________________
पुद्गल-कोश
२१९
सेकेण णं भंते ! एवं वृच्चइ – 'खेत्ततुल्लए' २ ? गोयमा ! एगपएसोगाढे पोग्गले एगपएसो गाढस्स पोग्गलस्स खेत्तओ तुल्ले, एगपएसोगाढे पोगले एगपएसो गाढवइरित्तस्स पोग्गलस्स खेत्तस्स णो तुल्ले । एवं जावबसपएसोगाढं, तुल्लसखेज्जपएसोगाढे तुल्लसंखेज्ज०, एवं तुल्लअसं खेज्जएसोगाढे वि से तेणटुणं जाव - 'खेत्ततुल्लए' २
सेकेणटुणं भंते! एवं वच्चइ - 'कालतुल्लए' २ ? गोयमा ! एगसमय ठईए पोग्गले एगसमय ठिइयस्स य पोग्गलस्स कालओ तुल्ले, एगसमय ठईए पोगले एगसमय ठिईयवइरित्तस्स पोग्गलस्स कालओ णो तुल्ले, एवं जाव - दससमय ट्ठिईए, तुल्लसंखेज्जसमयठिईए एवं चेव, एवं तुल्लअसंखेज्ज समयट्टिईए वि, से तेण े णं जाव - 'कालतुल्लए २ ।
सेकेणटुणं भंते! एवं बुच्चइ - 'भावतुल्लए' २ ? गोयमा ! एगगुणकाल पोग्गले एगगुणकालस्स पोग्गलस्स भावओ तुल्ले, एगगुणकाल ए पोग्गले एगगुणकालवइरित्तस्स पोग्गलस्स भावओ णो तुल्ले, एवं जावदसगुणकालए, एवं तुल्ल संखेज्जगुणकालए पोग्गले । एवं तुल्लअसंखेज्जगुणकालए वि, जहा कालए एवं नीलए, लोहियए, हालिद्द, सुक्किल्लए, एवं सुभिगंधे, एवं दुब्भिगंधे, एवं तित्ते, जाव महुरे, एवं कक्खडे, जाव लक्खे |
से केणट्टणं भंते! एवं बुच्चइ- संठाणतुल्लए' संठाणतुल्लए ? गोयमा ! परिमंडले परिमंडलस्स संठाणस्स संठाणओ तुल्ले: परिमंडलसंठाणवइरित्तस्स संठाणओ णो तुल्ले, एवं वट्ट, तंसे, चउरंसे, आयए । - भग० श १४ । उ ७ । सू ३, ४, ५, ६, ८ । पृ० ७०३
पुद्गल की पारस्परिक तुल्यता पाँच प्रकार की होती है; यथा - (१) द्रव्यतुल्यता (२) क्षेत्र तुल्यता (३) कालतुल्यता ( ४ ) भावतुल्यता तथा (५) संस्थान तुल्यता ।
१ द्रव्य की अपेक्षा
एक परमाणु पुद्गल, दूसरे परमाणु पुद्गल के साथ द्रव्य से तुल्य है, किन्तु परमाणु पुद्गल परमाणु पुद्गल से व्यतिरिक्त अन्य द्विप्रदेशी स्कंधादि के साथ द्रव्य से तुल्य नहीं है ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org