________________
७३
पुद्गल-कोश गंधओ जे भवे दुब्भी, भइए से उ वण्णओ। रसओ फासओ चेव, भइए संठाणओ वि य॥
-उत्त० अ ३६ । गा २८-२९ । पृ० ३२२ ने गंधओ सुभिगंधपरिणया ते वण्णओ ते वण्णओ कालवण्णपरिणया वि गोलवण्णपरिणया वि लोहियवण्णपरिणया वि हालिद्दवण्णपरिणया वि सुक्किलवण्णपरिणया वि, रसओ तित्तरसपरिणया वि कडुयरसपरिणया वि कसायरसपरिणया वि अबिलरसपरिणया वि महुररसपरिणया वि, फासओ कक्खडफासपरिणया वि मउयफासपरिणया वि गरुयफासपरिणया लहयफासपरिणया वि सीयफासपरिणया वि उसिणफासपरिणया वि णिद्धफासपरिणया वि लुक्खफासपरिणया वि, संठाणओ परिमंडलसंठाणपरिणया वि वट्टसंठाणपरिणया वि तंससंठाणपरिणया वि चउरंससंठाणपरिणया वि आययसंठाणपरिणया वि।२३।
जे गंधओ दुब्भिगंधपरिणयाते वण्णओ कालवण्णपरिणया वि नीलवण्णपरिणया वि लोहियवण्णपरिणया वि हालिद्दवण्णपरिणया वि सुक्किलवण्णपरिणया वि, रसओ तित्तरसपरिणया वि कडुयरसपरिणया वि कसायरसपरिणया वि अंबिलरसपरिणया वि महुररसपरिणया वि, फासओ कक्खडफासपरिणया वि मउयफासपरिणया वि गरुयफासपरिणया वि लहुयफासपरिणया वि सीयफासपरिणया वि उसिणफासपरिणयावि निद्धफासपरिणया वि लुक्खफासपरिणया वि, संठाणओ परिमंडलसंठाणपरिणया वि वट्टसंठाणपरिणया वि तंससंठाणपरिणया वि चउरंससंठाणपरिणया वि आयतसंठाणपरिणया वि।२३॥४६॥
-पण्ण० प १ । सू १० । पृ० ६-७ जो सुगन्धित पुद्गल हैं उनमें वर्ण, रस, स्पर्श और संस्थान की भजना होती है। अर्थात् जो पुद्गल गंध से सुरभि गंध रूप में परिणत होते हैं वे वर्ण से कृष्ण, नील, रक्त, पीत और शुक्ल रूप में भी परिणत होते हैं। रस से विक्त, कटु, कषाय, आम्ल और मधुर रस में भी परिणत होते हैं। स्पर्श से कर्कश, मृदु, गुरु, लघु, शीत, उष्ण, स्निग्ध और रूक्ष स्पर्श रूप में भी परिणत होते हैं। संस्थान से परिमंडल, वृत्त, व्यस्र, चतुरस्र और आयत संस्थान रूप में भी परिणत होते हैं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org