Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ * graMtharacanAkAra * graMtharacanAkAra AcArya hemacandrasUri
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1: pUjyapravA ramopakA zAsanasamrAT tapAgacchAdhipati, sUricakra cakravartI parama pUjya AcArya zrImavijayanemisUrIzvarajI mahArAjA piyuSapANI parama pUjya AcArya gacchAdhipati parama pUjya AcArya zrImad vijaya amRtasUrIzvarajI mahArAjA zrImad vijaya meruprabhasUrIzvarajI mahArAjA parama saumyamUrti parama pUjya AcArya zrImad vijaya devasUrIzvarajI mahArAjA samatAsAgara parama pUjya AcArya zrImad vijaya dharmadhUraMdharasUrIzvarajI mahArAjA samartha viddhAnaM, samudAyanA vaDIla parama pUjya AcArya zrImad vijaya zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ aaG- AcArya zrI vijaya devasUri graMthamAlA - vividha hama racanA samuccaya * graMtharacanAkAra pUjyapAda zAsanasamrATa zrImad vijaya-nemi-amRta-devasUrIzvara paTTadharaH tatpAda padma parAga sevI AcArya zrI vijaya hemacandrasUriH .prakAzaka zrI zrutajJAna prasAraka sabhA amadAvAda
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : zrI zrutajJAna prasAraka sabhA - amadAvAda prata : 500 mUlya : 100/AvRtti : prathama prAptisthAna : (1) pravINacaMdra maMgaLadAsa zAha vAsupUjya phleTa, zAntivana, pAlar3I, amadAvAda-380 007 Mo. : 99251 05148 (2) zaradabhAI ghoghAvALA bI-1, vI.TI. apArTamenTa, kALAnALA bhAvanagara-364 001. Mo. : 94262 28338 (3) vijaya dozI sI-602, dattANInagara borIvalI (vesTa) muMbaI. Mo. : 93204 75222 (4) 'devabAga' zrI devasUrIzvarajI ArAdhanA bhavana TrinITI skUla sAme, zAntivana, pAlar3I, amadAvAda-380 007. (5) nareza TI. sTora dANApITha, bhAvanagara. phona : 0278-2427640 mudraka : jaya jinendra grAphIksa (nItina zAha - jaya jinendra) 30, svAti sosAyaTI, navaraMgapurA, ahamadAbAda-14. jaya jinendra - mo. : 98250 24204 kuza - mo. : 99256 17992 E-mail : jayjinendra90@yahoo.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaccha prakAzakIya zrI devasUri graMthamALA taraphathI A vividha zairavanA samuccaya' nAmano graMtha bahAra paDI rahyo che e amArA mATe ghaNA AnaMdano viSaya che. jaya jinendra grAphikse A graMtha sArI rIte kALajIpUrvaka chApyo che te badala ame temane dhanyavAda ApIe chIe. zrutAnurAgI eka anAmI vyaktie (yu.esa.e. nivAsI) saMpUrNa Arthika lAbha lIdho che. temanI e zrutabhaktinI anumodanA. - prakAzaka
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ purovacana zrI gurudevacaraNasevI - vijaya hemacandrasUri bhUtakALanuM siMhAvalokana Aje jyAre ghaNA varSobAda chUTaka chUTaka karavAmAM AvelI tathA moTe bhAge 'naddanavana ttpataru'mAM, prakAzita karavAmAM AvelI racanAnA saMgraharUpa vividha saima racanA samuLvaya' nAme graMtha bahAra pADavAmAM AvI rahyo che tyAre bhUtakALamAM DokIyuM karavuM Avazyaka banI jAya che. A pUjyonI kevI paramocca kRpA ka dIkSA paryAyanuM bIjuM cAturmAsa, saM. 2006mAM pU.A.bha. vijaya darzanasUrIzvarajI ma., pU.A.bha. zrI vijayodayasUrIzvarajI ma. tathA pU.A.bha. zrI vijaya nandanasUrIzvarajI ma. ema traNa AcArya bhagavantonI nizrAmAM surendranagara thayuM. e cAturmAsamAM nava munirAjone paMcamAMga zrI bhagavatIjInA tathA bIjA paNa ghaNA sAdhu-sAdhvIjIone anya / anya joga cAlatA. vidhi pU. vijayodayasUri ma. karAvatA e vakhate majAnuM vAtAvaraNa jAmatuM, pUjyazrI kramasara badhAnA nAma bolatA. te vakhate 25 / 30 munigaNamAM bAlamuni tarIke mAro ja naMbara gaNAto. tyAre pU.A. zrI lAvaNyasUrijI ma. tathA munirAja zrI dakSavijayajI ma.nA patro saMskRta gadya/ padyamAM AvatA pU. zrI udayasUri ma.ne e patro vAMcI saMbhaLAvavAnuM kArya mArA zire rahetuM. e vAMcyA pachI pU. zrI nandanasUri ma.zrI patro premathI mane ApI detA, e patro vAMcavA ane vAMcyA pachI pAse rAkhavA maLatAM ethI manamAM je Ananda Avato te avarNanIya hato. racanAnI preraNA tathA prAraMbha saM. 2007nI e sAla. amadAvAda - luNasAvADA-moTI poLano e upAzraya. pU. merUvijayajI ma. (AcAryazrI) tathA pU. amArA gurumahArAjazrI sAthe tyAM cAturmAsa. amAre te samaye vyAkaraNa, sAhityano abhyAsa cAle.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. nandanasUri ma. tabiyatanA kAraNe pAMjarApoLathI tyAM padhArelA. roja rAtre sAhityanA-moTe bhAge paMDitarAja jagannAthanA zloko teo saMbhaLAve, AnaMda Ave, tyAre padya racanAnI preraNA paNa Ape. te vakhate racelAeka be zloka teozrIne batAvyA. khuza thaI gayA. e prAraMbhika racanAmAM to zI bhalIvAra hoya! bhUlo ya pAra vagaranI hoya ja, paNa teoe khAmI nahi, paNa khUbI joI pITha thAbaDI kahyuM ke zloka sAro banAvyo che, pachI zAntithI samajAvyuM, bhUlo sudharAvI. zlokaracanAnA zrI gaNeza tyAre maMDAyA. 2vAMkalI - rAjasthAna 5. saM. 2009nuM amAruM cAturmAsa vAMkalI (rAjasthAna)mAM hatuM. tyAre muMbaI birAjamAna pU.paM. zrI dhuraMdharavijaya ma. sAthe saMskRtamAM patra lakhavAnI zarUAta thayelI. ghaNA premathI teo patrano javAba ApatA. patramAM zloko lakhyAM hoya to temAM sudhAro karI de. ekavAra eka patramAM sudhAro karyA pachI emaNe nIceno zloka lakhelo. "ratna-saMmavivi-hitadhiyAvitI, tallakSyapathabhAneya-mujjvalAyatinA tvayA // " hI rANakapuranI pratiSThA paNa vAMkalInA cAturmAsa pahelAM, phA.su. 5 nA e bhavya pratiSThA thaI. amAruM e sadbhAgya ke emAM sAmela thavAno avasara maLelo. mana dharAIne e mahotsava mANelo. e vakhate pU. nandanasUrijI mahArAje enA varNananA thoDA zloko racelA ane mane batAvelA. manamAM bIja paDyuM ke ApaNe paNa AvI racanA karavI. vAveluM bIja tarata to kyAMthI Uge? paNa e ugyuM sAdaDImAM eka varSa pachI. | dara sAdaDImAM cAtumasa 3 saM. 2010nuM amAruM cAturmAsa sAdaDImAM thayuM tyAre maithila paM. babuAjhA pAse amAro abhyAsa cAle. teo sAhityika paMDita, zlokonI racanA paNa sArI kare, ame temane amArA mananI bhAvanA kahI, e sAMbhaLI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ . teo rAjI thayA tathA utsAha Apyo - kahyuM : prayatna karo, rANakapuranI chAyAmAM to chIe ja, enA prabhAvathI paNa sarasa sphuraNA thaze. emanA utsAhajanaka vacanothI utsAhita thaI prAraMbha karyo. patha racanAmAM pragati padya racanAmAM jemajemaAgaLa vadhatA gayA tema temapragati thatI gaI. keTalIka vAra to na dhArelI kalpanA thaI AvatI. zarUAtamAM rANakapura tIrthanuM varNana tathA te pachI pratiSThAnuM varNana ane chelle baina ma. sAdhvI zrI hemalatAzrIjInI dIkSAnuM varNana. je dIkSA sAdaDImAM saM. 2009 phA.va. 2 nA pU. zrI vijayodayasUrIzvarajI ma. AdinInizrAmAM thaI hatI. abhyAsa kALanA 12 varSa paMDita baMsIdhara jhAjI amArI pAse 12 varSa rahyA. te daramyAna temanI pAse vyAkaraNa / sAhityano mukhyatve abhyAsa thayo. ghaNI ja lAgaNIthI samayanI sAme joyA sivAya teo abhyAsa karAvatA. rAtre paNa AvRtti karAve. te abhyAsakALa daramyAna vyAkaraNanI prathamA, madhyamA, zAstrI ane AcAryanI parIkSA ApI. be varSa muMbaImAM saM. 2014-15 be varSa muMbaI AdIzvara dharmazALAmAM cAturmAsa daramyAna nyAya-vyAkaraNa ane sAhityAcArya paM. narendracandra jhAjI pAse, saM. 2011 sAbaramatInA cAturmAsa daramyAna paM. dInAnAtha jhAjI pAse zarU karelo nyAyano abhyAsa AgaLa vadhyo tathA kalakattAnI nyAyanI prathamA-madhyamAnI parIkSA ApI tathA temanI pAsethI majAno subhASitono khajAno maLyo. ratnakhANa samudAya zAsanasamrATnIno samudAya ratnakhANa ja gaNAya. eka ekathI caDiyAtA ratno emAM pAkyA. saMpUrNa siddhahemabRhavRtti jemane kaMThastha hoya evA zAsanasamrATnInA laghuvayaska ziSya pravartaka zrI yazovijayajI ma.nI kAvya racanA zakti benamUna gaNAtI, evuM kahevAtuM ke uchALeluM lIMbu nIce paDe tyAM sudhImAM teo eka zlokanI racanA karI letA.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ apUrva jJAna prApti saM. 2017nI sAlamAM ame amadAvAda-pAMjarApoLa hatA tyAre anya samudAyanA eka vidvAna munirAjazrI tyAM maLavA AvelA, temanI sAthe ApaNAM eka / be munionA abhyAsanI vAta thatAM te sAMbhaLI teo rAjI thaIne bolyA 'Are pArAvALAM, nanma jASamaLe: ta: ?'' padmarAganI khANamAM kAcano janmakyAMthI thAya? A to evo samudAya che ke jemAM parasparanA saMparkathI ja vagara bhaNe apUrva jJAna maLI jAya. saM. 2028 saM. 2031-32 saM. 2028 - dolatanagara cAturmAsa daramyAna paM. jagadAnanda jhAjI pAse abhyAsa daramyAna 'nemisaubhAgya' kAvyanI racanAnI zarUAta thayelI pachI dhIre dhIre AgaLa vadhatI rahI. saM. 2031 - muMbaI goDIjInA cAturmAsamAM AlocanA zatakanI racanA thaI, e racanA eTalI sahaja ane sarasa thaI ke mana tRpta thaI gayuM. zrI goDIjI dAdAnA prabhAve ja emAM agatyano bhAga bhajavyo hoya evo anubhava thayo. saM. 2032 - pAlitANA girirAjanI chAyAmAM paM. jagadIza jhAjI pAse abhyAsa daramyAna 'zreSThininavAsa thA'' nI racanA bahu jhaDapathI tathA sArI rIte thaI e vakhate girirAjanA prabaLaprabhAvanI jhAMkhI thayelI. amArAmAM AvelI uccAra zuddhi tathA lekhana zuddhimAM A badhA maithilazAstrIjIono ghaNo moTo phALo che. zrI jinadAsa zreSThi kathA - apUrva kRti A eka apUrvakRti che. prAcIna koI sAhityamAM Ano ullekha jovA maLato nathI. pUjya zAsanasamrATnI A kathA vyAkhyAnamAM divaso sudhI bahu ja rasapUrvaka varNavatA hatA. je sAMbhaLI zrotAo rasa taraboLa banI jatA. e varNana sAMbhaLIne pU.A.pra.zrI kastUrasUrIzvarajI ma. zrIe prAkRtabhASAmAM
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ e kathA taiyAra karI ene "pAphavinA vahI" mAM mUkI. e vAMcyA pachI amane paNa e bahu gamI tathA enA uparathI saMskRta zlokabaddha racanA karI je ghaNIprAsAdikatathAbodhaka rocaka che. vyAkhyAnamAM paNa vAMcI zakAya ema che. amArA pU. guru ma. zrI kahetA hatA ke - pU. zAsanasamrAzrIe bhAvanagaranA cAturmAsa daramyAna vyAkhyAnamAM jyAre A kathA vAMcelI tyAre te sAMbhaLI AkhI sabhAcodhAra AMsue raDI paDI hatI. emaNe paNa te vakhate te kathA sAMbhaLI hatI. prabaLa puNyodaya pU. zAsanasamrAzrInA saM. 2003nA sAbaramatI cAturmAsa daramyAna lagabhaga roja darzana-vandanano lAbha maLato rahyo. e pachI teozrInAbadhAjapaTTadhararatno... pUjya nyAyavAcaspati A.pra.zrIvijayadarzanasUrIzvarajI ma. zrI, pUjya gItArthaziromaNi A.pra.zrI vijayodayasUrIzvarajI ma.zrI, pUjyasiddhAntamArtaDa A.pra.zrIvijayanandanasUrIzvarajI ma. zrI, pUjyasamayajJaA.pra.zrI vijayavijJAnasUrIzvarajI ma.zrI, pUjya kavidivAkara A.pra.zrI vijayapadhasUrIzvarajI ma.zrI, pUjya pIyUSapANi A.pra.zrIvijayaamRtasUrIzvarajI ma.zrI, pUjya vyAkaraNa vAcaspati A.pra.zrI vijayelAvaNyasUrIzvarajI ma.zrI, pUjya prAkRtivizAradaA.pra.zrI vijayakasUrasUrIzvarajI ma.zrI, AdinA darzana | vandana / sAMnidhya | antaranAM AzIrvAda | zeSakALamAM sAthe rahevAno tathA traNa | cAra cAturmAsa karavAno tathA teozrInI pAse abhyAsa tathA vAcanA levAno paNa lAbha maLyo che. je bahu ochA AtmAone prApta thAya che. saM. 2005 mAM dIkSA thayA pachI zarUAtanA varSomAM pUjya zrI meruvijayajI ma. tathA pUjya guru ma. zrI devavijayajI ma.nI hUMpha-preraNA-mArgadarzana-abhyAsa A badhuM prApta thatuM ja rahyuM, e pachInA varSomAM pUjya A. zrI vijayodayasUrIzvarajI ma. zrI, tathA pUjya bA.ma.zrI vijaya kasturabbaracha ka kI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA pU.A. zrI vijayadharmadhuradharasUrIzvarajI ma.zrI A traNanA jIvananI, emanA zuddhoccAra-zuddha lekhana ane bolI cAla tathA raheNI / karaNInI gADha asara nijanA jIvanamAM AvI, jeNe jIvana ghaDataranuM kAmakaryuM. mAre eTaluM to kabula karavuM ja joIe ke mArA jIvanamAM tathA mArI racanA je kAMI khUbI jovA maLe che temAM anekono aneka prakArano sahayoga janimittarUpa che. mahAkavi kAlidAsa jevA paNa potAnA raghuvaMza mahAkAvyanA prAraMbhamAM jyAre "mI vastrasamuI, sUrasthApti e tiH" emakahIne potAnA kartutvano InkAra karatA hoya tyAre ApaNA jevAnI to vAta ja zI karavAnI hoya? e viralakSaNonI yAda Aje ya akabaMdha che priya sau koIne potAnA jIvanamAM evI kSaNo AvatI ja hoya che ke jenI yAda sadA tAjI rahyA ja kare. amAre paNa uMmaranA 80 varSa ane dIkSA paryAyanA 68 varSamAM traNa cAturmAsanA samayo evA vItyA che ke e samaye thayelI kamANI mUDIrUpa banI, emAM uttarottara vRddhi thatI rahI che. samaya saM. 2012, sthaLa - sAbaramatI - rAmanagara jaina upAzraya, tyAM cAturmAsa birAjamAna pU. paM. (pachIthI AcAya) zrI meruvijayajI ma.nI preraNAthI upadhAna tapa karAvavAmAM AvyA, te prasaMge zrI saMghanI vinaMtithI pU.pA. gItArtha ziromaNi AcArya bhagavanta zrImavijayodayasUrIzvarajI ma. zrI paNa saparivAra padhAryA. upadhAna tapano maMgala prAraMbha thatAM kriyA pU. paMnyAsajI ma. karAve ane vyAkhyAna pUjyapAdazrIjI pharamAve. upavAsanA divase samayanA baMdhanavagara ane navInA divase 1/ 1 kalAka cAlatA e vyAkhyAnamAM zrotAo rasataraboLa banI jatAM, huM paNa badhA ja kAmobAju upara mUkI vyAkhyAnamAM acUka hAjara thaI jato navakArathI sarvamaMgala sudhI besavAnuM anesthiracitte sAMbhaLavAnuM. doDheka mahinAno vIteloe kALa jJAnanI daSTie ghaNuM/ghaNuM ApI gayo. agamyabhAvo jANavA/samajavAmaLyA.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2saM. 2022 - suratamAM cAtumasi ? pU.pA. pIyUSapANi AcArya bhagavatta zrImad vijaya amRtasUrIzvarajI ma.zrInI nizrAmAM surata-gopIpurA-nemubhAInI vADInA upAzrayamAM pU. rAmasUri ma, pU. gurumA ane pU. dharmadhurandharasUri ma. Adi parivAra sAthe cAturmAsa thayuM. te vakhate mArA paMcamAMga zrI bhagavatIjInA yogodahana thayA, tathA sAthe pU. dharmadhurandharasUri ma. pAse bhagavatIjInI vAcanA bahu sArI rIte thaI. temaja vyAkhyAnamAM paNa pU. dharmadhurandharasUri mahArAje zrI bhagavatIsUtra ja vAMcyuM. vyAkhyAna zailI evI majAnI ke zrotAo rasapUrvaka sAMbhaLyA ja kare, meM paNa niyamita vyAkhyAno sAMbhaLyA ane lakhyA paNa kharAM. e sAMbhaLyA pachI bhagavatIsUtra vAMcavAnI hiMmata AvI ane traNa-cAra vakhata vAMcyuM paNa kharuM. e cAturmAsamAM teozrIe bhagavatIsUtra saMpUrNa vAMcyuM. e emanI zailInI khUbI. tyAMnA jhaverabhAI mAstara, saubhAgyabhAI lAkaDAvALA, pAnAcaMdabhAI madrAsI, bAlubhAI nANAvaTI vi. evA subuddha zrAvako hatA ke jeo vyAkhyAnamAM kahevAtI sUkSmavAtone paNa jhIle ane marmapakaDe. zaka saM. 2023 - pAlitANamAM cAtumasa ane pU.pA. AcArya zrI vijaya amRtasUrIzvarajI ma. Adi sAthe suratathI vihAra karI pAlitANA AvyA. suratamAM hatA te badhA ja ahIM padhAryA. zatruMjayavihAra ane sAhitya maMdiramAM birAjamAna thayA. vyAkhyAna | vANI, ArAdhanA badhuM sAhitya maMdiramAM thatuM. tyAMnI sthiratA daramyAna dIkSA/ aMjanazalAkA pratiSThA, padapradAna vi. vArApharatI eTaluM thatuM rahyuM ke jene joI loko Azcaryacakita thaI jatAM. cAturmAsamAM pU. dharmadhurandharasUri ma. e nadisUtra upara mananIya vyAkhyAno karyA. cAre mahinAe vyAkhyAno sAMbhaLyA, ane dhanyatA anubhavI. AmasaM. 2012, saM. 2022 ane saM. 2023 A traNa varSo amArI jIMdagInA sonerI varSo puravAra thayA.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM upakAra smRti ane aNa svIkAra ke A upakAra zreNinI paraMparAmAM sarvopari to che mAtA-pitA ne guru ma. (bA mahArAja paramatapasvinI tathA atyanta saraLa svabhAvI sA. zrI paghalatAzrIjI ma, sadAya ArAdhanAmAM ane nijAnandamAM mhAlatA janaka mahArAja pU. munirAja zrI hIravijayajI ma. tathA guruma. paramasaumyamUrti pU. A. zrI vijaya devasUrIzvarajI ma.zrI) te pachI sarvopari che dIkSAdAtA tathA jeonI zubha nizrAmAM saM. 2005 thI 2020 eTale 15 varSa sudhI ekadhArA rahyA tathA jeoe mArA abhyAsa mATe atizaya kALajI rAkhIne pUjyapAda A.bha. zrI vijaya ruprabhasUrIzvarajI ma. zrI tathA nija para samudAyanA vAtsalyamUrti guNagauravazALI pUjya AcArya bhagavanto, lAgaNIzIla padastho - munirAjo tathA protkaTa bhaktibhAvita hRdaya paramavinIta ziSya praziSyAdi samudAya tathA vinaya | viveka ane bhaktithI ubharAto zramaNI samudAya (je gaNyA gaNAya ema nathI) vaLI sneha / sadbhAva ane bhaktithI ubharAto zrAvaka zrAvikA samudAya paNa evo che ke jeo niSkAmabhAva, bhakti ane hUMpha amane ApatA ja rahyA che A badhA prabaLa zubha nimitto sivAya atyAra sudhI hema khema cAlI rahelI saMyamayAtrAtathA jIvanayAtrAne sAhityayAtrA cAlavI muzkela ja gaNAya. 4 vaLI viddhasamudAyamAM tathA samagra jaina zAsanamAM bahumAnya gaNAya evA A. zrI pradyumnasUrijI jevA laghubadhu tarIke tathA potAnA apratimaguNagaNathI AdarzarUpa gaNAya evA sAdhvI zrI hemalatAzrIjI jevA laghubhaginI tarIke maLyA che enuM mAre mana atizaya gaurava che. Ama mAtApitA ane bhAI / bhaginI ema cAra / cAra svanAmadhanya puNyAtmAonA putra tathA vaDilabadhu banavAnuM saubhAgya jene maLyuM hoya enI chAtI gaja / gaja kema naphulAya?
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte prastuta graMtha aMge kaMI nahi? alaga alaga samaye thayelI racanAono eka saMgraha bahAra pADIye to sAruM evuM to manamAM kyAranuM thatuM hatuM ane e mATe bhalAmaNa paNa thatI rahetI hatI. paNa enuM jaldI aMjaLa AvavAmAM nimitta banyuM. "navana vanyata'nA aMkomAM e badhI racanAo vArApharatI prakAzita thatI rahI tathA enA saMpAdaka "kIrtitrayI' e kALajIpUrvaka ane saMpAdita karI taiyAra karIte ja che. e aMkomAMthI badhI ja racanAo saMkalita karI taiyAra karavAmAM tathA e sivAyanI bIjI racanAonI kopI karavAmAM tathA A kAryamAM protsAhita karavAmAM pUjya munizrI jagacandravijayajI ma., pU. sAdhvIzrI dIptiprajJAzrIjI, sAdhvIzrI AnandapUrNAzrIjI tathA sAdhvIzrI namitAzrIjI vi.e agatyano bhAga bhajavyo che. te anumodanIya che. tathA A granthanA prakAzanamAM Arthika lAbha sAme cAlIne lenAra anAmI (yu.esa.e. vAsI) vyaktinI zrutabhakti sadAya saMsmaraNIya raheze. jaya jinendra grAphiksavALA nItinabhAI zAha tathA bhAI kuze sArI rIte pustakachApI taiyAra karI dIdhuM te badala temane dhanyavAda.. -hemacandrasUri
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2GSTNWBAY ROEL 11 14 119 saMskRta padya vibhAga : anukrama krama viSaya 1. 'bhagavate RSabhAya namo namaH' 2. zrIjinazAsanASTakam vande vimalAcalam paramAtma-prArthanA zrI kadambagirermAhAtmyam-ajJAtakartRkam AryA-paJcaviMzatikA(paramAtma-prArthanA) zrI gautamasvAmi-stuti-SoDazikA zrIgautamasvAmiguNASTakam skllbdhinidhaan-gautmsvaamyssttkm| 10. zrIzramaNastutiSoDazikA 11. AcAryapravarazrIharibhadrasUrIzvarANAMstavanASTakam // 12. zAsanasamrADguNastutiSoDazikA 13. aacaaryvryshriivijyaamRtsuuriishvraannaaNstvnaassttkm|| 14. zrImANibhadrayakSarAjastutyaSTakam // 15. zrIsarasvatIstotram 16. zrIjinadAsazreSThikathA 17. assttaadshpaapsthaankaalocnaashtkm|| 18. nyAya vizArada-nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayagaNivarANAMguNAnuvAdastutiH 21 22 25 34 77 88
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 131 132 133 krama viSaya 19. shriinemisaubhaagymhaakaavym| 20. zrI siddhacakra stotram 21. vissytyaagaassttkm| 22. shrnnaassttkm| 23. svarNAkSarIya kalpasUtra prshstiH| 134 24. pUjyAcAryavareNyazrIvijayodayasUrIzvarANAm guNasaGkIrtanam / / 37 25. prakIrNakopadezakazlokAH 138 26. zrI kesriyaa-viir-prmpraa-praasaad-prtisstthaaprshstiH|| 139 27. pUjyaMprati dlkmlm-aacaarygunnsNkiirtnm| 28. A.zrI vijayapradyumnasUrivaraM pratilikhitaM ptrm| 29. kIrtikallolakAvyam 30. sAdhvIzrI hemalatA zrI dIkSAvarNanam 31. zrIvRddhicandra-zatakam 32. pUjyopAdhyAya zrI hemacandravijaya gaNivarANAM sUripadapradAnAvasare prazasti pdyaavliH|| 204 33. gurUstutiH 34. zrI gautamasvAmistutiH 145 149 153 192 194 207 207
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 'bhagavate RSabhAya namo namaH ' kRtajagajjanamaGgalazarmaNe, tribhuvanArcitapAdasaroruhe / - AcAryavijayahemacandrasUriH (drutavilambitavRttam ) prathamarAD-muni-tIrthakarAya te, bhagavate RSabhAya namo namaH // 1 // bhavati naiva yadaGghripayojayoviracitA praNatirviphalA kadA / nRpatinAbhikulAbharaNAya te, bhagavate RSabhAya namo namaH // 2 // kacabharo hi nijAMsaluThan harevinatitaH khalu yena na luJcitaH / 'bhagavate RSabhAya namo namaH' vinatavatsalatAdiguNAya te, bhagavate RSabhAya namo namaH // 3 // vinaminA naminA ca nirantaraM, yadanaghAGghriyugaM samupAsitaM / sakalakAmitakAmaghaTAya te, bhagavate RSabhAya namo namaH // 4 // 1. A caraNanI pAdapUrtirUpa zrIAdijinastuti / 1
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasunidhi( 99)pramitasvakanandanAn, 'kuruta saGgara' mitthamupAdizat / sakalasattvahitAya jinAya te, bhagavate RSabhAya namo namaH // 5 // svasutabAhubaliM tanayAmukhAd, 'gajata uttara vIra' vacastvidam / prahitavAn bhagavAn ya inAya te, bhagavate RSabhAya namo namaH // 6 // samasahasratapazcaraNArjitaM, vimalakevalaratnamupAharat / svajananIkarayorya upAMzu te bhagavate RSabhAya namo namaH // 7 // bhavikalokacakorahimAMzave, duritasantamasaughakharAMzave ! zamavate bhavate'nupamAya te, bhagavate RSabhAya namo namaH // 8 // iti mayA gurudevapadAmbujabhramarahemasudhAkarasUriNA / prathamatIrthapatiH stutigocaro, vihita IpsitadAnasuradrumaH // 9 // 1. 1 varSa vividha haima racanA samuccaya
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Cae zrIjinazAsanASTakam - AcAryavijayahemacandrasUriH zrItIrthanAthairapi pUjitAya, bhavyainitAntaM kila kAmitAya / sarvAtigAnandasusAdhanAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 1 // (upajAtiH) . sarvAtmasaukhyAtulakAraNAya, sarvApadAmbhonidhitAraNAya / bhavyAtmadaurgatyanivAraNAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 2 // mumukSuhaMsAvalimAnasAya, cidAdiratnavrajarohaNAya / dayAdipuSpodayanandanAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 3 // sadbhAvabIjAGkurasecanAya, duSkarmadhAnyoccayapeSaNAya / kutIthikavyUhavibhedanAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 4 // zrIjinazAsanASTakam
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavyAmbujodbodhanabhAskarAya, dhImaccakoravrajacandirAya / tattvArthibhRGgAvalivArijAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 5 // bhavAbdhimajjajjanatAplavAya, vikalpareNUdgatimArutAya / mithyAtvadAhAraticandanAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 6 // rAgoragakSveDasudhAtmakAya, muktyAspadaprApaNasadrathAya / bhAgIrathIsrota ivA'malAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 7 // sarvArthasaddarzanadarpaNAya, samastapRthvItalamaNDanAya / anAdyanantAya sadoditAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 8 // ityaSTakaM zrIjinazAsanasya, vyarIracad bhaktibharaiH praNunnaH / zrInemisUreramRtastadIyadevasya ziSyo munihemacandraH // 9 // vividha haima racanA samuccaya
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. *vande vimalAcalam / - AcAryavijayahemacandrasUriH vande siddhAcalaM nityaM, kuryAt tasya ca sevanAm / manye dharmasya hasto'yaM lAtuM mokSataroH phalam // 1 // ujjvalA mandira zreNi rutuGgA yatra rAjate / manye himAlayabhrAntyA 'vatIrNA vyomajAhnavI // 2 // etattIrthasamaM vA'nyat nAsti tIrthaM jagatyapi / evaM sImandharasvAmI, zakrasya purato'vadat // 3 // 'vimalAcala nitu vandIye stavanasya saMskRtaM rUpAntaram vande vimalAcalam
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 tha sarveSAmapi tIrthAnAM, yAtrAyAM yatphalaM bhavet / tasmAt - zataguNaM puNyaM, bhavedasyaiva yAtrayA // 4 // e enamarcayed bhaktyA, tasya syAt saphalaM januH / suyazaH sampadastasya, ciraM ca sa hi nandati // 5 // vividha haima racanA samuccaya
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. paramAtma-prArthanA - AcAryavijayahemacandrasUriH ( dvAtriMzikA ) racanA saM. 2024 asmin bhavAmbudhau nAtha !, majjato me dayAnidhe ! / yAnapAtraM tvamevA'si, tasmAt tAraya tAraya // 1 // tvayA vinA na loke'smin trAtA'nyo mama vidyate / tanmayi karuNAM kRtvA, nAtha ! tAraya tAraya // 2 // zaraNyaM tvatpadAmbhojaM, mayA nAtha ! samAzritam / nA'tastvayA vidhAtavyA, mayyupekSA kadAcana // 3 // tvatpAdopAsanenaiva, prAptavAniyatIM sthitim / ato mAM tAvakaM matvA, tArayA'smAd bhavAmbudheH // 4 // nazyanti janminAM nAtha ! janmakoTyarjitAnyapi / pApAni tvatprasAdena, tamAMsIva vivasvatA // 5 // trijagajjantubhAvA~stvaM, jAnAsIza ! karAmbuvat / tadagre kiM mayA vAcyaM, caritraM me trapAkaram // 6 // paramAtma-prArthanA 7
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ netre nimIlya dhyAnaika-citto yAvad vicintaye / tvadanyastArako nAtha ! nAsti me bhuvanatraye // 7 // nirguNo'pi tvayA svAmin !, tAryaH saMsArasAgarAt / nirguNaH saguNo veti, mahAntazcintayanti na // 8 // dhanyo'haM yanmayA nAtha ! karmavyAdhivinAzakaH / saccidAnandasampUrNaH, sukRtAdIza ! vIkSitaH // 9 // kRtArthaM jIvanaM me'dya, saphalaM ca janurmama / netre ime pavitre ca, yallabdhaM tava darzanam // 10 // satyapi tvAdRze nAthe, tArake trijagatpatau / no ced bhavAmbudhestArastatra kiM tava gauravam ? // 11 // aneke tAritA nAtha ! janAH saMsArasAgarAt / mama tAraNa evA'dyaH kathaGkAraM vilambase ? // 12 // rAjase muktidhAmni tvaM, majjAmIza ! bhavAmbudhau / mahAtmanAM na tadyogya-mAzritopekSaNaM prabho ! // 13 // aharnizaM vyathante mAM, rAgadveSAdayo'rayaH / / sAhAyyaM tadvidheyaM me, tvayA nAthena satvaram // 14 // nAtha ! pratipradezaM te, santyanantA guNA vibho ! / kathameko guNastebhya-stvayA me na vitIryate // 15 // adya zvo vA bhavAmbhodhe-stArako'si tvameva me / kartavye'vazyakartavye, kAlakSepo na yujyate // 16 // devAdhideva ! sarvajJa !, trailokyArcitapatkaja ! / karuNAmbhonidhe ! svAmin !, nAtha ! tAraya tAraya // 17 // apAre'smin bhavAmbhodhau, bhrAnto'nAderanehasaH / vinA tvAM zaraNaM nAsti, tanmAM tAraya tAraya // 18 // vividha haima racanA samuccaya
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinAdhIza ! jagannAtha !, jagaddhitaparAyaNa ! tvaccaraNAmbujadvandve, hRdbhuGgo me nilIyatAm // 19 // sarvaM samIhitaM sadyastvatsevAtaH prasiddhayati / dUre prayAti durbhAgyaM, sadbhAgyaM ca prasarpati // 20 // sukhaduHkhe avijJAya, kRto yatno nirantaram / sa sarvo viphalo jAtaH, sukhaM tattvaM nibodhaya // 21 // ziromaNIyate nAtha ! tvadAjJA yasya janminaH / apAro'pi bhavAmbhodhistasyeza ! goSpadIyate // 22 // bhavAbdhau majjatAM nAtha !, tvadAjJA nanu nAvyati / tadAzritA janA nUnaM, nistaranti na saMzayam // 23 // bhavAbdhau bhramatAM nAtha, prAptaM yattava zAsanam / tena manye nijaM dhanyaM, kRtapuNyaM jagatpate ! // 24 // jagadarghyaM jina ! tvAM ye, namantyekAgramAnasAH / te dhanyA vandanIyAzca, puNyabhAjaH surairapi // 25 // bhavATavIbhramadbhavyazuddhamArgaprarUpiNe / karuNAmbhodhaye tubhyaM, namaH zrIparamAtmane // 26 // surAsuranamasyAya, vizvAnandavidhAyine / karmAmayavimuktAya namaH zrIparamAtmane // 27 // tvatsamo nA'paro dAtA, madanyo naiva nirdhanaH / vidhAya karuNAM tasmAd, vAJchitArthaM samarpaya // 28 // puNyaM tvacchAsanaM nAtha ! sarvasaukhyaikakAraNam / kalau durApaM samprAptaM, tadbhAgyaM me mahattaram // 29 // prArthaye he jagadvandya !, bhUyo bhUyo dayArNava ! / tvadIyaM zAsanaM me'stu, sadA janmani janmani // 30 // paramAtma-prArthanA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 yajjJAnadarpaNe sarvaM vizvaM pratiphalatyadaH / " sa nAtha zaraNaM me syAt, svapne vA jAgare'pi ca // 31 // tvatpAdapaGkajaM bhaktyA, ye namanti narottamAH / na bhramanti bhavATavyAM, te kadAcijjinottama ! // 32 // vedAkSikhAkSimitasaMvati (2024) pAdalipte, zatruJjayezaRSabhezvarasuprasAdAt / zrInemisUrivijayAmRtadevaziSTyA, dvAtriMzikAM vihitavAn munihemacandraH // 33 // vividha haima racanA samuccaya
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. zrI kadambagirermAhAtmyam-ajJAtakartRkam / - AcAryavijayahemacandrasUridvArA prAptam kadambagirimAhAtmyaM varNayAmi svazaktitaH / tathA zatruJjayasnAna-mahimAnamanuttamam // 1 // sudustare kaliyuge paJcamAre'pi samprati / manuSyAH pApakarmANo rAgadveSasamAkulAH // 2 // pratidharmamavizvastAH kutarkA nAstikA janAH / pAkhaNDadharmaniratA devadharmavinindakAH // 3 // gurumAnamakurvantaH patanti narake'zucau / mAtRpitRgurubhakti-rahitAH sakalA janAH // 4 // guruvidveSamicchanti dhanamAnamadAnvitAH / stabdhA durvyasanAsaktAH putrastrIdravyalAlasAH // 5 // ahaM-mametyabhihatAH sacchAsanaparAGmukhAH / anyo'nyaM dveSakartAraH satAM duHkhapradAyakAH // 6 // iti doSavibhedena patanti narake'zucau / jinazAsanabhaktivatsalatayA kRpAlunA zAsanAdhiSThAyakena vicAritaM svamanasi yadyete upari varNitA mahApApijanA bhagavadvimukhA bhUtvA svenaiva doSeNa narake patiSyanti tanmama zAsanAdhiSThAyakatAyA kiM mahattvaM yadyeteSAM mahApApinAmapi patitapAvanaparamAtmazrIkadambagirermAhAtmyam 11
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMmukhyaM prApayyoddhAraM kariSyAmi - iti mamA'dhiSThAyaka bhAvasya sAphalyam, atasteSAmuddhAramprati mayA dayAlutA kartavyA / kenopAyena teSAM rakSaNaM kAryamiti kSaNamAtraM dhyAtvA svato bhUmeradhastAt pAtAle pApinAM patanAya nArakaloko vartate, tasmiMstAmistrAndhatAmisrarauravAdyAH zatazo narakAvAsAH pApAnAM zikSArthaM santi / yatra paramadhArmikaparAdhInAH sarve pApinaH svakarmaphaladuHkhaM bhuJjAnAH santaH pazcAttApaM prakurvanti prabho ! mayA kiM kRtam yadetAdRzaM duHkhaM prApnomItyAdi / tatrA'pi dakSiNasyAM dizi bahupApino jIvAH, tatpApinAmuttaraNArthameva lokAnubhAvena tatraiva dakSiNasyAM dizi bhUmyAM zrIkadambagiriH sthApita iva lakSyate / yasya darzanenaiva mahApApinAmapi pApanAzo bhaviSyati / zrIzatruJjayatale ca vahantyAM zatruJjayanadyAM snAtvA zuddhAntaHkaraNAH santaste mahApApino'pi pAparahitA bhaviSyanti / uktaJca - 12 - dakSiNasyAM ca kASThAyAM kadambAkhyo girirmahAn / yasya saMdarzanenaiva zuddhayanti pApino janAH // 1 // tasmAt pApapraNAzAya narakottaraNAya ca / kadambAkhyagireryAtrA kartavyA pApabhIrubhiH // 2 // yatraikadarzanAdeva kSIyante pAparAzayaH / zuddhAntaHkaraNA bhUtvA modante divi devavat // 3 // zatruJjayA nadI yatra snAtvA devaM prapUjayet / dattvA dAnaJca vidhivanmAnuSyaM saphalaM kuru // 4 // nemisUriM guruM natvA tadAjJAparipAlakaH / sarvasvaM gurave dattvA na punarmAnuSo bhavet // 5 // pratiSThAM mandiraM kRtvA tathA yAtrAmahotsavAn / svavittaM zubhamArgeNa vyayaM nItvA sukhIbhava // 6 // vividha haima racanA samuccaya
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti vicArya dhyAnAjjAgrat saMstaM zrIkadambAkhyagirimprati yatIzvaraM zrIne misUriM bhagavadAtmabhUtaM nijAnandasahitaM manasA preritavAn yad bhavAn bhagavadrUpo'sti bhavyajIvAnugrahArthaJca pRthivyAM saJjAtaH / ayaM bhavato lokottarAvatArastato jinezvaradharmavistAraM karotu / ato bhavAn svopArjitadivyajJAnena jinaprAsAdAdIni nirmApya pratiSThAyAtrAdimahotsavaJca kArayitvA sarveSAM jIvAnAM jinadharmasampradAya-purassaramuddhAraM karotu tena bhavato'vatArasAphalyaM bhaviSyati / tato bhogena puNyakSayaM kurvan kuzalena karmaNA pApakSayaM kurvan kAlajavena kalevaraM hitvA devalokagItAM vizuddhAM kIrtimavApya muktabandhaH san AtmajyotiHsvarUpameSyati bhavAt / iti zAsanAdhiSThAyakaH sadguruM nemisUrimAdiSTavAn / ataH bhavyAnugrahasambhUtaM jinAjJAparipAlakam / bhavyebhyo mokSadAtAraM nemisUriM guruM namaH // 7 // kadambAkhyagiriM natvA zatruJjayAsamIpagam / devadharmaguruM natvA mokSadharmaM samAcaret // 8 // iti dharmavidhiM kRtvA mAnuSyaM mokSahetukam / saphalaM kuru jIvAtman ! mokSaM prAptuM yadIcchasi // 9 // ato narakArhANAM jIvAnAM ca bhavyAnAmapi tAraNArthamayaM kadambAkhyo girivartate / tasmAttatra saGghayAtrayA gatvA jinamandiraM vA mUrti pratiSThApya gurvAjJAM gRhItvA tadAjJApurassaraM zuddhadharmaM vijJAya sukRtI bhavyo jIva AtmamokSaM kuryAditi zam // // iti zrIkadambagiri-mAhAtmyam // zrIkadambagirermAhAtmyam 13
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ A 6. // AryA-paJcaviMzatikA // (paramAtma-prArthanA) - AcAryavijayahemacandrasUriH ahU~ - padakajamamalaM, nyakkRtasuraratnakAmaghaTakalpam / mama hRtsarasi vinidraM, vitaratu lakSmImanAbAdhAm // 1 // bhrAmaM bhrAmaM bhagavan ! bhaveSvanekeSu duHkhabahuleSu / adya mayA tvaM labdhaH, prAktanapuNyaprakarSeNa // 2 // ayi jagadIzvara ! jaya jaya, jaya jaya duritAbdhizoSaNAgaste!! saMsArAmayadhanvantari-sannibha ! sarvadA jayatAt // 3 // nAsti jinezvara ! tava guNa-kavane svalpA'pi me prabho ! shktiH| zizuriva tadapi guNAMste, gAtuM bhaktyodyato bhagavan ! // 4 // prAptA cettava padayo-bhaktirbhagavan ! tadA'nyadApyaM kim ? / tAmantareNa labdhaM, vyarthamidaM nikhilamapi bhuvanam // 5 // parito duHkhadavAnala-dagdhamazaraNaM samastamasti jagat / zamayituM taM samartho, nAtha ! tvaM puSkarAvartaH // 6 // prApyA'pi tvacchAsana-macchaM bhagavan ! pramAdaparatantrAH / vartAmahe na mArge, yathodite tanmahad duHkham // 7 // vidyA'bhyastA'dhigatA, kIrtiH prAptA ca vizrutirvizve / no ceccetaH zuddhi-janitaitAbhiH kimaphalAbhiH // 8 // 14 vividha haima racanA samuccaya
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImabhavAbdherasmAt, tvayA vibho ! tAritA janA naike / mama tAraNavelAyA - madyaiva kiM vilambayasi // 9 // tatra vilambe hetu yadi jina ! tAdRkSayogyatAvirahaH / tvadadhInaiva hi sA khalu tattAM me dehi kRpayeza ! // 10 // * saMsArasAgaraM tvaM, yenopAyena nAtha ! santIrNaH / kRpayA taM me darzaya, yena bhaveyaM tavAnucaraH // 11 // tvAdRzi satyapi nAthe, me nazyeccenna bhAvadAridryam / brUhi tadA kasyA'gre, nAthA'haM pUtkaromyuccaiH // 12 // tvaM cennijahRdaye mAM, dadhAsi no nAtha vItarAgatvAt / hRdaye mama kiM vAsaM, tathA'pi jinarAja ! nA''zrayase // 13 // AvAM bhave'tra bhagavan ! ciramekatra sahavAsamadhyuSitau / azive mAM muktvA kiM, zivaM prayAto ? na tadyuktam // 14 // atha mAM nAtha ! nibhAlaya, prasAdapUrNena cakSuSA dAsam / kRtamAgo'dyAvadhi yat, kSamasva tatsarvamapi deva ! // 15 // tvayi vizvasya zaraNye, prArabdha: zivapurapravAso'yam / panthAnamardhamAptaM, mAmatha kimupekSase nAtha ! // 16 // siMha iva me vasecced - hRdgirikuhare nirantaraM deva ! / na tadA kumatamataGgaja-yUthabhayaM svalpamapi me syAt // 17 // prabhavatu muktirvA mA, bhavatu sadA tvatpadAbjasevaiva / sA cennizcalabhAvA, bhavettadA nA'nyadavaziSTam // 18 // janmedaM mama saphalaM, svAmin ! jajJe tvadIyadarzanataH / AmokSaM tatpratibhava - mastviti vijJapyate nitarAm // 19 // etatprArthanamanizaM bhUyo bhUyo vidhIyate nAtha ! / tvaccaraNAmbujayamale zliSyatu me bhRGgavaccetaH // 20 // AryA-paJcaviMzatikA (paramAtma-prArthanA ) " 15
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jaladhigabhIrahRdaste, satpuruSAH santi sarvasamacittAH / nirguNamapi nijaraktaM, bhaktaM te tArayantyeva // 21 // aparaM kiM me prArthyaM, bhuvane nikhile tvadIyasevAtaH / svardhenau labdhAyAM, kimanyadavaziSyate labhyam // 22 // tvaddarzanalAbhena, naSTaM mithyAtvamandhatamasaM me / jAtaJca suprabhAtaM, samyaktvArkaH samujjvalitaH // 23 // nA'styatha me bhavabhIti-rmRtyujarAvyAdhiduHkhamapi naSTam / prakaTitamantarjyotiH, paramAnandazca samprAptaH // 24 // kAmaM namAmyahaM svaM, vitarAmi sahasrazo yazovAdAn / yadamitaphaladAtustava, samAgamo yasya me jAtaH // 25 // iti devo'rhannItaH stRtimAryApaJcaviMzikAyogAt / gurunemisUrivijayA mRtadevapadAbjabhRGgeNa // 26 // , ( racanA - saM. 2028) vividha haima racanA samuccaya
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. zrI gautamasvAmi-stuti - SoDazikA , suvarNa - padmAsana - saMniSaNNaM, sphuratprabhAmaNDalabhAsamAnam / devendravRndArcitapAdapadmaM zrIgautamaM sattamamAnamAmi // 1 // (upajAti-vRttam) ? - AcAryavijayahemacandrasUriH grAmaH pavitraH khalu gobbarA''hvaH, puNyA ca pRthvIjananI nitAntam / tAto'pi dhanyo vasubhUtinAmA, yatrA'jani zrIgurugautamo'yam // 2 // yadIyalokottarasadguNAnAM pAraM na prApnoti guruH kadApi / dvijAnvayendurguNaratnasindhuH, sa rAjatAM gautamayogirAjaH // 3 // vIraprabhorAdyagaNAdhipo yo, bhavyAmbujodbodhanatigmarazmiH / samIpsitArthapradadarzano'sau virAjatAM gautamayogirAjaH // 4 // yo bIjabuddhyA racayAJcakAra, sadddvAdazAGgIM bhuvanopakRtyai / muhUrttamAtreNa padatrayeNa tamindrabhUtiM praNamAmi kAmam // 5 // svazaktito'STApadaparvate yo, jagAma nantuM jinarAjapAdAn / bhavyAtmanAM kAmitakalpavRkSaH, sa rAjatAM gautamayogirAjaH // 6 // zrI gautamasvAmi- stuti - SoDazikA ? , 17
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ kha-vyoma-bANa-kSiti( 1500 )-saGkhyakebhyaH, sattApasebhyo nijalabdhizaktyA / yo'dAt payovyAjata eva tattvaM, taM gautamaM sadgurumAnamAmi // 7 // utpedire yogabalena yasya, zroto-nabhoyAna-pulAkamukhyAH / akSINa-sarvauSadhilabdhayazca, taM gautamaM sadgurumAnamAmi // 8 // sarasvatI-sadbhuvanezvarIzrI-yakSAdhirAja-tridazendramukhyaiH / jayAdidevInikaraizca pUjyaM, zrIgautamaM sadgurumAnamAmi // 9 // kRtAJjali gapatiH subhaktyA, niSevate yaccaraNAravindau / bhavAbdhimajjajjanayAnapAtraM, sa gautamo maGgalamAtanotu // 10 // ye dIkSitA gautama ! te karAbjAt, sarve gatAH siddhiniketanaM te / bhavyAtmane muktisukhapradAyI, na tvatsamo'nyo bhuvi dAnavIraH // 11 // svAmin ! tvadAkhyA bhuvi yatra bhAti, vasanti sarve nidhayo hi tatra kalpadrumAderadhikaH pradAyI, virAjatAM gautamayogirAjaH // 12 // bodhAya mAno, gurubhaktaye'bhUd, rAgo viSAdazca cidAptihetuH / lokottaraM gautama ! te caritraM, citrIyate vIkSya na ko jagatyAm ? // 13 // 'OM hI namo' pUrvaka 'goyamassa' mantraM japellakSamitaM naro yaH / sa prApya sarvepsitamatra loke, svargApavargoM labhate paratra // 14 // itthaM gaNIndraM stutavAn pramodAd, vineyapradyumnamunipraNunnaH / zrInemisUreramRtA''khyasUre-rdevasya ziSyo munihemacandraH // 15 // candrAkSibindudvimite'tra varSe( 2021), jyeSThasthitau 'koThapure''tiramye / zrIAdinAthocchritasatprasAdAt, kRtA stutiH sarvahitA'stu zazvat // 16 // racanA : saM. 2021 18 vividha haima racanA samuccaya
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ antalabdhinidhAna8. zrI gautamasvAmiguNASTakam - AcAryavijayahemacandrasUriH (hariNIvRttam) jagati viditA ye ye bhAvA yathepsitadAyinaH, suratarumukhAste sarve yattulAM na ca bibhrati / budhasamudayA bhaktyA nityaM yaGghimupAsate, bhuvi sa jayatAt kAmaM pUjyo gaNIzvaragautamaH // 1 // tava varaguNAmbhodheH pAraM prayAtumabhIpsavaH, suragurusamAH prodyatprajJA apIza ! na cezate / tadapi mama hRt tvayyAlInaM guNastavanaM vinA, gaNapavara ! te sthAtuM naiva kSaNaM nanu zaknute // 2 // caramajinapatpadmopAstistvayA'virataM kRtA, sakalamunayo bhikSAkAle japantyabhidhAM tava / tava namanato vighnavAtaM prayAti laghu kSayaM, vitaratu mayi zrIyogIndra ! prasadya zubhAziSaH // 3 // tava karakajAd dIkSAM prAptAH same zivamaiyarustavakasadRzo no ko'pyanyo kSitau khalu dRzyate / atha nahi bhayaM kiJcitmAnaM bhavAd mama vidyate, prathamagaNabhRt ! yatte prAptaM padAmbujasevanam // 4 // zrI gautamasvAmiguNASTakam 19
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava padayuge zreyobhUte sadA mama jAyatAM, natiravirataM puNyairlabhye sulabdhinidhAnake / nikhilabhuvane taddhi syAtki na yattava nAmato, bhavati saphalaM kAryaM nRNAM hRdA paricintitam // 5 // sukRtaviTapI me'dya svAmin ! prabhUtaphalo'bhavat, duritatatayo dUraM dUraM mamA'dya palAyitAH / hRdi niravadhiharSAmbhodhiH samucchalito'dya me, vimalavimalaM yatte jAtaM mukhAmbujadarzanam // 6 // tava nirupamaM rUpaM dRSTvA'kSiNI mama nRtyatastava sucaritaM zrAvaM zrAvaM mano mama hRSyati / tava guNagaNaM gAyaM gAyaM mudaM rasanaiti me, tava suvacanaM pAyaM pAyaM kRtArthamabhUjjanuH // 7 // gaNadharamaNe ! tvatpAdAbje vinamya nivedaye, nahi nahi kadApyasmatsvAntAt kSaNaM viyuto bhava / vitarati matiM tvasAnnidhyaM vyapohati durmati, janayati manaH sarvAbhISTaM tanoti nirIhatAm // 8 // . lalitahariNI-chandoyogAdidaM hi guNASTakaM, viracitamiti sphUrjadbhaktyA vareNyagaNezituH / guruvarapadAmbhojadvandvArcanAptadhiyA mayA, prathamagaNabhRt-mantradhyAtrA suvarNasudhAMzunA // 9 // 20 vividha haima racanA samuccaya
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4 // // 4 9. sakalalabdhinidhAna-gautamasvAmyaSTakam / (lalita-vRttam ) mahimazAlinaM vizvatArakaM, guNagaNAlayaM gItagauravam / sakalalabdhibhRdyoginaM stuve, gaNadharottamaM gautamaprabhum // 1 // caramatIrthakRtpabhAskaro, munitatIDitaH kAmitapradaH / suravarairnutastejasAnnidhi-vijayatetarAM gautamezvaraH // 2 // caritamadbhutaM te dayAnidhe ! jaDamatiH kathaM stotumutsahe ? / tava karAmbujAd dIkSitAH same, munivarA yayurmuktimandiram // 3 // bhavikatAyinaM muktidAyinaM, kumatanAzinaM tattvapAyinam / patitapAvanaM bhAvirAjitaM, praNidadhe'nvahaM gautamezvaram gaNabhRdagraNIH zreyasAM padaM, hitakaro nRNAM pApanAzakaH / vimaladarzanaH karmajitvaro, vijayatetarAM gautamezvaraH // 5 // namanatastvayi zrIgaNAdhipa !, sakalakalmaSaM nazyati dhruvam ! pavitanAma te yatra rAjate, bhavati tatra no vighnakalpanA // 6 // girivare gato'STApade bhavAn, bhagavato'cituM svIyazaktitaH / atulasAravan ! nAtha ! te guNAn, gaNayituM kSitau kena pAryate ? // 7 // tava padAmbuje vandanA sadA, bhavatu me prabho ! yogisattama ! tava prabhAvato maMgalAvali-mama dine dine deva ! jAyatAm // 8 // aSTakaM gautamezasya, sarvasiddhipradAyakam / racitaM hemacandreNa, gurudevAMhisevinA // vijJaptyA nijaziSyasya pradyumnAkhyamunermayA / pArekhacImanabhrAtuH pAThAya likhitA stutiH // racanA : saM. 2020 sakalalabdhinidhAna-gautamasvAmyaSTakam 21
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. zrIzramaNastutiSoDazikA - (vasantatilakAvRttam ) gIrvANakoTimahitakramaNA jayantu, vapre maNIkanakarUpyamaye vizAle / saMrAjinaH pravaradharmamupAdizaMste, tIrthezvarAH zravaNasaGghapravartakA ye // 1 // zrItIrtharAjapadapaGkajasevanena, sadvIjabuddhikalitAstripadImavApya / vizvaprabodhakuzalA dvayadhikAM dazAGgI jagranthuruttamaguNA gaNino vibhAntu // 2 // mAlI drumAd budhavaraH kusumAni citrANyAdAya gumphati yathA varapuSpamAlAm / prApyA'dRbhat pravacanaM jinato'bhirAmaM, varyAM tathA gaNadharaH zucizAstramAlAm // 3 // zrImanmuniprabhavamukhyatamAH prapUjyAH sajjJAnino jagati pUrvavido jayantu / yairAgamAbdhimatisUkSmadhiyA vigAhya, lokAya tattvamamRtaM paramaM vitIrNam // 4 // zrIAryarakSitagurupramukhA jayantu, siddhAdisenamunayo mahimAbhirAmAH / tigmAMzuvat prasRmaraM bhuvi yairnirastamajJAnasantamasamAzu jinendravAgbhiH // 5 // vividha haima racanA samuccaya
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstre kuzAgramatayaH zramaNAvataMsAH, devaddhipUjyajinabhadragaNipradhAnAH / saMrakSitA zrutacitiH khalu lupyamAnA, yaiste jayantu kRtino bahupuNyabhAjaH // 6 // prAjJottamaH zrutayazA haribhadrasUrirvedAbdhisindhuvidhunA pramitAn (1444) mahArthAn / granthAn vidhAya yadarInatanodadhastAd vismaryate'budhajanairapi tanna jAtu // 7 // TIkA vyadhAdabhayadevamanISivaryo, giryantasUrimalayazca mahArthabhAvAH / Alambya yA budhavarAH prakaTasvarUpAH, zAstrANi samprati vinA skhalanAM paThanti // 8 // yatkItiyoSidamalA bhuvane carantI, modAya no sahRdayasya hi kasya jAtA / zrIhemacandra-guruhIra-yazomunIndrA, rAjantu te vividhazAstravidhAnadakSAH // 9 // jigye kalaGkamalinAM sitabhAnukIrti, yaH svIyanirmalayazaHpaTalena zazvat. / nityaM janopakaraNAbhirato munInAM, zlAghyaH kathanna mahanIyapadaH samUhaH // 10 // . sadbahnaNe'pi viditAcaraNAya tasmai, dhyAnapralInamanase susamAdhibhAje / ekAntato hitakarAya taporatAya, nityaM namaH samudayAya mahAmunInAm // 11 // zrIzramaNastutiSoDazikA 23
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tigmadyutirna sa nivArayituM zazAka, lokaprakAzakasahastrakaraistamo yat / tajjJAnadivyavibhayA sakalaM nirastaM, yaiste mahAvratadharAH zramaNA jayantu // 12 // zrAmaNyamiSTajanakaM pratiruddhapApaM, lokottaraM zivamavAptumanA yateta / yatnaM vinA bhavavane nibiDe ca dehI, bambhramyate'navarataM samupaiti duHkham // 13 // santoSiNo'nupamasaukhyamupeyivAMso, namrA mRdutvakalitAH saralAH pavitrAH / satyavratA bhavabhayAni vinodayanto, rAjantu bhUmivalayeSu tapasvinaste // 14 // saddarzanodayakaro budhanandano'pi, vijJAnapadmasavitA'mRtavAgvilAsaH / lAvaNya-dhAma-vijitenduraviM na nauti, kastUraramyavacasaM gurunemisUrim // 15 // puNyaM stavaM zivakaraM zramaNottamAnAM, zrInemisUrivijayAmRtadevaziSyaH / paMnyAsameruvijayAptanidezadakSo, mumbApure racitavAnmunihemacandraH // 16 // (racanA : saM. 2015) 24 vividha haima racanA samuccaya
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. AcAryapravarazrIharibhadrasUrIzvarANAM stavanASTakam // (vaMzasthavRttam) apArazAstrodadhipAradRzvane, vizuddhacAritratapovirAjine / digantasaJcAriyazovizAline, namo namaH zrIharibhadrasUraye // 1 // sa citrakUTAcalanAmakaM puraM, pavitrayAmAsa nijena janmanA / abhUd dvijAtipravaro ya iddhadhI namo'stu tasmai haribhadrasUraye // 2 // purohitasthAnamalaJcakAra yo, yazodhanazrIjitazatrubhUpateH / viveda vidyAzca caturdazA'pi yo, namo'stu tasmai haribhadrasUraye // 3 // * vi.saM. 2019 varSe viracitam // AcAryapravara zrIharibhadrasUrIzvarANAM stavanASTakam 25
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahattarAzrIyutayAkinImukhAnnizamya gAthAM gahanAM budhAgraNIH / tadarthabodhe skhalito ya Atmavi namo'stu tasmai haribhadrasUraye // 4 // jinAJcitazrIbhaTasUripAdayoH, samarpitAtmA jagRhe ca saMyamam / upeyivAn svAnyakRtAntakauzalaM, namo'stu tasmai haribhadrasUraye // 5 // sphuranmatiH sUripurandarazca yo, dRDhavrataH kSmAtalalokapUjitaH / sArvAgamajJAnakalAkalAdharo, namo'stu tasmai haribhadrasUraye // 6 // zrutAbdhimunmathya vicakSaNo mahAn, vyarIracad vedayugAbdhibhUmitAH (1444) / kRtI kRtIrmuktipathapradarzikA namo'stu tasmai haribhadrasUraye // 7 // yadIyavAgArhatadarzanAlayapravezane dvAramivA'sti sAmpratam / bhavArtitApAditazAntidAyine, namo'stu tasmai haribhadrasUraye // 8 // itthaM stutaH zrIharibhadrasUriH, puNyAbhidhAnaH stavanASTakena / zrInemisUreramRtAkhyasUrehemendunA''sAdya guruM ca devam // 9 // 26 vividha haima racanA samuccaya
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. zAsanasamrADguNastutiSoDazikA (AryAvRttam) jinazAsanasAmrAjyaM, samrADiva yaH zazAsa naipuNyAt / tIrthoddhAraikarato, jayati sa vijayAdinemiguruH // 1 // nemirjayatAdUrvyA, kadambamukhanaikatIrthasaMskartA / AbAlabrahmadharo, narapatinatapAdapadmayugaH // 2 // zrIvRddhicandraguruvara - pAdAmbujasevanAptasadbodhaH / adhyaiSTa tatkRpAtaH, kAle'lpe bahUni zAstrANi // 3 // zabda-nyAyAdizAstra - vaiduSyabhRtairyadIyaziSyagaNaiH / racitAn vividhAn granthAn, dRSTvA kaH prINayannaiva // 4 // ziSya-praziSyavargaH, svAdhyAya-tapasi nirantarodyutkaiH / graha-tArAgaNamadhye, bhAti sma candra ivA'nanyaH // 5 // sakRdapi yadvyAkhyAnaM, zrutvA khalu siMhagarjanAtulyam / azmasadRzahRdayA api, na hi bodhamavApnuyuH ke ke ? // 6 // zrIkAparaDAtIrthaM, rANakapura-zerisAditIrthaM ca / yasyopadezAdajani, jIrNoddhAreNa navyataram // 7 // zrImanmANekasya, manasukhatanayasya tIrthasiddhAdreH / yannizrAyAM jAto, yAtrAsaGghaH prazasyataraH // 8 // zAsanasamrAguNastutiSoDazikA 27
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMha iva duSpradha!, ravivat prauDhapratApazAlI ca / udadhirivA'tigabhIraH, zazivaccAlAdakaH sAsIt // 9 // sAgaratIre vicaran, samyag hyupadizya dhIvarAdijanAn / viramayya hi hiMsAto, varamakRta jIvadayAkRtyam // 10 // munisammelanasamaye, buddhiprAgalbhyamasya sandRzya / sarve'pi tatratyajanA, bhRzameva camatkRtA jajuH // 11 // yadbrahmacaryacaryA, duranuSTheyAM vilokya sahasaiva / vadanAdadbhutamadbhuta-miti zabdaH sarati sarveSAm // 12 // bhAvanagarabhUpAlo, valabhIpurabhUpati-pramukhyAzca / yadvacasA pratibuddhAzcakruhiMsAdiparihAram // 13 // Ananda-mAlavIyA-kavinAnAlAlamukhyabudhavAH / yena saha tattvacarcA, kRtvA prIti parAM prApuH // 14 // tattatkAryavidhAtrI-saMsthAkAryAdhikAriNaH zrAddhAH / yanmArgadarzanenA-'kurvan sarvANi kAryANi // 15 // ekasminnapi janmani, pUjyaiH kAryANi yAni vihitAni / bahumanujairbahujanmasu, kartuM na hi tAni zakyAni // 16 // pUjyazrInemigururbhaktyaivaM saMstuto mayA parayA / zrIdevasUrigururAT-ziSyazrIhemacandreNa // 17 // (racanA - saM. 2055) 28 vividha haima racanA samuccaya
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. AcAryavaryazrIvijayAmRtasUrIzvarANAM stavanASTakam // (vaitAlIyaM-vRttam) mahanIyaguNAlimandiraM, kaviralaM praguruM gurUdayam / vijayAmRtasUrizekharaM, satataM zAstravizAradaM stuve // 1 // bhavato bhavabhAvavedino, viditAcAravicAracAriNaH / lasadadbhutavAgvilAsinaH, purataH kiM kila kathyate mayA // 2 // bhavataH kva guNAkaro mahAn, kva ca me svalpatarA hi zemuSI / vyavasAyayatIha bhAsvarA, gurubhaktiH stavane tathA'pi mAm // 3 // samupArjitapUrvapuNyataH, pavite jainakule sudhArmike / nagare +bahutAdanAmake, bhavato'bhUjjananaM vRSAvaham // 4 // + boTAda / AcAryavaryyazrIvijayAmRtasUrIzvarANAM stavanASTakam 29
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'abhavannanu jAtamAtrato, bhavatazcA'bhirataM mano vRSe / niyataM kRtapuNyakarmaNAM, prabhavatyeva zubhAyatI ratiH // 5 // sukRtAt sukhinaH sadA'GginaH, kaluSAd duHkhaparAzca janminaH / iti vIkSya bhavAn bhavacchide, viratiM yauvanato gRhItavAn // 6 // caraNAmbujasevanAcciraM, samasiddhAntavimarzapAriNaH / vijayAnvitanemisadguroH, samalabdha zrutamiSTasAdhakam // 7 // viharan vividhaM purAdikaM, varakalyANaparAyaNo bhavAn / jinadharmamupAdizajjanAn, paramAnandapadaikakAraNam // 8 // sura-gurjaravAci bodhadAH, vyatanot kAvyatatIH zubhAH kRtIH / budhaziSyagaNaiH susevito, jayatAtsUrivaraH kSamAtale // 9 // raciteti guNastutirmayA, zubhabhaktyullasitAtmavRttinA / gurudevapadAmbujAlinA, budhatAtAntimahemasAdhunA // 10 // (racanA - saM. 2019) 30 vividha haima racanA samuccaya
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapAgacchAdhiSThAyaka 14. zrImANibhadrayakSarAjastutyaSTakam // 'bhujaGgaprayAtam' yadIyaprabhAvAnnRNAM bhaktibhAjAM, phalanti dhruvaM sarvahRtkAmitAni / sadA taM stuve yakSarAjaM subhaktyA, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 1 // mudhA bhrAmyathetastataH kiM manuSyAH / , nijeSTArthasaMsAdhanArthaM pRthivyAm / zrayadhvaM lasadbhAvabhaktyA zrayadhvaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 2 // avApyaiva kAryANyazakyAni yasya, sahAyaM sma sUrIzvarAH sAdhayanti / stavImaH sadA taM prabhAvAsamAnaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 3 // zrImANibhadrayakSarAjastutyaSTakam 31
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhAmaNDalairmaNDitaM khaNDitAgha, yazaHpuJjazubhrIkRtA''zAkadambam / stuve'nanyasavRttavismApitajJaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 4 // zrayed bhAviko ko'pi yo yaM pramodAd, bhaved rogazokAdiduHkhaM na tasya / tathA sA''pnuyAd vAJchitaM, saMstuve taM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 5 // vizuddhAtmabhAvena zatruJjayAdi, vrajan yo hi mArge ca kurvannanIkam / vipadyA''pa nAkaM stuve bhaktitastaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 6 // na dAsyaM na jADyaM na tasyA'rthakArya, na cA'niSTasaMyogajanyAdiduHkham / smared yo hi vizrabdhacittena nityaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 7 // dhanAdyarjituM dezadezAntareSu, janA bambhramantIti citraM mahanme / purasthaM suranuM na pazyanti sAkSAt, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 8 // zrIdevasUriziSyeNa, hemacandreNa sUriNA / aSTakaM yakSarAjasya, racitaM zreyase'stu vH||9|| 32 vividha haima racanA samuccaya
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. zrIsarasvatIstotram (racanA saM. 2042) (vaitAlIyavRttam ) zaradindumanoharAnanAM, jinavaktrAmbujavAsinIM mudA / matidAM jaDatApahAriNI, zrutadevIM samupAsmahe'malAm // 1 // jaDadhIrapi te prasAdataH, zrutadevi ! sphuradacchadhIdhanaH / samavApya taTaM zrutAmbudhe-zcakitAM rAjasabhAM karotyaho ! // 2 // vinayAvanatottamAGgakaH, parayA''yojya mudA karAmbujau / zucibhaktitaraGgaraGgitaH, samupAse zrutadAM sarasvatIm // 3 // suradAnavamAnavezvarA-stava labdhaM hi kRpAlavaM gire ! / parihAya nijAM nijAM kriyAM, tava nAmAkSaramAraTantyaram // 4 // vidhu-kunda-tuSAranirmalAM, tava mUrti paritaH prabhAsvarAm / sitapuSkarasaMsthitAM varAM, bhuvi mAdyanti nirIkSya ke na hi ? // 5 // karasaMsthitavArivajjaga-nikhilaM yatkRpayA vilokate / jaDadhIrapi sA sarasvatI, matimAlinyamapAkarotu me // 6 // tarasA jaDatAmbudhiM hi te, samavApyA'cchaprasAdasattarIm / lasadulbaNavAgvibhUSaNA, niyataM vANi ! taranti mAnavAH // 7 // na ca tasya kadA'pyasambhavi, vibudhatvaM ca kavitvamatra kau / sakalArthitakAmagauH patet, tava yasyopari dRk prasAditA // 8 // namanaM tava pAdayormama, stavanaM cA'pi bhavatvanAratam / / namanAt stavanAcca bhArati !, vimalA me matirastu sarvadA // 9 // ayi devi ! kimapyahaM paraM, na hi yAce tava saMstuteH phalam / iyadeva tavA'grato bruve, na kadA'pi tyaja sannidhiM mama // 10 // iti bhaktibhRtena cetasA, gurudevakramapadmasevinA / budhahemasudhAMzunA stutA, matidA bhAvapure'stu bhAratI // 11 // zrIsarasvatIstotram 33
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. zrIjinadAsa zreSThikathA (saM. 2032) asti pRthvItale ramyA, dharmapuryabhidhA purI / anvarthA dharmyakAryAlI - maNDitA bhUmimaNDanA // 1 // anekaratnakhacita-prAsAdagaNabhUSitA / candrakAntamaNisyanda- mAnato yAtipaGkilA // 2 // gaganAGgaNacumbyagra-gopurAcitavIthikA / nandanAhvavanonnindi-sadudyAnopazobhitA // 3 // tatra copAzraye nityaM, munInAmamRtopamAH / upadezakathA moha - vyathAhantryaH prajajJire // 4 // 34 vividha haima racanA samuccaya
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAddhAH zraddhAghanA tattva-zravaNotsukamAnasAH / / zrutvA munimukhAmbhojAd, dezanAM tatRpurnahi // 5 // jinadAsAbhidhastatra, zreSThI dharmaparAyaNaH / audrAryAdiguNairyukto, vasati smA''rhataH sudhIH // 6 // pUjayan devamarhantaM, sadA sadbhAvasundaraH / guruM zuzrUSamANaH sa, vipulairazanAdibhiH // 7 // vAkpateriva naipuNyaM, gAmbhIryaM cA'mbudheriva / kalpadroriva dAtRtva-magrahId yo vivekavAn // 8 // alpAyAse'pi prAgjanma-puNyena vipulaM dhanam / sopAya' vyatarat sapta-kSetryAM prAvRSameghavat // 9 // kRtvA'pi sumahatkArya-manutsekamanAH sudhIH / nagare sva-pareSAM sa, prazaMsAmasamAM yayau // 10 // patnI jinamatistasya, zIlAbharaNabhUSitA / pativratA patiM svIyaM, chAyevA'nujagAma yA // 11 // jinadattAbhidhoM jyeSThaH, kaniSTho jinarakSitaH / tayorabhUtAM putrau dvau, vinItau saralAzayau // 12 // dayA-dAkSiNya-vAtsalya-guNaraJjitamAnasaH / bhUpo'smai nagarapreSThi-padaM yogyAya dattavAn // 13 // sa zreSThI tena lokAnAM, mAnyastannagare'bhavat / tatkIrtirindukundAbha-dhavalA diza Anaze // 14 // so'gaNyapuNyayogena, labdhAM lakSmI kRtArthayan / sAnandaM suciraM kAlaM, ninAya bhUribhAgyavAn // 15 // kadAcid daivayogena, kSINe puNye purAkRte / prArebhe rodituM rAtrau, lakSmIretya mahAnase // 16 // zrIjinadAsazreSThikathA 35
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizamya rodanaM tasyAH, zreSThinA tu vicAritam / nizIthe karuNArAvaM, kAcid roditi duHkhataH // 17 // utthApya yoSitaM svIyAM, dIpamAdAya tatra saH / papracchopetya tatpArve, kasmAd rodiSi sundari ! // 18 // iti pRSTA tadA devI, taM zreSThinamuvAca sA / vibhUtestava vatsA'ha-madhiSThAtrI surIzvarI // 19 // avAtsaM tvadgRhe zreSThiM-stvaddAnaguNaraJjitA / guNAnurAgato baddhA'hamadyAvadhi nizcalA // 20 // kintu samprati durdaivA-nizcalA'pi ca caJcalA / ahaM tava gRhAdadya, yiyAsuH praSTumAgatA // 21 // snehabaddhA'pi he bhadra !, daivanaddhA hi sAmpratam / hantA'nyatra gamiSyAmi, tvayA''jJA me pradIyatAm // 22 // tasyAstadvacanaM zrutvA, svasthaH zreSThI sa uktavAn / kasyA'pyekarasA'vasthA, dRSTA loke'thavA zrutA ? // 23 // tat tvaM mama gRhAd devi !, gaccha svairamanAkulA / ahaM svadaivayogena, kariSyAmi yathAtatham // 24 // savitA prAtarudyAti, sAyamastaM prayAti ca / puruSAH prAganeke'pi, kiM kiM duHkhaM na lebhire ? // 25 // lakSmIdevyapi tacchrutvA-'nukUlaM tamuvAca sA / guNAnuraktA saptAha-matra sthAsyAmi tvadgRhe // 26 // iti procya zriyAM devyAM, gatAyAM svIyasadmani / prAtaH pramuditasvAntaH zreSThyevaM sa vyacintayat ! // 27 // yiyAsuzcet svayaM lakSmIH, snehabaddhA yadRcchayA / dAnameva varaM manye, tasyAH sadupayogakRt // 28 // vividha haima racanA samuccaya 36
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAni yAni ca tasyA''san, sAravastUni sadmani / pAtrebhyastAni sarvANi, dAtuM sa samakalpayat // 29 // kurvan dAnaM cakArA'sau, dInAnapi mahezvarAn / niHsvo'STame'hanyabhUccheSThI zaradIva balAhakaH // 30 // atra sthitirayogyeti, nizcitya nagarAd bahiH / sakuTumbo sarittIre, sa svaprAsAdamAsadat // 31 // rAtrau muzaladhArAbhi-rmegho'varSat samantataH / nIrapUreNa jIrNaH sa, prAsAdo bhuvi saMsrase // 32 // jIrNe gRhe'pyavasthAnaM, na daivenA'numanyate / ityArohat sa nediSThaM, taruM strIputrasaMyutaH // 33 // sa saudhAnissarat sAravastujAtena saGkulAt / svarNasthAlabhRtAM goNI, tatra vIkSya vyacintayat // 34 // vAripUre samastAni, vastUni mama sAmpratam / bahumUlyAni gacchanti, ced gacchantu samantataH // 35 // etanmadhyAt kRSeyaM cet, sthAlamekaM tadA mama / Ayatau syAt phalAyeti, sthAlaM kaSTuM sa prAvRtat // 36 // kintvantarAyadoSeNa, kRSTe sthAle'pi tatkare / tatkaNThakhaNDa evA''gA-daho bhAgyavicitratA ! // 37 // khaNDenaitena kiM naSTe, sarvasminnapi vastuni ? / gajarAje gate moho, dhoraNigrahaNe hi kaH ? // 38 // athavA dhArayAmyetat, "kSepAt saMdhAraNaM varam" / iti nizcitya soSNISe, sthAlakhaNDamado dharat // 39 // jale'thA'pasRte nadyAste'vatIrya mahIruhAt / kiMkartavyavimUDhAzca, celurekA dizamprati // 40 // zrIjinadAsazreSThikathA 37
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ubhau zizU parizrAntau tayorekaM zizuM prasUH / zreSThI cAnyaM samAropya, svaM svaM skandhaM prajagmatuH // 41 // alpIyasi gate mArge, kSutpipAsArditau tau / kSutpipAsAsahiSNU tau, yayAcAte svabhojanam // 42 // tAbhyAM bhojyaM pradAtuM na, samarthau dampatI ubhau / amandaduHkhapAthodhau, sahasaiva mamajjatuH // 43 // mArge sudaivAllabdhAni, supakvAmraphalAni te / AsvAdyA''sAditasvAsthyAH, praceluH punaragrataH // 44 // evaM mArgaM ca duHkhaM ca vyatikramya padAtayaH / svakIyadezAnniraguH, zanairdUrataraM same // 45 // annodakopabhogo hi, balIyAniti vizrutam / adRSTamazrutaJcaiSa, dezaM nayati dehinam // 46 // vihvalA nIrasagalAH, bubhukSAkSAmakukSayaH / yena kena prakAreNa puraM vimalamAyayuH // 47 // tatpurasya bahiH zreSThI, saMsthitaH saparicchadaH / kathaJcit yApayAmAsa, durdaivAt kRcchrajIvanam // 48 // sArthavAhazca tatrA''sId, dharmadAso mahodyamI / krayANakAni saMgRhya, vANijyArthaM gataH purA // 49 // sindhumArgeNa gacchan san, ratnadvIpAdikasthalam / nAnAvidhAni ratnAni, sopArjayadanAkulaH // 50 // dharmadAsaH prahRSTAtmA, bhUridraviNalAbhataH / acireNaiva kAlena, svadezAbhimukho'bhavat // 51 // jinadAsa dhanaM yadya-nnadIpUre pravAhitam / dharmadAsena tatsarva - manAyAsena prApitam // 52 // 38 vividha haima racanA samuccaya
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIcaritraM nRbhAgyaJca, bhUpacittaM khaleGgitam / kRpaNasya tathA vittaM, devairapi na lakSyate // 53 // akasmAdvipulAmRddhi-mAsAdyA'tipraharSitaH / mahaddhikazca sampattyA, tayA'yAsIt svakaM puram // 54 // cintitA dharmadAsena, prAptadravyopayogitA / dAnabhogavinAzaizca, lakSmIstripathagA yataH // 55 // yathA dAnena santuSTi-naivA'zanena karhicit / tadA''mantrya janAH sarve, bhojanIyA prayatnataH // 56 // nirmApya madhurAhArAn, nAnAvyaJcanasaMyutAn / sa bhojayitumArebhe, sarvAn nAgarikAn janAn // 57 // tadAnImakhilagrAmaH, sArthavAhena bhojitaH / jinadAsamRte grAmAt, sakuTumbaM bahiH sthitam // 58 // nA'nne'nyasmin kuto labdhA-zcaNakAneva kevalAn / carvayanto'mbuhArIbhi- rIbhiste nirIkSitAH // 59 // vilokya tAstadA tA~stu, premNocurbho mahAzayAH ! / dharmadAsakRte bhojye, nAnA bhojyAni cakrire // 60 // bhuGgdhvaM tatra prapadyA''zu, yathecchaM svAdu bhojanam / sulabhe svAdusiSTAnne, kiM vazcaNakacarvaNam ? // 61 // samAkarNya vacastAsAM, jinadAsapriyA'vadat / anudvignA saGkaTe'pi, parasaukhyAnapekSiNI // 62 // anAhUtairna gantavya-masmAbhistatra khAditum / mAnino hi sukhaM prANA-nujjhanti na tu mAnitAm // 63 // nA'pamAnAt paraM duHkhaM, triSu lokeSu vidyate / tad varaM svAdubhojyebhyo'smAkaM caNakacarvaNam // 64 // zrIjinadAsazreSThikathA 39
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ svapriyAyAH sudhIrAyAH, nyAyyaM zrutvA vacastadA / tathyatvAjjinadAso'pi, sAdhu sAdhvanvamodayat // 65 // kArye dAsI ratau rambhA, bhojane jananIsamA / vipattau mantriNI dhIrA, nArI yA sA tu durlabhA // 66 // gAmbhIryaM ca tayorjJAtvA, hRSTAH pauryo gRhaM yayuH / jinadAsasya vRttaM tA, dharmadAsaM nyavedayan // 67 // bhavatA bhojitaH zreSThin, grAmaH sarvo'yamAdarAt / kintu grAmAd bahiH kecidAgatAH paradezinaH // 68 // anAhUtairna gantavyamiti siddhAntavAdinaH / nA'trA''gacchanti te bhoktuM, bhUrikSutpIDitA api // 69 // sarvasmin bhojite tuSTe, tava pattanasannidhau / eka evA'vaziSTo'yaM, sakuTumbo na tad varam // 70 // dharmadAso'pi tacchrutvA, dharmakarmadhurandharaH / prAhiNot sevakAzIghraM, tAn samAnetumAdarAt // 71 // AkAritastadA tena, sAdaraM sAgrahaM tathA / jinadAsaH kuTumbena, dharmadAsAlayaM yayau // 72 // dharmadAso'pi dharmAtmA, jinadAsaM samAgatam / . pratyutthAyA'tha satkRtya, varAsane tamAsadat // 73 // mithaH kuzalavArtAnte, bhojanArthaM nyavedayat / mAnena cA''tmanA sArddha, sarvaM bhojyamupAharat // 74 // bhojanAvasare tatra, dharmadAsena dhImatA / janAn darzayituM sarvA-nAtmavaibhavavistaram // 75 // prAGgaNe lokasAnnidhye, tena kIrtyabhilASiNA / svarNasya sthApitAH sthAlyaH, prAptA yA daivayogataH // 76 // vividha haima racanA samuccaya 40
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinadAsakuTumbAgre, muktAstAstena sAdaram / na jAne kasya kAryasya, bhUmikA syAdiyaM vidheH // 77 // bhavitavyatvayogena, jinadAsapurastadA / kaNThe'dhikhaNDitA sthAlI, bhojyayuktA samAgatA // 78 // tAM dRSTvA cintayAmAsa, sthAlyeSA mama vA'parA / vikalpena vinizcetuM, jinadAsaH pracakrame // 79 // sthAlIkhaNDaM tu. niSkAsya, ziroveSTanakAnijAt / sthAlIkhaNDitabhAge tu, yojayAmAsa pUrvavat // 8 // atyuSNatvena bhojyAnAM, dravIbhUtena yojitaH / sa khaNDo jatunA tatra, yathApUrvamajAyata // 81 // vicAritaM tadA tena, sarvaddhiryadi me gatA / tadA'nenA'lpakhaNDena, kiM bhaviSyati me hitam ? // 82 // so'pyapaitu yathApUrvamiti nizcitya nA'grahIt / sthAlyAM pUrvavallagnaM, sthAlIkhaNDaM vivekataH // 83 // vikrIte gajarAje hi, kiM bhavedaGkazena vA ? / tasmAjjIvanabhAro'yaM, bhAgyAdhIno'stu me'khilaH // 84 // gaNyantAmakhilAH sthAlya, ityukto dharmakiGkaraH / ekaikato vinA kRtvA, gaNanAmevaivamabravIt // 85 // AsId yA khaNDakaNThA, sA sthAlI dRzyate na hi / tasya tAdRgvacaH zrutvA, dharmadAso vicakSaNaH // 86 // uvAca kiGkaraM kasmai, bhoktuM sthAlI tvayA'rpitA / paGkatyAM kaNThavidIrNA sA, saMsmRtyeti nigadyatAm // 87 // iti pRSThaH kiGkaro'sau, smRtvA tasmai nyavedayat / adyA''gatAyA'tithaye, zreSThinerpitavAnaham // 88 // zrIjinadAsazreSThikathA 41
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramAnmayi dadAne ca mandabhAgyasya daivataH / jinadAsasya purataH sA sthAlI khaNDitA''gatA // 89 // zreSThinA cintitaM nUnaM gRhItA khalu tena hi / kAryAkAryaviveko hi, daridrasya na vidyate // 90 // sakuTumbaM tamAnetuM, jinadAsaM mahAjanam / dharmadAso'tiruSTAtmA, preSayAmAsa kiGkaram // 91 // kiGkarasya vacaH zrutvA, jinadAso'tinirbhayaH / sakuTumbastadA gatvA, dharmadAsamavocataM // 92 // kimarthamahamAhUtaH, zrImatA dharmavedinA ? / iti puSTaH spaSTamAha, dharmadAso'pi taM prati // 93 // " dharmazAstre zrutaM pUrvaM sarvadevamayo'tithiH / daridramapi bhadraM tvAM jJAtvA'tha paramAdarAt // 94 // mayA supAtrabuddhyA tvaM, bhojanAya nimantritaH / tathA'pi tvaM mahAduSTaH, zaTho'sIti pratIyate // 95 // bhojanAnantaraM yasmAd - hemnaH sthAlIM tvamagrahIH / zreyaskAmo'si ceddehi, svayamAnIya tAM mama // 96 // tadoktaM jinadAsena, vaco vajrAhatena ca / nA'grahISaM tava sthAlIM, satyaM satyaM vadAmyaham // 97 // nizamya tadvaco dharmo, dharmarAja ivA'paraH / krodhitastamuvAcetthaM, mahAdhUrto'si pApadhIH // 98 // na vadiSyasi satyaM tvaM, vinA tADanayA svayam / ityuktvA sagalagrAhaM, pAdAbhyAM tamatA'yat // 99 // niSprANamiva so'kArSI-jjinadAsaM nirAgasam / anubhUya padAghAtaM, jinadAsena cintitam // 100 // 42 vividha haima racanA samuccaya
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ nUnaM parAGmukhe daive, mayaitat svAdubhojanam / bhuktaM tenaiva saJjAtA, mama pAdAbhighAtanA // 101 // yadi satyaM vadAmItthaM, na hi manyeta tena tat / tattUSNIM pAdaghAtasya, sarvathA sahanaM varam // 102 // tADyamAno'pi vipulaM, tUSNIM tiSThan hi tatkSaNe / muJcannazrUNi netrAbhyAM, kiJcinnA'vaGmukhena sa // 103 // rudantaM taM tathA daSTvA, dhairyAtizayazAlinam / papraccha vismitaH zreSThI, kiM te rodanakAraNam // 104 // jinadAsastadovAcA-'kathanaM kathanAd varam / bADhaM visiSmiye zreSThI, zrutvA tadvacanaM mRdu // 105 // anvayukta tadA'tIvA-''graheNA'muM sa sAdaram / brUhi satyaM tvametasya, kAraNaM sazayApaham // 106 // dharmAgrahaM tathA matvA, jinadAso'bravIdidam / aye sthAlIH saMgaNayya, mAM tvaM pRccha mahAzaya // 107 // iti tasya vacaH zrutvA, dharmadAsena satvaram / AhUya kiGkaraH puSTaH, kiM sthAlyo gaNitA na vA ? // 108 // pratyuvAca tato bhRtyaH, sthAlyo no gaNitA mayA / vinaiva gaNanAM nAtha !, sthUladRSTyA vilokitAH // 109 // santi sthAlyo'khilAH kintu, na dRSTA kaNThakhaNDitA / etAvadeva vijJAya, mayoktaM te tathA tadA // 110 // idAnIM gaNitAstAzca, sampUrNAH santi pUrvavat / Azcarya kevalaM tatra, yA''sIt kaNThakhaNDitA // 111 // sA'pi jAtA kathaM pUrNA, sthAlIyaM zilpinA vinA / mantratantraprayogo'pi, na jAto jJAnagocaraH // 112 // (yugmam ) zrIjinadAsazreSThikathA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ tannizamya tadA''lokya, vicitrAM ghaTanAmimAm / avAdi dharmadAsena, pazcAttaptena taM prati // 113 // pAdA''ghAtaiH prahRtya tvAM, jinadAsa ! nirAgasam / anabhijJAtatattvena, mayaivaM dRSkRtaM kRtam // 114 // kSantavyo me'parAdho'yaM, jinadAsa ! mahAmate ! / avicAritamevaitat, kRtyaM kalmaSakAraNam // 115 // jinadAsastadA vIkSya, pazcAttaptaM tathAvidham / dharmadAsamuvAcetthaM, daivamevA'tra kAraNam // 116 // nA'parAdho'sti te bhadra ! sarvaM me karmaNaH phalam / puNyaM vinA yataste'tra, gRhe bhoktaM samAgamam // 117 // prArabdhe yadi me nAsti, miSTAnnaM tasya bhojane / viparItaM phalaM tasyA-'vazyambhAvyabhavanmama // 118 // zreSThinA dharmadAsena, pravIbhUtena sarvathA / uktaM tena kathaM sthAlI, pUrNA kaNThe'bhikhaNDitA ? // 119 // tadoktaM jinadAsena, bhojanAya ca me puraH / kaNThe'bhikhaNDitA sthAlI, sthApitA pariveSiNA // 120 // mamaiveyaM na vA sthAlI, tAM dRSTvA cintitaM mayA / tasyAH khaNDitabhAge ca, kaNThakhaNDo niyojitaH // 121 // bhojyoSNatva-drutIbhUta-jatunA ca dRDhIkRtA / bhagnA na dRzyate tAsu, tasmAd bhrAntirajAyata // 122 // khaNDamAtreNa kiM kAryaM, bhavediti vimRzca ca / na gRhIto mayA khaNDa-statkaNThe yojito'pyasau // 123 // prAtikUlyena daivasya, jAtaM kAryaM vilakSaNam / tadeva svavipattInAM, manye'haM mUlakAraNam // 124 // vividha haima racanA samuccaya 44
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ itthaJca sarvavRttAnta-nivedanapurassaram / vadati sma mamaivaiSA, jJAyatAmRddhivistRtiH // 125 // svAnte te ced bhavecchaGkA, tadA satyApanAkRte / yat pRcchAmi bhavantaM tad, vaktavyaM bhavatA sphuTam // 126 // sthAlya: prAptA yataH sthAnAt, tatrA'nyadapi vastu kima ? | prAptaM tvayA na vA zreSThin !, satyaM satyaM nigadyatAm // 127 // jinadAsavacaH zrutvA, dharmo dharmyamuvAca tam / dhruvaM mayA prabhUtAni vastUnyAptAni tatsthalAt // 128 // apyanyad bhArapaTTAdi, palyaGkAdi mahAzaya ! / cArUNi kASThajAtAni mahArghyANIti budhyatAm // 129 // ? 1 dharmadAsavacaH zrutvA jinadAso'bravIttadA / ? * santi yatra ca vastUni tAni sarvANi sAmpratam // 130 // taM dezaM mAM nayantvAzu, zrImantastattvadarzinaH / hetugarbhaM vacaH zrutvA tadA taistatra prApitaH // 131 // tatraikaM jinadAso'sau sthUlapaTTaM dvidhA'karot / lakSamUlyAni ratnAni, nirgatAnyaikSatA'mutaH // 132 // evaM vIkSya tatastatra, dharmadAsena cintitam / asyaiva nikhilA sampa- dasmai deyA hi satvaram // 133 // 9 evaM svacitte nirdhArya, dharmadAso mahAzayaH / tadvastujAtaM tasmai hi, dAtuM samupacakrame // 134 // tvadIyaM vastu bhoH zreSThistubhyameva samarpyate / gRhANa tatkRpAM kRtvA, svakaM duHkhaM nivAraya // 135 // tadoktaM jinadAsena, kSINapuNyasya me yadi / RddhirnaSTA'khilA daivA ttava pArzvaM samAgamat // 136 // zrIjinadAsa zreSThikathA 45
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? avaziSTaM na hI puNyaM tadA tadgrahaNena kim ? | prakSAlanAddhi paGkasya, dUrAdasparzanaM varam // 137 // , iti nizcitya manasA, taM khaNDaM tyaktavAnaham / ata eva grahISyAmi na kiJcidvastu sAmpratam // 138 // evamuktvA'grato yAntaM jinaM dharmo'bravIt punaH / gRhANa kiJcidralaM tvaM, sarvepsA cenna te sakhe ! // 139 // athA'pi nA'grahIt kiJci-jjinadAsastadA tataH / pratyekaM bAlakAbhyAM tu, saralaM modakadvayam // 140 // pAtheyaM dharmadAsena, dattaM svopakRtau mudA / na svIkRtaM tad bAlAbhyAM piturAjJAnusArataH // 141 // ( yugmam ) hetau jijJAsite tatra, dharmadAsena hArdataH / jinadAsa uvAcA'ti - mArmikaM vacanaM tadA // 142 // yasya bhojanamAtreNa, saJjAtA tADanA mama / modakAdanasaktAnAM na jAne kiM bhaviSyati ? // 143 // " " ato'haM prArthaye zreSThin !, modakagrahaNAd varam / nikhilApattihetUnAM teSAmagrahaNaM nanu // 144 // 1 evaM jinavacaH zrutvA, dharmadAsa uvAca tam / yadi tvaM zaGkase lAtuM, tarhi mA lAhi modakau // 145 // 46 dampatyorna dade kiJcit, kintu bAlakahetave / catuSTayaM modakAnAM sAgrahaM premapUrvakam // 146 // " tadapi taM gRhItvA te sarve grAmAd bahiryayuH / , tarucchAyAM samAzritya vasanti sma yathAruci // 147 // ( yugmam ) anyedyuragre gacchadbhi- vipine taizca saGgatAH / madhyAhne vimalApuryAM vAstavyAH kASThahArakAH // 148 // vividha haima racanA samuccaya
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ grahItuM te hi kASThAni, saMbhUya vanamAgatAH / kintu vRSTyanurodhenA-'prApya kASThAni duHkhitAH // 149 // cintayAmAsurevaM te, kASThAlAbhena vyAkulAH / aho'smAkaM mahatkaSTaM, durdaivAt samupasthitam // 150 // kimadya bhakSayiSyAmaH kiM vA dAsyAmahe gRhe / kSuttRDArtakuTumbAya ?, bhUyo bhUyo mitho jaguH // 151 // cintitaM ca tadA taistu, kvacitkAle samAgate / janamAnyairbudhaizcA'pi, gamyate cotpathena vai // 152 // luNTanasya prayogeNa, nirvoDhavyA'dya jIvikA / itthaM nizcinvatAM teSAM, saJjAtastaiH samAgamaH // 153 // bhImakAyAn mahAghorAn, sAkSAdyamasahodarAn / dRSTvA sarve tadA jagmuH, kiM kuryAmeti mUDhatAm // 154 // jinadAsaM ca te vIkSya, procuH paruSayA girA / re ! te pArve'sti kiM vastu, satyaM satyaM nigadyatAm // 155 // anyathA prahariSyAma-zcaNDadaNDena bhUrizaH / dIyantAM hi samastAni, vastUni kSemakAGkSibhiH // 156 // vicAritaM tadA tena, jinadAsena dhImatA / nirbhAgyena gRhItAnAM modakAnAmidaM phalam // 157 // tasmAttadarpaNaM zreya, iti satyaM jagAda saH / pAtheyaM bAlayorasti, modakAnAM catuSTayam // 158 // naivA'nyat kiJcidastIha, saMdeha'zced vilokyatAm / gRhItAzca tataH sarve, modakAstaistu hArakaiH // 159 // phalAhAreNa nirvAhaM, kurvantazca jinAdayaH / agre gacchanta evaite, kasyA'piH karuNAvataH // 160 // zrIjinadAsazreSThikathA 47
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Thakkurasya tato grAma-metya saMprArthya taM punaH / nijAvAsakRte yogyaM sarvasAmagrIsaMyutam // 161 // sthAnaM vIkSya tatastaistu, niSadyA vihitA tadA / sarpistailaguDAdIni, vikretuM tatra sa nyadhAt // 162 // (yugmam) vANijyavyavahAreNa, dampatyorjIvikA'bhavat / svaM svaM kAlamavekSyaiva, sarve jAtAH kriyAparAH // 163 // yadA samIpagrAmeSu, vikrayArthaM sa gacchati / tadA paNAyate haTTe, tadbhAryA zemuSImatI // 164 // gacchantau pAThazAlA tad-bAlAvAstAM dine dine / itthaM teSAM gate kAle, nirvighnenA'lpavAsare // 165 / / itaH kASThaharAste tu, daivayogena saMgatAH / jinadAsAd gRhItaM yai-rmodakAnAM catuSTyam // 166 // vimalaM nagaraM prApya, nirbhAgyatvena nirjitaiH / vicAritaM tadA taistu, jIvikAkRSTamAnasaiH // 167 // kathaM no modakairetai-nirvAho'tra bhaviSyati / vikrIteSu modakeSu, kAryaM syAdatizobhanam // 168 // yato modakamUlyena, bahu dravyaM bhaviSyati / vyatyeSyanti dinAnItthaM, tena saptAdhikaM sukham // 169 // bhUyo bhUyo vicAryetthaM, haTTa kAndavikaM yayuH / kathayAmAsuretaM bhoH !, zrotavyaM no nivedanam // 170 // atremAn modakAn bhadra !, vikretuM vayamAgatAH / gRhNAtUcitamUlyena, tattvaM jAnAsi yat svayam // 171 // sarasAMstAn sugandhIMzca, modakAnavalokya saH / tanmUlyamucitaM dattvA'krINAttebhyo dvirUpyakam // 172 // vividha haima racanA samuccaya 48
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyadadhAt sa ca tAnAtma-haTTe yatnena bhUyasA / bahumUlyena dAsyAmi, grAhakebhya itIcchayA // 173 // dvitIya divase prAta-dharmadAsasya bAlakAH / gRhe bubhukSitA jAtAH, prAtarAzaM vinA tadA // 174 // kiJcidannaM na vA bhojyaM, siddhamAsIt sutuSTidam / AhUya sevakaM zreSThI, preSayAmAsa tatkSaNam // 175 // bhojyAnayanakAmo'yaM, haTTaM kAndavikaM yayau / sevakastatkSaNaM tatra, vimRzan grAhyatAM punaH // 176 // gRhItau modako yena, rUpyakadvayamUlyataH / daivAttameva samprApto, haTTe kAndavikaM tu saH // 177 // tatastaM dharmadAsasya, kiGkarastvarayA''kulaH / / pakvAnnaM sarasaM svAdu, yAcate sma nidezataH // 178 // tataH kAndavikaH zIghraM, gRhItvocitamUlyakam / sevakAya dadau tasmai, yathAvasthaM dvimodakam // 179 // modakadvayamAdAya, sevaka AgatastataH / zreSThine pradAyaivaM, tasyA''dezaH prapAlitaH // 180 // vilokya dharmadAsa-staccintayAmAsa tatkSaNe / etanmodakalAbhastu, kutaH kasyA'pi vA katham ? // 181 // tataH kAndavikAd haTTA-dAnItau tau svamodakau / saMprekSya zreSThinA tatra, tayorekazca khaNDitaH // 182 // tanmadhyAnniH sRtaM rala-mekaM dRSTaM savismayam / tato bhagnAdvitIyasmA-nmodakAcca dvitIyakam // 183 // evaM ratnadvayaM prekSya, zreSThinA''zu vicAritam / tAvetau modakau sto yau, dattau ratnayutau mayA // 184 // zrIjinadAsazreSThikathA 49
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinadAsakRte pUrvaM, modakAH ratnasaMyutAH / tasmai dattAstu catvArastatrA'pi dvitayaM katham // 185 // jinadAsena vikrItau, gRhItau vA tato balAt / kenA'pi nirdayeneti, nirNetuM kiGkaraM drutam // 186 // kathitaM dharmadAsena, vizvastaM buddhimattamam / yAvanto modakAH santi, haTTe kAndavike sthitAH // 187 // gRhItvA''gaccha tAn sarvAn, nA'tra kAryA vicAraNA / nizamya tadvacaH zIghraM, kAryadakSaH sa kiGkara // 188 // gatvA kAndavikaM svAmi-nirdiSTaM sa nyavedayat / savidhe te'dhunA santi, yAvantazcA'pi modakAH // 189 // dehi me nikhilAMstAMstvaM, svAmyAdezaprapUrtaye / kiGkarasya vacaH zrutvA-'bravIt kAndavikazca tam // 190 // dvAveva modakau pArve, vartete mama sAmpratam / ityuktvA tau dadau tasmai, kiGkarAya sa modakau // 191 // gRhItvA kiGkarazcA'pi, dharmadAsAya tau dadau / bhaJjayAmAsa tau tUrNaM, sa vijJAtasvamodakaH // 192 // bhagnAbhyAM ca tatastAbhyA-mapi ratnadvayaM tathA / vinirgataM tadA vIkSya, na taddhetumabudhyata // 193 // jijJAsamAnastad vRttaM, dharmadAso'tivismitaH / kutaH kAndavikaH prApa-diti nirNetumantataH // 194 // so'pi tatra samAhUtaH pRSTazcA'pi nyavedayat / mayaiva nirmitA bhadra !, vikrIyante ca pratyaham // 195 // evamevA'tra bho dhIman ! cirakAlanirantaram / krayavikrayarUpeNa, vyavahAro calatyayam // 196 // vividha haima racanA samuccaya 50
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkarNya tadvacaH zreSThI, sakrodhastamavocata / satyaM nivedayA''zu tvaM, no ceddaNDena yokSyase // 197 // satyamuktaM tadA tena, yathA prAptistayorabhUt / gRhItau modako kASTha-hArakebhyaH svahaTTake // 198 // zreSThinA vAstavaM jJAtu-mAhUtAH kASThahArakAH / darzayitvA bhayaM kiJci-tpRSTastena ca tadyathA // 199 // satyamuktaM tatastaistu, gRhItA modakA yathA / araNye zreSThinaM kaJcilluNTitvA khalu nirjane // 200 // iti vRttaM tu vijJAya, zreSThinA cintitaM bhRzam / bAlakArthaM mayA dattA, luNTAkaiste'pi lupiTatAH // 201 // jinadAsaniSiddhe'pi, modakagrahaNe tadA / mayA dattA balAttasmai, tato jAtaH sa duHkhitaH // 202 // mahAtmanastu tasyA'haM, duHkhaheturihA'bhavam / kiM karomi vidhistasmai, yadi ruSTo'sti sAmpratam // 203 // anukUle vidhau sarvamanukUlaM prajAyate / pratikUle vidhau sarvaM, pratikUlaM bhavatyalam // 204 // daivAdhInaM jagat sarvaM, nA'tra kAryA vicAraNA / acintitaM samAyAti, cintitaM yAti dUrataH // 205 // rAmo bhAvI nRpaH prAta-jaMgAma gahanaM vanam / itthaM vicintya nizcinto, dharmadAso'bhavattadA // 206 // nivasan ThakkuragrAme, jinadAsaH sa ekadA / varSAkAle svakAryArthI, kizcidgrAmAntaraM yayau // 207 // tataH parAvRtasyA'sya, mArgamadhye samAgamat / sandhyAkAle nadI caikA, jalapUreNa pUritA // 208 // zrIjinadAsazreSThikathA 51
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarItuM nizAyAM tAM, nIrapUrAplutAM nadIm / azaknuvan sarittIre, tarumArUDhavAnasau // 209 // tarau nizi vasanti sma, bhAraNDAkhyA vihaGgamAH / teSAM sthitiH svarUpaM ca, citrakRt jJAyate zrute // 210 // ekodarAH pRthaggrIvA-stripadA martyabhASiNaH / bhAraNDapakSiNasteSAM, mRtibhinnaphalecchayA // 211 // tatraiko bAlabhAraNDa, uvAca pitaraM prati / na vyatyeti nizA'smAka-matra kiM pravidhIyatAm // 212 // kAvyazAstravinodena, kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena tu mUrkhANAM, nidrayA kalahena vA // 213 // tasmAnmanovinodAya, vaktavyA surasA kathA / yAvat prabhAtaM he tAta !, vicitrA nItigarbhikA // 214 // zrutvA bAlavacastatra, vRddhabhAraNDa uktavAn / zrUyatAM hi mayA kA'pi, kathA citrA nigadyate // 215 // viharantaH samAgacchan, kadAcijjainasUrayaH / saMyatA bahuvarSebhyaH, pUrvamatra vicakSaNAH // 216 // rAtrau nivasatAM teSA-metattarutale sukham / bahudhA samajAyanta, dravyayogapravRttayaH // 217 // kathitaM muninaikena, prabhAvo maNimantrayoH / loke na zakyate vaktumauSadhInAM vizeSataH // 218 // analendhanayoge'pi, candrakAnte suyojine / dAho na jAyate tatra, prabhAvo hi maNeH smRtaH // 219 // mantre'pyuccArite samya-gviSavaidyena tatkSaNam / sarpadaSTA janAstAvad, jIvatIha yathAsukham // 220 // 52 vividha haima racanA samuccaya
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatrauSadhiprabhAvastu, pratyakSeNaiva dRzyate / lakSmaNo jIvitaH pUrvaM, saJjIvanyeti zrUyate // 221 // adhastAdasya vRkSasya, late ye dve vinirgate / tatprabhAvo'pyacintyo'sti, karNaM dattvA nizamyatAm // 222 // patrAzanena caikasyAM, akSibhyAmazrubindavaH / patanta eva jAyante, mauktikAni ca tatkSaNe // 223 // dvitIyasyA latAyAzca, patrANAM bhakSaNena ca / saptAhAbhyantare bhoktU-rAjyaprAptirbhaved dhruvam // 224 // evaM prabhAvasampanne, late ete suvizrute / bhavadbhiste prayujyetAM, yathAkAlaM yathAvidhi // 225 // kathAM kathayatastasya, mukhAd bhAraNDapakSiNaH / vArtA imAH zrutAH zreSThi-jinadAsena sAdaram // 226 // tato jAte prabhAte tu, vRkSAttasmAdavAtarat / tadadhaHsthalatAyugma-patrANi sa samAcinot // 227 // nIre nyUne nadI prAtaH, sutarAM zreSThisattamaH / uttatAra tadA tUrNaM, samutsAhitamAnasaH // 228 // samuttIrNanadIko'sau, sAnandaM gRhamAyayau / kAlaM sa yApayAmAsa, patnI-putra-samanvitaH // 229 // ekadA cintayAmAsa, jinadAso vicakSaNaH / brAhme muhUrta utthAya, zrIjinendraM hRdi smaran // 230 // pUrvasaJcitamatkarmo-dayenaiva vinAzitA / sarvahniH khaNDazo'dAyi, deyaM pUrvabhave yataH // 231 // jinacaityavihIne'smin, grAme jAtu na jAyate / Agamo munivaryANA-mupadezastu durlabhaH // 232 // zrIjinadAsazreSThikathA 5
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmArAdhanamasmAkaM kathaM jAyeta taM vinA ? | 2 cintayanniti dharmAtmA, zraddhAzuddhadhiyA mudA // 233 // dharmamArAdhayan dInA-nanAthAMzca samuddharan / vidadhAnaH sadA paJca- parameSThinamaskRtim // 234 // AtmapreraNayA dharme, svaM kuTumbaM niyojayan / tatra zreSThI ciraM kAlaM, yApayAmAsa toSabhAk // 235 // zreSThinA jinadAsena, citte cintitamekadA / prabhAvibhirlatAparNaiH, kiM vidheyaM mayA'dhunA ? // 236 // putradvayAya dadyAM kiM, latAparNAni vA nahi ? | bhAgyahInatayA kiM naH parNairebhirbhaviSyati ? // 237 // yato bhAgyavihInAnAmuttamA'pi na lAbhadA / sAmagrI jAyate loke, sarvAMzairapi zobhitA // 238 // evaM vicintya sa zreSThI, paropakRtitatparaH / parasmai tAni patrANi, visraSTuM samakalpayat // 239 // tatastaddAnapAtraM sa, gaveSayitumudyataH / svagrAmasvAminaM taM hi, ThakkuraM niradhArayat // 240 // upakArI mamaivA'yaM grAmAdhIzo'sti ThakkuraH / prasAdenaiva yasyA'haM nivasAmi sukhena yat // 241 // > maNDayitvA tathA haTTaM, krayavikrayayogataH I upAya draviNaM kiJcijjIvAmaH sukhanirbharam // 242 // 54 tasmAddeyAni parNAni, ThakkurAyopakAriNe / vicAryetthaM jagau svIyAM, patnImAjJAnusAriNIm // 243 // evaM priye kuruSvAzu, sugandhI svAdazAlinau / modaka cUrNasaMmizrau, sthApanIyau pRthak-pRthak // 244 // vividha haima racanA samuccaya
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ latayoretayobhinnA, guNAssantIti he priye ! / taccUrNa militaM naiva, nyasyaM modakayostvayA // 245 // kintu dvayormodakayo-rekaikasmin pRthak-pRthak / latayobhinnapatrANAM, cUrNaM kSepyaM prabhAvayuk // 246 // yataH putradvayAyaitau, Thakkurasya mahAmateH / samapyauM modakau sadyo, yathoktaphaladAyinau // 247 // evamuktvA latAcUrNe, dattvA palyai pRthak-pRthak / bahiryayau svakAryArthaM, jinadAso mahAzayaH // 248 // modakAtipriyau bAlau, cirAnna modakaM mama / abhakSatAmatastAbhyA-mapi kAryA hi modakAH // 249 // jinamatyA vicAryettha-madhikaM modakadvayam / nirmAya rakSitaM tatra, bhinne bhinne sthale svayam // 250 // sauSadhaM ca dvayaM tatra, nirauSadhamatho dvayam / upariSTAttu niHzreNyAH , sthApitaM prathamaM dvayam // 251 // adhastAt sthApitaM tatra, nirauSadhamatho dvayam / athA'pi bhAgyavaicitryAjjAtaM vismayakArakam // 252 // madhyAhnakAla AyAtau, tasya putrAvubhAvapi / vidyAlayAdadhItyA''zu, mAturAbAnatatparau // 253 // kSutpipAsAkulau tau ca, jAtau bhojanakAGkSiNau / haTTa AsIttadA mAtA, kurvaMtI krayavikrayam // 254 // kSudhitatvAcca niHzreNyA, gatAvUrdhvaM tu tau sutau / tatrasthau modakau dRSTvA, puNyenauSadhisaMyutau // 255 // gRhItvA bhakSayitvA tA-vekaikaM bahutuSTidam / / pAThazAlAM gatau bAlau, tataH zreSThI samAyayau // 256 // zrIjinadAsazreSThikathA 55
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiJcitkAlaM gRhe sthitvA, yathAbuddhi vimRzya ca / adya pratyupakurve'haM, ThakkuraM guNazAlinam // 257 // adhobhAgasthitau tau ca, gRhItvA modakAvubhau / ThakkurasyA'rpaNAyaiSa, saharSa tamupAyayau // 258 // sapraNAmamuvAcedaM, ziSTAcAravizAradaH / prerito daivayogena, 'bhavitavyaM na rudhyate' // 259 // sAmAnyairmodakaistulyaM, na jJeyaM modakadvayam / etatprabhAvaM vijJAya, sAdhurItyopayujyatAm // 260 // manasA sAvadhAnena, zrUyatAM vacanaM mama / na pramAdo vidheyo'tra, kalyANaviSaye prabho ! // 261 // saptAhAbhyantare rAjya-lAbha ekasya bhakSaNAt / jAyate dhruvamityatra, naiva kAryA vicAraNA // 262 // anyabhakSaNamAhAtmyaM, tadbhoktA hi praroditi / tannetrapatitAzrUNi, mauktikAni bhavanti ca // 263 // tato'tiharSitenaiva, ThakkureNa ca modakau / bhakSituM nijaputrAbhyAM, dadAte to phalecchayA // 264 // bhakSaNAnantaraM putrau, sa lobhAnmajhavatADayat / kintu kasyA'pi cakSurtyAM, mauktikAni na niryayuH // 265 // tato'tiruSTaH provAca, jinadAsaM sa ThakkuraH / putratADanamAtrArthaM, tvamevaM vyadadhA dhruvam // 266 // mayA'numIyate cetthaM, kauTilyaM tava hArdikam / ato'haM te haniSyAmi, putrau dvAvapi sAmpratam // 267 // ityuktvA''hUya zAlAto, jinadAsasya nandanau / nihantuM so'rpayattUrNaM, cANDAlAya nRzaMsine // 268 // vividha haima racanA samuccaya 56
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa cANDAlamuvAcettha-mare ! cANDAla ! me vacaH / zrUyatAM sAvadhAnena, hanyetAM bAlakAvimau // 269 // no cedviyokSyase prANai-stvameva suvinizcitam / etatchutvA gRhItvA ca, jinadAsasya nandanau // 270 // cANDAlastadvadhaM kartuM, niryayau nagarAd bahiH / kimAlocya kRtaM kiM hi, jAtaM bhAgyena kazmalam ? // 271 // itazca jinadAso'sau, manasA'cintayad bhRzam / kimasatyaM vaco jAtaM, munInAM tathyavAdinAm // 272 // mannimittavadho bhAvI, putrayorme nirAgasoH / athavA bhAgyahInasya, mamaitAdRg viparyayaH // 273 // kiM karomi prapadyaikaM, zaraNyaM vA kRpAjuSam ? / athavA zaraNaM duHkhe, dharma eva na saMzayaH // 274 // ato me putrayoH puNyaM, taccharaNyaM bhaviSyati / nizcitaM tatprabhAveNa, kSemaM sarvavidhaM tayoH // 275 // bhAgyAdhInaM jagatsarvaM, cintanaM me nirarthakam / jinadAso vimRzyedaM, dhRti lebhe ca zAzvatIm // 276 // cANDAlena nIyamAnau, vadhasthAnaM zizU ubhau / vijJAtAtmavadhau bhUri-mArge rurudatustarAm // 277 // tatraikasya kaniSThasya, jinarakSitakasya tu / mauktikAni prajAtAni, patitA azrubindavaH // 278 // vastrAJcale mauktikAni, jagrAha matimAnasau / jinarakSitanAmA'tra, prayatnenA'khilAnyapi // 279 // rudantau bAlakau dRSTvA, dayAyukto'pi ghAtakaH / etau kandarpadarpaghnAvidaM vacanamabravIt // 280 // zrIjinadAsazreSThikathA - 57
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ he bAlau ! zRNutaM svasthau, ThakkurAdeza IdRzaH / imau bAlau tvayA ghAtyau, no cetprANairviyokSyase // 281 // ato yuvAM haniSyAmi, vadhasthAna ubhAvapi / etadarthaM naye hantuM smarataM sveSTadevatAm // 282 // * iti tadvacanaM zrutvA jinadattAbhidhaH zizuH / jyeSTho'vadat ko'pi, naivA'parAdho'kAri jAtucit // 283 // Thakkurasya purezasya, cAvA''bhyAM bhadra ! nizcitam / tadA kathaM nau hantuM tvA - mAdizanmatimAnasau // 284 // bAlasyaivaM vacaH zrutvA, ThakkurAjJAvazaMvadaH / avadat taM ghana-krUra-karmalupta - vivekadhIH // 285 // ahaM varte parAdhIna - stat vAM yadi jahAmyaham / Thakkaro mAM dhruvaM hanyAditi tyaktuM kSamo'smi na // 286 // evamuktvA sa cANDAlaH, khaDgamAdAya tau zizU / hantuM prAyuGkta tatpuNya- prabhAvAt sa ca nA'calat // 287 // puNyodaye hi sakalaM, vighnaM nazyati tatkSaNam / nazyati hi tamo'vazyaM, sUrye tuGgodayAcale // 288 // tataH saJjAtakaruNa-zcANDAlastau nyavedayat / upAyamekaM kalyANa-kArakaM sUcayAmyaham // 289 // he bAlau ! yadi naivA'tra, grAme jAtu bhramAdapi / AgacchetaM tadA nUnaM, muJceyaM na cA'nyathA // 290 // evamastviti tau bAlau, cANDAlaM prati UcatuH / mauktikAni ca dadatuH, saMgRhItAni bhUrizaH // 299 // cANDAlastadA tUrNaM, tatsaundaryavimohitaH / prAptamauktikajAto'sau mumoca vadhaniHspRhaH // 292 // 58 " vividha haima racanA samuccaya
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ purAkRtAni puNyAni, rakSantIti vaco dhruvam / yannRzaMsajanasyA'pI-dRzI jAtA dayA hRdi // 293 // cANDAlaSThakkuraM gatvA, provAca tuSTamAnasaH / svAmistvadAjJayA bAlau, vadhasthAne vyaghAtayam // 294 // ThakkurastvadvacaH zrutvA, saMjAtapratyayastadA / sukhaM nirgamayAmAsa, kAlaM kRtyaparAyaNaH // 295 // itazca vadhanirmuktau, pitRbhyAM tu viyojitau / calantau nagarANyetau, bahUni collalaRtuH // 296 // yantau rudantau saMprAptau, vipinaM gahanaM zizU / pitroviyogajaM duHkhaM, sahamAnau suduHsaham // 297 // divAkaro'pi taduHkha-mIkSituM na kSamo'bhavat / astAcalamagAttUrNaM, tamisrA samupAgamat // 298 // tatastarutale tAbhyAM, manasItthaM vicintitam / hiMsakA bahavaH santi, tatkathaM zayanaM dvayoH // 299 // ekenaivA'tra suptavya-mapareNa tu jAgratA / supto rakSyo mahAghore'raNye hiMsakajantutaH // 300 // (yugmam) evaM vimRzya jyeSTho'vaga, bhrAtastvaM zeSva pUrvataH / tvayi prabuddhe'hamapi, zayiSye rakSitastvayA // 301 // kanIyAnAha he bhrAta-stvameva prathamaM vane / svapihIha tataH pazcA-dahaM svapsyAmi rakSitaH // 302 // jinadattaH kaniSThasya, bhrAturvacanataH purA / suptastatra vane bhISme, jinarakSita-rakSitaH // 303 // jajAgAra tadA jyeSThaM, bhrAtaraM paripAlayan / laghuH snehaparItAtmA, hiMsrAdbibhyanmahAvane // 304 // zrIjinadAsazreSThikathA 59
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasmijjAgrati tadrAtreH, prahare'tigate sati / alakSitaM dadaMzA'hi-jinadattaM sunidritam // 305 // prAbodhayallaghubhrAtA, jyeSThaM svaM bAndhavaM tadA / nA'sau prabubudhe kintu, nidrayA hRtacetanaH // 306 // tato'jJAsIt sa me bhrAtA, gADhanidrAM gato'dhunA / evaM suptasya rajanI, niHzeSA samajAyata // 307 // ajAyata tadA'tIva - cintAsantAnasaGkalaH / nizceSTaM bhrAtaraM dRSTvA, vyasadad vijane vane // 308 // ruroda bahu hA daiva !, kiM tvayA pitRbandhutaH / viyogo duHsaho'dAyi, kiM karomi kva yAmyaham ! // 309 // prapadye zaraNaM kaM ca, vilalApatarAM bhRzam / nA''zvAsadAyakaH kazci- dAsIttasyA''padAgame // 310 // 60 evaM prarudatastasya, kiyAnkAlo vyatItavAn / tataH sa sthiramAtmAnaM kRtvA cintitavAnidam // 311 // ? nijabandhormRtyukRtyaM, karomi tadanantaram / agnidAhaM kariSyAmi, ko'pi grAmaH samIpagaH // 392 // mahIruhaM samAruhya, pazyatA'tha dizodizam / dizi yAmyAmapazyacca grAmamekaM samIpagam // 313 // " ? jinarakSito'tha vastreNa bandhordehaM tarordrutam / zAkhAyAM sudRDhaM baddhavA, dakSiNasyAM prayAtavAn // 314 // rudan gacchan kiyaddUre, nagaraM prAptavAnasau / saMgRhNannazrubindUttha- mauktikAni muhurmuhuH // 315 // kenacicchreSThinA tatra, lubdhena sa niraikSyata / aho bAlo vicitro'yaM, mauktikakSArako muhuH // 316 // vividha haima racanA samuccaya
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH zreSThI zizuM lubdho'pRcchat tvaM kuta AgataH / kimarthamiti mAM brUhi, tadovAcA'rbhako'pi tam // 317 // dayAlo ! bandhuvaryo me, vane daSTo'hinA mRtaH / asti samprati tasyA'haM, mRtakRtyacikIrSayA // 318 // ihA''yAto'smi kRpayA, taddAhArthasAdhanam / / mahyaM dehi bhaved yena, tasya dAhakriyA drutam // 319 // tannetrAzrUNi jAtAni, mauktikAni muhurmuhaH / tallobhapAzabaddho'sau, tamanaiSId gRhAntaram // 320 // kareGgitena dAsaM sva-mAdizattvaritaM tadA / nayemaM saptamabhUmyAM, prAsAdasyA'sya satvaram // 321 // nItvA sthApaya maJjUSA-madhye pUraya tanmukham / yenA'yaM naiva niHsartuM, prabhavejjAtu bAlakaH // 322 // tataH zreSThivacaH zrutvA, dAsastadanusArataH / nItvA taM saptamAvanyAM, sthApayAmAsa yatnataH // 323 // maJjUSAyAM vizAlAyAM, pidhAnena ca tAM vyadhAt / itazcA'sau viSaNNAtmA, bhrAtRdAhasamutsukaH // 324 // aparAdhIva nigaDe, baddho niHsartumaihata / / kaSTena yApayan kAlaM, rudana gADhaM muhuH zizuH // 325 // taM zizuM svAdubhojyAni, bhojayitvA dine dine / prabhAte kazayA''ghAtya, rodayitvA'tinirdayaH // 326 // azrubindUnnipatato, mauktikatvamupeyuSaH / lipsU rudantaM nA'muJcatprArthito'pi muhurmuhuH // 327 // evaM niSkAsya maJjUSA-madhyAcchreSThI sa pratyaham / rudantaM kazayA nighnan, nirdayo'sau tutoda tam // 328 // zrIjinadAsazreSThikathA 61
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ azrubindusamudbhUtaM, gRhNan mauktikasaMcayam / itthaM kazA'bhighAtena, pratipAte'tiduHkhitaH // 329 // zreSThinaH saptamAvanyAM, maJjUSAyAM niyantritaH / bandhunA rahito bAlo, ninAyA'hAni kAnicit // 330 // itazca jinadattasya, kiM jAtaM tannigadyate / tasminnaraNye madhyAla-kAle tadbhAgyayogataH // 331 // gAruDI vizrutAM vidyAM, dharantaH kecidAyayuH / te mArgazramazAntyarthaM, tarostasyA'dha AsthitAH // 332 // kurvantaste hi saMlApaM, gAruDAstarulambitam / jinadattaM dRDhaM baddhaM, dRSTvA vastreNa vismitAH // 333 // tatraiko vRkSamAruhyA-'dhastAttamavatArya ca / nizceSTaM dadRzuH sarve, kRSNavarNakalevaram // 334 // tato gAruDikaiH sarpa-daSTa eSo'sti mAnavaH / evaM nirdhAritaM tarhi, sarpadaSTaH pumAn khalu // 335 // SaNmAsAn jIvatItyasmA-dasya gAruDikena hi / mantreNa jIvitaM deya-masmAbhiH karuNAparaiH // 336 // (yugmam) paropakArato'smAkaM, jIvitaM syAtphalAnvitam / ityAlocyA''zu taiH, so'hiviSamukto vyadhIyata // 337 // jinadattaH kSaNenA'sau, jajAgAra prasuptavat / tato gAruDikAn svIya-samIpasthAnniraikSata // 338 // nijabandhumadRSTvA so-'pRcchttAMstadA drutam / mama bandhuragAtkutrai-tacchrutvA te nyavedayan // 339 // 62 vividha haima racanA samuccaya
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayamatrA'dhunA''yAtA, baddhaM vastreNa zAkhini / sarpadaSTaM vilokya tvAM, mantreNa gAruDena hi // 340 // akArma nirviSaM kintu, na te'pazyAma sodaram / tacchrutvA jinadatto'sau, cintayAmAsa cetasi // 341 // (yugmam) nUnaM me bandhurAlokya, mAM daSTaM phaNinA taroH / zAkhAyAM vAsasA baddhvA, kutrA'pi vajito bhavet // 342 // taM kutrA'nveSayAmIti, duHkhitaM prekSya cintayA / gAruDikAstamapRcchan, kiM tvayA cintyate'dhunA // 343 // iti taiH pRSTa AkhyAt sa, vRtAntaM sakalaM svakam / mahAzayA ! na yuSmAkaM, kSamaH pratyupakarmaNi // 344 // tadA kiM karavANIti, zrutvA te taM babhASire / asmAkaM nAsti vA'pIho-pakAro yaH kRtastava // 345 // bhavAntare stAt kSemAye-tyuktvA gAruDikA api / svAbhISTapathamAzritya, tataH prAsthuH kRtArthakAH // 346 // itazca jinadattaH sa, svabandhuM mArgituM paraH / babhrAmetastataH kvA'pi, bandhoH zuddhiM na lebhivAn // 347 // saptame divase yatra, nagare jinarakSitaH / AsIt kRpaNagehe'sau, tadbahirdezamAyayau // 348 // tadA tannagarAdhIze-'putre-'kAle divaMgate / tatra pradhAnA rAjArha-puMgaveSaNahetave // 349 // chatracAmarabhUSAyai-ralaJcakurmahAgajam / sa gajendro bhramaMstatra, nagare kramato bahiH // 350 // nagarAniHsRtaH prApa-dudyAnaM sAndravRkSakam / tatra vRkSatale suptaM, jinadattamupeyivAn // 351 // zrIjinadAsazreSThikathA 63
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuJjarendro'bhyaSiJcattaM, svayaM chatramadIdharat / cAmare svayamevaite, vIjayAmAsatustarAm // 352 // gRhItvA svakareNA'muM, svapRSThoparyatitiSThipat / tato mantrimukhAH paura-janA navanarezvaram // 353 // amandAnandasandoha-saGkulAstaM vavandire / prAvezayaMzca nagaraM, mahAmahapurassaram // 354 // rAjyAbhiSekasAmagyA-'bhyaSiJcan rAjasaMsadi / evaM rAjyapradauSadhyAH, prabhAveNa sa tatpure // 355 // mahArAjo'bhavad daive-'nukUle syAt zubhodayaH / tataH svaM bandhumanveSTuM, cArAn sarvatra prAhiNot // 356 // jinadattaH nRpaH kintu, tad vRttaM naiva labdhavAn / sadaiva bandhuvirahA-nalasantaptamAnasaH // 357 // ninAya sa dinAnyevaM, rAjyamApto'pi duHkhabhAk / sampadyapi na saukhyaM syAt, pratikUleSu karmasu // 358 // itazca kRpaNazreSThi-gehe vividhatADanam / sahamAno'tikaSTenA'nayadvArAn kathaJcana // 359 // zreSThinastasya kuSThayeko, janmato rogyabhUt sutaH / loke prAkhyApayanme'sti, putro'tIva manoharaH // 360 // tasyopari na kasyA'pi, dRSTidoSo lagedataH / sthApito'sti mayA bAlaH sa me bhUmigRhAntare // 361 // ityasatyena vacasA, sarve tena pratAritAH / tasya rUpakathAM zrutvA, sarve mumudire janAH // 362 // aho puNyamahobhAgyaM, phalaM labdhaM nRjanmanaH / iti zazaMsire te taM, zreSThinaM cA'pi nandanam // 363 // vividha haima racanA samuccaya
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnazreSThI nijAM kanyAM, dAtuM kRpaNamibhyakam / prArthayAmAsa taM tasya, putrAya zrutimAtrataH // 364 // kRpaNebhyo maNizreSThi-mahAgrahavazaMgataH / svIcakArA'thitaM tUrNaM, harSotkarSeNa saGkulaH // 365 // muhUrtaM ca vivAhasya, vinizcetuM pracakrame / vaizAkhazuklapakSasya, tRtIyA nizcitA'bhavat // 366 // itazca kRpaNazreSThI, kRte vAsaranizcaye / cintayAmAsa kiM kurve ?, putro'sti kuSThikaH khalu // 367 // kuSThAkrAntasutasyA''syaM, kathaM lokAn pradarzaye ? / iti cintAturasyA'syA-'sphuraccitte sapadyatha // 368 // yadyeSa mauktikakSAro, bAlo matvA vaco mama / maddArakasya sthAne cet, kuryAd vaivAhikaM vidhim // 369 // tadA sarvaM zubhaM bhAvI-tyevaM so'bhUnnirAkulaH / prAha ca mauktikakSAraM, maJjUSAsaMsthitaM takam // 370 // kanyAM zIlavatI nAmnI, putrArthaM pariNIya me / yadi datse tadA bho ! tvAM, mokSyAmyaparathA na tu // 371 // zreSThinastad vacaH zrutvA, prAha bAlaH sa nirbhayaH / kanyAyA jIvitaM tasyAH, kariSye palitaM na hi // 372 // (yugmam) tadA''ha kRpaNazreSThI, yadyevaM na kariSyasi / tadA tvA''nidhanAdatra, maJjUSAyAM nivAsayeH // 373 // kariSyAmyahitAM tIvrAM, vedanAM te na saMzayaH / bhavanti durjanA nityaM, parapIDanatatparAH // 374 // zrutveti mRtyubhItyA sa, mauktikakSArako hRdi / cintayAmAsa kiM kurve ?, bhAvi yanna tadanyathA // 375 // zrIjinadAsazreSThikathA 65
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ etAdRzaiva kanyAyA-stasyAH syAt bhavitavyatA / tenaivedRk prasaGgo'dyopasthito'bhUdacintitaH // 376 // ato'dhunaitadvacana-svIkriyaiva garIyasI / / pazcAdahaM kariSyAmi, samaye hi yathocitam // 377 // saMprApte saGkaTe dhImAn, kuryAdApatitaM tathA / yathA saGkaTamuttIrya, bhaveniSkaNTakaM sukhI // 378 // evaM vimRzya kRpaNa-zreSThinaM pratyabhASata / pariNIya pradAsyAmi, kanyAM te tanujanmane // 379 // tvayA'pi vacanaM svIyaM, samyak pAlyaM mahAzaya ! / evaM tadvacanaM zrutvA, kRpaNebhyo'tuSattarAm // 380 // gRhe vaivAhikamahaM, prArebhe sa mudAnvitaH / narendrAgramupetyA'sA-vupAyanamadAttataH // 381 // nijaputravivAhArtha-malaGkArayutaM gajam / turaGgamarathAdIMzca, vivAhopaskarAn nRpAt // 382 // gRhItvA sadanaM svIya-mAyAsIt kRpaNebhyarAT / lagnayAtrAdine hasti-rale mauktikaniHkSaram // 383 // taM saMsthApya sutaM svIyaM, kuSThinaM ca paTairvRtam / rathamAropya nagara-madhyena niHsasAra saH // 384 // (yugmam) nirIkSya nikhilAH paurAH, mauktikakSArakaM varam / varavAraNamAsInaM, zazaMsuH zreSThinaM tathA // 385 // aho ! manoharAGgo'yaM, varaH smara ivA'GgavAn / zreSThyapi bahudhanyo'sti, yasyedRg rUpavAn sutaH // 386 // evaM svasutabhUtasya, tasya svasya ca zlAghayA / prasannaH kRpaNaH prAptaH, zIlavatyAH puraM param // 387 // vividha haima racanA samuccaya 66
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnazreSThI tu nAgendra-sthitaM taM jinarakSitam / adbhutAkAramAlokya, bhRzaM pramumudetarAm // 388 // ajAyata vivAho'pi, mahAmahapurassaram / durghaTaghaTanAniSNo, vidhiragamyakRtyakRt // 389 // mauktikakSAriNA sArdhaM, zIlavatyA vidhAnataH / karamocanakAle'dA-jjAmAtre draviNaM bahu // 390 // evaM vaivAhikamahA-mahe pUrNe tato'khilAH / varapakSagatA lokA, niryayurnagarAbahiH // 391 // asau zIlavatI pitroH, praNamya caraNAmbuje / prasannamanasaH prApyA''ziSaM tutoSa varNinI // 392 // mauktikakSAriNA sArdhaM, svAminA''nandamaNDitA / rathavaryaM samAruhya, prAsthAt patigRhaM prati // 393 // surUpaM svapatiM prekSya, mudA meduramAnasA / svajanma saphalaM mene, sukhaM daivavazaMvadam // 394 // hRdaM mAntyA mudA sA'tha, prAzaMsad dAsikAgrataH / rambhike ! me patI rAjakumAra iva dRzyate // 395 // ahaM puNyavatI strISu, yadIdRkpatimIyuSI / rambhA''ha yuvayoryoga-kalAM vetti vidhiH khalu // 396 // so'pi mauktikaniHkSArI, na kiJcitpratyabhASata / calacitto'tha luluke, smayamAna itastataH // 397 // tataH zIlavatI svIya-patiM vIkSyA'ticaJcalam / asyA''syaM zyAmalaM mlAnaM, cintayA vahnikalpayA // 398 // tadA'pRcchadaye nAtha !, vinodasamaye'dhunA / kimevaM caJcalasvAnto, lakSyase ? kAraNaM vada // 399 // zrIjinadAsazreSThikathA 67
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ mauktikakSArako'vak tAM, bAle ! nA'haM patistava / bhATakena mayA'si tvaM, pariNItA parAjJayA // 400 // yadeSa kRpaNazreSThI, mauktikagrahaNecchayA / svagehe saptamAvanyAM, maJjUSAyAM nirudhya mAm // 401 // baddhaM mAmanvahaM totra-tADanena madakSitaH / cyutamauktikajAtaM ca, gRhNAti sa dayojjhitaH // 402 / ( yugmam) navAM vadhUmadhunA tvAM, vivoDhAM bhATakena hi / kRpaNasyA'rpayiSyAmi, kuSThine tasya sUnave // 403 // tanmAM mokSyati kuzreSThI, pApiSThaH putrapremataH / premAndhA na hi pazyanti, parapIDAM kadAcana // 404 // sundari ! pazya mAmeSa, nirmamaH karasajJayA / AjJApayatyavatarItuM, raMhasA syandanAdataH // 405 // ato'haM drAggamiSyAmI-tyuktvA'sau mauktikakSaraH / avatIrya rathAttUrNamAruroha rathAntaram // 406 // athA'sau zreSThinaH kuSThI, putro rathamupAgamat / ArurukSU rathaM zIlavatyA''rohantamaJjasA // 407 // pArzvasthadAsIhastena, pAtayAmAsa taM bhuvi / sa bhUyo rathamAroDhu-mAjagAma punazca tam // 408 // ceTI pANitalenA'dho'pIpatad vegabhAginA / tato'sau khedamApanna-statra rudannavAsthita // 409 // zreSThiprabhRtayo lokAstAmAgatya babhASire / kimevaM kuruSe ? sA'vak, kuSThiko'yaM na me varaH // 410 // pariNetA tu mAM yo'ti-rUpavAn rAjaputravat / tasmAd yadyeSa AyAti, tadA niSkAsayAmi tam // 411 // vividha haima racanA samuccaya 68
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatraivaM pathi vAgyuddha-mabhUtteSAM parasparam / madhyasthapuruSA Ucu-ratra vAkkalahena kim ? // 412 // yatkAryaM tad gRhe kArya, lokamadhye kvacinnahi / mauktikakSArakopetA, jagmurgAmaM same janAH // 413 // zIlavatyA nivAsAya, vAsamekaM samArpayat / tatra dAsIyutA zIla-vatyuvAsa yathAsukham // 414 // anyeAstAtaprahitaH, sa kuSThI zreSThinandanaH / zIlavatyA samIpaM cA''gacchan dAsyA'vamAnitaH // 415 // niHzreNyA adha AkSipta-zcUrNitAGgo hyajAyata / evaM yadA yadA so'gAd, dAsyakSaipsIttadA tadA // 416 // adhastAt kuSThinaM zreSThinandanaM nindyavigraham / tenaivaM niracaiSIt sa, nA'traiSyAmi kadA'pyaham // 417 // kati vyatIyurevaM hi, dinAni zreSThisadmani / na mene kasyacid vAkya-masau zIlavatI satI // 418 // ekadA kRpaNazreSThI, cintayAmAsa cetasi / yadi tAM dharaNInAtho, bodhayet tarhi maMsyate // 419 // evaM vicintya vividhai-rupahArairvarairnRpam / upetyopatiM dattvA, svavRttAntaM nyavedayat // 420 // svasnuSAbodhanArthAya, prArthayAmAsa pArthivam / bhaviSyati zubhaM kiJci-diti matvA sa bhUpatiH // 421 // svIkRtyaitadavocacca, zva eSyAmi tavA''layam / tato'sau kRpaNazreSThI, nijagehaM samAgataH // 422 // nRpAgamanavRttAntaM, svakuTumba nyavedya saH / sajjIcakAra rAjAha-satkAropaskaraM varam // 423 // zrIjinadAsazreSThikathA 69
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ parivArairvRtaH prAgAt, kRpaNazreSThisadmani / dvitIyadivase rAjA, pradhAnapramukhainijaiH // 424 // svArthasiddhayai sudhIH sarvaM, kAlocitaM samAcaret / zreSThI tasya narendrasya, suSTha svAgatamAcarat // 425 // antarvezmopavizyA'tha, vizAMpatiH narottamaH / prAsAdamadhyabhAgasya-siMhAsanamadhiSThitaH // 426 // parastrINAM mukhaM nekSyaM-miti cAruvicArataH / zreSThisnuSAM javanikA'bhyantare svAnirIkSatAm // 427 // AhUya sthApayAmAsa, tatastAM samabhASata / ayi putri ! kulastrINAmeka eva patiH khalu // 428 // pariNetA sa yAdag vA, tAdRzo bhavatAt param / nA'nyo bhavati taddhetoH, so'vamAnyo na jAtucit // 429 // tvayA'pi svapatirdeva, ivA''rAdhyo hRdA'nizam / eSo hi kulabAlAnAM, dharmastu jIvitAvadhi // 430 // tataH zIlavatI prAha, vinayena nRpaM prati / naradeva ! nRpAH nityaM, janAnAM janakAyitAH // 431 // taddeva ! tAtakalpasya tavA'gre'vAcyamasti kim / satyaM vakSyAmi tasya tvaM, dAsyasi nyAyyamuttaram // 432 // pUrvaM tu paripRcchAmi, strINAM syAt kIdRzaH patiH ? / pariNetA tadanyo vA, grahItA bhATakena vA ? // 433 // uvAca nRpatistarhi, laukikAcArapezalaH / prasiddhaM janatAmadhye, evameva virAjate // 434 // yaH strINAM pariNetA syAt, saiva bhartA bhavediti / nA'nyastAsAM bhavennAtha, iti zAstreSu nizcitam // 435 // vividha haima racanA samuccaya 70
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIlavatI tadovAca, vAcaM vAcaMyamA satI / rAjan ! na pariNetA me 'yaM kuSThI zreSThinandanaH // 436 // smararUpo naraH ko'pi, vivoDhA bhATakena mAm / kSaranti netratastasya, mauktikAni tu bhAgyataH // 437 // narendrastanmukhAmbhojAnmauktikakSaraNasya tu / " vArtAM zrutvA nijaM bandhuM zaGkamAnaH sma pRcchati // 438 // vartate so'dhunA kutra, putri ! gatabhayaM vada / tadAnImavadat zreSThI, bibhyat pApaprakAzataH // 439 // eSA mama snuSA rAjan, calacittA'styatazca sA / yadvA tadvA'bhidhatte yat, tadvaco na pratIyatAm // 440 // tadAkarNya narendrastu, jagAda paruSAkSaraiH / zreSThastvayA kimapyatra na vaktavyaM narAdhama ! // 441 // naranAthaH punaH zIlavatIM prapaccha sAdaram / putri ! tvameva kathaya, so'dhunA kutra vartate ? // 442 // tataH sovAca he rAjan ! kRpaNazreSThinA'munA / prAsAdasyA'sya saptamyAM bhUmikAyAM dayAM vinA // 443 // , mauktikAnAM pralobhena, mauktikakSArakaH sakaH / maJjUSAbhyantare kSipto vartate naranAyaka ! // 444 // evaM zrutvA narendro, drAk, parivArasamanvitaH / gatvopari sa maJjUSA- madhye'pazyat svasodaram // 445 // " tato niSkAsya harSeNA - ''liGgayad gADhamaJjasA / virahAnalasantApaH, zAntimApA'zrudhArayA // 446 // cirAt svabandhusaGgatyA, saparicchada-bhUpateH / adbhutAtulitAmandA-nandasandoha udyayau // 447 // zrIjinadAsa zreSThikathA 71
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ mauktikakSArakasyA'pi, daivAd bandhoH samAgamAt / vizeSatastathaivA'bhUt, pramodo'tulito'dbhutaH // 448 // rAjA'nujaM nijaM vRttaM, vyAladaMzanataH samam / Arabhya viSamokSAnta-muktvA taM tat sma pRcchati // 449 // sa ca zreSThigRhA''gatyA, Arabhya sakalaM nijam / zIlavatyA vivAhAntaM, vRttAntaM hi nyavedayat // 450 // tato'sau dharaNInAtho, roSAruNekSaNo'bhavat / etAdRkSe hi niHzUke, kasya roSo na jAyate ? // 451 // nRpo'tha kRpaNaM kruddho, vadhyaM sa svakamAdizat / . nRpAH kSAmyanti nA'nyAyaM, vizeSaM bAndhave kRtam // 452 // kaniSThasya tu vijJaptyA, vihAyA''jJAM vadhe'sya hi / narezvaro'khilAM lakSmI, tadIyAmapahArayat // 453 // niravAsayadAzveva, svabandhuparitApakam / nikaTaM kaNTakaM naiva, rakSanti sukhakAGkSiNaH // 454 // nRpaH svabandhunA yuktaH, zIlavatyA tayA mudA / gajendraskandhamAruhya, nijamandiramAgamat // 455 // svabandhoH zIlavatyAzca, rAjA'STAhnikamutsavam / jinendracaitye saMhRSTaH, kArayAmAsa bhaktitaH // 456 // evamAnandasandohAd, vyatIyurvAsarAH sukham / vidhijJAnAM na citrAya, sukha-duHkhaparamparA // 457 // ekamevA'bhavad duHkhaM, duHsahaM sahajanmanoH / yanmAturjanakasyA'pi, cirAya viraho'bhavat // 458 // sabandhurnaranAthaH sva-pitrostu milanotsukaH / prAptaikasmin sukhe'nyat tad, vAJchyate hIdRzo naraH // 459 // vividha haima racanA samuccaya 12
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradhAnAnIkinInAtha - muktvA kari turaGgamaiH / rAjyarakSArthamAdizan - mantrisenApatIMstadA // 460 // padAti-rathamukhyaizca, prabalaiH sainikairyutaH / niryayau svIyabhavanA dutko vijayayAtrayA // 461 // - sAma-dAma-bheda-daNDaiH, pathisthAn nRpapuGgavAn / vazIkurvan krameNA''zu, ThakkuragrAmamAgamat // 462 // yadgrAme mAtA- pitarA - vAstAM tadgrAmato bahiH / kvacid bhUmisthale tUrNaM, skandhAvAramatiSThipat // 463 // Thakkuro'pi mahArAjAgamanAd bhayAnvitaH / tatrA''gatya nanAmaivaM, sabhrAtRkaM narezvaram // 464 // 1 subahUpAyanaM dattvA tadAjJAM zirasA'vahat / kathAvinodairnRpati- jinadatto'nvayukta tam // 465 // tvadIyanagare ko'pi, vaNigastyathavA nahi / so'vagasti mama grAme, jinadAsAbhidho vaNik // 466 // vatsarebhyaH kiyadbhyo'sA vasti vANijyamAcaran / nRpo'pi zreSThinantaJcA''netuM kamapi prAhiNot // 467 // tadUtAkAraNAvAkyaM zrutvA zreSThI tvarAnvitaH / samAgatya nRpaM bandhu - sahitaM praNanAma ca // 468 // paryapRcchannarendrastaM, zreSThin ! tvaM mAmavehi kim ? | namrAnano'vadat zreSThI, hRdi saMkocamAvahan // 469 // " bhavantaM pRthivInAthaM, ko na jAnAti sAmpratam ? | narendro'vaG naivamasti kintu pRcchAmyahaM khalu // 470 || " sambandhitvena tadA smAha, jinadAso mahAzayaH / satyaM sabandhuM rAjAnaM, putratvenA'bhyalakSayat // 471 // ( yugmam ) zrIjinadAsa zreSThikathA 73
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ kintvasau kathamitthaM drAk, kathayet tvaM suto'si me / tataH zreSThI sa maunena, tasthau nRpatisannidhau // 472 // tadA sabandhU rAjA'sau, siMhAsanAt samutthitaH / tatpAdapuNDarIke'tha, caJcarIko'vadanmudA // 473 // tAtA'smAkamiyAn kAla-stavA''syekSaNavarjitaH / vinA'smajjananIpAda-padmavandanato'pi ca // 474 // adyA'smAkaM dinaM tAta !, saphalaM jAyatetarAm / yatpitacaraNAmbhoja-sAkSAtkAro hyajAyata // 475 // mAtA jinamatI zrutvA, vRttAntaM lokatastataH / snehAmRtarasAsvAda-prasAditamanAH drutam // 476 // gRhAnnirgatya tatrA''gAd harSAzrubhRtalocanA / sahasaitAM nijAmbAM tau, nirIkSya dvAvapi drutam // 477 // dhAvitvA nematurmAtR-pAdAbje bhaktibhRdhadau / na tyajanti vivekaM hi, santaH sAradhiyaH zukAH // 478 // mAtA'pyatipramodena, niHsravatstanamaNDalA / nayanadvayato'zrUNi, muJcantI prekSate takau // 479 // harSotkarSomimAlAbhi-rudyad-hRdayasAgarA / tau sutau sahasotthApya, prAliliGga subhAgyabhAk // 480 // jinadatto'pi pitarau, nijasiMhAsanopari / saMsthApyovAca yuSmAkaM, puNyapuJjaprabhAvataH // 481 // rAjyametanmayA prAptaM, nA'tra zaGkAlavo'pi hi / svIkarotu kRpAM kRtvA, tad re tAta ! guNAmbudhe ! ||482||(yugmm) vayaM ca vaH padAmbhoje, niSeviSyAmahi sadA / samayaM prApya kalyANa-mayaM ko gamayet sudhIH ? // 483 // vividha haima racanA samuccaya 14
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitarAvUcatuH putrau !, yAvajjIvaM subhAgyataH / idamArAdhitasyA'ho-dharmakalpataroH phalam // 484 // tasmAd yuvAmapi prAjya-bhaktisambhRtamAnasau / bhavataM sarvadA putrA-vapi dharmonmukhAvubhau // 485 // dInAnAthAdisattveSu, dayAkRtyeSu tatparau / jineza-guruvaryANAM, bhaktArau ca babhUvatuH // 486 // zreSThisutavadhAyA''jJAM, nijAM smaraMstu ThakkuraH / manute svamaparAddhaM, lajjayA mlAnamAnasaH // 487 // vadhAdezabhavaM mantuM, nijaM kSAmayituM tadA / saputrajinadAsasya, samIpamupajagmivAn // 488 // parAdareNa namraH san, namati sma padAmbuje / nRpo'pi cakSame tasyA'gAdhamapyaparAdhakam // 489 // pradAtre AzrayasyA'tha, ThakkurAyA'pi bhUpatiH / dadau pratyupakArArthaM, grAmAn muditamAnasaH // 490 // jinadattanarendro'sau, jinarakSitasaMyutaH / svakIyapitRnirbandhAt, siMhAsanamadhiSThitaH // 491 // zaktimAn sa zazAsA'tha, rAjyaM nirnaSTakaNTakam / putravat pAlayAmAsa, prajAH sarvAH dayAhRt // 492 // jinamatyA yuto nityaM, jinadAso'pi zuddhadhIH / AcAryavaryavaktrAbjAt, zRNoti dharmamArhatam // 493 // jinendrapratimAmarcan, dadad dAnaM ca pAtrake / sAdharmikeSu vAtsalyaM, dharan vrataparAyaNaH // 494 // dharmamArAdhayannevaM, kiyAn kAlaH vyatItavAn / purAkRtAni puNyAni, phalantyeva nRNAM dhruvam // 495 // zrIjinadAsazreSThikathA 75
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdharmaghoSasUrIza-pArve prAnte sabhAryakaH / dIkSAmAdAya prArAdhya, devalokAtithitvamait // 496 // itazca jinadatto'sau, jinarakSitasaMyutaH / nyAyena pAlayan rAjyaM, dharmakRtyarato'bhavat // 497 // jinendracaityarucyAni, nagarANi samAcaran / kurvan dhArmikavAtsalyaM, dInAdIMzca samuddharan // 498 // saddharmakRtyaiH pUjyAha-cchAsanaM ca prabhAvayan / zrAddhadharmadhurINaH sa, ninAya samayaM sukham // 499 // bhavAbdhitAriNIM dIkSA-mAdAya gurusannidhau / zAstrANyadhItya cAritraM, zuddhamArAdhya bhAvataH // 500 // tapastaptvA ciraM prAnte, kRtvA paJcanamaskRtim / mRtyuM samAdhinA prApya, svarjagAma nirAkulaH // 501 // (yugmam) tatazcyutvA ca samprApya, naratvaM dharmavAsitam / kramazo dharmamArAdhya, siddhi prApsyati nizcitam // 502 // ityevaM zreSThivarya zrI-jinadAsakathAM zubhAm / zrutvA zuddhadhiyA dharma, samAcarantu dhIdhanAH // 503 // // iti upAdhyAyazrIhemacandravijayagaNivaryaviracitAjinadAsazreSThikathA samAptA / 76 vividha haima racanA samuccaya
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. aSTAdazapApasthAnakAlocanAzatakam // (racanA saM. 2032 - muMbaI-goDIjI) vIraM bhaktyA jagadvandyaM, natvA smRtvA ca sadgurum / pApabhArApanodAya, prayate'haM yathAmati // 1 // (anuSTup-vRttam ) anAdyanehaso yo'sau, saMyogo jIvakarmaNoH / duHkharUpastathA duHkha-phalo duHkhAnubandhakaH // 2 // zuddhadharmaM vinA na syA-ttadvicchedaH kathaJcana / tadvAptirbhavejjanto-vigamAt pApakarmaNaH // 3 // syAtpApakarmavigama-stathAbhavyatvapAkataH / tatpAkasAdhanAnyevaM, jagustrINi jinezvarAH // 4 // catuHzaraNasamprApti-stathA duSkRtagarhaNA / arhatsiddhAditattvAnAM, sadA sukRtasevanA // 5 // dvitIyaM sAdhanaM tatra, proktaM duSkRtagarhaNam / vizeSeNeha saMkliSTa-pApanAzAya gadyate // 6 // ihA'nAratasaMsAra-paribhramaNahetavaH / aSTAdazA'pi hiMsAdi-pApasthAnAni janminAm // 7 // prathamapApasthAnakAlocanA tatra prANAtipAtA'khyaM, pApasthAnakamagrimam / sarvadoSakaraM sarva-guNahAnikaraM matam // 8 // trasasthAvarajIvAnAM, prANAnAM yadviyojanam / pramattayogataH syAttad-hiMsA zAstre nirUpyate // 9 // viramyaitAdRzaprANA-tipAtAd vratamAcaran / dayAparo bhavedAtmA, hyetad dharmaprayojanam // 10 // aSTAdazapApasthAnakAlocanAzatakam 77
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka-dvi-tri- catu: - paJcendriyAdiprANino mayA / bhave'smin vA purA'jJAnAd, bhaveSvanyeSu keSucit // 11 // ye ye virAdhitAH sarvAM stAnahaM kSamayAmyatha / tadvisAjanitaM bhUyA - nmithyA me duSkRtaM prabho ! // 12 // dvitIyapApasthAnakAlocanA asatyAkhyaM dvitIyaM ca, pApasthAnakamucyate / hAsya-lobha-bhaya-krodhai- mRSoktiM cakSate janAH // 13 // 78 jAyate 'satyato vairaM, santApazca pravardhate / bahUnyanyAni pApAni prabhavanti mRSoktitaH // 14 // sakRduktamasatyaM hA !, satyApayitumIhayA / zatazo mAnavo'satyaM vaktIti zrUyate zrute // 15 // 1 " asatyaM vacasAM rogaH, paramaM padamApadAm / nA'satyavacanaM tasmAt prANAnte'pi vadetsudhIH // 16 // bhave'smin vA purA'jJAnAd, bhaveSvanyeSu keSucit / yadasatyaM mayA proktaM, tanmithyA mama jAyatAm // 17 // tRtIyapApasthAnakAlocanA , pareNa naiva yaddattaM gRhyate draviNAdikam / tRtIyaM tad bhavetpApa - sthAnakaM steyanAmakam // 18 // grAme vA vijane vA'pi, patitaM vismRtaM tathA / tRNamAtramapi prAjJo na gRhaNIyAtkadAcana // 19 // " vadhajanyaM bhaved duHkhaM kSaNamekasya dehinaH / priyAputrayutasya syAd yAvajjIvaM dhane hRte // 20 // atra vadhAdikaM pretya, prApyate yena durgatiH / tatsteyaM varjayitvA jJo, nA''pnuyAtkaH zamuttamam ? // 21 // vividha haima racanA samuccaya
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhave'smin vA purA'jJAnAd, bhaveSvanyeSu keSucit / gRhItaM yanmayA'dattaM, tanmithyA mama jAyatAm // 22 // caturthapApasthAnakAlocanA maithunAkhyaM tathA turya, pApasthAnakamAvilam / yadAcarya jano vizve, prazaMsAM labhate nahi // 23 // buddhirhi kramazo yena, sacchidraghaTavArivat / hIyate tatkathaM dhIraH, pratiSeveta maithunam // 24 // ekeyaM viSayAsakti-rguNeSvanyeSu satsvapi / kANakapardikAtulyaM, vidhate manujaM khalu // 25 // zUro'pi jJAtazAstro'pi, jano yasya vazaMgataH / vIryajJAnavihInaH syAt, tadabrahma na bhadrakRt // 26 // viSayAkhyaviSadhvasto, manovAGkarmabhirbhRzam / yadakArSamahaM pApaM, tanmithyA mama jAyatAm // 27 // paJcamapApasthAnakAlocanA dhana-dhAnya-suvarNAdau, mamatAbuddhilakSaNam / parigrahAbhidhaM pApa-sthAnakaM paJcamaM matam // 28 // parigrahagrahAviSTaH, satsvapyartheSu bhUriSu / manAgapyeti no zAnti, bhrAmyatItastato bhuvi // 29 // dunotyasaMzayaM vizva-mapUrvo'yaM graho'zubhaH / santoSamantrajApena, tacchAntirjAyate dhruvam // 30 // indhanairnA'nalo naiva, nadIbhiH pUryate'mbudhiH / parigrahaistathA jIvo, na tRpyati kadAcana // 31 // gRhItvA'nujjhitA ye ye, vidhipUrvaM parigrahAH / tajjanyaM duSkRtaM sarvaM, mithyA me jAyatAM prabho ! // 32 // aSTAdazapApasthAnakAlocanAzatakam 79
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThapApasthAnakAlocanA SaSThaM krodhAbhidhaM pApa-sthAnakaM zamasaukhyahRt / vipAkavirasaM siddha-prAyaHkAryasya nAzakam // 33 // krodha utpadyamAnaH svaM, pUrvaM dahati vahnivat / abhAve zamanIrasya, parAn prajvAlayedapi // 34 // utkRSTatapasA jIvo, yat pUrvakoTivatsaraiH / upArjayati puNyaM tat, krodhAnAzayati kSaNAt // 35 // cAritrabhAjanaM vijJaM, tyajanti krodhinaM janAH / maNinA bhUSitaM sarpa, ke'pi rakSanti nA''laye // 36 // yatkiJcid duSkRtaM pUrvaM, krodhenopArjitaM mayA / manasA karmaNA vAcA, tat tridhA kSamayAmyaham // 37 // saptamapApasthAnakAlocanA mAnAkhyaM saptamaM pApa-sthAnakaM vinayApaham / zailastambhopamaM yena, stabdho bhavati mAnavaH // 38 // stabdhatvAnna vidhatte sa, guruzuzrUSaNaM param / zuzrUSAbhAvato jAtu, zrutalAbhaH kathaM bhavet ! // 39 // zrutAbhAvAnna virati-raviratyA na saMvaraH / asaMvarAttapo naiva, nirjarA na tapo vinA // 40 // vinA nirjarayA naiva, hyAkriyatvaM prajAyate / abhAve cA'kriyatvasya, nA'yogitvabhavakSayau // 41 // mAnenaitAdRzA pUrvaM, bhavabhramaNahetunA / yad duSkRtaM mayA baddhaM, tat tridhA kSamayAmyaham // 42 // - 80 vividha haima racanA samuccaya
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamapApasthAnakAlocanA sarvAnarthaprasUrmAyA, pApasthAnakamaSTamam / bahiryA ramyarUpA'pi, karAlA'bhyantare bhRzam // 43 // aparAdhamakurvANo, guNayukto'pi mAyikaH / sarpavannahi vizvAsa - bhAjanaM jAtu jAyate // 44 // ripubhAvaM vahan krodhI, prazastaH prakaTaM na tu / mAyI mitrasvarUpeNa, zatrukAryaM karoti yaH // 45 // zrImalleH prAgbhave baddha-tIrthakRnnAmakarmaNaH / api strItvamabhUt tatra ko heturmAyayA vinA // 46 // * bhave'smin yat purA mAyA-vazAdanyabhaveSu vA / upArjitaM mayA pApaM tanmithyA mama jAyatAm // 47 // " navamapApasthAnakAlocanA pApasthAnakamAdiSTaM, navamaM lobhanAmakam / sarvadA sarvajantUnAM yatparaM prItikAraNam // 48 // yanmukhe patitaH prANI, cakrI vA vAsavo'pi vA / prAptalokatrayaizvaryaH, sukhI na kSaNamapyaho ? // 49 // ayaM zarAvavanmUle, laghuH pazcAnmahattaraH / na santoSaM vinA ke'pi taM janA jetumIzate // 50 // svayambhUramaNAmbhodhiM, devAstaritumIzvarAH / te'pi lobhAmbudhiM naiva, kathaJcittarituM kSamAH // 51 // arjitaM yanmayA pUrvaM, lobhena duSkRtaM hi tat / mithyA kurve tridhA pIta - santoSaparamAmRtaH // 52 // aSTAdazapApasthAnakAlocanAzatakam 81
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamapApasthAnakAlocanA rAgAkhyaM dazamaM pApa-sthAnakaM balavattaram / saMsAre yadvazA jIvAH, paryaTanti bhavAd bhavam // 53 // ayameva hi sarvAsA-mApadAM mUlakAraNam / prApnuyAd duHkhakaNikA-masyA'bhAve kathaM naraH ? // 54 // nirvA~ dantarAM kubjA-mavaTITAM ca vAmanAm / rAgavAn manute nArI, ratirUpAtizAyinIm // 55 // virAgamArgagAn pAnthAn, pracchanno'yaM malimlucaH / bhaTaiviSayarAgAdyai-niHzakaM khalu luNTati // 56 // phUtkRtyA''khurivA''tmAnaM, vidazya yastudatyaram / tad rAgajanitaM pApaM, mithyA kurve punaH punaH // 57 // ekAdazapApasthAnakAlocanA ekAdazamatIvograM, pApasthAnakamIritam / dveSAkhyaM muktipUra-parighaM prItinAzakam // 58 // citrazAlA yathA ramyA, bhaved dhUmena dhUsarA / tathA dveSaNa nindyaM syA-cchuci saMyamajIvanam // 59 // kRtaM tapazciraM cIrNaM, cAritraM ca guNAvaham / tadaiva syAd yadA cittaM, na daSTaM dveSabhoginA // 60 // sukhasAdhanayukto'pi, yatsadbhAvAnnaro nahi / / kSaNamapyApnute zAnti, taM dveSaM jJaH kathaM vahet ? // 61 // dveSeNopArjitaM pApaM, yanmayA pUrvajanmasu / tatsarvaM manasA vAcA, karmaNA vidadhAmyasat // 62 // 82 'vividha haima racanA samuccaya
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdazapApasthAnakAlocanA dvAdazaM kathitaM pApa-sthAnakaM kalahAbhidham / duHkhAnAM kaTu mUlaM yat, khyAtaM saGgarakAraNam // 63 // kalaho naiva kartavyaH, kartavyazca nijAtmanA / durantakalahavyAdhe- manamuttamamauSadham // 64 // parasya durvacaH zrutvA, pratyuttarati roSataH / tannizamya vadetso'pItyevaM syAttatparamparA // 65 // " yatrA'sti kalahastatra na zrIrvasati karhicit / zrAmaNyaM cA'pi viphalaM sAdhoH kalahakAriNaH // 66 // " ? yadarjitaM mayA pApaM bhave'trA'nyabhaveSu vA / kalahena tridhA sarvaM, tadadya vidadhe mRSA // 67 // trayodazapApasthAnakAlocanA trayodazaM samAkhyAta-mabhyAkhyAnAbhidhaM tvadham / samullasadvikAraM tad, dUrIkuryAd vidUrataH // 68 // asataH paradoSAn yo, vakti mugdhamatirjanaH / seha lAghavamAsAdya, pretya syAd duHkhabhAjanam // 69 // santo'pi paradoSA na vaktavyA iti satsthitiH / teSAmapyasatAM vaktu-durvRttasya tu kA kathA // 70 // zrutvA jinavacazcittaM ced bhavet sAmyavAsitam / na parasyA'sato doSAM - stadA jAtu vadet sudhIH // 71 // abhyAkhyAnena yad baddhaM, duSkRtaM pUrvajanmasu / kurve mRSA tridhA nAtha !, tattvadArAdhanAparaH // 72 // ? aSTAdazapApasthAnakAlocanAzatakam 83
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturdazapApasthAnakAlocanA caturdazaM paraM pApa-sthAnaM paizunyamIritam / parokSe paradoSANA-muktiH paizunyamucyate // 73 // satkRto'pi khalaH kAmaM, pizunatvaM jahAti na / tatastu zvA varo bhakSya-mAtreNa vazameti yaH 74 // payaHprakSAlitaH kAko, yathA yAti na zubhratAm / naikazikSoktibhistadvad, duSTo na sujano bhavet // 5 // nimbo'mRtena saMsikto, mAdhuryaM jAtu prApnuyAt / na khalo vacanaiH snigdhaiH, saujanyaM mAnito muhuH // 7 // paizunyAcaraNairbaddhaM, yatpApaM pUrvajanmasu / manasA karmaNA vAcA, tatsarvaM vidadhe mRSA // 77 // paJcadazapApasthAnakAlocanA samAkhyAtaM paJcadazaM, ratyaratyAkhyakaM param / pApasthAnaM yatazcaite, saMyukte tiSThataH sadA // 78 // kiJciddhetU ratiryatrA-'ratistatrA'nyahetukA / syAdeveti mataM pApa-sthAnamekamidaM zrute // 79 // ratirvA'ratirityeSA, kevalA cittakalpanA / viparyayo'nayorloke, dRzyeta kathamanyathA // 8 // ratyaratyanalaM prApya, yadA'yaM cittapAradaH / . nazyennahi tadA'nanta-saukhyasvarNAya jAyate // 81 // ratyA'ratyA'pi yatpUrvaM, pApaM baddhaM mayA prabho !! manasA karmaNA vAcA, tanmithyA vidadhe samam // 82 // 84 vividha haima racanA samuccaya
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazapApasthAnakAlocanA uktaM SoDazakaM pApa-sthAnakaM duHkhakAraNam / necchet paraparIvAdaM, kadAcinmanasA sudhIH // 83 // paranindAraso nUna-matizete rasAn samAn / kAmaM yatpAnato maryo, na zrAmyati na tRpyati // 84 // tapastyAgAdikaM yAva-jjIvaM nazyatyanuSThitam / yatkaraNAtkathaM prAjJo'-nyanindAM tAM samAcaret ? // 85 // karmajanyaM ca jIvAnAM, tAratamyaM vidan budhaH / guNadRSTyA jagat pazyan, kathaM nindAparo bhavet // 86 // vidhAya paranindAM yad, bhave'trA'nyabhaveSu vA / upArjitaM mayA pApaM, tatsarvaM mRSayAmyaham // 87 // saptadazapApasthAnakAlocanA proktaM mAyAmRSAvAda-pApasthAnakamAvilam / saptadazakametajjai-styaktavyaM bhUtimicchubhiH // 8 // ekA mAyA'pyanarthAya, bhRzaM bhavati dehinAm / mRSAvAdena yuktA ce-ttadA'narthasya kA kathA // 89 // mAyAyukto mRSAvAdI, bakavad bhrAntikArakaH / mukhe miSTaH sa citte tu, viSadigdho bhaved ghanam // 10 // viSeNa saMskRtA yadvat, prANajI kaTutumbikA / tadvanmAyI mRSAvAdI, vizvastaM hanti sarvazaH // 11 // pApaM mAyAmRSAvAdai-rbaddhaM yatpUrvajanmasu / manasA karmaNA vAcA, tridhA tad vidadhe mRSA // 12 // aSTAdazapApasthAnakAlocanAzatakam 85
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAdazapApasthAnakAlocanA mAyAmithyAtvazalyAkhyaM, pApasthAnakamantimam / proktaM sarvebhya evedaM, pApasthAnebhya unnatam // 13 // mithyAtvaM ced vRthA sarvaM, cAritrArAdhanAdikam / api kiJcitphalAyA'laM, na syAttaptaM ciraM tapaH // 14 // idaM hi paramaM zastraM, paraH zatruH paraM tamaH / duHkhaM dainyaM ca daurbhAgyaM, dAridrayaM cA'pyadaH param // 15 // yathA zastrI baliSTho'pi, nA'ndhaH paracamU jayet / na mithyAdRk tathA tyAgI, kurute karmanirjarAm // 16 // ekaviMzatimithyAtvaM, tyaktvA yo gurumarcayet / samyaktvazAlinastasya, kRtaM tapovratAdikam // 17 // yenA'dyAvadhi saMsAre, janmaruGmRtyubhISaNe / bhrAmaM bhrAmaM na nirviNNa-stanmithyAtvaM tyajAmyaham // 98 // manasA karmaNA vAcA, mithyAtvapreritena yat / bhave bhave kRtaM pApaM, tanmudhA mama jAyatAm // 19 // aSTAdazaivamAlocya, pApasthAnAni bhAvataH / jIvA nihatya karmANi, prApnuyuH paramaM padam // 10 // atha prazastiH zrItIrthanAthairapi pUjitAya, bhavyainitAntaM kila kAmitAya / sarvAtigAnandasusAdhanAya, namo namaH zrIjinazAsanAya // 1 // sa goDipArtho jayatAjjagatyAM, sarvArthasaMsiddhisuradrukalpaH / samullasadbhaktibhareNa bhavyA, nityaM vibhuM yaM paripUjayanti // 2 // zaracchazAGkAMzusamujjvalena, yena svavRttena dizo dazA'pi / vidyotitAH sUripurandaraH sa, babhUva pUjyo gurunemisUriH // 3 // vividha haima racanA samuccaya 86
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadIyapaTTodayazailasUraH, sUriH samastA''gamasAravedI / babhUva nAmnA kRtinA'mRtazca pIyUSapANiH kRtikIrtanIyaH // 4 // zrIdevasUrirhi tadIyapaTTaM, nijAvadAtAcaraNena samyak / cakAsayatyArhatatIrthamiddhaM, prabhAvayan vatsalatAmahAbdhiH // 5 // tacchiSyahemacandraH, zabdanyAyAdizAstrakRtayatnaH / vAcakapadabhRdaracayad, varamidamAlocanAzatakam // 6 // yo nijagurunizrAyAM, sahita: pradyumnahIravijayAbhyAm / svAnujatAtamunibhyAM mumbApuryAM samRddhAyAm // 7 // zrIgoDIjI- jaino-pAzrayamadhye hi bhUrivijJaptyA / akarot cAturmAsIM vidhuguptinabho'kSimita (2031) varSe // 8 // 1 ? guruvaravaca: prabuddhA, bhavyAzcakrustadA'tiharSeNa / vividhaM vrataniyamatapaH - kriyAdi vipulArthasadvyayataH // 9 // pUjyAcAryavareNyA, meruprabhasUrayastadA rejuH / AdIzvarajainadharma - zAlAyAM parikareNa yutAH // 10 // aSTAdazapApasthAnakAlocanAzatakam 87
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Y18. nyAya vizArada-nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayagaNivarANAM guNAnuvAdastutiH -A. vijaya hemacandrasUriH / (AryAvRttam) bhaktyA taM praNamAmo, vAcakavaryaM yazovijayagaNinam / jinazAsanAmbaraM yo, bhAsitavAn svIyavAgdyutibhiH // 1 // deze gUrjara saMjJe, grAmaM 'kanhoDu' nAmakaM ramyam / yo nijajanuSA dhImAn, pAvitavAn zasyatamacaritaH // 2 // sohAgade-ryadIyA, jananI nArAyaNazca yasya pitA / dhanyau tau saMsAre, yau suSuvAte sutaM viralam // 3 // paNDitanayavijayA''hvo, guNagaNanilayo'bhavadyadIyaguruH / yadvacasA pratibuddho'grahaNAd bAlye sa cAritram // 4 // 88 vividha haima racanA samuccaya
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanagara vAstavyo, dhanyo dhanajI-surAbhidho dhanikaH / yatprerito hi kAzyAM, gato guruH ziSyajasakalitaH // 5 // eNMGkAra-mantrajApA dupagaGgaM bhAratIM samArAdhya / tasyAH sa hi varamApat, kavitvavAJchAsuradrusamam // 6 // bhaTTAcAryasamIpe, cintAmaNyAdikaM sa samadhItya / SaDdarzanamarmajJo, vidhavidhavidyAsu vijjAtaH // 7 // nyAyavizArada - nyAyA ccAryopAdhiM hi sadasi dhIrANAm / vAde vijayaprAptyA, prItAH prAjJA daduryasmai // 8 // kaH khalu viSayo'vanyAM, kA vA bhASAsti yatra pUjyAnAm / na prAvartata vANI, gadye padye ca nirbAdhA // 9 // pronmadhya zAstrasindhu, nijamatimanthena dhIradhuryyeNa / racitA vividhAH kRtayo, mukuTAyante'dhunA vizve // 10 // zrI yazovijayagaNivarANAM guNAnuvAdastutiH 89
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 yadviracita vairAgyakalpalatA'dhyAtmasAramukhyakRtim / zrutvA ca jJAnasAramadhiyAyAt ko na vairAgyam ? // 11 // darbhAvatIpure yazcirataramArAdhya saMyamaM varyyam / svaryAtaH sasamAdhi jayatAd budhasattamaH sa sadA // 12 // iti vAcakAvataMsaM, munijanamAnyaM yazovijayagaNinam / neyamRtadevaziSyaH, stutavAnnanu hemacandrA''hvaH // 13 // pUrtiH gatavAniti kaH kathayati, jIvati yo'dyApi sadyazaH kAyaiH / pratipAtaH praticaityaM, ( gIyante ) zrUyante yasya stavanAni // 1 // yat-zrutavAdhiM dRSTvA, kRtino - 'pi bhavanti vismayagrastAH / kathamekAkI kRtavAn ? vada- kimasAdhyaM sarasvatyAH // 2 // vividha haima racanA samuccaya
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. 'zrInemisaubhAgyamahAkAvyam / (prathamaH sargaH) zreyaH zreNIjananaM, jitabAhyAntadviSaM vibhuM vIram / asyA avasarpiNyAH, stuve jinaM taM caturviMzam // 1 // (AryAvRtam) zrImadgautamagaNabhRnmukhyAH ziSyA yadIyapadakamalam / nityaM saMsevante, jayati sa caramo jinAdhIzaH // 2 // tatpaTTe saJjAtaH, paJcamagaNabhRtsudharmapuNyA''DhyaH / tripadImApya jinezA-jjagranthe dvAdazAGgI yaH // 3 // tatpaTTe'jani vidito, jambUsvAmIha kevalI caramaH / pravrajito'STau kanyA, hitvA koTiJca navanavatim // 4 // prabhavastadIyapaTTe, prabhAvakalito'janiSTa saddharyaH / jambUgRhAdanaghu, ratnatritayaM hRtaM yena // 5 // zrIzayyambhavasUri-statpaTTe'jAyata pravaracaritaH / dazavaikAlikasUtraM, yo'racayat svasutamanakArtham // 6 // sUriyazobhadrAkhya-statpaTTe tuGgiyAyanIyo'bhUt / yenA''ttA pravrajyA, dvAviMze hAyane vayasaH // 7 // tatpaTTe saMbhUti-vijayo jAto'tha bhadrabAhuzca / vihitA''vazyakamukhyAgamaniyuktirvarA yena // 8 // zrIsthUlabhadranAmA, caramaH zrutakevalI tato jAtaH / yo'bodhayacca kozAM, nivasan taccitrazAlAyAm // 9 // AryamahAgirisaMjJo, yogipravaro'janiSTa tatpaTTe / api jinakalpocchede, jinakalpatulAM dadhau dhIraH // 10 // * zAsanasamrAjAM zrIvijayanemisUrIzvarANAM jIvanacaritavarNanAtmakamidaM mahAkAvyaM pUjyAcAryaiH zrIvijayahemacandrasUribhiH prAyazcatvAriMzato varSebhyaH pUrvaM (yadA te paMnyAsazrIhemacandravijayagaNina AsaMstadA) viracitamasti / ( nandanavana kalpataruH) zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (prathamaH sargaH) 91
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAnAryasuhasti-stadgurubandhuH prabhAvako jAtaH / nRpasampratimupadizya, prAbhAvayadArhataM dharmam // 11 // jAtau ziSyapravarau koTImitasUrimantrajaptArau / susthita-supratibuddhau, yadupajJaH kauTikAkhyagaNaH // 12 // tatpaTTe saJjAto nAmnA zrIindradinnasUrIzaH / zrIdinnAbhidhasUri-stadIyapaTTe'bhavad vijJaH // 13 // tatpaTTAmbudhicandro, jAtismRtimAnamAnasAmarthyaH / zrIsiMhagirirjAtaH, sUrIzo'na_guNakalitaH // 14 // tacchiSyo vajrAkhyaH, samajani dazapUrvavitprathitavRttaH / akSubdho nRpasaMsadi, samagRhNAdyo rajoharaNam // 15 // prAdAdamaro yasmai, santuSTo vyomagAminI vidyAm / yata udbhUtA zAkhA, sampratyapi rAjate vajI // 16 // (yugmam) zrIvajrasenanAmA, tadIyapaTTe rarAja sUrIzaH / sopArake viSAnnA-zanAnyavArIjjanaughaM yaH // 17 // tatpaTTe candrAhvaH, sUrirjAto hi candra iva saumyaH / yasmAd gaNasya nAma, pravartitaM candragaccha iti // 18 // sAmantabhadrasUri-statpaTTamalaJcakAra viratiratiH / vanavAsIti caturthaM, gaNasya nAmA'bhavad yasmAt // 19 // zrIvRddhadevasUriH, samajani guNaratnarohaNastasmAt / prAtiSThipat prabhuM yo, vIraM koraNTake grAme // 20 // zrIpradyotanasUriH, pradyotanavattadIyapaTTe'bhUt / yo nijagavA'nupamayA, vizvaM prAbodhayanikhilam // 21 // tatpaTTodayazailaM, dyotitavAn mAnadevasUrIzaH / yo nijabuddhimahimnA, suragurumapi saJjigAya drAk // 22 // vividha haima racanA samuccaya 92
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatpadadAnAvasare, skandhagate vIkSya zAradAkamale / cAritracyutizaGkA-zIlaM matvA svaguruvaryam // 23 // yAvajjIvaM vikRtIH, SaT pratyAkhyAcca bhaktakulabhikSAm / padmA-jayAdidevyo, yatparicaryAM ca saJcakruH // 24 // (yugmam) zrImAnatuGganAmA, sUrirjAtastadIyapaTTadharaH / pratibubudhe nRpati yo, viracya bhaktAmara stotram // 25 // zrImAn vIrAcArya-stadIyapaTTe'janiSTa sUrIzaH zrInamijinapratiSThAM, nAgapure yo vyadhAd varyAm // 26 // zrIjayadevAbhikhya-statpaTTaprabhAkaro'bhavatsUriH / yo vAdino vyajaiSI-nirUpya jainendrasiddhAntam // 27 // devAnandAbhidhAnaH, sUrIzo'bhUttadIyasatpaTTe / tatpaTTe sUrIzo, vikramanAmA'bhavatpUjyaH // 28 // sUristadIyapaTTe, zrInarasiMhaH zrutArNavo jAtaH / yena pure narasiMhe, mAMsaM santyAjito yakSaH // 29 // tatpaTTodadhijanmA, samudranAmA'janiSTa sUrInduH / vazamakRta nAgatIrthaM, vijitya digvAsaso vAde // 30 // prApA'mbikAmukhAdyo, vismRtamapi sUrimaMtramiddhatapAH / haribhadrasUrimitraM, sa mAnadevastato jAtaH // 31 // vibudhaprabhasUrIzastadIyapaTTe'janiSTa dRDhadharmaH / tatpaTTe'jani sUriH, zrImAn pUjyo jayAnandaH // 32 // sa zrIraviprabhAkhyaH, sUrIzo'jAyatA'navadyayazAH / naDDulapure pratiSThAM,cakAra yo neminAthavibhoH // 33 // tatpaTTAmbhodhividhuH, sUriyazodevasaGghako jAtaH / pradyumnadevanAmA, sUristatpaTTadhArako jajJe // 34 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (prathamaH sargaH) 93
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatpadamalaGkariSNu-rjAtaH zrImAnadevasUrIzaH / upadhAnaviSayazAstraM, nirmAyA'rIramallokAn // 35 // tatpaTTAlaGkAro, jAtaH zrIvimalacandrasUrIzaH / yo hemasiddhividyAM, prApto'jaiSItyarAn vAde // 36 // tatpaTTAmbujataraNiH, zrImAnudyotanAbhidho jAtaH / arbudagireradhastAt-TelIpurasImni saGgatya // 37 // vaTavRkSAdho yo'STau, sUrIn prAtiSThipannije paTTe / tasmAdabhUdgaNo'yaM nAmnA vaTagacchazubhasaJjaH // 38 // tatrA'bhavatprazasyaH, sUriH zrIsarvadevanAmA yaH / prAsthApatsucandra-prabhabimbaM rAmasainyapure // 39 // gautamagaNadharavadyastathA'bhavat-ziSyalabdhisaMpannaH / zrIkuGkuNaM pradhAnaM, prabodhya kila dIkSayAJcake // 40 // (yugmam) zrIdevasUrinAmA, jAtastatpaTTapUrvadigbhAnuH / 'rUpazrI'riti birudaM, nRpadattaM yo dadhau ruciram // 41 // nAmnA zrIsarvadeva-sUriH prAbhAsayattadIyapadam / ziSyayazobhadramukhA-nakRtASTau sUripadabhAjaH // 42 // tatpaTTakamalakairava-vikAsakRdravividhU virejAte / sUriyazobhadrAkhyaH, tathA'paro nemicandra iti // 43 // tatpaTTakamalamihiraH, zrImunicandrAbhidho'bhavatsUriH / sauvIramAtrapAyI, pratyAcakhyau sa SaT vikRtIH // 44 // haribhadrasUriracitAH, kRtayo'nekAntajayapatAkAdyAH / tArkikavaryeNa yena, vihitAH sukhabodhavRttiyutAH // 45 // sUrirajitadevAkhyaH, tatpaDheM zobhayAJcakAra bhRzam / tadgurubandhurvAdI, jitakumudo devasUrirabhUt // 46 // vividha haima racanA samuccaya 94
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatpadazobhAkaraNo, jAtaH zrIvijayasiMhasUrIzaH / somaprabhamaNiratnau, sUrIzau tatpade'bhavatAm // 47 // maNiratnasUripaTTe, dyotitavAn, sUrirAT jagaccandraH / budhadevabhadrasaGgAt, sAdhitavAn yaH kriyoddhAram // 48 // dvAtriMzadigvasanA-cAryairvAdaM pratanvatA jayatA / yenA''pi bhUpadattaM, hyAghATe 'hIralA' birudam // 49 // AjIvanamAcAmlA-bhigrahataH prAptavAn tapAbirudam / tata Arabhya gaNo'yaM, vikhyAto'bhUt tapAbhidhayA ||50||(tribhirvishesskm ) sUrirdevendrAhvo, jajJe tatpaTTabhUnmahAprAjJaH / zrAddhadinakRtya-karmagranthamukhA yazcakAra kRtIH // 51 // tatpaDheM dinakaravad vyabhAsayaddharmaghoSasUrIzaH / pRthvIdharo yaduktyA'bhUSayadUrvI jinaukobhiH // 52 // yazca samarthaH sUrioNgivaraM durjayaM mahAmAyam / jitvA'vantIpuryAM, zramaNAn nirupadravIcakre // 53 // (yugmam) zrIsomaprabhasUristatpaTTAkAzabhAskaro jajJe / / yatijItakalpasUtra-pramukhAn jagrantha yo granthAn // 54 // tatpadRzuktimauktika-AcAryaH somatilakanAmA'bhUt / navyaM kSetrasamAsaM, prANaiSIdyaH stavAdi tathA // 55 // . tatpaTTe sUrivaro, devAdimasundaro'janiSTa kRtI / udayIpAbhidhayogI, nijaguruvacasA vavande yam // 56 // tatpadamabubhUSacchrI-sUrIzaH somasundaro nAma / yo'racayadyogazAstra-bhASyamukhAH satkRtIrbahuzaH // 57 // dharaNAzAhavinirmita-caitye trailokyadIpake yazca / prAtiSThipadAdinAtha-mukhamUrtI rANake samaham // 58 // (yugmam) zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (prathamaH sargaH) 95
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ " zrImunisundarasUriM sa tu paTTe'sthApayannije gururAT / bAlye'pi yo manISI, kRtavAnavadhAnasAhastram // 59 // aSTottarazatakaramita - patraM budhavedyacitrakAvyamayam / nijagurave sampraiSId ya 'stridazataraGgiNI' nAma // 60 // ( yugmam ) ratnamiva sAdhusaGgha, tatpaTTe ratnazekharo jAtaH / zrAddhavidhisUtravRtti pramukhairgranthaiH zruto bhuvane // 61 // zrIstambhanAmatIrthe, bAmbI bhaTTastadIyaguNatuSTaH / yasmai sUrivarAyA-dAd bAlasarasvatIbirudam // 62 // lakSmIsAgarasUri - stadIyapaTTAbdhivRddhikRccandraH / ajani tato budhamAnyo, jAtaH zrIsumatisAdhvabhidhaH // 63 // " suvihitamunigaNanetA, tatpaTTe'jAyatogracAritraH / AnandavimalasUriH kumatatamovAsarAdhIzaH // 64 // ya uddhadhAra zramaNAn, saMyamazaithilyapaGkasaMpRktAn / saMtyAjya mohamAye, ibhyAn prAvrAjayannaikAn // 65 // vidyAsAgaragaNinaM, SaSThatapo'bhigrahaM ca sampreSya / jesalamervAdau yaH, prAbhAvayadArhataM dharmam // 66 // (tribhirvizeSakam ) tatpaTTabhUSaNamaNirjAtaH zrIvijayadAnasUrIzaH / dhanapatiriva ziSyebhyo, yo'dAt zrutasampadaM prItyA // 67 // gUrjara - mAlavamukhye, viharan viSaye ca yaH pratApanidhiH / prAtiSThipajjinezAn, stambhanatIrthAdisaMsthAne // 68 // ghRtavarjapaJcavikRtI-ryAvajjIvaM tyajan mahAdhIraH / SaSThASTAmAdivividhaM, sudustapaM yastapastepe // 69 // ( tribhirvizeSakam ) tatpadakumudasudhAMzuH pUjyaH zrIhIravijayasUrirabhUt / zrIjinazAsanarAjye, pravartito navayugo yena // 70 // 96 vividha haima racanA samuccaya
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaH prahlAdanapuryAM prApya jani trividhu (13) varSadezIyaH / AsAditajinamArgaH, sUripadaM jagmivAn 'RkSe // 71 // luGkAdhipaRSimeghaH, zarabhuja( 25)munibhirjagAma jinadIkSAm / yatsavidhe nijamatamapi, durgatipAtaM vicintya rayAt // 72 // SaNmAsAvadhi yasyo-padezato'kabbaro nRpAdhIzaH / akarotsadayo'mAri-pravartanaM sakalarAjyeSu // 73 // viharannanekadeze, jinadharmamupAdizan janAn yo hi / vihitavividhapratiSThaH, zAsanamudyotayAmAsa // 74 // jambUprajJaptivRtti-karturmunayo jagadguroryasya / Asan dvisahasramitAH, jJAnataporatnavAridhayaH // 5 // navaSaSTitame varSe, hyunAyAmApa devalokaM yaH / tatsthalakRtagurumandira-mahimA pratyakSa evA'sti // 76 // etadgurozcaritraM, varNitamevA'sti hIrasaubhAgye / evaJca hIrarAse, ramye ca jagadguroH kAvye 77 // (aSTabhiHkulakam) tatpadamAnasahaMso jAtaH zrIvijayasenasUrIzaH / yo dAnasUrikarato 'grahamitavarSe lalau dIkSAm // 78 // prAdAdakabarasAhi-ya'smai 'kAlI-sarasvatI' birudam / viditazca ya: 'savAI-hIravijayasUri 'riti bhuvane // 79 // yatsaMhatau guNikhanau, pUjyA aSTA'bhavannupAdhyAyAH / prajJAMzAzca zatordhvAH, munayo hi sahasrayugmamitAH // 80 // zrIRSabhadAsanAmA, zrAddhastacchiSyabhAvamApannaH / yo nijakAvyendukarai-radIpayad bhUtalaM sakalam // 81 // 1. RkSe-saptaviMzativarSe, RkSaM nakSatram, tasya saptaviMzatisaGkhyakatvAt / 2. navamavarSe ityarthaH / zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (prathamaH sargaH) 97
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ viduSA yena mahArthAH, sUktAvalyAdayaH kRtA granthAH / zatamA vyaraci 'namo-durvArarAga' supadyasya // 82 // yatsAnnidhye'bhUvan-jinapratiSThAmahAH khapaJca(50)mitAH / vijayaprazastikAvye, varNitamasyA'sti saccaritam // 83 // svarite yasmin sUrau, samabhUtsaGghadvayaM tapAgacche / zrIdevasUranAmA, tathA''NasUrAbhidhAnazca // 84 // zrIvijayadevasUrirgururiva vijJo babhUva tatpaTTe / yo nijajananIsahito, vratamAdAddhAyane navame // 85 // yanirupamaguNatuSTaH sAhijahA~gIrasaMjJanRpavaryaH / prAdAtpravacanasaMsadi, yasmai hi 'mahAtapA birudam // 86 // zrIstambhAbhidhatIrthe , yatsUripadapradAnaparamamahe / zrImallasAdhumukhyaiH, 'kha-zarasahasraM dhanaM vyayitam // 87 // yadvacanAmRtasiktA, rANakajagasiMhacittadharmalatA / suSuve jIvAhiMsA-gurubhaktimukhAni suphalAni // 8 // prAtiSThipad vizAlA, yo jinamUrtIranekaviSayeSu / sampratyapi yA bhavinAM, pramodayanti drutaM cetaH // 89 // nirvikRti vikRtiM ya-statyAja samAJca bhaktagRhabhikSAm / AjIvanamupayuktaH, saMyamayogeSu sarveSu // 10 // zrIvIravijayasaMjJa, paNDitavayaM bijApure nagare / yo vidhukharSisudhAMzau, varSe paMnyAsamAtene // 11 // unnAbhidhAnapuryA-maSTamabhakto jagAma yaH svargam / devAnandAjjJeyaM, taccaritaM vijayadevamAhAtmyAt // 92 // (a.kulakam) 1. paJcAzatsahasram / 98 vividha haima racanA samuccaya
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatpaTTakAnanahari-rjAtaH zrIvijayasiMhasUrIzaH / dIkSAmAsAditavAn, yo vayaso hAyane dazame // 13 // viharan hiM medapATe, marudharaviSaye ca gUrjare deze / samahaM prasthApitavAn, paraHzatA yo jinapratimAH // 14 // sUripadamaho yeSAM, nagara ilAdurganAmni saJjAtaH / tasmin sahajUzrAddho, bhUritaraM vyayitavAn vittam // 15 // zrIsiMhe svargavati, gacchAbhyudayAya devasUrIzaH / kaJcana suyogyapuruSaM, niyoktumaicchat svakIyapade // 16 // zrIsUrimantrajApAt, pratyakSIbhUya mantrarAjasuraH / zrIvIravijayanAmnaH, sUripadArhatvamAcaSTa // 17 // tIrthe zrIgandhAre, saGghIbhUya prabhUtapurasaGghaH / prArabdhe jinacaitye, saharSamaSTAhnikAkhyamahe // 18 // gurudevasUrivaryo'dAtsUripadaM hi vIravijayAya / udghoSitastadAnIM, vijayaprabhasUririti nAmnA // 19 // kRtasaMskAro maNiriva, bhRzaM didIpe sa sUripadakalitaH / jinapratiSThAkRtyaiH prAbhAvayadArhataM dharmam // 10 // zrIsiMhasUripaTTe, pannyAsaH satyavijayanAmA'bhUt / kRtvA kriyoddhRti yaH, zaithilyamapAkaroduccaiH // 101 // tatsamaye'STAvabhava-nArhatadharmaprabhAvakA mukhyAH / / yadupakRti bahumAnyA, adhunA sarve'pi manyante // 102 // (yugmam) yogivareNyaH zrImA-nAnandaghano babhUva nijamagnaH / nRNAmadhyAtmaruciM, yatstavana-padAni puSyanti // 103 // vAcakavaryo vinayaH, zAstrAmbudhipArago dvitIyo'bhUt / Anandayanti viduSaH, sampratyapi yatkRtAH kRtayaH // 104 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (prathamaH sargaH) 99
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntasudhArasakAvyaM, subodhikA kalpasUtravRttizca / lokaprakAzazAstraM, haimIyaprakriyA laghvI // 105 // zrIpAlarAjarAsazcaityastavanaM vinayavilAsazca / kRtvaitAn yo granthAn, vidvadgaNamAnanIyo'bhUt ||106||(tribhirvishesskm) mahAmahopAdhyAyo, jAtaH zrImadyazovijayanAmA / jitavAdo jJasabhAyAM, nyAyAcAryatvamApad yaH // 107 // upagaGgaM stimito yaH, samupAsyaiGkArajApato vANIm / cintAmaNyAdinikhila-zAstreSvapi dakSatAM lebhe // 108 // pravaravipazcidgamyA, adhyAtmanyAyamukhyaviSayeSu / yadracitAH sadgranthAH parazzatAH zekharAyante // 109 // adhyAtmasAramAdyaM, vairAgyakalpalatAbhidhaM grantham / ko na virajyeta bhavA-davagatya jJAnasAraJca // 110 // nihitArthazAstravArtA-samuccaye vistRtA kRtA yena / praviralabudhajanavedyA, vRttiH syAdvAdakalpalatA // 111 // samatAzatakaM dravyA-dimaguNaparyAyarAsamAlambya / asaMskRtajJo'pi jano, jinoktatattvAni vevetti // 112 // zrImAn laghuharibhadraH, kUrcAlasarasvatIti yaH khyAtaH / jayatAtsa sarvakAlaM, zrutikevalikalpa iha bhuvane // 113 // (saptabhiH kulakam) turyasteSu ca pUjyo, vAcakavaryo hi mAnavijayo'bhUt / puSNAti prabhubhaktiM ya-dracitastavanAnyanekAni // 114 // yatigRhidharmanirUpaka Atene dharmasaGgrahAbhikhyaH / grantho yena mahArtho, vyADivihitasaGgrahapratimaH // 115 // zrIdhIravimamalagaNinaH, ziSyo'bhUjjJAnavimalasUrIzaH / yo'pUjayajjinendraM, stavanasumairnavanavairnityam // 116 // 100 vividha haima racanA samuccaya
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaH zrIpAlacaritraM, zatazaH stavanAni siddhigirirAjaH / vyatanoccA''nandaghana-stavanacaturviMzatistabakam // 117 // (yugmam) zrIudayaratnanAmA, SaSTho'bhUtteSu vAcakapraSThaH / yaH kRtvA'nekakRtI-rbahUpakRtimAtanolloke // 118 // gUrjaragiri ca 'zalokA'-rUpaM viditaM tatAna yaH kAvyam / zrInemi-zAli-bharata-pramukhAnupameyacaritADhyam // 119 // (yugmam) zrImatkRpAvijayabudha-ziSyaH zrImeghavijayanAmA'bhUt / vAcakavaryo yatkRta-kRtayaH samprINayanti jJAn // 120 // devAnandAbhyudayaM, digvijayaM zAntinAthakAvyaJca / candraprabhAbhidhAnaM, vyAkaraNaM prakriyAbaddham // 121 // meghamahodaya-yukti-prabodhasaMjJau tathA mahAgranthau / racayAJcakAra dhImAnapi kAvyaM saptasandhAnam ||122||(tribhirvishesskm) gaNidevacandranAmA jAtaH zrIdIpacandragaNiziSyaH / api kharataragacchIyaH, samadRSTiH sarvagaccheSu // 123 // nayacakrAgamasArI, stavanAni, dhyAnadIpikApramukhAn / racayitvA yo granthAn, kRtavAnupakAramativipulam // 124 // kAle tasmin dharma-prabhAvakA AsataitadaSTamukhAH ye nijazaktyA zAsana-muccaiH prAbhAvayajjainam // 125 // (tribhirvizeSakam) karpUravijayanAmA'bhUdatha gaNisatyavijayapaTTadharaH / zrIprabhasUriya'smai, pannyAsapadaM dadau samaham // 126 // tatpaTTAmbarabhAnurjAtaH zrImAn kSamAvijayanAmA / prAtiSThipatpRthivyAM, yo jinabimbAni saptazatam // 127 // zrImajjinavijayAhvaH, panyAsastadIyapaTTabhUSo'bhUt / stavanasumairyadgrathitai-rbhavyA jinamarcayantyadhunA // 128 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (prathamaH sargaH) 101
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatpabhUSaNottama-uttamavijayAbhidho gaNirjAtaH / gUrjarasaurASTrAdau bahuzruto yo vijahe'ram // 129 // aSTaprakArapUjAM, zrIjinavijayanirvANarAsaJca / racayitvopakRti yo, vyadadhAdadhunAtane loke // 130 // tatpaTTe pannyAsaH, pUjyaH zrIpadmavijayanAmA'bhUt / zrIdharmasUrikarato, yo'bhUtpannyAsapadazAlI // 131 // yaH sakalAgamasAgara-pArINaH kavivaraH kriyAniSThaH / khyAto'bhUdiha bhuvane, pUjyaH paramadrahAbhidhayA // 132 // uttamavijayakarAsa-stavana-stutidevavandanaprabhRtiH / yatkRtakRtisandoho'dhunA'pi janamAnasaM harati // 133 // (tribhirvizeSakam) samajani tadIyapaTTe paMnyAso rUpavijayakavivaryaH / zaravedAgamapUjAM, nijagururAsAdi yo'racayat // 134 // pannyAsakIrtivijaya-statpadamacakAsayad vitatakIrtiH / yadgurubandhava Asan, kavimohana-jIvavijayAdyAH // 135 // kastUravijayanAmA, paMnyAsastatpade'janiSTa gaNiH / yena januH svaM saphalaM, vidadhe zrAmaNyapAlanataH // 136 // zrImanmaNivijayAhvaH, paMnyAso'laJcakAra tatpaTTam / yo'pratibaddhavihArI, prazAntamUrtistaponiSThaH // 137 // tatpaTTAbjavikAsI, pUjyaH zrIbuddhivijayanAmA'bhUt / niHspRhaziromaNiryo, yogivaraH svAtmasanniSThaH // 138 // api dhRtaDhuNDhakadIkSo, dRSTvA zatruJjayaM mahAtIrtham / saMvegadIkSito'bhUta, sArvAgamaviditaparamArthaH // 139 // * 45 AgamapUjAm / 102 vividha haima racanA samuccaya
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ DhuNDhakasaGke yena, pravartitaH zuddhadharmasandezaH / katipayamunayo jagRhuH, saMvegitvaM nijena saha // 140 // nitarAM bhadraprakRti-bahusaGkhyakaziSyavRndaparikalitaH / paJcanadIyo munirAT, na hi keSAM zaMsanIyo'bhUt // 141 // (caturbhiH kalApakam) tacchiSyeSu prathamo, jAto gaNirAjamuktivijayAhvaH / prauDhaprabhAvanilayo vidito'jani mUlacandra iti // 142 // saMyamazaithilyaM ya-statkAlInaM vyapAcakAra gaNiH / sAdhUnAM varyo yaH, prasthApitavAn zramaNasaGghe // 143 // kendrasthitasuragururiva, zAsati tasmin sudharmasAmrAjyam / susthitamApuH sarvA-Nyapi dharmAGgAni sarvatra // 144 // (tribhirvizeSakam ) saralAzayo guNADhyo gItArtho vRddhicandrapuNyAkhyaH / AsIdasau dvitIyaH, saMsmAritapUrvasatpuruSaH // 145 // vairAgyAmRtavAridhi-rajani tRtIyo hi nItivijayAhvaH / AnandavijayanAmA, turyo'bhUccA'pi saccaritaH // 146 // zrImotivijayasaMjJo, munigaNagaNyo hi paJcamo jAtaH / sUrivijayAnandaH SaSTho'bhUlyAyapAthodhiH // 147 // Atmani satataM ramaNAdAtmoddhArAya copadeSTutvAt / vasudhAyAM khyAto'bhU-dAtmArAmeti nAmnA yaH // 148 // yazca dayAnandamukhAn, vijitya vAde yazo varaM lebhe / syAdvAdadarzanasya, pravartito yena jayaghoSaH // 149 // yo'jJAnatimirabhAskara-tattvAdarzAdisatkRtIvidadhe / paJcanade kRtavA~zca prabhAvanAM jainadharmasya // 150 // (caturbhi kalApakam ) SaSThAbhigrahadhArI, paJcanadIyo hi saptamo jAtaH / zrIkhAntivijayanAmA, nijaparahitasAdhanaikamanAH // 151 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (prathamaH sargaH) 103
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha dAnavijayanAmA, vidvadvaryo'STamo munirjAtaH / praviveza yasya dhiSaNA, kuzAgravatryAyasiddhAnte // 152 // iti buddhivijayapaTTe, saJjAtasyA'sya vRddhicandrasya / samabhUvannava ziSyA, nidhayo nava cakriNo hi yathA // 153 // Adyastatra hi kevala-vijayo dhairyAdisadguNopetaH / gItArthaH pannyAso, dvitIyagambhIravijayAvaH // 154 // pannyAsabhAk tRtIyo, dhIrazcaturavijayAbhidho jAtaH / vidvaddharyasturyaH, khyAtaH zrIhemavijayAkhyaH // 155 // atha paJcamo manISI, jAtaH zrIvijayadharmasUrIzaH / yo gurubhaktyanubhAvA-davAptavAn zAstranaipuNyam // 156 // vidvatparSadi kAzI-rAjo'dAd vAdajiSNave yasmai / zAstravizArada-jainAcAryopAdhi praNunnamanAH // 157 // (yugmam) zAsanasamrATa zrImAn jAtaH SaSTho hi nemisUrIzaH / jinazAsanodadhiM yo, vidhuriva saMvardhayAmAsa // 158 // zrIpremavijayanAmA, munivaryaH saptamo babhUva kRtI / sanmitrAdhyAtmaruciH karpUrAkhyo'STamo jajJe // 159 // sajjJAnAditritayA-rAdhanavazato yathArthayannAma / zrImAnuttamavijayo, navamo jAto'nagArezaH // 160 // paTTAvalIyamiti vIravibhorvareNyA, dRbdhA mayA tanudhiyA'pi guroH prasAdAt / antaHsthito'pi laghu tArayatIha vAyuH, kiM no dRtiM niravadhi jaladhiM jagatyAm // 161 // // iti prathamaH sargaH // 104 vividha haima racanA samuccaya
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dvitIyaH sargaH) zrIvRddhicandrIyapadaM punAno, yo'bhUt tapAgacchapatirmanISI / zrInemisUrirmahanIyakIrtirvyAsena tadvRttamatho'bhidhAsye ||1||(indrvjraa) (upajAtiH) caritramAkarNya yadIyamiddhaM, budhAH paraM prApnuvate pramodam / prakAzayan zrIjinazAsanAnaM, sa tejasA dIdhitirAzirAsIt // 2 // kva taccaritraM guruNA'pyavayaM, kva mAdRzo mandamateH prayAsaH / stotuM tathA'pi vyavasAyayanmAM, tadbhaktirAgo mukharIkaroti // 3 // dvIpeSu ramyo varivarti jambUnAmA'dbhuto dvIpavaro dharitryAm / jambUtarU ratnamayo hi yatra, virAjate zAzvata iddharUpaH // 4 // tatrA'sti dezo bharatAbhidhAno, dharmapradhAnaH suralokamAnaH / AryA nivAsena vibhUSayanti, yadekadezaM mahanIyavezam // 5 // taddakSiNArdhasthitamadhyakhaNDe, saurASTranAmA viSayazcakAsti / cApalyamutsRjya niSevate yaM, ramA'virAmaM svariva kSamAyAm // 6 // zatruJjayo yatra vibhAti zailaH, saMsAratApopazamAtapatraH / siddhiM yayuryaM zaraNaM prapadya, vidhUya karmANi janA anantAH // 7 // giristathA rAjati raivatAdriH, yo bhAti sopAnamiveha mukteH / dhyAnAgnibhasmIkRtakarmatUlo, yAtaH zivaM yatra jinendranemiH // 8 // puNyaM tathA zrIvalabhItisaMjJaM, cirantanaM bhAti puraM prasiddham / devaddhimukhyaiH kila sUrivayrakAri zAstraM lipibaddhamasmin // 9 // ajAharApArzvajinendratIrthastAladhvajAdrinavakhaNDapArzvaH / kadambazailaH prathitaH prabhAso, ye dezamete paribhUSayanti // 10 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (dvitIyaH sargaH) 105
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ virAjate tatra purI manojJA, sudarzanIyA madhumatyabhikhyA / yAmadbhutazrIkalitAM nirIkSya, svarvAsakAmaM vibudhA na cakruH // 11 // imAM purIM prAGnaipavikramArko, grAmairyutAM dvAdazabhiya'yacchat / praharSitaH sadvarabhAvaDAya, sUnuratadIyo'jani jAvaDAhvaH // 12 // athaikadA vismayakRccaritraH, samAgato vajramunIzvaro'tra / sudhAbhamAkarNya vacastadIyamutko'bhavajjanmakRtArthatAyai // 13 // tadIyavAcollasitAtmabhAvaH, zatruJjayaM zAzvatatIrtharAjam / uddhRtya bhUridraviNavyayena, calAJcakArA'pyacalAM sa rAyam // 14 // (tribhirvizeSakam) yasyAM prasUto jagaDUmahebhyaH, spardhAyamAno dhanadena RddhayA / koTitrayAdapyadhikaM hiraNyaM, vyayIcakArA'vyayazailamukhye // 15 // zrIhemacandrAnvitabhUmipAlaH, kumArapAlaH paramArhato'tra / saGkena saGgamya purIM sa jIvat-svAmIzavIraM vibhumAvavande // 16 // mantrIzvaro dharmadhano hi tejaHpAladvitIyo budhavastupAlaH / saGghAdhipaH sannupagatya yatra, dhvajaM samAropitavAn sa caitye // 17 // saMvatsare SaDgaganAgnicandre (1306), devendra-candrAbhidhasUrivau~ / saMsthApayAmAsaturAtmadiSTyA, 'vAgdevatAkoSa'mananyamatra // 18 // nagarSivedendumite hi varSe (1477), zrIvaikrame sotsavamatra sUreH / padaM dadau zrIjinasundarAya, somAdimaH sundarasUrirAjaH // 19 // yatrodbhavo rAghavajItanUjo, vAkkIlakaH zrAvakavIracandraH / gatvA yurope jinadharmatattvaM, prAvIvizattatsthitamAnaseSu // 20 // zrIdharmasUriH kila yatprasUtaH, zrInemisUrergurubandhuvaryaH / saMsthApya yaH saMskRtapAThazAlAM, kAzyAmanekAn viduSazcakAra // 21 // divA vidheyeSu nimagnacittAH, sAyaM janA yatra pure vasantaH / taraGgamaGgollasitaM payodhenirIkSya naijaM zramamAkSipanti // 22 // vividha haima racanA samuccaya 106
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAlai rasAlairapi nArikelairelAbhidhAnaiH kadalIvizeSaiH / vAtaiH sugandhaiH sarasaizva yasmin, grISme'pi zaityAnubhavaM vhnti||23||(yugmm) zItaiH payobhirmadhuraizca nAdaiH prAdhUrNikAnAM svapurAgatAnAm / nirantaraM svAgatamAcarantI, yatrA''pagA rAjati mAlaNAkhyA // 24 // caitye vare kAcamaNipraNItaizcitrairatizobhite'tra / / mUrtiH prabhorvIrajinasya jIvatsvAmIti nAmnA prathitA cakAsti // 25 // samantato bhaktajanA asaGkhyAH , samarcanopaskarazobhihastAH / prAtaH sametyA'pacitiM nayanto yadAzrayAjjanma kRtArthayanti // 26 // ibhyAH sadA saGgatabandhuvargAH pratizrayaM prAtarupetya yatra / natvA munIn tadvadanAnizamya, dharmyaM vaco janmaphalaM labhante // 27 // rAjanti yatrA''rhatabhaktibhAjAM, zatatrayaM zilpakalAparANi / vedoktadharmAhRtamAnasAnAM, sadmAnyanekAni satAM dvijAnAm // 28 // saddharmaniSThaM zucizIlayuktaM, nyAyArjitazrIkRtasannivAsam / anyonyasauhArdamathA'sti padmA-tAretinAmnA prathitaM kuTumbam // 29 // tasmin nRratnAbdhikule kRtajJo, jainendradharmAhitasauvacittaH / sanmAnyavaryo janimApa lakSmI-candrAbhidho'nvarthaguNo mhebhyH||30|| audAryagAmbhIryamukhairguNaudhairna kevalaM sa svajanapriyo'bhUt / tasmin samaste'pi tu pattane sa, samprAptavAn sarvajanapriyatvam // 31 // prAptapratiSTho virarAma nA'pi, kartavyamArgAt sa sudhIH kadAcit / guNeSvatRpto guNiSu spRhAvAn, dharme ratazcA'pi babhUva nityam // 32 // tadgehinI svAmivaco'nuSaktA'janiSTa dharmaikadhanA divALI / dIpAvalIvat suguNapradIpaiH, kulAmbaraM projjvalitaM yayA''zu // 33 // sarvAsu naipuNyavatI kriyAsu, jAtA priyA svalpadinaihe sA / pure'pi tasmin sadRzAbalAnAm, AdarzabhUtA'jani saiva sujJA // 34 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (dvitIyaH sargaH) 107
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ cApalyamauddhatyaviyuktamasyAH, kSamAnvitaM zauryamagarvadhairyam / sudurlabhaM vIkSya na kaH zazaMsa, nRNAM guNA eva vibhUSaNAni // 35 // kopaprasaGge'pi tadIyamAsyaM, nirIkSya candrapratimaM prasannam / sarve'pi kopaM vijahurdavAgneH, kuto'vakAzaH sati vArivAhe ? // 36 // vRddhastriyastasya kulasya tasyAmakRtrimA vatsalatAmasiJcan / tatsakhyabhAvAya samA yuvatyo, vitenire'nalpatamAn prayatnAn // 37 // samApya sA gaihikakRtyamAzu, sAyaM svakRtyaM vidhinA''cacAra / prAgjanmasaMsAdhitadharmamArgo, muhyet kathaM zarmasu laukikeSu ? // 38 // paJcendriyANAM viSayA manojJAH, svalpaM na cetazcakRSustadIyam / muktAphalAsvAdanajAtatRptI, ramyeta guJjAsu kathaM marAlaH ? // 39 // dAnAdidharmAcaraNAddhi janma, nainaM kRtArthaM hRdi manyamAnA / bhogAnudArAnapi rogakalpAn, bubhoja matvA hi nirutsukA sA // 40 // svargAccyutaH ko'pi tadIyakukSau, jIvo'vatIrNaH kRtabhUripuNyaH / puNyaivinA naiva jinendradharmAnvite'nvaye janma janA labhante // 41 // nisargabhavyAkRtirapyanUnaM, rarAja sA garbhazizuprabhAvAt / na dRzyate kiM jagatIha pUrNaH, saumyo bhRzaM zAradikaH zazAGkaH ? // 42 // dineSu yAteSu tadIyagarbhavRddhayA samaM saMvavRdhe nitAntam / dehadyutiH mAnasikaH subhAvaH, zubheSu kAryeSvavitRptatA ca // 43 // zrIkhaNDakazmIrajapuSpamukhyaiH dravyaiH zubhaiH zrIjinamarcayAmi / sadbhAvaromAJcitagAtrayaSTyA bhojyAdi sAdhUn pratilAbhayAmi // 44 // sArmikebhyo vitarAmi kAmaM, sammAnapUrvaM rucirAn padArthAn / Aruhya pIThaM nRpamAnagRdhnuH, zRNomi hRdyaM jayazabdamuccaiH // 45 // garbhAnubhAvAditi sA mahojo-janocitaM dohadamAtatAna / tAn pUrayAmAsa samAn saharSaM , lakSmIndumukhyaH parivAravargaH // 46 // vividha haima racanA samuccaya 108
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ svairAzu saMpUritadohadA sA, cetaHprasattiM paramAM dadhAra / bhAgye'nukUle sati mAnavAnAM, phalAvasAnA hi manorathAH syuH // 47 // aGkAkSinandendumite'tha varSe (1929), zrIvaikrame kArtikazuklapakSe / asoSTa sUnuM pratipattithau sA, prodyantamaindrI digivoSNarazmim // 48 // gRhaJca cetaH samameva lakSmIcandrasya tUryadhvanibhiH pramodaiH / ApUritaM, mAdyati ko na loke, manorathe siddhayati kAmyamAne ? // 49 // budhenduzukrAJcitakarmabhUmau, dharmasthite'rke, tanaye'sya lAbhe / 'yAmitrabhAve gurubhaumayukte, tamograhe turyagate ghaTe'Gge // 50 // itigrahANAM sugRhasthitAnAM, prabhAvasaMsUcitabhAgyalakSmIH / prAbhUt tanUjo viditaH sa lakSmIcandrasya saddhArmikakIrtitasya // 51 // nIcasthitArkAmbujarAzibhoMH, kendrasthayoH kAvyamahIjayohi / nRpo'thavA dhArmikacakravartI, bhaviSyatItyevamavak vidhijJaH // 52 // svIye'nvaye putrajaniM nizamya, praharSitA jJAtijanA babhUvuH / kulAGganA harSavisarpicittA, mattA vyadhurmaGgalagItagAnam // 53 // sa jAtamAtro'pi zizuLajaiSId, dhAmnA paraM dhAmanidhi dinezam / jigAya saumyena ca zItabhAnu, nAmAvazeSIkRtasarvadRzyam // 54 // zanaiH zanaiH vRddhimiyAya bAlaH, kAmaM dvitIyAvidhuvad vareNyaH / nirIkSya tadrUpamanindyamUcurmahAnubhAvatvamamuSya vijJAH // 55 // kAloditAmbhojadalAnukArinetre gatirbAlamarAlatulyA / vacaH priyaM kAhalamayyanalpamaho'sya sarvaM vacasAmagamyam // 56 // abhUt priyo darzanamAtrato'pi, saubhAgyakarmodayAn sameSAm / aGkAGkasaMropaNataH kadAcicchazAka bhUmau na hi sopaveSTam // 57 // 1. yAmitrabhAvaH - saptamasthAnam / 2. aGge - lagne / zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (dvitIyaH sargaH) 109
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThI tatAnA''dazavAsaraM sa, janmotsavaM svIyasutasya varyaH / dadau ca vardhApanikAnimittaM, samIpsitaM sarvajanebhya Azu // 58 // bAlo hyayaM dharmasthitasya nUna-mAdhArabhUto bhaviteti vIkSya / sannemivat svAtmabhuJcakAra, nAmnA sa nemi janako'nvagartham // 59 // guNena jAtyA vayasA samAnai-rAkrIDamAnaH zizubhirvayasyaiH / satyApayan bhAvi nijottamatva-mivA''pa na kvA'pyapakRSTabhAvam // 60 // bAle'pyabAlapratibhe'cakAsan, guNA vivekapramukhA hi tasmin / tannA'dbhutaM saMskRtabhUmikAyAM, citraM bhavellokadRgutsavAya // 61 // ekAgratAnantamivekSya bAlaM, kAle kadA yoginamAtmaniSTham / vRddhA jagU re zizureva pUrva-bhavAtmayogIti vitarkayantaH // 62 // iti vRSasutatulyo nemicandro hi bAlo, muditaparijanAnAM snehavRSTyA prakAmam / zrutipathamadhuraizcA''sicyamAno vacobhi nimiSamiva sahelaM bAlyakAlaM ninAya // 63 // // iti zrInaimisaubhAgyakAvye janmavarNanAtmakaH dvitIyaH sargaH // 110 vividha haima racanA samuccaya
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (tRtIyaH sargaH ) " athocitaM kumAraM svaM vIkSya tAtaH zubhAyatim / pAThAya pAThazAlAyAM, mumoca samahotsavam // 1 // puSpacandanavastrAdyairbhAratIM bhAvibhAsinIm / pUjayitvA lasadbhaktyA, tuSTuve ca sthirAtmanA // 2 // dhanavezAdikaM bhUri, pradadau prathamAnvitam / upAdhyAyAya sacchAstra - mahAbdheH pAradRzvane // 3 // lekhinI pustakAdIni bhakSyakrIDanakAdyapi / avApya harSitasvAntA:, chAtrA: saMjajJire same // 4 // sammAnito'tha taM prItyA, zrImayAcandrapAThakaH / ananyAvahitacittena, pAThanAyodyato'bhavat // 5 // sa navInAgato bAlaH, zuzubhe chAtramaNDale / AkAze vizade dIpyannakSatra iva candramAH // 6 // api vidyArthinastena, mArdavaudAryazAlinA / sakhyAya sparddhayAmAsurnemicandreNa dhImatA // 7 // saMskArAt paurvabhavikAt, sakRcchratamapi zrutam / vajrarekheva saMsakta-mabhUt tasmin sanAtanam // 8 // paThannavahitatvena, sa vidyAM vyAvahArikIm / vizeSAd dhArmikAbhyAse, baddhalakSyo'bhavat kramAt // 9 // jinArcAstavana- dhyAnaM, gurUNAM vandanAdikam / sAmAyikAdyanuSThAnaM, tanmano ramayatyalam // 10 // ? vayasyaiH krIDamAnaH sa, savayobhiH kadAcana / nItimAn bhUpa iva na, pratijJAtaM vyalaGghata // 11 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (tRtIyaH sargaH ) 111
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ akasmAttanmukhAdudyad-dharmanisyUtabhASitam / tasya pratyAyayat pUrvA-cIrNAmiva susAdhutAm // 12 // vidyayA vapuSA kAntyA, vardhamAno nirantaram / prakRtyA'jani namraH sa, viTapIva phalodgamaiH // 13 // gRhe vidyAlaye krIDAGgaNe saubhAgyazevadhiH / sarvatra cA'pi sarveSA-mabhUt prItikaro bhRzam // 14 // tatkSaNaM sakalAM vidyAM, dadhau dhImAn sa pAThakAt / pUrvajanmArjitAM sadya-AgatAmiva moditum // 15 // saMskAravAripAnAya, prapAtulye vasan gRhe / saddharmanItivArtAbhi-rjIvanaM svamakalpayat // 16 // jagatyAdarzacAritraM, vidhAtuM nijanandanam / jAgarAmAsatustasya, pitarau hi divAnizam // 17 // mAtApitrAdayaH sarve, prasannaM vIkSya svaM sutam / vinayaM mUrtimantaM ca, khedaM sarvaM visasmaruH // 18 // kRtadravyAnuyogAdi-pAThabhUrizramaH sudhIH / yasya syAjjanakaH kiM sa, bhavejjJAnadaridritaH ? // 19 // rAjyAdhikAriNastena, lakSmIcandreNa dhImatA / carcA svaviSayAM kartu-mAjagmustasya vezmani // 20 // prastUyamAnAn taiH sArddha, vArtAlApAn rasena saH / azrauSInibhRtaM bAlo-'pyalakSitanijAgamaH // 21 // (yugmam ) anujau bAlacandrAdyau, bhaginyaH prItinirbharAH / sAmIpyamekasUtrotA, mumucuriva no manAk // 22 // bAlyato'pi sa nirbhIkaH, satyapriyo'bhavat sadA / kasyA'pi dUSaNaM naivA-'pahRte sma kadAcana // 23 // vividha haima racanA samuccaya 112
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasmin digvarSa(8) dezIye, prasaGgo'yamupasthitaH / bhUtavyudgrAhitevA'bhUt, kAcittatra nitambinI // 24 // sarve'pi kathayAmAsu-rjanAstasyAzcamatkRtAH / devIveyaM vijAnAti, bhAvAn bhUtaiSyato nRNAm // 25 // kutUhalavazAt sarvaiH, sArddhaM tatra gato hyayam / manvAno'pyanRtaM sarvaM, tatstriyAzcaritaM nanu // 26 // kUTAkArAM nirIkSyA'pi, sarvathA nirbhayaH sa tu / muSTiM baddhvA jagAdainAM, yadi sarvamavaiSi cet // 27 // tadA me muSTimadhye kiM, vidyate, brUhi paNDite ! / no cettvAM kila vetsyAmo, dhUrtavidyAparAyaNAm // 28 // sA tatprativacodAne-'samarthA budhamAninI / bhRzaM vilakSA sarveSAM, hAsyapAtramabhUttadA // 29 // nirbhayatvaM ca cAturya-masya vIkSya zizorapi / anvamaMsata bAlasya, sarve'pi bhAvibhavyatAm // 30 // AGgladvitIyakakSAyA-muttIrNAya pratikRtim / dadAvupAyanaM tasmai, mahebhyo manajI kRtI // 31 // natthu-maJchAbhidhastasmin, kAle'bhUnmAyikAgraNIH / asambhAvitamapyarthaM, darzayitvA sthale sthale // 32 // AzcaryAmbhodhisaMbhagnAn, tatkriyAhRtamAnasAn / narAnAbAlavRddhAn yaH, kRtavAn svIyazaktitaH // 33 // (yugmam) tacchaktidarzanotpanna-nijotkarSadRDhAgrahaH / svaM vizvApratimaM kartuM, mAnase nizcikAya saH // 34 // uttIrNo'pi parIkSAyAM, buddhyA'virahitazca saH / tAtabhArApanodAyA-'dhyayane'bhUnirutsukaH // 35 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (tRtIyaH sargaH) 113
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtvA kimapi vANijya-marjayitvA ghanaM dhanam / svajanAnAmahaM bhAra-mapaneSyApi sAmpratam // 36 // iti saJcintya saMjJAvAn, buddhikAJcanazANakam / saTTAbhidhAnamAreme, vaipaNyaM sa zanaiH zanaiH // 37 // sadbhAgyayogataH pUrvaM, kiJcit samprAptavAn dhanam / kintu pazcAdabhUt tasya, dhanahAnirhi bhUyasI // 38 // ekadA devacandrA''hvo, jagAda tatpitAmahaH / etadvyApAramutsRjya, zrayA'nyad bhayavarjitam // 39 // tamasau sasmitaM prAha, samIcInaM bhavadvacaH / kathametadvinA martyaH, kintu kauzalyamApnuyAt ? // 40 // iti namragirA samya-ganunIya pitAmaham / vyavasAyAdikaM kurvan, na tatra nirato'bhavat // 41 // api dadhyau bhave'smizcet, klezArjitadhanAdikam / sarvaM vihAya gantavyaM, ko guNastadupArjane ? // 42 // dRzyate yaddinArambhe, na madhyAhne tadIkSyate / madhyAhne yanna tadrAtrA-viti sarvaM calaM bhuvi // 43 // dharmasAdhanasAmagrI-saMyutaM prApya durlabham / mAnuSyaM janma no kuryAM, dharmaM pretyahitAvaham // 44 // tadA'vakezizAkhIva, niSphalo me bhavejjanuH / yatitavyamato'vazyaM, mayA dharme jinodite // 45 // iti cintAnimagnaM taM, dhyAnasthitamivA''tmajam / vIkSya pitrAdayaH sarve'bhUvan kAmaM vyathAturAH // 46 // . sausthyAya tasya kartavyaH, ko'pyupAyaH phalegrahiH / iti samyagvicAryetthaM, nizcikyuste svamAnase // 47 // vividha haima racanA samuccaya 114
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumanaH saGgamAsAdya, kITaH sanmUni rohati / evaM martyaH satAM yogA-jjAyate guNabhAjanam // 48 // bhAvapure munipraSTho, vRddhicandro virAjate / preSyastatsannidhau sadyo, yathA svastho bhavedasau // 49 // prAptAdezo yayau nemi candro'tha bhAvapattane / dRSTvA natvA guruM vRddhi - candraM prApA'tulAM mudam // 50 // gurorbhadrasvabhAvasya, komalasya sumAdapi / saGgastasmai kRpAmUrte-rbhavyAya ruruce'dhikam // 51 // jIvanaM nikhilaM tasya, yApayituM padAbjayoH / sarveSTakAmaghaTayoH saJjAtaH kRtanizcayaH // 52 // , guruvaktrAmRtAmbhoda- varSitairvacanAmRtaiH / tadvRdisthA bhRzaM siktA, vavRdhe bhAvanA latA // 53 // saMsArAdvirato rakto, jJAnAbhyAse divAnizam / gataM kAlaM na jAnAti yathendraH surasadmani // 54 // narmadAzaGkarAbhikhyaH, zAstrI zrImaNizaGkaraH / budhau dvau saMskRtAbhyAsa-menaM kArayato mudA // 55 // ekadA patrato'vetya, tAtamAturmRtiM sakaH / kSaNaM viSadya sadbodhaM nijatAtamalIlikhat // 56 // saMsAraH sArahIno 'yaM, na sthiraH priyasaGgamaH / vihAya zokaM kartavya-mato dharme dRDhAdaraH // 57 // jJAtvetyAtmabhuvaH patrAd, bhavaudAsInyamutkaTam / tatsnehazRGkhalAbaddhaH, sutaM svaM gRhamAnayat // 58 // gRhAgato'pi na svalpaM, tasmin rakto'bhavat sudhIH / sthito dehena gehe'sau hRdA tu gurusannidhau // 59 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (tRtIyaH sargaH ) , 115
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ smaran pUrvakRtAbhyAsaM, dharmAnuSThAnamAcaran / kAGkSan munivrataM zIghraM, sapta mAsAnninAya saH // 60 // tAdRzaM munikalpaM taM, vIkSya pitrAdayaH same / menere'yaM hi saMsAre, na sthAsyatyeva karhicit // 61 // nAgarabrAhmaNajJAti-statratyo rUpazaGkaraH / lakSmIcandrasya vacasA, nemicandramathA''hvayat // 2 // purA sAmnA tato daNDAt, tenA'yaM bodhito bahu / manAG na saMyamAdAna-vicArAt zlathito'bhavat // 63 // dAsyanti saMyamAyaite, kathaJcitsammatiM na me / vimRzyeti sa medhAvI, guptopAyaM vyacintayat // 64 // svajanAlakSito gatvA, puraM bhAvAbhidhaM rayAt / bhavAbhiSvaGganirmuktaH, saMyama svIkaromyaham // 65 // tatraiko jhINiyAbhikhya, auSTrikaH prAvasajjanaH / uSTramArohya yo lokAn, nayati sma sthalAntaram // 66 // icchAcandrAbhidhaM sAkSi-tayA madhye prakalpya saH / tamAhUya zubhe ghasne, prasthAtuM nirNayaM vyaghAt // 67 // ajJAta eva kenA'pi, gRhAnniHsRtya sAttvikaH / mumukSudurlabhenA'sau, nizyAgAnarAd bahiH // 68 // nirdhAritasthale pUrva-mevA''yAtaM sa vIkSya tam / auSTrikaM mumude'raM ka, iSTe dRSTe na modate ? // 69 // ativAhya trayo'pyete, triyAmAM vijanAspade / nirbhayaM, prAtarutthAya, coSTramAruhya prasthitAH // 7 // prAntareNa yathA varSa-nmedhairdustIrNasindhubhiH / abhItAH kramazaH prApustRtIye'hrISTapattanam // 71 // vividha haima racanA samuccaya 116
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatrA'vatIrNavAn zreSThi- jasarAjAtmajasya saH / sadmanyamaracandrasya, puNye saudhopame vare // 72 // upetyopAzrayaM natvA, gurupAdakajadvayam / samAkhyannikhilaM naijaM, tasmai vRttAntamAditaH // 73 // vyajijJapacca re bhIma-bhavakAntArasApa ! / bhavaccharaNasamprAptaM, mAmuddhara dayAnidhe ! // 74 // varSatrayakRtAyAsa- balenA'dyA''gato'smyaham / bhavatsakAze AdAtuM, saMyamaM gurusattama ! // 75 // kRpAM vidhAya me nAtha !, bhavaduHkhApahAriNIm / zivaprAsAdaniHzreNi, dattvA dIkSAM kRtArthaya // 76 // yadyapi prodyato'si tvaM, dIkSAyai vatsa ! sAmpratam / kintu notsahate ceta - statkRte'numatiM vinA // 77 // dhRtvA dhairyamato bAla !, vilambasvA'dhunA kiyat / yAvadAhUya te tAtaM, tasyA'numatirApyate // 78 // asambhAvitamAkarNya, gurorevaM vacastadA / mlAnAnano babhUvA'sau himadagdhAravindavat // 79 // ? " vicAritaJca teneda-manujJAyai gRhaM yadi / gantA'smyahaM tadA''yAtu - meSTAhe punareva no // 80 // vilambAlambanenA'pi prApsyAmyanumatiM nahi / vicAryetthamabhUt sajja AdAtuM saMyamaM svayam // 81 // tena sahA''gataM tatra, durlabhAkhyaM tu bhAvikam / tAdRgvirodhavirahAd, dIkSayAmAsa satvaram // 82 // tapasvikSAntivijayA-ntiSadratnAbhidhAnmuneH / zrImuktigaNino dharma - dhvajaM prApya pramodataH // 83 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (tRtIyaH sargaH ) 117
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ bANa vedAGkacandre'bde (1945), jyeSThe zukle ravestithau / gRhItasaMyamoH so'bhU-cchrInemavijayAbhidhaH // 84 // itthaM labdhvA pracurajananAvAptapuNyaprakarSAt dIkSAM mohapracayatimiradhvaMsanaikaprasiddhAm / saMsArAbdhyuttaraNataraNIM modamAnaH svacitte, kRtyaM mene sakalamakhilaM cintitaM yaccirAttat // 85 // // iti zrInemisaubhAgyakAvye dIkSAgrahaNaparyantavarNanAtmaka tRtIyaH sargaH // 118 vividha haima racanA samuccaya
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( caturthaH sargaH ) atha svahastAdRtasAdhuveSo, vairAgyaraGgollasitAtmavRttiH / zrIvRddhicandrAhvaguroH prasAdaM, vAJchannupeyAya tadaMhnimUle // 1 // ( upajAti: ) prasAdadRSTyA guruNA sa dRSTaH, sambhASitazcA'pi suhRdyavAcA / tadIyasatsavyakarAbjaniryadvAsapracUrNAJcitazIrSako'bhUt // 2 // cAritramArge svasutaM viditvA, samprasthitaM candrayutaH sa lakSmIH / nyAyyaM vidan taddhRdayena kintu, jajJe yiyAsurvyavahArato hi // 3 // icchanna zaknoti jano vidhAtuM, karoti cecchArahito'pi kRtyam / yataH sa vizve'tulitaprabhAvo, rAjeva bhAti vyavahAra eva // 4 // tameva saMzritya yuto hi lakSmIcandraH striyA bhAvapure samAgAt / na nyAyayuktA nijasUnudIkSetyevaM jagau nyAyagRhaM pravizya // 5 // nyAyaikaniSTho maganAbhidhAnastatrA'bhavad vizvasanIyavRttaH / zrInemipArzve svayamabhyupetya, parIkSayAmAsa bahuprakAraiH // 6 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (caturthaH sargaH ) 119
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sovAca re kiM vihitaM tvayedamajJocitaM karma vicakSaNena ? / jAnAsi kiM no hyavicAritasya, kAryasya jAyeta kaTurvipAkaH ? // 7 // vicArya tasmAdadhunA'pyamuSmAt, tvaM sAhasAd vatsa ! virAmamehi / yathA bhaved bhAvini te na kAle, duHkhodbhavaH kAraNamantareNa // 8 // naiyAyikasyeti nizamya vAcaM, jagAda nemizramaNastadAnIm / saMsAraduHkhaughajihIrSayaiSaApto mayA saMyama AtmabuddhayA // 9 // tyakSyAmi tannaiva kadApi yAvajjIvaM gRhItaM zucisaMyamaM tam / vizve vizIryeta na jAtu rAgo, mAJjiSThikaH sUryakaraiH sahasraiH // 10 // Alambya tannyAyapathaM yadiSTaM, syAttad yathecchaM vidadhAtu devaH / asmAdRzAM svAtmahitodyatAnAM, kasmAdbhayaM pApamRte bhave'smin // 11 // pragalbhamAkarNya vacastadIyamudIritaM nirbhayamityudAttam / viraktabhAvaM hRdi nizcikAya, zuddhaM muneAyakRdasya vijJaH // 12 // 120 vividha haima racanA samuccaya
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ jijJAsamAnaM pariNAmamasya, tattAtalakSmIndumidaM nyagAdIt / nA''pAtataH kintu hRdo viraktistvadIyasUnoriha nA'sti zaGkA // 13 // mohAbhibhUtA jananI tadIyA, tatpArzvamAgatya bhRzaM ruroda / bANa mAM tvajjananIM vihAya, na yujyate pravrajituM tvayA'Gga ! // 14 // datvA janiM tvAmapuSaM svapoSa - metAvatIM prApitavatyavasthAm / tvanmAtaraM toSayasIha no cedetAdRzIM tattava sAmprataM kim ? // 15 // zrutveti mAturvacanaM manAG na, gRhItamArgAdabhavaccyutaH saH 1 vibhAvayan kintu bhavasvarUpaM, tasmin vizeSeNa dRDhAdaro'bhUt // 16 // girA cacakSe priyayA prasUM sa mA gAH zucaM prAkRtamartyavat tvam / tvayA tu dharmaikadhiyA'dhunA'haM, satsaMyame saktamanA vidheyaH ||17|| utpadyate janturihaika eva, dehaM vihAyaikaka eva yAti / mamA'yamasyA'hamiti pramAdAt prApnoti duHkhaM hRdi manyamAnaH // 18 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (caturthaH sargaH ) 121
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandhyAbhrarAgapratimo hi loke, nirIkSyate'smin svajanAnurAgaH / virUpatAM yAti pratikSaNaM yaH, kA''sthA satAM tatra vinAzazIle ? // 19 // vimucya mohaM tata eva pUjye !, 'nujJApaya drAG mama saMyamAya / zubhAziSaM cA'rpaya me prasadya, yato'dyataH svasthamanA bhaveyam // 20 // sthiratvamityAtmabhuvo'vagatya, snehaM jahau tadviSayaM kathaJcit / dadhau ca citte paramAM prasatti, sutaH svakIyo'jani saMyato yat // 21 // nijaM puraM prasthitayohi pitroH prApyA'tiharSa stutayorjanaudhaiH / svAdhyAyamagno vinayena namraH, satprItipAtraM bhavati sma nemiH // 22 // sa pAThakAcchrImaNizaGkarA''khyAt, prArabdhavAn vyAkaraNAdipATham / jagrAha vidyAM prathamodabindu, mahIva sacchAstravizuddhabodhAm // 23 // jyeSThasthitirbhAvapure svakIyA''dyA'bhUt saha zrIguruNA mahauM / upAdizattatra gururmahIyAn jainAgamaM bhavyajanebhya iddham // 24 // 122 vividha haima racanA samuccaya
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ iyeSa so'bhyAsarato'pi citte, vyAkhyAnato bodhayituM manuSyAn / prAgAbhidhAnaM darabArayuktaM, puro nivezyA'bhyasanaM tatAna // 25 // uvAca cainaM muni nemanAmA, bhadrA''gate parvaNi vArSikA''Dhe / zrotuM na samyak prabhaviSyasi tvaM, janapravAdena hi kalpasUtram // 26 // ataH sthiraM cittamalaM vidhAya, matto'dhunA''karNaya kalpasUtram / kRtveti taM zrAvakamutsukaM sa, vyAkhyAtumArabdha sumuktakaNTham // 27 // kAryaprasaGgena yayau kadAcid, rahaHsthale tatra gurustadIyaH / alakSitastena nizamya tasya, vAcaH paTutvaM nitarAM tutoSa // 28 // bhavyAcchabhAvAmbudhivRddhicandre, durbhedyakarmAdrivibhedavaje / samAgate parvaNi vArSike tAn, gururjagAdA'maracandramukhyAn // 29 // bho bho ! dine zvo bhavatAM samakSaM, nemo'yamAkhyAsyati kalpasUtram / AzcaryayuktAn punarAha vIkSya, yathArthamAkhyAmi na dhatta zaGkAm // 30 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (caturthaH sargaH) 123
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurusturIye divase'tha vAgminaikena sAkaM muninA sabhAyAm / svIyottarIyaM paridhApya nUtaM, sampreSayAmAsa gabhIravRttiH // 31 // vyAkhyAnamadyA'sti mayA'rpaNIyamevaM na jAnan pariSadyagAt saH / vyAkhyAya pUrvaM muninA'tha kiJci dAjJApito nemamunistato'bhUt // 32 // AjJaptametad bhavatA mune ! kimAkhyAyatAM samprati kiM kariSye ? / munirjagau vedmi paraM na kiJcadgurvAjJayaivedamakurvi kAryam // 33 // gurornidezaM zirasA'vadhArya, vyAkhyAtametena sucArurItyA / prAzaMsi lokaiH purato gurostad, dvAraM zubhArambha ihA'sti siddheH // 34 // adhyaiSTa vijJAnmaNizaGkarA''khyAt, sa candrikAvyAkaraNaJca kAvyam / na kintu tRptiM matirApa tasya, jijJAsamAnasya mahAmahArthAn // 35 // kathAprasaGge guruvRddhicandraH, svIyAn jagAda zramaNAn nizAyAm / na pANinIyaM bahulAcca kAlAdadhItavAn vyAkaraNaM hi ko'pi // 36 // 124 vividha haima racanA samuccaya
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ataH paThet ko'pi munirbhavatsu, tanme manastayadhikaM prasIdet / gurUktametadUdhRdi sampradhArya, pAThAya tasyA''dRtanizcayo'bhUt // 37 // anveSaNAttatra pure samantAdavApi bhAnuH kila zaGkarAntaH / prAcArya AsIt sa tu rAjakIye, vidyAlaye vijJatamastadAnIm // 38 // atha prazaste divase sa nemaH, prArabdhavAn vyAkaraNaM tato jJAt / ekAgracittena sadA paThan sa, manISiNazcittamalaM jigAya // 39 // // iti caturthaH sargaH // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (caturthaH sargaH) 125
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 (paJcamaH sargaH ) puNyodayapuruSArtha-dvayayogAt prApya saMyamaM varyyam / kSudhitasya miSTabhojana - miva so'tyantaM mudaM prayayau // 1 // grahaNAsevanazikSAM, gurusevAlInamAnaso'dhiyayau / saMyamayogAnnikhilA - niva sa hi vidadhe purAbhyastAn // 2 // prathamAM cAturmAsIM nijaguruNA saha so'karoddhi bhAvapure / vinayavivekAdiguNai-rjAtazca guroH kRpApAtram // 3 // siddhAntacandrikAkhyaM, yo vyAkaraNaM papATha yatnena / budhamaNizaGkara-revA- zaGkarabudhasannidhau tarasA // 4 // tadbuddhau budhakathitA, bhAvAH ke tailabinduvatprasRtAH / paramAM prItimupAgAt, tad dRSTvA zAstriNAM cittam // 5 // prApyA'tarkitamapi yaH, svagurunidezaM dadAvasaMkSubdhaH / parSadyapi sumahatyAM, vyAkhyAnaM kalpasUtrasya // 6 // nijaziSyo yadi ko'pi, prAjJaH siddhAntakaumudIM hi paThet / ramyaM tadeti bADhaM, gururanavarataM vicacAra hRdi // 7 // " jJAtvA tadabhiprAyaM gurorvinIto'vadat sa nemamuniH / syAdyadi bhavatAmAjJA guro ! paTheyaM ca tAM premNA // 8 // prIto gururiti vacasA, tasmai pradadau zubhAziSo bahvIH / ko nahi tuSyetsvamano - nusAriNIM gAM nizamya janaH ? // 9 // budhabhAnuzaGkarAkhya-statrA''sId rAjapaNDito mukhyaH / tatpArzve zubha divase, prArebhe kaumudIM sa mudA // 10 // 1. kaM- jalam, tasmin // 1 vividha haima racanA samuccaya
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaumudyAH zAstrArthA-navadhArya yathAzrutAn sa guruvadanAt / askhalitaM zvo divase, sarvAnazrAvayat sa gurum // 11 // nAthAlAlazcakito-'pyadhItya kAzyAM samAgato vidvAn / yadvAgdhArAM vAde, zrutvA'skhalitapracArAM drAk // 12 // kAvyaM raghuvaMzAkhyaM, kirAtakAvyaM ca so'paThad dhImAn / api vatsaraparyAye, satatAdhyayanaikaratabuddhiH // 13 // prAdurabhUttaddehe-'sAtodayato jvaro mahAsnigdhaH / api vatsare vyatIte, nopAyazatairvyapetaH saH // 14 // tenA'bhyAse vighnaH, pravartamAne hyupasthitaH prabalaH / cintAklAntaM cittaM, tato'bhavannemavijayasya // 15 // anabhyasanakhinnahRda, pUjyazrIvRddhicandraguruvaryaH / samabodhayanmadhurayA, zirISamRdvayA girA tamiti // 16 // mA khidyasva mune ! tvaM, khedena hi nAzameti varabuddhiH / jhaTiti svastho bhUtvA, punarapi pAThaM vidhAtA'si // 17 // dIrghajvaroSmavazata-stannetre mandatejase jAte / AmrarasavyApRtyA, kramazaH sphItatejase'bhavatAm // 18 // katibhirmunibhiH sArddha, gurvAjJAto vihRtya jainapurIm / agamat paMnyAsavarya-pratApavijayasya sAnnidhye // 19 // DhelopAzrayamadhye, tadA sa AsInmunIzvaraiH paritaH / rAjannArhatadharma-prabhAvakaH zrutavayaHsthaviraH // 20 // tatpAbeM vidhipUrvaM, yogodvahanaM vidhAya zubhadivase / varyotsavena jagRhe, puNyopasthApanAM sa tataH // 21 // ahammadAvAdapure, caityAvalirAjite purapravare / dharmADhyajanAkIrNe, kaJcitkAlaM sthitiM kRtavAn // 22 // zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (paJcamaH sargaH) 127
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIhaThIbhAI-vATi-kAyAM zrIdharmanAthajinarAjam / zrIjagavallabhapAzrvaM, mUlevApArzvamAthaJca // 23 // zrIcintAmaNipAvaM, bhAbhApArvaM tathA ca vIravibhum / gAMdhImArgasthitaM ca, darza darza mudaM yAyAt // 24 // jhaverivADamadhye, DozIvADApratolikAmadhye / ramyA jinavaramUrtI-dRSTvA na hi ko mudaM yAyAt ? // 25 // guNaratnarohaNagirIn, svAdhyAyatapaHkriyAsu saMlInAn / vanditvA ca militvA, pUjyAn prApat parAnandam // 26 // mAghaJca naiSadhIyaM, kAvyaM vyutpattisAdhakaM pravaram / peThe paNDitasavidhe, kaumudyAH zeSabhAgazca // 27 // svIyaM samApya kArya, bhAvadraGgaM samAgate ziSye / harSAdhikyAd guravo, vyataran puNyAziSaH pracurAH // 28 // pUjyagaNimuktivijayA, abhavan prauDhapratApadhAmAnaH / ye jinazAsanarAjyaM, nipuNatayA'zAsanacchadhiyaH // 29 // tacchiSyadAnavijayA-stakeM zabde ca labdhavaiduSyAH / atisArarogarugNAH, samAgatAH vRddhigurupAveM // 30 // ucitauSadhasevanato, vaiyAvRtyena sAdhuvargasya / bhaktyA zrAddhagaNasya ca, te tvaritaM nIrujo jAtAH // 31 // zrIpAdaliptanagare, prArebhe tadupadezato yekA / zramaNAbhyAsAya zasyA, saMskRtapAThasya varazAlA // 32 // tatra munidAnavijayA-graheNa gurvAjJayA ca muninemaH / samupAgatazca tena, vegavatI sA'bhavacchAlA // 33 // tatra hi nAnAzAstrA-bhyAsaM kurvaMzca kArayan prItyA / kAlaH kiyAn gamita iti, kathamapi na jJAtavAn nemaH // 34 // vividha haima racanA samuccaya 128
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ itazca bhAvadraGge, virAjitaH pUjyavRddhicandraguruH / AyuHparihANyA kila, svaralaJcakAra samAdhiyutaH // 35 // AkarNya vRttametad, dAruNaduHkhapradaM munirnemaH / kiMkartavyavimUDhaH, kSaNamekaM mUcchito jAtaH // 36 // grahavedanavavidhumite( 1949), varSe 'rAdhasitasaptamIdivase / arihaMta-siddha-sAhU-mantraM dhyAyan gataH svargam // 37 // guruvirahAnaladagdhA, bhAvanagaravAsino hi bhaktajanAH / mahatA yatnena manaH-samAdhimAsAdayannUnam // 38 // nijaguruvaryaviyogAd, yUthacyutahariNazAvavat khrinaH / jalanirgatamIna iva, na rati kutrA'pi lebhe saH // 39 // vadati ca re durdaiva ! tavA'parAddhaM mayA hi kiM ? yena / idamatiduHsahaduHkhaM, mayi kSipan lajjase naiva // 40 // atha kiM kurve ? kva ca vA, gacchAmi ? vadAmi kasya vA purataH? zaraNavihInasya hahA ! -''kasmikaduHkhaugha ApatitaH // 41 // pUjya guro ! iti padato, bhaktyA vakSyAmi kaM madhuravAcA ? / samprati vakSyati ko mAM, re nemetyAptavacanena // 42 // kaH pAThayiSyati ca mAM, seviSye kasya pAdayugalaM vA ? / zirasi nyasya karaM svaM, ko dAsyatyAziSo me'nyaH ? // 43 // iti guruvirahArtaM taM, priyavANyA'bodhayanmunirdAnaH / antaHkhinno'pi bADhaM, kathamapyAlambya saddhairyam // 44 // re bhrAtaH kiM zocasi ? tyaja zokaM hRtsamAdhimAdhatsva / dhruvamaraNaM jAtasye-tyAgamavacanaM ca saMsmaratAt // 45 // 1. vaizAkha zrInemisaubhAgyamahAkAvyam (paJcamaH sargaH) 129
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 ko nAma jagati zakto, mRtyumukhAd rakSituM janaM svIyam ? | zrItIrthakRtsamA api taM nUnaM nA'tivartante // 46 // " pUjyA guravastu punaH, saMyamamArAdhya nirmalaM suciram / upadizya bhavyalokAn, nijajananaM sArthakaM cakruH // 47 // atha kAryamekamevA - 'smAkaM nyAyAdizAstramabhyasya / prApyA'tulavaiduSyaM tatpaTTodbhAsanaM kurmaH // 48 // iti tadvaco'panIta - svaguruviyogArtirApya hRdsvAsthyam / saMyamayoge nityaM, niyamitacitto'bhavan muditaH // 49 // laghusaMyamaparyAye, vayasi laghau guruvaraM vinA vasanam / prAptaM tadapi na dhairyaM, jahau svabhAgyaikavizvastaH // 50 // paJcamaH sargaH samAptaH / ( satyAnukUlye agre racanA vidhAsyate ) vividha haima racanA samuccaya
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. zrI siddhacakra stotram / jagaduddhArakRte yaH, pravartayAmAsa tIrthamidamanagham / surarAjasaMstutapadaM, bhaktyA'rhantaM hi taM praNuve // 1 // dhyAnAnalena karme-ndhanAni khalu yo hi bhasmasAccakre / aruja-majara-mamarapadaM, prAptaM siddhaM stuve'viratam // 2 // yo'mRtanibhayA vAcA, bhavyAnupadizati dharmamazrAntam / AcArapAlanarataM, sUriM taM sUrabhaM vande // 3 // pASANasamo hi naraH, pUjAM labhate yadIyasevAtaH / pAThananirataH pAThaka-varyojayatAt sadA vizve // 4 // pravihAya dehamamatAM, nityaM kurvanti ye tapo vividham / saMyama-sAdhana-pravaNAn, tAn sAdhUn bhAvato'bhinuve // 5 // jJAnaM tathA ca caraNaM, yatsahitaM caiva sArthakaM bhavati / sarvaguNamUlarUpaM, tatsaddarzanamahaM vande // 6 // kRtyAkRtyaM bhakSyA-bhakSyAdi yena vedyate nikhilam / ajJAnAndhadinakaraM, tat sajjJAnaM stuve satatam // 7 // devendra-cakravarti-prabhRtibhyaH zarma yatra naikaguNam / muktipadarAjavartma, cAritraM tajjagati jayatAt // 8 // nijamuktiM jAnanto, vidadhati tIrthaMkarA hi yanniyatam / karmakSayaikahetu, mama manasi tattapo lasatAt // 9 // navapadamayasiddhacakra-stotraM racitaM hi bhaktibhAvabhRtA / gurUdevapAdapaGkaja-madhuliha muni hemacandreNa // 10 // (racanA : vi.saM. 2064, zrA.su. 5 budhavAra mahAsukha bhuvana, pArlA (vesTa)) zrI siddhacakra stotram 131
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. viSayatyAgASTakam / caturazItilakSAsu, yoniSu bhrAmyatA mayA / yad yadAcaritaM pApaM, tadvaktuM naiva pAryate // 1 // asaMvRtena cittena, tathA'saMskRtayA girA / duSpravRttena kAyena, bhRzaM pApamupArjitam // 2 // devAdigatayastisro, gatimekAmimAM vinA / bandhAya puNyapApAnAM, kevalaM, na kSayAya tu // 3 // adya prApto'sti saMyogo, durlabho janmakoTibhiH / taM labdhvA kila kurve'haM, vipulAM karmanirjarAm // 4 // zabdAdiviSaye yatnAt, pratibandhamapi tyaje / yataste sarvadA naika-svarUpAH santi dehinAm // 5 // yadrUpamekadA dRSTvA, nRtyete smA'kSiNI bhRzam / sammukhaM cA''gataM tanna, rocate'dya nirIkSitum // 6 // zrotuM bhoktuM tathA spraSTuM, draSTumAghrAtumicchati / sadA navaM navaM cA'yaM, bhuktapUrvo'pyanantazaH // 7 // karuNAbdhe'tha nAtha ! tvA-madya prApya niraJjanam / sarvebhyo viSayebhyo'haM, bhaveyaM virato vibho ! // 8 // 132 vividha haima racanA samuccaya
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. zaraNASTakam / anAdyanantavizve'smi-nazrAntaM bhrAmyato mama / adhunA kevalaM hyekaH, tvameva zaraNaM vibho ! // 1 // yatra vA tatra vA gatvA, yaM vA taM vA praNamya ca / yanmayopArjitaM pApaM, tatsarvaM kSamayAmyaham // 2 // pitA mAtA tathA bandhu-dayito dayitA'thavA / svAminnA'laM samuddhA, nimajjantaM bhavAmbudhau // 3 // cetastvayyeva saMsaktaM, ratiM na labhate mama / gRhe vA vipine vA'pi, paNye vopavane'pi vA // 4 // kIdRzo mandabhAgyo'haM, sati nAthe bhavAdRze / muktvA tvaccaraNopAsti, vilasAmi bhave'nizam // 5 // hastamAdAya mAM nAtha !, tvamihA''nItavAnasi / mArgamadhye nirAdhAra-matha mAM kiM vimuJcasi ? // 6 // guNAnAM nA'sti te pAra-maudArya cA'pyanuttaram / guNamekaM na kiM mahyaM, tebhyo nAtha ! prayacchasi // 7 // idaM sunizcitaM viddhi, karuNAmbhonidhe ! prabho ! / tvAM muktvA koTikapaTaiH, zraye devaM na cA''param // 8 // zaraNASTakam 133
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. svarNAkSarIya kalpasUtra prshstiH| OM hI aha~ namaH / aha~ vijayate zazvat, aha~ vande nirantaram / aha~ dRSTaH zubhaH panthAH, aha~ nityaM namo'stu te // aha~ duHkhakSayaH zIghraM, aha~ rUpamanuttamam / aha~ zrIIM dhRtiHkIrtiH, aha~ Agaccha me manaH // (maMgalazloko) zreyaH zreNiM sa nityaM vitaratu bhagavAn vardhamAno jinendro, yastrailokyaM samastaM karagataphalavat kevalenAdadarza / yatpAdAbje vinanaiH surapatinikaraizcAru haMsAyitaM ca, vANI jImUtavadyo vyapagatadurito varSayAmAsa divyAm // 1 // (stragdharA) sarvAtizAyini yadIyamahimni loke, kAmaM vitanvati hataprahataprabhAvAH / yAtAH palAyya suraratnamukhA vidUraM, zavezvarAdhipatirastu mude sa pArzvaH // 2 // (vasanta0) re kAmakumbha suraratna suradrumAdyA etarhi yAntu nanu dUrabhuvaM bhavantaH / cintAmaNau sphurati pArzvajine jagatyAM, ___ manyeta mandamatirapyatha ko nu yuSmAn // 3 // (vasanta0) nikhile bhuvane'pi yatsama, na hi rUpaM pravaraM vilokyate / sakalepsita kalpamAzraye, prabhupArvaM jagavallabhaM sadA // 4 // (vaitAlIyam) 134 vividha haima racanA samuccaya
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrINAM cakravartI viralaguNakhaniH prauDhasAmrAjyazAlI, sAkSAt vAcaspati ryo nijaparasamaye naikasadgranthakartA / tIrthoddhAre ca rakto munigaNamahito bAlyato brahmacArI, pUjya zrInemisUrirjagati vijayatAM zrItapAgacchadhuryaH // 5 // ( stragdharA0 ) vihitanaikatamAdbhutasatkRtivijayadharmadhurandhara sevitaH / kavivaro' samazAstravizArado, jayati sUrivaro vijayAmRtaH // 6 // ( drutavilambitam ) yaddarzanena bhavino'sukhamAzu hitvA, harSa prakarSamatulaM tarasA labhante / drAkSeva yo madhurahRdvarasaumyamUrtiH, zAntAkRtiH sa jayatAd gurudevasUriH // 7 // tadIya paTTodayabhAnukalpaH, zabdAdizAstre kRta bhUriyatnaH / gAmbhIrya dhairyAdiguNAvalIDhaH, sUriH sadA rAjati hemacandraH // 8 // tasyAnujanmA prathamazca ziSyaH paMnyAsavaryyo guNarAgapInaH / sArvAgamAbhyAsarato hyajastraM, pradyumnanAmA jayatIha sAdhuH // 9 // ( indravajrA ) tacchiSyaratno munirAjahaMsaH, svAdhyAyalIno vinayena pInaH / prasannacetovadano nitAntaM, cAritramArAdhayati prakAmam // 10 // ( upajAtiH ) pUjyAMhi-hIravijayaH saralAtmavRtti vismaryate na hi sa tAtamuniH kadApi / patnI - sutadvayasutAzca jinendramArge, prasthApya yaH svayamapi pratatAna dIkSAm // 11 // ( vasanta ) svarNAkSarIya kalpasUtra prazasti 135
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvI hemalatA''khyA, 136 padmalatA''khyA ca saMyame saktA / bhaginI tathA ca jananI, taporatA jayati guNamahitA // 12 // ( AryA ) navasArInagara saMgha - vijJaptiM bhAvasaMbhRtAM matvA / varSAvAsAya sArddha-mebhiH samahaM samAyAtaH // 13 // ( AryA ) varSe'kSivedAmbara netra (2042) saMkhye, jyeSThasthitiH zrI navasArI madhye / vyAkhyAnamAsakSamaNAdibhizca, prazaMsanIyA hyabhavat sameSAm // 14 // ( upajAtiH ) iSuvadepramitAgama- varapUjA bhUryutsavena saMkalitA / yaizca tadAnIM dRSTA, prAzaMsan ke na tAM loke // 15 // ( AryA ) paM. pradyumnavijayagaNi varopadezena kalpasUtrasya / zrutarAgi bhaktavarNai: bhaktyA vipulArtha - bhUri dravyeNa // 16 // svarNAkSaraiH pratiriyaM maMgalabhUtA ca lekhitA jayAt / yAvad dinakaracandrau, tAvad budhavAcyamAnA kau // 17 // ( AryAyugmam ) varyye'gnivedAbhravilocane'bde, (2043) kalpaprazasti kRtavAn manojJAm / zrInemisUreramRtastadIya devasya ziSyo muni hemacandraH // 18 // ( indravajrA ) zrIvAcakAvataMsasya, yazovijayajigaNeH / trizatAbdayAM ca dRbdheyaM, prazastiH svastizAlinI // 19 // ( anuSTup) "bhUyAd bhadraM zrI zramaNasaMghasya " ( racanA saM. 2043) - vividha haima racanA samuccaya
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjyAcAryavareNya-zrIvijayodayasUrIzvarANAm guNasaGkIrtanam / ma - paM. hemacandravijayo gaNiH (rAjanagaram) (AryA-vRttam) jinavara-zAsana-bhAsana-nirataH zaradrabhrazubhrakIrtibharaH / / zrI vijayodaya sUri-rjayati sadA sUri mUrghanyaH // 1 // surataruriva sakalArthita-kartA zrI staMbhanAdhipati pArzvaH / yatra virAjati tasmiJ-janirajani staMbhane yasya // 2 // pUrvAdbhUtasaMskArA-dupadezAnnemisUrisamrAjaH / saMsArAnirviNNaH, pravavraje yo nave vayasi // 3 // gurupadakamalasamarpita-sarvasvaH svalpakAlayogena / yaH pUrvAdhigatamiva, svIcakre sakalazAstrArtham // 4 // ekatra sarvavidyAH, sahavAsavidhitsayA mithaH snehAt / vayaM guNagaNanilayaM, dayitaM yaM vavrire tvaritam // 5 // SaDdarzana tattvAnAM, syAdvAdanayena dezanAM yasya / zrutvA nAma vipazci-na cAlayetkaH svamUrdhAnam // 6 // yasya jagadvismayak-cchilpamuhUrtAdi zAstra-naipuNyam / sArvA''gamopaniSado, jJAnaM cAsIt suvikhyAtam // 7 // zramaNAdibhyo yo'dA-dAgama-zAstrAdi-vAcanAmanizam / tIrthoddhRtisatkRtyaM, kAritavAn svopadezena // 8 // zrutaparyAyavayobhi-vRddho gItArthazekharaH zrImAn / pravidita-paropakAraH, prazamanidhiH pravarapANDityaH // 9 // jaladhirasapramita samAn prapAlya satsaMyama pure bhAve svaralaMcakAra sAraM, dadyAdudayaM sadA so'yam // 10 // pUjyAcAryavareNya-zrIvijayodayasUrIzvarANAm guNasaGkIrtanam 137
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. prakIrNakopadezakazlokAH / jinA mokSamArgaM dizantazca siddhA-guNaudhairyutAH sUrayo bhAsayantaH / mataM cAhataM vAcakA bodhayantaH, zrutaM zaGkarAH sAdhavaH zaM vidadhyuH // 1 // prAGnaikavaryyabhava puNyabalena labdhvA, sampattimatra dhanadena samAmanalpAm / dAnaM pramukta karameva na ceddhi dadyA rakSisyatIha vada durgatipAtataH kaH // 2 // vapuste'starogaM vayazcApi navyaM, dhanaM te'sti pArzve suparvAdritulyam / vaco miSTamacchaM vinItaM kuTumbaM, na dharme matizcet tadA vyarthameva // 3 // manovAJchitaM kiM tavAstIha vijJa !, kimarthaM mudhA bhrAmyasItastatazca / yadA''pyaM hi tat sannidhau te'sti sarvaM, tatastatra kAryo nitAntaM prayatnaH // 4 // re re janAH ! zAntahRdA vicArya, yUyaM kurudhvaM karaNIyamatra / yato'lpamAyu rbahavo'ntarAyA, bahUni kAryANi karasthitAni // 5 // prAta hi yad dRSTipathAvatIrNaM, sAyaM hi tat karhicidIkSyate na / tasmAdrasAraM parihAya kArya, sAraM vidheyaM vibudhena kRtyam // 6 // 138 vividha haima racanA samuccaya
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM hrI~ aha~ namaH // // zrI AdinAthAya namaH // // zrI gautamasvAmine namaH // // namo namaH zrI guru nemisUraye // 26. zrI kesariyA - vIra-paramparAprAsAda-pratiSThAprazastiH zreyaH zreNi tanutAt satataM zrI mArudeva - jinacandraH / navanavati - pUrvakRtvaH, samavasRtaH siddhazaile yaH // 1 // arhatpadakajayamalaM, praNipatyAbhIpsitArthadAnacaNam / zrI kesariyAcaitya - prazastiriha likhyate'lpadhiyA // 2 // deze bhAratasaMjJe, puNyatame naikatIrthaparikalite / bhUvalayavizruto'sau nAmnA viSayo'sti saurASTraH // 3 // , pUjya zrI - pAdaliptasUrIzvara pAdasevanAbhiruciH / sAdhitavidyaH zrAddho, nAgArjunanAmako jajJe // 4 // gurunAmnedaM nagaraM, vAsitavAn pAdaliptasaMjJaM saH / jananivahastaM sampratyabhidhatte pAlitANeti // 5 // tatpuraparisaravartI, zatruJjayazailezekharo bhAti / muktiM yatrAnantA, jIvAH pratikaGkaraM prAptAH // 6 // zrI kesariyA - vIra-paramparA prAsAda-pratiSThAprazastiH 139
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ jalanidhijalaparimANaM, gaGgAtaTareNunikarasaGkhyAnam / kuryAtko'pi kathaJci-napunaH siddhAdrisaMstavanam // 7 // rAjati varacaityAliH, zubhrAdrau yatra tuGgazrRGgamayI / manye svarApagA sA, himavad-bhrAntyA samavartINA // 8 // nagare sUryapurA''Dhe, bhuvanAdbhutadarzanIyasadvibhave / nayana-dvi-ravA-kSivarSe-, vidhAya samahaM caturmAsam // 9 // zAsanasamrAT guruvara-pUjya zrI nemisUripaTTadharaH / vijayAmRtasUrIzaH, kaviratnaH zAstranipuNamatiH // 10 // zrI vijaya rAmasUriH, sUriH zrIviz2ayadevanAmA ca / dharmadhurandharasUri-gaNizca muni hemacandrA''hvaH // 11 // ityAdiziSyakalito, jhagaDIyApAdacArisaGghayutaH / grAmAdgrAmaM viharan, prAptaH zrI pAdaliptapuram // 12 // aJjanamahotsavasta-nizrAyAM sodyamaM babhUva varaH / zatruJcaya vihAre-'bhUvan dIkSAdyanekamahAH // 13 // dolatanagarIya zrI-zaLezvarapArzvanAthasaMsthAyAH / TrasTimahodayavarga-mupAdizatsUrirA'mRtaH // 14 // pratipadya sadupadezaM, zatruJjagiryupasyakAyAM sA / rAThoDAdakrINAd, vasudazazatakaramitAM bhUmim // 15 // khananamabhUttadbhUmau, guNanayanAkAzanetra (2023) mitavarSe / maGgalavidhAnapUrvaM, mAdhavavasita-zailajAtithyAm // 16 // zilpakalAniSNAtaM, somapurAnandalAlanAmAnam / mandiranirmitikArya, samarpitaM somacandrAdyaiH // 17 // praguNIkRtya samagrAM, sAmagrI so'pi kAryamArabhata / pratipadvidhuvadvavRdhe, kramazaH kAryazca zIghrataram // 18 // vividha haima racanA samuccaya 140
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kesariyAvIra-paramparAnAmakaM mahAcaityam / bhavyatamaM jananayanA-nandakaraM racyamAnamabhUt // 19 // pItAzmanirmitaM tat, suvarNaracitamiva caityamAzuzubhe / darza darzaM prApu-rna jAtu tRptiM janAkSINi // 20 // yasyAsti zilpazAstre, saMjJA zrI pApanAzanetizubhA / ramyaM tanmaNDapena, caityamajani meghanAdena // 21 // zRGgaiH paJcabhirambara-saMsparzi catustalaM mahaccaityam / sArddhadvivarSamAtra- kAlenAlpIyasA yadabhUt // 22 // nUnamadRzyeNa tatra, divyaprabhAveNa kenacidbhAvyam / kathamanyathedRzaM syAn-mahattamaM kAryamanapAyam // 23 // zrI kesariyAmandira-nAmnA khyAto'bhavatpradezo'yam / kesariyAnagaretti - puNyAbhidhayA hi sarvatra // 24 // bhojanazAlA-dharma-zAle pravare'pi tatra zuzubhAte / yAtrikacetovapu-rdadatu rye nirvRtiM nitarAm // 25 // sajjIbhUte'tha tasmin, zilpakalAnuttame vare caitye / aJjanabimbasthApana-mahAya saMyetire mukhyAH // 26 // rasanetrAmbaranayana (2026) pramite-'bde rAghakRSNasaptamyAm / kartuM zubhapratiSThAM, budhadivase nirNayo vihitaH // 27 // bRhatIM kalAkalayitAM, zrIsaGghAmantraNArthamatiramyAm / pratinagaraM sA preSIt, kuGkumavarapatrikA saMsthA // 28 // dhvajatoraNAdikalitaM, tatAna paTamaNDapaM suvistIrNam / yatra sahasrANi janA, Aseran muktasAGkIrNAH // 29 // bANAkSi (25) mitAM vAmAM-racanAmaitihyaviSayasambaddhAm / AsecanikAmagre-raGgAjIvairaracayacca // 30 // zrI kesariyA-vIra-paramparA-prAsAda-pratiSThAprazastiH 141
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ samucchrito dArumayo, merumahIdhro'rhato'bhiSekArtham / maNDapamadhye vihito, yathA videhe. sumerugiriH // 31 // grahavidhu (19) dinamitadIrgha, vividha mahApUjanairyutaM sphAram / kartuM nirNayamakaron - mahotsavaM zrI pratiSThAyAH // 32 // zAsanasamrAT samudaya-vartino'nye'pi sAdhavo bahavaH / sAdhvya iha mahotsavAya, dUrAd vihRtya samprAptAH // 33 // bhAvapurasthaH zrImad-vijayodayasUrirAT suvijJaptaH / icchannAgantumapi, zarIradauHsthyenAgatavAn // 34 // nijamativibhavaparAjita-dhiSaNaH zrI nandanAhvasUrIzaH / vijayAmRtasUrIzaH prAsAdasyopadeSTAsya // 35 // zrImotiprabhasUriH, siddhAntapaTuzca rAmasUrIzaH / zrImeruprabhasUriH, prabhAvakaH vAgmidhaureyaH // 36 // zrI vijayadevasUriH, saumyaprakRtirmadIyaguruvaryaH / sUri jayAnandA''khyaH sutaziSyaH puNyavijayasya // 37 // dharmadhurandharasUri-etaccaityopadezakAryaparaH / vAcaka kIrtezcandro, sUryodaya-saMjJapannyAsaH // 38 // paM. hemacandravijayaH, prAyeNA'nye'pi SaSTisaMGkhayAkAH / iti zAsanasamrAjJAM, zramaNAH samupasthitA bahavaH // 39 // nijaziSyairAyayau ca, sUriH kailAsasAgaraH zAntaH / zubhanizrAyAmityA-dInAmabhavatsama kAryam // 40 // mAdhavasitapaJcamyAH, maGgalagItairmanoharairvAdyaiH / kumbhasthApanapUrvaM, mahotsavArambha iha jAtaH // 41 // gajarathaturagairkalitaM, vividha-purAyAta-bhUrijanapUrNam / jalayAtrA-kalyANaka-varaghoTakaSaTkama'yamabhUt // 42 // vividha haima racanA samuccaya 142
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabimba-sthApanAyA-tithyaM bahirAgatAtithInAJca / sucArutara-vyavasthA-pUrvaM vihitaM paramahRdyam // 43 // rAdhAsitapaJcamyAM, zubhalagne zuddhavidhiyutaM jajJe / paJcazatAdhika jinavara-bimbAJjanasadvidhAnamiha // 44 // saptamyAM budhavAre, kRSNe rAdhe prazastatarayoge / zrI meruprabhasUryupa - diSTaH zrI prAgajIbhAI // 45 // zrI kesariyAmUla - nAyakamukhyatrikaM jhaverasutaH / dAnAdharitasuradruH prAtiSThipadacchabhAvena // 46 // zrI pArzvamantarikSaM, bhUgarbhe'sthApayad damaNavAsI / uttamasuto gulAba-candraH puNyApagAsindhuH // 47 // zrI zaGkezvarapArzva-muparitane'sthApayad vadAnyavaraH / hAthIjaNavAstavyo, harilAlAtmajamUlacandrA''khyaH // 48 // bhavyAkRtIn jinezA-ni te te zreSThino lasitabhAvAH / prAtiSThipaJca bhavye, caitye zrI gautamAdigurUn // 49 // nabhaso nirIkSya patitAM, puSpanibhavimAnataH kusumavRSTim / jinapratiSThAvasare, 'bhUvaJcakitA na ke tatra ? // 50 // zAntisnAtre pravare - 'STAdhikazatajAtarUpamudrAbhiH / vihitApUjA zreSThi - pravareNa prAgajIbhAtrA // 51 // aparaJca pAlitANA - nagaraM nikhilaM hi bhojitaM tena / yad bhASAyAM 'jhAMpe-cokhe' tyAkhyAyate lokaiH // 52 // samupasthitAH pratiSThA-kAle zaratetra (25) dazazataM lokAH / udaghoSayan prakAmaM, jaya jaya zabdaM jinendrANAm // 53 // zrI maphatalAla nAmA, zastavidhAnaM hyakArayada vidhikRt / mAn jinabhaktiratAn geyajJo gajAnano vidadhe // 54 // zrI kesariyA-vIra-paramparA-prAsAda-pratiSThAprazastiH 143
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanyAste kRtakRtyAH, pavitaM tairjanmanA nijaJca kulam / yairiha dhanavyayena, prApi pravaraH sukRtalAbhaH // 55 // ratnopamajinabimbai-mandirametad virAjitaM hyadhunA / girirAjayAtrikAnAM, hRnnayanollAsakRjjAtam // 56 // kAryAdhikAriNaH zrI zaMkhezvarapArzvacaityasaMsthAyAH / nimnollikhitA ibhyAH, sevodyattamAnasA nityam // 57 // zrI somacandranAmA, ThAkarazIbhyo varAliyopAhvaH / zreSThi dhIrajalAlo, manaHsukhaH zAntilAlazca // 58 // zrImAn naTavaralAlo, laghurapi vayasA vimarzakRkkamalaH / kRtvA zrI tIrthasevA - mete samupArjayan sukRtam // 59 // yAvanmerugirIndro, yAvallavaNodadhizca vidhusUryo / tAvadidaM jinacaityaM, nandatu bhuvi bhavyasaMsevyam // 60 // paM. hemacandravijayaH, zrI gurudevAMhi-sevanAptamatiH / zrI kesariyA caitya - prazastimetA-malikhadanadhAm // 61 // racayitA-zAsanasamrAT zrI vijaya nemi-amRta-devasUri ziSyaH vijaya hemacandrasUriH // racanA saM. 2028 144 vividha haima racanA samuccaya
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. pUjyaMprati dalakamalam- Va AcAryaguNasaMkIrtanam / zAstravizArada-nyAyavAcaspati-kaviratna-siddhAntamArtaNDa pUjyApAdAcArya zrIvijayanandanasUrIzvaramahArAjAn prati dolatanagarAt prahitaM dalam // preSaka :- paramapUjya-AcArya-zrIvijayadevasUrIzvarANAM ziSyaH __paMnyAsa-zrI hemacandravijayo muniH yadupajJaM dharmanAva-madhiruhya taranti bhImabhavajaladhim / bhavyAstamarcaye'haM, jinarAjaM rAjarAjinatam // 1 // nagare dolatasaMjJe, virAjinaM prasRmaraprabhAvADhayam / zrIzaGkezvarapArvaM, bhaktyA praNipatya pAzrvAca'm // 2 // labdhinidhAnaM dhyAtvA, gaNabhRt zrIgautamaM surendranatam / 'zrInemi'mantramevaM, smRtvA sarveSTakAmaghaTam // 3 // zrIpAdaliptanagare zatruJjayatIrtharAjasAMnidhye / sAhityanilayasaudhe virAjamAnAn vibudhavaryAn // 4 // nija-parasamayAmbhonidhi-manthanalabdhAdvitIyacidratnAn / kRtigaNanAyAM prathamasthAnApannAn paramapUjyAn // 5 // A.vijayanandanasUrismArakagranthe prakAzitam / pUjyaprati dalakamalam-AcAryaguNasaMkIrtanam 145
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjinazAsanabhAsana-kRtodyamAn santataM ca tatra ratAn / zrInandanasUrIzAn, sthavirAnapyasthaviracittAn // 6 // bhaktyA natottamAGgo, yojitakarakuDmalaH saromAJcaH / paM. hemacandravijayo, guruvaradevAghripadmAliH // 7 // vandanakoTisanAthaM, kuzalodantena saMyutaM patram / zrImaddolatanAmnA, varyAnnagarAnnivedayati // 8 // varivarti sAMprataM zaM, tIrthoddhatidattacittavRttInAm / zAsanasamrAjAM zrI-gurupAdAnAM prasAdena // 9 // dalakamalaM bhavadIyaM, sukhasAtodantabodhakaM prAptam / tenAsmadIyacetaH, pramodabharabhAjanaM jAtam // 10 // atrAsmadguruvaryAH, saMprati kuzalAnvitA virAjante / bhavyajanAJjinamArge, pravartayanto girA zubhayA // 11 // adhyayanAdhyApanayoH saMyojitamAnaso muniH svasthaH / pradyumnA''khyastapasaH sAdhitavAnolikAM dazamIm // 12 // janakamuni_rAkhyaH, satyapyavagaNya dehaduHsthatvam / sadvAcanamAlAdau, sukhamAste vyApRtasvAntaH // 13 // munidarzanavijayAkhyo, dIrghavihArazramaM vinodayitum / kiJcid vizramya tadanu svAdhyAyacikIH sasukhamAste // 14 // karmagranthaM tathA sUtra-muttarAdhyayanaM paThan / kurute puNDarIkAkhyo, vardhamAnAbhidhaM tapaH // 15 // (anuSTup) kRtAbhidhAnakozo'yaM candrakIrtimunistathA / dRDhIkaroti sattarkasaMskArAn bhUriyatnena // 16 // (anuSTup) vidyAdharo'pi zrIvardha-mAnAkhyaM tapa Acaran / tattvArthaM saMskRtaM cApi, samadhIte sthirAzayaH // 17 // (anuSTup ) vividha haima racanA samuccaya 146
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinayapurassaramete, vandanamAvedayanti sarve'pi / tat svIkAryaM kRpayA, guNaratnAmbhodhinA bhavatA // 18 // tatra bhavantaH pUjyA, bhavyAmbhojaM vibodhayanto drAk / vartiSyante kuzalA, ityAzAse'hamanavaratam // 19 // tatratyA munivaryAH, same'pi sAtAnvitA bhaviSyanti / nAmagrAhaM tebhyo vAcyo, me vandanAdividhiH // 20 // prArapsyete zrIma-jjambUcaritaM ca paJcamAGgamiha / Avazyake tRtIyaH, pravibhAgaH vAcyate hyadhunA // 21 // paMnyAsazIlabhadrA nirupAyaM rAjapattanaM prahitAH / tasmAt zUnyaM sthAnaM tatpratibhAyAditi spaSTam // 22 // tadapi na kAryoM bhavatA prAkRtajanavat kadApyadhRtibhAvaH / api virahaH katikRtvaH prItikaro jAyate'pUrvaH // 23 // jAnantyeva bhavantaH, zAstraidamparyavedinaH pUjyAH / bhramati sadA'smin bhuvane, saMyoga-viyogayozcakram // 24 // . ___ atha ca atratyA vArtamAnikI sthitiH ArdrAnakSatrAdanu, prAyaH samavaiti pratyahaM meghaH / auSNyaM tato'panItaM, parito bhUH zAdvalA jAtA // 25 // dinakRt kiraNaiH svIyaiH, kSaNapUrvaM tApayed bhuvaM yAvat / tAvat tAM jalapUrNA-ma kurute kuto'pi saMgatya // 26 // na jAne ko'pyayaM rAgo, bhuvyasyAM vAridasya yat / vAraMvAramavizrAnta-enAmAzleSTumicchati // 27 // dakSiNottaradigbhAge, gavyUtyardhAntare gate / puruSottamapArkAkhyaM, sthAnaM grAmo dahIsaraH // 28 // pUjyaprati dalakamalam-AcAryaguNasaMkIrtanam 147
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartete tatra rAjete, zrIzAntiH sambhavaprabhuH / tApatritayasantapta-bhavyazAntividhAyakau // 29 // bodhivallipuraM bhAti, pratIcyAM tAvadantare / tatra caityaM mahottuGgaM, rAjate sambhavaprabhoH // 30 // itazca dizi pUrvasyAM, rAjate parvatAvaliH / tathA drumaughasaMkIrNa-mudyAnaM sumahattaram // 31 // puruSottamapArke'bhUt pratiSThAyA mahotsavaH / sampanno'dya mahotsAhapUrvakaM jinabimbayoH // 32 // patrottarapradAnenA-nugRhyo'yaM janaH svakaH / asmadyogyA ca nirdezyA, kAryasevA kRpAvatA // 33 // bhavanti kRtapApmAnaH puNyavanto yadIkSaNAt / tagirirAjayAtrAyAM smaraNIyA vayaM sadA // 34 // (vi0 saM0 2028, varSAkAlaH) 148 vividha haima racanA samuccaya
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ TAY 28. A.zrI vijayapradyumnasUrivaraM / pratilikhitaM patram / __ (saM. 2038, zrAvaNa suda-13) nAnAtaru kRtavaprA, mAlaNasaritastaTe vilasamAnA / nijaruci jita sura bhavanA, nAmneyaM madhumatI nagarI // 1 // jalanidhirapi nijasalilai-ryatpAdau kSAlayatyubhayasandhyam / sAmpratasamaye sA kila, mahuvetyabhidhIyate lokaiH // 2 // phalakusumabhArananai-vallidrumasaJcayaiH surucirANi / udyAnAni samantAd, yAM nagarIM bhUSayanti bhRzam // 3 // yajjAtA nArikelA, ApyAyanti svavAriNA manujAn / yadbhavasahakAraphalA-nyAsvAdya jano bhavati tRptaH // 4 // kAzmIretipurI yAM, saurASTre sarva eva kathayanti / yatrasthAH kila lokAH, kAmaM dhanadharmasaGkalitAH // 5 // zrInandivardhanena, svAmibhrAtrA vidhApitA pUrvam / vIravibhorvaramUrtiH, khyAtA bhuvi jIvitasvAmI // 6 // jitaravividhuvRSarUpaM, rUpaM yasyAvalokya cArutaram / manyante hRdi bhavikAH, svAkSNAM sAphalyamativelam // 7 // A. zrI vijaya hemacandrasUri mahArAje mahuvAthI pATaNa, paM. pradhumnavi4ya ma. 652 sameta patra - saM. 2038, zrI. su. 13 A.zrI vijayapradyumnasUrivaraM pratilikhitaM patram 149
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ maNiratnai-rujjvalite, kAcakalAmaJjale pravaracaitye / baDhyo virAjamAnAH kinnahi jinamUrtayo namyAH // 8 // zAsanasamrATcchrImat-paramagurornemisUrirAjasya / janmasthAnasyopari, nirmApitamasti caityayugam // 9 // zrIpArzvanemicaityaM, caityaM zrI Adi zAnti nAmadharam / hRdayA''hlAdaka jinavara-bimbairati bhUSitaM bhavyaiH // 10 // adabadajItivarA''khyA-munmukhadRzyAM prabhovRhanmUrtim / darza darza yAntyA-bAlasthavirA mudaM paramAm // 11 // sArddhazatAdhikasaGkhyA, laghu laghu bAlA upetya jinasnAtram / madhuraravaM pratikalyaM, vidadhati bhaktyA''rhataM bhavanam // 12 // yatrA''gatyA''sanna-grAmebhyo jJAnalipsavo bAlAH / vidyAmadhIyate sa, bAlAzramo'sti yazovRddhiH // 13 // purapazcimadigbhAge, nemivihArAbhidhe subhagacaitye / zrI zAntinAthamUrti-virAjitA bhavati zAntikarI // 14 // natvA''rhatapadakamalaM, dhyAtvA hRdi nemisUrigururAjam / evaM varNita pUrvAn-nivedyate madhumatI-nagarAt // 15 // zrI vijayahemacandrA-''cAryeNa sahAnuvandanena dalam / pattanapurakRtacAtu-rmAsAH pradyumnavijayagaNinaH // 16 // vandittAsUtrArthaM, pethaDacaritaJca madhurayA vAcA / vyAkhyAnayan tRtIya-maGgannanu vAcayan vizadam // 17 // bhavyAn dharmAcaraNe, yuktivacobhizca yojayannanizam / kaccit kuzalo'sti bhavAn, vAcanasallekhanAdirataH // 18 // janakamuniH zrIhIraH, svAdhyAyAdau nirantaraM nirataH / glAno'pyaglAnamanAH, kaccit kuzalI prasannamukhaH // 19 // 150 vividha haima racanA samuccaya
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvya-prAkRtaviSayA-bhyAsaM bhaktiM ca bhAvataH kurvan / munirAjahaMsavijayaH, kimu tanumanaso nirAbAdhaH // 20 // sAdhvI priyadarzanA''khyA, hemalatA''khyA tathA ca padmalatA / anyA api zramaNyaH, sarvAH kiM santi kuzalinyaH // 21 // tAsAM kiM sarvAsAM, pracalati paThanaM tapazca nirapAyam / tAbhyo'nuvandanA ca, vAcyA sukhasAtavRttayutA // 22 // zrI vardhamAnatapaso, yA dIrghA olikA muditacittAH / ArAdhayanti tAH kila, dRSTvA tat ke-na hRSyanti // 23 // nijasadvacanavinirjita-drAkSAsiktAmRtAdimAdhuryaMH / guruvara devAcAryo, vAtsalyAbdhiH sa sukhamAste // 24 // vividhauSadhopacAraiH, zAmitakaphazaityamukhyarogaripuH / kiJcitsvAsthyayutaH sa, anuvandanavandanaM tanute // 25 // zrIguNazIlAbhikhyo'bhyasyati laghukaumudI ca raghuvaMzam / muni dharmaghoSavijayo'dhIte satprakriyAM haimIm // 26 // nAmnA lalitAGgamuniH, stotraM bhaktAmaraM paThannAste / te sarve sadbhaktyA, vandanAmAvadeyanti tarAm // 27 // vyAkhyAne paJcamAGga, pracalati sarvAnuyogamayamatulam / malayAbhidhasundaryA-zcaritaJca kutUhalopetam // 28 // munivarasAmAcArI-varNanarUpA varaughaniyuktiH / upamitinAmAgrantho, vAcyete pratidinaJcAtra // 29 // zrI zreNi-siddhinAma-tapa iha viralaM hi zrAvikA bahvaH / ArAdhayanti vidhinA, dUrIkRta dehamohadhiyaH // 30 // viMzatisatsthAna tapa-zcaturthabhaktaulikA'dhunA kriyate / upavAsAH SaDjAtA, gurudevaprabhAvatastasya // 31 // A.zrI vijayapradyumnasUrivaraM pratilikhitaM patram 151
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipulayazAzrIprabhRti-sAdhvyo'STA vedayanti praNati tatIH / yatsannibhittavazato'smAkaM svAdhyAyabaralAbhaH // 32 // dhAmI cImanabhAI, dRDhabhaktiH zrAvakaH surezazca / mahuvA samastasaGgho, vandanamAvedayanti mudA // 33 // zrAddho bakula-jhaverI, kAntI-maGgala-mahendra-zrAddhavarAH / pratidinamanarghyalAbhaM, lAnti mudA saiva toSakaraH // 34 // tebhyastathA ca pattana-purasatkazrIsamastasaGghAya / vAcyo hi dharmalAbho'smAkaM kuzalAdivRttayutaH // 35 // zrI neminAtha caitye, bimbasthApanamahAmahazcalati / samprati tena hi sarve, tadanuSThAne ratAH santi // 36 // zrAvaNakRSNapratipadi, prabhu-pratiSThAvidhi-guraubhAvI / avalokayituM taM kila, bhRzamutkA madhupurImAH // 37 // yA janayitrI zAsana-samrAjo vijayadharmasUrezca / vidvIracandra prabhRteH, kinna hi zasyA'kSitiH seyam // 38 // yo bhavakoTizatArjita-puNyaurlabdho'sti sAdhanAvasaraH / manasA vAcA kriyayA, tatsAphalye prayatitavyam // 39 // paJcAsaramukhabhavya-prAsAdAnAM hi darzanAvasare / smRtimAnIya vidhattA-masmAnapi tatsukRtakalitAn // 40 // yatkimapi syAtkAryaM, tanniHsaGkocamatra likhitavyam / nAzrayitavyaM dhairya-metaddala prativacodAne // 41 // vasuvahninabho'kSisame( saM. 2038), zrAvaNazukletrayodazItithyAm / candradine dalametat, prINayatu jJAn mayA likhitam // 42 // // iti zam // 152 vividha haima racanA samuccaya
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH prakAzana prasaMge A zrI kIrtikallola kAvya pustaka AjathI 60 varSa agAu prakAzita karavAmAM AvyuM hatuM. tene jemanuM tema rAkhIne ahIM mudrita karavAmAM AvI rahyuM che. saM. 2010-11-12 ema traNa varSanA satata prayatnanA phalasvarUpe A kAvya taiyAra thaI zakyuM hatuM. A samaye paMDita zrI bAbuojhA tathA paMDita zrI baMsIdhara jhA-A baMne zAstrIjIono prApta thayelo sahayoga smRtipathamAM AvyA sivAya raheto nathI eTale kRtajJa bhAve teono nAmollekha karavAmAM Avyo che. bhUtakALamAM A pustakanI bIjI AvRtti chapAvavA mATeno upakrama thayelo kharo ane ekavAra to eno anuvAda karIne paNa chapAvavA mATe to vicAra thayelo paNa enuM aMjaLa AvyuM nahi. Aje zrI devagurunI kRpAthI AnuM prakAzana thaI rahyuM che. te AnaMdanI vAta che. parama hitaiSI pU.paM. zrI meruvijayajI (AcAryazrI) ma. tathA amArA paramopakArI pUjya guru mahArAjazrIe karelA upakAranI to vAta ja thAya ema nathI AnI racanA samaye teo satata preraNA karatA na rahyA hota tathA racAyelA zloko joI, sAMbhaLI AnaMda utsAha ane saMtoSa vyakta karyo na hota to A kAvya A rIte taiyAra na ja thaI zakyuM hota. vaLI A kAvyanA keTalAka zlokone siddhAnta mArtaDa pUjya A.bha. zrI vijayanandanasUrIzvarajI ma.zrInI dRSTi taLethI pasAra thavAnuM saubhAgya paNa maLyuM che. manamAM UMDe UMDe evI bhAvanA che kharI ke A kAvya anuvAda sAthe bahAra pADavuM. A kAvyanA keTalAka zloko to evA prAsAdika tathA kAvyanI dRSTie camatkAra pUrNa che ke enA vAcanathI sahRdayavAcaka bhAva vibhora banyA sivAya na ja rahe. saM. 2073 mahA vada-5, guruvAra 69 mo dIkSAdina, -hemacandrasUri devabAga-pAlaDI, amadAvAda . punaH prakAzana prasaMge 153
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ // prathamatIrthapati-zrImadAdinAthasvAmine namaH // // labdhibhRt zrI gautamasvAmine namaH // zrIkIrtikallolakAvyam tacca zAsanasamrAT-tapAgacchAdhipati-prauDhapratApazAli-pUjyapAdAcAryamahArAja zrIvijayanemisUrIzvarajI - paTTAlaMkAra - zAstravizArada - kaviratna - pIyUSapANi - pUjyAcAryamahArAja - zrIvijayAmRtasUrIzvarajI - ziSyarala - vidvadvarya - paMnyAsapravara - zrIdevavijayajI-gaNivarAnte vAsinA hemacandravijayena muninA viracitam -: dravyasahAyaka :zeTha dharamacanda dayAcanda peDhI sAdar3I (mAravAr3a) sAdaDI zrIsaMgha taraphathI bheTa san 1957 -: prathamAvRttiH :vikrama saMvat -2013 vIra saMvat-2483 nemi. saMvat-8 -: dvitIyAvRttiH :vikrama saMvat -2073 154 vividha haima racanA samuccaya
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ -: prakAzaka :zeTha dharamacanda dayAcanda vatI zeTha gumAnacandajI cunIlAlajI sAdaDI (mAravADa) -: prAptisthAna :(1) zeTha dharamacanda dayAcanda Thi. nyAtInorA, ma. sAdaDI (rAjasthAna) (2) zA. dhanasukhalAla hIrAlAla Thi. rAmavATikA giradharanagara sAme, amadAvAda (3) jaina prakAzana maMdira 309/4, DozIvADAnI poLa, amadAvAda -: mudraka :lakSmIbAI nArAyaNa caudharI nirNayasAgara presa, 26-28 kolabhATa sTrITa, muMbaI-2 zrIkIrtikallolakAvyam 155
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIgautamasvAmine namaH // prAstAvikam jaina saMskRti AryAvartanI prAcInatama saMskRtiomAMnI eka che. teno itihAsa jeTalo prAcIna che teTalo ja gaMbhIra ane mahattvapUrNa che. A saMskRti pUrve vizAlakSetramAM prasarela temaja pUrNa rUpe vikAsa pAmelI hatI. teno Acho khyAla bhAratanI dharatIpara Thera Thera patharAyelAM ujjavala kalAnA Adarza namUnA bhUta pavitra tIrthadhAmothI thAya che. tevA tIrthomAMnuM eka rAjasthAnamAM AveluM zrIrANakapurajI mahAtIrtha che, jenuM zilpasthApatya ane unnatakalAsaundarya sau koIne Azcaryakita banAve che. golavADa prAntanI paMcatIrthamAM A tIrtha mukhya che. phAlanA sTezanathI 21 mAIla ane sAdaDI gAmathI 6 mAIla dUra ADAvalA (aravalI ) parvatanI ramya upatyakA ( taleTI ) mAM zrI rANakapurajI tIrtha AveluM che. pUrve mevADamAM ane atyAre rAjasthAnamAM gaNAtuM A tIrtha jainonI bhUtakAlIna jAhojahAlI temaja ajoDa zilpakalAnuM mUrta darzana karAve che. cAre bAju saghana vanarAjithI vIMTAyeluM A sthAna khUbaja ramaNIya che. paMdaramI sadImAM rANakapura ghaNuM ja moTuM ane samRddha nagara hatuM, kAraNake te vakhate jainonA ja kevala 3000 gharo hatAM, to bIjA varNanA paNa ghaNAM ja gharo haze temAM zaMkA nathI. paM. zrI mehakavie saM. 1499mAM racelA 'zrIrANigapura caturmukha prAsAdastavana mAM teo rANakapuranuM AMkhoe joyeluM varNana karatAM kahe che. "rANakapura joIne manamAM ghaNo ja Ananda ane ullAsa thAya che. A nagara aNahilapura pATaNa jevuM che. tenA gaDha mandira polo vagere atyanta sundara che. nagaranI vacamAM nadInA nirmala nIra vahe che. kuvA, vAva-vADI-dukAno ane jinamandira ghaNAM che. valI ahiM aDhAre varNanA loko ane lakSmIvaMta vepArIo ghaNAM rahe che, temaja puNyavaMtono to pAra ja nathI - bahu vase che. temAM saMghavI dharaNAzA mukhya che. jenA dAna, puNya, ane jasa jagamAM vistarAyelAM che, ane jinabhavanano uddhAraka che, tenI mAtAnuM nAma kAmalade che je ratanasiMha ane dharaNiMda nAmanA putraratnone janma ApI dhanya dhanya gavAya vividha haima racanA samuccaya 156
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ che" A varNanathI paMdaramA saikAmAM rANakapura keva' vizAla nagara haze teno sundara khyAla male che. zrI meha kavinA kathana mujaba paMdaramI sadImAM ahiM sAta jinamandira hatA. tyArapachI 1955mAM zrI jJAnavimalasUri ma.nI tIrthamAlAmAM ane aDhAramAsaikAmAM paM. zrImahimAkavie racelI tIrthamAlAmAM ahiM pAMca jinamandira hovAno ullekha che. atyAre ahiM traNa jinamandira che. lagabhaga 59 vIghAnA vizAla kaMpAuMDamAM traNa jinamandira, traNa dharmazAlA, bhojanazAlA, unnata nagArakhAnu, bagIco, reMTa, kuMDa vigere vidyamAna che. kaMpAuMDa cAre bAju majabUta koTathI gherAyeluM che. traNa jinamandiromAM mukhya zrI AdinAtha bhagavAnanu ati manohara caitya che. AnI bArIka koraNI ane vaividhyabharyu kalAkauzala bhalabhalAne maMtramugdha banAvI de che. prAgvATakulAvataMsa paramArhata zrI dharaNAzAhe baMdhAvela A mandira jANe svargamAMthI koI devavimAna utarI na Avyu hoya tema bhAse che. zrI hIravijayasUri rAsamAM A tIrthano mahimA gAtAM zrI RSabhadAsajI kavie kahyu cha ke : "gaDha Abu navi pharasIyo, na suNyo hIrano rAsa, rANakapura nara navi gayo, triNye garbhAvAsa" kharekhara Abu ane rANakapuranI yAtrA jeNe nathI karI tenuM jIvatara nakAmuM che, e lokavANI- kathana e tIrthonAM sAkSAt darzana karyA pachI jarUra yathArtha lAge che. temaja mAravADI bhASAmAM paNa A tIrtha mATe eka kahevata prasiddha che 'TukaDo TukaDo khANo, paNa rANakapurajI jANo' arthAt game teTaluM kaSTa veThIne, duHkha sahana karIne paNa zrI rANakapurajInI yAtrA jIvanamAM jarUra karavI.. kaMpAUMDamAM praveza karatAM mukhya daravAjAmAM pesatAM paMhelA 'maghAI' nAmanI nadI Ave che, kalakala zabda karatI prabhu darabAramA jatAM bhAvukonuM svAgata na karatI hoya tema vahI rahI che. trailokya dIpaka mandira dharaNavihAra lagabhaga 48000 corasa phITanA vistAramAM Avelu che. ene nalinIgulmavimAna, tribhuvanadIpaka-caturmukha prAsAda Adi zrIkIrtikallolakAvyam 157
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmothI paNa saMbodhAya che. mandiranI prathamabhUmikA jamInanA samatalathI 40, 45 phITa U~cI che. mandiramAM praveza karatAM pahelAM vIza pacIza pagathIyAM caDyA pachI eka cokI Ave che, tenI chatamAM ekaja mastakamAM joDAyelI pAMca pUtalIo kotarelI che. tenAM aMgamaroDa ane zilpalAvaNya bhalabhalAne Azcaryamagna banAvI de che. ahiM AjubAju bIjAM paNa aneka bhAvo kotarelAM che. temaja chatamAM svastika, naMdyAvarta ane yaMtra vagere paNa kotaryAM che. tyAMthI Agala cAlatAM pravezadvAramAM gayA pachI baMnne bAju bhoMyarAmAM birAjamAna nAnI moTI prabhu mUrtionAM darzana thAya che. tyAMthI Agala UparanI chatamAM rahelAM kalpavRkSanA patranI atinAjuka benamUna koraNI, staMbhonuM zilpalAlitya, ekaja pattharama ArapAra kotarI addhara goThavelAM toraNo vagere joIne mana amandaAnandasAgaramAM taNAvA mAMDe che. A mandirane cAre bAju pravezadvAra che. temAM pazcima taraphanuM dvAra mukhya gaNAya che. AkhuM mandira sevADI ane sonANAnI khAnanA ArasapANathI banAvavAmAM AvyuM che. mandiramAM pharatI 80 devakulikAo che. jemAM 76 derIo nAnI temaja zikharabaMdhI che. badhI ekasarakhI che. ane cAra moTI derIo che. valI cokamAM cAre dizAmAM eka eka mahAdhara prAsAda che. jenA nAma 'karmAprathama mahAdhara caitya' 'karNAprathamamahAdhara caitya' 'staMbhanakAvatAra caitya' ane 'arighAtacaturtha mahAdhara caitya' A pramANe upalabdha thAya che. A rIte ahiM 84 derIo che. derIomAM bhUta, bhaviSya ane vartamAna traNe covIzInA pratimAjI bhagavaMta birAjamAna che. pahelI derImAM zrI somasundarasUri ma.nI pIlA pASANanI mUrti mUlanAyaka bhagavAnanI bAjunA gokhalAmAM birAjamAna che. mUla gabhArAnA jalavaTamAM paNa onI eka mUrti birAjamAna che. mUlamandiramAM zrI RSabhadeva bhagavAnanI lagabhaga savAcAra phITa U~cI eTale ke parikara sAthe Azare ATha phITa U~cI cAra manohara mUrtio birAjamAna che. pUrva pazcima ane dakSiNa dizAnA mUlanAyakajInI mUrti Upara saM. 1498no lekha che. kevala uttara dizAnI mUrti Upara saM. 1679no lekha che. temAM rANA karNasiMhanA rAjyamAM zrI devasUrijI mahArAjanA upadezathI pratiSThA thayAMno ullekha vividha haima racanA samuccaya 158
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. A uparathI ema jaNAya che ke pU.A.ma. zrI somasundara-sUrijI ma. e ekaja samayamAM cAre jinabiMbonI pratiSThA karI haze, parantu uttaradizAnA mUlanAyakajIne koI kAraNasara badalavA paDyA haze. mUlamaMdiranI cAre bAju cAra vizAla maMDapo che. tenA mukhyamaMDapa tathA raMgamaMDapa judA judA che. mandiramAM nakazIthI bharapUra 1444 thAMbhalAo che. mUlanAyakanI Agala maMDapamA rahelI nAca karatI ane vAdya vagADatI devIo to sAceja nAca karatI karatI saMgIta na gAtI hoya tema lAge che. mandiramAM zilpakalAthI zobhatAM 24 raMgamaMDapo che. mUlanAyakanI DAbI bAju zikharamAM adhiSThAyakadevadevInI mUrti kotarelI che. A adhiSThAyaka devano ahiM ghaNoja prabhAva che. jamaNI bAju cokamAM pAMcaso varSanuM jUnuM 'rAyaNavRkSa' ane tenI nIce zrI AdinAtha bha.nA pAdukA zrI zatrujaya tIrthAdhirAjanI yAda Ape che. zrI sametazikharajInI nakazIyukta racanA, zrIaSTApadajInI (adhUrI) adbhutaracanA, be zilAo Upara yaMtrAkAre goThavelI zrInaMdIzvaradvIpanI kalApUrNaracanA, kalAnA bhaMDArasabhA jhummaro, temaja sahasrakUTanI manorama racanA vagere joI mana ghaNuM ja AhlAdita bane che. derAsaranI bhamatImAM eka bhIMta Upara sahastraphaNA zrIpArzvanAtha bhAnuM zilpa eka akhaMDa zilA Upara kotareluM che. kAussaggadhyAne zrI pArzvanAtha bha. nAgendranI pITha Upara UbhelA che. nAganAgaNIo AMTA lagAvIne 1008 chatra bhagavaMtanI Upara dhAraNa karyAM che. A zilpa zilpInI samagra zaktithI upajyuM hoya tema lAge che. tenA Upara saM. 1903no lekha che. ____ mUlanAyakanA sabhAmaMDapanA thAMbhalAmAM zreSThivara zrIdharaNAzA ane sthapativara zrIdepAnI UbhI mUrtio pratimAjInA harasamaye darzana karI zake evI goThavaNapUrvaka kotarelI che. eka khUNAnA derAsaramAM pAghaDI kheza Adi vastrAbhUSaNothI sajjita hAthamAM mAlA rAkhelI zrIdharaNAzAnI mUrti paNa dRSTigocara thAya che. thAMbhalAonI ekasarakhI goThavaNI, ekasarakhA raMgamaMDapa, sabhAmaMDapa, mukhya maMDapa, ane ekasarakhI derIo jotAM zilpInI zrIkIrtikallolakAvyam 159
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ anupama kalAkuzalatAno sAro khyAla male che. mUlamandira traNa mAlanuM che. temAM bIjA ane trIjA mAlamAM zrI caumukhajInI mUrtio birAjamAna che. samavasaraNanA derAsara Upara samavasaraNanuM derAsara ane aSTApadajInA derAsara Upara zrIcaumukhajInuM derAsara che. mandiranuM zikhara UMcaM ane koraNIthI bharapUra.che UparanA mAlomAM pharyA pachI nIce utaravaM hoya to nIce AvavAno mArga zodhavo muzkela paDe che. AvI kalAmaya che ahiMnI bAMdhaNI. AkhA mandirane jotAM dharaNAzAhe karela udAttadhanavyaya ane zilpI zrI depAe karelu buddhipUrvakano zaktivyaya najare paDe che. mandira baMdhAvanAra dharaNAzA dhanakubera dharaNAzAha pahelAM mAravADa (sirohI sTeTa )nA nAMdiyA gAmanA vatanI hatA. temanI mAtAnuM nAma kAmalade ane pitAnAma kurapAla hatuM. temane dhAralade nAmanI saMskArI patnI ane jAjJA tathA jAvaDa nAmanA be putraratno hatA. temanA moTAbhAInuM nAma ratnAzAha hatuM, teone paNa ratnAde nAmanI patnI ane lAkhA-manAsonA ane sAliga nAmanA cAra putro hatAM. kahevAyache ke eka vakhata mAMDavagaDhanA bAdazAhano putra tenA pitAthI rIsAIne rAjya choDI cAlyo jato hato. rastAmAM nAMdiyA gAma AvyuM. tyAM ratnAzAha ane dharaNAzAha baMne bhAIoe tene ghaNuM samajAvI enA ghera pAcho mokalyo. bAdazAhane A vAtanI jANa thatAM te khUbaja khuza thayo ane baMne bhAIone mAnapUrvaka bolAvI potAnA darabAramA rAkhyA. buddhibalathI alpasamayamAMja teo rAjA ane prajAnA mAnya thayA. A vAta IrSyAlu lokone na rucI. teoe sAcI khoTI rIte rAjAnA kAna bhaMbheryA, kAcA kAnanA bAdazAhe teone guno na hovA chatAM daMDita karyA. mahA mahenate teo daMDa bharI tyAMthI rANakapuranI dakSiNe AvelA mAnagaDha (pAlagaDha) gAmamAM AvIne vasyA. tyArabAda dharaNAzAnI ujjavala kIrtine sAMbhalIne mevADanA mahArANAe temane potAne tyAM bolAvI sArA sthAne sthApyA. ane zeThanI pratibhAno paricaya thayA pachI maMtrIpadano bhAra paNa temane zire soMpyo. kAryadakSa zeThe alpa samayamAM nItipUrvaka rAjya kArya karatAM 160 vividha haima racanA samuccaya
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAraM dravya ekatuM karyu ane bRhattapAgacchIyAcArya mahArAja zrI somasundarasUrijI ma.nA upadezathI teo dhArmika kAryoMmAM vizeSa rucivAlA banyA. saM. 1746mAM zrI zIlavijayajI ma.e racela tIrthamAlAnA ullekha pramANe zrIdharaNAzAhe 32 varSanI bhara juvAnImAM zrIzatruMjayanI yAtrAe AvelA 32 gAmanA saMghonI vacce saMghatilaka karAvI cothuM zrIbrahmacaryavrata uccaryu. tyAM teoe dAnAdi zubha kAryone viSe aDhalaka dravya kharmyu. tyArapachI A. zrI somasundarasUrIzvarajI ma.nA sadupadezathI zrI dharaNAzAhane jinamandira baMdhAvavAno manoratha thayo. rAtre devIe nalinI gulmavimAnanuM svapna ApyuM. svapnuM joI vimAnanA AkAravAluM jinAlaya baMdhAvavAno nizcaya karyo mandira mATe sAdaDI gAma pAsenI jamIna pasaMda karI mahArANA kuMbhA pAsethI kharIdI lIdhI. rANAe jinamandiranI sAthe gAma vasAvavAnI zarate jamIna ApI. gAmanuM nAma rANAnA nAma UparathI 'rANakapura' rAkhavAmAM AvyuM. kahevAya che ke tyArabAda kuladevI e temane eka nidhAna batAvyo ane pachIthI dharaNAzAhe mandiranA nakazA mATe pacAseka moTA moTA zilpIone bolAvyA. badhA zilpIo nAnA moTA aneka jAtanAM nakazA dorI lAvyA, parantu temAMno eka paNa nakazo zeThane gamyo nahIM. Akhare muMDArAnA zilpI depAe nakazo dorI zeThane batAvyo. A nakazo nalinI gulmavimAnanA AkAravAlo hovAthI zeThane gamI gayo. kahe che ke zrI depAe nakazo doryo emAM paNa devInI sahAya hatI- kAraNa ke te samaye depo saMnyAsI jevo ane sAmAnya zilpI hato. te pachI dharaNavihArano pAyo nAMkhavAmAM Avyo te pAyo sAta mAthoDAM UMDo khodavAmAM Avyo hato. temAM kastUrI, kezara, hIrA, mANeka, suvarNa Adi bahumUlya vastuo nAMkhavAmAM AvI. zrI zIlavijayajI ma.nAM kathana mujaba saM. 1446mAM mandirano pAyo naMkhAyo hoya to saM. 1496mAM mandiranI pratiSThA thaI hovAthI pacAsa varSa sudhI mandiranuM kAma cAlyuM haze valI zrI jJAnavimalasUri ma.nA stavanamAM saM. 1495mAM dharaNavihArano pAyo naMkhAyo ane saM. 1497mAM pratiSThA thayAno ullekha che, e pramANe to AvuM vizAla mandira ghaNAM TraMka samayamAMja zrIkIrtikallolakAvyam 161
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ * daivika prabhAvathI thayuM hoya to e paNa asaMbhavita na kahevAya. temaja ekamata pramANe 64 varSa ane bIjA mata pramANe 62 varSa sudhI dharaNavihAranuM kAma cAlyuM tevo nirdeza che. game tema hoya parantu AvA vizAla ane nakazIdAra mandirane baMdhAtAM jarUra ghaNAM varSo lAgyAM haze temAM zaMkA nathI. pahelA ahiM 84 bhUgarbha ( bhoyarA ) hatA. paNa vartamAnamAM pAMca bhoyarA khullAM che. mUla nAyakanI pratiSThA AvuM vizAla ane anupama mandira baMdhAyuM hovA chatAM dharaNAzAnI bhAvanA to sAta mAlanuM mandira baMdhAvavAnI hatI, paNa tema karavA jatAM kadAca pratiSThAno lAbha cUkI na javAya e AzayathI traNa mAla lagabhaga pUrA thayAM eTalAmAMja pU. AcAryadeveza zrI somasundarasUrijI ma. nA hAthe pratiSThA karAvavAno nirNaya karyo. dharaNAzeThanI vinaMtithI AcAryazrI dharaNAzAe baMdhAvela vizAla pauSadhazAlAmAM padhAryA. temanI sAthe 500 sAdhuono parivAra hato. temAM cAra sUrivaro temaja nava upAdhyAya mahArAjo hatA. saM. 1498 phAgaNa vada 5nA zubha divase A.ma. zrI somasundarasUrijI ma.e sUryasama tejasvI mUlanAyaka zrI AdinAtha bha.nA cAra biMbonI pratiSThA karI. mUlanAyakanA daravAjA pAse vizAlakAya lekha che. temAM trailokyadIpaka caturmukha yugAdIzvara prAsAdanI saM. 1496mAM pratiSThA karyAno ullekha che. valI zrI jJAnavimalasUrijI ma. e racela 'zrI rANakapura tIrtha stavana 'mAM saM. 1497 mAM prabhujInI pratiSThA karyAnuM jaNAvyuM che. paNa mUla nAyakajInI mUrti Upara saM.1498no lekha hovAthI prabhujInI pratiSThA to 1498mAM ja thaI haze mUla nAyakajInA pratiSThA samaye bIjAM 34000 pratimAjI mahArAjanI pratiSThA karavAmAM AvI hatI. dharaNAzAnI aMtima ghaDIe temanA moTA bhAI ratnAzAhe temanI abhilASAne banatI zaktie pUrNa karavAnuM vacana ApyuM hatuM ane tadanusAra pAchalanAM ATha daza varSa sudhI ratanAzAhe je kAma karAvyaM te pahelAM karatAM vadhu kalAmaya bane tevI rIte karAvyuM hoya tema ratnAzAhe karAvelAM kAmo jovAthI jaNAya che. eka zilAlekha UparathI zrIhIrasUrIzvarajI ma.nA upadezathI meghanAda mahAmaMDapa baMdhAvarAvI A vividha haima racanA samuccaya 162
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mandirano uddhAra thayo che. derIonA mUla nAyakajI Upara paNa bIjA bIjA sadgRhastho taraphathI pratiSThA thayAno zilAlekha malI Ave che. zrI pArzvanAtha bhAnuM mandira - zrI AdinAtha bha.nA mandirathI thoDe dUra pazcimamAM jamaNI bAju zrI pArzvanAtha bhAnuM sundara mandira che. mUla gabhArAmAM parikara - vAlI zrI pArzvanAtha bha.nI adbhuta pratimA Azare 2 // phITa UMcI virAjamAna che. mandiranI cAre taraphanI bhIMta Upara yugalIyAMonI nagna pUtalIo jovAmAM Ave che. tethI yugalika puruSonI svAbhAvika avasthAnuM dRzya hoya tema lAge che. keTalAMka vidvAno Ane kAmazAstrIya corAsI Asano kotaryAM che ema kahe che. tyAre keTalAMka zrI sthUlabhadrajI ma. kozAnI citrazAlAmAM comAsu rahyAM te samaye kozAe karela hAvabhAvAdinuM dRzya hovAnuM jaNAve che temaja keTalAMka zrI neminAtha bha.nI jAnanA varaghoDAnuM dRzya batAve che. ane keTalAMka sundara kalAmaya dRzya Upara doSanA parihAra mATe AvuM rUpa AlekhAya che evaM paNa mAne che. jema rAjAonI azvazAlAmAM sArA azvo Upara dRSTidoSanA parihAra mATe AgalanA bhAgamAM gheTo bAMdhavAmAM Avato hato. A mandira somala poravADa nAmanA dharaNAzAnA munIme baMdhAvyuM hovAnuM jANavA male che. A mandiranI koraNI mUla mandiranA jevI ja che. zrI neminAtha bha. nuM mandira dharaNavihAranI barAbara sAme pazcimamAM thoDe dUra zrI neminAtha bha.nuM mandira AveluM che. mUla gabhArAmAM zrI neminAtha bha.nI zyAmavarNI pratimA khUbaja AhlAdaka che. mandira zikharabaMdhI che. zilpakalAnI dRSTie sAdu hovA chatAM manohara che. Ane 'saloMTAkA mandira' keTalAMka kahe che. eTale ke rANakapuramAM kAma karatA salAToe A mandira potAnA kharce bAMdhyuM che. koTanI bahAra dakSiNa dizAmAM prAcIna zrI sUryamandira che. nadInA kinArA Upara bhAtabhAtanI koraNIthI suzobhita A mandira hAlamAM jIrNa che. kahevAya che ke A mandira mahArANA kuMbhAe baMdhAvyuM hatuM. zrIkIrtikallolakAvyam 163
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ghaNAM varSothI sAdaDI zrI saMghe A tIrthano vahivaTa amadAvAda zrI ANaMdajI kalyANajI peDhIne soMpelo che. sAdaDImAM kAryAlaya rAkhI zrI rANakapurajI, gAma- mukhya zrI cintAmaNijInuM derAsara tathA bahAra zrI candraprabhujI- derAsara, rAjapura derAsara ane mAdA derAsarano vahivaTa saMbhAle che. prAyaH saM. 1972mAM pU. zAsanasamrAT tapAgacchAdhipati A.ma.zrI vijayanemisUrIzvarajI ma. Adi vihAra karatA karatAM mevADathI atre padhAryA. te vakhate devavimAna jevA zrI dharaNavihAranA jIrNoddhAranI bhAvanA thayelI. paNa tyArapachI jesalamera, phalodhI, kAparaDAjI, pAlI vagere sthaloe vicarI teone gujarAtamAM padhAravAno prasaMga Avyo. pachI saM. 1976mAM zeTha sArAbhAI DAhyAbhAInA zrI kezarIyAjInA saMghamAM padhAryA. ane udayapura comAsuM karI tyAMthI saMghavI arjunalAlajI muNAvatanA saMghamAM zrI rANakapurajI padhAryA. te vakhate sAdaDI mAravAr3anA tathA amadAvAdanA sadgRhasthone jIrNoddhAra mATe upadeza Apyo ane tamAma bhoyarAmAMthI pratimAjI mahArAjane bahAra padharAvyA. derIomAM pratiSThA karAvavAno nirNaya paNa thayela. temaja mahotsava tathA nokArazIo paNa noMdhAI gayela. parantu kudarate teozrIjIne jAbAlavAlA zA. rUpacandajI tathA mUlacandajInA zrI siddhagirijInA saMghamAM gujarAta padhAravA- thayu bAda teozrInA upadezathI zeTha ANaMdajI kalyANajInI saMsthA taraphathI zeTha kastUrabhAI lAlabhAInI dekharekha nIce A tIrthano prazasta rUpe jIrNoddhAra karavAmAM Avyo. saM. 2007nI sAlamAM jyAre jUnuM jIrNa thayeluM parikara badalIne tene sthAne navIna parikara mUkavAmAM Avyu. te samaye jUnA parikaranA nIcenA bhAgamAM eka nAnI pIThikA Upara Arasa, kamala ane temAM caumukhajInI sundara pratimAjI birAjamAna thayelAM nikalyAM hatAM. temaja sopArI, paiso, cokhA vagere paNa nikalyuM hatuM. caumukhajI, sopArI paiso vigere pAchA andara tene te sthAne padharAvI dIdhAM hatAM. mUla sthAnane sAcavavA andara caumukhajI padharAvyA hoya tema lAge che. je bahAranA zilAlekhamAM 1496nI saMvat che te kadAca A caumukhajInI pratiSThAno samaya hoI zake. vividha haima racanA samuccaya 164
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI rANakapurajInI punaH pratiSThA pU. zAsana samrATa zrIjInI A tIrthanI adbhuta rIte pratiSThA karavAnI abhilASA hatI. paNa kAlanI vicitra gatie te icchA apUrNa ja rAkhI, aMte teozrInA paTTAlaMkAra siddhAntavAcaspati pU.A.ma. zrI vijayodayasUrIzvarajI ma., nyAyavAcaspati pU.A.ma. zrI nandanasUrIzvarajI ma., samayajJa pU.A.ma. zrI vijJAnasUrIzvarajI ma., tathA prAkRtavizArada pU.A.ma. zrI kastUrasUrijI ma. potAnA ziSya praziSyAdiparivAra sahita sAdaDI zrI saMgha tathA zrI ANaMdajI kalyANajI peDhInA AgrahathI ahiM padhAryA. ane teonA pavitra haste zrI rANakapurajI tIrthamAM pratiSThAnI mAMgalika kriyAo karavAmAM AvI. mahotsavamAM aneka gacchanA, aneka samudAyanA sAdhu-sAdhvI mahArAjano Azare 350no parivAra padhAryo hato. jemAM paM. zrI vikAzavijayajI ma. Adi (pU.A.zrI vallabhasUrijI ma.nA) muni zrI pradyotanavijayajI ma. Adi (pU. A. zrI premasUrijI ma.nA) munirAja zrI darzanavijayajI ma. tripuTI Adi munizrI darzanavijayajI ma. Adi (A. zrI bhaktisUrijI ma.nA) muni zrI kAnti sAgarajI (kharataragacchI) vagere vagere hatA. temaja lAkha jeTalI mAnava medanI ekatrita thaI hatI. mAlavA, mevADa-kAThiyAvADa, gujarAta, mahArASTra, kaccha Adi dUra dezothI moTo janasamudAya pratiSThA-mahotsava jovA rANakapuramAM Avyo hato. ahiMnuM prAkRtika saundarya nihAlI sau koI ghaNAM ja Anandita banyAM hatA. A mahotsava eka mahAmahotsavarUpe hato. mahotsavane saphala banAvavA sAdaDI zrI saMghanI pUrNa jahemata hatI ane A. ka. peDhIno sAro sAtha hato. teoe AvA jaMgalamAM paNa karelI sundara sagavaDatA joI bhalabhalA diGmUDha banI gayA hatA. dhanADhya loko paNa taMbu ane kaMtAnanI oraDIomAM baMgalA karatAM vizeSa Anandano anubhava karatA. te samaye ahiM kIDInI mAphaka mAnava maherAmaNa ubharAyo hato. kaMtAnanI oraDInI vAta to dUra rahI parantu besavA jeTalI jagyA jo malI jatI to paNa loko potAne bhAgyazAlI samajatA. zrIkIrtikallolakAvyam 165.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdaDI zrI saMghe ujavela apUrva pratiSThA mahotsava sAdaDI zrI saMgha taraphathI agyAra divasa sudhI nokArazI thaI hatI. temAM kuMbhasthApananA divase- zA. chaganalAlajI pukharAjajI ( dharaNAzAnA vaMzaja ) taraphathI nokArazI karavAmAM AvI hatI. sAdaDI zrI saMghe je utsAha saMpa ane udAratAthI mahotsava ujavyo te bIjAo mATe anukaraNIya tathA anumodanIya hato. lagabhaga lAkha jeTalI mAnava medanI, girirAja zrI siddhAcalajI ane raivatA - calajInI bhavya racanA, kIrtistaMbha, Azare cAlIsa hajAranA kharce baMdhAvela devavimAna jevAM maMDapa, (jemAM daza hajAra mANaso khuzIthI besI zake) temAM goThavela vijalIthI hAlatA cAlatA bhAvabodhaka citro zrI pAvApurIjInI manohararacanA, ane vijalIthI doDatI relagADI vagere A mahotsavanA avismaraNIya saMsmaraNo hatAM. mAravADI phA. va. 12thI mahotsavano prAraMbha a phA. su. 6nA roja pUrNAhUti thaI hatI. vIra saM. 2479 ane vikrama saM. 2009 nA phA. su. 5ne budhavAranA zubha divase zrI dharaNavihAramAM (Upara, nIce ane bhamatImAM) tathA zrI pArzvanAtha bha. nA maMdiramAM, ane zrI neminAtha bha.nA maMdiramAM apUrva utsAhathI pratiSThA karavAmAM AvI. te vakhate " OM puNyAhaM puNyAhaM "nA pAvananAdathI AkhuM ye vana zabdAyamAna banyuM hatuM. kadI na bhUlAya tevuM hatuM te vakhatanuM adbhuta dRzya ! dharaNAzAnA caudamI peDhInA vaMzaja zA. chaganalAlajI tathA pukharAjajI hAlamAM ghANerAvamAM rahe che. atyAra sudhI dharaNAzAnA vaMzajo dharaNa vihAra Upara dhajA caDAve che. ane prabhujIne pahelI pUjA paNa teo kare che. teja rIte pratiSThA vakhate paNa dhajA teo taraphathI caDI hatI. A dhajA paNa hajAra rupiyAnI Azare 21 phITa lAMbI tathA 4 // phITa paholI hatI. zrI rANakapurajI tIrthamAM kAyama mATe caitra va. 10 ( gujarAtI phA. va. 10) no moTo melo bharAto. AjubAjunA gAmothI hajAro yAtriko ahiM AvI zrI yugAdidevanAM darzana pUjana karI khUbaja Anandita banatAM. khAvA mATe keTalAMka sAthe bhAtuM lAvatAM to kelAMka be cAra bhegA malIne rasoI karatA ane koI vakhata koI vividha haima racanA samuccaya 166
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgyazAlI taraphathI nokArazI paNa thatI. pratiSThA pachI melAno divasa phA. su. 5 (pratiSThAdina) nizcita karavAmAM Avyo che. dara pUnamanA divase paNa sAdaDI vAlI luNAvA Adi gAmothI ghaNAM mANaso yAtrA karavA Ave che. pratiSThA pachI A tIrthanI jAhojahAlI ghaNI ja vadhI che. koIka divasa ja khAlI jato haze ke je divase koI yAtrAlu rANakapuranA AMgaNe na Avyo hoya. tevA vizvavikhyAta tIrtha- temaja temAM ujavAyela anupama pratiSThA mahotsava, varNana lakhavA meM yatkicitprayAsa karyo che paNa tevI lokottara guNaviziSTa vastunuM vAstavika svarUpa lakhavA A jaDa lekhanI kyAMthI saphala thaI zake. AmAM karela varNana to kevala digdarzana mAtra ja che. pratiSThAmahotsava, vizeSavarNana zA. hastImalajI koThArIe 'zrI rANakapura tIrthapratiSThA digdarzana' nAmanA pustakamAM kareluM che. teoe racelA hindI padyone vAMcatAM pratiSThAsamayanu AbehUba dRzya AMkha sAme khar3e thaI jAya che. padyo sarala ane rocaka hovA uparAMta arthalAlityavAlA che. jeonI preraNA temaja sahAyatAthI A varNana lakhavA prerAyo ane lakhI zakyo te paramapUjya paramopakArI paMnyAsapravara zrI merUvijayajI gaNivarya tathA pUjyapAda guruvarya paMnyAsapravara zrI devavijayajI gaNivarane ja A kRtinuM saghaluM zreya ghaTe che. jemanI Arthika sahAyatAthI A pustaka prakAzita thaI rahela che te sAdaDI zrI saMghe karela jJAna bhakti kharekhara anumodanIya che. A varNana lakhavAmAM rANakapuranA munImajI zA. haragovana bhAIe Apela tIrtha sambandhI mAhitI temaja 'rANakapuranI paMcatIrthI' vigereno upayoga karyo che. ante chadmasthapaNAne laIne agara mudraNadoSathI kAMI paNa azuddhi rahI javA pAmI hoya to te vizeSajJo sudhArIne vAMce tathA Avazyaka sudhArA amane jaNAvI upakRta kare. vi.saM. 2012 vijayAdazamI vinIto nAgajI bhUdharanI pola, amadAvAda muni hemacandravijayaH / zrIkIrtikallolakAvyam 167
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvya kartA kA paricaya isa 'kIrtikallolakAvya' kI racanAko dekhate hue kisI prauDha kalamase likhA huA pratIta hotA hai / para jaba dekhate sUnate haiM taba to yaha varNana 18 varSa kI umravAle pUjya munirAjane likhA hai, taba Azcarya hone lagatA hai / sacamuca yaha ApakI prathama kRti hone para bhI isakI prAsAdika racanA chaMdovaividhya alaMkAroM kI jamAvaTa dekhate hue AzAspada mAluma hotI hai / ___ isa kAvya ke aise nirmAtA ke jIvana viSaya meM hamane jhAMkI kI to pratIta huA ki, yaha bAlamuni zrI hemacandravijayajI kA janma gujarAta kI puNyabhUmi para bharUca jilA kA jaMbUsara gA~va ke nikaTavartI 'aNakhI' gA~va meM vi.saM. 1993 ke poSa sudi 15 maMgalavAra ko huA thA / inake pitA kA nAma hIrAbhAI jo dIpacaMda zeTha ke putra haiM aura mAtA kA nAma hai prabhAvatI devI mAtApitAne putra kA nAma hasamukha rakkhA / zA. hIrAbhAI vyApAra nimitta apane janmabhUmi se sAbaramatI gA~va meM Akara rahate the / saMskArI mAtApitA kA susaMskAra putra ke Upara par3ane lagA aura usa saMskAra kI pravRtti pratidina dviguNita bar3hane lgii| bhAI hasamukha apane bar3e bahana bhAI indubena evaM dhanasukha ke sAtha vinoda karatA huA bar3hane lagA / mAtApitA kI preraNA pUrvajanma kA saMskAra aura pU. sAdhu mahArAjoM ke upadezase bhAI hasamukha ke hRdayameM dhArmika bhAvanA kA saJcAra huA / saM. 2002 meM zAstravizArada kaviratna pUjya A. zrI vijayAmRtasUrIzvarajI ma., aura pU. munirAja zrI devavijayajI ma. Adi kA cAturmAsa sAbaramatImeM huA / taba bhAI hasamukha unake pAsa dhArmika abhyAsa karane jAyA karatA thA / jaba ki 2003 meM zAsanasamrAT pUjyapAda A.ma. zrI vijayanemisUrIzvarajI ma. Adi cAturmAsa ke liye sAbaramatI (rAmanagara) padhAre, usa samaya zAsanasamrAT ke praziSya pU. munirAja vividha haima racanA samuccaya 168
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ (hAla paMnyAsapravara) zrI meruvijayajI ma. aura pU. munivarya (hAla paMnyAsajI) zrI devavijayajI ma. kA vizeSa samAgama huA / isa samAgamase bhAI hasamukha ke dilameM soyA huA vairAgyabhAva jAga UThA / pU. mahArAjazrI ke upadezane AtmA ke Upara chAI huI mohakI jAla kATa dii| aba bhAI hasamukha isa asAra saMsAra ko chor3akara dIkSita banane kI bAtacIta karane lagA / kintu inakI choTI umra ke kAraNa mAtApitAne dIkSA kI anumati nahIM dI / taba bhAI hasamukhane eka varSa taka mAtApitA kI anujJA se pU. mahArAjazrIkI sAtha rahakara paMca pratikramaNa, cAra prakaraNa, cAra karmagrantha aura saMskRta ke do bhAga Adi kA adhyayana kiyaa| __ jaba bhAI hasamukhane vAraMvAra mAtApitA ke pAsa dIkSA ke liye anumati mAMgI taba unakA utkaTa vairAgya bhAva aura dRDhanizcaya ko dekhakara mAtApitA vagerahane dIkSA dilavAne kA nirNaya kiyA / bAda koTha (gAMgaDa) meM saM. 2005 ke phAlguna vadi-5 (gujarAtI mahA. va. 5) guruvAra ko vidvadvarya pUjya munipravara zrI meruvijayajI ma.ke karakamaloMse bhAI hasamukhane mAtApitA aura indubena, dhanasukha, haMsA, pravINa vagereha apane vizAla kuTumbAdiko chor3akara baDA mahotsavake sAtha dIkSA lI / inakA 'hemacandravijayajI' nAma rakhakara pUjya munivarya zrI devavijayajI ma. ke ziSya banAye gaye / ApakI buddhi prazaMsanIya hai / itanI choTI vayameM pANinIya vyAkaraNa, prauDhamanoramA, mahAbhASya, muktAvalI, paJcalakSaNI Adi nyAya vyAkaraNa aura sAhitya ke granthoM kA sundara abhyAsa kiyA hai aura abhI Apa adhyayana meM Asakta hai| __ Apake sAMsArika kuTumba kI dharmArAdhanA bhI sarAhanIya hai| ApakI bahana haMsAne teraha varSa kI laghuvaya meM hamAre sAdaDI gA~va meM saM. 2009 caitra va. 2 (gu.phA. va. 2) ko siddhAMtavAcaspati pUjya zrIkIrtikallolakAvyam 169
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. ma. zrI vijayodayasUrIzvarajI ma. va zAstravizArada pU. A.ma. zrI vijayanandana - sUrIzvarajI ma. ke karakamala se dIkSA lI / dIkSA ke samaya sAdaDI zrI saMghane acchA mahotsava kiyA thA / vaha Aja bAlasAdhvI hemalatA zrIjI ke nAmase sAdhvIjI zrI cAritra zrIjI kI ziSyA haiM / isa dIkSA prasaMga kA varNana isa kAvya ke anta meM pUjya mahArAjazrIne sundara DhaMga se kiyA hai ApakI mAtA prabhAvatI benane bhI amadAvAda (pAMjarApola ) meM saM. 2012 jeTha suda 3 somavAra ko mahotsava ke sAtha pU.A.ma. zrI udayasUrijI ma. va pU. A. ma. zrI vijayanandanasUrijI ma. ke karakamala se dIkSA lI hai / unakA 'sAdhvI padmalatAzrIjI' nAma rakhakara sA. cAritra zrIjI kI ziSyA banAI gaI haiM / koTizaH vandana ho Apa jaise munirAjoM ko evaM saMskArI kuTumbI janoM ko ! 170 nirgrathamuniyoM kA caraNaraja zA. hastImala koThArI sAdar3I-mAravAr3a vividha haima racanA samuccaya
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjyapAda zAsanasamrAT tapAgacchAdhipati bhaTTArakAcArya mahArAjAdhirAja zrImadvijaya nemisUrIzvarAH zrIkIrtikallolakAvyam 171
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIrANakapuramaNDanazrIRSabhadevasvAmine namo namaH // // zrI gautamasvAmine namaH // _ namo namaH zrIgurunemisUraye 29. kIrtikallolakAvyam / vAgdevI yasya vAcaM zrayati surataruH puSpavRSTiM vidhatte, tUccairdhatte'nurAgAdavirapi sakalammaNDalambhAbhirArAt / devaissaMpUjyamAnannutitivitataJcAmarairvIjyamAnaM, zastantaM rANakasthaJjinavaramanizaM staumi bhaktyA''dinAtham // 1 // mevADe rAjate yo guNagaNanilayo harvalI zailarAjo, nAtyante dUradeze vilasati nagaraM rANakAkhyaM hi tasya / nityaM zabdAyamAnA pravahati zamadA nimnagA tasya pArve, AsItpUrve gRhasthA''layasamudayo nirjanaM vidyate'dya // 2 // stragdharAcchandaH saudhaGkiGkimu nandanaGkimalakA dRSTravA'bhramanme manaH, AyAtambahudhA tataM bhuvigataGkAntAravartmasthitam / bhaktA yAntu yadIhitaM hi saphalaGkartuM mano vardhate, gAndharvannagarantadekabhavanaM puNyAtmabhirlabhyate // 3 // zArdUlavikrIDitaM vRttam vividha haima racanA samuccaya 172
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ vitatazatatarUNAmpArzvabhAge'rdhabhAge, nihitahitatatInAM saGghazo yatra saGghaH / zukapikaninadAnAJjAyate yadyaduccaiH, prabhavati manaso'laM "svAgataM " svAgatAnAm // 4 // mAlinIcchandaH sthAne sthAne dRzyate yatra kuJjaH, kuJje kuJje zrUyate maJjunAdaH / nAde nAde vidyate rAgirAgo, rAge rAge ye'pramattAH pramattAH // 5 // zAlinIcchandaH AdIzanemiprabhupArzvanAthaiH, saMrAjitAni pravarANi yatra / guNaiH sahastrairbhavanAni bhAnti, kalAkalApaiH kalitAni tAni // 6 // upajAticchandaH prAkAraveSTanavatISu gatAsu zAlA - mAlAsu bhojanavihAravatISu tAsu / RddhAsu rAjavasudhAsu tatAsu rantuM, ye'trA''gatAH kila gatA nanu svargamadhye // 7 // vasantatilakAcchandaH udayapurapurANe rAjarAjendudIpte, nivasati " dharaNAzA" mantrirAjo mahebhyaH / navanavatimakArSId yo'tra lakSANi rAyAm, vyayamanupamacaitye rANake puNyahetoH // 8 // mAlinIcchandaH anuSTupcchandaH santi santo na vA santi, kecitsanti vadanti no / asantassanti bhUyAMsa - ssantamAcchAdayanti te // 9 // vibudhavRndasugItaguNAvalirnirupamo'dbhutazilpavibhUSitaH / dharaNapUrvavihAra itIrito lasati harSakaro hi divaukasAm // 10 // drutavilambitaM vRttam nalinIgulmavimAno, nirjaralokaJjigamiSurvibhAti / dharaNAzAhasya yazo, devasabhAyAmpravaktumiva // 11 // AryAcchandaH zrIkIrtikallolakAvyam 173
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimAnanA nAsti yato vimAnanna mAnamastIti kuto vimAnam / vimAnavadbhAti yato vimAnaM, vimAnamevAsti tato vimAnam // 12 // anuSTapacchandaH daza daza daza vedA~striMzatA''yojyavarSe ghaTayati ghaTanIyammandirandevavandyam / iha vilasati madhye stambhasaMkhyA vizAlA, vidhujaladhizatairyA vedavedaiH prameyA // 13 // mAlinIcchandaH zrImatkAmaladesutasya dharaNAzAhasya nirdezato, muNDArApuravAsizilpanipuNenedaM yathA nirmitam / "depAkena" kuto'sya mUryupacitantrailokyadIpAbhidhaM, yatkRtyaM samakAri vismayakaraM sarvasya lokottaram // 14 // mAtAkAmalade pitA ca kurapAlo'bhUdguNADhyo'grajo, ratnAkhyazca sutAvubho nigaditau jAjJA tathA jAvaDaH / bhAyA dhAralade babhUva nitarAmbhAgyeSvanutsekinI, prAgvATAnvayabhUSaNasya dharaNAzAhasya sambandhinaH // 15 // prAsAdasya purazcakAsti suSamamprekSAgRhampronnataM, vAdyanmandamRdaGgamaGgalamanohArIva saMrAjate / pArve yasya vibhAti harSajanako vRkSairanekairvRtaH, ArAmaH kimu nandanaGkimalakA gIrvANakhelA''spadam // 16 // zArdUlavikrIDitam caturmukhasyAsya caturSu devadvAreSu dRSTannanu pazcimAyAm / yathocchritaM zobhi vilobhanIyaM, dvAraM pradhAnanilayottamasya // 17 // parazzatA yatra paraH sahasrA, jinezvarA bhAnti jinAlayeSu / yathA''dRtAzcitrakathAM prakartuM, zilpAtisaukSyannanu bodhayanti // 18 // upajAtiH 174. vividha haima racanA samuccaya
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturviMzatidhA bhUmau, raGgamaNDapamaNDalam / rAjante stambhakhacitA nRtyantyaH zAlabhaJjikAH ||19||anussttup vRttam zAlAsvantaH zobhamAnA vibhAnti, zAlAmAlAdIpamAlAssado'ntaH / hAhAhAhA hAsyavisphUrjamAnAH, zAlAmAlA svargasopAnamAlA // 20 // zAlinI raGgadvArasutoraNottaratalasthAne nabhomaNDalaM, prAptampatramihAsti kalpakatarozcitre'ticitraM sphuTam / zrUyante bahudhA'tra devataravaH pUrve yuge bhUmiSu, nedAnIndiviSadbhirevamuSitAstebhyo'patadyaddhRtam // 21 // zArdUlavikrIDitam dizo'vakAzeSu dizo'ntarAle, prazAntamudrAH pravibhAnti devAH / tadIyaSaTsaptatidevakulyA, AbaddhabhAvAH satataJjayanti // 22 // upajAtiH yAvAnAyatakAya eSa vihitassvacchAvakAzaGgatastAvAneva tato'ntare vinihito bhUgarbhabhUto bilaH / kAlenA'tyadhikena zaGkitamanovAkkAyakarmAzayaiH, zaGkAsthAnatayA'dhunA'sti pihitaH paJcAvaziSTAH kRtAH // 23 // etatprAGgaNazobhivRkSanikaTAdArabhya dikSu kramAt, prAsAdA divigA vibhUtibharitAH sattoraNaiH satkRtAH / catvAro dyutimApnuvanti paramAM rAjAdhirAjAjJayA, rAjAno vinivezitAH svasavidhe sanmaNDalezA yathA // 24 // zArdUlavikrIDitam caturmukhaJcaturdAra-JcatustalavibhUSitam / mandiraM rAjate grAvNaH, svacchasphaTikasannibham // 25 // zrIkIrtikallolakAvyam -175
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ mandire'ntaH sthitannAma, paya:phenAbhamuttamam / nAnAzilpakalotkRSTa, ramyamparikarammahat // 26 // tadaGke pRSThato'jatraM, kAriNyo nayanotsavam / catasro mUrtayo dikSu-catasRSu cakAsati // 27 // yAbhyo digbhyastu yo yAyAt, tAbhyo digbhyaH puraHsthitam zrIjinezaM sa pazyecca, paramAnandadAyakam // 28 // anuSTup mUlaM sthAnaGkhanitvA tadnugatajalaM vIkSya lagne zubhe'dreHkhaNDampAthodhimadhye kSipati nanu yathA padmanAlaM vyadhatta / nAlasyAgre supadmaM tadupari kRtavAn mUlamUrtIzcatastrastA draSTunnaiva zaktaH prabhavati sakaloyo'pi kopIzvaro'pi // 29 // etatpadyantu muktAmaNigaNakhacitaM svarNapadmAdvicitraJ, citraJcitranna citrambhavati yadi tathA'laukikampadmametat / sadyomUle'sti nAlaM tadupari bhavanaM yatra samyak vibhAnti, catvAraH zrIjinezA duritabhayaharA yAJjanAH saMstuvanti // 30 // sragdharA vRttam etadrUpamaghaughadAvadalane dAvAnalo jAyate, manye'moghamidaJjanAtiharaNe sadyo'dripuJje'zaniH / kRtvA'karma niSiddhakarmaNi paTuH pApIyasAmagraNIrdaSTvA rUpamidamprayAti sadanandevasya yadurlabham // 31 // zArdUlavikrIDitam bahucitramanohAri, diviSadbhiradhiSThitam / rAjate caityamatyarthaM, mahendranilayopamam // 32 // anuSTup prabhorAdinAthasya mukhyasya mUrteH, sadA zobhate vAmapArve prasannaH / manaH kAmanApUraNe khyAtakIrti-radhiSThAyako rANakasthaH punAtu // 33 // bhujaGgaprayAtam pArzvanAthasya mUrtiryA, zobhate pRSThato'nizam / phaNAsahasravAJcheSaH, chatrAkAreNa sevate // 34 // vividha haima racanA samuccaya anuSTup 176
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 89 kRtrimA dantino bhAnti, yathAsthAnaM nivezitAH / udbhavaM saphalIkartuM, samprAptA diggajA iva // 35 // anuSTap AcAryyavaryatapagacchanabhodinezaiH, zrIsomasundara vicakSaNasUrirAjaiH / sAkaJca paJcazatasAdhuvaraissaharSa, prAtiSThipanvasunavAbdhisudhAkare'bde // 36 // vasantatilakAcchandaH nandAzvaSaTcandramite'thavidvAJcchrIdevasUriH kRtavAnpratiSThAm / kAlena jIrNasya tathottarasyAM, zrImUlanAthasya pureva pazcAt // 37 // indravajrAcchandaH nirmAtA dharaNAzAho, mandiraM sAdhvasAdhu vA / nityamIkSitumakSibhyAM, mUrtibhUto virAjate // 38 // catuSSaSTisamAH pUrvaM, zilpinaM sthApya yo'grataH / pratikRtya zilAM nyasya, "depA" yAhi visRSTavAn // 39 // anuSTup nalinigulmavimAnamivAmbare, dadRzivAniha svapnadazAntare / tadiva divyadazaM samakArayat, samadRzambhavanaJjagatIpateH // 40 // drutavilambitaM vRttam svapne tad darzayitvA yadapi gatavatI sAbhimAnA kulazrIrdevI dravyamprabhAte vadati punaraho'dRzyarUpA'sya bhAgyam / prAptAnandaH praNamya khanati kRtikRte yAvadarthaM suvarNaM, tenedaGkRtyametallasati divi gato modate'kSNaH prstaat||41|| sragdharA eSA janazrutiralaM prathitA pRthivyAm, ambAkRpA bhavananirmitiheturasti / . nAMnyAGgatikRtimato bhavanaM vilokya, vaktuJca pArayati ko'pi kRtajJabuddhiH // 42 // vasantatilakAMcchandaH zrIkIrtikallolakAvyam 177
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazaHpuJje yasya prasarati himAmbhaH kimu hahA, paraM mlAnA jAtA sitakarakalA vyomapatitA / divAbhUtA rAtrirjalamapi payobhissamatulAM, gataM haMsAstena bhramamupagatAH kSIraviSaye // 43 // zikhariNIcchandaH dharaNAzAhaputrasya, putraH pautraH prapautrakaH / kramAgatastu yasso'yaJcaturdazapade sthitaH // 44 // rakSayankulamaryAdAM, ghANerAve vyavasthitim / Aste chaganalAlo'sau, dharaNAzAhavaMzajaH // 45 // pukharAjo'sya pitRvya-putro bhrAtrA samo'rthavAn / sahAyo yassadA sAdhu-kArye pazyata bandhutAm // 46 // anuSTapa jinendraH zrIpArzvaH sakalakalipApaudhazamanaH, kalAbhiH saMyukte nilayatilake rAjatitarAm / mahAduHkhA''krAntA ? bhavajalanidhau trastamanujA ? . bhavadbhayaH zandatte suravaragaNaiH pUjyacaraNaH // 47 // mahaccaityantuGgaM vilasati bhRzaM zAntisadanaM, jino nemiyasmin sakalajanapUjyo vijayate / prabhossaumyA mUrtirguNagaNagRhaM vAJchitakarI, manojJaM sadrUpaM harati hRdayanirmalataram // 48 // zikhariNIcchandaH sUryo nAstamiyAt ito'sya purato digdakSiNasyAmbahiH, etatsUcayatIva tiSThati sadA vidvatpratiSThaH kimu / prAcInaH pratibhAti bhAbhiradhiko jIrNe rathe mandire, ghaNTAnAdaninAditaH pratidinaM sadyo'dhunA''lokyate // 49 // zArdUlavikrIDitam mudhA sudhA viSAyeta, syAdakIrtiryuge yuge / tIrthadhvaMsAparAdhena, vinazyedrANakaM yadi // 50 // 178 vividha haima racanA samuccaya
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNDArI-phUlacandrAkhyaH, santokeMndumudaikSata AnAyya nathamalajI bhoH, satvaraM yadvidhIyatAm // 51 // UnaviMze zatatame dvipaJcAzattame gate / varSe sAdaDisaGkhena, kAryabhAraH pradIyate // 52 // saMsthA''nandasamacitA zivakarI kalyANasaMzobhitA, tasyAM zreSThivarAH subuddhinidhayassaMpattisaMbhUSitAH / tIrthatrANavidhau nibaddhamatayo nityaM ratAssaddhitau, zrAddhAnAmmukuTe maNessamaruco nAmAni teSAM zRNu // 53 // zArdUlavikrIDitam anuSTup kastUraH zreSThivaryyo janamatanirato lAlabhAI sudakSaH, sampattau kinnarezo manasukha iti yaH khyAtanAmA guNADhyaH / dharme zraddhA yadIyA satatamavicalA sa pratApo vadAnyaH, saMsthAlaMkArabhUtAssumatibhRta ime'nye'bhavan zrAddhavaryyAH // 54 // anurUpammanorUpaM, saMsthAsaMsthitikAraNam / puSNAti kAraNaGkAryya-maho rANakapAlanam // 55 // sUrIzo nemisUrirjayati guruvaraH sthambhanantIrtharAjaM, kAparDA -zerisAdiprathitabahutarantIrthamevaGkadambam / uccairunnIya nunnaH punarapi parayA devabhaktyA'nurAgairmedinyAM dattadRSTiH puramidamanaghaM rANakaM saJjagAma // 56 // sragdharAcchandaH zrIkIrtikallolakAvyam anuSTup 1. santokacandajI bambolI, 2. nathamalajI sajamalajI zA. hIrAcandajI rUpacandajI, 3. zrI ANaMdajI kalyANajI peDhI, 4. nagarazeTha kastUrabhAI maNIbhAI, 5. zeTha manasukhabhAI bhagubhAI, 6. zeTha lAlabhAI dalapatabhAI, 7. zeTha pratApazIbhAI mohanabhAI / 179
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuSTupa dRSTavA jIrNaM vizAlaJjinapatibhavanaM khinnacittaH zuzoca, tIrthoddhAre prayatnaH zubhamatibhiraho zIghramuccaividheyaH / AlocyetthaM vivekI dRDhamatirakaronnemisUrissa dhImAn, jIrNoddhAre pratijJAnarapatimahitassarvabhUtopakArI // 57 // sragdharAvRttam athA'sau zreSThinAmpraSThaiH, prArthitaH prAjyavikramaH / praviSTassAdaDI sUriH, siMho giriguhAmiva // 58 // megho garjati varSati pracalati prArabdhabaddho nadan, vidyutsphUrjati digvidikSu sahasA naizantamo vardhate / vyApAre kuzalaH prayANacaturo rAjA vaNiGgaijate, cAturmAsyadineSu tena yamino dharmArthamudyoginaH // 59 // zArdUlavikrIDitam muninA naiva gantavyaJcAturmAsye kadAcana / manohatya sthitiJcake, rANakanna mano jahau // 60 // sadaokA anokA vA, tIrthoMkA vA vanaukasAm / tIrthAnAmmUlamuddhAra-manA gAmparyaTanyayau // 61 // bahUnAM zaradAmante, yAntamAyAntamAyatam / manovegannirundhAnaH, punaH sasmAra rANakam // 62 // anuSTupcchandaH ahammadAvAdapuraM pratasthe, pragItakIrtidhRtatIrthalakSyaH / nivezayAmAsa nidezadezyAn, sthitAnsa saMsthAzubhasabhyavaryAn // 63 // upajAticchandaH aho yUyaM stha siddhArthAH, kastUrapramukhA nijAm / saMsthA saJcAlyamAnA ye, kimbUmo bhAgyazAlinaH // 64 // anuSTup 1. zeTha kastUrabhAI laalbhaaii| 180 vividha haima racanA samuccaya
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANeka bhAI bhagubhAI kezubhAI mayAbhAI bhavanta eva kastUrajI cImanabhAI yatna GkartuM tvarantAM zubhakArya siddhayai // 65 // - upajAtiH yasminkasmiMstu yuSmAsu, kAryabhAraH patedyadi / hastena voDhuM zakto'si samUhe kA vicAraNA // 66 // , saMsthayA cAlyamAne'smin, rANake ced vicAraNA / gRhAdAnIya dIyantAmbUtha yUyaGkariSyatha // 67 // omityuktvA'tha yAte sakaladhanapatau saMsthayA''zAMnibadhya kRtvA saMsthAsu pRcchAM sakalamatamidantUrNamuddhoSya yatnAt, tIrthoddhArapravINo munigaNamahito nemisUrIzvaro'saujIrNoddhAraM cikIrSUn sapadi dhanijanAnnAdidezAtra tIrthe // 68 // lakSANyaSTAvakArSIdvyayamihabhavanejIrNamuddhRtya khaNDaM, grAvNaH pUrvaM yathAvat kRtasamazakalaM khaNDamantarnivezya / draSTurdRSTavA'pi dRSTernahi bhavati pRthak bhAvanA tatra caitye, dhanyaH karttA'tha zilpI punarapiM mahatAmAzrayaH zreSThivaryyaH // 69 // sragdharA yaH karoti carIkarti, carIkartA viziSyate / carIkArayitA yassyA- dAnantyAyopakalpyate // 70 // anuSTup zrIkIrtikallolakAvyam anuSTup purAsamutthApya samagramUrti - JjIrNaM samuddharttumitastato'gAt / yathA sthitiGkartumupetabuddhiH kaH sthApako me bhavitodayAya // 71 // upajAti: Aste'sau kRtadhIH kriyAsu kuzalassiddhAntavAcaspatiH, zrImannandanasUrirAjakalitastattvArthasaMjJApakaH / AcAryyodayasUrivaryya iha cedabhyarthyate syAddhitam mattvA sAdaDIsaGghamukhyamanujA vijJaptimUcurbhRzam // 72 // zArdUla. 181
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAdau pragRhyodayasUrirAjaM prasthApya zIghraM purataH pratasthe / AdAya tA~stAnvihitA~stu vastU- nAnandaMkalyANakarAbhimRSTaH // 73 // yAsyansa sUriH pratikarttukAmo, mUrteH pratiSThAnnalinIvimAne / mArge nivAsaGkalayAJcakAra, tAraGgatIrthe sati zerisAdau // 74 // indravajrA ? saMsAre'dbhutatAmprayAti ca kalA yanmandire sundare, "kumbhArI" sugurUpadezadhavalA mArge kathantyajyate / hastuNDInagarIntato'ntaragatAM yAntAM spRzanpaddhatau, AyAtaH kramazastatassavasatiM satsAdar3IM sUrirAT // 75 // zArdUlavikrIDitam ihattyA dharmiSThA guNigaNacarAH zrAvakavarAH, prabhuM zrImaccintAmaNijinavaraM pArzvamanizam / subhaktyA sevante prathitacaritammaGgalakaram, sadA ye saddharmazravaNakaraNe baddhamaMtayaH // 76 // iyaM sAkSI yasyAH prabhavati vibhurvIrabhagavAn, purI ramyA''rAmaiH dhanijanagRhairbhUtibahulaiH / sadA tasyA vRddhirbhavati nitarAmIzakRpayA - munInAmpAdAbjannamatikRtakRttyA'tha rajasA // 77 // puropakaNThe racitopakAryyA sthitaM gurunte zatazo'bhipatya / dhvajAgrahastAH praNadatsutUryeSvanantarAgaiH sahasA'tha jagmuH // 78 // paurA gRhadvArivilambidAma - baddhAsu sattoraNadehalISu / punantamAtmAnamamuM pratIkSya, pUjAM pracakruH purato'tha ninyuH // 79 // zikhariNI upajAtiH 182 1. zrIkuMbhArIyAjI tIrtha, 2. zrIrAtA mahAvIrajI tIrtha / vividha haima racanA samuccaya
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnandAbdhibRhattaraGgacapalAH paurA gurorAgamaGkAMkSantaH kRtabuddhayo vavRdhire draSTuM sadotkaNThitAH / daSTavA''nandapariplutAH pariNate prAksthApite toraNe, sAhastrairbahubhirvRte guruvare sat " svAgataM " cakrire // 80 // zArdUlavikrIDitam sotsAhaM tairdhanadasadRzaiH zreSThivargairathaivaM, prAptAnandairapacitimitaH sUrivaryyaH krameNa / grAmasthAMstAn jin2apatigRhAn sapta bhavyAnprapadya, pratyAvRttaH pramuditamatiH zrIjinezAn praNamya // 81 // mandAkrAntA0 itthaM saudhamaye pure'tha rucire saMmRSTasaMsecite, ramyairvAdyazatairdhvajaizca vividhairgeyairmanohAribhiH / sArddhaM tatra samAgate guruvare paurA gRNanto jayaM, ramyaM paTTamadhiSThite ca paracA bhaktyA natiM tenire // 82 // zaivAlaJjanatA sabhA nanu saraH padma munInAM gaNaH, panyAsaprabhRtiH kuzezayacayaH kiMjalkasaMzobhitaH / AcAryyA hi sahasrapatrasadRzAH khyAtiM gatA bhUtale, madhye'jJAnatamopaho guNanidhiH sUryo'tha sUrirbabhau // 83 // zArdUlavikrIDitam ito gantuM sUristvarayati janAn rANakapuram, puna: pauro loko jJapayati guro santi divasAH / idAnIM svaM vAsaM sthirayatu bhavAn yAsyati tataH, sa evaM vijJapto vasati janakalyANanirataH // 84 // zikhariNIcchandaH zAntasyAsya puro vivekanidhibhiH prAjJairjanaiH sAdaDIgrAmasthaiH pravidhAtumutsavamamuM lakSatrayaM saJcitam / sAhAyye kRtanizcayAn gRhapatInADhyanpratiSThotsave, dRSTvA''nandamupAgataH sa niragAcchAnte muhUrte bahiH // 85 // zrIkIrtikallolakAvyam 183
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAme zrotrasudhAbhivarSimadhuraH kekAravo'zrUyata, prAkkUlAllavaNArNavasya surabhiH zItazca vAto vavau / ebhiH sacchakunairupetya paramAM prIti guNairadbhutaH, sUriH ziSyagaNAnvito'tha nagarAllagne zubhe nirgataH // 86 // zArdUlavikrIDitam mArge'muSminpravahati nadI, saptadhA sA 'maghAI', yA lokebhyo vitarati sadA svadhunIva pramodam / / AdIzo'sau jayati nitarAM pUrNakAntyAbhirAmo, mArge tiSThan harati ca manaH svastaye zAntamUrtiH // 87 // mandAkrAntA0 AyAntaM taTinItaTe janamukhAdAzrutya sUrIzvaraM, vRddhA bhaktibhareNa janma saphalIkartuM puro niryayuH / yAdRk svAgatakArivastunicayenAtenire svAgataM, tAdRG naiva kadApi saMzrutamaho sarvatra bhUmaNDale // 88 // zArdUlavikrIDitam sUriH zrInandanAkhyastadanubudhavaro vandyavijJAnasUriH, kastUraH sUrirAjo vijayapadasamudbhAsisomaH sumitraH / pannyAsaH zrIlamotirgaNivarakamalaH zAstravijJazca meruH, devAdyaiH prAjJavaryaiH zivagaNivarayuk prAptavAn rANakaM sa // 89 // stragdharA 1. pUjyapAda A.bha. zrIvijayodayasUrIzvarajI ma.sA., 2. pUjya A.bha. zrInandanasUrijI ma.sA., 3. pUjya A.bha.zrIvijJAnasUrijI ma.sA., 4. pU.A.bha. zrIkastUrasUrijI ma.sA., 5. pU.paM. zrIsomavijayajIgaNI, 6. pU.paM.zrIkamalavijayajIgaNI, 7. pU.paM. zrIsumitravijayajIgaNI, 8. pU.paM. zrImotivijayajIgaNI, 9. pU.paM. zrImeruvijayajIgaNI, 10. pU.paM. zrIdevavijayajIgaNI, 11. pU.paM. zrIzivAnandavijayajIgaNI, Adi 40 munivaro tathA bIjA aneka samudAyanA pUjyamuni mahArAjo tathA sAdhvIo padhAryA htaa| 184 vividha haima racanA samuccaya
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhAyAM zubhe paTTake saMniSaNNam, munIzaiH parItaM prabhAbhAsamAnam / tamIDyaM subhaktyAnatAH zAstrasindhuM, mudA nemire sUrirAjaM manuSyAH // 10 // bhujaGgaprayAtam Agatya rANakaM puNya-bhUmiM zilpavibhUSite / caitye saMzobhitaM nattvA''-dIzaM harSaM paraM yayuH // 11 // anuSTup kRtye niyuktapuruSairupapAditAni, vastUni maGgalamayAni vilokya tAni / AnandamApa sakalAgamavinmunIzo, dRSTavA pRNanti na hi ke manaso'nurUpam // 92 // vasantatilakA mudrAbhirvihitaM manoharataraM triMzatsahastraiH zubham, sattvodbodhikathAzritairbahutaraizcitrairyutaM maNDapam / muktAdAmavirAji bhAbhiradhikaM vidyutkRtAbhirmudaM, vyAtene vipulaM satoraNamidaM mAhendradhiSNyopamam // 13 // zArdUlavikrIDitam pAvApurI tasya ca madhyabhAge, toyasthitA maJjulamandirADhyA / zrIvIranirvANasupuNyabhUmI-reje yathA kazcana nAkilokaH // 14 // indravajrA nAbheyAGghisarojapUtazikharaH siddhAcalo rAjate, loko vAJchati yadrajaH kaluSatAnAzAya svasyAtmanaH / tasyAdre racanAM vilokya kRtinA sampAditAmadbhutAM, sarve yAnti camatkRti girivarabhrAntyA pramodaM gatAH // 95 // zArdUla0 zrInemIzajinezvarArpitapadA saMbhUSitaH zobhate, nAmnA raivataparvato girivareSUrdhvapratiSThaH zrutaH / tasyAsmin racanA kalAsu kuzalairdhanyairjanairnirmitA, hRdyA maGgalakAriNI samabhavannetrotsavApAdinI // 96 // zArdUla0 zrIkIrtikallolakAvyam 185
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ cittauDAbhidhadurgamadhyanihitaH stambho yazaH khyApakaH, sa evAtra kathaM dRzorviSayatAmetIti citraM mahat / itthaM jAtakutUhalaistadupamaM stambhAntaraM zilpinaH, naipuNyena visiSmiye janagaNairdaSTavA praphullAnanaiH // 97 // mArgaH sAdaDito'tha rANakapuraM yAvat pratiSThotsave, saJcAre sukhadaH pradIpanicayairvidyutprabhairbhAsuraH / AsIttena divAnizaM janatayA tIrthaM vrajantyA paraM, yantrapreritayAnarAjibhiralaM saukhyaM samAsAditam // 98 // zArdUlavikrIDitam pAdampAdau krameNa punarapi vavRdhe candravanmAnametad, lokAnAM lakSasaMkhyA samajani carame vAsare rANake'smin / AgatyAbhUtapUrvaM mahamamumanizaM vIkSya dezAntarebhyaH, bAlA vRddhA yuvAno navayuvatijano modamuccairavApuH // 99 // stragdharA cetohAri vihAri maNDapabahirbhAge samAvezitam, dhUmodgAra vibhAti bASpazakaTaM yantreNa dhAvadrayAt / draSTuntacca kutUhalaM janagaNA bAlA yuvAno jarA''krAntA yAnti nirIkSya tatpunaramI citraM kathAH kurvate // 100 // zArdUla0 vAdyanmaGgalakAritUryaninadairhRdyairmRdaGgasvaraiH, harSotkarSasamullasajjayajayadhvAnaiH samastA dizaH / kurvANairbadhirA babhUva nitarAM velA pramodapradA, prArabdho bahupuNyade susamaye sannutsavaH zAntidaH // 101 // zArdUla0 kRSNe phAlgunamAsi bhUmitanaye vAre zubhaikAdazItithyAM mAGgaliko'tha rANakapure prAvarttatA'STAhnikaH / yasminkuMbhajavAdiropaNavidhirdikpAlasaMpUjanaM, dIpasthApanamaSTamaGgalavidhizcAsan grahAbhyarcanam // 102 // 186 zArdUlavikrIDitam vividha haima racanA samuccaya
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ tataH paredhurvimale prabhAte, zrIsiddhakrArcanamArabhanta / yasminkRte siddhayati sarvamiSTaM, zrIpAlavacchraddadhatAM narANAm // 103 // upajAtiH vIzasthAnakapUjanaM zubhacaturdazyAM gurorvAsare, samyaktvAdyupalabdhihetu vidhivatprApaddhi saMpannatAm / prAtaH zrIdhvajadaNDayozca kalazasyAsecanaM pUjanam, zukre jAtamamAtithau nigaditaM zAstre yathA tattathA // 104 // zArdUla0 zukle vahnitithau zanau parikare pUjA'bhavatphAlgune, jAtA'STAdazasaMkhyayA bhagavataH zastAbhiSekakriyA / anyedyU ravivAsare prathamatazcaityAbhiSekaH kRtaH, madhyAhne jinabhaktiraktahRdayaiH pUjA varA pAThitA // 105 // zArdUlavikrIDitam bRhannandyAvartaprathitazubhapUjA'tirucirA, tRtIyAyAntithyAM zazadharadine maGgalamaye / caturthyAM bhaume'hni pravararathayAtrA'jani mude, janAnAM bhavyAnAmanupamasukhA''svAdajanikA // 106 // zikhariNI budhe paJcabhyAM sA prathamasamaye sUrivihitA, pratiSThA saJjAtA jinapatigRhe pUrNaphaladA / bRhacchAntisnAnaM vijayini muhUrte samabhavat, krameNetthaM pUrNo hyayamihamahaH saukhyajanakaH // 107 // zikhariNI zubhe vIrasaMvatsare saMprapanne, grahaya'bdhinetre tathA vaikrame'bde / grahAkAzakhAkSyanvite phAlgune'bhUt, pratiSThA site'hestithau candraputre // 108 // bhujaGgaprayAtam zrIkIrtikallolakAvyam 187
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurau vAre SaSThayAmuSasi zubhavAdye ninadati, kRto dvArodghATaH sakalajanatA''nandajanakaH / / janAH zrIghaNTAnAM pracurataranAde prasarati, samAgatyAkArSuH praNatimatibhaktyA jinapatau // 109 // zikhariNI kriyAkalApapratipattiheto-rahammadAbAdapurAdya ete / samAgatAH kAritavanta ArAt, daSTavA kriyAM sarvajanAH prseduH||110|| upajAtiH saGgItAcAryacaryAM pratidinaviMhitAM hAriNIntAM mahAntaH, santaH zRNvanta ete yayuratimuditAH sarva AlekhyabhAvam / bhUyo bhUyo janAnAM janayati paramAM prItimuccaiH pratIkSA, saGgItiryA sabhAyAM bhavati guNavatAM gauravakhyApikA sA // 111 // stragdharA kIrtiGkecana kecanA''dRtakalA dRzyampare gAyanam, bhojyaM bhojanapaddhatiM sukRtinaH zaMsanta Asan priyAn / haTTe sarvasamRddhibhiH sulalite yad yad yathA prArthitam, krayyaM tatra mano'nukUlamakhilaM tattattathA''sAditam // 112 // zArdUlavikrIDitam tIrthe tasminnuttame rANakAkhye, saMkhyAtItA utsavandraSTakAmAH / Agacchanvai. dezadezAntarebhyo, mA vRddhairbAlavargaH sametAH // 113 // zAlinI tatrAgatAnAM sakaleSTadravyaM, nyAsIkRtaM rakSaNadattacittaiH / yathAsthitaM rakSitamAzukAle, pratyarpitaM nItividhAnadakSaiH // 114 // upajAtiH 188 vividha haima racanA samuccaya
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ nijAdhikAre nRpacihnayuktA, niyojitAH karma mudA pracakruH / yathA na kasyApi viyukta AsId, bAlo'tha vAso na dhanaM na dhAma // 115 // upajAtiH rakSAniyuktapuruSA gurukAryabhAraM, vIkSyApi kAryakaraNAnnavirAmamAyan / lokopakAriNI gurAvapi kRtyajAte, dhIrAH skhalanti na kadApi vizuddhabhAvAH // 116 // vasanta0 sevAmaNDalasabhyasUcakapaTaM samyak svavastre dadhad, rAtrAvahni ca sevyasevanarato bhUyAnjano'dRzyata / sevAkarmapaTutvadarzanabhavAM zraddhAM vahanto janAH, svaM svaM vastu tadantike gatabhayA vinyasya modaM dadhuH // 117 // zArdUla. itthaM dIrghatare zubhe dazadinavyApyutsave rANake, lakSe vA'pi tato'dhike naracaye rogo yathA nA'bhavat / manye tIrthavarasya saiSa mahimA nirvighnamAsId yataH, sarvApadvinivArakasya savidhe nAzcaryametanmahat // 118 // zArdUlavikrIDitam zataM sahastraM manujAH pure'smin, samAgatA bhaktibhRto'nurAgaiH / mahotsavaM vIkSya tamadbhutaJca, sukhaM dadhAno nijagehamIyuH // 119 // upendravajrA zreSThI kastUrabhAI dhanapativibhavaH zrIbhagUbhAI saumyaH, zreSThIzaH kezubhAI vitatanijayazovizruto bhUmipIThe / bhaNDArI tejarAjo vimalaguNagaNo grAmapAthodhiratnaM, ete'nye zreSThivAH pravaramatibhRtaH kAryakartAra Asan // 120 // stragdharA zrIkIrtikallolakAvyam 189
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyeSThAnujau sAdhuvarau yadIyau, govindanAmA harapUrva eSaH / bahUni varSANi nirIkSya kAyaM, tIrthe pratiSThAkRtisaGgato'bhUt // 121 // upajAtiH zrImatsAdaDisaMghakAritavidhiH zastaH pratiSThotsavaH, yaM dRSTvA manujA hi vismayamaguH prItiM parAM lebhire / lakSandravyamiha vyayIkRtamalaM bhaktyullasanmAnasaiH, kiM kiM varNanamAtanomi dhiSaNA mohaM samAlambate // 122 // zArdUlavikrIDitam aho rANakamAMgalyaM, vismartutva zaknumaH / samannaiva bhaved bhUyo, viziSTantu kuto bhavet // 123 // anuSTupa // atha prazastiH // saddarzanodayakaro budhanandano yaH, vijJAnapadmasavitA'mRtavAgvilAsaH / lAvaNyasindhvamRtarazmiguNaM numastaM, kastUrasevyamanizaM gurunemisUrim // 1 // tatpaTTapuSkararavirmitamiSTabhASI, zAstrAbdhimanthanasamAzritatatvaratnaH / vAgIzatulyadhiSaNaH kuzalaH prabodhe, sUrIzvaro vijayatAmamRtAbhidhAnaH // 2 // tacchiSyaratnavibudho rasikaH kriyAsu, vidvadvaro vividhazAstravimarzadakSaH / pannyAsadevavijayaH kila zAntamUrti, saMrAjate bhavikabodhavidhau pravINaH // 3 // 190 vividha haima racanA samuccaya
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatpAdapadmamakarandamadhuvratena, zrIhemacandravijayena jinAnugena / . kAvyaM kRtaM nijavacaHparizuddhiheto rnAnyA spRhA na khalu kAvyakalAsu darpaH // 4 // sajjJAnasaMyamarato vibudho vareNyaH, vAgmI hitArthanirato jayati prabhAvI / pannyAsameruvijayo dvijavaMzadIpaH, protsAhito likhitavAn khalu tena kaavym||5|| candrendupuSkaravilocanasammite'bde, mAghe site kavidine bhujagezatithyAm / kallolakAvyamiha sAdaDipattane'gAt, pUrti mude bhavatu sA viduSAM kRtihi // 6 // // iti munizrIhemacandravijayaviracitaM kIrtikallolakAvyam // atha prazastiH 191
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. sAdhvI zrIhemalatA zrI dIkSAvarNanam hIrA bhAIraNakhivasatijainadharmAnurAgI, jAto vaMze kuzalavaNijAM saumyamUrtirdayAvAn / patnI tasya prathitayazasaH zAntarUpA prabhAkhyA, tasyA: kukSerajani tanujA kAntisindhurhi haMsA // 124 // yA gaMgeva prakRtisubhagA padmasadmA ca rUpe, vINAveNudhvanimadhurimA bhAsate vAci yasyAH / seyaM haMsA viSayavimukhA bAlyabhAve'pi citraM, pUrvAbhyAsAdvimalamanasaM naiva tRSNA ruNaddhi // 125 // AtmA neyaH paramapadavIM sArazUnyaH prapaJcaH, rAgadveSAvahaha nitarAM zatrubhUtau vijeyau / ityevaM sA jinapadaratA bhAvanAM bhAvayantI, saccAritragrahaNaviSaye baddhabhAvA hi jAtA // 126 // asyAH sthairyyaM dRDhataramiti prekSya pannyAsavaryyaH, zrImerustAM vacanasudhayA''pyAyayatprItiyuktaH / hemAbhA sA tadanu vikasatpaGkajAkSI svapitroH, svAbhiprAyaM prakaTamakarod baddhamUlaM mahArtham // 127 // 192 vividha haima racanA samuccaya
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritrazrIhitavahavacaHzraddhayA'pAstamohA, tacchiSyA'bhUduparataratilaukikAdarthajAlAt / pitrorAjJAM vinayavacasA''sAdya prItAntarAtmA, dIkSAbhAraM laghuvayasi sA'voDha vRddhairasahyam // 128 // caitre kRSNe sukhadasamaye sadvitIyAkhyatithyAM, dve sAhastre tadadhikanave vaikrame vatsare ca / seyaM bAlA vijayapadayuksUrirAjodayasya, dIkSAM prApatkarakamalataH sAdaDIgrAmamadhye // 129 // vedaM saumyaM vapuratimRdu va vrataM dhairyalopi, nUnaM kAcit tridivapatitA devabAleti lokaiH / tadgrAmasthairmuditahRdayairutsavo'kAri bhUyAn, zrIhemAkhyA tadanu ca latAzabditA vanditA'bhUt // 130 // mandAkrAntA0 1. gujarAtI phA-va-2 / 2. sAdhvI zrI hemalatAzrIjI / sAdhvIzrI hemalatA zrI dIkSAvarNanam 193
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. zrIvRddhicandra-zatakam _ - AcAryavijayahemacandrasUriH dvArA prAptam (ajJAtakartRkam) natvA''tmabhaktyA'mala-vIramUrti, vairAgyakozAbhayarAzidAtrIm / kurve janAnAM para-modanAya, zrI-vRddhicandraM zatakaM suramyam // asAre'sImasaMsAre, prAsanmoha-vijRmbhite / tAdRzo nAsti nA kazcid, yo vRddhi nA'bhivAJchati // 1 // kITAdArabhya brahmANDAvadhi yA prANisantatiH / sarvasyA: kAmanA vRddhau, mahArambheNa dRzyate // 2 // kIrtivRddhau ca keSAJcit, keSAJcinmAnavarddhane / harmyavRddhau ca keSAJcit, sameSAmarthavarddhane // 3 // sutArAmagavAdInAM, dhAnyAnAmapi varddhane / azanAmbaravRddhau ca, jAyate bhuvi kAmanA // 4 // tasmAd yAtaM mahAbhAgAH, sarve vai vRddhi-kAmukAH / vRddhayarthaM samukhaM prANA-nayantIha mAnavAH // 5 // 194 vividha haima racanA samuccaya
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjadvAre rAjakArye, rAjamArga-niSevaNe / kaSTaprAye'pi sarveSAmIhA tatrA'bhijAyate // 6 // kevalaM kAraNaM tatra, vRddhimekAM hi manmahe / pravRttiranyathA. tatra, na syAt kasyA'pi dehinaH // 7 // buddhArAddhAntatattvajJAH, kovidA api raGkavat / vRddhihetvarthamibhyAnAM, dvAri tiSThanti utsukAH // 8 // sarittIraguhA'raNya-zmazAnAgArabhUmiSu / dhyAnAsInA mahAtmAno, nidAnaM tatra vRddhikA // 9 // tvaradyodha-hayebheSu, mahAsaGgara-vartmasu / sodyamA jIvinastatra, dRzyante vRddhi-hetave // 10 // payaHpAnAstapazzAntA, brahmacintanadhIjuSaH / muktAhArAzca ye kecit, sarve te vRddhibodhinaH // 11 // tasmAd bhoH ! sulabhAM vRddhi-mAtmasantoSakAriNIm zrImanto yadi vAJchanti, bhajadhvaM vRddhinAmakam // 12 // vRddhau satyAM madAndhAnAM, dhanauSNyaM yadi jAyate / teSAM zAntyarthamevA'haM, manye candro'pi rAjate // 13 // sAmAnyanAmabhAjo'pi, munermokSAbhikAkSiNaH / nAmamAtreNa bhavyAtmA, viviktAtmA prajAyate // 14 // yaMtra vRddhirnizAnAthaH, sarvAhlAdanakArakau / tannAmajapanAdAzu, yAti kilbiSasantatiH // 15 // tacchAstraM nAsti bhUbhAge, dharmo'pi nAsti tAdRzaH / mAhAtmyaM yatra nAmno hi, varNitaM naiva dRzyate // 16 // sarveSvArambhakAryeSu, nAma-jApaH prazasyate / tasmAd vRddhIti nAmA'tra, dhyeyaM. dhyeyaM prayatnataH // 17 // zrIvRddhicandra-zatakam 195
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmakIrtanamAhAtmyaM, zakyate kena varNitum ? / vRddhicandrAbhidhAnaM tu, sarvAzA-pAlana-kSamam // 18 // kekino'mbuda-nidhvAnaM, svAti-bindUzca cAtakAH / yathecchanti tathA bhavyA !, vRddhinAmA'bhivAJchata // 19 // sadguruM bhavyadehIva, satsiddhAntamivA''tmavit / prajAmiva prajAhIno, nidhAnamiva nirdhanaH // 20 // bhAminI svAminaM rogI, bheSajaM karSako'mbudam / kAmIcchuryuvatiM ramyA-mAtapaM rajakaH sadA // 21 // bAlikA mAtaraM dhyAnaM, dhyAnIva prajitendriyaH / suziSyaM kovidaH zAli-santatiH saddharAdhipam // 22 // suyAnaM sindhuyAyIva, giripAtIva gulmakam / kSudhA" bhojanaM nIraM, pipAsAkulamAnasaH // 23 // saddharmaM sanmatiH prANI, sajjanaH sAdhusaGgatim / virakto'raNyabhUbhAgaM, naTI nAgara-vRndakam // 24 // svAbhISTadevatAM bhaktaH, kautukaM bAlakA iva / puNyAtmA puNyakarmANi, pApI pApacayaM yathA // 25 // rUpAjIvA dhanaM kAmamanAthA iva rakSakam / rAjyavRddhiM dharAnAthAH, prapAM vai pathikA iva // 26 // ghArtAH sutarucchAyAM, mAyAM mohaparAyaNAH / vibudhAH saMsadaM ramyAM, kSatriyA iva saGgaram // 27 // dinAdiM cakravAkIva, padminI bhAskaraM yathA / cakorAzcAndrikApAnaM, sAdhavastattvacintanam // 28 // parasyopakRti santaH, parahAniM ca durjanAH / sadgranthAniva vidyArthI, sAdhakaH sveSTadarzanam // 29 // vividha haima racanA samuccaya 196
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA vAJchanti saMsAre, svamanastoSahetave / tadvat ko bhaviko necched, vRddhinAmasudhArasam ? // 30 // sadAzApipAsAvarehAptidAyi, sadAzApipAsAvarehAptidAyi / janAnAM bahUnAM tadajJAnabhedi, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH // 31 // __ (bhujaGga) dhanAnAM nidhAnaM vidhInAM vidhAnaM, zubhAnAM guNAnAmudaJcatpayodhim / daridrArtinAzaM sukhAvAsakAzaM, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH||32|| ___ (bhujaGga) vipaddAvamAlA-vinAzi prakAzi, mahAmohasenAbalAdhipraNAzi / lasaccArukIrti sphuradbhavyagehaM, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH||33|| (bhujaGga) kaSAyAdrisAnUdvinAzendrazastraM, manojIyasenApatadvANavaktram / kusaGgotthadoSATavIdAvacakraM, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH||34|| (bhujaGga) sugItaM supeyaM dhiyA dhyeyameyaM, sudhIbhiH kudhIbhiH sadAgamyarUpam / lasadbhAnukoTIprakAzaM vizAlaM, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH||35|| (bhujaGga) kSaNodyotacaJcaddhanAzAvirAgi, vilAsArimoSi pratApipratApi / mahAsindhudhArA-bruDajjantupotaM, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH||36|| (bhujaGga) videze svadeze marau merupRSThe, nikete vanAdau surAgArabhAge / ahInAM nivAse'pare lokaloke, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH||37|| (bhujaGga) vibhAtaM prabhAtaM prabhAbhAsitAGga, vizokaM vilobhaM vimohaM virAgam / vicAre pracAre sadAcAracAre, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH||38|| __ (bhujaGga) zrIvRddhicandra-zatakam 197
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ nidAdhe janAnAM payodAptitulyaM, bhayAdau sahAyaM surArAmakalpam / bhavavyAdhinAze'gadaGkArasatkaM, bhajadhvaM bhaz2adhvaM kSitau nAma vRddhH||39|| (bhujaGga) suziSTaM sumiSTaM mahAklezapiSTa-mariSTAdikaSTApatallokayaSTi / supuNyaprabhAvAt sudhAdIrghikAbhaM, bhajadhvaM bhajadhvaM kSitau nAma vRddheH||40|| (bhujaGga) bhUyo'pi bhavyA vacanaM madIyaM, sAnandabhAvaM zRNuteti namram / yatrA'sti vRddhiH kila tatra candro, dhanyaM tataH kiM vadatA'tra yUyam // 41 // kAvyaM na tAdRg na ca zAstramAlA, vidvAnna tAdRg na ca kAvyavettA / prAkAzi no yena mAhAmahAtmya-mAkAzavedI-sthitazItarazmeH // 42 // evaM dhiyA dhIdhanazastamAnai-dhaMdAvabodhe nayane pidhAya / indovimarzo manasA vidheyaH, pazcAdrucistatra satAM pramANam // 43 // dRzyo na dhAryaH parameSa dhArya-stApI na, tApI bata toSadAyI / dUre na cA''rAt kila caiSa cA''rAt, kSINo'sti no'yaM tu sadA prakAzI // 44 // gAmI sadA'sau parameSa kArye, tArAdhipastveSa tu sarvanAthaH / nizAvikAzI na divAvikAzI hyayaM divArAtri-vikAzamAnaH // 45 // rAjA dvijAnAM na janaugharAjaH, svAmI rasAnAM na tu sarvabhUteH / jyotsanA cakoraiH satataM supeyA, kAntiH samastaiH sukhamatra peyA // 46 // dhAryaH kathaM so'tra viyadvihArI, dhAryaH sukhenaiva dharA-vihArI / turyyASTarandhre'zubhapAkadAyI, celAnivAsI nikhileSTadAtA // 47 // paJceSubANAnaladehadAyI, tattApahArI hRdaye vihArI / meghAvikIrNo bhavatIha jAtu, karmAbhighAtAdamuko vizuddhaH // 48 // doSairanekairgrahasaMvibhAge, vyAptaH zazAGko'mbaramadhyavartI / bhUbhAgarAjI guNarAzireSa, tvanvarthasaMjJAM saphalIkaroti // 49 // 198 vividha haima racanA samuccaya
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakAza eko gaganAGgaNasthe, candre paraM so'pi ca dUravartI / asmiMstu vRddhirbahucandrakAnti - rjyAyAMstato'yaM satataM namasyaH // 50 // niSpakSabuddhayA nijahRdyacitte, vicArayantu svayamatra bhavyAH / jJAtvo bhayorantaramatra dhIrAH, sevyaH zivAyottama vRddhicandraH // 51 // vyUhaH sudRSTo na mayA guNAnAmekatra puMsi prabalapratApe / asmin munIndre sakalA guNaughA, manye tato nandati vRddhinAma // 52 // bhUrau gabhIre saritAmadhIze, ratnAni bhUyAMsi ca kamburAziH / hAlAhalaM tatra ca doSa ekaH, kSAraM jalaM nAtra munAvaNIyAn // 53 // girau girIze girizAdhivAse, kailAsanAmnA prathite pRthivyAm / zaityaM prabhUtaM samatApradhAnaH sarvAGgisevyo muni - vRddhicandraH // 54 // , tuGgaH sumeruH kSitimadhyavartI, saMrAjate yadyapi ratna - rAjyA / dUre sa keSAmapi nAsti gamyo, gamyaH paraM sAdhurayaM sukhena // 55 // zIto himAMzU raviruSNarazmi-rdAhI kRzAnuzcapalA calaiva I sAmyaM na keSAM muninA tvanena tasmAd garIyo bhaja nAma vRddheH // 56 // vRddhestu bhedo dvividho dharaNyA - muccairmahImohakuTumbabhAjaH / ekaH prapaJcAtmatayA vibhAti, nirvANarupastvitaraH prasiddhaH // 57 // bhede prapaJce janatA samastA, prANaiH prayANairnitarAM nibaddhA / nirvANabhede sudhiyaH kiyantaH, prAyaiH prayANaiH sutarAM sulagnA // 58 // saMsAravRddhirnitarAM kuvRddhi ryasyA bhavAbdhau janatAsu pAtaH / cintAmayI cittapayojacAndrI, tyAjyA tataH sA bhavahAnikAmaiH // 59 // mithyA prapaJce bahula-prayAsaH, prAyo'tra loko nayanAyane syAt / ArAmarAmAdhanavarddhanehaH, saudhAbhilASo mamatA- nigUDhaH // 60 // ApAtaramye viSayAbhilASe, kauTumbavRddhI kSaNabhaGgarAyAm / ceto'bhilASaH satataM vizAlaH, puMsAM sameSAvalokyate'tra // 61 // zrIvRddhicandra-zatakam 199
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaithilyamAlabhya vinAzi-vRddhau, nirvANavRddhau manasA prayatnaH / kAryo na hAryaM narajanma puMbhiH, pUte sulabdhaM zivabhArate'smin // 62 // vRddhaH kuTumbo vitato'smi bhUyAn, nAnAvidhairmohamayairvilAsaiH / yatpremapAzairiha sarvajIvA, baddhA na muktiM bhuvi kAmayante // 63 // kvacittaruNyo madanaikavAsA, dRgbANapAtairvyathayanti yUnaH / kvacit kumAryazcapalaivinodai-zvetAMsi puMsAM sahasA haranti // 64 // kvacit kumArA mRduhAsavANI-cATu-prayogairnijabandhuvargam / zanaizcalantaH parimohayanti, mAmeti kAketi muhurvadantaH // 65 // kvacinmahAvyAdhimahAhivaktre, vevizyamAnA vivazA rudantaH / hAhetizabdaiH parikhedayanti, kathaM tataH syAjjhagiti prayANam // 66 // kvacijjananyaH surakalparUpA, nirvyAjavAtsalyasukAmagavyaH / svAbhyarNavartipriyatokaralAn, muJcanti nA'ho prabalo'tra mohaH // 17 // mAtA tu mAtA mamatApradhAnA, putraiSaNAsaktamanaHpravRttiH / jAtu priyAt svAn na ca moktukAmAH, sarve'pare hanta ca kaarykraamaaH||18|| mohasya mAyA paramA durantA, nA'sto na tasyA idameva citram / ye jJAninastAM sutarAM tarantu, mAyAsyabhojyA apare bhavantu // 69 // tyaktvA kuvRddhi bhayadAM sukhena, nirvANavRddhayA khagaNo vidheyaH / atrA'pi saukhyaM vividhaprakArai-(ktvA pare pANigatA'sti muktiH // 70 // nirvANamArgaH sukhado garIyAn, zAntipradhAno muniyogigaMmyaH / klezasya lezo nahi yatra kazcid, rAgAdivRddhirna ca yatra kAcit // 71 // nAmnaH prabhAvo gadito mayA vai, zrIvRddhicandrasya muneH sucAruH / nAmno'nukUlaM caritaM hi tasya, pIyUSakalpaM nanu vAvadImi // 72 // matiriyaM jagatazcirakAlato, gatavato vidhikhelanalAsinaH / bhavati nA bhavatApavinAzako, nijaparAbhimatAbhyadhivedanaH // 73 // vividha haima racanA samuccaya 200
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagadidaM pariNAmavilakSaNaM, kSapaNavarddhanazIlamanukSaNam / bhavati lAghavamatra tadA yadA, prabhumukhAgatadharmaparamparA // 74 // jagati mAnavarazirapi kvacit, kumatikesarivaktragatigrahaH / bhavati naiva tadA sukRtAnugo, vipathameti na ced vidhiyogataH // 75 // kupathajAlakhagAyitamAnavAn, matamatAntaravedi - supezalAH / iha nayanti nijAgamapaddhatiM, sadayamugdhamanoharaNakSamAH // 76 // kupathayAyijanoddhRtihetave, munirasau sukule janimAptavAn / iti ca tasya munezcaritAmRtaM zRNuta bhavyajanA guNamandiram // 77 // viditameva satAM viSayeSviha, sakalakAmakhanirnanu bhAratam / janapado na ca tAdRza aihiko, manasi yo'bhilaSenna ca bhAratam // 78 // dezeSu teSu vilasanmahanIyakIrtiryadyasti ko'pi jagatItalamadhyavartI / pAJcAla eva vibhavaiH surarAjadhAnIM, kauberikAmapi purImadharIkaroti // 79 // mAlinyadoSarahitAH sarasIruhaudhai-rvApyazca tatra paripUrNajalo vibhAnti / nadyo'pi vIcimukharAH satatapravAhAH, pIyUSavanmadhuravArivarA vahanti // 80 // evaMvidhe janapade janatAhitAya, jAtAjanirjanimatAM vibhavodayAya / jainAgamapracurabodhajuSAM budhAnAM, zrIvRddhicandramunirAjamahodayAnAm // 81 // lAhora prAntamadhye vilasati sajalaikA cinAvA nadI yA, tIre tasyA vibhAti pramuditamanujA rAmapuryuttamaikA / zrImadbhiryogirAjairabhihataduritaistatra lebhe sujanma, zUnyAGkebhendu ( 1890 ) varSe haridivasayute pauSamAse'cchapakSe // 82 // yasyA'sti tAto bhuvi dharmakIrtiH, kRSNAbhidhAnA jananI guNADhyA / tatkukSijAtasya zizoH zizutve, vairAgyavRttiH kathamatra na syAt ? // 83 // " sutasya premNA janakena bhUri, pANigrahAyaiSa mudA nyayoji / puNyAnubandhI bhavasindhuvIcau, kathaM patedeSa iti prabhagnaH ? // 84 // zrIvRddhicandra-zatakam 201
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtA'sya rUpasya vihAya mohaM, harSeNa dIkSAmurarIcakAra / sevAM gurUNAM vinayena kurvan, babhrAma bhUmau saha taiH sukhena // 85 // buddhevikAzAd vinayaprabhAvA-cchrImadgurUNAM manaso'bhitoSAt / zabdAgamAdIMstvarayA prapaThya, reje surAcArya ivA'yamatra // 86 // adevayAjinAM panthAH, pAJcAleSu tadA mahAn / pravardhamAno varSAsu, kSudragulmalatA iva // 87 // AsIt satsAdhutApena, zuSkIbhUto hi satvaram / hrAsaH satyasya kutrA'pi, na dRSTo na ca vA zrutaH // 88 // sadA prakAzamAno'pi, meghacchanno hi bhAskaraH / jAyate tadvadatrA'pi, satye dRSTAnta eSakaH // 89 // buTerAjapratApAgniH, prAsaraDDhuNThakAvanau / dRzyate yatra kutrA'pi dagdhaprAyA'dhunA'pi sA // 10 // tasyaiva puNyabhAjo'yaM, ziSyavaryo dharAtale / vRddhicandrAbhidhAno'dhi-jAto jainaziromaNiH // 11 // saurASTragurjaramaruprabhRtipradeze, saddezanAM vidadhato bhramato hitAya / unmUlya DhuNDhakamataM saphalIbabhUva, yAtrA'sya siddhakudharasya muneH supuNyA // 12 // zrImajjinendramukhabhASitadharmasetuM, saMsthApya DhuNDhajaladhau matirajjupujaiH / nAkaM hyagAtkSapitakarmamalo munIndro, yaM prANino gatabhayAH sutarAM taranti // 13 // candrasya candratvamataH prasiddhi, yAtaM yato nAma mahAprazastiH / dharmo'pi jaino jinadevaniSThaH, etarhi saMyAti prazastabhAvam // 14 // yatkIrticandraH satataM rasAyAM, saMbhramya saMbhramya na zAntimeti / manye sa evA'mbaramadhyabhAge, saMrAjate candramavApya zAntaH // 15 // taM sarvalokakamanIyamanalpakAnti, ko vA bhajennahi ca nA guruvRddhikAmI cintAmaNiM sakalasaukhyakaraM vihAya, ko loSTapiNDamabhikAmayate zarIrI // 16 // 202 vividha haima racanA samuccaya
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ tannAmadhAmasujuSo guNavRddhilolA, raGkA bhaveyuriha nA'pi bhavAntareSu / tasmAd bhajadhvamanizaM guNa-vRddhicandaM, vakti pramANapaTu-mAdhavadAsa eSaH // 17 // puNyAtmanAmubhayalokayazo'bhivRddhi-vaMzo'pi vaMzamukuTo vilasatprabhAvaH / yadvaMzasindhucalavIcimahAsupotaH, zrInemisUri-munirAjavineyabhAnuH // 18 // aidaMyugInasamaye'pi yugapradhAnaH, saMbhAti ziSyanikaraivibudhAgragaNyaiH / so'yaM vibhAtu vidadhAtu zivaM sameSAM, zrIvRddhicandramunirADvibudhadrukalpaH // 19 // nyAyAdizAstraparasindhuviloDanAga-zrInandanAbhidhamunIzanidezato'yam zrI vRddhicandrazatakaM lalitaM vyadhatta tadbhaktibhAvitahRdA vibudhena kena // 10 // // iti zrIvRddhicandra-zatakaM samAptam // zrIvRddhicandra-zatakam 203
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32. pUjyopAdhyAya zrI hemacandravijaya gaNivarANAM ( sUripadapradAnAvasare prazasti padyAvaliH // yaH sarvodayanandanena sahitaH saddarzanaH zrImahAn, vijJAnAmRtapadmasaurabhalasallAvaNyakastUrabhRt / yo lokaM zamamAninAya viditaiH sUrIzvarairaSTabhijainAkAzanabhomaNijayatAM sUrIzasamrADasau // 1 // tatpaTTe vibudhendradharmaramaNI-prAcIzirasyunnate, dharmaprANa-samasta-sajjanamanaH-pAthojinI-bAndhavaH / yaH saddharmadhurandhara-praNayanAt kalpadrumo mUrtimAnAcandrArkamarandhrakIrtiramRtaH sUrIzvaro dIvyatAm // 2 // cAritraM mahanIyamujvalatarI yogo yadIyaM vacaH, zrI tRNAmanuraJjanaM kaThinatA dharmotthitau nAnyataH / jainAcAra-vicAracArU-hRdayastattvArtha sandezakaH, dharmodvAraparAyaNI vijayatAM meruprabhaH sUrirAT // 3 // tatpaTTa pravibhUSayan bahumataH saujanyakalpadrumasvarbhUmiH kalikAla-dAruNa-ripudhvaMsAya yaH savrataH / prANA dharmadhanasya zarma viduSAM tejasvinAM vizramaH; sa zrImAnadhikAdhikaM vijayatAM zrI devasUrIzvaraH // 4 // yadIyaM pANDityaM jagati viditaM sarvaviSayapraNItAH sadgranthA ahaha punaruktaM vidadhati / apUrvaM gambhIraM vacanamapi hRdyaM dhRtitati, nikAmaM prabUte hRdayamayate darzanaratim // 5 // 204 vividha haima racanA samuccaya
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadIyaM svAbhAvyaM vizadavizadaM sarvazaminAM, priyaprAyaM yasmai spRhayati sadA prAjJanikaraH / laye ratnAnAm yo vilasati sa dharmadhvajadhurandharaH sUrIzendro jayatu ca ciraM jIvatu zatam // 6 // navyanyAye'pratihatagatistarkazAstreSvadhItI, jainanyAye gahanagahane mandaraH kSIrasindhau / tattvArthAdhyA-panakuzalatA vAhinI vAhinIzaH, sUriH dhImAn jayatu jayatu zrImahAn hemacandraH // 6 // AcAreNa vinA yathA suvizadaM jJAnaM na muktipradaM, zAstreSu prathitaM tathA suviditaM karmapradhAnaH param / ityAlocya vilupta-zAstra-nikaroddhArAya yastatparaH, sa zrImAn vibudhAgraNIvijayatAM zrI hemacandro bhavAn // 8 // zrAvaM zrAvaM vadanakamalAdyasya gIrvANavANIvyAkhyAnaM tanmadhurimaguNAgAramatyAdareNa / AcAryAkhyaM padamidamaho dAtukAmA abhUvan, sUriH so'yaM prathitamahasA dIvyatAM hemacandraH // 9 // viddhAMso bahavo bhavanti bhUvane'bhUvan bhaviSyanti ca, prAyastena sadaiva komalahRdo no sarvajJalokampRNAH / dvitrAH santi bhavAdRzAH kimathavA no sAmprataM bhUtale, nizcetuM nahi pAryate sa tu bhavAn stotuM kathaM zakyate ? // 10 // AcAryeNa padena sarvavibudhazlAdhyena lokottaraM, tejaH khyApayatA'pyanena na bhavAnekAntato bhUSyate / zAstre bhUrikRtazrameNa satatadhyAnA'gnisandIpitaikAntadhvAntacayena tatra bhavatApyetat padaM zobhate // 11 // haimIyamapratimasUtrataMraGgaraGgaM, zabdAnuzAsanamamudramahAsamudraH / pUjyopAdhyAya zrI hemacandravijaya gaNivarANAM... padyAvaliH 205
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdyantataH samavagAhya vizodhya yena, svIyaM kRtaM navamivAdya vibhAti kAmam // 12 // yaH sarvathA nijagurumanuvartamAno, nyAyAdidarzanavicakSaNatAdinApi / vaiduSyamApya vimalaM paramAtmabhAvazcAkAzyatAmayamanena padena sUriH // 13 // yasmAdadhItya vizadaM nanu darzanAni, kAvyaM sazabdamanadhaM parizIlya samyak / pradyumna eva munirAjapadaM dadhAnaH, dedIpyate vijayatAM sa bhavAnudAram // 14 // kalikAle sarvajJo, yo'sau sUrIzvaro'khile bhuvane / rAjati sa iva bhavAnapi, sUrIzvaratAM prapadyatAM kAmam // 15 // paM. narendra jhA navyanyAya vyAkaraNa sAhityAcAryaH prAdhyApaka : jI.TI. saM. kAleja bambaI pUjyazrI devasUrIzvarANAM gurustutiH / | sadA saMyamA''rAdhane sAvadhAno guNairvatsalatvAdibhiH puurnnpuurnnH| | prasannAkRtiryazca saumyasvabhAvaH, stuve taM guruM devasUriM subhaktyA // 1 // vividha haima racanA samuccaya 206
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. gurUstutiH dharmaH prApi yato mayA zivaphalaH kalpadrutulyo'nagho, yannAmasmRtireva maMgalakarI sarvAghasaMhAriNI / zrI tIrthaGkarazAsanaikarasikaH sadbrahmasaubhAgyabhRt, so'yaM zrIgurunemisUribhagavAn bodhaM vidhattAM mama // 1 // racayitA - pUjyAcArya zrI vijaya nandanasUhIyarajI marAzajaH * 34. // zrI gautamasvAmistutiH // (racanA : saM. 2018) (prAbhAtika rAgaH) svarNapadmAsane rAjamAnaM nuve, yogirAjaM surendrAya'pAdam / sarvalabdhyAkaraM varaguNAMbhonidhi, zrIvasubhUtipRthvyaGgajAtam // 1 // sarvakAryaM nRNAM yadabhidhAnAd drutaM, siddhyatISTaM ca no vighnalezaH / vardhamAnaprabhorAdyagaNabhRdvaraM, bIjamatizAlinaM zrIndrabhUtim // 2 // pUjyopAdhyAya zrI hemacandravijaya gaNivarANAM... padyAvaliH 207
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskRta gadyavibhAga
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAMm JAMMMM PMMMom MMMMMMir ... INULL NNNNA ...... mh YOYOY VMVYOYOY RAMMMMMM WYOYOY VOYOYON LUUULAR IMARY YOYOYOVIY .....M maAYYYYYYA wwwwwww . n VI ... . . h MM away saMskRta gadyavibhAga : anukrama krama kRti kalikAlasarvajJasUrIzvarANAM prazastaM jIvanam / aatmpdaarthsiddhiH| zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM punnyjiivnleshH| 218 aho ! atyadbhutaM bhagavato vIrasya vaatslym| 247 pUjyapAdazAsanasamrATa zrI paramaguru bhagavatAM prathamaM drshnm| 252 6.te hi no divasA rmyaaH| MMMMMM. NAMM h h m MMMMMM. YAVVVVVNI OLLLLLLLum CITTTTTI WWWANAAMKw 256 VIVAVVVVIY uuuNJUR UIDIO (SVAVIVINNOV Wwwwwwwwww MMMMMM WILLAININY WWWmiwww
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1. kalikAlasarvajJa sUrIzvarANAM prazastaM jIvanam ) -pUjyAcAryadevasUriziSyaH vijayahemacandrasUriH kalikAlasarvajJetyapratimabirudena jagati samaste vizeSatazca jainazAsane prakhyAtimantaH zrIhemacandrAbhidhAnAH sUrIzvarA AhetazAsanasya bADhaM prabhAvanAkArakAH saJjAtAH / teSAM jIvanaM kavanaJca sarveSAM kRte atyAzcaryakaraM vidyate / pUrvabhavIyaprabalasaMskArasampattiM samAdAyaiva te hi pUjyA atrAvataritavantaH, kathamanyathA tAdRzi laghutame vayasi mativibhavavirAjitAH, prabalavairAgyabhAvanAbhAvitAntaHkaraNAH dIkSAgrahaNAya samutsukamAnasAzca syuH ! janma dIkSAgrahaNaM ca dhaMdhukAbhidhAne grAme moDhavaNigjJAtIyaguNagauravazAli-cacca (cAciMga)kule taddharmapatnI-ratnakukSiNIzrIcA( pAM)hiNIjananIkukSau vi.saMvati 1145 tame kArtikazuklapUrNimAyAM samAsAditajanmAna ete pUjyapuruSA dhRtacAMgadevapuNyAbhidhAnA bAlyakAlAdeva viziSTakSayopazamazAlino nijApUrvabuddhicAturyacamatkRtavicakSaNacetasa Asan / samavayaskasahAdhyAyibAlakeSu sarvathA'nanyasadRzA hyete darzanamAtrAdeva sarveSAM paramaprItikarA bhRzamAhlAdajanakAzcA'bhUvan / kalikAlasarvajJa sUrIzvarANAM prazastaM jIvanam 211
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNatallagacchIyazrIdattasUrIzvaraparamparAyAm AcAryazrIguNasena sUrIzvarapaTTAmbaradivAkarAH zrIdevacandrasUrIzvarAH samabhUvan / prAkRtabhASAyAM gadyapadyamayazrIzAntinAthacaritraracanAkArakAste hi pUjyA grAmAnugrAmaM viharanto dharmopadezadAnena bhavyajanAn pratibodhayantazca dhaMdhukAgrAme pAdau avadhAritavantaH / / pUjyAcAryabhagavatAM darzanamAtreNaiva saJjAtApUrvasnehasadbhAvazcAMgadevaH zanaiH zanaiH paricayaM kurvan gADhapremAspadaM jAtaH / sUrIzvarA yadA tato vihAraM kRtavantastadA bAlazcAMgadevo nijajanakajananyoranumatiM gRhItvA taiH sahaiva vihAramakarot / bAlo'pyabAladhiSaNaH sa guruNA saha viharan kramazaH staMbhatIrtha( khaMbhAta )nagaraM saMprAptaH / tatra tavAstavyaneminAmakatanmAtuladvArA cAcigapAhiNyau vibodhya guruzrIdevacandrasUriNA navavarSIyazcAMgadevo dIkSitaH, tasya munisomacandra ityabhidhAnaM ca vihitam / sUripradapradAnam svalpenaiva kAlena viziSTakSayopazamabalena vinA''yAsaM samadhigatasakalavAGmayavaiduSyaM taM gurupravaraH zrIdevacandrasUrIzvaraH vi.saM. 1166tame varSe marudharadeze nAgoranAmake nagare mahatA mahena sUripadaM dattavAn, tadA tasya zrIhemacandrasUririti navyAbhidhAnazca kRtavAn / tatazca sa ajArinAmake grAme vAgadhiSThAtrIM zrIsarasvatIdevIM samArAdhya samprApya ca tadIyavaraprasAdaM viracayya tarkavyAkaraNakAvyakozachando'laGkArAdisamastaviSayeSu laghubRhattamAnanekamaulikagranthAn viracya jainasAhityasya mahatImupAsanAM vidadhe / teSAmananyasAdharaNaM vaiduSyaM nirupamaM grantharacanAkauzalaJca vijJAya ko'pi matimAn kiM na nijamUrdhAnaM dhunayet ? 212 vividha haima racanA samuccaya
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ grantharacanayA sArdhaM taiH sUrIzvaraiH zrIsiddharAjajayasiMhAbhidhAnabhUpAlaH zrIkumArapAlAbhidhakSamApAlazca pratibodhitaH / tatra kumArapAlamahIpAlastu jainadharmamaGgIkRtya dvAdazavatArAdhanarUpazrAvakAcArapAlanena paramArhata iti viralaM birudamapi prAptavAn / api ca sa hi zrIhemacandrAcAryaguruvaropadezena svIyASTAdazadezeSu amAri (jIvahiMsAnivRtti) pravartitavAn / adhunA bihAra-baGgAdidezApekSayA gurjaramarudharAdidezeSu yad pravarAcAravicAravaizA darIdRzyate tatra hetuH zrIkumArapAlanRpateH samucitA ahiMsA pradhAnA rAjyavyavasthaiva / na hyatra viSaye keSAmapi vaimatyam / prAnte - zrIhemacandrAcAryabhagavadvihitabhUpAlapratibodhamupavarNya kenacit kavinA vihitAM stuti-mullikhya viramAmi santyanye kavitAvitAnarasikAste bhUrayaH sUrayaH, kSmApastu pratibodhyate yadi paraM zrIhemasUregirA / unmIlanti mahAmahAMsyapi pare lakSANi RkSANi vai, no rAkAzazinA vinA bata bhavatyujjAgaraH sAgaraH // iti kalikAlasarvajJa sUrIzvarANAM prazastaM jIvanam 213
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. AtmapadArthasiddhiH - le. pUjyapAdAcArya zrIvijayadevasUrizvarANAM ziSyaH vijayahemacandrasUriH dRzyate samprati jagati yad AstikarUpeNa svaM manyamAno'pi janaH nAstikavadeva vyavaharati / tatkAraNantu etadeva yad tasya manasi AtmarUpatattvasya nizcitarUpeNa pratItiH naivAsti / yadyAtmanaH siddhiH sandigdhA tarhi tadAdhAreNa vatarmAnAH puNyapApaparalokapunarbhavAdayo'pi asanta eva bhavanti / ata AtmasiddhiH prArambhe eva kartuM yogyA / anekazAstreSu asyopari bhinnabhinnarUpeNa bahvyaH carcA - vicAraNAH kRtAH vilokyante / prabhumahAvIraparamAtmanaH prathamagaNadhara zrImadindra bhUterapi eSa eva sandehaH manasi AsIt / prabhuvIreNa tanmanaH sthitaM sandehaM kathayitvA pratyakSAdipramANa dvArA sa sandehaH dUrIkRtaH / katipayajanA evaM kathayanti yat AtmA naiva pratyakSaH, sa tu anumAnAdipramANadvAraiva sAdhayituM zakyaH / bhagavatA kathitam - AtmA pratyakSagocara: / katham ? jagati evamavalokyate yat yasya guNAH pratyakSAH bhavanti guNyapi pratyakSa iti manyate / ' jIvo'sti na vA' etAdRzasaMzayarUpavijJAna eva jIvo'sti / sa tu sarvasyaiva pratyakSarUpo vidyata eva / yaH vijJAnarUpo bhavati sa vividha haima racanA samuccaya 214
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ svasaMvedanapratyakSataH svasaMvidito bhavatyeva / anyathA vijJAnasya jJAnarUpatvaM naiva ghaTate / ataH saMzayarUpavijJAnaM yadi pratyakSamasti tarhi jIvo'pi pratyakSo'styeva / api ca vinAtmAnaM yasya kasyApi janasya manasi evaM bhavati yat - mayedaM kRtam, idamahaM karomi, idamahaM kariSyAmi, iti traikAlikaviSayaH pratyayo bhavati, sa kathaM ghaTiSyati / atra pratyayaH yat ahaMviSayakaM jJAnaM bhavati tadevAtmanaH pratyakSasiddhau pramANam / etajjJAnaM naivAnumAnam yatastad liGgajanyaM na, nApi ca AgamarUpapramANajanyaM yataH AgamAnabhijJAnAM janAnAmapi etAdRza: ahaMviSayakaH antarmukhabodho bhavati / anyacca AtmanaH avidyamAnatAyAm 'aham' etAdRzaM jJAnaM kathaM bhavet / jJAnaM kadApi nirviSayaM tu na bhavatyeva / yadi ahaMpratyayaviSayabhUtAtmanaH svIkAro na kriyate tadA tajjJAnaM nirviSayameva bhaviSyati / tattu na samIcInam / ataH 'aham' ityAkArakaM yajjJAnaM sarveSAM bhavatyeva tasmAt tadviSayatayA AtmanaH svIkAro'pi avazyameva kartuM yogyaH / api ca etAdRzaH pratyayaH zarIraviSayakaH naiva svIkartuM yogyaH yataH mRtAvasthAyAM tAdRzapratyayasya abhAvaH sarveSAM dRzyata eva / AtmanaH pratyakSasiddhau aparApi yuktiratra nirdizyate / yatAtmanaH smaraNAdivijJAnarUpaguNAH pratyakSaviSayA bhavanti / ata: AtmA pratyakSo'sti / guNapratyakSatve guNino'pi pratyakSatvaM sarvatra nirvivAdaM svIkriyata eva / rUpAdayo ghaTasya guNAH te pratyakSajJAnaviSayA bhavanti ata eva ghaTo'pi pratyakSa iti vyavahAro bhavati / guNaguNinorabhinnatvAt / AtmapadArthasiddhi 215
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaguNinorabhinnatvaM tu sarvairapi svIkriyata eva / tadasvIkAre tu pade pade anekavidhA ApattiH Apadyeta / yataH prathamaM tu ghaTAdipadArthAH sarveSAM pratyakSaviSayAH santi tatraiva doSaH samApadyeta / katham ? cakSurindriyeNa tu rUpameva gRhyate, na ghaTaH, ghaTastu rUpAd bhinna eva / tadA 'ghaTo mayA jJAtaH' iti vyavahAro na bhaviSyatyeva / vyavahArastu bhavatyeva, tasmAt guNaguNinorabhinnatvameva svIkAryam na tu bhinnatvam / tatazca smaraNAdiguNAH pratyakSagocarAH bhavanti te ca viSayaM vinA naiva kadApi sthAtuM zaknuvanti, yazca teSAM viSayaH sa evAtmA ataH guNapratyakSe guNinaH AtmanazcApi pratyakSatvaM siddhaM bhavati / api ca jJAnAdiguNAnAmamUrtatvAt dehasya ca mUrtatvAt jJAnAdayo guNAH dehasya naiva saMbhavanti kintu amUrtasyAtmanaH eva sambhavanti / 'anumAnenAtmasiddhiH daNDAdikaraNAnAmadhiSThAtA kuMbhakAra iva indriyarUpa karaNAnAmapi ko'pi adhiSThAtA bhavitumarhati / yazcAdhiSThAtA sa evAtmA / nAnyaH ko'pi / aparaJca - indriyadvArA viSayANAM grahaNaM bhavati atastayormadhye grahaNagrAhyasambandho'sti, tatra ko'pi grAhakaH bhavitumarhati, taM vinA grahaNaM kaH kuryAt / yaH grAhakaH saivAtmA / anyacca - dehAdInAM bhoktRtvenA'pi AtmanaH siddhirbhavati / yad bhogyamodanAdi vastu vidyate tasya bhoktA puruSAdirbhavatyeva evaM dehAdyapi bhogyamasti atastadbhoktRtvena AtmanaH siddhirjAyate / / tathA ca - jagati ye kecana saMghAtarUpAH padArthAH gehAdayo vidyante tasya devadattAdiH svAmirUpeNa bhavatyeva / tathaiva dehAdirapi saMghAtarUpa eva atastasyApi ko'pi svAmI tu avazyameva bhavitumarhati vividha haima racanA samuccaya 216
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaH svAmI saivAtmA / AtmAnaM vinA dehAdeH svAmI bhoktA ca nAnyaH ko'pi saMbhavati ataH Atmaiva svAmitayA siddhyati / api ca - yasya-viSaye saMzayo jAyate sa kutrApi vidyamAnaH bhavatyeva / avidyamAnavastunaH kutrApi saMzayo na bhavatyeva / asmAkaM manasi 'jIvo'sti na vA' iti saMzayo bhavati, tenApi AtmA'sti iti siddhyati / 'nAsato vidyate bhAvo, nAbhAvo vidyate sataH' iti vacanametadarthasaMsUcakam / jagati ye kecana padArthA vidyante tadvAcakAH zabdAH bhavantyeva tathA ye zabdAH vidyante teSAM padArthA api bhavantyeva / niSedharUpeNAtmanaH siddhiH / ___ yasya kasyApi vastu kenA'pi yadi niSedhaH kriyate, tarhi tasya vastunaH vidyamAnatA'vazyaM bhavatyeva / yathA ko'pi kathayati - aghaTaH, tadA tatpratipakSI ghaTaH kutrApi vidyate eva / yadi kenApi jIvaniSedhaH kriyate tenApi jIvasya sattA nizcIyate / devadatto nAstIti kathane devattasyAtra sattA na vidyate kintu anyatra kutrApi tasya sattA vidyate eveti pratIyate / ___ evaM prakAreNa AtmanaH siddhau satyAM puNyapApakarmaparalokAdInAmapi siddhirbhavati / ___ yadi paraloko'sti, tadA tasya prAptiH svakRtazubhAzubhakarmayogenaiva bhavati / zubhakarmaNA sadgatiH, azubhakarmaNA ca durgatiH jIvAnAM bhavati / tarhi pUrvakRtaprabalapuNyodayena prApte narajanmani sarvairapi svAtmakalyANepsubhirnaraiH dAnAdidharmeSu nirmalabhAvato yatitavyameva / tenaiva teSAmihajanmani sukhazAntisaubhAgyAni paraloke sadgatiH paramparayA ca mokSaprAptiH nitAntaM bhaviSyanti / Atmasiddherayameva hi lAbhaH / iti zam // AtmapadArthasiddhi 217
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. caritrakathA zAstravizArada-kaviratna-pIyUSapANi-pUjyapAdAcArya zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH -le. pUjyapAdAcAryazrIvijayadevasUrizvarANAM ziSyaH vijayahemacandrasUriH pratipalamapi nijajanuSo, yena vyayitaM paropakRtikaraNe / tamanupamojjvalacaritaM, vande vijayAmRtaM sUrim // sakalAsumatsukhasandohadAnaprapAbhaM lokottaraM zrIjinazAsanasAmrAjyamadyAvadhi yadaskhalitaM pravartate tatra zrImadgurubhagavatAmeva paramopakAraH / caramatIrthapatizrImahAvIraprabhoH paTTaparamparAyAmanekAneke sUrIzvarAH samabhUvan yeSAM zaradindusamujjvalacaritAni viditvA vayamatIvA''zcaryacakitA bhavAmaH / zrImadvIraprabhoH prathamapaTTadharaH saJjAtaH paJcamagaNabhRt zrIsudharmasvAmI bhagavAn / tadanucaramakevalizrIjambUsvAmiprabhRtayaH guNagaNamaNirohaNAyamAnAH zrutadharapuruSAH kramazaH saJjAtAH / tatparamparAyAmeva vikramIye viMzatitame zatake saJjAtAH zrImantaH nemisUrIzvarAH, ye hi zAsanasamrADiti birudena samagre'pi jinazAsane prasiddhAH samabhUvan / taiH paramagurupravaraiH sakalavidvajjanacetazcamatkArivaiduSyavibhUSitaiH nijApratimAdbhutatamasamAcaraNenopadezadAnAdinA ca jinazAsanasya saptakSetrI navapallavitA vihitA / 218 vividha haima racanA samuccaya
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ teSAM praviralaguNagaNAlaGkRtaziSyasamudAye gaNanApAtrasthAnadhAriNaH zAstravizArada-kaviratna-pIyUSapANItibirudatrayasamalaGkRtAH samajaniSata pUjyapAdAcAryapravarazrImadvijayAmRtasUrIzvaramahArAjAH / va lokottaraviziSTataraguNanikurambena bhRtamRtaM teSAmatIvasamunnataM jIvanaM ? kva cA'smadIyA svalpaviSayA matiH ? tathA'pi svakIyAzaktimaGgIkRtyA'pi tadbhaktivazaMvadatayA taccaritAlekhane kiJcit prayatyate / janmabhUmiH astIha ramye bhAratadeze ahiMsA-satyAdiguNAnAM gADhatarasaMskArai ramaNIyataraH gUrjarapradezaH / tatrA'pi zaurya-dhairya-sAhasikatAnirbhIkatAdiguNagariSThajanotpattikAraNatayA sarvatrA'pi prasiddhataraH saurASTranAmako bhUbhAgaH / yatrotpannajanAnAM bAlyakAlAdeva yAdRzaM naipuNyaM dRSTigocaraM jAyate tAdRzamanyatrotpannAnAM vRddhatve'pi sudurlabham / yatra virAjate bhavodadhiyAnapAtrAbhaH zrIzatruJjayatIrtharAjaH, yasmin pratikaGkaramanantAnantAtmAnaH tIrthamAhAtmyAdeva kRtvA sakalakarmaNAM kSayaM prAptavantaH mokSAbhidhAnaM paramapadam / punazca yatra bAlabrahmacAri-dvAviMzatitamatIrthakRt-zrIneminAthaprabhoH dIkSAkaivalya-nirvANarUpa-kalyANakatritayaM samajani tat zrIraivatAcalamahAtIrthaM bhaktajananayanamanasoH sudhAJjanakalpaM samudyotate / yatra bhavikacakoracandrAyamANa-zrIcandraprabhasvAmibhagavatAmananyaprabhAvasampannamUrtizobhitaM zrIcandraprabhAsapattanAkhyaM tIrthaM vilasati / yatra zrIvIrAt azItyuttaranavatipramitasaMvatsare samarthazAsanaprabhAvakazrIdevaddhigaNikSamAzramaNAdhyakSatAyAmAcAryapaJcazatyA parasparaM vicAra vinimayaM kRtvA sarvasammatiM ca saMsAdhya bhAvikalyANArthijIvAnAcaritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 219
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ manugrahAyA''gamagranthAH pustakArUDhA vihitAH, tadaitihAsikaM zrIvalabhIpurAkhyaM nagaraM varIvati / yatra zAsanasamrAT-tapAgacchAdhipati zrImadvijayanemisUrIzvaragurubhagavatAmupadezena yayostIrthayoH nava nirmANarUpo jIrNoddhAro vihitastau zrIzatruJjayatIrthAdhirAjasya sajIvanazRGga(TraeNka )tayA khyAtaM zrIkadambagirimahAtIrthaM tathA zrItAladhvajagirizca virAjamAnau staH / tasya jhAlAvADeti vidite pradeze vartate boTAda (bahutAda) sajJakaM nagaram / tatra ikSvAkuvaMzavibhUSaNaprathamatIrthapatizrIAdinAtha prabhoH prAcInaH gaganottuGgazRGgamaNDitaH manoharo jinAlayaH zobhate / ___ vibhinnakSetreSu gaNanApAzaH naike santaH satyaH mahAtmAnazcA'tra samabhUvan, ye hi svIyavizadodAttajIvanavRttaiH bhUmimimAM sarvatra prakhyApitavantaH / rASTrazAyarazrIjhaveracandra-meghANImahodayasyeyaM karmabhUmirAsIt tathA yaH kila boTAdakara-kavirUpeNa sarvatra kavisamAje vizruto'bhUt tasya nadIparyAya-zaivalinI-srotasvinyAdi-sajJaka kAvyakRtikalApasarjakasya prAsAdikakaveH zrIkhuzAladAsAtmajazrIdAmodaradAsasyeyaM janmabhUmiH / atra nagare jinendra pUjAparipUtamAnasAH jinavacanazravaNavyasaninaH paramazraddhAlavo dharmadhyAna-parAyaNA vrata-niyamAbharaNavibhUSitAH zravaNasevAsamutsukamAnasAH zrAvakavaryA nivasanti sma / teSu dezAIkulodbhavaH zrAddharatna-vastAnandabhavAnabhAInAmA suzrAvako vasati sma tasya sUnuH hemacandrAbhidhAnaH paramasAttviko bhadraprakRtiH saMskAra sampannazcA''sIt / tasya bhAryA dIvALInAmnI zIlasau-bhAgyAdiguNagaNa-sampannA dharmaparAyaNA vAtsalya-sambhRtAntaHkaraNA cA''sIt / vikramIya-nayana-bANa-graha-candra(1952) mite saMvatsare vividha haima racanA samuccaya 220
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAghazuklASTamyAM guruvAsare zrIhemacandragRhe dIvALImAtuH pavitrakukSau zubhasvapna-dohada-saMsUcitasvIyapuNyaprAgbhArabhAjanatvaH ko'pi puNyazAlI AtmA prAsUta / udito hi bAladinakaro yathA svasvarNamaya mayUkhasamUhaiH sarvamapi pRthvIlokaM kuGkamavarNAbhiraktaM karoti tathaivA'nena bAlena sarvo'pi nijaparivArajanaH pracuratarasneharAgaraktaH kRtaH / bAlo'yaM bhAvini kAle amRtapadaprApaNAya prayatamAno bhaviSyatIti vicAryaiva mAtApitrAdibhistasyA'bhidhAnaM 'amRta' iti sthApitam / hemacandrasya dvau bhrAtarau AstAm / eko lakSmIcandraH aparazca khImacandraH / dvAvapi zraddhAlU dharmaparAyaNau zramaNa-zramaNIbhaktivaiyAvRttyAdau dattacittau cA''stAm / tatrA'pi lakSmIcandrastu nItau prAmANikatAyAM ca labdhapratiSThaH samaste'pi nagare ca vivAdAdInAM samAdhAneSu sarveSAmapi mAnyanirNaya AsIt / __ amRtakumArasyA'nye giradharalAlaH, tArAcandraH, zAmajI, kastUracandra iti catvAro jyeSThAH vIracandranAmA paJcamazceti paJca bhrAtara campAbhidhAnA bhaginI caikA''san / svIyabhrAtRbhiH savayobhizcA'nyaiH sArddhaM krIDan sa dvitIyAzazIva vRddhimavApnot / pUrvajanmanaH saMskArANAM prabhAvaH janaka-jananyoruttamaiH saMskAraiH saha bAlye'pi amRtapravRttau pUrvajanmanaH saMskArANAM prabhAvo dRzyate sma / taiH saMskAraiH sa vinA'pi parapreraNAM zizuvayasyapi dayA-dAnAdikriyAsu rucivAn AsIt / kamapi prANinaM duHkhapIDitaM dRSTvA tasya hRdayaM sahasA ArdIbhUtaM bhavati sma / SaTpaJcAzadattaraikonaviMzatizatasaMvatsarIye duSkAle tasya caturvarSadezyasyA'pi bubhukSAvihvalAn janAn dRSTvA etebhyaH yadi kiJcit pradIyate tadA varamityAdayaH zubhavicArAH manasi prAdurbhavanti sma / (ayaM prasaGgastaiH sUrIzvaraiH kvacit vArtAprasaGge svamukhenaiva kathita AsIt / ) caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 221
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayanam prAthamikadhArmikasUtrANAmaGkAnAM cA'bhyAsaH gRha eva sampanna: / tadanu prAya: aSTavarSavayasi chaganalAla - nAmakasyA'dhyApakasya pAThazAlAyAM tasyA'dhyayanaM prArabdham / anyabAlakApekSayA tena buddhestaikSNyAt abhyAse sthairyAcca stokenaiva kAlena zobhanataramadhyayanaM kRtam / vyAvahArikAbhyAsena saha dhArmikAbhyAso'pi avazyaMkartavyaH ityAzayena pitrA jasarAjAbhidhadhArmikazikSakapArzve tasya dhArmikAbhyAso'pi kAritaH / tato tRtIyakakSyAM yAvat boTAdanagare'dhyayanaM kRtvA vyavasAyArthaM ugAmeDItinAmakaM grAmaM gatavatA pitrA saha so'pi gatavAn / tatraiva cA'gretanamadhyayanaM prArabdham / kintu tatra tasya mano na lagnamato punarapi sa boTAdanagaraM pratinivRttaH / tatra ca purAtanapATha zAlAyAmevA'bhyAsaH prArabdhaH / SaNmAsAnantaraM pAThazAlAyAM gatavAnapi matinaipuNyena sarvAnapi pAThAn zIghrameva hRdayasAt kRtavAn saH / bAlye 'pi satyaniSThA tadA tu prAya: dvAdazavarSIyaH sa paJcamakakSyAyAM paThannAsIt / ekadA parIkSAkAle'dhyApakaH praSTavyapraznAnAmuttarANi svayameva kRSNapaTTikAyAM likhitvA chAtrebhyo darzayannAsIt / etad dRSTvA tasya manasi khedaH samutpanno yat 'are ! kimidamasamaJjasamatra vidhIyate ? na hyetAdRg vyavahAro'dhyApakena kartumucitaH / parIkSA tu vidyArthinAmabhyAsasya parIkSaNArthaM vidhIyate / tatra yadi evaMrItyottarANi likhitvA darzyante tadA ko lAbhaH parIkSAyAH ? tadAtve tasya tAdRk sAmarthyaM nA''sIt yathA tatprasaGgaM sa pratikuryAt, ataH sa viSaSNaH saJjAtaH / saMsAraM prati vairAgyam anityo hi saMsAre saMsAriNAM snehabhAvaH / sa tu svArthamaya eva / sati svArthe tAdRzaM snehabhAvaM pradarzayet yathA tena sadRza: jagati vividha haima racanA samuccaya 222
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko'pi nA'nyo bhavet / svArthe tu sRte sa eva taM pratyabhijJAtumapi naivA'bhilaSet / yadi sarvadA sarveSAmakhaNDasnehabhAvo varteta tadA tIrthakRtaH cakravartinazca kathaM tatparityAgaM kuryuH ? sandhyAbhrarAga iva kSaNavidhvaMsinI hi sAMsArikasnehasya sthitiH / kSaNe kSaNe tatra parivartanaM bhavati / itaH amRtaH svajyeSThabhrAturgRhe kaJcit kAlamuSitvA punaH ugAmeDIgrAme svajanaka-jananyoH pArve gatavAn saH / kintu tatra tayostAdRzaM vAtsalyamananubhavan sa saMsArAnniviNNo'bhavat / tanmanasi tadaivaMvidho vicAraH samutpanno yathA 'aho ! kimidaM dRzyate mayA ? ye svajanAH pUrvaM mayi bhRzaM snehabhAvabhRtA Asan ta evA'dhunA aparicitA iva vyavahAraM kurvanti !! tarhi kiM prayojanamatra nivAsena ? snehabhAvavirahitairjanaiH sArdhaM nivAsAttu varaM gRhatyAga eva' iti / svakIyamitravargaH sarveSAmeva jIvane dRzyate yat teSAM jIvanaM zobhanamazobhanaM vA yajjAtaM tatra mitravargasya sumahannimittatvam / amRtalAlasya tadA boTAdanagare samazIla-vayo-rasAzcatvAraH suhRda Asan / ekaH narottamadAsaH, dvitIyaH lavajI, tRtIyaH gulAbacandaH caturthazca jhaveracandraH / ete paJcA'pi vairAgyabhAvasaMbhRtA gRhAt nirgatya dIkSAgrahaNasya yogyamavasaraM pratipalaM pratIkSamANA Asan / yadyapi sarveSAM mAtApitrAdayaH svajanA na kathamapi tebhya etadarthaM sammatiM dAtuM sajjAH / teSAM savidhe saMyamagrahaNasya vArtAkaraNamapi durlabham / yadi kadAcit dIkSAsambandhi ekamakSaramapi mukhAnnirgacchet tadA teSAmupari sarve'pi roSAruNacAkSuSabhAvaM bhajeyuH / sarve'pi svajanA etAn svavicArAt pracyAvayituM vividhAnupAyAnupayuJjanti sma, tathA'pi ete paJca tAdRzadRDhamanobala-zAlina Asan yat svavicArAt manAgapi zithilA naiva samabhUvan / yadA kadA'pi samayaH caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 223
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApyate tadA sarve'pi guptarItyA rahasi sammIlya parasparaM naijaM vRttAntaM prakAzyA'gretanaM kAryakramaM nirdhArayanti sma, yataH kaH khalu samarthaH merunizcalamanobalavataH puruSAn svanizcayAt cAlayitum ? guruvaryANAM boTAda pAdAvadhAraNam yeSAM darzanena sarve'pi janAH svaM janma jIvanaM ca dhanyaM manyante sma te pUjyapAdA: zAsanasamrAjaH zrImadvijayane misUrIzvarAH vikramIye rasa-darzana-graha- zazAGka (1966)mite varSe boTAdanagaraM samAgatAH / tatratyA bhAvikAH janAH bhaktibharollasitahRdayA guruvarAn nantuM teSAM bhaktiM ca kartuM ahamahamikayA itastato dhAvanti sma / samagre'pi nagare gurusamAgamajanyo mahAnutsAhaH pravartamAno'bhUt / na kevalaM jainAH kintu jainetarA api sarvataH samAgatya mahatA mahena gurusamAgamaprasaGgaM vardhApayanti sma / bhaktyullasitamAnasAste sthAne sthAne toraNAlaGkRtAni maNDapAni racayAJcakruH / tathA vicitravarNairdhvajapatAkAdibhizca samagramapi nagaraM zobhAyamAnaM vyadhApayan / grAmAntarAdAgatA: grAmINajanAH adRSTapUrvAM nagarazobhAmimAM nirIkSya parasparaM vArtayanti sma yad nA'smA bhiretAdRzI nagarazobhA kadA'pi dRSTapUrvA iti / aho ! dhanyA ete jainamatAnuyAyinaH suzrAvakAH, yairbhUritaradravyavyayaM vidhAya nagaramidaM suralokatulyamatimanoharaM vihitam - ityAdi / jinazAsanasya gurubhagavatAM ca bADhasvaroccAritai: jayajayArAvairvAdyaninAdaizazca samagramapi nagarAkAzaM zabdAdvaitamayamiva saJjAtam / laghulaghuvayaskA bAlA api harSonmattIbhUya nRtyanta utpatantazca bhRzamAnandamaiyaruH / sphAranepathyAlaGkRtA apsarasa iva zobhamAnAstannagaranAryaH sumadhurasvareNa gurubhaktigItAni gAyanti sma / kecit prabalabhaktyullasanmAnasAH puruSAH daNDikAH paTahA~zca karayordhRtvA vartulAkAraM viracayya gurubhagavatAmagre gItagAnapurassaraM rAsalIlAM vitenuH / vividha haima racanA samuccaya 224
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM bahunA ? tadA yajjAtaM tat kila varNayitumazakyameva / dRSTvaitat svAgatamamRtalAlo'pi kAmaM prItamAnaso babhUva / tadA tena manoratharUpeNa manasi bhAvitamapi yad "majjIvane'pi yadyetAdRk susamayaH puNyodayAt samAgacchet tadA nUnamahaM dhanyAtidhanyo bhaveyam / " tadA kenedaM jJAtamAsIt yadanena vilokitaH svapnaH sucArutayA saphalIbhaviSyati ! gurUNAM jyeSThasthitikRte sthiratA etAdRzA mahAntaH prabhUtaguNagaNasamalaGkRtAH pUjyagurubhagavantaH svakIyanagare cAturmAsyaM kariSyantIti vijJAya tannagaranivAsino naranAryaH apUrvAnandollAsasambhRtamAnasAH samabhUvan / caturdazavarSavayA amRtalAlo'pi svamitraiH sArdhaM gurubhagavatAM pArzve gamanAgamanAdikaM tadbhakti-vaiyAvRttyAdikaM tatsatsaGgaM ca karoti sma / gurubhagavatAM sAnnidhyamamRtalAlAya bhRzaM rocate sma / ataH sa bhojanAdi kartumeva gRhaM gatvA jhaTiti tat sampAdya ca upAzrayamAgacchati sma AdinaM ca munInAM pArzva eva sa upavizati sma / tadA hi gurubhagavatAM ziSyasamudaye zrIsumativijaya zrIsiddhivijayazrIdarzanavijaya-zrIvijJAnavijaya- zrIprabhAvavijaya - zrIudayavijayAbhidhAnA munayo bAlyAttasaMyamA nirantaraM svAdhyAyAdhyayanAdiSu lInacittA Asan / zAsanasamrAjo'pi hi pUrNayauvanamaye samaye vartamAnA Asan / paJcatriMzadvarSavayasyeva te AcAryapadavIM prApya uttarottaraM vardhamAnaprabhAvA abhavan / nanu etAdRzAM naiSThikabrahmacaryAdi - guNagariSThAnAM prabhAvaprasare ko nAma vikalpaH ? tasyAM caturmAsyAM te pUjyApAdAH sUtrAdhikAre zrIprajJApanAsUtraM bhAvanAdhikAre ca zrIjambUsvAmicaritramadhikRtya vyAkhyAnaM vAcayAmAsuH / siMhagarjanoddhoSitaM viSayavaividhyena vizadavaiduSyena ca pUrNapUrNaM teSAM pravacanAmAkarNya keSAM manasi na prAdurbhavedahobhAvaH ? tadA amRtalAlo'pi nijavayasyaiH saha niyatarUpeNa vyAkhyAnazravaNaM karoti sma / yadyapi prajJApanAsUtrasya caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 225
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ gahanapadArthAnAmavabodhe tasya matiraparipakvA'samarthA cA''sIt tathA'pi jambUsvAmicaritravyAkhyAnaM tu sa nityamavyavahitamanasA'zRNot / tatrA'pi jambUsvAminaH pUrvabhavavarNane vyAvarNitaM bhavadevanAgilayoH zivakumArasya ca caritamAkarNya sa bhRzaM cakitaviraktamAnaso babhUva / etaccaritrazravaNata eva tasya hRdi vairAgyAGkurAH prAsphuTan / vyAvahArikAbhyAsaH paJcamakakSAM yAvat vyAvahArikAbhyAsaM kRtvA tadanantaraM sa dhArmikAbhyAsa eva dattacitto'bhavat / sarve svajanAH tasya mano'nyatra vAlanArthaM taM lakSmIcandrazreSThino vastrahaTTe upAvezayan / svajanAnAmayaM prayatnastvamRtalAlasyeSTaM vaidyopadiSTamiva samajani / yataH lakSmIcandrasadRza-dharmaniSThapuruSasyA'nAyAsenaiva sAnnidhyamavasAditaM tena / tatazca prasaGge prasaGge tena saha vArtAlApena tadvyavahAradarzanena ca tasya dharmaniSThAyAH prAmANikatAyAH satyavAditAyAzca saMskArAH svajIvane samavateruH / haTTopavezanasamaye ca kvacit kadAcidavakAzavelAyAM lakSmIcandro'mRtalAlaM zikSayituM vividhaviSayavArtAgumphitAni zikSA vacanAni kathayAmAsa / tathA tasyA'dhyAtmakalpadruma-upadezamAlAdigranthAnAM paThanAvasaro'pi prAptaH / etena tasya vairAgyabhAvanAyAH puSTiH samajAyata / ito mohaparavazAH svajanA amRtalAlaM tadIya mitracatuSkaM ca mohapAze niyoktuM bhRzaM prAyatanta / ete'pi paJca parasparaM rahasi sammIlya kasya gRhe kiM kiM saJjAtam ? parijanAzca taM kiM kiM kathayanti zikSayanti tADayanti vA ? svayaM ca sa tAn kiM kiM pratyuttaritavAnityAdikaM saMbhASya bhAvikAryakramaM nizcinvanti sma / paJcasu ca teSu mitreSu amRtalAla eva vayasA jyeSTho'to sarve'pi te tanmArgadarzanamadhigatyaiva svaM svaM vyUhaM racayAmAsuH / yadyapi sarveSAM mAtApitrAdayaH svajanAH zraddhAlavo dharmaparAyaNA vyAkhyAnazravaNarasikAH gurubhakti vividha haima racanA samuccaya 226
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiyAvRttyAdiSu ca samullasitamAnasA Asan, tathA prAptasya manuja janmanaH phalaM na hi pravrajyAgrahaNAd Rte'nyat kimapyastIti sarve te dRDhatayA jAnantyapi sma / tathA'pi mohasya gatervaicitryAt svaputrasya dIkSAgrahaNavArtAmapi zrotumazaktAH te, tadA kA vArtA tadanumatipradAnasya ? yathA yathA ete dRDhavairAgyavanto'bhavan tathA tathA teSAM svajanAstAn dRDhamohabandhanairbaddhaM prayatnAn kurvanto dharmakriyAkaraNe'pi avarodhaM kurvanti sma / kintu ete tatsarvamakiJcitkaraM matvA svanirdhAritavicAraNAyAM puraH pura eva prasthitAH / karpaTavANijyanagare guruvarANAM pArve gamanam ___ tadAnIM pUjyapAdaguruvarAH karpaTavANijyanagare caturmAsyarthaM virAjamAnA Asan / sa saMvatsaraH graha-rasa-nidhi-vidhu( 1969) mita AsIt / amRtalAlasya manasi guruvarANAM darzana-karaNArthamatIva lAlasA samutpannA / kintu tadA tasya tatra gamanaM tu sukaraM nA''sIdeva / ito nirgatya tatra saMgamane madhye bhUyAMso vighnA anekAneke ca pratibandhakA abhavan / asya tu na tadviSayakaM kiJcijjJAnamAsIt / ataH kiM kartavyam ? kenA'dhvanA kathaM ca tatra gantavyam ? ityAdikaM sarvamapi ajJAtacaramevA''sIt / tathA'pi dRr3hamanobalasya udArasatvasya ca puruSasyA'ne sAdhanazaithilyasya kiM sAmarthyam ? yataH nItizAstreNA'pi mahatAM kAryasiddhau sattvasyaiva hetutvaM nirdhAritaM na tu sAdhanAnAm / sAdhanAni tu sattvAvalambitAnyeva / 'yena kenA'pyupAyena mayA tatra gantavyame ve'ti kRtanirdhAraH sa tato guptarItyA nirgatya bahirgamanAnubhavavaikalye'pi svamaticAturyeNa sarvaM sampAdya guruvaryANAM caraNakamalayoH samupasthato'bhavat / pUjyaguruvarANAM nayanasudhAJjanakalpena puNyadarzanena vaco'tigAmAnandAnubhUti so'nvabhavat / pUjyagurubhirapi vAtsalyapUrNadRSTipAtena madhura-vacobhizca sa bhRzaM santoSitaH / katipayadivasaiH bhUyo bhUyo vicArya manasA nirdhAritaM kAryaM suSTharItyA sampannam-iti vicArayato'mRtalAlasya manasi caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 227
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhurmuhuH harSodgArAH samAyAnti sma / nA'mAt tasya citte AnandaH / itastasya svajanA gRhAntarbahizca tamalabhamAnA, 'nUnaM sa guruNAM savidha eva gato bhaved' iti vimRzya karpaTavANijyapuraM samprAptAH / tAn sarvAn duSTvA'mRtalAlena cintitaM 'yat sambhAvitaM tadeva jAtamiti nA'tra kimapyAzcaryakarametat / ' taiH pRSTam - 're ! kathaM kamapyanApRcchyaiva sahasA'trA''gato'si ?' etannizamyA'mRtalAlenA'pi vinA kSobhaM pratyuttaraM dattam - 'gurubhagavatAM darzanotkaNThayaivA'trA''gato'smi / ' te ca tam-'tvAdRzasya vinItasyaivaM karaNaM nocitam / yatkimapi kAryaM tvayA kartavyaM bhavet tadasmAkamanumatyaiva karaNIyaM, naivameva' iti kathayitvA tamAdAya rAjanagaramAyAtAH / tato niHsRtya tAraGgAtIrthayAtrAM kRtvA gRhamupetAH / gRhAgamanAnantaraM svajanairamRtalAlasya rakSaNAya vizeSarUpeNa sajjatA vihitA / katicid divasAnantaraM janakAdinA kimapi vicArya amRtalAlaH bhAvanagaranagare dhArmikAdhyApakasya nijajyeSThabAndhavasya zrIzAmajI-ityasya samIpe preSitaH / tatra gamanamapi tasya iSTaM vaidyopadiSTamiva saJjAtam / jyeSThabhrAtA hi tadA bhAvanagare suvizruta AsIt / tannagaravAstavyA bhUyAMso buddhizAlinastattvajijJAsavazca pratidinaM tasya pArve samAgatya dhArmikAdhyayanaM saMskRtAdhyayanaM ca kurvanti sma / amRtalAlasyA'pi tatsamIpe nivAsI bhUritaralAbhajanako jAtaH / adhyayanaM tu tatra tena vihitameva kintu tatsamAgamataH tasyottamasaMskAraprAptiH vairAgyabhAvAbhivRddhirapi samyaktayA saJjAtA / katipayadinAnantaraM sa punarapi boTAdanagaraM samAyAtaH / ... anukUlasaMyogaprAptiH nItizAstre'pyevamucyate yad 'yasya bhAvi sundaraM vartate tasya sahajatayA sAnukUlAH saMyogAH sampadyante / amRtalAlasyA'pi evameva jAtam / grAmAnugrAmaM viharanta ekadA pUjyAcAryapravarazrImadvijaya228 vividha haima racanA samuccaya
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ nItisUrIzvarAstatra samAjagmuH / tairamRtalAlasya vRttAntaH kuto'pi viditvA vandanArthaM samAgatA zrIhemacandadezAI-prabhRtayaH samAkhyAtA:'zrUyate yad bhavatAM tanayo'mRtalAlo bhAvanAzIlo vartate, yadi bhavadbhayo rocate tadA tamasmAbhiH saha preSyatAm / asmAkaM savidhe zAstriNo vartante, te ca vaH sUnumamRtalAlamapi sutarAM pAThayiSyanti' iti / te'pi gurUNAM vacaH saralatayA svIkRtyA'mRtalAlaM gurubhiH saha prahitavantaH / tyAgitapasviguru bhagavadbhiH saha vihArakaraNasyA''nandaM tu yo'nubhavati sa eva jAnAti / gurubhiH saha viharan amRtalAlo kramazo valabhIpuraM samAjagAma / tadA tannagarasya 'vaLA' iti saJjJA''sIt / tatra mAsatrayaM sthiratAM kRtavantaH pUjyagarubhagavantaH / amRtalAlasya tu tatratyA sthiratA viziSTalAbhadAyinI saJjAtA / tadgrAmavAstavyaH paNDitazrIbhagavAnadAsastadA tatraiva nivasannAsIt / tatpArzve'mRtalAlena saMskRtamArgopadezikAyA adhyayanaM kRtam / tato vihRtya guravo vIramagAmanagaraM prAptAH / caturmAsyapi tatraiva gamitA / tadA paNDitazrIprabhudAsapArzve mandirAntaH pravezikA'bhyastA'mRtalAlena / tatraikadA tasya jvarabAdhA'bhavat / bhUritarauSadhopacArairapi kathamapi nirAmayatAmalabhamAna sa svAsthyalAbhAya bhoyaNItIrthamAgataH / tatratyazAnta - nirdUSaNavAtAvaraNasya prabhAvena sa sajjo jAtaH / tadA yo'vakAzo labdhastatra svAmirAmatIrtha-vivekAnandAdInAM sAhityapaThanena sa nijavairAgyabhAvanAM dAryAnvitAmakarot / tataH sa morabInagare prayAtaH / tadA tatra virAjamAnAnAM zrImatAM sanmitra zrIkarpUravijayamahArAjAnAM samAgamo'bhavat / sa taiH sArdhaM kacchadeze mANDavIgrAmaM yAvad gatvA punarapi morabIpuramAyAtaH / tatsannidhau mAsadvayaM yAvat nivAsena teSAM tyAga - vairAgyapUrNajIvanena sa svamanasi suSThu prabhAvitaH / tatra nivAsasamaye yadA kadAcit grAmabahirbhAge gatvA sa zmazAnabhUmAvapi nirbhIkatayA kAyotsargAdi kurvannAsIt / caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanaleza: 229
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ itastasya svajanAH kuto'pi satsamAcAraM labdhvA dhAvaM dhAvaM morabIgrAmamAgatAstamAdAya ca boTAdan2agaraM samAgacchan / narottamadAsasya hitazikSA pUjyaguruNAM pArzve preSaNaM ca ekadopAzraye sAmAyikasthaM taM kimapyadhyayanaM kurvantaM dRSTvA tatpitRvyaputro narottamadAso hitabuddhayA tamakathayat- " are bhadra ! kimarthamitastato'TitvA vRthA samayaM nirgamayasi ? yadyabhyAsaM cikIstadA zAsanasamrAjAM pUjyagurubhagavatAM pArzva eva gatvA tatra sthirIbhUya svasthatayA'bhyAsaM kuru, itastato bhramaNena tu tavA'mUlya: samayo niSphala eva vyayIbhaviSyati / " tadIyA hitazikSA tasmai bhRzamarocata / narottamadAsena cA'pi tajjanakAdIn bodhayitvA tasya guru bhagavatAM pArzve'bhyAsArthaM gamanaM nizcAyitam / tato nirNIte zubhadivase sarve'pi svajanA sambandhinazca sambhUyA'pUrvAnandollAsena kuGkumatilakakaraNa - zrIphalArpaNAdipUrvakaM sammAnyA'mRtalAlaM prasthApayAmAsuH / yadyapi teSAM sarveSAM hRdi amRtalAlastu svamanasi svakIyadIkSArthamevedaM prasthAnamiti nizcitavAnAsIt / prayANasamaye svasmin gADhastrehavatI bhaginI campA bADhaM rodanaM kRtavatI tena ca sarve'pi gadgadAH saJjAtAH / tato janakAdInAmAzIrvAdaM gRhItvA namaskAramahAmantrasmaraNapUrvakaM gRhAnniHsRtyA - 'gnirathayAnadvArA piNDavADAnagaraM prAptaH / tata uSTramAruhya brAhmaNavADAtIrthamAgatya caramatIrthapati zrImahAvIrasvAminAM darzana-pUjanadikaM kRtavAn / tataH sIrohInagaraM gatvA kramazo jAvAlanagaramAsadat / tatraiva pUjyaguru bhagavanto virAjamAnA Asan / ataH sa zIghramupAzrayaM gatvA zAsanasamrAjAM gurubhagavatAM darzanavandanAdikaM kRtvA tAdRzaM vacanAtigamAhlAdaM prAptavAn yena kSaNamAtrAdeva tasyA'dhvakhedo vyapanunoda / taddarzanaM hi tasya, bubhukSAkSAmakukSeH ghRtapUrabhojanamiva tIvrapipAsAkulitasya zItalamadhurajalapAnamiva, madhyandinadinakarakharakiraNasantaptasya vividha haima racanA samuccaya 230 1
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizAlavaTavRkSacchAyAmiva saJjAtam / gurucaraNAravindayoH praNAmaM kRtvA''ziSaM ca labdhvA dhanyammanyaH so'tIvA'modata / pUjyaguru bhagavatA'pi ca pIyUSavRSTyeva nijApratimaprasAdapUrNadRSTayA sa kAmamabhiSicyata / tato pRSTavanto bhagavantastaM madhuravacasA"re ! Agatastvam ? dIkSArthaM sajjIbhUyA''gato'si na vA ? " "Am Am bhagavantaH ! bhavatAM prasAdena pUrNatayA sajjIbhUto'smi / ato bhavadbhiH kSaNamAtrasyA'pi vilambo naiva kartavyaH / " tasyaitAdRzotsAhapUrNavacanairguruvarA anye'pi ca sarve bhRzaM prINitAH / tato gurubhiH panyAsa zrIudayavijayagaNInAhUyA'mRtalAlasya dIkSAmuhUrtaM nirIkSitumAjJaptam / taizca paJcAGgamavalokya vijJaptam"guruvarAH ! etadarthaM zvo dinamarthAt jyeSThakRSNaSaSThItithirevA'tyantaM zubhatithirvartate / " etannizamyA'mRtalAlasya manomayUraH kAmaM nartitumArabdhaH / sa cintitavAn yad - ' yanmayepsitamAsIt tadatizIghratayaiva sampatsyate / ' tato gurubhirapi jAvAlanagarAgragaNyAH samAhUtA amRtalAlasya dIkSAgrahaNodantazca jJApitastebhyaH / etacchrutvA te'pi paramotsAhaM dadhato jhaTiti tannimittAM sAmagrIM praguNIkRtavantaH / pAramezvarIpravrajyA yadi katicanadivasAH madhye'bhaviSyan tadA tu tannimittakaM prabhubhaktimahotsavaM bhUridravyavyayenA'pi tatratyAH zrAvakA akariSyan, kintu muhUrtamuttamamAsIdato pUjyapAdazAsanasamrADguru bhagavadbhiH sotsAhaM amRtalAlAya pAramezvarI pravrajyA pradattA / tatrA'pi tannAmato rAgasUcakaM lAlazabdamapahAya viraktacitto'sau suvizuddhasaMyamArAdhanena mohamahIpaticamUM parAbhUya vijayaM prApnuyAditi cintayitvA tannAmAgre caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanaleza: 231
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'vijaya' padaM niyojya, tathA bhaviSyatkAle'yamavazyamevA'mRtatvaM prApsyatIti tannAmni vartamAnaM 'amRte' tipadaM yathAvasthitaM rakSitvA tasyA'nvarthamabhidhAnaM 'amRtavijaya' iti vihitam / pravrajyApradAnasamaye gurUNAM karakamalAbhyAM rajoharaNaM samprApya paraM prINito'sau tathA'nRtyad yathA taM dRSTavA sarve'pi visiSmiyuH / kSudhitasyeSTabhojanaprAptivat amRtalAlasyA-'pi hRdaye saMyamaM prApyA''nandamahAsAgaraH samucchalito'bhavat / tadanantaraM tu sa niraMntaraM saMyamasAdhanasAvadhAno gurusevAkaraNatatparo jJAnAbhyAsasaMlInazcA'bhUt / etat sarvaM tasya "mAtulagRhe bhojanaM mAtA ca pariveSikA" itivat Ipsitameva saJjAtam / boTAdataH svajanAnAmAgamanam amRtalAlena dIkSA gRhItA'stIti samAcAraH kiyatkAlavyapagamAnantaraM boTAdavAstavyAnAM svajanAnAM zrutigocaro'bhavat / tadA tu vartamAnakAlavat samAcArapreSaNavyavasthA nA''sIt / hemacandradezAI prabhRtayaH kuTumbinaH sarve 'saMsAre'smin nA'sti kazcit sAraH, sArastu kevalaM saMyamagrahaNa eva' iti jAnanto'pi mohaparavazA amRtalAlasya saMyamasvIkAravArtA nizamya kSubdhA abhavan / sarve ca sammilya zIghratarameva jAvAlagrAme sUrIzvarANAM sannidhau samAgatAH / yadA te sarve upAzraye samAgatAstadA sUrIzvarAH svaziSyasamudAyAya zrIprajJApanAsUtrasya vAcanAM dAtuM pravRttA Asan / ataH kaJcitkAlaM sarve'pi tatraiva tUSNIM bhUtvA upaviSTAH / munisamudAyamadhye upaviSTaM zramaNaveSe zobhAyamAnaM ca nUtanamunIbhUtaM svaputraM dRSTvA sarve'pi paramAM prItiM prApuH / vAcanAnantaraM pUjyagurubhagavadbhiH tAn prati kathitaM-"bho bho mahAnubhAvAH ! yUyaM mahAbhAgyazAlinaH stha, yad yuSmatkuTumbamadhyAdayamekaH saMsArAniHsRtya saMyama svIkRtavAn / bahoH kAlAdevA'sya hRdi saMyamasvIkArasya vicArastu AsIdeva, kintu tAdRzayogAbhAvAt sa saphalo na bhUtaH / adhunA tu paramapuNyodaya232 vividha haima racanA samuccaya
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabalapuruSArthayoH saMyogena sa saphalIbhUto'sti / yeSAM kuTumbamadhyAt putrAH putryazca dIkSAM gRhNanti teSAM prazaMsAM svargaloke devA devendrAzca sadaiva kurvanti / ato mA yUyaM khinnA bhUta" iti / gurubhagavatAmIdRzairvacanaiH paraM prINitAH sarve bhUyo bhUyo gurucaraNayoH praNAmAn vidadhusteSAM mahopakAraM ca menire / tato sarve'pi nUtanamuni sabahumAnamakathayan - "ayi bhrAtaH ! dIkSA tu tvayA mahatA parAkrameNa gRhItaiva / atha siMhavat tatpAlanamapi vidheyam / atra manAgapi pramAdo naiva kartavyaH, aticAravarjanapUrvakaM saMyamapAlane jJAnAdhyayane ca prayatitavyam / asmAkaM kulaM ca dyotitavyam / etAdRzA gurubhagavantaH mahApuNyodayaM vinA naiva kadAcidapilabhyante" iti / zAstrAbhyAsaH saMyamArAdhanA ca jJAnaM hi dIpakavadudyotakam / tenaiva jIvanapaMthAH prakAzito bhavati / tadeva ca mUlaM sarveSAM viveka-vairAgyAdiguNAnAm / jJAnenaiva bhavabhramaNahetubhUtA viSayakaSAyAdyAntarazatravaH parAstA bhavanti / jJAnasya sarvAtizAyimAhAtmyapradarzanAya mahopAdhyAyazrIyazovijayavAcakaiH kathitamapi jJAnasAre pIyUSamasamudrotthaM rasAyanamanauSadham / ananyApekSamaizvaryaM jJAnamAhurmanISiNaH // (5/8) Atmano ye'nantA guNAH santi teSu jJAnadarzayormukhyatA, tayordvayormadhye'pi ca jJAnasyaiva mukhyatvam / yato darzanasya samprAptirapi prAyo jJAnenaiva bhavati / jJAnameva hi aprAptadarzanacAritrAdiguNAnAM prApaNe prAptAnAM ca teSAM rakSaNe prabalo hetuH / atastadupArjane sarvathA yatitavyameva / iti manasi nidhAya zAsanasamrAjo gurubhagavantaH sarvadA svaziSyAn jJAnAbhyAsArthaM prerayanti sma / svayamapi ca ziSyANAmadhyApane bhRzaM prayatante sma / / caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 233
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayaM hyetat samIcInatayA jAnImo yad gurUNAM kRpAdRSTyaiva vizadAvadAtA buddhinirmalaM jJAnaM ca labhyate / ye ca gurubhagavatsu samarpitahRdayA teSu gurukRpAmRtadhArA vinA''yAsenaiva varSati / tatazca jJAnAbhyAso'pi teSAM nirvighnatayA vardhate / etat sarvaM svIyanirmalabuddhayA svayameva jAnAnena nUtanamunizrIamRtavijayena tIvrakSayopazamaprabalapuruSArthayorbalena gurukRpAmRtapAnena ca stoke naiva kAlena jJAnAbhyAse zobhanA pragatiH kRtA / prArambhe AvazyakasUtrANAM tatazca saMskRtavyAkaraNAdizAstrANAM cA'dhyayanaM kRtam / marudharadezIyavizuddhajala-vAyuprabhAveNa tasya svAsthyamapi samIcInaM saJjAtaM, yacca dIkSAgrahaNapUrvaM kiJcit pratikUlamAsIt / caturmAsyanantaraM kArtikRSNadvitIyAdine munizrIamRtavijayasyopasthApanA vihitA / tadavasare boTAdataH samAgatA dezAIlakSmIcandra 'hemacandra-narottamadAsapramukhAH sarve'pi svajanAH svIyamunivarasya saMyamasthairyAbhyAsalInatA-cittaprasAdAdikaM ca nirIkSyA'tivelamAnandamadhijagmuH / tato gurubhagavanto vihRtya sAdaDIgrAmaM prAptAH / tatra munizrInandanavijayasyA'pi AgamanaM saJjAtam (yaH pUrvaM amRtalAlasya mitraM narottama AsIt ) / bahorane hasaH pazcAt svasya prAktanasya pragADhamitrasya milanena dvayorapi paramo harSo'bhUt / sarasaM svasvadIkSAdivyatikaraM varNayatostayordvayoH kiyAn kAlo vyatItastadapi na jJAtam / tau dvAvapi parasparasya naipuNyaM dhairya kAryasAphalyaM ca prshshNstuH| nUnaM dvayoH samavayaskavayasyayormitrayoH kIdk sArUpyam ! dvAvapi guptarItyA gRhAnnirgatya manodAi~Na prabalapuruSArthaM sphorayitvA saMyama svIcakratuH / svamitra-lavajI-ityasya dIkSA zAsanasamrAjA vikramIyarasa-darzana-graha-zazAGka-(1966) mitasaMvatsare boTAdagrAme caturmAsyAM ye paJca suhRdaH pratibuddhAH vividha haima racanA samuccaya 234
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamagrahaNe ca baddhaparikarAH dRDhapratijJAvantazca samabhUvan, teSu trayANAM dIkSA saJjAtA kintu caturtho lavajI-iti avaziSTa AsIt / sa yathAkathamapi gRhAt palAyya sAdaDIgrAme gurucaraNayoH samupasthitaH / madhuravacasA gurubhirAbhASitaH sa paramAM prasattiM prApa / tatastenA'vanatazirasA yojitakarakuDmaladvayena ca vijJaptA gurubhagavantaH - "he kRpAlavo guruvaryAH ! mayi kRpAM kRtvA prayacchatutarAM me pAramezvarI pravrajyAm / vidyate tatkRte mama manasi dRDho nirdhAraH / atha cA'smin kArye kRto manAgapi vilambo mAmasahyaH pratibhAti / bhavantastu jAnantyeva yanmama gRhAnirgamanamatrA''gamanaM ca naiva sukaram / bhUyasA parizrameNa kathaM kathamapIha bhagavatpAdayoH samupasthito'smi / ataH prayacchatu zIghraM me dIkSAm / mA kimapyadhunA vicArayantu bhavantaH / sarvaM zobhanameva bhaviSyati / " prabalavairAgyavantaM dRDhamanobalayutaM ca taM dRSTvA guruvaryaiH rahasyeva tasmai dIkSA pradattA, tannAma ca 'munilAvaNyavijayaH' iti sthaapitm| etat sarvaM tathA guptatayA vihitaM yathA pratyahamupAzrayamAgacchatAmapyetadvRttaM naiva jJAtam / etasmin guptAvAse tasya nUtanamuneH sarvamapi kAryajAtaM muniamRtavijayena vinA kayAcit pratyupakArApekSayA sampAditam / ato munilAvaNyavijayasya hRdi amRtavijayaM prati bhUyAn sadbhAvo prakaTitaH / _ 'gurUNAM prasAdaH sarvAsAM siddhInAM mUlamAdim' iti sarveSAM sahRdayahRdayAnAM viditacarameva / tasya ca guruprasAdasya mUlaM vinaya eva / ayaM vinayo munizrIamRtavijayena nijajIvane tathA'nanyabhAvena pariNAmito yathA sa gurubhagavatAM sarveSAM cA'nyeSAM munivarANAM parama-snehAspadamabhUt / yogodvahanaM grantharacanA ca atha sAdaDIgrAmasya caturmAsIsthiratAyAM trINi kAryANi tasya sucArutayA saJjAtAni / abhyAso yogodvahanaM grantharacanA ca / tataH caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 235
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanasamrADgurubhagavadbhirviracitasyA'STasahasrazlokapramANasya bRhad hemaprabhAvyAkaraNasyA'dhyayanaM paNDitavaryazrIzazinAtha-jhA-ityabhidhazAstriNaH savidhe prArabdham / pratirAtraM ca sa muninandanavijayaguNavijaya-lAvaNyavijayaiH saha niyatarUpeNa zabdato'rthatazca paThitagranthAnAM svAdhyAyamAvRttiM cA'pi karoti sma / / tathA gurUNAM pArve satIrthyamunivaraiH saha zrIuttarAdhyayanasUtrasya zrIAcArAGgasUtrasya ca yogodvahanamapi kRtavAn saH / dIkSAgrahaNAt pUrvaM kiyantaM kAlaM yad bhAvanagare jyeSThabhrAtuH zAmajI-ityasya gRhe tena nivAsaH kRtastadA tasya kavitvasya paricayenA'syA'pi manasi kAvyaracanAruciH prAdurbhUtA AsIt / tatastena svalpaH prayatno'pi asyAM dizi kRta AsIt / sA rucirasyAM cAturmAsyAM vizeSarUpeNA'GkaritA pallavitA ca / ato muniamRtavijayena AbAla-vRddharucitAnAM prabhusammukhaM gIyamAnAnAM catuvizatijinastutInAM racanA tadA kRtA / saMskRtabhASAyAmanyAnyapi zloka-stuti-stavanAdIni viracitAni / tAni dRSTvA gurubhagavadbhiranyaizca munivaryairbADhaM prazaMsitAni harSotphullitamAnasaizca kathitam"aho ! amRtavijayenaitAvatA stokakAlenaiva sarveSAM vismayakarIyaM kAvyaracanA kRtA / etA racanAH prAsAdikatA-prayogazuddhi-racanAsauSThavAdibhirguNaiH prAktanakavInAmiva darIdRzyante / " / cAturmAsyanantaraM jesalameratIrthayAtrA SaD-rI-pAlakasaGghana saha pUjyagurubhagavatAM nizrAyAM vihitA / tadanu phalavRddhinagare cAturmAsI sthiratA kRtA / tatra ca bRhadhemaprabhAvyAkaraNAbhyAsaH samAptaH / yato nirdhAritakAle sa pUrNo nA'bhavadato niyamapAlanAya tena mAsadvayaM yAvad ghRtatyAgo vihitaH / pUrNe cA'bhyAse tato niyamAt sa vimuktH| aho ! niyamapAlanadAyam / tato vihRtya bikAneranAgora-bilAr3A-kAparaDAtIrthAdikSetreSu sparzanAM vidhAya vedarSigrahacandra(1974)mite vaikramIye saMvatsare pAlInagare caturmAsI 236 vividha haima racanA samuccaya
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihitA / asyAM caturmAsyAM tasya nyAyadarzanasyA-'dhyayanaM saJjAtam / nyAyadarzanAdhyayanam nyAyadarzanasyA'dhyayanArthaM matitakSNyamapekSitam / na hi tadvinA tatra pravezo'pi bhavitumarhati / navyanyAyastu ito'pi kaThinataraH / bahavo'bhyAsinastadadhyayanaM prArabhya stoke naiva kAlena tasya duravagAhitvaM vilokya tasmAd viratA bhavanti / muniamRtavijaye buddhitaikSNyamanavarataprayAso guruprasAdazceti trayANAM guNAnAM viralaH saGgama AsIt / tena sa svalpaireva prayAsairgahanagranthAnAmapyabhyAsAya siddho'bhavat / - pAlInagare sa munilAvaNyavijayena saha zAstriNAM pArve nyAyasiddhAntamuktAvalyA abhyAsamakarot / tadA pratidinaM sa paJjAzacchlokamitaM pAThaM zAstriNe zrAvayAmAsa / tato bANarSitattva-mRgAGka (1975)mite varSe rAjanagare caturmAsIsthiratAyAM tena gurubhagavatAM savidhe kirAtArjunIyamahAkAvyamadhItaM zAstrisamIpe ca siddhAntamuktAvalyA dinakarI-rAmarudrITIke'bhyaste / tadanantaraM rasarSi-graha-candra (1976)mite varSe udayapure caturmAsI vihitA / tatra sa vyAptipaJcaka siddhAntalakSaNa-vyutpattivAdAbhidhAnAnAM granthAnAmadhyayanamakarot / tatrA'pivyAptipaJcakaM tu aSTasu dineSvevA'dhItaM, tacca sarveSAM vismayakArakaM saJjAtam / tato maGgalarSigrahendu( 1978 )mite varSe'bhUccAturmAsyaM stambhanapure( khaMbhAtanagare) / tatra sa nyAyavizAradatArkikaziromaNi-pUjyopAdhyAyazrIyazovijayavAcakaiviracitaM nyAya khaNDanakhaNDakhAdyAkhyaM granthaM zrImadudayanAcAryaviracitaM nyAyakusumAaligranthaM ca samabhyastavAn / __ yogodvahanaM padaprAptizca saMyamajIvane AgamasUtrANAM paThanArthaM prathamaM yogenA''rAdhanamavazyakartavyatayA pratiSThApitamasti pUrvAcAryaiH / ataH prAyaH sarve'pi caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 237
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ munayo yogodvahanaM kurvantyeva / munizrI amRtavijayenA'pi saMyamajIvanasya dvitIyasmin varSa eva zrIuttarAdhyayanasUtrasya zrIAcArAGgasUtrasya ca yogodvahanaM gurUNAM prasAdato vihitam / tato munyarSi-tattvazazAGka( 1977)mite varSe zrIkalpasUtra - zrImahAnizIthasUtrayoyagArAdhanaM kRtam / tato yathAnukUlaM zrIsUtrakRtAGgasUtra-zrIsthAnAGgasUtrazrIsamavAyAGgasUtrAdInAM yogArAdhanaM kRtam / 1 athabANa-maGgala-nanda-vidhu ( 1985 ) mite varSe zrImadgurubhagavadbhistasya yogyatAM jJAtvA kRpAM vidhAya zrIkadambagiritIrthe paJcamAGgazrIbhagavatIsUtrasya yogodvahanAya samahaH pravezaH kAritaH / ayaM hi yogo dIrghakAlika AgADho'tyantaM mahattvayutazca vartate / asmAd yogAt sumahati kAraNe upasthite'pi jIvitavyayenA'pi na kadAcinniSkrAntavyam / tasmin pUrNIbhUta eva tato nikSepaH kAryate / ito yadyapi muniamRtavijayasya svAsthyaM tAdRzaM samIcInaM nA''sIt tathA'pi paramakaruNAvatAM zrIdeva- gurUNAM kRpayA svIyacittotsAhena ca vizeSabAdhAM vinaiva yogArAdhanaM sAnandaM sampannam / tatazca gurubhagavadbhiH tasminneva varSe ASADhazuklacaturthyAM madhumatI nagare tasmai zrIbhagavatIsUtrAnujJApUrvaM gaNipadapradAnaM vihitam / tata ASADhazuklasyaivASTamItithau tasmai patryAsapadamapi pradattam / kha-nanda-nandendu( 1990 ) mite varSe gurubhagavadbhirjAvAlanagare cAturmAsIsthiratA kRtA / tadA panyAsa zrIamRtavijayenA'vaziSTAnAmAgamasUtrANAM yogodvahanaM kRtvA paJcacatvAriMzadAgamasUtrANAM yogArAdhanaM pUrNIkRtam / tato anyatra vihRtyaM SaDvarSAnantaraM candra-graha- nandendu( 1991 ) mite varSe zrImadguru bhagavantaH punarapi madhumatInagaraM samAjagmuH / tadA tatraiva upAdhyAya zrIvijJAnavijayagaNaye AcAryapadapradAnaM panyAsazrIamRtavijayagaNi-panyAsa zrIlAvaNyavijayagaNibhyAM copAdhyAya 238 vividha haima racanA samuccaya
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ padapradAnaM kRtam / tadavasare madhumatInagarasthajainasaGghana bhUridravyavyayapUrva mahAmahotsavo'pi vihitaH / upAdhyAyapadaprAptyanantaramAcAryapadaprAptyavasarastu stoke naiva kAlena samupasthito'bhavat / vaikramIye nayana-graha-grahAryama( 1992) mite saMvatsare pUjyagurubhagavanto rAjanagare virAjamAnA Asan / upAdhyAyazrIamRtavijayagaNistvanyatra viharannAsIt / tadA gurubhagavatAM hRdi tasmai AcAryapadapradAnasyA'bhilASo jAtaH / ato bhaktazrAvakAn preSayitvA "tubhyaM sUripadaM dAtukAmo'smi, jhaTiti rAjanagaramAgaccha" iti sandezaH prahitaH / taM zrutvA so'pi "yathA guruvaryANAmAjJA, AjJA gurUNAmavicAraNIyA" iti pratyatturaM dattvA zIghrameva vihAraM kRtvA rAjanagaramAgacchat / rAjanagare tu sUripadapradAnArthaM sarvamapi sAmagrIjAtaM sajjIbhUtamevA''sIt / tato bhavyajinendrabhaktimahotsavapUrvakaM vaizAkhazuklacaturthIdine zubhe muhUrte pUjyagurubhagavadbhiH svakarakuDmalAbhyAmeva zrIjeziMgabhAI-zreSThino vizAle vATikAparisare upAdhyAyazrIpadmavijayagaNi-pAThakazrIlAvaNyavijayagaNibhyAM saha tasmai api AcAryapadaM pradattam / tatrA'vasare AcAryazrIvijayapadmasUraye zAstravizArada-kavidivAkaraiti-birudadvayaM, AcAryazrIvijayAmRtasUraye zAstravizArada-kaviratnaiti-birudadvayaM tathA AcAryazrIvijayalAvaNyasUraye zAstravizAradakaviratna-vyAkaraNavAcaspati-iti-birudatrayaM cA'pi pradattam / tatazca upAdhyAyazrIamRtavijayagaNiH zAstravizArada-kaviratna-AcAryazrImadvijayAmRtasUrItyAhvayA jagati prasiddho'bhavat / kiJca padmarAgamaNInAmAkare padmarAgasyaivotpattiriva zAsanasamrAjAM zrImadgurubhagavatAM ziSyasamudAye sarve'pi pravaraguNagaNAlaGkatAH zramaNA abhavan / guruvaryaiH svayameva nijakarakamalAbhyAMyebhyaH sUripadaM pradattaM teSu saptasu kazcinaiyAyikaH, kazcit siddhAnta vizAradaH, kazcittu nyAya-vyAkaraNa-sAhityeSu niSNAtaH, kazcicca caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 239
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiyAkaraNaH, kazcit kAvyaracanAyAM granthasarjane vRttiracane ca niSNAtaH tathA kazcit pravacanakaraNe cA'pi sutarAM vaidagdhyaM dadhannAsIt / nijapiturbhAgavatI dIkSA pUjyavAcakavara zrIumAsvAtibhiH svaracite prazamaratiprakaraNe "duSpratikArau mAtApitarau " iti kathanena mAtApitrorupakArasya pratyupakAro duHkhena kartuM zakya iti pratipAditamasti / tathA zrIsthAnAGgasUtre'pi pratipAditaM yad 'laukikarItyA snAnabhojanAlaGgAra-tIrthayAtrAdi - nAnAvidhopacArairyAvajjIvaM paryupAsanAparo'pi putro pitrorupakArasyA'nRNI naiva bhavati / kintu yadA tau dharmAbhimukhIkaraNena saMyamAdyArAdhanAyAM pUrNatayA sahayogI bhavati tadaiva yatkiJcid rUpeNa tayorupakArasya pratikAraH kRto bhavati / zrIamRtasUrINAM saMsAripitA zrIhemacandra zreSThI vayovRddhaH saJjAta AsIt / yadyapi vayovRddhatvaM saMyamAdAnAya pratikUlaM tathA'pi tanmanasyeko dRDhanirdhAra AsId yad 'paralokAya prayANaM tu muniveSagrahaNaM vinA naiva kartavyam / ' ato gurubhagavadbhistasmai dIkSAM dattvA AcArya zrIvijayodayasUrINAM ziSyatvena ca sthApayitvA tannAma munizrIharSavijayaH iti prasthApitam / dIkSAprAptyA sa atIva hRSTo'bhavat / ito vijayAmRtasUrayo'pi tadIyasevA-zuzrUSAdiSu tatparA Asan / atastasya hRdi apAraH santoSo'bhavat / atha so'pi muniH svabhAvanamratA - paramasAralya-paropakAraparAyaNatAdiguNaudhena sarveSAM prItipAtramabhUt / tataH paJcavarSAn yAvat dIkSAM cArurItyA paripAlyaM jAvAlagrAme saparivArANAM gurubhagavatAM puNyanizrAyAM namaskAramahAmantra zravaNapUrvakaM samAdhibhAvena kAladharmaM prApa / 240 pravaro guNAnurAgaH apUrva: upadezaprabhAvazca AcAryazrIvijayAmRtasUrayo atIva udArA saralA guNAnurAgi vividha haima racanA samuccaya
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ NazcA''san / yadA kadA'pi yasya kasyA'pi svalpo'pi guNo dRSTiviSaya: zrutiviSayo vA bhavet tadA te muktakArpaNyamaudAryaM vidhAya taM sarvadA prazaMsayAmAsuH / sa svasamudAyasya parasamudAyasya vA bhavet, are ! paragacchIyo vA paradharmIyo vA'pi bhavet, tathA'pi sa yadi guNI tadA tatsatkAn tattadguNAn Azritya taM te kAmamanumodayAmAsuH / kaJcid prajJAvantamadhyayanaruciM ca bAlazramaNaM yadi te pazyanti sma tadA tasyopari pUrNAM kRpAvRSTiM varSayAmAsuH / anena pramodabhAvAkarSaNenaiva naikazaH svIyaparakIyA AcAryadisAdhavasteSAmupari paramAM prItiM dadhAnAsteSAM svIyamAninastAn vandanArthaM milanArthaM taiH saha tattvacarcA-dikaraNArthaM ca vinA saGkocaM samAgacchanti sma / dhanyammanyAzca bhavanti sma / evaMvidhAste gUrjara - saurASTra- marudhara - mumbApurI - khAnadezaprabhRti kSetreSu bahuzo vihRtya dharmopadezadAnena tatratyAn saGghAn pratibodhya cA'nekAnekAni dharmakAryANi kArayAmAsuH / yathA mumbApuryupanagaraborIvalI (pUrva) stha- dolatanagaramadhye samprati yAni kAnicijjinamandirajJAnamandiropAzrayaprabhRtIni dharmasthAnAni vidyante tAni sarvANyapi zrImatsUrIzvarANAM pavitrapreraNayaiva saJjAtAni / teSAM paramaprabhAveNA'dhiSThitaM tatratyaM jinamandiramadyA'pi apUrvaprabhAvazAli sarvairanubhUyate / tata: pAdaliptapure tIrthAdhirAjazrIzatruJjayagirarAjasya talahaTTikAyAM pUjyasUrIzvarANAM mArgadarzanena preraNayA ca caturbhUmikazrIkesariyA AdinAthajinamahAprAsAdaparimaNDitaM zrIkesariyAjInagaraM nAmaikaM dharmArAdhanasaGkalaM pratiSThApitaM yadadyA'pi pAdaliptapure pradhAnArAdhanAdhAmatayA virAjate / viziSTaH ziSyaparivAraH saMsAraM parityajya svapArzve AgatA jIvA sarvadA jJAna-darzanacAritra - tapassu satatamudyatA bhaveyuH, tathA te sarve'pi zAstrAdhyayanagranthalekhana - sAhityasarjanAdiSvevaM nijajIvanaM yApayitvA zAsanaprabhAvanAdikAryANi ca niralasatayA vidhAya svajIvanamudyotitaM caritrakathA : zrImadvijayAmutasUrIzvarANAM puNyajIvanaleza: 241
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuryurityeSA bhAvanA teSAM hRdi sarvadA vahati sma / ataste sarvAnapi nijaziSyAnetadarthaM sarvadA prerayAmAsuH / anena teSAM vizAlasaGkhyakaH ziSyaparivAraH saMyamataponiSTho nirdUSyavaiduSyavibhUSito viziSTatamagrantha racanAkauzalakalitaH pravacanaprabhAvanAnirataH praviralaguNagariSTho vartamAnakAlInajainasaGghAya ca spRhaNIyaH sammAnanIyazcA'sti / eteSu AcArya zrIvijayarAmasUri-zrIvijayadevasUri-zrIvijayadharmadhurandharasUripramukhAH sUrivarA anye'pi munivarAzca jinazAsananabhoGgaNe zukratArakAyamAnA Asan santi ca / tatrA'pi teSAM zrImatAM pUrNakRpAbhAjanatvaM AcAryazrIvijayadharmadhurandharasUriradadhat / pUjyaguruvaryai - mumbApuryAM mahAmahotsavapUrvaM tasmai pradattasyA''cAryapadasyA'vasarodyapi na vismiryate'smAbhiH / grantharacanAkauzalam sarasasAhityasarjanasyottamagrantharacanAyAzca zaktistu teSAM nisargata evA''sIt / nijAgraja - zAmajI - ityasya kavitvasya paricayena prabhAveNa tathA zrImadgurubhagavatAM ca kRpayA sA kramazo vikasitA puSpitA phalitA ca naikagrantharUpaiH / tatra kAvyasAhitye gUrjarabhASAyAM prasAdaguNakalitAni manoharANi ca stuticaturviMzatikA vairAgyazatakAtmanindAdvAtriMzikA dRSTAntAvali - caturviMzatijinastavanAni zrIzatruJjayAditIrthastavanAni saMskRtabhASAyAM ca caityavandanAni katicit stavanAni ca racitAni santi / - vRttiracanAyAM tu saptasandhAnamahAkAvyopari saraNivRttiH, naiSadhIyapAdapUrtirUpasya zrIzAntinAthamahAkAvyasya vidvadvinodinIvRttiH, zrIhAribhadrIyasarvajJasiddhigranthasya sarvahitAvRttiH, zAstra - vArtAsamuccayasya syAdvAdakalpalatATIkopari kalpalatAvatArikAvRttiH ityetA vRttayastairviracitAH prakAzitAzca santi / gurjara bhASAyAmapi paryuSaNASTAhnikAvyAkhyAnaM, kalpasUtrasya vividha haima racanA samuccaya 242
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ khImazAhI bhASAntaraM, pratiSThA - zAntisnAtrAdividhisamuccayaH unnatidarzanam - ityAdayo granthAstaiH sampAditAH santi / zrIsiddhagirirAjacchAyAyAM sthiravAsaH pUjyazrIsUrIzvarAH svajIvanasya sandhyAkAle prAyaH saptASTau caturmAsI: pAdaliptapura eva yApitavantaH / te saparivArA nayananetrAkAza-nayana ( 2022 ) mite vaikrame varSe sUryapUre ( sUratanagare) cAturmAsyaM vidhAya tataH zrIjhagaDIyAtIrtha - SaD-rI-pAlakasaGkhena saha vihAraM kRtvA pAdaliptapuraM samAjagmuH / tata Arabhyaste prAyastatraiva sthiratAM kRtavantaH / tatratye sthiratAkAle pratiSThAJjana- zalAkA-dIkSAbRhaddIkSA-padapradAna - tIrthamAlAdIni prabhUtAni sukAryANi teSAM pavitranizrAyAM saJjAtAni / pUrvaM varSatrayaM te zrIzatruJjayavihAre sthitavantastatazca zrIkesariyAjImahAprAsAdasamIpavartinyAM zrIamRtapuNyodayajJAnazAlAyAM samAgatAH / tatpaTTadharAcArya zrImadvijayadhurandharasUrIzvarA api taiH sArdhaM tatraiva samAtiSThan / antarAle ekA caturmAsI bhAvanagare yApitA / rasAkSi-gagana-nayana( 2026 ) mite vaikramAbde vaizAkhakRSNasaMptamIdine zrIkesariyAjIprAsAde teSAM zubhanizrAyAM zatacatuSTayamitAnAM pratimAnAmaJjanazalAkApUrvikA pratiSThA mahatotsAhena pravaramahotsavena saha bhUritaradravyavyayena saJjAtA / para: sahastrA janAstasminnutsave samAgatA advitIyaM ca taM mahotsavaM nirIkSya kAmaM muditamAnasA'bhavan / tata Arabhya prativarSaM pratiSThAyA vArSikaprasaGge'JjanazalAkAmahotsavaH samabhavat / svAsthyahAniH svargagamanaM ca athA''kAza-loka - gagana - netra ( 2030)mitaM saMvatsaraM yAvat te pUjyAH paraM svAsthyaM bibhrANA nijasAdhanaM sAdhayanto bhavyAnupadizanto virAjamAnA Asan / aSTottarasaptativarSAyuSyapi teSAM manasi caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanaleza: 243
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUyAnutsAha AsIt / kintu kenA'pi kAraNena mRgazIrSakRSNatrayodazIdine teSAM zarIre jvarAtirabhUt / tata Arabhya teSAM zarIramasvasthaM saJjAtam / ito naike AcAryA teSAM sukhasAtaM praSTuM taiH saha zAsanasya gabhIrapraznAnAM carcA-vicAraNAdi ca kartumAyAnti sma / kintu teSAM manaH tAdRk svasthamAsId yat kenA'pi te rugNAH santi iti na jJAtam / atha teSAM zarIrazaithilyaM jJAtvA AcAryamahodayAH zrIhemasAgarasUrIzvarAH, zrIbhuvanabhAnusUrIzvarAH, zrIzAntivimalasUrIzvarAH, zrIprabhavacandrasUrIzvarA anye ca bahavaH zramaNAH zramaNyaH zrAvakAH zrAvikAca tAn vandituM sukhasAtApRcchAdi kartuM cA''gacchanti sma / ye ye Agacchan te sarve'pi namaskAramahAmantraM paJcasUtraM puNyaprakAzastavanaM ityAdikAnantimArAdhanAsvarUpAn stotrAn tebhya zrAvayanti sma / AcAryazrIvijayadharmadhurandharasUrIzvarA api tebhyaH svaviracitAni vairAgyazatakAtmanindAdvAtriMzikA-padyAni yadA tadA zrAvayanti sma / tAni zrutvA te'pi taiH saha tatpadyAnyuccaranti sma / yadyapi zarIrasvAsthyamatIva vighaTamAnamAsIt tathA'pi te pUrNAM svasthatAM samAdhibhAvanAM cA'dhArayan / etad dRSTvA janA vismitA bhavantastAn prAzaMsayan / "jAtasya hi dhruvo mRtyubhruvaM janma mRtasya ca" iti vacanAnusAreNa na hi kasyacidapi janmadhAriNo jagatIha sarvadA sthAstutvaM sambhavet / tathA'pyetAdRzAM paramopakAriNAM zAsanaprabhAvakapuruSANAM svargamanaM sarveSAM bADhaM manovyathAjanakaM bhavatyeva / poSazuklAyA SaSThyAstithestaddinamAsIt / na kenA'pi svapne'pi vicAritaM yadadya pUjyasUrIzvarANAmantimo dino'stIti / kintu acintitameva ghaTayati vidhiH / prAtastu teSAM dehe samIcInA sphUrtirAsIt / vadanamapi vividha haima racanA samuccaya 244
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ tejomaNDalavalayitamAsIt / auSadhAdikaM gRhItvA'lpaM kiJcad bhuktvA ca te svasthatayA svIyAsanopari samupaviSTA Asan / bahava AcAryA munayaH sAdhvyaH zrAvakAdayazca tAn vanditumupasthitAH / sarve'pyAgatya tAn namaskAramahAmantraM zrAvayanti sma / te'pi cA'nirvacanIye tattve dattAvadhAnA iva cakSuSI nimIlya kimapi dhyAyantaH paramazAntamudrAyAM virAjamAnA Asan / __ tadA cikitsakaisteSAM dehaparIkSaNaM kRtvA kathitaM yad-"adhunA yatkimapi kartavyamavaziSTaM bhavet tat kurvantu, yato'dya na bhUyasI AzA vidyate" iti / etannizamya sarve'pi cintAcAntasvAntAH parimlAnavadanA azrupUrNanayanAzca saJjAtAH / namaskAramahAmantrazrAvaNaM cA'sthagitaM varIvati sma / AH ! anabhilaSitaH kSaNa AgataH saH / prAya eka paJcAzadadhikatrivAdane pUjyAste'sAraM jagad vinazvaraM ca dehaM vihAyA'smAMzca rudato muktvA svargAtithyaM bhejuH / sarve'pi zokAturAH kiMkartavyavimUDhAzca saJjAtAH sarvatra cA'yaM samAcAraH prasRtaH / mumbAI-rAjanagara-bhAvanagara-boTAda-madhumatIprabhRtinagarebhyaH saurASTrasya naikagrAmebhyazca bahavo janAsteSAmantimadarzanArthaM samAgatAH pAdaliptapure / teSAM puNyadehasya darzanaM kRtvA dhanyammanyA janAsteSAM viyogena atha 'keSAM caraNayorvandanaM kRtvA vayaM dharmopadezaM zroSyAmaH ?' iti vicintya vilapanti sma / dvitIyasmin dine prAtaH khedavyAkulitahRdayA nirutsAhA nirAnandAzca sarve bhaktajanAH pUjyagurUNAM pArthivadehaM zibikAyAM sthApayAmAsuH / tato'ntimamahAyAtrA prArabdhA / sA ca kesariyAjInagarato niHsRtya samagre'pi nagare paribhramya punastatraiva samAgatA / tadA janairuccasvareNoccAritaiH 'jaya jaya naMdA jaya jaya bhaddA' iti vacanaiH dazA'pi dizo badhiritA iva saJjAtAH / tataH kesariyAjInagaraparisare eva amRtapuNyodayajJAnazAlAyA aGgaNe candakASTharacitAyAM citAyAM zibikA sthApitA / tadA acetanamapi pUjyAnAM zarIraM tAdRk caritrakathA : zrImadvijayAmRtasUrIzvarANAM puNyajIvanalezaH 245
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAntimat tejasvi cA''sId yat tad dRSTvA janA vismitA camatkRta cittAzcA'bhavan / tato boTAdanagarataH samAgatAH cintAcAntacetovRttayaH sAzrulocanA nirAnandAzca pUjyAnAM saMsArisambandhinaH svajanAzca taddehasyA'gnisaMskAramakurvan / tadA'zrupUrNanetreSu sarveSu janeSu pazyatsveva vaizvAnareNa taccharIraM bhasmasAt kRtam / jAtaM ca tad vilInaM sapadyeva paJcasu mahAbhUteSu / tataH sarvairapi AcAryAdimunibhiH sAdhvIbhiH zrAvakaiH zrAvikAbhizca sambhUya devavandanaM vihitam / tataH sarvairapi pUjyaguruvarANAM guNAnuvAdaH kRtaH / jinazAsanagaganAGgaNe tejasvitArakAyamAna eko mahAn prabhAvakapuruSo'dya divaGgatastena ca mahatI kSatiH saJjAteti svIkRtaM sarvairapi / tato yathAkAlamagnisaMskArasthale manoharaH zrIkadambAmRtavihAro nirmApitasteSAM bhaktaiH zrAvakaiH / tatra vihAre bhUmigRhe'STApada - tIrtharacanA kAritA, uparibhAge ca zrIkadambagaNadharasya pratimA pUjyavaryANAM ca caraNapAduke ca sthApite / etat tu teSAM bAhyasmArakaM kRtam / kintu ye ye janA nijajIvane teSAmalpa paricayaM prAptAsteSAM manasi tu pUjyAnAM zAzvataM smArakaM svayameva nirmitam ! atha vayamapyetAdRzAM pUjyAnAM jIvanavarNanadvArA tadbhakti kRtvA tadAziSo lAbhena nijajIvanamunnatayAma iti zam / 246 vividha haima racanA samuccaya
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ aho ! atyadbhutaM bhagavato vIrasya vAtsalyam // -pUjyapAdAcAryazrIvijayadevasUrizvarANAM ziSyaH zrIvijayahemacandrasUriH surAsuranarendrasampUjitaH dinakara iva bhavyAtmakamalavanaM vibodhayan suraviracitanavasvarNakamalavinyastapadapaGkajaH karuNAvaruNAlayo bhagavAn vIravardhamAnaH grAmAnugrAmaM viharan saparivAraH zrAvastyAM samavasRtaH / tadAnIM maMkhaliputraH gozAlo'pi nijAnuyAyivargasametaH tatra puryAM hAlAhalakumbhakArazAlAyAmavasthitaH / prAkRtajanaiH na hi kevalaM duranuSTheyamapi tu duzcintanIyaM SaSThaSaSThena tapaHkarma kurvan gaNabhRd zrIgautamasvAmI zrAvastyAM bhikSArthaM gacchan pratigRhaM caya'mANAM vArtAmimAmazRNot-yat, samprati zrAvastyAM dvau jinau viharata iti / tAM zrutvA zrIgautamaH prabhuvIrasamIpe samAgatyA'pRcchat / bhagavan ! nagare sarve janAH parasparaM vArtayanti yat-asmAkaM nagaryAmadhunA dvau jinau viharata iti kimatra tattvam ? bhagavatA kathitam - gautama ! na hyetat satyam, ayaM tu maMkhaliputraH gozAlaH asmAkaM ziSyAbhAsaH ajino'pi svaM jinaM khyApayannatrA prasaGgAH aho ! atyadbhutaM bhagavato vIrasya vAtsalyam 247
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ ''gato'sti / tataH karNopakarNataH vArtAmimAM zrutvA parikupitaH gozAlaH gocaracaryAgatamAnandanAmakaM bhagavacchiSyaM jagAda - bho Ananda ! kIdRzaH khalu tava dharmAcAryaH etAvatyA parSadA'pi aparituSTaH mama kRte yadvA tadvA pralapati / tato'haM tatrA''gacchAmi, yadi sa mAM samyak na praticariSyati tarhi taM tejasA dhakSyAmi / gozAlavacanaM zrutvA bhayabhItaH AnandaH tvaritatvaritaM bhagavatsamIpe samAgatya tasmai yathAvasthitaM nyavedayat / bhagavatA kathitam-bho Ananda ! tvaM zIghraM gautamAdIn munIn kathaya, yadeSa gozAlaH samAgacchati, sarve'pi sAdhavaH itastataH apasarantu, kenA'pi tasyottaro na deyH| tAvatA''gataH gozAlaH, roSAruNanetraH bhagavantamadhikSipannavocat-bho kAzyapa ! kimidaM mama kRte unmattapralApavat vakSi, yadayaM gozAlaH maMkhaliputro'stIti, nAhaM gozAlaH, ahaM tu ko'pyanya eva, parIpahopasargasahaM taccharIraM vijJAya tadadhyAsya sthito'smi / tava ziSyaH gozAlastu kadApi mRta eva / tadA bhagavatA kathitam, satyaM tvaM gozAla evA'si, mudhA kimAtmAnamapanuSe / yathA''rakSakadRSTipatitaH kazciccauraH tRNAdyAcchAdanena svapahnotuM naiva samartho bhavati, tathaiva tvamapi mithyApralApena svAtmAnamapalapituM kathaM zakto bhaviSyasi ? / tadA bhagavadvacanena sa gozAlaH bhRzaM parikupitaH / tasmin samaye bhagavadabahumAnena parakhinnau sarvAnubhUti-sunakSatranAmAnau bhagavacchiSyau gozAlakopakaTuvipAkaM jAnantAvapi jIvitaM tRNavad gaNayantau tamadhikSipataH sma / tasminneva kSaNe gozAlamuktatejolezyayA dagdhau tau samAdhibhAvena kAlaM kRtvA ekaH sahasrArakalpe, aparazca acyutakalpe samutpannau / etAvatA'pi anupazAntakopAnalaH gozAlaH avicArya nijAdhamakartavyavirasapariNAmaM bhagavaduparyapi tejolezyAM muktavAn / tIrthakarAtizayena aGgabaGgAdiSoDazadezadahanasamarthA'pi sA bhagavataH kimapi vipriyaM kartuM na zazAka / pratyuta vividha haima racanA samuccaya 248
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavataH pArvAt pratinivRtya Urdhvamutpatya gozAlazarIre evA'nupraviSTA / tayA dagdho'pi sa bhagavadupari naiva matsaraM tatyAja / ruSTazca sa bhagavantamAha-bho kAzyapa ! etattejolezyAprabhAveNa tvaM SaNmAsAbhyantare eva kAlaM kariSyasi, duHkhamavApsyasi ca / ___ tadA prabhuNA bhaNitam - re gozAla ! nA'haM tava kathanAnusAreNa kAlaM kariSyAmi, ahaM tu mamAvaziSTaM SoDazavarSAyuH pUrNaM kRtvA kevaliparyAyaM ca pAlayitvA pazcAnmokSaM gamiSyAmi / tvaM tu punaH itaH saptadinamadhye eva nijatejolezyAdagdhAGgaH kAlaM kariSyasi / tataH bhagavaduktAnusAreNa tasya sarvaM jAtam, paramantasamaye mithyAtvakSayopazamataH prAdurbhUtasamyaktvaprabhAveNa tasya sadbuddhiH samutpannA / tayA sapadi sa vicArayituM lagnaH, are ! mohamUDhacittatvena mayA kIdRgaghaTitamAcaritam, prabhorvIrasya ca mahatyAzAtanA vihitA, atha mama kiM bhaviSyati / kvA'smyahaM jinaH ? ahaM maMkhaliputraH gozAlaH mahApApaH zramaNaghAtakaH gurupratyanIkazca, jinastu mahAvIra eva / svAnuyAyivargamAhUya svacintitaM sarvaM kathayannAha-mayA yatpUrvaM yuSmAkaM savidhe kathitaM tatsarvamalIkaM mantavyam, nA'haM jinaH ahaM tu pApAtmA gozAlaH, jinastu mahAvIra eva / yuSmAbhiH sarvaiH mama duzcaritaM sarvatrodghoSaNIyam, bhagavato mahAvIrasya ca tIrthakaratvAdiguNAnAmutkIrtanaM ca kartavyam / kathamasmAbhiH sveSTagurorevamapamAnAdikaM sarvajanasAkSikaM kriyate, tadAjJApAlanalopo'pi kartumanucitaH / tataH gehAbhyantare eva nagarAdikalpanAM kRtvA tadAjJAmuccairudghoSya pazcAt mahatA mahena tasyA'gnisaMskAraH kRtaH / __ prabhorvIrasya ca tayA lohakhaNDavarcapIDA samabhavat, zarIrakAryaM ca saJjAtam / sarve janAH evaM kathayanta Asan yat gozAlavacanaM kadAcit saphalamapi bhavet / prasaGgAH aho ! atyadbhutaM bhagavato vIrasya vAtsalyam 249
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMhazramaNavilApaH, prabhoH vAtsalyaM ca / bhagavadupari atyutkaTAM bhaktiM dadhAnaH siMhAnagAraH satataM cintAcAntacetAH saJjAtaH / anye sAdhusAdhvyaH nikhilA parSadapi bhRzamudvignamAnasAH samabhavan / nahi kasmai kimapi rocate / atrAntare bhagavAn zrAvastItaH vihRtya miNDikagrAmasya bAhyodyAne samavAsarat / vIraparamAtmAnameva nijAtmano'pyadhikataraM manyamAnaH siMhAnagAraH bhAvyanarthakalpanAkadarthitaH kSaNamAtramapi nirvRtimalabhamAnaH grAmasya bahiH aTavyAM kvacananirjanapradeze vRkSAdhastAt sthitaH roruditi sma / tasyaivaM rodanadhvanimAkarNya na hi mAnavapazupakSiNa evA'pi tu samIpavartivRkSavanalatAdayo'pi nirutsAhA nirAnandA duHkhodvignAzca samajAyanta / cukkaskhalita iva ko'pi pathikaH tena vartmanA gacchan dRSTA'navarataM rudantaM siMhamuniM paramAM glAnimupAgataH / grAmAbhyantare Agatya kamapi dharmAtmAnamupalakSyA'kathayat-re bhrAtaH ! grAmabahirbhAge eko muniH avizrAntatayA roditi vilapati ca, nA'haM taduHkhavarNanaM kartuM zaktaH, itaH ko'pi tatra gacchatu taM sAntvayatu ca / kiM bhavatAM madhye ko'pyetat na hi jAnAti / bhagavAn mahAvIrazca tajjJAtvA siMhamunerAvAnAya munIn preSayati / munayaH grAmabahirbhAge gatvA siMhasAdhuM kathayanti re ! zabdayati tvAM vIraH / satvaramAgaccha / ' 'kiM mandabhAgyastatrA''gatya karomi ? SaNmAsAmyantare eva asmAkaM madhyAt prabhuH paralokaM prApsyati / ' tataH kathaM kathamapi mano'dhRtiM vimucya siMhaH bhagavatsamIpe samAgacchat / vAtsalyAmRtamahodadhiH bhagavAn sudhAmadhurayA vAcA taM samAzvAsayat / prabhoH bhavajaladhipotAyamAnaM caraNakamalaM praNamantaM vandamAnaM zuzrUSantaM ca siMha ruditvA ruditvA saJjAtaraktalocanaM paramadainyamupagataM vIkSya vIraH paramavatsalatayA jagAda bho siMha ! kimu tvaM prAkRtajana ivA'dhRtiM vividha haima racanA samuccaya 250 - -
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ karoSi, gozAlavacanena tava manasi mama kRte evaMvidhaH vikalpaH samutpanno'sti yadahaM SaNmAsAbhyantare evaM kAlaM kariSyAmi, kintu nahi tatsatyam / ahaM tu athA'pi SoDazavarSaparyantaM pRthvItale vicaran dharmopadezaM ca dadan jIviSyAmi / ataH tyaja khedaM, svasthaH zAntaH prasannazca bhava / gaccha tvaM revatIzrAvikAgRhe, tayA svaparivArakRte nirmitabIjapUrapAkauSadhaM ca samAnaya / tannizamya bhRzaM prItimanAH siMhamuniH jhaTiti gataH revatIzrAddhIgRhe, yAcitazca bIjapUrapAkaH pratilAbhitazca tayA paramayA bhaktyA saH / tayA pRSTam -' kathametat bhavatA viditam ?' muninA kathitam -' prabhuvIravacanataH / ' tatsevanena prabhoH vIrasya upazAnto vyAdhiH, dUrIbhUtA kRzatA, jAtaM ca zarIraM balavat tejorAzivirAjitaM ca / taddRSTvA caturvidho'pi zramaNasaMghaH paramAM prasattimApat / devA devyazca harSAtirekeNa gAyanti nRtyanti utpatanti sma ca / pravartitaH sarvatra vIraprabhoH jayajayAravaH // prasaGgAH aho ! atyadbhutaM bhagavato vIrasya vAtsalyam 251
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. pUjyapAdazAsanasamrATa zrIparamagurubhagavatAM prathama darzanam / -A. vijayahemacandrasUriH (devazizuH) tadAnImahaM navavarSIya evA''sam / pUjyazAsanasamrATazrImadvijayanemisUrIzvaragurupravarA nijavizAlaziSyapraziSyavRndaparivRtA rAjanagarato vihRtya zrI zerIsAtIrthe prakaTaprabhAvizrIzerIsApArzvanAthapramukhajinabimbAnAM pratiSThAM cikIrSavaH sAbhramatIgrAme ghIyAlAlabhAI phulacandra zreSThino gRhAGgaNe pAdAvavadhAritavantaH / tadA bAlasahajautsukyena samavayaskamitrabAlaiH saha (ke'pi mahAnto gurubhagavanto'tra samAgatAH santi, atazcalantu, vayaM teSAM darzanArthaM gacchAma iti manasi vicArya) tatra gatvA teSAM gurubhagavatAM prathamaM darzanaM kRtamAsIt / etadarzanenA'haM nijAtmAnaM prabalapuNyazAlinaM paramabhAgyavantaM ca manye / ___ tadanantaraM tryadhikadvisahasramite'bde tu te hi pUjyapravarAH svakIyapaTTadharasiddhAntavAcaspati-nyAyavizAradapUjyAcAryazrImadvijayodayasUrIzvara-tatpaTTadharazAstravizArada-kavirala-nyAyavAcaspati-siddhAntamArtaNDapUjyAcAryazrImadvijayanandanasUrIzvaraprabhRtyanekalaghvalaghuziSyaparivAraparivRtA varSAvAsakRte sAbhramatIgrAme samAgatAH / tadA vividha haima racanA samuccaya 252
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAbhramatIgrAme atyalpasaGkhyakazrAvakANAM gRhANyAsan ! tadA katicit zrAvakAH tatratyazrAvakAnevaM kathayAmAsuH -"are bhadrabhAvAH suzrAvakAH ! bhavadbhiH samyak vicAritamasti na vA ? ete tu mahAnto gurubhagavanto vidyante, dhavalagajarAjasannibhAnAM teSAM sevAM zuzrUSAM bhaktiM ca yUyaM kathaM kariSyatha ?" / taiH pratyuttaritam-"are zreSThivarAH ! yUyaM vyarthaM cintAM mA kurutha, gurUNAM hArdikAzIrvAdAH asmadIyazirassu varSanti, ato nA'smAkaM svalpIyasyapi cintA / vayaM teSAM saparivArANAM samyagrItyA sevAM zuzrUSAM bhaktiM cA'vazyaM krissyaamH| bhavanto nizcintA AsatAm / " tadantaraM ca taiH zrAvakairvarSAvAsamadhye sameSAM sAdhUnAM sAdhvInAM ca prabalabhAvataH paryAptarUpeNa bhktirvihitaa| tannirIkSya rAjanagaravAstavyA nAmAGkitAH zreSThipravarA AzcaryacakitA nimnAnanAzca saJjAtAH / tasyAM caturmAsyAM teSAM puNyadarzanamanekakRtvaH samprAptam / samAgate ca parvAdhirAjaparyuSaNAparvaNi mahAvIrajanmavAcanavelAyAM prayatnapUrvakaM te hi gurubhagavanta uparitanamAlake vyAkhyAnaparSadi samAnItAH / tadAnIM pUjyagurubhagavanta bhRzamazaktAH zithilazarIrAzcA''san / sarveSAM prabhUtAgrahataH taistadA yathAkathaJcit mahAvIrajanmavAcanaM kRtamAsIt tat zrutvA sarve'pi muditasvAntAH saJjAtAH / teSAM madhye'hamapi ekastadA''sam / pUjyazAsanasamrATa zrIgurubhagavatAM nijapraziSyopari apUrvaM vAtsalyam : zAsanaprabhAvakapUjyAcAryazrImadvijayameruprabhasUrIzvarANAM vadana kamalataH katikRtvaH zrutasteSAM jIvanaprasaGgaH pUjyazAsanasamrATasambandhito'tra nirdizyate / prAyaH saptAzItyuttara ekonaviMze vaikrame varSe zrImeruvijayAbhidhAno munimaithilapaNDitapravara-zrIzazinAthajhAzAstriNAM savidhe vyAkaraNAdizAstrANAmadhyayanaM kurvannAsIt / pUjyapAdazAsanasamrAT zrIparamagurubhagavatAM prathama darzanam 253
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadAnIM naike vidvAMsaH pUjyazAsanasamrAD gurubhagavatAM pArzve ziSyANAmadhyApanaM kurvanto'tiSThan / kasminnapi samaye varSAvAse zeSakAle'pi vA ko'pi vidvAn teSAM samIpe Agacchet tadA te hi pUjyAstaM nijapArzve'dhyApanAya rakSanti sma / 'adhunA'smatpArzve bahavo'dhyApayitAro vipazcitaH santi, ata AvazyakatA na vidyate' iti tu te hi pUjyA na kadA'pi kathayAmAsuH / tadAnIM sarvatraitAdRzI lokoktiH pracalitA''sId yat pUjya - zAsanasamrAD-gurubhagavatAM samIpe AgatAH paNDitAstathA ca pratimA AdAyA''gatA mUrtinirmAtAro naiva kadA'pyevameva riktapANayaH pazcAd valanti, svasthAnaM gacchanti vA / munimeruvijayAya kenA'pyadhyayanaviSaye kiJcit pRSTam / taduttaraM samyag adadAnaH sa bhRzaM viSaNNo bADhaM rodituM lagnazca / pUjyazAsana samrAT zrIgurubhagavatA etajjJAtaM, taistamAkArya premNA pRSTaM - "are ! tava kiM jAtaM, kathaM tvaM rudannAsIH, tvAdRzasyaivaM rodanaM kimucitam ?" tena yathAsthitaM niveditaM, tat zrutvA pUjyaiH kathitam, svastho bhava, mA rodI:, tvaM tu buddhizAlI parizramazIlazcA'si / kalyato mama pArzve - 'dhyayanAyA''gaccheH / ahaM tvAM samyak pAThayiSyAmi / zvodine sa gato'dhyayanAya / pUjyagurubhagavadbhiH 'kirAtArjunIyamahAkAvyaM' pAThayituM prArabdham / pUjyAnAmadhyApanazailI kA'pyanirvacanIyaivA''sIt / ekasmin viSaye'nekAn viSayAn saGkalayya te hi yat pAThayanta Asan tattu svAnubhavasaMvedyameva / uparyupari vajravat kaThorarUpeNa dRzyamAnA api te hyantastu zirISakusumAdapyadhikakomalA vAtsalyasambhRtamAnasAzcA''san / nimnollikhita zlokena nItikAreNA'pi lAlane bahavo doSAstADane ca bahavo guNAH nirUpitAH santi lAlane bahavo doSAstADane bahavo guNAH / tasmAt putraM ca ziSyaM ca, tADayenna tu lAlayet / 254 vividha haima racanA samuccaya
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ api ca, guruparuSavacanena tiraskRtA janA mahattvaM prApnuvantIti vacanaM paNDitarAjajagannAthenA'pi svaracitabhAminIvilAse 'gIbhi' riti zlokena samarthitam / ayamevA'sti sa zlokaH gIbhirgurUNAM paruSAkSarAbhi-stiraskRtA yAnti narA mahattvam / alabdhazANotkaSaNA nRpANAM na jAtu maulo maNayo vizanti // munimeruvijayaH pUjyazAsanasamrADgurubhagavatAM sannidhau pratidinaM kirAtamabhyasyamAnaH kiyatA kAlena dvAtriMzattamazlokaparyantaM paThitavAn / tato dvitIyadine pustakamAdAya niyatasamaye pUjyAnAM samIpe paThanAyA''gataM munimeruvijayaM te hi pUjyAH kathayAmAsuH - "atha mama pArve paThanAya tvayA naivA''gantavyam / agretanaM kAvyaM svayameva paThitavyam / sarveSu viSayeSu tava zemuSyaskhalitapracArA pravartiSyate / " pUjyAnAmetAdRzAzIrvAdasteSAM khalu jIvane pUrNarUpeNa phalito'bhavaditi zam // pUjyapAdazAsanasamrAT zrIparamagurubhagavatAM prathama darzanam 255
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. te hi no divasA ramyAH / - pUjyAcArya zrImad vijayadevasUrIzvara caraNAbjacaJcarIko vijayahemacandrasUriH samaya: sa AsId vikramIyaviMzatyadhikadvisahasramita - saMvatsarasya mArgazIrSamAsaH / sthAnaM ca nijApratimaprabhAvataH pratikaGkaramanantAnantAtmaparamapadaprApaka- tIrthAdhirAja zrIzatruJjaya- giri rAjasya sajIvanazRGga ( TraMka) rUpAnAdyanantasaMsArapArAvArayAnapAtrA - yamANa zrIkadambagirimahAtIrthaH / yatrA'tItotsarpiNyAM zrIsamprati-nAmakaprabhoH prathamagaNabhRt zrIkadambanAmA yogipravaraH koTimuni parivAreNa saha nihatya karmASTakajAlajambAlaM samprAptavAn paramAnandapadaM mokSam / purA'sya gire: sarvocca zraGge zrIkadambagaNadharasyaikA laghvI devakulikaivA''sIt / zAsanasamrATtapAgacchAdhipati sUricakravartipUjyazrImadvijayanemisUrIzvarAH saparivArAH grAmAnugrAmaM viharanto'tra pAdAvavadhAritavantaH / tadA teSAM manasi tIrthasyAsya samuddhAra kRte vicAraH samutpannaH / tadanantaram tadamoghopadezAmRtavarSaNapariplAvitAntaHkaraNanAnAdezIyazraddhAsampannaudAryAdiguNagariSThadhanADhya zrAddhavitIrNabhUridravyavyayenAsya samuddhAraH saJjAtaH / jAtaJca tena sthAnamidaM kila nandanavanopamam / girerupari gaganottuGgAn prAsAdAn vizAlapramANAH pratimAzca bahvadhikasaMkhyAyAM nirIkSya visphArita - nayanAravindAzcArUcamatkRtacetovRttayo janAH vividha haima racanA samuccaya 256
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArayanti sma, yadetAdRksamunnata-sthale evaMvidhAnekaprAsAdAnAM nirmANa tathA caitAdRzamahAkAyapratimAnAmihAnayane ca kA zaktiH nimittabhUtA jAtA bhaviSyati tannAsmadIyaprajJAyAM kiJcit pratibhAti tathApi etattu sunizcitameva yat kenA'pyatra divyaprabhAveNa nimittatayA bhavitavyameva / nahi taM vinaitat kathamapi zakyam / yato nAsIttadAdyatanIyayAntrikasAdhanasadbhAvaH / tathApyaitajjAtaM tanmahAzcaryakArakam / atra ca yAtrArthamAgatA AbAlavRddhayuvAno vidhAyAsya tIrthasya sparzanAM kRtvA ca darzanapUjanaM tattatparamAhalAdakabhavyaprabhUtatara jinabimbAnAbhavantyavazya-mAnandasudhAsAgaranimajjitAH / ___aparaJca atrasthitopAzraya-jJAnazAlA-dharmazAlA-bhojana zAlAdInAM racanApi vismayakAriNyeva / pUjya zAsanasamrAjaH katikRtvaH vArtAprasaMge kadambagiritIrthe cAturmAsI sthitIkaraNAya manobhAvaM pradarzitavantaH / kintu tathAvidhabhavitavyatAvazAt teSAM sa vicArA naiva kAryarUpeNa pariNataH / kintu taM kRtArthIkartukAma eva teSAmananyapAdapadmasevisiddhAntavAcaspatinyAyavizAradapUjyAcAryazrImadvijayaudayasUrIzvarAH tatra caaturmaasiimkurvn| zrIkadambagiritIrthasamIpavarticoka-moracupaNA-bhaNDArIyAjesaraprabhRtigrAma vAsino janAH pramuditamAnasAstatrAgatya bhUribhaktyA vyAkhyAnazravaNa-sAmAyika pratikramaNa-pauSadhAdicAturmAsikArAdhanAM vihitavantaH / cAturmAsyanantaraM paJcamaGgalamahAzrutaskandhAdizrutopacArarUpopadhAnatapA saH ArAdhanA'pi teSAM pUjyapAdasUrIzvarANAM puNyanizrAyAM prArabdhA / tathAvidha paramazAnta-pavitra-prasannavAtAvaraNe ArAdhakaiH kRtA khalu sA''rAdhanA paramatoSa karI cirakAlasaMsmaraNIyA ca jAtA / tasya mAlAropaNamahotsavaprasaGge vayaM bhAvanagarato vihRtya pUjyAcAryazrIvijayameruprabhasUrIzvarAasmad guruvaryaiH saha tatra smaagtaaH| te hi no divasA ramyAH 257
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuzAgramativaibhavavibhUSitAH siddhAntamArtaNDapUjyAcArya zrImadvijayanandanasUrIzvaramahodayA api pAdaliptapurato vihRtya tatprasaGge samupasthitAH / kadambagirisadRze nIravazAntasthale bhUrisaGkhyAka - munivarANAM sahAvasthAnamatIvA''nandadAyakaM jAtam / 1 adhastanapradeze dvAsaptatidevakulikAsameta zrImahAvIrasvAmi- caityam manoharaM vidyate, bahirbhAge ubhayapArzvasthitau gajarAjau vilokya kecana sRtyAveva manyante / agretanIya prAGgaNe pratyahaM prAta:kAle prakSiptAn dhAnyakaNAn carituM mayUrapArApatAdayaH vihagAH jhaTiti jhaTiti tatrAgacchanti sma, tanmadhye kecanavihaGgamAstu hasta-madhyAdapi dhAnyaM caranti sma / kIdRg manoharaM tad dRzyam, taddarzanAnenaiva cakSuSI vyarametAm / tatra virAjamAnAnAM pUjyAcAryamahArAja zrIvijayanandranasUrIzvarANAM savidhe tadA zrInandisUtrasya vAcanA prArabdhA / tasya prArambhakAlInaH katicidbhAgaH tarkapracuratvena sAmAnyatayA na sarveSAM sugamaH / pUjyasUrIzvaraistu tadvivecanamevaMvizadarItyA vihitaM cchrutvA vayaM bhRzamAnandabharabhAjanAH samabhUma / asmajjIvanasya sa kila suvarNakAlaH samAsIt / etAvati vyatIte'pi sudIrghakAle'dyApi tatsaMsmaraNaM pratyagrameva vidyate / - tadA vayaM te kecana munayaH Asma, te sarve'pi bhinnabhinnaprakAreNa zAstrAdhyayanAdhyApanalekhanacintanAdau evaM vyApRtAH Asan, yanna kasyApi kenA'pi sArddhaM niSkAraNavArtAlApakaraNAvakAzaH / tadA tatratyairmunibhiH zAstranirdiSTaM 'gayaM pi kAlaM na jANaMti' iti vacanaM svajIvane'nubhUyamAnamavagatam / adyApi tatsamayasaMsmaraNaM cetasi kAmapi vacanAtItaviSayAmAnandAnubhUtiM janayati / tatazca anAyAsameva vadanAnniHsarati / 'te hi no divasA ramyA: ' // 1 258 vividha haima racanA samuccaya
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ | gujarAtI padha vibhAga // MA K // 0263
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ - t 6 te.. ho jAtI pada vibhAga C 261 3 krama kRti | pRSTha a1. zrI siddhAcalajInuM stavana ka2. zrI ajArA pArzvanAtha bhagavAnanuM stavana 262 3. zrI mahAvIrasvAmI bhagavAnanuM paMcakalyANaka stavana 263 4. zrI gautamasvAmijInuM stavana 5. zrI gautamasvAmijInI bhagavAnanI bhAvavAhI stuti 266 6. zrI sarasvatI devInI stuti 267 7. zrI yazovijayajI gaNivaranI guNAnuvAda stuti 8. zAsanasamrA zrI gurustuti paMcaka 270// 9. rajoharaNa vandanA 10. Atmabodha paMcaviMzatikA (sAnuvAda) 273 )) 11. AdhyAtmasAra AtmAnubhavAdhikAra / cha \ G (padyAnuvAda) 289/2 ja 2) 12. jIvana savRtta- ( D2 3 ' 3 viMzatikA 293 jhe ra 268w : 4
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. zrI siddhAcalajInuM stavana (rAgaH sAhebo zaMkhezvara sohAmaNo re....) Aja meM bheTyo vimalagiri zAzvato re, nirakhyo nAbhinArezvara naMda, svAmI teje tapana jima rAjato re, mukha jima sohe zAradacaMda.. Aja. 1 mahimA lokottara che tAro re, jIbhathI kema karI kahAya,? Aja janma saphaLa thayo mAharo re, bheTyo zatrujya girirAya. Aja 2 pUrva navvANuM vAra samosaryA re, svAmI e tIratha dharI neha, kaI munivara bhavajaLa utaryA re, tAharA dhyAne pAvana teha. Aja, 3 giri darzanathI manavAMchita phaLe re, bhava bhava saMcita pApa palAya, trIje bhava te zivasukha meLave re, bhAve bheTe je girirAya.. Aja 4 jJAtAdharmakathAge ehano re, mahimA bhAkhyo jinavara deva, laghukarmI thayo Atama jehano re, te lahe zatruMjaya giri seva. Aja pa doya kara joDI svAmI vinavuM re, mujane bhavodadhi pAra utAra, nemi amRta devaguru kiMkara re, hemacandra name sukhakAra... Aja 4 zrI siddhAcalanuM stavana 261
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAX 2.pragaTaprabhAvI zrIajArA pArzvanAtha bhagavAnanuM stavana (rAga : vaMdo vIra jinezvara rAyA...) zrI ajArA pArzva prabhujI, arajI uramAM dhAro re, pragaTa prabhAvI cho tume svAmI, sevakajana AdhAro re... zrI. 1 darisaNa Aja lahyuM tuja nirmaLa, cira saMcita AzA phaLI re, mAnuM suramaNi suraghaTa surataru, AvyA AMgaNa haLI maLI re... zrI 2 pUrava puNya udaya muja jAgyA, harSodadhi ura uchaLyo re, azubha karama savi nAThAM dUre, jagatAraka jina tuM maLyo re... samaratha sAhiba tuma sama pAmI, kaho kuNa avara upAse re, mAlatI phUle mohayo madhukara, kiMda nahi bAvaLa jAve re.... lAlavaraNa tuja adbhuta rAje, muktivadhU vazakAra re, abhinava dinakara sama je dIpe, zobhA aparaMpAra re... bhava bhava bhaTakI Avyo Aje, caraNe tuja mahArAja re, jo navi mhera karo muja upara, to kima saraze kAja re... doya hajAra pacAsanI sAle, phAgaNa sudI agIyAraze re, zrI gurudeva pasAye bheTyA, pAsa ajArA harakhe re... . dejo tuma pada padmanI sevA, yAcuM ehi ja svAmI re, nemi-amRta-gurudeva caraNaraja, hema kahe ziranAmI re... 262 zrI 3 zrI 4 zrI pa zrI 6 zrI 7 zrI 8 zrI ajArA pArzvaprabhunI sanmukha bolavAnI stuti nija lAla tanu kAnti thakI nava taraNi sama je dIpatA, adbhuta prabhAvI jeha kAmita kalpataru sama arpatA, dharaNendrane padmAvatI nita jenI karatA arcanA, evA ajArA pArtha prabhunA caraNayugamAM vandanA. vividha haima racanA samuccaya
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3.zrI mahAvIrasvAmI bhagavAnanuM paMca kalyANaka stavana (rAga : RSabha jinarAja muja Aja dina ati bhalo...) vIra vibhu pAda paMkaja yuge praNamatAM, duHkha dohaga savi jAya dUre, bhAgyalakSmI vadhe iSTa sukha saMpaje, tuSTa sura tAsa abhilASa pUre... tAta siddhArthanA kula nabhe bhAskarA, mAta trizalA taNA putra pyArA, avataryA svAmI asADa sudi chaThThIe, pAmIyA zAMti jagajIva sArA... caitra sudI teraze janamIyA jagadhaNI, tribhuvane pravara udyota vyApyo, kSatriyakuMDa gAme mahAharSathI, ghara ghara utsava raMga jAmyo... bhakti dharI svargathI Indra AvI namI, pAMca rUpe prabhu leI jAve, merugiri upare sura ghaNAM tihAM maLe, nhavaNa karI karmaraja dUra TALe... zakra manano tadA jANI saMzaya prabhu, vAma nija aMguThe meru sparze, DolI uThyo giri khaLabhaLyA sAgaro, jJAne jANI hari mana vimarze... zrI mahAvIrasvAmI bhagavAnanuM paMca kalyANaka stavana vIra 1 vIra. 2 vIra. 3 vIra. 4 vIra. 5 263
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekadA ramatamAM mitra gaNa sAthamAM, sarpa rUpe tihAM deva Avyo, uMcakI dUra pheMkyo tadA tatkSaNe, bhaya nahi leza paNa citta lAvyo... tADa sama ucca vikarALa surane vaLI, vajra sama muSTi mArI harAvyo, pAThazALA viSe prAjJa mananAM badhAM, saMzayo chedI lajjita banAvyo... dAna saMvatsarI deIneM jinapati, zrI yazodA priyA pramukha tyAgI, mArga vadI dazamI dina saMyama Adare, moha senA tadA jAya bhAgI... 'dvAdaza sArdha sama' grAma pura pattane, vicaratAM ghora upasarga sahIyAM, ugratapa AdarI saMyame sthira thaI, 264 kaThina ghanaghAtI savi karma dahIMyA... kevaLajJAna vaizAkha sudi dazamIe, vimaLa RjuvAlikA sarita tIre, lahI caturvidha zramaNa saMgha sthApI karI, jIva karyA keI bhavajaladhi tIre... kSaya karI karma savi je varyA zivavadhU, puNya dIpAvalI nizi jinendra, tAsa caraNe name nemi - amRta taNA, devaguru ziSya gaNi hemacandra... vIra 6 vIra 7 vIra 8 vIra 9 vIra. 10 vIra. 11 vividha haima racanA samuccaya
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 80 4. zrI gautamaravAmijInuM stavana (rAga banda jIvana he saMgrAma..) gautama gurunuM nAma samaratAM hove maMgalamALa bhaviyAM hove, | vino dUra palAya bhaviyAM hove. zrI vasubhUti dvija kula dIvo, mAta pRthvI kUkha ratna bhaviyAM-mAta, IndrabhUti prabhu vacane bujhI, pAmyA saMyama rana bhaviyAM-pAmyAM, vIra prabhunA ziSya prathama e, bhavijana tAraNahAra, bhaviyAM-bhavi, gaNadharavara kAmita varadAyaka, guNagaNanA AdhAra-bhaviyAM-guNa... 2 prabhu mukhathI tripadI lahIne, dvAdazAMgI racanAra-bhaviyAM-dvAda, ghora mithyAtvataNA haranArAM, jJAna prakAzana hAra bhaviyAM-jJAna.... labdhi taNA bhaMDAra prabhujI, jinazAsana zaNagAra bhaviyAM-jina, nAma japatA pAtika jAve, pragaTe puNya nidhAna bhaviyAM-pragaTe.... praha uThI gautama nAma jape che, te lahe lIlavilAsa bhaviyAM-te. durita upadrava dUra karIne, pAme zivapura vAsa bhaviyAM-pAme....5 nija labdha aSTApada caDhIyA, vAMdyA jina cauvIza bhaviyAM-vAMdyAM, paMdaraso tApasa pratibodhI, kIdhA tribhuvana Iza bhaviyAM-kIdhA. 6 keI bhavyone bhavajaladhithI, pAra karyA bhagavaMta bhaviyAM pAra, tuja karakajathI dIkSitajana sahu, pAmyA mukti mahaMta bhaviyAM-pAmyA. 7 kArtika sudi ekamane divase, pAmyA kevalajJAna bhaviyAM-pAmyA. nUtana varSa taNA suprabhAte, varyo jayajayakAra bhaviyAM-varyo. manavAMchita hove prabhu nAme, sIjhe saghaLA kAja bhaviyAM-sIjhe. hemacandra gurudeva pasAthe, AnaMda-maMgala Aja bhaviyAM-AnaMda.... (racanAH 2010) ja zrI gautamasvAmijI, stavana 265
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. zrI gautamasvAmi bhagavAnanI bhAvavAhI stuti (rAga : savaiyA chaMda...) jenuM adbhuta rUpa nIrakhatAM uramAM nahi AnaMda samAya, jenA maMgala nAme jagamAM saghaLA vAMchita pUraNa thAya, surataru suramaNi suraghaMTa karatAM jeno mahimA adhika gaNAya, evA zrI guru gautama gaNadhara pada paMkaja namuM zISa namAya... vIra prabhunA ziSya prathama je sakala labdhi taNA bhaMDAra, vasubhUti dvija naMdana navalA pRthvI mAta hRdayanA hAra, jagamAM nahi koI ehavuM kAraja je tasa nAme nA siddha thAya, evA zrI guru gautama gaNadhara pada paMkaja namuM zISa namAya... vIra vadanathI veda vacananA artha yathArtha suNI tatkALa, bodha lahI paNasaya saha chAtre svIkAryuM saMyama asarAla, tripadI pAmI aMtamuhUtaeN dvAdaza aMga racyA kSaNamAMya, evA zrI guru gautama gaNadhara pada paMkaja namuM zISa namAya.... paMdaraso tApasa pratibodhI paLamAM kevaLanANI karyA, nija labbe aSTApada caDIne cauvIza jinavara paya praNamyA, jIvanabhara prabhu vIracaraNanI jeNe bhakti karI sukhadAya, evA zrI guru gautama gaNadhara pada paMkaja namuM zISa namAya... mAna thayuM jasa bodha nimittaka ne gurubhakti nimittaka rAga, thayo viSAda kharekhara jeno kevalavaradAyaka mahAbhAga, nirakhI jasa A adbhuta jIvana kone mana nava acaraja thAya, evA zrI guru gautama gaNadhara pada paMkaja namuM zISa namAya... 266 vividha haima racanA samuccaya
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka. zrI sarasvatI devInI stuti (rAga prAbhAtika rAga...) mAta he bhagavati ! Ava muja mana mahIM, jyoti jima jhagamage tamasa jAye TaLI, kumati mati vAriNI kavi manohAriNI, jaya sadA zAradA sAramatidAyinI... 1 zveta padmAsanA zveta vastrAvRtA, kunda zazi hima samA gaura dehA, sphaTikamALA vINA kara viSe sohatA, kamala pustakadharA sarvamana mohatA... 2 abudha paNa kaika tuja maherane pAmIne, pAmatA pAra zruta sidhuno te, ama para Aja tima devi ! karuNA karo, jema lahIe mati vibhava sAro.... 3 hiMsa tuja saMganA raMgathI bhAratI, jima thayo khIra nIrano vivekI, tima lahI sAra nisAranA bhedane, Atmahita sAdhuM kara muja para maherane... 4 devi ! tuja caraNamAM zira namAvI karI, eTaluM yAcIe vinayabhAve karI, yAda karIe tane bhaktithI je same, jIbha para vAsa karaje sadA te same... 5 zrI sarasvatIdevInI stuti 267
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. zrI yazovijayajI gaNivaranI guNAnuvAda stuti (rAgaH maitrIbhAvanuM pavitra jharaNuM) zrI jinazAsananA jyotirdhara, prabala pratApI puNyAtmA, nyAya vizArada nyAyAcArya, vaLI je saMyama zuddhAtmA, agaNita grantha racIne jeNe, kIdho mahAzAsana upakAra, vAcakavara e jasa guru caraNe, vandana ho ama vAra hajAra... gurjara deze gAma kanoDu, karyuM pAvana nija janma thakI, sohAga de jasa mAta tAta nAme nArAyaNa jAsa vaLI, nAma hatuM jasavaMta tathA jasa baMdhava padmasiMha sukhakAra, vAcakavara e jasa guru caraNe, vandana ho ama vAra hajAra... pUrvajanmanA zubha saMskAre, bAlya thakI je vairAgI, paMDita naya guruvara upadeze, saMyama levA laya lAgI, chaMDI savi jaMjALa jagatanI, zizuvayamAM je thayA aNagAra, vAcakavara e jasa guru caraNe, vadana ho ama vAra hajAra... kAzI jaI nija guruvara sAthe, nadI gaMgAne tIra rahyA, jApa karyo oNAra maMtrano, tUThI zArada devI tihAM, lahI varadAna banyA je jagamAM, mahApaMDitane kavi ziradAra, vAcakavara e jasa guru caraNe, vandana ho ama vAra hajAra... 268 vividha haima racanA samuccaya
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzImAM traNa varSa rahyAne, cAra varSa AgrAmAM vAsa, bhaTTAcArya ne nyAyAdi, darzanano kIdho abhyAsa, cintAmaNi mahAgrantha to jenI, jIbhe ramato sAMja savAra, vAcakavara e jasa guru caraNe, vandana ho ama vAra hajAra... nyAyAdi SaDradarzana saghaLA, granthono kIdho abhyAsa, Agama tattvAmRtanA pAne, pragaTyo anubhava jJAna ujAsa, utkaTa tyAga ane vairAgye, dhanya karyo jeNe avatAra, vAcakavara e jasa guru caraNe, vadana ho ama vAra hajAra... hoya bhale saMskRta ke prAkRta, gadya padya ke gujarAtI, sara sara karatI vahetI vANI, jasa jANe ko bRhaspati, zata saMkhyaka vidha vidha viSayonA, viracya grantho ati manohAra, vAcakavara e jasa guru caraNe, vandana ho ama vAra hajAra darbhAvatI nagarImAM jeNe, gaNatAM mahAmaMtra navakAra, chello zvAsa mUkyo ne pAmyA, suraramaNIno zubha satkAra, trayazata varSa thayA paNa jeo, visare nahIM paLa mAtra lagAra vAcakavara e jasa guru caraNe, vandana ho ama vAra hajAra... zAsananA samrAT sUrIzvara-nemi thayA tapagacchapati, tasa pATe kaviratna thayA, vijayAmRtasUri sUkSmamati, saumyamUrti tasa pATe sohe, devasUri mahA baDabhAgI, hemacandrasUri ziSya tasa, racyuM A aSTaka sobhAgI.. akSi veda gaganA i(2042) varSe, Aso vada ekamane dina, zanivAre cintAmaNi pArtha prabhu sAnnidhye thaI tallIna, pArlA pUrva viSe comAsuM rahIne nija guru zItala chAMya, paM. pradyumna vijayagaNi vinati, svIkArI aSTaka viracAya. zrI yazovijayajI gaNivaranI guNAnuvAda stuti 269
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. zAsanasamrATa zrI guru stuti paMcaka (harigIta) tapagaccha gagane sUryasama jeo sadA ye dIpatA, vaLI cakravartI sarvasUrigaNamahIM je rAjatA, karI tIrthano uddhAra zAsanane sadA dIpAvatA, te nemisUrirAjanA caraNe sadA ho vandanA.... tejasvitA jenI kharekhara sUryanA jevI hatI, ne saumyatA jagamAMhI jenI candra sama adbhuta hatI, gaMbhIratA sAgara samI sukha-duHkha sarva samAvatI, te nemisUrirAjanA caraNe sadA ho vandanA. kalyANa karavA vizvanuM mana jenuM nizadina jhaMkhatuM, pIyUSa sama jasa vacana jagamAM sarvane pratibodhatuM, ne brahma teje vadana anupama jehanuM jhagamaga thatuM, te nemisUrirAjanA caraNe sadA ho vandanA... jasa pAsa bhUpa aneka AvI bhaktibhAve vaMdatA, jasa vacana amRta tulya nisuNI jIvana dhanya banAvatA, nija para taNA hita kAja jIvana sakala je vItAvatA, te nemisUrirAjanA caraNe sadA ho vandanA... vanarAja sama nirbhaya ane surazaila sama nizcala hatA, bhAraMDa khaga jima je niraMtara apramAdI paNa hatA, prauDha pratApI saMgha prANAdhAra je niHspRha hatA, te nemisUrirAjacaraNe temanI ho vandanA.. 270 vividha haima racanA samuccaya
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. rajoharaNa vandanA... jene svIkArI bhavya sau nija pApa paMka pakhAlatAM, jene svIkArI bhAviko sau mukti mAraga sAdhatAM, jenA pratApe raMka paNa sanmAna rAyanuM pAmatAM, hojo sadA ye vandanA te rajoharaNane mAharI... pakhaMDane navanIdhi tathA vaLI caudaratna tyajI karI, hoMze svIkAre cakravartI jene ati Adara dharI, ubharAya ethI ene uramahIM harSasAgara pharI-pharI, hojo sadA ye vandanA te rajoharaNane mAharI... kevo hato e dramaka paNa te ogho aNamUlo lahI, dina ekanuM cAritrapALI banyo rAjA saMprati, jethI TaLe duSkarmane sadbhAgya jANe niyamathI, hojo sadA ye vandanA te rajoharaNane mAharI... je prApta karatAM rAjane vaLI corabhaya jAye TaLI, Ihaloka sukha pAmI kare paraloka hita nizcaya thakI, jene name naradevane yazakIrti thAye jehathI, hojo sadA ye vandanA te rajoharaNane mAharI... sarvArthasiddha vimAnavAsI devatAnA sukha thakI, adakeruM sukha jethI lahI sukha muktinA pAme nakI, guru kara thakI nijakara grahI jene bhavika name ati, hojo sadA ye vandanA te rajoharaNane mAharI... ratnoharA vA... 2 o 5 271
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktibhAva bharela haiye pUjI prabhu padakaja dvayI, ekAgrabhAve prabhu taNuM dharI dhyAna ati ulaTa dharI, prabhu pAsa yAce sarva Indro jene nizadina karagarI, hojo sadA ye vandanA te rajoharaNane mAharI... dina ekanuM paNa pALe saMyama bhAvathI jene grahI, te thAya kadI nA siddha to paNa thAya vaimAnika nakI, tasa tole nAve koI vastu sakala yA tribhuvana mahIM, hojo sadA ye vandanA te rajoharaNane mAharI... nija AtmasukhamAM je sadA ye mhAlatAM jene laI, mana joDI saMyamabhAvamAM parabhAvathI pAchA haThI, je meLavI muni haMsa jima rame jJAnamAnasasara mahIM, hojo sadA ye vandanA te rajoharaNane mAharI... 272 racanA :- saM. 2063 - mahA suda-9, tA. 27-1-2017 pUjya zAsanasamrATnInI guru stuti (savaiyA chaMda) janma laI madhumatinagarImAM jina zAsana udyota karyo, jIvananA bhoge jeoe tIrthono uddhAra karyo, rAjAo paNa jasa paya praNamI nija jIvanane dhanya gaNe, te zrI nemiguruvara caraNe muja zira koTivAra name... vividha haima racanA samuccaya
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryazrI vijayadharmadhuradharasUrIzvara-viracitA 10. Atmabodha-paMcaviMzatikA (ratnAkarapaMcaviMzitikAntimapAdapUrti-svarUpa) gUrjarapadyAnuvAda-samanvitA anuvAdakAra zAstravizArada-kaviratna-pIyUSapANi-pUjyapAdAcArya mahArAjazrI vijayAmRtasUrIzvara-paTTAlaMkAra-saujanyapUrNa AcAryazrI vijayadevasUrijI mahArAjanA vidvAn ziSyaratna munizrI hemacaMdravijayajI vartamAna - AcAryazrI vijaya hemacandrasUrijI mahArAja saM. 2062 haDahaDatA A kalikALamAM paramAtmAnI bhaktie kharekhara amRta samAna che. pUjya upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAje zruta sAgaranA avagAhanathI prApta thayelA sAratarIke - paramAnande saMpattinA bIja rUpe bhagavAnanI bhaktine jaNAvI che. Atmabodha paMcaviMzatikA he bhagavan ! mane bhava samudrathI pAra karo. 273
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35nAti) zreyaH zriyAM maGgalakelisadma !, sampUrNapUrNAtmasamullasadma / dehi prabho ! satpathamAtmasAraM, vidhehi saMsArasamudrapAram // 1 // anuvAdaH- (harigIta) he nAtha! kriIDAdhAma maMgala mukti lakSmInA tame, nijapUrNa rUpa apUrva tamane sevatA saheje maLe, bhUlA paDelAne prabho ! zubha AtmapaMtha batAvajo, karI mahera he kiratAra ! A bhava sidhu pAra utArajo. llll bhAvArtha - muktirUpI lakSmInI maMgaLakrIDAnA dhAmarUpa, pUrNa AtmAnI sArI rIte ullAsAyamAna lakSmIvALA he prabho! AtmAne sArarUpa sanmArgane Apo ane mane saMsAra samudrathI pAra karo. 1// he jinezvara! Apa cira samaya jayavaMtA vartA sarvAtmazArpaNasAvadhAna !, muktyaGganAhRdramaNaikatAna ! / dUrIkRtAnaGgamahAbhimAna !, ciraM jaya jJAnakalAnidhAna ! // 2 // anuvAda - sukha ApavA sahu jIvane tuM sarvadA tatpara prabhu, vaLI muktilalanAnA hRdayane ramaNa karanArA vibhu, dUre karyuM abhimAna kaLathI kAmanuM niSkAma tuM, vijJAna satya nidhAna jinavara ! jIva tuM ghaNuM jIvatuM. rA. bhAvArtha - sarva AtmAone sukha ApavAmAM sAvadhAna, muktirUpI strInA hRdayane khuza karavAmAM ekatAna, kAmadevanA mahAna abhimAnane dUra vividha haima racanA samuccaya
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanAra, kevaLa jJAnarUpI kaLAnA bhaMDAra samAna he prabho ! Apa cirakALa jaya pAmo. // 2 // he nAtha ! mArI A arajI dhyAnamAM lyo. anAdisambandhamapAsya siddhi, gataH kathaM mAM smarasi kvacinno / vazAM mavIyAM zULu vInavInAM, vijJa ! prazno ! vijJapayAmi iizcat rUA anuvAda : tyAgI anAdi kALanA saMbaMdhane zivapada lahI, nijadAsanI aradAsa jinavara ! kema avadhAro nahIM, atidIna A mArI dazAne sAMbhaLo karUNA karI, karajoDIne karuM vinati tamane prabhujI pharI pharI. mA bhAvArtha :- he prabho ! anAdikALanA saMbaMdhane choDIne siddhimAM gayelA tame mAruM koI vakhata paNa kema smaraNa karatA nathI, he vijJa ! mArI atyaMta dInadazAne sAMbhaLo. huM kAMIka vinaMti karuM chuM. // 3 // he arihaMta ! mAruM duHkha Apane kahuM chuM, te sAMbhaLajo. " naike'parAdhA bhagavan ! vinA tvAM kRtA mayA mohavazena tasmAt / prApto'smi duHkhaM pralapAmi kiJcin, nijAzayaM sAnuzayastavAgre // 4 // anuvAda : he nAtha ! tuja viNa meM karyAM aparAdha kaMIka bhavobhave, thaI mohavaza unmatta du:khI raDavaDyo huM bhava dave, Aje maLyo jinarAja ! tuM muja pUrva puNyodaya thakI, tuja AgaLe savi vAta mana kholI kahyuM he jagapati ! Atmabodha paMcaviMzatikA // 4 // 275
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha : :- he bhagavAna ! tamArA vinA mohavaza meM aneka aparAdho karyAM che, tethI tamArI pAse Avelo khedavALo huM tamArI AgaLa mArA Azayane-duHkhane kahuM chuM. // 4 // he svAmI ! cAragaticokamAM meM vyartha bhaTakayA karyuM. devA'pi bhUtvA pazutAM gato'smi, prApyApi nRtvaM narakaM prayAtaH / vaM catu tyapatu madhye, vimo ! mayA bhrAntamaddo mudhaiva 276 anuvAda : surabhava lahIne mohavaza pAmyo gati tiryaMcanI, narabhava maLyo paNa pApakarme gati maLI nAraka taNI, ema cAragati bhramita thaI bhamatAM anAdikALathI, tAraka vibho ! tArA vinA mAro ahiM Aro nathI. 11411 bhAvArtha :- hai vibho ! huM deva thayo ne pazupaNAne pAmyo manuSyapaNuM meLavIne paNa narakamAM gayo e pramANe cAragatirUpa killAmAM meM phogaTa ja bhramaNa karyuM. // 5 // he paramAtman ! sagAsaMbaMdhInI jALathI baMdhAelo huM Apane kema bhajuM. mAtA pitA''tmIyasahodarazca bhAryA svasA mitramathAtmajanmA / ebhirdRDhasugrathitena moha - jAlena baddho'smi kathaM bhaje tvAm // 6 // anuvAda : mAtA pitA ne putra patnI bhAI bhaginI navanavA, snehI saMbaMdhI jALa gUMthI jakaDI rAkhe AgavA, vividha haima racanA samuccaya
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhava cArake daDha sneha pAse baddha nava chUTI zakuM, arihaMta! chedo pAzane jema Apa nikaTa rahI zakuM. ll ll bhAvArtha - mAtA-pitA bhAI-strI bena-mitra ane putra e sarvanA snehathI majabUta rIte guMthAyela mohajALathI baMdhAyelo huM tamane kevI rIte bhajuM? ll he prabho! Apa mane maLyA cho chatAM mAruM jIvana niSphaLa kema jAya che? tvacchAsanaM prApya zivAya kiJcat, kRtaM na cenmohamalImasena / bhavA yathA'nye'pi tathA bhavo'yaM, jineza ! jajJe bhavapUraNAya // 7 // anuvAda:zivakAja svAmI nA karyuM zAsana tamAruM pAmIne, hitakArya kaMI paNa mohamadirA pAnathI unmAdI meM, bIjA bhavonI jema mAro manuja bhava paNa he prabho ? bhavapUrNa karavAne thayo niSphaLa gayo niSphaLa gayo. bhAvArtha - tamAruM zAsana pAmIne mohathI malina thayelA meM Atma kalyANa mATe kAMI na karyuM, tethI bIjA bhavonI jema, mAro A bhava paNa he jineza ! bhava pUrNa karavAne mATe thayo. chA he vibho! ApanI pratimAjIthI paNa amAruM kalyANa che. sAkSAttvadIyaM sulabhaM na rUpaM, durUharUpaM vacanaM tvadIyam / tvadvimbataH syAd varameva puNya-masmAdRzAM deva ! tadazmato'pi // 8 // Atmabodha paMcaviMzatikA 277
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ IITA anuvAdaHsAkSAt prabho ? tuja rUpa A nibhaMgIne kyAMthI maLe? durbodha zAstronAM rahasyo buddhimAM kyAMthI Thare ?; pASANanI pratimA tamArI nirakhIne kalikALamAM, bahu puNya prApti thAya duHkho jAya thoDI vAramAM. bhAvArtha:- he deva! tamAruM sAkSAt darzana thavuM te to atyAre sulabha nathI, vaLI tamAruM vacana paNa durbodha che. tethI A kALamAM ahiM pASANa nirmita tamArA biMbathI paNa amone zreSTha puNya thAya che. dA. he vizvezvara ! Apa jo mArI upekSA karazo, to huM bIje kyAM jaIne pokAra karIza. devAH pare nyakkRtimAzu nItA, mayA tvadaGghidvayasammadena / tvameva mAM dInamupekSase cet, kasyAgrato nAyaka ! pUtkaromi // 9 // anuvAda : he nAtha? tArA pIThabaLanI prAptinA abhimAnamAM, devo bIjA dUra karyA banI masta tArA tAnamAM, atidIna evA dAsanI svAmI ! upekSA jo karo, pokAra kyAM jaIne karyuM nathI anya mAro Azaro. bhAvArtha - tamArA caraNakayanI prAptinA zreSTha baLane kAraNe meM bIjA aneka devone ekadama tiraskRta karyA, have tame ja jo dIna evA mArI upekSA karazo to he nAyaka! konI AgaLa jaI huM pokAra karuM? Iii he ahaMnuM! mArI hAsyAspada vAta Apane huM zuM kahuM? 278 vividha haima racanA samuccaya
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakto'pi na svodarapUraNAya, tathApi nAnAjanabhartRrUpaH / tairanvahaM hanta kadarthyamAnaH, kiyad buve hAsyakaraM svamIza ! // 10 // anuvAda - nija udarane paNa pUravAmAM sAva zaktihIna chuM, to paNa prabho ! parivArano svAmI thaIne huM rahuM, dinarAta teothI kadarthita zuM karuM huM zuM karuM, tuja pAsa muja A akathakathanI kema karIne uccaruM. 10 bhAvArtha - potAnA udarane bharavAmAM paNa huM zaktivALo nathI, to paNa aneka janono svAmI thayo chuM, he Iza! teo satata mArI kadarthanA kare che. hAMsIpAtra mArI vAta tane keTalI kahuM? II10NA he pUrNa! huM apAra bhavapAra karIne kRtArtha kevI rIte thaIza? saMsArakUpAramanantapAraM, duSkarmabhAreNa tarItumutkaH / evazca niHzreyasatIrametya, kRtaM bhaviSyAmi kathaM vibho'ham // 11 // anuvAda - duSkarma bhAra vaDe bharelo nAtha ! utsuka sarvadA, bhavajaladhi taravA zIgha varavA muktinI sukhasaMpadA, paNa ema kema tarI zakuM? tethI kahuM chuM Apane, he nAtha ! nAvika thaI utAro pAra bhavathI amApa je. ll11aaaa bhAvArtha - anApAra evA saMsAra samudrane duSkarmanA bhAra vaDe taravAne huM utsuka thayelo chuM, paNa e rIte te vibho ! muktikinArAne meLavIne kaI rIte kRtArtha thaIza? 11. Atmabodha paMcaviMzatikA 29.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ he sarvajJa! cAra kaSAyarUpI corothI huM cagadAelo chuM, e vAta Apa jANo ja cho. krodhena mAnena madocchritena, lobhena mAyAmamatAyutena / viDambito'haM tvadupAsakastat, sarvajJa ! sarvaM svayameva vetsi // 12 // anuvAda :huM krodha madane mAna mAyA lobhane mamatA bharyo, bhavacakramAM bhamatAM dayALu ! duHkha pAmyo ne Daryo, chAnuM na tujathI kAMI jANo bhAva sarve jagatanA, karuNA karI karuNAnidhi ! duHkha TALajo A bhaktanA 12ll bhAvArtha :- he bhagavAnuM? huM tamAro upAsaka-bhakta chuM chatAM paNa krodha-mAna-mada-lobha-mAyA ane mamatA mArI viDaMbanA kare che. he sarvajJa prabho ! Apa svayaM A sarva jANo cho. ./1ro. he vItarAga ! kupaththathI rogane dUra karavAnI meM mUrkhAI karI che. vihAya pathyauSadhamAtmanInaM, vidhAya duSTAnnakupathyamuktim / anAdirogopazamo vimohA davAJchihI nAtha ? matimrabho me // 13 // anuvAda : hitakArI AtmAne hatuM je pathya auSadha sarvathA, tene tajI karyuM nAtha ! meM bhojana ahitakara sarvadA, bhavaroga jeha anAdino te dUra karavA tehathI, abhilASa sevyo svAmI ! muja mUrkhAInI sImA nathI. 1all bhAvArtha - AtmAne hitakArI auSadhane choDIne duSTa annarUpI vividha haima racanA samuccaya 280
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ kupathyanuM bhojana karavAnI jema he nAtha ! mohathI meM anAdi kALanA roganI zAMti IcchI, kharekhara mArI buddhi bhrama kheda janaka che. he nirmoha! vikArapUrvaka vanitAnA vilAso mane mArI rahyA che. hA! hA ! vivAre puratAte, durantoyelA bhavantiA mukhaM pado nAsikayA sametAH, kaTItaTIyAH sudRzAM vilAsAH // 14 // anuvAda - mRgalocanAnAM mukhacaraNane nAsikA kaTinayanane, vikArapUrvaka nirakhiyAM ekITase ekImane, kipAka phaLanI jema viSayo sevatAM madhurA rahyAM, hA hA ! vipAke teha mujane Aja duHkhadAyI banyAM. 14 bhAvArtha- arere - strIonA mukha-pada-nAsikAne kaTinA kinArAthI janmatA vilAso vikArapUrvaka AgaLa vadhe che. tyAre dUra na karI zakAya evA duHkhane ApanArA thAya che. vi-akSara AgaLa mukavAthI vimukha vipada, vinAsikA, ane vikaTi kharekhara duHkharUpa che. he syAdvAdadezaka! A dharmaraMga sthira nathI raheto, tenuM kAraNa zuM? dhauto'pi bhUyo na ca dUrameti, rAgAdiraGgastava zAsanAbdhau / sthairyaM punarnaiva sudharmaraGgo-'dhauto'pyagAt tAraka ! kAraNaM kim ? // 15 // anuvAda : bhavahetu rAgAditaNo muja raMga lAgyo jorathI, bahuvAra te dhovA chatAM paNa dUra kadI thAto nathI, Atmabodha paMcaviMzatikA 281
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhoto nathI paNa nAtha ! samyagdharmaraMga jato rahe. temAM haze zo hetu te samajAya nA mujane khare. II1pa bhAvArtha :- tamArA zAsana rUpI samudramAM dhovA chatAM paNa rAgadveSano raMga jato nathI ane sudharmano raMga nahIM dhovA chatAM paNa jato rahe che. sthiratAne prApta karato nathI te tAraka! emAM zuM kAraNa che? II1pA he vizuddha! meM ApanuM kahyuM kAMI paNa karyuM nathI chatAM Apa mAro svIkAra karo cho. mayA vimUDhena kRtaM na kizcit, kRtaM ca sarvaM bhavaduktimuktam / tvayA vibho ! satkRpayA nijAGke, tathApyAhaGkArakarthito'ham // 16 // anuvAdaHmeM kAMI kRtya karyuM nahIM ne karyuM to te anyathA, bhagavaMta ! tArA vacanathI dUra rahyo huM sarvathA, te to chatAM mujane svIkArIne sadA nijano gaNyo, malamalina paNa nija bALa samajI kadIe nA avagaNyo../1dI bhAvArtha:- mUDha evA meM kaMI paNa "satkRtya karyuM nathI ane je kAMI karyuM che te badhuM tamArA vacanathI viruddha karyuM che. ahaMkArathI kadarthanA pAmelA evA mane te vibho ! Apa ApanA aMkamAM apUrva kRpA karIne lyo cho e ApanI mahattA che. 16ll he maMgalamaya ! A mahAmoha mane bhavakUpamAM nAMkhe che, e viTaMbanA Apa dUra karo. yathA tathA dharmadhanaM yupAya', zivAdhvani syAmahamadhvanInaH / bhavAvaTe pAtayatIha mAM tat, svAmin ! mahAmohaviDambanA me // 17 // 282 vividha haima racanA samuccaya
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuvAda : je te prayatnone karIne dharmadhanane meLavI, zivapatha viSe banI pathika agre javA vRtti keLavI, tyAM to mane bhavajIrNakUpe hAtha kheMcI nAMkhato, mahAmohanI viTaMbanA jina! Apa viNa huM sAMkhato. 1thA bhAvArtha :- he svAmi ! jema tema karI - mahAmahenate dharmadhanane upArjana karI zivamArgano huM musAphara thAuM chuM tyAM mahAmohanI viTaMbanA mane saMsAra rUpI kUvAmAM pADI de che. 17 he sarvaguNa saMpanna! chate darpaNa huM mAruM rUpa joto nathI, mane dhikkAra ho. rUpaM vibhAvaikadazAvalIDhaM, dRSTaM tvayA nAtha ! yathA madIyam / mohAnna vedmi zrutadarpaNe tat, parisphuTe satyapi deva ! dhiGmAm // 18 // anuvAda - parabhAvathI paripUrNa mAruM rUpa Ape zAstramAM, samajAvyuM paNa samajyo nahiM zuM kahuM mArI pAtratA, Agama arIso hAthamAM paNa netrathI nA nIrakhuM, saravara jaI tarasyo rahyo kAjala nayana gAle ghasyuM. 18 bhAvArtha - he nAtha ! vibhAvadazAthI paripUrNa mAruM rUpa je tame joyuM che, te nirmaLa grutarUpI darpaNa sAme hovA chatAM mohathI huM jANato nathI, mATe he deva mane dhikkAra ho. ll18mAM he jagatvatsala! saMsAranA sagAone meM mAruM duHkha kahyuM paNa e raNamAM rovA jevuM thayuM. Atmabodha paMcaviMzatikA 283
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ svArthaikasaMsAdhanatatparebhyo, dattaM vidhattaM mayakA nijebhyaH / akathyakaSTaM kathitaM kRpAlo !, kRtaM mayA'raNya vilApatulyam // 19 // anuvAda : saMsAramAM je je maLyA svAmI ! sagAM vhAlAM mane, nija svArthane te sAdhavAmAM sarvadA tatpara bane, te sarvanI pAse jaIne duHkha dInatAthI kahyuM, he jagata vatsala ! A badhu raNamAM raDyA jevuM thayuM. // 19 // bhAvArtha :- potAnA svArthane ja sAdhavAmAM tatpara evA mArA saMbaMdhIone meM ghaNuM ApyuM, temanuM kArya paNa meM karyuM ane nahIM kahevA yogya kaSTa paNa meM temane kahyuM, A rIte he kRpAlo ! meM araNyamAM vilApa karavA jevuM karyuM. 19 he kRpAlu ! agnimAM dhI homatA evA mane vAro. " pradIptakAmAnalasaMzamArthaM vimucya vairAgyarasaM tvaduktam / asici bhUyo viSayAjyamevaM, jineza! me pazya vimUDhabhAvam // 20 // anuvAda : meM mandamatie kAmarUpI Agane bujhAvavA, vairAgyarasa nA vAparyo je teM kahyo che zAstramAM, paNa viSayarUpI dhI prabho ! temAM sadA homyA karyuM, kuveca khAja nivAravA zarIre ghasyA jevuM karyuM. // 2 // bhAvArtha :- prabaLa kAmarUpI agnine zamAvavA tamoe kahelA vairAgyarasane mUkI, me viSayarUpI ghI temAM siMcyuM he jinavara ! mArA mUDhabhAvane Apa juo. 520aa 284 vividha haima racanA samuccaya
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ he nirdhAmaka! mArI mithyA samajane dUra karI sAcuM samajAvo dhanaM samudrotthataraGgalolaM, vidyullatAcaJcalayauvanaM ca / hA ! jIvanaM nazvarameva sarvaM, vyacinti nityaM mayakA'dhamena // 21 // anuvAda :lakSmI atizaya capaLa jaladhi jaLa taraMga samI bare, yauvana vinazvara vIja camakArA samuM che Akhare, pANI taNAM bubuda sarIkhuM nAzavaMta zarIra che, e sarvane sthira samajI sevyA nAtha? mAruM zuM thaze. ra1/l bhAvArtha - samudramAM utpanna thayelA taraMga samAna caMcala dhanane, vIjaLInA camakArA jevA caMcala yauvanane ane vinAza zIla jIvanane he prabho ! adhama evA meM nitya svarUpe sthira cintavyA, he nAtha ! mAruM zuM thaze. 21 he zivapurasArthavAha! mArA janmane Apa sudhAro. bAlyaM vayaH khelanakhelamadhye, lolAkSilIlAlalite yuvatvam / vRddhatvamuccairlapane vilApe, mayA mudhA hAritameva janma // 22 // anuvAda : muja bAlya vaya svAmI ! nirarthaka ramata karavAmAM gaI, ne capalanayanAnI kriIDAmAM nAtha ! yauvanavaya gaI, vaLI vRddhavaya pravilApa karavAmAM gaIeLe gaI, muja moMghI mAnavajIMdagI niSphaLa gaI niSphaLa gaI. erarA Atmabodha paMcaviMzatikA 25
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha:- he prabho! ramata-gamata karavAmAM mArI bAlyavaya gaI, strIonI sAthe krIDA karavAmAM yuvAvasthA gaI ane atizaya vilApa karavAmAM vRddhavaya gaI, ema meM mAro Akho janma phogaTa gumAvyo. rarA he tAraka! bhava samudramAM DubatA evA mane tAro. nAvaM vihAyopalameva dhartA, yathA samudre buDatIha loke / tyaktvA tathA tvAM pazunA mayA'rhan! kAryaH kathaGkAramayaM bhavAbdhiH // 23 // anuvAda - pASANane dhAraNa kare che tyAgI uttama nAvane, te sivujaLamAM Dubato dekhAya che, A jagaviSe, tema tyAgI tAraNahAra? tuja ne meM bhajayA bIjA suro, pazutulya muja uddhArano darzAva mArga kharekharo. ra3 bhAvArtha :- A jagatamAM nAvane mUkIne pattharane dhAraNa karanAra manuSya jema dariyAmAM DubI jAya che. tema che ahaMnuM? nAva samAna tamane tajIne mUrkha evA mArA vaDe saMsAra samudra kaI rIte pAra karAze? ra3 he trikAla zuddha! mArA traNe bhava sArthaka karavA Apa samartha cho. mayA purA janmani, vIkSitastvaM, teneha janmanyahamAzritastvAm / draSTA paratrApi tato mameSTA, bhUtodbhavadbhAvibhavatrayIza ? // 24 // anuvAda - nizca karyA meM pUrvabhavamAM puNyadarzana tAharAM, tethI ja sevA tAharI mujane maLI A janmamAM, vaLI AvatA bhavamAM tamone bhAvathI praNamIza huM, ema bhUta-sAMprata-bhAvibhavamAM Iza! jinavara ! eka tuM. rajA vividha haima racanA samuccaya 286.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha - he bhagavAna? meM pUrvabhavamAM tamArA darzana karyA che ane tethI ja A bhavamAM tame maLyA cho. tamAro meM Azraya karyo che, ane AvatA bhavamAM paNa tamArA huM avazya darzana karIza. he nAtha? e pramANe bhUta-vartamAna ane bhaviSya ema traNe bhava mArA saphaLa che. //ra4 he trikAlavedI! mArI lajjA upajAve tevI kathA huM zuM kahuM. 'yA sA ca sA sA' kathayA samAnAM, vArtA madIyAM kathayAmi kinte?| trikAlalokatrayasarvabhAva-nirUpakastvaM kiyadetadatra // 25 // anuvAda : sA ane sA sA kathAnI jevI jinavara ! mAharI, e ApavItI nAtha ! zuM kahuM AgaLa huM tAharI, traNa lokanA traNa kALanA bhAvo badhA jANo tame, eka ja samayamAM Iza! tamane zuM vadhu kahIye ame. erapI. bhAvArtha:- "yA sA sA sAkathAnI jema mArI vAta tamArI AgaLa zuM kahuM? traNa loka ane traNa kALanA sarvabhAvone nirUpaNa karanAra ApanI AgaLa A zuM hisAbamAM che ! .rapI. he maMgala maMdira ! guNa ratnAkara ! dharmadhurandhara ! mane samyaktaratnanuM dAna karo. yAce naiva surendrabhUtimasamAM, no cakravartizriyaM, kintu tvAmamRtaM supuNyacaraNaM samyaktvamekaM param / arhan ! dharmadhurandhara ! prazamitAzeSapradoSAnala ! zrI ratnAkara ! maGgalaikanilaya ! zreyaskaraM prArthaye // 26 // (zA ) Atmabodha paMcaviMzatikA 28;
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuvAda - zrI ratnAkara ! nAtha ! zuddha amRtA-naMdI prabho Apane, vaMdI nA karuM yAcanA amaratA ke cakitA dyo mane, Apo darzana deva ! Apa amane puNya pratApI bhalA, jethI dharmadhurandharocca padavI pAmuM huM hemojjavalA ra6ll (zArdUla) bhAvArtha - dharmanI dhurAne vahana karanAra, saghaLA doSa rUpI dAvAnalane zAnta karanAra, jJAna-darzana-cAritrAdi guNaratnanI khANa rUpa, maMgaLanA advitIya dhAma, he arihaMta bhagavan! kalyANa karanArane supavitra cAritravALA amRtasvarUpa tamArI pAse anupama devendranA aizvaryane ke cakravarti lakSmIne huM mAMgato nathI. paNa eka zreSTha evA samyaktane ja mAMgu chuM. radI tamane bIjuM kAMI bhale na AvaDatuM hoya paNa eka paramAtmAnI bhakti nirmaLabhAvathI karatAM AvaDatI haze to tame cokkasa saMsAra samudra tarI jazo. vijaya hemacandrasUri pUjya zAsanasamrAzrInI guru stuti (mandAkrAntA) gAje jeno jagatabharamAM brahmacarya prabhAva, jeNe kAryo-bahuvidha karyA je tapAgaccharAja, jJAtA moTA svaparamatanA - tIrtha uddhArakArI, zrImanemi praguru caraNe vandanA ho amArI.. 288 vividha haima racanA samuccaya
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. adhyAtmasAra-AtmAnubhavAdhikAra kA zloka 38 : 45 nindyo na ko'pi loke, pApiSTheSvapi bhavasthitizcintyA / pUjyA guNagarimADhyA, dhAryo rAgo guNalave'pi // 1 // (AryAvRttam) ATha zlokono padyAnuvAda (prati 1) ninda nA AtamA koI A jagaviSe, bhavasthiti bhAvavI pApIne paNa viSe, jeha guNavatta tene sadA pUjavA, rAga dharavo moDIya gu 4vA. // 1 // nizcityAgamattvaM, tasmAdutsRjya lokasaMjJAM ca / zraddhAvivekasAraM, yatitavyaM yoginA nityam // 2 // adhyAtmasAra-AtmAnubhavAdhikAra 289
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 Agama tattvano nizcaya vaLI karI, lokasaMjJA tathA dUrathI pariharI, sAra zraddhA vivekAdi che jehamAM, yogIe yatna karavo sadA tehamAM. // 2 // grAhyaM hitamapi bAlA dAlApairdurjanasya na dveSyam / tyaktavyA ca parAzA, pAzA iva saGgamA jJeyAH // 3 // grahaNa karavA vacana hitakara bAlathI, dveSa dharavo nahi khala taNAM vAkyathI, rAkhavI nA kadI parataNI Azane, saMgamo jANavA pAza jima khAsa te. aa stutyA smayo na kAryaH, sevyA dharmAcAryA kopo'pi ca nindayA janaiH kRtayA / stattvaM jijJAsanIyaM ca // 4 // stuti thakI koInI harSa navi ANavo, kopa paNa tima na nindA thakI lAvavo, dharmanA jeha AcArya te sevavA, tattvanA jJAnanI karavI nita khevanA. // 4 // zaucaM sthairyamadambho, vairAgyaM cAtmanigrahaH kAryaH / dRzyA bhagavatadoSA zcintyaM dehAdivairUpyam // 5 // vividha haima racanA samuccaya
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaurya ne svairya dharI, daMbhane tyajI karI, rAkhI vairAgya tima Atmanigraha karI, doSa saMsAranA nita nita dekhavA, deha vairUpya tima mana sadA bhAvavA. III bhaktirbhagavati dhAryA, sevyo dezaH sadA viviktazca / sthAtavyaM samyaktve, vizvasyo na pramAdaripuH // 6 // bhakti bhagavantamAM daDhamane dhAravI, deza ekAnta nita sevavo bhAvathI, sthira sadA rahevuM samyaktvamAM meru jima, pramAda ripuno na vizvAsa karavo tima. // 6 // dhyeyAtmabodhaniSThA, sarvatraivAgamaH puraskAryaH / tyaktavyAH kuvikalpatAH, stheyaM vRddhAnuvRttyA ca // 7 // dhyAvavI Atma taNI bodhaniSThA sadA, kArya karatAM savi Agama mAnavA, karavo kutsita vikalpo taNo tyAga vaLI, rahevuM sukha zAntimAM vRddhajana anusarI. III sAkSAtkAryaM tattvaM, cidrUpAnandameM durairbhAvyam / manubhavavedyaH prakAro'yam // 8 // hitakArI jJAnavatA,
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 karavuM Ima Atama tattvazubha darzana, jJAna Ananda bharapUra thavuM saMtata, hitakara jJAnIne anubhavavedya A, prakAra Ape yazovijaya sukha saMpadA. // 8 // adhyAtmasAra-AtmAnubhavAdhikAra (20)nA zloka 38 thI 45 sudhIno padyAnuvAda -pUjyAcArya zrI vijaya devasUrIzvarajInA ziSya vijayahemacaMdrasUri pUjya pIyUSapANizrInI guru stuti (mandAkrAntA) vANI mIThI guru tuja taNI tattvavarSAvanArI, ne zrotAne zravaNa karavA sarvadA preranArI, siddhAMtonA gahana viSayo jANanArA prabhAvI, vaMdu bhAve amRta caraNe bhaktithI zISanAmI... 1 vividha haima racanA samuccaya
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ " namo namaH zrI gurunemisUraye" 12. jIvanasadvRttaviMzatikA (gu4rAtI artha sAthe) AcArya zrI vijayapradyumnasUrIzvarANAM jIvanasadvRttaviMzatikA // racanA pUjyaguru devasUrIzvaracaraNasevI vijayahemacandrasUriH / nija - para samayAMbhodhi, matimanthAnena kAmamunmathya / yenA''pi bodharalaM jayati sa pradyumnasUrIzaH // 1 // ( AryA ) jemaNe jaina-ajaina zAsrarUpI samudranuM potAnI buddhirUpI maMthAna ( ravaiyA ) thI atyaMta manthana rI ( vasovIne) jodha3pI ratna prApta ryu chete A. zrI vijayapradyumnasUrijI mahArAja jaya pAme che. temanA jIvanavRttano prAraMbha karavAmAM Ave che. - 1 jIvanasadvRttaviMzatikA 293
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azcana-vI ivazya, gupta-namo-na-tnone varSe (2003) yasya janiH saJjAtA, dhanyaH khalu sa pravINazizuH // 2 // bhAI vIrendra bhAI pravINa saM. 2003mAM Aso vada-12 (vAgvAdazI) vAgha bArasanA divase jemano janma thayo che te bhAI pravINa zizu kharekhara dhanyavAdane pAtra che.-2 hIrAbhAI janako, jananI yasya prabhAvatI nAmnI / grAmo 'khaNI varA'' khyaH, sarve te dhanyavAdArhAH // 3 // | dIkSA samaye jemanA pitA zrI hIrAbhAI, mAtA prabhAvatIbena tathA jyAM temano janma thayo te aNakhI gAma (jaMbUsara pAse) - A traNeya paNa dhanyavAdane pAtra che. - 3
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtA - pitarau jyeSTho, bandhurbhaginI varA va puNyatamA / puNyaprAvatyena di, nAtA: sarvepa saMyamina:||4|| ziSya guru praziSya jemanAM mAtA-pitA, moTAbhAI ane moTIbena pUrvanA prabala puNyodayathI A cAreya saMyama grahaNa karanAra banyAM hatAM - jeonAM nAma anukrame : sAdhvajI zrI padmalatAzrIjI mahArAja, munirAjazrI hIravijayajI mahArAja, AcAryazrI vijayahemacandrasUrijI mahArAja ane sAdhvIjI zrI hemalatAzrIjI mahArAja A pramANe che. - 4 RSi-vidhu -khAkSimite'bde, mArge sitapaJcamI zubhe divase / sUryapuri yasya jAtA, bAlye dIkSA hi zasyatamA // 5 // pA0 meruvijayagaNino, hastena devavijayasanAthasya / yAM dRSTvA sarvajanA - AzcaryasamanvitA jAtA: // 6 // (yugmam ) saM. 2017 mAgasara suda pAMcamanA zubha divase sUryapura-sUrata zaheramAM gopIpurA-nemubhAInI vADInA upAzrayamAM pUjya upAdhyAya meruvijayajI mahArAja, pUjya paMnyAsazrI nipuNamunijI mahArAja, pUjya paMnyAsazrI devavijayajI mahArAja AdinA varada haste caturvidha zrIsaMghanI vizALa hAjarImAM varasIdAnanA bhavya varaghoDApUrvaka bAlyavayamAM (vaya 14 varSa) jemanI bhavya-prazaMsanIya dIkSA thaI, jene joIne AbAlavRddha sarve manuSyo Azcaryacakita thaI gayA. - 5-6
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hemacandra ziSya-pradyumnAmikhyayA ca sannihitaH / dRSTvA taM bAlamuni, bhavikAH prApuH phalaM svAkSyoH // 7 // temane muni zrI hemacandravijayajI mahArAjanA ziSya muni zrI pradyumnavijayajI tarIke jAhera karavAmAM AvyA. muniveSa paridhAna karyA pachI atyaMta manohara lAgatA evA temane joIne bhAvika AtmAoe potAnI AMkhonuM phaLa maLyAno anubhava karyo. - 7 tatkAlikapUjyAnAM, nijagururvAdezca satkRpAM prApya / maithila-budhavara-pArve, zAstrAbhyAsaM jhaTiti cakre // 8 // sva-para samudAyavartI te samayanA pUjya puruSo pUjya zrI vijayodayasUrIzvarajI mahArAja, pUjya zrI vijayanandanasUrIzvarajI mahArAja, pUjya vijayakasUrasUrIzvarajI mahArAja Adi tathA pUjya AcArya zrI vijayarAmasUrIzvarajI mahArAja (DelAvALA), pUjya AcArya zrI kailAsasAgarasUrIzvarajI mahArAja, pUjya AcArya zrI vijayakArasUrIzvarajI mahArAja, pUjya AcArya zrI vijayabhadrakarasUrIzvarajI mahArAja, pUjya munirAja zrI jaMbUvijayajI mahArAja, tathA potAno pUjya guruvarga pUjya AcArya zrI amRtasUrIzvarajI mahArAja, pUjya upAdhyAya zrI meruvijayajI mahArAja, pUjya paMnyAsa zrI devavijayajI mahArAja, pUjya muni zrI hemacandravijayajI mahArAja AdinI puNya kRpA prApta karIne bihAra-mithilA dezanA paMDita durgAnAtha jhA, paMDitazrI vrajakAnta jhA, paMDita zobhAkAnta jhA Adi paMDitavaryo vividha haima racanA samuccaya 296
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ saM. 2019, bhAvanagara pAse prAraMbhanAM varSomAM tathA te pachI jAmanagaranA paMDita vrajalAlajI pAse nyAya-vyAkaraNa-sAhitya tathA jainazAstrono gahana abhyAsa thoDA samayamAM karyo. - 8 zrImad dharmadhurandhara - sUrIzvarapAdapadmasevanataH / sAhityAdau viSaye, prApat paramaM hi naipuNyam // 9 // pU. dharmadhurandarasUrima. nI sAthe pUjyazrI saM. 2022-23-24 tathA 2033mAM samartha vidvAna pUjya AcArya zrI vijayadharmadhurantharasUrIzvarajI mahArAjanA caraNakamalanI sevAthI tathA teonA sAMnidhyathI sAhitya vagere viSayomAM tathA gujarAtI sAhityamAM sArI nipuNatA prApta karI. - 9 jIvanasadvRttaviMzatikA 297
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainanagara madhye, pUjya zrI devasUrinizrAyAm / bhavya:sUrivavArthaLa-mahotsavo vAto nane aa saM. 2052 mAgasara-suda-chaThThanA zubhadivase emanA dAdAguru saumyamUrti pUjya AcArya vijayadevasUrIzvarajI mahArAja, pUjya AcAryazrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAja, guru mahArAja pUjya AcArya zrI vijayahemacandrasUrIzvarajI mahArAja AdinI zubhanizrAmAM rAjanagarajainanagaramAM tyAMnA saMghe karela bhavya mahotsavapUrvaka ghaNI ja bhavyatAthI cirasmaramIya banI rahe tevo sUripadapradAna prasaMga ujavAyo, jonArA evuM bolatA hatA ke Avo mAhola amArI jiMdagImAM joyo-jANyo-mANyo nathI. AnI sAthe muni jagatcandravijayajInI dIkSA paNa thaI hatI. -10 prAcIna pustakAni, prakAzayitvopakRt kRto bhUyAn / hastapratayazca mahattA, yatnena zodhitA bahuzaH // 11 // gaMbhIra mudrAmAM pUjyazrI temaNe prAcIna prasiddha lekhaka "suzIla" vagerenA tathA arvAcIna pustako chapAvIne ghaNo ja upakAra karyo che tathA hastalikhita pratonuM ghaNA prayatnapUrvaka saMzodhana paNa karyuM che. - 11
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadupajJa pAThazAlAM, pAThaM pAThaM hi ko na santRpyet / ko na hi labheta bodha-majJAnAndhaM kasya no nazyet // 12 // AryAgItiH jemanA dvArA taiyAra karavAmAM Avela tathA zAha ramezabhAI bApAlAla dvArA prakAzita karavAmAM Avela dvi-tramAsika "pAThazALA"nA aMkone vAMcI, vAMcIne koNa evo che ke te khuza na thayo hoya, tathA koNe bodha na meLavyo hoya athavA konA ajJAnano nAza na thayo hoya arthAt badhA ja vAcako khuza thayAtRpta thayA. saue bodha meLavyo ane sarvanA ajJAnano nAza thayo. - 12 sakRdapi yadvyAkhyAnaM, zrutvA na syAddhi kasya sadbodhaH / bahusaMkhyakAH samAsan, tadguNaraktAzca loke'smin // 13 // saM. 2017, amadAvAda-pAMjarApoLa temanA vyAkhyAnane eka vAra paNa sAMbhaLIne bodha na thayo hoya evo koI nathI. temanA guNanA rAgI evA sajjano A lokamAM eTalA badhA che ke teonA nAmo lakhI zakAya ema nathI. - arthAt gaNyA gaNAya nahiM eTalA badhA guNIjano temanA guNanA rAgI che. - 13 jIvanasadvRttaviMzatikA 299
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ ye kecana samazIlAH, samarasarucayazca ye varAbhikhyAH / etasmin te sarve gADhasnehena' sannaddhAH // 14 // je koI temanA sarakhA svabhAvavALA tathA temanA jevA rasa-ruci dharAvanAra nAmAMkita svasamudAyavartI sarva pUjya AcAryazrI zrI zIlacandrasUrijI mahArAja, zrI IndrasenasUrijI mahArAja, zrI dharmadhvajasUrijI mahArAja, zrI somacandrasUrijI mahArAja Adi tathA para samudAyavartI sarva pUjya AcAryazrI zrI bhadraguptasUrijI mahArAja, zrI yazovijayasUrijI mahArAja (baMne), zrI ratnasundarasUrijI mahArAja, zrI kIrtiyazasUrijI mahArAja, zrI hemacandrasAgarasUrIjI mahArAja, upAdhyAya zrI bhuvanacandrajI mahArAja, munirAja zrI dhurandharavijayajI mahArAja tathA badhu tripuTI (tithala) vagere ane bIjA ghaNA badhA paNa teonI sAthe gADha snehanA baMdhanathI baMdhAyelA hatA. - 14 kavayaH vyAkhyAtAraH, vidvAMsazcApi gahanazAstravidaH / guNagaNanilaye tasmin, bADhaM snehA''spadA Asan // 15 // -kavio-vidvAno-vyAkhyAtAo tathA gahanazAstronA abhyAsIo (ahIM to mAtra namUnAnAM amuka nAma ja ApavAmAM AvyAM che) zrI bhAyANI sAheba, zrI jayaMta koThArI, pro. kAntilAla zAha, zrI amRtalAla bhojaka-zrI lakSmaNabhAI bhojaka, zrI ratilAla desAI, zrI kumArapALa desAI vagere tathA zrI rAjendra zukla, zrI makaranda dave, zrI mAdhava rAmAnuja, zrI rAjeza miskIna, zrI ratilAla borIsAgara vagere guNa gaNanA nilaya evA temanA pratye ghaNA ja snehanA sthAnarUpa hatA. - 15 zrImad yazovijayaji-jjanibhUH kanhoDu nAmakaM grAmam / saMzodhya bhUriyatnAt, sa eSa eveti nizcitavAn // 16 // pUjya upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAjanI janmabhUmi kanoDA gAma che tevuM to sau koI jANatA hatA paNa te kyAM AvyuM teno nirNaya thaI zakato vividha haima racanA samuccaya 300
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ na hato. e nirNaya emaNe potAnA ziSya muni zrI rAjahaMsavijayajI sAthe sthAne-sthAne pharIne ghaNI mahenatathI zodha-khoLa karIne mahesANA jillAmAM gAMbhu gAma pAse je kanoDA gAma che e ja emanI janmabhUmi che evo nirNaya emaNe Apyo. pachI to pUjya upAdhyAyajI mahArAjanA nAmanuM vidyAlaya paNa tyAM sthApavAmAM AvyuM. - 16 vAcaka varpA bhakti-rAsIt sarvAtizAyinI tasya / gokulakareNa citra-zreNiM yo hi vyadhApayattena // 17 // ran (mAryA jAti:) pUjya "vAcakajasa" pratye emane sau karatAM caDiyAtI bhakti hatI, tethI ja khyAtanAma citrakAra zrI gokuladAsa kApaDiyAne mArgadarzana ApIne pUjya upAdhyAyajI mahArAjanA jIvanaprasaMgonI 14 citronI AbehUba zreNi taiyAra karavAmAM AvI. jene joIne loko Azcaryamugdha thayA vinA rahetA nathI. - 17 hIravijaya janakamuni, padmalatAzrIti mAtRsAdhvIM ca / prApayya satsamAdhi yo hi kRtArthatvamApacca // 18 // jIvanasavRttaviMzatikA 301
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA pitA mahArAja sadAya mastImAM mhAlatA pUjya munirAja zrI hIravijayajI mahArAja tathA parama tapasvinI vAtsalya hRdayA pUjya sAdhvIjI zrI padmalatAzrIjI mahArAjane sArI rIte samAdhi pamADIne jemaNe kRtArthapaNuM prApta karyuM. eTale ke emane parama santoSa thayo. 18 ziSya-praziSyavarga-nitarAM zuzrUSitaH pravarabhaktyA / glAnAvasthAyAmapi, sahyAsIt suprasannamanAH // 19 // emanI glAnAvasthA to evI hatI ke bhalabhalAnI dhIratAnI kasoTI thaI jAya. sAteka varSa cAlelI e sthitimAM paNa potAnA ziSyo AcArya vijayarAjahaMsasUrijI ane munizrI divyayazavijayajI tathA praziSyo munizrI malayagirivijayajI, munizrI bhAgyavaMtavijayajI, munizrI premahaMsavijayajI tathA munizrI nemahaMsavijayajI dvArA ekadhArI karavAmAM AvatI zreSTha bhakti dvArA teo sadA prasanna manavALA ja rahetA hatA. te joI temano bhaktavarga tathA DaoN. sudhIra zAha vagere DaoN. ane vaidyo paNa Azcaryacakita thaI jatA hatA. bena mahArAja sAdhvIjI zrI hemalatAzrIjI ma. tathA temanA ziSyAoe paNa varSo sudhI cAturmAso tathA zeSakALamAM paNa sAthe rahI yathocitta sevA, bhakti karI hatI. 19 locana muni gaganAkSau, (2072 )varSe vaizAkha zukla paJcamyAM rAjadraMge varpA samAdhinA svarjagAma sa hi // 20 // 302 vividha haima racanA samuccaya
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ saM. 2072 vaizAkha suda pAMcamanA divase zreSTha rAjanagaramAM parimala jaina upAzrayamAM ATha kalAka paryanta navakAra maMtranI dhUna sAMbhaLatA-sAMbhaLatA apUrva samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA - svargavAsI thayA. - 20 jainanagare yadIyA, jAtA'nanyA guNAnuvAdasabhA / yAM dRSTvA saMzrutvA, ke na hi citrAnvitA jAtAH // 21 // temanA kALadharma nimitte jainanagara upAzrayanA vizALa holamAM parimala jaina saMgha tathA po.he. jainanagara saMghanA upakrame temanA upakRta tathA temanA ananya samarpita zrI dIpakakumAranI AgavI sUjha-bUjhathI bhavya guNAnuvAda sabhA yojavAmAM AvI. temAM rAjanagaramAM birAjamAna sarva samudAyanA aneka AcArya bhagavanto Adi sAdhusamudAya, vizALasaMkhyaka sAdhvI, samudAya tathA vipula saMkhyAmAM upasthita zrAvaka-zrAvikA samudAya, aneka jaina saMghonA AgevAno tathA zaheranI pratiSThita vyaktionI hAjarI dhyAna kheMce tevI hatI. bAlamuni tarIke pUjyazrI dIpakakumAranuM saMcAlana evuM hatuM ke 3-3 kalAkano samaya kyAM nIkaLI gayo tenI koIne khabara paDI nahi. sarve vaktAoe svargastha AcAryazrInA jIvanane yogya aMjali ApI hatI. sabhA pUrI thayA pachI badhAnA mukhamAMthI satata zabdo bolAI rahyA hatA ke AvI sabhA jIvanamAM pahelavahelI jovA maLI. - 21 jIvanasadvRttaviMzatikA 303
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru devasUri ziSyo, hemendU racitavAn varapremNA / 205 svAnujaziSyasyemAM, jIvanasadvRttaviMzatikAm // A pramANe pUjyapAda guru mahArAja zrI vijayadevasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya AcArya vijayahemacandrasUrie ghaNA premathI potAnA nAnAbhAI tathA ziSya AcAryazrI vijayapradyumnasUri mahArAjanI jIvanasadghatta viMzatikA (20 zloko) racI, temanA jIvanamAM rahelA viziSTa guNonA kAraNe hRdayamAM UmaTeluM pramodabhAvanAnuM pUra aMdara na samAvI zakavAthI ahIM zabdastha karavAmAM Avela che. eka guru potAnA ziSya mATe A rIte zlokonI racanA kare e AzcaryakArI to gaNAya ja - e je hoya te, ane anyone je lAgatuM hoya te lAge, paNa mane to A racanAthI ghaNo ja AtmasantoSa thayo che. astu. racanA : saM. 2072 - zrAvaNa vada 7 - devabAga - amadAvAda para / 304 vividha haima racanA samuccaya
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ roja eka vakhata zAnta paLomAM hRdayathI bhAvavAnI bhAvanA savaiyA chaMda (rAgaH maitrI bhAvanuM pavitra jharaNuM) jagamAM je je durjana jana che, te saghaLA sajjana thAo, sajjana janane mana sukhadAyI, zAMtino anubhava thAo, zAMta jIvo Adhi-vyAdhi ne, upAdhithI mukta bano, mukta banelA puruSottama A, sakala vizvane mukta karo. harigIta chaMda (rAga maMdira cho muktitaNA) kalyANa thAo vizvanuM, anukUla vRSTi ho sadA, ghara ghara viSe dhana dhAnyane, ArogyanI ho saMpadA, rogo, gunA, aparAdha ne, hiMsAdi pApo dUra ho, sarvatra zAMti sukha samRddhi, dharmano jayakAra ho... pAThazALA -pradyumnasUri pUjya zrI devaguru stuti (savaiyA chaMda) jenA haiyAmAMthI nizadina-vatsalatAno dhodha vahe, nirmaLa saMyama sAdhana tatpara je nija paranuM zreya kare, saumyamUrtine dIrthasaMyamI jinazAsana udyota kare, te zrI devasUrIzvara caraNe muja zira koTIvAra name..1 jIvanasadvRttaviMzatikA 305
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ / pariziSTa vibhAga anukrama 1.zrI jaina dhArmika zikSaNa saMghanA saMmelana upara saMdeza 307 308 zrI paJcaparameSThistutiH / 3.peTalAda derAsarajImAM lakhAyelo zilAlekha 309 311 313 4. suvarNa padya kadambakam / 5. zrIcintAmaNipArzvanAthastotram |
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. pUjya AcAryazrI vijaya amRtasUrIzvarajI ma.zrInI nizrAmAM zrI jainadhArmika zikSaNa saMghanA mATuMgA khAte bharAyelA saMmelana upara - saMdeza saM. 2014, a. su. 5, muMbaI * // vAcikam // samazarIriNAM mArgadarzakaM, vimalabodhadaM sattamopaham / zravaNagocaraM hanti kalmaSaM, pravacanaM stuve jainamanvaham // 1 // jinendrasacchAsana tattvajAta pIyUSasaMsecanataH zizUnAm / sadunnatau dattamanA manasvinAM (budhAnAM ) modAvaho rAjatu zaikSasaGghaH // 2 // jinezasiddhAnta sudhAvizAla zAlA - prapA yojitavAnaraM yaH / cakAstu tasyedamudArabhAvaM, sammelanaM SaSThamatIvahRdyam // 3 // yazonidhAnAmRtasUrivaryya nidezato dharmmatarornidAnAt / saddharma zikSonnatimetu sadyo, manye prabhAvo mahatAM mahIyAn // 4 // yAce prabhuM jIvakadambakasya, samyaktvamatyantamudArabhAvam / taddhetu sajjhAna pracArako'yaM, pariziSTa vibhAga so vijeSISTa cirAya vizve // 5 // - munizrI hemacandravijaya 307
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. // zrI paJcaparameSThistutiH // saM. 2015, kArtika, muMbaI -munizrI hemacandravijaya surakadambakaiH kIrtitakrama, vimalakevalajJAnabhAskaram / nirupamazriyaM tattvadezinaM, satatamAzraye tIrthanAyakam // 1 // sakala karmaNAM saMkSayaM vyaghAt, zucitaraM zubhadhyAnamAzritaH / zivaniketanaM siddhikArakaM, paramanirvRtaM siddhamarcaye // 2 // vijitavAdinaM bodhadAyakaM, bhavikapaGkajodbodhabhAskaram / caraNacarcitaM bhUSitaM guNai rabhinuve'nvahaM sUrizekharam // 3 // abhirataH zrutA''rAdhane guNI, munikadambakoddezanApradaH / ladhayitA jagat tejasA'khilaM, bhuvi virAjatAM vAcakottamaH // 4 // vratajapAdiSu prodyataH sadA, zamadamAdibhI rAjito guNaiH / paramakAraNa muktizarmaNaH, kimu munina kiM zlAghyatAspadam // 5 // 308 vividha haima racanA samuccaya
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. 2GIE-ratanapojamA mAvela zrI mAhinAthaprabhunAra derAsarajImAM pratiSThA samaye lakhAvelo zilAlekha AS vi.saM. 2013 mahA 48-3, 2GIE // zrI gaNabhRdgauttamasvAmine namaH / / AdIza duHkhAgni zamaikanIra, devendravRndArcitapAdapadma / prabhAvapUrNAnana labdharUpa, namAmi nityaM bhuvanezvara tvAm // 1 // manorame gUrjaranAmadheye, deze vizAle varivatiramyam / zrI peTalAdAkhyamidaM ciratnaM, - puraM parItaM vividhApaNAdyaiH // 2 // asyaiva ratnAbhidhapolamadhye, AdIzacaityaM prathitaM manojJam / prAtarjanA yattanupetya dhA, jinendradharmya paripUjayanti // 3 // kha-siddhi-vedAkSi (2480) mite vyatIte, zrIvIrato'bde yamizekharasya / vidyodadheH zrIvijayAdinemeH, sUrIzvarasya prathito hi ziSyaH // 4 // pariziSTa vibhAga 309
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAgataH ziSyagaNaiH sahAtra, ____pannayAsavaryo jitapUrvazabdaH / kriyaikaniSTho vijayAbhidhAnaH, paropakArAbhirato gaNIndraH // 5 // vidan vidyAnando vijayapadayukto munivaro, jayantAkhyaH sAdhuH prabhavijayayuk jJAnanirataH / sadAbhyAse lIno'mRtavijayamadhyeprabha iti, cakAraibhisArddha sthitimiha caturmAsa yugalam // 6 // nAbheyacaityaM jaritaM nirIkSya, kAlena saddhaM samupAdideza / taduddhRti kArayituM munIzaH, saGgho'pi tadvAkyamurIcakAra // 7 // jIrNoddhRteH karmaNi sannivRtte, trisiddhidharmAkSimite'tha varSe / prAtitiSThipat phAlgunamAsi kRSNe, gaurItithau bhAnumatIzabimbam // 8 // (saM. 2483) 310 vividha haima racanA samuccaya
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ // jayantu vItarAgAH // // zrI gautamasvAmine namaH // 4. // suvarNa padya kadambakam // (upajAtiH) jinendracaityairmahanIyamiddhaM, ciratnaratnAJcitasaudhaharmyam / hasatyajastraM puruhUtapattanaM, yatsampadA 'sUryapuraM' tadasti // 1 // tApI saridyatra nidhAnamAste, sannarmadevAbhimatA gabhIrA / dhruvaM tadIyAnyamitAni ratnA-, nyAdAtumAyAti saritpatiddhiH // 2 // janA jinezApacitipralInAH, ___ syAdvAdatattvAmRtapAnatuSTAH (pInAH) saddharmaratnAbharaNA na dInA, yatra sthitA divyasukhaM labhante // 3 // 'gopIpurA' yatra lalAmabhUtA, prAsAdamAlA lasitA vibhAti / adyApi sArvAnapacetukAmA zvakAsatIvApsaraso vinamrAH // 4 // pariziSTa vibhAga 311
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNairgariSTho jinadharmarakto, ___ gulAbacandro'vasadindrakIrtiH / kalpadruvadyo vibhavaM vitIrya, nRNAmasadbhAgyamaraM nyamArjIt // 5 // sa vaikramAbde'bdhirasAGkacandre (1964) zrI devacandrAhvapituH zamartham / sUrIzvarAnandagurupadezA llakSaM dadau zrIzrutapoSaNAya // 6 // tAtAbhidhAnAkalitA''gamAdi __ prakAzikAM sacchRtabhaktiniSThaH / saMsthApya saMsthAM sa kRtImahArthAH, prAkAzayatprAcyamanISidRbdhAH // 7 // adyAvadhi jJAnapracArada: rutsAhibhiH kAryakaraistadIyaiH / siddhi-dhu-candra pramitA mahArthAH, __ prakAzitAH satkRtayo vibhAnti // 8 // saMsthonnatau prodyatamAnaseSu, muktendunA kezaricandramukhyAH / tacchreSThino jIvanacandra-candra, vadAtakItyai satataM yatantAm // 9 // svarNotsave nirupame'rddhazatAbdike'syAH, __ zrInemisUrivijayAmRtadevaziSyaH / panyAsameruvijayAptanidezadakSo, mumbApure racitavAnmunihemacandraH // 10 // ( devAnanda suvarNAMka mATe) (saM. 2014) 312 vividha haima racanA samuccaya
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. // zrIcintAmaNipArzvanAthasto sphuratprabhAvojjvalitAnanAbjaM, dhyAnAgnibhasmIkRtakarmakASTham / sadoditaM kAntaguNAbhirAmaM cintAmaNi pArzvajinendramIDe // 1 // upajAtiH kalpadruvatprINitavizvavizvA stejasvino divyasukhaikalInAH / devAH sadA yatpadamAnamanti, cintAmaNi pArzvajinantamIDe // 2 // dharmaM vareNyaM pratipAdya yo hi, bhavodadherbhavyajanaM tatAra / taM naumi niSkAraNavizvabandhuM, cintAmaNiM pArzvajinendradevam // 3 // yadIyapAdAmbujasevanena, pApAni nazyanti purArjitAni / / bhAgyodayo vismayakRcca varddhate, __ cintAmaNiM pArzvajinantamIDe // 4 // mohAndhahRd vandyatamAghripadyaM, svatejasA nirjitasomamitram / jaghanyataH koTisurainiSevyaM, cintAmaNi pArzvajinendramIDe // 5 // pariziSTa vibhAga 313
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasAdato yasya palAyate'sukhaM, prajAyate maGgalasaukhyasantatiH / sarveSTadaM 'sAbhramatI' vibhUSaNaM, cintAmaNiM pArzvajinantamAzraye // 6 // vaMzasthaH yanmUrtirindurduritapraNAzinI, sadbhaktirmAccattacakorahAriNI / zreyaskarI cArUsudhAbhivarSiNI, cintAmaNi pArzvajinantamAzraye // 7 // vaMzasthaH yajjJAnagobhiratulaM prasRtaM jagatyAM, jADyantamo dinakareNa yathA nirastam / lokAgramavyayaparampadamabhyupetaM, cintAmaNi bhajata bhavyajanAstamIDayam // 8 // vasanta. grahAbhrakhAkSipramite'tha varSe, (2009) mArge ca mAse dazamIsutithyAM, jAtA yadIyA pravarA pratiSThA, . cintAmaNiM pArzvajinantamIDe // 9 // itthaM hi cintAmaNipArzvanAtha stotraM manojJaM kRtavAn subhaktyA / zrInemisUreramRtastadIya devasya ziSyo muni hemacandraH // 10 // virAjatAM pAThakapuGgavaH sa, syAdvAdasaddarzanatattvavijJaH / zrImerunAmA hitakRtyarakto, yatpreritaH stotramidaM vyadhatta // 11 // (racanA : saM. 2018 - sAbaramatI) 314 vividha haima racanA samuccaya
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ BDLanguaggaged . |||||| GadDeen LOG AARONSKOM EngDnandDDDAnu TELHui Hui Hui Hui and naugnuunds O) On On 05) mihir hinaaly' * ghnaa AcArya hemacandrasuri prinTIMga: jaya jinendra amadAvAda mo:98250 24204