaM khaM 1 vinA // 7. cayaittA je 1 // 8. pariNebvAhI savva khN1| parinivvAhI savva je 1 se 1 he4 / parinivAhi savva laa3|| 9. dukkhamaMtaM je 1 sN1|| 10. kArehiti khaM 1 // 11. "appolaMbhanimittaM ti Aptena hitena guruNetyarthaH upAlambho vineyasyAhitavidhAyina AptopAlambhaH, sa nimittaM yasya prajJApanasya tat tthaa| prathamasya jJAtAdhyayanasyAyam anantaroditaH meghakumAracaritalakSaNo'rtho'bhidheyaH prAptaH abhihitH| avidhipravRttasya ziSyasya guruNA mArge sthApanAya upAlambho deyo yathA bhagavatA datto meSakumArAyetyevamartha prathamamadhyayanamityabhiprAyaH"--aTI0 // 12. graMthAnaM 1305 je1|| Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [bIyaM ajjhayaNaM :saMghADe'] 32. jati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paDhamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, vitiyassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNate ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe NAMma nayare hotthA, nngrvnnnno| tassa NaM rAyagihassa nagarassa bahiyA uttarapurasthime disIbhAe 5 guNasilae nAma cetie hotthA, vnnnno| tassa NaM guNasilayassa cetiyassa adUrasAmaMte ettha NaM mahaM ege jiNNujANe yAvi hotthA, viNaTTadevau~la-parisaDiyatoraNa-ghare nANAvihagaccha-gumma-layA-valli-vacchacchAie aNegavAlasayasaMkaNijje yAvi hotthaa| tassa NaM jiNNujANassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege bhaggakUvae yAvi hotthaa| tassa NaM bhaggakUvassa adUrasAmaMte ettha NaM mahaM ege 10 mAluyAkacchae yAvi hotthA, kiNhe kiNhobhAse jA~va ramme mahAmehaniuraMbabhUte bahUhiM rukkhehi ya gacchehi ya gummehi ya layAhi ya vallIhi ya taNehi ya kusehi ya khaMNNuehi ya saMchanne paricchanne, aMto jhusire, bAhiM gaMbhIre, aNegavAlasayasaMkaNijje yAvi hotthaa| 33. tattha NaM rAyagihe nagare dhaNe nAma satthavAhe ar3e ditte jAva viulabhatta- 15 pANe, tassa NaM dhaNassa satthavAhassa bhaddA nAma bhAriyA hotthA sukumAlapANipAyA 1. nAmaM // 1 // 2. silassa khaM1 laa3|| 3. degule he 1 // 4. guccha' he 1 / "gacchA vRntaakiiprbhRtyH"-attii0|| 5. mahege kha 1 he1 saM1 laa3|| 6. "mAlakAkanchae tti ekAsthikaphalA vRkSavizeSAH mAlukAH prajJApanAbhihitAH, teSAM kakSo gahanaM mAlukAkakSaH, 'cirbhaTikAkacchakaH' iti tu jiivaabhigmcuurnnikaarH"-attii0|| 7. "iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam-nIle nIlobhAle, harie hariobhAse, sIe sIobhAse, niddhe niddhobhAse, tibve timvobhAse, kiNhe kiNhacchAe, nIle nIlacchAe, harie hariyacchAe, sIye sIyacchAe, niddhe nicchAe, tivve vivvacchAe, ghaNakaDiyakaDicchAe......vAcanAntare vidamadhikaM paThyate-pattie pulphie phalie hariyagarerijamANe...sirIe bhaIva bhaIva uvasobhemANe ciTThai ti"-aTI0 // 8. gucchehi je 1 saM 1 lA 3 // 9. kusaehi ya je 1 / kusumehi ya saM 1 lA 3 // 10. khaNNaehi he 1 / khaNuehi saM 1 lAmU0 3 / khANuehi lAsaM03 / khattaehi lA 1 / "kusehi ya tti darbheH, kvacit kUviehi ya ti pAThaH, tatra kUpikAbhiH liMgavyatyayAt , khaNNuehi ya ti sthANubhizca, pAThAntareNa khattaehiM tti khaatairgterityrthH, athavA kUviehi ti coragaveSakaiH khattaehi ti khAnakaiH kSetrasyeti, caurrityrthH"-attii0|| 11. palideg khaM 1 vinaa| palicchinne je 1 saM 1 lA 3 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 32aMhINapaDipuNNapaMciMdiyasarIrA lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA mANummANapamANapaDipuNNasujAtasavvaMgasuMdaraMgI sasisomAgArakaMtapiyadasaNA surUvA karayalaparimiyaMtivaliyavaliyamajjhA kuMDalulihiyagaMDalehA komudirayaNiyarapaDipuNNasomavayaNA siMgArAgAracAruvesA jAva paDirUvA vaMjhA aviyAgarI jANukopparamAyA yAvi hotthaa| 34. tassa NaM dhaNassa satthavAhassa paMthae nAma dAsaceDe hotthA savvaMgasuMdaraMge maMsovacite bAlakIlAvaNakusale yAvi hotthaa| tate NaM se dhaNe satthavAhe rAyagihe nayare bahUNaM nagara-nigama-seTThi-satthavAhANaM aTThArasaNha ya seNippaseNINaM bahUsu kajesu ya kuDubesu ya maMtesu ya jAva cakkhubhUte yAvi hotthA, niyagassa vi ya NaM kuMTuMbassa bahUsu kajesu ya jAva cakkhubhUte yAvi hotthaa| 35. tattha NaM rAyagihe nagare vijae nAmaM takkare hotthA pAvacaMDAlarUve bhImatararuddakamme ArusiyadittarattanayaNe kharapharusamahallavigayebIbhacchadADhie aMsapuDitauDhe uddhRyapaiNNalaMbaMtamuddhae amararAhuvaNNe niraeNkkose niraNutAve dAruNe patibhae "nissaMsatie niraNukaMpe, ahI va egaMtadihie, khure va egaMtadhArAe, giddhe va 1. mahINapuNNa kha 1 he 1, 2, 3, 4 / "rAjJIvarNake likhyte-ahiinnpddipunnnnpNciNdiysriiraa| kvacittu mhiinnpunnnnpNciNdiysriiraa| mahInAni anyUnAni lakSaNataH, pUrNAni svarUpataH, puNyAni vA pavitrANi paJcApIndriyANi yatra tattathAvidhaM zarIraM yasyAH sA tathA" iti abhayadevasUriviracitAyAm aupapAtikasUtravRttau // 2. puNNasavidiya" khN1|| 3. "karayala tti anena karayalaparimiyativaliyavaliyamajjhA iti dRzyam"-aTI0 / etadanusAreNa aTI. kRtAM samakSaM karayala ityetAvAneva pATha AsIditi bhAti // 4. degtivaliyamajjhA je 1 / "karatalaparimito muSTi grAhyaH prazastaH zubhaH trivaliko valitrayayukto valitaH saMjAtavalimadhyo madhyabhAgo yasyAH sA tathA"-iti abhayadevasUriviracitAyAm aupapAtikasUtravRttau // 5. rayaNIyara khaM saM0 1 // 6. degsommava khaM 1 loM0 lA 1 / "komuirayaNiyaravimalapaDipuNNasomavayaNA, kaumudI candrikA kArtikI vA, tatpradhAnaH tasyAM vA yo rajanIkarazcandraH, tadvad vimalaM pratipUrNa saumyaM ca vadanaM yasyAH sA tathA"-iti abhayadevasUriviracitAyAm bhoppaatiksuutrvRttau| "komuIrayaNikaravimalapaDipunnasomavayaNA kaumudIrajanIkaravat kArtikIcandra iva vimalaM pratipUrNa saumyaM ca vadanaM yasyAH sA tathA" iti abhayadevasUriviracitAyAM jJAtAdharmakathAGgavRttau sU0 10 // 7. niyama he 2 vinA // 8. seNiyappa he 4 // 9. kuTuMbassa ya bahussu ya kajjesu ya je 1 // 10. bahUsu ya kajesu ya jAva he 1, 4, khaM 1 lA 1 vinA / / 11. nAma je 1 // 12. bIbhatsadA he 1, 2, saM 1 lA 3 khaM 1 // 13. asaMvuDi je 1 saM 1 lA 3 / "asampatitau [asaMvRtau-khaM0] asaMpuTitau [asaMvRttau-je0] vA parasparAlagnau tucchatvAd dazanadIrghatvAcca oSThau yasya sa tthaa"-attii0|| 14. degNukose he 1, 2 // 15. he 2 vinA nisaMsaie je1| NisaMsalie he 1, 3, 4, saM 1 lA 1, 2, 3 lo| "niHsaMzayikaH zauryAtizayAdeva 'tat sAdhayiSyAmi eva' ityevaMpravRttikaH, pAThAntareNa nisaMse nRn narAn zaMsati hinasvIti nRzaMsaH, niHzaMso vA vigtshlaaghH"-attii0|| Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35] bIyaM ajjhayaNaM 'saMghADe' Amisatalicche, aggimiva savvabhakkhI, jalamiva savvaggAhI, ukkaMcaNe-vaMcaNa-mAyAniyaDi-kUDa-kavaDasAisaMpaogabahule ciranagaraviNaTThaduTThasIlAyAracarite jUyappaMsaMgI majjappai saMgI bhojappasaMgI maMsappa~saMgI dAruNe hiyayadArae sAhasie saMdhiccheyae uvahie vissaMbhaghAtI AlIvagatitthabheyalahuhatthasaMpautte, parassa davvaharaNaMmi nicaM aNubaddhe, tivvavere, rAyagihassa nagarassa bahUNi atigamaNANi ya niggamaNANi ya 5 bArANi ya avabArANi ya"chiMDIo ya khaMDIo ya nagaraniddhamaNANi ya 'saMvaTTaNANi ya "nivaDaNANi ya ghuyakhalayANi ya pANAgArANi ya vesAgArANi ya takkaraTThANANi ya takaragharANi ya siMghADagANi ya tiyANi ya caukkANi ya caccarANi ya nAgagharANi ya bhUyagharANi ya jakkhadeulANi ya sabhANi ya paMvANi ya paNiyasAlANi ya sunnagharANi ya oNbhoemANe maggamANe gavesamANe, bahujaNassa chiddesu ya visamesu ya 10 vihuresu ya vasaNesu ya abbhudaesu ya ussavesu ya pasavesu ya tihIsu ya chaNesu ya jannesu ya pavvaNIsu ya mattapamattassa ya vakkhittassa ya vAulassa ya suhiyassa ya duhiyassa ya videsatthassa ya vipavasiyassa ya maggaM ca chidaM ca virahaM ca aMtaraM ca maggamANe gavesamANe evaM ca NaM viharati, bahiyA vi ya NaM rAyagihassa nagarassa ArAmesu ya ujjANesu ya vAvi-pokkharaNi-dIhiya-guMjAliya-sarapaMtiya-sarasara- 20 paMtiyA~su ya jiNNujANesu ya bhaggakUvaesu ya mAluyAkacchaesu ya susANaesu ya "girikaMdaresu ya layaNesu [ya] devaulesu ya uvaTThANesu ya bahujaNassa chiddesu ya jAva evaM ca NaM vihrti| 1. savvagAhI je 1 saM 1 lA 3 // 2. degNabaMdhaNamA je 1 // 3. degpasaMgI je 1 vinaa|| 5. degpasaMgI he 3 vinA // 5, 6. pasaMgI he 3 je 1 vinA // 7. maMsappasaMgI nAsti he 2 // 8. "pAThAntareNa hiyAkArae jnhitsyaakrtetyrthH"--attii0|| 9. saM 1 lA 2 he saM0 4 vinAnyatra-Ajiyagadeg khaM1 / AlIyaga anyatra / "AdIpakaH agnidAtA" attii0|| 10. avadArAgi khaM 1 // 11. chiMDio he 1, 2 // 12. saMvaTTamANANi ya nivaTTamANANi ya je 1 // 13. nivvaTTa he 1,2,4, saM 1 lA 1, 2, 3 / "nivartanAni mArganirghaTanasthAnAni"-aTI0 // 14. saM 1 lA3 vinA-jUakhalaNANi laa2| jUvakhalaNAgi je1| jUvakhaliNAgi khN1| jUvakhalayANi he 1, 2, 3 lA 1 / jUvakhaliyAgi he 4 / "dyUtakhalakAni dyuutsthnnddilaani"attii0|| 15. takkaragihAgi he 2 // 16. pavayAgi je 1 // 17. AbhoemANe 2 saM1 lA 2, 3 // 18. ya pavvaNIsu ya jaNesu ya je 1 // 19. dukkhiyassa ya he 1, 2, 4 / duhiyassa ya dukkhiyassa ya je 1 // 20. vippavaliyassa nAsti je1|| 21. pokkhariNI saM 1 lA3 / pukkhariNI je1|| 22. yAsu jiNNudeg khN1|| 23. girikaMdara leNau(leNo-he 2, layaNau loM0-khaM 1)vaTThANesu je 1 vinaa| "mirikandareSu girirandhreSu, layaneSu girivartipASANagRheSu, upasthAneSu tthaavidhmnnddpessu"-attii0|| Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 3536. tate NaM tIse bhadAe bhAriyAe aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi kuDuMbajAgariyaM jAgaramANIe ayameyArUve ajjhathie jAva samupajitthA--ahaM dhaNeNa satthavAheNa saddhiM bahUNi vAsANi sadda-pharisa-rasa-rUvANi mANussagAI kAma bhogAiM pacaNubhavamANI viharAmi, no ceva NaM ahaM dAragaM vA dArigaM vA payAmi, 5 taM dhannAo NaM tAo ammayAo jAva suladdhe NaM mANussae jammajIviyaphale tAsiM ammayANaM jAsiM manne NiyagakucchisaMbhUyAtiM thaNaduddhaluddhayAtiM mahurasamullAvagArti mammaNapayaMpiyAti thaNamUlA kakkhadesabhAgaM abhisaramANAtiM muddhayAiM thaNayaM piyaMti, tato ye komalakamalovamehiM hatthehiM giNhiUNaM ucchaMganivesiyANi "deMti samullAvae pieM sumahure puNo puNo maMjulappabhaNite, 'taM NaM ahaM adhannA 1. apuNNA akayalakkhaNA etto egamavi na ptaa| taM seyaM mama kalaM pAuppa bhAyAe rayaNIe jAva jalaMte dhaNaM satyavAhaM ApucchittA dhaNeNaM satthavAheNaM abbhaguNNAyA samANI subahuM vipulaM asaNa-pANa-khAtima-sAtimaM uvakkhaDAvettA subahuM puppha-vattha-gaMdha-mallAlaMkAraM gahAya bahUhiM mitta-NAti-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi parijaNamahilAhiM saddhi saMparivuDA jAiM imAiM rAyagihassa nagarassa bahiyA NAgANi 15 ya bhUyANi ya jakkhANi ya iMdANi ya khaMdANi ya ruddANi ya sivANi ya vesama NANi ya tattha NaM bahUNaM nAgapaDimANa ya jAva vesamaNapaDimANa ya maharihaM pupphacaNiyaM karettA jaiNNupAyapaDiyAe evaM vaittae-jai NaM haM devANuppiyA! dAragaM 1. payayAmi khN1| payAyAmi sa 1 lA 2,3 hesaM0 4 / payAsi he 3||"pyaami tti prajanayAmi"aTI0 // 2. tA mammayA jAva saM 1 // 3. atisa saM 1 lA 1, 2, aisahe 2 / "stanamUlAt kazAdezabhAgamabhisaranti saMcaranti stanajaM (stanaka-khaM 1 je 1) pibanti"--aTI0 // 4. thaNaM vi saM 1 lA 2,3 // 5. ya nAsti he 2 // 6. pratiSu pAThAH-ucchaMgagiveSiyAgi he 2 laasN03| ucchaMge nivesiyANi he 3 / ucchaMge nivesiyANi je 1 / ucchaMge nivesiyANaM he 1, 4, lA 1 / ucchaMganivesiyANaM se 1 lA 2 lAmU0 3 / ucchaMgagiveSiyANi ya khaM 1 / "utsaGganivezitAni dadati samullApakAn sumadhurAn"-aTI0 // 7.diti mammaNullAvae khN1| dRzyatAmuparitanaM ttippnnm|| 8.pIe je1|| 9. pratiSu pAThA:-taM aNNaM mahaM adhaNNA apunnA bhakayalakkhaNA je 1 / ahaNaM adhn| apuNNA alakkhaNA je 1 vinaa| taM mahAnaM adhanA bhapunnA alakkhaNA azyapunnA mu0 / dRzyatAM pR08150 5 // 10. rayaNIe nAsti je 1 vinaa|| 11. asaNaM pANaM khAimaM sAimaM saM 1 lA 2,3 / 12. degvattha nAsti je 1 vinA // 13. puSphamaJca // 1 // 14. jaNNupAyapaDiyA evaM aTI0 / dRzyatAM pR0 82 paM0 / "jaNNupAyapaDiyatti jAnubhyAM pAdapatitA jAnupAdapatitA, jAnunI bhuvi vinyasya praNatiM gtetyrthH"attii0| jaNNupAyapaDiyAe uvAdittae hemU0 4, jaNNupAyapaDiyAe evaM vadittae hesaM04 / dRzyatAmadhastanaM ttippnnm|| 15. dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 16. jaI je 1 // HomraPram07 va uvAta jeevaM usAna ha Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36] bIyaM ajjhayaNaM 'saMghADe vA dAriMgaM vA payAmi to NaM ahaM tubhaM jAyaM ca dAyaM ca bhAyaM ca akkhayaNihiM ca aNuvaDDemi tti kaTTu utiyaM uvvaaitte| evaM saMpeheti, saMpehittA kalaM jAva jalaMte jegAmeva dhaNe satyavAhe teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA evaM vadAsievaM khalu ahaM devANuppiyA ! tubbhehiM saddhiM bahUI vAsAiM jAva deMti samullAvae sumahure puNo puNo maMjulappabhaNite, taM NaM ahaM ahannA apuNNA akayalakkhaNA, etto 5 egamavi na pattA / taM icchAmi NaM devANuppiyA ! tubbhehiM abbhaNuNNAtA samANI vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM jAva aNuvar3emi uvAiyaM krette| tate NaM dhaNe satthavAhe bhadaM bhAriyaM evaM vadAsI-mamaM pi ya NaM khalu devANuppie ! esa ceva maNorahe-'kahaM NaM tumaM dAragaM vA dAriMga vA payAejjAsi' / bhaddAe satyavAhIe eyamaTThamaNujANati / tate NaM sA bhaddA satthavAhI dhaNeNaM satthavAheNaM anmaNuNNAtA 1. samANI haTTatuTTha jAva hiyayA vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAveti, 2" tA subahuM puppha-vattha-gaMdha-mallAlaMkAraM geNhati, 2 ttA sayAo gihAo niggacchati, 2 tA rAyagihaM nagaraM majhamajjheNaM niggacchati, 2 tA jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchati, 2 ttA pukkhariNIe tIre subahuM puppha jAva mallA 1. payAyAmi he 1 vinA / dRzyatAM pR0 80 paM04, pR082 pN011|| 2. te NaM se 1 laa3|| 3. "jAyaM vetyAdi, yAga pUjAM dAyaM parvadivasAdI dAnaM bhAgaM lAbhAMzam bhakSayanidhim anyayaM bhANDAgAram akSayanidhi vA mUladhanaM yena jIrNIbhUtasya devakulasyoddhAraH kariSyate akSINikAM vA pratItAM vardhayAmi" aTI0 // 4. ovA khN1| "u(mo-khaM)vAiyaM ti upayAcyate mRgyate sma yat tat upayAcitamIpsitaM vastu upayAcituM praarthyitum"-attii0|| 5. ahaM nAsti he2 je1 saM1 laa3|| 6. maMjulabhaNie je1|| 7. NaM nAsti he2|| 8.asaNaM jAva je1| je 1 vinA asaNaM 4 jAva' iti pAThaH, atra '4' ityanena asaNaM pANaM khAimaM sAimaM iti pATho jnyeyH|| 9. movAIyaM he 2 // 10. vA nAsti he 1, 3, khN1|| 11. tuTTA je 1 // 12. hayahiyayA mu0|| 13. je 1 vinA-asaNa 4 uva he 2 / asaNapANakhAtimasAtima uva he| bhasaNapANakhAdimaMsAdima khaM1 asaNapANakhAimasAimaM se 1 lA1.2,3 he3.4|| 14. idamatrAvadheyama-hastalikhitAdazeSapalabhyamAnaM 2' ityaGkamanusRtya yathAyogaM saMskAra vidhAya etatparyantamasmAbhistatra tatra pAThA upnystaaH| itaH paraM tu hastalikhitAdarzaSu yathA '2' ityaGka upalabhyate tathaiva prAya updrshyissyte| idaM tu dhyeyam--je 1 vinA'nyatra prAyaH '2' ityaGka evopalabhyate, je 1 madhye tu '2ttA' iti prAcuryeNa dRzyate, je 1 madhye'pi kacit kvacit kevalaM '2' ityapi dRshyte| yathA ca pATha upalabhyate tathaivAsmAbhirapi prAya upadarzayiSyate, tathApi dhAtoranantaraM yatra kevalaM '2' iti mudritaM tatrApi 2ttA' iti sarvatra svadhiyA abhyUhanIyameva / idaM tu jJeyam-dhAtoranantaraM yatra '2' iti vartate tatra 2' ityanena pUrvapaThito dhAtuH kvApratyayAnto vivakSitaH, anyatra tu '2' ityanena pUrvapadameva dviH paThanIyam , yathA 'mahayA 2' ityanena 'mahayA mahayA' iti vivkssitm| evamanyatrApi yathAyogaM svdhiyaa'vgntvym|| 15. pupphagaMdhamalA je 1 vinaa| puSaphagaMdhavatthamallA mu0|| Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 36laMkAraM Thavei, 2 tA pukkhariNiM ogAhai, 2 jalamajaNaM kareti, 2 tA jalakIDaM kareti, 2 tA NhAyA kapabalikammA ullapaDasADigA jAI tattha uppalAI jAva sahassapattAI tAI giNhai, 2 ttA pukkhariNIto pacoruhai, 2 tA taM subahuyaM puSpha-vattha-gaMdha-malaM geNhati, 2ttA jeNAmeva nAgagharae ya jAva vesamaNagharae ya teNeva uvAgacchati, 2 ttA tattha NaM nAgapaDimANa ya jAva vesamaNapaDimANa ya Aloe paNAmaM kareti, 2 tA paccunnamai, 2 lomahatthagaM parAmusai, 2 tA nAgapaDimAo ya jAva vesamaNapaDimAo ya lomahatthaeNaM pamannati, 2 tA udagadhArAe abbhukkheti, 2 ttA pamhalasUmAlAe gaMdhakAsAIe gAyAiM lUhei, 2 tA maharihaM vatthAruhaNaM ca mallAruhaNaM ca gaMdhAruhaNaM ca cunnAruhaNaM ca vannAruhaNaM ca kareti, 2 tA dhUvaM Dahati, 2 tA jaNNupAyapaDiyA "paMjaliuDA evaM vedAsI--'jai "NaM ahaM dAragaM vA dAriMga vA kyAmi "to NaM ahaM jAyaM ca jAva aNuvaDremi' tti kaTu uvAtiyaM kareti, 2 tA jeNeva puMkkhariNI teNeva uvAgacchati, 2 to taM vipulaM asaNaM 4 AsAemANI jAva viharati / jimiyA jAva suibhUyA jeNeva sae "gihe teNeva uvaagyaa| aduttaraM ca NaM bhaddA satthavAhI cAuddasaTTamuddidvaipuNNamAsiNIsu vipulaM 15 asaNa 4 uvakkhaDeti, 2 bahave nAgA ya jAva vesamaNA ya uvAyamANI NamaMsamANI jAva evaM ca NaM viharati / 37. tate NaM sA bhaddA satthavAhI annayA kadAi keNati kAlaMtareNa AvannasattA jAyA yAvi hotthaa| tate NaM tIse bhadAe satthavAhIe dosu mAsesu vItikatesu 1. pukkharaNi je1|| 2. kareti pahAyA he 2 je 1 se 1 // 3. ullapaDisADigA saM1 lA 1, 3 hemU04 he 3 // 4. tAI nAsti he 1,3,4, khaM 1 loM0 lA 1 // 5. pratiSu pAThAHtaM subahu yaM puppha je 1 khN1| taM puppha' he 1, 2, 3, 4 lA 1, 2 / taM subahuyaM nAsti saM 1 lA 3 // 6. pupphagaMdhavatthamalaM je 1 // 7.NaM subahUNaM nAga je 1 // 8. khaM 1 he 2 vinA-karei IsiM paccu mu0| karei paccuNNamai saM 1 lA 1, 2, 3 he 4 / karei paccappaNamai he 1 / karei 2 loma je 1 he 3, paccuNNamai 2 nAsti je 1 he 3 // 9. hatthayaM je 1 // 10. hattharaNaM pamajai 2 ttA udadeg je 1 / hattheNaM pamajati uda je 1 vinaa|| 11. cunnAruhaNaM nAsti je 1 saM 1 lA 3 // 12. paMjaliyaDA he 1, 4 khaM 1 loM0 lA 1 // 13. vayAsi je 1 // 14. NaM haM dA je 1 vinA // 15. payAhiti khaM 1 // 16. te NaM je 1 // 17. ovA khaM 1 he 4 // 18. pokkhariNi he 1, 3 saM 1 / pokkharaNa khaM 1 lA 3 / pukkhariNe he 2 // 19. ttA vipulaMje 1 vinaa|| 20. asaNaM jAva 4 bhAsA je 11 asaNa 4 bhAsA je 1 vinA // 21. gehe je 1 // 22. degpuNimAsi khaM 1 // 23. atra '4' ityanena 'asaNaM pANaM khAhamaM sAima' iti pAThaH 'asaNapANakhAimasAima' iti pATho vA jnyeyH|| 24. kayAI je 1 / kayAti khN1|| 25. vItIka saM 1 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIyaM ajjhayaNaM 'saMghADe' tatie mAse vaTTamANe imeyArUve dohale pAunbhUte-dhannAo NaM tAo ammayAo jAva kayalakkhaNAo tAo ammayAo jAo NaM viulaM asaNaM 4 subahuyaM pupphavattha-gaMdha-mallAlaMkAraM gahAya mitta-nAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNamahiliyAhi ya saddhiM saMparivuDAo rAyagihaM nagaraM majhamajjheNaM niggacchaMti, 2 jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchaMti, 2 tA pokkhariNI ogAhaMti, 2 ttA NhAyAo kayabalikammAo 5 savvAlaMkAravibhU siyAo taM vipulaM aMsaNa 4 AsAemANIo jAva paribhaMjamANIo dohalaM viNeti / evaM saMpeheti, 2 ttA kalaM jAva jalaMte jeNeva dhaNe satthavAhe teNeva uvAgacchati, 2 tA dhaNaM satthavAhaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama tassa gabbhassa jAva vinneti| taM icchAmi NaM devANuppiyA ! tubbhehiM abbhaNuNNAtA samANI jAva vihritte| ahAsuhaM devANuppiyA ! mA pddibNdh| 10 tate NaM sA bhaddA [satyavAhI] dhaNeNaM satthavAheNaM abbhaNuNNAyA samANI haTThA jAva "vipulaM asaNa 4 jAva hAyA jAva ullapaDasADagA jeNeva nAgagharate jAva dhUvaM dahati, 2 paNAmaM kareti, paNAmaM karetA jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchati, 2 tate NaM tAo mita-nAti jAva nagaramahilAo bhaiI satthavAhiM savvAlaMkAravibhUsitaM kreNti| tate NaM sA bhaddA satthavAhI tAhi mitta-nAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNa- 15 NAgaramahiliyAhiM saddhiM taM vipulaM asaNaM 4 jAva paribhuMjamANI ya dohalaM viNeti, 2 tA jAmeva "disi pAunbhUtA tAmeva disi pddigyaa| tate NaM sA bhaddA satthavAhI saMpuNNaDohalA jAva taM gambhaM suhaMsuheNaM parivahati / 1. degNAmo NaM tAmao mu0|| 2. viulaM 4 asaNaM subahuyaM asaNaM puppha je1| viulaM asaNa subahuyaM puppha je 1 vinA // 3. pupphagaMdha je 1 vinA // 4. pukkharaNI khaM 1 / pokkhariNI se1|| 5. uvagacchaMti pahAyAo saM 1 // 6. pokkhariNI mogAhiMti 2 ttA je1| pukkharaNI togArhati 2 kha 1 / pokhariNI ogAhiMti 2 mu0|| 7. degyAmao vipulaM je 1 vinA // 8. atra 4 ityanena asaNa-pANa-khAima-sAimaM iti asaNaM pANaM khAimaM sAimaM iti vA pATho graahyH| masaNaM 4 mu0|| 9. 'mama tassa gabbhassa' ityataH paraM 'dosu mAsesu vItikkatesu' ityAdiH pUrva[pR0 82 paM018 nirdiSTaH pATho bodhyH|| 10. vipulaM 4 jAva he 1,2 vinaa|| 11. ullapaDA je 1 // 12. karei 2 ttA jeNeva je 1 / kareMti 2 ttA jeNeva he 1 / anyatra 'kareti, paNAmaM karettA jeNeva' iti paatthH| evaM cAtra tAtparyam -'2' ityanena saMkSepeNa ktvApratyayAntaH pUrvo dhAtuhyate, kintu vistaravivakSAyAM sampUrNa pUrvavAkyamapi gRhyate // 13. pukkha je 1 // 14. bhaddA satthavAhiNI samvAlaMkAravibhUkhiyAo kareMti je 1 // 15. he 3 vinA-vAhI he 2, 4 kha 1 laa| vAhI saM 1 lA3 / vAhaM he 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 16. asaNa 4 je 1 vinA // 17. disaM je 1 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 37tate NaM sA bhaddA satthavAhI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNgANaM aTThamANa ya rAiMdiyANaM0 sukumAlapANipAdaM jAva dAragaM pyaayaa| tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro paDhame divase jAtakammaM kareMti, 2 ttA taheva jAva vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAveti, 2 tA taheva mitta-nAti0 bhoyAvettA ayameyArUvaM goNNaM guNa5 niSphannaM nAmadhenaM kareMti-jamhA NaM amhaM ime dArae bahUNaM nAgapaDimANa ya jAva vesamaNapaDimANa ya uvAiyaladdhe taM hou NaM amhaM ime dArae devadinne nAmeNaM / tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro nAmadhikaM kareMti devadinne ti / tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro jAyaM ca dAyaM ca bhAyaM ca akkhayanihiM ca aNuvau~ti / 38. tate NaM se paMthae dAsaceDee devadinnassa dAragassa bAlaggAhI jaae| devadinnaM dArayaM kaiDIe geNhati, 2 bahUhiM DiMbhaehiM ye DibhigAhi ya dAraehi ye dAriyAhi ya kumAraehi ya kumAriyAhi ya~ saddhiM saMparibuDe abhiramati / tate gaM sA bhaddA satthavAhI annayA kaMdAi devaMdinnaM dArayaM NhAyaM kayabalikammaM kayakouyamaMgalapAyacchittaM savvAlaMkAravibhUsiyaM kareti, karettA pathaMyassa dAsaceDayassa hatthayaMsi dlyti| tate NaM se paMthae dAsaceDae bhadAe satyavAhIe hatthAo devadinnaM dAragaM kaDIe giNhati, 2 ttA sayAto gihAo paDinikkhamati, 2 ttA bahUhiM "DibhaehiM ya DibhiyAhiM ya jAva kumAriyAhiM ye saddhiM saMparibuDe jeNeva rAyamagge teNeva uvAgacchati, 2 tA devadinnaM dAragaM egate ThAveti, 2 tA bahUhiM Dibhaehi ya jAva kumAriyAhi ya saddhiM saMparikhuDe pamatte yAvi viharati / imaM ca NaM vijae takkare rAyagihassa nagarassa bahUNi bArANi ya avadArANi ya taheva jAva AbhoemANe maggamANe gavesamANe jeNeva devadinne dArae teNeva uvAgacchai, 2 devadinnaM dAragaM savvAlaMkAravibhUsiyaM pAsati, pAsittA devadinnassa dAragassa AbharaNAlaMkArasu mucchie gaDhie giddhe ajjhovavanne paMthayaM ca dAsaceDaM pamattaM pAsati, 2 tA disAloyaM kareti, karettA devadinnaM dAragaM geNhati, 2 tA kakkhaMsi 1. asaNa 4 je 1 vinA / / 2. ceDIe je 1 // 3. kIDae je 1 // 4, 5, 7. ya nAsti je 1 // 6. ya nAsti je 1 se 1 lA3 loN|| 8. kayAI he1| kayAyi khN1| kadAyI he2|| 9. degdiNNArayaM khN1| dinayaM dArayaM saM 1 // 10. kareti / 2ttaa| paMtha je1| kareti paMtha je 1 vinA // 11. DiMbhayAhi jAva khaM 1 / Dibhaehi ya jAva he 1 // 12. ya nAsti he 2 // 13. ya nAsti se 11 khN1|| 14. avadArAgi khN1| avabArANi ya nAsti se 1 laa|| 15. gaveSaNamANe je 1 // 16. rasamunchie se 1 laa3| resamucchie he 1 / resu puchie je1|| 17. gaddhi ra je1|| 18.ca nAsti saM 1 lA 2, 3 // 19. degceDayaM saM 1 he 2 // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIyaM ajjhayaNaM 'saMghADe' aliyAveti, 2 tA uttarijeNaM pihei, 2 tA sigdhaM turiyaM cavalaM vetiyaM rAyagihassa nagarassa avadAreNaM niggacchati, 2 ttA jeNeva jiNNujANe jeNeva bhaggakUvae teNeva uvAgacchati, 2 tA devadinnaM dArayaM jIviyAo vavaroveti, 2 ttA AbharaNAlaMkAraM geNhati, 2 ttA devadinassa dAragassa sarIragaM nippANaM niccejhaiM jIviyavippajaDhaM bhaggakUvae pakkhivati, 2 tA jeNeva mAluyAkacchae teNeva uvAgacchati, 2 tA 5 mAluyAkacchayaM aNupavisati, 2 tA niccale nipphaMde tusINie divasaM khavemANe citttthti| 39. tate NaM se paMthae dAsaceDe tao muhattaMtarassa jeNeva devadinne dArae Thavie teNeva uvAgacchati, 2 ttA devadinnaM dAragaM taMsi ThANaMsi apAsamANe royamANe kaMdamANe devadinnassa dAragassa savvato samaMtA maggaNagavesaNaM karei, 2 tA devadinnassa 10 dAragassa katthai sutiM vA khuti vA pauttiM vA alabhamANe jeNeva sae gihe jeNeva dhaNe satthavAhe teNeva uvAgacchati, 2ttAdhaNaM satthavAhaM evaM vadAsi-evaM khalu sAmI! bhadA satyavAhI devadinnaM dArayaM NhAyaM jAva mama hatthaMsi dalayati, tate NaM ahaM "devadinnaM dArayaM kaDIe giNhAmi, 2 jAva maggaNagavesaNaM karemi / taM na Najati NaM saumi! devadinne dArae keNai "Nitie vA avahie vA akkhite vaa| 15 pAyavaDie dhaNassa satthavAhassa etamaDhaM nivedeti| tate NaM se dhaNe satthavAhe paMthayassa dAsaceDassa etamaDheM socA "Nisamma teNa ya mahayA puttasoeNAbhibhUte samANe parasuNiyatte va caMpagapAyave dhasatti dharaNIyalaMsi savvaMgehiM snnivie| tate NaM se dhaNe satthavAhe tato muhuttaMtarassa Asatye paJcAgayapANe devadinnassa dAragassa savvato samaMtA maggaNa-gavesaNaM kareti, 2 ttA 20 devadinnassa dAragassa katthai suI vA khuiM vA pauttiM vA alabhamANe jeNeva sae "gihe teNeva uvAgacchai, 2 ttA mahatthaM pAhuDaM geNhati, 2 ttA jeNeva nagaraguttiyA teNeva uvAgacchati, 2ttA taM mahatthaM pAhuDaM uvaNeti, uvaNettA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama putte bhaddAe bhAriyAe attae devadinne nAma dArae iDhe kaMte jAva 1. aliyA je1 he 2 // 2. avabbArega kh1| avabAreNa je 1 // 3. sarIraM je 1 1 he 2 lA 3 // 4. saiMje 1 // 5. pauti je 1||pyuti khN1|| 6. gehe je 1 // 7. vayAsi je1|| 8. hatthe he 1 // 9. NaM haM he 1,4, khaM11 lA 2,3 // 10.taM deva je 1 // 11.sAmI khaM1 vinaa|| 12.Nite vAhe // 13. nisaramA je 1 se 1he 2 laa3|| 14. suiMga vA saM 1 // 15. gehe he 2 je 1 // 16. gottiyA he 2 attii| gottie je 1 / "nagaragottiyatti nagarasya guptiM rakSAM kurvantIti nagaraguptikAH aarkssikaaH"-attii.|| 17. vayAsi je 1 // 18. kaMte je 1 vinA nAsti // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 39uMbarapuSpaM pi va dulahe saMvaNayAe, kimaMga puNa pAsaNayAe 1, tate NaM sA bhaddA devadinnaM pahAyaM savAlaMkAravibhUsiyaM paMthagassa hatthe dailAti jAva pAyavaDie taM mama nivedeti / taM icchAmi NaM devANuppiyA ! devadinnassa dAragassa savvao samaMtA maggaNa-gavesaNaM kyN| tae NaM te nagaraMguttiyA dhaNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA 5 sannaddhabaddhavammiyakavayA umpIliyasarAsaNapaTTIyA jAva gahiyAuhapaharaNA dhaNeNaM satthavAheNaM saddhiM rAyagihassa nagarassa bahUNi atigamaNANi ya jAva pavAsu ya maggaNa-gavesaNaM karemANA rAyagihAo nagarAo paDinikkhamaMti, 2 tA jeNeva jiNNujANe jeNeva bhaggakUvae teNeva uvAgacchaMti, 2 tA devadinnassa dAragassa sarIragaM nippANaM niccejhaiM "jIvavippajalaM pAsaMti, 2 ttA hA hA aho akajamiti kaTTha 10 devadinnaM dAragaM bhaggavAo uttAreMti, 2 dhaNassa satthavAhassa hatthe dlyNti| 40. tate NaM te nagaraguttiyA vijayassa takkarassa payamaggamaNugacchamANA 2 jeNeva mAluyAkacchae teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA mAluyAkacchayaM aNupavisaMti, 2 tA vijayaM takaraM sasakkhaM sahoDhaM sagevenaM 'jIvagAhaM giNhaMti, 2 tA aTThimuhijANukopparapahArasaMbhaggamahiyagattaM kareMti, 2 tA a~vauDagabaMdhaNaM kareMti, 2 tA deva dinnaMgassa dAragassa AbharaNaM geNhaMti, 2 tA vijayassa takkarassa gIvAe badhati, 2 15 ttA mAluyAkacchagAo paDinikkhamaMti, 2ttA jeNeva rAyagihe nagare teNeva uvA gacchati, 2 ttA rAyagihaM nagaraM aNupavisaMti, 2 ttA rAyagihe nagare siMghADaga-tigacaukka-cacara-mahApaha-pahesu kasappahAre ya layappahAre ya chivApahAre ya nivAemANAM 2 chAraM ca dhUliM ca kayavaraM ca uvari pakiramANA 2 mahayA 2 saddeNaM ugghose 1. samaNayAe se 1 laa3|| 2. paMthadAsassa saM 1 lA 3 | paMthAgadAsassa he 4 // 3. dalAyati saM 1 lA3 / dalayAti lAmU0 2, dalayati lAsaM0 2 // 4. kareha je 1 // 5. gottiyA je 1 // 6. degvammiya nAsti saM 1 khaMmU0 1 lAmU0 3 lA 2 / "athavA varmitazabdaH kvacinnAdhIyata ev"-attii0|| 7. upi saM 1 lA 3 / "uppIliyaparAsaNapaTTIyA utpIDitA AkrAntA guNena zarAsanaM dhanaH tallakSaNA patrikA yaiste tathA, athavA "utpIDitA baddhA zarAsana bAhapaTTako yaiste tthaa"-attii0||8. "iha sthAne ya.vatkaraNAdidaM dRzyama-pigaddhagevejA bddhaaviddhvimlvrciNdhpdraa"-attii0|| 9. parigaDiyA he / "gahiyAuhapaharaNA gRhItAni AyudhAni praharaNAya prahAradAnAya yaiste tthaa"-attii0|| 10. sarIraM khaM 1 // 11. jIviyavippa he 2 // 12. vayAo se 1 laa3|| 13. "jIvagAhaM geNDati tti jIvatIti jIvaH, taM jIvantaM gRhnnnti"-attii0|| 14. avauDAvaM he 2 vinA / "avauDagabaMdhaNaM ti avakoTanena abamoTanena kRkATikAyA bAhozca pazcAdbhAganayanena bandhanaM yasya sa tthaa"-attii0|| 15. degdinnassa he 2, je 1 saM 1 lA 2, 3 // 16. degmANA chAraM je 1 mu0 vinaa|| 17. payaramAgA mahayA 2 saddaNaM je 1 // Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41] bIyaM ajjhayaNaM 'saMghADe' mANA 2 evaM vadaMti-esa NaM devANuppiyA! vijae nAma takare jAva giddhe viva AmisabhakkhI bAlaghAyae bAlamArae, taM no khalu devANuppiyA! eyassa keti rAyA vA rAyAmace vA avarajjhati, gaNNattha appaNo sayAti kammAI avarajjhaMti tti kaTu jeNAmeva cAragasAlA teNAmeva uvAgacchaMti, 2 haDibaMdhaNaM kareMti, 2 ttA bhata-pANanirohaM kareMti, 2 tA tisaMjhaM kasappahAre ya jAva nivAemANA [2] 5 vihrNti| tate NaM se dhaNe satthavAhe mitta-nAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNeNaM saddhiM royamANe jAva vilavamANe devadinnassa dAragassa sarIrassa mahayA iDIsakkArasamudaeNaM nIharaNaM kareti, 2 tA bahUI loiyAI maeNyakiccAI kareti, 2 tA keNai kAlaMtareNa avagayasoe jAte yAvi hotthaa| 41. tate NaM se dhaNe satthavAhe annayA kayAi lahUsayaMsi rAyAvarAhasi 10 'saMpalatte jAe yAvi hotthA, tate NaM te nagaraguttiyA dhaNaM satthavAhaM geNhaMti, 2 tA jeNeva cArage teNeva uvAgacchaMti, 2 tA cAragaM aNupavisaMti, 2 vijaeNaM takkareNaM saddhiM egayao haDibaMdhaNaM kreNti| tate NaM sA bhaddA bhAriyA kalaM jAva jalaMte vipulaM asaNaM 4 uvakheDeti, 2 ttA 'bhoyaNapiDae kareti, 2 tA bhoyaNAI pakkhivati, 2ttA laMchiyamuddiyaM karei, 2ttA 11 egaM ca surabhivAripaDipunnaM dagavArayaM kareti, 2 tA paMthayaM dAsaceDaM saddAveti, 2 ttA evaM vadAsI-gaccha NaM tumaM devANuppiyA! imaM vipulaM asaNaM 4 gahAya cAragasAlAe dhaNassa satthavAhassa uvaNehi / tate NaM se paMthae bhaddAe satthavAhIe evaM vutte samANe hadvatuDhe taM bhoyaMgapiDayaM taM ca surabhivaravAripaDipunnaM vArayaM geNhati, 2 ttA sayAo gihA~o paDinikkhamati, 2 tA rAyagihaM nagaraM majhamajjheNaM jeNeva 20 . 1. degmANA evaM je 1 he 2, 3 // 2. degghAyae ya bA' saM 1 / degcAe ya bA lA 2 lAmU0 3 // 3. rAyamace je 1 he 3 lAsaM0 2 aTI / "rAyamacce tti raajaamaatyH"-attii0|| 4. "nanatha ti nanvatretyarthaH / vAcanAntare vidaM nAdhIyata ev"-attii0|| 5. degmANA viharaMti mu0 vinA // 6. sarIrayassa ya je 1 // 7. mayagaki he 3, 4 lA 1, 2 lAsaM0 3 / mayagaMki he 1 // 8. kayAI saM 1 lA 2 // 9. saMpatte he 2 / saMpalitte se 1 haiM 3 / "saMpralasaH pratipAditaH pizunairiti gmyte"-attii0|| 10. aNuppasaMti je1|| 11. bhasaNa 4 je 1 mu0 vinA // 12. degDeti bhoya' mu0 vinA // 13. bhoyaNaMpiDae je 1 / bhoyaNapaDie he 3 / bhoyagapiMDae se 1 lA 2, 3, he 4 / "bhoyaNapiDayaM ti bhojanamyAlyAdyAdhArabhUtaM vaMzamayaM bhAjanaM piTakaM tat karoti, sjokrotiityrthH| pAThAntareNa bhareha tti pUrayati / pAThAntareNa bhojanapiTake karoti ashnaadiini-attii0||11. ceDayaM saM1 he2laa2,3|| 15. asaNa he 2 je 1 // 16. uvaNei je 1 // 17. piMDayaM saM 1 laa3|| 18. gehAo saM 1 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 41cAragasAlA jeNeva dhaNe satyavAhe teNeva uvAgacchati, 2 bhoyaNapiDayaM Thaveti, 2 tA ulaMcheti, 2 tA bhAyaNAI geNhai, 2 tA bhAyaNAI dhovei, 2 ttA hatyasoyaM dalayati, 2 ttA dhaNaM satyavAhaM teNaM vipuleNaM asaNa 4 pariveseti / tata NaM se vijae takkare dhaNaM satthavAhaM evaM vedAsI-tumaM NaM devANuppiyA ! 5 mama aito vipulAto asaNa 4 saMvibhAgaM krehi| tate NaM se dhaNe satyavAhe vijayaM takkaraM evaM vadAsI-avi yAiM ahaM vijayA ! eyaM vipulaM asaNaM 4 kAyANa vA suNagANa vA dalaejjA, ukkuruDiyAe vA NaM chaDDejA, no ceva NaM tava puttaghAyagassa puttamAragassa arissa veriyassa paMDaNIyassa pacAmittassa etto vipulAo asaNa 4 saMvibhAgaM krejaami| tate NaM se dhaNe satthavAhe taM vipulaM asaNa 4 AhAreti, 2 taM paMthayaM paDivisajeti / tate NaM se paMthae dAsaceDae taM bhoyaNapiDagaM giNhati, 2 ttA jAmeva "disaM pAunbhUte tAmeva "disaM pddige| tate NaM tassa dhaNassa satthavAhassa taM vipulaM asaNa 4 AhAriyassa samANassa uccArapAsavaNe NaM ubbAhitthA, tate NaM se dhaNe satthavAhe vijayaM takaraM evaM vadAsI -ehi tAva vijayA! eNgatamavakkamAmo jANaM ahaM uccArapAsavaNaM 'parivemi / tate NaM se vijae takare dhaNaM satthavAhaM evaM vayAsI--tujhaM NaM devANuppiyA! vipulaM a~saNa 4 AhAriyassa asthi u~cAre vA pAsavaNe vA, mameM NaM devANuppiyA ! imehiM bahUhiM kasappahArehi ya jAva layApahArehi ya taNhAe ya chuhAe ya parabbhamANassa Natthi kei uccAre vA pAsavaNe vA, taM chadeNaM tuma devANuppiyA! 1. he 2 vinA pratiSu pAThAH-bhAyaNAI geNhati 2 bhAyaNAI dho(dhA-he 1)vati 2 he4, 1 / bhoyaNAI geNhai 2 taa| bhAyaNAI ThAvei 2 ttaa| je 1 / bhAyaNAI geNhai bhAyaNAI dhovaha se 1 laa2,3| bhoyaNAI geNhati 2 bhAyaNAI dhAvati 2 laa1| bhAyaNAI geNhati bhAyaNAI dhovai 2 khN| bhAyaNAI geNhaha 2 hatyasoyaM dalayati 2 he 3 // 2. vayAsi // 1 // 3. ettAmao vije1| etAmo vi saM 1 // 4. vayAsi je 1 / evamagre'pi sarvatra // 5. bhAI attii0|| 6. asaNa 4 he1 vinaa|| 7. paDiNI' se 1 lA 2,3 // 8. krejaa| tate he2|| 9. degceDe je 1 he 1, 2, 3, 4 laa1|| 10, 11. disiM je 1 he 2 vinA // 12. bhovAhityA saM 1 lA3 / "ubbAhitya tti udbAdhayati sm"-attii0|| 13. etto egaMta je 1 / "ehi tAvetyAdi, ehi Agaccha, tAvaditi bhASAmAtre, he vinaya ! ekAntaM vijanamapakramAmo yAmaH, jANaM ti yenAhamuccArAdi prisstthaapyaamiiti"-attii0|| 14. jAva NaM je 1 / jeNaM he 1 saM 1 lA 1, 2, 3 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 15. paDiTTa je 1 // 16. tujha devA se 1 lA 2,3 // 17. bhasagANa 4 he 2 // 18. uccAre pAsa je 1 he 2 se 1 lA 2,3 // 19. mama devA' he 2 // 20. vA nAsti je 1 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41] bIyaM ajjhayaNaM 'saMghADe ' ete avakkamittA uccArapAsavaNaM pariTThavehi / tate NaM se dhaNe satthavAhe vijaeNaM takkareNaM evaM vRtte samANe tusiNIe saMciTThati / tate NaM se dhaNe satthavAhe muhuttaMtarassa baliyatarAgaM uccAra- pAsavaNeNaM ubbAhijjamANe vijayaM takkaraM evaM vaidAsI -- ehi tAva vijayA ! jAva avakkamAmo / tate NaM se vijae taikkare dhaNaM satthavAhaM evaM vaidAsI - jai NaM tumaM devANuppiyA ! tAo viulAo asaNa 4 saMvibhAgaM karehi taito haM tumehiM saddhiM egaMtaM avakkamAmi / tate NaM se dhaNe satthavAhe vijayaM evaM vadAsI - ahaM NaM tujhaM tA~to vipulAto asaNa 4 saMvibhAgaM karissAmi / tate NaM se vijae ghaNassa satyavAhassa etamahaM paDisuNeti / tate NaM se vijae dhaNeNaM saMtthavAheNaM saddhi egaMte avakkameti, [2] uccArapAsavaNaM paridvaveti, 2 AyaMte cokkhe paramasuibhUte tameva ThANaM uvasaMkamittANaM viharati / taNaM sA bhaddA kalaM jAva jalate vipulaM asaNaM 4 jAva pariveseti / tate NaM se dhaNe satthavAhe vijayassa takkarassa tAto vipulAto asaNa 4 saMvibhAgaM kareti / tate NaM se dhaNe satthavAhe paMthayaM dAsaceDaM visajjeti / tate NaM se paMthae bhoyapiDayaM gahAya cAragAo paDinikkhamati, 2 ttA rAyagihaM nagaraM majjhaMmajjheNaM jeNeva sae "gihe jeNeva bhaddA bhAriyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA hUM evaM vayAsI -- evaM khalu devANuppie ! dhaNe satthavAhe tava puttadhAyagassa jAva paccAmittassa tAo vipulAo asaNa 4 saMvibhAgaM kareti / tate NaM sA bhaddA satthavAhI "paMthayassa dAsaceDassa aMtie eyamahaM socA AsuruttA ruTThA jAva misimisemANI dhaNassa satthavAhassa paosamAvajjati / tate NaM se dhaNe satthavAhe annayA kayAi mitta-nAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi - pariyaNeNaM saeNa ya atthasAreNaM rAyakajjAto appANaM moyAveti, 2 ttA cAragasAlobha paDinikkhamati, 2 tA 1, vadAsi je 1 lA 1 // 2. takkare je 1 vinA nAsti / 3. vayAsi je 1 kha 1 // vadAsi he 1 // 4. tato khaM 1 he 1, 3, 4, lA 1 // 5. tabho tumaM saddhiM je 1 // 6. aha NaM saM 1 lA 3 he 3 / ahaNaNaM je 1 / annaM khaM 1 / ahannaM he 2 / 7. tabhI he 2 // 8. tapa dhaNassa je 1 // 9. se dhaNe trijaeNaM saddhiM lA 2 hesaM 0 4 // 10. satthavAheNaM nAsti saM 1 lA 3 khaM 1 vinA // 11. asaNa 4 jAva saMvi je 1 / asaNaM saMvi saM 1 / 12. paDiyaM je 1 // 13. gehe je 1 he 2 || 14. bhaddaM satthavAhiNiM evaM mu0 // 15. vipula asaNa saM 1 lAmU0 3 he 3 || 16. paMtharasa khaM 1 vinA / paMthaya dAsa je 1 // 17. ceDayarasa lA 2 mu0 // 18. lAto Nikkhamai saM 1 lAmU0 3 // 89 10 20 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyaphralaMdhe [sU041jeNeva alaMkAriyasabhA teNeva uvAgacchati, 2 tA alaMkAriyakammaM kaireti, 2 jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchati, 2 tA aha dhoyamaTTiyaM gehati, 2 ttA pokkharaNiM ogAhati, 2 tA jalamajaNaM kareti, 2ttA bahAe kayabalikamme jAva rAyagihaM nagaraM aNupavisati, 2 tA rAyagihaM nagaraM majhamajheNaM jeNeva sae gihe teNeva pahArettha gmnnaae| tate NaM taM dhaNaM satthavAhaM ejamANaM pAsittA rAyagihe nagare bahave nagara-nigama-seTThi-satthavAhapabhitao Ar3hati parijANaMti sakkAreMti sammANeti abbhuDheti sarIrakusalaM pucchNti| tate NaM se dhaNe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchati, 2 tA jA vi ya se tattha bAhiriyA parisA bhavati, taMjahA-dAsA ti vA pesA ti vA bhiyaMgA ti vA bhAilagA ti vA sA vi ya NaM dhaNaM satthavAhaM ejaMtaM pAsati, 2 tA pAyavaDiyA khemakusalaM pucchti| jA vi ya se tattha abhaMtariyA parisA bhavati taMjahA-mAyA ti vA pitA ti vA bhAyA ti vA bhagiNI ti vA sA vi ya NaM dhaNaM satthavAhaM ejamANaM pAsati, 2 tA AsaNAo abbhuTeti, 2 kaMThAkaMThiyaM avayAsiya bAhappamokkhaNaM kareti / tate NaM se dhaNe satthavAhe jeNeva 15 bhaddA bhAriyA teNeva uvaagcchti| tate NaM sA bhaddA dhaNaM satthavAhaM ejamANaM pAsati, pAsittA No ADhAti no pariyANAti, aNADhAyamANI aparijANamANI tusiNIyA parammuhI sNcitttthti| tate NaM se dhaNe satthavAhe bhadaM bhAriyaM evaM vadAsI-kiNNaM tujhaM devANuppie! na tuTThI vA, na harise vA, nANaMde vA, jaM mae saeNaM atthasAreNaM rAyakajAto appA vimotie| tate NaM sA bhaddA dhaNaM satthavAhaM evaM vadAsI 1. karAveti 2 je he 1 / kAravei je 1 saM 1 lA 3 he0 4 lAmU0 2 / kareti je he 2, 3 khaM1 hemU04 lA 1, lAsaM0 2 // 2. pukkharaNI khaM1 he 2 // 3. piNhaha 2 ttA po je 1 / je 1 vinA anyatra '2' nAsti // 4. he 2 vinA-pokkharaNI khaM1 lAsaM0 2, 3 / pokkhariNI je 1 he 3, 4 lA 1 / pukkharaNI he 1 / saM 1 lAmU02, 3 madhye pATho'yaM nAsti // 5. togA' khaM 1 he 4 // 6. kareti 2 NhAe he 2 je 1 he 2 vinA 2' nAsti // 7. pAhA saM 1 laa3|| 8. bahave nAgaraNiyamase se 1 laamuu03| bahave NAgaraniyagase laa2| bahave Nagaraniyamase loN| bahave nagaraniyamesedeg je 1 / bahave Nagaraniyamase khaM 1 / bahave niyagasedeg laa1|| 9. mADhAyaMti he 2 je 1 lo0|| 10. pesA je 1 he 2 // 11. bhaigAI saM 1 lA 3 // 12. vattha nAsti je 1 // 13. abhi se 1 lA3 // 14. avadApiya loM0 se 1 lA2, 3 he 3 / "avayAsiya tti AliGgaya bASpapramokSaNam AnandAzrujalapramocanam"-aTI0 // 15. degyANai saM 1 lA 2, 3 // 16. rajakajAto saM 1 lA 2, 3 // 17. appo vi saM 1 lA 3 / appA moIe he 21 appA mojite he 3 appAgaM vimoei je 1 // 18.satthavAhaM he 1vinA naasti| Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42] ati ajjhayaNaM 'saMghADe ' kaNNaM devANuppiyA ! mama tuTThI vAM jAva ANaMde vA bhavissati jeNaM tumaM mama puttaghAyagassa jAva paccAmittassa tA~to vipulAto saNa 4 saMvibhAgaM karesi / tate NaM se dhaNe satthavAhe bhadaM evaM vadAsI - no khalu devANuppie ! dhammo tti vA taivotti vA kaiyapaDikaiyA vA logajattA ti vA nAyae ti vA ghA~Diyae tivA sahAe ti vA suhi tti vA tato vipulAto asaNa 4 saMvibhAge kae, nannattha sarIraciMtAe / tate NaM sA bhaddA dhaNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANI haTTTha jAva AsaNAto anrbhuGketi, 2 kaMThAkaMThiM avayAseti, [2] khemakusalaM pucchati, 2 tA vhAyA jAva pAyacchittA vipulAtiM bhogabhogAI bhuMjamANI viharati / 42. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM therA bhagavaMto jAtisaMpannA jAva puvvANupuvviM caramANA jAva jeNAmeva rAyagihe nagare jeNeva guNasilae cetie jAva ahApaDirUvaM uggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharaMti / parisA niggayA, tate NaM se vijae takkare cAragasAlAe tehiM baMdhehiM ya vahehiM ya kasappahArehi ya jAva taNhAe ya chuhAe ya parabbhamANe kAlamAse kAlaM kiccA naraesu neraiyattAe 10 uvvnne| se NaM tattha neraie jAte kAle kAlobhAse jAva veyaNaM paJcaNubbhavamANe viharati / se NaM tao uvvaTTittA aNAdIyaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cIMuraMtaM saMsArakaMtAraM aNupariyaTTissati / aivAmeva jaMbU ! je NaM amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA AyariyauvajjhAyANaM aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvatie samANe vipulamai Ni-mottiya- -dhaNa-kaNaga-rayaNa saureNaM lubbhati se vi evaM ceva / 1. vA nAsti saM 1 lA 2, 3 he 3 // 2. tato he 1 vinA / dRzyatAM pR0 89 paM05, 7, 13, 18, pR092 paM0 15 / tAo se 1 lA 2, 3 // 3. asaNa jAva saMdeg je 1 // 4. tavo vi je 1 he 3 saM 1 lA 3 // 5. paDikayA se 1 lAmU0 3 he 3 he saM0 4 / tulanA" katapaDika titA" iti sthAnAGge sU0 585 / " kRte bhaktAdinopacAre prasannA guravaH ... pratikRrti... kariSyanti " iti sthAAnAGgasya abhayadevasUriviracitAyAM TIkAyAm / "kRtapratikRtitA nAma vinayAt prasAditA guravaH zrutaM dAsyantItyabhiprAyeNa azanAdidAnaprayatnaH" iti bhagavatIsUtrastha abhayadevasUriviracitAyAM vRttau 25 / 7 // 6. " nAyae cetyAdi, nAyakaH prabhuH, nyAyado vA nyAyadarzI, jJAtako vA svajanaputrakaH, itirupapradarzane, vA vikalpe "aTI 0 // 7. " ghADibho tti sahacArI / sahAyaH sAhAyyakArI / suhRd mitram | "-aTI0 // 8. i 2 kaMThA je 1 / je 1 vinA '2' nAsti // 9 dIhamaddhaM nAsti saM 1 je 1 lA 2, 3 // 10. cAuraMta saMsA khaM 1 se 1 he 3 vinA / "cAturantaM caturvibhAgam " - aTI 0 // 11. " evAmevetyAdi / evameva vijayacauravadeva " - aTI0 // 12. maNimuttaya' je 1 vinA / maNimuti0 // 13. "sAregaM ti sAre, NamityalaGkAre, karaNatRtIyA veyam " - aTI0 // " 91 5 15 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakvaMdhe [sU0 42dhammo khito| tate NaM tassa dhaNassa satthavAhassa bahujaNassa aMtie etamaTuM socA Nisamma imetArUve ajjhathie jAva samuppanjitthA evaM khalu bhagavaMto jAtisaMpannA ihamAgayA, iha saMpattA, taM icchAmi NaM there bhagavaMte vaMdAmi, nmsaami| pahAte jAva suddhappAvesAtiM maMgalAI vatthAI pavara parihie pAyavihAracAreNaM jeNeva 5 guNasile cetie jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati, 2ttA vaMdati nmsti| tate NaM therA bhagavaMto dhaNassa vicittaM dhmmmaatikkhNti| tate NaM se dhaNe satthavAhe dhammaM socA evaM vadAsI-sadahAmi NaM bhaMte! 'niggaMthaM pAvayaNaM jAva pavvatite jAva bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA, bhattaM paMcakkhAtittA, mAsiyAe saMlehaNAe sarTi bhatAI aNasaNAe chedetA, kAlamAse kAlaM kicA sohamme kappe 10 devatAe uvvnne| tattha NaM atthegatiyANaM devANaM cattAri paliovamAI ThitI pannatA / tatthaM NaM dhaNassa vi devassa cattAri paliovamAiM ThitI pnnnntaa| se" NaM dhaNe deve tAo devalogAo AukkhaeNaM "ThitikkhaeNaM bhavakkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caitA mahAvidehe vAse "sijjhihiti bujhihiti savvadukkhANamaMtaM karehiti / 43. jahA NaM jaMbU! dhaNeNaM satyavAheNaM no dhammo ti vA jAva vijayassa takkarassa tAto vipulAto asaNa 4 saMvibhAge kae, nannattha sarIrasArakkhaNaTThAe, evAmeva jaMbU ! je NaM ahaM niggaMthe vA niggaMthI vA jAva pavvatie samANe vavagayapahANuMmmadaNa-puppha-gaMdha-mallAlaMkAravibhUse imassa orAliyassa sarIrassa no vaNNaheuM vA rUvaheuM vA visayaheuM vA taM viulaM asaNaM 4 AhAramAhAreti, nannattha NANadaMsaNacarittANaM vahaNaTThayAe, se NaM ihaloe ceva bahaNaM samaNANaM samaNINaM sAvagANa ya sAvigANa ya acaNije jAva pajjuvAsaNijje bhavati, paraloe vi ya NaM no bahUNi hatthaccheyaNANi ya kaNNaccheyaNANi ya nAsAccheyaNANi ya evaM 20 1. pavesAI je1| pAvessAtiM he 1, 3, 4 saM 1 kha 1 lA 1, 2 / pAvesAI he 2 // 2. maMgalAI je 1 laa1||3. bhagavaMto nAsti je 1 vinaa|| 1. bhaMte je 1 mu0 vinA nAsti / 5. niggaMthe pAvayaNe khaM1 he 1, 4 laa1|| 6. pavaittae je1|| 7. pacAikkhittA khN1| pasakkhAti / ttA he2| 8. cherahattA he 2 vinaa| cheittAI je 1 / chedei 2 tA mu0|| 9. tassa NaM je 1 // 10.vi he 2 vinA nAsti // 11. se dhagaM dhaNe gaM deve je 1 // 12. Ikha je1| ThitIkkha' he 2 // 13. pratiSu pAThA:-sijjhiAhiI bujhihitti savva je 1 / sijjhihiti savva je 1 vinA / piljhihiti jAva samva mu0 dRzyatAM pR0 76 paM0 19 // 14. dhammo ti . lA2,3 // 15. to he 2 je 1 vinA // 16. sarIrarakkha saM 1 lA 4 he 3 // 17. hANumadda he 1, 3, 4 lA 1 vinA / / 18. yasarIrassa he 1 lA 3 vinA // 19, asaNa he 2 kha 1 lA 3 // 20. vahaNayAe he 1 lA 1 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43] bIyaM ajjhayaNaM 'saMghADe' hiyaya uppADagANi ya vasaguppADaNANi ya olaMbaNANi ya pAvihiti, puNo aNAiyaM ca NaM aNavadaggaM dIha jAva vItivatissati, jahA va se dhaNe satthavAhe / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhaMgavayA jAva docassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte 'tti bemi|| // vitIyaM ajjhayaNaM sammattaM // 2 // 1. hiyauppAyaNAgi je 1 vinA / hiyayupphAya' saM 1 lAmU0 2 / dRzyatAM sUtrakRvAGge pR0 178-179 Ti0 13, 1 // 2. vasaNuppAyaNANi mu0 vinaa| atra 'vRSaNotpATanAni' iti arthH| dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 3. ulava lA 1 he 1 / bholaba he 3 / ullaMba mu0 / dRzyatAM sUtrakRtAGge pR0 179 Ti0 1 // 4. puNo nAsti je 1 vinA // 5. aNAtItaM saM 1 lA 1, 2, 3 he 3 / aNAIyaM he 1 kha 1 / bhagAtIyaM he 1,4 // 6. dII he 2 vinA / dRzyatAM pR0 91 paM0 12 // 7. vivaideg he 2 / vIIvai je 1 / vItIva saM 1 lA 2, 3 // 8. bhagavayA je 1 vinA nAsti / / 9. ti he 1,2,4 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ taccaM ajjhayaNaM 'aMDe ' ] 44. jati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jIva evaM khalu jaMbU ! teNaM kAle NaM teNaM samae NaM caMpA nAma nagarI hotthA, vaNNao / tIse NaM caMpAe nayarIe bahiyA uttarapuratthime disIbhAe subhUmibhAge nAma ujjANe saivvouya0 5 suramme naMdaNavaNe iva suhasurabhisIyalacchAyAe samaNubaddhe / tassa NaM subhUmibhAgassa ujjANassa uttare egadesaMmi mAluyAkacchae, vaNNao / tattha NaM egA va~NamayUrI do puDe paeNriyAgate 'pihuMDIpaMDure nivtraNe niruvahae bhinnamuTThippamANe maMyUrI aMDae pasavati, paravittA saraNaM pakkhavAeNaM sArakkhamANI " saMgovamANI "saMceTThemANI viharati / 10 tattha NaM caMpAe nayarIe duve satthavAhadAragA parivasaMti taMjahA - jiNadattapute ya sAgaradattaputte ya, sahajAyayA sahaveMDriyayA sahapuMsukIliyayA sahadArada risI annamannamaNurattayA annamannamaiNudhvayA annamannacchaMdANuvattayA annamannahiyaicchiyakArayA annamannesu gihesu kicAiM karaNijAI pacaNubbhavamANA viharaMti / 45. tate NaM tesiM satthavAhadAragANaM annayA kaiMyAi aiMgatao saiMhiyANaM samuvAgayANaM sannisannANaM sannividvANaM imeyArUve mihokahAsamulAve samuppajjitthA - 1. atra sarveSu hastalikhitAdarzeSu jAva ityeva pAThaH / mu0 madhye tu jAva sthAne 'doccasa ajjhayaNassa NAyAcammakahANaM ayamaTThe pannatte tadbhassa ajjhayaNassa ke bhaTThe paNNatte ?' iti pAThaH // 2. NaM nAsti he 1 // / 3. ujjANe hotthA mu0 // 4. " savvoue tti sarve Rtavo vasantA - dayastatsaMpAdyakusumAdibhAvAnAM vanaspatInAM samudbhavAt yatra tattathA, kvacit sanvouyatti dRzyate, tena ca savvouyapuSpaphalasamiddhe ityetat sUcitam " - aTI0 // 5. cchAe se 1 lA 2, 3 / " nandanavanaM ... tadvat zubhA sukhA vA surabhiH zItalA ca yA chAyA, tayA samanubaddhaM vyAptam " - aTI0 // 6. uttara ega he 2 vinA / uttarabho egadeg mu0 / 7. varamaUrI mu0 // 8. "paryAyega prasavakAlakrameNAgate paryAyAgate (mega gate paryAyagate - khaM 1 ), prAkRtatvena yakAralopAt pariyAgate tti bhaNitam / " - aTI0 // 9. piTuMDIpaMDare saM 1 lA 3 khaM 1 vinA / pipiDIpaMDare je 1 | "piSTasya zAliloSTasya uNDI piSToNDI, tadvat pANDure ye te tathA" - aTI0 // 10. " mayUryA aDake mayUrA ( 1 )NDake, na kukkuyyAdyaNDake, prasUte janayati " - aTI0 // 11. saMgoyamANI saM 1 lA 2, 3 // 12. saMciTThemANI lA 1 he 2, 4 vinA / saMcihamAgI he 1 je 1 | saMviTThemANI mu0 / "saMrakSantI pAlayantI, saMgopAyantI sthagayantI, saMveSTayantI poSayantI" - aTI0 // 13. 'buDDi se 1 lA 3 / "saha vRddhau" - aTI0 // 14. mannattA he 2 | " anyonyamanuraktau " - aTI0 // 15. maNuvvayayA saM 1 naM 1 lA 3 / " anyonyamanuvrajata ityanyonyAnuvrajau " -- aTI0 || 16. kayAyI he 2 | kayAI mu0 // 17. "egao tti kacidekasmin deze sahitayoH militayoH " - aTI0 // 18. sannihiyANaM khaM 1 // 19, 'vagayAgaM he 3 mu0 bitA / "samupAgatayorekatarasya gRhe " - aTI0 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 sU046] taccaM ajjhayaNaM 'aMDe' jaNNaM devANuppiyA! amhaM suhaM vA dukkhaM vA pavvajA vA videsagamaNaM vA samuppajati taNNaM amhehiM egayao samecA NitthariyavvaM ti kaTu annamannamayArUvaM 'saMgAraM paDisuNeti, 2 tA sakammasaMpauttA jAyA yAvi hotthaa| 46. tattha NaM caMpAe nayarIe devadattA nAma gaNiyA parivasati aDDA jAva bhatapANA causaTThikalApaMDiyA causaTigaNiyAguNovaveyA auNatIsaM visese rama- 5 mANI ekavIsaratiguNappahANA battIsapurisovayArakusalA NavaMgasuttapaDibohiyA aTThArasadesIbhAsAvisArayA siMgArAgAracAruvesA 'saMgayagayahasiya0 usiyajjhyA sahassalaMbhA vidinnachattacAmaravAlavIyaNiyA kaNNIrahappayAyA vi hotthA, bahUNaM gaNiyAsahassANaM AhevacaM jAva viharati / tate NaM tesiM satthavAdadAragANaM annayA kadAi puvvAvaraNhakAlasamayaMsi jimiya- 10 bhututtarAgayANaM samANANaM AyaMtANaM cokkhANaM paramasuibhUyANaM suhAsaNavaragayANaM imeyArUve mihokahAsamullAve samuppajjitthA--- seyaM khalu ahaM devANuppiyA! kalaM jAva jalaMte vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM uvakkhaDA~vettA taM vipulaM asaNa-pANakhAima-sAimaM dhUva-puppha-gaMdha-vatthaM gahAya devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ujANassa ujANasiriM paJcaNubbhavamANANaM viharittae "ti kaTu annamannassa eyamaDhe paDisuNeti, 2 kalaM pou0 jAva koDubiyapurise saddauveMti, 2 tA evaM vadAsI 1. "sameca ti sametya, pAThAntare saMhicca tti saMhitya saha saMbhUya, saMgAraM ti saGketaM paDisuNeti tti abhyupagacchataH"-aTI0 // 2. pratiSu pAThA:-saMgAraM paDisuNeti 2 lAsaM03 mu0 attii0| siMgAraM parisuNeti 2 he 2 / siMgAraM surNeti 2 ttA je 1 / siMgAraM suNeti 2 khemuu01| saMgAraM suNeti 2 he 1 khaMsaM0 1 saM 1 he 4 lA 1,2 lAsaM03 / saMgaraM suNiti 2 he 3 / dRzyatAmuparitanaM ttippnnm|| * vaatsyaaynprsiddhaaH"-attii0|| 3. ekkavIsaM raigu je 1 // 4. suttatthapa je 1 / "NavaMgasuttapaDibohiya tti prAgvat , navayauvaneti bhAvaH"-aTI0 // 5. "saMgayagayahasiya ityanenedaM suucitm-sNgygyhsiybhgiyvihiyvilaaslliysNlaavniunnjuttovyaarkuslaa| vyAkhyA svasya pUrvavat / vAcanAntare tvidmdhikm-suNdrthnnjghnnvynncrnnnyglaavnnnnruuvjovnnvilaaskliyaa"-attii0|| 6. kayAI je 1 se 1 lA 2 he 2 // 7. he 2 vinA--asaNa 4 uva khaM1 lA 2, 3 / asaNa 4 jAva uva lA 2 / asaNaM 4 uva je 1 saM 1 / asnnN| uva he 4 / 8. degvei 2 tA je 1 / veti 2 ttA he 1 // 9. degvastha gahAya he 2 / visthama gahAya je 1 / atra je 1 anusAreNa 'vasthamalliAlaMkAraM] gahAya ityapi saMpUrNaH pAThaH syaat| evamagre'pi pR0 96 paM02 madhye jnyeym|| 10.ti he2||11.snneh 2 kalaM saM1 lA3 / saNetirakalaM he 3 // 12. pAu jAva je 1 vinA naasti| pAubbhUe ko he 1, 4 lA 1 mu0| pAu ko je 1 vinaa|| 13. veti 2 evaM he 2 lA 1 / vei 2 ttA evaM je 1 / veha evaM saM 1 lA 3 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 46- gacchaha NaM tubhe devANuppiyA ! vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM uvakkhaDeha, 2 taM vipulaM asaMNa 4 dhUva-puppha gahAya jeNeva subhUmibhAge ujANe jeNeva gaMdA pukkhariNI teNAmeva uvAgacchaha, 2 naMdAe pukkhariNIe adUrasaoNrmate thUNAmaMDavaM AhaNaha, 2 tA AsitasaMmmajjitovalitaM sugaMdha jAva kaliyaM kareha, 2 tA amhe paDivAlemANA "2 ciTThaha, jAva ciTThati / tae "Na te satthavAhadAragA docaM pi koDuMbiyapurise sadAveMti, 2 tA evaM vaidAsI-khippAmeva lahukaraNarjuttajotiyaM samakhuravAlihA~NasamalihiyatikhaMsiMgehiM rayayAmayaghaMTasuttarajuyavarakaMceNakhaciyaNatthapaggahovaggaihitaehiM nIlappalakayA 1. tubbhe nAsti he 2 vinA // 2. asaNa 4 uva saM 1 lA 2, 3, he 3 vinA / asaNaM 4 uva je 1 // 3. pratiSu pAThA:-kkhaDeha 2 ttA je 1 / degkkhaDeha 2 je 1 vinA / kkhaDAveha 2 he 2 // 4. asaNaM 4 je 1 mu0|| 5. bhAge ujANe nAsti saM 1 lA 1 lAmU0 3, he 2, 4 khaM 1 / ujANe nAsti lA 2 // 6. pratiSu paatthaa:-uvaagcchh| naMdAe pu he 4 / uvAgacchaha / naMdA pu0 he 1 lA 1 / uvAgacchati / 2 gaMdAe pukhaM 1 / uvAgacchaha 2 naMdAe pudeg saM 1 lA 2, 3 / uvAgayA naMdA pudeg he 2 / uvAga 2 naMdA puje 1 / uvAga 2 naMdAe pudeg he 3 // 7. degsAmaMteNaM je 1 // 8. pratiSu pAThA:-AhaNahA 2 ttA bhAsi je 1 mu0| AiNaha bhAsi je 1 mu0 vinA / mAyaNaha he 2 / "sthUNApradhAno vastrAcchAdito maNDapaH sthUNAmaNDapaH, bhAhaNaha ti nivezayateti bhaavH"-attii0|| 9. samadeg khaM1 he 4 vinaa| dRzyatAM pR0 13 paM0 15 // 10. pratiSu pAThAH-kareha 2 tA je 1 / kareha 2 he 2 khaM 1 mu0|| kareha anytr|| 11. amhaM saM 1 laa2,3|| 12. '2' nAsti he 1, 2, 3, 4, lA 1 vinA // 13. ciTumha je 1 // 14. saM 1 lA 2, 3 he 3 vinA-NaM se sadeg he 1 / NaM sadeg anyatra // 15. vayAsi je 1 // 16. juttaM jo je 1 / "hukaraNetyAdi, laghukaraNaM gamanAdikA zIghrakriyA, dakSavamityarthaH, tena yuktA ye puruSAstayojitaM yantra-yUpAdibhiH sambandhitaM yat tat tathA pravahaNamiti smbndhH| pAThAntareNa lahukaraNajuttaehiM ti, tatra laghukaraNena dakSatvena yuktau yau tau tathA, tAbhyAm , kakAra iha svaarthikH"-attii0|| 17. hANaM sama' je 1 he 1, 4 saM 1 lA 1, 2, 3 / "samakhuravAladhAnI samAnazapha-pucchau, same tulye likhite zastreNApanItavAhyatvake tIkSNe zRGge yayosto tathA, tataH karmadhArayaH, tAbhyAm , vAcanAntare jaMbUNayAmayakalAvajottapaivisiTTaehiM jambUnadamayau suvarNamayau kalApo kaNThAbharaNavizeSau yoktre ca yUpena saha kaNThasaMyamanaraja prativiziSTe yayostau tathA, tAbhyAm "-attii0|| 18. khaM 1 vinA-tikkhaggasiMgaehiM he 1, 3, 4 saM 1 lA 1, 2, laasN03| tikkhasiMgarahiM je 1 he 2 lAmU03 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 19. degkaMcaNanatthapaggahoggahiyaehiM iti bhagavatIsUtre pAThaH 9,33, pR0 451 / "rajatamayyau rUpyavikArau ghaNTe yayostI tathA, sUtrarajuke kAryAsikasUtradavarakamayyau gharakanakakhacite ye naste nAsikAnyastarajuke tayoH pragrahega razminA avagRhItako baddhau yau tau tathA, tataH karmadhArayaH, atastAbhyAm"-bhaTI // 20. degvaggahiehiM he 3 / vaggahitehiM lA 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46] taccaM ajjhayaNaM 'bhaMDe' melaehiM pavaragoNajuvANaehiM nAnAmaNirayaNakaMcaNaghaMTiyAjAlaparikkhittaM pavaralakkhaNovaveyaM juttAmeva pavahaNaM uvaNeha / te vi taheva uvnneti| tate Na te satthavAhadAragA vhAyA jAva sarIrA pavahaNaM duruhaMti, 2 tA jeNeva devadattAe gaNiyAe 'gihe teNeva uvAgacchaMti, 2 tA pavahaNAto paccohaMti, 2 devadattAe gaNiyAe 'gihaM annupvisNti| tate NaM sA devadattA gaNiyA te sattha- 5 vAhadArae ejamANe pAsati, 2 ttA haTTatuTThA AsaNAto anbhuDheti, 2 ttA sattaTTa payAI aNugacchati, 2 tA te satyavAhadArae evaM vadAsI-saMdisaMtu NaM devANuppiyA! kimihAgamaNappatoyaNaM 1 tate NaM te satthavAhadAragA devadattaM gaNiyaM evaM vadAsI-icchAmo NaM devANuppie ! tume saddhiM subhUmibhAgassa ujANassa ujjANasiri paJcaNubbhavamANA viharittae / tate NaM sA devadattA tesiM satthavAhadAragANaM etamaDhe 10 paDisuNeti, 2 tA vhAyA kaiyabalikammA kiM te vara jAva "sirIsamANavesA jeNeva satthavAhadAragA teNeva tthevaagyaa| tate NaM te satthavAhadAragA devadattAe gaNiyAe saddhiM jANaM duruhaMti", 2 ttA caMpAe nayarIe majhamajjheNaM jeNeva saiMbhUmibhAge ujjANe jeNeva naMdA pukkhariNI teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA pavahaNAto pacoruhaMti, 2 tA 'naMdaM pokkhariNiM ogAheMti, 15 2 jalamajaNaM kareMti, 2 tA jalakIDaM kareMti, 2 NhAyA devadattAe saddhiM paJcuttaraMti, 2 ttA jeNeva thUNAmaMDave teNeva uvAgacchaMti, "2 aNuvisaMti, "2 savvAlaMkArabhUsiyA AsatthA vIsatthA suhAsaNavaragayA devadattAe saddhiM taM vipulaM 1. "pravaralakSaNopetam, vAcanAntare'dhikamidaM sujAtajugajuttaujjugapasatthasuviraiyanimmiyaM ti, tatra sujAtaM sujAtadArumayaM yugaM yUpaH yuktaM saMgatam RjukaM saralaM prazastaM zubhaM suviracitaM sughaTitaM nirmitaM nivezitaM yatra tattathA, yuktameva smbddhmev"-attii0|| 2. NaM se sattha saM 1 laa3|| 3. gehe lA 2 he3|| 4. rumanti he 3 // 5. gihe je 1 // 6. vyaasije1|| 7. vayAsi je1|| 8. tumhe je 1 se 1 lAmU0 3 / tumhehiM hesaM04 lA2 laasN03|| 9. ujANassa siriM he 2 se 1 laa2| ujANasiri he3|| 10. he 2 vinA-kayavalikammA kiM te jAva je 1 attii0| kaya kiM te pavara jAva saM 1 laa3| kaya kiM te vara jAva loM0 khaM1 he3 laa1| kati kiM te va jAva he 1 / kayakiccA te va jAva hemU0 4, kayakicA kiM te pavara jAva hesaM04 mu0| "kiM te jAva sirItyAdi vyAkhyAtaM dhaarinniivrnnke"-attii0| dRzyatAM pR0 22 paM0 7-11 // 11. siri' je 1 kha 1 he 1, 3, 4 lA 1,2 // 12. samAgayA he 1 lA 1 mu0|| 13. 2 cA je1 vinA nAsti // 14. subhUmI' saM 1 he 1,3 // 15. pokkhadeg saM 1 laa3|| 16. rubhaMti he 3 // 17. naMdaM pukkharaNI he1| naMdA pokkhariNI je1|| 18. mogAhayaMti khN1|| 19. 2 thUgAmaMDavaM aNu mu0|| 20. vissaMti he 2 // 21. 2' khaM 1 mu0 vinA nAsti // 22. degbhUyA khN1|| Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyaklaMdhe [sU047asaNa 4 dhUva-puppha-gaMdha-vatthaM AsAemANA vIsAemANA pari jamANA evaM ca NaM vihrNti| jimiyabhuttuttarAgayA vi ya NaM samANA devadattAe saddhiM vipulArti mANussagAI kAmabhogAI bhuMjamANA viharati / 47. tate NaM te satthavAhadAragA puvvAvaraNhakAlasamayaMsi devadattAe gaNiyAe saddhiM thUNAmaMDavAo paDinikkhamaMti, 2 tA hatthasaMgelIe subhUmibhAge bahUsu Aligharaesu ya jIva kusumagharaesu ya ujANasiriM paJcagubbhavamANA viharati / 48. tate NaM te satthavAhadArayA jeNeva se mAluyAkacchae teNeva pahArettha gmnnaae| tate NaM sA vaNamayUrI te satyavAhadArae ejamANe pAsati, 2 tA bhIyA tatthA mahayA 2 saddeNaM kekAravaM viNimmuyamANI 2 mAluyAkacchAo paDinikkha10 mati, 2 tA egaMsi rukkhaDAlayaMsi ThicA te satthavAhadArae mAluyAcchayaM ca aNimisAe diTThIe "dehamANI "2 ciTThati / tate NaM te satthavAhadAragA aNNamaNNaM saddAveMti, 2 evaM vedAsI-jahA NaM devANuppiyA! esA vaNamayUrI amhe ejamANe pAsittA bhItA tatthA tasiyA uviggA palAyA mahatA 2 saddeNaM jIva amhe mAluyAkacchakaM ca pecchamANI 2 15 ciTThati, taM bhaviyavvamettha kAraNeNaM ti kaTu mAluyAkacchayaM aMto aNuvisaMti, tattha NaM do puDhe pariyAgae jAva pAsittA annamannaM sadAveMti, 2 evaM vadAsI-seyaM khalu devANuppiyA! ahaM ime vaNamayUrIaMDae sANaM sANaM jAtimaMtANaM kukkuDiyANaM 1. asaNaM 4 je 1 lA 1, 2 mu0|| 2. dhUvapupphagaMdhavastha he 2 / dhUvapupphagaMdhavatthA sN1| dhUva-puppha-vattha-gaMdha je 1 // 3. pavvA' he 1 je 1 / paJcA' he 2, 3 // 4. Aligharesu je 1 // 5. jAvasthAne mu0 madhye 'kayalIgharesu ya layAgharaesu ya acchaNagharaesu ya pecchaNagharaesu ya pasAhaNagharaesu ya mohaNagharaesu ya sAlagharaesu ya jAlagharaesu ya' iti paatthH| "hatthasaMgellIe tti anyonyaM hastAvalambanena 'Aligharaesu ya kayaligharaesu ya' AlI-kadalyau vanaspativizeSau latAgharaesa yA latA azokAdilatA acchagagharaesa yA acchaNaM 'ti AsanaM pecchaNagharaesu ya' prekSagaM prekSaNakaM pasAhaNagharaesu ya 'prasAdhanaM maNDanaM mohaNagharaesu ya' mohanaM nidhuvanaM sAlagharaesu ya 'sAlAH zAkhAH' athavA zAlA vRkSavizeSAH 'jAlagharaesu ya' jAlagRhaM jAlakAnvitaM kusumagharaesu ya kusumpraayvnsptigRhessvityrthH| kvacit kadalIgRhAdipadAni yAvacchabdena sUcyanta iti"-attii0|| 6. pAhA' he 1 lA 2 kha 1 lA 3 lAmU0 2 / pAha saM 1 // 7. kekA he 2 mu. vinaa|| 8. rukkhamAlayaMti he 1 mu0|| 9. kacchaM ca se 1 lA 2, 3 // 10. pehamANI he 2 loMmU0 mu0 lAsaM0 2, 3 // 11. '2' nAsti he 1, 2 mu0 vinA // 12. vadAsa he 1 / vayAsi je 1 // 13. degmANA he1|| 14. ttth| uThivaggA palAyA jAva amhe he 2 // 15. jAva nAsti je 1 // 16. pehamAgI je 1 // 17. degvisaMti 2 tattha mu0|| 18. sANaM jAyamettAgaM je1|| Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49] taccaM ajjhayaNaM 'aMDe ' aMDaesu pkkhivaavette| tate NaM too jAtimaMtAo kukkuDiyAo ee aMDaesae ya a~DaesaeNaM pakkhavAeNaM sArakkhamANIo saMgovemANIo viharissaMti / tate gaM amhaM etthaM do kIlAvaNagA maiyUrapoyagA bhavissaMti ttiM kaTTu annamannassa etamaGkaM paDisurNeti, 2 ttA sae sae dArsaMceDe sahAveMti, 2 tA evaM vadAsI--cchahaNaM tubbhe devANuppiyA ! ime aMDae gahAya sagANaM saMgANaM jAtimaMtANaM kukkuDINaM aMDa pakkhivaha, jAva 'te vi pakkhiveMti / tate NaM te satthavAhadAragA devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriM pacaNubbhavamANA viharittA tameva jANaM durUMDhA samANA jeNeva caMpA nagarI jeNeva devadattAe gaNiyAe "gihe teNeva uvAgacchaMti, 2 tA devadattAe gihaM aNupavisaMti, 2 ttA devadattAe gaNiyAe vipulaM jIviyArihaM 10 pItidANaM dalayaMti, 2 tA sakkAreMti sammArNeti, 2 ttA devadattAe gihAto paDinikkhamaMti, 2 ttA jeNeva sAIM sAiM gihAI teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA sakammasaMpattA jAyA yAvi hotthA / 49. tate NaM je se sAgaradaitapute satthavAhadArae se NaM kalaM jAva jalate jeNeva se vaNamayUrI aMDae teNeva uvAgacchati, 2 taMsi mayUrI aMDayaMsi saMkite kaMkhite 15 "vitigiMchasamAvaNNe bheyasamAvaNNe kalusasamAvaNNe kiNNaM mamaM ettha kIlavaNae mayUrIpoyae bhavissati udAhu No bhavissati "tti kaTTu taM mayUrIaMDayaM abhikkhaNaM 2 utteti pariyatteti AsAreti "saMsAreti cAleti phaMdei ghaTTeti khobheti abhikkhaNaM 2 kaNNamUlaMsi TiTTiyAveti / tate NaM se mayUrIaMDae abhikkhaNaM 2 uvvattijjJamANe jAva TiTTiyAvejamANe pocaDe jAte yAvi hotthA / 1. tamo se 1 lA 3 he 1 // 2. jAtimaMtAo nAsti je 1 // 1 3. aMDae ya saeNaM sapakkha 2 // 4. mayUrIpo' je 1 se lA 2, 3 he 3 // 5. ti saM 1 he 2 // 6. ceDae saM 1 lA2, 3 // 7. eha gacchadda je 1 // 8. sagANaM 2 jAtimaMtANaM he 2 / sagANaM jAtimaMtANaM he 2 binA // saMgahANaM jAyamittANaM je 1 / dRzyatAM pR0 136 Ti0 13 // 9. te pakkhi he 1, 2 // 10. dUDhAdeg khaM 1 // 11. gehe je 1 // 12. pItI saM 1 lA 2, 3 he 3, 4 je 1 / piha he 2 // 13. sagAtiM gehAtiM khaM 1 / sayAhUM gihAI he 1 // 14. je 1 lA2 vinA- dattautte khaM 1 he 2, 3 lA 1 / dattasta putte saM 1 he 1, 4 lAmU0 3 // 15. vitigicchasamAvaNNe he 1, lA 1, 2 / vitirgicchasamAvaNNe khaM 1 je 1 / vitirgicchie he 2 / / 16. kI lAvaNamaUrI he 1 se 1 lA 1, 3 // 17. ti kaTTu hai 2 // 18. ubvateti / 2 parideg khaM 1 / 19. saMsAreti / 2 cAleti / 2 khodeg khaM 1 // 20. phedati hai 2 // 21. DiMDhiyAvaha je 1 / DhiDDiyAveda he 3 // 22. ubvaTTijja' he 2 saM 1 // 23. DhiDhiyAveja' he 3 // 5. 20 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 5 NAyAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 49 tate NaM se sAgaradatteputte saMtthavAhadArae a~NNayA ka~dAi jeNeva se vaNamayUrIaMDae teNeva uvAgacchati, 2 ttA taM mayUrIaMDayaM poccaDameva pAsati, 2 aho NaM mamaM ettha kIlAvaNae mayUripoyae Na jAe tti kaTTu ohatamaNa jAva jhiyAI / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA AyariyauvajjhAyANaM aMtie pavvatie samANe paMcamahavvaesu chajjIvanikAesu niggaMthe pAvayaNe saMkite jAva kalusasamAvanne se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM baihUNaM samaNINaM behUNaM sAvagANaM [bahUNaM] sauviyANaM hIlaNijje niMdaNijje khiisaNijje garaha~Nijje, paribhavaNijje, paraloe vi ya NaM Agacchati bahUNi daMDaNANi ya jAva aNupariyaTTA / 50. tate NaM se jiNadattaputte jeNeva se mayUrI aMDae teNeva uvAgacchati, 2 10 taMsi mayUrI aMDayaMsi nissaMkite suvvattaNNaM mama ettha kIlAvaNae mayUripoyae vissati tti kaTTu taM mayUriaMDayaM abhikkhaNaM 2 no uvvatteti jAva no "TiTTiyAveti / tate NaM se maiyUrI aMDae aNuvvattijjamANe jAva a~TiTTiyAvijamANe kAleNaM samaeNaM unbhinne mayUripoyae ettha jaate| tate NaM se jiNada [tapu] te taM mayUrapoyayaM pAsati, 2 ttA haTThaTThe mayUraposae saddAveti, 2 tA evaM vadAsI15 tubbhe NaM devANuppiyA ! imaM mayUrapoyayaM bahUhiM mayUraposaNapA~uggerhi davvehiM 1 4. kayAI he2 | je 1 / se maUre 1. utte he 2 // 2. sathAha khaM 1 lo0 // 3. bhannatA he 1 lA 1 // kayA I saM 1 lA 2 hai 4 // 5. he 2 lA 2 vinA-se mayUrI a he 1, 3, 4 0 saM 1 lA 1 lAmU0 3 khaM 1 // 6. '2' nAsti khaM 1 2 lo0 vinA-mamaM satya kI khaM 1 / mamaM satyavAhakI anyatra | lA 2 / mayUrIpo mu0 | 9. zAyati je 1 vinA / jhiyAyaha he 3 mu0 || laoN0 saM 1 khaM 1 // 11. bahUNaM nAsti he 2 / bahUNaM samaNINaM nAsti khaM 1 // 12. bahUNaM je 1 vinA nAsti // 13. sAviyANaM va hIdeg je 1 // 14. garihadeg saM 1 // 15. parabha' je 1 // vinA / 7. he 1, 8. mayUra podeg 3 3 10. Ayariuca' - " 16. mayUriadeg khaM 1 la0 he 3 | maUria' he 2 / mayUraaM je 1 saM 1 // 17. gissaMkie 5 mama ettha iti khaM 1 madhye vartate, pUrva pR0 99 paM0 15 madhye saMkite kaMkhite vitigichasamAvaNNe bheyasamAvaNNe kalusasamAvaNe iti pAThaH ato yadi '5' iti saMketaH tAni padAni lakSyIkRtya tadA ssikie NikkaMkhie nivvitigiche bheyamasamAvaNNe kalusamasamAvaNNe iti pATho'tra vivakSitaH syAditi bhAti // 18. he 2 vinA-sunvattaNaM je 1 lo0 lA 1 / sukhattaNaM he 1,4 lA 2, lAmU0 3 saM 1 / suvvattae NaM lAsaM0 3 / sunvattaNNaM khaM 1 he 3 madhye nAsti / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 19. bhavissatIti kaTTu he 1 mu0 // 20. no abhikkhaNaM 2 ubvattei je 1 // 21. diDiyAce je 1 / TiMTTiyAveti khaM 1 / 22. mayUrideg je 1 he 2 vinA // 23. ArTiTTiyA khaM 1 // 24. sarveSu hastalikhitAdarzeSu jiNadatte ityeva pAThaH / jiNadantapute mu0 // 25. mayUripodeg je 1 // 26. 'tuTTa je 1 // 27. pAuggeNa je 1 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50] taccaM ajjhayaNaM 'aMDe' 101 aNupuvveNaM sArakkhamANA saMgovemANA saMvar3eha naTThalagaM ca sikkhAveha / tate NaM te mayUraposagA jiNaMdattaputtassa etamaDhe paDisuNeti, 2 taM mayUrapoyayaM gehaMti, jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchaMti, 2 tA taM mayUrapoyagaM jAva naTThalagaM sikkhAveMti / tate NaM se mayUrapoyae ummukkabAlabhAve "viNNaya[pariNayamette] jovaNaga[maNuppatte] lakkhaNavaMjaNa[guNovavee] mANummANappamANa- 5 paDipuNNakkhapehuNakalAve vicittapicchasatacaMdae nIlakaMThae nacaNasIlae egAe cappuDiyAe kayAe samANIe aNegAtiM naTTalagasayAtiM keA~iyasayANi ya karemANe vihrti| tate NaM te mayUraposagA taM mayUrapoyagaM ummukka jAva karemANaM pAsittA taM mayUrapoyagaM gehaMti, 2 tA jiNadattaputtassa uvnneti| tate NaM se jirNadattaputte / / saMsthavAhadArae mayUrapoyagaM ummukta jAva karemANaM pAsittA haTTatuDhe tersi vipulaM jIviyArihaM "pItidANaM jAva pddivisjjei| tae NaM se mayUrapotae jiNadattaputteNaM egAe cappuDiyAe kadAe samANIe 'golAbhaMgasirodhare "seyAvaMge oyAriyapaiNNapakkhe ukkhittacaMdakAtiyakalAve 1. jiNadattassa eta' he 2 je 1 vinaa| jiNadattassa puttassa mu0|| 2. viNNAya he 1,2 vinaa| vinnnnaayaa| je1| viNNAyaga he 4 / viNNAyage khN1| "vinayetyAdau 'vinayapariNayamette jovvaNagamaNuppatte lakkhaNavaMjaNaguNovavee' ityevaM dRzyam "-attii0| dRzyatAM pR0 12 paM0 12 // 3. lakkhaNadhaM mANu' saM1 lA 2, 3 // 1. pakkhe lA 3 // 5. he 1 je 1 vinA-picche sayaca he 2 / 'picche satacaM lA 1 / degpicchosayacaMdeg khaM1 degpicchosattacaM saM1 lA 2, he 4 loM0 / degpicchAsattacaM lAmU0 3, picchasattacaMdeg laasN03| pecchesattadattae he 3 / "vicitrANi picchAni zatasaMkhyakAzca candrakA yasya sa tathA, vAcanAntare vicitrAH picchezvavasaktAH saMbaddhAzcandrakA yasya sa vicitrpicchaavsktcndrkH"-attii0|| 6. he 1 vinA-keyAigasa he 2, 3, 4 / keyAtigasa khaM1 se 1 lo0 lA 2 / keyAtiyasa lA3 / kekAiyasa lA 1 / keyANiyagasahayAI je1| 7. jiNadattassa puttassa lAsaM0 2lA 1 // 8. jiNadatte sa saM 1 khaM1 lA3 he 3 // 9. satthAha he 2 khN1|| 10. pItI he 2 / pII je 1 // 11. dANaM jAva je 1 mu0 vinA nAsti // 12. kayAe je 1 mu0|| 13. gaMgUlA je 1 / "gaMgolAbhaMgasirohare tti lAgalAbhaGgavat siMhAdipucchavakrIkaraNamiva zirodharA grIvA yasya sa tthaa"-attii0|| 14. seyAvaMge genhai bhorAliya saM 1 lAmU03 / seyAvane orAliyadeg lAsaM0 3 / "svedApanno jAtasvedaH zvetApAGgo vA sitanetrAntaH, avatAritau zarIrAt pRthakRtau prakIrNI viprakIrNapicchau pakSau yasya sa tathA, tataH padadvayasya krmdhaaryH"-attii| etadanusAreNa seyAvamaoyAriya' iti seyAvaMgamaoyAriya' iti vA pAThaH aTI0 sammato bhAti // 15. caMdakAiya je 1 / 'caMdakAttiya he 2 / caMdakAlaviya' he 1 // "ukSipta UrvIkRtazcandrakAdikaH candrakaprabhRtimayUrAGgakavizeSopetaH candrakairAcito vA kalApaH zikhaNDo yena sa tthaa"-attii.|| Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame supakkhaMdhe [sU0 50kekkAiyasaya vimuccamANe nnci| tate NaM se jiNadattaputte teNaM mayUrapoyaeNaM caMpAe nayarIe siMghADaga jAva pahesu saitiehiM ya sAhassiehiM ya sayasAhassiehiM ya paNiehi jayaM karemANe viharati / evameva samaNAuso! jo ahaM niggaMtho vA niggaMthI vA pavvatie samANe paMcasu mahavvaesu chaMsu jIvanikAesu niggaMthe pAvayaNe nissaMkite nikaMkhite ninvitigicche se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM samaNINaM jAva vItivatissati / . evaM khalu jaMbU / samaNeNaM [bhagavayA mahAvIreNaM] NAyANaM tabassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi / // tacaM nAyajjhayaNaM sammattaM // 3 // 1. degsayANi mukhamANe he 1,2 lA1 vinA / degsayANi vimuJcamANedeg mu0| "kekAyitazataM shbdvishessshtm"-attii0|| 2. eNaM taM caMpAe lo0|| 3. saehi je 1 // 5. paNiyaehi jayaM je 1 he 3 vinaa| paNiyaehi ya jayaM saM 1 he 4 lA2,3 / "paNiehiM ti paNitaiH vyvhaarhoNddaadibhirityrthH"-attii0|| 5. degmANe pAlemANe vije1|| 6. evAmeva saM 1 lA 2,3 hemU03 khaM 1 he 4 // 7. chajjIva saM 1 je 1 lA 2,3 // 8.Nivitigicche khaM 1 he 2 he 1,3 vinaa|| Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [cautthaM ajjhayaNaM 'kumme'] 51. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM NAyANaM taccassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, cautthassa NaM NAyANaM ke adve paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM vANArasI nAma nayarI hotthA, vnnnno| tIse gaM vaoNNArasIe nayarIe uttarapurasthime disIbhAge gaMgAe mahAnadIe mayaMgatIrahahe nAma 5 dahe hotthA, aNupuvvasujAyavappagaMbhIrasIyalajale a~cchavimalasalilapalicchanne saMchannapattapupphapalAse bahuuppalapaurmakumuyanaliNasubhagasogaMdhiyapuMDarIyamahApuMDarIyasayapattasahassapatakesarapupphovacie > posAdIe darisaNijje abhiruve paDirUve / tattha NaM bahUNaM macchANa ya kacchamANa ya gAhANa ya magarANa ya susumArANa ya sa~jhyANi ya sAhassiyANi ya sayasAhassiyA~Ni ya jUhAI ninbhayAI niruvviggAI suhaMsuheNaM abhiramamANAI vihrNti| 1. tulanA pR0 77 paM0 2, pR0 94 paM0 2, pR0 107 paM0 2 // 2. NAyANaM nAsti je1|| 3. vArANasI saM1 laa3|| 4. vArANasIe saM 1 laa3|| 5. nAmaM khaM 1 // 6. degsIyala jAva bhacchavimalasalilapatthapuNNe saMchaNNapatta he 1 / dRzyatAmatra Ti0 11 // 7. sacchadeg khaM1 / "anupUrveNa paripATyA suSTu jAtA vaprAH taTA yatra sa tathA, tathA gambhIramagAdhaM zItalaM jalaM yatra sa tathA, tataH padadvayasya krmdhaaryH| kvacididamadhikaM dRzyate acchavimalasalilapalicchanne pratItam , navaraM bhRtatvAt praticchanna aacchaaditH| kvacittu saMchennatyAdi sUcanAdidaM dRzyam-saMchannapaumapattabhisamuNAle, sechannAni AcchAditAni paraiH patraizca padminIdalaiH bisAni padminImUlAni mRNAlAni ca nalinanAlAni yatra sa tathA, kacidevaM paatthH-sNchnnpttpupphplaase"-attii0|| 8. kusumanalideg se 1 he 3 // 9. degpoMDariya je 1 // 10. " degkesaraphullovaie bahubhirutpalAdibhiH kesarapradhAnaH phullaiH jalapuSpai rupacitaH samRddho yaHsa tthaa"-attii0|| 11. <1- etadantargataH pATho loM0 vinA nAsti / acchavimalasalilapatthapuNNe iti pAThastu lo0 madhye'pi naasti| kintu dRzyatAM tti06| aTI0madhye itthaM vyAkhyAto'yaM pAThaH-"chappayaparibhujjamANakamale acchavimalasalilapasthapuNNe acchaM ca vimalaM ca yat salilaM jalaM pathyaM hitaM tena pUrNaH, parihatthabhamaMtamacchakacchabhamaNegasauNagaNamihuNapavicarie, parihattha ti dakSAH bhramanto matsyAH kacchapAzca yatra sa tathA, anekAni zakunagaNAnAM mithunAni pravicaritAni yatra sa tathA, tataH padadvayasya krmdhaaryH"-attii.|| 12. pAsAdIe 4 / tattha iti pratiSu paatthH| "pAsAIe darisaNije abhiruve paDirUve' iti prAgvat'-aTI0 // 13. suMsamA he 2, 3 // 14. sayANi he 3 // sayANi ya sAhassANi ya sayasAhassANi ya sa 1 lA 2, 3 he 4 / saiyANa ya sAhassiyAga ya sayasAhassiyANa ya je 1 mu0|| 15. degyANa khaM 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 10 yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 51 tassa NaM mayaMgatIraddahassa adUrasAmaMte ettha NaM mahaM eMge mAluyAkacchae hotthA, vaNNao / tattha NaM duve pAvasiyAlagA parivasaMti, pAvA caMDA roddA tallicchA sAhasiyA lohitapANI AmisatthI AmisAhArA AmisappiyA AmisalolA AmisaM gavesamANA ratti - viyAlacAriNo diyA paicchaNNaM yAvi ciTThati / tate NaM tAto mayaMgatIraddahAto annayA kadAi sUriyaMsi ciratthamiyaMsi luliyAe saMjhAe paviralamANusaMsi NisaMtapaiDiNisaMtaMsi samANaMsi duve kummagA AhAratthI AhAraM gavesamANA saNiyaM saNiyaM uttaraMti / tasseva mayaMgatI raddahassa pariperaMteNaM savvato samaMtA parigholemANA parigholemANA vittiM kappe mANA viharati / tayaNaMtaraM ca NaM te pAvasiyAlagA AhAratthI jAva AhAraM gavesamANA mAluyAkacchagAo paDinikkhamaMti, 2 ttA jeNeva mayaMgatIraddahe teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA tasseva mayagaMtIradahassa pariperateNaM parigholemANA parigholemANA vittiM kappemANA vihrNti| tate NaM te pAvasiyalayA te kummae pAsaMti, 2 ttA jeNeva te kummae teNeva dhArettha gamaNAe / tate NaM te kummagA te pAvasiyAlae ejjamANe 15 pAsaMti, 2 ttA bhItA taitthA tasiyA uvviggA saMjAtabhayA hatthe ya pAde ya gIvAo ya saehiM 2 kAehiM sauharaMti, 2 ttA nicalA niSphaMdA tusiNIyA saMciti / tate NaM te pAvasiyAlayA jeNeva te kummagA teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA te kummagA savvato samaMtA unnatteMti pariyateMti AsAreMti saMsAreMti cauleMti ghaTTeti phaMdeMti khojeMti, nahehiM AluMpaMti, daMtehi ya akkhoDeMti, no ceva 1. ege je 1 he 1 mu0 vinA nAsti / / 2. ruddA he 2 se 1 lA 2, 3 hai 4 // 3. sAhassiyA saM 1 lA 3 hai 3, 4 / sAhassIyA he 2 lA2 // 4. he 2 vinA - pacchaNNayAvi he 1 / pacchannayAvi khaM 1 je 1 he 3 lA 2,3 / pacchiNNayAvi saM 1 he4 / pacchanniyAvi lAmU0 2, pacchanne yAvi lAsaM0 2 / Ss divA pracchannaM cApi tiSThataH " aTI0 / / 5. pariNisaMsi khaM 1 // 6. parigholamANA 2 he 1, 2 / parigholamANA 2 evaM ca NaM viharaMti je 1 // 7. kaSpamANA khaM 1 // 8. taraseya saM 1 khaM 1 he 2, 3 / tassaya lA he4 // 8. NaM nAsti saM 1 // 9. AhAratthI mahAraM jAva gavesa mANA mAluyA saM 1 lA 3 / AhAratthI AhAraM gavesamANA jAva mAluyA lA 3 // 10. parigholamANA 2 khaM 1 he 1 // 11. siyAlA te he 1 je 1 he 3 vinA // 12. pAhArettha khaM 1 / / 13. tattha tasiyA khaM 1 // 14. saMdaraMti lA 3 he4 // 15, cArleti phaMdaMti khobhaMti ghaTTeti nakhehiM je 1 // 1 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51] cautthaM ajjhayaNaM 'kumme' Na saMcAeMti tesiM kummagANaM 'kiMci sarIrassa aubAhaM vA pabAhaM vA vAbAI vA uppAittae chavicchedaM vA karettae / tate NaM te pAvasiyAlagA te kummae docaM pi tacaM pi savvato samaMtA uvvatteti jAva no ceva NaM saMcAeMti krette| tAhe saMtA taMtA paritaMtA niviNNA samANA saNiyaM saNiyaM paccosakkeMti, 2 ttA eMgaMtamavakkamaMti, 2 nicalA niSphaMdA tusiNIyA saMciTThati / tattha NaM ege kummage te pAvasiyAlae ciragate dUragae jANittA saNiyaM saNiyaM eMgaM pAyaM 'nicchubhati / tate NaM te pAvasiyAlA teNaM kummaeNaM saNiyaM saNiyaM egaM pAyaM niNiyaM pAsaMti, 2 tA sigdhaM cavalaM turiyaM caMDaM jatiNaM vegitaM jeNeva se kummae teNeva uvAgacchaMti, 2 tassa 'NaM kummagassa taM pAyaM nakkhehiM AlupaMti, daMtehiM akkhoDeMti, tato pacchA maMsaM ca soNiyaM ca AhAreMti, 2 tA taM kummagaM 10 savvato samaMtA uvvatteti jAva no ceva NaM saMcAeMti kairettae tAhe 'docaM pi avakamaMti, evaM cattAri vi" pAyA jAva saNiyaM saNiyaM gIvaM 'NINeti / tate NaM te pAvasiyAlagA teNaM kummaeNaM gIvaM NINiyaM pAsaMti, pAsittA sigdhaM cavalaM turiyaM caMDaM jaiNaM veiyaM jAva nahehiM daMtehiM ye kavAlaM vihADeMti, 2 tA taM kummagaM jIviyAo vavaroveMti, 2 tA maMsaM ca soNiyaM ca aahaareNti| evAmeva 15 samaNAuso! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA Ayariya uvajjhAyoNaM aMtie pavvatie sa~mANe, paMca ya se iMdiyA aguttA bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4" hIlaNijje [niMdaNije khiMsaNije garahaNije paribhavaNije], paraloge 1. kiMci je 1 vinA nAsti // 2. gaM he 2 mu0 vinA nAsti // 3. pratiSu pAThAH-AbAhaM vA uppAje 1 / bAbAhaM vA vAbAhaM vA uppA lA 1 he 3 / AbAhaM vAvohaM vA uppA khaM1 / bhabAhaM vAbAhaM vA uppA lA 2,3 hemU01 he 4 / abAhaM vAdAhaM vA uppA sN1| bhAbAI vAbAhaM vA uppA hesaM 1 / AbAhaM vA pavAhaM vA uppA' he 2 / "bhAbAdhAm ISad bAdhAM prabAdhAM prakRSTAM bAdhAM vyAbAdhAM cA"-aTI0 // 4. kArAvittae khaM1 // 5. parittA khN1| "paritAntI ubhytH"--attii0|| 6. egate avakka je 1 // 7. dUraM gae he 2 vinaa|| 8. egapAyaM khaM 1 // 9. nicchubbhai he 2 // 10. NaM nAsti je 1 // 11. nakhehiM se 1 khaM 1 vinaa|| 12. karettae vAhe nAsti khaM 1 // 13. doccaM ava he 2, 3 je 1 / doccaM egantamava khaM 1 // 14. vi nAsti se 1 lA3 // 15. nINei 2 tae je 1 se 1 laa3|| 16. turiyaM caMDaM jairNa veiyaM jAva khaM 1 vinA nAsti // 17. ya he 2 vinA nAsti // 18. samaNAuso samaNIbho jo sN1|| 19. degyANaM vA aMtie saM1 lA 3 // 20. "samANe ityatra viharatIti zeSo drssttvyH"-attii0|| 21. atra '4' ityaGkena 'bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUrNa sAdhiyANaM' iti pATho vivkssitH| dRzyatAM pR0 92 paM0 19 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 51vi ya NaM Agacchati bahUNaM daMDaNANaM jAva aNupariyaTTati, jahA va se kummae agutiNdie| tate NaM te pAvasiyAlagA jeNeva se docae kummae teNeva uvAgacchaMti, 2 taM kummagaM savvato samaMtA uvvatteti jAva daMtehiM NikkhuDeMti jAva 'no 5 ceva NaM sakkA krette| tate NaM te pAvasiyAlagA docaM pi taMcaM pi jAva no saMcAeMti tassa kummagassa kiMci A~bAhaM vA pabAhaM vA jAva chavicchedaM vA krette| tAhe saMtA taMtA paritaMtA niviNNA samANA jAmeva 'disaM pAubbhUtA tAmeva disaM pddigyaa| tate NaM se kummae te pAvasiyAlae ciragae dUragae jANitA saNiyaM 10 saNiyaM gIvaM nIti, 2 disAvaloyaM kareti, 2 tA jamagasamagaM cattAri vi pAde nIti, 2 tAe ukkiTThAe kummagatIe vItIvayamANe vItIvayamANe jeNeva mayaMgatIradahe teNeva uvAgacchati, 2 tA mitta-NAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhiparijaNeNa saddhiM abhisamannAgae yAvi hotthaa| evAmeva samaNAuso! jo amhaM samaNo vA samaNI vA paMca ya se iMdiyAiM guttAI bhavaMti jAva jahA 15 va se kummae gutidie| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM cautthassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi // // cautthaM NAyajjhayaNaM sammattaM // 4 // . 1. no cetra NaM sakkA je 1 vinA nAsti // 2. taJcapi nAsti laa3|| 3. kummassa he 1 mu. vinA // 4. bhAbAhaM vA vAbAhaM vA he 2 vinaa| dRzyatAM pR0 105 paM0 1 // 5. disiM khaM 1 he 2 vinaa|| 6. ukiTAe ppha kumma iti pratiSu pAThaH / "tAe ukkiTThAe, iha evaM dRzyamturiyAe cavalAe caMDAe sigghAe udyAe jANAe cheyAe tti"-aTI0 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [paMcamaM ajjhayaNaM 'selage'] 52. jati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM cautthassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNate, paMcamassa NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM bAravatI nAma nayarI hotthA, pAINapaDINAyayA udINadAhiNavitthiNNA navajoyaNavitthiNNA duvAlasajoyaNAyAmA dhaNavatimatijimmAyA cAmIyarapavarapAgArA NANAmaNipaMcavaNNakavisIsaMgasohiyA alayApurisaMkAsA pamutiyapakkIliyA pacakkhaM devalogabhUtA / tIse NaM bAravatIe NagarIe bahiyA uttarapurasthime disIbhAge revatage NAma pavvae hotthA, tuMge gagaNatalamaNulihaMtasihare NANAvihagaccha-gumma-latA-vailiparigate haMsa-saMsa-miga-mayUra-koMca-sArasa-cakkavAya-mayaNasAla-koilakulovavee aNegata~Da. 10 kaDaga-viyara-ujjhara-pavAya-panbhAra-siharapaure accharagaNa-devasaMgha-cAraNa-vijAharamihuNasaMviciNNe niccacchaNae dasAravaravIrapurisatelokkabalavaMgANaM, some subhage piyadaMsaNe surUve pAsAtIe 4' / tassa NaM revayagassa adUrasAmaMte ettha NaM NaMdaNavaNe nAma ujANe hotthA, savvouyapupphaphalasamiddhe ramme naMdaNavaNappagAse pAsAtIe 4 / tassa NaM ujjANassa 15 bahumajjhadesabhAe surappie nAma jakkhAyayaNe hotthA, divve. vnnnno| tattha NaM bAravatIe NayarIe kaNhe nAmaM vAsudeve rAyA privstii| se NaM tattha samuddavijayapAmokkhANaM dasaNhaM dasArANaM, baladevapAmokkhANaM paMcaNhaM mahAvIrANaM, uggaseNapAmokkhANaM solasaNhaM rAyasahassANaM, pajannapAmokkhANaM adbhuTTANaM kumArakoDINaM, saMbapAmokkhANaM saTThIe duiMtasAhassINaM, vIraseNapAmokkhANaM ekkavIsAe vIrasAhassINaM, mahAseNapAmokkhANaM chappannAe bailabaiMgasAhassINaM, 1. degsIsasohiyA saM 1 lA 3 // guccha he 1 lAsaM03 // 3. vellideg khaM 1 // 4. degsasa je 1 vinA nAsti // 5. prasArasakoMcacakka je1|| 6."cakkAga ti ckrvaakH"-attii0|| 7. degtaDAgakaDaga je1| "anekAni taTAni kaTakAzca gaNDazailA yatra sa tthaa"-attii.|| 8. ghaggANaM je 1 / "telokabalavagANaM tailokyAdapi blvnto'tulblneminaathyukttvaat"attii0|| 9. atra '4' ityakena 'pAsAtIe darisagije abhiruve paDirUve' iti pATho vivakSitaH, evamagre'pi sarvatra // 10. surabhie je 1 // 11. rAyasa je 1 he 1 vinaa|| 12. mahaseNa khN|| 13. bala nAsti khN1|| 14. vagga je1| dRzyatAM tti08|| Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakvaMdhe [sU0 52ruppiNIpAmokkhANaM battIsAe mahilAsAhassINaM, aNaMgaseNApAmokkhANaM aNegANaM gaNiyAsohassINa, annesiM ca bahUNaM Isara-talavara jAva satthavAhapaMbhiINaM veyar3agirisAgareperaMtassa yaM dAhiNabhairahassa bAravatIe nayarIe AhevacaM jAva pAlemANe vihrti| 53. tattha NaM bAravaIe nayarIe thAvaccA NAma gAhAvatiNI parivasati, aDA jAva apribhuutaa| tIse NaM thAvacAe gAhAvatiNIe putte thAvacAputte NAma saMsthavAhadArae hotthA sukumAlapANi-pAe jAva suruuve| tate NaM sau thAvacA gAhAvaiNI taM dAraMga sAtiregaaTThavAsajAyayaM jANittA sohaNaMsi tihi-karaNa Nakkhatta-muhuttasi kalAyariyassa uvaNeti, jAva bhogasamatthaM jANittA battIsAe 10 inbhakulabAliyANaM egadivaseNaM pANiM geNhAveti, battIsao dAo jAva battIsAe ibbhakulabAliyAhiM saddhiM vipule sadai-pharisa-rasa-rUva-gaMdhe jAva bhuMjamANe viharati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM arahA ariTThanemI, "so ceva vaNNao, dasadhaNussehe nIluppala-gavala-guliya-ayasikusumappagAse, aTThArasahiM samaNasAhassIhiM saddhiM saMparibuDe, cattAlIsAe ajjiyAsA~hassIhiM saddhiM saMparikhuDe, puvvANupuTviM caramANe, gAmANugAmaM dUijjamANe jAva jeNeva boravatI nagarI, jeNeva revayagapavvae, jeNeva naMdaNavaNe ujjANe, jeNeva surappiyassa jakkhassa jakkhAyayaNe, jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai, 2 ttA ahApaDirUvaM uggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe vihrti| parisA niggayA, dhammo khito|| tate NaM se kaNhe vAsudeve imIse kahAe laddhaDhe samANe koTuMbiyapurise 2. saddAveti, 2 tA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! sabhAe suhammAe 15 1. seNapA saM 1 lAmU0 3 lA2 he 4 vinaa|| 2. saha khaM 1 // 3. satthAha he 1 je1 lAsaM0 3 vinA // 4. pabhi je 1 vinA // 5. paraMtayassa dAhi he 3 // 6. ya nAsti saM1 lA 3 he 4 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 7. bharahassa ya bAra he 1, 2 lA 1, 2 // 8. tIse NaM je1|| 9. putte nAsti saM 1 laa3|| 10. satthAha' he 1 je 1 lA 3 vinA // 11. sA nAsti je1|| 12. battIsato dAto khaM 1 saM 1 / "battIsao dAo dvAtriMzat prAsAdAH dvAtriMzad hiraNyakoTyaH dvAtriMzat suvarNakoTya ityAdiko dAyo dAnaM vaacyH"-attii0|| 13. degyANaM saddhi je 1 / 14. saddarasaphasArUvagaMdhe lA 2 / saharasapharisarUvagaMdhe saM1 lA 2 he 4 // 15. "soceva vaNNao tti Aigare tisthagare ityAdiryo mahAvIrasya abhihitaH - attii.|| 16. "gavala ti mahiSazRGgam , gulikA nIlI, gavalasya vA gulikA guDikA gvlguddikaa"-attii0|| 17. saha khaM 1 // 18. caramANe jAva jeNeva he 2 vinA // 19. bAravatI nAma nagarI khaM 1 se 1 he 3, 4 laa2,3|| 20. vayAsi // 1 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamaM anjhayaNaM 'selage' meghogharasiyaM gaMbhIra-mahurasadaM komudiyaM bheri tAleha / tate gaM te kauTuMbiyapurisA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA heTTatuTThA jAva matthae aMjaliM kuTu 'evaM sAmI! tahatti' jA~va paDisuNeti, 2 tA kaNhassa vAsudevassa aMtiyAo paDinikkhamaMti, 2 ttA jeNeva sabhA suhammA jeNeva komudiyA bherI teNeva uvAgacchaMti, 2 tA taM meghogharasiyaM gaMbhIra-mahurasaI komudiyaM bheri taaleti| 5 tato niddhamahuragaMbhIrapaDisueNaM piva sAraieNaM balAhaeNaM aNurasiyaM bherIe / tate NaM tIse komudiyAe bherIe tAliyAe samANIe bAravatIe nayarIe navajoyaNavisthiNNAe duvAlasajoyaNAyAmAe siMghADaga-tiya-caukka-cacara-kaMdara-darIviyara-kuhara-girisihara-nagara-goura-pAsAya-duvAra-bhavaNa-deulapaMDisuyAsayasahassasaMkulaM karamANe bAravarti nagari saibhitarabAhiriyaM savvato samaMtA se sadde 10 vippsritthaa| tate NaM bAravatIe nayarIe navajoyaNavitthiNNAe bArasajoyaNAyAmAe samuddavijayapAmokkhA dasa dasArA jAva gaNiyAsahassAI komudiyAe bherIe sadaM socA Nisamma haTTatuTThA jAva bahAyA AviddhavagghAriyamaladAmakalAvA ahatavatyacaMdaNolittagAyasarIrA, appegatiyA hayagayA, evaM gayagayA, rahe-sIyA-saMdamANIgaiyA, 15 appegatiyA pAyavihAracAreNa purisavaggurAparikkhittA kaNhassa vAsudevassa aMtiyaM paaunbhvityaa| tate NaM se kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmokkhe dasa desAre jAva aMtiyaM pAunbhavamANe pAsittA hatuDhe jAva koDuMbiyapurise saddAveti, 2 tA evaM 1. "komuiyaM ti utsavavAdyam, kvacit sAmudAyikImiti pAThaH, tatra sAmudAyikI jnmiilkpryojnaa"-attii0||2. haTa jAtra he2 haTA jAva saM 1 laa3|| 3. jAva nAsti je 1 // 4. komuIyA je 1 // 5. komuditaM he 1 // 6. aNusariyaM bherIe je 1 / "anurasitaM zabdAyitaM meryA"-aTI0 // 7. vivara' he 2 je 1 vinA / dRzyatAM pR0 33 paM0 9, pR0 6. paM0 2 // 8. nAgagoura he 1 // 9. devakula he 2 // 10. pahissuyA he 1, 2 / paDiMsuyA' khaM 1 saM 1 laa3|| 11. saMkulasaha kare je 1 / saMkulaM saha kare mu.| "saMkulA yA tathA tAM kurvan , kAmityAha-dvArakAvatIM ngriim"-attii0|| 12. degmANA he 2 saM 1 // 13. sabbhaMtaradeg khaM 1 / "sabhitarabAhiriyaM ti sahAbhyantareNa madhyabhAgena bAhirikayA ca prAkArAd bahirnagaradezena yA sA sAbhyantarabAhirikA, taam"-attii0|| 14. nisammA he 2 sN1|| 15. ituTTha jAva he 1 saM 1 je 1 laa3| haTTa jAva khaM 1 // 16. vigdhAriyadeg saM 1 // 17. degcaMdaNokiNNagAya khaM 1 vinA // 18. evaM gayagayA nAsti je 1 // 19. rahassIyA je1|| 20. gayA je 1 he 1 mu0 vinA nAsti // 21. aMtie saM 1 lA 3 // 22. dasAre aMtie je1||23. he 2 vinA-mudrataTrA he1khN1| haTataTa se 1 lA3 je 1 / Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [su0 53vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! cAuraMgiNiM seNaM sajneha vijayaM ca gaMdhahatthiM uvaTThaveha / te vi tahatti uvaTThaveMti jAva pjuvaasNti| 54. thAkcAputte vi Niggae, jahA mehe taheva dhammaM socA Nisamma jeNeva thAvaccA gAhAvatiNI teNeva uvAgacchati, 2 ttA pAyaggahaNaM kareti, jahA mehassa 5 tahA caiva NiveyaNA, jAhe no saMcAeti visayANulomAhi ya visayapaDikUlAhi ya bahUrhi AghavaNAhi ya paNNavaNAhi ya saNNavaNAhi ya viNNavaNAhi ya Aghavittae vA 4 tAhe akAmiyA ceva thAvacAeNttassa dAragassa nikkhamaNamaNumannityA~ / tate NaM sA thAvacA AsaNAo abbhuDheti, 2 tA mahatthaM mahagdhaM mahArihaM royArihaM pAhuDaM geNhati, 2 tA mitta jAva saMparivuDA jeNeva kaNhassa vAsudevassa bhavaNavarapaDiduvAradesabhAe teNeva uvAgacchati, 2 tA paDihAradesieNaM maggeNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchati, 2 tA karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu jaeNaM vijaeNaM] vaddhAveti, 2 taM mahatyaM mahagyaM mahArihaM saiyArihaM pAhuDaM uvaNei, 2 tA evaM vedAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mama ege putte thAvaccAputte nAma darie iDhe jAva se NaM saMsAramaiyu15 vigge icchati arahato ariTTanemissa jAva pavvaittae, ahaNNaM nikkhamaNasakkAraM karemi, icchAmi NaM devANuppiyA! thAvaccAputtassa nikkhamamANassa chatta-mauDacAmarAo ya vidinnAo / tate NaM kaNhe vAsudeve thAvacaM gAhAvatiNiM evaM vaMdAsI-acchAhi NaM tumaM devANuppie! sunivvuyavIsatthA, ahaNNaM sayameva thAvaccAputtassa dAragassa nikkhamaNasakkAraM krissaami| 10 1. vayAsi he 1 je 1 khN1|| 2. raMgiNI he 1 khaM1 je 1 // 3. seNNaM khN1|| 4. uTTaveha te vi tahatti uTThaveMti sN1|| 5. NisammA he 1 saM 1 / Nisamma je 1 // 6. dRzyatAM pR0 44 paM0 4 // 7. ceva nAsti khaM1 he 1, 2, lA 1, 2, je1|| 8. atra '4' ityaGkena 'mAghavittae vA paNNavittae vA saNNavittae vA viNNavittae vA' iti pATho vivkssitH|| 9. puttadAragassa nikkha' he 1 / puttassa nikkhadeg saM 1 lA 2, 3 he 3, 4 // 10. itaH paraM 'nikkhamaNAbhiseyaM pAsAmo, tae NaM se thAvaccAputte tusiNIe saMciTThai' ityadhiko mu0 madhye [= mudritamadhye paatthH|| 11, 15. maharihaM je 1 vinA // 12. rAyarihaM khaM 1 // 13. mittaNAha, saMparikhuDA je 1 // dRzyatAM pR0 36 pN05|| 14. dRzyatAM pR0 17 paM011, pR0 18 paM0 6 // 16. rAyArihaM je 1 he 2 madhye nAsti / rAyarihaM khaM1 lA 1 hemU04 he 3 // 17. vayAsi je1|| 18. dArae ge i jAva je 1 // 19. bhaunvi khaM 1 vinA // 20. vayAsi je 1 // 21. he 2 lA 3 vinA-vuyA vIsa khN1| vuttavIsa saM 1 he 4 / vutavIsa lA 1, 2 he 1,3 / 'vuivIsa je 1 / dRzyatAM pR0 31 tti06|| Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamaM ajjhayaNaM 'selage' tate NaM se kaNhe vAsudeve cAuraMgiNIe seNAe vijayaM hatthirayaNaM durUDhe samANe jeNeva thAvaccAe gAhAvatiNIe bhavaNe teNeva uvAgacchati, 2 tA thAvaccAputtaM evaM vadAsI--mA NaM tumaM devANuppiyA! muMDe bhavittA pavvayAhiM, bhuMjAhi NaM devANuppiyA! viule mANussae kAmabhoge mama bAhucchAyA~pariggahie, kevalaM devANuppiyassa ahaM No saMcAemi vAukAyaM uvarimeNaM gacchamANaM nivArittae, aNaNo NaM devANuppiyassa jaM kiMci AbAhaM vA vAbAhaM uppAeti taM savvaM nivAremi / tate NaM se thAvaccAputte kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-jai NaM tumaM devANuppiyA! mama jIviyaMtakaraM maccu ejamANaM nivAresi, jaraM vA sarIrarUvaviNAsiNi sarIraM aivayamANiM nivAresi, tate NaM ahaM tava bAhucchAyApariggahie viule mANussae kAmabhoge bhuMjamANe viharAmi / 1. - tate NaM se kaNhe vAsudeve thAvaccAputteNaM evaM vutte samANe thovaccAputtaM evaM vadAsI-ee NaM devANuppiyA duratikkamaNijjA, No khalu sakkA subalieNAvi deveNa vA dANaveNa vA NivArittae, gannattha appaNA kammakkhaeNaM / - tate NaM se thAvaccAputte kaNhaM [vAsudevaM] evaM vayAsI-jaI NaM eNte NaM duratikamaNijjA, No khalu sakkA jA~va NaNNattha aeNppaNA kammakkhaeNaM / taM icchAmi NaM 15 devANuppiyA ! aNNANa-micchatta-avirai-kasAyasaMciyassa aMtaNo kaimmakkhayaM kritte| .. tume je1 mu0 // 2. panvAhiM saM 1 lAmU03 / pavvAhi he 2 // 3. yapaDigga' saM 1 lA3 / degyaparigga je1| y| parigga he1|| 4. aNNoNaM he1je 1 saM1 laa3|| 5. jo kiMci mA je1 vinaa| je kiMci Adeg khaM1 mu0|| jo kiMci vi Adeg he 1 mu0 lA 1 // 6. vayAsi je 1 // 7. je NaM khaM 1 // 8. tuma je 1 vinA nAsti // 9. saM 1 lA 3 vinA-karaNiyaM madhu he 4 je1| karaNi maJcaM he 2, 3 khN1| karaNaM madhu he 1 mu0|| kareNaM majhu lA 1 / karaNehiM machu lA 2 / 10. degsaNiM he 1 mu0 vinA // 11. degcchAyapari je1 lo. he 2 // 12. thAvacaM puttaM evaM vayAsI esa NaM he 2 // 13. vayAsi je 1 / evamagre'pi prAyaH srvtr|| 14. aNNastha saM 1 he 1,4 lA 1, 2, 3 / Namettha khN1| dRzyatAmadhastanaM ttippnnm|| 15. apaNo khaM1 he2,3 / "nanastha appaNA kammakkhaeNaM ti na iti yadetanmaraNAdivAraNazakteniSedhanaM tad anyatra bhAtmanA kRtAt Atmano vA sambandhinaH karmakSayAt , AtmanA kriyamANam AtmIyaM vA karmakSayaM vrjyitvetyrthH| ajJAnetyAdau, appaNA appaNo vA kammakkhayaM karittae tti karmaNa iha SaSThI draSTavyA"-aTI0 // 16. jaI khaM 1 // 17. ee duradeg je 1 vinA // 18. jAva NaM NaNNasya saM 1 lA 1, 2, lAmU03 he 1, 3, 4 / jA gaM gaNNattha khN1|| 19. appaNo khaM 1,he 2, 3 laa2| dRzyatAM Ti015 // 20. appaNo lA 2, lAsaM03 // 21. kammassa khayaM he 2 / dRzyatAM Ti0 15 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMga sutte paDhame suyakakhaMdhe [sU0 54 taNaM se kahe vAsudeve thAvaccAputteNaM evaM vutte samANe koDuMbiyapurise sadAveti, 2 tA evaM vadAsI - gacchaha NaM devANuppiyA ! bAravatIe nayarIe siMghADaga-tiga- caukka - caccara jAva pahesu hatthikhaMdhavaragayA mahayA mahayA saddeNaM ugghosemANA 2 ugghosaNaM kareha - evaM khalu devANuppiyA ! thAvaccAputte saMsArabhauvvigge bhIe jammaNamaraNANaM icchati arahato ariTThanemissa aMtie muMDe bhavittA pavvaittae, taM jo khalu devANuppiyA ! rAyA vA juvarAyA vA devI vA kumAre vI Isare vA talavare vA koDuMbiya - mADaMbiya - ibbha-seTThi - seNAvati satthavAhe vA thAvaccAputtaM pavvayaM tamaNupavvayati tassa NaM kaNhe vAsudeve aNujANati, pacchAturassa viya se mitta - NAti [ - Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi- parijaNassa ] joge - khemavaTTamANiM paDivahati tti kaTTu ghosaNaM ghoseha, jAva ghosaMti / 10 112 n tate NaM yAvaccAputtassa aNurAeNaM purisasahassaM nikkhamaNAbhimuhaM hAyaM savvAlaMkAravibhUsiyaM patteyaM patteyaM purisasahassavAhiNIsu siviyAsu durUDhaM samANaM mitta - NAti0 parivuDaM thAvaccAputtassa aMtiyaM pAubbhUyaM / tate NaM se kahe vAsudeve purisasahassamaMtiyaM pAubbhavamANaM pAsati, 2 koDuM - 15 biyapuri se sadAveti, 2 tA evaM vadAsI / jahA mehassa nikkhamaNAbhiseo taheva seyApIehiM kaeNlasehiM NhAveMti, jAva arahato ariTThanemissa paDAgAtipaDAgaM pAsati, 2 tA vijjAhara - cAraNe jAva pAsittA sIyAo paJcoddati, tate NaM se kahe vAsudeve thAvaccAputtaM purato kAuM jeNeva araihA ariTThanemI savvaM "taM caiva jAva 1. ugdhosaM ka khaM 1 // 2. vA talavare vA Isare vA je 1 // 3. kavAyada je 1 // 4. rassAvi he 1 | " pacchAurasletyAdi, pazcAt tasmin rAjAdau pravajite sati AturasyApi ca dravyAbhAvAd duHsthasya se tasya tadIyasyetyarthaH mitrajJAtinijakasambandhiparijanasya yogakSemavArtamAnI prativahati, tatrAlabdhasyepsitasya vastuno lAbho yogo labdhasya paritAlanaM kSemaH, tAbhyAM vartamAnakAlabhavA vArtamAnI vArtA yogakSemavArtamAnI, tAM nirvAhaM rAjA karotIti tAtparyam" - aTI0 // 5. khemaM vaTTamANI he 2 vinA / khemaM vaTTamANiM pavahati khaM 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 6. pIyaehiM loM0 // 7. kalasehiM je 1 vinA nAsti / kacchasehiM je 1 / dRzyatAM pR0 51 paM0 2 // 8. pahAveti khaM 1 // 9. pAsaMti je 1 kha 1 he 3 | 10. " vijjAharacAraNe tti iha 'jaMbhae ya deve ovayamANe' ityAdi draSTavyam " - aTI0 // 11. ruhaMti he 2 vinA / 'rubhaMti hai 1 // 12. arihA he 1 // 13. taM cetra jAva AbharaNaM tate NaM saM 1 lA 2, 3, he 4 / taM ceva AbharaNaM tate NaM saM 1 lA 2, 3 he 4 vinA // dRzyatAM pR0 55 paM0 17 / taM ceva AbharaNa / tate NaM khaM 1 | atra AbharaNazabdena AbharaNamalAlaMkAraM ityasya vivakSitatvAt AbharaNa iti khaM 1 pATho'smAbhirAdRtaH // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 paMcamaM ajjhayaNaM 'selage' AbharaNa[ mallAlaMkAraM] omuyti| tate NaM sA thAvaccA gAhAvaiNI haMsalakkhaNaNaM paDagasADageNaM AbharaNamallAlaMkAraM paDicchai, [paMDicchittA] hAra-vAridhAra-chinnamuttAvalippagAsAtiM aMsUNi viNimuMcamANI 2 evaM vadAsI-jatiyavvaM jAyA ! ghaDiyavvaM jAyA ! parakkamiyavvaM jAyA ! assiM ca NaM aMDe No pamAdeyavvaM jAva jAmeva 'disaM pAunbhUtA tAmeva 'disaM pddigyaa| tate NaM se thAvaccAputte purisasahasseNa saddhiM sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kareti jAva pvvtite| tate NaM se thAvacAputte aNagAre jAte iriyAsamite bhAsAsamite jAva vihrti| tate NaM se thAvaccAputte arahato ariTTanemissaM tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAjhyAtiM codasa puvAti ahijjati, 2 tA bahUhiM cauttha jAva vihrti| tate 'NaM arahA ariTThanemI thAvaccAputtassa aNagArassa taM 10 inbhAiyaM aNagArasahassaM sIsattAe dalayati / tate NaM se thAvaccAputte annadA kadAi arahaM ariTTanemi vaMdati namaMsati, 2 evaM vadAsI-icchAmi NaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNuNNAte samANe sahasseNaM aNagaurANaM bahiyA jaNavayavihAraM viharittae / ahAsuhaM devaannuppiyaa!| tate NaM se thAvacAputte aNagArasahasseNa saddhiM teNaM urAleNaM udaggeNaM payattaNaM paggahieNaM [vihAreNaM] 15 bahiyA jaNavayavihAraM vihrti| 55. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM selagapure nAma nagare hotthA, subhUmibhAge ujANe, selae rAyA, paumAvatI devI, maMdue kumAre juvraayaa| tassa NaM selagassa paMthagapA~mokkhA paMca maMtisayA hotthA, uppattiyAe veNaiyAe 4 uvaveyA rajjadhuraM ciNtyNti| 1. saM 1 lA 2, 3, he 4 vinA AbharaNa hAradeg iti saMkSiptaH pATho'tra // "pUrvAnusAreNa paDicchittA iti pAThaH pUraNIyo'tra / dRzyatAM pR0 55 paM0 19 // 2. viNimmuyamANI je 1 laa3|| 3. parikamiyadhvaM jAyA jatiyavvaM jAyA assi saM1 lAmU0 3 he 4 // 4. aTTe nAsti he 2 // 5. jAva nAsti je 1 vinaa|| 6. disi he 1 je 1 saM1 lA 3 // 7. disiM he 1 kha 1 se 1 laa3|| 8. jAte riyA he 1, 2 // 9. degssa aMtie tahArUvANaM aMtie sAmA' khaM1 / ssa aMtie tahArUvANaM sAmA je 1 / 10. bahUhiM jAva cauttha he 2 vinA // 11. NaM se arahA saM 1 laa3|| 12. arihaM he 2 je1|| 13. gAreNaM saM 1 lA 2, 3 he4| gAreNaM saddhiM bahiyA lAsaM0 3 mu0|| 14. uggeNaM je 1 he 2 khaM 1 vinA // 15. dRzyatAM pR0 127 Ti0 3 // 16. mahae saM 1 laa3|| 17. degpAmokkhA NaM paMca je1|| 18. uppttiyaa| veNa he 2 / atra '4" ityaGkena utpattiyAe vegaiyAe kammajAe pAriNAmiyAe uvaveyA iti sampUrNaH pATho jnyeyH|| Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU055thAvaccApute selagapure samosaDhe, rAyA Niggate, dhammakahA, dhamma socA jahA NaM devANuppiyANaM aMtie bahave uggA bhogA jAva caitA hiraNaM jAva pavvatitA tahA NaM ahaM no saMcAemi paMvvatittae, ahannaM devANuppiyANaM aMtie paMcANuvvatiyaM jA~va samaNovAsae jAe ahigayajIvAjIve jAva appANaM bhAvamANe vihrti| paMthagapAmokkhA paMca maMtisayA yaM samaNovAsayA jaayaa| thAvacAputte bahiyA jaNavayavihAraM viharati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM sogaMdhiyA nAma nayarI hotthA, vnnnno| nIlAsoe ujjANe, vnnnno| tattha NaM sogaMdhiyAe nayarIe sudasaNe nAma nagaraseTThI parivasati ar3e jAva apribhuute| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM sue nAma parivvAyae hotthA, riuvveya-jajuvveyasAmaveya-athavvaveya-sadvitaMtakusale, saMkhasamae laddhaDe, paMcajama-paMcaniyamajuttaM soyamUlayaM dasappayAraM parivvAyagadhammaM doNadhammaM ca soyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca 1. dhammakahA khaM1 vinA naasti|| 2. pavvaie je 1 // 3. "paMcANuvvaiyaM, iha yAvatkaraNAt evaM dRzyam-sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhamma pddivjitte| mahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdha kaahisi| tae NaM se selae rAyA thAvaccAputtassa aNagArassa aMtie paMcANuvayaM jAva uvsNpji| tae NaM se selae rAyA samagovAsae jaae"-attii0|| 4. ya nAsti he 1 saM1 lA 3 vinaa|| 5. nAmaM saM1 laa3|| 6. nAmaM saM 1 lA 3 // 7. nAmaM parivAyae he2|| 8. lA 1 khaM 1 vinA-athavveya he 2 je 1 saM1 lo0 hemU0 4 / athavaNaveyadeg lA 3 hesaM0 4 // "sAMkhyasamaye sAMkhyasamAcAre labdhArthaH, vAcanAntare tu yAvatkaraNAdevamidamavagantavyam - Rgvedayajurveda-sAmavedA-'tharvavedAnAmitihAsapaJcamAnAm, itihAsaH purANam , nirghaNTaSaSTAnAma, nirghaNTo nAmakozaH, sAGgopAGgAnAm , aGgAni zikSAdIni, upAGgAni taduktaprapaJcanaparAH prabandhAH, sarahasyAnAm aidamparyayuktAnAM sArakaH adhyApanadvAreNa pravartakaH, smArako vA anyeSAM vismRtasya smAraNAta, vArakaH azuddhapAThaniSedhakaH, pAragaH pAragAmI, SaDaGgavit, SaSTitantravizAradaH SaSTitantraM kApilIyazAstram, SaDaGgavedakatvameva vyanakti-saGkhyAne gaNitaskandhe, zikSA-kalpe, zikSAyAm akSarasvarUpanirUpake zAstre, kalpe tathAvidhasamAcArapratipAdake, vyAkaraNe zabdalakSaNanirUpake, nirukte zabdaniruktapratipAdake, jyotiSAmayane jyoti zAstre, anyeSu ca brAhmaNakeSu zAstreSu supariniSThita iti vAcanAntaram"-aTI / "riunvea-jauvvea-sAmavea-athavvavea itihAsapaMcamANaM nigghaTachaTANaM cauNhaM vedANaM saMgovaMgANaM sarahassANaM sArae vArae dhArae saDaMgavI sahitaMtavisArae saMkhANe sikkhAkappe vAgaraNe chaMde nirutte jotisAmayaNe aNNesu ya bahasu baMbhaNNaesu parivvAyaesu ya nayesu suparinihie "-iti bhagavatIsUtre 2 / 2 / 12 // 9. jutte je 1 saM 1 laa3| "paJcayama-paJcaniyamayuktam, tatra paJca yamAH prANAtipAtaviramaNAdayaH, niyamAstu zauca-santoSa-tapaH-svAdhyAyezvarapraNidhAnAni, zaucamUlakaM yama-niyamamIlanAd dazaprakAram" -attii0|| 10. 'ppayArayaM pari' he 2 // 11. parivA' he 2 // 12. dANadhammaM ca nAsti he2|| 13. soyadhammaM ca nAsti khN1|| 14. ca nAsti he1|| Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamaM ajjhayaNaM 'selage ' 55] AghavemANe paNNavemANe dhAuretavatthapavaraparihie tidaMDa - kuMDiya - chatta chaNNAlayaaMkusa - pavittaya- kesa rihatthagae parivvAyagasahasseNa saddhiM saMparivuDe jeNeva sogaMdhiyA nagarI jeNeva parivvAyagAvasahe teNeva uvAgacchati, 2 parivvAyagAvasahaMsi bhaMDaganikkhevaM kareti, karettA saMkhasamaeNaM appANaM bhAvemANe viharati / 10 tate NaM sogaMdhiyAe nayarIe siMghADaga[ -tiga- caukka-caccara- caummuhamahApaha-pahesu] bahujaNo annamannassa [ evamAikkhai, evaM bhAsai, evaM paNNavei, evaM parUveI ] - evaM khalu sue parivvAyage ihamAgate jAva viharati / parisA niggayA, sudaMsaNovi NIti / tate gaM se sue parivvAyae tIse parisAe sudaMsaNassa ya~ annesiM ca~ bahUNaM saMkhANaM parikaheti, evaM khalu sudaMsaNA --- amhaM soyamUla dhamme paNNatte, se viya soe duvihe paNNatte, taMjahA--davvasoe ya bhAvasoe ya / davvasoe udaeNaM maTTiyAe ya, bhAvasoe dabbhehi ya maMtehi ya, jannaM amhaM devANuppiyA ! kiMci asuI bhavati taM savvaM saMjjapuDhavIe Alippati, tato pacchA suddheNa vAriNA pakkhAlijjati, tato taM asuI suI bhavati, evaM khalu jIvA jalAbhiseyapUyappAMNo aviggheNaM saggaM gacchati / tate NaM se sudaMsaNe suyassa aMtie dhammaM soccA haTTha [tuTThe] suyassa aMtiyaM soyarmUlayaM dhammaM geNhati, 2 ttA parivvIya vipuleNaM asaNa 4 paDilAbhemANe jAva viharati / 1 1. rattapavaravattha' he 1, 4 saM 1 lA 2, 3 / " dhAturaktAni vastrANi pravarANi parihito yaH sa tathA / tridaNDAdIni sapta haste gatAni vyavasthitAni yasya sa tathA / tatra kuNDikA kamaNDaluH, kacit kAJcanikA karoTikA cAdhIyete te ca krameNa rudrAkSakRtamAlA mRdbhAjanaM cocyate / chaNNAlakaM trikASThakA | azo vRkSapallavacchedArthaH / pavitrakaM tAmramayamaGgalIyakam / kesarI cIrakhaNDaM pramArjanArtham " - aTI 0 // * 'vAya' lA 2 he 1 // 2, 3. vAyagA he 2 || 4. viharati he 1 khaM 1 lA 3 || 5. niti hai 2 / NitilA mU0 3 / Niggae lA saM0 3 // 6. ya nAsti saM 1 lA2 4 // 7. ca nAsti khaM 1 lA 2 34 // 8. " sajjapuDhavi tti kumArapRthivI " - aTI 0 11 9. pANakhaM 1 se 1 // 10. mUlaM dhammaM he 1 // 11. bvAe hai 2 / 12. nii hai 2 / jII je 1 | NIo saM 1 // 13. mUle je 1 he4 lA 2 vinA // 14. ya nAsti khaM 1 he 2 vinA // taNaM se sue parivvAyage sogaMdhiyAo nagarIo niggacchati, 2 tA bahiyA jaNavayavihAraM viharati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM thAvaccAputtassa samosaraNaM, parisA niggayA, sudaMsaNo vi NIi, thAvaccAputtaM vaMdati nama'sati, 2 ttA evaM vadAsI - tumhANaM kiMmUlae dhamme paNNatte ? tate NaM yAvaccAputte sudaMsaNeNaM evaM vutte samANe 20 sudaMsaNaM evaM vadAsI-- sudaMsaNA ! viNayamUlae dhamme paNNatte, se vi ya viNae duvihe paNNatte, taMjahA -- agAra viNae ye aNagAraviNae ya / tattha NaM jese agAra 115 15 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 5 NAyAdhammakahaMgasute paDhame suyakkhaMdhe [sU0 55 viNa se NaM paMca aNuvvayAtiM, satta sikkhAvayAtiM, ekkArasa uvAsagapaDimAo / tattha NaM jese aNagAraviNae se NaM paMca mahavvayAiM pannatte, taMjahA-- savvAto pANAtivAyAo veramaNaM, savvAo musAvAyAo veramaNaM, savvAto adinnAdANAto veramaNaM, savtrAo mehuNAo veramaNaM, savvAo pariggahAo veramaNaM, savvAo rAibhoyaNAo veramaNaM, jAva micchAdaMsaNasallAo veramaNaM, dasavihe paJcakkhANe, bArasa bhikkhupaDimAo / icceeNaM duviheNaM viNayarmUlaeNaM dhammeNaM aNupuvveNaM aDa kammapagaDIo khavettA loyaggapaiDDANA bhavaMti / tate NaM yAvaccApute sudaMsaNaM evaM vadAsI - tubbhaM NaM sudaMsaNA ! kiMmUlae dhamme paNNatte ? amhANaM devANuppiyA ! soyamUlae dhamme paNNatte jAva saggaM gacchati / 10 tate NaM thAvaccAputte sudaMsaNaM evaM vadAsI - sudaMsaNA ! se jaihA nAma e kei purise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM ruhireNa caiva dhovejjA, tate NaM sudaMsaNA ! tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNa cevaM pakkhAlijjamANassa atthi koi sohI ? No 'IMNamaTThe samaTThe ! evAmeva sudaMsaNA ! tubbhaM pi pANAtivAeNaM jAva micchAdaMsaNasalleNaM natthi sohI, jahA tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNa caiva pakkhAlija mANassa 15 natthi sohI / sudaMsaNA ! se jahA nAma e kei purise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM saiMjjiyakhAreNaM aNuliMpati, 2 payaNaM Aruheti, 2 ttA unhaM gAheti, 2 ttA tato pacchA suddheNaM vAriNA dhovejjA, se NUNaM sudaMsaNA ! tassa ruhirakayassa vatthassa sajjiyakhAreNaM aNulittassa payaNaM Aruhiyassa unhaM gAhitassa suddheNaM vAriNA pakkhAlijjamANassa sohI bhavati 1 haMtA bhavati / evAmeva sudaMsaNA ! amhaM pi 20 pANAivAya veramaNeNaM jAva micchAdaMsaNasallaveramaNeNaM atthi sohI / jahA vA tassa ruhirakatassa vatthassa jAva suddheNa vAriNA pakkhAlijamANassa atthi sohI / tattha NaM se sudaMsaNe saMbuddhe thAvaccAputtaM vaMdati nama'sati, 2 ttA evaM vadAsIicchAmi NaM bhaMte ! dhammaM socA jANittae jAva samaNovAsae jAte ahigayajIvAjIve jAva paDilA bhemANe viharati / tae NaM tassa suyassa parivvAyagassa imIse kahAte laTThassa samANassa aya 25 3. bhANu he 1 1. patte je 1 vinA nAsti // 2. mUleNaM khaM 1 he 2, 3 lA 1 binA // laa2|| 4. tubbhaNaM he 3, 4, lA 1, 2 khaM 1 // 5. dRzyatAM pR0 72 Ti0 10 // 6. ke purise se 1 lAmU0 3 he 4 // 7. dhoejA se 1 je 1 lA 2, 3 hai 4 // 8. ceva nAsti je 1 vinA // 9. kAya sohI je 1 || 10. he 2 vinA-tiNamaTThe he 1 lA 2, 3 saM 1 / tiNaTTe anyatra // 11. sajjiyA' je 1 mu0 // 12. AliMpai je 1 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU015] paMcamaM majjhayaNaM 'selage' meyArUve jAva samuppanjitthA--evaM khalu sudaMsaNeNaM soyadhammaM vippajahAya viNayamUle dhamme paDivanne, taM seyaM khalu mamaM sudaMsaNassa diDhei vAmettae, puNaravi soyamUlae dhammaM Aghavittae ti kaTTha evaM saMpeheti, 2 tA parivAyagasahasseNaM saddhiM jeNevaM sogaMdhiyA nagarI jeNeva parivvAyagAvasahe teNeva uvAgacchati, 2 tA parivvAyagAvasahaMsi maMDaganikkhevaM kareti, 2 tA dhAturattavatthaparihite paviralapari- 5 vvAyaga saddhiM saMparivuDe parivvAyagAvasahAo paDinikkhamati, 2 tA sogaMdhiyAe nayarIe majjhamajjheNaM jeNeva sudaMsaNassa gihe jeNeva sudaMsaNe teNeva uvAgacchati / tate NaM se sudaMsaNe taM suyaM ejamANaM pAsati, 2 tA no abbhuDheti, no paJcugacchati, No ADhAti, no vaMdati, tusiNIe saMciTThati / tae NaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM aNabbhuTTiyaM pAsittA evaM vadAsI-tumaM NaM suMdasaNA! annadA 10 mama ejjamANaM pAsittA anbhuDhesi jAva vaMdasi, iyANiM sudaMsaNA! tumaM mamaM ejjamANaM pAsittA jAva No vaMdasi, taM kassa NaM tume sudaMsaNA ! imeyArUve viNayamUlae dhamme paDivanne ? tate NaM se sudaMsaNe sueNaM parivvAyaeNaM evaM vutte samANe AsaNAo abbhuDheti, 2 tA karayala pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kuTuM] suyaM parivvAyagaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! 15 arahato ariSTanemissa aMtevAsI thAvaccAputte nAmaM aNagAre jAva ihamAgate, iha ceva nIlAsoe ujjANe viharati, tassa NaM aMtie viNayamUlae dhamme paDivanne / tate NaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM evaM vadAsI-taM gacchAmo NaM sudaMsaNA ! 1. pratiSu pAThA:-jeNeva sogaMdhI jeNeva parivA je 1 vinaa| je 1 madhye jeNeva parivA' ityetAvAneva paatthH| jeNeva sogaMdhiyA nagarI iti pATho je1 madhye nAsti // 2. NaM khalu suI saM 1 lA 3 // 3. degmUle dhamme saM 1 lA 3 // 4. marihao je 1 // 5. bhagavatIsUtre'STAdaze zatake dazama uddezake somilabAhmaNavaktavyatAyAmapi etAdRzaM varNanamupalabhyate tadatra tulanArtha zuddhapAThanirNayasaukaryArtha copanyasyate--"tae NaM tassa somilassa mAhaNassa... samuppajitthA--'evaM khalu samaNe NAyaputte.. ihamAgae jAva dUtipalAsae cetie ahApaDirUvaM vAva viharati / taM gacchAmiNa samaNassa nAyaputtassa aMtiyaM pAunbhavAmi, imAI caNaM pyArUvAI aDhAI jAva vAgaraNAI pucchissAmi, taM jai me se imAI eyArUvAI aTThAI jAva vAgaraNAI vAgarehiti to NaM vaMdIhAmi namasIhAmi jAva pajuvAsIhAmi / aha me se imAI aTThAI jAva vAgaraNAI no vAgarehiti to NaM etehiM beva advehi ya jAva vAgaraNehi ya nippaTapasiNavAgaraNaM karissAmi' ti kaTTu evaM saMpehei, e0 saM0 2 NhAe jAva sarIre sAo gihAo paDinikkhamati, paDi02 pAdavihAracAreNaM egeNaM khaMDiyasaeNaM saddhiM saMparivuDe vANiyaggAmaM nagaraM majjhamajjheNaM niggacchai, ni02 jeNeva dUtipalAsae betie jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchati, uvA02 samaNassa bhagavato mahAvIrassa adUrasAmaMte ThiccA samaNaM bhagavaM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU 55tava dhammAyariyassa thAvaccAputtassa aMtiyaM pAubbhavAmo, imAI ca NaM eyArUvAti aTTAtiM heUtiM pasiNAtiM kAraNAti vAgaraNAtiM pucchAmo, taM jai me se imAtiM aTTAtiM jAva vAkareti tato NaM vaMdAmi namasAmi, aha me se imAtiM aTThAti jAva no vAkareti tato NaM ahaM etehiM ceva aDhehiM heUhiM nippaTThapasiNavAgaraNaM krissaami| tate NaM se sue parivAyagasahasseNaM sudaMsaNeNa ya seTThiNA saddhiM jeNeva nIlAsoe ujjANe jeNeva thAvaccAputte aNagAre teNeva uvAgacchati, 2 ttA thAvaccAputtaM evaM vadAsI-jattA te bhaMte ! javaNijjaM, avvAbAhaM, phA~suyavihAraM ca 1, tate NaM se thAvaccAputte aNagAre sueNaM parivvAyageNaM evaM vutte samANe suyaM parivvAyagaM evaM vadAsI-suyA ! jattA vi me, javaNija pi me, avvAbAhaM pi me, phA~suyavihAraM pi me| mahAvIraM evaM vadAsi-jattA te bhaMte! javaNija, avvAbAhaM, phAsuyavihAraM ? somilA! jattA vi me, javaNija pi me, avvAbAhaM pi me, phAsuyavihAraM pi me| kiM te bhaMte! jattA ? somilA! jaM me tava-niyama-saMjama-sajjhAya-jhANAvassagamAdIesu joesu jayaNA se jcaa| __kiM te bhaMte ! javaNija 1 somilaa| javaNije duvihe patnatte, taMjahA-iMdiyajavaNije ya noiMdiyajavaNije y| se kiM taM iMdiyajavaNije? iMdiyanavaNije-jaM me sotiMdiya-cakkhidiya-ghANidiya-jibhidiyaphAsiMdiyAI niruvahayAI vase vahati settaM iNdiyjvnnije|| se kiM taM noiMdiyajavaNijje 1 noiMdiyajavaNije-jaM me koha-mANa-mAyA-lomA vocchinnA, no udIreMti, settaM noiNdiyjvnnije| settaM jvnnije|| kiM te bhaMte! avvAbAhaM ? somilA! jaM me vAtiya-pittiya-seMbhiya-sannivAtiyA vivihA rogAyaMkA sarIragayA dosA uvasaMtA, no udIreMti, settaM avvAbAhaM / kiM te bhaMte ! phAsuyavihAraM ? somilA! jaM NaM ArAmesu ujANesu devakulesu sabhAsu pavAsu itthI-pasu-paMDagavivajiyAsu vasahIsu phAsuesaNijaM pITha-phalaga-sejA-saMthAragaM uvarsapajittANaM viharAmi, settaM phaasuyvihaarN|| sarisavA te maMte! kiM bhakkheyA, abhakkheyA ? somilA! sarisavA me bhakkheyA vi, abhakkheyA vi| 1. heUNi je1||2. no se vA je 1 vinA // 3. nippaDipa' saM1 lA3 / "nippaTupasiNavAgaraNaM ti nirgatAni spaSTAni sphuTAni praznavyAkaraNAni praznottarANi yasya sa tathA, tm"attii0|| 4. lA 1 he 3 vinA-phAsuyaM vihAraM he 1 se 1 lA 2, 3, he4 / phAsuvihAraM khaM 1 he 2 je 1 // 5. ca je 1 vinA nAsti // 6. aNagAre je 1 vinA nAsti // 7. phAsuyaM vihAraM saM1 he 4 lA 2, 3 / phAsuvihAraM khaM 1 he 2 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55] paMcamaM ajjhayaNaM 'selage' tate NaM se sue thAvaccAputtaM evaM vadAsI--kiM bhaMte! jattA 1, suyA ! jaNaM mama NAMNa-dasaNa-caritta-tava-saMjamamAtiehiM joehiM jayaNA, setaM jttaa| se kiM taM bhaMte ! javaNijja 1 suyA javaNije duvihe paNNatte, taMjahA-iMdiyajavaNije ya noiMdiyajavaNije y| se kiM taM 'iMdiyajavaNinaM 1, iMdiyajavaNija / suyA! jaNaM mamaM sotiMdiya-cakkhidiya-ghANiMdiya jibhidiya-phAsiMdiyAI niruvahayAI vase vaTTati, setaM iMdiyajavaNije / se kiM taM noiMdiyajavaNijje ?, suyA ! jaNaM koha-mANa-mAyA-lobhA khINA uvasaMtA, no udayaMti, setaM noiMdiyajavaNijje / se kiM taM bhaMte ! avvAbAhaM 1, suyA ! jaNNaM mama vAtiya-pittiya-siMbhiyasannivAiye vivihA rogAtaMkAdI No udIreMti, setaM avvAbAhaM / se kiM taM bhaMte ! phA~suyavihAraM ? suyA ! jaNNaM ArAmesu ujANesu devaulesu 1. sabhAsu pavAsu itthi-pasu-paMDagavivajjiyAsu vasahIsu pADihariyaM pIDha-phalaga-senjAsaMthArayaM ogiNhittANaM viharAmi, setaM phA~suyavihAraM / . se keNaTeNa bhaMte ! evaM vuccai-sarisavA me bhakkheyA vi, abhakkheyAvi? se nUNaM somilA! baMbhaNNaesu naesu duvihA sarisavA paNNatA, taMjahA-mittasarisavA ya dhannasarisavA ya / tattha NaM jete mittasarisavA te tivihA pannatA, taMjahA-sahajAyae sahavaDiyae sahapaMsukIliyae, te NaM samaNANaM nigaMthANaM abhkkheyaa| tattha NaM jete dhannasarisavA te duvihA pannatA, taMjahAsatthapariNayA ya asatthapariNayA y| tattha NaM jete asatthapariNayA te NaM samaNANaM nigaMthANaM abhkkheyaa| tattha NaM jete satthapariNayA te duvihA panattA, taMjahA-esaNijA ya aNesaNijA y| tattha NaM jete aNesaNijA te NaM samaNANaM niggaMthANaM abhkkheyaa| tattha NaM jete esaNijA te duvihA pannatA, taMjahA--jAitA ya ajAiyA y| tattha NaM jete ajAitA te NaM samaNANaM abhkkheyaa| tattha NaM jete jAyiyA te duvihA pannattA, taMjahA-laddhA ya aladdhA ya / tattha NaM jete aladdhA te NaM samaNANaM nigaMthANaM abhkkheyaa| tattha NaM jete laddhA te NaM samaNANaM niggaMthANaM bhkkheyaa| seteNaDeNaM somilA! evaM vuccaha jAva abhakkheyA vi| mAsA te bhaMte / kiM bhakkhayA, abhakkheyA ? somilA! mAsA me bhakkheyA vi, abhakkheyA vi| se keNaTheNaM jAva abhakkheyA vi ? se nUNaM somilA ! baMbhaNNaesu naesu duvihA mAsA pannattA, taMjahA-davvamAsA ya kAlamAsA ya / tattha NaM jete kAlamAsA te NaM sAvaNAdIyA AsADha *dasaNaNANacArittasaM 1 lA3 // 1. joyaNA he 1 muu0|| 2. iMdiyajavaNija 2 suyA je 1 / iMdiyajavaNija suyA je 1 vinaa| atra je 1 anusAreNa bhagavatIsUtrAnusAreNa ca 'iMdiyajavagijaM ? iMdiyajavaNija suyA! iti pAThaH prtiiyte| dRzyatAM pR0 118 Ti0 paM0 18 // 3. se kiM taM noiMdiyajavaNijje nAsti je 1 // 4. udayaMti / 2 / se je 1 // 5. dRzyatAM pR0 48 pN06| "vAiya-pittiya siMbhiya-saMnivAiya tti atra prathamAbahuvacanalopo dRzyaH" iti bhagavatIsUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau 2 / 1:34 // 6. seyaM avvA he 2 // 7. phAsuvihAraM lA 3 he 1, 2, 4 // 8. degsaMthAraM he 1 // 9. se taM he 2 // 10. phAsuvihAraM he 1, 2, 3, khN1|| Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 5 10 NAyAdhammakahaMgasute paDhame suyatrakhaMdhe [sU 55 sarisavayA te bhaMte! kiM bhakkheyA abhakkheyA ? suyA ! sarisavayA bhakkheyA vi abhakkheyA vi| se keNaTTeNaM bhaMte! evaM vuccai - sarisavayA bhakkheyA vi abhakkheyA vi ?, suyA ! sarisavayA duvihA paNNattA, taMjahA - mittasarisavayA dhannasarisavayA / tattha NaM jete mittasarisavayA te tivihA paNNattA, taMjahA -- sahajAyayA sahava~DDiyayA suhapaMsukIliyayA / te NaM samaNANaM NiggaMthANaM abhkkheyaa| tattha NaM jete dhannasarisavA te duvihA paNNattA, taMjA -saitthapariNayA asatyapariNayAya / tattha NaM jete asatthapariNayA te samaNANaM niggaMthANaM abhkkheyaa| tattha NaM jete satthapariNayA te duvihA paNNattA, taMjahA--phAsugA ya aphAsugA y| aphAsuyA NaM suyA ! no bhakkheyA / tattha NaM jete phAsuyA te duvihA paNNattA, taMjA - jAtiyA ya ajAtiyA ya / tattha NaM jete ajAtiyA te abhkkheyaa| tattha NaM jete jatiyA te duvihA paNNattA, taMjahA - esaNijjA ya pajavasANA duvAlasa, taMjahA - sAvaNe bhaddavae Asoe kattie maggasire pose mAhe phagguNe vette sAhe jeTThAmUle AsADhe, te NaM samANANaM nimgaMthANaM abhakkheyA / tattha NaM jete davvamAsA te duvihA pannatA, taMjA - atthamAsA ya ghaNNamAsA ya / tattha NaM jete atthamAsA te duvihA pannattA, tanahA - suvaNNamAsA ya ruppamAsA ya, te NaM samANANaM niggaMthANaM abhakkheyA / tattha NaM je nAsA teduvihA pannatA, taMjahA - satyapariNayA ya asatyapariNayA ya / evaM jahA dhannasarisavA jAva seteNadveNaM nAva abhakkheyA vi / kulatthA te bhaMte! kiM bhakkheyA, abhakkheyA ? somilA ! kulatthA meM bhakveyA vi abhakkheyA vi ! sekeNaNaM jAva abhakkheyA vi 1 se nUNaM somilA ! baMbhaNNaesu nae duvihA kulatthA pannattA, taM mahA -- itthikulatthAya dhannakulatthA ya / tattha NaM jete itthikulatthA te tivihA pannattA, taMjA - kulavadhU tivA kulamAuyA ti vA kuladhyA ti vA, te NaM samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA / tattha NaM jete dhannakulatthA evaM jahA dhannasarisavA jAva seteNaTTeNaM jAva abhakyA vi| ege bhavaM, duve bhavaM, akkhae bhava, avvae bhavaM, avaTThie bhavaM, aNegabhUyabhAvabhAvie bhavaM 1 somilA ! ege vi ahaM jAva aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM / sekeNaNaM bhaMte! evaM vuccai - jAva bhavie vi ahaM ! somilA ! davvaTTayAe ege ahaM, nANadaMsaNayA duvihe ahaM, paesadhyAe akkhae vi ahaM, avvae vi ahaM, avaTThie vi ahaM; uvayogaTyAe aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM / seteNadveNaM jAva bhavie vi ahaM / ettha se somile mAhaNe saMbuddhe samaNaM bhagavaM mahAvIraM jahA khaMdao" iti bhagavatIsUtre 18/10 / 1. sarisatA te bhaMte khaM 1 // 2. mittasarisavA ya dhannasarisavA ya tattha NaM je te mittasarisavA te je 1 vinA // 3. buDDi saM1 lA 3 hai 4 // 4. sarisavayA mu0 // 5. satyapariNayayA asatyapariNayayA / tattha je 1 // 6. jAIyA je 1 saM 1 lA 3 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 paMcamaM ajjhayaNaM 'selage' aNesaNijjA y| tattha NaM jete aNesaNijjA te NaM abhkkheyaa| tatya NaM jete . esaNijjA te duvihA paNNattA, taMjahA-laddhA ya aladdhA y| tattha NaM jete aladdhA te abhkkheyaa| tattha NaM jete laddhA [te] niggaMthANaM bhkkheyaa| eeNaM aTeNaM suyA ! evaM vuJcati sairisavayA bhakkheyA vi abhakkheyA vi| evaM kulatthA vi bhANiyavvA, navari imaM NANataM-ItthikulatthA ya dhannakulatthA 5 y| ithikulatthA tivihA paNNattA, taMjahA--kulavadhuyA ya kulamAuyA i ya kuladhUyA i ya / dhannakulatthA taheva / evaM mAsA vi, navari imaM nANattaM--mAsA tivihA paNNattA, taMjahAkAlamAsA ya, atthamAsA ya, dhannamAsA ya / tattha NaM jete kAlamAsA te NaM duvAlasa, taMjahA--sAvaNe jAva AsADhe, te NaM abhkkheyaa| atthamAsA 10 duvihA--hiraNNamAsA ya suvaNNamAsA ya, te NaM abhakkheyA / dhannamAsA taheva / asya bhagavatIsUtrasya abhayadevasUriviracitA vyAkhyA-"imAI ca NaM ti imAni vakSyamANAni yAtrA-yApanIyAdIni / jatta tti yAnaM yAtrA saMyamayogeSu prvRttiH| javaNija ti yApanIyam , mokSAdhvani gacchatAM prayojaka indriyAdivazyatArUpo dhrmH| bhavvAbAhaM ti shriirbaadhaanaambhaavH| phAsuyavihAraM ti prAsukavihAro nirjIva Azraya iti| tava-niyama-saMjama-sajjhAya-jhANAvassayamAiesu ti iha tapo'nazanAdi, niyamAH tadviSayA abhigrahavizeSAH, yathA-etAvat tapaHsvAdhyAya-vaiyAvRtyAdi mayA'vazyaM rAtrindivAdo vidheyamityAdirUpAH, saMyamaH pratyupekSAdiH, svAdhyAyo dharmakathAdi, dhyAnaM dharmAdi, AvazyakaM ssddvidhm| eteSu ca yadyapi bhagavataH kiJcinna tadAnIM vizeSataH saMbhavati tathApi tatphalasadbhAvAt tadastItyavagantavyam / jayaNa tti prvRttiH| iMdiyajavaginaM ti indriyaviSayaM yApanIyaM vazyatvamindriyayApanIyam / evaM noindriyayApanIyam , navaraM nozabdasya mizravacanatvAdindriyairmizrAH sahArthatvAdvA indriyANAM sahacaritA noindriyAH kssaayaadyH| eSAM ca yAtrAdipadAnAM sAmayikagambhIrArthatvena bhagavatastadarthaparijJAnamasambhAvayatA tenApabhrAjanArtha praznaH kRta iti / sarisava tti ekatra prAkRtazailyA sadRzavayasaH samAnavayasaH, anyatra sarSapAH siddhaarthkaaH| davvamAsa tti dravyarUpA mASAH, kAlamAsa tti kAlarUpA maasaaH| kulattha tti ekatra kule tiSThantIti kulasthAH kulAGganAH, anyatra kulatthA dhaanyvishessaaH| sarisavAdipadapraznazca chalagrahaNenopahAsAthai kRta iti / " iti bhagavatIsUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau 18 / 10 / jJAtAdharmakathAGgasUtravRttau tvidRzI vyAkhyA-"sarisavaya tti ekatra sadRzavayasaH samAnavayasaH, anyatra sarSapAH siddhaarthkaaH| kulattha ti ekatra kule tiSThantIti kuTasthAH, anyatra kulatthAH dhaanyvishessaaH| sarisavayAdipadapraznazca chalagrahaNenopahAsArtha kRta iti" iti jJAtAdharmakathAGgasUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau / / 1. laddhA te nideg mu0| dRzyatAM pR0 119 Ti0 paM0 22 // 2. sarisavA lA 2,3, he saM0 4 vinA / / 3. itthI je1|| 4. itthIkulatthA ya tideg je1|| Jain Education international Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 NAyAdhammakahaMgasute paDhame suyakkhaMdhe . [sU0 55ege bhavaM, duve bhavaM, akkhae bhavaM, avvae bhavaM, avaTThie bhavaM, aNegabhUyabhAvabhavie bhavaM? suyA ! ege vi ahaM, duve vi ahaM, jAva aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM / se keNaTeNaM bhaMte ! ege vi ahaM jAva suyA ! dabaTTayAe 'ege ahaM, nANa dasaNaTThayAe duve vi ahaM, paesaTTayAe akkhae vi ahaM, abbae vi ahaM, avaTThie 5 vi ahaM, uvaogaTThayAe aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM / ettha NaM se sue saMbuddhe thAvaccAputtaM vaMdati namasati, 2 tA evaM vadAsIicchAmi gaM bhaMte ! tubhaM aMtie kevalipaNNataM dhamma nisAmittae / dhammakahA bhANiyavvA / tae NaM se sue parivvAyae thAvaccAputtassa aMtie dhammaM socA NisammA evaM vadAsI-icchAmi gaM bhaMte ! parivvAyagasahasseNaM saddhiM saMparikhuDe devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA pavvaittae, ahAsuhaM devANuppiyA! jAva uttarapurathime disIbhAge tiDaMDaM jAva dhAurattAo ya egate eMDeti, sayameva sihaM uppADeti, 2 jeNeva thAvacAeNtte jAva muMDe bhavittA pvvtie| sAmAiyamAtiyAiM codasa puvvAti ahijjati / tate NaM thAvaccAputte suyassa aNagAra sahassaM sIsattAe viyarati / 15 tate NaM thAvaccAputte sogaMdhiyAo nIlAsoyAo paDinikkhamati, 2 ttA bahiyA jaNavayavihAraM viharati / tate NaM se thAvaccAputte aNagArasahasseNaM saddhiM saMparibuDe jeNeva puMDarIe pavvate teNeva uvAgacchai, 2ttA puMDarIyaM pavvayaM saNiyaM saNiyaM duruhati, 2 meghaghaNasannigAsaM devasannivAyaM puDhavi[silApaTTayaM] jAva pAovagamaNaM Nuvanne / tate NaM se thAvacAputte bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe 20 saMlehaNAe saDhi bhattAtiM aNasaNAe jAva kevalavaranANa-dasaNaM samuppADettA tato pacchA "siddhe jAva ppahINe / 56. tate NaM se sue annayA kayAi jeNeva selagapure nagare jeNeva subhUmibhAge 1. ege haM je 1 // 2. duve ahaM je 1 vinA // 3. " tathA pradezArthatayA asaMkhyeyapradezatAmAzritya aksst:"-attii0|| 4. vadAsi khN| evmgre'pi|| 5. tubme he2|| 6. aMtie je 1 ma0vinA naasti||7. devANapipayA jAva je 1 vinA naasti|| tidaMDaya jAva je1 vinA / "tidaMDaM ca kuMDiyaM ca kuMcaNiyaM ca karoDiyaM ca misiyaM ca kesariyaM ca channAlayaM ca aMkusayaM ca pavittayaM ca gaNettiyaM ca chattayaM ca vAhaNAo ya pAuyAo ya dhAurattAo ya" iti bhagavatIsUtre dvitIye zatake prathama uddezake // 9. eDeti 2 mu0| tathA bhagavatIsUtre 'pi 2 // 1 // 34 // 10. putte muMDe bhavittA jAva pavatie je 1 vinaa|| 11. siddhe pahINe je 1 vinA // 12. kayAI je 1 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56] paMcamaM ajjhayaNaM 'selage' 123 ujANe0 samosaraNaM, parisA niggayA, selao niggacchati, dhammaM socA, jaM NavaraM devANuppiyA ! paMthagapAmokkhAtiM paMca maMtisayAtiM ApucchAmi, madyaM ca kumAraM rajje ThAvemi, tato pacchA devANuppiyA[NaM atie] muMDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavvayAmi / ahAsuhaM devANuppiyA ! / tate NaM se selae rAyA selagapuraM nayaraM aNupavisati, 2 tA jeNeva sae gihe jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai, / 2 ttA sIhAsaNe snnisnnnne| ___ tate NaM se selae gayA paMthayapAmokkhe paMca maMtisae saddAvei, saddAvettA evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mae suyassa aMtie dhamme NisaMte, se vi ya me dhamme icchie paMDicchie abhiruie~, tae NaM ahaM devANuppiyA! saMsArabhaMuvvigge jAva panvayAmi, tubbhe NaM devANuppiyA kiM kareha, kiM vavasaha, kiM vA bhe hiya- 10 icchite sAmatthe 1 tate NaM te paMthayapAmokkhA paMca maMtisayA selagaM rAyaM evaM vaMdAsI-jai NaM tunbhe devANuppiyA! saMsAra jAva pavvayaha, amhANaM devANuppiyA ! kimanne AhAre vA AlaMbe vA ? amhe vi ya NaM devANuppiyA ! saMsArabhauvviggA jAva pavvayAmo / jahA devANuppiyA ! amhaM bahUsu kanjesu ya kAraNesu ya jAva tahA NaM pavvatiyANa vi samANANaM bahUsu jAva cakkhubhUte / / tate NaM se selage paMthagapAmokkhe paMca maMtisae evaM vadAsI-jati NaM devANuppiyA ! tumme saMsAra jAva pavvayaha, taM gacchaha NaM devANuppiyA ! saesu saesu kuDuMbesu jeTTaputte kuDubamajjhe ThAvettA purisasahassavAhiNIo "sIyAo durUDhA samANA mama aMtiyaM paaubbhvh| te vi taheva paaubbhvNti| tate NaM se selae rAyA paMca maMtisayAI pAunbhavamANAtiM pAsati", 2 ttA haTTatuTTe koDubiya- 20 purise sadAveti, 2 tA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! maduyassa 1. sIhAsaNa he 2 vinA // 2. aMtiyaM he 1khaM 1 / dRzyatAM Ti0 4, tathA pR0 44 paM0 11 // 3. paricchie abhiruie paDicchie abhiruie khN1| 4. dege ahaM gaM devA je 1 vinaa| e aha gaM devA saM 1 lA 3 // tulanA-"evaM khalu devANuppiyA! mae muNisutvayassa arahao aMtiyaM dhamme nisaMte, se vi ya me dhamme icchie paDicchie abhiruyite| tae NaM ahaM devANuppiyA! saMsArabhayuvigge jAva pvvyaami| taM tunbhe NaM devANuppiyA! kiM kareha ? kiM vavasaha ? ke me hidaicchie ? ke me sAmatthe 1" iti bhagavatIsUtre 1812 / 3 // 5. bhayuvi khN1|| 6. sAmAthe nAsti he 2 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 7. selagarAyaM he 1, 2 / selaM rAyaM khaM 1 sN1|| 8. vadAsi khaM 1 he 1, 2 / evamagre'pi yathAyogaM jJeyam // 9. tumhe je 1 // 10. sibiyAo je 1 // 11. '2' nAsti khaM 1 mu0 vinA // 12. 'maha' he 2 lA 3 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 56kumArassa mahatthaM jAva rAyAbhiseyaM uvaTThavehe, abhisiMcati jAva rAyA jAe vihrti| tate NaM se selae maduyaM rAyaM aapucchi| tate NaM se madue rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, 2 tA evaM vadAsI-khippAmeva selagapuraM nagaraM Asitta jAva gaMdhavaTTibhUtaM kareha ya kAraveha ya, 2 tA eyamANattiyaM pnycppinnh| tate NaM se madue docaM pi koDubiyapurise evaM vadAsI-khippAmeva selagassa ranno mahatthaM jAva-nikkhamaNAbhiseo jaheva mehassa taheva, NavaraM paumAvatI devI aggakese paDicchati, sacceva-paMDiggahaM gahAya sIyaM duruhti| avasesaM taheva jAva sAmAtiyamAtiyAti ekkArasa aMgAI ahijati, 2 tA bahUhiM cauttha jAva 10 viharati / tae NaM se sue selayassa aNagArassa tAI paMthayapAmokkhAtiM paMca aNagArasayAI sIsattAe viyrti| tate NaM se sue annayA kayAi selagapurAo nagarAo subhUmibhAgAo ujANAo paDinikkhamati, 2 tA bahiyA jaNavayavihAraM viharati / tate NaM se sue aNagAre annayA kayAi teNaM aNagArasahasseNaM saddhiM 15 saMparibuDe puvvANupuIMva caramANe gAmANugAmaM viharamANe jeNeva puMDarIe pavvae jAva siddhe| 57. tate NaM tassa selagassa rAyarisissa tehiM aMtehi ya paMtehi ya tucchehi ya lUhehi ya arasehi ya virasehi ya sIehi ya uNhehi ya kAlAtikatehi ya 1. mahatthaM 3 jAva je 1 / atra '3' ityaGkena 'mahatthaM mahagdhaM maharihaM' iti pATho graahyH| tulanA-"mahatthaM mahagdhaM maharihaM vipulaM rAyAbhiseyaM "-pR0 41 paM0 1 / dRzyatAM bhagavatIsUtre 9 / 33147 // 2. veha 2 abhi' he 1 lA 1 vinaa0| veha 2 ttA amideg je1| dRzyatAM pR0 49 pN02-10|| 3. siMcaMti jAva lA 3 vinaa| siMcai ttA 2 jAva je1|| 5. dRzyatAM pR0 4950 10-15 // 5. mAsiya he 1 vinA / dRzyatAM pR0 23 paM06 / "mAsiyasammajibhovalitaM ti Asiktamudakena, sammArjitaM pramArjanikAdinA, upaliptaM ca gomayAdinA yat tat tathA, jahA uvavAie tti" iti bhagavatIsUtrasya abhayadevasUriviracitAyAMvRttau 9 // 3346 / "AsittasaMmajiovalitaM AsiktAm udakacchaTena, sammArjitAM kacavarazodhanena, upalisAM gomayAdinA, keSvityAha-siMghADaga-tiga-caukka-baccara-ghaummuha-mahApaha-pahesu / idaM ca vAkyadvayaM kvacinnopalabhyate" itiabhayadevasUriviracitAyAm bhopapAtikasUtravRttau pR061|| 6. ya evamA he2 khN1| ya2 evamA mu0|| 7. bhiseyaM je 1 vinaa|| 8. dRzyatAM pR0 53 pN06|| 9. uNhehi ya nAsti je 1 dRzyatAmadhastanaM ttippnnm|| Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamaM ajjhaSaNaM 'selage ' 57 ] pamANAtikaMtehi ya 'NicaM ca pANabhoyaNehi ya payaisukumAlayassa suhociyassa sairIragaMsi veryeNA pAubbhUtA ujjalA jAva durahiyAsA, kaMDu-dAha-pittajjaraparigayasarIre yAvi viharati / tate NaM se selae teNaM rogAtaMkeNa sukkhe jAe yAvi hotthA / tate NaM se selae annayA ka~dAi puvvANupurvviM caramANe jAva jeNeva subhUmibhAge jAva viharati / parisA niggayA, madduo vi niggao, selayaM aNagAraM vaMdai namaMsai, 2 ttA pajjuvAsai, 2 ttA tate NaM se mahue rAyA selyassa aNagArassa sarIrayaM sukkhaM bhukkhaM jAva savvAbAhaM sarogaM pAsati, 2 evaM vaMdAsI - ahaM NaM bhaMte! tunbhaM mehApavattehiM "tegicchiehiM apavatteNaM osaha-bhesaja-bhatta-pANeNaM "tegicchaM AuTTAvemi, tumbhe NaM bhaMte! mama jANasAlAsu samosaraha, phAsuesaNijjaM pIDha-phalaga-sejjA-saMthAragaM ogiNhittANaM viharaha / tate NaM se selae aNagAre mahuyassa 10 raNo eyama tahatti paDisuNeti / tate NaM se mahue selayaM vaMdati nama'sati, 2 ttA jAmeva "disaM pAubbhUte tAmeva "disaM paDigate / 125 1. atredamavadheyam - he 3 lA 1 vinA sarveSvapi hastalikhitAdarzeSu 'NizcaM ca pANabhoyaNehi ya payadda' iti pATha upalabhyate, kintu atra cakAradvayaM nirarthakaM bhAti / he 3 lA 1 madhye tu 'NiccaM ca pANabhoyaNehi payaha'' iti pATha upalabhyate, sa ca pUrvApekSayA samIcInataro bhAti / tathApi sarveSu prAcIneSu hastalikhitAdarzeSu upalabhyamAnatvAt 'NiccaM ca pANabhoyaNehi ya' iti pATho'smAbhiratra mudritaH / bhagavatI sUtre tu " tae tassa jamAlissa aNagArasya tehiM arasehi ya virasehi ya aMtehi ya paMtehi ya lUhehi ya tucchehi ya kAlAikaMtehi ya pamANAikaMtehi ya pANabhoyaNehiM annayA kayAi sarIragaMsi viule rogAtaMke pAubbhUe ujale tiule pagADhe kakase kaDue caMDe dukkhe dugge tibve durahiyAse pittajjaraparigatasarIre dAhavakkaMtie yAbi viharaha"bhagavatI0 9 / 33 / 92 // 2. mAlassa khaM 1 se 1 je 1 lA 3 / " prakRtisukumArakasyetyAdi "-- aTI 0 0 // 3. sarIraMsi ve' he 2 / sarIragaMsi ya ve' je 1 // 4. " ceyaNA pAunbhUyA ityasya sthAne rogArtha ke iti kacit dRzyate " - aTI0 / dRzyatAmuparitane 1 TippaNe bhagavatIsUtrapAThaH // 5. suke he 2 // 6. kayAI je 1 he 2 // 7. jAva nAsti je 1 mu0 vinA // 8. pratiSu pAThAH - gAraM jAva vaMdaha NamaMsai 2 tA pajjuvAsaha 2 tA tae NaM iti je 1 madhye pAThaH / vaMdati 2 pajuvAsati 2 tara NaM khaM 1 / 'gAraM vaMdati 2 pajjuvAsati tate NaM he 2 lA 1 / 'gAraM baMda pajjuvAsaha tae NaM saM 1 lA 3 he 3, 4 | gAraM vaMdaha namaMsai pajjuvAsaha tae NaM lA 2 // 9. sukaM bhukkhaM je 1 / sukkhaM lukkhaM he 1 lA 3 | 10. vadAsi he 1, 2 je 1 kha 1 lA 1 / evamagre'pi yathAyogam // 11. tujkSaM saM 1 lA 3 / 12. ahApavittahiM he 1 khaM 1 / mahApanvatehi he 2 / mahApajattehiM lA 2 // ahApauttehiM he 3 // 13. tigacchaehiM je 1 / tirgiddhiehiM saM 1 | tergichiehiM he 4 || 14. ahApavitteMNa he 1, 2 khaM 1 || 15. tegiMchaM saM 1 | " icchaM ti cikitsAm " aTI0 // 16. AuMTAvemi je 1 vinA / " AuTTAvemitti AvartayAmi kArayAmi " aTI0 // 17, 18. disiM he 1 se 1 lA 3 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU057tate NaM se selae kalaM jAva jalate sabhaMDamattovagaraNamAyAe paMthayapAmokkhehiM paMcahiM aNagArasaehiM saddhiM selagapuramaNupavisati, 2 tA jeNeva muddyassa raNNo jANasAlAo 'teNeva uvAgacchati, 2 tA phAsuyaM pIDha jAva viharati / tate NaM se muddue tegicchie saddAveti, 2 tA evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA ! sela- - yassa phAsuesaNijjeNaM jAva tegicchaM AuTTeha / tate NaM te tegicchiyA mahueNaM raNNA evaM vuttA samANA haTTatuTThA selayassa ahAMpavattehiM osaha-bhesajja-bhatta-pANehiM tegicchaM AuTeMti, majjapANayaM ca se uvadisaMti / tate NaM tassa selayassa "tehiM tehiM ahAparvatehiM jAva majjapaNaeNa ya se rogAyake uvasaMte yAvi hotthA, haTTe gallasarIre jAte vvgyrogaatNke| tate NaM se selae taMsi royAtaMkasi uvasaMtaMsi samANaMsi taMsi vipule asaNa 4 majapANae ya mucchie gaDhie giddhe ajjhovavanne osanne osannavihArI aivaM pAsatthe pAsatthavihArI kusIle kusIlavihArI pamatte pamattavihArI saMsatte saMsattavihArI "obaddhapIDha-phalaga-senjA-saMthArae pamatte yAvi viharati, no saMcAeti phAsuesaNijjaM pIDhaM paJcappiNittA muddyaM ca rAyaM ApucchittA bahiyA jAva vihritte| 1. teNa uvA he 2 // 2. tigicchie je1 sN1| tigicchIe saM1 lA 3 // 3. mAuMTeha je 1 vinA // 4. vuttA samANA nAsti je 1 vinaa|| 5. pavittehiM je 1 vinA // 6. mAuMTeMti je 1 vinaa|| 7. tehiM tehiM je 1 vinA nAsti // 8. pavittehiM je 1 he 1 vinaa|| 9. pANeNa se ro' he 1,2 laa1| pANaeNa se saM 1 lA 2, 3 he 4 // 10. haTThagalla lA 1, 2, lAmU0 3 se 1 he 2, 3 / haTThamalla hemU0 1, haTTamallaga hesN01|| 11. atra '4' ityanena asaNa-pANa-khAima-sAime iti jJeyam / evamagre'pi // 12. pratiSu pAThAH-evaM pAsatthe vihArI eta(va) osanno kusIle 2 pamatte saMsatte saMsattavihArI je1| evaM pAsatthe kusIle pamatte saMsatte je 1 vinaa| evaM pAsatthe 2 kusIle 2 pamatte saMsatte mu0| atra je 1 anusAreNa evaM pAsatthe pAsasthavihArI kusIle kusIlavihArI pamatte pamattavihArI saMsatte saMsattavihArI' iti sampUrNaH pATho bhAti / kintu 'evaM' ityasya etatpAThasUcakatvAt 'evaM pAsatthe kusIle pamatte saMsatte' ityapi pAThaH saGgato bhAti / "pArzve jJAnAdInAM bahistiSThatIti pArzvasthaH gADhaglAnatvAdikAraNaM vinA zayyAtarAbhyavahRtAdipiNDabhojakatvAdyAgamoktavizeSaNaH, sa ca sakRdanucitakaraNenAlpakAlamapi bhavati tata ucyate pArzvasthAnAM yo vihAro bahUni dinAni yAvat tathA vartanaM sa pAvasthavihAraH, so'syAstIti pArzvasthavihArI, evamavasannAdivizeSaNAnyapi, navaramavasano vivakSitAnuSThAnAlasaH ...kutsitazIlaH kuzIlaH...pramattaH paJca vidhapramAdayogAt...saMsaktaH kadAcit saMvignaguNAnAM kadAcit pArzvasthAdidoSANAM smbndhaat"-attii0|| 13. hastalikhitAdarzeSu 'u-o' ityakSaradvayasya samAnaprAyatvAt mobaddha iti ubaddha iti cobhayathApi paThituM zakyate'tra / kvacita spaSTatayA mobaddha iti paThyate, kvacit ubaddha iti / dRzyatAM pR0 128 Ti0 9 / uubaddha mu0 hesa04 / "Rtubaddha'pi avarSAkAle'pi pIThaphalakAni saMstArakArtha yasya sa tthaa"--attii0|| Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -59] paMcama ajjhayaNaM 'selage ' 58. tate NaM tesiM paMthayavajjANaM paMcaNhaM aNagArasayANaM annayA kaidAi egatao sahiyANaM jAva puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANANaM ayameyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA -- evaM khalu selae rAyarisI caittA rajjaM jAva pavvatie, vipule asaNa - pANakhAima - sAime majjapANae ye mucchie no saMcAeti jAva viharita, no khalu kappara devANuppiyA ! samaNANaM jAva pamattANaM viharittae, taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM kalaM selayaM rAyarisiM ApucchittA pADihAriyaM pIDha - phalaga - sejjA - saMthAragaM paJcappiNittA selagassa aNagArassa paMthayaM aNagAraM veyAvaccakaraM ThavettA bahiyA anbhujjaeNaM jAva viharittae / evaM saMpeheMti, 2 ttA kallaM jeNeva selae * ApucchittA pADihAriyaM pIDha [ - phalaga - sejjA-saMthAragaM] paccappiNaMti, 2 ttA paMthayaM aNagAraM veyAvaccakaraM ThaveMti, 2 ttA bahiyA jAva viharaMti / 59. tate NaM se paMthae selayassa sejjA - saMthAra-uccAra- pAsavaNa - khela-siMghaNa-mattaosaha-bhe sajja - bhatta-pANaeNaM agilAe viNaNaM veyAvaDiyaM ka~rei / tate NaM se selae paMthaeNaM sIseNaM pAesu saMghaTTie samANe Asurute jAva misi - misemANe uTTheti, 2 ttA evaM vaidAsI - se kesa NaM bho esa apatthiyapatthae jAva vajjie "jeNaM mamaM suhapasuttaM pAesu saMghaTTeti ? tate NaM se paMthae selaeNaM evaM 1. kadAI hai 2 // 2. ya je 1 vinA nAsti // 3. " abhyudyatena sodyamena pradattena guruNopadiSTena pragRhItena gurusakAzAdaGgIkRtena vihAreNa sAdhuvartanena vihantuM vartitum" iti aTI0 madhye darzanAt aTI * kRtAM samakSam 'abbhujjaeNaM payatteNaM paggahieNaM vihAreNaM viharita ' iti sampUrNaH pATha AsIditi sambhAvyate // 4. selayaM je 1 / atra pAThasya saMkSiptatvAt 'jeNeva selae rAyarisI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA selayaM rAyarisiM ApucchittA' iti sampUrNaH pAThaH pratIyate / / 5. ranti / 2 tA tae NaM je 1 / atra ' 2 ttA' nirarthakaM bhAti // 6. 'siMghANa' je 1 mu0 vinA nAsti / 7. kareti 2 sA tae je 1 / atra ' 2 ttA' nirarthakaM bhAti // 8. kayAI he 2 // 9. saNa 4 he 1, 2, 3, lA 1, 3 / atra asaNa- pANa- khAima sAimaM iti pATho jJeyaH / asaNaM 4 I ityatra tu asaNaM pANaM khAimaM sAimaM iti pATho jJeyaH // 10. puNvAva' he 1, 4, je 1 saM 1 lA 2, 3 / dRzyatAM pR0 64 Ti05 // 11. suhaM pasutte lA 3 | 12. 'kAusagge je 1 he 2 khaM 1 // 13. vayAsi je 1 he 1 khaM 1 / evamagre'pi // 14. appa je 1 khaM 1 // 15. pathie 2 // 16. je mahaM suha' he 2 // tate NaM se selae annayA kayAi kattiyacAummA siyaMsi vipulaM asaNaM 4 AhAramAhArie subahuM ca majjapANayaM pIe paMcAvaraNhakAlasamayaMsi suMhapasutte / tate NaM se paMthae kattiyacAummAsisi kayaka ussagge devasiyaM paDikkamaNaM paDikkaMte 15 cAummAsiyaM paDikkamiukAme selayaM rAyarisiM khAmaNaTTayAe sIseNaM pAesa saMghaTTeti / 127 5 10 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakbaMdhe [sU0 59 te samANe bhIe tatthe tasie karayala [ pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM ] kaTTu evaM vadAsI - ahaNNaM bhaMte! paMthae kayaka ussagge devasiyaM paDikkamaNaM paDikkate cAummAsiyaM khAmemANe devANuppiyaM vaMdamANe sIseNaM pAesu saMghaTTemi, taM khamaMtu NaM devANuppiyA ! khaMtumaruhaMtu NaM devANuppiyA ! NAtibhujjo evaM karaNayAe tikaDDa selayaM aNagAraM aitamahaM sammaM viNaeNaM bhujjo bhujjo khAmeti / tate NaM tassa selayassa rAyarisissa paMthaeNaM evaM vuttassa ayameyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA - evaM khalu ahaM rajjaM ca [ ittA ] jAva obeddhapIDha[ phalaga - sejjA - saMthArae patte yAvi] viharAmi taM no khalu kappati samaNANaM NiggaMthANaM pIsatthANaM jAva viharittae, taM seyaM khalu me kalaM madduyaM rAyaM Apu10 cchittA pADihAriyaM pIDha - phailaga - sejjA - saMthAragaM paJcappiNittA paMtharaNaM aNagAreNaM saddhiM bahiyA abbhujaNaM jAva jaNavayavihAreNaM viharittae / evaM saMpeheti, 2 tA kalaM jAva viharati / 128 15 60. evAmeva samaNAuso ! jAveM NiggaMtho vA NiggaMthI vA osanne jAva saMthArae patte viharati se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM 4 hIla~Nijje 0, saMsAro bhANiyavvo / tate NaM te "paMthagavajA paMca aNagArasayA imIse kahAe laddhvA samANA annamannaM sadAveMti, 2 ttA evaM 'kyAsI -- selae rAyarisI paMtha eNaM bahiyA jAva viharati, taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM selayaM uvasaMpajjittANaM viharita / evaM saMperheti, evaM saMpehitA selayaM raoNyarisiM uvasaMpajjittANaM viharati / 1. tatthatasie he 2 // 2. 'kAusagge he 2 jo 1 saM 1 // 3. devaliyaM paDikaMte cAummAsiyaM paDikkaMte caummAsiyaM je 1 // 4. saMghaTTeti he 2 // 5. khamaMtumaruhaMtu maM devA he 1 / khamaMtumaruhaMtu NaM devA' lA 2, 3, / tulanA - bhagavatIsUtre 3|1|50, 3 / 2 / 32 khamaMtu ma (mes - mu0 ) varAhaM tumaM (tuma - lA 1) NaM devA he 3 mu0 lA1 // 6. karaNayAe ti hai 2 / karaNAe tije 1 // 7 emaTThe he 2 // 8. vRttayassa he 2 // 9. tobaddha' loM0 | uubaddha he 2, 3 | dRzyatAM pR0 126 Ti0 13 | 10. pAsathANaM nAsti je 1 // 11. phalagaM paca je 1 / phalagaM sejjAsaMthArayaM pacca khaM 1 he 3, 4, lA 3 // 12. ' jAva 'padenAtra kiM grAhyamiti na samyag jJAyate / 'jAva' sthAne 'jo' iti padaM pUrve prayuktamatra, dRzyatAM pR0 100 paM0 4, pR0 102 paM0 3 // 13. atra 4 ityaGkena ' bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM iti ' vivakSitam, dRzyatAM pR0 100 paM0 6 // 14. dRzyatAM pR0 100 paM0 7 // 15. paMthAvajjA he 2 1 lA 1, 2, 3 he 3, 4 // 16. vayAsi evaM selae rAyA paMthaeNa jAva je 1 // 17. selae je 1 // 18. rA ubadeg he 1 / rAya uvadeg lA 1 / rAyaM uvadeg he 1 lA 1 vinA // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61] paMcamaM ajjhayaNaM 'selage' 61. tate NaM te selayapAmokkhA paMca aNagArasayA bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA jeNeva puMDerIe pavvae teNeva uvAgacchaMti, 2 jaheva thAvaccAputte tava siddhA / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva vItIvaissati / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paMcamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte rtti bemi // // paMcamaM nAyajjhayaNaM sammattaM // 1. puMDarI yapavvara he 2 | poMDarIe je 1 he 1 khaM 1 // 2. mu0 vinA - teNeva uvAgacchadda jaddeva je 1 | teNeva 2 jaheva je 1 vinA // 3. jo niggaMtho vA 2 jAva viharissati evaM khalu he 2 vinA / dRzyatAM pR0 102 paM0 6 // 4. ti he 2 // 5. samattaM he 1 // 129 5. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [chaTuM ajjhayaNaM 'tuMbe'] 62. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM paMcamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, chaTThassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNate ?, evaM khalu jaMbU! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe samosaraNaM, parisA niggyaa| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTTe aMtevAsI iMdabhUtI nAma aNagAre adUrasAmaMte jAva sukkajjhANovagae vihrti| tate NaM se iMdabhUtI jAyasar3e jAve evaM vadAsI-kahaNaM bhaMte ! jIvA garuyattaM vA lahuyattaM vA havvamAgacchaMti ? goyamA! se jahA nAmae kei 1. purise egaM mahaM sukaM tuMbaM NicchiDDe niruvahayaM dabbhehiM ya kusehiM ya *veDhei, 2 tA maTTiyAleveNaM liMpati, 2 tA uNhe dalayati, 2 tA sukaM samANaM docaM pi' dabbhehi ya kusehi ya "veDheti, 2 tA maTTiyAleveNaM liMpati, 2 uNhe dailayai, sukkaM samANaM tacaM pi dabbhehi ya kusehi ya "veDheti, 2 tA maTTiyAleveNaM "liMpati / evaM khalu eeNuvAeNaM aMtarA veDhemANe aMtarA liMpemANe aMtarA saiMkvemANe 15 jAva aTThahiM maTTiyAlevehiM liMpati, atthAhamatAramaporisiyaMsi udagaMsi paMkkhivejjA, se gUNaM gotamA! se tuMbe tesiM aTThaNhaM maTTiyAlevANa garuyayAe bhauriyayAe garuyabhAriyayAe uppiM salilamativaittA ahe dharaNiyalapaiTTANe bhavati, evAmeva gotamA! jIvA vi pANAtivAeNaM jAva micchAdasaNasalleNaM aNupuvveNaM aTTha kammapagaDIo samajiNittA, tAsiM gairuyayAe bhAriyayAe gairuyabhAriyayAe kAla10. mAse kAlaM kiccA dharaNiyalamativatittA ahe naragatalapaiTThANA bhavaMti, evaM khalu gotamA! jIvA garuyattaM havvamAgacchaMti / 1. jeTe ya iMda' he 1 se 1 lA 1, 2, he 3, 4 // 2. aMtevAsI je 1 mu0 vinA nAsti / 3. nAma aNagAre je 1 vinA nAsti // 4. jAva nAsti he 1 je 1 vinA / / 5. NAma kei khN1|| 6. sukkhaM he 2 // 7. viMTei je 1 // 8. sukkhaM he 2 // 9. pi nAsti je 1 // 10. viMTei 2 sA je1|| 11. dalayai saM 1 lA 2, 3 hesaM0 4 vinA nAsti // 12. veMTai / 2 tA je 1 / 13. liMpai 2 tA / je 1 // 14. sukkhave he 1 se 1 // 15. mAliMpati je 1 vinA // 16. asthAhamatAraporusiyaMsi pakkhivejA je 1 / "atthAhaMti tti asthAce agAdhe ityarthaH, puruSaH parimANamasyeti pauruSikam , tanniSedhAdapauruSikam "--attii0|| 17. pakkhivejasi khaM 1 // 18. guruyattAe he 2 / guruyayAe khaM 1 lA 2, 3 / guruyAe he 4 // 19. bhAriyAe je 1 saM 1 / / 20-23. guru he 1 / Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -62] chaTuM ajjhayaNaM 'tuMce 131 aMha NaM gotamA ! se tuMbe taMsi paDhamilugaMsi maTTiyAlevaMsi 'tittaMsi kuhiyaMsi parisaDiyaMsi IsiM dharaNiyalAo uppatittANaM ciTThati, tayaNaMtaraM ca NaM docaM pi maTTiyAleve jAva uppatittANaM ciTThati, evaM khalu eeNaM uvAeNaM se tesu aTThasu maTTiyAlevesu tittesu jAva vimukkaMbaMdhaNe ahe dharaNiyalamaivaittA uppiM salilatalapaiTThANe bhvti| evAmeva gotamA! jIvA pANAtivAtaveramaNeNaM jAva micchAdasaNasallaveramaNeNaM aNupuvveNaM aTTha kammapagaDIo khavettA gagaNatalamuppaittA uppiM loyaggapatiDhANA bhavaMti, evaM khalu gotamA ! jIvA lahuyattaM hvvmaagcchNti| evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM chaTThassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tti bemi| ||ch8 nAyajjhayaNaM sammattaM // 1. ahaNNaM je 1 / ahaM NaM he 1 lA 2, 3 // 2. titaMsi je1| 'tittasi ti stImita ArdratAM gte"-attii0|| 3. tateNaMtaraM he 2 / tayANaMtaraM he 1 khN1|| 4. se he 2 vinA nAsti / / 5. baMdhaNesu mahe je 1 // 6. samattaM he 1, 2 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sattamaM ajjhayaNaM 'rohiNI'] 10 63. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM chaTThassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, sattamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe "nAma nayare hotthA, subhUmibhAge ujjANe / tattha NaM rAyagihe nagare dhaNe *nAma satthavAhe parivasati ar3e, bhaddA bhAriyA ahINapaMceMdiya jAva surUvA / tassa NaM dhaNassa satthavAhassa puttA bhadAe bhAriyAe attayA cattAri satthavAhadArayA hotthA, taMjahA--dhaNapAle dhaNadeve dhaNagove dhnnrkkhie| tassa NaM dhaNassa satthavAhassa ca uNhaM puttANaM bhAriyAo cattAri suNhAo hotthA, taMjahA-ujjhiyA bhogavatiyA raMkkhiyA rohinniyaa| tate NaM tassa dhaNassa annayA kadAiM puvvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve ajjhasthie jAva samuppajjitthA--evaM khalu ahaM rAyagihe bahUNaM isara jAva ppabhitINaM saMyassa ya kuTuMbassa bahUsu kajesu ya kAraNesu ya kuTuM besu maMte gujjhe rahasse. nicchae vavahAresu ya ApucchaNije paDipucchaNijje meDhI pamANaM AhAre AlaMbaNaM cakkhU meTibhUte pamANabhUte AhArabhUte AlaMbaNabhUte cakkhubhUte savvakajavaTTAvae, taM Na Nannati NaM mae gayaMsi vA cuyaMsi vA mayaMsi vA bhaggaMsi vA luggaMsi vA saDiyaMsi vA paDiyaMsi vA videsatthaMsi vA vippavasiyaMsi vA imassa kuTuMbassa ke manne AhAre vA AlaMbe vA paDibaMdhe vA bhavissati 1, taM seyaM khalu mama kalaM jAva jalaMte vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAvettA mitta-NAti[-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM] cau~Nha ya e'husANaM kulagharavaggaM AmaMtettA taM mitta-NAi-Niya ga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM] cauNha ya NhusANaM kulagharavaggaM vipuleNaM * NAma saM 1 // 1. rakkhitiyA je 1 vinA // 2. sayassa kuTuMbassa ya ba je 1 // 3.pratiSu pAThA:-kAra koTuMbamaMte je 1 lA2 lAmU0 3 / kAra koDube maMte lAsaM0 3 / kAra koTheM maMte ne1 vinaa| kAra kuTuM maMte he 2 / dRzyatAM pR0 78 paM0 9 tathA pR0 750 9, tatra aTI. madhye itthaM nyAkhyAtam-"kAryeSu ca...viSayabhUteSu, kuTumbeSu ca svakIya-parakIyeSu viSayabhUteSu ye mantrAdayo nizcayAntAsteSu ApracchanIyaH...pratipracchanIyaH...meDhi ti...meDhI, pramAgaM... bhaadhaarH...maalmbnN...ckssuH...| etadeva prapaJcayati meDhibhUe ityAdi"-aTI0 // 4. cakkhubhUte meDhIbhUte he 2 // 5. kajjAva je1| kajjuva loM0 khN1|| 6. 'masaNa-pANa-khAimasAima' iti '4' ityanena vidhakSitam // 7. cauNha NhusANa ya kula' he 2 lo0| cauNDa ya suNhANaM kuladeg je 1 laa3| cauNha ehasANaM kula he 1 lA 1 / caupaha hussANaM kuladeg khaM 1 // 8.hassANaM saM 1 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -63] ___ sattamaM ajjhayaNaM 'rohiNI' asaNa 4 dhUva-puphpha-vattha-gaMdha jAva sakkArettA sammANattA tasseva mitta-NAtiNiyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya aihusANaM kulagharavaggassa purato cauNhaM husANaM parikkhaNaTThayAe paMca paMca sAliakkhae dalaittA jANAmi tAva kA kiha vA sArakkhai vA saMgovei vA saMvaDreti vaa| evaM saMpehei, 2 tA kalaM jAva mitta-NAti[-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM] cauNha ya e'husANaM kulagharavaggaM AmaMtei, 2 ttA vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAvei / tato pacchA NhAe bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNa[varagae] mitta-NAti[Niyaga-sayaNasaMbaMdhi-parijaNeNaM] cauNha ya suNhANaM kulagharavaggeNa saddhiM taM vipulaM asaMNa 4 jAva saMkAreti, 2 tA tassevai mitta-NAti-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya suNhANaM kulagharavaggasse purato paMca sAliakkhae geNhati, 2 tA jehra 10 suNDaM ujjhiyaM sadAveti, 2 tA evaM vadAsI--tumaM NaM puttA! mama hatthAo ime paMca sAliakkhae geNhAhi, 2 aNupuvveNaM sArakkhamANI saMgovemANI viharAhi, jayA" NaM ahaM puttA! tuma ime paMca sAliakkhae jAejjA tayA NaM tumaM mama ime paMca sAliakkhae paMDinijAejjAsi tti kaTu suNhAe hatthe dalayati, 2 tA pddivisjjeti| tate NaM sA ujhiyA dhaNassa tahatti eyamaDhe paDisuNeti, 2 tA dhaNassa satthavAhassa hatthAo te paMca sAliakkhae geNhati, 2 tA eMgatamavakkamati, egaMtamavakkamitAe imeyAtrave a~jjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajitthA evaM khalu tAyANaM koDAgAraMsi bahave pallA sAlINaM paDipuNNA ciTThati, taM jayA NaM mamaM tAo ime paMca sAliakkhae jIesati tayA NaM ahaM palaMtarAo 20 aNNe paMca sAliakkhae gahAya dAhAmi *tti kaDu evaM saMpehei, 2 te paMca sAliakkhae egaMte eDeti, 2 tA sakammasaMjuttA jAyA yAvi hotthaa| 1, 9. dRzyatAM pR0 36 paM08-12 // 2, 4. suNhANaM je 1 // 3. degssa ya purato khaM 1 je1|| 5. paMca sAli' he 1, 2 kha 1 je 1 // 6. suNhANaM khaM 1 he 1 vinA // 7. kulagharaM Ama je 1 mu0 vinaa|| 8. asaNaM 4 je 1 mu0|| 10. atra pUrvavarNanAnusAreNa 'sakkAreti sammANeti, sakArettA sammANettA' iti saMpUrNaH pATho bhAti // 11. degva ya mitta je 1 // 12. degssa ya pu je 1 khN1|| 13. ujjhitiyaM je 1 he 2 vinA // 14. NaM haM puttA he 2 vinA || 15. paDidijAejAsi je1| paDinijAesi he 2 / dalaejAse saM1 lA 3 he 4 // 16. egatamavakkamaha, egaMtamavakkamittA eyArUve ajjhasthite lo0 // 17. ajjhasthie 4 evaM iti hastalikhitAdarzeSu paatthH| atra 4 ityanena 'ciMtie' ityA dipadAni sUnyante // 18. khalu eyANaM khaM 1 // 19. jAesa taiyA je 1 // 20. dehAmi saM 1 lA 3 // 21. ti he 2 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 63evaM bhogavatiyAe vi, gavaraM sA cholleti, 2 tA aNugilati, 2 tA sakammasaMjuttA jaayaa| evaM ra~kkhiyAe vi, navaraM geNhati, 2 tA imeyArUve ajjhatthie [ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppanjitthA-evaM khalu mamaM tAo imassa mitta-nAtiniyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa purato saddAvettA evaM vadAsI-tumaM NaM puttA! mama hatthAo jAva paDinijAejAsi ti kaTTa mama hatthaMsi paMca sAliakkhae dalayati, taM bhaviyavvametya kAraNeNaM ti kaTTha evaM *saMpeheti, 2 tA te paMca sAliakkhae suddhe vatthe baMdhai, 2 tA rayaNakaraMDiyAe pakkhivai, 2 tA maMjUsAe pakkhivai, 2 tA UsIsAmUle ThAvei, 2 tA tisaMjhaM 10 paDijAgaramANI 2 viharati / tae NaM se dhaNe satyavAhe tasseva mitta jAva caiutthaM rohiNIyaM suNhaM sadAveti, jAva "taM bhaviyaivvamettha kAraNeNaM / taM seyaM khalu mama ee paMca sAliakkhae sArakkhamANIe saMgovemANIe saMvaDemANIe tti kaDu evaM saMpaheti, 2 tA kulaghara purise saddAveti, 2 tA evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! ete paMca sAli15 akkhae geha~ha, sArakkhamANA saMgovemANA aNupuvveNaM sNvdd'eh| paDhamapAusaMsi mahAvuTTikAyaMsi nivaiyaMsi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM kareha, suparikammiyaM karettA ime paMca sAliakkhae vAveha, vAvettA docaM pi tacaM pi ukkhayanihaMe karehaiM , "2 vauDiparikkhevaM kareha, 2 sArakkhamANA saMgovemANA aNupuvveNaM saMvar3eha / / 1. degvatiyA vi saM 1 lA 2, 3, he 4 // 2. NavaraM saMcholei 2 tA je 1 / "cholei ti nistuSIkaroti, aNugilai ti bhakSayati, kacit pholei ityetadeva dRzyate, tatra ca bhkssytiityrthH"attii0|| 3. saMjAyA evaM je11 degsaMpauttA evaM he 2 / saM0 evaM je 1 vinA // 4. rakkhijjA eyAe vi je1| rakkhiyA vi saM 1 lA 2, 3, he 4 // 5. sa ya purato he 1, 2, je1|| 6. dalayai 2 tA taM je 1 / dyti| taM he 2 // 7. sNpehi| te paMca he 2 // 8. 2 tA maMjUsAe pakkhivai he 1 je 1 vinA nAsti / / 9. 2 nAsti je 1 he 1 // 10. taheva je1|| 11. cauNhaM he 2 // 12. taM nAsti he 2 // 13. degyavvaM NaM ettha he 1 // 14. NaM ti kaTu je 1 // 15. tikaTu je 1 he 2 // 16. geNhaha paDhama je 1 he 1 vinA // 17. kareha su 2 ime je 1 he 1 vinA / kareha ime he 1 je 1 // 18. taccaM pi nAsti je 1saM 1 laa3|| 19. nikkhaye je 1 / nikkhae se 1 lA 3 he 1,4 // 20. degha u 2 kha 1 he 3 / patadanusAreNa kareha, ukkhayanihae karettA iti saMpUrNaH paatthH|| 21. 2 vADiparikkhevaM kareha nAsti he 2, 3 khaM1 lA 1 hesaM0 4 vinaa|| 22. vADiyapadeg khaM 1 hemU0 2 / dRzyatAM pR0 135 tti02|| 23. degpakkhevaM lA1 he 3 hesaM0 4 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -63] sattamaM ajjhaNaM 'rohiNI' tate NaM te koDuMbiyA rohiNIe etamaGkaM paDisurNeti, 2 ttA te paMca sAliakkhae geNhaMti, 2 aNupuvveNaM sArakkhaMti saMgovaMti viharati / tae NaM te koDuMbiyA paDhamapAusaMsi mahAvuTThikAryaMsi NivaiyaMsi samANaMsi khuDDAgaM kedAraM suparikammiyaM kareMti, 2 te paMca sAliakkhae vaivaMti, [2] doccaM pi taccaM pi ukkhayanihae kareMti, 2 vADiparikkhevaM kareMti, 2 aNuputreNaM sArakkhamANA saMgovemANA viharaMti | tate NaM te sAlI aNupuvveNaM sArakkhijjamANA saMgovijjamANA saMvaDijjamANA sAlI jAyA kahA ki hobhAsA jAva niuraMbabhUyA pAsAdIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA / tate NaM te sAlI pattiyA vaittiyA gabbhiyA pasUyA augayagaMdhA vIraiyA baddhaphalA pakkA pariyAgayA salaiyA pattaiyA hariyaperuMDA jAyA yAvi hotthA / 1. vavvaMti je 1 // 2. vADiyava he2 // 3. "vattiya tti... vartitAH abhidhIyante, pAThAntareNa taiyA va tti saJjAtatvaca ityarthaH " - aTI0 // 4. AgayakhaMdhA saM 1 lA 3 / " AgatagandhAH jAtasurabhigandhAH AyAtagandhA vA dUrayAyigandhA ityarthaH - aTI 0 // 5. khIrAi (I-vaM 1) yA he 2 vinA / " kSIrakitAH saJjAtakSIrakAH " aTI0 // 6. pikkA he 1, 2 je 1 // 7. " paryAyAgatAH paryAgatA vA, sarva niSpannatAM gatA ityarthaH / sallaipattiyatti sallakI vRkSavizeSaH, tasyA iva patrakANi dalAni kuto'pi sAdharmyAt saMjAtAni yeSAM te tatheti, gama nikaiveyam / pAThAntareNa zalyakitAH zuSkapatratayA saMjAtazalyakAH patrakitAH saMjAtakutsitAlpapatrAH / hariyape (ke- aTIje 0 ) ruMDa tti haritAni haritAlavarNAni nIlAni parvakANDAni nAlAni yeSAM te tathA, jAtAzcApyabhUvan " - aTI0 / dRzyatAM Ti09 // 8. pherUMDA he 1 | "" DA he 2 | raMDA je 1 / pheDA he 3 | peraMDA lA 1 / 'paJcakaMDA lA 2 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 9. salaiyapattahue he 2 vinA / sallaipattaie khaM 1 he 1 lA 1 / dRzyatAM Ti0 7 // 10. NavapajjaNaehiM nAsti je 1 / " navapajjaNaehiM ti navaM pratyamaM pAyanaM lohakAreNa tApitakuTTita - tIkSgadhArIkRta - punastApitAnAM jale nibolanaM yeSAM tAni tathA, taiH, asiehiM ti dAtraiH ' - aTI 0 | 11. kareMti / 2 taraNaM tattha NaM je 1 // 12. akkhaMDANaM he 1, 2 / " akhaMDANaM ti sakalAnAm asphuTitAnAm asaMjAtarAjIkAnAM chaDa (DDa - je 1) chaDA ityevamanukaraNataH sUrpAdinA skuzaH sphuTIkRtA zodhitA ityarthaH spRSTA vA, pAThAntareNa pUnA vA ye te tathA, teSAm " - aTI0 // 13. mappuDideg he 1 // 14. chaDDaDDANaM puyAgaM je 1 // 15. ghaDesu he 1 // taNaM te koDubiyA te sAlI pattie jAva saMllaie pattaie jANittA vikkhehiM rNavapajjaNaehiM asiyaehiM luNaMti, 2 karayalamalite kaireMti, 2 purNati / tattha NaM cokkhANaM sUiyANaM akhaMDANaM a~phuDiyANaM cheDachaDApUyANaM sAlINaM mAgahae patthae jaae| tate NaM te koDuMbiyA te sAlI Navaesu ceMDaesu pakkhivaMti, 2 15 135 5. 10 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 5 NAyAdhammakahaMgasute paDhame sukhaMdhe [sU0 63 2 oliMpati, liMpati, 2 laMchiyamuddite kareMti, 2 tA koTThAgArassa egadesaMsi ThAveMti, 2 sArakkhamANA saMgovemANA viharaMti / tate NaM koDuMbiyA doccaMsi vAsArattaMsi paDhamapAusaMsi mahAvuTThikAryasi nivaiyaMsi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM kareMti, te sAlI vavaMti, 2 docaM pi0 ukkhayaNihae jAva luNaMti jAva calaNata lamalie kareMti, 2 puNaMti / tattha NaM sAlINaM bahave murayA jAna egadesaMsi ThAveMti, 2 sArakkhamANA saMgovemANA viharaMti / tate NaM te koDuMbiyA taccaMsi vAsArattaMsi mahAvuTThikAryasi nivaiyaMsi bahave kedAre supari0 jAva luNaMti, 2 ttA saMvahaMti, 2 ttA khalayaM kareMti, 2 maileMti jAva bahave kuMbhA jAyA / tate NaM te koDuMbiyA~ sAlI garaMsipala jAva viharaMti / cautthe vAsArate bahave kuMbhasayA jAtA / 10 taNaM tassa dhassa paMcamayaMsi saMvaccharaMsi pariNamamANaMsi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA -- evaM khalu mae io atIte paMcame saMvaicchare caunhaM suNhANaM parikkhaNaTThAe te paMca paMca sAliaeNkkhayA hatthe dinnA, taM seyaM khalu mama kalaM jIva jailate paMca sAliakkhae 'paeNDijAittae jAva jANAmi tAva kAe kiha sArakkhiyA vA saMgoviyA vA saMvaDiyoM va tti kaTTu evaM 15 saMpeheti, 2 ttA kalaM jIva jalate vipulaM asaNa 4 mitta-nAi - Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi = - 1. oleMpaMti liMpati laMchiyadeg 2 / oliMpati 2 laMDiyadeg he 2 vinA / " upalimpanti ghaTaka mukhasya tatpidhAnakasya ca gomayAdinA randhre bhaJjanti / limpanti ghaTamukhaM tatsthaganaM ca chagaNAdinA punarmasRNIkurvanti / lAJchitaM rekhAdinA mudritaM mRnmayamudrAdAnena tat kurvanti "aTI 0 / 2. laMchiyamuddiyA kareMti / 2 sA / ko je 1 // 3. koTThAgAraMsi egadeg je 1 khaM 1 // 4. koTuMbiyapurisA do' je 1 / 5. paMta he 2 lA 1 vinA // 6. doccaM 2 pi ukkha' je 1 / docaM pi tacchaM pi ukkha mu0 // 7. he 1 vinA - mukhA he 2 loM0 khaM 1 lA2 / kuDagA lA3 / kuravA hesaM0 4 / puravA he 3 / kuDavA saM 1 je 1 / "murajo mAnavizeSaH " aTI0 // 8. dRzyatAM paM0 3-4 // 9 masalaMti lA2 // 10. 'ya sAlI je 1 vinA // 11. koTTAsi he 1 // / 12. pratiSu pAThAH - laMti 2 / jAva je 1 / palaMsi jAva loM 0 / palaMmi Ava he 2 / palaMti jAva he 1, 3, 4, se 1 kha 1 lA 2, 3 / pakkhivaMti jAva lA 1 mu0 | atredaM vicAryate - bahuSu hastalikhitAdarzeSu palaMti iti pAThaH, ataH palyazabdaM nAmaghAtuM vidhAya ' palaMti' ityasya 'palye prakSipanti' ityartho yadi vivakSitaH tadA 'pa Mti' iti pAThaH samIcIna eva, atrArucau tu 'ghalaMti' iti je 1 pAThaH, 'pakkhivaMti' iti lA 1 pATo vA upAdeyaH // 13 saMvatsare je 1 saM 1 lA 1 // 14. paMca sADi je 1 he 1 // 15. akkhae hatthae diNNA je 1 // 16. jalaMtae je 1 saM 1 he 4 khaM 1 // 17. parijA' he 2 lA 1 vinA // 18. he 1 vinA 'yA vA kaTTu he 2 je 1 khaM 1 / degyA jAva ti kaTTu saM 1 lA 2, 3 hai 4 / yA kahu hai 3 || 19. jAva nAsti je 1 vinA // 20. dRzyatAM pR0 14 paM0 5-11 // Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattamaM ajjhayaNaM 'rohiNI' -parijaNaM cauNha ya suNhANaM kulaghara jAva sammANittA tasseva mitta-NAtiNiyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya suNhANaM0 purao jeTaM ujjhiyaM saddAvei, 2 tA evaM vayAsI-evaM khalu ahaM puttA ! ito atIte paMcamaMmi saMvacchare imassa mitta-NAti-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya suNhANaM kulagharassa ya purato tava hatthaMsi paMca sAliakkhae dalayAmi,jayA NaM haiM tumaM puttA! 5 ee paMca sAliakkhae jAejA tayA NaM tumaM mama ime paMca sAliakkhae paDininjAesi ti kaTTa tava hatthaMsi dalAmi / se nUNaM puttA! atthe samaDhe ?, haMtA atthi / taNNaM tumaM puttA! mama te sAliakkhae pddinijaaeNhi| tate NaM sA ujjhiyA eyamaTuM dhaNassa paDisuNeti, 2 tA jeNeva koTToMgAre teNeva uvAgacchati, 2 tA pallAto paMca sAliakkhae geNhati, 2 tA jeNeva 10 dhaNe satthavAhe teNeva uvAgacchati, 2 tA dhaNaM satthavAhaM evaM vadAsI-ee '] tAo! paMca sAliakkhae(kkhaya) ti kaTTa dhaNassa hatthaMsi te paMca sAliakkhae dlyti| tate NaM dhaNe ujjhiyaM savahasAviyaM kareti, 2 tA evaM vayAsI--kiNNaM puttA! te ceva paMca sAliakkhae(kkhayA 1) udAhu anne ? tate NaM ujhiyA dhaNaM satthavAhaM evaM vayAsI--evaM khalu tunbhe tAto! io atIte 15 paMcame saMvacchare imassa mitta-nAti-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya [NhusANaM] kula[gharavaggassa] jAva vihraahi| tate NaM haM tubhaM etamaDhe paDisuMNemi, te paMca sAliakkhae geNhAmi, 2 tA egNtmvkmaami| tate NaM mama imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA--evaM khalu tAyANaM koTThAgAraMsi jIva skmmsNjuttaa| taM No khalu tAo! te ceva paMca sAlikkhayA, ai NaM anne / 20 tate NaM se dhaNe ujjhiyAe aMtie eyamaDheM socA Nisamma Asurutte jAva misimisemANe ujjhiyaM tassa mitta-nAti[-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa] 1. tasseva ya mitta je 1 // 2. suNhAgaM kulagharavaggassa purao mu0|| 3. ujhitiyaM he 1, 2 khN1| ujjhiyayaM he 3 // 4. paMcamaMsi he1|| 5. deggharavaggassa mu0|| 6. atra pUrvAparasandarbhAnusAreNa 'ya' ityadhika bhAti // 7. haM puttA he 1,2 // 8.tti kaTu taM hatthaMsi dalayAmi mu0 // 9. te mama sAli je 1 // 10. esi saM 1 lA 3 // 11. ujjhitiyA he 2 vinaa|| 12. koTThAgAraM je 1 vinaa| kuTAraM sN1|| 13. NaM te paMca je 1 vinaa|| 14. ti saM 1 he 2 lA 3 // 15. te nAsti je 1 // 16. dalati saM1 lA 3 // 17.suNemi 2 mu0|| 18. te NaM paMca he 1 // 19. jAva nAsti he 2 vinA // 20. tAtA he 1, 2, 3 / tAyA laa3| tAta khaM 1 // 21. akkhae he 2 vinA / / 22. ee NaM tae aNNe je 1 // 23. ujjhitiyAte he 2 vinaa|| 24. ujjhitiyaM he 2 vinaa|| Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU063cauNha ya suNhANaM kulagharassa purao tassa kulagharassa chArujjhiyaM ca chauNujjhiyaM ca kayavarujjhiyaM ca saMpucchiyaM ca sammajjiyaM ca pAodayadAIyaM ca pahANodayadAIyaM ca bAhirapesaNakAriyaM ca Thaveti / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva pavvatite, paMca ya se mahavvayAti ujjhiyAI bhavaMti, se NaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM hIlaNije jAva aNupariyaTTissai, jaMhA sA umjhiyaa| __ evaM bhogavaiyA vi, navaraM tassa kulagharassa kaMDeMtiyaM ca koTTatiyaM ca pIsaMtiyaM ca evaM rUMcaMtiyaM ca raMdhatiyaM ca parivesaMtiyaM ca paribhAyaMtiyaM ca aMbhaMtariyaM ca pesaNakAriM mahANasiNiM Thaveti / evAmeva samaNAuso! 'jo amhaM samaNo vA samaNI 10 vA paMca ya se mahavvayAI "pholiyAI bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahaNaM samaNANaM jAva "hIlaNijje niMdaNijje khiMsaNije garahaNije paribhavaNije, jahA va sA bhogvtiyaa| 1. kulagharavaggassa ya pudeg mu0 // 2. chAgujhiyaM ca nAsti he 1 aTI0 / dRzyatAmagretanaM ttippnnm|| 3. pAova(pAmaoya-khaM 1)hAiyaM ca hANovadAiyaM ca he 2 vinaa|| 4. pratiSu pAThA:kAri Thavei saM 1 lA 2, 3 he 4 vinaa| degkAriyaM ca ThAveti saM1 lA 2, 3 he 4 // "kSArojjhikAM bhasmapariSThApikAm, kacavarojjhikAm avakarazodhikAm , samukSikA prAtaguhAGgaNe jalacchaTakadAyikAm , pAThAntareNa saMpucchiyaM ti tatra saMprocchikAm pAdAdilUSikAm , sammArjikAM gRhasyAntarbahizca bahukarikAvAhikAm, pAdodakadAyikA pAdazaucadAyikAm, snAnodakadAyikAM pratItAma, bAhyAni preSaNAni karmANi karoti yA sA bAhirapesaNakAriya tti bhnniyaa"|| "kaNDayantikA meti anukampitA kaNDayantI tandulAdIn udUkhalAdau kSodayantI kaNDayantikA, tAm, evaM kuTTayantikAM tilAdInAM cUrNanakArikAm, peSayantikAM godhUmAdInAM gharaTTAdau peSaNakArikAm, rucaMtikA (tvacaMtikAm-aTIje0 aTIhe0, rucaMtikAm-aTIkhaM0 aTIsaM0) yantrake vrIhi-kodravAdInAM nistuSatvakArikAm, randhayantikAm odanasya pAcikAm, pariveSayantikAM bhojanapariveSaNakArikAm, paribhAjayantikA parvadine svajanagRheSu khaNDakhAdyAdyaiH paribhAjanakArikAm , mahAnase niyuktA mahAnasikI tAM sthApayati" -~-attii0|| 5. degyadRissai he 1 lA 1 // 6. jahA ujjhitiyA he 1,2,4 saM 1 lA 1, 2, 3 / jahA ujjhiyA khaM 1 he 3 // 7. pIsiMdeg he 2 // 8. khaM1 vinA-rucaM he 1, 2, 3 saM 1 lA1, lAsaM0 3 je 1 / ruccaM lA 2 lAmU0 3 he 4 / ruccaM mu0| dRzyatAM tti04|| 9. pAri' he 2 // 10. abhi he 1, 2 vinA // 11. pesaNakAriyaM ca mahAdeg laa2|| 12. jo mahaM khN1|| 13. khaM1 vinA-pholi he2 saam02| phAlideg je1 saM1 he4 lA3 / phoDi he 1 lA1 laasN02| dRzyatAM pR0 134 Ti0 2 // 14. samaNANaM 4 jAva lA 2 vinaa|| 15. pratiSu pAThAH-hIla 4 jahA he 1 lA 1, 3 / hIla 6 jahA he 2, 4 saM1 khN1| hIlahu jahA he 3 / hIlaNijje jahA je 1 laa2| atredaM cintyate--pUrva pR0 100 paM07 madhye yatra hIlaNijje iti vartate tatra paJca padAni, santi, kutrApi SaT padAnyasmAbhirna dRSTAni, ataH 6 ityaGko lekhakabhrAnterAyAta iti bhAti, yataH prAcInalipyAm '5' ityakSarAGkaH '6' ityaGkasadRzo bhAti / / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattamaM ajjhayaNaM 'rohiNI' evaM raMkkhiyA vi, navaraM jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchati, 2 tA maMjUsaM vihADeti, 2 tA rayaNaM karaMDagAo te paMca sAliakkhae giNhati, 2 tA jeNeva dhaNe satthavAhe teNeva uvAgacchati, 2 tA paMca sAliakkhae dhaNassa hatthe dlyti| tate NaM se dhaNe rekkhiyaM evaM vadAsI--kiNNaM puttA ! te 'ceva ete paMca sAlikkhayA udAhu anne ?, tate NaM rakkhiyA dhaNaM satyavAhaM evaM vadAsI--te ceva tAo! ee paMca sAliakkhayA, No anne / kahaM NaM puttA? evaM khalu tAo! tubbhe io paMcamaMmi jAva bhaviyavvaM ettha kAraNeNaM ti kaTTu te paMca sAli akkhae suddhe vatthe jAva tisaMjhaM paDijAgaramANI yAvi vihraami|" taM eeNaM kAraNeNaM tauo ! te caiva te paMca sAliakkhae(kkhayA ?), No anne| tate NaM se dhaNe 'raikkhiyAe aMtiyaM eyamaDhe socA haTThatuDhe tassa kulagharassa 10 / hiraNNassa ya kaMsa-dUsa-vipuladhaNa jAva sAvatejassa ya bhaMDAgAriNiM Thaveti / evAmeva samaNAuso! jAva paMca ya se mahabvayAti rakkhiyAtiM bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUNaM saMmaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM acaNije jAva jaha sA 'raikkhitiyaa| "rohiNIyA vi evaM ceva, navaraM tubbhe tAo! mama subahuyaM sagaDIsAgaDaM 15 dalAha jANaM ahaM tumbhaM te paMca sAliakkhae pNddinnijaaemi| tate NaM se dhaNe "rohiNIM evaM vayAsi--kaha NaM tumaM mama puttA! te paMca sAliakkhae sagaDasAgaDeNaM nijAissasi 1, tate NaM sA rohiNI dhaNaM satthavAhaM evaM vadAsi-evaM khalu tAto! io tubbhe paMcame saMvacchare imassa mitta jAva bahave kuMbhasayA jAyA teNeva kameNaM / evaM khalu tAo! tubbhe te paMca sAliakkhae sagaDisAgaDeNaM 20 nijaaemi| *rakkhitiyA he 2 je 1 vinA // 1. deggakaMDa saM 1 // 2. rakvitiya he 1 khaM 1 // 3. ceva te paMca je 1 / ceva paMca lA 2 // 4. akkhae je 1 saM 1 lA 3 he 3 // 5. anne ti lA 1 mu0|| 6. rakhitiyA he 2 vinA // 7. tAyA je 1 vinA // 8. paMcamaMji saM 1 khN1|| 9. degyavaNaM ettha je1||10. taMte eNaM kA khaM 1 / bhaMte eegaM kA je1| tate eeNaM kA lA 2, 3 he 4 / tato eeNaM kA' he 3 / taM te eeNaM kA saM 1 / taM te NaM kA' lA 1 te te eteNaM kA k0|| 11. tAto khaM 1 he 2 // 12. rakkhitiyAe he 2 vinA // 13. samaNANaM 4 aJcaNije iti hastalikhitAdarzaSu paatthH|| 14. degNije jahA jAva sA saM 1 lA 3 khaM1 vinaa| degNije jahA sA khaM 1 // 15. rakkhiyA mu0|| 16. rohiNiyA he 1, 2 kha 1 je 1 lA 1 // 17. pariNi he 1, 2, lA 1 // 18. rohiNI je 1 saM 1 lA 3 khaM 1 // rohiNiM mu0|| 19. kaha NaM he 2 1 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 63tate NaM se dhaNe satthavAhe rohiNIyAe subahuyaM sagaDIsAgaDaM dlaati| tate NaM rohiNI subahuM sagaDIsAgaDaM gahAya jeNeva sae kulaghare teNeva uvAgacchai, 2 tA koTThAgAre vihADeti, 2 tA palle ubhidati, 2 tA sagaDIsAgaDaM bhareti, 2 tA rAyagihaM nagaraM majhamajheNaM jeNeva dhaNe satthavAhe teNeva uvAgacchati / ___ tate NaM rAyagihe nagare siMghADaga jAva bahujaNo annamannassa evamAtikkhatidhanne NaM devANuppiyA! dhaNe satthavAhe, jassa NaM rohiNIyA suNhA paMca sAliakkhae saMgaDasAgaDieNaM 'nijAeti / tate NaM se dhaNe satthavAhe te paMca sAliakkhae saMgaDisAgaDeNaM nijAtite pAsati, 2 tA haTTa jAva paDicchati, 2 tA tasseva mitta-nAti[-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa] cauNha ya suNhANaM 1. kulagharassa purato rohiNIyaM suNhaM tassa kulassa bahUsu kajesu ya jAva rahassesu ya ApucchaNijaM jAva vaTTAvitaM pamANabhUyaM Thaveti / evAmeva samaNAuso ! jAva paMca se mahanvayA saMvar3iyA bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM jAva 'vItIvaissati, jahA va sA rohinniiyaa| evaM khalu jaMjU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe 15 paNNatte ti bemi|| // sattamaM nAyajjhayaNaM saMmmattaM // 7 // 1. rohiNiyAe saM1 lA 2,3 he 4 // 2. subahuM sadeg je 1 // 3. rohaNiyA se 1 lA 3 // 4. sagaDasAgaDeNaM lA 2,3 // 5. NijAi laa3|| 6. sagaDasA je 1 vinA / / 7. nijAetite he 1 // 8. vIvahassaha he 1, 2 // 9. samattaM he 2 // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [aTTamaM ajjhayaNaM 'mallI'] 64. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM sattamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNate, aTThamassa NaM bhaMte ! ke aTe paNNate ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM iheva jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse, maMdarassa pavvayassa paJcasthimeNaM, nisaDhassa vAsaharapavvayassa uttareNaM, "sItoyAe 5 mahANadIe dAhiNeNaM, suhAvahassa vakkhArapavvatassa paJcatthimeNaM, pacatthimalavaNasamudassa purathimeNaM, ettha NaM salilAvatI nAmaM vijae pnnnntte| tattha NaM salilAvatIvijae vIyasogA nAmaM rAyahANI paNNattA navajoyaNavityiNNA jAva paJcakkhaM devlogbhuuyaa| tIse NaM vIyasogAe rAyahANIe uttarapurasthime disImAge iMdakuMbhe nAmaM 10 ujjANe / tattha NaM vIyasogAe rAyahANIe balo nAma raayaa| tassa NaM dhAriNIpAmokkhaM devisahassaM orodhe hotthaa| tate NaM sA dhAriNI devI annayA kadAi sIhaM sumiNe pAsittANaM paDibuddhA jAva mahabbale nAma dArae jAe umukkabAlabhAve jAva bhogasamatthe / tate NaM taM 15 mahabbalaM ammApiyaro sarisiyANaM kamalasirIpAmokkhANaM paMcaNhaM rAyavarakannAsayANaM egadivaseNaM pANiM geNhAveMti / paMca pAsAyasayA, paMcasato dAto jAva viharati / therAgamaNaM, iMdakuMbhe ujANe samosaDhA, parisA niggayA, balo vi niggao, dhammaM socA Nisamma, jaM navaraM mahabbalaM kumAraM raje ThAvemi jAva ekkArasaMgavIi, bahUNi vAsANi priyaao| jeNeva cArupavvae, mAsieNaM bhatteNaM siddhe / 20 tate NaM sA kamalasirI annadA sIhaM sumiNe pAsittANaM paDibuddhA jAva balabhaddo kumAro jAto, juvarAyA yAvi hotthA, tassa NaM mahabbalassa raNNo ime chappi ya bAlavayaMsagA rAyANo hotthA, taMjahA-ayale, dharaNe, pUraNe, vasU, vesa *sIyAe je 1 / "zItodAyAH pazcimasamudragAminyA dakSiNe kUle 'salilAvatI' iti yaduktamiha tad granthAntare 'nalinAvatI' ityucyte"-attii0|| 1. dhIbale je 1 he 1 // 2. NaM je 1 vinA nAsti // 3. oroho je 1 // 4. dhIbalo vi nihe 1 laa1| dhIbalo ni je1|| 5. degmmA he 1, 2, je 1 lA 1 // 6. pratiSu pAThA:-vIi va je 1 vinaa| vII badeg je1|| Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 NAyAdhammakahaMgasuttaM paDhame suyakkhaMdhe [sU0 64maNe, abhicaMde, sahajAyayA jAva 'saMhiccA te Nitthariyavve tti kaTTha annamannasseyamaDhe pddisuti| __te NaM kAle NaM te NaM samae NaM iMdakuMbhe ujANe therA samosaDhA, parisA niggyaa| mahabbale NaM dhamma soccA0 jaM navaraM chappi ya bAlavayaMsae~ [ApucchAmi, balabhadaM ca kumAraM rajje ThAvemi, jAva te chappi ya bAlavayaMsae Apucchati / tate NaM te chappi ya bAlavayaMsayA mahabbalaM rAyaM evaM vadAsI--jati NaM devANuppiyA! tubme pavvayaha, amhaM ke anne AhAre vA jAva pvvyaamo| tate NaM se mahabbale rAyA te chappi ya bAlavayaMsae evaM vayAsI-jati NaM tubme mae saddhiM jAva pavvayaha, gacchaha, jeTTaputte sa~ehiM saehiM raMjehiM ThAveha, 2 tA te purisa1. sahassavAhiNIo "sIyAo durUDhA jAva paaunbhvNti| tate NaM se mahabbale chappi ya bAlavayaMsae pAunbhUte pAsati, 2 tA haTThatuDhe koDuMbiyapurise saddAvei, balabhadassa abhiseo, aapucchti| tate NaM se mahabbale jAva mahayA iDDIe pavvatie, ekkArasaMgavI, bahUhiM cauttha jIva bhAvemANe vihrti| tate NaM tesiM mahabbalapAmokkhANaM sattaNhaM aNagArANaM annayA kaiMdAi egayao sahiyANaM imeyArUve mihokahAsamullAve samuppajjitthA--jaNNaM amhaM devANuppiyA ! ege tavokammaM uvvasaMpajittANaM viharati taNNaM amhehiM savvehiM tavokamma uvasaMpajjittANaM viharittae tti kaTu aNNamaNNassa eyamaDheM paDisuNeti, 2 ttA bahUhiM cauttha jAva viharati / tate NaM se mahabbale aNagAre "NaM imeNaM kAraNeNaM itthiNAmagoyaM kammaM nivvatteMsu -jati NaM te mahabbalavajjA cha aNagArA cautthaM uvasaMpajittANaM viharaMti tato se mahabbale aNagAre chaTuM uvasaMpajjittANaM viharati, jati NaM te mahabbalavajA cha aNagArA charTa uvasaMpajittANaM viharaMti tato se mahabbale aNagAre aTThamaM upasaMpa 20 1. samecA je 1 / dRzyatAM pR0 95 paM0 2 tti01||2. kuMbhae u je 1 // 3. NaM nAsti je 1 // 4. dege bhApu mu0|| 5. te nAsti je 1 vinA // 6. pavvAha he 2,4, saM 1 lA 1 lAmU0 3 khaM 1 / pavAha to gaM tubbhe lAsaM03 / / 7. saehi ya rajjehiM khN1||8. rajjehiM raTehiM ThAveha saM 1 laa3|| 9. 2 ttA te je 1 vinA nAsti // 10. sibiyAo je 1 // 11. guDhA saM 1 lA 3 he 1 khN1|| 12. degrasa aMgAI bahUhiM je 1 lA 1 mu0|| 13. jAva je 1 mu0 vinA nAsti // 14. taNNaM tesiM je 1 // 15. kayAI je 1 he 2 saM 1 // 16. ti he 2 // 17. gaM je 1 vinA nAsti / / Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTumaM ajjhayaNaM 'mallI' . 143 jittANaM viharati, evaM aha aTThamaM to dasamaM, aha dasamaM to duvAlasamaM / imehi puNa vIsAe kAraNehiM AseviyabahulIkaehiM titthayaranAmagoyaM kammaM nivvattiMsu, taMjahA arahaMta 1 siddha 2 pavayaNa 3 guru 4 thera 5 bahussue 6 tavassIsu 7 / vacchallayA~i tersi abhikkha NANovaoge ya 8 // 1 // daMsaNa 9 viNae 10 Avassae ya 11 sIlavvae niraiyAro 12 / khaNalava 13 tava 14 cciyAe 15 veyAvacce 16 samAhI ya 17 // 2 // apuvvaNANagahaNe 18 suyabhattI 19 pavayaNe pabhAvaNayA 20 / eehiM kAraNeNaM titthayarattaM lahai eso // 3 // tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpanjitANaM viharaMti jAva egarAiyaM uvasaMpajittANaM viharati / tate NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIhanikkIliyaM tavokamma uvasaMpajittANaM viharaMti, taMjahA cautthaM kareMti, 2 tA savvakAmaguNiyaM pAreMti, 2 tA chaTuM kareMti, 2 tA cautthaM kareMti, 2 ttA aTThamaM kareMti, 2 ttA chaTuM kareMti, 2 tA dasamaM kareMti, 2 ttA aTThamaM kareMti, 2 ttA duvAlasamaM kareMti, 2 ttA dasamaM kareMti, 2 ttA codasamaM 15 kareMti, 2 tA duvAlasamaM kareMti, 2 tA solasamaM kareMti, 2 tA codasamaM kareMti, 2 tA aTThArasamaM kareMti, 2 tA solasamaM kareMti, 2 tA vIsaimaM kareMti, 2 tA aTThArasamaM kareMti, 2 tA vIsaimaM kareMti, 2 tA solasamaM kareMti, 2 tA aTThArasamaM kareMti, 2 tA codasamaM kareMti, 2 tA solasamaM kareMti, 2 tA duvAlasamaM kareMtti, 2 tA codasamaM kareMti, 2 tA dasamaM kareMti, 2 tA duvAlasamaM 20 kareMti, 2 tA aTTamaM kareMti, 2ttA dasamaM kareMti, 2ttA chaTuM kareMti, 2 1. so du' je 1 kha 1 // 2. he 2 vinA-imehi ya NaM je 1 vinaa| imehiM ca NaM je1|| 3. he 2 vinA-vIsAe gaM kA? je 1 saM1 lA 2, 3 he 3, 4 / vIsAehiM ya kA he 1 lA 1 // 4. degyAya tesiM he 1 vinaa| " iha ca saptamI SaSThayarthe draSTavyA, tato'hat-siddha-pravacanaguru-sthavira bahuzruta-tapasvinAM vatsalatayA vAtsalyena...tIrthakaranAmakarma baddhavAniti sambandhaH"aTI0 // 5. esiM he 2 // 6. lahai so u he 2 aTIpA0 vinA / lahai jIvo he 1 attii0| khaM 1 madhye 'jIvo so u' iti likhitam , tatra ca jIbo iti likhitvA niraakRtm| "tIrthakaratvakAraNatAyAmuktAyA hetuviMzataH sarvajIvasAdhAraNatAM darzayannAha-etaiH kAraNaistIrthakaratvam anyo'pi labhate jIva iti, pAThAntareNa tu eso tti eSa mahAbalo lbdhvaaniti"-attii0|| 7.2ttA sambakAmagugiyaM pAreMti nAsti khaM 1 he 2 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 . NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 64 ttA aTThamaM kareMti, 2 tA cautthaM kareMti, 2 tA chaTuM kareMti, 2 tA cautthaM kareMti, 2 savvattha savvakAmaguNiyaM paareNti| ___ evaM khalu esA khuDDAgasIhanikkIliyassa tavokammassa paDhamA parivADI chahiM mAsehiM sattahiM ya ahorattehiM ahAsuttA jAva ArAhiyA bhvi| tayANaMtaraM docAe parivADIe cautthaM kareMti, navaraM vigaivajaM paareNti| evaM tacA vi parivADI, navaraM pAraNae alevADaM pAreti / evaM cautthA vi parivADI, navaraM pAraNae AyaMbileNa paareti| tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIhanikkIliyaM tavokamma dohiM saMvaccharehiM aTThAvIsAe ahorattehiM ahAsuttaM jAva ANAe ArAhettA jeNeva 10 therA bhagavaMto teNeva uvAgacchaMti, 2 tA there bhagavaMte vadaMti namasaMti, 2 tA evaM vayAsI-icchAmo NaM bhaMte ! ma~hAlayaM sIhanikkIliyaM taheva jahA khuddddaagN| navaraM cottIsaimAo niytti| egAe parivADIe kAlo egeNaM saMvacchareNaM chahiM mAsehiM aTThArasahiM yaM ahorattehiM smppti| savvaM pi sIhanikkIliyaM chahiM vAsehiM dohi ye mAsehiM bArasahi ya ahorattehiM smppti| tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mahAlayaM sIhanikkIliyaM ahAsuttaM jAva ArAhettA jeNeva "therA bhagavaMto teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA there bhagavaMte vaMdaMti namasaMti, 2 tA bahUNi cauttha jAva vihrNti| tate NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA teNaM orAleNaM [vipuleNaM payatteNaM paggahieNaM kallANeNaM siveNaM dhaNNeNaM maMgalleNaM sassirIeNaM udaggeNaM udatteNaM uttameNaM udAreNaM mahANu1. " sthApanA ceyam1/2/1/3 43/5/4/6/5/7/687|9||"-attii0 // |1|2|1|3|2|4|3|5|416/5/7/68|7|9|| 2. savvastha nAsti je 1 he 2 // 3. deggugieNaM pA he 2 vinA / "prathamaparipATyAM ca pAraNakaM sarvakAmaguNikam , sarve kAmaguNAH kamanIyaparyAyA vikRtyAdayo vidyante yatra tat tthaa"-attii0|| 4. hi ya a saM1 laa3|| 5. AyaMbilaM pA se 1 laa3|| 6. there bhagavate he 2 vinA // 7. aTI0 madhye-" sthApanA cAsya1/2/1/3/2/4/3/5/46/5/7/6/8/7/9/8/10/9/11/10/12/11/13/1214/13/15/14/16, 12132435/4/6/5/76TAca9810911|1012|12|13|12|14|13|15|14|16 8. ya nAsti je 1 saM1 lA 3 // 9. ya nAsti saM 1 laa3|| 10. ya nAsti he 2 saM 1 laa3|| 11. there bhagavaMte he 2 vinA / there bhagavaMto je 1 // 12. pATho'yaM bhagavatIsUtrAnusAreNa / atra tu kramabhedaH, dRzyatAM pR0 72 paM0 17 // Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65] aTTamaM ajjhayaNaM 'mallI' bhAgeNaM tavokammeNaM] sukkA bhukkhA jahA khaMdao, NavaraM there Apucchai, ApucchittA cArupavvayaM duruhaMti, 2 jAva domAsiyAe~ saMlehaNAe [ appANaM jhosettA ] savIsaM bhattasayaM [aNasaNAe chedettA ] caurAsItiM vAsasayasahassAtiM pariyAgaM pAuNaMti, pAuNittA culasItiM puvvasaya sahassAtiM savvAuyaM pAlaittA jayaMte vimANe devattAe uvavannA / tattha NaM atthegatiyANaM devANaM battIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA, tattha NaM mahabbalavajjANaM chaNhaM devANaM desUNAI battIsaM sAgarovamAjhaM ThitI [paNNattA ], mahabbalassa devassa paDipunnAI battIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA / tate NaM te mahabbalavajjA chappi devAM jayaMtAo devalogAo AukkhaNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM anaMtaraM cayaM caittA, iheva jaMbuddIve dIve, bhArahe vAse, visuddhapitimAtivaMsesu rAyakulesu patteyaM patteyaM kumArattAe paccAyAyA, taMjahA - 10 paDibuddhI ikkhAgarAyA, "caMdacchAe aMgarAyA saMkhe kAMsIrAyA, ruppI kuNAlA hivatI, adIt kururAyA, jitasattU paMcAlAhivaI / tate NaM se mahabbale deve tihiM NANehiM samagge, uccaTThATThiesa gahesu, somAsu disAsu vitimirAsu visuddhAsu, jaitesu sauNesu, payAhiNANukUlaMsi bhUmisappisi mArutaMsi pavAyaMsi, niSphainnasa sameiNIyaMsi kAlaMsi, pamuiyapakkI lie jaNavaesu, 15 aGkarattakAlasamyaMsi, assiNINakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM, "je se hemaMtANaM cautthe mAse aTTame pakkhe [pha~gguNasuddhe ] tassa NaM phagguNasuddhassa ceMutthIpakkhe NaM 1. sukkhA hai 1 // 2 dRzyatAM bhagavatIsUtre 2/1/46 || 3. duruhaMti jAva je 1 // 4. saM saM 1 lA3 // 5. 'siI vA' he2 // 6. 'siha pudeg he 2 | 'sItipu khaM 1 // 7. paNNattA nAsti he 1 je 1 vinA // 8. paNNattA je 1 vinA nAsti // 9. devA tAbha deva je 1 he 1 vinA // 10. eNaM Thiti (tI- he 2) kkhaeNaM bhavakkhaeNaM he 1 je 1 vinA // 11. caMpAe saM 1 | caMcchAe lAmU0 3 // 12. kAli he 2 vinA // 13. sattI saM1 lAmU0 3 // 14. 'ga' he 2 mu0 vinA / " uccadvANaDiesu tti" - aTI0 // 15. NippaNNa he 2 / niSpanna he 1 // 16. je se gimhANaM paDhame mAle doce pakkhe cettasuddhe tassa NaM cettasuddhassa cautthI (sthi1 he 1 lA 1) pakkheNaM he 1, 2, 3 naM 1 lA 1 loM0 / " hemaMtANaM ti, zItakAlamAsAnAM madhye caturtho mAsaH, aSTamaH pakSaH, ko'sAvityAha -- phAlgunasya zuddhaH zuklaH dvitIya ityarthaH, tasya phAlguna zuddhasya pakSasya yA caturthI tithiH tasyAH pakSaH pArzvaH arddharAtririti bhAvaH, tatra, NamityalaGkAre / vAcanAntare tu gimhANaM paDhame ityAdi dRzyate, tatrApi caitrasita caturthyAM mArgazIrSasitaikAdazyAM tajjananadine nava sAtirekA mAsA abhivardhitamAsakalpanayA bhavantIti tadapi saMbhavati / ato'tra tatvaM viziSTajJA nigamyamiti " aTI0 // 17. pATho'yaM aTI lArsa 0 3 mu0 madhye eva dRzyate, dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 18. cautthi je 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // - 145 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 65jayaMtAo vimANAo battIsasAgarovamadvitIyAo aNaMtaraM cayaM caittA, iheva jaMbuddIve dIve, bhArahe vAse, mihilAe rAyahANIe, kuMbhagassa raNNo pabhAvatIe devIe kucchisi AhAravakaMtIe bhaivavakaMtIe sarIravakaMtIe gabbhattAe vakaMte / taM rayaNiM ca NaM codasa mahAsumiNe, vainnnno| bhattArakahaNaM, sumiNapADhagapucchA, jAva viharati / tate NaM tIse pabhAvatIe devIe tiNDaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM imeyArUve Dohale pAunbhUte-dhannAo NaM tAo ammayAo jAo NaM jala-thalayamAsarappabhUeNaM daisaddhavaNNaNaM malleNaM atthuyapaJcatthuyaMsi sayaNijaMsi sannisaNNAo sannivaNNAo ya viharaMti, egaM ca "NaM mahaM siridAmagaMDaM pADala-malliya-caMpaya-asoga-punnAga-kurubaga-nAga-maruyaga-damaNaga-aNojakojayapauraM paramasuMhadarisaNijaM mahayA gaMdhaddharNi muyaMta agghAyamANIo DohalaM vinneti| __tate NaM tIse pabhAvatIe deivIe] ImeyArUvaM DohalaM pAunbhUtaM pAsittA ahAsannihiyA vANamaMtarA devA khippAmeva jala-thalaya jAva daMsaddhavaNaM malaM kuMbhaggaso ya bhAraggaso ya kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi sAharaMti, egaM ca NaM mahaM 15 siridAmagaMDaM jAva muyaMta uvaNeti / tae NaM sA pabhAvatI devI te NaM jala-thalaya jAva malleNaM DohalaM viNeti / tae NaM sA pabhAvatI devI pasatthaDohalA jAva viharai / tae NaM sA pabhAvatI devI navaNhaM mAsANaM [bahupaDipuNNANaM] addhaTThamANa ya rAtidiyANaM [vItikaMtANaM] je se hemaMtANaM paDhame mAse doce pakkhe maggasirasuddhe tassa NaM maggasirasuddhassa] ekkArasIe punvarattAvaratta kAlasamayaMsi] assiNI20 nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM] uccaTThANa jAva pamuiyapakkIliesu jaNavaesu 1. battIsaM he 2 vinaa| tulanA-paryuSaNAkalpasUtre 162 // 2. sarIravakaMtIe bhavavakaMtIe he 2 / "mAhAretyAdi, mAhArApakrAntyA devAhAraparityAgena bhavApakrAntyA devagatityAgena zarIrApakrAntyA vaikriyazarIratyAgena, athavA AhAravyutkrAntyA aparvAhArotpAdena manuSyocitAhAragrahaNenetyarthaH. vamanyadapi pddvymiti"-attii0||3. dRzyatAM paryuSaNAkalpasUtre 32-47 // 4. simiNa he 2 // 5. pADhagA saM 1 lA 2, 3 he 4 // 6. bhAsura' he 2 // 7. dasaddheNaM vaNNeNaM he 2 // 8. aJcaya je 1 // 9. pratiSu pAThA:-sannivaNNAbho he 21 saNNivaNNAto loM0 / saMyaMNavanAmo je he 3 lA 1.21 sayaMNuvaNNAo he 1,4 / saMyaNuvaNNAo khN| sayaNuvannAto lA3 / "zayanIye niSaNNA niviSTAH, niya(11 va 1)nAH suptaaH"-attii0|| 10. NaM he 2 vinA naasti|| 11. kurubaga je 1 he 1 vinA naasti|| 12. suhaphAsada je1| "paramazubhadarzanIyaM paramasukhadarzanIyaM vA"-aTI0 // 13. imaM eyA je 1 // 14. degvaNNamalaM he 2 se 1 lA 3 vinaa|| 15. teNaM je 1 he 1 vinA nAsti // 16. pakI he 2 // Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66] aMroyA aroyaM eMgUNavIsaitimaM titthayaraM payAyA / 66. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM ahologavatthavvAo TTha disAkumArI - mayahariyAo ja~hA jaMbuddIvapaNNattIe jammaNaM savvaM, navaraM 'mihilAe kuMbhayassa pabhAvatIe abhilAvo saMjoeyavvo, jAva naMdIsaMravare dIve mahimA / tadA NaM kuMbhae rAyA bahUhiM bhavaNavaMti 4 titthayara0 jAyakammaM jAva nAmakaraNaM, jamhA NaM mhaM imIe dAriyAe mauUe mallasayaNijjaMsi "Dohale viNIte taM "hou NaM NAmeNaM mailI 2, jahA mahAbale jAva parivar3iyA / aTTamaM ajjhayaNaM 'mallI' sA~ vaDhatI bhagavatI diyaloyacutA aNovamasirIyA / dAsI - dAsa parivuDa parikiNNA pIDhamaddehiM // 1 // asiyasirrayA sunayaNA biMboTThI dhavaladaMtapaMtIyA / varakamalakomalaMgI phuMluppalagaMdhanIsAsA // 2 // 1. pratiSu pAThAH - bharoyA bharoyaM loM0 | AroggA'roggaM he 2 / AroyA bharoyaM he 1 / AroyA'royaM lA 1 / AroyA AroyaM lA 2 | ArogA roggaM lAsaM0 3 / AroyAroyaM saM 1 je 1 3, 4, khaM 1 lAmU0 3 / " bharoyA bharoyaM ( arogA bharoyaM - je 1, ArogA AroyaMhe 1, aroyA royaM - saM0 ) ti anAbAdhA mAtA anAbAdhaM tIrthakaram" - aTI0 // 2. ekkUNa he 1, 3, khaM 1 0 // 3. viMsatimaM he 1 // 4. ahelo' he 1, 3 // 5. aTTaya dideg je 1 // 6. kumAri je 1 vinA // 7. "jahA jaMbuddIvapaNNattIe jammaNaM savvaM ti yathA jambUdvIpaprajJaptyAM [paJcame vakSaskAre] sAmAnyato jinajanmoktaM tathA mallitIrthakRto janmeti janmavaktavyatA sarvA vAcyeti " - aTI0 // 8. mahi je 1 he 2 // 9. saravaradIve saM 1 / 'saradIvelA 3 4 // 10. vaI 4 je 1 / atra '4' ityanena bhavaNavati vANamaMtara - jotisiya-vemANiehi deve'i iti pATho'bhipretaH // 11. amhe he 1, 2 vinA // 12. mAuM mallasayaNIyaM si 2 / mAue mallasayaNIye he 1 / mAu malla sayaNIyasi khaM 1 lA 1 / mAUe mallasayaNIyaM si he 3 // 13. DohalaM saM 1 lA 2, 3, he4 // 14. hoU khaM 1 saM 1 lA 2, 3 // mallI 2 je 1 / mallI je 1 vinA / atra je 1 pAThaH samIcInataro bhAti, dRzyatAM pR0 37 paM0 2 / tatazca 'taM hou NaM NAmeNaM mallI, hou NaM nAmeNaM mallo' IdRzaH pATho'tra vivakSito bhAti / athavA 'taM hou NaM nAmeNaM mallI, mallI' ityapi vivakSitaM bhavet // 16. dRzyatAM bhagavatIsUtre 11 / 11 / 20 -45 // 17. "sA vaDUi bhagavaItyAdi gAthAdvayamAvazyaka niryutti [gA0 191-192] sambandhi RSabha - mahAvIravarNakarUpaM bahuvizeSaNa sAdharmyAdihAdhItam, na punargAthAdvayotAni vizeSaNAni sarvANi mallijinasya ghaTante, etacca darzayiSyAmaH " - aTI0 // 18. siriyA he 1 // 19. "dhavaladantapaDikA, pAThAntare dhavaladantazreNikA " - aTI0 // 20. " vara kamalagarbhagaurI... athavA varakamalasya pradhAnahariNasya garbha iva garbho jaTharasambhUtasvasA dharmyAt varakamalagarbhaH kastUrikA, tadvad gaurI avadAtA varakamalagarbhagaurI, zyAmavarNatvAt kastUrikAyAH zyAmetyarthaH / pAThAntareNa varakamalagarbhavarNA, tatrApi zyAmavarNetyarthaH / vAcanAntareNa varakamalakomalAGgItyanavadyameva " - aTI0 // 21. " phulaM vikasitaM yad utpalaM nIlotpalAdi tasya yo gandhaH tadvanniHzvAso 15. sAdharmyAdyasyAH sA tathA, surabhiniHzvAsetyarthaH, pAThAntareNa paumuppalagaMdhanIsAsa ci tatra padmaM zatapatrAdi gandhadravyavizeSo vA, utpalaM nIlotpalAdi utpalakuSThaM vA gandhadravyavizeSa iti" - aTI0 // 147 10 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 6767. tae NaM sA mallI videharAyavarakannA ummukkabAlabhAvA jAva rUveNa jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya atIva atIva ukkiTThA ukiTThasarIrA jAtA yAvi hotthaa| tate NaM sA mallI desUNavAsasaMyajAyA te chappi ya rAyANo vipuleNa ohiNA 5 AbhoemANI AmoemANI viharati, taMjahA--paDibuddhiM jAva jiyasattuM paMcAlA hivii| tate NaM sA mallI koDuMbiyapurise saddAvei, 2 tA evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! asogavaNiyAe egaM mahaM mohaNagharaM kareha aNegakhaMbhasayasannividvaM, tassa NaM mohaNagharassa bahumajjhadesamAe jAlagharayaM kareha, tassa NaM jAlagharagassa bahumajjhadesabhAe cha gambhagharae kareha, tesi NaM ganbhagharagANaM bahumajjhadesabhAe maNipeDhiyaM kareha, 2 tA jAva pacappiNaMti / / tate NaM mallI maNipeDhiyAe uvari appaNo sarisiyaM sarittayaM sarivvayaM sarisalAvaNNajovvaNaguNovaveyaM kaNagAmayiM matthayacchiDu paumuppalappihANaM paDimaM kaoNreti, 2 tA jaM vipulaM asaNa 4 AhAreti tato maNunnAto asaNa 4 kallAkaliM egamegaM piMDaM gahAya tIse kaiMNagAmatIe matthayacchiDDAe jAva paDimAe matthayaMsi 15 pakkhivANI viharati, tate NaM tIse kaNagAmatIe jAva matthacchiDDAe paDimAe egamegaMsi piMDe pakkhippamANe 2 tato "gaMdhe pAubbhavati, se jahA nAmae ahimaDe ti vA jAva aNidvatarAe amaNAmatarAe / 68. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM kosalA nAma jaNavae / tattha NaM sAgee nAma nayare / tassa NaM uttarapurasthime disImAge ettha NaM mahege NAgagharae hotthA 1. degsayA jAyA he 2 / "desUNavAsasayajAya tti dezonaM varSazataM jAtAyA yasyAH sA tathA" ---attii0|| 2. chappi rA khaM1 je 1 vinaa|| 3. degsattuM paMcAlAhivaI he 1 / sattU paMcAlAhivaI he 2 // 4. he 2 khaM1 vinA-tassa NaM jAlagharassa je 1 he 1, 3, lA 1, 2 // tassa jAlagharassa saM1 lA 3 he 4 // 5. sarisayaM saM 1 laa3|| 6. kaNagAmaI laa1| kaNagAmayaM saM 1 lA2,3 he 1, 3, 4 // 7. karetti je 1 he 3 / kareMti lA 3 hemuu04| kareti saM 1 // 8. asaNa 4 je 1 vinaa| etadanusAreNa asaNa-pANa-khAima-sAimaM iti paatthH| asaNaM 4 je 1 / je 1 anusAreNa asaNaM pANaM khAimaM sAima iti paatthH|| 9. atra '4' ityanena asaNa-pANa-khAima-sAimAto iti pATho jnyeyH|| 10. kaNagamaIe je1 / kaNagamatIte he3 / kaNAgamatIe he1|| 11. degmANI 2 vi mu0|| 12. kaNagamaIe je1| kaNagAvatIe he 2 laa1| kaNagavatIte khN1|| 13. mattha chiDDAe saM 1 lA3 he4 / matthayachiDDAe mu0|| 14. gaMvie pAubhai je1|| Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68] aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' 149 'divve sacce saccovAe saMnihiyapADihere / tattha NaM sAgee nagare paDibuddhI nAma ikkhAgarAyA parivasati, paumAvatI devI, subuddhI amace saam-dNdd| tate NaM paumAvatIe devIe annadA kadAi nAgajannae yAvi hotthA / tate NaM sA paumAvatI nAgajannamuvaTThiyaM jANittA jeNeva paDibuddhI [rAyA teNeva uvAgacchati, uvAgacchitA] karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu] 55 evaM vadAsI-evaM khalu sAmI ! mama kalaM nAgajannae bhavissati, taM icchAmi gaM sAmI ! tubbhehiM abbhaNuNNAtA samANI nAgajannayaM gamittae, tubbhe vi NaM sAmI! mama nAgajannayaMsi samosaraha / tate NaM paDibuddhI paumAvatIe devIe etamaDheM pddisunneti| tate NaM paumAvatI devI paDibuddhiNA raNNA abbhaNuNNAtA samANI haTTa[tuTThA] 10 koDubiya[purise] sadAveti, 2 tA evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama kalaM nAgarjaNNae bhavissati, taM tubbhe mAlAgAre saddAveha, 2 tA evaM vadAha-evaM khalu paumAvaIe devIe kalaM nAgajannae bhavissai, taM tubbhe NaM devANuppiyA ! jala-thalaya bhAsarappabhUyaM] dasaddhavaNNamallaM NAgagharayaMsi sAharaha, egaM ca NaM mahaM siridAmagaMDaM uvaNeha / tate NaM jala-thalaya[bhAsarappabhUeNaM] dasaddhavaNeNaM 15 malleNaM NANAvihabhattisuviraiyaM haMsa-miya-mayUra-koMca-sArasa-caMkavAya-mayaNasAla-koilakulovaveyaM IhAmiya jAva bhatticittaM mahagdhaM maharihaM vipulaM pupphamaMDavaM viraeha, tassa NaM bahumajjhadesabhAe egaM mahaM siridAmagaMDaM jAva gaMdhaddhaNiM muyaMtaM ulloyaMsi 'olaeha, 2 tA paumAvatiM devi paDivAlemANA 2 ciTThaha / tate NaM te koDuMbiya jAva ciTThati / tate NaM sA paumAvatI devI kalaM. koDubie evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! sAgeyaM nagaraM sabhitarabAhiriyaM AsitasammajitovalittaM jAva pcppinnNti| tate NaM sA paumAvatI devI docaM pi koDuMbiya jAva evaM [vayAsI-] khippAmeva [bho devANuppiyA!] lahukaraNajuttaM jAva juttAmeva uvtttthti| 20 25 1. dRzyatAM pR0 2 tti01||2. dRzyatAM pR07 pN07||3. kayAI je 1 // 4. dRzyatAM pR0 17 pN011|| 5. taM nAsti he 1,2 // 6. suNei 2 ttAje 1 / suNeti 2 he 2,3 khaM1 saM 1 lA 1, 2,3 // 7. je 1 vinA-haTThA ko' he 1, 4 saM1 lA 2, 3 / haTTa / ko he 2 kha 1 laa1|| 8. jagaM bhaje 1 vinA // 9. degcakAyamayaga he 2, 3 je 1 khN1|| 10. tolaeha lo0 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU068tate NaM sA paumAvatI [devI] aMto aMteuraMsi NhAyA jAva dhammiyaM jANaM durUDhA, tae NaM sA paumAvaI devI niyagapariyAlasaMparibuDA sAgeyaM nagaraM majhamajjheNaM NijAti, [2 tA] jeNeva pukkhairiNI teNeva uvAgacchati, 2 tA pukkhairiNiM ogAhai, 2 tA jalamajaNaM jAva paramasuibhUyA ullapaDasADayA jAtiM tattha uppalAtiM jAva geNhati, 2 tA jeNeva nAgagharae teNeva pahArettha gamaNAe / tate NaM paumAvatIe dAsaceDIo bahUo pupphapaDalagahatthagayAo dhUvarkaMDacchugahatthagayAo piTThato smnnugcchNti| tate NaM paumAvatI savviDIe jeNeva nAgapa~rae teNeva uvAgacchati, 2 tA nAgagharayaM aNupavisati, 2 ttA lomahatthagaM jAva dhUvaM Dahati, 2 tA paDibuddhiM paDivAlemANI 2" citttthti| tate NaM paDibuddhI pahAe hatthikhaMdhavaragate sakoreMTa jIva seyavaracAmarauhiM [vIijjamANe] haya-gaya-raha-"joha[pavarakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparibuDe] mahayA bhaDacaDakarapaMhakara vaMdaparikkhitte] sAkeyaM nagaraM majhamajjheNaM Niggacchati, 2 tA jeNeva nAgagharae teNeva uvAgacchati, 2 tA hatthikhaMdhAo paccoruhati, 2 ttA Aloe paNAmaM kareti, 2 tA pupphamaMDavaM aNupavisati, 2 ttA pAsati taM egaM mahaM siridaamgNddN| __tae NaM paDibuddhI taM siridAmagaMDaM suiraM kAlaM nirikkhai, 2 taMsi siridAmagaMDasi jAyavimhae subuddhiM amacaM evaM vayAsI-tumaM NaM devANuppiyA! mama docceNaM bahUNi gAmAgara jAva sannivesAiM AhiMDasi, bahUNi rAIsara jAva gihAti aNupavisasi, taM asthi NaM tume kahiMci erisae siridAmagaMDe diTThapugve jArisae NaM ime paumAvatIe devIe siridAmagaMDe ? 1. jAva duje1|| 2. NiyAi jeNeva je 1 / gijati 2 jeNeva mu0|| 3. degkkhariNiM mu0 vinaa| kkhariNI je 1 / 4. raNiM he 2 // 5. jAva tattha ge' je 1 se 1 kha 1 lA 2, 3 // 6. pAhA je 1 vinaa|| 7, 9. hatthaMga he 1 // 8. kaDucchuga he 1 je1||10. ghare teNeva he1|11. 2 nAsti he 1,2,je 1 khN1|| 12. jAva nAsti je 1 mu0 vinA // dRzyatAM pR0 82 pN02|| 13. dRzyatAM pR. 32 paM0 21 // 14. joha je 1 mu0 vinA nAsti // 15. degpahakara' nAsti he 1,2 // 16. degghare teNeva he 1 saM1 lA 3 // 17. atra 'asthi mAiM tuma' iti pAThaH aTI0 kRtAM samakSamAsIditi spaSTaM bhAti, tathAhi-"docceNaM ti dautyena datakarmaNA asthi bhAI ti iha Azabdo bhaassaayaam| saMvaccharapaDilehaNagaMli tti janmadinAdArabhya saMvatsaraH pratyapekSyate etAvatiyaH saMvatsaro'dya pUrNa ityevaM nirUpyate mahotsavapUrvakaM yatra dine tat saMvatsarapratyupekSaNakam , yatra varSe varSe prati saGkhyAjJAnArtha granthibandhaH kriyate yadidAnIM varSagranthiriti ruuddhm"-attii0|| Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69] aTumaM ajjhayaNaM 'mallI' 151 tate NaM subuddhI paDibuddhI rAyaM evaM vadAsI-evaM khalu sAmI ! ahaM annadA kaidAi tumbhaM dogheNaM 'mihilaM rAyahANiM gate, tattha NaM mae kuMbhagassa raNNo dhUtAe pabhAvatIe devIe attayAe mallIe saMvaccharapaDilehaNagaMsi divve siridAmagaMDe diTThapuvve, tassa NaM siridAmagaMDassa ime paumAvatIe devIe siridAmagaMDe sayasahassatimaM pi kalaM Na agghati / tate NaM paDibuddhI subuddhiM amacaM evaM vadAsI-kerisiyA NaM devANuppiyA ! mallI videharAyavarakannA, jassa NaM saMvaccharapaDilehaNayaMsi siridAmagaMDassa paumAvatIe devIe siridAmagaMDe sayasahassatima pikalaM na agghati ? tate NaM subuddhI paDibuddhiM ikkhAgarAyaM evaM vadAsI--evaM khalu sAmI ! [mallI] videharAya[varakannA] supaiTThiyakummunnayA~rucaraNA, vnnnno| tate Na paDibuddhI subuddhissa amaccassa aMtie socA Nisamma siridAmagaMDaNitahAse dUyaM sadAvei, 2 tA evaM vayAsI-gacchAhi NaM tumaM devANuppiyA! mihilaM rAyahANiM, tattha NaM kuMbhagassa raNNo dhUyaM pabhAvatIe (devIe attiyaM malliM videhavararAyakannagaM mama bhAriyattAe varehi, jati vi ya NaM sA sayaM rjsuNkaa| tate NaM se dUe paDibuddhiNA rannA evaM vutte samANe haTTha[tuDhe] paDisuNeti, 2 tA 15 jeNeva sae "gihe jeNeva cAugghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchati, 2 ttA cAugghaMTe AsarahaM paDikappAveti, 2 [cAugghaMTaM AsarahaM] durUDhe jAva hayagaya0 mahayA bhaDacaDagareNaM sAeyAo Niggacchati, 2 tA jeNeva videhAjaNavae jeNeva mihilA rAyahANI teNeva pahArettha gamaNAe / 69. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM aMgA nAma jaNavae hotthaa| tattha NaM 20 - 1. buddhIrAya je 1 vinaa| buddhiM rAyaM mu0|| 2. kadAI laa1| kayAI he 4 // 3. mahilaM se 1 lA 3 he 4 // 4. pi nAsti he 1 / "zatasahasratamAmapi kalAM zobhAyA aMzaM nArdhati na prApnoti"-aTI0 // 5. subuddhI je 1 // 6. pi nAsti saM 1 lA 3 // 7. evaM khalu sAmI je 1 vinA nAsti / / 8. degcAru vaNNao je 1 vinaa| 'cArucarattaM vaNNao je1| cArucaraNA vanno mu0| "kUrmonnatacArucaraNA ityAdiH strIvarNako jambUdvIpaprajJaptyAdiprasiddho [dvitIye vakSaskAre] mlliivissye'dhyetvyH"--attii0|| 9. aMtie je 1 mu0 vinA nAsti / / 10. jagiyaha rise je1| "siridAmagaMDajaNiyahAse ti zrIdAmakANDena janito harSaH pramodo'nurAgo yasya sa tathA" --attii0|| 11. gehe je1|| 12. je 1 vinA-pAdhArettha he 2 khN1| pAhArettha he 1 lA 2 lAsaM0 3 / pAhAretthA he 3, 4 lA 1 laamuu03| pahAretthA saM 1 / "pahArettha gamaNAe tti pradhAritavAn vikalpitavAn gamanAya gmnaarthm"-attii0|| Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 NAyAdhammakahaMga sutte paDhame suyakAMdhe [su0 69caMpA nAma nayarI hotthA / tattha NaM caMpAe nayarIe caMdacchAe aMgarAyA hotthA / tattha NaM caMpAe nayarIe arahannagapAmokkhA bahave saMjattANAvAvANiyagA parivasaMti aDDA jAva aparibhUyA / tate NaM se arahannage samaNovAsae yAvi hotthA ahigayajIvAjIve, vaNNao / tate NaM tesiM arahannagapAmokkhANaM saMjattANAvAvANiyagANaM annadA kadAi egayao sahiyANaM imeyArUve miho kahosa mullAve samuppajjitthA -- seyaM khalu amhaM gaNimaM caM dharimaM ca mejjaM ca pAricchejaM ca bhaMDagaM gahAya lavaNasamuddaM potavahaNeNa ogAhittae tti kaTTu annamannassa eyamahaM paDisurNeti, 2 gaNimaM ca 4 geNhati, 2 sagaDIsArgeDayaM ca sajjeMti, 2 ttA gaNimassa 4 bhaMDagassa sagaDI sAgaDayaM 10 bhareMti, 2 sohaNaMsi tihi karaNa - nakkhatta - muhuttaMsi vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAveMti, mitta-NAi-[Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM ] bhoyaNavelAe bhuMjAveMti jAva ApucchaMti, 2 ttA saMgaDIsAgaDiyaM joyaMti, 2 ttA caMpAe nayarIe majjhamajjheNaM NiggacchaMti, 2 ttA jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvA~gacchaMti, 2 tA sagaDI sAgaDiyaM moyaMti, 2 ttA poyavahaNaM sajjeMti, 2 ttA gaNimassa ye jAva cauvvihassa "bhaMDagassa bhareMti, 2 taMdulANa ya saMmitassa ya telaissa ya ghayassa ya gulassa ya gorasassa ya udayarasa ya udayabhAyaNANa ya osahANa ya bhesajjANa ya taNassa ya kaTThassa ya AvaraNANa ya paharaNANa ya annesiM ca bahUNaM potavahaNapauuggANaM davvANaM potavahaNaM bhareMti, [2] sohaNaMsi tihi-karaNa - nakkhatta - muhuttaMsi vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAveMti, 2 mitta- gIti - [Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi- parijaNaM ] 15 i * nAmaM he2 // he 1, 2, je 1 he 2 / 'DayaM sa / 1. saMlAve je 1 vinA / dRzyatAM pR0 94 3. geNi 2 paM0 14 // 2. ca nAsti "gagimaM cetyAdi " - aTI0 // ", saM 1 // 4. 'DiyaM ca sadeg saM 1 lA 3 hai 4 / 'DaM sa' lA 2 // 5. degDiyaM bhadeg khaM 1 he 1 vinA / dRzyatAM pR0 139 paM0 15 // 6. pratiSu pAThAH - sagaDalAgaDIyaM he 1 / sagaDasAgaDiyaM khaM 1 / sAgaDasAgaDiyaM he 2 / sagaDisAgaDiyaM je 1 lA 1 mu0 / sagaDhIsAgaDIyaM saM 1 / sagaDIsAgaDiyaM lA 2, 3 he 3, 4 // 7. gacchaMcha se 1 // 8. moti je 1 // 90 ya nAsti saM 1 lA 3 // 10. bhaMDassa je 1 saM 1 lA3 // 11. samiyassa saM 1 je 1 lA 3 / " samaya yatti kaNikkAyAzca " - aTI* // 12. telassa ya khalassa ya ghayassa ya khaM 1 / telassa ya gulassa ya ghayasta ya he 2 lA 1 / 13. udgassa ya bhAyaNANa ya je 1 se 1 lA 3 he 2, 4 khaM 1 // 14. avadeg he 2 / AvaraNAnAm aGgarakSakAdInAM bodhisthaprakSarANAM ca "aTI0 // 15. pAbhoggANaM khaM 1 / / 16. asaNaM uvakkhaDeMti je 1 // 17. nAtaM aNupucchaMti 2 lA 1 | 'NAtaM ApucchaMti mu0 // " Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -69] agi ajjhaNaM 'mallI' ApucchaMti, 2 ttA jeNeva potaTThANe teNeva uvAgacchaMti / tate NaM tersi arahannaga jAva vANiyagANaM pariyaNo (NA) jAva tAhiM iTThAhiM jAva vaggUhiM abhinaMdatoM ya abhisaMdhuNamANA ya evaM vadAsI --ajja ! tAta ! bhAya ! mAula ! bhAgiNeja ! bhagavatA samuddeNaM abhirakkhijjamANA 2 ciraM jIvaha, bhaddaM ca bhe, puNaravi laTThe kayakajje aNahasamagge niyaMgaM gharaM havvamAgate pAsAmo tti kaTTu tAhiM somAhiM niddhAhiM dIhAhiM sappivAsAhiM pappuyAhiM diTThIhiM nirikkhamANA muhuttametaM saMciTTheti / tato pussamANavo baiMkamudAhu -- "haM bhe! sabvesAmaivi atthi atthasiddhI, uvaTThitAI kalANAI, paDihayAtiM savvapAvAIM, jutto pUso, vijao muhutto, ayaM tao saimANiesu pupphabalikammesu dinnesu sarasarattacaMdaNadadarapaMcaMgulitalesu, aNukkhittaMsi dhUvaMsi, pUitesu samudavAtesu, saMsAriyAsu valayacAdAsu, U~siesa siesu jhayaggesu, paDuppavAiesu tUresu, jaiesu savvasauNesu, gahiesu rAyavarasAsaNesu, 10 mahayA u~kkiTThisIhaNAya jAva rakheNaM pakkhubhitamahAsamuddaravabhUyaM piva "meiNiM karemANA eNgadisaM jAva vANiyagA NavaM durUDhA / / 1. uvAgacchati 2 he 3 vinA / uvA 2 tA je 1 // 2. NaMdayaMtA he 1, 2, 3 naM 1lA 1 // 3. niyagadharaM je 1 / "nijakaM gRhaM havaM zIghramAgatAn pazyemeti kRtvA ityabhidhAya "aTI0 // 4. patthayAhiM he 2 | " pappuyAhiM ti praplutAbhiH azrujalArdrAbhiH " - aTI0 // 5. " samAgiesuti samApiteSu " - aTI0 // 6. aNukhittaMsi he 1, 2, 4, lA 1 khaM 1 / amiNiyakkhittaMsi he 3 / " aNuvittati tti anUtkSipte pazcAdutpATite dhUpe " - aTI0 // 7. rUvaMsi he 2 // 8. vAsu khaM 1 je 1 he 2 / " pUjiteSu samudravAteSu nausAMyAtrikaprakriyayA samudrAdhipa devapAdeSu vA " - aTI0 // 9. saMcAri je 1 / "saMsAriyAsu valayabAhAsu ti sthAnAntarAducitasthAna niveziteSu dIrghakAlakSaNabAhuSu ' AvellakeSu' iti saMbhAvyate " - aTI 0 // 10. Usiesa siesa siyajjhaesu khaM 1 je 1 / " ucchriteSu UrDIkRteSu siteSu dhvajAgreSu patAkAmeSu " - aTI0 // kaTThI he 1 hemU0 4 1 / ukkiDasI lA 2, 3, saM0 4 // 12. mehaNIM he 2 lA 2, 3 mehaNaje 1 he 3, 4 saM 1 // 13. egadivasaM je 1 / egadisiM he 2, 3, 4, saM 1 lA 3 / egadisi he 1 lA 1,2 // 14. NAvaM rUDhA khaM 1 he 3 / NAvaM dUDhA he 1, 2 / NAvA dUDhA lA 1 // 15. vaka samudAhu saM 1 he4 lAmU0 3 / " tato pussamANavo vakkamudAhu tti tato'nantaraM mAgadho maGgalavacanaM bravIti smetyarthaH, tadevAha - sarveSAmeva bhe bhavatAmarthasiddhirbhavatu " - aTI0 // 16. haM bho saM 1 he 4 vinA / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 17. mavi asthi siddhI je 1 / 'bhavi atthasiddhI saM 1 he 3, 4 lA 2, 3 khaM 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam 14 // / Usasiesu jhayaggesu 11. ucchuTTisI' 1 / " 153 5 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 69deskaalo| tato pussANaveNaM vakke muMdAhie ituTThakucchidhArakannadhAraganbhijasaMjattANAvAvANiyagA vAvariMsu, taM nAvaM punnucchaMgaM puNNamuhiM baMdhaNehiMto muNcNti| tate NaM sA nAvA vimukkabaMdhaNA pavaNabalasamAhayA UsiyasiyA, vitatapakkha iva garulajuvatI, gaMgAsalilatikkhasoyavegehiM saMchubbhamANI 2, ummItaraMgamAlAsahassAI samaticchamANA 2, kaivaehiM ahorattehiM lavaNasamudaM aNegAtiM joyaNasatAti ogADhA / tate NaM tesiM arahannagapAmokkhANaM saMjattAnAvAvANigayANaM lavaNasamudaM aNegAI joyaNasayAI ogADhANaM samANANaM bahUti uppAtiyasatAtiM pAubbhUyAI, taMjahA-- akAle gajite, akAle vijute, aMkAle thaNiyasadde, abhikkhaNaM abhikkhaNaM augAse devatAo ncNti| ___egaM ca NaM mahaM pisAyarUvaM pAsaMti, tAlajaMghaM divaMgayAhiM bAhAhiM masi-mUMsagamahisakAlagaM bhariyamehavaNaM laMboTTaM niggayaggadaMtaM nilAliyajamalajuyalajIhaM A~UsiyavayaNagaMDadesaM "cINacimiTaeNnAsiyaM vigaya ggabhaggabhumayaM khajjoyagaditta 1. kAlo 2 he 2,3 khaM 1 / " ayaM dezakAlaH 2 eSa prastAvo gamanasyeti gmyte"-attiikhN0| etadanusAreNa ayaM desaphAlo ayaM desakAlo iti dviH pATho'trAbhipretaH syAditi bhAti // 2. degmANaeNaM je1 vinA // 3. vakke mudAharie he 1, 2 lA 1 / vakamudAharie je 1 / "vakke udAhie ti vAkye udaahRte"-attii0|| 4. hadvatuDhe saM 1 lA 2, 3 he 4 / "hRSTatuSTAH karNadhAro niryAmakaH kuzidhArA naupArzvaniyuktakAH AvellakavAhakAdayaH, garbhe bhavA gArbheyAH naumadhye uccAvacakarmakAriNaH, saMyAtrAnauvANijakAH bhANDapatayaH, eteSAM dvandvaH"-aTI0 // 5. vAvAreMsu taM nAvaM he 1, 2, 3 lA 1,2 / vAvAretaMsu NAvaM je1| "vAvariMsu ti vyApRtavantaH svsvvyaapaaressviti"-attii0|| 6. baMdhaNehiM muMcaMti saM1 laa2| baMdhaNehito NAvaM muMcaMti je 1 // 7. ussiya saM 1 lA 2, 3 he 4 vinaa| "Usiyasiya tti ucchritsitpttaa"-attii0|| 8. degvaggehiM saM 1 lA3 he 4 // 1. saMkhubha mu0|| 10. degmANI khaM 1 mu0 / "samaticchamANa tti smtikraamntii"-a0|| 11. akAlaM he 2 // 12. bhAgAsadeva saM 1 lA 3, he4|| 13. mUsAga khaM 1 / "masimUsagamahisakAlagaM ti, maSI kajalaM mUSakaH unduravizeSaH, athavA maSIpradhAnA mUSA tAmrAdidhAtupratApanabhAjanaM maSImuSA, mahiSazca pratIta eva, tadvat kAlakaM yat tat tthaa"-attii0|| 14. mAghUsiya khaM 1 he 1, 2, 3 / "AUsiyavayaNagaMDadesaM ti mAUsiya ti Adhusiya ti vA praviSTau vadane gaNDadezI kapolabhAgau yasya tattathA"-aTI0 // 15. saMcINadeg je 1 // 16. 'civiDa je 1 lAsaM03 / 'cipiTa he 1 lA 1 / cipaDi he 2 / degcamiDha he 4 / " cINacimiDha(civiDa-aTIje0 aTIhe.)nAliyaM ti cInA hasvA cipiTA ca nimnA nAsikA yasya tattathA"-aTI0 // 17. degNAsikaM khaM 1 loM0 he 3, 4 lA 2 / NAsigaM je 1 // 18. bhuggabhumayaM lo0 khaM 1 lA 1 / " vigayabhuggabhumayaM ti vikRte vikAravatyau bhune bhane ityrthH| pAThAntareNa bhuggabhagge atIva vakre bhruvau yasya tat tthaa"-attii0|| Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' kkhurAgaM uttAsaNagaM visAlavacchaM visAlakucchi palaMbakucchi pahasiyapayaliyarpayaDiyagattaM paNaJcamANaM apphoDataM abhivaggaMtaM abhigajaMtaM bahuso 2 aTTahAse viNimmuyaMtaM nIluppalagavalaguliyaayasikusumappagAsaM khuradhAraM asiM gahAya abhimuhamAvayamANaM paasNti| tate NaM te ahaNNagavajA saMjattANAvAvANiyagA eMgaM ca NaM mahaM tAlapisAyaM 5 pAsaMti, tAlajaMghaM divaMgayAhiM bAhAhiM phuTTasiraM bhamaraNigara-varamAsarAsi-mahisakAlagaM bhariyamehavaNNaM suppaNahaM phAlasarisajIhaM laMboDheM dhavalavaTTaasiliTThatikkhathirapINakuDiladA~DhAvagUDhavayaNaM 'vikosiyadhArAsirjuyalasamasarisataNuyacaMcalagalaMtarasa 1. palaMbakuJchi nAsti je 1 se 1 hemU04 / "vizAlakukSi vistIrNodaradezam , evaM pralambakukSi -attii0|| 2.lA 1-2-3 vinA-liyapaDiya khaM1 je 1 he 1. 2. 3. 4 saM 1 lo| "pahasiyapayaliyapaDiya(payaDiya-aTIsaM0) gattaM ti prahasitAni hasitumArabdhAni, pracalitAni ca svarUpAta pravalikAni vA prajAtavalIkAni. prapatitAni (prayatitAniaTIje0) ca prakarSeNa zlathIkRtAni gAtrAgi yasya tat tathA"-aTI0 / 3. vigayabhugga' .."gattaM ipti pAThasya sthAne vAcanAntare'nyaH pATha upalabhyate iti TIkAkAraiH zrI abhayadevasUribhirnirdiSTam -"vAcanAntare vigayabhaggabhumayapahasiyapayaliyapaDiya (payaDiya-aTIsaM0) phuliMgakhajoyadittacakkhurAga ti pAThaH, tatra vikRte bhame bhravau prahasite pracalite prapatite ca yasya sphuliGgavat khadyotakavacca dIptazcakSurAgazca yasya tat tathA"-aTI0 / atra aTIje0 madhye pAThaH paThituM na zakyate, aTIhe0 madhye degpayaliyaphuliMga iti pAThaH, anyatra sarvatra payaliyapaDiyaphuliMga' iti pATho dRzyate, kevalaM mudrite aTI0 granthe degpayaliya payaDiyaphuliMga' iti pATo dRzyate, saM 1 madhyAt kimapi pAThAntaraM tatra na nirdiSTam , ataH aTIsaM01 madhye degpayaliyapayaDiyaphuliMga' iti pAThaH saMbhAvyate // 4. aphoDeMtaM he 2 / AphoDataM saM 1 / mAphoDeMtaM laa3|| 5. " abhimukhamApatat pazyanti sarve'pi saaNyaatrikaaH| tatra arhanakavarjAH yat kurvanti tad darzayitumuktameva pizAcasvarUpaM savizeSaM teSAM taddarzanaM cAnuvadannidamAha-tae NamityAdi, tataste arhanakarjAH sAMyAtrikAH pizAcarUpaM vakSyamANavizeSaNaM pazyanti, hA ca bahUnAmindrAdInAM bahUni upayAcitazatAni upayAcitavantastiSThantIti smudaayaarthH| athavA 'taeNaM te marahannagavajjA' ityAdi gamAntaram 'bhAgAse devayAo nacaMti' [pR0 154509] ito'nantaraM draSTavyam , ata eva vAcanAntare nedamupalabhyate, upalabhyate caivam-abhimuhaM AvayamANaM pAsaMti, tae gaM te arahannagavajA nAvAvANiyagA bhIyA ityAdi "-attii0|| 6. TIkAkRtAmAcAryazrI abhayadevasUrINAM samakSaM vAcanAdvayamAsIt-ekasyAM vAcanAyAM sarvo'pi pATho vidyate sma, aparasyAM tu vAcanAyAm ** etaccihnAntargato pATho nAsIt / ata ubhayavAcanApekSayA AcAryazrI abhayadevasUribhiH paatthsNgtivihitaa| dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 7. dADhova he 1 lA 3 vinaa| "daMSTrAbhiravagUDhaM vyApta vadanaM yasya "..-attii0|| 8. vikAsi saM 1 / vikkosi je 1 / "vikozitasya apanItakozasya nirAvaraNasyetyarthaH"-aTI0 // 9. juyalaM je 1 // 10. degtasarasa je 1 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 NAyAdhammakahaMgasuttaM paDhame suyakkhaMdhe sU0 69lolacavalaphuraphureMtanilAliyaggajIhaM avayacchiyamahallavigayabIbhacchalAlApagalaMtarattatAluyaM hiMguluyasagabbhakaMdarabilaM va aMjaNagirissa aggijAluggilaMtavayaMNaM AUsiyaakkhacammauTThagaMDadesaM cINacimiDhavaMkabhaggaNAsaM rogiyadhamadhametamArutanigurakharapharusajhusiraM obhuggaNAsiyapuDaM ghA~DubbhaDaraiyabhIsaNamuhaM uddhamuhakannasakuMli5 yamahaMtavigayalomasaMkhoMlagalaMbaMtacaliyakaNNaM piMgaladippaMtaloyaNaM bhiuDitaDiniDAlaM narasiramAlapariNaddhaciMdhaM vicittagoNasasubaddhaparikaraM avaholaMtaphupphuyAyaMtasappa-vicche 1. "bhavacchiya ti prasAritamityeke, anye tu yakArasya luptatvAt avayacchiyaM prasAritamukhatvena dRSTaM dRzyamAnami(dRzyami-aTIkha0)tyAhuH, mahallaM ti mahat vikRtaM bIbhatsaM lAlAbhiH pragalat raktaM ca tAlu kAkudaM yasya sa tathA, tam"-aTI0 / TIkAkRtAM zrI abhayadevasUrINAM samakSam 'bhavacchiyaM' iti eka eva pATha AsIditi bhAti, dRzyatAM Ti0 3 / atredaM dhyeyam-hastalikhitAdarzaSu ttha-ccha ityanayorakSarayoH samAnaprAyatvAt chi-sthi ityanayorakSarayoH kiM samIcInaM tat sudhIbhiH svayaM nirNetavyam // 2. 'lAlapadeg je 1 vinaa|| 3. "agnijvAlA udgirad vadanaM yasya sa tathA, tama, athavA avacchiyetyAdi hiMguluyetyAdi ca karmadhArayeNa vakSyamANavadanapadasya vizeSaNaM kAryam , 'yasya tam' ityevaMrUpazca vAkyazeSo drssttvyH"-attii0| dRzyatAM tti01|| 4. "mAUsiya tti saGkaTitaM yad akSacarma jalAkarSaNakozaH tadvat bho u-aTIhe.)iTTa ti apakRSTau apakarSavantau saMkuTitau gaNDadezau yasya sa tathA, tam, anye tvAhuHbhAbhUSitAni saMkuTitAni akSAgi indriyANi carma ca moSTau ca gaNDadezau ca yasya sa tathA, tm"-attii0|| 5. viviDa je1 he 1 / cimiDa he 2"cInA havA cimiDha (viviDa-aTIje0 aTIhe.) ti cipiTA nimnA vaMkA vakrA bhameva bhagnA ayodhanakuTTitevetyarthaH, nAsikA yasya sa tathA, tam"-aTI0 // 6. "roSAdAgato dhamadhameMta ti prabalatayA dhamadhameti zabdaM kurvANo mAruto vAyurnichuro nivaraH kharaparuSaH atyantakarkazaH zuSirayo randhrayoryatra tat tathA, tadevaMvidhamavabhugnaM ca vakraM nAsikApuTaM yasya sa tathA, tam , iha ca padAnAmanyathA nipAtaH praakRttvaaditi"-attii.|| 7. yaphuDaM he 1 je 1 // 8. ghoDu khaM1 / "ghAtAya puruSAdivadhAya ghATAbhyAM vA mastakAvayavavizeSAbhyAM udbhaTaM vikarAlaM citamata pava bhISaNaM makhaM yasya sa tathA. tm-attii0|| 1. limahaMta je1 vinaa|| 10. lagacalaMtacaMcaliyakaNNaM he| lagalaMtacaMcaliyakannaM laa||"sNkhaalg tti zavantau ca, zaGkhayorakSiAtyAsannAvayavavizeSayorAlagnau sambaddhAvityeke, lambamAnau ca pralambo, calito ca calantI (lalantau-aTIsaM0) karNau yasya sa tathA, tm"-attii.|| 11. taDani khaM 1 laa2| talini he 1 / "bhRkuTiH kopakRto bhravikAraH, saiva taDid vidyud yasmiMstattathA, tathAvidham , pAThAntareNa bhrukuTitaM kRtabhRkuTi lalATaM yasya sa tathA, tm",-attii|| 12. he 2 vinA-tapupphuyA' he 1 saM 1 / taphuphuyA' he 3 lo / degtalaMpupphayA je1| 'tapupphayA' lA 1, 3 he 4 / 'tapuphuyA khN1| "avaholaMta tti avagholayanto DolAyamAnAH phupphuyA(pupphayA-aTIkhaM0, pupphuyA -aTIhe0)yaMta tti phU-kurvanto ye sarpA vRzcikagodhA undurAH nakulAH saraTAzca tairviracitA vicitrA vividharUpavatI vaikakSakeNa uttarAsaGgena markaTabandhana skandhalambanamAtratayA vA mAlikA mAlA yasya sa tathA, tm"--attii0| 13. viJcaya he 1 vinA // Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -69] aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' 157 ya-godhuMdara-naula-saraDaviraiyavicittaveyacchamAliyAgaM bhogakUrakaNhasappadhamadhameMtalaMbaMtakaNNapUraM majAra-siyAlalaiyakhaMdhaM dittaghugghuyatadhyakayacuMbhalasiraM ghaMTaravaNabhImabhayaMkaraM kAyarajaNahiyayaphoDaNaM dittamaTTahAsaM viNimmuyaMtaM vasA-ruhira-pUya-maMsa-malamaliNapoccaDataNuM uttAsaNayaM visAlavacchaM pecchaMtAbhinnaNahamuhanayaNakaNevaravagyacittakattINiyaMsaNaM sarasaruhiragayacammavitataUsaviyabAhujuyalaM tAhi ya kharapherusaaNiddha- 5 dittaaNiTThaasubhaappiyaakaMtavaMggUhiM tajayaMtaM pAsaMti / taM tAlapisAyarUvaM ejamANaM pAsaMti 2 tA* bhIyA jAva saMjAyabhayA annamannassa kAyaM samaturaMgemANA 2 bahUNaM iMdANa ya khaMdANa ya rudda-siva-vesamaNa-NAgANaM bhUyANa ya jakkhANa ya aja-kokiriyANa ya bahUNi 'ovAiyasayANi uvAiNamANA 2 citttthti| tae NaM se arahannae samaNovAsae taM divvaM pisAyarUvaM ejamANaM pAsati, 2 ttA 10 abhIte atatthe acalie asaMbhaMte a~gAule aNuvigge abhinnamuharAgaNayaNavaNNe 1. ghugghUyaMta? he 1 / ghugghuvaMta' he 2, 3 lo0 / ghuraghuvaMtadeg lA 1 khaM / / "ghugghuyaMta tti ghUkArazabdaM kurvANo yo ghUkaH kaushikH"-attii0| 2. bhuMbhala' he 4 loN| suMbhala' lA3 / "kRto vihitazzrubhala ti zekharakaH zirasi yena sa tthaa"-attii0|| 3. raveNabhImabhayakaraM saM 1 je 1 lA2, 3 he 4 | "ghaNTAnAM ravaNaM zabdaH tena bhImo yaH sa tathA, sa cAsau bhayaGkarazceti, tm"--attii0|| 4. pecchaMtabhi saM 1 lA2, 3 he4| "pecchaMta ti prekSyamANA dRzyamAnA abhinnA akhaNDA nakhAzca nakharA mukhaM ca nayane ca kau~ ca yasyAM sA tathA, sA cAsau varavyAghrasya citrA karburA kRttizca cameti sA tathA, saiva nivasanaM paridhAnaM yasya sa tathA, tm"-attii0|| 5. kaNNaM vara je 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 6. 'kattiyagiyaMsaNaM loN0|| 7. ya nAsti je 1 / "tAbhizca tathAvidhAbhiH kharaparuSAH atikarkazAH asnigdhAH snehavihInAH dIptA jvalantya ivopatApahetutvAt aniSTA abhilASAviSayabhUtAH azubhAH svarUpeNa apriyAH aprItikaratvena akAntAzca visvaratvena yA vAcaH tAmiH trastAn kurvANaM trastayantaM tarjayantaM vA pazyanti sm| punastat tAlapizAcarUpaM ejjamANaM ti nAvaM prati Agacchat pazyanti-aTI0 // 8. kharapharisa khN1|| 9. degpharusamaNi? bhaIvamasubha appiya bhamaNuNNa akkaMtavaggUhiM je 1 / degpharumaNi? asubha bhappiya akaMtavaggRhi he 4 loN| dRzyatAmuparitanaM TippaNam 7 // 10. dittaNi? he 1, 2, khaM 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 11. vaggRhi ya taja je 1 vinA // 12. tatthayaMtaM aTIpA0 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam 7 // 13. pAsaMti / 2 jAva bhIyabhayA saMjA' khN1| pAsaMti 2 bhIyA saMjA' je 1 vinA // 14. 'koTiki je 1 / " AryA prazAntarUpA durgA, koTTakriyA saiva mhissaaruuddhruupaa"-attii0|| 15. uvA he 2 je 1 // 16. pratiSu pAThAH-uvAiNamANA ci he 1 / uvAtiNamANA ci khaM 1 he 3 lA 1 / uvANiyayamANA 2 cideg je 1 / uvAtiyamAgA ci he 1 saM 1 / uvAvimANA ci lA 2, 3, he 4 / "upAcinvanto vidadhatastiSThanti smeti ahnnkvrjaanaamiymitikrtvytoktaa"--attii0|| 17. aNAile saM 1 lAmU0 3 hemU0 4 / aNAtale je 1 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [ sU0 69 adINavimaNamANase poyavahaNassa egadesaMsi vatthaMteNaM bhUmiM pamajjati, 2 tA ThANaM ThAi, 2 ttA karayalapariggahiyaM [dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu ] evaM vayAsi - namotthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, jai NaM haM e~tto uvasaggAto muMcAmi to me kappati pAritae, aha NaM etto uvasaggAto Na muMcAmi to me tahA paccakkhAeM ttiM kaTTu sAgAraM bhattaM paJcakkhati / tate NaM se pisAyarUve jeNeva arahannage samaNovAsae teNeva uvAgacchati, 2 ttA arahannagaM evaM vadAsI - "haM bho ! arahannagA appatthiyapatthayA jAva parivajjiyA ! No khalu kappati tava sIlavvaya-guNa- veramaNa - paccakkhANa-posahovavAsAtiM cAlittae vA evaM khomettae vA khaMDittae vA bhaMjittae vA ujjhittae vA paricaittae vA, taM 10 jati NaM tumaM sIlavvaya jAva Na paricayasi to te ahaM eyaM potavahaNaM dohiM aMguliyAhiM geNhAmi, 2 ttA saMtatalappamANamettAtiM uDuM vehAsaM ubvihAmi, 2 aMtojalaMsi Nivolemi, jANaM tumaM aTTaduhaTTavasaTTe asamAhipatte akAle ceva jIviyAto vavarovijjasi / 1 lA 1, je 1 // * ettabha uva saM 1 lA 3 // 1. ahaM he 1, 2 je 1 khaM tti je 1 lA 2 vinA // 3. ti hai 2 // 4. kkhAi 2 apa' he 2 // 7. pathiyA saM 1 lA 2, 3 he 3 / " apatthiyapattha (sthi - aTIje 0 ) ya 1 ti aprArthitaM yat kenApi na prArthyate tat prArthayati yaH sa tathA, tadAmantraNam / pAThAntareNa aprasthitaH san yaH prasthita iva mumUrSurityarthaH sa tathocyate, tasyAmantraNaM he aprasthitaprasthita !" -- aTI0 // 8. " tava sIlavvatyAdi, tatra zIlavatAnyaNuvratAni guNA guNavratAni viramaNAni rAgAdiviratiprakArAH pratyAkhyAnAni namaskArasahitAdIni, pauSadhopavAsaH aSTamyAdiSu parvadineSUpavasanam AhAra - zarIrasatkArA-brahma-vyAparavarjana mityarthaH eteSAM dvandvaH / cAlittae ti bhaGgakAntaragRhItAn bhaGgakAntareNa kartum, kSobhayitum etAnevaM paripAlayAbhyutojjhAmIti kSobhaviSayAn kartum, khaNDayituM dezataH, bhaGktuM sarvataH, ujjhituM sarvasyA dezavirastyAgena, parityaktuM samyaktvasyApi tyAgata iti " - aTI0 // 9. parica he 1, 2, 3 je 1 // 10. deglIhiM saM 1 lA 3 / " dohiM aMguliyAhiM ti aGguSThakatarjanIbhyAm athavA tarjanI - madhyamAbhyAmiti " - aTI0 // 11. " sattaTUtalappamANamettAiM ti talo hastaH, tAlAbhidhAno vA'tidIrgho vRkSavizeSaH, sa eva pramANaM mAnaM talapramANam, saptASTau vA saptASTAni talapramANAni parimANaM yeSAM te saptASTatalapramANamAtrAH, tAn gaganabhAgAn yAvaditi gamyate, uDDuM vehAsaM ti Urdhva . vihAyasi gagane ugvihAmi ttinayAmi / jANaM tumaM ti yena tvam duhaTTavasaTTe tti Artasya dhyAnavizeSasya duhaTTa tti durghaTaH duHsthago durnirodho vazaH pAratantryam tena RtaH pIDitaH ArttadurghaTavazAktaH, kimuktaM bhavati ? asamAdhiprAptaH vavarovijati vyaparopayiSyase, apeto bhaviSyasItyarthaH " - aTI0 // 12. nibolemi he 1 / nicchole mi mu0 // 2, 3 // 2. eyavve 5. ahaM je 1 // 6. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -69] agi ajjhaNaM 'mallI' taNaM se arahannage samaNovAsae taM devaM maNasA ceva evaM vadAsI - ahaM NaM devANuppiyA ! arahannae NAmaM samaNovAsae ahigayajIvAjIve, no khalu ahaM sakkA keNai deveNa vA jAva niggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhettae vA vipariNAmettae vA, tumaM NaM jo saddhA taM kairehIti kaTTu abhIe jAva abhinnamuharAgaNayaNavaNNe adINavimaNamANase niccale nipphaMde tu siNIe dhammajjhANovagate viharati / taNaM se divve pisAyarUve arahannagaM samaNovAsagaM docaM pi tacaM pi evaM vadAsI - haM bho arahannagA ! jAva dhammajjhANovagae viharati / tate NaM se divve pisAyarUve arahannagaM dhammajjhANovagayaM pasati, pAsittA baliyatarAgaM Asurute taM poyavahaNaM dohiM aMguliyAhiM giNhati, 2 ttA sattaTTha talAI jAva arahannagaM evaM vadAsI - haM bho arahannagA ! appatthiya [ patthiyA ! ] No khalu 10 kappati tava sIlavvaya taiva jAva dhammajjhANovagae viharati / 159 tate NaM se pisAyarUve arahannagaM jAhe no saMcAei niggaMthAo [pAvayaNAo ] cAlittae vA taheva saMte jAva nivvinne taM poyavahaNaM saNiyaM saNiyaM uvari jalassa Thaveti, 2ttA taM divvaM pisAyarUvaM paDisAharai, 2 ttA divvaM devarUvaM viuvvai, 2 tA aMtalikkhapaDivanne saMkhikhiNiyAiM jAva parihite arahannagaM samaNovAsagaM evaM 15 vayAsI - haM bho arahannagA ! dhaMnne si NaM tumaM devANuppiyA ! jIvaM jIviyaphale jassa NaM tava niggaMthe pAvayaNe imeyArUvA paDivattI laddhA pattA abhisamannAgayA / evaM khalu devANupiyA ! sakke deviMde devarAyA sohamme kappe sohammavarDisae vimANe sabhAe suhammAe bahUNaM devANaM majjhagate mahayA saddeNaM atikkhati, bhAsati, paNNaveti, parUveti -- evaM khalu jaMbuddIve dIve bhArahe vAse caMpAe nayarIe arahannae 20 * vA nAsti je 1 se 1 // 1. vipparideg he 2 khaM 1 // 2. jA yava saddhA khaM 1 // 3. karehItti he 1, 3 / 4. pAsati 2 pAsittA he 2, 3 // 5. dRzyatAM pR0 158, paM0 8, pR0 159 paM0 5 // 6. atra ' taheva' ityanena khobhettae vA vipariNAmettae vA iti pUrvapATho grAhyaH, dRzyatAM paM0 3 / tAhe uvasaMte mu0 / " saMte ityAdau yAvatkaraNAt taMte paritaMte iti draSTavyam, tatra zrAntaH zAnto vA manasA, tAntaH kAyena khedavAn paritAntaH sarvataH khinnaH, nirviNNaH tasmAdupasargakaraNAduparataH " - aTI0 // 7. uvariM se 1 lA 3 hai 4 // 8. jalatassa Thadeg je 1 // 9. sAkhakhiNiyaM saM 1 lA 3 hai 4 / dRzyatAM pR0 30 paM0 13 // 10. dhanno si tumaM saM 1 lA 2, 3 hai 4 / 11. dRzyata pR0 20 paM0 15-18, pR0 44 paM0 6-7 // 12. rUve saM 1 lA 3 he4 je 1 // 13. 'Atikkhati 4' iti sarvatra pAThaH, je 1 madhye 'Aikkhai 4 iti pAThaH, atra ityanena 'bhApati paNNaveti parUveti' iti vivakSitam / "bhAikkhaityAdi, AkhyAti sAmAnyena, bhASate vizeSataH, etadeva dvayaM krameNa paryAyazabdAbhyAmucyate-- prajJApayati prarUpayati " aTI0 // 3 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 69samaNovAsage ahigayajIvAjIve, no khalu sakkA 'keNati deveNa vA dANaveNa vA NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA jAva vipariNAmettae vaa| tate NaM ahaM devANuppiyA! sakkassa No eyamaDhe saMdahAmi No pattiyAmi, No roemi| tate NaM mama imeyArUve ajjhathie [ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA]5 'gacchAmi NaM arahannayassa aMtiyaM pAunbhavAmi, jANAmi tAva ahaM arahannagaM kiM piyadhamme, No piyadhamme 1 daDhadhamme, no daDhadhamme 1 sIlavvaya-guNavvaya0 kiM cAleti 27 jAva paricayati No paricayati tti kaTu evaM saMpehemi, 2 ohiM pauMjAmi, 2 devANu["ppiyaM] ohiNA Abhoemi, 2 uttarapurasthimaM [disIbhAgaM avakamAmi], 2 uttaraviu~vviyaM [ruvaM viuvvAmi, 2 tA] tAe ukkiTThAe [turiyAe cavalAe caMDAe jaiNAe cheyAe sIhAe sigghAe divvAe udbhuyAe devagatIe] jeNeva samudde jeNeva devANuppie teNeva uvAgacchAmi, 2 tA devANuppiyANaM uvasaggaM karemi, no ceva NaM devANuppiyA bhIyA vA [tatthA vA tasiyA vA uviggA vA saMjAyabhayA vA] / taM ja NaM sakke deviMde devarAyA evaM vadati sacce NaM esamaDhe / taM diDhe NaM devANuppiyANaM iDI juI jase bale vIrie purisakAraparakkame 1. keNai je1| keNaya saM 1 lA3 he 4 // 2. "deveNa vA dANaveNa vA ityAdAvidaM draSTavyamaparaM kinnareNa vA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa va ti"-attii0|| 3. "no sahahAmi ityAdi, na zraddadhe pratyayaM na karomi, no pattiyAmi tatra prItikaM prIti na karomi, no rocayAmi asmAkamevaMbhUtA guNaprAptibhavatvevaM na ruciviSayIkaromIti"-aTI0 // 4. jANemi he 2 // 5. pratiSu pAThA:--'guNanvaya khaM1 / guNA saM 1 he 1, 2, 4 lA 1, 2, 3 / guNe he 3 je 1 / atra khaM1 pratyanusAreNa sIlavvayaguNanvaya-veramaNa-paJcakkhANa-posahovavAsAI iti saMpUrNaH pATho graahyH| dRzyatAM pR0 212 pN05| " sIlabvata-guNavata-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsehiM" iti bhagavatIsUtre [11|12|13]'pi pATho dRshyte| 6. pAleti 2 he1|| 7. atra 12. ityanena 'No cAleti' iti graahym|| 8, 9. cayasi // 1 // 10. yadi mAnArthe bahuvacanamatra vivakSyate tadA '[ppie] ' iti pAThaH puurnniiyH|| 11. pratiSu pAThA:-gviyaM vAe ukki he3| degviyattAe uki he1| bviyaM sayAe uki saM 1 lA2, 3he 4 / bviyaM ca / tAe uki khN1|| viyAe ukki he 2 lA 1 / viyattAe ukki he 1 viyAe sa tAe ukki je 1 / 12. bhgvtiisuutr[3|1141]paatthaanusaarenn pUrito'yaM paatthH| anyatra rAjapraznIyAdau vizeSaNeSu kramabhedo'pi dRzyate // 13. je 1 vinAnyatra-devANuppiyA uva khN| devANu uva khaM 1 vinA // 14. pATho'yaM pR0 61 paM0 13 anusAreNa puuritH| yadi tu pR0 157 paM0 11 anusAreNa pUryate tadA tadanusAreNa 'bhIyA vA tatthA vA caliyA vA'...ityAdiH pATho yojyH|| 15. devANu (devANaM-he 1) jAva parakkame je 1 vinaa| aTI0 kRtAM sabhakSamapi IdRza eva pATha AsIt , tathAhi-" yAvatkaraNAt RddhayAdipadAni dRzyAni, tatra iDi tti gugarddhiH, dyutiH AntaraM tejaH, yazaH khyAtiH, balaM zArIram , vIrya jIvaprabhavam , puruSakAra abhimAna vizeSaH, parAkramaH sa eva niSpAditasvabhAvaH, labdhAdipadAni tathaiva "--attii0|| Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -69] aTTamaM ajjhaNaM 'mallI' 161 laddhe patte abhisamannAgae / 'taM khAmemi NaM devANuppiyA ! khamaMtu marihaMtu NaM devANuppiyA ! NAibhujjo evaM karaNayAe ti kaTTu paMjaliuDe pAyavaDie eyama viNaNaM bhujjo bhujjo khAmei, 2 ttA arannayassa saeNmaNovAsagassa duve kuMDalajuyale dalayati, 2 ttA jAmeva disaM pAunbhUe tAmeva 'disaM paDigate / 70. tate NaM se arahannae satthavAhe nisvasaggamiti kaTTu paDimaM pAreti / tae 5 NaM te arahannagapAmokkhA jAva vANiyagA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrae poyaTThANe teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA poyaM laMbeMti, 2 ttA saMgaDisAgaDaM sajjeMti, 2 ttA taM gaiMNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchenaM ca saiMgaDi[sAgaDaM] saMkAmeMti, 2 ttA sagaDI [sAgaDaM] joeMti, 2 ttA jeNeva "mihilA teNeva uvAgacchaMti, 2 mihilAe rAyahANIe bahiyA aggujjANaMsi sagaDIsAgaDaM moeMti, 2 taM mahatthaM mahagghaM maharihaM viulaM raoNyarihaM pAhuDaM kuMDalajuyalaM ca geNhaMti, 2 ttA aNupavisaMti, 2ttA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA karayala [pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu ] "taM mahatthaM divvaM kuMDalajuyalaM uvaNeMti, tate NaM kuMbhae tersisaMttagANaM jAva paDicchai, 2 mallIM videhavara rAyakannaM sahAveti, 2 ttA taM divvaM kuMDalajuyalaM mallIe videhavaMrarAyakannagAe "piNaddhati, 2 paDivisajjeti / 15 taNaM se kuMbhae rAyA te bharahannagapAmokkhe jAva vANiyage vipuleNaM asaNa 4 vattha- gaMdha - mailAlaMkAreNaM jIva ussuMkaM viyarati 2 rAyamaggamogADhe 1. taM kha (khA-khaM 1 he 2) mesu NaM devANu jAva evaM karaNayAe je 1 vinA / etadanusAreNa taM khamesu NaM devANupiyA ! khamaMtu marihaMtu NaM devANupiyA ! NAibhujjo evaM karaNayAe iti pUrNaH pATho bhAti // dRzyatAM pR0 128 paM0 4 Ti05 // 2. paMjaliyaDe he 1, 2, 3 khaM 1 / dRzyatAM pR0 5 paM0 8 / 3. bharahaNNassa khaM 1 / 4. samaNovAsagassa je 1 vinA nAsti // 5. disiM je 1 // 6. disaM je 1 vinA nAsti // 7. satthavAhe je 1 vinA nAsti // 8. poyapaTTaNe mu0 // 9. pottaM je 1 // 10. sagaDasAgaDaM he 1, 2 lA 1 / sagaDisAgaDi je 1 // 11. gaNimaM 4sa he 1, 2 je 1 lA 1 vinA / gaNimaM 4 sadeg he 1, 2 je 1 lA 1 // 12. ans saMkAlA 3 vinA // 13. mahilA je 1 // 14. moeMti / 2 mahilAe rAyahANIe taM mahatthaM je 1 / 'mahilAe rAyahANIe ' iti je 1 pATho'tra nAvazyakaH, yadi tu sa pATho'pretanapaMktau 'mihilAe rAyahANIe aNupavisaMti' ityevaM syAt tadA samyak zobhate // 15. rAyArihaM he 2, 3 khaM1 // 16. taM je 1 vinA nAsti // 17. saMjattANaM je 1 / saMjuttagANaM he 2 // 18, 19. 'vara' nAsti je 1 // 21. asaNa 4 je 1 vinA nAsti / atra 'asaNa 4' ityanena asaNa- pANa- khAima sAimeNaM iti pATho jJeyaH // 22. mallAlaMkAreNaM nAsti 1 lA 2, 3 vinA // 23. jAvussaMkaM he 2 / jAva ussaMkaM je 1 / " ussukaM viyaraha ci 20. piddhi he 1, 2 je 1 // zulkAbhAvamanujAnAtItyarthaH " -- aTI0 // 10 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 70ya Avose viyarati, 2 tA pddivisjeti| tate NaM arahannaga[pAmokkhA] saMjattagA [NAvAvANiyagA] jeNeva rAyamaiggamogADhe AvAse teNeva uvAgacchaMti, 2 bhaMDavavaharaNaM kareMti, 2 tA paDibhaMDaM gehaMti, 2 tA sagaDI[sAgaDaM] bhareMti, jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, 2 tA potavahaNaM sajjeti, 2 tA bhaMDaM saMkAti, 5 dakkhiNANu kUleNaM vAteNaM], jeNeva caMpA poyaTThANe teNeva [uvAgacchaMti, 2 tA] poyaM laMbeMti, 2 sagaDI[sAgaDaM] sajeti, 2 taM gaNimaM ca dharimaM ca mejaM ca pAricchejaM ca sagaDI[sAgaDaM] saMkAmeti, 2 jAva mahatthaM pAhuDaM divvaM ca kuMDalajuyalaM geNhaMti, 2 jeNeva caMdacchAe aMgarAyA teNeva uvAgacchaMti, 2 tA taM mahatthaM jAva uvaNeti / tate caMdacchAe aMgarAyA taM divvaM mahatyaM ca kuMDalajuyalaM paDicchati, 2ttA te arahannagapAmokkhe evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! bahuNi gAmAgara jAva AhiMDaha, lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM 2 poyavahaNehiM ogAhaha, taM atthi yAI bhe kei kahiMci accherae diTTapuvve ? tate NaM te arahannagapAmokkhA caMdacchAyaM aMgarAyaM evaM vadAsI-evaM khalu sAmI! amhe iheva caMpAe nayarIe arahannaga15 pAmokkhA bahave saMjattaMgA NAvAvANiyagA parivasAmo / tate NaM amhe aNNadA kaMdAi gaNimaM ca dharimaM ca mejaM ca pAriccheja ca, taheva ahINamatirittaM, jAva kuMbhassa ranno uvaNemo, tate NaM se kuMbhae mailIe videharAyavarakannAe taM divvaM kuMDalajuyalaM "piNiddhati, 2ttA pddivisjjeti| "taM esa NaM sAmI! amhehiM kuMbhagarAyabhavaNaMsi mallI videharAyavarakannA accherae diTe, "taM no khalu annA kA vi tArisiyA 20 devakannagA vA jAva jArisiyA NaM mallI videhraayvrknnaa| 1. ya nAsti khaM 1 // 2. degvAse ya viyadeg je 1 // 3. maggogADhe je 1 vinA / / 4. gaNimaM 4 sagaDI iti pratiSu paatthH| dRzyatAM pR0 161 paM0 8 // 5. dRzyatAM pR0 161609-10 // 6. dRzyatAM pR0 161 paM0 13 / / 7. "gAmAgaretyAdAvidaM draSTavyamnagara-kheDa-kabaha-maDaba-doNamaha-paTTaNa-nigama-sannivesAI iti-attii0||8.11m0 vinA nAsti // 9. degttagaNAvA saM 1 lA 2, 3 he 4 // 10. kayAI(I?)je 1 // 11. degNamati' lA 2,3 he 4 // 12. mallIvide he 3 vinaa|| 13. he 2 vinA-piNiddhati he 1 / piNidhaha je 1 / piNitti lA 1 piNiddhaMti lA 2 / piNa<Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1] aTumaM ajjhayaNaM 'mallI' tate NaM caMdacchAe 'te arahannagapAmokkhe sakkAreti sammANeti, 2 tA paDivisanjeti, tate NaM caMdacchAe vANiyagajaNitahAse dUtaM sadAveti, 2 tAM jAva jai vi ya NaM sA sayaM rjjsuNkaa| tate NaM se dUte haTTa jAva pahArettha gmnnaae| 71 te NaM kAle NaM te NaM samae NaM kuNAlA nAma jaNavae hotthaa| tattha NaM sAvatthI nAma nagarI hotthA / tattha NaM ruppI kuNAlAhivaI nAma rAyA hotthaa| 5 tassa NaM ruppissa dhUyA dhAriNIe devIe attayA subAhU nAma dAriyA hotthA, sukumAlapANipAyA rUveNa ya jovaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotthaa| tIse NaM subAhUe dAriyAe annadA cAummAsiyamajjaNae jAe yAvi hotthaa| tate NaM se ruppI kuNAlAhivaI subAhUe dAriyAe cAummAsiyamajjaNayaM 10 uvaTThiyaM jANati, 2 tA koDuMbiyapurise saddAveti, 2 ttA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! subAhUe dAriyA~e kalaM cAummAsiyamajaNae bhavissati, taM tubbhe "NaM rAyamaggamogADhaMsi' caukkaMsi jala-thalayadasaveNNaM mallaM sAharaha jAva siridAmagaMDaM olaiMti / tate NaM se ruppI kuNAlAhivatI suvannagAraseNiM saddAveti, 2 tA evaM 15 [vayAsI-] khippAmeva bho devANuppiyA! rAyamaggamogADhaMsi pupphamaMDavaMsi NANAvihapaMcavannahiM taMdulehiM NagaraM Alihaha, AlihittA tassa bahumajjhadesabhAe paTTayaM raeha, raettA jAva paJcappiNaMti / tate NaM se ruppI kuNAlAhivaI hatthikhaMdhavaragae cAuraMgiNIe seNAe [saddhiM saMparibuDe] mahayA bhaDa[caDagaravaMdaparikkhitte] aMteurapariyAlasaMparibuDe subAhuM 20 dAriyaM purato kaTTa jeNeva rAyamagge jeNeva pupphamaMDave teNeva uvAgacchati, 2 ttA 1. te nAsti je 1 mu0 vinaa|| 2. gAja je 1 / "vANiyagajaNiyahAse tti (hAsa iti-aTIkhaM0) naigamotpAditamalliviSayAnurAga ityrthH"-attii0|| 3. pahaTThA nAva je 1 // 4. je 1 vinA-pAdhArettha he 2 khaM 1 / pAhAretya he 3 saM 1 lA 2, 3, he 4 / pAharistha he 1lA 1 / 5. jovaNeNa lAva he2|| 6. lAyanneNa je 1 khasaM01 vinaa| degvaNNeNa khamU01 he3| 7. degyajammaNae he 2 // 1. degyAe cAummAsiyamajaNae bhavissati / kalaM taM tubbhe he2| yAe kalaM cAummAsiyamajaNae bhavissai / kallaM taM tubbhe he 3 // 9. jaNayaM bhaje 1 // 10. NaM nAsti je1|| 11.simaMDavaMsi jadeg saM 1 lA 2, 3 he 4 // 12. degvaNNamalaM je 1 lA3 vinA / / 13. bholeMti je1|| 14. lehiM ya nagaraM mAlideg je 1 / lehiM nagaraM ca mAli' khaM 1 / lehiM NagarayaM mAlideg he 1,2 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakSaMdhe [sU071hatthikhaMdhAto pacoruhati, 2 tA pupphamaMDavaM aNupavisati, 2 tA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe saNNisaNNe / tate NaM tAo aMteuriyAo subAhaM dAriyaM paTTayaMsi duruheMti, 2 tA seyApItaehiM kalasehiM pahANeti, 2 tA savvAlaMkAraivibhUsiyaM kareMti, 2 tA piuNo pAyavaMdiyaM uvANeti / tate NaM subAhU dAriyA jeNeva ruppI 5 rAyA teNeva uvAgacchati, 2 tA pAyaggahaNaM kareti / tate NaM se ruppI rAyA subAhuM dAriyaM aMke niveseti, 2 subAhUe dAriyAe rUve ya jovvaNe ya lAvaNNe ya jAyavimhae varisadharaM saddAveti, 2 evaM vayAsI-tumaM NaM devANuppiyA ! mama doceNaM bahUNi gAmAgaranagara0 gihANi aNupavisasi, taM atthi yAI te kassai ranno vA "Isarassa vA kahiMci erisae majaNae diTThapugve jArisae NaM imIse muMbAhUe dAriyAe majjaNae ? tate NaM se varisadhare ruppiM karatala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! ahaM annayA tubhaM docceNaM "mihilaM gae, tattha NaM mae kuMbhagassa raNo dhUyAe pabhAvatIe devIe attayAe mallIe videharAyakannagAe majaNae dive, tassa NaM majaNagassa ime subAhue dAriyAe 15 manjaNae sayasahassaimaM pikalaM na agghti| tae NaM se ruppI rAyA varisadharassa aMtiyaM etamahU~ socA Nisamma majaNagajaNitahAse dUtaM sadAveti, 2 ttoM evaM jAva -jeNeva "mihilA nayarI teNeva pahArettha gmnnaae| 72. te NaM kAle Na te Na samae NaM kAsI nAma jaNavae hotthaa| tattha NaM vANArasI nAma nagarI hotthaa| tattha NaM saMkhe nAma kauMsirAyA hotthaa| 20 tate NaM tIse mallIe videharA~yavarakannAe annayA kayAi tassa divvassa kuMDala 1. maMDave saM 1 lA 2, 3 he 4 // 2. paTTayaMsi duruhaMti he 2 lA 1 / paTuMsi duruhaMti saM 1 lA 3 he 4 / paTTayaMsi ruheti khN1|| 3. prabhUmi' he 2 je1|| 4. pAyavaMdayaM je 1 / pAyaM vaMdilaM he4 / pAyavaMdiuM lA 2, 3 // 5. uvaNeti khaM1 vinA // 6. subAhu he 1 je 1 kha 1 lA 1 // 7. vibhae he2|| 8. dRzyatAM pR0 150 paM. 19, pR0 162 Ti0 7, pR0 16 paM08 9. aNupIyaM asthi he 2 aNupugvi taM bhathi je 1 // 10. iyarassa he 1, 2, 3, 4 lA 2 3 // 11. eyArisae he 1, 2 lA 1 // 12. bAhUdAri' he 1, 2 // 13. mahimaM // 1 // 14. majjaNassa je1|| 15. imI saM 1 lA3 he4|| 16. bhagvada sesaM taheva majaNagajaNiyahAse je1| tae NaM...Nisamma itie pATho je 1 madhye nAsti, kintu tatsthAne sesaM taheva iti tatra paatthH|| 17. NisammA he 1 se 1 kha 1 // 18. ttA evaM jAva je 1 vinA nAsti // 19. mahilA je 1 // 20.pAhArettha je 1 vinaa| pAdhArettha he2|| 21. ghArAgasI saM1 lA 3 // 22. kAsI mu0|| 23. deghavararAyakaNNAe je 1 // 24. kayAI je 1 // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72] rgi ajjhaNaM 'mallI ' juyalassa saMdhI visaMghaDie yAvi hotyA, tate NaM se kuMbhae rAyA suvaNNagAra seNi sahAveti, 2 evaM vadAsI - tubbhe NaM devANuppiyA ! imassa divvassa kuMDalajuyalassa 'saMdhI saMghADeha / tae NaM sA suvaNNagAraseNI etama tahatti paDisuNeti, 2 ttA taM divvaM kuMDalajuyalaM gehati, 2 jeNeva suvaNNagAreMbhisiyAo teNeva uvAgacchati, 2 suvaNNagArabhisiyAsu Nivisati, 2 ttA bahUhiM AehiM ye jAva pariNAmemANA 5 icchati tassa divvassa kuMDalajuyalassa saMdhiM ghaDittae, no ceva NaM saMcAeti ghaDittae / tate NaM sA suvannagAraseNI jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchati, 2 ttA karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAveti, ] vRddhAvettA evaM vadAsI -- evaM khalu sAmI ! ajja tumhe amhe sahAvehe, 2 jAva " saMdhI saMghADettA aitamANattiyaM paJcapiNaha / tate NaM amhe taM divvaM "kuMDalaM geNhAmo, geNhittA jeNeva suvannAgArabhisiyAo jIva no saMcAemo saMdhiM saMghADittae / tate NaM amhe sAmI ! etassa divvassa kuMDalajuyalassa annaM sarisayaM kuMDalajuyalaM ghaDemo / 10 taNaM se kuMbhae rAyA tIse suvannAgAraseNIe aMtie etamahaM socA Nisamma Asurute tivaliyaM bhiuDiM nirDIle sAhaTTu evaM vadAsI - se "ke NaM tubbhe 15 kalAyANaM bhavaha 1 je NaM tubbhe imassa divvassa kuMDalajuyalassa no saMcAeha saMdhi saMghADettae 1 te suvaNNagAre nivvisa ANaveti / saMcAe tti (nti 1) he 1 vinA / mu0 / dRzyatAM pR0 165 1. saMdhi mu0 // 2. saMghaDeha he 2 / itaH paraM vakSyamANapAThAnusAreNa 'saMdhI saMghADettA etamANattiyaM paJcaNiha / ' iti adhikaH pAThaH syAt tadA samyak zobhate / dRzyatAM pR0 165 paM0 10 // 3. suNetti he 3 // 4. " miliyAo tti AsanAni " - aTI0 // 5. giveseti he 2 vinA / NivesaMti lA 1 khaM 1 / Nivisetti he 3 // 6. dRzyatAM pR0 26 paM0 17 // 7. icchaMti je 1 vinA / icchanti he 2 / 8. saMcAeMti khaM 1 / saMcANiti lA 1 // 9. tubbhe he 1, 2 je 1 lA 1 // 10. saMdhi paM0 1 Ti02 // 11. evamA je 1 // 12. kuMDalajuyalaM mu0 // 13. dRzyatAM paM0 4 // 14. 'juyala je 1 khaM 1 vinA nAsti // 15. 'yalayaM gha saM 1 he 4 // 16. NisammA saM 14 // 17. ratte saM 1 he 4 // 18. nilADe je 1 loM0 / " tivaliyaM bhiuDiM niDAle (nilADe - aTIje 0 ) sAhaddu tti trivalIkAM valitrayopetAM bhrukuTIM bhrUvikAraM saMhRtya (saMsRtya - aTIje 0 aTI he0, saMbhRtya - aTIkhaM0) anIyeti" - aTI0 // 19. kesaNaM je 1 he 1 lA 3 he 4 / " ke NaM tubbhe (tumhe - aTIkhaM0) kalAyANaM bhavaha tti ke yUyaM kalAdAnAM suvarNakArANAM madhye bhavatha 1 na ke'pItyarthaH, nirvijJAnatvAt / athavA ke yUyaM suvarNakArANAM putrAdyanyatamA bhaya ? athavA ke yUyaM kalAdAH 1 na ke'pItyarthaH, NamityalaGkAre "aTI0 // saMghAta he 2 | saMdhi ghADettate he 1 khaM 1 // 20. saMdhi 165 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 72tate NaM te suvaNNagArA kuMbhaeNaM [raNNA] nivvisayA ANattA samANA jeNeva saMyAti 2 gihAtiM teNeva uvAgacchaMti, 2 sabhaMDamattovagaraNamAyAe mihilAe rAyahANIe majjhaMmajjheNaM nikkhamaMti, [2] videhassa jaNavayassa majjhamajjheNaM jeNeva kAsI jaNavae jeNeva vANArasI nayarI teNeva uvAgacchaMti, 2ttA aggujANaMsi sagaDIsAgaDaM moeMti, 2ttA mahatthaM jAva pAhuDaM geNhaMti, 2ttA vANArasIe nayarIe majjhaMmajjheNaM jeNeva saMkhe kAsIrAyA teNeva uvAgacchaMti, 2 tA karayalapa[riggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu] jAva baddhAti, 2 tA [evaM vayAsI-] amhe NaM sAmI ! mihilAto nayarIo kuMbhaeNaM raNNA ninvisayA ANattA samANA IMha havvamAgatA, taM icchAmo NaM sAmI ! tumaM bAhucchAyApariggahiyA nibbhayA nirunviggA suhaMsuheNaM privsiuN| -- tate NaM saMkhe kAsIrAyA te suvaNNagAre evaM vadAsI-kiNaM tumme devANuppiyA! kuMbhaeNaM raNNA nivvisayA ANatA? tate NaM te suvaNNagArA saMkhaM evaM vadAsI-evaM khalu sAmI! kuMbhagassa raNNo dhUyAe pabhAvatIe devIe attayAe mallIe kuMDalajuyalassa saMdhI visaMghaDie, tate NaM se kuMbhae suvaNNagAraseNiM sadAveti, 2 ttA jAva ninvisayA aanntaa| taM eeNaM kAraNeNaM sAmI ! amhe kuMbhaeNaM nivisayA ANattA / tate NaM se saMkhe te" suvaNNagAre evaM vadAsI-"kerisiyA NaM devANuppiyA ! kuMbhagassa raNNo dhUyA pabhAvatIe devIe attiyA mallI "vi[deharAyavarakannA]? tate NaM te suvaNNagArA saMkhaM rAyaM evaM vadAsI-~No khalu sAmI ! annA koi tArisiyA devakaNNagA vA gaMdhavvakaNNagA vA jAva jArisiyA "NaM mallI videhraayvrknnaa| 15 1. kuMbhaeNaM nAsti saM1 khaM1, lA 2, 3, he 4 loN0|| 2. sAti saM 1 lA 1, 2, 3 he 3, 4 // 3. '2' he 3 mu0 vinA nAsti // 4. gehA saM1 lA 2,3 he 4 // 5. degmAtAde he 1,2 lo| mAtAdo he 3 / 6. vANArasInayarImajjhamajheNaM he 1,2,3 khaM 1je1|| 7. karayalapa je 1 vinaa| karayala jAva je 118. jAva vaddhAtirattA je 1 vinA naasti| dRzyatAM pR0 165 paM0 9 // 9. NaM nAsti saM1 lA 2, 3, he 4 // 10. iha he 2 // 11. sAmi je 1 // 12. te he 2 vinA nAsti // 13. kerisA je1|| 14. attIyA je1|| dRzyatAM pR0151 paM0 13 / attayA mu0|| 15. vi tate iti saMkSiptaH pAThaH sarvatra / videharAyavarakaNNA iti videhavararAyakaNNA iti cobhayavidhaH pATha upalabhyate'nyatra, tayorekataraH pATho'tra vizabdena graahyH| dRzyatAM Ti0 19 // 16. kAti khaM 1 lo / kAvi he 3 je 1 // 17. pratiSu pAThAH-kannayA vA gaMdhanvakanagA vA jAva he 21 kaNNagA vA gaMdhavvakannA vA jAva khaM 1 kaNNagA gaMdhavvakamA vA jAva khaM11 kaNNagA gaMdhavakaNNagAvA jAva he1laa| kanAvA gaMdhavakannA vA jAva he 3 / kaNNA gaMdhavvakannA vA jAva je 1 / kannA vA jAva saM 1lA 2, 3 he 4 / dRzyatAM pR0 162 paM0 20 // 18. Na videharAyavarakaNNA mallI je1|| 19. havararAyakannA je1vinaa| havararAyavarakannA he3|| Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 73] aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' tate Na se saMkhe kuMDalajualajaNitahAse dUtaM saddAveti, 2ttA jAva taheva pahArettha gmnnaae| 73. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM kurujaNavae hotthA, hatthiNAure nagare, adINasattU nAmaM rAyA hotthA jAva viharati / tattha NaM mihilAe tassa NaM kuMbhagassa putte pabhAvatIe devIe attae mallIe aNu- 5 maggajAyae malladinnae nAma kumAre jAva juvaroyA yAvi hotthaa| tate NaM malladine kumAre annayA kayAI koDubiyapurise saddAveti, 2 ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tume mama pamadavaNaMsi egaM mahaM cittasamaM kareha aNega jAva paJcappiNaMti / tate NaM se malladinne cittagaraseNiM sadAveMti, 2 tA evaM vayAsI--tubbhe NaM devANuppiyA ! cittasamaM hAvabhAvavilAsavibboyakaliehiM rUvehiM citteha, 2 jAva pnycppinnh| 10 tate NaM sA cittagaraseNI tahatti paDisuNeti, 2 ttA jeNeva sayAiM sayAiM gihAI teNeva uvAgacchati, 2ttA tUliyAo vaNNae ya geNhati, 2 jeNeva cittasabhA teNeva uvAgacchati, 2 tA aNupavisati, 2 bhUmibhAge viriMcaMti, 2 bhUmi sajeti, 2 cittasabhaM hAvabhAva jAva citteuM paiyattA yAvi hotthaa| tate NaM egassa cittagarassa imeyArUvA cittagaraladdhI laddhA pattA abhisamannAgayA -jassa NaM dupayassa vA caupayassa vA apayassa vA egadesamavi pAsati tassa NaM desANusAreNaM tayANurUvaM rUvaM nivvatteti / tae NaM se cittagaradArae mallIe javaNiyaMtariyAe jAlaMtareNa pAyaMguTuM pAsati / tate NaM tassa NaM cittagarassa imeyArUve ajjhathie jAva samuppajitthA-seyaM khalu mamaM mallIe "vi[deharAyavarakaNNAe] pAyaMguTThANusAreNaM sarisagaM jAva guNovaveyaM rUvaM nivvttitte| evaM saMpeheti, 2 20 ttA bhUmibhAgaM sajeti, 2 mallIe vi[deharAyavarakaNNAe] pAyaMguTThANusAreNaM jAva nivvtteti| tate NaM sA cittagaraseNI cittasabhaM jAva hAva-bhAva citteti, 1. pAhA' he 2 vinaa| pAdhA he 1 // 2. 'rAyA vi hotthA je 1 mu. vinA // 3. kayAI je 1 vinA nAsti // 4. tA evaM vayAsI je 1 vinA nAsti // 5. dRzyatAM pR0 3950 13 / tadanusAreNa 'aNegakhaMbhasayasaMniviTuM......, karettA eyamANattiyaM paJcappiNaha, te vi taheva paJcappiNaMti' IdRzaH saMpUrNaH pATho'tra pratIyate // 6. degvaravilA je 1 // 7. guli je 1 / 8. geNhaMti lA2 vinA // 9. degpavisaMti he1, 2 // 10. caMti he 2 // 11. sajeti he1, 2 // 12. payattAmao yAvije 1 / payattA vihe 2 // 13. 'ppaya he 2 // 14. "tadaNurUvaM evaM ti dRssttdvipdaaaacitmaakaarmiti"-attii0|| 15. videhe pAyaM je 1 / vi pArya je 1 vinaa|| 16. jAva hAvabhAvaM saM 1 lA 2,3 / jAva hAvaMbhAvaM je1| atra 'jAva' zabdaHpUrva prayukto bhAti, tataH 'cittasabhaM hAvabhAvavilAsapiboyakaliehiM svehiM citteti' iti sampUrNaH pAThaH pratIyate // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0732' jeNeva malladinne kumAre teNeva uvAgacchati, 2 jAva etamANattiyaM paJcappiNati / tae NaM malladinne cittagaraseNiM sakkArei, 2 tA vipulaM jIviyArihaM pItidANaM dalayati, 2 pddivisjjeti| tae NaM malladinne annayA NhAe aMteuraparivArasaMparikhuDe ammadhAtIe saddhiM jeNeva cittasabhA teNeva uvAgacchati, 2 citasabhaM aNupavisati, 2 ttA hAva-bhAvavilAsa-vibboyakaliyAI rUvAiM pAsamANe pAsamANe jeNeva mallIe videhavararAyakannAe tayANurUve rUve Nivvattie teNeva pahArettha gamaNAe / tae NaM se malladinne kumAre mallIe videhavararAyakannAe tayANurUvaM rUvaM nivvattiyaM pAsati, 2 tA imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA-esa NaM mallI videha~vararAyakanna ti kaTTha lajjie vilie viDDe saNiyaM saNiyaM paccosakkai / tae NaM taM malladinnaM kumAraM ammaghAtI saNiyaM saNiyaM paJcosakvaMtaM pAsittA evaM vadAsIkinnaM tumaM puttA ! lajie vilie "viDDe saNiyaM saNiyaM pacosakasi 1 tate NaM se malladinne ammadhAti evaM vadAsI-juttaM NaM ammo! mama jeTTAe bhagiNIe gurudevayabhUyAe laijaNijAe mama "cittasabhaM aNupavisittae 1 tae NaM ammaghAtI malladinnaM kumAraM evaM vayAsI--no khalu puttA! esa mallI, esa NaM mallIe vide[havararAyakaNNAe] cittagaraeNaM tayANurUve rUve nnivvttie| tate NaM malladinne ammaghAtIe eyamaDhaM socA nisamma Asurutte evaM vayAsI kesa NaM bho "se cittArae appatthiya jAva parivajjie "je NaM mama jeTTAe bhagiNIe 1. 2' mu0 vinA nAsti // 2. teNeva uvAga 2 jAva je 1 he 4 / teNeva 2 jAva je 1 he 4 vinA // 3. sakAreti 2 vi. je 1 vinaa| sakArei 2 tA vi je1| atra sakArei 2 ttA iti pAThena 'sakkArei sammANei, sakkAritA sammANittA' iti saMpUrNaH pATho jJeyaH, dRzyatAM pR0 34 paM0 18 // 1. degpariyArasaM he 2 je 1 vinA / pariyAlasaMdeg mu0| "aMteurapariyAla tti antaHpuraM ca parivArazca antaHpuralakSaNo vA parivAro yaH sa tathA, tAbhyAM tena vA sNprivRtH"-attii0|| 5. degvara nAsti saM 1 lA 2, 3, he 4 // 6. pAhA' saM1 lA2.3 he4 vinaa|| 7.harAyavarakaNNatti je||8.vidde he1 lA1 vinaa| veDe je 1 khN1| "lajito vIDito vyaIH ityete trayo'pi paryAyazabdAH lajjAprakarSAbhidhAnAyoktAH" -attii0|| 9. saNiya saNiyaM he 1.2 vinA nAsti // 10. itaH param ** etaccidvAntargataH pATho he 1 madhye nAsti / / 11. veDDe he 3 vinaa| gheDe je 1 // 12. degdhAI he 2, je1|| 13. "lajjaNijAe tti lajyate yasyAH sA ljniiyaa"-attii0|| 14.cittagarasabhaMsaM 1 lA 2, 3 he4|| 15. aMbadhAtI he 2 // 16. se nAsti he 1, 3 lA 2 // 17. cittagarate madeg loM. laa2| cittaga adeg lA 1 // 18. jeNa mamaMje 1 / jaNaM mamaM lA3 / jeNeva mamaM he 3 // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73] aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' gurudevabhUyAe > jAva 'nivvatter3a tti kaTu taM cittagaraM vajjhaM aannveti| tae NaM sA cittagaraseNI imIse kahAe laTThA samANA jeNeva malladinne kumAre teNeva uvAgacchai, 2 ttA karayalapariggahiyaM jAva vaddhAvettA evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! tassa cittagarassa imeyArUvA cittakaraladdhI laddhA pattA abhisamannA- 5 gayA-jassa NaM dupayassa vA jAva nnivtteti| taM mA NaM sAmI! tubbhe taM cittagaraM vajjhaM ANaveha, taM tubbhe NaM sAmI ! tassa cittagarassa annaM tayANurUvaM daMDaM nivvatteha / tae NaM se malladinne tassa cittagarassa saMDAsagaM chiMdAveti, [2] nivisayaM ANaveti / tae NaM se cittagarae malladinneNaM Nivvisae ANatte saMmANe sabhaMDamattovagaraNa- 10 mAyAe mihilAo NayarIo Nikkhamai, 2 videhaM jaNavayaM majhamajheNaM jeNeva kurujaNavae jeNeva hatthiNAure nayare jeNeva adINasattU rAyA teNeva uvAgacchai, 2 bhaMDaNikkhevaM karei, 2 cittaphalagaM sajjei, 2 mallIe videha[rAyavarakannAe] pAyaMguTThANusAreNa rUvaM Nivvattei, 2 kakkhaMtaraMsi chanbhai, 2 mahatthaM mahagyaM maharihaM jAva pAhuDaM geNhai, 2 hatthiNApuraM nayaraM majhamajheNaM jeNeva aMdINasattU rAyA 15 teNeva uvAgacchati, 2 "taM karayala jAva vaddhAvei, 2 pAhuDaM uvaNeti, 2 evaM vadAsI-evaM khalu ahaM sAmI ! mihilAo rAyahANIo kuMbhagassa raNo putteNaM 1. mama guru' he 4 // 2. <1 etadantargataH 'lajaNijAe sabhAe tayANurUvaM rUvaM iti pATho je1 vinA naasti| kintu je 1 pAThasya svIkAre 'jAva'zabdena kiM grAhyamiti vicAraNIyam , yato 'jAva' zabdena grahItavyaH sarvaH pATho je 1 madhye vidyata eva / dRzyatAmadhastanaM TippaNam 3 // 3. nivattie tti kaTu je 1 mu.| atredamavadheyam- yoSa je1 pAThaH samIcInaH svIkriyate tadA 'jeNa mama jeTTAe bhagiNIe gurudevayabhUyAe lajjaNijjAe cittasabhAe tayANurUve rUve nivvattie tti kaTu' iti saMpUrNaH pATho bhavedatra / yadi tu nivvattei' iti khaM 1 prabhRtipAThaH svIkriyate tadA 'je NaM mama jeTTAe bhagiNIe gurudevayabhUyAe lajjaNijAe cittasabhAe tayANurUvaM rUva nivvattei tti kaTu' IdRzaH saMpUrNaH pATho'tra bhavet // 1. laDhe samANe jeNeva malladinnaM kumAraM je1|| 5. imA eyAkhyA cideg kha 1 // 6. Nivatteitti khaM 1 // 7. 2' mu0 vinA nAsti / dRzyatAM pR0 177 / pN07|| 8. samANe je 1 vinA nAsti // 9. chubhati lA 3 he 4 / chubhai he 3 // 10. pratiSu pAThA:-mahatthaM 3 jAva he 1 mu0 / mahatthaM 2 jAva he 2 / mahatthaM jAva anyatra / atra '3' ityanena 'mahatthaM mahagdhaM maharihaM' iti pATho grAhyaH, dRzyatAM pR0 161 pN010|| 11. addINa khaM 1 he 3 // 12. imaM kara kha 1 / taM nAsti he 1, 2 // Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 NAyAdhammakahaMgasute paDhame suyakkhaMdhe [sU -74 pabhAvatIe devIe attaeNaM malladineNaM kumAreNaM nivvisae ANate samANe ihaM havvamAgae, taM icchAmi NaM sAmI ! tubbhaM bAhucchAyApariggahie jAva parivasittae / tate NaM se adINasattU rAyA taM cittagaradArayaM evaM vadAsI - kiNNaM tumaM devANuppiyA ! maladiNNeNaM nivvisae ANatte 1 tae NaM se citta [yaradAra] adIsaMttuM rAyaM evaM vadAsI - evaM khalu sAmI ! malladinne kumAre aNNayA kayAi cittagaraseNiM saddAvei, 2 evaM vayAsI - tubbhe NaM devANuppiyA ! mama cittasamaM taM caiva savvaM bhANitavvaM - - jAva mama saMDAsagaM chiMdAvei, 2 nivvisayaM ANavei / taM evaM khalu ahaM sAmI ! malladinneNaM kumAreNaM nivvisae ANatte / tate NaM adINasattU rAyA taM ciMttagaraM evaM vadAsI - " se kerisae NaM devANuppiyA ! 10 tume mallIe taidANurUve rUve nivvattie ? tate NaM se cittakare kakkhaMtarAo cittaphalayaM NINeti, 2 adINasattussa uvaNei, 2 evaM vayAsI - esa NaM sAmI ! mallIe vi[deharAyavara kaNagAe ] tayANuruvassa rUvassa kei AgArabhAvapaDoyAre nivvattie, No khalu sakkA keNai deveNa vA jAva mallIe videharAyavara kaNNagAe tayANurUve rUve nivvattittae / tate NaM adINasattU paDirUvajaNitahAse dUyaM sahAveti, 15 2 evaM vadAsI - tava jAva pahArettha gamaNAe / 74. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM paMcAle jaNavae, kaMpillapure nagare, jiyasattU nAma rAyA paMcAlAhipatI, tassa NaM jitasattussa dhAriNIpAmokkhaM devisahassaM orohe hotthA / tattha NaM mihilAe cokkhA nAmaM parivvAiyA rivveda jAva pariNiTThiyA yAvi 20 hotyA / tate NaM sA cokkhA parivvAiyA mihilAe bahUNaM rAIsara jAva satthavAhapabhitINaM purato dANadhammaM ca soyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca aughavemANI paNNavemANI parUvemANI utraiMsemANI viharati / tate NaM sA cokkhA parivvAiyA annadA ka~dAi tidaMDaM ca 'kuMDiyaM ca jAva 1. satarA he 1 // 2. ahaM nAsti he 1 // 3 cittagAraM he 2 / 4. se nAsti he 1, 2 // 5. tahANu he 2, 3, je 1 // 6. pAhA je 1 vinA // 7. oroho hatthA je 1 // 8, 10. parivA je 1 // 9. riubveda je 1 // 11. ippa je 1 // 12. AghavemANI 4 uvadaMse viharai je 1 // 13. uvadisemANI he 1 / uvadivasemANA lA 1 / uvadaMsemANI nAsti he 2 | uvadaMsemANI jAva he 4 // 14. kyAIM je 1 / kayAI saM 1 lA 2, 3, he4 // 15. kuMDaliyaM he 1 lA 3 // Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74] aTTamaM ajjhayaNaM 'mallI' 171 dhAurattAo ye geNhai, 2 parivvAigAvasahAto paDinikkhamai, 2 paviralaparivAiyA saddhiM saMparivuDA mihilaM rAyahANi majjhamajheNaM jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe jeNeva kannateure jeNeva mallI videha[rAyavarakaNNA] teNeva uvAgacchai, 2 tA udayapairiphosiyAe dabhovari paJcatyuyAe bhisiyAe nisIyati, 2 tA mallIe videha [rAyavarakaNNagAe] purato dANadhammaM ca jAva viharati / tate NaM mallI vi[deharAyavarakannA] cokkhaM parivAiyaM evaM vayAsI-tubhaM NaM cokkhe ! kiMmUlae dhamme pannatte ? tateNaM sA cokkhA parivvAiyA maliM vidiharAyavarakaNNaM] evaM vadAsI-amhaM NaM devANuppie ! soyamUlae dhamme paNNatte, jaNNaM amhaM kiMci asuI bhavai taNNaM udaeNa ya maTTiyAe ya jAva aviggheNaM saggaM gcchaamo| tae NaM mallI vi[ deharAyavarakaNNA] cokkhaM parivAiyaM evaM vadAsIcokkhI ! se jahAnAmae kei purise ruhirakayaM vatthaM ruhireNa ceva dhovejA, asthi NaM cokkhI! tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM "dhovvamANassa kAi sohI ? no iNaDhe samaDhe / evAmeva cokkhI ! tubbhaM NaM pANAivAeNaM jAva micchAdasaNasalleNaM natthi kAi sohI, jahA va tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM ceva 15 dhovymaannss| tae NaM sA cokkhI parivAiyA mallIe vi[deharAyavarakaNNagAe] evaM vuttA samANA saMkiyA kaMkhiyA vitigicchiyA bheyasamAvaNNA jAyA yAvi hotthA, mallIe videha[rAyavarakaNNagAe] No saMcAeti kiMci vi paimokkhamAikkhittae, tusiNIyA saMciTThati / tate NaM taM cokkhaM parivAiyaM mallIe videharAyavarakaNNagAe bahUo dAsaceDIo - 1. ya nAsti je 1 saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 2. riphAti' he 1,2 khaM 1 vinaa|| 3. siviyAe je 1 / "bhisiyAo ti AsanAni" iti AcAryazrImabhayadevasUribhiH prAga vyaakhyaatm| dRzyatAM pR0 165 tti04|| 4. kiMmUlAe dhamme he 2 / kiMmUladhamme saM 1 lA 3, he 4 // 5. paNNatte khaM 1 mu0 vinA nAsti / / 6. amha gaM khaM 1 / mamhANaM je 1 / ahanaM he 2 dRzyatAM tti07|| 7. paNNavemi he 2 je1|| 8. udaeNa maTTiyAe jAva saM 1 lA 2, 3, he4|| 9. cokkhI mu0 vinA / evamagre'pi // 10. dhova he 2 // 11. dhubva je 1 khN1| dhova he 1, 2 // 12. deggichiyA kha 1 vinaa| kvacida gicchiyA iti paatthH|| 13. jAyA ki he 2 vinaa|| 14. pAmo je 1 saM 1 lA 2, 3 he 4 / "pa(pA-je0)mokkhaM ti uttaram , AkSepasya parihAra ityrthH"-attii0|| Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe sU074hIleMti, niMdati, khiMsaMti, garihaMti, appegatiyA heruyAleti, appegatiyA muMhamakkaDiyAo kareMti, appegatiyA vagghADIo kareMti, appegatiyA tajjemANIo tAlemANIo nicchubhNti| tae NaM sA cokkhA mallIe videha[rAyavarakaNNayAe] dAsaceDiyAhiM jAva garahinjamANI hIlijamANI AsuruttA jAva misimisemANI mallIe videharAyavarakannayAe paosamAvajjati, bhisiyaM geNhati, 2 tA kanaMteurAo paDinikkhamati, 2 mihilAo niggacchati, 2ttA parivvAiyAsaMparivuDA jeNeva paMcAlajaNavae jeNeva kaMpillapure teNeva uvAgacchati, 2 kaMpillapure bahUNaM rAIsara jAva parUvemANI viharati / tae NaM se jiyasattU annadA kadAi aMto aMteurapariyAla saddhiM saMparivuDe evaM cAvi viharati / tate NaM sA cokkhA parivvAiyAsaMparivuDA jeNeva jitasattussa raNNo bhavaNe jeNeva jitasattU teNeva uvAgacchai, 2 aNupavisati, 2 jiyasattuM jaeNaM vijaeNaM vddhaaveti| tate NaM se jitasattU cokkhaM parivvAiyaM eMjamANaM pAsati, 2 sIhAsaNAto abbhututi, 2 cokkhaM sakkAreti, 2 AsaNeNaM uvnnimNteti| tate NaM sA cokkhA 15 parivAiyA udagapariphosiyAe jAva bhisiyAe "nivisai 2, jitasattuM rAyaM rajje ya jAva aMteure ya kusalodaMtaM pucchi| tate NaM sA cokkhA jiyasattussa ranno dANadhammaM ca jAva vihrti| tate NaM se jiyasattU appaNo orohaMsi jAyavimhae cokkhaM evaM vadAsI-tumaM NaM devANuppiyA! bahUNi gAmAgara jAva a~Dahi, bahUNa ya rAtIsara0 gihArti 20 aNuMpavisahi, taM atthi yAiM te kaissa vi raNNo vA jAva erisae orohe diTThapugve 1. garihaMta je 1 vinA nAsti / 'garhante ttsmymev"-attii0|| 2. " heruyAleti vikopayanti, mukhamarkaTikAH asUyayA svamukhavakratAH kurvanti, vagghADiyAmo ti mahAsArthA rutvishessaaH"-attii.|| 3. mahumakkaDiya ka je1|| 4. vagghADiyAmo k-attii| vagvAriyA kadeg je1| vaghaDIto kadeg khN1| dRzyatAmuparitanaM TippaNam 2 // 5. tiyAmo ta je1|| 6. niTThabhaMti je 1 // 7. kannAe je 1 vinA // 8. evaM vAvi he 3 khaM 1 lo0 / evaM jAva vije 1 se 1 lA 1, 2, 3 he 4 // 9. pajjuvAsai je 1 / eja0 pAsati je 1 dinaa|| 10. parivAiyA je 1 vinA nAsti / pari udagapholiyAe je 1 // 11. phAsi he 1 he saM0 4 lAsaM03 lA 2 khaM 1 // 12. niva he 1,4 saM 1 lA 2,3 / nivi he 2 // 13. maDahiM je 1 / bhAhiMDasi he 1 lA 1 / dRzyatAM pR0 162 paM0 12, pR0 150 paM0 19 / dRzyatAM Ti014 / aDati khN1|| 14. pavisihi saM 1 lA 3 he 4 / pavisasi he 1, 2 lA1degpavisati khaM 1 // 15. kassa ti se 1 he 2 lA 2, 3 he 4 / kassai he 3 je 1 // Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74] aTTamaM ajjhayaNaM 'mallI' 173 jArisae NaM ime maha orohe ? tae NaM sA cokkhA parivvAiyA jiyasattuM evaM vadAsI (jiyasattuNA raNNA evaM vuttA samANA) IsiM avahasiyaM kareti, 2 evaM vayAsI-sarisae NaM tumaM devANuppiyA! tassa agaDadadurassa / ke gaM devANuppie ! se agaDadaDure ? jiyasattU ! se jahA nAmae agaDadaDure siyA, se NaM tattha jAe tattheva vur3e aNNaM agaDaM vA talAgaM vA dahaM vA saraM vA sAgaraM vA 5 apAsamANe mannai-ayaM ceva NaM agaDe vA jAva sAgare vaa| tae NaM taM kUvaM aNNe sAmuddae daddare havvamAgae, tae NaM se kUvadaddare taM sAmudaM daddaraM evaM vadAsI-se kesa NaM tumaM devANuppiyA!, katto vA iha havvamAgae ?, tae NaM se sAmuddae daddare taM kUvadaduraM evaM vayAsI--evaM khalu devANuppiyA ! ahaM sAmuddae ddure| tae NaM se kUvadaddure taM sA~muddayaM daDuraM evaM vayAsI-kemahAlae NaM devANuppiyA! se samudde 1, 1. tae NaM se sAmuddae dadure taM kUvaDuraM evaM vayAsI-mahAlae NaM devANuppiyA ! samudde / tae NaM se daddure pAraNaM lIhaM kar3ei, 2 evaM vayAsI-emahAlae gaM devANuppiyA ! se samudde 1, No iNaDhe sama8, mahAlae NaM se samudde / tae NaM se kUvadaddare purathimillAo tIrAo upphiDittANaM gacchai, 2 evaM vayAsI-aimahAlae NaM devANuppiyA ! se samudde 1, No iNaDhe taheva / evAmeva tumaMpi jiysttuu| 15 annesi bahUNaM rAIsara jAva satthavAhappabhitINaM bhajja vA bhagiNiM vA dhUyaM vA suNhaM vA apAsamANe jANasi jArisae mama ceva NaM orohe tArisae No aNNassa, taM evaM khalu jiyasattU ! mihilAe nayarIe kuMbhagadhUtA pabhAvatIe devIe attiyA mallI nAmaM videha[rAyavarakaNNA] rUMveNa ya jovvaNeNa jAva no khalu aNNA kAi devakannA vA0 jArisiyA mallI videha~rAyavarakaNNA, mallIe videharAyavarakaNNAe 20 1.mama je 1 // 2. uvarohe je 1 / uvarodhe he 1 lA 1 // 3. atraiva SoDaze'dhyayane 122 tame sUtre IdRzaM varNanaM punarapi vartate-"taM asthi yAI...tate NaM se kacchullanArae paumanAmeNaM rakSA evaM vutte samANe Isi vihasiyaM karei, 2 evaM vayAsI" / etadanusAreNa 'jiyasattu evaM vadAsI' ityasya sthAne 'jiyasattuMgAraNNA evaM vuttA samANA / IsiM avahasiyaM kareti, 2 evaM vayAsI iti pATho'tra zobhanaH prtiiyte| 4. isiM he 1 // 5. vuDDhe talAgaM vA dahaM vAsaraM vA annaM cA bhagaDaM vA sAgaraM vA mapAsamANe je 1 // 6. NaM je 1 vinA nAsti // 7. sAmuha daDuraM he 2 // 8. evama he 1 // 9. samarathe he 1, 2 // 10. uphuDi he 2 / udiphaGittA pacchaittAgaM gacchai lo0 // 11. edeg nAsti he 2 / eyamahA he 1 // 12. bhagiNIM he 1, 2 // 13. rUveNa jonva jAva No khalu je 1 / sveNa ya no khalu je 1 vinA / dRzyatAM pR0 148 paM0 1, pR0 163 pN07|| 14. dRzyatAM pR0 262 paM0 20 // 15. videhavararAyakaNNA loM0 lA 3 vinA // 16. mallIe videharAyavarakaNNAe ityasya sthAne jIe ityeva pATho he 1 madhye vartate, lA3 madhye tu jIte iti vrtte| khaM 1 je 1 saM 1 lA 2 he 3,4 madhye khaNDito'tra paatthH|| Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU074chiNNassavi pAyaMguTThassa ime tavorohe sayasahassatimaM pi kalaM na agdhati ti kaTTu jAmeva 'disaM pAunbhUtA tAmeva 'disaM pddigyaa| tate NaM se jitasattU parivAiyAjaNitahAse dUyaM sadAveti, 2 tA jAva pa~hArettha gmnnaae| - 74. tate NaM tesiM jiyasaitupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe / tate NaM chappi dUtakA jeNeva mihilA teNeva uvAgacchaMti, 2 mihilAe aggujANaMsi patteyaM 2 khaMdhAvAranivesaM kareMti, 2 mihilaM rAyahANiM aNupavisaMti, 2 jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti, 2 pateyaM 2 karayala[pariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] sANaM 2 rAINaM vayaNAti nivedeti| tate NaM se kuMbhae tesiM dUyANaM aMtiyaM eyamaDhe socA Asurutte jAva tivaliyaM bhiuDiM [niDA~le sAhaTu] evaM vayAsI-na demi NaM ahaM tumbhaM malliM videhavarakaNNaM ti kaTu te chappi dUte asakkAriya asammANiya avadAreNaM NicchubhAveti / __tate NaM te jitasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA kuMbhaeNaM rannA asakkAriyoM asammANiyA avadAreNaM NicchubhAviyA samANA jeNeva sagA 2 jaNavayA jeNeva 15 sayAti 2 NagarAiM jeNeva sagA 2 rAyANo teNeva uvAgacchaMti, 2 karayalapa[rigga hiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] evaM vayAsI-' evaM khalu sAmI! amhe jitasattupAmokkhANaM chaNNaM rauINaM yA jamagasamagaM ceva jeNeva mihilA jAva avadAreNaM nicchubhaaveti| taM Na dei NaM sAmI kuMbhae maliM vide[harAyavarakaNNaM], sANaM 2 rAINaM eyamaDhe nivedeti| tate NaM te jiyasattupAmokkhA chaippi rAyANo tesiM dUyANaM aMtie eyamadvaM socA nisamma AsuruttA aNNamaNNassa dUyasaMpesaNaM kareMti, 2 evaM vadAsI-evaM 10 20 1. degguTThassa ya ime saM 1 lA 2, 3, he 4 / guDhagassa ime he 2,3 // 2. disi se 1 lA 2, 3, he 41, // 3. disi se 1 lA 2, 3, he 3,4 // 4. pAhA he 1 je 1 vinA // 5. tUpA he 3 lA1 khaM 1 vinA / / 6. pAhA' he 1,3, 4 kha 1 lA 1,3 // 7. aMtie lA 1 mu0| aMtiyaM eyamaDheM socA je 1 lA 1 mu0 vinA nAsti // 8. dRzyatAM pR0 165 paM0 15 // 9. mallI he 2 // 10.khaM 1 he 4 vinA- rite ammANite lA1riya asammANie he 1.3 se 1 laa2.3| riya asaMmANiyA je 1 / riya samAgie he 2 / atra asakAriya bhasammANie ityapi pAThaH samIcIno bhavet kathaJcit, dRzyatAmadhastanaM TippaNam // 11. degriya asammANiyA jemU01 mu. vinaa| atra paM0 12 anusAreNa ' degriya asammANiya' ityapi pAThaH samIcIno bhavet, dRzyatAmuparitanaM TippaNaM tathA pR0 176 pN016|| 12. rAyANaM je 1 // 13. chappi ya rAje1 saM1 lA2,3 he4||14. ruttA 4 je1|| Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4] ayaM akSayaNaM 'mallI ' khalu devANuppiyA ! amhaM chaNhaM rAINaM dUyA jamagasamagaM caiva jAva nicchUDhA, taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM kuMbhagassa jattaM givhittae tti kaTTu aNNamaNNassa etamaTTha paDisurNeti, 2 ttA vhAyA saNNaddhA hatthikhaMdhavaragayA sakoreMTamaila jAva seyavaracAmarAhiM [vIijamANA ] mahayA haya-gaya-raha-pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDA savviGgIe jAva veNaM saMehiM 2 nagarehiMto jAva 5 niggacchaMti, 2 eNgayao milAyaMti, 2 jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe / tate NaM kuMbhae rAyA imIse kahAe laTThe samANe ba~lavAuyaM sadAveti, 2 evaM vadAsI --- khippAmeva bho devANuppiyA ! hayagaya jAva seNaM saMnnAheha jAva paJcaSpiNati / tate NaM se kuMbhae hAte saNNaddhe hatthikhaMdha [varagae ] sakoreMTa[maladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM] seyavaracAmara [[hiM vIijjamANe ] mahayA [haya- 10 gaya-raha- johaka liyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDe ] mihilaM majjhaMmajjheNaM NijAti, 2 ttA videhaM jaNavayaM majjhamajjheNaM jeNeva "desaggaM teNeva uvAgacchati, 2 khaMdhAvAranivesaM kareti, 2 tA jiyasattupAmokkhe chappi rAyANo paDivAlemANe jujjhasajje paiMDiciTThati / tate NaM te jiyasattuMpAmokkhA chappi rAyANo jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti, 15 2 kuMbhaeNa raNNA saddhiM saMpalaggA yAvi hotthA / tate NaM te jiyasattupAmokkhA chapparAyANI kuMbhayaM rAyaM hayamahiyapavaravIraghAtiyavivaDiyacidhadhayapaDAgaM kicchapANovagayaM disodisiM paDiserhiti / tate NaM se kuMbhae rAyA jitasattupAmokkhehiM chahiM rAIhiM hayamahita jAva paDisedie samANe aMtthAme abale avIrie jAva aMdhAraNijjamiti kaTTu sigghaM 1. "jata gihittae tti yAtrAM vigrahArthe gamanaM grahItupAdAtuM vidhAtumityarthaH " -- aTI0 // 2. dRzyatAM pR0 32 paM0 21 // 3. dRzyatAM pR0 2305 // 4. ehiMto jAva nigga' je 1 // 5. egabho yamideg saM 1 lA 2, 3, 4 // 6. pAhA he 1 khaM 1 saM 1 lA 2, 3 hai 4 // 7. balavAuyaM tilayAta sainyacyA navantam " - aTI0 // 8. dRzyatAM pR0 32 paM0 9 // 9 aupapAtikasUtre kUNikasya prabhumahAvIravandanAya gamane saNNAhihi iti pAThaH, sa ca samIcInaH, ekavacanAntasya prastAvAt / dRzyatAM tRtIyaM pariziSTamatra // 10. piNaMta he 2 vinA // 11 dRzyatAM pR0 32 paM0 20 // 12. nijjAyaha he 2 // 13. desaggaMte teNeva je 1 he 3 // 14. uvAgacchati 2 nAsti 1 lA 2, 3 34 vinA // 15. chappiya rA saM 1 lA 2, 3, he 4 // 16. paDi 2 ci je 1 // 17. 'pA' mu0 vinA sarvatra // 18. yaniva' he 2, 3 kha 1 vinA / 'yanivaDiyadhayachattaciMdhaDAgaM je 1 // 19. athAme he 1, 2 // 20. akaraNi he 2 // 175 20 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 NAyAdhamma kahaMgasute paDhame suyakkhaMdhe [sU 74 turiyaM jAva veiyaM jeNeva mihilA teNeva uvAgacchati, 2 mihilaM aNupavisati, 2 mihilAe duvArA pii, 2 rohAsajje ciTThati / tate NaM te jitasattupAmokkhA chappi rAyANo jeNeva mihilA teNeva uvAgacchaMti, 2 miliM rAyahANi nissaMcAraM NiruccAraM savvato samaMtA oraMbhittANaM ciTTheti / 5 tate NaM se kuMbhae mihilaM rAyahANiM oruddhaM jANittA abbhaMtariyAe uvaTThANasAlAe sIhA saNavaragae tesiM jitasattupAmokkhANaM chaNhaM rAtINaM chiddANi virahANi ya mammANi ya alabhamANe bahUhiM Aehi ya uvAehi ya uppattiyAhi ya *4 buddhIhiM pariNAmemANe 2 kiMci auyaM vA uvAyaM vA alabhamANe ohatamaNasaMkappe jAva jhiyAyati / imaM ca NaM mallI vide[harAyavarakannA ] NhAyA jAva bahUhiM 10 khujjAhiM parivuDA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchati, 2 tA kuMbhagassa pAyaggahaNaM kareti / tate NaM kuMbhae rAyA malliM videha [ rAyavarakannaM] No A~DhAti, no pariyANAi, tusiNIe saMciTThati / tate NaM mallI vide [harAyavarakannA ] kuMbhagaM evaM vayAsI - tubbhe NaM tAo ! aNNadA mamaM ejamANaM jAva 'niveseha / kiNNaM tubbhaM ajja ohata jAMva jhiyA yaha ? tate gaM se kuMbhae malliM vi[ deharAyavarakannaM ] 15 evaM vayAsI - evaM khalu puttA ! tatra kajje jitasattupAmokkhehiM chahiM rAtIhiM dUyA saMpesiyA, te NaM mae asakkAriyAM jAva nicchUDhA / tate NaM te jitasattu[pAmokkhA chappi rAyANo ] tesiM dUyANaM aMtie eyamahaM socA parikuviyA samANA mihilaM rAyahANi nissaMcAraM jAva ciTTheti / tate NaM "haM puttA ! tersi jitasattupAbhokkhANaM chahaM rAINaM aMtarANi alabhamANe jAva jhiyAmi / tate NaM sA mallI videha [rAyavarakannA ] kuMbhayaM rAyaM evaM vayAsI - mANaM tubbhe 20 1. rohasajje mu0 // 2. abhi saM 1 lA 3 he 1 // 3. chiMdaM vA viddhaM vA trivaraM vA maMmANi ya je 1 / dRzyatAM pR0 79 paM0 13, atraiva sUtre'gre ' aMtarANi bhalabhamANe' iti vakSyate ityapi dhyeyam // 4. atra '4' ityaGkena uppattiyAhi ya veNaiyAhi ya kammayAhi ya pAriNAmiyAhi ya iti saMpUrNaH pATho jJeyaH / dRzyatAM pR0 7 paM0 8, pR0 26 paM0 18 // 5. uvAyaM vA AyaM vA saM 1 lA 3 hai 4 // 6. iyaMmaM ca NaM lA2 / atra 'ya' kArasyopari binduH anusvArarUpaH pATha nirAkaraNacihnaM veti spaSTaM nirNetuM na zakyate // IdRzaH 'imaM ca NaM' iti zabdaprayogaH caturdaze'dhyayane 96 tame sUtre'pi vartate / / 7. ADhAti jAva tuli' saM 1 he 4 | ADhAti no parijANai jAsilA 3 // 8. niviseha je 1 // 9. jAva je 1 vinAnAsti / ohatamaNasaMkappA karatalapalhatthamuddA bhaTTajjhANovagayA jhiyA yaha iti saMpUrNaH pAThaH, dRzyatAM pR0 24 paM0 8 / / 10. jhiyAha 1 // 11. dRzyatAM pR0 174 paM0 13 // 12. haM te puttA je 1 // 13. abbhaMtarANi je 1 // Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU0 76] aTThamaM ajjhayaNaM mallI' 177 tAo ! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha, tunbhe NaM tAo ! tesiM jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM patteyaM 2 rahassie dUryasaMpese kareha, egamegaM evaM vadaha-tava demi maliM 'videharAyavarakaNNaM ti kaTTha saMjhAkAlasamayaMsi paviralamaNUsaMsi nisaMtapaDinisaMtaMsi patteyaM 2 mihilaM rAyahANiM aNuppaveseha, 2 gambhagharaesu aNuppaveseha, mihilAe rAyahANIe duvArAI pidheha, 2 rohAsaje(jA) ciTThaha / tate NaM 5 kuMbhae evaM, taM ceva, jAva paveseti rohAsajje ciTThati / tate NaM te jitasattupAmokkhA chappi rAyANo kalaM pAuppabhA0 jAva jalaMte jAlaMtarehiM kaNagamaI matthayachiDDe paumuppalapihANaM paDimaM pAsaMti, esa NaM mallI videharAyavarakaNNa ti kuTu mallIe videha[rAyavarakaNNAe] rUve ya jovvaNe ya lAvaNNe yamucchiyA giddhA jAva ajjhovavaNNA aNimisAe diTThIe pehamANA 2 ciTThati / 1. tate NaM sA mallI videharAyavarakaNNA] vhAyA jAva pAyacchittA savvAlaMkAravibhUsiyA bahUhiM khujAhiM jAva parikkhittA jeNeva jAlagharae jeNeva kaNaga[maI matthayachiDDA paumuppalapihANA paDimA] teNeva uvAgacchati, 2 tIse kaNaga jAva paDimAe matthayAo taM paumaM avaNeti, tate NaM gaMdhe NiddhAvati se jahA nAmae ahimaDe ti vA jAva asubhatarAe cev| tate NaM te jiyasattupAmokkhA [chappi 15 rAyANo] teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM 2 uttairijehiM AsAtiM piheMti, 2 tA parammuhA citttthti| tate NaM sA mallI vi[deharAyavarakannA] te jitasattupAmokkhe [chappi rAyANo] evaM vayAsI-kiNaM tubhaM devANuppiyA! saehiM 2 uttarijehiM jAva parammuhA ciTThaha 1 tate NaM te jitasattupAmokkhA [chappi rAyANo] mallIM vi daha- 20 rAyavarakaNNaM] evaM vayaMti--evaM khalu devANuppie! amhe imeNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM 2 uttarijehiM jAva citttthaamo| tate NaM sau mallI vi[ deharAyavarakannA] te jitasattupAmokkhe chappi rAyANo evaM vayAsI-jai 1. jhiyAha he 1, 2, 3 khaM 1 / jhiyAyA je 1 // 2. rahastiyae kha 1 lA 11 rahastiyaM he 1,2 vinaa| "rahaspie ti rahasikAn guptAn dUtasaMpreSAn duutpressnnaani"-attii0|| 3. dUe saMpeseha hemU0 2, dUe saMpese hesaM0 2 / dUyaM saMpese he 3 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 1.videhavararAyakaNNaM je1 he 2 vinaa|| 5. si ya pa je1|| 6. aNupavisehiM je 1 // 7.chappi ya rAje 1 khN1|| 8. mayaM he 1 // 9. lAyaNNe saM 1 lA 2,3 // 10. rijaehiM he 2 je 1 // 11. malli he 3 // 12. sA nAsti 1 lA 2, 3 he 4 vinA // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 76tAva devANuppiyA! imIse kaiNaga jAva paDimAe kalAkaliM tAo maNuNNAo asaNapANa-khAima-sAimAo egamege piMDe paikkhippamANe 2 imeyArUve asubhe poggalapariNAme, imassa puNa orAliyasarIrassa khelAsavassa vaMtAsavassa pittAsavassa sukkAsavassa soNiyapUyAsavassa durUyaUsAsanIsAsassa durUyamuttapUtiyapurIsaeNNNassa 5 seMDaNa jAva dhammassa kerisae pariNAme bhavissati ? taM mA NaM tubbhe devANuppiyA! mANussaesu kAmabhogesu sajjaha, rajjaha, gijjhaha, mujjhaha, ajjhovavajaha / evaM khalu devANuppiyA ! amhe imAo tacce bhavaggahaNe avaravidehe vAse salilAvatimi vijae vIyasogAe rAyahANIe mahabbalapAmokkhA satta vi ya bAlavayaMsayA rAyANo hotthA sahajAyA jAva pvvtitaa| tae NaM ahaM devANuppiyA! imeNaM kAraNeNaM itthInAmagoyaM kammaM nivvattemi-jati NaM tubbhe caiutthaM uvasaMpajjittANaM viharaha tate NaM ahaM chaTheM uvasaMpajjittANaM viharAmi, sesaM taheveM svvN| tate gaM tubme devANuppiyA! kAlamAse kAlaM kicA jayaMte vimANe uvavannA, tattha NaM tuma desUNAti battIsAtiM sAgarovamAiM tthitii| tate NaM tubbhe tAo devalogAo aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse sAtiM 2 rajAti uvasaMpanji 1. tA devA he 3 mu0| "jai tAvetyAdi, yadi tAvadasyAhArapiNDasyAyaM pariNAmaH, asya punaraudArikazarIrasya kIdRzo bhaviSyatIti smbndhH| iha ca kimaMga puNa tti yat kacid dRzyate tataH imassa puNa ti paThanIyaM vAcanAntare tathA drshnaat"--attii0|| 2. kaNagamaI jAva je| kaNagA jAva he 1.2.3 / dRzyatAM pR0 1486012 // 3. paDikkhijjamANe // 4. poggale pje|| 5. soNiyA khN1| etadanusAreNa soNiyAsavassa ityapi pATho bhavet , dRzyatAM pR046509|| 6. durUvaU khN1|| 7. dukhyamuttapUIya he 2 / dukhyapUiya' je11 dRzyatAM pR0 46 pN09|| 8. puNNa saDaNa je1|| 9. pratiSu pAThA:-saDaNapaDaNacheyaNaviddhaMsaNa jAva dhammassa je 1 / saDaNa jAva dhammassa je 1 vinA / dRzyatAM pR0 45 pN010| "dUrUpau virUpAvucchAsa-niHzvAsau yasya tattathA tasya, tathA dUrUpeNa matreNa pUtikena cAzubhagandhavatA purISeNa pUrNa yat tattathA, tsy| tathA zaTanam aGgulyAdeH kuSThAdinA, patanaM chedena bAhAdeH, vidhvaMsanaM ca kSayaH ete dharmAH svabhAvA yasya tattathA, tsy"-attii.| "zaTanaM kuSThAdinA aGgulyAdeH, patanaM bAhAdeH khaDgacchedAdinA, vidhvaMsanaM kSayaH, ete eva dharmA yasya sa tathA" iti abhayadevasUribhiH pUrvaM [pR0 45 paM0 17 ityatra vidyamAnasya] saDaNa-paDaNa-viddhaMsaNadhamme iti pAThasya TIkAyAmabhihitam / / 10. pratiSu pAThA:-amhe imAtao tacce je 1 / amhe ime tacce he 1, 3 khaM1 lA 1,2 / amhe ime taca he 2 / ime amhe taJca saM1 lA 3, he 4 // 11. degvaiMsi je 1 // 12. cotthaM je 1 vinaa|| 13. dRzyatAM pR0 142 paM0 21 // 14. lA 2 vinA pratiSu pAThAH-jaMbuddIve bhArahe vAse sAiM 2 khN1| jaMbuddIve 2 sAtiM he 1, 3 / jaMbuddIve 2 sAtiM 2 he 2 lA 1 / jaMbuddIve dIve sAI saM 1 lA 3 he 4 / jaMbuddIve dIve jAva sAiM je1|| Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' ttANaM viharaha / tate NaM ahaM devANuppiyA ! tAto devalogAto AukkhaeNaM jAva dAriyattAe pnycaayaayaa| kiM tha tayaM pamhaDhaM jaM tha tayA bhI jayaMtapavaraMmi / vutthA samayanibaddhaM devA ! taM saMbharaha jAti // 9 // tate NaM tesi jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM mallIe videharAya[varakannAe] 5 aMtie etamaDhaM socA NisammA subheNaM pariNAmeNaM pasattheNaM ajjhavasANeNaM lesAhiM visujjhamANIhiM tayAvara[NijjANaM kammANaM khaovasameNaM] IhApUha-maggaNa jAva saMNNijAissaraNe samuppanne, eyamadvaM sammaM abhisamAgacchaMti / tae NaM mallI arahA jitasattupAmokkhe chappi rAyANo samuppannajAisaraNe jANittA gambhagharANaM dArAI vihaaNddeti| tate NaM te jitasattupAmokkhA [chappi 10 rAyANo] jeNeva mallI arahA teNeva uvAgacchaMti, tate NaM mahabbalapAmokkhA satta pi ya bAlavayaMsA eMgayao abhisamannAMgatA yAvi hotthA / ___ tate NaM mallI arahA te jitasattupAmokkhe chappi rAyANo evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA ! saMsArabhauviggA jAva paeNvvayAmi, taM tubbhe NaM kiM kareha, kiM vavasaha jAva ke"bhe hiryayasAmatthe 1 tate NaM jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo 15 malliM arahaM evaM vayAsI-jati NaM tubbhe devANuppiyA! saMsAra jAva paivvAha, amhANaM devANuppiyA ! ke anne AlaMbaNe vA AhAre vA paDibaMdhe vA 1 jaha ceva NaM devANuppiyA ! tubbhe amhaM io tacce bhavaggahaNe bahUsu kaeNjesu ya0 meDhI pamANaM jAva dhammadhurA hotthA taha ceva NaM devANuppiyA! iNhi pi jA~va bhavissaha, .. viharati khN1|| 2. to NaM he 2 // 3. pamhuThThA saM 1 // 4. "bho ityaamntrnne"attii.||5. " samayanibaddhaM manasA nibaddhasaGketaM yathA pratibodhanIyA vayaM paraspareNeti samakanivadA vA sahitairyA upAcA jAtistAM devAH anuttarasurAH santaH taM ti tadevaM tAM vA devasambandhinI saMsmarata jAti janma yuuymiti"-attii0|| 6. lessAhiM se 1 lA3 he4|| 7. tatAvara tIhApUha khN1|| 8. IhApohadeg lA 2, 3 he4| dRzyatAM pR0 64 pN01||9. sani jAva jAi khN1|| 10. jAIsa he 2 / dRzyatAM pR0 64 paM01-2, 6 // 11. arihA je 1 // 12. vihADAveti khaM 1lA 1 mu0|| 13. uvAgacchaMti 2 he 1 vinaa| uvAgacchaMti 2 ttA je 1 // 1. satta viya bAjeza satta bAdeg sN1laa3||15.vyNsyaa laa||16. egoje|| 17.gayA viho he 1 lA1 vinaa|| 18. pavAmi khaM1 he 2 je1|| 19. kiM bhe he 1 laa2,3| dRzyatAM pR0 123 pN010tti04|| 20. hiyasAmatthe he 1,2 vinaa|| 21. arihaM je1|| 22. panvaha he 1 // 23. amhaM NaM he 1 lA vinA // 24. dRzyatAM pR0 7 paM0 9 123 paM0 14 // 25. tahA saM 1 lA 2, 3 he 4 // 26. emhi he 1, 2 // 27. jAva nAsti je 1 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 76amhe vi NaM devANuppiyA! saMsArabhauvviggA jAva bhIyA jammaNa-maraNANaM devANuppiehiM saddhiM muMDA bhavittA jAva pavvayAmo / tate NaM mallI arahA te jitasattupAmokkhe [chappi rAyANo] evaM vayAsIjai NaM tubbhe saMsAra jAva mae saddhiM pavvaha, taM gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! 5 saehiM 2 rajjehiM jeTTaputte rajje ThAveha, 2 tA purisasahassavAhiNI[o] sIyAo duruhaha, [purisasahassavAhiNIo sIyAo] durUDhA samANA mama aMtiyaM paaubbhvh| tate NaM te jitasattupAmokkhA [chappi rAyANo] mallissa arahato etamaDheM pddisunneti| tate NaM mallI arahA te jitasattupAmokkhe [chappi rAyANo] gahAya jeNeva . kuMbhae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kuMbhagassa pAesu paaddeti| tate NaM se kuMbhae te jitasattupAmokkhe vipuleNaM asaNaM 4 puppha-vattha-gaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkAreti sammANeti jAva pddivisjjeti| tate NaM te jiyasattupAmokkhA [chappi rAyANo] kuMbhaeNaM raNNA visajjiyA samANA jeNeva sAiM sAiM rajjAti jaNeva nagarAtiM teNeva uvAgacchaMti, 2 tA sa~gAI sagAI rajjAtaM uvasaMpajjittINaM vihrNti| tate NaM mallI arahA saMvaccharAvasANe nikkhamissAmi tti maNaM pahAreti / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM sakkassA~saNaM clti| tate NaM se sakke deviMde devarAyA] AsaNaM caliyaM pAsati, 2 ohiM pauMjati, 2 tA maliM arahaM ohiNA Abhoeti, 2ttA imeyArUve ajjhathie jAva samuppajitthA-evaM khalu jaMbuddIve dIve mArahe vAse mihilAe nayarIe kuMbhagassa ranno [dhUyA] mallI arahA nikkha 10 1. pratiSu pAThAH-devANuppiyA saddhiM saM 1 lA2, 3, he 4 / devANupi(ppi-he 3) / saddhiM je 1 he 3 laa1| devANuppie saddhiM he 2 / devANu saddhiM he 1 / khaM 1 madhye pATho nAsti // 2. rajje nAsti je1|| 3. pratiSu pAThAH-purisasahassa siviyA durUDhA samANA pAunbhavaha je 1 / purisasahassa[vAhiNI-he 1 lA 2, 3he 4] sIyAto duruhaha 2 mama aMtiya pAunbhavaha khaM 1 he 1, 2, 3, 4 se 1 lA 1, 2, 3 / dRzyatAM pR0 112 paM0 12, pR0 123 paM0 18, pR0 142 pN010| 4. marihato je 1 // 5. marihA je 1 // 6. se saM 1 lA 2,3 he 4 vinA nAsti // 7. te nAsti je 1 he3|| 8. atra '4' ityanena asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM iti saMpUrNaH pATho'tra jnyeyH|| 9. sammAti nAsti he 1,2 // 10. uvA sagAI 2ttaa| rajAI je1||11. sagAI 2 rajA khaM1 he1| sagAI rajA khaM1 he1 vinaa|| 12.ttA vije1 vinaa|| 13. arihA je1||14. maNaM pAhA.saM 1 lA 3 he 4 khN1| maNe saMpahAje 1 15.ssa AsaNaM he 11 lA 2,3 he 3, 4 // 16. se nAsti je 1 vinaa|| 17. bharahe khN||18.laae kuMbhagassa mallI he 2 je 1 vinaa| lAe nayarIe kuMbhagassa mallI he2|| Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76] 181 aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' missAmi ti maNaM pahAreti, taM jIyameyaM tIyapacuppannamaNAgayANaM sakkANaM [deviMdANaM devarAyANaM] arahaMtANaM bhagavaMtANaM nikkhamamANANaM imeyArUvaM atthasaMpayANaM dalaittae, taMjahA tiNNeva ya koDisayA aTThAsItiM ca hoMti koddiio| asitiM ca sayasaihassA iMdA dalayaMti arahANaM // 10 // evaM saMpeheti, 2 vesamaNaM devaM saddAveti, 2 ttA [evaM vayAsI-] evaM khalu devANuppiyA! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse jAva asItiM ca sayasahassAI dalaittae, taM gacchaha NaM devANuppiyA! jaMbuddIvaM dIvaM bhArahaM vAsaM mihilaM rAyahANi, kuMbhagassa ranno bhavarNasi imeyArUvaM atthasaMpayANaM sAharAhi, 12 khippAmeva mama / eyamANattiyaM paJcappiNAhi / 10 tate NaM se vesamaNe deve sakkeNaM devideNaM evaM vutte samANe haDhe karayala jAva paDisuNeti, paDisuNettA jaMbhae deve saddAvei, 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! jaMbuddIvaM dIvaM bhArahaM vAsaM mihilaM rAyahANiM, kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi 'tinni koDisayA aTThAsII ca koDIo asiI ca sayasahassAI' ImeyArUvaM atthasaMpayANaM sAharaha, 2 mama eyamANattiyaM pnycppinnh| - tate NaM te 15 jaMbhagA devA vesamaNeNaM jAva suNettA uttarapuratthimaM disImAgaM avakkamaMti, 2 jAva uttaraveuviyAI rUvAiM viuvvaMti, 2 tAe ukkiTThAe jAva 'vIivayamANA jeNeva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse jeNeva mihilA rAyahANI jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe teNeva uvAgacchaMti, 2 kuMbhagassa ranno bhavaNaMsi tinni koDisayA jAva sAharaMti, 2 jeNeva vesamaNe deve teNeva uvAgacchaMti, 2 karayala jAva paJcappiNaMti / tate 20 1. maNaM pAhA je 1 vinaa| maNaM saMpahA he 2 / dRzyatAM pR0 180 Ti0 14 // 2. sahassaM saM 1 lA 3 / AdyAstrayaH pAdA bhAcArAGga [pR0 226]'pi santi // 3. bharahe khaM 1 // 4. atra hastalikhitAdarzaSu saMkSiptAH pAThAH santi, tathAhi-jaMbu bharahaM mihilaM kuMbhagassa rano bhavaNaMsi-he 2 / jNbu| bhara mihi kuMbhaga bhavaNaMsi he 1 khN1| jaMbu bhara mithi kuMbhae bhavaNaMsi je 1 / jaMbu bhAra mihi kuMbhaga bhavaNaMsi saM 1 lA1, 3 he 4 loN| jaMbu bhAra mihi kuMbhagA bhavaNaMsi he 3 / jaMbu bhArA mihilaM kuMbhagabhuvaNaMsi lA 2 / dRzyatAM paM0 13 // 5. KI etadantargatapAThasthAne je 1 madhye IdRzaH pATha:-khippAmeva paJcippiNaMti tae NaM se vesamaNe sakkega devideNaM evaM vutte samANe haTa jAva sAharittA paccappiNaha // 6. samANe je1 vinA nAsti / / 7. bhayameyA saM 1 he 4 lAmU03 vinA // 8. ita Arabhya pR0 182 paM0 2 paryantaH pATho nAsti je 1 // 9. vIIvayamANA hesaM04 lA 1,2 / vIyamANA lA 3 khN1| vIvayamANA he 2 viyamANA he 3 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMghe [sU0 76NaM se vesamaNe deve jeNeva sakke deviMda devarAyA teNeva uvAgacchai, 2 karayala jAva paJcappiNati / tate NaM mallI arahA kalAkaliM jAva mAgahao pAtarAso tti bahUNaM saNAhANa ya aNAhANa ya paMthiyANa ya pahiyANa ya kAroDiyANa ya kaippaDiyANa ya eMgamegaM hiraNNakoDiM aTTha ya aNUNAti sayasahassAtiM imeyArUvaM atthasaMpadANaM dalayati / tae NaM kuMbhae rAyA mihilAe rAyahANIe tattha tattha tahiM tahiM dese dese bahUo mahANasasAlAo kAreti, tattha NaM bahave maNuyA dinnabhaibhattaveyaNA vipulaM asaNa 4 uvakkhaDeti, 2 tA je jahA Agacchati taMjahA-paMthiyA vA pahiyA 10 vA kAroDiyA vA kappaDiyA vA pAsaMDatthA vA gihatthA vA tassa ya tahA Asatthassa vIsatthassa suhAsaNavaragatassa taM vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM paribhAemANA parivasamANA viharati / tate NaM mihilAe siMghADaga jAva bahujaNo aNNamaNNassevamAtikkhati-evaM khalu devANuppiyA ! kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi savvakAmaguNiyaM kimicchiyaM vipulaM 15 asaNa-pANa-khAima-sAimaM bahUNaM samaNANa ya jAva parivesijjati / 1. "jAva mAgahamao pAyarAso ti magadhadezasambandhinaM prAtarAzaM prAbhAtikaM bhojanakAlaM yAvat prhrdvyaadikmityrthH-attii0|| 2. karo' he 1, 3 khN1| "karoTyA kapAlena carantIti kAroTikAH kApAlikAH, tebhyH| kvacit kAmaoDiyAgaM ti pAThaH, tatra kAvo bhArodvahanam , tasya koTI bhAgaH kAvakoTI, tayA ye caranti kAvakoTikAH, tebhyaH"-aTI0 // 3. "karpaTaizcarantIti kArpaTikAH. kApaTikA vA kapaTacAriNaH, tebhyH"-attii0||1. "egamegaM hatthAmAsaM ti vAcanAntare dRzyate, tatra hastena hiraNyasyAmarzaH parAmarzo graho hastAmarzaH, tatparimANaM hiraNyamapi sa evocyate, atastamekaikamekaikasmai dadAti sma, prAyikaM caitat smbhaavyte"-attii0|| 5. NaM se kuM. mu0|| 6. tatya tahiM dese dese khaM 1 / "tattha tattha ti avAntarapurAdau deze deze zRGgATakAdau vahiM tahiM ti tatra tatra mahApathAdInAM bhAge bhAge, atibahuSu sthAneSviti tAtparyamiti"-aTI0 // 7. karei he 1, 2, 3 lA 1, 2 / kareittA je 1 // 8. karo' khaM 1 je 1 vinA // 9. AsatthavIsatthassa je 1 he2 khN1|| 10. asaNaM 4 je 1 mu0| masaNa 4 je 1 mu0 vinA // 11. dRzyatAM pR0 23 pN06| jAva je 1 mu. vinA nAsti / 12. asaNaM 4 je 1 mu0|| asaNa 4 je 1 mu0 vinA / / 13. "bahubhyaH zramaNebhyo brAhmaNebhyaH sanAthebhya ityAdi pUrvavat / surAsuriya ti vAcanAntare dRzyate, tatra bhojane 'ayaM sUro'yaM ca sUraH, bhuGktAM ca yatheSTam' ityevaM yA pariveSaNakriyA sA sUrAsUrikA, puTApuTikAdInAmivAtra samAsaH, tayA sUrAsU rikayA, tRtIyA ceha sUtranirdeze dvitIyA drssttvyeti"-attii0|| Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 77] aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' varavariyA ghosijati, kimicchiyaM dijjae bahuvihIyaM / sura-asura-deva-dANava-nariMdamahiyANa nikkhamaNe // 11 // tate NaM mallI arahA saMvacchareNaM 'tinni koDisayA aTThAsItiM ca hoti koDIo asitiM ca sayasahassA' imeyArUMvaM atthasaMpadANaM dalaittA nikkhamAmi ti maNaM pdhaareti| 77. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM logaMtiyA devA baMbhaloe kappe riTe vimANapatthaDe sarahiM saehiM vimANehiM, saehiM saehiM pAsAyavarDisaehiM, patteyaM patteyaM cauhi sAmANiyasAhassIhiM, tihiM parisAhiM, sattahiM aNiehiM, sattahiM aNiyAhivatIhiM, solasahiM AyarakkhadevasAhassIhi, annehi ya bahUhiM logatiehiM devehiM saddhiM saMparikhuDA mahayAhayanadRgIyavAiya jAva raveNaM bhuMjamANA viharaMti, taMjahA- 10 sArassayamAicA vaNhI varuNA ya gaddatoyA y| tusiyA avvAbAhA aggicA ceva riTThA y||12|| tate Na tesiM logaMtiyANaM devANaM patteyaM patteyaM AsaNAI calaMti, taheva jAva arahaMtANaM nikkhamamANANaM saMbohaNaM karettae ti, taM gacchAmo NaM amhe vi mallissa arahato saMbohaNaM karemo tti kaTu evaM saMpeheMti, 2 uttarapurasthimaM disImAgaM 15 [avakamaMti, avakkamittA] veuvviyasamugghAeNaM saMmohaNNaMti, [2] saMkhijjAiM joyaNAI evaM jaMbhagA jIva jeNeva mihilA rAyahANI jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe jeNeva mallI arahA teNeva uvAgacchaMti, 2 aMtalikkhapaDivannA sakhiMkhiNiyAhiM jAva vatthAI pavara parihiyA karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] tAhiM ITTAhiM0 evaM vayAsI-'bujjhAhi bhagavaM loganAhA !, 20 pavattehi dhammatitthaM, jIvANaM hitasuhanisseyasakaraM bhavissati' ti kaTTu doca pi 1. degvAIya he 2 // 2. " sArassaya gAhA, sArasvatAH 1, AdityAH 2, vahnayaH 3, varuNAzca 4, gardatoyAzca 5, tuSitAH 6, avyAbAdhAH 7, AgeyAzca 8 ityaSTau kRSNarAjyavakAzAntarasthavimAnASTakavAsino riSTAzceti riSTAkhyavimAnaprastaTavAsinaH, kvacid dazavidhA ete vyAkhyAyante, asmAbhistu sthAnAGgAnusAreNaivamabhihitAH"-aTI0 // 3. ya // gAhA khaM1 he 2 // 4. dRzyatAM pR0 180 pN06|| 5. ti he 2 // 6. karemi he 1 je 1 // 7. dRzyatAM pR0 181 506, pR0 29 paM0 9 // 8. deghaNaMti he 1, 2, 3 // 9. '2' mu. vinA nAsti // 10. dRzyatAM pR0 181 paM0 6 // 11. dRzyatAM pR0 30 paM0 8 // 12. dRzyatAM pR. 11 paM0 2 // 13. NissesakaraM gvaM 1 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdha [sU077tacaM pi evaM vayaMti, 2 maliM arahaM vaMdaMti namasaMti, 2 tA jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disaM pddigyaa| tate NaM mallI arahA tehiM logaMtiehiM devehiM saMbohie samANe jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchati, 2 karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vayAsI-] icchAmi NaM ammayAo! tubbhehi abbhaNuNNAte muMDe bhavittA jAva pavvatittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha kairehi| tate NaM kuMbhae rAyA koTuMbiyapurise saddAveti, koTuMbiyapurise saddAvettA evaM vadAsIkhippAmeva aTThasahassaM jAva bhomejANaM ti aNNaM ca mahattha jAva titthayarAbhiseyaM uvaTThaveha, jAva uvtttthti| 10 te NaM kAle NaM te NaM samae NaM camare asuriMde asura[rAyA] jAva accuyapajjava sANA aagyaa| tate NaM sake deviMda devarAyA Amiogie deve saddAveti, 2 ttA evaM vadAsI-khippAmeva aTThasahassaM sovaNiyANaM jAva aNNaM ca taM viulaM uvaTThaveha, jAva uvaTThati / te vi kalasA tesu ceva kalasesu aNupaviTThA / tate NaM se sakke deviMde devarAyA kuMbhae ya rAyA malliM arahaM sIhAsaNaMsi puratyA15 bhimuhaM niveseti, aTThasahasseNaM sovaNiyANaM jAva abhisiMcati / tate NaM malissa bhagavao abhisee vaTTamANe appegatiyA devA mihilaM ca [rAyahANiM] saMmbhitarabAhi[riyaM] jAvaM savvato samaMtA pridhaavNti| tae NaM kuMbhae rAyA doccaM pi uttarAvakkamaNaM jAvaM sabAlaMkAravibhUsiyaM kareti, 2 koDuMbiyapurise saddAvei, 2 ttA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! maNoramaM sIyaM" uvaTThaveha, te vi uvaTThati / 1. arihaM je 1 // 2. kareha he 1,2 lA 2 vinA / / 3. gaM te kuMbhae rAyA saM 1 lA 2, 3 he 4 // 4. dRzyatAM pR049505|| 5. ti ityadhikaM bhAti / / 6. bhannaM jAva mahatthaM jAva saM 1 lA 3 he 4 // 7. arihaM sIhA je1| bharahaM siMhA saM1 lA 3 he 4 // 8. aTTa sahasse kalasA te ceva kalase annupvitttthaa| tae NaM se sakke deveMde devarAyA kuMbhae rAyA mAliM arahaM sIhAsaNaMsi purasthAbhimuhaM nivesei aTThasahasseNaM he 2 // 9. sambhaMtara jAva he 2 / sabhiMtaraM jAva je 1 saM 1 // 10. dRzyatAM jIvAbhigamasUtre tRtIyapratipattau "iMdAbhisegaMsi vaTTamANasi" ityAdiH pAThaH, rAjapraznIyasUtre "taeNaM tassa sUriyAbhassa devassa mahayA mahayA iMdAbhisee vaTTamANe" ityato'gretanaH pAThaH, tathA jambUdvIpaprazaptau paJcame vakSaskAre "tae NaM sAmissa mahayA 2 abhise aMsi vaTTamANaMsi" ito'gretanaH paatthH|| 11. saMparidhAvaMti he 1 vinaa| saparivAraMti he 2 // 12. dRzyatAM pR0 51 paM01-pR0 52 paM0 6 // 13. degrabhUSiyaM je 1 he 1, 3 // 14. siviyaM // 1 // Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77] aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' 185 ___ tate NaM sakke deviMde devarAyA Abhiogie deve [saddAveti, saddAvettA evaM vayAsI-] khippAmeva [bho devANuppiyA] aNegakhaMbha[sayasanniviTTha] jAva maNoramaM sIyaM uvaTThaveha, jAva sA vi sIyA taM ceva sIyaM aNupaviTThA / tate NaM mallI arahA sIhAsaNAo abbhuDheti, 2 jeNeva maNoramA sIyA teNeva uvAgacchati, 2 maNoramaM sIyaM aNupayAhiNIkaremANe maNoramaM sIyaM duruhati, [2] 5 sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe sannisanne / tate NaM kuMbhae [rAyA] aTThArasa 'seNippaseNIo sadAveti, 2ttA evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! vhAyA kayabalikammA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA mallissa sIyaM parivahaha, jAva parivahati / tate NaM sakke deviMde devarAyA maNoramAe dakkhaiiNilaM uvarilaM bAhaM geNhati, IsANe uttarilaM uvarilaM bAhaM geNhati, camare dAhiNilaM heDillaM, balI uttarilaM 10 heTThilaM, avasesA devA jahArihaM maNoramaM sIyaM parivahati / pulviM ukkhittA mANusehiM sA haTTharomakUpehiM / pacchA vahaMti sIyaM asuriMda-suriMda-nAgiMdA // 13 // calacavalakuMDaladharA scchNdviuvviyaabhrnndhaarii| deviMda-dANaviMdA vahati sIyaM jiNiMdassa // 14 // tate NaM mallissa arahao maNoramaM sIyaM durUDhassa [samANassa] ime aTThaTTha maMgalagA purao ahANupuvIe saMpatthiyA, evaM niggamo jahA jamAliseM / tayaNaM * dRzyatAM pR0 52 paM0 8 // 1. seNijIvapaseNIo je 1 // 2. 'rabhUsiyA je 1 he 1, 2, 3 kh1||3.nnillennN usaM 1 // 4. gAtheyaM "samavAyAGgasUtre pR0466, AvazyakamUlabhASye gA0 98, titthogAlIpainnayamadhye [gA0 1078] kiJcidbhedena bhAcArAGgasUtre [21760, pR. 271] ca dRzyate // 5. degNussehiM he 1, 2 je 1 // 6. "haTTharomakUvehiM ti romaanycitaiH"-attii0|| 7. "calacavalakuMDaladhara ti calAzca te capalakuNDaladharAzceti vigrahaH"-aTI0 / gAtheyaM samavAyAGga [pR0 466] AvazyakamUlabhASye gA0 99] tityogAlIpainnaya madhye [gA0 1079] ca dRzyate // 8. dUDhassa he 1 kha 1 // 9. dRzyatAM pR0 54 pN06| bhagavatIsUtre 9 / 33 / 72 / "jahA jamAlisa ti bhagavatyAM yathA jamAleH niSkramaNaM tatheha vAcyam , ihaiva vA yathA meSakumArasya, navaraM camaradhAritaruNyAdiSu zakrezAnAdIndrapravezata iha vishessH|-attii0|| 10. pratiSu pAThA:-spa tayaNaMtaraM mallissa arahato (arihamo-je 1) nikkhamamANassa je 1 he1| sa tae gaM bharahato nikkhamamANassa khaM 1 he 3 / ssa arahamo nikkhamamANassa he 2 saM1 lA 2, 3 he 4 loM0 / ssa nikkhamamAgassa / arahao NikkhamamAssa lA 1 / tayaNaMtaraM he 1 je 1 vinA nAsti // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 NAyAma kahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU 77 taraM malliesa arahato nikkhamamANassa appegatiyA devA mihilaM Asiya abhitara , 1. " Asiya abbhaMtara vAsa vihi gAhA iti 'appegatiyA devA mihilaM rAyahANi sanbhitarabAhiraM bhAsiyasammajjiyasaMmaTTa suiratthaM tarAvaNavI hiyaM kareMti, appegaiyA devA maMcAimaMcakaliyaM kareMti' ityAdermeghakumAraniSkramaNoktanagaravarNakasya tathA 'appegaiyA devA hiraNNavAsaM vArsisu evaM suvannavAsaM vAsiMsu, evaM rayaNa-vahara- puNpha malla-gaMdha- puNNa - AbharaNavAsaM vAsiMsu ' ityAderva samUhasya tathA 'appegaiyA devA hiraNNavihiM bhAIsu, evaM suvaNNavihiM bhAIsu' ityAdervidhisamUhasya tIrtha karajanmAbhiSekottasya saMgrahArthaM yAH kvacit gAthAH santi tAH anusRtya sUtramadhyeyam yAvat 'appegaiyA devA AdhAveMti, paridhAveMti' ityetadavasAnamityarthaH / idaM ca rAjaprabhakRtAdau draSTavyamiti" - aTI0 // " tae NaM tassa sUriyAbhassa devassa mahayA mahayA iMdAbhisera vaTTamANe appegatiyA devA sUriyAbhaM vimANaM naccoyayaM nAtimaTTiyaM pavirala - kusiyareNuviNAsagaM divvaM surabhigaMdhodagaM vAsaM vAsati appegatiyA devA hayarayaM naharayaM bhaTTasyaM uvasaMtarayaM pasaMtasyaM kareMti, appegatiyA devA sUriyAbhaM vimAnaM AsiyasaMmajiovalitaM sui-saMmaha ratthaMtarAvaNavIhiyaM kareMti, appegatiyA devA sUriyA vimANaM maMcAimaMcakaliyaM kareMti, appegaiyA devA sUriyA vimANaM NANAviharAgosiyaM zayapaDAgAipaDAgamaMDiyaM kareMti, appegatiyA devA sUriyAbhaM vimANaM lAuloiyamahiyaM gosIsasarasaratacaMdaNa - daddara-diSNa paMcaMgulitalaM kareMti, appegatiyA devA sUriyAbhaM vimANaM uvaciyacaMda kalarsa caMda-Da-kaya-toraNa- paDiduvAradesabhAgaM kareMti, appegatiyA devA sUriyAbhaM vimANaM asattosataviula-vaTTa-vagghAriya-malladAmakalAvaM kareMti, appegatiyA devA sUriyAbhaM vimANaM paMcavaNNasurabhimukapuSpha puMjovayArakaliyaM kareMti, appegatiyA devA sUriyAbhaM vimANaM kAlAguru-pavara-kuMdurukka turukadhUvamavamavaMta gaMdhuddhUyAbhirAmaM kareMti, appegaiyA devA sUriyAbhaM vimAnaM sugaMdhagaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUtaM kareMti 1 / appegatiyA devA hiraNNavAsaM vAsaMti, suvaNNavAsaM vAsaMti, rayayavAsaM vAsaMti, vairavAsaM vAsaMti, puSpavAsa vAsaMti, phalavAsaM vAsaMti, mallavAsaM vAsaMti, gaMdhavAsaM vAsaMti, cuNNavAsaM vAsaMti, AbharaNavAsa vAsaMti 2 / appematiyA devA hiraNyavihiM bhAeMti, evaM suvannavihiM bhAeMti, vihiM [vayaravi]i pupphavihiM phalavihiM mallavihiM cuNNavihiM vatthavihiM gaMdhavihiM bhAeMti, 3 / tAtha appegatiyA devA AbharaNavihiM bhAeMti, appegatiyA cauvvihaM vAitaM vAiMti-tataM vitataM ghaNa siraM / appegaiyA devA caubvihaM geyaM gAyaMti, taMjahA - ukvittAyaM pAyattAyaM maMdAyaM roitAvasANaM 4| appegatiyA devA duyaM naTTavihiM uvadaMseMti, appegatiyA vilaMbiyaNaTTavihiM uvadaMseMti, appegatiyA devA dutavilaMbiyaM NaTTavihiM uvaseMti, evaM appegatiyA aMciyaM naTTavihiM uvadaMseMti, appegatiyA devA ArabhaDaM bhasolaM ArabhaDabhasolaM uppAyanivAyapavattaM saMkuciyapasAriyaM riyAriyaM bhatasaMbhataNAmaM divvaM vihiM uvadaMseM ti 5 / appegatiyA devA cauvvihaM abhiNayaM abhiNayaMti, taMjA - diiMtiyaM, pAuMtiyaM, sAmaMtovaNivAiyaM, loga aMtomajjhAvasANiyaM / appegatiyA devA bukkAreMti, appegatiyA devA pIrNeti appegatiyA bhAseMti, appegatiyA hakkAreMti, appegatiyA viNaMti, taMDaveMti, appegaiyA bargati apphorDeti, appegatiyA apphoDeMti vaggati, appegatiyA tivaI chiMdaMti 6 / appegatiyA hayahesiyaM kareMti, appegatiyA hatthigulagulAiyaM kareMti, appegatiyA rahaghaNaghagAiyaM kareMti, appegatiyA hayahesiya-hatthigulagulA iya rahaghaNaghaNAiyaM kareMti 7 / appegatiyA ucchaleMti, appegatiyA pocchaleti, appegatiyA uktiTThiyaM kareMti, appegatiyA ucchaleti pocchaleti, apyagatiyA tinni vi 8 / appegatiyA uvayaMti, " Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' vAsa vihi gAhA jAva paridhAvati / tate NaM mallI arahA jeNeva sahassaMbavaNe ujANe jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchati, 2 sIyAo pacoruhati, 2 AbharaNAlaMkAraM [omuyati, tate NaM malissa arahato mAyA] pabhAvatI [haMsalakkhaNeNaM paDasADaeNaM AbharaNAlaMkAraM] paDicchati / tate NaM se mallI arahA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kareti / tate NaM sakke deviMde [devarAyA] mallissa kese paDicchati, khIrodasamudde sAharati / tate NaM mallI arahA 'Namotthu NaM siddhANaM' ti kaTTu sAmAiyacarittaM paDivajati / jaM samayaM ca NaM mallI arahA carittaM paDivajjati taM samayaM ca NaM devANa mANusANa ya Nigghose turiyaniNAe gIyavAtiyanigghose ya saikkavayaNasaMdeseNaM gilukke yAvi hotthA / jaM samayaM ca NaM mallI arahA sAmAIyacaritaM paDivanne taM samayaM ca NaM mallissa arahato mANusadhammAo uttarie maNapajjavanANe smuppnne| mallI NaM arahA je se hemaMtANaM doce mAse, cautthe pakkhe, posasuddhe, tassa NaM posasuddhassa ekkArasIpakkhe NaM, puvvaNhakAlasamayaMsi, aTTameNaM bhatteNaM apANaeNaM, assaiiNInakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM, tihiM itthIsaehiM abhitariyAe parisAe, 10 appegatiyA uppayaMti, appegatiyA parivayaMti, appegaiyA tinni vi 9 / appegaiyA sIhanAyaMti, appegatiyA daddarayaM kareMti, appegatiyA bhUmicaveDaM dalayaMti, appegatiyA tinni vi 10 / appegatiyA gajaMti, appegatiyA vijuyAyaMti, appegaiyA vAsaM vAsaMti, appegatiyA tinni vi kareMti 11 / appegatiyA jalaMti, appegatiyA tavaMti, appegatiyA pataveMti, appegatiyA tinni vi 12 / appegatiyA hakkAreMti, appegatiyA thukkAreMti, appegatiyA dhakkAreMti, appegatiyA sAiM sAI nAmAI sAheti, appegatiyA cattAri vi 13 / appegaiyA devA devasannivAyaM kareMti, appegatiyA devajoyaM kareMti, appegahayA devukkaliyaM kareMti, appegaiyA devA kahakahaga kareMti, appegatiyA devA duhRduhagaM kareMti, appegatiyA celukkhevaM kareMti, appegaiyA devasannivAyaM devujoyaM devukkaliyaM devakahakahagaM devaduhaduhagaM celukkhevaM kareMti, appegatiyA uppalahatthagayA jAva sayasahassapattahatthagayA, appegatiyA kalasahatthagayA jAva dhUvakaDucchayahatthagayA hatuTTha jAva hiyayA savvato samaMtA AhAvaMti paridhAvati 14 / " iti rAjapraznakRte [-rAjaprabhIyasUtre // 1. dhAvati he2||2. rubhati khN1||3, dRzyatAM pra0 55 paM0 17 // 4. se he2 vinA nAsti / / 5. dagasamuhe he 1 lA2, hesN04|| 6. degdde pakkhivai lA3 / degdde parikkhibaha he1 lA 2, he saM04 / deghe pakkhiyati sAharati khaM 1 // 7. arihA je 1 // 8. tuDiyadeg he 34 lA 1, 2, 3, saM 1 loN||9.ynnaae he 1 je 1 vinaa||10.degvaaiiy he 1, 2 // 11. sakassa va lA 1 loM0 he1|| 12. "nilukke ti nilukko'ntarhita ityrthH"-attii0|| 13. Iya heralA 1 / iyaM je 1 // 14. "suddhassa ekkArasIpakkhe NaM ti zuddhapakSasya yA ekAdazI tithistatpakSe tadardhe, nnmitylngkaare"--attii0|| 15. degNIhiM nakkha he 2 vinaa|| 16. isthi saM1 lA2,3 he4|| Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 77. tihiM purisasaehiM bAhiriyAe parisAe saddhiM muMDe bhavittA pavvaie / maliM arahaM ime aTTha nAyakumArA aNupavaiMsu, taMjahA NaMde ya 1 NaMdimite 2 sumitta 3 balamitta 4 bhANumitte ya 5 / / amaravati 6 amaraseNe 7 mahaseNe ceva 8 aTThamae // 15 // tae NaM te bhavaNati-vANamaMtara-jotisiya-vemANiyA [devA] mallissa arahato nikkhamaNamahimaM kreNti| jeNeva naMdIsare [dIve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA] aTThAhiyaM kareMti, 2 jAmeva disiM pAunbhUyA tAmeva disiM pddigyaa| tae NaM mallI arahA jaM ceva divasaM pa~vvatie tasseva divasassa paMcAvaraNhakAlasamayaMsi asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTayaMsi suhAsaNavaragayassa subheNaM pariNAmaNaM pasatthehiM ajjhavasANehiM pasatyAhiM lesAhiM "visujjhamANIhiM taiyAvaraNakammarayavikaraNakaraM apuvakaraNaM aNupaviTThassa aNaMte jIva samuppanne / 78 te NaM kAle NaM te NaM samae NaM savvadevANaM AsaNAtiM calaMti, 1. bAhirayAte he 1 // 2. "NAyakumAra ti jJAtA ikSvAkuvaMzavizeSabhUtAH, teSAM kumArA rAjyAre jnyaatkumaaraaH"-attii0|| 3. vaiMsu khN1|| 4. degvaI ma je 1 / vati 4 ma je 1 vinaa| atra '4' ityaGkena bhavaNavati-vANamaMtara-jotisiya-vemANiyA iti pATho graahyH|| 5. pratiSu pAThA:-kareMti 2 jAva paDigayA je1 he 1 / kAti 2 paDigayA je 1 he 1 vinaa| kareMti jAmeva disi pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA lA 1 // 6. marihA je1|| 7. pavvaIe he 2 // 8. pujvAva khaM1 he 2 vinA / " tasleva divasassa paJcAvaraNhakAlasamayaMsi ti yatra divase dIkSA jagrAha tasyaiva pauSamAsazuddhaikAdazIlakSaNasya pratyaparAhnakAlasamaye pazcime bhAge, idameva Avazyaka pUrvANe mArgazIrSe ca zrUyate, yadAha-"tevIsAe nANaM uppannaM jiNavarANa puvvaNhe" [Avazyakani0 253] ti tathA "magasirasuddhaekkArasIra mallissa assiNIjoge" [Avazyakani0 250] ti| tathA tatraiva atya ahorAtraM yAvacchadmasthaparyAyaH zrUyate, tadatrAbhiprAya bahuzrutA vidntiiti"-attii0|| 9. pasatthehiM avasANehiM nAsti khaM1 he 2, 3, 4 saM 1 lA 1,2 // 10. visujjhamAgIhiM saM 1 lA3 he 4 vinA nAsti // 11. tadAvaraNijjAkamma he 2 / "kammarayavikaraNakaraM ti krmrjovikssepnnkaari"-attii0| tulanA- "tae NaM tassa bharahassa raNo subhegaM pariNAmeNaM pasatthehiM ajjhavasANehiM lessAhiM visujjhamANIhiM 2 IhApohamamgaNagavesaNaM karemANassa tayAvaraNijANaM kammAgaM khaeNaM kammarayavikaraNakara apuvakaraNaM paviTThassa aNate aNuttare nivvAdhAra nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaranANadaMsaNe samuppanne" iti jambUdvIpaprajJaptau tRtIye vkssskaare|| 12. jAva kevalanANe samuppanne je 1 / "anantaM viSayAnantatvAt, yAvatkaraNAt idaM draSTavyam -anuttaraM samastajJAnapradhAnaM nirvyAghAtam apratihataM nirAvaraNa kSAyikaM kRtsnaM sarvArthagrAhakatvAt pratipUrNa sakalasvAMzayuktatvAt paurNamAsIcandravat , kevalavarajJAnadarzanaM saMzuddhaM varaM vizeSagrahaNaM sAmAnyagrahaNaM cetyrthH"-attii0|| Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78] aTThamaM ajjhayaNaM 'mallI' 189 samosaDhA suti, aTTAhiyAmahimaM0 naMdIsaraM0 jAmeva disaM pAu jIva pddigyaa| kuMbhae vi niggacchati / tate NaM te jitasattupAmokkhA chappi rAyANo jeTTaputte rajje ThAvettA purisasahassavAhiNIyAo [sIyAo] durUDhA [samANA] sabviDDIe jeNeva mallI arahA jAva pajjuvAsaMti / tate NaM mallI arahA tIse mahatimahAliyAe [parisAe] kuMbhagassa [raNNo] 5 tesiM ca jiyasattupAmokkhANaM [chaNhaM pi rAyANaM] dhamma parikaheti, parisA jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disaM paDigayA, kuMbhae samaNovAsae jAte, paDigate, pabhAvatI y| tateNaM jitasattupAmokkhA chappi rAyANo dhammaM socA [evaM vayAsI-] Alitae NaM bhaMte! jAva pavvaiyA, jaoNva codasapugviNo, aNaMte kevala[varaNANadaMsaNe samuppADettA tao pacchA] siddhaa| tate NaM mallI arahA sahasaMbavaNAto 10 nikkhamati, 2 bahiyA jaNavayavihAraM viharati / mallissa NaM bhisagapAmokkhA aTThAvIsaM gaNA aTThAvIsaM gaNaharA hotthaa| malissa NaM arahao cattAlIsaM samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hotyaa| baMdhumatipAmokkhAo paNapaNNaM ajjiyAsAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hotthaa| sAvayANaM egA satasAhassI culasItiM sahassA, sAviyANaM tinni saya- 15 sAhassIo paNNaDhei ca sahassA, chassayA codasapuvINaM, vIsaM sayA ohinANINaM, 1. aTTAhiyaM mahA naMdIsaraM he 2 vinaa| " bhaTThAhiyAmahimaM ti aSTAnAmahnAM samAhAro'STAham, tadasti yasyAM mahimAyAM sA'STAhikA, idaM ca vyutpattimAtram, pravRttistu mahimAmAtra eveti divasasya madhye tavayaM na virudhyate iti"-attii0||"te NaM te bahave bhavaNavai jAva vemANiyA devA titthagarassa parinivAgamahimaM kareMti, 2 tA jeNeva naMdIsaravare dIve teNeva uvAgacchaMti / tae NaM se sakke deviMde devarAyA purathimille aMjaNagapavvae aDhAhiyaM mahAmahimaM kareti" iti jambUdvIpaprajJaptau dvitIye vkssskaare| pUrvAparavividhagranthasandarbhAnusAreNa aTI0 he 2 vinA anyahastalikhitAdarzAnusAreNa cAtra 'samosaDhA surNeti, suNettA jeNeva naMdIsare dIve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhaTTAhiyaM mahAmahima (aTTAhiyAmahima-he 2) kareMti, karettA jAmeva disaM pAubbhUyA tAmeva disaM paDigayA' iti saMpUrNaH pATho bhaati| 2. jAva paDigayA je1 lA3 vinA nAsti // 3. degNIo draDhA he 1 / degNiyAto duruDhA he 2 / degNI durUDhA je1| NIyAmo draDhA he 3 se 1 laam03| NIyAto rUDhA khN1| 4. dRzyatAM pR0 123 pN018|| 5. dRzyatAm bhopAtikA disuutressu|| 6. jAva pabvaittA he 1,2 / dRzyatAM pR0 56 pN06|| 7. jAva nAsti he 2 // 8. pratiSu pAThA:-aNaMte varanANadasaNe kevale siddhA saM 1 lA 3 he 4 / aNaMte kevala siddhA he 2, 3 je 1 khaMsaM0 1 / aNaMte kevali(le-lA 1) siddhA khaMmU0 1 lA 1, 2 / he 1 madhye pATho'yaM naasti'| dRzyatAM pR0 122 paM0 18 // 9, tIsaM je 1 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0-78 battIsaM sayA kevalaNANINaM, paNatIsaM sayA veuvviyANaM, aTTha sayA maNapajjavanANINaM, codasa sayA vAdINaM, vIsaM sayA aNuttarovavAtiyANaM / mallissa arahao duvihA aMtakarabhUmI hotthA, taMjahA-juyaMtakarabhUmI pariyAyatakarabhUmI ya, jAva vIsatimAo purisajugAo juyaMtakarabhUmI, duvAsapariyAe 5 aNtmkaasii| mallI NaM arahA paiNuvIsaM dhaNUtimuhUM uccatteNaM, vaNNeNaM piyaMgusAme, samacauraMsasaMThANe, vanjarisabhaNA[rAyasaMghayaNe] majjhadese suhaMsuheNaM viharittA jeNeva sammee pavvae teNeva uvAgacchai, 2 saMmeyaselasihare pAovagamaNaM Nuvanne / malI NaM arahA egaM vAsasataM agAravAsama[jjhAvasittA] paNapaNNaM vAsasahassAtiM vAsasaU NAti kevalipariyAgaM pAuNittA, paNapaNNaM vAsasahassAI savvAuyaM pAlaittA, je se 1. gimhANaM paDhame mAse doce pakkhe cettasuddhe tassa NaM cettasuddhassa cautthIe pakkhe NaM, bharaNIe NakkhatteNaM [jogamuvAgaeNaM], aTTarattakAlasamayaMsi, paMcahiM ajjiyAsaehiM abhitariyAe parisAe, paMcahiM aNagArasaehiM bAhiriyAe parisAe, mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM, vagdhAriyapANI, khINe veyaNije Aue nAmagoe "siddhe / evaM parinivvANamahimA bhANitavvA jahA jaMbuddIvapaMNNattIe, 15 naMdIsare 'aTThAhiyAo pddigyaao| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM aTThamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi| // 'mallI'NAyaM sammattaM // 1. degvAtI saM 1 lA 2, 3 he 4 // 2. duvAlasapa he 1 lAmU03 / "duvAsapariyAe tti dvivarSaparyAye kevaliparyAyApekSayA bhagavati jine sati antamakArSIt bhavAntamakarot tattIrthe sAdhuH, na ArAt kshcidpiiti| dumAsapariyAe iti kvacit , kvacicca caumAsapariyAe iti dRshyte"-attii| 3. paNa saM 1 lA 2,3 he 4 // 1. degttaNeNaM saM 1 lA 2,3 he 4 // 5. degvAsamajhe paNa he 3 / dRzyatAM pR0 57 paM0 1Ti0 16, pR058 paM0 10, 14 / vAsaM paNa he 1, 2 je 1 khaM 1 / 6. cautthIe bhara je 1 he 1 vinaa| cautthIya bhara he 2 / 7. bharaNInakkha' he 3 // 8. bhanbhaMta he 2 // 9. nAmAgoe khaM1 he 2 // 10. siddhA khN1|| 11. dRzyatAM jambUdvIpaprajJaptI dvitIye vkssskaare|| 12. "tae NaM te bahave bhavaNavaivANamaMtara jAva aThThAhiyAo mahAmahimAo kareMti" iti jambUdvIpaprazatau dvitIye vkssskaare|| yadi paDigayA ityasya devA ityanena sambandhastarhi atra 'aTTAhiyAbho, pddigyaa|' iti samyak prtibhaati|| 13. pratiSu pAThA:-mallINAyajjhayaNaM je1saM 1 lo0 lA 1,2, 3 he 4 / mallINAyaM he 1, 2, 3 khN1|| 14. samattam he 2 // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [NavamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI'] 79. jai NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM aTThamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, navamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNate? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM caMpA nAmaM nayarI, puNNabhadde ceie| tattha NaM mAkaMdI nAma satthavAhe parivasati, aMDe [ditte visthiNNaviula- 5 bhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAiNNe bahudAsadAsIgomahisagavelagappabhUe bahudhaNabahujAyarUvarayae Aoga-paogasaMpautte vicchddddiyviulbhttpaanne]| tassa NaM bhaddA nAma bhAriyA, tIse NaM bhaddAe attayA duve satthavAhadArayA hotyA, taMjahAjiNapAlie ya jiNarakkhie y| tate NaM tesiM mAgaMdiyadAragANaM aNNayA kayAi egayao imeyArUve miho 10 kahAsamullAve samuppajjitthA--evaM khalu amhe lavaNasamudaM poyavahaNeNaM ekArasa vArA ogADhA, savvattha vi ya NaM laddhaTThA kayakajA aNahasamaggA puNaravi niyaMgagharaM hvvmaagyaa| taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! duvAlasamaM pi lavaNasamudaM potavahaNeNaM ogAhittae ti kaTTu aNNamaNNassetamaDhe paDisuNeti, 2 tA jeNeva ammApitaro teNeva uvAgacchaMti, 2 tA evaM vadAsI-evaM khalu amhe 15 ammayAo! ekkArasa vArA taM ceva jAva niyagharaM havvamAgayA, taM icchAmo NaM ammayAo ! tubbhehiM abbhaguNNAyA samANA duvAlasa[maM pi] lavaNasamudaM poyavaha NaNaM ogaahitte| . tate NaM te mAgaMdiyadArae ammApiyaro evaM vadAsI-ime "te jAyA ! ajaga jAva pribhaaette| taM aNuhoha tova jAyA! viule mANussae iDrIsakkAra- 20 samudae, kiM bhe saMpaJcavAeNaM nirAlaMbaNeNaM lavaNasamuddottAreNaM 1 evaM khalu puttA! duvAlasamI jattA sovasaggA yAvi bhavati, taM mA NaM tubbhe duve puttA! duvAla~samaM 1. dRzyatAM pR0 77 paM0 15 // 2. mAgaMdidAra je 1 he 1 // 3. aNNayA lA 1 mu0 vina nAsti // 4. vArAo ogADhA je 1 he 1 // 5. niyadharaM je 1 he 1 lA 2, 3 he 3, 4 // 6. deglasaMpi khaM 1 saM1 lA 2, 3 he 3, 4 // 7. lavaNaM sa he 1 // 8. degssa eyamaDhe je 1 he 2 // 9. khalu te ammadeg lo0 // 10. bhe he 1, 3 hesaM0 4 laa3| bho je 1 he 2 / dRzyatAM pR046 paM0 19 // 11. pariyAmA saM1 lA 2, 3 he 3, 4 // 12. jAva jAyA he 2 / tAva jAvayA he3| dRzyatAM pR0 47 pN02|| 13. sapaJcAvA khaM1 he 2, 4 lA 1, 3 je 1 // 1.deglasaM pi saM 1 lA2, 3 he 4 // Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sR0 79pi lavaNasamudaM jAva ogAheha, mA hu tubbhaM sarIrassa vAvattI bhavissati / tate NaM mAgaMdiyadAragA ammApiyaro docaM pi tacaM pi evaM vadAsI-evaM khalu amhe ammatAo! ekArasa vArA lavaNasamudda(6) jAva ogaahitte| tate NaM te mAgaMdiyadArae ammApiyaro jAhe no saMcAeMti bahUhiM AghavaNAhiM yaM paNNavaNAhi 5 ya Aghavittae [va] paNNavittae vA tAhe akAmA ceva eyamaDhe annumnnitthaa| tate NaM te mAgaMdiyadAragA ammApiUhiM abbhaNuNNAyA samANA gaNimaM ca dharimaM ca menaM ca pAricchejaM ca jahA arahaNNagassa jAva lavaNasamudaM bahUI joyaNasayAiM ogaaddhaa| tate NaM tesiM mAgaMdiyadAragANaM aNegAI joyaNasapAI ogADhANaM samANANaM aNegAI uppAtiyasayAti pAunbhUyAti, taMjahA-ayAle gajiyaM jAva thaNiyasadde, kAliyAvAte yattha samucchie / tate NaM sA NAvA teNaM kAliyavAteNaM AhuNijja 1. tacaM pi nAsti je 1 se 1 lAmU0 3 he 4 // 2. lavaNa jAva bhogA je 1 he 1 vinA / lavaNa ogAM' he 2 // 3. mAgaMdidArae lA1 khaM1 vinA / mAgaMdIdArae he 2, 3 // 4. ya nAsti je1 vinA / dRzyatAM pR0 48 paM0 17 // 5. vA mu0 vinA nAsti // 6. aNujANityA je 1 he 1 // 7. bahUhiM he 2 / bahUhitiM kha 1 // 8. joyagAiM sayAI je 1 // 9. bhagAle khaM 1 he 2, 3 vinaa| dRzyatAM pR0 154 paM0 8 // 10. pratiSu pAThA:-kAliyAvAte attha saMmucchite he 2 / kAliyavAe yatya saMmucchie khaM 1 laa1| kAliyavAe jAva samucchie he 1, 4 je 1 se 1 lA 2, 3 / "kAliyAvAe yattha (ettha--aTIkhaM0) tti kAlikAvAtaH prtikuulvaayuH"-atti0|| 11. "AhuNijamANItyAdi, AdhUyamAnA kampyamAnA 'vidravamupagatA' iti smbndhH| saMcAlyamAnA sthAnAt sthAnAntaranayanena, saMkSobhyamAnA adhonimajanataH tadgatalokazobhotpAdAdvA, salilatIkSNavegairativayaMmAnA AkramyamANA, kuTTime karatalenAhato yaH sa tathA sa iva teMdUsae tti kandukaH, tatraiva tatraiva pradeze'dhaH patantI ca adhogacchantI, utpatantI ca UrSa yAntI, tathA utpatantIva dharaNItalAt siddhavidyA vidyAdharakanyakA, tathA adhaH patantIva gaganatalAi bhraSTavidyA vidyAdharakanyakA, tathA vipalAyamAneva bhayAd dhAvantIva mahAgaruDavegavitrAsitA bhujagakanyakA, dhAvantIva mahAjanasya rasitazabdena vitrastA sthAnabhraSTA azvakizorI, tathA niguJjantIva avyaktazabdaM kurvantIva avanamantIva vA gurujanadRSTAparAdhA pitrAdyupalabdhavyalIkA sujanakulakanyakA kulIneti bhAvaH, tathA ghUrNantIva vedanayA tharatharAya mANeva vIcIprahArazatatADitA satI, tADitA hi strI vedanayA ghUrNatIti vedanayeva ghUrNantItyevamupamAnaM draSTavyam , galitalambaneva AlambanAd bhraSTeva gaganatalAd AkAzAt patiteti gamyate, yathA kSINabandhanaM phalAdi AkAzAt patati evaM sApIti, kacittu galitalambanA ityetAvadeva dRzyate, tatra lAbyante iti lambanAH naGgarAH, te galitA yasyAM sA tathA, tathA rudantIva, kaiH ketyAha-salilabhinnA ye granthayaste salilagranthayaH, te ca te vivairamANa tti viprakirantazca salilaM kSaranta iti samAsaH, ta eva sthUrAzrupAtAH tairnavavadhUruparatabhartRkA, tathA vilapantIva, kIdRzI ketyAha-paracakrarAjena aparasainyanRpatinA abhirodhitA sarvataH kRtavirodhA yA sA tathA, paramamahAbhayAbhidrutA mahApuravarI, tathA kSaNikasthiratvasAdhAt dhyAyantIva, kIdRzI ketyAha-kapaTena Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79] NavamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI' 193 mANI 2 saMcAlijamANI 2 saMkhobhijamANI 2 salilatikkhavegehiM atiyaTTijamANI 2 koTTimakaratalAhate viva tiMdUsae tattheva 2 ovayamANI ya uppayamANI ya, uppayamANI viva dharaNiyalAo siddhavijjA vijAharakannago, ovayamANI veSAdyanyathAtvena yazchadmanaH prayogaH parapratAraNavyApAraH, tena yuktA yA sA tathA, yogaparivAjikA samAdhipradhAnapratinIvizeSaH, tathA niHzvasantIva adhogamanasAdharmyAt tadgatajananiHzvAsasAdhAdvA niHzvasantIva, kIdRzI ketyAha-mahAkAntAravinirgatA parizrAntA ca yA sA tathA, pariNatavayAH vigatayauvanA, ammaya tti ambA putrajanmavatI, evaMbhUtA hi strI zramapracurA bhavati, tatazcAtyaya nizvasitItyevaM sA vizeSiteti, tathA tadgatajanaviSAdayogAt zocantIva, kIdRzI ketyAha -tapazcaraNaM brahmacaryAdi, tatphalamapi upacArAt tapazcaraNaM svargasambhavabhogajAtaM tasya kSINaH paribhogo yasyAH sA tathA, cyavanakAle devvrvdhuuH| athavA uppayamANI vivetyAdau vivazabdasyAnyatra yogAdutpatantI nauH, keva ? siddhavidyA vidyAdharakanyakevetyAdi vyAkhyeyamiti / tathA saMcUrNitAni kASThAni kUvaraM ca tuNDaM yasyAH sA tathA, tathA bhagnA meDhI sakalaphalakAdhArabhUtakASTharUpA yasyAH sA tathA, moTito (moDhito-aTIsaM0) bhagaH sahasA akasmAt sahastrasaMkhyajanAzrayabhUto vA mAlo mAlakaH uparitanabhAgo janAdhAro yasyAH sA tathA, tataH padadvayasya krmdhaaryH| tathA zUlAciteva zUlAproteva girizRGgArohaNena nirAlambanatAM gatatvAcchUlAcitA, baMko vakraH parimarzo jaladhijalasparzo yasyAH sA tathA, tataH karmadhArayaH, athavA zUlAyitaH AcaritazUlArUpastruTitaparikaratvAt , sUlAIta ti pAThe tu zUlAyamAno vaMkazca vakra: pA(pa-aTIhe0)rimAso tti naugatakASThavizeSo nAvikaprasiddho yasyAM sA tathA, tathA phalakAntareSu saMghaTitaphalakavivareSu taTataTAyamAnAH tathAvidhadhvani vidadhAnAH sphuTanto vighaTamAnAH sandhayo mIlanAni yasyAM sA tathA, vigalantyo lohakIlikA yasyAM sA tathA, tataH karmadhArayaH, tathA sarvAGgaiH sarvAvayavaiH vijRmbhitA vivRtatAM gatA yA sA tathA, parizaTitA rajavaH phalakasaMghAtanadavarikAH yasyAH sA tathA, ata eva visaraMti vizIryamANAni sarvANi gAtrANi yasyAH sA tathA, tataH krmdhaaryH| mAmakamallakabhUtA apakvazarAvakalpA, jalasamparke kSaNena vilayanAt / tathA akRtapuNyajanamanoratha iva cintyamAnA kathamiyametAmApadaM nistariSyatItyevaM vikalpyamAnA, gurvI gurukA, ApadaH sakAzAd duHsamuddharaNIyatvAt , niSpuNyajanenApi svo manorathaH 'kathamayaM pUrayiSyate' ityevaM cintyamAno darnivahatvAta gurureva bhavatIti tenopameti, tathA hAhAkRtena hAhAkAraNa karNadhArANAM niryAmakANAM nAvikAnAM kaivartAnAM vANijakajanAnAM karmakarANAM ca pratItAnAM vilapitaM vilApo yasyAM sA tathA, tathA nAnAvidhai ratnaiH paNyaizca bhANDaiH saMpUrNA yA sA tathA, royamANehiM ti sazabdamaNi vimuJcatsu, kaMdamANehiM ti zokAd mahAdhvani muJcatsu, soyamANehiM zocatsu manasA khidyamAneSu, tippamANehiM ti bhayAt prasvedalAlAdi tepatsu kSaratsu, vilapatsu Atai jalpatsu ekaM mahat aMtojalagayaM ti jalAntargata girizikharamAsAdya saMbhagnaH kUpakaH kRpakastambho yatra sitapaTo nibadhyate toraNAni ca yasyAM sA tathA, tathA moTitA dhvajadaNDA yasyAM sA tathA, tathA valakAnAM dIrghadArarUpANAM zatAni khaNDitAni yasyAM sA tathA, athavA valayazataiH valayAkArakhaNDazataiH khaNDitA yA sA tathA, karakarassa tti karakareti zabdaM vidadhAnA tatraiva jaladhau vidvavaM vilymupgteti"-attii0|| 1. gaato| bhova khN| gA tova he 3 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAdhammaka sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 79 viva gagaNatalAo bhaTThavijA 'vijjAharakannagA, vipalAyamANI viva mahAgarulavegavittAsiyAM bhuyagakannagA, dhAvamANI viva mahAjaNa ra siyasaddavirttatthA ThANabhaTThA ausakisorI, NiguMjamANI viva gurujaNadiTThAvarAhA suyaNa kulakannagA, ghuNNamANI viva vIipahAra satatAliyA, galiyalaMbaNA viva gagaNatalAo, royamANI viva salilaMgaMThivippairamANathoraMsuvAehiM navavahU uvaratabhattuyA, vilavamANI viva paracakkarAyAbhirohiyA paramamahanbhayAbhiduyA mahApuravarI, jhAyamANI viva kavarDa - cchomaNapaogajuttA jogaparivvAiyA, NIsasamANI viva mahAkaMtAraviNiggayaparissaMtA pariNayavayA ammayA, soyamANI viva tavacaraNakhINaparibhogA cayaNakAle devavaravaha, saMcuNNiyakakUvarA, bhaggameDhimoDiya~ sahassamAlA, sUlAiyavakai pArimAsA, 10 phalaItarataDataDataphurta saMdhiviyalaMtaloIkhIliyA, savvaMgaviyaMbhiyA, parisaDiyareMDavisaraMtasavvagattA, AmagamalagabhUyA, akayapuNNajaNamaNoraho viva ciMtijamANaguruI, hA~hA kaya kaNNadhAra - NAviya-vANiyagajaNa-kammagAra vilaviyA NANAviharayaNapaNiyasaMpuNNA, bahUrhi purisasaehiM royamANehiM kaMdamANehiM soyamANehiM tippamANehiM vilavamANehiM egaM mahaM aMto jalagayaM girisiharamA sAyaittA saMbhaggakuMvatoraNA 15 moDiyajhayadaMDA valayasayakhaMDiyA karakarassa tattheva viddavaM uvagayA / tate NaM tIe NAvAe~ vivajjamANI te bahave purisA vipulapaNiyabhaMDamAyAe aMtojalaMmi NimaMjjAviyA yAva hotthA / 80. tate NaM te mAgaMdiyadAragA cheyA dakkhA pattaTThA kusalA "mehAviNo 194 5 1. vijjA' nAsti je 1 he 1, 2 // 2. 'jiya bhuje 1 saM 1 // 3. bhuyagavarakannagA je 1 saM 1 lo0 vinA // 4. vittaThANabhaTThA je 1 / " trastasya hitya tadvau " - si0 8 / 2 / 136 // 5. Asideg je 1 he 1 // 6. ghummamANI khaM 1 saM 1 he 2 vinA / ghunnamANI he 2 // 7 vIyI je 1 / vItI khaM 1 / vIti saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 8. gaMdhavivippayara mANa' je 1 | rimANa he 1 // 9. 'DakomaNa' khaM 1 / 10. moDhiya' khaM 1 je 1 // 11. parideg saM 1 lA 2,34 // 12. saMghiyalaMta' he 2 / 'saMdhivilayaMta je 1 / / 13. 'hakhI liyA saM 1 lA 2, 3 he 4 vinA // 14. rajja' khaM 1 / 15. 'garu' loM0 // 16. hAhakaya saM 1 lA 2, 3 he 3, 4 // 17. paNiyarayaNa saMpUNNA je 1 he 1 / / 18. pratiSu pAThAH - mAsAyayittA he 1 | 'mAsAyaitta lA 1 / mAsAthiyattA je 1 la0 / mAsAittA saM1 lA 2, 3 he 2, 3, 4 / mAsAvittA khaM 1 // 19. 'kutrato' he 2 | 'kutrerato' je 1 // 20. ebhijamANIe je 1 he 1 vinA ! 21. pratiSu pAThAH - NivajjAviyA yAvi he 2 lA 1 / nimajjAviyA vi he 1 / nivajjAviyA vi saM 1 lAmU0 3 he 3, 4 / nijAviyA vi lA2 lAsaM 03 / NitrajAmiyA vi khaM 1 // 22. he 1 je 1 vinA - mehAvI niu saM 1 lA 1, 2, 3 he 2, 3, 4 / mehAvi niudeg khaM 1 // - Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 NavamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI' NiuNasippovagayA bahUsu 'potavahaNasaMparAesu kayakaraNA laddhavijayA amUDhA amUDhahatthA egaM mahaM phalagakhaMDaM AsAdeMti, siM ca NaM padesaMsi se poyavahaNe vivanne taMsiM ca NaM padesaMsi ege mahaM rayaNadIve NAmaM dIve hotthA, aNegAI joyaNAti AyAmavikkhaMbheNaM, aNegAI joyaNAI parikkheveNaM, NANAdumasaMDamaMDiuddese sassirIe pAsAtIe darisaNijje abhiruve paDirUve / ___ tassa NaM bahumajjhadesabhAe eNttha NaM mahaM ege pAsAyavaDeMsae yovi hotthA abbhuggayamUsie jAva sassirIyarUve pAsAtIe darisaNijne abhirUve pddiruuve| tattha NaM pAsAyavaDeMsae rayaNaddIvadevayA nAma devayA parivasati pAvA caMDA ruddA khuddA saahsiyaa| tassa NaM pAsAyavaDiMsayassa caudisiM cattAri vaNasaMDA kiNhA kinnhobhaaNsaaH| tate NaM te mAgaMdiyadAragA teNaM phailayakhaMDeNaM orbujjhamANA 2 rayaNadIvaM 10 teNaM saMyU~DhA yAvi hotthaa| tate NaM te mAgaMdiyadAragA thAhaM labhaMti, 2 tA muhuttaMtaraM AsasaMti, 2 tA phalagakhaMDaM visajeti, 2 tA rayaNadIvaM uttaraMti, 2 tA phalANaM maggaNagavesaNaM kareMti, 2 tA phalAtiM AhAreMti, 2 tA NAlierANaM maggaNagavesaNaM kareMti, 2 nA nAlierAI phoDeMti, 2 tA nAlieratelleNaM aNNamaNNassa gattAI abbhaMgeti, 2 tA 15 pokkharaNI ogAheMti, 2 jalamajaNaM kareMti, 2 jAva paJcuttaraMti, puDhavisilApaTTayaMsi nisIyaMti, 2 AsatyA vIsatthA suhAsaNavaragayA 'caMpaM nagari, ammApiUNa ApucchaNaM ca, lavaNasamuddotAraM ca, kAliyA~vAyasaMmucchaNaM ca, potavahaNavivattiM ca, phalayakhaMDassa AsAyaNaM ca, rayaNadIvuttAraM ca, aNuciMtemANI 2 ohatamaNasaMkappA jAva jhiyaayNti| 1. "poyavahaNasaMparAesu ti samparAyaH saMgrAmaH, tadvada yAni bhISaNAni potavahanakAryANi tAni tayocyante, teSu'-aTI0 // 2. amUDhAmUDhahatthA he 1 khaM 1 // 3. degsi khN1|| 4. tattha he 1 je1|| 5. yAvi saM 1 lA2, 3 he 4 vinA nAsti // 6. degmUsiya jAva lo| mUsiye jAva khN1| dRzyatAM pR0 39 paM. 8-12 Ti0 7 // 7. degssiyA je1 se 1 laa3|| 8. dRzyatAM pR0 77 paM010 tti07|| 9. phalayAkhaM he 1 / phalAyakhaM khaM 1 // 10. unbu je 1 / uvu' khaM 1 vinaa|| 11. deghIvaM saM 1 lo0 lA2,3 he 4 // 12. saMchUDha he 2, 3 khN1|| 13. visarjati khaM 1je 1 // 14. rassa teleNaM se 1 lA 2, 3, he 4 // 15. he 2 vinA-gAtAtiM he 3, 4 lA2 sN1| gAyAI je 1 loM. he 1 lA 1,3 // 16. deglAvaTTa je 1 lo0 he 1 // 17. caMpaM nayaraM he 1 je 1 / caMpAnayariM saM 1 lA 2,3 he 4 // 18. degpiu mApu je 1 he 1 vinA // 19. degyavA . he 2 lA 1 vinA // 20. degNuhI je 1 lo0 se 1 he 3, 4 lA 1 // 21. degNA 3 mo he2|| Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 80 tate NaM sA rayaNaddIvadevayA te mAgaMdiyadArae ohiNA Abhoeti, 2 asikheDagavaggahatthA sattadvatalappamANaM urdU vehAsaM uppayati, 2 tA tAte ukkiTThAe jAva devagatIe vIIvayamANI 2 jeNeva mAgaMdiyadArae teNeva uvAgacchati, 2 AsuruttA te mAgaMdiyadArae kharapharusanihuravayaNehiM evaM vadAsI-haM bho mAgaMdiyadArayA ! appatthiyapatthiyA ! jati NaM tubbhe mae saddhiM viulAtiM bhogabhogAI bhuMjamANA viharaha to me asthi jIviyaM, aha NaM tubbhe mae saddhiM viulAtiM [bhogabhogAI bhuMjamANA] no viharaha to me ahaM imeNaM nIluppalagavalaguliya jAva khuradhAreNaM asiNA rattagaMDamaMsuyAI mAuyAhiM uvasohiyAI tAlaphalANIva sIsAI egaMte eDemi / tate NaM te mAgaMdiyadAragA rayaNadIvadevatAtie eyamahU~ socA 10 nisamma bhIyA karayala[pariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] evaM vayAsI -jaNNaM devANuppiyA vatissati tassa ANAuvavAyavayaNaniddese ciTThissAmo / tate NaM sA rayaNadIvadevatA te mAgaMdiyadArae geNhati, jeNeva pAsAyavaDeMsae teNeva uvAgacchai, 2 tA asubhapoggalAvahAraM kareti, 2 tA subhapoggalapakkhevaM kareti, 2 tA tato pacchA tehiM saddhiM vipulAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharati, kalAkaliM 15 ca amayaphalAtiM uvaNeti / 81 tate NaM sA rayaNadIvadevayA sakkavaiyaNasaMdeseNaM suTThieNaM lavaNAhivaiNA * asiphalagava je 1 he 1 vinaa| "asikheDagavaggahattha tti khaDga-phalakAbhyAM vyagrau hastau yasyAH sA tthaa"-attii0|| 1. vIvayamANI he 2 / vIvavamANI khN1| veyamANI he 3 / vIyavamANI laa3|| 2. teNeva mAgacchati he 2 saM 1 lA 2,3 he 4 // 3. tA sN1|| 4. ahaNaM saM1 lA 2, 3 he 4 / aha Na he 2 kha 1 / ahaM NaM je 1 he 1 // 5. ahaM je 1 vinA nAsti / 6. mayasikusumappagAseNaM iti pATho jAvazabdenAtra graahyH| dRzyatAM pR0 108 paM0 13 // 7. "rattagaMDamaMsuyAI ti raktau raJjitau gaNDau yastAni raktagaNDAni, tAni zmazrANi kUrca kezA yayoste raktagaNDazmazruke, mAuyAhiM uSasohiyAI ti iha mAuyA uttarauSTharomANi sambhAvyante, athavA mAuyA sakhyo mAtaro vA tAbhiH upazobhite samAracitakezatvAdinA janitazobhe upazodhite vA nirmalIkRte zirasI mastake 'chittvA' iti vaakyshessH"-attii0|| 8. yAhiM he 2 // 9. tAlaphalANi va lA 2, 3 he 4 / tAliyaphalANiva sIsANi egate pADemi je 1 he 1 // 10. vayAe aMtie mu0|| yala jAva evaM je 1 he 1 // 11. "jaNNaM devANuppiyetyAdi, yaM kaJcana preSyANAmapi preSyaM devAnupriyA vadiSyati upadekSyati yadutAyamArAdhyaH tassa ti tasyApi, AstAM bhavatyAH, mAjJA avazyaM vidheyatayA AdezaH, upapAtaH sevA, vacanama aniyamapUrvaka Adeza eva, nirdezaH kAryANi prati prazne kRte yad niyatArthamuttaram, eteSAM samAhAradvandvaH, tatra / athavA yad devAnAM priyA vadiSyati tassa ti tatra AjJAdirUpe sthAsyAmaH vartiSyAma iti / amayaphalAI ti amRtopmphlaani"-attii0|| 12. " sakkavayaNasaMdeseNaM ti zakravacanaM cAsau sandezazca bhASakAntareNa dezAntarasthasya bhaNanaM zakravacanasaMdezaH, ten"-attii.|| Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NavamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI' 197 lavaNasamudde tisattakhuto aNupariyaTTiyavve tti jaM kiMci tattha taNaM vA pattaM vA kaTTha vA kayavaraM vA asui pUtiyaM durabhigaMdhamacokkhaM taM savvaM AhuNiya 2 tisattakhutto egate eDeyavvaM ti kaTTu nniuttaa| tate NaM sA rayaNadIvadevatA te mAgaMdiyadArae evaM vadAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA ! sakkavayaNasaMdeseNaM suTieNaM taM ceva jAva NiuttA, taM jAva tAva ahaM 5 devANuppiyA ! lavaNasamudde jAva eDemi tAva tubbhe iheva pAsAyava.sae suhaMsuheNaM abhiramamANA ciTThaha / jati NaM tunbhe eyaMsi aMtaraMsi uvviggA vA ussuyA vA uppuyA vA bhavejAha to NaM tubbhe purathimilaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tattha NaM do udU sayA sAhINA, taMjahA--pAuse ya vAsArate ya, tatthe u kaMdalasiliMdhadaMto nniurvrpupphpiivrkro| kuDayajjuNaNIvasurabhidANo pAusau~dU gayavaro sAhINo // 16 // tattha ya suragovamaNivicitto dudurkulrsiyujjhrro| barihiNaviMdapariNaddhasiharo vAsArattauupavvato sAhINo // 17 // tattha NaM tumbhe devANuppiyA ! bahUsu vAvIsu ya jIva sarasarapaMtiyAsu 1. asuI he 11 2.suThiya taM ceva he 2 vinA // 3. tAva he 1 je 1 vinA nAsti // 1. pratiSu pAThAH-unviggA vA uppiyA vA ussuyA vA bhadeg loM0 / umviggA vA ussuyA vA uppuyA vA bha' he 2, 3, 4 saM1 lA 2, 3 khN1| uviggA vA ussuyA vA uppayA vA bha' he 1 je1| raviggA vA ussuyA vA upakuthA vA bhadeg laa1| "eyaMti aMtaraMsi tti eta sminnavasare virahe vA umvigga tti udvinau udvegavantau, upiccha tti bhItI, pAThAntareNa utplutau bhItAveva, ussuya tti utsukI asmatsamAgamanaM prti"-attii| aTI0 anusAreNa ubviggA vA uppuyA vA ussuyA vA iti pATho'tra bhAti // 5. tattha ya je 1 he 1 / "anayoreva rUpakAlakAreNa varNanAya gItikAdvayam - tattha u ityaadi"-attii0|| 6. yaja je 1 he 1 // 7. "prAkRD Rtureva gajavaraH prAvRDRtugajavaraH svAdhInaH, iha silindhrAdivanaspatInAM kAlAntarAkRtakusumAnAM sadA kusumitAnAM bhAvAdAtmavazo'stIti bhAvaH"-aTI0 / aTI0 anusAreNa degudugaya iti pATho'tra bhAti // 8. pratiSu pAThAH-barihiNavaMdaparideg khaM 1 / barahiNavaMdapari he 2, 3 lAsaM03 / barahiNavaMdrapari lo0 / barihaNavaMdaparideg saM 1 lAmU03 he4 / barihiNavaddhapari he 1 / barihiNivaddha gari je 1 / barihiNaviddhaMpari' lA 1 / "barhiNavRndena zikhaNDisamUhena pariNaddhAni parigatAni zikharAgi RtupakSe vRkSasambandhIni parvatapakSe kUTAni yatra sa tathA, varSArAtraRtureva parvata iti vigrahaH"-aTI0 // 9. pratiSu pAThAH -- rattauUpa he 2, 3, 4, saM 1 loM0 lA 1, 2,3 / rattouupa' je1| ratto uUpa he 1 / rattatoupa khaM1 / dRzyetAmuparitane TippaNe // 10. dRzyatAM pR0 60 pN06|| Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 * NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakvaMdhe [sU0 81ye bahasu AlIgharaesu ya mAlIgharaesu ya jAva kusumagharaesu ya suhaMsuheNaM abhiramamANA 2 vihrejjaah| jati NaM tunbhe tattha vi uvviggA vA ussuyA vA uppuyA vA bhavejAha to NaM tubme uttarilaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tattha NaM do uU sayA sAhINA, taMjahA--sarado ya hemaMto ya, tattha u saNa-maittivaNNakauho niiluppl-pum-nlinnsiNgo| sArasa-cakkAyaravitaghoso sarayauMugovatI saahiinno||18|| tattha ya siyakuMdadhavalajoNho kusumitloddhvnnsNddmNddltlo| tusAradagadhArapIvarakaro hemaMtauMusasI saiyA sAhINo // 19 // tattha NaM tunbhe devANuppiyA ! vAvIsu ya jAva vihrejjaah| jati NaM tumme 10 devANuppiyA tattha vi udviggA vA jAva ussuyA vA bhavejAha, to NaM tunbhe avarilaM vaNasaMDaM gacchejAha, tattha NaM do uU sAhINA, taMjahA-vasaMte ya gimhe ya, tattha u sahakAracAruhAro kiMsuya-kaNiyArA-'sogamauDo / Usitatilaga-baulAyavatto vasaMtau~U NaravatI saahiinno||20|| tattha ya pADalasirIsasalilo malliyavAsaMtiya dhavalavelo / sIyalasuraibhinilamagaracario gimhau~U sAgaro sAhINo // 21 // tattha NaM bahUsu jAva viharejjAha / jati NaM tumbhe devANuppiyA! tattha vi 1. ya bahusu mAlIgharaesa ya bhAlIgharaesa ya he1| ya mAlIgharaesa ya bhAlIgharaesa ya je1| dRzyatAM pra. 98506 tti05| rAjapraznIyasatrAnusAreNAtra 'bahasa bhAlIgharaesa ya mAlIgharaesu ya kayaligharaesu ya layAgharaesu ya acchaNagharaesu ya pecchaNagharaesu ya majaNagharaesu ya pasAhaNagharaesu ya gambhavaraesu ya mohaNagharaesu ya sAlagharaesu ya jAlagharaesu ya kusumagharaesu ya' iti sampUrNaH paatthH|| * " ihApi gItikAdvayaM tattha u ityAdi" -aTI0 // 2. degsattavaNNakakuho he 1 / "sana-sataparNAni, tAnyeva kakudaM skandhadezavizeSo yasya sa tthaa"-attii0|| 3. cakkavAyara' laa3|| 4. Uu je1| deguU je 1 vinaa| "zaratureva gopatiH gavendraH shrhtugoptiH"-attii0||5. "pAThAntare sitakuMdavimalajoNho ti"-attii0|| 6. deguU he 1 je 1 vinaa| "hemantaRtureva zazI candra iti vigrhH"-attii0|| 7. saya je 1 / 8. "tattha u ityAdi gItikAdvayam"-aTI0 // 9. kesuya' he 2 // 10. aTI0 anusAreNAtra deguuNaravatI iti pATho bhAti / " vasantaRtunarapatiH svAdhIna iti pratItam ||"-attii0|| 11. degmalliyAvA' he 3 lA3 // 12. bhimanilamagaracalio he 1 je 11degbhimanilamagara paribho saM1 lA 2, 3 he 3, 4 / "iha ca anilazabdasya akAralopaH prAkRtatvAt 'araNNaM raNaM, alAbuyaM lAbuyaM' ityaadivt"-attii.|| 13. deguusA iti pATho'tra aTI* anusAreNa bhAti, "grISmaRtusAgaraH svAdhInaH"-aTI0 // 14. dRzyatAM pR0 198 paM0 14 // Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NavamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI' unviggA [vA] ussuyA vA uppuyA vA bhavejjAha tao NaM tunbhe jeNeva pAsAyavaDeMsae teNeva uvAgacchenjAha, mamaM paDivAlemANA paDivAlemANA ciTThajAha / mA NaM tubbhe dakkhiNilaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tattha NaM mahaM ege uggavise caMDavise ghoravise mahAvise aikAyamahAkAe, jahA teyaNisagge, masimahisamUsAkAlae nayaNavisa-rosapuNNe aMjaNapuMjaniyarappagAse rattacche jamalajuyalacaMcalacalaMtajIhe 5 dharaNiyalaveNibhUe ukkaraphuDakuDilajeMDulakakkhaDaviyaDaphaMDADovakaraNadacche lohAgaradhammamANadhamadhametaghose aNAgaliyacaMDativvarose samuhiM turiyaMcavalaM dharmate diTThIvise sappe parivasati, mA NaM tumbhaM sarIragassa vAvattI bhavissai / te mAgaMdiyadArae docaM pi tacaM pi evaM vadati, 2 tA veuvviyasamugghAeNaM saMmohaNNati, 2 tA tAe ukkiTThAe lavaNasamuI tisattakhutto aNuparithaTTeuM payattA yAvi hotthaa| 10 82. tae NaM te mAgaMdiyadArayA tao muhuttaMtarassa pAsAyavaDeMsae saI vA rati vA dhiti vA alabhamANA aNNamaNNaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! yaNadIvadevayA amhe evaM vadAsI-evaM khalu ahaM sakkavayaNasaMdeseNaM suTThieNaM lavaNAhivaiNA jAva vAvattI bhavissai, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA! 1. "caNDaM jhagiti vyApakatvAt , pAThAntare tu 'bhogaviSaH' iti, tatra bhogaH zarIraM sa eva vi yasyeti"-aTI0 // 2. jahA teyanisagge lo0 aTI. mu0 vinA nAsti / "jahA teyanisagge ti zeSavizeSaNAni yathA gozAlakacarite bhagavatIsUtre 15/65] tathehAdhyetavyAnItyarthaH, tAni caitAni-maSi-mahisa-mUsAkAlage..."-aTI0 / aTI* anusAreNAtredaM bhAtiaTI0kRtAM samakSaM vidyamAnAyAM vAcanAyAM 'jahA teyagisagge' ityetAvAneva pATha AsIt, 'masimahisamUsAkAlae' ityAdIni tu sarpavizeSaNAni bhagavatIsUtre vidyamAnAd gozAlakacaritAduddhatyeha TIkAyAmadhItAni aTI0 kRdbhiH AcAryazrI abhydevsuuribhiH|| 3. degsAmU' he 2, 20 3, 4 je 1 kha 1 / "maSI ca mahiSazca mUSA ca svarNAditApanabhAjanavizeSaH iti dvandvaH, etA iva kAlako yaH sa tthaa"-attii0|| 4. ukkhaDa je 1 lo0|| 5. 'jaDiladeg mu.| "jaTilaH skandhadeze kesariNAmivAhInAM kesarasadbhAvAt"-aTI0 // 6. kakkaDa he 1, 2, 3 je 1 / "karkazo niSThuraH balavattvAt "-attii0|| 7. degphuDA je 1 // 8. "aNAgaliyacaMDativvarose ti anargalitaH anivAritaH bhanAkalito vA aprameyaH caNDatIvaH atyarthatIvo roSo yasyeti sa tthaa"---attii0|| 9." samuhiM turiyacavalaM dhameMte, zuno mukhaM zvamukham , tasyevAcaraNaM zvamukhikA, kauleyakasyeva bhaSaNam , tAm tvaritacapalam aticaTulatayA dhaman zabdayan , kurvannityarthaH"-aTI0 // 10. degyaM cavalaM he 2, 3 // 11. dhammaMte, he 1 je 1 / dharmate he 3 / dhamadhameMte he 4 / 12. sappe ya pari he 2 // 13. tubbhe je 1 // 14. deghaNai je1|| 15. payahA he| "vRtta-pravRtta-mRttikA-pattana-kadarthite ttH| [si0 8 / 2 / 29] eSu saMyuktasya To bhavati / vaTTo / pytttto| mttttiaa| paTTaNaM / kvttttio|" iti siddha hemazabdAnuzAsane svRttike| 16. rayaNudI je 1 // 17. degvaINA he 2 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakvaMdhe sU0 82purathimillaM vaNasaMDaM gamittae, aNNamaNNassa eyamadvaM paDisuNeti, 2 jeNeva puratthimille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA tattha NaM vAvIsu ya jAva AlIgharaesu ya jAva abhiramamANA viharati / tate NaM te mAgaMdiyadArayA tattha vi satiM vA jAva alabhamANA jeNeva uttarile 5 vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti, 2 tA tattha NaM vAvIsu ya jAva aulIgharaesu ya0 viharaMti / tate NaM te mAgaMdiyadAragA tattha vi satiM vA jA~va [alabhamANA] jeNeva paJcatthimille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti, 2 jAva viharati / tate NaM te mAgaMdiyadArayA tattha vi satiM vA jAva alabhamANA aNNamaNNaM evaM vadAsI--evaM khalu devANuppiyA! amhe rayaNadIvadevatA evaM vayAsI--evaM khalu amhe (ahaM) devANuppiyA ! sakkassa vayaNasaMdeseNaM suTThieNa lavaNAhivaiNA jAva mA NaM tubhaM sarIragassa vAvattI bhavissati / taM bhaviyavvaM ettha kAraNeNaM / taM seyaM khalu amhaM dakkhiNilaM vaNasaMDaM gamittae ti kaTu aNNamaNNassa etamahra paDisuNeti, 2 tA jeNeva dakkhiNille vaNasaMDe teNeva pahArettha gmnnaae| tato NaM gaMdhe niddhAti se jahA nAma e ahimaDe ti vA jAva aNidvatarAe cev| 15 tate NaM te mAgaMdiyadArayA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM saehiM uttarijehiM AsAtiM piheMti, 2 tA jeNeva dakkhiNille vaNasaMDe teNeva uvaagyaa| tattha NaM mahaM egaM AghataNaM pAsaMti aTThiyarAsisatasaMkulaM bhImadarisaNijaM, egaM ca tattha sUlAitayaM purisaM kaluNAti kaTThAti vissarAtiM kUvamANaM pAsaMti, 2 tA bhItA jAva saMjAtabhayA jeNeva se jhUlAtiyae purise teNeva uvAgacchaMti, 20 2 tA taM sUlAiyaM purisaM evaM vadAsI-esa NaM devANuppiyA! kaissAghayaNe, tuma ca NaM ke kao vA ihaM havvamAgae, keNa vA imeyArUvaM AvatiM pA~vie? 1. dRzyatAM pR0 198 pN01|| 2. mAlideg je 1 he 1 / dRzyatAM pR0 198 paM0 1 // 3. dRzyatAM pR0 199 paM0 11 // 4. dRzyatAM pR0 197 pN04|| 5. sakkassa deviMda vayaNa he 1 / sakkassa deviMdA vayaNa' je 1 / he 1 je 1 anusAreNa 'sakkassa deviMdassa devaraNNo vayaNa' iti pUrNaH pATho'tra bhaati|| 6. degvaINA he 2 // 7. tubbhe // 1 // 8. sarIrassa se 1 lA2, 3 he 4 // 9. pAhA loM0 lA 2,3 he 2 // 10. mahidUyA lo0 // 11. "mAdhayaNaM ti vadhasthAnam" -attii0|| 12. sUlAiyaM lA 2, 3 he 4 / sUlAIyaM saM 1 / "sUlAiyagaM ti zUlikAbhinnam" -attii0|| 13. kujamANaM lA 3 / kuvvamANaM je 1 he 1 vinA / "kUjantam avyaktaM shbdaaymaanm"-attii0|| 14. khaM 1 lA 1 lo0 vinA--sUlAtiyapurise he 1, 2 / sUlAAtiyase purise je 1 / sUlAie purise saM 1 lA2, 3 he 3, 4 // 15. kassAghAyaNe je 1 he 1 kha 1 / kassa ghayaNe he 2 // 16. keNa vA he 1 je 1 // 17. pAviesi je1|| Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82] NavamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI' 201 tate NaM se sUlAtiyae purise te mAgaMdiyadArage evaM vadAsI-esa NaM devANuppiyA! rayaNadIvadevayAe AghayaNe, ahaM ca NaM devaannuppiyaa| jaMbuddIvAo dIvAo bhArahAo vAsAo kAgadae AsavANiyae vipulaM paNiyabhaMDamAyAe potavahaNeNaM lavaNasamudaM oyaae| tate NaM ahaM poyavahaNavivattIe nibbuDDabhaMDasAre egaM phalagakhaMDaM aasaaemi| tate NaM ahaM ovujjhamANe 2 rayaNadIvaM teNaM saMvUDhe / tate NaM sA rayaNadIva- 5 devayA mamaM [ohiNA] pAsai, 2 tA mamaM geNhai, 2 mae saddhiM vipulArti bhogabhogA~tiM bhuMjamANI viharati / tate NaM sA rayaNadIvadevayA aNNadA kayAi ahAlahusagaMsi avarAhasi parikuviyA samANI mamaM etArUvaM AvatiM pAveti, taM Na Najjati NaM devANuppiyA ! tumbhaM 'pi imesiM sarIragANaM kA maNNe AvatI bhavissai ti 1 / tate NaM te mAgaMdiyadArayA tassa sUlAiyassa aMtie eyamahU~ socA NisammA 10 baliyataraM bhItA jAva saMjAyabhayA sUlAitayaM purisaM evaM vadAsI-kahaNNaM devANuppiyA ! amhe rataNadIvadevatAe hatthAo sAhatthiM NittharijAmo ? tate NaM se sUlAiyae purise te mAgaMdiyadArae evaM vadAsI-esa NaM devANuppiyA ! purathimile vaNasaMDe selagassa jakkhassa jakkhAyayaNe selae nAma AsarUvadhArI jakkhe parivasati / tae NaM se selae jakkhe cAuddasamuMddiTTapuNNamAsiNIsu 15 Agayasamae pattasamaye mahayA 2 saddeNaM evaM vadati-kaM tArayAmi, kaM pAlayAmi ? taM gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! purathimilaM vaNasaMDaM selagassa jakkhassa maharihaM pupphacaNiyaM kareha, 2 tA jaNNupAyavaDiyA paMjailiuDA viNaeNaM pajjuvAsamANA "ciTThaha, 2 jAhe NaM se selae jakkhe Agatasamae pattasamae evaM vadejA- tArayAmi, kaM pAlayAmi 1 tAhe tumbhe evaM vadaha-amhe tArayAhi, 20 amhe pAlayAhi / selae bhe jakkhe paraM rayaNadIvadevayAe hatthAo sAhatthiM 1. sUlAiyapurise he 1 je 1 // 2. bhahannaM de je 1 he 1 vinA // 3. "kAkaMdae tti, kAkandI nagarI, tdbhvH| oyAe ti upayAtaH, upAgataH"-- attii0|| 4. NaM haM je 1 he 1 vinaa|| 5. NaM haM saM 1 lA 2, 3 he4|| 6. uvu 1 kha 1 vinaa| dRzyatAM pR0 195 paM0 10 // 7. gAtiM ca bhuMjadeg khN1|| 8. lahUsa he 1 // 9. pi nAsti loN0|| 10. ti he2 vinA naasti|| 11. sUlAI pagassa he 2 / sUlAiga(ya-he1)ssa he2 vinaa| sUlAhagattassa lo0|| 12. Nisamma laa1|| 13. "hatthAmo tti hastAd grahaNapravRttAt sAhatthiM ti svahastena"-aTI0 // 14. "uhiTThatti amaavaasyaa| bhAgayasamae tti AsannIbhUto'vasaro yasya sa ityarthaH, prAptastu sAkSAdeva"- attii0|| 15. liyaDA he 2, 3 lo0 khaM 1 laa1|| 16. ciTThaha jAhe he 2 / viharaha 2 jAhe saM1 he 4 / viharaha jAhe lA 2, 3 he3|| 17. evaM nAsti se 1 lA 2, 3 he 4 vinA // 18. bhe nAsti saM 1 lA2, 3 he 4 loN0|| Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 83NityArejjA, aNNahA bhe na yANAmi imesiM sarIragANaM kA maNNe AvatI bhavissai ? 83. tate NaM te mAgaMdiyadArayA tassa sUlAiyassa aMtie eyamaDhaM socA nisammA sigdhaM caMDaM capalaM turiyaM veiyaM jeNeva purathimille vaNasaMDe jeNeva pokkha "riNI teNeva uvAgacchaMti, 2 tA pokkhariNiM ogAheMti, 2 tA jalamajjaNaM kareMti, 5 2 jAI tattha uppalAI jA~va geNhaMti, 2 tA jeNeva selagassa jakkhassa jakkhAyayaNe teNeva uvAgacchaMti, 2 tA Aloe paNAmaM kareMti, 2 tA maharihaM puppaJcaNiyaM kareMti, 2 ttA jaNNupAyaveDiyA sussUsamANA NamaMsamANA pajuvAsaMti / tate NaM se selae jakkhe Agatasamae pattasamae evaM vadAsI-kaM tArayAmi, kaM pAlayAmi? tate NaM te mAgaMdiyadArayA uThAe udveti, 2 tA karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] evaM vadAsI--amhe tArayAhi, amhe pAlayAhi ! tae NaM se selae jakkhe te mAgaMdiyadArae evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! tubhaM mae saddhiM laivaNasamudaM majhamajheNaM vIIvayamANANaM sA rayaNadIvadevayA pAvA caMDA ruddA khuddA sAhassiyA bahahiM kharaehi ya maiuehi ya aNulomehi ya paDilomehi ya siMgArehi ya kaluNehi ya uvasaggehi ya uvasaggaM karehiti, 15 taM jati NaM ta'nbhe devANuppiyA ! rayaNadIvadevayAe etamaDheM ADhAha vA, pariyANaha vA, avayakkhaha vA, to "bhe ahaM paTThAto "vidhuNAmi, aMha NaM tumbhe rayaNadIvadevayAe etamaDhe No ADhAha, No pariyANaha, No avayakkhaha, to bhe rayaNadIvadevayAhatthAto sAhatthi NitthAremi / tae NaM te mAgaMdiyadArayA selagaM jakkhaM evaM vadAsI-jaNNaM devANuppiyA vaiissaMti tassa NaM uvavAyavayaNaNidese ciTThi20 ssaamo| 1. NittharejA je 1 he 1 // 2. bhAvai he 2 // 3. pukkha je 1 he 1 // 4. riNi saM 1 he 3 lA3 / degrI he 2 / praNiM he 4 lA 2 // 5. pokkharaNiM bho' he 2 | pukkhariNI mao je 1 he 1, 4 se 1 lA 2, 3 // 6. vogA loN0|| 7. dRzyatAM pR0 82 paM0 3 // 8. pupphaNicayaM he 1 // 9. degvaDiyA ya susaM 1 lA 2,3 he 4 // 10. amhe pAlayAhi tArayAhi je 1 // 11. vayai je 1 he 1 // 12. lavaNa nAsti he1je 1 vinA // 13. degsamuhamajhaM saM 1 lA2, 3 he 3,4 // 14. he 2 vinaa-viiiivy| vIvaya khaM1 lA3 he 3 hemuu04|| 15. khuddA ludA sA se 1 lA 2, 3 he 4 // 16 maU se 1 laa3|| 17. karehIti he 3, 4 se 1 lA 1, 2, 3 // 18. tumbhaM se 1 lA 2 he4 // 19. ADhAbhavA vA pariyANabha avayakkhabha vA he 2 // 20. ha apekssethe"-attii0|| 21. mehaM saM1 lA2,3 he4|| 22. vihuNAmi je1 he1 vinA // 23. ahaNNaM lA3 he4| ahaMnuM khN1| mahannaM he 2 / ahaM gaM lo0|| 24. vataMti lA 1 he 2, 3 khN1| vattaMti saM1 lA 2, 3 he4|| Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 NavamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI' 203 tate NaM se selae jakkhe uttarapurasthimaM disImAgaM avakkamati, [2 tA] veubviyasamugghAeNaM samohaNNati, 2 tA saMkhejAti joyaNAiM daMDaM 'nisirai, docaM pi veubviyasamugghAeNaM samoha~NNati, 2 tA egaM mahaM AsarUvaM viuvvai, 2 tA te mAgaMdiyadArae evaM vadAsI-haM bho mAgaMdiyadAragA! Aruha NaM devANuppiyA ! mama paTuMsi / tate gaM te mAgaMdiyadArayA haTTa[tuTThA] selagassa 5 jakkhassa paNAmaM kareMti, 2 selagassa paDhe durUMDhA / tate NaM se selae te mAgaMdiyadArae duruDhe jANitA satatalappamANametAta uDUM vehAsaM uppayati, 2 tAe ukiDAe turiyAe devaMgaIe lavaNasamuI majjhaMmajjheNaM jeNeva jaMbuddIve dIve, jeNeva bhArahe, jeNeva caMpA nayarI, teNeva pahArettha gmnnaae| 84. tate NaM sA rayaNadIvadevayA lavaNasamudaM tisattakhutto aNupariyaTTati, jaM . tattha taNaM vA jAva eDeti, 2 tA jeNeva pAsAyavaDeMsae teNeva uvAgacchati, 2 ttA te mAgaMdiyadArae pAsAyavaDeMsae apAsamANI jeNeva purathimille vaNasaMDe jAva savvato samaMtA maggaNagavesaNaM kareti, 2 tesiM mAgaMdiyadAragANaM katthai sutiM vA khuiM vA pauttiM vA alabhamANI jeNeva uttarile evaM ceva pacatthimille vi jAva apAsamANI ohiM pauMjati, 2 te mAgaMdiyadArae selaeNaM saddhiM lavaNasamudaM majhamajjheNaM "vItivayamANe 2 pAsati, 2 AsurutA asikheDagaM gehati, 2 sattaTTha 15 jAva uppayati, 2 tA tAe ukkiTThAe [devagatIe] jeNeva mAgaMdiyadAragA teNeva uvAgacchati, 2 evaM vadAsI--haM bho mAgaMdiyadAragA appatthiyapatthiyA kiNNaM tumbhe jANaha mamaM vippajahAya selaeNaM jakkheNaM saddhiM lavaNasamudaM majhamajjheNaM "vItivayamANA 21 taM 'evamavi gae jai Na tubbhe mamaM avayakkhaha to me atthi . jIviyaM, a~ha NaM gAvayakkhaha to bhe imeNaM nIluppaladailagavala jAva eDemi / tate NaM te mAgaMdiyadArayA rayaNadIvadevayAe aMtie eyamaDhe socA Nisamma abhIyA atatthA aNuvviggA akkhubhiyA asaMbhaMtA rayaNadIvadevayAe eyamaTuM no 1. haNati he 2 je 1 laa|| 2. nissahara he 1 / Nissirai je 1 // 3. deghaNati he 2 // 4. haTThA sela he 3 // 5. pArTsa he 1 // 6. drDhA se 1lA 3 he 4 lo| rUhA khN1| dUDhA he 3 // 7. guDhe he 2 kha 1 lA 1 vinaa|| 8. 'mANamettaM udraM he 2 / mANAhaM urcha he3 | dRzyatAMpR0 158 pN011|| 9. ukkiTTiyAe he 1 je1||10. gahaga uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakamati lavaNa lo0|| 11. bharahe lA 2, 3 he 3, 4 vinA // 12. pAhA saM 1 lA 1,2, 3, 4 khN1|| 13. vItIva he 2 khaM1 vinA // 14. tumbhaM saM 1 lA 2, 3, he 4 // 15. vitI' he 2 / vIti khaM1 vinaa|| 16. evamaigae he 2 // 17. ahaNaM khaM 1 he 2, 3 vinaa| ahaM NaM he 1 je1| 18. nAvaikkhaha he 2 // 19. degdala nAsti he 2, 3 kha 1 lA 1 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 5 NAyAdhammaka sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 84 ADhAyaMti, no pariyANaMti, No avayakkhaMti, aNADhAya~mINA apariyArNaimINA aNavayakhamINA selaeNa jakkheNa saddhiM lavaNasamuhaM majjhamajjheNaM vItivayaMti / tate NaM sA rayaNadIvadevayA te mAgaMdiyadArage jAhe no saMcAeti bahUhiM [ kharaehi ya mauehi ya aNulomehi ya] paDilomehi ya uvasaggehi ya cAlittae vA khobhittae vA lobhittae vA vipariNAmittae vA tAhe mahurehi yaM siMgArehi ya kaluNehi ya uvasaggehi ya uvasaggeuM paiyattA yavi hotthA / haM bho mAgaMdiyadAragA ! jAtiM NaM tubmehiM devANuppiyA ! maiMe saddhiM hasiyANi yaramiyANi ya laliyANi ya kI liyANi ya hiMDiyANi ya mohiyANi ya tauinnaM tubbhe savvAtiM a~gamANA mamaM vippajahAya selaeNaM saddhiM lavaNasamudde majjhamajjheNaM "vItivayasi tate NaM sA rayaNadIvadevayA jiNarakkhiyassa maNaM ohiNA Abhoeti, AbhoettA evaM vadAsI - NiccaM piya NaM ahaM jiNapAliyassa a~NiTThA akaMtA appiyA amaNuNNA amaNAmA, nicaM mama jiNapAlie aNiTThe akaMte appie amaNuNNe amaNAme, nicaM 1. ADhati je 1 he 1, 2 vinA // 2. NAvaddakkhaMti saM 1 lA 2, 3 he 4 | govayak ti khaM 1 / nAvakkhaMti he2 // 3. pratiSu pAThAH - aNADhAmINA he 2 hemU0 4 / aNADhAyamINA khaM 1 se 1 lA 2 he 0 4 / aNADhAyamANA je 1 he 1 lA 1 / bhagADhAmANA lA 3 / aNADhemANA he 3 // 4. apariyAyamANA lA 1 / anyatra sarvatra apari0 iti saMkSiptaH pATho vartate // 5. mAgA he 2, 4 saM 1 lA2 vinA // 6. vizva he 2 / vItIva khaM 1 vinA // 7. dRzyatAM pR0 202 paM0 13 / / 8. pratiSu pAThAH -- cAlittae vA lobhittae vA khobhittae vA vipariNAmitta vA tAhe saM 1 lA3 / cAlittae vA lohittae vA vipariNAmettae vA tAhe loM0 khaM 1 / cAlittae vA khobhittara vA vipariNAmettara vA tAhe he 2, 3 lA 1, 2 / cAlittae vA vipariNAmettara va lobhittae vA tAhe he 1 / cAlittae vA lobhittae vA tAhe je 1 / cAlittae vA khobhittara vA lobhittae vA vipariNAmettae vA tAhe he4 || 9. ya he 2 vinA nAsti // 10. uvasaggehi ya uvasaggehi ya pattA je 1 // 11. paDattA lA 3 / 12. yAvi yA hotthA saM 1 lA 2 hai 4 // 13. jai NaM he 2 vinA // 14. " mae saddhiM hasiyANi ityAdi / iha ktapratyayo bhAve, tasya copAdhibhedena bhedasya vitrakSagAd bahuvacanam, anyathA yad yuvAbhyAM mayA sArdhaM hasitaM cetyAdi vAcyaM syAt / tathA rakhAni ca akSAdibhiH, lalitAni ca IpsitAni lIlA vA, kIliyAgi yatti jalAndolana kakrIDAdibhiH, hiNDitAni ca vanAdiSu vihRtAni, mohitAni ca nidhuvanAni, etacca vAkyaM kAkkA'dhyeyam, tata upAlambhaH pratIyate " - aTI0 // 15. tAhe NaM he 2 vinA / tAiM naM (tA hUM NaM) iti pATho'tra he 2 anusAreNa jJeyaH // 16. agaNiya mamaM lauM0 / agaNemANAiM mamaM je 1 // 17. vIIva khaM 1 vinA / vizva he 2 // 18. aNiTThA 5 iti je 1 he 1 hastalikhitAdarzayorvartate, ataH ' akaMtA' ityAdIni padAni atra tadanusAreNa pUritAni, evam aNiTThe 5, iTThA 5, iTThe 5 ityatrApi jJeyam // Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 -84] Nadharma ajjhayaNaM 'mAyaMdI' pi ya NaM ahaM jiNarakkhiyassa iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA, nicaM pi ya NaM mamaM jiNarakkhie iDhe kaMte pie maNuNNe maNAme / jati NaM mamaM jiNapAlie royamANiM kaMdamANiM soyamANiM tippamANiM vilavamANiM NAvayakkhati, kiNNaM tumaM jiNarakkhiyA ! mamaM royamANiM jAva NAvayakkhasi ? taite NaM sA pavararayaNadIvassa devayA ohiNA u jiNarakkhiyessa / nAUNa vadhanimittaM uvariM mAgaMdiyadAragANaM doNhaMpi // 1 // 22 // dosakaliyA saMlaliyaM NANAvihacuNNavAsa~mIsaM divvaM / ghANamaNanivvuikaraM savvouyasurabhikusumabuddhi paimuMcamANI // 2 // 23 // NANAmaNi-kaNaga-rayaNaghaMTiyA-khikhiNi-Neura-mehalabhUsaNaraveNaM / disAo vidisAo pUyaMtI vayaNamiNaM beti sA sakalusA // 3 // 24 // 1. nAvakkhasi he 2 / NAvayakkhasi ti he 1 // 2. tae NaM sA rayaNadIvadevayA mohiNA jiNa he1 je 1 lA 1 / "tae NaM sA rayaNadIvetyAdi sUtraM vAcanAntare rUpakavizeSadvayabhrAntiM karoti, tathAhi-sA pavararayaNadIvassa devayA ohiNA u jinnrkkhiyss| nAUNa vahanimittaM uvariM mAyaMdidAragANa doNhaM pi|| ityekam , dosakaliyA salaliyaM nANAvihacuNNavAsamIsaM (mIsiyaMaTIhe.) divvaM / ghANamaNanivuikaraM savvouyasurahikusumavuddhikaraM pamuMcamANI // iti dvitIyam / evamanyAnyapi paribhAvanIyAni padyAni, padyabandhaM hi vinA tukArAdinipAtAnAM pAdapUraNArthAnAM nirdezo na ghaTate, aparimitAni ca chandaHzAstrANi iti / arthastvevam-sA devatA jinarakSitasya jJAtvA 'bhAvam / iti zeSaH, vadhanimittaM tasyaiva vacanamidaM bravIti smeti sambandhaH, dIsakaliya tti dveSayuktA salaliyaM ti salIlaM yathA bhvtiityrthH| cuNNavAsa tti cUrNalakSaNA vAsAH cUrNavAsAH tairmizrA yA sA tathA, tAM divyAM ghrANamanonivRtikarI sarvartukAnAM surabhINAM ca kusumAnAM yA vRSTiH sA tathA, tAM pramuJcantI, tathA nAnAmagikanakaratnAnAM sambandhIni ghaNTikAzca kiGkiNyazca kSudraghaNTikA nUpurau ca pratIto mekhalA ca rasanA, etallakSaNAni yAni bhUSaNAni teSAM yo ravastena iti rUpakArdham / disAmao vidisAmao pUrayaMti vayaNamiNaM bei ti diyo vidizazca pUrayantI vacanamidaM bravIti sA devatA sakalusa tti saha kaluSeNa pApena vartate yA sA tatheti tRtiiym"-attii0|| 3. dIvadevayA saM 1 lA 2,3 he 4 // 4. u he 2 vinA nAsti // 5. degssa maNaM nA he 1, 3 je 1 laa1|| 6. salilayaM he 1 / saliliya je 1 // 7. mIsiyaM divvaM khaM 1 // 8. pamuJcamANI saM1 lA 2 he 4 / pauMcamANI lo0 // 9. degghaMTiyadeg lo0 vinaa|| Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 5 NAyAdhammakahaMgasute paDhame suyakkhaMdhe [sU0 84 hAla vasula gola NAha daita piya ramaNa kaMta sAmiya NigghiNa 'Nitthakka | thiMNNa Nikkiva akaryeNNuya siDhilabhAva nillajja lukkha akaluNa jiNarakkhiya majjhaM hiyayara~kkhaga ! // 4 // 25 // Na hu jujjasi ekkiyaM aNAhaM abaMdhavaM tujjha calaNaovAyakAriyaM ujjhiumadhaNNaM / guNasaMkara ! "haM tume vihUNA Na samatyoM jIviuM khaNaM pi // 5 // 26 // imassa u agajhasa-magara - vividhasAvayasayAulagharassa / rayaNAgarassa majjhe appANaM vaihemi tujjha purao ehi NiyattAhi jaba si kuvito khamAhi ekkAvarAhaM me // 6 // 27 // tujjha ye~ vigayaghaNavimalasasimaMDalAgAra sassirIyaM sAradanavakamala - kumudai10 kuvalayadalanikarasarisanibhanayaNaM / vaiMyaNaM pivAsAgayAe saddhA me pecchiuM "je avaloehi tIM io maM NAha jA yaNNaya lA 1 // 10. 1. hola khaM 1 he 1 je 1 vinA / "he hAla ! he gola ! he vasula ! etAni ca padAni nAnAdezApekSayA puruSAdyAmantraNavacanAni gaurava- kutsAdigarbhANi vartante, 'hAla' iti dazakAlike 'hola iti dRzyate / tathA nAtha ! yogakSemakArin ! dayita! vallabha rakSita iti vA / priya ! premakartaH ! ramaNa ! bhartaH ! kAnta ! kamanIya ! svAmika ! adhipate / nirghRNa ! nirdaya ! sasnehAyA viyogaduHthAyA mama parityAgAt / nityakka ti anavasarajJa ! anuraktAyA mama akANDe eva syAgAdityardham " - aTI0 // 2. nitthikka je 1 / Nisukka he 1 // 3. " thiNNa tti sthAna ! kaThina ! madIyAtyanukUlacaritAdravIkRtahRdayatvAt " - aTI0 // 4. 5. Nijjala lukkha 1 | dilakkha je 1 // 6. lukka he 2 lo0 / " rUkSa snehakAryAkaraNAt " - aTI 0 // 7. rakkhaNa loM0 // 8. calaNovavAya' he 1 / "calanopapAtakArikAM pAdasevA vidhAyinI mujjhitumanyAmiti" - aTI* // 9. ujjhiyamaghaNNaM he 1 / ujjhiyamadhammaM je 1 // ahaM je 1 / " hUM iti akAralopadarzanAd ahamiti dRzyam " - aTI0 // 11. tathA vi jI' he 1 je 1 "na samarthA jIvituM kSaNamapIti paJcamam" - aTI0 // 12. vihemi he 2 | havemi je 1 // 13. egAva saM 1 lA 3, he4 // 14. ya nAsti loM0 / " tava ca vigataghanaM vimedhaM vimalaM ca yacchazimaNDalaM tasyevAkAro yasya zriyA ca saha yad vartate tat tathA / pAThAntareNa vigataghanavimalazazimaNDalena upamA yasya sazrIkaM ca yat tat tathA " - aTI0 // 15. dakuvalayavimauladalaNikarasarisanibhanayaNaM he 3 / 'dakuvalayavimauladala tisanibhanayaNaM je 1 / 'dakuvalavimauladalaniyarasavisanibhanayaNaM he 1 / davalaya vitthaladalaNikarasarisaNibhaNayaNaM khaM 1 / 'davalayadalani karasarisanibhanayaNaM loM0 / "zAradaM zaratkAlasambhavaM yad navaM pratyamaM kamalaM ca sUryabodhyaM kumudaM ca candrabodhyaM kuvalayaM ca nIlotpalaM teSAM yo dalanikaraH dalavRndaM tatsadRze nitarAM bhAta iti nibhe ca nayane yatra tat tathA, pAThAntareNa zAradanavakamalakumude ca te vimukule ca te vikasite, zeSaM tathaiva " - aTI0 // 16. " vadanaM mukhaM 'prati' iti vAkyazeSaH, pipAsAgatAyA mukhadarzana jalapAnecchayA AyAtAyAH, tAM vA gatAyAH prAptAyAH // 17. jeNa madeg loM0 / Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 -84] NavamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI' te pecchAmi vayaNakamalaM // 7 // 28 // evaM sappaNayasaralamahurAtiM puNo puNo kaluNAI vayaNAti / jaMpamANI sA pAvA maggao samaNNei pAvahiyayA // 8 // 29 // tate NaM se jiNarakkhie calamaNe teNa ya bhUsaNaraveNaM kaNNasuhamaNahareNaM tehi ya sappaNayasaralamahurabhaNiehiM sa~jAyabiuNarAe rayaNedIvadevayAe tIse suMdarathaNajahaNavayaNa-kara-caraNa-nayaNa-lAvaNNarUva jovvaNasiriM ca divvaM sarabhasauvagUhiyAI vibboyavilasiyANi ya vihasiya-sakaDakvadiTThi-nissasiya-maMliya-uvalaliyathiya-gamaNa-paNayakhinjiya-paMsAdiyANi ya saramANe rAgamohiyamaI avase kammavasagae avayakkhati maggato saviliyaM / tate NaM taM jiNarakkhiyaM samuppannakaluNabhAvaM maccugailatthalaNoliyamaI avayakkhaMtaM taheva jakkhe u selae jANiUNa saNiyaM ,. "je iti pAdapUraNe nipaatH"-attii0|| 18. loyaya lA 1 // 11. tA imo mamaM he 2 vinaa| tA iya mamaM he 1 / "tA iti tatastAvaditi vA, itaH asyAM dizi mAM nAtha jA iti yena yAvaditi vaa'-attii0|| 1. calamANe je 1 loM0 / "calamanA abhyupagamAcalitacetAH"-aTI0 // 2. teNeva he 1, 2 vinaa| teNeya lA 1 kha 1 / "tena ca pUrvoktena bhUSaNaraveNa karNasukho manoharazca ysten"attii0|| 3. kannasuima je 1 he 1 // 4.viuNNa' he 2 | "saJjAtadviguNarAgaH pUrvakAlApekSayA, kasyAm ? rtndviipdevtaayaam"-attii0|| 5. dIvassa de he 1 vinA // 6. deglAyaNNa he 1, 21 // 7. degyakaDa kha 1 he 2 loM0 lA 1 vinA // 8. diTriyanissa lo0 // 9. degmaNiya khaM 1 he 1,2 / "vihalitAni ca arddhahasitAdIni sakaTAkSAH sApAGgadarzanA dRSTayazcAvalokitAni niHzvasitAni ca kAmakrIDAyAsasamudbhavAni malitAni ca puruSAbhilaSaNIyayoSidaGgamardanAni ca, pAThAntareNa magitAni ca ratajitAni upalalitAni ca krIDitavizeSarUpANi, pAThAntareNa lalitAni IpsitAni krIDitAni vA sthitAni ca svabhavaneSu utsaGgAsanAdiSu vA avasthAnAni gamanAni ca haMsagatyA camaNAni praNayakheditAni ca praNayaroSaNAni prasAditAni ca kopaprasAdanAnIti dvandvaH, tAni ca smaran cintayan rAgamohitamatiH avaza Atmana iti gamyate, karmavazaM karmaNaH pAratanyaM gato yaH sa tathA, pAThAntare karmavazAd vegena mohasya naTito viDambito yaH sa kammevazaveganaTitaH avayakkhai ti avekSate nirIkSate sma mArgataH pRSThataH, avalokayati tAmAgacchantImityarthaH, saviliyaM ti sabIDaM salajamityarthaH"-aTI0 // 10. Thiyadeg lA 3 he 4 // 11. degpAsA je 1 he 1 lA 2 // 12. deggalathaNoje 1 he2 lA 1,2 // 13. maI he 1, 3, 4 je 1 se 1 khaM1 lAmU03 / "macugalasthallaNoliyamaI ti mRtyanA yamarAkSasena galatthallA(la ti-he 1, latti-je 1, lo-khaM 1) hastena galagrahaNarUpA, tayA noditA svadezagamanavaimukhyena yamapurIgamanAbhimukhIkRtA matiryasya sa tathA, tam, bhavekSamANa tathaiva yakSastu zailako jJAtvA zanaiH 2 unvihai ti udvijahAti uddhe kSipati, taheva saNiyaM ityetat padadvayaM vAcanAntare nopalabhyate, nijakapRSThAt zarIrAvayavavizeSAt vigayasatthaM ti vigatasvAsthyam , pAThAntare vigatazraddho yakSaH zailaka iti"-attii0|| Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU085saNiyaM uvvihati niyagapaTTAhi vigysdd'e| tate NaM sA rayaNadIvadevayA nissaMsA kaluNaM jiNarakkhiyaM sakalusA selagapaTTAhi ovayaMtaM dAsa! mao si ti jaMpamANI appattaM sAgarasalilaM geNhiya bAhAhiM ArasaMtaM uDUM uvvihati aMbaratale, ovayamANaM ca maMDalaggeNa paDicchittA 5 nIluppalagavalaayasippagAseNa asivareNa khaMDAkhaMDiM kareti, 2 tA tattheva vilavamANaM tassa ya sarasavahiyassa ghettUNa aMgamaMgAti saruhirAI ukkhittabaliM cauddisiM kareti sA paMjalI phtttthaa| 85. e~vAmeva samaNAuso! jo amhaM niggaMthANa vA niggaMthINa vA aMtie pavvatie samANe puNaravi mANussae kAmabhoge A~sayati patthayati pIheti abhi10 lasati se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 jAva saMsAraM aNupariyaTTissati, jahA vA se jinnrkkhie| chalio avayakkhaMto nirAMvayakkho gao aviggheNaM / tamhA pavayaNasAre nirAvayakkheNa bhaviyavvaM // 30 // bhoge avayakkhaMtA paDaMti saMsArasAgare ghore| bhogehiM niravayakkhA taraMti saMsArakaMtAraM // 31 // 86. tate NaM sA rayaNadIvadevayA jeNeva jiNapAlie teNeva uvAgacchati, 2 tA bahUhiM aNulomehi ya paDilomehi ya kharamaiuyasiMgArehiM ya kaluNehi ya 15 1. degpiTTAhi laa2|| 2. yaM bhakaluNA selaga je1|| 3. tattha vila je 1 he1 vinA // 4. sarisa' saM1 je 1 hemU0 4 lA2, 3 / "sarasavahisyasa ti sarasam abhimAnarasopetaM vadhito hato yaH sa tathA, tasya, aMgamaMgAI ti zarIrAvayavAn ukkhittabaliM ti utkSipta urddhamAkAze kSipto na bhUmipaTTAdiSu nivezito yo baliH devatAnAmupahAraH sa tathA, taM caturdizi karoti sA devatA paMjali tti prakRtAJjaliH prahRSTA tossvtii"-attii0|| 5. cAudisiM kareha // 2 sA je1|| 6. pahiTThA saM1 lA2, 3 he4|| 7. "evA(va-he 1je 1)mevetyAdi nigmnm-attii0|| 8.AsA saM1 lA 2.3 he4| "Asayai ti prAptAnAzrayati bhajate. aprAptAn prArthayate RddhimantaM yAcate, spRhayati 'aprArthita eva yadyayaM zrImAn bhogAn me dadAti tadA sAdhu bhavati' ityevaMrUpAM spRhAM karoti, abhilaSati dRSTAdRSTeSu zabdAdiSu bhogecchAM karotItyarthaH"-aTI0 // 9. degNANaM 2 jAva je 1 / NANaM jAva he 1 vinaa| dRzyatAM pR0 10. paM0 7, pR0 105 paM0 18 // 10. "atrArthe chalibho gAhA, chalito vyaMsito'nartha prAptaH avakAzana pazcAdbhAgamavalokayan ninarakSita iti prastutameva, nirAvayakkho niravakAGkaH pazcAdbhAgamanavekSamANaH tannispRha ityrthH"-mttii0|| 11. niravekkho saM 1 lA2 he 4 / nirAvakkho lAmU03 // 12. degsAreNa nideg se.1 laamuu03|| 13. mausiM he 2 // Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87] navamaM ajjhayaNaM 'mAyaMdI' uvasaggehi ya jAhe no saMcAei cAlitae vA khobhittae vA vippariNAmettae vA tAhe saMtA taMtA paritaMtA nivviNNA samANA jAmeva 'disaM pAubbhUtA tAmeva 'disaM paDigayA / tate NaM se selae jakkhe jiNapAlieNa saddhiM lavaNasamudaM majjhamajjheNaM 'vItivayati, jeNeva caMpAnagarI teNeva uvAgacchati, 2 ttA caMpAe nayarIe aggujjANaMsi jiNapAliyaM paTThAto oyAreti, 2 ttA evaM vadAsI - esa NaM devANuppiyA ! caMpAnayarI dIsati tti kaTTu jiNapAliyaM Apucchati, 2 jAmeva 'disaM pAunbhUe tAmeva disaM paDigae / 87. tate NaM jiNapAlie caMpaM aNupavisati, 2 jeNeva sae "gihe jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai, 2 ammA piUNaM royamANe jAva vilavamANe jiNa- 10 rakkhayaivAvattiM nivedeti / tate NaM jiNapAlie ammApiyaro ya mitta-nAti jAva parijaNeNa saddhiM royamANAtiM bahUiM loIyAiM mayakiJcAI kareMti, 2 ttA kAleNaM vigartasogA jAyA / tate NaM jigapAliyaM annayA kaiMyAi suhAsaNavaragataM ammApiyaro evaM vadAsIkaihaNaM puttA ! jiNarakkhie kAlagate 1 tate NaM se jiNapAlie ammApiU~NaM lavaNa samuddottAraM ca kAliyavAyasaMmucchaNaM ca potavahaNavivattiM ca phailahakhaMDaAsAtaNaM ca rayaNaidIvRttAraM ca rayaNadIvadevayA geNhaNaM ca bhogavibhUiM ca rayaNadIvadevayAappAhaNaM ca sUlAIMyapurisadarisaNaM ca selagajaMkkhaAruhaNaM ca rayaNadIvadevayAuvasaggaM ca jiNarakkhiyavivattiM ca lavaNasamuddauttaraNaM ca caMpIMgamaNaM ca selagajakkhaApucchaNaM ca jahAbhUtamavitahamasaMdiddhaM parikaheti / tate NaM se jiNapAlie jIva 20 appasoge jIva vipulArti bhogabhogAI bhuMjamANe viharati / 1. disiM saM 1 lA 2, 3 hai 4 // 2. vItI he 2 khaM 1 vinA // 3. liyaM pucchati je 1 saM 1 lA 2, 3, 4 // 4. disiM khaM 1 // 5. gehe je 1 he 1, 2 // 6. degpiuNaM he 2 // 7 yapavartti dhAvati loM0 / 'yavAvitti saM 1 lA 2, 3 he 4 || 8. loIyAI he 2 // 9. soe je 1 he 1 // 10. kayAI he 2 / kayAI je 1 | kayAtiM khaM 1 // 11 kaha NaM khaM 1 // 12. piuNa he 2 // 13. samucchalaNaM je 1 he 1 / dRzyatAM pR0 192 paM0 10 // 14. bhalaha' he 2 || 15 NuddIvattAraM he 11 // 16. igapudeg je 1 he 1 // 17. 'jakkhassa bhA' saM 1 lA 3 hai 4 // 18. ca selagajakkhaApucchaNaM ca caMpAgamaNaM ca je 1 // 19. caMpAgamaNaM ca nAsti se 1 lA 2 he 4 lAmU0 3 // 20. se je 1 vinA nAsti / / 21. atra jAvazabdena ' keNai kAlaMtareNa' iti pATho grAhyo bhati, dRzyatAM pR0 87 paM0 9 || 22. anena jAvazabdena 'urAlAI mANussagAI' IdRzaH pATho grAhyo bhAti // 209 15 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P. NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 -88 88. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe, [jiNapAlie] dhammaM socA pavvatie, ekkArasaMgavI, mAsieNaM [bhatteNaM apANaeNaM kAlamAse kAlaM kiyA] sohamme kappe [devattAe uvavanne], do sAgarovaimAI [ThiI], mahAvidehe sijjhihiti, evAmeva samaNAuso ! jAva mANussae kAmabhoe No puNaravi Asayai [patthayati pIheti amilasati se NaM jAva 'vItivatissati, jahA vA se jinnpaalie| ___ evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM navamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi| // navamaM ajjhayaNaM sammattaM // - 1. "mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM" ityAdayaH pAThAH paryuSaNAkalpasUtrAdiSUpalabhyante // 2. lA 1 vinA-degvamA mahA he 1, 2 / degvama mahA he 1, 2 vinA // 3. AsAti he 1 vinA / dRzyatAM pR0 208 paM0 9 // 4. vItI he 2 khaM 1 vinA // 5. va khaM 1 he 12, 3 lA 1 vinA // 6. navamajjhayagaMje 1 he1| navamaM nAyajjhayaNaM lA 1 // Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dasamaM ajjhayaNaM 'caMdimA] 89. jati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM navamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte dasamassa NaM NAyajjhayaNassa ke aDhe paNNate ? / __evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe nayare goyame evaM vadAsI-kahaNNaM bhaMte ! jIvA vaiMti vA hAyaMti vA? goyamA! se jahA nAmae 5 bahulapakkhassa pauDivayAcaMde puNNimAcaMdaM paNihAya hoNe vaNNaNaM, hINe sommayAe, hINe niddhayAe, hINe kaMtIe, evaM dittIe juttIe chAyAe pabhAe oyAe lessAe maMDaleNaM, tayANaMtaraM ca NaM bIyAcaMde pA~DivayaM caMdaM paNihAya hINatarAe vaNNeNaM jAva maMDaleNaM, tayANaMtaraM ca NaM taMtiyAcaMde bitiyAcaMdaM paNihAya hINatarAe vaNNeNaM jAva maMDaleNaM, evaM khalu eeNaM kameNaM parihAyamANe 2 jAva amAvasAcaMde cAuddasicaMdaM paNihAya naDhe vaNeNaM jAva naDhe maMDaleNaM, evAmeva samaNAuso jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva pavvaie samANe hINe khaMtIe evaM muttIe guttIe ajaveNaM maddaveNaM lAghaveNaM sacceNaM taveNaM ciyAe akiMcaNayAe baMbhaceravAseNaM, taiyANaMtaraM ca NaM hINatarAe khaMtIe jAva hINatarAe baMbhaceravAseNaM, evaM khalu eeNaM kameNaM parihAyamANe 2 NaTe khaMtIe jAva NaTe baMbhaceravAseNaM / se jahA vA sukkapakkhassa paoNDivayAcaMde amAvasAcaMdaM paNihAya ahie vaNNeNaM jAva ahie maMDaleNaM, taiyANaMtaraM ca NaM "biiyAcaMde pIDivayAcaMdaM paNihAya ahiya 1. goyamo se 1 vinA // 2. kaha gaM lA 1 / aha NaM khN1|| 3. paDivayacaMde je 1 he 1 // paDivayAcaMde lA 1 he 3 // 4. somatAe he 1, 2 / sommAe saM 1 lA 3, he 3, 4 / "paNihAe ci praNidhAya apekSya, varNena zuktAlakSaNena, saumyatayA sukhadarzanIyatayA, snigdhatayA arUkSatayA, kAnsyA kamanIyatayA, dIptyA dIpanena, vastuprakAzanenetyarthaH, juttIya ti yuktyA, AkAzasaMyogena, khaNDena hi maNDalenAlpataramAkAzaM yujyate, na punaryAvat saMpUrNeneti, chAyayA jalAdau pratibimbalakSaNayA zobhayA vA, prabhayA udgamanasamaye yad dyutisphuraNaM tayA, moyAe ti ojasA dAhApanayanAdisvakAryakaraNazaktyA, lezyayA kiraNarUpayA, maNDalena vRtttyaa"-attii0|| 5. katie khaM 1 // 6. biiyAe caMde he 2 / / 7. khaM 1 vinA-paDivayaM caMdaM pa. he 2 / paDivayaM 50 se 1 lA 2, 3 he4| pADivayacaMda pa he 1, 3 je1||8. taiyAe caMde hemuu02|| 9. amAvAsAcaMde khN1| bhavAmaMsAcaMde he 2 // 10. cAuddisiM caMdaM he 2 laa3| cAuhisicaMdaM lA 2 he 4 // 11.tiyAe je 1 // 12. degcagAe saM 1 lA2, 3 he 4 // 13. tayaNaM je 1 he 1 // 14. evaM khalu' ityata Arabhya bNbhcervaasennN| [paM0 15] ityantaH pAThaH saM 1 lAmU0 3 hemU0 4 madhye nAsti // 15. paDi se 1 lA 2, 3, he 4 // 16. amAvAsAcaMda khaM 1 / bhavAmasaM caMda he 2 / dRzyatAM Ti0 9 // 17. tassaNaM saM 1 lA2, lAmU0 3, he 4 // 18. bIyAe caMde se 1 lA 2 hemU02 he 4 // 19. paDi saM 1 lA 2, 3 he 4 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU089yarAe vaNNeNaM jAva ahiyatarAe maMDaleNaM, evaM khalu eeNaM kameNaM parivaDemANe 2 jAva puNNimAcaMde cAuddesicaMdaM paNihAya paDipuNNe vaNNeNaM jAva paDipuNNe maMDaleNaM, evAmeva samAuso / jAva pavvatie samANe ahie khaMtIe jAva baMmacera vAseNaM, tayANaMtaraM ca NaM ahiyayarAe khaMtIe jAva baMbhaceravAseNaM, evaM khalu eeNaM 5 kameNaM parivaDemANe 2 jAva paDipuNNe baMbhaceravAseNaM / evaM khalu jIvA vaDuMti vA hAyaMti vaa| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM daisamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tti bemi| // dasamaM nAyajjhayaNaM sammattaM // 1. disi lA 2, 3 / disi saM1 he 4 // 2. degNAtoso se 1 lA2, 3 he 4 // 3. nAyajAyaNassa dasamassa bhaya he 2 // 4. samattaM he 2 // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ekArasaM ajjhayaNaM 'dAvaddave'] 90. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM dasamassa NAyajjhaNassa ayamaDhe paNNate, ekkArasamasa NaM NAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte ? evaM khalu jaMbU! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe 'goyame evaM vadAsIkahaNNaM bhaMte! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhavaMti ? goyamA! se jahA NAmae 5 egaMsi samuddakUlaMsi dAvaddavA nAmaM rukkhA paNNatA kiNhA jAva niuruMbabhUyA pattiyA puphiyA phaliyA hariyagarerijamANA sirIe aMtIva 2 uvasobhemANA 2 citttthti| . jayA Na dIvicagA IsiM purevAyA pacchA vAyA maMdA vAyA mahAvAyA vAyaMti tadA NaM bahave dAvadavA rukkhA pattiyA jAva ciTuMti, appegatiyA dAvaddavA rukkhA 10 juNNA jhoDA parisaDiyapaMDupattapupphaphalA sukkarukkhao viva milAyamANA 2 ciTThati, evAmeva samaNAMuso! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva pavvatite samANe bahUrNa samaNANaM" 4 samma sahati jAva ahiyAseti, bahUNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM no sammaM sahati jAva no ahiyAseti, esa NaM mae purise desavirAhae paNNatte samaNIuso! jayA NaM sAmuddagA Isi purevAyA pacchA vAyA maMdA vAyA mahAvAyA vAyaMti tadA gaM bahave dAvadavA rukkhA juNNA jhoDA jAva milAyamANA 2 ciTuMti, appegaiyA dAvadavA rukkhA pattiyA puphiyA phaliyA jAva uvasobhemANA 2 1. goyamo he 1 // 2. niuraMba je 1 he 1 lA 1 khaM 1 bhAM0 loM0 vinA / dRzyatAM pR0 77 tti07||3. mANA 2 sirIe je1|| 4. atIva uva he1khaM 1 vinaa|| 5. 'mANA vi saM 1 lA 2,3 he 4 // 6. "dIviJcagA dvaipyA dvIpasambhavA ISat purovAtAH manAk sasnehavAtA ityarthaH, pUrvadiksambandhino vA, pathyA vAtA vanaspatInAM sAmAnyena hitAH vAyavaH, pazcAdvAtA vA, mandAH zanaiHsaMcAriNaH, mahAvAtA uddaNDavAtA vAnti tadA appegaiya tti apyeke, kecanApi, stokA ityarthaH. jagatti jIrgA iva jIrNA soDA patrAdizATanam , tadyogAt te'pi jhoDAH, ata eka parizaTitAni kAnicita kAnicitra pANDani patrANi puSpaphalAni ca yeSAM te tathA, zuSkavRkSaka iva mlA yantastiSThanti ityeSa dRSTAntaH, yojanA tvsyaivm-evaamevetyaadi"-attii0|| 7.maMdavAyA se1||8.vaayaa vA vaaytisN1||9. evameva he2 khN||10. NAtoso saM 1 laa2,3| nnaaosohe4|| 11.atra ityanena bahaNaM samaNANaM bahaNaM samaNINaM bahaNaM sAvayANa bahurNa sAviyANaM iti sa pUrNaH pATho jnyeyH|| 12. degNAtoso se 1 lA 2, 3 / NAmoso he 4 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakSaMdhe [sU0 90ciTThati, evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA pavvatie samANe bahUNaM aNNautthiya-gihatthANaM sammaM sahati [jAva ahiyAseti], bahUNaM samaNANaM 4 no sammaM sahati [jAva no ahiyAseti], esa NaM mae purise desArAhae pannatte / samaNAuso! __jayA NaM no dIvicagA No sAmuddagAIsiM purevAyA pacchA vAyA jAva mahAvAyA vAyaMti tadA NaM savve dAvaddavA rukkhA juNNA jhoDA [parisaDiyapaMDupatta-pupphaphalA sukkarukkhao viva milAyamANA 2 ciTThati], evAmeva samaNAuso! jAva pavvatie samANe bahUNaM samaNANaM 4 bahUNaM annautthiya-gihatthANaM no sammaM sahati [jAva no ahiyAseti], esa NaM mae purise savvavirAhae paNNatte samaNAuso! ____ jayA NaM dIvicagA vi sAmuddagA vi 'IsiM [purevAyA] pacchA vAyA jAva . vAyati tadA NaM sabve dAvaddavA rukkhA pattiyA jAva ciTThati, evAmeva samaNAuso ! jo amhaM pavvatie samANe bahUNaM samaNANaM 4 bahUNaM annautthiya-gihatthANaM samma sahati [jAva ahiyAseti], esa NaM mae purise savvArAhae paNNatte / ___evaM khalu goyamA ! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhavaMti / 15 evaM khalu jaMbU! samaNaNaM bhagavatA mahAvIreNaM ekArasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi| // ekkArasamaM NAyajjhayaNaM sammattaM // 1. samaNAgaM samaNINaM 4 no sammaM sahati saM 1 lA 2, 3 / samaNAgaM samaNIgaM no sammaM sahati 4 he 4 dRzyatAM pR0 213 Ti. 11 // 2. IsaM bhaaN0|| 3. samma 4 sahati lo0|| 4. pratiSu pAThA:-Isi pi jAva he 1 je1 bhaaN0| IsiM pAjAva he 2 khN1| Ili pa jAva lo| Isi pari lA 1 / IsiM jAva anyatra // 5. samattaM he 2 bhaaN0|| Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [bArasamaM ajjhayaNaM 'udage'] 91. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ekkArasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNate, bArasamassa NaM nAyajjhayaNassa ke aTe paNNate? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM caMpA nAma nayarI, puNNabhadde ceie, jitasattU rAyA, dhAriNI devI, adINasattU nAma kumAre juvarAyA yAvi hotthaa| 5 subuddhI amace jAva raMjadhurAciMtae samaNovAsae / tIse NaM caMpAe nayarIe bahiyA uttarapurathime disIbhAe etya NaM ege pharihodae yauvi hotthA, meya-ba~sA-maMsa-ruhira-pUyapaDalapocaDe mayagakalevarasaMchaNNe amaNuNNe vaNNeNaM jAva amaNuNNe phAseNaM, se jahA nAmae ahimaDe ti vA gomaDe * ahINa lo0 // 1. dRzyatAM pR07 paM0 12 // 2. pratiSu pAThAH-sthime disI ettha ga ege je 1 / sthime ettha NaM ege bhAM0 / 'thimeNaM ettha NaM ege he 4 je 2 / thimeNaM ege je 1 he 4 loM0 vinaa|| 3. vAvi khaM 1 / "cApIti samuccaye, tataH 'campAdiko'rtho'bhUt ekaM parikhodakaM cAbhUt / ityevaM caH samuccaya iti"-aTI0 // 4. degvasAruhiramaMsapUrva saM 1 je 2 lA 2, 3, he 3, 4 / "meetyAdi, atra "medaHprabhRtInAM paTalena samUhena poccaDaM vilInaM mRtakAnAM dvipadAdInAM kaDevaraiH saMchannaM yat tat tathA"- attii0|| 5. mahimaMDale i vA gomaMDale i vA khaM 1 / asyaiva jJAtAdharmakathAGgasUtrasya aSTame mallInAmake'dhyayane'pi IdRzaH pATho vidyate, dRzyatAM pR0 148 paM0 16 / tatra AcAryazrI abhayadevasUribhiryAdRzI vyAkhyA vihitA sAtra spaSTArthAvabodhArthamupanyasyate-"se jahA nAmae ahimaDe i va ti sa gandho yatheti dRSTAntopanyAse, yAdRza ityarthaH, nAmae ityalaGkAre, mahimRte mRtasappe, sarpakaDevarasya gandha ityarthaH, athavA mahimRtaM sarpakaDevaram, tasya yo gandhaH so'pyupacArAt tadeva, itiSpapradarzane, vA viklpe| athavA se jaha tti udAharaNopanyAsopakSepArthaH, mahimaDe iva tti ahimRtakasyeva ahimRtakamiva veti / yAvatkaraNAdidaM dRzyam-gomaDe i vA, suNagamaDe i vA, majjAramaDe i vA, maNussamaDe i vA, mahisamaDe i vA, mUsagamaDe i vA, AsamaDe i vA, hasthimaDe i cA, sIhamaDe i vA; vagghamaDe i vA, vigamaDe i vA, dIdhigamaDe i vaa| dvIpikaH citrkH| kiMbhUte ahikaDevarAdau kiMbhUtaM vA tadityAha-mayakuhiyaviNadurabhivAvaNNaduramigaMdhe, mRtaM jIvavimuktamAtraM sad yat kuthitaM kothamupagataM tat mRta kuthitamISadurgandhamityarthaH, tathA vinaSTam ucchUnatvAdibhirvikAraiH svarUpAdapetaM sat yad durabhitIvrataraduSTagandhopetaM tat tathA, tathA vyApannaM zakuni-zRgAlAdibhirbhakSaNAd virUpAM bIbhatsAmavasthA prAptaM sad yad durabhigandhaM tIvratamAzubhagandhaM tat tathA, tataH padatrayasya karmadhArayaH, tatra tadeva vA kimijAlAulasaMsatte kRmijAlerAkulaiH vyAkulaiH AkulaM vA saMkIrNe yathA bhavatItyevaM saMsaktaM sambaddhaM yat tattathA, tatra tadeva vA asui-vilINa-vigaya-bIbhatthadarisaNije azuci apavitramaspRzyatvAt vilIna jugupsAsamutpAdakatvAt vikRtaM vikAravattvAt bIbhatsaM draSTumayogyatvAt , evaMbhUtaM dRzyata iti darzanIyam, tataH karmadhArayaH, tatra tadeva vA bhavetArUve siyA, yAhazaH sAdikaDevare gandho bhavet yAdRzaM vA sAdikaDevaraM gandhena bhavet Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 10 NAyAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 92 ti vA jAva maya- kuhiya-viNa - kimiNa vAvaNNa- durabhigaMdhe kimijaulAule saMsatte asui~vigaryobIbhatthadarisaNijje bhave eyArUve siyA ? No iNaTThe samaTThe, etto atirAe ceva jA~va gaMdheNaM paNNatte / 20 92. tate NaM se jitasattU rAyA aNNadA kayAi NhAe kayabalikamme jAva appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIre bahUhiM Isara jAva satthavAha pabhitIhiM saddhiM bhoyaNamaMDavaMsi bhoyaNavelAe suhAsaNavaragae vipulaM asaNaM 4 jAva viharati, jimitabhuttuttarAgae jAva suibhUte taMsi vipulaMsi asaNaM 4 jAyavimhae te bahave Isara jAva pabhitI evaM vayAsI- -aho NaM devANuppiyA ! ime maNuNNe asaNa- pANa- khAima sAime vaNNeNaM uvavee jAva phAseNaM uvavee ausAyaNijje vIsAyaNijje "pINaNije dIvaNijje dappaNijje mayaNijje "biMhaNije savviMdiyagAyapalhAyaNijje / tate NaM te bahave Isara jIva satthavAhappabhiyao jitasattuM evaM vadAsI - tadeva NaM sAmI ! jaNNaM tu me vadaha'aho NaM ime ma~NuNNe a~saNa-pANa- khAima - sAime vaNNeNaM uvavee jAva palhAyaNijje ' / etadrUpaH tadrUpo vA syAd bhavet tasya bhaktakAlasya gandha iti sUtrakArasya vikalpollekhaH / no iNa samaTThe, nAyamarthaH samartha saGgata ityayaM tu tasyaiva nirNayaH / nirNItameva gandhasvarUpamAha - 15 etto advitarAe ceva itaH ahikaDevarAdigandhAt sakAzAdaniSTatara eva abhilAsyAviSaya eva, AkAntarakaH akramanIyatarasvarUpaH, apriyataraH aprItyutpAdakatvena, amanojJataraka: kathayApyaniSTatvAt, amanomyataraH cintayApi manaso'nabhigamya ityarthaH " - aTI0 // 6. ti je 2 // 1 lA 2, 3, he 2, 4 / "vinaSTam ucchUnatvAdivikAravat, kimiNaM ti -aTI0 // 2. 'jAlaM / ulle je 1 / 'jAlaM ulle he 1 // 3. saMbhatte he 2 // 5. bIbhatsa' he 1 je 1 saM 1 lA 2, 3 // 6. bhaveyArUve khaM 1 saM 1 lA 1, 2, 3, he 4 0 // 7. jAtra nAsti khaM 1 // 8. kathAI he 1, 2 je 1 // 9. he 1 je 1 vinA asaNa 4 vihadeg lA 2, 3 he 2, 3 / asaNaM 4 vihadeg saM 1 he 4 loM0 khaM 1 / * asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANe paribhAemANe paribhuMjamANe evaM ca NaM viharati ' iti saMpUrNa pATho'tra, dRzyatAM pR0 36 paM0 8 // 10. ' asaNa- pANakhAima - sAimaMsi' iti saMpUrNaH pAThaH 4 ityanena vivakSitaH / asaNaM 4 jAtra jAyavimhae he 1 je 1 / asaNa 4 jAva vimhae he 3 // 11. he 1 vinA - bhAsAyaNije visAya' lA 1 / asAyaNije vilAya je 1 / jaslAyaNijje vissAya' he 1 lA 1 je 1 vinA // 12. dIvaNijje pINaNijje da'pa' he 1 je 1 / vIyagijje dIvaNijje pIyaNije dappa saM 1 lA 3 hai 4 / pIyaNijje vappa lA 2 | vIsa Nijje dIvaNijje dappa he 3 / dRzyatAM pR0 15 paM0 2 // 13. biMghaNijje he 1 vinA / biMhaNije nAsti he 2, 3 // 14. pratiSu pAThAH - jAva satthavAhappabhiIo je 1 / jAva ppabhiIyao he 2 | jAva ppabhiyamo he 1 | jAva pabhiyato khaM 1 / jAva pabhiIbho lA 3 / jAva pabhitriyo lA 1 / jAba pabhiIyaiu hai 3 / jAba pabhiyao loM0 hemU0 4, jAva pabhiio hesaM0 4 // 15. tumhaM vayaha saM 1 lA 3, 4 // 16. maNuNNe 4 bhAM0 // 17. apaNa 4 iti sarvatra pAThaH / evamagre'pi prAyaH sarvatra // 1. va katipayakRmivat ' 4. 'vimaya' lA 1 // 33 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92] bArasamaM ajjhayaNaM 'udage' 217 tate NaM jitasattU subuddhiM amacaM evaM vadAsI-aho NaM devANuppiyA subuddhI ! ime maNuNNe asaNa-pANa-khAima-sAime jAva palhAyaNije / tae NaM subuddhI jitasattusseyamadvaM no ADhAi jAva tusiNIe saMciTThati / tate NaM jitasatU subuddhiM docaM pi taccaM pi evaM vayAsI-aho NaM subuddhI ! ime maNuNNe, taM ceva jAva palhAyaNijje / tae NaM se subuddhI amacce jitasattuNA 5 raNNA docaM pi tacaM pi evaM vutte samANe jitasattaM rAyaM evaM vadAsI-no khalu sAmI ! amhaM eyaMsi maNuNNaMsi asaNa-pANa-khAima-sAimaMsi kei vimhae, evaM khalu sAmI ! sunbhisaddA vi poggalA dunmisadattAe pariNamaMti, dunbhisaddA vi poggalA sunbhisaddattAe pariNamaMti, surUvA vi poggalA durUvattAe pariNamaMti, durUvA vi poggalA surUvattAe pariNamaMti, sunbhigaMdhA vi poggalA dubbhigaMdhattAe 10 pariNamaMti, dunbhigaMdhA vi poggalA sunbhigaMdhattAe pariNamaMti, surasA vi poggalA durasattAe pariNamaMti, durasA vi poggalA surasattAe pariNamaMti, suhaphAsA vi poggalA duhaphAsattAe pariNamaMti, duhaphAsA vi poggalA suhaphAsattAe pariNamaMti / paoga-vIsasApariNayA vi ya NaM sAmI ! poggalA pnnnnttaa| tate NaM se jitasattU subuddhissa amaccassa evamAtikkhamANassa evaM bhAsamANassa , evaM paNNavemANassa evaM parUvemANassa etamadvaM no ADhAti, no pariyANAi, ' tusiNIe sNcitttti| tae NaM se jitasattU annayA kayAi pahAe AsakhaMdhavaragate mahayAbhaDacaDagaira0 AsAhaNiyAe nijAyamANe tassa pharihodagassa adUrasAmaMteNaM vItIvayai, tate NaM jitasatta tassa phairihodagassa asubheNaM gaMdheNaM abhibhUte samANe saMeNaM uttarijageNaM * devANupiyA he 1 je 1 vinA naasti|| 1. bhasaNa 1 pANa 2 khAima 3 sAima 4 keha he 2 // 2. keti vi saM 1 lA 2, 3, he 4 / ke vi khaM 1 // 3. vimhie loN|| 4. "subbhi. sadA vi ti zubhazabdA api dunbhisadattAe tti dussttshbdtyaa"--attii0|| 5. ti jAva suha he 1 je1|| 6. "pabhogavIsasApariNaya ti prayogeNa jIvavyApAreNa vistrasayA ca svabhAvena pariNatA avasthAntaramAranA ye te tthaa"-attii0|| 7. degmANassa 1 etamaDheM iti je 1 he 1 vinA sarvatra paatthH| mANassa eyamaDhe je 1 he 1 // 8. kayAI saM 1 laa2| kayAI je 1 / kayAvi lo0 // 9. hAyae lo0 // 10. " mAsakhaMdhavaragae tti azva eva skandhaH pudgalapracayarUpo varaH pradhAno'zvaskandhavaraH, athavA skandhadezapratyAsatteH pRSThama pa skandha iti vypdissttmiti"attii0|| 11. bhaDacaDagaravaMdaparikkhite' iti sampUrNaH pATho'tra bhAti / dRzyatAM pR0 33 pN03|| 12. degvAhi lo0 // 13. tassa nAsti he 1 je 1 // 14. pari' he 2 lo0|| Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 5 yAdhammaka sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 92 AsagaM piheti, 2 ttA egaMtaM avakkamati, 2 ttA te bahave Isara jAva pabhitao evaM aho NaM devANuppiyA ! ime pharihodae amaNuNNe veNNeNaM 4, se 10 - jahA nAmae ahimaDe ti vA jAva amaNAmatarAe ceva [ gaMdheNaM paNNatte ] / tae NaM te have Isara jAva patiyo evaM vadAsI - taheva NaM taM sAmI ! jaM NaM tubbhe evaM vaha 'aho NaM ime pharihodae amaNuNNe vaNNeNaM 4 se jahA NAmae ahimaDe i vA jAva amaNAmatarAe ceva gaMdhe[NaM] paNNatte / ' taNaM se jiyasattU subuddhiM amacaM evaM vadAsI - aho NaM subuddhI ! ime pharihodae amaNuNe vaNeNaM 4, se jahA nAmae ahimaDe i vA jAva amaNAmatarAe caiva [gaMdheNaM paNNatte ] / tae NaM se subuddhI amace 'jiyasattuNA rannA evaM vutte samANe no ADhAi, no parithiANAi jAva tusiNIe saMciTThai / tae NaM se jiyasattU rAyA subuddhiM amaccaM doccaM pi taccaM pi evaM vadAsI - aho NaM taM caiva / tae NaM se subuddhI amace jiyasattuNA rannA doccaM pi taccaM pi evaM vutte samANe evaM vadAsI -no khalu sAmI ! amhaM eyaMsi pharihodagaMsi kei vimhae | evaM khalu sAmI ! subhisA vi poggalA dubbhisaddattAe pariNamaMti, taM caiva jAva paoga - vIsasA15 pariNayA vi ya NaM sAmI ! poggalA paNNattA / taNaM jitasattU subuddhiM evaM vayAsI - mA NaM tumaM devANuppiyA ! appANaM ca paraM ca tadubhayaM ca bahUhiM ya asanbhAvubhAvaNAhiM micchattAbhiNiveseNa ya vuggAmANe vuppAramANe viharAhi / tate NaM subuddhissa imeyArUve athie ciMtie patthie maNogae saMkappe 1. atra 4 ityanena ' bhramaNuNNe vaNNeNaM amaNuNNe raseNaM amaNuNNe gaMdheNa bhamaNuNNe phAseNaM' iti 'bhramaNuNNe vaNNeNaM rasegaM gaMdhegaM phAleNaM' iti vA pATho grAhyaH evamagre'pi // 2. bahave rAIsarapabhii jAva evaM va' he 2 / bahave rAIsarappabhiI jAva evaM va' lA 1 / bahave rAIsaraNaM pabhiti jAva evaM vadeg je 1 | bahatri gaIpabhiI jAva evaM vadeg he 1 / bahave rAIsara jAva pabhi evaM va he 31 / bahave rAisara pabhii / evaM va' loM0 // 3. jahannaM tubbhe he 2 / jaM tubbhe loM0 / dRzyatAM pR0 216 paM0 11 / 4. amaNuNNatarAe je 1 he 1 // 5. nAsti / dRzyatAM pR0 216 paM0 3 || 6. amaNuNNatarAe je 1 he 1 // paM0 3 // 8. jiyasattaNA pariyANAi je 1 vinA nAsti // 9 taheva loM0 // 11. "asanbhAvubbhAvaNAhiM ti asatAM bhAvAnAM vastUnAM vastudharmANAM vA yA udbhAvanA utprekSaNAni tAstathA, tAbhiH, mithyAtvAbhinivezena ca viparyAsAmimAnena vyudgrAhayan vividhatvena Adhikyena ca prAhayan vyutpAdayan avyutpannamatiM vyutpannaM kurvan " - aTI0 // 12. pratiSu pAThAH - bhajjhatthie 5 samu je 1 he 1 vinA / ajjhathie jAva samu je 1 hai 1 // gaMdhe paNNatte je 1 vinA 7. dRzyatAM pR0 216 yANei je 1 // 10. naM Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92] bArasamaM ajjhayaNaM 'udage' 219 samuppanjitthA-aho NaM jitasattU saMte tacce tahie avitahe sabbhUte jiNapaNNatte bhAve No ubalabhati, taM seyaM khalu mama jitasattussa raNNo saMtANaM taccANaM tahiyANaM avitahANaM sabbhUtANaM jiNapaNNattANaM bhAvANaM abhigamaNaTTayAe eyamaDhe uvAiNAvettae / evaM saMpeheti, 2 tA paJcatiehiM purisehiM saddhiM aMtarAvaNAo navae ghaDae paDae ya geNhati, 2 tA saMjhAkAlasaMmayaMsi paviralamaNussaMsi NisaMtapaDi- 5 'nisaMtaMsi jeNeva pharihodae teNeva uvAgacchai, 2 tA taM pharihodagaM geNhAveti, 2 tA navaesu ghaDaesu gAlAveti, 2 navaesu ghaDaesu pakkhivAveti, 2 sajjakhAraM pakkhivAveti, 2ttA laMchiyamuhite kArAveti, 2 tA sattarattaM parivasAveti, 2 tA docaM pi navaesu ghaDaesu gAlAveti, 2 navaesu ghaDaesu pakkhivAveti, 2 ttA sajjakhAraM pakkhivAvei, 2 tA laMchiyamudite kArAveti, 2 tA sattarattaM 10 parivasAveti, 2 ttA tacaM pi navaesu ghaDaesu jAva sNvsaaveti| evaM khalu eeNaM uvAeNaM aMtarA gAlAvemANe aMtarA pakkhivAvemANe "aMtarA saMvasAvemANe 2 satta sattae rAtidiyAI privsaaveti| tate NaM se pharihodae sattamasattayaMsi pariNamamANaMsi udagarayaNe jAe yAvi hotthA acche pacche jacce taNue phauliyavaNNAbhe vaNNeNaM ukvete "4 AsAyaNijje jAva sbiNdiygaayplhaaynnije| tate NaM subuddhI amace jeNeva se udagarataNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayalaMsi AsAdeti, 2 taM udagarataNaM vaNNeNaM uvaveyaM 4 AsAyaNijaM jAva savidiyagAyapalhAyaNijaM jANittA haTThatuDhe bahUhiM udagasaMbhAraNinjehiM davvehi 1. No sahahaha uvalabhai je 1 // 2. "abhigamaNaTTayAe ti avagamanalakSaNAya arthAyetyarthaH, etama ti evaM pudgalAnAmaparAparapariNAmalakSaNamartham uvAiNAvittae ti upAdApayituM graahyitumityrthH"-attii0|| 3. mabhita je 1 he 1 / "aMtarAvaNAu tti parikhodakamArgAntarAlavartino haTTAt kumbhakArasambandhina ityrthH"-attii0|| 4. dRzyatAM pR0 177 pN03|| 5. maNUsaMsi he 2 vinA / / 6. nissaMtasi he 1 je 1 // 7. Navasu he 1 je 1 lo0 // 8. degkkhAraM he 1 / "sajjakhAraM ti sdyobhsm"-attii0|| 9. muddiyaM saM 1 lA 2, 3, he 4 mAM je2|| 10. parivAsA khN1|| 11.kkhAraM je 1 // 12. muditaM he 2, 3, je 1 kha 1 vinaa|| 13. karA he 1 lA 2,3 // 14. parisAveti taccaM lA 2 bha0 he 1 // 15. veti / 2 evaM he 2 lA 1 loM0 vinaa| vei 2ttA evaM he 1 je1|| 16. aMtarA ya(palo0)vasA he 1 je 1 lA1 bhAM0 vinA // 17. satta satta rAI je 1 he 3 lA 1 // 18. degveti 2 tate NaM he 1, 2 vinaa| vei / 2 taa| tae NaM je 1 / veti 2 laMchitamuhie kArAveti / tae NaM lA 1 // 19. phaliyadeg khaM 1 // 20. '4' nAsti je 1 kha 1 he 1, 2 / atra 4 ityanena 'vaNNeNaM uvavete raseNaM uvavete gaMdhegaM uvavete phAsegaM uvavete' iti saMpUrNaH pATho sheyH|| Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMghe [sU0 92saMbhAreti, 2 tA jitasattussa raNNo pANiyapariyaM sadAveti, saddAvettA evaM vadAsI -tumaM NaM devANuppiyA! imaM udagarataNaM geNhAhi, 2 jitasattussa raNNo bhoyaNavelAe uvnnejjaasi| tate NaM se pANiyaparie subuddhissa etamaDheM paDisuNeti, 2 taM udagarataNaM geNhati, 2 jitasattussa raNNo bhoyaNavelAe uvaTThaveti / tate NaM se 5 jitasattU rAyA taM vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM AsAemANe vIsAemANe jAva viharati, jimiyabhuttattarAgate vi ya NaM jAva paramasuibhUe taMsi udagarayaNaMsi jAyavimhae te bahave Isara jAva evaM vadAsI-aho NaM devANuppiyA ! ime udagarayaNe acche jAva sbidiygaayplhaaynnijje| tate NaM te bahave Isara jAva evaM vadAsI-taheva NaM sAmI ! jaNNaM tumbhe vadaha jAva taM ceva palhAyaNije / ___ tate NaM jitasattU rAyA pANiyapariyaM saddAveti, 2 tA evaM vadAsI-esa NaM tume devANuppiyA ! udagarataNe kato AsAdite 1 tate NaM se pANiyaparie jitasattuM evaM vadAsI-esa NaM sAmI ! mae udagarayaNe subuddhissa aMtiyAo AsAdite / tate NaM jitasattU subuddhiM amacaM saddAveti, 2 ttA evaM vadAsI-aho NaM keNai kAraNeNaM subuddhI! ahaM tava aNiDhe akaMte appie amaNuNNe amaNAme 15 jeNaM tumaM mama kalAkalliM moyaNavelAe imaM udagarataNaM na uvaTThavesi ? taM esa NaM tume devANuppiyA! udagarataNe kao uvaladdhe 1 tate NaM se subuddhI jitasattuM evaM vadAsI---esa gaM sAmI ! se phrihode| tate NaM se jitasattU subuddhiM evaM vadAsI-keNaM kAraNeNaM subuddhI ! esa se pharihodae ? tate NaM subuddhI jitasattuM evaM vadAsI--evaM khalu sAmI ! tumbhe 20 tayA mama evamAtikkhamANassa evaM bhAsamANassa evaM paNNavemANassa evaM 1. rehiti khN1| "udgasaMbhANijjehiM ti udakavAsakaiH vAlaka-mustAdibhiH saMbhArayati saMbhRtaM kroti"-attii0|| 2. vIsAemANe nAsti he 1, 2, je 1 // 3. bahave rAIsara lA 1 vinA / / 4. jAva evaM ceva palhA se 1 lA2, 3, he 4 lo0 / jAva palhA he2|| 5. gharayaM je1| deggharaM he 1 // 6. deggharae lA 1 he 4 // 7. gaM te jideg saM1 lA3 he 4 // 8. maho gaM keNai kAraNegaM subuddhI ahaM tava bhaNi? lA 1 / mahoNaM subuddhI keNaM kAraNeNaM ahaM tava bhaNi? mu.| maho (ahe-je 1) gaM subuddhI ahaM tava aNi? he 1, 3 bhAM0 je1khaM 1loN| mahoNaM suvAdi mahaM tava aNi? he 2 / kegaM kAraNeNaM mahaM tava aNiTe saM 1 lA3 je2 he 4 // 9. pratiSu pAThA:maNi? 5 jeNaM he 2, 3, saM 1 lA 1, 2,3 / bhaNi? 2 jeNaM khaM 1 maNiTe jeNaM he 1, 4, je1|| bhatra '5' ityanena aNi? ate appie amaNuNNe amaNAme iti saMpUrNaH paattho'bhipretH|| 10. degmAgassa : etamaDhe iti pratiSu pAThaH / ataH '5' ityaGkena evaM bhAsamANassa ityAdiH pATho'tra nirdisstto'smaabhiH| saMkSecikIrSAyAm 'evamAtikkhamANassa bhAsamANassa paNNavemANassa paverUmANassa' itthamapi nirdeSTuM shkyte|| H Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92] bArasamaM ajjhayaNaM 'udage' 221 parUvemANassa etamahU~ No saddahaha, No pattiyaha, No royaha, tato NaM mama imeyArUve ajjhasthite ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppanjitthA--aho NaM jitasattU saMte jAva bhAve no sadahati, no pattiyati, no roeti, taM seyaM khalu mama jiyasattussa raNNo saMtANaM jAva sanbhUtANaM jiNapaNNattANaM bhAvANaM abhigamaNaTThayAe etamae uvAi~NAvettae / evaM saMpehemi, 2 taM ceva jAva pANiyapariyaM 5 saddAvemi, 2 evaM vadAmi-tumaM NaM devANuppiyA! udagarataNaM jitasattussa raNNo bhoyaNavelAe uvaNehi / taM eteNaM kAraNeNaM sAmI ! esa se phrihode| tate NaM se jitasattU rAyA subuddhissa amaccassa evamAtikkhamANassa evaM bhAsamANassa evaM paNNavemANassa evaM parUvemANassa etamahU~ no saddahati, no pattiyati, no roeti, asadahamANe apattiyamANe aroemANe abhitaravANijje 10 purise sadAveti, 2 evaM vadAsI-gacchaha NaM tunbhe devANuppiyA! aMtarAvaNAto navae ghaDae paDae ya giNhaha, 2 jAva udagasaMbhAraNijehiM davvehiM saMbhAreha / te vi taheva saMbhAreMti, 2 jitasattussa uvaNeti, tate NaM se jitasattU rAyA taM udagarayaNaM karayalaMsi AsAeti, 2 ttA AsAtaNijaM jAva savidiyagAyapalhAyaNijjaM jANittA subuddhiM amacaM saddAveti, 2 tA evaM vadAsI-subuddhI ! ee NaM tume 15 saMtA tacA jAva sanbhUyA mAvA kato uvaladdhA? tate NaM subuddhI jitasattuM evaM vadAsI-aie NaM sAmI ! mae saMtA jAva bhAvA jiNavayaNAto uvlddhaa| tate NaM jitasattU subuddhiM evaM vadAsi-taM icchAmi NaM devANuppiyA! tava aMtie jiNavayaNaM nisaamette| tate NaM subuddhI jitasattussa vicittaM kevalipaNNataM cAunnauMmaM dhamma parikaheti, 20 tamAikkhati jahA "jIvA bajhaMti jAva paMca aNuvvayAI [satta sikkhavayAI] / tate 1. pratiSu pAThAH-No sahahaha 3 tamao NaM he 1 / no ta sahahaha tato NaM he 2 / No sahahaha tamo gaMje 1 / no sahahaha 3 tae NaM khaM 1 / jo sahahaha tate NaM saM 1 lA 1, 2, 3, he 4 / no sdhaah| 2 tate NaM he 3 // 2. ajjhasthite 4 aho NaM iti hastalikhitAdarzeSu paatthH|| 3. degiyAve khaM 1 // 4. se nAsti he 1, 2, 3 je 1, lA 1 kha 1 // 5. degmANassa 4 etamahaM iti hastalikhitAdarzeSu paatthH| dRzyatAM pR0 220 Ti0 10 // 6. saddahati 3 asaihamANe 3 bhAbhi iti pratiSu pAThaH // 7. nava ghaDae he 1 je 1 loM0 vinA // 8. saMtA jAva bhUtA bhAvA he 1 je1|| 9. esa gaMje 1 he 1 // 10. jAmadhammaM he 2 // 11. jIvA sijhaMti bujhaMti lA 1 // 12. degvayANi tae NaM se 1 je2 lA 2,3, he 4 / dhvayAI satta sikkhAyaMmi tate gaM lA 1 lA1 anusAreNa paMca aNunvayAI satta sikkhaavyaaii| tae Ne ityapi pATho'tra syAt // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 92jitasattU NaM subuddhissa aMtie dhammaM socA Nisamma hetuDhe subuddhiM amacaM evaM vadAsi-sadahAmi NaM devANuppiyA ! niggaMthaM pAvayaNaM, pattiyAmi NaM devANuppiyA niggaMthaM pAvayaNaM, roemi NaM devANuppiyA ! niggathaM pAvayaNaM jAva se jaheyaM tumbhe vayaha / taM icchAmi NaM tava aMtie paMcANuvvatiyaM sattasikkhAvatiyaM jAva uvasaMpa5 jittANaM viharittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha kareha / tae NaM se jiyasattU subuddhissa amaJcassa aMtie paMcANuvvaiyaM jAva duvAlasavihaM dhamma paDivajai / tate NaM jitasattU samaNovAsae jAte abhigayajIvAjIve jAva paDilAbhemANe viharati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM therAgamaNaM, jiyasattU rAyA subuddhI ya niggacchati, 10 subuddhI dhammaM socA jaM navaraM jitasattuM ApucchAmi jAva pavvayAmi / ahAsuhaM devANuppiyA ! tate NaM subuddhI jeNeva jitasattU teNeva uvAgacchati, 2 tA evaM vadAsi-evaM khalu sAmI ! mae therANaM aMtie dhamme nisaMte, se vi ya dhamme Icchie paDicchie icchiy-pddicchie| tae NaM ahaM sAmI ! saMsArabhaunvigge bhIe jAva icchAmi NaM tumbhehiM abbhaNunnAe~ samANe jAva pavvaittae / tate NaM jitasattU subuddhiM evaM vadAsI-acchAmu tAva devANuppiyA ! kativayAtiM vAsAtiM urAlAtiM jAva bhuMjamANA, tatto pacchA eMgayao therANaM aMtie muMDe bhavittA jAva pvvissaamo| tate NaM subuddhI jitasattassa etamaTuM paDisuNeti / tate NaM tassa jitasattassa raNNo subuddhiNA saddhiM vipulAI mANussa jAva paJcaNubbhavamANassa duvAlasa vAsAI viitikNtaaii| 1. nisammA saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 2. haTTa subuddhiM je 1 he 1 vinA // 3. pAvayaNaM 3 jAva iti hastalikhitAdazeSu paatthH|| 4. kareha je 1 he 1 bhAM0 vinA nAsti / dRzyatAM pR0 43 paM0 16 Ti0 11, pR0 74 paM0 10, pR0 83 paM0 10 // 5. dhvaiyaM sa jAva he 1 / 6. degcchaMti je 1, 2,bhAM0 saM 1 lA 2, 3 he 4 // 7. jAva pavvAmi je 2 lA 2 / jAva vvAmi khN1|| 8. nisaNNe saM 1 laa2|| 9. atra 'icchie paDicchie icchiyapaDicchie' iti pATha: samIcIno bhAti / pratiSu pAThA:-icchiya paDicchie 3 tae he 1, 2 bhAM0 lo0 je 1 khaM 1 / icchiyapaDicchiya 3 laa1| icchiyapaDicchiya tae saM 1 lA 2,3 he4|| 10.dege sa jAva he 2 lo0 khaM 1 // 11. pratiSu pAThAH-acchAma "bhuMjamANA khaM 1 / bhacchAmu"bhujamANA lo0 lAmU0 3, accha" jamANA lAsaM0 3 / acchAmu"bhuMjamANe he 2 lA 1 / acchAsu" bhuMjamANA he 3 / acchAsu"bhuMjamANe he 4 / accha"bhuMjamANe laa2| tattha"bhuMjamANA je 1 bhAM0 / acchasu"bhuMjamANA he 1 // 12. egato the saM 1 lA2, 3, je2 he 4 / / 13. jAva nAsti je1 he1vinaa|| Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 bArasamaM ajjhayaNaM 'udage' te NaM kAle NaM te NaM samae NaM therAgamaNaM, tate NaM jitasattU dhammaM socA evaM vayAsI-jaM navaraM devANuppiyA ! subuddhiM amacaM AmaMtemi, jeTTaputtaM rajje Thevemi, tae NaM tubbhaM NaM jAva pavvayAmi / ahAsuhaM devANuppiyA! tate NaM jitasattU jeNeva sae 'gihe teNeva uvAgacchati, 2 tA subuddhiM saddAveti, 2 tA evaM vayAsI-evaM khalu mae therANaM jAva pavvAmi, tumaM NaM kiM karesi 1 5 tate NaM subuddhI jitasattuM evaM vadAsI-jAva ke anne AhAre vA jAva peNvvaami| . taM jati NaM devANuppiyA ! jAva pavAhi, gacchaha NaM devANuppiyA ! jeTTaputtaM ca kuTuMbe ThAvehi, 2 tA sIyaM duruhittANaM mamaM 'aMtie0 sIyA jAva pA~ubbhavati / __tate NaM jitasattU koDubiyapurise saddAveti, 2 ttA evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! adINasattussa kumArassa rAyAbhiseyaM uve?veha jIva abhi- 10 siMcati jAva pvvtie| tate NaM jitasattU ekkArasa aMgAI ahijati, bahUNi vAsANi pariyAo, mAsiyAe jIva siddhe| tate NaM subuddhI ekkArasa aMgAI ahijati, bahuNi vAsANi pariyAo, mAsiyAe jAva siddhe / evaM khalu jaibU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM bArasa~massa NAyajjhayaNassa 15 ayamaDhe paNNatte ti bemi / // bArasamaM NAyajjhayaNaM sammattaM / / 1. ThAvemi je 1 he1|| 2. 'tubhaM gaM aMtie muMDe bhavittA bhagArAmo bhaNagAriyaM panvayAmi' iti sampUrNaH pATho'tra bhAti // 3. gehe he 2 je 1 // 4. dRzyatAM pR0 222 paM0 12 // 5. dRzyatAM pR0 123 pN010|| 6. dRzyatAM pR0 123 paM0 12-14 // 7. panvayAmi he 1 // 8. dRzyatAM pR0 123 paM. 16 // 9. majhaM lo0|| 10. aMtie sIyA jAva pAubbhavai je1| aMtie sIyA jAva pAunbhavaha he 1 / atra pR0 123 paM0 19 anusAreNa 'aMtie pAubbhavAhi, se vitaheva pAubbhavati' IdRzaH sampUrNaH pATho bhavet / yadi tu sIyA iti pAThasyaiva kathamapi saMgatizcikIrSitA tarhi 'aMtie pAubbhavAhi, sIyAdUrUDhe se vi subuddhI amaJce taheva pAunbhavati' IdRzaH sampUrNaH pAThaH klpniiyH| dRzyatAmadhastanaM TippaNam // 11. itaH paraM 'tae NaM subuddhIe sIyA jAva pAubbhavaha' ityadhikaH pATho mu0 madhye vartate, kintu hastalikhitAdarzaSu kutracidapi naasti|| 12. havehi khN1|| 13. jAva nAsti je 1 he 1 vinaa| dRzyatAM pR0124 pN01tti02|| 14. abhisiMcaMti khaM 1 je 1 lA 2 he 3 / dRzyatAM pR0 124 paM01 Ti0 3 // 15, jAva nAsti se 1 lA 2 he 3, 4 khN1| dRzyatAM pR075 paM0 10 // 16. vAsANi vA jAva siddhe se 1 lAmU0 2 he 4 / vAsANi vA siddha khN1||17. jaMbU bhAva bemi he 1 je 1 vinaa| jaMbU jAva tti vebhi lA 1,2 laasN03|| 18.degsamajhayaNassaje 1 // 19. bArasamaM ajjhayaNaM sammattaM he 1 je 1 vinA / / 20. sammattaM 3917 se 1 he4/ sammattaM graMthAgraM 3917 lA 21 saMmataM graMthAgraM 3317 he3|| Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirasamaM ajjhayaNaM 'dadure'] 93. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM bArasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNate, terasamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa ke aTe paNNate ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe NAmaM nayare hotthA, 5 guNasilae cetie, samosaraNaM, parisA niggyaa| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM sohamme kappe, duduravaDiMsae vimANe, sabhAe suhammAe, duduraMsi sIhAsaNaMsi, dudure deve cauhiM sAmANiyasAhassIhi, cauhiM aggamahisIhiM saparisAhiM, evaM jahA sUriyAbho jAva divvAtiM bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM vipuleNaM ohiNA AbhoemANe 2 jAva naTTavihiM uvadaMsittA paDigate, 10 jahA sUriyA / ___ bhaMte ! tti bhagavaM gotame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namaMsati, 2 evaM vadAsIaho NaM bhaMte ! daddure deve maihiDie mahajju Ie mahabbale mahAyase mahAsokkhe mhaannubhaage| dadurassa NaM bhaMte ! devassa sA divvA devir3I 3 kahiM gayA kahiM aNupaviTThA 1 goyamA ! sarIraM gayA, sarIraM aNupaiviTThA, kuuddaagaardittuNto| 15 dahureNaM bhaMte ! deveNaM sA divvA devir3I 3 'kiNA laddhA jAva abhisama nAgayA ? evaM khalu goyamA ! iheva jaMbuddIve dIve, bhArahe vAse, rAyagihe [Nayare], guNasilae cetie, seNie raayaa| tattha NaM rAyagihe Nagare gaMde NAmaM maNiyAraseTThI a~De ditte| 20 te NaM kAle NaM te NaM samae NaM ahaM gotamA ! samosaDhe, parisA NiggayA, seNie rAyA niggae / tate NaM se naMde maNiyAraseTThI imIse kahAe laddhaDhe samANe hAe pAyacAreNaM jAva pajuvAsati, gaMde dhammaM socA samaNovAsae jAte, tate NaM 1. saparivArAhiM iti rAjapraznIye paatthH|| 2. mahiDDIe je 1 / atra 'mahiDie 6 dadda, iti hastalikhitAdarzeSu pAThaH // 3. deviDImo kahiM je 1 / atra 3 ityaGkena 'sA dinvA deviDI, sA divvA devajjuI, se dinve devANubhAge' iti sampUrNaH pATho rAjapraznIyAnusAreNa jJAtavyaH / / 4. gayA 2 goyamA iti hastalikhitAdarzeSu paatthH|| 5. 'ppaviTThA he 2 // 6. keNA je 1 / 'kiNA laddhA kiNA pattA kiNA abhisamajhAgayA' iti sampUrNaH paatthH|| 7. dRzyatAM pR. 77 paM0 15 // 8. pahAe je 1 he 1 vinA nAsti / Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93] terasamaM ajjhayaNaM 'daddure' haM rAyagihAto paDinikkhate bahiyA jaNavayavihAraM viharAmi / tate NaM se NaMde maNiyAraseTThI annayA kayAti asAdhudaMsaNeNa ya apajjuvA saNaAe ya aNu sAsaNatA ya sussUsaNatAe ya sammattapajjavehiM parihAyamANehiM parihAyamANehiM micchattapajavahiM parivaDUmANehiM parivaDUmANehiM micchattaM vippaDivanne jAte yAvi hotyA / tate NaM naMde maNiyAraseTThI annayA gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUlaMsi mAsaMsi amabhattaM parigehati, 2 ttA posahasAlAe jAva viharati / tate NaM NaMdassa aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi tanhAe chuhAe ya abhibhUtassa samANassa Ime etArUve ajjhatthite ciMtite patthite maNogate saMkappe samuppajjitthA - dhannA NaM te "Isara jAva pabhitao jesiM NaM rAyagihassa bahiyA bahUo vAvIto pokkharaNIo 10 jAva sarasaraMpaMtiyAo jattha NaM bahujaNo hAti ya piyati ya pANiyaM ca saMvahati / taM seyaM khalu mamaM kalaM pIu0 seNiyaM rAyaM ApucchittA rAyagihassA bahiyA uttarapuratthime disIbhAge "vebbhArassa pavvayassa adUrasAmaMte vatthupADhagaroiyaMsi bhUmibhAgaMsi NaMda "pokkhariNiM khaNAvettae tti kaTTu evaM saMpeheti, 2 ttA kalaM pAuppabhAyAe jIva posahaM pAreti, 2 hAte kayacalikamme mitta - NAi jaiva saMparivuDe 15 mahatthaM jIva pAhuDaM rAyArihaM geNhati, 2 ttA jeNeva seNie rAyA teNeva uvA 1. vihAreNaM he 2, 3 khaM1 lA 1 vinA / dRzyatAM pR0 128 paM0 11 / " jaNavayavihAraM viharai " iti bhagavatI sUtre pR0 76 paM0 20, pR0 105 paM0 9, pR0 315 paM0 18, pR0 475 paM0 16, pR0 557 paM0 12, pR0 727 paM0 19, pR0 817 paM0 11 / 2. apajjuvAsaNA 1 vinA // 3. aNaNusAsaNAe khaM 1 je 1 bhAM0 vinA // 4. mAM0 je 1 vinAasUsaNAyA khaM 1 | asUsaNAra he 1 / asuslamAnAe he 2 / asussUsaNAra he 3, 4, saM 1 lA 2, 3 je2 / assussUNAe lA 1 // 5. imerUve he 2 vinA // / 6. dRzyatAM pR0 20 paM0 15 // 7. pratiSu pAThAH - Isara jAva ppabhiiyo he2 | jAva rAIsarappabhitayo hai 1 / jAva Isarappabhitayo je 1 | jAva Isarapa bhitayo he 3, lA 1 / jAva Isarapatio saM 1 lA 2, 3, 4 | jAva Isarapabhiyato khaM 1 / dRzyatAM pR0 112 paM0 7 / atra 'Isara - talavara - mADaMbiya - koDuMbiya - maMtimahAbhaMti - gaNaga-dovAriya - amacca - ceDa - pIDhamadda - nagara - gigama-seTTi seNAvati-satthavAha- dUya-saMdhivAlappabhitayo' ityapi pUrNaH pATho bhavet / dRzyatAM pR0 16 paM0 10 // 8. degriNIto saM 1 lA 2, 34 // 9. paMtIbho jattha saM 1 lA 2, 3 he 4 | paMtiyANaM jattha je 1 // 10. vhAyai piyai je 1 he 1 // 11. dRzyatAM pR0 14 paM0 5 // 12. vebbhArapavvayassa he 1 je 1 vinA // 13. pukkhariNi he 2 // 14. dRzyatAM pR0 14 paM0 5 / / 15. mitta-NAi niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNeNaM saddhiM iti sampUrNaH pATho'tra jAvazabdenAbhipretaH // 16. dRzyatAM pR0 110 paM0 13 // 225 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhadhe [sU 93-- gacchati, 2 tA jAva pAhuDaM uvaTThaveti, 2 tA evaM vadAsI-icchAmi NaM sAmI ! tubbhehiM abmaNunnAe samANe rAyagihassa bahiyA jAva khaNAvittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! tate NaM NaMde seNieNaM rannA abbhaNuNNAte samANe haTTa[tuDhe] rAyagiheM majjhaMmajheNaM niggacchati, 2 vatthupADhayaroiyaMsi bhUmibhAgaMsi gaMdaM pokkhariNiM khaNAveDaM payatte yAvi hotthaa| tate NaM sA gaMdA pokkhariNI aNupuvveNaM khammamANA 2 pokkhariNI jAyA yAvi hotthA cAukoNA samatIrA aNupuvvasujAyavappasIyalajalA saMchannapatta-bhisa-muNAlA bahuuppala-pauma-kumuda-naliNa-subhaga-sogaMdhiyapuMDarIya-mahApuMDarIya-sayapatta-sahassaeNtta-paMpphullakesarovaciyA parihatthabhamaMtamacchachappaya-aNegasauNagaNamihuNaviyariyasadunnaiyamahurasaranAIyA pA~sAIyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa| tate NaM se gaMde maNiyAraseTThI gaMdAe pokkharaNIe cauddisiM cattAri vaNasaMDe 1. pokkharaNiM he 1,2 // 2. pokkharaNI he 1, 3 / pokkharaNiM he 2 // 3. pokkharaNiM he 2, 4 / pokkhariNi saM. 1 lA 3 // 4. degtIrA ya aNu saM 1 lA 2, 3 he 4 // 5. degpuvvaM su he 2 vinaa| degpurvi su he 3 // dRzyatAM pR0 103 pN06|| 6. degvatta he 3 vinaa|| 7. degvatta he 2 khaM1 saM 1 / / 8. pratiSu pAThAH-puSphaphalake je 1 bhAM0 / pupphaphalaMke he 1 / puphullake' he 2 / puSpallake he 3| degpaphullakedeg laa3| degpapphullakedeg saM 1 lA 1, 2, he 4 lo0 khaM 1 / dRzyatAM pR0 103 pN08| yadyapyatra 'pupphaphalake iti je 1 he 1 pAThaH suzobhanataro bhAti tathApi rAjapraznIyasUtre kesaraphullobaciyAo iti pAThaH, jIvAbhigamasUtre tRtIyAyAM pratipattau 'phullakesarovaciyAo iti pAThaH jambUdvIpaprajJaptau tRtIye vakSaskAre ca papphullakesarovacie iti pATho dRzyate, atastadanusAreNa degpapphulake iti pATho'tra sviikRto'smaabhiH| "bahuuppala-kumubha-galiNa-subhagasogaMdhia-poMDarI-mahApoMDarIa-sayapatta-sahassapattapapphulla kesarovacie bahanAmutpala-kumuda-nalinasabhagasaugandhika-paNDarIka-mahApuNDarIka-zatapatra-sahasrapatrANAM praphullAnAM vikasvarANAM saraiH kiMjalkairupazobhitaM bhRtam, vizeSaNasya vyastatayA nipAtaH prAkRtatvAt"-iti jambUdvIpaprajJaptI zAnticandrIyavRttisahitAyAm, pR0 289A, 292 // 5. kesarosaviyA he 1 / kesaroviyA je 1 // 10. pratiSu pAThA:-macchappaya saM1 lA 2, he 3, 4 khaM 1 / mattachappaya he 2 lA 1, 3 / mahachappaya he 1 je 1 / mallachappaya loN| rAjapraznIyAdiSu maccha-kacchabha iti paatthH| dRzyatAM pR0 103 609 / "paDihatthA atiprabhUtAH dezIzabdo'yam, bhramanto matsya-kacchapA yatra tat tathA, anekazakunimithunakAnAM pravicaritam itastato gamanaM yatra tat tathA, tataH pUrvapadena vizeSaNasamAsaH, tathA zabdonnatikam unnatazabdakaM sArasAdijalacarastApekSayA madhurasvaraM ca haMsa-bhramarAdikUjitApekSayA evaMvidhaM nAditaM vilapitaM yatra tat tathA"- iti jambUdvIpaprajJapteH zAnticandrasUriviracitAyAM vRttau caturthe vakSaskAre pR0 292 // 11. sahanaiyadeg lo| saduMmaiya je 1 he 1 // 12. 'nAIyA he 2 / nAyayA je 1 | nAI lA 1 // 13. pAsaiyA he 2 // Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93] terasamaM ajjhayaNaM 'daddure' 'rovAveti / tae NaM te vaNasaMDA aNupuvveNaM sArakkhijjamANA saMgovijamANA saMvaDrijamANA ya vaNasaMDA jAyA kiNhA jAva 'nikuruMbabhUyA pattiyA puphiyA jAva uvasobhemaNA 2 ciTThati / taNaM naMde purathimile vaNasaMDe egaM mahaM cittasamaM kArAveti aNegakhaMbhasayasaMnivi pAsAdIyaM darisaNijjaM abhiruvaM paDirUvaM / tattha NaM baihUNi kihANi ya jAva sukilANi ya ka~TThakammANi ya potthakammANi ya citta-leppa - gaMthima-veDhimapUrima- saMghAtima [kammANi ya] uvadaMsijamaNAI 2 citi / tattha NaM bahUNi AsaNANi ya sayaNANi ya aMtthuyapacca thuyAI ciThTheti / tattha NaM bahave NaDA ya NaTTA ya jAva dinnaibhattaveyaNA tAlAyarakammaM karemANA 2 viharaMti, rAyagihaviNiggeo ya tattha bahU jaNo tesu puMvvaNatthesu AsaNa-sayaNesuM saMnisanno ya saMtuyaTTo ya 10 suNamANI ya pecchamANo ya somANI ya suhaMsuddeNaM viharati / tate NaM NaMde maNiyAra seTThI dAhiNile vaNasaMDe egaM mahaM mahANasasAlaM kArAveti aNegakhaMbha0 jIva paDirUvaM / tattha NaM bahave purisA dinnabhaibhattaveyaNA vipulaM asaNa- pANa- khAima-sAimaM uvakkhaDeMti, bahUNaM samaNa-mAhaNa - atihi-kiviNeMvaNImagANaM paribhAemANA 2 viharati / tate NaM NaMde maNiyAraseTThI paMJcatthimile vaNasaMDe egaM mahaM tegicchiyasAlaM kAreti, aNegakhaMbhasaya0 java paDirUvaM / tattha NaM bahave vejjA ya vejjaputtA ya 1. royAvei he 2 // 2. niuraMba he 1, 2 khaM 1loM0 vinA / dRzyatAM pR0213 paM0 6 || 3. mANA cideg 1, 2, khaM 1 vinA // 4. kAravei je 1 he 1 // 5. bahUNaM he 1 je 1 // 6. kiNhANa jAva sukilA ya je 1 // 7. " kASThakarmANi dArumayaputrikAdinirmApaNAni, evaM sarvatra, navaraM pustaM vastraM citraM lepyaM ca prasiddham, granthimAni yAni sUtreNa gradhyante mAlAvat, veSTimAni yAni veSTana to niSpAdyante puSpamAlAlambU savat, pUrimAni yAni pUraNato bhavanti kanakAdipratimAvat, saGghAtimAni saGghAtaniSpAdyAni sthAdivat, upadarzyamAnAni lokairanyonyamityarthaH "-- aTI0 // 8. mANA ci' he 2, 3 naM 1 vinA // 9 atthuyapasthuyAI he 1, 2 je 1 // 10. bhayabha' he 1 je 1 / " diNNabhaibhattaveyaNa tti dattaM vitIrNa bhRtibhaktalakSaNaM dravyabhojanasvarUpaM vetanaM mUlyaM yebhyaste tathA " - iti aTI0 madhye'STame'dhyayane vyAkhyAtam / dRzyatAM pR0 182 paM0 8 // 11. pratiSu pAThAH ggao ya tattha he 1 je 1 la0 / 'ggamo yattha he 2 / 'gato ettha saM 1 lA 2, 3, he 4 | 'gao jattha lA 1 | Agato tattha khaM 1 12. khaM 1 vinAnyatra - puNga je 1 / puvvanna' je 1 vinA // 13. 14. suyamANo he 2 khaM 1 vinA / sumAgo lA2 // 15. sohe he 4 lA3 // 16. dRzyatAM pR0 227 paM0 4 / / 17. kivaNa' he 3, 4, loM0 lA 1, 2, 3, se 1 // 18. bhavarille loM0 // / dRzyatAM pR0 229 paM0 2 // su uccatya saMni' je 1 // 227 5 15 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 93jANuyA ya jANuyaputtA ya kusalA ya kusalaputtA ya dinnabhaiibhattaveyaNA bahUNaM vAhiyANa ya gilANANa ya rogiyANa ya dubbalANa ya tegicchakammaM karemANA 2 viharaMti, aNNe ya ettha bahave purisA dinnabhaibhattaveyaNA tesiM bahUNaM vAhiyANa ye gilANANa ya rogiyANa ya dubbalANa ya osaha-bhesajja-bhatta-pANeNaM 5 paDiyArakammaM karemANA 2 viharaMti / tate NaM gaMde maNiyAraseTThI uttarile vaNasaMDe egaM mahaM alaMkAriyasabhaM kA~rAveti, aNegakhaMbhasaya0 jA~va paDirUvaM, tattha NaM bahave alaMkAriyaMpurisA dinnabhaibhattaveyaNA bahUNaM saMNAhANa ya aMNAhANa ya gilANANa ya rogiyANa ya dubbalANa ya alaMkAriyakammaM karemANA 2 viharati / ___ tate NaM tIe NaMdAe pokkharaNIe bahave saNAhA ya aNAhA ya paMthiyA ya pahiyA ya koroDiyA ya kAravA[hiyA] ya taNahArA [ya] pattahArA [ya] kaTThahArA [ya] appegatiyA pahAyaMti, appegatiyA pANiyaM piyaMti, appegatiyA pANiyaM 1. jANagA ya jANagaputtA ya he 1 / "tegicchiyasAlaM ti cikitsAzAlAm Arogya(arogakhaM 1)zAlAm, vaidyA bhiSagvarA AyurvedapAThakAH, vaidyaputrAH tatputrA eva, jANuya tti jJAyakAH, zAstrAnadhyAyino'pi zAstrajJapravRttidarzanena rogasvarUpa-tacikiHsAvedinaH, kuzalA svavitakaccikitsAdipravINAH / vAhiyAgaM ti vyAdhitAnAM viziSTacittapIDAvatAM zokAdiviplutacittAnAmityarthaH, athavA viziSTA AdhiryasmAt sa vyAdhiH sthirarogaH kuSThAdiH, tadvatAm , glAnAnAM kSINaharSANAmazaktAnAmityarthaH, rogitAnAM saMjAtavarakuSThAdirogANAmAzudhAtirogANAM vaa"-attii0|| 2. bhayabhatta' he 1, 2 je 1 / bhatibhattideg khaM 1 // 3. teicchaM kammaM he 1 je 1 // 4. ya rogi gilA dubba he 2 khN1|| 5. " mosahamityAdi auSadhamekadravyarUpam, bhaiSajaM dravyasaMyogarUpam, athavA auSadhamekAnekadravyarUpam , bhaiSajaM tu pathyam , bhaktaM tu bhojanamAtram, praticArakakarma praticArakatvam"-aTI0 // 6. "alaMkAriyasahaM ti nApitakarmazAlAm"aTI0 // 7. je 1 vinA-kAravei he 1 / kArei he 2 lA 1 lAse0 3 / karei saM 1 lA 2, lAmU0 3, he 3, 4. khN1|| 8. dRzyatAM pR0 227 paM0 4 // 9. degyamaNussA he 1 vinaa| degyamANussA lA 1 // 10. samaNANa he 2 vinA // 11. aNA rogi gilANa dubbala lA 1 vinaa| aNA rogi gilANANa ya rogi dubba khN1|| 12. pratiSu pAThA:-kAroDiyA ya taNa he 1 je 1 / kAroDi kAravA taNa' he 1 je 1 lAsaM0 3 vinaa| karoDi kAravA taNadeg khaM 1 he3| dRzyatAM pR0 54 Ti0 7 / "kAroTikAH kApAlikAH, kAro rAjadeyaM dravyam , tad vahanti ye te kAravAhikAH kAreNa vA bAdhitAH pIDitA ye te kArabAdhitAH" iti aTI0madhye prathame'dhyayane'traiva vyAkhyAtam pR0 59 / "kAroDikAH kApAlikAH tAmbUlasthagikAvAhakA vA, kAravAhiyA karapIDitA nRpAbhAvyavAhino vA" iti aupapAtikasUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM ttiikaayaam|| Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 93] terasamaM ajjhayaNaM 'dahure' saMvahaMti, appegatiyA visajitaseya-jalla-mala-parissama-nida-khuppivAsA suhaMsuheNaM viharaMti / rAyagihaviNiggao vi ya ettha bahujaNo, kiM te ? jalaramaNa-vivihamajjaNa-kayali-layAgharaya-kusumasattharaya-aNegasauNagaNaruyaribhitasaMkulesu suhaMsuheNaM abhiramamANo 2 vihrti| tate NaM NaMdAe pokhariNIe bahujaNo NhAyamANo ya piyamANo ya pANiyaM ca 5 saMvahamANo ya annamannaM evaM vadAsI-dhanne NaM devANuppiyA NaMde maNiyAraseTTI, kayatthe jAva jammajIviyaphale jassa NaM imeyArUMvA gaMdA pokkhariNI cAu~koNA jAva paDirUvA, jassa NaM purathimille, taM ceva savvaM, causu vi vaNasaMDesu jAva rAyagihaviNiggao yattha bahujaNo AsaNesu ya sayaNesu ya saNNisaNNo ya 'saMtuyaTTo ya pecchamANo ya saheimANo ya suhaMsuheNaM viharati / taM dhanne kaiyatthe 10 kayapunne kayA NaM0 loyA ! suladdhe mANussae jammajIviyaphale "NaM naMdassa mnniyaarss| tate NaM rAyagihe siMghADaga jA~va bahujaNo annamannassa evamAtikheti, evaM 1. saMvAhaMti je 1 / saMvAhayaMti he 1 // 2. "vIsajietyAdi visRSTasveda-jalla-mala-parizramanidrA-kSut-pipAsAH, tatra jallo'sthiro mAlinyahetuH malastu sa eva kaThinIbhUta iti"-aTI0 // 3. lo. vinA-hakiNiggo thi yattha he 2, 3, khN1| haNiggao vi yattha saM1 lA 2, 3, he 4 / haviNiggao vi jattha he 1 bhA0 je 1 / dRzyatAM pR0 227 paM. 9 / "rAjagRhavinirgato'pi cAtra bahujanaH kiM te ti kiM tad yat karoti 1 ucyate-jalaramaNaiH jalakrIDAbhiH vividhamajanaiH bahupakArasnAnaiH, kadalInAM latAnAM ca gRhakaiH kusumazrastaraiH anekazakunigaNarutaizca ribhitaiH svaragholanAvaddhirmadhurairityarthaH, saGkulAni yAni tAni tathA, teSu, puSkariNI-vanakhaNDalakSaNeSu paJcasu vastudhviti prakramaH"-aTI0 // 4. degNakayaribhiya je 1, 2 bhAM0 lo0 saM 1 lA 1,2,3, he 3,4 / degNakayatiriya khaM 1 // 5. pukkha he 2 // 6. pahANamANo he 2 // 7. ya pANiyaM vA saMvaha he 1 je 1 // 8. dhanne siNaM he 1 je 1 // 9. rUvA imA gaMdA saM 1 lA 1,2,3 khaM 1 he 3 / svA i NaMdA je 1 // 10. koNA he 1,2,je 1 kha 1 // 11. gao jAtha he 2 vinaa| ggao tattha lA 1 / gayo jattha loM0 / loM0 anusAreNa 'ggo ya jattha ityapi pAThaH syAt / / 12. saMtuTTho he 2 khaM1 / "saMtuyaTTo yati shyitH"-attii.|| 13. pekkhamANo he 2 laa1| dRzyatAM pR0 227 paM0 11 // 14. "sAhemANo ya tti prtipaadyn"-attii.||15. pratiSu pAThA:-kayatthe kayapugne kayA NaM (Na-lo0) loya (loyA-he 2 vinA, loyaM -lA 2) suladdhe mANussae jammajIviyaphale he 1 je 1 vinaa| kayatthe jAva jIviyaphale he 1 je 1 bhAM0 // 16. atra samyak pATho na jJAyate, yadi tu kayalakkhaNe ityasya kayA iti saMkSipta rUpaM jAtaM bhavet tarhi kayalakkhaNe iti pUrNaH pATho'tra saMbhAvyate, dRzyatAM pR0 20 paM0 16-17 // 17. gaM nAsti je 1 bhAM0 saM 1 lAmU0 3 he 3, 4 vinA // 18. jAva he 1 je 1 vinA nAsti // 19. degkkhati 4 dhanne iti pratiSu paatthH|| Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0-14 bhAsati, evaM paNNaveti, evaM parUveti-dhanne NaM devANuppiyA ! NaMde maNiyAre, so ceva gamao jAva suhaMsuheNaM viharati / tate NaM se NaMde maNiyAre bahujaNassa aMtie etamaDhe socA nisamma heTTatuTTha0 dhArAhatakalaMbagaM piva saimUsaviyaromakUve paraM sAyAsokkhamaNubhavamANe viharati / ___ 94. tate NaM tassa naMdassa maNiyAraseTThissa annayA kayAi sarIragaMsi Ime solasa rogAtaMkA pAunbhUtA, taMjahA sAMse kAse jare dAhe, kucchisUle bhgNdre|| arisA ajIrae "diTThI-muddhasUle akArae // 32 // acchiveyaNA kaNNaveyaNA kaMDU deodare koDhe / / 10 tate NaM se gaMde maNiyAraseTThI 'ImehiM solasahiM rogAtaMkehiM abhibhUte samANe koDaMbiyapurise saddAveti, 2 tA evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! rAyagihe siMghADaga jAva pahesu mahatA sarveNa ugdhosemANA 2 evaM vadaha-evaM khalu devANuppiyA ! NaMdassa maNiyAraseTThissa sarIraMgaMsi solasa rogAyaMkA pAunbhUtA, taMjahA-sAse jAva 'koDhe / taM jo NaM icchati devANuppiyA ! vejo vA vejaputto vA jANuo vA jANuyaputto vA kusalo vA kusalaputto vA naMdassa maNiyArassa tesiM ca NaM solasaNhaM royAyaMkANaM egamapi royAyaMka uvasAmettae tassa gaMde maNiyAre viulaM atthasaMpadANaM dailayati ti kaTTa docaM pi 1. "gamao tti pUrvoktapAThaH"-aTI0 // 2. hatuTTa dhArA he 1 je 1 lA 1 / haTTa dhArA' he 1 je 1 vinaa| haTThA 2 dhArA' khaM 1 / haTTa 2 dhArA' he 3 / atra saMkSepavivakSAyAM 'haTatuDhe dhArAhata iti pATho bhavet , vistaravivakSAyAM tu 'haTTatuTacittamAgaMdie pItimaNe paramasomaNassie dhArAhata iti saMpUrNaH pATho jJeyaH, dRzyatAM pR0 10 paM0 6 Ti0 4 // 3. degsasiya saM 1 lA 2, 3 he 4 / dRzyatAM pR0 11 Ti019, pR0 10508 // 4. degkUve 2 he 1 je 1 // 5. sAtAsukkha he 1 / "sAyAsokkhaM ti sAtAt sAtAvedanIyodayAt saukhyaM sukhm"-attii0|| 6. degmaNubbhava saM 1 lA 2,3 he 4 // 7. kayAI he 1 vinaa| kayAtI khN1|| 8. ime je 1 he 1 vinA naasti| 9. sAse khAse saM1 lA 2, 3, he 4 / kAse sAse he 2 / "sAse ityAdizlokaH pratItArthaH, navaram ajIrae tti AhArApariNatiH, diTThI-muddhasUle ti dRSTizUlaM netrazUlaM mUrdhazUlaM mastakazUlam akArae tti bhktdvessH| macchiveyaNetyAdi zlokAtiriktam, kaMDu tti khajUH, dore ti dakodaraM jlodrmityrthH"-attii0|| 10. diThisuTisUle je 1 // 11. yakArae khaM 1 // 12. daudare koTe he 4 lA 2 / daudare koDhe he 2, 3 / udare koTe je 1 / udare koDhe lA 1 // 13. degyAre soladeg saM 1 lA 2 lAmU0 3 he 4 // 14. imehiM he 1 vinA nAsti // 15. solasehiM he 1 je 1 khN1|| 17. koThe saM1 he 4 // 18. dalai tti kaTu he 1 / dalayati kaTTu khaM 1 / dalaya tti kaTTu lA 2,3, he 4 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94] terasamaM ajjhayaNaM 'daddure' taccaM pi ghosaNaM ghoseha, 2 jIva pacappiNaha / te tri taheva paJcapiNaMti / tate NaM rAyagihe nagare imeyArUvaM ghosaNaM socA Nisamma bahave vejjA ya vejaputtA jAva kusalaputtA ya saityako sahatthagayA ya siliyAhatthagayA ya guliyAhatthagayA ya osahame sajjahatthagayA ya saehiM 2 gihiMto nikkhamaMti, 2 rAyagihaM majjhaMmajjheNaM jeNeva naMdassa maNiyAraseTThissa gihe teNeva uvAgacchaMti, 2 NaMdassa maNiyoraseTThissa sarIraM pAsaMti, 2 ttA tesiM royAtaMkANaM NidANaM pucchaMti, 2 tANaMdassa maNiyArassa bahUhiM ucalaNehi ya uvvaTTaNehi ya siNehapANehi ya vamaNehi ya vireyaNehi ya seyaNehi ya avadahaNehi ya avaNhANehi ya aNuvAsaNAhi ya vatthakammehi ya nirUhehi ya sirAMvehehi ya tacchaNehi 1. jAva he 1 je 1 vinA nAsti // 2. simmA lA 1 vinA // 3. "satyako setyAdi, zastrakozaH kSura-nakharainA dibhAjanam, sa haste gataH sthito yeSAM te tathA, navaraM zilikAH kirAtatiktakA - ditRNarUpAH pratalapASANarUpA vA, tathA guTikA dravyasaMyoga niSpAditagolikAH, auSadha-bheSaje tathaiva" - aTI0 // 4. 'yArarUpa je 1 he 1 // 5. yA rassa he 1 // 6. " uccalaNehItyAdi, udvelanAni dehopalepanavizeSAH yAni dehAddhastAmarzanena apanIyamAnAni malAdikamAdAyodvalantIti, udvartanAni tAnyeva, vizeSastu lokarUDhisamavaseya iti snehapAnAni dravyavizeSapa ghRtAdipAnAni vamanAni prasiddhAni, virecanAni adhovirekAH, svedanAni saptadhAnya kAdibhiH, avadanAni dambhanAni, apasnAnAni snehApanayana hetu dravyasaMskRtajalena snAnAni, anuvAsanAH carmantraprayogeNa apAnena jaThare tailavizeSapravezanAni, bastikarmANi carmaveSTanaprayogeNa ziraHprabhRtInAM snehapUraNAni gude vA vartyAdikSepaNAni, nirUhA anuvAsanA eva, kevalaM dravyakRto vizeSaH, zirAvedhA nADIvedhanAni, rudhiramokSaNAnItyarthaH, takSaNAni tvacaH kSuruprAdinA tanUkaraNAni, prakSaNAni hasvANi ca vidAraNAni, zirobastaya zirasi baddhasya carmakozasya saMskRtatailApUralakSaNAH, prAguktAni bastikarmANi sAmAnyAni anuvAsa nirUha - zirobastayastu tadbhedAH, tarpaNAni sneha dravyavizeSairbRMhaNAni, puTapAkAH kuSThikAnAM kaNikAveSTitAnAmagninA pacanAni, athavA puTapAkAH pAkavizeSaniSpannA auSadhavizeSAH, challayo rohiNIprabhRtayaH, vallayo guDUcIprabhRtayaH, kandAdIni prasiddhAni, etairicchanti ekamapi rogamupazamayitumiti" - aTI 0 / vizakasUtre prathame'dhyayane - pAni padAni dRzyante // 7. avaddAvayaNehi saM 1 / avaddaveyaNehi he 4 lAmU0 3 | bhavaddahaNehi lAsaM0 3 / bhavadahaNAhiM lA 1 / avaddAvaNAhi lA 2 / avahaNAhi khaM 1 // 8. avahANAhi ya he 2 / bhavaNhAvagehi saM 1 lA 2, 3 hai 4 / avadvANAdi ya bhavaNhAvaNAhi ya je 1 / avANAhi yaryaNhAvaNehi ya he 1 // 9. vAsaNehi khaM 1 // 10. sirodeg khaM 1 // 11. pratiSu pAThA:- tacchaNAhi ya sirAvanthIhi ya tappaNAhi ya khaM 1 he 3 / tacchaNAhi ya pecchaNIhi ya sirAvehehi yatapaNAhi ya je 1 / tapyaNAhi ya tacchaNAhi ya pacchaNAhi ya sirAbatthIhiM ya tapaNAhi ya lA 1 / tacchaNAdi ya pacchaNAhi ya sirAveDhehi ya tappaNAhi ya he 1 / taccheNehi ya pacchaNahi ya sirAnatthI hiM ya tappaNAhiM ya tacchRNAhi ya pacchaNAhi ya sirAbatthIhi ya tapaNAi yalA 3 hai 4 hai 2 / tacchagADi ya pa (ve-loM0) gADi ya siro (sirA loM0) batthIhi ya tapaNAhi ya se 1 la0 / tacchaNAhi ya / pacchaNAhi ya sirivehIhi ya tappaNAhi ya lA 2 // 231 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 95ya pacchaNehi ya sirobatthIhi ya tappaNAhi ya puTavAehi ya chalIhi ya vallIhi ya mUlehi ya kaMdehi ya pattehi ya pupphehi ya phalehi ya bIehi ya siliyAhi ya guliyAhi ya osahehi ya bhesajjehi ya IcchaMti tesiM solasaNhaM royAtakANaM egamavi royAtakaM uvasaumittae, no ceva NaM saMcAeti uvasaumittae / tate NaM te bahave vejA ya vejaputtA ya jANuyA ya jANuyaputtA ya kusalA ya kusalaputtA ya jAhe no saMcAeMti tesiM solasaNhaM rogANaM egamapi rogAyaMkaM uvAmittae, tAhe saMtA taMtA jova paDigayA / tate NaM NaMde tehiM solasehiM rogAyaMkehiM abhibhUte samANe NaMdAe pokkhariNIe mucchie gaDhie gijjhe ajjhovavanne tirikkhajoNiehiM nibaddhAute baddhapaesie 10 aTTaduhaTTavasaTTe kAlamAse kAlaM kicA naMdAe pokkhariNIe dadurIe kucchisi daDura tAe uvavanne / tae NaM NaMde daddure gabbhAo viNimmukke samANe ummukkabAlabhAve vinayapariNayamitte jovvaNagamaNupatte naMdAe pokkhariNIe abhiramamANe 2 viharati / . 95. tate NaM naMdAe pokkhariNIe bahujaNo NhAyamANo ya piyamANo ya pANiyaM ca saMvahamANo ye annamannassa evamAtikkhati, evaM bhAsati, evaM paNNaveti, evaM parUveti -dhanne NaM devANuppiyA ! gaMde maNiyAre, jassa NaM imetAruvA gaMdA pokkhariNI cAukoNA jAva paDirUvA, jaissa NaM puratthiMmille vaNasaMDe cittasabhA aNegakhaMbha0 taheva cattAri sa~bhAto jAva jammajIviyaphale / tate NaM tassa daDurassa "taM abhikkhaNaM 2 bahujaNassa aMtie eyamaTuM socA Nisamma imeyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA 1. ya Asajehi ya je 1 lA 3 // 2. icchAmi tesiM je 1 // 3. degsami' he 2, 3, 4 kha 1 lo0 // 4. taheva te bahave je 1 // 5. dRzyatAM pR0 106 paM0 7 // 6. pokkharaNIe he 2 khaM 1 / pukkhariNIe je 1 // 7 " nibaddhAue tti prakRtisthityanubhAgabandhApekSayA, baddhapaesie tti pradezabandhApekSayeti"-aTI0 // 8. pokkharaNIe he 2 khaM 1 / pukkhariNIe je 1 he 1 // 9.pokkharaNIe he 2 // 10. bahU lA 1 // 11. ya je 1 bhAM0 he 1 vinA nAsti, dRzyatAM pR0 229 pN06|| 12. degkkhati 4 dhanne iti pratiSu pAThaH / kkhae / dhanne je 1 // 13. degrUve je 1 kha 1 // 14. pokkharaNI he 2 / pukkharigI khaM 1 he 3 // 15. jase lo0 / dRzyatAM pR0 229 paM0 8 / atra jAsa iti pATho'pi cintyH|| 16. dRzyatAM pR0 227 paM04 // 17. sabhA jAva khaM 1 // 18. taM nAsti je 1 saM1 he 4 // 19. NipammA he 2 je 1 lA 1 loM // 20. samuppajitthA ityasya sthAne sa iti saMkSiptaH pAThaH je 1 he 1 vinA sarvapratiSu vartate, sa ca kAsucit pratiSu se iti saMjAtaH / ataH 'se kAhaM manne' ityapi kAsucit pratiSu pATho dRshyte| sA he 2 / sa nAsti je 1 he1|| Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terasamaM ajjhayaNaM 'dahure' 233 --kahiM manne mae imeyArUve sadde NisaMtapuvve tti kaTTu subheNaM pariNAmeNaM jAva jAtIsaraNe samuppanne, puvajAti samma samAgacchati / tate NaM tassa da(rassa imeyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthAevaM khalu ahaM iheva rAyagihe nagare NaMde NAmaM maNiyAre aMDe0 / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe / tae NaM mae samaNassa bhagavao mahA- 5 vIressa aMtie paMcANuvvaie sattasikkhAvaie jAva paDivanne / tae NaM ahaM annayA kayAti asAhudasaNeNa ya jAva micchattaM vippaDivanne / tae NaM ahaM annayA kayAi gimhakAlasamayaMsi jAva uvasaMpajittANaM viharAmi, evaM ja'heva ciMtA, ApucchaNA, naMdA pukkhariNI, vaNasaMDA, sabhAo, taM ceva savvaM jAva naMdAe pokkhariNIe daddurattAe uvavanne / taM aho NaM ahaM adhanne apunne akayapunne niggaMthAo pAvaya- 10 NAo naTTe bhaTTe pribhdde| taM seyaM khalu mama sayameva puvvapaDivannAtiM paMcANuvvayAtiM uvasaMpajjittANaM viharittae, evaM saMpehota, 2 putrapaDivannAtiM paMcANuvvayAI Aruheti, imeyArUvaM abhiggahaM abhigiNhati-kappati me jAvajjIvaM chaTuMchaTTeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM appANaM bhAvamANassa viharittae, chaTThassa vi ya NaM pAraNagaMsi kappai me gaMdAe pokkhariNIe pariperaMtesu phAsueNaM NhANodaeNaM . 15 ummadaNAloliyAhi ya vittiM kappemANassa vihritte| imeyArUvaM abhiggahaM abhigeNhati, 2 jAvajIvAe chaTuMchaTTeNaM jAva viharati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM ahaM goyamA ! guNasilae samosaDhe, parisA niggyaa| tate NaM naMdAe pukkhariNIe bahujaNo NhAyamANo ya piyamANo ya pANiyaM ca saMvahamANo ya annamannaM jIva samaNe bhagavaM mahAvIre iheva guNasilae [ceie 20 samosaDhe], taM gacchAmo NaM devANuppiyA ! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo namasAmo jAva pajuvAsAmo, aiyaM Ne ihabhave parabhave ya hiyAe jAva ANugAmiyattAe bhavissati / 1. aTTho khaM 1 / dRzyatAM pR0 77 paM0 15 // 2. kayAI he 1 je 1 lA 1 / kayAI he 2 // kayAvi lo0 // 3. kayAI he 2 je 1 // 4. jaM ceva bhAM0 je 1 he 1 // 5. apunne nAsti lo0 // 6. m| t| appANaM khN1| aMte appANaM je 1 // 7. pukkha he 2 // 8. degNAlohiyAhi lA 1 / NololiyAhi saM 1 je 1 he 1, 4 lA 2, lAmU03 // 9. degmANaM vihadeg je 1 // 10. pahAya 3 annamannaM iti pratiSu paatthH|| 11. atra jAvazabdena 'evamAikkhai, evaM bhAi, evaM paNNavei, evaM parUvei, evaM khalu' iti pATho vivakSito bhAti / 12. pratiSu pAThAH-eyaM ne he 2 lo| bhaya Ne lA 1 / evaM Ne he 3 / evaM te khN1| evaM NaM je 1 he 1, 4 saM 1 lA 2, 3 / 13. ihaM bhaaN0|| Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 95tae NaM tassa daDurassa bahujaNassa aMtie eyamaha socA Nisamma ayameyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppanjitthA-evaM khalu samaNe bhagavaM mahAvIre iheva guNasilae ceie samosaDhe taM gacchAmi NaM, vaMdAmi, evaM saMpeheti, 2 tA NaMdAo pokNariNIo saNiyaM 2 paJcuttarati, 2 jeNeva rAyamagge teNeva uvAgacchati, 2 tA tAe ukkiTThAeM 6 daduragatIe vItIvayamANe 2 jeNeva mamaM aMtie teNeva pahArettha gmnnaae| imaM ca NaM seNie rAyA bhiMbhisAre bahAe kyabalikamme kayakouya jA~va savvAlaMkAravibhUsie hatthikhaMdhavaragate sakoreMTamalladAmeNaM chatteNaM [dharijamANeNaM 7 seyaMvaracAmarA[ hiM vIijjamANe] heya-gaya-raha. mahayA bhaDacaDagara0 cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparikhuDe mama pAyavaMdate havvamAgacchati / 10 te NaM se daddare seNiyassa raNNo egeNaM AsakisoraeNaM vAmapAeNaM akaMte samANe "aMtanigghAtie kate yAvi hotthaa| tate NaM se dudure athAme abale avIrie apurisakkAraparakkame adhAraNijjamiti kaTTu egaMtamavakkamati, karayalapariggahiyaM [sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa evaM vayAsI-] namotthu NaM jAva saMpattANaM, namotthu NaM mama dhammAyariyassa jAva saMpAviukAmassa, puci pi ya 15 NaM mae samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie thUlae pANAtivAe paJcakkhAe jAva thUlae parigahe paJcakkhAe, taM iyANiM pi tasseva aMtie savvaM pANAtivAyaM 1.gisammA he 3 // 2. pokkharigito saM 1 / pukkharaNIto khaM 1 / pukkhariNIo he 3 // 3. saNiyaM 2 utta' he 2, 3, hemU0 4 lA 2 lo0 // 4. atra pratiSu 5 iti pATho vartate, dRzyatAM pR0 30509-10, pR. 106 Ti06, atra aTI0 anusAreNa 'ukkiTAe turiyAra cavalAe caMDAra sigyAe uddhayAe jaiNAe cheyAe' iti aSTau padAni dRzyante / kintu tatra [pR0 106] mUle ppha ityanena SaT padAnyeva sUcitAni, ppha ityakSarasaMketasya '6' sUcakavAt / ataH yadi SaT padAni atra vivakSitAni tarhi kAni SaT padAni grAhyANi iti sudhIbhirvicAraNIyam // 5. viiva he 2 // 6. pAhA je 1 loN0|| 7. bhiMbha he 2 // 8. dRzyatAM pR0 27 paM0 2, pR. 32 paM0 20 // 9. pratiSu pAThAH-seyavaracAmarA saM 1 lA 2 he 3, 4 vinaa| seyacaucAmarA saM 1 lA2 he 3, 4, etadanusAreNa * seyaca ucAmarAhiM vIijamANe' ityapi pATho'tra bhavet , dRzyatAM pR0 32 paM0 21 // 10. atra 'haya-gaya-raha-johakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe sAI saMparikhuDe mahayA bhaDa-caDagaravaMdaparikkhitte' iti saMpUrNaH pAThaH pratIyate, dRzyatAM pR0 33 paM0 2-3 // 11. teNaM se saM 1 he 4 // 12. kisoreNaM laa1|| 13. avakte se 1 he 4 // 14. aMtie nideg saM 1 hemU0 4 / "aMtanigyAie tti nirghaatitaantH"-attii0|| 15 thUlagapAgA loN0|| 16. gahe ya pa lo0 // 17. " savvaM pANAivAyaM paJcakkhAmi' ityanena yadyapi sarvagrahaNaM tathApi tirazcAM dezaviratireva"-aTI0 // Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terasamaM ajjhayaNaM 'dahure' 235 paccakkhAmi jAva savvaM pariggaraM paJcakkhAmi jAvajIvaM, savvaM asaNa-pANa-khAimasAimaM paJcakkhAmi jAvajIvaM, jaM pi ya imaM sarIraM i8 kaMtaM jAva mA phusaMtu eyaM pi ye NaM carimehiM UsAsehiM vosirAmi tti kaTu / tate NaM se daddure kAlamAse kAlaM kiccA jAva sohamme kappe daddaravaDeMsae vimANe uvavAyasabhAe daduradevattAe uvavanne / evaM khalu goyamA ! daddureNaM deveNaM sA divvA deviDDI la~ddhA pattA abhismnnaagyaa| da(rassa NaM bhaMte ! devassa kevatiyaM kAlaM ThiI [paNNatA] ? goyamA ! cattAri paliovamAiM ThitI pnnnnttaa| se NaM daddure deve mahAvidehe vAse sijjhihiti bujjhihiti jAva aMtaM karehiti / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM terasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tti bemi| // terasamaM NAyajjhayaNaM sammattaM // 1. dRzyatAM pR0 75 paM0 3 // 2. ya nAsti he 2 // 3. uvAya he 2 // 4. pratiSu pAThA:laddhA 3 daha saM1 lA 1, 2 he 3, 4 / laddhA dahadeg anyatra / dRzyatAM pR0 314 Ti0 4, rAjapraznIyasUtrAnusAreNa '3' ityaGkena 'laddhA pattA abhisamannAgayA' iti pUrNIkRto'tra pATho'smAbhiH / / 5. sijjhihitI bujhihitI jAvaMtaM karehii khaM 1 / siljhihI bujhihiI jAva aMtaM kareDiI he 1 je 1 lA 3 / sigjhihiti bujhihI jAvaMtaM karehiti hemU0 4, simjhihI bujhihI jAva aMtaM karehiti hesaM0 4 / sijjhihitti chujhihI jAvattaM karehitti he 3 / sijjhihiti jAvaMtaM karehiti he 2 lo0|| 6. samaM ajjhayaNaM he 2 khN1|| 7. samattaM bhaaN0|| Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 [codasamaM ajjhaNaM 'tetalI '] 96. jati NaM bhaMte ! terasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte codasamassa NaM NAyajJayaNassa ke aTThe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM teyalipuraM nAma nagaraM, pamayavaNe NAma ujjANe, kaNagarahe rAyA, tassa NaM kaNagarahassa paumAvatI devI, tassa NaM kaNagarahasteyalipute NAmaM amace sAma-daMDa * / tattha NaM teyalipuMre kalAde nAmaM mU~siyAradArae hotthA aDDe jaoNva aparibhUte / tassa NaM bhaddA nAma bhAriyA / tassa kalAyassa mUsiyAradAragassa dhUyA, bhaddAe attiyA, poTTilA nAmaM dAriyA hotthA ruveNa jonvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA / 13 tate NaM poTTilA dAriyA annadA kadAi pahAtA savvAlaMkAraMvibhUsiyA ceDiyAcakkavAla saMparivuDA upi pAsAyavaragayA AgAsatalaigaMsi kaNagatiMdUsa eNaM "kIlamANI " 2 viharati, imaM ca NaM teyaliputte amacce pahAe AsakhaMdhavaragate mahayA bhaDeca Dagara [vaMdaparikkhite ] AsavAhaNiyAe NijjAyamANe kalAyassa mUsiyAradAragassa gihassa adUrasAmaMteNaM vItivayati / tate NaM se teyaliputte amacce mUsiyAradAraga[ssa] gihassa adUrasAmaMteNaM "vItivayamANe 2 poTTilaM dAriyaM upi pA~sAyavaragayaM AgAsartalagaMsi kaNagatiMdUsaeNaM kIlamANiM pAsati, 2 poTTilAe dAriyAe rUve ya jovvaNe ya lAvaNNe ya jIva ajjhovavanne koDuMbiyapurise sahAveti, 2 tA evaM vadAsI - esa NaM devANuppiyA ! kassa 1. cauddadeg saM 1 lA 2, 3 hai 4 // 2. hazyatAM pR0 7 paM0 7 // 3. pure NaM mUdeg je 1 // 4. mUsiyA - dAra he 2 lA 1 vinA / mUsiyArae khaM 1 / "kalAe tti kalAdo nAmnA mUSikAradAraka iti pitRvyapadezena " - aTI0 / / 5. dRzyatAM pR0 108 paM05 // 6. mRsiyadAragassa je 1 he 1 lo0 // 7. poTThilA he 2 khaM 4 / evamagre'pi prAyaH sarvatra / atredaM dhyeyam - he 1 je 1 bhAM0 madhye tu kvacit 'pohilA' iti kacica 'poTilA' iti ubhayavidhaH pATho dRzyate // 8. rUveNa johavaNeNa ya kaTThA he 2, 3, lA 1loM0 | rUvajogvaNeNa ya ukkiTThA khaM 1 | rUveNa jogvaNeNa ukkiTThA je 1 he 1 / ruveNa lAvaNNega ya ukkiTThA lA 2, 3, 4 // 9 ukkiTThA 2 tae khaM 1 vinA / ukkiTThA tara khaM 1 // 10. bhUkhaM 1 bhAM0 2 // 11. gataMsi je 1 1 // 12. kIlamAgi pAsati saM 1 lA 2, 3, he 4 // 13.' 2' he 3 mu0 vinA nAsti // 14. idaM ca khaM 1 // 15. dRzyatAM pR0 33 paM0 3 // 16. vItI khaM 1 vinA // 17. pratiSu pAThAH - pAsAyavaragayaM je 1 he 1 vinA nAsti / pAsAyavaragayA je 1 he 1 / pAsAyavaragayaM mu0 // 18. 'talaMsi he 1, 2 je 1 lA 1 // 19. jAvazabdena 'mucchie gar3hie gijjhe' iti pATho grAhyaH // Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96] codasamaM ajjhaNaM 'tetalI ' dAriyA kiMnAmadhejA vA ? tate NaM te koTuMbiyapurisA teyaliputtaM evaM vadAsIesa NaM sAmI ! kalAyassa mUsiyAradArayassa dhUyA, bhaddAe attayA, poTTilA nAmaM dAriyA rUveNa ya jAva sarIrA / tate NaM se teyaliputte amace AsavAhaNiyAo paDiniyatte samANe abbhitaradvANi purise sadAveti, 2 ttA evaM vadAsI - gacchaha NaM tubbhe devANupiyA ! kalAdassa mUsiyAradArayassa dhUyaM bhaddAe aMttayaM poTTilaM dAriyaM mama bhAriyattAe vareha / tate NaM te abbhitaraTThANijjA purisA tetaliNA evaM vuttA samANA haTTha [ tuTThA ] karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM devo ] tahatti [ ANA viNaraNa vayaNaM paDisurNeti, paDisuNettA teyaliputtassa amaJcassa aMtiyAto paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamettA teyalipurassa nagarassa majjhamajjheNaM ] 10 jeNeva kalAyasa mUsiyAradArayassa gihe teNeva uvaigiyA / tate NaM se kalAe mUsiyAradArae te purise ejamANe pAsati, 2 ttA haTTatuTTe AsaNAo anbhuTTheti, 2 ttA sattaTThapadAtiM aNugacchati, 2 ttA AsaNeNaM uvaNimaMteti, 2 Asatthe vIsatthe suhAsaNavaragae evaM vadAsI - saMdisaMtu NaM devANuppiyA ! kimAgamaNapaoyaNaM ? tate NaM te abhitaraTThANijjA purisA kalAyaM mU~siyAradArayaM evaM vadAsI - amhe NaM devANuppiyA ! tava dhUyaM bhaddAe aMttayaM poTTilaM dAriyaM teyaliputtassa bhAriyattAe varemo / taM jati NaM jANasi devANuppiyA ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijjaM vA, sariso vA saMjogI, dijau NaM poTTilA dAriyA teyaliputtassa / tA bhaNa devANuppiyA ! kiM dalAmo sukaM ? tate NaM kalAe mUsiyAradArae te abhitaraTThANijje purise evaM vadAsIesa ceva NaM devANuppiyA ! mama suMke jannaM tetaliputte mama dAriyAnimitteNaM aNuggahaM kareti / te abhitaraTThANije purise vipuleNaM asaNa- pANakhAima - sAimeNaM puppha-vattha jIva mallAlaMkAreNaM sakkAreti sammANeti, 2 paDivisajjeti / 1. attiyA je 1 se 1 lA 1, 2, he 4 // 2. " abhitaraThANijje ti AbhyantantarAn AptAnityarthaH " aTI0 // 3. aMtiyaM je 1 he 1 // 4. [ ] etadantargataH pAThaH pR0 17 paM0 11-13 anusAreNa pUritaH // 5. uvAgacchara he 1 1, 2, je 1 bhAM0 / mUliyAraM loM0 / mUsi evaM - anyatra // // 6. pratiSu pAThAH - mUsiyaM evaM he 7. suyaM he 2 // 8. aMtiyaM je 1 10. jAva nAsti he 1 je 1 / he 1 // 9. jANApi saM 1 lA 2 hai 4 / jANesi lAmU0 3 || puSpavatthamallAlaMkAreNaM iti he 1 je 1 madhye pAThaH / jAvazabdenAtra 'gaMdha' iti grAhyam // 237 5 15 20 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMga sutte paDhame suyakbaMdhe [sU0 96 tae NaM te kalAyassa mUsiyAradAragassa gihAto paDinikkhamaMti, 2 jeNeva teyaliputte amacce teNeva uvAgacchaMti, 2 teyaliputtassa amaJcassa eyamahaM 'nivetiMti / tate NaM kalAe mUsiyAradArae annayA keyAi sohaNaMsi tihi-karaNa - nakkhatta-muhuttaMsi poTTilaM dAriyaM NhAyaM savvAlaMkArabhUsiyaM sIyaM duruhai, 2 tA mitta - NAi - [ niyaga5 sayaNa-saMbaMdhi-parijaNa ]saMparivuDe sAto gihAto paDinikkhamati, 2 ttA saivviDDIe teyalipuraM majjhamajjheNaM jeNeva tetali [putta ]ssa gihe teNeva uvAgacchati, 2 ttA poTTilaM dAriyaM tetaliputtassa sayameva bhAriyattAe dailayati / tate NaM se tetaliputte poTTilaM dAriyaM bhAriyattAe uvaNIyaM pAsati, 2 ttA haTTa [tuTThe ] poTTilAe saddhiM paTTyaM duruhati, 2 ttA setApItaehiM kalasehiM appANaM majjAveti, 2 ttA aggihomaM 10 kAreti, 2 ttA pANiggahaNaM kareti, 2 tA poTTilAe bhAriyAe mitta - NAti jAva parijaNaM vipuleNaM asaMNa-pANa- khAtima- sAtimeNaM puppha-vattha jAva paDivisajjeti, 2 tate NaM se tetaliputte poTTalAe bhAriyAe aNurate aviratte orAlAI jAva viharati / 238 97. tate NaM se kaNagarahe rAyA rajje ya raTThe ya bale ya vAhaNe ya kose ya koTThAgAre ya aMteure ya muMcchite " gaDhie gijjhe ajjhovavanne jAte jAte putte 15 "viyaMgeti, appegatiyANaM hatthaMguliyAo chiMdati, appegatiyANaM hatthaMguDae chiMdati, evaM pAyaMguliyAo pAyaguDae vi[yaMgeti], kaNNasaGkulIo vi[yaMgeti], nAsApuDAI phAleti, aMgamaMgAI viyaMteti / tate NaM tIse paumAvatIe devIe annayA puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ayameyArUve ajjhatthie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajitthA - evaM khalu kaNagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgeti jAva aMga20 maMgAI "viyaMteti, taM jati NaM ahaM dArayaM payAyAmi seyaM khalu mamaM taM dAragaM kaNagarahassa 1. niveti he 2 / niveti je 1 he 1 / Nivediti lA 1 | giveyanti he 3 // 2. kayAI 1,2 je 1 / kayAti khaM 1 se 1 lA 2, 3 he 4 | 3. pratiSu pAThAH - duruhittA mitta he 2 lA1 | dettA mitta' saM 1 lA 2, 3 khaM 1 he 2, 4 / duruhai 2 mitta' je 1 | duruhai mitta he 1 // 4. savviDie he 1 // 5. dalai he 1 // 6. dUhati saM1lA 2, 3 he 3, 4 khaM 1 // 7. pIehiM he 1 je 1 lA 1 / dRzyatAM pR0 51 paM0 2 // 8. karei he 1, 3 kA 1 / kArati khaM 1 | karAvei lA 3 / kArAveti saM 1 lA 2 he 4 // 9 asaNa 4 puppha' he 3 vinA // dRzyatAM pR0 84 paM0 22 // 11. mucchite 4 jAte 2 putte visaM 1lA 2, 3, he 3, 4 / mucchie ya jAe putte ya videg je 1 he 1 // 12. " viyaMgei tti vyaGgayati, vigatakarNa-nAzAhastAdyaGgAn karotItyarthaH " - aTI 0 // 13. guDe vi he 1 je 1 / 14. degliyAbho tri he 1 je 1 // 15. phADera he 1 | phAlei 2 je 1 / 16. gAIM viyaMgei he 1 lA 1 je 1 viniyaMtati khaM 1 / "viyaMseti tti vikRntati, chinattItyarthaH " aTI0 // 17. triyaMgei he 2 vinA / khaM 1 he 3 madhye nAstyayaM pAThaH // 18, payAmi he 2 // 10. lAsaM0 3 / 'gAI Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 97] codasamaM ajjhayaNaM 'tetalI' rahassiyayaM caiva sArakkhamANIe saMgovemANIe viharittae tti kaTTu evaM saMpeheti, 2 teyaliputtaM amacaM sadAveti, 2 evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva viyaMgeti, taM jati NaM ahaM devANuppiyA ! dAragaM payAyAmi, tate NaM tumaM kaNagarahassa rahassiyayaM ceva aNupuvveNaM sArakkhamANe saMgovemANe saMvar3ehi, tate NaM se dArae ummukkabAlabhAve jAva jovvaNagamaNuppatte tava ya mama ya bhikkhA- 5 bhAyaNe bhavissati / tate NaM se teyaliputte amace paumAvatIe eyamaha paDisuNeti, 2 tA pddige| tate NaM paumAvatI ya devI poTTilA ya amacI samameva gabhaM gehaMti, samameva parivahati / tate NaM sA paumAvatI navaNhaM mAsANaM jAva piyadaMsaNaM surUvaM dAragaM pyaayaa| jaM rayaNiM ca NaM paumAvatI dArayaM payAyA taM rayaNiM ca NaM poTTilA vi 10 amacI navaNhaM mAsANaM viNihAyamAvannaM dAriyaM pyaayaa| tate NaM sA paumAvatI devI ammadhAtiM saddAveti, 2 tA evaM vadAsI--gacchaha NaM tume ammo! teyaliputtaM rahassiyayaM ceva sdaavehi| tate NaM sA ammadhAtI tahatti paDisuNeti, 2 tA aMteurassa avadAreNaM niggacchati, 2 tA jeNeva teyali[ puttassa gihe, jeNeva teyaliputte teNeva uvAgacchati,2 karayala jAva evaM 15 vadAsI--evaM khalu devANuppiyA ! paumAvatI devI saddAveti / tate NaM teyaliputte ammadhAtIe aMtie eyamaDhe socA NisammA haTTatuTTe ammadhAtIe saddhiM sAto gihAto Niggacchati, 2 aMteurassa avadAreNaM rahassiyayaM ceva aNupavisati, 2 ttA jeNeva paumAvatI teNeva uvAgacchati, 2 tA karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu] evaM vadAsI-saMdisaMtu NaM devANuppiyA ! jaM mae 20 kAyavvaM / tate NaM paumAvatI tetaliputtaM evaM vadAsI-evaM khalu kaNagarahe rAyA jAva viyaMgeti, ahaM ca NaM devANuppiyA ! gavaNhaM mAsANaM dAragaM payAyA, taM tuma NaM devANuppiyA! etaM dAragaM geNhAhi jAva tava ya mama ya bhikkhAbhAyaNe bhavissati 1. sahassigataM ceva je 1 / rahassagataM ceva he 1 / raha siyayaM ceva saM 1 lA 2, 3 he 4 // 2. "saMrakkhamANIe ti saMrakSantyAH ApadaH, saMgopAyantyAH pracchAdanataH"-aTI0 // 3. tava mama ya je 1 he 1 vinA / / 4. bhikkhAyabhAtaNe saM 1 lAmU0 3 / "bhikkhAbhAyaNe ti bhizAbhAjanamiva bhikSAbhAjanam , tadasmAkaM bhikSoriva nirvaahkaarnnmityrthH"-attii.||5. sayameva gambhaM gennhti| tae NaM he 2 // 6. aMbadhAI he 2 // 7. aMbadhAIe he 2 // 8.gehAto he 2 // 9. degvissai he 2 // 10. NavaNhaM mAsANaM je 1 he 1 vinA nAsti / / 11. tava mama ya he 1, 2 je 1 vinaa| dRzyatAM pR0 239 Ti03|| Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 97tti kaTu teyaliputtassa hatthe dalayati / tate NaM teyaliputte paumAvatIte hatthAto dAragaM geNhati, 2 tA uttarijeNaM piheti, 2 tA aMteurassa rahassiyayaM avadaureNaM niggacchati, 2 ttA jeNeva sae gihe, jeNeva poTTilA bhAriyA, teNeva uvAgacchati, 2 poTTilaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva viyaMgeti, ayaM ca NaM dArae kaNagarahassa putte paumAvaIe attae, taM gaM tumaM devANuppiyA ! imaM dAragaM kaNagarahassa raNNo rahassiyayaM ceva aNuputveNaM saurakkhAhi ya saMgovehi ya saMvadehi ya / tate Na esa dArae ummukkabAlabhAve tava ya mama ya paumAvatIe ya AhAre bhavissati tti kaTTha poTTilAe pAse Nikkhivati, 2 tA poTTilAe pAsAo taM viNihAyamAvanniyaM dAriyaM geNhati, 2 tA 1. uttarijeNaM piheti, 2 tA aMteurassa avadAreNaM aNupavisati, 2 tA jeNeva paumAvatI devI teNeva uvAgacchati, 2 tA paumAvatIe devIe pAse ThAveti, 2 jAva paDiniggate / tate NaM tIse paumAvatIe aMgapaDiyAriyAo paumAvati devi viNihAyamAvanniyaM ca dAriyaM payAyaM pAsaMti, 2 tA jeNeva kaNagarahe rAyA teNeva uvAgacchaMti 2 tA karayala [pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM 15 kaTTA evaM vadAsI-evaM khalu sAmI ! paumAvatI devI maelliyaM dAriyaM pyaayaa| tate NaM kaNagarahe rAyA tIse maelliyAe dAriyAe nIharaNaM kareti, bahUNi loIyAiM mayakiccAI [kareti, 2ttA]kAleNaM vigayasoge jaate| ___ tate NaM se tetaliputte kalaM koDuMbiyapurise saddAveti, 2 tA evaM vadAsIkhippAmeva cAragasohaNaM jIva ThitipaMDiyaM0 jamhA NaM amhaM esa dArae kaNagarahassa rajje jAe taM hou NaM dArae nAmeNaM kaNagajjhae jAva bhogasamatthe jaate| 98. tate NaM sA poTTilA annayA kaiyAi tetaliputtassa aNihA akaMtA appiyA amaNuNNA amaNAmA jAyA yAvi hotthA, Necchati NaM tetaliputte poTTilAe nAmagoyamavi savaNayAe, kiM puNa daMsaNaM vA paribhoga vA ? tate NaM tIse 1. deghAreNaM he 1, 3 je 1 // 2. gehe he 1 je 1 // 2. degssiyaMyaM je 1 // 4. sArakkhehi khaM 1 // 5. Nivakhamati khaM 1 he 3 // 6. dAreNaM he 1, 3 je 1 // 7. Thavei he 2 // 8. loIyAI he 2 / logiyAiM khaM1 lA 1 / logiyAti saM1 lA 2,3 he 4 / dRzyatAM pR0 87 pN08|| 9. dRzyatAM pR0 35 paM0 5.11 // 10. lA 1 vinA-ThitIvaDiyaM he 2 / ThitiDiyA khaM 1 saM 1 lA 2, 3, he 4 / ThiivaDiyA je 1 / ThiIpaDiyA he 1 / ThiipaDigayA he 3 / dRzyatAM pR0 35 paM0 11 pR0 36 paM0 12 // 11. kayAI je 1 he 1 // 12. agiTThA 5 jAyA iti he 2 prabhRtipratiSu paatthH| evamagre'pi sarvatra / / Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99] coisamaM ajjhayaNaM 'tetalI' 241 : poTTilAe annayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyorUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppanjitthA--evaM khalu ahaM tetaliputtassa puTviM iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA Asi, iyANi a~NihA akaMtA appiyA amaNuNNA amaNAmA jAyA, necchati NaM tetaliputte amace mama nAmaM jAva paribhogaM vaa| ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAti / tae NaM tetaliputte poTTilaM ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamaNiM pAsati, 2 tA evaM vadAsi--mA NaM tu devANuppiyA! ohayamaNa[saMkappA karayalapalhatthamuhI aTTajjhANovagayA jhiyAhi], tumaM NaM mama mahANasaMsi vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM uvakkhaDAvehi, 2 bahUNaM samaNa-mAhaNa jAva vaNImagANaM demANI ya davAvemANI ya viharAhi / tate NaM sA poTTilA teyaliputteNaM amaceNaM evaM vuttA samANA haTTatuTThA 10 tetaliputtassa eyamar3ha paDisuNeti, 2 tA kallAkalliM mahANasaMsi vipulaM asaNa-pANakhAima-sAimaM jAva davAvemANI ya viharati / 99. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM suvvayAo nAma ajAo iriyAsamiyAto jAva guttabaMbhacAriNIto bahussuyAto bahuparivArAto puvvANupuci jeNAmeva tetalipure nagare teNeva uvAgacchaMti, 2 ahApaDirUvaM uggahaM ogiNhaMti, 2 saMjameNa tavasA 15 appANaM bhAvemANIto viharati / tate NaM tAsiM suvvayANaM ajANaM ege saMghADae paDhamAe porisIe sajjhAyaM kareti, 2 tA jAva aDamANIto tetalissa "gihaM aNupaviTThAto / tate NaM sA poTTilA tAto ajAto ejamANIto pAsati, 3 ttA haTTatuTThA AsaNAto abbhuDheti, 3 ttA vaMdati namaMsati, 2 vipuleNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM paDilAbheti, 2 evaM 20 vadAsI-evaM khalu ahaM ajAto ! tetaliputtassa amaJcassa puTviM iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA Asi, iyANiM aNiTThA akaMtA appiyA amaNuNNA amaNAmA jAva daMsaNaM vA paribhogaM vA, taM tubbhe gaM ajAto bahunAyAto bahusikkhiyAto 1. aNNayA ya pujvarattA he 1 je 1 // 2. rUve jAva samuje 1 he 1 // 3. agiTThAto jAyA khN1|| 4. jAva nicchai he 1 / jAva nicchae je 1 // 5. jAvazabdena 'karayalaparahathamuhI bhaTTajjhANovagayA' iti pATho graahyH|| 6. jAvazabdena 'karayalapalhatyamuhiM aTTajmANovagayaM' iti pATho graahyH|| 7. tume he 1 je 1 // 8. deyamAgI he 2,3 hemU0 4 khaM1 lA1 vinaa|| 9. samANI je 1 he 1 // 10. degkallaMdeg khaM1 he 2,3 / kalla lA 1 // 11. pratiSu pAThAH-asaNa 4 jAva je 1 lo0 he 1 vinA / asaNaM 4 jAva je 1 la0 he 1 // 12. gehaM saM 1 lA 2, 3 he 4 // 13. ttA 2 je 1 // 14. bahuNNAyAmao he 1 je 1 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 99bahupaDhiyAto, bahUNi gAmAgara jAva AhiMDaha, bahUNaM rAIsara jAva gihArti aNupavisaha, taM atthi yAI bhe ajAto! kei kahiMci cuNNajoge vA kammaNajoge vA kammajoge vA hiMya uDDAvaNe vA kAuDDAvaNe vA Abhiogie vA vasIkaraNe vA kouyakamme vA bhUikamme vA mUle kaMde challI vallI siliyA vA guliyA vA osahe vA bhesajje vA uvaladdhapuvve jeNAhaM tetaliputtassa puNaravi iTThA bhavejjAmi / tate NaM tAo ajAo poTTilAe evaM vuttAo samANIo do vi kanne ThaveMti, 2 ttA poTTilaM evaM vadAsI-amhe NaM devANuppiyA! samaNIto niggaMthIto jAva gutabaMbhavAriNIto, no khalu kappati amhaM eyappayAraM kannehi vi NisAmittae, kimaMga puNa uvadisittae vA Ayarittae vaa| amhe NaM tava devANuppiyA ! 10 vicittaM kevalipannattaM dhamma parikahejjAmo / tate NaM sA poTTilA tAo ajAto evaM vadAsI--icchAmi NaM ajAo ! tumheM aMtie kevalipannattaM dhamma nisaamitte| tate NaM tAto ajAto poTTilAe vicittaM kevalipannattaM dhamma parikaheMti / tate NaM sA poTTilA dhammaM socA nisamma haTThatuTThA evaM vadAsI-sadahAmi NaM ajAo! niggaMthaM pAvayaNaM, patti[yAmi NaM ajAo! niggaMthaM pAvayaNaM] jAva se jaheyaM tubbhe vayaha / icchAmi gaM ajAo! ahaM tubhaM aMtie paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM jAva dhamma paDivajjittae / ahAsuhaM [devANuppiyA ! mA paDibaMdha] / tae NaM sA poTTilA tAsiM ajANaM aMtie paMcANuvvaiyaM jAva dhamma paDivajai, 2 tIto ajAto vaMdati namasati, 2 *bahUNi lo0|| 1. keNai kahiMci he 1 / keNaM kahiMci je 1 // 2. cuNNajoe vA maMtajoge vA kaMmaNajoge vA hiyauDDAvaNe he 1 je 1 / cuNNajoge vA kammaNajoe vA hiyauDDAvaNe vA he 2 / "asthi yAI bhe tti, AI ti dezabhASAyAm , bhe ti bhavatInAm , cuNNajoe ti dravyacUrNAnAM yogaH stambhanAdikarmakArI, kammaNajoe tti kuSThAdirogahetuH, kammajoe ti kAmyayogaH kamanIyatAhetuH, hiyauDDAvaNe ti hRdayoDDApanaM cittAkarSaNahetuH, kAuDDAvaNe ti kAyAkarSaNahetuH, AbhibhoNie tti parAbhibhavana hetuH, vasIkaraNe ti vazyatAhetuH, kouyakamme ti saubhAgyanimittaM snapanAdi, bhUikamme tti mantrAbhisaMskRtabhUtidAnam"-aTI0 // 3. hiyaunnAvaNe vA kAunnAvaNe vA abhioge vA lo0 // 4. kAyauDDAvaNe vA Abhi he 1, 2 / kAyauDDAvaNe vA niNhavaNe vA Abhi je 1 // 5. ThaeMti loM0 vinaa|| 6. Ayariyattae he 1 je 1 // 7. pari nAsti saM 1 lA 2 lAmU03 he 4 // 8. tubhaM he 1 je 1 // 9. dRzyatAM pR. 43 paM0 11-15 // 10. dazyatAM pR0 43 paM0 16 // 11. degvvaIyaM he 2 // 12. to he 1 je 1 / tato saM 1 lA 2, 3 he 4 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100] cohasamaM ajjhayaNaM tetalI' 243 paDivisajeti / tae NaM sA poTTilA samaNovAsiyA jAyA jAva paDilAbhemAMNI 2 vihri| 100. tate NaM tIse poTTilAe annayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi, kuTuMbajAgariyaM [jAgaramANIe] ayameyArUve ajjhatthite ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA--evaM khalu ahaM tetaliputtassa puni iTTA kaMtA piyA maNuNNA 5 maNAmA Asi, idANiM aNiTThA akaMtA appiyA amaNuNNA amaNAmA jAva paribhogaM vA, taM seyaM khalu mama subbayANaM ajANaM aMtie pavvatittae / evaM saMpeheti, 2 ttA kalaM pAu0 jeNeva tetaliputte teNeva uvAgacchai, 2 karayalapari [ggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kuTTa] evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mae suvvayANaM [ajANaM] aMtie dhamme NisaMte jAva abbhaNuNNAyA pvvitte| 10 tate NaM tetaliputte poTTilaM evaM vadAsI-evaM khalu tumaM devANuppie ! muMDA bhavittA pavvaiyA samANI kAlamAse kAlaM kiccA annataresu devaloesu devattAe uvavajihisi, taM jati NaM tumaM devANuppiyA! mamaM tAo devalogAto Agamma kevalipannatte dhamme bohehi to haM visajemi, aha NaM tumaM mamaM Na saMbohesi to te Na visajemi / tate NaM sA poTTilA tetaliputtassa eyamaDhe paDisuNeti ! tate NaM 15 tetaliputte vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM uvakkhaDAveti, 2 mitta-NAti jAva Amatei, 2 jAva sammANei, 2 poTTilaM NhAyaM jAva purisasahassavAhiNIyaM "sIyaM duruhettA mitta-NAti jIva parivuDe saviDIe jIva raveNaM tetalipuraM majhamajjheNaM jeNeva subbayANaM uvassae teNeva uvAgacchai, 2 sIyAo pacoruhati, 2 tA poTTilaM purato kaTu jeNeva suvvayA anjA teNeva uvAgacchati, 2 tA vaMdati 20 namaMsati, 2 evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama poTTilA bhAriyA iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA, esa NaM saMsArabhaunviggA jIva pavvatittae, paDicchaMtu NaM devANuppiyA! sissiNibhikkhaM / ahAsuhaM, mA paDibaMdha / 1. mANI 2 jAva vi je 1 / degmANI vi he 1 je 1 vinaa|| 2. kayAI he 2 // 3. dRzyatAM pR0 80 paM0 2 // 4. ahaM bhaMte tetali' he 2 // 5. dRzyatAM pR0 14 paM0 5-11 // 6. tumbhaM he 1 je1|| 7. tA he 3,1,4, je 1 saM 1 lA 2, 3 // 8. mahannaM tumaM he 2 / ahaM NaM tuma saM1 lA 2, 3, he 4 // 9. tA he 1 // 10. sIyaM duruhai 2ttA mitta he 1 je 1 / sIyaM drahittA bhA0 lo0 saM1 lA 2, 3, he 3, 4 khN1|| 11. 'mitta-NAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhiparijaNeNa saddhi' iti jAvazabdagrAhyaH paatthH|| 12. dRzyatAM pR0 33 paM0 3 // 13. dRzyatAM pR0 55 50 6-12 // Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 5 NAyAdhammakahaMga sutte paDhame suyakbaMdhe [sU0 100 tate NaM sA poTTilA suvvayAhiM ajjAhiM evaM vuttA saMmANA haTTha [tuTThA ] uttarapura[tthimaM disIbhAgaM avakkamati, avakkamittA ] sayameva AbharaNa - mallAlaMkAraM omuyati, 2 sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, 2 jeNeva suvvayAo ajAo teNeva uvAgacchai, 2 vaMdati nama'sati, 2 tA evaM vadAsI - Alitte NaM bhaMte! loe, evaM jahA devANaMdA jAva ekkAraiMsa aMgAI [ahijjati, ] bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNai, mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosettA saTTiM bhattAiM aNasaNAe chedettA AloiyapaDikkaMtA samAhipattA kAlamAse kAlaM kiccA annataresu devaloesu devattAe uvavannA / 101. tate NaM se kaNagarahe rAyA annayA kayAi kAladhammuNA saMjutte yAvi hotthA / tate NaM te Isara jAva NIharaNaM kareMti, 2 annamannaM evaM vadAsI - evaM 10 khalu devANupiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgitthA, amhe NaM devANupiyA ! rAyAhINA rAyAhiTThiyA rAyAhINakajjA, ayaM ca NaM tetalI amace kaNagarahassa ranno savvaTThANesu savvabhUmiyAsu laddhapaccae dinnaviyAre savvakajjavaTTAvae yAvi hotyA, taM seyaM khalu amhaM tetaliputtaM amacaM kumAraM jAtittae tti kaTTu annamannassa eyamaGkaM paDi surNeti, 2 jeNeva tetaliputte amacce teNeva uvAgacchaMti, 15 2 teyaliputtaM evaM vadAsI -- evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya raTThe ya jAva 'viyaMgei, amhe ya NaM devANuppiyA ! rAyAhINA jAva rAyAhINakajjA, tumaM ca NaM devANuppiyA ! kaNagarahassa raNNo savvaTThANesu jAva rajjadhurAcitae / taM jai NaM devANuppiyA ! atthi kei kumAre raoNyalakkhaNasaMpanne abhiseyArihe 'taM NaM tumaM amhaM dalAhi, jANaM amhe mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisicAmo / 20 tae NaM tetaliputte tesiM Isara - [talavara - mADaMciya- koTuMbiya - inbha-seTThi seNAvaisatthavAhapabhiINaM ] etamaTTaM paDisuNeti, 2 ttA kaNagajjhayaM kumAraM vhAyaM jAva sassirIyaM karettA tersi Isara jAva uvaNeti, 2 ttA evaM vadAsI - esa NaM devANuppiyA ! kaNagarahassa raNNo putte paumAvatIe devIe aMttae kaNagajjhae nAmaM kumAre abhiseyArihe 1. samaNA hai 2 // 2. dRzyatAM bhagavatIsUtre 9 |33|16 || 3. rasaMgAI se 1 lA 1, 2, 3, he 3,4 // ] 4. kayAI he 1 / kayAI he 2 je 1 / kayAti khaM 1 saM 1 lA 2, 3 4 || 5. viyaMgei iti pATho yadyapi hastalikhitAdarzeSu atra vartate, tathApi pR0 244 paM0 10 anusAreNa viyaMgisthA iti pATho'tra zobhanaH pratIyate // 6. amhe NaM saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 7. rAyalakhaNasaMpanne abhiseyArihe rAyalakkhaNasaMpanne taM je 1 / rAyalakkhaNasaM punne abhiseyArihe taM he 1 / rAyalakkhaNasaMpanne rAya bhiseyArihe taM laa1|| 8. taM tumaM lA 1 / sae NaM tumaM he 1 je 1 // 9. jaNNa he 1 / janaM je 1 // 10. attie je 1 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102] codasamaM ajjhayaNaM 'tetalI ' rAyalakkhaNasaMpanne, mae kaNagarahassa ranno rahassiyayaM saMvaDie / evaM NaM tubbhe mahatA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcaha / savvaM ca se uTThANapAMriyAvaNiyaM parikahei / tate NaM te Isara[ talavara mADaMbiya - ko huMbiya - ibbha-seDi- seNAvai-satthavAhapabhitao ] kaNagajjJayaM kumAraM mahaiyA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcaMti / tate NaM se kaNagajjhae kumAre rAyA jAe mahayAhimavaMtamalaya0 vaNNao jAva rajjaM pasAsemANe viharati / taNaM sA paumAvatI devI kagagajjhayaM rAyaM saddAveti, 2 evaM vadAsI - esa NaM puttA ! tava [pitA kaNagarahe rAyA ] reMjje ye jAva aMteure ya0, tumaM ca tetaliputtassa amaccassa pahAveNaM / taM tumaM NaM puttA ! tetaliputtaM amacaM ADhAhi, parijANAhi, sakkArehi, sammANehi, iMtaM anrbhuvedi, ThiyaM pajuvAMsAhi vayaMtaM peMDisaMsAdehi, addhAsaNeNaM uvaNimaMtehi, "bhogaM ca se aNuvaDehi / tate NaM se kaNagajjhae 10 paumAvatIe [vayaNaM ] tahatti paDi [suNeti, 2 tA jAva bhogaM ca se vaGketi / 102. tate NaM se poTTile deve tetaliputtaM abhikkhaNaM 2 kevalipaNNatte dhamme saMboheti, no ceva NaM se tetaliputte saMbujjhati / tate NaM tassa poTTiladevassa imeyArUve ajjhatthite ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA - evaM khalu kaNagajjhae rAyA tetaliputtaM ADhAti jAva bhogaM ca se baDheti, tate NaM se tetali [te] abhikkhaNaM 2 saMbohijjamANe vi dhamme no saMbujjhati, taM seyaM khalu mama kaNagajjhayaM tetaliputtAto viSpariNAmittae tti kaTTu evaM saMpeheti, 2 tA kaNagajjJayaM tetaliputtAto vippariNAmei / 15 taNaM tetaliputte kalaM pahAte jAva pAyacchitte AsakhaMdhavaragae bahUhiM purisehiM saddhiM saMparivuDe sAto "gihAto" niggacchati, jeNeva kaNagajjhae rAyA teNeva pahArettha * sanvaM ca tesiM udeg he 1 je 1 / savvaM tesiM udeg saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 / " savvaM ca se uTThAgapAriyAvagiyaM ti sarve ca se tasya utthAnaM cotpatti (ttiH) pariyApanikA ca kAlAntaraM yAvat sthitirityutthAna pariyApanikam, tat parikathayatIti" - aTI0 // 1. pariyAdeg saM 1 lA 2, 3, 3,4 // ] 2. mahayA jAva abhideg he 1 je 1 // 3. himavaMta jAva rajjaM he 1 je 1 vinA // 4. dRzyatAM pR0 3 Ti03, pR06 paM0 4 // 5. ya nAsti je 1 he 1 vinA // 6. puttA je 1 he 1 vinA nAsti // 7 evaMtaM he 1 je 1 // 8. hehiM 2 je 1 he 1 // 9 vAsehi je 1 lA 1 // 10. cacaMtaM lA 1 vinA / "vayaMtaM paDisaMsAhehi tti vinayaprastAvAt vrajantaM pratisaMsAdhaya anuvraja, athavA vadantaM pratisaMzlAghaya sAdhUktaM sAdhvityevaM prazaMsAM kurviyarthaH " - aTI0 // 11. paDisA hehi he 2 lA 1 vinA // 12. "bhogaM vartanam " - aTI0 // 13. gehAo he 1, 2 // 14. paDinigga je 1 he 1 // 15. pAhA se 1 lA 2, 3, he 4 // 245 20 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 102gmnnaae| tate NaM tetaliputtaM amacaM je jahA bahave rAIsara-talavara jAva paMbhiyao pAsaMti te taheva ADhAyaMti, paMriyANaMti, abbhuDheMti, aMjalipariggahaM kareMti, iTAhiM kaMtAhiM jAva vaggUhiM AlavamANA ya saMlavamANA ya purato ya piTThato ya pAsato ya maggato ya smnnugcchti|| ___ tate NaM se tetaliputte jeNeva kaNagajjhae teNeva uvAgacchati / tate NaM se kaNagajjhae tetaliputtaM ejamANaM pAsati, 2 tA no ADhAti, no pariyANAti, no abbhuti, aNADhAyamINe 3deg parammuhe saMciTThati / tate NaM se tetaliputte kaNagajjhayassa raNNo aMjaliM karei, tato yaNaM se kaNagajjhae rAyA aMNADhAyamINe 3 tusiNIe parammuhe saMciTThati / tate NaM tetaliputte kaNagajjhayaM vippariNayaM jANittA bhIte jAva saMjAtabhae evaM vadAsI-rudru NaM mama kaNagajjhae rAyA, hINe NaM mama kaNagajjhae rAyA, avajjhAe NaM mama kaNagae rAyA, taM Na najai NaM mama keNai kumAreNa mArehiti "tti kaTTa bhIte tatthe ya jAva saNiyaM 2 paccosakkati, 2 tA tameva AsakhaMdhaM duruhati, 2 tetalipuraM majjhamajjheNaM jeNeva sae "gihe teNeva pahArettha gamaNAe / tate NaM taM tetaliputtaM je jahA Isara jAva pAsaMti te tahA no ADhAyaMti, no 15 pariyANaMti, no abbhuDheMti, no aMjali[pariggahaM kareMti] iTThAhiM jAva no saMlavaMti, no purao ya piTThao ya pAsao ya maggao ya samaNugacchaMti / tate NaM tetaliputte jeNeva sae gihe teNeva uvaage| jA vi ya se tattha bAhiriyA parisA bhavati, taMjahA-dAse ti vA pese ti vA bhAillae ti vA sA vi ya NaM no ADhAti, no pariyANati, no abbhuTTeti / jA vi ya se abhitariyA 1. pabhitayo je 1 / pabhiio he 1 lA 3 / pabhiiyao he 2 // 2. pariyAgeti he 2 // 3. aMjaliM pariggahie kareMti je 1 / aMjalipariggahiyaM kareMti he 1 // 4. AyANati je 1 // 5. parijANai he 2 / pariyANati je 1 // 6. aNADhAyamANe he 1 lA 1 / aNAhAyaNamANe je 1 / aNADhAmANe lA 2 / agADhAmINe lAmU0 3 he 4 // 7. atra '3' ityaGkena 'maNADhAyamINe apariyANamINe aNabhuDhemINe' iti pATho graahyH|| 8. pakarei he 2 // 9. tato NaM khaM 1 / tae NaM he 1 je 1 // 10. aNADhAijjamANe je 1 / aNAdAyijjamANe he 1 // 11. "ru? NamityAdI. hIno'yaM mama prItyeti gamyate, apadhyAto duSTacintAvAn mameti mamopari kanakadhvajaH, pAThAntareNa duAto'haM duSTacintAviSayIkRto'haM kanakadhvajena rAjJA, tat tasmAd na jJAyate kenApi kumAreNa virUpamAraNaprakAreNa mArayiSyatIti"- aTI0 // 12. mama he 2 vinA naasti| 13. jjhae rAyA taM najjai he 1 / ayaM na najjai je 1 / jjhayaM Na Najjati khaM 1 // 14. kumAreNa vA mA he 1 je 1 // 15. mArehati khaM 1 // 16. ti he 2 // 17. gRhati he 1,2 je 1 vinaa| rUhati lA 1 // 18. gehe he 1, 2, je 1 // 19. pAhA he 1, 2 je 1 vinA / / Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102] cohasamaM ajjhayaNaM 'tetalI' 247 parisA bhavati, taMjahA--piyA i vA mAtA ti vA jAva suNhA ti vA sA vi ya NaM no ADhAti, no pariyANAti, no abbhuDheti / tate NaM se tetaliputte 'jeNeva vAsaghare jeNeva sayaNijje teNeva uvAgacchati, 2 ttA sayaNijjasi NisIyati, 2 tA evaM vadAsI-evaM khalu ahaM sayAto gihAto niggacchAmi, taM ceva jAva abhitariyA parisA no ADhAti, no pariyANAti, no abbhuTeti / taM seyaM khalu mama appANaM jIviyAto vavarovittae tti kaTTha evaM saMpeheti, 2 tAlauDaM visaM AsagaMsi pakkhivati, se ya vise no kmti| tate NaM se tetaliputte nIluppala jAva asiM khaMdhaMsi uvaharati, tattha vi yaM se dhArA 'oeNNA (oiNNA 1) / tate NaM se tetaliputte jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchati, 2 tA pAsagaM gIvAe baMdhati, 2 rukkhaM duruhati, 2 10 pA~sagaM rukkhe baMdhati, 2 appANaM muyati, tattha vi ya se rajjU chinnaa| tate NaM se tetaliputte mahatimahAliyaM silaM gIvAe baMdhati, atthAhamatAramaporuseyaMsi udagaMsi appANaM muyati, tattha vi se thAhe jaate| tate NaM se tetaliputte sukaMsi 1 jeNeva sae gehe jeNeva sayaNijje he 2 // 2. jeNeva sae saya mu0|| 3. gehAso he 2 // 4. degNati khaM 1 lA 1 vinaa|| 5. yappANaM he 2 // 6. kaTTu 2 he 2 // 7. se ya se no kamati he 1 je 1 vinA / se vi ya se No kamiti lA 1 / se ya no saMkamati he 3|se ya vi se No saMkamati mu0|| 8. khaMdhami je 1 // 9. moharai he 2 vinaa| oyarai he 1 / "khadhaMsi uvaharai ti skandhe upaharati viniveshytiiti"-attii0|| 10. ya nAsti saM1 lA 2,3, he 4 // 11. pratiSu pAThAH-oeNNA he 1 / oellA he 2,4 je 1 / opallA saM 1 je 2, lo| opalhA lA 2,3 / upattA he 3 / uttallAe lA 1 tonnA khN1| "dhArA bhopaNNaya (-arTa he0, mopalliya-aTIje 1, opaliya-aTIbhAM0, opalha-aTIlA 1, mopalla-aTIloM0, moelaaTIse 0) ti apadIrNA kuNThIbhUtetyarthaH"-aTI | dRzyatAM pR0 248 paM0 10tti07|| atredamavadheyam-u-o, e-pa-ya, lla-paNa ityakSarANAM hastalikhitAdarzeSu samAnaprAyAvAt atra oiNNA iti opaNNA iti oyaNNA iti vA pAThaH zuddho bhaati| he2 madhye bhoilsA iti pATho'tra pR0 248 paM010 madhye dRzyate ityapi dhyeym| aTI0 madhye'pi 'bhopaNNayA, sopalliyA, opaliyA, opalhA, ApallA, oellA' iti vividhAH pAThA hastalikhitAdazeSu dRzyante, te copari nirdiSTA eva, aTIkhaM0 madhye 'tra patrameva naasti| i-ya ityanayo viparyAso'pi prAcuryeNa hastalikhitAdazeSu dRzyate // 12. dUti he 1, 2, lA 1 je 1 vinA // 13. pAsaM gI' he 1 // 14. porusiyaMsi he 1 je1| porasIyaMsi khN1| porisIyaMsi saM1 lA 1,2,3 he 3,4 / dRzyatAM pR0 130 paM0 15 Ti. 16 / " bhatthAhaM ti astaM nirastamavidyamAnamadhalaM pratiSThAnaM yasya tadastAdhaH, stAgho vA pratiSThAnam, tadabhAvAdaratAgham , atAraM yasya taraNa na sti, puruSaH parimANaM yasya tat pauruSeyam , tadabhAvAdapauruSeyam , tataH padatrayasya karmadhArayaH, makArau ca prAkRtatvAt , atsttr"-attii0|| Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 102taNakUDaMsi agaNikAyaM pakkhivati, 2 tA appANaM muyati, tattha vi yaM se agaNikAe vijjhaae| tate NaM se tetali[putte] evaM vadAsI-saiddheyaM khalu bho ! samaNA vayaMti, saddheyaM khalu bho ! mAhaNA vayaMti, saddheyaM khalu bho ! samaNA mAhaNA vayaMti, 5 ahaM khaluM ego asaddheyaM vayAmi, evaM khalu ahaM saha puttehiM aputte, ko medaM sadahissati 1 saha mittehiM amitte, ko medaM saddahissati ? evaM attheNaM, dAreNaM, dAsehiM, pesehiM, parijaNeNaM, evaM khalu tetaliputteNaM amacceNaM kaNagajjhaeNaM rannA avajjhAeNaM samANeNaM tAlapuDage vise AsagaMsi pakkhitte, se vi ya No kamati, ko meyaM sadahissati ? tetaliputte NaM amaceNaM] nIluppala jAva khadhaMsi oharie, 10 tattha vi ya se dhArA oilA (oiNNA ?), ko medaM saddahissati ? tetaliputte pAsagaM gIvAe baMdhei, 2 jAva rajjU chinnA, ko medaM saddahissati ? tetaliputte mahAliyaM jAva baMdhittA aMtthAha jAva udagaMsi appA mukke, tattha vi ya NaM thAhe jAe, ko meyaM sadahissati ? tetaliputte sukaMsi taNakUDe0 aggI vijjhAe, ko medaM sadahissati ? ohatamaNasaMkappe jAva jhiyaai| tate NaM se poTTile deve poTTilArUvaM viu~vvati, tetaliputtassa adUrasAmaMte ThiccA evaM vadAsI-ha bho tetaliputtA! purato pavAe, piTThao hatthibhayaM, duhao 1.yanAsti saM 1 lA 2,3 he 3,4 // 2. lA 1 hesaM04 loM0 vinA-saddheyaM khalu bhosamaNamAhaNA vayaMti [2-he 3] ahaM ego he 1, 3 / saddheyaM khalu bho mAhaNA vayaMti saddheyaM khalu bho sAmaNa vayaMti ahaM ego je 1 / saddheyaM khalu bho samaNA vayaMti saddheyaM khalu bho samaNA mAhaNA vayaMti ahaM ego khaM 1 / saddheyaM khalu bho samaNA vayaMti saddheyaM khalu bho mAhaNA vayaMti ahaM ego-he 2 hemU04 / saddheyaM khalu bho samaNA vayaMti mahaM ego lA 2 / "saddheyamityAdi, zraddheyaM zramaNA vadanti Atma-paraloka-puNya-pApAdikamarthajAtam , atIndriyasyApi tasya pramANAbAdhitatvena zraddhAnagocaratvAt , ahaM punareko'zraddheyaM vadAmi putrAdiparivArayuktasyAtyartha rAjasammatasya ca aputrAditvamarAjasammatatvaM ca viSa-khaDga-pAzaka-jalA-'gnibhirahiMsyatvaM cAtmanaH pratipAdayato mama yuktivAdhitatvena janapratIteraviSayatvenAzraddheyatvAditi prstutsuutrbhaavnaa"attii0|| 3. samaNamAhaNA saM 1 laa3| 4. khalu nAsti loM0 vinA // 5. meyaM he 1 je 1 // 6. kaMmai je 1 he 1 // 7. se nAsti he 1 je 1 // 8. he 2 vinA opallA je 2 / uellA he 1, 4 je1| toilA loN| topallA saM1 laa3| totellA lA 1 / khaM 1 he 3 lA 2 madhye'tra pATho nAsti / dRzyatAM pR0 247 paM0 9Ti0 11 // 9. baMdhettA jAva he 1 vinA // 10. bhatthAhe he 1, 2 // 11. ya nAsti he 2 // 12. dRzyatAM pR0 248 pN01|| 13. viuvvaittA je1 / viuvittA he1|| Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103] codasamaM ajjhaNaM 'tetalI ' acakkhuphAse, majjhe sa~rA NivayaMti, gAme palitte ranne jhiyAti, ranne palitte gAme jhiyAti, Auso ! tetaliputtA ! kao vayAmo 1 tate NaM se tetaliputte poTTilaM evaM vayAsI - bhIyassa khalu bho ! pavvajjA, ukkaMTThiyalsa sadesagamaNaM, chAyassa annaM, tisiyassa pANaM, Aurassa bhesajaM, mAiyassa rahassaM, abhijuttassa paJcayakaraNaM, addhANapairissaMtassa vAhaNagamaNaM, tariukAmassa paivaNakicaM, paraM abhiuMjitukAmassa sahAyakicaM / khaMtassa daMtassa jitiMdiyassa to gamaviNa bhavati / tate gaM se poTTile deve tetaliputtaM amacaM evaM vadAsIsuDDu 2 NaM tumaM tetaliputtA ! eyama AyANAhi tti kaTTu doccaM pitacaM pi evaM vayai, 2 jAmeva disaM pAubyUe tAmeva disaM paDigae / 10 - 103. tate NaM tassa teyaliputtassa subheNaM pariNAmeNaM jAtIsaraNe samupapanne / tate NaM tassa tetaliputtassa ayameyArUve ajjhatthite ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA -- evaM khalu ahaM iheva jaMbuddIve dIve mahA videhe vAse pokkhalAvatIvijae paDarigaNI rAhANIe mahApaume nAmaM rAyA hotthA / tate NaM haM therANaM aMtie muMDe bhavittA jAva codasa puvvAtiM [ahijittA ] bahUNi vAsANi sAmanna[ pariyAgaM pAuNittA ] mAsiyAe saMlehaNAe mahAsukke kappe "deve / tate NaM "haM tAo 15 * sarANi varisaMti he 2, 4 saM 1 lA 2, 3 / "zarA bANA nipatanti, tatazca sarvato bhayaM vartate ityarthaH / tathA grAmaH pradIpto'dminA jvalati bharaNyaM tu dhmAyate'nupazAntadAhaM varttate, athavA dhyAyatIva dhyAyati, agnera vidhyAnena jAgarttIvetyarthaH, athavA araNyaM pradIptaM grAmo dhmAyate na vidhyAyati, evaM sarvasyApi bhayAnakatvAt sthAnAntarasya cAbhAvAdAyuSmaMstetaliputra ! kakSotti kva vrajAmaH, mItairgantavyamasmAbhirivAnyenApi bhavatIti praznaH / uttaraM ca bhItasya pravrajyA ' zaraNaM bhavatI 'ti gamyate, yathotkaNThitAdInAM svadezagamanAdIni, tatra 'chAyassa 'tti bubhukSitasya mAyino vaMcakasya rahasyaM guptatvaM zaraNamiti sarvatra gamanIyam, abhiyuktasya sampAditadUSaNasya pratyayakaraNaM dUSaNApohena pratItyutpAdanaM tarItukAmasya nadyAdikaM lavanaM taraNaM kRtyaM kArye yasya tat lavanakRtyaM tarakANDam, paramabhiyoktukAmasya abhibhavitukAmasya sahAyakRtyaM mitrAdikRtaM sahAyakamrmeti / atha kathaM bhItasya pravrajyA zaraNaM bhavati, ata ucyate - khaMtetyAdi " - aTI0 // 1. pavvajjA saraNaM saM 1 lA 2, 3, he 4 | 'saraNaM' iti pATho'trAdhyAhAreNa jJAtavya iti aTI0 anusAreNa bhAti / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // 2. 'risa' he 1 je 1 // 3. pavahaNa he 2 khaM 1 je 1 vinA // 4. abhiuMjiyakAmassa he 2 vinA // 5. ti he 2 // 6. teyalissa he 1 je 1 vinA / / 7. puMDari he 2 / poMDara he 1 khaM 1 // 8. caudda' saM 1 lA 2, 3, he 1, 4 // 9. sAmaNNaM mAsideg he 1 je 1 / sAmaNNapariyAe mAsi lA 1 mu0 // 10 de / iti saMkSiptaH pATho he 2 khaM 1 lA 1 madhye vartate, tataH 'devattAe uvavanne' iti saMpUrNaH pATho'tra vivakSito bhAti // 11. haM he 2 madhye nAsti // 249 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 103devaloyAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM iheva teyalipure tetalissa amaccassa bhadAe bhAriyAe dAragattAe pnycaayaate| taM seyaM khalu mama puvvuddiTThAI mahavvayAI sayameva uvasaMpanjittANaM viharittae / evaM saMpeheti, 2 tA sayameva mahavvayAI Aruheti, 2 jeNeva pamayavaNe ujjANe teNeva uvAgacchati, 2 asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTayaMsi suhanisannassa aNuciMtemANassa puvvAdhItAiM sAmAiyamAjhyAI codasa puvAI sayameva abhismnnaagyaaiN| tate NaM tassa tetaliputtassa aNagArassa subheNaM pariNAmeNaM jIva tayAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM kammarayavikaraNakaraM apuvvakaraNaM paviTThassa kevalavaraNANadaMsaNe samuppanne / 104. tae NaM tetalipure nagare ahAsannihiehiM vANamaMtarehiM devehiM devIhi 10 ya devaduMdubhIo samAhayAo, dasaddhavanne kusume nivAie, celukkheve divve gIyagaMdhavvaninAe kae yAvi hotthA / . tate NaM se kaNagajjhae rAyA imIse kahAe laDhe evaM vadAsI-evaM khalu tetali[putte mae avajjhAte muMDe bhavittA pavvatite, taM gacchAmi NaM tetaliputtaM aNagAraM vaMdAmi namasAmi, 2 eyamadvaM viNaeNaM bhujo bhujo khAmemi, evaM 15 saMpeheti, 2 tA pahAe cAuraMgiNIe seNAe jeNeva pamayavaNe ujjANe jeNeva tetaliputte aNagAre teNeva uvAgacchati, 2 tetaliputtaM aNagAraM vaMdati namaMsati, eyamahU~ caM NaM viNaeNaM bhujo bhujo khAmeti, nacAsanne jAva pjjuvaasti| tate NaM se teyaliputte aNagAre kaNagajjhayassa ranno tIse ya mahai[mahAliyAe parisAe] dhamma prikhei| tate NaM se kaNagajjhae rAyA tetaliputtassa kevalissa aMtie 20 dhammaM socA Nisamma paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM sAvagadhamma paDivajai, 2 samaNovAsa~e jAte ahigayajIvAMjIve0 / tate NaM tetaliputte kevalI bahUNi vAsANi kevalipariyAgaM pAuNittA jAva siddhe / evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM coddasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi| // codasaiMmaM NAyajjhayaNaM saMmattaM // 1. puvvudi je 1 he 1 / pugvidi he 2 // 2. jAva nAsti he 1 je 1 // 3. devihi he 2 // 4. celukkheve he 1 je 1 vinA nAsti / / 5. cauri he 1 // 6. ca viNa he 1 je1| ca NaM nAsti saM 1 lA 2, 3, he 4 // 7. NisammA he 1 lA 1 vin|| 8. degsae jAva abhi he 1 je1|| 9. dRzyatAM pR0 152 pN04|| 10. samaM ajjhayaNaM samattaM he 2 // Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [pannarasamaM ajjhayaNaM 'NaMdiphale '] 105. jati NaM bhaMte ! codasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, pannArasamassaM [NaM NAyajjhayaNassa] ke aTThe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM caMpA nAma nayarI hotthA | puNNabhadde ceie / jiyasattU rAyA / tattha NaM caMpAe nayarIe dhaNe NAmaM satyavAhe hotthA aDDe jAva aparibhUe / tIse NaM caMpAe nayarIe uttarapuratthime disIbhAe ahicchattA nAma nayarI hotyA, riddhatthimiyasamiddhA, vaNNao / tattha NaM ahicchattAe nayarIe kaNagakeU nAmaM rAyA hotyA, mahayA0, vannao / tae NaM tassa dhaNassa satthavAhassa annadA kaidAi puvvarattAvarattakAlasamayaM si imeya/rUve ajjhatthite ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA - seyaM khalu 10 mama vipulaM paNiyamaMDa mAyAe ahicchataM nagariM vANijjAe gamittae, evaM saMpeheti, 2 gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchejaM ca cauvvihaM bhaMDaM geNhai, 2 saMgaDIsAgaDaM sajjei, 2 sagaDI sAgaDaM bhareti, 2 koDuMbiya purise saddAveti, 2 evaM vadAsI - gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! caMpAe nagarIe siMghADaga jAva pahesuM [mahayoM mahayA saddeNaM ugghosemANA ugghosemANA ugghosaNaM kareha - ] evaM khalu devANuppiyA ! dhaNe satthavAhe vipulaM vaiNiyaM [bhaMDamAyAe ] icchati ahicchattaM nagariM vaNijjAe gamittate / taM jo NaM devANuppiyA ! cairae vA 15 1. dRzyatAM pR0 236 // 2. dRzyatAM pR0 108 paM0 5 / 3. lA 1 vinA - riddhitha he 1, 2, je 1 khaM 1 | ridvattha lA 2, 3, he 3, 4 saM 1 / dRzyatAM pR0 1 / " vaNNabho ti campAnagaryA varNakagrantho'trAvasare vAcyaH, sa cAyam - rivasthimiyasa middhA, RddhA bhavanAdibhirvRddhimupagatA, svimitA bhayavarjitatvena sthirA, samRddhA dhana-dhAnyAdiyuktA, tataH padatrayasya karmadhArayaH " aTI0 pR0 1B // 4. dRzyatAM pR0 7 0 4 // 5. kayAI he 1 / kayAI je 1 // 6. 'mAyAya lA 2, 3 // 7. vANijjatA he 2 // 8. gaNimaM ca 4 caunvihaM iti pratiSu pAThaH / dRzyatAM pR0 16108 // 9. sAlA 2, 3, 4 // 10. siMghADaga-tiga- caukka - caccara- caummuha - mahApaha- pasu iti saMpUrNaH pAThaH // 11. dRzyatAM pR0 112 paM0 3-4 // 12. paNiyaM bhaicchai saM 1 lA 2, lAmU0 3, 4 // 13. vANijjattAe he 2 // 14. NaM icchAha devA' he 1 je 1 // 15. "carae vetyAdi, tatra carako ghATibhicAcaraH, cIriko rathyApatitacIvaraparidhAnaH, cIropakaraNa ityanye, carmakhaNDakaH carmaparidhAnaH, carmopakaraNa iti cAnye, bhikSANDo bhicAbhojI, sugatazAsanastha ityanye, pANDurAGgaH zaivaH, gautamaH laghutarAkSamAlAcarcita vicitrapAdapatanAdi zikSAkalApavaduSabhakopAyataH kaNabhikSAgrAhI, govatikaH gozvaryAnukArI, uktaM ca-gAvIhiM samaM niggama-patresa ThANA-''saNAI pakareti / 5 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 NAyAdhammakahaMgasutta paDhame suyakSaMdhe [sU0 105cIrie vA cammakhaMDae vA 'bhicchuDe vA paMDuraMge vA gotame vA govvatite vA 'gihadhamme vA dhammaciMtae vA aviruddha-viruddha-vuD-sAvaga-rattapaDa-niggaMthappabhitI pAsaMDatthe vA gihatthe vA dhaNeNaM saddhiM ahicchattaM nagariM gacchai tassa NaM dhaNe acchattagassa chattagaM dalAti, aNuvAhaNassa uvAhaNAo dalayati, akuMDiyassa 5 kuMDiyaM dalayati, apatthayaNassa patthayaNaM dalayati, apakkhevagassa pakkhevaM dalayati, aMtarA vi ya se paDiyassa vA bhaggaMlugga ssa vA sAhejaM dalayati, suhasuheNa ya NaM ahicchattaM saMpAveti "tti kaTu docaM pi tacaM pi'ghosaNayaM ghoseha, 2 mama eyamANattiyaM pnycppinnh| tate NaM te koDuMbiyapurisA jAva evaM vadAsI-haMdi sugaMtu bhavato caMpAnagarI10 vatthavvA vahave caragA ye jAva paccappiNaMti / tate NaM tesiM koTuMbiyapurisANaM [aMtie eyamaDhe socA caMpAe nayarIe bahave caragA ya jAva gihatthA ya jeNeva dhaNe satthavAhe teNeva uvaagcchNti| tate NaM dhaNe satthavAhe tesiM caragANa ya jAva gihatthANa ya acchattagassa chattagaM dalayai, jAva patthayaNaM dalAti,"2 gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! caMpAe nayarIe bahiyA aggujANaMsi mamaM paDivAlemANA bhuMjaMti jahA gAvI tirikkhavAsaM vibhAveMtA // gRhidharmA gRhasthadharma eva zreyAnityabhisandhAya tadyathoktakArI, dharmacintako dharmasaMhitAparijJAnavAn sabhAsadaH, aviruddho vainayikaH, uktaM ca aviruddho viNayakArI devAINaM parAe bhttiie| jaha vesiyAyaNasuo evaM anne vi naayvvaa|| virudaH akriyAvAdI, paralokAnabhyupagamAt sarvavAdibhyo viruddhaH, evaM vRddhaH tApasaH prathamamutpannatvAt prAyo vRddha kAle ca dIkSApratipatteH zrAvakaH brAhmaNaH, anye tu vRddhazrAvaka iti vyAcakSate, sa ca brAhmaNa eva, raktapaTaH parivAjakaH nirgranthaH sAdhuH, prabhRtigrahaNAt kApilAdiparigrahaH iti"-attii0|| 1. cIriyAe vA cammasaMDiyAe vA lo0 // 2. he 2 vinA-dhammakhaMDira he 1 je 1 / cammakhaMDie se 1 lA 2,3 he 4 / cammakaDie khaM 1 / dhammakaMDie he 3 cammakaMDa lA 1 // 3. micchuDDe khN1|| 4. paMDaraMge he 1 vinA // 5. govvarae vA govvaie vA je 1 // 6. he 2 vinA-gihadhammaciMtae vA lo0 he 1 / gihadhammaciMte vA khaM 1 / hihidhammaciMtae vA he 3 / gihidhammaciMtae vA saM 1 lA2, 3, he 4 / gihatthadhammaciMtae vA je 1 // 7. degvuDDU nAsti loN|| 8. vA nAsti je 1 he 1 // 9. bhaggassa luggasA lo0 / bhaggaluggarasa sAdeg lAsaM0 3 / "patthayaNaM ti pathyadanaM zambalam , pakkhevaM ti arddhapaye truTitazambalasya zambalapUraNaM dravyaM prakSepakaH, paDiyassa tti vAhanAt patitasya roge vA patitasya bhaggaluggassa ti vAhanAt skhalanAdvA patane bhanasya rugNasya ca jIrgatAM gtsyetyrthH"-attii0|| 10. degsuheNaM ahi saM 1 lA 2, 3, he 1, 4 / suheNa ya ahi je 1 // 11. ti he 2 je 1 // 12. ghoSaNayaM je 1 he 1 vinA nAsti // 13. bhagavaMto he 2 lA1 vinaa|| 14. ya nAsti saM 1 lA 2, 3, he 4 kha 1 // 15. atra 2' ityanena 'dalaittA evaM vayAsI' iti pATho'tra vivakSitaH prtiiyte|| Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pannarasamaM ajjhayaNaM 'gaMdiphale' 253 2 ciTThaha / tate NaM te caraMgA ya0. dhaNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA jAva citttthti| tate NaM dhaNe satthavAhe sohaNasi tihi-karaNa-nakkhattaMsi vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei, 2 mitta-nAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM AmaMteti, 2 bhoyaNaM bhoyAveti, 2 Apucchati, 2 tA sagaDIsAgaDaM joyAveti, 2 tA caMpAo nagarIo 5 niggacchati, 2 NAIvigiTehiM addhANehi vasamANe 2 suherhi vasahi-pAyarAsehi aMgaM jaNavayaM majhamajjheNaM jeNeva desaggaM teNeva uvAgacchati, 2 sagaDIsAgaDaM moyAveti, 2 satthaNivesaM kareti, koDubiyapurise saddAveti, 2 evaM vadAsI-tubbhe gaM devANuppiyA / mama satthanivesaMsi mahayA 2 saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vadaha-evaM khalu devANuppiyA! imIse AgAmiyAe chinnAvAyAe dIhamaddhAe aDavIeM bahumajjha- 10 desabhAe ettha NaM bahave NaMdiphalA nAmaM rukkhA pannattA kiNhA jAva pattiyA puphiyA phaliyA hariyA rerijamANA sirIe atIva atIva uvasobhemANA ciTThati, maNuNNA vanneNaM jAva maNunnA phAseNaM, maNunnA chAyAe, taM jo NaM devANuppiyA! tesiM naMdiphalANaM rukkhANaM mUlANi vA kaMda-taya-patta-puppha-phalANi vA bIyANi vA hariyANi vA AhAreti chAyAe vA vIsamati tassa NaM AvAe bhaddae bhavati, tato 15 pacchA pariNamamANA 2 akAle ceva jIviyAto vvroti| taM mA NaM devANappiyA! "kei tesiM naMdiphalANaM mUlANi vA jAva chAyAe vA "vIsamau, mA NaM se vi akAle ceva jIviyAto vaivarovinati / tubbhe NaM devANuppiyA ! annesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva hariyANi ya AhAreha chAyAsu vIsamaha ti ghosaNaM ghoseha jAva pnycppinnNti| 1. dRzyatAM pR0 252 // 2. atra '4' ityanena ' asaNaM pANaM khAimaM sAima' iti pATho graahyH|| 3. vippagi he 2 vinaa| "NAivigiTehiM maddhANehiM ti nAtivikRSTeSu nAtidIrveSu adhvasu prayANakamArgeSu vasan zubhairanukUlaiH vasati-prAtarAzaiH AvAsasthAnaH prAtarbhojanakAlaizcetyarthaH, desaggaM ti deshaantm"-attii0|| 4. Agami lA 1 he 2 // 5. ettha NaM je 1 he 1 vinA naasti| 6. vakSeNaM 4 jAva je 1 he 1 // 7. pratiSu pAThAH-kaMda-taya-patta-puppha-phalANi vA bIyANi vA je 1 he 1 / kaMda-taya-patta-puppha-phala-bIyANi vA je 1 he 1 vinaa| atra 'kaMdANi vA tayANi vA pattANi vA puSpANi vA phalANi vA bIyANi vA' ityapi sampUrNaH pATo bhvet|| 8. AhAreti je 1 he 1 // 9. vIsamaMtije 1 // 10. kevi saM 1 lA 2, 3, he 4 // 11. vIsamamo taMmA NaM je 1 he 1 / vIsamato mA NaM khN1| vIsamao mA NaM he 2 // 12. vavarovijassai he1 vinaa| vavarovijissati khaM 1 lA3 he3 vvrovijsilaa1|| Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 105tate NaM dhaNe satthavAhe sagaDIsAgaDaM joeti, 2 jeNeva naMdiphalA rukkhA teNeva uvAgacchati, 2 tA tesiM naMdiphalANaM adUrasAmaMte satthaNivesaM kareti, docaM pi tacaM pi koDuMbiyapurise saddAveti, 2 tA evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA ! mama satthanivesaMsi mahatA saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vayaha-ee NaM devANuppiyA! te naMdiphalA kiNhA jAva maNunnA chAyAe / 'taM jo NaM devANuppiyA! eesiM gaMdiphalANaM rukkhANaM mUlANi vA kaMda-tayA-patta-phala jAva akAle ceva jIviyAo varvaroveMti, taM mA NaM tubbhe jAva vIsamaha, mA NaM akAle ceva jIvitAto vavarovissaMti, annesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva vIsamaha ti kaTTha ghosaNaM paJcappiNaMti / tattha NaM atthegaiyA purisA dhaNassa satthavAhassa eyamadvaM saddahati jAva royaMti, 10 eyamadvaM saddahamANA pattiyamANA roemANA tesiM naMdiphalANaM dUraMdUreNa parihara mANA annesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva vIsamaMti, tesi NaM AvAe no bhaddae bhavati, tato pacchA pariNamamANA 2 subharUvattAe 5 bhujo bhujjo pariNamaMti. evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva paMcasu kAmaguNesu no sanjati no rejjati 3 se NaM iha bhave ceva bahUNaM samINaM 4 aJcaNijje, paraloe 15 no Agacchati jAva vItIvatissati / ___ tattha NaM appegatiyA purisA dhaNassa eyamadvaM no saMdahati no pattiyaMti no royaMti, dhaNassa eyamaDhe asadahANA apattiyamANA aroemANA jeNeva te naMdiphalA teNeva uvAgacchaMti, 2 tA tesiM naMdiphalANaM mUlANi ya jAva vIsamaMti, tesi NaM AvAe bhaddae bhavati, tato pacchA pariNamamANA jAva vavaroti, evAmeva 20 samaNAuso! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA pavvatie paMcasu kAmaguNesu sajjati 3 jAva aNupariyaTTissati, jahA va te purisaa| 1. taM nAsti je 1 he 1 // 2. kaMda-taya-patta-phala he 2 lA 1 / kaMda tayA patte phale he| kaMdatayapattephale je 1 // 3. dRzyatAM pR0 2536014||4.roveti je 1 he 1 // 5. vavarovissati je 1 he 1 // 6. roeMti he 2 khN1|| 7. degmANA 3 tesiM iti pratiSu pAThaH // 8. atra 5 ityakena 'subharUvattAe subharasattAe subhagaMdhattAe subhaphAsattAe subhaThAyattAe' iti pATho vivakSito bhAti // 9. rajati 2 se NaM he 3 / rajjati se NaM he 1, 2, khaM 1 / atra '3' ityaGkena 'no sajati no rajati no mucchati' IdRzaH pATho vivakSito bhAti // 10. dRzyatAM pR0 91 pN014|| 11. dRzyatAM pR. 9250 20, pR0 100 paM0 7, pR0 106 pN01||12. saddati 3 dhaNasta iti pratiSu paatthH|| 13. mANA 3 jeNeva iti pratiSu paatthH|| 14. roeMti he 1 // 15. sajati 3 jAva iti pratiSu paatthH| atra '3' ityaGkena 'sajati rajati mucchati' IdRzaH pATho vivakSito bhAti // 16. dRzyatAM pR0 91 paM0 12, pR0 100 paM0 1, pR0 106501 // Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105] pannarasamaM ajjhayaNaM NaMdiphale' 255 tate NaM se dhaNe sagaDIsAgaDaM joyAveti, 2 jeNeva ahicchattA nagarI teNeva uvAgacchati, 2 ahicchattAe nayarIe bahiyA aggujANe satthanivesaM kareti, 2 sagaDIsAgaDaM moyAvei / tae NaM se dhaNe satthavAhe mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyarihaM pAhuDaM geNhai, 2 bahUhiM purisehiM saddhiM saMparikhuDe ahicchattaM nagariM majhamajheNaM aNupavisai, 2 jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgacchati, 2 karayala jAva / vaddhAvei, 2 taM mahatthaM mahagyaM maharihaM pAhuDaM uvaNeti / tae NaM se kaNagakeU rAyA haTTatuTTe dhaNassa satthavAhassa taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM jAva paDicchai, dhaNaM satthavAhaM sakAreti sammANeti, 2 ussukaM viyarati, 2 paDivisajjei / tee NaM se dhaNe bhaMDaviNimayaM karei, 2 paribhaMDaM geNhati, 2 suhaMsuheNaM jeNeva caMpAnayarI teNeva uvAgacchati, 2 mitta-nAti[-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNeNa 10 saddhiM] abhisamannAgate vipulAI mANussagAI jAva viharati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM therAgamaNaM, dhaNe dhammaM socA jeTTaputtaM kuTuMbe ThavettA pavvaie, sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAI [ahinjittA], bahUNi vAsANi [sAmaNNapariyAgaM pAuNittA] mAsiyAe saM[lehaNAe appANaM jhosettA] annataresu devaloesu devattAe uvavanne, mahAvidehe vAse sijjhihiti jAva aMtaM kairehiti / 1. evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM pannarasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tti bemi| // pannarasamaM NAyajjhayaNaM saMmmattaM // 1. mahatthaM 3 rAya iti pratiSu paatthH| dRzyatAM pR0 41501 / pR0 124 Ti. 1 // 2. bahupurisehiM he 2 vinA // 3. mahatthaM 3 iti pratiSu paatthH| dRzyatAM pR0 41 paM0 1 // 1. ussukkaM saM1 lA 2,3, he 4 // 5. tae NaM se dhaNe he 2 vinA nAsti // 6. sAmAIyamAIyAI ekkArasa he 2 lA 1 / ekkArasamAiyAI khaM 1 // 7. aMgAgi he 2 // 8. vAsANi jAva mAsiyAe he 1 je 1 // 9. karehi he 1 // 10. sNmttN| graM 4338||-sN 1 / sNmttN| graM 4337-he4|| Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' 106. jati NaM bhaMte ! [samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM] pannarasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe pannatte, solasamassa NaM NAyajjhayaNassa ke aDhe pannatte ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM caMpA nAma nayarI hotthA / 5 tIse NaM caMpAe nayarIe bahiyA uttarapurasthime disIbhAe subhUmibhAge nAma ujjANe hotthaa| tattha NaM caMpAe nayarIe tao mAhaNA bhAtaro parivasaMti, taMjahA-some, somadatte, somabhUtI, aDA jAva 'rivveda 4 jAva supariniTThiyA / tesi NaM mAhaNANaM tao bhAriyAto hotthA, taMjahA-nAgasirI, bhUyasirI, jakkhasirI, sukumAla jAva tesi NaM mAhaNANaM ITThAo vipule mANussae jAva viharati / tate NaM tesiM mAhaNANaM annayA kayAi egayao samuvAgayANaM jAva imeyArUve miho kahAsamullAve samuppajjitthA evaM khalu devANuppiyA ! amhaM ime vipule dhaNa jAva sAvateje, alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo pakAmaM dAuM pakAmaM bhottuM pakAmaM paribhAeuM, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! annamannassa gihesu kallAkaliM vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM uvakkhaDeuM paribhujamANANaM vihritte| annamannassa 15 eyamahU~ paDisuNeti, 2 kalAkaliM annamannassa gihesu vipulaM asaNa-pANa-khAimasAimaM uvakkhaDAveMti, 2 paribhuMjamANA viharati / tate NaM tIse nAgasirIe mAhaNIe annadA bhoyaNavArae jAte yAvi hotthA / tate NaM sA nAgasirI vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM uvakkhaDeti, 2 egaM mahaM sAlatiyaM tittAlAuyaM bahusaMbhArasaMjuttaM jehAvagADhaM uvakkhaDAveti, 2 egaM biMduyaM 1. riuvveda khaM 1 he 2, 3 vinaa| dRzyatAM pR0 114 paM0 10 Ti0 8 // 2. iTThA viule je 1 / dRzyatAM pR0 8 paM0 2 Ti0 1 // 3. kayAI he 1 / 4. dRzyatAM pR0 95 paM0 10-12 / / 5. amhe he 1 je 1 // 6. pratiSu pAThAH-dhaNadhanna jAva sAva laa1| dhaNa jAva sAva' he 1, 3 je 1 kha 1 / dhaNa sAva he 2 / dhaNe jAva sAva saM 1 lA 2, 3, he 4 / dRzyatAM pR0 40 paM0 19 // 7. dRzyatAM pR0 46 paM0 20-pR0 47 paM0 2 // 8. asaNa 4 uva je 1 vinaa| asaNaM 4 uvaje 1 // 9. uvakkhaDAveuM 2 paDibhuMlA 1 // 10.paribhuMje he 2 khaM1 lA 1 vinaa|| 11. asaNa 4 uva he 2, 3 khaM1 lA 1 / asaNaM 4 uva he 2, 3 lA 1 khaM 1 vinA // 12. paribhuje' he 1, 2 kha 1 lA1 vinA|| 13. asaNaM 4 uva he 1 je 1 // 14. tittalA' saM 1 lA 2, 3, he 4 / "sAlAiyaM ti zAradikam , sAreNa vA rasena citaM yuktaM sAracitam , tittAlAuyaM kaTukatumbakaM bahusaMbhArasaMjuttaM bahubhiH sambhAradravyaiH upari prakSepadravyaiH tvagelAprabhRtibhiH saMyuktaM yat tat tathA snehAvagADhaM snehvyaaptm"-attii0|| Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 107] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' karatalammi AsAei, 2 taM khAraM kaDuyaM akhajaM visaMbhUyaM jANittA evaM vadAsidhiratthu NaM mama nAgasirIe ahannAe apuNNAe dUbhagAe dUbhagasattAe dUbhagaNiboliyAe, jAe NaM mae sAlaie bahusaMbhArasaMbhie nehAvagADhe uvakkhaDie, subahudavvakkhae ye nehakkhae ya kae, taM jati NaM mamaM jAuyAo jANissaMti to NaM mamaM khiMsissaMti 4 / taM jIva mamaM jAuyAo Na jANaMti tAva mama seyaM eyaM 5 sAlatiyaM tittalAuyaM bahusaMbhAraNehakayaM egate govettae, annaM solaiyaM mahurAlAuyaM jAva nehAvagADhaM uvakkhaDettae, evaM saMpeheti, 2 tA taM sAlatiyaM jAva govei, 2 annaM sAlatiyaM maharAlAuyaM uvakkhaDei, 2 tesiM mAhaNANaM NhAyANaM jAva suhAsaNavaragayANaM taM vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM pariveseti / tate NaM te mAhaNA jimitabhuttuttarAgayA samANA AyaMtA cokkhA paramasUibhUyA sakammasaMpauttA jAyA yAvi 10 hotthaa| tate NaM tAo mAhaNIo vhAyAo jAva vibhUsiyAo taM vipulaM asaNapANa-khAima-sAimaM AhAreMti, 2 jeNeva sayAiM sayAiM gehAiM teNeva uvAgacchaMti, 2 sakammasaMpauttAto jaayaato| 107. te NaM kAle NaM samae NaM dhammaghosA nAma therA jAva bahuparivArA jeNeva caMpA nAma nagarI jeNeva subhUmibhAge ujjANe teNeva uvA gacchaMti], 2 ahApaDirUvaM 15 jAva viharaMti / parisA niggayA, dhammo kahio, parisA pddigyaa| tae NaM tesiM dhammaghosANaM therANaM aMtevAsI dhammaruI nAma aNagAre orAle jAva telasse mAsaMmAseNaM khamamANe viharati / tate NaM se dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNagasi 1. karayalaMsi je 1 // 2. akkhajja he 1 // 3. visabbhUyaM he 3 khN1| visabhUyamiti he 1 je1|| 4. "dUbhagasattAe ti durbhagaH sattvaH prANo yasyAH sA tathA, dUbhaganiMboliyAe tti nimbagulikeva nimbaphalamiva atyanAdeyatvasAdhAt durbhagAnAM madhye nimbagulikA durbhaganimbagulikA, athavA durbhagAnAM madhye nirdolitA nimajitA durbhgnirbolitaa"-attii0||5. saMbhIe he2|| 6. ya je 1 he 1 vinA naasti|| 7. jAyAo lo| "jAuyAo ti devarANAM jAyA bhAryA ityrthH"-attii0|| 8. to NaM mae khN1| tA gaM mae loN0|| 9. ayaM '' ityaGkaH khaM 1 he 1 lA 1 vinA nAsti / atra 4 ityaGkena khisissaMti niMdissaMti garahissaMti paribhavissaMti iti pATho vivakSito bhaati|| 10. jAva tAva mama jAtouyAo lA1 je1| jAva tAva mamaM jAtouyAmo khN1|| 11. sAlaIyaM he 2 / evamagre'pi / sAlAiyaM // 1 // 12. sAlAi he 1 je 1 / evamagre'pi // 13. mahurAlAuyaM nAsti he 1, 2, khaM 1 je 1 // 14. asaNaM 4 pari je 1 he 1 / asaNaM pANaM khAimaM sAimaM pari' he 2 / asaNa 4 parideg je 1 he 1, 2 vinA // 15. asagaM 4 jAva mAhA je 1 he 1 / asaNa 4 AhA je 1 he 1 vinaa|| 16. uvA 2 mahA' iti pratiSu paatthH|| 17. teulesse saM 1 lA 3 he 4 // Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 107 paDhamAe 'porasIe sajjhAyaM karei, bIyAe porusIe, evaM jahA goyamasAmI taheva uggAheti, taheva dhammaghosaM theraM Apucchai, 2 jAva caMpAe nayarIe uccanIca-majjhimakulAI jAva aDamANe jeNeva nAgasirIe mAhaNIe gihe teNeva annupvitu| ____tate NaM sA nAgasirI mAhaNI dhammaruI aNagAraM eMjamANaM pAsati, 2 tA tassa sAlaiyassa 'tittalAuyassa bahu[saMbhArasaMbhiyassa] hA[vagADhassa] eDaNaTTayAe haTTatuTThA uThAe uDeti, 2 tA jeNeva bhattaghare teNeva uvAgacchati, 2 taM sAlatiyaM titolAuyaM bahu[saMbhArasaMbhiyaM] nehA[vagADhaM] dhammaruissa aNagArassa paMDigga hage savvameva nisirati / tate NaM se dhammaruI aNagAre ahApajjattamiti kuTu 1. nAgasirIe mAhaNIe gihAto paDinikkhamati, 2 ttA capAe nagarIe majjhamajjheNaM paDinikkhamati, 2 jeNeva subhUmibhAge ujjANe"teNeva uvAgacchati, jeNeva dhammaghosA therA teNeva uvAgacchati, 2 tA dhammaghosassa adUrasAmaMte anna-pANaM paDileheti', 2 anna-pANaM se karayalaMsi paDidaMseti / tate NaM te dhammaghosA therA tassa sAlaitassa nehAvagADhassa gaMdheNaM abhibhUyA samANA tato sAlaiyAto nehAvagADhAo ega "biMdagaM 15 gahAya karayalaMsi AsAdeMti, 2 "taM tittagaM khAraM kaDuyaM akhajaM abhojaM visabhUyaM jANittA dhammaruyiM aNagAraM evaM vadAsI-jati NaM tumaM devANuppiyA ! aiyaM sAlaiyaM jAva nehAvagADhaM AhAresi "to NaM tumaM akAle ceva jIvitAto vavarovijasi, taM mA NaM tumaM devANuppiyA! imaM jAva AhAresi, mA NaM tumaM akAle ceva jIvitAo vavarovijasi / taM gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! imaM sAlatiyaM egaMtamaNAvAe acitte thaMDile pariTThavehi, 2 annaM phAsuyaM esaNijaM asaNa-pANa-khAimasAimaM paDigAhettA AhAraM AhArehi / 1. porisIe je 1 vinaa| porisIyAe saM 1 lA 3 // 2. porisIe evaM jahA je 1 vinA / porusIe paraM jahA je 1 // 3. dRzyatAM bhagavatIsUtre 2 / 5 / 22 // 4. ijja he 1 // 5. sAlAi je 1 he 1 // 6. tittakaDuyassa he 2 vinA // 7. hiTTa he 1 // 8. sAlA he 1 je 1 / evamagre'pi sarvatra // 9. tittakaDuyaM he 2 vinA // 10. gahaMsi he 1 je1|| 11. teNeva uvAgacchati nAsti je 1 he 1 // 12. degi 3 a he 1 // 13. he 1 vinA-pANaM si kara je 1 / pANaM kara' he 1 je 1 vinA // 14. biMduM gahAya he 1 je1|| 15. taM he 1 je 1 vinA nAsti // 16. apija visabhUyamitti (vibhUsiyami tti je 1) jANittA he 1 je 1 // 17. khaM 1 vinA-ruti aNadeg saM1 lA 2, 3, he 3, 4 / ruIbhaNadeg he 2 / ImaNa he 1 je 1 lA 1 // 18. evaM he 1 je1|| 19. te NaM he1 je1||20. gacchaha NaM tumaM he 1 je 1 / gacchaha tuma lA 1 // 21. maccitte he 2 khN1||22. asaNa 4 paDi he1je 1 cinaa| asaNaM 4paDi he1je1|| Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107] 659 5 solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' tate NaM se dhammaruI aNagAre dhammaghoseNaM thereNaM evaM vutte samANe dhammaghosassa theressa aMtiyAo paDinikkhamati, 2 tA subhUmimAMgaujANAo adUrasAmaMte thaMDilaM paDileheti, 2 tA tAto sAlajhyAto egaM 'biMduM gahAya thaMDilaMsi nisirti| tate NaM tassa sAlatiyassa tittakaDuyassa bahu[saMbhArasaMbhiyassa nehAvagADhassa gaMdheNaM bahUNi pipIligAsahassANi pAunbhUyANi, jA jahA ya NaM pipIlikA AhAreti sA tahA akAle ceva jIvitAto vavarovijati / tate NaM tassa dhammaruissa aNagArassa imeyArUve ajjhatthie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA -jai tAva imassa sAlatiyassa jAva egaMmi biMdugaMmi pakkhittaMmi aNegAtiM pipIlikAsahassAiM vavarovijaMti, taM jati NaM ahaM eyaM sAlaiyaM thaMDillaMsi savvaM nisirAmi "to NaM bahUNaM poNANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM vahakaraNaM bhavissati, taM seyaM khalu mameyaM sAlaiyaM jAva gADhaM sayameva AhArettae, mamaM ceva eeNaM sarIraeNaM NijjAu ti kuTu evaM saMpeheti, 2 tA muhapottiyaM paDileheti, 2 tA sasIsovariyaM kAyaM pamanjeti, 2 tA taM sAlaiyaM tittakaDuyaM bahu[saMbhArasaMbhiyaM] nehAvagADhaM bilamiva pannagabhUteNaM appANeNaM savvaM sarIrakohagaMsi pakkhivati / tate NaM tassa dhammaruissa taM sAlaiyaM jAva nehAvagADhaM AhAriyassa samANassa muhattaMtareNaM pariNama- 15 mANaMsi sarIragaMsi veyaNA pAunbhUtA ujjalA jIva durhiyaasaa| tate NaM se dhammaruI aNagAre athAme abale avIrie apurisakkAraparakkame adhAraNijjamiti kaTu AyArabhaMDagaM egaMte Thavei, 2 ttA thaMDilaM pahileheti, [2] dainbhasaMthAragaM saMtharei, 2 dabbhasaMthAragaM duruhati, 2 tA puratthAbhimuhe saMpaliyaMkanisaNNe karayalapariggahiyaM [dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kuTu] evaM vadAsI-namo'tthu gaM arahaMtANaM 10 1. bhAga nAsti he 2 khaM 1 // 2.thaMDilaM he 1 je1|| 3. tato he 3,4 saM 1 lA 1, 2,3 // 4. biMdugaM laa1|| 5.thaMDilaM nisirai he 2 // 6. pAu jA jahA he 1 vinA // 7. sAlaIyassa he 2 // 8. biMduMmi saM1 lA2,3, he 3,4 / viduviyaMmi khN1|| 9. gANi he2|| 10. sAlaIyaM he 2 // 11. tA gNje1|| 12. pANANaM 4 vaha iti pratiSu paatthH||13. "bilamivetyAdi, bile iva randhra iva pannagabhUtena sarpakalpena AtmanA karaNabhUtena sarva tadalAbu zarIrakoSTha ke prakSipati, yathA kila bile sarpa AtmAnaM prakSipati pArthAn asaMspRzan evamasau vadanakandarapArthAn asaMspRzan AhAreNa tadasaJcAraNataH tadalAbu jaTharabile pravezitavAniti bhaavH"attii0|| 14. degkoTuMsi he 1, 2, lA 1 khaM 1 // 15. dRzyatAM pR0 6250 14 Ti0 20 // atra 'ujalA viulA pagADhA kakkasA kaDuyA phahasA niTTarA caMDA tivvA dukkhA duggA durahiyAsA' iti saMpUrNaH pATho bhAti, dRzyatAM bhagavatIsUtre pR0 209 Ti0 1 // 16. sakAra' he 2 // 17. saMthAraM he 1,4 lA 3 // 18. saMthA lA3 he4|| Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 107 jAva saMpattANaM, namo'tthu NaM dhammaghosANaM therANaM mama dhammAyariyANaM dhammovaesayANaM, puvi pi NaM mae dhammaghosANaM therANaM aMtie savve pANAtivAe paJcakkhAe jAvajIvAe jAva pariggahe, iyANi piNaM ahaM tesiM ceva bhagavaMtANaM aMtie savvaM pANAtivAyaM paJcakkhAmi jAva pariggahaM paccakkhAmi jAvajjIvAe, jahA khaMdao 5 jAva carimehiM ussAsa[nIsAsehiM] vosirAmi tti kaTu AloiyapaDikkaMte samAdhipatte kaalge| tate NaM te dhammaghosA therA dhammaruI aNagAraM ciragayaM jANittA samaNe niggaMthe saddAveMti, 2 tA evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! dhammaruI aNagAre mAsa khamaNapAraNagaMsi sAlaiyassa jAva gADhassa NisiraNaTTayAe bahiyA niggate cirAveti, 10 taM gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! dhammaruissa aNagArassa savvato samaMtA maggaNagavesaNaM kareha / tate NaM te samaNA niggaMthA jAva paDisuNeti, 2 tA dhammaghosANaM therANaM aMtiyAo paDinikkhamaMti, 2 dhammaruissa aNagArassa savvato samaMtA maggaNagavesaNaM karemANA 2 jeNeva thaMDilaM teNeva u~vAgacchaMti, 2 dhammaruissa aNagArassa sarIragaM nippANaM nicejhaiM jIvavippajaDhaM pAsaMti, 2 ttA hA hA aho akajamiti kaTTa dhammaruissa aNagArassa pariNivANavattiyaM kAussaggaM kareMti, 2 tA dhammaruissa AyArabhaMDagaM geNhaMti, 2 tA jeNeva dhammaghosA therA teNeva uvAgacchaMti, 2 tA gamaNAgamaNaM paDikkamaMti, 2 tA evaM vadAsI-evaM khalu amhe tubhaM aMtiyAo paDinikkhamAmo, subhUmibhAgassa ujANassa pariperaMteNaM dhammaruissa aNagArassa 20 savvato jAva karemANA jeNeva thaMDille teNeva uvAga[cchAmo] jAva ihaM havvamAgayA, taM kAlagae NaM bhaMte ! dhammaruI aNagAre, ime se aayaarbhNdde| tate NaM te dhammaghosA 1. punvaM saM 1 he 4 // 2. aMtiyaM he 2 vinA // 3. dRzyatAM bhagavatIsUtre 2 / 1 / 50 // 4. UsAsa he 2 // 5. pratiSu pAThA:-rui mAsa he 2 / ruha mAsa he 1 je 1 laa3| ruyissa mAsa laa1| ruissa mAsa khaM 1 / ruI mAsa saM1 lA 2 he 4 / ruiM mAsa he 3 // 6. Nisara he 2 // 7. cirAite (cirAive?) jesN01|| 8. degmANA jeNeva he 1 je 1 vinaa|| 9. thaMDilaM he 1 je 1 // 10. pratiSu paatthaaH-uvaagyaa| dhamma he 2 / uvAgacchaMti 2ttA dhamma je1| uvAgacchati 2 dhamma lA 1 loM0 / uvA0 2 dhamma he 2 je 1 lA 1 vinA // 11. "gamaNAgamaNAe(NaM ?) paDikamaMti ti gmnaagmnmiiryaapthikaam"-attii0|| 12. thaMDile je 1 he 1 // 13. uvA 2 jAva he 2 vinaa| u 2 jAva khaM 1 lA 1 / uvAga jAva he 2 / atra 'uvAgayA 2 jAva' ityapi saMpUrNaH pATho bhavet , dRzyatAM Ti0 10 // 14. rui he 1, 2 je 1 // Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108] 261 solasamaM ajjhayaNaM avarakaMkA' therA pubbagae utraogaM gacchaMti, 2 tA samaNe niggaMthe niggaMdhIo ye sahAveMti, 2 tA evaM vadAsI-evaM khalu ano! mama aMtevAsI dhammaruI nAma aNagAre pagaibhaddae jAva viNIe mAsaMmAseNaM aNikkhitteNaM tabokammeNaM jAva nAgasirIe mAhaNIe gihaM aNuppaiviTe / tae NaM sA nAgasirI mAhaNI jAva nisirai / tae NaM se dhamaruI aNagAre ahApajjattamiti kaTTa jAva kAlaM aNavakaMkhamANe viharati / 5 se NaM dhammairuI aNagAre bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNittA AloiyapaDikaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA uDUM sohamma jAva savvaTThasiddhe mahAvimANe devattAe uvavanne / tattha NaM ajahaNNamaNukkoseNaM tattIsaM sAgarovamAiM ThitI pannatA, tattha NaM dhammaruissa vi devassa tettIsaM sAgarovamAiM ThitI pannattA / se NaM dhammaruI deve tAo devalogAo jAva mahAvidehe vAse sijjhihiti bujjhihiti 10 muccihiti pariNivvAhiti savvadukkhANamaMtaM kAhiti / 108. taM dhiratthu NaM ajo ! nAgasirIe mAhaNIe adhannAe apunnAe jAva jiMboliyAe, jAe NaM tahArUve sAhU sAhurUve dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi sAlaieNaM jAva gADheNaM akAle ceva jIvitAto vvrovie| tate NaM te samaNA niggaMthA dhammaghosANaM therANaM aMtie etamaDhaM socA NisammA caMpAe siMghADaga-tiga jAvaM bahujaNassa evamAtikhaMti 4-dhiratthu NaM 15 devANuppiyA! nAgasirIe mAhaNIe jAva NiboliyAe jAe NaM tahArUve sAhU sAhurUve dhammaruI sAlatieNaM jAva jIviyAo vavarovite / ___tae NaM tesiM samaNANaM niggaMthANaM aMtie eyamaDhe socA NisammA jIva bahujaNo annamannassa evamAtikkhati, evaM bhAsati,[evaM paNNaveti, evaM parUveti-] dhiratthu 1. ya nAsti he 2, 4 saM 1 laa3|| 2. rui he 2 // 3. jaNupadeg se 1 lA 1, 2, 3, he 4 // 1.mitti je 1 vinaa|| 5. dRzyatAM pR0 76 paM0 12 // 6. sijjhihitI 5 he 2 / sijjhihI se 1 lA 2, 3, he 3, 4 / lijjhihaha he 1 / '5' he 2 vinA nAsti / '5' ityathena grAhyaH pAThaH pR07650 19 anusaarennaatraasmaabhirnirdissttH|| 7. jAvazabdena 'siMghADaga-tiga-caukka-cacaracaummuha-mahApaha-pahesu' iti sampUrNaH pATho'tra jnyeyH| dRzyatAM pR0 23 pN05|| 8. kkhaMti 4 iti pratiSu paatthH| atra '4' ityaGkena 'evamAlikkhaMti, evaM bhAseMti. evaM paNNaveMti, evaM parUveti' iti sampUrNaH pATho sheyH| dRzyatAM paM0 20 tathA adhastanaM TippaNam 11 // 9. pratiSu pAThAH-sAhurUve dhammaruI sAlAiya jAva jIvi he 1 / sAhurUve dhammaru lAiya jAva jIvi je 1 / sAdhurUve sAlAieNaM jIvi lA 1 / sAhurUve sAlaieNaM jIvi he 1 je 1 lA1 vinA // 10. jAva saM 1 lA 2, 3 he 4 vinA nAsti // 11. atra dRzyatAM pR0 159 paM0 19-20 tti013|| Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 108NaM nAgasirIe mAhaNIe jAva vavarovite / tate NaM te mAhaNA caMpAe nagarIe bahujaNassa aMtie etamaDhaM socA nisammA AsuruttA jAva misimisemANA jeNeva nAgasirI mAhaNI teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA nAgasiri mAhaNiM evaM vadAsI-haM bho nAgasirI! apatthiyapatthie duraMtapaMtalakkhaNe hINapuNNacAuddase! dhiratthu NaM tava adhannAe apuNNAe jAva NiboliyAte, jAe NaM tume dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi sAlatieNaM jAva vavarovite, uccAvayAhiM akkosaNAhiM akkoseMti, ucAvayAhiM uddhaMsaNAhiM uddhaMseMti, uMcAvayAhiM NicchuhaNAhiM NicchubbhaMti, uMcAvayAhiM NicchoDaNAhiM nicchoDeMti, tajeti, tAleMti, tajjittA tAlittA sayAto gihAto nicchubhNti| . tate NaM sA nAgasirI sayAto gihAto nicchUDhA samANI caMpAe nagarIe 10 siMghADaga-tiga-caukka-caccara-caummuha jIva bahujaNeNaM hIlijamANI khiMsijjamANI nidijjamANI garahijjamANI tajijamANI pavvahijjamANI dhikkArijamANI thukkArijamANI katthai ThANaM vA nilayaM vA alabhamANI "daMDikhaMDanivasaNA khaMDamalayakhaMDaghaDagahatthagayA phuTTahaDAhaDasIsA macchiyAcaDagareNaM annijamANamaggA gehaMgeheNaM "dehaMbaliyAe vittiM kappemANI viharati / 1. sirI mAhaNiM he 2 / sirI mAhANI lA1, 3 khaM 1 he 4 / sirIe mAhaNIe lA 2 he 3 // 2. appa saM 1 lA 3, he 3, loM0 khaM 1 // 3. jAva nAsti he 2 khaM 1 // 4. pratiSu pAThAHtume dhammaruI aNagAre mAsa he 1 / tume dhammarui aNagArassa mAsa je 1 / tume tahArUve sAhU sAhurUve mAsa he 1 je 1 vinaa|| 5. uccAvaehiM bhakkosehiM je 1 / " uccAvayAhiM ti asamaJjasAbhiH, bhakkosaNAhiM ti mRtAsi tvamityAdibhirvacanaiH, uddhasaNAhiM ti 'duSkulIne' ityAdibhiH kulAdyabhimAnapAtanAthaiH, nicchuhaNAhiM ti 'niHsarAsmadgehAt' ityAdibhiH, nicchoDaNAhiM ti 'tyajAsmadIyaM vastrAdi' ityAdibhiH, tajjeMti tti 'jJAsyasi pApe!' ityAdibhaNanataH, tAleti tti cpettaadibhiH"-attii0|| 6. ukkosaMti se 1 lA 2, 3 he 4 // 7. uddhaMsaMti he 1 / uiMsaMti je1|| 8. uccAvaehiM je 1 // 9. he 1 vinA-nicchubbhaNAhiM nicchubhaMti he 2 / NinbhacchaNAhiM NibbhacchaMti he 1, 2 vinA sarvatra / dRzyatAmuparitanaM TippaNam 5 // 10. caccaracaukka bhukhN1|| 11. jAva je 1 he 1 vinA nAsti // 12. pavahi he 1 je 1 // 13. mANA lA 1 // 14. daNDikhaMDavasaNA he 2 vinaa| "daNDI kRtasandhAna jIrNavastram , tasya khaNDaM nivasanaM paridhAna yasyAH sA tathA, khaNDamallakaM khaNDazarAvaM bhikSAbhAjanaM khaNDaghaTakazca pAnIyabhAjanaM te hastayorgate yasyAH sA tathA, phuDhe ti sphuTitaM sphuTita-kezasaJcayatvena vikIrNakezaM haDAhaDaM ti atyathai zIrSa ziro yasyAH tathA, makSikAcaTakareNa makSikAsamudAyena anvIyamAnamArgA anugamyamAnamArgA, malAvilaM hi vastu makSikAbhirveSTayate eveti, deha balim' ityetasyAkhyAnaM deha (deha-aTIje0)balikA, tayA, anusvAro naipAtikaH"-aTI0 // 15. dehaba je 1 he 1 // Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' 263 263 tate NaM tIse nAgasirIe mAhaNIe tabbhavaMsi ceva solasa royAtakA pAubbhUyA, taMjahA--sAse kAse joNisUle jAva koDhe / tae NaM sA nAgasirI mAhaNI solasahiM royAtaMkehiM abhibhUtA samANI aTTaduhavasaTTA kAlamAse kAlaM kicA chaTThAe puMDhavIe ukkosasAgarovamaTTitIesu neraIesu neraIyattAe uvvnnaa| sA NaM tao'NaMtaraM uvvaTTittA macchesu uvavannA, tattha NaM 5 saMsthavajjhA dAhavakaMtIe kAlamAse kAlaM kiccA ahesattamAe puDhavIe ukkosasAgarovamaTTitIesu nereiesu uvvnnaa| sA NaM tato'NaMtaraM uvvaTTittA docaM pi macchesu uvavajjati, tattha vi ya NaM satthavajjhA dAhavakaMtIe docaM pi ahe sattamAe puDhavIe u~kosasAgarovamaMdvitIesu "neraiesu uvavajjati / sA NaM taohiMto jAva uvvaTTittA tacaM pi macchesu uvavannA, tattha vi ya NaM satthavajjhA dA~havakkaMtIe 10 jAva kAlamAse kAlaM kiccA docaM pi chaThAe puDhavIe ukkosa[sAgarovamaTTitIesu neraiesu uvavannA] / tao'NaMtaraM uvvaTTittA uragesu, evaM jahA 'gosAle tahA neyavvaM jAva rayaNappabhAto saNNIsu uvvnnaa| tato uvvaTTittA jAI imAI khaihayaravihANAI jAva aduttaraM ca NaM kharabAyarapuDhavikAiyattAte tesu aNegasatasahassa 1. kAse sAse je 1 he 1 / dRzyatAM pR0 23050 7 // 2. samANA saM 1 lA 2,3, he 4 // 3. puDhavIe bAvIsasAgarovamaTiiesu he 1 / puDhavIe bAvIsaM sAgarovamAI ThitIesu je 1 / puDhavIe ukkosasAgarovamavAvIsasAgarovamahitIesu laa1|| 4. naraesu neraiyattAe he 2 vinA / / 5. uvavajA je 1 he 1 // 6. " sasthavAjha tti zastravadhyA 'jAtA' iti gamyate // 7. "dAhavakaMtIe te dAhavyutkrAntyA daahotpttyaa"-attii0|| 8. ukkosaM tettIsaM sAgarodeg lA 1 // 9. neraiesu nAsti he 2 // 10. ukkosaM tettIsagarovama lA 1 // 11. liiesu he 2 khaM 1 / hitiesu je 1 // 12. neraIesu he 2 lA 1 / neraiyattAe je 1 he 1 / atra 'neraiesu neraiyattAe' ityapi saMpUrNaH pATho bhavet , dRzyatAM pR0 263 paM0 4 // 13. dAhavakaMtIe je 1 vinA nAsti // 14. kAla mAse saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 vinA nAsti // 15. ukkoseNaM he 2 vinaa|| 16. dRzyatAmadhastanaM TippaNam 18 // 17. jAva imAiM je 1 / dRzyatAmadhastanaM TippaNam 18 // 18. "khahayaravihANAiM jAva aduttaraM ceyatra gozAlakAdhyayanasamAnaM sUtra tata eva dRzyam , bahutvAttu na likhitam "-attii| bhagavatIsUtre paJcadaze zatake gozAlakAdhyayanaM vartate, tatra IdRzaM varNanamupalabhyate "vimalavAhaNe NaM rAyA sumaMgaleNaM aNagAreNaM sahaye jAva bhAsarAsIkae samANe ahesattamAe puDhavIe ukkosakAlahitIyasi naragaMsi neraiyattAe uvvjihiti| seNaM tato aNaMtaraM uvvaTTittA macchesu uvavajihiti / tattha vi NaM satthavajjhe dAhavakaMtIe kAlamAse kAlaM kiccA doccaM pi ahesattamAe puDhavIe ukkosakAlahitIyaMsi naragasi neraiyattAe uvvjihiti| se NaM tato agaMtaraM umvaTTittA doccaM pi macchesu uvavajihiti / tattha viNaM satthavajjhe nAva Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 [sU 108 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe khutto [uddAittA uddAittA tattheva bhujo bhujo paJcAyAtA] / kiccA chaTThAe tamAe puDhavIe ukkosakAladvitIyaMsi naragaMsi neraiyattAe uvvjihiti| se NaM taohiMto jAva uvaTTittA itthiyAsu uvvjihiti| tattha vi NaM satthavajjhe dAha0 jAva docaM pi chaTThAe tamAra puDhavIe ukkosakAla jAva ughaTTittA docaM pi itthiyAsu uvavajihiti / tattha vi NaM sasthavajjhe jAva kiccA paMcamAe dhUmappabhAe puDhavIe ukkosakAla jAva ughaTTittA uraesu uvvjihiti| tattha vi NaM satthavajjhe jAva kiccA doccaM pi paMcamAe jAva uvvaTTittA doccaM pi uraesu uvavajihiti jAva kicA cautthIe paMkappabhAe puDhavIe ukkosakAladvitIyaMsi jAva uvvaTTittA sIhesu uvavajihiti / tattha vi NaM satthavajjhe taheva jAva kiccA docaM pi cautthIe paMka0 jAva uvvaTTittA docaM pi sIhesu uvavajihiti jAva kiccA taccAe vAluyappabhAe puDhavIe ukkosakAla jAva udhvaTTittA pakkhIsu uvavajihiti / tattha viNaM satthavanjhe jAva kiccA doccaM pitaccAe vAluya0 jAva udhvaTTittA doccaM pi pakkhI uvava0 jAva kiccA doccAe sakkarappabhAe jAva udhvaTTittA sirIsivesu uvv0| tattha vi NaM sattha0 jAva kiccA docaM pi doccAe sakarappabhAe jAva uvaTTittA docaM pi sirIsivesu uvavajihiti jAva kiccA imIse rataNappabhAe puDhavIe ukkosakAlahitIyaMsi naragaMsi neraiyattAe uvavajihiti, jAva uccaTTittA saNNIsu uvavajihiti / tattha vi NaM satthavajjhe jAva kiccA asaNNIsu uvvjihiti| tastha vi NaM satthavajjhe jAva kiccA doccaM pi imIse rayaNappabhAe puDhavIe paliovamassa asaMkhejaibhAgadvitIyaMsi garagaMsi neraiyattAe uvavajihiti / se NaM tato uvyaTTittA jAI imAI khahacaravihANAI bhavaMti, taMjahA-cammapakkhINaM lomapakkhINaM samuggapakkhINaM vitatapakkhINaM tesu aNegalatasahassakhutto uddAittA uddAittA tattheva bhujo bhujo paJcAyAhiti / savvattha vi NaM satthavajjhe dAhavakaMtIe kAlamAse kAlaM kiccA jAI imAI bhuyaparisappavihANAI bhavaMti; taMjahA-gohANaM naulANaM jahA paNNavaNApade jAva jAhagANaM cAuppAiyANaM, tesu aNegasayarahassakhutto, sesaM jahA khahacarANaM, jAva kicA jAI inAI uraparisappavihANAI bhavaMti, taMjahA-ahINaM ayagarANaM AsAliyANaM mahoragANaM, tesu aNegasayasaha. jAva phiccA jAI imAI cauppayavihANAI bhavaMti, taMjahA-egakhurANaM dukhurANaM gaMDIpadANaM saNappadANaM, tesu aNegasayasaha. jAva kicA jAI imAiM jalacaravihANAI bhavaMti, taMjahA-macchANaM kacchamANaM jAva susumArANaM, tesu aNegasayasahassa0 jAva kiccA jAI imAI cauridiyavihANAI bhavaMti, taMjahA-aMdhiyANaM pottiyANaM jahA paNNavaNApade jAva gomayakIDANaM, tesa aNegasaya0 jA kiccA jAiM imAI teiMdiyavihANAI bhavaMti, taMjahA-uvaciyANaM jAva hasthisoMDANaM, tesu aNegasaya0 jAva kiccA jAI imAI beiMdiyavihANAI bhavaMti taMjahA-pulAkimiyANaM jAva samuddalikkhANaM, tesu aNegasaya0 jAva kiccA jAI imAI vaNastativihANAI bhavaMti, taMjahArukkhANaM gacchANaM jAva kuhuNANaM, tesu aNegasaya0 jAva paccAyAissai, ussannaM ca NaM kaDuyarukkhesu kaDuyavallIsu savvastha vi NaM satthavajhe jAva kiccA jAiM imAiM vAukAiyavihANAI bhavaMti, taMjahA-pAINavAtANaM jAva suddhavAtANaM, tesu aNegasayasahassa0 jAva kiccA jAI imAI teukAiyavihANAI bhavati, taMjahA-iMgAlANaM jAva sUrakaMtamaNinissiyANaM, tesu aNegasayasaha. jAva kiccA jAI imAI AukAiyavihANAI bhavaMti, taMjahA-ussANaM jAva khAtodagANaM, tesu aNegasayasaha0 jAva paccAyAissati, ussaNaM ca NaM khArodaesu khAtodaesu, savvastha vi NaM satthavajjhe nAva kiccA jAI imAiM puDhavikAiyavihANAI bhavaMti, taMjahA-puDhavINaM sakkarANa jAva sUrakaMtANaM, tetu aNegasaya0 jAva paccAyAhiti, ussanaM ca NaM khrbaadrpuddhvikaaie|" iti bhagavatIsUtre 15 / 135-138 // 1. pATho'yaM bhagavatIsUtrAnusAreNa puuritH|| Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' 265 109. sANaM tao'NaMtaraM uvvaTTittA iheva jaMbuddIve dIve, bhArahe vAse, caMpAe nayarIe, sAgaradattassa satthavAhassa bhadAe bhAriyAe kucchisi dAriyattAe pnycaayaayaa| tate NaM sA bhaddA satthavAhI NavaNhaM mAsANaM [bahupaDipuNNANaM] dAriyaM payAyA sukumolakomaliyaM gytaaluysmaannN| tae NaM tIse dAriyAe nivvattabArasAhiyAe ammApiyaro imaM etArUvaM goNNaM guNanipphannaM nAmadhenaM kareMti--jamhA NaM 5 amhaM eMsA dAriyA sukumAla[komaliyA] gayatAluyasamANA taM hou NaM amhaM imIse dAriyAe nAmadhenaM sukumAliyA / tate NaM tIse dAriyAe ammApitaro nAmadhejaM kareMti sukumAliya tti / tae NaM sA sUmAliyA dAriyA paMcadhAIpariggahiyA. taMjahA-khIradhAIe jIva girikaMdaramallINA iva caMpakalayA nivAyanivvAghAyaMsi jAva parivai / tate NaM sA 10 sUmAliyA dAriyA ummukkabAlabhAvA jAva rUMveNa ya jovaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAtA yAvi hotthA / 110. tattha NaM caMpAe nayarIe jiNadatte nAma satthavAhe aNdde| tassa NaM jiNadattassa bhaddA bhAriyA sUmAlA iTThA jIva mANussae kAmabhoge paJcaNubbhavamANA 1. bharahe khaM 1 he 2 // 2. degmAlaM ko khaM1 lA 1 / "sukumAlakakomalikAm atyartha sukumArAM gajatAlukasamAnAm , gajatAlukaM hyatyarthe sukumAraM bhvti"--attii0|| 3. tAlusamANaM he 2 // 4. tae NaM he 1 je 1 vinA nAsti / / 5. dRzyatAM 116 tame suutre| nivvatte bArasA je 1 saM1 lA 2, laamuu03| nivattAe baarsaalaasN03| nivvattA[e]bArasA he 4 // 6. amhaM je 1 he 1 vinA nAsti // 7. esa he 2 / "vaiseNamiNamo sinA [8 / 3 / 85] etadaH sinA saha esa iNam iNamo ityAdezA vA bhavanti / savvassa vi esa gaI |...es sahAo sasaharassa / esa sirN|" iti siddhahemaprAkRtavyAkaraNe // 8. degdheje lA1 vinA // 9. '2' he 3 lA 2, 3 vinA nAsti / dRzyatAM pR0 37 paM0 2, pR0 147 pN06| atra '2' ityaGkena 'sukumAliyA sukumAliyA' iti pATho vivakSito bhAti // 10. sUmA je 1 vinA // 11. paMcadhAvipa je 1 he 1 lAsaM0 2, 3 / paMcadhAipa khaM 1 lA 1 / paMcahAvipa he 3, 4 saM1 lAmU0 2,3 // 12. dRzyatAM pR0 37 paM0 3-11 // 13. nivAya je 1 he 1, 2, 3 laa1| dRzyatAM pR0 37 paM0 10 Ti0 9 / "yathA dIpo nivAtastho neGgate sopamA smRtA" iti bhagavadgItAyAm 6 / 19 // 14. jAva nAsti saM 1 lA 2,3, he 4 / jAvazabdenAtra 'viNNayapariNayamettA jovaNagamaNuputtA' iti pATho grAhyo bhAti / dRzyatAM pR0 12 paM0 12 // 15. sveNa jovaNeNa lAvaNNeNa ya he 2 / rUveNa jovaNeNa ya lAvaNNeNa ya he 3, 4 lA 1 // 16. tae gaMje 1 he 1 // 17. nAmaM je 1 he 1 // 18. dRzyatAM pR0 70 paM0 15 // 19. atra 'suumaal|' pAThaH syAditi bhAti, tatazca 'sUmAlapANipAyA' ityAdiH sarvaH pATho'tra vivakSito bhAti, dRzyatAM pR0 8 tti01||20. jAva he 1 je 1 vinA nAsti / jAvazabdagrAhyaH pAThaH pR08 Ti0 1 ityatra drssttvyH|| 21. maNu je 1 // Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 110viharati / tassa NaM jiNadattassa putte bhaddAe bhAriyAe attae sAgarae nAmaM dArae jhUmAla jAva surUve / tate NaM se jiNadatte satyavAhe annadA kaiyAi sAto 'gihAto paDinikkhamati, 2 tA sAgaradattassa satthavAhassa gihassa adUrasAmaMteNaM vItivayai, imaM ca NaM sUmAliyA dAriyA NhAyA ceDiyAcakkavAla saddhiM saMparivuDA uppiM AgAsatalagaMsi kaNagateMdUsaeNaM kIlamANI 2 viharati / tate NaM se jiNadatte satthavAhe sUmAliyaM dAriyaM pAsati, 2 tA sUmAliyAe dAriyAe rUMve ya jovvaNe ya lAvaNNe ya jAyavimhae koDuMbiyapurise sadAveti, 2 evaM vadAsI-esa NaM devANuppiyA ! kassa dAriyA, kiM vA NAmadhejaM se ? tate NaM te koDuMbiyapurisA jiNadatteNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA haTTatuTThA karayala jAva evaM kyAsI-esa 10 NaM "devANuppiyA ! sAgaradattassa satyavAhassa dhUyA bhaddAe attayA sUmAliyA nAma dAriyA sukumAlapANipAyA jAva ukkiTThA [ukkitttthsriiraa]| tate NaM se jiNadatte satthavAhe tesiM koDaMbiyANaM aMtie eyamaDheM socA jeNeva sae"gihe teNeva uvA gicchati], 2 NhAe jAva mitta-nAi-[Niyaga-sayaNa-saMbaMdhiparijaNasaM]parivuDe caMpAe majhamajjheNaM jeNeva sAgaradattassa "gihe teNeva uvaage| tae NaM se sAgaradatte satthavAhe jiNadattaM satyavAhaM ejamANaM pAsai, 2 tA AsaNAo abbhuTei, 2 ttA AsaNeNaM uvaNimaMteti, 2 AsatthaM vIsatthaM suhAsaNavaragayaM evaM vayAsI-bhaNa devANuppiyA ! kimAgamaNapaoyaNaM 1 tate NaM se jiNadatte satthavAhe sAgaradattaM satthavAhaM evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA ! tava dhUyaM bhaddAe attayaM sUmAliyaM sAgarassa bhAriyattAe varemi, 1. sUmAle he 1 je 1 // 2. dRzyatAM pR0 8 Ti. 1 // 3. kayAI he 2 // 4. gehAmo he 2 // 5. vItI khaM 1 vinA // 6. imaM ca NaM nAsti je 1 / dRzyatAM pR0 176509 // 7. lA 1 vinAceDiyA jAva saMpari he1je| ceDiyA saMpari he21 ceDiyAsaMghapari he 3.4, saM1 lA2.3 1 / dRzyatAM pR0 236 pN012|| 8. pAsei pAsaittA somA je1| pAsaha 2ttA somA he 1 // 9. rUve ya 3 jAya he 2 vinA / sveNa ya 3 jAya he 2, atra 3 ityaGkena rUve ya jovaNe ya lAvaNNe ya iti saMpUrNaH pATho jJeyaH, dRzyatAM pR023650 17 // 10. dRzyatAM pR0 265 tti07|| 11. dattasasthavAheNaM he 21degdattasatthAheNaM khaM 1 / satyavAha zabdasthAne satyAhadegzabda eva khaM 1 madhye ito'gre sarvatropalabhyate // 12. 'tuTThA he 1 je 1 vinA nAsti // 13. devANuppiyA nAsti he 2 // 14. dRzyatAM pR0236 50 9 // 15. satthAhe he 2 khaM 1 // 16. gehe he 1,2 je 1 // 17. teNeva uvA he 1 je 1 vinA nAsti // 18. jAva nAsti he 2, 3 kha 1 lA 1 / dRzyatAM pR0 27 paM0 2 // 19. gehe he 2 // 20. sasthAhaM saM 1 lA 2, 3, he 4 khN1|| 21. attiyaM he 2 vinA // Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' 267 jati NaM jANaha devANuppiyA ! juttaM vA, pattaM vA, salAhaNijjaM vA, sariso vA saMjogo, tA dijau NaM sUmAliyA sAgaragassa dAragassa, tate NaM devANuppiyA ! bhaNa-kiM dalAmo sukaM sUmAliyAe ? tae NaM se sAgaradatte satthavAhe jiNadattaM satthavAhaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! sUmAliyA dAriyA mama egA dhUyA egajAyA ITTA kaMtA piyA 5 maNuNNA maNAmA jAva kimaMga puNa pAsaNayAe ? taM no khalu ahaM icchAmi sUmAliyAe dAriyAe khaNamavi vippaogaM, taM jati NaM devANuppiyA ! sAgarae dArae mama gharajAmAue bhavati to NaM" ahaM sAgarassa dAragassa sUmAliyaM dalayAmi / tate NaM se jiNadatte satthavAhe sAgaradatteNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe jeNeva 10 sae "gihe teNeva uvAgacchai, 2 sAgaragaM dAragaM sadAveti, 2 tA evaM vayAsIevaM khalu puttA ! sAgaradatte satthavAhe mamaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! sUmAliyA dAriyA iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA, "taM ceva, taM jati NaM sAgarae dArae maiMma gharajAmAue bhavati jAva dalaiyAmi / tate NaM se sAgarae dArae jiNadatteNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe tusiNIe 15 [saMciTThati / tate NaM jiNadatte satthavAhe annadA kaiyAi sohaNasi tihi-karaNa[Nakkhatta-muhuttaMsi] viulaM asaNa 4 uvakkhaDAveti, 2 mitta-NAi[-NiyagasayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM] AmaMtei, 2 jAva sammANittA sAgaragaM dAragaM hAyaM jAva 1. " juttaM vetyAdi, yuktaM saGgataM pattaM ti prAptaM prAptakAlaM pAtraM vA guNAnAmeSa putraH zlAghanIyaM vA sadRzo vA saMyogo vivAhyayoriti"-aTI0 / dRzyatAM pR0 237 paM0 18 // 2. to khaM1 saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 / dRzyatAM pR0 237 paM0 19 // 3. sAgarassa khaM 1 vinA // 4. degpiyA he 2kha 1 // 5. bhaNa je 1 vinA nAsti // 6. dalayAmo je 1 vinaa| dRzyatAM pR0237 paM0 19 // 7. se nAsti je 1 lo0 // 8. mama je 1 vinA nAsti // 9. dhUA je1 vinA nAsti // 10. ega nAsti saM 1 lA 2, 3, he4|| 11. iTThA 5 jAva iti hastalikhitAdarzeSu paatthH| dRzyatAM pR0 45 paM0 5-7 // 12. gaM haM sAdeg he 2,3 // 13. sAgaradattA sUmAliyaM je 1 // 14. satthAheNaM je 1 he 1, 3 khN1|| 15. gehe he 1, 2 khN1|| 16. puttA devANuppiyA mama sAgara he 1 // 17. te ceva nAsti je 1 he 1 vinA // 18. mamaM je 1 kha 1 // 19. bhavai to daladeg je 1 he 1 // 20. dalAmi saM 1 lA 2, 3, he 4 loN0|| 21. sasthAheNaM he 1 je 1 // 22. dRzyatAM pR0 48 paM0 21, pR0 89 paM0 2 // 23. kayAi je 1 he 1 vinA nAsti // 24. degNami he 1 je 1 // 25. karaNasi viulaM he 2 / dRzyatAM pR0 40 pN08|| 26. asaNaM 4 he 1 / dRzyatAM pR0 83 paM06 tti08|| 27. degNAiyANimaMteti khaM 1 // Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 110savvAlaMkAravibhUsiyaM karei, 2 purisasahassAhiNIyaM sIyaM duruhAveti, 2 tA mitta-NAi jIva saMparibuDe savir3Ie sAto gihAo niggacchati, 2 tA caMpaM nayariM majhamajheNaM jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchati, 2 ttA sIyAo paJcoruhati, 2 tA sAgaragaM dAragaM sAgaradattassa satthavAhassa uvaNeti / tate NaM se 5 sAgaradatte satthavAhe vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAvei, 2 jAva sammANettA sAgaragaM dAragaM sUmAliyAe dAriyAe saddhiM paTTayaM duruhAvei, 2 seyApItaehiM kalasehiM majoveti, 2 aggihomaM kArAveti, 2 tA sA~garagaM dArayaM sUmAliyAe dAriyAe pANi geNhAveti / 111. tate NaM se sAgarae dArae sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM pANi10 phAsaM paMDisaMvedeti se jahAnAmae aeNsipatte i vA jAva mummure i vA etto aNikRtarAe ce akaMtatarAe ceva appiyatarAe ceva amaNuNNatarAe ceva amaNAmatarAe ceva pANisaM saMvedeti / tate NaM se sAgarae akAmae aMvasavase muhuttamettaM saMciTThati / tate NaM sAgaradatte saMsthavAhe sAgaragassa dAragassa ammApiyaro mitta-NAi 1. prabhU' lA 1 vinaa|| 2. degvAhigiyaM khaM 1 je 1 // 3. dUhA je 1 khaM 1 se 1 lA 2, 3 he 3, 4 / duhA laa1|| 4. jAva pari' he 1 vinA // 5. sayAmo he 1 // 6. gehAmao he 2 // 7. gehe he 2 // 8. sAgaraM dA je 1 // 9. dahA khaM 1 saM1 lA 2, 3 he 3,4 // 10. pItehiM he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 51 paM0 2 // 11. veMti he 1 je 1 // 12. aggi' he 1 vinA nAsti / dRzyatAM pR0 238 pN09|| 13. karaMti he 1 / karAveti saM 1 je 1 lA 2, 3 he 4 / "kecittu 'bhAve-Avi' AdezayorapyAtvamicchanti kArAvei / hAsAvio jaNo sAmalIe" iti hemacandrasUriviracitAyAM prAkRtavyAkaraNasvopajJavRttau 8 / 3 / 153 // 14. sAgarassa sUmA je 1 he 1 // 15. eyaM eyArUvaM saM 1 lA 2, 3 // 16. saMpaDivedeti saM 1 lA 2,3 he 3 // 17. "asipatte i vA ityatra yAvatkaraNAdidaM draSTavyam-karapatte i vA khurapatte i vA kalaMbacIrigapatte i vA saktiagge ti vA koMtagge ti vA tomaragge ti vA bhiMDimAlagge i vA sUcikalAvae ti vA vicchUyaDa ke i vA kavikacchU i vA iMgAle i vA mummure ti vA aJcI i vA jAle i vA alAe ti vA suddhAgaNI i vA bhavetArUve? no iNaTe samaDhe, etto aNiTutarAe ceva akatatarAeM ceva appiyatarAe ceva amaNuNNatarAe ceva amaNAmatarAe ceva ti"attii0||18.cev 5 pANi he 2 lA 1 khaM 1 / ceva pANi he 2 lA 1 khaM 1 vinaa| ito'gre 'pANiphAsaM saMvedeti' iti pATho vartate, ato yadi 'maNiTutarAgaM ceva 5' iti pAThaM vivakSya agretanapAThana sambandho vidhIyate tadA samyag mAti, dRzyatAmane pR0 269 pN06|| 19. phAsaM vedei he 1 je 1 // 20. avasavvase saM 1 lA 1, 2,3 he 3,4 khaM 1 | "bhakAmae tti akAmakaH nirabhilASaH avasavase tti apasvavazaH apagatAtmatantratva ityrthH"-attii0|| 21. 'Tuti / 2 kha 1 // 22. satyAhe je 1 he 2 khaM 1 // Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' [Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM ca] vipulaM(leNaM) asaNa 4 puSpha-vattha jAva sammANettA pddivisjjeti| tate NaM sAgarae darie sUmAliyAe saddhiM jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchati, 2 sUmAliyAe dAriyAe saddhiM talimaMsi nivajati / tate NaM se sAgarae dArae sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedeti, se jahA nAmae 5 asipatte i vA jAva amaNAmatarAgaM ceva aMgaphA~saM pacaNubbhavamANe viharati / tate NaM se sAgarae dArae taM aMgaphAsaM asahamANe avasavase muhuttamettaM saMciTThati / tate NaM se sAgarae dArae sUmAliyaM dAriyaM suhapasuttaM jANittA sUmAliyAe dAriyAe pAsAto udveti, 2 jeNeva sae sayaNije teNeva uvAgacchati, 2 sayaNIyaMsi nivjii| tate NaM sA sUmAliyA dAriyA tao muhuttaMtarassa paDibuddhA samANI 10 pativayA patimaNurattA patiM pAse apassamANI tailimAo udveti, 2 jeNeva se sayaNije teNeva uvAgacchati, 2 sAgarassa dAragassa pAse Nuvajjai / tate NaM se sAgarae dArae sUmAliyAe dAriyAe docaM pi imaM aiyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedeti jAva akAmae avasavvase muhuttamettaM "saMciTThati / tate NaM se sAgarae dArae sUmAliyaM dAriyaM suhapasuttaM jANittA sayaNijjAo "uTTei, 2 vAsagharassa 15 1. yadyapi vipulaM iti pAThaH sarvatra hastalikhitAdarzeSUpalabhyate tathApi atra vipuleNaM iti pAThaH zuddhaH, dRzyatAM pR0 237 paM0 22 / evaM ca vipuleNaM asaNa-pANa-khAtima-sAtimeNaM puppha-vatthagaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkArettA sammANettA iti saMpUrNaH pATho'tra // 2. dArae taM aMgaphAsaM asahamANe avasavase (avasivvase-je 1) muhuttamettaM saMciTThai tae NaM sAgarae dArae sUmA0 he 1 je 1 / atra 'taM aMgaphAsaM...dArae' iti adhastanaH pATha upari punaH samAyAto bhAti, dRzyatAM paM0 13 // 3. taligaMsi saM 1 lA 2, 3 he 3,4 // 4. Nimajati khN1|| 5. dRzyatAM pR0 268 paM0 12 Ti0 17 // 6. ceva nAsti he2|| 7. degphAsaM khaM 1 // 8. radatte dArae je1 he 1 // 9. taM je 1 he 1 vinA nAsti // 10. savase he 1 vinaa| sivvase je1| dRzyatAM pR0 268 Ti0 20 // 11. nivijjai khN1| "tali maMsi nivajjai ti talpe zayanIye nipadyate zete"- aTI0 // 12. lA 1 hemU03 vinA-paivayA he 2 / paIvayA he 1 / painvayA je 1 / pativvayA khN1| pativayA lA 2, 3 he 4, hesaM0 3 / dRzyatAM pR0 270 paM04 / "paiMvaya tti patiM bhartAraM vratayati 'tamevAbhigacchAmi' ityevaM niyamaM karotIti pativratA, patimanuraktA bhari prati raagvtiiti"-attii0|| 13. taliyagAto saM 1 lA2, 3 he 4 // 14. pAse aNuvajjai khaM 1 / pANA 7 Nuvajjai je 1 / 15. imeyA je|| 16. atra pUrvavat avasavase iti pAThaH syAt tadA zobhanam / he 1 madhye'tra patitaH paatthH| dRzyatAM pR0 268 paM0 12 Ti0 20, pR0 269 paM0 7 // 17. saMcechai he 2 // 18. bhabbhuTeti he 2 // Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMghe [sU0 111dAraM vihADeti, 2 tA mArImukke viva kAe jAmeva 'disaM pAubbhUe tAmeva 'disaM pddigte| 112. tate NaM sA sUmAliyA dAriyA tato muhuttaMtarassa paDibuddhA samANI pativayA jAva apAsamANI sayaNijjAo uddheti, 2 sAgarassa dAragassa savvato samaMtA maggaNagavesaNaM karemANI 2 vAsagharassa dAraM vihADiyaM pAsai, 2 evaM vayAsI-gae NaM se sAgarae tti kaTTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyati / tate NaM sA bhaddA satyavAhI kalaM pAu0 dAsaceDiM saddAveti, saddAvettA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumaM devANuppie ! vahuvarassa muhaMdhovaNiyaM uvnnehi| tate NaM sA dAsaceDI bhadAe satthavAhIe evaM vuttA samANI eyamadvaM taha ti paDisuNeti, paDisuNettA muhadhovaNiyaM geNhati, 2 jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA sUmAliyaM dAriyaM jAva jhiyAyamANiM pAsati, pAsettA evaM vayAsI-kinnaM tumaM devANuppie ! ohayamaNa jAva jhiyohi ? tate NaM sA samAliyA dAriyA taM dAsaceDiM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppie ! sAgarae dArae mamaM suhapasuttaM jANittA mama pAsAo udveti, udvettA vAsagharaduvAraM avaguNati, vAsagharaduvAraM avaguNittA jAva paDigae / tate NaM haM tato muhuttaMtarassa jAva vihADiyaM posAmi, pAsettA gae NaM se sAgarae ti kaTTha ohayamaNa jAva jhiyAyAmi / tate NaM sA dAsaceDI sUmAliyAe dAriyAe eyamaDheM socA jeNeva sAgaradatte satthavAhe teNeva uvAgacchai, 2 ttA sAgaradattassa eyamaDhe niveei / tate NaM se sAgaradatte satthavAhe dAsaceDIe aMtie eyamaDhaM socA 1. tArA' he 2 / "mArAmukke viva kAe tti mAryante prANino yasyAM zAlAyAM sA mArA zUnA, tasyA mukto yaH sa mArAmuktaH, mArAdvA maraNAd mArakapuruSAdvA mukto vicchuTitaH kAko vAyasaH" -attii0|| 2. disi sI 1, lA 2, 3, he 4 // 3. 2 sAgarassa dAragassa nAsti he 2 // 4. gavesamANI ra mANI 2 he 2 // 5. dAragaM he 2 // 6. NaM he 2 khaM 1 nAsti // 7. jAyA jhi je 1 // 8. jhiyAi he 1 // 9. pAuppabhAe he 1 / dRzyatAM pR0 14 paM0 5 // 10. ceDI saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 11. pratiSu pAThaH-dhovaNiyaM lA 1 / sovaNiyaM he 1, 2, je 1 / sohaNiyaM lA 2 saM 1 / degsoyaNiyaM lA 3 he 3, 4 / hastalikhitAdarzeSu 'va-dha' ityakSarayoH samAnarUpatvAt degsodhaNiyaM iti he 1 prabhRtipratyanusAreNa pATho bhAti, tathApi agretanapAThAnusAreNa dhovaNiyaM iti pATho'trAsmAbhirmUle sviikRtH| 12. jhiyAi he1| jhiyAe je1| jhiyAhiM he 4 / dRzyatAM pR0 172 paM0 19 Ti0 13 // 13. degceDaM je 1 // 14. he 2 vinA-avaguNai jAva je 1 / apaMguNati 2 jAva saM 1 lA 2,3, he 3,4 / avaMguNati 2 jAva lA 1 / avaMguNeha jAva he 1 / 15. pAsemi he 1 // 16. jhiyAmi he 2 // 17. aMtie nAsti he 2 // Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' / 271 nisammA Asurute ruDhe kuvie caMDikkie misimisemANe jeNeva jiNadattassa satyavAhassa gihe teNeva uvAgacchati, 2 tA jiNadattaM satthavAhaM evaM kyAsIkiNNaM devANuppiyA ! eyaM juttaM vA pattaM vA kulANurUvaM vA kulasarisaM vA jaNNaM sAgarae dArae sUmAliyaM dAriyaM adiTThadosavaDiyaM paiIvayaM vippajahAya ihamAgate ? bahUhiM khiMjaNiyAhiM ya ruMTaNiyAhiM ya uvAlabhati / tae NaM jiNadatte satthavAhe 5 sAgaradattassa satthavAhassa eyamahU~ socA NisammA jeNeva sAgarae dArae teNeva uvAgacchati, 2 sAgarayaM dArayaM evaM vayAsI-duDu NaM puttA ! tume kayaM sAgaradattassa satthavAhassa gihAo ihaM havvamAgacchaMteNaM, taM gacchaha NaM tumaM puttA! evamavi gate sAgaradattassa gihe| tate NaM se sAgarae dArae jiNadattaM satthavAhaM evaM vayAsI-aMvi yAtiM ahaM 10 tAo! giripaDaNaM vA tarupaDaNaM vA maruppavAyaM vA jalappavesaM vA visabhakkhaNaM vo satthovADaNaM vA vehANasaM vA gaddhapiDhe vA pavvajaM vA videsagamaNaM vA abbhuvagacchenjA, no khalu ahaM sAgaradattassa "gihaM gacchejjA / tate NaM se sAgaradatte satthavAhe kuTuMtarie sAgarayassa eyamahU~ nisAmeti, 2 tA lajie "vilie viDDe jiNadattassa satthavAhassa gihAto paDinikkhamai, 2 tA 15 jeNeva sae "gihe teNeva uvAgacchati, 2 tA sukumAliyaM dAriyaM saddAvei, 2 aMke nivesei, 2 tA evaM vayAsI-kiNaM tava puttA ! sAgaraeNaM dArageNaM 1 ahaM NaM tumaM tassa dAhAmi jassa gaM tumaM iTTA jAva maNAmA bhavissasi ti sUmAliyaM dAriyaM tAhiM iMTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNuNNAhiM maNAmAhiM vaggRhiM samAsauMsei, 2 paDi 1. Asurutte 5 jeNeva iti pratiSu paatthH| dRzyatAM 62 paM0 10 // 2. kiM naM he 2 // 3. aditRdosaM he 1 lo0 lAsaM03 vinaa| "adiTThadosavADiyaM ti na dRSTa upalabhyasvarUpe doSe dUSaNe patitA samApannA madRSTadoSapatitA, taam"-attii0|| 4. khaM 1 vinA-paivvayaM lA 1 / paIvayaM he 2 je 1 / paivayaM saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 5. deghAya iya iha je1|| 6. "NijAhi khN1| "khijaNiyAhiM ti khedakriyAbhiH, ruNTanikAmiH ruditakriyAbhiH"-aTI0 // 7. kaMTa' khaM 1 lA 3 // 8. mahigae he 1 // 9. bhaviyAi ahaM je 1 / avi ya ahaM he 1 // 10. marupaDaNaM he 1 / maruppavesaM je 1 / "maruppavAyaM va ti nirjaladezaprapAtam , satthovADaNaM ti zastreNAvapATanaM vidAraNamAtmana ityarthaH, gaddhapaDhe ti gRdhraspRSTaM gRdhaiH sparzanaM kaDevarANAM madhye nipatyagRdhairAtmano bhakSaNamityarthaH, abbhuvejjAmi tti abhyupaimi"-attii0|| 11. yA vehANasaM vA sattho vAuNaM vA gaddha he 2 // 12. giddhavaTuM he 2 / giddhapaDhe he 1 je 1 // 13. gihaM aNugacchejjA je 1 he1|| 14. kuMDaMta he 2 // 15. vilae je 1 he 3 // 16. 'nikkama khN1|| 17. gehe he 1 je 1 // 18. tumaM je 1 // 19. iTTAhiM 5 vaggUhi iti pratiSu paatthH|| 20. sAsehiM je 1 // Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 112visajjei / tae NaM se sAgaradatte satthavAhe annayA uppi AgAsatalagaMsi suhanisaNNe rAyamaggaM oloemANe 2 ciTThati / tate NaM se sAgaradatte egaM mahaM damagapurisaM pAsai daMDikhaMDanivasaNaM khaMDamallaga-khaMDaghaDagahatthagayaM macchiyAsahassehiM jAva annijamANamaggaM / tate NaM se sAgaradatte satthavAhe koDuMbiyapurise saddAveti, 2 ttA evaM vayAsItubbhe NaM devANuppiyA ! eyaM damagapurisaM viuleNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM palobheha, 2 gihaM aNupaveseha, 2 khaMDamalagaM khaMDaghaDagaM ca se egate eDeha, 2 alaMkAriyakammaM kaoNreha, 2 magaM hAyaM kayabalikammaM jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM kareha, 2 maNuNNaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM bhoyAveha, 2 maima aMtiyaM uvaNeha / ___tae NaM te koDuMbiyapurisA jAva paDisuNeti, 2 jeNeva se damagapurise teNeva uvAgacchaMti, 2 taM damagaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM "uvappalobheti, 2 sayaM "gihaM aNuMpaivesaMti, taM khaMDamalaMgaM khaMDaghaDagaM ca tassa damagapurisassa egate 'eMDeMti / tate NaM se damage taMsi khaMDamallagaMsi khaMDaghaDagaMsi ya eDijjamANaMsi mahayA mahayA sadeNaM Arasati / 15 tae NaM se sAgaradatte tassa demagapurisassa taM maMhatA 2 ArasiyasadaM socA nisammA koTuMbiyapurise saddAveti, saddAvettA evaM vayAsI-kiNNaM devANuppiyA ! esa damagapurise mahayA 2 saddeNaM Arasati 1 tate NaM te koTuMbiyapurisA evaM vayAsI -esa NaM sAmI ! taMsi khaMDamallagaMsi khaMDaghaDagaMsi ya eDijamANaMsi mahayA 2 saddeNaM Arasai / tate NaM se sAgaradatte satthavAhe te koTuMbiyapurise evaM vayAsI20 mA NaM tubbhe devANuppiyA ! eyassa damagassa taM khaMDa jAva eDeha, pAse se Thaveha, 1. lagataMsi he 1 // 2. ciTThati 2 je 1 he 1 // 3. pratiSu pAThAH-daMDakhaMDanivasaNaM he 2 / daMDikhaMDavasaNaM saM1 lA 2, 3, he 3,4 / daMDakhaMDavasaNaM he 1 / daMDakhaMDavasaNaM kha 1 lA 1 / daMDi je1| dRzyatAM pR0 262 paM0 13 Ti0 14 // 4. asaNa 4 palo' iti pratiSu pAThaH // 5. aNupaviseha kha 1 he 1 he 2 vinaa|| 6. degmallaM khaMDa he 2 // 7. kareha he 2, 3 khaM 1 vinaa|| 8. damaga he 1 je 1 vinA nAsti // 9. asaNa 4 bhoyA he 1 vinaa| asaNaM 4 bhoyA he 1 // 10. mamaM aMtiyA he 1 // 11. asaNaM 4 je 1 asaNa 4 je 1 vinaa| asaNapA 4 saM 1 he 4 // 12. uvalobheti he 1 je 1 // 13. gehaM lA 2, 3, he 3, 4 // 14. degpavisaMti khaM 1 lA 1 he 3 // 15. degmallaga ca tassa kh1|| 16. damagassa purisassa he 1 je1|| 17. eDati saM 1 lA 1, 2, 3, he 3, 4 // 18. ya nAsti he 1 je 1 // 19. damagarasa puri' he 1 // 20. mahayA mArasi he 1 je 1 vinaa| mahayA rasi he 2 // 21, sadAveti, saddAvettA je 1 he 1 vinA nAsti / sa 2 ttA he 1 / sahA 2ttA je 1 // 22. yasi he 2 // 23. khaMDaM he1|| Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' jahA apattiyaM Na bhavati / te vi taheva ThAveMti, 2 tassa damagassa alaMkAriyakamma kAreMti, 2 sayapAga-sahassapAgehiM tellehiM abbhaMgeti, abhaMgie samANe surabhiNA gaMdha?eNaM gAyaM uvvaTuMti, 2 tA usiNodagagaMdhodageNaM mhANeti, 2 sItodageNaM NhANeti, 2 pamhalasukumAlAe gaMdhakAsAIe gAyAI lUheMti, 2 tA haMsalakkhaNaM paMDagasADagaM pariheti, 2ttA savvAlaMkAraMbhUsiyaM kareMti, 2 viulaM asaNa-pANa-khAima- 5 sAimaM bhoyAti, 2 tA sAgaradattassa uvaNeti / tae NaM se sAgaradatte satthavAhe sUmAliyaM dAriyaM NhAyaM jAva savvAlaMkArabhUsiyaM kArettA taM damagapurisaM evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA ! mama dhUyA iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA, eyaM NaM ahaM tava bhAriyattAe dalAmi, bhediyAe bhaddato mvejaasi| tate NaM se damagapurise sAgaradattassa eyamajhu paDisuNeti, paDisuNettA sUmAli- 10 yAe dAriyAe saddhiM vAsagharaM aNupavisati, 2 sUmAliyAe dAriyAe saddhiM talimaMsi nivajai / tate NaM se damagapurise sUmAliyAe dAriyAe imeyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedeti, sesaM jahA sAgaragassa jAva sayaNijjA uDei, 2 tA vAsagharAo niggacchati, vAsagharAo niggacchittA khaMDamallagaM khaMDaghaDagaM ca gahAya mArImukke viva kAe jAmeva "disaM pAubbhUe tAmeva "disaM pddige| tate NaM sA sUmAliyA jAva 15 gae NaM se damagapurise tti kaTTu ohayamaNa jAva jhiyAyati / 113. tate Na sA bhaddA kailaM pAuppabhAyA0 dAsaceDiM saddAveti, saddAvettA evaM vayAsI-jAva sAgaradattassa eyamaDhe nivedeti / 1. jahA NaM pattiyaM bhavati he 1 je 1 vinA // 2. appa he 1 // 3. he 2 lA 1 vinAThAveMti 2 tassa damagassa saM1 lA 2, 3, he 3, 4 / uvaTThaveMti 2 tassa damagassa khaM 1 / ThaveMti tae NaM te koDubiya(yA-he saM0 1)purisA tassa damagassa he 11 ThaveMti tae NaM te koDhuMbiyapurisA damagassa je 1 // 4. kareMti he 2 vinA // 5. gaMdhodueNaM je 1 // 6. 2ttA usiNodagagaMdhodageNaM vhANeti khaM 1 he 2 madhye nAsti // 7. pahAyaMti he 1 // 8. paDasADagaM he 1, 2 / dRzyatAM pR0 51 pN04|| 9. ravibhUsiyaM lA 1 / dRzyatAM pN07|| 10. pratiSu pAThA:-asaNaM 4 jAva bho he 1 / bhasaNa 4 jAva bho je 1 / asaNa 4 bho je 1 he 1 vinA // 11. dalayAmi he 1 // 12. bhadiyAeyAe bhaddao he 2 / bhahiyAto bhaddato khaM 1 // 13. bhavejAhi lA 3 // 14. taliyaMpi saM 1 lA 2, 3 he 4 // 15. nivajai 2 he 1 / nivajai 2 ttA je 1 / nivvavati khaM 1 // 16. pratiSu pAThA:-NijA uThei he 1 / NijjAto abbhuTeti he 3 laa1| degNijjAto paccu?I he 2, 4 kha 1 se 1 lA 2, 3 / degNijAe panbhu(cu!)Tei je 1 / dRzyatAM pR0 269 paM0 15 Ti0 18 // 17. mukkhe he 1 je 1 // 18. disiM khaM 1 saM 1 lA 2, 3 he 3, 4 // 19. disi he 2 // 20. kallAkalaM he 2 / dRzyatAM pR0 14 paM0 5 // 21. dRzyatAM pR0 270 pN08-19|| Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 113tate NaM se sAgaradatte taheva saMbhaMte samANe jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchati, 2 ttA sUmAliyaM dAriyaM aMke niveseti, nivesittA evaM vayAsI-aho NaM tumaM puttA! purA porANANaM jAva paJcaguMbbhavamANI viharasi, taM mA NaM tumaM puttA! ohayamaNa jAva jhiyAhi, tumaM NaM puttA! mama mahANasaMsi vipulaM asaNa-pANa-khAimasAimaM jahA poTTilA jAva paribhAemANI viharAhi / tate NaM sA sUmAliyA dAriyA eyamadvaM paDisuNeti, paDisuNettA mahANasaMsi vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM jAva dalamANI vihri| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM govAliyAo ajAo bahussuyAo jaheva tetaliNAe suvvayAo taheva samosaDhAo, taheva saMghADao jAva aNupaMviTTho, taheva 10 jAva sUmAliyA paDilAbhattA evaM vadAsI-evaM khalu anjAo! ahaM sAgarassa dAragassa aNiTThA jAva amaNAmA, necchai NaM sAgarae dArae mama nAmaM vA jAva paribhogaM vA, jassa jassa vi ya NaM dijAmi tassa tassa vi ya NaM aNiTThA jAva amaNAmA bhavAmi, tubbhe ye NaM ajjAo! bahunAyAo evaM jahA "poTilA jAva uvaladdhe "jeNaM ahaM sAgarassa dAragassa iTThA kaMtA jA~va bhavejAmi, ajAo taheva bhaNaMti, taheva sAviyA jAyA, taheva ciMtA, taheva sAgaradattaM satthavAhaM Apucchati, jAva govAliyANaM "aMtie pvviiyaa| 1. "purA porANANamityatra yAvatkaraNAdevaM draSTavyaM duzciNNANaM dupparakatANaM kaDANaM pAvANaM kammANaM pAvagaM phalavittivisesaM ti, ayamarthaH-purA pUrvabhaveSu purANAnAm atItakAlabhAvinAm , tathA duzcINaM duzcaritaM mRSAvAdanapAradAryAdi, taddhetukAni karmANyapi duzcIrNAni vyapadizyante, atasteSAm , evaM duSparAkrAntAnAM navaraM duSparAkrAntaM prANighAtAdattApahArAdi, kRtAnAM prakRtyAdibhedena, purAzabdasyeha sambandhaH, pApAnAm apuNyarUpANAM karmaNAM jJAnAvaraNAdInAM pApakam azubhaM phalavRttivizeSam udayavartanabhedaM pratyanubhavantI vedayantI viharasi vrtse"-attii0|| 2.Nubhava he 2 // 3. asaNaM 4 jahA he 1 je 1 / asaNa 1 jahA he1 je 1 vinaa|| 4. poTilA khaM1 he2| dRzyatAM pR0 236 pN08tti07|| 5. jAva nAsti saM1 lA2,3, he 3,4 // 6. parisAemANI khaM 1 // 7. asaNaM 4 jAva he 1 / asaNa 4 jAva he 1 vinaa|| 8. dalayamANI he 3,4saM1 laa2| dalayaimANI he 1 je1|| 9. yAo evaM jaheva he 2 vinaa|| 10. dRzyatAM pR0 241 paM0 14 // 11. degDhAmo taheva saMghADato jAva aNu khN1| DhAmo taheva jAva aNu he 2 / DhAo jAva aNu lA 1 / dRzyatAM pR0 241 paM0 17-18 // 12. paviTe he3|| 13. dejAhije 1 // 14. ya nAsti he 1.21 // 15. poTrilA khaM1he dRzyatAM pR0236 tti07||16. jaM naM ahaM khN1| dRzyatAM pR0 242 pN05|| 17. jAtA khaM // 18. pratiSa pAThA:-dattaM sa Apucchati jAva he 2 khaM 1 lA 1 / dattaM Apucchati jAvasaM1 lA 2, 3, 4 / dattaM vA ApucchittA jAva he 1 / degdattAya ApucchittA jAva je 1 // 19. aMniyaM he 1,2 je 1 vinA // 20. "IyA he 2, lA 1 // Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA 275 tate NaM sA sUmAliyA ajA jAyA iriyAsamiyA jAva guttabaMbhayAriNI bahUhiM cauttha-cha?-TThama jAva viharati, tate NaM sA sUmAliyA ajA annayA kaiyAi jeNeva govAliyAo ajAo teNeva uvAgacchati, 2 tA vaMdati namasati, 2 evaM vayAsI ----icchAmi NaM ajAo ! tunbhehiM abbhaNunnAyA samANI caMpAe bAhiM subhUmibhAgassa ujjANassa adUrasAmaMte chaTuMchaTTeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM sUrAbhimuMhI AyAve- 5 mANI viharittae / tate NaM tAo govAliyAo ajAo sUmAliyaM ajaM evaM vayAsI-amhe NaM anje ! samaNIo niggaMthIo iMriyAsamiyAo jAva guMttabaMbhacAriNIo, no khalu amhaM kappati bahiyA gAmassa vA jAva saNNivesassa vA chaTuMchaTTeNaM jAva viharittae, kappati 'NaM amhaM aMto uvassayassa vatiparikkhittassa 12saMghADibaddhiyAe NaM samatalapatiyAe aayaavette| tateNaM sA tUMmAliyA govAliyAe 10 eyamadvaM no saddahati, no pattiyati," no roeti, eyamaDheM asaddahamANI apattiyamANI aroemANI subhUmibhAgassa ujANassa adUrasAmaMte chaTuMchaTTeNaM jAva viharati / 114. tattha NaM caMpAe laliyA nAma goTThI parivasati, gairavaidiNNaviyArA 1. dRzyatAM pR0 71 paM0 1 // 2. kayAyI he 2 // 3. muhA lA 1 // 4. samANImo khaM 1 je 1 // 5. IriyA lA 1 // 6. degyA jAva he 1, 2 je 1 // 7. gutta nAsti he 2 khaM 1 // 8. khalu mhaM khaM 1 / "tyadAyavyayAt tatsvarasya luk 8 / 1 / 40 / tyadAderavyayAca parasya tayoreva tyadAdyavyayayorAdeH svarasya bahulaM luga bhavati / amhettha / amhe etth| jimaa| jai imaa| jai hN| jai ahN|" iti prAkRtavyAkaraNasvopazavRttau // 9. dRzyatAM pR0 162 tti07|| 10. NaM nAsti he 1 je 1 / "kappai NaM amhaM ityAdi, amhaM ti asmAkaM mate 'pravrajitAyAH' iti gamyate, bhantaH madhye upAzrayasya vasatevRti(tti-aTIje0 aTIhe.). parikSiptasya pareSAmanAlokavata ityrthH"-attii.|| 11. uvasayassa je 1 he 2 / uvassagassa khN1|| 12. "saMghATI nirgranthikApracchadavizeSaH, sA baddhA nivezitA 'kAye' iti gamyate yayA sA saMghATIbaddhikA, tasyAH, NamityalaGkAre, samatale dvayorapi bhuvi vinyastatvAt pade pAdau yasyAH sA samatalapadikA, tasyAH, bhAtApayitum AtApanAM kartuM kalpata iti yogH"--attii.|| 13. deglavati je1 kha 1 // 14. he 1 vinA-lUmAli godeg je1| sUmAlI godeg saM 1 lA2, 3, he 3, 4 loN| sUmANI godeg khaM 1 // 15. No appaNA roveti he 1 je 1 / no roveti he 2 loM0 lA 1 // 16. pratiSu pAThAH-asadaha 3 subhU-he 1, 2 / asaddahai 3 subhU je 1 / ma 3 subha saM 1 lA 2, 3 he 3, 4 khN1| dRzyatAM pR0 221 paM0 10 // 17. chaTuM0 jAva khaM1 / hastalikhitAdarzaSu apUrNapAThanirdezArtham 0 IdRzo binduH purA prajyuyate sm| chaTuM jAva he 1 je 1 // 18. pratiSu pAThA; naravaidiNNaviyArA khaM 1 he 2, 3 lo| NaravaI vidinnaviyArA he 1 / gavaraidinnaviyArA he 3 / NavaravidiNNaviyArA je 1 / garavaidiNNavayArA saM 1 lA 1, 2, 3 he 4 / dRzyatAM pR0 7 paM0 12 Ti. 14 / "laliya tti krIDApradhAnA, gohi ti janasamudAyavizeSaH, naravaidinapayAra tti nRpAnujJAtakAmacArA, ammA Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe sU0 114 ammApiiniyaganippivAsA vesavihArakaryanikeyA nANAvihaaviNayappahANA aDrA jAva apribhuuyaa| tattha NaM caMpAe nayarIe devadattA nAmaM gaNiyA hotthA sUmAlA jahA aNddnnaae| tate NaM tIse laliyAe goTThIe annayA paMca goDillagapurisA devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ujANassa ujANasiriM paJcaNubbhavamANA vihrNti| tattha NaM ege gohillagapurise devadattaM gaNiyaM ucchaMge dhareti, ege piTThao AyavattaM dharei, ege pupphapUrayaM raei, ege pAe raei, ege cAmarukkhevaM krei| tate NaM sA sUmAliyA ajA devadattaM gaNiyaM tehiM paMcahi gohillapurisehiM saddhiM orAlAI mANussagAI bhogabhogAiM bhuMjamANI(NiM) pAsati, 2 tA imeyArUve saMkappe samuppajitthA-aho NaM imA ithiyA purA porANINaM jAva viharai / taM jati NaM kei imassa sucariyassa tava-niyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi to NaM ahamavi oNgamesseNaM bhavaggahaNeNaM imeyArUvAiM orAlAI jAva viharenjAmi ti kaTTha niyANaM kareti, 2 tA AyAvaNabhUmIo pnycobhti| 115. tate NaM sA sUmAliyA ajjA sarIrabAusA jAyA yAvi hotyA, abhikkhaNaM 2 hatthe dhovati, pAe dhovati, sIsaM dhovati, mukhaM dhoti, thaNaMtarAI dhovati, piiniyaganimpivAsa tti mAtrAdinirapekSA, vesavihArakayanikeya tti vezyAvihAreSu vezyAmandireSu kRto niketo nivAso yayA sA tthaa"-attii0|| 1. loM0 vinAnyatra-ammApIti khN1| ammApiI he 1, je 1 / ammApItI je 1 he 1 vinA / ammApiideg aTI0, dRzyatAmuparitanaM ttippnnm|| 2. degnikkeyA khaM 1 he 2 / nikkheyA je 1 // 3. bhUyAyA he 2 / dRzyatAM pR0 53 paM0 5 // 4. dRzyatAM pR0 77 paM0 16 // 5. dRzyatAM pR0 95 pN04|| 6. gohillapu he 1 // 7. gohillapu he 1 je 1 // 8. utsaMge he 1 // 9. "pupphapurayaM raei tti puSpazekharaM karoti, pAe raei pAdAvalaktakAdinA raJjayati, pAThAntare rAvei tti vRta-jalAbhyAmArdrayati"-aTI / "raje raavH|8|4|49/ raJjaya'ntasya rAva ityAdezo vA bhavati-rAvei, rjei|" iti prAkRtavyAkaraNe svopajJavRttisahite // 10. mANI 2 pA he 1 je 1 / atra anusvArarUpo binduH kAlAntareNa '2' ityaGkarUpo jAtaH syAt iti bhAti / degmANI pA he 1 je 1 vinA // 11.degNANa kammANaM he 1 jemuu01| NANaM sukammANaM jesN01| dRzyatAM pR0 274 paM0 3 // 12. AgA lA 3 // 13. viharAmi saM 1 lA2 lAmU0 3, he 3, 4 // 14. degNabhUmIo je 1 / degNabhUmIe saM1 lA2, 3, he 3, 4 // 15. rubhai 2 tA sA sUmA he 1 / rubhittaa| tae NaM sA sUmA je1|| 16. " sarIrabAusiyaM ti (ya ti), bakuzaH zabalacaritraH, sa ca zarIrata upakaraNatazcetyuktam-zarIrabakuzA tdvibhuussaanuvrtiniiti"-attii0|| 17. muhaM he 1 vinaa||18. dhovai tayaMtAI dhovai gujjhaMtarAI dhovati kakkhaMtarAiMdhovai sujAtarAI jattha khaM 1 / tulanA-"tate NaM sA bhUtA ajA aNNadA kadAi sarIrabAosiyA ja.yA yAvi hotthA, abhikkhaNaM abhikkhaNaM hatthe dhovati, pAde dhovati, evaM sIsaM dhovati, muhaM dhovati, thaNagaMtarAI dhovati, kakkhaMtarAI bhovati, gujjhaMtarAI dhovati, jattha jastha vi ya NaM ThANaM vA sirja Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 115] solasamaM ajmayaNaM 'avarakaMkA' kakkhaMtarAI dhovati, gujjhaMtarAiM dhovati, jattha yaM NaM ThoNaM vA sejaM vA nisIhiyaM vA ceteti tattha vi ya NaM puvAmeva udaeNaM abbhukkhei, 2 tA tato pacchA ThANaM vA sejaM vA nisIhiyaM vA ceteti| __tate NaM tAto govAliyAo ajAo sUmAliyaM ajaM evaM vayAsI--evaM khelu devANuppie ! aje ! amhe samaNIo niggaMthIo iriyAsamiyAo jAva 5 baMbhaceradhAriNIo, no khalu kappati amhaM sarIrabAusiyAe hottae / tumaM ca NaM aje! sarIrabAusiyA abhikkhaNaM 2 hatthe dhovasi jAva cetesi, taM tumaM gaM devANuppie ! etassa ThANassa oNloehi jAva paDivajAhi / tate NaM sUmAliyA govAliyANaM aMjANaM eyamadvaM no ADhAi, no paMrijANAti, nisIhiyaM vA ceteti tattha vi ya NaM puvAmeva pANaeNa abhukkheti, tato pacchA ThANaM vA sijaM vA nisIhiyaM vA gheteti" iti nirayAvahikAsUtre caturthe varge prathame'dhyayane // 1. ya nAsti je 1 vinaa| dRzyatAmuparitanaM ttippnnm|| 2. " ThANaM ti kAyotsargasthAnaM niSadanasthAnaM vA zayyAM tvagvartanaM naiSevikI svAdhyAyabhUmi cetayati karoti"-aTI0 // 3. abbhukkhettA tato he 1 je 1 vinA // 4. pacchA NaM ThANaM he 1 // 5. khalu de| maje he 2 / khalu aje he 2 vinaa| de iti saMkSitazailyA devANuppie ityasya sUcakam , ato devANuppie iti pATho muule'smaabhiraahtH|| 6. degyA huttae he 1 je 1 // 7. dhovesi he 1 je 1 vinA // 8. "mAloehi jAvetyatra yAvatkaraNAt nidAhi, garihAhi, paDikkamAhi, viuhAhi, visohehi, akaraNayAe abbhuTTehi, mahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajAhi tti dRzyamiti / tatrAlocanaM guronivedanam , nindanaM pazcAttApaH, gahaNaM gurusamakSaM nindanameva, pratikramaNaM mithyAduSkRtadAnalakSaNam, akRtyAda nivartanaM vA. citroTanam anabandhacchedanam . vizodhanaM vratAnAM punarnavIkaraNam , zeSaM knntthymiti"-attii0|| 9. ajANaM aMtie eyamaDhe he 1 je 1 // tulanA-"tate NaM sA subhaddA ajjA suvvayANaM ajjANaM eyamajhu no ADhAti no parijAgati. ANAdAyamANI aparijANamANI viharati / tate NaM tAto samaNIo niggaMthIo subhadaM ajja hIleMti niMdati khisaMti garahaMti abhikkhaNaM abhikkhaNaM eyamaha nivaareti| tate NaM tIse subhaddAe ajjAe samaNIhiM nigaMthIhiM hIlijjamANIe jAva abhikkhaNaM abhikkhaNaM eyamaha nivArijjamANIe ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA-jayA NaM ahaM agAravAsaM vasAmi tayA gaM ahaM appavasA, jappabhiI ca NaM ahaM muMDA bhavittA A(a)gArAo aNagAriyaM pavaitA tappabhiI ca NaM ahaM paravasA, pugviM ca samaNIo nigaMthIo ATeMti parijANeti, iyANiM no ADhAiMti no parijANaMti, taM seyaM khalu me kallaM jAva jalaMte subbayANaM ajjANaM aMtiyAo paDinikkhamittA pADiyakaM uvassayaM uvasaMpajjicANaM viharittae, evaM saMpehe ti, saMpehitA kalaM jAva jalate subvayANaM ajjANaM aMtiyAto paDinikkhameti, paDinikkhamittA pADiyakaM ukssayaM uvasaMpajjittANaM viharati / tate gaM sA subhaddA ajjA ajjAhiM aNohaTTiyA aNivAritA sacchaMdamatI...pacaNubbhavamANI vihrti|" iti nirayAvalikAsUtre tRtIyavarge caturthe adhyyne|| 10. parijANai saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 / pariyANai je 1 // Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 115aNIDhAyamINA aparijANaMmINA viharati / tae NaM tAo ajjAo sUmAliyaM ajaM abhikkhaNaM 2 hIlaMti java paribhavati, abhikkhaNaM 2 eyamahaM nivAreMti / taNaM tIse sUmAliyAe samaNIhiM niggaMthIhiM hIlijjamANie jA~va vArijja - mANIe imeyArUve a~jjhatthie java samuppajjitthA - jadA NaM ahaM agAramaMjjhe vasAmi tayA NaM ahaM appavasA, jayIM NaM haM muMDA [ bhavittA ] pavvaiyA tayA NaM haM pairavasA, puvviM ca NaM mamaM samaNIo auDhaMti, parijANaMti, iyANiM no ADhaMti, no parijANaMti, taM seyaM khalu mamaiM kalaM pauppa0 govAliyANaM ajjANaM aMtiyAo paDinikkhaimittA pauDiekkaM uvassayaM uvasaMpajjittANaM viharittae tti kaTTu evaM saMpeheti, 2 kalaM pauppa0 govAliyANaM ajjANaM aMtiyAo paDinikkhamati, 2 10 pADiekkaM uvassayaM uvasaMpajjittANaM viharati / 278 5 tate NaM sA sUmAliyA ajjA aNohaTTiyA anivAriyA sacchaMdamaMtI abhikkhaNaM 2 hatthe "dhovai jIva ceti / tattha vi ya NaM pAsalyA pAsatthavihArI osannA 1. 'DhAimINA he 2 je 1 | 'DhAyamANA lA 1, 2, he 3, 4, saM 1 | 'DhAyamANI lA 3 // 2. mANA he 2 khaM 1 vinA / NemANI lA 3 // 3 heleMti he2 // 4. atra jAvazabdena hIlati niMdaMti khiti garihaMti paribhavaMti iti saMpUrNaH pATho jJeyaH, dRzyatAM pR0 100 paM0 8 // 5. tIe se khaM 1 // 6. jAvazabdenAtra 'hIliz2amANIe niMdijamANIra khiMsijamANIe garihijamANIe paribhavijamANIe abhikkhaNaM abhikkhaNaM eyamahaM nivArijjamANIe' iti pUrNaH pATho jJeyaH // 7. ajjhathie 5 jAva khaM 1 / ajjhathite 4 jAva he 4 // 9. jAvazabdenAtra 'ajjhathie citie patthie maNogae saMkappe ' iti pUrNaH pATho jJeyaH // 8. majjhe parivasAmi he 1 je 1 // 10. NaM ahaM he 1 je 1 // 11. paravvasA he 2, 3 lA 1 khaM 1 je 1 // 12. pratiSu pAThAH- AnaMti je 1 khaM 1 he 3 / ADhati 2 he 2 / AdaMti 3 saM 1 lA 1, 2, 3, 4 | ADhAIti he 1 // atra 2 ityaGkena ADhati parijANaMti iti sampUrNaH pATho vivakSitaH / dRzyatAM pR0 277 paM0 9 // 13. mamaM je 1 lA 1 vinA // 14. dRzyatAM pR0 14 paM05-11 / / 15. kkhameti pADi je 1 / 'kkhamai 2 pADa' he 1 / 16. "pADiekaM ti pRthak " aTI0 // 17. uvasaggaM he 2 | uvassagaM khaM 1 / / 18. uvasaggaM he 2 / uvasaggaM saM2 lA 2, 3, 4 // 19. " aNohaTTiya tti avidyamAno'paghaTTako yadRcchayA pravartamAnAyA hastagrAhAdinA nivartako yasyAH sA tathA tathA nAsti nivArako 'maivaM kArSIH' ityevaM niSedhako yasyAH sA tathA "aTI0 // 20. dagaI je 1 // 21. dhoveti saM 1 lA 2, 3, 4 // 22. dRzyatAM pR0 27 paM0 14 pR0 277 paM0 3 // 23. pratiSu pAThAH - osaNNA 2 kusIlA 2 saMsattA 2 he 1 je 1 / osannA 2 bihArI kusIlA 2 saMsattA 2 he 1, je 1 vinA / dRzyatAM pR0 126 paM0 11 / tulanA - " tae NaM sA subhaddA ajA pAsasthA pAsatthavihArI osaNNA osaNNavihArI kusIlA kusIlavihArI saMsattA saMsattavihArI ahAcchaMdA ahAcchaMdavihArI bahUI vAsAI sAmannapariyAgaM pAuNati, pAuNittA addhamAsiyAe saMlehaNAe attANaM tasaM bhattAI aNasaNAe chedittA tassa ThANassa aNAloiyappaDikaMtA kAlamAse kAlaM kiccA sohamme kappe ... uvavaNNA / " iti nizyAvalikAsUtre tRtIyavarge caturthe adhyayane // Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 -116] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' osannavihArI kusIlA kusIlavihArI saMsattA saMpattavihArI bahUNi vAsANi sAmaNNAriyAgaM pAuNati, 2 addhamAsiyAe saMlehaNAe tassa ThANassa aNAloiyapaDikaMtA kAlamAse kAlaM kiccA IsANe kappe aNNataraMsi vimANaMsi devagaNiyattAe uvvnnnnaa| tatthegatiyANaM devINaM nava paliovamAI ThitI pnnnnttaa| tattha NaM sUmAliyAe devIe nava paliovamAI ThitI pnnttaa| 116. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure nAma nagare hotthA, vnnnno| tattha NaM duvae nAmaM rAyA hotthA, vnnnno| tassa NaM culaNI devI, dhaTThajjuNe kumAre juvraayaa| tae Na sA sUmAliyA devI tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure nagare dupayassa raNNo culaNIe 10 devIe kucchisi dAriyattAe pNcaayaayaa| tate NaM sA culaNI devI navaNhaM mAsANaM jAMva dAriyaM pyaayaa| tate NaM tIse dAriyAe nivvattabArasAhiyAe imaM eyArUvaM [goNaM guNanipphaNNaM nAma nAmadhejaM kareMti] jamhA NaM esA dAriyA duvayassa raNNo dhUtA culaNIe aMtayA taM "hou NaM amhaM imIse dAriyAe nAmadheje dovatI dovtii| tae NaM tIse ammApiyaro imaM eyArUvaM goNNaM guNanipphannaM nAmadhejjaM kareMti- 15 dobhUtI dovtii| tate Na sA dovatI dAriyA paMcadhAI pariggahiyA jAva girikaMdaramallINA iva caMpagalayA nivvAyanivvAghAyaMsi mu~haMsuheNaM privNddi| tate NaM sA 1. Nati / tassa ThANassa he 2 // 2. degiyamapaDi he 2, 4 saM 1 lA 2, 3 // 3. duvade he 2 // 4. vaNNabho tassa gaM nAsti he 2 // 5. dhaTTajaNe he 1 je 1 khaM 1 / "dhRSTadyumne NaH 18 / 2 / 94 // dhRSTadyumnazabde Adezasya Nasya dvitvaM na bhavati / dhaTujuNe / " iti AcAryazrIhemacandrasUriviracite prAkRtavyAkaraNe // 6. somA je 1 // 7. dupadassa khaM 1 / duvayassa he 1 je 1 // 8. pacAyA lA 1 / payAyA he 1 je 1 // 9. dRzyatAM pR0 34 paM0 9 // 10. yadyapi sarveSu hastalikhitAdarzeSu atra nAma iti saMkSiptaH pAThaH, tathApi pUrvazailyanusAreNa nAmadhenaM kareMti iti pAThaH zobhate, ato'trAsmAbhiH nAmadhenaM iti pAThaH sthApitaH, dRzyatAM pR0 37 paM02 pR0 265 pN05|| 11. attiyA he 2 // 12. hoU he 1 kha 1 // 13. pratiSu pAThAH -dovaI do 2 tae he 1 / dovaI do 3 tae je 1 / dovtii| tate he 2 / dovaI 2 tae lA 1 / dovatI 2 tara se 1 lA 2.3, he 3.4|dovtiie tate khaM 1 // 14.dovatI 2 iti pratiSa paatthH|| 15. dhAti khaM 11 dhAhadeg saM1 lA 2, 3, he 3, 4 // 16. dRzyatAM pR. 37 pN03-11|| 17. nivAya he 1 je 1 vinA / dRzyatAM pR0 37 paM0 10 Ti0 9 pR0 265 paM0 10 Ti0 13 // 18. suhaMsuhegaM vihri| privi| he 1 / dRzyatAM pR0 37 paM0 10, pR0 265 paM0 10 // 19. caDDae sA duvaI je1|| Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 116dovaI rAyavarakannA ummukkabAlabhAvA jAva ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotyaa| tate NaM taM dovatiM rAyavarakannaM aNNayA kayAi aMteuriyAo NhAyaM jAva vibhUsiyaM kareMti, 2 tA dupayassa raNNo pAyavaMdiyaM 'peseNti| tate NaM sA dovatI rAyavarakannA jeNeva dupae rAyA teNeva uvAgacchai, 2 dupayassa raNNo pAyaggahaNaM kreti| tae NaM se dupae rAyA dovatiM dAriyaM aMke niveseti, 2 tA dovatIe rAyavarakannAe rUve ya jovaNe ya lAvaNNe ya jAyavimhae dovaI rAyavarakannaM evaM vayAsI-jassa NaM ahaM tumaM puttA! rAyassa vA juvarAyassa vA bhAriyattAe sayameva dalaissAmi tattha NaM tumaM suhiyA vA duhiyA vA bhavenjAsi / tate NaM mama jAvajIvAe hiyayaDAhe bhvissi| "taM NaM ahaM tava puttA ! a~jayAe sayaMvaraM viyagami, a~jopAe NaM tumaM diNNasayaMvarA jaNNaM tuma sayameva rAyaM vA juvarAyaM vA varehisi se NaM tava bhattAre bhavissati tti kaTTu tAhiM iTAhiM jIva auMsAsei, 2 paDivisajjei / 117. tate NaM se duvae rAyA dUtaM saddAveti, 2 tA evaM vayAsI--gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! bAraveI nagariM, tattha NaM tumaM kaNhaM vAsudevaM, samuddavijaya pAmokkhe dasa dasAre, baladevapAmokkhe paMca mahAvIre, uggaseNapAmokkhe solasa 15 rAyasahasse, pajuNNapAmokkhAo adbhuTThAo kumArakoDIo, saMbapAmokkhAo saiMDiM duiMtasAhassIo, vIraseNapAmokkhAo ekkavIsaM vIrapurisasAhassIo, mahaseNapAmokkhAo chappannaM balavagasAhassIo, anne ya bahave rAIsara-talavara-mAiMbiyakoDuMbiya-ibbha-seTThi-seNApati-satthavAhappabhitao karatalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kuTu jaeNaM vijaeNaM vaiddhAvehi, 2 evaM vaiyAhi-evaM 1. umuka khaM1 he 2 / dRzyatAM pR0 148 paM0 3, pR0 12 paM0 12 // 2. kayAI he 1 / kayAI saM 1 he 4 // 3. jAva bhUsiyaM he 1 je 1 vinA // 4. pAyaM va khN1|| 5. pesaMti he 1 // 6. duva je1|| 7. duva khN1|| 8. kareti 2 he 1 je 1 // 9. duvate he 2 / duvae khN1|| 10. jovaNe he 2 // 11. vA nAsti je 1 he 1 lA 1 // 12. dukhiyA he 1 je 1 lA1 vinA // 13. bhavejasi khaM 1 / bhavijasi he 1) bhavijAsi je 1 // 14. mamaM je 1 he 1 vinA / / 15. jIvAe he 1 loM0 lA 1 vinA // 16. jaM amhaM tava puttA he 2 // 17. " ajjayAe (ajappae-aTIje0 1, aTIhe01) tti adya prabhRti"-aTI0 // 18. hastalikhita pratiSu pAThAH-ajopAe NaM he 2 khN1| ajopAeNa he 2 khaM 1 vinaa| dRzyatAmuparitanaM ttippnnm|| 19. dRzyatAM pR0 27 paM0 9 // 20. Asesai he 2 // 21. gacchaha NaM khN1|| 22. vaIe nayarIe he 1 je 1 // 23. dRzyatAM pR0 107 paM0 17-21 // 24. saTi je 1 // 25. degseNu' he 2 // 26. chappanna he 1 je 1 // 27. deghapa he 1 je 1 vinaa|| 28. bhitIbho he 1 / 'miIbho je 1 // 29. vaddhAveha lA 1 / sahAveha khN1|| 30. vayaha he 1 je 1 bhaa0|| Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 117] solasamaM anjhayaNaM 'avarakaMkA' khalu devANuppiyA ! kaMpillapure nagare dupayassa raNNo dhUyAe culaNIe attayAe dhaTThajeNakumArassa bhagiNIe dovaIe rAyavarakaNNAe sayaMvare bhavissai, taM NaM tubbhe devANuppiyA ! dupayaM rAyaM aNugiNhamANA akAlaparihINaM ceva kaMpillapure nagare smosrh| Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 117tate NaM se kaNhe vAsudeve tassa dUyassa aMtie eyamaDhe socA 'nisamma haTTha jIva hiyae taM dUtaM sakkAreti sammANeti, 2 paDivisajeti / tae NaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurisaM saddAveti, 2 evaM vayAsI-gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! sabhAe suhammAe sAmudAiyaM bheri taalehi| tae NaM se koDuMbiyapurise karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu] kaNhassa vAsudevassa eyamaDhe paDisuNeti, 2 jeNeva sabhAe suhammAe sA~mudAiyA merI teNeva uvAgacchati, 2 sAmudAiyaM bheri mahayA 2 saddeNaM taaleti| tae NaM tAe samudAiyAe bherIe tAliyAe samANIe samuddavijayapAmokkhA dasa dasArA jAva mahaseNapAmokkhAo chappaNNaM balavagasAhassIo hAyA jAva vibhUsiyA jahAvibhavaiDisakkArasamudaeNaM appegaiyA hayagayA appegatiyA jIva pAyacAravihAreNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchaMti, 2 karayala jAva kaNhaM vAsudevaM jaeNaM vijaeNaM vaddhoti / tae NaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise sadAveti, 2 evaM vagAsIkhippAmeva bho devANuppiyA! abhisekaM hatthirayaNaM paDikaeNppaha haya-gaya jAve pnycppinnNti| tate NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva majaNaghare teNeva uvAgacchati, 2 samuttajAlAkulAbhirAme jAva aMjaNagirikUDasannibhaM gayavaI naravaI durUDhe / tate NaM se 1. nisammA khaM 1 saM 1 lA 3 he 4 // 2. dRzyatAM pR0 10 pN06|| 3. gacchaha NaM saM 1 lA 13, he 4 // 4. degNupi he 2 khaM 1 // 5. sAmuddA khaM1 he 2 / samuddA he 3 / dRzyatAM pR0 109 Ti0 1 // 6. tAlehiM khaM 1 he 2, 3 lA 1,2 / tAleha lA 3 // 7. sAmuddA he 2 / samuddA khN1|| 8. samudA he 2 kha 1 // 9. mahAdeg he 2 laa3| dRzyatAM pR0 106 paM0 21, pR0 280 50 16 // 10. dRzyatAM pR0 109 paM0 15 // 11. pAyavihAreNa saM 1 lA 2,3, he 3, 4 / dRzyatAM pR0 281 paM0 15 // 12. degveti 2 kha 1 lA 1 he 3 // 13. abhi' khaM1 lA 1 vinaa| tulanA-"tae NaM se kUNie rAyA bhaMbhasAraputte balavAuyaM AmaMtei, AmaMtecA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappehi, haya-gaya-raha-pavarajohakaliyaM ca cAuraMgiNiM seNaM sannAhehi,...karettA kAravettA eyamANattiyaM paJcappiNAhi" iti aupapAtikasUtre sU0 29 / "AbhisekkaM ti abhiSekamahatIti bhAbhiSekyaM hatthirayaNaM ti pradhAnahastinaM paDikappehi tti pratikalpaya sannaddhaM kuru" iti aupapAtikasUtrasya abhayadevasUriviracitAyAM TIkAyAm / "tateNaM se kUNie rAyA koDuMbiyapurise saddAveti, saddAvittA evaM kyAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! AbhisekaM hatthirayaNaM paDikappeha, haya-gaya-raha0 cAturaMgiNiM seNaM sannAheha, mamaM eyamANattiyaM paccappiNaha jAva paccappiNaMti" iti nirayAvalikAsUtre prathame varge prathame'dhyayane // 14. kappohaiM laa1|| 15. jAvazabdenAtra 'haya-gaya-rahapavarajohaparikaliyaM ca cAuraMgiNiM seNaM sannAheha, sannAhettA eyamANattiyaM paJcappiNaha, te vi taheva paJcappiNaMti' IdRzaH pATho bhAti, dRzyatAM pR0 32 paM0 6, 9-10, pR0 175 paM0 4 // 16. dRzyatAM pR0 15 paM0 9 Ti0 11 // Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmokkhehiM dasahiM dasArehiM jAva aNaMgaseNApAmokkhAhiM aNegAhiM gaNiyAsAhassIhiM saddhiM saMparibuDe saviDIe jIva raveNaM bAravaI nagari majjhamajheNaM niggacchai, 2 suraTThAjaNavayassa majjhamajheNaM jeNeva desappate teNeva uvAgacchai, 2 paMcAlajaNavayassa majjhamajjheNaM jeNeva kaMpillapure nagare teNeva pahArettha gmnnaae| tae NaM se duvae rAyA docaM dUyaM sadAvei, 2 evaM vayAsI--gaccha gaM tumaM devANuppiyA! hathioM uraM nagaraM |ttth NaM tumaM paMDurAyaM saputtayaM, juhiDrilaM, bhImaseNaM, ajuNaM, naulaM, sahadevaM, dujohaNaM bhAisayasamaggaM, gaMgeyaM, viduraM, doNaM, jayadahaM, sauNiM, kIvaM, A~satthAmaM karayala jAva kaTTa taheva jAva samosaraha / tae NaM se dUra evaM vayAsI-jahA vAsudeve, navaraM bherI nasthi, jAva jeNeva kaMpillapure nayare teNeva 10 paMhArettha gmnnaae| eteNeva kameNaM tacaM dUyaM caMpaM nayariM / tattha NaM tuma kaNNe aMgarAyaM salaM naMdirAyaM karayala taheva jAva samosaraha / cautthaM dUyaM suttimaI nyriN| tattha NaM tumaM sisupAlaM damaghosasuyaM paMcamAisayasaMparivuDaM karayala taheva jAva samosaraha / paMcamaM dUyaM haithisIsayaM ngrN| tattha NaM tumaM damadaMtaM rAyaM karayala jAva samosaraha / chaTheM dUyaM mahuraM naMgariM, tattha NaM tumaM dharaM rAyaM karayala jAva samosaraha / sattamaM dUyaM rAyagihaM nagaraM / tattha NaM tumaM sahadevaM jaroMsiMdhasuyaM karayala jAva samosaraha / 1. dRzyatAM pR0 23 paM0 5 Ti0 6 // 2. pAhA khaM 1 lA 2 he 4 / pAhadeg he 3 // 3. doccaM pi dUyaM khaM 1 lA 1 vinA // 4. vayAsI khippAmeva bho devANuppiyA hathiNA(Na-he 3)puraM tattha lA2 he 3 / vayAsI gacchaha gaM tumaM devA-lAse0 3] khippAmeva hathiNapuraM nayaraM tattha laa3| vayAsI khippAmeva [bho devA-hesaM0 4] hasthiNApuraM NayaraM tattha he4|| 5. degNapuraM khaM 1 he 2 // 6. bhAyasayasamaggaM he 2 khaM 1 / bhAisayasameyaM lA 1 // 7. droNaM jahahaha sauNi kIraM he 2 // 8. asa laa1|| 9. pAhA sN1|| 10. dUyaM 2 saM 1 lA 3 he 3, 4 // 11. kaNhaM lA 1 vinaa| " karNazcampAdhipo'GgarAT // 711 // " iti abhidhAnacintAmaNau 3 / 375 // 12. sotti he 2 vinaa|| 13. hatthasIsayaM laamuu03| hatthasIsa saM 1 / hathisIsaM he 3 // 14. nayariM saM 1 lA 2, 3, he 4 // 15. dhararAyaM khaM 1 // 16. he 3 se 1 lo0 vinA-siMdhu' he 2, lA 1, 4 / degsaMdhu khaM1 lA 2 laamuu03|| Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 upakhadha NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU 0 118aTThamaM dUyaM koDiNNaM nayariM / tatya NaM tumaM ruppiM bhesagasuyaM karayala taheva jAva samosaraha / navamaM dUyaM virADaM nayaraM / tattha NaM tumaM kIyagaM bhAusayasamaggaM karayala jAva samosaraha / dasamaM dUyaM avasesesu gAmA-''gara-nagaresu, aNegAiM rAyapahassAiM jAva samosaraha / tae NaM se dUra taheva niggacchai jeNeva gAmA-''gara-nagara taheva jAva samosaraha / tae NaM tAI aNegAiM rAyasahassAiM tassa dUyassa aMtie eyamaDhaM socA 'nisamma haTTha0 taM dUyaM sakAreMti sammANeti, 2 paDivisarjiti / tae NaM.te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA patteyaM 2 NhAyA sannaddha(ddhA) 10 hathikhaMdhavaragayA haya-gaya-raha-[pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM __saMparikhuDA] mahayAbhaDacaDakara-pahakara vaMdaparikkhittA] saehiM 2 nagarehito abhiniggacchaMti, 2 tA jeNeva paMcAle jaNavae teNeva pahArettha gmnnaae| 118. tae NaM se duvae rIyA koDubiyapurise saddAvei, 2 tA evaM vayAsIgacchaha NaM tume devANuppiyA ! kaMpillapure nagare, bahiyA, gaMgAe mahAnadIe adUrasAmaMte 15 egaM mahaM sayaMvaramaMDavaM kareha aNegakhaMbhasatasanniviTTha lIlaTThiyasAlabhaMjiyAgaM jAva paJcappiNaMti / tae NaM se dupade rAyA "docaM pi koDubiyapurise sadAvei, 2 evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA! vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AvAse kareha / te vi karettA paJcappiNaMti / tae NaM se dupae rAyA vAsudevapAmokkhANaM 20 bahUNaM rAyasahassANaM AgamaNaM jANitA patteyaM 2 hatthikhaMdha jAva paribuDe a~gdhaM ca 1. DiNi saM 1 he 3 laa3|| 2. nilammA he 2 vinaa|| 3. haTThA khN1| dRzyatAM pR0 282 paM0 1, pR0 10 pN06|| 4. reti 2 sammA he 2 // 5. dRzyatAM pR0 175 paM0 3, 9 // 6. dRzyatAM pR0 150 50 12-13, pR0 175 paM0 4, 10, pR0 33 paM0 2 // 7. dRzyatAM pR0 150 paM0 13 / pahakara nAsti khaM 1 / dRzyatAM pR0 33 paM0 3 / "mahayAbhaDacaDagaravaMdaparikkhitta ti mahAbhaTAnAM yacca TakarapadhAnaM viccha pradhAnaM vRndaM tena saMparikSiptA"-iti jAtAdharmakathAsUtrasya prathamAdhyayanasya abhayadevasUriviracitAyAM ttiikaayaam|| 8. pAhA he 1 je 1 vinaa|| 9. je 1 vinA-dupae he 1 / duvate he 2 / duvae he 1, 2 je 1 vinA // 10. rAyA duccaM pi ko je1|| 11. degsAli' he 1, 2 je 1 kha 1 // 12. duva he 1 je 1 vinaa|| 13. doccaM pi he 1 lA 1 vinA nAsti // 14. duvae he 1 je 1 vinA // 15. "magdhaM ca tti ardhe puSAdIni pUjAdravyANi pajaM ca ti pAda hitaM pAdyaM paadprkssaaln-snehnodvrtnaadi"-attii0|| Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 118] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' pajjaM ca gahAya savviDIe kaMpillapurAo niggacchai, 2 jeNeva te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA teNeva uvAgacchai, 2 tAI vAsudevapAmokkhAiM aggheNa ya pajeNa ya sakAreti sammANei, 2 tA tesiM vAsudevapAmokkhANaM patteyaM 2 AvAse viyrti| tae Na te vAsudevapAmokkhA jeNeva sayA 2 AvAsA teNeva uvAgacchaMti, 2 5 haitthikhaMdhAhiMto pacoruhaMti, 2 patteyaM patteyaM khaMdhAvAranivesaM kareMti, 2 saesu saesu AvAsesu aNupavisaMti, 2 saesu 2 AvAsesu ya AsaNesu ya sayaNesu ya saNNisaNNA ya saMtuyaTTA ya bahUhiM gaMdhavvehi ya nADaehi ya uvagijamANA ya uvarNacijamANA ya vihrNti| tate NaM se duvae rAyA kaMpillapuraM nagaraM aNupavisati, 2 vipulaM asaNa-pANa- 10 khAima-sAimaM uvakkhaDAveti, 2 ttA koDubiyapurise saddAveti, 2 evaM vayAsIgacchaha NaM tubme devANuppiyA! vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM suraM ca majaM ca mahaM ca sIdhuM ca pasaNNaM ca subahu puSpha-vattha-gaMdha-mallAlaMkAraM ca vAsudevapAmokkhANaM rAyasahassANaM AvAsesu sAharaha / te vi sAharaMti / tate NaM te vAsudevapAmokkhA taM vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM jAva pasannaM ca AsAemANA vissAemANA 15 paribhAemANA paribhujemANA viharaMti, jimiyabhuttuttarAgayA vi ya NaM samANA AyaMtA jAva suhAsaNavaragayA bahUhiM gaMdhavvehi ya jAva viharati / tate NaM se dupade rAyA paJcAvaraNhakAlasamayaMsi koDaMbiyapurise sadAvei, 2 ttA 1. pratiSu pAThaH-rei 2 tA saMmANei 2 ttA tesiM je 1 / rei 2 saMmANei 2 tesiM he 1 / reti 2 tesiM saM 1 kha 1 he 3, 4 lA 1, 2, 3 / reti sammAti tesiM he 2 // 2. khaMdhehiMto he 2 lA 2 vinA // 3. khaMdhAra he 1, 2 je 1 khaM 1 // 4. sae sae AvAse he 2 khaM 1 // 5. gijamANA ya viharati [2-he 1] uvanacci(ci-he 1)jamANA ya tae NaM je 1 he 1 // 6. degNamija khaM 1 // 7. asaNaM 4 uva je 1 he 1 // 8. pratiSu pAThAH-majaM ca mahuM ca siMdhuM ca he 2 / majaM ca maMsaM ca sIdhuM ca lA 1 / majaM ca maMsaM ca siMdhuM ca he 2 lA 1 vinaa| "madya-madhu-prasannAkhyAH surAbhedA ev"-attii0|| 9. asaNaM 4 jAva he 1 je1|| 10. pratiSu pAThAH--bhAsAemANA 4 viharati saM1 lA 2, 3, he 3, 4 khN1| AsAemANA jAva viharaMti je 1 / AsAemANA viharaMti he 2 / dRzyatAM pR0 36 paM06, pR. 98 pN01| "tae NaM amhe taM vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM AsAemANA vissAemANA paribhAemANA paribhujemANA pakkhiyaM posahaM paDijAgaramANA viharissAmo" iti bhagavatIsUtre 12 / 1 / 10 // 11. AyaMtA(mAyaNNA-je 1) cokkhA suhA he 1 je 1 / atra 'AyaMtA jAva'zandena AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA iti sampUrNaH pATho jnyeyH| dRzyatAM pR0 95 paM0 11 // 12. punvAva saM 1 lA 1, 2, 3 he 1, 4 // Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0118evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! kaMpillapure siMghADaga jAva pahesu vAsudevapAmukkhANa ya rAyasahassANa AvAsesu hatthikhaMdhavaragayA mahayA 2 saddeNaM u~gghosemANA 2 evaM vedaha-evaM khalu devANuppiyA ! kalaM pAu0 dupadassa raNNo dhUyAe culaNIe devIe attayAe dhaTThajuNassa bhagiNIe dovatIe rAyavara5 kaNNAe sayaMvare bhavissati, taM tubbhe gaM devANuppiyA ! dupadaM rAyANaM aNugi NhamANA pahAyA jAva vibhUsiyA hatthikhaMdhavaragayA sakoreMTa[malladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM] seyacAmara[rAhiM vIijamANA] haya-gaya-raha-[pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDA] mahayAbhaDacaMDagara jAva parikkhittA jeNeva sayaMvarAmaMDave teNeva uvAgacchaha, 2 patteyaM patteyaM nAmaMkesu AsaNesu nisIyaha, 10 2 dovatiM rAyavarakaNNaM paDivAlemANA 2 ciTThaha, ghosaNaM ghoseha, [2] mama eyamANattiyaM paJcappiNaha / tae NaM te koDaMbiya0 taheva jAva pnycppinnNti| tae NaM se duvae rAyA koDubiyapurise saddAvei, 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! sayaMvaramaMDavaM AsiyasammajivalitaM suMgaMdhavaragaMdhiyaM paMcavaNNa pupphovayArakaliyaM kAlAgarupavarakuMdurukkaturukka jAva gaMdhavaTTibhUyaM maMcAimaMcakaliyaM 15 kareha, 2 vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM patteyaM 2 nAmaMkAI AsaNAI atthuyapaJcatthuyAI raeha, 2 eyamANattiyaM paJcappiNaha / te vi jAva pcppinnNti| tate NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA kelaM pAu0 bahAyA jAva vibhUsiyA hatthikhaMdhavaragayA sakoreMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM seQvaracAmarAhiM [vIijamANA] haya-gaya jAva parivuDA sanviDDIe jAva raveNaM jeNeva saMyaMvarA [maMDave] teNeva uvAgacchaMti, 2 aNupavisaMti, 2 patteyaM 2 nAmaMkesu nisIyaMti, 2 dovaI rAyavarakaNNaM paDivAlemANA 2 ciTuMti / 1. 'puraM he 1 je 1 vinaa| puriM he 2 // 2. loM0 vinA-jAva pahe vAsu he 2 / jAva vAsu loM. he 2 vinA / dRzyatAM pR0 23 pN05|| 3. degkkhANaM rAyasahassANaM he 1 je1|| 4. uvaghodeg lo0|| 5. vayAha tti evaM je 1 / vayAhe tti evaM he 1 / vadaha tti evaM khaM1 saM1 he 3, 4 // 6. dRzyatAM pR0 14 paM0 5 // 7. aMtiyAe he 1 je 1 // 8. dRzyatAM pR0 32 paM0 21 // 9. dRzyatAM pR0 175 pN04|| 10. deggareNaM jAva saM 1 lA 1, 2, 3 he 3, 4 // 11. parikhittA he 2 // 12. sugaMdhiva he 2 lA 1 vinA // 13. kuMdarudeg khaM 1 / dRzyatAM pR0 950 3-4 // 14. atthayapaJcatthayAi je 1 // 15. evamA' he 1 je 1 // 16. rAyavarasahassA he 1 je 1 // 17. dRzyatAM pR0 1450 5 // 10. seyavara nAsti saM 1 lA 2,3 he 3, 4 / seyacAma' he 2 khaM 1 lA 1 / dRzyatAM pR0 286 paM0 7 // 19. dRzyatAM pR0 286 paM0 9 // 20. he 2 khaM 1 lA 1 vinA-nAmaMkiesu he 1, 3, 4 je 1 saM 1 lA 2, 3 / dRzyatAM pR0 286 paM0 9 // Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 119] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' tae NaM se dupae rAyA kalaM0 NhAe jAva vibhUsie hatthikhaMdhavaragae sakoreM[malladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM] haya-gaya-[raha-pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparibuDe] kaMpillapuraM NayaraM majhamajjheNaM niggacchati, [2] jeNeva sayaMvarAmaMDave jeNeva vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA teNeva uvAgacchati, 2 tesiM vAsudevapAmokkhANaM karatala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM 5 kaTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAveti,] vaddhAvettA kaNhassa vAsudevassa seyavaracAmaraM gahAya uvavIyamANe 2 ciTThati / 119. tae NaM sA dovatI rAyavarakannA kalaM pAupabhAe jeNeva majaNaghare teNeva uvAgacchati, 2 tA majaNagharaM aNupavisati, 2 NhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA suddhappAvesAI maMgalAI vatthAI pavara parihiyA 10 majaNagharAo paDinikkhamai, 2 jeNeva jiNaghare teNeva uvAgacchai, 2 jiNagharaM aNupavisai, 2 "jiNapaDimANaM Aloe paNAmaM kareti, 2 lomahatthayaM parAmusati, 2 evaM jahA sUriyAbho jiNapaDimAo aJceti taheve bhANiyavvaM jAva 1,5. dRzyatAM pR0 14 paM0 5 // 2. rAyavarasahassA je 1 / dRzyatAM pR0 286 tti016|| 3. seyacA he 1 je 1 vinA / dRzyatAM pR0 286 paM0 7,18 Ti0 18 // 1. kallaM pAupabhAe lA 1 je 1 he 1 vinA nAsti // 6. "jiNapaDimANaM aJcaNaM karei ti ekasyAM vAcanAyAmetAvadeva dRzyate, vAcanAntare tu bahAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA majaNagharAo paDinikkhamai, 2 jeNAmeva jiNaghare teNAmeva uvAgacchati, 2 jiNagharaM aNupavisai, 2 jiNapaDimANaM Aloe paNAmaM karei, 2 lomahatthayaM parAmusai, 2 evaM jahA sUriyAbho jiNapaDimAo maJceti taheva bhANiyavvaM jAva dhUvaM DahA tti, iha yAvatkaraNAt arthata idaM dRzyam-lomahastakena jinapratimAH pramArTi, surabhiNA gandhodakena snapayati, gozIrSacandanenAnulimpati, vastrANi nivAsayati, tataH puSpANAM mAlyAnAM grathitAnAmityarthaH gandhAnAM cUrNAnAM vastrANAmAbharaNAnAM cAropaNaM karoti sma, mAlAkalApAvalambanaM puSpaprakaraM tandulairdarpaNAdyaSTamaGgalAlekhanaM ca karoti, vAmaM jANuM aMbei tti utkSipatItyarthaH, dAhiNaM jANuM dharaNItalaMsi nihaTu nihatya sthApayitvetyarthaH, tikkhutto muddhANaM dharaNItalaMsi nivesei nivezayatItyarthaH, IsiM paJcunnamati, 2 karatalapariggahiyaM aMjaliM matthae kaTTa evaM vayAsI-namotthu NaM arahaMtANaM jAva sNpttaannN| vaMdati namasati, 2 jiNagharAbho paDinikkhamai tti, tatra vandate caiHyavandanavidhinA prasiddhena, namasyati pazcAt praNidhAnAdiyogeneti vRddhaaH"-attii0|| 7. pAve he 2 khaM 1 / pave je 1 lA 1 // 8. maMgalAiM he 2 // 9. vatthAya he 2 // 10. jigapaDimANaM nAsti khaM 1 lA 1 vinA // 11. hatthaM parA khaM 1 // 12. sUriyAme je 1 / "tae NaM se sUriyAbhe deve...jeNeva siddhAyataNe teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA siddhAyatanaM purathimilleNaM dAreNaM aNupavisati, aNupavisittA jeNeva devacchaMdae, jeNeva jigapaDimAo, teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA jiNapaDimANaM Aloe paNAmaM kareti, karittA lomahatthagaM giNhati, giNihattA jiNapaDimANaM lomahatthaeNaM pamajai, Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 119ghU~vaM Dahai, 2 vAmaM jANuM aMceti, dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi NihaTTu tikkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi 'Nimei, 2 'Isi paccuNNamati, 2 karayala jAva kaTTu evaM vayAsI - namo'tthu NaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANaM | vaMdai namasai, 2 jiNagharAo paiMDinikkhamati, 2 tA jeNeva aMteure teNeva uvAgaicchai / 120 tate NaM taM dovaI rAyavarakannaM aMteuriyAo savvAlaMkAraivibhUsiyaM kareMti, kiM te ? varapAyapattaNeura jA~va ceDiyAcakka vAlamyaharigaM vaM daparikkhittA aMteurAo paDiNikkhamati, 2 jeNeva bauhiriyA uvaTTANasAlA jeNeva sa pamajjittA jigapaDimAo surabhiNA gaMdhodaraNaM NhANe, hANittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAI agulipa, aNurlipittA surabhigaMdhakAsAieNaM gAyAiM lUheti, lUhittA jiNapaDimANaM ahAI devadUtajuyalAI niyaMsei, niyaMsittA pupphArahaNaM, mallAruhaNaM, gaMdhArahaNaM, cuSNAruhaNaM, vannAruhaNaM, vatthAruhaNaM, AbharaNAruhaNaM karei, karittA Asattosattavi ulavaTTavagghAriyamalladAmakalAvaM karei, malladAmakalAva karettA kayaggaha gahiyakarayalapabbhaTThavippa mukeNaM dasaddhavanneNaM kusumeNaM mukapupphapuMjovayArakaliyaM kareti, karittA jigapaDimANaM purato acche rayayAmahiM accharasAtaMdulehiM aTTha maMgale Alihai, taMjahA -- sotthiya jAva dappaNaM / tayAnaMtaraM caNaM caMdaprabhavairaveraliyavimaladaMDa kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupavara kuMdurukkaturukkadhUvamaghamavaMta gaMdhuttamANuviddhaM ca dhUvavahiM viNimmuryaMta veruliyamayaM kaDunchuyaM paggahiya payatteNaM dhUvaM dAUNa jigavarANaM aDasayavisuddhagaMthajuttehiM atthajuttehiM apuNaruttehiM mahAvitterhi saMthuNai, saMdhuNittA sattass payAI paccosakara, paccosakittA vAmaM jANuM aMbe, aMcittA dAhiNaM jANaM dharaNita liM nihaTuM tikkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi nivADeha, nivADitA IsiM paccuNNamadda, paccu mittA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu evaM vayAsI - namo'tthu NaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM AdigarANaM titthagarANaM sayaMsaMbuddhANaM purimuttamANaM purisasIhANaM purisavarapuMDarIANaM purisavaragaMdhahatthI loguttamANaM loganAhANaM logahiANaM logapaIMvANaM logapajoagarANaM abhayadayANaM cakkhudayANaM maggaiyANaM saraNadayANaM bohidayANaM dhammadayANaM dhammadesayANaM dhammanAyagANaM dhammasArahINaM dhammavaracA uraMta cakavaNaM appaDihayavaranANadaMsaNadharANaM viaTTacchaDamANaM jiNANaM jAvayANaM tinnANaM tArayANaM buddhANaM bohayANaM muttANaM moagANaM savvannUgaM savvadarisINaM sivaM ayalaM aruaM anaMtaM akkhayaM avvAbAhaM apuNarA vittisiddhigainAmadheyaM ThANaM saMpattANaM / vaMdai namasai / " iti zrIrAjaprazrIyasUtre siddhAyatane jinapratimAnAM sUriyAbhadevakRtAyAM pUjAyAm // * dhUyaM he 2 khaM 1 je 1 // 1. niyameha he 2 | nisei lA 1 / " muddhANaM gharaNitalaMsi nivesei" iti aupapAtikasUtre paryuSaNAkalpasUtre [14] ca // 2. isi je 1 | Isi he 2 // 3. maI 2 // 4. parini' he 2 khaM 1 // 5. 'gacchai 2 he 2 vinA // 6. 'rabhUsiyaM he 1 je 1 // 7. dRzyatAM pR0 22 paM0 7 // 8. mayaharaga' he 1 je 1 vinA / dRzyatAM pR0 37 paM0 8, asya vyAkhyA AcAryazrI abhayadevasUribhiH tatretthaM vihitA - "ceTikA cakravAlena arthAt svadezasambhavena varSadharANAM vardhitakariMthinarundhanaprayogeNa napuMsakIkRtAnAmantaHpurama halakAnAM kaMcuijna ci kaJcukina (mantaHpuraprayojananivedakAnAM pratIhArANAM vA mahattarakANAM ca antaHpurakAryacintakAnAM vRndena parikSipto yaH sa tathA " aTI0 // 9. biMdu' laa2|| 10. parikhittA he 2 // 11. bAhiyA khaM 1 // Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120] 86 solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' cAugghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai, 2 kiDDAviyAe lehiyAe saddhiM cAugghaMTe AsarahaM duruhti| tate NaM se dhaTThajjuNe kumAre dovatIe kaNNAe sAratthaM kreti| tate NaM sA dovatI rAyavarakaNNA kaMpillapuraM nayaraM majjhamajjheNaM jeNeva sayaMvaramaMDave teNeva uvAgacchati, 2 tA rahaM Thaveti, 2 rahAo pacoruhati, 2 tA kiDDAviyAe 5 lehiyAe~ saddhiM sayaMvaramaMDavaM aNupavisati, 2 karayalapa[riggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] tesiM vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM paNAmaM kreti| tate NaM sA dovatI rAyavarakannA egaM mahaM siridAmagaMDaM, kiM te 1 pAMDala-malliyacaMpaya jIva sattacchayAIhiM gaMdhaddhaNi muyaMtaM paramasuhaphAsaM darisaNijjaM geNhati / tate 10 NaM sA kiDDAviyA~ surUvA jIva vAmahattheNa cillagaM dappaNaM gaiheUNa laliyaM dappaNasaMkaMtabiMbasaMdaMsie ye se dAhiNeNa hattheNa dairisae pavararAyasIhe, 1. cAughaMTe khaM 1 / cAughaMTaM he 2 / / 2. cAughaMTaM khaM 1 he 2 je 1 // 3. gRhati he 1 je 1 lA1 vinA // 4. "sAratthaM ti sArathyaM sArathikarma"-aTI0 // 5. kaMpillaM majhaM he 1 je 1bhAM0 vinaa| kaMpillapuraM nAma majhaMdeg bhAM0 he 1 je 1 // 6. kiDyAvi he 1 // 7. dege ya saddhiM he 1 je 1 bhAM0 vinaa| dRzyatAM paM0 1 // 8. rAyavarasaha he 2 vinaa|| 9. pADalima he 1 je1||10. jA satthayAtIhiM gaMdhaddhaNi muyaMtiM khaM 1 / dRzyatAM pR0 146 paM0 9, pR0 22 paM01, etadanusAreNa pADala-malliya-caMpaya-asoga-punnAga-kurubaga-nAga-maruyaga-damaNaga-aNoja - kojaya-sattacchayAIhiM gaMdhaNi muyaMta iti pUrNaH pATho'tra bhAti / "siridAmagaMDaM" ti zrIdAmnAM zobhAvanmAlAnAM kANDaM samUhaH zrIdAmakANDa,athavA gaNDo daNDaH tadvad yattad gaNDa evocyate, zrIdAmnAMgaNDaH zrIdAmagaNDaH, pATalAdyAH puSpajAtayaH prasiddhAH...paramazubhadarzanIyaM paramasukhadarzanIyaM vA mahayA gaMdhaddhaNi muyaMta ti mahatA prakAreNa gandhadhrANi surabhigandhaguNaM tRptihetuM pudgalasamUhaM muJcat" iti aSTame'dhyayane aTI0madhye vyAkhyAtam // 11. degyAIgaMdhaddhaNi lo| ayamapi pAThaH samIcIno bhAti, dRzyatAM pR0 22pN01||12. darasa he 1 // 13. degyA jAva surUvAje 1 he 1||14.jaav mahattheNa vilaggaM saM 1lA 2,3, he 4 / "taezaMsA kiDDAvietyAdau yAvatkaraNAdevaM dRzyam-sAbhAviyaghaMsaM vodahajaNassa asuyakara vicittamaNirayaNabaddhaccharuhaM ti, tatra krIDApikA krIDanadhAtrI sAbhAviyahasaM ti sAbhAvikaH akaitavakRto gharSoM gharSaNaM yasya sa tathA, taM 'darpaNam ' iti yogaH, voddahajaNassa usuyakara ti taruNalokasya autsukyakaraM prekSaNalampaTatvakaraM vicittamaNirayaNabaddhaccharuhaM ti vicitramaNiratnairbaddhaH charuko muSTigrahaNasthAnaM yasya sa tathA, tam , cillagaM dIpyamAnaM darpaNam aadrshm"-attii0|| 15. gahiUNa he 2 / miheUNa lA 1 // 16. sA salaliyaM he 2 loM0 / sAlaliyaM lA 1 // 17. sayalie he 2||18.y nAsti he 2|"dppnnsNketbiNbsNdsie ya se tti darpaNe saMkrAntAni yAni rAjJAM bimbAni pratibimbAni taiH sandarzitA upalambhitA ye te tathA, tAMzca se tasyA dakSiNahastena darzayati sma draupadyA iti prakramaH pravararAjasiMhAn "-aTI0 // 19. darisie he 2 khaM 1 // Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyalaMdhe sU0 120phuDavisayavisuddharibhiyagaMbhIramahurabhaNiyA sA "tesiM savvapatthivANaM ammApiUvaMsa-satta-sAmattha-gotta-vikkaMti-kaMti-bahuvihaAgama-mAhappa-rUva-kula - sIlajANiyA kittaNaM kreti| paDhamaM tAva vahipuMgavANaM dasAravaravIrapurisatelokkabalavagANaM sattusayasahassamANA5 vamaddagANaM bhavasiddhiyavarapuMDarIyANaM cilagANaM bala-vIriya-rUva-jovvaNa-guNa-lAvanna kittiyA kittaNaM kreti| tato puNo uggaseNamAiyANaM jaayvaannN| bhaNati ya sohaggarUvakalite vairehi varapurisagaMdhahatthINa 'jo hu te hoti hiyydio| tate NaM sA dobaI rAyavarakannagA bahUNaM raoNyasahassANaM majhamajjheNaM samaticchamANI 2, puvvakayaNiyANeNaM coijjamANI 2, jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchati, 2 tA te paMcapaMDave teNaM dasaddhavaNeNaM Avedita-pariveDhie kareti, 2 tA evaM vayAsI-ee NaM mae paMca paMDavA vriyaa| tate NaM tAI vAsudevapAmokkhAI bahUNi rAyasahassANi mahayA 2 sadeNaM u~gghosemANAI 2 evaM vayaMti-suvariyaM khalu bho! dovatIe rAyavarakannAe tti kaTu saMyavaramaMDavAo paDinikkhamaMti, 2 1. visaddavi he 1 / "sphuTamarthato vizadaM varNataH vizuddhaM zabdArthadoSarahitaM ribhitaM svaragholanAprakAropetaM gambhIraM meghazabdavat madhuraM karNasukhakaraM bhagitaM bhASitaM yasyA krIDApikAyAH sA tathA, teSAM mAtA-pitarau vaMzaM harivaMzAdikam , sattvaM ApatsvavaiklavyakaramadhyavasAnakaram ca sAmarthya balam , gotraM gautamAdi, vikrAnti vikramam, kAnti prabhAm, pAThAntareNa kIrti vA prakhyAtim , bahuvidhAgamaM nAnAvidhazAstravizAradatAmityarthaH, mAhAtmyaM mahAnubhAvatAm , kulaM vaMzasyAvAntarabhedam , zIlaM ca svabhAvaM jAnAti yA sA tathA, kIrtanaM karoti smeti"-attii0|| 2. tehiM he 1 je 1 // 3. degvikkhaMtakaMtibahu he 1 je 1 / vikaMtibahu he 2 // 4. "vRSNipuGgavAnAM yadupuGgavAnAM yadupradhAnAnAm , dazArANAM samudravijayAdInAm, dazArasya vA vAsudevasya ye varA vIrAzca puruSAste tathA, te ca te trailokye'pi balavantazceti vigrahastatasteSAm , zatruzatasahasrANAM ripulakSAgAM mAnamavamRndanti ye te tathA teSAm , tathA bhaviSyatIti bhavA bhAvinI sA siddhiryeSAM te bhavasiddhikAsteSAM madhye varapuNDarIkANIva varapuNDarIkANi yete tathA teSAm , cillagANaM ti dIpyamAnAnAM tejasA tathA balaM zArIram , vIrya jIvaprabhavam , rUpaM zarIrasaundaryam , yauvanaM tAruNyam, guNAn saundaryAdIn lAvaNyaM ca spRhaNIyatAM kIrtayati yA sA tathA, krIDApikA kIrtanaM karoti sma, pUrvoktamapi kiJcidvizeSAbhidhAnAyAbhihitamiti na duSTam -attii0|| 5. 'viriya he 1 je 1 // 6. deglAyaNNa lo0 // 7. puNa lo0 // 8. mAINa he 1 je 1 vinaa|| 9. varehiM je 1 vinaa|| 10. jo hu e hoI hiyaya he 2 / joha te lote hiyaya he 1 je1|| 11. rAyavarasa' he 1 je 1 // 12. samayaicchadeg je 1 / "samaicchamANI ti smtikraamntii"-attii0|| 13. degvaNNeNaM kusumadAmeNaM bhAve he 1 je 1 / "dasavaNNeNaM tIha zrIdAmagaNDena pUrvagRhIteneti smbndhniiym"-attii0|| 14. ssAI he 2 // 15. ugghosa khaM 1 // 16. eyaM he 2 // 17. degvarAmo ma he 1 je 1 // Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121] ttA jeNeva sayA sayA AvAsA teNeva uvAgacchaMti / tate NaM dhajjuNe kumAre paMca paMDave dovatiM ca rAyavarakaNNaM cAgTaM AsarahaM heti, 2 ttA kaMpillapuraM yaraM majjhamajjheNaM jAva sayaM bhavaNaM aNupavisati / tate NaM duvae rAyA paMca paMDave dovatiM rAyavarakaNNaM paTTayaM heti, 2 seyApIyaehiM kalasehiM majjAveti, 2 ttA aggihomaM kAreti, 2 paMca paMDavANaM dovatIe~ pANiggaNaM kAreti / tate NaM se dupae rAyA dovatIe rAyavarakaNNAe imaM eyArUvaM 'pItidANaM dalayati, taMjahA -- aTTha hiraNNakoDIo jIva aTTha pesaNakArIo dAsaceDIo, aNNaM ca vipulaM dhaNakaNaga jIva dalayati / solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' tate NaM se dupae rAyA tAI vAsudevapAmokkhAiM rAyasahassAiM vipuleNaM asaNapANa- khAima-sa ma- sAimeNaM vattha- gaMdha jAva paDivisajjeti / tate NaM se "paMDU rAyA koDuMbiyapurise sahAvei, 2 evaM vayAsI -- gacchaha NaM tubhe devANuppiyA ! hatthiNAure paMcanhaM paMDavANaM paMca pAsAyavaDeMsae kA~reha abbhuggayamUsiya0 vaiSNao jAva paDirUve / tate NaM te koTuMbiyapurisA paDisurNeti jAva karAveMti / 3. 1. ciTThadeg he 3 // 2. duruha hai 1 je 1 // yaraM he 1 vinA nAsti / NAma majjhaM je 1 // 4. tae NaM te duvate he 2 // 5. duruheha he 1 // 6. khaM 1 he 2 vinA - kAraveti saM 1 lA 2, 3 hai 4 / kArAveti hai 3 | karAvei he 1 // 7dege ya pANi he 2 khaM 1 vinA // 8. he 2 vinA - kAreti 2 tate saM 1 lA 1, 3, he4 | karei 2ttA tara he 1 / karei ttA tae je 1 / kAraveti 2 tatelA 2 / he 3 madhye'tra pATha eva nAsti // 9. pIIdANaM he 1 je 1 // 10. dRzyatAM pR0 40 paM0 13 - 14 // 11. paMDurAyA he 2 khaM 1 / paMDue rAyA lA 1 // 12. kArI bhadeg he 1 je 1 | 'kare bhadeg he 3 lA 2, 3 / 'kArae bhadeg khaM 1 | "kallANakAre ti kalyANakaraNaM maGgalakaraNamityarthaH "-- aTI0 // 13. 'lahINaM he 1 je 1 lA 1 vinA / / 14. ceva je 1 he 1 vinA nAsti // 15. pAhA he 1, 3 khaM1 lA 2 / pAha' lA 1 // 16. paMDurAyA ko khaM 1 vinA / paMDU ko' he 1 || 17. kareha he 1 jemU0 1 // 18. abbhuggaya... jAva kAraveMti ityasya sthAne je 1 madhye 'te vikAraveMti' iti pAThaH // 19. dRzyatAM pR0 39 paM08 // 20. kAraveMti khaM 1 vinA // 121. tate NaM se "paMDU rAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu ] evaM vayAsI - evaM khalu devANuppiyA ! hatthaNAure nagare paMcaNDaM paMDavANaM dovatIe ya devIe kallA - kaure bhavissati / taM tubbheNaM devANuppiyA ! mamaM aNugiNhamANA akAlaparihINaM cervai smosrh| tate NaM te vAsudevapAmokkhA patteyaM 2 jAva pahArettha gamaNAe / 15 291 5 10 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakravaMdhe [sU0 121tateNaM se 'paMDU rAyA paMcahiM paMDavehiM dovatIe devIe saddhiM haya-gaya[-raha-pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM] saMperikhuDe kaMpillapurAo paDinikkhamai, 2 tA jeNeva hathiNAure teNeva uvAgate / tate NaM se "paMDU rAyA tesiM vAsudeva pAmokkhANaM AgamaNaM jANittA 1 koDuMbiyapurise saddAvei, 2 evaM vayAsI5 gacchaha NaM tumme devANuppiyA! hatthiAMurassa nayarassa bahiyA vAsudevapAmo kkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AvAse kAreha aNegakhaMbhasarya0taheva jAva paJcappiNaMti / tate NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA jeNeva hatthiNAure Nayare teNeva uvaagcchNti| tate NaM se "paMDU rAyA "te vAsudevapAmokkhA jIva Agae jANittA haDatuDe vhAe kayabalikamme jahA dupao jAva jahArihaM AvAse dalayati / tate NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA jeNeva sayA 2 AvAsA teNeva uvAgacchaMti, 2 taheva jAva vihrNti| tate NaM se "paMDU rAyA hatthiNAraM NayaraM aNupavisati, 2 koDuMbiyapurise sadAveti, 2 evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA ! vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM taheva jAva uvaNeti / tate NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA bahAyA kayabalikammA taM vipulaM 'asaNa-pANa-khAima-sAimaM taheva 15 jAva viharati / tate NaM se "paMDU rAyA te paMce paMDave dovatiM ca deviM paTTayaM duruheti, 2 tA"seyApIehiM kalasehiM aihAveti, 2 tA kallANakAraM kAreti, 2 te vAsudevapA~mokkhA bahave rAyasahasse vipuleNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM puppha-vattha[-gaMdha 1. pratiSu pAThAH-paMDU paMcahiM he 2, 3 je 1 vinaa| paMDu paMcahi~ je 1 / paMDurAyA paMcahiM he 2, 3 / paMDUe paMcahiM lA 1 // 2. degsaMparighuDe nAsti je 1 he 1 // 3. degpura paDi he 2 // 4. he 2 vinA-paMDurAyA tesiM saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 / paMDue rAyA tersi lA 1 / paMDu tesiM he 1 / paMDU tesiM je 1 // 5. <1 etacihnAntargatapAThasthAne he 1 je 1 madhye IdRzaH pAThaHkoDuMbiya taheva gaMdhavva-nADaehiM asaNa 4 taheva niggacchai, 2 ttA jAva sakkArei, 2 jAva nADaehiM ciTThati // 6. 'urassa bahiyA he 2 // 7. kareha he 2 lAsaM03 vinA / 8. dRzyatAM pR0 3950 13 // 9. uvA 2 tate khaM 1 vinA // 10. paMDurAyA he 2,3 // 11. tesiM vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM jANittA saM1 he 3 // 12. jAva uvAgae he 4 / jAvazabdenAtra 'baha rAyasahasse' iti pATho graahyH|| 13. dupae saM 1 lA3 // 14. paMDurAyA saM1 lA 2 he 4 // 15. tumhe he 2 // 16. asaNaM 4 khN1|| 17. paMDu paMca he 1 je 1 // 18. paMca paMca paMDave he 2 // 19. guhei je 1 // 20. sIyA je 1 // 21. NhAveMti he 2 khaM1 lA 1 vinA // 22. kareti he 2 lA1 vinA / / 23. tAI vAsudevapAmokkhAI paDivisajei / tate NaM he 1 je1||24. pAmokkhe he 2 khaM1 vinaa| "jas-zas-Gasi-to-do-dvAmi dIrghaH 8 / 4 / 12 / eSu ato dIrgho bhavati / jasi zasi c-bcchaa|" iti svopajavRttiyute prAkRtavyAkaraNe / dRzyatAM pR0 292 paM0 8 // Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122] 293 solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' 293 mallAlaMkAregaM] sakAreti sammAgeti jAva paDisijeti / tate NaM tAtiM vAsudevapAmokkhAtiM bahUti jAva paMDigayAtiM / 122. tate NaM te paMca paMDavA dovatIe devIe saddhiM kallAkaliM vAraMvAreNaM orAlAtiM bhogabhogAti jAva viharaMti / tate NaM se paMDU rAyA annayA kayAi paMcahiM paMDavehi, kotIe devIe, dovatIe ya devIe saddhiM aMto aMteurapariyAla 5 saddhiM saMparibuDe sIhAsaNavaragate yAvi viharati / imaM ca NaM kacchullagArae Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 5 10 15 NAyAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 122ovayapayaNi-lesaNIsu ya saMkAmaNi- abhioga - paNNatti-gamaNI- thaMbhaNIsu ya bahUsu vijJAharI vijJAsu vissuyajase, iTThe rAmassa ya kesavarasa ya pajunna - paIva - - saMbai- aniruddha - NisaDha- ummuya-sAraNa -gaya-sumuha- dummuhAtINa jAyavANaM adbhuTThANa ya kumArakoDINaM hiyayadaie, saMthavae, kalaha - juddha - kolAhalappie, bhaMDaNAbhilAsI, bahUsu ya samarasaya saMparAe daMsaNarae, samaMtato kalahaM sadaikkhiNaM aNugavesamANe, asamAhikare dasAravara vIrapurisatelokkabalavagANaM, AmaMteUNa taM bhagavatiM peMkkamaNi gagaNagamaNacchaM uppaio gagagamabhilaMghayaMto gAmA- gara - nagara - kheDa - kabbaDa - maDaMba - do muha-paTTaNa-saMbAhasahassamaMDiyaM thimiyameINItaM vasuhaM oloiMte rammaM hatthiNAuraM uvAgae . paMDurAyabhavaNaMsi aivegeNa samovaie / 10 tate NaM se paMDU rAyA kacchullanArayaM ejamANaM pAsati, 2 ttA paMcahiM paMDaverhi kuMtIe ya devIe saddhiM AsaNAto abbhuTTheti, "2 tA aggheNa ya pajjJeNa ya AsaNeNa ya uvaNimaMtei / tate NaM se kacchulanArae udagapari phosiyAe dabbhovaripaccatthuyAe bhisiyAe NisIyati, 2" paMDuM rAyaM rajje ya jIva aMteure ya kusalodaMtaM pucchai / tate NaM se "paMDU rAyA "kuMtI devI paMca ya paMDavA kacchulaNArayaM ADhaMti jAva pajuvAsaMti / tae NaM sA dovaI devI kacchulanArayaM assaMjaya-aviraya-appaDiya 1. dRzyatAM sUtrakRtAGge pR0 165 paM0 11 Ti0 20 // 2. abhi - aTI 0 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam 1 // 3. seMva seNvaabhniruddh| umaya / sAraNa | gy| sumuhuha / dumuhAINa he 2 // 4. kohala' loM // 5. dakkhinnaM he 2 // 6. dRzyatAM sUtrakRtAne pR0 166 paM0 1, pR0 165 Ti0 21 // 7. dacchiM - aTIkhaM0 // 8. paTTaNaM he 2 || 9. 'meiNItalaM vasuhaM saM 1 lA2, 3, he4 // 10. atredamavadheyam - atra he 1, 3 je 1 madhye ' 2 ttA aggheNa ya pajjeNa [ya - he 1] AsaNeNa ya uvaNimaMtei ' iti pAThaH / kintu etatsthAne khaM 1 je 2 se 1 lA 1, 2, 3 hai 2, 4 lo0 pratiSu' 2 kacchulla nArayaM sattaTUpayAI paccugga (ga- he 2 khaM 1 je 2) cchati, 2 tikkhutto yAhiNapayAhiNaM kareti, 2 vaMdati Namasati, 2 mahariheNaM bhAsaNeNaM uvaNimaMteti' iti pAThaH // 11. paccutthuyAe bhisI' he 2 / dRzyatAM pR0 17104 // 12. paMDurA saM 1 he 4 vinA / / 13. dRzyatAM pR0 7 paM0 13 // 14. paMDurAyA khaM 1 vinA / paMDUe rAyA lA 1 // 15. he 1 je vinA - kuMtI ya devI he 2 | koMtIya devI khaM 1 | koMtI devI he 3 / koMtI yA devI loM0 / koMtIe devIe saM 1 lA 2, 3 4 | kuMtIe devIe lA 1 // 16. pratiSu pAThAH - assaMjaya- aviraya- apacca kkhAyapAvakamme ti he 1 je 1 / bhassaMjaya (yaM lA 3) aviraya (yaM khaM 1 lA 3) appa (apa khaM 1 he 2 vinA) Dihayaapa (Dihayamappa he 2, Dihayapa - he 3 lA 2)cca kkhAyapAtrakammaM ti he 1 je 1 vinA / "asaMjaya-aviraya-appaDihaya apa ( hayapa -- aTIkhaM 0 ) cakkhAyapAvakamme tti kaTTu, asaMyataH saMyanarahitatvAt, avirato vizeSatastapasi aratatvAt na pratihatAni na pratiSedhitAni atIta 1 Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 123] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' AcakkhAyapAvakamme ti kaTTha no ADhAti, no paMriyANati, no abbhuTeti, no pajuvAsati / 123. tate NaM tassa kacchulaNArayassa imeyArUve ajjhathie ciMtite patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA--aho NaM dovatI devI rUveNa ya jAva lAvaNNeNa ya paMcahiM paMDavehiM avathaddhA samANI mamaM No ADhAti jAva no pajuvAsai taM seyaM khalu mama dovatIe devIe vippiyaM karettae tti kuTu evaM saMpeheti, 2 paMDu rAyaM Apucchai, 2 tA uppayaNiM vijaM AvAheti, 2 tA tAe ukkiTThAe jaoNva vijAharagatIe lavaNasamudaM majhamajjheNaM purasthAbhimuhe vItivatiuM payatte yAvi hotthaa| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM dhA~yaisaMDe dIve purathimaddhadAhiNaddhabhArahe vAse avarakaMkA NAma rAyahANI hotthaa| tattha NaM avarakaMkAe rAyahANIe paumaNAbhe NAma 10 rAyA hotthA mahatohimavaMta0, vnnnno| tassa NaM paumaNAMbhassa raNNo satta devIsatAta 'orohe hotthaa| tassa NaM paumanAbhassa raNNo sunAbhe nIma putte juvarIyA yAvi hotthaa| tate Na se paumaNAbhe rAyA aMto aMteuraMsi orohasaMparibuDe sIhAsaNavaragate viharati / __ tae NaM se kacchulaNArae jeNeva avarakaMkA rAyahANI, jeNeva paumanAbhassa 51 bhavaNe teNeva uvAgacchati, 2 tA paumaNAbhassa raNNo bhavaNaMsi itti vegeNaM samovatite / tate NaM se paumanAbhe rAyA kacchullanArayaM ejamANaM pAsati, 2 ttA kAlakRtAni nindanataH na pratyAkhyAtAni ca bhaviSyakAlabhAvIni pApakarmANi prANAtipAtAdikriyA yena, athavA na pratihatAni sAgaropanakoTI koTyantaHpravezanena samyaktvalAbhataH na ca pratyAkhyAtAni sAgaropamakoTI koTyAH saMkhyAtasAgaropamainyUnatAkaraNena sarvaviratilAbhataH pApakarmANi zAnAvaraNAdIni yena sa tatheti padatrayasya krmdhaaryH"-attii0|| * parijANeti he 2 // 1. dRzyatAM pR0 236 paM0 9 // 2. avatthaddhA se 1 / avadatthA je1||3. paMDurAyaM saM 1 khaM 1 vinA // 4. ArAheti khN1|| 5. dRzyatAM pR0 30 paM0 11 // 6. vItI khaM1 he 2 vinaa|| 7. pratiSu pAThA:-dhAyatisaMDe dIvapurathimaddhadAhiNaddabhArahe vAse he 2 / dhAyaisaMDe dIve purathimaddhadAhiNabhArahe vAse he 1 / dhAyaisaMDe dIve purathimadAhiNabhArahe vAse je 1 / dhApatisaMDadIvapurasthimaddhadAhiNa(ddha-lA 1)bha(bhA-khaMsaM01)rahavAse he 1, 2 je 1 vinaa|| 8. amara he 1 je 1 khaM1 vinA / / 9. dRzyatAM pR0 7 paM. 4, pR0 3 Ti0 2 // 10. degNAhassa he 2 je 1 khN1| evamagre'pi degNAbha' sthAne degNAha iti pAThaH kAsucit kAsucit pratiSu labhyata iti dhyeyam // 11. oroho he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 141 Ti, 3 // 12. nAmega putte he 2 // 13. rAmA vi je 1 vinA / / 14. jhati he 1 / saha khN1| jhaMti je1|| Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 ___NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakvaMdhe sU0 123AsaNAto abhuDheti, 2 aggheNaM jAva AsaNeNaM uvnnimNteti| tae NaM se kacchullanArae udayapariphosiyAe dabbhovaripaJcatthuyAe bhisiyAe nisIyai jAva kusalodaMtaM pucchati / tate NaM se paumanAbhe rAyA Niyagaorohe jAyavimhae kacchullaNArayaM evaM vayAsI-tumaM NaM devANuppiyA! bahUNi gAmANi jAva gihANi aNupavisasi, taM asthi yAiM te kahiMci devANuppiyA ! erisae orohe diTThapuvve jArisae NaM mama orohe ? tate NaM se kacchulanArae paumanAbheNaM raNNA evaM vutte samANe IsiM vihasiyaM karei, 2 ttA evaM vayAsI-sarise NaM tumaM paumaNAMbha! tassa agaDada rassa / ke NaM devANuppiyA! se agaDadadure? evaM jahA melinnaae| evaM khalu devANuppiyA! jaMbudIve dIve bhArahe vAse hathiNAure nayare dupayassa raNNo dhUyA culaNIe devIe aMttayA paMDussa suNhA paMcaNhaM paMDavANaM bhAriyA dovatI NAma devI rUveNa ya jIva ukkitttthsriiraa| dovaIe NaM devIe chinnassa vi pAyaMguTThassa ayaM tava orohe satimaM pi kalaM Na agghati ti kaTu, paumaNAbhaM Apucchati, 2 tA jAva paDigate / tate NaM se paumanAbhe rAyA kacchulanAraya[ssa?] aMtiyaM eyamaDhe socA 15 "Nisamma dovatIe devIe rUve ya jovaNe ya lAvaNNe ya mucchie gaDhie giddhe ajjhovavanne jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchati, 2 posahasAlaM jA~va puvvasaMgatiyaM devaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! jaMbudIve dIve bhArahe vAse hatthiNAure nayare jA~va sarIrA / taM icchAmi NaM devANuppiyA ! dovaiI deviM ihamANIyaM / 1.bhaggheNaM bhAsaNeNaMjAva uva' he 1 // 2. dRzyatAM pR0294 paM0 11 // 3. Apucchati he 1 vinaa| dRzyatAM pR0 172 paM0 16 // 4. NaM he 1 je 1 vinA naasti|| 5. gihAAte he 1 je 1 vinA / / 6. pratiSu pAThA:-rae paumeNaM raNNA evaM he 1 je 1 / degrae pum| evaM he 2 khaM 1 laa1| rae evaM saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 7. Isi kha 1 / isi he 2 // 8. degNAbhA he 2 kha 1 vinA // 9. dRzyatAM pR0 173 paM0 4 // 10. attiyA he 1, 2 je 1 // 11. dRzyatAM pR0 163 pN07|| 12. degTTayassa he 2 lA1 saM 1 / dRzyatAM pR0 174 paM0 1 tti01|| 13. sayamaM pikalaM he 1 / samaM pikalaM je1| satitaM pikalaM khaM1 / satimaM kalaM saM1 lA 2, 3, he 3, 4 / dRzyatAM pR0 174 paM0 1 // 14. 'nArayaMtiyaM khaM 1 / nArayaaMtiya je 1 / nArayaM aMtie he 1 / nArayaM aMtiyaM lA 1 // 15. gisammA he 1 khaM1 vinA // 16. sve ya 3 mucchie 4 jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchati 2 posahasAlaM he 1 je 1 vinaa| rUve ya 3 mucchie 4 jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai dovaIe ajjhovavanne posahasAla je 1 / rUve ya ajjhovavanne posahasAlaM he 1 // 17. dRzyatAM pR0 28 paM0 23 // 18. dRzyatAM pR0 96 pN08|| 19. dovai lA 1 / dovatI he 1 vinaa|| Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' 297 tate NaM se puvasaMgatie deve paumanAbhaM evaM vayAsI-no khalu devANuppiyA ! etaM bhUtaM vA bhavaM vA bhavissaM vA jaM NaM dovatI devI paMca paMDave mottaNa anneNa puriseNa saddhiM orAlAtiM jAva viharissati / tahA vi ya NaM ahaM tava piyaTThatAe dovatiM deviM ihaM havvamANemi ti kaTTha paumaNAbhaM Apucchai, 2 tA tAe ukkiTThAe jAva lavaNasamudaM majhamajheNaM jeNeva hatthiNAure Nayare teNeva pahArettha gmnnaae| 5 te NaM kAle NaM te NaM samae NaM hatthiNAure huhiTThile rAyA dovatIe devIe saddhiM uppiM AgAsatalaMsi suMhapasutte yAvi hotthA / tae NaM se puvvasaMgatie deve jeNeva juhihile rAyA, jeNeva dovatI devI teNeva uvAgacchai, 2 tA dovatIe devIe osovaNiM dailayati, 2 tA dovatiM devi geNhai, 2 tA tAe ukkiTThAe jAva jeNeva avarakaMkA jeNeva paumaNAbhassa bhavaNe teNeva uvAgacchai, 2 tA 10 paumaNAbhassa bhavaNaMsi asogavaNiyAe dovatiM devi ThAveti, 2 osovaNiM avaharati, 2 tA jeNeva paumaNAbhe teNeva uvAgacchati, 2 evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA! mae hathiNAurAo dovatI devI ihaM havvamANIyA tava asogavaNiyAe ciTThati, ato paraM tumaM jANasi ti kaTTa jAmeva "disaM pAunbhUte tAmeva "disaM pddigte| tate NaM sA dovatI devI tato muhuttaMtarassa paDibuddhA samarmANI taM bhavaNaM asogavaNiyaM ca acabhijANamANI evaM vayAsI-no khalu amhaM ese sae bhavaNe, No khalu esA amhaM sagA asogavaNiyA, taM Na Najjati "NaM ahaM keNai deveNa vA~ dANaveNa vA kiMpuriseNa vA kinnareNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA annassa raNNo asogavaNiyaM sAhariya tti kaTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyati / 20 tate NaM se paumaNAbhe rAyA NhAe jAva savvAlaMkAravibhUsie aMteurapariyAlasaMparibuDe jeNeva asogavaNiyA jeNeva dovatI devI teNeva uvAgacchati, 2 ttA dovatiM devi ohayamaNa jAva jhiyAyamANiM pAsati, 2ttA evaM vayAsI-kiM NaM 1. dRzyatAM pR0 30 paM0 10 // 2. pAhA he 1 je 1 vinA // 3. juhiTille he 1 // 4. uppi AgAsataMsi je 1 // 5. suhappa he 2 // 6. bhosoyaNi he 1 / osovaNi je 1 / dRzyatAM Ti0 9 // 7. dalayaittA 2 je 1 / dalaittA he 1 // 8. amara' he 1 je 1 vinA // 9. osoyaNiM he 1 / dRzyatAM tti06|| 10. disiM je 1 vinaa|| 11. disiM he 1 je 1 vinaa|| 12. degNI yaM bhavaNaM he 2 // 13. gaM ahaM nAsti he 1 je1|| 14. vA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA khN1| vA dAgavega vA kiMriseNa vA mahorageNa vA he 2 / vA dANaveNa vA kiMnareNa vA mahorageNa vA he 1 je 1 // 15. dRzyatAM pR0 299 paM0 1 // Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 123tumaM devANuppie ! ohayamaNa jAva jhiyAMsi ? evaM khalu tumaM devANuppie ! mama puvvasaMgatieNaM deveNaM jaMbUdIvAo dIvAo bhaurahAo vAsAo hatthiNApurAo nagarAo juhiTThilassa raNNo bhavaNAo sAhariyA, taM mA NaM tumaM devANuppie ! ohaya jAva jhiyA~hi, tumaM NaM devANuppie ! mae saddhiM vipulAI bhogabhogAiM jAva 5 vihraahi| tate NaM sA dovatI devI paumaNAbhaM evaM vayAsI--evaM khalu devANuppiyA ! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse bAravatIe NagarIe kaNhe NAmaM vAsudeve mama piyabhAue privsti| taM jati NaM se chaNhaM mAsANaM mama kUvaM no havvamAgacchai, tate NaM haiM devANuppiyA! jaM tumaM vadasi tassa ANAovAyavayaNaNidese ciTThissAmi / ___ tate NaM se paume dovatIe devIe etamaDheM paDiKNei, 2 tA dovatiM deviM kaNNateure 'tthveti| tate Na sA dovatI devI chaTuMchaTTeNaM anikkhitteNaM AyaMbilapaigahieNaM tavokammeNaM appANaM bhAvemauNI viharati / 124. tate NaM se juhuTThile rAyA tao muhuttaMtarassa paMDibuddhe samANe dovatiM deviM pAse apAsamANe sayaNijjAo uTTai, 2 tA dovatIe devIe savvato samaMtA maggaNagavesaNaM karei, 2 ttA dovatIe devIe katthai suI vA khuttiM vA pauttiM vA alabhamANe jeNeva "paMDU rAyA teNeva uvAgacchai, 5 ttA paMDu rAyaM evaM vayAsI-evaM khalu tAto! mamaM AgAsatalagaMsi suhapasuttassa pAsAto dovatI devI Na Najjati keNai 15 1. jhiyAhi he 1 je 1 vinaa| 2. jaMbuddI he 2 vinaa| 3. bhara he 2 // 4. hasthiNapu he 1, 2, je 1 kha 1 // 5. jhiyAhiM he 1 // 6. pie bhAue khaM 1 je 1 // 7. kUpaM je 1 / "kUvaM ti kUjakaM vyAvartakabalamiti bhaavH"-attii0|| 8. suNai ttA 2 khaM1 he2| 'suNettA he 4 // 9. deguraMsi he 1 je 1 // 10. ThAveti saM 1 lAmU 0 3 he 4 // 11. degtteNaM tavokammeNaM mAyaM he 1 je 1 // 12. parigahi' he 1 je 1 lA 1 / "pragRhItena bahumAnaprakarSAd gRhItena" iti abhayadevasUriviracitAyAM jJAtAdharmakathAGgaprathamAdhyayane 30 tamasUtrasya TIkAyAm // dRzyatAM pR072 pN018|| 13.degmAgA je 1 // 14. paribuddhe je1|| 15. uittA 2 khN1| uhaittA 2 ttA he 2 / uThei 2 ttA saM 1 lA 1, 2, 3 he 3, 4 // 16. karai khN1|| 17. he 2 vinAkatthai suI vA pauttiM vA he 1 / kathai a suI vA pauttiM vA je 1 // kathai suI vA khutiM vA pavAta vA khaM 1 / katthaI suI vA khaI vA pavattiM vA lA 1 / kathai suI vA khuI vA pavatti vA he 3, 4 saM 1 lA 2, 3 / "suI va ti zrayata iti zrutiH zabdaH, tAm, khuttiM ca tti kSutiH chItkArAdizabdavizeSa eva, tAm, prayuktiM vArtAm , vArtAparyAyA vaite"-aTI0 // 18. paMDurAyA saM 1 lA 1, 2, 3, he 3, 4 // 19. ttA 2 he 2 khaM 1 // 20. lA 1 vinA-paMDurAyaM saM 1 lA3 je 1 he1| paMDUrAya khaM 1 he 3, 4 lA 2 / paMDU rAyA he 2 // Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 124]] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' deveNa vA dANaveNa vA kiMpuriseNa vA kinnareNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA hiyA vANiyA vA akkhittA vA! te icchAmi gaM tAto! dovatIe devIe savvato samaMtA maggaNagavesaNaM kayaM / tate NaM se paMDU rAyA koDuMbiyapurise saddAvei, sadAvettA evaM vayAsIgacchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! hatthiNAure nayare siMghADaga-tiga-caukka-caccara- 5 mahApaha-pahesu mahayA mahayA saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vayaha-evaM khalu devANuppiyA! juhiTThilassa raNNo AgAsatalagaMsi suhapasuttassa pAsAto dovatI devI Na Najati keNai deveNa vA dANaveNa vA kiMpuriseNa vA kinnareNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA hiyA vA niyA vA akkhittA vA, taM jo NaM devANuppiyA ! dovatIe devIe sutiM vA jAva paMuttiM vA parikaheti tassa NaM "paMDU rAyA viulaM 10 atthasaMpadANaM dalayati ti kaTTa ghosaNaM ghosAveha, 2 tA eyamANattiyaM paJcappiNaha / tate NaM te koDuMbiyapurisA jAva paJcappiNaMti / tate NaM se "paMDU rAyA dovatIe devIe kattha vi sutiM vA jAva alabhamANe 'kautiM deviM saddAveti, 2 tA evaM vadAsI-gaccha NaM tumaM devANuppie ! bAravatiM NayariM, kaNhassa vAsudevassa eyamaTuM nnivedehi| kaNhe NaM paraM vAsudeve dovatIe / devIeM maggaNagavesaNaM karejA, annahA na najati dovatIe devIe sutI vA khuttI vA pavattI vA / tate NaM sA 'koMtI devI paMDuNA rannA evaM vuttA samANI jAva paDisuNeti, 2 tA pahAyA kayabalikammA hatthikhaMdhavaragayA haithiNAraM NagaraM majhaMmajjheNaM 1. vA dANaveNa vA kinnareNa vA kiMpuriseNa vA maho' he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 160 Ti0 2, pR0 297 paM0 18 / vA dAgaveNa vA kiMpuriseNa vA maho khN1| vA kiMpuriseNa vA kinnareNa vA maho' he 2 // 2. nIyA he 1 / dRzyatAM pN09| "hiyA va tti hRtA pradezA tare sthApitA, nItA netrA svasthAna prApitA, bhAkSiptA AkRSTaiveti"-aTI0 // 3. abhikkhittA khN1|| 4. karittae he 1 je 1 // 5. paMDurAyA saM1 lA 2, 3 he 3, 4 // 6. "talaMsi he 1 je 1 // 7. kinnareNa vA nAsti he 1 je 1 // 8. vA jAva akkhittA he 1 je 1 // 9. jAva he 1 je 1 vinA nAsti // 10. pavittiM lA1 vinaa| dRzyatAM pR0 298 paM0 15 // 11. paMDurAyA laa1|| 12. dalahati tti kaTTu khaM 1 / dalai tti kaTu he 2, 3, 4, se 1 lA 2, 3 / dalayati kaTTu lA 1 // 13. paMDurAyA he 1, je 1 khaM 1 // 14. katthai khaM 1 vinA // 15. kuMtI devI laa1| koMtI devI khaM 1 he 2 / koMtI devI he 3, 4 saM 1 lA 2, 3 // 16. gachaha NaM he 1, 4, je 1 se 1 lA 3 // 17. lA 1 vinA-suti vA khuttiM vA pavattIM vA he 2 / sutI vA khutI vA pavattI vA saM 1 lA 2, 3, he 4 / suI vA khuI vA pavattI vA he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 29850 15 Ti. 13 // 18. kuMtI he 1 je 1 // 19. hathiNauraM he 3, 4 / hatthiNapuraM he 1,2 je 1 kha 1 // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 124Niggacchati, 2 kurujaNavayaM majhamajheNaM jeNeva suradvAjaNavae jeNeva bAravatI nagarI jeNeva aggujANe teNeva uvAgacchati, 2ttA hatthikhaMdhAo pacoruhati, 2 tA koDaMbiyapurise sadAveti, 2 ttA evaM vadAsi-gacchaha NaM tubbhe devANu ppiyA ! 'jeNeva bAravaI NayarI teNeva aNupavisaha, 2 kaNhaM vAsudevaM karayala5 [pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] evaM vayaha-evaM khalu sAmI ! tubhaM piucchA koMtI devI hathigAurAto nayarAto ihaM havvamAgayA tumbha daMsaNaM kaMkhati / tate NaM te koDuMbiyapurisA jAva kheNti| tate NaM kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurisANaM aMtie [eyamaE] socA NisammA haTTatuDhe hatthikhaMdhavaragae haya-gayA-raha-pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM 10 saMgarikhuDe] bAravatIe nayarIe majhamajjheNaM jeNeva koMtI devI teNeva uvAgacchai, 2 tA hatthikhaMdhAto pacoruhati, 2 tA koMtIeM devIe pAyaggahaNaM kareti, 2 kotIe devIe saddhiM hatthikhaMdhaM duruhati, 2 ttA bAravatIe NayarIe majhamajheNaM jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, 2 sayaM 'gihaM annupvisti| tate NaM se kaNhe vAsudeve 'kotiM deviM hAyaM kaiyabalikammaM jimiyabhuttuttarAgayaM jAva suhAsaNavaragayaM 15 evaM vayAsI-- "saMdisau NaM piucchA ! kimAgamaNapaoyaNaM ? tate gaM sA koMtI devI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu puttA ! hatthiNAure gayare juhiTThilassa AgAsatalae muMhapasuttassa pAsAto dovatI devI Na Najati keNai avahiyA jAva akkhittA vA, taM icchAmi NaM puttA ! dovatIe "devIe maggaNagavesaNaM kayaM / 20 tate NaM se kaNhe vAsudeve "kuMti piucchi evaM vayAsI-jaM NavaraM piucchA ! * degvayassa majjhaM he 1 je 1 // 1. lA 1 vinA-jeNeva bAravatI NagarI aNupavisaha 2 kaNhaM khN1| jeNeva bAravati aNupavisaha 2 kaNhaM he 2 / jeNeva bAravati nagari aNupavisaha 2 kaNhaM saM1 lA 2, 3, he 3, 4 / bAravai nayarI jAva aNupavisai tA kaNiM he 1 je 1 // 2. degpurisA kahati he 2 // 3. 'purise aMdeg je 1 // 4. haTThA hathi khaM 1 he 2 // 5. kuMtI he 2 laa1|| 6. kuMtIe laa1|| 7. gRhati he 1 je 1 lA 1 vinaa|| 8. gehe he 1 // 9. gihaM pavisati 2 he 1 je1|| 10. kuMti he 2 lA 1 // 11. kayabalikammaM nAsti he 1, 2 je 1 kha 1 laa1|| 12. saMdisaMtu NaM he 1 / saMdisaM NaM je 1 // 13. degpAtoyaNaM he 2 // 14. jayare AgAsatale suhapasuttassa juhiTThilassa raNo se 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 15. suhappa he 2 // 16. 'dovatI devI pAsAto' lo0 vinA / / 17. devIe jAva madeg he 1 je 1 // 18. pratiSu pAThA:koMtI piucchaM he 1, 2, 4 je 1 lA3 / kotI piucche khaM 1 / kuMti piusthi lA 1 / koMtI piucchi he 31 koMtI piucchi saM 1 lA 2 // Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' 301 5 dovatI devIe katthai sutiM vA jIva labhAmi, to NaM ahaM pAyAlAo vA bhaivaNAo vA adbhabharahAo vA samaMtato dovatiM deviM sauhatthi uvaNe ki "kati piucchi sakkAreti sammANeti, 2 jAva paDivisajjeti / tate NaM sA katI devI kaNheNaM vAsudeveNaM paDivisajjiyA samANI jAmeva disiM pAubbhUyA tAmeva disiM paDigayA / tate gaM se kaNhe vAsudeve koTuMbiyapurise saddAvei, 2 evaM vayAsI--- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! bAravatiM, evaM jahA paMDU, tahA ghosaNaM ghosAveti jAva paJcappiNaMti, paMDussa jahA / tate NaM se kaNhe vAsudeve annayA aMto aMteuragae oroha jAva viharati / imaM caNaM "kacchulanArae 'jAva samovatie jAva "nisIyai, NisIittA kanhaM vAsudevaM kusalordataM pucchati / ---- tate "NaM se kaNhe vAsudeve kacchulaM [nArayaM ] evaM vayAsI - tumaM NaM devANu - 10 ppiyA ! bahUNi gaumA jAva aNupavisasi, taM asthi yAI te kahiMci "dovatIe devIe sutI vA jAva uvaladdhA ? tate NaM se kaicchulla [nArae] kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI -- evaM khalu devANuppiyA ! annayA dhAyai~saMDadIvapuratthimaddhaM dahiNaDUbhArahavAsaM avarakaMkArAyahANiM gae, tattha NaM mae paumanAbhassa ranno bhavaNaMsi dovatI devI jArisiyA diTThapuvvA yAvi hotthA / tate NaM kaNhe vAsudeve kacchullaNArayaM evaM bayAsI -- tubhaM ceva NaM devANupiyA ! aiyaM puvvakammaM / tate NaM se kaicchulanArae kaNheNaM vAsudeveNaM evaM butte samANe uppayaNi vijnaM AvAheti, 2 ttA * jAmeva "disaM pAubbhUe tAmeva "disaM paDigae / 15 7. pA jAva paDigayA he 2 1 1. dRzyatAM pR0 298 paM0 15 // 2. bhuvadeg he2|| 3. aDDadeg he 2 khaM 1 vinA // 4. sAhitthi he 2 | dRzyatAM pR0 202 paM0 18 / 5. pratiSu pAThAH - koMtiM piucchi lA 1 khaM 1 / koMtI piucchaM he 2, 4 lA3 / kati piucchaM he 1 je1| koMtI piucchi he 3, lA 2 // 6. koM (kuM--- he 1 ) tI jAva paDigayA he 1 je 1 // lA 1 / pA jAva gayA khaM 1 // 8. orohe se 1 lA 2, 3, he je 1 / dRzyatAM pR0 295 paM0 12 // 9. NaM nAsti he 1 je 1 vinA / dRzyatAM pR0 176 paM 9, pR0 293 paM0 7 // 10. kacchullae jAva lA 1 vinA / kacchula jAva he 1 // 11. dRzyatAM pR0 293 paM0 3 / / 12. 13. NaM kaNhe he 1, 2 je 1 // 14. gAma jAva lA 1 / gAmANi 150 paM0 19 pR0 172 paM0 19 // 15. devIe dovatIe khaM 1 he 2 lA 1 || 16. kacchulae lA 1 je 1 / kacchulle se 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 17. dhAyati nisIyaha je 1 vinA nAsti // je 1 he 1 / dRzyatAM pR0 18. dAhiNaDDUbharahavAsaM he 2 vinA / 19. avara kaMkarA khaM 1 / amarakaMka saMDapura sthimadIvaM dAhideg saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // dAhi bhAra vA lA 1 saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // rAdeg lA 1 // 20. tae NaM je 1 // 21. tumhaM ca Na he 1 je 1 // lae he 1 je 1 // 24. disiM khaM 1 lA 2, 3 he 3, 4 // 22. evaM vaM 1 // 23. kacchu25. disiM lA 2, 3, he 3, 4 // Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 124tate NaM se kaNhe vAsudeve dUyaM sadAvei, 2 tA evaM vadAsi-gacchaha gaM tumaM devANuppiyA! hatthiNAuraM paMDussa raNNo eyamaDhe 'nivedehi-evaM khalu devANuppiyA! dhAyaisaMDadIvapurathimaddhe avarakaMkAe rAyahANIe paumaNAmassa bhavaNaMsi dovatIe devIe pauttI uvaladdhA, taM gacchaMtu NaM paMca paMDavA cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDA, purasthimaveyAlIe mamaM paDivA~lemANA ciTuMtu / tate NaM se dUe jAva bhaNati, paDivAlemANA ciTThaha / te vi jAva ciTThati / tate NaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise saddAvei, 2 tA evaM vayAsIgacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! sannAhiyaM bheri tAleha / te vi tAleti / tate NaM "tIse saNNAhiyAe merIe sadaM socA samuddavijayapAmokkhA dasa dasArA jIva 10 chappaNNaM balavayasAhassIo sanaddhabaddha jIva gahiyAuhapaharaNA, appegatiyA hayagayA, appegaiyA gayagayA, jAva vaggurAparikkhittA jeNeva sabhA sudhammA, jeNeva kaNhe vAsudeve, teNeva uvAgacchaMti, 2 karayala jAva vaddhAti / tate NaM kaNhe vAsudeve hatthikhaMdhavaragae sakoreTamaladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM seyavaracAmarAhiM vIijjamANe haya-gaya-[raha-pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe 15 saddhiM saMparibuDe] mahatAbhaDacaDagarapahakareNaM bAravaIe NayarIe majhamajjheNaM Niggacchati, 2 tA jeNeva purasthimaveyAlI teNeva uvAgacchati, 2 tA paMcahiM paMDavehiM saddhiM egayao milai, 2 'khaMdhAvAraNivesaM kaeNreti, 2 tA posahasAlaM koreti, 2 posahasAlaM aNupavisati, 2 suTThiyaM devaM maNasI karemANe 2 ciTThati / * atra 'gaccha gaM' iti 'gacchAhi NaM' 'gacchaha gaM' iti vA pAThaH samyag bhAti, dRzyatAM pR0 280 paM0 12, pR0 270508 // 1. tubbhe he 1 je1|| 2. niveeha he1 je1|| 3. pratiSu pAThAH khalu devA dovatIe dhApa khaM 1 / khalu devANu-je 1] dovaI devI dhAyadeg he 1 je 1 / khalu devA dovatIe devIe dhAya he 2 / khalu devA dovaI devIe dhAya' lA 1 / khalu dovatI dhAya saM 1 lA 2,3 he 3, 4 // 1. amara khN1||5. laddhA sAhiyA taM he 1 jem01|| 6.NaM he 1 je 1 vinA naasti|| 7. degvAla he 1 // 8. ciTThati he 2 // 9. tADeha he 3, 4 saM 1 lA 2,3 // 10. tIe khaM11 he2|| 11. dRzyatAM pR0 107 paM0 18 // 12. dRzyatAM pR0 86 paM0 5 // 13. appegaiyA khaM1 vinA naasti|| 14. "appegaiyA hayagayA evaM gayagayA rahagayA siviyAgayA saMdamANiyAgayA appegaiyA pAyavihAracAriNo purisavaggurAparikkhittA" iti aupapAtikasUtre paatthH|| 15. pratiSu pAThA:-degdA meNaM chatta seyavaracA haya he 1 / degdAmeNaM seyavara[cA-je 1] haya he 1 vinA / / 16. khaMdhAra' khaM 1 he 2 laa1|| 17. kAreti saM 1 lA 3 // 18. posahasAlaM kAreti nAsti je 1, he 3 // 19. karati he 1, 2 // . Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' tate 'Na kaNhassa vAsudevassa aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi sudvito jIva aagto| maNa devANuppiyA ! jaM mae kAtavvaM / tate NaM se kaNhe vAsudeve suTThiyaM devaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! dovatI devI jAva paumanAbhassa bhavaNaMsi sahiyA, taM NaM tumaM devANuppiyA ! mama paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTThassa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarAhi jANaM ahaM avarakaMkaM rAyahANiM dovatIe kUvaM / gcchaami| tate NaM se suTie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-kiM NaM devANuppiyA ! jahA ceva paumaNAbhassa ranno puvvasaMgatieNaM deveNaM dovatI jAva sAhiyA tahA ceva dovatiM devi dhAyatisaMDAto dIvAto bharahAto jAva hatthiNApuraM sAharAmi, udAhu paumaNAbhaM rAyaM sapurabalavAhaNaM lavaNasamudde pakkhivAmi ? tate NaM kaNhe vAsudeve 10 taM suTThiyaM devaM evaM vayAsI--mA NaM tumaM devANuppiyA! jAva saahraahi| tumaM NaM devANuppiyA! mama lavaNasamudde appachaTThassa chaNhaM rahANaM maggaM vitarAhi / sayamevA NaM ahaM dovatIe kUvaM gcchaami| tae NaM se suTie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM hou| paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTThassa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM vitrti| tate NaM se kaNhe vAsudeve cAuraMgiNiM seNaM paDivisajeti, 2 tA paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaDe chahiM rahehiM lavaNasamudaM majjhamajjheNaM vItIvayati, jeNeva avarakaMkA rAyahANI teNeva uvAgacchai, 2 jeNeva avarakaMkAe rAyahANIe aggujANe teNeva uvAgacchai, 2 rahaM Thavei, 2 ttA dAruyaM sArahiM sadAveti, 2 tA evaM vayAsI-ccha NaM tumaM devANuppiyA ! avarakaMka rAyahANiM aNu- 10 pavisAhi, 2 tA paumaNAmassa raNNo vomaNaM pAeNaM pAdapIDhaM akkamittA kuMtaggeNaM 1. gaM se kaNhassa he 1 je 1 // 2. jAva nAsti saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 / dRzyatAM pR0 29 pN03|| 3. bhaNaMtu NaM devA je 1 he 1 // 4. saMhRtA ityarthoM bhaati|| 5. mamaM he 1 je 1 // 6. jANa haM lo. vinA / jeNAhaM je 1 he 1 // 7. ki NaM devA he 2 khaM 1 / kiM devA he 1 je 1 // 8. taha ceva lA 2 he 4 vinaa| taheva lA 2 // 9. dovaIdevi he 1,2 / dovaidevi lA 1 // 10. gacchissAmi he 1 je 1 // 11. cAuraMgiNIseNaM lA 1 vinaa|| 12. amara' saM1 lA 1, 2, he 3,4 // 13. teNeva uvAgacchai 2 nAsti je 1 he 1 vinA // 14. amara' he 1, 2 je 1 lA 3 vinA / / 15. jANe va uvaTThaveMti 2 dAruyaM he 2 // 16. gacchaha NaM tuma lA 1, 2, 3 he 3 / gaccha tuma he 1 je 1 // 17. amara' he 1, 2 kha 1 vinA // 18. degssAhi he 1 je1|| 19. vAmapAeNaM he 1 je 1 // 20. pAyavIDaM khaM1 je 1 lA 1 // 21. kuMtaggaeNaM khaM11 he 1,2 laa1|| Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 124lehaM paNAmehi, 2 tA tivaliyaM bhiuDiM NiDAle sAhaTTa Asurutte ruDhe kuvie caMDikkie evaM vedAhi-haM bho paumaNAhA! appatthiyapatthiyA duraMtapaMtalakkhaNA hINapunnacAuddasA siri-hiri-dhitiparivajiyA ajaM Na bhavasi, kinnaM tumaM Na yANasi kaNhassa vAsudevassa bhagiNiM dovatiM devi ihaM havvamANamANe, taM eMvamavi 5 gae paJcappiNAhi NaM tuma dovatiM deviM kaNhassa vAsudevassa, ahava NaM jujjhasanje nniggcchaahi| esa NaM kaNhe vAsudeve paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTTe dovatIe devIe kUvaM hvvmaage| tate NaM se dArue sArahI kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe hai?[tuDhe] paDisuNei, 2 tA avarakaMkaM rAyahANiM aNupavisati, 2 ttA jeNeva paumanAbhe teNeva 10 uvAgacchati, 2 tA karayala jAva vaddhAvettA evaM vayAsI-esa NaM sAmI! mama viNayapaDivattI, imA annA mama sAmissa samuhANatti ti kaTTa Asurute ruDhe kuvie caMDikkie misimisemANe vAmapAdeNaM pAyapIDhaM akkamati, 2 tA "kuMtaggeNaM lehaM paiNAmeti, 2 tA jAva kUvaM hvvmaage| tate NaM se paumaNAbhe rAyA dArueNaM sArahiNA evaM vutte samANe Asurutte ruDhe 20 kuvie caMDikkie misimisemANe tivaliM bhiuDiM niDauMle sAhaTTa evaM vayAsI 1. degmehiM he 2 // 2. vayaha he 1, je 1 / vadAsi khaM 1 / vayAsI lA 2 // 3. apadeg saM 1 lA2 he 3, 4 // 4. durantaintarahalakkhaNA he 2 // 5. degdhitIpa' lA 1, 2, 3 he 3, 4 saM 1 // 6. bhavati saM 1 lA2, 3, he 3, 4 // 7. yANAsi lA 2 / yaNAsi laa1|| 8. degmAgemANe saM 1 he 4 / degmANesi laa1|| 9. eyamavi he 1 je 1 vinaa|| 10. piNehi he 2 // 11. tumaM he 1 je 1 vinA nAsti // 12. juddha saM 1 lA 2,3, he 3,4 lo0 // 13. degsajjo vA Ni he 1 je1|| 14. devIe taM kUvaM je 1 / devI taM kUvaM khN1| devI ta kUvaM he 2 // 15. pratiSu pAThA:-haTTa jAva paDideg he 1 je 1 / haTTa paDideg he 1 je 1 vinA // 16. amara he 2 khaM 1 vinA // 17. karayala jAva vaddhAvettA 2 evaM he 2 kha 1 lA 3 saM 1 / degkarayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu jaeNaM vijaeNa vadvAvei, baddhAvettA evaM vayAsI iti saMpUrNaH pATho'tra bhAti // 18. degNati tti he 2 / degNatti ti he 1 je 1 / "imA aNNetyAdi, iyamanyA aparA madIyasvAminaH sambandhinI vinayapratipattiriti vartate, samuhANatti(Nati-aTIkhaM0 aTIje0) tti kaTu svamukhena svakIyavadanena bhaNitA AjJaptiH AdezaH svamukhAjJatiriti kRtvA evamabhidhAya"-aTI0 // 19. pratiSu pAThA:-rutte 5 vAma he 1 je 1 / rutte vAma he 1 je 1 vinaa| atra 5 ityaGkena pR0 6250 10 anusAreNa Asurutte kuvie caMDikkie misimisemANA iti pUrNaH paattho'traasmaabhinidissttH| "Asurutte ti kruddhH"-attii0|| 20. pAyavIDhaM he 1 je1|| 21. koMta he 1, 2 je 1 vinA // 22. degNAmai ttA 2 jAva kuvaM he 2 khaM 1 / degNAmai 2 ttA kUvaM je 1 // 23. nilADe he 1 // Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA ' NaM appiNAmi NaM ahaM devANuppiyA ! kaNhassa vAsudevassa dovatiM, esa NaM ahaM sayameva jujjhasajje NiggacchAmi tti kaTTu dAruyaM sArahiM evaM kyAsI - kevalaM bho ! rAyasatyesu dUte avajjhe tti kaTTu asakkAriyaasammANiyaM avadAreNaM Nicchubhaveti / tate NaM se dArue sArahI paumaNAbheNaM asakkAriya jA~va NicchUDhe samANe jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai, 2 karayala [pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu ] kaNheM vAsudevaM evaM vayAsI - evaM khalu ahaM sAmI ! rtubbhaM vayaNeNaM jAva NicchubhAveti / - 1. piNAmi je 1 / Na appaNAmi he 2 | No appiNAmi lA 1 / Na paNAmi khaM 1 // 2. ahaM nAsti he 1 je 1 // 3. pratiSu pAThAH - degriya asammANiyaM he 1 je 1 vinA / yi asamANie he 1 je 1 / degriyaM bhasammANiyaM lA3 / atra ' asakkAriya bhasammANiya' iti 'asakkAriyaasammANiyaM ' iti vA pATho bhavet / dRzyatAM pR0 174 paM0 11-13 Ti0 10-11 // 4. avappAreNaM he 2 / bhavadAreNa he 1 je 1 khaM 1 lA 1 // 5. bhAveti khaM 1 // 6. atra jAvazabdena 'asakkAriya asammANiya avahAreNaM ' iti 'asakkAriyama sammANie avahAregaM' iti vA pUrNaH pATho jJeyaH / dRzyatAM Ti0 3 // 7. kaNDaM jAva evaM se 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 8. tumha khaM 1 | tumhaM lA 1 / tumaM lA3 hesaM0 4 // Sc 3. 'balavADae ci balavyApRtaH sainyavyApAravAn " - aTI0 // 10. abhi saM 1 / "a. bhiseka ti abhiSekamarhatIti abhiSekyaM mUrdhAbhiSiktamityarthaH ' - aTI* // 11. parika' he 2 // 12. tayaNaM' he 1 / / 13. cheyAriyauva' he 1 / cheyAyariuva' he 2, 3, 4 lA 3 se 1 / "cheyA yariyaDava esamaivikappaNAvikappehiM ti cheko nipuNo ya AcAryaH kalAcAryaH tasyopadezAt tatpUrvikAyA mateH buddherye kalpanA vikalpAH klaptibhedAste tathA tairiti " - aTI0 / "cheyAyariyovaesamati kappaNA vikappehiM suniuNehiM evaM jahA uvavAtie " iti bhagavatIsUtre pAThaH 7|9|7| "cheyAyariyaucaesamaddavikappaNAvikappehiM " iti bhaupapAtikasUtre pAThaH / "cheyAyaribhovaesa mahakappaNAvigappehiM ti cheko nipuNo ya AcAryaH zilpopadezadAtA tasyopadezAd yA matiH buddhistasyA ye kalpanA vikalpAH klapti bhedAste tathA, taiH" iti bhagavatIsUtrasya pAtikasUtrasya ca abhayadevasUriviracitAyAM vRttau // 14. " iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam - suni uNehiM ti sunipuNairnaraiH ujjalanevacchahatya parivacchiyaM ti ujjvalanepathyena nirmalaveSeNa itthaM ti zIghraM paripakSitaH parigRhItaH parivRto yaH sa tathA tam, susajjaM suSThu praguNam, vammiyasannaddhabaddhakavaciya uppIkiya kacchavacchabaddha geveja galayavarabhUsaNavirAyataM, varmaNi niyuktA vArmikAstaiH sacaddhaH kRtasannA ho yaH sa vArmika sannaddhaH, baddhaM kavacaM sannAhavizeSo yasya sa baddhakavacaH, baddhakavacikaH, athavA varmitaH sannaddhaH baddhastvaktrANabandhanAt kavacitazca yaH sa tathA bhedazcaiteSAM lokatosvaseyaH, ekArthA vaite zabdAH sannaddhatAprakarSAbhidhAnAyoktA iti, tathA utpIDitA gADhIkRtA sa eva tate NaM se paumaNAbhe belavAuMyaM saddAveti, 2 ttA evaM vayAsI - khippAmeva bho devANuppiyA ! abhisekkaM hatthirayaNaM paMDikappeha / taiyANaMtaraM ca NaM chepAyariya-uvadesamaivikappaNAhiM jIva uvaNeMti / tate NaM se paumanA he 10 305 5 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 124sannaI baddhavammiyakavae uppIliyasarAsaNapaTTIe piNaddhageveje baddhaAviddhavimalavaraciMdhapaTTe gahiyAuhapaharaNe] abhiseyaM [hatthirayaNaM] drUhati, 2 ttA haya-gaya[raha-pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDe mahatAmaDacaDagaravaMdaparikkhitte] jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva pahArettha gmnnaae| tate NaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbhaM royANaM ejamANaM pAsati, 2 tA te paMca paMDave evaM vayAsI-haM bho dAragA! kiNNaM tumbhe paumaNAbheNaM saddhiM jaMjjhihiha, udAhu pecchihiha ? tate NaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-amhe NaM sAmI ! jujjhAmo, tubbhe pecchaha / tate NaM te paMca "paMDavA saNNaddha jIva paharaNA rahe duruhaMti, 2ttA jeNeva paumanAbhe rAyA teNeva uvAgacchaMti, 2 evaM vayAsI -amhe vA paumaNAbhe vA rAya tti kaTTha paumanAbheNaM saddhiM saMpalaggA yAvi kakSA hRdayarajjurvakSasi yasya sa tathA, aveyakaM grIvAbharaNaM baddhaM gale kaNThe yasya ta tathA, varabhUSaNaivirAjamAno yaH sa tathA. tato varmitAdipadAnAM karmadhArayo'tastama. aAhiyateyajattaM salalitavarakaNgapUravirAjitaM palaMbaoUla mahuyarakayaMdhagAraM, pralambAni avacUlAni TagakanyastAdhomukhakUrcakAH yamya sa: palambAvacalaH madhakaraiH bhramarairmadajalagandhAkRSTaH kRtamandhakAra yenasa tathA, tataH karmadhArayo'tastam, vittaparicchoyapacchadaM, citro vicitraH paricchoko laghuH pracchado vastravizeSo yasya sa tathA tam, paharaNAvaraNabhariyajusajja, praharaNAnAM kuntAdInAmAvaraNAnAM ca kaGkaTAnAM bhRto yaH sa tathA, sa ca yuddhasajazceti karmadhArayaH, atastam , sacchattaM sajjhayaM saghaMTe paMcAmelayaparimaMDiyAbhirAmaM, paJcabhirApIDaiH zekharaiH parimaNDito'ta evAbhirAmazca ramyo yaH sa tathA, mosAriyajamalajuyalaghaMTa, avasAritam avalambitaM yamalaM samaM yugalaM dvayaM ghaNTayoryatra sa tathA tam, vijjuSi(dipa-aTIje. aTIhe.)NaddhaM va kAlameha, ghaNTApraharaNAdInAmujvalatvena vidyutkalpatvAt hastidehasya kAlatvena mahattvena vA meSakarUpatvAditi, uppAiyapagvayaM va caMkamaMtaM cakramamANamivautpAtikaparvatam , pAThAntareNa autpAtika parvatamiva sakkhaM ti sAkSAt , mattaM ti madavantam, gulugulaguletaM, maNapavaNajaiNavegaM manaHpavanajayI vego yasya sa tathA tama, bhIma, saMgAmiyA. yoggaM sAkAmika AyogaH parikaro yasya sa tathA tam, bhAbhisekaM hasthirayaNaM paDikappeti, 2 uvnneti"-attii0|| 1. dRzyatAM pR0 86 pN05|| 2. duruhati he 1 laa1|| 3. dRzyatAM pR0 33 paM0 2-3 // 1. pAhA' he 1 je 1 vinA / / 5. rAyaM he 1 je 1 // 6. hai ho dA khaM 1 // 7. jujhihaha he 1 je 1 // 8. pecchihaha he 1 je 1 khN1|| 9. NaM se he2|| 10. paMDavA [saNNaddha jAva paharaNA-he 1] amhe [vA-je1] paumanAme vA rAya tti kaha rahe duruhaMti [2ttA -he 1] jeNeva paumanAbhe rAyA teNeva uvA 2 saNNada jAva paharaNA paumanAbheNaM [saddhiM-1] saMpalaggA yAvi hosthA he 1 je // 11. dRzyatAM pR0 86 paM0 5 // 12. atredaM dhyeyamuvA 2 evaM va0 iti sarvAsu pratiSu atra pAThaH, kevalaM lA 3 madhye uvA 2 evaM vayAsI iti pAThaH, je 1 he1 madhye tvatra anya eva pAThaH dRzyatAM Ti0 10, ato'tra 'uvAgayA, 2 evaM payAsI' iti, 'uvAgagchaMti, 2 evaM vayaMti' ityapi saMpUrNaH pAThaH kadAcit sNbhvet|| Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' hotthA / tate NaM se paumanAbhe rAyA te paMca paMDave khippAmeva hayamahiyapavaravivaDiyaciMdhadhayapaDAge jAva disodisiM paiddiseheti| tate gaM te paMca paMDavA paumanAbheNaM raNNA hayamahiyaparvaravivaDiya jAva paDisehiyA samANA atthAmA jAva adhAraNijjamiti kaTu jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchaMti / tate NaM se kaNhe vAsudeve te paMca paMDave evaM vayAsI-kahaM NaM tubbhe devANuppiyA ! paumaNAmeNaM raNNA saddhiM saMpalaggA ? tate NaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! amhe tubbhehiM abbhaNunnAyA samANA sanaddha[baddhavammiyakavayA uppIliyasarAsaNapaTTIyA piNaddhagevejA baddhaAviddhavimalavaraciMdhapaTTA gahiyAuhapaharaNA] rahe duruhAmo, 2 jeNeva paumanAbhe teNeva 10 uvA[gacchAmo], 2 evaM va[yAmo] amhe vA paumaNAme vA jAva paDiseheti / tateNaM se kaNhe vAsudeve te paMca paMDave evaM vadAsI-jati NaM tubbhe devANuppiyA! evaM vayaMtA 'amhe, No paumanIbhe rAya' ti kaTTu paumanAbheNaM saddhiM saMpalaggaMtA "to NaM tunbhe No paumaNIhe hayamahiyapavara jAva paMDisehaMte, taM 1. lA1 vinA-ravivADiyAcaMvadhayapaDAgA he 2,3,4, saM 1 lA 2,3 / deg ravivaDiyadhayaciMcapaDAge he 1 / rapavaDipradhayacitrapaDAgA je1| "hayamahiyapavaravivaDiyaciMdhadhayapaDAge, hatamathitA atyarthe hatAH, athavA hatAH prahArato mathitAH mAnamathanAt hatamathitAH, tathA pravarA vipatitAzcihnavajAH kapiJcajAdayaH patAkAzca tadanyA yeSAM te tathA, tataH karmadhArayo'tastAn , yAvatkaraNAt kicchovagayappANe ti dRzyam , kssttgtjiivitvyaanityrthH"-attii0|| dRzyatAM pR0 175 paM0 17 Ti. 18 // 2. disodisaM he 1 // 3. paDisedheti he 2 se 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 1. degvarapurisa jAva he 1 je 1 // 5. athAmA khaM 1 he 1 / mAyAmA he 2 / vAmA je1|| 6. dRzyatAM pR0 175 paM0 20, pR0 2345011, pR0 308609 / jAva dhAraNijjamiha he 2 / jAva avadhAraNijamiti he 1 je 1 // 7. pratiSu pAThA:-uvA0 2 he 1 je 1 vinaa| uvA 2ttA he 1 je 1 // 8. paMDavA je 1 // 9. uvAgaccha evaM va he 2 // 10.nAhe tti kaTTa he 1 je1|" mamhe vA paumanAme vA rAya tti kaTu iti, asmAkaM padmanAbhasya ca balavatvAdiha saMgrAme vayaM vA bhavAmaH padmanAbho vA, nobhayeSAmapauha saMyuge trANamasti iti kRtvA iti nizcayaM vidhAya sampralamA yoddhamiti shessH| bhamhe, no paumanAbhe rAya tti kaTu iti vayameveha raNe jayAmaH, na padmanAbho raajeti| yadi svaviSaye vijayanizcayaM kRtvA padmanAmena sArdha yoddhaM samprAlagiSyaya tato na parAjayaM prApsyatha, nizcayasAratvAt phalaprApteH"-aTI0 // 11. tA NaM tubbhe Na pau je1|| 12. degNAho he 1,2, khaM 1 / dRzyatAmadhastanaM TippaNam // 13. paDisehentA khaM 1 je 1 / paDisehinto he 1 / paDisehetyA he 2 / paDisehitthA lA 1 / dRzyatAmuparitanaM TippaNam // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 124pecchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! ' ahaM, no paumaNAme rAya' ti kaTTha paumanAbheNaM rannA saddhiM jujjhaami| rahaM duruhati, 2 tA jeNeva paumanAbhe rAyA teNeva uvAgacchai, 2 tA seyaM gokhIrahAradhavalaM taNasolliyasiMduvArakuMdeMdusannigAsaM niyayassa balassa harisajaNaNaM riuseNNaviNAsakara paMcajannaM saMkhaM parAmusati, 2 tA muhavAyapUriyaM kaireti / tate NaM tassa paumaNAhassa teNaM saMkhasaddeNaM balatibhAe hayaM jAva pddisehie| tate NaM se kaNhe vAsudeve dhaNuM parAmusati, "veDho, dhaNuM pUreti, 2 ttA dhaNusadaM kareti / tate NaM tassa paumanAbhassa doce balatibhAe teNaM dhaNusadeNaM hayamahiya jAva pddisehieN| tate NaM se paumaNAbhe rAyA tibhAgabalAvasese atyAme abale avIrie apurisakkAraparakkamme adhAraNijjamiti kaTu "sigdhaM turiyaM 1. piccha NaM he 1 / pecchaMtu NaM je 1 // 2. bhamhaM he 2 // 3. ahaM rAyA no paumaNAme tti kaTu he 1 je 1 // 4. ttA paMcajannaM saMvaM parAmumati he 1 aTI0 / "zaGkhavizeSagAni kvacid dRzyante seyaM gokhIrahAradhavalaM taNasolliyAsiMduvArakuMdeMdusannigAsaM, taNasolliya ti malikA, siMduvAro nirguNDiH, niyayassa balassa harisajaNagaM riuseNNaviNAsagakaraM paMcayagaM ti paJcajanyAbhidhAnam" -attii0|| 5. kareti 2 tA he 1 je 1 // 6. pratiSu pAThAH-hae he 1 je 1 lA1 vinaa| bhae khaM 1 / hate se 1 lA 2, 3, he 3 / ya-e ityanayorakSarayorhastalikhitAdazeSu samAnaprAyatvAt hayamahiyapavaravIraghAiyaciMdhadhayapaDAge kicchovagayapANe disodisi paDisehie iti saMpUrNaH pATho'tra jnyeyH|| 7. "veDho ti veSTakaH ekavastuviSayapadapaddhatiH, sa ha dhanurviSayo jambUdvIpaprajJaptiprasiddho [vakSa0 3] dhyetavyaH, tadyathA-airugNayabAlacaMdaiMdadhaNusalikAsaM, acirodgato yo bAlacandraH zuklapakSadvitIyAcandraH tenendradhanuSA ca vakratayA sannikAzaM sadRzaM yatcattathA, gharamahisadariyadapiyadaDhaghaNA saMgAgaraiyasAraM varamahiSasya dRptadarpitasya saJjAtadAtizayasya yAni dRDhAni ghanAni ca zRGgAgrANi taiH racitaM sAraM ca yattattathA, uragavarapavaragavalapavaraparahuyabhamarakulanIlinidhatadhoyapaTu, uragavaro nAgavaraH pravaragavalaM varamahiSazRGgaM pravaraparabhRto varakokilo bhramarakulaM madhukaranikaro nIlI gulikA etAnIva snigdhaM kAlakAntimat dhmAtamiva mAtaM ca tejasA jvalat dhautamiva dhautaM ca nirmalaM pRSThaM yasya tattathA, niuNoviyamisimisiMtamaNirayaNaghaMTiyAjAlaparikkhitaM, nipuNena zilpinA opitAnAM ujjvAlitAnAM maNiratnaghaNTikAnAM yajAlaM tena parikSiptaM veSTitaM yattatathA, taDitaruNakiraNatavaNijabaddhaciMdha, taDidiva vidyudiva taruNAH pratyayAH kiraNAH yasya tattathA, tasya tapanIyasya sambandhIni baddhAni cihnAni lAJchanAni yatra tattathA, dadaramalayagirisiharakesaracAmaravAlayaddhacaMdabiMbaM dardara-malayAbhidhAnau yau girI tayoryAni zikharANi tatsambandhino ye kesaracAmaravAlAH siMhaskandhacamarapucchakezAH ardhacandrAzca tallakSaNAni cihnAni yatra tattathA, kAlahariyarattapIyasukila bahuNhArugisaMpanaddhajIvaM kAlAdivarNA yAH snAyavaH zarIrAntarvoH tAbhiH sampinaddhA baddhA jIvA pratyaJcA yasya tat tathA, jIviyaMtakaraNaM ti zatraNAmiti gmyte"attii0|| 8. docce va baladeg je 1 // 9. degseheti he 1 je 1 khN1|| 10. bhathAme he 2 // 11. bhavadhA khaM 1 // 12. 5 sigdhaM khaM 1 / atra pUrvavartinA '5' aGkena yadi paJca padAni vivakSitAni tarhi sigdhaM turiyaM cavalaM caMDaM jaiNaM iti pATho'tra sampUrNoM bhavet // Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' 309 [cavalaM caMDaM jaiNaM] jeNeva avarakaMkA teNeva uvAgacchati, 2 avarakaMkaM rAyahANiM aNupavisati, 2 tA vaurAtiM 'piheti, 2 tA rohaoNsajje ciTThati / tate NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva avarakaMkA teNeva uvAgacchati, 2 tA raha Thaveti, 2 rahAto paccoruhati, 2 tA veubviyasamugghAeNaM samohaNNati, egaM mahaM NarasIharUvaM viuvvati, 2 tA maMhayA mahayA saddeNaM pAdadaidarayaM kreti| tate "NaM 5 kaNheNaM vAsudeveNaM mahayA mahayA saddeNaM pAdadaddaraeNaM kaeNaM samANeNaM avarakaMkA rAyahANI 'sa~bhaggapAyAragourATTAlayacariyatoraNapalhatthiyapavarabhavaNasirigharA sarasarassa dheraNItale snniviyaa| tate NaM se paumaNAbhe rAyA avarakaMkaM rAyahANiM saMbhagga jAva pAsittA bhIe dovatiM devi saraNaM u~veti / tate NaM sA dovatI devI paumanAbhaM rAyaM evaM vayAsI-ki" NaM tuma 10 devANuppiyA! jANasi kaNhassa vAsudevassa uttamapurisassa vippiyaM karemANe mamaM ihaM habamANemANe, taM evamavi gate gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! pahAte ullapaDasADae oVlagavatthaNiyatthe aMteurapariyAlasaMparibuDe aggAI varAI rayaNAiM gahAya mamaM purato kAuM kaNhaM vAsudevaM karatala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] pAyavaDie saraNaM uvehi, paNivaiyavacchalA NaM devANuppiyA ! uttmpurisaa| 15 tate NaM se paumanAme rAyA dovatIe "devIe eyamaDhe paDisuNeti, 2 NhAe 1. bhamaradeg je 1, 2 khaM 1 vinaa| 2. amara he 2 vinA // 3. vArAI je 1 / dArAI he 1 // 4. pihai je 1 // 5. dRzyatAM pR0 176 pN02|| 6. amara he 2, 4 lA 3 vinaa|| 7. rahaM Thaveti he 1 je 1 madhye nAsti // 8. deghaNai je1|| 9. mahayA saddeNaM 2 // 1 // 10. degdaharaM kadeg he 1 je 1 // 11. NaM se ka he 1 // 1 // 12. amara he 2 vinaa|| 13. "saMbhaggetyAdi, sambhagnAni prAkAro gopurANi ca pratolyaH aTTAlAH prAkAropari sthAnavizeSAH carikA ca nagaraprAkArAntare'STahasto mArgaH toraNAni ca yasyAM sA tathA,paryastitAni paryastIkRtAni sarvataH ciptAnItyarthaH pravarabhavanAni zrIgRhANi ca bhANDAgArANi yasyAM sA tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, sarasarasa ti anukrnnshbdo'ymiti"-attii0|| 14. dharaNiyale he 2, 3, 4 se 1 lA 2, 3 // 15. amarakaMkaM rAya khaM 1 he 2 vinaa| bhavarakaMkArAya he 2 // 16. saMbhaggaM he 2 khN1|| 17. uvei 2 je 1 // 18. kiM Na lA 1 // 19. mama ihaM hanvamANemANe he 1 je 1 lA1 vinA nAsti // 20. gaccha tumaM he 1 je 1 // 21. ujalaga he 2 / ujjhalaga je 1 | "ullapaDasADae ti sadyaHsnAnena AdrauM paTTazATako uttarIyaparidhAne yasya sa tathA, moulagavasthaniyarathe tti avacUlam adhomukhacUlaM muskalAJcalaM yathA bhavatItyevaM vastraM nivasitaM yena sa tathA"-aTI0 // 22. puro kAuM he 1 / pure kAuM je 1 // 23. degvacchallA he 1 je1||24. devIe evaM vutte samANe hAe he 1 je1|| . Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakhaMdhe sU0 124jAva saraNaM uveti, 2 karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] evaM vayAsI-diTThA NaM devANuppiyANaM iDrI jIva parakkamme, taM khAmemi gaM devANuppiyA! khamaMtu NaM devANuppiyA ! jA~va NAhaM (jo evaMkaraNayAe tti kaTu paMjaliuDe pAyavaDie kaNhassa vAsudevassa dovatiM deviM sAhatthiM uNvnneti| ____tate NaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbhaM evaM vayAsI-haM bho paumAbhA ! appasthiyapatthiyA duraMtapaMtalakkhaNA hINapunnacAuddasA siri-hiri-dhitiparivajiyA "kiM NaM tumaM jANasi mama bhagiNiM "dovatiM deviM ihaM havvamANemANe 1 "taM evamavi gae Natthi-te mamAhiMto idANiM bhayamasthi "tti kaTTha paumaNAmaM rAyaM paDivisajjeti, 2 tA dovatiM deviM giNhati, 2 tA rahaM duruheti, 2 tA 1. jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchai, 2 ttA paMcaNhaM paMDavANaM dovarti deviM sAhatyi uvnneti| tate NaM se kaNhe paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTTe chahiM rahehi lavaNasamuI majjhamajheNaM jeNeva jaMbuddIve dIve jeNeva bhArahe vAse teNeva pahAretya gmnnaae| 125. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM dhAyatisaMDe dIve purathimaddhe bhArahe vAse caMpA NAma NayarI hotthA / puNNabhadde cetie| tattha NaM caMpAe nayarIe kavile NAmaM vAsudeve rauyA hotyA, mahatAhimavaMta0 vnnnno| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM muNisuvvate aurahA caMpAe puNNabhadde samosaDhe / kavile vAsudeve dhammaM sunneti| tate NaM se kavile vAsudeve muNisuvvayassa arahato dhamma 1. karayala jAva evaM he 1 je1|| 2. dRzyatAM pR0 160 paM0 14 // 3. piyA jAva khamaMtu he 1 je 1 vinA // 4. dRzyatAM pR0 161 paM01, pR. 128 pN04|| 5. NAtibhujo iti gAibhujo iti vA pR0 161 paM01 madhye pR0 128501 madhye ca paatthH|| 6. bhujjo 2 evaM saM 1 lA 1, 2, 3 // 7. uvaNei khamemo NaM devANupiyA jAva khamemo Na devANupiyA he 1 je1|| 8. degNAbho he1|| 9. appatthiyapa : kiM he 1 je1 vinaa| bhapatthiya jAva ki he 1 je 1 // dRzyatAM pR0 304 paM0 2, pR0 158 pN07|| 10. kiyaNaM tumaM yANAsi he 1 / kiM NaM tuma Na yANasi je 1 / kiM ga tumaM na jANAsi laa1| dRzyatAM pR0 30950 10 // 11. dovaIdeviM khN1|| 12. "taM evamadhi gae Nasthi te mamAhiMto bhayamasthi ci tat tasmAdisthamapi gate asmin kArye nAsti ayaM pakSo yaduta-te tava matto bhayamasti bhvti"attii0|| 13. ti kaTu he 1 je 1 // 14. dovaIDeviM he 1 je1|| 15. paMcapaMDavANaM he 1 je 1 // 16. sAhatthiM nAsti khaM1 hesaM0 2 // 17. uvaNeti 2 tA he 1 / uvaNeti tA je1|| 18. bharahe khN1|| 19. pAhA he 1 je 1 vinA // 20.degmaDDhe he 1 je 1 // 21. rAyA he2 lA 1 vinA nAsti // 22. vaNNao he 1 je1 vinA nAsti / dRzyatAM pR0 7504 // 23. marihA he 1 je1|| 24. marihAo je 1 // Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125] solasamaM ajjhayaNaM avarakaMkA' / 311 suNemANe kaNhassa vAsudevassa saMkhasadaM suNeti / tate NaM tassa kavilassa vAsudevassa imeyArUve ajhaMtthite ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppanjitthA-kiM maNNe dhAyaisaMDe dIve bhArahe vAse doce vAsudeve samuppaNNe jassa NaM ayaM saMkhasadde mamaM piva muhavAyapUrite 'viyaMbhati ? ___ kavilA vAsudevabhadA ! ti muNisuvvate arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI- 5 se gUNaM te kavilA vAsudevA ! mama aMtie dhammaM NisAmemANassa saMkhasaI AkaNNittA ImeyArUve ajjhasthite [ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA]-kiM manne jAva viyaMbhati, se gUNaM kapilA vAsudevA! aDhe samaDhe ? haMtA! asthi / taM no khalu kavilA ! aiyaM bhUyaM vA bhavvaM vA bhavissaM vA jaMNaM eMgakhete egajuge egasamaeNaM duve arahaMtA vA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudeva vA uppajiMsu vA uppajaMti vA uppajissaMti vaa| evaM khalu vAsudevA! "jaMbUdIvAo dIvAo bhArahAo vAsAo hatthiNAurAo NagarAo paMDussa raNNo suNhA paMcaNhaM paMDavANaM bhAriyA dovatI devI tava paumanAbhassa raNNo puvvasaMgatieNaM deveNaM a~varakaMkaM NayariM saahriyaa| tate NaM se kaNhe vAsudeve paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTTe chahiM rahehiM avarakaMka rAyahANiM dovatIe devIe ka~vaM havvamAgate / tate NaM tassa kaNhassa 15 vAsudevassa paumaNAbheNaM raNNA saddhiM saMgAma saMgAmemANassa ayaM saMkhasadde tava muhavAA~iddhe iva viyNbhti| 1. suNeti 2 tA he 1 je1|| 2. sthite 5 he 1 je 1 vinaa| samuppajitthA he 1 je 1 vinA nAsti / sthie jAva samuppajitthA je1| degthie samuppajitthA he1|| 3. kimaNNe he 1 je 1 kha 1 lA3 he 3 // 4. viyaMbheDa je 1 // 5. pratiSu pAThA:-kavila vAsudeva bhadAti he2| kapila vAsubhaddA ti khN1| kaSilA vAsubhaddA i he 1 je1| kavila vAsu laa1| kavile vAsu sahAti saM1 lA2, 3, he 3, 4 // 6. arihA he 1 je1|| 7. evaM vayAsi evaM se nUNaM kavilA he 1 je1|| 8. dhammaM socA NisA he2|| 9. bhAkaniyA he 2 // 10. pratiSu pAThA:-imeyArUve (eyArUve-je 1) ajjha kimane jAva he 1 je 1 / imeyArUce (imeruve-he 2) kimane jAva he 2, 3, 4 khN1| imeyArUve saMkhasahe jAva kimaca jAva laa1| imeyArUve ki manne jAva lA 2, 3 / dRzyatAM pR0 311 paM0 3 tti03|| 11. evaM he 2 lA 2 vinaa|| 12. he 2 khaM1 lA1 vinA-ege khette ege juge ega(ega-lA2, he 3)samae se 1 lA2,3 he 3,4 / egakhette ege juge egasamae he1 je 1 // 13. vA uppajati vA uppajiMsuvA uppajissaMti vA he 1 // 14. jaMbuddIvAmobhArahAtovAsAto he 2 vinaa| jaMbuddIve 2 bhArahe vAse he 1 je1|| 15. amarakaMkaM he 1, 2 vinaa|| 16. amaradeg saM1 lA 2, 3 he 3, 4 // 17. kUvi khN1|| 18. iddhe iheva viyaMbhati khaM 1 / ide kate iheva viyaMbhati saM 1 lA2, 3 he 3, 4 // Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 ___NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhadhe [sU0 125 tae NaM se kapile vAsudeve muNisuvvayaM vaMdati namasai, 2 tA evaM vayAsI -gacchAmi NaM ahaM bhaMte ! kaNhaM vAsudevaM uttamapurisaM sarisapurisaM paasaami| tae NaM muNisunvate arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI-no khalu devANuppiyA! aiyaM bhUyaM vA bhavvaM vA bhavissaM vA jaNNaM arahaMtA vA arahaMtaM pAsaMti, cakkavaTTI / vA cakkavaTTi pAsaMti, baladevA vA baladevaM pAsaMti, vAsudevA vA vAsudevaM paasNti| tahavi ya NaM tumaM kaNhassa vAsudevassa lavaNasamudaM majhamajjheNaM vItivayamANassa seyopIyAI dhayaggAI paasihsi| tate NaM se kavile vAsudeve muNisuvvayaM vaMdati namasai, 2 tA hasthikhadhaM duruhati, 2 sigdhaM turiyaM cavalaM caMDaM jaiNaM jeNeva velAule teNeva uvAgacchati, 2 tA kaNhassa vAsudevassa lavaNasamudaM majjhaMmajjheNaM vItivayamANassa seyopIyAI dhayaggAI pAsati, 2 tA evaM vayai--esa NaM mama saMrisapurise uttamapurise kaNhe vAsudeve lavaNasamudaM majjhamajjheNaM "vItivayati tti kaTu paMcajannaM saMkhaM parAmusati, 2 tA muhavAyapUriyaM kreti| tate NaM se kaNhe vAsudeve kavilassa vAsudevassa saMkhasadaM Akanneti, 2 paMcayannaM jAva pUriyaM kareti / tate NaM do vi vAsudevA saMkhasaddasAmAyAriM kareMti / tate NaM se kavile vAsudeve jeNeva avarakaMkA teNeva uvAgacchati, 2 avarakaMkaM rAyahANi saMbhaggatoraNaM pAsati, 2 tA paumaNAbhaM evaM vayAsI-kiM gaM devANuppiyA! esA avarakaMkA saMbhagga jAva sannivaiyA ? tate NaM se paumaNAbhe kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! "jaMbuddIvAto dIvAto bhArahAto vAsAto ihaM havvamAgamma kaNheNaM vAsudeveNaM tubbhe paribhUya avarakaMkA jAva sanni 1. sarisapurisaM nAsti he 1 je 1 kha 1 laa2|| 2. evaM lAsaM0 3 lA1 vinaa| dRzyatAM pR029750 2, pR0 311 paM0 9 // 3. degsamudassa he 1 je 1 // 4. vItIva khaM 1 // 5. degpIyayAI he 2 khN| dRzyatAM pR0 51 paM0 2 // 6. pAsahisi saM1 lA 2, 3, he 3,4 // 7. sigdhaM 5 jeNeva iti pratiSu paatthH|| 8. vIIva he 1 je1| vItIva saM 1 lA 1, 2, 3, he 3, 4 // 9. seyapI he 1 je1|| 10. sarise purise he 1 je1| purisapurise he 2 // 11. uttima he 2 // 12. vItIva he 1, 2, khaM 1 vinaa| 13. 'tItikaDe he 1 je 1 // 14. paMcayanaM lA2 he 4 vinA / / 15. kavilayassa khN1|| 16. Ayanedi khaM 1 // 17. degsamA he3, 4 laa3|| 18. amara he 2 khaM 1 vinaa|| 19. toraNaM jAva pAsati he 1 je 1 vinaa| dRzyatAM pR0 309 paM0 7 // 20. saMbhaggA he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 309 pN07|| 21. jaMbUdI he 2 // 22. bhUyaM he2|| ' | Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126] soLasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' vADiyA / tate NaM se kapile vAsudeve paumaNAbhassa aMtie eyama soccA paumaNAbhaM evaM vayAsI - bho paumaNobhA aSpatthiyapatthiyAM duraMtapaMtalakkhaNA hINapuNNacAudasA siri-hiri-dhitiparivajjiyA ! kiM NaM tumaM jANasi mama serisapurisassa kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemANe ? Asurute jAva paumaNAbhaM NivvisayaM ANaveti, paumaNAbhassa puttaM avarakaMkAe rAyahANIe mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcati, jAva paDigate / tate NaM se kahe vAsudeve suTThiyaM lavaNAhivatiM pAsati, 2 jeNeva gaMgA mahANadI teNeva uvAgacchati, 2 ttA egaTTiyAe savvato samaMtA maggaNagavesaNaM kareti, 2 ttA egaTThiyaM apAsamANe egAe bAhAe raheM saMturaMgaM sasArahiM geNhati, 2 egAe bAhAe gaMgaM mahAdiM bAMsaTThi joyaNAIM addhajoyaNaM ca vitthiNNaM uttariuM payatte yAvi hotthA / tate 126. tate NaM se kaNhe vAsudeve lavaNasamuddaM majjhamajjheNaM vItivayati, 2 te paMca paMDave evaM vadAsI - gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! "gaMgaM mahAnadiM uttaraha jAva tAva ahaM suTThiyaM lavaNAhivatiM pAsAmi / tate NaM te paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA jeNeva gaMgA mahAnadI teNeva uvAgacchaMti, 2 eTThi- 10 yAe maggaNagavesaNaM kareMti, 2 egaTTiyAe "gaMgaM mahAnadiM uttaraMti, 2 ttA aNNamaNNaM evaM vadaMti - pabhU NaM devANuppiyA ! kaNhe vAsudeve gaMga mahANadiM bAhAhiM uttarittae, udAhu No pabhU uttarittae ti kaTTu aiMgaTThiyaM NUmeMti, 2 kaNhaM vAsudevaM paDivAlemANA 2 ciTTheti / 1. 'NAma he 2 // 2. apatthi he 1, 2, 3, 4 lA 2, 3 | 3. yA 5 ki he 2, 4 khaM 1 lA 3 | yA kiM he 2, 4 khaM 1 lA 3 vinA / atra 5 aGko vidyate, kintu catvAryeva padAnyanyatrAsmAbhirdRSTAni, tadanusAreNa duraMta paMtalakkhaNA ityAdIni trINi padAni pUrayitvA catuSpadAtmakaH pATho'trAsmAbhirnirdiSTaH / dRzyatAM pR0 304 paM0 2, pR0 158 paM0 7, pR0 438 Ti0 11 // 4. tumaM na jANati he 1 // 5. sahipsassa purisarUpa kaNhassa vA lA 1 | sarisa vA je 1 he 1 // 6. amara he 2 khaM 1 vinA // 7 lavaNasamuddassa malA 1 / lavaNas majjhaM khaM 1 // 8. majjheNaM 2 he 1 // 9. vIIva khaM 1 vinA // 10. gaMgAma' he 2 // 11. egaDiyAe NAvAe maggaNa' he 1, 2 vinA / "egaTTiya tti nauH"-- aTI 0 | dRzyatAM pR0 314 paM0 14 / 12. he 1 je 1 vinA-yAe nAvAe NaM gaMgaM he 2 / yAe nAvAe gaMgaM he 2 vinA / nAvAe nAsti he 1 je 1 // 13. gaMgAma' he 1 // 14. kaNhe NaM vA 2 // 15. " egaTTiya tti nauH, nUmeMti (nUmate- aTIkhaM 0 ) tti gopayanti " - aTI0 // pratiSu - egaTTiyaM NAvaM Na muyaMti he 1 je 1 / egaTTiyA mo NumeMti he2 / egaTTiyAma NUmeMti he 1, 2 je 1 vinA // 16. saturagaM he 1, 4 lA 3 // 17. bAsa se 1 lA 2, 3 he 3, 4 vinA // pAThAH 313 5 15 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakbaMdhe sU0 126NaM se kaNhe vAsudeve gaMgAe mahANadIe bahumajjhadesabhAgaM saMpatte samANe saMte taMte paritaMte baddhasee jAte yAvi hotthaa| tate NaM tassa kaNhassa vAsudevassa ImeyArUve ajjhasthite jAva samuppajitthA -aho NaM paMca paMDavA mahAbalavagA, jehiM gaMgA mahANadI bAvahi~ joyaNAI 5 addhajoyaNaM ca vitthiNNA bAhAhiM uttinnnnaa| icchaMtaehiM NaM paMcahiM paMDavehiM paumaNAbhe hayamahiya jAva No paDisehie / tate NaM gaMgA devI kaNhassa vAsudevassa imaM eyArUvaM ajjhatthiyaM jAva jANitA thAhaM vitrti| tate NaM se kaNhe vAsudeve muhutaMtaraM samAsasati, 2 tA gaMgaM mahANadiM bAvahi jAva uttarati, 2 jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchati, 2 tA paMca paMDave evaM vayAsI-aho NaM tubbhe devANuppiyA! mahAbalavagA, jehiM NaM tumbhehiM gaMgA mahANadI bAvaDhi jAva uttiNNA, icchaMtaeNhiM tunbhehiM paumanAhe jAva No paDisehie / tate NaM te paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA kaNDaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! amhe tubbhehiM visajjiyA samANA jeNeva gaMgA mahANadI teNeva uvagacchAmo, 2 ttA egaTThiyA~e maggaNagavesaNaM taM ceva jAve memo, tubbhe paDivAlemANA 2 ciTThAmo / ___ tate NaM se kaNhe vAsudeve tesiM paMcaNhaM paMDavANaM eyamaDhe socA Nisamma A~surutte jAva tivaliyaM [bhiurDi NiDAle sAha1] evaM vayAsI-aho NaM jayA mae lavaNasamudaM duve joyaNasayasahassA vitthiNNaM vItIvaittA paumaNAbhaM hayamahiya jA~va paDisehettA avarakaMkA saMbhagga[ pAyAragourATTAlayacariyatoraNapalhatthiyapavarabhavaNasirigharA sarasarassa dharaNItale sannivAiyA] dovatI sAhatyi ThevaNIyA tadA NaM 1. bahumajjhaM dekhabhAgaM he 1 je 1 / bahuma njhadesaM bhAgaM he 2 // 2. ime eyA se 1 lA2, 3, he 3, 4 // 3. bAvaTThI je 1 // 4. paMcapaMDa he 1 je 1 // 5. vehi ya pa he 1 // 6. dRzyatAM pR0 307 paM0 1 // 7. samAsAsai he 1 je1|| 8. gaMgAmahA' he 1, 2 je 1 // 9. bAvaTThI khN1|| 10. ehiM gaM tu je 1 // 11.degyA magga' je 1 / dRzyatAM pR0313 pN010-13|| 12. jAva nomemo he 1 je1| dRzyatAM pR0 313 paM0 13 // 13. NisammA he2, 3, 4 se 1 lA2, 3 // 14. Asuratte se 1 lA2, he 3,4 // 15. zivalIya je1 kha 1 he 2 laa1|| 16. mahoNaM jayA NaM mae he 1 / mahoNaM mae je 1 // 17. je 2 lA1 vinA-duve joyaNasayasahassavitthiNaM he 2,3, 4 kha 1 saM 1 lA 2,3 / duNNi joyaNasayasahassAI visthiNaM je 1 he 2 duNi joyaNasahassA visthiNaM lA 1 vinaa| ita Arabhya je 2 pratirapyupayuktA'tra saMzodhane / 18. 'hayamahiyapavaravivaDiyaciMdhadhayapaDAgaM kicchovagayapANaM disodisiM' iti jAvazabdagrAhyaH pAThaH, dRzyatAM pR0 307 paM0 1 // 15. amara he 2 khaM1 vinA // 20. saMbhaggA he 2 khaM1 je1 lA 1 vinA / dRzyatAM pR0 3.950 7 // 21. uvagiyA he 1 je 1 / uNItA he 2 // Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127]] solasamaM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' tumbhehiM mama mAhappaM Na viNNAyaM, iyANi jANissaha ti kaTTha lohadaMDaM parAmusati, 2 paMcaNDaM paMDavANaM rahe musumureti, 2 tA Ninvisae ANaveti, tattha NaM rahamaddaNe NAma koTTe nnivitte| tate NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva sae khaMdhAvAre teNeva uvAgacchati, 2 tA saeNaM khaMdhAvAreNaM saddhiM abhisamannAgae yAvi hotthA / tate NaM se kaNhe vAsudeve 5 jeNeva bAravatI NayarI teNeva uvAgacchati, 2 tA aNupavisati / 127. tate Na te paMca paMDavA jeNeva hatthiNAure Nayare teNeva uvAgacchaMti, 2 jeNeva paMDU rAyA teNeva uvAgacchaMti, 2 tA karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu tAto! amhe kaNheNaM NivisayA ANattA / tate NaM paMDU rAyA te paMca paMDave evaM vayAsI-kahaNaM (ttA ! tubbhe kaNheNaM vAsudeveNaM NivvisayA ANattA 1 10 tateNaM te paMca paMDavA paMDu [rAyaM] evaM vayAsI-evaM khalu tAto ! amhe avarakaMkAto paDiNiyattA lavaNasamudaM donni joyaNasayasahassAI vItIvatittA / tae NaM se kaNhe amhe evaM vayati-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! gaMgaM mahANadiM uttaraha jIva tAva ahaM, evaM taheva, jAva citttthaamo| tate NaM se kaNhe vAsudeve suTTiyaM laiMvaNAhivaI daTThaNa, "taM ceva savvaM, navaraM kaNhassa ciMtA-Na bujjhati jAva amhe Nivvisae 15 aannveti| tae NaM se paMDU rAyA te paMca paMDave evaM vayAsI-NaM tumahiM puttA! kayaM kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemANehiM / tateNaM se "paMDU rAyA "kaoNrti 1. "bhakSetramaya-musumUra-mUra-sUra-sUDa-vira-paviraJja-karaJja-nIrajAH" -siddhahemaprAkRtavyAkaraNe 8141106 // 2. veti 2 tattha he 1, 2, je 1 vinA / / 3. ko? he 1, 2,je 1khaM 1 lo0 // 5. niviDhe he 2 // 5. gaM se paMca khaM 1 // 6. jAva nAsti he 1 je 1 vinA // 7. paMDavA je 1 saM1 lA 2, 3, he 3, 4 // 8. tubbhe puttA kaNhe NaM he 1 je 1 / puttA nAsti saM 1, lA 2, 3, he 3, 4, je 2 // 9. paMDa he 1, 4 lA 1 vinA // 10. amhe khalu avaradeg khN1|| 11. amara he2 khaM1 vinA // 12. vIivaittA he 2 // 13. tumhe khN1|| 14. jAva tAva evaM mahaM evaM taheva he 21 jAva ciTThai jAva tAva bhaI vaheva he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 133 paM0 3 // 15. lavagatamudAhivaI he 1 je 1 // 16. ceva navaraM savvaM he 1, 2 je 1 lA 1 lo0 vinaa|| 17. pratiSu pAThA:-Na bujjhati jAva givi he 3, 4, saM1 lA 2, 3 je 2 / vuccA jAva gindhi' he 2 kha 1 lA 1 / Na rucchai jAva Nindhi lo0 / bujjhai jAva tAva amhe Ninvi he 1 je // 18. dahaNaM he 2 je 1, 2 / duhUNaM khaM 1 // 19. tunbhehiM lo0 vinA nAsti / 20. paMDurAyA he 1 je1|| 22. kuMtiM he 1 // Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyaklaMdhe [sU0 127deviM sadAveti, 2 tA evaM vayAsI-gaccha NaM tumaM devANuppie! bAravati, kaNhassa vAsudevassa Nivedehi-evaM khalu devANuppiyA! tume paMca paMDavA NindhisayA ANatA, tumaM ca NaM devANuppiyA! dAhiNabharahassa sAmI, saMdisaMtu NaM devANuppiyA! te paMca paMDavA kaiyaraM desaM vA disaM vA gacchaMtu ? 5 tate NaM sA koMtI paMDuNA evaM vuttA samANI hasthikhadhaM duruheti, 2 jahA heTTA jAva saMdisaMtu NaM piucchAto! kimAgamaNapaoyaNaM 1 tate NaM sA koMtI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu tume puttA! paMca paMDavA NinvisayA ANattA, tumaM ca NaM dAhiNabharaha jAva disaM vA gacchaMtu ? tate NaM kaNhe vAsudeve koMtiM deviM evaM vayAsI--apUivayaNA NaM piucchA ! uttamapurisA vAsudevA baladevA cakkavaTTI, taM gacchaMtu "NaM paMca paMDavA dauhiNilaM veyAliM, tattha paMDumahuraM gaiMgariM NivesaMtu, mamaM adiTThasevagA bhavaMtu tti kaTu 'kotiM deviM sakAreti sammANeti, 2 jAva pddivisjjeti| tate NaM sA koMtI devI jAva paMDussa eyama "Nivedeti / tate NaM "paMDU paMca paMDave sadAveti, 2 tA evaM vayAsI --gacchaha NaM tubbhe putA! dauhiNilaM veyAliM, tattha NaM tumbhe paMDumahuraM 15 nniveseh| tate NaM te paMca paMDavA paMDussa raNNo jAva tahatti paDisuNeti, 2 tA sabala-vAhaNA haya-gaya[-raha-pavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparikhuDA mahayAbhaDacaDagararahapahakaraviMdaparikkhitA] hathiNAurAto paDiNikkhamaMti, 2 jegeva daikkhiNillaveyAlI teNeva uvAgacchaMti, 2 paMDumahuraM nagari "niveseMti, 2 tattha vi NaM te vipulabhogasamitisamaNNAgaiyA yAvi hotthaa| 1. gacchaha NaM he 1 // 1 // 2. tumaM he 1 je 1 // 3. kayaraM desaM vA disaM ga he 1 je1| kayaraM disaM vA desaM vA ga' lA 1 // 4. gcchNtu| kuN| tate khaM1 he 2 // 5. 'hati jahA he 1 je1|| 6. dRzyatAM pR0 29950 18-pR0 300 paM0 15 // 7. jAva saM disaM vA he 2 / dRzyatAM pN04|| 8. 'tu vA he 1 je1|| 9. koMtidevi he 2 / koMtI devI khaM 1 je 1 / kotI devI he 1 / 10. bhaggaiva he 2 / ApUiva je 1 / apUIva je 2 saM 1 lA 2, 3 he 3, 4 // 11. uttima khaM 1 vinaa|| 12. gaM devA paMca jAva dAhi he 1 je1|| 13. dAhigillave he 2 vinaa|| 14. Nagari khaM1 vinA naasti|| 15. degsiMtu khN1|| 16. koMtIdeviM he2|| kotidevi khN1|| 17. re| 2ttA jAva he1| 'reittA jAva je1|| 18. Niveei 2 he 1 je 1 // 19. paMDU paMca je 1 vinA // 20. NaM tume je 1 he 1 // 21. tume jAva paMdumahuraM he 1 // 22. dAhiNiliM khaM 1 / dAhiNelaM laa1|| 23. dakkhiNelladeg lA 1 / dakkhiNille he 1 je 1 // 24. nivesaMti kha 1 / nivesiMti he1 je1|| 25. gayA vi he2 lA 1 vinaa|| Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128] solasamaM ajjhayaNaM ' avarakaMkA' 128. tate NaM sA dovatI devI annayA kayAi AvaNNasattA jAyA yAvi hotyA / tate NaM sA dovatI devI NavaNhaM mAsANaM jAva surUvaM dAragaM payAyA sUmAla [komalaM gayatAluyasamANaM / tae NaM tassa NaM dAragassa ] NivvattabAra sAhassa [ammApiyaro] eyArUvaM imaM [goNNaM guNaNipphannaM nAmadhejjaM kareMti - ] jamhA NaM amhaM esa dArae paMcaM paMDavANaM putte dovatIe devIe attae, taM hou NaM amhaM imassa dAragassa NAmedhajaM paMDuseNe paMDuseNe / tate NaM tassa dAragassa ammApitaro NAmaeNdhejjaM kareMti paMDuseNe ti / yAvattaraM kalAto jA~va bhogasamatthe jAte juvarAyA jAMva viharati / 317 therA samosA, parisA niggayA, paMDavA vi" niggayA, dhammaM soccA evaM vayAsI - jaM NavaraM devANuppiyA ! dovatiM deviM ApucchAmo, paMDuseNaM ca kumAraM rajje 10 ThAvemo," tato pacchA devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA jAva phaivayAmo / ahAsuhaM devANuppiyA ! tate NaM te paMca paMDavA jeNeva sae "gihe teNeva uvAgacchaMti, 2 tA dovati devi sahAveMti, 2 ttA evaM vayAsI - evaM khalu devANuppie! amhehiM therANaM aMtie dhamme NisaMte jAva painvayAmo, tumaM devArNaippie ! kiM karesi 1 tate NaM sA dovatI devI te paMca paMDave evaM vayAsI-jati NaM tubbhe devANuppiyA ! saMsAra- 15 mantriggA jAva pavvayaha, mamaM ke aNNe AlaMbe vA jAva bhavissati ? ahaM pi ya NaM saMsArabhauvviggA devANuppiehiM sArddhaM jA~va pavvatissAmi / 1. sumAlaM he 1 vinA / atra [ ] etacihnAntargataH pAThaH pR0 265 paM0 4 anusAreNa pUritaH, yadi tu pR0 34 paM0 10, pR0 45 paM05, 7, pR0 84 paM0 3 anusAreNa pUryate tadA [smAlapApA ahINapAM vediyasarIraM lakkhaNavaM jaNa gugovavetaM mANummANapamA gapa DipuNNasujAyasamvaMga suMdaraMgaM sasilomAkAraM kaMtaM piyadaMsaNaM / tae NaM tassa dAragassa ] iti pATho'tra bhavet // 2. amhe khaM 1 // 3. 'bheje khaM 1 se 1 lA2, 3 he 3, 4, je2 // 4. pratiSu pAThAHpaMDuseNe 2 tate he 1, 2 je 1 lA 1 khaM 1 / paMDuseNe tae se 1 lA 2, 3, he 3, 4, je 2 / dRzyata jaM // pR0 147 paM06 Ti0 15 / / 5. pratiSu pAThAH - vejaM ka paMDu' he 1 / 'bhejaM kayaM paMDu' je 1 / paDu he 1 je 1 vinA 6. tara khaM 1 // 7. dRzyatAM pR0 38 paM0 2 - pR0 39 paM0 6 // 8. jAva juva' he 1 je 1 // 9. " tassa NaM parasissa raNgo jeTThe putte sUriyakatAe devIe attara sUriyate nAmaM kumAre hotthA, sukunAlapANipAra jAva paDirUve / se NaM sUriyakaMte kumAre juvarAyA vi hotthA, pasissa ranno rajaM ca raTuM ca balaM ca vAhaNaM korsa ca koDAgAraM ca puraM ca aMteuraM ca sayameva paccukkhamANe paccutrekkhamANe viharai" iti rAjaprabhIyasUtre // 10. vi he 2 vinA nAsti // 11. piyAsa dovatiM he 2 / 12. mo to pacchA saM 1 lA 2, 3, he 3, 4, je 2 // 13. pavvAmo he 1 vinA // 14. gehe je 1 khaM 1 // 15. pavvAmo khaM 1 he 2 lA 1 / pavvAyAmo je 1 // 16. NupiyA he 1 je 1 // 17. jAva he 1 je 1 vinA nAsti / atra jAvazabdena muMDA bhakttiA bhagArAmo aNagAriyaM iti pATho grAhyo bhAti // 5 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakaMhagasutte paDhame suyakvaMdhe [sU0 128tate NaM te paMca paMDavA paMDuseNassa abhisezro jAva rAyA jAte jAva rajjaM paMsAsemANe viharati / tate NaM te paMca paMDavA dovatI ya devI annayA kayAi paMDuseNaM royANaM Apucchati / tate NaM se paMDuseNe rAyA koTuMbiyapurise sahAveti, 2 tA evaM vayAsI-khippAmeva bho! devANuppiyA ! nikkhamaNAbhiseyaM jAva uvaTThaveha, 2 purisasahassohiNIo sibiyAo uvaTThaveha jAva pacoruhaMti, 2 jeNeva therA [bhagavaMto teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA there bhagavaMte tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM kareMti, karitA vaMdaMti namasaMti, vaMdittA namaMsittA evaM vadAsI-] Alite NaM jAva samaNA jAyA coddasa punvAI ahinaMti, 2 tA bahUNi vAsANi chaTTamadasamaduvAlasehiM mAMsaddhamAsakhamaNehiM appANaM bhAvamANA viharati / 129. tate NaM sA dovatI devI sIyAto pacoruhati, 2 tA jAva paMvvatiyA, suvvatAe ajAe sissiNiyattAe dalayaMti, aikkArasa aMgAI ahijaMti, 2 tA bahUNi vAsANi chahamadasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM appANaM bhAvemANA viharati / 130. tate gaM te therA bhagavaMto annayA kaiyAi paMDumahurAto NayarIto sahasaMba15 vaNAo ujANAto paMDiNikkhamaMti, 2 bahiyA jaNavayavihAraM viharati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM arihA ariTThanemI jeNeva suradvAjaNavae teNeva uvAgacchati, 2 suradvAjaNavayaMsi saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati, tate NaM bahujaNo annamannassa evamAtikhaMti 4-evaM khalu devANuppiyA! arahA ariTThanemI suraTThAjaNavae jAva viharati / tate NaM te juhiTThilapAmokkhA paMca aNagArA bahujaNassa aMtie eyamahU~ socA annamannaM sadIti, saddAvettA evaM 1. pasAhemANe he 1, 2 je 1 // 2. kayAI he 1 je 1 // 3. rAyaM he 1 je 1 // 4. cchaMti 2 je 1 lA 1 vinA // 5. degvAhaNIo he 1 // 6. pR0 56 paM04-6 anusAreNa pUrito'yaM pAThaH // 7. mApaddhamAsakhamaNehiM he 1 je1 vinA nAsti // 8. 'mANA jAva vihadeg sN1|| 9. pavaittA he2|| 10. ekArasaMgAti mahi khaM1 he 2 / ekkArasa aMgAiM jAva bhahi je1| ekAra aMgAI jAva mAhi he 1 // 11. jati bahUgi he 1 je 1 lo. vinA / / 12. deglasehiM jAva viharati he 1 je 1 vinaa| dRzyatAM paM0 9 // 13. kayAtI khN1| kayAI he 1, 4, je1 / kayAI he 3 je 2 // 14. paDiNiggacchaMti bahiyA he 1 je1|| 15. arihA he 1 // 16. suruThThA' he 2 je1|| 17. surajaNavayaMsi je 2 / suru(ra-he 1)hAvisayaMsi je 1 he 1 // 18. atra 4 ityanena evaM bhAsati evaM paNNaveti evaM parUveti' iti pUrNaH pATho jnyeyH|| 19. 3ti 12 tA je1| etadanusAreNa * veMti, azamannaM sahAvettA' iti sampUrNaH pATho'tra vivkssitH|| Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130] solasameM ajjhayaNaM 'avarakaMkA' vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! arahA ariTThanemI puvvANupuci jAva viharati / taM seyaM khalu amhaM therA ApucchittA arahaM ariTTanemi vaMdaNAe gamittae / annamannassa eyamaDhe paDisuNeti, 2 tA jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA there bhagavate vadaMti NamaMsaMti, 2 tA evaM kyAsI-icchAmo NaM tubbhehiM abmaNunnAyA samANA arahaM ari?nemi jAva gamittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! 5 tate NaM te juhiDilapAmokkhA paMca aNagArA therehiM abbhaNunnAtA samANA there bhagavaMte vadaMti NamaMsaMti, 2 therANaM aMtiyAto paDiNikkhamaMti, 2 tA mAsaMmAseNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM gAmANugAmaM dUtijamANA jAva jeNeva hatthakappe [nayare] teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA hatthakappassa bahiyA sahasaMbavaNe ujANe jAva viharati / tate NaM te juhiTThilavajA cattAri aNagArA mAsakhamaNapAraNae paDhamAe "porisIe 10 sajjhAyaM kareMti, bIyAe, evaM jahA goyamasAmI, NavaraM juhiTilaM ApucchaMti jAva aDamANA bahujaNasaI NisAmeMti, evaM khalu devANuppiyA! 'arahA arihanemI ujiMtaselasihare mAsieNaM bhateNaM apANaeNaM paMcahiM chattIsehiM aNagArasaehiM saddhiM kAlagate jAva phiinne| tate NaM te juhiDilavajA cattAri aNagArA bahujaNassa aMtie [eyamaha] socA NisammA hatthakappAto paDiNikkhamaMti, 2 tA jeNeva 15 sahasaMbavaNe ujANe, jeNeva juhiTThile aNagAre teNeva uvAgacchaMti, 2 bhattapANaM 'paJcuvekkhaMti, 2 gamaNAgamaNassa paDikkamaMti, 2 tA esaNamaNesaNaM AloeMti, 2 bhatapANaM paDidaMseMti, 2 ttA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! jAva kAlagate, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA! imaM puSvagahiyaM bhattapANaM parihavettA "settujaM pavvayaM saNiyaM saNiyaM 'duhittae, saMlehaNAjhosaNAjhosiyANaM kAlaM 20 1. nemi caMda je 1 / nemIcaMda lA 1 khaM1 se 1 / nemI vaMdadeg laa3|| 2. vaMdati 2 NamasaMji 2ttA evaM he1| vaMdati 2 NamaMsati 2 ttA evaM je 1 / vaMdati 2 evaM khaM1 he2|| 3. nemI khaM1 he2| nemI lo0|| 1. juhiTila he4||5. therA he 2 // 6. vaMdati maMsati therANaM khaM 1 / vaMdati therANaM he 2 // 7. dutija he 2 / dueja se 1 lA 2, 3, he 3, 4 je 2 // 8. hasthi je 1 // 9. juhiTilla lA 1 he // 10. porasIra khN1|| 11. marihA je 1 // 12. paJcave hesaM0 2 // 13. pratiSu pAThA:-settujjayaM he 1 / settujaM lo0 he 3, 4 / settujaM lA 1, 2 je 1 he2| sittujaM he 4 je 2 / setujaM lA3, settujaM lArsa0 3 / "kiM jIvieNa etto jigavirahakarAlajalaNadareNa / kAyabamao gaMtu settujje aNasaNaM kunnimo|| 340 // " iti haribhadrasUriviracitasya upadezapadasya [gA0 649] municandrasUriviracitAyAM TIkAyAm pR0 308 // 14. hittae he2 kha 1 / / 15. sosaNAsosiyANaM lo0|| Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 ' NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyaktraMdhe [sU0 130aNavekkhamANANaM viharittae ti kaTTha aNNamaNNassa etamaDheM paDisuNeti, 2 taM puvagahiyaM bhattapANaM egate pariTThaveMti, 2 to jeNeva setuje pavvae teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA setujaM pavvayaM duruhaMti, 2 jAva kAlaM aNavakaMkhamANA viharati / __ taite NaM te juhiTThilapAmokkhA paMca aNagArA sAmAiyamAiyAiM codasa punvAI 5 [ahinjittA], bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA, domAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosittA, jassaTTAe kIrati NaggabhAve jAva tamaTThamArA heti], 2 aNaMte NANe samuppanne jAva siddhaa| 131. tate NaM sA dovatI ajA subbayANaM ajiyANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAI ahijati, 2 bahUNi vAsANi mAsiyAe saMlehaNAe [attANaM 10 jhosettA] AloiyapaDikaMtA kAlamAse kAlaM kicA baMbhaloe uvvnnaa| tatya NaM atthegatiyANaM devANaM dasa sAgarovamAI ThitI pnnttaa| tattha gaM duMvayassa vi devassa dasa sAgarovamAI ThitI pnnttaa| se NaM bhaMte! duvae deve tAo devalogAo jAva mahAvidehe vAse sijjhihii jAvaMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU ! saMmaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM solasamassa NAyajjhayaNassa 15 ayamaDhe pannate "tti bemi / // "solasamaM nAyajjhayaNaM saMmattaM // 16 // 1. parihAve 2 he 2 // 2. ttA jeNeva settunne pavae teNeva uvAgacchaMti, 2 tA he 1 je? vinA naasti|| 3. settuMjaM laa3|| 4. tate NaM se ju he 1 khaM 1 je 2 // 5. sAmagapariyAgaM pAuNittA lA 1 vinA naasti|| 6. bhUsettA he 2 // 7. pratiSu pAThA:-degmArAhettA 2 bhaNate gANe samuppAne jAva sidAje 1 he 1 / mArA 2 bhagaMte samuppaNNe jAva siddhA je1 he 1 vinA / / 8. pratiSu pAThAH-dovaIdevassa he 1 je1 / duvayassa vi devassa lo0 saM1 khaM1 he 2, 3, 4 lA 1, 2, 3 / duvaisla vi devasla je2|| 9. pratiSu pAThA:-duvade deve he1 je1 vinA / duvaIdeve he 1 je 1 // 10. tato jAva he 1 je 1 vinA ||11.prtissu pAThAH-vAse sijjhihiha 2 evaM he 1 je 1 / vAle jAvaMtaM kAlaM kAhiti evaM lA 1 / vAse jAvaMtaM kAhiti evaM saM 1 lA2, 3, he 2, 3, 4, je 2 lo0 / vAle jAva maMtaM kAhiti evaM khaM / / 12. samaNeNaM solasamassa ayamaDhe he 1 je 1 lA2 vinA // 13. ti he1|| 14. solasamaM NAyajjhayaNaM saMmattaM he 1 je 1 lo0 vinA nAsti / / Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sattarasamaM ajjhayaNaM 'AiNNe '] 132. jati NaM bhaMte! solasamassa NAyajjhayaNassa agramaTThe paNNatte, sattarasa - massa NaM NAyajjhayaNassa ke aTThe pannatte ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM hatthisIse NAmaM nagare hotthA, vaNao / tattha NaM kaNagakeU NAmaM rAyA hotyA, vaNNao / tattha NaM haMtthisIse Nagare bahave saMjattANAvAvANiyagA parivasaMti aDDA jAva bahujaNassa aparibhUtA yA~vi hotyA / tate NaM tesiM 'saMjattANAvAvANiyagANaM annayA eNgayao jahA rahaNNae jAva lavaNasamudde aNegAIM joyaNasayAI ogADhA ryAMvi hotthA / tate NaM tesiM jAMva bahUNi uppAtiyasayAtiM jahA mAgaMdiyadAra gANaM jIva kAliyavAeM yattha saMmucchie / tate NaM sA NAtrA teNaM kAliyavAeNaM AhuNijramANI 10 2 saMcAlanamANI 2 saMkhobhimANI 2 tatthe 2 paribhramati / 15 tate NaM se NijAmae maiMtIe NasutIe NasaNNe mUDhadisAbhAe jAte yAvi hotyA, Na jANai kaparaM desaM vA disaM vA poyavahaNe avahite tti kaTTu oha maNasaM kappe jAva jhiyAyati / tate NaM te bahave kucchidhArA ya kaNNadhArA ya gabhejagA ya saMjattANAvAvANiyagA ya jeNetra se NijAmae teNeva uvAgacchaMti, 2 evaM vyAsI - kinnaM tumaM devANuppiyA ! "ohayamaNa [saMkappA jAva jhiyAyaha] 1 tate NaM se niz2Amae te bahave kucchidhArA ya kaNNadhArA ya gabbhijagA ya saMjatANAvAvANiyagA ya evaM vayAsI - evaM khalu ahaM devANuppiyA ! NaTTamaMtIe jAva avahie tti keMDa ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAmi / 18 1. he 1 // 2. saMjuttA khaM 1 lA 2, 3 he 4 saM 1 je 2 / dRzyatAM pR0 152 paM0 2 // 3. yA nAsti hai 2 // 4. saMjuttA khaM 1 lA 2, 3, he 3, 4 saM 1 je 2 // 5. 'jAtrA' lA 1 vinA nAsti // 6. egao he 2 // 70 arahaNNao saM 1 lA 2, 3 he 3 je 2 | bharahaNavaNNao je 2 / arahaNNatrabho he 4 / dRzyatAM pR0 152 paM0 6 // 8. yA nAsti je 2 // 9. jAva nAsti he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 154 paM0 6 // 10 dRzyatAM pR0 192 paM0 9 // 11. vAe atha he 2 | 'vAya samusthira he 1 / 'vAe i samuthira je 1 / 'vAe vya samucchelite khaM 1 // 12. ANi he 1 je 1 vinA / bhAghulija' je 2 // 13. va parideg he 1, 2, je 1,2 // 14. mai he 2 || 15. jhiyAti he 1, 2 je 1 khaM 1 // 16. saMjuttA' se 1 lA 2, 3, he 3, 4, je 2 / dRzyatAM pR0 154 paM0 1 Ti04 // 17. jegA meva he 1 je 1 // 18. totahamaNa khaM 1 // 19. dRzyatAM paM0 13 // he 1 je 1 // 20. kahu to ohayadeg je 1 he 1 vinA / Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 132tate NaM te kaNNadhArA ya kucchidhArA ya gabhejagA ya saMjattANAvAvANiyagA ya tassa NijjAmayassa aMtie eyamahU~ socA NisammA bhIyo tatthA tasiyA umviggA saMjAtabhayA NhAyA kayabalikammA karayala[pariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa] bahUNaM iMdANa ya khaMdANa ya jahA mallinAe jAva uvAyamANA 2 'ciTThati / tate NaM se NijAmae tato muhuttetarassa laddhamatIe laddhasutIe laddhasaNNe amUDhadisAbhAe jAte yAvi hotthaa| tate NaM se NijjAmae te bahave kucchidhArA ya kaNNadhArA ya ganbhejagA ya saMjattANAvAvANiyagA ya evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA! laddhamatIe jAva amUDhadisAbhAe jaae| amhe NaM devANuppiyA ! kAliyaMdIvaM teNaM 'saMchUDhA, esa NaM kAliyadIve Alokati / tate "NaM te kucchidhArA 10 ya kaNNadhArA ya gabbhejagA ya saMjattANAvAvANiyagA ya tassa NijAmagassa aMtie [eyamaDheM] socA NisammA haTTatuTThA payakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAliyadIve teNeva uvAgacchaMti, 2 tA poyavahaNaM laMbeti, 2 tA egaTThiyAhiM kAliyadIvaM uttaraMti, tattha NaM bahave hiraNNAgare ya suvaNNAgare ya rayaNAgare ya vaiirAgare ya bahave yattha Ase pAseMti / kiM te? harireNusoNisuttaga0 AiNNa 1. dhArayA 5 tassa je1|| 2. saMtie khN1|| 3. bhIyA 5 NhAyA iti pratiSu paatthH| dRzyatAM pR0 61 paM0 13 // 4. dRzyatAM pR0 157 pN08|| 5. uvavAyadeg khaM 1 // 6. ciTuMti 2 he 2 // 7. maie lo0|| 8. yAdIvaM je 1 / dRzyatAM pR0 195 paM0 10 // 9.saMvaDhA lA1 dRzyatAM pR0 195 paM0 10 Ti. 12, tatrApi he 2,3, khaM1loM0 madhye saMchUTA ityeva pAThaH, sa ca samIcInataro bhAti / " vRkSa-kSitayo rukkha-chUDhau" iti siddhahemaprAkRtavyAkaraNe 8 / 2 / 127 // 10.NaM se kukhaM 1 // 11. tae NaM te Sahave he 1 // 12. vayarA he 1je 1 // 13. bahave tattha he 2 loM0 vinaa| " hiraNNAgaretyAdi, hiraNyAkarAMzca suvarNAkarIzca ratnAkarAMzca vairAkarAMzca tattadutpattibhUmIrityarthaH, bahUMzcAtra azvAn ghoTakAn pazyanti sm| kiM te ti kiMbhUtAn ? atrocyte-hriityaadi-attii0|| 14. pAsaMti he 2 vinA // 15. pratiSa pAThA:-AiNa loN| AINa loM0 vinaa| bhAiba attii.| "AinaveDho ti bhAkIrNA jAtyAH azvAH, teSAM veDho tti varNanArthA vAkyapaddhatiH AkIrNaveSTakaH, sa caaym-hrirennusonnisuttgskvilmjjaarpaaykukuddboNddsmuggysaamvnnaa| gohumagoraMgagorapADalagorA pavAlavaNNA ya dhUmavaNNA ya keI // 1 // talapattariTavaNNA sAlIvaNNA ya bhAsavaNNA ya keii| jaMpiyatilakIDagA ya soloyariTThagA ya puMDapaiyA ya kaNagapaTThA ya keI // 2 // cakkAgapaTTavaNNA sAsaravaNNA ya hasavaNNA ya keii| keittha abbhavaNNA pakkatalamehavaNNA ya bAhavaNNA ya keii|| 3 // saMzANurAgasarisA suyamuhaguMjaddharAgasarisa'tya keii| elApADalagorA sAmalayAgavalasAmalA puNo keI // 4 // bahave bhane maNidesA sAmAkAsIsarattapIyA aJcaMtavisuddhA vi ya NaM AiNNajAikulavigIyagayamaccharA hayavarA jahovaesakamavAhiNo vi ya gaM sikkhAviNIyaviNayA laMghaNavagga dhAvaNadhoraNattivaIjaINasikkhiyagaI, kiM te1 maNasA vi uvvihaMtAI aNegAiM mAsasayAI pAsaMti ti, tatra haridreNavazca nIlavarNapAsavaH, zroNisUtrakaM ca bAlakAnAM carmAdidavarakarUpaM kaTIsUtram, taddhi prAyaH kAlakaM bhAti, saha kapilena pakSivizeSeNa yo mArjAro biDAlaH Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 132] sattarasamaM ajjhayaNaM 'AiNNe' veddho| tate NaM te AsA te vANiyae pAsaMti, 2 tesiM gaM, aMgghAyaMti, 2 saca. tathA pAdakakaTaH kakaTavizeSaH sa ca, tathA boMDa kArpAsIphalaM tasya samadakaM sampaTamabhinnAvasthaM kAsIphalamityarthaH, tacceti dvandvastata eSAmiva zyAmo varNo yeSAM te tathA, iha ca sarvatra dvitIyArthe prathamA, atastAniti, tathA godhUmo dhAnyavizeSaH, tadvad gauramaGgaM yeSAM te tathA, gaurI yA pATalA puSpajAtivizeSastadvadye gaurAste tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH godhUmagaurAGgagaurapATalAgaurAH, tAn , tathA pravAlavarNAzca vidrumavarNAn abhinavapallavavarNAn vA raktAnityarthaH, dhUmavaNNA yati dhUmavarNAzca dhUmravarNAn vA pANDurAnityarthaH, keI ti kAMzcinna sarvAnityarthaH, idaM ca harItyata Arabhya boNDazabde kalpitAdhai rUpakaM bhavati 1 / talapatrANi tAlAbhidhAnavRkSaparNAni riSThA ca madirA tadvadva) yeSAM te talapatrariSThAvarNAH tAn, tathA zAlivAMzca zuklAnityarthaH, bhAsavaNNA ya ti bhasmavarNIzca bhASo vA pakSivizeSastavarNAzca kAMzcidityarthaH, jaMpiyatilakIDagA ya ti yAmitAH kAlAntaraM prApitA (prAptA-khaMTI0) ye tilAH dhAnyavizeSAsteSu ye kITakAH jIvavizeSAstadvad ye varNamAdhAtte tathA, tAMzca yApitatilakITakAn ca, soloyariTagA yati sAvalokaM sodyotaM yadriSTakaM ratnavizeSastadvadye varNatAdhAt te sAvalokariSTakAH tAMzca, puMDapaiyA yatti puNDANi dhavalAni padAni pAdA yeSAM te tathA, te eva puNDrapadikAH, tAMzca, tathA kanakadRSTAn kAMzciditi rUpakam / 2 / cakkAgapaTTavaNNa ti cakravAkaH pakSivizeSastatpRSThasyeva vargoM yeSAM te tathA, tAt, sArasavarNAzca haMsavarNAn kAMzcid iti padyArdham, kevistha bhabbhavaNa tti kAMzcidatrAbhravarNAn , pakkatalamehavaNNA yatti pakvaH pakvapatro yaH talaH tAlakSaH sa ca mevazceti vigrahastasyeva vargoM yeSAM te tathA, tAn , paviralamehavaNNa ti kvacit pAThaH, tathA bAhuvaNNA kei ti babhruvargAn kAMzcit, piGgAnityarthaH, bahuvarNAniti kvacid dRzyate, rUpakamidam / 3 / tathA saMzANurAgasarisa ti sandhyAnugageNa sadRzAn varNata ityarthaH, suyamui-guMjaddharAgasarisatya kei ci zurumukhasya guJjArdhasya ca pratItasya rAgega sadRzo rAgo yeSAM te tayA, tAn, matra iha kAMvidityardham , elApADalagora ti elAgaralA pATalAvizeSo'thavA elA ca pATalA ca ityelApATale, tadvad gaurA ye te tathA, tAn , sAmalayA-gavalasAmalA puNo kei ti zyAmalatA priyaGgulatA gavalaM ca mahiSazRGgaM tadvat zyAmalAn zyAmAn, punaH kAzciditi rUpakam / 4 / bahave aNNe aNiddesa tti ekavarNenAdhyapadezyAnityarthaH, ata evAha-sAmAkAsIsarattapIya ti zyAmakAca kAzIsaM rAgadravyaM tadvadye te kAsIsAste ca raktAzca pItAzca ye te tathA, tAn, zabalAnityarthaH, acaMtavisuddhA vi ya NaM ti nirdoSAMzcetyarthaH, NamityalaGkAre mAiNNajAikulaviNIyagayamacchara ti bhAkINAMnAM javAdiguNayuktAnAM sambandhinI jAtikule yeSAM te tathA, te ca te vinItAzva gatamAsarAzca parasparAmahanavarjitA nirmasa(za)kA veti te tathA, tAn , hayavara tti hayAnAM azvAnAM madhye varAn pradhAnAnityarthaH, jahovadesakramavAhiNo vi ya gaM ti yathopadezakrama me upadiSTaparipATyanatikrameNeva voDhuM zIlaM yeSAM te tathA, tAnapi ca, NamityalaGkAre, siAkhAvigIyavigapati zikSayA isa azvadamakapuruSazikSAkaraNAdiva vinItaH avAptaH vinayo yaste tayA, tAn, laMbagavaggaNavAvagadhoraNativaIjahaNasikkhiyagai ti laGghanaM gartAdInAm, valganaM kurdanaM dhAvanaM vegavad gamanaM dhoraNaM caturatvaM gativiSayaM tripadI mallasyeva raGgabhUmyAM gativizeSaH etadgA javinI vegavatI zikSitA iva zikSitA gatiyaiste tathA, tAn , kiM te? iti kinaparam / magasA vi umvihaMtAI ti manasA'pi cetasA'pi, na kevalaM vapuSA, uvihaMtAI ti utsatanti, magegAI AsasayAI ti na kevalamazvAnekaikazaH, api tu azvazatAni pazyanti smeti, gamanikAmAtrametadasya varNaphasya, bhAvArthatu bahuzrutabodhya iti"-attii0|| 1. NaM se AsA je 1 // 2. bhASA he 2 je 1 // Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 tae NaM te saMjattAnAvAvANiyagA aNNamaNNaM evaM vayAsI - kiNNaM amhaM devANupiyA ! AsehiM ? ime NaM bahave hiraNNAgaro ya suvaNNAgarA ya rayaNAgarA ya vairAgarA ya, taM seyaM khalu amhaM hiraNNassa ya suvaNNassa ya rayaNassa ya vairassa ya poyavahaNaM bhastie ttiM kaTTu annamannassa etama paDisurNeti, 2 ttA hiraNNassa ya suvaNNassa ya rayaNassa ya vairassa ya ta~Nassa ya kaMTThassa ya annarasa ya pANiyassa ya poyatrahaNaM bhareMti", 2ttA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrae potapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, 2 poyervahaNaM "laMbeMti, 2 sagaDIsAgaDaM saiMjeMti, 2 taM hiraNNaM ca jAva varaM 10 ca egaTTiyA~hi poyavahaNAto saMcAreMti, 2 sagaDIsAgaDaM 'joeMti, 2 jeNeva halthisIsa~e nagare teNeva uvAgacchaMti, 2 tA hatthisI saiMyassa nagarassa bahiyA aggujjANe satyaNivesaM kareMti, 2 ttA sagaDI sAgaDaM moraMti, 2 ttA mahetthaM mahagdhaM maharihaM jAva pAhuDaM geNhaMti, 2 ttA hatthisIsa~gaM nagaraM aNupavisaMti, 2 ttA jeNeva kaNagakeU teNeva uvAgacchaMti, 2 tA jAva uvarNeti / 5. yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhadhe [sU0 132bhIyA tatthA untrigA ubviggamaNA tato aNegAI joyaNAI ubbhamaMti / teNaM tattha pauragoyarA paurataNapANiyA nivbhayA niruvviggA suhaMsuheNaM viharati / 15 133. tate NaM se kaNagakeU tersi saMjattIvANiyagANaM taM mahatthaM jAva paDicchati, 2 ttA te saMjatAvANiyage evaM vayAsI--tumbhe NaM devANuppiyA ! gAmAgara jAva AhiMDaha, lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM 2 poyavahaNeNaM ogAhaha, taM atthi yauMIM tha kei bhe kahiMci accherae diTThapuve ? tate NaM te saMjattAvANiyagA karNegakeuM evaM vadAsi -- evaM khalu amhe devANuppiyA ! iheva hatthisIse nagare 1. obhamaMti he 1 / ubhamaMti je 1 // 2 tara NaM he 2 // 3. maNNaM ca evaM je 1 // 4. kiM NaM tumaM devA he 1 je 1 // 5. 'garA ya jAtra vai' he 1 je 1 // 6. ti he 2 / 7. taNakaTussa ya he 1 // 8. annarasa ya kaTussa ya saM 1 lA 2, 3 // 9 annassa ya nAsti he 2 khaM 1 loM0 // 10. padakkhi he 1, 2, je 1 lo0 lA 1 / dRzyatAM pR0 161 paM0 6, pR0 162 paM0 5 // 11. poyavahaNapaTTaNe saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 je 2 / poyavahaNe khaM 1 / dRzyatAM pR0 162 paM0 4 || 12. 'vahaNe he 1 je 1 // 13. laMbaMti khaM 1 // 14. sajati 2 // 15. yA poyavahaNAIM saM loM0 / yahiM poyavahaNAhiMto saM he 1 je 1 // 16. saMjo' saM 1 lA 3, // 17. sIse na' he 1 // 18. sIsassa ya na' he 2 / 'sIsagana' je 1 1 'sIsana he 1 // 19. mahatthaM 3 jAva iti pratiSu pAThaH / dRzyatAM pR0 20. lo0 vinA 'sIsaM ca nagaraM je 2 saM 1 lA2, 3, he 3, 4 sIsa 'sIsaM nagaraM he 1, 2 je 1 // 21. vANiyANaM khaM 1 loM0 // 22. uggAhaha he 1 ogAha saM 1 lA 3 je 2 he4 // 23. yAI va loM0 / yAiM va lA 2, 3, he 1, je 1, 2 // 24. keU he 1 je 1 // 161 paM0 10 // ca nagaraM khaM 1 / je 1 / 4 saM 1 Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133] sattarasamaM ajjhayaNaM 'AiNNe ' parivasAmo taM cetra jAva kAliyadIvaM teNaM saMchUDhA / tattha NaM bahave hiraNNAgarA ya jAva bahave yettha Ase, kiM te ? harireNu jAva aNegAI joyaNAI unmamaMti / taM esa NaM sAmI! amhehiM kAliya~dIve te AsA accherae diTThapuvve / tate NaM se kaNagakeU rAyA "tesiM saMrjattagANaM aMtie eyamahaM socA NisammA te saMjaittae evaM vayAsI -- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! mama koTuMbiyapurisehiM saddhiM kAliyadIvAto te Ase Aha / tate NaM te saMjattAvANiyagA kaNagakeuM evaM vayAsI - evaM sAmi tti ANA viNaNaM paDisurNeti / tate NaM se kaNagakeU koTuMbiyapuri se sadAveti, 2ttA evaM vayAsI - gacchaha NaM tubme devANuppiyA ! saMrjattaehiM saddhiM kAliyadIvAto maiM Ase ANeha / te vi paDisurNeti / 3. he 2 vinA-ta esa 4. dIva te bhAsA he 2 | je 1 vinA / saMjattANaM 1. saMbUDhA lA 1 // 2. ya tattha khaM 1 / tattha he 1 je 1 // * degti 3 loM0 // NaM khaM 1 lA 1 / tae NaM saM 1 lA 2, 3, he 1, 3, 4 je 1, 2, loM0 // dIve AsA khaM 1 la0 he 1 // 5. esiM he 2 || 6. saMjuttANaM he 1 khaM 1 // 7. saMjuttara saM 1 lA 2, 3, he 3, 4, je 2 // 8. pratiSu pAThAH - tae NaM te saMju (jalo0)ttA kaNagadeg je 1 he 1 vinA / tae NaM saMjattA vAgi kaNaga he 1 je 1 // 9. saMjuttaeNa saddhiM he 2 || 10. mama he 1 je 1 vinA // 11. sagaDisAdeg je 2 / sagaDasA saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 12. balaMkINa he 1 / palaMkI jeM 1 | velakINa he 2 / thalakINa khaM 1 / 13. kaDubhIsaNa je 1 // 14. vabbhA je 1 // 15. vicitta' he 1 je 1 // 16. 'pAoggANaM khaM 1 // evamagre'pi // 17. sagaDasAgaDi he 1 je 1 / sagaDasAgaDaM je 2 / sagaDhisAgaDaM loM0 // 18. ya 4 20 lA 1 vinA / ya gaM' he 2, lo0 lA 1 / dRzyatAM pR0 52 paM05 // 19. gaMThimANa je 1 he 2 khaM 1 lA 1 | gaMdhikrammANa loM0 | gaMdhimANa he 1 // 20. sagaDasAgaDi he 1 / sagaDiMsAgaDa je 1 | sagasAga je 2 // 21. " koTThapuDetyAdi, koSThapuTe ye pacyante te koSThapuTA vAsavizeSAH, teSAM ca, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam - pattapuDANa ya, patrANi tamAlapatrAdIni, coyapuDA ya, coyatti tvak, puDhaM patrAdimayaM tadbhAjanam, tagarapuDANa ya elApuDANa ya hiraverapuDANa ya caMdagaDANa kuMkumapuDANa ya bhosIrapuDANa ya caMpagapuDANa ya maruyagapuDANa ya damaNagapuDANa ya jAtapuDA jahiyA puDANa ya malliyApuDAga ya nomAliyA uDANa ya vAsaMtiyApuDANaya keyaipuDANa ya kanpUrapuDA ya pADalapuDANa yatti / iha tagarAdIni gandhadravyANi gAndhikaprasiddhAni, hiriveraM vAlakaH, usIraM vIraNImUlam kecittu puSpajAtivizeSA lokaprasiddhAH, puSpajAtayazca prAyo yadyapi bahudinakSamA na bhavanti tathAbhyupAyataH katipayadinakSamAH sambhAvyante, na ca zukatAyAmapi tAsAM sarvathA sugandhAbhAva iti tadgrahaNamihAduSTamiti" - aTI0 // tate NaM te koTuMbiyapurisA saMgaDIsAgaDaM sajeMti, 2 ttA tattha NaM bahUNaM 10 vINAya vailakINa ya bhAmarINa ya kacchamINa ya bhaMbhANa ya cha bhAmarINa ya "cittavINANa ya annesiM ca bahUNaM sotiMdiyapauggANaM davvANaM sa~gaDI sAgaDaM bhareMti, 2 bahUNaM kiNhANa ya jAva sukkilANa ya kaTukammANa ya~ cittakammANa ya potthakammANa ya lepyakrammANa ya "gaMthimANa ya jAva saMghAimAga ya annesiM ca bahUNaM cakkhidiyanA uggANaM davvANaM saMgaDI sAgaDaM bhareMti, 2 bahUNaM kopuDANa ya keyaipuDANa 15 325 5 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 133ya jAva annesiM ca bahUNaM pANidiyapAuggANaM davANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti, 2 bahussa khaMDassa ya gulassa ya sakkarAe ya macchaMDiyAe ya pupphuttarA[e ya] paumuttarA[e ya] annesiM ca bahUNaM jibhidiyaMpAuggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti, 2 bahUNaM koyavANa ya kaMbalANa ya pAvArANa ya navatayANa ya malayANa ya masUrANa ya silAvaTTANa ya jAva haMsaganmANa ya annesiM ca phaoNsiMdiyapAuggANaM davvANaM jAva bhareMti, 2 saMgaDIsAgaDaM joeMti, 2 jeNeva gaMbhIrae poyaTThANe "teNeva uvAgacchaMti, 2 tA saMgaDIsAgaDaM "moeMti, 2 poyavahaNaM sajeMti 2 tesiM ukkiTThANaM sada-pharisa-rasa-rUva-gaMdhANaM kaTThassa ya taNassa ya pANiyassa ya taMdulANa ya samiyassa ya gorasassa ya jAva annesiM ca bahUrNa poyavahaNapAuggANaM 10 poyavahaNaM bhareMti, 2 tA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAliyadIve teNeva uvA gacchaMti, 2 tA poyavahaNaM "laMbeti, 2 tA tAI ukkiTThAI sadda-pharisa-rasa-rUvagaMdhAI egaTThiyAhiM kAliyadIvaM uttAreMti, 2 ttA jahiM jahiM ca NaM te AsA ausayaMti vA sayaMti vA ciTThati vA [nisIyaMti vA] tuyaTRti vA tahiM tahiM ca 1. degpAtoggANa khN1|| 2. "tathA bahussa tti bahoH khaNDAdeH, puSpottarA padmottarA ca shrkraamedaavev"-attii0|| 3. khaMDassa ya gulassa ya sakarAtaNassa ya pANiyassa ya gorasassa ya taMDulANa ya samiyassa ya jAva annoseM ca poyavahaNapAuggANa ya pupphaMtara paumuttara anasi je 1 / dRzyatAM paM0 8 // 4. pratighu paatthaaH-pupphuttr| pumuttraa| mali khaM 1 / pupphuttara paumuttara e annesi lA 2, 3 pupphuttara paumuttara bhannesi khaM 1 lA 2, 3 vinaa| 5. ya jAva bhareMti he 1 je 1 // 6. "koyagANa ya ti rutapUritapaTakA(lA-je.)nAm, prAvArAH prAvaraNavizeSAH, navatAni jInAni, malayAni masUrakAgi cAsanavizeSAH, athavA malayAni malayadezotpannA vastravizeSAH, pAThAntareNa masagANa yatti mazakAkRtimaNDitA vastravizeSAH, zilApaTTA msunnshilaaH"-attii0|| 7. pratiSu pAThA:-navayANa he 1 lA 1 / savatayANa je 1 / navattayANa saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 je2| navatayANa mu0| nammayANa he 2 kha 1 / dRzyatAM pR0 950 7, tatrApi "navatastu urgAvizeSamayo jInamiti loke yaducyate" iti abhayadevasUribhiryAkhyAtam // 8. phAseMdiya bhareMti he 1 je 1 vinaa|| 9. sagaDisAgalA 1 vinaa| sagaDisAgaDi je 1 he 1 // 10. 'TANae he 2 // 11. teNeva mAgacchaMti lo0 // 12. sagaDasAgaDhiM he 1 // 13. muyaMti je 1 he 1 / moyaMti lo0 // 14. sajjati kh1|| 15. samiyANa khN1| "samiyassa tti knnikkaayaaH"-attii0||16. goyarassaje 1 // 17. dIve he 2 // 18. laMti khaM 1 // 19. bhAsAyati saM 1 je 2 he 4, lA 1, 3 // "tattha NaM bahave vemANiyA devA ya devIo ya AsayaMti sayaMti ciTThati nisIyati tuyadRti" iti rAyappaseNaijasUtre paatthH| "tatra"Namiti pUrvavat bahavaH sUryAbhavimAnavAsino devA devyazca yathAsukhamAsate, zerate dIrghakAyapasAraNena vartante, na tu nidrAM kurvanti teSAM devayonikatvena nidrAyA abhAvAt , tiSThanti UrdhvasthAnena vartante, niSIdanti upavizanti, tuyaTRti tvagvartanaM kurvanti, vAmapAzvataH parAvRtya dakSiNapAnAvatiSThanti dakSiNapArzvato vA parAvRtya vAmapArzvaneti bhAvaH" iti AcAryazrI malayagirisUriviracitAyAM vRttau // 20. vA uTuMti vA tahiM je 1 // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133] sattarasamaM ajjhayaNaM 'AiNNe' NaM te koDubiyapurisA tAo vIgAo ya jAva cittavINAto ya annANi ya bahUNi soiMdiyapAuggANi davvANi samudIremANA ciTThati, tesiM ce pariperaMteNaM pAsae ThaveMti, [2] NicalA NiphaMdA tusiNIyA ciTThati / jattha jattha te AsA AsayaMti vA jAva tuyadRti vA tattha tattha NaM te koTuMbiyapurisA bahUNi kiNhANi ya nIlANi ya lohiyANi ya hAlidANi ya 5 sukkilANi ya kaTTakamANi ya jAva saMghAimANi ya annANi ya bahUNi cakkhidiyapAuggANi davvANi ThaveMti, 2 tesiM pariperaMteNaM pAsae ThaveMti, 2 NicalA NipphaMdA tusiNIyA ciTThati / jattha jattha te AsA A~sayaMti vA sayaMti vA ciTThati vA nisIyaMti vA tuyamuti vA tattha tattha NaM te bahave koTuMbiyapurisA koTThapuDANa ya annesiM ca pANiMdiya- 10 pAuggANaM davANaM puMje ya Nigare ya kareMti, 2 tesiM pariparete jAva citttthti| ___ jattha jattha NaM te AsA AMsayaMti vA sayaMti vA ciTThati vA nisIyaMti vA tuyaTRti vA tattha tattha gulassa ya jAva annesiM ca bahUNaM jibhidiyapAuggANaM davvANaM puMje ya nigare ya kareMti, 2 viyarae khaNaMti, 2 gulapANagassa khaMDapANagassa porepANagassa annesiM ca bahUNaM pANagANaM viyarae bhareMti, 2 tesiM pariperateNaM 15 pAsage ThaveMti jAva citttthti| ___ jahiM jahiM ca NaM te AsA AsayaMti vA sayaMti vA ciTThati vA nisIyaMti vA tuyadRti vA tahiM tahiM ca "te [koTuMbiyapurisA] bahave koyavayA jAva silAvaTTayA aNNANi ya phAsiMdiyapAuggAI davAI atthuyapaJcatthuyAI ThaveMti, 2 tersi pariperaMtaNaM jAva citttthti| tate NaM te AsA jeNeva te ukkiTThA sadda-pharisa-rasa-rUva-gaMdhA teNeva uvA 1. mANA ThaveMti [2-he 2] tesiM he 1 kha 1 loM0 lA 1 vinA // 2. ca he 1 je 1 vinA naasti|| 3. pAri khN1|| 4. pAse 3deg he 1 je 1 vinA // 5. degpAtoggANi ya davAgi khN1|| 12. ThavaMti he 1 // 7. pratiSu pAThAH-bhAsayaMti 5 tattha he 2 kha 1 lo0 je 2 laa| AsayaMti tasya he 1, 3, 4, lA2, 3 se1|| 8. NaM tesiM bahUNaM (bahUNikhaM 1) koTTa he 1 vinaa|| 9. mAsayaMti 5 tattha je 1 lA 1 / bhAsayaMti tattha he 1 / bhAsAyaMti 5 tattha je 1 lA 1 he 1 vinaa| dRzyatAM pR0 326 paM0 13 Ti. 19 // 10. pArapAgagassa he 3 / porapANagassa he 2 je 1 kha 1 lo0 vinA nAsti // 11. te gaM duraMdareNaM avakamaMti khaM 1 / bahaye iyata Arabhya gaMvANaM [pR. 328 paM0 3] ityantaH pAThaH khaM 1 madhye ptitH|| Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 5 yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 133 gacchaMti, 2 ttA tattha gaM atthegatiyA AsA apuvvA NaM ime sadda-pharisa - rasa- rUva-gaMdha ti kaTTu tesu ukkiTThesu sada-pharisa - rasa- rUtra - gaMdhesu a~mucchiyA agaDhiyA agiddhA aNajjhovavaNNA tesiM ukkiTThANaM sadda jAva gaMdhANaM dUraMdUreNaM avkkmNti| te NaM tattha pauragoyarA paurataNapANiyA AsayaMti vA sati vA citi vA nisIyaMti vA tuyahaMti vA, paurataNapANiyA NinbhayA NiruviggA suhaMsuheNaM viharati / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA saha-pharisa-rasa- rUva- gaMdhesu No sajjati se NaM ihaloe ceva bahUNaM sa~maNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM ya accaNijje jAve vItIvatissati / 134. tattha NaM atthegatiyA AsA jeNeva te ukkiTThA sada-pharisa - rasa- rUvagaMdhA teNeva uvAgacchaMti, 2 ttA tesu ukkiTThesu sada-pharisa - rasa- rUva-gaMdhesu mucchiyA jAva ajjhovavaNNA AseviraM payattA yAvi hotdhA / tate NaM te A~sA te ukaDe sada-pharisa - rasa-rUva-gaMdhe AsevamANA tehiM bahUhiM kUDehi ya pAsehi ya galaesu ya pAesu bajjhaMti / 15 tate te koDuMbiyapurisA te Ase gehaMti, 2 egaTTiyAhiM potavahaNe saMcAreMti, 2 taNassa ya kaTThassa ya jAva bhareMti / tate NaM te saMjattANAvAvANiyagA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, 2 poyavahaNaM laMbeti, 2 tA te Ase uttAreMti, 2 ttA jeNeva hatthisIse nagare jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgacchaMti, 2 karayala jIva vaddhAveMti, 2 ttA te Ase uvaNeMti / 2, loM0 // 1. gaMdhAti he 1, 2. tesu bhapubvesu saddadeg he 1 // 3. amujhiyA 2 jAva ajjho he 1 // 4. samaNANaM 4 acca he 1 je 1 vinA sarvAsu pratiSu pAThaH / he 1 je 1 madhye tu ' se NaM.. * aJccaNijje ' iti pATha eva nAsti / dRzyatAM pR0 92 paM0 20 // 5. jAva vItIvayati he 2 / atra jAvazabdena 'accaNije vaMdaNijje nama'saNijje pUyagijje sakkAra Nijje sammANaNije kalANaM maMgalaM cetiyaM pajuvAsaNije ' iti pUrNaH pATho grAhya iti bhAti / tulanA"devANa ya devINa ya accaNijAo vaMdaNijAo nama'saNijAo pUyaNijAo sakAraNijAo samprANaNijAo kallANaM maMgalaM devayaM cetiyaM pajjuvAsaNijAo bhavaMti " iti bhagavatI sUtre 10/5/5 // 6. AsA e udeg 2 // 7. tate NaM se ko loM0 // 8. bharaMti he 1 // 9. NaM se saMja je 1 // 11. jAva he 1 saM1 lA2, 3 vinA nAsti // 10. laMbaMti khaM 1 // Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135] sattarasamaM ajjhayaNaM 'AiNNe' 329 tate NaM se kaNagakeU rAyA tesiM saMjattAvANiyagANaM ussukaM vitarati, 2 tA sakkAreti saMmANeti, 2 paDivisajjeti / tate NaM se kaNagakeU [rAyA] koTuMbiyapurise saddAveti, 2 tA sakkAreti [saMmANeti, 2] paDivisajjeti / tate NaM se kaNagakeU rAyA Asamadae sadAveti, 2 tA evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA ! mama Ase vinneh| tate NaM te AsamaddagA tahatti paDisuNeti, 2 tA te Ase 5 bahUhiM muhabaMdhehiM ya kaNNabaMdhehiM ya NAsAbaMdhehiM ya vAlabaMdhehiM ya khurabaMdhehiM ya kaDagabaMdhehiM ya kheliNabaMdhehiM ya aMhilANehiM ya paDayANehiM ya aMkaNAhiM ya vettappahArehiM ya layappahArehiM ya kasappahArehiM ya chivappahArehiM ya viNayaMti, 2 kaNagakeussa raNNo uvaNeti / tate NaM se kaNagakeU te Asamaddae sakkAreti sammANei, 2 tA paDivisaMjeti / tate NaM te AsA bahahiM muhabaMdhehiM ya jAva chivappahArehi ya 10 bahUNi saoNrIramANasAI dukkhAiM paati| evAmeva samANAuso ! jo amhaM Niggatho vA NiggaMthI vA pavvaie samANe iTTesu sadda-pharisa jAva "gaMdhesu sajjati rajati gijjhati mujjhati ajjhovavannati se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANa ya jAva sAviyANa ya hIlaNije jAva aNupariyaTTissati / 135. kailarimiyamahurataMtI-talatAla-vaMsa-uhAbhirAmesu / / saddesu rajjamANA ramaMti soiMdiyavasaTTA // 33 // 1. ussukaM khaM 1 he 2 / ussuka loN|| 2. vitareti je 1 // 3. pratiSu pAThaHsakkAreti 2 paDivisajjeti khaM1 je 1, 2, laa1| sakkAreti paDivisajjeti anyatra // 1. viNaha khN1|| 5. khalIga he1| "khaligehi yatti khalInaiH kavikaiH ovIlaNehi ya ti avapIDanAbhirSandhanavizeSaiH, pAThAntareNa mahilANehiM mukhabandhanavizeSaiH, paDayANaehi ya tti paTatAnakaM paryANasyAdho yad dIyate iti, zeSaM prAyaH prsiddhm"-attii0|| 6. bhavilANehi je 1 / avilANehi khaM1 he 2 je 2 laa1| ahiNNAgehi lA 2 / avelANehi lo| avilANabaMdhehi he 1 // 7. vitta khaM1 je 1 he 2 vinaa|| 8. uvaNeti 2 he 1,2, khaM1 lA1 je2 vinaa|| 9.jjeti 2 he|| 10. sarIramAgasANi je 1,2 / sarIramANasAI he 11. dukkhAtiM je 1,2 // 12. gaMdhesu ya sajjati he 2, lo0 lA 1 vinaa|| 13. imA vizatirAryA he 1 bhAM0 madhye na santi / "athendriyAsaMvRtAnAM svarUpasya indriyAsaMvaradoSasya cAbhidhAyaka gAthAkadambakaM vaacnaantre'dhikmuplbhyte| tatra-"kalaribhiyamahurataMtitalatAlavaMsakakuhA(ka uhA-aTI vaM0, kahA-aTI loM0)bhirAnesu tti, kalAH atyantazravaNahRdayaharAH avyaktadhvanirUpAH, athavA kalAvantaH pariNAmavanta ityarthaH, rimitAH svaragholanAprakAravantaH, madhurAH zravaNasukhakarAH ye tantrI-jalajAla-vaMzAH te tathA, tatra tantrI vIgA, talatAlAH hasatAlAH, athavA talAH Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 135 hastAH, tAlAH kaMsikAH, vaMzAH veNavaH, iha ca tannyAdayaH kalAdibhiH zabdadhamairvizeSitAH zabdakAraNatvAt , te ca te kakudAH pradhAnAH svarUpeNa, abhirAmAzca manojA iti karmadhArayo'tasteSu, ramanti ratiM kurvanti iti yogaH, sahesu rajamANA ramaMti soiMdiyavasaTTa ci zabdeSu manojJadhvaniSu zrotoviSayeSu rajyamAnA rAgavantaH zrotrendriyasya kzena balena RtAH pIDitA iti vigrahaH, ye zabdeSu rajyante te tatkAraNeSu tannyAdiSu zrotrendriyavazAda ramante iti vAkyArthaH, anena ca kAryataH zrotrendriyasvarUpamuktam / 1 / soiMdiyaduItattaNassa aha ettimo havai doso| dIviyaruyama(rUvama-he 1)saIto vaha-baMdha tittiro patto // 2 // kaNThyA , navaraM zAkunikapuruSasambandhI paJjarasthatittiriH dIpika (tittira dIpaka-je.) ucyate, tasya yo ravaH tamasahamAnaH svanilayAnnigato vadhaM maraNaM bandhaM ca paJjarabandhana prApta iti / thaNa-jaghaNa-vayaNa-kara-caraNa-nayaNa-gamviyavilAsiyagaIsu ti stanAdiSu tathA garvitAnAM saubhAgyamAnavatInAM strINAM yA vilasitA jAtavilAsAH savikArA gatayaH tAsu cetyarthaH / ruvesu rajamAgA ramaMti cakkhidiyavasaTTA pratItameva / cakkhidiyaduItattagassa bhaha ettio havai doso| jaM jalaNammi jalaMte paDai payaMgo abuddhiimo||4|| kaNThyA / bhagaru(bhagalu-khaM0 lo0 je0, aguru-he0)varapavaradhUvaNauuya(mouya-he. khaM0, umaoya-je0, uu-loN0)mllaannulevnnvihiisu| gaMdhesu rajamAgA ramaMti ghANidiyavasaTTA // 5 // kaNThayA, navaram agaru(maguru-he0 je0 lo0)varaH kRSNAgaruH (guruH-khaM0 je0 lo0) pravaradhUpanAni gandhayuktya(tyo-khaM0)pradezaviracitA dhUpavizeSAH, uuya (mouyahe. je0) tti Rtau Rtau yAnyucitAni tAni ArtavAni mAlyAni jAtyAdikusumAni anulepanAni ca zrIkhaNDa-kuGkumAdIni, vidhaya etatyakArA iti / ghANidiyaduiMtattaNassa aha ettio havaha (bhavaha je0 he.) doso| jaM mosahigaMdheNa vi bilAmo niddhAvaI urago // 6 // kaNThyA / tittkdduksaayNbilmhurbhukhjjpijlejosu| (ksaayNvmhurbhukhjjpejleslesu-lo0)| AsAyammi u giddhA ramaMti jibhidiyavasaTTA ||7||puurvvt, navaram tiktAni nimbavaTakAdIni, kaTukAni zRGgaberAdIni, kaSAyANi mudgAdIni, amlAni takrAdisaMskRtAni, madhurAni khaNDAdIni, khAyAni khajUra(kUra-khaM0 he. lo0)modakAdIni, peyAni jala-madya-dugdhAdIni, lehyAni madhu-zikhariNIprabhRtIni, bhAsvAde rse| jibhidiyaduiMtattaNassa maha ettio havai (bhavai-he.) doso| jaMgalamukkhitto phurai thalaviralio (virelioje0 loM0 he.) maccho // 8 // kaNThyA, navaraM galaM vaDizaM tatra lamaH kaNThe viddhatvAt ukSipto jalAduddhataH, tataH karmadhArayaH, sphurati spandate sthale bhUtale virallio (virellimo je0) ci prasAritaH kSipta ityarthaH, yaHsa tthaa|| uubhayamANasuhesuya sribhvhiyymnnnivvuikresu| phAsesu rajamANA ramaMti phArsidiyavasahA // 9 // kaNThyA, navaraM RtuSu hemantAdiSu bhajyamAnAni sevyamAnAni yAni sukhAni sukhakarANi tAni tathA teSu, savibhavAni samRddhiyuktAni mahAdhanAni ityarthaH, hitakAni prakRtyanukUlAni savibhavAnAM vA zrImatAM hitakAni yAni tAni tayA, manaso nirvRtikarANi yAni tAni tathA, tataH padatrayasya tavayasya vA karmadhArayaH, atasteSu strak-candanA-'GganA-basana-tUlyAdiSu dravyeSviti gamyate / phAsiMdiyaduItattaNassa maha ettimo havai doso| jaM khaNai matthaya kuMjarassa lohaMkuso tikkho // 10 // bhAvanA pratItaiva / athendriyANAM saMvare gunnmaahklribhiymhurttitltaalvNskkuhaabhiraamesu| saddesu je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 11 // pUrvavat , navaramiha tanyAdayaH zabdakAraNavenopacArAcchabdA eva vivakSitAH, ataH zabdezvityetasya vizeSagatayA vyAkhyeyAH, tathA vazena indriyapAratatryeNa RtAH pIDitAH vazArtAH, vazaM vA Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 135] sattarasamaM ajjhayaNaM 'AiNNe' soiMdiyaduItattaNassa aha ettio havati doso| dIvigaruyamasahaMto vahabaMdhaM tittiro ptto|| 34 // thaNa-jahaNa-vayaNa-kara-caraNa-NayaNa-gamviyavilAsiyagatIsu / rUvesu rajjamANA ramaMti cakkhidiyavasaTTA // 35 // cakkhidiyaduItattaNassa aha ettio bhavati doso| jaM jalaNami jalaMte paDati payaMgo abuddhIo // 36 // aMgaruvarapavaradhUvaNa-uuya mllaannulevnnvihiisu| gaMdhesu rajjamANA ramaMti ghANidiyavasaTTA // 37 // ghANidiyaduItattaNassa aha ettio havai doso| jaM osahigaMdheNaM bilAto niddhAvatI urago // 38 // tittakaiDuyakasAyaM[ba] maherabahukhajapejalejjhesu / AsAyami u giddhA ramaMti jibhidiyavasaTTA // 39 // jibhidiyaduiMtattaNassa aha ettio havati doso / jaM galalaggukkhitto phurai thalavirallito maccho // 40 // uubhayamANasuhesu ya savibhavahiyayamaNanivvuiresu / phAsesu rajjAmANA ramaMti phAsiMdiyavasaTTA // 41 // viSayapAratavyam RtAH prAptAH vArtAH, teSAM maraNaM vazArtamaraNaM vazartamaraNaM vA, na te marae tti niyante, chAndasatvAdekavacanaprayoge'pi bahuvacanaM vyaakhyaatmiti| thnn-jghnn-vynn-kr-crnnnynn-gmviyvilaasiygiisu| svesu je na rattA vasahamaraNaM na te marae // 12 // evamanyAstisro gAthAH pUrvoktArthA vaacyaaH| upadezamindriyAzritamAha-saddesu ya bhayapAvaesu soyavisayaM uvgesu| tuDeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA na hoyadhvaM // 16 // kaNThyA , navaraM bhadrakeSu manojJeSu pApakeSu amanojJeSu, krameNa tuSTena rAgavatA ruSTena roSavatA iti, evamanyA api catasro'dhyetanyA iti"-aTI0 // 4 kavuhA he 2 lA 1 lo| kaduhA. je 1 // 1. tattio je 1 // 2. taha je 1 khN1|| 3. degyamatIsu je1|| 4. tataNassa he 2 // 5. saM jalagaMsi je1|| 6. bhabuddhIto khaM 1 // 7. bhagurudeg khN1|| 8. ouyama je1| uoyama' khaM 1 / taoyama he 2 lo0|| 9. tataNassa he 2 // 10. ittimao je 1 // 11. kaDuyaM lA 1 vinaa|| 12. lA 1 vinA-mahuraMbakhaja he 2 / mahuraMbahuMkhajjadeg je 2 / mahuraMbahukhajadeg saM 1 lo0 lA 2, 3, he 3, 4 je1|| 13. suhehiM lA 1 hesaM0 4 vinaa| dRzyatAM Ti0 15 // 14. degNevui khaM 1 je 1 // 15. degkarehiM lA 1 vinaa| dRzyatAM Ti013 // Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 135 phArsidiyadudaMtattaNassa aha ettio bhavati doso| jaM khaNai matthayaM kuMjarassa lohaMkuso tikkho // 42 // kalaribhiyamahuraMtaMti-talatAla-vaMsa-kaiuhAbhirAmesu / saddesu je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 43 // thaNa-jahaNa-vayaNa-kara-caraNa-nayaNa-gabviyavilAsiyagatIsu / rUvesu je na rattA vasaTTamaraNaM na te marae // 44 // agaruvarapavaradhUvaNa-uuya-mallANulevaNavihIsu / gaMdhesu je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 45 // titakaDuyaM kasAyaM mahuraM bahukhajapejalejjhesu / AsAyammi agiddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 46 // uubhayamANasuhesu ya savibhavahiyayamarNaNivvuikaresu / phAsesu je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 47 // saddesu ya bhaddagapAvaesu soyavisayaM uvagatesu / tuTTeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA Na hoyavyaM // 48 // rUvesu ya bhadagapAvaesu cakkhuvisayaM uvagatesu / tuTTeNa va rudreNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 49 // gaMdhesu ya bhaddayapAvaesu ghANavisayaM uvgtesu| tuTTeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA Na hoyadhvaM // 50 // 1. taMtI lA 1 // 2. kavuhA lo| kamvuhA he 2 / dRzyatAM pR0 329 Ti. 14 // 3. te khamai he 2 // 4. gaisu lo| degmatI je 2 / degmaIsu he 2 / dRzyatAM pR0 331 Ti0 3 // 5. marate je 1 kha 1 // 6. taoya he 2 / tatoya khN1| tauya loN0|| 7. tittaM khaM 1 / atra titta(vittaM-khaM 1)kaDuyaM kasAyaM mahuraM bahukhaja' iti pAThaH sarveSu hastalikhitAdarzeSu dRzyate tathApi pR0 331 paM0 11 pAThAnusAreNa tittakaDuyakasAyaMbamahurabahukhajadeg iti pATho'tra samI vInataro bhaati|| 8. deglejesu je vinaa| loNesu lo0 // 9. degNevuI he 2 khaM 1 je 1 // 10. visayamuva lA 3 vinaa|| Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135] sattarasamaM ajjhayaNaM AiNNe' raisesu ya bhaddagapAvarasu jibbhavisaiyaM uvagaesu / tuTeNa va rudreNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 51 // phAsesu ya bhaddagapAvaesu kAyavisayaM uvagatesu / tuTTeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 52 // . evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jIva saMpatteNaM sattarasamassa NAya- 5 jjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi / // saMtarasamaM nAyajjhayaNaM sammattaM // 17 // 1. rasaesu he 2 // 2. visayamuva khN1|| 3. jAva saMpatteNaM he 1 je 1 madhye nAsti / / 4. sattarasamaM jAyajjhayagaM sammattaM nAsti saM1 khaM1he 2 // 5. ||17||'je 1 vinA naasti| Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [aTThArasamaM ajjhayaNaM 'suMsumA'] 136. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattarasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNate, ajharasamasta NaM [bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM] ke aDhe pannate 1 .. evaM khalu jaMbU! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe NAma nagare hotyA, vnnnno| tattha NaM dhaNe satyavAhe, bhadA bhAriyA, tassa NaM dhaNassa satthavAhassa puttA bhadAe attayA paMca satyavAhadAragA hotyA, taMjahA-dhaNe, dhaNapAle, dhaNadeve, dhaNagove, dhnnrkkhie| tassa NaM dhaNassa sasthavAhassa dhUyA bhadAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAtiyA suMsumA NAmaM dAriyA hotyA suumaalpaannipaayaa| tassa dhaNassa satyavAhassa cilAe nAma dAsaceDe hotthA, ahINapaMceMdiyasarIre maMsovacite bAlakIlAvaNakusale yAvi hotthaa| tate NaM se dAsaceDe suMsumAe dAriyAe baoNlaggAhe jAte yAvi hotthaa| susumaM dAriyaM kaDIe geNhati, 2ttA bahUhiM dAraehiM ya dAriyAhiM ya DibhaehiM ya DibhiyAhiM ya kumAraehiM ya kuMmAriyAhiM ya saddhiM abhiramamANe 2 viharati / ___tate NaM se cilAte dAsaceDe tesiM bahUNaM dArayANa ya dAriyANa ya DiMbhayANa ya DibhiyANa ya kumArayANa ya kumAriyANa ya appegatiyANa khullae avaharati, evaM vaTTae, ADoliyAto, teMdUsae, "pottullae, sADolae, appegatiyANaM AbharaNamallAlaMkAra avaharati, appegatie auusati, evaM avahasati, nicchoDeti, nibhaccheti, tajeti, appegatie taaleti| 1. NaM he 1 vinA nAsti / dRzyatAM pR0 77, 130, 132, 191, 219, 213, 215, 224, 236, 251, 256, 321 / / 2. satthAhadAdeg khaM 1 vinA // 3. dhaNavAle he 1 je1 lo0 // 4. aMtiyA je1|| 5. aNumaggaM jAiyA je 1 he 1 / aNumaggae jAiyA he 2 // 6. sukumAlA / tassa he 1 je 1 // 7. degggAhijjAe lo0 / dRzyatAM pR. 84 pN09|| 8. kumArehiM je 2 // 9. viharai 2 je 1, 2 // 10. dArayANa ya 6 he 1 je1 vinA / dAragANaM 5 he 1 je 1 // 11. khallue khaM 1 / "khullae (khallue-aTIkhaM0) ti kapakavizeSAn vartakAn javAdimayagolakAn ADoliyAmao (AloDiyAmo-lA 1 je 2, mAloliyAmo-je 1 he 1) ti RyU (aTThA saM 1 je 2, Rya khaM0, bhaddhA je 1, he 1, RdA lA 1) unnayA iti ca yonyate, teMdUsae tti kandukAn , pottallae (potullae-he 1 je 1)tti vastramayaputrikA athavA paridhAnavastrANi, sADollae ti uttarIyavastrANi"-aTI0 // 3. aDoyAlIyAmao je 1 / mADolIyAmo he 1 / bhaphoDiyAo lo / aDoliyAto khaM 1 saM 1 lA 1, 2, 3, he 4, je 2 // 12. puttalae he 1 je1| potullara he 2 lo0 / pottullura je 2 lA 3 he 4 // 13. appegaiyA mAusai jAva tAlei [5-je 1] he 1 je1|| 14. bhAtosati kha 1 // Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136] aTThArasamaM ajjhayaNaM 'suMsumA' 335 tate NaM bahave dAragA ya dAriyA ya DiMbhayA ya DibhiyA ya kumArayA ya kumAriyA ya royamANA ya kaMdamANA ya tippamANA ya soyamANA ya vilavamANA ya sANaM sANaM ammApiUNaM Nivedeti / tate NaM vesi bahUNaM dAragANa ya dAriyANa ya DiMbhayANa ya DibhiyANa ya kumArayANa ya kumAriyANa ya ammApiyaro jeNeva dhaNe satthavAhe teNeva uvAgacchaMti, 2 dhaNaM satthavAhaM bahUhiM khijaNAhi ya ruMTaNAhi 5 ya uvalaMbhaNAhi ya khijamANA ya ruMTamANA ya uvalabhamANA ya dhaNassa satthavAhassa eyamahU~ "nnivedeti| tate NaM se dhaNe satyavAhe cilAyaM dAsaceDaM eyamahu~ bhujo 2 NivAreti, No ceva NaM cilAe dAsaceDe uvrmti| tate NaM se cilAe dAsaceDe tersi bahUNaM dAragANa ya dAriyANa ya DiMbhayANa ya DibhiyANa ya kumArayANa ya kumAriyANa ya appegatiyANaM khullae avaharati jAva 10 taaleti| tate NaM te bahave dAragA ya dAriyA ya DiMbhayA ya DibhiyA ya kumArayA ya kumAriyA yaroyamANA ya jAva ammApiUNaM Nivedeti / tate NaM te AsuruttA ruTThA kuviyA caMDikiyA misimisemANA jeNeva dhaNe satthavAhe teNeva uvAgacchaMti, 2 bahUhiM khijagAhi jAva eyamaE Nivedeti / tate NaM se dhaNe satthavAhe bahUNaM dAragANaM dAriyANaM DiMbhayANaM DibhiyANaM kumArayANaM kumAriyANaM ammApiUNaM aMtie 15 eyamahU~ socA Asurute ruThe kuvie caMDikkie misimisemANe cilAyaM dosaceDaM uccAvayAhiM A~osaNAhiM Aosati, uddhaMsati, Nibhaccheti, nicchoDeti, tajeti, uvAkyAhi tAlaNAhiM tAleti, sAto gihAto Ninchubhati / / 137. tate NaM se cilAe dAsaceDe sAto gihAto nicchUDhe samANe rAyagihe 1. degmAgA ya 5 sAgaM iti pratiSu paatthH| dRzyatAM pR0 45 paM0 3 // 2. atra dAriyANa ityAdipadAnAM sthAne 6 aGka eva hastalikhitAdarzeSu vartate / evamapre'pi sarvatra // 3. " khijaNAhi ya ti khedanAbhiH khedasaMsUcikAbhiH vAgbhiH, ruMTanAbhiH rudita(ruMdana-je 2)prAyAbhiH upAlambhanAmiH 'yuktametad bhavAdRzAm ?' ityaadibhiriti"-attii0|| 4. ruTaNiyAhi khN1| bhaMDaNAhi lo0 // 5. uvalaMbhaNiyAdi lo0 he 1 vinaa| ulaMbhaNAdi laa1|| 6. uvalabhemAgA khaM 1 / ugalabhamANA he 1 je 1 // 7. givedeti 2 he 1 // 8. cilAyadAsa he 1 je 1 // 9. rovamANA ya ammA' khaM 1 // 10. evamaDhe je 2 // 11. cilAyadAsa je1|| 12. degceDayaM he 2 // 13. degvacAhiM he 1 je1|| 14. mAusa' laa1| hastalikhitAdarzeSu u-o ityanayorakSarayoH samAnaprAyatvAt kAsucit pratiSu bhAusa' iti kAsucicca pratiSu mAmosa' iti paThyate / evamagre'pi sarvatra zeyam // 15. gibhaMchei he 2 // 16. jicchoDeha tAlei sAo gihAo he 1 / NicchoDei sAo gihAmo je 1 // 17. Nicchukabhai he 2 kha 1 / Ninchubhei he 1 je 1 gicchuhai lo0|| Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 yAdhammakahaMga sutte paDhame suyakkhaMdhe [ sU0 137 nagare siMghADaga jAva pahesu devakulesu ya sabhAsu ya pavAsu ya jUyakhelaesu ya vesAvara ya pANiyadharaesu ya pANagharaesu ya suhaMsuheNaM parivati / tate NaM se cilAe dAsaceDe aMgohaTTie aNivArie sacchaMdamaI seirappayArI majjappa saMgI coppasaMgI jUyappasaMgI vesappasaMgI paradArapasaMgI jAte yAvi hotthA / taNaM rAyagihassa nagarassa adUrasAmaMte dAhiNapuratthime disIbhAe sIhaguhA nAmaM corapalI hotyA, visamagirikaDaga kolaMbasa nniviTThAM vaMsIkalaMkapAgAraparikkhittA chiggaselavisamappavAyeMpharihovagUDhA egaduvArA aNegakhaMDI viditajaNaNiggamappavesA amitairapANiyA sudulamarjalaraMtA subahussa vi kU~viyabalassa Agayassa duppahaMsI yAvi hotthA / 1. khalesu je 1 // 2. vesa khaM 1 // 3. pANiyavaraesu ya he 1 je 1 vinA nAsti // * pANavaresu saM 1 je 2 lA 3, he4 // 4. agAha' he 1 | "bhago (nA - saM0) etti akArye pravartamAnaM taM haste gRhIlA yo'paharati vyAvartayati tadabhAvAdanapahartRkaH, anapaghaTTako vA, vAcA nivArathiturabhAvAdanivArakaH, ata eva svacchandamatiH nirargalabuddhiH, ata eva svairapracArI svacchandavihArI, copasaMgiti caurya sakaH athavA coja tti AzcaryeSu kuheTakeSu prasakta ityarthaH / " - aTI0 // 5. sairapaJcAre he 1 je 1 // 6. pasaMgI je 2, saM 1 lA 1, 3, he 3, 4 || 7. bhoja' khaM 1 / dRzyatAM pR0 79 paM0 3 // 8. pasaMgI he2 // 9. viTThA ityata Arabhya sAimaM u [pR0 338] ityantaH pAThaH [ = eka patra] he 2 madhye nAsti // 17. "rakaga kolaMgapannitritti vitramo yo'sau girikaTakasya parvatanitambasya kolambaH prAntaH tatra sanniviSTA nivezitA yA sA tathA, kolambo hi loke'vanataM vRkSazAkhAgramucyate, iha conacArataH kaDakA kolambo vyAkhyAtaH vaMsIkalaMkapAgAra parikkhitta tti vaMzIkalaGkA vaMzajAnavRttiH, saitra prAkAraH, tena parikSiptA veSTitA yA sA tathA, pAThAntare tu vaMzIkRta nAkAreti / chinna se trisamavAyapha rahovagUDha tti chinno vibhako'vayavAntarApekSayA yaH zailastasya sambandhino ye viSamAH prapAtA gartAH ta eva parikhA tathA upagUDhA veSTitA yA sA tathA, ekadvArA ekapravezanirgamArga, bhagavaMDitti anekanazvanna ra nirgamApadvArA (madvArA - je 1 he 1) viditAnAmeva pratItAnAM janAnAM nirgama-pravezau (zoloM0 vinA) yasyAM herikAdibhayAt sA tathA, abhyantare pAnIyaM yasyAH sA tathA, sudurlabhaM jalaM paryanteSu bahiHpArzvaSu yasyAH sA tathA, subahorapi kUvitra valasatti motravyAvartaka sainyasyAgatasya duSpradhvaMsyA, vAcanAntare punarevaM paThyate -- tattha (jaya he 1) cauraMgavalaniutA trikUtrivavalA hayamahizvaravIraghAiyanivaDiyaciMdhatrayapaDAgA(vaDAvA he 1 je 1 virA) kI titi, tatra (atra - je 2) canurgAmaGgAnAM hastyazvarathapadAtilakSagAnAM yad balaM sAmarthyaM tena viyukAni nitarAM saMgatAni yAni tAni tathA, kUtriyavala ti nivarta kasainyAnIti "aTI0 // / 10. pariho' he 1 // 11. abhitara khaM 1 he 1 loM0 lA 1 vitA // 12. pAgIyA he 1 je1 // 13. jagane' saM 1 he 1 je 2 lAmU0 3, he 3, 4 // 14. kutri je 1 // / 15. haMsa he 1 je 1 // Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137] aTThArasamaM ajjhayaNaM 'suMsumA ' tattha NaM sIhaguhAe corapallIe vijae NAma corasegAvatI parivasati ahammie jAva adhammakeU samuTThie bahuNagaraNiggayaja se sUre daDhappahArI sAhasie saddavehI / se NaM tattha sIhaguhAe corapallIe paMcanhaM corasayANaM AhevaccaM jauva viharati / 1. nAma he1 lA 1 // 2. degseNAddivaI he 1 je 1 // 3. Ahadeg he 1 je 1 / " adhammii adharmeNa caratItyadhArmikaH, yAvatkaraNAt adhammiTThe adharmiSTaH, atizayena nirdharmA nistriMzakarmakAritvAt; adhammakkhAyI adharmamAkhyAtuM zIlaM yasya sa tathA adhammANue adharme kartavye anujJA anumodanaM yastra asau adharmAnujJaH, bhadharmAnugo vA; adhammapaloI adharmameva pralokayituM zIlaM yasya aso adharmaM lokI, adhammapalajjaNe adharmaprAyeSu karmasu prakarSeNa rajyate iti adharmaprarajanaH, 'ralayoraikyam' itikRtvA rasya sthAne lakAraH, adhammasIlasamudAyAre adharma eva zIlaM svabhAvaH samudAcAraH ca yatkiJcanAnuSThAnaM yasya sa tathA adhammeNa caiva viti kappemANe viharati, aba pApena sAvadyAnuSThAnenaiva dahanAGkananirlAJchanAdinA karmaNA vRttiM vartanaM karUpayan kugo viharati Aste sma, haNa- chiMda-bhiMdaviyattae, hana vinAzaya, chinda dvidhA kuru, bhiMda kuntAdinA bhedaM vivehi ityevaM parAnapi prerayan prANino vikRntatIti hanacchinda bhinda vikartakaH, hatyAdayaH zabdAH saMskRte'pi na viruddhAH, anukaraNarUpatvAdeSAm; lohiyapANI prANivikartane (tanenA-je 1 he 1) lohitau raktaraktatayA pANI hastau yasya sa tathA, caMDe caNDaH uktvAt rudde ( rudde - he 1 je 1 vinA nAsti) raudro nistriMzatvAt, khudde (khudde - je 1 he 1 vinA nAsti) kSudraH kSudrakarmakAritvAt, sAha lie ( sAhasie - khaM, sAhassie lo0 madhye nAsti) sAhasikaH asamIkSitakAritvAt ukkaMcaNa-caMcaNa-mAyA niyaDi-kavaDa-kUDa sAisaMpabhogabahule, uskaJcanaM utkocA, mugdhaM (mUrkha - lo0 je0 2) prati tatpratirUpadAnAdikamasadvyavahAraM kartuM pravRttasya pArzvavartivicacaNabhayAt kSaNaM yattadakaraNaM tadutkaJcatamityanye, vaJcanaM pratAraNam, mAyA paravaJcanabuddhiH, nikRtiH bakavRtyA kukkuTAdikaraNam, aghikopacArakaraNena paracchalanamityanye, mAyApracchAdanAthai mAyAntarakaraNamityanye, kapaTaM veSAdiviparyayakaraNam, kUTaM kArSApaNatulAnyavasthApatrAdInAmanyathAkaraNam, sAha tti avizrambhaH, eSAM samprayogaH pravartanam tena bahulaH sa vA bahulo yasya sa tathA, nissIle apagatazubhastrabhAvaH, nivvae aNuktarahitaH, nigguNe guNavatarahitaH, niSvaJcavANapopavAse avidyamAnapauruSyAdi pratyAkhyAno'satparva dinopavAsazcetyarthaH, bahUgaM dupaya-ca upaya-miya pazu-pakkhi- sirIsivANaM ghAyAe bahAe ucchAyaNayAe adhammadeU samuTTie ti pratIm, navaram-ghAtaH prahAro, vadho hiMsA vyatyayo vA ucchAdanA jAterapi vyavacchedanam, tadartham adharmaketuH pApapradhAnaketuH grahavizeSaH, sa iva yaH sa tathA, dvipadAdisatvAnAM hi kSayAya yathA keturgrahaH samudgacchati tathA'yaM samutthita iti bhAvanA, bahunagareSu nirgataM janamukhAnniHsRtaM yazaH khyAtiryasya sa tathA, sUro vikramI, dRDha (dRDhaM - je 1 he 1 ) prahArI gADhaprahAraH zabdaM lakSIkRtya vidhyati yaH saH zabdavedhI " - aTI 0 // 4. sAissie he 1 je 9 // 5. jAvazabdena 'AhevaccaM porevaccaM bhaTTittaM sAmittaM mahattaragataM ANAI sarasegAvacaM kAremANe pAle prANe' iti pATho'tra samavAyAGgasUtrAdyanusAreNa grAhyaH, kintu samavAyAGgasUtre [sU0 78 ] 'mahattaragataM' ityasya sthAne mahArAyattaM iti pAThaH, anyatra tu papAtika paryuSa gAkalpasUtrAdiSu 'mahattaragacaM ' iti pATho dRzyata iti dhyeyam // 337 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMga sutte paDhame sukhaMdhe [sU0 137 tate NaM se vijae takarasegAvatI bahUNaM coroNa ya pAradAriyANa ya gaMThibheyaMgANa ya saMdhiccheyagANa ya khattakharNagANa ya rAyAvagArINa ya aNadhAragANa ya bAlaghAyagANa ya vIsaMbhaghAyagANa ya jUyakarANa ya khaMDarakkhANa ya annasiM ca bahUNaM chinnabhinnabAhirA hayANaM kuDeMge yAvi hotthA / tate gaM se vijae 5 cauraseNAvatI rAyagihassa dAhiNapuratthimaM jaNavayaM bahUhiM gAmaghAehi ya nagaraghA ehi ya goggahaNehi ya baMdiggahaNehi ya paMthakoTTaNehi ya khattakhaNaNehi ya ovIlemANe 2 viddhaMsemANe 2 NitthANaM NiddhaNaM karemANe 2 viharati / 338 tate NaM se cilAe dAsaceDe rAyagihe bahUhiM atthAbhisaMkIhi ya cojAbhisaMkIhi ya daurAbhisaMkIhi ya Niehi ya jU~ikarehi ya parainbhamANe 2 rAyagihAto 10 nagarAto Nigacchati, 2 jeNeva sIhaguhA corapalI teNeva uvAgaccha, 2 tA vijayaM coraseNAvarti uvasaMjittANaM viharati / tate NaM se cilAe dAsaceDe vijayassa coraseNAvatissa aMggaasilaTThiggAhe jAte yA hotyA / jAhe vi ya NaM se vijae coraseNAvatI gAmaghAyaM vA jAva "paMthakoTTiM vA kAuM vaccati tAhe vi ya NaM se cilAte dAsaceDe subahuM pi kreMviya a 15 balaM haiMyamahiya jAva paDiseheti, 2 ttA puNaravi laddhaTThe kayakajne aNahasamagge 1. " caurAdInyekAdaza padAni pratItAni, navaram - pranthibhedakA nyAsakAnyathAkAriNaH, ghughurukA (degrakA-2) dinA ye granthI : (granthi - baM) chindanti, sandhicchedakA ye gRhabhittisandhIn vidArayanti, kSatra khAnakA ye sandhAnavarjitabhittIH kANayanti, aNadhArayaM ti RNaM vyavaharakadeyaM dravyaM tadye teSAM dhArayanti, khaNDarakSA daNDapAzikAH, tathA chinnA hastAdiSu bhinnA nAsikAdau bAhyAH dezAt mAhatA daNDAdibhiH, tato dvandvaH, kuDaMgaM vaMzAdigahanam, tadvadyo durgamatvena rakSArthamAzrayaNIyatvena (tvaje2 khaM)sAdharmyAt sa tathA " - aTI0 // 2. bhedagANa he 1 je 1 || 3. khaNaNAga khaM 1 // 4. he 4 vinA - jUikarANa he 1 je 1, 2, lA 1 saM 1 khaM 1 / jUikArANa he 3 | jUyakArANa lA 3 | jUyikArANa lA 2 | jUyakarANa loM0 madhye nAsti // 5. kuMDage je 1 // 6. takkaraseNAvaI he 1 je 1 // 7. ya paMthakoTTaNehi ya khattakhagaNehi ya baMdiggahaNe hi ya he 1 je 1 // 8. paMthaku he 1 je 1 vinA / paMthakaTTa' loM0 // 9. uvIle je 1, 2, saM 1 lA 1, 2, he 3, 4 / upavIle' he 1 // 10. NiTThANaM he 1 je 1 lA 1 | " nityAnaM ti sthAnabhraSTam " -- aTI0 // 11. 'mANe viha' he 1 je 1 vinA // 12. dArAbhisaMkIhi ya nAsti loM0 // 13. ghaNiehi ya nAsti khaM 1 // 14. jUhakarehi he 1 je 1 vinA / jUiyakarehi khaM 1 || 15. parabhavamANe je 1 / parabhavamANe he 1 lA 2 // 16. jiga he 1 // 17. bhaggA silaTThi ThoM0 / aggalasilaTTha je 1 "aggaasilaTThigAhi ci purastAt khaDgayaSTigrAhaH, athavA agryaH pradhAnaH " aTI0 // 18. pArthako ihe 1 je 1 // 19. kudegi je 1 // 20 iyatriya saM 1 lA 2 lAmU0 3, he 3 / yi he0 4, hamavadiya hersa0 4 / dRzyatAM pR0 30701 // 21. yaha he 1 // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138] aTThArasamaM ajjhayaNaM 'suMsumA' sIhaguhaM corapalliM havamAgacchati / tate NaM se vijae coraseNAMvatI cilIyaM takaraM bahUo coravinjAo ya coramaMte ya coramAyAo ya coranigaDIo ya sikkhAveti / tate NaM se vijae corasaiNAvaI annayA kayAi kAladhammuNA saMjutte yAvi hotthaa| tate NaM tAtiM paMcacorasayAtiM vijayassa coraseNAvaissa maeNhayA 2 iDrIsakkArasamudaeNaM NIharaNaM kareMti, 2 bahUtiM loiyAtiM mayakiMcAtiM kareMti, 2 jAva 5 vigayasoyA jAyA yAvi hotthaa| tate NaM tAI paMca corasayAI annamannaM saddAveMti, 2 tA evaM vayAsI-evaM khalu amhaM devANuppiyA! vijae coraseNAvatI kAladhammuMNA saMjutte, ayaM ca NaM cilAte takare vijaeNaM coraseNAvaiNA bahUo coravijAo ya jAva sikkhAvie, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! cilAyaM takkara sIhaguhAe corapallIe coraseNAvaittAe abhisiMcittae tti kaTu annamannassa eyamaDheM paDisuNeti, 2 tA cilAyaM sIhaguhAe corapallIe coraseNAvaittAe abhisiMcaMti / tate NaM se cilAte coraseNIvatI jAte ahammie jAva vihrti| tate NaM se cilAe coraseNAvatI coraNAyage jAva kuDaMge yAvi hotthaa| se NaM tattha sIhaguhAe corapallIe paMcaNhaM corasayANa ya evaM jahA vijao taheva savvaM jAva rAyagihassa Nagarassa dAhiNapurathimillaM jaNavayaM jA~va NitthANaM niddhaNaM karemANe 15 viharati / 138. tate NaM se cilAte coraseNAvatI annadA kayAi vipulaM asaNa-pANakhAima-sAimaM uvakkhaiDAvei, 2 tA te paMca corasae aumatei / tao pacchA NhAe 1. degseNAhivaI he 1 je 1 // 2. vilAyatakaraM he 1 / 3. degmAtAto khN1| 'mAtAmo loN|| 4. veti 2 je 2 he 4 vinA // 5. seNAdivaI he 1 // 6. kayAI je1| kayAvi lo| 7. mahayA iDI he1 je1 khN1| dRzyatAM pR087 pN07|| 8. loyAI muya lo0|| 9. pratiSu pAThA:-kiccAI (kiccAtiM khaM 1) kareMti jAva he 1 je 1 khaM1 loM0 lA 1 / kiccAI 2 jAva he 1 je 1 khaM1 lo0 lA1 vinA // 10. dhammasaMjutto he 1 je1|| 11. NAdivaI he 1 // 12. mAha je 1 / dRzyatAM pR0 337 paM0 1 Ti0 3 // 13. kUTaMge je 1 // 14. ha ya cora he 1 je 1 lA 1 loN0|| 15. dRzyatAM pR0 337 paM03 // 16. degssa NaM Nagarassa dAhi he 1 je 1 / degssa dAhisaM 1 lA 2, 3, he 3, 4 je 2 // 17. jAva niddhANaM 2 he1| dRzyatAM pR0 338607||18.maanne viharaha 2 je1| 'mANe 2 viharaha iti je 1 anusAreNa samyag bhAti, dRzyatAM pR0 338507 // 19. kayAiM he 1 laa2| kayAvi lo0 // 20. asaNaM 4 uva he 1 je 1 lA3 / bhasaNa 4 uva he 1 je 1 lA3 vinA / / 21. degvakkhaDAvettA te paMca he 1 vinA / itaH he 2 ityasya punaH prArambhaH / / 22. bhAmaMtei 2 to pacchA he 1 / bhAmaMtei 2 pacchA saM 1 lA2,3, he 3,4, je 2 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 138kayavalikamme bhoyaNamaMDavaMsi tehiM paMcahiM corasaehiM saddhiM vipulaM asaNa-pANakhAima-sAimaM suraM ca jAva pasaNNaM ca AsAemANe visAemANe paribhAemANe paribhujemANe viharati, jimiyabhuttuttarAgate te paMca corasate vipuleNaM asaNa-pANa-khAimasAimeNaM dhUva-puppha-gaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkAreti sammANeti, 2 tA evaM vayAsievaM khalu devANuppiyA! rAyagihe Nagare dhaNe NAma satyavAhe aDDe / tassa NaM dhUyA bhaddAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAtiyA suMsumA NAmaM dAriyA hotyA ahINA jAva suruuvaa| taM gacchAmo NaM devANuppiyA! dhaNassa satthavAhassa gihaM vilupAmo, tumbhaM vipule dhaNa-kaNaga jAva silappavAle, mamaM suMsumA daariyaa| tate NaM te paMca corasayA cilAyassa [coraseNAvatissa eyamaTuM] paDiKNeti / tate NaM se cilAte coraseNAvatI tehiM paMcahiM corasaehiM saddhiM allaM camma duruhati, 2 paMcAvaraNhakAlasamayaMsi paMcahiM corasaehiM saddhiM saMNNaddha jAva gahiyAu~hapaharaNe mauiyagomuhiehiM phalaehiM, NikkaTThAhiM asilaTThIhiM, 'aMsagatehiM toNehiM, sajjIvahiM dhaNUhi, samukkhittehiM sarehi, samullAliyAhiM dohAhiM, 'osAriyAhiM UruSaMTiyAhiM, chippatUreheM vajamANehiM, mahatA 2 u~kkiTThisIhaNIya 1. kayabalikamme nAsti he 1,2 je 1 kha 1 loN0|| 2. bhasaNaM 4 suraM he 1 / asaNa 4 suraM he 1 vinA // 3. jAva nAsti he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 28550 12 // 1. degmANe jAva jimiya' he 1 je|| 5. NAmaM nAsti he 1 je1|| 6. bhattiyA he 1 // 7. suNeti 2 je1 lA 1 vinaa|| 8. malla cammaM he 1 lA1 vinaa| "malaM cammaM druhai (duruhai-je 3 lA 1)tti Ardai cArohati mngglyaarthmiti"-attii0|| 9. puvvAvaraNNadeg he 1, 2, 3 khaM1je 1loM0 vinaa|| 10. saNNaddhe he 1 je1| dRzyatAM pR0 86 pN05||11. happahaje 1 // 12. "mAiya tti kakArasya svArthikatvAt mAi ti rakSAdivAlayuktatvAt pakSamalAni, tAni ca tAni gomuhiya tti gomukhavaduraHpracchAdakatvena kRtAni gomukhitAni ceti karmadhArayaH, tatastaiH phalakaiH spharakaiH, atrAya vAcanAntarApyapi santi, tAni ca vimarzanIyAnIti, gamanikaiva veyam / niSkRSTAbhiH kozAd bahiSkRtAbhirasiyaTibhiH asagataiH skandhAvasthitaistogaH zarabhastrAdibhiH, sajIvaiH koTyAropitapratyaJcadhanurbhiH, samukSitaH nisargArthamAkRSTaiH zaraveH sakAzAccharaiH bANaiH samullAliyAhiM dAhAhiM ti, dAha tti praharaNavizeSAH, osAriyAhiM pralambIkRtAbhiH UrughaNTAbhiH jasAghaNTAbhiHchippatUreNaM ti kSipratyeNa drutaM vAdyamAnena tUryeNetyarthaH, pratini:kAmanti, iha bahuvacanaM cauravyaktyapekSayA, anyathA caurasenApatiprakramAdekavacanameva syaaditi"-attii0|| 13. nikaTThAhiM he 2 lA 1 vinA // 14. asihi he 1 je 1 // 15. aMsAga he 1,2 je 1, 2 lo0 laa1|| 16. dAvAhiM he 2, khaM 1 je 1 lo0 // 17. hiM laMbiyAhiM chippaM turehiM je1|| 18. ukiTTa he 2 khaM 1 vinA / dRzyatAM pR0 15350 11 // 19. pratiSu pAThA:-NAya jAva samuharavabhUyaM karemANA sIha he 1 je 1 vinaa| degNAyabolakalakalaravaM karemANA pazcAvaraNhakAlasamayaMsi sIha he 1 je1| atra jAvazandena degNApabolakalakalaraveNaM pakkhubhiyamahAsamuharavabhUyaM iti pUrNaH pATho vivkssitH|| Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 138] aTThArasamaM ajjhayaNaM 'suMsumA' jAva samuddaravamUyaM karemANA sIhaguhAto corapallIto paDinikkhamaMti, 2 tA jeNeva rAyagihe nagare teNeva uvAgacchaMti, 2 rAyagihassa adUrasAmaMte egaM mahaM gahaNaM aNupavisaMti, 2 divasaM khavemANA ciTThati / tate NaM se cilAe coraseNAvatI aDarattakAlasamayaMsi 'nisaMtapaDinisaMtasi paMcahiM corasaehiM saddhiM mAiyagomuhitehiM phalaehiM jAva mUiyAhiM UrughaMTiyAhiM 5 jeNeva rAyagihe purathimille duvAre teNeva uvAgacchai, 2 udagavatthi parAmusati, 2 tA cokkhe paramasuibhUe Ayate tAlugghADaNivijaM AvAheti, 2 tA rAyagihassa duMvArakavADe udaeNaM acchoDeti, 2 kavADe vihADeti, 2 rAyagihaM aNupavisati, 2ttA mahatA 2 saddeNaM ugrosemANe 2 evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA! cilAe NAmaM corasegAvatI paMcahiM corasaehiM saddhiM sIhaguhAto corapallIto ihaM havamAgate, dhaNassa satthavAhassa gihaM ghAukAme, taM je" NaM NaviyAe mAuyAe duddhaM pAukAme se NaM niggaccheu ti kaTTu jeNeva dhaNassa satyavAhassa gihe teNeva uvAgacchai, 2 dhaNassa gihaM vihaaddeti| tate NaM se dhaNe cilAeNaM coraseNAvatiNA paMcahiM corasaehiM saddhiM gihaM ghAtijamANaM pAsati, 2 tA bhIte tatthe tasie unvigge paMcahiM puttehiM saddhiM egaMtaM 15 avakamati / tate NaM se cilAe coraseNAvatI dhaNassa satthavAhassa gihaM ghAeti, 2 tA subahuM dhaNa-kaNaga jAva sA~vatenaM susumaM ca dAriyaM geNhati, 2 tA rAyagihAto paDiNikkhamati, 2 tA jeNeva sIhaguhA teNeva pahArettha gemnnaae| 139. tate NaM se dhaNe satthavAhe jeNeva sae "gihe teNeva uvAgacchati, 2 1. rAyagihassa nAsti he 1 je 1 // 2. khove he 1 je 1 // 3. nisaNNapaDinisagaMsi je1|| 4. "mUhayAhi ti mUkIkRtAbhiH niHshndiikRtaabhirityrthH"-attii0|| 5. deggihapurathimille he 1 je1|| 6. vacchi he 1 / "udagavatthiM ti jalabhRtahatim, jlaadhaarcrmmybhaaanmityrthH"-attii0|| 7. bhAyaMte 3 tAlu' iti pratiSu paatthH|| 8. duvAre kavADe gaM udaeNaM je 1 // 9. kavADaM he 1 je1 vinaa|| 10. mANA je 1 khN1|| 11. "je gaM naviyAe (naviyAte-lo0) ityAdi, yo hi navikAyA agretanabhavabhAvinyA mAturdugdhaM pAtukAmaH sa nirgacchatu yo mumUrSurityarthaH" attii0|| 12. degcchai ti je 1 // 13 vilAeNaM saddhiM cora je 1 // 15. tatthe 4 paMcahi iti pratiSu paatthH|| 15. kamai 2 he 1 // 16. dhagaM jAva he 1 je 1 / dhagakagagaM jAva khaM1 lA 1 // 17. sAvateyaM he 2 // jAvazabdena dhaNakaNaga-rayaga-magi-motiya-saMkha-silappavAla-rattarayaNasaMtasArasAvatenaM iti pUrNaH pATho'tra vivakSitaH, dRzyatAM pR0 40 pN019|| 18. pAhA he 2 khaM1 loN0|| 19. gamaNe he 2 // 20. gehe // 1 // Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMghe [sU0 139subahuM dhaNa-kaNagaM susumaM ca dAriyaM avahariyaM jANittA mahatthaM mahagdhaM maharihaM pAhuDaM gahAya jeNeva NagaraguttiyA teNeva uvAgacchai, 2 taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM pAhuDaM uvaNeti, 2 tA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! cilAe coraseNAvatI sIhaguhAto corapallIto ihaM havvamAgamma paMcahiM corasaehiM saddhiM mama gihaM ghAettA subahuM dhaNa-kaNagaM susumaM ca dAriyaM gahAya jAva pddigte| taM icchAmo NaM devANuppiyA ! suMsumAe dAriyAe kUvaM gamittae, tunbhe NaM devANuppiyA! se vipule dhaNa-kaNaga-[rayaNa-maNi-mottiya-saMkha-sila-ppavAla-rattarayaNa-saMtasAra-sAvateja], mamaM suMsumA daariyaa| __tate NaM te NagaraguttiyA dhaNassa eyamahU~ paDisuNeti, 2 tA sannaddha 10 jAva gahiyAuha~paharaNA mahayA 2 ukkiTTi0 jAva samuddaravabhUyaM piva karemANA rAyagihoto NiggacchaMti, 2 tA jeNeva cilAte core teNeva uvAgacchaMti, 2 cilAeNaM coraseNAvatiNA saddhiM saMpalaggA yAvi hotthaa| tate NaM te NagaraguttiyA cilAyaM coraseNAvatiM hayamahiya jAva pddiseheNti| tate NaM te paMca corasayA NagaraguttiehiM hatamahiya jAva paMDisehiyA samANA taM vipulaM dhaNa-kaNaga15 [rayaNa-maNi-mottiya-saMkha-silappavAla-rattarayaNasaMtasArasAvateja] vicchaDDemANA ya vipakiremANA ya savato samaMtA vippalAitthA / tate NaM te NagaraguttiyA taM vipulaM dhaNa-kaNagaM geNhaMti, 2 ttA jeNeva rAyagihe nagare teNeva uvAgacchaMti / tate NaM se cilAe taM cauraseNaM tehiM jagaraguttiehiM haMyamahiyapavaravIraghAiya jAva 1. kagaga je1| atra 'rayaNa-maNi' ityAdiko'vaziSTaH pATho'pi vivakSito bhavet , dRzyatAM pra0341 Ti. 17 // 2. pR049pN01|| 3. mahatthaM 3 pAhaDaM he1je1vinaa| mahatthaM jAva pAhuDaM he 1 je 1 / / 1. pratiSu pAThAH-mahatthaM 3 uva' he 2 / mahatthaM uva he 2 vinaa| itthaM pAhaDaM jAva uva0 he1je 1 // 5. tumbhaM NaM he 1.2. je 2 vinaa|| 6. motti laa| evamagre'pi // 7.happaharaNA mahayA ukiTa he1je1||8. ukiTa he2 khN1vinaa|| 9. gihAto 2 jeNeva he2| atra gihAto NagarAto ityapi vivakSitaM bhavet // 10. gotti je 2 lA 1 // 11. paDhisehiyA he 1 je 1 vinA nAsti // 12. kaNagaM he 1 je 1 lA 2 // 13. vicchaDe he 1 je1 lo| vicchaddedeg laa1|| 14. degkiramANA lo. vinaa|| 15. gacchati 261 je1|| 16. degseNgaM laa1|| 17. pratiSu pAThA:-haya pavara bhIte he 2 loMje 2 lA 1.2.3, he 3,4 hayamahiya pavarajAva bhIte he 1 hayayapavaravIradhAhayaM bhIte khaMzayamahiyAvaragattirahiM jAva bhIe je1atra jAvazabdena 'hayamahiyapavaravIraghAiyavivaDeyariyAgaM kicchapAgovagayaM disodisi paDisehiyaM pAlittA' iti pUrNaH pATho vivkssitH| dRzyatAM pR0 175 paM. 17 // Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139] aTThArasamaM ajjhayaNaM 'suMsumA' 343 bhIte tatthe susumaM dAriyaM gahAya egaM mahaM aMgAmiyaM dohamaddhaM aDaviM aNupaviTThe / tate NaM dhaNe satyavAhe susumaM dAriyaM cilAeNaM aDavImuhiM avahIramANiM pAsittANaM paMcahiM putte saddhiM appachaDe sanaddhabaddha [ vammiyakatrae uppIliyasa rAsaNapaTTIe gahiyA upaharaNe ] cilAyassa padamaggaviddi aNugacchamANe abhigajyaMte hakkAremANe pu~kkoramANe abhitajjemANe abhitAsemANe piTThato aNugacchati / tate NaM se cilAe taM dhaNaM satthavAhaM paMcAhiM puttehiM saddhiM aMppacha sannaddhacaddha[vammiSakatrayaM uppIliyasa rAsaNapaTTIyaM gahiyA uhapaharaNaM ] samaiNugacchamANaM pAsati, 2 athAme abale avIrie apurisakkAraparakkame jAhe No saMcAeti suMsumaM dAriyaM vivAhettara tAhe saMte taMte dharitaMte nIluppala [- garvelaguliya-ayasikusumappagAsaM khuradhAraM] asiM parAmusati, 2 ttA suMsumAe dAriyAe uttamaMgaM chiMdati, 2 taM 10 gahAya taM a~gAmiyaM aDaviM aNupaviTThe / tate NaM se cilAte tIse a~gAmiyAe aDavIe taNhAte abhibhUte samANe paimhuTThadisAbhAe sIhaguhaM corapelliM asaMpatte aMtarA ceva kAlagate / evAmeva samaNAuso ! jo jAva pavvatie samANe imassa orAliyaissa sarIrassa vaMtAsavasa jIva viddhaMsaNadhammassa vaNNaheuM vA jAva auhAramAhAreti, se 15 "agA (AgA je 1, 2 he 1) miyaM 3, he 3, 4 je 2 // 6. pokkA' lA 1 / 7 / NaM te cideg lA 2 appaccha he 2 // 10. ti cideg lA 1 // sannakhubaddha he 1 je 1 1. Aga he 1 je 1 vinA / ti agrAmikAM dIhamaddhaM ti dIrghamArgAm " - aTI0 // 2. aNu nAsti he 1 je 1 // 3. mudda he 1, 2 // 4. "gatI hai 2 / "payamaggavihiM ti padamArgapracAram "- -aTI0 / 5. abhigacchate aNugijemANe hakAremANe saM 1 lA 2, pukAremANe nAsti khaM 1 hemU0 2 loM0 // 8. se je 2 hesaM0 4 vinA nAsti // 9. madhye nAsti // 11. samaNuga pAsati iti pratiSu pAThaH // 12. athAme 4 jAhe iti pratiSu pAThaH // 13. parisaMte he 1 je 1 vinA / parirasaMte khaM 1 / dRzyatAM pR0 105 paM0 4 // 14. dRzyatAM pR0 108 paM0 13, pR0 196 paM0 8 // 15. uttimaMga he 1 je 1 // 160 AgA' lA 1 vinA // 17. AgA lA 1 vinA / bhAga' he 2 je 1 // 18. pahuTTadeg he 1 je 1 / " parisA bhAe ti vismRtadigbhAgaH, aMtarA cetra kAlagae tti iha etAvadevopayogIti bhAvaiyakAdiprasiddhaM tadIyaM zeSacaritaM sAdhudarzanopazamAdyupadezana samyakttraparibhAvanavajratuNDakI TikA bhakSaNadevalokagamanalakSaNaM noktamiti na virodhaH sambhAvanIyaH " aTI0 // 19. misaMpatte he 2 // 20. jo je 1 he 1 vinA nAsti, dRzyatAM pR0 100 paM0 4 // 21. 'yasarIrassa he 1 je 1 vinA / dRzyatAM pR0 92 paM0 17 // 22. dRzyatAM pR0 178 paM0 3 // 23. AhAraM AhA he 1 vinA / dRzyatAM pR0 92 paM0 18 // 5 NaM Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 NAyAdha mahaMgasute paDhame suyakkhaMdhe [sU0 139 NaM ihaloe ceva bahUNaM samaMNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM yahIlaNije jAva aNupariyaTTissati, jahA vA se cilAte takkare / tate NaM se dhaNe satthavAhe paMcahiM puttehiM appachaTTe cilAyaM paridhADemANe saMte taM paritaM no saMcAeti cilAtaM coraseNAvatiM sAhatthi giNhittae / se NaM tato 5 paDiniyaMttati, 2 jeNeva sA suMsumA [dAriyA ] cilAeNaM jIviyAo vavarovielliyA teNeva uvAgacchati, 3 susumaM dAriyaM cilAeNaM jIviyAto vavaroviyaM pAsati, 2 parasuniyette vva caMpagapAyave [ dhasa tti dharaNIyalaMsi savvaMgehiM sannivaie ] / tate NaM se ghaNe satthavAhe appachaDe A~satthe kUvamANe kaMdramANe vilavamANe mahayA 2 saddeNaM kuhakuhassa parunne suciraM kAlaM vAhamokkhaM kareti / tate NaM se dhaNe satthavAhe paMcahiM puttehi appacha cilAyaM tIse aMgAmiyAe aDavIe savvato samaMtA paridhADemANe taiNhAe hAe ya paraMbbhAhate saeNmANe tIse a~gAmiyAe aDavIe savvato samaMtA udagassa maggaNagavesaNaM kaeNreti, 2 saMte taMte paritaMte NigviNNe tIse A~ ( a ) gAmiyAe [ aDavIe ] udagaM aNAsAemANe jeNeva sau suMsamA [dAriyA ] jIviyAto vavaroeliyA teNeva 15 uvAgacchati, 2 jehaM puttaM dhaNe saddAveti, 2 evaM vayAsI -- evaM khalu 1. samaNANaM 4 hIla' iti pratiSu pAThaH // 2. paridhADemANe jeNeva sA suMsumA [dAriyA | he 1] cilAeNaM jIviyAbho vavarovieliyA teNeva uvAgacchadda saMte taMte paritaMte no saMcArai cilAyaM corasegAvahUM sAhatthi giNihattae, se NaM tabho paDiniyattam susumaM dAriyaM cilAeNaM jIviyAo vavarotriyaM pAsai he 1 je 1 // 3. niyatteti 2 jeNeva je 2 / 'niyattai jeNeva he 2 khaM 1 lA 1 // 4. '2' nAsti he 2 khaM 1 // 5. teva caMpagalayAyave se 1 lA 2, 3, he 3, 4, je 2 / dRzyatAM pR0 85 paM0 18 / / 6. Asane he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 85 paM0 19 // 7. kaMdamANe nAsti he 1, 2, je 1 // 8. kuhu he 2 // 9. "vAhavAmokkhaM ti azruvimocanam " - aTI0 // 10. kareti 2 je 1 vinA // 11. bhAgA' he 2 lA 1 khaM 1 vinA // 12. taNhAe chuhAe ya je 1 vinA / dRzyatAM pR0 61 paM0 13 // - 1 khaM 1 lA 2, 3 he 3, 4 'parabhAie tti parAbhyAhato ya tIse he 2 // 15. bhAgA 13. he 2 vinA -- paribbhamaMte laoN0 he 1 je 1 / para bhaMte je 2 saM parinbhite lA 1 / parabbhae lArsa0 3 / dRzyatAM pR0 61 paM0 13 / 66 bAdhitaH" iti jJAtAdharmakathAGgaprathamAdhyayana TIkAyAm // 14. samANe he ravinA // 16. samaMtAto udeg khaM 1 // 17. kareMti 2 je 1 | kareMti lA 1,2 / kareti he 2 khaM 1 lA 3 hai 4 // 18. atra sarveSu hastalikhitAdarzeSu bhagAmiyAra ityeva pAThaH, ataH paraM 'aDavIe udagara maggagagavesaNaM karemANe no cetra NaM udagaM AsAdeti, tate NaM' ityadhikaH pATho mudrite upalabhyate, kintu hastalikhitAdarzeSu kutrApi nopalabhyate // 19. sA nAsti he 1 vinA // 20. jeTThaputta je 1 lA 1 // Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139] aTThArasamaM ajjhayaNaM 'suMsumA' putA ! suMsumAe dAriyAe aTThAe cilAyaM takaraM savato samaMtA paridhADemANA taNhAe chuhAe ye abhibhUyA samANA imIse aMgAmiyAe aDavIe udagassa maggaNagavesaNaM karemANA No cevaNaM udagaM AsAdemo, tate NaM udagaM aNAsAemANA No saMcAemo rAyagihaM saMpAvittae, taM gaM tubbhe mamaM devANuppiyA! jIviyAto vavairoveha, mama maMsaM ca soNiyaM ca AhAreha, teNaM AhAreNaM avaThThaddhA samANA tato pacchA imaM aMgAmiyaM aDaviM Nittharihiha, rAyagihaM ca saMpAvihiha, mitta-[NAi]Niyaya[-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNeNa saddhiM] abhisamArgacchihiha, atthassa ya dhammassa ya puNNassa ya AbhAgI bhvissh| tate NaM se jeTTaputte dhaNeNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe dhaNaM satthavAhaM evaM vadAsI-tumbhe gaM tAto! amhaM "piyA gurujaNayA devayabhUyA ThavakA 10 patidvavakA saMrakkhagoM saMgovagA, taM kaha NaM amhe tAto! tubme jIvitAo vavarovemo, tubhaM NaM maMsaM ca soNiyaM ca AhAremo? taM tunbhe gaM tAto! mamaM jIviyAto vavaroveha, maMsaM ca soNiyaM ca AhAreha, a~gAmiyaM aDaviM Nittharaha, taM ceva savvaM bhaNati jAva aMtthassa ya dhammassa ya puNNassa ya AbhAgI bhavissaha / tate "NaM taM dhaNaM satyavAhaM docce putte evaM vayAsI-mA NaM tAto! 15 1. ya nAsti he 1,2, je 1 lo0 laa1|| 2. AgA khaM1 lA 1 vinaa|| 3. roveha 2 maMsaM ca sogiyaM ca mAsAhattA tamo pacchA hai| rovehi maMsaM ca sogiyaM ca bhAsAittaetamo pacchA je 1 // 1. avasthaddhA lA2 he4| avathaddhA laa3| bhavaTThaddA khN1| avaThThadA he2|| 5. bhAgA he2 kha 1 loM0 se 1 vinaa|| 6. rihaha he 1 je 1 / raha he 2 / rehi laa2|| 7. behaha he 1 je1| vihaha loM0 je 2 kha 1 lA3 hemU0 4 he3|| 8. pratiSu pAThA:mittaNiyayabhisamA je 1 / mittagiyaanisamA he 1, 2, 3, 4, lA 1, je 2 loN| mittaNANiyamabhisamA laa2| mitta gAI-lAsaM0 3]giyagamabhisamA lAmU0 31 mittaNiyayabhimA khaM 1 / dRzyatAM pR0 106 paM0 13 / / 9. gachihaha he 1 je1|| 10. "piyA ityAdau pitA upacArato loke'nyo'pi ruuddhH| yadAha-janetA copanetA ca yazca vidyAM prycchti| annadAtA bhayatrAtA paJcaite pitaraH smRtaaH||' iti janakagrahaNam, sthApakAH gRhasthadha dArAdisaMgrAhaNAt, pratiSThApakAH rAjAdisamakSaM svapadanivezanena, saMrakSakAH nAnAvyasanebhyaH, saMgopakAH yadRcchAcAritAyAM saMvAraNAt "-attii0|| 11. devayarUvA he 1 // 12. 'gA vA saMgo je 1 // 13. kaha gaM bhamhe tAto je 2 lo. he 2, 3 laa1| kahaM tAmao he1je 1 // 14. tumbhaM maMsaM je 1 // 15. bhAgA he 1 je 1 lA 1 vinaa|| 16. reha he 1 je1|| 17. puvvaM je 2 he4|| 18. bhaNeti he2| bhannati khaM 1 / bhanada lA2, 3 / bhaNNai je 2 he4|| 19. pratiSu pAThA:jAva bhastha 3 bhAbhAgI he 1 je 1 vinaa| jAva atya 3 bhAgI loN| jAva puNNabhAgI he 1 je 1 // 20. pratiSu pAThA:-gaM ta dhagaM he 1 / gaMdhaNaM he 1 vinaa| gaM se dhaNe je 1 // Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 yAdhammakaiMga sute paDhame suyAkhaMdhe [sU0 139amhe jehaM bhAyaraM guruM devayaM jIviyAto vavarovemo, tubbhe NaM tAto ! mamaM jIviyAto vavaroveha jAva AbhAgI bhavissaha / evaM jAva paMcame putte / tate NaM se dhaNe satthavAhe paMcaputtANaM hiyaicchiyaM jANittA te paMca putte evaM vayAsI - mANaM mhe puttA ! egamavi jIviyAto vavarovemo, esa NaM suMsumAe dAriyAe sairIrae NippANe jAva jIvavippajaDhe, taM seyaM khalu puttA ! amhaM suMsumAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhArettae / tate NaM amhe teNaM AhAreNaM avaddhA samANA rAya~gihaM saMpAuNissAmA / tate NaM te paMca puttA dhaNeNaM satthavAheNaM evaM vRttA samANA eyamaGkaM paDisuNeMti / tate NaM se dhaNe satthavAhe paMcahiM puttehiM saddhiM araNiM kareti, 2 saragaM 10 kareti, 2 ttA saraeNaM araNiM maheti, 2 tA agiMga pADeti, 2 agiMga saMdhukketi, 2 dAruyati kkhiveti, 2 ariMga paMjjAleti, 2 suMsumAe dAriyAe "maMsaM paittA "maMsaM ca soNiyaM ca AhAreti / teNaM AhAreNaM avaddhA samANA rAyagihaM nayaraM saMpattA mitta-NAi [-Niyaya-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNeNa saddhi] abhisamaNNAgatA, tassa ye~ vipulassa dhaNa-kaNaga-rayaNa jA~va AbhAgI jAyA "vi hotthA / tate NaM se dhaNe satthavAhe suMsumAe dAriyAe bahUI loiyAI jIva vigayasoe jAte yAvi hotthA / 140. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihe nagare 15 3. guruM jAva AbhAgI 1 je 1 // 6. pratiSu 1, 3, 4 lA 1, 2, 3, deggihaM pAu he 1 je 1 // kareha tti zarako nimaMdhyate sanduma- saMdhukkA - SobhutAH sandumai, sandhukkara, 1. amhe nAsti je 1 he 1 | 2. jehabhAyaraM je 1 ThoM0 // he 1 je 1 // 4. NaM tubhe puttA he 2 || 5. sarIre gideg he pAThAH - bhavaTuddhA khaM 1 je 1 / avathaddhA loM0 / bhavatthaddhA he je 2 / dRzyatAM pR0 345 paM0 5 Ti0 4, pR0 29505 // 7 8. " dharaNi ti araNirameH utpAdanArthe nirmadhyate yaddAru, saragaM tadyeneti " - aTI0 // 9. kkheha je 1 // " pradIpesteava 8|4|152 / pradIpyaterete caravAra AdezA vA bhavanti, teavai, abhuttara, pIvadda " iti siddhamaprAkRtavyAkaraNe // / pakkhivati he 2 khaM 1 vinA / pakkhivaMti je 1 // 12. je 1 vinA nAsti // 14. maMsaM ca je 1 madhye nAsti // 15. avatthaddhA he 2 vinA / avatthaDDA khaM 1 | avathaddhA loM0 / dRzyatAM paM0 7 // 16. ya nAsti he 1 je 1 // 17. jAva zabdena 'magi- motiya-saMkha-silappavAla- rattarayaNa-saMta sArasAvatejjassa' iti pATho grAhyaH / dRzyatAM pR0 342 paM0 7 // 18. vidotthA he 1, 2 je 1 loM0 lA 1 madhye nAsti // 19. dRzyatAM pR0 87 paM0 8 // / 10. yAI he 1 pajjAliMti je 1 // yAti loM0 // 11. 13. maMsaM par3atA he 1 Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 140] aTThArasamaM anjhayaNaM 'susumA' guNasilae ceie samosaDhe / tae NaM dhaNe satyavAhe saputte dhammaM socA pavvaiyA, ekkArasaMgavIi, mAsiyAe saMlehaNAe sohamme uvavaNNA, mahAvidehe vAse 'sijjhihiNti| jahA vi ya NaM jaMbU ! dhaNeNaM satthavAheNaM No vaNNaheuM vA no rUvauM vA No balaheuM vA no visayaheuM vA suMsumAe dAriyAe maMsa-soNie AhArie 5 nanattha egAe rAyagihaM saMpAvaNaTThayAe, evAmeva samaNAuso! jo amhaM niggayo vA niggaMthI vA imassa orAliyassa sarIrassa vaMtAsavassa pittAsavassa sukkAsavassa soNiyAsavassa jAva avassavippajahiyavvassa no vaNNaheuM vA no rUvaheuM vA no balaheuM vA no visayaheuM vA AhAraM AhAreMti nannattha egAe siddhigamaNasaMpAvaNaTThayAe, se NaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvagANaM 10 bahUNaM sAvigANaM acaNijje jAva vItivatissati / evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM aTThArasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ti bemi| // aTThArasamaM NAyajjhayaNaM saMmattaM // 18 // 1. ceie jAva samo' he 1 je 1 // 2. degsaDhe tae gaMdhaNe satthavAhe saputte dhammaM socA pavaie ekkArasaMgavI mAsiyAe saMlehaNAe sohamme ukvaNNA mahAvidehe vAse simihinti he 1 je 1 / atra he1 je 1 pAThaH samIcInataro bhAti tathApi sijjhihinti iti bahuvacanAntaH pAThaH he 1 je1 madhye'nyeSu ca hastalikhitAdazeSu prAyaH sarvatropalabhyata iti he1 je1 pAThaM vihAya apara eva pATho'tra muule'smaabhiraahtH||2. gavI mAsi loM0 vinaa| dRzyatAM pR0 141 paM0 19 // 3. sijjhihiti laa1|| 4. dhaNeNaM samaNeNaM sAtha je1|| 5. nannAtha rAyagihaM saMpAuNaTTayAe he1je 1 lo0 // 6. yasarIsssa he 1 je 1 vinA / dRzyatAM pR0 92 paM0 17, pR0 17850 3, pR0 343 pN014|| 7. no vIriyahe je1|| 8. "nannattha ti ekasyAH siddhigamanaprApaNArthatAyA anyatra nAhAramAhArayati, tAM varjayitvA kAraNAntareNa nAhArayatItyarthaH, tatra siddhigamanasya siddhigateyaH prApaNa ukSaNo'rthaH prAptirityarthaH, tasya bhAvastattA, tasyA iti"-attii0|| 9. vItivatissati khaM1 he 1 loM0 vinaa|| 10. ti bemi he1|| Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [eguNavIsaimaM ajjhayaNaM 'puMDarIe'] 141. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThArasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, egUNavIsatimassa nAyajjhayaNassa ke aDhe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM iheva jaMbuddIve dIve, puvvavidehe 5 vAse, sItAe mahANadIe uttarille kUle, nIlavaMtassa dAhiNeNaM, uttarillassa sItA muhavaNasaMDassa paMcatthimeNaM, egaselaeNgassa vakkhArapavvatassa purasthimeNaM, etya gaM pukkhalAvatI NAmaM vijae pnnnnte| tattha NaM 'puMDarigiNI NAmaM rAyahANI paNNattA NavajotaNavitthiNNA duvAlasajoyaNAyAmA jAva paMcakkhaM devalogabhUyA pAsAtIyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa| tIse NaM puMDarigiNIe NayarIe uttarapuratthime "disImAge gailiNivaNe NAma ujANe / tatya NaM "puMDarigiNIe rAyahANIe mahApaume NAmaM rAyA hotthA, tassa NaM paumAvatI NAmaM devI hotyA, tassa NaM mahApaumassa raNNo puttA paumAvatIe devIe attayA duve kumArA hotyA-taMjahA -'puMDarIe ya kaMDarIe y--sukumaalpaannipaayaa| "puMDarIe~ juvraayaa| te NaM kAle NaM te Na samae NaM therAgamaNaM, mahApaume rAyA Niggate, dhamma 15 socA puMDarIyaM rajje ThavettA pavvatie, "puMDarIe rAyA jAte, kaMDerIe juvarIyA / mahA~paMume aNagAre coisa puvvAI ahijjai, tate NaM therA bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti, tate NaM mahApaume bahUNi vAsANi jAva siddhe / 142. tate NaM te therA annayA kayAi puNaravi puMDarigiNIe nayarIe 1. sa bhayaM ke aDhe je 1 // 2. nela khN1|| 3. pacchimeNaM saM 1 lA2, 3, he 3, 4 je2|| 4. selassa je 2 // 5. pokkha lo0|| 6. puMDaragiNI he1|| 7. nAma nayarI rAyahANI paNNattA he 1 je1 / nAma nayarI paNNattA loN0||8. paJcakkha de lo0 // 9. tatyaNaM he 1 je1|| 10. sthimille he 2 // 11. disibhAge hemuu02|| 12. galiNa je 1 // 13. ujANaM khaM 1 // 14. puMDara' he 1 // 15. tatya gaM khaM 1 // 16. puMDarie ya kaMDarie ya he 2 // 17. pANipAyA he 1 je 1 madhye nAsti // 18. poMDa' lo| evamagre'pikvacit puMDa' iti pAThaH, kvacicca degpoMDa' iti pATho hastalikhitAdarzeSUpalabhyata iti dhyeym|| 19. dege ya juva khN1|| 20. poMDarIyaM je 1 khaM1 vinaa| poMDariyaM he 1 // 21. poMDarira he 1 // 22. kaMDarie he2|| 23. rAyA hotthA mahA he 1 je 1 // 24. paume rAyA coddasa he 1 // 25. viharati saM 1 lA1, 3, he 3, 4, je 2 // 26. kayAha nAsti he 1 je 1 // 27. he 2 vinA-dege nayarIe rAyahANIe NaliNa he 1 je 1 / dege rAyahAgIe Naliga se 1 lA 1, 2, 3, he 3, 4, je 2 khaM 1 // Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 142] egUNavIsaimaM ajjhayaNaM 'puMDarIe' NaliNIvaNe ujANe samosaDhA, poMDarIe rAyA Niggate, kaMDarIe mahAjaNasadaM socA jahA mahabbalo jAva pajuvAsati, therA dharma parikaheMti, puMDarIe samaNovAsae jAte jAva pddigte| tate NaM se kaMDarIe uTThAe uTheti, uTThAe udvettA jA~va se jaheyaM tubbhe vadaha jaM NavaraM puMDarIyaM rAyaM ApucchAmi, < / tae NaM jAva pavvayAmi / ahAsuhaM 5 devANuppiyA! mA paDibaMdhaM karehi / tae NaM se kaMDarIe jA~va there namasai, aMtiyAo paDinikkhamai, tameva cAugghaMTeM AsarahaM duruhati jAva paccoruhai, jeNeva puMDarIe rAyA teNeva uvAgacchati, 2 karayala > jAva puMDarIyaM rAyaM evaM vayAsI-evaM khalu "devANuppiyA! mae therANaM "aMtie dhamme nisaMte, se dhamme abhiruie, tae NaM devANuppiyA! jAva pavvaittae / __tae "NaM se puMDarIe kaMDarIyaM evaM vayAsI-mA NaM tuma bhAuyA ! idANiM muMDe jAva pavAhi, ahaM 'NaM tumaM mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcAmi / tae NaM se kaMDarIe puMDarIyassa raiNo eyamaDhe No ADhAti jAva tusiNIe saMciTThati / tate NaM puMDarIe rAyA kaMDarIyaM docaM pitacaM pi evaM vayAsI jAva tusiNIe sNcidRti| tate NaM puMDarIe kaMDarIyaM kumAraM jAhe no saMcAeti bahUhiM AghavaNAhi ya 15 paNNavaNAhi ya saNNavaNAhi ya viNNavaNAhi ya tAhe aMkAmae "ceva eyamaDhe aNu 1. mahAbalo he 1, 2, je 1 / dRzyatAM bhagavatIsUtre 11111154 / , 9 // 33 // 28 // 2. dhamma kaheMti he1 je1|| 3. uTThAra uThAi, uTThAe uTThAittA jAva he 2 / dRzyatAM bhagavatIsUtre 9 // 33 / 30-33 // 1. jAva gavaraM poMDarI(ri-he 1)yaM he 1 je1| dRzyatAM pR0 43 paM0 10-15 // 5.1 etacihnAntargataH pAThaH khaM1 he 1, 2 je1 lo0 madhye naasti|| 6. gaM jahA pavva laa1| dRzyatAM pR0 43 paM0 15-16 // 7. mA paDibaMdha karehi lA1 vinA nAsti / kiJca, lA1 madhye'pi karehi ityasya sthAne karei ityazuddhaH pATho likhita ityapi dhyeyam / / 8. jAva namasai lA 1 dRzyatAM pR0 43 pN017| 9. dRzyatAM pR043 pN019|| 10.devANuppiyA je2 lA 2,3 he 3,4 vinA naasti|| 11. pratiSu pAThA:aMtie jAva dhamme nisaMte se dhamme abhiruie tae gaM devA jAva pavaittae se 1 lA 2,3, he 3.4.je| atie dhamme nisaMte jAba pamvaittae he1.2 kha 1 je 1, lo0 laa1| dRzyatAM pR0 44 paM0 11-14 // 12. se nAsti he 1, 2, khaM 1 lo0 je1 laa1|| 13. tuma devANupiyA jAva panvayAhi lA 2 he 3 // 14. pabvayAhi se 1 lA 2, 3, he 3, 4 je2|| 15. Na nAsti he 1, 2, kha 1, lo. je 1 laa1||16. mahArAyAbhiseeNaM he 1, 2,khaM 1je 1 lo| dRzyatAM pR. 49 pN09|| 17. raNNo nAsti he 1, 2, khaM 1 je 1 lo0|| 18. tacaM pinAsti he 1 je1|| 19. dRzyatAM pR0 48 paM0 17 // 20. bhakAme va he 1 je1|| 21. ceva evaM bhaNu' he 1 / ceva tamaDheM bhaNu khaM // Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe . [sU0 143mannitthA jAva NikkhamaNAmiseeNaM abhisiMcati jAva therANaM sIsabhikkhaM dailayati / pavvatie aNagAre jAe ekkaarsNgvii| tate NaM 'therA bhagavaMto annayA kayAi puMDarigigIo nayarIo NaliNIvaNAo ujjANAo paDiNikkhamaMti, bahiyA jaNavayavihAraM viharati / 143. tate NaM tassa kaMDarIyassa aNagArassa tehiM aMtehi ya paMtehi ya jahA selagassa jIva dAhavakaMtIe yAvi viharati / tate NaM te the| annayA jeNeva paoNrDarigiNI teNeva uvAgacchaMti, 2 NaliNivaNe samosaDhA, poMDarIe Niggate, dhamma suNeti / tae NaM poMDarIe rAyA dhammaM socA jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchati, 2 ttA kaMDarIyaM vaMdati NamaMsati, 2 ttA kaMDarIyassa aNagArassa sarIragaM savAbAhaM saroyaM pAsati, 2 tA "jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati, 2 there bhagavaMte vaMdati NamaMsai, 2 tA evaM vayAsI-ahaNNaM bhaMte! kaMDarIyassa aNagArassa ahApavatehiM osahabhesajehiM jAva teicchaM AuTAmi, taM tumme gaM bhaMte! mama jANasAlAsu samosaraha / tate NaM therA bhagavaMto "puMDarIyassa [eMyama8] paDiKNeti, 2 jAva uvasaMpabji15 tANaM viharaMti / tate NaM 'puMDarIe rAyA jahA maddae selagassa jAva baliyasarIre jaate| tate NaM therA bhagavaMto "puMDarIyaM rAyaM ApucchaMti, 2 tA bahiyA jnnvyvihrNti| tate NaM se kaMDarIe tAo royAyaMkAo vippamukke samANe taMsi maNuNNasi asaNa-pANa-khAima-sAimaMsi mucchie "giddhe gaDhie ajjhovavanne No saMcAei "poMDarIyaM ApucchitA bahiyA abbhujaeNaM jIva viharittae, tattheva 1. dRzyatAM pR0 112 paM0 15 dRzyatAM bhagavatIsUtre 9533 / 45-49 // 2. dRzyatAM pR0 55 paM0 2-13 // 3. dalada pavahe 1 // 4. jAva e' he 1 je 1 loM. vinaa| dRzyatAM pR0 113 paM07, bhagavatIsUtre 2137-39 // 5. therA jAva jaNavayavihAraM viharai he 1 je 1 // 6. dRzyatAM pR0 124 paM0 17, pR0 125 Ti0 1,4 // 7. puMDaragI' lA 1 / poMDaragI' he 1 // 8. teNeva samosaDhA poMDarIe he 1 je 1 // 9. puMDa' he 2 // 17. saruyaM khaM 1 / sakhyaM lA 1 lo| dRzyatAM pR0 125 paM0 7 // 11. jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati, 2 nAsti he 1 // 1 // 12. agagArasa sarIragaM savvAbAhaM sarogaM mahApagvattehiM he 1 // 13. degpanvatehiM je 1 // 14. dRzyatAM pR0 125 pN08||15. mAuMTAmi khaM 1 // 16. poMDariyassa he 1 je 1 // 17. dRzyatAM pR0 125 pN09|| 18. sugaMti he 1 kha 1 // 19. poMDa he 1 je 1 kha 1 lo0 // 20. poMDa lo0 // 21. gidie he 1 je 1 // 22. poMDa khaM 1 he 2 // 23. dRzyatAM pR0 127 pN08|| Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143] gUNavIsaimaM ajjhayaNaM 'puMDarIpa' 1 osaNNe jAte / tate NaM se 'puMDarIe imIse kahAe laTThe samANe pahAte aMteurapariyAlapAddhaM saMparivuDe jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchai, 2 ttA kaMDarIyaM tikkhuto AyAhiNapayAhiNaM karei, 2 ttA vaMdati NamaMsati, 2 ttA evaM vayAsIdhanne si NaM tuMmaM devANuppiyA ! karyetthe, kayapunne, kayalakkhaNe, suladdhe NaM devANupiyA ! tava mANussae jammajIviyaphale je NaM tumaM rajjaM ca jA~va aMteuraM ca~ vicchaDuitA 'viggovaittA jAva pavvatie, ahaM NaM ahaNaNe aMpuNNe akayapuNNe rajje ya jAva aMteureya mANussarasu ya kAmabhogesu mucchite jAva ajjhovavanne no saMcAemi jAva pavvatittae / taM dhanne si NaM tumaM devANuppiyA ! jAva jIviyaphale / tate NaM se kaMDarIe aNagAre "puMDarIyassa eyamahaM No ADhAti jAva saMciTThati / tate NaM kaMDerIe "poMDarIeNaM docaM pi tacaM pi evaM vutte samANe akAmae avasavase lajjAe gAveNa ya poMDarIyaM Apucchati, 2 therehiM saddhiM bahiyA jaNavayavihAraM viharati / tate NaM sekaMDarIe therehiM saddhiM kaMci kAlaM ugga- uggeNaM vihati / tato pacchA samaNattaNaparitaMte samaNattaNaNigviNNe samaNattaNaNibbhacchite samaNaguNamukkajogI therANaM aMtiyAo saNiyaM saNiyaM paccIsakkati, 2 tA jeNeva "puMDarigiNI NagarI jeNeva puMDarIyassa bhavaNe teNeva uvAgacchati, 2 ttA asogavaNiyAe 15 asogavarapAyavassa ahe puDha visilapaTTagaMsi NisIyati, 2 ttA ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyamANe saMciTThati / 4. kayattho kayapunno dRzyatAM pR0 20 2 lA 2, 3, he 1. poMDadeg loM0 // 2. 'yAla saddhi saMpa' he 1 je 1 // 3. tume he 1 // je 1 // 5. punne (punno je 1) / jAva suddhe NaM mANussara he 1 je 1 // paM0 15- 18 // 6. dRzyatAM pR0 7 paM0 13 // 7. ca chaDDa' he 1 je 1, 3, 4, saM 1 // 8. trigodeg lA 2 // 9. apuNNe he 1 je 1 loM0 vinA nAsti // 10. mANussaehiM kAmabhogehiM he 1 je 1 // 11. poMDa khaM 1 je 1 // 12. rIe NaM he 1 je 1 // 13. poMDadeg ThoM0 // 14. pratiSu pAThAH - bhavasavase he 1 je 1 lA 1 / bhavasamva se loM0 khaM 1 / asavase je 2 he 2, 3, 4 saM 1 lA 2, 3 / dRzyatAM pR0 268 paM0 12 Ti020 || 15. vihArI je 1 // 16. viharittA tabho he 1 je 1 loM0 // 17. poMDara je 1 khaM 1 / poMDa he 1 / 18. poMDa khaM 1 // 19. 'lAvaTTa' he 1 je 1 kha 1 loM0 // 20. mANaM ci je 1 / 'mANe ci' lo0 // 21. ammA' he 1 // 22. lAvayaMsi khaM 1 vinA / 'lAvahaMsi loM0 // 351 tate NaM tassa poMDarIyassa ammadhAtI jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchati, 2 kaMDarIyaM aNagAraM asogavarapAyavassa ahe puDhavisilapaTTayaMsi ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamANaM pAsati, 2 ttA jeNeva poMDarIe rAyA teNeva uvAgacchati, 2ttA 20 10 Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakvaMdhe [sU0 143paoNDarIyaM rAyaM evaM vadAsi--evaM khalu devANuppiyA! tava piyabhAue kaMDarIe aNagAre asogavaNiyAe asogavarapAyavassa ahe puDhavisilA[paTTayaMsi] ohayamaNa jAva jhiyaayti| tate NaM poMDarIe ammaghAtIe aMtie eyamaTuM socA Nisamma taheva saMbhaMte samANe uTThAe udveti, 2 aMteurapariyAlasaMparikhuDe jeNeva asogevaNiyA jAva kaMDarIyaM tikkhutto 2 jAva evaM vayAsI-dhaNNe si NaM tumaM devANuppiyA ! tameva jAva pavvatite, ahaM NaM adhaNNe apuNNe akayapuNNe jIva pavvaittae, taM dhanne si NaM tumaM devANuppiyA! jAva jiiviyphle| tate NaM kaMDarIe puMDarIeNaM evaM vute samANe tusiNIe saMciTThati, docaM pi tacaM pi jIva ciTThati / tate Na "puMDarIe kaMDarIyaM evaM vadAsi-aTTho bhaMte! bhogehiM ? haMtA! attttho| tate NaM se poMDarIe 10 rAyA koTuMbiyapurise sadAveti, 2 tA evaM vadAsi-khippAmeva bho devANuppiyA ! kaMDarIyassa mahatthaM jAva rAyAbhiseaM uvaTThaveha jAva rAyAbhiseeNaM abhisiMcati / 144. tate NaM "puMDarIe sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kareti, 2 sayameva cAujAmaM dhamma paDivajjati, 2 tA kaMDarIyassa "saMtiyaM AyArabhaMDayaM geNhati, 2 ttA imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhai-kappati me there vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtie cAujjAmaM dhammaM uvasaMpajittANaM tato pacchA AhAraM AhArittae ti ktttt| imaM etArUtraM abhiggahaM abhigiNhittANaM "poMDarigiNIto paDinikkhamati, 2 cA puvvANuputviM caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe jeNeva therA bhagavaMto teNeva pahAretya gmnnaae| 15 1. poMDariyaM je 1 // 2. he 1 je 1 lA 1 vinA-tava pie bhAue khaM 1 / tava bhAue lo| tava piubhAue saM 1 lA 2, 3, je 2, he 2, 3, 4 // 3. dhAtIe eyamaDhe he 1 vinaa| dhAtIe ya eya khN1| 4. "mmA saM 1lA 1,2,3, je 2 // 5. deggavarava he 1 // 6. pratiSu pAThA:-tikkhutto 2 evaM loMje 2 he2.3, lA 2.3 khN1| sikkhatto evaM lA. he| tikkhutto 2 jAva evaM he1je| atra 'tikkhatto AyAhiNapayAhiNaM karei, 2 sA vaMdati NamaMsati, 2 tA evaM vayAsI' iti saMpUrNaH pAThaH, dRzyatAM pR0 351 paM0 3 // 7. tume he 1,2 // 8. tameva he 1 je 1 vinA nAsti / / 9. dRzyatAM pR. 351 pN04|| 10. dRzyatAM pR0 351 pN04-6| 11.rIe gaM poMDa khN1|| 12. jApa nAsti he 1 je1| atra jAvazandena 'evaM vutte samAge tusiNIe' iti pATho graahyH|| 13. poMDa he1je 1 khN1|| 14. siMcaMti je 1 kha 1 // 15. pratiSu pAThAH-saMtiya se 1 lA 2, 3, he 2,3,4 je 2 / atiyaM lo0 khaM 1 / sakIyaM he 1 je1|| 16. abhi nAsti je 1 lo0 // 17. imaM ca edeg se 1 lA 2 // 18. poMDara' he 1 // 19. NIedeg paDhi he 1 khaM 1 lo0 lA 1 vinA // 20. pAhA khaM 1 lo0 lA 1, 2, he 4 / pAha' he 3 // Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 egUNavIsaimaM ajjhayaNaM 'puMDarIe' 145. tateNaM tassa kaMDarIyassa raNNo taM paNIyaM pANabhoyaNaM AhAriyasa samANassa atijAgaraeNa ya aibhoyaNappasaMgeNa ya se AhAre No sammaM prinnte| tate NaM tassa kaMDarIyassa raNNo taMsi AhAraMsi apariNamamANaMsi puMvarattAvarattakAlasamayaMsi sarIragaMsi vedaNA pAunbhUyA ujalA viulA pagADhA jAva durahiyAsA, pittajjaraparigayasarIre dAhavakaMtIe yAvi viharati / tate NaM se kaMDarIe rAyA raje ya raDhe ya aMteure ya jAva ajjhovavanne aTTaduhaTTavasaTTe akAmae avasavase kAlamAse kAlaM kicA ahe sattamAe puDhavIe ukkosakAladvitiyasi narayaMsi neraiyattAe uvvnnnne| evAmeva samaNAuso ! jAva pavvatie samANe puNaravi mANussae kAmabhoge osAdeti jAva aNupariyaTTissati, jahA va se kaMDarIe raayaa| 146. tate NaM se "puMDarIe aNagAre jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati, 2 there bhagavaMte vaMdati namasati, 2 therANaM aMtie docaM pi cAujAmaM dhamma paDivajati, chaTThakhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM kareti, 2 jAva aDamANe sIyalukkhaM pANa-bhoyaNaM paDigAheti, 2 ahApajjattamiti kaTTha paDiNiyattati, jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati, 2 bhatapANaM paDidaMseti, 2 therehiM bhagavaMtehiM 15 anmaNunAe samANe amucchite agiddhe agaDhie aNajjhovavanne bilamiva paNNagabhUeNaM appANeNaM taM phAsuesaNijjaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM sarIrakoTagaMsi pakkhivati / tate NaM tassa "puMDarIyassa aNagArassa taM kAlAiktaM arasavirasaM "sIyalukkhaM pANabhoyaNaM AhAriyassa samANassa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa se AhAre No sammaM prinnmti| tate NaM tassa 20 "puMDarIyassa aNagArassa sarIragaMsi vedaNA pAunbhUyA unjalA jAva durahiyAsA, pittajjaraparigayasarIre dAhavakaMtIe viharati / tate NaM se "puMDarIe aNagAre athAme 1. garieNa he 1 je 1 lo0 lA 3 vinA // 2. bhoyappa he 1 lAsaM0 3 vinA // 3. Na ya sammaM he 1 je 1 // 4. degNamai he 1 je 1 // 5. punvAvarattakAladeg he 1 // 6. sarIraMsi se 1 lA 2, 3, he 3, 4 je 2 // 7. bhavasambase he 1 vinA // 8. degTiyaMsi he 1je 1 vinaa| degthiiMsi lo0 // 9. yAsAdeti lA 1 / AsAie jAva se 1 lA 2 je 2 he 4 / dRzyatAM pR0208 pN09-10||10.poN khaM 1 vinA ||11.asnnN . sarIra je 1 // 12.poMDa he 1 je1khN1|| 13. sIyalalukkhaM saM 1 kha 1 lA 1, 2, he 3, 4, je 2 // 14. puvvAvarattakAla' he 1 // 14. poMDa khaM 1 je 1 // 15. sarIraMsi saM 1 lA 3 he 2, 4, je 2 // 16. ujalA jAva parigayasarIre viharai he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 125 paM0 2 tti01|| 17. poMDa he 1khaM 1 // Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte paDhame suyakkhaMdhe [sU0 145abale avIrie apurisakAraparakkame karayala jAva evaM vadAsi-Namo'tthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, Namo'tthu NaM therANaM bhagavaMtANaM mama dhammAyariyANaM dhammovadesayANaM, puTviM pi ya NaM mae therANaM aMtie savve pANAtivAte paJcakkhAe jAva micchAdasaNasalle paJcakkhAe jAva AloiyapaDikaMte kaoNlamAse kAlaM kiccA 5 savvaTThasiddha uvavanne, tato aNaMtaraM uvvaTTittA mahAvidehe vAse sijjhihiti jAva savvadukkhANemaMtaM kAhiti / evAmeva samaNAuso! jAva pavvatie samANe mANussaehiM kAmabhogehiM No sajjati rajjati jAva no vipaDighAyamAvajati se NaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM acaNijje vaMdaNijje pUyaNije sakkAraNijje sammANaNije kalANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsa~Nijje ti kaTu paraloe vi ya NaM No Agacchati bahUNi daMDaNANi ya muMDaNANi ya tajaNANi ya tAlaNANi ya jAva cAurataM saMsArakaMtIraM vItIvaissati, jahA va se "puMDarIe anngaare| , evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AdigareNaM titthagareNaM jAva 15 "siddhigaiNAmadhenaM ThANaM saMpatteNaM egUNavIsaimassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNate / evaM khalu jaMbu ! samaNeNaM bhagavayA [mahAvIreNaM] jAva "siddhigaiNAmadhenaM ThANaM saMpatteNaM chaTThassa aMgassa paDhamassa suyakkhaMdhassa ayamaDhe paNNatte ti bemi| // paMDhamo sutakhaMdho smmtto|| tassa NaM suyakkhaMdhassa egaNavIsaM ajjhayaNANi eNkasaragANi egUNavIsAe 20 "divasesu smppNti| 1. degsagAra' he 1 // 2. punvaM pi yaNaM he 1 se 1 je 2 lA 2, 3, he 2, 3, 4 / pugvi pi dANaM he 1 je1|| 3. kAlamAse nAsti he 1 je 1 // 4. yaNaMtaraM he 1 // 5. degNa aMtaM karehiti je| NamaMta karebiI he 1 / NamaMtaM kAhI lo0|| . viNigdhAya je 1 / viNighAya' he 1 // 7. dRzyatAM pR0 92paM0 20 // 8. kaMtAraM jAva vII he 1 je 1 vinA / / 9. vIiva loN0|| 10. poMDa je 1 vinA / / 11. siddhiNAma he 1,je 1, 2 kha 1 lo0 lA 1 // 12. siddhiNAma je 1, 2, khaM 1 lo0 lA 1, 3 he 2, 3 // 13. NAyANaM dhammakahANaM paDhamo he 1 je 1 // 14. kaMdho je 1,2 lo0 lA 1 // 15. eyarasa suya he 1 je1|| 16. paDhamasuyakkhaMdhassa lA 2 / suyakhaMdhassa he 1,2,4, khaM 1 je 1 lo| 17. NAyajjha he 1 je 1 // 18. ekArasagANi loM0 vinaa| ekkArasANi he 1 je 1 // 19. divasehiM smppNti| paDhamo suyakkhaMdho samato-he 1 / divasehiM samappaMti / paDhamo suyakhaMdho ||ch |-je 1 // Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [bIo suyakkhaMdho] [paDhamo vaggo 147. te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe nAmaM nagare hotthA, vnnnno| tassa NaM rAyagihassa Nayarassa bahiyA uttarapurasthime disIbhAge tattha NaM guNasilae NAmaM ceie hotthA, vnnnno| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNassa bhagavato 5 mahAvIrassa aMtevAsI ajasuhammA NAmaM therA bhagavaMto jAtisaMpannA kulasaMpannA jAva uddasapubvI cauNANovagayA paMcahi aNagArasaehiM saddhiM saMparivuDA puvvANupugviM caramANA gA~mANugAmaM dUijamANA suhaMsuheNaM [viharamANA] jeNeva rAyagihe Nagare jeNeva guNasilae ceie jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANA viharati / parisA niggayA, dhammo kahito, parisA jAmeva disaM pAunbhUtA tAmeva 'disaM pddigyaa| 10 teNaM kAle NaM te NaM samae NaM ajasuhammassa aNagArassa aMtevAsI ajajaMbU NAmaM aNagAre jAva pajuvAsamANe evaM vayAsi-jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM chaTThassa aMgassa paDhamassa suyakkhaMdhassa NAyANaM ayamaDhe paNNatte, doccassa NaM bhaMte suyakkhaMghassa dhammakahANaM samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNate 1 __ evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM dasa vaggA paNNattA, 15 taMjahA-camarassa aggamahisINaM paDhame vagge 1, balissa vairoyarNidassa vairoyaNaranno aggamahisINaM vIe vagge 2, asuriMdevajiyANaM dAhiNillANaM iMdANaM aMggamahisINaM taie vagge 3, uttarillANaM asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsiiMdANaM aggamahisINaM cautthe vagge 4, dAhiNilANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM paMcame vagge 5, uttarilANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM chaThe vagge 6, caMdassa 20 aggamahisINaM sattame vagge 7, sUrassa aggamahisINaM aTThame vagge 8, sakkassa aggamahisINaM Navame vagge 9, IsANassa aggamahisINaM dasame vagge 10 / 148. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM dasa vaggA paNNattA, 1. tatya NaM nAsti he 1 // 2. degsilAe saM 1 // 3.suhamme lA 3 / 1. vaMtAje 1 // 5. coisa' khaM 1 he 2 lo0 lA 1 // 6. gAmANugA jAva suhaMsuheNaM he 1 je 1 // 7. degmANe viharaMti lo| degmANe viharati khN1| mANA viharai je 1 // 8. disi khaM 1 lA 3 he 4 // 9. disiM lA 3, he 4 // 10. paDhama suya he 1 je 1 lo0 lA 1 vinA // 11. khaMdhassa he 2 je 1 lo0|| 12. degvajjAgaM saM 1 lA 2, 3, he 3,4,je 2 // 13. maggamahisIgaM he 2 lAsaM0 3 vinA nAsti / 14. degNavaiiMdANaM he 1 je 1 // Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 NAyAdhammakahaMgasutte bIe suyakkhaMghe [sU0 148paDhamassa NaM bhaMte ! vaggassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNate ? . evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNattA, taMjahA-kAlI, rAI, rayaNI, vijU, mehaa| jai NaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNattA, 5 paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNate? evaM khalu jaMbU! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe Nagare, guNasilae ceie, seNie rAyA, cailaNA devI, sAmI samosaDhe, parisA NiggayA, jAva parisA pajuvAsati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM kAlI [nAma] devI camaracaMcAe rAyahANIe, kAlavaDiMsaMgabhavaNe, kAlaMsi sIhAsaNaMsi, cauhiM sAmANiyasAhassIhi, cauhiM mayahariyAhiM saparivArAhiM, tihiM parisAhiM, sattahiM aNiehiM, sattahiM aNiyAhivatIhiM, solasahiM AyarakkhadevasAhassIhiM, aNNehiM ya bahUhi kAlavaDiMsagabhavaNavAsIhiM asurakumArehiM devehiM devIhiM ya saddhiM saMparibuDA mahayAhaya jAva viharai, imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANI 2 pAsai, 15 ettha NaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve dIve bhArahe vAse rAyagihe nagare guNasilae ceie ahApaDirUvaM uggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANaM pAsati, pAsittA haTTatuTThacittamANaMdiyA "pItimaNA jAva hiyayA sIhAsaNAto anbhuDheti, 2 ttA pAyapIDhAo paccoruhati, 2 tA pAuyAo omuyati, 2 tA titthagarAbhimuhI sattaTTha payAI aNugacchati, 2 ttA vAmaM jANuM aMceti, 2 dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi 20 niha1 tikkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi "nimeti, 2 tA IsiM paccuNNamai, 2 tA kaDayatuDiyarthabhiyAto bhuyAto sAharati, 2 tA karayala jAva kaTu evaM kyAsINamo'tthu NaM arahatANaM jIva saMpattANaM Namo'tyu NaM samaNassa bhagavao [mahAvIrassa OM rAtI je 2 sa 1 lA 2, 3, he 3, 4 / rAyI khaM 1 // 1. vijA he 1 je 1 / vija lo. lA 1 // 2. cillaNA he 1 lA 1 // 3. samosarie he 1 je 1 vinA // 4. degsage bhavaNe he 1 // 5. cauhi 2 je 1 // 6. mahayariyAhi he 1 // 7. aNNehiM bahUhi ya lA 1 // 8. bahuehiM se 1 lA 2, 3, he 3,4, je 2 // 9. pratiSu pAThAH-pAsati etya NaM he 2 lA 2 / pAsaha 2ttA jatya je 1 / pAsai 2 jattha he 1 / pAsai yastha khaM 1 lo0 se 1 lA 3, he 3,4 je 2 / pAsai tatya lA 1 // 10. pIImaNA he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 1050 7 // 11. pAyavIDhAmo he 1 je1 / pAyavIDhAi lo0 // 12. "nyaso nnim-gumau|84199| nyasyateretAvAdezI mavataH, Nimai, Numai" iti siddhhempraakRtvyaakrnne|| 13. jAvazandagrAhyaH pATha bhaurapAtike draSTavyaH // 14. Namu je 1 // Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 148] paDhamo dhaggo jAva saMpAviukomassa, 'vaMdAmi NaM bhagavaMtaM tatthagayaM iha gayA, pAsau me samaNe bhagavaM [mahAvIre] tattha gae iha gayaM ti kaTu vaMdati [namaMsati], 2 sIhAsaNavaraMsi puratyAbhimuhA nisnnnnaa| tate NaM tIse kAlIe devIe imeyArUve jAva samuppajitthA-seyaM khalu me samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA jAva pajuvAsittae 'tti kaTu evaM saMpeheti, 2 Abhiogiyedeve sadAveti, 2 tA evaM vayAsI-evaM khalu 5 devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre evaM jahA sUriyAbho taheva ANattiyaM deti jA~va divaM suravarAbhigamaNajoggaM khettaM kareha, karettA jAva paJcappiNaha / te vi taheva karetA jAva paJcappiNaMti, NavaraM joyaNasahassavitthiNNaM jANaM, sesaM taheva, taheva NAmagoyaM sAheti, taheva naTTavihiM uvadaMseti jIva paDigatA / bhaMte ! tti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati NamaMsati, 2 tA evaM 10 vayAsI-kAlIe NaM bhaMte ! devIe sA divvA deviDI 3 kahiM gayA [kahiM aNuppaviTThA 1], kuuddaagaarsaalaadittuNto| aho NaM bhaMte ! kAlI devI mahiDDiyA~ mahajuiyA mahabbalA mahAyasA mahAsokkhA mhaannubhaagaa| kAlIe NaM bhaMte ! devIe sA divvA devir3I"3 kiNA laddhA, kiNA pattA, kiNA abhisamaNNAgayA 1 evaM jahA sUriyAbhassa jAva evaM khalu goyamA ! 15 te NaM kAle NaM te NaM samae NaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse AmalakappA NAma NayarI hotthA, vnnnno| aMbasAlavaNe ceie, jiyasattU raayaa| tatya NaM AmalakappAe nayarIe kAle nAma gAhAvatI hotthA ar3e jAva apribhuute| tassa NaM kaoNlassa gAhAvatissa kAlasirI NAmaM bhAriyA hotthA, sukumAla jAva suruuvaa| tassa gaM kAlassa gAhAvatissa dhUyA kAlasirIe bhAriyAe attayA kAlI NAmaM dAriyA 20 1. degkAmassa sidisuhaM va he 1 / dRzyatAM pR. 356 Ti0 13 // 2. vadAmi maMsAmi bhagavaMtaM je 1 / vaMdAmi gaM sAmi bhagavaMtaM he 1 // 3. ihaM he 2 // 1. ti kaDDa 2 evaM he 2 // 5. degya devaM he 2 kha 1 lA 1 loN|| 6. deha 2 he 1 je 1 // 7. dRzyatAM tRtIyaM prishissttm|| 8. khetaM he 2 vinA nAsti / / 9. taheva nAsti he 1 je 1||10.nnaamaagoyN khaM 1 // 11. jAva nAsti he 1 je 1 // 12. atra '3' aGkena 'divvA devir3I divvA devajuI divve devANubhAge' iti sampUrNaH pATho grAhyo rAjapraznIyasUtrAnusAreNa // 13. mahaDDiyA je 2 lo0|| 14. DDiyA phukAlIe iti pratiSu paatthH| phu ityakSarasya 6 ityarthaH // 15. "kiNA laddha tti prAkRtatvAt kena hetunA labdhA bhavAntare upArjitA prAptA devabhave upanatA, abhisamanvAgatA paribhogata upayoga praapteti"-attii0|| 16. gahavatI khN1|| 17. kAlagarasa je 1 laa1|| 18. kAlagassa je 1, 2 se 1 lA 2, 3, he 3, 4 // Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasuttabIe suyakkhaMghe sU0 148hotthA, vaDA vaDakumArI juNNA juNNakumArI paDiyapuyatthaNI NiviNNavarA varagavajiyA yAvi hotthaa| teNaM kAle NaM te NaM samae NaM pAse arahA purisAdANIe Adigare, jahA vaddhamANasAmI, NavaraM Navahatthussehe solasahiM samaNasAhassIhiM aTTattIsAe ajiyA5 sAhassIhiM saddhiM saMparivuDe jAva aMbasAlavaNe smosddhe| parisA NiggayA jAva pajuvAsati / tate Na sA kAlI dAriyA imIse kahAe laddhaTThA samANI haTTa jAva hiyayA jeNava ammApiyaro teNeva uvAgacchai, 2ttA karayala jAva evaM vayAsIevaM khalu ammatAo! pAse arahA purisAdANIe Adigare jAva viharati, taM icchAmi NaM ammatAo! tunbhehiM abbhaNunnAyA samANI pAsassa arahato purisAdANIyassa pAyavaMdiyA gamittae / ahAsuhaM devANuppie ! mA paDibaMdhaM karehi / - tate NaM sA kAlI dAriyA ammApitIhiM abbhaNunnAyA samANI haTTa jAva hiyayA NhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA surddhappAvesAI maMgalAI vatthAI pavara parihiyA appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA 'ceDiyAcakkapAlaparikiNNA sAto gihAto paDiNikkhamati, 2 tA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva dhammie 15 jANapavare teNeva uvAgacchati, 2 dhammiyaM jANapavaraM duruuddhaa| tate NaM sA kAlI dAriyA dhammiyaM jANepavaraM evaM jahA devaI tahA pnjuvaasti| tate NaM pAse arahA purisAdANIe kAlIe dAriyAe tIse ya mahatimahAliyAe parisAe dhamma khei| tate NaM sA kAlI dAriyA pAsassa arahato purisAdANIyassa aMtie dhammaM socA Nisamma haTTa jAva hiyayA pAsaM arahaM purisAdANIyaM 1. vaDA vaDakumArI je 1 / "vaha tti bRhatI vayasA, saiva bRhattvAdapariNItatvAcca bRhatkumArI, jIrNA zarIrajaraNAd vRddhetyarthaH, saiva jIrNatvApariNItatvAbhyAM jIrNakumArI, jIrNazarIratvAdeva patitaputastanI avanatigatanitambadeza-vakSojA, nirviNNAzca varAH pariNetAro yasyAH sA nirviNNavarA, ata eva vrkvrjiteti"-attii.|| 2. varagaparivajiyA loM0 vinA / dRzyatAmuparitanaM TippaNam / / 3. Navussehe he 1 je 1 vinaa| 4. aTTatIsAe he 1 je 1 khaM 1 lA 1,2 he 3, 4 // 5. karahiM he 2 // 6. kAliyA dA se 1 lA 2, 3, he 3,4, je 2 // 7. degpiihiM loN| pItIhiM he 1 kha 1 je 2 // 8. dupA he 1 je 1 lA 2 vinaa| ippa lA 1 // 9. ceDI' he 2 // 10.gehAo he2|| 11. degNappa loN|| 12.degNappa khaM1 lo0|| 13. he 2 loM0 vinaa| devatI jahA he 4 je 2 lAmU0 3 / dovatI jahA se 1 lA 2 lAsaM0 3 khaM 1 / dovaI jAva je 1 / devaI jAva lA 1 he 1 / dRzyatAm antakRddazAGge tRtIye varge'STame'dhyayane / / 14. marihA je 1 // 15. kAlIyAe he 2 // 16. dhmmkhaa| tae he 1 je 1 loM0 vinA / / 17. dANiyaspa he 2 lo0 // 18. NisammA kha 1 he 2 je 2 // Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148] paDhamo vaggo tikkhutto vaMdati nama'sati, 2 evaM vayAsI -sadahAmi NaM bhaMte! NiggaMthaM pAvayaNaM jAva se jaheyaM tubbhe vadaha, jaM NavaraM devANuppiyA ! ammApiyaro ApucchAmi / tate NaM ahaM devANuppiyANaM aMtie jIva pavvayAmi / ahAsuhaM devANuppie ! tate NaM sA kAlI dAriyA pAseNaM aMrahayA purisAdANIeNaM evaM vRttA samANI haiTThatuTThA jAva hiyayA pAsaM arahaM vaMdati nama'sati, 2 ttA tameva dhammiyaM jaoNNapavaraM duruhati, 2 pAsassa arahato purisAdANIyassa aMtiyAto aMbasAlavaNAto cetiyAto paDiNikkhamati, 2 ttA jeNeva AmalakappA nayarI teNeva uvAgacchati, 2 AmalakaM NagariM majjhamajjheNaM jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchati, 2 dhammiyaM jaoNNapavaraM Thaveti, 2 ttA dhammiyAto jANappavarAto paccoruhati, 2 jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchati, 2 ttA karayalapariggahiyaM dasaNahaM 10 sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vayAsI -- evaM khalu ammatAto ! mae pAsassa arahato aMtie dhamme NisaMte, se vi ya dhamme icchite paDicchite abhiruie / tate NaM ahaM ammayAto ! saMsArabhauvviggA, bhIyA jammaNamaraNANaM, icchAmi NaM tubbhehiM anbhaNunnAyA samANI pAsassa arahato aMtie muMDA bhavittA agArAto aNagAriya pavvaittae / ahAsuhaM devArNuppie ! mA paDibaMdhaM kareha | 7. jANapa 1 he 4 // 9. ammApiyAto 1. jAva nAsti 2 // 2. arahA puri he 1 je 1 // 3. haTTa jAva je 1 vinA 4. jANapa 1,2 je 1 vinA // 5. duruheti hai 2 // 6deg yAi loM0 // loM 0 11 8. ammApayato lA 3 / ammApithAto je 2 se lAmU0 3 je 2 / ammapiyAto saM 1 // 10. NupiyA he 2 // 11. 'vati he 2 lA 1 vinA // 12. asaNaM 4 u he 1 je 1 / asaNaM uva' loM0 // 13. kAliyaM dAdeg saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 // 14. ttA mitta' je 1 // 15. hiNIM sIyaM he 1 khaM 1 je 2 / 'hiNIyaM sIyaM lA 1, 3 / 16. duruhati he 1, 2 khaM 1 loM0 lA 1 / je 1 madhye pATho'tra patitaH / dRzyatAmuparitanaM TippaNam 2 || 17. buDA he 1 // 359 tate NaM se kAle gauhAvatI vipulaM asaNa- pANa- khAima - sAimaM uvakkhaDAveti, 2 tA mitta-NAti - Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM AmaMteti, 2 tato pacchA pahAe jAva vipuleNaM puppha-vattha - gaMdha malA laMkAreNaM sakkArettA sammANettA tasseva mitta-jAtiNiyaga-sayaNa-saMbaMdhi- pariNajassa purato kauliM dAriyaM seyApIehiM kalasehiM NhAveti, 2 savvAlaMkAravibhUsiyaM kareti, 2 ta purisasahassavahiNi sIyaM durudeti, 2 mitta-NAti-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi - parijaNeNa saddhiM saMparivuDa savviDDIe jAva rakheNaM AmalakappaM nagariM majjhaMmajjheNaM Niggacchati, 2 ttA jeNeva aMbasAlavaNe cetie teNeva 20 5 15 Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte pIe suyakkhaMdhe [sU0 148uvAgacchati, 2 chattAdIe tisthagarAisae pAsati, 2 tA sIyaM Thaveti, 2 tA kAliM dAriyaM sIyAo paJcoruheti, 2 tae NaM taM kAliM dAriyaM ammApiyaro purato kAuM jeNeva pAse arahA purisAdANIe teNeva uvAgacchaMti, 2 tA vaMdaMti [namaMsaMti,] 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! kAlI dAriyA amhaM dhUyA iTThA kaMtA jAMva 5 kimaMga puNa pAsaNayAe? esa NaM devANuppiyA! saMsArabhauvviggA icchati devANuppiyANaM aMtie muMDA bhavittANaM jAva pavvaittae, te eyaM NaM devANappiyANaM "sissiNibhikkhaM dalayAmo, paDicchaMtu NaM devANuppiyA! sissiNimikkhaM / ahAsuhaM devANuppiyA! mA paMDibaMdhaM kreh| tate NaM sA kAlI kumArI pAsaM arahaM vaMdati namasati, 2 tA uttarapuratthimaM 1. disImAgaM avakkamati, 2 ttA sayameva AbhairaNamallAlaMkAraM omuyati, 2 sayameva loyaM kareti, 2 jeNeva pAse arahA purisAdANIe teNeva uvAgacchati, 2 pAsaM arahaM tikkhutto vaMdati namasati, 2 evaM vayAsI-Alitte NaM maMtte! loe, evaM jahA devANaMdA, jAva sayameva pavvAviyaM, tate NaM pAse arahA purisAdANIe kaoNliM sayameva pupphacUlAe ajAe sissiNiyattAe da yti| tate NaM sA pupphacUlA ajA kAliM kumAri sayameva pavvAveti, jAva uvasaMpajjittANaM vihrti| tate gaM sA kAlI ajA jAyA iMriyAsamiyA jAva guttbNbhcaarinnii| tate NaM sA kAlI ajA pupphacUlAe ajAe aMtie sAmAiyamoiyAiM ekkArasa aMgAI ahijjai, 2 bahUhiM cauttha jAva vihrti| tate NaM sA kAlI ajA annayA kaiyAi sarIrabAusiyA jIyA yAvi hotthA, 1. chattAie loN0|| 2. kAliyaM dA loM0 he1|| 3. ruhai he 2 je 1 vinaa| rumati lA 1 // 4. dRzyatAM pR0 55 50 7, pR0 45 paM0 5-7 // 5. muMDe he 2 lA 1,2 he 3,4 // 6. bhavittANaM jAva. saM 1 lA 2, 3, he 3,4, je 2 / dRzyatAM pR0 55 paM0 13 // 7. tae NaM he 1 je 1 // 8. sisligiM bhikkhaM je 2 // 9. pADideg khaM 1 // 10. kareha he 2 vinA nAsti / / 11. praNAlaMkAraM he 2 // 12. kArA je 2 saM 1 lA 3 he 3,4 // 13. dRzyatAM bhagavatIsUtre 933 // 16 // 14. vi saM 1 lA 2, 3, he 1, 3, 4, je 2 // 15. kAliyaM sa lo0 // 16. degNIya he 1 je 1 // 17. degyatitti he 2 // 18. riyA je 1 kha 1 // 19. degmAIyAI he 2 // 10. bahUI he 2 lo0 lA 1, 2 // bahUtiM khaM 1 / bahUNaM he 1 je 1 / dRzyatAM pR0 71 paM0 1, pR0 113 paM0 9 // 21. kayAI he 1 je 1 // 22. jAyA vi saM 1 he 1, 3 je 1 lA 1 lAsaM0 2 vinaa|| Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 148] pIo suyakkhaMdho amikkhaNaM 2 hatye 'dhoveti, pAe dhoveti, sIsaM dhoveti, muhaM dhoveti, thaNaMtarINi dhoveti, kakkhaMtarANi dhoveti gujjhaMtarANi dhovei, jattha jattha vi ya gaM ThANaM vA sejaM vA NisIhiyaM vA 'ceteti taM puvvAmeva anmukkhittA tato pacchA A~sayati vA sayati vaa|| tate NaM sA pupphacUlA ajA kAliM ajaM evaM vayAsI-no khalu kappati 5 devANuppie ! samaNINaM NiggaMthINaM sarIrabAusiyANaM hotae, tumaM ca NaM devANuppie ! sarIrabAusiyA jAyA abhikkhaNaM 2 hatthe dhovasi jAva AsayAhi vA sayAhi vA, taM tumaM devANuppie ! eyassa ThANassa Aloehi jAva pAyacchittaM paDivajAhi / tate NaM sA kAlI ajA puSphacUlAe ajAe eyamadvaM no ADhAti jA~va tusiNIyA saMciTThati / tate NaM tAo puppharculAe ajAo kAliM ajaM 10 abhikkhaNaM 2 "hIleMti, gidaMti, khisaMti, gairahaMti, avamaNNaMti, abhikkhaiNaM 2 eyamadvaM nivAreMti / tate NaM tIse kAlIe ajAe samaNIhiM NiggaMthIhiM amikkhaNaM 2 hIlijamANIe jAva vArijamANIe imeyArUve ajjhatthite jAva samuppajjitthA--jayA NaM ahaM aMgAravAsamajjhe vasitthA tadA NaM ahaM saryavasA, jappamiiM ca NaM ahaM muMDA bhavittA 15 agArAto aNagAriyaM pavvatiyA tappabhiI ca NaM ahaM paravvasA jAyA, taM seyaM khalu mama kalaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva jalaMte pauDikkayaM uvassayaM uvasaMpajjittANaM viharittae"tti kaTu evaM saMpeheti, 2 kalaM jAva jalaMte pA~Dika uvassayaM giNhati, 2 tattha NaM aNivAriyA aNohaTTiyA sacchaMdamatI amikkhaNaM 2 hatthe dhovati jAva Asayai vA sayai vaa| 20 * dhovai he 1, 2, je 1 vinaa|| 1. dhovai he 1, 2, je 1 vinaa| evamagre'pi // 2. rAI he 1,2 je 1 khaM 1 vinaa| lo0 madhye sarvatrAgre'pi 'rAI iti paatthH|| 3. veei he 1 je 1 lo| dRzyatAM pR0 270 paM0 2 // 4. mAsAyati je 2 he 1 / bhAsavi he 21 bhAsAi lA 1 // 5. hotae khaM1 hoittae he 2 / bhottae loN|| 6. piyA je 1 // 7. degvajAhiM he 2 // 8. jAva nAsti he 1 je 1 / dRzyatAM pR. 24 paM0 13 // 9. degcUlAmo he 1 vinaa| cUlAi lo0|| 10. hIlaMti he 1 je 1 // 11. gari lA 1 // 12. degkkhaNaM ti 2 khaM 1 // 13. agAramajhe he 1 // 14. vasittA he 1, 2 // 15. pADikkhaM je 1 / pADiekkhaM he // 16. ssayaM evaM uva he 1 je 1 // 17. ti kaTTu he 2 // 18. pADiekkhaM he 1 je 1 // 19. dRzyatAM pR0 278 paM0 11 // 20. bhAsaha he 2 // Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 NAyAdhammakahaMgasutte bIe suyakkhaMdhe [sU0 149- tate NaM sA kAlI ajA pAsatthA pAsatthavihArI osaNNA osaNNavihArI kusIlA kusIlavihArI ahAcchaMdA ahAcchaMdavihArI saMsattA saMsattavihArI bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNati, 2 addhamAsiyAe saMlehaNAe appANaM seti, 2 tIsaM bhatAI aNasaNAe chedeti, 2 tassa ThANassa aNAloIyapaDikaMtA kAlamAse kAlaM kicA camaracaMcAe rAyahANIe kAlavaDiMsae bhavaNe uvavAyasabhAe devasayaNijaMsi devadasaMtariyA aMgulassa asaMkhejabhAgamettAe ogAhaNAe kAlIdevitAe uvvnnnnaa| tate NaM sA kAlI devI ahuNovavaNNA samANI paMcavihAe pajjattIe jahA sUriyAbho jAva bhaasaamnnpjjttiie| tate NaM sA kAlI devI cauNhaM sAmANiyasAhassINaM jAva aNNesiM ca bahUNaM kAlIvaDeMsagabhavaNavAsINaM asurakumArANaM devANa ya devINa ya AhevacaM jAva vihrti| evaM khelu goyamA ! kAlIe devIe sA divvA deviDI 3" laddhA pattA abhismnnnnaagyaa| kAlIe NaM maMte ! devIe kevatiyaM kAlaM ThitI paNNatA ? goyamA! aDAijAI paliovamAiM ThitI pnnnnttaa| kAlI NaM bhaMte! devI tAo devalogAo aNaMtaraM uvvaTTittA kahiM gacchihiti kahiM urvajihiti 1 goyamA ! mahAvidehe vAse "sijjhihiti bujhihiti mucihiti pariNivvAhiti savvadukkhANamaMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMDhamassa ajjhayaNassa ayamaDhe pnnnntte| 149. jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM paMDhamassa vaggassa paMDhamassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNate, bitiyassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa 20 samaNeNaM [bhagavayA mahAvIreNaM] jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNatte ? 1. uvasaNNA khN1|| 2. pariyAe je 1 // 3. pAugittA addha he 1 // 4. attANaM he 2 vinA / / 5. jhoseti khaM 1 // 6. deggAi je 1 // 7. jasa ThANA aNA' khaM 1 // 8. iyasapaDideg lo0 he1 je1 lA 1,2 vinaa|| 9. rAyasaya he1|| 10. lamasaMdeg je1|| 11. he 2 vinA-jAe bhAgadeg je1| jae bhAga je 2 he 3, 4 lA 2,3 / jahabhAga lA1 lo0 he 1 khN1|| 12. dRzyatAM rAjapraznIyasUtraprAntabhAge // 13. pUrva 'kAlava" iti pATho vartate, dRzyatAM pR0 356 paM0 11 // 14. devANaM devINa ya he 1 // 1 // 15. khalu sAmI go' je 1 // 16. dRzyatAM pR0 357 Ti. 12 // 17. gacchihiI he 1 je 1 kha 1 // 18. degvajihiI he 1 je1|| 19. sijjhihiti 5 evaM he 1 je 1 vinA / sijjhihiI evaM he 1 je1|| 20. paDamajjha he 1 je1 vinaa| paDhamajha lo0|| 21. paDhamassa ajjhayaNassa he 21 22. paDhamamansayagata he 1 / paDamajhagasta he 1 vinA / dRzyatAmuparitanaM TippaNam / / Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149] paDhamo vaggo evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe nagare guNasilae cetie sAmI samosaDhe, parisA NiggayA jAva pajjuvAsati, te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAI devI camaracaMcAe rAyahANIe evaM jahA kAlI taheva AgatA, TTavihiM uvadaMsettA paDigayA / bhaMte ttiM bhagavaM goyame [samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati nama'sati, vaMdittA namasittA ] puvvabhavapucchA, evaM khalu goyamA ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM A~malakappA NayarI, aMbasAlavaNe ceie, jiyasattU rAyA, rAI gAhAvatI, rauIsirI bhAriyA, rAI dAriyA, pAsassa samosaraNaM / rAI dAriyA jaheva kAlI taheva nikkhaMtA, taheva sarIrabAusiyA, taM caiva savvaM jAva aMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU ! bitiyassa'jjhayaNassa, 10 'nikkhevao / jati NaM bhaMte! taMiyassa ajjhayaNassa, ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! rAyagihe Nagare, guNasilae ceie, evaM jaheva rAI tadeva rayaNI vi / NavaraM AmalakappA nayarI, rayaNI gAhAvaMtI, rayaNasirI bhAriyA, rayaNI dAriyA, sesaM taheva java aMtaM kauhiti / evaM vijjU vi / AmalakappA nayarI, vijjU gAhAvatI, vijusirI bhAriyA, vijjU dAriyA, sesaM taheva / evaM mehA vi, Amalaka~ppA nayarI, mehe gAhAvatI, mehasirI bhAriyA, meha dAriyA sesaM taheva / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhagmakahANaM paDhamassa vaggassa ayamaTThe paNNatte / 1. vi he 1 // 2. dRzyatAM pR0 75 paM0 22 // 3. bhrama he 2 // 4. rAi loM0 / evamagre'pi sarvatra / rAtI khaM 1, evamagre'pi sarvatra // 5. rAisirI he 2 / rAisarI lo0 / rAtIsarI khaM 1 / rAIsarI he 1, 3, 4 je 1, 2 lA 2 // 6. karehiI he 1 je 1 // 7. he 2 vinAbitiyajya 1 lA 2 je 2 se 1 / dvitIyajjha lA 3 | bIyajjhaya lA 1 // viyajjhaya he 1, 3, 4 je 1 / briyajjhAya loM0 // 8. dRzyatAM pR0 362 paM0 16 // 9 taiyajya he 2 vinA / tayajya lA 1 | " pAnIyAdiSvit |8|1|101 / pAnIyAdiSu zabdeSu Ita id bhavati, pANiaM / ... taiyaM... / " iti siddhamaprAkRtavyAkaraNe // 10. dRzyatAM pR0 362 paM0 18 // 11. evaM nAsti hai 2 / 12. vai he 2 je 1 loM0 // 13. siri he 1 je 1 // 14. jAta kha 1 je 1 // 15. kAhiI he 1 je 1 | kAhIti loM0 // 16. mehA vI he 1 je. he // 17. kappAe nayarIe he 1, 2 je 1 lA 1 vinA // 18. mehI je 1 / mehA he 1 // 363 15 Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 NAyAdhammakahaMgasutte bIe suyakkhaMdhe [sU0 150 [Iyo vaggo] 150 jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM docassa vaggassa, ukkhevo| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM doccassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNatA, taMjahA-suMbhA, nisuMbhA, raMbhA, 'niraMbhA, mdnnaa| jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM docassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNattA, docassa NaM bhaMte ! vaggassa paDhamajjhayaNassa ke aDhe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae gaM rAyagihe Nagare, guNasilae ceie, sAmI samosaDhe, parisA NiggatA jAva pajjuvAsati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM suMbhA devI, balicaMcAe rAyahANIe suMbhavaDeMsaeM bhavaNe suMmaMsi sIhAsaNaMsi kAlI10 gamaeNaM jAva paTTavihiM uvadaMsettA jAva paDigayA, puvvabhavapucchA, sAvatthI NayarI, koTThae ceie, jiyasatU rAyA, sume gAhAvatI, suMbhasirI bhAriyA, suMbhA dAriyA, sesaM jahA kAlIe, NavaraM addhaTTAtiM paliovamAtiM tthitii| evaM khalu jaMbU!, nikkhevago ajjhynnss| evaM sesA vi cattAri ajjhayaNA, sAvatthIe, navaraM mAyA piyA dhUyA srinaamyaa| evaM khalu jaMbU!, nikkhevao bitiyassa vggss| [saio vaggo] 151. ukkhevabho taiyavaggassa / evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM taiyassa vaggassa caMuppaNNaM ajjhayaNA paNNatA, taMjahApaDhame ajjhayaNe jAva cauppaNNatime ajjhayaNe, jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM taiyassa vaggassa cauppannaM ajjhayaNA paNNattA, paDhamassa NaM 20 bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNate? 1. saMbhA je 2 he 3 // 2. niraMbhA saM 1 lA3, he 3, 4 je 2 // 3. dege vimANe suM he 2 // 4. jAva nAsti he 2 // 5. dhUya he 1 je1 vinA // 6. sirinAmayA je 1 lA 1, 2 / sarisanAmayA lo| "dRzaH vip-ttk-skH| 8 / 1 / 142 / vip Tak sak ityetadantasya dRzerdhAtor Rto rirAdezo bhavati / sahak-sarivaNo, sariruvo, saribandINaM, sdRshH-sriso|" iti siddhhempraakRtvyaakrnne| 7. jaMbU se 1 lA 2, 3, he 3, 4, je 2 vinA nAsti // 8. degyavaggassa he 1 je 1 // 9. paNaM lo0|| 10. cauppaNNattime je 1 / caupaNNattime lo| 11. yavaggassa he11||12. degpana ajjhayaNA khN1| 'ppannajjhayaNA laa3|| Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 152] vitiya-tatiya-ca utthA vaggA evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe Nagare, guNasilae ceie, sAmI samosaDhe, parisA NiggayA jAva pjuvaasNti| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM alA devI, dharaNAe rAyahANIe alAvaDeMsae bhavaNe alaMsi sIhAsaNaMsi, evaM kAlIgamaeNaM, jAva NaTTavihiM uvadaMsettA paDigayA, punvabhavapucchA, vANArasIe NayarIe, kAmamahAvaNe ceie, ale gAhAvaMtI, alasirI bhAriyA, alA dAriyA, 5 sesaM jahA kAlIe, NavaraM dharaNassa aggamahisittAe uvavAto, sAtiregaM addha. paliovamaM ThitI, sesaM taheva / evaM khalu, Nikkhevao paDhamassa ajjhayaNassa / evaM makA 2 saterA 3 soyAmaNI 4 iMdA 5 ghaNavijuyA vi 6 / savvAo etAo dharaNassa aggmhisiio| eMvete cha ajjhayaNA veNudevassa vi avisesiyA bhANiyavvA / evaM jIva ghosassa vi ete ceva cha ajjhayaNA / 'evete dAhiNilANaM 10 iMdANaM uppaNNaM ajjhayaNA bhavaMti / savvAo vi vANArasIe kAmamahAvaNe ceie / taiyavaggassa nnikkhevo| [cauttho vaggo] 152. caiutthassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM cautthassa vaggassa ceMuppaNNaM ajjhayaNA paNNatA, taMjahA-paDhame 15 ajjhayaNe jAva caiuppaNNaime ajjhayaNe / paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa, ukkhevgo| evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pjjuvaasti| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM baiyA devI, rUyANaMdA rAyahANI, 1. degsatI he 2 // 2. dharaNIe lA 1 lAsaM04 se 1 // 3. pucchaNA vANArasInayarIe loN0|| 1. vaha loN0|| 5. alabhasiri khaM 1 / alatasirI lo0 / alabhasirI lA 1, he 4 je 2 / alabhisiri lAmU0 3 // 6. he 2 vinA-dharaNa bhAga loM. je 2 lA 1, 2, 3 he 3, 4 khaM 1 / dharaNagga' he 1 je 1 // 7. kAmasaterA lo| kamA saterA he 1 je 1, 2 lA 2, 3 he 3, 4 / dRzyatAM sthAnAGge sU0 508, bhagavatyAM 105 / 13 // 8. eJcee he 1 / icae je 1 / dRzyatAM paM0 8 // 9. mavisesA lo| sesiyA he 1 je 1 // 10. jAvazabdena 'harissa aggisIhassa puNNassa jalakaMtassa bhamiyagatissa velaMbassa' iti pATho grAhyo bhAti // 11. dRzyatAM pN06|| 12. caupagaM khaM 1 // 13. cautthavaggassa he 2 loM0 vinA // 14. caupaNNaM khaM 1 / cauppaNNA he 1 je 1 // 15. caTapaNNa' khaM 1 // 16. ukkhevo he 1 je 1 // 17. raNaM parisA jAva pajju' he 1 je 1 // 18. rUvA khaM 1 / rupA je 1, evamagre'pi rUdeg sthAne je 1 madhye ru' iti jJeyam // Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 NAyAdhammakahaMgasutte bIe suyakkhaMdhe [sU0 153rUyagavaDeMsae bhavaNe, rUyagaMsi sIhAsaNaMsi, jahA kAlIe tahA, navaraM putvabhave caMpAe puNNabhadde cetie, rUyage gAhAvatI, rUyagasirI bhAriyA, rUyA dAriyA, sesaM taheva, NavaraM bhUyANaMdaaggamahisittAe uvavAto, desUNaM paliovamaM ThitI, Nikkhe vo| evaM surUyA vi rUyaMsA vi rUMyagAvatI vi saiyakatA vi rUyappamA vi, 5 aiveyAo ceva uttarillANaM iMdANaM bhANiyanvAo jAva mahAghorsassa / Nikkhevao cutthvggss| [paMcamo vaggo] 153. paMcamavaggassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU! jAva saMpatteNaM battIsaM ajjhayaNA paNNattA, taMjadA-- kamalA kamalappabhA ceva, uppalA ya sudNsnnaa| rUvavatI bahurUvA, surUvA subhagA vi y||53|| punnA bahuputtiyA ceva, uttamA tAragA vi ya / paumA vasumatI ceva, kaNagA kaNagappabhA // 54 // vaDeMsA ke umatI cava, raiseNA rippiyaa| rohiNI navamiyA ceva, hirI pupphavatI I y|| 55 // bhuyagA bhuyagarvatI ceva, mahAkacchA phuDA hai y| sughosA vimalA ceva, sussarA ya srsstii||56|| ukkhevao paDhamassa ajjhayaNassa / evaM khalu jaMbU! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pjjuvaasti| te NaM kAle NaM te NaM 1. svagaMsi khaM 1 // 2. bhave lA 2, 3, he 1, 3, 4 je 2 // 3. evaM khalu he 1 hemU0 2, lA1 vinaa|| 4. rUyA vi surUyA vi he 1 je1 rUvA vi surUvA vi khN1|| 5. rUvaMsA khaM 1 // 6. rUyagAhAvaI he 1 je 1 / svagAvai lo0| rUvagAvatI khN1| 7. rUvakatA virUvappabhA khaM // 8. eyAo ceva laa1| eyA ceva he dRzyatAM pR0 365 paM0 9, 10 // 9. sassa vi khaM 1 // 10.paMcamagassa he 1 je 1 khN1| paMcamassa he 2 lo0 lAm02 hemU04 je 2 // 11. battIsA he 1 je1|| 12. puNNA he 1 khaM 1 vinaa| atra sthAnAGgasUtre [sU0 273] puttA iti pATho labhyate, kintu hastalikhitAdarzeSu, 'tA-nA' ityakSarayoH samAnaprAyatvAt pAThanirNayo duSkaro bhavati / kiJca, bhagavatIsUtrAdau 'pukSA' iti pATho labhyate, dRzyatAM sthAnAgasUtre pR0 105 Ti0 11 // 13. Iya lo| viya je 1 lA 2, 3, he 3, 4 / ceya khaM 1 // 14. gAva saM 1 je2 lA 2, 3, he 3, 4 // 15. I ya laa1|| 16. sura' he 1 je1|| 17. NaM jAva rAya he2|| Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 paMcama-chaTTha-sattamA ghaggA samae NaM kamalA devI, kamalAe rAyahANIe, kamalavaDeMsae bhavaNe, kamalaMsi sIhAsaNaMsi, sesaM jahA kAlIe taheva, NavaraM puvvaMbhave nAgapure nagare, sahasaMbavaNe ujANe, kamalassa gAhAvatissa kamalasirIe bhAriyAe kamalA dAriyA, pAsassa NeM aMtie nikhtaa| kAlassa pisAyakumAriMdassa aggamahisI, addhapaliovamaM ThitI, evaM sesA vi ajjhayaNA dAhiNillANaM vANamaMtariMdANaM bhaanniyvvaa| savvAo NAgapure sahasaMbavaNe ujANe, mAyApiyaro ghUyArsarinAmayA, 'ThitI addhapaliovamaM / paMcamo vaggo sNmmtto| [chaTTo vaggo] 154. chaTo vi vaggo pNcmvggsriso| NavaraM mahAkAlAdINaM uttarilANaM iMdANaM aggamahisIo, purabhave sAgee nagare, uttarakuru ujANe, mAyApiyaro 10 dhUyAsariNAmayA, sesaM taM cev| chaTTho vaggo smmtto| [sattamo vaggo] 155. sattamassa vaggassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU ! jA~va cattAri ajjhayaNA paNNatA, taMjahA--sUrappabhA, AyavA, acimAlI, pabhaMkarA / paDhamassa ajjhayaNassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU ! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe 15 samosaraNaM jAva parisA pajuvAsati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM sUrappabhA devI, sUraMsi vimANaMsi, sUrappamaMsi "sIhAsaNaMsi, sesaM jahA kAlIe teheva, NavaraM puMvabhave arakkhurIe nayarIe, sUrappabhassa gAhAvaissa sUrasirIe bhAriyAe sUrappabhA daariyaa| 1. bhavo he 1, 2, lo0 kha 1 lA 1 he 3 // 2. degsaMbaujANe he 1 // 3. NaM he 1 vinA naasti|| 4. Thii lo0 he21 ThiI (i-he 1) paddhattA evaM he 1 je 1 // 5. maMtariyANaM 6. vAo he 2 vinA / / 7. dhUyadeg khaM1 he 2 lo0 lA 2 // 8. degsarisanA he 1 lo0 / sirinA' saM1, lA 3, he 4 je2|| 9. ThitI ya bhaddha khaM 1 / Thii addha loN0|| 10. samato je1|| 11. chaTTo vaggo he 1 je1|| 12. mahAkAliMdANaM uttarANaM agga lo0|| 13. uvari' je 1 he1|| 14. bhavo he 2, khaM 1 lA 1, 3, hesaM04 je 2 // 15. dhUya' he 1 lA 1 vinaa|| 16. sarisaNAmayA lo| siriNAmayA se 1 lA 1, 3, he 3, 4, je 2 // 17. jAva nAsti he 2 lA 1 // 18. siMhA he 2 // 19. tahA NavaraM je 1 vinA // 20. purabhavo lA 1 vinA // 21. bharakkhuhe 1 / bharakkha lo0 // 22. sUrasirIbhAriyAe he 1 je 1 / sUrasiribhAriyAe khaM 1 lo0 // Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 NAyAdhammakahaMgasutte bIe suyakkhaMdhe [sU0 156sUrassa aggamahisI, ThitI addhapaliovamaM paMcahiM vAsasaehiM amahiyaM, sesaM jahA kAlIe / evaM sesAo vi savvAo aMrakkhurIe nnyriie| sattamo vaggo smmtto| [aTThamo vaggo] 5 156. aTThamassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU! jAva cattAri ajjhayaNA paNNattA, taMjahA-caMdappabhA, dosiNAbhA, acimAlI, pmNkraa| paDhamassa ajjhayaNassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajuvAsati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM caMdappamA devI, caMdappabhaMsi vimANaMsi, caMdappamaMsi sIhAsaNaMsi, sesaM jadhA kAlIe, NavaraM punvabhave mahurAe NayarIe, maMDIravaDeMsae ujjANe, caMdappabhe gAhAvatI, caMdasirI bhAriyA, caMdappabhA daariyaa| caMdassa aggamahisI, 'ThitI addhapaliovamaM paNNAsAe vAsasahassehiM abbhahiyaM, sesaM jahA kAlIe / evaM sesAo vi, mahurAe NayarIe, mAyApiyaro dhUyAsarinAmA, aTThamo vaggo smmtto| [Navamo vaggo] 157. Navamassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU! jAva aTTha ajjhayaNA paNNattA, taMjahA-paumA, sivA, suMtI, aMjU,rohiNI, miyA, ayalA, accharA / paDhamajjhayaNassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pjuvaasti| te NaM kAle NaM te NaM samae NaM paMumA devI, sohamme kappe, paumava.sae vimANe, sabhAe suhammAe, paumaMsi sIhAsaNaMsi, 15 1. araMkkhu he 1 // 2. samatto je 1 lo0 // 3. bhavo he 1 vinA // 1. bhaMDIva. he 2 vinaa| caMdavA lA 1 / "mathurAyAM...bhaNDIravanayakSayAtrAyai" iti kalpasUtraTIkAyAM vinayavijayopAdhyAyaviracitAyAm // 5. Thii lo0 // 1 // 6. piyaro vihe 1 / piyaro vi ya je 1 // 7. pratiSu pAThA:-dhUyAsarisanAmA he 1 / dhUyasarisanAmA lo0 // dhUyasirinAmA lA 1, 2, 3 se 1 he 4, je 2 / dhUyasarinAmA khaM 1 he| 2, 3 // 8. samatto lo0 // .. saI lA 1 / sthAnAgasUtre [sU0 307, 612] bhagavatIsUtre [10 / 5 / 31] ca sutI iti paatthH||10. lA 2 vinA-miyA iyA ayalA je 1 kha 1 he 1, 2, saM 1 / miyA iya ayalA loN| miyA IyA bhayalI he 4 je 2 / miyAyA ayalA he 3 / sthAnAGgasUtre sU0 307, 612] bhagavatIsUtre [10 / 5 / 31] ca mamalA iti paatthH|| 11. paumAvaI devI so he 1, je 1 / paThamAvaI so' he 2 je 2 // Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 158] aTTama-navama-dasamA vaggA jahA kAlIe, evaM aha vi ajjhayaNA kAlIgamaeNaM 'neyvaa| NavaraM sAvatthIe do jaNIo, hathiNAure do jaNIo, kaMpillapure do jaNIo, sAgee do jaNIo; paMumA piyaro, vijayA mAyaro, savvAo vi pAsassa aMtie pavvaiyAo, sakkassa aggamahisIo, ThitI satta paliovamAI, mahAvidehe vAse aMtaM kaahiti| Navamo vaggo sNmmtto| [dasamo vaggo] 158. dasamassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU! jAva aTTa ajjhayaNA paNNattA, taMjahA kaNhA rya kaNharAtI rAmA taha rAmakkhiyA vasU y| vasugutA vasumittA vasuMdharA ceva IsANe // 57 // paDhamassa'jjhayaNassa ukkhevo| evaM khalu jaMbU! te NaM kAle NaM te NaM samae NaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajuvAsati / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM kahA devI, IsANe kappe, kaNhavaDeMsae vimANe, samAe suhammAe, kaNhaMsi sIhAsaNaMsi, sesaM jahA kAlIe, evaM aTTha vi ajjhayaNA kAlIgamaeNaM nneyvvaa| NavaraM puvvabhave vANArasIe nayarIe do jaNIo, rAyagihe nagare do jaNIo, sAvatthIe 15 nayarIe do jaNIo, kosaMbIe nagarIe do jaNIo, rAme piyA, dhammA mAyA, savAo vi pAsassa arahao aMtie pavaiyAo, pupphacUlAe ajAe sissinniyaao| IsANassa aggamahisIo, ThitI Nava paliovamAiM, mahAvidehe vAse 1. evaM jahA kAlIe aTTha je 1 // 2. nAyavvA loN0|| 12. paume he 2 vinA // 3. vijayA mAyAro he 1 / vijae mAyAro je 1 / vijayA mAyarAmo saM1 lA 3 he 4 je 2 // 5. aMtiyaM he 2 je 1 loM0 laa1|| 6. he 2 vinA-kAhiti khaM 1 lA 1 / kAhIti loM0 saM 1 lA 2, 3, he 3, 4 je 2 / kAhiI he 1 je 1 // 7. samatto lo0 // 1 // 8. ya nAsti he 1 je1|| 9. pratiSu pAThA:-razkhiyA vasU yA he1 laa2| rAkhiya vasU ya je 1 kha 1 loN| razkhiya vasU vi he 2 / rakkhiya vasU yA je 2 lA 3 he 4 saM 1 // 10. vasaga ityetatparyantameva he2 prativartate, itaH paramekamavaziSTaM patraM he2 madhye nAsti / 11. paDhamajma he1 vinaa|| 12. NAyavA se 1 lA2, 3, he 3,4,je 2 // 13.bhavo 1 lA1 khN1|| 11. dhammo laa1| dhamma je1|| 15. lA 1 vinA-Niyatte lo. je 1 he 1 / degNIyatte he 3, 4, je 2 saM 1 lA 2, 3 // 16.ssa ya aggaloM // Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAyAdhammakahaMgasutte bIo suyakkhaMdhe [sU0 151sijhihiti bujhihiMti muMcihiMti savvadukkhANaM aMtaM kaoNhiMti / evaM khalu jaMbU!, Nikkhavago dasamavaggassa / dasamo vaggo smmtto| 159. evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AdigareNaM titthagareNaM sayaMsaMbuddheNaM purisottameNaM purisasIheNaM jA~va saMpatteNaM [chaMTThassa aMgassa biyassa 5 suyakkhaMdhassa ayamaDhe paNNatte tti bemi|] dhammaka~hA biyasuyakkhaMdho dasahiM vaggehiM sNmmtto| evaM nAyAdhammakahAo smmttaao| 1. hiti bujhihiti je 1 / hii bujjhihii loM0 / deghitI bujhihitI khaM 1 // 2. muzcihitI khaM1 / muJcihii lo| muJcihiti nAsti he 1 bhAM0 je 1 / 3. kkhANa aMtaM he 1 bhAM0 je1 lo / kvANamaMtaM khN1| kkhANaMmaMtaM lA 1 / 4. kAhitI je 2 he 3, 4 / kariheti he 1 / karehiti bhAM0 je1 kAhiti khaM 1 laa2| kAhii lo0 // 5 vo vaggo dasa bhAM0 je1|| 6. degsottimeNaM he 1 je 1 bhAM0 khaM1 lo0 / 7. jAva saMpatteNaM je 1 he 1 bhAM0 vinA nAsti // * dRzyatAM pR0 354 paM0 17 // 8. pratiSu pAThA:-kahAe bi[sa-je 1]yasuyakkhaM(khaM-he 1)dho dasahiM vaggehi sammatto evaM NAya-dhammakahAo samma(ma je-1) ttAno he 1 je 1 / kahAe vi suyakkhaMdho dasahiM vaggehi smtto| evaM NAyadhammakahAo samattAo bhAM0 / kahA suyakkhaMdho smm(sm-lo0)tto| dasahiM vaggehiM NAyA(ya-khaM 1)dhammakahAto sammattAmo he 1 je 1 vinA // 9. graMthAnaM sahasra 5000 paMcasahasrati // cha ||-he 1 / graMthasaMkhyA 5065 // cha // cha // ch||-khN 1 / graMthasya zlokasaMkhyayA parimANamidaM 5061-lo0 / graMthAgraM zlokasaMkhyA 5464 / zrIbhUyAt // ch||-je 2 / graMthasaMkhyA 5464-he 3 saM 1 / graMthAgraM 5464 shloksNkhyaaprmaannN| zubhaM bhavatu lekhk-vaackyoH|-he4 | graMthAnaM zlokasaMkhyA 6000 saMvat 1588 varSe // zrI // cha / lA 2 maMgalaM mhaashriiH|| cha |-je 1 / zrIrastu / saMghasaya (sya ?) kallA / ch|ch| ch| lA 1 / maMgalaM mahAzrI // zubhaM bhUyAt // cha |-sN 1 / zubhaM bhavatu | maMgalaM bhUyAt zrIsaMghabhaTTAraka // zrIrastu // he 3, etadanantaraM he 3 madhye IdRzI prazastirvartate"zrI lokanAlikamalAzirasi prazaste yaH kAmakumbhati vibhuH karuNAsudhAbhRt / taM cittakAmitaphalapradamAdidevaM bhavyAGgino namata rAmagiristhacaitye // 1 // kalyANAGkarapUritaM prakurute vizvaM yadIyAdbhutA varSeva prtimorgeshvrphnnaakaadmbiniimnndditaa| varSantI sukRtAmbudaM pratidinaM zrI citrakUTAcale vande'haM vinayena taM jinapatiM zrIsomacintAmaNim // 2 // puMratnairbahujAtibhirgurutarairvibhrAjamAnAntaraH satkAruNyarasaH kalAvadudayaH zazvanmahAgotrabhRt / gambhIraH kamalAlayo vijayate maryAdayA saMyutaH UkezAbhidhavaMza eSa viditaH kSIrAbdhinA saMnibhaH Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGgasUtralekhayitRprazastiH / gotraM kalADhyaM zazibimbatulyaM tatrAbhavad dUgaDanAmadheyam / dIntu nAnAkulatArakAsu netrAbhirAmaM kutakaM nigGkam // 4 // tatkiraNopamaramyo jhAMjhU suzrAvako'sti tatra sudhIH / jhAMjhaladevI nAmnA viditA tasyAsti varapatnI // 5 // kare dAno'dbhutadAnamudrikAM punarmukhAbje madhurAM sarasvatIm / tadaGgajo'dgurudevabhaktibhAk pAsAbhidhAno'tyudayI mahAmanAH // 6 // tasya padmaladevIti samabhUduttamA priyA / tatkukSiprabhavAvetau tanayau dvau babhUvatuH // 7 // udAracetA nRpamAnyabhASitaH prakRSTabhAgyodaya AptapUjakaH / dedIpyamAnAdbhutabuddhidIpiko vastAbhidhAnaH prathamo'sti puNyabhAk // 8 // dAnAdidharmadvirade yadIyaM mano'dhirUDhaM zaradabhrazubhram / devAbhidhAnaH sa udArakIrtiH punardvitIyo'styana lIkavakttA // 9 // jajJe vIlhaNadevIti vastAkasya priyA zubhA / tathA dADimadevIti devAkasya ca vallabhA // 10 // ...........! itthaM nijaparivArAlaGkRta audAryadhIparItamanAH / zrI citrakUTa durgAnnadakuTavartIIM samAyAtaH // 12 // zrImanmaNDapakopari nayavittArjanaparaH prakRtisaumyaH / devAstu pAviti gurupadezAmRtaM miSTam // 13 // tathAhi - svAbhyAM karAbhyAM samayaM likhitvA yo lekhayitvAtavibhoH parAMzca / dadAti dhImAn munipuGgavebhyaH sarve tamevAnyabhave sa dhatte // 14 // teSAM naiva daridratA na jaDatA no mUkatA nAndhatA, na bhrAntirna ca kubjatA badhiratA no nIcatA zocyatA / nAikIrtirna kilAsyazo'pyavijayo no durbhagatvaM kacit jainendrasya likhanti cAruvacanaM ye lekhayante'pi vA // 15 // kinvArogyamudAratA subhagatA bhUmIndrataizvaryatA, vidvattA vilasatkalA kuzalatA sallAdhyatA vAgmitA / lAvaNyena surUpatA sphuTataraM paJcendriyatvaM tathA teSAM syAdiha lekhayanti samayaM ye vA likhantyujjvalam // 16 // // 11 // prAyeNa pustakAdhAraM zrutaM jajJe kalau yuge / lekhayantyAgamaM tena zrIvIrAzAvyavasthitAH // 17 // zrutvopadezamevaM devAko lekhayat svapuNyArtham / jJAtAdharmakathAyAH sUtraM sauva pramodena // 18 // zrI zrI zrI jinasamudrasUriSu kharataragacche'tra vijayamAneSu / AcAryazAntisAgaramunIzvareSu ca guNAmbudhiSu // 19 // 371 Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 shaataadhrmkthaanggsuutrlekhyitRprshstiH| . . . . . . . . . ...............pradadau sa tu lekhayitvA'mum // 20 // nidhi-veda-tithi 1549 pramite vikramasaMvatsare vyatikrAnte / navakUlavatIpuryo granthamimaM vIramo vyalikhat // 21 // iti zrI jJAtAdharmakathAprazastiH // saM0 1549 varSe caitrasudi 10 dine gurau|| shriipRthviiraajkumaarraajye|" he 4 madhye IdRzI prazastivartate"varSadvAdazakaM vidhAya vividhaM tInaM tapo dustapaM duSTAdRSTa catuSTayaM pravitataM nirmUlamunmUlya ca / vizvAlokakakevalaM ca vimalaM samprApya sandarzito dharmo yena caturvidhaH sa bhagavAn vIro'stu vaH zreyase // 1 // zrImatIrthAdhinAthairasurasuranaraiH saGkalAyAM sabhAyAM pUrva vyAkhyAyi yA'rthAttadanugagadharaiH sUtrataH sndideshe| nizzeSAGgivajAnAmupakRtikRtaye nyakRtAnyapravAdA jIyAdekAdazAGgI zivapadasukhadA sA sadA / vizvavizve // 2 // moDhajJAtyudayakSamAdharazikhAbhUSAvidhidyomaNirjajJe ThakuraratnasiMha iti ha zrAddhaH sadA prasiddhaH puraa| putrastasya babhUva vandhuraguNaH zrIjainadharmAdhvagaH sAldAko dayitA ca tasya samabhUdu bUTIti nAmnA zrutA // 3 // meghAhvaH prathamaH samastajanatAstutyo dvitIyastathA vAghAkhyo vyavahArivargavidito rAmastRtIyaH punaH / turyaH parvatanAmakazca vividhazrIdharmabaddhAdarAzcatvArastanayAMstayoH samabhavannete krmaadvishrutaaH||4|| pUrvAmucUH somasamAnazIlA satISu rekhA llkuuddhitiiyaa| rUdistathA dematikA ca jAye rannUramISAM dayitA abhUvan // 5 // meghAkasyA'bhUt suto narmadAkhyaH khyAtaH mAyAM nyacadakSeSu mukhyH| rAmAkasyAthA'bhavad vatsarAjaH svacchasvAntaH sajanAnAM prazasyaH // 6 // rAmAhnaH parvatazca prathitaguNagaNau teSu vAsaM sRjantau prauDhazrIstambhatIrthADhayavaranagare prollasakIrtibhAjau / ibhyazreNISu mukhyau jinagurucaraNAmbhojabhRGgAyamAnau mAnAtItotsavaudhaiH pravacanamabhito bhAsayantAva bhUtAm // 7 // aSTAdazAdivarSatritayamanu mahAbhISaNe sampravRtte durbhikSe lokalakSakSayakRti nitarAM kalpakAlopamAne / satrAgAratrayaM yo pratidinamadhamotkRSTamadhyamaprabhedAnmodAt prAvartayetAM nijavibhavabharaiH saddayAvAsanA bhyaam||8|| zrImacchazatruJjayAdrau pravarataragirau raivate cArbude ca zrIjIrApallipArzvaprabhRtiSu nikhileSvanyatIrtheSu bhAvAt / vApaM vApaM prakAmaM pracurataradhanaM svIyamAtmIya AtmA cakre yAbhyAM pavitraH pravitatasukRtaizcA parairapyudAraiH // 9 // atha ca-tatrA'pyabhUda parvatanAmadheyaH samastalokottamabhAgadheyaH / vizeSasUkSmAItadharmakarmAsaktaH samAsannasamastazarmA // 10 // Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtadharmakathAGgasUtralekhayitRprazastiH gArhasthye'pi sthito yaH zramagagaNa ivAtyantanissaGgavRttiH, vyAvRttavyApimohapramukhasamamahAntarbhavAri pravRttiH / saccittatyAgakArI parimitavikRti-dravyasaMkhyAdhikArI, rAgadveSApasArI parihataviSayaH pApapaGkApa haarii||11|| AvazyakaM dviH satataM sujed yat pUjAM trisandhyaM ca jinezvarasya / sadAgamArtha ca guroH samIpe zRNotyubhAkarNi guNAnurAgI // 12 // vizeSaparvaNyanizaM vidhatte caturdazImukhya upoSaNAdyam / tapovizeSa vidhipauSadhaM ca tyaktvA gRhArambhabharaM samaM yaH // 13 // sAdharmikANAM vividhAn mahotsavAn zrIsaGghavAtsalyamukhAMstanoti yH| shriijainscchaasnbhaasnprthaaprbhaakraaNshuprtimaanmhiiysH|| 14 // gArhasthyabhAve sthitavAnapIti zrIdharmyakarmANi nirantaraM sH|| tanoti yadvad bhavamadhyasaMstho yogI nijaM yaugikakarmajAtam // 15 // itshv-shriimttaagnnnbhongggbhaanuklpshriisomsundrguruprvropdeshm| pIyUSayUSakamanIyasudhAmayUkhaprakhyaM ninAya viSayaM nijakarNayoH saH // 16 // tathAhi-na te narA durgatimApnuvanti na mUkatAM naiva jaDasvabhAvam / na cAndhatAM buddhivihInatAM ca ye lekhayantIha jinasya vAkyam // 17 // lekhayanti narA dhanyA ye jinaagmpustkm| te sarva vAGmayaM jJAtvA siddhiM yAnti na saMzayaH // 18 // paThati pAThayate paThatAmasau vasana-bhojana-pustakavastubhiH / pratidinaM kurute ya upagrahaM sa iha sarvavide bhavennaraH // 19 // teSAM nizamyeti vaco gurUNAM sudhAsamAnaM bhavatArahetu / samudyatAntaHkaraNo babhUva saikAdazAGgIparilekhanAdau // 20 // ekAdazAGgAni tataH zubhAya prAlIlikhad stambhapure pradhAne / varSe'zvinIputramaharSividyA 1472 saMkhye skhalakSmyA zrutabhaktito'yam // 21 // AkAzAtapavAraNaM parilasattArAvalImauktikaM merUddaNDasudaNDakANDamamRtAt pUrNakumbhojvalam / zrIsaGghopari dhArayed vidhirasau yAvacciraM nandatAt tAvat pustaka eSa kovidakulaivavicyamAnaH sadA // 22 // iti zrIstammatIrthanagaravAstavyazrIjainadharmamArgAvaraNapravINatattvAtattvavivekAkalanA'rINa sA. parvatalekhitazrIekAdazAGgIprazastiH smaaptaa||" Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||ath prishissttaani|| prathamaM pariziSTam jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH 356 18 329 viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSTAGkAH aikAyamahAkAya aMguliya 158, 159 aibhoyaNapasaMga aMgulejaga 16 aiyAkucchI aMti aivayaMta aMjaNa aivayamANiM aMjaNagiri 156 aivega 294 aMjaNagirikUDasannibhaM 282 aIe aMjaNapuMjaniyarappagAsa auNatIsa aMjaNapulaga 29 aMka 29, 164, 271, 274, 280 aMjali 11, 17, 74, 109, 110, aMkaNAhiM 246, 280, 359 aMkadhAtI aMjalipagAha aMkusa 115 aMjalipariggaha 246 aMga 6,70, 75, 76, 124, 223, 368 244, 253, 25, 354, aMDaNAe 276 355 aMDaya 99 aMgapaDicArigA aMDe aMgaraDiyAriyA 34, 240 aMta 124, 235, 255 aMgaphAsa 269, 273 aMtakarabhUmI 190 aMgamaMgAI 238 aMtagamaNa aMgamaMgAti aMtanigyAtie 234 aMgayAtiM aMtamakAsI 190 aMgarAyaM 283 aMtara 62, 67, 69, 79, 130, 197, aMgarAyA 145, 152, 162 219, 252 aMgasuhaphAsayaM aMtarAvaNa 219, 221 aMgAI 318, 320, 360 aMtarikkhapaDivanna aMgulassa 362 / aMtalikkhapaDivanna 30, 31, 159, 183 . aMjU 24 Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 376 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH viziSTazabdAH pRSThAkAH aMtie 55, 69, 70, 75, 76, 91, 92, aMsUNi 100, 112, 113, 114, akaMta 44, 220 115, 122, 123, 137, akaMtatarA 268 151, 176, 179, 201, akaMtA 204, 240, 241, 243 202, 208, 221, 222, akayaNNuya 206 223, 230, 232, 233, akayapuNNajaNamaNoraha 234, 239, 243, 249, akayapunna(Na) 233, 351, 352 250, 261, 266, 270, akayalakkhaNA 80 274, 282, 284, 300, akaluNa 206 311, 313, 317, 318, akAmae 268, 349, 351, 353 320, 322, 325, 352, akAmakAI 367, 369 akAmA 192 aMtiya 28, 55, 109, 118, 139, akAmiyA 110 160, 174, 180, 220, akArae 230 259, 260, 272, 278 akAla 154, 158, 253, 254, 258, aMtiyAo 319, 349, 359 259, 261 aMteura 150, 172, 238, 239, 240, akAladohala 26, 28, 31, 32, 34 2.5, 288, 294, 295, akAladohalamaNorahasaMpatti 28 351, 353 akAlaparihINa 281, 291 aMteuragae 301 akAlameha 20, 26, 28, 36 aMteuraparijaNa akuMDiya 252 aMteurapariyAla 172, 293 akaMta 234 aMteurapariyAlasaMparivuDa 163, 297, 309, akamittA 303 352 akkosaNa 262 aMteurapariyAlasaddhiM akkhae 121, 122 aMteuraparivArasaMparivuDa 168 akkhaya aMteuriyA 164,280 akkhayaNihi aMtevAsI akkhayanihi 130, 257, 211, 355 akkhitta 85, 299, 300 aMtehi akkhubhiyA bhaMto 293 akkhoDeti 104, 105 aMtojala 158, 194 akhaMDa aMdhayAra akhajaM 257, 258 aMbadhAtI agaDa aMbaratala 22,61, 208 / agaDadaddara 173, 296 aMbasAlavaNa 357,358, 359, 363 agaDhie 328, 353 aMsuyaM agaNikAya 248 173 * Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 252 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSTAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGka: agaNemANA 204 agvAyaha agarupavara agNa 285, 294, 296 agaruvarapavaradhUvaNa 331, 332 agdhaM 284 agAmiyaM 343, 344, 345 acakkhuphAsa 249 agAra 45, 55, 56,57, 58,69, acalie 157 91, 123 acavalaM 10 agAramajjha 278 acitta 42, 258 agAramajjhAvasAmi 57, 58 accaNija 92, 139, 254, 328, agAravAsa 190, 361 347, 354 agAraviNae accimAlI 367, 368 agArAto 359, 361 acciya agiddhA 328, 332, 353 accIsahassamAlaNIya 40, 52 agilAe 75, 127 acuyapajavasANA 184 aguttA 105 acceti 287 agutiMdiya 106 accha 67, 219 agUhamANA 27 acchattaga aggaasilahiggAhe 338 acchamANI agAkesa 50, 124 accharagaNa agamahisI 224, 355, 365, 367, accharA 368 368, 369 acchavimalasalilapatthapuNNe 103 aggAI 309 acchavimalasalilapalicchanne 103 aggi 79, 346 acchiddakucchI agigaccA 183 acchivayaNA 230 aggijAluggilaMtavayaNaM 156 acchI 57, 58, 70 aggibhayavihuyA acche 220 aggibhayavippamukka 68 accherae 162 aggisaMbhama 63, 64 accheraya 324, 325 aggisAmane 47 acchoDeti 341 aggisAhie ajahaNNamaNukkosa 261 aggihoma 238, 268, 291 ajAtiyA 120 aggI 248 ajiya agujANa 161, 166, 174, 209, ajIrae 230 ____252, 255, 300, 303, aja 13, 38, 153, 157, 304 324 ajaga agghAyaMti 323 ajagapajagapiu 47 aglAyati ajajaMbU agvAyamANI ajajaMbUNAma 107 Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 viziSTazabdAH ajja yapajjayapi upajjayAgae ajjayA ajjava ajamuhamma ajA ajiyA ajiyApayA ajiyAsaya ajiyA sAhassI jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabda sUciH pRSThAGkAH 46 280 3, 211 3, 4, 5, 6, 355 241, 242, 243, 244, 274, 275, 276, 277, 278, 318, 320, 360, 361, 362, 369 aju ajo ! anopAe 190 108, 189, 358 283 261 280 ajjhatthie 27, 57, 58, 80, 92, 128, 132, 133, 136, 137, 138, 160, 167, 168, 180, 218, 232, 233, 234, 238, 241, 259, 278, 295 74, 221, 225, 243, 245, 251, 311, 314, 361 6, 102, 354, 356, 362-369 ajjhatthite akSayaNa ajjhayaNA 6 ajjhavasANa ajjhovavajaha ajjhovavaNNa 63, 69, 179, 188 178 177, 328, ajjhovavanna 84, 126, 232, 236, 238, 296, 350, 351, 353 100 aTiTTiyA vijamANa ajjhANovagayA 320 181 aTTahAsa aTTaNasAlA aTTaduhaTTavasaTTa 25 155, 157 14, 15 158, 232, 263, 353 viziSTazabdAH aTTaduhaTTavasaTTamANasa aTTaduhaTTavasa mANasa gae aTTavasaTTaduiTa aTTAlaya aTTha ahaMgama hA NimittattatthapADhae aTukammasatta aTThaTTha aTThattIsAe aTThama aTThamae a- ame aTThamabhattaM aTThasaya aTThasahassa aTThAI aTThAe aTThArasa aTThAra saNha aTThArasa desI bhAsAvisArayA aTThArasama aTThArasamaM aTThArasameNaM aTThArasavihippagAradesI bhAsAvisArae 309 6, 16, 113, 114, 116, 118, 130, 131, 147, 190, 235, 236, 369 17 54 54, 185 130 358 72, 149, 142, 143, 144, 145, 190, 199, 284, 355, 368 188 71 28, 29, 225, 303 49 184 57 345 108, 144, 185 78 95 143, 334, 347, 348 72 39 76 38 aTThArasuttara aTThAvaya aTThAvisatimaM aTThAvIsa timeNaM aTThAvIsa aTThAsIti aTThAhiya ayi mahima ammANa ajuddhaM pRSThAGkAH 58 57 62 72 144, 189 181, 183 188, 190 189 72 38 Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam pRSThAGgA, muTThinANukopparapahArasaM bhaggamahiyagattaM 86 200 15 311 121 viziSTa zabdAH aDiyarAsisatasaMkula aTThasuhAe aDDe adveNaM aTTho aDamANa aDamANI aDavI aDavI hiM ahi aDa aDDaratakAlasamaya aDDA aDDAijja aDDe agaseNApAmokkhA anaMta anaMtara aNagAra 241 253, 343, 344, 345 343 172 77, 132, 152, 191, 224, 236, 251, 265 34, 145, 190, 341, 95, 108, 256, 276, 321 68, 362, 357 108, 283 6, 188, 189, 320 76, 92, 145, 146, 178, 263, 265, 354, 362 4, 71, 73, 74, 75, 76, 113, 117, 118, 123, 124, 125, 127, 128, 130, 142, 143, 144, 250, 257, 258, 259 260, 261, 262, 318, - 319, 320, 348, 350, 351, 352, 354. 70 115, 116 126, 128, 129, 190, 319, 355 113, 122 45, 55,91, 359, 361, 328, 353 225 aNagAravaNNao aNagAraviNaya aNagArasaya aNagArasahassa aNagAriyaM aNajjhovanna (Na) aNaNusAsaNatAe 352, 258, 319, 353 viziSTazabdAH aNadhAraga aNabhuTTiya aNabhilasamANI ara aNavakakhamANa aNavadagga aNavayakamINA aNavaraya aNavekkhamANa aNasaNa aNaisamagga aNAula aNAloiyapaDikaMtA aNAsAemANa aNAha aNie ahiM aNikkhita aNicca aNi aNAgaliyacaMDa tivvarosa aNAdAyamANI 90 aNAdAyamINA 24, 25, 204, 246, 278 aNAdi 91 atirA aNitie aNitiyA aNimisa aNiyAhivati aNivAriyA kaMpa anukaMpamANa aNukUla akkhitta 379 pRSThAGkAH 338 117 24 26 74, 75, 261, 320, 91, 93 204 54 320 75, 76, 92, 122, 244, 362 153, 199, 338 157 199 279, 362 344, 345 182, 206, 228 183 356 71, 72, 233, 261, 275, 319 45 44, 204, 220, 240, 241, 274 148, 216, 268, 280 45 46 9, 177 183, 356 336, 361 34 29 141, 145 153 Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 252 380 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSTAGkAH viziSTazabdAH pRSThAkAH aNugacchati aNumae aNugacchamANa 86, 343 aNumaggajAtiyA 334, 340 aNugavesamANa 294 aNumaggajAyae 167 aNugiNhamANA 281, 286, 291 aNumannitthA 110, 1.2, 350 aNugilati 134 aNuratta 238 aNuggaha 237 aNurasiyaM 109 aNuciMtemANa 26, 195, 250 aNurAeNa 112 aNuttara 47, 54 aNuliMpati aNuttarovavAtiya 190 aNulitta aNuddhayamuiMgaM 35 aNulihaMtasihara 107 aNupatta 12, 232, 239 aNuloma 202, 208 aNupayAhiNIkaremANa 185 aNuvanemi 81 aNupariyati 203 aguvaDdehi aNupariyaTTiyavva 197 aNukttamANa 48 aNupariyaTTissai 138 aNuvAsaNa 231 aNupariyaTTissati 208, 254, 329, aNuvAhaNa 344, 353 aNuvUhati aNupariyaTTeDa aNuvUhamANa aNupaviha 68, 184, 188, 224, aNuvheMti ___ 241, 258, 274, 343 aNuvvatijamANa . 100 aNupavisati 15, 167, 309, 315 aNuvvaya 221 aNupavisasi 296, 301 aNuvigga 157, 203 aNupavisaha 242 aNuhoha aNupavisahi 172 aNuhohi 47 agupavisAhi aNUNAti 182 aNupavisicae 168 aNega 108, 154, 192, 195, aNupavvaiMsu 188 283, 284 aNuputva 37, 69, 75, 101, 116, aNegakhaMDI 130, 131, 133, 135, aNegakhaMbha. 185, 227, 232 226, 227, 239, 240 aNegakhaMbhasatasanniviha 284 aNupuvvasujAyavappagaMbhIrasIyalajala aNegakhaMbhasaya0 227, 228, 292 aNupuvvasujAyavappasIyalajalA 226 aNegakhaMbhasayasanniviTTha 39, 52, 148, 227 aNuppatta 63, 69 aNegagaNavAyaga aNuppavesa aNegajhasa 206 aNubaddha aNegataDa aNubhUyakallANa aNegatAlAyarANucarita aNubhUyapuvva 63 / aNegabhUyabhAvabhavie 121, 122 336 107 Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 263 prathamaM pariziSTam 381 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA aNegamaNikaNagarataNapahakaraparimaMDita atibhaddae 293 maticitaviNiuttagamaNuguNajaNiyahariso / atiyaTTijamANI 193 aNegavAyAmajoga atirittaM 162 aNegavAlasayasaMkaNija 33 atihi 227 aNegasauNagaNamihuNaviyariyasannaiya atIta 136, 137 mahurasaranAiyA 226 atIva 73, 148, 213, 253 aNegasauNagaNaruyaribhitasaMkula 229 aturiyaM 10 aNegasatasahassa attae 7, 167, 240, 244, 266, aNegahatthisayasaMparivuDa 317 aNegAI 321, 324, 325 attaeNa 170 aNegAti 101, 154, 359 attaNo aNesaNijA 121 attayA 132, 151, 163, 164, aNojakojayapaura 146 166, 191, 279, 281, aNovamasirIyA 147 296, 334, 340, 348 aNohaTTira 336 attANaM 244, 320 aNohaTTiyA 278, 361 attiyA 173, 236, 237 aNNa 133, 173, 184, 228, 291 attha 38, 58, 137, 248, 345 aNNautthiya 213, 214 atyatthiyA aNNataraMsi 279 asthamAsA aNNadA 162, 176, 201 attharagamauyamasUraotthaiyaM aNNamaNNa 98, 142, 174, 175, 182, attharaya 195, 199, 200 atthalAbha ___ 12, 19 aNNamaNNassa 191, 313, 320, 324 asthasatthamaivisArae aNNayA 8,80, 100, 191, 280 atthasaMpadANa 182, 183, 230, 299 aNNahA 202 atthasaMpayANa 181 aNNAI 327 atthasAra aNNesi 362 atthasiddhI 153 aNNehiM atyAbhisaMkIhiM aNNo 111 atthAma 68, 175, 307, 308, atattha 157, 203 343, 353 atAraM 247 asthAha 247, 248 atikaMta atthAhamatAramaporisiya 130 atigacchamANa 57, 69 atthuyapaccatthuya __146, 227, 286 atigamaNa atthegaiyA ___ 76, 254 atigayaM atthegatiyA ___92, 145, 320, 328 atinAgareNa 353 atthogagaha atittha athavaveya 54 __ 121 356 338 65 Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m kSatAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSTAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH athAma 234, 259 anna 67, 108, 183, 258, 324 adaMDimakuDaMDimaM 35 annatara 243, 244, 255 adidosavaDiyaM 271 annamanna 94, 95, 99, 115, 128, adisevagA 316 140, 152, 157, 229, adinnAdANa 74, 116 232, 233, 244, 256, adINavimaNamANasa 158, 159 261, 318, 339 adINasattu 145, 167, 169, 170, annamanacchaMdANuvattayA 94 215, 223 annamannamaNurattayA aduttaraM 57, 82, 263 annamannamaNudhvayA adUrasAmaMta 4, 16, 65, 104, 107, annamannamayArUvaM 130, 217, 225, 236, annamannasseyama 142 248, 254, 258, 259, annamanna hiyaicchiyakArayA 266, 275, 284, 336, annayA 141, 348 annavihiM addhajoyaNa 313, 314 annijamANamagga 262, 272 addhaThamANa 12, 84, 146 annesi 338 addhapaliovama 365, 367, 368 apakkhevaga addhabharaha 301 apacabhijANamANI addhamAsiyA 362 apacchAemANA addhahAra 52 apacchima addhANa 253 apajuvAsaNaAe 225 addhANaparissaMta apaDiladdhasammattarayaNalaMbha 249 apattiyaM addhAsaNa 27, 245 273 apattiyamANa adbhuTTha 107, 280, 294, 364 apattiyamANI 275 adhanna 233 apatthayaNa 252 adhannA 80, 261, 262 apattharayaNa 252 adhammakeU apatthiyapatthie adharimaM apaya 167 adhAraNija 35, 175, 234, 259, aparakama 307, 308 aparijANamANI adhuvA aparijANamINA 278 adhuve apariNamamANa 353 anikkhitta 298 aparibhUta 321, 357 aniNhavamANA aparibhUya 152, 236, 251, 276 aniruddha 294 apariyANamINA 24, 25, 204 anivAriyA 278 / apassamANI 269 ` 279, 254 337 262 45 27 Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 prathamaM pariziSTam 383 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH apANaeNaM 187, 190, 319 248, 259, 298, 318, apAsamANa 85, 173, 298, 313. 353, 355, 356, 362 apAsamANI 203, 270 appie 220 apuNarAvattaya appiNAmi 305 apuNNa 80, 257, 262, 351, appiya 44 352 appiyatarA 268 aputta 248 appiyA 204, 240, 241, 243 apunna 233, 261 appegaiyA 282 apurisakAraparakama 234, 259, 308, appegatiyA 57, 58, 109, 172, 184, 343, 354 186, 213, 228, 229, 238, aputva 328 254, 302, 334, 335 apuvakaraNa 188, 250 appodaya 62 apuvaNANagahaNa 143 appolaMbhanimitta 76 apUivayaNA 316 apphoData 155 aporuseyaM 240 aphAsugA appachaDa 303, 310, 311, 343, aphuDiya 135 abaMdhava 206 appaDihayaapaccakkhAyapAvakamma 294 abala 68, 175, 234, 259, appaDihayavaranANadaMsaNadhara 308, 343, 354 appaNA 111 abIya 28 appaNo 11, 16, 87, 148, 172 abuddhIo 331 appatta 208 abhaMga appasthiya 159, 168 abhaMgaNaparimaddaNuvvalaNakaraNaguNa NimmAehiM 15 appatthiyapatthayA 158 abhaMgie appatthiyapatthiyA 196, 203,304, 310, anbhaMgeti 195, 273 313 abbhaMtara appabhAra abbhakkhANa 74 appamatta abbhakkheyA 120, 121 appamaharaSa abbhaguNNAe appamahagyAbharaNAlaMkiyasarIra 18, 50, 216, abbhaNuNNAta 45, 71, 74, 76, 113, 184 apavasA 278 abbhaNuNNAtA 13, 81, 83, 149 appasoga 209 abbhaNuNNAya 73, 80, 191, 192, appANaM 4, 5, 24, 71, 72, 73, 75, 243, 307, 319, 76, 89, 90, 91, 108, 353, 358, 359, 114, 115, 206, 218, anmaNunAe 222, 226 233, 238, 241, 247, / abbhaNunAyA 11, 275 15 Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 222 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH abbhahiyaM 368 abhigama abbhahiyabhImabheravaravappagAra 66 abhigamaNaThyAe 221 abhiMtara 186 abhigamaNahAe 219 abhiMtarahANija 221, 227 abhigayajIvAjIve abhiMtarapANiya 336 abhigayA 18 ambhiMtarabAhirae 35 abhigiNhai 352 abhiMtariya 90, 138, 176, 187 abhiggahaM 233, 352 190, 246, 247 abhicaMda 142 abbhukkhitA 361 abhijutta 249 abbhukkhei 277 abhiNaMdatA 54, 153 abbhugata abhiNaMdijamANI 23, 33 abbhuggaya abhitajemANa 343 anbhuggayamUsiya 195, 291 abhitAsemANa 343 abbhuggayamUsiyapahasie abhithuNaMtA abbhuggayasukayavairavetiyAtoraNavararaiya abhiniggacchaMti 284 sAlabhaMjiyAsusiliTThavisihalahasaMThita abhinnamuhAgaNayaNavaNNa 157, 159 pasatthaveruliyakhaMbhaNANAmaNikaNagarayaNa abhibhUta 217, 225, 230, 232, 343 khacitaujalaM 40 abhibhUtA 44, 263 abbhujaya 20, 128, 350 abhibhUyA 177, 200, 258, 345 abbhuTiya 21 abhimuha __5, 43, 74 abbhuDheti 241, 246, 295, 356 abhimuhamAvayamANa 155 anbhuDhemi 43 abhirakkhijamANA 153 anmuDhehi abhiramamANa 245 103, 229, 232, 334 abbhudaya abhiramamANA 50, 79 197, 198, 200 abbhunnata abhirAma 21 anbhuvagacchejA 271 abhiruie abhiruiyameyaM 43 abhaDappavesa abhirUva 40, 103, 195, 227 abhaya 7, 28, 32, 33 abhiruvA 135, 226, 348 abhayakumAra 27, 28 abhilaMghamANasihara abhayadaeNaM abhilasati 208 abhiuMjitukAma 249 abhilAva 71, 72, 147 abhioga abhivaggaMta 294 abhisamannAgae abhikkha 143 abhisamannAgata 179, 255 abhikkhaNa 154, 162, 245, 276, abhisamannAgaya 159, 167, 169, 224, 278, 361 235, 250, 315, 346, abhigajaMta 155, 343 / 357, 362 44, 123, 349, 359 35 Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH abhisamAgacchahiha abhisameta abhisamesi abhiramANArti abhisaMdhuNamANA abhisiMcati abhisiMcittae abhise abhiseo abhisekaM abhiseya abhiyAriha abhIe abhIta abhIyA abhojaM amalasagala parihie amaca amaccI amaNAma amaNAmatarA amagAmatarAgaM 203 258 293 16, 149, 151, 215, 217, 218, 219 220, 221, 222, 223, 236, 237, 238, 239, 241, 244, 245, 246, 248, 249, 250 239 44, 220 148, 218, 268 269 amaNAmA 204, 240, 241, 243, 274 amaNuNNa 44, 215, 218, 220 268 240, 241, 243 23, 53 196 amaguNNatarA amaNuSNA amaya prathamaM pariziSTam pRSThAGkAH 345 69 64 80 153 49, 223, 313, 350 349 aphalAta amayamahiya pheNapuMjaNagAsa amararAhuvaNe amaravati 184 142, 318 282 19, 306 244 159 157 32 78 188 viziSTazabdAH amarasena amAvasAcaMda amitte amucchita amucchiyA amUDha disa bhA amUDhahatthA amUhA ammo 195 168, 239 44, 45, 192, 358 359 168, 239, 351, 352 ammayA 28, 44, 83, 146, 184, 194 ammayAo 20, 26, 31, 80, 191 ammayAto 359 ammatAo ammatAto ammaghAtI ammA ammA piiniyaganiSpivAsA 290 276 38, 44, 45, 195, 335 39, 46, 49, 51, 191, 317 358 36, 37, 38, 40, 43, 55, 56, 84, 141, 184, 192, 209, 268, 279, 358, 360 168 ammo amaTThe 76, 77, 93, 102, 106, 107, 129, 130, 131, 140, 141, 210, 212, 213, 235, 236, 251, 320, 348, 354 10, 28, 84 28, 31, 73, 74, 80, 128, 234, 238, 243, 249 ammA piUga ammA pitaro ammA pitIhiM ammApaya ayameyArUvaM ayameyArU 385 pRSThAGkAH 188 211 248 353 328 322 195 ayalaM ayalA asi kusumapAsa 5, 54, 141 368 108 Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 192 386 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH arakkhurIe 367, 368 alaMkAravibhUsA araNiM 346 alaMkAriyakamma 90, 228, 272, 273 aratirati 75 alaMkAriyapurisA arasa 124 alaMkAriyasabhA arasavirasaM 353 alaMkitavibhUsiya arahao 190, 369 alaMkiya arahaM 184, 188 alaMbakucchI arahaMta 74, 143, 158,181,259, alaMbalaMboyarAharakara 288 alaMsi 365 arahaMtaMsi alasirI 365 arahaMtamAyaro aladdhA 121 arahaMtA alamamANa 85, 176, 199,200, arahaMtANaM 354, 356 298, 299 arahaNNae 321 alabhamANI 203, 262 arahaNyaMga alayApurisaMkAsA 107 arahaNNagavajA 155 alA 365 arahato 110, 112, 113, 117, 186 alAhi 40,47,256 arahannae 157 ale arahannaga 152, 153, 158, 159, 162 alevADa 144 arahannagapAmokkhA 154, 161, 162, 163 alaM 340 arahannaya 160, 161 alliyAveti 84 arahayA 359 allINapamANajuttapuccha arahA 108, 179, 180, 181, allINapamANajuttavaTTiyapIvaragattAvare 182, 183, 185, 187, allINasomapiyadaMsaNa avauDagabaMdhaNa 189, 310, 311, 312, 86 avakkamati 319, 358, 360 218, 234 avakamAmo 88 avagayataNappaesarukkha arihanemI 108, 110, 112, 113, avagayaparissame 117, 318, 319 avagayasoya arisA 230 avaguNati 270 arihA 318 avacita aruyaM avajjhAe 246, 248 aroemANA 221, 254 avajjhAta . 250 aroemANI 275 avajjhe aroyA avadRddhA 345, 346 alaMkAra 80, 161, 180, 187 / avaSTie 121, 122 293 ari 37 Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 90 prathamaM pariziSTam 387 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH avaNhANa 231 aviusaraNayA 42 avathaddhA 295 aviMdamANa 27, 28 avadahaNa 231 avigdha 54, 115, 171, 208 avadAra 84, 85 aviNijamANa 24, 26 avadAliyavayaNavivaraNillAliyAjIha 61 avitaNDa 59 avadAra 84, 174, 239, 240, 305 avitahaM 13, 27, 43, 209, 219 avabAra avi yAI 88, 271 avamannati aviyAgarI avayakkhaMta 207, 208 aviraha 111 avayakkhaMti 284 avirata 238 avayakkhaha 202, 203 aviraya 294 avayacchiyamahallavigayabIbhacchalAlA avirie 175, 234, 259, 308, pagalaMtaracatAluyaM 156 343, 354 avayAsiya aviruddha 252 avara avilaMbiyAe avarakaMkA 6, 295, 297, 302, 303, avisesiyA 365 304, 309, 311, 312, avvae 121, 122 313, 314, 315 avyAbAha 6, 118, 119, 183 avarakaMkArAyahANi 301 avvAyamalladAma avaravideha 178 arsakamANA avarAha 201 asaMkhaparimANanAmadheja avarilla asaMkhejabhAgamitta avaloemANI 23 asaMgate 340 avaloehi 206 asediddha 13, 27, 209 avasa asaMpatta avasavasa 268, 269, 351, 353 asaMpattadohalA avasavvasa 269 asaMpuDitauThe avasesa 70, 124, 185, 284 asaMpuNNadohalA avassavippajahaNija 45, 46, 47. asaMbhaMta 10, 157, 203 avassavippajahiyanva 347 asamANiyadohalA avakkamittA asakkAriya 174, 176, 305 avahariyaM 342 asaNa (4)- 75, 80, 81, 82, 83, avahite 84, 87, 88, 89, 91, 92, avahiyA , 300 98,115, 126, 127, avahIramANI 343 132, 133, 136, 148, avaholaMtaphupphuyAyaMtasappa 152, 161, 180, 182, avAuDaeNa 71, 72 216, 217, 220, 253, 35 27 198 362 207 24 321 156 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 viziSTazabdAH asaNa-pAna-khAima - sAimaM asaddahamANa asaddamANI asaddheyaM asambhAvubbhAvaNA asamAhikara asamAhipata asammANiya asaNa-pANakhAtima- sAtima asaNa- pANa- khAdima - khAdima asatthapariNayA asahamANa sAdhu asAsae asAsatA asAsayA huNa asiti asidhArAvaya asipatta asiyahiM asi afeder asikheDagaggahatthA asiriyA asilakkhaNa jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabda sUciH viziSTazabdAH asuivigayabIbhatthadarisa Nijja pRSThAGkAH 257, 258, 267, 268, 269, 272 95, 96, 178, 237, 227, 235, 241, 243, 256, 273, 274, 285, 291, 292, 339, asalI asivara asui 340, 341, 350, 353, 359 238 20, 36 120 221, 254 275 248 218 294 158 174, 205 269 225 45 46 46 233 155, 196, 247, 343 203 196 171 47 268, 269 135 147 38 340 208 197 asuI asubha asubhoggalAvahAra asuyapuvaM asura asurakumAra asuriMda asuriMdavajjiya asussUNatAra asoga asogaNiya asagavara pAyava assaMjaya asiNINakkhatta assiNInakkhatta anna ahammie ahAkappaM ahA chaMdavihArI ahAchaMdA aNuputhvI ahApajatta ahApaDirUva ahApavatta ahAbAyara ahAmagga aha 14 ahaSNa (aghaNNa) 110, 350, 251, 352 ahatavatthacaMdaNollittagAya sarIrA 109 ahatasumahagghadUsarayaNasusaMvRta ahAlahusaga ahAsannihiyA pRSThAGkAH 216 46, 115, 171 177, 178, 200, 217 196 44 183, 184 356, 362 184, 185 355 225 146 148, 247, 297, 351, 352 108, 187, 188, 250, 351, 352 294 145 143, 187 15 81, 257, 351, 352 337 71, 72 362 362 54, 185 258, 261, 353 4, 73, 91, 108, 241, 257, 356 125, 126, 350 29 71 201 146 Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH ahAsuta ahAsuhaM ahAsuma ahie ahigaya ahigayajIvAjIve 29 211, 212 116 114, 152, 159, 160, 250. ahicchatta 251, 252, 255 318 ajiMti (ahijai) ahijati aforaresamaya 223, 320, 348, 360 65 ahimaDa 148, 177, 200, 215, 218 ahiyatarAe 212 ahiyapecchaNijarUva 17 ahiyayarAe ahiyaruvasa sirIe ahila prathamaM pariziSTam pRSThAGkAH 71, 72, 144 71, 74, 83, 113, 122, 123, 184, 222, 223, 226, 242, 243, 317, 319, 349, 358, 359, 360 ahINa ahINapaMceMdiya ahI paMceMdiyasarI re ahI paDipuNNapaMcidiyasarIrA aNamatiritaM ahINA anna ahe asattamAe ahorata ahorA aholo gavatthavAo ahosire Aikara Aikkhaha 211 16 329 7 132 334 78 162 340 362 351 263 144, 154 71 147 5 42 27 viziSTa zabdAH AikkhiyaM Aigara AiNaga AigaveDho Aue Aukkhaya Au ti AuTTAma Aura Ausati Ausiyaakkhacamma uDagaMDa desa AusiyavayaNagaDadesa Auso AhiM AosaNAi AkaNNittA Akanneti AkiMcaNayA AkuMciyorapavarakara Agatasamaya AgamaNa AgamaNa oyaNa AgamaNappatoyaNaM Agamessa Agaya AgayagaMdhA Agayasamae Agara AgAmiyAra AgArabhAva paDoyAra AgAsa AgAsatala AgAsatalaga AgAsaphaliyasamappabhaM AgAsaphalisa risappabhaM 389 70 5, 73 10 322 190 76, 92, 145, 179, 250, 279 350 125 pRSThAGkAH 249 334 156 154 249 26, 176 335 311 312 211 66 202 284 316 97 276 336 135 201 284, 294 253 170 154 297, 300 236, 266, 272, 298, 299 32 22 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 viziSTazabdAH AghataNa aghayaNa AghavaNa Aghavitta AghavemANa ADoliyA ADhati ADhAi ADhAti ANattA ApattiyaM AdAryaMti ADhAha AdAhi AnaMda AnaMdayaM supuSNamuhe ANate Ave Ave ANA jJAtAdharma kathAGgasUtrAntargata viziSTazabdasUciH pRSThAGkAH 200 201 47, 48, 110, 192, 349 47, 48, 110, 117, 192 115, 170 ANiya ANiyalliyA ANugAmiyatta Aha atikkhamANa Atikkhati Atikkhati AtiSNe bhAtura 27, 90, 176, 217, 247, 295, 349, 351, 361 57, 204, 246 27 ANAvavAyavayaNa niddesa ANAovAyavayaNaniddesa 334 278, 294 217, 218, 277 245 91 69 166, 315, 316 14, 32, 35, 165, 168, 181, 286, 357 170 AdAhiNapadAhiNa Adigara AdhAvamANa ApucchaNa 165, 313, 315 169 56, 144 196 298 49 40, 46 56, 233 325 21, 220 92 318 6 61 43, 74 76, 354, 358, 370 62 195 viziSTazabdaH ApucchaNA ApucchaNija ApucchAmi ApucchAmo ApucchittA AbAha AbharaNa AbharaNamalAlaMkAra AbharaNavihi AbharaNAlaMkAra AbhAgI Abhiogie Abhiogiya deve AbhisekaM Abhoeti AbhoramANa AbhomANI Abhoemi AmaMteUNa AmaMtettA AmaMtemi 317 225, 319, 350 105, 106, 111 53, 86, 113, 187, 244 55, 113, 334, 360 AmagamalagabhUyA AmalakappA Amisa Amisa tallinche AmisatthI AmisappiyA AmasabhakkhI AmisalolA AmisAhArA pRSThAGkAH 233 7, 132, 140 43 38 84, 85 345, 346 184, 185, 242 357 305 180, 204 79, 84, 224 148, 356 160 Amela gajamalajuyalabaTTiya abbhunnayapINaratiyasaMThitapaoharA AyarakkhadevasAhassI Ayarittae Ayariya AyariyauvajjhAya 294 213 223 194 357, 359, 363 104 79 104 104 87 104 104 53 183 242 105 99, 100 Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 mm N prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH AyaM 26, 176 Arogga AyaMta 89, 95, 341 Aroggatuhi AyaMtA 36, 257, 285 ArogagatuhidIhAukallANamaMgalakArae AyaMbila 144 AroggatuhidIhAuyakallANamaMgalakArae AyaMbilapamAhiya 298 AlaMca 123, 132, 317 AyarakkhadevasAhassIhiM 356 AlaMbaNaM 7, 132, 179 Ayavaca 53, 276 AlaMbaNabhUe AyavA 367 AlaMbaNabhUta AyavAloyamahaMtatuMbaiyavunnakaNNo Alavati AyANAhi AlavamANA AyAbhaMDa AlaveMti AyAmavikkhaMbha Ali 98 AyAra Aligharaesu 198, 200 AyAragoyara Alita 189, 318, 360 AyAragoyaraviNayaveNaiyacaraNajAyA Alitapalite mAyAvattiya Alitte 56, 244 AyArabhaMDae 260 | AlivagatitthabheyalahuhatthasaMpautte AyArabhaMDaga 259, 260 AlihitA 163 AyArabhaMDayaM 75 AlupaMti 104, 105 AyAvaNabhUmi 71, 72, 276 AloiyapaDiktA 76, 244, 260, 261, AyAvettae 275 320, 354 AyAvemANa ___71, 72 Aloe 82, 150, 202, 287 AyAvemANI 275 AloemANe AyAhiNapayAhiNaM 5, 43, 55, 56, Aloehi 277 58, 351 Alokkati AracapAliyattaya AlotiyapaDikkaMta Aravi AloyaMti ArasaMta Avajati 354 Arasiyasadda 272 Avati 200, 202 ArAma 33, 79, 119 AvannasattA 82, 317 ArAhagA 213, 214 AvayamANa ArAhiyA 144 AvaraNa 152 ArAhettA 144 Avassaya 143 ArusiyadittarattanayaNe AvAe 253, 254 ArUha 203 AvAsa 162, 285, 286,291,292 ArUhiya 116 AviddhamaNisuvaNNa ArUheti 233 / AviddhavagdhAriyamalladAmakalAvA 109 d 319 .. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH Avedita AsakisoraeNaM AsakisorI AsakhaMdha AsakhaMdhavaragate AsagaM AsaNa 45 AsaNAtiM AsattamAo Asattha AsatthAmaM Asamadda Asayaha AsayaMti Asayati Asaraha zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA 290 AsAyaMmi (AsAyammi) 331, 332 234 AsAyaNa 195 194 AsAyaNija 216, 219, 221 246 AsAreti 99, 104 217, 236, 245 AsAsiyA 218, 247, 248 AsAsei 280 27, 29, 90, 91, 97, Asita 32, 124 110, 117, 172, 180, Asitasammajitovalita 96, 149 183, 227, 229, 237, Asittasittasuciyarsamajitovali 23 241, 266, 285, 286, Asiya 35, 186 294, 295 Asiyasammajiovali 286 188 Asurutta 62, 89, 127, 137, 159, 40, 47, 256 165, 168, 172, 174, 11, 85, 97, 182, 196, 203, 262, 271, 195, 237, 266, 344 304, 313, 314, 335 283 AsevamANA 328 329 AseviuM 328 210 AseviyabahulIkaya 326, 327 AhaNaha 208, 361 AhAkammie 48 42, 43, 151, 281, AhAra 7, 75, 104, 123, 289, 291, 349 132, 142, 179, 223, 203 240, 258, 343, 201 346, 347, 353 201 AhArasthI 104 236, 237 AhArabhaMDaga(ya) 259, 352 257 AhArabhUta 7, 132 36, 98,220, 285 AhAravakaMtIe 146 340 AhArAtiNiyA 82, 83 AhAriya 88, 259, 347, 353 AhAreti 195, 253 121 AhArattae 259, 346 177 AhAsannihie 250 220 AhiMDati 33 195 AhiMDamANI 24, 26 353 AhiMDaha 242, 324 345 / AhugijamANI 192, 321 143 AsarUva AsarUvadhArI AsavANiyae AsavAhaNiyA AsAei AsAemANa 201 AsAemANI AsAemi AsADha AsAti AsAdita AsAdeti AsAdeti AsAdemo Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 38 187 iMda 44 22 242 prathamaM pariziSTam 393 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH AhuNiya itthiyA 276 Ahevacca 49, 95, 108, 362 itthInAmagoyaM iMgAlasagaDiyA 73 itthIlakSaNa iMgiya itthIsaya 80, 157, 181, 322, idANiM 355, 365, 366, 367 inbha 112, 280 iMdakuMbha 141, 142 inbhakulabAliyA 108 iMdagovaga ibbhAiyaM 113 iMdabhUtI 130 imaM ca NaM 176, 236, 266, 293 iMdamahe 41, 42 imeyA(tA)rUva 83, 92, 94, 95, 132, iMdalaThThI 133, 134, 136, 137, iMdAuhabaddha ciMdhapaTTa 142, 146, 152, 159, iMdiya 54, 105, 106, 119 160, 167, 168, 169, ikkhAgarAyA 145, 149, 151 178, 180, 181, 182, icchaMtaehiM 314 183, 191, 200, 218, icchAmi 221, 229, 231, 232, icchAmo 342 233, 241, 245, 251, icchie 123, 221 256, 259, 273, 276, icchita 44, 359 278,295, 311, 314, icchitapaDicchiyameaM 357, 361 icchitameyaM 43 iriyAsamite 70, 113 icchiyapaDicchiyameyaM iriyAsamiyA 241, 275, 277, 360 icchiyameyaM isiNi 37 8, 11, 26, 27, 28, 45, ihabhave 233, 347, 354 54, 85, 153, 205, 235, ihamAgayA 92 241, 242, 243, 246, ihalogapaDibaddha 48 256, 265, 267, 271, ihaloya 92, 328, 329, 344 273, 274, 280, 360 IsatthaM 38 iDDisakkArasamudaya 47, 339 Isara 108, 112, 132, 164, 142, 160, 310 216, 218, 220, 225, iDDhIsakkAra 87 244, 245, 246 iDDIsakkArasa mudaya 38, 191, 339 IsANa 185, 279, 349, 355 inn| 216 131, 213, 214, 356 116 18 itthi itthikulatthA 121 IhApUha ithiNAmagoyaM 142 / IhApUhamaggaNagavesaNa s s s 13 iNamaDhe 179 64 Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 18 394 zAtAdharmakayAGgasUtrAntargata viziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAjhAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH IhAmiga 52 uggavisa 199 IhAmiya 17, 40 upagaseNapAmokkha 107, 280 IhAvUhamaggagagavesaNa uggaseNamAiyANaM 290 uubhayamANamuha 331, 332 upagaha __ 4, 73, 91, 108, uuya 331, 334 241, 356 uuyakusumakayacAmarakaNNapUra uggA 41, 42, 114 parimaMDiyAbhirAma 65 ugrosemANA 86, 112, 254, 286, uuvasamayajaNiyataruNasahayaripagacitesu 21 290, 299, 341 uusamattajaNitasobha uccaTThANa uU 67, 198 uccaTThANahie uMbarapuSpha uccatta 190 ukaMcaga uccanIca 258 ukaMThiya 249 uccAra 57, 69, 88, 127 ukkara uccArapAsavaNa 88, 89 ukkaraphuDakuDilajaDulakakkhaDaviyaDa uccArapAsavaNabhUmi 28, 74 phaDADovakaraNadacche 199 uccAremANA ukihapurIrA 148, 163, 236, uccAvaya 48, 262, 335 265, 280, 296 ucchaMga ukiTTA 30, 106, 148, 160, ucchaMganivesiyANi 163, 181, 196, 199, ucchUDhasarIra 203, 234, 236, 265, ujalaM 266, 295, 297, 326, ujalA 62, 69, 125, 259, 353 327, 328 ujANa 33, 41, 79, 94, 95, 96, ukkiDisIhaNAya 153, 340 97, 99, 107, 108, 113, ukkuruDiyAe 88 114, 117, 118, 119, ukkosakAlaThitiya 353 123, 124, 132, 141, ukkosasAgarovamadvitIesu 263 142, 187, 236, 250, ukkosiyA 189 256, 257, 258, 260, ukkhayaNihae 136 275, 276, 318, 319, ukkhayanihae 134, 135 349, 350, 367, 368 ukkhittacaMdakAyitakalAva 101 ujANasiri 95, 97, 98, 99, 276 ukkhittaNAe ujitaselasihara ukkhittabali 208 ujjhara 21, 60, 107 ukkhittA ujjhiumadhaNNa ukkhevao 363, 364, 366 ujjhittae ukkhevaga ujjhiya 132, 133, 137 ugga-uggeNaM uhavesi 80 206 158 Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uhati prathamaM pariziSTam 395 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH uThAe 5, 74, 349, 352 uttAsaNaya 157 uhANa 73 uttiNNA 314 uhANapAriyAvaNiya 245 udaeNa 115, 171, 277, 341 uThANabalavIriyapurisagAraparakkamasaMjutta 69 udaga 62, 130, 247, 248, uhiyami 14 344, 345 udagaNAe uThettA 270 udagadhArA 82 uDulacchisamattajAyasoha udagapariphosiya 172, 294 uDDINabalAgapaMtisobhaMtamehavaMde 22 udgarataNa 219, 220, 221 76, 158, 196, 203,208, udagarayaNa 219 261 udagavatthi 341 uDejANU udagasaMbhAraNija 221 uNNae udagA 59, 72, 113, 144 uNDa 48, 61, 73, 116, udatteNaM 144 124, 130 udaya 152 uttama 13, 54, 72, 144, 366 udayapariphosiyA 171, 296 uttamaMga 343 udayabhAyaNa uttamapurisa 309, 312, 316 udAra 72, 144 uttara 94, 141 udAhu 99, 137, 139, uttaraMti 313, 322 303, 306, 313 uttarakuru 367 udiNNe 48 uttarapurasthima 2, 16, 31, 55, 77, 94, udita 14, 30 103, 107, 122, 141, udINadAhINavisthiNNA 107 148, 160, 981, 183, udubhajamANasuha 203, 215, 225, 244, 60, 197 ____ 251, 256, 355, 360 uddAiMtarattaiMdagovayathovayakAruNNavilavita 22 uttaraviubviyaM 160 uddiya 87 uttaraveubviya 181 uddesie 48 uttaraha uddhaMsaNa 262 uttarAvakamaNa 51, 184 uddhaMsati 335 uttarie uddhamuhakannasakkuliyamahaMtavigayalomauttarija 84, 177, 280 saMkhAlAlaMbaMtacaliyakaNNaM uttarijaga 217 uddhiyasalla 75, 76 uttarittae uddhyapahaNNalaMbatamuddhae __78 uttarilla 185, 198, 200, 203, udbhuyAe 30, 160 228, 348, 355, 366, 367 unnata 21 uttAsaNaga upasaMpajita 152 ud 313 187 156 278 Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 72.113 150 82 193 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH uppaio 294 ummukkamaNisuvaNNa uppaittA 76,131 ummuya 294 uppajiMsu uraga 263, 331 uppaNNakouhalla urabhasasaruhira uppaNNasaMsaya urAla uppaNNasaDDhe urAlAti 222 uppatittANa ulaMcheti 88 uppatti 27, 28 ullapaDasADae 309 uppattiyAe ullapaDasADagA uppattiyAhiM 26, 176 ullapaDasADayA uppayaNi 295, 301 ullapaDasADigA uppayamANa . ulloya uppayamANI uvaesa 56, 70 uppala 55, 82, 202 uvaoga 261 uppalarattasUmAla uvaogaTThayAe 122 uppalA 366 uvakkhaDAveti 81, 84, 349 uppAitta 105 uvakkhaDAvettA 80, 132 uppAtiyasatAti 154 uvakkhaDAvehi 241 uppAtiyasayAti 192, 321 uvakkhaDie uppAya uvakkhaDe 256 uppiM 130, 131, 236, 266, uvagata 6, 69, 332, 333 272, 297 uvagijamANa 41, 285 uppIliyasarAsaNapaTTIyA uvajjhAya uppuyA 197, 198, 199 uvaThThaveha 42, 184, 185, 223, 281, upphiDittA ucAhitthA 318, 352 unbhamaMti 324, 325 uvahANasAlA 13, 16, 18, 35, 123, unbhidati 140 176, 281, 288, ubhinna 100 358, 359 ubhao uvahiyaM ubhayovibboyaNa uvaNacijamANA 285 ummadaNAloliyA 233 uvaNimaMteha 294 ummItaraMgamAlAsahassa 154 uvaNimaMteti 27, 237, 296 ummukka uvaNimaMteha 27 ummukkabAlabhAva 12, 19, 63, 69, uvaNimaMtehi 245 101, 141, 148, 232, uvaNIya 238, 314 239, 240, 265, 280 / uvaNeti 324 257 173 88 Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 pRSThAkAH 158, 160, 202, 204, 209 232 230 73, 213, 227, 253 243, 275, 278, 361 79 219, 221 81 68 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH uvaNeti 38, 310 uvasagga uvadaMsijamANa 227 uvadaMsittA 224, 363, 364, uvasAmitta uvadaMseti 365 357 uvasAmettA uvadaMsemANI uksomemANa uvadisittae 242 uvasohiyAi uvadesamAvikappaNA 305 uvassaya uvappayANa uvahie upappalomeMti 272 uvAiNAvettae uvaratabhattuyA 194 uvAiyaM uvaraya uvAiyaladdhe uvari 86, 159, 205 uvAeNaM uvarima 111 uvAehi uvarila 185 uvAgacchai(ti) uvalaMbhaNA 335 uvAgacchati uvaladdha 220, 221, 274, 301,302 uvAgacchitA uvaladdhapuvva 242 uvAtiyaM uvalabhati 219 uvAya uvalaliya 207 uvAyamANA uvalAlijamANa 37, 41 uvAlabhati ubalippaDa uvAsagapaDimA uvavajihiti 362 uvAhaNA uvavajihisi 243 uveti uvavaNa 21, 22 unbaTTaNa uvavaSNa(na) 178, 263, unvaTTittA 347, 353 uvvattijamANa 354, 362 ucalaNa uvavAyavayaNaNiddesa 202 uvavAyasabhA uvAhijamANa 235, 362 uvavIyamANe 287 uvviA uvavee 216 uvaveyA uvarmakamittA usabha uvasaMta 68, 119, 126 usiNodagagaMdhodaga uvasaMpajittANaM 71, 128, 142, 143, usiyajjhayA 178, 222, 233, 250, ussava 338, 360, 361 / ussAsa 130, 131, 219 26, 176 4, 5, 309, 310 306 180 81, 82 26, 176 322 271 115 252 309, 310 . 231 263, 265, 354, 362 231 89 61, 98, 104, 197, 198, 199, 322, 328, 341 17, 19, 52 273 50, 79 260 Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 18 153 336 ekallANaM 67 398 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH ussIsAmUla egajAyA 267 ussukaM 35, 161, 255 egajuge 311 ussuyA 197, 198, 199 egaTThiyA 312, 322, 324 UrughaMTiyA egatao UsaviyaromakUve egattIkaraNa 43 UsAsa egadivasa 40, 48, 108, 141 UsAsanIsAsa egadisAbhimuha Usitatilaga egadisiM 41, 42 Usiya egaduvArA UsiyalaMgUla egadesa 94, 136, 158, 167 UsiyasiyA 154 egamegAe UsIsAmUla 134 egayao 67, 95 egarAiya 71, 143 . eka egasamaeNaM ekavIsa 107, 280 egasADiyauttarAsaMgakaraNa ekkavIsaratiguNappahANA egaselagassa 348 ekkasaragANi 354 egAe 101,313 ekkArasa 70, 75, 76, 115, egAbharaNagahitaNijoyA 124, 191, 192, egAbhimuhA 255, 223, 244, egAvali 318, 320, 360 egUNavIsaM 6, 354 ekkArasaMgavI 142, 210, 350 egUNavIsatima 6, 147, 348, 354 ekkArasaMgavIha . 141, 347 egUNavIsAe 354 ekkArasama 72, 213, 214, 215 ejaMta ekkArasIe 146 ejamANa 90, 104, 111, 117, ekkArasIpakkha 187 172, 176, 258, 266 ekkAvarAha 206 ejamANI 241 ekkiya 206 eDaNaThyAe 258 ega 28, 98, 146 272 egaMta 65, 84, 89, 122, 134, eDijamANa 272 234, 257, 320 eDeti 122, 134 egaMtadihie 47, 78 eDemi 196, 197 egaMtadhArAe 47, 78 e DeyavvaM 197 egaMtamaNAvAe 258 eDesi egaMtamavakamAmo 88 etama 85, 89, 92, 135, 149 egakhette etArUve 201, 252 41, 42 52 eDaha Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTama 178 176 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH ettio 331, 332 oyaMsI emahAlae 173 oyaviya voma emahAliyaM 57, 58 oyAe 211 eyaMsi 197 oyAriyapaiNNapakkhe 101 eyappayAraM 242 orAla 3, 10, 11, 12, 27, 73, eyamalaiM 81, 89, 95, 125, 133, 74, 144, 238, 257, 276 137, 139, 142, 160, orAlAti 393,297 239, 270, 271, 273, orAliya 11, 92, 343, 347 275, 277, 282, 284, orAliyasarIra 296, 313, 339, 342, obhittANaM 176 oruddhaM eyArUva 216, 268, 269, 279, orodhe 141 291, 317, 352 oroha 170, 172, 173, 295, eraMDasagaDiyA 73 296, 301 erisae 150, 164, 172, 296 orohasaMparivuDa 295 evaMkaraNayAe 310 olaIti 163 evameyaM olaemANa 272 esaNamaNesaNaM 319 olaMDeMti esaNijA 120, 121 olaMbaNa esamajhe olugga 24, 25 oillA (oiNNA) 248 oluggasarIrA 24, 25 oeNNA 247 oloiMte 294 ogADhA 154, 191, 192, 321 ovayaMta 208 ogAhaNA 362 ovayamANa 42, 208 ogAhati ovayamANI 193 ogAhaha 324 ovAiyasayANi 157 ogAhittae 152, 191, 192 ovIlemANa ogAheha 192 ovujjhamANa 201 ogiNhA 73 osanna 126, 128, 278, ogiNhati 351, 362 ogihivA 4,91, 119, 125 osannavihArI 126, 279, 362 ocUlagavatthaniyatthe 309 osaha 125, 126, 127, 152, oNayataNamaMDiesu 22 228, 232, 242 obaddhapIDha osahabhesaja obhugaNAsiyapuDaM osahabhesajahatthagaya 231 omaMthiyavayaNanayaNakamalA osahigaMdheNaM 331 omuyati osAriyAhiM 340 338 126 350 Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bh 400 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA osovaNiM 297 kaMtArabhatte 48 ohata 176 kati 211, 290 ohatamaNa 100 kaMda 232, 242, 253, 254 ohatamaNasaMkappa 176, 195, 248, kaMdapparatI ___321, 35.1, 352 kaMdabhoyaNa __ 48 ohayamaNa 270, 273, 274, 297, kaMdamANa 85, 194, 205 298, 321 kaMdamANI 45, 50, 55, 335, 344 ohayamaNasaMkappA 24, 27, 28, 177, kaMdara 33, 60, 109 241, 270, 297 kaMdalasiliMghadaMta oharie 248 kaMpayaMta ohAremANI kaMpillapura 170, 172, 279, 281, ohi 29, 148, 160, 180, 283, 284, 285, 286, 196, 203, 204, 287, 289, 291,292,369 224, 356 kaMbala 326 ohinANI 189 kaMsa 46, 139 ohIramANI kakkhaMtara 169, 170, 277, 361 kauhAbhirAma 329, 332 kakkhaMsi kaeNaM 309 kakkhaDA kaMkhati 300 kakkhadesabhAga kaMkhite kaMkhiyA 171 kacchama 103 kaMcaNabhiMgAramuhaviNiggayasIyalajala kacchabhINa 325 vimaladhArA kacchullaNAraya 293, 294, 295, 296, 301 kaMcaNa-maNi-rayaNathUmiyAgaM kaja 7, 78, 123, 132, 140 kaMcuijapurisa 41, 42 kaMTae kajalasamappama 21 kaMThAThiM 64, 152, 197, 324, kaMThAkaMThiya 326, 328 kaMDarIya 348-353 kahakamma 227, 325, 327 kaMDu 125, 230 / kAsagaDiyA kaMDuittA 68 kahahArA kaMDuissAmi kahAti 200 kaM.tiyaM 138 kaDaga 52,60, 107 11, 26, 27, 28, 45, 52, kaDagapallala 55, 57, 205, 206, 235, kaDagabaMdha 329 241, 243, 246, 271, kaDacchejaM 273, 274, 360 / kaDayatuDiyathaMbhiyAto 356 sr w 2. WAm s 228 kaMta 38 Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 401 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGka: kaDAI kaDAdi kaDisuttaya kaDIe kaDuya kaDDei kaNaga kati 222 kaNagakeU kaNagajjhae(ya) kanna kaNagatiMdUsaeNa kaNagateMdUsaeNaM kaNagappamA kaNagama kaNagaraha 302, 303, 304, 305-316, 369 52 kaNharAtI 84, 334 kaNhava.sae 369 257, 258 katakouyamaMgalapAyacchitA 173 katabalikammA 17, 32 91, 177, 178,205, 340, 346 kativayAti 251, 255, 321, 324, kattiyacAummAsiya 127 325, 328, 329 katthA 85, 262 240, 244, 245 246, kadAe 101 248, 250. 242 236 kannateura 171,172 266 kapila 312, 313 366 kappa 50, 92, 159, 183, 210, 224, 235, 279, 368, 236, 238, 239, 369 240, 244, 245 kappaDiya 182 366 kappati 158, 275, 277 kapparukkhae kapparakkhaga 198 kappitahAraddhahAratisarayapAlaMbapalaMba298 mANakaDisuttasukayasohe 92 kappUralavaMgamalayacaMdaNakAlAgarU321, 322 pavarakuMdurukaturukkadhUvaDajhaMta329 surabhimaghamatagaMdhuddhayAbhirAme kappeti kappemANa(NI) 104, 233, 262 kabbaDa 294 238 kamala 367 207 kamalappamA 366 kamalamAlA kamalaba.sae 107, 108, 109, 110, kamala sarI 141, 367 111, 112, 280, 281, kamalasirIpAmokkha 141 282, 283, 287, 298, | kamalA 366, 367 299, 300, 301, / kamalAgarasaMDabohae kaNagA kaNagAmayi kaNagAvali kaNiyArA kaNNateure kaNNaccheyaNa kaNNadhArA kaSNabaMdha kaNNamUla kaNNaveyaNA kaNNasakulI kaNNasuhamaNahara kaNNAe kaNNIrahappayAyA kaNha 148 230 289 Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kameNa karakara 38 15 482 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH kamiyavaM 47 62, 207, 331, 332 14, 60, 65, 67, 211, 212, 283 karaNa 3, 38, 40, 108, 152, 238, kamma 64, 69, 73, 87, 143, 253, 267 250 karaNao kammakkhaya 111 karaNayAe 161 kammagAravilaviyA 194 karaNija 50 kagmajoge karaNehiM kammaNajoge karatala 164, 257, 287, 309 kammapagaDI 116, 130, 131 karatalapariggahiyaM 13. 280 kammayAe karayala 110, 128, 149, 161, kammarayavikaraNakara 166, 174, 181, 182, kammavasagaya 183, 184, 196, 202, kammiyAhiM 219, 221, 237, 239, kaya 101, 272 240, 243, 255, 266, kayakaja 153, 191, 338 281, 282, 283, 284, kayakaraNa 195 288, 289, 291, 300, kayakAussaga 127, 128 302, 304, 305, 310, kayakouya 36, 234 315, 322, 328, 349, kayakouyamaMgalapAyacchita 22, 50, 84, __ 354, 356, 358 287, 358 karayalaparigrAhiyaM 11, 17, 27, 34, 74, kayastha 20, 26, 44, 229, 351 158, 169, 234, 259, kayapaDikaiyA __359 kayapuNNa ___20, 351 karayalaparimiyativaliyavaliyamajjhA 78 kayapunna 229 karayalamaMjali kayabalikamma 22, 27, 32, 36, 53, 82, karayalamalita 135 83, 84, 90, 97, 185, karayalamaliyavva 24, 44 216, 225, 234, 272, karayalavaddhAvettA 165 287, 292, 299, 300, karei 127 322, 340, 358 kareNupArivAriya kayara 316 karettara 105 kayalakSaNa 20, 44, 83, 351 karemANa 64, 69, 101, 309 kayavara 86, 197, 229 kareha kayavarujjhiya 138 151, 174, 296 kayavihavAo 59,62 kayAi 8, 60, 348 kalabhiyA 59, 63, 64 kayAbharaNa 16 / kalaribhiyamahurataMtI 329, 332 65 kalaM kalabha Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH kala vittivisesa kalasa kalaha kalAo kalAde kalAya kalAyariya kalAyANa kaliya kaluNa kaviNadaNA kaluNAI kalutiM kalAkali kalusa samAvaNNa kalusa samAvanna kalusahiyae kala kalANa prathamaM pariziSTam pRSThAGkAH 18 49, 51, 54, 112, 164, 184, 238, 268, 291, 292, 359 kalANakAra kallANagapavaramajjaNavihI kallANapavaramajjaNAvasANe kavaDacchomaNapaogajuttA kavAla kavile kasappahAra kavaDasAi ogabahula kavADa 22, 74, 294 38, 317 236 207 200 99 100 293 14, 57, 58, 73, 74, 80, 81, 82, 87, 89, 95,99, 126, 132, 133, 136, 149, 163, 177, 225, 240, 245, 270, 273, 278, 287, 361 148, 178, 182, 196, 220, 241, 256, 293 10, 11, 12, 18, 19, 72, 153, 276, 354 291, 292 15 15 194 79 341 105 310, 311 86, 87, 88, 99, 329 236, 237, 238 38, 39, 108 165 96 202, 204, 208 45 viziSTazabdAH kasAya kasAyasaMciya kassAghayaNa kaNNaM kahA kahA samullAva kahio kAuM kAuDDaviNa kAusagga kAeNaM kA gaMda kAgaNikkhaNa kANaNa kAtavvaM kApurisa kAma kAmaguNa kAmabhoga kAmabhogatisie kAmamahAvaNe kAmaraya kAya 403 pRSThAGkAH 332 111 112, 309, 360 242 75, 260 71, 72, 76, 104, 136, 270 kAyaMsi kAyavisayaM kAyavvaM kAyara kAyarajaNa hiyaya phoDaNaM kAraMDaga kAraNa 200 91, 130, 209, 211, 213, 315 13, 128, 175, 224, 250, 358 152, 191, 256 4 201 38 33, 60 303 48 55 254 41, 46, 80, 98, 111, 178, 208, 210, 265, 351, 354 60 365 55 62, 70, 88, 157, 249, 259. 57 333 239 48 157 22 57, 123, 132, 134, 143, 178, 221 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222, 233, 404 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSThAkA: kAravA 228 kAliyavAya 321 kAroDiyA 182, 228 kAliyavAyasaMmucchaNaM 209 kAla 34,62, 65, 74, 75, 91, kAliyAvAta 192 94, 100, 103, 107, kAliyAvAyasaMmucchaNa 113, 114, 115, 130, kAlI 356-359, 361-369 132, 141, 145, 148, kAlIgamaeNaM 364,365,369 150, 163, 164, 167, kAlIdevitAe 362 170, 180, 183, 184, kAlIvaDeMsagabhavaNavAsI 362 188, 191, 209, 210, kAlobhAsa 211, 212, 215, kAsa 230, 223, 224, 232, kAsava 235, 236, 240, 241, kAsavaga 243, 244, 251, 255, kAsavaya 256, 257, 263, 274, kAsirAyA . 145, 164, 279, 295, 297, 310, kAsI 164, 166 319, 320, 334, 344, kiMpurisa 297, 299 346, 353, 354, 359, kiMsuya 363, 365, 367-369 kicchapANovagaya kAlaMtara 82,87 kiTTei kAlagata 45, 209, 260, 319, kiTTeti kittA kAladhammuNA 63, 244, 339 kiDikiDiyAbhUe kAlamAsa 62, 76, 91, 121, 130, kiDDAramaNakiriyaM 178, 232, 235, 243, kiDDAviyAe 289 244, 261, 263, 279, kiNA 357 320, 353, 354, 362 kiNNa 90, 99, 137, 271 kAlamiyacammauttarAsaMgaraiyavacche 293 kiNha 325, 327 kAlavaDisae 362 kiNhA 135, 195, 227, 253, 254 kAlabaDiMsagabhavaNa kiNhobhAsA 77, 135, 195 kAlasirI 357 kittaNaM 290 kAlAikaMta 353 kinnara 17, 52, 297, 299 kAlAgarudhUvadhUviyAo 22 kimaMga kAlAgarupavarakuMdurukkaturukka 286 kimijAlAula kAlAgarupavarakuMduruturukkadhUvaDajhaMta kimiNa 216 maghamatagaMdhuddhayAbhirAma kilaMtA 24, 6168, kAlAtikaMta 124 kilamANI kAliyadIva 322, 325, 326 / kilAvaNaya 99 216 Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 320 kuDaMga 197 kuDiyaM 170 kIva 0 mam 167 prathamaM pariziSTam 405 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH kiviNa 227 kukkuDiyA 98, 99 kise 72 kucchi 63, 69, 146, 232, 265, kiha 133 279 kIyaga 284 kucchidhArA 321, 322 kIyagaDa kucchisUla 230 kIrati kuTuMba 132 kIlamANI kuTuMbajAgariyaM 243 kIlAvaNagA 338, 339 kIlAvaNadhAtI kuDayakaMdala 21 kIlAvaNaya 100 kuDayajjuNaNIvasurabhidANo kIliyANi 204 48, 283 kuDuMba 7,78, 123, 132, 223, 255 kuMkuma 63 kuDuMbajAgariyaM 80 kuMjara 17, 52, 332 kuDubamajha 123 kuMDalaujoviyANaNa 22 kuDtarie 271 kuMDalajualajaNitahAse kuNAlA 163 kuMDalajuyala 161,162,164,165, 166 kuNAlAhivaI(tI) 145, 163 kuMDalAti kuttiyAvaNa 49, 50 kuMDalujoviyANaNa kumAra 7, 28, 32, 43, 49, 50, kuMDalullihiyagaMDalehA 51, 53, 54, 55,56, 57, kuMDiyaM 115, 252 58,70, 112, 113, 123, kuMtamga 303, 304 141, 142, 167, 168, kuMtI 294 169, 170, 215, 223, kuMda 23, 53 244, 245, 246, 279, kuMdaloddhauddhatatusArapaura 65 289, 291, 317, 348, kuMbha 19, 136, 147, 161, 162, 349 165, 166, 174, 175, kumArakoDI 107, 280, 294 176, 177, 180, 182, kumAratta 185, 189 kumAraya 84, 334, 335 kuMbhaga 146, 151, 164, 167, 169, kumAriyA 84, 334, 335 171, 175, 181, 183 360 kuMbhagadhUtA kumuda ____55, 226 kuMbhagarAyabhavaNa 162 kumudakuvalayadalanikarasarisanibhanayaNa 206 kuMbhaggaso 146 kummaga 104, 105 kuMmaya 147 kummaya kuMmarAyA 136, 139 kumme kukkuDalakkhaNaM 38 / kurujaNavaya 167, 169, 300 kumArI 173 Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 viziSTa zabdAH kururAyA kuruvaga kula kula kittikara kulakeuM kulaghara kuladharapurisa kulagharavagga kulajasaka kulanaMdikaraM kulatilakaM kulatthA kuladIva kuladhUyA kulapavvayaM kulapAyava kulamAuyA kulavaMsa kulavaDisa kulavadhuyA kulavittikaraM kula vivaddhakaraM kuLa saMpaNNa kulasarisa kulANurUva kulAdhAraM kuvie kuvito kuviyA kusa kusagga jalabiMdusannibhe kusata kusala kusalaputta kusalodaMta kusIla jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabda sUciH viziSTazabdAH kusIlavihArI kusIlA kusuma kusumaghara pRSThAGkAH 145 146 140, 290 12 12 137, 138, 139, 140 134 132, 133, 134 12 12 12 121 12 121 12 12 121 40, 47, 256 12 121 12 12 3, 355 271 271 12 62, 271, 304 206 335 77, 130 45 9 15, 53, 194, 228, 230, 232 228, 230, 232 172, 294, 296, 301 126 kusumasattharaya kusumitaloddha vaNasaMDa maMDalatala kuhakuhassa kuhara kuhiya kUDa kUDAgAradiTThata kUDAgArasAlA dito kUla kUva kUvaM kUvadaddura kUvamANa kUviyabala ke umatI kejarAti kekArava kAiya i kedAra haryDANa keyAiyasayANi mahAlaya keyAra kerisae kerisiyA ke.vatiyaM kevalaM kevalakappaM kevalagANI kevalavaraNAgadaMsaNa pRSThAGkAH 126, 279, 362 279, 362 250 98, 198 229 198 344 60, 109 131, 216 60, 79, 328 224 357 63, 64, 65, 348 173, 298, 303, 304 311, 342 173 200, 344 336, 338 366 52 98 102 87 122 135, 136 325 101 173 134, 136 170 151, 166 235, 362 54, 111, 189, 305 224, 356 190 122, 250 Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 242, 243 294 kosa 64. prathamaM pariziSTam 407 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH kevali 47, 250 koDuMbiyavarataruNasahassa kevalipaNNatta 122, 221, 245 koNie kevalipannata komalakamalovana kevalipariyAga 190, 250 komudiya kesarihatthagaya 115 komudirayaNiyarapaDipuNNasomavayaNA kesava 294 komudINisAe koilakulovaveya 107, 149 koyavayA 327 kouyakamma 242 koyavANa 326 kouyasata kolA koMca 107, 149 kolAhalappiya koMtI 293, 299, 300, 301, 7, 238 315, 316 kosaMbIe 369 koketiya kosalA 148 koTuMbiyapurisa 108, 109, 184, 301, koha 74, 119 318, 325, 327, 352 khaovasama 69, 250 koha 315 khaMDa 326 koTTatiyaM khaMDaghaDagahatthagaya 272 koTTakiriyA khaMDapANaga 327 koTTimakaratalAhata 193 khaMDamallaga 272, 273 koTTimatala khaMDamallayakhaMDapaDagahatthagayA koTThapuDANa 325, 327 khaMDarakkhANa 338 koDAgAra 7, 133, 136, 137, khaMDAkhaMDiM 208 140, 238 khaMDittae 158 koDiNaM 284 khaMDIo 79 koDisayA 181, 183 249 koDIo khaMtI 3, 211, 212 koDuMbiya 16, 112, 123, 135, 80, 145, 157, 260, 322 136, 149 khaMdamahe koDuMbiyapurisa 13, 14, 42, 52, 53, khadhaMsi 247, 248 95, 96, 109, 112, 124, khaMdhAramANaM 142, 148, 163, 167, khaMdhAvAra 223, 230, 236, 237, khaMdhAvAraNivesa 240, 251, 252, 253, khaMdhAvAranivesa 174, 175, 285 254, 266, 272, 281, khaMbhuggaya 282, 284, 285, 286, khaMbhugAyavaharaveiyAparigahiyAbhirAmaM 291, 292, 299, 300, khacite 302 / khajoyagadittacakkhurAgaM 154 138 157 262 khaMta khaMda 38 302 14 Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 viziSTazabdAH khaNa khaNai khaNaMti khaNalava khaNAvittae khaNAvetta ha khantakhaNagANa khattakhaNaNa khamaMti khamaMtu khamamANa khamasi khamA khammamANA kharahi kharapharasa aNiTTharidvavAhitaviddamanga kharapharasa aNiddhadittaani asubha 7 api avagu kharapharukhaniravayaNa kharapharusamahallavigayabIbhacchadADhie kharabAyarapuDhavikAiyattAte kharamauya siMgAra khaliNabaMdha khalu khavettA khavemANa khayaravihANa khAima khANu khAtima khAmaNDayAe khAmeu khAmettA khAmemANa khAme ma jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH pRSThAGkAH 57, 267 332 327 143 226 225 77 338 338 310 128, 161 257 69 56, 206 226 202 60 157 196 78 263 208 329 6 131 85 263 75, 81, 127, 217, 220, 272, 257, 258 64 80 127 310 73, 74 128 250 viziSTazabdAH khAra khikhiNi khisaMti siNija khiMsijamANI khisissaMti khijaNA hiM khijjaniyA hiM khippAmeva khINa vIraiyA vIradhAIe khIradhAtIe khIrodasamudda pRSThAGkAH 257, 258 205 172 100, 138 262 257 335 271 13, 17, 49, 52, 53, 96, 108, 110, 123, 124, 143, 149, 163, 181, 352 119, 190 135 265 37 187 203 37, 177 134, 135, 136, 143, 176 144 85, 298, 299 264 195, 202 229 47, 78 155, 196 khuiM khuja khuDDAga khuDDAgasI nikIliya khuttI khutto khuddA khupavAsA khura khuradhAra khura baMdhehiM khullae khuva khuha kheDa kheta khemaku khela khelAsavA khobhittae 329 334, 335 64 48 294 357 90, 91 127 46, 178 204, 209 Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prathamaM pariziSTam 409 viziSTazabdAH pRSThAGkA: viziSTazabdAH pRSTAGkAH khometi 99, 104 gagagagamaNadacchaM . 294 khobhettae 158, 159 gagaNatala 107, 131, 194 gaiMdabhAva gagaNamabhilaMghayata 294 gaMgA 47, 63, 64, 65, 103, gaccha 23, 33, 77 284, 313, 314, 315 gajita 154 gaMgApuliNavAlayaavadAlasAlisae gajiya 192 gaMgA mahAnadI 313 gaDhie 84,126, 232, 238,296, 350 gaMgAsalilatikkhasoyavega gaNa 189 gaMgeyaM 283 gaNaga gaMThimeyagANa 338 gaNaNAyaga gaMtavva gaNaharA 189 gaMthima 52, 227, 325 gaNitappahANa gaMdha 52, 80, 81, 82, 83, 92, gaNima 152, 161, 162, 192, 251 95, 98, 108, 133, 148, gaNiyaM 161, 177, 180, 200, gaNiyappahANa 38 216, 217, 218, 258, gaNiyA 95, 97, 98, 99, 276 259, 285, 291, 323; gaNiyArakaNerukotthahatthI 326-329, 331, 332, gaNiyAvaraNADaijakaliyaM 359 gaNiyAsahassa 95, 109 gaMdhakAsAiya gaNiyAsAhassI 108, 283 gaMdhakAsAI 82, 273 gatIe 11 gaMdhaTTaeNaM 273 gattaM gaMdhaddhaNi 146, 149, 289 gaddatoyA 183 gaMdhamallAlaMkAra gaddhapiTa 271 gaMdhavaTTibhUta 9, 14, 40, 124 ganma 83, 232, 239, gaMdhavaTTibhUya 23, 286 gabbhaghara 148, 179 gaMdhava 285, 297, 299 gabbhagharaesu 177 gaMdhavvakaNNagA gambhahame 38 gaMdhavanahakusale gabbhattAe gaMdhahatyi 32, 33, 110 ganbhattha gaMdhahatthirayaNa gambhavAsa 63, 69 gaMdhAruhaNa gabbhiyA 135 gaMdhodaga ganbhejjagA 321, 322 gaMdhodagasitamayasammajitovalitaM gamao 230 gaMbhIra 77, 109 gamaNa 46, 67, 163, 164, 168, gaMbhIrae 152, 161, 162, 324, 174, 175, 207, 294, 326, 328 306, 341 35 67 Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 3 361 410 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSTAkAH / viziSTazabdAH pRSThAvA gamaNAgamaNa 260, 319 gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNa gamittae 319, 342, 358 gahaNa 341 gaya 10, 11, 19, 132, 150, gahAya 343 224, 234, 284, 286, gahie 153 287, 292, 294, 300, gahiyahA 18 gahiyAuya 302 gayakalabha 86, 281, 340, 342 gayagayA 302 gahiyAgamaNapavittI .42 gayaNatala gaheUNa 289 gayatAluyasamANA gADha 259, 260, 261 gayalakkhaNa gAma 249, 275, 284, 294, gayavaha 282 296, 301 gayavara 197 gAmakaMTae 48 gayavarakareNu gAmaghAehi 338 gayavarajuvANae gAmAgara 150,162, 172,242, 324 gayANIeNaM gAmAgaranagara 49, 164 garahaMti gAmANugAma 4,41, 73, 108, 124, garahaNija 100, 138 ___319, 352, 355 garahijamANI 172, 262 gAya 67, 82, 273 garihaMti 172 gAyAti garuI gAraveNa 351 garubhAriyA 130 gAlAvemANa gatyaM gAha 38, 103 gAhANusAra garuyayA 130 gAhAvai (gAhAvati) 56, 357, 359, garalajuvatI 154 363,368 garulavUhaM 38 gAhAvANI galaesu 328 gAhAvatiNI 108, 110, 111 galalaggukkhitto 331 gijjha 232-238 galiyalaMbaNA gijjhati gallasarIra 126 gijjhaha 178 gavala 21, 108 giNhamANI gavesaNa 7, 260 givhiUNa gavesamANa 79, 84, 104 giNhittae 175, 344 gaviyavilasiyagatIsu 331, 332 giddha 78, 84, 87, 126, 177, 296, 331, 332, 350 gahagaNa 76 / gimha 66, 190, 198 219 garuyatta 329 gaha Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNa 109 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAH viziSTazabdAH pRSTAkA gimhakAlasamaya 60, 63, 67, 225, 233 guMjaddha gimhumhauNhavAyakharapharusacaMDamAruya guMjAliya 60, 79 sukkataNapattakayavaravAulibhamaMtaditta gucchocchaiyaM saMbhaMtasAvayAulamigataNhAbaddhaciMdhapaTTa 61 7, 132 girA gujjhaMtara 277, 361 girikaMdara 158, 290 girikaMdaramallINa 37, 265, 279 guNanipphannaM ... 37,84,279. girikANaNa guNappahANa girijacA guNarataNasaMvacchara giriNadI guNarayaNasaMvacchara 72, 76 giripaDaNa 271 guNanvaya girivara guNasaMkara . 206 girisihara guNasila 7, 41, 42, 55, 71, 73, girisiharamAsAyaittA 194 75, 77, 91, 92, 224, girI 233, 234, 347, 355, gilANabhatta 48 356, 363, 364, 365 gilANANa 228 guNovaveya giha 81, 82, 85, 87, 89, 90, 106 94, 97, 99, 117, 123, guttabaMbhacAriNI 241, 242, 275, 360 151, 164, 167, 209, gutti 3, 211 223, 231, 236, 237, gutiMdiya 106 238, 239, 240, 241, gumma 23, 33, 77, 107 245, 246, 247, 256, 143, 346 258, 261, 266, 268, gurujaNa 271, 272, 281, 296, gurujaNadidyAvahArA 300, 317, 335, 340, gurujaNayA 341, 342, 358 gurudevabhUyA 168, 169 gihatya 182, 213, 214, 252 gula 152, 326, 327 gihadhamma 252 gulapANaga 327 gihehiMto 231 guliyA 21, 108, 232, 242 gItiyaM 38 guliyAhatthagaya 231 gIyaM 38 gevejavimANAvAsasae gIyagaMdhavaninAe 250 18, 257 gIyaraI gehaMgeheNaM gIyavAtiyanigyosa 187 goura 109. 309 86, 104, 105, 106, gokhIra-hAradhavala 308 247, 248 / goggahaNehiM 338 geha 262 gIvA Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH 76 ghora viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA gohillagapurisA 276 ghAittae goTTI 275, 276 ghAukAme 341 goNalakSaNa 38 pAeti 341 goNaM 37, 279 ghAettA 342 gotama 76, 131, 224, 252 ghAesi gotamAtie 75 ghADiyae 91 gotamA di ghADubbhaDaraiyabhIsaNamuhaM 156 gotta 4, 290 ghANamaNanivvuDakara 205 godhuMdara 157 ghANavisaya 332 gonnaM pANiMdiya gomaDe 215 pANiM diyaduiMtattaNa 331 goyama 73, 130, 211, 213, ghANiM diyapAugga 326, 327 214, 233, 235, 357, ghANiM diyavasaTTA 331 362, 363 ghAtijamANaM 341 goyamasAmI 258,319 ghuNNamANI goyamAti 74 3, 208 gorasa 152, 326 ghoratavassI gola 206 ghorabaMbhaceravAsI govatI 198 ghoravisa govAliya 274, 275, 277, 278 ghoranvaya govettae 257 ghosa 112, 365 govvatita 252 ghosaMti 112 gosAla 263 ghosaNa 231, 253, 254, 286, gosIsacaMdaNa 50, 51 299, 301 ghaMTakhana bhImabhayaMkara 157 ghosaNayaM 252 ghaMTAvalimahuraNaharasara 52 ghosijati 183 ghaTTeti - 183, 224, 229 ghaTTeti 23, 32, 33, 79, 86, ghaDae 135, 219, 221 109, 112, 163, 262, ghaDittara 165 299 ghaDiyavva 55, 113 caucAmara ghaDemo 165 caucAmaravAlavIiyaMge ghaNavijjuyA 365 cauNANovagata ghaya 152 cauNhaM 132, 133, 134, 136, 153 137, 138, 140, 362 gharajAmAue 267 / cauttIsatimaM-cauttIsatimeNaM 72 104 cau ghara Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 413 biziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH cauttha 71, 72, 103, 106, 107, caMpagapAyava 37, 85, 344 108, 113, 124, 134, caMpagamAlA 24 136, 142, 143, 144, caMpagalayA __ 44, 279 145, 187, 275, 283, caMpaya 146, 289 355, 360, 365 caMpA 1, 2, 3, 4, 94, 95, 97, cautthavagga 366 99,102, 152, 159, 162, cautthIe 191, 195, 203, 215, cautthIpakkha 145 251, 252, 253, 256, cauiMta 63, 64 257, 258, 261, 262, cauddasapuvI 4, 355 265, 268, 275, 276, cauddisi 195, 208, 226 283, 310, 366 caupaya 167 caMpAnagarI 209 cauppaNNa 364, 365 caMpAnayarI 255 cauppaNNatima 364 cakavaTTi 19, 311, 312, 316 caupphalAe cakavaTTimAtaro caummuha 23, 262 cakavAya 22, 107, 149 cauraMgulavaja cakavUha caurAsIti 145 cakkAyaravitaghosa 198 cavIsatimaM-cauvIsatimeNaM cakkhidiya caunviha 7, 15, 52, 75, 152, 251 cakkhidiyaduiMtattama causaTikalApaMDiyA cakkhidiyapAugga 325, 327 causahigaNiyAguNovaveyA cavikhadiyavasaTTA 331 ca uhiM 356 cakkhudaya 202, 312 cakkhuphAsa caMDavisa cakkhubhUta 7, 78, 132 30, 104, 160, 195, 202 cakkhuloyaNalesaM caMDikkie 62, 271, 304 cAkhuloyaNalessa caMDikiyA cakkhuvisayaM 332 211, 355, 368 cakkhuharaM 145, 152, 162, 163 cakkhU 7, 132 caMdappabha 23, 53, 368 caccara 23, 32, 33, 79, 86, 109, caMdappamA 368 112, 262, 299 caMdasirI 368 caccAo caMdasUradaMsaNiyaM cattAri 92, 105, 106, 132, 195, caMdimA 6, 76 226, 232, 235, 319, caMpakalayA 265 364, 367, 368 caMpaga 21 / cattAlIsa 108, 189 38 caMDa 199 caMDA 40 caMda caMdacchAe 22 Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 viziSTazabdAH capalaM capuDiya camara camaracaMcAe camaravAla cammaM cammakhaMDa cayaNakAla carae caragA caraNa carama caramANa calati calamaNa calittae caliya cavala caritta carima carimavarisArataM cariya cariyavvaM calacavala kuMDaladharA calaNaovAyakAriya calaNatalamaliya cAjjAmaM jJAtAdharmakathAGga sUtrAntargata viziSTazabda sUciH | viziSTazabdAH pRSThAGkAH 202 101 17, 52, 184, 185, 355 356, 362, 363 23 340 252 194 251 252, 253 3, 62, 207, 331, 332 75, 260 4, 41, 73, 91, 108, 124, 125, 352, 355 3, 119, 187 235 65 309 47 185 206 136 29 207 160 180 34, 52, 85, 105, 312 30, 160 226, 229, 232 cavalA cAukoNA cAuraghaMTa 42, 43, 44, 151, 281, 289, 291, 349 221, 352, 353 82, 201. 211, 212 127 cAuddasamudipuNNamAsiNI cAuricaMda cAummAsiya cAumA siyamajja 163 cAuraMgiNI 23, 32, 33, 110, 111, cAuraMta cAmara cAmarukakhevaM cAmIyarapavarapAgArA cAra cAraga cAragasAlA cAra sohaNaM cAraNa cArAgArasohaNaM cArUpadhvaya cAlittae citayaMti ciMtA citie pRSThAGkAH 163, 175, 234, 250, 302, 303. 91, 354 52, 110 276 107 cAle (leM) ti cAvayavA ciura - hariyAlabheya-caMga- saNa- koreMTagasarisava - paumaraya samappabha ciMti citu cihnati ciTThAmo cihnitavva citta citijamANaguruI ciMtite ciMtiya cittakammANa cittakara cittakaraladdhI cittagara 38 87, 89 87, 88, 89, 91 240 107, 112 35 141, 145 158, 159, 204, 209. 99, 104 47 21 113 233, 274, 315 133, 134, 218, 221 232, 233, 234, 238, 241, 243, 245, 249, 251, 259, 311 194 27, 225, 295 37 326, 327 302 297 177 56 67, 167227 325 170 169 169 Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 168 167 khellaNA 356 prathamaM pariziSTam 415 viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH cittagaradAraya 167, 170 cUDAmaNi cittagaraladdhI 167 beiya 75, 191, 215, 234, cittagaraseNI 167, 168, 169, 170 251, 347, 354-357, cittaphalaga(ya) 169, 170 363, 364 cittamANadiyA ceDa cittavINANa 325, 327 ceDiyAcakavAla 266 cittasabhA 167, 168, 170, 227, 232 ceDiyAcakkavAlaparikiNNA 358 cittArae ceDiyAcakkavAlamayaharigavaMdaparikkhitA 288 cittiyatala ceDiyAcakkavAlasaMparikhuDA 236 citte betiya 2, 4, 7, 41, 42, 55, 71, ciyAe 211 73, 91, 92, 224, 310, cira 153 359, 363, 364, 365 ciragata 105, 106, 260 ceteti 277 ciratthaM 104 ghecasuddha 190 ciranagaraviNadusIlAyAracaritta 79 celukkheve 250 ciranijjUDhae 62 cilAiyAhiM coijamANI 290 cilAeNaM ___336, 338, 341, 342, cokkhA 36, 95, 89, 135, 170, 171, 172, 273, cilAte 342, 344 257, 341 cilAyaM 335, 339, 343, 345 cojappasaMgI 336 cillaga 289, 290 cojAmisaMkIhi 338 cillala 60, 67, 68 cottIsaimAo 144 cillalaehi coddasa 113, 122, 146, 190, 249, cilliyAo 250, 318, 320, 348 cciyAe 143 coddasapuvvi 189 cINacimiDhanAsiyaM 154 coddasama 72, 143, 236, 250, 251 cINacimiDhavaMkabhaggaNAsaM 156 coddasama-coddasameNaM cIrie 251 338, 342 cuMDhIsu 33 coraNAyaga 339 cuNNajoga coranigaDIo 339 cunnajutti corapallI 336, 337, 338, 339, cunnAruhaNa 341, 342, 343 132 coramaMte 339 culaNI 279, 281, 286, 296 coramAyAo 339 145, 189 coravijAo cullamAuyAe 27, 28, 31, 32 / corasaehiM 341, 342 67 72 cora 242 38 82 cuyaMsi culasIti Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 189 chAra zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH | viziSTazabdAH pRSThAGkAH corasayANaM 170, 176, 177, 189 corasAhie chanmAmarINa 325 coraseNaM 342 chammAsiyAe 71 coraseNAvatI 337-339, 341, charuppavAya 38 342, 344 chalio 208 colovaNayaNaM 38 challI 232, 242 102, 144, 310, 311 chaviccheda chamcIsatimaM-chanvIsatimaNaM 72 chakkahakalahamasaMThiya chassayA chajIvanikAya 100 chANujjhiyaM 138 cha? 6,72,130,131,132,142, chAyA 211, 249,253, 254 143, 144, 178, 233, 263, 283, 354, chArujjhiyaM 1.8 355, 367 chiMdati 238 chaThaM-choNaM 71, 233, 298 chiMdamANa chahakhamaNapAraNagaMsi 353 chiMdAveti hama chiDIo chahaTama-dasama-duvAlasa 71, 72, 318 79, 176 chaDachaDApUyANa 135 247, 248, 296, 174 chaDDejA 88 chilajAla chaNa 50,79 chinnabhinnabAhigahayANaM 338 chaNNAlaya chinnamuttAvalipa(ppa)gAsa 50, 55, 113 chaNhaM 145, 174, 175, 177, 179 chinnaselavisamapavAyapharihovagUdA 336 298, 303 chinnAvAyAe 253 chatta 16, 23, 32, 42, 110, 115 chipparehiM 340 234, 286, 302. chivappahAra 329 chattagaM 202 chivAhAra chattalakkhaNaM chubbhai 169 chattAtichattaM 42 chuhA 61, 68, 88, 91, 225, chattAdIya 360 344, 345 chattIsa cherahiM chedettA 75, 76, 92, 244 chappaNNaM 282, 302 30, 160 chappannaM 107, 280 cheyAyariya 305 chappayaparibhujamANakamale jaiesu 153 chappi 141, 142, 145, 148, / jaiNaM 312 275 chidda chinna 38 319 chahaMta chayA Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTa zabdAH jahaNA jaita jaMpamANI jaMbudIva jaMbuddIva buddIpaNa jaMbU jaMbUdIva jaMbhae jaMbhagA jaMbhAyamANa jaMsi nakkha pRSThAGkAH 30, 160 145 207, 208 296 7, 29, 62, 64, 69, 141, 145, 146, 159, 178, 180, 181, 201, 203, 224, 249, 265, 279, 310-312,348, 356, 357 147, 190 7, 76, 77, 91, 92, 93, 94, 102, 103, 106, 107, 129, 130, 131, 132, 140, 141, 190, 191, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 223, 224, 235, 236, 250, 251, 255, 256, 320, 321, 333, 334, 347, 354, 355, 356, 662-370 jakkhadeula nakkhasirI jakkhAyayaNa nacaM jaNa jajuveya aNavaya uttara 298 181 183 10 195 41, 80, 108, 157, 201, 202, 203, 204, 207, 209 79 256 107, 108, 201, 202 21 114 293 145, 146, 148, 163, 164, 166, 169, 170, 174, 175, 253, 279, 284, 338 71, 113, 114, 115, prathamaM pariziSTam jagavayavihAra viziSTazabdAH jaNavAya jaNasadda jaNIo jaNNa jaNNaM jaNupAyapaDiyA pAvaDiyA jati jatiyantra jattA jaddivasaM janna jannaM jayaMta jayaMta pavaraMmi pRSThAGkAH 122, 124, 128, 189, 225, 318, 348, 350, 351 38 41 369 jannavaiyagaNettiyamuM jame halavAgaladhare jabhiI japabhita namagamagaM jamalajuyalacaMcala calaMta jIhe jaya jaya gaMdA jaya jaya bhaddA jaya jaya sa jayaNA jayaddaha jayA 417 50 54, 119, 171, 220 271, 312 57, 58 174, 175 199 jamAli 185 jammajI. viyaphale 20,80, 229, 232, 351 jammaNa 147, 180 jammaNa jaramaraNa jammaNamaraNa jaya 55, 113 50, 119, 175 57 79 115, 237 293 361 80, 82 201, 202 77, 105 106, 55 112, 359 18, 27, 34, 110, 172, 280, 282 145, 146 179 49, 54 49, 54 49 119 283 314 Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 271 jANu 418 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH jarA 56, 111, 230 jAejjA jarAjajariyadeha jAgaramANa 73, 74, 353 jarAsiMdhasuyaM 283 jAgaramANI 55, 79, 146, 149, 159, jAgariya jANaeNaM jalaMta 14, 57, 58, 73, 74, 80, 81, jANapavara 358, 359 83,87,89, 95, 99, 126, jANasAlA 125, 126, 350 132,136,177, 331,361 jANiUNa 207 jalakIDA 82, 97 jANittA 105, 108, 179, 203, jalagaya 194 219, 221, 246, 257, jalaNa 331 258, 260, 269, 284, jalappavesa 292, 314, 342, 346. jalabubbuyasamANa jANissaMti 257 jalamajaNa 82, 90, 97, 150, 195, jANissaha 315 202 288, 356 jalaramaNa 229 jANakopparamAyA 78 jalaraya 55 jANuya 228, 230, 232 jalAbhiseyapUyappANa 115 jANuyaputta 228, 230, 232 jalitajayaNa jAta 238 229 jAtakamma 36, 84 java jAticae 244 javaNija 118, 119 jAtimaMta 98, 99 javaNiya jAtiyA 120 javaNiyaMtariya 18, 167. jAtisaMpaNNa(nna) ___3, 91, 92, 355 jasaMsI jAti hiMgulaya jassahAe 320 jAtIsaraNa 64, 69, 233, 249 jahaNa 331, 332 81, 82, 84 jahANAma jAyakamma 147 jahAnAma 55, 72, 171 jAyakouhalla jahAbhUtaM 27, 209 jAyamAyAuttiya jahArihaM 35, 185, 292 jAyarUva 29 jahAvibhavaiDDisakkArasamudaya 282 jAyavANaM 290, 294 jahAsuhaM jAyavimhaya 150, 164, 172, 216, jaheyaM 43 266, 220, 280, 296 jahociyapupphagaMdhamallAlaMkArAhAraM jAyasaMsaya jAuyA 257 jAyasaDDhe jAe . jAyA 45, 46, 49, 55, 82, 99, 21 jAya Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH pRSThAGkAH 113, 114, 135, 163, 171, 191, 243, 257, 318 150, 164, 173 162, 166, 173, 301 167, 177 39 148, 177 66 75, 233, 235, 260, 280, 299 132 63 14 3 5, 49 287, 288 265, 266, 267, 271 94, 100, 101, 102 jiNapaNNatta 287 219, 221 jiNapAliya 191, 204, 205, 208, 209, 210 jiNarakkhiya 191, 204, 205, 206, 207, 208, 209 jiNavayaNa 221 jidi 185 jiSNujANa 77, 79, 85, 86 jitasantu 145, 170, 174, 176, 215, 216, 217, 219, 220, 221, 222, 223 174, 176, 179, 180, 189 249 333 119 331 326, 327 jArisae jArisiyA jAlaMtara jAlaMtararayaNapaMjarummillie jAlagharaya jAlA loviyaniruddhadhUmaMdhakAra bhIo jAvajIva jAvabhitI jAsumaNa jAsumaNa kusuma jiiMdiya jiNa jiNaghara jiNadatta jiNadattaputa jiNapaDimA jitasapA mokkha jitiMdiya jinbhavisaya jibbhidiya jibbhidiyaduddatattaNa jibhidipA ugANa prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH jibhidivasaTTA jimitabhuttattarAgatA (yA) jimiyA jiya jiyakoha jiyanidda jayaparissama jiyaparIsaha jiyamajhe jiyamANa jiyamAya jiyaloha jiyavigdha jiyasattu jIvajIveNaM jIvagA jIvanikAya jIvaloya 49 3 3 3 54 148, 170, 172, 172, 218, 221, 251, 357, 363, 364 jiyasattapAmokkha 174, 175, 177, 179. jIyameyaM jIva 181 56, 70, 115, 130, 131, 183, 211, 212, 213, 214, 221, 259, 260 72 86 102 14 86, 260, 346 116 68 jIvavija jIvAjIva jIvANukaMpA jIviuM jIvita jIviya 419 jIvi usAsa jIvi UsAsa pRSThAGkAH 331 36, 95, 98, 216, 220, 257, 285, 300, 340 82 54 3 3 15 3 206 258, 259, 261, 345 85, 102, 158, 196, 203, 247, 253, 254, 344-346 45 55 Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeDha mUla jeNeva my jujasi 420 jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSThAkAH jIviyaMtakara 63, 225 jIviyaphala 59, 351,352 jeTThAmUlamAsa 60, 67 jIviyavippajaDha jeNAmeva jIviyArihaM 20, 39 99, 101, 168 15, 101 jIviyAsA joe 119 juiguNa jogakhemavaTTamANiM 206 jogaparivAiyA jujjhasaja 175 jogamuvAgaeNaM 145, 187 jujjhAmi 308 | joNiya jujjhihiha 306 joNisUla 262 juga(junna) 61, 68, 213, 214 jotisaya 188 juNNakumArI 358 jotIrasa 29 juNNA 358 joyaMti 324 jutta 97, 237, 267, 271 joyaNa 29, 76, 183, 195, 203, juttAmeva 42, 281 313, 324, 325 juttI 211 joyaNakoDAkoDI juddha 38, 294 joyaNakoDI juddhasaja 304, 305 joyaNaparimaMDala juddhAtijuddhaM 38 joyaNasatAti 154 juyaMtakarabhUmI 190 joyaNasaya 76, 154, 192, 321 juvarAyA 112, 113, 141, 167, joyaNasayasahassa 76, 314, 315 215, 279, 280, 295, joyaNasahassa 317, 348 joyaNasahassavitthiNNa juha jovaNa 63, 101, 148, 163, 164, juhiTThilapAmokkhA 318-320 173, 177, 236, 265, juhiTilla 283, 297, 298, 299, 300 266, 280, 290 jUhakara 338 jovvaNaga 12, 19, 69, 232, 239 38 jovaNasiri jUyakarANa 338 joha 150 jUyakhalaya 79, 336 johakaliya jUyappasaMgI jhaMjhie jUha 33, 60, 62, 64 jhaya jUhavA jhayA 153 jUhavatI jhANa 4,130, 137, 168, 344, 346 jhANakohovagata jeThThaputta 123, 142, 180, 189, jhAmittA 223, 255, 345 / jhAyamANI 64 jUya 207 54 je? Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH jhiyAyaMti ziyAyati jhiyAyamANa jhiyAyamANi jhiyAyaha jhuMjhie sira jhUseti jhUmettA jhoDA jhosittA jhosettA TaMka TiTTiyAvejamANa ThavakA Thavie Thavei Thaveti ThavettA Thama ThANa ThANabhaTThA ras ThAkuDu ThAveti ThAvetA ThAmo Thii Thijhkhaya ThiivaDiyaM ThiccA Thitikkhaya ThitipaDiya ThitI ThiyaM prathamaM pariziSTam pRSThAGkAH 195 176, 321 56, 60, 241, 351 24, 270 177 68 77 362 76 213, 214 75, 320 244 60 99 345 48 303 50, 127 255, 348 223 6, 89, 158, 262, 277, 279, 354, 361, 362 194 68 71, 72 297 189 317 26, 235 73, 145, 250 35 98, 248 92 240 76, 145, 178, 235, 261, 279, 320, 362, 364-369 245 viziSTazabdAH bhasaMthAraMga Dahai DiMbhaehiM DiMbhayA DibhiyA Dohala gaMgolA maMgasirodhara NaMdaNavaNa NaMdA diphalA dimitta diyAvatte Nakkhatta nagara nagara guttiyA garavaNNao nagarI Nagavara NaggabhAva NaccAsanne Najjati TTavihi paTTA patIe nasaNe sutI NaDA NaNNattha Nannattha NamaMsati NamaMsamANa NamaMsamANI NamaMsittA motthu 421 pRSThAGkAH 28 288 84, 334, 335 334, 335 334, 335 146, 147 101 107 7, 96, 188, 226, 228, 224, 225, 229, 230, 232, 233, 234 6, 253 188 54 40, 76, 108, 190. 16, 41, 69, 174, 311, 328. 342 77 298, 316, 351 30 320 5, 43 298 363 - 365 227 321 321 321 227 87 51 111 5 202 82 352 187, 356 Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 30 148 Nara 422 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH viziSTazabdAH pRSThAkAH NayagaMbhIra NAisogaM jayaNa 331 NAe NayaNANaMdo NAga 80, 157 Nayara 287, 291 297 NAgadhara NayarI 1, 169, 299, 302, 310, NAgara 315, 318, 348, 357, NANa 3, 119, 145 359, 363-365, 368 jANadaMsaNacarittANa NayavihaNNU NANAdumasaMDamaMDiuddesa 195 17 jANAdesIhiM garavaidiNNaviyArA 275 NANAmaNikaDagatuDiyarthabhiyabhue NaravatI 16, 198 jANAmaNikaNagarayaNabhaticitta 11, 13 paravariMda jANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihaNiuNoNarasIharUva viyamisimisiMtaviraiyasusiliTThavisiThThalaNariMda saMThiyapasatyaAviddhavIravalae NaliNIvaNa 349, 350 NANAmaNipaMcavaNNakavisIsagasohiyA 107 Nava 369, 370 NANAmaNirayaNabhatticitta Navae NANAmaNirayaNamaMDiya NavaMgasuttapaDibohie(yA) NANAvihagaccha NavajotaNavitthiNNa 348 NANAvihacuNNavAsamIsaM 205 NavaNIya NANAvihapaMcavaNNaghaMTApaDAgaparimaMDiyayANavaNhaM 63, 84, 317 siharaM 40 NavapajaNae hiM 135 NANAvihapaMcavanna 163 Navama 365, 368 NANAvihapattakahataNakayavaruddhatapaimAkhyANavamiyA 368 iddhanahayaladumagaNe 66 Navara 145 NANAvihabhattisuvirahaya Navari NANAviharayaNapaNiyasaMpuNNA 194 NavasurabhisiliMdhakuDayakaMdalakayaMcagaMdhaddhaNiM NANovaoga 143 Navahatthusseha 358 NAti 80,106, 112, 132, 133, NavAyae 209, 243, 359 NaviyAe 341 NAtiaMbilaM 152, 225, 238, 267 NAtikaDayaM 34 NAiciMtaM 34 NAtikasAyaM NAiparittAsaM NAtitittaM NAibhayaM NAtidUre 43 NAibhujo 161 NAtibhujo 128 NAimohaM _ 34 NAtimahura NAivigiha 253 / NAma 147, 310, 348 NAha 34 Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 355 187 52 327 194 prathamaM pariziSTam 423 viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH NAmagoya 357 Nigara 327 NAmaveja 266, 317 NiguMjamANI NAyajjhaNa 213 Niggae NAyajjhayaNa 77,103,106, 107, 129, NimAMtha 70, 120, 128, 160, 328 130, 190, 191, 210, 329, 359 211, 212, 213, 214, NiggaMthI 128, 328, 329, 361 223, 224, 236, 250, NimAcchamANa 251, 256, 320, 321, NiggacchAmi 333, 347 Nigagata 114, 349 NAyA 6, 102, 103 NiggayA 224, 317, 358, 363-365 NAyANaM NigviNa 206 NAyAdhammakahA Nigyosa NAvayakkhati 205 Niccappamatta NAvAe 194 NiccalA gAvAvANiyagA 162 Nicchaya 3, 7 NAviya NicchiMDe 130 NAlaM NicchubbhaMti 262 NAlierANaM 195 NicchubhAviyA 174 NAsAbaMdhehiM 329 NicchubhAveti NAha 206 NicchuhaNa NiuNa NicchUDhe 305 NiuNakusala NicchoDaNa 262 NiuNasipyovagaya(ta) 15, 195 NijAmae 321, 322 Ni uttA NijAyamANa 236 NiuravarapupphapIvarakara 197 NiDAla 304 jiMdaMti NitteyA 24, 44 jiMboliyA 261, 262 Nitthakka 206 NikahAhiM 340 Nittharaha Nikiva 206 Nittharie Nike NittharijAmo 201 NikkhamaNapAogga Nitthariyanva NikkhamaNAbhiseeNaM 350 Nittharihiha Nikkhittasatthamusala 28 NisthANa 338 Nikkhivati 240 NitthArejA 202 NikkhuDeMti 106 NidANa 231 Nikkhevao 365, 370 NiddhaNa 338 Nigama NippANa 346 48 305 262 361 345 95, 142 Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 viziSTazabdAH niSkaMdA Nigbhaccheti NibbhayA NimajAviyA nimmaMsA Niyaga niyamaorohe niyamakuccha saMbhUyAtiM niyatta Niyaya NiyA NirayapaDirUviya niruccAra Niruvvigga NiviTTha Nivedemo niveyaNA NivesaMtu NivvatabAra sAhassa nivvattiyaNAmadheja NivvAyaNivvAghAyaMsi vivAhetta nivviNNa 24 62, 80, 133, 137, 253, 359 296 80 206 345 299 58 176 324 315 34 110 316 317 58 37 343 344 358 313, 315, 316 158 44, 243, 317 104 219 233 NivviNNavarA nivvisae Nivvola NisaMta NisaMtapaDiNisaMta Ni saMtapaDinisaMta Ni saMtapuvva NisaDha Nisamma jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabda sUciH viziSTazabdAH NisammA NisAmittae NisAmeti NisAmemANa pRSThAGkAH 327 335 328 194 294 69, 92, 109, 110, 122, 137, 141, 165, 179, 201, 203, 222, 231, 232, 234, 239, 250, 261, 271, 296, 300, 314, 322, 325, 352, 358 Ni siraNaTTayAe NisI ittA NisIyati NisIyavva Ni sIhiya riseyasa nIti NIsa samANI NIharaNaM mo ura yAu vADha hAe pIsi hAmaMDa hAti da hAta hAyamANa vhAyA hArveti hAveta husA dAI taie taiyavagga pRSThAGkAH 261 242 319 311 260 301 11 56 361 56 7 194 244, 329 313 314 205 47 256 32, 90, 168, 216, 224, 234,250, 292, 358, 359 15 15 164 233 138 27, 32, 36, 50, 53, 92, 236, 245 229, 232, 233 53, 82, 83, 84, 85, 86, 91, 97, 109, 112, 150,175,185,238, 243, 257, 267, 272, 284 51 292 132, 133 355, 363, 364 364, 365 Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 425 viziSTazabdAH pRSThAGkAH taMtA 279 188 105, 106, 209, 232 314, 343, 344 taMdula 152, 163, 326 takkara 78,79,84,86,87,88,89, 91, 92, 339, 344, 345 takaraghara takkaraseNAvatI 338 takkhaNaoluggadubbala sarIralAyaNNa sunnanicchAyagayasirIyA tacca 71, 134, 135, 159, 219, 351, 352 taccasattarAtiMdiya tacchaNa 231 tajaNa 354 tajayaMta 157 tajijamANI 262 tajittA 262 tajeMti 262 tajeti 334, 335 tajemANI taDI taNa 77, 152,324, 326, 328 taNakUDa 248 taNasolliyasiMduvArakuMdeMdusaMnigAsa 308 taNahArA 228 taNu 219 taNNaM 95, 142 taNhA 61, 68,88, 91, 225, 343, 344, 345 taNhAvasadosadUsiyabhamaMtaviviha sAvayasamAule taNhAvasamuktapakkhapAyaDiyajinbhatAluya asaMpuDitatuMDapakkhisaMgha viziSTazabdAH pRSThAGkAH tatthamiyapasayasarIsiva tatthe 341 tatyegatiyA tadANurUva 170 tadubhaya 218 tappaNA 232 tappabhiI 361 tappamiti 57, 58 tabbhavaMsi 263 253 tayaNaMtara 131, 185 tayasuhAe tayA 354 tayANaMtara 144, 211, 212, 305 tayANurUva 167, 168,169, 212 tayAvaraNakammarayavikaraNakara tayAvaraNija 64, 69, 179, 250 taraMti 208 taraccha tariukAma 249 taruNIpaDikamma 38 tarupaDaNa 271 talatAla 329, 332 talavara 16,108,112, 246, 280 talAI talAga talAya talimaMsi 269, 273 talimA 269 tallicchA 104 tava 4,5,73, 91, 108, 119, 143, 211, 241, 276 tavacaraNakhINaparibhogA 194 tavaNijakalasa tavaNijaruharavAluyApatthare tavateyasirIe tavappahANa 172 159 tatie tatiyAcaMda tattha tatthagaye mr 74, 357 / my Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAta 181 131 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH tavasA 318, 355, 356 tAlemANI 172 tavassI 143 tAlehi 282 tavokamma 71, 72, 76, 142, 145, tiMdUsae 193 233, 261,275, 298,319 tikkha 47, 135 tavorohe tikkhutto 5, 43, 55, 56, ,288 tasie 128, 341 351, 352, 356, 359 tasiyA 98, 104, 322 tikkho tahameyaM 13, 43 tiga . 23, 32, 33, 86, 112, tahArUva 70,73,74,76, 113, 261 261, 262, 299 tahie 219 tiDaMDaM 122 tAinnaM 204 tiNNi 76 89, 153, 259 tiNNaNaM tAto 315, 345, 346 tiSNeva tAyANaM 133, 137 tiNhaM 146 tAraeNaM tAragA 366 tittaMsi 131 tArayAmi 201 tittakaDukasAyaMbilamahurabahukhaja 332 tArayAhi 202 259, 332 tArArUva titakaDuyakasAyaM[ba]mahurabahukhajatArisae 173 pejalejjhe 331 tArisagaMsi tittaga 258 tArisiyA 162, 166 tittalAuya 257, 258 tAlauDaM 247 tittAlAuyaM 256 tAlajaMgha tittiro 331 tAlaNANi 354 titthakara tAlaNAhiM 335 titthagara 73, 76, 354, 370 tAlapisAya titthagarAisae 360 tAlapisAyasvaM 157 titthagarAbhimuhI 356 tAlapuDaga 248 titthayara 147 tAlaphlANIva titthayaratta 143 tAlaveMTa titthayaranAmagoya 143 tAlAyarakamma titthayarAbhiseya 184 tAliyaMTa titthAbhiseya 114, 170 tAliyA 109 115, 170 tAlumbADaNavijaM 341 tippamANa 194, 335 tAleti 262, 302 tippamANI 45, 205 tAleti 334, 335 / tibhAgabalAvasesa 308 tittakaDuya 155 196 tidaMDa Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiya 199 73 39 21 10 79 __ 356 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH 79, 109 turiya 30, 34, 85, 105, 176, tirikkhajoNi 232 202, 203, 308, 312 tirikkhajoNiyabhAvaM turiyacavala tilaMDAsagaDiyA turiyaniNAe 187 tilayarayaNaddhacaMdacie turiyapadhAviyapalohapheNAulaM tivali 304 tullakAsa tivaliyaM 165, 174, 304, 314 tusAradagavArapIvarakaro 198 tivihA 120, 121 tusiNIra 48, 85, 89, 117, 159, tivvavera 176, 217, 218, 246, tisaMjhaM 87, 134, 139 267, 349, 352 tisattakhutto 197, 199, 203 tusiNIyA 24, 104, 105, 171, tisiya 249 327, 361 tihi 38, 40, 108, 145, 152, tusiyA 183 238, 253, 267 153 tihiM liyAo 167 tihI 50, 79 teicchaM 350 tIe 334 tIyapacuppanamaNAgayANa 181 tegiccha 125 81, 173 tegicchakamma 228 tIramatigate 62 tegicchiehiM 125 tIrei tegicchiyasAlaM 227 tIreti teNAmeva tIsa 20, 80, 82, 103, 148, teNeva . 165, 177, 243, 362 tetali 238, 248, 250, 274 tIsatimaM-tIsatimeNaM 72 tetaliputta 241, 242, 243, 244, 361, 344, 357 245,246,247, 249,250 107 tetalipura 241, 243, 246 tuMba 6, 130, 131 tetalI tuccha 124 tettIsa 76, 261 19, 90, 91 teyasI 332, 333 teyaNisaga teyaliputta ___236, 237, 238, 239, 240 tuyaTRti 326, 327 236, 250 tuyaTTiyatva turaya 17, 52 teyalesse turita teyasA 14, 57, 73 194 teMdUsae 15 tIse 244 tuTTI tuhraNa tuDiya tunme 52 teyalipura teyalI Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terasama tela 260 293 daMDaNa 80 80 154, daMsaNa 428 jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH 72, 224, 235, 236 223, 249, 258, 259, 152, 273 260, 261, 317, 319, tellacamma 348, 349, 350, 353, telmAdiehiM 354, 355 toNehiM therAgamaNa 340 141, 222, 223, 255, toraNa 348 77, 309 thaMDila daita 206 258 daodara thaMDilla 230 thaMbhaNI 7, 29, 169, 203, 236 294 daMDa-kamaMDaluhatthe thajjhaMti 328 100, 106, 354 thaNa 331, 332 daMDaNAyaga thaNaMtara 16, 49 276, 361 daMDalakSaNa thaNaduddhaluddhayAti daMDikhaMDa nivasaNa 262, 272 thaNamUlA 80 daMta thaNaya 62, 104, 105, 106, 249 daMtamusala thaNiyasadda 192 3, 119, 143, 189, 240, thalaya thaTayadasaddhavaNNa 241, 293, 300 163 dasaNaraha thalayabhAsarappabhUeNa 146 294 dakkhA thalavirallito 15, 194 dakSiNa thArugiNi 161 dakkhiNANukUla 162, 324, 326, 328 thAvaccA 108, 110, 111, 113 dakkhiNilla 185, 199, 200 thAvaccAputta 108, 110, 111, 112, dakkhiNillaveyAlI 113, 114, 115, 116, 316 dagamaTTiya 38 117, 118, 119, 122, 23,53 129 dagavAraya thAha 195, 247, 248, 314 thiNNa thimiyamehaNItaM daDhadhamma 294 daDhappahArI 337 207 thukkarijamANI daddaramalayasugaMdhi 262 52 thUNAmaMDava 96, 97, 98 dahura 173, 224, 232, 233, 234, thUlae 234 daddarakularasiyaujjhararao 197 3, 4, 5, 70, 73, 74, 75, / daddaragatI 76, 91, 92, 113, 142, daduradevatAe 235 143, 144, 145, 222, | daddarapayaMpiesu dagaraya 315 160 thiya 235 thera 234 22 Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH davva . . . prathamaM pariziSTam 429 pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA: daduravaDisae 224 davaggisaMtANakAraNaTThA 64,66 daddaravaDeMsae 235 davAvemANI 241 dappa 221 42,100, 152, 219, 325, dappaNa 54, 289 326, 327 dappaNasaMkaMtabiMbasaMdaMsie 289 davvaDyAe 122 dappaNija 15, 216 davasoe 115 danbha 115, 130 davvaharaNa 79 dabbhasaMthAraga 74, 76, 259. dasa 109, 280, 281, 282, 283, danmasaMthArovagaya 28 302,320,355,356, 370 dambhovari 171 dasaNahaM 17.30 17, 239, 289, 359 dambhovaripaccatthuyAe 294, 296 dasaNhaM 107 damaga 272, 273 dasadevasiyaM damagapurisa 272, 273 dasaddhavaNNa 146, 290 damaghosasuya 283 dasaddhavaNNamalla damaNaga 146 dasaddhavanna damadaMta 283 dasadhaNusseha 1.8 damili dasanahaM 280 darisae 289 dasapariNAha darisaNa dasappayAra 114 darisaNayAe dasama 72, 143, 211, 212, darisaNijja 40,52, 103, 135, 195, 213, 284, 355, 369 226, 227, 289, 348 dasamaM-dasameNaM 72 darI 33, 60, 109 dasamavagga 370 dalahattae 181 dasamuddiyANaMtaga dalaittA 133, 183 dasaviha 116 dalahassAmi 280 dasAra 107, 109, 280, 281, dalaejjA 282, 283, 302 dalamANI 274 dasAravaravIrapurisatelokkabalavaga 107, 290, dalayaMti 318 294 dalayati daha 103, 173 dalayamANa dahemANI dalayAmi 267 dAiyasAhie dalayAmo 49, 55, 360 ___40, 47, 256 dalAmi 31, 273 dAehiM dalAmo 237, 267 dAo 108 dalAha 139 dANadhamma 114, 170, 171, 172 davaggibhayabhIyahiyayaM dANava 111, 160, 183, 297, 299 dAuM Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAma dAra 248 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH dANaviMdA 185 dAsaparivuDA 147 dAta 141 dAsI 147 dAha 125, 230 dAyaM 81, 84 dAhavakkaMtie 62, 69, 263, 350, 179, 270 dAraga(dAraya) 34, 37, 80, 81, dAhAhiM 340 82, 84, 86, 87, 108, dAhiNa 63, 141, 288, 289, 110, 239, 240, 267, 356, 348 268, 270, 274, 306, dAhiNabharaha 7, 29, 30, 63, 108, 317, 334, 335 dAragattAe 250 dAhiNapAsa 53 dArabhAe dAhiNapurasthima 336, 338 dAraya 12, 85, 110, 141, 238, dAhiNapurasthimilla 339 266, 269, 271 dAhiNilla 64, 65, 185, 227, dArA 301,316,355, 365, 367 dArAbhisaMkIhiM 338 dijjau dAriga 237, 267 80, 81, 82 dijjae dAriyattAe 179, 245, 279 dijjAmi dAriyA 274 84,147, 163, 164, 236, diTTaputva 150, 151, 162, 164, 237, 238, 239, 240, 265, 266, 268, 269, 172,296, 301, 314,325 divA 271, 273, 274, 280, dihI 98, 117, 153, 177, 230 334, 335, 340-349, diTTIvisa 357-360, 363-368 dAriyAnimitta diNakaraparaMparoyAraparalumi 237 dArueNa diNayara 304 14, 19 dAruNaM 66, 78, 79 diNayarakarapayaMDe dAruya 303, 305 diNNasayaMvarA dAruyAti 346 77, 157 dAvaddava 6, 213, 214 dittaghugghuyaMtaghUyakAcuMbhalasiraM 157 dAsa 90, 208, 246, 248 dicatarasaphuliMga 66 dAsaceDa 78, 85, 87, 88, 89, dittI 99, 334-336, 338 dina 73, 86, 136, 153 dAsaceDaya dinabhaibhattaveyaNA 182, 227, 228. dAsaceDiyA 24, 25, 172 / dinaviyAra 60, 244 dAsaceDI 150, 171, 270, 273, / diyaloyacutA 291 / diyA 71, 72, 104 280 211 Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divva 9. duhu prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAkAH | viziSTazabdAH pRSThAkAH divaMgaya 154, 155 dIvigalya divasa ____ 57, 64, 84, 85, 188, dIviccagA 213, 214 341, 354 dIviya divAgara dIha 93, 153 30,52, 149, 151, 157, dIhamaddha 91, 253, 343 159,160,161,162,164, dIhAu 165,205,207,224,235, dIhiya 60, 79 250, 357, 362 duMdubhinigghosaNAditarava ___33, 49 divvarUvadhArI dukkara divvAti 224 dukkha divosahipajalujaliyadasaNAbhirAmo 30 duguNANiyasavega disA(si) 4, 56, 60,62, 63, 67, dugulasukumAlauttarija 68, 83, 88, 106, 113, dugullapaTTapaDicchayaNe 125,145,161,174,984, dugUlasukumAlauttarijjAo 188, 189, 205, 209, dujohaNa 283 249, 270, 273, 297, / 271 301, 321, 316, 355 47 disAkumArImayahariyA 147 duiMtasAhassI 107, 28. disAloya 84 341 disAvaloya dupada 286 2,77, 94, 215, 251 / dupaya 167, 169, 280, 281, 256, 336 287, 292, 296 disIbhAga 16, 55, 103, 107, 122, | duppahaMsA 336 141, 148, 181, 183, | dubbala 61, 68, 228 203, 225, 355, 360 dubhikkhabhatte 48 disodisiM 61, 63, 175, 307 dunbhigaMdhattAe 217 dINavimaNavayaNA dunbhigaMdhA dINavivajaNavayaNA dunbhisaddacAe 217, 218 dumaga 7, 64, 69, 141, 145, dummaNA 24 146, 147,159,178,180, dummuhAtINa 294 181,195,201,203,224, duraMtapaMtalakkhaNA 262, 304, 310, 249,265,279,295,296, 313 298,303,310,312,348, duraNucara 48 356, 357 duratikkamaNijja 111 dIvaNija durabhigaMdha 197, 216 dIvasamuddA durabhigaMdhamacokkhaM 197 disIbhAe 217 dINA dIva Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duve duhao dUe duruhitA 257 durUDhA 8 432 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkA. / viziSTazabdAH pRSThAkAH durasattAe 217 53, 94, 104, 121, durasA 217 311, 348 durahiyAsa 62, 69, 125 durahiyAsA 259, 353 duhaphAsa durussAsanIsAsA 46 duhaphAsattAe duruhaMti 306, 320 duhasamucie duruhati 308, 312, 316, 349, duhiya 79, 280 359 dUijjamANa 41, 73, 108 duruhaha 180 281 duruhAmo 307 163, 164,167, 280, 305 durahittae 319 dUtijjamANa 4, 319, 352, 355, 53, 223 dUbhaga duruheti 292 dUbhagaNiMboliyA 257 duruhettA 243 dUbhagasattA 257 32, 54, 99, 111, 112, dUmiyaghaTTama? 123, 142, 150, 151, 151, 170, 174, 176, 153, 180, 185, 189, 282, 283, 284, 302 203, 282, 358 dUyasaMdhivAla durUyaUsAsanIsAsa 178 dUyasaMpesa 177 durUyamuttapurIsapUyabahupaDipuNNA dUyasaMpesaNaM 174 dukhyamuttapUtiyapurisapuNNa 254, 328 durUvattAe 217 dUragae 105, 106 dulahe dullabha deula 109 dullaha 241 duvae 279, 283, 284, 285, 291 177 dukya 320 86, 92, 111, 145, 146 duvAra 109, 176, 177, 341 159, 160,170,179,181, duvArakavADa 182, 183,184,186, 187, duvAlasa 75, 121, 191, 222 224, 235, 248, 249, duvAlasajoyaNAyAmA 107, 109, 348 250, 261, 296, 297, duvAlasama 143, 191 298, 299, 302, 311, duvAlasamaM-duvAlasameNaM 320, 356, 362 duvAlasamI devaI 358 duvAlasavihaM devaula 79, 119 duvAsapariyAe 190 devakaNNagA 166 duviha 115, 116, 119, 120,121 / devakannagA 178 dUraMdUreNa demANI demi 341 191 222 162 Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI devarAyA prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH devakannA 173 deviDDI 224, 235, 357, 362 devakula 336 devisaha 141 devagaI 203 devisahassa 100 devagaNiyattA 279 7, 8, 10, 57, 69, 112, devagatI 113, 124, 141, 146, devatA 154, 244 149, 150, 151, 163, devattAe 76, 92, 145, 243, 255, 164, 166, 167, 170, 261 173, 215, 236, 238, devadattA ___95, 97, 98, 99, 276 239, 244, 245, 250, devadinna 84, 85, 86, 87 279, 286, 292, 293, devaduMdubhI 294, 295, 297, 298, devadUsaMtariyA 362 299, 300, 301, 302, devayabhUyA 345 303, 304, 309-311, devayA 13, 195, 205, 346, 314, 316-318, 348, 354 356, 357, 362-365, 159, 160, 182, 184, 367-369, 185 34, 59, 316, 321 devarUva 159 desakAla 154 devaloga 92, 145, 178, 179, desamga 175, 253 261, 279, 320, 362 desappate 281, 283 devalogabhUtA 107, 348 desavirAhae 213 devaloya 76, 243, 244, 250, 255 desANusAra 167 devavaravahU desArAhae 214 devasaMgha 107 desUNaM 366 devasanivAya 122 desUNavAsasayajAyA 148 devasayaNijja 362 desUNAI devasiya 127, 128 desUgAti 178 devANaMdA 244, 360 dehaMbaliyAe 262 devANuppiyA 11, 12, 53, 159, 175, 82, 158 180, 305, 307-310, docca 64, 71, 93, 106, 124, 312-314, 316-319, 134, 135, 136, 149, 321, 322, 324, 325, 151, 159, 311, 345, 329, 339-342, 345, 351,352, 364 349, 351, 352, 357, doccasattarAtidiyAe 359, 360, 361 doNa 283 deviMda 159, 160, 180, 182, / doNamuha 294 184, 185, 187 / donni 315 194 Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNNa 368 158 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH domAsiya 71, 145, 320 / dhaNuhAgitivisihapuDhe dovaI 280,281,288,290,294 dhaNuvveya 38 dovatI 279, 286, 287, 289, ghaNusadda 308 291, 202, 293, 295, dhaNUti 19. 296, 297, 298, 299, 144, 352 300, 301, 302, 303, 10, 11, 12, 28, 31, 72, 304, 309, 310, 314, 83, 146, 159, 225, 317, 318, 320 ___ 229, 230, 232, 353 dovAriya dhannakulasthA 121 dosa dhannamAsA 121 dosakaliyA 205 dhannasarisavA 120 dosiNAmA dhamaMta 199 dosu 82 dhamaNisaMtae 72 dohala 20, 24, 36, 83 dhamma 4,70, 92, 108, 110, dohalakAlasamaya 20, 28 115, 117, 122, 123, dohiM 142, 171, 178, 189, dUhati 306 210, 221, 222, 223, dhaMtadhotaruppapaTTaaMka-saMkha-caMda-kuMda 242, 243, 245, 250, sAlipiTTharAsisamappama 255, 257, 310, 311, ghaTTajjuNa 279, 286, 289, 291 317, 345, 347-350, ghahajjuNakumAra 281 352, 355 dhaNa 77, 78, 80, 81, 83, 85, dhammakahA 6, 43, 114, 122, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 362-365, 370, 355 356 92, 93, 132, 133, 136, dhammaghosa 257, 258 .137, 139, 140, 251, dhammaciMtae 252 252, 253, 254, 255, dhammajAgariyaM 73, 74, 353 256, 334-335, 340-347 dhammajmANovagata dhaNakaNaga 41, 291, 341, 342 dhammatistha 183 dhagakaNagarayaNamaNimotiyasaMkhasilappa dhammadaeNaM vAlarattarayaNasaMtasArasAvatejjaM dhammadesaeNa dhaNagova 132, 334 dhaNadeva 132, 334 dhammarUI 257, 258, 259, 260, ghaNapAla 132, 334 261, 262 dhagarakkhie 132, 334 dhammavaracAuraMtacakravaTTi dhaNavatimatiNimmAyA dhammANuogaciMtA 57, 69 ghaNiehi 338 dhammAyariya 73, 74, 118, 234, dhaNu 308, 340 260, 354 40 dhammadhurA Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 435 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH dhammiya 13, 56,70,150,358, dhArAhayakalaMcapupphagaM dhArAhayanIvasurabhikusumadhucumAlaiyataNU 11 dhammovadesaka 73, 260, 354 dhAriNI 8, 10, 11, 13, 18, dhayaggAI 312 24, 25, 27, 32, 33, 44, ghara 283 57, 69, 141, 163, 215 dharaNa 141, 365 dhAriNIpAmokkha 141, 170 dharaNAe 365 dhAvamANI 194 dharaNigoyarappahANa dhikArijamANI 262 dharaNitala 68, 288, 309, 356 dhiti 73, 199 dharaNiyala 85, 131, 193 dhitidhaNiyabaddhakaccha dharaNiyalagamaNaturitasaMjaNitagamaNapayAra dhitiparivajiya 304, 310, 313 dharaNiyalapaiTThANa 130 dhiratthu 257, 261 dharaNiyalamaivahattA 131 dhIra 48 dharaNiyalamativatittA 130 dhUtA 151, 279 dharaNiyalaveNibhUta 199 dhUmamAlAula dharijjamANa 16, 23, 32, 42, dhUmAulA 60, 63 286, 302 dhUyA 163, 164, 166, 173, dharima 152, 161, 162, 192, 251 236, 237, 266, 273, 281, 286, 296, 334, dhavalakaNayakhaciyaMtakamma _340, 357, 360, 364 dhavaladaMtapaMtI dhUyAsarinAmayA 367 dhavalamarIcikavaya dhUyAsarinAmA 368 dhavalamahAmehaNiggae dhUli dhavalavaTTaasilichatikvathirapINakuDila 82, 83, 95, 98, 133, dADhAvagUDhavayaNa 155 150, 153, 288 dhavalavasthapaJcatthuya dhUvakaDacchugahatthagaya 150 dhavalavela dhUvapupphagaMdhamalAlaMkAra 340 dhasatti dhoyamaTTiya dhAurata 122, 171 dhovati 276, 277 dhAurattavasthapavaraparihie 116, 171 dhAturacavatthaparihita 117 dhoveti 361 dhAyai(ti)saMDa 295, 303, 310-311 naula 157, 283 bhAyaisaMDadIvapurasthimaddha 301, 302 naMda 227, 231, ghArA 247, 248 naMdaNavaNa 94, 108 dhArApahakaraNivAyaninvAviyameiNi tala 21 naMdaNavaNappagAsa dhArAhatakalaMbaga 230 dhArAhayakalaMbakaM 70 naMdiphalA 253, 254 dhavala 53 17 90 dhovejA naMdA Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayaNa 369 436 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH viziSTazabdAH pRSThAkAH naMdirAya 283 namaMsamANa 43, 74 naMdIsara 188, 189, 190 namo'tthu 74, 158, 234, 259, naMdIsaravara 147 260, 288 nakkhatta 152, 238, 253 naya nakha 207, 332 nagara 7, 42, 49, 71, 72, 78, | nayaNavisa 79, 81, 83, 84, 85, 86, / nayara 77, 123, 132, 148, 169, 87,89,90,91,109, 113, 211, 244, 284, 289, 122, 124, 140, 149, 296, 299, 300 150, 167, 170, 175, nayarI 4, 97, 102, 103, 107, 108, 180, 231, 233, 236, 109, 212, 114, 152, 241, 650, 279, 281, 159, 162, 164, 166, 283, 284, 294, 298, 173, 180, 191, 203, 321, 324, 334, 336, 215, 251, 256, 258, 341, 346, 355, 356, 265, 268, 276, 350, 363-365, 367 nagaraguttiyA 85, 86, 87 nagarapAehi 338 naragatalapATANA nagaraniddhamaNa 79 naraya 91, 353 nagaramahilA naravaI 282 nagaramANaM narasiramAlapAreNaddhaciMdha nagaraseTTI 114 nariMdamahiya 183 nagarI 4, 94, 95, 99, 115, naliNa 226 117, 163, 164, 195, naliNa siMga 198 252,253,255,257, 262, naliNivaNa vihavaNakara 280, 281, 283, 300 nava 219, 221, 279 naccaNasIla 101 navajoyaNavitthiNNA 107, 109, 141 naccAsanne 74, 250 navaNhaM 12, 34, 146, 239, 279 najada navataya 9, 326 naTTa navama 72, 191, 210, 211, 284 navihiM 224, 357 navamiyA 366 naDhullaga navara 138 naTTha 233 navavahU nahasutIe navasirIsakusumaNavasaddalasamappabha nadI 33, 41, 60 naha nadIkaccha nayala nannattha 91, 92 136, 253, 266 246 101 61 194 21 nAi Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH nAUNa nAga nAgaghara nAgajanae nAgapaDimA nAgapura nAgarajaNa nAgasirI nAgiMdA nADa nANa nANaMda nANataM nANadaMsaNayAe nANAmaNikaNagarayaNamaharihata vaNijjujjalavicittadaMDAo nANAmaNimayadAmAlaMkita nAmakaraNa nAmagoya nAmagoyamavi nAmaveja nAyae prathamaM pariziSTam pRSThAGkAH 205 41, 82, 146 79, 82, 83, 150 149 80, 82, 84 367 33 256, 257, 258, 261, 262, 263 nANAviha nANAviha avinayappahANA nANAvihagaccha nAti nAyakumArA nAyajjhayaNa nAyA nAlieratale nAnAmaNirayaNakaM caNaghaMTiyAjAlaparikkhittaM nAma nAmaMka 185 41, 285 54 53 39 8 276 77 83, 87, 89, 134, 140, 255 90 121 122 97 64 286 37, 147 190 240 84, 237, 279 91 188 76, 93, 130, 131, 132, 140, 149, 215, 235, 255, 334, 348, 354 6 195 viziSTazabdAH nAliyAkheDa nAvA nAsAccheyaNa nAmAnIsAsavAyavojnaM nAeryDAI niuNoviyamisimi sitamaNirayaNaghaMTiyA jAlaparikkhitta niuraMbabhUyA niurUMbabhUyA niMdaMti niMdaNijja niMdijjamANI nikuraMbabhUyA nikkhatA nikamaNa nikkhamaNa mahimA nikkhamaNa sakAra nikkhamaNAbhimuha nikkhamaNAbhiseo nikkhamamANa nikkhamissAmi nikkheva nio nigama nigaMtha niggaMthappabhitI nimgaMthI niggacchau nimgaccha mANa 437 pRSThAGkAH 38 154 92 22, 51 238 52 135 213 172 100, 138 262 227 367 110, 183 188 363-366 78, 90 47, 57, 58, 69, 73, 74, 75, 91, 92, 100, 102, 105, 121, 129, 138, 159, 208, 211, 213, 214, 222, 233, 254, 260, 261, 347 252 91, 92, 129, 138, 208, 211, 213, 214, 242, 254, 261, 275, 277, 278, 347 341 57, 69 110 112 112, 124, 318 181, 186 180 115 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 23 38 438 zatAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkA, / viziSTazandAH pRSThAkAH niggama 185 ninbhaya 60,103, 166, 324 niggayaggadaMta 154 nimIlitta niggayA 4, 91, 108, 115, 123, nimeti 356 125,130,141,142,224, nimmaMsa 233, 257, 355, 356 nimmalavakhAridhArApagaliyapayaMDaniggaha mAruyasamAhayasamottharaMtauvarinigghosaNAditarava uvarituriyavAsa nicca niyae 64, 276 niccacchaNaya 107 niyaMseMti niccala 85, 104, 105, 159 niyaga 78, 83, 87, 89, 106, nicceTTa 85, 86, 260 134, 136, 153 nicchaya 132 niyagaghara 191 nicchiyavavasiya 48 niyagapaTTA 208 nicchubhaMti 172 niyagarariyAlasaMparivuDA nicchUDhA 175, 176, 262 niyagavayaNaM nicchoDeti . 334, 335 niyaghara nijuddha niyaDi nijANamagga niyasthA nijAyamANa 217 niyama 3, 276 nijIva niyaya 308 nijmara niraiyAra 143 niTie niraMbhA 364 niDAla 165 niraNukaMpA nityArie niraNukkosa nidda 229 niraNutAva niddhamahuragaMbhIrapaDisueNaM niravasesa niddhayAe 211 nirassAe niddhAti 200 nirANaMdA niddhAvati 331 nirAlaMbaNa 191 niddhAhi 153 nirAvayakkha 45, 208 nippaTAsiNavAgaraNa 118 nirikkhamANA 153 nippANa 85, 86, 260 niruvasagga 161 niSphaMda 85, 104, 105, 159 niruvahae(ya) 94, 119, 130 nipphannasassameiNIya niruvahayasarIrapattaladdhapaMciMdiya 69 nibaddhAuta 232 nirunvigga 60, 103, 166, 324 nibbuDDabhaMDasAra 201 nirUha 231 nibbhaccheti 334 / nilaya 262 38 Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 86, 87 36, 44 196 prathamaM pariziSTam 439 viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGka: niluppala 198 nisubhA 364 niluppalaniyara 21 nissaMkita 100, 102 nillajja 206 nissaMcAra 176 nillAliyajamalajuyalajII 154 nissaMsatie 78 nivaiya 134, 136 nissaMsA 208 nivaTTaNa nissasiya 207 nivAemANA niha? 356 nivArittae 111 nihaNAhi nivAreMti 361 nIla . 21, 327 nivina nIlakaMTha 101 nivesittA . 274 nIlavaMta 348 nivvaNa 94 nIlAsoe 114, 117, 118 nivvatta nIlAsoya 122 nibattabArasAhiyA 279 nIluppala 108, 247, 248, 343 nibbattie 170 nIluppalagavalaayasippagAseNa 208 nivvattiyanAmadheja nIluppalagavalaguliya nivvattesu 142 nIluppalAvalaguliyaayasikusumappagAsa nivvatteha 169 nIluppaladalagavala 203 nivvANamagga 47 nIva 21 ninvAyanivvAghAyaMsi 265, 279 nIharaNa 87,240 niviNNA 105, 106, 209 neyanvaM 263 ninvitigicche neraiyacAe 91, 353 nivitti 143 263 nivisaya 165, 166, 169, 170 neraIyattAe 263 nisaMtapaDinisaMta 177, 341 nehakkhaya 257 nisaDha nehAvagADha 257, 258, 259 nisaNNA novilappaDa nisamma 11, 168, 174, 196 paha 230 202, 230, 242, 262, paiTTagaMdhuDuyAbhirAma 271, 272, 282, 284 paittA 346 nisAmittae 242 paivaya 271 nisAmettae 221 paIva 294 nisirati 29, 259 pauMjati 29, 203 nisirAmi 259 pauMjAmi 160 nisIyai 296 pautti 85, 203, 298, 302 nisIyaMti pum| 9, 55, 177, 198, nisIhiyaM 226, 298, 368 neraIesu 357 277 Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThAGkAH 17 37 346 283 440 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH paumaNAbha 295, 297, 298, 302, paMcajaNNa 308,312 303, 305-314 paMcajama 114 paumaNAha 304 paMcaNhaM 107, 141, 291, 296, paumanAbha 296, 295, 301, 311, 373, 317 303, 304 paMcadasama 72 paumalaya paMcadhAIpariggahiyA 265, 279 paumalayabhatticitta paMcadhAtIpariggahita paumalayA paMcaniyamajutta 114 paumabaDeMsae 368 paMcapaMDavA paumasara paMcaputtANaM paumA 366, 368, 369 paMcabhAisayasaMparivuDaM paumAvatI 113, 124, 149, 150, paMcama 6, 107, 129, 130, 137, 151, 236, 238, 239, 139, 283, 346, 240, 244, 245, 348 355, 367 paumuttarA 326 paMcamaM mAsaM __72 paumuppalapihANa 148, 177 paMcamaMmi 139 pauragoyarA 324, 328 paMcamayaMsi 136 paurataNapANiyA 324, 328 paMcamavamAsariso paesahayAe 122 paMcamavamagassa 366 paoga 217, 218 paMcamahanvaya paoyaNa 266, 300 paMcamAe paosamAvajati 172 paMcamuSTiya 56, 113, 187, 244, 352 paohara paMcavaNNa paMka 55, 62 paMcavaNNapupphovayArakaliya paMkabahula paMcavaNNamehaNiNAovasobhiyaM paMkaraeNaM | paMcavaNNasarasasurabhimukkapupphapuMjovayArakaliyaM 13 paMca 60, 67, 73, 74, 102, paMcavannamahovasohiyaM 34 105,106,113,116,124, paMcaviha 42, 362 126,133,134,135,136, paMcasata 137, 138, 139, 140, paMcANubaiyaM 222, 233, 242, 250 141, 190, 221, 254, paMcANuvvatiya 114, 222 280, 290, 292, 293, paMcANuvvayAtiM 233 295, 297, 303, 304, paMcAla 170, 279, 284 306, 307, 310, 313, paMcAlajaNavaya 172, 281, 283 315, 316, 318 320, | paMcAlAhipatI 334, 339, 341-343, / paMcAlAhivai 145, 148 355, 356, 364, 368 / paMcAvaraNhakAlasamaya 64 367 rar 170 Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDara 148 130 paMDumahurA prathamaM pariziSTam 441 viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH paMjali 208 pakkhavAeNaM 94, 99 paMjaliuDa 5, 82, 161, 201, 310 pakkhAlijjati 115 paMjaliyaDa pakkhAlijjamANa paMDagavivajiyA 119 pakkhAlehi pakkhitta 259 paMDava 290, 291, 292, 293, pakkhippamANa 178 294, 295, 296, 297, pakkhivati 50, 346, 353 302, 303, 304, 306- pakkhivamANI 307, 310, 311, 313- pakkhivAvettae 318 pakkhivejjA 292, 293, 294, 295, pakkhiveti 346 296, 298 299, 301, pakkhisirIsiva 302, 311, 315, 316 pakkhubhitamahAsamuddaravabhUya 153 paMDuiyamuhI 24 pakkheva 252 316, 318 pagaibhaddae 75, 261 paMDuraMga 252 pagatibhadae paMDurasuvisuddhaNiNiruvahayavisatiNaha pagADha paMDurAya 283 pagAma paMDurAyabhavaNa 294 pagiNhittA paMDuseNa 317, 318 paggahiya 72, 113 124, 350 pacaMkamaNagaM paMthakoNa 338 paccaskha 107, 141, 348, 354 paMthakohi paccakkhAe 74, 234,260 paMthaga 86 paccakkhANa 116, 158 paMthagapAmokkhA 113, 114, 126 paccakkhAmi 235, 260 paMthagapAmokkhAti 123 paJcaNubhavamAga(gI) 41, 80, 91, 94, 78,84, 85,87, 88, 89, 95, 97, 98, 99, 222, 127, 128 ___ 265, 269, 274, 276 paMthayapAmokkhAti 124 paJcatiehiM 219 paMthiya 182, 228 paccatthima pakAma 40, 256 paccatthimalavaNasamudda pakiramANA 86 paccasthimilla 200, 203, 227 pakkaNi paccatthuyAe 171 pakkamaNiM 294 paccappiNae pakkA 135 paccappiNati 163, 167, 168, 175, pakkha 145, 146, 187, 190 / 254, 284, 301 353 47 28 paMta 338 paMthaya 141, 348 141 * 32 Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcAyAyA 88 442 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH viziSTazabdAH pRSThAkA paJcappiNaha 35, 165, 231, 252, / pajuvAsaha 295, 349, 358 286, 299, 304. / pajuvAsaNija 92, 354 paccappiNittA 126, 128, pajuvAsati 43, 224 paccayakaraNaM 249 pajuvAsamANa 5, 201, 355 paJcAgayapANe pajjuvAsAmo 233 paccAmitta 88, 89, 91 pajjuvA sittae 357 145, 179, 265, 279 paTTaNa 294 paJcAvaraNhakAlasamaya 57, 127, 188, paTTaya 163, 164, 238, 268, 285, 340 291, 292 pacuNNamati 288 15, 202, 209 pacuttaraMti pahaMsi 203 pacuttarati 234 pahavae pacutthie paDae 219, 221 pacuddharissAmi paDaMti 208 pacunnamA 82, 356 paDagasADaga paJcuvekkhaMti paDaNIya pacasakAlasamaya paDayANehiM paccorubhati 55, 276 paDasADae paccoruhaMti 318 paDAgAtipaDAgaM 42, 112 paccoruhati 10, 42, 44, 187, 268, paDikappeha 282, 305 309, 349, 356, 360 paDikkate 127 paccosakkA 168 paDikkamaNa 127, paccosakRti 105, 246, 351 paDikkamiukAme 127 pacchaNa 232 paDigaya 4,43, 113, 209, 257, pacchaNNa 104 313 pacchA 45, 56, 105, 116, 122, paDigAhettA 258 123, 133, 185, 196, paDiggaha 124 213, 214, 219, 253, paDiggahaga 49, 50, 53, 258 254, 277, 359 paDicAra 38 pacchAtura paDiciti pajemaNagaM paDicchaMtu 243, 360 9, 294 paDicchamANa pajattI 362 paDicchie 44, 123, 222, 359 pajAleti 346 paDicchicA 208 pajuNNapAmokkha 280 paDicchiyameyaM 294 paDijAittae pajunapAmokkha paDijAgaramANI 13, 134, 139 128 175 paja Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH prathamaM pariziSTam pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH paDiNikkhamati 15, 341 paDilAmemANI 243 paDidaMseMti 319 paDiloma 202, 204, 208 paDidaMseti 353 paDivajati 187, 353 paDinikkhaMte 225 paDivajAhi 361 paDinikkhamai 171, 292, 349 paDivAlemANa 96, 149, 175, 199, paDinikkhamati 288, 359 252, 302, 313, 314 paDinikkhamicA 278 paDivisajeti 316 paDinikkhivissAmi paDivUha 38 paDiniggata 240 paDisaMvedeti 268 paDinijAeja 133, 134 paDisaMsAhehi 245 paDiniyatta 237, 315, 353 paDisADaga 273 paDiniyatati 353 paDisAharati paDipuMjiya paDisuNeti 339 paDipucchaNija 7, 132 paDisuNeti 309, 319 paDipuNNa 47, 133 paDisuNettA 274 paDipuNNapANipAyasukumAla paDisuyAsayasahassa komalatala paDisehiya 175, 308, 314, 342 paDipunasucArukummacalaNa paDiseheti 307,338 paDibaMdha __43, 71, 74, 83, 132, paDisoyagamaNa 179, 184, 243 349, paDihammihiti 13 358, 360 paDihAradesiya 110 paDibuddhA 10, 11, 141, 269, paDihAriya 127 270, 297, 298 paDuppavAie 153 paDibuddhI 145, 148, 149, 150, paDhama 6, 71, 76, 77, 84, 146, 190, 290, 319, 353paDibhaMDa 162 356, 362-367 paDimA 148, 161, 177, 178 paDhamajjhayaNa paDiya 252 paDhamapAusa 64, 134, 135, 136 paDiyaMsi 132 paDhamasattarAiMdiya paDiyapuyatthaNI 358 paDhamA 54, 71, 144, 241, 258 paDiyArakamma 228 131 paDirUvajaNitahAsa 170 paNacamANa 155 paDirUvA 39, 40, 135, 195, paNatIsaM 226, 227, 228, 229, paNapaNNa 189, 190 232, 291, 348 paNayakhijiya paDilAmettA 274 paNAma 82, 83, 150, 202, 203, paDilAmemANa 115, 116, 222 287, 289, 304 paDhamiluga 207 Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH paNie 102 pattiyaha 221 paNiya 251 pattiyA 135, 213, 227, 253 paNiyabhaMDamAyA 201, 251 pattiyAmi ___43, 160, 222 paNiyasAlA 79 patteya 112, 174, 183, 284, paNivaiyavacchalA 285, 286, 291 paNihAya 211 patthaM paNIya . 353 patthayaNa 252 paNuvIsa 19. patthayati 208 paNolijamANa 67 patthie 27, 37, 133, 134, 135, paNNagabhUya 353 218, 221, 225, 232, paNNaSTi 189 233, 234, 238, 241, paNNatta 6, 103, 140, 141, 171, 243, 245, 249, 251, 210, 212, 213, 215, 259, 295, 311 223, 224, 235, 236, padamaggavihi 343 255, 279, 294, 355, padesa 195 356, 367, 368 padhAreti 183 paNNavaNA 47, 48, 110, 192, 349 padhArettha 104 paNNavittara 47, 192 pannagabhUta 259 paNNaveti 230, 232 patracA paNNavemANa 115, 217, 220, 221 pannarasama 251, 255, 256 paNNavemANI 170 pappuyA 153 paNNAsAe papphullakesarovaciyA 226 pativayA 269, 270 105, 106 patihavakA panbhAra 60, 100 patibhae 78 pabhakarA 367, 368 patta 33, 64, 65, 161, 167, pabhAta 14, 211 197, 232, 237, 253, pabhAvaNayA 254, 267, 271, 357 pabhAvatI 146, 147, 151, 164, patcaie 166, 167, 170, 173, pattaiyA 187, 189 pattaccheja pabhitI 90, 216, 218, 225, 246 pattahA 313 pattasagaDiyA 73 pamailadubbalA pattasamaya 201, 202 pamajati pattahArA 228 pamatta 84, 126, 128 pattiyati 275 pamattavihArI pattiyamANA 254 pamadavaNa 167 253 368 pabAha 143 pabhU 126 Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 146 233 parama viziSTazabdAH pRSThAkA. / viziSTazabdAH pRSThAGkAH pamayavaNa 236, 250 paracakkarAyAbhirohiyA 194 pamANa 7, 132, 179 paradArappasaMgI 336 pamANabhUta 7, 132, 140 paraparivAya pamANAtikaMta 125 parabbhamANa 88, 91, 338 pamAdeyanva 55, 56, 113 parabbhAhaya 61, 68, 344 pamuiyapakkIliya parabhava pamuiyapakkIliyAbhigamaM pamuMcamANa paramamahanmayAbhiyA 194 pamuMcamANI 205 paramaramma 13 pamutiyapakkIliyA 107 paramasuibhUta 89, 341 pamokkhamAikkhittae 171 paramasuibhUya 36, 95, 150, 220, 257 pamhalasukumAlagaMdhakAsAilUhiyaMge paramasuhadarisaNija 146 pamhalasukumAlA 273 paramasuhaphAsa 289 pamhalasUmAlA 51,82 paramasomaNaMsiyA pamhu paramAu 62, 69 pamhuidisAbhAe 343 parammuha 177, 246 paya 54, 356 parammuhI payaisukumAlaya paraloga 105 payaMgo paraloganippivAsa payakkhiNANukUleNaM 322 paraloya 92, 100, 254, 354 payacchAmi paravasA 278 payacchAmo paravasA 361 payaNa parasuNiyatta 85, 344 payatta 72, 113, 167, 199, 204, parasuniyattava 44 226, 295, 313, 328 parahutasurattaloyaNa 14 payamagaM parahuyaruyaribhitasaMkula 22 payaragalaMbeta parAmusati 287, 308, 312, 313, payAejAsi 343 payAmi 80,81, 82 parAsara payAyA 34, 240, 317 parikaheMti payAyAmi 238, 239 parikaheti 189 payAhiNa parikiNNA payAhisi parikuviyA 176, 201 79, 218 parikkhaNaTTayAe 133 paraMgijamANa parikkhaNahAe 136 parakamiyanva parikkhittA 177, 286 parakamme 310 / parikkheva 125 48 para 195 Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 viziSTazabdAH parigijamANa parigIyaM pariggaha parigholemANA pariccaittae pariccayati paricchanna parijaNa parijanamahilA parijANati parijAnAhi pariveMti parivettA pariNamamANa pariNayavayA pariNAma pariNAmiya pariNAmemANa pariNiDiyA pariNivvANavattiya pariNivvAhiti paritIkata paridhADemANa paridhAvaMti paridhAvamANa parinivvANamahimA parinivvANavattiya pariperaMta paribbhaTTha paribhaMDa paribhavaMti jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabda sUciH viziSTa zabdAH paribhavaNija paribhAeuM paribhASattae paribhAemANA 260 261, 362 paritaMta 105, 106, 209, 314, 343, 344 68 344, 345 187 pRSThAGkAH 37 35 74, 116, 235, 260 104 158 160 63, 69, 178, 179, 188, 233, 249 26 165, 176 170 77 106, 133, 134, 137, 209, 238, 248, 253 359 80 27 24 9 320 319 29, 136, 219, 225, 253, 254, 259, 303 45, 194 62 190 75 104, 233, 260, 327 233 255 278 paribhAemANI paribhAyaMtiyaM paribhuMjamANI paribhuMjemANa paribhujamANa paribhUya paribhoga pariyahaNA pariyaNa pariyaNama hiliya pariyAo pariyAga pariyAgayA pariyANaMti pariyANaha pariyANAi pariyANAti pariyAyata kara bhUmI parivajjiyA parivaDUi parivakhAmo parivasittae parivADI parivuDa pRSThAGkAH 100, 138 40, 47, 256 191 36, 182, 227, 285, 340 33, 274 138 33, 83 285, 340 36, 37, 38, 256 312 240, 241, 243, 274 57 87, 89, 153 83 pariveDhie parivesaMtiyaM parivesamANA parivvAigAvasaha to parivvAiyA parivvAiyAjaNitahAsa 223 145 98, 135 204, 246 202 176, 217, 218 90, 247 190 158, 168 265, 279, 336 212, 225 325 170 144 176, 243, 266, 284 286 290 138 182 171 170, 171, 172, 173 174 Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam mm mu ma. us or viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH parivAiyAsaMparikhuDA 172 palali parivAyae 114, 122 palAyA parivvAyaga paliovama 92, 235, 279, 362, parivvAyagadhamma 114 364, 366, 368 parivvAyagasahassa 117, 118, 122 palite ____56, 249 parivvAyagAvasahassa 115, 117 palomeha parisaDiya 77 palla 133, 137, 140 parisaDiyapaMDupattapupphaphalA 213 palaMtara parisaDiyarajjuvisaraMtasavagattA 194 palaMti parisA 4,43, 90, 91, 108, 115, pallala 123, 125, 130, 141, pallavANi 142, 183, 187, 188, pallaviyapAyavagaNa 189, 190, 223, 224, palhatthiya 309 233, 246, 247, 257, palhavi 317, 355, 356, 363 palhAyaNija 216, 217, 220 -365, 368 pavajA 95 parisADei pavaNakiccaM 249 parisAmiyacaMdasUragahagagapaNa? pavaNabalasamAhayA nakkhattatAragapahe pavattI 299 parisosiyataruvarasiharabhImatara pavatteha 183 daMsaNija pavayaNa parissaMte 15 pavayaNasAra 208 parissama 229 pavara 17, 183, 287, 358 parihatthabhamaMtamacchakacchabhaaNegasauNagaNa pavaragoNajuvANae mihuNapavicarie 103 pavarajohakaliyA parihatthabhamaMtamacchachappaya 226 pavaraparihi pariharamANA 254 pavarabhavaNa parihAyamANa 211, 225 pavararayaNadIva parihAvemANI 24 pavararAyasIha parihiyA 30, 183, 287, 358 pavaralakSaNa parIsahacam pavaravattha parIsahovasagga 48, 54, 75 pavaravarasAlabhaMjiyaujalamaNikaNagaparanna 344 rataNathUbhiyaviDaMkajAladdhacaMdaNiparUveti 230, 232 jahaMtarakaNayAlicaMdasAliyAviparUvemANa 217, 221 bhattikalie parUvemANI 170, 172 pavahaNa palaMbakucchi 155 | pavA 119, 336 , wr 37 154 66 143 . 92 lh sana lm l` 0 0 vorm 54 Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 viziSTazabdAH pavAe pavANi pavAya pavAsie pavAsu paviTTha pavittaya paviralaparivvAiyA paviralaparivvAyaga paviralamaNusaMsi pavisati pavtraie pavvaittae pavvaiyA pavva islAmo pavvae pavvajjA pavvaNa pavaNI pavvata pavvatie pavvatita pavvatittara pavvatirasA mi pavtraya jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabda sUciH viziSTa zabdAH pavvahijamANI pavvAviya pavvAhi pasaNNa pancayaMta maNupavyayati pavvayaha pavvayAmi pavvayAmo pavvaha pRSThAGkAH 248 79 107, 145 21 86 250 115 171 117 104, 177, 219 11 211, 255, 329 110, 112, 222, 349 189, 243, 274, 278, 347, 369 222 124 249 79 58, 91, 92, 102, 105, 123, 142, 188, 208, 210, 212, 214, 254, 343, 348, 350, 351, 353, 354 92, 114, 178, 213 184, 243, 351 318 41, 73, 74, 75, 76, 107, 111, 129, 142, 190, 225 112 123, 142 359 142, 317 180 50 122, 319, 320 pasattamucilihiyacittakamma pasattha patthaDohalA pasanna pasava pasAdiyANi pasAremANa pasAsemANa pAhaNaDaMga avihabahUovayaNamaMgalasujaM pite hiM pasiDhilabhUsaNa paData khummiyasaMcuNNiyadhavalavalayapanbhaTThauttarijA pariNAti pasu pasUyA paha pahakara pahA paharaNa paharittha pRSThAGkAH 262 56, 70, 360 223, 349 285, 340 8 13, 69, 179, 188 146 285 50, 79 207 68 245, 318 pahANa pahAva pahiyA pahINa paheliya pa pahasiyapayaliyapayaDiyagattaM 40 23, 86, 112, 251, 286, 299, 336 284 44 57 67, 119 135 208 152, 302, 306 67, 90, 98, 150, 151, 163, 164, 167, 168, 170, 174, 175, 200, 203, 234, 245, 246, 283, 284, 291, 297, 306, 310, 341, 352 155 13 245 182, 228 319 38 107 Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH pAukAme pAuNai pAuNati pAuNittA 211 pAuNettA pAupabhAe pAuppabhA pAuppabhAtAe pAuppabhAyAe 14 pAunbhavati pAunbhavamANa pAunbhavaha pAunbhavAmo pAubhavisthA pAunbhUta 20 prathama pariziSTam 449 pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH 341 pADalasirIsasalila 198 244 pADiekka 278 279, 362 pADikkayaM 75, 122, 129, 145, pADivaya 211 190, 250, 261, 320 pADivayAcaMda pADihAriya 119 287 pANa ___56, 70, 75, 80, 81, 177 126, 127, 21, 220, 257, 258, 259, 272 57, 58, 73, 74, 80, pANaeNaM 127 225, 273, 361 pANagANa 327 223 pANagharaesu 112 pANaniroha 87 180 pANabhoyaNa 125, 353 118 pANavihi pANAivAya 4,56, 69, 83, 88, pANAgAra 106, 113, 125, 142, pANANukaMpaNayA 146, 174, 209, 230, pANANukaMpA 259, 297, 353, 355 pANAtivAtaveramaNa 62, 112, 161, 184, pANAtivAya 74, 75, 116, 130, 188, 189, 249, 263, 234, 260, 354 270, 273, 301 pANi 40, 108, 141, 268 192 pANiggahaNa ___238, 291 356 pANipAya 108 22, 60, 197 pANiphAsaM 268 197 pANiya 62, 225, 228, 229, 31, 32, 34 232, 233, 324, 326 68, 69, 276 pANiyagharaesu 336 64, 67, 173 pANiyapariyaM 220, 221 328, 361 pANiyapAe 138 pANIyapAe 122, 190 pANaNa 74, 75 pAtarAso 182 pAda 104, 106 48 pAdadaddarayaM 309 146, 289 303 pAumbhUya pAunbhUyAti pAuyAo pAusa pAusaudU pAusasirI pAe pAeNa pAe pAodayadAIya pAovagamaNa pAovagaya pAgaTThI pAgayajaNa pADala 62 pAdapIDha Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH pAreti pAlaittA pAlaba pAlaMbapalaMghamANasukayapaDauttarije pAlayAhi pAle 27 pAdubbhUta pAya 48,57, 68, 105, 180, 276,303 pAyaMguha 167, 174, 238, 296 pAyaMguhANusAra 167, 169 pAyaMguliya 238 pAyaggahaNa 110, 164, 176, 280, 300 pAyacAra 224 pAyacAravihAra 281, 282 pAyacchitta 91, 177, 245, 361 pAyattANIeNaM pAyadaddaraya pAyapalaM pAyapIDha 10, 304, 356 pAyarayareNuguMDiya 57, 58 pAyarAsa 253 pAyadae pAyavaMdate 234 pAyavaMdiya 164, 280, 358 pAyavaghaMsasamuSTiya 60, 67 pAyavaDaNaM pAyavaDiya 86, 90, 161, 309, 310 pAyavihAracAra 92,109 pAyasaMghaTTaNa pAyAra 309 pAyAla 301 pAraNae 144 pAraNagaM 233 pAradAriyANa pArasIhiM pArAvayacalaNaNayaNa pAriccheja 152, 161, 162, 192, 251 pAriNAmiyAe pArittae . 158 pAleti pAlemANa pAlehi 49, 54 pAvacaMDAlarUva 78 pAvaya pAvayaNa 47, 92, 100, 102, 159, 160, 222, 233, 242, 359 pAvasimeNehiM pAvasiyAlagA 104, 105, 106 pAvahihayA 207 pAvA 104, 195, 202, pAvArANa 326 pAsa 358-360, 363, 367, pAsau ___74, 357 pAsae 327 pAsao pAsaMDattha 182, 252 pAsaMti pAsagaM 247, 248 pAsaNayA 45, 86, 267, 360 pAsati 203, 241 pAsato pAsattha 126, 128, 278, 362 pAsatyavihArI 126, 278, 362 pAsamANa 168 pAsayaM 38 pAsavaNa 57, 69, 88, 127 pAsasi 68 pAsAIyA pAsAo 240 246 246 in mm m mr 37 mm 226 Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAGkA: / viziSTazabdA: pRSThAGkA 30m pAsAtIe 107, 195 piNiddhati 162 pAsAtIyA 348 pitA pAsAto 269, 298, 299, 300 pittajaraparigayasarIra 62, 125, 353 pAsAda 103 pittAsava 46, 178,347 pAsAdIya 39, 40, 135, 227 pittiya 119 pAsAmi 312, 313 pipIlikA 259 pAsAmo 153 pipIlikAsahassa 259 pAsAya 109 pipIligAsahassa pAsAyavaDiMsae 183 piyaMgusAme pAsAyavaDeMsae 39, 195, 196, 197, piyagaMdhava 199, 203, 291 piyakRtAe pAsAyavaragate piyaThyAe pAsAyavaragayA 236 piyati 80, 225 pAsAyasayA 141 piyadasaNa 16, 107, 239 pAsi piyadhamma 160 pAsittA 309, 356 piyamAue 298, 352 pAsittANa 10, 11, 141, 346 piyamANa 229, 232, 233 pAsi hisi 312 piyaro 369 pAsettA 270 11, 26, 27, 34, 53, 56, pAsehi 328 75, 205, 206, 241, 243, pAhuDa 85, 110, 161, 162, 166, 247, 271, 273, 345, 169, 225, 226, 255, 364, 369 324, 342 piu 164 pivAsA 48 piucchA 300, 316 pivAsAgayA 207 piucchi 301 pivAsie piU 290 pisAyakumAriMda 367 pie pisAyarUva 154, 157, 158, 159 piMkholamAgavaralalitakuMDalujaliya piheti _vayaNaguNajaNitasommarUvo 30 pIDha 119, 125, 126, 127, 128 piMgaladippaMtaloyaNa pIDhamadda 16, 147 148, 178 pINaNija 15, 216 pio 246, 248, 276 pItidANa 20, 39, 99, 101, 168, piTTato 32, 150, 246, 343 291 piTuMDIpaMDura pItimaNA 10,356 piNaddhageveja pIsatiyaM 138 piNaddhati 52, 161 / pIheti 208 piyA piva piMDa Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSka 150 452 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH puMje 327 puttasoeNAbhibhUta puMDarigiNI 348, 351 puttAguputtiya 35 puMDarIya 6,122, 124, 129, 226, punnA 366 348, 349, 351, 354 punnAga 146 pukkAremANe 343 punnucchaMga 154 pukkhariNI 60,81, 82, 83, 90, 96, 33, 80, 81, 82, 83, 92, 97, 150, 233 95, 98, 133, 180, 232, pukkhalAvatI 348 237, 238, 953, 269, punchaNA 57, 58 285, 292, 359 pucchiyahA 18 puppha-gaMdha-mallAlaMkAra puTavAya 232 pupphacUlA 360, 361, 369 94, 98 pupphaccaNiyaM 80, 201, 202 puDhavi 122, 263, 353 pupphapaDalagahatthagaya puDhavisilaM pupphapUrayaM 276 puDhavisilApaTTaya 73, 74, 188, 195, pupphaphalapaDipuNNahattha 18 250, 351, 352 pupphabalikamma puNaravi 62,153, 191, 208, 210, pupphamaMDava 149, 150, 163, 164 242, 348 pupphavatI 366 puphiyA 213, 227, 253 puNNa pupphuttarA puNNabhadda 2, 4, 191, 215, 251, pupphodaga 15 310, 366 purao 138, 185, 206, 246 puNNamuhi 154 purato 112, 133, 134, 137, puNNimAcaMda 211, 212 140, 170, 171, 243, 7,55, 57,85,108,110, 246, 248, 309, 360 132, 133, 134, 137, puratthAbhimuha 16, 26, 35, 53, 74, 139, 167, 168, 169, 164, 184, 185, 201, 176, 191, 209, 238, 259, 295, 357 240, 244, 245, 248, purasthima 53, 141, 348 265, 271, 274, 280, purathimaddha 310 295,300,313,315-317, purasthimaddhadAhiNaddhabhAraha 295 334,340,341, 343-346, purasthimaveyAlI 302 348 purathimilla 173, 197, 200, 202, puttaghAyaga 88, 89, 91 203, 227,229,232,341 puttadukkha puttamAraga 15, 116, 130, 171, putcalAbha 12, 19 / 194, 200, 201, 213, 326 purA 88 purisa Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 puvAmeva prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH 214, 219, 221, 227, puvvarattAvarattakAlasamaya 10,57, 58, 69, 228, 237, 245, 254, 73, 74,80, 132, 136, 255, 281, 297 238,241, 243, 251 purisakAraparakkama 73, 160 puvvavideha 348 purisajuga 190 puvvavera purisalakkhaNa puvvasaMgatiya 28, 29, 31, 33, 296, purisavagurAparikkhittA 109 297, 298, 302, 311 purisasaehiM 188, 194 puvvasayasahassAti 145 purisasahassa 112, 113 puvAti 249 purisasahassamaMtiya puvANupuvi 4, 41, 73, 91, 108, purisasahassavAhiNI 52, 54, 55, 112, 124, 125, 241, 319, 123, 142, 180, 318, 352, 355 359 puvAdhIta 250 purisasahassavAhiNIya 189, 243, 268 277, 361 purisasIheNaM 370 puvAvaraNhakAlasamaya 57, 95, 98 purisAdANIya 358-360 pudi 45, 185, 234, 241, 243, purisottameNaM 278, 354 purevAyA 213, 214 puvvuddiTTa 250 pussamANava 153, 154 puliMdi pUita 153 punva 46,74,250,318,320, 348 pUiya 18 puzvakamma 301 pUtiya 197 puvakayaNiyANa 290 157 punvagae 261 pUyaNija 354 puvvagameNaM 31 pUyapaDalapocaDe 215 puvvagahiya . 319, 320 pUraNa 141 punvajAti 233 205 puvvaNastha 227 pUrima 52, 227 puvvaNhakAlasamaya 187 pUsa puvvadakSiNa pecchae punvannattha 18 pecchaMtAbhinnaNahamuhanayaNakaNNavarapujvapaDivannAti 233 vagpacittakattINiyaMsaNaM 157 pugdhapavidyA pecchamANI 33, 227, 229 pubabhava 363-369 pecchiu~ 207 putvabhavajaNiyanehapItibahumANajAya. pecchihiha soga 29 punvarattAvaratta 146, 353 / peNAiyavirasaraDiyasadde pulaga praya pUrayaMti 153 308 peja Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 90 234 454 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH peraMtadesabhAga poyavahaNapAuggANaM 326 pesa 246, 248 poyavahaNavivattI 201 pesaNakArI 40, 41, 138, 291 porapANaga 327 pesunna - 74 porANa 274, pessa porisIe 241, 319, poe porusIe poMDarigiNI 249, 350, 352 porekavvaM poMDarIya 349, 352 polaMDeMti pokkhara 79 pollarukkha pokkharagaya posasuddha pokkharaNI 90, 195, 225, 228 posaha 225 pokkhariNI 202, 226, 229, 232, posahasAlA 28, 29, 33, 225, 296, 302 poskhalAvatIvijaya 249 posahiya 28, 29 pomAla 29, 178, 217, 218 posahovavAsAtiM 158 poccaDa phaMdei(ti) 99, 104 poTTa phaguNasuddha poTTiladeva 245 pharisa 80,108, 326-329 poTTilA 236, 237, 238, 239, pharihodae 215, 218, 219, 220, 240, 241, 242, 243, 221 244, 248, 249, 274 pharihodaga poTTilArUva 248 phaksa potahANa 153 33, 195, 232, 253, potapaTTaNa 324 254 potavahaNa 152, 158, 162, 201,, phalaehiM 340, 341 209, 328 phalaga 119, 125, 126, 127 128 potavahaNapAuggANa 152 phalagakhaMDa 195, 201 potavahaNavivatti 195 phalabhoyaNa 48 potavahaNasaMparAya phalavittivisesa 11, 276 potI phalahaMtarataDataDeMtaphuTuMtasaMdhiviyalaMpottullae 334 talohakhIliyA 194 potthakamma 227, 325 phalahakhaMDaAsAtaNaM 209 poya * 161, 162 phalAti 195 poyahANa 161, 162, 326 phaliyA 213, 253 poyapaTTaNa 152, 162, 328 phalihANaM poyavahaNa 158,159, 162, 191, phAlasarisajIha 155 195,321, 322, 324, 326 / phAliyavaNNAbha 219 217 195 Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 183 1 37 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH phAsa 215, 216, 253, 331, baMbharavAsa 211, 212, 276 333 baMbhayArI 29 phAsidiya 119 baMbhaloe 320 phAsiMdiyaduddatattaNa baMbhaloya phAsiMdiyapAugga 326, 327 bajhaMti 43, 221 phAsiMdiyavasaTTA 331 battIsa 108, 145, 190, 366 phAsuesaNija 126, 353 battIsatibaddha phAsuga 120 battIsatima-battIsatimeNaM phAsuya 126, 258 battIsapurisokyArakusalA phAsuyavihAra 118, 119 battIsasAgarovamahitIyA 146 phAsei battIsAti 178 phAseti baddhapaesa 232 phAsettA baddhaphalA 135 phuTTamANa baddhasee phuTTasira babvari phuTTahaDAhaDasIsA 262 barahiNa phuDavisayavisuddharibhiyagaMbhIramahurabhaNiyA 290 barihiNaviMdapariNaddhasihara phuDA 366 bala 3, 36, 73, 141, 160, 331 ___238, 290, 308 phuraMtavijutasagajiya 21 balatibhAra 308 phulavalli baladeva 19, 311, 312, 316 phullappalakamalakomalummiliya 14 baladevapAmokkha 107,280 phulluppalagaMdhanIsAsA 147 baladevamAyaro phusaMtu 235 balabhadda 141, 142 pheNapuMja balamitta 188 pheNapuMjasannigAsa balavaMta baulAyavatto 198 balavagasAhassI 280, 281, 282, 302 bausi balavagasAhassINaM 017 baMdiggahaNehiM 338 balavAue 305 baMdha balavAuyaM baMdhaNa balaheDaM 327 baMdhujIvaga balAhaeNaM 109 baMdhumatipAmokkha baMdhettA balicaMcAe 3, 76 baliyataraM 201 baMbhacArI 28 baliyatarAga 89, 159 baMbharadhAriNI baliyatarAya 62 197 2 175 189 bali 355 364 baMbha Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 viziSTazabdAH bali yasarI re balI bahiyA bahu bahuuppala bahuuppalapa uma kumuyana liNasubhagasogaMdhiya puMDarIyamahA puMDarIyasayapattata hastapatta kesarapura phovacie bahukhajapejalejhe bahujaNa bahunAya bahupaDi puNa bahujaNa sadda bahugaraNiggajase huna bahupaDhiya bahuparivAra bahuputtiya bahumae bahubhA bahuruvA bahulakkha bahuviha pRSThAGkAH 350 185 113, 324, 348 7, 320, 322, 325-329, 334, 335, 348, 362 226 jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH 103 332 79, 92, 115, 140, 182, 225, 229, 230, 232, 233, 234, 261, 262, 318, 321 319 337 241, 274 19, 34, 84, 146 12, 26, 75 242 241, 257 366 45 77, 107, 148, 149, 163, 195, 253 314 366 211 15 290 60 183 257 256 257 bhAga bahuA bahuvihata rupallava paurapANiyataNa bahuvihIya bahusaMbhAraNeha kathaM bahusaMbhArasaMjuttaM bahubhAbhie bahusama suvibhattanicitaramaNijabhUmibhAga 40 viziSTazabdAH bahusiyA bahussuya bahUtiM bAyAlIsa bAra bAramUla bAravatI pRSThAGkAH 241 143, 241, 274 293 19, 20 79 57 108, 280, 283, 302 107, 108, 109, 112, 281, 298, 299, 300, 301, 315, 316 71, 76, 116 bArasa bArasajoyaNAyAmA bArasama bArasahi bArasAhadivasa bArANi bAlakIlAvaNakusale bAlagAhI bAlavAya bAlavAyaNANa bAlamAra bAlavayaMsagA bAlavayaMsA bAsi bApokkha bAlAta va kuMkuma bAvari bAvantari kalApaMDita bAvIsa bAvIsatimaM-bAvIsatimeNaM 141 142, 178, 179 14 38, 317 39 48 72 313 90 154, 155, 185, 208, 313 8, 123 138 13, 16, 35, 90, 188 190, 246, 358, 359 111, 166, 170 38 bAhA bAhira bAhira peNakAri bAhiriya bAhucchAyAparigahiya bAhujuddha 109 72, 215, 223 144 36 84 78, 334 84, 334 87 338 87 Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bila bIe bIya bujjhati prathamaM pariziSTam 457 viziSTazabdAH pRSThAkAH | viziSTazabdAH pRSThAjhA bAhujohI 39 320, 334, 348, 350, bAhuppamaddI 39 362, 364, 368 biMduga bhaMbhANa 325 biMduya 256 bhakkheyA 120, 121 biMboDI bhagaMdara 230 bihaNija 216 bhagavao 3, 42, 44, 47, 184 bitiya 77, 362-364 bhagavaM 42,43, 55, 56, 58, 70, bitiyAcaMda 211 71,72,73, 74,76, 183, biyasuyakkhaMdho 210,211,224,233,234, 259, 331, 353 346, 356, 357, 363 biladhamma bhagavaMta 75, 91, 92, 144, 181, 355 260, 288, 318, 319, 232, 253, 258, 319 350, 354, 357 bIyabhoyaNa 48 bhagavatA 5, 6, 131, 141, 153, bIyAcaMda 211 190, 212, 214, 347 bhagavatI 147, 294 bujjhihiMti 370 bhagavato 43, 44, 45, 69, 234, bujhihiti 92, 235, 261, 362 355, 357 bhagavayA 77, 93, 94, 103, 106, 7, 26, 176 107, 129, 130, 140, buddhiviNNANa 213, 215, 223, 224, 250, 255, 320, 333, bohaeNaM 334, 348; 354, 362, bohehi 243 ___ 364, 370 bhaMjittae 158 bhagiNI 90, 168, 173, 281, maMDa 56,162, 251 286, 304, 310 bhaMDakaraMDagasamANe bhagga 115, 152 bhaggakUvae 77, 79, 85, 86 bhaMDaganikkheva 117 bhaggameDhimoDiyasahassamAlA bhaMDaNAbhilAsI 294 bhagagalugga 252 bhaMDaNikkheba 169 173 bhaMDavavaharaNa bhaTTa 233 bhaMDaviNimaya 255 mahavijA bhaMDAgAriNiM 139 bhaDa bhaMDIravaDeMsae 368 bhaDacaDakarapahakara 150 107, 141, 191, 211, | bhaDacaDagara 151, 236, 238 213, 215, 236, 244, / bhaDacaDagarapahakara 43 bhaja 162 194 163 maMte Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 viziSTazabdAH bhaNa bhaNAmA bhamaraNigara bhamarAvali bhatta bhataghara bhattapANa bhattapANapaDiyA ikkhita bhattasaya bhacArti bhatAra bhattArakahaNa bhatticitta bhadda bhaddae bhaddagapAvarasu bhaddato bhaddA bhaddAsaNa bhaddiyA bhaya bhavakkhaya bhavaggahaNa bhavaNa pRSThAGkAH 49 241, 243 155 21 75, 76, 87, 92, 125, 126,127, 141,158, 187, 190, 244, 319, 362 258 bhayavasabhayaMta dittanayaNo bharaNI bharaha bharitara bhariyamevaNNa bhareMti bhava jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabdasUciH viziSTazabdAH 95, 228, 319, 320, 353 73, 75 145 122 280 146 40, 149 49, 54, 81, 99, 153 253, 254 332, 333 273 77, 80, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 89, 90, 132, 191, 236, 237, 250, 265, 266, 270, 334, 340 11, 13, 16, 18, 53, 54 273 310 66 190 49, 303 324 154, 155 162 121, 138, 208 76, 92, 145, 250 58, 64, 178, 179, 276 19, 109, 111, 146, 172, 181,183,291,295, 297, bhavaNavaduvAra bhavaNavati bhavaNavara paDiduvArasabhA bhavaNavAsiiMdANaM bhavavakaMtI bhavasiddhiyavara puMDarIya bhavittA bhaviyatvam bhavivva bhavissaM bhavita bhavissaha bhavejAha bhavva bhAilae bhAilagA bhAisayasamagga bhADayA bhAusayasamagga bhAga bhAgiNeja bhANitavva bhANiyavva bhANu mitta bhAtaro bhAmarINa bhAyaNa bhAyaraM pRSThAGkAH 298,301, 302, 303, 351, 362, 364, 365, 367 18 188 110 355 146 290 222, 243, 317 98 bhAyA bhAraggaso bhAraha 134, 200, 208 297, 311, 312 11 179 197, 198, 199 297, 311 312, 246 90 283 349 284 145 153 170, 190 121, 287 188 256 325 88 346 81, 84, 90, 153 146 7, 62, 64, 69, 77, 145, 146, 159, 178, 180, 181, 201, 203, 224, 265, 279, 296, 298, 319-312, 356, 357 Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIta 78 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH bhAriyatAe 151, 238, 266, 273, bhisamINaM 40, 52 280 misiyAe 171, 172, 294, 296 bhAriyA 46,80, 81, 85, 87, 89, bhIe 55, 128, 221 90,130, 132, 191,240, 61,63, 104, 200, 243, 250, 256, 260, 201, 309, 341, 334 265, 296, 311, 334, bhImatararuddakamma 357, 363-368 bhImadarisaNija 66, 200 bhAva bhImaseNa 283 bhAvasoe 115 bhIyA 98, 112, 157, 160, bhAvemANa 4, 5, 71, 72, 73, 91, 180, 196, 249, 322, 108, 114, 115, 142, 324, 359 233, 318, 355, 356 bhuMja bhAvemANI 241, 298 bhuMjamANa 41, 108, 183, 196, bhAsa 72, 73 209, 222, 224 mAsati 232, 261 bhuMjamANI 91, 201, 276 mAsamANa 217, 220, 221 bhuMjiyavva bhAsarAsiparicchanna 73 bhukkhA 24, 125, 145 bhAsAmaNapajattIe 362 bhujo 12, 13, 161, 250, 254, bhAsAsamie 310 bhAsAsamite bhuttabhoga bhAsiyatva bhuttabhogI bhiuDi 165, 174, 304 bhuyagakannagA 194 miuDitaDiniDAlaM bhuyagavatI bhiMgapatta bhuyagA 366 bhiMgameya 47, 356 bhiMgAra bhUikamma 242 bhiMgArakadINakaMdIyakha 56, 297 bhiMgAraravaMtabheravarava bhiMbhisAra 234 bhUmigayadiTThIyA bhikkhAbhAyaNa 239 bhUmibhAga 167, 225, 226 bhikkhupaDimA 71, 76, 116, 143 bhUmisappi 145 bhicchuDe 252 bhUya 41, 70, 80, 157, 259, bhinnamuhippamANa 311, 312 bhinbhisamINa 40,52 bhUyaghara 79 bhiyagA bhUyasirI 256 bhisa bhUyANaMdaagamahisittAe 366 'bhisagapAmokkha 189 / bhUyANukaMpA 68 48 156 366 bhuyA 60 bhUta bhUmi 24 226 Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhesaja 460 zAtAdharmakayA sUtrAntargata viziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH pRSThAjhAH bhUsaNakha 205, 207 maMgalakAraka bheya maMgalagA 185 bheyasamAvaNNa maMgalajayasadda 54 merI 109, 282, 283, 302 maMgalajayasaddakayAloe mesagasuyaM 284 maMgalla 10, 11, 12, 13, 72, 125, 126, 127, 152, 92, 358 228, 232, 242, 249 maMca bhoga 41, 55, 114, 208, 245 maMcAimaMcakaliyaM 286 352 maMjulappabhaNite 80, 81 bhogakUrakaNhasappadhamadhameMtalaMbaMtakaNNapUraM 157 maMjUsA 50, 139 bhogabhogAI 33, 91, 196, 209, maMDaNadhAtIe 224, 276, 298 maMDala 64,65, 66, 67, 68, bhogabhogAti 201, 293 211, 212 bhogaraya maMDalagga 208 bhogalAbha 12 maMDalaghAya bhogavaiyA 138 maMDalavAe 61,63 bhogavatiyA 132, 134 maMDaliya bhogavibhUi 209 maMDaliyamAyaro bhogasamattha 39, 108, 141, 240, 317 maMDukke bhojappasaMgI 3, 7, 78, 115 bhottae 48 maMti 40 maMtisayA 113, 114 bhomeja 49, 184 maMtisayAi 123 bhoyaNa 87, 253 maMtisayAti 123 bhoyaNapiDaga bhoyaNapiDaya 87, 88, 89 maMdA 213 bhoyaNamaMDava 36, 133, 216, 340 maMsa 73, 105, 157, 215, bhoyaNavAra 256 345, 346 bhoyaNavelA 152, 216, 220, 221 maMsappasaMgI 79 bhoyAvettA 84 maMsasuhAe maiputva maMsasoNie 347 mauehi 202 maMsovacita mauDa 52, 110 mauDadittasirae makA 365 mae 123, 132, 214, 233 magara 17, 52, 103, 206 maelliyaM 240 magNa 56, 79, 10, 207, maMgala 11,54, 144, 287, 354 246, 303 or una maMta bhotuM maMdara Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 461 159 258 maDaMba 47 159 viziSTazabdAH pRSThAkAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH maggaNa 7,179, 260 majjhakAraNaM mamANagaveNaNa 85, 86, 195, 203, majjhagae 270, 299, 300, 313, majjhagata majjhatthovasthie 293 314, 344, 345 manjhadesa magAdaeNaM majjhimae mAmANa 79, 84 majjhimakula maggasirasuddha 146 maTTiyA 115. 171 maccu maTTiyAleva 130, 131 maccugalasthallaNoliyamaI 207 294 maccusAmane maDaMbadoNamuha maccusAhie maccha ___54, 103, 263, 331 maNa 180, 181 macchaMDiyAe 326 maNapajavanANa 187 macchiyAcaDagara 262 maNapajavanANI 19. macchiyAsahassa 272 magasA maja 249, 285 maNasI 302 majaNa 164, 229 maNasIkaramANa 29, 30 majaNagajaNitahAsa 164 maNAma 11, 26, 27, 45, 56, majaNaghara 15, 16, 32, 282, 287 205, 267, 271, 273 majaNadhAtI maNikaNagathUbhiyAe majapANaya 126, 127 maNikaNagarayaNabhatticitte majappasaMgI maNikiraNapaNAsiMyaMdhakAre majjamANI 33 maNikoTTimatala majjAra 157 maNipeDhiya 148 majie maNimaya 49 majjha 9,206 maNimuttadAma majhamajheNaM 42, 44, 54, 81, 83, maNimottiya 87, 89, 90, 97, 117, maNiyAra 230 140, 150, 152, 166, maNiyAraseTThI 224, 225, 226, 227, 169, 171, 175, 202, ___228, 229, 230, 231 203, 204, 209, 226, maNirayaNakoTTimatale 231, 243, 246, 253, maNilakkhaNaM 255, 258, 266, 268, maNuNNa 11, 45, 56, 178, 205, 281, 283, 287, 289, 216,217, 241,243,253, 291, 291, 295, 297, 267, 271, 272, 273 299, 300, 302, 303, maNunna 26, 27, 148, 254, 350 310, 312, 313, 359 / maNuyA 49, 182 37 M 38 Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThA 102 99 94 matta marae maraNa 462 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH viziSTazabdAH pRSThAkAH maNussavagurAparikkhitte 281 mayavasavigasaMtakaDataDakilinnagaMdhamaNogae 133, 134, 218, 232, madavAriNA 233, 234, 238, 241, mayahariyA 356 243, 245, 249, 251, mayUra 107, 149 259, 295, 311 / mayUrapoyaeNa maNogata 27, 221, 225 mayUrapoyaga maNomANasiya 26, 44 mayUrapoyaya 101 maNorama 184, 185 mayUraposagA maNorahasaMpattI ___26, 28 mayUraposaNapAugga maNohara 81 mayUrIaMDa maNNe 201, 202, 311 mayUrIaMDaya 99, 100 127 mayUrIpoya 99, 100 mattagayamahAmuhAkitisamANa mattapamatta mattavaragaMdhahatthi maraNamaya matthaya 11, 17, 27, 74, 109, marihaMtu 110, 174, 177, 280, marUppavAya 332, 359 marUyaga 146 matthayacchiDDa 148 mala 82, 157, 229 matthayachiDDa malaya 9, 326 matthayadhoyAo maliNapoccaDataNu madaNA 364 maliya 207 maddava malla 52, 80, 92, 146, 149, maddAhi 161, 163, 180 maddaya 113, 123, 124, 126, 350 mallajujjha madhura malladinna 167, 168, 169, 170 manne 18, 63, 80, 132, 233 mallasayaNija 147 mammaNapayaMpiyAti mallANulevaNavihIsu 331,332 mammANi 176 mallAruhaNa maya 32, 34, 63, 216 mallAlaMkAra 81, 82, 83, 237, mayaMgatIraddaha 103, 104, 106 244, 285, 359 mayakicca 87, 209, 240, 339 malliNAe 296, 322 mayakuhitaviNi(Na 1)8 kimiyakaddama malliya 146, 289 nadIviyaragajhINapANiyaMta maliyavAsaMtiya mayagakalevarasaMcchaNNa . 215 mallI 6, 147, 148, 151, 161, mayaNasAla 107, 149 162, 164, 166, 167, mayaNija 15, 216 168, 169, 170, 171, 177 157 Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 463 mahaM 188 194 viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH - 172, 173, 174, 176, 163, 175, 201, 236, 177, 179, 180, 182, 244, 272, 282, 286, 183, 184, 185, 186, 299, 309, 313, 349 187, 188, 189, 190 mahayAmaDacaDakara 284 masAragalla 29 mahayAbhaDacaDagara 234, 286 masi 154 mayAbhaDacaDagaraAsavAhaNiyAe 217 masimahisamUsAkAlae mayAbhaDacaDagaravaMdapariyAlasaMparivuDa 42 masUgaNa 326 mahayAhayanagIyavAiya 183, 356 mahai 250 mahayAhimavaMtamalaya 245 77,104,116, 146, 154, mahariha 49, 50, 80, 82, 149, 155,194,199,227,341, 161, 169, 201, 202, 272, 284, 309, 146 255, 324, 342 mahaMtatuMbayaiyapunnakanna mahanvaya 73, 74, 76, 102, 116, mahagdha 49, 110, 149, 161, 138, 139, 250 169,255, 324, 342 mahaseNa mahagdhavarapaTTaNuggayaM mahaseNapAmokkha 280, 282 mahajjuiyA 357 mahAkaMtAraviNiggayaparissatA mahajjuI 224 mahAkacchA 366 mahatA 230, 272, 340 mahAkAlAdINaM 367 mahatAmaDacaDagarapahakara 302 mahAgarulavegavittAsiyA 194 mahatAmaDacaDagaravaMdaparikkhittA. mahAghosa 366 mahatAhimavaMta 7, 295, 310 mahAjaNarasiyasaddavittatthA 194 mahati mahAjaNasadda 349 mahatimahAlaya 36, 64 mahANadI 63, 313-315, 348 mahatimahAliyA ___43, 189, 247, mahANasesi 241,274 mahANasasAlA 182, 227 mahattha 49,85, 110, 124, 161, mahANasiNiM 138 162,166,169, 184, 225, mahANubhAga 144, 224, 357 255, 324, 342, 352 mahANubhAva 72 mahaddaha 62 mahAnadI 47,64, 65, 103, mahabala 141, 142, 224, 349, 141, 284 mahApauma 249, 348 mahambalapAmokkha 142, 143, 144, mahApaha 23, 86, 299 178, 179 mahApahapahesu 33 mahabalavajA mahApuMDarIya .226 mahayA 43, 85, 86, 87, 98, 112, mahApuravarI 142, 150, 153, 159, / mahAbala 142, 145 194 147 Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahiDDIe zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH viziSTazabdAH mahAbalavagA 314 mahiDDie 224, 357 mahAbhayakara 60 28 mahAmaMti 16 mahimA mahAmeha mahiya 23 mahAmeha niuraMbabhUta 77 mahilAsAhassINa 108 mahAyasa 224, 357 mahisakAlaga 154, 155 mahAriha 110 maha mahAlaya 64, 144, 173 mahudhArApaDiyasittauddhAyamANadhagamahAliya 248 dhargetarsaduddhaeNaM mahAvAya 213, 214 mahura 34, 204, 283, 332, mahAvAyavega mahurasadda mahAvideha 76, 92, 141, 210, mahurasamullAvagAtiM 235,249,255,261,320, mahurAlAuyaM 257 347, 354, 362, 369 mahege 148 mahAvimANa 76, 261 mahoraga 297, 299 mahAvisa mAiya 249 mahAvIra 3, 5, 6, 41, 42, 43, 44, mAiyagomuhita 340-341 45, 47, 55, 56, 58, 69, mAuyAe 341 70,71, 72, 73, 74, 75, mAuyAhiM 196 76, 77, 94, 103, 106, mAula 153 107, 129, 130, 131, mAU 147 140, 141, 190, 210, mAkaMdI 191 211, 212, 213, 214, mAgaMdiyadAraga 191, 192, 194, 215, 223, 224, 233, 195, 201, 204, 205 234, 235, 250, 255, mAgaMdiyadAraya 196, 197, 199, 280, 320, 333, 334, 200, 203, 321 mAgahae 346-348, 354-357, 135 mAgahao 362, 364, 370 182 mAgahiyaM mahAvuTikAya 64, 65, 134, 135, mADaMbiya 16, 112 136 mADaMbiyakoDuMbiya 280 mahAsamudda mANa 74, 119 mahAsukka 76, 249 mANiya mahAsuNANaM mANummANapamANapaDipuNNasujAtamahAsumiNa 10,18,19,20,26,146 savvaMgasuMdaraMgI mahAseNapAmokkha 107 mANummANappamANapaDipuNNapakkhamahAsokkha 28, 224, 357 pehuNakalAve 47 101 Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 12 107 233 mAyaro mAyA 75 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAtA: mANummANavaNaM 244, 24 , 255, 319, mANusa 185, 187 320, 347 mANusadhamma 187 mAhaNa 227, 241, 248, 256, mANussa(e) __ 20, 41, 80, 111, 257, 262 178, 191, 208, 210, mAhaNI 256, 257, 258, 261, 222, 229, 256, 265, 262, 263 351, 353, 354 mAhappa 290, 315 mANussaga 46, 80, 98,255, 276 mAhiMda mANussAu miumahararibhitagaMbhIrasassirIyAhiM mANemANI miga mAtA 247 micchatta mAyaMdI micchattapatra 225 micchatAbhiNivesa 218 50, 53, 55, 74, 79, 90, micchAdasaNasalla 75, 116, 130, 119, 364, 369 171, 354 mAyApiyaro 367, 368 micchAdasaNasallaveramaNa mAyAmosa mitta 80,83, 87, 89, 106,110, mArAmukka 270 112, 132, 133, 134, mApta 136, 140, 152, 209, mArutavasapasarapasariyaviyaMbhieNaM 225, 238, 243, 248, mArehiti 253, 255, 266, 267, mAla 268, 345, 359 mAlAgAra 149 mitaNAti mAlIghara 198 mitta-NAti-Niyaga-sayaNa saMbaMdhimAluyAkacchae 77, 79, 85, 86, 94, parijaNaM 98, 104 mittaNAtiparivuDa 112 mAsa 12, 63, 71, 72, 82, 83, mittanAti 84, 121, 144, 145, 146 mittapakkhaM 187, 190, 225, 239, mittasarisavayA 279, 298, 317 miya 67, 149 mAsaMmAseNaM 257, 261, 319 miyamahuraribhiyagaMbhIrasassirIyAhiM mAsakhamaNapAraNaga 257, 260,261, milAyamANA 213 262, 319 misimisemANa 61, 127, 137, 262, mAsaddhamAsakhamaNa 71, 72, 318 271, 304, 335 mAsamukke 273 misimisemANI 89, 172 mAsiya 71, 75, 76, 92, 122, | mihilA 146, 147, 151, 161, 141, 143, 210, 223, / 164, 166, 167, 169, 246 60 137 49 120 Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muyati muMDa muruMDi musumUreti zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSTAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA 170, 171, 172, 173' muddiyApiMgalaMgulI 174, 175, 176, 177, muddha 288, 356 180, 181, 182, 183, muddhayAI 184, 186 muddhasUla 23. mihuNasaMviciNNa 107 mummura 268 mihokahAsamullAva 94, 95, 142 muyaMta 21, 22, 146, 149, 289 152, 191, 256 247, 248 muiMgamatthaehiM murayA 136 45, 55, 57, 58, 69, 91, 111, 112, 122, 123, musalappahAra 62 180, 184, 188, 222, musAvAya 74, 116 243, 249, 250, 278, 317, 349, 359-361 muha 10, 50, 361 muMDaNANi muhadhovaNiya 270 muMDAviya muhapottiya 259 mukke 248 muhabaMdhehiM 329 mukhaM 276 muhamakkaDiyA 172 muccaMti 43 muhavAyapUriya 308,311,312 muccihiMti 370 muhavAyAiddhe muccihiti 261, 362 muhuttaM 38, 40, 58, 108, 152, mucchAvasaNaceyasi 44 153, 238 mucchi 126 muhutatara 85, 89, 195, 199, 259, mucchie 232, 296, 350, 351 269, 270, 297, 298, mucchita 314, 322 mucchiyA 177,328 muhuttameta 153, 268, 269 mujjhati 329 341 mujjhaha 178 mUDhadisAe muDijuddhaM 38 mUDhadisAbhAe 321 muNAla 226 232, 242, 253, 254 muNisunvate 310.312 mUlabhoyaNe mUsaga 154 mUsiyAdAraga 236 muttAvalisannigAsapavaDaMtaaMsudhArA mUsiyAradArae 236, 237 mutti 3, 211 meiNi 153 muttimagga 47 meiNitala 61 muddaya 125 mevaghaNasannigAsa 75, 122 muddAhie meghogharasiya 109 238 mUiyAhiM 48 muttAvali Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 467 meja meDhIbhUe 366 mada meya meka raMbhA meha Ve viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH 152, 161, 162, 192, yANasi 304 251 raippiyA meDhI 7, 132, 179 raiyae 48 rahaseNA meDhIbhUta 132 276 248 raeha 163 215 raMdhatiyaM 138 * 364 meruppabha 63, 64 rakkhiyA 132, 134, 139 20,38, 43, 49, 50, 51, raja 123, 127, 141, 142, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 172, 180, 189, 223, 59,61, 62, 63, 64, 65, 238, 239, 240, 244, 67,68,69, 70, 71, 73, 245, 294, 317, 318, 74, 75, 76, 110, 112, 348, 353 124, 356, 363 rajati 254, 329, 354 mehakumAra rajadhuraciMtae mehaSaNasannigAsa 73, 74 rajadhurA meharasiyahahatuTThaciDiyaharisavasa rajadhurAciMtA pamuktakaMThakekAravaM 21 rajalAbha 12, 19 mehala 205 rajavatI .. 12, 19 mehasirI rajasukA 151, 163 mehAviNa 178 mehAvI rajudhurAciMtae mehuNa 74, 116 247, 248 moeMti 7, 238, 244, 353 mokkha 54 raNo 7,53, 57, 69, 126, 141, moDiyajhayadaMDA 146, 151, 164, 169, mottiya 171, 172, 183, 217, 219, 220, 221, .280, mottagaM 281, 286, 297, 298, moyageNaM 302,303, 311,316, 356 moyAvei 255 199, moyAveti 63, 332 mollagarue rataMsuyasaMvue 10 mohaNaghara , 148 rattagaMDamaMsuyAi 196 mohaNasIla rattacche 199 mohiyANi rattapaDa 252 244 215 sTra motuM 47 70, 297 rati 89,252 RATN 204 / Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH ratcAsogapagAsa rayatagiripanbhAra ratiM . 57, 71, 72, 104 rayayAmaya ranno 149, 174, 181, 226, rayayAmayaghaMTasuttarajjuyavarakaMcaNa 245, 248, 250, 301, 303 khaciyaNasthapaggahovaggahitaramaNa 206 niluppalakayAmelaehiM ramaNija rayareNuguMDaNa ramamANI rayaharaNa 49, 50, 53 ramiyANi 204 rayAveMti ramma 77, 107, 294 153, 175, 183, 243, 283, rayaNa 29, 45, 309, 324, 346 286, 359 rayaNakaraMDaga - rasa 80, 108, 326-328, 333 rayaNakaraMDiya 109,132, 140, 150, 175, rayaNakUDasanni 177, 234, 281, 284, rayaNaghaMTiyA 205 286, 289, 303, 306rayaNadIva 311, 313, 315 rayaNadIvadevatA 197, 200 rahajohI rayaNadIvadevayA 199, 201, 202, 203 rahamaddaNa 204, 207, 208 rahassa rayaNadIvadevayA appAhaNaM 209 rahassiyayaM 239, 240 rayaNadIvadevayAuvasamma 209 rahassIkaresi rayaNadIva devayAgeNhaNaM 209 rahANIeNaM rayaNadIvuttAra 209 rAiMdiya 68,69, 84 rayaNaddIvadeva 196 rAibhoyaNa 116 rayaNaddIvadevayA 195 rAisahassa 287 rayaNappamA 263 rAI 356, 363 rayaNabhUta gaINa . 174, 175. 177, 179 rayaNabhUsiyaMgI 22 rAIsara 16, 150, 170, 172, rayaNasamuggaya 173, 242, 246, 280 rayaNasAra rAIsirI 363 rayaNasirI rAo 73, 74 rayaNAgara 206, 322, 324 rAgadosamalla rayaNAvali rAgamohiyamaI 207 14,57,58, 73, 80, 146, rAtidiya 12, 146, 219 239, 356, 361, 363 rAtIsara 172 rayaNukkaDa rAma 294 rayaNuccaya rAmarakkhiyA rayaNuttamAo 29 / rAmA 369 26 23 rayaNI Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH rAyakaja rAyakula rAyagiha pRSThAGkAH 89, 90 40, 46, 145 7, 29, 35, 41, 42, 43, 49, 54, 69, 71, 73, 77, 79, 81, 83, 84, 85, 86, 87, 89, 90, 91, 930, 132, 140, 211, 213, 224, 225, 226, 229, 230, 231, 233, 283, 334-336, 338, 341, 343, 345 - 348, 355, 356, 363 - 366, 368, yahi viNiggao 369 227, 229 rAyamagga 41, 84, 163, 234, 272 rAyamaggamogAda 161, 162, 163 127, 128 161, 255 rAyarisi rAyarihaM rAyalakkhaNa saMpanna rAyavarakaNNA rAyavara kannagA rAyavarakannA rAyavara kannAsaya rAyavarasAsaNa rAyasattha rAyasa hassa rAyasAhie rAyasari prathamaM pariziSTam rAyahaMsasa risAe rAyahANI 244, 245 281, 286, 289, 291 290 40, 280, 287, 288 141 153 305 107, 284, 285, 286, 289, 290, 291, 292 47 48 11 141, 146, 151, 161, 166, 169, 171, 174, 176, 177, 178, 181, 182, 183, 249, 295, 302 - 303, 304, 309, 311-313, 348, 356, 362-365, 367 viziSTazabdAH rAyA rAyAbhiseya rAyAriha rAyAvagAreNa rAyAvarAha rAyAhiDiyA yAhI kA rAyAhINA riuvveya riuseNNaviNAsakara riDa riga 469 pRSThAGkAH 3, 7, 12, 32, 49, 52, 53, 54, 87, 112, 113, 114, 123, 125, 141, 142, 147, 148, 151, 163, 164, 165, 167, 169, 170, 175, 176, 178, 182, 184, 189, 215, 216, 222, 224, 225, 234, 236, 238, 239, 240, 244, 249, 250, 251, 255, 279, 280, 283, 285, 287, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, 304, 306- 310, 315, 318, 321, 325, 328, 329, 348, 349, 352, 356, 357, 363, 364 49, 124, 223, 244, TaNiyAhiM rukkha riddhatthimiyasamiddhA rivveda rucaMtiyaM ruMTaNAhi 245, 313, 349, 352 110, 225 338 87 244 244 244 114 308 29, 183 21 251 170, 256 138 335 271 23, 33, 41, 64, 77, 213, 214, 247, 253, 254 Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 14 275 roemANA royaMti royaha 470 jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH rukkhaDAlaya revayagapanvaya 108 rukkhasahassAti rehaMta rukkhoddesa roeti 62, 89, 246, 271, 304, 254 332, 333, 335 roemi 43, 160, 222 80, 157, 195, 202 roga ruddamahe rogAtaMka 125, 230 ruppamaNimaya 49 rogAtakAdI ruppamaya rogAyaka 48, 75, 126 ruppiNIpAmokkha 108 rogiyANa 228 ruppI 145, 163, 164, 284 roddA 104 17,52 romasuha ruhira 116, 157, 171, 215 254 ruhirakaya 116, 171 royamANa 85, 87, 194, 209, 335 rUya royamANI 45, 50, 55, 194, 205 rUyaMsA 366 221 rUyakatA 366 royAtaMka 231, 232, 263, 350 rUyagaMsi 366 rosapuNNa rUyagasirI 266 rosAgayadhamadhametamAruta niDurakhararUyagAvatI 366 pharasajhusiraM 156 rUyage 366 rohAsaja 176, 177, 309 rUyaNavaDeMsae 366 rohiNiyA 132 rUyappamA 366 rohiNI 6, 135, 366 rUyA 365-66 rohiNIyA 134, 139, 140 rUyANaMdA __365 lausiya rUva 3,38,80, 108, 148, laMchiya 87 163, 167, 168, 173, laMchiyamuddita 136, 219 177, 181, 236, 237, laMtaga ___ 76 265, 280, 290, 295, laMbeti 161, 162, 324 296, 326-328, 331, laMbeti 326, 328, 332 laMbeyava 47 rUvagasahassakaliya 40,52 laMboha 154, 155 rUvavatI 366 lakkhaNavaMjaNa rUvaheuM 92, 347 lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA rUvAirega lakkhArasa rerijamANA 253 lAkhArasa-sarasa-surattakiMsuya-jAsumaNarevataga rattabaMdhujIvaga Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTama 471 10 lUha viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA lajaNijA 168, 169 lAulloiyamahiyaM lajAe lAghava 3, 211 lajie 168, 271 lAvaNNa 148, 163, 164, 177, latA 107 236, 265, 280, 295, 357, 362 296 laddhaha 18,108,117, 121, 128, lAvaNNarUva 207 153, 161, 169, 175, lAvanna 29.. 191, 224, 250, 338, liMDaNiyara 351, 358 liMpemANa 130 laddhapaccaya 7, 244 liMca laddhamatIe 322 lIlaTThiyasAlabhaMjiyAga 39, 52, 284 laddhavijayA 195 lIlAyaMta laddhasaNe 322 lIha 173 lasutIe 222 lukkha 72, 206 labhAmi 301 luggaMsi 132 layaNa luliyA 104 layappahAra 86, 329 124 layA 23, 33, 64, 77 lUheMti 51, 273 layAdharaya 229 leppa layAjuddha 38 leppakammANa 325 layApahAra 88 lesaNIsu 294 laliya lesA 179, 188 laliyaMgaya lessA 63, 69, 211 laliyA 204, 275, 276 lehaM 38, 304 lavaNasamudda 152, 154, 162, 191, lehAiyAo 38 192, 197, 199, 201, lehiyAe 289 202, 203, 204, 209, loiya 87, 209, 240, 339, 346 295, 297, 303, 310, 56, 244 312-315, 321, 324 logatiya 183, 184 lavaNasamuddocAra 192, 209 logajattA lavaNAhivai 196, 199, 200, 313, logaNAha 315 loganAha ..183 lasiya logapaIva lahukaraNajutta 149 loTTae lahukaraNajuttajotiyaM lobha lahuyatta 130, 131 lobhittae lahUsayaMsi lomahatthaga 227 16 16 loe 204 150 Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 viziSTazabdAH lomahatya loya loga pahANa loyaggapatihANa viyAgutAsa loyapajoyagara loyA lohaMkuso lohadaMDa lohamA vetiyAparigaya lohAgaracammamANaghamaghameM taghosa lohitapANI lohiya lohiyANi vaira vairAgara vairoyaNaranno yadi vaissaMti vaMcaNa vaMzA vaMtAsava vaMdaNavarakaNagalasa vaMdanAe vaMdaNija vaMdati vaMdaviDa vaMditA vaMdiya vaMsa vaka vakkhArapavvata vakkhatta vagga zAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabda sUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH 82, 287 56, 113, 187, 244, 352, 360 116 131 14 5 229 332 315 47 199 104 29 327 23, 29, 53, 324 52 322, 324 355 355 202 79 78 46, 278, 343, 347 8 329 354 59 352 18 290, 329, 332 153 141, 348 79 355, 356, 362-364, 367, 368 vagagaNa vaggu vagurAparikkhittA vagva vaghADI vAriyapANI vaccaMsI vacchacchAie vacchalayA vajamANa vajrarisabhaNArAyasaMghayaNe vajjha vaTTae va vadukhaDDa vaTTamANa vaDabhi vaDeMsA vaDukumArI vaDDA vaDiyakulavaMtaMtukami pRSThAGkAH 15 12, 26, 27, 57, 153, 246, 271 302 67 172 190 3 77 143 340 190 169 334 66 38 65, 83, 184 37 vadavajAlapati vaNadava jalasaMpatti vaNadavajAlA paraddha mayUrI mayUrI aMDaya vaNa varNata vaNakareNuvi vihadiSNakayapasavaghAo vaNadava vaNayara vaNayaraya rAI vaNalaya 366 358 358 211, 212 147 45 33, 60, 65, 68 60, 63 65 63, 66, 68 63 60 61 94, 98 98, 99, 100 60, 63 58 60 17, 52 Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH vaNasaMDa vaNImaga vaNNa vaNNao vatiparikkhitta vatissasi vattiyA vastha pharasaMjuta u vaha puMgava vahI prathamaM pariziSTam pRSThAGkAH 33, 60, 195, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 226, 227, 228, 229, 232, 233 227, 241 varathAruhaNa vatthakamma 190, 211, 212, 215, 216, 218, 219 1, 2, 3, 7, 77, 94, 103, 104, 107, 108, 114, 146, 167, 245, 251, 279, 291, 295, 310, 321, 334, 355, 357 vatthaM teNa vatthagaMdha mallAlaMkAra vatthavihi vatthavvA 275 196 135 50, 80, 81, 82, 83, 92, 95, 98, 116, 133, 134, 139, 161, 171, 180, 183, 237, 238, 269, 285, 287, 291, 292, 358, 359 158 thupADharosi vatthupADhayarosi vatthu vijaM baddaliyAbha vaddhamANaga vaddhamANasAmI 22 92, 343, 347 290 183 20 38 252 82 231 225 226 38 48 54 358 viziSTazabdAH baddhAve vRddhAveMti vRddhAveta vRddhAvettA ddhAha vadhanimitta vanna vannArahaNa vamaNa vammiyakavayA vayaMtaM vayaMtA vayaNa vayaNakamala vayaNamiNaM vayaNasaMdesa vayaNAta vara varakaNaga kamalako malaMgI varagavajjiyA varaNa varataruNI varapAyapattaNeura varapupphajAti varapura sagaMdha hatthI varamAsarAsi varavariyA varahiNe 34, 39, 2.5, 207, 331, 332 varapAyapattaNeuramaNimehalahAraraiyaUciyakaDagakhaDDaya vicittavaravalayarthabhiyabhuyAo varAha varisa varidharaM varisArata 473 pRSThAGkAH 169 166, 282, 302, 328 27, 172 169, 287, 304 280 205 253 82 231 86 245 307 207 205, 305, 331, 332 200 174 97, 309 17 147 358 62 53 32, 288 22 8 290 155 9.9552 183 21 59 75 164 60, 65 Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThAkAH 259 92 92 126 0 474 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH viziSTazabdAH varuNA 183 vasumitA 369 valayabAhA 153 vasula 206 valayasayakhaMDiyA 194 vasuhA 294 vallakINa 325 vasU 141, 369 valli 23, 33, 64, 77, 232, 242 vaha valliparigata 107 vahakaraNa valliviyANa 21, 61 vahaNahayAe kvagayaciMta-soya-moha-bhaya-parittAsA vahabaMdha vavagayaNhANummaddaNa vahali vavagayamAlAvaNNagavilevaNa 28 vahuvara 270 vavagayarogAtaMka vAiyaM 38 vavarovielliyA 344 vAukAya bavarovijasi 258 vAuchutavijayavejayaMtIpaDAgachattAvavarovittae 247 ichattakalie vavarovei 345 vAula vavaroti 254 vAulidAruNatare vavarovemo 345, 346 vAeNaM 161, 322, 324, 326, 328 vavahAra 132 vAgaraNa vasa 119 vAghuNNitavimalakaNagapayaragavaDeMsagamauDuvasaMta 60, 198 kaDADovadaMsaNijo vasaMtauU 198 vADiparikkhevaM 134, 135 vasaMtamAsa 63 vANamaMtara 146, 188, 250, 355 vasaTTamaraNa vANamaMtariMda 387 vasaNa 79 vANArasI 103, 164, 166, 365, 369 vasaNasaubaddavAbhibhUte vANijAe 251 vasaNuppADaNa vANiyae 323 vasamANa 253 vANiyaga 153, 161 vasahi 253 vANiyagajaNa 194 vasahI vANiyagajaNitahAsa 157, 215 vAtiya 119 vasAmi 278 vAtiya-pittiya-sibhiya-sannivAiya 48 vasAhi 49, 54 vAdI 190 vasitthA vAbAha 105, 111 vasIkaraNa 242 53, 288, 303, 356 vasuMdharA 369 vAmaNi vasuguttA 369 vAmaddaNa vasumatI 366 / vAmapAeNaM 234 332 163 vasA 361 vAma 15 Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 475 wm 249 viziSTazabdAH pRSThAkAH | viziSTazabdAH pRSThAGkAH vAmapAda 304 vAsasaUNAtiM vAmahattha 289 vAsasata 62, 69, 190, 368 vAmettae vAsasayasahassAti 145 vAyaNA 57, 58, 69 vAsasahassAtiM vAyaNolliyamahallarUva vAsaharapabvaya 141 vAyavasavipulagagaNacavalaparisakiresu vAsAratta 136, 197 vAyA 213, 214 vAsAracauupanvato 197 vAyAiddha vAsudeva 107, 108, 109, 110, vAraMvAreNaM 293 111, 112, 280, 281, vArA 191 282, 283, 287, 298, vArAtiM 309 299, 300, 301, 302, vArijamANIe 278, 361 303, 304, 305-316 vAriNA vAsudevapAmokkha 284, 285, 286, 287, vAridhAra 50, 55, 113 289,290,291,292,293 vAla vAsudevabhadda 311 vAlaga vAsudevamAtaro vAlabaMdhehiM 329 238, 316, vAluyAkavalo vAhaNagamaNaM vAvaNNa 216 vAhamokva 192, 199, 200 vAhiyANa 228 vAvariMsu 154 viiNNaviyAre 60, 79, 197, 198, 200, viula 33, 41, 49, 62, 73, 225 75, 83, 89, 111, 161, vAvettA 134 184, 191, 196, 230, vAsa 7, 38, 63, 64, 69, 76, 267, 272, 273, 299, 80, 81, 92, 122, 129, 353, 356 141, 144, 146, 159, viulabhattapANa 178, 181, 187, 201, viuvaha 203 222, 223, 224, 235, viuvvati 309 244, 249, 255, 261, viusaraNayAe 42 265, 279, 295, 296, viMjhagiripAyamUla 63, 64, 65 298, 310-312, 318, vihaNija 320, 347, 348, 356, vikosiyadhArAsijuyalasamasarisa 357, 362, 369 taNuyacaMcalagalaMtarasalolacavalavAsaghara 247, 269, 270, 273, phuraphureMtanillAliyagajIha 274 vikkaMti 290 vAsagharaduvAra 27. / vikate 12, 19 vAvattI vAvI Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 154 vigayasaddha viNayamUla 18 476 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH vigaivaja vijjUsirI 363 vigatasogA 209 vijo vigayaghaNavimalasasimaMDalA vijjhAya 68, 248 gArasassirIyaM viDDe 168 vigayabhuggabhaggabhumayaM viNaeha 329 208 viNaha 216 vigayasoga 240, 346, 339, viNahadevaula vigasaMtavisadadaMsiyaMsi 14 viNaya 3, 5, 18, 74, 115, 127, vigA 143, 161, 201, 250, vigumviyavicitavesa 325 vigovaittA 351 viNayapaDivattI 304 vicitta 43, 72, 92, 221, 242 vicittagoNasasubaddhaparikaraM 156 viNayamUlaeNa 116 vicittapicchasatacaMdae 101 viNiMti 24, 28 vicittamaNirayaNakoTTimatale viNicchiyA vicchaDDaicA viNijAmi vicchaDDemANa 342 viNimuMcamANI 113 vicchuya viNimmukka 232 vijaya 18, 27, 34, 76, 78, 84, viNimmuyaMta 40, 155, 157 86,87, 88,89, 91, 92, viNimmuyamANa 110, 111, 141, 153, viNimmuyamANI __50, 55,98 172, 178, 280, 282, viNihAyamAvanaM 239 337-339 348 viNihAyamAvanniyaM 240 vijayA . 88, 369 viNIe 76, 261, 293 vijaM viNIta 75, 147 vijjA __3, 294 viNIyaMsi vijAhara 107, 112 viNIyadohalA vijAharakannagA 193, 194 viNIyAhiM 37 vijAharagatI 295 viNemANI vijAhara-cAraNajaMbhage 42 viNehiti vijAharajamalajaMtajuttaM 52 viSNaya 101 vijAharajamalajuyalajaMtajuttaM viNNayapariNayamette 12, 19 vijAharI 294 viNNavaNA 47, 48, 110, 349 vijjute 154 viNNavittae vijjulayAcaMcala 45 viNNAya 315 vijjuhata 68 vitatapakkha vijjU 356, 368 / vitarati 314 mr mmmmmmm 28 Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 477 12 vitti 342 viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH vitikaMta 133, 136, 148, vitigiMchasamAvaNNa 152, 161, 168, vitigicchiyA 171 182, 201, 216, vitimira 54, 145 222, 224, 227, 35, 104, 233, 262 237, 238, 241, 243, vitthiNNa 313, 314 251, 253, 255, 256, vitthiSNavipulabalavAhaNe 12,19 257, 268, 269, 274, viditajaNaNiggamapavesA 336 285, 291, 292, 298, vidinna 110 340, 342, 346, 359 vidinnachattacAmaravAlavIyaNiyA vipulakulasamunbhava vidisA 205 vipuladhaNa 139 vidura 283 vipulapaNiyabhaMDamAyAe 194 videsagamaNa 95, 271 vipulabhogasamitisamaNNAgaya videsastha 79, 132 vipulamaNi videsaparimaMDiya 37 vipulAtiM 91, 201, 209 videha 166, 169, 171, 175 vippaoga 45, 267 videharAya 151 vippakiremANa videharAyakanagA 164, vippajahAya 117, 203, 204, 271 videharAyavarakaNNagA 170, 171 vippaDighAya videharAyavarakaNNA 173,177 vippaDivanna 225, 233 videharAyavarakannA 148, 151, 162, vippamukka 166, 172, 176, vipparaddha videhavarakaNNA 174 vippariNaya 246 videhavararAyakannA 161, 168 vippariNAmittae 245 videhAjaNavaya 151 vippariNAmettae 209 vihavaM vippalAitthA 342 viddhaMsaNadhamma 343 vippalAyamANa 67 viddhaMsemANa 338 vippavasiya 79, 132 vidhuNAmi 202 vippiyaM 295, 309,313, 315 vinayapariNayamitta 232 vibboyakaliya 168 vipariNAmittae 204 vibboyavilasiya 207 vipariNAmettae 159, 160 bibhajamANa vipalAyamANI vibhUsiyA 257, 280, 282, 286,287 vipula 20, 34, 72, 74, 76, 80, vimalasalilapuna 81, 82, 84, 87, 88, 91, vimalA 366 92, 95, 96, 97, 99,101, vimANa 19, 145, 146, 159, 183, 108, 115, 126, 127, / 224, 235, 279, 367-369 354 62 Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ visa 229 visabhUya 239 viyara 478 sAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH vimANapatthaDa 183 247 vimANavarapuMDarIya 29 visaMghaDie 165, 166 vimukkabaMdhaNa 131,154 visajitaseya vimukkasaMdhibaMdhaNA visajiyA 180, 314 vimhaya 218 visajemi 243 viyaMgitthA 244 visabhakkhaNa 271 viyaMgei 244 257, 258 viyaMgeti visama 79 viyaMbhati 311 visamagirikaDakolaMbagasannividyA viyaTTamANa visayapaDikala 47, 48, 110 viyaDI visayaheDaM __ 92, 347 33, 60, 107, 303 visayANuloma 47, 48, 110 viyarae 327 visAemANa 340 viyasitasayapattapaMDarIe 39 visAyaNija 216 viyANiya 37 visAlakucchi 155 viyAlacArI 39, 104 visAlavaccha 155, 157 virasa 124 visujjhamANI 63, 69, 179, 188 viraha 79, 176 visuddha virADa 284 visuddhapitimAtivaMsa virAla 67 visese virAhagA 213, 214 vissaMbhaghAtI viriMcati 167 vissarAtiM 200 viruddha 252 vissAemANA 285 vireyaNa 231 vissuyajasa 294 vilavamANa 87, 194, 208, 209, vihaga 17, 52 335, 344 viharati 4, 5, 127, 128 vilavamANI 45, 50, 55, 194, viharamANa 4, 124 205 viharaha 178 vilie 168, 271 viharAhi vilupAmo 340 viharittae 275, 320, vilevaNavihiM vivajamANI 194 viharejAha vihasiya 207, 296 vivanna vivara 270 vihADiya 109 vividhasAvayasayAulaghara 206 vihADeti 341 viviha 187 75, 119, 229 vivihasatyakusala vihura 49 38 vihi 72 Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH vihUNA vIijamANa vIijamANI vIipahArasatatAliyA vIivaittA vIivayamANA vIIvayamANa vIIvayamANI vutthA 30 vINA vItikaMta vItivati vItivatittA vItivatissati vItivayati vItivayamANa bItIvatissati vItIvayamANa vIyaNaga vIyasoga prathamaM pariziSTam 479 pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA: 173, 252 32, 302 vRtta 50, 54, 55, 86, 109, 111, 112, 237, 241, 194 242, 244, 314 76 179 181, 202 vuppAemANa 218 7, 38 196 veiya 176, 202 325, 327 veubviya 82, 222 veuvviyasamugdhAya 29,31, 183, 199, 295 206, 309 314, 315 veemANa 93, 210 vega 66, 68, 295 204, 209, 313 vegita 203, 312 veja 227, 230, 231, 232 254, 347, 354 227, 230, 231, 232 52, 227 130 141, 178 308 veNaiya 7,26, 113 veNudeva 365 107 vetiya 34, 52,85 107, 280 vettappahArehiM 329 71, 72 vedaNA 353 73, 160, 290 venbhAra 225 143, 189, 190 venmAragiripAyamUlaM vebhAragirikaDagataDapAyamUla 338 vebhAragirikaDagapAyamUla 72 vebhAragiripAyamUla vebhAragirippavAtataDa-kaDagavimukka 11, 97, 182, 195, vebhArapanvae 237, 266 vemANiyA 188 veya 253. veyaGkagiripAyamUla 58,60, 64 217, 218 / veyavagirisAgaraperaMta 108 98, 220 veyaNA 62, 69, 91, 125, 259, 218 353 106, vejaputa veDhima veDhemANa vedo vIra 280 vIrapurisasAhassI vIrasAhassINa vIraseNapAmokta vIrAsaNa vIriya vIsa vIsaima vIsaMbhaghAyaga vIsatimaM-vIsatimeNaM vIsatimAo vIsattha 253 vIsamau vIsamati vIsasApariNayA vIsAemANa buggAhemANa Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 294 161 veruliya 29 vesamaNapara 183 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkA: veyaNija 19. saMkAmaNi veyAliM 316 saMkAti veyAvacca 143 saMkita 99, 100 veyAvaccakara 127 saMkiyA 171 veyAvaDiya 75, 127 saMkilissaMti veramaNa 116, 158 saMkuciyathorapIvarakara veriya saMkula saMkha 23, 53, 115, 145, 164, veruliyavimaladaMDa 23, 53 166, 167, 308, 312 velAule 312 saMkhaulavimalaNimmaladahiyaNagovesappasaMgI 336 khIrapheNarayaNiyarappagAse vesamaNa 41, 80, 141, 157, saMkhasadda 308, 311, 312 181, 182 saMkhasaddasAmAyAri 312 saMkhasamaya 114, 115 vesamaNapaDimA 80, 82, 84 saMkhasilappavAlarattarayaNasaMtasAravesavihArakayanikeyA 276 sAvateje 47 vesAgAra saMkhijAI vesAgharaesu 336 saMkhijAti 203 vesAsie saMkhicaviulateyalessa vehANasa saMkhobhijamANI 193 vehAsa 158, 196, 203 saMgama 33,60 saiyANa 103 saMgayagayahasiya saharappayArI 336 saMgayagayahasiyabhaNiyaceTiyavilAsasauNa saMlAvullAvaniuNajuttovayArasauNaratapajavasANa 38 kusalA sauNakya saMgAma 311 sauNi 283 saMgAra sae 13, 82, 85, 89, 90, 99, saMgiNhitANa 30 saMgovagA saeNaM 64,89, 90, 94, 217, 315 saMgovamANI 285 saMgovijamANA 227 sarahiM 104, 142, 180, 183, saMgoviyA 136 200, 284 saMgoveha 133 saMkappa 27, 133, 134, 218, 221, saMgovemANa 101, 135, 136, 239 225,232,233,234, 238, saMgovemANI 99, 133, 134, 239 241,243,245,249,251, saMgovehi 240 259, 276, 295, 311 / saMghaTTiya 60 271 95 123 saesu Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH saMghAima saMghADa saMghADi baddhiyAe saMghADeha saMghAtima saMcAe saMcAe saMcAeMti saMcAramo saMcAraiti saMcAlijamANI saMcita saMcayika kUvarA mANI saMchanna saMchannapatta saMchannapatapupphapalAse saMbhamANI chUTA saMjatae saMjattaga saMjattANAvAvANiyagA saMcaraNAvaraNiovayaNuppayaNilesaNIsu saMjattAvANiyagA saMjama 6, prathamaM pariziSTama pRSThAGkAH 325, 327 241, 274 275 165 227 293 111 209, 343, 344 48, 105, 232 345 324 191, 321 352 194 94 77 226 103 154 322, 325 325 161, 162, 325 152, 155, 321, 322, 324, 328 324, 325 4, 5, 56, 70, 91, 108, 241, 318, 355, 356 47 saMjamabhayaubveyakA riyAhiM saMnamamAtie 119 saMmitavva 56 saMjAtabhaya 61, 63, 104, 200, 246 saMjAyako ulle 5 207 saMjAya uNarAe saMjAyabhayA 157, 201, 322 saMjAyasaMsa 5 saMjAyasa saMjutte 5 244, 339 viziSTazabdAH saMjoeyanva saMjoga saMjotima saMjhanbharAgavaNa saMbharAgasa rise saMjhA kAlasamaya saMDAsagaM saMta saMtiyaM saMtu saMthava saMthAra saMthAraga saMthAraya damANI gayA saMdisau saM disaMtu saMdi saha saM disAhi saMdhArie saMdhArita saMdhi saMdhiccheya saMdhiccheyagANa dhu saMnihipAre saMnninno saMpautta saMpatta saMpadA helA saMpatthiyA 482 pRSThAGkAH 147 237, 267 52 63 45 104 177, 219 169, 170 15,54, 105, 106, 159, 209, 219, 221, 232, 314, 343, 344 352 227, 229, 285 294 126, 127, 128 125, 127, 128 119 109 300 97, 237, 316 50, 54 30 68 69 165, 166 79 338 346 149 227 41 6, 36, 42, 74, 92, 130, 132,158,191,215, 234, 260, 288, 314, 333, 354-356, 362, 364, 370 33 54, 185 Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 346 246 27 482 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH saMparikhuDa 16, 80, 83, 84, 108, saMbhaMta 25, 274, 352 110, 115, 117, 122, saMbhaga 309, 314 124, 171, 172, 175, saMbhagamakUvatoraNA 194 183, 225, 234, 238, saMbhagAtoraNa 312 245, 255, 266, 268, saMbharaha 281, 283, 292, 293, saMbhAriyapugvajAtIsaraNe 302, 351, 355, 356, saMbhAreMti 221 358, 359 saMmata saMpalaggA 175, 306, 307, 342 saMmucchie 84, 192, 321 saMpalatte saMmeyaselasihara 190 saMpaliyaMkanisaNNa 74, 259 saMrakkhagA saMpAuNissAmo selavaMti saMpAvaNahayAe 347 saMlavati saMpAviukAma 74, 234, 357 saMlavamANA 246 saMpAvittae 345 saMlavamANI 11 saMpAvihiha 345 saMlaveMti saMpiDiyadariyabhamaramahukaripahakara. salehaNA 75, 76, 92, 122, 145, pariliMtamatachappayakusumAsava 244, 249, 279, 320, lolamadhuraguMjatadesabhAesu 22 347, 362 saMpucchiya 138 sailehaNAjhUsaNAjhUsite saMpuNNa 20 saMlehaNAjhUsaNAjhUsiya 73 saMpuNNaDohalA 83 saMlehaNAjhosaNAjhUsiya 319 saMpuNNadohalA 33 saMvacchara 136, 137, 139, 144, saMpunno 44 183 saMpesiyA 176 saMvaccharapaDilehaNaga saMpeheti 225, 250, 357 saMvaccharAvasANa saMpehesi saMvaTTA 61 saMbaMdhi 80, 83, 87, 89, 106, saMvaTTaNa 133, 134, 136, 137, saMvaTTiya 67 253, 359 saMvaDijamANA 135, 227 saMbaddha saMvaDiya 55, 136, 140, 245 saMvapAmokkha - 107, 280 sevaDDeti 133 saMbAhasahassamaMDiyaM saMvaDemANI 134 saMbuddha 122 sevaDdeha 101 saMbohaNa 183 saMvaDvehi 239, 240 saMbohie 184 saMvahamANa 229, 232, 233 saMbohesi sevAsAveti 219 75 151 180 0 Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvAhaNA saMbUDha sagaDI prathamaM pariziSTam 483 viziSTazabdAH pRSThAkAH viziSTazabdAH pRSThAkAH sakAraNije 354 saMvAhie sakkAriya 18 saMvibhAga 88, 89, 91 sakkAriyasammANiyapaDivisajie 28 195, 201 sakkAreti 27, 180, 237, 255, 282, saMvega 284, 285, 293, 301, saMsatta 126, 216, 279, 362 316, 340 saMsacavihArI 126, 279, 362 sakkAratA 133, 359 saMsAra 68, 123, 179, 180, 208 sakkArehi 245 saMsArakaMtAra 91, 208, 354 sakhikhiNiyAI 159, 183 saMsArabhaunvigga 55, 112, 123, 179,. sakhikhiMNIyAI 180, 222, 243, 317, sagajitasaphusitasavijutA 318, 359, 360 sagajiya 21, 31 saMsArabhayugviA sagaDavUha 38 saMsAravoccheyakara sagaDasAgau saMsArasAgara 208 saMsAriya 153 sagaDIsAgaDa 139, 140, 161, 166, saMsAreMti 104 251, 253, 254, 255 saMsAreti 324-326 saMsuddha 47 sagaDIsAgaDaya 152 saMhicA 142 sagA 297 sakaDakkhadiTTi 207 sagAI 180 sakammasaMjuttA sagAo 62 sakammasaMpauttA 99, 95, 257 sagANa 99 sakalusA 205, 208 sageveja sakusiesu sagga 115, 116, 171 sakoreMTa 150, 175, 286, 287 sacitta sakoreMTamalla __3, 47, 211 sakoreMTamalladAma 16, 23, 32, 42, 53, saccovAe 149 234, 302 sacchaMdamatI 278, 336, 361 sakka 106, 111, 159, 160, sacchaMdaviumviyAbharaNadhArI 185 170, 181, 182, 184, sajakhAra 219 185, 187, 200, 355, sajajuNa 21 369 sajati 254, 329, 354 sakarAe 326 sajapuDhavI 115 sakkavayaNasaMdesa 187, 196, 197, 199 sajaha sakAsAsaNa 18. sajiyakhAra sakkAra 163 / sajIvaM 38, 340 42 175 sacca 178 Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahi 198 219 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH sajeti 324 sattaMgapatihita sajjeha 110 sattaMgapatiSTriya sajjhAya 241, 258, 319, 353 sattacchayAi 289 75, 76, 92, 107, 122, sattaha 97, 159, 203, 356 244, 280 sattahatalappamANa sahitaMtakusala 114 sattahatalappamANamecAti 158, 203 saDaNa 178 sattaha padAti 237 saDaNapaDaNaviddhaMsaNadhamma 45,46, 47 sattaNha 142 saDiyAMsa 32 sattama 72, 132, 140, 141, 263, saNa 283, 353, 355, 367, saNaMkumAra 76 368 saNAha 182, 228 sattamasattayasi saNiccharaMgArakujaliyamajjhabhAgattha 30 sattamAsiyAe 71 saNiya 73, 74, 75, 104, 105, sattara 219 106,122,159,168,207, sattarasama 321, 333, 334 234, 246, 319, 351 sattarAiMdiya saNNaddha 175, 306, 340 sattasaiya 63 saNNavaNA 47, 48, 110, 349 sattasikkhAvaiyaM 233, 242, 250 saNNavittae 47 sattasikkhAvatiyaM saNNAhiyAe sattANukaMpA saNijAissaraNa 179 sattivaNNakauho 198 saNNipugve 69 sattupakkha saSNivesa 275 sattusayasahassamANAvamaddaga 290 saNNisaNNe 26, 35, 164, 229, sattussahe 4, 10, 59, 64 saNNI 263 satthakosahAthagaya 231 saNha sasthaNiesu 22 saNhabahubhattisayacicahANaM sasthaNivesa 253, 254 satasAhassI 189 satthanivesa 254, 255, 324 satAti 295 satthapariNayA 120 200 satthavajjhA 263 satie 35, 102 satthavAha 16, 77, 78, 80, 81, 83, satimaM 296 85, 86, 87, 88, 89, 90, saturaMga 313 91, 92, 93, 112, 132, saterA 133, 137, 139, 161, satta 56, 64, 67, 70, 115, 191, 251, 252, 253, 144, 179, 183, 219, 254, 255, 265, 266, 259,290, 295, 356, 369 / 267, 268, 271, 272, 222 302 sati 365 Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 108 347 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH 273, 274, 334, 335, sannipuba 64 340, 341, 343-347 sannivaiya 64, 309, 312, satyavAhadAragA 94, 95, 96, 97, 99, sanivaiyaMsi 334 sannivaNNAo satyavAhadAraya 100, 101, 108, 132, sannivAiya sannivADiya 312 satyavAhapabhitINaM 170 sanniviTTha sasthavAhappabhiINaM sannivesa 49, 150 satthavAhappabhitao 280 sannisaNNA 16, 123, 146 sasthavAhappabhitINaM 173 sannisannA satthavAhappabhitIhiM 216 sapaccavAya satthavAhappabhiyao 216 saparivArAhiM 356 satthavAhI 81, 82, 84, 85, 87, saparisA 224 89, 264, 270 saputtaya 283 satthovADaNa 271 saputte sadakkhiNaM 294 sapurabalavAhaNa 303 sadesagamaNaM 249 sappa 199 sadesaNevatthagahiyavesa sappaNayasaralamahurabhaNie 207 sadda 80, 86, 98, 108, 109, sappaNayasaralamahurAti 112, 159, 272, 290, sappivAsA 153 309, 326-329, 332, saphusiya 341 saphusiyasavijjuyA saddavehI 337 sabarI saddahati 275 sabala 316 saddahamANA 254 sabhitarabAhi 184 saddahAmi 43, 92, 160, 242, 359 sabhitarabAhiriya 109, 149 saddAvitaM sabbhUta 219, 221 saddAveti 52, 292, 305, 316 / sanbhUya 221 saddAvettA 270, 272, 273, 299, 318 / sabhaMDamattovagaraNamAyAe 126, 166, 169 saddhiM 108, 306.308, 310, sabhA 79,108, 109, 119, 159, 315, 334, 341, 343 224, 232, 233, 282, saddheyaM 248 302, 336, 368, 369 sabaddha 281, 284, 306, 307, 342 samaMtato ___294, 301 sannaddhabaddha 86, 302, 343 samaMtA 86,104,105, 106, 109, sannAhiyaM 302 176, 184, 203, 260, sannAiha 32, 175 270, 299, 344, 345 sanijAIsaraNa 64 / samaMtAmaggaNagavesaNa 298 37 207 31, 45 37 Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 60, 67 486 zatAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA samakhuravAlihANasamalihiyatikkha samaNugacchaMti 246 siMga samaNugacchamANaM 343 samacaurasasaMThANa samaNugammamANamaggA samajiNittA 130 samaNubaddha samahe 116, 137, 216, 311 samaNubhUya samaNa 3, 4, 5, 6, 42, 43, 44, samaNovAsaga 159, 160, 161 45, 47, 55, 56, 57, 58, samaNovAsaya 114, 116, 152, 157, 70,71, 72, 73, 76, 77, 158, 159 189, 215, 92, 93, 94, 100, 103, 222, 224, 250, 349 107, 120, 128, 129, samaNovAsiyA 243 130, 131, 132, 138, samaNNei 207 139, 140, 141, 182, samatalapatiyAe 275 190, 191, 208, 210, samatAlaM 211, 212, 213, 214, samatikaMta 215, 223, 224, 227, samaticchamANa 154 234, 241, 248, 250, samaticchamANI 290 251, 254, 255, 260, samatIrA 226 261, 318, 320, 344, samaturaMgemANA 157 346,355, 356, 362, 364 samattajAlabhirAme samaNaguNamukkajogI 351 samaNattagaNinbhacchite 351 samappaMti 354 samaNattagaNivviNNa 351 samaya 94, 100, 103, 107, 113, samaNattaNaparitaMte 351 114, 115, 130, 132, samaNadhamma 147, 148, 163, 164, samaNasaMpayA 189 167, 170, 180, 183, samaNasAhassI 108, 189, 358 184, 187, 188, 191, samaNAuso! 100, 102, 105, 106, 210, 219, 213, 215, 128, 129, 138, 139, 222, 223, 224, 233, 140, 208, 210, 211, 236, 241, 255, 256, 212, 213, 214, 254, 257, 274, 279, 295, 328, 329, 343, 347, 297, 310, 318, 334, 353-354 346, 348, 355, 358, samaNI 92, 100, 102, 106, 138, 363-365, 367-369 139,242,275,277, 278, samayanibaddha 179 328, 329, 332-334, samarasayasaMparAya 294 344, 347, 348, 354, samANa 54, 55, 56, 69, 71, 73, ___356, 357, 361, 370 85, 87, 88, 89, 100, samattha 58, 206 Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 311 prathamaM pariziSTam 487 viziSTazabdAH pRSThAvAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH 102, 104, 111, 112, samuttajAlAkulAbhirAme 282 113, 117, 123, 135, samudaya 87 154, 170, 175, 984, samudIremANa 327 208, 212, 213, 214, samudda 153, 160 217, 218, 224, 225, samuddakUla 213 226, 232, 234, 237, samuddaravabhUya 341, 342 248, 259, 260, 267, samuddavAta 273, 274, 296, 298, samuddavijayapAmokkha 107, 109, 280, 301, 304, 305, 309, 281, 282, 283, 302 329, 335, 343, 352, samuppajitthA 57, 94, 221, 232, 234, 311, 314, 357, 361 samANA 53, 68, 86, 95, 98, 99, samuppaNNa 105, 106, 109, 126, samuppaNNakouhalle 166, 169, 171, 174, samuppaNNasaMsaya 176, 177, 180, 191, samuppaNNasaDDe 192, 200, 209, 237, samuppanna 241, 244, 253, 258, samuppannakaluNabhAva 259, 285, 307, 314, samutpannajAisaraNe 179 319, 345, 346 samuppADetA 189 samANI 10,73, 80, 81, 83, 91, samullAliyAhiM 340 101, 109, 153, 201, samullAva 80, 81 242, 243, 262, 263, samuvAgayA 94, 256 269, 270, 275, 282, samuvekkhamANa 295, 297, 298, 299, samuhANati 304 301, 316, 358, 359, samuhiM 199 362 samUsaviyaromakUva 10, 70, 230 samAdhipatta 260 samUsiyasira samAsasati 314 sameccA samAsAsei 28, 271 samovatie 301 samAsAseti 26 samovatita 295 samAhayA 250 samosaDha 42, 114, 141, 142, 189, samAhi 210, 224, 233, 234, samAhipatta 75, 76, 244, 261. 274, 310, 317, 347, samita 152 349, 350, 356, 358 326 samosaraNa 115, 123, 130, 224, samukkhitta 340 363, 365,366,368,369 samuTTie 337 350 59 samiya | samosaraha Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 viziSTazabdAH samohati samohaNitA mohati sammae samma sammajiya sammattapajava sammo sammANa sammANaNija sammANittA sammANiyadohalA sammANiyA sammAti samAcA sammAhi sammupADetA saya saMyaMti sayaMvaramaMDava sayaMvarA sayaMvarA maMDava sayaMvasA sayaMsaMbuddha sayaNa viha sayaNija sayaNIyaMsi sayati sayapata sayapAga sayameva jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabda sUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH 29 29 183, 199, 203, 309 45 55, 69, 71, 190, 214, 233, 353 138 225 354 163 354 137, 267 34 18 27, 237, 316, 340 133, 268, 269, 359 245 122 132, 163 326, 327 284, 289, 290 280, 281, 286 286, 287 361 370 80, 83, 87, 89, 106, 136, 137, 227, 229, 233, 234, 253, 285, 359 38 9, 11, 13, 14, 146, 247, 269, 270, 273, 298 269 361 226 15, 273 7, 56, 352 sayasahasta sayasa issamaM sahasvatimaM saya sahassA ti sAhastiya rAyasAhassI sayA sayAi sayAtiM sara saraga saragayaM saraNaM saraNadaNaM saraDaviraiyavicittaveyacchamA liyAgaM sarada sarapaMtiya sarabha sarabhavahiyAi saramANa saraya sarayacaMdo sarasa sarasakuMkuma pRSThAGkAH 49, 181, 183 164 151, 174 182 35, 102, 103 189 189, 190, 81, 84, 87, 197, 198, 247, 257, 262, 291 167 87 60, 62, 173, 249 346 38 sarasacchavADavalavaNNaraie sarasarattacaMdaNadaddarapaMcaMgulitala sarasarapaMtiyA sarasarassa sarasvatI sarittaya sarinAmayA sarivvaya sarasavahiya sarasasurabhigosIsa caMdaNANulittagate 157 309, 310 198 60, 79 17, 52 207 153 60, 79, 197, 225 309 sarasaruhiragayacammavitataUsaviyabA hujuyalaM 157 208 15 366 40, 46, 53, 148 364 40, 46, 53, 148 207 33, 60 30 9, 51, 63 21 8 Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam 489 viziSTazabdA: pRSThAkA viziSTazabdAH pRSTAkA: sarisa 46, 173, 237, 267 salla 283 sarisaehito 40 sallAya sarisaga 167 sallagattaNa 47 sarisapurisa 312 savaNamANa 86 sarisaya 53, 165 savaNayAe 26, 45, 55, 57, 240 sarisalAvaNNajovaNaguNovaveya 148 savahasAviyA 26, 137 sarisalAvaNNarUvajonvaNaguNovaveya 40, 46 savijaya 21, 31 sarisavayA 120, 121 savibhavahiyayamaNanivvuikaresu 331, 332 sarisiyA 40, 46, 141, 148 savisesa sarIra 32, 53, 75, 87, 92, 97, savIsa 62, 145 105, 111, 192, 224, savva 75, 142, 147, 229, 235, 231, 235, 259, 281, 258, 260 296, 343, 347 samvao 86 sarIrakusala 4, 68, 85 sarIrakohagaM 259, 353 savvaMgaviyaMbhiyA 194 sarIraMga 62, 69, 85, 86, 125, sabvaMgasuMdaraM 199, 200, 201, 202, samvakaja 230, 260, 346, 350, samvakajavaTTAvae 132, 244 savvakAmaguNiya 143, 144, 182 sarIraciMtA samvagaMdha sarIrabAusA 276 sanvaggAhI sarIrabAusiyA 277, 360, 361, 363 sanvajuI 33, 49 sarIrarUvaviNAsiNi 111 sabadyasiddha 261, 354 sarIravakaMtIe samvaTThANa 244 sarIrasArakkhaNahAe samvato 85, 104, 105, 106, saruhira 208 109, 176, 184, 203, sarehiM 260,270,298-299,344, saroga 125, 350 savvattha 144, 191 salaliya 205, 289 sanvadukkhappahINamaga salAhaNija 237, 267 sanvadukkhANaM aMtaM 370 salilagaMThivippairamANayoraMsu savvadukkhANamaMtaM 76, 92, 261, 354, vAehiM 194 362 salilatalapaiTThANa samvadeva 188 salilatikkhavega 193 savvapatthiva 290 salilamativaittA savvapAva 153 salilAvatI 141, 178 samvapupha salIla savvabala 146 92 340 131 49 49 Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 viziSTazabdAH savvabhakkhI savvabhUmiyAsu savvamaTTiya pRSThAGkA: 79 7, 244 49 49 214 153 19 145, 190 204 116 - 125, 350 savvAlaMkArabhUsitA 36 savvAlaMkArabhUsiyA 97, 238, 272, 273 savAlaMkAravibhUti 27, 359 savvAlaMkAra vibhUsiyA 83, 84, 86, 112, 164, 177, 184, 185, 234, 236, 268, 288 savviMdiyagabAyapavhAyaNijja 15, 216, 219, 220, 221 viDI 33, 49, 150, 175, 189, 243, 268, 283, 285, 286, 359 94 107 205 49 savvamala savvavirAhae savvasa uNa sanvasumiNA savvAuya savvAti savvAto savvAbAha va savvouyapupphaphalasamiddhe savvouyasurabhikusumabuddhi * savvodaya sohi siddhatya cr sasu motiyA sasakkhaM sasaddaM sasaya jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH sasA sasArahiM i sasi somAgAra kaMta piyadaMsaNA 49 107 61 44 86 73 67, 68 67 313 16, 19, 198 78 viziSTazabdAH sasIsovariya sassirIya sassirIyarUva sahakAra cAruhAra sahajAyA sahadAra risI sahadeva sahapaMkI liyayA sahasaMbavaNa sahasaMbuddheNaM sahasi saharasa sahastravaNa sahastapatta sahasvapAga sahassara ssimi sahassalabhA sahassA gaNapANayAraNacyute sahAe sahAyakicaM sahiyANa sahoda sAi sAima sAeya sAya sAgara sAgaraga sAgaradatta pRSThAGkAH 259 10, 11, 12, 14, 18, 72, 144, 195, 244 39, 40, 52 198 94, 120, 142, 178 94 283 94 94, 120 189, 318, 319, 367 sAgaradattaputta sAgarasalila 69 53 187 82, 226 15, 273 14 95 76 91 249 94, 142, 152 86 99 75, 81, 127, 180, 217, 220, 257, 258, 272, 285 151 150 19, 173, 198, 266, 269, 270, 271, 274 267, 268, 273 265, 266, 268, 271, 272, 273, 274 94, 99, 100 208 Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sANaM 80 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA sAgarovama 76, 145, 178, 210, sAmudda 173 261, 320 sAmuddagA 213-214 sAgAra 158 sAyAsokkhamaNubhavamANa 230 sAgeya 148, 149, 150, 367, sAraieNaM 109 369 sArakhA sADollae 334 sArakkhamANa 101, 135, 136, 239 98, 174, 335 sArakkhamANI 94, 99, 134, 239 sAtima sArakkhAhi 240 sAtiregahavAsajAtagaM 38 sArakkhijamANA 227 sAtiregahavAsajAyaya 108 sArakkhiyA 136 sAto 238, 239, 245, 265, sAraNa 294 268, 335, 358 sAratthaM 289 sAbhAvieNaM sAradanavakamala 206 sAma / 7,236 sArasa 107, 149, 198 sAmaNNapariyAga 76, 92, 129, 279 sArassamAiccA 183 sAmastha 49, 249, 290 sArahi 303, 304, 305 sAmannapariyAga 75, 122, 244, 261, sArIramANasAI 329 320, 362 sAlaiya 257, 258, 259, 260, sAmaveya 261 sAmAiyacarita 187 sAlatiya 256, 257, 261, 262 sAmAiyamAiyAI 70, 75, 76, 250, sAliakkhaya 133, 134,135, 136, . 255, 320, 360 137, 139, 140 sAmAiyamAiyAtiM 113 sAliMgaNavaTTie 9, 11 sAmAiyamAtiyAi 122 sAlINa 133 sAmANiyasAhassI 183, 356, 362 sAvaga 92, 100, 252 sAmAtiyamAtiyAti 124 sAvagadhamma 250 sAmi sAvatejja 47, 139, 256, 341 sAmiya 206 sAvatthI 163, 364, 368 sAmI sAvaya 138, 139, 189, 328, 162, 164, 165, 166, 344, 347, 354 169, 170, 174, 216, sAvayasayaMtakaraNeNa 217, 218, 220, 221, sAvigA 92, 347 226, 237, 240, 272, / sAviyA 100, 138, 139, 189, 300, 304, 305, 306, 274,328, 329, 344, 354 312, 316, 325, 356, sAsa 230, 263 363-365 sAsaga 21 sAmudAiyaM 282 | sAsaya Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 sAhU 157 412 zAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH pRSThAkA: sAhaTTa 165, 304 siddha 143, 187, 189 sAhatthi 201, 202, 301,310, siddhatthamaMgalokyArakatasaMtikammAI 314, 344 siddhavijA sAharaMti 104 siddhigaiNAmadheja 354 sAharAhi 181 siddhigamaNasaMpAvaNaTTayAe 340 sAhariya 297, 298, 311 / siddhimagge sAharejamANe siddhimajjhe sAhasiya 39,79, 104, 195, 337 sibiyAo 318 sAhassiya 35, 102, 103, 202 simiNajAgariyaM 13 sAhiyA siya 153, 173 sAhINa 197, 198 siyakuMdadhavalajoho 198 sAhurUva 261 siyAla 261 siyAlalaiyakhaMcaM sAheja 252 sirasAvat 11, 17, 27, 34, 74, sAhemANa 227, 229 110, 174, 202, 239, siMgAra __53, 202, 204 280, 289, 359 siMgArAgAracAravesA 53, 78, 95 sirAo 22 siMghADaga 23, 32, 33, 79, 86, sirAveha 239 102, 109, 112, 115, siri 304, 310, 313 140, 182, 229, 230, sirighara 49, 50, 309 251, 261, 262, 286, siridAmagaMDaM 146, 149, 150, 151, 299, 336 163, 289 siMghANa 127 sirivaccha siMcamANI sirIe 213, 253 siMduvAra 50, 55 sirIsamANavesAo 22, 97 siMbhiya sirobasthI 232 siMhali 37 sila 247 sikkhAviya 56, 339 silappavAla 340 sikkhAveti 38 silAvaTTayA 327 sigdha 34, 52, 85, 105, 160, silAvaTTANa 326 175, 202, 308, 312 siliMdhakaliesu sijhihiti 92,210, 235, 255, 261, siliyA 232, 242 320, 347, 354, 362 siliyAhatthagaya siDhilabhAva 206 siloga siDhilavalitayapiNaddhagata siva 5, 10, 11, 72, 80, 144, siNehapANa 231 32 | sivamahe 38 sita Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 ~ ~ siha wo ~ 107 suMka sIdhuM sIyaM prathamaM pariziSTam 493 viziSTazabdAH viziSTazabdAH pRSThAGkAH sivA 368 sIhAsaNavaragata 16, 53, 293, 295 siviyA sualaMkiyavibhUsie sisupAla 283 298 sissiNibhikkhaM 243, 360 suijAtakammakaraNe 36 sissiNiyacA suibhUte sissiNiyAo 369 suibhUyA 122 suimAlAvaNNagavilevaNa sihara 150 siharapaura suI 115 sihiM sue 114, 115, 117, 119, 122, sItA 348 124 sItAmuhavaNasaMDassa 348 237 sItodaga 273 suMdarathaNajahaNavayaNa 207 sItoyA 141 suMbhaMsi 364 285 suMbhavaDeMsae 364 sIyaha suMbhasirI 364 48, 124, 359,360 suMbhA 364 sIyalasurabhinilamagaracario 364 sIyalukalaM suMsumA 6, 334, 340-347 sIyA 53, 54, 55, 109, 112, suMsumAra 103 123, 142, 180, 184, sukumAla 108, 256, 357 . 185, 187, 223, 238, sukumAlakomaliya 265 243, 268, 318 sukumAlapANipAdaM 84 sIlajANiyA 290 sukumAlapANipAya 12, 34, 77, 163, sIlanvaya 143, 158, 159, 160 266, 348 sIsa 196, 276, 361 sukumAliyA 265 sIsattAe 113, 122, 124 sukka 24, 54, 72, 73, 130, sIsabhikkha 55, 350 145, 247, 248 sIha 19, 30, 67, 68, 141, sukkajjhANovagae 930 sukkataNapattakayavaramArutasaMjogasIhakesara dIvieNaM sIhaguhA 336-339, 341-343 sukkapakkha 211 sIhanikkIliya 143 sukkarakkhao sIhAsaNa 20, 51, 123, 172, sukkAsava 46, 178, 347 184, 285, 224, 356, sukkila 227, 325, 327 357, 364-369 sukkha 125 sIhAsaNavaragae 35, 164, 176, 185 / sukhaciya sume 17 Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 viziSTazabdAH sugaMdha sugaMdhavara sugaMdha varagaMdhiya sugaMdhavaragaMdhiyaMgaMdhatraTTibhUtaM sugaMdhivara kusumamauyapamhalasa yaNovayAramaNahiyayanivvuikare sugacAsapiccha ghosA sucariya suciraM suTThieNa suti suDiya suhu suNaga suNamANa suNaha suNimmiya suNivyavasthe sumA suhA sutakkhaMdha suti suttao suttakheDuM suttajAgarA suttimai suttI sudaMsaNa jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabda sUciH viziSTa zabdAH sudhammA sunayaNA sunAbhe nivatthA sudullabhajala peraMtA suddha suddhappAvesa suddhapAvasAta suddhodahi pRSThAGkAH 96 15 9, 14, 23, 286 32 276 344 196, 197, 199, 200 303 302, 313, 315 249 88 227 67 9 31 311 132, 134, 136, 137, 138, 140, 173, 247, 296, 311 6, 354 85, 203, 299, 301, 368 38 38 10 283 299 114, 115, 116, 117, 118, 366 336 115, 116, 134, 139 50, 287 92, 358 15 9 21 366 sunnaghara supaiDiyakummunnayacArucaraNA suparakama supariniTThiyA suppautta supaNaha subalieNAvi subahu subahuvvakkhaya subahuya subAhu subuddhI subhigaMdhA subibhasaddA subha 295 110 79 151 134, 135, 136 256 7 155 111 61, 80, 81, 285, 336, 338, 341, 342 pRSThAGkAH 302 147 subhUmibhAgaujjANa sumaNadAma sumahura sumiNa 149, 150, 151, 215, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223 217 217, 218 52, 63, 69, 179, 188 sumiNapADhaga sumiNapAhi 257 82, 83, 139, 140 163, 164 subhaga subhapoggalapakva subharuvattAe 254 subhUmibhAga 94, 95, 96, 97, 98, 99, 113, 122, 124, 125, 132, 256, 257, 258, 260, 275, 276 259 52 80, 81 10, 11, 12, 13, 19, 20 141 233 249 107, 226, 366 196 17, 18, 20 17 Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH sumiNapADhapucchA sumiNasatya sumita sumuha sumerUppabha suya suyakkhaMdha suyaNa kulakannagA suyabhattI suyamuha sura suragovamaNivicitto suraTThAjaNavaya surappiya surabhi 294 59 115, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123 354, 355 194 143 14 183, 340 197 281, 283, 300, 318 107, 108 50, 273 65 surabhijaNayagaMdha surabhivAripani suramma suravaravimANa velaMbavaradharae suravarAbhigamaNajogga surasacAe surA suriMda surUva prathamaM pariziSTam pRSThAGkAH 146 18, 19, 20 188 suruvatAe suladdha suvaNNa suvaNako DI suvaNNagAra suvaNNagArabhisiyAo suvaNagAraseNI suvaNajuti suvaNNapAga 87 10, 94 9 7, 53, 59, 78, 107, 108, 132, 217, 239, 266, 289, 293, 317, 340, 357, 366 217 20, 80, 229, 351 46, 47, 324 40, 41 166 165 165 38 38 357 217 285 185 viziSTazabdAH suvaNNamAsA suvaNNAgarA suvannagAra seNi suvannamaNimaya suvannaruppamaNimaya suvannaruppamaya suvariyaM suvidaMsaNava suvimalAe suviraiyadAra soho suviraiyarayatANe suvvattaNNa sunvayA susAe surasarA sussUsa mANa suha susuNaM suhatthI suhaniNNa suhanisanna suhapaMkI liyayA suhRpasutta suhaphaoNsa suhammA suhAe suhAvaha 495 pRSThAGkAH 121 322, 324 163 49 49 49 290 45 58 9 10 100 241, 243, 244, 274, 318, 320 366 5, 43, 74, 202 95, 253 4, 34, 37, 41, 60, 63, 64, 65, 73, 83, 103, 166, 190, 197, 198, 227, 229, 230, 252, 255, 279, 324, 328, 336, 355 73 15, 272 250 120 suhasamuciya suhasurabhisIyalacchAyA 79 269, 270, 297, 298, 299, 300 39, 40, 52, 217 108, 109, 159, 224, 282, 368, 369 48 94 56 141 Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTazabdAH suhAsaNa setaM 44 416 jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargataviziSTazabdasUciH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAGkAH seNA 23, 32, 110, 111, 163, suhAsaNavaragata 182, 209 175, 234, 250, 302, suhAsaNavaragaya 11, 95, 97, 188, 303 195, 216, 237, 257, seNAvati 16, 112, 280 266, 285, 300 seNippaseNI 35, 78, 185 suhi seNiya __7, 8, 11, 13, 14, 16, suhiyA 79, 280 17, 18, 20, 25, 27, 32, suhumavaradIhavAla 35, 49, 50, 52,53,54, suhociya 57, 69, 224, 225, 226, suhodaga 234, 356 sUiya 135 sUmAla 265, 266, 276, 317 setApItaehiM 238 sUmAlapANipAdA 7,334 sete samAlavikiNNakesahatthA settujja 319, 320 sUmAliyA 266, 267, 268, 269, senA 270, 271, 273, 274, seya 73, 80, 98, 219, 225, 275, 276, 277, 278, 256, 308 279 seyacAmara 286 sUra 12, 14,76, 337, 355, 368 seyacAmaravAlavIyaNIhiM sUraMsi 367 seyaNa 231 sUrapabhaMsi 367 23, 33 sUrappamA 367 seyaNaya sUrasirI 367 seyavasthapaJcatthuyAI sUrAbhimuha 71, 72 seyavaracAmara 150, 175, 234, 286, sUrAbhimuhI 275 287, 302 73, 104 seyA sUriyAma ___ 224, 287, 357, 362 seyAgayaromakUvapagalaMtavilINagAyA . 44 sUlAitaya 200 seyApIehiM 112, 292, 359 sUlAiya 201, 202 seyApItarahiM 164, 268 sUlAiyapUrisadarisaNa 209 seyApIyarahiM 51, 291 sUlAiyavaMkapArimAsA 194 seyApIyAI 312 sUlAtiyae 200, 201 seyAvaMga 101 sejA 119, 125, 126, 127, selae 113, 124, 125, 126, 128, 277, 361 127,203,204,207,209 sejAsaMthAraga selao 123 sehi 16, 78, 90, 112, 118, selaga 6, 201, 202, 203, 350 selagajakkhaApucchaNaM 209 seyaNaga 32 sUriya Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 this hulle tultilate itinu prathamaM pariziSTam 497 viziSTazabdAH pRSThAGkAH / viziSTazabdAH / selAjaskhaAruhaNa 209 soyamUlae 114, 115, 116, 117, selagapaTTA 208 171 selagapura 113, 114, 122, 123, soyavisaya 332 124 soyAmaNI 365 selagapuramaNupavisati 126 solasa 183, 230, 232, 263, selaya 125 356, 358 selayapAmokkhA 129 solasaha 107, 230, 232 sesa 178 solasama ___72, 143, 256, 320, sehAviya 321 sehAveti 38 solasama-solasameNaM 72 soiMdiyaduiMtattaNa 331 solasarAyasahassa soiMdiyapAunga 325, 327 sovaNiya 49, 184 soiMdiyavasaTTA 329 sovasaggA soskhalAma 12, 19 sohaMta sogaMdhiya 29,114, 115, 117, sohaggarUvakalita 290 122, 226 sohaNa 63, 108, 152, 238, sogamauDo 253, 267 socA 11, 69, 110 sohamma 92, 159, 210, 224, 235 soNiya 73, 105, 345, 346 261, 347, 368 soNiyapUyAsava sohammakappavAsI 28, 30, 31 soNiyAsava 46, 347 sohammavaDiMsae 159 sotiMdiya sohammIsANa __76 sotiMdiyapAugga 325, 327 sohI 171 someha 72 haMtA someti 107, 149 soma 10, 147, 145, 153, haMsagambha 29, 326 256 haMsalakkhaNa 50, 51, 55, 113, 273 somadatta hakkAremANa 343 somabhUtI 256 haTTa 50, 53, 54, 74, 91, 126 somasamie hahaha 10, 11, 13, 14, 53, 81, somAgAra 87, 97, 100, 101, 109, sommayA 123, 126, 139, 142, soya 241,300,322,356,359 soyadhamma 114, 117, 170 hatukucchidhArakanadhAraganbhijasaMjattAsoyabharapaveviyaMgI __NAvAvANiyagA 154 soyamANa 194, 335 haTTharomakUpa soyamANI 45, 194, 205 / haDibaMdhaNa 178 256 Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 viziSTa zabdAH hattha hathaM guDa hathaMguliyAo hattha kappa hatthakayakaccha bhIe hatthaccheyaNa hatthapAe itthasaMgelIe hatthasaMghaTTaNa hattha soyaM itthi hasthikalabha hatthikhaMdha hatthiNAura pRSThAGkAH 57, 65, 80, 85, 86, 133, 134, 136, 137, 139, 201, 202, 240, 276, 277, 278, 289, 361 238 238 319 293 92 50 98 69 itthi baMdhavaragae hasthikhaMdhavaragata hasthikhaMdhavaragaya hathiNApura hathiya hatthirayaNa hatthirAyA hatthisaya hatthisIsayaM haya jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargata viziSTazabdasUciH viziSTa zabdAH hayagaya 88 59, 60, 61, 63, 64, 66, 67, 68 59 150, 164, 175, 284, 285, 300, 312, 316 32 23, 150, 234 33, 112, 163, 175, 284, 286, 287, 299, 300, 302, 167, 169, 283, 291 292, 294, 296, 297, 299, 300, 302, 311, 315, 316, 369 298, 303 248 63, 111, 282, 305 59 64 283, 321, 324, 328 150, 175, 234, 284, 286, 287, 292, 300, 302, 308 hayagaya rahajo haka liyA -gaya-raha- johapavarakalitaM hayajohI mahita iyamahiyapavaravivaDiyaciMdhadhayapaDAge hayamahiyapavaravIraghAtiyavivaDiya ciMdhadhaya paDAgaM hayalakkhaNa halAlA pelavAireyaM hANI pRSThAGkAH 109, 151, 282, 302, 306, 316 33 hariyagaNakaMcu hariyagare rijamANA hariyaperuMDA hariyabhoyaNa hariyA hariyANa havvamAgae mANemANe mAma hasiyANi hAyaMti hAra hariyAliyasiddhatthayakayamuddhANA harireNusoNita harisa harisajaNaNa harisavasa harisavasavisapramANa hiyayA havvaM 175, 308, 314, 338, 342 207 175, 342 38 22 23 21 213 135 48 253 253 18 322, 325 90 308 70 10 30, 74, 130, 131, 152, 166, 170, 191, 260, 304, 311, 312 58 309, 310 297 204 211 50, 52, 55, 113 16 206 327 32 39 hArotthayasukataraiyavacche hAla hAddiNa Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 242 prathamaM pariziSTam viziSTazabdAH pRSThAkAH / viziSTazabdAH pRSThAkAH hAvabhAva 167 hiraNa 46,47, 114, 139, 324 hAvabhAvavilAsavibboyakalie 167, 168 hiraNNakoDI 40, 41, 182, 291 hAhAkayakaNNadhAra 194 hiraNNajutti hiMgulayanigara 14 hiraNNamAsA 121 hiMguluyasagambhakaMdarabilaM 156 hiraNNAgarA 322, 324, 325 hiMDiyANi hirannapAgaM 204 38 hitasuhanisseyasakara hiri 304, 310, 313 183 hirI 366 hiya 34, 174 hINa hiyaicchita 211, 246 hINatarAe 211 hiyaicchiya 49, 346 hINapuNNacAuddasa 262, 313 hiyauDDAvaNa hINapunnacAuddasa 304,310 hiyaya 11, 50, 74, 81, 179, hIlaMti 278 282, 356, 358, 359 hIlaNija 100, 105, 128, 138, hiyayauppADaNa 329, 344 hiyayagamaNija hIlijamANI 172, 262, 278, 361 hiyayaDAha hIleMti 172, 361 hiyayaNaMdijaNae huyavaha hiyayaNadijaNaNe huyAsaNa hiyayadaie 294 heU 118 hiyayadaio 290 hehA hiyayadArae heDilla hiyayarakkhaga 206 hemaMta 33, 60, 65, 145, 146, hiyayavalhAyaNija 11,12 187, 198 hiyA 299 heruyAleti 172 hiyAe 56, 233 / hoyavvaM 332, 333 a 3 73 316 185 Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam jJAtAdharmakathAGgasUtrAntargatAnAM gAthArdhAnAmakArAdikrameNa sUciH pRSTham 331, 335 230 143 188 143 230 181 147 332 205 306 331, 332 gAthArddham agaravarapavaraghUvaNa acchiveyaNA kaNNaveyaNA apuvvaNANagahaNe amaravati amaraseNe arahaMta siddha2 pavayaNa3 arisA ajIrae dihI avare ya puMDarIe asitiM ca sayasahassA asiyasirayA sunayaNA AsAyammi agiddhA AsAyammi u giddhA ramaMti imassa u aNegajhasa uubhayamANasuhesu ya ukkhitaNAe saMghADe eehiM kAraNe titthayarataM kaNhA ya kaNharAtI kamalA kamalappabhA ceva kalarimiyamahurataMtI kiM tha tayaM pamhuI kuDayajjuNaNIvasurabhidANo khaNalava tava ciyAe gaMdhesu je na giddhA gaMdhesu ya bhaddaya pAvarasu gaMdhesu rajamANA gaya-usabha-sIha-abhiseya guNasaMkara haM tume ghANamaNanivvuikaraM ghANiMdiyaduiMtattaNassa cakviMdiyaduItattaNassa gAthA m calacavalakuMDaladharA 185 chalio avayakkhaMto 208 jaM osahiMgaNaM 331 jaM khaNaha matthayaM 332 jaM galalagukkhitto 331 jaM jalaNammi jalaMte 331 jibhidiyaduddatattaNassa 331 gaMdiphale avarakaMkA gaMde ya gaMdimitte Na hu jujasi ekviyaM 206 NANAmaNi-kaNaga-rayaNaghaMTiyA tattha u kaMdaTasiliMdhadaMto 197 tattha u saNa-sattivaNNakauho 198 tattha u sahakAracAruhAro 198 tattha ya pADalasirIsasalilo 198 tattha ya siyakuMdadhavalajoho 198 tattha ya suragovamaNivicitto 197 tamhA pavayaNasAre 208 tiNNeva ya koDisayA aTThAsIti 181 titta-kaDukasAyaMbilamahura 332 titakaDuyakasAyaba 331 tube ya rohiNI mallI tuTeNa va ruTeNa va 332, 332, 333, 333, 333 tusAradagadhArapIvarakaro 198 tusiyA avvAbAhA 183 thaNa-jahaNa-vayaNa-kara-caraNa 331, 332 thiNNa Nikiva akayaNNuya 206 daMsaNa viNae Avassae ya 143 369 366 329, 332 179 197 143 332 m s m m 332 llh 19 206 205 331 143 Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 501 pRSTham 332 332 331 366 143 366 206 147 183 369 205 366 gAthAIm dAvaddave udagaNAe dAsIdAsaparivuDA disAo vidisAo pUrayaMtI dIvigaruyamasahaMto deviMdadANaviMdA vahaMti dosakaliyA salaliyaM nAuNa vadhanimittaM paumasara-sAgara-vimANa paumA vasumatI va pacchA vahaMti sIyaM punnA bahuputtiyA ceva puTviM ukkhittA mANusehiM phAsiMdiyaduiMtattaNassa phAsesu je na giddhA phAsesu ya bhaddagapAvaesu phAsesu rajamANA barahiNaviMdapariNaddhasiharo bhuyagA bhuyagavatI yeva bhoge avayakkhaMtA paDaMti bhogehiM niravayakkhA taraMti / rayaNAgarassa majjhe rasesu ya bhaddagapAvarasu rUvavatI bahurUvA dvitIyaM pariziSTam pRSTham / gAthArddham . rUvesu je na rattA 147 rUvesu ya bhaddagapAvaesu 205 rUvesu rajamANA 331 rohiNI navamiyA ceva 185 vacchallayAi tesiM abhikkha vaDeMsA keumatI ceva 205 vayaNaM pivAsAgayAe saddhA me varakamalakomalaMgI varakhariyA ghosijati 185 vasuguttA vasumittA 366 vutthA samayanivaddhaM devA! 185 saddesu je na giddhA vasaTTamaraNaM 332 saddesu ya bhaddagapAvaesu 332 saddesu rajamANA ramaMti sA pavararayaNadIvassa devayA sArasacakkAyaravitaghosA 197 sArassayamAiccA vahI sA vaDDatI bhagavatI diyaloyacutA 208 sAse kAse jare dAhe sIyalasurabhinilamagaracario 206 sughosA vimalA ceva 333 sura-asura-deva-dANava 366 / soiMdiyaduiMtattaNarasa aha 333 332 332 329 205 198 183 147 230 198 366 183 366 208 331 Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam 'vaNNao'AdigrAhyAH paatthaaH| [jJAtAdharmakathAGgasUtre sAkSAnna likhitAH, kintu 'vaNNao' 'jAva' ityAdizabdaiH aparasaMketairvA sUcitAH bahavaH pAThA vidynte| granthAntareSu dRzyamAnA IdRzA 'vaNNamo'padanirdiSTA 'jAva 'zabdanirdiSTAzca pAThA AcAryazrI abhayadevasUribhiH granthAntarebhya uddhRtya jJAtAdharmakathATIkAyAM vyAkhyAtAH te'tra pariziSTe vyAkhyayA saha prAdhAnyena sNgRhynte|| idaM punaratra dhyeyam-'vaNNabho' iti zabdena nirdiSTAH pAThA atra AdI sNgRhiitaaH| 'jAva' nirdiSTAH pAThAstu tadanantaraM saMgRhItAH] pR0 1 paM0 2 vnnnno| 'vaNNao'zabdasUcitaH pATha aupapAtika sUtre itthamupalabhyate-- "te NaM kAle NaM te NaM samae NaM caMpA nAma nayarI hotthA riddhasthimiyasamiddhA pamuIyajaNajANavayA AiNNajaNamaNUsA halasayasahassasaMkiDavikiTThalaThThapaNNattaseusImA kukkuDasaMDeyagAmapaurA ucchujavasAlikaliyA AyAravaMtaceyajuvaivisaNNiviThThabahulA ukkoDiyagAyagaMThimeyabhaDatakkarakhaMDarakkharahiyA khemA NizvaddavA subhikkhA vIsasthasuhAvAsA aNegakoDikuDuMbiyAiNNaNivvuyasuhA NaDagaTTagajalamallamuSTiyavelaMbayakahagapavagalAsagaAikkhagalaMkhamakhatUNaillatuMbavINiyaaNegatAlAyarANucariyA ArAmujANaagaDatalAgadIhiyavappiNiguNovaveyA ,unviddhaviulagaMbhIrakhAyaphalihA cakkagayamusuDhiorohasayagghijamalakavADavaNaduppabesA dhaNukuDilavaMkapAgAraparikkhittA kavisIsayavaTTaraiyasaMThiyavirAyamANA aTTAlayacariyadAragopuratoraNauNNayasuvibhacarAyamaggA cheyAyariyaraiyadaDhaphalihaiMdakIlA vivaNivaNichettasippiyAiNNaNivuyasuhA siMghADagatigacaukkacaccarapaNiyAvaNavivihavasuparimaMDiyA surammA naravaipaviiNNamahivaipahA aNegavaraturagamattakuMjararahapahakarasIyasaMdamANIyAiNNajANajugA vimaulaNavaNaliNisobhiyajalA paMDuravarabhavaNasaNNimahiyA uttANaNayaNapecchaNijA pAsAdIyA darisaNijA abhirUvA pddiruuvaa|" iti auppaatiksuutre| asya vyAkhyA aupapAtikasUtravRttau AcAryazrI abhaya devasUribhirvihitA sA tatra drssttvyaa| jJAtAdharmakathAGgasUtraTIkAyAM tu AcAryazrImabhayadevasUribhiryathA vyAkhyA vihitA sA atropanyasyate__"caMpA nAma nagarI hottha tti abhavat , aasiidityrthH| nanu cedAnImapi sA'sti, kiM punaradhikRtagranthakaraNakAle, tatkathamuktamAsIditi ? ucyate, avasarpiNItvAt kAlasya varNakagranthavarNitavibhUtiyuktA tadAnIM nAstIti / vaNNa mo ti, campAnagaryA varNakagrantho'trAvasare vAcyaH, sa cAyam-RddhasthimiyasamiddhA, RddhA bhavanAdibhivRddhimupagatA, stimitA bhayavarjitatvena sthirA, samRddhA dhanadhAnyAdiyuktA, tataH paztrayasya krmdhaaryH| pamuiyajaNajANavayA, pramuditAH pramodakAraNavastUnAM sadbhAvAjanAH nagarIvAstavyalokA jAnapadAzca janapadabhavAstatrAyAtAH santo yasyAM 1. tadA nAstIti khaM0 je 3 // 2. Rddhisthi je 1 lo / ridatyamiya je 2 // Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam 503 sA prmuditjnjaanpdaa| bhAiNNajaNamaNUsA, manuSyajanenAkIrNA saGkIrNA, manuSyajanAkIrNeti vAcye rojdntaadidrshnaadaakiirnnjnmnussyetyuktm| halasayasahassasaMkaTaviyaTThalaTThapanattaseusImA, halAnAM lAGgalAnAM zataiH sahasraizca zatasahasrairvA lakSaiH saMkRSTA vilikhitA vikRSTaM dUraM yAvadavikRSTA vA AsannA laSTA manojJA karSakAbhimataphalasAdhanasamarthatvAt paNNatteti yogyA kRtA bInavapanasya setusImA mArgasImA yasyAH sA tathA, athavA saGkaSTAdivizeSaNAni setUni kulyAjalasekyakSetrANi sImAsu yasyAH sA tayA, anena tajanapadasya lokabAhulyaM kSetrabAhulyaM coktm| kukkuDasaMDeyagAmapaurA, kukkaTAH tAmracUDAH, pANDeyAH SaNDaputrakAH ssnndd| eva, teSAM grAmAH samUhAH, te pracurAH prabhUtA yasyAM sA tathA, anena lokapramuditatvaM vyaktIkRtam, pramudito hi lokaH krIDAthai kukkuTAn poSayati SaNDAMzca krotiiti| ucchujavasAlikaliyA, anena ca janapramodakAraNamuktam , na hyevaMprakAravastvabhAve pramodo janasya syAditi / go-mahisa-gavelagappabhUyA, gavAdayaH prabhUtAH pracurA yasyAmiti vAkyam, gavelakA urbhraaH| AdhAraittaceiyajuvaivivihasaNNiviTThabahulA, AkAravanti sundarAkArANi yAni caityAni devAyatanAni, yuvatInAM ca taruNInAma , paNyataruNInAmiti hRdayam , yAni vividhAni saMniviSTAni saMnivezanAni pATakAstAni bahula ni bahUni yasyAM sA tthaa| ukkoDiya-gAyagaMTibheya-bhaDa-takkara-khaMDarakkharahiyA, ukkoDA utkoTA, lazcetyarthaH, tayA ye vyavaharanti te utkoTikAH, gAtrAt manuSyazarIrAvayavavizeSAt kaTyAdeH sakAzAd granthi kArSApaNAdipolikAM bhindanti AcchindantIti gAtragranthibhedAH, bhaTAH cArabhaTAH balAtkArapravRttayaH, taskarAH, tadeva cautha kurvantItyevaMzIlAstaskarAH, khaNDarakSA daNDapAzikAH zulkapAlA vA, ebhI rahitA yA sA tathA, anena tatropadravakAriNAmabhAvamAha / khemA azivAbhAvAt / 'niruvahuvA, nirupadrutA, avidymaanraajaadikRtopdrvetyrthH| suMbhikkhA, suSTu manojJA pracurA bhikSA bhikSAkANAM yasyAM sA subhikSA, ata eva pASaNDinAM gRhasthAnAM ca vIsatthasuhAvAsA, vizvastAnAM nirbhayAnAmanutsukAnAM vA sukhaH sukhasvarUpaH zubho vA AvAso yasyAM sA tthaa| bhaNegakoDIkoTuMbiyAiNNanivvuyasuhA, anekAH koTyo dravyasaMkhyAyAM svarUpaparimANe vA yeSAM te bhaneka koTayaH, taiH kauTumbikaiH kuTumbibhiH bhAkIrNA saGkalA yA sA tathA, sA cAso nirvRtA ca santuSTajanayogAt santoSavatIti karmadhArayaH, ata eva sA cAsau sukhA ca zubhA ca veti krmdhaaryH| naDa-naTTaga-jalla-malla-muTiya-laMbaya-kahaka-pavaka-lAsaka-AikkhayalaMkha-maMkha-tUNaila-tuMbavINiya-aNegatAlAcarANucariyA, naTA nATakAnAM nATayitAro, nartakA ye nRtyanti, akollA ityeke, jallA varatrAkhelakAH, rAjJaH stotrapAThakA ityanye, mallAH pratItAH, mauSTikA mallA eva ye muSTibhiH praharanti, viDambakA vidUSakAH, kathakAH pratItAH, plavakA ye utplavante nadyAdikaM vA taranti, lAsakA ye rAsakAn gAyanti, jayazabdaprayoktAro vA bhANDA ityarthaH, AkhyAyikA ye zubhAzubhamAkhyAnti, laGghA mahAvaMzAnakhelakA, maGkhAH citraphalakahastA mikSAkAH, tUgaillA tUNAbhidhAnavAdyavizeSavantaH, tumbavINikA vINAvAdakAH, aneke ca ye vAlAcarAH tAlAdAnena prekSAkAriNaH, tairanucaritA AsevitA yA sA tthaa| ArAmujANa-bhagaDa. 1. saGkIrNA nAsti je 1 he 1 bhA0 // 2." rAjadantAdiSu param / 2 / 2 / 31 / eSu pUrvaprayogArha paraM syaat| dantAnAM rAjA rAjadantaH" iti pANinIyavyAkaraNasiddhAntakaumudyAm // 3. deghassasaMki? he 1 // 4. "AlvillollAlavantamantetteramaNA matoH 812 / 159 / " iti praakRtvyaakrnne| 5. niruvahavA je 2, 3 / nirupadravA je 1, bhAM. lo.| he 1 madhye pAThaH eva nAsti / / 6. nirupadravA lo. // 7. subhikSA je 2, 3 vinA // 8. degnaTTajalla' he 1 vinA // Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' AdigrAhyAH pAThAH talAya-dIhiya-vappiNaguNovaveyA, Aramanti yeSu mAdhavIlatAgRhAdiSu dampatyA[dI]ni te ArAmAH, udyAnAni puSpAdimavRkSasaGghalAnyutsavAdI bahujanabhogyAni, agaDa tti avaTAH kUpAH, taDAgAni pratItAni, dIrghikAH sAraNyaH, vappiNa ti kedArAH, eteSAM ye guNAH ramyatAdayastaihapapetA yuktA yA sA tathA, upa apa ita ityetasya zabdatrayasya sthAne zaMkanbhvAdidarzanAdakAralope upapeteti bhavatIti / unviddhavipulagaMbhIrakhAyaphalihA, unviddhaM uNDaM vipulaM vistI, gambhIram alabdhamadhyaM khAtam upari vistIrNe adhaHsaGkaTaM parikhA ca adha upari ca samakhAtarUpA yasyAH sA tthaa| cakka-gayamusuMDhi-oroha-sayagdhi-jamalakavADaghaNaduppavesA, cakrANi araSagantrikAcakrANi, gadAH praharaNavizeSAH, musuNDhayo'pyevam , avarodhaH pratolIdvAreSvavAntaraprAkAraH sambhAvyate, zatadhnyo mahAyaSTayo mahAzilA vA yAH pAtitAH zatAni puruSANAM ghnanti, yamalAni samasthitadvayarUpANi yAni kapATAni dhanAni ca nizchidrANi taiH duHpravezA yA sA tathA / dhaNukuDilavaMkapAgAraparikkhittA, dhanuH kuTilaM kuTiladhanuH, tato'pi vakreNa prAkAreNa parikSiptA yA sA tthaa| kavisIsayavaTTarahaya saMThiyavirAyamANA, kapizIrSakairvRttaracitaiH vartulakRtaiH saMsthitaiH viziSTasaMsthAnavadbhirvirAjamAnA zobhamAnA yA sA tthaa| aTTAgya-cariya-dAra-gopura-toraNa-unnayasuvibhattarAyamaggA, bhaTTAlakAH prAkAroparivAzrayavizeSAH, carikA aSTahastapramANo nagaraprAkArAntarAlamArgaH, dvArANi bhavanadevakulAdInAm, gopurANi prAkAradvArANi, toraNAni pratItAni, unnatAni guNavanti uccAni ca yasyAM sA tathA, suvibhaktA viviktA rAjamArgA yasyAM sA tathA, tataH padadvayasya krmdhaaryH| cheyAyariyaraiyadaDhaphalihaiMdakIlA, chekena nipuNenAcAryeNa zilpinA racito dRDho balavAn parivaH argalA indrakIlazca gopurAvayavavizeSo yasyAM sA tthaa| vivaNivaNichettasippiyAiNganivvuyasuhA, viNInAM vaNikpathAnAM haTTamArgANAM vaNijAM ca vANijakAnAM kSetraM sthAnaM yA sA tathA, zilpibhiH kumbhakArAdibhirAkIrNA sunirvRtaiH sukhaizca sukhibhiryA rAjadantAdidarzanAt sA tthaa| siMghADaga-tiga-caukka-caccara-paNiyAvaNavivihavasuparimaMDiyA, zRGgATakaM trikoNaM sthAnam , trikaM yatra rathyAtrayaM milati, catuSkaM rathyAcatuSkamIlakaH, catvaraM bahuradhyApAtasthAnama.paNitAni bhANDAni. tatpradhAnA ApaNA hadrAH.vividhavesani anekavidhadravyANi. ebhiH parimaNDitA yA sA tthaa| surammA atirmnniiyaa| naravaipaviinamahivaipahA, narapatinA rAjJA pravikIrNo gamanAgamanAbhyAM vyAptaH mahIpatipatho rAjamArgoM yasyAM sA tathA, athavA narapatinA pravikIrNA vikSitA nirastA zeSamahIpatInAM prabhA yasyAM sA tthaa| bhaNegavaraturaMga-mattakuMjara-rahapahakara-sIya-saMdamANIbhAiNNajANabhuMgA, anekairvaraturaGgairmattakuJjaraiH rahapahayara ti sthanikaraiH zibikAbhiH syandamAnAbhirAkIrNA vyAptA yAnairyugyaizca yA sA tathA, tatra zibikAH kuTAkAreNa chAditAH jampAnavizeSAH, syandamAnikAH puruSapramANajampAnavizeSAH, yAnAni zakaTAdIni, yugyAni gollaviSayaprasiddhAni dvihastapramANAni vedikopazobhitAni jampAnAnyeveti / vimaulanavanaliNisobhiyajalA, vimukulAbhiH vikasitakamalAminavAminalinIbhiH padminIbhiH zobhitAni balAni yasyAM sA tthaa| paMDuravarabhavaNasannimahiyA, pANDuraiH sudhAdhavalairvarabhavanaiH prAsAdaiH samyak nitarAM mahiteva mahitA pUjitA yA sA tthaa| uttANanayaNapecchaNijjA saubhAgyAtizayAduttAnaH animiSainayanaH locanaiH prekSaNIyA yA sA tthaa| pAsAIyA cittaprasattikAriNI darisaNijjA yAM pazyaccakSuH zramaM 1. "aco'ntyAdi Ti / 11 / 64 / acAM madhye yo'ntyaH sa Adiryasya tat TisaMjJa syAt / zakandhvAdiSu pararUpaM vAcyam / tacca TeH / zakandhuH, karkandhuH, kulaTA" iti pANinIyavyAkaraNasiddhAntakaumudyAm // 2. vAntaraprakAraH je 3 he 1 // 3. degvastUni je 3 khaM0 vinA // Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505 tRtIyaM pariziSTam na gcchti| abhirUvA manojJarUpA paDirUvA draSTAraM draSTAraM prati rUpaM yasyA sA tatheti // " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 1-3 / / pR0 2 paM0 2. vaNNo / ayaM varNaka aupapAtikasUtre itthaM vartate "tIse NaM caMpAe NayarIe bahiyA uttarapurasthime disImAe puNNabhadde nAma ceie hotthA cirAIe punvapurisapaNNatte porANe sadie vittie NAe sacchatte sajjhae saghaNTe sapaDAge paDAgAipaDAgamaMDie salomahatthe kayaveyaDDie lAulloiyamahie gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradiNNapaMcagulitale uvaciyavaMdaNakalase vaMdaNaSaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAe AsattosattaviulavaTTavagvAriyamalladAmakalAve paMcavaNNasarasasurabhimukkapupphapuMjovayArakalie kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkadhUvamaghamaghaMtagaMdhuddhayAbhirAme sugaMdhavaragaMdhagaMdhie gaMdhavaTTibhUe NaDaNaTTagajallamallamuTiyavelaMbagapavagakahagalAsagaAi khagalaMkhamaMkhatUNaillatuMbavINiyabhuyagamAgahaparigae bahujaNajANavayassa vissuyakittie bahujaNassa Ahussa AhuNije pAhuNije accaNije vaMdaNije namaMsaNije pUyaNije sakAraNije sammANaNije kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM viNaeNaM pajjuvAsaNije divve sacce saccovAe saiNihiyapADihere jAgasahassabhAgapaDicchae bahujaNo accei Agamma puNNabhaddaceiyaM puNNabhaddaceiyaM / / se NaM puNNabhadde ceie ekkeNa mahayA vaNasaMDeNaM savvao samaMtA prikkhitte| se NaM vaNasaMDe kiNhe kiNhomAse, nIle nIlobhAse, harie hariobhAse, sIe sIobhAse, Niddhe giddhobhAse, tibve tinvobhAse, kiNhe kiNhacchAe, nIle nIlacchAe, harie hariyacchAe, sIe sIyacchAe, giddhe NiddhacchAe, tivve tivvacchAe, ghaNakaDiakaDicchAe, ramme, mahAmehaNikuraMbabhUe / te NaM pAyavA mUlamaMto kaMdamaMto khaMghamaMto tayAmaMto sAlamaMto pavAlamato pattamaMto pupphamaMto phalamaMto bIyamaMto aNuputvasujAyaruilavaTTabhAvapariNayA ekkakhaMdhI aNegasAlA aNegasAhappasAhaviDimA aNeganaravAmasuppasAriyaagejjhaSaNaviulavadRkhaMdhI acchiddapattA aviralapattA avAINapattA aNaIapattA niddhayajaraDhapaMDupattA NavahariyabhisaMtapattabhAraMdhayAragaMbhIradarisaNijA uvaNiggayaNavataruNapatcapallavakomala ujalacalaMtakisalayasukumAlapavAlasohiyavaraMkuraggasiharA NicaM kusumiyA NicaM mAiyA NicaM lavaiyA NicaM dhavaiyA NicaM gulaiyA NicaM gocchiyA NiccaM jamaliyA NicaM jubaliyA NiccaM viNamiyA NicaM paNamiyA NiccaM kusumiyamAiyalavaiyathavaiyagulaiyagocchiyajamaliyajubaliyaviNamiyapaNamiyasuvibhattapiMDamaMjarivaDiMsayadharA suyabarahiNamayaNasAlakoilakobhagakabhiMgAragakoMDalagajIvaMjIvagaNaMdImuhakavilapiMgalakkhagakAraMDacakkavAyakalahaMsasArasaaNegasa uNagaNamihuNaviraiyasaddaNNAyamahurasaraNAie suramme saMpiDiyadariyabhamaramahuyaripahakaraparilintamattachappayakusumAsavalolamaharagumagumaMtaguMjaMtadesabhAe abhitarapupphaphale bAhirapattocchaNNe pattehi ya pupphehi ya ucchannapalicchanne sAuphale niroyae akaMTae NANAvihagucchagummamaMDavagarammasohie vicittasuhakeubhUe vAvIpukkhariNIdIhiyAsu ya sunivesiyarammajAlaharae piMDimaNIhArimaM sugaMdhisuhasurabhimaNaharaM ca mahayA gaMdhaddhaNi muMcaMtA NANAvihagacchagummamaMDavagagharagasuhase ukeubahulA aNegarahajANajuggasiviyapavimoyaNA surammA pAsAdIyA darisaNijA abhirUvA pddiruuvaa|| tassa NaM vagasaMDassa bahumajjhadesamAe ettha NaM mahaM ekke asogavarapAyave paNNatte kusavikusavisuddharukkhamUle mUlamaMte kaMdamaMte jAva parimoyaNe suramme pAsAdIe darisaNije abhiruve paDirUve / se NaM asogavarapAyave aNNehiM bahahiM tilaehiM lauehiM chattovehiM sirIsehiM sattavaNNehiM 1. degvaddha je0 // 2. sugaMdhisuha je0 / sugadhi suhadeg aTI0 // 3. muMcaMtA je0| muyaMtA khaM0 / muMcayaMtA attii.|| Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 zAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' AdinAhyAH pAThaH dahivaNNehiM loddhehiM dhavehiM caMdaNehiM ajuNehiM NIvehiM kuDaehiM kalaMbehiM samvehiM phaNasehi dAlimehiM sAlehiM tAlehiM tamAlehiM piyaehiM piyaMgUhiM purovagehiM rAyarukkhehi NaMdirukkhehiM savvao samaMtA sNprikkhitte| te tilayA lauyA jAva gaMdirukkhA kusavikusavisuddharukkhamUlA mUlamaMto kaMdamaMto eesiM vaNNao bhANiyanvo jAva siviyaparimoyaNA surammA pAsAdIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA / te NaM tilayA jAva NaMdirukkhA aNNehiM bahUhiM paumalayAhiM NAgalayAhiM asoalayAhiM caMpagalayAhiM cUyalayAhiM vaNalayAhiM vAsaMtiyalayAhiM aimuttayalayAhiM kuMdalayAhiM sAmalayAhiM savvao samaMtA sNprikkhittaa| tAo NaM paumalayAo NicaM kusumiyAo jAva vaDiMsayadharAo pAsAdIyAo darisaNijjAo abhiruvAo pddiruuvaao| tassa NaM asogavarapAyavassa heTThA IsiM khaMdhIsamallINe ettha NaM mahaM eke puDhavisilApaTTae paNNatte vikkhaMbhAyAmaussehasuppamANe kiNhe aMjaNagavANakuvalayahalaharakosejAgAsakesakajjalaMgI khaMjagasiMgabhedaridvayajaMbUphalaasaNagasaNabaMdhaNaNIluppalapattanikaraayasikusumappagAse maragayamasArakalittaNayaNakIyarAsivaNNe NiddhaghaNe aTThasire Ayasayatalovame suramme IhAmiyausamaturagaNaramagaravihagavAlagakiNgaraharusarabhacamarakuMjaravaNalayapaumalayabhatticitte AINagarUyabUraNavaNIyatUlapharise sIhAsaNasaMThie pAsAdIe darisaNije abhirUve pddiruuve|" iti ausspaatiksuutre| ___" pUrNabhadraM nAma caityaM vyantarAyatanam , vaNNao tti caityavarNako vAcyaH, sa cAyama-cirAie punvapurisapannatte, ciraH cirakAla AdiH nivezo yasya taccirAdikam , ata eva pUrvapuruSaiH atItanaraiH prajJaptam prakAzitaM pUrvapuruSaprajJaptam / purANe, cirAdikatvAt purAtanam / sahie, zabdaH prasiddhiH, sa saJjAto yasya tacchabditam / vittie, vittaM dravyaM tadasti yasya tad vittikam , vRtti vA''zritalokAnAM dadAti yattad vRttidam / nAe, nyAyanirNAyakatvAt nyAyaH, jJAtaM vA jJAtasAmarthyamanubhUtatatprasAdena lokeneti / sacchatte sajjhae saghaMTe sapaDAgAipaDAgamaMDie, saha patAkayA vartata iti sapatAkam , ekAM patAkAmatikramya yA patAkA sA'tipatAkA, tayA maNDitaM yattattathA, tacca tacceti krmdhaaryH| salomahatthe, lomamayapramArjanakayuktam / kaiyaveyaDDIe, kRtavitardikaM racitavedikam / lAulloiyamahie, lAiyaM yadbhamezchagaNAdinopalepanam , ulloiyaM kuDyamAlAnAM seTikAdibhiH saMmRSTIkaraNam , tatastAbhyAM mahitamiva mahitaM pUjitaM yattattathA / gosIsasarasarattacaMdaNadaharadinnapaMcaMgulitale, gozIrSaNa sarasaraktacandanena ca dadareNa bahalena capeTAprakAreNa vA dattAH paJcAGgalayaH talA hastakA yatra tttthaa| uvaciyavaMdaNakalase, upacitA nivezitAH vandanakalazA maGgalyaghaTA yatra tttthaa| vaMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAge, vandanaghaTAzca suSThukRtatoraNAni ca dvAradezabhAgaM prati yasmistad vandanaghaTasukRtatoraNapratidvAradezabhAgam, dezabhAgAzca dezA eva / bhAsattosattavipulavaTTavagdhAriyamalladAmakalAve, bhAsakto bhUmau sambaddha usakta upari sambaddhaH vipulo vistIrNaH vRtto vartulaH vagdhArilo tti pralambamAnaH mAlyadAmakalApaH puSpamAlAsamUho yatra tattatheti / paMcavaNNasurabhimukkapupphapuMjovayArakalie, paJcavarNena surabhiNA muktena kSiptena puSpapuJjalakSaNenopacAreNa pUjayA kalitaM yattattathA / kAlAgaru-pavarakuMdurukka-turukka-dhUvarmaghamaghetagaMdhuddhayA 1. nivehiM je0 // 2 . pAsAiyA je 2, 3 // 3. pratiSu pAThA:-kayaveyaDIe loM. je 3, 1 bhAM0 / kayaviyaDDIe he 1 / kayaveyaDDIe khaM0 je 2 // 4. uvajiya he 1 bhAM0 vinA // 5. kRtAsto je 1 // 6. maghamaghamagheta je 2, 3 // Jain Education international Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam 507 . bhirAme, kAlAgaruprabhRtInAM dhUpAnAM yo maghamaghAyamAno gandha uddhRta udbhUtastenAbhirAmaM yattatathA, tatra kuMdurukaM cIDA, turukaM silhakam / sugaMdhavaragaMdhagaMdhie, sadgandhA ye varagandhA vAsAsteSAM gandho yatrAsti tattathA / gaMdhavahibhUe, saurabhyAtizayAt gndhdrvyguttikaaklpmityrthH| naDa-nadRga-jallamalla-muTThiya-velaMvaga-pava-kahaka-lAsaka-Aikkhaya-laMkha-maMkha-tUNailla-tuMbavINiya-bhuyaga-mAgahaparigae, pUrvavat , navaraM bhujagA bhujaGgA bhogina ityarthaH, bhojakA vA tadarcakAH, mAgadhA bhttttaaH| bahujaNajANavayassa vissuyakittie, bahorjanasya paurasya jAnapadasya ca janapadabhavalokasya vizrutakIrtikaM prtiitkhyaatikm| bahujaNassa mAhussa AhuNijje, AhotuH dAtuH AhavanIyaM sampradAnabhUtam / pAhuNijje prakarSaNa AhavanIyamiti gmnikaa| aJcaNijje candanagandhAdibhiH, vaMdaNijje stutibhiH, pUNije puSpaiH, sakAraNijje vastraiH, sammAgaNijje bahumAna viSayatayA, kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM viNaeNaM pajjuvAsaNijje, kalyANamityAdidhiyA vinayena pryupaasniiym| divdhe divyaM pradhAnaM sacce satyaM satyAdezatvAt saJcovAe satyAvapAtaM satyasevaM sevAyAH saphalIkaraNatvAt sannihiyapADihere vihitadevatAprAtihArya jAgasahassabhAgapaDigchae, yAgAH pUjAvizeSAH brAhmaNaprasiddhAstatsahasrANAM bhAgam aMzaM pratIcchati AbhAvyatvAt yttttthaa| bahujaNo accei bhAgabhma puNNabhaI ceithe| se NaM puNNabhadde cehae ekkeNaM mahayA vaNasaMDeNa savvamao samaMtA saMparikkhitte, sarvataH sarvadikSu samantAt vidikSu c| se NaM vaNasaMDe kiNhe kAlavarNaH kiNhobhAse kRSNAvabhAsaH kRSNaprabhaH kRSNa evA'vabhAsata iti kRSNAvabhAsaH nIle nIlobhAle pradezAntare, harie harimobhAse pradezAntara eva / tatra nIlo mayUragalavat , haritastu zukapicchavat , haritAlAbha iti vRddhaaH| sIe sImobhAse, zItaH sparzApekSayA, vallyAdyAkrAntatvAditi vRddhAH, niDhe niddhobhAse snigdho na tu rukSaH, tibve tibvobhAse tIto vargAdiguNaprakarSavAn , kiNhe kiNhacchAe, iha kRSNazabdaH kRSNacchAya ityasya vizeSaNamiti na punaruktatA, tathAhi-kRSNaH san kRSNacchAyaH, chAyA cAdityAvaraNajanyo vastuvizeSaH, evaM nIle nIlacchAe, harie hariyacchAe, sIe sIyacchAe, niddhe niddhacchAe, tibve tivvacchAe, ghaNakaDiyakaDicchAe anyonyaM zAkhAnupravezAda bahalanirantaracchAyaH, ramme, mahAmehanikuruMbabhUe mahAmeghavRndakalpa ityarthaH, te NaM pAyavA mUlamaMto kaMdamaMto, kando mUlAnAmupari, khaMdhamato, skandhaH sthuDam, tayAmaMto, sAlamaMvo, zAlA zAkhA, pavAlamaMto, pravAlaH pallavAGkaraH, pattamaMto pupphamato phalamaMto bIyamaMto bhaNupubvasujAyaruhalavabhAvapariNayA, AnupUryeNa mUlAdiparipATyA suSTu jAtA rucirAH vRttabhAvaM ca pariNatA ye te tathA, ekkakhaMdhI bhaNegasAlA aNegasAhappasAhaviDimA, anekazAkhAprazAkho viTapastanmadhyabhAgo vRkSavistAro vA yeSAM te tathA, aNeganaravAmasuppasAriyaagejmaghaNavipulavaTaikhaMdhI, anekAbhirnaravAmAbhiH suprasAritAbhiragrAhyo ghaNo nibiDo vipulo vistIrNo vRttazca skandho yeSAM te tathA, acchiddapattA nIrandhraparNAH, aviralapattA nirantaradalAH, bhavAINapattA avAcInapatrAH adhomukhapalAzAH avAtInapattA vA avAtopahatavarhAH, maNaIipattA ItivirahitacchadAH, niddhayajaraDhapaMDupattA apagatapurANapANDurapatrAH, navahariyabhisaMtapattabhAraMdhakAragaMbhIradarisaNijA, navena haritena bhisaMta ti dIpyamAnena patrabhAreNa dalacayenAndhakArA andhakAravantaH, ata eva gambhIrAzca dRzyante ye te tathA, uvaniggayanavataruNapattapallavakomala ujjalacalaMtakisalayasukumAlapavAlasohiyavaraMkuraggasiharA, upanirgatarnavataruNa. 1. kAlavarNaH je 3 vinA nAsti // 2. ekkakakhaMdhI khN| ekakhaMdhA he 1 vinA // 3. khaMdhA je 2 // 4. kisilaya he 1 je 2, 3 lo0 // Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 jJAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' AdigrAhyAH pAThAH patrapallavairiti abhinavapatragucchaiH tathA komalojjvalaizvaladbhiH kisalayaiH patravizeSaistathA sukumAlaprabAlaiH zobhitAni varAGkurANyagrazikharANi yeSAM te tathA, iha cAGkura-prabAlakizalayapatrANAm ala-bahu bahutarAdikAlakRtAvasthAvizeSAd vizeSaH sambhAvyata iti / nicaM kusuniyA nicaM mAiyA mayUritAH, niHzcaM lavaDyA pallavitAH, nicaM thavaiyA stabakavantaH, niccaM guluiyA gulmavantaH, nicaM gocchiyA jAtagucchAH, yadyapi stabaka gucchayoravizeSo nAmakoze'dhItastathApI vizeSo bhAvanIyaH, niccaM jamaliyA, yamalatayA samazreNitayA vyavasthitAH, natAH, nica juvaliyA yugalatayA sthitAH, nicaM viNamiyA vizeSeNa phala- puSpabhAreNa, nicaM paNamiyA tathaiva nantumArabdhAH, niccaM kusumiya-mAiya-lavaiya-thavaiya-gulaiyagocchiya- jamaliya- jubaliya-viNamiya-paNamiya- suvibhattapiMDi-maMjarivaDeMsagadharA, kecit kusumita ke kaguNayuktAH, apare tu samastaguNayuktAH, tataH kusumitAzca te ityevaM karmadhArayaH, navaraM suvimaktA viviktA suniSpannatayA piNDyo lumbyaH maJjaryazca pratItAH, tA evAvataMsakAH zekharakAH, tAn dhArayanti ye te tathA, tathA suya-barahiNa-mayaNasAla-koila ko bhagakabhiMgAraka - koMDalaka- jIvajIvaka- naMdImuha-kavila-piMgalakkhaga - kAraMDa - cakkavAya- kalahaMsa- sArasaaNegasa uNagaNamihuNavicairiyasahuNNaiya ma hurasaranAie zukAdInAM sArasAntAnAM anekeSAM zakunagaNAnAM mithunairvicaritaM zabdonnatikaM ca unnatazabdakaM madhurasvaraM ca nAditaM lapitaM yasminsa tathA vanakhaNDa iti prakRtam, suramme sapiMDiyada riyabhamaramahukaripahakara parilitamattachappaya kusumAsavalola mahura gumugumugumiMtaguMjaMtadesa bhAge, sampiNDitA dRptabhramaramadhukarINAM vanasa kAnAmetra pahakara ti nikarA yatra sa tathA tathA parilIyamAnA anyata Agatya layaM yAnto mattaSaTpadAH kusumAsa valolAH kiJjalkalampaTAH madhuraM gumugumAyamAnAH guJjantazca zabdavizeSaM vidadhAnAH dezabhAgeSu yasya sa tathA tataH karmadhArayaH / abbhaMtarapuSphaphalA, bAhirapacacchannA, pattehi ya pupphehi ya ucchannapailicchannA atyantamAcchAditA ityarthaH etAni punarvRkSANAM vizeSaNAni / sAuphale miSTaphale, ito vanakhaNDasya bhUyo vizeSaNAni, niroyae rogavarjitaH, nANAvihagucchagumma maMDavagasohie, vicittasuha keu bhUe, vicitrAn zubhAn ketUn dhvajAn bhUtaH prAptaH, vAvi-pukkhariNi-dIhiyAsu ya sunivesiyara majAlaharae, vApISu caturasrAsu puSkariNISu vRttAsu puSkaravatISu vA dIrghikAsu ca RjusAraNISu suSThu nivezitAni ramyANi bAlagRhANi yatra sa tathA / piMDimanIhArimaM sugaMdhiM suhasurabhimaNaharaM ca mahayA gaMdhaddharNi muMcatA, piNDimaniharimA pugalasamharUpAM dUradezagAminIM ca sugandhi sadgandhikAM zubhasuranibhyo gandhAntarebhyaH sakAzAnmanoharA yA sA tathA, tAM ca mahatA mocanaprakAreNa vibhaktivyatyayAt mahatIM vA gandha eva bhrANihetutvAt tRptikAritvAd gandhatrANistAM muJcanta iti vRkSavizeSaNam, evamito'nyAnyapi, nANAvihaguccha gumma maMDavakagharaka suhase u keubahulA, nAnAvidhAH gucchA guhamAni maNDapakA gRikANi ca yeSAM santi te tathA, tathA zubhAH setavo mArgA AlavAlapAlyo vA ketavazca dhvajA bahulA bahavo yeSAM te tathA, tataH karmadhArayaH, aNegarajANajoggasibiyapavi 1. he 1 khaM0 vinA - kisilayaiH je 1, 2, 3, loM0 // 2. tathA suyadeg je 2 loM0 vinA // 3. degvicaliyasa' khaM0 / 'vicariyaH sa je 1 // 4. mithunairviracitaM loM0 khaM0 he 1 je 2 mu0 / mithunairviracaritaM je 3 / aupapAtikavRttau 'mithunairvicaritam' iti pAThaH || 5. 'palicchinnA he 1 // 6. je 2, 3 vinA - harimasuMgaMdhisudda je 1 / hArimaM sugaMdhisuda' loM0 khN0| hArisugaMdhasuha' he 1 // 7, 'dhaddhANiM muM0 he 1 / dhadhaNiM je 3 khaM0 // 8. muktA loM0 // Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam moyaNA anekeSAM rathAdInAmagho'tivistIrNatvAt pravimocanaM yeSu te tathA, surammA pAsAIyA darisaNijA abhiruvA paDhiruvA / tassa NaM vaNasaMDassa bahumajjhadesabhAge ettha NaM mahaM ekke asogavarapAyace paNNatte kusatrikuvisuddha rukkhamUle, kuzA darbhA vikuzA valvajAdayastairvizuddhaM virahitaM vRkSAnurUpaM mUlaM samIpaM yasya sa tathA mUlamaMte ityAdivizeSaNAni pUrvavad vAcyAni yAvat paDirUve / se NaM asogavarapAyace annehiM bahUhiM tilaehiM lauehiM chettoehiM sirIsehiM settavanne hiM daihivannehiM loddhehiM dhavehiM caMdaNehiM ajjuNehiM 'nivehiM kuDaehiM kalaMbehiM sambehiM phaNasehi sAlehaM mAhiM piehiM pigUhiM purovaehiM rAyarukkhehiM naMdirukkhehiM savvabho samaMtA saMparikkhitte, te NaM tilayA la~uyA jAva naMdirukkhA kusa - vikusavisuddharukkhamUlA mUlamaMto ityAdi pUrvavat, yAvat paDirUvA / te NaM tilayA jAva naMdirukkhA annAhiM bahUhiM paramalayAhiM nAgalayAhiM asogalayAhiM caMpayalayAhiM cUyalayAhiM vaNalyAhiM vAsaMtiyalayAhiM kuMdalayAhiM sAmalayAhiM savvabho samaMtA saMparikkhittA / tAo NaM paumalayAbho niccaM kusumiyA jAva paDirUvAbho / " tassa NaM asogavarapAyavassa heTThA 'IsiMbaMdhIsamallINe skandhAnnamityarthaH ettha NaM mahaM ekke puDha visilApaTTa paNNatte, ettha NaM ti zabdo'zokavarapAdapasya yadadhotretyevaM sambandhanIyaH / vikkhaMbhA yAmasupamANe kiNhe aMjaNaka-vANa- kuvalaya- halahara ko sejja-bhAgAsa kesa - kajjalaMgI-khaMjaNasiMgabheya-riTThaya- jaMbUphala-asaNaka-saNabaMdhaNa-nIluppalapattanikara-bhaya sikusumappayAse nIla ityarthaH, aJjanako vanaspatiH, haladharakauzeyaM baladevavastram, kajjalAGgI kajalagRham zraGgabhedo mahiSAdiviSANacchedaH, riSThakaM rAm, asanako bIyakAbhidhAno vanaspatiH, sanabandhanaM sanapuSpavRntam / marakata-masAra -kalitta- nayaNaviyarAsivanne, marakataM ratnam, masAro masRNIkArakaH pASANavizeSaH, kalitaM ti kaDinaM kRttivizeSaH, nayanavIkA netramadhyatArA tadvAzivarNaH kAla ityarthaH nighaNe trigvaSanaH, aTThasire aSTazirAH aSTakoNa ityarthaH / bhAyaMsatalocame suramme IhAbhiga-usabha -turaMga-nara-magara-vAlaka-kinnara haru- sarabha- camara-vaNalaya- paumalayabhatticitte, IhAmRgAH vRkAH, vyAlakAH zvApadabhujagAH, bhAINaga-rUpa-bUra-NavaNIya-tulaphAse, bhAjinakaM carmamayaM vastram, rUtaM pratItam, bUro vanaspativizeSaH, tUlaM arkatUlam / sIhAsaNasaMThie pAsa AIe jAva paDirUve tti / " iti AcAryazrImabhayadevasUriviracitAyAM jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 3-6 / pR0 3 paM0 1. vaNNao / dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 49 paM0 15 ityasya TippaNam / ayaM pATha aupapAtikasUtre itthaM vartate - " tattha NaM caMpAe NayarIe kUNie NAma rAyA parivasara, mahayAhimavaMtamahaMtamalaya maMdarama hiMdasAre accaMta visuddhadI harAyakulavaMsasuppasUte niraMtaraM rAyalakkhaNavirAiaMgamaMge, bahujaNabahumANe pUjite savvaguNasamiddhe khattie muhate muddhA hisitte mADapiu sujAte dayapatte sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaMdhare maNusside jaNavayapiyA jaNavayapAle jaNavaya purohite 1. je 2, 3 vinA - chattA ehiM je 1 he 1 / 'chattA ehiM ' pAThaH khaM0 loM0 madhye nAsti eva // 2. sattivannehiM je 2, 3 / sattahiM khaM0 // 3. dahivanehiM nAsti loM0 khaM0 // 4. nivehiM je 3 // 5. tAlehiM he 1 // 6. piehiM khaM0 je 3 // 7 laDyA yAva khaM0 / layAbho jAva loM0 je 1 / lauyA he 1 madhye pAThaH eva nAsti // 8. vAsaMtila' khaM0 je 3 // 9. IsakkhaMdhIsamallINe je 1 / IsiMkkhaMdha mallINe he 1 / IsiMkkhaMdhIsamallINe loM0 / IsiM khaMdha samallINe je 2 // 10. sa ityarthaH' iti aupapAtikasUtravRttau // 509 Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGgasUtre 'ghaNNao' AdiprAyAH pAThAH seukare keukare Narapavare purisavare purisasIhe purisavagya purisAsIvise purisapuMDarIe purisavaragaMdhahatthI aDDe dive vitte vicchiNNaviulabhavaNa-sayaNA-''saNa-jANa-vAhaNAiNNe bahudhaNabahujAtarUvarayate AogapaogasaMpautte vicchaDDiyapaurabhattapANe bahudAsI-dAsa-go-mahisagavelakappabhUte paDipuNNajaMta-kosa-kohAgarAudhAgAre balavaM dubalapaccAmitte ohatakaMTayaM nihayakaMTayaM maliyakaMTayaM uddhiyakaMTayaM akaMTayaM ohatasattuM NihatasattuM malitasattuM uddhiyasattuM nijiyasattuM parAiyasattuM vavagayadubhikkhaM mAribhayavippamukkaM khemaM sivaM subhikkhaM pasaMtaDiMbaDamaraM raja pasAhemANe viharati / " asya AcAryazrI abhayadevasUribhirvyAkhyA evaM vihitAsti-" rAjavarNake likhyatemahayAhimavaMtamahaMtamalayamaMdaramahiMdasAre, mahAhimavAniva mahAn zeSarAjaparvatApekSayA, tathA malayaH parvatavizeSaH, mandaro meruH, mahendraH parvatavizeSaH zakro vA, tadvat sAraH pradhAno yaH sa tthaa| maJcaMtavisuddhadIharAyakulavaMsasuppasUe, atyantavizuddho'tinirdoSo dIrghazcirakAlIno yo rAjJAM kularUpo vaMzastatra suSTu prasUto yaH sa tthaa| niraMtaraM rAyalakkhaNavirAiyaMgamaMge, rAjalakSaNaiH svastikAdibhiH virAjitaM aGgamaGga gAtraM yasya sa tathA, makArastu prAkRtazailIprabhavaH / mudie ti muditaH pramodavAn, athavA nirdoSamAtRkaH, yadAha-'muio jo hoi joNisuddho u'[ ] tti / muddhAbhisitte tti pitR-pitAmahAdibhiH rAjabhirvA yo raajye'bhissiktH| mAupiusujAe ti pitrovinItatayA stputrH| dayapatte tti prAptakaruNAguNaH / sImaMkare tti sImAkArI maryAdAkArItyarthaH / sImaMdhare ti kRtamaryAdApAlakaH / evaM khemaMkare khemaMdhare tti, khemaM punrnupdrvtaa| maNusside tti manujeSu paramezvaratvAt / jaNavayapiya tti janapadAnAM piteva hitatvAt / jaNavayapAle ti tadrakSakatvAt / jaNavayapurohie tti janapadasya zAntikAritvAt / se ukare tti mArgadarzaka ityrthH| keukare tti adbhutakAryakAritvena cihnakArI / narappavare ti narAH pravarAstasyeti kRtvA / purisavare ti puruSANAM madhye pradhAnatvAt / purisasIhe tti zUratvAt / purisavagdhe ti roSe sati raudrruuptvaat| purisAsIvise ti puruSazcAsAvAzIviSa ivAzIviSazca puruSAzIviSaH, AzIviSazca sarpaH kopsaaphlykrnnsaamrthyaat| purisapaMDarIe tti sakhArthinA sevyatvAta. paNDarIkaM ca sitptrm| parisavaragaMdhahatthI pratirAjagajabhaJjakatvAt / mar3e tti smRddhH| ditte tti dRso darpavAn / vitte tti prsiddhH| vicchiNNa-viulabhavaNa-sayaNA-''saNa-jANavAhaNAiNNe tti vistIrNAni vistAravanti vipulAni prabhUtAni bhavana-zayanA-''sanAni pratItAni yasya sa tathA, yAnavAhanAni sthAzvAdIni bhAkIrNAni guNAkIrNAni yasya sa tathA, tataH karmadhArayaH, athavA vistIrNavipulabhavanAni zayanAsanayAnavAhanAkIrNAni yasya sa tathA| bahadhaNa-bahajAyarUvarayate. baha prabhataM dhanaM gaNimAdikaM bahanI ca jAtarUpa-rajate suvarNa-rUpye yasya sa tthaa| bhAyogapabhogasaMpautte, mAyogasya arthalAbhasya prayogA upAyAH samprayuktAH vyApAritA yena, teSu vA samprayukto vyApRto yaH sa tthaa| vicchaDDiyapaurabhattapANe, vicchardite tyakte bahujanabhojanadAnenAvaziSTocchiSTasambhavAt saJjAtaviccha vA nAnAvidhe pracure bhaktapAne bhojanapAnIye yasya sa tthaa| bahudAsI-dAsa-go-mahisa-gavelagappabhUe, bahavo dAsIdAsAH go-mahiSa-gavelakAzca prabhUtA yasya sa tathA, gavelakA urbhraaH| paDipuNNajaMta-kosa-koTAgArAuhAgAre, pratipUrNAni yantrANi pASANakSepayantrAdIni kozo bhANDAgAraM koSThAgAraM ca dhAnyagRham mAyudhAgAraM ca praharaNazAlA yasya sa tathA / balavaM ti prbhuutsainyH| dubbalapazcAmitte ti durbalAH pratyamitrAH prAtivezikanRpA yasya sa tthaa| ohayakaMTayaM ti upahatA vinAzitAH kaNTakAH pratispardhigotrajA yatra rAjye tattathA, kriyAyA vA vizeSaNametat / evamanyAnyapi, navara nihatAH kRtasamRddhayAhArAH, malitAH kRtamAnabhaGgAH, uddhRtAH dezAnirvAsitAH, ata evA * Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTama vidyamAnA iti| tathA zatravo'gotrajAH nirjitAH svasaundaryAtizayena pribhuutaaH| parAjitAstu tadvidharAjyopArjane kRtsmbhaavnaabhnggaaH| vavagayadubbhikkhaM mAribhayavippamukkamiti vyaktam / pasaMtaDiMbaDamaraM ti DimbAni vighnAH DamarANi rAjakumArAdikRtavairAjyAdIni / pasaMtAhiyaDamaraM ti kvacit pAThaH, tatrAhitaDamaraM zatrukRtaviDuro'dhikaviDuro vA / rajjaM pasAsemANe tti prazAsayan pAlayan , pasAhemANe ti kvacit pAThaH, ttraapyymevaarthH| viharati vrtte|" iti aupapAtikasUtravRttau / jJAtAdharmakathATIkAyAM punaritthaM vyAkhyAtam-"kUNie nAma rAya ti kUNikanAmA zreNikarAjaputro rAjA hottha tti abhavat / vannamao ti tadvarNako vAcyaH, sa ca mahayAhimavaMtamahaMtamalayamaMdaramahiMdasAre ityAdi pasaMtAbiDamaraM rajaM pasAsemANe viharati ityetdntH| tatra mahAhimavAniva mahAn zeSarAjApekSayA, tathA malayaH parvatavizeSaH, mandaro meruH, mahendraH zakrAdidevarAjaH, tadvat sAraH pradhAno yaH sa tathA, tathA prazAntAni DimbAni vighnAH DamarANi rAjakumArAdikRtaviDurA yasmiMstat tathA, prasAdhayan pAlayan , viharati Aste smeti, samagraM punaragre vyaakhyaasyaamH|" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR06| dRzyatAmasminneva pariziSTa pR0 4950 15 ityasya TippaNam / pR0750 6. vnnnnmo| "vaNNamao tti varNako vAcyaH,saca vakSyamANadhAriNyA iva dRzyaH" iti jJAtAdhamekathATIkAyAm pR010-11| dRzyatAmasminneva pariziSTe pR08paM0 1-2 ityasya ttippnnm| pR0 107 paM0 16. divve0 vnnnno| dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 2 paM0 2 ityasya ttippnnm| pR0 321 paM0 5. vnnnno| dRzyatAmatraiva pariziSTe pR0 1501, pR0 3 paM0 1 ityasya ttippnnm| pR04 paM09. sattussehe jaav| "te NaM kAle NaM te NaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeThe aMtevAsI iMdabhUI nAma aNagAre goyamasagotteNaM sattussehe samacauraMsasaMThANasaMThie vairosahanArAyasaMghayaNe kaNagapulakanigyasapamhagore uggatave dittatave tattatave mahAtave ghoratave u(o?)rAle ghore ghoraguNe ghoratabassI ghorabaMbhaceravAsI ucchUDhasarIre saMkhittaviulatealesse samaNassa bhagavao mahAvIrassa adUrasAmaMte...viharati" iti aupapAtikasUtre pAThaH / __ " sattussehe ti saptahastocchrayaH, yAvaskaraNAdidaM dRzyam-samacauraMsasaMThANasaMThie bajarisahanArAyasaMghayaNe kaNagapulaganighasapamhagore, kanakasya suvarNasya pulaga tti pulako lavastasya yo nikaSaH kaSapaTTe rekhAlakSaNaH tathA pamha ti padmagarbhastadvat gauro yaH sa tathA, vRddhavyAkhyA tu kanakasya na lohAderyaH pulakaH sAro varNAtizayaH tapradhAno yo nikaSo rekhA tasya yat pakSmabahulatvaM tadvad yo gauraH sa kanakapulakanikaSapakSmagauraH, tathA ugratapAH, ugram apradhRSyaM tapo'syeti kRtvA, tathA tattatave, taptaM tApitaM tapo yena sa taptatapAH, evaM tena tattAstataM yena karmANi santApya tena tapasA svAtmApi taporUpaH santApito yato'nyasyAspRzyamiva jAtamiti, tathA mahAtapAH prazastatapA bRhattapA vA, tathA dItaM tapo yasya sa dIptatapAH, dIptaM tu hutAzana iva jvalattejaH karmavanadAhakatvAt , tathA orAle ghore ghoraguNe ghoratavassI ghorabaMbhaceravAsI ucchUDhasarIre saMkhittaviulateyalesse iti pUrvavat / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR09| pR07 paM0 7. " mahINa jAva surUve tti, iha yAvatkaraNAdidaM draSTavyam-mahINapaMcidiyasarIre, mahInAni anyUnAni lakSaNataH svarUpato vA paJcApIndriyANi yasmiMstattathAvidhaM zarIraM yasya sa tathA, lakkhaNavaMjaNaguNovavee, lakSaNAni svastika-cakrAdIni vyaJjanAni maSa-tilakAdIni teSAM yo guNaH prazastatA tenopeto yukto yaH sa tathA, upa apa ita iti zabdatrayasya sthAne zakandhvAdidarzanAdupapeta iti syAt , mANummANapamANapaDipuNNasujAyasavvaMgasuMdaraMge, tatra mAnaM jaladroNa Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 zAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' AdigrAhyAH pAThAH pramANatA, katham ? jalasyAtibhRte kuNDe puruSe nivezite yajalaM nissarati tadyadi droNamAnaM bhavati tadA sa puruSo mAnaprApta ucyate, tathA unmAnam ardhabhArapramANatA, katham 1 tulAropitaH puruSaH yadyardhabhAraM tulati tadA sa unmAnaprApta ityucyate, pramANaM svAGgulenASTottarazatocchyatA, tatazca mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni anyUnAni sujAtAni suniSpannAni sarvANi bhaGgAni ziraHprabhRtIni yasmin tattathAvidhaM sundaramaGgaM zarIraM yasya sa tathA, sasisomAkArakaMtapiyadaMsaNe zazivat saumyAkAra kAntaM ca kamanIyamata eva priyaM draSTRNAM darzanaM rUpaM yasya sa tathA, ata eva suruve tti surUpa iti / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 11 / / pR0 8501-2. jAva...jAva / aupapAtikasUtre'tra IdRzaH pATho vartate "tassa Na koNiyassa raNNo dhAriNI NAmaM devI hotthA, sukumAlapANipAyA ahINapaDipuNNapaMciMdiyataramA lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA mANummANappamANapaDipuNNasujAyasavvaMgasuMdaraMgI sasisomAkArakaMtapiyadasaNA surUvA karayalaparimiyapasasthativalIvaliyamajhA kuMDalullihiyagaMDalehA komuiyarayaNiyaravimalapaDipuNNasomavayaNA siMgArAgAracAruvesA saMgayagayahasiyabhaNiyavihiyavilAsasalaliyasailAvaNiuNajuttovayArakusalA pAsAdIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA, koNieNaM raNNA bhaMbhasAraputteNa saddhiM aNuracA avirattA iTTe saddapharisarasarUvagaMdhe paMcavihe mANussae kAmabhoe paJcaNubhavamANI vihrh|" iti aupapAtikasUtre / ___"dhAriNI nAma devI hotthA jAva seNiyassa raNNo iTThA jAva viharai ityatra dviryAvacchabdakaraNAdevaM draSTavyam-sukumAlapANipAyA ahINapaciMdiyasarIrA lakkhaNa-baMjaNaguNovaveyA mANummANapamANasujAyasanvaMgasuMdaraMgI sasisomAkArakaMtapiyadasaNA surUvA karatalaparimitativaliyabaliyamajhA, karatalaparimito muSTigrAhyastrivalIko rekhAtrayopeto balito balavAn madhyo madhyabhAgo yasyAH sA tthaa| komuirayaNikaravimalapaDipujhasomavayaNA, kaumudIrajanIkaravat kArtikIcandra iva vimalaM pratipUrNa saumyaM ca vadanaM yasyAH sA tathA / siMgArAgAracAravesA, zRGgArasya rasavizeSasya agAramivAgAram, athavA zRGgAro maNDanabhUSaNATopaH, tatpradhAnaH AkAraH AkRtiryasyAH sA tathA, tathA cArurveSo nepathyaM yasyAH sA tathA, tataH krmdhaaryH| tathA saMgayagayahasiyabhaNiyavihiyavilAsasalaliyasaMlAvaNiuNajuttovayArakusalA, saGgatA ucitA gatahasitabhaNitavihitavilAsA yasyAH sA tathA, tatra vihivaM ceSTitam , vilAso netraceSTA, tathA saha lalitena prasannatayA ye saMlApAH parasparabhASaNalakSaNAsteSu nipuNA yA sA tathA, yuktA saGgatA ye upacArA lokavyavahArAsteSu kuzalA yA sA tathA, tataH padatrayasya karmadhArayaH / pAsAIyA cittaprasAdajanikA, darisaNijjA yAM pazyaccakSurna zrAmyati, bhabhirUvA manojJarUpA, paDirUvA draSTAraM draSTAraM prati rUpaM yasyAH sA tthaa| seNiyassa raNNo iTThA vallabhA, kaMtA kAmyatvAt , piyA sadA premaviSayatvAt , maNucA sundaratvAt , nAmadhejA nAmadheyavatI prazastanAmadheyavatItyarthaH, nAma vA dhArya hRdi dharaNIya yasyAHsA tathA, besAsiyA vizvasanIyatvAta.sammayA tatkRtakAryasya sammatatvAda,bahamatA bahazo bahabhyo vAnyebhyaH sakAzAnmatA bahamatA bahamAnapAtraM vA, aNumayA vipriyakaraNasyApi pazcAnmatA anumatA, bhaMDakaraMDagasamANA AbharaNakaraNDakasamAnopAdeyatvAta, tellakelA iva susaMgoviyA, tailakelA saurASTraprasiddho mRNmayastailasya bhAjanavizeSaH, sa ca bhaGgabhayAlloThanabhayAcca suSTu saGgopyate evaM sA'pi tthocyte| celapeDA iva susaMparigihIyA vastramaJjUSevetyarthaH, rayaNakaraMDago viva susAraviyA susaMrakSitetyarthaH, kuta ityAha-mA NaM sIyaM mA gaM uNhaM mA gaM daMsA 1. dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 519 madhye pR0 75 paM0 4 ityasya TippaNam / Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam 513 mA gaM masagA mA NaM vAlA mA gaM corA mA gaM vAiya-pittiya-sibhiya-sannivAiyaviviharogAyaMkA phusaMtu tti kuTu seNieNaM raNNA saddhiM viulAI bhogabhogAI bhuMjamaNI viharati tti, mAzabdA niSedhArthAH, zaMkArA vAkyAlaGkArArthAH, athavA mA NaM ti mainAmiti prAkRtatvAt / jyAlAH zvApadabhujagAH, rogAH kAlasahAH, bhAtakAH sadyoghAtinaH, iti kucha iti kRtvA iti heto gabhogAn atizayavadbhogAniti / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 13.14 / __ pR0 24 paM0 8. jAva jhiyAti / "yAvatkaraNAt karatalapalhatthamuhI bhaTTajjhANovagayA jAva jhiyAi tti ArtadhyAnaM dhyAyatIti / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 33 / pR0 28 paM0 18. mahiDDIe mahAsokkhe / "maharddhiko vimAnaparivArAdisampadupetatvAd , yAvatkaraNAdidaM dRzyam-mahAdyutikaH zarIrAbharaNAdidIptiyogAt , mahAnubhAgo vaikriyAdikaraNazaktiyuktatvAt , mahAyazAH satkIrtiyogAt, mahAbalaH parvatAdyutpATanasAmopetatvAt , mahAsaukhyo vishissttsukhyogaaditi|" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 34 / pR0 31 paM0 3. karayala / atra 'karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae' iti saMpUrNaH paatthH| pR0 31 paM0 7,19, pR0 34 paM0 17. haTTa0, haTTatuTTha0 / atra 'haTTatuTThacittamAgaMdie pIimaNe paramasomaNasie harisavasavisappamANahiyaye' iti sampUrNaH pAThaH / dRzyatAM pR0 10507 // pR0 32 paM0 5. caccara jAva / pR0 33 paM0 4. caccara0 / atra 'caJcara-caummuha-mahApahapahesu' iti saMpUrNaH paatthH| dRzyatAM pR0 23 paM0 6 / / pR0 35 paM0 4. rAyagiha NagaraM bhAsiya jaav| "rAyagihaM nagaraM mAsiya iha yAvatkaraNAdevaM dRzyam-AsiyasaMmajimovalitaM, mAsiktamudakacchaTena, saMmArjitaM kacavarazodhanena, upalipta gomayAdinA, keSu ? siNghaaddg-tig-cukk-cccr-cumuh-mhaaph-phesu| tathA sittasuiyasaMmaTTharasthaMtarAvaNavIhiyaM, siktAni jalenAta eva zucIni pavitrANi saMmRSTAni kacavarApanayanena rathyAntarAgi bhApaNavIthayazca haTTamArgA yasmin tattathA, maMcAtimaMcakalitaM, maJcA mAlakAH prekSaNakadraSTajanopavezananimittam , matimaJcAH teSAmapyupari ye, taiH kalitam , NANAviharAgabhUsiyajjhayapaDAgamaMDiyaM, nAnAvidharAgaiH kusumbhAdibhirbhUSitA ye dhvajAH siMha-garuDAdirUpakopalakSitabRhatpaTarUpAH patAkAzca taditarAstAbhirmaNDitam , lAulloiyamahiyaM, lAiyaM chagaNAdinA bhUmau lepanam , ulloiyaM seTikAdinA kuDyAdiSu dhavalanam , tAbhyAM mahitaM pUjitam , te eva vA mahitaM pUjanaM yatra tattathA, gosIsasarasarattacaMdaNadadaradinnapaMcaMgulitalaM, gozIrSasya candanavizeSasya sarasasya ca raktacandanasya candanavizeSasyaiva dardareNa capeTArUpeNa dattA nyastAH paJcAGgulayastalA hastakA yasmin kuDyAdiSu tattathA, uvaciyavaMdaNakalasaM, upavitA upanihitA gRhAntaHkRtacatuSkeSu vandanakalazA maGgalyaghaTAH yatra tattathA, caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAgaM, candanaghaTAH suSTukRtAH toraNAni ca pratidvAraM dvArasya dvArasya dezabhAgeSu yatra tattathA, AsattosattavipulavadvagdhAriyamalladAmakalAvaM, bhAsakto bhUmilamaH utsatazca upari lagno vipulo vRtto bagghAriya ti pralambo mAlyadAnAM puSpamAlAnAM kalApaH samUho yatra tattathA, paMcavaNNasarasasurabhimukkapupphapujovayArakaliyaM, paJcavarNAH sarasAH surabhayo ye muktAH karapreritAH puSpapuJjAstairya upacAraH pUjA bhUmeH tena kalitam / kAlAgarupavarakuMdurukkaturukkadhUvaDajhaMtamaghamaghaMtagaMdhubuyAbhirAmaM, kundurukaM cIDA turuSkaM silhakam , sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTibhUyaM naDa-naTTaga-jalla-mallaga-muThiya-velaMbaga-kahakahaga-pavaga-lAsaga-Aikhaga-laMkha-maMkha-tUNailla-tuMbavINiya-aNegatAlAyaraparigIyaM, tatra naTA nATakAnAM nATayitAraH, nartakA ye nRtyanti, aGkillA ityeke, jallA varatrAkhelakA, rAjJaH stotrapAThakA ityanye, mallAH Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 jJAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' Adi grAhyAH pAThaH pratItAH, mauSTikA malA eva ye muSTibhiH praharanti, viDambakAH vidUSakAH, kathAkathakAH pratItAH, kA ye utpavante nadyAdikaM vA taranti, lAsakAH ye rAsakAn gAyanti jayazabdaprayoktAro vA ityarthaH, AkhyA kA ye zubhAzubhamAkhyAnti, laGkhA vaMzakhelakAH, maGkhAH citraphalaka - hastA bhikSATAH, tUNaillA : tUNAbhidhAnavAdyavizeSavantaH, tumbavINakA vINAvAdakAH, aneke ye tAlAcarA: tAlApradAnena prekSAkAriNaH, teSAM pari samantAd gItaM dhvanitaM yatra tattathA, kuruta svayaM kArayatA'nyaiH / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 39 / pR0 36 paM0 6, 8, 11. gaNaNAyaga jAva, mitta-nAti0 gaNaNAyaga jAva, saMbaMdhi0 gaNaNA / dRzyatAM pR0 16 paM0 8-10, pR0 36 paM05 / pR0 41 paM0 10. siMghADaga0 / dRzyatAM pR0 23 paM0 5-6 / pR0 41 paM010-11. mahayA jaNasadde tti vA jaav| "mahayA jaNasadde i vA, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam -- jaNasamUhe i vA jaNabole i vA jaNakalakale i vA jaNummI i vA jaNukaliyA i vA jagasannivAe i vA bahujaNo annamannastaM evamAikkhai, evaM pannavei, evaM bhAsai, evaM parUve - evaM khalu devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthagare jAva saMpAviukAme punvANupuvi caramANe gAmANugAmaM dUijamANe ihamAgae iha saMpatte iha samosaDhe iheSa rAga nagare guNasilae ceie ahApaDirUvaM uggahaM uggahittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe vihara / taM mahAphalaM khalu bho devANupiyA ! tahArUvAgaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM nAmagoyassa vi savaNayAe krimaMga puNa abhigamaNa - vaMdaNa - NamaMsaNa - paDipucchaNa - pajjuvA saNayAe, egassa vi Ayariyarasa dhammiyassa suvayaNassa savaNayAe, kimaMga puNa viulassa bhaTTasla gaNayAe ? taM gacchAmo NaM devANupiyA ! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo namasAmo sakAremo sammANemo kalANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvA lAmo, eyaM no peccabhave hiyAe suhAe khamAe nissAe aNugAmittAe bhavissaha tti kaTTu tti / " iti jJAtAdharmakathA TIkAyAm pR0 44 / pR0 41 paM0 11. bahave uggA bhogA jAva / atra TIkAkRtAM samakSaM bahave uggA jAva iti pATha AsIditi bhAti / " bahave uggA, iha yAvatkaraNAdidaM draSTavyamuggaputtA bhogA bhogaputtA evaM rAinnA khattiyA mAhaNA bhaDA johA mallaI lecchaI bhane bahave rAIsara-talavara- mADaMtriya koTuMbiya inbha-seTThi- seNAvai-satthavAhappabhiyabho appegaiyA vaMdaNavattiyaM, appegaiyA pUyaNavattiyaM, evaM sakAravattiyaM, sammANavattiyaM, kouhallavattiyaMasuyAI suNissAmo suiyAiM nissaMkiyAI karissAmo, appegaiyA muMDe bhavittA agArAo agagAriyaM pavvaissAmo, appegaiyA paMcANubvaiyaM sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhammaM paDivajjissAmo, appegaiyA jiNabhattirAgeNaM, appegaiyA jIyameyaM ti kaTTu pahAyA kayabalikammA kayako uyamaMgalapAyacchittA sirasAkaMThemAla kaDA AviddhamaNisuvannA kappiya- hArabaddAra-tisarayapAlaMba- palaMbamANa-kaDi suttayasukayasobhAbharaNA pavaravatthaparihiyA caMdaNovalittagAyasarIrA appegaiyA hayagayA, evaM gaya-raha-sibiyA - saMdamA NigayA, appegaiyA pAyavihAracAriNo purisavaggurAparikkhittA mahayA ukkuTThisI haNAyabola kalakalaraveNaM samuddaravabhUyaM piva karemANA rAyagihassa nagarassa majjhaMmajjheNaM ti / asyAyamarthaH - zRGgATakAdiSu yatra mahAjanazabdAdayaH yatra bahujano'nyonyamevamevamAkhyAtIti vAkyArthaH / mahayA jaNasadde i vatti mahAn janazabdaH parasparAlApAdirUpaH, ikAro vAkyAlaGkArArthaH, vAzabdaH padAntarApekSayA samuccayArthaH, athavA sadde i vatti iha sandhiprayogA ditizabdo draSTavyaH, sa copapradarzane, yatra mahAn janazabda iti vA, yatra janavyUha iti vA tatsamudAya Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam ityarthaH, janabolaH avyaktavarNo dhvaniH, kalakalaH, sa evopalabhyamAnavacanavibhAgaH, ummiH sambAdhaH, evamuskalikA laghutaraH samudAyaH, evaM sannipAtaH aparAparasthAnebhyo janAnAmekatra mIlanam, tatra bahujano'nyonyasyAkhyAti sAmAnyena, prajJApayati vizeSeNa, etadevArthadvayaM padadvayenAha ~bhASate prarUpayati ceti, athavA AkhyAti sAmAnyataH, prajJApayati vizeSataH, bodhayati vA, bhASate vyaktaparyAyavacanaH, prarUpayati uppttitH| iha bhAgae tti rAjagRhe, iha saMpatte tti guNazilake, iha samosaDhe tti sAdhUcitAvagrahe / etadevAha-iheva rAyagihe ityAdi, mahApaDirUvaM ti yathApratirUpamucitam ityarthaH, tamiti tasmAt mahAphalaM ti mahat phalam arthoM bhavatIti gamyam, tahArUvAgaM ti tatprakArasvabhAvAnAM mahAphalajanasvabhAvAnAmityarthaH, nAma-goyassa tti nAmno yAdRcchikasyAbhidhAnasya gotrasya guNaniSpannasya, savaNayAe ti zravaNena, kimaMga puNa tti kimaGga punariti pUrvoktArthasya vizeSadyotanArthaH,, aGgetyAmantraNe, athavA paripUrNa evAyaM zabdo vizeSaNArtha iti / abhigamanam abhimukhagamanam , vandanaM stutiH, namasyanaM praNamanam , pratipracchanaM zarIrAdivArtApraznaH, paryupAsanaM sevA, etadbhAvastattA tayA, tathA ekasyApyAryasya AryapraNetRkatvAt dhArmikasya dharmapratibaddhatvAt , vandAmo ti stumaH, namasyAmaH praNamAmaH, satkArayAmaH AdaraM kurmoM vastrAdyarcanaM vA, sanmAnayAmaH ucitapratipattibhiH, kalyANaM kalyANahetum , maGgalaM duritopazamahetum , daivataM daivam , caityamitra caityaM paryupAsayAmaH sevAmahe / etat No asmAkaM pretyabhave janmAntare hitAya pathyAnnavat , sukhAya zarmaNe, kSamAya saGgatatvAya, niHzreyasAya mokSAya, AnugAmikasvAya bhavaparamparAsukhAnubandhisukhAya bhaviSyatIti kRtvA iti hetobahava ugrA AdidevAvasthApitArakSavaMzajAH, ugraputrAH ta eva kumArAdyavasthAH, evaM bhogAH AdidevenaivAvasthApitaguruvaMzajAtAH, rAjanyA bhagavadvayasyavaMzajAH, kSatriyAH sAmAnyarAjakulInAH, bhaTAH zauryavantaH, yodhAH tebhyo viziSTatarAH, mallakino lecchakinazca rAjavizeSAH, yathA zrUyante ceTakarAjasyASTAdaza gagarAjAno nava mallakino nava lecchakina iti, lecchai ti kvacid vaNijo vyAkhyAtAH, lipsava iti saMskAreNeti, rAjezvarAdayaH prAgvad, appegaiya ti apyeke kecana, vaMdaNavattiya ti vandanapratyayaM vandanahetoH, zirasA kaNThe ca kRtA dhRtA mAlA yaiste zirasAkaNThemAlAkRtAH, kalpitAni hArAhAratrisarakANi prAlambazca pralambamAnaH kaTisUtraka ca yeSAM te tathA, tathA'nyAnyapi sukRtazobhAnyAbharaNAni yeSAM te tathA, tataH karmadhArayaH, candanAvalisAni gAtrANi yatra tattathAvidhaM zarIraM yeSAM te tathA, purisavaggura ti puruSANAM vAgureva vAgurA parikaraH, mahayA mahatA, uskRSTizca bhAnandamahAdhvaniH gambhIradhvaniH, siMhanAdazca, bolazca varNavyaktivarjito dhanirekha, kalakalazca vyaktavacanaH sa eva, etallakSaNo yo svastena, samudraravabhUtamiva jaladhizabdaprAptamiva tanmayamivetyartho nagaramiti gamyate kurvaannaaH|" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 44-45 / pR0 4950 13. jAva bharaho iva mnnussaannN| " iha game yAvatkaraNAdidaM dRzyam-iMdo iva devANaM, camaro iva asurANaM, dharaNo iva nAgANaM, caMdo iva tArANaM ti" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 55 / pR0 49 paM0 14. gAmAgaranagara jAva sannivesANaM "gAmAgara0 iha daNDake yAvatkaraNAdidaM dRzyam-nagara-kheDa-kabbaDa-doNamuha-marDava-paTTaNa-saMbAha-sannivesANaM mAhevaccaM porevacaM sAmittaM bhattittaM mahattaragattaM ANAIsarasegAvaccaM kAremANe pAlemANe mahayAhayana-gIya-vAiya-taMtItala-tAla-tuDiya-ghaNa-muiMgapaDuppavAiyaraveNaM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANe vihraahi| tatra karAdigabhyo grAmaH, bhAkaro lavaNAdyutpattibhUmiH, avidyamAnakaraM nagaram , dhUlIprAkAraM kheTam , Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 zAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' AdigrAyAH pAThAH kunagaraM karbaTama, yatra jala-sthalamArgAbhyAM bhANDAnyAgacchanti tad droNamukham , yatra yojanAbhyantare sarvato grAmAdi nAsti tad maDambam , pattanaM dvidhA jalapattanaM sthalapattanaM ca, tatra jalapattanaM yatra jalena bhANDAnyAgacchanti, yatra tu sthalena tat sthalapattanam / yatra parvatAdidurge lokA dhAnyAni saMvahanti sa saMvAhaH, sArthAdisthAnaM sagnivezaH, mAdhipatyaM adhipatikarma rakSetyarthaH, porevaJcaM purovartitvamagresaratvamityarthaH, svAmitvaM nAyakatvam , bhartRtvaM poSakatvam , mahattarakatvam uttamatvam , mAjJezvarasya AjJApradhAnasya sataH tathA senApaterbhAvaH AjJezvarasenApatyam, kArayan anyairniyuktakaiH, pAlayan svayameva, mahatA pradhAnena, ahaya tti AkhyAnakapratibaddhaM nityAnubandhaM vA yanATyaM ca nRtyam , gItaM ca gAnam , tathA vAditAni yAni tantrI ca vINA, talau ca hastau, tAlazca kaMsikA, taddhitAni ca vAditrANi, tathA ghanasamAnadhvaniyoM mRdaGgaH paTanA puruSeNa pravAditaH sakhetidvandvaH, tatasteSAM yo vasteneti, iti kaTu itikRtvA evamabhidhAya jaya-jayazabdaM prayuke zreNikarAja iti prakRtam / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 55 A / pR0 49 paM0 15. mahatA jAba viharati / dRzyatAM pR0 3 paM01 ityatra vrnnke| "mahayA iha yAvatkaraNAt evaM varNako vAcyaH-mahayAhimavaMtamahaMtamalayamaMdaramahiMdasAre aJcatavisuddhadIharAyakulavaMsappasUe niraMtaraM rAyalakkhaNavirAiyaMgamaMge bahujaNabahumANapUhae samvaguNasamiddhe khattie muhie muddhAbhisitte pitrAdibhirdhanyabhiSiktatvAt , mAupiusujAe, dayapatte dayAvAnityarthaH, sImaMkare maryAdAkAritvAt , sImaMdhare kRtamaryAdApAlakatvAt , evaM khemaMkare khemaMdhare, kSemam anupadravatA, maNusside jaNavayapiyA hitatvAt , jaNavayapurohie zAntikAritvAt , seukare mArgadarzakaH, keukare adbhutakAryakAritvAt , ketuH cihnam , narapavare narAH pravarAH yasyeti kRtvA, purisavare puruSANAM madhye varatvAt , purisasIhe zUratvAt , purisamAtIvise zApasamarthatvAt , purisapuMDarIe sevyasvAt , purisavaragaMdhahasthI pratirAjagajabhaJjakatvAt , aDDe ADhyaH, ditte darpavAn , vitte pratItaH, vicchinnaviulabhavaNasayaNAsaNajAgavAhaNAinne, vistIrNavipulAni ativistIrNAni bhavana-zayanAsanAni yasya sa tathA, yAnavAhanAnyAkIrNAni guNavanti yasya sa tathA, tataH karmadhArayaH, bahudhaNabahujAyarUvarayae, bahu dhanaM gaNimAdikaM bahunI ca jAtarUpa-rajate yasya sa tathA, bhAyogapayogasaMpautte, Ayogasya arthalAbhasya prayogA upAyAH samprayuktA vyApAritA yena sa tathA, vicchaDDiyapaurabhattapANe, vicchardite tyakte bahujanabhojanadAnenAvaziSTocchiSTasambhavAt saJjAtaviccha vA nAnAvidhabhaktike bhaktapAne yasya sa tathA, bahudAsIdAsagomahisagavelagappabhUe, bahudAsIdAsazcAsau gomahiSIgavelagaprabhUtazceti samAsaH, gavelakA urabhrAH, paDipuNNajaMtakosakoTAgArAuhAgAre, yantrANi pASANakSepayantrAdIni, kozo bhANDAgAram, koSThAgAraM dhAnyagRham , AyudhAgAraM praharaNazAlA, balavaM, dubbalapaJcAmitte, pratyamitrAH prAtivezikAH, mohayakaMTayaM nihayakaMTayaM galiyakaMTayaM uddhiyakaMTayaM akaMTayaM, kaNTakAH pratispardhino gotrajAH, upahatA vinAzanena, nihatAH samRddhayapahAreNa, galitAH mAnabhaGgena, uddhRtA dezanirvAsanena, ata evAkaNTakamiti, evaM uvahayasattamityAdi, navaraM zatravo'gotrajA iti, vavagayadubhikkhamAribhayavippamukkaM khema sivaM subhikkhaM pasaMtaDiMbaDamaraM, anvayanyatirekAbhidhAnasya ziSTasaMmatasvAt na punaruktatAdoSo'tra, rajaM pasAhemANe viharai ti|" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 55 / pR0 54 paM0 8. dappaNa jAva bhve| "dappaNa ti AdarzaH, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam-tayANaMtaraM ca NaM puNNakalasA bhiMgArA divvA ya chattapaDAgA sacAmarA dasaNaraiyamAloiyadarisaNijjA vAuddayavijayaMtI ya UsiyA gagaNatalamalihaMtI purabho ahANupuSvIe sNpttttiyaa| Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam tayAnaMtaraM ca vehaliyabhisaMtavimaladaMDaM palaMbakoreMTamaladAmovasohiyaM caMdamaMDalanibhaM vimalaM AyavantaM pavaraM sIhAsaNaM ca maNirayaNapAyapIDhaM sapAuyAjoyasamAuttaM bahu kiMkara kammakarapurisapAyattaparikkhittaM purao ahANupuvvIe saMpaTTiyaM / tayAgaMtaraM ca NaM bahave laTThiggAhA kuMtaggAhA cAvaggAhA ghayaggAhA cAmaraggAhA kumaraggAhA potyayagAhA phala yaggAhA pIDhayaggAhA vINaggAhA kUtraggAhA haDappaggAhA purabho ahANupunvIe saMpaTTiyA / tayAnaMtaraM ca NaM bahave daMDiNo muMDiNo siiMDiNo piMchiNo hAsakarA DamarakarA cADukarA kIDatA ya vAyaMtA ya gAyaMtA ya naccaMtA ya hAsaMtA ya sohaMtA ya sAviMtA ya rakkhatA ya AloyaM ca karemANA jayajayasaddaM ca pauMjamANA purabho mahANupuvvIe saMpaTTiyA / tayAnaMtaraM ca NaM jaccANaM varamallihAyaNANaM thAsagamahilANANaM cAmaragaMDaparimaMDiyakaDINaM asayaM varaturagANaM purao ahANuputrIe saMpaTTiyaM / tayAgataraM ca NaM IsihaMtANaM IsimattANaM IsiucchaMga visAladhavaladaMtANaM kaMcanakosIpa viTThadetA aTTamayaM gayANaM purao mahANupuccIe saMpaTTiyaM / tayAnaMtaraM caNaM sachattANaM sajjhamANaM saghaMTANaM sapaDAgANaM satoraNavarANaM sanaMdighosANaM sakhikhigI jAla parikkhittANaM hemamayacittatiNisakaNakanijuttadAruyANaM kAlAyasa sukayane mijaMtakammANaM susiliTThavittamaMDalaghurANaM AiNNavaraturagasaM uttANaM kusala naracheyasA rahisusaMpariggahiyANaM battIsa toraNaparimaMDiyANaM sakaMkaDavarDasakANaM sacAvasarapaharaNAvaraNabhariyajuddhasajjANaM aTThasayaM rahANaM purabho ahANupubbIe saMpaTTiyaM / vayAnaMtaraM ca NaM asisattikoM tatomara sUlauDa bhi DimAladhaNapANisajjaM pAyattANiyaM purabho mahANupuvvI saMpadviyaM / taNaM se mehe kumAre hArotthayasukayaraiyavacche kuMDalujjoiyANaNe mauDadittasirae abbhahiyarAyateyalacchI dippamANe sakoreMTa maladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM ubvamANI hayagayapavarajoikaliyAe cAuraMgiNIe seNAe samaNugampramANamagge jeNeva guNasilae ceie teNeva pahArettha gamaNAe / taNaM tatsa mehala kumArassa purabho mahaM AsA AsadharA ubhabho pAse nAgA nAgadharA karivarA piTThao rahA rahasaMgelI / taNaM se mehe kumAre abbhAgayabhiMgAre paggahiyatAliyaMTe Usaviyase yacchatte pavIjiyavAlavIyaNIe savviDDIe savva juIe sabvabaleNaM savvasamudaeNaM savvAdareNaM savvavibhUIe savvavibhUsAe savvasaMbhameNaM savvagaMdhapuSphamalAlaMkAreNaM savvatuDiya-sahasacinAeNaM mahayA iDDie mahayA juIe mahayA baleNaM mahayA samudaeNaM mahayA varatuDiyajamagalamagapavAieNaM saMkha- paNava- paDaha-bheri jhallarakharamuhi- huDuka - mukha-muiMga- duMdubhinigdyolanAiyaraveNaM rAyagihassa nagarassa mamajheNaM niggaccha mANassa vahave atthasthiyA kAmatthiyA bhogatthiyA lAbhatthiyA kibbisiyA karoDiyA kAravAhiyA saMkhiyA cakkiyA laMgaliyA muhamaMgaliyA pUsamANavA vaddhamANagA tAhiM iTThAhi~ kaMtAhiM piyAhiM maNunnAhiM maNAmAhiM maNAbhirAmAhiM hiyayagamaNijAhiM vaggUhiM ti / ayamasyArthaH --tadanantaraM ca chatrasyopari patAkA chatrapatAkA, sacAmarA cAmaropazobhitA, tathA darzanavidA dRSTisukhadA, Aloke dRSTiviSaye kSetre sthitA'tyuccatayA dRzyate yA sA AlokadarzanIyA, tataH karmadhArayaH, athavA darzane dRSTipathe meghakumArasya racitA dhRtA yA AlokadarzanIyA ca yA sA tathA vAtodbhUtA vijayasUcikA ca yA vaijayantI patAkAvizeSaH, sA tathA, sA ca UsiyA ucchritA uddhRkRtA purataH agrataH yathAnupUrvI krameNa samprasthitA pracalitA, bhisaMta 517 Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 zAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' AdigrAhyAH pAThAH tti dIpyamAnaH, maNiralAnAM sambandhi pAdapIThaM yasya siMhAsanasya tattathA, svena svakIyena meSakumArasambandhinA pAdukAyugena samAyuktaM yattatathA, bahubhiH kiGkaraiH kiM kurvANaiH karmakarapuruSaiH pAdAtena ca padAtisamUhena zastrANinA parikSiptaM yattattathA, kUya tti kutupaH, haDappo ti AbharaNakaraNDakam , muMDiNo muNDitAH, chihaMDigo zikhAvantaH, DamarakarAH paraspareNa kalahavidhAyakAH, cATukarAH priyaMvadAH, sohaMtA yatti zobhAM kurvantaH, sAvaMtA yatti zrAvayantaH AzIrvacanAni, rakSantaH nyAyam , bhAlokaM ca kurvANAH meSakumAraM tatsamRddhiM ca pshyntH| ___ jAtyAnAM kAmbojAdidezodbhavAnAM taromalino balAdhAyino vegAdhAyino vA hAyanAH saMvatsarA mate tathA teSAma. anye tu bhAyalatti manyante tatra bhAyalA jAtyavizeSA eveti. gamanikaivaiSA, thAsakA darpaNAkArAH ahilANAni ca kavikAni yeSAM santi te tathA, matublopAt , cAmaragaMDA cAmaradaNDAstaiH parimaNDitA kaTI yeSAM te tathA teSAm / ISadAntAnAM manAm grAhitazikSANAmISanmattAnAM nAtimattAnAm , te hi janamupadravayantIti, ISat manAgutsaGgaHivotsaGgaHpRSThidezastatra vizAlA vistIrNA dhavaladantAzca yete tathA teSAm , kozI prtimaa| nandighoSaH tUryanAdaH, athavA sunandI satsamRddhiko ghoSo yeSAM te tathA teSAm , sakiGkiNi sakSudraghaNTikaM yajAlaM muktAphalAdimayaM tena parikSiptA ye te tathA teSAm, tathA haimavatAni himavatparvatodbhavAni citrANi tinizasya vRkSavizeSasya sambandhIni kanakaniyuktAni hemakhacitAni dArUNi kASThAni yeSAM te tathA, teSAm , kAlAyasena lohavizeSeNa suSTu kRtaM nemeH gaNDamAlAyAH yantrANAM ca syopakaraNavizeSANAM karma yeSAM te tathA, teSAm , suzliSTa vitta tti vetradaNDavat maNDale vRtte dhurau yeSAM te tathA, tessaam| mAkIrNA vegAdiguNayuktAH ye vasturagAste samprayuktA yojitA yeSu te tathA, teSAm , kuzalatarANAM madhye ye chekAH dakSAHsArathayastaiH susamparigRhItA ye te tathA, teSAm, toNa tti zarabhastrAH, saha kaNTakaiH kavacaivaizaizca vartante yete tathA, teSAm , sacApAH dhanuryuktA ye zarAH praharaNAni ca khaDgAdIni AvaraNAni ca zIrSakAdIni tairye bhRtA yuddhasajjAzca yuddhapraguNAzca ye te tathA, teSAm / lauDa tilakuTAH asyAdikAni pANau haste yasya tattathA tacca tatsajaM ca praguNaM yuddhasyeti gamyate, pAdAtAnIkaM padAtikaTakam / hArAvastRtaM sukRtiratikaM vihitasukhaM vakSo yasya sa tathA, mukuTadIptaziraskaH, pahAretya gamaNayAe ti gamanAya pradhAritavAn smprdhaaritvaan| maha tti mahAntaH azvAH, azvadharAH ye azvAn dhArayanti, nAgA hastinaH, nAgadharA ye hastino dhArayanti, kvacid varA iti pAThaH, tatrAzvA nAgAzca kiMvidhAH1 azvavarA azvapradhAnAH, evaM nAgavarAH, tathA sthAH, sthasaMvellI rathamAlA, kvacit rahasaMgellIti pAThaH, tatra sthasaGgelI rthsmuuhH|| tae NaM se mehe kumAre abbhAgayabhiMgAre ityAdi varNakopasaMhAravacana miti na punaruktam / saviDIe ityAdi dohadAvasare vyAkhyAtam / zaGkhaH pratItaH, paNavo bhANDAnAM paTahaH, paTahastu pratIta eva, bherI DhakkAkArA, jhallarI valayAkArA, kharamuhI kAhalA, huDukkA pratItA, mahApramANo mardalo murajaH, sa eva laghurmRdaGgaH, dundubhiH meryAkArA saGkaTamukhI, eteSAM nirghoSo mahAdhvAno nAditaM ca ghaNTAyAmiva vAdanottarakAlabhAvI satatadhvaniH, tallakSaNo yo svastena, arthArthino dravyArthinaH, kAmArthinaH zabdarUpArthinaH, bhogArthinaH gandharasasparzArthinaH, lAbhArthinaH sAmAnyena lAbhepsavaH, kilbidhikAH pAtakaphalavanto niHsvAndhapaGgvAdayaH, kAroTikAH kApAlikAH, kAro rAjadeyaM dravyam , tad vahanti ye te kAravAhikAH, kAreNa vA bAdhitAH pIDitA ye te kArabAdhitAH, zaGkhavAdanaM zilpameSAmiti zAGkhikAH, zaGkho vA vidyate yeSAM maGgalyacandanAdhArabhUtaH te Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam zAGkhikAH, cakra praharaNameSAmiti cAkikAH yoddhAraH, cakra vAsti yeSAM te cAkrikAH kumbhakAra-tailikAdayaH, cakra bopadarya yAcante ye te cAkrikAH cakradharA ityarthaH, lAGgalikAH hAlikAH, lAGgalaM vA praharagaM yeSAM gale vA lambamAnaM suvarNAdimayaM tadyeSAM te lAGgalikAH kArpaTikavizeSAH, mukhamaGgalAni cATuvacanAni ye kurvanti te mukhamaGgalikAH, puSpamAgavA nanAcAryAH, vardhamAnakAH skandhAropitapuruSAH, iTThAhItyAdi pUrvavat , jiyavigyo vi ya vasAhi tti ihaivaM sambandhaH-api ca jitavighnaH tvaM he deva! athavA devAnAM siddhezca madhye vasa Assva / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 57 / __ pR0 75 paM0 4. iTTa kaMta piyaM jAva vivihaa...| atra aupapAtikasUtra IdRzaH pAThaH-"jaMpi ya imaM sarIraM iha kaMtaM piyaM maNuNNaM magAma pejaM vesAsiyaM saMmataM bahumataM aNumataM bhaMDakaraMDagasamANaM * mA NaM sIyaM mA NaM uNhaM mA NaM khuhA mA NaM pivAsA mA NaM vAlA mA NaM corA mA NaM daMsA mA NaM masagA mA NaM vAtiya-sibhiya-pittiya-saMnivAiya vivihA rogAtakA parIsahovasamgA phursatu tti kuTu eyaM piNaM caramehiM UpAsaNIsAsehi vosirAmi tti kahu saMlehaNAzUsiyA bhattapANapaDiyAikkhiyA pAovagayA kAlaM aNavakhamANA viharati / " __ asya AcAryazrI abhayadevasUriviracitA TIkA-" i8 ti vallabhaM kaMta ti kAntaM kAmyatvAt piyaM ti priyaM sadA premaviSayatvAt maNuNNaM ti manojeM sundaramityarthaH, maNAmaM ti manasA abhyate prApyate punaH punaH saMsmaraNato yat tat mano'mama, pejaM ti sarvapadArthAnAM madhye'tizayena priyatvAt preyaH, prakarSaNa vA ijyA pUjA'syeti prejyama, prerya vA kAlAntaranayanAt / theja ti kvacit , tatra sthairyam asthire'pi mUDhaH sthairyasamAropaNAt , vesAsiyaM ti vizvAsaH prayojanamasyeti vaizvAsikam, parazarIrameva hi prAyegA'vizvAsaheturbhavatIti, saMmayaM ti sammatam taskRtakAryANAM sammatatvAt , bahumayaM ti bahuzo bahUnAM vA madhye matamiSTaM yat tad bahumatam , aNumayaM ti vaiguNyadarzanasyApi pazcAd mata manumatam, bhaMDakaraMDagalamANaM ti AbharaNakaraNDakatulyam, upAdeyamityarthaH, tathA mA NaM sIyamityAdi vyaktam, navaraM mAzabdo niSedhArthaH, zaMkAro vAkyAlaGkArArthaH iha ca 'spRzantu ' iti yathAyogaM yojanIyam, athavA mA gaM ti mA etaccharIramiti vyAkhyeyam, mA NaM vAla tti vyAlAH zvApada-bhujagAH, rogAyaMka ti rogAH kAlasahA vyAdhayaH, mAtaGkAHta eva sadyoghAtinaH, parIsahovasA tti parISahAH kSudAdayo dvAviMzatiH, upasargA divyAdayaH, phusaMtu spRzantu, iti kuTu tti iti, kRtvA ityevamabhisandhAya, yat pAlitamiti zeSaH, eyaM pi NaM ti etadapi zarIraM vosirAmi tti kuTu tti ityatra tti kaTu tti iti kRtvA iti visarjanaM vidhAya 'viharanti' iti yogaH, saMlehaNAjhasiya tti saMlekhanA zarIrasya tapasA kRzIkaraNam , tAM tayA vA jhaliya tti juSTA vA sevitAH yete tathA, saMlehaNAjhapagAisiya ti kacit , tatra saMlekhanAyAM kaSAya-zarIrakRzIkaraNe yA joSaNA prItiH sevA vA "juSI prIti-sevanayoH" [pA0 dhA0 1289] iti vacanAt , sA tathA, tayA tAM vA ye juSTAH sevitAste tathA, saMlekhanAjoSaNAyA vA jhusiya tti zUSitAH kSINA yete tathA, bhattapANapaDiyAikkhiya tti pratyAkhyAtabhaktapAnAH, pAovagayA pAdapopagatAH, vRkSavad niSpandatayA avasthitA ityarthaH, kAlaM agavakaMkhamANa tti maraNamanavakAGkSanta ityarthaH, AkAGkSanti hi maraNamatikaSTaM gatAH kecaneti tanniSedha uktaH" iti auppaatiksuutrvRttau| pR0 75 paM0 17. pagaibhaddae jAva vinniite| " pagaibhaddara ityatra yAvatkaraNAdevaM dRzyampagaiuvasaMte pagaipayaNukohamANamAyAlome miumaddavasaMpanne mAlINe bhaddae viNIe tti, tatra 1. dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 8 paM0 1-2 ityasya TippaNam // Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520 jJAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao ' Adi grAhyAH pAThaH prakRtyaiva svabhAvenaiva bhadrakaH anukUlavRttiH, prakRtyaivopazAntaH upazAntAkAraH, mRdu ca tanmAdevaM ca mRdudevam atyantamArdavam ityarthaH, AlInaH Azrito gurum anuzAsane'pi ca bhadraka eva yaH sa tathA / " iti jJAtAdharmakathA TIkAyAm pR0 77 / pR0 77 paM0 15-10 78 paM0 4. aDDe ditte jAna viulabhattapANe !... cAruvesA jAvapaDilavA | "aDDe ditte, iha yAvatkaraNAdidaM draSTavyam - vicchiNNaviu labhavaNasa yaNAsaNajA - vAhaNAne bahudAsadAsI goma hisagavelagappabhUra bahuvaNa bahujAyarUvarayae AbhogapabhogasaMpatte vicchaDDiyaviulabhattapANe tti, vyAkhyA tvasya meghakumArarAjavarNakavat bhadrAvarNakasya tu dhAriNIvarNakravat / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 80 / dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 3 paM0 1 ityasya TippaNam, tathA pR0 8 paM 1-2 ityasya TippaNam / pR0 84 paM0 4. mitta-nAti 0 / atra 'mitta-nAti-niyaga-saMbaMdhi-parijaNaM' iti sampUrNaH pAThaH / pR0 91 paM0 11. kAle kAlobhAse jAva veyaNaM / " kAle kAlobhAse ityAdi kAla: kRSNavarNaH kAla evAvabhAsate draSTRRNAM kAlo vA'vabhAso dIptiryasya sa kAlAvabhAsaH, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam --gaMbhIralomaharise bhIme uttAsaNae paramakaNhe vaNNeNaM, se NaM tattha niyaM bhIe, nizvaM tatthe, nicaM tasie, nicaM paramasuhasaMbaddhaM naragati, tatra gambhIro mahAn, romaharSo bhasambhUto romAJca yasya yato vA sakAzAt sa tathA, kimityevamityAha - bhImo bhISmaH, ata evottrAkAritvAduttrAsakaH, etadapi kuta ityAha- paramakRSNo varNeneti, parAM prakRSTAm azubha sambaddhAM pApakarmaNopanItAm / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 89 / pR0 113 paM0 8. iriyAsamite bhAsAsamite jAva viharati / " IriyAsamie ityAdi, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam - esaNA samie AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, AdAnena grahaNena saha bhANDamAtrAyA upakaraNalakSaNaparicchadasya yA nikSepaNA mocanaM tasyAM samitaH samyak pravRttimAn, uccArapA pravaNakhela siMbAga jala pAriTThAvagiyAsamie, uccAraH purISam, prazravaNaM mUtram, khelo niSThIvanam siGghAno nAsAmalaH, jalaH zarIramalaH, maNasamie vayasamie kAyasamie, cittAdInAM kuzalAnAM pravartaka ityarthaH, maNagutte, baigutte kAyagutte, cittAdInAmazubhAnAM niSedhakaH, ata evAha - gutte yoga/pekSayA, guttidie indriyANAM viSayeSvasatpravRttinirodhAt, guttabaMbhacArI vasatyAdinavabrahmacaryaguptiyogAt, akohe bhramANe amAe alobhe / 2 " " kathamityAha -- saMte saumyamUrtitvAt, pasaMte kaSAyodayasya viphalIkaraNAt upasaMte kaSAyodayAbhAvAt, parinivvuDe svAsthyAtirekAt, aNAsave hiMsAdinivRtteH, amame mametyulekhasyAbhiSvaGgato'pyasadbhAvAt, aciNe nirdravyatvAt, chinnaggaMthe mithyAtvAdibhAvagranthacchedAt, niruvaletre tathAvidhabandhahetvabhAvena tathAvidhakarmAnupAdAnAt, etadevopamAnairucyate - kaMsapAI va mukatoe bandhahetvabhAvena toyAkArasya snehasyAbhAvAt saMkho iva niraMjaNe, raJjanasya rAgasya kartumazakyatvAt jIvo viva appaDihayagaI sarvatraucityenAskhalitavihAritvAt, gagaNamiva nirAlaMbaNe deza-grAma- kulAdInAmanAlambakatvAt, vAyuriva apaDibaddhe kSetrAdau pratibandhAbhAvena - cityena satatavihAritvAt, sArayasalilaM va suddha hiyae zAkyalakSaNagaDulakhavarjanAt pukkharapattaM piva niruvaleve padmapatramiva bhogAbhilASalevAbhAvAt, kummo iva guttidie, kUrmaH kacchapaH, khaggavisANaM va egajAe, khaDDiH AraNyaH pazuvizeSaH, tasya viSANaM zRGgam, tadekaM bhavati, tadvadeko jAto yo'saGgataH sahAyatyAgena sa tathA, vihaga iva vippamukke AlayApratibandhena, bhAraM pakkhI va appamatte, bhAraNDapakSiNo hi ekodarAH pRthaggrIvA ananyaphalabhakSiNo jIvadvayarUpA bhavanti, teca sarvadA cakitacittA bhavantIti, kuMjaro iva soMDIre, karmazatrusainyaM prati zUra ityarthaH, " Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam vasabho iva jAyatthAme, AropitamahAtratabhAravahanaM prati jAtabalo nirvAhakatvAt, sIho iva duddharile durdharSaNIyaH upasargamRgaiH, maMdaro iva nippakaMpe parISahapavanaiH, sAgaro iva gaMbhIre atucchacicatvAt, caMdo iva somalele zubhapariNAmatvAt, suro iva dittatee pareSAM kSobhakatvAt, jaJcakaMcaNaM va jAyarUve apagatadoSalakSaNa kudravyatvenotpannasvasvabhAvaH, vasuMdharA iva sabvaphAlaviso pRthvIvat zItAtapAdyanekavidhasparzakSamaH, suhuyahuyAsaNo vva tejasA jalate ghRtAditarpita vaizvAnaravat prabhayA dIpyamAnaH / natha NaM tassa bhagavaMtassa katthai paDibaMdho bhavai nAstyayaM pakSo yaduta tasya pratibandho bhavati / se ya paDibaMdhe caunvihe paNNatte, taMjaddA- davvabho khettao kAlabho bhAvabho davvabho sacittAzcittamIsesu, khettabho gAme vA nagare vA raNNe vA khale vA ghare vA aMgaNe vA, khalaM dhAnyamanAdi sthaNDilam, kAlabho samae vA bhAvaliyAe vA asaMkhyAta samayarUpAyAm, ANApANU vA ucchavAsaniHzvAsa kAle, thove vA saptocchavAsarUpe, khaNe vA bahutarocchvAsarUpe, lave vA saptastokarUpe, muhUrte vA lavasaptasaptatirUpe, ahorate vA pakkhe vA mAse vA ayaNe vA dakSigAnetararUpe pratyekaM SaNmAsapramANe, saMvatsare vA, annatare vA dIhakAlasaMjoe yugAdau / bhAvabho kohe vA mANe va mAyAe vA lohe vA bhaye vA, isse vA hAsye harSe vA, evaM tassa na bhavai evamanekadhA tasya pratibandho na bhavati / se NaM bhagavaM vAsI caMdaNa kappe vAsyAM candanakalpo yaH sa tathA, apakAriNo'pyupakArakArItyarthaH vAsa vA aGgacchedanapravRttAM candanaM kalpayati yaH sa tathA, samatiNamagileTukaMcaNe samasuhadukkhe, samAni upekSagIyatayA tRNAdIni yasya sa tathA ihalogaparaloga'paDi baddhe jIviyamaraNe niravakaMle saMsArapAragAmI kammanigdhAyaNaTThAe abbhuTTie evaM ca NaM viharai ti / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 103 / pR0 108 paM0 5. aDDA jAva / dRzyatAM pR0 77 paM0 15 ityasya TippaNamatraiva pariziSTe / pR0 114 paM0 4. ahigayajIvAjIve jAva appANaM / " iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam - uvaladapuNgagave AsavasaMvaranijjara kiriyA higaraNabaMdha mokkhakusale, kriyA kAyikayAdikA, adhikaraNaM khaDganirvartanAdi, etena ca jJAnitotA / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 109 A // pR0 132 paM0 5. aDDe / dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 77 paM0 15 ityasya TippaNam / pR0 142 paM0 4. dhammaM soccA0 / dRzyatAM pR0 43 paM0 9 / pR0 147 paM0 4. jAva naMdIsaravare dIve mahimA | " kiM paryavasAnaM janma vaktavyamityAha -- yAvannandIzvare mahima tti / atidiSTamanyazcArthata evaM draSTavyo yathA - aSTau dikumArI mahattarikAH bhogaGkarAprabhRtayastatsamayamupajAtasiMhAsana prakampAH prayuktAvadhijJAnAH samavasitai konaviMzatitamatIrthanAthajananAH sasambhramamanuSThitasamavAyAH samastajinanAyaka janmasu mahAmahimavidhAnamasmAkaM jItamiti vihitanizcayAH svakIyasvakIyAbhiyogikadevavihitadigyavimAnArUDhAH sAmAnikAdiparikaraparivRtAH sarvaddharthA mallijinajanmanagarI mAgamya jinajanmabhavanaM yAnavimAnaistriH pradakSiNIkRtya uttarapUrvasyAM dizi yAnavimAnAni caturbhiraGgulairbhuvamaprAptAni vyavasthApya jinasamIpaM jinajananIsamIpaM ca gatvA triH pradakSiNIkRtya kRtaprAJjalipuTA idamavAdiSuH- namo'stu te ratnakukSidhArike ! namo'stu te jagatpradIpadAyike ! vayamadholokavAstavyA dikkumAryo jinasya janmamahimAnaM vidhAsyAmaH, ato yuSmAbhirna bhetavyamiti abhidhAya ca vihitasaMvarta vAtAH jina janmabhavanasya samantAd yojanaparimaNDalakSetrasya tRNa-patra - kacavarAderazuci - vastuno'panayanena vihitazudvayorjinajananyora dUrato jinasyAsAdhAraNamagaNitaguNagaNamA gAyantyastasthuH / 521 Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 zAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' AdigrAhyAH pAThAH evamevorNa lokavAstavyAH, nandanavanakUTanivAsinya ityarthaH, aSTau dikkumArImahattarikAstayaivAgatya viracitAbhravarddalakAH AyojanamAnakSetraM gandhodakavarSe puSpavarSe dhUmpaTIzca kRtvA jinasamIpamAgatya parigAyantya aasaanyckruH| tathA paurastyarucakavAstavyAH, rucakAbhidhAnasya trayodazasya dvIpasya madhyavartinaHprAkArAkAreNa maNDalavyavasthitasyopari pUrvadigvyavasthiteSvaSTAsu kUTeSu kRtanivAsA ityarthaH, Agatya tayaivAdahastA gaayntyststhuH| evaM dakSigarucakavAstavyA jinasya dakSiNena bhRGgArahastAH, pazcinarucakavAstavyA jinasya pazcimena tAlavRntahastAH, uttararucakavAstavyAzcAmarahastA jinasya uttareNa, evaM catasro rucakasya vidivAstavyA Agatya dIpikAhastA jinasya catasUSu vidikSu tathaiva tasthuH / madhyamarucakavAstavyAH, svakadvIpasyAbhyantarArdhavAsinya ityarthaH, catasastAstathaivAgatya jinasya caturaGgulabarjanAbhinAlanchedanaM ca vivarakhananaM ca nAbhinAlanidhAnaM ca vivarasya ratnapUraNaM ca tadupari haritAlikApIThabandhaM ca pazcimAvarjadiktraye kadalIgRhatrayaM ca tanmadhyeSu catu:zAlabhavanatrayaM ca tanmadhyadeze siMhAsanatrayaM ca dakSiNe siMhAsane jinajananyorupavezanaM ca zatapAkAditailAbhyaJjanaM ca gandhadravyodvartanaM ca puSpodakaM ca pUrvatra puSpodaka-gandhodaka-zuddhodakamajanaM ca sarvAlaGkAravibhUSaNaM ca uttaratra gozIrSacandanakASThairvahrathujjvalanaM cAgnihomaM ca bhUtikarma ca rakSApoTTalikA ca maNimayapASANadvayasya jinakarNAbhyaNe pratADanaM ca 'bhavatu bhagavAn parvatAyuH' iti bhaNanaM ca punaH samAtRkajinasya svabhavananayanaM ca zayyAzAyanaM ca cakruH, kRtvA ca gAyantyastasthuriti / __ saudharmakalpe ca zakrasya sahasA AsanaM pracakampe, avadhiM cAsau prayuyuje, tIrthakarajanma cAluloke, sasambhramaM ca siMhAsanAduttasthau, pAduke ca mumoca, uttarAsaGgaM ca cakAra, saptASTAni ca padAni jinAbhimukhamupajagAma, bhaktibharanirbharo yathAvidhi jinaM ca nanAma, punaH siMhAsanamupaviveza, hariNegameSidevaM padAtyanIkAdhipati zabdayAJcakAra, taM cAdideza, yathA-sudharmAyAM sabhAyAM yojanaparimaNDalAM sughoSAbhidhAnAM ghaNTAM tristADayanudghoSagAM vidhehi, yathA-bho bho devA ! gacchati zakro jambUdvIpaM tIrthakarajanmamahimAnaM kartumato yUyaM sarvasamRddhayA zIghra zakrayAntike prAdurbhavateti, sa tu tathaiva cakAra / tasyAM ca ghaNTAyAM tADitAyAmanyAnyekonadvAtriMzad ghaNTAlakSANi samakameva raNaraNAravaM cakruH, uparate ca ghaNTArave ghoSaNAmupazrutya yathAdiSTaM devAH sapadi viddhuH| tataH pAlakAbhidhAnAbhiyogikadeva veracite lazayojanapramANe pazcimAvarjadiktrayanivezitatoraNadvAre nAnAmaNimayUkhamaJjarIraJjitagaganamaNDale nayanamanasAmatipramodadAyini mahAvimAne'dhirUDhaH sAmAnikAdidevakoTibhiranekAbhiH parivRtaH puraHpravartitapUrNakalazabhRGgAracchatrapatAkAcAmarAdyanekamaGgalyavastustomaH paJcavarNakuDabhikAsahasraparimaNDitayojanasahasrocchritamahendradhvajapradarzitamArgo. nandIzvaradvIpe dakSiNapUrve ratikaraparvate kRtAvatAro divyavimAnarddhimupasaMharan mithilA nagarImAjagAma, vimAnArUDha eva bhagavato jinasya janmabhavanaM triH pradakSiNIkRtavAn , uttarapUrvasyAM dizi caturbhirajulairbhuvamaprAptaM vimAnamavasthApitavAn , tato'vatIrya bhagavantaM samAtRkaM dikkumArIvadabhivandya jinamAtaramavasvApya jinapratibimba tatsannidhau nighAya, paJcadhA''tmAnamAdhAya, ekena rUpega karatalapallavAvadhRtajinaH, anyena jinanAyakorari vidhRtacchatraH, anyAbhyAM karacAlitaprakIrNakaH, anyena ca karakizalayakalitakulizaH puraH pragantA, suragirizikharoparivartipaNDakAnaM gatvA tadvayavasthitAtipANDukambalAbhidhAnazilAsiMhAsane pUrvAbhimukho nissnnnnH| evamanye IzAnAdayo vaimAni kendrAzcamarAdayo bhAnapatIndrAH kAlAdayo vyantarendrAH candra-sUryAdayo jyotiSkAH saparivArAH mndre'vteH|| tatazcAcyutadevarAjo jinAbhiSeka manyAbhiyogikadevAnAdideza, te cASTasahasraM sauvarNikAnAM kalazAnAmevaM rUpyamayAnAM maNimayAnAm evaM dvikasaMyogavatAM trINyaSTasahasrANi trisaMyogavatAmaSTasahasraM bhaumeyakAnAM ca tathA'STasahasraM candanakalazAnAM bhRGgArANAmAdarzAnAM sthAlAnAmanyeSAM ca Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTama vividhAnAmabhiSekopayoginAM bhAjanAnAmaSTasahasraM 2 vicakruH, taizca kalazAdibhAjanaiH kSIrodasya samudrasya puSkarodasya ca mAgadhAdInAM ca tIrthAnAM gaGgAdInAM ca mahAnadInAM padmAdInAM mahAhRdAnAmudakamutpalAdIni mRttikAM ca himavadAdInAM ca varSadharANAM vartulavijayArdhAnAM ca parvatAnAM bhadrazAlAdInAM ca vanAnAM puSpANi gandhAn sarvauSadhI: tUvarANi siddhArthakAn gozIrSacandanaM cAninyuH / tato'sAvacyuta devarAjo'nekaiH sAmAnikAdidevasahastraiH saha jina patimamiSiSeca / abhiSeke ca vartamAne indrAdayo devAH chatracAmara-kalaza-dhUpa-kaDucchuka- puSpagandhAdyanekavidhAbhiSeka - dravyavyagrahastAH vajrazUlAdyanekA yudhasambandhabandhurapANayaH AnandajalalavaplutagaNDasthalAH lalATapati karasampuTA jayajayAra va mukharitadigantarAH pramoda madirAmandamadavazaviracitavividhaceSTAH paryupAsAJcakrire, tathA kecit caturvidha vAdyaM vAdayAmAsuH keciccaturvidhaM geyaM parijaguH, keciccaturvidha nRttaM nanRtuH keciccaturvidhamabhinayama bhininyuH kecid dvAtriMzadviSaM nATyavidhimupadarzayAmAsuriti / tato gandhakASAyikayA gAtrANyalUSayan / tatazcAcyutendro mukuTAdibhirjina - malaJcakAra, tato jinapateH purato rajatamayatandulairdarpaNAdInyaSTASTa maGgalakAnyAlilekha, pATalAdibaddala parimala kalitakusumanikaraM vyakirat, zubhasurabhigandhabandhuraM dhUpaM paridadAha, aSTottareNa * vRttazatena ca santuSTastuSTAva - namo'stu te siddha ! buddha / nIrajaH ! zramaNa ! samAhita! samastasama ! yogin ! zalyakartana ! nirbhaya ! nIrAgadveSa ! nirmama / niHzalya ! niHsaGga ! mAnamugNa ! agaNyagugaratna ! zIlasAgara ! anantAprameyabhavyadhamevaracaturantacakravartin ! namo'stu te'rhate, namo'stu bhagavate, ityabhidhAya vandate sma, tato nAtidUre sthitaH paryupAsAJcakre / evaM sarve'pyabhiSiSicuH, kevalaM sarvAnte zakro'bhiSiktavAn tadabhiSekAvasare ca IzAnaH zakravadAtmAnaM paJcadhA vidhAya jinasyotsaGgadharaNAdikriyAmakarot / tataH zakro jinasya caturdizi caturo dhavalavRSabhAn vicakAra, teSAM ca zRGgAprebhyo'STau toyadhArA yugapad viniryayuH, vegena ca viyati samutpetuH, ekatra ca milanti sma, bhagavato mUrdhani ca nipetuH, zeSamacyutendravadasAvapi cakAra tato'sau punarvihitapaJcaprakArAtmA tathaiva gRhIta nizcaturnikAya devaparivRtaH tUryaninAdApUritAmbaratalo jinanAyakaM jinajananyAH samIpe sthApayAmAsa, jinapratibimbamavasvApaM ca pratisaJjahAra, kSomayugalaM kuNDalayugalaM ca tIrthakarasyocchIrSakamULe sthApayati sma, zrIdAmakANDakaM ca nAnAmaNimayaM jinasyolloke dRSTinipAtanimittamatiramaNIyaM nicikSepa, tataH zakro vaizramaNamavAdIt - bho devAnupriya ! dvAtriMzaddhiraNyakoTIrdvAtriMzat suvarNa koTIzva jinajanmabhavane saMhara / tadAdezAcca jRmbhakA devAstathaiva cakruH / zakraH punadevairjina janmana garyo trikAdiSvevaM ghoSaNaM kArayAmAsa, yathA-hanta ! bhuvanavAsyAdidevAH ! zRNvantu bhavanto yathA yo jine jinajananyAM vA'zubhaM manaH sampradhArayati tasyArjakamaJjarIva saptadhA mUrdhA sphuTatu / tato devA nandIzvare mahimAnaM vidadhuH, svasthAnAni ca jagmuriti / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 127-129 // 3 pR0 148 paM0 16. ahimaDe ti vA jAva atirAe amnnaamtraae| "ahimaDe i va ci ahimRtakasyeva ahimRtakamitra veti yAvatkaraNAdidaM dRzyam -- gomaDe i vA suNamaDe i vA maNussamaDe i vA mahisamaDe i vA mUsagamaDe i vA AsamaDe i vA harithamaDe i vA sIhamaDe i vA vagdhamaDe ti vA vigamaDe i vA dIviyamaDe i vA, dvIpikaH citrakaH / kimbhUte ahikaDevarAdau, kimbhUtaM vA tadityAha - maya kuhiSaviNadura bhivAvaNNadubhigaMdhe, mRtaM jIvavimuktamAtra sat yat kuthitaM kothamupagataM tat mRtakuthitamItradurgandhamityarthaH, tathA vinaSTam ucchUnatvAdibhirvikAraiH svarUgadapetaM sat yaddurabhi tIvratara duSTagandhopetaM tattathA, tathA vyApanaM zakunazRgAlAdibhirbhakSagad virUpAM bIbhatsAmavasthAM prAptaM sayad durabhigandhaM tIvratara! mazubha gandhavat 523 Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 jJAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' Adi grAhyAH pAThAH tattathA, tataH padatrayastha karmadhArayaH, tatra tadeva vA / kimijAlA ulasaMsatte, kRmijAlairAkulaiH vyAkulaiH kulaM vA saGkIrNe yathA bhavatItyevaM saMsaktaM sambaddhaM yat tattathA, tatra tadeva vA asuivilINavigayabIbhatsadarisa Nijje, azuci apavitramaspRzyatvAt, vilInaM jugupsAsamutpAdakatvAt, vikRtaM vikAravatvAt, bIbhatsaM draSTumayogyatvAt evambhUtaM dRzyate iti darzanIyam, tataH karmadhArayaH, tatra tadeva vA / bhavetArUve siyA, yAdRzaH sarpAdikaDevare gandho bhavet yAdRzaM vA sarpAdikaDevaraM gandhena bhavet etadrUpastadrUpo vA syAd bhavettasya bhaktakabalasya gandha iti sUtrakArasya vikalpollekhaH / iNaTTe samaTThe, nAyamarthaH samarthaH saGgata ityayaM tu tasyaiva nirNayaH / nirNItameva gandhasvarUpamAha -- etto aNidvatarAe ceva, itaH ahikaDevarAdigandhAt sakAzAdaniSTatara eva abhilASasyAviSaya eva, akAntataraka: akamanIyatarasvarUpaH, apriyataraH aprItyutpAdakatvena, amanojJataraka: kathayA'pyaniSTatvAt, amanomyatarazcintayA'pi manaso'nabhigamya ityarthaH / " - iti jJAnadharmakathA TIkAyAm pR0 129 - 130 / pR0 149 paM0 18. siridAmagaMDaM jAva gaMdharaNi / dRzyatAM pR0 146 paM0 9, pR0 289 paM0 9 / " siridAma gaMDa mityAdau yAvatkaraNAt pADalamalietyAdirvarNako dRzyaH / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 132 / pR0 151 paM0 17. hayagaya0 / dRzyatAM pR0 33 paM0 2 / pR0 158 paM0 7. appatthiyapatthayA jAva parivajiyA / " yAvatkaraNAt duraMtapaMtalakkhaNe ti durantAni duraparyantAni prAntAni apasadAni lakSaNAni yasya sa tathA tasyAmantraNam, hINapuNNacAudalA iti, hInA asamagrA puNyA pavitrA caturdazI tithiryasya janmani sa tathA caturdazIjAto hi kila bhAgyavAn bhavatIti Akroze tadabhAvo darzita iti, siri-hiri-dhI-kittivajjiyatti pratItam / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 139 / pR0 190 10 14. jahA jaMbuddIvapaNNattIe / "jahA jaMbuddIvapannattIe ti yathA jambUdvIpaprajJayAM RSabhasya nirvANamahimotastatheha mallijinasya vAcya ityarthaH, sa caivamarthataH - yatra samaye malliraIn kAlagato vyatikrAntaH samudvAtaH chinna jAtijarAmaraNabandhanaH siddhaH tatra samaye zakrazvalitAsanaH prayuktAvadhirvijJAta jinanirvANaH saparivAraH sammetazailazikhare'vatatAra / tato'sau vimanA nirAnando'zrupUrNa nayano jinazarIrakaM triH pradakSiNIkRtya anatidUrAsanne namasyan paryupAste sma, evaM sarve'pi vaimAnikAdayo devarAjAH / tataH zakro devairnandanavanAt AnAyitagozIrSa sarasadAruvihitacititrayaH kSIrasamudrAdAnItakSIrodakena jinadehaM svApayAmAsa, gozIrSacandanenAnu lilepa, haMsalakSaNaM zATakaM nivAsayAmAsa, sarvAlaGkAravibhUSitaM cakAra, zeSA devA gagadharAnagArazarIrakANyevaM cakruH zakrastato devaistisraH zibikAH kArayAmAsa / tatraikatrAsau jinazarIramAropayAmAsa mahaddharthA ca citisthAne nItvA citikAyAM sthApayAmAsa, zevadevA gagavarAnagArazarIrANi dvayoH zivikayorAropya cityoH sthApayAmAsuH / tataH - zakrAdezAdagnikumArA devAstisuSvapi citiSvagnikAryaM vikRtavanto vAyukumArAstu vAyukAyam, zeSadevAzca kAlAgurupravarakundurukka turuSkadhUpAn ghRtaM madhu ca kumbhAyazaH pracikSipuH / tato mAMsAdiSu dagveSu meghakumAradevAH kSIrodakena citIrnirvApayAmAsuH / tataH zakro bhagavato dakSiNamuparitanaM sakthi jagrAha IzAnazca vAmam, camaro'ghastanaM dakSiNam, balimam, zeSa yathArhamaGgo rAGgAni gRhItavantaH / tatastIrthakarAdicitikSitiSu mahAstUpAn cakruH parinirvANa mahimAnaM ca / tataH zakro nandIzvare gatvA pUrvasminnaJjanakaparvate jinAyatanamahimAnaM cakAra, tallokAstu catvArazca gurSu pUrvAJjanapArzvavartiSu dadhimukhaparvateSu siddhAyatanamahimAnaM cakruH, Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam 525 evamIzAnaH uttaranistallokarAlAstaspArzvavartidadhimukheSu, camaro dakSiNAanake tallokapAlAstathaiva, baliH pazcime'Jjana ke tallo kapAlAstathaiva / tataH zakraH svakIye vimAne gatvA sudharmasabhAmadhyavyavasthitamANakAbhidhAnastambhavartivRttasamudrakAnavatArya siMhAsane nivezya tanmadhyavartijinasakthInyapUpujat , mallijinasakthi ca tatra prAkSipada, evaM sarve devA iti / " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 155 / pR0 224 paM0 7. evaM jahA sUriyAbho jAva divvaati| "evaM sUriyAme ti yathA rAjaprazbhakRte sUrikAbho devo varNitaH, evaM ayamapi varNanIyaH, kiyatA varNakenetyAha-jAva divAI ityAdi, sa cAyaM varNakaH-tihiM parisAhiM sattahiM agiehiM sattahiM maNiyAhivaIhiM ityAdi, imaM ca NaM kevalakappaM ti, imaM ca, kevalaH paripUrNaH sa cAsau kalpazca svakAryakaraNasamartha iti kevala kalpaH, kevala eva vA kevalakalpaH, tam bhAbhoemANe, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam-pAsai samagaM bhagavaM mahAvIramityAdi, kUDAgAradiTuMte tti, evaM cAsau-se keNaTeNaM bhaMte! evaM vuzcai sarIragaM gayA sarIragaM aNupaviTThA? goyamA! se jahA nAmae kUDAgArasAlA liyA duhamo bahirantazca guttA littA sAvaraNatvena gomayAdyupalepanena ca, ubhayato gumakhamevAha-guptA bahiH prAkArAvRtA, guttaduvArA antargutetyarthaH, athavA guptAguptadvArA dvArANAM keSAJcit sthagitatvAt keSAJcicAsthagitatvAditi, nivAyA vAyorapravezAt, nivAyagaMbhIrA, kila mahad gRhaM nivAtaM prAyo na bhavatItyata Aha-nivAtagambhIrA nivAtavizAletyarthaH, tIse gaM kUDAgArasAlAe madUrasAmaMte etya NaM mahaM ege jagasamUhe citttthh| tae NaM se jaNasamUhe ega mahaM bhanbhavalayaM vA vAsavadalayaM vA mahAvAyaM vA ejamAgaM pAsai, pAsittA taM kUDAgArasAlaM aMto aNupavisittANaM ciTThai, se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai sarIragaM gayA sarIragaM aNupaviTa ti|" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 180 / "bhaMte ti bhayavaM goyame samagaM bhagavataM mahAvIraM vaMdati namasati, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-sUriyAbhassa gaM bhaMte! devassa esA divvA deviDI divvA devajjutI divve devANubhAve kahiM gate, aNuppaviTe? goyamA! zarIraM gate sarIraM aNuppavitu / se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vucaha sarIraM gate sarIraM aNuppaviDhe ? goyamA ! se jahAnAmae kUDAgArasAlA siyA duhato littA guttA guttaduvArA givAyA givaaygNbhiiraa| tIse gaM kUDAgArasAlAte adUrasAmaMte ettha NaM mahege jaNasamUhe ciTThati / tae NaM se jaNasamUhe egaM mahaM bhanbhavaddalagaM vA vAsavaddalagaM vA mahAvAyaM vA ejamANaM vA pAsati, pAsittA taM kUDAgArasAlaM aMto aNupavisittA gaM ciTThai, se teNaTeNaM goyamA! evaM vuJcati sarIraM annuppvitu|" iti rAjapraznIyasUtre / "te gaM kAle gaM te NaM samara NaM sUriyAbhe NA deve sohamme kappe sUriyAbhe vimANe samAe suhammAe sUriyAmaMsi sihAsaNaMsi caDahiM sAmANiyasAhassIhiM, cauhiM aggamahisIhiM saparivArAhiM, vihiM parisAhiM sattahiM ANiehiM sattahiM bhaNiyAhivaIhiM, solasahiM mAyarakkhadevasAhassIhiM, annehiM bahUhiM sUriyAbhavimANavAsIhiM vemANiehi devehi ya devIhi ya saddhiM saMparivuDe mahayA sahaya-na-gIya-vAiya-taMtI-tala-tAla-tuDiya-ghaNa-muiMgapaDuppavAdiyaraveNaM divAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharati, imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viulegaM mohiNA bhAbhoemANe bhAbhoemAge pAsati / tattha samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve bhArahe vAse mAmalaSpAe nayarIe bahiyA aMbasAlavaNe cehae mahApaDirUvaM uggahaM umpiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANaM pAsati, ......tae Na te devakumArA ya devakumAriyAmo ya goyamAdiyANaM samaNANaM niggaMthANaM divvaM devili divvaM devajuti divvaM devANubhAvaM divvaM battIsaibaddhaM nADayaM uvadaMsittA samaNaM bhagavaMtaM Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 zAtAdharmakathAGgasUtre 'vaNNao' AdigrAhyAH pAThAH mahAvIra vikkhutto bhAyAhiNapayAhiNaM kareMti, karittA vadati namasaMti, vaMdittA namaMsittA jeNeva sUriyAme deve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sUriyAbhaM devaM karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthara bhajaliM kaTu jaegaM vijaeNaM vaddhAti, vaDA vittA evaM ANattiyaM paJcappiNaMti / tae NaM se sUriyAme deve taM divvaM deviDDei divvaM devajui divvaM devANubhAvaM paDisAharai, paDisAharettA khaNeNaM jAte ege egbhuue| tae NaM se sUriyAme deve samaNaM bhagavaMtaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei, vaMdati namaMsati, vaMdittA namaMsittA niyagaparivAla saddhiM saMparikhuDe tameva divvaM jANavimANaM duruhati, duruhittA jAmeva disi pAunbhUe tAmeva disi pddige|" iti raajprshniiye| pR0 236 paM0 17. add'e| dRzyatAmA pariziSTa pR0 77 paM0 15 ityasya ttippnnm| pR0 241 paM0 17. kareti, 2 ttA jAe bhddmaagiito| "paDhamAe porusIe sajjhAyamityAdau yAvatkaraNAdidaM draSTavyam-bIyAe porisIe jhANaM jhiyAyai, taiyAe porisIe bhaturiyamacavalamasaMbhaMte muipottiyaM paDilehei, bhAyaNa-vasthANi paDilehei, bhAyaNANi pamajai, bhAyaNANi uggAhei, 2 jeNeva sunvayAo ajAo teNeva uvAgacchati, 2 subvayAo ajAmao vaMdati namaMsati, 2 evaM vayApI-icchAmo gaM tumbhehi bhanbhaNunAe teyalipure nagare ucca-nIyamanjhimAI kulAI gharasamuyAgassa bhikkhAyariyAe aDittae, mahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdha, tae gaM tAo ajayAo subvayAhiM majAhiM abbhaNuNNAyAmao samANImo sunvayANaM ajANaM aMtiyAo paDissayAo paDinikkhamiti aturiyamacavalamasaMbhatAe gatIe jugaMtarapaloyaNAe diTThIe purao riyaM sohemANIo teyalipure nayare ucca-nIya-majjhimAI kulAI gharasamuyANassa mikkhAyariyaM bhaDamANIu ti gRheSu samudAnaM bhikSA gRhasamudAna, tasmai gRhasamudAnAya, bhikSAcaryA bhikSAnimittaM vicaraNam aTantyaH kurvaannaaH|" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 187-188 // pR0 245 paM0 5. mahayAhimavaMta malaya0 vnnnnmo| dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 3 paM. 1 ityasya ttippnnm| pR0 245 paM0 7. aMteure y0| dRzyatAM pR0 238 paM0 13 // pR0 250 paM0 6, pR0 265 paM0 15. add'e| dRzyatAmatraiva pariziSTe pR0 77 paM0 15 ityasya TippaNam pR0 520 / pR0 268 paM0 10. alipatte i vA jAva mummure i vaa| dRzyatAM pR0 268 Ti0 17 / "tatrAsipatraM khaGgaH, karapatraM krakacam , kSurapatraM churaH, kadambacIrikAdIni lokarUDhyAvaseyAni, vRzcikaDA: vRzcikakaNTakaH, kapikacchuH kharjukArI vanaspativizeSaH, aGgAro vijvAlo'gnikaNaH, murmuraH agnikaNamizraM bhasma, arciH indhanapratibaddhA jvAlA, jvAlA tu indhanacchinnA, malAtam usmukam , zuddhAniH ayaspiNDAntargato'niriti" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR0 204 / pR0 286 paM0 11 koNdduNbiy0| 'koDubiyapurisA' iti pUrNaH paatthH| pR. 320 paM0 6. jAva / dRzyatAM caturthe pariziSTe pR0 320 paM0 6 ityasya TippaNam / pR0 321 paM. 5. aDDA jAva / dRzyatAmatraiva pariziSTe pR0 77 paM0 15 ityasya TippaNam / pR0 334 paM0 9. sUmAlapAgipAyA0 / dRzyatAM pR0 8 Ti0 1 / pR0 340 50 5. bhaDDe / dRzyatAmatraiva pariziSTe pR0 77 paM0 15 ityasya TippaNam / pR0 342 paM0 10. ukkitti| dRzyatAM pR0 340 Ti0 19, tathA atraiva pariziSTe pR0 49 paM0 14 ityasya TippaNam / Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaM pariziSTam 'jAva'zabdagrAhyAH pAThAH [atredamavadheyam-asmin sUtre yatra yatra pRSThe paGktau ca 'jAva 'zabdo vartate tattapRSTha-paGktinirdezo'smin pariziSTe Adau vihitaH, tadanantaraM 'jAva' zabdena grAhyaH pAThaH kIdRzaH kutra vA gaveSaNIya iti vistareNa nirdissttm| asya jJAtAdharmakathAGgasya TippaNeSvapi kvacit kacidasmAbhidraSTavyapAThasthalAni 'dRzyatAM pR0 paM0' iti ullekhena sacitAni eva, tAdRzasthAneSu paGktyaGkAH sthUlAkSarairni dissttaaH| tRtIyapariziSTe'vi kecana 'jAva'zabdagrAhyAH pAThAH darzitAH, tAdRza' jAva'' zabdasUcakapaGktayaGkA api sthUlAkSaraiH nirdiSTAH] paM0 .. 6,7,8 4, 6, 8, 9, 16, 17 1,2 1, 11 8, 13 3, 7, 13 2, 3, 10, 11, 13, 15 1, 3,4,7,10 11, 12, 15 13, 16, 19 2, 8, 10, 11, 12 14, 20 4,7, 13 7, 8, 15 8, 11, 12 2, 4, 9, 10, 13, 14, 15 2, 8, 10, 11, 16 7, 9, 12, 14, 15, 17 5, 8, 9, 10, 12 1, 2, 4, 15, 16 2,4,5,6,7, 10, 11, 15 1, 12, 16, 18, 25 15, 19 9, 10, 15, 16, 18 3, 5, 8, 10, 11, 12, 13, 15 7, 10, 12, 17, 20 3, 4, 15, 18 10, 11, 15 / 59 Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 hAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva'zabdagrAhyAH pAThAH | pR0 40 6, 14, 16 9 14, 20 9, 10, 13, 14, 16 4, 6,8,12 3, 6, 8, 11, 12 3, 9, 11, 12 101 102 2,6 104 10 3, 11, 12, 14 3, 6, 7, 9, 10, 11, 109 2, 3, 13, 14, 18, 19 2, 9, 14, 15 111 3, 10, 16, 17, 18 4,7,8 2, 3, 4, 9 5, 9, 13, 20, 21, 23, 11, 12, 16 3,4 105 4, 6, 7, 9 1, 2, 8, 12, 13 108 5, 7, 11 12, 13 6, 11, 12, 16 2, 8, 12, 19, 20 2,4, 17 112 5, 6, 20 113 11, 15 4, 8, 9 23 116 2,11,16 2, 4, 7, 11, 14 117 3, 7, 11, 13, 15 118 2, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 121 14, 16, 18 2, 3, 5, 16, 18, 20 13, 14, 24 123 124 1,5, 7, 14 125 12, 17, 19 126 127 1, 2, 6, 8, 10, 11, 16, 17 128 2, 4, 7, 8, 14, 16, 20 129 2,3 130 131 4, 9, 13, 16 132 133 11 / 134 122 2, 3, 10, 11, 12, 18, 10, 12, 14, 15, 17 1, 4, 7, 8, 9, 16 2, 4, 5 1, 3, 5, 8, 14 2, 3, 4, 5, 8, 10, 17, 7, 11, 12, 13, 17 1, 2, 5, 7 __3, 4,6 1,5, 10, 17 6, 11, 12 Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTam paM0 / pR. pR. 135 170 13, 15, 19, 20, 23 ___ 4, 5, 7, 8, 9, 11, 13, 14, 15 1, 17, 19, 21 172 4, 8, 15, 16, 17, 19, 137 20 173 138 139 140 941 142 175 7, 8, 11, 12, 14, 19 5,8, 10, 11, 12 8, 14, 16, 20 1,5,7, 9, 10, 13, 14, 6,16, 19 3, 10, 17 1, 3, 5, 8, 19, 20 1,8, 9, 14, 16, 18, 176 177 1, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 15, 19, 22 1, 5, 9 4, 9, 16, 17 178 143 144 145 146 147 5, 13, 15, 16, 20 1488 149 1,5,10, 14, 15, 17 17, 18, 20, 22, 24, 25 1, 4, 5, 9, 11, 19 180 181 182 183 184 1, 2, 4, 12, 18 7, 11, 16, 19, 20 1, 3, 13, 15 10, 13, 17, 19 6, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 17, 18 2, 3, 8 150 151 . 152 153 3, 11, 14 2, 3, 11, 12 187 188 189 190 157 1, 4, 9 158 159 3, 7, 10 3, 7, 10, 11, 13, 15, 191 2, 16, 20 1, 3, 7, 9 7, 16, 20 160 195 196 162 6, 16, 17 7, 9, 12, 16, 20 2, 3, 13, 18 198 1, 9, 10, 16 165 200 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 14, 19 167 5, 7, 15, 19 1, 4, 6, 8, 10, 14, 19, 20, 21, 22 1, 9, 18 1, 4, 6, 15, 16 / 203 11, 12, 14, 16, 21 205 169 1 208 Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 vR0 pR0 209 210 212 213 214 251 246 248 216 217 218 219 220 221 222 zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva'zabdagrAhyAH pAThAH paM0 / pR0 __10, 11, 20, 21 / 240 4, 12, 20 241 4, 5, 6, 9, 12, 14, 18, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 16, 17 1, 7, 15, 16, 18 1, 2, 3, 4, 5 242 1, 6, 10, 16, 17, 18, 5, 9, 11, 12, 13, 16, 244 5, 10, 16, 17, 21, 22 2, 3, 5, 7, 8, 9, 10 245 5, 7, 11, 15, 19 1, 3, 9, 12, 14, 15 1, 3, 4-7, 9, 10, 12 247 1, 5, 8 9, 11, 12, 14 1, 3, 4, 6, 8, 10, 14 249 250 7, 17, 22 251 3-5, 12, 14, 16, 19, 252 21 253 1, 11, 13, 17, 19 3, 4, 6, 8, 10, 13, 254 5,7-9, 11, 13, 15, 18, 14, 15, 16, 18 19, 21 3, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 255 5,7, 11, 15 13, 14 256 6, 8, 9, 11 __ 7, 8, 14, 21 257 7, 8, 11, 14, 16, 17 7, 10, 11, 15, 16 258 3, 17, 18 8, 11, 15, 16 2, 6, 9, 13, 17 260 1-5, 9, 20 261 3-5, 7, 10, 12, 14, 7, 8, 13 16, 17, 18 2, 12, 14 262 1, 2, 5, 6," 263 2,14 7, 16, 17 265 10, 11, 14, 2, 6, 7, 8, 9, 17, 2, 9, 11, 13 20, 22 267 6, 14, 18 7, 13, 14, 15 268 1, 2, 4, 10 269 1, 6, 14 4, 6, 11, 12, 15, ____3, 23 16, 17 12, 19 271 3, 5, 9, 15, 21, 23 4, 8, 10, 20 223 224 225 226 227 259 228 229 230 231 232 233 266 234 235 236 237 238 239 270 272 Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pR. 273 274 caturtha pariziSTam paM0 / pR. 7, 13, 15, 16, 14 308 5, 6, 9, 10, 11, 12, 309 13, 16 31. 2, 7, 8, 9, 12 312 2, 9, 11 314 15, 18, 20 276 277 278 315 316 317 318 319 320 321 3, 7, 8, 10, 11, 14, 16, 18 14, 15 6, 8, 12, 15 2, 8, 11, 14, 16, 17 1,5, 8, 10, 19 1,5, 8, 9, 11, 18 3, 6, 7, 12 5, 7, 8, 13, 15, 18 322 324 325 9, 13, 15 2, 13, 14 326 327 1, 4, 6, 11, 13, 16, 20 3, 8, 12, 19 10, 13, 14, 15 292 279 9,16 280 1, 2, 11 281 5, 7, 9, 10, 17 282 2, 9, 10, 11, 14 283 1, 2, 9, 10, 13, 15, 16, 18, 19 284 2, 3, 5, 6, 15, 20 285 15, 17 286 1,6, 8, 11, 14, 16, 17, 19 287 1, 13 288 2,3 289 11 _ 3, 7, 8, 10, 15, 18, 19 6, 9, 11, 13, 15 293 2,4 294 13, 15 295 296 1,2,4, 12, 13, 16, 18 297 3, 5, 10, 20, 21, 23 298 299 10, 12, 13, 13, 17 300 14, 18 301 1, 3, 7, 8, 9, 11, 12 302 6, 9, 10, 11, 12 303 1, 3, 8, 9, 11 304 10, 13 305 4, 6, 10 306 307 2, 3, 4, 11, 14 s 5, 9, 12, 13, 14 2,7,8, 11 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 10, 13, 14, 18 2, 5, 14, 15, 7, 16 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 14 Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 pR0 pR0 350 351 352 353 zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva'zabdagrAhyAH pAThAH paM0 1, 6, 12, 14, 15, 19 360 4, 6, 13, 15, 16, 18 5, 6, 7, 8, 9, 17, 20 361 7, 8, 14, 17, 18, 19 3, 5, 6, 7, 8, 11 362 8, 9, 10, 16, 18,20 4, 6, 9, 10, 13, 21 363 2,10, 14, 18 1,2,4,5,7,8,12, 364 1, 2, 4, 7, 9, 16, 14, 16 4, 7, 10, 12, 13 365 2, 4,10, 13, 15, 16 1,2,4,5,7, 13, 17, 22 1, 3, 4, 7, 8, 9, 15, 368 4, 14, 20 5, 6, 7, 8, 11, 19 / 369 1, 3, 5, 18, 21 / 370 17, 19 355 356 357 366 358 359 pR. 6504, 6, 8, 9, 16. jAva saMpatteNaM / dRzyatAM pR0 5 paM0 10, pR06 tti02| ___ aupapAtikasUtre'tredRzaH pAThaH-"te gaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare tithagare sahasaMbuddhe purisuttame purisasIhe purisavarapuMDarIe purisavaragaMdhahatthI abhayadae cakkhudae maggadae saraNadae jIvadae dIko tANaM saraNaM gaI paTTA dhammavaracAuraMtacakkavaTTI appaDihayavaranANadasaNadhare viyadRcchaume jiNe jANae tiNNe tArae mutte moyae buddhe bohae savvaNNU savvadarisI sivamayalamayamaNaMtamakkhayamanvAbAhamaNarAvatta siddhigaiNAmadhenaM ThANaM saMpAviukAme arahA jiNe kevalI...... Namo'tthu NaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM AigarANaM titthagarANaM sahasaMbuddhANaM purimuttamANaM purisasIhANaM purisavarapuMDarIyANaM purisavaragaMdhahatthINaM loguttamANaM loganAhANaM logahiyANaM logapaIvANaM logapajoyagarANaM abhayadayANaM cakhudayANaM magadayANaM saraNadayANaM jIvadayANaM bohidayANaM dhammadayANaM dhammanAyagANaM dhammasArahINaM dhammavaracAuraMtacakkavaTTINaM dIvo tANaM saraNaM gaI pahA appaDihayavaranANadasaNadharANaM viyaTTachaumANaM jiNANaM jAvayANaM tiNNANaM tArayANaM buddhANaM bohayANaM mucANaM moyagANaM savaNNUNaM savvadarisIga sivamayalamasyamaNaMtamakkhayamavAvAhamapuNarAvatcagaM siddhigaiNAmadhenaM ThANaM saMpattAgaM, namo'tthu NaM samaNasya bhagavao mahAvIrassa Adigarassa tisthagarassa jAva sNpaaviukaamss|" pR0 6 paM0 17. jAva puMDarIe / dRzyatAM pR06 paM0 11-15 / pR0 1250 1. tAhiM jAva / dRzyatAM pR0 11 paM0 1-2 / pR. 14 5 3. hatahA jAva / dRzyatAM pR0 10 pN06| pR0 2050 2. jAva hiye......| dRzyatAM pR0 13 paM0 3-71 paM0 12. jAva viharati, dRzyatAM pR0 85017 // pR. 24 paM0 8. jAva, dRzyatAM tRtIyaM pariziSTam / paM0 10, 11, 16. jAva..., dRzyatAM pR0 24 pN04-8|| __ pR0 25 paM0 7. jAva / dRzyatAM pR0 11506 / paM0 9, 12, 14, 17. jAva..., dRzyatAM pR0 24 paM0 4-8 / paM0 15. jAva..., dRzyatAM pR0 24 paM0 13-14 / Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe pariziSTam 533 pR0 26 paM0 5. jAva..., dRzyatAM pR0 10 50 5 / paM0 10, 12. jAva, dRzyatAM pR0 24 pN04-8| __pR0 27 paM0 1, 4. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM08, tathA tRtIyaM pariziSTam / paM0 2. jAva, dazyatAM pR0 17 paM0 17 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 27 paM0 7-8 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 27 paM0 8-10 / pR0 28 paM0 4, 5, 7. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM08, tathA tRtIyaM pariziSTam / paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 20 paM0 15-pR. 24 paM0 1 / paM0 6, 11. jAva, dRzyatAM pR0 10 paM0 6 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 26 paM0 14-15 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 27 paM0 5-6 / pR0 29 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 28 paM0 18-21 / pR0 31 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 2050 15-pR0 24 paM0 1 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 29 paM0 11 / / _pR0 32 paM05, 7. jAva, dRzyatAM pR0 13 paM0 15-pR0 14 paM0 4 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 31pN012-13| paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 22507-10|pN0 20. jAva, dRzyatAM pR0 1750 17-pR0 18 pN01| pR. 3360 3. jAva, dRzyatAM pR0 23 tti06| paM04. jAva, dRzyatAM pR0 23 pN06-7| paM0 15 jAva raveNaM, dRzyatAM pR0 33 paM0 2-4 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 8 Ti0 1 / pR0 34 paM0 10, 11, 15. jAva, dRzyatAM pR0 12 paM0 11, tathA tRtIyaM pariziSTam / pR0 35 paM0 4. jAva, dRzyatAM tRtIyaM pariziSTam / pR0 36 paM0 6, 8. jAva, dRzyatAM pR0 16 paM0 8-10 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 17. paM0 17 // pR. 3950 8. jAva dRzyatAM pR0 3950 4-6 / paM0 13. jAva, atra 'jAva' zabdena darisaNije abhiruve iti pAThaH grAhyo bhAti, dRzyatAM pR0 40 pN07|| pR0 40 paM0 7. degmahiyaM jAva, dRzyatAM tRtIye pariziSTe pR0 35 paM0 4 ityasya TippaNam / pR0 40 50 13, gAhANusAreNa bhANiyabvaM jAva pesnnkaariyaao| "zeSaM ca prItidAnaM gAthAnusAreNa bhaNitavyaM yAvat pressnnkaarikaaH| gAthAzceha nopalabhyante, kevalaM granthAntarAnusAreNa likhyante "bhaTTa hiraNNa-suvaNNayakoDImo mauDakuMDalA haaraa| aTTahAra-ekkAvalIo muttAvalI aTTa // 1 // kaNagAvali-rayaNAvali-kaDagajugA tuddiyjoy-khomjugaa| vaDajuga-paTTajugAI dukulajugalAI bhaTTha // 2 // siri-hiri-ghiI-kittIo buddhI lacchI ya hoti bhtttt| naMdA bhahA ya talA jhaya vaya nADAI asse ya // 3 // hatthI jAgA juggA sIyA taha saMdamANi gilliibho| billI ya viyahajANA raha gAmA dAsa dAsIo // 4 // kiMkara-kuMcui-mayahara-varisadhare tivihadIva-thAle yA pAI thAsaga mallaga kaiviya avaeDaya avakA // 5 // 1. deglA ya bhaTTa lo0 kha0 lI0 // 2. dhIkittIo lI0 // 3. pallaga lI. vinaa|| Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva'zabdagrAhyAH pAThAH pAvIDhA bhisiya-karoDiyAo pallaMkae ya pddisejjaa| IsAIhiM visiTThA mAsaNabheyA u bhaTTha // 6 // haMse 1 koMce 2 garuDe 3 oNaya 4 paNae 5 ya dIha 6 bhahe 7 y| paMkkhe 8 mayare 9 paume 10 hoi disososthi 11 ekkAre // 7 // telle koTsamaggA patte coe ya tagara elA y| hariyAle hiMgulue maNosilA sAsava samugge // 8 // khujA-cilAi-vAmaNi-vaDabhImo bbbrii-busiyaao| joNiya-palhathiyAo isiNIyA thAruiNiyA ya // 9 // lAsiya lausiya daimilI siMhalI taha bhArabI puliMdI y| pakkaNi bahali muruMDI sabarImo pArasIo ya // 10 // chattadharI ceDIo caamrdhr-taaliyNttydhriio| sakaroDiyAdharImo khIrAI paMca dhAIo // 11 // aTuMgamahiyAo ummaddiga-Nhaviga-maMDiyAo ya / vaNNaya cuNNaya pIsiya kIlAkArI ya davagArI // 12 // utthAgiyA u taha nADailla koDaMbiNI mhaannsinnii| bhaMDAri abbhadhAriNi pupphagharI pANiyagharI ya // 13 // valikAriya sejAkAriyAo abbhaMtarI u baahiriyaa| paDihArI mAlArI pesaNakArImo bhaTTha // 14 // "[ ]tti| atra cAyaM pAThakramaH svarUpaM ca-'aha ma uDe mauDapavare aha kuMDale kuMDalajoyappavare', evmaucityenaadhyeym| hArArddhahArau aSTAdaza-navasariko, ekAvalI vicitramaNikA, muktAvalI muktAphalamayI, kanakAvalI kanakamaNikamayI, ratnAvalI maNimayI, kaTakAni, kalAcikAbharaNAni, yogo yugalam , tuSTikA bAhurakSikA, kSaumaM kAAsikam , vakaM trasarImayam , paDheM paTTasUtramayam , dukUlaM duklAbhidhAnavRkSavalkaniSpannam, zrIprabhRtayaH SaT devatApratimAH sambhAvyante, nandAdInAM ___ lokato'rtho'seyaH, anye tvAhuH-mandaM vRttaM lohAsanam, bhadraM zarAsanam, mUDhaka iti yat prsiddhm| tala tti asyaivaM pATha:-"aha tale talampavare savvarayaNAmae niyagavarabhavaNakeU", te ca tAlavRkSAH sambhAvyante, dhvajAH ketavaH, vaya ti gokalAni dazasAhasikeNa govrajenetyevaM dRzyam / nADaya ti 'battIsaibaddhagaM nADagega 'miti dRzyam, dvAtriMzaddhaddhaM dvAtriMzatpAtrabaddhamiti vyAkhyAtAraH, Asa ti mAse "Asappavare savarayaNAmae siriSarapaDirUve", zrIgRhaM bhANDAgAram, evaM hastino'pi, yAnAni zakaTAdIni, yugyAni golaviSaye prasiddhAni jampAnAni dvihastapramANAni caturasrANi vedikopazobhitAni, zidhikAH kuTAkAraNAcchAditAH, syandamAnikAH puruSapramANAyAmA jampAnavizeSAH, gillayaH hastina upari kollararUpA mAnuSaM gintIveti, lATAnAM yAni aMDapalyAnAni tAnyanyaviSayeSu thillIo abhidhIyante, raha tti sAnAmikAH pAriyAnikAzcASTASTa, tatra 1. RkSe lI0 // 2. degsosthiya ekkAre je 1 // 3. isIgagiyA thArugaNiyAya lI / isINIyA thAruNiyA ya loM0 / dRzyatAM pR. 37 paM0 5 Ti0 3 // 4. damigI lI. vinA // 5. muraMDI lI. sN0|| 6. dharA loM0 je0 lii0|| 7. utthAviyA lIM. vinaa||8. kanakamaNikamayI loN| kanakamayI je 1 bhaaN0|| 9. ratnAvalI maNimayI je 1 bhAM0 vinA nAsti // 10. azvapalyAnAni je 1 bhaa0|| Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTama saGgrAmarathAnAM kaTIpramANA phalakavedikA bhavati, vAcanAntare rathAnantaramazvA hastinazcAbhidhIyante tatra te vAhanabhUtAH jJeyAH, gAma tti daza kulasAhasiko grAmaH, tividdadIva tti trividhA dIpAHavalambanadIpAH zRGkhalAbaddhA ityarthaH, utkaJcanadIpAH UrdhvadaNDavantaH, paJjaradIpA abhrapaTalAdipaJjarayuktAH, trayo'pyete trividhAH suvarga-rUpya tadubhayamayatvAditi / evaM sthAlAdIni sauvarNAdibhedAt 'tridhA vAcyAni / kavikA kalAcikA / bhevaeDaya tti tApikAhastakaH, maivayakkaca vAkyA tApiketi sambhAvyate, Dc bhisiyAo tti AsanavizeSAH, karoTikAdhArikAH sthagikAdhArikAH, dravakArikAH parihAsakArikAH, zeSaM rUDhito'vaseyam " iti jJAtAdharmakathATIkAyAm pR043-44| zrImahAvIrajaina vidyAlaya prakAzite sampAdakIya TippaNayute bhagavatIsUtre ekAdaze zatake ekAdaze uddezake mahAbala kumArakathAyAmatra IdRzaH pATha : 50. " tae NaM tassa mahabbalarasa kumArassa ammA-piyaro ayameyArUvaM pItidANaM dalayaMti, taM jahA - aha hiraNyakoDIo, aTTha suvaNNakoDIo, aTTha mauDe mauDappavare, aTTha kuMDailajoe kuMDalajoyappavare, aTTha hAre hArappavare, aTTha addhahAre addhahArappavare, aTTha egAvalIo egAvalipparAo evaM mucAvalIo, evaM kaNagAvalIo, evaM rayaNAvalIo, aTTha kaiMDagajoe kaDagajoyappavare, evaM Tu~Diyajoe, aTTha khomaeNjuyalAI khomajuyalappavarAI, evaM veDagajuyalAI, evaM paMTTajuyalAI, evaM dugulajulAI, aTTha sirIo", aTTha hirIo; evaM ghitIo, kittIo, buddhIo, lacchIo; aTTha naMdoI, aTTha bhaddAI, aTTha 'taile talappavare savvarayaNAmae NiyagavarabhavaNakeU, aTTha jha jhayappavare, avayava dasagosAhassieNaM vaeNaM, aTTha nADagAI nADagappavarAI battIsaibaddheNaM nADaeNaM, a Ase Asappavare savrvaraiyaNAmae sirigharapaDirUvae, aTTha hatthI hatthippavare savrvvazyaNAmae sirigharapaDirUbae, aTTha jANAraM jANappavarAI, aTTha jugAI juMganavarAI, evaM sibiyAMo, evaM saMdabhINiyAo, evaM gillIo, "thillI bho, 2 aTTha viyaiDajANAI viyaDajANappavarAI, aTTha rahe 22 - etadantargataH pAThaH khaM0 je 1 bhAM0 1. trividhA vAcyAni lIM0 je2 // 2. lIM0 madhye nAsti // 3. bhavaikka tti je 2 // 4. avayakAstApiketi loM0 / 'avayakyA tApikA' iti pATho'pyatra kadAcit saMbhavet // 5 " kuNDalayugAni " avR0 // 6. " kalAcikAbharaNayugAni " avR0 // 7. " tuDiya tti bAhvAbharaNam " - aSR0 // 8. " khome tti kArpAsikam, atasImayaM vA, vastram" avR0 // 9. " vaDaga tti trasarImayam " avR0 / paDagaju jaM0 // 10. " paTTa tti paTTasUtramayam' avR0 // 11. " dugulla tti dukUlAbhidhAnavRkSatvagniSpannam " avR0 // 12. " zrIprabhRtayaH SaD devatApratimAH " avR0 // 13. 'buddhIo' iti padaM jaM0 pratau nAsti // 14. " nandAdIni maGgalavastUni / anye tvAhuH -- nandaM - vRttaM lohAsanam bhadraM zarAsanaM 'mUDhaka ' iti yat prasiddham " avR0 // 15. " tale tti tAlavRkSAn " avR0 // 16. " vae tti vrajAn - gokulAni " a0 // 17. rayaNamae jaM0 // 18. " juMgAI ti gollaviSayaprasiddhAni jampAnAni " avR0 / juggAI juggappa je0 lA0 mu0 mudritavRttau ca // 19. sIyAo lA 1 jaM0 // 20. " syandamAnikAHpuruSapramANAn jampAnavizeSAn" avR0 / "vartamAnakAle 'menA' nAmnA prasiddhAni vAhanAni " sampAdakaH // 21. " gillIo tti hastina upari kollarAkArAH " avR0, atrArthe dRzyatAM 160 tamapRSThasya dvitIyA TippaNI // 22. "thillIo tti lATAnAM yAni aDDapalyAnAni tAnyanyaviSayeSu 'thillIo' abhidhIyante " avR0 / tRtIyazatakacaturthoddeza vRttau 'aDDapalyAnAni 'sthAne azvapalyAnAni ' ityasti, dRzyatAM 160 tamapRSThasya dvitIyA TippaNI // 23. "vivRtayAnAnitallaTakavarjitazakaTAni " avR0 // 535 Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabdagrAhyAH pAThAH pArijANie, aTTha rahe saMgomie, aTTha Ase Asappavare, aTTha hatthI hatyippavare, aTTha gAme gAmapavare dasakulasAhassieNaM gAmeNaM, aTTha dAse dAsappavare, evaM dAsIo, evaM kiMkare, evaM kaMcuhajje, evaM vairisadhare, evaM mahattarae, aTTha sovaNNie olaMbaiNadIve, aTTha ruppAmae olaMbaNadIve, aTTha suvaNNaruppAmAe olaMbaNadIve, aTTha sovaNNie ukkapaMNadIve, evaM ceva tiNNi vi; aTTha sobaNie paMjaradIve, evaM veva tiSNi vi; aTTha sovaNNie thAle, aTTha ruppAmae thAle, aTTha suvaNNa-ruppAmae thAle, aTTha sovaNNiyAo pattIo, aDa ruppAmayAo pattIo, aTTha suvaNNa-ruppAmayAo pattIo; aTTha sovaNNiyAI thAsagAI 3, aTTha sovaSNiyAI malagAI 3, aTTha sovaNNiyAo 'taliyAo 3, aTTha sovaNNiyAo 'kaiviciAo 3, aTTha sovaNNie avaeDara 3, aTTha sovaNNiyAo avayakAo 3, aTTha sovagie pAyapITae 3, aDa sovaNNiyAo bhisiyao 3, aTTha sovaNyAo 'kaeNroDiyAo 3, aTTha sorvaNie palaMke 3, aTTha sovaNNiyAo 'pa~DisejAo 3, aTTha0 haMsAsaNAI 3, aTTha0 kaucAsaNAI 3, evaM gallAsaNAI unnatAsaNAIM paNatAsaNAI dIhAsaNAI bhaddAsaNAI pekkhAsaNAI magarAsaNAI, aTTha0 paumAsaNAI, a~Da. usa bhAsaNAI, aTTha0 disAsovatthiyAsaNAI, aTTha0 telasamuMgge, jaihA rAyappaseNaije jAva aDa0 sarisavasamugge, aTTha khujAo jaihA uvavAtie jAva aTTha perisIo, aTTha chatte, aTTha chattAo beDIo, aTTha cAmarAo, aTTha cAmaradhArIo beDIo, aTTha tAliyaTe, aTTha tAliyaMTadhArIo beDIo, aTTha karoDiyAo, aTTha kairoDiyAghArIo beDIo, aTTha khIraghAtIo, jAva " 1. " pariyAnaprayojanAH pAriyAnikAstAn " avR0 // 2. " saprAmaprayojanAH sAGgrAmikAstAna, teSAM ca kaTIpramANA phalakavedikA bhavati" avR0 // 3. " kiMkare tti pratikarmapRcchAkAriNaH " avR0 // 4. " varisadhare tti varSadharAn - varddhitakama hallakAn " aSR0 // 5. " olaMbaNadIve tti zRGkhalAbaddhadIpAn " avR0 // 6. ukkaMcana mu0 / "ukkaMcaNadIve tti utkaJcanadIpAn UrdhvadaNDavataH " avR0 // 7 " evaM ceva tiSNi vitti rUpya suvarNa-rUpyamedAt " avR0 // 8. vi bhaTTa sovaNie thAle mu0 // 9 " thAsagAI ti Adarza kAkArAn " avR0 11 10. cavaliyAo je0 / "tAliyAo tti pAtrIvizeSAn " avR0 // 11. kavaciyAbho je0 / " kaviciyAo tti kalAcikAH " avR0 // 12. " avaeDae tti tApikA hastakAn " avR0 / " etacca kadAca 'tavethA 'zabdena bhASAyAM yat pratItaM tat sambhavati " sampAdakaH // 13. " avayakkAo tti avapAkyA:- tApikA iti sambhAvyate" avR0 // 14. " misiyAo tti AsanavizeSAn " avR0 // 15. " katharoTa iti gujarAtI bhASAyAM prasiddhaH pAtravizeSaH 'karoDiyA' zabdena kadAca gamyate, athavA tAmbUlAdyAdhAyakapAtravizeSa ityartho'pi gamyate ". - sampAdakaH // 16. vaNNiyAto palaMkIo jaM0 // 17. " paDisejjAo tti uttarazayyAH avR0 // 18. " haMsAsanAdInihaMsAdyAkAropalakSitAni " avR0 // 19. pakkAsa' jaM0 // 20. aTTha disAsova jaM0 vinA // 21. mugge, evaM koTsa0 patta0 coya0 tagara0 ela0 hariyAla0 hiMguluya0 maNosikA0 aMjaNasamugge, bhaTTa khujAto jahA bhovavAiye jaM0 // 22. " jahA rAyapaseNaijje ityanena yat sUcitaM tadidam - aTTha kuTThasamugge, evaM patta-coya - tagara-ela-hariyAla - hiMgulaya-maNo sila-aMjaNasamugge tti " avR0 / dRzyatAM rAyapaseNaijje pR0 180, kaNDikA 107, gUrjaragrantha0 // 23. " jahA uvavAie ityanena yat sUcitaM tadihaiva devAnandAvyatikare [ zataka 9 u0 33 sU0 10, evaM 452 pRSThasya tRtIyAyAM TippaNyAm ] astIti tata eva dRzyam " avR0 / aupapAtikasUtre dRzyatAM pa0 76, sU0 34, Agamodaya0 // 24. pArisIbho mu0 / / 25. " karoDiyAdhArIo tti sthagikAdhAriNIH " avR0 / kavoDiyA 0 jaM0 // "" Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTam aTTha aMkaghAtIo, aTTa aMgamadiyAo, aTTa *ummaddiyAo, aha pahAviyAo, aTTha pasAdhiyAo, aha varNagapesIo, aTTha cuNNagapesIo, aTTa koDA(1DDA)kArIo, aTTha devakArIo, aha uvasthANiyAo, aha nADaijAo, aha koDubiNIo, aha mahArNasiNIo, aTTha bhaMDAgAriNIo, aha aMbhAdhAriNIo, aTTa puSphaghariNIo, aha pANighariNIo, aTTha bali kAriyAo, aTTa sejAkArIo, aha abhitariyAo paDihArIo, aha bAhiriyAo paDihArIo, aTTha mAlAkArIo, aha pesaNakArIo, annaM vA subahuM hiraNaM vA, suvaNNaM vA, kaMsa vA, dUsaM vA, viuladhaNakaNaga jAva saMtasAvadejaM alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo paikAmadAu~ pakaumaM paribhottuM kAma priyaabhaaegeN| 51. tae NaM se mahabbale kumAre egamegAe bhajAe egamegaM hiraNNakoDiM dalayati, egame suvaNNakoDiM dalayati, egamegaM mauDaM mauDappavaraM dalayati, evaM taM ceva savaM jAva egamegaM pesaNakAri dalayati, annaM vA subahuM hiraNNaM vA jAva 'priyaabhaaeuN| 52. tara NaM se mahabbale kumAre uppiM pAsAyavaragae jahA jamAlI (sa0 9 u. 33 su. 22) jAba viharati / "-iti bhagavatIsUtre pR0 548-551 / __ tulanA-dRzyatAM pR0 37 paM0 5-6 Ti0 3 / "bahUhiM khujAhiM cilAIhiM vAmaNIhiM vaDabhIhiM babarIhiM bausiyAhi joNiyAhi paNhaviyAhiM IsiNiyAhiM thAruNiyAhi lAsiyAhiM lausiyAhiM milIhi siMhalIhiM ArabIhiM puliMdIhiM pakkaNIhiM bahalIhiM muruMDIhiM sabarIhi pArasIhiM NANAdesIhiM videsaperimaMDiyAhiM " iti auppaatiksuutre| "tesu NaM uppAyarabbaesu pakkhaMdolaemu bahUiM haMsAsaNAI koMcAsaNAI garulAsaNAI uNNayAsaNAI paNayAlaNAI dIhAsaNAI bhaddAsaNAI pakkhApaNAI magarAlaNAI usabhAsaNAI sIhAsaNAI paumAsaNAI disAsovasthiyAI savvarayaNAmayAI acchAI jAva paDirUvAI" iti rAjapraznIyasUtre / "bahUni hasAsanAdIni aasnaani| tatra yeSAmAsanAnAmadhobhAge haMsA vyavasthitA yathA siMhAsane siMhAstAni haMsAsanAni, evaM kauJcAsanAni gaDAsanAni vibhAvanIyAni / unnatAsanAni nAma yAni uvAsanAni, pragatAsanAni nimnAsanAni, dIrSAsanAni zayyArUpANi, bhadrAsanAni yeSAmadhobhAge pIThikAbandhaH, pakSyAsanAni yeSAmadhobhAge nAnAsvarUpAH pkssinnH| evaM makarAsanAni siMhAsanAni ca bhAvanI pAni / padmAsanAni padmAkArANi AsanAni / disAsovatthiyAsaNANi yeSAmadhobhAge diksauvastikA AlikhitAH santi / yathAkramamAsanAnAM saMgrahaNigAthA * "ihAGgamardikAnAmunmardikAnAM cAlpa-bahumardanakRto vizeSaH" avR0|| 1. " vannagapesIo tti candanapeSaNakArikAH haritAlAdipeSikA vA" avR0|| 2. "cUrNaH tAmbUlacUrNo gandhadravyacUrNI vA" avR0|| 3. bho, bhaTTa dava lA 1 lA 4 // 4. kIDAgArImo je0| koThAgArI mu0, mUle jaM. prateH pATho'sti // 5. "davakArIo tti parihAsakAriNIH" avR0|| 6. "uvatthANiyAo tti yA AsthAnagatAnAM samIpe vartante" avR0|| 7. "koDubiNIo ti padAtirUpAH" avR0||8.degnnsiimolaa 1degNasIto jN0|| 9. ajjhAdhA mu0|| 10.degkAriNImo lA 4 // 11. saMtasArasAva lA 1 // 12. 'pakAmaM dAuM' iti pAThaH lA 1 lA 4 jaM0 pratiSu n|| 13. kAmaM bhottaM padeg mu0|| 14. 'pakAma' iti lA 1 lA 4 jaM0 pratiSu n|| 15. paribhA' lA 1 mu0|| 16. mahAbale lA 4 // 17. paribhA' lA 4 mu0|| 18. cilAiyAhiM vAmaNiyAhiM vaDabhiyAhi babbariyAhi bausiyAhiM khN0|| 19. paripiMDitAhiM khN0|| Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabdagrAhyAH pAThAH haMse 1 koMce 2 garuDe 3 oNaya 4 paNae ya 5 dIha 6 bhadde ya 7 // pakkhe 8 payare 9 paume 10 sIha 11 disAsosthi 12 bArasame // 1 // iti" iti rAjapraznIyasUtrasya malayagirisUriviracitAyAM ttiikaayaam| pR0 41paM0 2. jAva, dRzyatAM tRtIyaM pariziSTam / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 40 paM. 14-15 / paM0 10.jAva viharati, dRzyatAM pR0 4 paM0 4-5 / paM0 10, 11, 15. jAva, dRzyatAM tRtIya pariziSTam / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 41 paM0 4-6 / / pR0 42 paM0 1, 4 jAva, dRzyatAM pR0 41 paM0 11, tathA tRtIyaM prishissttm| paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 41 paM0 17-pR0 42 paM0 1 / paM0 7. jAva, dRzyatAM 10 4 paM0 4-5 / paM0 10 jAva, dRzyatAM pR0 17 paM0 17 / pR0 43 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 6-7 // pR0 45 paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 45 paM0 6-10 | paM0 14, 20.jAva, dRzyatAM pR0 44 paM. 11-14 / , pR0 46 paM0 4, 7. jAva, dRzyatAM pR0 44 paM0 13-14 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR. 44 paM0 12-14 / pR0 47 paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 46 paM0 20-pR0 47 paM0 1 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 47 paM0 7-8 / paM0 10. jAva pandha', dRzyatAM pR0 44 paM0 12-14 / pR0 48 paM08, 12. jAva, dRzyatAM pR0 44 paM0 13-14 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 .47 paM0 15-pR048508| _pR0 49 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 16 paM08-10 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 23 paM0 5, tathA 6 Tippanakam , tathA pR0 33 paM03 | paM0 13. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe pR0 49 paM0 13 sambandhi Tippanakam / paM0 14. jAva sannivesANaM Aheva jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTa pR0 49 paM0 14 sambandhi Tippanakam / paM0 15. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe pR. 4960 15 sambandhi ttippnkm| pR0 51 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 22 paM0 8-10 / pR0 53 paM0 12, 16, 18. jAva, dRzyatAM pR0 53 pN08-9| paM0 25. bAva, dRzyatAM pR0 53 paM0 22 / / pR0 54 paM0 8, 9. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe etatpatrasambandhi Tippanakam / pR0 55 paM0 7. jAtra, dRzyatAM pR0 45 paM05-6 / pR0 56 paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 56 paM0 13 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 56 pN015-16| / pR057paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 45 paM05-71 paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 57 paM. 1113 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR057504-8 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 14 paM05-11 / pR058 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 14 paM. 5-11 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 43 paM0 4-5 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 57 paM0 4-8 / paM0 10, 12. jAva, dRzyatAM pR0 57 paM0 11-15 / 30 13. jAva, dRzyatAM pR0 57 paM0 4-7 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 58 pN01-2| pR0 59 50 9. jAva, dRzyatAM pR0 49 50 14, tathA tRtIyapariziSTe pR0 49 paM0 14 sambandhi ttippnkm|| Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTam pR0 60 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR059 paM0 6-7 / pR0 61 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 59 paM0 6-7 / pR0 62 paM0 15, 16 jAva, dRzyatAM pR0 125 paM0 2 Ti0 1 / pR0 63 paM0 9. jAva, dRzyatAM Ti0 9 / paM0 10. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe pR0 49 paM0 14 sambandhi Tippanakam / paM0 13. jAva maMDa', dRzyatAM pR0 60 paM0 12 pR0 61 paM0 8 / pR0 64 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 58 paM0 18 pR0 60 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 59 paM0 1-5 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 59 paM0 6-7 / pR0 65 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 60 paM0 1-8 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 64 paM0 14 pR0 65 paM0 3 / pR0 67 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 60 paM0 10 pR0 61 paM0 3 / paM0 9 jAva, dRzyatAM pR0 67 paM0 6-7 / pR0 68 paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 67 paM0 6-7 / paM0 7 jAva, dRzyatAM pR0 68 paM0 5-6 | paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 68 paM0 6-8 / pR0 69 paM0 1, 2. jAva, dRzyatAM pR0 125 paM0 2 Ti0 1 / paM0 8 jAva, dRzyatAM pR0 68 paM0 2-3 | paM0 12 jAva, dRzyatAM pR0 57 paM0 4-5 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 57 paM0 6-7 | pR0 70 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 56 paM0 12-13 paM0 11 jAva, dRzyatAM pR0 56 paM0 19-20 / pR0 72 paM0 12, 13. jAva, dRzyatAM pR0 71 paM0 8-10 / pR0 76 paM0 6. jAva, dRzyatAm aupapAtikasUtrAntargataH pAThaH " te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthagare sahasaMbuddhe purisottame purisasI purisavara puMDarIe purisavaragaMdhahatthI abhayadae cakkhudae maggadae saraNadae jIvadara dIvo tANaM saraNaM gaI paTThA dhamnavaracAuraMta vakkavaDI appaDihayavaranANadaMsaNadhare viaTTacchaume jiNe jAtiNe tAra mutte moyae buddhe bohae sambaNNU savvadarisI siva-mayala-maru a-maNaMta-makkhayamantrAbAha-mapugarAvattayaM siddhigaiNAmadheyaM ThANaM saMpAviukAme arahA jiNe kevalI hatthusse samacaraM ThAThara vajarisanArAyasaMtrayaNe aNulomavAuge kaMkaggahaNI kavotapariNAme sauNiposa - pitarorupariNae paumuppalagaMdha sarisa nissAsa surabhivayaNe chavI nirAyaMka- uttama pasattha-aiseyafloatpale jala - malla - kalaMka seya-raya dosa- vajiya- sarIra - nizvaleve chAyA - ujjo viyaMgamaMge ghaniciya - subaddha-lakkhaguNNaya - kUDAgAranibha-piMDiaggasirae sAmaliboMDaghaNaniciyacchoDi - miu-viSaya-pasastha- suhuma - lakkhaNa-sugaMdha - suMdara - bhuamo aga- bhiMga - nela- kajjala - pahibhamaragaNa - giddha - nikuraMba - niciya - kuMciya-payAhiNAtta muddhasirae dAlima - puppha-ppagAsa-tavaNijasarisa - nimmala-suddhi-kesaMta ke sabhUmI niciya - subaddha-lakkhaNunnaya - kUDAgAra - nibha-piMDiyaggasirae chattAgArutamaMga dese NivvaNa-samalaTu-maha-caMdaddha-samaNiDAle uDuvai-paDipuNNa- somavayaNe allINa yamANantasavaNe surasavaNepINa-maMsala kavola - desabhAe ANAmiya- cAvaruila kinhanbharAitaNu-kasiNa-bhimudde avadAliya-puMDarIyaNayaNe ko Asia dhavala-pattalacche garulAyata ujjutuMgaNAse uvacia - silappavAla- triMbaphala-saNNibhAharoTThe paMDurAsasi-sa ala- vimala- Nimmala saMkhagokkhIra-phega-kuMda-dagaraya-mugAliA dhavaladaMtaseDhI akhaMDadaMte apphuDiadaMte aviraladaMte suNiddhadaMte sujAyadaMte egadaMtaseDhI vitra aNegadaMte huyavahaNirddhatadhoya-tatta-tavaNijja-ratta-tala-tAlujI he avaDiya - 539 Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabdagrAhyAH pAThAH suvibhatta-cittamaMsU maMsala-saMThiya-yasattha-saddala-viulahaNUe cauraMgula-suppamANa-kaMbuvara-sarisamgIve varamahisa-varAha-sIha-sahala-usabha-nAga-vara-paDipaNNa-viulakkhaMdhe jugasannibha-pINaraiya-pIvarapauDha susaMThiya-susiliha-visivaNa-thira subaddhasaMdhi puravara-phaliha-vaTTiyabhUra bhuaIsara-viulabhoga-AdANa-paliha-ucchUDha-dIhabAhU rattatalovaiya-maubha-maMsala-sujAya-lakkhaNa-sattha-acchiddajAlapAgI pIvara-komala-varaMgulI AyaMba-taMba-taliga-sui-ruilaNiddhaNakkhe caMdavANilehe sUrapANilehe saMkhapANilehe cakarANilehe disa,sotthiANilehe caMda-sUra-saMkha-caka-disAsotthiapANiLe he kagaga-silAtalujala-pasAtha-samatala-upaciya-vicchiNNa-pihulavacche sivicchaMkiya-vacche akaraMDubha-kagagalyaya-nimmala-sujAya-nisvaya-dehadhArI ahasahassa-paDipuNNa-varapurisa-lakkhagadhare saNNayapAse saMgapAse suMdarapAse sujAyapAse miyanAia-pINaraiapAse uju a-samasaMhiyajavataNu-kasigaNiddha-Aija-laDaha-ramaNija-romarAI jhasa-vihaga-sujAyapINakucchI jhasodare suikaraNe paumavi bhaDagAbhe gaMgAvattaka-payAhiNavatta-taraMga-bhaMgura-ravikiraNa-taruNa-bohiyaakosAyaMta-pauma-gaMbhIra-viyaDagAme sAhaya-soNaMda-musala-dappaga-Nikariya-varakaNaga-ccharu-sarisavaravaira-valiamajjhe pamuiya-varaturaga-sIha-vara-vaTTiyakaDI varaturaga-sujAya-sugujjhadese AhaNNahau vva Niruvaleve varavAraga-tulla-vikA-vilasiyagaI gayasasa ga-sunAya pannibhoru samugaNimagagUhajANU eNI-kuruviMdAvatta vAgupudhajace saMThiyasusiliTThagUDhagupphe suppaiDiya-kumma-cArucalaNe aNupunva-susaMhayaMgulIe uNNaya-taNu-taMba-NidaNakkhe rattupala-patta-maua-sukumAla-komalatale aTThasahassa-varapurisa-lakkhaNadhare naga-nagara-magara sAgara-cakka varaMka-maMgalaMkiyacalaNe visiharUve huyavaha-niddhama-jaliya-taDitaDiya-taruNa-ravikiraNa-sarisa-tee aNAsave amame akiMcaNe chinnasoe niruvaleve vagaya-pemarAga-dosa-nohe nigaMthassa pavayaNassa desae satthanAyage paiTThAvae samaNApaI samaNaga-viMda-pariara ca uttIsa-buddha-vaya gAtisesapatte paNatIsa-saccavayaNAtisesapatte AgAsagaeNaM cakkeNaM AgAsagaraNaM chattegaM AgAsiyAhiM cAmarAhiM AgAsaphaliAmaeNaM sapAyavIDheNaM sIhAsaNeNaM dhammajjhaega purao paka DhajamANegaM cauddasahiM sanaNasAhassIhiM chattIsAra aji mAsAhassIhiM saddhi saMparivuDe puvvANupurvi caramANe gAmANuggAmaM dUijamANe suhasuhega viharamANe caMpAe NayarIe bahiyA uvagagaragAma uvAgara caMpaM nagari puNNabhadaM beiaM samosariukAme" iti AgamodayasamityAdimudrite aurapAtikasUtre paatthH| idamatrAvadheyam-IdRza ari nirdiSTaH pATha aurapAtikasUtrasya hastalikhitAdarzeSu kutrApi naivopalabhyate, kintu TIkAnusAreNa kathamapi svamatyA saMyojya yAdRzaH pATha AgamodayasamitiprakAzite granthe sampAdakena [tadanusAreNa anyaizca svaprakAziteSu grantheSu] mUle upanyastaH tAdRzaH pATho'smAbhirapi atra mUle upnystH| yathA tu hastalikhitAdarzeSu atra pATha upalabhyate tathA asmAbhiracirAt prakAzayiSyamANe aupapAtikasUtre pAThAntara-TIkAsammatapAThAdibhiH saha mudrayiSyate / paM012. jAva, dRzyatAM pR072paM0 17-21 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 14 paM0 5-11 / pR0 74 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 14 paM05-11 / paM0 19, 20. jAva saMpattANaM, jAva saMpAvi, dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 6 paM0 4, 6 Adisambandhi Tippanakam / pR0 75 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 23-0 75 paM0 1 / paM. 4. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe etatsthAnasambandhi Tippanakam / paM0 17. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe etatsthAnasambandhi Tippanakam / pR0 76 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 71 pN010| paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 15 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10-10 6 paM0 9, pR0 6 paM0 1 Ti0 2 / Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 caturtha pariziSTam pR0 77 paM0 15. jAva, dRzyatAM tRtIyAriziSTe etatsthAnasambandhi Tippanakam / / pR0 78 paM. 4. jAva, dRzyatAM pR0 8 paM0 1 Ti0 1, tathA tRtIyapariziSTe pR08 paM0 1-2 sambandhi Tippanakam / paM0 8, 9. jAva, dRzyatAM pR07 paM0 10-12 / pR0 79 paM0 23. jAva, dRzyatAM pR0 79 paM0 10-19 / pR. 80 paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 14 paM0 5-11 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 80 paM0 14-15 / _pR08150 4. jAva, dRzyatAM pR0 80 paM0 3-9 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 80 paM0 12pR0 81 paM0 2 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 81 paM 12 / pR082 paM0 3. jAva,tulanA-"uppalattAe paumattAe kumudattAra naliNatcAe subhaga0 sogaMdhiyattAra poMDariya0 mahApoMDariya0 sayapatta0 sahassaratta0 evaM kalhAra0 kokaNata. araviMdattAe tAmarasattAe bhisa0 bhisaNumAla0 pukkhalattAe pukkhalasthibhagatAe viuti // " iti sUtrakRtAGge pR0 200, 2/3/730 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 8.50 14-15 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 81 paM0 1-2 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM0 8-9 / paM0 15, jAva, dRzyatAM pR0 80 paM0 14-15 / pR0 83 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0.20 paM0 15-17 | paM06, 16. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM0 8-9 paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 81 paM0 10-pR0 82 paM0 16 / paM0 11. jAva vipulaM, paM0 12. 4 jAva NhAyA jAva ullapaDalADagA, dRzyatAM pR0 81 paM011-pR0 82 paM0 2 / paM0 12. deggharate jAva, dRzyatAM pR0 82 paM0 4-9 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 83 paM0 3 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 34 paM0 3-8 / pR. 84 paM0 2 jAva, dRzyatAM pR0 34 paM0 10-11, pR0 12 paM0 11 tathA tRtIyapariziSTe etatsambandhi Tippanakam / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM0 2.5 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 80 paM014-15 / paM0 16, 18. jAva, dRzyatAM pR0 84 pN010-11| paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 7950 6.10 / __ pR0 85 paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 84 paM0 12-14 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 84 paM0 15-085 paM0 1060 24. jAva, dRzyatAM pR0 55 50 7 / pR0 86 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 84 paM0 15-0 85paM0 16 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 7950 5.9 / __ pR0 87 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 78 paM0 10-13 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 86 paM0 17 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 45 paM0 3.4 / __ pR0 8950 17. jAva, dRzyatAM pR0 88 paM0 7-8 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 62 paM0 10 / pR0 91 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR. 90 paM0 18 / paM02. jAva, dRzyatAM pR0 8850 7-8 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR088 paM0 17 / paM0 11. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe etatsthAnasambandhi Tippanakam / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 3 paM03-pR0 4 paM0 2 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR04604| pR0 92 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 43 paM0 11-pR0 56 paM0 14 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR056 paM0 14--pR0 75 paM0 10 / paM0 14.jAva, dRzyatAM pR0 91 paM0 3-5 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 91 paM0 13-14 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 354 paM0 9-10 / . Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 jJAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabda grAhyAH pAThAH pR0 93 paM02. jAva, dRzyatAM pR0 99 paM0 12-13 / paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 76 paM0 20-21 / pR0 94 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 pR0 95 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 49 paM0 14 sambandhi Tippanakam / pR0 96 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 pR0 97 paM0 11 jAva, dRzyatAM pR0 pR0 98 paM0 paM0 6 / 14. jAva, dRzyatAM pR0 1-3 / 15 | paM0 9 jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe pR0 13 paM0 15 / 22 paM0 7-11 / 95 paM0 9-11 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 94 pR0 99 paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 99 paM0 18-19 / pR0 100 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM0 8 tathA tRtIyapariziSTe etatpRSThasambandhi Tippanakam | paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 99 paM0 15-16 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 354 paM0 11-12 / paM0 11, 12. jAva, dRzyatAM pR0 99 paM0 18-19 / pR0 101 paM0 3 jAva, dRzyatAM pR0 100 paM0 15 - 010101 / paM0 9, 11 jAva, dRzyatAM pR0 101 paM0 4-7 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 20 paM0 5 / pR0 102 paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 92 paM0 19-50 93 paM0 2 / pR0 104 paM0 10. jAvazabdena pR0 104 paM0 3 anusAreNa AhArappiyA bhAhAralolA iti pATho grAhyo bhAti / pR0 105 paM0 3,11. jAva, dRzyatAM pR0 104 paM0 19 - pR0 105 paM0 1 / pR0 106 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 354 paM0 11-12 / paM0 4. jAtra, dRzyatAM pR0 104 paM0 19-20 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 105 paM0 1-2 / pR0 108 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 16 paM0 9-10 / paM03. jAva, dRzyatAM pR0 49 paM0 14, tRtIyapariziSTe etatpRSThasambandhi TippanakaM ca / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 15 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 12 paM0 11 Ti0 18 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 38 paM0 3pR0 39, dRzyatAM pR0 7 paM0 7, tathA tRtIyapariziSTe tatpRSThasambandhi Tippanakam | paM0 9. jAva dRzyatAM pR0 38 paM0 350 39 paM0 6 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 41 paM0 6 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 3 / pR0 109 paM0 13, 15. jAva, dRzyatAM pR0 107 paM0 18 - pR0 108 paM0 2 / pR0 110 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 42 paM0 8 - pR0 43 paM0 5 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM0 5 / paM0 14 jAva, dRzyatAM pR0 55 paM0 6-11 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 55 paM0 6-12 | pR0 111 paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 111 paM0 12-13 / pR0 112 paM0 3. jAtra, dRzyatAM pR0 23 paM0 5-6 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 112 paM0 4-9 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 51 paM0 2 10 55 paM0 1, tadanantaraM pR0 42 paM0 13-14 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 42 paM0 14-15 / pR0 113 paM0 4. jAtra, dRzyatAM pR0 55 paM0 21 - 1056 paM0 2 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 56 paM0 3 | paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 70 paM0 12-10 71 0 1 / Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe pariziSTam pR0 114 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 41 paM0 15, tathA tRtIyapariziSTam pR0 514 / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 46 paM0 15-pR0 47 paM0 1 / paM0 9. .jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 14, tathA tRtIyapariziSTe asya Tippanakam / pR0 115 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 114 paM0 10-0 115 paM0 4 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 115 pN04| pR0 116 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 24-pR0 75 paM0 1 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 115 paM0 10-14 / paM0 13, 20. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 23-pR0 75 paM0 11 paM0 21. jAva, dRzyatAM pR0 116 paM0 12-19 / paM0 23. jAva, dRzyatAM pR0 114 paM0 4 Ti0 3 / paM0 24. jIvAjIve jAva, dRzyatAM pR0 114 paM0 4, tathA tRtIyapariziSTe tatsambandhi ttippnkm| __ pR0 117 paM0 11, 12. jAva, dRzyatAM pR0 117 paM0 8-9 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 115 paM0 18-10 117 paM0 2 / pR0 118 paM0 3, 4. jAva, dRzyatAM pR0 118 paM0 2 / pR0 121 paM0 10. jAva, dRzyatAM pR 120 paM0 12-13 / pR0 122 paM0 2, 3. jAva, dRzyatAM pR0 122 paM0 1 / paM0 10. jAva, tulanA"ahAsuhaM devANuppiyA! mA pddibNdh| 33. tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre khaMdayassa kaccAyaNasagottassa tIse ya mahatimahAliyAe parisAe dhamma prikhei| dhammakahA bhaanniynv|| 34. taraNa se khaMdae kacAyagasagotte samaNassa bhagAo mahAvIrassa aMtira dhamma soccA nisamma hatuDhe jAva hiyae uThAe uThei, 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, 2 evaM vadAsI-saddahAmi gaM bhaMte! nigaMthaM pAvayaNaM, pattiyAmi gaM bhaMte! nigaMthaM pAzyaNaM, roemi NaM bhaMte / nigaMyaM pAvayaNaM, anbhuTemi NaM bhaMte / niggaMthaM pAvayaNaM, evameyaM bhaMte !, tahameyaM bhaMte!, avitahameyaM bhaMte!, asaMdiddhameyaM bhaMte!, icchiyameyaM bhaMte !, paDicchimeyaMya bhaMte!, icchiyapaDicchiyameyaM bhaMte !, se naheyaM tunme vadaha tti kaTTu samagaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namasati,2 uttarapurasthimaM disIbhAyaM avakkama, 2 tidaMDaM ca kuMDiyaM ca jAva dhAturattAo ya egate eddei||" iti bhagavatIsUtre pAThaH, 2 / 1 / 33-34 // . paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 56 paM0 3-pR0 57 paM0 1 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 16-0 75 paM0 6 / paM0 21. jAva, atra 'jAva'zabdena 'buddhe mutte aMtagaDe parivinduDe samvadukkha' iti pAThaH grAhyo bhAti, dRzyatAM paryuSaNAkalpasUtre sssstthkssnne| pR0 123 paM0 10, 12, 14, 17. jAva, dRzyatAM pR0 55 paM0 11-12 / paM0 14, 15. jAva, dRzyatAM pR0 7 paM0 9-11 / pR0 124 paM0 1. jAva rAyA, dRzyatAM pR0 4950 3-15 / paM0 7 jAva, dRzyatAM pR0 124 paM0 1 Ti0 1 / paM0 5, 9. jAva, dRzyatAM pR0 53 paM0 2-0 72 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 122 paM0 17-21 / / pR0 125 paM0 2. jAva, dRzyatAM Ti0 1 / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 2-3 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 3-5 / pR0 126 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 11950 11-12 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 125 pN08| paM08. jAva, dRzyatAM pR0 126 paM06-7.50 14. jAya, dRzyatAM pR0 113 paM014 / Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabdagrAhyAH pAThAH pR0 127 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 94 paM0 13-14 / 50 4. jAva, tulanA "tae NaM samage bhagavaM mahAvIre teNaM aNucareNaM AbhoieNaM nANa-dasaNeNaM appaNo nikkhamaNakAlaM Abhoei, AbhoittA ciccA hiraNNaM, ciccA suvaNaM, ciccA dhagaM, ciccA rajaM, ciccA rahUM, evaM balaM vAhaNaM kosaM kuhAgAraM cicA puraM, cicA aMteuraM, cicA jaNavayaM, ciccA vipuladhaNakaNaga-rayaNa-maNi-muttiya-saMkha-silappavAla-rattarayaNamAiyaM saMsArasAvaija vicchaDDaittA, vigovaittA dANaM dAyArehiM paribhAittA, dANaM dAiyANaM paribhAittA...... asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei, ThAvittA sIyAo paccoruhai, paccoruhitA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omu ai, omuittA sayameva paMcamuTThiyaM loaM karei, karittA chaTeNaM bhatteNaM apANaraNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM egaM devadUsamAdAya ege abIe muMDe bhavittA agArAo aNagAriaM pvie|" iti paryuSaNAkalpasUtre // paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 126 paM0 10-14 / paM0 10. jAva, ddazyatAM pR0 113 paM0 16 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 625010 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 304 paM0 2-3, tathA dRzyatAM tRtIyapariziSTe pR0 158paM0 7 ityasya Tippanakam / pR0 128 paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 127 paM0 8 Ti0 3 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 113 paM0 16 / pR0 129 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 92 paM0 16- pR0 93 paM0 2 / pR0130601,2.jAva, dRzyatAM pR06506, tathA caturthapariziSTa tatpRSTha sambandhi ttippnkm| paM0 5. jAka, dRzyatAM pR04 paM09- pR0 550 1 / paM. 7. jAva, dRzyatAM pR0 550 3-9 / - pR0 131 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 131 pN01-2| paM04. jAva, dRzyatAM pR0 13150 1-2 paM06.jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 23-pR0 75 paM0 1 / pR0 132 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR06 paM06, tathA caturthapariziSTa tasya Tippanakam / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 750 7 Ti08/paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 108 paM0 2 / pR0 133 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 133 paM0 1 / pR0 134 paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 133 paM0 11-14 / paM0 11, 12. jAva, dRzyatAM pR0 134 pN04-7| pR0 135508. jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 10 tti07|| pR0 136 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 135 paM0 5-13 / paM 5. jAva, dRzyatAM pR0 136 paM0 1 / paM08. jAva, dRzyatAM pR0 135 paM06-pR0 136 paM0 5 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 136 paM0 1-6 / pR0 137 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 132 paM0 18-pR0 133 paM0 1 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 132 paM0 19-10 133 paM0 12 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 133 paM0 19-22 / paM0 21. jAva, dRzyatAM pR0 62 paM0 10 / pR0 138 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 91 paM0 13-14 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR. 100 paM0 7-8 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 100 paM06-7 / pR0 139 paM0 7. jAtra, dRzyatAM pR0 134 paM0 3-7 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 134 pN08-10|pN0 11. jAtra, dRzyatAM pR0 46 paM0 15-pR0 47 pN01| paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 100 paM0 4-5 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 92 paM0 20, tathA pR0 354 Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTam 545 paM0 9-10 / paM0 19. jAtra, dRzyatAM pR0 134 paM0 11-10 136 pN09| pR0 140 50 10. jAva, dRzyatAM pR0 132 paM0 12-13 | paM0 11. jAtra, dRzyatAM pR0 132 paM0 12-14 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 92 paM0 18-0 93 paM0 2 / pR0 14150 8. jAva, dRzyatAM pR0 107 paM0 4-6 / paM0 14, 20. jAtra, dRzyatAM pR0 1050 4-pR0 39 pN06| paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 40 paM0 13-pR0 41 paM 7, tathA dRzyatAmasminneva pariziSTe pR0 40 paM0 13 saMbandhi Tippanakam / pR0 142 paM05. jAva, dRzyatAM pR0 1415 21-pR0 142 pN02| paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 750 11 / paM0 9-10 jAva, dRzyatAM pR0 123 paM0 17-19 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 52 paM07-pR0 56, tathA draSTavyaM bhAvatIsUtra jamAleH critrm| paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 72 paM0 14-16 pR0 143 paM0 10. jAva egarAiyaM ti iha yAtrakaraNAt domAsiyaM temAsiyaM cAummApiya paMcamAtiya chammAsiyaM sattamAsiyaM paDhamasattarAIdiyaM bIyapattarAiMdiyaM taccasattarAiMdiyaM ahorAidiyaM ti drssttvymiti||" aTI. pR0123 B|| pR0 144 paM0 4, 9, 16. jAva, dRzyatAM pR0 71 paM0 8-10 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 71 paM0 1, pR0 92 paM0 8 / atra "bahUNi vAsANi cauttha-chaThahama-dasama-duvAlasehiM apANaM bhAvanANA viharaMti" IdRzaH kazcit pATho'bhipreto bhaati| pR0 145 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 76 pN06| pR0 146 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 10 50 5-pR0 20 paM0 12 / paM0 13, 16. jAtra, dRzyatAM pR0 146 paM0 7 / paM0 15. jAva dRzyatAM pR0 146 paM0 9-11 / paM0 16. jAva viha, dRzyatAM pR0 33 paM0 12 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 145 paM0 13-15 / pR0 147 paM0 5. jAva, dRzyatAM kalpasUtre.bhagavato mahAvIrasya siddhArthanRpakRtajanmamahotsavAdArabhya naamkrnnpryntm| pR0 148 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 12 paM0 12 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 145 pN011-12| paM0 14, 15. jAva, dRzyatAM pR0 148 paM0 12 / / pR0 149 paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 17 paM0 3-4 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 149 paM0 11-19 / paM0 22. jAva, dRzyatAM pR0 13 paM0 15-pR. 14 pN04| paM0 24. jAva, dRzyatAM pR0 149 paM0 11 / paM0 25. jAva, dRzyatAM pR0 96 paM07-pR0 97 paM0 2 / pR0 150 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR. 3250 16 / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 82 paM0 1-13 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR082 pN02-3| paM. 9. jAva, dRzyatAM pR0 82 pN06-9| paM0 19. jAva sanni dRzyatAM pR0 49 paM0 14, tathA tRtIyapariziSTe asya ttipynkm| pR0 151 paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 32 paM0 18-pR0 33 paM0 2 / / pR0 152 paM03. jAva, dRzyatAM pR0 7760 14, tathA tRtIyapariziSTe etatsaMbandhi ttippnkm| paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 152 paM0 19| paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 152 pN07| pR0 153 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 152 pa0 2 / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 26 paM0 14-15 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 340 paM0 14 Ti. 19 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 41 paM0 11 / Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabdagrAhyAH pAThAH pR0 157 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 61 paM0 13 / pR0 158 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 19 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 158 paM08-9 pR0 159 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 16 paM0 1 Ti0 2 / paM0 7, 11. jAva, dRzyatAM pR0 158 paM0 7-pR0 15950 5 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 158 paM. 11-pR0 159506 / pR0 160 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 159 paM0 3 / pR0 161 paM06, 16. jAva, dRzyatAM pR0 154 pN06| pR0 162 paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 152 paM0 2-pR0 161 paM0 13 / pR0 163 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 151 paM0 12-14 / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 151 paM0 15-19 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 149 paM0 14-19 / / pR0 164 paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 151 paM0 15-19 / / pR0 166 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 4950 1-250 15. jAva, dRzyatAM pR0 165 paM0 17 / pR0 167 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 151 paM0 15-19 / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR. 3 paM01 tti.3| paM06. jAva, dRzyatAM pR0 7506-14, tathA pR0 141 paM0 2 paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 167 paM0 10 / paM0 20, 21. jAva, dRzyatAM pR0 40 paM0 9-10 / pR0 168 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 167 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 158 paM0 7, tathA tRtIyapariziSTa asya Tippanakam / pR0 16950 4, 16. jAva, dRzyatAM pR0 27 paM0 13-14 / paM0 6. jAva, dRzyatA pR0 167 paM0 16-17 / pR0 170 paM. 13. jAva, dRzyatAM pR0 160 paM0 1 Ti. 2 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pu0 151 paM0 15-19 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 114 paM0 10 Ti0 8 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 16 pN08-9| paM0 23. jAva, dRzyatAM pR0 122 paM0 11 tti08|| pR0 171 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 170 paM0 21-22 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 115 paM0 11-14 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 116 paM0 13 / _pR0 172 paM0 4. jAva garaha, dRzyatAM pR0 171 paM0 21-pR0 172 paM. 1 / paM0 4. jAva Asu dRzyatAM pR0 62 paM0 10 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 170 paM0 20-22 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 171 paM0 4 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 7 paM0 13-14 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 170 paM0 21-22 / paM. 19. rAtIsara0 gihAti, paM. 20. jAva, dRzyatAM pR0 16 paM0 8-9 / __ pR0 173 paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 173 paM0 5 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 16 pN08-9| pR0 174 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 151 paM0 15-19 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 62 paM0 10 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 174 paM0 5-12 / pR0 175 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 174 paM0 17-18 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 175 paM0 17-18 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 234 paM0 11-12 / Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTam pR0 176 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR. 52 paM0 13 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM0 8 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 176 paM0 4 / paM0 19 jAva, dRzyatAM pR0 176 paM. 8-9 / pR0 177 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 24 pN08| paM0 10. jAva, dRzyatAM pR084 paM0 22 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 37 paM0 4-9 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 177 paM0 8 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 148 paM0 16-17, tathA tRtIyapariziSTe asya ttippnkm| paM0 19, 22. jAva, dRzyatAM pR0 177 paM0 16-17 / / pR0 178 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 177 paM0 8 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR. 141 paM0 21-pR0 142 paM0 141 __pR0 179 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 76 paM0 17 / paM0 14, 16. jAva, dRzyatAM pR0 55 paM0 11-12 / pR0 180 paM0 1, 4. jAva, dRzyatAM pR0 55 paM0 11-12 / paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 45 paM0 11 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 27 paM0 7-8 / _pR0 181 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 181 paM0 4-5 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 11 paM0 6-7 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 181 paM0 6-12 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 30 paM0 9-10 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 181 paM0 14-15 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 1150 6-7 / pR0 182 SaM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 1150 6-7 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 182 paM0 3-4 / pR. 183 paM0 10. jAva, atra 'jAva' zabdena 'taMtItalatAlatuDiyaghagamuiMgapaDapaDahavAiya' iti pAThaH grAhyo bhAti / dRzyatAM "te NaM kAle NaM te NaM samae NaM sake deviMde devarAyA...pAlemANe mahayAhayanadRgIyavAiataMtItalajAlatuDiyaghaNamuiMgaNDapaDahavAiyaraveNaM divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe vihri|" iti paryuSaNAkalpasUtre prthmkssnne|| pR0 184 paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 45 paM0 11 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 49 50 1-2 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 147 paM0 4, tathA tRtIyarariziSTe asya TippanakaM pR. 521-523 / paM0 12, 15. jAva, dRzyatAM pR0 4950 5, pR0 184 pN08-9| pR0 185 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 184 paM0 20 / / pR0 191 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 550 10- pR0 6-1 Ti0 2 / paM0.16. jAva, dRzyatAM pR0 191 paM0 10-12 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 46 paM0 14- pR0 47 pN02| pR0 192 paM0 1, 3. jAva, dRzyatAM pR0 191 paM0 16-17 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 152 paM0 7-pR0 154 50 5 / pR0 195 paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 82 paM0 1-3 / paM0 21. jAva, dRzyatAM pR0 24pN05| pR0 196 paM0 3. jAva dRzyatAM pR0 30 paM0 9-10 / pR0 197 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 196 paM0 16-pR0 197 paM0 3 / paM0 6. jASa, dRzyatAM pR0 197 paM0 1-3 / . Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 __ zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabgrAhyAH pAThAH pR0 198 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 197 paM0 14. pR0 198 paM0 21 paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 198 paM0 2-3 / pR0 199 paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 196 paM0 16-pR0 199 pN08| pR0 200 paM0 2, 3, 5. jAva dRzyatAM pR0 197 paM0 14-pR0 198 paM0 2 / paM0 4, 8. jAva, dRzyatAM pR0 199paM0 11-12 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR. 200 paM0 2-3 / paM. 10. jAva, dRzyatAM pR0 196 paM0 16 pR0 19950 8 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 148 paM0 16-17, tathA tRtIyapariziSTe asya Tipanakam / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 61 pN.13| pR0 201paM0 11. jAva, dRzyatAM pR06150 13 / pR0 203 paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 197 paM0 1-3 / paM0 12. jAtra, dRzyatAM pR0 199 paM0 14-0 20050 3 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 200 paM0 4-7 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 196 paM0 2 / paM0 21. jAtra, dRzyatAM pR0 196 paM0 7-9/ pR0 205 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 205 paM0 3 / pR0 209 paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 20550 3 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM0 5 / pR0 210 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 8508-9 / paM0 5. jAtra, dRzyatAM pR0 92 paM0 19-pR0 93 paM0 2 / pR0 211 paM08, 9, 10, 16. jAva, dRzyatAM pR0 211 paM0 5-7 / paM0 11. jAdha, dRzyatAM pR0 91 paM0 13-14 / paM0 13, 14. jAva, dRzyatAM pR0 211 paM0 11-12 / pR021250 1, 2. jAtra, dRzyatAM pR0 211505-7 / paM. 3, 4, 5. jAva baMbha', dRzyatAM pR0 211 paM0 11-12 / paM0 3. jAva patra, dRzyatAM pR0 91 paM0 13-14 pR0 213 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 213 paM0 6-7 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 91 paM0 13-14 / paM0 12, 13. jAtra, dRzyatAM pR. 6950 14 / paM0 16. jAtra, dRzyatAM pR0 213 paM0 10 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 213 pN06|| pR0 214 paM0 2, 3,9,13. jAva, dRzyatAM pR0 6950 14 / paM0 5, 10. jAva, dRzyatAM pR0 213 pN08| paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 91 paM0 13-14 / paM0 11. jAtra, dRzyatAM pR0 213 pN06-7| pR0 215 paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 218 paM0 2 tti01|| pR0 216 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 215 tti08|505, 7, 10. jAtra, dRzyatAM pR0 16 paM0 8-10 / 50 7. jAva sui', dRzyatAM pR0 36 paM0 9-10 / paM. 9. jAva, dRzyatAM pR0 218 paM. 2 Ti. 1 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 216 paM0 9-10 / pR0 217 paM0 2. jAtra, dRzpatAM pR0 216 paM0 9-10 / paM0 3. jAva, dRzpatAM pR0 90 paM016-17 ___ pR0 218 paM0 1, 4. jAva, dRzyatAM pR0 112 paM0 7 / paM0 3, 6, 8. jAva, dRzyatAM pR0 215 paM0 8 Ti0 5 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 26 paM0 1 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 217 pN08-14| __pR. 219 paM0 11. jAna, dRzyatAM pR0 219 paM0 4-11 / paM0 15, 17. jAva, dRzyatAM pR0 216 paM0 9-10 / pR0 220 50 5. jAva, dRzyatAM 216 paM0 9-10 paM0 6. jAtra, dRzyatAM pR0 36 Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe pariziSTam 542 pN09-10| paM0 7, 8 jAva, dRzyatAM pR0 16 paM0 8-10 / paM. 8, 9. jAva sambi', jAva taM, dRzyatAM pR0 216 paM0 9-10 / pR0 221 paM0 3, 16, 17. jAva, dRzyatAM pR0 219 paM0 1-2 / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 219 paM0 2-3 paM0 5. jAtra, dRzyatAM pR0 219 paM0 4-pR0 220 paM0 1 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 219 paM05-pR0 220 paM0 1 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 216 paM0 9-10 / paM0 21. jAva, dRzyatAM pR0 43 paM0 7 / pR0 222 paM0 3. jAtra, dRzyatAM pR0 43 paM0 11-15 / paM. 4. jAva, dRzyatAM pR0 114 paM04 Ti.3 paM06. jAva, dRzyatAM pR0 114504 tti03| paM08. jAva, dRzyatAM pR0 114 paM0 4, tathA tRtIyapariziSTe asya ttippnkm| paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 43 paM0 15-16 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 55 paM0 11 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 44 paM0 12-12 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 196 paM0 5-6 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 45 paM. 11 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 41 pN06| pR0 223 paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 124 paM0 1-10 / pR0 224 paM0 7, 8. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe eta sthAnasambandhi ttipnkm| paM. 21. jAva, dRzyatAM pR0 92 paM0 4-5 pR0 225 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 28 paM0 22-pR0 29 paM0 2 / paM0 11 jAva, dRzyatAM pR0 60 pN06| pR0 226 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 110 paM0 10-13 / paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 225 paM0 12-14 / pR0 227 paM0 2. jAva uda', dRzyatAM pR0 213 paM0 6 / pa0 6. jAva, dRzyatAM pR0 327 paM0 5-6 / paM. 9. jAva, dRzyatAM tRtIyapariziSTe pR0 505 paM0 9-10 // __ pR0 229 50 7. jAva, dRzyatAM pR0 20 paM0 16-18 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 226 paM0 7-11 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 23 paM0 5-6 / pR0 230 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 229 paM0 6-10 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 23 paM. 5-6 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 230 paM0 7-9 pR0 231 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 230 paM0 15 / pR0 232 paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 226 paM0 7-11 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0229pN06-12| pR0 233 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 63 paM0.18-pR0 64 paM0 2 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 114 paM0 4 Ti0 3 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 225 paM0 2-4 / paM0 8, 9. jAva, dRzyatAM pR0 225 paM0 6-pR0 232 paM0 12 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 233 paM0 13-16 / paM0 22. jAva, dRzyacAM pR0 56 paM0 9-10 / pR0 234 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 19 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 20 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 23-24 / pR0 235 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM0 23-24 / paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 75 paM0 3-4 / paM0 4. jAva dRzyatAM pR0 76 paM0 10-12 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 76 pN019| pR0 237 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 148 paM0 1-2 Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 zAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabdagrAhyAH pAThAH pR0 238 paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 33 paM0 17-18 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 238 paM0 13-14 / paM0 19. jAva aMga', dRzyatAM pR0 238 paM0 13-17 / pR0 239 50 3, 21. jAva, dRzyatAM pR0 238 paM0 13-17 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 12 paM0 12 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 12 paM08-11 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 11 pN06-7| paM0 23. jAva, dRzyatAM pR0 239 paM0 3-6 / pR0 240 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 238 paM0 13-17 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 37 paM01-pR0 39 pN06| pR0 241 paM. 4. jAva, dRzyatAM pR0 240 paM0 23 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 227 paM0 14-16 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pu0 241 paM0 8-9 / paM0 14, jAva, dRzyatAM pR0 70 paM0 12 Ti. 18 / paM0 18. jAva, dRzyatAM bhagavatIsUtre 2/5/22-23 / paM0 23 jAva, dRzyatAM pR0 241 pN04|| pR0 242 paM0 1. gara jAva, degsara jAtra, dRzyatAM pR0 150 paM0 19 / paM. 7 jAva, dRzyatAM pR0 70 paM0 12 Ti0 18 / paM0 16, 18. jAva, dRzyatAM pR0 114 paM0 4 Ti0 3 / __ pR0 243 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 115 paM0 16 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 241 pN04| paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 242 paM0 11-10 243 paM0 1 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR036 paM0 5 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 53 pN03-4|| pR0244 paM0 10, 16. jAva, dRzyatAM pR0 235 paM0 13-15 / paM0 16. hINA jAva, dRzyatAM pR0244 paM. 11 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR. 244 paM0 12 / paM0 21. jAva, dRzyatAM pR0 14505-pR0 16 pN03| paM0 22. jAva, dRzyatAM pR0 244 pN020| pR. 245 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 3 Ti0 3 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 238 paM0 13-14 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 245 pN08-10| paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 32 paM0 16 / pR0 246 paM0 1, 14. jAva, dRzyatAM pR0 16 paM0 8-10 / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 11 paM0 2-4 / atredamavadheyam -yadyapi pR0 1150 4 madhye 'girAhi' iti pATho vartate, tathApi tatra saM0 1 lA0 1 je02 madhye 'vaggUhi' iti pATho'pyasti / yadyapi TIkAkRtA tatra 'gIrbhiH vAgbhiH' iti vyAkhyAtatvAt 'girAhiM' iti pAThaH TIkAkRtAM sammataH, tathApi pR0 12 paM0 1 madhye 'vaggUhiM' iti pAThasya vidyamAnatvAt aikarUpyApekSayA 'girAhiM' iti pAThasya sthAne 'vaggUhiM' iti pAThaH samaJjasataro bhAti / paM0 9, 12. jAva, dRzyatAM pR0 61 paM0 13 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 17 paM0 9-10 / pR0 247 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR. 173 paM0 16 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 245 paM0 19-pR0 247 paM0 2 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 208 paM0 5 / pR0 248 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 247 paM0 8 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 247 paM0 9-11 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 247 paM0 11-13 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM08, tathA tRtIyapariziSTe asya Tippanakam / pR0 249 paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 76 paM0 3-4 / -pR0 250 50 7. jAva, dRzyatAM pR0 63 paM0 18 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 5 50 8-9 / paM0 22. jAva, dRzyatAM pR0 190 paM0 9-14 / pR0 252 paM0 10, 11, 12. jAva, dRzyatAM pR0 251 paM0 17-pR0 252 paM0 3 / Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe pariziSTam 551 paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 26150 4-5 / __ pR0 253 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 252 paM0 14-pR0 253 paM0 1 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 10 tti07| paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 218 paM0 2 Ti. 1150 17. jAva, dRzyatAM pR0 253 paM0 14-15 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 253 paM0 14-15 / pR0 254 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR. 253 paM0 11-13 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 253 paM0 16-17 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 253 paM0 18-19 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 43 paM0 11-12, pR0 254 paM0 16-17 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 253 paM. 18-19 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 100 paM0 4-5 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 253 paM0 13-15/paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 254 paM0 12 / / pR0 255 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 27 pN013-14| paM0 7. jAva, atra 'jAva' zabdena 'pAhuDaM' iti pATho grAhyo bhAti, dRzyatAM pR0 255 pN06| paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 31 paM081 paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 76 paM0 19 / pR0 256 paM06. jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 14 / paM08. jAva, dRzyatAM pR0 91 pN08| pR0 257 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 257 paM0 5-6 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 17 paM0 17. pR0 11 pN06| paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 27 paM0 21 paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 241 paM0 13-14 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 4-5 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR. 3 paM0 8-pR0 4 paM0 1 / __ pR0 258 paM0 3. jAva. dRzyatAM bhagavatIsUtre 2 / 5 / 22-23 / paM0 17, 18. jAva, dRzyatAM pR0 256 paM0 19 / pR0 259 paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 259 paM0 4 / paM0 11, 15. jAva, dRzyatAM pR0 259 pN04| pR0 260 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR074 paM0 19 / paM0 3, 4. jAva, dRzyatAM pR0 74 paM. 23-24 / paM0 9. jAva. dRzyatAM pR0 259 paM0 4 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR0 260 pN014-19| pR0 26150 jAba vigIra, dRzyatAM pR0 75 paM0 17, tathA tRtIyapariziSTe asya Tippanakam / paM0 4. jAca, dRzyatAM pR0 258 50 5-9 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 25850 9pR0 260 pN06| paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 76 paM0 17-19 / paM0 12, 17. jAva, dRzyatAM pR0 257 paM0 2.50 14, 18. jAva, dRzyatAM pR0 259 pN04| pR0 262 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 261 paM0 17-18 / paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 62 paM0 10 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 257 paM0 2-3 / paM06. jAva, dRzyatAM pR0 26150 17-18 1 paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 23 paM0 5-6 / pR0266 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR011 pN06-7| paM0 11. jAva, dRzyatAM pR08 Ti0 1 // pR0 267. paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 45 paM0 5-7 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 267 paM0 7-9 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM0 5-12 / pR0 268 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 83 paM0 3-4 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM. 4-12 / pR0 269 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM0 11-12 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 269pN05-7|| Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva' zabdagrAhyAH pAThaH pR0 270 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 269 paM0 11.50 6, 11, 12, 17. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM0 8, tathA tRtIyapariziSTe asya Tippanakam / paM. 15. jAva, dRzyatAM pR0 269 paM0 14-pR0270 paM0 2|pN0 16. jAva, dRzyatAM pR0 270603-5 / pR0 271 paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 45 pN05| pR0 272 paM08. jAtra, dRzyatAM pR. 27 paM0 2 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 272 eM0 3-9 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR. 272 paM0 7 / pR0 273 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0.36 paM06-7 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 269 paM05-15 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 270 paM0 3-6 / paM. 16. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM0 8, tathA tRtIyapariziSTe asya ttippnkm| pR0 274 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 241 paM08-12 ! paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 241 paM. 11-12 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 241 paM0 13-18 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 241 paM0 18-21 / paM0 11, 12. jAva, dRzyatAM pR0 240 paM0 21-23 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 242506-10 244 pN07| pR0 275 paM0 1, 7. jAva, dRzyatAM pR0 70 paM0 12 Ti. 18 / paM0 9, 12. jAva, dRzyatAM pR0 71 paM0 22-23 / __ pR0 276 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 77 pa0 14 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 276 paM08 pR0 277 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 70 paM0 12 Ti. 18 / paM0 7. jAva, dRzyatA pR0 276 paM0 13. pR0 277 paM0 2 / pR0 279 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 76 paM0 17-18 / pR0 280 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 148 paM0 1-3 / pR0 281 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 17 paM0 11 / pR0 282 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 280 paM0 13-17 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0, 27 paM0 13-14 / pR0 283 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 107 paM0 17 pR0 108 paM0 1 / paM0 9, 13, 15, 16, 18, 19. jAva, dRzyatAM pR0 280 paM0 18-10 28150 4 / paM0 10. jAva dRzyatAM pR0 282 paM0 13-pR0 283 paM0 5 / pR0 284 paM0 2, 3, 5, 6. jAva, dRzyatAM pR0 280 paM0 18-pR0 281 paM0 4 / paM. 15. jAva, dRzyatAM pR. 3950 13-pR. 40 pN07| paM0 20. jAva, dRzyatAM pR. 284 paM0 10-11 / pR0 285 paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 285 paM. 12-13 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 285 paM0 8-9 - pR0 286 paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 150 50 13 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 285 paM0 18-pR0 286 paM0 10 // paM0 1.. jAva, dRzyatAM pR0 23 paM0 5 tti06| . pR0 288 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 11 paM0 6-7 / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 5paM0 10-pR0 6 paM0 1, tathA pR0 288 paM0 20-26 / __ pR0 291 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 28950 4-6 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR. 20 paM0 4-5 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 284 paM0 9-12! Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTam pR0 292 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 284 paM0 19- pR0 285 paM0 4 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 285 paM0 5-9 / paM0 13, 15. jAva, dRzyatAM pR0 285 paM0 12-17 / pR0 293 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 209 paM0 2-3 / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 5 Ti01 / pR0 294 paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 295 paM0 1-2 / pR0 295 paM0 5. jAtra, dRzyatAM pR0 295 paM0 1-2 / pR0 296 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 294 paM0 11-12 / paM0 20 jAva, dRzyatAM pR0 294 paM0 13-14 / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 242 paM0 1 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 6-7 / pR0 297 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 8 Ti0 1 / paM0 23. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM0 8 | pR0 298 paM0 1, 4. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM0 8 / pR0 299 paM0 10, 12. jAva, dRzyatAM pR0 298 paM0 15 / paM0 17. jAva, dRzyatAM pR0 299 paM0 13-17 / pR0 300 paM0 14. jAba dRzyatAM pR0 36 paM0 9-10 / paM0 18. jAva, dRzyata pR0 299 paM0 2 / pR0 301 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 298 paM0 15 / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 28 paM0 11 / paM0 7 jAva, dRzyatAM pR0 299 paM0 4-12 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 2940 10-14 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 298 paM0 15 / 302 paM0 1-5 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 pR0 302 paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 25 paM0 7 / pR0 303 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 paM0 6-12 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 paM0 8-9 / 302 paM0 3-4 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 297 298 paM0 2 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 303 pR0 304 paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 304 paM0 2-7 / pR0 305 paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 304 paM0 8 - pR0 305 paM0 3 / pR0 307 paM0 2,2, 11, 14. jAva, dRzyatA pR0 175 paM0 17 / pR0 308 paM0 5, 8. jAva, dRzyatAM pR0 175 paM0 17 / pR0 309 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 309 paM0 7-8 / pR0 310 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 309 paM0 12-15 / pR0 312 paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 312 paM0 12-13 / paM0 20. jAva, dRzyatAM pR* 309 paM0 7-8 / pR0 313 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 304 paM0 1-2 | paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 6-7 / pR0 314 paM0 3, 7 jAva, dRzyatAM pR0 311 paM0 2 / paM0 8, 10 jAva, dRzyatAM pR0 314 paM0 4-5 paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 314 paM0 5-6 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 304 paM0 1-2 // pR0 315 paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 313 paM0 8 pR0 314 paM0 14 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 314 paM0 4- pR0 315 paM0 2 / 553 Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathAGgasUtre 'jAva'zabdagrAhyAH pAThAH pR0 316 paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 316 paM0 3-4 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 3.1 paM0 3 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR. 17 paM0 11-12 / pR. 317 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 34 paM0 9-11 / paM0 11. jAva, dRzyatAM pR. 45 paM0 11 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 44 paM0 11-14 / paM0 16. jAva pava', dRzyatA pR0 55 paM0 11 / paM0 16. jAva bhavi', dRzyatAM pR0 55 paM0 11 / pR. 318 paM0 1 jAva, dRzyatAM pR0 48 paM0 22-pR0 49 paM0 15 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 53 paM01-pR0 55 paM0 2 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 56 paM0 6-20 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 55 paM0 2-pR0 56 paM0 20 / paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 318 paM0 16-17 pR0 31950 1. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 2-5 / paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 319 paM0 2 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM. 3-4 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR. 4 paM04-5 / paM0 11. jAva, dRzyatAM bhagavatIsUtre 2 / 5 / 22-24 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 319 paM0 12-14 / pR. 320503.jAva, dRzyatAM pR074pN015-075pN06| paM06.jAva, dRzyatAM "tae NaM se daDhapadaNNe kevalI bahUI vAsAI kevalipariyAgaM pAuNihiti, kevalipariyAgaM pAuNicA mAsiyAe salehaNAe appANaM jhUsittA sahi bhattAI aNasaNAe cheelA jassahAe kIrai NamgabhAve muMDabhAve aNhANae......uccAvayA gAmakaMTakA bAvIsaM parIsahovasaggA ahiyAsijati tamahamArAhittA carimehiM ussAsaNissAsehiM sijjhihiti...|" iti pAThaH auppaatiksuutre| paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 122 paM0 20-21 / paM0 12, jAva mahAdeg dRzyatAM pR0 76 paM0 17-18 / paM0 13. jAvaMtaM, dRzyatAM pR0 76 paM0 18-19 / / pR. 321 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 14 / paM0 7 jAva, dRzyatAM pR0 152 paM0 6-pR0 154 paM0 5 / paM0 13, 15, 18. jAva, dRzyatAM pR0 24 paM08, tathA tRtIyapariziSTe ityasya Tippanakam / pR0 322508 jAva, dRzyatAM pR0 322 paM0 5-1 / / pR0 324 paM0 9. jAva, dRzyatAM pR. 324 paM0 5 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 161 paM0 10-11 / pR. 325 paM0 2. jAva bahaye, dRzyatAM pR0 323 paM0 13-14 / paM0 2. jAva bhaNe, dRzyatAM pR0 322 paM0 14 Ti0 15 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 327 paM05-6 / paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 227 paM06-7 / pR. 326 paM0 1. jAva, dRzyatAM 325 paM0 15 Ti. 21 / paM0 5. jAva dRzyatAM pR0 29 paM0 11 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 325 paM0 12 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 152 paM016-17 pR. 327 paM01 jAva, dRzyatAM pR0 33550 11 / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 326 pN013|| paM0 6, jAva, dRzyatAM pR0 227 paM06-7 / paM0 11, 20. jAva, dRzyatAM pR0 327 paM0 2-3 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 326 paM0 2-3 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 327 paM0 2-3 / pR. 328 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 328 paM0 2 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 328 paM. 2-31 paM0 19. jAva, dRzyatAM pR0 25507 / Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTam pR0 329 paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 329 paM0 6-8 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 328602|pN0 14, 15. jAva, dRzyatAM pR0 100 pN06-8| pR0333 paM05. jAva, dRzyatAM pR0 76 pN020| pR. 335 paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 334 paM0 15-18 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 335 paM0 2-3 / pR0 339505 jAva, dRzyatAM pR0 209 paM0 12-13 / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 2 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 338 paM0 1-4 / pR0 340 paM07 jAva, dRzyatAM pR0 7 paM0 7 tti08| paM08, jAva, dRzyatAM pR0 40 pN014| pR. 34150 5. jAva, dRzyatAM pR0 340 paM0 12-14 / pR0 342 paM0 5. jAva, dRzyatAM pR0 341 paM0 17-18 / paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 86 paM0 5 tti08|60 13, 14. jAva, dRzyatAM pR0 175 paM0 17-18 / pR0 344 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 100 paM0 7-8 / pR0 345 paM0 14. jAva, dRzyatAM pR. 345 paM0 6-8 / pR0346 paM0 2. jAva, dRzyatAM pR0 345605-8 / paM05. jAva, dRzyatAM pR0 85504 / pR0 347 paM0 8. jAdha, dRzyatAM pR0 46 paM0 9-11 / paM011. jAva, dRzyatAM pR0 354 paM0 9-12 / pR. 348 paM0 7 jAva, dRzyatAM pR0 107 paM0 4-6 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 122 paM0 19-21 / pR. 34953. jAva, dRzyatAM pR04606-7 / paM08. jAva, dRzyatAM pR0 11506-7 / paM0 10.jAva, dRzyatAM pR044 paM012-14 / paM012. jAva, dRzyatAMpR0 575014 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 26 pN01| paM0 14. jAva, dRzyatAM pR0 25 paM0 18-pR0 26 paM0 1 / pR0 350 50 14. jAva, dRzyatAM pR0 125 paM0 11-pR0 126 paM0 3 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 126 paM0 4-9 / pR0 351 paM0 6. jAva pavva', atra 'jAva' zabdena "vicchabuhattA, vigovaittA, dANaM dAyArehiM paribhAittA, dANaM dAiyANaM pribhaaittaa|" kalpasUtre bhagavanmahAvIrapravrajyAdhikAre bhaNitaH pAThaH grAhyo bhAti / 60 7. jAva, dRzyatAM pR0750 13-14 / paM0 7. jAva majho', dRzyatAM pR. 232 paM0 9 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 351 paM0 5-7 / paM. 8. jAva, dRzyatAM pR. 20 paM0 15-18 ! paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 26 paM0 1 / paM0 17, 20. jAva, dRzyatAM pR0 24 pN08| pR0 352 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 24 pN08| paM07. jAva, dRzyatAM pR0 352 paM0 2 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 20 paM0 15-18| paM0 11. jAva, dRzyatAM pR0 49 paM0 10 / pR0 353 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 62 paM. 14-15 Ti0 20 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 232 50 9| paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 26 paM0 1 / paM0 13. jAva, dRzyatAM bhagavatIsUtre 2,5/22-23 / _pR0 354 paM0 1. jAva, dRzyatAM pR0 11 paM0 6-7 / paM0 2. jAva, dRzyatAM pR074 paM0 9 / paM0 4. jAva mi', dRzyatAM pR0 74 paM0 23-pR0 75 paM0 1 / paM0 4. jAva mAlo', dRzyatAM pR0 75 paM0 1-pR0 76 5 14 / paM. 5. jAva, dRzyatAM pR0 76 paM0 18-19 / Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 jJAtAdharmakathAGgasUtre ' jAva' zabdagrAhyAH pAThAH paM0 7. jAtra, dRzyatAM pR0 100 paM0 4-5 / paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 329 paM0 13-14 / paM0 12. jAva, dRzyatAM pR0 91 paM0 12-13 | paM0 14, 16. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10pR0 6 paM0 1 / pR0 355 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 3 0 3 0 4 paM0 1 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 4 paM0 4 - 5 / paM0 10, 12, 13. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10 pR0 6 paM0 1 / pR0 356 paM0 1, 2, 4, 5. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10 pR0 6 0 1 / paM0 7. jAva, dRzyatAm bhopapAtikasUtre campAnagaryo bhagavanmahAvIrasvAmisamavasaraNAdhikAre / paM0 13. dRzyatAM pR0 183 paM0 10 / pR0 357 paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 27 paM0 5 / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 43 paM0 3-5 / paM0 7, 8, 9, 15 jAtra, dRzyatAM rAjaprabhIyasUtre sUriyAbhadevatAprakaraNe / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 77 paM0 14, tathA tRtIyapariziSTe ityasya Tippanakam / paM0 19. jAva, pR0 8 Ti0 1 / pR0 358 paM0 5, 8 jAva, dRzyatAm aupapAtikasUtre bhagavato mahAvIrasya campAnagaryo pUrNabhadra caitye samavasaraNAdhikAre / paM0 6, 11, 19 jAva, dRzyatAM pR0 10 paM0 6-7 / paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 11 paM0 6-7 / pR0 359 paM0 1 jAva, dRzyatAM pR0 43 paM0 11-15 / paM0 3. jAva, dRzyatAM pR0 43 paM0 15-16 / 10 5 jAva, dRzyatAM pR0 10 paM0 6-7 / paM0 18. jAva, dRzyatAM pR0 36 paM0 6-12 | paM0 29 jAva, dRzyatAM pR0 33 paM0 3-4 / pR0 360 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 45 paM0 5-7 / paM0 6. jAva, dRzyatAM pR0 55 paM0 12 / paM0 15. jAva, dRzyatAM pR0 70 paM0 7- pR0 71 paM0 13 / paM0 16. jAva, dRzyatAM pR0 70 paM0 12 Ti0 18 / pR0 361 paM0 7, 19. jAva, dRzyatAM pR0 361 paM0 1-4 | paM0 8. jAva, dRzyatAM pR0 277 paM0 8 Ti0 8 / paM0 14. jAva vAri, dRzyatAM pR0 278 paM0 3-4 Ti0 6 | paM0 14 jAva samu dRzyatAM pR0 27 paM0 5 / pR0 362 paM0 10. jAva, dRzyatAM pR0 49 paM0 14, tathA tRtIyapariziSTe asya Tippanakam / paM0 16, 18, 20 jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10 pR0 6 paM0 1 Ti02 / pR0 363 paM0 2. jAva dRzyatAm aupapAtikasUtre cammAnagaryA bhagavanmahAvIrasamavasaraNAdhikAre | paM0 10, 14. jAva, dRzyatAM pR0 358 paM0 3 - pR0 362 paM0 15 / 60 18. jAva tAM pR0 50 10-06 paM0 1 Ti0 2 / pR0 364 paM0 1, 2, 4, 17, 20. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10-06 paM0 1 Ti0 2 / paM0 7. jAva, dRzyatAm bhaupapAtikasUtre campAnagaryo bhagavanmahAvIrasamavasaraNAdhikAre / paM0 9. jAva, dRzyatAM pR0 356 paM0 9- pR0 357 paM0 9 / pR0 365 paM0 2, 16. jAva, dRzyatAm aupapAtikasUtre campAnagaryo bhagavanmahAvIrasamavasaraNAdhikAre / paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 356 paM0 9 - pR0 357 paM0 9 / paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 1 0 10 pR0 6 paM0 1 Ti0 2 | pR0 366 paM0 5. jAva, dRzyatAM bRhatsaMgrahaNIprakaraNe 88 'asurA nAga sutrannA, vijju aggI ya dIva udahI a / disi pavaNa thaNiya dasaviha, bhavaNavai tesu dudu iMdA // . Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pariziSTam camare balI a dharaNe bhUyANaMde ya veNudeve ya / tato ya veNudAlI, harikaMte harissahe zyeva // aggisiha aggimANava punna visiddhe taddeva jalakaMte / jalapaha taha amiagai'miyavAhaNa dAhiNuttarao // velaMbe ya pabhaMjaNa, ghosa mahAghosa esimannayaro | jaMbuddIvaM chattaM, meruM daMDaM pahu kAuM / / " / / 19-22 // etadrathAnusAreNa ' veNudAlissa harissahassa aggimANavassa visiddhassa jalapahassa amiyavAhaNasla pabhaMjaNassa iti pATho'tra 'jAva 'zabdena grAhyo bhAti // paM0 7, jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10 pR0 6 paM0 1 Ti0 2 ! paM0 18. jAva, dRzyatAm mopapAtikasUtre campAnagaryo bhagavanmahAvIrasamavasaraNAdhikAre / pR0 367 paM0 13. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10 - pR0 6 paM0 1 Ti02 / paM0 16. jAva, dRzyatAm bhaupapAtikasUtre campAnagaryo bhagavanmahAvIrasamavasaraNAdhikAre / pR0 368 paM0 4, 15. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10- pR0 6 paM0 1 Ti02 / paM0 18. jAva, dRzyatAm aupapAtikasUtre campAnagaryo bhagavanmahAvIrasamavasaraNAdhikAre / pR0 369 paM0 7. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10-06 paM0 1 Ti0 2 / paM0 12. jAva, dRzyatAm aupapAtikasUtre campAnagaryo bhagavanmahAvIrasamavasaraNAdhikAre / pR0 370 paM0 4. jAva, dRzyatAM pR0 5 paM0 10 - pR0 6 paM0 Ti0 2 / 557 Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaM pariziSTam upanayagAthA: [idamatrAvadheyam -prathamazrutaskanvasya ekonaviMzatisaGkhayeSu jJAteSu bahUnAM jJAtAnAmupanayaH tattadadhyayanAnte sAmAnyarUpeNa darzita eva, tathApi AcAryazrIabhayadevasUribhiH sarveSAmapyadhyayanAnAM vizeSarUpeNa upanayaH tattadadhyayanAnte TIkAyAM gaathaabhirdrshitH| kvaciddhastalikhitAdarza sUtrapustake lA 1 madhye] keSAJcidadhyayanAnAmante etAH kAzcidupanayagAthAH sUtreNa saha dRzyante tathApi tA na sUtrarUpAH, kintu TIkAMzA eva kenacit sUtrapustake sUtreNa saha likhitaaH| etAzca gAthAH TIkAkRdbhiH kuta uddhRtyehopanyastA iti na samyaga jnyaayte'smaabhiH| yathA tA gAthASTIkAyA dRzyante tathA asmin pariziSTe pAtanikayA saha upnysynte| Adau nirdiSTo'GkaH adhyayanasaMkhyAdyotaka iti dhyeyam] 1. iha gAthA "mahurehiM niuNehiM vayaNehiM coyayaMti aayriyaa| sIse kahiMci khalie jaha mehamuNi mahAvIro // 1 // " 2. paThyate ca "sivasAhaNesu mAhAravirahimo jaM na vaTTae deho| tamhA dhaNo bva vijayaM sAha taM teNa posejjA / / 1 // " 3. bhavanti cAtra gAthAH - "jiNavarabhAsiyabhAvesu bhAvasaccesu bhAvao mim| no kujA saMdehaM saMdeho'Natthaheu tti // 1 // nissaMdehattaM puNa guNaheU taM taM to tayaM kjN|| esthaM do siTisuyA aMDayagAhI udAharaNaM // 2 // " tathA "kattha yamaiduvralleNa tavihAyariyaviraho vA vi / neyagahaNattaNeNaM nANAvaraNodaeNaM ca // 1 // heUdAharaNAsaMbhave ya sai suTTa jaM na bujhijaa| samvanumayamavitahaM tahA vi ii ciMtae maimaM // 2 // aNuvakayarANuggahaparAyaNA jaMjiNA jgppvraa| jiya gidosamohA ya janahAvAiNo teNa // 3 // " Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathAGga sUtraTIkAyAmupanayagAthAH 4. iha gAthA "visayesu iMdiyAiM raMbhatA raagdosnimmukkaa| pAvaMti nimvuisuhaM kummu vva mayaMgadahasokkhaM // 1 // avare u aNatthaparaMparAo pAveMti paapkmmvsaa| saMsArasAgaragayA gomAuggasiyakummu vva // 2 // " 5. iha gAthA "siDhilakayasaMjamakajA vi hoiuM unamaMti jai pcchaa| saMvegAmo to selaDa gva arAhayA hoMti // 1 // " 6. iha gAthe "jaha miulebAlittaM guruyaM tuMbaM maho vayai evaM / AsavakayakammagurU jIvA vaJcati ahrgii| taM ceva tavimukkaM jalovariM ThAi jaaylhubhaavN| jaha taha kammavimukkA loyaggapaTThiyA hoMti // 2 // " 7. asya ca zAtasyaivaM vizeSeNopanayanaM nigadanti, yathA-- "jaha seTTI taha guruNo jaha NAijaNo tahA smnnsNgho| jaha bahuyA taha bhavvA jaha sAlikaNA taha vayAiM // 1 // jaha sA ujhiyanAmA ujjhiyasAlI jahatthamabhihANA / pesaNagAritteNaM asaMkhadukkhakkhaNI jAyA // 2 // taha bhavvo jo koI saMghasamakkhaM guruvidinaaii| parivajiuM samujjhai mahavvayAI mahAmohA // 3 // so iha ceva bhavaMmI jaNANa dhikkArabhAyaNaM hoI / paraloe u duhatto nANAjoNIsu saMcarai // 4 // " uktaM ca-dhammAo bhaTuM" vRttam , " iheva'hammo" vRttam / "jaha vA sA bhogavatI jahatthanAmovabhuttasAlikaNA / pesaNavisesakAritaNeNa pattA duhaM ceva // 5 // taha jo mahavvayAI uvabhuMjai jIviya tti paaliNto| mAhArAisu satto catto sivasAhaNicchAe // 6 // so ettha jahicchAe pAvai AhAramAi liMgi tti / viusANa nAipujjo paraloyammI duhI ceva // 7 // jaha vA rakkhiyavahuyA rakkhiyasAlIkaNA jatthakkhA / parijaNamaNNA jAyA bhogasuhAI ca saMpattA // 8 // taha jo jIvo samma paDivajittA mahabvae pNc| pAlei niraiyAre pamAyalesaM pivajeto // 9 // so appahiekaraI ihaloyammi vi vihiM pnnypbho| egaMtasuhI jAyai paraMmi mokkhaM pi pAve // 10 // Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 paJcamaM pariziSTam jaha rohiNI u suNhA roviyasAlI jhtthmbhihaannaa| vaddhittA sAlikaNe pattA savvassa sAmittaM // 11 // taha jo bhavvo pAviya cayAI pAlei appaNA samma / bhannesi vi bhavvANaM dei aNegesi hiyaheuM // 12 // so iha saMghapahANo jugappahANe tti lahai saMsaha / appaparesiM kallAzakAramo goyamapahu va // 13 // titthassa buDi kArI akkhevaNo kutitthiyaaiinnN| viusanaraseviyakamo kameNa siddhiM pi pAvei // 14 // " ti| 8. iha ca yadyapi dRSTAnta-dAntikayojanA sUtreNa na darzitA, tathApi draSTavyA, anyathA jnyaatttvaanupptteH| sA ca kilaivam - " uggatavasaMjamavamo pagiTTaphalasAhagassa vi jiyarasa / dhammavisae vi suhumA vi hoi mAyA bhaNatthAya // 1 // " 9. iha vizeSopanayamevaM varNayanti vyAkhyAtAra: "jaha rayaNadIvadevI taha etthaM aviraI mhaapaavaa| jaha lAhatthI vaNiyA taha suhakAmA ihaM jIvA // 3 // jaha tehiM bhIehiM diTo AghAyamaMDale puriso| saMsAradukkhabhIyA pAsaMti taheva dhammakaha // 2 // jaha teNa tesi kahiyA devI dukkhANa kAraNaM ghoraM / to cciya nitthAro selagajakkhAo nannatto // 3 // taha dhammakahA bhavvANa sAhae vittavirhshaavo| sayaladuhaheubhUyA visayAvirada tti jIvANaM // 4 // sattANa duhattANaM saraNaM caraNaM jinniNdpnttN| ANaMdarUvanidhANasAhaNaM taha ya desei // 5 // jaha teli tariyavvo ruddasamuddo taheva sNsaaro| jaha tesi sagihagamaNaM nivvANagamo tahA estha / / 6 // jaha bhelagapar3hAo bhaTTho devIe mohiymiio| sAvayasahassapauraMmi sAyare pAvio nihaNaM // 7 // taha bhaviraIe naDimo caraNaMcuo dukkhsaavyaainnnne| nivaDai asArasaMsArasAyare dAruNasarUve // 8 // jaha devIe akkhoho patto stttthaannjiiviysuhaaii| taha caraNaTThio sAhU akkhoho jAi nivANaM // 9 // " 10. vizeSayojanA punarevam "jaha caMdo taha sAhU rAhuvaroho jahA taha pmaamo| vaNNAiguNagaNo jaha tahA khamAI samaNadhammo // 1 // puNNo vi paidiNaM jaha hAyaMto savvahA sasI nsse| taha puNNacaritto vi hu kusIlasaMsaggimAIhiM // 2 // Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJatAdharmakathAGgasUtraTIkAyAmupanayagAthAH jaNiyapamAo sAhU hAyaMto paidiNaM khamAI hiM / jAyai naTucarito tatto dukhAiM pAvei // 3 // " tathA 'hIgagugo vi hu houM suhagurujogAijaNiya saMvego / puNNasatro jAyat viDUmANo sasaharo vva // 4 // " 11. iha punarvizeSa yojanAmevaM varNayanti -- "jaha dAva dIvataruNo evaM sAhU jaheha dIviccA | vAyA taha samaNAiyasapakkhavayaNAI dusahAI // 1 // jaha sAmuddayAvAyA taha'NNatitthAi kaDuyavayaNAI | kusumAisaMpayA jaha sivamaggArAhaNA taha u // 2 // jaha kusumAviNAso sitramaggavirAhaNA tahA neyA / jaha dIva vAyujoge bahu haDDI Isi ya aNiDDI // 3 // taha sAhammiyavayaNANa sahaNamArAhaNA bhave bahuyA / irANasahaNe puNa sivamaggadirAhaNA thovA // 4 // jaha jalahivAyajoge theviDDhI bahuyarA aNiDDIo / taha parapakkhakkhamaNe ArAhaNamIni bahu iyaraM // 5 // jaha ubhayavAucarahe savvA tarusaMpayA viNaTTa ti / bhanimittobhaya macchararuve / virAhaNA taha ya // 6 // jaha ubhayavAyujoge savvasamiDDI vaNassa saMjAyA / taha ubhayavayaNasahaNe sivamaggArAhaNA puNNA // 7 // tA puNNasamaNadhammArAhaNacitto sayA mahAsatto / savveNa vikItaM sahejja savvaM pi paDikUlaM // 8 // " 12. ihAdhyayane yadyapi sUtreNopanayo na darzitaH, tathApyevaM draSTavya :"micchattamohiyamaNA pAtrapasattA vi pANiNo viguNA / pharihodagaM vA guNiNo havaMti varagurupasAyAmo // " 13. iha yadyapi sUtre upanayo noktaH, tathApyevaM draSTavyaH - " saMpannaguNo vi jio subAhu saMsaggivajio pAyaM / pAvai gugaparihANi daddurajIvo vva maNiyAro // " 14. iha ca yadyapi sUtre upanayo noktaH, tathApyevaM draSTavyaH " jAva na dukkhaM pattA mANabbhaMsaM na pANiNo pAyaM / tAva na dhammaM geti bhAvabho teyalIsuDa vva // 1 // " 15. ihopanayaH sUtrAbhihita eva, vizeSataH punarevaM taM pratipAdayanti " caMpA iva maNuyagatI dhaNo vva bhayavaM jiNo dayekaraso / ahichattAnayarisamaM iha nivvANaM muNeyavvaM // 1 // 561 Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 paJcamaM pariziSTam ghosaNayA iva titthaMkarassa sivamaggadesaNamaNagdhaM / caragAiNo vva ethaM sivasuhakAmA jiyA bahavo // 2 // naMdiphalAiM va iha pivasuhapaDivaNNagANa visayA u| tabbhakkhaNAo maraNaM jaha taha visaehiM saMsAro // 3 // tavvajaNeNa jaha iThThapuragamo visayavajaNeNa thaa| paramANaMdanibaMdhaNa sivapuragamaNaM muNeyavvaM // 4 // " . 16. ihApi sUtre upanayo na dRzyate, evaM cAsau draSTavyaH-- "subahU vi tavakileso niyANadoseNa dUsino sNto| na sivAya dovatIe jaha kila sukumAliyAjamme // 1 // " athavA " amaNunamabhattIe patte dANaM bhave aNatthAya / jaha kaDuyatuMbadANaM nAgasiribhavammi dovaIe // 2 // " 17. iha vizeSophnayamevamAcakSate "jaha so kAliyadIvo aNuSamasokkho taheha jidhmmo| jaha bhAsA taha sAhU vaNiyadhvaDaNukUlakArijaNA // 1 // jaha saddAi bhagiddhA pattA no pAsabaMdhaNaM aasaa| taha visaesu agiddhA bajjhati na kammuNA sAhU // 2 // jaha sacchaMda vihAro AsANaM taha ihaM varamuNINaM / jaramaraNAIvajjiya sAyattANaMdanivvANaM // 3 // jaha saddAisu giddhA baddhA AsA taheha visyryaa| pAveMti kammabaMdha paramAsuhakAraNaM ghoraM // 4 // jaha te kAliyadIvA NIyA annattha duhagaNaM pttaa| taha dhammaparibbhaTThA adhammapattA ihaM jIvA // 5 // pAveMti kammanaravaivasayA saMsAravAhiyAlIe / bhAsappamadaehiM va neraiyAIhiM dukkhAI // 6 // " ti / 18. iha caivaM vizeSopanayaH "jaha so cilAiputto suMsumagiddho akjpddibddho| dhaNapAraddho patto mahADavi vasaNasayakaliyaM // 1 // taha jIvo visayasuhe luddho kAUNa paavkiriyaamo| kammavaseNaM pAvai bhavADavIe mahAdukkhaM // 2 // dhaNaseTThI viva guruNo puttA iva sAhavo bhavo addvii| suyamaMsamivAhAro rAyagiha iha sivaM neyaM // 3 // jaha aDavinayaranittharaNapAvaNatthaM taehiM suymNsN| bhuttaM taheha sAhU guruNa bhANAe AhAraM // 4 // bhavalaMghaNasivapAvaNaheu bhuMjaMti na uNa gehiie| vaNNa-bala-ruvaheuM ca bhAviyappA mahAsattA // 5 // " Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtAdharmakathA GgasUtraTIkAyAmupanayagAthAH 19. navaramupanayavizeSo'yam - "vAsasahassaM pi jaI kAUNaM saMjamaM suviulaM pi / aMte kiliTTabhAvo na trisujjhai kaMDarIu vva // 1 // " tathA " appeNa vi kAleNaM kei jahAgahiyasIlasAmaNNA / sArheti niyayakajjaM puMDariyamahArisi vva jahA // 2 // " 563 Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThaM pariziSTam katipayAni viziSTAni TippaNAni pR0 1605, pR0 2 paM0 6, 9. he 1 Adarza eva saM 2 AdarzaH, he 1 ityataH saM 2 AdarzaH pRthaga nAsti, ato he 1 iti likhitvA yatra yatra saM 2 iti likhitaM bhavet tatra tatra saM 2 ityasya anAvazyakatvAt tad niSkAsanIyam / anyatrApi yatra kevalaM saM 2 iti likhitaM bhavet tatra tatsthAne he 1 iti mantavyam / pR0 11 paM0 4. girAhiM ityasya sthAne saM 1 lA 2 je 2 madhye vaggUhi iti pAThaH, sa ca samI bInataro bhAti, dRzyatAM caturthe pariziSTe pR0 246 paM0 1 ityasya TippaNe pR0 550 paM0 23 / __ pR0 3050 23. ovayati 2 divva iti khaM 1, 2, je 2 madhye pAThaH ovayati mo2 divva bhAM0 lo0 he 4 se 1 zI0 lA 2 madhye paatthH| bhovayati o divva iti he 1, 3 je 1 lA 1 madhye paatthH| ovayati divva iti lI. he 2 khaM 3 madhye paatthH| evaM ca lI pratyanusAreNa ovayati divvruupdhaarii| tate NaM se deve aMtalikkha' iti paatthH| khaM 1 he 1 prabhRtipratipAThAnusAreNa 'ovayati, bhovaittA divvarUvadhArI tate NaM se deve aMtalikkhapaDibanne... "mabhayaM kumAraM evaM vayAsI' iti pATho'tra vivakSito bhAti / lI. prabhUtipratipAThAnusAreNatu 'ovayati divruuvdhaarii| tate NaM se deve aMtalikkhapaDivanne..... abhayaM kumAraM evaM vayAsI' iti pATho'tra bhavati // pR0 30 paM0 24. 'atra he 1 prabhRti...'athavA' ayaM pATho nisskaasniiyH| pR0 33 paM0 3. IdRzeSu sthaleSu mahatAbhaDadeg iti pAThaH sarvatra mntvyH| "mahayAmaDacaDagaravaMdaparikkhitta ti mahAbhaTAnAM yaccaTakarapradhAnaM vicchaIpradhAnaM vRndaM tena saMparikSitA" iti A. zrI abhayadevasUriviracitAyAM jJAtAdharmakathATIkAyAm // __ pR0 33 paM0 15. jAva rghennN| atra 'jAva raveNaM' iti zuddhaH pAThaH / atra jAvazabdena grAhyaH pAThaH pR0 23 paM0 5 Ti0 6 ityatra drssttvyH|| pR. 42 paM0 12. atra mahayAbhaDa' iti zuddhaH paatthH| "mahayA ityAdi mahad yad bhaTAnAM caTakaravRndaM vistAravatsamUhaH, tallakSaNo yaH parivAraH tena saMparivRto yaH sa tathA"--iti jJAtAdharmakathATIkAyAm / pR0 57 paM0 2. pubvaavrnnh...| atra 'paJcAvaraNahakAlasamayaMsi' ityeva zuddhaH pAThaH, ayaM ca lo0 lA 2 he 2, 3 je 2 lI. bhAM0 pratiSu vidyata eva / "pratyaparAhakAlasamayo vikAlaH" iti jJAtAdharmakathATIkAyAm // pR0 63 paM0 1. atra 'dAhiNaDDabharahe' iti zuddhaH pAThaH / Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThaM pariziSTam pR0 83 paM0 10. viharittae / atra 'viNittae' iti pATha: zobhanaH pratIyate, kintu kacidapyAdarze sa na dRzyate, ataH pR0 82 paM0 16 madhye yo ' viharati' iti pATho dRzyate, tena sahAsya sambandho bhavenna veti vicAryam / pR0 84 paM. 13. 'paMthayassa' iti zuddhaH pAThaH / pR0 84 paM 19. 'imaM ca NaM' iti pAThaH pR0 84 paM0 9, pR0 234 paM0 6, pR0 236 paM0 12, pR0 266 paM0 4, pR0 293 paM0 4 ityatra vartate, 'itazca' iti tasyArthaH, dRzyatAM pR0 293 Ti0 3 // pR0 150 paM0 19. atra ' bahUga ya rAIsara' iti zuddhaH pAThaH, sa ca he 2 vinA sarvatra vartate / he 2 madhye tu 'bahUji ya rAIsara' iti pAThaH // 1 pR0 154 paM0 1. 'bakke udAhie ' iti zuddhaH pAThaH / sa ca lAsaM0 2 madhye, je 3 loM 0 lIM 0 pratiSu aTI0 madhye ca vartate / hastalikhitAdarzeSvatra IdRzAH pAThAH - vakke udAharie lIM0 lAmU0 2 | vakke mudAharielA 1 he 1, 2, vakke mudAharite khaM 3 / vakke mudAharaMte khaM 2 / vakka mudAharie je 1 / vakke udAhie lAsa0 2 / vakke mudAhie lo0 je 2 khaM 1 / atra yadyapi lIM 0 madhye vidyamAnaH 'vakke udAharie' iti pAThaH zuddhataro bhAti / tathApi khaM 1 je 3 la0 lIM 0 madhye AcAryazrI abhayadevasUriviracitAyAM TIkAyAM ""vakke udAhie' tti vAkye udAhRte" iti khaM 1 pAThasya darzanAt TIkAnusAreNa 'vakke udAhie' iti pAThaH svIkRto'smAbhiratra / khaM 1 je 3 lIM0 lo0 vinA je 1 khaM 2, 3 pratiSu aTI0 madhye ""vakke mudAhie' tti vAkye udAhRte ' iti pAThaH / je 2 aTI0 madhye ""vakke udAhuya' tti vAkye aTI0 madhye " va udAhae tti vAkye udAhRte " iti pAThaH / / udAhRne" iti pAThaH / lA 1 6 pR0 154 paM0 1. kucchidhArakannadhAragabbhija' iti pAThasya sthAne 'kaNNadhArakucchidhAra gabbhijja' iti je 1 pAThaH atra TIkAnusAreNa zuddhaH / yadyapi je 1 vinA sarvatra hastalikhitA darzeSu kucchivArakannavAragabbhija' iti pATho dRzyate, tathApi " karNadhAro niryAmakaH, kukSi dhArA naupArzvaniyukta kAH" iti TIkAnusAreNa 'kaNNadhAra kucchidhAra' iti je 1 pAThaH svIkRto'smA bhiratra / C pR0 175 paM0 11. atra 'gaya-raha-pavarajohaka liyAe' iti pATho yuktaH / pR0 191 paM0 5. aDDe / dRzyatAM tRtIye pariziSTe pR0 510 paM0 2, pR0 520 paM0 5 // pR0 206 paM0 6 imassa u / " imassa utti asya punaH aneke ye jhaSA matsyAH makararA grAhA vividhazvApadAzca jalacarakSudrasattvarUpAsteSAM yAni zatAni teSAmAkulagRham AkIrNagehaM jhaSAdInAM vA sadA nityaM kulagRhamiva kulagRhaM yaH sa tathA, tasya ityardham / ratnAkarasya samudrasya madhye AtmAnaM vahemitti hanmi tava bhavataH purataH agrataH, ehi nivartasva jar3a sitti yadi bhavasi kupitaH kSamasvaikAparAdhaM tvaM me iti SaSTham / " iti jJAtAdharmakathATI kA nusAreNAsmAbhiratra pUrvArdhottarAyojanaM kRtam // pR0 229 paM0 10-11. atra 'kayatthe jAva jammajIviyaphale' iti khaM 1, 3, dio ato madhye vidyamAnaH pAThaH samIcInataro bhAti / 'jAva 'zabdamAhyazca pAThaH pR0 44 paM0 6-7 tathA pR0 80 paM0 5 anusAreNAtra yojanIyaH // . 565 Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 SaSTha pariziSTam pR0 231 paM0 14. 'udbalanAni' iti zuddhaH paatthH|| pR0 247 paM0 9. oeNNA (oiNNA ?) / atra 'oiNNA' iti pAThaH shuddhH|| pR0 248 paM0 10. bhoilA (bhoiNNA ?), / atra 'bhoiNNA' iti pAThaH shuddhH|| pR0 250 paM0 3. vnnnnbho| dRzyatAM tRtIye pariziSTe pR0 502 // pR0 302 paM0 10. atra saMnaddhabaddha' iti pAThaH zuddha // pR0 331 paM0 15, 28. lI. madhye'pi 'uubhayamANasuhesu' iti paatthH|| pR0 332 paM0 9. atra sitta-kadukasAyaMbilamahurabahukhajjapejalejhesu iti zuddhaH pAThaH, dRzyatAM pR0 330 paM0 20 / lI madhye 'titta-kaDu-kasAyaMbilamahuraM(ra)bahukhajapejalejosu' iti pATho vidyata ev|| pR0 357 paM0 11. atra deviTTI iti zuddhaH pAThaH // Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatrakam azuddham zuddham xxx saM 2 Ti07 Ti08 x sattussehaM vaggUhiM jAva sattassehaM *girAhiM jAva sumiNassa khaM 2 saM 1 // khaM 2 // zubhodakai su mAlA dUyasaMdhi 17-32 paDhame sumiNassa khaM 1 saM1 lAra je 2 // khaM 1 // zubhodakaiH suimAlA dUya-saMdhi paDhamaM ajAyaNaM // 3 // x x 4 x saddAveda ajjhayaNe 21-22 // 1 // 4 simiNassa he 2 // he 1 prabhRti pAThAnusAreNa avapatitaH divyarUpadhArI ityartho bhAti, athavA saddAvaha x tattatpAThaniSkAsanArthametat x cihnam / OM yatra yatra saM 2 iti TippaNeSu vartate tatra tatra he 1 iti kartavyam / * atra 'girAhiM' iti pATho nAzuddhaH, kintu pUrvAparavicAraNayA 'vaggUhi' iti pAThaH smiiciintrH| Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 zuddhipatrakam azudam degppiyAe mahatAbhaDa 'zveNaM piyAe mahatA bhaDa - raMdheNaM 20 mahayA bhaDa namaMsatti 15 mahayAbhaDa namaMsati 15 vAhiNi vAhiNiM 15 paccAvaraha puvAvaraNDa 28 27 da 28 m ". dAhika kailabhiyohiM pN0| pathaMyassa . dAhiNa kalabhiyohiM paM0 10 // paMthayassa puSpaipaMthaeNaM aNagAreNa 103 128 132 aDDe paMthaeNaM aDDe, isara // 1 // // 2 // // 3 // desaddhavaNNaM . Isara // 4 // 143 146 dasaddhaNNaM 150 // 11 // // 8 // bahUNi bahUNa ya mudAhie udAhie 'kucchidhArakannadhAraganbhijadeg degkaNNadhAra kucchidhAraganbhijja' kkhurAgaM cakkhurAgaM 155 Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatrakam azuddham zuddham mahayA bhaDa mahayAbhaDa 74 163 174 175-176 175 75 zIrSake 74 75 0 mahayA[haya-] raha-pavarajoha mahayA [hayaraha-joha atra......zakyate sUtre'pi yamucchiyA paM0 9123 kahakahaga 179 187 29 / 1. 192 195 26 . -:: ::13:. :: . 211. : 6 6 6 6 6 6 4 3 3 . : . M sUtre'pi pR0 236 paM0 12 ya mucchiyA paM0 9, pR0 123 kahakahagaM 14. aTI. aMtojalagayaM saMchUDhA loM0 he 2 ukkaDa kayatthe jAva jamma maMDukke udaladeg teyaliputte sattaha padAti mahayAbhaDa jhiyAyamANi oiNNA bhave 229 10-11 zIrSake 224-235 231 236 237 aTi. aMto jalagayaM saMchUTa he 2 ukkara kayatthe .."jamma daddure udvela teyalipute sattahapadAti mahayA bhaDadeg jhiyAyamaNi oillA (oiNNA 1) bhava 14 248 254 278 rahapavara 282 302 raha-pavara sanaddha saMnaddha 305 havaM hatthaM evaMkara evaM kara Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 zuddhipatrakam azuddha zuddham tathA teSu saM 1 lo0 lA2 lA1 hersa0 kaDuyaM kamAyaM madeg je vinaa| paMcacora deviDI tathA, teSu saM 1 lo0 lI0 lA2 lA1 lI. hesa0 kaDukasAyaMbilama jeraM vinaa| paMca cora deviDDI 339 357 369 3 (sama-loM0) (ya-khaM 1) zAnti 371 514 (sama-lIM0 lo0) (ya-khaM 1 lI.) zAnti (1)* 15 nigghosa pAThAH sUtre rAI nigdhosa 517 520 zIrSake pAThaH zIrSake pAThaH pAThA: sudharyuM prastAvanAnuM zuddhipatraka khikhavADI zIkhavADI ghatakIkhaMDanA ghAtakIkhaMDanA sudhAryuM bhAI bhAI sAvavIjIo sAdhvIjIo janasUtranI jainasUtranI tilaka tilaka mAtRkA mAtRkA ch| 74 * atra hastalikhitAdarza zAnti iti likhitaM bhAti / - Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private & Personal use only