Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Abu tIrthoddhAraka maMtrIzvara vimala pU.AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ CORE pU. AcArya zrI vijaya yugacandrasUrijI mahArAja prerita zrImatI sUrajabena rIkhavacaMda saMghavI graMthamALA-144 Abu tIrthoddhAraka maMtrIzvara vimala Abu tIrthoddhArakanI rasabharapUra jIvanagAthA zabdazilpI siddhahastalekhaka pravacana zrutatIrtha preraka pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja ( prakAzaka paMcaprasthAna puNyasmRti prakAzana 10-3268-A, kAjInuM medAna, gopIpurA, surata-395001
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzana-nimitta sUrimaMtra prabhAvaka pU.AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA AcAryapadArohaNanA 25 varSa rajata utsava prasaMga vi.saM. 2047-2072 lekhaka paricaya jainazAsana ziratAja pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTaprabhAvaka siMhasattvanA svAmI pU. AcAryadeva zrImad vijaya mukticandrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTapradyotaka prazamarasa pAyonidhi pU. AcAryadeva zrImad vijaya jayakuMjarasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTadharana siddhahastalekhaka pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja nAma : Abu tIrthoddhAraka maMtrIzvara vimala Aabu Tirthoddharak Mantrishwar Vimal navasaMskaraNa : vaizAkha-2072, me-2016 AvRtti : prathama sAhityasevA : 100-00 pRSTha : 11 + 293 prati : 2000 mukhya saMparkasUtra ramezabhAI saMghavI - surata. (mo.) 9376770777 prAptisthAna (1) jitendra kvelarsa 100, bhaMDArI sTrITa, goLadevala, muMbaI-4 (mo.) 9819643462 (3) gUrjara prakAzana ratanapoLa nAkA sAme, gAMdhImArga, a'vAda-1 phona: 079-22144663 (4) pravacana zrutatIrtha viramagAma hAIve, zaMkhezvara. (mo.) 8469377929
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI nI vAta nI |ii no sI nI kA kA sArI na laDakI tIrthanA vA nekanI oLakha sAhitya tIrtha - tIyanA pAkanI oLakhU sAhitya nI nya tIrthanA yAtrikanI oLakha sAhitya tIrtha manI odhA sAhitya nIza ! nA ica nIcenA nI nI nI nAnI nAnI tha nInA kinArA tana mana nI majA jana trikanI Do LA sAhitya sI tIthathI sIdhaEStrakanI oLakha sAhitya tI kanI boLakha sAthe tIrthanA pAkanI mA sAhitya nI rahI tI banAvI rasanI ( bI nI bolI A Tinya koI nAM I-nI majA karAvyA hatA vekanI o nA mAhitI vanA mAtra nI oLakha satara va karI jAna mAne nIca nI yAtrA karI no a yAdI nIza naha sAyanI vAvavAmAM mAtra nikanI ro , na sAhitya nIrthanA thAkinI noLamAM sAhitya tIrthanA pAkinI oLakhe nA - zruta jemano zvAsa che, bahuzrutone jemanA upara vizvAsa che. emane bhaktonI jarUra nathI, bhaktone emanI jarUra che. kAraNa ? emanA hAthamAM jAdu che. emaNe pasaMda karelA khUNe, sAhitya sarjananI kSaNe bhaktone pravezavuM hoya to bhale, sAhityano zuddha zvAsa phephasAmAM bharavo hoya to bhale, nahitara ApaNe ApaNI rIte rahevuM. 'nadInI jema nirAMte vahevuM'. A paMktimAM mAnanArA A sAhitya puruSa koIne joIne pANI pANI thayA nathI. AcArya haribhadrasUrijI hoya ke upAdhyAya yazovijayajI, mahArAjA kumArapALa hoya ke mahArANA pratApa, daMDanAyaka vimala hoya ke mahAmaMtrI vastupAla. teozrI darekane maLI cUkyA che, joI cUkyA che, sparzI cUkyA che, itihAsane emaNe prAmANikatAthI rajU karyo che, ekAda-be ujaLI bAju dharAvanArA cora lUMTArAone devanA dIkarA jevA batAvanArA ke ekAda-be nabaLI bAju dharAvanArA rAjA mahArAjAone adhamapAtra rUpe dazavanArA lekhakothI. emanI kalama alaga tarI Ave che. sukRta sAgara, paLapaLanA palaTA, mRgajaLanI mAyA, naLa damayaMtI, mahAsatI mRgAvatI, mahArAjA khAravela, 24 tIrthakara, vimala maMtrIzvara, pATalIputra AvI aDhaLaka kRtiothI teoe sAmAnya janamAnasamAM saMskAranuM siMcana ne vairAgyanuM vAvetara karyuM che. 'ko'kanA te veNane vINI-vINIne vIrA UchI udhArA na karIe" kavinA A zabdo mujaba siddhahastasAhitya sarjaka pUjya AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja haMmezA potAne tuMbaDe ja taratA rahyA che. teozrInA caraNa kamalamAM nata mastake namana... bhAvasabhara vaMdana...
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 002 - umememememememememememememememememememehem sAhitya prakAzana samaja ane samAjanA ghaDataranuM preraka paribaLa che. AjanA karALa kalikALamAM co tarapha vera-vAsanA-viplava AdinI je vikRtie mAjhA mUkI che. jIvana jIvavAnI dizA ane dazAthI mAnava che samUha vikhUTo paDato jaI rahyo che, tyAre saMskAra-saMskRti-sadAcAra-dharma- huM tIrtharakSA-ahiMsA kAje prANa pUre tevA sAhitya prakAzananI AvazyakatA 4 ati vadhatI jAya che. dharmane jIvananI mukhya dharI para sthira karyA pachI mAnava mAtranI che pragati sunizcita che. vAstavika AdhAra tarIke jo koI hoya, to te dharma ne che. mAtra dharma che. AvA dharmane prANAMte paNa jALavavAnI neka ane Teka pedA thAya, tevA zubha-AzayathI pUjyazrInI kAmaNagArI ane kasAyelI kalame kaMDArAyela sAhitya siMdhumAMthI nAnakaDA biMduo rUpe A pustako prakAzita . karatA amArA aMtarano AnaMda niravadhi bane che. sAhitya sarjaka pUjyazrIno ApaNA sahu upara amApa upakAra che. AvuM suDDa-saraLa-sAttvika-romAMcaka-rasALa-bodhaprada sAhityalekhana karIne pUjyazrIe vizALa vAcaka vargane RNI banAvyo che. sUrimaMtra prabhAvaka pU.AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI che mahArAjAnA AcAryapadArohaNanA 25 varSanA zubha-AlaMbanane prApta karIne pUjyazrI likhita 25 pustakonuM eka sAthe prakAzana karavAno je 9 puNyalAbha amane prApta thayo che, tethI amo dhanyatA anubhavIe chIe. zaMkhezvara tIrthanA pravezadvAra samA pravacana zratatIrthanAM prAMgaNe 8 caturmukha jinAlayanI prathama sAlagIrI utsava daramyAna sUripada rajata varSa che dina vaizAkha suda-6nI pAvana ghaDIe pragaTa thatA A sAhitya saMpuTanA 4 za prakAzana kAryamAM pUjyazrInA ziSya parivArarUpa zramaNa-zramaNI bhagavaMtonA chesuMdara sahayoga pUrvaka amArA saMsthAnA mArgadarzaka hRdayasparzI pravacanakAra che pU.AcAryadeva zrImad vijaya yugacandrasUrijI mahArAjAnA sadupadezathI je # gurubhakto-zrutabhakto udAradile lAbhAnvita banyA che, tenI A take che. hArdika anumodanA karIe chIe. seMkaDo hAthomAM zobhAvatA A sAhityane hajAro hAthomAM ramatuM zuM che karavA Apa sahu vAcakonA sahakAranI sadAya apekSA sAthe... giyemmmmememememememmemememmmmmmmemmmmmemm li. paMcaprasthAna pucarakRti prakAzana vatI huM rameza rIkhavacaMda saMghavI - surata
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke - je . C11 sUripada rajatavarSa utsava prasaMge prakAzita 25 pustaka prakAzananA ja lAbhArthI parivAra pAsa mukhya dAtA * zrImAna azokabhAi gajerA - lakSmI DAyamaMDa, muMbaI * mAtuzrI haMsAbenanA AtmazreyArthe baMsIlAla zAMtilAla dalAla - muMbai * zrImatI cetanAbena rohitabhAI jogANI - muMbaI * zrImatI sonalabena ketanabhAI jhaverI- muMbaI * zrImatI pArUlabena bharatabhAI kApaDIyA - amadAvAda * zrImatI sejalabenanA upadhAna nimitte candrAbena navInacandra zAha-muMbai * zrImatI parIdAbena hItezabhAi sarakAra - muMbaI * zrImatI sarojabena bhadrikalAla zropha - amadAvAda * zrImatI gItAbena svarUpacaMda mahetA - muMbaI * zrImatI dharmiSThAbena sudhIrabhAi zAha - amadAvAda * zrImatI haMsAbena jayaMtIbhAi zAha - muMbai zrImAna naTavaralAla mULacaMda zAha - mAsararoDavALA, muMbaI * zrImatI mamatAbena lalitabhAi bI. paTavA - visanagara * zrImatI mAyAbena ketanabhAI vasaMtalAla kapAsI - amadAvAda zrImAna umedamalajI bAbulAlajI jaina - takhatagaDha (rAjasthAna) * tIrtharatna kevalacaMdajI chogAlAlajI saMkalezA (rAmA) - kalyANa * zrImAna bhAgacaMdajI gaNezamalajI zrIzrImAla - kalyANa * pravINakumAra pukharAjajI pholAmuthAnA AtmazreyArthe (AhIra) - kalyANa * zrImatI pArUlabena rAjezabhAi chaganalAla zAha - vApI * nagInabhAi pauSadhazALAnA ArAdhaka bhAio - pATaNa * zrImatI paMkubAi khemacaMdajI cauhANa parivAra - dAMtarAi 2.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mAtuzrI maMganIbAi bAbulAlajI pratApajI satAvata (harajI) - bhivaMDI * DaoN. bhAnubena jayaMtIlAla zAha - satrA - muMbai * manubhAi trikamalAlanA AtmazreyArthe ha. zaileSabhAi zAha - amadAvAda sva. revIbAi mAMgIlAlajI javAnalamajI paramAra ha. ghIsulAla, kuMdanamala, DaoN. zreNika, saMpati, DaoN.vimala - valavaNa-pUnA zrImatI razmibenanA aDhArIyA upadhAnanA upalakSyamAM ha.mahendrabhAi jamanAdAsa dozI, sAgara, sau. priyaMkA tathA aMbara-kolakAttA mAtuzrI jayAbena becaradAsa mahetA parivAra - jesara - mahuvA ha. rAjubhAi DoMbivalI * zrImAna cunIlAlajI ghamaMDIrAmajI caMdana - sAMcora caMdana sTIla limiTeDa-muMbai * bhAi kIrtikumAra, mAtuzrI zAMtAbena, pitAzrI mohanalAla jhaveracaMda jhaverI - kheralAvavALA (tArAbAga-muMbaI)nA sukRtanI anumodanArthe ha. maMjulAbena mahendrabhAI gAMdhI - muMbaI a.sau. indrAbena rAkezakumAra chatragotAnA lagnajIvananA 25 varSanA upalakSyamAM - Ahora - kalyANa kIracaMdabhAI je. zeTha tathA manojabhAI ke. zeThanA AtmazreyArthe ha. nIlAbena, kalpaka - sau.urvi, ku. dhanvI zeTha parivAra - surendranagara ghoTI nivAsI sva. jayaMtIlAla caMdulAla mahetAnA smaraNArthe ha. ratibhAi, vizAlakumAra, darzana, vardhana dozI jabIbena pUnamacaMdabhAi parasottamadAsa - jetaDAvALA - amadAvAda ha. vipula - sau. saMgItA, piyuSa-sau. sejala * sva. indumatIbena nAthAlAla caMpAlAla zAhanA AtmazreyArthe anIlAbena bhupendrabhAi. putra : DaoN. aMkuza, Atiza, anupa, putravadhU : DaoN. dIpA, rUpAlI, pannA, pautra : mokSita, Arava, vihAna, pautrI : svarA - kalyANa { } ke
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pU.sA.zrI ramyazreyAzrIjInA sadupadezathI mAlegAMva nivAsI zrImatI kAMtAbena ratilAla zAha baMdhu parivAra DaoN. zaileSabhAi-sunaMdAbena, azokabhAi-sunItAbena, AziSabhAi-nayanAbena, zrIpALa-nehA, RSabha-RtvI putrI : zuklAbena vilAsakumAra zAha ku. mAnyA-vIsA bhAbharatIrthanivAsI mAtuzrI dhuDIbena kAMtilAla jIvatalAla zeTha parivAra ha. rAjendrakumAra - urmilAbena, putra : darzana-vItarAga, putrI : zItala, kIMjala, prapautra : hitAMza, prapautrI : stuti, kriyA. zrI caMpatalAlajI jasarAjajI dosI - sirohI (rAja.) dha.5. lIlAdevI, putra - mukeza, pravINa, vimala, vipIna. sahayogI . * zaMkhezvara pravacana zrutatIrtha (vi.saM. 2072)nA upadhAnatapanA ArAdhako * jAsudabenanA AtmazreyArthe navInabhAI caMdulAla viravADIyA jetaDA - surata * zrImatI damayaMtIbena praphulacandra zAha - khoDalA - muMbaI zrImAna dinezabhAi popaTalAla zAha - dhANadhA - muMbaI * zrImatI bhAgavaMtIbena caMpAlAlajI pAlarecA - lakhamAvA - muMbaI * zrImatI lalitAbena navInabhAi copaDA - ghoTI * eka gurubhakta parivAra - kalyANa * zrImAna dinezakumAra pravINakumArajI jaina - vAzI - muMbaI * zrImatI devIbena evaMtIlAla kAMtilAla dozI, rAdhanapura - muMbai * zrImatI badAmIbena devIcaMdajI sisodIyAharaNa, posAliyA - thANA * zrImAna pArasamalajI pukharAjajI chAjeDa - mAlagaDha - aMdherI, muMbaI * mAtuzrI maNIbena phulacaMda karaNIyA - jAmanagara - muluMDa-muMbaI 0
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUripada rajatavarSa utsava prasaMge prakAzita pustaka zreNi 1 3 5 x 8 2 AbutIrthoddhAraka maMtrIzvara vimala giranAranI gaurava gAthA puNye jaya pApe kSaya lekha miTe nahi mekha lagAyo naLa damayaMtI sukha duHkhanI ghaTamALa pratyeka buddha mahArAjA khAravela mahAsatI mugAvatI 10 kalyANa kaLaza 11 kalyANa patha 12 kalyANa kAvya 13 14 15 jaina zAsananA jyotirdharo bhAga-1 jaina zAsananA jyotirdharo bhAga-2 jaina zAsananA jyotirdharo bhAga-3 saMskRtinA rasadhAra bhAga-1 saMskRtinA rasadhAra bhAga-2 saMskRtinA rasadhAra bhAga-3 19 saMskRtinA rasadhAra bhAga-4 16 17 18 20 21 22 23 24 25 saMskRtinA rasadhAra bhAga-5 preraNAnA pArijAta akSaranA dIvaDA dIvAdAMDI upavana pAtheya
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ phathakama che 33 ra 43 53 63 1 kathAnA pravezadvAre . 2 vanarAjano vanavAsa gurjara rASTrano ghaDavaiyo 4 sAmrAjyanuM sAkAra thatuM svapna 5 pratApI pUrvajonI puNya-paraMparA - 6 ISanAM IMdhaNa 7 vasamI veLAnAM vaLAmaNAM 8 punarAgamanane pagale... pagale... 9 jevIvANI evuM pANI ! jevuM pANI evI vANI! 10 daMDane badale daMDanAyakanuM pada 11 bhaktinI bhAgoLe zakti triveNInuM avataraNa 12 paristhitinuM paryAvalokana 13 vijigISAnI sAme vidvattAno vijaya 14 vAtavijayanI!pratyAghAta parAjayanA! 15 dhArAnI dhAraNA dhULamAM ghamaroLAI 16 saMgrAmanI savArI vijayanI vATe TO 111 122 132 144 154 4 . . S EE - *
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathakamAM 165 176 186 196 208 17 mananAminArA mATImAM maLyA 18 gujarAtanI gaurava rakSA 19 buddhiryasyabala tasya 20 tophAnane tANI lAvanArI zAMti 21 rAjA mitra kenadaSTazrutaM vA 22 bhAgyabhAgyuM ke saubhAgya jAgyuM ! 23 vArasanI vedI para ArasanI ArAdhanA 24 ArasanI devanagarInA nirmANa kAje 25 nAma moTA ne kAmato ethIya moTA ! 26 vimalavasahIto vimalavasahI ja che! * pariziSTa 221 232 245 256 268 281
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA paricaya saMvata navase trANuM varase, vimala maMtrIzvara jeha Abu taNAM jeNe deharA karAvyA, be hajAra biMba sthApyA. A stavana paMkti dvArA guMjatI rahetI jemanI amarakIrti gIta-saMgItamAM dina-pratidina laya-tAlabaddhatAnI vRddhi thatI ja rahe che. e maMtrIzvara vimalanuM amara sarjana vimala vasahI-Abu delavADA jeTaluM jANItuM che eTaluM ja A vimala vasahInA sarjakanuM jIvana ajANa che. AzcaryakArI vAta to e che ke, vimalamaMtrInA pUrvajo vanarAja cAvaDA sudhInA gUrjara rASTranA rASTrIya itihAsamAM suvarNAkSare AlekhAyA che. to vimalanA anujono nAmollekha cheka kumArapALa bhUpALa sudhInA itihAsa sudhI laMbAyelo che. itihAsanA aneka graMthomAM jemanuM jIvana koI mALAnA maNakA rUpe chUTuM chavAyuM sacavAyeluM jovA maLe che. e badhA maNakAonI eka manohara mALA rUpe guMthaNI eTale ja prastuta pustaka
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAnA praveza-dvAre 1 gurjara rASTra yugayugathI potAnI AgavI asmitAthI bhAratIya itihAsamAM gauravabharyuM sthAnamAna pAmatuM ja AvyuM che. vanarAja cAvaDAe chelle chelle gurjara rASTrano khUba ja sudRDha pAyo nAkhyo, A pAyA para AgaLa jatAM rAjA bhImadeve ane ethIya AgaLa AgaLa vadhatAM caulukya rAjA paramArhata zrI kumArapALe prajAnI AdhyAtmika ane bhautika paNa evI manohara mAMDaNI karI ke, A yugIna itihAsa suvarNAkSare aMkita thayo. AvA itihAsanA sarjaka tattvonA tAralAmAM caMdranI jema camakI UThatA tattva
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarIke jaina maMtrIonuM yogadAna UDIne AMkhe vaLagyA vinA rahe tema nathI. emAMya maMtrIzvara vimale gurjara rASTranI pratiSThAnI vijayapatAkAne aNanama rIte laheratI rAkhavAmAM, dharmanA dhyeyathI jarA paNa calAyamAna thayA vinA tana-mana-dhanathI jIvananuM je samarpaNa karyuM, eno itihAsa to khUba ja romAMcaka che. jANyA chatAM ajANyA jevA A sudIrgha itihAsanAM pAnAM uthalAvIe, to daMDanAyaka vimalanA pratApI pUrvajo yAda AvyA vinA nahi rahe. je vimalamaMtrIe tAja vinAnuM rAja bhogavavA jevuM yazasvI jIvana jIvI jANyuM ane jIvananA uttarArdhanI samagratAne Abu-girirAjane kalA ane koNIthI bharapUra jina-maMdirothI maMDita banAvavA pAchaLa samarpI dIdhI, e maMtrIzvara vimalamAM AvI zaktibhaktinAM adRSTa sarjaka paribaLo tarIke emanA pUrvajonuM nAma-smaraNa karIe, to neDha, vIra, lahira ane zreSThI nInA saheje saheje smRtinA sarovare koI zatadala-kamaLanI adAthI UpasyA vinA na rahe. gujarAtanI pAse jyAre rAjAo hatA, paNa emane sudRDha banAvI rAkhe, evo mAtabara maMtrIvaMza na hato, tyAre vanarAja cAvaDAnA samayamAM vimalamaMtrInA pUrvaja nInAe jANe maMtrIvaMzano paNa sudRDhapAyo pUravAnuM kartavya adA karyuM. koI zubha zukane ane koI dhanyaghaDIe A kartavya zreSThI nInAe adA karyuM haze, ethI ja emanI paraMparAmAM thayelA, baLa ane kaLathI zUrA-pUrA puruSo gurjara rAjyane daMDanAyaka ane maMtrI tarIke maLatA rahyA. A puNya-paraMparA cheka mahArAjA kumArapALa sudhI cAlatI rahI. emanA rAjyamAM pRthvIpAla ane dhanapAle mahAmAtyanuM pada vaphAdArI ane vIratApUrvaka adA karI jANyuM hatuM, A be maMtrIo zreSThI nInAnA ja vaMzaja hatA. Ama vikrama saMvata 802 mAM ahilapura pATaNanI sthApanAnA pAyA sAthe gurjara rASTrano pAyo paNa naMkhAyo ane vi. saM. 1232 Abu tIrthoddhAraka 2
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhInA samayamAM mahArAjA kumArapALe e pAyA para racAyelA prAsAda para saMskAritAno suvarNa kaLaza sthApita karIne e zikhare digadigaMtavyApI dharmadhvaja laherAto mUkavAnuM yazasvI kartavya adA karyuM. A badhAmAM daMDanAyaka vimala ane emanA pUrvajo temaja anujono phALo nAnosUno AMkI zakAya ema nathI ! e pUrvajono pUro paricaya meLavavA mATe bhinnamAla nagaramAM daSTipAta karavo anivArya banI jAya che. aneka taDakI-chAMyaDI anubhavanAra bhinnamAlanagarI pAse potAno eka yazasvI-tejasvI itihAsa che. rAjakIya, dhArmika ke sAhitya-kSetre bhinnamAlanuM pradAna anokhuM rahyuM che. puSpamALa, ratnamALa ane zrImALa tarIke A nagarI jyAre nAmAMkita hatI, tyArano itihAsa pUratA pramANamAM anupalabdha hovA chatAM, A nagarI jyArathI bhinnamAla tarIke oLakhAvA mAMDI, tyArathI Ano je itihAsa upalabdha thAya che, e paNa ocho romAMcaka nathI ! prabhu zrI mahAvIra paramAtmAnAM pagalAMthI bhinnamAla nagarI pAvana thayAno praghoSa itihAsamAM sacavAyo che. A paramatAraka prabhuno je zramaNasaMgha vaTavRkSanI jema aneka zAkhA-prazAkhAomAM phAlyo-phUlyo emAM zramaNa-saMghIya zAkhAonAM aneka nAmomAM eka nAma "bhinnamAla zAkhA"nuM paNa vAMcavA maLe che. pUrve zrImALa tarIke oLakhAtI A nagarI vi. saM. 731mAM bhinnamAla tarIke prasiddha banI, barAbara A ja samayamAM rAjA vRddhabhoje ujjainanagara vasAvyAno ullekha itihAsamAM noMdhAyelo che. vikramanI navamI zatAbdInA samaye samRddhinA sarvocca zikhare zobhatI bhinnamAla nagarI tatkAlIna gurjara rASTranA pATanagara tarIke pratiSThita hatI, te vakhate bhinnamAlathI cheka paMcAsara sudhIno pradeza gurjara tarIke maMtrIzvara vimala (c) 3
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ oLakhAto hato, paraMtu vanarAja cAvaDAe aNahilapura pATaNanI sthApanA karyA bAda A navI nagarIne pATanagarInuM pada maLatAM gujarAtanI sImAno Akho nakazo ja palaTAI gayo ane bhinnamAla mAravADa rAjyamAM sthAna pAmyuM. zrImALa ane poravADa jJAtinI utpatti bhUmi tarIke bhinnamAla A be jJAtionI paraMparA mATe to aneka rIte pUjanIya-smaraNIya rahyAnA keTalAya ullekho zAstro ane zilAomAM Ajeya aMkita rahelA jovA maLe che. osavALa vaMzanA nAmAbhidhAna pUrvaka osiyA nagarImAM eka lAkha eMsI hajA2 navA jainonA sarjaka tarIke itihAsamAM gauravabharyuM mAna pAmanArA pU.A.zrI ratnaprabhasUrijI mahArAjanI janmabhUmi bhinnamAla hatI, jemanA caraNodakanA prabhAve viSanI asara niSphaLa banI jatI hatI, evA pU. AcArya zrI devaguptasUrijI mahArAjano AcAryapada mahotsava vi. saM. 1108 mAM A nagarImAM UjavAyo, tyAre bhesA-zAha nAmanA gurubhakta zreSThIe 7 lAkha drammano sarvyaya karyAnI noMdha itihAsanAM pAne Ajeya surakSita che. vizvavikhyAta kAlpanika kathAkRti zrI upamiti bhavaprapaMcA mahAkathAnA racayitA zrI siddharSigaNinI janmabhUmi A ja bhinnamAlanagarI hatI. gujarAtanA itihAsamAM gauravabharyuM sthAna pAmanAra mahAmAtya zAMtanu paNa bhinnamAlanA ja hatA. mahAkavi mAgha A ja nagaramAM zrI siddharSigaNinA vaMzamAM janmyA hatA, temaja rAjA taraphathI joIe evI kadara na thatAM akiMcana banelA mAgha kavi dAnanI bhAvanAmAM A ja nagarImAM mRtyu pAmyA hatA, evI kathA paNa upalabdha che. nikolasa yuleTa nAmanA aMgreja vepArIe I. saM. 1611mAM amadAvAdathI jAlorano pravAsa kheDyo, tyAre bhinnamAlanA koTano vistAra 36 mAIlano hovAno eNe ullekha karela che. Ama, AbuthI pazcimamAM 50 mAIlanI dUrAI para Ajeya pratiSThita bhinnamAlanagarano itihAsa ghaNo lAMbo ane ghaNo ja romAMcaka che. Abu tIrthoddhAraka 4
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimalanA pUrvaja zrI nInA zreSThI paNa A ja bhinnamAlanagaranuM eka ratna hatuM. A ratnanAM ajavALAM jyAre bhinnamAlane ajavALI rahyAM hatAM, tyAranI bhinnamAlanI bhavyatA to koI ora ja hatI. tyAre dareka jJAti A nagarImAM AbAdI pUrvaka vasatI hatI. maMdiro, dharmazALAo ane saMskRta pAThazALAothI bharacaka A nagarImAM tyAre jaina dharmanI jAhojalAlI to carama-sImAe hatI ane enuM zreya seMkaDonI saMkhyAmAM astitva dharAvatAM jinamaMdiro ane upAzrayone phALe jatuM hatuM. saMskAranI jema saMpattinA ane dharmanI jema dhananA paNa tyAre bhinnamAlamAM akhUTa bhaMDAra bharyA paDyA hatA. ethI tyAre tyAM evI suMdara vyavasthA pracalita hatI ke, koTipati zreSThIonA nivAsa koTanI aMdara rahetA ne zreSThIo koTanI bahAra vasatA, koTamAM vasanAro samUha tyAre koTidhvaja tarIke oLakhAto, e koTipati-samUhanA mahAlayo-mahelo para laherAto raheto dhvaja dina-rAta garIba-gurabAMone Icchita dAna mATe AmaMtraNa Apato raheto ane e AmaMtraNa mujaba AvanArA yAcako icchAthIya vadhAre meLavIne e koTidhvajonI kIrtine digadigaMtamAM gajAvatA rahetA. AvA koTidhvajonI saMkhyA bhinnamAlamAM ThIka ThIka moTI hatI ane emAM paNa nInA zreSThInI nAmanA-kAmanA to vaLI ajoDa hatI. dAnavIratA, dharmapriyatA, audArya, paraduHkhabhaMjanatA A ane AvA aneka guNothI zobhatA nInA zreSThI jo bhinnamAlanA nAka gaNAtA hatA, to pachI jainasaMghanAM mobhI tarIke e zobhatA hoya, emAM Azcarya zuM hatuM ? bhinnamAlanA jainasaMghamAM emanuM sthAna mAnanIya hatuM ane emAM kAraNa tarIke emanA jIvana-tIre racAyelI puNya, paisA, pratiSThAnI triveNI karatAM, emanI vRttimAM pratiSThita banelI dharmamayatA vadhu bhAga bhajavatI hatI. sAmAnya mANaso saMpattinuM svAmItva pAmavA, devo pAchaLa doDadhAma karatA hoya che. chatAM emanI e doDane narI niSphaLatA ja maMtrIzvara vimala che 5
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ varatI hoya che, jyAre asAmAnya puruSonI pAchaLa emanA puNyathI AkarSita devazakti bhakti mATe doDadhAma karatI hoya che. nInA zreSThIne AvA asAmAnya puruSonI kakSA ApavI paDe, ema hatI. kAraNa ke lakSmIdevI emanI para cAra hAthe kRpA veratAM hatAM, ane eo paNa puNyayoge maLelI lakSmIno evo suMdara sadupayoga karatA hatA ke, lakSmIdevIne emanA gharamAMthI khasavAnuM mana ja thatuM nahotuM ! paisAthI pUrA puruSo ghaNIvAra putrathI adhUrA hoya che, ethI eka A adhUrAza emanI saMpUrNa purAMtane udhAramAM khatavI detI hoya che. nInA zreSThI A vAteya sukhI hatA. emane lahira nAmano eka evo suputra hato ke, jenA darzanathI loko bolI UThatA ke, bhAI ! A to siMhaputra che, ekalapaMDe hajArane haMphAve, evo A lahira to pUrA puNyazALIne ja maLe ! nInA zreSThInAM dharmapatnI sulalitA-devI paNa potAnA patidevanuM nAma rAkhe evAM hatAM. sauMdaryamAM, sauhArdamAM ane zIlamAM emanI joDa jaDavI muzkela hatI. Ama lokonI dRSTie to nInA zreSThInA AMgaNe jANe svarga ja avataryuM hatuM. AvI aDhaLaka samRddhinuM svAmItva maLavA chatAM, nInA zreSThImAM garvano chAMToya jovA nahoto maLato. eo samajatA hatA ke, A saMsAra to puNya-pApane lIlA karavAnuM eka krIDAMgaNa che, AmAM kadIka puNya prabaLa hoya che, tyAre sukhano sAgara laherAya che, to pApa jyAre prabaLa bane che, tyAre A sAgarane sUkavI nAkhato duHkhano dAvAnala bhaDabhaDI UThe che ! ethI sukhamAM lIna banavuM athavA to duHkhamAM dIna banavuM, e DahApaNanuM kAma nathI. potAnA parivArane nInA zreSThI avAranavAra haiyAmAM jaDAI gayelI AvI AvI ghaNI vAto karatA, ethI emano Akho parivAra dharmanA raMge raMgAyelo jovA maLato. varSo vItI gayA pachInI koI azubha paLe, zeTha ane zeThanA parivArane lAgelo dharma-raMga haLadariyo hato ke asthimajjA jevo sudRDha Abu tIrthoddhAraka 6
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ hato - A vAtanI agniparIkSA letI eka paristhiti, aNadhArI ane ekAeka AvI. paNa e parIkSAnI aganajavALAmAM to suvarNanI jema e sauno dharma-raMga vadhu jhaLakI UThyo. banyuM evuM ke, eka rAte lakSmIdevIe nInA zeThane svapnamAM darzana dIdhAM ane pUchyuM ke "zeTha ! kaho ke baLavAna koNa ! huM lakSmIdevI ke puNyadeva ?" zeTha samaju hatA, emaNe kahyuM : sAmAnya jana bhale lakSmIdevIne baLavAna mAne, paNa kharI rIte to puNyadeva ja baLavAna che. kAraNa ke puNyadeva ja lakSmIdevIne vaza banAvavA samartha che. puNyano deva rIjhe, to raMka paNa rAjA banI jAya, ane deva khIje, to ghaDI pahelAMno rAjA ghaDI pachI raMkamAM pheravAI jAya ! lakSmIdevI zeThanI samajaNa para ovArI gayAM. emaNe kahyuM : eka vAtanI AgAhI karavA huM AvI chuM, paNa mane bhaya che ke, ethI tamane duHkha to nahi thAya ne? zeThane vAtano kaMIka evo aNasAra to AvI gayo ke, kadAca mAro puNyano bhaMDAra khUTyo hoya ane ethI A lakSmIdevI vidAya mAMgavA AvyAM hoya ? chatAM dharma-raMgI zeThe apUrva khumArI sAthe kahyuM ke, devI ! emAM Dara rAkhavAnI zI jarUra che ! je hoya, e niHsaMkoca kahI do. dharmanAM jeNe dhAvaNa pIdhAM hoya, e jema sukhamAM jIvI jANe che, ema duHkhamAMya mastIthI jIvI jANavAnuM dharma-baLa enI pAse hoya ja che. - lakSmIdevIne thayuM ke, are ! mAre zuM AvA dharmI zeTha pAsethI vidAya levI paDaze ? emaNe kahyuM zeTha ! dharmanAM dhAvaNa tame kharekhara pacAvI jANyAM che ! bolatAM mArI jIbha UpaDatI nathI, paNa huM paravaza chuM, ethI kapAtA kALaje Aje kahevuM paDe che ke, tamAro puNyano bhaMDAra have khUTavA Avyo che, ethI puNyadevanA Adezane zirodhArya rAkhIne mAre have nachUTake A ghara choDavAno vakhata Avyo che. huM maMtrIzvara vimala () 7
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhIme dhIme tamArA gharamAMthI vidAya laIza, paNa eTalI mArI bhaviSyavANI kALaje kotarI rAkhajo ke, tamArA puNya ne prArabdhane pharI jAgrata thavA mATe gujarAtanI bhUmi para AveluM gAMbhunagara eka khUba ja anukULa kSetra che. lakSmIdevInI A AgAhI sAme zeThane koI jAtanI dalIla ke koI jAtanI apIla karavAnI na hatI. ATalo vakhata sukhanI majA mANI, to have duHkhanI sajA paNa saharSa veThavA eo taiyAra hatA. emanA aMtaramAM evo AnaMda-dhvani guMjI UThyo ke A divasoya eka dahADe pasAra thaI jaze ! zeThanA moM para phariyAdano koI bhAva na kaLAtAM lakSmIdevI adazya thaI gayAM. zeTha pAchA ghasaghasATa sUI gayA. bIje divase zeThe jyAre zavyAno tyAga karyo, tyAre emanAM tana, mana, badana para roja jevI ja prasannatA prakAza verI rahI hatI, kAraNa ke emanA aMtaramAM pAko vizvAsa hato ke, lakSmIdevInI je AgAhI mane aprasanna banAvI zakI nathI, e mArA parivArane paNa aprasanna nahi ja banAvI zake ! ethI samaya meLavIne zeThe potAnA parivArane ekaTho karIne gaI rAtanA svapnanI vAta kahI saMbhaLAvI. e vAta pUrI thatAM ja sAva sahaja rIte zeThanA putra lahire potAno manobhAva vyakta karatAM kahyuM : pitAjI ! ApaNe eTalA puNyazALI gaNAIe ke, A rIte lakSmIdevIe ApaNane dAna-puNya karavAno avasara Apyo ! jo lakSmIdevI have vidAya thavAnAM ja che, to pachI A lakSmIno thAya eTalo sadupayoga sAta kSetramAM karavA dvArA, AvA prasaMge paNa ApaNane aNanama rahevAnuM pIThabaLa pUruM pADanArA jinadharmanI jeTalI sevA thAya, eTalI karI laIe ane pachI gujarAta bhaNI javAno vicAra karIe. A vAtane sulalitAdevIe paNa vadhAvI lIdhI. emaNe kahyuM ke, lakSmIdevI vidAya thavAnAM che, e AzcaryanI vAta na gaNAya, paNa ATalA divasa sudhI teo ApaNe tyAM sthira thayAM, ene ja Azcarya 8 Abu tIrthoddhAraka
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNavuM joIe, kAraNa ke jIvana, pavana ane tananI jema dhanano svabhAva paNa cala che. mATe A calanA bhoge acala evo dharma jeTalo thAya, eTalo karI ja levo joIe. A sAMbhaLIne zeThanA AnaMdane koI Aro-ovAro na rahyo. Avo parivAra maLavA badala manomana eo jAtane baDabhAgI mAnI rahyA. saritAno svabhAva jala-dAna karavAno che, emAM vaLI pAchI varSARtu Ave ane megharAjA pUrI mahera kare, pachI saritAnA e svabhAvamAM thato vadhAro koNa kalpI zake ? nInA zeThanI dAnasaritA mATe jANe lakSmIdevInI bhaviSyavANIe varSARtunI garaja sArI ane ethI dAnanI e nadInA pravAhoe sAta kSetra tarapha vaLAMka laIne jainazAsanano jaya jayakAra jagavavAmAM kaMI bAkI na rAkhyuM ! ekadama hele caDelI zeThanI dAna-bhAvanA bhinnamAlane eka vAra to Azcaryacakita banAvI gaI. bhinnamAlamAM e vakhate prAgavATa-poravADa jJAtinI AbAdI carama zikhare pahoMcelI hatI ane nInA zeTha poravADa jJAtinA eka agragaNya tarIke paMkAyelA hatA. mana mUkIne dhananI varSA karatA zeThane joIne poravADa jJAtinA thoDAka zreSThIo eka divasa nInA zeTha pAse jaI pahoMcyA ane emaNe kahyuM : zeTha ! Apane to e vAtanI khabara ja haze ke, A nagaramAM koTanI aMdara koNa vasI zake che? A praznanuM rahasya pAmI jatAM zeThane vAra na lAgI, chatAM emaNe mananI vAta chupAvatAM kahyuM. huM ja zA mATe sau koI A vAtathI paricita che. koTipatine ja A koTamAM vasavAno adhikAra che ane lakhapati koTanI bahAra rahevA baMdhAyelo che. A vAta to ahIM AbALa-gopALa prasiddha che. ethI mane Azcarya thAya che ke, tamane Aje Avo prazna karavAnuM kema mana thayuM ? poravADa-zreSThIoe kahyuM : amane paNa e ja vAtanuM Azcarya thAya che ke Apa ATaluM jANo che, chatAM koTidhvaja utAravo paDe, evI pravRtti Ape zA mATe AdarI che? Apa to amArA nAka cho, ApanA maMtrIzvara vimala 20 9
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNe ame sau sukhI chIe. koI paNa bhoge ame Apane A koTanI bahAra vasavA devA mAMgatA nathI. amane evo vizvAsa che ke, ATalI vAta parathI Apa badhuM samajI ja gayA hazo ! nInA zeThe haLavuM hAsya karatAM kahyuM : tame badhA mane dAna karatA aTakAvavA AvyA lAgo cho, paNa puNya jyAre paravAravAnuM hoya, tyAre koTidhvaja to zuM, paNa A janmabhUmine paNa tajavAno vakhata Ave ! sAmethI prazna thayo : paNa Apa to puNyathI pUrA-zUrA cho, lakSmIdevInA ApanI para cAra hAtha che, pachI AvI amaMgaLa vANI uccAravAno zo artha? nInA zeThane thayuM ke, aMtaranI vAta karyA vinA have cAlaze ja nahi, ethI emaNe svapnanI vAta rajU karI ane have pachInA thoDA ja divasomAM gAMbhu bhaNI prayANa karavAno lIdhelo nirNaya jaNAvyo. zeThanI A vAta sAMbhaLI saue AghAta anubhavatAM kahyuM : zeTha ! paNa ame badhA beThA chIe ne ? amArA paisA ApanA jevA sAdharmikanI bhaktimAM AvA avasare kAma nahi Ave to kyAre lAgaze ? mATe ame laLIlaLIne vInavIe chIe ke, Apa koI paNa hisAbe A koTidhvajano tyAga na ja karatA, pachI A janmabhUmino tyAga karavAnI vAtane to avakAza ja kyAM rahe che ? nInA zeThe javAbamAM kahyuM : tamArA jevA sAdharmika sAthe sahavAsa maLavA badala to jeTalI dhanyatA anubhavuM eTalI ochI che, paNa A rIte tamArI bhakti para jIvavA karatAM zakti ajamAvIne jIvavAmAM ja puruSanuM puruSAtana dIpe che. A vAta zuM tamArA jevA zANAone paNa mAre samajAvavAnI hoya kharI ? poravADa-zreSThIo ane zeTha chUTA paDyA. baMne pota-potAnI vAtane vaLagI rahyA hatA, paNa aMte nInA zeThanI makkamatA AgaLa saune namatuM toLavuM paDyuM. A pachI bIjI jJAtionA AgevAnoe paNa nInA zreSThIne potAno nirNaya badalavA ghaNI ghaNI vinaMtI karI, | 10 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa zeTha to have lakSmIdevInI bhaviSyavANI sAcI pADavA gAMbhu tarapha prayANa karavAnA divaso gaNI rahyA hatA. e ghaDI-paLa thoDA ja divaso pachI AvI UbhI, jyAre nInA zreSThIno parivAra hasate haiye bhinnamAlanI vidAya svIkArI rahyo hato. joke janmabhUmithI vikhUTA paDavAnI vedanA saunA haiyAmAM hatI kharI, paNa enuM sthAna to haiyAno bhItarI pradeza hato, jayAre karmakRta AvI paristhitine harSathI vadhAvI levAnI prasannatAnuM sthAna hoTha hatuM. bhinnamAlanI prajA nInA zeThanA parivAranI e dharyavRttine dhanyavAda ApIne vadhAvI rahI, paraMtu tyAreya saunAM aMtara to jANe vajaghAtanI vedanAthI vihaLa hatAM. bhinnamAlano sImADo AvatAM ja prajAe musIbate khALI rAkhelo AMsuno baMdha pAMpaNanI pALa toDIne vahI nIkaLyo. nInA zreSThIe saune pAchA vaLavAno izAro karatAM eTaluM kahyuM : bolya-cAlyuM mApha karajo, annajaLa haze, to vahelA vahelA pAchAM maLIzuM ! huM kAyAthI gAMbhu tarapha jaI rahyo chuM, paNa mAruM kALajuM to ahIM ja che ! -ne zeThanA parivArane samAvatA rathe gAMbhu bhaNI Age baDhavA jhaDapI gati pakaDI. enI ghUgharInA ghamakAra paNa bhinnamAlanI prajAnA aMtaramAM vedanA-AghAta ane vihaLatAnuM AMdolana jagavavAmAM nimitta banI rahyA. maMtrIzvara vimala che 11
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanarAjano vanavAsa | TODIO BOUrI GOO keDe kaTArI jhUlI rahI hatI ane khabhe DhAla zobhI rahI hatI, mukhamudrA para vaNikatva ane vIratvanuM teja jhagArA mArI rahyuM hatuM. DhIMcaNa sudhI laMbAyelA bAhu, siMha jevI chAtI, najaramAM nAcatI vedhakatA temaja hAtha ane haiyAmAM UchaLatI hiMmata : A badhI vizeSatAono saMgama jenI kAyAmAM racAyo hato, evo e vaNika eka azva para besIne nirbhayatAthI AgaLa vadhI rahyo hato. bharajaMgalamAMthI eno rasto pasAra thato hato, paNa bhaya to enI pAse jANe DokAto ja na hato !
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziyALAnA divaso hatA. madhyAhnano samaya hato, mAthe sUraja uSmA verI rahyo hato, A mArga koI gAmaDA ke koI jaMgala sAthe saMkaLAyelo na hato, enuM joDANa gurjara rASTranAM mukhya mukhya zahero sAthe thatuM hatuM. paNa chellA keTalAka samayathI A vibhAga asalAmata banyo hato. dhoLe dahADe paNa cora-lUMTArAnA bhayanA bhaNakArA A mArge satata saMbhaLAtA rahetA hatA, ethI Akho mArga ujjaDa ane verAna jevo jaNAto hato. paraMtu A mArge potAnA azvane doDAvatA e vaNikanA koI rUMvADe paNa bhayano vAso kaLAto na hato. have to eka gIca jhADIvALo pradeza zarU thato hato, chatAM koI jAtanA bhaya vinA eNe potAnA azvane e raste AgaLa haMkAryo, e vaNikamAM bhayanuM nAmanizAna nahotuM, chatAM e sAvadha to pUrepUro hato. kAraNa ke A pradezanI bhayaMkaratAno ene barAbara khyAla hato. thoDI paLo pasAra thaI. thoDo pradeza kapAyo ane gIca jhADI zarU thaI. e ghoDesavAra have vadhu sAvadha thaIne AgaLa vadhavA mAMDyo, paNa thoDo vadhu rasto kapAtAM ja jhADImAMthI bukAnIdhArIonuM eka ToLuM ekAeka bahAra rastA para dhasI AvyuM. e ToLAnA saradAre eka rADa nAkhI : are ! vANiyA Ubho rahI jA. amArI sAme A rIte ghoDA para caDIne AgaLa vadhatAM tane zarama paNa nathI AvatI? vaNike sAvadha thaIne zUrAtanathI javAba vALyo : mane rokanArA tame vaLI koNa? huM mArA raste jaI rahyo chuM. meM tamAro koI aparAdha karyo nathI, pachI mAre zarama ke bIka rAkhavAnI jarUra ja zI che? lUMTArAonA saradArane thayuM ke, A vANiyo vAtathI nahi, lAtathI ja mAne evo lAge che ! ethI eNe kahyuM : e tArI DAhIDamarI vAto tArI pAse rAkha. ame to A vananA rAjA chIe, amArI rajA vinA tuM pagaluM paNa AgaLa nahi vadhI zake ane tArI pAsethI badhuM lUMTI lIdhA vinA ame tane rajA ApIe ema nathI ! bola, tuM kyAMthI Ave che? ane A keDe poTalI zAnI bAMdhI che? maMtrIzvara vimala ra0 13 kATA ka A
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaNika to satya ane saccAInI mUrti hato. eNe kahyuM : bolavuM ja paDe to jUThuM na bolavAnI mAre bAdhA che, huM paradezathI kamAIne mArA gAme jaI rahyo chuM ane A keDe meM e badhI kamANI bAMdhI che. bolo, have tame zuM karavA-kahevA mAMgo cho ? aTTahAsya sAthe javAba maLyo : vANiyo thaIneya amane pUche che ke, have tame zuM karavA mAMgo cho ? ame lUMTArA chIe. amAro dhaMdho lUMTavAno che, ATalI vAta parathI badhuM samajI jA, vANiyA ! nahi to ahIM dhiMgANuM macaze. tuM ekalo che. ame traNa chIe, ethI paiso ane prANa : A baMne khovAno vakhata na Ave, ema karavAmAM ja kharI vANiyAbuddhi che ! NikathI have na ja rahevAyuM, eNe paNa paDakAranI bhASAmAM kahyuM : tame lUMTArA cho, mATe ja to meM Avo prazna karyo che ! bolo, tame have zuM karavA mAMgo cho ? 'zuM karavA zuM ? tane lUMTavA mAMgIe chIe !' badhA ja lUMTArA ekI sAthe bolI UThyA. emanA aTTahAsyanA paDaghAthI AkhuM jaMgala jAgI UThyuM. e viNaka paNa kaMI kama na hato ke, A rIte e lUMTAI jAya ! eNe kahyuM : lUMTAya e bIjA, A vANiyo nahi. tame jo sIdhI rIte madada mAMgatA ho, to A AkhI poTalI dAnamAM ApI devA taiyAra chuM, paNa jo tame vAMkAIthI ke baMdUkanI aNI batAvIne mArI pAsethI A poTalI paDAvI levA mAMgatA ho, to aMdarano mAla to zuM, paraMtu A bAMdheluM kapaDuM paNa ApavAnI mArI taiyArI nathI ! lUMTArAone thayuM ke, A vANiyAnI casakI gaI lAge che. ethI ja kamANIno bheda khullo karI daIne A rIte A baDAI hAMkI rahyo che ! emaNe potAnI Teka darzAvatAM kahyuM ke, dAnamAM le, e bIjA, vananA A rAjAo kadI paNa koInI sAme hAtha laMbAvavAmAM samajyA 14 Abu tIrthodvAraka
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI ! mATe have amane chellI vAra barAbara sAMbhaLI le ke, kAM A badhuM dhana amArA caraNe mUkI de athavA to amArI sAthe laDavA taiyAra thaI jA ! bolavAmAM bahAdura to ghaNA hoya che, joIe have tArI bahAdurI bolavA pUratI ja che ke.... lUMTArAo vAkya pUruM kare, e pahelAM to pelo vaNika potAnA ghoDA parathI kUdIne nIce jamIna para AvI Ubho, potAnA bhAthAmAM pAMca bANa hatAM, emAMthI be bANa dIvAsaLInI saLInI jema bhAMgIne eNe pheMkI dIdho ane bahAdurIpUrvaka eNe paDakAra karyo ke, bolo, mArI sAthe laDavA ane baLAbaLanI parIkSA karavA koNa taiyAra che? tame ema na samajatA ke, DhIlI khIcaDIno khAnAro A vANiyo mAtra bolavAmAM ja bahAdura che ! A hAtha jema trAjavuM jhAlI zake che, ema talavAra paNa tANI jANe che. A kAyAne jema dukAna phAve che, ema yuddhanA medAnamAM ghUmavuM paNa phAve che. ghoDA parathI nIce UtarI paDIne e vaNike je kaMI karyuM, enI parathI lUMTArAone lAgyuM ke, A vANiyo kAM pUrepUro parAkramI hovo joIe, kAM to pUrepUro pAgala hovo joIe ! nahi to laDavAno lalakAra karIne Ama ghoDA parathI koI nIce UtarI paDe kharuM? temaja A rIte bANa bhAMgIne pheMkI de kharuM? lUMTArAo vicAramagna ane gaMbhIra banI gayA. thoDI vAra pachI emaNe pUchyuM : vANiyA! laDaje pachI, pahelAM tuM amane e jaNAva ke, tuM ghoDA uparathI nIce kema UtarI paDyo, temaja be bANane te bhAMgIne pheMkI kema dIdhAM? amane atyAre dhana lUMTavAnI jeTalI utAvaLa nathI, eTalI utAvaLa A be vAta pAchaLanuM rahasya jANavAnI che ! potAnAM dhanuSya-bANane jarA AghAM mUkIne vaNike kahyuM : to sAMbhaLI lo. huM jaina chuM, koInI hiMsA nahi karavAnI mAre pratijJA che, kadAca sva-bacAva mATe saMgrAma khelavAno avasara AvI ja lAge, to eka vyakti para ekathI vadhu bANa nahi choDavAnI mArI Teka che, temaja maMtrIzvara vimala re 15
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ anItithI yuddha nahi karavAnI mArI dRDha niSThA che. tame nIce UbhA ho ane huM ghoDe caDhIne laDuM, e anIti gaNAya. tame traNa cho ane mArI pAse bANa pAMca hatAM, ethI kadAca bhAgyayoge mAruM ekAda bANa niSphaLa jAya, ane bIjI vAra kadAca bANa choDavA mAruM mana lalacAI jAya, to pratijJA-bhaMga thAya. A be kAraNosara huM ghoDA parathI nIce UtarI gayo, temaja be bANa meM bhAMgIne pheMkI dIdhAM. lUMTArAo mATe to A badho jUnI AMkhe navo tamAzo hato. A vANiyo emane koI judI ja mATIno lAgyo, ethI paDakAranI bhASA paDatI mUkIne premanI bolIno Azaro letAM emaNe pUchyuM : tane zuM tArI jAta ane javAMmardI para ATalo badho vizvAsa che? zuM tArAM traNa bANathI ame traNe vIMdhAI ja jaIzuM? amAre tAruM pArakhuM karavuM che, tuM kharekhara jo Avo ja bANAvaLI hoya, to sAme AkAzamAM UDatA pelA paMkhIne bANa mArIne paTakI batAva, to ame mAnIe ke, tuM kharekharo bANAvaLI che ! dharmane dhakke caDAvIne AbarU meLavavAnI ghelachA e vaNikamAM nahotI, eNe rokaDo javAba vALyo ke, e paMkhIe mAro zo aparAdha karyo che ke, ene huM bANathI vIMdhuM ! mAre to tamArI sAmeya laDavuM nathI, paNa tame laDavAnI pharaja pADo cho, eTale nachUTake mAre dhanuSabANa para hAtha mUkavo paDe che ! mArI bANa-zaktinI parIkSA tamAre karavI ja hoya, to eka nirdoSa rasto che. lo, A mArI motInI mALA ! A mALA laIne tamArAmAMno eka mANasa mArI najara pahoMce, eTale dUra jaIne Ubho rahe. pachI potAnA mAthA para e A mALA mUkI de. huM ahI UbhA UbhA mAruM bANa evI rIte mUkIza ke, e mANasano eka vALa paNa vAMko na thAya ne mAruM bANa e mALAne laIne AgaLa vadhI jAya. lUMTArAonA Azcaryane avadhi na rahI. A prayoga jokhamI hato, chatAM emAMno eka lUMTAro taiyAra thaI gayo. e mALA laIne dUra jaIne 19 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ubho ane badhAnA Azcarya vacce vaNike eka bANa evuM choDyuM ke, pelA lUMTArAnA eka vALane paNa vAMko karyA vinA motInI mALAne laIne e dUra dUra cAlyuM gayuM ! AvI bANakaLA para lUMTArAono AgevAna ApharIna thaI gayo, eNe dUra UbhelA potAnA eka sAthIne kahyuM ke, e bANa ane motInI e mALA laIne tuM jaladI ahIM AvI jA. ApaNe A kaLAvAnanI kaMIka kadara karIe ! motInI mALA levA janArano prayAsa niSphaLa na jAya, e dRSTithI vaNike kahyuM : e mANasa Ama cAlato ja jaze, to motInI mALA laIne pAcho kyAre pharaze ? mAruM e bANa ochAmAM ochuM ahIMthI gAuthIya vadhu dUra gayuM haze, mATe mAro A ghoDo laIne koIne e mALA levA mokalo. e ghoDo paNa kharekhara ghoDo ja hato ! enA pagamAM pavanano vega hato. eka lUMTAro e ghoDA para gayo ane thoDI vAramAM bANa temaja motInI mALA laIne e pAcho Avyo. lUMTArAonA saradArane thayuM ke, AvA kaLAvAnane lUMTavAno nA hoya, AvAnI to lAgaNI jItavAnI hoya ! ethI vaLatI paLe eNe kahyuM ke amAre tamArA dhananI jarUra nathI. paNa amArI ATalI eka mAMgaNI jarUra svIkArazo : jyAre tame ema sAMbhaLo ke, vanarAja cAvaDo rAjagAdIe beTho che, tyAre tame vinA vicAre mArI pAse cAlyA Avajo ! tamArA jevA baLavAna ane kuLavAna mANasanA hAthamAM maMtrIpada hoya, to A gurjarane ajeya rASTra banatAM koI rokI zake nahi, tamAruM nAma zuM? A sAMbhaLIne e vaNika saradAranA page paDatAM gaLagaLA sAde bolyo : zuM vanarAja Apa pote ja cho ? samagra gurjara rASTra Aje jenAmAM potAnA ajeya tAraNahAranuM kalpanA-darzana meLavIne amara AzAnA jhUle jhUlI rahyuM che, e vanarAja-cAvaDA zuM Aje atyAre mArI para rIjhayA che ! Apane vaLI vanavAsI banIne Avo maMtrIzvara vimala ra0 17
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATha bhajavavAnI koNe pharaja pADI ? mane loko 'cAMpo vANiyo' tarIke oLakhe che. vanarAja cAvaDAe bukAnI choDIne jyAre badhI ja kahANI TUMkamAM kahI saMbhaLAvI temaja aNanama gurjara rASTra sarjavAnI je svapna sRSTi dina-rAta potAnI AMkhamAM ramatI hatI, enuM eNe digdarzana karAvyuM, tyAre to e cAMpo vANiyo vadhu gadgada banI UThyo ane potAnI tamAma kamANI sAmethI vanarAja cAvaDAnA caraNe kurabAna karatAM eNe kahyuM : mAruM A dhana dharma ane saMskArane sudRDha banAvavA kAjenA ApanA A abhiyAnamAM atyAre kAma nahi lAge, to pachI kyAre lAgaze ? vadhu dhananI jarUra paDe, to mane niHsaMkoca saMketa pAThavajo. ghare ghaNuM paDyuM che, mATe aNInA avasare mane jarUra yAda karajo ! badhAnI AMkho AMsubhInI banI gaI ! vananA vAsI vanarAja cAvaDAnI e maMDaLI vAdaLa pAchaLa chupAI jatA caMdranI jema jhADI pAchaLa adRzya banI gaI ane cAMpo vANiyo potAnA raste AgaLa vadhI gayo. AkAzanA AMgaNe amAsI aMdhArAM gherAI rahyAM hatAM. AkhuM kAkara gAma nidrA-devIne khoLe ArAmathI poDhI gayuM hatuM, paNa A vakhate lUMTArAonI eka ToLInI AMkhamAM UMgha nahotI, kAraNa ke kAkaranA samRddhizALI eka zeThanA ghare khAtara pADIne lUMTa calAvavAnI yojanA vicArAI gaI hatI ane AjanI rAte ja e yojanA amalamAM mUkavAnI hatI, madharAtanI Alabela pokArAI ane lUMTArAnI ToLIe khAtara pADIne zeThanA mahelamAM praveza karyo. aDhaLaka dhanathI bharyo-bhAdaryo e bhavya mahela hato ane cauryakaLAnA pUrA abhyAsI e lUMTArAo hatA, ethI thoDI ja vAramAM ThIka ThIka dhana lUMTIne sau pAchA pharavAnI taiyArI karI rahyA, paNa tyAM ja ekAeka saradAranI eka AjJA chUTI : huM nimakaharAma nathI ke, je Abu tIrthoddhAraka 18
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharamAMthI meM thoDuM paNa khAdhuM hoya, tyAM lUMTa calAvuM ! mATe lUMTanI A badhI ja lakSmI ahIM mUkI daIne pachI ja bahAra nIkaLavAnuM che ! banyuM hatuM evuM ke, e saradArano hAtha aMdhArAnA kAraNe eka mATalA para paDyo, eNe mAnyuM ke A carU hovo joIe ane aMdara kImatI mAla rAkhavAmAM Avyo hovo joIe. ethI saradAre jhaDapathI aMdara hAtha nAkhyo, to enA hAthamAM dahIM AvyuM. e mATaluM dahIMnuM hatuM. hAthanI saphAI karavI anivArya hatI, ethI saradAre dahIM cATI jaIne hAtha sApha karyo. paNa pachI e saradArane tarata ja vicAra Avyo ke, khAdhuM hoya, tyAMno khajAno kema lUMTAya? ane lUMTanI badhI ja lakSmI mUkI devAnI AjJA chUTI, e mujaba e rAte sau khAlI hAthe ja pAchA pharyA. bIjA divasanI savAra thatAM ja kAkara gAmanA e zeThanA gharamAM "corI corInI pharIyAda UThI. paNa thoDI ja vAramAM saue Azcarya anubhavyuM. kAraNa ke lUMTanI tamAma lakSmI to akabaMdha ja paDI hatI. zeThanI putrI zrIdevI AvI ajabanI corIno bheda gotavA gharamAM ghUmI vaLI, peluM mATaluMya enI najaramAM paDyuM, enA bahAranA bhAgamAM dahIMnA chAMTA paDyA hatA. eNe aMdara najara karIe to ghInI jema jAmelA dahIMmAM aMkita thayelo eka paMjo dekhAyo. rekhA-zAstranI sArAmAM sArI jANakArI enI pAse hatI. paMjAnI rekhAo joIne enA Azcarya ane AnaMdano pAra na rahyo. ene thayuM ke, nakkI A cora koI moTo mANasa hovo joIe. ethI game te rIte eno bheTo pAmavA e jhaMkhI rahI. zrIdevInI A jhaMkhanA lUMTArAono pelo saradAra kyAMkathI kaLI gayo, ne pAko baMdobasta karIne e eka rAte zrIdevIne maLavA Avyo. zrIdevIe pUchyuM : A vaLI kevI cauryakaLA ! lakSmI lUMTIne ekaThI karI, paNa pachI ahIM ja mUkIne kema palAyana thaI gayA? maMtrIzvara vimala che 19
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ e saradAre javAba vALyo : cauryakaLA nahi, dharmakaLA bolo ! nimakahalAla-vRtti jALavavAnuM mahattva mAre mana vadhu hatuM. tethI ja ahIMnI kamANI ahIM ja mUkIne huM cAlyo gayo. zrIdevInI jijJAsA saMtoSavA e saradAre AkhI vAta vistArathI kahI batAvI. zrIdevInA AnaMdano pAra na rahyo. eNe kahyuM : mane tamArI bahena gaNajo. have saradAra jAtane chupAvI na zakyo. eNe kahyuM : vanarAja cAvaDo gurjara rASTrano rAjA banavAno che, evA samAcAra maLe, tyAre o mArAM bahena zrIdevI ! tame niHsaMkoca rAjyAbhiSeka mahotsavamAM cAlyAM Avajo. bahena tarIkenuM rAjatilaka A bhAI tamArI pAse ja karAvaze. zrIdevInA Azcaryano pAra na rahyo. e bolI UThI : zuM mane bhAI tarIke saMbodhanAra tame pote ja vanarAja cAvaDA cho ? tamAro A vanavAsa-guptavAsa kyAre pUrNa thaze ? vanarAje badhI vAta vistArathI karI. tyAre gurjara rASTrano pAyo pUravA banatI Arthika madada karIne e bhAIne bahene AMsubhInI vidAya ApI. -0 - AThamI sadIno prAraMbha thayo, AMgaLInA veDhe gaNAya, eTalAM enAM varSo hajI vItyAM nahotAM, tyAM to aNahillapura pATaNanI sthApanAnA ane enA para vanarAja cAvaDAnA rAjyAbhiSeka thavAnA samAcAra phelAtAM gurjara rASTranI prajAmAM jANe koI navo ja prANa purAyo, ane muhUrtanI e veLA AvI pahoMcatAM, vanarAjano aNahillapura pATaNanA rAjya-siMhAsana para abhiSeka thayo, tyAre rAjatilaka karavA kAkara gAmanI e zrIdevI hAjara hatI ane e cAMpo vANiyo paNa A mahotsavamAM sAmela hato. vanarAja cAvaDAe cAMpA vANiyAne maMtrI mudrAthI maMDita karyo. 20 9 Abu tIrthoddhAraka
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjyAbhiSekanuM kArya patyA bAda navA vasAvelA aNahillapura pATaNane samRddha banAvavA vanarAja cAvaDAe AsapAsamAM vasatA anekAneka viziSTa mahAnubhAvone A navI nagarImAM nivAsa karavA dvArA gurjara rASTranA pAyAne majabUta banAvavAnuM kartavya adA karavA kAje AmaMtraNa pAThavyAM. ene mAna ApIne samagra gujarAtamAMthI anekAneka zaktio ane samRddhiono pravAha aNahillapura pATaNa tarapha vaLyo. AvuM ja eka AmaMtraNa gAMbhumAM vasIne thoDA ja varSomAM paisA ane pratiSThAthI samRddha bananArA nInA zreSThIne paNa maLyuM. UgatA sUrajane koNa na name ? nInA zreSThI e AmaMtraNa svIkArIne vanarAja cAvaDAnA aNahillapura pATaNamAM AvyA, A Agamana koI evI zubha paLe thayuM ke thoDA ja vakhatamAM nInA zreSThInA suputra lahirane maMtrIpadathI maMDita banAvavAnAM vicAra cakro gatimAna banI gayAM. maMtrIzvara vimala 20 21
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurjara rASTrano ghaDavaiyo CHOO099 vikramanI AThamI sadInA uttarAddha cAlI rahyo hato. A samaye kAnyakubba-kanojamAM bhUyarAja bhUvaDanuM pratApI zAsana tapI rahyuM hatuM. emanI najaramAM gurjara rASTra para jaya meLavIne rAjA jayazikharIne parAjaya ApavAnI lipsAnA aMgArA varSothI prajavaLI rahyA hatA. e vakhate paMcAsara jAhojalAlInA sarvocca zikhare pahoMceluM hatuM. gurjara rAjayamAM vaDhiyAra tarIke oLakhAtA pradezamAM AvelA paMcAsaranagaramAM jayazikharI rAjya karI rahyA hatA.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayazikharI parAkramanA avatAra samA hatA. tyAre paMcAsaramAM zrI pArzvanAtha prabhunuM bhavya jinAlaya hatuM, je paMcAsaranI pratiSThAmAM ThIka ThIka vadhAro karatuM hatuM. jayazikharIne potAnI paristhitino pUro khyAla hato, eo jANatA hatA ke, paMcAsara kanojanI AMkhamAM kaNAnI jema khUMcI rahyuM che. ethI game tyAre yuddhanI nobata gagaDI UThavAnI zakyatA-saMbhAvanAthI eo paricita hatA. ane A saMbhAvanA eka dahADo kaTokaTInI paLe ja saccAInuM rUpa pAmavA sajja banI ! kanoje paMcAsaranI sAme jyAre yuddha jAhera karyuM, tyAre jayazikharInI rANI rUpasuMdarI garbhavatI hatI, enI kUkhe gurjara rASTrano koI ghaDavaiyo ghaDatara pAmI rahyAnI jayazikharIne zraddhA hatI. yuddhanI nobato ekAeka vAgI cUkI, ethI rUpasuMdarInI surakSAno vicAra karavAno koI avakAza ja na rahyo, A to yuddhano mAmalo hato. jayaparAjayanAM gaNita jyAM gothAM khAI jAya, evI kaTokaTInI e paLe kartavyane adA karavA rAjA jayazikharI taiyAra thaI gayA ne kanoja-paMcAsara vacceno e saMgrAma thoDA ja samayamAM khUnakhAra banI gayo. e jaMgamAM Amane-sAmane namato raheto vijayano vAvaTo aMte kanoja tarapha namyo. rAjA jayazikharI vIra-mRtyune varatAM ja gurjara rASTra para kanojanI ANa pharI vaLI. - rAjA jayazikharInA maMtrIo yuddhanI bhISaNatA parathI bhAvino bheda pAmI gayA hatA. emane mana paMcAsaranA rakSaNa karatAM, paMcAsaranA bhAvi rAjavInuM rakSaNa vadhu mahattvanuM hatuM. ane e mATe rANI rUpasuMdarInuM jatana kALajAnI koranI jema karavuM Avazyaka hatuM. ethI rANI rUpasuMdarIne surakSita sthAne mokalavAnI vyavasthA thaI gaI hatI. A pachI paMcAsara kanojanA kabajAmAM cAlyuM gayuM hatuM, eno maMtrIone mana saMtoSa hato. jayazikharInA mRtyu bAda gurjara rASTra mATe asmitA ane svataMtratA khovAno avasara Avyo ane paMcAsara para bhUvaDa rAjavInI ANa pharI vaLatAM samagra gurjara kanojanA kabajA heThaLa AvI gayuM. maMtrIzvara vimala cha 23 bhAva rAjavInuM rakSaNa karI koranI jema nI vyavasthA
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANI rUpasuMdarIne zodhavA kanojanA sainye khUba khUba mahenata karI, kAraNa ke enI kUkhe ghaDatara pAmI rahelI koI zaktinI bhALa rAjA bhUvaDane maLI cUkI hatI, paNa maMtrIoe evI kuzaLatAthI rANInI surakSAno vyUha ghaDI kADhyo hato ke, paMcAsaranI najIkanA pradezamAM ja rUpasuMdarInA vasavATa hovA chatAM kanojanA sainyane enI gaMdha paNa na AvI ane gurjara rASTrano e ghaDavaiyo hemakhema bacI javA pAmyo. 'caityavAsa'nI bolabAlAno e paNa eka yuga hato. vikramanI AThamI sadIno uttarArdha jema jema AgaLa vadhato gayo, ema ema 'caityavAsa jANe gharavAsa'nuM vadhu ne vadhu vikRta rUpa pakaDavA mAMDyo hato. caityavAsanI paraMparAmAM thayela keTalAka AcAryo zaktizALI hatA, eTale rAjAo, maMtrIo vagerene bhakta banAvIne e e rAjAonI rAjyahadamAM suvihita sAdhuo AvI paNa na zake, evI hadabaMdhI karAvavAmAM eone saphaLatA maLatI hatI. bhagavAna zrI mahAvIradevanA zramaNa saMghamAM vi. saM. 472 sudhI vanavAsanI maryAdA barAbara sacavAI rahI. cAMdrakulanA pU. AcAryadeva zrI samaMtabhadrasUrijIno gaccha vanamAM vasIne tapa-japa karato hovAnA kAraNe ja 'vanavAsI-gaccha' tarIke prasiddhi pAmyo, tyAre nAgendra, caMdra, nivRtti ane vidyAdharakula AdinA ane zramaNo vanamAM vasyA hatA ane ekAMtamAM anerI AtmasAdhanA karavA dvArA jaina zAsananI jAhojalAlI vadhAravAmAM nimitta banyA hatA. paNa vi. saM. 472 pachI A paristhitimAM dharakhama palaTo Avyo ane caityavAsa eTale ke nagaramAMupAzrayamAM vasavAnuM zarU thayuM. caityavAsano A prAraMbha tyAre sAva 'maThavAsa' ke 'gharavAsa' jevo banyo na hato, caitya eTale ke upAzrayamAM vasavA chatAM tyArano sAdhusaMgha satata vihArI rahyo hato, paNa dhIme dhIme vihAra baMdha thavA mAMDyo ane 'caityavAsa' vadhu dUSita banavA mAMDyo. 24 2 Abu tIrthoddhAraka
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekavAra bhojana, pratilekhanAdino tyAga, palaMga, joDA, vAhana Adino upabhoga, pratimAjInI pUjA, saMsAranI siddhi mATe tapa Adi dharmakriyAono phelAvo, locanA kaSTane tilAMjali, devadravyano bhogavaTo, maMdira-upAzrayanA nirmANamAM sIdho saMbaMdha, snAna-vilepana dvArA deha zobhA, jyotiSa-nimitta vaidaka temaja maMtra-taMtrano chUTathI upayoga, rAjAonA mananuM raMjana, rAjakIya pravRttimAM UMDo rasa, dhana saMgraha ityAdi aneka jAtanI zramaNa-jIvananI ghAtaka pravRttiono akhADo 'caityavAsa'nuM rUDuM rUpALuM nAma dharIne tyAre vikasI rahyo hato. TUMkamAM vezanI vaphAdArInuM visarjana ane mukhyatve jAtanI jAhojalAlInuM sarjana : A be pAsAM dharAvatI e 'caityavAsa-pravRtti' hatI. kALI kALI vAdaLIne paNa jema rUperI kora hoya che, ema AvA 'caityavAsa' pAse paNa thoDuMghaNuM vakhANI zakAya; evuM eka UjaLuM pAsuM hatuM. caityavAsamAM thayelA paNa vidvAna AcAryo tyAre rAjAone pratibodhIne jaina-tIrtho, jainamaMdiro Adine samRddha banAvavA uparAMta AgamAdi sAhityaneya TIkA vagerenI racanAthI maMDita banAvatA hatA. potAnA jIvanamAM zithilAcAranI chellI mAtrA hovA chatAM sAhityanI e racanAmAM ghAla-mela karyA vinA Agamokta zramaNa jIvana AdinI e AcAryo suMdara puSTi karIne potAnI zrutaniSThAne vaLagI rahyA hatA. (itihAsa kahe che ke, A caityavAsI AcAryonuM jora evuM vadhavA pAmyuM ke, emaNe rAjAone vaza karIne, e e gAma-nagaromAM sArA sAdhuono praveza paNa baMdha karAvI dIdho. eka vakhata evo Avyo ke, aNahillapura pATaNamAM suvihita sAdhuonuM Agamana sAva sthagita thaI gayuM. jyAre caMdrakulIna pU. A. zrI jinezvarasUrijI mahArAja ane pU. A. zrI munisuMdarasUrijI mahArAja ghaNuM kaSTa veThIne pATaNamAM pravezyA, tyAre rAjA durlabharAjanuM rAjya hatuM, emaNe potAnA upadeza dvArA sAcA sAdhuonuM svarUpa samajAvIne 'caityavAsa'nA pAyAne jarAka DhIlo pADavAmAM saphaLatA meLavI, tyAra bAda gurjara cakravartI zrI maMtrIzvara vimala 25
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddharAja jayasiMhanA samayamAM to "caityavAsanA e pAyA mULamAMthI hacamacI UThyA ane pATaNamAM suvihita sAdhuonuM gamanAgamana meghamALAnI jema sAva apratibaMdhita banyuM. "caityavAsanI sAme paDavAmAM tyAre suvihita sAdhuone ghaNI ghaNI musIbato paDatI. chatAM zAsanane samarpita aneka sUrivaroe A javAbadArI jIva ane jAtanA jokhameya adA karI. suvihita ziromaNi pUjya AcAryadeva zrI haribhadrasUrijI mahArAja AdinuM aMtara "caityavAsanI zithilatAnA darzane raDI UDyuM ane e saue kaDaka zabdomAM "caityavAsanI saNasaNatI samAlocanA karI. pU.A. zrI haribhadrasUrijIe mukhyatve svaracita "saMbodha prakaraNa' nAmaka graMthanA "gurvAdhikAra"mAM caityavAsa sAme je puNyaprakopa ThAlavyo che ane zithilatAno ughADe choga UdhaDo laIne, je jabarI jhIMka jhIlavA dvArA satyanuM samarthana karyuM che, enA vAcana uparathI "caityavAsanA kAraNe vikRta banI gayelI tatkAlIna paristhitino ThIka ThIka khyAla AvI zake che. enuM vAcana karanArA vartamAnakAlIna AtmanirIkSakane evI vyathA pedA thayA vinA nahi rahe ke, e caityavAsa thoDAghaNA aMze Aje punaH jUjavA rUpe kyAMka kyAMka punarjIvana dharavA nathI maLI rahyo chuM?). nAgendra nAmanA gacchamAM thayelA prabhAvazALI pU. AcAryadeva zrI zIlaguNasUrijI A caityavAsI-paraMparAnA ja eka vAhaka hatA. eo bahudhA paMcAsaramAM rahetA. caityavAsa vArasAmAM maLelo hovAthI rAjAo Adine maMtra-taMtrathI AkarSavAnI zaktionA e dhaNI hatA. eka vAra eo paMcAsaranI AjubAjunA pradezamAM thaIne vihAra karI rahyA hatA. bharajaMgala zarU thatAM emanI AMkhe je eka dazya nihALyuM, tethI temanI AMkha AnaMda ane AzcaryathI bharAI gaI. aparAdhaMno samaya hato. sAme eka ghaTAdAra vRkSa hatuM. enI DALI upara eka jhoLI bAMdhavAmAM AvI hatI ane eka jAjaramAna prauDha nArI e jhoLImAM sUtelA bALakanI sArasaMbhALa laI rahI hatI. 26 96 Abu tIrthoddhAraka
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azcarya e vAtanuM hatuM ke, sUrya namI rahyo hato, chatAM e jhoLInI AsapAsanA pradeza upara taDako paDato na hato, jANe koI adazya hAtha, adazya chatra laIne taDakAthI e bALakanuM rakSaNa karI rahyA hatA. zrI zIlaguNasUrijI A Azcarya joIne UbhA rahI gayA, eo e jhADa pAse pahoMcyA ane emaNe pUchavA mAMDyuM ke, A bALakanuM nAma zuM che ? ane AvA bharajaMgalamAM tamAre zA mATe vasavAno vakhata Avyo che ? jaina sAdhunI raheNIkaraNI para tyAre saune akhUTa vizvAsa hato. ethI pelI jAjaramAna nArIne thayuM ke, AmanI AgaLa badhI vAta karavAmAM jarA paNa gabharAvA jevuM nathI ! sukhonI smRtimAM jema haiyAne harSathI bharI devAnI tAkAta hoya che, ema duHkhonI yAda dilane dardathI bharI mUkavA samartha hoya che. ethI dilane jarA majabUta banAvIne pelI strIe potAnI vItaka kahevAno prAraMbha karyo. "mahArAja ! mArI vItaka khUba lAMbI che, eTaluM ja nahi, enI guptatA para gurjara rASTranI bhAvi bhavyatA paNa AdhArita che. paraMtu ApanA jevA saMsAratyAgI AgaLa haiyuM kholavAmAM zo vAMdho ? mATe Apa jarA nIce birAjo, to huM zAMtithI dilanAM dvAra kholIne badhI vedanA vyakta karI zakuM !' zrI zIlaguNasUrijIe eka jhADanI nIce potAnuM Asana bichAvyuM. A rIte eka noMdhArI nArI sAthe vAtacIta karavI, e zramaNano dharma nahoto. paNa eo to caityavAsanA saMskArane varelA hatA. ethI emaNe kahyuM : je hoya, e khullA dile kahI nAkhajo. tame eTaluM nakkI mAnajo ke, tamArI vedanAnuM A prakaTIkaraNa, jaLa mATe ASADhI megha tarapha mITa mAMDatA cAtaka jevuM saphaLa nIvaDaze ! prauDha vaya hovA chatAM jenI dehanI DALIe kAMtinI koyalo paMcama svara AlApI rahI hatI, evI e nArIe kahevA mAMDyuM; maMtrIzvara vimala 27
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mahArAja ! A bhUmi para khelAI gayelA chellA yuddhanI vAtathI to Apa paricita ja hazo? ane yuddha bAda gurjara rASTrano nakazo je jhaDapathI palaTAI gayo, enI badhI ja vAto paNa Apa pUrepUrI jANatA ja hazo?" zrI zIlaguNasUrijI rAjakIya raMgathI pUrA paricita hatA, emane zaMkA paDI ke, A nArI jayazikharI rAjAnI rANI to nahi hoya ne ? nahi to Ama AtmakathAnA gaNeza karatAM rAjakIya vAtone A kema yAda kare ? emaNe kahyuM : hA. A badhA rAjakIya raMgothI huM barAbara paricita chuM. kharekhara jayazikharI gayA ane gujarAtanA mAthe panotI beThI ! nahi to Ama kAcI paLamAM gujarAta kanojanA kabajAmAM cAlyuM jAya kharuM ? Ama hovA chatAM gurjara rASTranA cAhako e AzAne AdhAre jIvana jIvI rahyA che ke, ApaNI mahArANInI kUkhamAM AkAra letI kAyA, kadAca evI zakti laIne kema na avatarI hoya ke, je zaktinuM jAgaraNa A bhaMgAramAMthI zata zata zRMgAranuM pharIthI nirmANa karI zake !" pelI nArInI AMkhano khUNo AMsuthI bhIno banyo. pAlavanA cheDethI e AMsune chupAvatA eNe khUba ja dhImA sAde kahyuM : mahArAja ! e rUpasuMdarI huM pote ja ! mahAmaMtrIonI kunehathI huM AbAda bacI gaI ! gurjara rASTrano e bhAvi ghaDavaiyo zuM A pAraNiye poDhyo che? rANIjI ! cokkasa A pAraNiye e ja jhUlato hovo joIe, nahIM to sUryano A apratihata pratApa Ama aTakI zake kharo ? mane A camatkAre ja ahIM rokI rAkhyo, thayuM ke sUryane paNa potAno tApa saMharI levAnI pharaja pADatuM A bALaka bhAgyazALI hovuM joIe, ethI meM tamane ekasAmaTA be prazno pUchI nAkhyA !" rUpasuMdarI zrI zIlaguNasUrijInA vyaktitvamAM jANe potAnA pitAjI jevuM vAtsalya joI rahI. eNe kahyuM : hA. mahArAja ! mAro bAluDo ahIM ja vananA A sAmrAjyamAM poDhI rahyo che. meM sAMbhaLyuM che ke, Apa jabarA jyotiSI cho. mAro A lADakavAyo vi. saM. 7para 28 Abu tIrthoddhAraka
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA A varSamAM, vaizAkhanI pUname janmyo che. to A tithi parathI enuM bhAvi bhALIne mane kaho ke, AnA bhAlamAM zuM lakhyuM che ? rUpasuMdarI UbhI thaI ane pAraNiye poDhelA e bALane kALajAnI koranI jema jhAlIne sUrijI pAse lAvIne e punaH besI gaI. e bALakanA moM para evuM teja jhaLahaLI rahyuM hatuM ke, jene jotAM sUryanI tejasvitA ane caMdranI zItalatA yAda AvI jAya ! zrI zIlaguNasUrijI thoDI paLo sudhI e bALakane joI ja rahyA, joI ja rahyA ! pachI e bolyA ke, rANIjI ! vananA A rAjAnuM bhAvi to ghaNuM baLavAna che. kAM A mahAna dharmAcArya thaze, kAM A gurjara rASTrano mahAna ghaDavaiyo rAjA thaze. AnuM nAma zuM rAkhyuM che? "mahArAja ! nAma to hajI pADyuM nathI, paNa ApanA moMmAMthI hamaNAM je zabdo nIkaLyA, e mane khUba gamI gayA che. mATe AjathI have mArA A lADakavAyAne huM "vanarAja' nA nAme ja bolAvIza mahArAja ! bhUvaDanA guptacaro hajI amArI zodhamAM bAjanI AMkhe ghUmI rahyA che. ethI e to kaho ke hajI du:khanA AvA A dahADA kyAM sudhI veThavA paDaze ?" zrI zIlaguNasUrijI "vanarAja'nA bhAla para camakatA teja aMbarathI aMjAI jaIne vicArI rahyA hatA ke, A rANIne jo Azraya ApavAmAM Ave ane A vanarAjanA jo pitA banavAmAM Ave, to jainazAsananI mahAna prabhAvanA karanArI eka zaktinuM sarjana karI zakAya. ethI emaNe kahyuM : rANIjI, tamArA duHkhanA dahADA have gayA ja samajo ! thoDA divasa pachI paMcAsaranA jainacaityamAM tame Avajo. zrI pArzvanAthaprabhunA e caityanI pAse ja amAro upAzraya che. tame tyAM Avajo, pachInuM badhuM ja thaI paDaze. rUpasuMdarIe tahatti' karIne A vAta svIkArI lIdhI. zrI zIlaguNasUrijI rANIno sadbhAva laIne ane potAnuM mana tyAM mUkIne AgaLa vihAra karI gayA ! - - maMtrIzvara vimala 26 29
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAsaranA upAzrayanA eka vizALa khaMDamAM birAjamAna zrI zIlaguNasUrijInI samakSa saMghanA AgevAna zreSThIo natamastake khaDA hatA ane sUrijI eone kahI rahyA hatA : juo, A nArIratnane Azraya ApavA jevo che ane A bALakane sagA dIkarAthIya savAyA sneha sAthe uche2vA jevo che. vAta bahAra jAya nahi, eno pUro khyAla rAkhajo ! A mA-dIkarAne oLakhyAM ? A rANI rUpasuMdarI che ane A vanarAja che. tame Ane sAmAnya na samajazo. gurjara rASTranA ghaDavaiyA thavAnA athavA to jainazAsananA jyotirdhara banavAnA bhAgya-lekha AnA bhAla para lakhAyelA huM spaSTa vAMcI zakuM chuM. mATe A baMnene evI rIte sAcavajo ke, jethI Amane jarAya parAyApaNuM na lAge ane pAchuM AmanuM vyaktitva eTaluM ja gupta rahe ! saMghanA AgevAno eTalA badhA zANA hatA ke, emanA mATe ATalo izAro paNa ghaNA ghaNA arthano sUcaka banI gayo. divaso vItavA mAMDyA, ema vanarAja moTo thavA mAMDyo. vikAsa pAmatA zatadaLa-kamaLanI jema vRddhi pAmatA vanarAjane joIne manomana saMtoSa anubhavatI rANI rUpasuMdarI zrI zIlaguNasUrijInA upakAranA bhArane vadhu ne vadhu vahatI rahIne vanarAjanA bhAvi aMgenAM bhavya svapno nihALI rahI ! vanarAja zrI zIlaguNasUrijInI chatrachAyAmAM divasano ghaNokharo bhAga gALIne dharma-saMskArathI samRddha banato gayo. sUrijI enAmAM eka prabhAvaka jainAcAryanuM pratibiMba nihALI rahyA, paNa A pratibiMbanI pAtratA vanarAjamAM nahotI, eno spaSTa khyAla eka divasa sUrijIne aNadhAryo ja AvI gayo. prasaMga evo banyo ke, sUrijI pArzvanAtha prabhunA maMdiramAM darzana karI rahyA hatA. tyAM acAnaka emanI dRSTi ATha varSanA vanarAja upara paDI. maMdiramAM pharatA uMdara Adi derAsarane koI nukazAna na karI jAya, enI dekharekha rAkhavAnuM kAma vanarAjane soMpavAmAM AvyuM hatuM. paNa Abu tIrthoddhAraka 30
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ enuM kSAtrateja AvuM rakSAkArya adA karI zake kharUM ? vanarAja to kAMkarI vagereno prakhara prahAra karIne uMdarane mArI rahyo hato. enI gaNatarI evI hatI ke, jo uMdara jIvatA rahe, to jokhama UbhuM rahe ne ? enA karatAM jokhamanuM A mULa ja khatama thaI jAya, to pachI koI jokhamanI saMbhAvanA ja na rahe ? zrI zIlaguNasUrijI uMdara para kAMkarInA prahAra karatA vanarAjane joI gayA ane thoDAka nirAza thaIne vicArI rahyA ke, A saMskAro ja kahI jAya che ke, AnAmAM dharmanAyaka nahi, rASTranAyaka thavAnAM bIja paDyAM che, ethI have AnA mATe jinazAsananA jyotirdhara thavAnAM svapna nihALavAno koI artha nathI ! ane eka divasa rANI rUpasuMdarIne khAnagImAM bolAvIne emaNe e ghaTanA kahI saMbhaLAvyA bAda jaNAvyuM ke "rANIjI ! siMhabALane guphAmAM goMdhI na rakhAya ke ene jIvarakSAnA pATha paDhAvavAno parizrama na levAya. ema vanarAja have amArI chAyA karatAM enA mAmA surapALanI chAyAne mATe vadhu yogya hoya, ema lAge che. talavAra tANIne gurjara rASTranuM sudRDha nirmANa karavAnA enA bhAgyalekha che, ene bhUMsI nAkhIne tyAM dharmadhvaja dhAraNa karIne prabhAvaka dharmAcArya banavAnA lekha kotaravAno prayAsa karavAmAM na to DahApaNa che, ke na to emAM saphaLatA maLavAnI saMbhAvanA che ! ATalAmAM badhuM samajI javAnuM zANapaNa tamArI pAse che, mATe vadhu spaSTatA karavI jarUrI jaNAtI nathI. paNa eTaluM kahevAnuM dila rokI zakato nathI ke, vanarAja rAjA bane, tyAre ene eTaluM jarUra yAda karAvajo ke, ApaNI jIvana-velane UMce caDAvanAra koNa hatuM ane konA pIThabaLe ApaNe hemakhema rahI zakyA chIe ?' zrI zIlaguNasUrijIe aMtaranI vAta rajU karI dIdhI. rANI rUpasuMdarIe javAbamAM kahyuM : mahArAja ! ame koI paNa kALe Apano maMtrIzvara vimala 31
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ upakAra bhUlI zakavAnA nathI. vanarAja rAjA banaze, to enA dharmaguru tarIkenA padAdhikArI eka mAtra Apa hazo ! emAM Apa jarAya zaMkA na rAkhatA. Ape amane je ApyuM che, e na to koI ApI zakyuM che, temaja na to kAI ApI zakaze ! rANI rUpasuMdarInI AMkhe jhaLajhaLiyAM AvI gayAM. zrI zIlaguNasUrijInI hAlata paNa evI ja hatI. paNa e jhaLajhaLiyAM para pAMpaNano paDado hato. baMne chUTAM paDyAM. baMnenAM haiyAM A paLe jema bhArekhama hatAM, ema eka dRSTie eka akaLa paristhitino ukela AvI javAthI khAlIkhama banIne phUla jevAM phorAM paNa banI gayAM hatAM. 32 Abu tIrthoddhAraka - -
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ " le + - - ' : . ja A ja che ke a dina DI. ' ja jo ja . karI - - - te - kAze. re upara je - ' - jI - - - ja dAna A - kI sAmrAjyanuM sAkAra thatuM svapnA putranAM lakSaNa pAraNAmAM ane vahunAM lakSaNa bAraNAmAM ! A kahevata pAchaLa anubhavIonA akhUTa anubhavono artha samAvavAmAM Avyo che. | vanarAja game tema toya jayazikharI jevA pratApI rAjAno pharajaMda hato, kSAtravaTa ene vArasAmAM maLI hatI, dhiMgANAnAM gANAM ene dhAvaNa sAthe sAMbhaLavA maLyAM hatAM ane rAjyanA graha-lekha enA lalATe aMkAyelA hatA. ethI mAmA surapALanuM sAMnidhya sAMpaDatAM ja enuM kharuM rUpa khIlI UThyuM. thoDA ja varSomAM mAmA pAsethI bANa Adi zastravidyAmAM e
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAraMgata banI gayo. enA mAmA surapALa gurjara rASTranI vartamAna paristhitithI saciMta hatA ane gurjara rASTrane pharI gaurava apAvavAnAM svapno nihALI rahyA hatA. paNa ajeya rASTranA nirmANa mATe to senA joIe ane saMpatti vinA senAnuM sarjana kaI rIte thAya ? mATe eo lUMTaphATa Adi karIne saMpatti bhegI karI rahyA hatA. emanI A pravRttimAM vanarAja emane khUba ja sahAyaka thaI paDyo. vanarAja pAse vidyA hatI, vikrama hatuM, viziSTa puNya hatuM ane A badhAthIya vadhu kiMmata dharAvatI hiMmata hatI. ethI e jyAM jato, tyAMthI lUMTamAM aDhaLaka lakSmI ghasaDI lAvato. eka vAra vanarAjanA kAne evI vAta AvI ke, kanojanA adhikArIo gujarAtamAMthI cha mahinA sudhI karanI vasUlAta karIne pAchA kanoja tarapha pharI rahyA che temaja karanI vasUlAta rUpe emanI pAse 24 lAkha cAMdInA sikkA ane cAra hajAra uparAMta jAtavAna azvo che ! A pAkA samAcAra maLatAM ja vanarAjanI dADha saLavaLI UThI. eNe mAmAne kahyuM : mAmA ! A avasara gumAvavA jevo nathI, AvI aDhaLaka lakSmI pharI pAchI kyAM cAMllo karavA AvavAnI hatI ! ATalA dravyamAMthI to ApaNe keTalI badhI senA ekaThI karI zakIe ? surapALe vanarAjanI vAtane vadhAvI lIdhI ane barAbara lAga joIne UMghatA uMdaro para bilADI tarApa mAre, ema vanarAjanI ToLakIe kanojanA adhikArI-maMDaLa para chApo mAryo ane badhuM dhana japta karI lIdhuM. AvI aneka lUMTo uparAMta cAMpA vANiyA ane zrIdevI taraphathI maLelI Arthika madadanI rakama paNa ghaNI ghaNI moTI hatI. vanarAjane vizvAsa beTho ke, gurjara rASTrano pAyo nAkhavA jogI zaktino saMcaya have thaI gayo che, ethI yAhoma karIne jhaMpalAvIzuM, to Age Age phateha to maLatI ja raheze ! A vizvAsanA sahAre vanarAje eka tarapha senAne vikasAvavA mAMDI, to bIjI tarapha jyAM rahIne samagra gurjarano Abu tIrthoddhAraka 34
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsa sAdhI zakAya, evI eka mahAnagarInuM nirmANa karavAnuM kAryacakra eNe gatimAna banAvyuM. potAnA adhikArIo pAsenI kara-lakSmInA lUMTanA temaja parAkramI vanarAja dvArA cAlI rahelI kAryavAhInA samAcAra guptacaro dvArA kanojamAM pahoMcatA rahetA hatA, paNa bhUvaDa rAjAne lAgyuM ke, atyAre have utAvaLa karIne vIra vanarAjane vaza karavA jatAM samagra gujarAtamAM baLavo jAge, to enI sAme TakI zakavuM muzkela che ! ethI emaNe baMdha AMkhe badho tamAzo joyA karavAmAM ja DahApaNa mAnyuM. vanarAjanI parAkramI pravRtti to divasa karatAM rAte ane rAta karatAM divase vadhu ne vadhu jora pakaDatI ripuSTa banI rahI hatI. senA paNa vizALa banI rahI hatI, kAraNa ke gurjara rASTrane gaurava apAvavA nyocchAvara thaI javAnI vIra-vRtti dharAvanArA gurjaro lAkhonI saMkhyA dharAvatA hatA, eo eka nAyakanI ja pratIkSAmAM hatA. ethI vanarAje potAnI badhI zaktine navI pATanagarInA nirmANakAryamAM kendrita karI. eka evI vizALa nagarInuM svapna enI AMkhamAM gherAtuM hatuM ke, je nagarI aneka rIte anokhI hoya ane ghaNA ghaNAne mATe je darzanIya bane ! ethI nagarInA nirmANa mATe vanarAja dina-rAta evI bhUminI khojamAM hato ke, je bhUmi sulakSaNI ane viziSTa guNavALI hoya ! vanarAja je pradeza para bhUmi-khoja karato hato, e ja pradezanI rajerajano jANakAra eka bharavADa varSothI tyAM Dhora carAvavA Avato. eka divasa enI najare eka ajabanuM Azcarya nihALeluM. eka sasaluM ane eka kUtaro-A baMnenI laDAI jAmI hatI, sasalAnI sAme kUtaro to ghaNo baLavAna gaNAya. paNa A laDAImAM e bharavADe aneka vAra ane aneka divaso sudhI dhArIdhArIne joyuM ke, kUtaro hArI jato ane enI pITha para sasalo caDI jaIne jANe sAmrAjya bhogavato hato ! aneka vAra AvuM dRzya joyA pachI bharavADanA manamAM evo vizvAsa maMtrIzvara vimala 35
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ beTho hato ke, cokkasa A bhUmino ja e prabhAva che ke, ahIM baLavAna paNa hArI jAya che ane nabaLo paNa jItI jAya che ! ethI A bhUmi para jo koI nagarI vasAvavAmAM Ave ane e gurjara rASTranI pATanagarI bane, to game tevo baLavAna rAjA paNa A nagarIne namAvI na zake ! kUvAnI chAyA jema kUvAmAM ja samAya, ema e bharavADanuM A svapna enI AMkhamAM ja samAI jatuM hatuM. enI pAse to evI zaktinI AzA paNa kyAMthI rAkhI zakAya ke, je zaktinA AdhAre nagarInA nirmANano nakazo paNa taiyAra thaI zake ! e bicAro bharavADa roja Dhora carAvavA Avato, bapora thatAM eka vaDalAnA visAme e ArAma karato, enI AMkha jarAka baMdha thatI ane sasalA-kUtarAnI laDAInuM e svapna ane e manoratha enI AgaLa UpasI AvatA. basa ! barAbara A ja rIte eka divasa e vaDalAnA visAme ArAma karavAnI taiyArI karI rahyo hato, tyAM ja enI najara koI zodhamAM nIkaLela thoDA mANaso para paDI. ene kutUhala thayuM. najIka jaIne eNe pUchyuM, zuM zodhavA nIkaLyA cho ? javAba maLyo : ame evI eka bhUminI zodhamAM chIe ke, jyAM nirmANa pAmelI nagarI samagra gurjarane ajeya rASTra banAvavA samartha bane ! bharavADe pUchyuM : zuM Apa pote ja vanarAja cho ? gurjara rASTrane navI asmitA apAvavAnA manoratha sevanArA mahArathI vanarAjanAM nAma-kAmathI bharavADa paricita hato, paNa ene thayuM ke, ahIMnI A bhUmimAM vanarAjanuM Agamana kyAMthI saMbhavita hoya ? ethI eNe Azcarya sAthe pUchI nAkhyuM. javAba maLyo : hA, vanarAja huM pote ja chuM. mAre evI eka nagarInuM nirmANa karavuM che ke, game tevo baLavAna zatru paNa jene namAvI na zake ! na bharavADanI AMkha cira-dRSTa svapnonI smRtithI pAchI UbharAI UThI. enA aMtaramAM potAnA nAmane amara banAvavAnA aramAna Abu tIrthoddhAraka 36
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane oratA paNa jorajorathI AMdolita banI UThyA. ThAvakuM moM rAkhIne eNe kahyuM : vananA o rAjA ! jyAM nabaLoya baLavAna banI jAya, ane baLavAna zatru paNa nabaLo sAbita thAya, evI bhUmi zodhI ApavA huM taiyAra chuM. paNa eka zarate ! vanarAje nANAMnI kothaLI kholatAM kahyuM ke, AmAMthI jeTaluM joIe, eTaluM tuM laI zake che, paNa mane evI bhUmi batAva ke, jenI para.... bharavADe e kothaLI parathI najara kheMcI letAM kahyuM : mAre mATe A dAma to zivanirmAlya gaNAya. mAre dAma nathI joItA, mAre to joIe che : nAma ! mAruM nAma amara rAkhavAno kola tame ApatA ho, to evI prabhAvavaMtI bhUmi batAvuM ke, jyAM sasalA siMha banI jAya ane kUtarAne kAbUmAM rAkhe ! mAruM nAma che : aNahilla ! bolo, mArI A zarata maMjUra che? "so vAra maMjUra ! jo AvI bhUmi tuM batAvato hoya, to enI para nirmAyelI nagarIne "aNahilapura pATaNanuM nAma ApavA huM atyArathI ja baMdhAI jAuM chuM." vanarAjane to game te bhoge sulakSaNI bhUminI bhUkha saMtoSavI hatI. e vacanabaddha banI gayo. aNahilla bharavADanA romeromamAM jANe prasannatAnAM poyaNAM khIlI UThyAM. vaDalA pAse jaIne potAnI kAmaLa ane kAThI laI AvIne e vanarAjane pelI bhUmi tarapha dorI gayo. bhAgyayoge e paLe tyAM sasalA-kUtarAnI laDAI jAmelI ja hatI. saue sagI AMkhe joyuM : kUtarAnI pITha para caDI besIne sasalo vijaya-nRtya karI rahyo hato ! vanarAjanuM romeroma AnaMdita banI UDyuM. divasonI zodha Aje saphaLa banI hatI, bhUmi-vAdanA jANakAro paNa bolI UThyA ke, A bhUmi khUba ja sulakSaNI che. rAjavI vanarAja ! ahIMnA nirmANamAM maMtrIzvara vimala re 37
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaparAtI ekeeka IMTa gurjara rASTranA pAyAne paNa polAdI banAvavAnuM kArya karaze ne sAmrAjyanAM ApanAM svapna sAkAra thaze. | vanarAjanI zodha saphaLa thaI. bharavADa aNahillanI bhAvanA-sRSTi saphaLa thatAM enA AnaMdanoya pAra na rahyo. vi. saM. 802 nA vaizAkha suda bIjano e dhanya divasa hato. jyAre vanarAje aNahillapura pATaNano pAyo nAkhavA dvArA jANe gurjara rASTranA eka mahAna sAmrAjyano paNa pAyo nAkhyo ane thoDAMka ja varSomAM gujarAtanuM gaurava vadhAre evuM e nirmANakArya pUrNa thavA AvatAM aNahillapurapATaNanA siMhAsana para vanarAja cAvaDAno rAjyAbhiSeka mahotsava evI bhavyatAthI UjavAyo ke, zatruonI AMkhamAM vanarAja eka kaNAnI jema khUMcyo, jyAre vanarAjanI vaya 50 AsapAsanI hatI ane vana-pravezanI aNIe AvIne UbhI hatI. rAjyAbhiSekano prasaMga raMgecaMge UjavAyA bAda vanarAje potAnA upakArI gurudeva zrI zIlaguNasUrijIne sabahumAna AmaMtrita karIne emanA caraNamAM potAnA sAmrAjyanuM samarpaNa karatAM kahyuM : mahArAja ! A rAjaya ApanuM ja che, pachI Apane samarpaNa karavAno koI savAla raheto nathI ! huM ja jyAM ApanI kRpAnuM phaLa chuM, tyAM A rAjya para to mAro adhikAra kyAMthI hoI zake ? zrI zIlaguNasUrijIe potAno sAdhudharma AgaLa karIne kahyuM : vanarAja ! rAjyano svIkAra amArAthI na thaI zake. ame tArI pAse eka ja IcchA rAkhIe chIe ke, je pArzvanAtha-prabhunI pUjA-bhaktinA pratApe tuM A badhuM pAmyo che, emane bhUlato nahi ne jIvanamAMthI dharmane dezavaTo deto nahi. vanarAje paMcAsaramAMthI zrI pArzvanAtha-prabhujIne aNahilapura pATaNamAM maMgAvIne navA ati bhavya jinAlayanuM nirmANa karyuM, zrI zIlaguNasUrijInA varadahaste e pArzvanAtha prabhune emAM pratiSThita karyA 38 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane paMcAsara-pArzvanAtha-prabhunA jayajayakArathI pATaNano khUNekhUNo guMjI UThyo. bhinnamAlathI nIkaLIne gAMbhumAM jaI vaselA zrI nInA zreSThIe jema gAMbhumAM aDhaLaka dhananI sAthe nAmanA-AbarU ekaThI karI hatI, ema vanarAjanA AmaMtraNathI pATaNamAM AvIne vasyA bAda ethIya vadhAre nAma-kAmanI kamANI nInA zeTha karI zakyA hatA. putra lahiranuM navayauvana to ora khIlI UThyuM hatuM, zrI sudhamadivI sAthe lahiranuM lagna paNa thaI gayuM hatuM. ethI eo badhA pATaNa AvIne vasyA e pachInA thoDA ja divasomAM zreSThI nInAnA putra lahiramAM rahelA baLakaLathI pUrA paricita banI cUkelA vanarAje ene maMtrIpadathI sanmAnavAno nirNaya amalamAM mUkI dIdho ane ethI vanarAjanuM rAjya zreSThI lahira, cAMpA vaNika Adi jaina maMtrIothI samRddha banatuM daDhamUla banI rahyuM, temaja jaina maMtrIothI pratiSThita A rAjayano vidveSI kadI AbAdI na bhogavI zake, evI dhAka comera phelAI rahI ! gurjara rASTra, vanarAja cAvaDo, maMtrI lahira, aNahilapura pATaNa temaja paMcAsarathI ANelA zrI pArzvanAtha prabhujInA bhavya jinAlayathI maMDita zrI vanarAja-vihAra : A badhAnI kIrti ekabIjAnI vacce jANe harIphAI na jAmI hoya, e rIte divase divase vRddhi pAmavA mAMDI. varSo vItavA mAMDyAM ane A badhAnI kIrti-kathAo deza-paradezamAM gavAvA mAMDI ! zrI zIlaguNasUrijI saMtoSa anubhavI rahyA hatA ke, vanarAjane Apelo Azraya jinazAsananI prabhAvanA vadhAravAmAM ThIka ThIka nimitta banI gayo ! vAta paNa sAcI hatI. vanarAje zrI zIlaguNasUrijIe karelA upakAranA RNamAMthI AMzika mukti meLavavA ghaNuM ghaNuM karyuM hatuM. zrI paMcAsarA-pArzvanAtha jinAlayanuM bhavya ane tIrthanI zobhA dharAve evuM navanirmANa A RNamuktinA prayAsanuM ja eka phaLa hatuM, taduparAMta vanarAje potAnA guru zrI zIlaguNasUrijI taraphanI zraddhAmaMtrIzvara vimala ra0 39
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti vyakta karavA eka evuM pharamAna bahAra paDAvyuM ke, zrI zIlaguNasUrijInI AjJA mAnanAra eTale ke caityavAsI sAdhuo ja pATaNamAM rahI zake ne dharmopadeza Adi ApI zake. 50 varSanI vaye pATaNanI gAdI para AvanAra vanarAja cAvaDo jema bhAre bAhoza hato, ema vyaktivizeSamAM rahelI aNamola ajoDatAono pUro pArakhuM paNa hato. ethI ja to eNe zrI lahira, cAMpA vaNika Adi jevA aneka jaina maMtrIoe potAnA rAjyamAM agragaNya sthAna ApIne sAmrAjaya-vRddhino eka lUha AbAda saphaLa banAvyo hato. | zrI nInA zreSThI maMtrI bhale na hatA, paNa maMtrIputranA pitA to hatA ja. temaja emanAmAM dAnavIratA, ApattimAM mArga kADhavAnI kAbeliyata Adi keTalAka guNo evA to asAdhAraNa hatA ke, pATaNamAM eka pratiSThita parivAra tarIke emanAM nAma-kAma para phUla mukAvA mAMDyAM, eo vidyAdhara gacchanA anurAgI zrAvaka hatA, ethI A gacchanA AcAryonA upadezAnusAra zrI RSabhadeva-prabhunA eka bhavya jinamaMdiranuM nirmANa emaNe prAraMvyuM. rAjakAjanI anekavidha pravRttiono bhAra sAthe hovA chatAM lahiramaMtrIe paNa Ano pAyo pUravAthI prAraMbhIne pratiSThA sudhInA kAryamAM UMDo rasa lIdho. A maMdiranA nirmANa pachI to nInA zreSThInuM nAma koIthI ajANyuM na rahyuM. e kALe sArA sArA hAthIo rAkhavA, e rAjAo mATe viziSTa zokha ane zAkhanI vAta gaNAtI. emAMya tyAre vibhya dezanA hAthIo to khUba khUba vakhaNAtA. eka vAra lahiramaMtrIne thayuM ke, viMdhyanA hAthI jo pATaNanA pAdare Ave, to gurjara rASTranI gaurava-gAthAmAM eka suvarNa kalagI umerAya ! eka to vikhya sudhI pahoMcavuM, pachI tyAMthI hAthI meLavavA ane tyArabAda hAthIone gujarAta sudhI dorI lAvavA - A badhI eka ekathI vadhu kaSTasAdhya bAbato hatI. paNa lahira maMtrI pAse utsAha ane sAhasanI mUDI moTI hatI. ethI eo jeTalAM 40 Abu tIrthoddhAraka
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSTono sAmano karIne viMdhya sudhI pahoMcyA, ethIya kai gaNAM kaSTone paga nIce kacaDIne eka dahADo punaH pATaNane pAdare AvI kArya siddha karIne UbhA. emanA pagale pagale hAthIo ane azvonI vaNajhAra jyAre pATaNamAM pravezI, tyAre rAjA vanarAjathI mAMDIne nAnAmAM nAno eka prajAjana paNa maMtrI lahiranI A siddhine prazaMsAnAM puSpothI vadhAvyA vinA na rahI zakyo. A smRti rUpe maMtrI lahirane "saMDasthala" nAmanuM eka gAma bheTa apAyuM. A ane AvAM aneka sAhaso dvArA keTalIya siddhio prApta karIne, maMtrI lahire gurjara rASTranuM nAma rozana karyuM. nInA zreSThI AvA pratApI putranA pitA banavA badala jAtane dhanya mAnavA mAMDyA. A jIvanamAM aneka anubhavo mANIne, keTalIya dhUpa-chAMva veThIne ane dharmanA raMgane dinadina caDato rAkhIne, jIvananI saphaLatA aMge saMtoSa anubhavanAra nInA zreSThI eka dahADo hasatA hasatA A vizvamAMthI vidAya laIne paralokanA paMthe prayANa karI gayA. A banAva para thoDAMka varSo vItyAM ane nInAzeThanI dharmapatnI sulalitAdevIe paNa jene mAMgavAnuM mana thAya, evuM samAdhi-mRtyu meLavI jANyuM. A arasAmAM maMtrI lahire je nAmanA ane rAjakRpA meLavI hatI, e bhalabhalAne moMmAM AMgaLI naMkhAve evI hatI. tyAre emanI potAnI TaMkazALAmAM emanA nAmanA sikkA paDatA hatA. maMtrI lahiranI kIrtipatAkAo Ama daze dizAmAM pharakavA mAMDI. pAkelA phaLane jhADa parathI nIce paDavA sivAya bIjo koI bhaya hoto nathI, janmelA mANasane maravA sivAya moTo bIjo koI bhaya hoto nathI. kudaratano A aphara krama che. potAnI nAmanA-kAmanAthI bhalabhalA bhaDavIrone haMphAvanAra ane gurjara rASTranA sAmrAjyanuM svapna sAkAra karavA jIvanabhara vIratAthI jhajhUmIne, jIvananA uttarArdhamAM emAM jhaLahaLatI siddhi meLavanAra vanarAja cAvaDA jevA rAjavI paNa A kramanI sAme parAkrama karIne ene toDI zake, e zakya na hatuM. maMtrIzvara vimala 20 41
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurjara rASTra mATe aMte eka evI gojhArI paLa AvI, jyAre vanarAja cAvaDAno jIvana-dIpa bujhAyo. vi. saM. 805 thI 50 varSa 2 mahinA ane 21 divasa sudhInuM pratApI rAjya bhogavIne divaMgata banelA vanarAja cAvaDAnuM mRtyu anekane mATe AghAtajanaka banI gayuM, paNa e AghAta vacce ya kaMIka sAMtvanA levA jevI vAta e hatI ke, potAnI pAchaLa yogarAja jevA pratApI ane nItiniSTha putrane pedA karIne vanarAja cAvaDAe 110 varSanI vaye A vizvamAMthI vidAya lIdhI hatI ! 42 Abu tIrthodvAraka
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratApI pUrvajonI puNya-paraMparA vanarAja cAvaDAe aNahillapura pATaNanI sthApanA dvArA ajeya gurjara rASTrano je pAyo nAkhyo, e pAyAne majabUta banAvavAnuM kArya cAvaDA vaMzamAM thayelA sAta sAta rAjAo sudhI ekadhAruM cAlatuM rahyuM ! pachI samayacakre palaTo lIdho ane pATaNanI gAdI para solaMkIcaulukya rAjAonA zAsana-kALano prAraMbha thayo. vi. saM. 802 thI 998 sudhI gurjara rASTranI akhaMDa dhurA ane aNahillapura pATaNanA rAjasiMhAsananAM sUtro jema cAvaDA-vaMza saMbhALato rahyo, ema maMtrI-padanI paraMparA nInA zreSThInA vaMzajo saMbhALatA rahyA.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ itihAsanAM ullekho pramANe vanarAja cAvaDA pachInA be traNa rAjAonA samaya sudhI maMtrI-dhurA zrI lahiranA hAthamAM rahI. vanarAjanI vidAya pachI pATaNanI gAdI para emanA putra yogarAjano rAjyAbhiSeka thayo. yogarAja eka dIrdhAyuSI temaja nyAyaniSTha rAjavI tarIkenuM adbhuta jIvana jIvI gayA. emane kSemarAja Adi traNa putro hatA. 35 varSanA emanA rAjakALa daramiyAna sarajAyelo itihAsa moTA pramANamAM anupalabdha hovA chatAM 120 varSanI vaye, kartavyanI vedI para je rIte emaNe balidAna ApyuM, eno noMdhAyelo eka prasaMga to khUba ja romAMcaka-preraka che. kSemarAja pitRbhakta ane nyAyamAM mAnanAro putra hovA chatAM game tema karIne, game te bhoge gurjara rASTranA rAjakozane saMpattithI bharapUra banAvI devAnI adhIrAIno e bhoga banyo hato. eka vAra A adhIrAInA agnimAM, ghInI AhutinI garaja sAre e jAtanA eka samAcAra ane sAMbhaLavA maLyA ane potAnA vRddha pitA yogarAjanA dharmadilano jarAya vicAra karyA vinA eka avicArI ane anyAyI pagaluM bharavAno eNe nirNaya karI nAkhyo. emAM enA be bhAIo paNa rAjIkhuzIthI joDAI gayA. banyuM hatuM evuM ke, anya dezanAM vahANono eka kAphalo ThIkaThIka kamANI karIne pAcho pharI rahyo hato, tyAre e somezvara-prabhAsa pATaNanI AsapAsanA dariyAmAM UThelI AMdhIno bhoga banyo hato ane ethI sva-bacAva mATe e badhAM vahANo prabhAsapATaNanA dariyAkinAre lAMgaryAM hatAM, temaja eno adhipati svaccha AkAzanI pratIkSA karato, anukULa vAyumaMDaLanI rAha joto samaya pasAra karI rahyo hato. A samAcAra guptacaro dvArA kyAMkathI kSemarAjanA kAnamAM athaDAyA ane potAnI pratiSThAno ke potAnA vayovRddha pitAjInI AbarUno jarAya vicAra karyA vinA e vahANone lUMTIne enI 44 96 Abu tIrthoddhAraka
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ lohiyALa lakSmIthI pATaNanA rAjakozane samRddha banAvavAno eNe nirNaya laI lIdho ane A nirNaya mujaba thoDA ja divasomAM kSemarAja potAnA bhAIo temaja senAnA sathavArA sAthe prabhAsapATaNa jaI pahoMcyo. UMghatA para chApo mAravAnI adAthI tyAM lAMgarelAM vahANo para chApo mArIne eNe lakhalUTa lakSmInI bephAma lUMTa calAvI. tyAre ene eTaloya vicAra na Avyo ke, atyAre anya pradezomAM cAvaDA rAjAonI "cora-rAjA" tarIkenI je apakIrti phelAI rahI che, emAM A lUMTanI ghaTanAthI ThIka ThIka vega maLaze. ATalo paNa vicAra Avyo hota, to kSemarAja haragija AvuM anyAyI pagaluM na bharata ! lUMTanI lakSmI tarIke aDhaLaka dhana maLyuM hatuM. 10 hajAra tejasvI azvo, aneka hAthIo ane karoDonuM rokaDa nANuM joIne kSemarAjane thayuM ke, A badhuM joIne pitAjI nyAya-anyAya sAva bhUlI ja jaze ane ApaNI pITha thAbaDIne ApaNAM ovAraNAM leze ! AvI AzAo sajIne kSemarAja aNahillapura pATaNa Avyo ane lUMTamAM maLelI lakSmIne pitAjI samakSa rajU karIne eNe pUchyuM : pitAjI ! ApanA sAhasika saMtAna tarIke, aNahillapura pATaNanI asmitAnI abhivRddhinA eka amogha upAya tarIke ame A je pagaluM bharyuM che, e ApanI dRSTie ucita che ke anucita? yogarAjanA aMtaranA paTamAM Ubho cIro paDI gayo hato. vedanA ane AghAtathI emanuM mana bhAMgI paDyuM hatuM. chatAM dharyane dhAraNa karIne emaNe kahyuM : beTAo ! mauna rahevAmAM ja majA che, tamArI A pravRttine ucita gaNAvuM, to corano bhAI ghaMTIcoramAM mAro naMbara lAge ane anucita gaNAvuM, to tamAruM dila dubhAya, mATe bolo, have huM mauna na rahuM, to bIjuM kazuM paNa zuM? yogarAjanI AMkhamAM jhaLajhaLiyAM AvI gayAM, e jhaLajhaLiyAM jANe aMdaramAM aMtaramAM jAgelA pazcAttApanA tApathI pedA thayelI varALa jevAM jaNAtAM hatAM. emaNe jarAka svastha banIne putrone kahyuM : beTAo ! maMtrIzvara vimala 0 45
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjuM to kaMI nahi, paNa tamane ApaNA vaMzanI apakIrtino vicAra paNa na Avyo ? atyAre bIjAM bIjAM rAjyo gujarAta eTale cAvaDAonuM nahi, coronuM rAjya ! Ama kahIne ApaNA pUrvajonI kIrtine kalaMkita banAvavA Adu khAIne medAne paDyA che, tyAre tame calAvelI A lUMTathI e rAjyone ApaNI AbarUne dhULadhANI karavAno kevo prabaLa moko maLI jaze ? tamArAthI Aje evuM moTuM pApa thaI gayuM che ke, e pApanA aMgArA mane bALIne bhaDathuM banAvyA vinA nahi rahe. vadhu to kaMI kahevAnuM nathI, have AvI bhUla bIjI vAra na thAya, e mATe jAgrata rahezo, evI mArI bhArapUrvakanI bhalAmaNa che. mahattvanI vAta pUrI karIne potAnA manamAM ghoLAtI vyathAoe je nirNaya levA yogarAjane prerita karyA hatA, enI jANa karatAM emaNe kahyuM: rAjAzAno bhaMga, sevakanI vRttino cheda ane nArIne alaga zayyA para sUvAno Adeza : A traNe zastra vinAnI hatyA che, ema nItizAstra kahe che. A kathana mujaba mArI hatyA to thaI cUkI che. ethI mArA niprANa jevA A khoLiyAne agnisnAna karAvavAno aphara nirNaya meM laI lIdho che. Ama, kahIne putranA pApanuM prAyazcitta karavAnI pUrvataiyArI rUpe devapUjA, maMtrapATha Adi Adi karIne, samagra pATaNanI asaMmatine paga taLe kacaDIne, yogarAja agnizayAmAM ArAmathI sUI gayA. emanA dehane to e agnie bALI nAkhyo, paNa emanI nyAyaniSThAnI kIrtinuM kAMcana e jvALAomAM vadhu ujvaLa banIne bahAra AvyuM. e kIrti-kAMcananA jhagArA para kATa caDAvavA kALa hajI Ajeya samartha nathI nIvaDI zakyo. yogarAjanI nyocchAvarIbharI zahIdI pachI pATaNanI rAjagAdI para emano putra kSemarAja abhiSikta thayo, enuM rAjya 25 varSa cAlyuM. 46 Abu tIrthoddhAraka
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSemarAja pachI 29 varSa sudhI bhUyaDadevanuM rAjaya cAlyuM, eNe pATaNamAM bhUyaDezvaranuM prasiddha maMdira baMdhAvyuM. bhUyaDa pachInAM 25 varSa sudhI vairasiMhe pATaNanI rAjagAdIne zobhAvI. vairasiMhanI pATe ratnAdityano abhiSeka thayo ane 15 varSa sudhI enuM rAjya cAlyuM. emanI vidAya pachI vi. saM. 991mAM pATaNanI rAjyadhurA sAmaMtasiMhanA hAthamAM AvI. sAta varSa sudhI rAjakAja saMbhALIne, cAvaDA vaMzanA chellA-sAtamAM rAjA tarIkenuM mAna pAmIne eNe vidAya lIdhI. e vakhate vikramanuM 998muM varSa cAlI rahyuM hatuM. tyAre sAmaMtasiMhanI sattAno sUryAsta thayo. A sUryAstanAM aMdhArAM cAvaDA vaMzane evI rIte gherI vaLyAM ke, e gherAmAMthI cAvaDA vaMza bahAra na ja AvI zakyo ane ethI A pachI pATaNanI rAjagAdI para, caulukyavaMzIya rAjavIonA sUryodayanAM ajavALAM prakAza pAtharavA mAMDyAM ! gujarAtanI gAdI para "cAvaDA'mAMthI "caulukya vaMzanA thayelA rAjapalaTAnI romAMcaka vigato jANavI hoya, to mULarAjanA jIvana para eka Acho-pAtaLo daSTipAta karavo khUba ja jarUrI gaNAya, kAraNa ke caulukya vaMzanA prAraMbhaka tarIke mULarAjanuM nAma itihAsaprasiddha che. cAvaDAvaMzIya bhUyaDanuM rAjya pATaNanA tapta para vi. saM. 922 varSa sudhI ekadhAruM cAlyuM. A bhUyaDanA vaMzamAM AgaLa jatAM muMjAladeva nAmanA parAkramI puruSa thayA, emane rAja, bIja ane daMDaka nAmanA pratApI traNa traNa putro hatA. A traNe bhAIo eka vAra somezvaranI yAtrAe gayA. tyAM emaNe pATaNa para rAjya calAvatA cAvaDA vaMzanA sAmaMtasiMhanI Rddhi-samRddhinI aneka vAto sAMbhaLI ane pATaNapatine maMtrIzvara vimala 29 47
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ najaronajara nihALavAnI jAgelI utkaMThAne pUrNa karavA kAje kApeTikano (saMnyAsI jevo) veza dhArIne pATaNa javAnuM nakkI karyuM. somezvarathI thoDA ja divasomAM vezaparivartana karIne rAja pATaNa Avyo. rAjamArge thaIne e AgaLa vadhI rahyo hato, tyAM ja sAmethI azvasavArI karIne AvatA sAmaMtasiMha enI najare paDyA. e azva ajabagajabano hato, to enI para savArI karatA sAmaMtasiMha paNa kaMI kama na hatA, rAjanI AMkha emane dharAI dharAIne nihALI rahI. thoDI paLo pasAra thaI ane rAje eka dazya joyuM, to enA moMmAMthI eka sisakAro nIkaLI gayo. sAmaMtasiMha ghoDA para je rIte cAbuka calAvatA hatA, e joIne rAjanuM haiyuM vedanA anubhavI rahyuM. sAmaMtasiMhanI najara jyAre rAja para paDI, tyAre e sisakAro nAkhI rahyo hato. parivartita veza hovA chatAM "sUrya chipe nahi bAdala chAyo" jevI paristhiti hatI. ethI sAmaMtasiMhe rAjane pUchyuM : lAgI cho paradezI-kArpaTika jevA ! paraMtu mane joIne Ama sisakAro kema nAkhyo ? rAje javAba vALyo : Ape A azva para je cAbuka vIMjhI, eno mAra mane lAgyo, ethI mArA moMmAMthI sisakAro nIkaLI gayo! sAmaMtasiMhanuM Azcarya prazna pUchI beThuM tame kevI vAta karo cho? ghoDA para vIMjhelI cAbukano bhAra tamane kaI rIte vAge ? tame to dUra dUra UbhA cho ! - rAja rokaDo javAba Apyo : sAMbhaLo, rAjan A eka uttama jAtino azva che. AnI gatimAM jarAya khAmI ke maMdatA nahotI, chatAM Ape vinA vAMke AnI para cAbuka vIMjhI. ethI mArA marma para coMTa lAge, e svAbhAvika che. kayA ghoDAne marAya, kayAne na marAya, enuM paNa eka moTuM zAstra che ! 48 9 Abu tIrthoddhAraka
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka kApeTikanA moDhethI AvI nirbhika vAta sAMbhaLIne sAmaMtasiMhane enI parIkSA levAnuM mana thayuM. emaNe kahyuM : azva para besatAM AvaDatuM hoya, to besI batAvo. A to rAja-azva che ! sAmaMtasiMha azva parathI nIce UtarI gayA ne e azva para kApeTika-rAja evI adAthI caDI beTho ke, A tamAzo jovA ekaThI thayelI prajA bolI UThI : vAha ! vAha ! kevo adbhuta saMyoga ! azvathI A kArpaTika kevo zobhI UThyo ane kArpeTikathI A azva kevo zobhI UThyo ! sAmaMtasiMha ema mAnatA hatA ke, A azva potAnI pITha para koIne besavA nahi de ! paNa kApeTike evI kuzaLatA vAparI ke, azva enA sparza ja harSathI hekArava karI rahyo. ethI emane thayuM ke, A kApeTika sAmAnya mANasa na hovo joIe, emaNe kApeTikano paricaya pAmavA pUchyuM ke, kyAMthI Avo cho ? tamArI rUpALI A kAyA sAthe A veza baMdhabesato lAgato nathI ! mATe jAtane chupAvyA vinA vAta karo. kApeTike kahyuM : jo aMtaranI ja vAta sAMbhaLavI hoya, to to ekAMta joIe ! sAmaMtasiMha tarata ja e kApeTikane laIne rAjamahele pahoMcyA. kArpaTike badhI vAta dilanAM dvAra kholIne kahI nAkhI. sAmaMtasiMhane have khyAla Avyo ke, AnI para potAne pedA thayelI lAgaNI niSkAraNa nahotI. eo ene bheTI paDatAM bolyA : rAja ! to to ApaNe eka ja vaMzanA gaNAIe. bhUyaDadeva to amArA pUrvaja gaNAya. emanA vaMzamAM tame AvyA ! sAmaMtasiMhe haiyAnuM badhuM ja vahAla ApIne rAjane vaza banAvI dIdho, pachI to e tyAM ja rahIne kAyAthI ane kaLAthI samRddha banyo. sAmaMtasiMhane lIlAdevI nAmanI eka bahena hatI, A bahenane emaNe rAja sAthe paraNAvI ane teonA saMbaMdha vadhu gADha banyA. rAjane paNa maMtrIzvara vimala ra0 49
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM barAbara phAvI gayuM. thoDA mahinAo pasAra thayA. evAmAM kaTokaTIno eka prasaMge upasthita thayo. lIlAdevI garbhastha hatAM, tyAre ekAeka e evA bhayaMkara roganAM bhoga banyAM ke, vaidya-hakImo prayAsa karatA ja rahyA ane lIlAdevInuM prANapaMkheruM UDI gayuM. A pUrve ja maMtrIone khAtarI thaI gaI hatI ke, lIlAdevIne to have kALa nakkI laI ja javAno che, paNa emanA peTamAM poDhelA zizune hajI bacAvI levAya ema che. ethI tarata ja zastrakriyA dvArA lIlAdevInA peTano paDado kholIne, kukSistha bALakane bacAvI levAmAM Avyo hato. ayonija A bALakane jyAre lIlAdevInI kukSimAMthI bahAra kADhavAmAM Avyo, tyAre AkAzanA praha-cAra mujaba mULa nakSatra hatuM. ethI A bALakanuM nAma mULarAja rAkhavAmAM AvyuM. abhuta enuM teja hatuM, apratima enuM lAvaNya hatuM. sAmaMtasiMhane jayAre bahenanA akALa mRtyunI yAda dardabhInI banAvI jatI, tyAre eo A bhANiyA mULarAjanuM mo jotA ane badhuM darda bhulAI jatuM! mULarAjanA puNya-prabhAvanA camakArA thoDA ja vakhatamAM sau anubhavI rahyA. e vayathI vadhato gayo, ema enA mAmA sAmaMtasiMha vaibhavathI paNa vadhatA gayA. zaizava vaTAvIne mULarAja jyAre kumArAvasthAmAM Avyo, tyAre to jANe "navayuvAna' jevo pratApI jaNAvA mAMDyo. thoDAM vadhu varSa vItyAM. hajI yauvananuM Agamana thAya, e pUrve to mULarAjanA kAMDAmAM jANe pATaNanuM zAsana calAvavAnuM kauvata UbharAvA mAMDyuM. sAmaMtasiMha have jIvananA vanamAM pravezI cUkyA hatA. ethI emaNe mULarAjano rAjyAbhiSeka karyo. paNa thoDA mahinA gayA, tyAM to emane evo bhaya peTho ke, A bhANiyAno bhANa bahu tape che, pachI mAro bhAva koNa pUchaze ? ethI mAmAe bhayaprerita banIne bhANiyAne rAjagAdI parathI uThADI mUkyo. AvuM eka vAra nahi, be 50 Abu tIrthoddhAraka
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa vAra banyuM. prajAmAMya A vAta carcAspada banI. sau khullI rIte ema bolavA mAMDyA ke "A to cAvaDAnuM dAna' che, maLyA pachI kyAre pAchuM jhUMTavI levAya, e koNa jANe ! dAna jAhera thayA pachI maLavAnI saMbhAvanA na hoya, evI paristhitine loko "cAvaDAnuM dAna" kahIne parihAsa uDAvavA mAMDyA. svamAnI ane pracaMDa parAkramI mULarAja paNa potAnA mAmAnI chokaramata jevI A ramatathI vAja AvI gayo hato, ethI eka dahADo barAbara lAga joIne ane AsapAsanA vAtAvaraNane salAmata banAvIne mULarAje sAmaMtasiMhanuM kAsaLa kADhI nAkhyuM ane pATaNanI rAjagAdI parathI cAvaDA vaMzano aMta lAvIne caulukya vaMzanA vijayadhvajane dhAraNa karIne samagra gurjara rASTranI sattA eNe hastagata karI. pATaNanA rAjya siMhAsana para caulukya vaMzanI sthApanAnA zubhAraMbha rUpe mULarAjano rAjyAbhiSeka thayo, tyAre enI uMmara 21 varSanI hatI ane tyAre vikramanuM 998muM varSa ane aSADha suda pUrNimAnI tithi hatI. utsAha, sAhasa, dharma ane dharmanA anekavidha prasaMgo dvArA itihAsane keTalAMya suvarNa-prakaraNo ApI janAra mULarAje vi. saM. 998 thI papa varSa sudhI gurjara rAjyanuM saphaLa sukAna saMbhALyuM. emanI pachI gurjara rAjyanA adhiSThAtA cAmuMDarAja banyA ane vi. saM. 1053 thI 13 varSa sudhI emanuM sAmrAjya rahyuM. emanI gAdIe vallabharAja AvyA. mAtra 6 mahinAnuM rAjya bhogavIne mRtyu pAmanArA emanI gAdI para emanA bhAI durlabharAjano abhiSeka thayo. pATaNamAM durlabha sarovaranuM nirmANa A arasAmAM thayuM. vi. saM. 1866 thI 11 varSa 6 mahinA sudhI pATaNanI rAjagAdI para pratApI rAjya karIne mRtyune varela durlabharAja pachI emanA bhAI nAgarAjanA pratApI putra bhImadeva vi.saM. 1078nA STha suda 1ranA maMgaLavAranA maMgaLa divase pATaNanI rAjagAdI para abhiSikta maMtrIzvara vimala ra0 51
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayA ane 50 varSanI prauDha vaye emaNe gurjara rASTranuM sukAna hAthamAM lIdhuM. yuddhakaLAmAM ane vizeSa karIne bANakaLAmAM e bhImarAja vizeSa nipuNa hatA, ethI 'bANAvaLI' tarIke eo ThIka ThIka prasiddhi pAmyA hatA. rAjA bhIma ane daMDanAyaka zrI vimala A be samakAlIna zaktivyaktio hoIne have ApaNe A benA jIvanavaheNanI sAthe AgaLa vadhatAM vadhatAM daMDanAyaka vimale je yazasvI, tejasvI ane romAMcaka dharmaprabhAvanA karI, enI thoDIghaNI jhAMkhI meLavIne dhanya temaja kRtArtha banIe. para Abu tIrthodvAraka
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ IrSAnAM IMdhaNa daMDanAyaka vimalanAM nAma-kAma jyAre gAjI UThyAM hatAM, tyAre bhImadevanuM rAjya tapatuM hatuM ane A pachInAM keI varSo bAda maMtrIzvara vastupALatejapALanI yazogAthAo jyAre gavAtI hatI, tyAre paNa bhImadeva nAmanA eka rAjAnuM rAjya hatuM. AthI daMDanAyaka vimala jemanI sevAmAM hatA, e vi.saM. 1078 kAlIna bhImadeva itihAsamAM bhImadeva pahelA tarIke ThIka ThIka nAmollekha pAmyA. emanA pitA durlabharAja ane kAkA nAgarAja A baMne svAbhAvika rIte ja vairAgya-vRtti ane saMsAra temaja sAmrAjya
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarapha udAsIna bhAvanA dhAraka hatA. ethI yogya vaya thatAM durlabharAje saMnyAsa levAno nirNaya potAnA bhAIne jaNAvIne rAjya saMbhALI levAno Agraha karyo. paraMtu nAgarAjanuM dila paNa virAgI ja hatuM. ethI emaNe kahyuM : vaDIlabaMdhu! huM paNa ApanI sAthe ja dharmamaya jIvana gALavAnA nirNayavALo chuM. mATe Apa pATaNanI rAjagAdI bIjA koIne soMpI zako cho. - A pachI lAMbI vicAraNAne aMte durlabharAja potAnA bhAI nAgarAjanA putra bhImadevane rAjagAdI soMpavAnA nirNaya para AvyA. bhImadeva zarIre jarA dhULa ane raMge jarA zyAma hatA, paNa parAkramathI teo evA prakAzita hatA ke, A be khAmIo emAM DhaMkAI jatI. bhImadevanA bAhubaLa para vizvAsa hovAthI baMne bhAIoe emane rAjaya soMpIne kAzInI yAtrAe javA prayANa karyuM, tyAre mAlavAmAM muMjanuM rAjaya cAlatuM hatuM. gurjara rASTra sAthe mAlavAne banatuM nahotuM. baMne rAjya vacce thoDoghaNo vera-virodha to cAlato ja hato, AvA avasare durlabharAja-nAgarAja mAlavA-maMDalamAM thaIne kAzI javA nIkaLyA, tyAre mAlavapati muMje emane rokIne khoTo Sa ThAlavatAM kahyuM : tame A rIte A mAlavA maMDala parathI pasAra nahi thaI zako ! kApeTika-saMnyAsIno veza laIne tame jatA ho, to mAre tamArA mArgane AMtaravo nathI, paNa A vezamAM to tamane huM AgaLa nahi ja vadhavA dauM. hA, A vezamAM paNa javuM hoya, to eka rasto che : tame mane yuddhamAM jItI lo, to A vezamAM khuzIthI AgaLa vadhI zako cho ! - durlabharAja ane nAgarAjanA manamAM to kAzI yAtrAnI prabaLa bhAvanA hatI, mATe vera-virodha ane saMgrAmanI jaLo-jathAmAM teo zAnA jakaDAya ? ethI kApeTikano veza dhAraNa karIne eo AgaLa vadhI gayA. paNa A vAta jyAre bhImadevanA kAne pahoMcI, tyAre tejoSathI prerAIne mAlavAe potAnA kAkA ane pitAnA karela A 54 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ apamAnano pUrepUro badalo levAnI bhImadeve manamAM gAMTha vALI ane A nAnakaDuM apamAna gurjarapati bhImadevanA manamAM veranuM bIja banIne dharabAI gayuM. tyAre to koNa evI kalpanA paNa karI zake ke, A bIjamAMthI UgI nIkaLanArA baLavAnA bAvaLiyA baMne dezanI kevI khAnAkharAbI karI nAkhaze ? je zreSThI nInA cheka vanarAjanA samayathI gurjara rASTrane mahArathI maMtrI-paraMparA ApavAmAM nimitta banI gayA, emanI vaMzaparaMparAmAM maMtrI lahira pachInA samayamAM thayelA maMtrI vIranI saMsAravela para pAMgarelA ane potAnI phelAtI phoramathI saMsArane suvAsita banAvI gayelAM, be phUlo eTale ja neDha ane vimala ! maMtrIzvara vIranA A be putromAMthI neDhanI putraparaMparAne maLatA rahelA maMtrI-padanI samayAvadhi cheka mahArAjA zrI kumArapALa sudhI laMbAyelI upalabdha thAya che. neDha maMtrInI paraMparAmAM maMtrI dhavala, maMtrI AnaMda, maMtrI pRthvIpAla ane maMtrI dhanapAla thayA. AmAMnA zrI pRthvIpAla to gurjarezvara kumArapALanA rAjyamAM mahAmAtya tarIke agragaNya sthAnane zobhAvanArA hatA. cAmuMDarAjanA rAjyakALa vi.saM. 1053 thI durlabharAjanA vi.saM. 1066 paryaMtanA rAjyakALa sudhI maMtrI vIranI sevA pATaNane upalabdha thaI. emanI patnI vIramati dharmano avatAra hatI. enAmAM zANapaNa hatuM. dUraMdezI hatI, ane jAjaramAna vyaktitva hatuM. vIra bAlyakALathI ja virAgI hatA, paNa karma-dharmanA saMyoge vIramati sAthe emano saMsAravAsa lakhAyelo haze ? ane e beno saMyoga paNa evI koI panotI paLe thayo haze ke, emanI saMsAravela para neDha ane vimala jevAM be phUla pAMgaryAM. AmAM maMtrI neDha paramArhat kumArapALa sudhI cAlI rahelI maMtrI-paraMparAnA pitAmaha tarIke to daMDanAyaka zrI vimala gurjara rASTranA saphaLa saMcAlaka uparAMta girirAja Abu paranI 'vimala maMtrIzvara vimala 55
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ vahI'nA sarjaka tarIke amara banI gayA ! A amaratAnAM gAna hajI Ajeya deza-paradezamAM guMjI ja rahyAM che. maMtrIpadane pAmyA pachI paNa vIranuM aMtara to potAnA kapALe lakhAyelA maMtrItvanA lekhane bheMsI kADhIne bhagavAna-bhASyo dharma svIkAravAnI svapnasRSTimAM ja rAcI rahyuM hatuM. paNa javAbadArInAM je baMdhana pagamAM paDyAM hatAM, e akALe-ekAeka toDI zakAya evAM nahotAM. ethI neDha ane vimalanI vaya jema vadhatI cAlI, ema emanI saMyamI banavAnI bhAvanAmAM paNa bharatInA ghUghavATa vadhu vegIlA banatA cAlyA. vIramati ane neDha-vimala maMtrI vIranI AvI bhAvanA-sRSTithI paricita ja hatA. emane khyAla ja hato ke, evo eka divasa jarU2 AvavAno ja che, je divase kAMcaLI tajI daIne cAlyA jatA sApanI jema, maMtrI vIra A saMsArane tajI daIne sAdhu banI rahyA haze ! AvA ghaDI-paLanA Agamana mATe eo niHzaMkita hatA, paNa eka divase jyAre maMtrI vIre saune bhegA karIne potAnA nirNayanI jANa karI, tyAre saune lAgyuM ke, pote kalpI rAkhelAM ghaDI-paLa jarA vadhu paDatAM vahelAM AvyAM ! ethI patnI vIramatie kahyuM : "Aryaputra ! huM ApanA dIkSA-pathamAM avarodha Ubho karavA nathI mAMgatI ! paNa mAruM kahevuM eTaluM ja che ke, A neDha ane vimala hajI eTalA uMmaralAyaka na gaNAya ke, jenA AdhAra para Apa A pagaluM uThAvavA kaTibaddha ane kRtanizcayI banyA cho !" maMtrI vIre javAba vALatAM kahyuM : mane to lAge che ke, 'sasArano tyAga karavAmAM huM ghaNo moDo paDyo chuM. neDha ane vimala kaMI have nAnA na gaNAya. A naiDhane aDhAra thayAM ane vimalane paMdaramuM pUruM thaze. vimalanA janma pUrve tamane je zubha svapno AvyAM hatAM, enA AdhAre huM chAtI ThokIne kahI zakuM chuM ke, AnI bhAgyarekhA bhAre baLavAna che. ApaNuM ja nahi, ApaNA pUrvaja zrI nInA zreSThIthI mAMDIne Aja sudhI thaI gayelA badhA vaDIlonuM nAma A ujALaze, mATe Abu tIrthoddhAraka 56
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ have tame A benA ghaDatara pAchaLa vadhu ne vadhu sajAga rahezo, to zrI jainazAsanano jayajayakAra thaI jAya, evI paristhitinuM sarjana karavAmAM A be bhAIo jarUra saphaLa thaze. rAjavI durlabharAjane jaina dharmanuM tattvajJAna ane saMsArane DaMkAnI coTa upara asAra siddha karI ApatA jainAcAryono joIe, evo suyoga nathI sAMpaDyo, toya teo saMnyAsI jevuM jIvana jIvavAnI kyAranIya bhAvanA bhAvI rahyA che, jyAre mane to A badhuM vArasAmAM maLyuM che, ethI huM have jeTalo moDo paDuM, eTalo meM A vAraso veDakyo gaNAya ! neDha ane vimala kadAca nAnA hoya, toya siMhanAM saMtAna che, mATe tame nizcita banI jaIne, mArA mArganI saphaLatA iccho, evI mArI mAMgaNI che. viramatine thayuM ke, patideva have paLanoya vilaMba sahI zake ema nathI, ethI emaNe natamastake maMtrIzvara vIranA manorathane prazaMsAnAM puSpothI vadhAvIne AnaMda anubhavyo. tyAra pachI maMtrIe putrone anulakSIne kahyuM beTA neDha ! beTA vimala ! tame sujJa cho, ethI tamane kahevA jevuM kaMI lAgatuM nathI. chatAM kALaje eTaluM kaMDArI rAkhajo ke, rAjakAja e kaMI ApaNA A mAnava jIvananuM kharuM dhyeya nathI. tamArA bhAgyalekha evA che ke, maMtrIpada tamane sAmethI maLaze. chatAM ene dhyeya na banAvI detA. dharma-prabhAvanA karavA mATenA eka sAdhana tarIke A sattAno jeTalo sadupayoga karazo, teTalI ja e sattA lekhe lAgaze. ApaNA pUrvajoe A padano jeTalo thAya eTalo sadupayoga karyo, ethI ja gujarAta emane hajI paNa bhUlI zakyuM nathI. A sattA eka evuM lapasaNuM ane bhAna bhulAvanAruM pagathiyuM che ke, jo sAvadha na rahevAya, to A pagathiye UbhanAro paTakAyA vinA na rahe, je sAvadha hoya, e ja jAta ne jagatane UMce caDAvavA mATe A pagathiyAne mAdhyama banAvIne eno sadupayoga karI zake. | neDha ane vimale A hitavANInuM amRtanI jema Acamana karyuM ane pitAjIne e rIte vizvasta karyA che, jethI emanA AnaMdano maMtrIzvara vimala che 57
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAra na rahyo. maMtrI vIranA manorathanI vAta pATaNamAM phelAtAM saunA dilamAM AnaMda ane AghAtanI mizra lAgaNIo paDagho pADI rahI.. maMtrIno saMsAratyAga AnaMdano viSaya hato, jyAre maMtrInI vidAya AghAtajanaka hatI. durlabharAja icchatA hatA ke, bhImadevane saphaLa rAjavI banAvavA maMtrI vIranI sevA maLe to sAruM ! paNa emanI A icchA evI nahotI ke, jethI maMtrIno kalyANa-mArga rUMdhAya ! ethI emaNe kahyuM : maMtrIvara ! tame je mArge javA mAMgo cho, enA jevo ja mArga levAnA amArAya manoratha che. ethI tamArA rastAmAM rUkAvaTa karavAno koI savAla ja Ubho thato nathI. tame A gurjara rASTrane aneka rIte samRddha karavAmAM je phALo Apyo che, enuM phaLa vartamAnakAlIna gurjara rASTra che. ethI ame AzA eTalI ja rAkhIe chIe ke, tamArA putro neDha ane vimalanI sevA paNa A rASTrane maLatI rahe ! maMtrI vIre TUMkamAM javAba vALatAM kahyuM H mahArAja ! ApanI AzA asthAne nathI. neDha ane vimala hajI uMmaralAyaka na gaNAya. paNa Aja pachI AvatI kAle gurjara rASTranA dUdhamAM sAkaranI jema bhaLI javAnuM emanuM bhAgyanirmANa haze, to e nirmANane koNa mithyA karI zakaze ? Ape Azraya ApavAnI kRpA karI, ethI ja thoDIghaNI paNa dharma-sevA ane rAjya-sevA karavAmAM mArA jevo mANasa nimitta banI zakyo. A badala Apano upakAra avismaraNIya rahe evo che. durlabharAja ane maMtrI chUTA paDyA. maMtrInA dIkSA-mahotsavanI khuzAlInI lAlI AkhA pATaNane suraMgI banAvI rahI. harSanA UDatA e abIla-gulAlanA gulAbI vAtAvaraNa vacce, muhUrtanAM e ghaDI paLa AvatA ja maMtrI vIra dIkSita banIne muni vIra banI gayA. neDha, vimala ane enI mAtA vIramati potAnA zirachatrane bhagavAnanA paMthe vaLAvIne ghare pAchAM pharyAM, ATalI vAra sudhI A saue khALI rAkhelo AMsuno e baMdha, ekAMta maLatAM ja pAMpaNanI Abu tIrthoddhAraka 58
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ pALathI uparavaTa thaIne vahI cAlyo. thoDI vAra thaI, saunAM haiyA phorAM thaI gayAM ane e dIkSA-dharmanI sau anumodanA karI rahyA. ijjata ImAnanA sUrya-caMdrane ISa-asUyAno rAhu jo prasato raheto na hota, to A duniyAno itihAsa ja koI ora hota ! paNa yugonA yugathI pratiSThA-AbarUnA sUryane IrSAnA rAhu-grahaNanI pakkaDamAM AvavuM ja paDatuM hoya che. e rAhu prakAzanA koI puMjane hAMkI zakavAmAM to saphaLa banI zakato ja nathI, paNa DhAMkI zakavAmAM thoDI vAra mATe avazya saphaLa nIvaDe che ane ethI prakAza jevuM jIvana jIvanArane mATe kyAreka thoDI vAra paDadA pAchaLa chupAI javuM paDatuM hoya che. vizvanI badhI dharatI para AvAM grahaNa jyAre thatAM ja rahetAM hoya, tyAre gurjara rASTranI to emAMthI bAdabAkI kyAMthI karI zakAya ? vanarAja cAvaDAthI prAraMbhIne, bhImadeva-caulukya sudhInA je rAjAo pATaNanA prabhAvazALI rAjya para pratiSThita thatA rahyA, e samagra samayamAM jaina maMtrIonuM calaNa-valaNa khUba ja moTA pramANamAM rahyuM, ethI jaina dharmanA prabhAvanI vRddhinA kAraNa tarIke virodhI varga jaina maMtrIone kalpI le, to ene koNa rokI zake ? emAM vaLI vanarAjane varelA vaibhavamAM to zrI zIlaguNasUrijIno phALo pratyakSa hato ! tyAra pachI thayelA rAjavIo ajaina hovA chatAM jainazAsananA dharmAcAryothI pUrA prabhAvita hatA. cAmuMDarAjanA putro vallabharAja, durlabharAja ane nAgarAja to bAlyavayamAM zrI jinezvarasUrijI pAse ThIka ThIka samaya sudhI rahIne dharma-saMskArita banyA hatA. A ane AvAM aneka kAraNosara gurjara rASTramAM divase divase jainazAsanano jayajayakAra vadhu ne vadhu guMjato rahe, e to svAbhAvika ja hatuM ! emAM vaLI maMtrI vire bharyo-bhAdaryo vaibhava ane jene joIne IrSA jAge, evI rAjakRpA : A bene ThukarAvI daIne jaina dIkSA svIkArI, ethI to maMtrIzvara vimala ( 59
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainazAsananA jayajayakArano e dhvani gagananA guMbajamAM paNa paDaghA pADavA mAMDyo hato. jinazAsanano Avo jayakAra joIne jenA peTamAM tapeluM-tela reDAya, evA paNa thoDAghaNA maMtrIonuM astitva vanarAja cAvaDAnA samayathI ja pATaNamAM rahetuM hatuM. paraMtu A jayakArane jera karavAnA e maMtrIonA tamAma prayAso sUrya sAme dhULa pheMkavA jevI pAgala pravRttithIya vadhu niSphaLatA pAmatA rahetA hatA. pATaNanA siMhAsana para bhImadevano rAjyAbhiSeka thayo, tyAreya AvA IrSALu maMtrIo hatA ane emAM dAmodara mahetA AgaLa paDatA hatA. ane emanuM haiyuM viSanA ghaDA jevuM hovA chatAM mAM amRtanI paraba jevuM hatuM. ethI koIne emanI IrSALutAno jaladI khyAla na Avato, chatAM jainatvanA prabhAvane dAbI devAnI eka paNa takane eo jatI na karatA. emAM emane saphaLatA nahotI maLatI, chatAM hAryA jugAranI jema bamaNA dAva ramavAnI taiyArImAM manomana eo vadhu ne vadhu baLyA ja karatA hatA. bhImadevanA rAjya-darabAramAM tyAre maMtrI varanuM sthAna nahotuM, kAraNa ke eo to dIkSita banI cUkyA hatA ane neDha temaja vimala hajI maMtrI mudrAne yogya uMmaravALA thayA nahotA, ethI dAmodara mahetA manomana malakAyA karatA hatA ke, have to jaina maMtrIono yuga AthamI gayo ja samajo ! A rIte manamAM malakATa anubhavatA dAmodara mahetA neDha ane vimalano prabhAva vadhavA na pAme ane bhImadeva tathA prajA A be bhAIothI prabhAvita na banavA pAme, e mATe paLa paLanA praharI banIne cokI karatA rahetA. zarUAtamAM to emane evo vizvAsa besavA mAMDyo ke A cokI saphaLa banI rahI che ane maMtrIputra tarIkeya neDha ane vimalane prajA bhUlI rahI che ! paNa thoDA vakhatamAM ja emano A bhrama bhAMgavA mAMDyo, eo A bhramane bhAMgato rokavA mATe jema jema havAmAM havAtiyAM bharavA jevA prayAso karI rahyA hatA, ema ema 60 - Abu tIrthoddhAraka
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ neDha-vimalanI jugala joDI pATaNanI prajAmAM vadhu ne vadhu AkarSaNanuM kendra banI rahI hatI. | neDha ane vimala A be bhAIomAM neDhanuM vyaktitva aneka guNothI suzobhita hatuM, e rUparaMge pUro hato. enI bolacAlamAM jAdu hato. paraMtu vimalane vareluM viziSTatva to viralanI koTimAM mUkavuM paDe, evuM hatuM. e bolato ane jANe phUlaDAM kharatAM ! e cAlato ane pAyalanA jhaMkAra relAtA ! e Ubho raheto ane jANe comera tejatejanA phuvArA UchaLavA mAMDatA ! baMne bhAIonI dharmaniSThA paNa pratiSThA pAmavAne yogya ja hatI ! e be prabhu-pUjA karavA kAje jyAre pUjananI sAmagrIthI sajja thALa hAthamAM laIne pasAra thatA, tyAre lAgatuM ke, jANe koI be devakumAro ja jaI rahyA che ! taduparAMta mAtA vIramatie emanA ghaDatara mATe potAnuM samagra lakSa kendrita karyuM hovAthI vinaya-vinamratA, gAMbhIrya-vairya, dayA-dAkSiNya, saraLatA-saujanya A ane AvA keI guNonI joDalI emanA jIvanamAM evo vikAsa sAdhI rahI hatI ke, emanI para eka vAra kaTTara zatru ne paNa premano amRtakaLaza DhoLI devAnI IcchA thaI ja jAya. vimala jyAre garbhastha hato, tyAre mAtA viramatie potAnA manamAM zubha bhAvonI je bharatInI anubhUti karI hatI temaja potAnA dilamAM garbhastha zizunA zubha bhAvinA saMketa banI jatA je dohalA jAgyA hatA, e badhuM ene atyAre avAranavAra yAda AvatuM ane pachI e jyAre vimalane sthira najare koka vAra nihALatI, tyAre enuM aMtara bhAvinI aneka zubha kalpanAonA Agamana-avataraNathI UbharAI UThatuM. rAjakAraNamAM khelAtA dAvapecathI ane ramAtI kapaTanI bAjIthI zANI viramati pUrI paricita hatI. ethI potAnA A putro dvArA evuM koI nimitta koIne maLI na jAya ke evuM koI chidra koI dhoLe dahADe dIvo laIne gotavA nIkaLe, toya zodhI na zake, evuM ghaDatara karavAnA maMtrIzvara vimala 39 61
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ caNatara rUpe e potAnA putrone avAranavAra rAjyamAM khelAtI rahetI khUnarejI ane chaLakapaTanI bAjInI vAto saMbhaLAvyA karatI, A vAtanI puSTi mATe vanarAja cAvaDAthI atyAra sudhIno itihAsa to khUba khUba vistArathI kahI saMbhaLAvIne, zreSThI nInAthI atyAra sudhInA potAnA pUrvajonA maMtrI-jIvananI romAMcaka ghaTanAo e khUba ja rasabhera rajU karatI. Ama, vIramati potAnA patidevanI bhAvi vANIne sAcI pADavA neDha ane vimaLane barAbara keLavI rahI hatI, tyAre dAmodara mahetA A be bhAIonI vadhatI kIrtithI ciMtita banIne, evI koI yojanA vicArI rahyA hatA ke, jethI maMtrIputra neDha ane vimalane potAnI meLe ja pATaNano parityAga karI javA vivaza banavuM paDe ! zuM IrSAnuM A grahaNa mA-dIkarAne naDaze kharuM? zuM IrSAnA e IMdhaNane bhakSyanI prApti thaze kharI ? 62 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasamI veLAnAM vaLAmaNAM | mIOiLOR sukhanAM sugaMdhI sukhaDa jalI rahyAM hatAM. prasannatAno pavana maMdamaMda gatie vahI rahyo hato ane AkAza sAva ja nirabhra jaNAtuM hatuM. mA vIramati ane enA dIkarAo neDha temaja vimala : A parivAranI saMsAranaiyA jANe koI sarovaranI sahelagAhe UpaDI hoya, evI rIte AgaLa vadhI rahI hatI. vIramati je rIte dIkarAonA ghaDatara mATe dinarAta saciMta ane sakriya hatI temaja neDha ane vimalanA aMtaranA Arasa je rIte e ghaDatara pachInA ghATa ghaDI rahyAM hatAM, e jotAM ema lAgyA vinA na rahetuM ke, A be bhAIone
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDA ja divasomAM rAja taraphathI sattAnA svIkAra kAje teDuM AvavuM ja joIe ! mAtA viramati jema dIkarAonA ghaDatara mATe sakriya hatI, ema bIjI bAju rAjakIya vAtAvaraNanA raMga-DhaMgathI paricita rahevA mATe paNa e eTalI ja sajAga hatI. dAmodara mahetAnA svabhAva-prabhAvano sAmAnya rIte ene khyAla to hato ja. paNa chellA keTalAka divasothI je vAto enA kAne athaDAtI rahetI hatI, ethI e jarA coMkI UThI hatI ane ene UMDI tapAsa pachI e vAtano jyAre pAkA pAye khyAla AvI gayo ke, mahetA game te bhoge neDha ane vimalanI AbarU khatama karI devA mAMge che, tyAre enuM vicAra-cakra ekadama palaTo khAI gayuM. e vicArI rahI ke, koI kADhe ane je jAya e svamAnI nahi! sAco svamAnI to potAnI AbarUne aNadAga rAkhavA gauravabhera bIje cAlyo jAya, bhale pachI bIje mahelanA badale jhUMpaDImAM rahevA jevI paristhiti sarjAya ! dAmodara mahetA dUdhamAMthI porA kADhavAnI je pravRtti karI rahyA hatA, enI jANa thatAM vIramatine eka vAra to jarA AghAta lAgyo, paNa e AghAtanI asaramAMthI tarata ja mukta thaI jaIne e vicArI rahI : AnuM ja nAma saMsAra ! ane AnuM ja nAma rAjakAraNa ! karmanA udaya kyAre potAnA varavA vipAka batAvavA sajja thAya, e kahI na zakAya ane tyAre mANasa kaI rIte rekamAMthI rAjA athavA to rAjAmAMthI raMka banI jAya, enI jyAM kazI ja AgAhI na karI zakAya, evA vicitra sthAna tarIke saMsArane e sArI rIte pichANI cUkI hatI. ethI svastha banIne e vicArI rahI hatI ke, koI ApaNane ahIMthI dhakko mArIne kADhe, enA karatAM ApaNe ahIMthI svamAnabhera cAlyA jaIe, emAM ja ApaNI dhanyatA che. piyaranuM pIThabaLa najIkamAM ja che, ethI jhAjhuM sAhasa kheDyA vinA AvI dhanyatAnuM jatana thaI zake ema che. eka zANI nArInI prauDhatAne chAje evo nirNaya manomana laI lIdhA pachI vIragatine thayuM ke, A bAbatamAM koI AptajananI 64 % Abu tIrthoddhAraka
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ salAha to levI ja joIe. enI najara sAme pATaNanA zrIdatta zreSThI taravarI UThyA. potAnA kuTuMba sAthe zrIdattane pahelethI ja ghara jevo saMbaMdha hato. ethI emanI AgaLa haiyuM kholIne vAta karavAmAM koI jAtano Dara rAkhavA jevuM nahotuM. emanI putrI zrIdevI to vIramati sAthe sagI mA jevo saMbaMdha rAkhatI hatI. ethI vIramati vinA vilaMbe zrIdatta zeThane tyAM pahoMcI gaI, ghaNA samaye javAnuM thayuM hatuM, ethI zrIdevIe saharSa AvakAra Apyo. pachI ekAMta meLavIne viramatie zrIdatta zeTha AgaLa badhI vAta rajU karIne salAha mAMgI. zeThe paNa kahyuM ke, neDha ane vimala joke dAmodara mahetAne pahoMcI vaLe evA che, paNa atyArathI ja A rIte virodha bAMdhavAmAM Ave, to bhAvi dhUMdhaLuM banavAnI zakyatA gaNAya. mATe tamAro piyaramAM javAno nirNaya yogya ja che. A rIte thoDo kALakSepa thaze, to bhAvi vadhu bhavya banaze ! vidAya thatI vIramatine zeThe jarUra paDe to niHsaMkoca yAda karavA bhArapUrvaka jaNAvyuM, viramatie have dhIme dhIme "pATaNanA parityAga nI bhUmikA bAMdhavA neDha ane vimala samakSa e rItanI vAto karavA mAMDI. ane eka divasa teo sau svamAnabhera pATaNano tyAga karIne anyatra cAlyA gayA. A gamanane pATaNe koI gaMbhIratAthI na nihALyuM. dAmodara mahetAne paNa evo koI khyAla na Avyo ke, potAnI parokSa pravRttionuM ja A eka pratyakSa phaLa che! paraMtu emane mana to neDha ane vimalano pATaNa tyAga ja mahattvanI cIja hatI. ethI A vAtanA rahasya para paDado rAkhIne dAmodara mahetA manamAM ne manamAM khUba ja AnaMda anubhavI rahyA hatA. vIramatie evI gaMbhIratA ane dhIratApUrvaka pATaNa choDyuM hatuM ke, jethI koIne koI jAtanI zaMkA karavAnuM ke kalpanAnA ghoDA doDAvavAnuM kAraNa ja na maLe. eNe dIkarAone sukha-du:khamAM evI rIte jIvana jIvI jANavAnI dharma-kaLA zIkhavADI hatI ke, pATaNanA sukha-sAmrAjyamAM janmIne moTA thayelA neDha ane vimala eka nAnakaDAgAmaDAnA sAmAnya gharanA vAtAvaraNamAM e ja prasannatA sAthe jIvana maMtrIzvara vimala 65
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvI rahyA. pATaNathI daseka gAu dUra AvelA bhaTevara nAmanA gAmaDAmAM vI2matinuM piyara hatuM. Ama, mA sAthe mosALamAM neDha ane vimalanA jIvananuM kamaLa vikAsa pAmI rahyuM. vIramatinA pitA sAva sAmAnya sthitinA hatA, emanuM nAma meghAzAha hatuM. gAmamAM nAnakaDI hATaDI hatI. dIkarAo nAnA hatA, ethI gharamAM rAkhelAM Dhora-DhAMkhara carAvavA jatA. eo bIjAnAM Dhora paNa laI jatA. ethIya thoDIka Avaka hatI. A kAryamAM neDha ane vimala paNa joDAI gayA. A be bhAIonA puNye meghAzAhanI kamANI dhIre dhIre vadhI rahI. puNyazALInAM pagalAM jyAM paDe, tyAM dhana dhAnyanA DhagalA thAya, A vAtanI pratIti karAvatA rahetA neDha ane vimalanA divaso AnaMda-maMgalamAM vItavA lAgyA. mAmAnA A bhANiyA bhaTevara gAmamAM saunA priyapAtra banI rahyA. kAraNa ke A be bhAIone je rUpa-baLa-buddhi-puNya vagere varyuM hatuM. enI tole UbhuM rahI zake, evuM AkhA gAmamAM koI nahotuM. divasone vItatAM kyAM vAra lAge che ? AjakAla karatAM be aDhI varSa vItI gayAM. have to neDha ane vimala phUTaDA yuvAna banI cUkyA hatA. emanA bAhumAM baLa UbharAI rahyuM hatuM, emanA moM para rUpano sAgara chalakAI rahyo hato, ane emanA bhAgyane jANe vidhAtA malakAI malakAIne nihALI rahI hatI. paNa A malakATa saune mATe apratyakSa hatA. ethI sau koI neDha ane vimalanA bhAvi aMge thoDA vicAramagna bane, e svAbhAvika hatuM. chatAM mAtA vIramatinA moM para viSAdano ke ciMtAno koI bhAva jovA na maLato. kAraNa ke puNya-pApa para atUTa zraddhA dharAvatuM e haiyuM vicAratuM hatuM ke, koI mANasanA bhAvi mATe vicAranArA ApaNe vaLI koNa ? ApaNe game teTaluM vicArIe, paNa dhAryuM jo karmanuM ja thavAnuM hoya, to AvI khoTI ciMtAno bhAra veMDhAravAno artha paNa zo gaNAya ? 66 Abu tIrthoddhAraka
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ e kALe ArAsaNa-kuMbhAriyA jema ArasanI khANo mATe vikhyAta hatuM, ema tyAM jemanAM besaNAM hatAM, e aMbikAdevInA dhAma tarIkeya e ThIka ThIka prasiddha hatuM. e neminAtha prabhunA tIrtha tarIke to e khUba ja suprasiddha hatuM. tyAre tyAM aMbikAdevI hAjarAhajUra eka zakti tarIke vilasI rahyAM hatAM. zrI neminAtha bhagavAnanA zAsananI adhiSThAyikA A devI jenI para rIjhatAM, enA ghare dharma ane dhana ekabIjAnI spardhA karavA pUrvaka vRddhi pAmatAM rahetAM. prArabdhanA devane rIjhavavAmAM mAnanArA sAmAnya mANaso koI AvI daivI-zaktinI kRpA meLavavA dinarAta e zaktinI pUMThe pharatA rahetA. paNa puNya sApekSa puruSArthamAM vizvAsa mUkanArA asAmAnya mANaso para kRpAno zaktipAta karavA AvI daivIzakti sAmethI sajja rahetI ane AvI vyakti para kRpA varasAvIne pAtra-prasAdI ApyAnI prasannatA anubhavatI. aMbikAdevIne eka vAra thayuM ke, koI evI zakti para zaktipAta karuM ke, jethI jainazAsanano jayajayakAra thaI jAya. ethI potAne prApta thayelA jJAnanA prakAzamAM emaNe AvI koI vyaktine khoLI kADhavAno prayAsa karI joyo, to vimala para emanI dRSTi TharI. emane thayuM ke, jo vimala para kRpA veravAmAM Ave, to A jagatamAM sva-para upakAranI eka evI dharmagaMgA vahI nIkaLe ke, e vaheNa varSonAM varSo sudhI vahetAM rahIne, keTalAya mAnavonI tRSA ThAravAno upakAra karatA rahe ! aMbikAdevI je vimala para prasannatAno prakAza pAtharavA icchatAM hatAM, enI dhArmika-aNanamatA para emane pUro vizvAsa hovA chatAM enuM pArakhuM karIne eo vadhu vizvasta thavA mAMgatAM hatAM. ethI navayauvanA koI nArInuM rUpa dhAraNa karIne eo bhaTevara gAmanI e sImamAM avataryA, jyAM vimala ekalo-aTUlo AvIne beTho hato. vimala A rIte ghaNI vAra potAnA mAmA Dhora carAvavA AvatA, tyAre emanI sAthe Avato ane bapore koI vaDalAnA visAme ArAma karato. maMtrIzvara vimala 20 27
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ e divase vimala hajI ArAma karavAnI taiyArI karI rahyo hato, tyAM ja enA kAne nUpuranA jhaMkAra, pAyalanA saMgIta-nAda ane kaMkaNanA madhura rava saMbhaLAyA. ethI e cokanno thaIne AjubAju najara ghumAvI rahyo, Aje pahelI vAra ja baLabaLatA bapore, AvA jaMgalamAM enA kAnamAM A jAtano karNapriya dhvani pravezI rahyo hato ! vaLatI ja paLe vimalanI AMkhe, rUparUpanA aMbAra sAthe sAmethI AvatI koI navayauvanA nArIne pakaDI pADI. jaMgalanuM ekAMta hatuM, potAnA dehanI DALIe mALo nAkhIne sthira thayelI kAMtinI koyalo dinarAta TahukAra relAvI rahI hatI. ethI sadAcAramAM niSThA dharAvato vimala Ubho thaIne, AvA saMyama-ghAtaka vAtAvaraNathI dUra javA taiyAra thayo. tyAM ja vimalane saMbodhatI eka svarAvali guMjI UThI : vimala ! parAkramathI vikrama jevA rAjavInA avatAra tarIke tArI kIrti meM sAMbhaLI che ane mArA AgamanathI tuM Ama DarI jAya che ! huM nehathI nItaratI eka nArI chuM, zuM mArAmAM tane koI rAkSasInuM raudra rUpa dekhAya che ke, jethI Ama pAroThanAM pagalAM bharI rahyo che ? vimala thaMbhI gayo. potAnA parAkrama sAmenA A paDakArano pratikAra karyA vinA to ene kyAMthI cena vaLe ? eNe paDakAranI bhASAmAM kahyuM : tamane kayA zabdothI saMbodhana karavuM, e mArA mATe mUMjhavaNano viSaya che. chatAM mAruM saujanya ane mAro sadAcAra huM na cUkI zakuM ! ethI ja bahena tarIke tamane biradAvIne pUchuM chuM ke, AvI maryAdAhIne vAta karavA dvArA mArA parAkramane paDakAranArA abaLA chatAM sabaLA tame koNa cho, e pahelA mane jaNAvazo, to tamArA praznonA badhA javAbo ApavAnI mArI pUrI taiyArI che ! teja-tejanA aMbArasamI e nArInuM yauvana vadhu aMgaDAI laI rahyuM. enI vANImAM mohamUlaka mRdutA vadhu pramANamAM vilasI rahI. eNe maryAdAnI pALanA pAyAmAM prahAra karato javAba vALyo : maryAdA ane aupacArikatAnA be 68 Abu tIrthoddhAraka
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ kinArA vacce je vahe, ene prema koNa kahe ? jayAM premanuM pUra hoya, tyAM maryAdAya na hoya ane aupacArikatAya na hoya ! AthI meM apanAveluM saMbodhana ja tane tArA praznonuM samAdhAna ApI zake ema che. chatAM e "saMbodhana upara vicAra karavAnI dhIrajano tArI pAse abhAva hoya, to tuM jANI le ke, huM eka bhogI bhramara chuM ane tArI kAyAnA kamaLa para adhikAra jamAvIne premanI parAga pIvA huM atyaMta Atura chuM. vimale potAnA kAnamAM AMgaLI khosI detAM kahyuM : mAre tamArI A badhI vAtanA zravaNano bahiSkAra karatA pUrve eTaluM jaNAvavuM che ke, meM tamane "bahena'nA birUdathI je rIte biradAvyAM, e saMbodhana para tame tamArA manane kendrita karyuM hota, to vikAra ane vAsanAnI badabU okatAM AvAM veNa tame kADhI ja na zakyA hota. "saMbodhana" para vicAra karavAnI mane zANI salAha ApanAruM tamAruM A DahApaNa ethI ja tamArA caraNe samarpita karIne mAre eTaluM kahevuM che ke- "bahena" tarIkenA mArA saMbodhana pachI paNa tame mArI pAse ajugatI je apekSA rAkhI rahyAM cho, emAM tamAruM DahApaNa DokAya che kharuM? hAryo jugArInI adAthI bamaNA dAva nAkhavA medAne paDavAnI adA ajamAvI jovA mAMgatI e nArIne thayuM ke, kALajAne vIMdhatA kAma-kaTAkSo sAme A bhaDavIra jo TakI zake, to to mAnavuM ja rahyuM ke, A kharo indriya-vijetA che ! ethI paLa pachI ja eNe evA nAca-gAna zarU karyA che, jenAM darzane bhalabhalAnuM haiyuM hArI jAya ! e mAnatI hatI ke, mananuM mAkhaNa kAma-sAmagrInI agnijvALA samakSa kyAM sudhI aNaogaLyuM rahI zake? paNa e vikAraka jaLa vacceya kamaLanI jema vimala jyAre vimaLa ja rahyo, tyAre e nArI eka vAtsalyamayI mAtAnA rUpamAM palaTAI jaIne AzIrvAda ApatAM bolI rahI ke, vimala ! maLa-vimaLa-bharyA jaLa vacce tuM kharekhara kamaLanI jema vimala ja rahyo ! tArI A sadAcAra-niSThAthI khuzakhuzAla thayelI huM maMtrIzvara vimala che 69
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMbikA tArI para cAre hAthe prasanna banI chuM ! ethI tane kahuM chuM : mAMga, mAMga; je joIe e mAMga ! | vimulanA Azcaryano ane AnaMdano pAra na rahyo, enuM mastaka e aMbikA-mAtAnA caraNamAM namI paDyuM. e pUrve ja aMbikAdevIe punaH kahyuM : "vimala ! tArA sattva ane sadAcAranI aDagatA para ApharIna thaI gayelI huM tane traNa traNa varadAna ApuM chuM, tuM amogha bANAvaLI banIza, azvanA zubhAzubha lakSaNa jANavAnI kaLA ane motInA dANAneya jyAM zaramAvuM paDe, evI akSara kaLAno tuM ajoDa svAmI banIza ! temaja jinazAsananI advitIya ane anupama prabhAvanAno tuM sanAtana sarjaka banIza. ATalAM varadAna to huM mArI icchAthI ApI rahI chuM. bAkI tArI icchA tuM have pragaTa karI zake che ! vimala A sAMbhaLIne vinamra vANImAM bolyo : mAtA aMbikA ! Ape ApavAmAM kyAM jarAya kamInA rAkhI che ke, mAre mAgavAnuM kAMI bAkI rahe ? basa, ApanI anarAdhAra kRpAno huM Azaka chuM. A kRpAkavaca banIne AjIvana mArI surakSA karavA samartha che, evI mArI aNanama zraddhA che. vimala ATaluM bolIne eka bALaka je adAthI mAnI godamAM lapAI jAya, e rItanI zaraNAgatinA bhAvapUrvaka aMbikAdevInA caraNamAM namI paDyo. thoDI vAra pachI vimale AMkha kholI, to aMbikAdevI adazya banI gayAM hatAM. Aje enuM romaroma harSathI pulakita banIne nRtya karI rahyuM hatuM. eNe deha para najara karI, to potAnA deha para suvarNanA aneka alaMkAro jhagArA mArI rahyA hatA, jenI AgaLa sUrya-teja paNa jhAMkhuM jaNAtuM hatuM, daivI zakti taraphathI maLelI suprasannatA ane saMpattine surakSita banAvIne vimala ghare Avyo. eNe bhAI neDha ane mAtA viramatine tarata ja eka khUNAmAM laI jaIne kahyuM ke, Aje akALe aNadhAryA mArI para motInA megha 70 Abu tIrthoddhAraka
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ varasyA che. mahenata ke majUrI karyA vinA huM evI kamANI karI Avyo chuM ke, je AjIvana cAle, tame nahi mAno, paNa Aje mA-aMbikAdevI mArI para tUkyAM che ane emaNe.... vimalano harSAveza eTalo vegavALo banyo hato ke, e vAkya pUruM karI zakyo nahi ! paraMtu enA keDa parathI chUTelI eka poTalIe e vAkya pUruM karyuM ane mAtA viramati temaja bhAI neDha visphArita AMkhe e alaMkArone jovA prayAsa karavA mAMDyAM; paNa enA tejathI AMkho aMjAI jatAM emaNe pUchayuM : vimala ! sUryanA A tejanI corI tuM kaI cabarAkI ane cAturIthI karI Avyo, e to kahe? vimala bolyo : huM cora nahi, zUro ane pUro zAhukAra chuM. pitA vIra ane mAtA viramatinuM A saMtAna je dahADe cora banaze, e di' pachI zAhukArI kyAM jaIne Azaro leze ? vimalano harSa haiyAmAM samAto nahoto, chatAM gaMbhIra banI jaIne eNe jayAre "athathI Iti' sudhInI ghaTanA kahI saMbhaLAvI, tyAre mAe vimalanAM ovAraNAM lIdhAM, e vakhate patidevanI e bhaviSyavANInA paDaghA enA kAnamAM guMjavA mAMDyA, ane enA moMmAMthI zabdo sarI paDyA ke, have ApaNA duHkhanA divaso gayA ane vasamI veLAnAM vaLAmaNAM thayAM, ema nakkI mAnajo ! devanuM darzana amogha hoya che, ethI Aje ApaNane ApaNA zubha bhAvino saMketa A rIte mAtA-aMbikA ApI gayAM. have... mAtA viramatinuM vaktavya hajI pUrNa nahotuM thayuM, tyAM to bahArathI sAda Avyo : bahena ! bahAra Avo, pATaNathI AvelA zrIdatta-zreSThI tamane yAda karI rahyA che. viramatie potAnA bhAIne pUchyuM : zuM pATaNathI zrIdatta zeTha AvyA che ? ane e pAchA mane yAda kare che? maMtrIzvara vimala 2071
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ? punarAgamanane pagale... pagale... Oro UgatA sUryanI adAthI aNahillapura pATaNanI rAjya gAdI para bhImadevano pratApa vRddhi pAmI rahyo hato. gurjara rASTranAM sattAsUtro saMbhALyAne mahinAo vItI gayA hatA ane dAmodara mahetA jevI vyaktionuM thoDuMghaNuM paNa calaNa hatuM, ethI potAnA pitAnA rAjyakALamAM je vIramaMtrInA nAmanI hAka vAgatI hatI, emanA pratApI putro neDha ane vimalane bhImadeva jANe sAva bhUlI beThA hatA. potAnA pitAjIe A be maMtrIputrone sevAnI taka ApIne, gurjara rASTrane vadhu samRddha banAvavAnI ApelI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ hitazikSA bhImadevane jANe yAda paNa nahotI. ethI dAmodara mahetAne thatuM hatuM ke, potAnA pAsA pobAra paDyA che ane TADhe pANIe khasa gaI che ! paraMtu A to mAtra emanI mAnyatA hatI. mAnyatA ane hakIkata ghaNA ochA prasaMgomAM eka hoya che. lagabhaga rAjakIya sRSTimAM to mAnyatA ane hakIkata vacce aneka gAuno gALo ja nahi, paNa sAva viparIta dizA saMbaMdhI virATa aMtara hoya che. dAmodara mahetAnI mAnyatAne paNa A ja satya lAgu pADI zakAya ema hatuM. ethI eo neDha-vimalano kAMTo UkhaDI gayAnI mAnyatAmAM rAcI rahyA hatA. tyAre bhAvi eka hakIkatane sAkAratA ApavAnI dizAmAM AgaLa vadhatuM hatuM ane ethI e jAtanA saMyogonI zRMkhalAonA aMkoDA adazya rIte joDANa sAdhI rahyA hatA. bhImadevanA rAjya-darabAramAM je keTalIka vyakti zaktio agragaNya gaNAtI hatI, emAM zrIdatta zreSThInAM nAma-kAma ThIka ThIka AgalI haroLane zobhAvatAM hatAM, eka nagarazeTha tarIke ja nahi, paraMtu bIjI bIjI paNa aneka rIte emanuM pradAna evuM viziSTa hatuM ke, ethI emanI nAmanA-kAmanAmAM cAra cAra cAMda khIlI UThe, toya koIne Azcarya thAya ema na hatuM. emanI pAse saMpatti hatI, sAthe sAthe supAtramAM eno saupayoga karavAnI buddhi paNa hatI, emanI pAse adhikAra hato, sAthe sAthe e adhikAranI rUe sajjanone pUjA ane durjanone sajA maLe, evA ja kAryamAM agresara thavAnI nItimattA hatI, ethI e adhikAra emanA tarapha dhikkAra nahi, satkAranI bhAvanA jagAvavAmAM nimitta banato, tethI ja rAjyasabhA jayAre bharAtI ane nagarazeThanI beThaka para jyAre eo besatA, tyAre ema lAgatuM ke, tAja vinAnA rAjA to A ja che. nagarazeThane eka dIkarI hatI. enuM nAma zrIdevI hatuM. yogya vaya thatAM saMskArI ghara ne sadgaNI vara zodhavA zeThanI najara AkhA pATaNamAM ghUmI vaLI. paNa zeThanI najara koI sthAne barAbara TharI nahIM. maMtrIzvara vimala cha 73
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ e kALamAM vara-kanyA vacce jyotiSazAstranI dRSTie leNAdeNIno vicAra paNa thato. ethI zeThe rAjajozIne teDAvIne keTalIka kuMDalIo rajU karavApUrvaka zrIdevInA vivAha aMge mArgadarzana mAMgyuM. thoDIghaNI kuMDalIo joyA bAda paNa jozInuM mana na mAnyuM, ethI emane ekAeka kaMIka yAda AvyuM ane emaNe kahyuM : "zeTha ! A badhI kuMDalIo bAju para mUko. mane bIjo ja eka vicAra Ave che. A vicAranI yogyAyogyatAno nirNaya to Ape ja karavAno che. mAro adhikAra to mAtra vicArane vyakta karavA pUrato ja che !' zeThe utsukatA batAvI, tyAre jozIe kahyuM : vimalanuM nAma to sAMbhaLyuM ja haze ? maMtrI vIrano putra vimala ! enI janmakuMDalI meM banAvI hatI, atyAre e paiseTake bhale samRddha na hoya, paNa enuM bhAvi bhAre baLavAna che ane enI kuMDalI sAthe zrIdevInI kuMDalI sarakhAvatAM khUba ja sArI leNAdeNI jovA maLe che. mATe Apa jo vimala upara pasaMdagI utAro, to mArI daSTie sarvottama kuMDalI enI che. zeTha ekadama hasI UThyA : are ! jozIrAja ! A to keDamAM chokaruM ane gAmamAM gotAgota, jevuM thayuM ! vimalane to huM sArI rIte oLakhuM chuM ! enA pitA vIra maMtrI sAtheno sAdharmika tarIkenoya saMbaMdha AMkha sAme taravarI Ave che ane Ajeya romAMca khaDAM thaI jAya che. kharekhara vimala badhI rIte yogya che. ane tamArA kahevA mujaba pAchI leNAdeNI paNa sArI che. A to dUdhamAM sAkara paDI gaNAya. tamArA moMmAM sAkara ! basa, vimala sAthe vivAhanI vAta karavA Aje ja huM ravAnA thAuM chuM. tame muhUrta gotI rAkhajo. mane khAtarI che ke, vIramati mane nirAza nahi kare. vimalanI mAtA viramati ane zrIdevI vacce to mA-dIkarI jevo mITho saMbaMdha che. 74 0 Abu tIrthoddhAraka
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanmAnI-satkArIne zeThe jozIne vidAya karyA ane e ja divase vahela joDAvIne zrIdatta zeThe vimalanA mosALa tarapha prayANa karyuM. thoDA ja samayamAM eo bhaTevara gAmamAM pahoMcI gayA. meghAzAhanuM makAna zodhatAM emane vAra na lAgI. vahelamAMthI nIce UtarIne emaNe pUchyuM : vIramati ane vimala ahIM ja che ne ? A praznano paDagho gharamAM ghUmI rahyo, e ja vakhate vIramati, neDha ane vimala eka sAthe oraDAmAM ekaThAM maLyAM hatAM ane vimala potAnI para prasanna thayelA aMbikAmAtAnI prasAdI rUpe prApta thayelA alaMkAro darzAvI rahyo hato. vIramatinA zabdono e guMjArava 'vasamI veLAnAM vaLAmaNAM have thayAM ja samajo !' hajI zamyo nahoto, tyAM to vIramatinA kAne potAnA bhAIno sAda athaDAyo : bahena ! bahAra Avo, pATaNathI AvelA zrIdatta zreSThI tamane yAda kare che. vIramatinA Azcaryano pAra na rahyo, keTalAya vicAro enA mananA guMbajamAM ghUmavA mAMDyA. eNe bahAra AvIne zeThane AvakA2 ApatAM kahyuM : Aje ama garIbanI jhUMpaDI ApanA pagale mahela banI gaI ! padhAro, padhAro, dhanya bhAgya amArAM ke, ApanAM ahIM pagalAM thayAM ! : nagarazeThe saharSa javAba vALatAM kahyuM H huM tamane dhanya banAvavA nathI Avyo, paNa tamArI pAsethI dhanyatA pAmavA huM ahIM Avyo chuM. dhanyatAnI bhikSA eka tame ja ApI zako ema cho, pATaNamAM je na pAmI zakyo, e pAmavA A gAmaDAmAM Avyo chuM. mane saMtoSazo ne ? vIramatine hajI kaMI samajaNa nahotI paDatI ke, zeTha zuM pAmavA AvyA haze ! ethI eNe potAnA kapALe hAtha mUkatAM kahyuM ke, zeTha ! Apa jevA samaju ane zANA jyAre amArI A rIte mazkarI karI rahyA che ke, huM ahIM dhanyatAnI bhikSA pAmavA Avyo chuM ! tyAre ema lAge che ke, AnI pAchaLa koI rahasya hovuM joIe. kAraNa ke maMtrIzvara vimala 75
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajjanonI vAta kadI evI nathI hotI ke, jethI daridranA dilane jakhama pahoMce ! zeThe spaSTatA karatAM kahyuM : huM zrIdevI mATe A vimalanuM mAguM karavA Avyo chuM. vimala mATenI A mAMgaNI pUrI karavA tame ja samartha cho ! bolo, have mArI vAta sAcI che ke nahi? pATaNa je bhikSApAtrane bharI na zakyuM, e bhikSApAtra tame ja bharI zako ema cho, A vAta khoTI hoya, to kAnanI bUTa pakaDIne bhUlano ekarAra karavA huM taiyAra chuM. zeThanI ramUjI A rajUAte sau khaDakhaDa hasI UThyA. meghAzAhanuM makAna jANe prasannatAno maMDapa banI UThyuM. pavitra banAvavA gaMgAno pravAha sAme pagale cAlyo Avyo hoya ane cAMllo karavA lakSmIdevI sAmethI hasatA haiye padhAryA hoya, enA jevI dhanya A ghaDI hatI ! viramati aNasamaju nahotI ke, AvA avasare moM dhovA javAno paNa vicAra-vilaMba kare ! eNe kahyuM : zeTha ApanI mAMgaNI svIkAratAM pUrve mAre to kyAM kaMI vicAra karavA jevuM che? je kaMI vicAra karavAno che, e Ape ja karavAno che. amArI sthiti-paristhitithI Apa paricita cho, saMpattinA sAgara vacce UcharelI zrIdevI kyAM ? ane saMpattinA khAbociyAnuM darzana paNa atyAre jenA mATe durlabha che, evo mAro A vimala kyAM? A badho vicAra Ape karavAno che, kAle UThIne lokone evuM bolavAno avasara na maLe ke.. zeThe vIragatinA vAkyane adhUruM rAkhIne javAba Apyo ke, A badho vicAra karIne ja to huM Avyo chuM. saMpatti-saMpatti zuM karo cho ! vimala pAse bhAgyanI je mUDI che, e mUDI meLavavA to amAre bhavo karavA paDaze. bolo, vimalanuM nakkI ne ? bola, vimala ! tArI zI IcchA che? zeThe vimala tarapha praznasUcaka najara karI. vimale lajjAthI nayana nIcAM DhALI dIdhAM. vIramatie tarata ja goLadhANA vaheMcIne jANe bhAgyanA bhAnuM prakAza verI zake, e mATe pUrvanI bArInuM udghATana karyuM. 76 - Abu tIrthoddhAraka
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ meghAzAhanuM ghara hasI UDyuM. ne je cUle theMsa raMdhAtI hatI, e cUle Aje zIro-kaMsAra ane mAlamiSTAnna taiyAra thavA mAMDyAM. bhaTevaragAmamAM A samAcAra pahoMcatAM ghare ghare AnaMda chavAI gayo, emAM vaLI saunA ghare mIThAInA paDiyA pahoMcyA, tyAre to e AnaMdane koI Aro-ovAro na rahyo. samI sAMje zrIdatta zeThe pATaNa javAnI taiyArI karavA mAMDI, tyAre khAnagImAM vIramatie zeThanI sAthe thoDI vAtacIta karavAnI taka jhaDapI lIdhI. e vAtacIta daramiyAna vimala jarAka dUra Ubho hato, chatAM e vAtacItamAM be traNa vAra uccarAyeluM potAnA vaDIlabaMdhu neDhanuM nAma sAMbhaLIne, AjanA AnaMdanA vAtAvaraNamAM paNa jarAka ciMtA anubhavatA vimale saMtoSa anubhavyo. zeTha vidAya thayA, paNa e pUrve to jANe gharanI AkhI sikkala ja palaTAvatA gayA. muhUrtanA maMgala divasanI vadhAmaNI Ave, tyAM sudhI taiyArI karIne jAna laI pATaNa pahoMcavAnuM hatuM. meghAzAhanuM mana UMDe UMDe ciMtA anubhavI rahyuM hatuM ke, moTA gharanI kanyA sAthe lagna to lIdhAM che, paNa kharIne kaI rIte pahoMcI vaLIzuM? paraMtu A ciMtAno ukela bIje ja divase maLI gayo. rojanI jema mAmA-bhANeja khetare gayA. thoDIghaNI je jamIna hatI, emAM Ama to roja mAmA haLa halAvatA. paNa Aje vimale kahyuM : mAmA, have mane A kAma karavA do ne, tame to roja karo cho. ane vimale haLa hAthamAM laIne jayAM khetara kheDavA mAMDyuM tyAM ja haLa koI nakkara cIja sAthe athaDAtAM eka moTo avAja thayo. mAmAne thayuM ke, bhANiyAe haLa toDI nAMkhyuM lAge che? eo doDIne AvyA ane dhIrethI haLa UMcuM karyuM, to emanA Azcarya ane AnaMdano pAra na rahyo. e haLa koI paththara sAthe nahi. paNa sonAmahorothI bharelA eka cAMdInA caru sAthe athaDAyuM hatuM ane ethI ja e caru jamInamAMthI khodAIne bahAra Avyo hato. bhANejanA bhAgyanAM ovAraNAM letA mAmA tarata ja ghera AvyA. carunA caLakATa joIne, gharamAM vyApelA prasannatAnA prakAzamAM ora bharatI caDhI AvI. carunA e caLakATamAM maMtrIzvara vimala ra0 77
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAmAnA gharamAM chavAyela aMdhakArane dUra karavAnI tAkAta taravaratI hatI. ethI gaIkAlano megho bIjA ja divasathI meghAzAhanA nAme sAna pAmI rahyo. thoDA vadhu divasa vItyA ane pATaNanI bIjI eka vahela bhaTevara AvI. emAM zeTha lakSmIpati potAnI putrI dhanazrI mATe neDhanuM mAguM karavA AvyA hatA. maMtrI vIranA parivAra sAthe pahelethI ja emane sArI oLakhANa hatI, emAM vaLI nagarazeThe potAnI putrI mATe vimalanI pasaMdagI karI, ethI neDha para pasaMdagI utAravAnI emanI bhAvanAne vega maLyo hato. zrIdatta zeThe jyAre A vAta jANI, tyAre emaNe lakSmIpati zeThanA e manoratha vadhAvI laIne emane vadhu protsAhita banAvyA ane zeTha lakSmIpati banatI jhaDape bhaTevara jaI pahoMcyA. - vIramatie lakSmIpati zeThane AvakAra Apyo, emaNe potAnI putrI dhanazrI mATe neDhanuM mAguM karyuM ane saunI prasannatA vacce eno svIkAra thayo. lakSmIpati zeTha sAthe zrIdatta zeThe lagnaprasaMganuM muhUrta pAThavyuM hatuM. 15 di' pachI sAro divasa Avato hato. ethI bhaTevara ane pATaNamAM lagnaprasaMganI joradAra taiyArIo cAlu thaI. eka to aMbikAdevInI prasannatA prApta thaI hatI, bIjuM kSetra-devatAe prasanna thaIne carunI bheTa ApI hatI. ethI khUba ja dhAmadhUmapUrvaka lagna prasaMganI ujavaNI karavAnA meghAzAhanA manoratha hatA, ekIsAthe neDha ane vimalanA lagna-mahotsavano nirNaya levAtAM enI taDAmAra taiyArIothI AkhuM bhaTevara gAma ullAsa-UrmionI choLo vacce jANe nakhazikha snAna karI rahyuM ! bhAgya ADenI bhIMta khasI jatAM, bhAgyanA e bhAnune pharI jhagArA sAthe prakAzI UThatAM vAra lAgatI nathI, e AnuM nAma ! AvI AvI vAtothI bhaTevara gAmanuM gagana gAjI UThyuM. e garjanAnA paDaghA cheka pATaNa sudhI laMbAyA ane bhUlAyelA bacapaNanI smRtinI jema 78 Abu tIrthoddhAraka
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ saunI AMkha AgaLa vIramati, naiDha ane vimalanI tripuTI punaH UpasI AvI ane jAna laIne AvanArA emanI pratIkSA sau karI rahyAM. pATaNanA siMhAsane beThelA bhImadevanA kAne A badhI vAto athaDAya, evo ocho saMbhava hato. tema dAmodara mahetAne A vAtanI gaMdha na Ave, e paNa saMbhavita nahotuM. moTA ThAThamATha sAthe paraNavA AvavA bhaTevarathI nIkaLI cUkelA neDha ane vimalanI vAta emaNe sAMbhaLI, tyAre manomana evuM samAdhAna karI lIdhuM ke, lokone to vadhArIne ane vadhArIne vAta karavAmAM majA AvatI hoya che. bAkI sthitithI sAva ghasAI gayelA emanAM lagnamAM AvI dhAmadhUma kyAMthI saMbhavI paNa zake ? paNa pUrvanI jema dAmodara mahetAnI A mAnyatA ane hakIkata vacce A vakhate paNa evuM virATa aMtara hovAnI khAtarI jyAre pATaNamAM neDha ane vimalanA nAmanAM gAjatAM vAjAM sAMbhaLyAM, tyAre ja emane thavA pAmI ! pATaNanI prajAne vIra maMtrIe je prema Apyo hato, ethI prajAnA mAthe je RNa caDyuM hatuM, emAMthI AMzika mukti meLavavA kAje jANe neDha ane vimalanA pATaNamAM thatA punarAgamanane ane panotA e punarAgamananA pagale UjavAnArA lagna-prasaMgane potAno ja prasaMga samajIne emAM UlaTabhera bhAga levAnI aMtaHpreraNAthI prajA thanaganI UThI. e ghaDI-paLa paNa AvI pahoMcyAM, jyAre varaNAgI banelA neDha ane vimala pATaNamAM pravezyA, emanA deha para chalakAI rahelAM rUparaMga joIne sau koI Avo vara maLavA badala dhanazrI ane zrIdevInA bhAgyanI IrSA karI rahyAM. je lokonI AMkhamAM bhaviSyane bhALavAnI thoDIghaNI paNa agamyazakti hatI, eo neDha ane vimalanA bhAlamAM pATaNanuM bhAvi maMtrIpada aMkAtuM nihALI rahyA. mahArAja bhImadeva rAjyagAdIe birAjyA, tyAre pATaNe je ullAsa-ujamAza mANela, ethI paNa adhika ullAsanA taraMgo para sahelagAha mANI rahela pATaNanI prajAne joIne jo koIe vadhu duHkha maMtrIzvara vimala 79
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhavyuM hoya, to mahetA dAmodare ! emanA aMtaranA UMDANamAM eka evI AzaMkAe mULa ghAlyuM ke, kAle UThIne pATaNanI A prajA potAnA premanI pAlakhI para besADIne A be bhAIone maMtrIpadanA mahelamAM padharAvavA taiyAra thAya, to navAI nahi ! AvI AzaMkAnAM mULa vadhu ne vadhu UMDAM UtaratAM rahe, evI ghaTanAo eka pachI eka banatI rahI, ne emanI AzaMkAnAM mULa UMDAM UtaratAM cAlyAM. neDha ane vimalano lagnaprasaMga anerA ThAThamATha sAthe UjavAI gayo hato. ullAsanA mAMDavA Ama jo jovA jaIe, to zrIdatta zeTha ane lakSmIpati zeThanA AMgaNe ja naMkhAyA hatA. paNa A prasaMga potAno ja hoya, evo AnaMda-ullAsa ghaNI moTI janatAe vyakta karyo hato. vIra maMtrInI dIkSA pachInA thoDA divaso bAda baMdha thayelI emanI havelInAM dvAra have khUlyAM hatAM ne thoDA ja divasomAM eka kAbela vepArI tarIkenI prakhyAtinAM premapUra comerathI AvI-AvIne neDha ane vimalanI AbarUne vadhu ne vadhu samRddha banAvI rahyAM hatAM. bhAgyano deva paNa have emanI para jANe cAre hAthe rIjhyo hato. ethI eo jyAM hAtha nAkhatA ke je vepAra zarU karatA, e emanA mATe akhUTa samRddhinA Agamanano rasto banI jato hato. vIramatinI AMkha AgaLa have e badho ja bhUtakALa ane bhUtakAlIna e badhI ja vAto tAjI thaIne enA romeromane rAjI banAvI rahI. aMbikAdevInI kRpA varasI hatI, bhAgyano bhaMDAra khullo thaI jaIne dhananA DhagaleDhagalA varasAvI rahyo hato. janatAnI lAgaNIo ghanaghora ASADhI vAdaLAM banIne vAtsalyanAM jaLa vahAvI rahI hatI. buddhi ane baLanA pravAho neDha ane vimalanI jIvana vADImAM ThalavAIne ene vadhu ne vadhu samRddhi ApI rahyA hatA. dhanazrI ane zrIdevI evA panotA pagale AvyAM hatAM ke, emanA pagale pagale gharamAM saMpa ane saMpatti, sadAcAra ane sarasvatI, dhIratA ane vIratA jevAM aneka dvandvo vRddhi pAmI rahyAM hatAM. 80 Abu tIrthoddhAraka
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtA viramati varSo pachI pAchI eka evI samRddhi nihALavA baDabhAgI banI hatI, jevI eNe potAnA patidevanA samayamAM anubhavI hatI. chatAM enI dharmabhAvanA divase divase vRddhi pAmI rahI hatI, eTaluM ja nahi, potAnI AvI bhAvanAnI prabhAvanA gharamAM chUTe hAthe karavAnI eka paNa takane e gumAvatI nahotI, ethI gharamAM jainatvanI jAhojalAlInuM darzana moTA pramANamAM thatuM hatuM. Ama, pATaNamAM paDelA punarAgamananA e pagale pagale neDha ane vimalanuM jIvana samRddhinAM zikharo bhaNI jhaDapI caDhANa caDI rahyuM hatuM, tyAre paNa dUra dUrano eka khUNo A caDhANane bhaMgANamAM palaTAvavA kAjenA mUho racIne manovyathA anubhavato hato. e khUNo hato, dAmodara mahetAnuM mana ! samagra pATaNa jyAre neDha ane vimalanI pragatine prasanna najare nihALI rahyuM hatuM, tyAre mahetAnuM mana baLIne khAkha thaI rahyuM hatuM. paNa emaneya aMdhArAmAM rAkhIne bhAvi eka evo vaLAMka laI rahyuM hatuM ke, je vaLAMkanI vATa neDha ane vimalanA paga nIce goThavAI jaIne, emane kramazaH maMtrI ane daMDanAyakanA padanI pragatinuM zikhara hAMsala karAvIne ja jaMpe ! maMtrIzvara vimala cha 81
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ . che jevI vANI evuM pANI ! jevuM pANI evI vANI ! rAjAonI prakRtine je aneka raso varyA hoya che, emAM saMgrAmanA rasanI lagabhaga sarvoparitA hoya che. A saMgrAma be cIja mATe thato hoya che : kAM to e saMgrAmanI suraMgane dArUgoLo cAMpanAruM tattva svakIrtinI bhUkha hoya che, kAM to sAmrAjyanA vistAranI lAlasA lAya banIne e suraMgane dhaNadhaNAvI mUkatI hoya che. ane AvA saMgrAmo sArI rIte khelIne vijayI banI zakAya, e mATe jAnane muThThImAM laIne jhajhUmavAnI javAMmardI uparAMta zastra-kaLAnI nipuNatA Avazyaka gaNAtI hovAthI, rAjAo sainya-daLane vadhAravA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakhalUTa kharca karatA hoya che ane emAM bharatI thavA sainiko taiyAra thatA rahe, e mATe jAheramAM zastra-kaLA-spardhA jevA kAryakramo paNa AyojatA rahetA hoya che. rAjA bhImadeva binaharIpha bANAvaLI hatA. emanI bANakaLA ane baLakaLA tyAre keTalAMya rASTromAM vikhyAta hatI. gurjara rASTra sAme mAlavAmaMDala jevAM keTalAMya samRddha rASTro talavAra tANIne khaDA rahevAmAM ja svakartavya adA karyAno AnaMda anubhavatAM rahetAM hatAM, ethI utsAha ane sAhasathI bharapUra senAnuM sarjana ne saMvardhana bhImadeva mATe paNa kartavya banI jatuM hatuM. A mATe eo avAranavAra zastra-spardhAo yojatA, emAM zUravIrono je meLo jAmato, emAMthI sainikonI cUMTaNI karIne bhImadeva potAnA sainyane samRddha banAvatA rahetA. | neDha ne vimala pATaNamAM mAtra eka vaNika tarIke ja vadhu vikhyAta hatA. sau koI ema mAnatA ke, A vaNika pAse vaphAdArInI, vyavasAya-kauzalyanI ke AMTIghUMTImAM mArga kADhI zakavAnI kaLAnI sabaLatA hovAnI AzA hajI rAkhI zakAya, paNa vIratA ke talavArane hAthamAM jhAlavAnI hiMmata aMge to AzA kyAMthI rAkhI zakAya ? neDha ane vimalanI pAse samRddhinI saravANI to sAmethI AvyA ja karatI hatI, ethI eo have potAnuM pANI batAvI zakAya, evI ja koI takanI zodhamAM hatA. ane emane e vAtanI pUrI zraddhA hatI ke, bhImadeva Aje nahi to kAle koI zastraspardhA yojaze ja! AvI zraddhAnA choDave dhAryA karatAM phaLa jaladI beThAM. thoDA ja divaso pachI zastraspardhAnAM sthaLa-kALa jAhera thayAM. e divasa paNa AvI gayo. mAtA vIragatinI rajA laIne neDha ane vimala "zastraspardhAnA sthaLe pahoMcI gayA. mahArAjA bhImadeva mukhya sthAne beThA hatA. comera AzAbharyA yuvA-vIro pota-potAnI kaLA ajamAvavA ekaThA thayA hatA. A bhIDamAM neDha ane vimalane joIne ghaNAe evuM Azcarya anubhavyuM ke, maMtrIzvara vimala che 83
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ trAjavAno bhAra paNa na khamI zakanArI A bhujAo talavAranA bhAra UThAvavAmAM paNa saphaLa bane, to mAnavuM paDe ke, bhAI ! A yugamAM makoDo paNa goLano ravo upADI zake ! thoDI paLo pasAra thaI na thaI, tyAM to aneka vIro potAnI kaLAnuM pradarzana karavA medAne paDyA. dUra dUra rahelA vRkSanI DALIo upara nirdhArita karI rAkhela phaLone bANa prahArathI vIMdhIne koI potAnI kaLA batAvatuM, to koI vaLI cokkasa pAMdaDAMone pADI batAvIne jayajayakAra meLavatuM ! Ama, bhAtabhAtanI ane jAtajAtanI bANakaLAonA pradarzanano raMga jAmyo, eTalAmAM ja dAmodara mahetAnI najara ToLAmAM dUra dUra UbhelA vimala para paDI. manomana kaMIka maMtraNA karIne, emaNe vyaMgamAM bhImadevane kahyuM : mahArAja ! maMtrI vIranA putra vimala bhale vaNika rahyA, paNa potAnI bANakaLA ajamAvavA e ahIM AvyA lAge che. mATe A kSatriyone jarA bAju para rAkhIne, emane pahelI taka Apo, to eo e vAta siddha karI Ape ke, trAjavuM jhAlI jANato vaNika talavAra paNa tANI jANe che ane kaTAkSanA bolathI koIne vIMdhI jANatA vaNikane mATe bANathI koIne vIMdhavA e paNa ramata vAta che,' dAmodara mahetAnA A zabdo pAchaLa je tejodveSa ne IrSAprerita mAyAsmRti hatI, e bhImadeva ne samajI zakyA. emaNe pUchyuM : mahetA ! zuM vimala evaDo moTo thaI gayo che ke, dhanuSa para bANa caDAvI zake? bhImadevane to ema ja lAgatuM hatuM ke, maMtrI vIranI dIkSA hajI hamaNAM ja thaI che, ne pote gAdIe hajI hamaNAM ja beThA che. eTalAmAM maMtrIputra kyAMthI moTo thaI jAya? mahArAja ! ATaluM ja zA mATe, vimalakumAra to eTalA purNa thaI gayA che ke, koI zatrune jItavA jaMge caDatI ApaNI senAnA daMDanAyaka tarIke vimalakumArane nImavAmAM Ave, to eo jItyA vinA pAchA na ja Ave ! dAmodara mahetA mAyAjALane vaLa caDAvI jANatA hatA. 84 Abu tIrthoddhAraka
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImadevanA AnaMdano pAra na rahyo. emaNe vaLatI ja paLe sAda dIdho : vimalakumAra ! bANakaLA batAvavA AvyA cho ke mAtra tamAzo jovA ja ? dAmodara mahetAe bhImadevanA kAnamAM moDhuM rAkhIne thoDIghaNI je kAnAphUMsI karI hatI, e vimalanI najare pakaDI pADI hatI. ethI kharo ghA karavAnI atyAranI takane jhaDapI letAM emaNe rokaDuM parakhAvyuM : mahArAja ! Avyo to hato, bANakaLA batAvavA ! paNa thayuM ke, A tamAzAmAM kaLA batAvavI, enA karatA mauna rahevuM sAruM ! ethI Ubho Ubho chokarAMonI ramata jevo A tamAzo nihALI rahyo chuM' bhImadevanAM bhavAM caDI gayAM : zastraspardhA jevI vIrocita A pravRttine 'tamAzo' kahIne haDahaDatuM apamAna karanAra vikrama jevo vIra A vANiyo vaLI koNa ? emaNe jarA AvezamAM pUchyuM : zuM vIra maMtrInA putrano A javAba che, vimala ? vadhumAM rAjAe kahyuM : mahArathIonA meLAne 'tamAzo' sAbita karavAnI ane bhalabhalAnA moMmAMthI vAhavAhanI prazaMsA meLavI jatI A 'zastrakaLA' ne chokaramata puravAra karavAnI tAkAta hoya, to to medAnamAM AvI jaIne tamane tamArI 'vIratA'nuM darzana karAvavAnI taka ApatuM AhvAna karavAmAM Ave che. jo A AhvAna svIkAravAnI taiyArI na hoya, to AvI 'vIra-pravRtti'nA apamAna badala jAheramAM 'mAphI' mAMgavAno tamane Adeza ApavAmAM Ave che. vANiyAbhAIne to mUcha nIcI karavAmAM kyAM kaMI kalaMka lAge che !" dAmodara mahetAne thayuM ke, meM ja A IMdhaNane Aga pUrI pADI che, ethI have jalI UThelA A IMdhaNamAM ghInI Ahita nAkhavAmAM mAre vaLI zA mATe pAchI pAnI karavI joIe, emaNe paNa vimalane utArI pADavA kahyuM : maMtrIzvara vimala 85
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalakumAra ! A kaMI ghI-goLano bajAra nathI ke, abI bolA abI phoka karavAnA vANiyAveDA ahIM nabhI zake ! A to bahAduronuM brahmAMDa che, ahIM bolAyelA eka eka zabdanI satyatA siddha karavAnI javAbadArIno khyAla hota, to mane lAge che ke, tamAro javAba koI judo ja hota, to emAM tamArI baDAI nahi, paNa A vIronI vaDAI chatI thatI hota ! mATe DAhyA thaIne namatuM toLo. emAM ja majA che. to ja tamArI hATa-havelI ane hamaNAM kamAyelI kIrti sacavAze. Ameya baLavAnanA paga cATavAmAM vANiyo kaMI kalaMka mAnato nathI. ene mATe to jIvatA rahevuM, e ja bahAdurI gaNAya che. ane ahIM to mahArAja bhImadeva samakSa mAphI mAgavAnI che, mATe sukhe jIvavuM hoya, to tamArI A pAMcazerIne bhImadevanA pagamAM namAvI do." rAjA bhImadeva paNa mahetAnA sUramAM potAno sUra milAvavA jatA hatA. tyAM to vimalakumAra nIDaratA-pUrNa namratA sAthe bhImadeva samakSa upasthita thaI gayA ane emaNe kahyuM : "mahArAja ! mane enuM Azcarya thAya che ke, mane je tamAzo ane chokaramata lAge che, ene ApanA jevA bahAdura bANAvaLI Ama ATaluM badhuM mahattva kema ApI rahyA cho? huM je kaMI bolyo chuM, enI javAbadArI javAMmardI sAthe adA karavAnI mArI taiyArI che. tola vinAnA bola bolavAnuM huM zIkhyo nathI. mArA eka eka zabdane siddha karI batAvavA mATe jarUrI baLa-kaLathI A kAyA ane kALajuM kasAyela che, mATe ja to dunyavI dRSTie sUtelA siMhanI kesarA sAthe aDapaluM karavA jevI pravRtti karyA pachI paNa mArA mananI mardAniyata moLI nathI paDI. bAkI Apane mArI mAphI ja joItI hoya athavA dAmodara mahetAne mane namAvavAmAM ja rasa hoya, to Apa to mArA mATe pitA jevuM sthAna-mAna dharAvo cho, ethI ApanA paga pakaDatA mAre zaramAvavAnuM hoya ja zAnuM ? paraMtu jo mArI zastra-kaLAne jovAnI ApanI kharekhara icchA ja hoya, to e icchAne saMtoSavI, e mAruM 86 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartavya banI jAya che ane A badhA bahAduro paNa sAMbhaLI le ke, zuM vaNika vIra na hoI zake ? trAjavuM jhAlanAro hAtha talavAra na ja tANI zake, evo koI niyama che kharo? kSatriya kaMI mAnA peTamAMthI talavAra tANavAnI tAkAta laIne pedA thato nathI, ema vaNika kaMI janmatAnI sAthe trAjavuM jhAlI zakato nathI. A badhuM to puruSArthane AdhIna che. ane ethI ja to A vasuMdharA bahuratnA ane vIrabhogyA gaNAya che. mATe vaNikane "vANiyA' tarIke vagovanArAo A eka vAta kALaje kotarI rAkhe ke, gurjarezvara vanarAja cAvaDAthI mAMDIne Aja sudhI pATaNanI sattAne baLa ane kaLathI samRddha maMtrI-paraMparAnuM dAna karanArA vaNiko ja rahyA che, ane eya pAchA jaina !' bahAduronA brahmAMDamAM vimalanA A vIra-hAkoTAthI sannATo chavAI gayo. bANakaLA jovA AvelI prajA vimalanI vAkaLA joIne maMtramugdha banI gaI. dAmodara mahetAnA kALajAne vimalanI A vANIno eka eka zabda bANa banIne vIMdhI rahyo. bhImadeva vimalanI bANakaLA jovA talapApaDa banI gayA hatA. emano Aveza to kyArano zamI gayo hato, ane ethI AnaMda sAthe ahobhAvapUrvaka vimalanI pITha thAbaDatAM emaNe kahyuM : bApa karatAM beTA savAyA, e AnuM nAma ! vimalakumAra ! tame kharekhara vIra maMtrInuM nAma rAkhazo, ema tamArI vANImAM relAtI A vIratA ane dhIratA parathI lAge che. jenI vANImAM AvI vIratA hoya, enuM pANI paNa kaMI kama na hoya ! mAre have tamArI parIkSA ke tamArI bALakaLAnI parakha nathI karavI, A vAta parathI tamAruM pANI parakhAI jAya che ! paNa huM to atyAre tamArI bANakaLAnAM puNyadarzana meLavavA utsuka banyo chuM." rAjA bhImadevanA A zabdone saue tALInA pracaMDa gaDagaDATathI vadhAvI lIdhA. zuM dhAryuM hatuM ane zuM thaI gayuM? A vicAramAM garakAva maMtrIzvara vimala ra0 87
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ banela dAmodara mahetA paristhitino thoDoghaNo kyAsa kADhavA jAya, e pUrve to bhImadevanA caraNanI raja mastake caDAvIne vimalakumAre nata mastake kahyuM : "mahArAja ! ApanI A AjJA mAre mATe zirodhArya che. bANakaLAnuM paNa eka moTuM zAstra che. Ane kaLA eTalA mATe kahevAya che ke, A eka ja zastra evuM che ke, jenA vaparAzamAM kaLAne paNa sthAna ApI zakAya ane sAmAnya janatA paNa A zastranA prayogo hoMze hoMze joI zake. mahArAja ! bANakaLA aneka rIte vyakta karI zakAya che." vimalanuM vaktavya AgaLa vadhyuM : mahArAja ! Apa kaho, to zadhyAmAM suvaDAvelA bALakanA zarIra para mukAyelAM 108 pAnamAMthI cokkasa koI pAna vIMdhI Ape ! valoNuM karatI navayauvanA-nArInA kAne jhabakatI jhAlane vIMdhavAnuM kaho, to e strInA gAlane jarAya IjA pahoMcADyA vinA e jhAlane vIMdhI ApuM ! to ahIMthI gAunA gAu dUra sudhI jaIne paDe, e rIte, e rItanA vegapUrvaka bANane choDI batAvuM ? mahArAja ! Apa AmAMthI kaho, e rItanI bANakaLA batAvavA huM taiyAra chuM ! Apa AjJA pharamAvo ane eka dhanuSabANa hAjara karo, eTalI ja vAra che; huM badhI rIte taiyAra chuM. saune ema thayuM ke, mahArAja bhImadeva kaI rIta para pasaMdagI utAraze? kAraNa ke ekathI ekamAM caDiyAtI A kaLA hatI, tyAM to bhImadeve hasatAM hasatAM kahyuM : vimalakumAra ! bANakaLAnA rasiyA AgaLa tame ekathI eka caDiyAtI evI vAnagInAM nAma rajU karyA che ke, ekane paNa nApasaMda karavAnuM mana na thAya. mATe mArI to evI icchA che ke, tame A badhI kaLAo batAvo, ane mArI bhUkha saMtoSo ! bhImadevanI A anokhI pasaMdagI para prajAe prasannatAnAM puSpo veryA. dhanuSa ane bANa vimalanA hAthamAM ApavAmAM AvyAM. comera 88 Abu tIrthoddhAraka
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIrava zAMti patharAI gaI. pahelo prayoga bALakano hato. eka bALakane suvaDAvIne enI para 108 pAMdaDAM mUkavAmAM AvyAM. bhImadeve kahyuM : vimalakumAra ! barAbara 54muM pAna vIMdhI batAvo. vimale manamAM zrI aMbikAdevInuM smaraNa karyuM ane tyAra pachI dhanuSanI paNacha parathI evI rIte nizAna tAkIne bANa mUkyuM ke, barAbara 54muM pAna laIne e bANa saDasaDATa pasAra thaI gayuM. A prayoganI paLe prajAnA manamAM aneka jAtanA bhaya sahitanI AturatA-jijJAsA hatI. paNa bALakane jarAya AMca na pahoMcI ane 54muM pAna laIne e bANa AgaLa vadhyuM, ethI have pachInA prayogo aMge vimalanI zakti-kaLA para saune vizvAsa besI gayo. bALakanA zarIra para racAyelI e pAnanI UMcI hAra akabaMdha hatI ane barAbara vacamAMnuM pAna ja vIMdhAyuM hatuM. bhImadeve vimalanI pITha thAbaDIne kahyuM ke, have jhabakatI jhAla vIMdhI batAvo. nirdhArita jagA para eka bharavADaNane potAnI valoNAnI sAmagrI sAthe hAjara karavAmAM AvI. thoDI ja paLomAM ghammaravaloNAM cAlu thaI gayAM. vimale barAbara nizAna tAkIne bANa mUkyuM. ane bharavADaNaneya aMdhArAmAM rAkhIne enA kAna para jhabUkatI jhAlane siphatapUrvaka uThAvI laIne e bANa AgaLa vadhI gayuM. bhImadeva sahita prajA AvI nIDaratA ane AvI nizAnaniSThA para ovArI gaI. rAjAe kahyuM : vimalakumAra ! 'tamAzA' ane 'chokaramata' tamArA A zabdo apamAnasUcaka nahi, hakIkatasUcaka hatA, ema have atyAre mane jaNAya che ! tamArI A kalA jotAM atyAre to mane paNa lAge che ke, jhADa paranA phalane vIMdhavuM ke pAMdaDAne nizAna banAvavuM, ene bANakaLAnI bArAkhaDIno hajI kakko kahI zakAya, paNa siddhi to nahi ja ! je Avo binaharIpha bANAvaLI hoya, ene kakko ja ghUMTatAM bALako jevA A bahAduromAM chokaramata ane ene vakhANatA A ToLAmAM tamAzAnuM darzana thAya, emAM Azcarya paNa zuM che ? maMtrIzvara vimala re
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalakumAra ! have dUra-vedhanI chellI kaLA batAvo, jethI tamane yogya InAma-akarAma ApIne huM kaMIka saMtoSa anubhavI zakuM ! prajAmAMthI "dhanya-dhanyanA pokArono pravAha ekadhAro cAlu ja hato, paNa vimalanA moM paranI rekhAomAM to e ja gaMbhIratA ane e ja dhIratA aMkAyelI jovA maLatI hatI, garvano tyAM chAMToya dekhAto na hato. have pachIno dAva ajamAvatA vimalane mAnava-medanI TIkI TIkIne nihALI rahI. vimala Ubho thayo. koI paNa jAtanI jhAjhI mahenata vinA be DagalAM pAchaLa haTI jaIne eNe evI rIte vegapUrvaka bANa choDyuM ke, veganA kAraNe bANanI gati paNa koI kaLI zakyuM nahi. ethI saunI AMkha hajI vimala upara ja hatI, tyAM to dhanuSabANa heThAM mUkatAM vimale kahyuM : mahArAja ! pavanavegI sAMDhaNIne A pUrva dizA bhaNI doDAvo, enA asavArane kahejo ke, vAvanI pAsenA gheghUra vaDalA pAse ja sAMDhaNIne UbhI rAkhe ! tyAM vaDanI koI zAkhAmAM cakora najare tapAsa karavAnuM kahezo, to tyAM koI zAkhAmAM khUMpeluM bANa maLI Avaze ! bhImadeve visphArita haiye pUchyuM : vimalakumAra ! A vAva to ahIMthI pAMca gAu dUra che. zuM tamArA bANano vega ATalo badho hovAnI zakyatA che ke, AMkhanA palakArAmAM e pAMca gAunA lAMbA aMtarane AMbI jAya ! vimale kahyuM : mahArAja ! prazaMsA khAtara nathI kaheto, paNa puruSArthathI kevI "bANakaLA hAMsala karI zakAya che, enI pratIti karAvavA kahuM chuM ke, A pUrva dizA paNa meM eTalA mATe ja pasaMda karI ke, mArA bANanA vegane vaDalo khALI zake ane zodhavA janArane ochI mahenate bANa maLI jAya ! bAkI vaDalAnI vaja dIvAla vacamAM na hoya, to bANa keTaluM AgaLa jAya ane ene zodhavA keTalI mahenata paDe, e 90 % Abu tIrthoddhAraka See (5) * *
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtanI khAtarI vaLI koI dahADo ApIza. paraMtu Aje to ATaluM ja basa che ! bhImadevane thayuM ke, AvA atula baLano ane AvI amUla kaLAno mAlika A vimalakumAra jo mAro daMDanAyaka hoya, to pachI kaI tAkAta gurjara rASTranA vijayane haraNaphALe Age baDhatAM rokI zake ? bhImadeva jeTalA pramANamAM khIjyA hatA, ethI kaMI gaNA vadhu pramANamAM Aje have eo vimala para rIjhayA hatA. ethI emaNe kahyuM : vimalakumAra tamane inAma-akarAmamAM ApavA jevI mArI pAse jo koI yogya cIja hoya, to te che daMDanAyakanuM pada ! mATe.... bhImadeva AgaLa kaMI bole te pUrve to prajAe gagananA guMbajane bharI detA virATa sAde vimalano vijayanAda gajavyo : daMDanAyaka vimalakumArano jaya ho maMtrIzvara vimala cha 91
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDane badale daMDanAyakanuM pada 10 puNyodaya ane puruSArthanuM jyAre bevaDuM pIThabaLa hoya che, tyAre mANasane ghaNI vAra evI evI atArkika siddhio prApta thaI jatI hoya che ke, e prAptinI prakriyAno pratyakSa darzaka paNa AzcaryathI gherAI jaIne pachInI paLomAM e pratyakSa darzana aMge paNa azraddhA ane acarajathI bharyAbharyA aMtare ema vicArato hoya che ke, zuM AvuM paNa banI zake kharuM ? zuM mArI AMkha mane dago to nahi detI hoya ne ? dAmodara mahetAnI mana:sthiti AvI ja hatI. kAlano zastraspardhAno prasaMga eo bhUlI zakatA na
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA. vimalane daMDa maLe, evI bAjI goThavIne, sogaThInAM dhAryA dAva nAkhavAmAM saphaLatA pAmyAno garva pote laI zake, evI manapasaMda paristhitinA nirmANamAM vimala pote nimitta banyo hato, tyAM ekAeka ja AkhI e bAjI UMdhI vaLI gaI ane badhA pAsAoe pAroThanAM pagalAM bharyA ane jora karI gayelA bhAgye vimalane daMDanAyakanuM pada ApI dIdhuM ! dAmodara mahetA dAMta kacakacAvIne thoDI vAra sudhI to gaNagaNI rahyA ke, zuM daMDanA adhikArIne daMDanAyakanuM pada ! meM kevI AbAda bAjI goThavI hatI. mArA pAsA paNa kevA savaLA paDatA hatA. paNa enA bhAgyano dIvo jhagamagato lAge che, ethI ja daMDane badale daMDanAyakanuM pada khATI gayo ! paNa kaMI vAMdho nahi, pharI vAra bAjI mAMDavAnuM baLa mArA bAvaDAmAM che, bujhAvAnI paLe paNa dIvo kyAM ocho jhagamage che ! vimalanA jhagArA AvA kema na hoya ? chellA be traNa divasomAM aNahilapura pATaNamAM je koI banAvo banyA hatA, enI khuzAlI tamAma prajA anubhavI rahI hatI. zastraspardhAnA e divasanI samI sAMje je sAMDhaNI-savAra pAcho pharyo hato, enA moM para paNa agaNita Azcarya ne AnaMda hato, eNe rAjA bhImadevane kahyuM : mahArAja ! barAbara e ja vaDalA pAse jaIne huM Ubho rahyo ! bANanuM sthAna zodhatAM mane vAra na lAgI, e vaDalAnI sAva ThUMThA jevI banI gayelI eka zAkhAmAM A bANa eTaluM badhuM aMdara khUMpI gayuM hatuM ke, ene bahAra kheMcI kADhatAM mArAM bAvaDAM rahI gayAM ! Avo bANAvaLI to kadI nihALyo nathI. mahArAja ! Ape ene zirapAvamAM zuM ApavAnuM nakkI karyuM ? pahelAM Ape daMDa ApavAno vicAra karyo haze, paNa have emAM eka "nAyaka' zabda umerI devAnI mArI vinaMtI che. javAba vALatAM bhImadeve kahyuM : mArA aMtarano abhiprAya jANI jaIne daMDanAyaka tarIke vimalakumArane prajAe Aje evA sAde vadhAvI maMtrIzvara vimala 2 3
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhA ke, ethI gagananuM guMbaja kadAca phATI paDyuM haze ! have vidhisara daMDanAyaka pade vimalakumArane besADavAno nirNaya meM laI lIdho che. sAthe sAthe emanA moTA bhAI neDhaneya "mahAmAtya" tarIkenA mukuTathI maMDita karavAnA mArA manoratha che. pAMca gAu dUra UbhelA vaDalAmAMthI bANa kheMcI lAvanAra sevakane bhImadeve jyAre potAno A manobhAva kahI batAvyo tyAre enA AnaMdanI koI avadhi na rahI. bIje ja divase mahArAje maMtraNAkhaMDamAM potAnI bhAvanA rajU karatAM kahyuM : tame badhAe gaIkAlanA vimalanAM parAkrama joyAM ja che ane mArA aMtaranA bhAva kaLI jaIne "daMDanAyaka' tarIke prajAe vimalane vadhAvI ja lIdhA che ! have huM vimalanA bhAI neDhane maMtrI mudrA ApavApUrvaka vimalane daMDanAyakanuM pada ApavA vicAruM chuM. mane vizvAsa che ke, mAro A vicAra tamane saune gamaze ja. gaIkAlanA banAvathI vimalanI kIrtinuM je ekachatrI sAmrAjya pATaNamAM phelAyuM hatuM, e joIne ghaNAkharA maMtrIonA manamAM evo vicAra jhabUkI gayelo ke, jo A be bhAIone mahattvanA pada para sthApavAmAM Ave, to A rAjaya prajAnI vadhu cAhanA meLavI zake ane ethI vadhAre prabhAvazALI banI zake ! dAmodara mahetA jevA gaNyAgAMThyA mANasone joke A vicAra sAme, ghaNo ghaNo baLApo ThAlavavo hato ! paNa atyAre e mATe sAnukULa samaya nahoto. tethI uparachallI prasannatA vyakta karIne e badhA mauna rahyA. A maunanI mUka saMmati temaja bIjA maMtrIonI saharSa saMmati maLatAM bhImadevanA AnaMdano pAra na rahyo ane thoDA ja divaso pachInI maMgaLa ghaDIe neDha ane vimala anukrame mahAmAtya ane daMDanAyakanA padane zobhAvavA mAMDyA. A prasaMge paNa prajAe maMtrI vIranA A putrone lAgaNInAM jeTalAM phUlothI vadhAvI zakAya, eTalAM phUlothI vadhAvavAmAM jarAya kacAza na rAkhI. kAraNa ke khUba ja mahattvanuM A pada hatuM. hAthI, ghoDA, 94 Abu tIrthoddhAraka
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratha ane pAyadaLa-A caturaMgI senAnA nAyakapade rahIne daMDanItipUrvaka je dezanuM saMcAlana kare, e daMDanAyaka gaNAto. enA hAthamAM rAjyanuM vasUlIkhAtuM paNa rahetuM, sarvesarvA sUbA jevuM mahattva dharAvatA A padanuM sthAna rAjyamAM bIjA naMbaranuM gaNAtuM. rAjA pachI daMDanAyaka ane tyArabAda rANA, mAMDalika, sAmaMta Adino krama raheto. mAtA viramatinuM svapna sAkAra thayuM hatuM, paNa have emanI javAbadArI vadhatI jatI hatI, ethI maMtrI ane daMDanAyakanuM pada grahaNa karIne be dIkarAo ghare AvyA, tyAre emaNe hitopadeza ApatAM kahyuM : beTAo ! tamArA pitAjInI bhaviSyavANI Aje akSarazaH sAcI paDI che. paNa ethI have AjathI mArI ane tamArI javAbadArI vadhI jAya che. rAjezvarI e narakezvarI A satyane harapaLe najara sAme rAkhIne pachI ja koI paNa pravRtti karajo. pelI zikhAmaNa bhUlatA nahi ke, rAjakAja e kaMI A mAnavajIvananuM dhyeya nathI. dharmaprabhAvanA karavAnA eka sAdhana tarIke A mAdhyamano jeTalo upayoga karazo, eTalA tame tarazo ane bIjAne tAravAmAM sahAyaka thaI zakazo ! nahi to maravA ane mAravAnA sAdhana tarIke Ano durupayoga karanArAono to toTo nathI ane adhikAra hAthamAMthI gayA pachI to emanA bhAge dhikkAra ja veThavAno raheto hoya che. A eka evuM pagathiyuM che ke, sAvadha rahenArane e pragati-yAtrAmAM sahAyaka thAya ane asAvadha rahenArane e nIce paTakavA mATe jarUrI paribaLa pUruM pADe ! dharmano A badho prabhAva che. mATe A prabhAvathI prabhAvita banIne dharmane dhakko mArazo, to svAmIdrohImAM khapazo ane vadhu ne vadhu dharma-sevA Adarazo, to dharmasvAmInA vaphAdAra sevaka tarIke nave khaMDa tamArI nAmanA pokAraze." mahAmaMtrI neDha ane daMDanAyaka vimalanI AMkhamAM harSanAM AMsu hatAM. gadgada kaMThe emaNe kahyuM : eka dharmamAtA tarIkenA tArA AvA maMtrIzvara vimala 20 95
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhA upakAromAMthI ame kyAMthI-kyAre mukta thaI zakIzuM ? dehane ghaDanArI mAtAono kyAM dukALa che. dilane ghaDanArI mAtAonA kAramAM dukALanA kALamAM amane tAro bheTo thayo, e amAruM jevuM tevuM bhAgya nathI. mA ! eTaluM to ame harapaLe yAda rAkhIzuM ke, amArA pitA zramaNa che ane amane maLelI mAtAnI saMskArasamRddhi sAthe mukAbalo laI zake, evI mAtAo A pATaNamAM AMgaLInA veDhe gaNAya, eTalI saMkhyAmAM paNa maLavI sulabha nathI ! dharme A badhuM ApyuM che, to Ano dharmamAM jema thAya, ema vadhu upayoga karavAnI ame khAtarI ApIe chIe. e dahADe mA-dIkarAono A dharmAlApa sAMbhaLIne veDhanI patnI dhanazrI ane vimalanI patnI zrIdevIe je AnaMda anubhavyo, e niravadhi hato. AvA dharmIonI vacce vasavATa maLavA badala eo potAnI puNyAIne prazaMsI rahI. madhyAhna thavA Avyo hato. ethI sau bhojanakArya patAvIne banatI jhaDape bahAranA ArAmakhaMDamAM AvyA. kAraNa ke vadhAmaNI ane khuzAlI vyakta karavA AvI rahelA nagaranA agragaNyonI eka lAMbI katAra maMtrI ane daMDanAyakanI pratIkSA karI rahI hatI. e katAramAM najIkanAdUranA sagAthI mAMDIne, AMkhanIya oLakhANa na hoya, evA ghaNA ghaNA mANaso hoya, e asaMbhavita nahotuM. temaja emAM nagarazeTha zrIdatta temaja lakSmIdatta zeThanI hAjarI to hoya ja ne ? A ghaTanA para jema jema divaso vitatA gayA, ema ema daMDanAyaka vimalanI kIrti to vadhu ne vadhu vistaratI cAlI. emanI bANakaLAnI vAto paNa koI parIkathAnI jema Thera Thera gavAvA mAMDI. gurjararASTrane AvA sabaLa daMDanAyaka maLyA, ethI ghaNAM ghaNAM zatrurAjyonA peTamAM khaLakhaLatuM tela paNa reDAyuM. maMtrI ane daMDanAyake thoDA ja divasomAM potAnA baLa-kaLano paraco batAvIne bhImadevanI evI to kRpA meLavI ke, emanA calaNa 96 Abu tIrthoddhAraka
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ valaNanA camakArA AgaLa jUnA jUnA maMtrIo sAva nisteja jaNAvA mAMDyA. daMDanAyakanuM pada maLyA pachI paNa vimale jainadharmanI dharmapravRttiomAM pahelAnI jema ja bhAga levAnuM cAlu rAkhyuM hatuM. dharmAnuSThAnomAM emanI hAjarI rahetI, zAsanaprabhAvaka pU. AcAryAdi sAdhuvaronI svAgatayAtrA emanI hAjarI-mAtrathI ora dIpI UThatI. pravacana sabhAomAM jyAre e namratAthI besatA, tyAre koIne evo khyAla paNa na Avato ke, A baMne bhAIo mahAmAtya ane daMDanAyaka tarIkenI javAbadArI adA karatA haze ! eka divasanI vAta che. Abu taraphanA pradezamAMthI vihAra karIne zrI dharmaghoSasUrijI mahArAjA potAnA vizALa muni-parivAranI sAthe pATaNamAM padhAryA hatA. emanI adbhuta svAgatayAtrA saMghe yojI hatI. pravacanamAM emaNe vahAvela dharmadhArAnuM Acamana karIne saunAM aMtara AnaMdathI tarabatara banI gayAM hatAM. daMDanAyaka vimala paNa emAM hAjara hatA. AcAryadevanuM vyaktitva emane anokhI rIte AkarSI rahyuM. jANe ke pUrvabhavanA koI RNAnubaMdhanA saMbaMdha ja tAjA thaI rahyA hoya, evI anubhUti pU.AcAryadava ne daMDanAyaka baMnene thaI rahI ! thoDA divasanI emanI sthiratAmAM baMne vacce dharmano gADha saMbaMdha baMdhAI gayo. eka divasa pU. AcAryadevazrI sAthenI vAtamAMthI eka evI vAta nIkaLI ke, e vAtanuM preraNAbIja bhAvimAM koI vizALa vaDalA tarIke vistaravAnA bhAgyalekha sAthe daMDanAyakanA dilamAM dharabAyuM ! Abu taraphathI pU. AcAryadava vihAra karIne AvyA hatA, ethI e bAjunAM tIrthonI bhavyatAnI temaja gAmanagaromAM rahelAM maMdironeya varelI tIrtha jevI prabhAvakatAnI vAta eozrIe jyAre daMDanAyaka samakSa varNavI batAvI, tyAre vimale paNa tIrthayAtrA jevo anero AhalAda anubhavyo. AbunuM nAma AvatAM ja emanA aMtaramAM Abu pratye raheluM koI agamya ane akaLa AkarSaNa ekAeka jAgrata thaIne pUchI beThuM : maMtrIzvara vimala 9 97
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavad ! Aje ajainone mATe tIrthadhAma gaNAtA AbunA itihAsamAM koI evuM bhUtakAlIna prakaraNa paNa vAMcavA maLe che kharuM ke, jemAM Abuno jainatIrtha tarIke ullekha hoya ! kevo raLiyAmaNo e girirAja ! paNa jyAM vItarAga prabhunAM besaNAM na hoya, evI ramyatAne zuM karavAnI ! je ramyatAne pUjyatA varelI hoya, e ja ramyatA para rAjIpo anubhavAya !" daMDanAyake dilanAM dvAra kholI daIne, bhItaranI bhAgoLe Abu taraphanuM je AkarSaNa ramatuM hatuM, ene khulluM karI dIdhuM. vimalanI A vAta sAMbhaLatAM ja AcAryadeva zrI dharmaghoSasUrijI koI UMDA vicAramAM garakAva banI gayA. hajI thoDAka ja mahinAo pUrve AbunI godamAM nihALelI eka svapnasRSTi, emanI AMkha sAme tAjI banI UThI. vAta ema hatI ke, saMyama-yAtrAnI sAthe sAthe jIrApallI tIrtha (jIrAvalA) AdinI yAtrA karIne pU. A. zrI dharmaghoSasUrijI Abuno giripaMtha oLaMgIne prahUlAdanapura Adi e vakhatanI prakhyAta nagarIomAM dharmalAbha ApIne pATaNa tarapha AvavA nIkaLyA, tyAre pahelI ja vAra AbunI girimoma nihALIne, Abuno bhavya bhUtakALa emane sAMbharI Avyo ane thayuM ke, itihAsakAlIna jainatIrtha AbunI e AbhA kyAM ! ane Aje eka paNa jinapratimA vagarano A Abu kyAM? AvA vicAramAM nidrAdhIna banelA emanI AMkhamAM rAte eka svapnasRSTi UtarI AvI, emAM zrI aMbikAdevIe emane evo saMketa Apyo ke, Apa gujarAta tarapha padhArI rahyA cho, e khUba AnaMdanI vAta che. kAraNa ke tyAMnI bhUmi para zakti-bhaktinAM sUryateja dharAvatI eka evI vyakti atyAre udaya pAmI rahI che ke, je ApanI pAsethI upadezanuM pAna karIne, Abune jainatIrtha tarIke pharIthI itihAsanAM pAne sonAnA akSare Alekhaze ! daMDanAyakano prazna sAMbhaLIne, A svapna sajIvana thatA ja zrI dharmaghoSasUrijI vicArI rahyA ke, aMbikAdevIno e saMketa, daMDanAyaka | 98 Abu tIrthoddhAraka
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalane uddezIne to nahi hoya ne ? kAraNa ke gujarAtamAM atyAre UgatA sUryanI jema anekanA namaskAra jhIlatI vyakti tarIke vimala sivAya bIjA koI 52 dRSTi Thare evuM nathI ! ethI emaNe AzAbharyA aMtare AbunA itihAsanAM suvarNapRSTho uthalAvatAM kahevA mAMDyuM : 'daMDanAyaka ! Abuno paNa eka gauravavaMto samaya hato, jyAre arbudAcala tarIke A tIrtha prakhyAta hatuM. AnA itihAsano AdikALa zrI RSabhadeva prabhu ane emanA cakravartI putra zrI bharata mahArAjA sudhI laMbAyelo che. prabhunA upadezathI zrI bharata cakravartIe AbumAM bhavya jainamaMdiranuM nirmANa karAvyuM hatuM. cAra dvAra dharAvatA e suvarNacaityano vinAza kyAre thayo, eno koI cokkasa ullekha prApta thato nathI. ghaNA sAdhako ahIM anazana karIne mokSe gayAnA ullekho zAstrAMkita che. bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA caraNakamaLathI maMDita A Abu para prabhunA nirvANa pachI emanI dazamI pATe AvelA zrI susthitAcAryanA samayamAM jinamaMdiro hatAM, kAraNa ke zrI susthitAcArya AbunI yAtrA karIne aSTApadanI yAtrAe gayAnI noMdha maLe che. vikramanI pahelI zatAbdImAM thayelA pU. A. zrI pAdaliptasUrijI roja AkAzagAminI-vidyAthI je pAMca tIrthonI yAtrA karatA hatA, emAM eka tIrtha tarIke AbunuM paNa nAma maLe che. zrI mahAvIra paramAtmAnI 33mI pATe thayelA vaDagacchanA sthApaka zrI udyotanasUrijI mahArAjA vi. saM. 994mAM AbunI yAtrAe AvyA hatA. zrI bhadrabAhu svAmIjI viracita zrI bRhatkalpasUtramAM Abu tIrthano ullekha Ave che.' daMDanAyaka zrI vimala A itihAsa sAMbhaLIne romAMca anubhavI rahyA. emaNe A badhI vAtano sAra gaNitanI bhASAmAM rajU karatAM kahyuM : bhagavan ! to to hajI najIkanA kALamAM ja Abu upara jinamaMdironuM astitva cokkasa hovuM joIe. Ape chello ullekha vi.saM. 994no karyo. ethI zuM ema na kahI zakAya ke, lagabhaga 80/ maMtrIzvara vimala 22
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 varSo pUrve Abu eka jainatIrtha tarIke jvalaMta jayajayakAra sAthe jainajagatamAM gAjatuM hovuM joIe ? A praznano javAba smita sAthe vALatAM pU. zrI dharmaghoSasUrijIe vaLI judI ja vAta karI : ane bhAvinuM evuM paNa eka kALagaNita kema mAMDI na zakAya ke, kadAca cAra pAMca dazakAmAM Abu punaH jainatIrtha tarIke jAhojalAlIbharyuM sthAnamAna pAmIne punaH pratiSThita banI jAya ! vIra maMtrInA tamArA jevA dharmiSTha-putranA hAthamAM gurjara rASTranuM "daMDanAyaka jevuM pratiSThita pada zobhI rahyuM hoya, tyAre koI paNa tIrtha-premIne AvI AzA sRSTinuM sarjana karatAM kema rokI zakAya? daMDanAyaka vimala zrI dharmaghoSasUrijInA caraNamAM potAnuM mastaka jhukAvIne AzIrvAda yAcI rahyA : bhagavad ! ApanI vANI saphaLa banAvavAnI bhakti-zakti mArAmAM vahelI take jAgrata thAya, evo kRpApAta karavAmAM zuM Apa mArI vinaMtInI apekSA rAkhavA jeTalI paNa DhIla karazo kharA ? zrI dharmaghoSasUrijIno varada hAtha daMDanAyaka vimalanA mastaka para anerI kRpAnAM kiraNo verI rahyo, e kiraNomAM jainajagata mATe aMdhakArAcchAdita banelA Abu upara ajavALAno abhiSeka karIne, jainatIrtha tarIke ene punardhvanita karavAnuM kevuM baLa hatuM? Ano javAba meLavavA to kALa-puruSanI sAme TagaraTagara joyA karIne, samaya-yApana karavApUrvaka A kathA-pravAhamAM AgaLa ne AgaLa dhapavuM ja rahyuM ! 100 Abu tIrthoddhAraka
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktinI bhAgoLe zakti triveNInuM avataraNa 11 vINAnA tAra tUTI jAya, pachI paNa ghaNI ghaNI vAra sudhI eno guMjArava cAlu raheto hoya che ! ghaMTa vagADyA bAda paNa eno nAda lAMbA samaya sudhI guMjita raheto hoya che ane AnA zravaNanI majA vaLI ora ja hoya che ! daMDanAyaka vimala AvI dhanya anubhUti mANI rahyA hatA. pU. A. zrI dharmaghoSasUrijInA maMgala-mukhe zrI arbudAcalano jaina-mahimA sAMbhaLyA pachI to emanA aMtaranuM Abu pratyenuM AkarSaNa keI gaNuM vadhavA pAmyuM hatuM. AbunuM mAtra nAma ja sAMbhaLyuM
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatuM, ene najare nihALavAno koI prasaMga hajI Aja sudhI sAMpaDyo nahoto, chatAMya potAnA dilamAM Abu pratye je akathya AkarSaNa akabaMdha sacavAI rahyuM hatuM, enuM kAraNa daMDanAyakane A mahimAgAna sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM hAthavaguM thaI gayuM ane dariyAkinAre ramatuM bALaka jema retamAM ghara caNe, ema eo kalpanAnAM caNatara karavA maMDI paDyA : devagurunI kRpAno puNyapAta thAya, to huM zuM eka jainatIrtha tarIke AbunI AbarUnAM e toraNa pharI pAchAM ghare ghare, nagare nagare ane deze deza bAMdhavAmAM saphaLa na thaI zakuM ? pitA-munino vidAya saMdeza Ama karavAmAM mane protsAhaka bane evo che, mATe eka vAra jo mArAmAM Abune tIrthamAM palaTAvavAnI bhaktinI bharatI caDI Ave, pachI to zaktinA ratnaDhaga emAM kheMcAIne AvyA vinA nahi ja rahe !' daMDanAyaka vimalanI AMkha sAme aMbikAdevInI prasannatA taravarI UThI. eo vicArI rahyA : A daivI zakti Ame ya mArI sahAyamAM che. emAM paNa huM jo dharmakArya mATe emanI vadhu sahAyanI apekSA rAkhuM, to cokkasa eo kRpAnI anarAdhAra varSA karyA vinA nahi ja rahe ! daMDanAyaka vimala e hakIkatathI pUrA paricita hatA ke, Abu upara jinamaMdiro UbhAM karavAno potAno vicAra, atyAre sau koIne retInuM ghara racavAmAM rAcatA bALakanI ramata jevo ja jaNAya, e sAva saMbhavita hatuM. kAraNa ke AbunI UMcAI, tyAM pahoMcavAnA rastAonI durgamatA, ajaina pUjArIonuM varcasva ane tyAM jainamaMdira hovAnA koI purAvAno abhAva : A badhI paristhiti evI vikaTa hatI ke, Abu upa2 jainatIrthanI sRjanAnuM svapna paNa AMkhamAM TakI zakavuMya muzkela hatuM, tyAM sAkSAt sarjana to saheluM kyAMthI hoI zake ? ekalI mAnavIya zaktithI A sarjana thavuM azakya prAyaH hatuM, daivI zaktinI sahAya emAM pUrepUrI apekSita hatI. ethI AvI koI sahAya pachI ja tIrthasthApanAnA kSetre pagaluM uThAvavuM yogya gaNAya. 102 Abu tIrthoddhAraka
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimalanI AMtarasRSTimAM AvA AvA aneka vicAro kalAkonA kalAko sudhI ghUmatA rahyA. A vicArasRSTi eTalI badhI sohAmaNI hatI ke, UMghane paNa bhUlI jaIne AkhI rAta sudhI daMDanAyaka vimala e sahelagAha mANI rahyA ! savAranAM kAmakAja patAvIne, zrI dharmaghoSasUrijI pAse pahoMcI jaIne mArgadarzana meLavavAnAM manorathane saphaLa banAvavA, eo samayasara upAzraye pahoMcI gayA. pravacana-zravaNa pachI ekAMta meLavIne emaNe kahyuM : "bhagavaMta ! Ape to mane AbunuM kharuM AkarSaNa pedA karI dIdhuM ! ethI mArI AkhI rAta AbunAM svapno jotAM jotAM ja vItI gaI ! ethI tIrthasarjananuM kArya keTaluM kaparuM che? AmAM zakti karatAM bhaktinI mUDI keTalA badhA moTA pramANamAM jarUrI che? temaja tyAMnuM vAtAvaraNa A kArya mATe keTaluM viparIta che? A badhAno pUro tAga pAmI zakyA pachI paNa mAro utsAha osaryo nathI." sUribhagavaMte A sAMbhaLIne sasmita kahyuM : manasvI puruSonI A ja vizeSatA hoya che. mAyakAMgalA mANaso kAryanI vikaTatA jANIne jyAM pANImAM besI jatA hoya che, tyAM manasvI puruSo kAryanI vikaTatA jANIne vadhu utsAha ane vadhu tAkAtane kAme lagADIne kAryasiddhi mATe kaTibaddha banatA hoya che. AbunuM vAtAvaraNa AvuM ja che, are ! tame kalpanA karI, ethIya e vikaTatA vadhu hovAnI saMbhAvanA che. vaLI A giri-Toca eTalI badhI UMcI che ke, tyAM ghATa karatAM ghaDAmaNa moMghI ! A kahevatano to pagale pagale anubhava thAya evuM che. paNa tamArI pAse to bhaktinI moTI zakti che ! ethI AvI vikaTa vATane paNa sapATa banavAnI pharaja pADatI, koI adazya sahAya tamane maLyA vinA nahi ja rahe ! adazya zaktinI vAta AvatAM ja daMDanAyaka vimale Aja sudhI je vAta ghara sivAya koIne jaNAvI na hatI, ene khullI karatAM kahyuM ke, bhagavaMta ! aMbikAdevInI thoDIghaNI prasannatAnuM pAtra banavAnI maMtrIzvara vimala to 103
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyAI jo ke A sevaka pAse che, paNa koI viziSTa ArAdhanA karavAnI ane savizeSa kRpApAtra thavAnA mArA manoratha che, e jo saphaLa thAya, to pachI mane lAge che ke, Abu jyAre jainatIrtha tarIke vikhyAti pAmI rahyuM hoya, e divaso dUra nahi hoya ! ATalI bhUmikA bAMdhIne pachI daMDanAyaka vimale mosALa-vAsa daramiyAna banelo AkarI kaTokaTI ane kasoTIno prasaMga pUrepUro kahI saMbhaLAvyo. jenA zravaNa pachI AvI sadAcAra niSThA para ovArI UThatAM AcAryadeve kahyuM : jenA puNyathI A rIte daivI zakti sAmethI AkarSAtI hoya, e vyakti jo jinazAsananI prabhAvanAnA ekamAtra AzayathI vidhipUrvaka ArAdhanA kare, to zAsananI adhiSThAyaka zaktio saharSa sAme Ave, e koI asaMbhavita vAta nathI ! daMDanAyakanA romaromamAM AbunA darzananI pratIkSAnA dIvA jalI UThyA hatA. ethI emaNe vinaMtI karI : bhagavan! ApazrI jo nizrA ApavAnI mArI vinaMtI svIkAratA ho, to jIrApallI Adi tIrthono yAtrAsaMgha kADhavAnI mArI bhAvanA che. A nimitte AbunI sparzanAya thaI jAya ane huM jyAM eka bhAvanA-sRSTinuM avataraNa karavAnuM svapna sevI rahyo chuM, e svapna-vihAra vadhu vegIlo bane ! - zrI dharmaghoSasUrijI mATe to A vinaMtI, dharmanA ghoSane vadhu vegIlo ane vyApaka karavAno eka aNamUlo avasara hato. ethI emaNe kahyuM : cIja bhAvatI hoya ane ene vaLI levAnI sUcanA vaida Ape, to pachI eno svIkAra koNa na kare ? vinaMtI svIkArAI jatAM daMDanAyaka AnaMdI UThyA. pATaNanA pADepADe, nIkaLanArA A saMghanI vAto carcAvA mAMDI. daMDanAyaka anerA ThAThamATha sAthe yAtrA karavA-karAvavAnA manoratha sevatA hatA ane mahArAjA bhImadevanA potAnA mAthe cAra hAtha hatA, pachI taDAmAra taiyArIo thavAmAM zI kamInA rahe ! thoDA ja divasomAM saMghayAtrAnI pUrva taiyArI pUrNa thaI ane prayANanI zubha ghaDI paNa AvatAM virATa saMghe 104 % Abu tIrthoddhAraka
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasthAnanuM pagaluM uThAvyuM. daMDanAyakanA saMghane vidAya ApavA UmaTelI mAnavamedanI ane enA dvArA thaI rahelo "jainazAsana'no jayanAda, pATaNamAM eka navo ja ullAsa racavAmAM nimitta banI jatAM, dAmodara mahetAnA dilamAM bhArelo IrSAgni pharI bhaDabhaDa karato bhaDakI UThyo ! e vicArI rahyA : A saMghayAtrAne bIjA badhA bhale dharmayAtrA tarIke vakhANe, paNa mane to lAge che ke, vimale A saMghayAtrAnA bahAne potAnI kIrtiyAtrA AraMbhI che. gAmaDe gAmaDe A rIte jaIne vimala potAnI kIrtinAM paDIkAM vaheMcaze ane "daMDanAyakanA padanI pratiSThAnA pAyA gAmegAmanI prajAnA manamAM UMDA utAraze ! hAya ! bhAgya ane bhImadeva : A baMne jyAM vimalanI bheramAM hoya, tyAM mArA jevAnI bAjIo jItanA pAdare AvIne, parAjayanA pAtALamAM paTakAI jAya, emAM Azcarya zuM che? dAmodara mahetAnI ciMtAnA cagaDoLanI gatimAM bhaMga pADato, saMghayAtrAno hAlato cAlato e mahAsAgarIya ghughavATa mahetAnA makAna pAse AvatAM ja mahetA nirAza haiye UbhA thayA. bArImAMthI DokiyuM karIne emaNe nIcI najara karI, to jANe mAnavono maherAmaNe caDelo mahAsAgara dekhAyo, enA ghughavATane sAMbhaLavA mahetAe kAna saravA karyA, to jainazAsana ane daMDanAyaka vimalanA jayajayakAra sivAya tyAM kazuM ja sAMbhaLavA na maLyuM. bhImadeva svayaM jyAM daMDanAyakanI vidAya yAtrAmAM joDAyA hoya, pachI koNa gerahAjara rahevAmAM rAjI hoya ! dAmodara mahetA thoDI vAra pachI potAnI khovAI gayelI e svasthatAne pAchI meLavavA havAtiyAM mAratA vicArI rahyA : AvA dabadabAbharyA mAna-sanmAna sAthe vimala jaI rahyo che, A hakIkatanuM bIjI bAjunuM pAsuM mArAmAM kaMIka AzAno saMcAra kare, evuM nathI zuM? vimalanI gerahAjarI, enI viparIta vAtone mahArAjanA mananA maMtrIzvara vimala 29 105
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ UMDANa sudhI utAravAmAM mane sahAyaka banI jAya, ema paNa kema na banI zake ? ane dAmodara mahetA AzAnA jhUle jhUlatA jhUlatA, hasatA haiye koI vicAranA vanamAM UMDA UMDA viharI rahyA ! - - - jainazAsananA jayajayakAra jagavavApUrvaka daMDanAyaka vimalanI kIrtikathAneya phelAvatI e saMghayAtrA AgaLa ne AgaLa vadhatI jyAre AbunAM zikharonuM darzana meLavavA baDabhAgI banI, tyAre daMDanAyakanuM dila anerI AnaMdanI lAgaNIothI UbharAI gayuM. e lAgaNInI lahero tyAre to gaganane cuMbatI gatie nAcI UThI, jyAre saMghayAtrA AbunA e giripathane oLaMgIne AgaLa vadhI rahI ! A nRtyanA rahasyanI mAtra be ja jaNA pAse jANakArI hatI : eka pU. A. zrI dharmaghoSasUrijI ane bIjA daMDanAyaka vimala ! anekAneka manoratho sevatA daMDanAyaka vimala e giripatha vaTAvIne jIrApallI pahoMcyA. tyAM to adbhuta mAnavameLo racAyo ane anokhI zAsana prabhAvanAnA zaMkha tyAM bajI UThyA. zrI dharmaghoSasUrijInI vihAradizA judI hovAthI, jarUrI mArgadarzana meLavIne, eka vahAlasoyA dharmapitAthI vikhUTA paDavA jevI vedanA anubhavatA vimala daMDanAyakanI saMghayAtrA pATaNa tarapha pAchI pharI. pAchA vaLatAM ArAsaNa-kuMbhAriyA thaIne pATaNa javAno nirNaya kyAranoya daMDanAyake laI ja lIdho hato. A nirNaya levA pAchaLa mahattvanuM kAraNa hatuM : daivIzaktinI ArAdhanA ! daMDanAyaka vimala arbudAcala para je rIte e AbunI pUrva jAhojalAlInI punaH pratiSThA karavAnuM vikramasarjaka kArya karavAnA manoratho sevI rahyA hatA, emAM daivI zaktinI sahAya vinA pagaluMya AgaLa vadhAya ema nahotuM. ethI aMbikAdevInA dhAma gaNAtA ArAsaNamAM viziSTa ArAdhanA karavA dvArA eo tIrthoddhAraka banavAnI sakSamatA meLavavA mAMgatA hatA ane ethI ja temaNe jIrApallIthI 106 % Abu tIrthoddhAraka
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAchA pharatAM A rasto svIkAryo hato. eo eka di, ArAsaNamAM AvI pahoMcyA. ane aThThamanA pratyAkhyAnapUrvaka, jainazAsananI prabhAvanAnA mudrAlekha sAthe, palAMThI lagAvIne eo dhyAnamAM besI gayA. e palAMThI evI majabUta hatI ke, game tevI lAThInI bIka paNa ene calita karavA samartha na hatI. mukhyatve aMbikAdevIne udezIne prAraMbhAyelI e ArAdhanAnA trIjA divasanI rAte ekAeka vAtAvaraNe puNya palaTo lIdho : pavananI pAMkha para besIne AvelA pracaMDa prakAza ane parimale e sAdhanAbhUmimAM avataraNa karyuM, ethI ghora aMdhakAranI vacce e sAdhanAbhAga malaka malaka marakI rahyo. ane vAtAvaraNa sugaMdhathI sabhara banI UDyuM. daMDanAyaka vimala to paththaramAM kaMDArela zilpanI adAthI nizcala ja hatA. tyAM to emanI samakSa eka zaktinuM prAgaTya thayuM. jANe vINA vAgatI hoya, evI anubhUti karAvatI vANI e zaktinA momAMthI relAI rahI : vimala ! mAga, je joIe e mAga ! huM aMbikA devI Aje tArI para pharI vAra saMtuSTa thaI chuM, AbunA tIrthoddhAramAM to huM tane sahAyaka thavAnI ja chuM. mATe e sivAya tuM bIjuM kaMI mAMge, ema huM icchuM chuM. devI mA ! A sivAyanuM mAre bIjuM joIe paNa zuM ! AbunAM zikharo para jainazAsanano jayadhvaja ropavA sivAyanI koI icchA mArA manamAM astitva dharAvatI nathI !' zrI aMbikA devIe kahyuM : je mAgaNa nathI banato, ene bevaDuM dAna maLe che. huM tane "siMhanAda'nI evI zaktinuM pradAna karuM chuM ke, jenA prabhAve siMhanA darzane haraNiyAnAM ToLAM jIva laIne palAyana thaI jAya, ema zatruo tArAthI tharathara kaMpatA kyAMya bhAgI jaze ! daMDanAyaka vimala UbhA thayA ane aMbikAdevInA paga pakaDI laIne dhanyatA anubhavI rahyA. thoDI paLo pachI mastaka UMcuM karIne emaNe AMkha kholI. to bIjI eka daivI zaktinuM darzana thayuM. eo maMtrIzvara vimala 20 107
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMI vicAra kare, tyAM to jhAMjhaNanA jhaNakArA jevA 2vathI vAtAvaraNamAM svaramAdhurI bichAvato raNakAra saMbhaLAyo : vimala ! huM padmAvatI chuM ane tArI para Aje prasanna thaI chuM. bola, tArI icchA zI che ? mAMgavAmAM tane dera thaze, paNa ApatAM huM dera nahi karuM ! daMDanAyaka vimalanA Azcaryano temaja AnaMdano pAra na rahyo. eo bolyA : arbudAcalane nAnA pAyA para vimalAcala jevI kIrtinuM punardAna karavAnA mArA manoratho che. A manorathamAM gati pUravA mATe ApanA AzIrvAdanA ajoDa azvo meLavavA meM A sAdhanA AraMbhI che. padmAvatI devIe kahyuM : A kArya kAMI tArA ekalAnuM ja nathI. A puNyakArya to amAruM paNa che. arbudAcalane tuM jyAre vimalAcala banAvavA kaTibaddha banIza, tyAre ame tArI sahAyamAM ja hoIzuM. mATe tuM evuM kaMIka mAga ke, jemAM tAro lAbha samAyelo hoya ! vimale namratAthI kahyuM : mA padmAvatI ! atyAre mArI najara lAbha tarIke A ja manorathone nihALI zake che. bIjo koI lAbha A najarane dekhAto ja nathI. ane AmAM to Apa sahAyaka thavAnAM ja cho, pachI mAre bIjuM zuM mAgavAnuM bAkI rahe ? padmAvatIe kahyuM : vimala ! je tyAge ene Age ! A kahevata sAMbhaLI che ? devadarzana amogha hoya che. ethI huM tArA kAMDAmAM ane kALajAmAM evA baLa-kaLano anupAta karuM chuM ke, tane koI kadI jItI nahi zake ane tuM jyAM jaIza, tyAM jIta meLavyA vinA nahi ja rahe ! vimala padmAvatIdevInA caraNamAM namI paDyA. thoDI paLo bAda emaNe mastaka uThAvyuM, to trIjI eka daivI zakti emanI bhaktithI kheMcAIne tyAM hAjarAhajUra banI hatI. koyalanA TahukAra relAvatI e zaktine vAcA phUTI : 'vimala ! tArI bhaktinI zaktithI kheMcAIne ahIM AvelI huM cakrezvarI chuM. tane kaMIka ApavA huM ahIM AvI chuM. tuM tAruM bhikSApAtra laMbAva !' Abu tIrthoddhAraka 108
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalanA bhikSApAtrane bhakti sivAya konI bhUkha hoya ? tyAM kadI bhikhArIveDA jovA maLe kharA ? laMbAyelA e bhikSApAtrane joIne cakrezvarIe kahyuM : vimala ! Abune tIrtha banAvavAnuM tAruM svapna sAkAra thAya, emAM vagara kahye madada karavAnI bhakti zuM amArAmAM nahi hoya ! mATe A sivAya bIjuM kaI mAga. vimalano javAba e ja hato : mA cakrezvarI ! ciMtAmaNi maLI jAya, pachI mAMgavAnuM bIjuM zuM bAkI rahe ! mArI manokAmanA A ja che. cakrezvarIe kahyuM : mAgaNane biMdu jeTaluM ApavAmAMya thakAvaTa anubhavAtI hoya che ane nispRhanA AMgaNe saMpattinA siMdhu ThAlavyA pachI paNa evo anubhava thato hoya che ke, ApI ApIne meM hajI ATaluM ja ApyuM ! vimala ! tuM nispRha ja rahevA mAgato hoya, to mArI prasannatA tArA lakSmIbhaMDAro para evo hAtha pheravI jAya che ke, e kadI khUTaze ja niha ! jema emAMthI vaparAza vadhaze, ema emAM Avaka vadhaze ! mAruM tane varadAna che. vimale UbhA thaIne cakrezvarIdevInA caraNa pakaDI lIdhA. thoDI paLo bAda e jyAre UbhA thayA ane emanI dRSTi khUlI, tyAre AsapAsa je AbhAmaMDaLa racAyuM hatuM, ene varNavavA emanI pAse vANI nahotI, ene AlekhavA emanI pAse akSaro nahotA ane ene citrAMkita karavA emanI pAse raMgo nahotA. Abu upara je svapnasRSTinuM avataraNa karAvavAnI bhAvanAnI bhAgIrathI hele caDI hatI, enI pUrI pUrvabhUmikA racAI gayAnA saMtoSa sAthe daMDanAyaka vimala jyAre A sAdhanAbhUmimAMthI UbhA thayA, tyAre madharAta maMda maMda gatie AgaLa vadhI rahI hatI. A siddhine vadhAvavA tyAre jANe AkAzI suMdarI tAralAothI bharelA thALane laIne, ane caMdrano kaLaza hAthamAM rAkhIne prakAzano abhiSeka karavA thanaganI rahI hatI. maMtrIzvara vimala 109
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimalanI pratIkSAmAM emano aMgata parivAra traNa traNa divasathI khaDe page Ubho hato. trIjA divasanI A madharAte to emane khAtarI ja hatI ke, siddhinI varamALA paherIne daMDanAyaka AvavA ja joIe ! pratIkSA pachInI prApti keTalI prasannatAdAyaka hoya che, AnI anubhUti karatA sau ekaThA thayA, tyAre Aje pahelI ja vAra daMDanAyake potAnI sAdhanAnI pRSThabhUmi khullI karI. zrIdevI Adi parivAre daMDanAyakanI bhAvanAne vadhAvatAM kahyuM ke, ApaNe kharekharAM bhAgyazALI ke, ApaNI lakSmI AbunI giriToce rAta-divasa khullI paDI raheze, ane devAlayonA rUpamAM parivartana pAmIne prekSakone lakSmI choDavAnuM preraNAgAna, jeno sImADo AMkI ja na zakAya, eTalA samaya sudhI e lalakAratI ja raheze. ArAsaNano tyAga karatI vakhate bIjA divasanI prabhAte potAnA mananI maMjuSAmAM bhAvanAnA bhAtIgaLa ratnAlaMkAro laIne daMDanAyaka vimala yAtriko sAthe pATaNanI dizA tarapha AgaLa vadhI gayA. divaso vItavA mAMDyA, ema pATaNa najIka AvavA mAMDyuM ! aMte e divasa paNa AvI pahoMcyo ke, jayAre pATaNanA daravAje daMDanAyaka vimala AvI UbhA, tyAre emane satkAravA khuda bhImadeva hAjara hatA ane emanA pagale pagale pATaNano mAnava-maherAmaNa vimalane vadhAvavA AvI rahyo hato ! 110 Abu tIrthoddhAraka
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ C ET BITTY paristhitinuM paryAvalokana N 12 mahAsAgaranI je jaLarAzi poSa mahine paNa tAga na pAmI zakAya, evI agAdha hoya, eno tAga vaizAkha mahine bharatInI paLomAM to koNa pAmI zake ? daMDanAyaka vimalanA jIvananI bhAgoLe laherAI UThelo kIrti sAgara Ameya amApa-agAdha hato. emAM vaLI emaNe saMghayAtrA dvArA anekAneka jIvone dharmayAtrAmAM joDyA ane vadhArAmAM vaLI zrI aMbikAdevI, zrI padmAvatIdevI ane zrI cakrezvarIdevI. A zakti-triveNInuM, bhaktithI e bhoma para avataraNa thayuM, pachI to e kIrtisAgaranI agAdhatA ajoDa ane anupameya bane, emAM Azcarya zuM hatuM ?
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahamaMtrI neDhanA mAthe to viziSTa javAbadArIo hatI, ethI eo saMghayAtrAmAM sAmela nahotA thaI zakyA. A kAraNe eka divasa ekAMta meLavIne daMDanAyaka vimale zakti-triveNInA avataraNa sudhInI tamAma vigata rajU karIne kahyuM : vaDIlabaMdhu ! Ama ApaNAM bhAgya baMne rIte aNadhAryA ane ekasAthe khUlI gayAM che. ethI ApaNA saunI javAbadArI paNa have vadhI jAya che, mArI bhAvanA to have vahelI take AbunI godamAM pahoMcI jaIne tIrthoddhAranA virATa kAryanA zrI gaNeza karavAnA che. paNa ahIM AvyA bAda ahIMnI je paristhitinuM meM paryAvalokana karyuM, enI parathI ema lAge che ke, A kAryAraMbhano kALa hajI pAkyo nathI ! "eTale ?" mahAmaMtrI neDhanA A sAzcarya praznano javAba vALatAM daMDanAyaka kavi vimale kahyuM : gurjara rASTra atyAre je jhaDapathI vikAsanI ane vikhyAtinI vATe haraNaphALa bharI rahyuM che, enA pratyAghAta rUpe ghaNAM ghaNAM rASTro ApaNI sAme yuddha jAhera karavAnA bho ghaDI rahyAM che, kadAca evuM paNa thAya ke, ekI sAthe cAre sImADA saMgrAma jAhera karavA dvArA gujarAtane mUMjhavI mArIne, ApaNI hiMmata hArI levAno paNa bhUha goThave ! AmAMya sauthI moTo bhaya to mAlava maMDalano che. mAlavA kaI ghaDIe potAnA saMgrAmanI suraMganuM moM gujarAta tarapha pherave, e kahevuM muzkela che. ane rAjA bhImadeva to hajIya potAnA kAkA ane pitAnuM thayeluM apamAna bhUlI zakyA nathI. kAzInI yAtrA kAje mAlavAmAM thaIne AgaLa vadhatAM zrI durlabharAja ane zrI nAgarAjanA mArgamAM mAlavapati muMje apamAnamUlaka je avarodha Ubho karyo hato, enI smRti thatAM Aje paNa bhImarAjanuM haiyuM e veranI vasUlAta levA baLavo pokArI UThe che. ethI mAlavA jo gujarAtane laDAI mATe lalakAre, to mane cokkasa khAtarI che ke, bhImadeva paLanoya vilaMba karyA vinA tophAnI sAgaranI bharatI jevI gatithI mAlavane gherI le. 112 Abu tIrthoddhAraka
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimalanI kuzAgra buddhine pATaNamAM AvatAMnI sAthe ja paristhitinuM paryAvalokana karI laIne tAraNa kADhI lIdhuM hatuM. tApaNuM karavA besatI vakhate jo agnithI bahu dUra jatA rahIe, to TADhane uDADatI uSmA na maLe, jo bahu najIka besIe, to e agni kyAreka bharakhI gayA vinA na rahe ! tApaNAthI bahu dUra paNa na rahevAya ane bahu najIka paNa na javAya ! barAbara A ja rIte durjano sAthe vartavuM paDatuM hoya che. maMtrI neDhe kahyuM : ApaNo puNyapratApa jema vadhato rahe che, ema ApaNA virodhIonA aMtaramAM asUyAno aMdhakAra vadhu ne vadhu phelAto jAya che, barAbara ghuvaDa jevI emanI dazA che. ethI ApaNo tejovadha karavAnA prayAsomAM e jema jema pAchA paDatA jAya che, ema ema hAryA jugArInI jema bamaNA dAva nAkhIne bagaDelI bAjIne sAjI banAvI levAnI emanI dhutArI manodazA vadhu sakriya banatI jAya che. paNa rAjavI bhImadevano sAtha na maLatAM, e sakriyatA uparathI UlaTuM pariNAma ANavAmAM nimitta banI jAya che ane ApaNA puNyapratApano phelAvo vistAra pAmato jAya che. daMDanAyaka vimale TUMko javAba vALatAM kahyuM ke, mATe ja IrSAthI aLagA rahevAno upadeza apAya che : A eka evo vicitra agni che ke, je peTAyA pachI lagabhaga bujhAto ja nathI ane potAnA AdhArane haMmezAM bALyA kare che. sAmAnI saMpatti A agnine vadhAravA ghI banI jAya che, ane sAmA para trATakatI vipatti paNa pANI banIne e Agane ThArI zakatI nathI. tyAre e ema ja vicAre che ke, vipattinuM A pramANa vadhe to sAruM ! jaina tIrtha tarIke Abune jvalaMtatA ApavA aMgenI thoDIghaNI vicAraNA karIne maMtrIzvara ne daMDanAyaka chUTA paDyA, kAraNa ke madhyAhnanI jinapUjAnA samayasUcaka DaMkA vAgI cUkyA hatA ! maMtrIzvara vimala 113
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtA vI2mati jIvanasAgarano ThIka ThIka pravAsa kheDI cUkyAM hatAM. ethI eo divasano ghaNokharo samaya dharmArAdhanAmAM ja vyatIta karatAM hatAM. putravadhUo tarIke gharamAM Avela dhanazrI ane zrIdevI. A be strI ratno darekedareka vAtamAM kuzaLa hatAM, ethI gharanI koI ciMtA vIramatine satAve ema na hatI. be dIkarAone je mAna-sanmAna maLI rahyAM hatAM, e jarUra mAtAnuM hRdaya dharAvatI vIramatine gauravAnvita banAve evAM hatAM, paNa e dharmamAtAne mana to A mAna-sanmAnanI jhAjhI kiMmata nahotI. A padanA mAdhyame potAnA be dIkarAo je dharmaprabhAvanA karatA hatA, e ja emane mana mahattvanI vAta hatI. vIramati eka nArI hovA chatAM emanI najaramAM dUraMdezI ane haiyAmAM hiMmatano vAraso hato. ethI potAnA dIkarAone maLI rahelA mAna-sanmAnanAM bIjA pAsA rUpe neDha ane vimala tarapha haMmezAM IrSAgni ThAlavatI rahetI vyaktio-zaktiothI paNa e pUrepUrAM paricita hatAM. ethI dIkarAonA jIvananI surakSAnI dRSTie koTa-killA jevAM je caNatara jarUrI hatAM, enA mAnasika citranI rUparekhA nakkI karIne vIramatie eka dahADo dIkarAo samakSa dila kholatAM kahyuM : "tamArA pitAjI jyAre maMtrI hatA, tyAranA ne atyAranA vAtAvaraNa vacce je virATa aMtara che, ethI to tame paricita ja cho, ethI A aMge mAre kazuM kahevAnuM rahetuM nathI. tyAre A gharanA mAthe ekalA 'maMtrIpada'nI surakSAnI javAbadArI hatI, Aje 'maMtrIpada'nI sAthe 'daMDanAyaka'nA padanI surakSAnI javAbadArI paNa A makAnanA mAthe che ane mane lAge che ke, A javAbadArI supere adA karavA A makAna, kAyApalaTanI apekSA rAkhe, e vadhu paDatuM na gaNAya.' neDha maMtrI ane vimala daMDanAyaka mAtAnA ATalA izArA parathI badhuM samajI gayA. emaNe kahyuM : ApanI vAta sAcI che. rIjhelA rAjAo kyAre khIje, e kahevAya nahi ane irSALuono to kyAreya Abu tIrthoddhAraka 114
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ duSkALa paDato ja nathI ! A dRSTie A gharanI 'kAyApalaTa' aMge ame vicArI rahyA hatA, tyAM ApanuM sUcana maLatAM ame vadhu upakRta thayA chIe. Apa nizciMta rahezo, navuM makAna ame e rItanuM karAvavA mAMgIe chIe ke, je ApaNA vaibhavane anurUpa hoya, jemAM bhavya gRha-maMdira hoya, sAdharmikonI sArI rIte bhakti thaI zake, evI sagavaDatA hoya, pATaNanI pratiSThA je vadhAre evuM hoya temaja surakSAnA tamAma pAsAno jemAM khyAla rakhAyo hoya, evuM navuM makAna taiyAra karAvavAnI amArI dhAraNA che. mAtA vIramatie jarUrI sUcanAo ApIne dIkarAonI dUraMdezI aMge saMtoSa ane AnaMda vyakta karyo ane thoDA ja divasomAM zubha muhUrto navA makAnanuM kAmakAja dhamadhokAra zarU thaI gayuM ! A nirmANano prAraMbha gRhamaMdirathI karavAmAM Avyo ! jemanI upara rAjAnA cAra hAtha hoya ane prajA jemane potAnA premanI pAlakhImAM padharAvIne pharavAmAM gaurava anubhavatI hoya; taduparAMta aMbikAdevI, padmAvatIdevI ane cakrezvarIdevInI kRpAtrayInAM kiraNo jemanA mArgane ajavALI rahyAM hoya, evA maMtrI-daMDanAyakanA mahelanA AgaLa vadhatA nirmANamAM zI khAmI hoya ? divaso vItavA mAMDyA, ema e nirmANa- kArya vega pakaDatuM cAlyuM. e maMtraNA-khaMDamAM bhAga laI rahelA tamAmetamAmanA caherA para gaMbhIratAnI rekhAo aMkita thayelI hatI. mahArAja bhImadevanI adhyakSatAmAM prAraMbhAyelI e maMtraNAmAM maMtrIzvara neDha, daMDanAyaka vimala, senApati saMgrAmasiMha, dAmodara mahetA, nagarazeTha zrIdatta zreSThI Adi ghaNAkharA agragaNyo joDAyA hatA. vicAraNano viSaya hato : avaMtipati bhoja taraphathI AvelI eka gAthA ! Ama to tyAre gurjara ane mAlava vacce saMdhinA kolakarAranuM pAlana thaI rahyuM hatuM, ethI yuddhano prazna upasthita thavAnI to saMbhAvanA maMtrIzvara vimala 115
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahotI, paNa AvI zAMta paristhitimAM e kALe karAra-bhaMga karavAnI pUrvabhUmikA sarjavA mATe dUto dvArA evI saMskRta gAthAo mokalavAmAM AvatI, jemAM sAmI sattA tarapha kaTAkSo karAyA hoya ! AvA kaTAkSabANo choDavA dvArA zatrupakSanI sabhAnuM pAMDitya temaja parAkramanA pANInuM mApa kADhI levAno paNa prayAsa siddha thato ! maMtraNAsabhAnI gaMbhIra zarUAta karatAM daMDanAyaka vimale kahyuM : avaMtipati bhoja taraphathI eka dUta Avyo che, enI sAthe bhojarAjAe eka gAthA pAThavI che, gurjarapati bhImadeva taraphanuM apamAna enA zabda zabdamAMthI dhvanita thAya che. A zloka kaI paristhiti sarajavA pAThavavAmAM Avyo che, e to sau koI samajI zake ema che. atyAranA suleha-saMdhinA zAMta sarovarane DahoLavA zilAnA ghA rUpe AvI paDelo A zloka gurjara rASTra mATe je AhAna karavA mAMge che, eno vicAra atyAre karavAnI jarUra nathI. atyAre to A zlokanA javAba rUpe je prati-zloka pAThavavAno che, e aMge vicAravA ja ApaNe sau gurjarapatinI adhyakSatAmAM ekaThA thayA chIe. vimale TUMkamAM paNa saMpUrNa paristhitino khyAla Apyo. dAmodara mahetA AvA avasare mauna rahe kharA ? emaNe kahyuM : bhojano e zloka zuM kahevA mAMge che, enI saune pahelAM jANa thavI jarUrI che, jethI eno saNasaNato javAba vALI zakAya. vaLatI ja paLe daMDanAyake eka lakhoTo kholyo ane emAMno sUtelA siMhane jagADavA jevo eka zloka saMbhaLAvavA mAMDyo : "airAvaNa jevA hAthIonI ghaTAnA kuMbhasthaLa jeNe potAnA paMjAthI kSaNamAtramAM cIrI nAkhyA che, evA siMharAjane mATe haraNiyAo sAthe saMdhi paNa zobhatI nathI, saMgrAma paNa zobhato nathI. kAraNa ke saMdhi ane saMgrAma : A baMne paNa sarakhesarakhA baLiyA vacce jo hoya, to ja zobhe che !' 116 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhojanuM A kaTAkSa-bANa saunA kALajAne vIMdhI gayuM ane sau samasamatA bolI UThyA ke, gujarAtane haraNiyA jevuM samajanArA e bhojane bhAna nathI ke, mAtra siMhanuM cAmaDuM oDhI levAthI gadheDo siMha banI zakto nathI. e siMhane ApaNe medAnamAM tANI lAvIne batAvI ApavuM joIe ke, te mAnI lIdhelA A gujarAtI haraNiyA hAthI karatAMya keTalA badhA vadhu baLavAna che ! gujarAta pAse baLa-kaLa dharAvatA vaNiko uparAMta vIronI kevI tAkAta che, e batAvI ApavAno avasara pUro pADatI A gAthAno evo saNasaNato javAba vALavo joIe ke, je vAMcIne bhojanuM kALajuM kapAI jAya ! vimale kahyuM : A maMtraNAsabhA bolAvavAno hetu ja A che ! atyAre sauthI paheluM ApaNuM kartavya avaMtine javAba pAThavavAnuM che. manamAM bAjI racI rahelA dAmodara mahetAe dhIme rahIne vAta mUkI : avaMti "vANiyA' kahIne jenI mazkarI uDAve che, evA varganuM valaNa-calaNa gujarAtamAM vadhyuM che eno ja A aMjAma che ke, bhoja Ama naphphaTa thaIne ApaNane haraNiyAthIya halakA cItarI zake che. Aja sudhI Avo ekeya AkSepa gujarAta sAme thayo nathI, Aje pahelI ja vAra gujarAtanI AbarU A rIte ughADe choga lUMTavAno prayAsa thaI rahyo che, enI pAchaLanAM kAraNono mULagAmI vicAra nahi karavAmAM Ave, to gujarAtane boDI-bAmaNInuM khetara samajIne sau phAve evA AkSepa karavAmAM kacAza nahi rAkhe. dAmodara mahetAnA dilano DaMkha samajI jatAM zANA AgevAnone jarAya vAra na lAgI. kema ke A vAta karatAM karatAM mahetA vAraMvAra vAMkI najare vimalane joI levAno prayAsa karatA hatA. bhImadevane thayuM ke, mahetA vAtane bagADI mUkaze. ethI emaNe kahyuM ke, ApaNe je mATe bhegA thayA chIe, e vAtanI vicAraNAmAM A muddo sAdhaka nathI. bAkI vanarAjathI mAMDIne Aja sudhI gurjara rASTrane badhI rIte samRddha banAvavA vaNikanA kaLa-baLanuM kevuM cirasmaraNIya pradAna rahyuM che, e to sau jANe maMtrIzvara vimala ) 117. mAyA
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja che, ethI ajugatI ane aprAsaMgika A vAtane bAju para mUkIne ApaNe mULa muddA para AvIe. bolo, Ano javAMmardIbharyo javAba koNa koNa taiyAra karI-karAvI zake ema che? A praznano javAba gotavA sau ekabIjAnAM moM joI rahyA. thoDI paLo sudhI chavAI rahelA maunano paDado UMcakatAM daMDanAyaka vimale kahyuM : mahArAja ! saune kAla savAra sudhInI mudata ApavAmAM Ave to sAruM pATaNamAM vidvAna jainAcAryo ane paMDito sivAya bIjo paNa moTo vidvadvarga che. ethI bhojanuM mAthuM bhAMgI nAkhe, evo javAba taiyAra karavA mATe ATalI mudata to ghaNI thaI paDaze ! A vAta saue svIkArI lIdhI ane maMtraNAsabhA visarjita thaI. pATaNanA paMDita vargamAM jANe yuddha jevI uttejanA AvI gaI. koI zabdanA zarasaMdhAna karavA mAMDyuM. koI anuprAzanA ATApATA khelI rahyuM, to koI sAhityanA vIrarasane zabdomAM DhALavA mathI rahyuM. bIjA divasanI maMtraNA-sabhA samaya karatAM vahelI maLI, kAraNa ke zAbdika yuddhamAM koNa vijayI bane che e jANavAnI tAlAvelImAM saue mAMDa mAMDa ATalo samaya paNa pasAra karyo hato. eka pachI eka gAthAo rajU thavA mAMDI ane vijaya-parAjaya temaja AzA-nirAzAnI e pataMga-ramata vadhu ne vadhu rasAkasI bhaNI jhaDapathI AgaLa vadhavA mAMDI. bhImadeva saune sAMbhaLI rahyA ! paraMtu jenA zravaNe kAna ane kALaju hasI UThe, evI eka paNa racanA sAMbhaLavA na maLatAM aMte bhImadeve kaMIka udAsa banIne nirNaya jAhera karatAM kahyuM : jene sAMbhaLavA mAtrathI bhoja saLagI UThe, evI Aga koI kAvyamAM mane to jaNAtI nathI ! zuM pATaNamAM paMDito khUTI gayA che ke vIrarasano kUvo sukAI gayo che? daMDanAyaka vimala ! tame ja kaho ke, laDAImAM buddhAM bANa na cAle, ema A lakhoTAmAM AvI hADapiMjara jevI prANa vinAnI zabdaracanA zobhe kharI ? 118 6. Abu tIrthoddhAraka
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimale vaLatI ja paLe kahyuM : pATaNanA paMDito temaja vIrarasanA kUvA aMge Ape je prazno karyA, eno javAba to dAmodara mahetA jevA varSonA anubhavI ja ApI zake. bAkI huM to eTalo javAba chAtI ThokIne ApavA samartha chuM ke, pATaNamAM bhale kadAca vidvAno ane vIrarasano dukALa paDyo hoya, paNa pATaNanA jaina upAzrayomAM vidvAno ane vIrarasa : A baMneno jarAya dukALa nathI. vanarAja cAvaDA jevA rAjavIne Azraya ApIne saMskAra-samRddha gurjara rASTranI svapnasRSTi sevanArA zrI zIlaguNasUrijI jevA jainAcAryonI e paraMparA pATaNamAM akSuNa-pravAhe hajI Ajeya AgaLa vadhatI ja rahI che ! mATe e jainAcAryonI vidvattAno lAbha laIe to kema? nagarazeTha zrIdatta, senApati saMgrAmasiMha Adi saue harSa sAthe daMDanAyakanA A svaramAM potAno sUra purAvyo. vimalanI A vANIthI dAmodara mahetA manamAM baLI UThyA hatA, paNa AnI sAme e kaMI ja bolI zake ema na hatA, chatAM emane khAtarI hatI ke, pATaNanA moTA moTA paMDito jyAM bhImadevane prasanna banAvI zakyA nathI, tyAM jainaAcAryonuM to zuM gajuM ke, A vAyuddhamAM eo vijetA banI jAya ! bhImadevane daMDanAyakanI A vAta gamI gaI. tarata ja nagarazeTha Adi AgevAno pATaNamAM birAjatA zrI goviMdasUrijI pAse javA ravAnA thayA. emanI nizrAmAM zrI droNAcArya ane zrI sUrAcArya jevI prakAMDa pAMDitya dharAvatI zaktionA hAtha heThaLa bIjI AvI ghaNI ghaNI zaktio/vyaktio taiyAra thaI rahI hatI. bhImadevanA samayamAM "caityavAsanA pAyAmAM polANa peThuM hatuM kharuM. ethI pATaNamAM sAva sthagita thaI gayeluM suvihita sAdhuonuM gamanAgamana paNa punaH cAlu thayuM hatuM, paraMtu e caityavAsa' sAva UkhaDIne nirmULa nahoto banyo. zrI goviMdasUrijI Adi e "caityavAsanI ja pedAza hatI. ethI nagarazeThanI vinaMtI svIkArIne zrI goviMdasUrijIe tarata ja zrI maMtrIzvara vimala 20 119
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrAcAryajIne kahyuM ke, bhImadevanuM teDuM AvyuM che. mane vizvAsa che ke, tame phatteha meLavIne ja Avazo. nagarazeThe sAmAnya paristhitino khyAla ApIne pachI kahyuM ke, mahArAja ! have A vAyuddhamAM vijayI banIne jainazAsanano paNa jayajayakAra gajavavAno A avasara che ane ethI amArA saunI najara ApanI para TharI che. zrI sUrAcAryajI to Azu-kavi tarIke prasiddha hatA. ethI thoDIghaNI paristhitino A rIte khyAla na maLyo hota, toya bhojanA mAthAmAM vAge, evo prati-zloka racI devA eo samartha hatA, pachI paristhitino khyAla AvI gayA bAdanI emanI racanAmAM koI khAmI hoya ja zAnI ? bhImadevanI maMtraNAsabhAne jhAjhI pratIkSA na karavI paDI, kayA vidvAnanuM Agamana thaze, enI vicAraNA hajI cAlI ja rahI hatI, tyAM to megha jevA gaMbhIra dhvanithI "dharmalAbhano ghoSa gajavatA zrI sUrAcAryajIe e maMtraNAkhaMDamAM praveza karyo. emanAM darzane bhImadeva vadhu harSita banIne bolI UThyA : are ! A to mArA upakArI ane saMsArI saMbaMdhe sagA paNa che. meM pahelethI ja Amane yAda karyA hota, to to A prazna kyAranoya UkalI gayo hota ! bhImadeve nidezelA suvarNanA siMhAsana para beThaka letAM zrI sUrAcAryajInA hAthamAM lakhoTo ApatAM daMDanAyaka vimale savinaya kahyuM : lamaNAmAM tIranA vege vAge, evA Ano saNasaNato javAba Apa ja ApI zakazo, evo amAro sauno vizvAsa che. zrI sUrAcAryajIe lakhoTo vAMcIne hasatAM hasatAM kahyuM ke, jAtane siMha mAnI levAthI siMha jevuM sAmarthya AvI jatuM hota, to joItuM hatuM zuM? temaja bIjAne haraNa kahI devAthI bIjAnI siMha-zakti gAyaba thaI jatI hota, to Aje mAlavAnI guphAo siMhonI garjanAothI ja gAjatI hota ! bhImadeva ! bhojarAjAne pAThavavAno saMdeza lakhI lo ke 120 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'vidhAtAe bhImanuM nirmANa aMdhakanA saMtAnonA saMhAra mATe ja karyuM che. je bhIme ramata ramatamAM so aMdhakone yamanA maMdire pahoMcatA karyA, e bhIma mATe eka aMdhakano saMhAra karavo, e to kaI moTI vAta gaNAya ?' bhImadeva sahita AkhI maMtraNAsabhAe zrI sUrAcAryajInA kaTAkSa ane kauvatathI bharapUra kALajAvedhI A javAbane ekI sAthe vadhAvI lIdho. dAmodara mahetA jevA paNa AvI vidvattA ane Azu-kavitA para eka vAra to ApharIna thaIne e zrI sUrAcAryajIne sanmAnanI najare joI rahyA. A javAbamAM jevI vedhakatA hatI, evI ja vidvattA hatI. aMdhaka zabdano prayoga AmAM khUba ja baMdhabesato hato. mahAbhAratakAlIna dhRtarASTra aMdha hovAthI 'aMdhaka' vizeSaNane e yogya hato, tyAre bhIme paNa aMdhakanA so putrone khatama karI nAMkhyA hatA. avaMtipati bhoja paNa aMdhaka putranA vizeSaNane yogya hato, kAraNa ke enA pitA siMdhula paNa aMdha hatA. Ama 'aMdha' zabda dvArA rajU thayelA zlokathI A kavitAnA zabdezabdamAM bANanI vedhakatA, talavAranI tIkSNatA ane marma para coMTa pahoMcADatA koI zastra jevI mArmikatA khaLabhaLI rahI hatI. e maMtraNA-sabhA visarjita thaI. saunA moDhAmAM zrI sUrAcAryajI jevA vidvAnone janma ApanAra jainazAsana jhaLakI rahyuM hatuM. A zloka eka dahADo avaMtipati bhojanI sabhAmAM pahoMcyo. e zloke avaMtinI e sabhAnA romaromane saLagAvI mUkyA. paNa bhojarAjanI vidvattAe lIdhelo vicAravaLAMka to koI ajaba-gajabano hato ! maMtrIzvara vimala 121
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijigISAnI sAme vidvattAno vijaya 13 CU avaMtipati bhojanI rAjasabhA e kALamAM vidvAnonI eka maMDaLI gaNAtI. rAjA bhojanI vidvattA vakhANavI ke vIratA vakhANavI, e mUMjhavI nAkhe, evo savAla hato. ethI emanI vidvattA ane vIratA A baMnene ajoDa tarIke bhalabhalA zatru rAjAo paNa biradAvatA. ethI emanI vidvat sabhAne jItavAmAM tyAre IDariyo gaDha jItavA karatAMya vadhu vikramanI apekSA rahetI. mAlava pradezanuM tyAranuM vikhyAta nAma 'avaMti' hatuM. bANuM lAkha gAmonA deza tarIke prasiddha A
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAlava mATe 'rAMkano mALavo' ema paNa bolAtuM. enuM rahasya e hatuM ke, mALavAmAM kadI dukALa DokAto nahi, ethI AsapAsanA dezomAM varasa jyAre nabaLuM hoya tyAre mAladhArIo ane bharavADo potAnAM DhoraDhAMkhara sAthe mALavAmAM cAlyA jatA. mALavAnI dharatI e pazuone udAratAthI ghAsacAro pUrI pADatI. gujarAtanI gAdI para jyAre bhImadevanuM sAmrAjya hatuM, tyAre mAlava dezanI pATanagarI ujjayinIthI pheravAIne dhArA banI hatI, ane dhArAnagarImAM rAjA bhojano prakhara sUrya tapI rahyo hato. emano bhUtakALa bhAgyanI prabaLatA, karmanI vicitratA ane rAjapATanI khaTapaTa-pradhAnatAno sUcaka hovAthI khUba ja prasiddha hato. dhArelI dhAraNAo kaI rIte mATImAM maLI jatI hoya che ane aNadhAreluM kaI rIte ekAeka AkAra laI letuM hoya che, enA hUbahU citAra tarIke tyAre muMja-siMdhula ane bhojanAM nAma-ThAma vizvaprasiddha hatAM. avaMtinI pATanagarI jyAre ujjayinI hatI, tyAre tyAM paramAravaMzIya rAjavI siMhabhaTanuM rAjya tapatuM hatuM. enI paTarANI zRMgAramaMjarIne eke putra na hato. enuM aMtaHpura khUba ja vizALa hatuM. zikArano bhAre zokhIna hovAthI eka vAra e muMjanA vanamAM zikAre gayo. tyAM AgaLa vadhatAM muMjanA puMja nIce eka tejasvI bALaka joIne e enI para mohI paDyo. adbhuta enuM rUpa hatuM, hajI e tAjo ja janmyo hoya, evuM lAgatuM hatuM. rAjA e bALakane uThAvIne chAtI saraso cAMpIne bolyA : zRMgArasuMdarInA putra tarIke tane jAhera karIne enuM vAMjhiyAmaheNuM have huM jarUra TALIza. siMhabhaTa mahele Avyo. navajAta bALakane zRMgArasuMdarInA hAthamAM soMpatAM eNe kahyuM : vanadevanI A bheTa che. Ane tArA putra tarIke jAhera karIne huM tAruM vAMjhiyAmaheNuM miTAvavA mAMguM chuM. zRMgArasuMdarI khuza khuza thaI. e ja divase rAjA taraphathI jAherAta thaI ke, paTarANI ja maMtrIzvara vimala 123
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ gUDhagarbhA hatA. emaNe eka putrane janma Apyo che. eno janmotsava rAjya taraphathI UjavAze. rAjAe e bALakanuM nAma muMja rAkhyuM. jethI enI prAptino prasaMga bhulAya nahi. muMja nAmaka ghAsanA puMja vacce tarachoDAyelo e muMja bhAgyano baLiyo hato. ethI e rAjaputra tarIke vadhavA mAMDyo. bIjI paTTarANIe thoDA mahinA bAda eka putrane janma Apyo. enuM siMdhula nAma rAkhavAmAM AvyuM. thoDAM varSo bAda siMhabhaTe pahelI paTarANInA putra muMjano rAjyAbhiSeka karyo ane bIjI paTTarANInA putra siMdhulane yuvarAjapade sthApyo. thoDo kALa vItyo. rAjA svargavAsI thayA. muMjanuM prArabdha joradAra hatuM, ethI siMdhula enI IrSA karyA karato, ghaNI vAra e rAjAjJAnI sAmo paNa thato. eka vAra avasara joIne muMje enI saMpatti paDAvI laIne ene dezanikAla karyo. siMdhula pAsethI to muMje badhuM lUMTI lIdhuM, paNa enuM bhAgya thoDuM lUMTAyuM hatuM ? siMdhula AbunI taLeTImAM AvelA kAsaCda gAmamAM jaIne pallIpati banyo. enA hAtha nIce ghaNA coro kAma karavA lAgyA. eka rAte siMdhula Abu para citrakavelInI zodha mATe apUrva sAhasa sAthe nIkaLyo, tyAM vacamAM ja eka vicitra ghaTanA banI. vacamAM eka pretabhUmi AvatI hatI. tyAM aparAdhIone phAMsInA mAMcaDe caDAvavAno eka vadhastaMbha hato. enI nIce sUI rahelA eka moTA bhUMDane joIne siMdhule enI para bANa choDyuM. eTalAmAM ja bAjumAM paDeluM eka zaba bhayaMkara aTTahAsa karavA mAMDyuM. paNa siMdhula jarAya gabharAyo nahi, e zabamAM praviSTa koI prete jyAre siMdhulane bivarAvavA karelA aneka prayatno niSphaLa gayA, tyAre eNe kahyuM ke, siMdhula ! mAga, tane je joIe e mAga !tArA sAhasa para huM saMtuSTa thayo chuM. 124 Abu tIrthoddhAraka
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdhule zabdavedhI bANakalA mAgI, prete AvI kaLA ApavA uparAMta ene citravelI ApIne kahyuM : tuM have mAlavamaMDalamAM jaje. tAruM bhAgya jora kare che, tyAM tArI saMtatine apUrva sAmrAjya maLaze ! siMdhule A pachI thoDIghaNI senA ekaThI karI ne e mAlavamaMDalamAM Avyo, muMjarAjane A vAtanI khabara maLatAM ja eNe siMdhulane sanmAnabhera teDAvIne potAnA rAjyamAM sthAna ApyuM. paNa eno uddhata svabhAva hajI gayo na hato. ethI enI zakti khatama karavAnA manasUbA muMja ghaDI rahyo. emAM eka vAra mardana-kaLAnA adbhuta jANakAro enI pAse AvyA. zarIranA sAMdhA DhIlA karIne eo mANasane mUcchita paNa banAvI zakatA. temaja e sAMdhA pAchA ThekANe lAvIne sacetana paNa banAvI zakatA. - muMje mardana-kaLAnA e jANakArone khAnagImAM badhI sUcanA ApIne sidhulanI sevA karavA mokalyA. emaNe siMdhulanA sAMdhe sAMdhA DhIlA karI nAkhIne ene mUcchita banAvI dIdho. barAbara A ja vakhate siMdhulanI AMkha zastra-prayoga dvArA bahAra kADhI nAkhavAmAM AvI ane e sacetana bane e pUrve ja ene kASTa-piMjarAmAM pUrI devAmAM Avyo. sAMdhA pAchA goThavAI gayA. thoDI vAra pachI enI cetanA pAchI pharI. enuM siMha jevuM sAhasa khaLabhaLI UThyuM. paNa pAMjarAmAM paDelo siMha zuM karI zake ? thoDA divaso vItyA, siMdhulanI patnI garbhavatI hatI, eNe eka putrane janma Apyo. enuM nAma bhoja ! enI janmakuMDalI taiyAra karAvAI, muMja e kuMDalI joIne chakka thaI gayo. emAM bhojanA bhAvi aMge phalAdeza bhAkhavAmAM Avyo hato ke, A bALaka papa varSa, 7 mahinA ane 3 divasa sudhI dakSiNApathanuM ekachatrI vizALa sAmrAjya bhogavaze. A vakhate bhojanI vaya mAtra ATha varSanI hatI. muMjane vicAra Avyo ke, A bhoja jo jIvato raheze, to to mArI vaMzaparaMparA maMtrIzvara vimala ra0 125
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjyAdhikArI nahi bane, bhojana bhAgyarekhA baLavAna che, mATe Ane mArAo pAse mArI naMkhAvIne mAre UgatA zatrune DAmI ja devo joIe. muMje mArAone dhananI lAlaca ApIne bhojanI hatyAnuM kArya soMpyuM. mArA bhojane eka jaMgalamAM laI gayA. ane muMjano Adeza saMbhaLAvatAM eo raDI paDyA. bhoja bhaNelo hato. eNe kahyuM ke, tamAre to rAjAjJA ja pramANa che ! mATe tame mAro vadha karI zako cho. paNa mAro ATalo saMdezo rAjAne Apajo. ema kahIne bhoje vaDanA pAMdaDA para, lohIthI eka subhASita lakhI ApyuM. emAM lakhyuM hatuM ke, mahArAjA muMja ! satyayuganA alaMkAra samo rAjavI mAMdhAtA cAlyo gayo ! rAvaNanA saMhAraka zrI rAmacandrajI paNa Aje kyAM jovA maLe che. yudhiSThirathI mAMDIne ApanA pitAjI sudhInA rAjAonAM padacihna paNa Aje jovA maLatAM nathI. A badhA rAjAo hAtha ghasatA gayA, AmAMthI tasubhAra jamInane ya koI sAthe na laI zakyA. paNa mane cokkasa ema lAge che ke, A dharatI jarUra parabhavamAM ApanI sAthe to Avaze, Avaze ne Avaze ja ! AvI nIDaratA joIne mArAonAM mana pIgaLI UThyAM. emaNe bhojane saMtADI dIdho, ane aLatAnA rasathI lepAyelI charI sAthe muMja pAse jaIne emaNe bhojano saMdezo ApatAM kahyuM ke, mahArAja ! charI vaDe potAnA zarIramAMthI lohI kADhIne, e lohIthI bhoje A saMdezo lakhI Apyo che. saMdezo vAMcatAM ja muMjarAjanI AMkhamAMthI zrAvaNa-bhAdaravo varasI rahyA. gadgada kaMThe e bolyA : hAya ! hAya ! rAjyanA lobhe huM bALahatyAro banyo ! have AvA pApI jIvanano bhAra veMDhAravAthI zuM? mane agninI jvALAo sivAya bIjuM koNa zuddha karI zakaze? mArAoe muMjanuM manaparivartana joIne hakIkata rajU karI ane rAjAjJA thatAM ja bhojane hAjara karyo. thoDA varSa pachI muMje bhojano 126 Abu tIrthoddhAraka
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjyAbhiSeka karyo. eka vAra muMjanA mana upara karNATaka deza taraphanAM rAjayo para vijaya meLavavAnI dhUna savAra thaI. pote jene cha cha vAra jItyo hato, e kaTakAdhipati tailapadeva Aje avaMtinI AjJA svIkAravA taiyAra na hato, ethI enI para paNa jIta meLavavAnI murAda muMje bhoja samakSa vyakta karI. paNa atyAre e yuddha cheDavA jevuM nahotuM, ethI bhoje kahyuM : vadhumAM vadhu godAvarI nadIne oLaMgIne AgaLa vadhavAnuM sAhasa na kheDavAnI Apa pratijJA svIkAro, to ja Apane yuddha mATe javA daIzuM. kAraNa ke AthI AgaLa vadhavAmAM sAra nathI, ane zANapaNa paNa nathI. muMja bhoja samakSa vacanabaddha banIne yuddha mATe nIkaLyo. rAjyo jitAtAM gayAM, ema enI pradeza-bhUkha vadhatI gaI, ethI pratijJAno bhukko bolAvI daIne paNa godAvarInI maryAdA toDIne eNe tailapadevanI sAme yuddha jAhera karyuM. paNa vinAzakALe viparIta buddhi jevuM ja pariNAma AvyuM. e yuddhamAM muMjarAja bhuMDI rIte karNATakano kedI banyo. paNa A kedanA paDadA pAchaLa premanuM eka vicitra nATaka thoDA divasa bAda bhajavAvA mAMDyuM. tailapadevane mRNAlavatI nAmanI eka bahena hatI. e muMja para mohita banI ane thoDA ja divaso pachI muMja mATe jela paNa mahela jevI majA karavAnuM sthAna banI gaI ! muMja ane mRNAlavatIno prema e kedamAM gADha banavA mAMDyo ane baMne vacce pati-patnIno saMbaMdha baMdhAyo. thoDAM vadhu varSa vItyAM. karNATakanI kedathI muMja have kaMTALyo hato. eNe gupta saMdezo pAThavIne, potAnI muktino mArga taiyAra karavA avaMtipati bhojane sUcavyuM. jabarI mAyAjALa racAI. eka gupta mArga taiyAra thayo ane avaMtinA mANasonI sahAyathI muMje bhAgI chUTavAnuM nakkI karyuM, enI badhI yojanA paNa taiyAra thaI gaI. paNa mRNAlavatI sAthe baMdhAyela snehanA tANAvANA lokhaMDI beDI banIne, muMjane jakaDI rahyA, ethI maMtrIzvara vimala che 127
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmAMdha banIne eNe mRNAlavatInI AgaLa badho bheda kholI nAkhIne jANe potAnA kamotane ja notaryuM ! mRNAlavatIe strI-sulabha mAyAnA dAva nAkhatAM kahyuM : muMja ! tamane choDavA huM taiyAra nathI, bhale A janmabhUmi choDavI paDe. paNa thoDI vAra thobho. huM alaMkArono mAro eka dAbaDo laI AvuM. kAmAMdha muMja bhAna bhUlyo, eNe thoDo e vilaMba svIkArI lIdho. mRNAlavatI sIdhI ja potAnA bhAI tailapadeva pAse pahoMcI gaI, eNe rahasyano bhAMDo phoDatAM kahyuM : zuM Ama jaMpIne beThA cho ! muMja bhAgI chUTavA taiyAra thayo che, muktino mArga taiyAra thaI gayo che. mATe doDo ane muMjane pakaDI pADo ! tailapadevanI senA chUTI ane muMjanA badhA manoratha mATImAM maLI gayA. enI para tailapadevanI AMkha vadhu taraDAI. emaNe hukama karyo : muMja ! mArI sAme mAyA ! have tuM nahi chaTakI zake ! tArI paranAM baMdhano have majabUta banaze ne zerIe, ghare ghare tArI AbarUnA lIrelIrA UDe, e mATe hAthamAM cappaNiyuM pakaDAvIne tane bhIkha maMgAvIza, tyAre ja mane zAMti maLaze. te chaTakavA chaTakuM goThavyuM, ethI sAta divasa tane bhUkhyo mArIza ane pachI bhIkha maMgAvIza. potAnA bhAI siMdhulane eka vAra keda karanAra muMjane have dhoLe dahADe tArA dekhAvA mAMDyA, e vicArI rahyo ke, mAruM pApa ja mane naDyuM ! emAM vaLI vadhArAmAM huM kAmAMdha banyo, ethI pApano e sApa have sAtaphaNo banIne mane DaMkhavA Avyo che ! hAya ! jo meM siMdhulane keda na karyo hota, ane bhojanI samakSa karelI pratijJAno bhaMga na karyo hota, to mAre A du:khanA dahADA jovAno vakhata Avata kharo? - sAta divasanA upavAsa pachI hADapiMjaramAM palaTAI gayelA muMjanI phajetInA phALakA thavA zarU thayA. cAre tarapha khullI samazero sAthe gherAyelo muMja hAthamAM cappaNiyuM laIne ghare ghare bhIkha mATe AjIjI 128 96 Abu tIrthoddhAraka
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujArI rahyo. muMjanA cappaNiyAmAM eMThavADa nAkhanArA loko paNa enA aMgeaMgamAM Aga peTAI jAya, evAM vAMkAM veNa saMbhaLAvIne ghA para mIThuM bhabharAvavA lAgyA. A rIte mahinAo nahi, varSo vItI gayAM. muMjane thayuM ke, AvuM duHkha to narakamAM paNa nahi hoya ! eka divasa pradhAnoe tailapadevane kahyuM : mahArAja ! have khamaiyA karo. muMjanI AbarU ghaNI lUMTI. mATe kAM have ene paherAmaNI ApIne mAlavAnA maMdire mokalI Apo, kAM phAMsIe caDAvIne mRtyunA maMdire mokalI Apo. tailapadevanuM haiyuM hajI veranI vasUlAta levAnA khunnasathI khaLabhaLatuM ja hatuM. e bolyA : muMjane vaLI paherAmaNI kevI? enA gaLAmAM phAMsInA phAMsalA sivAya zobhe evuM AbhUSaNa mane to bIjuM koI ja dekhAtuM nathI. mATe ene phAMsIne mAMcaDe caDAvIne enA mAthe dahIM copaDajo, jethI kAgaDAo cAMca mArImArIne enA mAthAne pholI khAya ! enA mAthe kAgaDA besaze, to ja mane saMtoSa thaze. muMjane vadhAvavA kamota najIka AvyuM ane eka di phAMsInA mAMcaDe laTakAvelA muMjanA deha para dahIMno ghaDo ThAlavavAmAM Avyo, thoDI vAramAM ja eka vakhatanA mAlavapati muMjano deha kAgaDAo mATe ujANI banI gayo. rAjayAMdhatA, kAmAMdhatA ane strI para mukAyelo AMdhaLo vizvAsa A badhuM kadIka kevo karapINa aMjAma sarajI jAya che, eno nAdara namUno pUro pADatA muMjarAjano jIva eka gojhArI paLe taraphaDItaraphaDIne kAyAnI kedamAMthI bahAra nIkaLI gayo ! tyAre ene vaLAvavA kAgaDAonAM ToLAM sivAya tyAM koInI hAjarI kaLAtI nahotI ! - - zrI sUrAcAryanI vidvattAe jenA zabdomAM vegIlA bANa jevI vedhakatA ThAMsI ThAMsIne bharI hatI, e gurjarAdhipati bhImadevano e saMdeza rAjA bhojanI sabhAmAM pahoMcyo. gujarAtano javAba sAMbhaLavA, mAlavapati ane emanI sabhAnA sabhyo khUba khUba Atura hatA. saunA manamAM eka evI ja chApa hatI ke, vidvAno ane vIrone to mALavA ja maMtrIzvara vimala 6 129
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma ApI zake, gujarAta pAse to vANiyA ane vaizyo sivAya bIjuM che ja zuM ! paraMtu jyAM gurjarezvarano saMdeza saunA kAne athaDAyo, tyAM ja badhAnA mananI bhramaNAono bhAMgIne bhukko thaI gayo, dAMta cakacAvIne sau bolI rahyA : re ! kevo A kaTAkSa ! zuM ApaNe kauravanA kuLanA pakSapAtI ! 'aMdhaka' A vizeSaNa ja keTaluM badhuM khArabharyuM ane jhe2 pAyelA bANa jevuM vedhaka che ! koI hAtha pachADIne roSathI bolyuM : potAne yudhiSThiranA vaMzaja gaNAvatA bhImadevanI AMkha potAnI garviSThatAnA bhaDakAthI jyAM aMjAI gaI hoya, tyAM ene bIjA badhA AMdhaLA dekhAya, emAM navAI nathI. kAraNa ke AMdhaLo dekhatAneya AMdhaLo gaNavAnI bhUlano bhoga bane, e azakya nathI. paNa jyAre yuddhanA medAnamAM zastro sAme aphaLAtAM zastromAMthI verAtA tejataNakhA bhImadevanI AMkhane AMjI nAkhaze, tyAre ja ene sAcI sthitinuM bhAna thaze ke, kharekhara aMdhakanA vizeSaNa mATe to gujarAta ja yogya che ! aMdhaka ! A zabda saune khUba ja khAI gayo ane ethI ghaNAnI AMkha sAme muja siMdhulanA jIvanamAM ghaTelI duHkhada ghaTanAo UpasI AvI ane e karUNAnta jIvana para kAtila kaTAkSa karIne, e duHkhada smRtione tAjI karAvatA 'aMdhaka' vizeSaNanA prayojaka gujarAta sAme raNa-jhAlarIno nAda ghero banAvavA sau samasvare samasamI UThyA. paraMtu bhojadevanI manaHsthiti to judI ja hatI. sabhAmAM vyApI gayelA sannATAnI jvALAone ThArI detI pANI jevI vANImAM emaNe kahyuM : 'kavi dhanapAla ! gujarAtanI A gAthAe avaMtinI sattAnA siMharAjanI kesarAM sAthe aDapaluM karyuM che, emAM koI inkAra karI zake ema nathI ! paNa gAthAmAM gUMthAyelA vedhaka vIratvane hAla bAju para rAkhIne, AmAM zabde zabde gUMthAyelI vidvattA ane kalpanAnuM kauzalya zuM AratI utAravA jevuM bhavya nathI lAgatuM ? gAthAmAM gUMthAyelA zleSa pAchaLa eka bhUtakALane vartamAna sAthe joDI devAnI kevI adbhuta Abu tIrthodvAraka 130
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAmata chatI thAya che ! zuM gujarAtamAM AvI paNa vidvattAno vasavATa che kharo ? jo hoya, to enAM mAre darzana karavAM che ane A viddha-sabhAmAM ene AmaMtrIne mAre mArI sabhAnA paMDitonuM pArakhuM karavuM che. mATe atyAre gujarAtane chaMcheDavAnuM pagaluM bharavA huM taiyAra nathI, eka vAra A gAthAnA sarjakane dhArAnI A dharatI para AmaMtrIne pachI bhaviSyamAM je pagalAM bharavA jevAM lAgaze, e bharIzuM. paNa hAla to gurjarapati sAthenI saMdhine daDha banAvIne, A vidvAnane pAThavavAnA AmaMtraNano saMdeza banatI jhaDape pATaNa mokalavAno mAro Adeza che. sau koI bhojarAjAnI manasthitinA A vicitra vaLAMkane nIrakhI rahyA. ugAmAyelI samazero myAna thaI gaI. vijigISAnI sAme vidvattAe e dahADe bhavya vijaya meLavyo. ane bhojarAjAno eka saMdezavAhaka gujarAta tarapha ravAnA thayo. e saMdezamAM be vAta lakhavAmAM AvI hatI : eka, gujarAta sAthenI saMdhinI daDhatA ! be, gAthAnA sarjaka vidvAnane dhArAnI rAjasabhAmAM padhAravAnuM bhAvabhInuM nimaMtraNa ! maMtrIzvara vimala che 131
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vAta vijayanI ! pratyAghAta parAjayanA ! ( Soor gujarAtanA gauravadhvajane avaMtinI mAtra eka ja gAthA dvArA aNanama rAkhIne, ane vadhu vikhyAti apAvavAmAM nimitta banI janArA zrI sUrAcArya pUrvAvasthAmAM rAjakumAra hatA. zrI goviMdAcAryanA ziSya zrI droNAcArya emanA gurusthAne birAjatA hatA. bhImadevanI sabhAmAM A badhA jainAcAryonuM apUrva mAna hatuM. bhImadeva sAthenA saMsArI sagapaNa karatAMya, A gurutrayIne varelI vidvattAno ja e prabhAva hato ke, bhImadeva jevo mAMdhAtA paNa emanI AgaLa namratA dAkhavavAmAM gaurava anubhavato.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImadevanI mAtAnuM nAma lakSmIdevI hatuM. lakSmIdevIno bhAI saMgrAmasiMha jaina dharmAnurAgI hato. enA moTA bhAI saMyamI banIne zrI droNAcArya tarIke prasiddhi pAmyA hatA. saMgrAmasiMhanuM sthAna eka saphaLa senApati tarIke rAjavI bhImadevanI rAjyasabhAmAM agragaNya hatuM. saMgrAmasiMhanA putra mahIpAle paNa saMyama svIkAryuM hatuM. ane eo zrI droNAcAryanA udbhaTa-vidvAna ziSya tarIke zrI sUrAcAryanA nAme khUba ja prasiddha hatA. Ama, zrI bhImadevanA mAmA ane mAmAI bhAI tarIke paNa zrI droNAcArya tathA zrI sUrAcAryanuM nAma gujarAtamAM prasiddhi pAme, emAM navAI nahotI, emAM vaLI eone prakAMDa pAMDitya varyuM hatuM, ethI e prasiddhine vadhu samRddhi vare, e sahaja hatuM. zrI droNAcAryanA guru zrI goviMdasUrijI paNa viziSTa vidvAna hatA. emanI nizrAmAM pATaNanA e jaina upAzrayamAM aneka vidvAno taiyAra thatA hatA, emanuM adhyayana kArya mukhyatve zrI sUrAcArya karatA hatA. A badhA 'caityavAsa' nI paraMparAmAM pedA thayelA vidvAno hatA. navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUrijIno kALa paNa A ja hato. eTaluM ja nahi, emaNe Agama-graMtho para je navAMgI TIkA racI hatI, enA saMzodhanAdi kAryamAM pramukha sahAyaka zrI droNAcArya rahyA hatA. zrI droNAcArye piMDaniryukti Adi TIkA-graMthonuM nirmANa karIne, pote caityavAsI hovA chatAM siddhAMta-niSThAne UnI AMca AvavA dIdhI nahotI. zrI sUrAcAryanI nizrAmAM aneka vidvAno taiyAra thaI rahyA hatA. emanI adhyayana karAvavAnI zailI eTalI badhI sugama hatI ke, game tevo kaThina viSaya paNa emanI vivecana-zailI AgaLa sAva sahelo banI jato. emano svabhAva jarA ugra hato, ethI bhaNanArA ziSyo emanAMthI tharatharatA, paNa AnuM supariNAma e AvatuM ke, vidyArthIo abhyAsamAM tallIna thaIne pATha Adi barAbara karI AvatA ane ethI thoDA ja samayamAM taiyAra thaI jatA. maMtrIzvara vimala 133
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vAra zrI sUrAcAryajI jarA vadhu kaDaka banyA. "soTI vAge cama camamAM mAnanArA emaNe eka dahADo potAnA paricArakane evo Adeza Apyo ke, A soTI to roje roja tUTI jAya che, enA karatAM eka lohadaMDa vasAvI laIe, to pachI tUTavAnI ciMtA ja na karavI paDe ! A AjJA sAMbhaLIne vidyArthI-ziSyo tharathara dhrUjI UThyA. sau ziSyo bhegA thaIne zrI goviMdasUrijI pAse pahoMcI gayA, ane kahyuM ke, gurudeva ! zrI sUrAcAryajInI adhyApana-kuzaLatAno to joTo jaDavo muzkela che. paraMtu emano soTI-mAra paNa ame khamI zaktA nathI, tyAM Aje lohadaMDanI AjJA chUTI che. mATe Apa yogya karazo, nahi to A jJAnazALA kAlathI dhImedhIme khAlI thavA mAMDaze. zrI goviMdasUrijI badhI ja vAta pAmI gayA. emaNe kahyuM : tame apramatta banIne abhyAsa karo, e mATe ja zrI sUrAcArya AvuM kare che. ene kaMI tamArA pratye dveSa nathI. tame badhA barAbara abhyAsa karatA ho, to A prazna ja Ubho na thAya. chatAM huM jarUra yogya sUcanA ApIza. thoDI vAra pachI zrI goviMdasUrijIe zrI sUrAcAryajIne bolAvIne kahyuM ke, meM sAMbhaLyuM che ke, te lohadaMDa maMgAvyo che. vatsa ! Avo kopa zramaNane zobhe kharo? zrI sUrAcArye kahyuM : gurudeva A badhA ziSyo taiyAra thaIne dezaparadezanA vAdIone jItavA dvArA jainazAsanano jayajayakAra gajave, A ja eka AzayathI mAre kaDaka thavuM paDe che. bApa karatAM beTo savAyo pAke emAM jema bApanI zobhA che, ema ApaNA badhA karatAM A vidyArthI-ziSyone savAyA banAvavAnI mArI icchA che, ethI ja dhAka besADavA mATe meM lohadaMDa maMgAvyo che. zrI goviMdasUrijIe kahyuM : hajI A badhA to alpamati bALako gaNAya, ethI AmanA mATe AvI moTI AzA atyAre ne atyAre 134 % Abu tIrthoddhAraka
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ phaLI jAya, evI utAvaLI apekSA rakhAya kharI ? dhAka besADavA mATe ja rakhAyelo lohadaMDa kadIka AvezamAM AvI jaIne tuM koInI para jhIMkI de, to kabUtaranI jema A badhA vidyArthIo UDI jaIne bIjo Azraya zodhI le ke bIjuM kaMI ? emAM tArIya zI zobhA ane mArIya zI zobhA ! zrI sUrAcAryajIe svabacAva karatAM kahyuM : gurudeva ! AmAM zobhAno savAla ja kyAM che ! A badhAne taiyAra karavAnI mane ciMtA che, eTale ja AvI kaDakAI batAvavI paDe che ! ( zrI goviMdasUrijIne thayuM ke, ToNo mAryA vinA kAma nahi thAya, Takorane have avakAza nathI. ethI emaNe ThAvakAIthI kahyuM: vatsa ! zuM tuM bhojarAjAnI vidvat-sabhAne jItI Avyo che ke, A vidyArthIo para AvI kaDakAI kare che ! tuM bhojanI sabhAne jItI Ava, pachI jarUra lohadaMDa vAparaje ! upAzrayamAM sannATo chavAI gayo. zrI sUrAcAryajIe vaLatI ja paLe gurudevanA pagamAM mAthuM mUkatAM kahyuM ke, gurudeva mane pratijJA karAvo. jyAM sudhI bhojarAjAnI sabhAne jItIne avaMtinI e vikratu sabhAmAM "jaina jayati zAsanam" no jhaMDo laherato na mUkI zakuM tyAM sudhI mAre cha vigaIno tyAga. - zrI sUrAcAryanI pratijJAnA A bola sAMbhaLIne saue AghAtanI lAgaNI anubhavatAM kahyuM? gurudeva ! gurudeva ! Avo te vaLI niyama hoI zake kharo? pachI amane koNa bhaNAvaze? ane ahIMnI sabhAmAM avasare avasare jainazAsananA siddhAMtone aNanama rAkhavA koNa AgaLa Avaze? samajAvaTanA A prayatno pAchaLa ghaDI vItavA AvI, paNa satyapratijJa zrI sUrAcAryajI potAnA saMkalpane daDhatAthI vaLagI rahyA. gurudevo kaMIka khinna banIne emane vadhu samajAvavA taiyAra thayA, tyAM to raMgamAM bhaMga pADatuM daMDanAyaka zrI vimala, senApati zrI saMgrAmasiMha maMtrIzvara vimala 20 135
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane nagarazeTha zrIdatta AdinuM Agamana thayuM. emanA moM para hAsya hatuM. upAzrayamAM chavAyelA gaMbhIra vAtAvaraNane ekAeka palaTo ApatI khuzAlI vyakta karatAM emaNe kahyuM : "rAjA bhoja zrI sUrAcAryajInAM darzana karavA jhaMkhI rahyA che, ethI bhojano nimaMtraNa-patra mahArAja bhImadeva para Avyo che ke, gujarAtanA gauravanI gAyaka kathAnA e sarjaka vidvAnane vahelI take avaMtimAM mokalavA ghaTatuM karazo. AvA vidvAnane AvakAratAM amArI paMDita-sabhA jarUra gaurava anubhavaze. mATe A gAthAnA sarjaka je koI vidvAna hoya, e vidvAnane mAruM A nimaMtraNa pahoMcatuM karIne AbhArI karazo.'' AgamananI bhUmikA TUMkamAM rajU karIne daMDanAyake rAjA bhojanuM e AmaMtraNa zrI goviMdasUrijInA hAthamAM mUkyuM. enA vAMcanathI emanuM romeroma nAcI UThyuM. ATalA badhA pragaTa harSanuM kAraNa samajAvatAM emaNe saunI samakSa AjanI ja tAjI ghaTanA ane paLa pahelAM ja zrI sUrAcAryajIe svIkArelI pratijJAnI vAta kahI batAvI. 'jainaM jayati zAsanam' no nAda gajavatAM sau bolI UThyA ke, A pratijJAnuM bhAvi bhavya haze, eTale ja kArya-kAraNanA A badhA aMkoDAo Aje aNadhAryA joDAI javA pAmyA che. mATe Apa anujJA pharamAvo, ethI rAjA bhImadeva A AmaMtraNanI svIkRtinI khuzAlInA samAcAra avaMti pAThavI zake ! AgaLa-pAchaLano dIrgha vicAra karIne zrI goviMdasUrijIe avaMtinuM e AmaMtraNa svIkAravA saMmati ApI. rAjA bhoja vidvAna hovA chatAM gurjara rASTranA pAkA virodhI hovAthI je koI vikaTa paristhitio pedA thavAnI zakyatA hatI, e tarapha saunuM dhyAna zrI goviMdasUrijIe kendrita karyuM. kAraNa ke potAnA ziSyonI avijeya vidvattA para emane pUrepUro vizvAsa hato. 136 Abu tIrthoddhAraka
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka Adi vidAya thayA, thoDAka divaso pachI AvatA zubhamuhUrta zrI sUrAcAryajInuM avaMti-prayANa nakkI thayuM. bIje ja divase rAjA bhImadeva pote ja sAme pagale upAzrayamAM AvyA, emaNe zrI sUrAcAryajIne kahyuM : ApanI vidvattAe kharekhara rAjA bhojanI vijigISA para jvalaMta vijaya meLavyo ! jo A gAthA amane na maLI hota, to Aje je gurjara rASTramAM ApanA avaMtiprayANane abhinaMdavA kAje mahotsava jevuM vAtAvaraNa racAyuM che, tyAM yuddhanA bhISaNa bhaNakArA gAjatA thaI gayA hota ! have Apa jyAre sAkSAt svadehe bhojanI sabhAmAM padhArI rahyA cho, tyAre gujarAtanI tyAM guMjI UThanArI gauravagAthAnI mAtra kalpanAthI paNa amane saune Aje porasa caDI rahyuM che. jyAre gauravanAM e gAna, avaMtinA sImADA vaTAvIne pATaNanA pAdare AvI pahoMcaze, tyAre to mane lAge che ke, pratyeka gujarAtI gAMDo thaIne vijayanRtya manAvaze. rAjA bhImadevane AnA javAbamAM eTaluM ja sAMbhaLavA maLyuM ke, rAjan ! A badho prabhAva deva-gurunI kRpAno che. je kRpA mArA jevA bALakane ahIM sudhI AMgaLI jhAlIne caDAvI gaI, e ja kRpA mane avaMtimAM hemakhema pahoMcADIne gujarAtanA ane jainatvanA jhaMDAne digadigaMtamAM laherAvavAmAM sahAyaka thayA vinA nahi ja rahe, evo mane pUrepUro vizvAsa che. smita sAthe AvelA bhImadeva, malaka malaka hasatA vidAya thayA. avaMti prayANanAM e ghaDI-paLa AvyAM ane koI rAjavI vijayayAtrAe saMcarato hoya, evA ullAsa ane evI zubhakAmanAo sAthe zrI sUrAcAryajIne pATaNe vidAya ApI. mahAkavi zrI dhanapAlanI dhAraNA sAva sAcI paDI. pATaNa ane gujarAtamAM gAjatA zrI sUrAcAryajInA nAmakAmanA paDaghA emaNe eka jainatvanA nAteya khUba ja ahobhAvathI sAMbhaLelA hatA. ethI je maMtrIzvara vimala 0 137
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ divase prati-gAthA rUpe gujarAte vALelo javAba emaNe sAMbhaLyo hato, tyArathI ja emaNe evuM atUTa anumAna kareluM ke, Avo suMdara javAba vALanAra zrI sUrAcAryajI ja hovA joIe ! gujarAtano javAba AvyA bAda bhojarAjAe je pratipagalAM lIdhAM hatAM, ethI dhanapAla kavie to khUba ja AnaMda anubhavelo ane eo manomana evI bhAvanAsRSTi paNa racatA rahelA ke, zrI goviMdasUrijI rAjA bhojanuM A AmaMtraNa svIkArI le to sAruM ! mahAkavi dhanapAla custa jaina hatA. ne dhArAmAM ja zA mATe, pUrA avaMti dezamAM tyAre jainatvanI jyota evI jvalaMtatA sAthe nahotI prakAzatI ke, enI para gaurava anubhavAya ! A dRSTie paNa zrI sUrAcAryajInuM avaMti Agamana mahAkavine atyaMta jarUrI jaNAtuM hatuM. eka divasa rAjA bhoja upara gurjarAdhipati bhImadevano patra Avyo, patranA samAcAra dhArAmAM phelAtAM phelAtAM avaMtimAM AgaLa vadhavA mAMDyA ane samagra avaMtinA paMDito vAyuddhanI taDAmAra taiyArIo karavA maMDI paDyA. kema ke avaMtinA jJAna-dhvajane aNanama rAkhavAmAM yogadAna ApavAno Avo avasara pahelavahelo ja Avato hato, ethI enI bharapUra taiyArIothI Akho deza halabalI UThyo. gujarAtathI prayANa karI cUkelA zrI sUrAcAryajInA Agamana pUrve ja emanI kIrtikathAo AgaLa AgaLa AvIne avaMtimAM phelAvA mAMDI ane ethI paMDitone vadhu ne vadhu porasa caDavA mAMDyuM, ane e zubha divasa paNa AvI pahoMcyo, jyAre bhoja rAjAe sAme pagale jaIne zrI sUrAcAryajInuM adbhuta svAgata karyuM. bhoja rAjAnI hakaDeThaTha bharAyelI sabhAmAM zrI sUrAcAryajI birAjyA, tyAre potAnI kavitA ane kalpanAzaktino prAraMbhika prakAza pAtharatA emaNe bhoja rAjAne uddezIne gAMbhIryathI bharI bharI vANImAM kahyuM ke, rAjan ! tamArI kIrtisuMdarI jaLajIvothI bhayaMkara samudrane ekalI ja oLaMgI jAya che, AdhAra vinAnA AkAzamAM koInoya AdhAra 138 % Abu tIrthoddhAraka
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhA vinA e ekalI ja ghUme che, paMkhIo paNa na pahoMcI zake, evA gaganacuMbI pahADo para e ekalI ja caDI jAya che, are ! AthIya AgaLa vadhIne sarponA samudAyathI bhISaNa evA pAtAlalokamAM paNa e ekalI ja nirbhayatAthI harephare che. ethI mane lAge che ke, strI jAtimAM bhayanI je bahulatA prasiddha che, e sAva khoTI che, jo Ama na hoya, to A kIrtisuMdarI A rIte nirbhayatAthI apUrva sAhasa sAthe badhe ghUmI zake kharI ? vidvattAnA vilAsano A to hajI pahelo ja camakAro hato, paNa enA tejathI bhoja rAjA aMjAIne AbhA ja banI gayA. tyArabAda prAsaMgika upadeza pachI sabhA vikharAI. dhanapAla kavinA AnaMdano pAra na rahyo. dhAryA karatAMya vadhu vidvattAnA tejanuM apUrva AbhAmaMDaLa zrI sUrAcAryajInI AsapAsa racAyeluM joIne emanA AnaMdano pAra na rahyo. dhArAnagarImAM core ane cauTe gujarAtathI AvelA A vidvAna jainAcAryanI ja gaurava-gAthAo gavAvA mAMDI. vidvAnone ethI vadhu porasa caDyuM. paNa jenA baMne paDakhe syAdvAda-siddhAMtanuM ane vAgIzvarI zrI sarasvatI devInuM kRpA-baLa hAjarAhajUra hoya, evA zrI sUrAcAryajIne koNa jItI zake ? thoDA divasomAM to rAjA bhojathI mAMDIne dhArAnA gAMgAtelIneya e vAtanI khAtarI thaI gaI ke, bRhaspati ane sarasvatI hajI jitAya, paNa A jainAcAryane to koI jItI zake nahi ! thoDA vadhu divaso vItyA bAda eka vAra rAjA bhoje bharI sabhAmAM sUrAcAryajIne kahyuM ke, mahArAja ! A Sadarzano alaga alaga coko jamAvIne beThAM che, ethI bicArA bhoLA jIvo mUMjhAI jAya che, mATe Apane huM vinaMtI karuM chuM ke, badhAne bhegA karI batAvo, to mAnuM ke Apane maLelI buddhi pramANa che ! saunI utkaMThA vadhI gaI. A praznano zo javAba haze ? tyAM to vaLatI ja paLe zrI sUrAcAryajIe kahyuM H rAjan ! A dhArAnagarImAM corAzI cauTA che, ene pahelAM Apa eka sthAne bhegA karI batAvo, pachI huM SaDdarzanane bhegA karavAno prayAsa karIza. maMtrIzvara vimala 139
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoje kahyuM : mahArAja A corAzI cauTAonuM to meM ja alaga alaga nirmANa karAvyuM che, jethI loko potapotAnI ruci mujaba sahelAIthI mAla grahaNa karI zake. lokonI ruci haMmezA judI judI hoya che, ethI alaga alaga cauTA-dukAnonI ekatA kaI rIte thaI zake? zrI sUrAcAryajI mATe dhArelo ja javAba Avyo hato, ethI vaLatI paLe A ja javAba bhojane pAcho soMpatAM emaNe kahyuM : rAjan ! to dharmomAM paNa A ja nyAya samAna che. jo hajI thoDAM varSo pahelAM ja nirmANa pAmelA A cauTAonI ekatA zakya nathI, to pachI keTalAya kALathI cAlyAM AvatAM A padarzanono eka ja dharmamAM samAveza kaI rIte zakya bane ? kAraNa ke lokonI ruci haMmezAM judI judI ja hovAnI ! koI dayAnA arthI hoya, to koI rasanAnA rasanA lolupI hoya, to koIne vyavahAra sAthe jhAjho prema hoya, ethI AvA loko potAnA rasa mujaba jaina, kaula ane veda Adi darzanono Azraya karavAnA. have Apa ja kaho, badhAnI ruci alaga alaga hoya, tyAM sudhI A darzanonI paNa vibhinnatA koNa TALI zake ? mokSanuM sAcuM svarUpa samajIne, badhA jyAre "mokSarUci dharAvanArA banI jaze, tyAre paDradarzano paNa sAcA darzanamAM bhaLI jaze. rAjA bhojanA mananuM sacoTa samAdhAna thaI gayuM ane chae cha darzanavALA sabhyo rAjI banI gayA. tyAM to koIe pUchyuM : A syAdvAda te kaMI vAda che ! viparIta mAnyatAonA zaMbhumeLA tarIke ethI ja to sAdUvAdanI suprasiddhi che. eka ja cIjamAM nityatvaanitya jevA virodhI guNone samAvavAnI vicitra zaktino jevo dAvo sAdvAda dharAve che, evo to koI dharAvatuM nahi hoya? vyavahArane AgaLa karIne A kaTAkSano javAba ApatAM zrI sUrAcAryajIe kahyuM : rAjan ! samajavA jevI A vAta che. kAraNa ke ghaNAM ghaNAM darzanonA diggaja vidvAno paNa A syAdvAdane samajavAmAM 140 Abu tIrthoddhAraka
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ chakkaDa khAI gayA che. eka nAnuM bALaka paNa samajI zake, evI vAtane samajavAmAM paMDita bhIMta bhUle, tyAre to mAnavuM ja paDe ke, pUrvagraha-prerita koI dhAraNAo-bhrAMtionA bhulAvyA eo bhUlatA hovA joIe ! pUrvabhUmikAno ATalo pAko pAyo racAI gayA bAda zrI sUrAcAryajIe mULavAtane rajU karatAM kahyuM ke, syAdvAda eka evI anivArya cIja che ke, saMsAranA vyavahAromAM paNa eno praveza sau koIne mATe anivArya che. dA. ta. eka mANasamAM jagatanI dRSTie viruddha gaNAtAM keTakeTalAM sagapaNo ekI sAthe rahI zake che ! eka mANasa pitA ane putra paNa hoI zake che, mAmo ane bhANeja paNa e saMbhavI zake che. zuM A saMbaMdhonA samAvezane koI zaMbhumeLo kahevA taiyAra che kharuM? nA. kAraNa ke e darekedareka sagapaNanI siddhi alaga alaga apekSAthI thAya che. ethI ja viruddha saMbaMdho paNa e mANasamAM haLImaLIne rahI zake che. e mANasa je apekSAe pitA che, e ja apekSAe putra nathI. jo eka ja apekSAe pitAputrano saMbaMdha koI enAmAM ThokI besADavA mAMge, to e zaMbhumeLo gaNAya, bAkI bIjI bIjI apekSAe AvA viruddha saMbaMdhono koI ullekha kare, to e zaMbhumeLo nahi, sumeLa-meLo gaNAya ! je "apekSA-tattva' Ama vyavahAramAM Dagale-pagale anivArya che, ene ja jainadarzane "syAdvAdanuM sArthaka nAma ApyuM che. A apekSAno dRSTikoNa barAbara samajI javAya, to eka ghaDAmAM nityatva-anityatva A be dharmono sumeLa samajAI jAya ane uparathI ema thAya ke, AvI apekSA vinA to vastunuM svarUpajJAna adhUruM ja gaNAya ane ethI syAdvAda' vinA to jJAnanI dharatI para pagaluM paNa AgaLa na vadhI zakAya ! ghaDAmAM nitya tarIkeno vyavahAra enI pugala-sthitinI apekSAe thAya che, ghaDo nahoto banyo tyAre paNa mATI hatI, ghaDo phUTI jaze, pachI paNa mATInuM svarUpa rahevAnuM ja che. ethI "paryAya'nI A apekSAe ghaDo phUTI jatAM je mATI ghaDAnA AkAre pariNamana pAmI hatI, e pariNamana, e maMtrIzvara vimala ra0 141
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAra nAza pAme che, A apekSAthI ghaDI anitya paNa che. bolo, have AvA saMbaMdhane zaMbhumeLo mAnanArane, Dhora cAranArA govALa karatAM paNa vadhu mUrkha kema na mAnI zakAya? A praznArtha saunA kALaje saNasaNatA bANanI jema vAgyo. ane sau gaMbhIra banI gayA, tyAM ja eka vyAkaraNa graMtha sUrAcAryajInA hAthamAM rAjA bhoje Apyo. enA racayitA svayaM bhoja hatA, paNa rAjAne dhAryA karatAM judo ja pratibhAva sAMpaDyo, e vyAkaraNano maMgalAcaraNano prathama zloka vAMcIne ja zrI sUrAcArya hasI paDatAM bolyA : A vyAkaraNanA racayitAnI sarasvatIdevI koI judA ja svargamAM saMcaranArI lAge che ! nahi to AmAM sarasvatIno tarIke ullekha na hota ! AkhI duniyA jANe che ke sarasvatI brahmacAriNI che. paNa AnA racayitAe AmAM sarasvatIno vadhU tarIke ullekha karyo che, to A vadhUno vara koNa che ? eno khulAso thAya, to A vidvat sabhAne koI juduM ja tattvajJAna prApta thAya ! e vyAkaraNanA racayitA bhoja rAjA svayaM hatA, sUrAcAryanA A ToNAthI emanuM moTuM paDI gayuM ane badhA vidvAnonAM moM sivAI gayAM. sUrAcAryajInI vAta sAva sAcI hatI, kAraNa ke e vyAkaraNanA prAraMbhamAM ja maMgalAcaraNa rUpe sarasvatInuM e rIte smaraNa karavAmAM AvyuM hatuM ke, brahmAnA mukhakamaLa rUpI vanamAM haMsavadhUnI jema vilAsa karanArI ne zuddha varNavALI sarasvatI mArA manamAM haMmezAM vilAsa karo ! aMdarathI kopAbhibhUta thayelA rAjA bhoje tarata ja sabhAne visarjita karI. mahAkavi dhanapAla bhojanA moM para aMkAyelI roSanI rekhAo joIne manomana dhrUjI UThyA. dhArAnI sabhAmAM vijayI bananArane, A vijayanA vipAka rUpe kevo parAjaya veThavo paDato hato, e vAtano emane barAbara khyAla hato. ethI jainazAsananA A vijayanA pratyAghAta rUpe AvI paDanArA parAjayanI kalpanA emanA 142 % Abu tIrthoddhAraka
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALajAne kaMpAvI gaI, eo adha ghaDI pachI tarata ja sacita haiye zrI sUrAcAryajI pAse upAzrayamAM jaI UbhA. prApta thayela vijayanA bhayaMkara bhAvi aMge kavi zrI sUrAcAryajIne hajI vAkepha kare, eTalAmAM rAjadUtanuM Agamana thayuM. eNe vinaMtI karI ke, zrI sUrAcAryajI ! rAjA bhoja Apane abaghaDI ja "jayapatra'nuM samarpaNa karavA AmaMtre che ! mahAkavi dhanapAle upAzrayanI bahAra najara karI, to cAre tarapha sainikonI abhedya dIvAla racAI gaI hatI. dareka sainikanA mo para UmaTelI roSa ane jozanI rekhAo joIne mahAkavi dhanapAla, sUrAcAryajInI surakSA aMge sAvadha banIne gaMbhIra pagaluM levA aMdara jaI pahoMcyA ! maMtrIzvara vimala 143
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke . . dhArAnI dhAraNA dhULamAM ghamaroLAi Olot (COO keTalAka vijaya evA hoya che ke, ene kharIdavA evI kiMmata cUkavavI paDatI hoya che ke, e vijaya karatAM to parAjaya sAro ane soMgho lAge ! jenI para vijaya meLavyo hoya, e pAtra kadIka evuM vicitra hoya che ke, meLavelA e vijaya karatAM parAjaya ocho AnaMdaprada na lAge ! A nItivANI mahAkavi dhanapAlanA aMtara AgaLa tAjI thatI hatI. zrI sUrAcAryajIne maLelo vijaya emane parAjaya karatAM jarAya kharAba jaNAto nahoto. paNa have to vijaya maLI cUkyo hato, ethI bhAvinI surakSA ja vicAravAnI hatI. kavie sUrAcAryajIne kahyuM :
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAja! Apa amArA rAjA bhojane barAbara oLakhatA nathI, nahi to AjanI sabhAmAM Apa ApanuM pANI batAvavA taiyAra thAta ja nahi ! A sabhA to evI che ke, ahIM vijaya meLavanArane parAjayathIya vadhu pIDA sahavAno vAro Ave che ane parAjaya pAmanAro potAnuM jIvana bacAvI zakato hovAthI, vijayathI paNa savAI krIDA mANI zake che. Aje to Ape gajabanI hiMmata batAvI. praznottaramAM saunI bobaDI baMdha karIne, chelle chelle vyAkaraNanI je bhUla tarapha Ape ThekaDI uDADI, e to gajabanuM sAhasa kheDAI gayuM gaNAya, kAraNa ke e bhoja-vyAkaraNa ahIMnI eke eka pAThazALAmAM bhaNAvAya che, koIe Aja sudhI A bhUla kADhI nathI. ethI ja rAjAe "jayapatra'nA nAme bIjA ja koI irAde Apane bolAvyA che. mATe dhArAnI dhAraNAne dhULamAM meLavavA have koI bAjI racavI ja rahI ! sUrAcAryanI AMkhamAM Azcaryano Ubharo hato : AvI IrSA vidvattAnuM AvuM mithyA ghamaMDa ! kavie kAnamAM kahyuM : mahArAja ! atyAre to A rAjadUtane koI bahAnuM kADhIne ravAnA karo. pachInI bAjI ApaNe goThavI kADhIzuM ! vaLatI ja paLe zrI sUrAcArye rAjadUtane javAbamAM jaNAvyuM ke, rAjavI bhojane kahejo ke, sabhAmAMthI huM hajI hamaNAM ja Avyo chuM, gocarI-pANI hajI bAkI che, ethI moDethI AvavuM phAvaze. amAre vaLI "jayapatranI zI jarUra ? chatAM rAjAno Agraha ja hoya, to bapora pachI rAjayasabhAmAM AvavAnuM banaze. A saMdezo laIne rAjadUta ravAnA thayo. e upAzrayamAM ghaNA ghaNA sAdhuo hatA, ethI eka gupta khaMDamAM zrI sUrAcArya ane dhanapAla vacce maMtraNA prAraMbhAI, jemAM dALamAM je kALuM hatuM, eno tAga kADhIne zrI sUrAcAryajIne batAvavA kavirAja kaTibaddha banyA. sainike rADa pADI : mahArAja ! kyAM jaI rahyA cho ? khabara nathI, ame Apane saune sasvAgata rAjayasabhAmAM laI javA kyAranAye taiyAra UbhA chIe ! maMtrIzvara vimala che 145 . A
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ melAMghelAM kapaDAMmAM sajja ane hAthamAM pAnIno ghaDo laIne bahAra nIkaLavA taiyAra thayelA e vRddha munie zAMtithI samajAvatAM kahyuM : bhAI ! rAjasabhAmAM to zrI sUrAcAryajI ane emanA jevA vidvAno ja zobhe. amArA jevA ThoTha tyAM AvIne zuM ukALavAnA hatA ! ahIM rahIzuM, to A munionI sevAbhaktino kaMIka lAbha laI zakIzuM. mATe mane javA do, pANI lAvavAno samaya thaI gayo che. vRddha muninI A sIdhI vAtane paNa sainikoe mAnya na rAkhI, eo potAnI jIdane choDavA taiyAra na ja thayA, eTalAmAM mahAkavi dhanapAla upAzrayamAMthI bahAra javA nIkaLyA. vRddha munie kavine kahyuM : A tamArA sainikone samajAvo, e mane pANI levA javA detA nathI. rAjayasabhAmAM AvIne amArA jevA gharaDA zuM karavAnA hatA e to sUrAcAryajI jevA vidvAnanuM kAma ! Ama samajAvyuM, toya mAnatA nathI. tame vacamAM paDazo, to jarUra mAnI jaze. kavi dhanapAle sainikone kahyuM : A vRddha munine bahAra javA do ne ! rAjAjJAno kaMI Avo jakkI artha karavAno na hoya ! zrI sUrAcAryajI AhAra-pANI karIne taiyAra thaI ja rahyA che. sainikoe kavinA kathanane mAnya rAkhyuM. kavie munine kahyuM : mahArAja ! Aje mArA ghare vahoravA padhAro, huM ApanI sAthe sAthe AvuM, jethI koI sainika AgaLa jatAM pharI vAra Apane roke nahi ! ne e vRddha muninI sAthe sAthe dhanapAla potAnA ghare pahoMcyo. aMdaranA oraDAmAM e vRddha munine laI jaIne pachI dhanapAle kahyuM : zrI sUrAcAryajI ! aDadho jaMga jitAI gayo che, dhArAnI dhAraNA have dhULamAM maLI gaI che. Apa mArI A bhUmigRhamAM padhAro. have koInI tAkAta nathI ke, Apano vALa paNa koI vAMko karI zake ! dhanapAlanA diggadarzana mujaba vRddha muninA vAghA sajanArA zrI sUrAcAryajI bhUmigRhamAM UMDA UtarI gayA ane "jayapatra'nA nATakamAM bhAga levA dhanapAla upAzrayanA dvAre jaI pahoMcyA. tyAM to 142 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ hohA macI gaI hatI ane vAtAvaraNa taMga banI rahyuM hatuM. paristhiti jANI laIne dhanapAle kahyuM : zuM sUrAcAryajI hajI gocarI-pANI patAvIne bahAra nathI AvyA ? cAlo, huM emane laI AvuM. jayapatra meLavavAnA AvA avasaranuM mahattva emane samajAvIne huM abaghaDI ja pAcho AvuM chuM. dhArAnI dhAraNAne dhULamAM thoDI ja maLavA devAya ! vAtAvaraNa zAMta thaI gayuM. sainikone sAthe rAkhIne dhanapAla upAzrayamAM pravezyA, emaNe pUchyuM : zuM sUrAcAryajI hajI gocarI-pANI karI rahyA nathI ? bhoja emane 'jayapatra' ApavA yAda kare che ane eoe bapore AvavAnuM AmaMtraNa svIkAryuM paNa che. saMbhava che ke, A vAta emanAthI bhulAI gaI hoya ! badhA munioe kahyuM : A sAmenI oraDImAMthI zrI sUrAcAryajI hajI bahAra ja nIkaLyA nathI ! be kalAka thavA AvyA, daravAjo pAcho aMdarathI baMdha che, mATe ame paNa ciMtAmAM paDyA chIe. sabhAmAM javA taiyAra thaIne beThelA munionI A vAta sAMbhaLIne dhanapAle AzcaryanI lAgaNI vyakta karI ke, jayapatra svIkAravAnI A dhanya paLe vaLI A zuM ? zuM oraDInAM dvAra aMdarathI baMdha che ? dhanapAle sainikone Adeza Apyo ke, A bAraNA upara caDI jaIne aMdara tapAsa karo. zrI sUrAcAryajI zramita banIne sUI to nathI gayA ne ? sainika bArI upara caDyo, eNe uparanI eka nAnI jALImAM thaIne aMdara DokiyuM karyuM ane enAthI cIsa paDI gaI : kavijI ! dago dago, bhAre dago ! aMdara zrI sUrAcAryajIno paDachAyo paNa nathI ! zuM dhArAnI dhAraNA dhULamAM ghamaroLAI jaze ? AkhA upAzrayanuM vAtAvaraNa vaLI pAchuM gaMbhIra ane taMga banI gayuM. e oraDInuM mukhyadvAra to aMdarathI baMdha ja hatuM, paNa bIjA eka dvAre bahArathI tALuM laTakatuM hatuM. ene kholAvIne sau aMdara pahoMcyA, to kapUranI goTInI jema addezya banelA zrI sUrAcAryajInI karAmata para maMtrIzvara vimala 147
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ sau bhAtabhAtanI kalpanAdoDa macAvI rahyA. kavi dhanapAlanI cabarAka AMkha bhIMta para paDI. tyAM sUrAcAryajInA hastAkSaramAM aMkita eka saMdezo hato. emAM lAla lITI tANIne lakhyuM hatuM : jayapatranA nAme mane pakaDavAnuM kAvataruM racanArA rAjA bhojane mAruM khulluM AhvAna che ke, buddhinA baLathI mane pakaDavAmAM bAyelA puravAra thanArA tame badhA mane bahAdurInA baLathI kevI rIte keda karo cho, e huM joI lauM chuM! maMtrazaktinA prabhAve gujarAtanI vATe gayelA mane pakaDavA je zUrA hoya, e doDyA Avajo ! je mAro pIcho nahi kare, enA kapALe ApoApa ja aMkita thaI janArA kAyarabAyalAnA kalaMkane huM to kaI rIte bhUMsI zakIza? zrI sUrAcAryajInI maMtrazaktinI A vAta phelAtAM ja AkhI nagarImAM eTalI badhI vAto thavA mAMDI ke, prajAno ghaNo moTo bhAga jainAcAryanI AvI anekavidha zaktine be moDhe vakhANI rahyo. rAjA bhojanA kAne, A rIte hAthatALI ApIne chaTakI gayelA zrI sUrAcAryanI vAta AvatAM, eo potAnA bIjA gAle paNa camacamato tamAco vAgato anubhavI rahyA. eka gAla para to savAre barAbaranI thappaDa lAgI ja cUkI hatI. rAjA bhojanI manaHsthiti be bAjuthI vicitra hatI, eka to vidvat priyatA'nI enI kIrti dhULamAM maLI hatI, bIjuM gurjarezvara bhImadevanA pATaNamAM A pagalAnA paDanArA pratyAghAto avaMti mATe sArA hovAnI zakyatA nahivat hatI. phALa cUkI gayelA siMha jevo pazcAttApa anubhavatA rAjA bhoje kavi dhanapAlane pUchyuM : zuM sUrAcAryajI maMtrazaktinAya svAmI che? kavie javAbamAM savinaya jaNAvyuM ke, mahArAja ! A viSayamAM ApanA karatAM vadhAre to huM paNa jANato nathI ! saMdhyAnA raMga vilAI jAya, e pUrve to kavi dhanapAla potAnA mahelanA bhUmigRhamAM jaI pahoMcyA. khelAI gayelA prahasananI badhI 148 Abu tIrthoddhAraka
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta sAMbhaLIne zrI sUrAcArya paNa khaDa khaDa hasI rahyA. kavie kahyuM : mahArAja ! hasavAnA sthaLa-samaya A nathI ! gujarAtanI sarahadamAM praveza karyA pachI jeTaluM hasavuM hoya, eTaluM Apa hasI zako cho. Ajano atyAra sudhIno samaya to hemakhema pasAra thaI gayo che, paNa rAjAone hajAro AMkha ane paga hoya che, ethI bahu ja sAvacetI pUrvaka ApanI vidAyano bhUha meM ghaDI kADhyo che. zrI sUrAcAryajIne thayuM ke, kharekhara mane A paramahaMta mahAkavi dhanapAlanuM pIThabaLa prApta na thayuM hota, to pU. gurudeve khAnagImAM kahelA ane daMDanAyaka vimala AdinI samakSa rajU karelAM bhayasthAnonA bharaDAmAM huM AbAda bhIMsAI jAta ! ethI emaNe gaMbhIratAthI kahyuM : mahAkavi ! bolo, tamAro bRha zo che? kavie comera najara pheravI laIne khUba ja dhImA svare kahevA mAMDyuM : juo, mahArAja ! ahIMthI lagabhaga roja taMboLIo moTA jUthamAM gujarAta tarapha jatA hoya che, rojanI emanI e avarajavara cAlu hoya che, ethI guptacaro AdinA saMdehano viSaya eo bhAgye ja bane che. mATe Ape A taMboLIonA jUthamAM bhaLI jaIne mAlavAnI sarahada pUrI karI nAkhavAnI che. kAlathI AThame divase Apa gujarAtanI sarahadamAM pravezI jazo, tyAMthI pAchI Ape zrI sUrAcAryajI tarIke AgaLa vadhavAnuM che. mArA eka vizvAsu mANasa sAthe A ghaTanAnA ane aThavADiyA pachI gujarAtanI sarahade ApanI sevAmAM upasthita rahevAnA samAcAra kAle ja daMDanAyaka vimala para ravAnA thaI jaze. kavie vAta pUrNa karIne mAphI mAMgatAM kahyuM : mahArAja ! Apane ame jeTalA ThAThamAThathI ahIM lAvyA, eTalA ja asaMtoSa sAthe pAchA mokalIe chIe. e badala atyAre to huM ja kSamA yAcuM chuM. ApanuM Agamana kharekhara jainazAsanano jayajayakAra jagavavAmAM prabaLa nimitta banI gayuM che, emAMya AjanA prasaMge to emAM jabaro juvALa ANyo maMtrIzvara vimala che 149
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane rAjA jevA mANasonA thoDAka apavAdane bAda karatAM saunA mAM para eka prabhAvaka jainAcArya tarIke ApanAM nAma-kAma ramI rahyAM che. paNa A jainazAsanano vijaya ApanI jAta mATe parAjaya karatAMya vadhu pIDAdAyaka banI raheze, enuM duHkha vyakta karavA mArI pAse zabdo nathI! mahAkavinI AMkhe jhaLajhaLiyAM AvI gayAM, emanuM gaLuM ruMdhAI gayuM. sUrAcAryajIe kahyuM : kavi ! tamAre AghAta anubhavavAno hoya ke kartavya adA karyAnI saMtoSAnubhUti mANavAnI hoya ! tame A paLe eka evuM surakSA-puNya upArjI rahyA cho ke, bhaviSyamAM je puNyano prabhAva, zatru senAthI gherAI gayelA tame ekalavAyA ane asahAya ho, toya tamAro vALa paNa vAMko thavA na de ! mahAkavi ane sUrAcArya chUTA paDyA. kAraNa ke dhanapAlanA mAthe AzaMkAnAM vAdaLo gherAya, evI pUrI saMbhAvanA hatI. eo bahAra eka laTAra mArI AvyA, to jaNAyuM ke, AkAza sAva nirabhra che, vAdaLanA AgamananI koI saMbhAvanA nathI ! e nirabhratAno lAbha laIne sUrAcAryajI gujarAta bhaNI gupta rIte cAlI nIkaLyA. paraMtu thoDA divaso pachI nirabhra e AkAzamAM AzaMkAnuM vAdaLa ekAeka TapakI paDyuM ane rAjA bhoje kavi dhanapAlane ekAMtamAM pUchyuM : kavirAja ! mane hajI e zaMkAnuM samAdhAna thatuM nathI ke, sUrAcAryajI kevI rIte jatA rahyA ! maMtranI vAta manamAM barAbara UtaratI nathI. jo AvI koI zakti emanI pAse hota, to baMdhanamAM baddha banIneya eo saunI samakSa ughADechoge mukta banI zakyA hota ! guptacaronI tapAsa hajI cAlu ja che. emAM eka e kaDI vicAraNIya jaDI AvI che. e dahADe jyAre sainikono pahero goThavAI gayo, tyAre eka vRddha ane melA ghelA muni sivAya bahAra koI nIkaLyuM nahotuM ane e muninuM nirgamana to tamArI sAthe saMkaLAyeluM che. sainikone atyAre have barAbara yAda Ave che ke, e muni upAzrayamAM pAchA pharyA nahotA ! to zuM. 150 Abu tIrthoddhAraka
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavi dhanapAle hasatAM hasatAM vAkya pUrNa karyuM ke, huM sUrAcAryajIne bhagADI gayo ema ApanuM kahevuM che. to cAlo, ema mAnI lo ! gujarAtanI sarahadamAM pahoMcyA bAda daMDanAyaka zrI vimalanI pragaTa apragaTa dekharekha nIce zrI sUrAcAryajI pATaNa pahoMcI gayAnA pAkA samAcAra kyAranAya AvI gayA hatA, ethI kadAca have rahasya khulluM thAya to kaMI vAMdhA jevuM nahotuM. emAM vaLI anukULa paLa maLI gaI, pachI kavi dhanapAla e paLane vadhAvyA vinA rahe kharA ? rAjA bhoja paNa Aje mojamAM hatA, emaNe kahyuM : kavi ! huM AkSepa kyAM karuM chuM ! zuM AzaMkA vyakta karavAno paNa mAro adhikAra nahi ! e muni nIkaLyA A pUrve paNa ane pachI moDethI paNa tamArI hAjarInI sainikoe noMdha lIdhI che. 'mahArAja ! sAcuM kahI dauM ! ekadama sAcuM ?' kavie bALa ramata AdarI. bhoje kavine kahyuM : tamane zuM mArAthI bhaya che ke, ATaluM badhuM tANIne mArI utkaMThAne vadhAro cho ? nA, mahArAja ! nA, abhayadAtA samA ApanI chatrachAyAmAM mane bhaya vaLI kevo ? jyArathI ApanI sevA svIkArI che, tyArathI ja ApanA 'abhaya vacana'nuM kavaca divasa-rAta mane rakSI rahyuM hoya, ema mane lAgyA ja kare che. mahArAja ! Apa ja atyAre svasthatAthI vicAro ke, jo e dahADe zrI sUrAcAryajI jelanA saLiyA pAchaLa dhakelAI gayA hota, to sarvatra svaira-vihAra mANatI ApanI kIrtisuMdarInA kadamamAM paNa lokhaMDI beDI paDI jAta ke nahi ? ApanI kIrti kalaMkita na bane ane gurjarAdhipati bhImadeva jevA rAjavIne bhaDako karavAnI koI khoTI taka na maLe, e dRSTie paNa sUrAcAryajInI surakSA jarUrI nahotI zuM ? maMtrIzvara vimala 151
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoje phATI AMkhe pUchyuM : kavijI ! eTale zuM maMtrazaktinI vAta mithyA? zuM tamArI zaktithI ja zrI sUrAcAryajI surakSita rahI zakyA? mAMDIne vAta karo, to kaMI khyAla Ave. tame to abhayanA kavacathI sarakSita ja cho, pachI DaravAnI jarUra zI che? dhanapAlane thayuM ke, have to pratIkSAnA tAMtaNAne tANIne lAMbo karavAmAM majA nathI ! ethI emaNe badhI ja vAta kahI saMbhaLAvI. kavie evI bhUmikA racyA bAda badhI vAta karI hatI ke, bhoja baLajabarIthI gussAne bahAra kheMcI lAvavA saphaLa nIvaDe ema nahotA ! - zrI sUrAcAryajInI A mAyAjALanI vAta dhArA nagarImAM phelAtAM kulacaMdra nAmanA eka sAhasavIra senApatie khUba ja marmAghAta anubhavyo ane eka divasa emaNe bharI sabhAmAM pratijJA karI ke, mahArAja bhoja ! Apa AjJA karazo, to huM gujarAta para vijaya meLavIne e bhImane batAvI ApIza ke, avaMtino eka senApati paNa gujarAtane jItavA kevo samartha che ! rAjA bhoje kulacaMdranI pITha thAbaDIne kahyuM ke, yuddha jItavA mATe jarUrI utsAha ane sAhasa : A be jarUrI cIja tamArI pAse che, mATe tamArA vijaya mATe koI zaMkA nathI. tame jaNAvazo, tyAre tamArI icchA mujabanA vizALa sainya sAthe gujarAta-vijaya mATe tamane vidAya ApavAmAM Avaze. mane vizvAsa che ke, ghULamAM ghamaroLAI gayelI dhArAnI dhAraNAne tame pAchI saphaLa banAvazo. rAjA bhoja ane senApati kulacaMdra chUTA paDyA. potAnA guptacaro dvArA kulacaMdra gujarAtanI rAjakIya paristhitine pAmavAnA prayAso prAraMbhI dIdhA. thoDA mahinA pachI eka vAra guptacaro dvArA je samAcAra maLyA. ethI protsAhita thaIne senApati kulacaMdra rAjA bhojane kahyuM : rAjan ! A sevakane AjJA Apo, gujarAtanA vijaya mATe AvI anukULa taka pharI pAchI nahi maLe. rAjA bhImadeve potAnA tamAma baLa 15ra ja Abu tIrthoddhAraka
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe siMdha para saMgrAma laI javAno atyAre nirNaya karyo che ! Ama,pATaNanuM pAMjaruM arakSita banaze, ethI emAM rahetA svataMtratAnA pakSIne keda karatAM have zI vAra lAgavAnI hatI ! bhojane thayuM ke, kulacaMdra kharo avasara sAdhyo ! eka to DhIlI khIcaDI khAnAra gujarAta ne emAM vaLI rAjAnA rakSaNa vinAnuM pATaNa ! kulacaMdra senApatie gujarAta tarapha vijaya-yAtrA kAje pagaluM uThAvyuM, tyAre dhArAnagarIno harSa jANe chalakAI-ubharAI jaIne nIce verAI rahyo hato. maMtrIzvara vimala che 153
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ | saMgrAmanI savArI vijayanI vATe Ol01 | gurjara rASTranI bhaugolika sImAo jyAre khUba ja vistRta hatI ane enI pATanagarI tarIke jyAre aNahillapura pATaNanAM nAma-kAma gAjatAM hatAM, tyAre enI AsapAsamAM gurjara rASTra sAthe bAkarI bAMdhanArAM mukhya rAjyo traNa hatAM : eka mALavA, bIjuM siMdha ane trIjuM cedi. A traNe dezonI sattAo para vijaya-dhvaja ropIne gurjara rASTranI ANa sthApita karavAnA manoratho sevanArA pATaNanA pratApI rAjavIomAMnA eka rAjA bhImadeva paNa hatA. avAranavAra emanI vijigISA A traNe rAjyone
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ jItI laIne, gurjara rASTrano vijayadhvaja aNanama rAkhavAnA manoratha sevyA karatI, e jANatA hatA ke, A jIta sahelI nathI ! paNa maMtrIzvara neDha ane daMDanAyaka vimalanI sevAo maLyA bAda emanAmAM evI zraddhAno pharI saMcAra thayo hato ke, eka divasa A vijigISA jarUra gurjara rASTrano jayadhvaja laherAvIne ja saMtoSano zvAsa leze. chellA thoDA samayathI je samAcAro AvI rahyA hatA, e rAjavI bhImadevanI vijigISAne uzkere evA hatA, mAlavapati bhojarAje zrI sUrAcArya sAthe je vartana karyuM hatuM, ene eo gurjara rASTranuM haDahaDatuM apamAna samajatA hatA, siMdhapati hamIrasumaro vAraMvAra gujarAtanI sAme bAMyo caDAvI rahyAnA samAcAro maLatA rahetA hatA. cedirAja paNa gujarAtanA vadhatA jatA gauravane joIne baLyA karato hato ane beTho baLavo jagAvavAnI ThaMDI tAkAta ekaThI karI rahyo hato. Ama, mALavA, siMdha ne cedino tribheTo dharAvatuM gurjara rASTra, mahA sAhasika bhImadeva jevA rAjavIne pAmIne potAnI sarahadone suvizALa banAvavAnA divAsvapnamAM rAce e koI navI ke navAInI vAta nahotI ! eka divasa rAjA bhImadeve, gurjara rASTranI AvI hAkala manomana sAMbhaLIne kartavya kAje kaTibaddha thaI javAnA avasarane vadhAvI levAnI vAta maMtrIo samakSa rajU karatAM kahyuM : vanarAja cAvaDAthI mAMDIne Aja sudhI thaI gayelA, pATaNanA pratApI pUrvajo gurjara rASTranA gauravanI vRddhi kAje kaTibaddha rahyA che, eno ja A prabhAva che ke, gurjaranI A dharatInA sImADAo vistaratAM Aje cheka mAlava, siMdha ne cedinA tribheTAnI kSitija sudhI pahoMcI gayA che. ethI paNa pUrvajonI A eka paraMparAne AgaLa vadhAravI, e ApaNI paNa eka pharaja bane che." bhImarAjanI A bhUmikAnuM hArda pAmI jaIne daMDanAyaka vimale kahyuMH mahArAja ! mAlavAne muThThImAM samAvavuM, e to sAva sahelI vAta maMtrIzvara vimala 155
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, ethI mAlavA sAme to kyAre paNa mukAbalo karI zakAya ema che. ethI ApanI najare jo mArA jevAnI eka vAta yogya lAgatI hoya, to atyAre siMdha tarapha saMgrAmanI savArI laI javA jevI che. tyAMthI cedi to najIka ja che. ethI jo vidhi ane vAtAvaraNa anukULa rahe, to to saMgrAmanI A eka ja savArI baMne dezo para vijayano vAvaTo pharakAvavAmAM saphaLa banI zake, evI AzA rAkhavI, asthAne nahi ja gaNAya. rAjA bhImadeva sahita saune A vyUha pasaMda paDI gayo. eka siMdha para vijaya meLavI levAya, to cedi to cAkarano cahero dharIne sAme pagale zaraNe Ave ema hatuM. Avo vyUha batAvIne yazanA bhAgIdAra bananArA daMDanAyaka vimala sAme aNagamo hovA chatAM dAmodara mahetAnI sAme siMdha-saMgrAmathI vadhu sAro koI vikalpa nahoto, ethI emaNeya vimalanI A vAta vadhAvI lIdhI. ane thoDA ja divasomAM vyUharacanAo vicArAI jatAM 'siMdha sAme saMgrAma' jAhera thaI cUkyo. A jAherAtanA pagale pagale pATaNanI prajAmAM koI navI ja cetanA reDAI ane yuddhane lagatI anekavidha taDAmAra taiyArIothI pATaNa ja nahi, samagra gujarAta dhamadhamI UThyuM. yuddhanA vyUha taiyAra karavAthI mAMDIne, susajja sainikonI cUMTaNI karavA sudhInI sarvesarvA sattA daMDanAyaka vimalane soMpavAmAM AvI hatI. A javAbadArI nAnIsUnI na hatI ! A javAbadArInI saphaLatA jema bhArobhAra jaza apAvavA samartha hatI, ema asaphaLatA-apajazano Topalo mAthe jhIMkI dIdhA vinA rahe ema nahotI ! paraMtu manasvI puruSonI e ja vizeSatA hoya che ke, moTAmAM moTI javAbadArI paNa emane vyagra banAvI zakatI nathI. mALI eka bagIcAne jaLathI siMcavAmAM jyAre thakAvaTa anubhave che, jyAre megharAjAnA mAthe AkhA jagatane nIrathI navaDAvavAnI moTI javAbadArI hovA chatAM A javAbadArI adA karatAM Abu tIrthodvAraka 156
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM paNa vIjaLInA bahAne prasannatA vyakta karatA e megharAjA garjanAnA bahAne khaDakhaDATa hasI paNa letA hoya che. daMDanAyaka vimalanA mAthe anekavidha javAbadArIo hatI. Abune jaina tIrtha banAvavAnuM mahAsvapna to AMkhamAM gherAyeluM hatuM ja. taduparAMta jinamaMdirathI maMDita navA mahelanuM kAma dhamadhokAra cAlI rahyuM hatuM ne yuddhanI A javAbadArI to khUba ja moTI hatI ! chatAM daMDanAyaka vimala jarAya vyagra banyA vinA badhI javAbadArIone barAbara adA karI rahyA ane e ghaDIpaLa AvI pahoMcyAM, jyAre raNajhAlarInA nAde nAde rAjavI bhImadeve potAnI saMgrAma-savArIne siMdhanI sarahada sudhI dorI javAno Adeza Apyo. gurjarezvara pATaNapati zrI bhImadevane ekI sAthe be morace yuddha laIne prayANa karyAnA samAcAra dhIme dhIme badhe phelAvA mAMDyA. ethI mitrarAjyomAM AnaMdanI ane sahAyaka thavAnI lAgaNI phelAI rahI, to zatrurAjyomAM viSAdanI temaja sva-surakSAnI ciMtA gherI banI rahI. bhImadevanI ANa mujaba siMdha tarapha kUca karatA sAgara samA sainyanA senAdhipati tarIke daMDanAyaka zrI vimalane ane cedideza tarapha AgaLa vadhatA sainyanA senApati zrI saMgrAmasiMhane jovA gAmegAma lokonAM ToLeToLAM UmaTavA mAMDyAM. baMne sainyano lagabhaga ghaNokharo rasto to eka ja hato. siMdhanA sImADA najIka AvyA bAda ja cedi dezano rAha alaga phaMTAto hato. - dAmodara mahetA manamAM malakAyA karatA hatA ane vicAratA hatA ke, vaNikonuM vIratva have mapAI jaze. siMdhanA hamIra sumarAnA hallAne mArI haTAvavo, e vAdaLathI vikhUTI paDI cUkelI vIjaLIne pAchI vALavA jevo khela che ane cedirAja karNanA sainyanI sAme paDavuM, e mahAsAgaranI bharatIne bAhunA baLathI haMphAvavA jevI vAta che. kharekhara mArA manoratha have phaLavAnI aNIe AvIne UbhA lAge che, jethI ja maMtrIzvara vimala ra0 157
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimala ane saMgrAmasiMhane vAghanI boDamAM hAtha nAkhavA jevI A jIvaleNa javAbadArI apAI che ! - 0 - itihAsanA pAne siMdhe rokelAM prakaraNo khUba ja thoDAM che. I.sa. 711mAM mahaMmada kAsImanI saradArI heThaLa Araboe siMdha sAme AkramaNa karyuM hatuM, tyAre tyAM dAhirarAyanuM rAjya cAlatuM hatuM. paNa A AkramaNa sAme siMdha TakI zakyuM nahotuM, tyArathI enI pAyamAlI prAraMbhAI hatI. Arabo sAthe jhajhUmato dAhirarAya potAnA ja senAdhipationA vizvAsaghAtano bhoga banIne e yuddhamAM marAyo ane siMdha para Araba-sattAno sUryodaya thayo. paNa madhyakALamAM sumarA rajapUtoe mAthAbhAre banIne e madhyAhnane astAcalane Are lAvI mUkyo, Arabone emaNe hAMkI kADhayA ane siMdhanuM siMhAsana emaNe kabaje karyuM. siMdhamAM sumarA-rajapUtoe sarajelI krAMtinA A pAyA AgaLa jatAM jyAM sthira thavAnI AzA baMdhAI, tyAM ja gujarAtanA AkramaNanuM e bhoga banyuM. bhImadevanI sAthe jayAre daMDanAyaka vimale moTI senA laIne siMdhanI sarahada tarapha saMgrAmanI savArI AgaLa vadhArI, tyAre siMdhanA siMhAsana para hamIra sumarAnI hakUmata hatI. A samaye hamIra sumarAe kacchanI thoDIghaNI bhUmi paDAvI laIne siMdhanI kIrti vadhArI hatI kharI ! paNa ethI kacchanA rANA kezara makavANA sAthe veravirodha pedA thayo hato, e hamIra sumarA mATe peTa coLIne zULa UbhuM karavA jevo kAramo nIvaDI rahyo hato. kAraNa ke kezara makavANo bahu baLiyo hato ane paDAvI levAyelI e pRthvIno roSa vyakta karavA e siMdhanI sarahadamAM ghUsI jaIne ane nAnAMmoTAM chamakalAM karatA rahIne, moTA pramANamAM pazudhanane paDAvI leto hato. rojanI A laDAIthI kaMTALIne eka vAra hamIre pUrI hiMmata sAthe kezara 158 Abu tIrthoddhAraka
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ makavANAne paDakAryo, emA moTI jAnahAni thaI, chatAM siMdhanuM bhAgya jAgatuM haze, ethI kezara makavANo marAyo, hamIra jItyo, ane kacchanA kIrtigaDha para siMdha-sAmrAjayano dhvaja pharakI UThyo. A yuddha khelAyAnI haju kaLa UtarI nahotI, tyAM ja gujarAta taraphathI yuddhano lalakAra AvI paDavAnA eMdhANa maLatA hamIra sumaro eka vAra to mUMjhAyo, paNa eya mardano bacco hato, ethI yuddhamAM jenI kiMmata che, e hiMmatane haiyAthI jarAya vegaLI rAkhyA vinA hamIra sumarAe bhImadevanI sAme yuddhanA medAnamAM jhaMpalAvavAno AkharI nirNaya karyo ane gujarAta taraphatI AvatI e saMgrAma-savArInuM svAgata karavA kAje sajja banavA siMdha keDa kasI. varSAnuM Agamana sUcavavA jema vIjaLI AgaLa Ave, sUryano udayakALa jema prabhAtanA pagale sUcita thAya, ema saMgrAmanuM sUcana dUta dvArA thAya ! jyAM jelama, cinAba, rAvI, biyAsa ane satalajanA nAme Aje oLakhAtI nadIH A pAMca nadIo siMdhu nadImAM maLatI hatI ane siMdhune sAgara jevuM sAmrAjya bakSatI hatI, e paMcanadapaMjAbanI najIkanA pradezamAM chAvaNI nAkhI rahelA bhImadeve eka dahADo saMgrAmanI suraMgamAM dArUgoLo cAMpavA eka dUtane hamIra sumarAnI sabhAmAM mokalyo. enI sAthe pAThavelo saMdeza daMDanAyaka vimale taiyAra karAvyo hato. emAM lakhyuM hatuM ke, siMdhanA sAmrAjyathI ja jo saMtoSa hoya, to gurjarAdhipati bhImadeva sAthe saMdhi karo ane svargalokanuM sAmrAjya meLavavAno lobha hoya, to saMgrAmane svIkAro ! siMdharAja ! atyAre to gujarAtanI A be ja vAta che. gurjarezvarano A saMdeza laIne dUta mArate ghoDe hamIra sumarAnI sabhAmAM jaI pahoMcyo. potAnA baLanuM ghamaMDa dharAvatI siMdha-sabhA ema ja dhAratI hatI ke, gabharAI jaIne bhImadeve saMdhi karavA A dUta mokalyo hovo joIe, paNa e saMdezo vAMcIne gusse bharAI gayelA ane bhUkuTi caDAvIne caherAne bhISaNa banAvanArA hamIra sumarAne maMtrIzvara vimala 20 159
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ jotA ja saune khyAla Avyo ke, A to saMgrAmano saMdezo Avyo lAge che ! hamIra sumarAe gujarAtanA e dUtane eTaluM ja kahyuM ke, rAjyano lobha to tArA rAjAne lAgyo che, ethI ja to cheka gujarAtamAMthI rakhaDato rakhaDato e ahIM Avyo che. ahIMthI svarganA sAmrAjaya tarapha TUMkI keDI jAya che, bhImadeva bhale ahIM Ave, huM ene jarUra A keDIe vaLAvI AvIne enA lobhane saphaLa banAvavAmAM sahAya karIza. tuM dUta che, tane to vadhu zuM kahevAnuM hoya, tArA svAmIne tuM kaheje ke, A siMdhupatie kacchanA kesara sAme je kesariyAM karyA, enAthI gujarAta ajANa lAge che ane ethI ja Ama vicAryA vinA AvIne siMdhanI sAme saMgrAmano paDakAra pheMkavAnI pAgalatA karI che. paNa siMdha A saMgrAmane badhI rIte pahoMcI vaLavA taiyAra che. mATe tame jIvavA mAMgatA ho, to saMdhi karI lo. nahi to tamane svarge pahoMcADavA siMdhane saMgrAma karyA vinA thoDuM ja cAlavAnuM che? gujarAtanA gaurava sAmenA A apamAnane gaLI jAya, evo dUbaLo e dUta nahoto. eNe kahyuM : siMdharAja ! vinAza kALe viparIta buddhi, A lokavANIno huM pUro zraddhALu nahoto, paNa Aje jyAre gujarAta tamArI para dayA gujArIne tamane bacavAnI taka ApavA udAra banyuM che, tyAre paNa tame A rIte saMgrAmanI ja haTha pakaDIne beThA cho, ethI mane have to cokkasa e lokavANI sAcI jaNAya che ke, vinAza najIka Ave che, tyAre buddhimAM vipayaMsa AvI jAya che ane mANasa jIvavA mATe maraNano mArga svIkAravAnI chellI hada sudhInI pAgalatAno bhoga banI jAya che. siMdharAja huM jAuM chuM, have to pharI pAchA yuddhanA medAnamAM ja maLIzuM ! gurjarezvaranI dhAraNA mujabano saMdeza laIne dUta bhImadevanI chAvaNImAM Ave, e pUrve ja prayANanI ane thoDAka ja divaso pachI khelAnArA jaMganI taiyArIo cAlu thaI cUkI hatI. e dUtanuM Agamana thatAM sudhImAM to e taiyArIone AkharI opa apAI cUkyo hato, 160 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ ethI banatI jhaDape prayANa thayuM ane siMdha rAjyanI pATanagarInA pAdare AvI jaIne, ajagara vRkSane bharaDo le, ema bhImadevanI senAe pATanagarane gherI vaLI. yuddhanA sUryodayanI ghaDIo gaNAI rahI. bIjA divasanI savAra thatAM ja raNavAdyo vAgavA mAMDyAM ane yuddhano prAraMbha thoDI ja vAramAM thaI cUkyo. daMDanAyaka vimalanA ati AgrahathI bhImadeve Aja pachInA yuddhamAM pANI batAvavAno nirNaya karyo hato. ethI e dahADe gurjara-sainyanuM sukAna hAthamAM jhAlIne, pahADa parathI paDatA dhodhanI adAthI daMDanAyaka vimala potAnA sainya sAthe siMdhanI sAme dhasI gayA. hamIra sumarAnI dhAraNA hatI ke, pahelo mAra mAre, e kadI na hAre ! ethI Aje e svayaM saMgrAmamAM Utaryo hato. potAnI sAme juvAnajodha rUparUpanA aMbAra samA ane jotAM ja dumanane paNa pyAra karavA vivaza banavuM paDe, evA rUDA-rUpALA vimalane Ubhelo joIne dayA karatAM eNe kahyuM : mane tArI para dayAmAyA jAge che. majA karavAnI tArI A vaya che, sajA bhogavavAnI tAre hajI vAra che, ane tArA rAjAnI niSpharatA ane nabaLAI para khIja caDe che ke, maravA mATe bIjuM koI na maLyuM ke AvA batrIsa lakSaNA puruSane motanA moMmAM dhakelI dIdho ! vimala pAse to vIrarasano bhaMDAra bharelo ja hato. ethI eNe kahyuM : siMdharAja ! jo vAtonAM vaDAM taLavAthI ja yuddha jitAtAM hota, to A yuddhanA moracA bAyelAothI ane bAyaDIothI ja UbharAI UThata ! mArI dayA khAvAnI jarAya jarUra nathI. jo dilamAM dayAmAyA jAgatI ja hoya, to sainikane chAje evA A vAghA utArI daIne, bhagavAM dhAraNa karatAM tamane koNa roke che? niSpharatA ane nabaLAInA AkSeponI satyAsatyatAno pheMsalo karavA to ApaNe bhegA thayA chIe. amArA rAjA bhImadeva jevI samajaNa ane saMgrAmazakti pAmavA mATe to na jANe, tamAre hajI keTalA bhava karavA paDaze, soyanI aNIthI maMtrIzvara vimala 26 161
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAma patI jatuM hoya, to samazeranI zaktino upayoga na thAya, ATalI sAdI ane sIdhI vAta paNa zuM tamane samajAvavI paDaze ? bolo, siMdharAja ! talavAra taiyAra che ne ke hajI sarANe ghasIne talavArane tejasvI banAvavAnuM muhUrta kaDhAvavA joSIne teDuM mokalavAnuM bAkI che ? siMdharAje saNasaNato javAba vALyo : soyanI aNIthI ja mane khatama karavAnA mithyA ghamaMDamAM rAcanAro A bicAro koI vaNika lAge che. ethI mAre batAvI ApavuM paDaze ke, hAthamAM trAjavuM jhAlavuM e judI vAta che ane talavAra tANavI e judI vAta che ! vaLatI ja paLe vimale javAba Apyo : siMdharAja ! Aje tame AMkha phADI-phADIne e barAbara joI lejo ke, trAjavuM jhAlanArA mArA hAtha talavArane kevI zobhAvI jANe che ! jo tame rAjI ho, to ApaNe bane ja Aje jaMga khelI laIe, A sainikonAM lohI vahAvavAnI zI jarUra che. siMdharAja vadhu AnaMdamAM AvI gayA. emane thayuM : ekalA ja laDavAnuM hoya, to to A vANiyAne capaTImAM coLI nAkhuM! emaNe samazera ghumAvatAM kahyuM : vimala ! tame tamAruM trAjavuM laI ne hAjara thaI jAva. vimale vIratAthI talavAra tANIne kahyuM : mArI A talavAra ja tamArI kAyaratA jokhavA Aje trAjavuM banavAnI che ! - baMne sainyanA vIra sainiko jotA ja rahyA ane paththara jevA siMdharAja temaja loha jevA vimala vacce kharAkharIno jaMga prAraMbhAI gayo. baMne baLiyA hatA, chatAM vimalanA bAhune varela kaLa-baLa saune vadhu Azcaryamugdha banAvatA hatA. vijayanI AvanajAvana baMne pakSe thatI ja rahI. paNa koI hAra svIkAre, ema na hatuM. vimale baLa-kaLanA prayogo ajamAvIne siMha jevA siMdharAjane sasalA jevA banAvI dIdhA. sAMja thavA AvI. dhAryuM hota to vimala kyArano khela khatama karI 162 9 Abu tIrthoddhAraka
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakyA hota, paNa potAnI para 'vaNika' tarIke karelA jUThA AkSeponI sarAsara asatyatA puravAra karavA ja vimale jANe bAla-2matano Azaro lIdho hato. ane yuddha laMbAvyuM hatuM. vimale comera najara karI, sau potAne phATI AMkhe nihALI rahyA hatA. sUryAsta thavAnI taiyArI hatI. vimale eka evo dAva ajamAvyo ke, siMdharAjanI coTI potAnA hAthamAM AvI gaI. harSanI kikiyArI ane zokanI ciciyArIthI ekI sAthe e medAna UbharAI UThyuM. vimale talavAra tANIne kahyuM : siMdharAja ! A talavArane trAjavuM sAbita karI ApavAnI ane AmAM tamArI kAyaratAno tola karavAnI paLa mArA hAthamAM ja che. paNa A yuddha ATaluM jaladI pUruM thaI jAya, to loka mane bAyalo gaNe keAvA kAyaranI sAthe bAkhaDyo ane eka kIDI para kaTaka laI gayo ? ethI hAthamAM AvelA zikArane choDavAnI adAthI huM tamane choDI mUkuM chuM. amArA rAjavI bhImadevanAM sAkSAt darzana karIne, puNya kamAvAnI taka tamane maLe, e mATe ja Aje huM tamane javA dauM chuM, kAle pharI maLIzuM. taiyAra thaIne Avazo, to Aja karatAM kAle ramavAnI vadhAre majA paDaze. saMgrAmane sameTI levAnI sUcanA ApatuM raNavAgha vAgatAM ja baMne pakSIya sainya potapotAnI chAvaNImAM jaI pahoMcyuM. paNa saunA moMmAM vimala sivAya koInuM nAma mamaLAtuM nahotuM. bhImadeva vimalanI vIratAnI vAto sAMbhaLIne khuzakhuza thaI gayA. bIjA divasanI savAre raNajhAlarIno nAda thatAMnI sAthe ja baMne pakSo medAnamAM UtarI AvyA. Aje bhImadeva potAnuM bhIma-svarUpa batAvIne siMdharAjane gujarAtanuM gaurava batAvI devA thanaganI rahyA hatA. ethI kharAkharIno jaMga jAmyo. baMne pakSanA sainiko paNa Aje medAnamAM UtarI AvyA hatA. thoDI ja paLo pachI ja saune lAgavA mAMDyuM ke vijayano vAvaTo gujarAta tarapha ja namaze. maMtrIzvara vimala 163
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImadeva mATe vimalanI vIratA jovAno A prathama ja prasaMga hato, eo eka vaNikanI vIratAnuM sAkSAt darzana pAmIne potAnI jAtane kRtArtha-dhanya mAnatA samazera ghumAvI rahyA. sUrya madhyAkAze Ave, e pUrve to siMdharAjAno sUrya astIya kSitije DhaLI paDyo. gujarAtanA jayajayakArathI gagananuM guMbaja phATI paDyuM. siMdharAjanAM badhAM khaMDiyA rAjayo bhImadeva AgaLa namI paDyAM, gujarAtanA eka senAdhipatine siMdhanuM sukAna soMpIne bhImadeva cedi pati karNane jItavA eka di prayANa karI gayA, tyAre saMgrAmasiMha potAnI senA sAthe cedinI rAjadhAnImAM pahoMcavA Avyo hato. 164 Abu tIrthoddhAraka
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja joI . mananA minArA mATImAM maLyA Lotolog rAjanIti kahe che ke, nabaLA sAthe laDavAmAM zobhA nathI, kema ke A yuddhamAM baLa batAvavAno avasara ja Avato nathI ! ekadama sabaLA sAthe laDavuM, eya zobhAspada nathI. kema ke AmAM mRtyu nakkI che ane potAnA parAkramane vyakta karavAnI koI ja paLa nathI maLatI. ethI samovaDiyA sAthe saMgrAma khelavAmAM ja kheladilI ane zANapaNa che ! kAraNa ke AmAM puruSArthano pUrepUro prayoga karavAnI ane tAkAtanA trAjave jokhIne vijayane potAno karavAnI vAtane avakAza rahe che.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhojanI rAjadhAnI dhArAmAMthI nIkaLIne gujarAta tarapha Age baDhato kulacaMdra A rAjanItine visAre mUkIne, gujarAtane jItavAnI ghelachAno bhoga banyo hato ane khUba ja ochI mahenate temaja kauvatanI najIvI kiMmate, are ! paDatara bhAve vijayane kharIdIne e vIratvanA vaibhavathI samRddha banavA mAgato hato. enAmAM sAcuM vIratva hota, to ATalA sastA bhAve, vijayanI kharIdI karavAnuM svapna paNa ene sUjhata nahi. siMdhapati hamIra sumarAne harAvIne rAjavI bhImadevanI vijayI senA cedi tarapha vadhI gaI hatI. have to saune vizvAsa besI gayo hato ke, cedipati karNamAM jo buddhino chAMToya hoya, to e saMdhi karyA vinA nahi rahe ane eka sarva-samRddha rASTranI AjJA nIce AvIne potAnuM gaurava vadhAravAnI A paLane prasannatAthI poMkhyA vinA nahi rahe. paMcanadanI sImAthI cedi dezamAM pahoMcatAM 15-20 divasa to ochAmAM ochA thaI ja jAya ema hatA. vijayano ullAsa anubhavatuM bhImadevanuM sainya utsAha sAthe e paMtha kApI rahyuM hatuM, tyAre bIjI bAju pATaNamAM aNadhArI rIte eka vicitra paristhiti pedA thaI hatI. ghaNAbadhAne aMdhArAmAM rAkhIne senApati kulacaMdra eka dahADo pATaNanA pAdare Avyo, ane anerA utsAha sAthe eNe pATaNane yuddha kAje hAkala karI. vAtAvaraNa vikaTa hatuM, paristhiti pratikUla hatI. kAraNa ke, rAjA bhImadeva sAgara jevI senA sAthe vijayayAtrAe gayA hatA ane pATaNamAM nagararakSA pUratuM ja sainya hatuM. ethI kulacaMdranI sAme bAMyo caDAvavAno artha hAthe karIne svanAzane notaravAmAM pariNamato hato. kulacaMdrane khAtrI hatI ke, pATaNane saMdhi karyA vinA cAle ema ja nathI, chatAM eNe thoDIka lUMTaphATa calAvIne potAnuM pota prakAzya. ethI 16 ja Abu tIrthoddhAraka
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre pATaNanuM sukAna jenA hAthamAM hatuM, e mahAmaMtrI neDha Adi AgevAno bhegA thayA ane sarvanAza samupasthita thayo hoya, to bacAvAya eTaluM bacAvI levAnAM, agamacetInAM pagalAM levA rUpe, saMdhi karI laIne kulacaMdrane vidAya karavAno nirNaya levAyo. kulacaMdra to paDatAne pATu mAravAnI kAyarane yogya kaLAmAM pUro niSNAta hato. eNe pATaNa sAme potAnI mAgaNIo mUkatAM kahyuM ke, jayapatra lakhI Apo, daMDanI amuka rakama bharapAI karo ane mAlavAnA vijayanI smRti rAkhavA A rAjamahelanA AMgaNe mane mAruM parAkrama dAkhavavAnI chUTa Apo, to ja huM vidAya thAuM, nahi to pATaNane lUMTavAnI AvI majA mane pharI kyAM pAchI maLavAnI hatI ? kulacaMdranI mAMgaNIo pATaNanI pratiSThA sAme paDakArarUpa banI jAya evI hatI, chatAM A paLe pATaNane hemakhema rAkhavAnI vAtane agrimatA ApavI jarUrI hatI, ethI kulacaMdranI A mAgaNIo paNa svIkArAI gaI. pATaNe 'jayapatra'mAM lakhyuM ke, avaMti kharekhara mahAna che, ethI siMdha paranI vijayanI savArImAM jhaLahaLato vijaya meLavIne cedirAjane jItavA kaTibaddha banelA pATaNapati zrI bhImarAja, daMDanAyaka zrI vimala, senApati zrI saMgrAmasiMha Adi koInI rajA lIdhA vinA ja ame mAlavAnI mahAnatA sAme mAthuM uThAvavA mAgatA nathI ! ghaNI buddhithI lakhAyelA ane avaMtinI mahAnatA mAnavA kAje kevA vikaTa saMyogo pATaNane pharaja pADI gayA, eno aNasAra sUcavatA e 'jayapatra'ne vijayanA madamAM ghelA banelA kulacaMdre khUba ja bhavya mAnIne svIkArI lIdhuM, eNe thoDoka daMDa lIdho ane rAjabhavananuM AMgaNuM khodAvIne tyAM koDIonuM vAvetara karIne e cAlyo gayo. AvI rIte vijeta dezonI AbarU lUMTavA, enI kiMmatI jamIna kheDIne tyAM kaMIka vAvavAno rivAja e vakhate pracalita hato. maMtrIzvara vimala 167
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulacaMdra evI garvAnubhUti karato avaMti tarapha gayo ke, mArI soyanI paNa tAkAta kevI ke, zULano upayoga karavAno vakhata ja na Avyo ! pATaNanA tatkAlIna AgevAno evI saMtoSAnubhUti karI rahyA ke hAza ! zULInI sajA soyathI patI ! vijaya eka evo nazo che ke, enI avaLI asara, vijetA vivekI na hoya, to enA aMgeaMgane gherI letI hoya che. ghaNI vAra ghaNI sahelAIthI, khUba ja ochA prayatna koI mahAna saphaLatAnI prApti thaI jatI hoya che, to paNa e saphaLatAnuM pAcana thaI zakatuM nathI ane abhimAnano Apharo anubhavanAra siddhino e svAmI evAM ajugatAM ane utAvaLiyAM pagalAM bharato hoya che ke, prApta saphaLatAthI hAtha dhoI nAkhavAno aMjAma veThavo, ene mATe anivArya thaI paDe ! citramAM citarAyelA pATaNanA vijaya jeTaluMya jene sthAna-mAna nA ApI zakAya, e jAtano pATaNa-vijaya meLavIne nIkaLelA madAMdha kulacaMdrane Avo aMjAma cakhADIne bodhapATha ApavA staMbhanapura khaMbhAta taiyAra ja hatuM. emAM vaLI kulacaMdra sAme caDIne nimitta ApyuM, pachI to pUchavAnuM hoya ja zuM? pATaNathI avaMti tarapha pAchA pharatA kulacaMdra vicAryuM ke, dALa bhegI DhokaLI paNa caDI jatI hoya, to zA mATe na caDAvavI ! staMbhanapura najIkamAM ja che, to zA mATe tyAM paNa avaMtino vijayavAvaTo na pharakAvavo ! | vijayAMdha kulacaMdra Ama avicArI nirNaya karIne staMbhanapurane saMgrAmabhUmimAM khaDA thaI javAnI hAkala karI. paraMtu staMbhanapuranA sAmAnya gaNAtA sainikono sAmano karatAM ya kulacaMdrane dhoLe divase tArA dekhAyA, ane staMbhanapure vadhu parAkrama batAvIne, pATaNanI kahevAtI jItano nazo utArI nAkhyo, ane kulacaMdra pAsethI lUMTa ane daMDanI tamAma lakSmI kabaje karIne aMte ene nasADI mUkyo. 168 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulacaMdra gujarAtanuM pANI joI lIdhuM, ethI e sIdho ja mALavAnA mArge thaIne dhArA pahoMcyo. paNa A pUrve ja pATaNa ane staMbhanapuranA badhA samAcAra rAjA bhoje meLavI lIdhA hatA, ane ethI eone khUba AghAta lAgyo hato. emaNe kahyuM : kulacaMdra ! teM to rAjanItino vidroha karIne mane kalaMkti banAvyo ! A rIte vaLI koI dahADo vijaya meLavAto haze ? ane pATaNanA rAjaAMgaNe koDIo vAvI ! tane bIjuM kaMI na maLyuM, jethI te koDIone pasaMda karI ! koDI paNa eka jAtanuM nANuM ja gaNAya ! koDInuM vAvetara karavAnI tane durbuddhi jAgI, enI parathI eka evI ya AgAhI tAravI zakAya ke, mALavAno kara pATaNanA copaDe jamA thAya, evA dahADA have dUra na hovA joIe ! kulacaMdra jIvanI jema jayapatra jALavI rAkhyuM hatuM. ene vizvAsa hato ke, A jayapatra vAMcatAM ja rAjAno krodha zamI jaze ane kRpA UchaLavA mAMDaze. ethI eNe bhUla badala kSamAno bhAva vyakta karIne kahyuM : mahArAja! lUMTa ne daMDane bhale staMbhanapuranA saMgrAmamAM huM jALavI na zakyo, paNa pATaNa pAse nAka ghasAvIne lakhAyeluM A "jayapatra' to barAbara jALavyuM che ! rAjAe jayapatra vAMcIne kahyuM : mAla vinAnA A bharatiyAne zuM karavAnuM ? Ane tuM jayapatra' samaje che ? kharekhara gAMDo gaNAto gujarAtI DAhyo nIkaLyo ane medhAvI gaNAto mALavI evo tuM gAMDAno gora ja nahi, gAMDAomAM ziramora sAbita thayo ! jayapatramAM gaurava levA jevuM che zuM ? Ano bhAvArtha cokhkho evo che ke, gujarAta baLavAna che, paNa atyAre rAjA bhImadeva na hovAnA kAraNe mALavA potAne mahAna manAvavA mAgatuM hoya, emAM amAruM masta levA mAgatuM hoya temaja mAtra AvuM ma7 mAravAthI pATaNa hemakhema UgarI jatuM hoya, to AvuM mag mAranAro kaMI nAno gaNAto nathI temaja ene jayapatra tarIke svIkAranArAmAM kaMI moTAI AvI jatI nathI ! maMtrIzvara vimala 20 169
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulacaMdrane caDelo vijayano nazo UtarI jatAM have ene samajAtuM hatuM ke, pote kevo bhoTa ane bhoLo sAbita thayo hato ane gAMDo gaNAto gujarAtI kevo DAhyo puravAra thayo hato ! - 0 - siMdhu nadInI pele pAra vaselA cedi deza para vijayano vAvaTo pharakAvavAmAM jhAjhI javAMmardI batAvavAnI jarUra ja na paDI ! eka to siMdharAja para meLavAyelA vijayanI romAMcaka vAto tyAM pahoMcI gaI hatI, AthI cedirAja karNane pote bhImadeva sAme TakI zake, evI AzA nahotI, emAM vaLI yuddhanA prathama khelamAM ja bhImadevanuM baLa ane daMDanAyaka zrI vimalanI kaLa A be joIne cedirAje zaraNAgati svIkArI levAnuM Atma-saMrakSaka pagaluM laI lIdhuM ane eka moTA mAnavasaMhAranI bibhiSikAmAMthI cedi deza AbAda UgarI gayo ! cedi deza para gurjara rASTrano dhvaja pharakI UThyo, tyAMnA karNane khaMDiyo rAjA banAvIne vacamAM vacamAM AvatA, nAnA-moTA rAjAone paNa namAvatuM bhImadevanuM sainya pATaNa tarapha pAchuM pharyuM, gurjara rASTranI sarahada bahu dUra nahotI, tyAre eka divasa pATaNathI AvelA eka saMdezavAhake bhImadevanI chAvaNImAM vividha raMgI vAtAvaraNa sarajI dIdhuM. e saMdezo ja evo hato ke, enA kAraNe vAtAvaraNamAM vividha raMgo vistare. eka tophAnI bALakanI jema AvIne ghaDInuM chamakaluM karI gayelA mAlava-senApati kulacandranA Agamane pATaNamAM sarajAyelI paristhitinuM ane enA pratikAra mATe levAyelAM pagalAMonuM dhyAna e saMdezAmAM hatuM, temaja paristhiti game te paLe pravAhI banI javAnI zakyatA AgaLa karIne vahelI take pATaNa padhArI javAnI vinaMtI e saMdezAmAM bhImadeva samakSa mahAmaMtrI neDhe rajU karI hatI. Ama, to bhImadevanI vijigISA kadAca emane anya anya najIkanA pradezo bhaNI vijaya mATe utsAhita karI jAta, paNa jyAM 170 Abu tIrthoddhAraka
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATaNanI hAkala AvI paDI, tyAM emaNe jhaDapI daDamajala karIne pATaNa pahoMcI javAno nirNaya karyo. bhImadeva e nahotA samajI zakatA ke, mAlava senApati kulacaMdre pATaNa para caDAI karI ke pATaNanA pUtaLA para ! daMDanI bharapAI, jayapatranuM lakhANa ane bIjI bIjI paNa e saMdezAmAM lakhAyelI vigato bhImadeva mATe vicAraNA-ciMtAno viSaya bane evI hatI, manamAM aneka prazno preratI e vigatonI pUrI jANakArI maLyA vinA mahAmaMtrI naiDhanI AgevAnI nIce levAyelA e pagalA aMge atyAre koI paNa jAtano abhiprAya bAMdhavAnI utAvaLI vRttinI bhImadevamAM to saMbhAvanA hoya ja kyAMthI ? paraMtu dAmodara mahetAne A samAcAra maLyA ane emaNe khaNakhoda zarU karI dIdhI. mahAmaMtrI neDhane mAthe pATaNanI javAbadArI soMpIne bhImadevanI vijayayAtrA prAraMbhAI hatI ane daMDanAyaka vimala temaja senApati saMgrAmasiMha aMge mahetAe dhArelI badhI dhAraNAo to kyAranIya dhULamAM dhamaroLAI gaI hatI, eTaluM ja nahi, A baMne jaina maMtrIone A saMgrAme je lakhalUTa kIrtinI kamANI karI ApI hatI, enI kalpanAthI ja dAmodara mahetAnuM dila IrSAnA tApathI baLI UThatuM hatuM. ethI ene ThAravA jhAMvA mAratA mahetA vicArI rahyA hatA ke, vimala nahi, to vimalano bhAI neDha ! neDhane vADhI nAkhavAnI A taka sArI che. neDha vaDhAze, eTale vimalanI kIrtimAM thoDI to jhAMkhapa lAgaze ne ? eka divasa ekAMta sAdhIne mahetAe bhImadevanA kAnamAM jhera reDatAM kahyuM : 'mahArAja ! A be vijayo to ApaNane jhaLahaLatA maLyA emAM to koI inkAra karI zake ema nathI. paNa mane pelI kahevata yAda Ave che : 'havelI letAM gujarAta khoyuM !' bhImadeva vAta pAmI jaIne bolyA : mahetA ! pATaNathI je kaMI samAcAra AvyA che, enA aMge atyAre kaMI paNa kahevuM ke koI paNa maMtrIzvara vimala 171
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAraNA bAMdhavI, e khUba vaheluM gaNAze ! mahAmaMtrI neDhanA buddhibaLa para vizvAsa na hota, to emanA hAthamAM pATaNanA sukAnane soMpavAnI vAtane vimale vadhAvI lIdhI hota kharI? mATe gujarAta khovAnI vAta karavI rahevA do. paNa Aje ApaNe havelI hAMsala karI zakyA chIe, e to dIvA jevI cokhkhI vAta che ane emAM daMDanAyaka vimala temaja senApati saMgrAmasiMhano je ajoDa-vizALa phALo che, e gujarAtanA itihAsamAM suvarNanA akSare lakhAI jAya evo che. mahetAnA badhA manasUbA para bhImadevanI A eka ja vAta vegIlA vAvAjhoDA rUpe trATakI ane mahetAnA mananA minArA mATImAM maLI gayA. paNa AzAnA amRta ghUMTa pI-pIne UcharelA mahetA game tevI paristhitimAM paNa nirAza thavAnuM samajyA ja nahotA, emaNe manane manAvyuM ke mAmAnuM ghara keTale ! dIvo baLe eTale ! pATaNa have kyAM dUra che? neDhane praznonI evI gUMcamAM mUMjhavI mArIza ke, bicAro Ubho ja thaI na zake. jayapatra para mag mArIne to eNe evI bhUla karI nAMkhI che ke, jeno vipAka veThavA kadAca A maMtrI mudrA ya ene choDavI paDe ! A rIte zatrune kadI kAMDAM kApI apAtAM haze kharAM? bhale ne game tevI vikaTa paristhiti hoya, paNa lakhANamAM to laghutA lavAya ja kema ? lakheluM to lAMbA kALe ya vaMcAya ! bhImarAjanA makkama javAbathI pachaDATanI pIDA anubhavanAra mahetAnA manoratha A rItanA kalpanAonA azvono sahAro pAmIne pharI doDAdoDa karavA maMDI paDyA. ethI pATaNanuM pAdara kyAre AvI lAgyuM, eno emane khyAla paNa na rahyo. e to AzAnI taMdrAmAM ja moja mANatA hatA, paNa jyAM rAjA bhImadeva ane daMDanAyaka vimalanA jayajayakAranA gaganane gajavatA dhvani saMbhaLAyA, tyAM eo saphALA jAgI gayA ane mahArAjanI sAthe vimalaneya je kIrti maLI rahI hatI, e joIne eo aMtaramAM punaH baLavA mAMDyA. 172 Abu tIrthoddhAraka
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATaNanA pAdare vahetI sarasvatI to eka nadI ja hatI, koI sAgarano kinAro vasavA mATe pATaNane maLyo na hato. paNa Aje bhImadevanI vijayayAtrAmAM je mAnavo UmaTyA hatA, e jotAM ema ja lAgatuM hatuM ke, AvA mAnava sAgaranI vacce vasavAnuM puNya to pATaNane ja maLyuM haze ! e virATa mAnava sAgaranI pITha para savAra thaIne bhImadevanI vijayayAtrA rAjabhavanamAM pahoMcI, e divasathI have core ane cauTe carcAtI vAtano viSaya badalAyo hato, bhImadeva, vimala ane saMgrAmasiMhanA pracaMDa parAkramane najaronajara nihALanArA sainikono sahAro pAmIne vATe ne ghATe, core ne cauTe A vijayayAtrAnI prazastio ja carcAvA mAMDI. pATaNa A vijayano ullAsa UjavavAmAM paDyuM hatuM, tyAre eno rAjakIya raMgamaMca maMtraNAonA paDadA pAchaLa koI bIjI ja gUMcane ukelavA-vicAravA utsuka hato, paNa be traNa divasa sudhI e utsukatAne pratIkSA karavI paDI, tyAra pachI eka bapore maMtraNA prAraMbhAI. gaMbhIratAthI sabhara e caherAo vacce paNa dAmodara mahetA khuzakhuzAla jaNAtA hatA. kAraNa ke maMtrI neDhano tejovadha karavAnI taka Aje emanA hAthamAM pahelavahelI ja AvI hatI ane eo eno pUrepUro upayoga karI levAnA utsAhamAM hatA. zAMtithI prAraMbhAyelI e maMtraNAmAM kazI ja nabaLI kaDI na maLatAM, thoDI vAra pachI taka sAdhIne dUdhamAMthI porA kADhavAnI adAthI dAmodara mahetAe e zAMtine khaLabhaLAvI mUkavA paththara nAkhyo H 'maMtrIzvara neDha ! paNa kAMDAM kApI ApavAnI zI jarUra hatI ? lakheluM lAkho varSa pachIya vaMcAya. daMDamAM tame thoDuM vadhu ApyuM hota, to koIneya e khUMcata nahi. paNa jayapatra para mattu mArIne to tame havelI letAM gujarAta khovuM paDyuM hoya, evo ghATa khaDo karyo che.' maMtrIzvara vimala 173
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtrI neDhanA javAbanI sau pratIkSA karI rahyA. maMtrI neDhe e ja svasthatA sAthe kahyuM : mahArAja ! Apa eka vAra A jayapatrane barAbara vAMcI jAva ane pachI mane kaho ke, meM pATaNanI pratiSThA para pANI pheravyuM che ke kartavya-dharmanuM barAbara pAlana karyuM che? mahArAjA bhImadeve e jayapatrano akSareakSara dhArI-dhArIne joyo ane pachI emaNe saharSa-sagarva kahyuM ke, gujarAtane rovuM paDe ane mALavA jethI hasI zake, evo eka akSara paNa AmAM kyAM che ApaNI jvalaMta vijayayAtrAno ADakataro khyAla bhojarAjAne Apato A jayapatra ema spaSTa kahI rahyo che ke, pATaNanI zaktio vijayayAtrAe saMcarI na hota, to e mALavAnA dAMta khATA karI nAkhata ! daMDanAyaka vimale mauna toDatAM kahyuM ke, Ano artha ema paNa nIkaLe ke, mALavA jevuM bIkaNa koNa ? sAmAnA hAthamAM hathiyAra na hoya, tyAre hathiyAra ugAmanArane hiMmatavAna koNa kahe? sAme koI laDanAra na hoya, tyAM sasaluM potAne siMha mAne, to koNa ene roke ? jo bhImadeva hAjara hota, to mALavAnI zI guMjAza hatI ke, e gujarAta sAme najara paNa karI zake? Ama, dekhItI rIte mALavAnI mahAnatA para mag mArato jaNAto A jayapatra, mALavAnI mAyakAMgalI manovRtti para ja manu mAre che. maMtrIzvara neDhanI Tharela ane chatAM avasare mArmika ghA karavAmAM kAbela vRttino Aje ja saune pahelavahelo paricaya thayo. ane sau rAjIrAjI thaI gayA. chatAM A rIte paNa pATaNanuM apamAna karI janArA mALavA pAse javAba mAMgavAnI vAta paNa e maMtraNAmAM ThIka ThIka carcAI. paNa e lAMbAgALe amalamAM mUkavAno bRha hato. maMtrIzvara neDha ne daMDanAyaka vimala eka dahADo ekAMta meLavIne koI gaMbhIra vicAraNA karavA ekaThA maLyA. kAraNa ke evAM evAM aneka kAraNonI zRMkhalAo najare caDhatI hatI, je ekabIjAmAM 174 Abu tIrthoddhAraka
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ joDAIne sAMkaLa banI jAya ane pagamAM AvI paDe, e pUrve ja sva-rakSA aMgeno koI vyUha vicArI levo Avazyaka hato, jethI Aga bhabhUkI UThe, e vakhate kUvo khodavA javuM na paDe. e gaMbhI2 maMtraNAno viSaya zo haze ? Ama jo jovA jaIe, to A bAMdhava-belaDInI kIrtigAthA gAtAM gAtAM chellA ghaNA divasothI pATaNanI prajA jarA paNa thAka anubhavatI na hatI, tyAre A gaMbhIra vicAraNAnuM preraka baLa kayuM haze ? maMtrIzvara vimala 175
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtanI gaurava rakSA 19 ekAMtanA ovAre mahinAo pachI maLelA mahAmaMtrI ane daMDanAyaka vacce ghaNI ghaNI vAtovicAraNAo thaI. vAtano mukhya viSaya, dAmodara mahetA jevI vyakti-zaktionI AMkhamAM kaNAnI jema khUMcatI potAnI puNyAI hatI. siMdha ane cedinA vijaya pachI to dAmodara mahetAnA aMtaramAM jalatI rahetI IrSAnI e Aga khUba vadhu bhabhUkI UThI ane kAMkarI paNa ghaDo phoDavA samartha hoya che, A vAtane e bAMdhava-belaDI sArI rIte samajatI hatI. emAM vaLI potAno mahela taiyAra thavA Avyo hato, enI Rddhi
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ samRddhinA pATaNamAM cAra moDhe thatAM vakhANa mahetAnA mananI e AgamAM ghI homavAnuM kAma karatAM hatAM. baMne baMdhuoe bhAvinA vaLAMka vigate vicArI lIdhA ane aMte mAtA vIragati pAse AvIne emaNe kahyuM : mAtAjI ! jIvananI kharI sArthakatA Apa mANI rahyAM cho ! rAjakAraNamAM gUMcavAyelA ame enI to gaMdha paNa kyAMthI pAmI zakIe? deva-guru ane aMbikAdevI AdinI kRpAnA baLe gujarAtane bhavya vijaya apAvavAmAM ame nimittamAtra paNa sArI mAtrAmAM banyA ! paNa ema lAge che, A vijaya amArA mATe parAjayanI koI adaSTa bhUmikA sarajI jAya, to navAI nahi ! eTale ?" mAtA vIragati to AtmasAdhanAmAM masta rahetA hatAM. ethI pATaNanI rAja-copATa para khelAI rahelI koI avanavI bAjIothI e kyAMthI paricita hoya ? ethI emanA dvArA sAzcarya pUchAyelA A praznanA javAbamAM daMDanAyaka vimale badhI ja vAto vigatavAra jaNAvIne kahyuM ke, mAtAjI ! e bhAvI hajI ghaNuM dUra dUra jaNAya che, paNa kyAreka ApaNane A pATaNa choDavAno vakhata Ave, to e sAva aghaTa ghaTanA na gaNAya ! kAraNa ke varasatI bANanI jhaDIo vacce rahIne jIvanane rakSavuM, e hajI saheluM che. paNa IrSAasUyAnA AvA taNakhA vacce sAvadhAnIthI vasavA chatAM AbarUne aNadAga rAkhavI, e jarAya saheluM nathI ! kAraNa ke e taNakhA mUkI janArA mANaso maitrInuM mahoruM caDAvIne AvatA rahe che ! vimalanI A vAta sAMbhaLIne jarAya gaMbhIra banyA vinA vIramatie kahyuM : A pATaNa choDavuM paDe toya zuM vAMdho che? haMso jyAM jatA hoya che, tyAM emanA avataraNane Are sarovara racAI jatuM hoya che ! mane lAge che ke, Abuno uddhAra-kALa najIka AvI rahyo haze ! baMne bhAIo pUchI beThA : mAtAjI ! AbunA uddhAra ane pATaNanA tyAga vacce vaLI Apa kayo saMbaMdha nihALI rahyAM cho? A be vAta vacce koI meLa kharo? maMtrIzvara vimala che 177
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ kema nahi? eka ne eka be jevo saraLa meLa che ! tamane lAge che kharuM ke A laDAio, A kAvAdAvA ane A khaTapaTamAM racyApacyA rahetA tame AbunA tIrthoddhAranI rUparekhA paNa taiyAra karI-karAvI zako? - vIramatino A prazna vedhaka hato. mAtAnA hRdayane pAmI jatAM vimale kahyuM ke, eTale Apa ema kahevA mAgo cho ke, AvA koI bahAne pATaNa chUTaze, to ja ame amArI samagratAne AbunA uddhAra pAchaLa kendrita karI zakIzuM? ApanI A vAta sAcI ja nahi , sAva sAcI che. mAtAjI ! rAjasevA svIkArI, eTale saMgrAmomAM joDAvuM ja paDe. emAM eka vijaya meLavIe, eTale navI vijigISA jAge, pAchuM e vijaya-yAtrAmAM AgevAna banavuM paDe. vijaya ane vijigISAnuM viSacakra Ama cAlu ja rahe ! juo ne, siMdha ane cedi tarapha vijaya meLavyo, have bhImadeva mAlavA sAme laDAI laI javAnI taiyArIo chUpI rIte karI rahyA che. AbunA uddhAranuM svapna joyAne Aje varSo vitavA AvyAM, paNa A badhAmAMthI navarA paDIe, to e svapna sAkAra thAya ne ? madhyAhnano samaya thavA Avyo hato, devapUjAnuM kartavya adA karavA neDha ane vimala UbhA thayA. pATaNanA parityAganI saMbhAvanAnuM svapna baMnenA dilane jarAka becena banAvI gayuM hatuM. paNa mAtA viramatie je preraka dRSTikoNa Apyo hato, ethI to emanAM dila sAva nija banI gayAM hatAM, ane kadAca Aje ne Aje pATaNano tyAga karavAnI ghaDI upasthita thAya, to paNa mojathI ene vadhAvI levAnuM manobaLa baMnemAM UbharAI UDyuM hatuM, eTaluM ja nahi, daMDanAyaka vimala to manomana evI paristhitinuM jhaDapI nirmANa IcchI rahyA che, jethI pATaNano tyAga anivArya bane, ane AnA prabhAve pote AbunA uddhAranuM kArya jhaDapathI AraMbhI zake ! daMDanAyaka vimala to mananA mAMDave AvI manorathamALA sevI rahyA, paNa bhAvinI bhItaramAM zuM chupAyuM hatuM ane A manoratha saphaLa 178 Abu tIrthoddhAraka
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavAno kALa kyAre pAkavAno hato? ene to kevalajJAnI sivAya bIjuM koNa jANI zakavA samartha hatuM? - - mAnavIno adhikAra to mAtra mananA mAMDave manorathanI sRSTinA avataraNa pUrato ja che. manorathanA e rathane azvo sAthe joDIne gati ApavAnI saMpUrNa sattAnI svAdhInatA aMgeno mAnavano dAvo kadI TakI zakato nathI. siMdhu ane cedinA bhavya vijaya pachI rAjA bhImadeva avaMti para vijaya meLavavAnI manorathamALA racI rahyA hatA, paNa e manoratha ja rahyA, ane gujarAta dukALanI aganajALamAM sapaDAyuM. e AganI jhapaTamAM AvIne kaNa ane tRNanA bhaMDArothI samRddha gujarAtano kaNano e puravaTho khalAsa thavA Avyo. Ama, eka tarapha dukALa cAlI rahyo hato, tyAM dukALamAM adhika mahinAnI kahevatane sAcI pADavA rAjA bhoje gujarAta sAme yuddha jAhera karyuM. kulacaMdra gujarAta pAsethI je jayapatra jhUMTavI lAvyo hato, ene to rAjA bhoja eka ramakaDuM ja samajatA hatA. emane thatuM hatuM ke, Ama karIne to kulacaMdra mArI AbarUne baTTo lagADyo ! ethI eo vahelI take gujarAta para vijaya meLavIne potAnI AbarUne aNadAga banAvavA mAgatA hatA. emAM gujarAtamAM DokAI rahelA dukALanA samAcAra maLatAM ja rAjA bhoje AkramaNa jAhera karyuM. emanI dRSTie duSkALathI ja dUbaLA banelA gujarAta para vijaya meLavavAnI A suMdara taka hatI. rAjA bhoje gujarAta tarapha potAnI vijayayAtrAne laMbAvI, A samAcAra maLatAM ja bhImadeva neDha, vimala Adi saue gaMbhIra maMtraNAo karI, emAM aMte evuM tathya tAravavAmAM AvyuM ke, gujarAtamAM vyApelI duSkALanI paristhitinA kAraNe avaMtine haMphAvavuM azakya hovAthI game te upAye bhoja rAjAnI vijaya-yAtrAne maMtrIzvara vimala 179
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidizAmAM vaLAMka ApavAno prayatna karavo jarUrI gaNAya. jo AmAM saphaLatA maLe, to ja gujarAtanuM gaurava akhaMDa rahe ! bhImarAjanI sabhAmAM DAmara nAmano eka saMdhivigrahika (eTale elacI) raheto hato. dekhAvamAM e jarA kadarUpo hato, paNa buddhimAM enA jevo baLiyo koI na hovAthI eka ratna tarIkenI pratiSThA ene maLI hatI. e jarA AkhAbolo hato, paNa enI buddhimAM saune zraddhA hovAthI dudhALA DhoranI pATuM khAI levAnI jema enA A doSane sau sahI letA. laDAIne jyAre gaMbhIra mAmalA UbhA thatA, tyAre gujarAtanA hitamAM paristhitinuM nirmANa karavA DAmarano Azraya levAmAM Avato ane e game tevI vikaTa paristhitine paNa ekadama anukULa banAvavAnA dAva khelavAmAM vijayI nIvaDato. rAjA bhImadeve DAmarane yAda karIne kahyuM : tArA buddhibaLanI jarUra paDI che. bhoja gujarAta tarapha yuddha laIne AvI rahyA che ane ahIM gujarAtamAM to bhayaMkara dukALa che. AvA vAtAvaraNamAM sainya laDe kaI rIte ? ane vijaya kaI rIte meLavAya ? mATe tuM koI karAmata kare ane bhojanI vijaya-yAtrAne tuM bIjI ja koI dizA pakaDAve, to gujarAtanuM gaurava jaLavAya ema che ! - DAmare kahyuM : oha! ATalI ja vAta chene? Apa majA karo, bhojane ramADIne, enA yuddhane bIjI dizA pakaDAvIne ane uparathI bhoja pAsethI daMDa vasUla karIne huM na AvuM, to mAruM nAma DAmara nahi ! DAmaranI vAtamAM zraddhAno je raNako relAI rahyo hato, ethI bhImadeva khuzakhuzAla thaI gayA. emaNe kahyuM : DAmara ! ema karaje ke... DAmare adhavacce ja potAnI AkhAbolI tAsIrano paricaya ApatAM kahyuM: mahArAja! Apane pADApADIthI kAma che ke dUdhathI ! mane tyAre je yogya lAgaze, e karIza, paNa Apa eTaluM noMdhI rAkho ke, TADhA pANIe A khasa kADhIne ja AvIza. 180 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImadeva gama khAI gayA. kAraNa ke atyAranI A paLe mijAja gumAvavAmAM jarAya majA nahotI. jarUrI taiyArIo karIne eka dahADo saMdhivigrahika DAmara avaMti bhaNI ravAnA thayo, ane rAjA bhojanI chAvaNImAM jaI pahoMcyo. bhoje DAmarane mAnathI bolAvyo : bolo DAmara ! kema AvavAnuM thayuM? DAmare vaLato ja javAba vALyo : kema AvavuM thayuM eTale vaLI zuM ? A te kaMI prazna che ? Ape gujarAta tarapha je vijaya-yAtrA laMbAvI che, enuM svAgata karavAnI mArI pharaja nathI zuM? ApanI A vijayayAtrA rasto bhUlIne gujarAtanA badale bIjA koI pradezamAM pahoMcI na jAya, eTale bhomiyA tarIkenI javAbadArI adA karavA mane rAjA bhImadeve ApanI pAse mokalyo che. taDa ane phaDa karavAnA DAmaranA svabhAvano bhojane paNa sArAmAM sAro paricaya hato. ethI jarAya mijAja gumAvyA vinA emaNe pUchyuM : zuM gujarAtanI ATalI badhI joradAra taiyArI che ! sAMbhaLyuM che ke, gujarAtamAM to dukALanI phALa AgaLa ne AgaLa vadhI rahI che ! are ! mahArAja ! dukALa che, enI to kyAM koI nA pADI zake ema che ! paNa gujarAtanA samRddha koThAro ane sarovaro sAme AvA dukALanuM zuM gajuM ke, e dezane dUbaLo banAvI jAya ! gujarAta pAsenI samRddhinI mALavAne to kalpanAya kyAMthI AvI zake ? AvA eka nahi, dasa dasa dukALo ekasAmaTA Ave, toya gujarAta gauravabhera khaDuM rahevA samartha che ! mATe Apa dukALanI ciMtA karIne, A vijayayAtrAnI vATane badalavAnA koI vicArane jarAya avakAza na ApatA ! Apa chAtI para hAtha mUkIne, mane pUrepUro vizvasta banAvo ke, A vijayayAtrAnI vATa nahi ja badalAya, to ja mane saMtoSa thAya ke, gujarAtanA kAMDAmAM laDAI laDI levAnI je caLa UpaDI che, e have jarUra vinA vilaMbe saMtoSAze ! maMtrIzvara vimala che 181
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtanA AvA aNanama gaurava 52 bhoja manomana ahobhAva anubhavI rahyA, emaNe kahyuM ke, gujarAtanuM raNAtithya mANavA to huM A kAphalA sAthe UpaDyo chuM, ethI vATane badalavAno to koI savAla ja kyAM rahe che ! 'to to sAruM, bhojarAja ! bAkI rAjAonuM kaMI kahevAya nahi, AthIya moTo vijaya meLavavAnI AzA baMdhAya, to emane raNavATa badalI letAM koNa rokI zake ? jenuM Atithya svIkArI lIdhuM hoya, enAM pIraselAM bhANAM paDyAM rahe, eno vicAra paNa emane na Ave ! A ApanI vAta nathI ho; khoTuM lAgyuM hoya, to mApha karajo. bAkI rAjasvabhAva Avo hoya che, evo mAro anubhava che.' DAmare cokhkhacokhkhuM saMbhaLAvI dIdhuM. rAjA bhoja paNa Aje mojamAM hatA. emaNe kahyuM : eka vAta pUchuM ? eka ja zA mATe, hajAra pUcho ne ? A DAmara javAba ApavA taiyAra che. AvA jaMgalamAM vAto sivAya samaya pasAra karavA vaLI bIjo kono Azaro laI zakAya ?' DAmare jyAre pUrI taiyArI batAvI, tyAre bhoje kaTAkSanAM bANa choDatAM prazna pUchyo : sAMbhaLyuM che ke gujarAtanuM rAjya bahu vizALa che, to 'saMdhivigrahika'nA vibhAgamAM tamArA jevA keTalAne bhImarAje bhegA karyA che ? rAjAno kaTAkSa evA bhAvano hato ke, bhImarAje zuM AvA kadarUpA saMdhivigrahiko ja bhegA karyA che ? A kaTAkSane samajI jaIne DAmare javAba vALatAM kahyuM : 'mahArAja ! bhImadeve potAnA saMdhivigrahikone adhama, madhyama ane uttama : A vibhAgamAM vibhAjita karyA che ane jevo rAjA hoya, evI kakSAnA saMdhivigrahikone eo mokalatA hoya che. Ama, amArA rAjAnA saMdhivigrahiko tamArA jevA rAjAone potAnuM svarUpa jovA arIsAnI garaja sAre evA hoya che. bolo, have bIjuM kaMI pUchavuM che ? Abu tIrthodvAraka 182
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAmaranA A javAbamAM jabaro kaTAkSa hato. bhoja vicArI rahyA ke, A DAmare to mane adhama kakSAno sAbita karyo. zuM huM rUpamAM kadarUpo chuM ke, mArI sAme AvA kadarUpA DAmarane ravAnA karyo ! bhoja mauna thaI gayA. vadhu bolIne baMdhAvAmAM majA nahotI. vijaya kAje avaMtithI ravAnA thayela e yAtrA tyAM lagI AvI pahoMcI, jyAMthI gujarAtanA mukhya mArgathI anya anya dezo tarapha javAnA rAha phaMTAtA hatA. A sthaLe be divasano mukAma nakkI thayo. bIjA divasanI rAte ekAeka eka nATakamaMDaLInuM Agamana thayuM. eNe rAjA bhoja samakSa "tilaMgAdhipati' nAmanuM nATaka bhajavavAnI anujJA mAgI. tilaMganuM nAma sAMbhaLatAM ja bhoja rAjAnI samakSa tailapa ane tailape potAnA kAkA muMjarAjane keda karIne gujArelA sitamo yAda AvyA. ethI A nATaka jovAnI utkaMThA eo rokI zakyA nahi. anujJA maLatAM ja nATaka zarU thayuM. DAmarane bhoja rAjAnI pAse ja beThaka maLI hatI. rAta jema AgaLa vadhavA mAMDI, ema nATakano rasa barAbara jAmavA mAMDyo : muMjarAja ane tailapa vaccenuM khUnakhAra yuddha ! muMjarAjanA sAhasanuM bhavya darzana ! jaMga jAmatAM ja tailapanI muThThImAM pakaDAyelA muMjarAja ! emano kedavAra ! suraMga dvArA thayelA muktinA prayAsane, tailapanI bahena ane muMjanI premikA mRNAlavatInI kapaTalIlAe apAvelI kAramI niSphaLatA ane tyAra bAda gharagharamAM bhIkha mAMgatA bhikhArI rUpe muMjarAjanuM citraNa : aMte phAMsInA mAMcaDe muMjarAjanuM maraNa ! A badhI dRzyAvali jotAMnI sAthe ja bhojarAjA vIra ane veranA rasathI gherAIne vicitra lAgaNIo anubhavI rahyA. emAMya challe tailapadevanuM je hUbahU darzana nATakiyAe karAvyuM, e joIne bhoja bolI UThyA : DAmara ! nATaka maMDaLIe A pAtra to AbAda bhajavyuM ! maMtrIzvara vimala 20 183
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAmare tarata chaNako karatAM kahyuM : mahArAja, nATakamaMDaLI ApanI dRSTie hoziyAra haze, paNa eNa eka moTI bhUla karI che. tailapadeva tyAre ja barAbara citrita thayA gaNAya ke, jyAre emanA eka hAthamAM talavAra ane bIjA hAthamAM muMjadevanuM dhaDathI alaga karAyeluM mAthuM hoya ! muMjanA mAthA vinAnA tailapane oLakhatAM jarA muzkelI paDe che, jo A rIte muMjanuM mAthuM hAthamAM mUkavAmAM AvyuM hota, to to tailapano A abhinaya kharekhara hUbahU gaNAta ! DAmare kharo ToNo mAryo hato ! Ama kahIne eNe rAjA bhojanI nasenasamAM vera levAnA khunnasane vahetuM karI dIdhuM. rAjA bhojane e ghaDI-kSaNa yAda AvyAM, jyAre emaNe pote bharI sabhAmAM kAkA muMjarAjane keda karanAra tailapane talavAranA vAre UDADI mUkavAnI pratijJA svIkArI hatI ! paNa eka pachI eka saMjogo evA AvyA ke, e pratijJA vIMsarAtI gai ! A nATaka aMge DAmare karelI TakorathI e pratijJAno zabdezabda punaH tAjo thaI gayo ane veranI vasUlAta levAnA khunnasathI khaLabhaLI UThatA bhoja vicArI rahyA ke, to 'mAro kharo duzmana to tailapa che, gujarAte mAro koI moTo guno karyo nathI. mATe mAre pahelAM tailapanI khabara kADhI nAkhavI joIe. jethI mArI pratijJA pUrI thAya ane e purANA veranI vasUlAta paNa thAya.' bhoja rAjAnA lohInuM buMdebuMda 'vera-vera'nA pracaMDa pokArothI khaLabhaLI UThyuM hatuM. ethI emaNe tarata ja Adeza ApI dIdho ke ApaNI vijayayAtrAne sau prathama tilaMga deza tarapha vALo. saMdhivigrahika DAmara tyAM hAjara hato. eNe kahyuM : mahArAja bhoja ! ApanA A nirNayanI anucitatA aMge mArAthI kema kaMI kahI zakAya ? kAraNa ke sAMbhaLavA mujaba hajI paNa tailape muMjarAjanuM e mastaka phAMsInA mAMcaDe laTakAveluM rAkhyuM che roja enI para e dahIM reDAve che, ethI roja enI para kAgaDAo AvIne bese ane ujANI Abu tIrthodvAraka 184 Ox
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ uDAve. mATe Apa kAkAnA veranI vasUlAta levAnA je vicAra para AvyA cho, ene mArAthI anucita ke ayogya to kema ja kahevAya ? paNa gujarAtanI amArI taiyArInuM zuM? gujarAtI bacco, talavAranA toraNa bAMdhIne samarAMgaNamAM Apane satkAravA thanaganI rahyo che enuM zuM? A saMgrAma mATe to sau eTalA badhA utsuka che ke, Apa tilaMga tarapha jAva, to apayazano Topalo sau mArI para DhoLe ke, A DAmare kaMI aDapaluM karyuM haze, tethI rAjA bhoje raNavATa badalI haze? - bhojarAje maMtrImaMDaLa sAme praznasUcaka najara karIe to javAba maLyo ke, mahArAja ! atyAre to tailapa sAme ja talavAra tANavA jevI lAge che. saMdhivigrahika A DAmara hAjara che, ane ahIMthI ja have tilaMganI vATa phaMTAya che. mATe saMdhinA jUnA kola-karArane daDhatAthI vaLagI rahevAno nirdhAra lekha ane maitrI sUcaka bheTaNuM, A DAmarane ApIne ApaNe kAle ja tilaMga tarapha prayANa karI daIe ! bhojarAje A vAtane vadhAvI lIdhI. DAmare dilagIrIno bhAva vyakta karatAM kahyuM : mahArAja ! ApanI samakSa paristhiti ja evI UbhI thaI che ke, raNavATa badalavI paDe ! bAkI A samAcAra laIne gujarAta jatAM mAruM mana mAnatuM nathI. gujarAtanA badhA manoratho A samAcAra sAMbhaLatAM ja mATImAM maLI jaze. paNa mitrarAjya tarIke ATalI sahAnubhUti dAkhavavA aMge gujarAtane samajAvavA prayAso karavA ja paDaze, e karIne paNa huM avazya gujarAtane manAvI laIza. bIjA divasanI savAre rAjA bhojanI vijaya-yAtrAnI vATa badalAI ane DAmara gujarAta tarapha ravAnA thayo. tyAre e mUchamAM hasI rahyo hato. A nATakanuM nATaka racavAmAM DAmarano hAtha hato, e to mAlavapati bhoja rAja sivAya koIne paNa vinA ko samajAI jAya evI vAta nahotI zuM? maMtrIzvara vimala 20 185
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2 - ja che. ? - 0 0 ke ja ke , buddhiryastha balaM tasyA jIvananAM agaNita kSetramAM vividha kheDANa karanArI vyaktionA hAthamAM kyAreka ekAda taka evI AvI jatI hoya che ke, e take karAvI ApelI kIrti-kamANInuM pramANa eTaluM badhuM moTuM hoya che ke, emAMthI AjIvana nirvAha cAlI zake ane ghaNI vAra e kamANI evI evI navI kamANIne AkarSatI rahe ke, enA dvArA peDhInI peDhIo sudhInI vaMza-paraMparA sukhethI jIvana-nAva haMkArI zake. saMdhivigrahika DAmaranA jIvanamAM bhojanI vijayayAtrAne tilaMga tarapha vaLAvI AvavAnI buddhikaLAnA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArethI AvI take praveza meLavyo ane ethI mahArAja bhImadeva enI para eTalA badhA khuza thayA ke, kIrti ane kaMcananA be hAthathI emanI kRpA DAmara para varasI rahI. thoDA vakhatamAM to DAmaranuM A parAkrama gujarAtamAM gAmaDe gAmaDe prasiddhi pAmI gayuM. maMtrI neDha ane daMDanAyaka vimala jevA agraNIo paNa DAmaranI kapaTa-kuzaLatA para vArI gayA ane A banAva pachI DAmaranuM sthAnamAna bhImadevanI rAjyasabhAmAM paNa vadhI gayuM. A vAtane varaso vItI gayAM. A gALAmAM potAnI buddhinA baLathI DAmare gujarAtanI ghaNI sevA bajAvI temaja dezodezamAM gujarAtano gaurava-dhvaja aNanama laherAto rAkhavAmAM khUba yazasvI phALo Apyo. bhImadeva DAmaranA buddhibaLa para jeTalA khuza hatA, eTalA ja enA AkhAbolApaNAnA avaguNa para nAkhuza hatA. paNa A nAkhuzI vyakta karAya, evI nahotI, kAraNa ke vAte vAte DAmaranI jarUra paDatI hatI, chatAM paNa evo koI bodhapATha maLe, ane A avaguNa DAmaramAMthI vidAya thaI jAya, evI taka to bhImadeva gotatA ja hatA. eka vAra DAmarane avaMtinI rAjyasabhAmAM mahattvanAM kAraNosara mokalavAnuM nakkI thayuM. A aMgenI badhI samajAvaTa ApIne bhImadeve DAmarane rajA ApI. paNa bhImadevanI dRSTie avaMti-gamana pAchaLanuM prayojana khUba ja mahattvanuM hatuM, ethI kaMIka yAda AvatAM DAmarane pharI bolAvIne emaNe punaH jarUrI salAhasUcanA ApI. DAmarane thayuM ke, ATalI sAmAnya sUcanA zuM huM na samajI zakuM? chatAM e mauna rahyo ane vidAya thayo. thoDI paLo bAda bhImadeve ene bolAvIne pharI kaMIka sUcavyuM. AvuM be traNa vAra banavA pAmyuM, ethI DAmarane bhImadevanI bALabuddhi para hasavuM AvyuM. eNe kahyuM : mahArAja ! have kaMI zikhAmaNa ApavAnI bAkI rahetI hoya, to ApI do. jethI huM jaladI mALavA tarapha prayANa karI zakuM. maMtrIzvara vimala che 187
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjAe jyAre kaMI na jaNAvyuM, tyAre potAnAM kapaDAM khaMkherIne DAmara Ubho rahyo. rAjAe sAzcarya pUchyuM : Ama kapaDAM khaMkheravAnuM kaMI kAraNa ? DAmara jarA gussAmAM hato, eNe kahyuM : mahArAja ! zeThanI zikhAmaNa to jhAMpA sudhI laI javA jevI paNa hoya che, paNa Ape ApelI A badhI salAha-zikhAmaNo jo sAthe laIne jauM, to ApanuM prayojana ja siddha na thAya, mATe Ape samajAveluM-saMbhaLAveluM badhuM ahIM khaMkherIne ja mAre javuM paDe ema che. zIkhaveluM tyAM kAma na lAge, e to tyAM tyAre je yogya lAge, e bolavuM paDe. paDaze evA devAze, A vAtano jANakAra ja elacI tarIke zobhI zake ! ja tIkhAM tamatamatAM kaTAkSa-bANa choDIne rAjAnA haiyAmAM roSAgni peTAvIne DAmara ravAnA thayo. eNe ATaluM kahIne rAjAne kahevAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nahotuM. rAjA karatAM koI zeThanI zikhAmaNa vadhu grAhya hovAnuM jaNAvIne to eNe bhImadevanuM haDahaDatuM apamAna ja karyuM hatuM, ethI saLagI UThelA rAjAe tarata ja eka bIjA dUtane TUMkA raste mALavA tarapha ravAnA karIne, enA sAthe eka vicitra saMdezo bhoja para lakhIne mokalyo. bhImadeva evA gussAmAM hatA ke, potAnA prayojananI agatyatA bhUlI beThA ane DAmarane bodhapATha ApavAno muddo mukhya banI beTho. DAmara thoDA divasanI musApharIne aMte rAjA bhojanI sabhAmAM jaI Ubho. gujarAtanI koI vAta e rajU kare, e pUrve to potAnI para bhImadevano AvI gayelo eka vicitra saMdezo, DAmaranA hAthamAM ApatAM bhoje sAzcarya pUchyuM ke, A saMdezo rAjA bhImadevano ja lAge che ne ? DAmara e saMdeza vAMcIne khuzakhuzAla thaI gayo. emAM lakhyuM hatuM ke, rAjavI bhoja ! amArI AjJAthI eka agatyanA prayojana mATe DAmara tyAM AvavA ravAnA thaI gayo che. paNa ame enI para roSe bharAyA chIe, ethI A saMdeza dvArA jaNAvIe chIe ke, tame Abu tIrthodvAraka 188
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ eno vadha karIne, eka mitrarAjya tarIkenuM A kartavya avazya adA karajo ! AMkhamAMthI AMsuonI saravANI kheMcI lAve, evuM A pharamAna hovA chatAM DAmare khUba ja prasannatA vyakta karIne kahyuM : mahArAja bhoja ! prANapyArI janmabhUminI sevA kAje zahIda thavAno Avo avasara mane pharI kyAre maLavAno hato? mATe huM icchuM chuM ke Apa A pharamAnano amala jeTalo vahelo karazo, eTalo huM vahelo kRtArtha ane dhanya banIza, mATe Apa talavAra tANo, huM mAruM mAthuM Apane AdhIna karavA adhIro banyo chuM. AkhI sabhAmAM Azcarya phelAI gayuM ke, DAhyo A DAmara Aje Avo pAgala kema thaI gayo? AnI vAta Aje mo-mAthA vinAnI kema lAge che ! A rIte maravAne ane janmabhUminI sevAne zo saMbaMdha hoI zake ? saunI AMkha ane saunAM aMtara AzcaryanA taraMgo para tarI rahyAM hatAM. tyAM to DAmare navo gapagoLo gabaDAvatAM sAva sahaja bhAve kahyuM ke, nakkI mArA janmAkSara bhImadevane maLI gayA hovA joIe ! o mArA janmAkSara ! tane paNa jhAjhA juhAra ! kema ke tArA prabhAve ja mArA mATe Aje janmabhUminI jAhojalAlI kAje phanA thaI javAnI ane ethI ja motane mahotsava mAnIne mANavAnI dhanya ghaDI upasthita thaI ! rAjA bhoja have mauna na rahI zakyA. emaNe DAmarane kahyuM : tame jarA vigatavAra vAta karo, to kaMI samajaNa paDe. tamArI vAtanA aMkoDA amArA manamAM joDAvA joIe ne ? mATe pahelAM badhI vAta karo, pachI A pharamAna aMge vicArIzuM! DAmare kahyuM : mahArAja ! Ama nahi. pahelAM Apa mane A pharamAnano vahelI take amala karavAnI bAMyadharI Apo, pachI huM A badhI vAtano barAbara meLa besADI ApuM ! mAre mana Aje maravAnuM mahattva vadhu che, mATe Apa A vAta kabUlo, pachI huM mArA mRtyunA rahasyane khulluM karIza ! maMtrIzvara vimala che 189
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhojane to game te rIte A rahasya jANavuM hatuM. emaNe kahyuM : ema to ema, paNa tame eka vAra A badhI cokhavaTa karo. bhoja taraphatI AvI bAMyadharI maLyAthI saMtoSano bhAva vyakta karatAM DAmare kahyuM H mahArAja ! vAta jANe evI che ke, mArA janmAkSaramAM evuM lakhyuM che ke, A mANasanuM lohI jyAM reDAze, tyAM bAra varSano dukALa paDaze. ethI rAjA bhImadeve gujarAtanI sAme vAte vAte aDapalAM karanArA mAlavanI mahattAne vinA saMgrAme, mATImAM meLavavA A yukti ajamAvI lAge che. ahIM mAruM lohI paDaze, eno mane AnaMda che, kAraNa ke gujarAtanI mA-bhoma kAje AvuM mRtyu to kokane ja maLe. A rIte maravA mATe to bhAgya joIe. bolo, rAjA bhoja ! huM mojathI maravA taiyAra thayo chuM ane vadherAI javA adhIro banyo chuM, e yogya che ke nahi ? eka gujarAtInI AvI vatana-bhakti joIne bhoja mojamAM AvI gayA. eNe kahyuM : dhanya che gujarAtane ke, jeNe mA-bhoma kAje marI phITanArA AvA mahArathI mardone janma Apyo ! DAmara ! tamArI AvI Adarza bhaktimAMthI mAlavAe ghaNuM ghaNuM zIkhavA jevuM che. DAmare kahyuM H mahArAja ! have mIThI mIThI vAto karavI rahevA do. meM mAruM vacana barAbara pALyuM, have Apa talavAra tANo, paLanoya vilaMba have mane pAlave evo nathI. bhavobhavanAM bhAgya jAgyA pachI AvI puNya taka maLI che. ene AvakAravAmAM paLanoya vilaMba kema sahI zakAya ? rAjA bhojanI sthiti to sUDI vacce sopArI jevI thaI gaI ! vacana pALavA jAya, to mALavAnI dharatIne dukALanI kALajhALa AgamAM jhIMkavAnuM thAya ane mALavAne A AgathI bacAvavA jAya, to DAmarane ApeluM vacana toDavuM paDe ! ethI emaNe kahyuM H DAmarabhAI ! tamArI buddhi vakhaNAya che ane mArA mATe eka tarapha vAgha ane bIjI tarapha nadI jevo ghATa ghaDAyo che. AmAMthI mane jo bacAvI zako, to Abu tIrthoddhAraka 190 Ox
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ tame ja bacAvI zako. tamane na mAruM to gujarAtano kopa Utare, mAruM, to mALavAnI mahAnatA para dukALano kopa Utare ! mATe kaMIka rasto kADho. jema tamane tamArI janmabhUmi tarIke gujarAtanuM gaurava hoya, ema amaneya mAlavA tarapha mAnanI lAgaNI hoya, e tame samajI zako ema cho ! DAmare have vAtane vaLAMka ApatAM kahyuM H mahArAja bhoja ! A vAtano to koNa inkAra karI zake ema che ? ame gujarAtanAM gANAM gAIe, ema mAlavIomAM mAlavAnI mahAnatA kAjenuM gaurava to hovuM ja joIe, ane eka mitra-rAjya tarIke mAlavAnI sAva upekSA to mArAthI paNa kaI rIte thaI zake ? jo ApanI AvI ja icchA hoya to A baMdAne mATe bhImadevane samajAvI levA, e ramata vAta che ! huM evI bAjI racIza ke, jethI lAkaDI bhAMge nahi ne sApa mare nahi ! rAjA bhoje khuza thaIne DAmarane inAma-akarAmathI lAdI detAM kahyuM ke, dAno duzmana te AnuM nAma ! DAhyo duzmana paNa sAro, gAMDo mitraya nakAmo ! A kahevata Aje mALavA mATe to akSarazaH sAcI paDI rahelI jaNAya che ! AkhI sabhAmAM AnaMda AnaMda chavAI gayo. DAmara je mukhya kAma mATe Avyo hato, e kAma patAvIne cAra-pAMca divasa pachI eNe gujarAtanI vATa pakaDI. ene barAbarano khyAla AvI gayo hato ke, zeThanI zikhAmaNanuM je nAguM satya meM bhImadevane saMbhaLAvyuM hatuM, eno gusso ja bhImadeve A rIte ThAlavyo hovo joIe. ethI potAnI buddhinA prabhAvanuM pradarzana karAvavA jhaDapI gatie e pATaNa pahoMcI gayo. motanA momAMthI inAma-akarAma laIne chaTakI AvelA DAmarane, bhImadeva phATI AMkhe joI ja rahyA. ane enI buddhi-cAturI para sau vArI gayA. AkhI ghaTanA sAMbhaLIne to sau chakka ja thaI gayA. A banAva pachI thoDA divaso sudhI to DAmare rAjA bhImadevanI AmanyA barAbara jALavI. paNa pAchA mULa svabhAva para AvI jatAM maMtrIzvara vimala 191
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ene vAra na lAgI. ethI eka vAra barAbarano pATha bhaNAvavAnI murAda sAthe eka DabbI DAmaranA hAthamAM soMpIne bhImadeve kahyuM ke, A bheTayuM rAjA bhojane pahoMcADavAnuM che. temaja eo bharI sabhAmAM Ave khole, evI mArI agatyanI sUcanA paNa ApavAnI che. DAmaranA manamAM thayuM ke, zuM A eka bheTazuM pahoMcADavA mATe mAre javAnuM ! paNa rAjAnI sAme zuM bolAya ! DAmara divasonI musApharI karIne aMte dhArAnagarImAM pahoMcyo ane bharI sabhAmAM bhImadeve pAThavelA e bheTaNAne bhojanA hAthamAM mUkatAM eNe kahyuM ke, mahArAja ! khAsa A bheTazuM ApavA ja huM Avyo chuM. gurjarezvare khAsa jaNAvyuM che ke, bharI sabhAmAM ja A bhaTaNuM kholavuM! AkhI sabhAnI AMkha e bheMTaNA tarapha coMTI gaI. rAjAe bheTachuM kholyuM, makhamalanA baMdhanamAM vIMTaLAyelI eka suvarNa-DabbI joIne saunuM kutUhala ora vadhI gayuM ke, aMdara zuM haze ? rAjAe paNa AzAbharyA aMtare e DabbI kholI, to DabbImAM bharelI rAkha kapaDAM upara paDatAM eo ekadama jhaMkhavANA paDI gayA, sabhAmAM krodha vyApI gayo. zUrAoe talavAra tANIne kahyuM : DAmara ! A te kaMI mujaro che ke mazkarI ? gurjarAdhipati AvI mazkarI kare, evI zakyatA ochI che. mATe tamAruM ja A aDapaluM hovuM joIe. bhojanI AMkhamAM paNa Aga bhabhUkI rahI hatI. eo bolyA : gujarAtane hamaNAM ghaNA ghaNAe chApare caDAvyuM che. ethI garviSTa baneluM gujarAta mAlavAnI AvI mazkarI karIne svanAza notaravA beThuM hoya ema lAge che : rAjAe to AvI mazkarI karI, paNa DAmarano paNa AmAM hAtha lAge che, nahi to e AvuM bheTazuM ApavA mATe ja ahIM AvavAnI vAta svIkAre kharo? DAmaranI AMkhamAMya UMDe UMDe Azcarya hatuM. chatAM thoDI ja paLomAM paristhitino tAga pAmatAM ene vAra na lAgI. ene thayuM ke, mane 192 % Abu tIrthoddhAraka
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ phajeta karavAnI athavA to bhojanA krodhanI AgamAM mane homI devAnuM nakkI A eka kAvataruM ja hovuM joIe. paNa A baMdAne koNa pahoMce ema che? eNe vaLatI ja paLe hasatAM hasatAM kahyuM ke, mahArAja ! A bALakonI sabhA che ke buddhimAnonI ? eka rAjA bIjA rAjAne AvI cIja bheTaNA rUpe mokalatA hoya, to enI pAchaLa koI rahasya hovuM ja joIe, eTalo vicAra to eka nAno bALaka paNa karI zake che. mAro A prazna che jyAre ahIM to talavAra tANIne badhA UbhA thaI gayA che ! A kaMI talavAra tANavAnuM raNamedAna thoDuM che? sau ThaMDAgAra thaI gayA. potAnI utAvaLI vRtti para badhA bhoMThapa anubhavI rahyA, rAjA bhoje sAhajikatAthI pUchyuM : DAmara ! A rAkha pAchaLanuM rahasya jANavA sau Atura che. mahArAja ! rAkha nahi, paNa bhasma bolo ! amArA mahArAje thoDA samaya pahelA "koTihoma' yajJa karAvyo hato. Aje AvA yajJo javalle ja yojAtA hoya che. ethI eka mitra-rAjya tarIke mahArAja bhImadeve Apane khAsa yAda karIne e yajJanI bhasma A suvarNa DabbImAM bharIne pAThavI che. rAkhane koI AvI rIte zaNagAre kharuM? ATaloya vicAra A sabhAmAM koIne na Avyo? DAmare jabaro ToNo mAryo. thoDI vAramAM to e bhasmane mAthe caDAvavA meLo jAmI gayo ane AvI pavitra bhasma ANavA badala bhoje DAmaranA zarIrane AbhUSaNothI bharI dIdhuM. thoDA divasa rahIne DAmara gujarAta javA nIkaLyo. pATaNa pahoMcIne bhImadevanA caraNa cUmatAM eNe kahyuM : Apano A cAkara, bhoja rAjAne ApanuM bheTayuM ApIne ane enA badalAmAM AvuM InAma-akarAma pAmIne AvI pahoMcyo che. have AvuM kaMI kArya hoya, tyAre A sevakane jarUra vinA saMkoca yAda karavA vinaMtI. rAjA bhImadeva DAmaranI vAta sAMbhaLIne vimAsaNa anubhavI rahyA. paNa jyAre vigatavAra AkhI ghaTanA jANI, tyAre teo DAmaranI pITha maMtrIzvara vimala 20 193
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAbaDyA vinA na ja rahI zakyA : bhAI ! AnuM nAma jenI buddhi, enuM baLa ! pATaNanA pAdare sarasvatI nadInAM jaLa avirata vahI rahyAM hatAM, ethI vadhu jhaDape samayanI saritA vahI rahI hatI. siMdha ane cedi para javalaMta vijaya meLavyA bAda bIjAM bIjAM paNa aneka yuddho jItavAmAM daMDanAyaka vimale potAnI ajoDa bANavidyAnuM parAkrama batAvyuM hatuM, ane gujarAtanA gauravane eka evI carama sImAe pahoMcADyuM hatuM ke, ethI khuza thaIne nADolapati ne dilhIpati jevA anya anya rAjAoe paNa daMDanAyaka vimalane suvarNajaDita siMhAsana ane chatra Adi bheTa rUpe ApyAM hatAM. Ama, tAja vinAnA rAjA tarIke daMDanAyaka vimalanI kIrtino cAMda bIjanA caMdranI jema divase divase vadhu khIlI rahyo hato. gurjarapati bhImadevanuM nAma-kAma tyAre eka parAkramI rAjavI tarIke khUba ja mazahUratA pAmI rahyuM hatuM. emanI parAkramI vRtti kathAo banIne dezabharamAM phelAI rahI hatI. dAmodara mahetAnA pUrA prayatno hovA chatAM bhImadevanA rAjyadarabAramAM daMDanAyaka vimalanuM sthAna-mAna jarAya ochAza nahotuM pAmI zakyuM. bhImadeva aMtarathI mAnatA hatA ke, gurjaranuM gaurava vadhAravAmAM maMtrI neDha ane daMDanAyaka vimalano phALo amUlya che. Ama chatAM bhImadevanuM eka cirasevita svapna hajI paNa aphaLa ja rahevA pAmyuM hatuM. e svapna hatuM: avaMti-vijayanuM ! eo eka vAra paNa bhojarAjAne harAvIne apratima parAkramInuM biruda pAmavA mAMgatA hatA. ane A mATe mALavAnuM vAtAvaraNa avAranavAra jANavA maLyA kare, e mATe chellAM keTalAMya varSothI teoe saMdhivigrahika DAmarane elacI tarIke lagabhaga dhArAnagarImAM ja rAkhavAnuM nakkI karyuM hatuM. cira-daSTa A svapna sAkAra thavAnI, haiyAdhAraNa meLavI zakAya, evA samAcAra eka dahADo ekAeka ja AvyA : DAhala dezanA rAjA 194 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ karSe avaMti sAme yuddha jAhera karyuM hatuM. eNe khullaMkhullI hAkala karI hatI ke, rAjavI bhoja ! tame 137 rAjAonA svAmI cho ane aneka birudonA dhAraka cho. mATe kAM A badhAnI mAlikI mane soMpI do, kAM mArI sAthe yuddha karavA taiyAra thaI jAva. A samAcAra maLatAM ja rAjA bhImadeve zatrunA zatrune mitra mAnavAnI nIti akhatyAra karavAno vicAra karyo ane catura dUta dvArA karNane kahevaDAvyuM ke avaMti sAthe gujarAtane paNa bApe mAryA vera cAlyAM Ave che. mATe tame saMmata thatA ho, to ApaNe baMne bhegA thaIne bhojanI sAme paDIe. pachI avaMtinI tAkAta nathI ke, e svataMtratAnA dhvajanI pakkaDa TakAvI zake ! mALavAne jItIne ApaNe aDadhuM vaheMcI laIzuM. karNane paNa sahAyanI thoDIghaNI apekSA to hatI ja. ethI eNe bhImadevano A prastAva svIkArI lIdho ane saMyukta-saMgrAma jAhera thayo. eTalAmAM eka dahADo dhArAnagarImAM rahetA DAmare paNa eka sAMketika saMdezo pAThavyo ke, AmraphaLa pAkI gayuM che, enAM DIMTAM DhIlAM paDI gayAM che ane havA jorazorathI cAlI rahI che. have AnuM bhAvi pariNAma zuM Avaze, enI koI khabara nathI ! bhImadevane thayuM ke, A samAcAra mALavAnI vartamAna dazA tarapha saMketa karI jAya che. atyAre mALavAnI dazA AvA AmravRkSa jevI che ane vigrahano vAyaro jorazorathI vAI rahyo che. ethI havenA bhAvinA ghaDavaiyA ApaNe banavAnuM che. bhImadeve daMDanAyaka vimala Adine bhegA karIne "avaMti-vijaya' kAjanA ciradaSTa svapnane sAkAra banAvavA mATe AvI pahoMcelI anukULa ane aNamUla takanI vAta karI, saue ene vadhAvI lIdhI ane eka dahADo gurjara sainya avaMti tarapha AgekUca karI gayuM. e sainyanA daMDanAyakanuM mAna-sthAna vimala sivAya koNa zobhAvI zake ema hatuM maMtrIzvara vimala ra0 195
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ dira che = = = = ja te tophAnane tANI lAvanArI zAMti ETY 'AmraphaLa pAkI gayuM che ! enAM DIMTAM DhIlAM paDI gayAM che ! ane havA jorajorathI cAlI rahI che !' A saMketa-samAcAra sAva sAcA hatA. mALavAnI paristhiti AthIya vadhu pravAhI hatI. rAjA bhojanI uMmara thaI hatI ane emAM vaLI jyArathI evA samAcAra AvyA hatA ke, rAjA bhImadeva ane rAjA karNa saMyukta-saMgrAma laIne AvI rahyA che, tyArathI eo hiMmata hArI beThA hatA. A pUrve paNa eka zaratamAM emanI kaphoDI hAra thaI hatI. karNa eka zarata mUkelI ke, yuddha khelyA vinA baLAbaLano nirNaya karavo
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya, to ApaNe baMne eka ja samaye potapotAnA gAmamAM eka maMdira baMdhAvavAnuM zarU karIe. emAM je maMdira paheluM baMdhAI jAya, e maMdiranI pratiSThA-vidhimAM bIjA rAjAe chatra, cAmara Adi rAjacihnono tyAga karIne bhAga levo ane potAno parAjaya kabUla rAkhavo. A zarata rAjA karNa jItI gayA hatA, kAraNa ke sUryodayathI mAMDIne sUryAsta sudhImAM, hajAro mANasone kAme lagADI daIne 50 hAtha UMcuM maMdira baMdhAvavAmAM eo saphaLa thayA hatA, jyAre rAjA bhoja to ATalA samayamAM maMdiranA pAyA paNa purAvI zakyA nahotA. ethI zarata mujaba bhoja rAjAe karNarAja dvArA nirmita maMdiranI pratiSThAmAM rAjacihnone mUkIne hAjarI ApavI anivArya banatI hatI. paNa bhoja rAjAe A zaratane phagAvI dIdhI hatI. AthI paNa karNarAjAnI vijigISAnI Aga vadhu bhabhUkI UThI hatI. emAM vaLI gurjarezvarano sAtha-sahakAra maLI gayo, pachI to pUchavAnuM hoya ja zuM ? saMyukta-senAno dhasamasato e sAgara mAlavAmAM peTho, enI virATatAnA samAcAra guptacaro dvArA sAMbhaLIne ja rAjAbhoje adamya AghAta anubhavyo. eo vicArI rahyA ke, Aja sudhI raLAyelI mArI AbarUnA have zuM lIrelIrA UDI jaze ? AnA karatAM to huM A saMgrAma Avyo, e pUrve mRtyune varyo hota, to vadhu sAruM thAta ! basa, A jAtano AghAta vadhu ghero banato cAlyo ane thoDA ja divasomAM sAcesAca rAjAbhojanuM prANapaMkheruM UDI gayuM. mAlavA para UtaranArI gulAmIne jovAno avasara na Avyo, eno bhojane mana saMtoSa hato,ethI e mota rAjA bhojane khUba ja mIThuM lAgyuM. rAjA bhoja gayA ane eka sUrya AmathamI gayo ! mAlavAnuM patana have nakkI hatuM, baMne senAono sAgara eka dahADo dhasamasato- dhArAmAM peTho, dhArA ane gujarAta vacce ghamasANa yuddha khelAyuM. emAM daMDanAyaka maMtrIzvara vimala 197
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimale atula parAkrama dAkhavyuM. rAjA bhImadeva ane karNa paNa atula baLI hatA. daMDanAyaka vimalane devI aMbikA ane padmAvatIe varadAna rUpe ApelI siMhanAda ane ajeya vyaktitvanI zaktioe A yuddhamAM kharekharo paraco batAvyo, jethI siMha jevI aNanamatA mATe vikhyAta mAlava deza eka dahADo haraNiyuM banIne rAjA bhImadeva ane karNanA pagamAM paDIne jIvananI bhikSA yAcI rahyo. A yuddhamAM caMdrAvatInA rAjA dhaMdhUka paramArane bhojanA pakSamAM bhaLI gayelA joIne, bhImadevanI AkhamAM kharekharuM khunnasa dhasI AvyuM hatuM ane emaNe raNasaMgrAmamAM ja dhaMdhUkane evuM rokaDuM parakhAvyuM hatuM ke, eka vakhata gujarAtane khaMDaNI bharanAro tuM Aje zatrunA pakSe Ubho rahIne mArI sAme paDyo che, paNa yAda rAkhaje ke, caMdrAvatIne have thoDA ja samayamAM gujarAtanI AjJA nIce na lAvuM, to mAruM nAma bhImadeva nahi ! mAlavAmAM yuddha to khelAI gayuM, ane vijaya paNa maLI gayo ! paNa have rAjA karNa 'garaja sarI eTale vaidya verI' nI kapaTa-kaLA ramavA mAMgato hato, vijaya pachIno aDadho bhAga ApavAmAM paNa e hA-nA karavA mAMDyo. bhImadevane lAgyuM ke, lAtathI mAnanAranI sAme vAta karavAthI kaMI ja sAra nahi nIkaLe, ethI daMDanAyaka vimala ane saMdhivigrahika DAmara Adine emaNe AjJA ApI ke, kAM karNane hAjara karo, kAM enI pAsethI aDadho bhAga kabUla karAvo ! daMDanAyaka vimalanI AgevAnI heThaLanI senA mATe karNane keda karavo, e kaMI moTI vAta na hatI ! thoDA ja kalAkomAM kedI tarIke karNane bhImadeva pAse hAjara karAyo ane enI pAsethI aDadho bhAga kabUla karAvAyo. paMcamahAla kheDAmaMDaLa Adi ghaNomoTo pradeza gujarAtane maLyo. (joke A pachI thoDA kALa bAda mAlavAdhipati jayasiMha, uttarAdhikArI udayAditya ane senApati jagadeva Adie gujarAtanA kabajAmAMthI A pradezane choDAvIne punaH mALavAmAM meLavI Abu tIrthoddhAraka 198
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIdho. paNa paMcamahAla kheDAmaMDala Adi pradezo para to gujarAtano ja kabajo rahyo, je Aja sudhI emano ema che. avaMtino vijaya meLavIne ghaNA dIrgha samaya bAda pAchA pharelA bhImadeva jyAre pATaNamAM pravezyA, tyAre prajAno AnaMda haiyAmAM samAto na hato, emAMya vArAMganA bakulAdevIno AnaMda to aMtaranA ovArA toDIne bahAra verAI rahyo hato. bakulAdevI pATaNanI eka prakhyAta vArAMganA hatI. enA dehane varelI rUpa-saMpattinI jema pavitra jIvana jIvavAnI TekanI paNa joDa jaDavI muzkela hatI. e kALamAM vArAMganAo sAtheno vyavahAra be prakArano cAlato : eka baMdhIno ! be, chUTIno ! dravyanA pramANa mujaba je vArAMganA amuka nizcita samaya sudhI koI eka ja premIne pativratA nArInI jema samarpita thaIne rahetI, e "baMdhInI maryAdA pALanArI gaNAtI hovAthI uttama gaNAtI. jyAre chUTI"nI chUTa bhogavanAra vArAMganAne mAthe AvI khAsa koI maryAdA na rahetI, enA vyavahAramAM paisAnI ja pramukhatA rahetI. bakulAdevI "baMdhInI maryAdA pALanArI vArAMganA hovAthI, eka pativratA nArInI samovaDI pratiSThA meLavI cUkI hatI. bhImadevanA kAne A vAta AvI ane emaNe bakulAdevIne savA lAkha rUpiyAnI kaTArI pAThavIne bakulAdevIne ghareNe lIdhI, bakulAdevI paNa bhImadevane icchatI hatI. ethI enA AnaMdano pAra na rahyo. paNa A arasAmAM banyuM evuM ke, acAnaka ja rAjavI bhImadevane "avaMtivijaya'nA saMyukta saMgrAmamAM joDAvuM paDyuM, ethI ghareNe lIdhelI bakulAdevIne eka vAra paNa bhImadeva maLI na zakyA ane yuddhayAtrAmAM UpaDI gayA. bakulAdevInA baMdhI-vratanI pUrI parIkSA karatA rahevA mATe eo potAnA guptacarone Adeza ApatA gayA. maMtrIzvara vimala che 199
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ avaMtI vijayamAM mahinAo pasAra karIne mahArAja bhImadeva jyAre pATaNamAM pravezyA, tyAre bakulAdevI harSa anubhave e sahaja hatuM kAraNa ke eka pativratA nArInI adAno potAno jIvana-vyavahAra A vijaya-yAtrAnA divaso daramiyAna eNe jALavI jANyo hato. guptacaro dvArA A samAcAra maLatAM ja bhImadeva bakulAdevInI AvI niyamaniSThA para khUba ja khuza thayA ane zubha divase emaNe potAnI eka rANI tarIke bakulAdevIne aMtaHpuramAM praveza Apyo. A bakulAdevInI 'vaMzaparaMparA'mAM ja AgaLa jatAM paramArhat zrI kumArapALa bhUpAla thayA, bakulAdevInA putranuM nAma kSemarAja. eno putra devaprasAda. eno putra tribhuvanapALa ane enA trIjA putra kumArapALa bhUpALa ! Ama, bakulAdevI eka mahAna rAjavInA janamamAM paraMparAe nimitta banavAnuM bhAgya dharAvatI hatI. bhImadevanI eka paTarANInuM nAma udayamatI hatuM. enA putranuM nAma karNadeva hatuM, A karNadevano putra bhaviSyamAM jayasiMha siddharAja - tarIke khUba ja itihAsaprasiddha banavA pAmyo. A rIte bhImadevanuM zAsana vi. sa. 1078 thI 1120 sudhI 42 varSa paryaMta cAlyuM. karNadevanI jema bhImadevane eka mULarAja nAmano putra paNa hato, e bhAre dayALu hato, eka vAra anAvRSTinA kAraNe ciMtAtura kheDUto rAjakara kaMI rIte bharI zakaze, e vicArathI vadhu du:khI thatA hatA. badhA kheDUtoe mULarAja pAse jaIne A duHkha jaNAvyuM. enuM dila dravI UThyuM ke, A kevI rAjyavyavasthA ! kheDUtano to badho AdhAra megharAjAnI mahera para ja hoya che. eka bAju maherano abhAva hoya ane bIjI bAju karanI ugharANI karatA rAjyAdhikArIono kALo kera cAlu hoya, A to paDatAne pATu mAravA jevI pravRtti gaNAya ! mULarAja azvano jabaro khelADI hato. eka divasa potAnI azvavidyAthI pitA bhImadevane eNe khuzakhuzAla karI nAkhyA. pachI emaNe varadAna yAcavAnuM jaNAvyuM, tyAre mULarAje kahyuM : atyAre Abu tIrthoddhAraka 200
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApanI pAse mArA A varadAnanI thApaNa bhale rahI. mane jyAre lAgaze ke, mArI mAgaNI pUrI karavA Apa samartha cho, tyAre A thApaNa, A varadAnano huM upayoga karIza ! bhImadevane mULarAja upara bahu ja prema hato. ethI emaNe kahyuM : beTA ! tuM Ama kema bole che ? zuM tArI mAgaNI pUrI karavA atyAre huM samartha nathI, ema tuM mAne che ? tuM atyAre A siMhAsananuM svAmItva icchato hoya, to A icchA pUrI karavA huM samartha chuM, to AthI vaLI vadhIne tArI bIjI kaI moTI icchA che ke, atyAre ene pUrI karavA huM asamartha houM ? mULarAjane vizvAsa baMdhAyo. eNe kahyuM H to pitAjI ! A varase duSkALa che, ethI kheDUtono badho kara mApha karI do ! A ja mArI mAgaNI che. dukALathI dAjhelA kheDUto para karanI ugharANI karavI, A to ghA upara mIThuM bhabharAvavA jevI krUratAnI pravRtti che. ApanA jevA dayALune A zobhe kharuM ! Apa udAra banIne A kara mApha karazo, to AvatA varase vadhu udAra banIne A kheDUto kara bharI jaze ! A satyanI khAtarI karavI hoya, toya eka vAra A akhataro karavAnI mArI vinaMtI che ! rAjAne potAnA putranI AvI paragaju-vRtti para khUba khUba harSa thayo. emaNe 'kara-mAphI'nI jAherAta karI dIdhI.pUrI prajA A mATe mULarAjanAM ovAraNAM laI rahI, paNa A ovAraNAMnA pravAhane ekAeka AMsuonA pUre gherI lIdho. banyuM evuM ke, A prasaMga banyA bAda trIje ja divase mULarAjanuM ekAeka avasAna thayuM ! e varSe AkAzanI AMkhamAMthI to AMsuonI dhAra na nIkaLI, paNa mULarAjanI aNadhArI vidAyathI saMtapta banelI prajAnI AMkhamAMthI evo AMsupravAha vahI rahyo ke, jo ene khetaramAM vALavAmAM Avyo hota, to kadAca AMsu bhInI e dharatI mabalakha pAkathI lacI UThata ! maMtrIzvara vimala 201
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravaiyo mahAsAgara taryA bAda kinAre AvIne saMtoSano zvAsa le, ema bhImadeva saMgrAmanA aneka sAgaro DahoLIne AvyA bAda maLelA vijayanAM motI joI-joIne saMtoSa anubhavI rahyA hatA. zaradanuM AkAza jema nirabhra hovA chatAM ekAda vAdaLI koI vAra e nirabhratAno AchopAtaLo nAza karI de, ema aneka yuddhamAM vijayI banyA bAda gujarAtanuM rAjakIya AkAza nirabhra hovA chatAM paramAra dhaMdhUka sAmenA saMgrAmanI vAdaLI avAranavAra e nirabhratAno bhaMga karatI hatI. avaMtI-vijayanA saMgrAmanI e paLomAM rAjavI bhImadeva jyArathI paramAra dhaMdhUkane bhojanA pakSe jhajhUmato joyo hato, tyArathI ja e dhaMdhUkane dhoLe dahADe tArA dekhADavA , eo caMdrAvatI para caDAI laI javAnA manasUbA racyA karatA hatA. mAtelo sAMDha comAsuM care, pachI enI unmattatAmAM zI ochAza rahe ? dhaMdhUkanI vartamAna sthiti kaMIka AvI hatI. ethI bhImadevanI najara ekamAtra daMDanAyaka vimala para ja TharatI hatI ke, dhaMdhUkane nAthavAnI ekamAtra tAkAta A daMDanAyaka ja dharAve che. daMDanAyaka vimalano nUtana mahela taiyAra thaI cUkyo hato. enA bhavya gRhamaMdiranI pratiSThAvidhi khUba ja ThAThamAThathI UjavAI hatI. emanuM A nUtana nivAsasthaLa pATaNa AvanArA paradezIo mATe jovAlAyaka eka sthApatyanA rUpamAM divase divase vadhu vikhyAta banatuM jatuM hatuM. pATaNamAM jANe sukha-zAMtino sUrya jhagArA mArI rahyo hato. ane daMDanAyaka vimalanI kIrti-kathAo to badhe khUba ja hoMze hoMze bolAtIsaMbhaLAtI hatI. Ama upara uparathI jonArAne to ema ja lAgatuM ke, pATaNamAM zAMtinuM ekachatrI sAmrAjya sthapAI cUkyuM che ! paNa A zAMti pUra UtarI gayA pachI maMda maMda gatie vahetI nadInA vaheNa jevI hatI ke bharatInI pUrva paLomAM tophAnane tANI lAvavAnI tAkAta 202 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekaThI karavA maMda maMda mojAM sAthe laherAtA mahAsAgaranI sohAmaNI sapATI jevI hatI? eno phalAdeza bhAkhavo sahelo na hato, kAraNa ke dAmodara mahetA jevI vyakti-zaktio, tophAnane tANI lAvatI zAMtinI adAno abhinaya AbAda bhajavI rahI hatI. dAmodara mahetAnI najaramAM vimala ja AMkhanA kaNAnI jema khUMcatA hatA. kAraNa ke daMDanAyakanA padane eo zobhAvatA hatA. daMDanAyaka dhAre to siMhAsane beThelA rAjAne rakhaDatA bhikhArI ane rakhaDatA bhikhArIne mahAsAmrAjayano mAlika banAvI zake, evI tAkAta dharAvatA hatA. ethI maMtrI neDhanI emane koI ciMtA nahotI, daMDanAyaka ja emanI IrSAno viSaya hatA. eka dahADo ThIka ThIka sAhasa ekaThuM karIne dAmodara mahetA potAnA sAgarIto sAthe bhImadeva pAse jaI pahoMcyA. khabaraaMtara pUkyA pachI emaNe kapaTanI jALa pAtharatAM kahevA mAMDyuM. mahArAja ! A pATaNanI pratiSThA Aje to evI jAmI che ke bhalabhalAne AnI IrSA thAya ! ane AmAM daMDanAyakano ja phALo che, ene koI ja vIsarI zake ema nathI. vimalanuM nAma AvatAM ja bhImadevanuM moTuM bharAI AvatuM hatuM. ethI emaNe kahyuM ke, bhAI ! AnuM nAma ja puNyAInA prakAza! Dhora cAratA e dahADAnA vimalane joIne koIne kalpanA AvI haze kharI ke, A AvatI kAlano gurjara rASTrano navasarjaka banaze? "mahArAja ! A to bahu AghenI vAta gaNAya paNa vimale hajI thoDA mahinAo pUrve je navuM makAna bAMdhavAnuM zarU karyuM hatuM ane jyAre enA pAyA purAyA hatA, tyAre koIne evI kalpanA paNa AvI zakI haze kharI ke, A sthApatya pATaNanA sthApatyomAM ziramora banI jaze !" mahetAe dhIme dhIme kapaTanI jALa bichAvavA mAMDI. bhImadeva paNa A sthApatya aMge pATaNamAM thatI vAtothI pUrA paricita hatA, ethI maMtrIzvara vimala 20 203
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ emaNe pUchyuM : mahetA ! loko vAto kare che,emAM saccAIno thoDoghaNo paNa aMza to hovo ja joIe ne ? zuM kharekhara e sthApatya ATaluM badhuM adbhuta che ? 'mahArAja ! saccAInA aMzanI to zI vAta karo cho ? e sthApatyanuM je adbhuta nirmANa thayuM che. enuM sAva AchuM-pAtaLuM pratibiMba paNa lokonI vAtomAM jhilAyuM haze ke kema e zaMkA che. ethI pelI kahevatamAM jarA pheraphAra karIne ema kahI zakAya ke, Apa mUA vinA jema svargamAM na javAya, ema jAte paga ghasIne gayA vinA e nirmANanI najAkatatA kharA svarUpamAM kalpI na zakAya ! A bhavananuM nirmANa na thayuM hota, to pATaNamAM AvA zilpavizArado che, eno ApaNane maratA sudhI khyAla paNa na Avata ! AvA nayanaramya e nirmANanI bhavyatA lokonI vAtomAM to jhilAI jhilAIne keTalI jhilAya ! 'zuM vAta karo cho, mahetA ! vimale ATalI badhI zilpakalA tyAM ThAlavI dIdhI che ! to to A sthApatyane jovA javuM joIe. jANyA karatAM joyuM bhaluM ! 'bhImadevanA dilamAM e sthApatyanuM barAbara AkarSaNa pedA thaI gayuM. mahetAe vaLato javAba Apyo H mahArAja ! amAre to e mahela jovA javuM hoya, to hajAra vAra vicAra karavA paDe ! Apa to dhaNInAya dhaNI cho ane daMDanAyaka ApanA to AjJAMkita cAkara che, Apa icchA vyakta karazo, eTale eo rAjIrAjI thaI jaIne potAnI pIThanI pAlakhImAM Apane padharAvIne potAnA e mahelamAM laI jaze. mahArAja ! AvuM kaMI nakkI thAya, to A sevakane sAthe laI javAnI kRpA karajo. jethI amArA jevAnI AMkha paNa dhanya banI jAya ! dAmodara mahetA kapaTanI jALa pAtharIne vidAya thayA, bIje divase bhImadeve sAva sAhijaka bhAva vyakta karavApUrvaka vimalane pUchyuM tame eka daheruM-daherAsara caNAvavAnuM ane eka navuM nivAsasthAna baMdhAvavAnuM Abu tIrthoddhAraka 204
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarU karyuM hatuM, e kAma keTale pahoMcyuM? yuddhanI A badhI yAtrAothI emAM ThIkaThIka vikSepa paDyo haze kema vAruM ? daMDanAyake javAbamAM bALa-sulabha saralatAno Azaro letAM kahyuM : mahArAja ! ApanI kRpAthI A kAma pUrNa thaI cUkyAM che. daherAsaranI pratiSThA paNa thaI gaI che. huM ApanI padharAmaNI karAvavA kyAranoya utsuka chuM, jhUMpaDI jevA amArA e AMgaNamAM padhAravAnuM Apane kaMI sAmethI kahevAya kharuM ? chatAM vinaMtI karuM chuM ke, muja rAMkanI A jhUMpaDImAM padhArazo, to huM dhanya dhanya banI jaIza. rAjA bhImadeve e vinaMtI svIkArI laIne potAnA maMtrImaMDaLa samakSa moM pheravatAM kahyuMH kAle badhA taiyAra thaIne Avajo. barAbara A ja samaye ApaNe saue vimalanuM navuM nirmANa jovA javAnuM che ! maMtrI neDha ane daMDanAyaka vimalanI prasannatAno pAra na rahyo. vAMbha vAMbha UchaLatA sAgara jevA vaibhava vacceya, vimalanA tana-manamAM taravaratI AvI vinamratA joIne bhImadeva potAnI jAtane dhanya gaNI rahyA. pAsA pobAra paDavA badala dAmodara mahetAya prasanna jaNAI rahyA hatA. divasane vItatAM to zI vAra ! bIje divase daMDanAyaka zrI vimala anokhA sAja-zaNagAra ane sAjana mAjana sAthe bhImadevane teDavA samayasara darabAramAM jaI pahoMcyA. pATaNamAM A vAta vAyuvege phelAI gaI hatI, ethI prajAno ghaNo moTo bhAga, bhImadevane satkArIne vimalane tyAM laI javAnI e satkArayAtrAmAM sAmela thayo. e savArI vimalanA mahela AgaLa jaI pahoMcI. AMgaNAmAM ja eka nAnakaDuM chatAM devavimAnanI divyatA yAda karAve, evuM gRhamaMdira najare paDyuM. enA darzanano lAbha laIne pachI sau mahelamAM pravezyA. pravezanI e paLe ja bhImadevane thayuM ke, huM zuM svargamAM to praveza karI rahyo nathI ne ? sau comera najara pheravI rahyA : A bAraNuM svarganuM bAraNuM to nathI ne ? maMtrIzvara vimala 25 205
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenAmAM prANa pUravAno ja bAkI hoya, evI pUtaLIo thAMbhale thAMbhale kaMDArAyelI hatI. koI ThekANe bhoMyataLiyuM evA adbhutapaththarothI jaDavAmAM AvyuM hatuM ke, tyAM thaIne AgaLa vadhanArI vyakti, pANI hovAnA bhramathI eka vAra to aTakI ja jAya athavA kapaDAM UMcAM karIne cAlavAno prayAsa Adare. citrazALAnI dIvAlomAM, upavano, mRgalAMo, sarovaro, sUrya-caMdra ane AvI AvI ramaNIya sRSTithI sabhara kudaratI vAtAvaraNamAM jANe sAkSAt kaMI jinamaMdiro-tIrthonI duniyAe avataraNa karyuM hatuM. caMdaravAomAM jANe AkAza pratibiMbita thatuM hatuM. saMgIta zALAomAMthI phelAto dhvani gAMdharva-sRSTine yAda karAve evo hato. bahAranA bagIcAomAMthI parimala laIne aMdara Avato pavana vAtAvaraNane sugaMdhathI bharI deto hato. bhImadeva sahitanI moTI prajAne sukhapUrvaka samAvatA e mahelanA AMgaNe hAthIo jhUlI rahyA hatA ane azvo cheSArava karI rahyA hatA. bhImadeva mahelanA madhyakhaMDamAM AvIne birAjyA. vimale vinaMtI karI : mahArAja ! bhojaniyA taiyAra che. Apa ahIM padhAryA, cAmaDI,nAka,AMkha,kAnaH A cAra indriyone to potapotAne yogya khorAka maLyo. paNa A badhAmAM mahArANInuM pada bhogavatI jIbhane saMtoSa ApyA vinA to have javAya ja nahi ! mahetA dAmodaranI eka pachI eka dhAraNAo TapoTapa dharAzAyI banI rahI hatI. emanI dhAraNAo to evI evI hatI ke, vimala bhImadevane AmaMtraNa ja nahi Ape, kadAca Apaze toya ATalA badhA moTA pradhAna-parivArane jamADavAmAM e UNo Utaraze ane lokone kaMIka halakuM bolavAno avasara maLaze. rAjAe bhojananuM AmaMtraNa svIkAryuM. batrIsAM pakavAna ane tetrIsAM zAka sAthe pIvAnAM pANI paNa evAM svAdiSTa ane sugaMdhI pIrasAyAM hatAM ke, e pANIthI ja peTa bharavAnuM mana thAya ! rAjA bhojana karIne UbhA thayA, to emane evI anubhUti thaI rahI che, 206 % Abu tIrthoddhAraka
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATalA divasa to huM eMThavADa jevuM ja khAto ane khAbociyAnAM pANI ja pIto hato ! anna-pANImAM paNa Avo amRtasvAda saMcArita thaI zake che, e vAtano to A bhojaniyAM na lIdhA hota, to mane svapnayA khyAla ja na Avata ! samI sAMje rAjA bhImadeva potAnA mahela tarapha pAchA pharyA tyAre eo manomana bolI rahyA hatA ke,vimala jene jhUMpaDI mAne che, e ja sAco mahela che ! ane huM jene mahela gaNuM chuM, e to jhUMpaDIthI vizeSa kaMI nathI ! mArA nagaramAM AvI puNyAI paNa vase che, e zuM mArA mATe gaurava levA jevuM nathI ? AvI anekavidha vicArasRSTi bhImadevanA manamAM lAMbA vakhata sudhI saphara kheDatI ja rahI. bIjA divase bapore lAga joIne dAmodara mahetA rAjabhavanamAM AvyA. rAjA bhImadeve emane satkAra ApIne bolAvyA. kAza ! to kevuM sAruM thAta ke, jo bhImadevanI pAse saMjaya daSTi hota, to tophAnanI tAkAtane tANI lAvatI zAMtine AvakAravAnI jema teo mahetAne AvakAra ApavAthI AghA raheta ! paNa pATaNanI pratiSThA mATe jokhamI bananAra eka vAvAjhoDuM trATakavAnuM ja hoya, tyAM AvA vicArane avakAza ja kyAMthI rahe ! maMtrIzvara vimala 6 207
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA mitra kena dRSTa zrutaM vA 1 'rAjA mitra kaina dRSTa zrutaM vA' saMskRta bhASAnuM A eka subhASita che, Ano artha evo thAya che ke, rAjA mitra hoya, ema koNe joyuM che ane koNe sAMbhaLyuM che ? A subhASitamAM vaparAyelA 'rAjA' zabdathI koI vyaktino artha tAravavA karatAM 'rAjakAraNa'no vyApaka artha tAravavo vadhu yogya che. ethI ema tAravI zakAya ke, rAjakIya khaTapaTanI copATa eka evI ramata che ke, tyAM UMce caDanAranA paga pakaDIne ene pachADanArAonuM haMmezAM prAbalya rahetuM AvyuM che,
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ethI rAjA game tevA guNiyala hoya, toya yogya vyakti para thatI enI kRpA-varSA keTalo samaya cAle e kahI na zakAya, kAraNa ke kAnamAM jhera reDanArAM tattvo enI AsapAsa ghUmatAM ja rahetAM hovAthI enI bhaMbheraNIno bhoga banelA rAjA kyAre Aga varasAvA maMDI paDe, e na kahI zakAya ane tyAre zANAonA moMmAMthI evo bhAva dhvanita thaI jAya ke, rAjA mitra kena daSTa vyuta vA ! bhAI, rAjA sAthenI mitratA akhaMDa rahe, evuM koIe joyuM-sAMbhaLyuM che kharuM? rAjavI bhImadeva joke guNanA bhaMDAra hatA, paNa game tema e rAjA hatA, ane rAjAnI AsapAsa evAM evAM tattvonuM ochA-vattA pramANamAM astitva to hoya ja ke, jeonA hoTha para amRta hoya, paNa haiyAmAM to halAhala ja ghoLAtuM hoya ! dAmodara mahetAnI AgevAnI nIce varSothI rAjakAraNamAM rasa letuM e ToLuM AvuM ja hatuM. jenA moDhAmAM kaMI hoya, manamAM bIju kaMI hoya ane kriyAmAM to vaLI trIjuM ja kaMI dekhAtuM hoya ! dAmodara mahetA vimalano tejovadha karavAnA manasUbA to varSothI ghaDI rahyA hatA, paNa emanI A mahenata jema vadhatI jatI hatI, ema uparathI vimalanA tejamAM vRddhi thatI jatI hatI. chellA upAya tarIke emaNe vimalanA navA mahelamAM rAjAno praveza thAya, evuM pAsuM nAkhyuM ane e pobAra paDyuM. mahelanI samRddhi joIne rAjA vimalanA puNyanI tArIpha karatA pAchA pharyA. Ama, copATa barAbara goThavAI gayA bAda have ja kharA dAva nAkhavAnA hatA ane vimalanA puNyathI rAjI thatA bhImadevanA aMtaramAM IrSAnA aMgArA jalatA mUkavAnA hatA. bhImadeva hajI gaI kAle ja joyelI vimalanI puNyAInA vicAramAM magna hatA, tyAM ja dAmodara mahetAnuM Agamana thayuM.AgatA-svAgatA karavA pUrvaka emane yogya sthAne besADIne pachI rAjA bhImadeve kahyuM : mahetA ! kahevAya che ke Apa mUA vinA svarga na jovAya, paNa kAle to sadehe ja svarganuM saubhAgya jovA maLyuM ! A badala... maMtrIzvara vimala che 209
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mahArAja ! AmAM mAro AbhAra mAnavAno na hoya ! A to meM eka pharaja bajAvI che, ApanA sevaka tarIke rAjyamAM je kaMI banatuM hoya, enAthI vAkepha rAkhavAnuM mAruM kartavya che. mahArAja Ape vimalano mahela barAbara joyo kharo ? dAmodara mahetAno A prazna sAMbhaLIne Azcarya vyakta karatAM bhImadeve kahyuM : mahetA, Ama kema pUcho cho ? meM ja zA mATe, tame badhAe e mahelanA zilpa-sauMdaryanuM dharAI dharAIne darzana karyuM ! ema tame kyA saMdarbhamAM A prazna karo cho, e samajAyA vinA to huM zo javAba vALuM? mahArAja mAro saMdarbha gaMbhIratAno che. e mahelamAM keTalIka cIjonuM darzana gaMbhIratA prere evuM hatuM, e tarapha dhyAna doravA huM bIjI vAra pUchavA mAguM chuM ke, Ape vimalano mahela barAbara joyo kharo ?" mahetA potAno dAva ajamAvavA mAMDyA. bhImadevanA dilamAM gaMbhIratA' zabda kaI kaI AzaMkAo janmAvI dIdhI. emaNe kahyuM : e vakhate najaramAM gauravane sthAna hatuM, ethI gaMbhIratAnI najarane avakAza kyAMthI rahe ! tyAM hAthI hatA, ghoDA hatA, sazastra cokIpahero hato, koTakillAnI surakSA hatI, ane evuM ghaNuMbadhuM hatuM ! AmAM gaMbhIratAthI jovA jevuM vaLI zuM hatuM? A ja mahArAja ! A ja hAthI, ghoDA, cokIpahero, koTakillA A badhI cIjonI ja gaMbhIratAthI noMdha levA jevI nathI zuM? A badhuM to rAjAnA AMgaNe zobhe, prajAnA AMgaNe nahi, vimala daMDanAyaka che, ethI zuM e kaMI prajA-jana maTI jAya che ? ane ene rAjAnA samovaDa banavAno ijAro maLI jAya che? mahelanuM bAMdhakAma, enI racanA , enI majabUtAI ane eno vaibhava jotAM eka evI AzaMkAnI kALI vAdaLI mArA aMtaramAM dhasI Ave che ke, kAla UThIne vimala kadAca...." 210 Abu tIrthoddhAraka
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahetA bolatA bolatA jarA acakAI gayA. ethI rAjAe kahyuM : acakAvAnI koI jarUra nathI mahetA ! je hoya, e vinA saMkoce kahI nAkho ne ? "mahArAja ! bolatAM mAro jIva cAlato nathI ne jIbha UpaDatI nathI ! tAja vinAnA rAjA tarIke to vimala prakhyAta ja che. paNa A mahela joyA pachI mArA aMtaramAM evI eka AzaMkA ghUmarAya che ke, vimalane koI tAjavALo rAjA banAvI de, toya navAI nahi! bhImadevanI AMkho AzaMkAthI UbharAI UThI, emaNe saNasaNato savAla karyo : koI eTale koNa ? zuM pATaNamAM mArI viruddha koI kAvataruM racAI rahyuM che? mahetA! je hoya, e sApha sApha bolI jAva ! dAmodara mahetAe chello dAva nAkhI dIdho : mahArAja ! ApanI viruddha kAvataruM, racavA to vaLI kyuM magataruM, samartha hoya ! paNa vimalane daMDanAyakanA pada rUpe je sattA maLI che, A sattAnA prabhAve emane je lokacAhanA maLI che ane jenA baLe eo A mahela banAvI zakyA che, e jotAM mane to ema cokkasa jaNAya che ke, aMdarakhAne eo "rAjadrohanuM koI nATaka bhajavavAnI taiyArI karatA hovA joIe nahi to vaLI hAthI ghoDA bhegA karavAnI ane cokIpaherAnA bahAne tenA ekaThI karavAnI emane koI jarUra kharI? ane daMDanAyakanA padanI rUe caturaMgI senA to emanI AjJA nIce che ja. rAjyanuM vasUlIkhAtuM paNa vimalanA hAtha nIce che. have Apa ja jarA UMDA UtarIne vicAro ke, pATaNanI gAdI para caDI besatAM vimalane roke evuM kyuM baLa astitva dharAve che? mahetA ! huM samajI gayo ! badhuM barAbara samajI gayo ! have mane khyAla Ave che ke, huM sApane dUdha pAvAnI pravRtti Aja sudhI hasate haiye karI rahyo hato ! tame mane samayasara cetavyo. have jAgyA tyArathI ja savAra ! vimalanI badhI pravRttio pAchaLa rahelI melI murAda have mane hatheLImAM rahelA AmaLAnI jema spaSTa dekhAI Ave che ! eNe maMtrIzvara vimala 35 211
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ meLavelI lokapriyatA ja mArI sAmenA saMgrAmanuM vinAzaka baLa haze, mArI A sajjaDa samajaNane have koI pheravI zakaze nahi !' rAjAnI AMkhamAM aMgArA jevI lAlAza labakArA mArI rahI. dAmodara mahetAnI sogaThIe barAbara nizAna vIMdhyuM hatuM. ethI emanA aMtaramAM AnaMda samAto na hato. chatAM e AnaMdane gaMbhIratAnA paDadA pAchaLa chupAvIne emaNe kahyuM : maharAja ! ApanI buddhi-kuzaLatA to bejoDa che. ethI utAvaLe AMbA pakavavAnI adhIratAnA aMzane paNa AdhIna thayA vinA Apa vimalano kAMTo kADhI nAkhazo, emAM mane jarAya zaMkA nathI. chatAM jarUra paDe, tyAre A sevakane jarUra sevA-kArya cIMdhajo ! A pachI rAjA-mahetA vacce khUba ja lAMbI eka maMtraNA cAlI. emAM vimalano tejovadha thaI zake evA aneka vyUho nakkI thayA. temaja kayA kramathI e vyUho apanAvavA, e paNa nakkI thayuM. chUTA paDatI vakhate baMnenA moMmAMthI eka ja sarakhA zabdo nIkaLyA : rAjA mitra kena duSTa zrutaM vA ! evA arthamAM A uccAra thato hato ke, jo mitra mAnIne vimala AvI drohabharI rAjaramata ramI levA mAMgato hoya, to e kALaje lakhI le ke, rAjA vaLI koI di' mitra tarIke TakI rahyAnuM sAMbhaLyuM ke joyuM che kharuM ? vidAya thatA dAmodara mahetAe bhImadevane bIjI paNa eka vAta jaNAvI ke, mahArAja ! sAMbhaLavA mujaba vimala Apane namavAmAM paNa rAjI nathI. eTale eNe eka vIMTI banAvI che, jemAM enA bhagavAnanI pratikRti hoya ! jethI Apane namato dekhAto vimala kharI rIte to vIMTImAM rahelA potAnA bhagavAnane ja name che ! ApanA prabhAve e ATalo AgaLa Avyo. paNa Apane namavAmAM ya e nAnama samaje che! mahArAja ! AvuM AvuM vimalacaritra to anaMta che ! koNa eno taMta pakaDI zake ne koNa eno aMta ANI zake ? 212 Abu tIrthodvAraka
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImadevanI najaramAM vadhu krodha UbharAyo, emaNe bIjA ja divasathI "tejovadhanuM e nATaka zarU karavAno nirNaya laI lIdho. dRSTi pharI jatAM sohAmaNI sRSTi paNa bhImadevane have bihAmaNI bhAsatI hatI. emane thatuM hatuM ke, vimalano mahela mArA mATe jela to sAbita nahi thAya ne? bIjA divase rAjasabhA bharAI. rojanI jema daMDanAyaka vimalanuM Agamana thayuM. bhImadevanI caraNaraja laIne jyAM teo potAnA Asana para besavA mAMDyA, tyAM ja pazuzALAno rakSaka ekI zvAse doDato doDato Avyo. enA moM para bhayaMkara bhayanA bhaNakArA hatA, tharathara kaMpatA eNe pokAra pADyo : mahArAja gajaba thayo che,pazuzALAmAMthI pAMjaruM kholI nAkhIne vAgha chUTo thayo che. jo ene pharI pAMjare nahi pUravAmAM Ave, to pATaNamAMthI loko UbhI pUchaDIe bhAgaMbhAga karavA mAMDaze. mATe koI paNa upAye vAgha pAMjarAmAM pAcho purAya, evAM pagalAM bharavA vinaMtI che ! hajI to e pazuzALAnA medAnamAM ja phare che, paNa jo e nagaramAM pharavA mAMDaze, to gajaba thaI jaze, gajaba ! bhImadeve bhayabhIta banavAno AbhAsa vyakta karatAM kahyuM : mArI A sabhAmAM to "siMhanAda dharAvatA narasihonuM astitva che. emanA mATe to vipharelA A vAghane pAMjarAmAM pUravo, e kUtarAne kabajAmAM levA jevI ramata-vAta che. bolo, A vAghane vaza karavAnuM bIDuM koNa jhaDape che? bhImadeve cotarapha prazna bharI najara pheravIne aMte e najarane daMDanAyaka vimala para sthira karI. ethI daMDanAyaka tarata ja UbhA thayA. emaNe kahyuM : ApanI AjJA hoya, to A bIDuM huM uThAvuM! rAjAe kahyuM : vimala ! karo kesariyA ! A vAgha jo pAMjarAmAM nahi purAya, to pAMjarAmAM purAvAno ApaNo vAro Avaze. tamArA jevA vIra hAjara hoya, tyAM pATaNane zI ciMtA hoya ! maMtrIzvara vimala 35 213
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazuzALAnA pAMjarAmAMthI chUTo thayelo e vAgha kharekhara vikarALa hato. enI AMkhamAM aMgArA jevo tApa hato. enA hAtha paganA paMjAmAM bhalabhalAne sakaMjAmAM phasAvI daine pachI khatama karI nAkhavAnI kAtila krUratA hatI. enA sAdamAM evI bhayaMkaratA hatI ke, baLiyAnA hAthamAMthIya zastra paDI jAya ! daMDanAyaka vimala to jarAya gabharAyA vinA pazuzALAmAM jaI pahoMcyo, ane eka siMhanAda karIne bakarInA kAna jhAlatA hoya, evI adAthI vAghane vaza karIne emaNe evI lAlaghUma AMkhathI vAghanI sAme joyuM ke, ghaDI pahelAM potAnI trADathI dIvAlone dhrujAvato e vAgha garIba gAya jevo banIne Ubho rahI gayo. daMDanAyaka ene dorIne pAMjarAmAM laI gayA ane ene pAMjarAmAM pUrI daIne jyAM emaNe pAMjarAnuM bAraNuM baMdha karyuM, tyAM to 'daMDanAyaka vimala'nA jayanAdathI AkhuM pATaNa gAjI UThyuM. enA paDaghA cheka rAjasabhAmAM paDyA ane rAjA temaja mahetA manomana AghAta anubhavI rahyA. AkhI sabhA vimalanI A vIratAne vadhAvavA bahAra dhasI gaI ane thoDI ja paLomAM vimalano jayajayakAra jagavatuM e moTuM ToLuM rAjasabhAmAM vimalanI AgevAnI heThaLa pravezyuM. prajA taraphatI verAtI e prasannatAmAM rAjA bhImadevane paNa hAtha laMbAvavo paDyo. emaNe lukhkhA zabdomAM vimalane vadhAvI letAM kahyuM : raMga rAkhyo, vimala ! tame to kharekharo raMga rAkhyo ! be cAra divasa sudhI pATaNamAM ghare ghare, jane jane vimalanI A vIratAnAM gIta ja gavAtAM rahyAM. tyAM vaLI eka navo ja paDakAra vimalanI sAme AvI Ubho. eka malla bahAragAmathI Avyo hato, paththaranA pUtaLA sAthe ene kustI karavAnuM soMpyuM hoya, to e pUtaLAnA paNa paLavAramAM cUrecUrA karI nAkhavAnI pracaMDa tAkAta dharAvatA e malle bhImadevanI bharI-sabhAmAM potAnI bAMyo caDAvIne hAkala karI : rAjA bhImadeva ! kAM jayapatra lakhIne pATaNa hAra svIkArI le, kAM mAro Abu tIrthoddhAraka 214
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDakAra jhIlI laIne pATaNa mane jItI le, to huM jANuM ke, DhIlI DhIlI khIcaDIno khAnAra gujarAtI jema bajArono bAdazAha che, ema kustIbAjImAM paNa e kuzaLa ane sabaLa che ! mahArAja bhImadeve jaNAvyuM : A pATaNanA vaNikone tame oLakhatA nathI, mATe ja hAthe karIne hAravA ahIM AvyA cho. bolo, tame kaho ene tamArI sAme laDAvuM ane emAM jo tame jItI jAva, to tamArA pratispardhInI hArano svIkAra mAre karavAno ! bolo, tame kaho ene laDavAno Adeza ApuM ? A gujarAta che ane emAMya vaLI A to parAkramIonuM pATaNa che ! mallu Azcaryano bhAva vyakta karIne kahyuM H mahArAja ! vIrothI hakaDeThaTha bharelI A sabhA hovA chatAM vIra tarIke to huM eka daMDanAyaka zrI vimalane ja nAmathI oLakhuM chuM. ethI emanI sAthe kustImAM UtaravAnA mArA oratA che. jItavo to vIrane jItavo, kAyarane jItIne sasto vijaya meLavavAmAM huM mAnato nathI. mATe jo mArI pasaMdagI Apane pramANa hoya, to to A daMDanAyakane ja daMDa pIlavA Apa Adeza Apo ! rAjA bhImadeve daMDanAyaka vimala sAme najara karI. eo tarata ja UbhA thayA, bhImadevanA caraNano sparza karatAM emaNe kahyuM ke, ApanI kRpA che, eTale pATaNanI pratiSThAne ane gujarAtanA gauravane UnI AMca paNa nahi Ave evo vizvAsa che ! je mallanI kasAyelI ane ethI bihAmaNI lAgatI kAyA joIne ja bIjAnA hAMjA gagaDI jAya, e mallanI sAme bAMyo caDAvIne vimale jhaMpalAvyuM. AkhI sabhAno jIva paDIke baMdhAI gayo, saunA jIva tALave coMTI gayA. sabhA phATI AMkhe ane bhayabhIta aMtare e mallayuddhane nihALI rahI. e malla aMga-pratyaMgonA marmabhedI je prahAro karato hato, e joIne to sabhA evo sisakAro ja nAkhI gaI ke, AnAthI to samazeranA prahAra paNa sArA ! AkAzamAM UDatA pataMganI jema Ama maMtrIzvara vimala 215
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema DhaLato vijaya aMte daMDanAyaka vimala tarapha vadhu pramANamAM namyo ane malle daMDanAyakanA caraNa cUmatAM hAra svIkArI. AkhI sabhA daMDanAyaka vimalano jayajayakAra jagavI rahI. aMdarathI bhoMThA paDI gayelA bhImadeve vimalanI pITha thAbaDI, paNa emAM sagI mA jevo sneha nahi, oramAna mA jevo prahAra hoya, ema vimalane lAgyuM : chellA baMne vijayamAM prajA taraphathI jema pracaMDasanmAna sAMpaDyuM hatuM. ema rAjA taraphathI sAMpaDelo satkAra lukhkho hoya, evI anubhUti thatAM vimalanuM mana jarA becena banyuM. bhAre pagale eo ghare gayA. vIramati AgaLa haiyAnI AzaMkA emaNe rajU karI. vIramatinuM cakora haiyuM rAjA bhImadevanI melI murAda kaMIka pArakhI cUkyuM hatuM. ethI emaNe kahyuM : bhImadeva sAme caDhIne ApaNA ghare AvyA. emanI sAthe dAmodara mahetA jevI vyaktio joDAI, tyArathI ja dALamAM kaMIka kALuM hovAnI AzaMkA sevatuM mAruM mana, A be banAvonI vigata sAMbhaLatAM vadhu sAzaMka bane che, kharekhara pelI vANI "rAjA mitra kena daSTa vyuta vA" sAcI paDavAnI pUrvabhUmikA racAtI hoya ema lAge che. mATe ApaNe have sAvadha banI jaIe, jethI game te paLe pATaNanA parityAganuM pharamAna chUTe, to kAcI paLanoya vilaMba karyA vinA ApaNe e pharamAnane amalI banAvI zakIe ! daMDanAyaka vimale kahyuM : mAtAjI ! huM to e traNe daivI zaktione avAranavAra evI prArthanA karato rahuM chuM ke, AbunA tIrthoddhAranI bhUmikA daDha bane, evuM vAtAvaraNa jaladI sarjAya, e mATe ApanI kRpA sakriya bane ! viramatie bhAvine bhALatI potAnI anubhavI dRSTinuM darzana karAvatAM kahyuM ke, mane ema cokkasa lAge che ke, pATaNa choDavuM paDaze, toya neDhanI sevAne jAkAro ApavA bhImadeva taiyAra nahi thAya, kAraNa ke dAmodara mahetAnI karaDI najara mAtra vimala para ja katarAtI rahI che. 216 9 Abu tIrthoddhAraka
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ e ja divase mAtA viramatinI samakSa AkhuM ghara bheguM thayuM. jarUrI vicAraNAo thaI. daMDanAyaka vimalane khAtarI thaI gaI ke, pATaNa choDavAno vakhata Avaze, to zrIdevI paNa potAnI jema ja prasannapagale pATaNa choDI zakaze ! vaLI thoDA divaso vItyA. e baMne dAva niSphaLa gayA bAda rAjA bhImadeva ane dAmodara mahetA have hAryo jugArInI adAthI bamaNuM ramI levAnI bAjI goThavI cUkyA hatA. e mujaba eka divasa bharI rAjayasabhAmAM vimala jyAre namaskAra karIne caraNaraja levA namyA, tyAre bhImadeve ekAeka moM pheravI lIdhuM ane paga kheMcI lIdhA. AthI vajaghAta jevI vedanA anubhavatA daMDanAyaka vimala gaLagaLA banI gayA. emaNe hAtha joDIne pUchyuM : mahArAja ! jaLamAMthI jvALA nIkaLe, caMdra cinagArIo vere, mahAsAgara maryAdA lope ke sUrya aMdhakAranI varSA kare, toya je Azcarya ke AghAta na anubhavAya, e Aje ApanI aprasannatA joIne huM anubhavI rahyo chuM. mAro kaMI vAMka, mAro kaMI guno !" bhImadeve kahyuM: daMDanAyaka ! mArI anubhUti paNa tamArA jevI che ! jaLamAMthI javALAo bhabhUkI UThata, caMdramAMthI cinagArIo jhIMkAta, mahAsAgara mAjhA mUkI deta ke sUryamAMthI aMdhakAra verAvA mAMData, toya meM je Azcarya ke AghAtanI anubhUti na karI hota, e rAjanA copaDethI tamArA bApa-dAdAnA nAme nIkaLatA lAkhonA leNAno lekha vAMcIne meM anubhavI che ! bhImadevanA moDhAmAMthI A zabdo nahotA nIkaLyA, paNa jANe saNasaNatAM dhAradAra bANa nIkaLyAM hatAM ane e bANa vimalanA marmabhAgamAM jhaMjhAvAtI-jhaDape khUMpI gayAM hatAM. vimalanI AMkha AgaLa chellA divasomAM banelI ghaTanAo pAchaLanA badairAdAo nagnasvarUpe UpasI AvyA. thoDI kSaNo mATe to eo avAka banI gayA. emane thayuM ke, e vAgha ane e malla sAmenA saMgrAmamAM huM khapI gayo maMtrIzvara vimala 20 217
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ hota, to 'leNadAra' tarIke Ama apamAnita thavAno Avo vakhata to na Avata ! kALajAmAM Ubho cIro pADe, evo A ghA hato. chatAM vimale dhIra banIne pUchyuM : mahArAja ! leNAnI saccAI tyAre ja sAbita thAya ke, jo baMnenA copaDA emAM sAkha bhare ! amArA bApa-dAdAnA copaDAmAM rAjanA nAme kANI koDInuM paNa leNuM lakhAyeluM nathI. chatAM rAjanA copaDe nIkaLatA lAkhkhonA leNAnI Apa vAta karo cho, to mAre amArA e badhA copaDA pharI eka vAra jhINI najare tapAsI jovA paDaze. amArA bApa-dAdAnA nAme koI leNuM noMdhAyeluM rahI gayuM hoya, e asaMbhavita jaNAya che. AvuM kaMI hota to e kyAranuMya bharapAI thaI gayuM hota ! khUba ja namratA chatAM makkamatA sAthe vimale potAnI vAta rajU karI. bhImadeve ekadama gusse thaIne javAba vALatAM kahyuM : to zuM tamAro copaDo zAhukArano ane amAro copaDo corano ! evuM na bane ke, koIvAra lakhavAnuM rahI paNa gayuM hoya ! mahArAja ! AmAM zAhukAra-corano savAla ja kyAM che ! hajI nAnakaDI koI rakama lakhavI rahI jAya, e asaMbhavita nathI. paNa Apa to lAkhkhonuM leNuM jaNAvo cho, e kaI rIte copaDe noMdhavuM bhUlI javAya ? zuM huM eTaluM jANavAno adhikArI kharo ke, rAjyanuM A leNuM kayA viSayanuM che ? bhImadeve kahyuM : jarUra, daMDanAyaka ! jarUra, vanarAja cAvaDAnA samayathI sabaLa maMtrIvaMzano pAyo nAkhanAra tamArA pUrvaja zrI nInA zreSThInA putra lahire vanarAja pachInA be-traNa rAjavIonA rAjyakALa sudhI maMtrI tarIke adbhuta sevAo ApI hatI. emaNe paradezathI lAkheNA ghoDA kharIdyA hatA, paNa enuM 'dANa' emaNe cUkavyuM nahotuM, A dANanI rakamano vyAja sAthe Aja sudhIno hisAba-kitAba amArA munImo mAMDI rahyA che. paNa saMbhAvanA pramANe leNAnI e rakama lAkhonA AMkaDAne to vaTAvI ja jaze. thoDA kalAkamAM ja A badho Abu tIrthoddhAraka 218
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ hisAba taiyAra thaI jaze. tamArA jevA sapUtonA pratApI pUrvajonAM nAma rAjayanA copaDe "leNadAra' tarIke lAla akSare noMdhAyelAM rahe, e mAre mATe to AghAtano viSaya che. A AghAtane tame aprasannatAnuM nAma Apo, to tamArA moDhe lagAma lagAvanAra koI ja nathI ! paNa mArI aprasannatAnuM kharuM kAraNa to eka A ja che ! daMDanAyaka vimala savinaya UbhA thaI gayA. emaNe aMtaranA avAjane aNanama rIte rajU karatAM kahyuM : mahArAja bhImadeva ! mane Azcarya thAya che ke, vanarAja cAvaDAnA samayathI A leNuM copaDe noMdhAyeluM hoya, to zuM vacamAMnA koI rAjAe AnI ugharANI nahi karI hoya ane AvI ugharANI thaI hota, to zuM leNadAra'nA kalaMka sAthe ja amArA e vaDavAoe vidAya lIdhI hoya, ema Apa mAnI zakazo ? amArA copaDAmAM AvuM leNuM zodhavA huM prayAsa karIza, ApanA copaDAmAMthI vyAja sAthe leNAno hisAba nIkaLato hoya, e mane jovA to mokalajo ! mahArAja, aMtaranA avAjane rajU karatA kadAca kaMI avinaya jevuM lAgyuM hoya, to kSamA cAhuM chuM, A bALakane eka pitA tarIke Apa kSamA Apazo ja evo vizvAsa che ! daMDanAyaka vimala potAnI vAta rajU karIne bharasabhAmAM UbhA thayA, temaja vIra ane dhIrane chAje evAM pagalAM uThAvatA teo potAnA ghara tarapha Age baDhyA. sabhAmAM sannATo ane gaMbhIratA chavAI gaI, bhImadeve nahotuM dhAryuM ke, potAno A dAva, Avo gaMbhIra vaLAMka leze ane prajAnuM mAnasa AvuM saMkSubdha banI jaze ! AkhA nagaramAM sau koI chUTathI bolI rahyuM ke, rAjAo kAcA kAnanA hoya che, enI AthI vadhu spaSTa pratIti to koNa karAvI zake? A leNAnI vAta cokkasa upajAvI kADhelI eka banAvaTa ja hovI joIe, jeno irAdo daMDanAyaka vimalanA tejovadha karavA sivAya bIjo koI ja na hoI zake ! maMtrIzvara vimala 219
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ A banAva AkhA pATaNamAM core-core, carcAvA mAMDyA. koInI kAnabhaMbheraNInA bhoga banelA bhImadevanI utAvaLI vRtti ane AvA vikaTa -saMyogomAMya dhIratA, vIratA ane vivekane vaLagI rahenArA daMDanAyaka vimalanI zAMta-vRtti, A baMnene sau potapotAnI dRSTi mujaba mUlavI rahyA, paNa e badhAM mUlyAMkanono saravALo jANe vimalane vakhANavAmAM ane bhImadevane bhAMDavAmAM ja samApta thato hato. samagra pATaNamAM jeo anubhavI, zANA ane rAjakIya raMgonA rahasya jJAtA hatA, e badhAno A ghaTanA aMgeno abhiprAya e ja hato ke, rAjA mitraM kaina dRSTa zrutaM vA ! rAjAnI mitratA vaLI ciraMjIva banI hoya, evuM koIe joyuM-sAMbhaLyuM che kharuM ? 220 Abu tIrthoddhAraka
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgya bhAgyuM ke saubhAgya jAgyuM ! . IFESS dhIra zabdamAM paNa parAkramanI pratibhAnuM evuM pratinidhitva jhilAyuM che ke, enuM mAthuM uDAvI devAmAM Ave, toya e zabda potAnuM vIratva choDato nathI. mATe ja saMskRtanuM eka subhASita enAM gAna gAya che ke, "dhIrasyApi ziracchede vIratve naiva muMcati" dhIrA zabdano ziraccheda thAya, toya e vIrapaNuM to choDato ja nathI ! jo mAtra "dhIra' zabdane AvuM sAmarthya varyuM hoya, to pachI dhIratAnI sAkSAt mUrti samI vyaktinuM sAmarthya to koNa varNavI zake ? daMDanAyaka vimala dhIratA ane vIratAnI ja jANe sadehAvasthA hatI. ethI bhImadeva samakSa aMtaranI
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ sApha sApha vAta rajU karIne ghare AvyA bAda emaNe A banAvanI gaMbhIratAne haLavI karavA parivArane kahyuM ke, Abuno tIrthoddhAra ApaNane kyAranIya hAkala daI rahyo hato. paNa hAkalane jhIlI laIne, Abu bhaNI prayANa AdaravAnI paLa have pAkI gaI lAge che. AnI vadhAmaNI ApatAM mArA haiyAno harSa samAto nathI ! daMDanAyaka vimalanI samakSa bhAtabhAtanA prazno guMjI UThyA. emaNe AjanA banAvane khUba ja haLavA zabdomAM rajU karIne aMte kahyuM : vaDIla baMdhu neDha para rAjAnI hajI amInajara che. ethI A mahelamAM eo bhale majA kare, ApaNe sau AbunI godamAM majA mANIzuM ane AbunAM zikharo para dharmanI dhajA caDAvavAnI saMkalpa-sRSTine satkAratA tIrthoddhAranA puNyanI kamANI karavA maMDI paDIzuM. viramati sAthe vimale maMtraNA karI ne banatI jhaDape pATaNano tyAga karavAno nirNaya levAyo, pATaNa choDIne kaI dizAmAM pagaluM uThAvavuM, eno vicAra bhAvi para choDIne sau nizcita banyA. daMDanAyaka zrI vimalane to copaDA tapAsavAnA mithyA-prayAsamAM samaya gumAvavAnI koI AvazyakatA ja nahotI ! enA aMtaramAM daDha nirNaya jAgI cUkyo hato ke, A badhI to mane pATaNa choDAvavA mATenI eka mAyAjALa che ! e ja sAMje bhImadeva taraphathI AvelA dUte vimalanA hAthamAM eka patra mUkyo. emAM leNAnI vigatavAra noMdha ApatAM lakhavAmAM AvyuM hatuM ke "daMDanAyaka vimala ! tamArA dAdA lahiranA samayamAM emaNe ghoDA kharIdelA. enuM dANa cUkavavAnuM bAkI rahI gayuM hoI, dANanI e rakama Aja sudhInA vyAja sAthe chappana kroDa TAMka thAya che. mATe kAM to A rakama cUkavavI, kAM to khAtuM pADI ApavuM !" - daMDanAyake e rAjadUtane kahyuM : mahArAja bhImadevane savinaya jaNAvaje ke, A patrano javAba ApavA vimala pote eka be divasamAM AvI jaze. dUta ravAnA thaI gayo. thoDA kalAkomAM to rAjasabhAmAM 222 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ banelA A banAva aMge samagra pATaNamAM khaLabhaLATa macI gayo. nagarazeTha zrIdatta, senApati saMgrAmasiMha Adi keTa-keTalA AgevAno daMDanAyaka vimalane maLavA AvI gayA, paNa eo to gauravabhera pATaNano parityAga karavAnA nirNayamAM makkama hatA. emanuM kahevuM hatuM ke, tamArI dRSTie kadAca mAruM bhAgya bhAMgyuM haze, paNa mArI dRSTie to mAruM saubhAgya jAgyuM che. jethI have mAruM ciraSTa eka svapna sAkAra thaze. eka bAju vimalano A nakkara nirNaya hato, to bIjI bAju dAmodara mahetAnI vAtomAM AvI jaIne rAjA bhImadeva je bhrAMtine pakaDI beThA hatA, ene pakaDI rAkhavAnI jIda choDe ema na hatA. ethI pATaNanI prajA nisAso nAkhatAM bolI rahI ke, zuM Ama nIce paTakAvA mATe ja pATaNe ATalI badhI pragati-siddhi hAMsala karI haze? ghaNI ghaNI vATAghATo thaI. pATaNanI prajAno vimale saMpAdana karelo prema pramANAtIta hovAnI pratIti thatAM ja bhImadeve manomana eka kaMIka vicitra jaNAya evo nirNaya laI lIdho. dAmodara mahetA paNa A banAve je vaLAMka lIdhA hatA, ethI Azcaryacakita hatA. A banAvane traNa divasa vItI gayA, cothA divasanI prabhAte daMDanAyaka vimalanA mahelanuM AMgaNuM mAnava-maherAmaNathI UbharAI UThyuM. zubha ghaDI-paLe hAthInA hodde caDIne daMDanAyake pATaNa-parityAganuM prasthAna AdaryuM. pATaNanA pramukha rAjamArgo para thaIne e prasthAna-yAtrA rAjabhavana tarapha AgaLa vadhI rahI. dAmodara mahetAnA mANaso manomana gabharAI UThyA ke, A virATa mAnava-maherAmaNa bhImadevane uThADI mUkIne, siMhAsana para vimalane to besADI nahi de ne ? rAjabhavananuM dvAra AvatAM ja daMDanAyaka vimala nIce UtarI gayA ane aMdara jaIne sIdhA ja bhImadevanA caraNa jhAlIne bolyA ke, mahArAja ! pATaNa sAthenAM annajaLa pUrAM thayAM, bolyuMcAlyuM mApha karajo, gurjara rASTranA saMskArotthAnanI yAtrAmAM joDAvA maMtrIzvara vimala 20 223
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArA thoDIghaNI paNa sevAno lAbha maLI zakyo, e badala Apano upakAra jIvanabhara nahi bhulAya, velAne caDavAya vADa joIe che, Apano AdhAra na maLyo hota to A sevA zakya ja nahotI ! A zabdo ja evA hatA ke, paththaranI kaThoratAya mAkhaNamAM palaTAI jAya. bhImadevanI AMkhamAMya jhaLajhaLiyAM AvI gayAM. emaNe kahyuM : daMDanAyaka ! pATaNane tamArI hajI ghaNI sevAnI jarUra che. Ama A kyAMnuM prasthAna AdaryuM? - daMDanAyaka vimale kahyuM ke sevA ApavA maMtrI neDha ahIM rokAvAnA ja che. chappana kroDa TAMkanuM leNuM cUkavavAnI zakti-bhakti prApta thaze ane tyAre paNa leNAdeNI haze, to pharI pATaNa avAze. chatAM mArA jogI koI paNa kAmasevA hoya, to niHsaMkoca pharamAvatA rahevA vinaMtI ! ApanI sAtheno ane gujarAta sAtheno mAro saMbaMdha to evo gADha che ke, ene koI hathiyAra ke hathoDA nahi ja toDI zake ! paraMtu Avo ekalo saMbaMdha ja sevAnuM A kartavya adA karavA kAje pUrato nathI hoto, AmAM bIjI sahAya paNa apekSita hoya che. e sahAyaka tattvanA sathavArA vinA sevAnuM kartavya adA karavAno prayAsa koInA aMtarane AgathI lapeTavAmAM ja nimitta banato hoya, to aparokSa sevAnA mArge paNa ApanI kRpAthI AgaLa vadhI zakIza, evo vizvAsa che ! mATe koIpaNa sevA-kArya hoya, to pharamAvatA rahevA vinaMtI. bhImadevanA aMtaramAMthI evo avAja UThato hato ke, AvI vaphAdArIne vaLI cheha devAto haze? pATaNanI pratiSThA ane gujarAtanuM gaurava jo vadhAravuM hoya, to ADA paDI jaIneya vimalane rokI lo ! paNa e ja aMtaranA eka khUNe bharAyeluM bhramaNAnuM peluM bhUta rADa pADIne kahetuM hatuM ke, A paLe jo vimala rokAI gayo, to to pachI khela khalAsa-khatama thaI jaze ! to AvatI kAlano rAjA e ja haze ! bhramaNAnA A bhUtanI pakkaDamAM bhIMsAyelA bhImadeve chellA divasomAM manomana lIdhelA eka vicitra nirNayane vAcA ApatAM kahyuM : 224 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimala ! avaMtinI e vijaya-yAtrAnI paLomAM bhojanA pakSe UbhA rahIne laData ApatA paramAra dhaMdhUkanI vidrohI vRtti hajI huM bhUlI zakato nathI. jo tame caMdrAvatI para caDAI laI jAva, to mAlavAnA e medAnamAM meM karelI pratijJA pUrNa thAya ! A vijaya meLavIne tame gujarAtanI samRddhimAM vadhAro karI Apo, to enI sAme A leNAnI cukavaNInuM koI ja mahattva ke mUlya nathI ! AbunA tIrthoddhAranA svapnane sAkAra banAvavA kAje A vAta vadhAvI levA jevI hatI. kAraNa ke caMdrAvatI AbunI taLeTImAM vaselI eka bhavyanagarI hatI ane pATaNanA pAdare pahoMcIne prasthAnanuM pagaluM kaI dizAmAM uThAvavuM A prazna hajI Ubho ja hato ! ethI thoDIka ja paLomAM badho vicAra karI laIne daMDanAyaka vimale bhImadevanA caraNanI raja mAthe caDAvatAM kahyuM : mahArAja ! ApanI A AjJA mArA mATe zirodhArya che ! jo thoDo vadhu anugraha karIne Apa mane caMdrAvatImAM ja rahevAnI anujJA Apo, to Abuno tIrthoddhAra karavAnuM mAruM svapna paNa saphaLa banI zake ! caMdrAvatI para have ApanI ja ANa sthApita thaI cUkI, ema ja samajI levA vinaMtI ! bhImadeve daMDanAyaka vimalanI e vinaMtI svIkArI laIne, emane caMdrAvatImAM rahevAnI anujJA ApI. baMne ekabIjAne bheTIne chUTA paDyA. daMDanAyaka vimalanA dilamAM to krodhanI evI koI amITa rekhA aMkAyelI hatI ja nahi ! bhramaNAmAM bharAI beThelA pelA bhUtanI bhabhUtinI asara joke hajI akabaMdha ja hatI, paNa bhImadevanA e krodhane kaMIka kUNo pADavAmAM A vArtAlApa ane A AzleSa avazya saphaLa thayo. bhImadevane bheTIne daMDanAyaka vimala bahAra AvyA, tyAre to tyAM moTo mAnava-meLo jAmI gayo hato. e meLAno ThIkaThIka moTo bhAga mAtra vaLAvavA ja nahi, paNa daMDanAyakanI sAthe ja pATaNano parityAga karavAnI pravRttimAM sAmela thavAnA nizcaya sAthe badhI taiyArI karIne Avyo hato. maMtrIzvara vimala 20 225
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prasthAna-yAtrA AgaLa vadhI. pATaNanA rAjamArgo AMsunA chaMTakAvathI bhInA bhInA thaI gayA. pATaNa Aje jANe grISma ane varSAnA Rtu-saMgama jevI vicitra lAgaNI anubhavI rahyuM hatuM, daMDanAyakano pATaNa-parityAga saunA aMtaramAM grISma jevo tApa pedA karato hato, to saunI AMkhamAM e parityAga varSA jevI AMsudhAra paNa vahAvI rahyo hato. pATaNanA pAdarane vaTAvIne e prasthAna-yAtrA caMdrAvatInI dizA tarapha AgaLa vadhI rahI, tyAre saune thayuM ke, pATaNa zuM khAlIkhama thaI jaze ! A bhayanA bhaNakArA sAva asthAne na hatA, kAraNa ke zeThazAhukAro, zAha sodAgaro ane zrAvaka-zrAvikAono eka moTo samudAya paNa pATaNano tyAga karIne caMdrAvatI tarapha prasthAna karI rahyo hato. daMDanAyakanI vidAyathI pATaNamAM zokanuM je sAmrAjya phelAyuM, e joIne bhImadevane e ja samajAtuM nahotuM ke, AnaMda mAnavo ke AMsu sAravAM ! vimalanI vidAyathI jANe sau potAnA haiyAne hAravihoNuM, AMkhane kIkIvihoNuM ane dehane prANavihoNuM gaNIne jIvanane eka bhAranI jema veMDhArI rahyA. Ama, samagra pATaNa jyAre akathya vedanAnA bhAra nIce kaNasI rahyuM hatuM, tyAre dAmodara mahetAnI ToLakI hasIhasIne tALI pADIne potAnA mananI murAdonI saphaLatA aMge harSa abhivyakta karI rahI hatI. vimalane vidAya apAvIne emaNe zuM meLavyuM hatuM eno koI hisAba emanI pAse nahoto ! paNa AthI pATaNe je gumAvyuM hatuM, enuM gaNita mAMDavuM, e to AMkaDA ane akSaro mATe gajA bahAranI vAta hatI ! TUMkamAM vimalanI vidAyathI pATaNe eka amUlya khajAno khoyo hato, "akathya, alekha ane akathya' A zabda-tripuTInuM e khoTane lagADAtuM vizeSaNa paNa e khoTano khyAla karAvavA samartha nahotuM ! 226 Abu tIrthoddhAraka
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgya ane saubhAgyathI zurA-pUrA mANaso game tevA vikaTa vAtAvaraNa vacce mukAya, to paNa emano vALa vAMko nathI thaI zakato. emane smazAna-ghATa vacce vasavAnI pharaja pADavAmAM Ave, toya tyAM preta emanI prIti meLavavA mathe, bhUta emanI bhUti-vibhUtinuM kAraNa bane ane rAkSaso emanuM rakSAkArya adA kare ! Avo camatkAra sarajAI jato hoya che. daMDanAyaka vimalanA jIvana-Are bhAgya ane saubhAgyanI mahAnadIo saMgama sAdhatI rahI hatI, ethI pATaNano vasavATa emanA mATe AnaMdadAyaka bane, emAM to kaMI ja Azcarya nahotuM. paNa pATaNane choDI javAnI paLe paNa, je atarkita saMyogo emanA mATe sarjAyA, e to jarUra mahAAzcarya pedA kare evA ja hatA ! jyAre pATaNanA pAdare pahoMcyA pachI kaI dizAmAM pagaluM uThAvavuM, eya prazna hato, tyAre vidAyanI paLe mahArAjA bhImadeve vimala samakSa caMdrAvatI para caDAI laI javAnI mAgaNI sAmethI mUkI hatI. A emanA bhAgya-saubhAgyanI ja eka prabaLatA na gaNI zakAya zuM? ethI vimalano e pATaNa parityAga thoDA ja vakhatamAM "yuddhayAtrA'nA sanmAnanIya nAma sAthe oLakhAvA mAMDyo ane e yAtrAne pagale pagale AbunI taLeTImAM vaselI mahAnagarI caMdrAvatI najIka ne najIka AvavA mAMDI. caMdrAvatI kharekhara mahAnagarInA birudane zobhAvI zake, evI anekAneka vizeSatAonuM ja eka nAma hatuM. AbunI taLeTImAM vaselI A nagarI koI kALe caDAvalI, caDDAvalI, caDAulI Adi nAmothI oLakhAtI hatI vi. saM. 860 nI AsapAsa A nagarInuM nirmANa thavA pAmyuM hatuM. A arasAmAM mAlakhaMDanA rAjA goviMde gujarAta para vijaya meLavIne tyAMnI rAjadhAnI potAnA bhAI Indrane soMpI hatI. saMgharSanA A samayamAM paramAra vaMza udayamAM Avyo. A vaMzanA pratApI puruSoe caMdrAvatI nagarI vasAvI. emAM pAMca pAMca sadI sudhI maMtrIzvara vimala ra0 227
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekadhAruM paramAra vaMzanuM rAjya tapI rahyuM ne caMdrAvatI nagarI jAhojalAlInI ThIka ThIka UMcI kakSAe pahoMcI. paramAravaMzIya rAjA dhaMdhUkanA hAthamAM caMdrAvatInI sattA hatI, tyAre to tyAM jainajagatanI jAhojalAlI paNa caramasImAe pahoMcI hatI. aDhAraso gAma caMdrAvatInI ANamAM hatAM. e samaye 444 jinAlayothI maMDita A nagarImAM 360 to karoDapati jaino vasatA hatA. caMdrAvatI para rAja karato rAjA dhaMdhUka eka vakhata gurjarezvara bhImadevanI AjJAmAM hato, paNa bhImadevanA keTalAka zatrurAjyonI sahAya maLatAM, eNe svataMtratA svIkArIne gurjarezvaranI ANane phagAvI dIdhI. ane ethI ja bhImadeva jyAre avaMtinI sAme laDAI laI gayA, tyAre dhaMdhUke bhojano pakSa laIne jANe bhImadevane uzkeravAnuM ja eka avicArI pagaluM bharyuM hatuM. tyAre bhImadeve je pratijJA svIkArI hatI, ethI dhaMdhUkanA manamAM bhaya to pesI ja gayo hato ke, game tyAre have mAre gurjarezvara sAme laDI levuM paDaze ! paNa avaMtinA e yuddhamAM eNe je vIratA nihALI hatI, ethI gujarAta sAmenA yuddhamAM UbhA rahevAnI hiMmata to e kharI rIte khoI ja beTho hato. Ama, caMdrAvatI badhI rIte samRddha hovA chatAM, enI para paNa sattA parivartananAM vAdaLAM gAjI rahyAM hatAM. emAM eka dahADo rAjA dhaMdhUka paramAranI sattAnI sAme eka pracaMDa paDakAranA rUpamAM daMDanAyaka vimalanI senA caMdrAvatInI sarahadamAM peThI, tyAre caMdrAvatIno vistAra khUba ja vizALa hato. daMDanAyaka vimalane AvatA sAMbhaLIne paramAra dhaMdhUka jIva bacAvavA pAroThanAM pagalAM bharIne nAsI gayo. lohInuM eka TIpuM paNa na paDyuM. ane e thoDA ja divasomAM sAhajika rIte caMdrAvatInA AkAze sattA parivartanano sUrya Ugyo. caMdrAvatI para gurjarezvara bhImadevanuM zAsana jAhera karIne emanA adanA eka sevaka tarIke daMDanAyaka vimale caMdrAvatIno rAjakArabhAra saMbhALI lIdho. thoDA ja vakhatamAM e lokapriya thaI paDyA. caMdrAvatInA | 228 " Abu tIrthoddhAraka
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaruddhAra rUpe emanI dekharekha nIce aneka sudhArA-vadhArA thatAM caMdrAvatInI manoharatAmAM koI ora ja vadhAro thayo. Ama, jUnI nagarIne vimale jANe navA ja sAja sajAvyA ! caMdrAvatInI sAdharmika bhakti tyArathI janajIbhe gavAvA mAMDI. daMDanAyakanI preraNA pAmIne, tyAre caMdrAvatInA 360 karoDapatioe navA AvelA sAdharmikane ekeka IMTa, naLiyuM, thALI ane rUpiyAnI paherAmaNI karavAno svaicchika saMkalpa svIkAryo, ethI navo Avelo sAdharmika eka ja divasamAM pagabhara thaI zakato ! A badhA samAcAra pATaNamAM pahoMce e sahaja hatuM. bhImadevane Aja sudhI vizvAsa nahoto ke, daMDanAyaka vimala A rIte caMdrAvatI para gurjarezvaranI sattAno dhvaja laherato mUke ! paNa jyAre caMdrAvatInI caDAIne sAva sahaja rIte maLelI saphaLatAnA e badhA ja samAcAra akSarazaH bhImadevane maLyA, tyAre emanA aMtare AnaMda karatAM e vAtano AghAta vadhu anubhavyo ke, huM eka vaphAdAra vibhUtine oLakhI na zakyo, ke je A rIte anyatra paNa mAro mahimA vadhAre, e mane haTAvIne mArI rAjagAdI para caDI bese, e kaI rIte zakya bane ? Ama have rAjA bhImadeva aMtaramAM AghAta anubhavI rahyA. paNa have AvA pazcAttApano zo artha hato, kAraNa ke aba pachatAye hota kyA, jaba cIDiyAM cuna gaI kheta ! Abune eka jainatIrtha tarIke jvalaMtatA ApavAnuM badhuM ja kArya caMdrAvatImAM rahIne karavAnuM hatuM. ethI A nagarIne A dRSTie paNa jeTalI samRddha ane jeTalI surakSita banAvavI jarUrI hatI, ethIya vadhu pramANamAM samRddha ane surakSita banAvavAmAM daMDanAyaka vimalane khUba ja TUMkA gALAmAM saphaLatA prApta thaI ane tAja vinAnA e rAjanA saphaLa adhinAyaka tarIke daMDanAyaka vimalanI kIrti daze dizAomAM guMjita banI UThI. maMtrIzvara vimala 229
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimalanI vIratAthI prabhAvita banIne AsapAsanA aneka rAjavIo caMdrAvatInA cAkara banIne dhanya banI gayA ane eka ajeya nagarI tarIke caMdrAvatInAM nAma-ThAma badhe gAjI rahyAM. emAMya caMdrAvatIne jemanA taraphathI avAranavAra bhaya rahyA karato hato, evA aneka mleccha-rAjyo para vijaya meLavIne daMDanAyaka vimale gurjarezvara bhImadevanI kIrtimAM vadhAro karyo, ethI khUba ja prabhAvita thaIne eka dahADo bhImadeve potAnA pradhAno sAthe uttama jAtinA chatra-cAmara mokalAvIne evo saMdeza pAThavyo ke, 'daMDanAyaka vimala ! rAjahaMso to UDIne jyAM jAya che, tyAM emane mATe mAnasarovaro UbhAM thaI ja jatAM hoya che. khoTa to e sarovarone ja khamavI paDatI hoya che, jenI pALa parathI e haMsalAo UDI gayA hoya. A ukti tame kharekhara sArthaka karI batAvI che. mATe ATalI A paherAmaNI jarUra svIkArajo ane pATaNamAM punarAgamana karIne amArA gunAnI mAphI bakSajo ! daMDanAyaka vimale potAnA svAmI bhImadevanI A paherAmaNIne saharSa ane saromAMca svIkArIne javAbamAM lakhI jaNAvyuM ke, mahArAja bhImadeva ! caMdrAvatImAM AvyA bAda paNa gurjara rASTranI huM thoDIghaNI paNa je kaMI sevA karI zakyo chuM, e ApanA AzIrvAdano ja prabhAva che. rAjasevA to ghaNI karI, have evI bhAvanA che ke, thoDIghaNI dharmasevA karIne maLelI A saMpattino sadupayoga karI lauM ane gujarAtanI gaurava-gAthA cirakALa sudhI AbunAM guruzikharo parathI gavAtI rahe, temaja jainazAsananI jayapatAkA digadigaMtamAM laherAtI rahe, evuM koIka sarjanakArya karavA kaTibaddha banuM ! AbunA tIrthoddhAranuM mAruM je svapna ciradaSTa che, enI saphaLatA kAje Apa ane vaDIla baMdhu maMtrIneDha jarUra AzIrvAda-anujJA pAThavIne mane upakRta karazo, evo vizvAsa che. pATaNamAM hAla nahi AvavAnuM A eka ja mukhya kAraNa che. Ane Apa gunA sAthe nahi ja joDo, evo vizvAsa che, kAraNa ke 230 25 Abu tIrthoddhAraka
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apa jene guno gaNo cho, ene to huM 'tIrtha-sarjana' kAjenI anukULa taka samaju chuM. ethI mAphI bakSavAnA savAlane to koI avakAza ja raheto nathI ! A saMdezAe pATaNanA pradhAnonI AMkhe AMsunAM toraNo bAMdhyAM. thoDA divasa rokAIne e pradhAnoe caMdrAvatInuM nirIkSaNa karyuM. tyAM vikAsa pAmI cUkelI saMskAra ane saMpattinI samRddhinAM darzane emanI AMkha dhanya banI gaI. caMdrAvatInA camakArane haiyAmAM saMgRhIta karIne eo pATaNa pahoMcyA. thoDA ja vakhata pachI daMDanAyakanA ciradaSTa svapnanI sAkAratA aMge AzIrvAda ane anujJA darzAvato rAjavI bhImadeva ane maMtrIneDhano saMdeza caMdrAvatImAM daMDanAyaka vimalane maLyo ne yogAnuyoga evo to adbhuta sarajAyo ke, varSo pUrve AbunA tIrthoddhAranuM upadezAmRta pAnArA zrI dharmaghoSasUrijInA AgamananI vadhAmaNI paNa daMDanAyakane A ja samaye sAMbhaLavA maLI ! daMDanAyaka zrI vimala A banne samAcAronI haiyAnA lAkha lAkha dIvaDAothI AratI utArI rahyA, emane atyAre to have pUrepUrI khAtarI thaI rahI hatI ke, bhAgya bhAgyuM ethI pATaNano parityAga nahoto karavo paDyo, A to jAgelA saubhAgyanI zubha sUcanA hatI. maMtrIzvara vimala 29 231
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArasanI vedI para ArasanI ArAdhanA jI I000 I koI nirmANa jyAre avazyabhAvi hoya che, tyAre kArya-kAraNanAM joDANa evAM ekAeka thaI jatAM hoya che ke, pUrva-pazcima jevI viruddha dizAmAM rahelA e kArya-kAraNanAM joDANa joIne eka vAra to AMkhamAM Azcarya sAthe AnaMdanA bhAva UbharAI Ave ! daMDanAyaka vimalanA bhAgyalekhamAM AbunA tIrthoddhAranuM nirmANa avazyabhAvi hatuM. ethI jenI koIne kalpanA paNa na thaI zake, evA sukhada ane zubha-saMyogo ekAeka racAI gayA ! candrAvatI para caDAI karyA vinA ja tyAM gurjara rASTrano dhvaja pharakI
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ UThyo. keTalAya pleccha rAjAo jitAI gayA. ethI caMdrAvatI nagarI vadhu samRddha ane vadhu surakSita banI. adhUrAmAM pUruM prasanna thayelA bhImadeve vimala para paherAmaNI pAThavavA sAthe pATaNanA punarAgamana kAje AmaMtraNa pAThavyuM temaja A AmaMtraNanA apAyelA javAbanA prati-javAba rUpe AbunA tIrthoddhAra kAje bhImadeva temaja maMtrI neDha taraphathI ya anujJA-AzIrvAda prApta thayA ane eTalAmAM vaLI bharatAmAM bharatInI jema tIrthoddhAranA svapnadarzaka pU. AcAryadevazrI dharmaghoSasUrijI mahArAjanA caMdrAvatImAM thayelA zubhAgamananI khuzAlI maLI. Ama, daMDanAyaka vimalanuM bhAgya bhAgyuM nahotuM, paNa saubhAgya jAgyuM hatuM. A vAtanI pratIti karAvatuM vAtAvaraNa vadhu ne vadhu jamAvaTa sAdhavA mAMDyuM. daMDanAyaka vimala varSothI tIrthoddhAranuM puNya upArjavA Atura to hatA ja. paNa caMdrAvatImAM AvyA bAda paNa jarUrI vyavasthA ane surakSAnI dRSTie keTalIka vijayayAtrAo karyA vinA chUTako ja nahoto. ethI AmAM ThIka ThIka kALa pasAra thaI gayo, chatAM e AturatA adazya nahotI banI gaI, emAM vaLI zrI dharmaghoSasUrijInuM Agamana thayuM, ethI daMDanAyake manomana evo harSa anubhavyo ke, ciradaSTa svapnane AbunAM zikharo para avataraNa karAvavA mATe agatyanuM eka upadezabaLa prApta thatA have koI avarodha ke aMtarAya mArI A AturatAnA vegane khALI nahi zake ! daMDanAyaka vimale potAnI jIvana-kahANInAM pAnAM khullAM karI daIne zrI dharmaghoSasUrijIne eka di' vinaMtI karI ke, bhagavana ! A cAturmAsano lAbha to caMdrAvatIne ja Apo ! baMne dRSTie A vinaMtIno svIkAra lAbhanuM kAraNa che, eka to, caMdrAvatInI prajAne dharmano marma samajavA maLaze, bIjuM rAjakAjamAM aTakAyelA mArA jevA pramAdInI UMgha UDaze ane ethI tIrthoddhAranuM je svapna sevI rahyo chuM, e jaladI sAkAra thaze ! maMtrIzvara vimala 0 233
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dharmaghoSasUrijIe caMdrAvatamAM varSAvAsa rokAvAnI vinaMtI svIkArI ane saunAM dharma-dila AnaMdI UThyAM. divaso vItavA mAMDyA, ema caMdrAvatImAM dharmanI mosama jAmavA mAMDI. e jamAvaTanI AgaLa varSARtunI jamAvaTa sAva phikkI jaNAvA mAMDI. daMDanAyakane mATe paNa A cAturmAsa kharekhara jIvananuM eka saMbhAraNuM banI rahe, e rIte AgaLa vadhI rahyuM. dharmadezanAnA zravaNe emano mAMhyalo jAgI UThyo ane AMsubhInI AMkhe temaja saMtApabharyA aMtare teo vicArI rahyA : "eka mAtra mokSanI ja sAdhanA mATe maLelA A mAnava-janmanI mahAmUlI keTalI badhI paLo meM saMsAra khAte veDaphI nAkhI ! ane emAMya rAjakAjanA rasiyA banelA meM khAdhA-pIdhA vinAnA keTalAya anarthadaMDanAM pApono pahADa khaDakyo ! dharmanA prabhAve ja mane A janmamAM kIrti-kaMcana, sattA-sAhyabI ityAdi maLyuM, paNa A janmamAM dharmanI sevAne gauNa banAvIne rAjasevA pAchaLa meM varSo vitAvyAM, mArA jevo dharmadrohI bIjo koNa haze? mAnavabhavano mudrAlekha to AMtara-zatruo sAmeno saMgrAma ja hovo joIe, enA badale bAhya zatruo sAme saMgrAmo khelIne gurjararASTrane samRddha banAvatAM banAvatAM huM vRddha thavA Avyo ! A sAcA mudrAlekha para mekha mAranArA mAre have to bhagavAnanA zAsana kAje eka yuvAnanI adAthI bhekha dharavo ja paDaze. to ja A badhAM pAponuM kaMIka paNa prakSAlana thaI zakaze. bhAvanA ane prabhAvanA : A be evA dharmo che, je sva-para upakAranI gaMgotrI banI jAya ! ethI mAre bhAvanA tarIke mArA jIvananA A khaMDeranA uddhArakAryane mahattva ApavA sAthe tIrthoddhAranA kAryane prabhAvanA tarIke agrimatA ApavAmAM have moDuM na ja karavuM joIe." daMDanAyaka vimala zrI dharmaghoSasUrijInA samAgamathI jema Abu upara avataraNa pAmatI koI dharmasRSTine AMtara-cakSuthI avAranavAra joyA karatA hatA, ema potAnA jIvanamAM avataratI uddhAranI 234 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRSTine paNa nihALyA karatA hatA, ethI emanuM aMtara AnaMdathI UbharAI UThatuM hatuM, A cAturmAsamAM daMDanAyake evuM preraNA-pAna karyuM ke, jenI asara AjIvana TakI rahe. ane A asaranI ja phaLazruti rUpe eka zubha ghaDI-paLe daMDanAyake tIrthodvAra kAjenI pravRttino maMgalAraMbha karyo. pagale pagale vikaTa caDhANa caDhyA vinA tIrthoddhAranI pravRttimAM AgaLa vadhI zakAya ema nahotuM, sau prathama to Abu upara jagyA prApta karavAno prazna ukelavo jarUrI hato. eka hindu tIrtha tarIke atyaMta prakhyAta Abu upara tyAre brAhmaNonuM jora hatuM. ethI emane prasanna banAvIne jagA meLavavA daMDanAyake prayAsa AraMbhyo. moM mAMgyAM mUlya cUkavIne eo Abu para jagA meLavavA kRtanizcayI hatA. emaNe brAhmaNa pUjArIo samakSa vAta mUkI : mAre ahIM jainamaMdironuM nirmANa karavuM che ane e mATe yogya jagA joIe che. Ameya Abu tIrtha tarIke prasiddha ja che, A prasiddhine vadhu vyApaka banAvavAnA mArA manoratha che, eTale tamArA sAtha-sahakAra mATe huM pUrepUro AzAnvita chuM. brAhmaNonuM e jUtha aMdarakhAne to ema ja icchatuM hatuM ke, ahIM jainamaMdiro na ja UbhAM thavAM joIe ! kAraNa ke emane evo bhaya hato ke, Abu para jaina-maMdiro UbhAM thAya, to hindu tIrtha tarIkenI AbunI advaita AbarUmAM oTa AvyA vinA na rahe. Ama, brAhmaNo jaina maMdironA sarjanathI nArAja hatA. chatAM daMDanAyaka vimalanA ane emanI sattAnA prabhAva-svabhAvathI eo prabhAvita hatA, ethI sIdhesIdhI nA to kahI ja zakAya ema nahotuM. ethI navI ja vAtane AgaLa karatAM emaNe kahyuM : 'daMDanAyaka vimala ! AbunI tIrtha tarIkenI prasiddhimAM vadhAro thAya, emAM to koNa nArAja hoya ! paraMtu ahIM pUrvakALamAM paNa koI maMtrIzvara vimala 235
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainamaMdira hoya, evo purAvo jo maLato hoya ane enI pratyakSa pratIti karAvavA tame samartha ho, to tame mAMgo e jagA ApavA ame taiyAra chIe. Avo purAvo jo maLI jAya, to pachI athaDAmaNano ke saMgharSano koI savAla ja upasthita na thAya ! A jAtanA koI purAvA vinA ame tamane jagA ApIe ane kAla UThIne koI takarAra UbhI thAya, to loko amane saMbhaLAve ke, tame nAhakano A Dakho karyo, sanAtana kALathI A ApaNuM tIrtha hatuM, pachI tamAre bIjAno pagapesAro thavA devAnI jarUra ja zI hatI ! lokone AvuM bolavAnI taka na maLe, e mATe ame koI purAvAnI je apekSA rAkhIe chIe, e Apane paNa vAjabI ja lAgaze, evo vizvAsa che ! brAhmaNonA A hakAramAM nakArano je spaSTa raNakAra nIkaLato hato, e daMDanAyaka vimala barAbara samajI to gayA, paNa jyAM sudhI samajAvaTathI kAma patatuM hoya, tyAM sudhI ugra na banavAno emano nirNaya hato. ethI emaNe javAbamAM jaNAvyuM ke, tamArI vAta jema sAva nakArI kaDhAya evI nathI, ema saMpUrNa rIte svIkArI levAya evI paNa nathI. AmAM saMgharSano savAla ja kyAM che ! paisA cUkavIne huM jagA kharIdavA mAMguM chuM, temaja tamArA maMdirothI dUra dUra jainamaMdiranuM nirmANa karavAno mAro niradhAra che. ethI saMgharSa ke athaDAmaNano tame je bhaya jaNAvo cho, e eTalo vajUdavALo jaNAto nathI. bAkI Abu jaina tIrtha tarIke paNa juga juga jUnA kALathI prasiddha rahyAnA ullekha amArAM zAstromAM joIe eTalA maLI zake che. hajI ATha-nava dazakAo pUrve ja ahIM jinamaMdira hovAnI vAta amArAM zAstromAMthI kADhI ApavAnI mArI taiyArI che. tame ene mAnya rAkhazo kharA? brAhmaNo to potAnI vAtamAM makkama hatA. emaNe kahyuM : tamArAM zAstronA e ullekho mAnya rAkhavAmAM vaLI zo vAMdho hoI zake? paNa eka zarata che. e ullekhonI saccAI svIkArI zakAya, evI koI pratyakSa pratIti paNa amane maLavI joIe. 236 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreyAMsi bahuvighnAni ! kalyANakArI kAryonI keDI kaMTakothI bharapUra hoI zake che, A vAta para daMDanAyakane jema zraddhA hatI, ema e vighnonAM vAdaLo vikherI zake, evI daivI zakti para paNa emane eTalo ja vizvAsa hato. ethI pratyakSa purAvAnI e vAtane svIkArI letAM emaNe kahyuM : amArAM zAstromAM jaina tIrtho tarIke AbunA ullekho prApta thAya che, ethI pratyakSa purAvo maLavAnI pUrepUrI zakyatA che. A aMge huM tamane AjathI cothe divase maLIza. tamArA ATalA sahakArathI mane saMtoSa che. ane mAro vizvAsa vadhyo che ! daMDanAyaka vimala have to tIrthodvAra mATe kRtanizcayI hatA. ethI A kArya aMge je kaMI bhoga Apavo jarUrI hoya, e bhoga ApIneya kAryasiddhi karavA mATe kaTibaddha banelA eo ArAsaNA-kuMbhAriyA jaIne zrI aMbikAdevInI sAdhanAmAM besI gayA. pahADa jevA aNanama saMkalpa sAthe emaNe palAMThI lagAvI. traNa upavAsa pUrA thayA. daMDanAyakanA aMtaramAM Arasa para eTale ke jinamaMdira para avihaDa zraddhA hatI, sAthe sAthe e aMtaranA eka khUNe vArasa aMge eTale putraprAptinA bhAvi aMgeya thoDIka jijJAsA hatI. ethI Arasa-vArasanA A baMne prazno aMge mArgadarzana karAvavA kAje zrI aMbikAdevI trIjA upavAsanI rAte hAjarAhajUra thayAM. emaNe kahyuM : 'vatsa ! vimala ! je kAryasiddhi aMge teM A ArAdhanA AraMbhI che, e kAryamAM to tane yazasvI phateha maLavAnI ja che. paNa mArA eka praznano javAba tAre prathama Apavo paDaze ! vArasa ke Arasa : A bemAMthI tAre ekanI pasaMdagI karavAnI che kAraNa ke tArA bhAgyamAM A baMnenuM puNya nathI. mATe tAre vArasanuM bhAgya phalita banAvavuM che ke ArasanuM saubhAgya !' daMDanAyaka vimalanA aMtaramAM 'Arasa Arasa' no paDagho ghUmI rahyo. potAnI dharmapatnI zrIdevIne pUchavAjoga A prazna hoyA chatAM emane zraddhA hatI ke, tyAMthI paNa Avo ja paDagho paDaze ! kAraNa ke maMtrIzvara vimala 237
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArasa potAnA kuTuMbanI kIrti be-cAra peDhI sudhI guMjatI rAkhe ke nahi eya zaMkita hatuM ! jyAre A "Arasa' to varSonAM varSo sudhI jainazAsanano jayajayakAra jagavatA rahevAnI pracaMDa zaktinA srota samA hatA, AmAM jarAya zaMkA rAkhavA jevuM nahotuM ! ethI jarAya mUMjhAyA vinA prasanna vadane daMDanAyake savinaya jaNAvyuM ke, mAtAjI ! dhruvane dhakko mArIne, adhuvane to koNa AvakAre ? vArasanuM bhaviSya adhuva che. putra mAruM nAma rAkheya kharo, na paNa rAkhe ! jyAre prAsAdo to mArA jinazAsananuM nAma rAkhavAnuM kArya varSo sudhI karyA ja karavAnA che. mATe vArasanI vedI para huM ArasanI ArAdhanA icchuM chuM. ArasanI Ahuti ApIne vArasa meLavAto hoya, to mAre evA vArasanI jarAya vAMcchA nathI ! daMDanAyaka vimalanI A prabhubhakti para prasannatA veratAM zrI aMbikAdevIe jaNAvyuM : vatsa vimala ! teM Arasane ArAdhavAnI prabhubhakti vyakta karIne evo to vArasa pasaMda karyo che ke na pUcho vAta ! Arasano A saddhara vArasa varSonAM varSo sudhI tArAM paNa kIrtigAna gAyA ja karaze ! gAnanA e dhvanine varelI gaMjArava guMjane samaya ke sthaLanI virATatA paNa maMda nahi paDavA de. uparathI A virATatA e dhvaninI digadigaMtamAM phelAvavAnI zaktimAM vadhAro karavAmAM kAraNa banI jaze. vimalanA mukha para nirmaLatA nRtya karI rahI hatI. vArasanA bhAgyane jAkAro daI dIdhAnuM koI duHkha tyAM nahotuM, ArasanA saubhAgyane AvakArato anahada AnaMda vimalane nakha-zikha gherI vaLyo hato. aMbikAdevIe mahattvanA muddA aMge mArgadarzana karAvatAM kahyuM : vatsa ! comera verAyelI-UbhelI TekarIo AbunA je pradezanuM killo banIne rakSaNa karI rahI che, te pradezamAM caMpAnuM jhADa hoya, evI jagA zodhI kADhaje. emAM paNa je caMpAnA jhADa nIce kaMkuno sAthiyo 238 Abu tIrthoddhAraka
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ dekhAya, tyAM khodAvaje, ethI je pratyakSa purAvAo tane apekSita che, e prApta thaI jaze. vatsa ! tIrthoddhAranA A eka mahAna kAryanuM nirmANa tArA lalATe lakhAyeluM che. mATe jyAre paNa jarUra paDe, tyAre mane avazya yAda karaje.' vimale UbhA thaIne aMbikAdevInA caraNamAM mastaka namAvyuM, enA aMtarano ekatAro jANe gAjI rahyo hato : mA ! tArA jevI samartha zaktinI chAyAmAM killolavAnuM bhAgya je putrane maLyuM hoya, enA manoratho, game tevA moTA hoya, toya ene saphaLatA maLyA vinA rahe kharI ? daMDanAyaka vimalanA AnaMdano pAra na rahyo. tIrNoddhAranA pahelA ja pagale UbhI thayelI agharI agniparIkSAmAM uttIrNa thayAno saMtoSa anubhavatA eo mudata mujaba barAbara cothe divase AbunI e giriToca para pahoMcyA, jyAM brAhmaNa pUjArIo vimalanI rAha joI rahyA hatA. A vacagALAmAM brAhmaNa pUjArIoe samaya Ave to potAnuM saMkhyA-baLa batAvIne paNa vimalane DArI zakAya, e mATe AsapAsanA brAhmaNo-hinduone hAjara rahevA kaheNa mokalyAM hatAM ane ene mAna ApIne lagabhaga 11 hajAra jeTalA brAhmaNo ekaThA thayA hatA. daMDanAyaka vimala to sAhasanI mUrti hatA. jeo hajAro laDavaiyAonI sAme UbhA rahevAmAM thaDakAro paNa nahotA anubhavatA, hajAro brAhmaNonuM ToLuM emane zI rIte stabdha karI zake ? sau maMtraNA karavA beThA. brAhmaNonI pAse to pelo eka ja prabaLa muddo hato. e emaNe jo2zora sAthe rajU karyo. javAbamAM daMDanAyaka vimale kahyuM : meM jaNAvyuM hatuM ke, Abuno amArAM zAstromAM jaina tIrtha tarIke ullekha maLI ja Ave che, ethI pratyakSa pratIti maLavI azakya na gaNAya. cAlo, A AbunA jaina tIrtha tarIkenA yazasvI itihAsanI pratIti karAvI jatA purAvAonuM pratyakSa darzana karAvuM ! maMtrIzvara vimala 239
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA-AzaMkAthI gherAyelA e brAhmaNone sAthe laIne daMDanAyaka vimala caMpAnA jhADa dharAvatA e giripradeza pAse pahoMcI gayA, jyAM kaMkuno svastika aMkita hoya, e vRkSa-pradeza khoLI kADhatAM vimalane vAra na lAgI. vimale saune nIce besavAno izAro karIne potAnI vidhi zarU karI. vidhinA prAraMbhe kSetradevatAne bali-bAkaLA ApIne khuza karyA bAda daMDanAyaka vimale kahyuM ke, kSetradevatA ! amArI para prasanna banIne A pUjA svIkAro, gaI kAle rAte Ape ApelA svapna-saMketa mujaba ame ahIM AvyA chIe. ahIM ja, kaMkunA svastikathI aMkti A vRkSa nIce A Abune jaina tIrtha tarIke puravAra karatA koI pratIkanuM je astitva svapnamAM sUcita thayuM che, e pratIkanAM puNyadarzana mATe ame sau Atura chIe ! o kSetradevatA amArI A manokAmanA pUrNa karavA vinaMtI ! cAre tarapha AturatAnuM mojuM pharI vaLyuM. brAhmaNa pUjArIo manamAM ne manamAM hasI rahyA che, A rIte svapnanA saMketAnusAra moTA upADe AvanArane niSphaLatA maLavAmAM koI zaMkA rAkhavAnI hoya ja zAnI ? daMDanAyaka vimale svastikAMkita e bhUmine khodAvavA mAMDI. thoDA hAthanuM khodANa thayuM, tyAM to phUla ane dhUpanI anupama suvAsa adazya rIte chUTavA mAMDI. saunI nAsikA e tarapha kheMcAtI gaI. brAhmaNa pUjArIonAM moM kALAza pakaDavA mAMDyAM. thoDuMka vadhu khodANa thatAM ja pratimAjInuM astitva jaNAvA mAMDyuM, comera AturatAnuM vAtAvaraNa ora vadhu jAmyuM. khUba ja sAvadhAnI sAthe thoDuMka vadhu khodANa thatAM ja eka bhavya jinapratimAnAM darzana thayAM ane siMhanAdanuM sAmarthya dharAvatA daMDanAyaka vimalanA moMmAMthI "jaina jayati zAsana' no dhvani guMjI UThyo, AsapAsanAM kotaro ane zikharoe jayAre eno pratidhvani pAcho pAThavyo, tyAre tyAM upasthita hajAro brAhmaNonA sUra paNa emanI rajA lIdhA vinA e pratidhvanimAM bhaLI jaIne ene vadhu paDachaMda banAvI rahyA. 240 Abu tIrthoddhAraka
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharatImAMthI saMketAnusAra avatarita e jinapratimA kharekhara sAkSAt devAdhidevanA rUpa-svarUpanI jhAMkhI karAvI jAya, evI bhavya hatI. palAMThImAM aMkita vRSabhanA lAMchanathI e zrI yugAdiprabhunI pratimA jaNAtI hatI. temaja koraNI-sthApatya AdithI gaNanAtIta kALa pUrvenuM enuM nirmANa anumAnita thatuM hatuM. bhUmimAMthI e pratimA nIkaLI hatI, chatAM jANe hamaNAM ja ghaDAIne taiyAra thayAnI pratIti e karAvatI hatI. enA aMgeaMgamAMthI saundarya ane lAvaNyanI dhArA vahI rahI hatI. AvI adbhuta A jinamUrti devAdhiSThita hovAnI pratIti to vAtAvaraNamAM vyApelI sugaMdha kyArathI karAvI ja rahI hatI. daMDanAyaka vimala A mUrtinA darzane dhanya dhanya banI gayA. brAhmaNo mATe have to bolavAno koI avakAza ja nahoto. ethI emaNe vicAryuM ke, A jamInane suvarNanA sATe vecavAnI vAta mUkIzuM, to A vimalanuM pANI mapAI jaze. ApaNI A zarata e mAnya karI zakaze nahi ane ApaNI dhAraNA pAra paDaze ! brAhmaNo vicAramagna hatA, tyAM ja daMDanAyaka vimale prazna karyo : bolo, bhUdevo ! have tamAre jaina tIrtha tarIke AbunI bhUtakAlIna prasiddhinI saccAI aMge kaMI kahevuM che !' brAhmaNo taraphathI javAbamAM kahevAyuM ke, daMDanAyaka ! Abu koI kALe jaina tIrtha tarIke prasiddha haze, ema A purAvo kahe che, eno apalApa koNa kare? ethI A prazna have vicAravAno raheto nathI. Ama chatAM A jamInanI kiMmatano prazna paNa kaMI nAnosUno nathI ! daMDanAyake kahyuM : A to bahu sAmAnya prazna che. amArA zAstromAM evo spaSTa nirdeza che ke, devamaMdira Adi dharmadhAmonuM sarjana je bhUmi para karavuM hoya, enA mAlikane pUrepUro saMtoSa Apavo joIe. to ja e dharatI paranAM sarjano potAno hetu sArI rIte siddha karI zake ! maMtrIzvara vimala cha 241
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ brAhmaNoe kahyuM H daMDanAyaka ! Apa ema mAnatA hazo ke, jenI AbAdI atyAre sarvocca koTi AMbI gaI che, e caMdrAvatImAMya jo cAMdInI kimate jamIna vecAya che, to ahIM AbunA jaMgalanI A bhUminI kiMmata hoI hoIne keTalI hoI zake? caMdrAvatI karatAM to vadhu nahi ja ne? jo ApanI mAnyatA AvI hoya, to amane lAge che ke, Apa A jamIna kharIdavAmAM saphaLatA nahi ja pAmI zako ! daMDanAyaka vimala to game te bhAve bhUmi kharIdavAno daDha saMkalpa karIne ja AvyA hatA. ethI emaNe kahyuM : bhUdevo ! huM A bhUminA bhAva-tAla karavA mAMgato nathI. tame bolo, eTale huM nANAMnI kothaLI kholuM eka pUjArIe kahyuM : daMDanAyaka ! A jamIna kaMI eTalI sastI nathI ke, nANAMnI kothaLIthI kharIdI zakAya ? sonAnA sATe sodo karavAnuM sAmarthya hoya, to ja AgaLa vAta karIe, nahi to A vAta para ahIMthI ja paDado pADI daIe ! daMDanAyaka vimale vaLatI ja paLe javAba vALyo : A rIte paNa tamAruM mana rAjIpo anubhavatuM hoya, to A zarata kabUla ! bolo, hajI koI vadhAre mAgaNI che ! tame badhA rAjI thAva, to ja mArI bAjI ahIM barAbara goThavAya ! - sonAno e sodo phoka thavAnI hajIya eka pUjArIne pUrepUrI zraddhA hatI. eNe ramatamAM kahyuM : daMDanAyaka ! A bhUmi para tame jeTalA vistAramAM sonAmahoro pAtharI zako, eTalI bhUminI mAlikI tamArI ane sonAmahoro amArI ! A chellI zarata kabUla hoya, to ame rAjIthI A sodo karavA taiyAra chIe ! daMDanAyaka vimale potAnI udAratA ane nItimattAnI jANe chellI kakSA darzAvatAM kahyuM : A zaratamAM mArA taraphathI ATalo vadhAro-sudhAro karavA vinaMtI ke, goLa sonAmahoro nahi, paNa corasa sonAmahoro ! 242 Abu tIrthoddhAraka
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ goLa sonAmahoro pAtharIne A bhUmine grahaNa karuM, to vacce vacce suvarNamudrAthI DhaMkAyA vinAnI je bhUmi mane maLe, e anyAyopArjita gaNAya, kAraNa ke tamArI zarata mujaba jeTalo vistAra sonAmahorothI DhAMkI zakuM, eTalAno ja kabajo levAno huM hakkadAra gaNAuM ! mATe ahIM bhaThThI peTAvIne huM navI corasa sonAmahoro gaLAvIne A bhUmi kharIdIza. Ama, karatAM jarA vilaMba thavAnI zakyatA che. paNa ene Apa sau bhUdevo ! kSamya gaNazo. evI mArI namra vinaMtI che. brAhmaNonA dilamAM dhagamagato dveSano dAnAvala, A zarata ane daMDanAyaka vimalano nItimattAbharyo A prastAva sAMbhaLIne premanA pANImAM palaTAI gayo. saue daMDanAyaka vimalano jayajayakAra gajavIne A sodA para haiyAno harSa vyakta karyo, daMDanAyaka vimale saune kahyuM : bhUdevo ! A badho prabhAva to jainazAsanano ja che, mATe tamAre jo sAce ja jayajayakAra jagavavo hoya, to tame jainazAsanano jayajayakAra jagavo, mAro nahi. ekaThA thayelA e brAhmaNomAMthI ghaNAkharAnI jiMdagI A bhUmi para ja vItavA AvI hatI, paNa hajI sudhI emaNe Avo vIra, Avo udAra, Avo nItiniSTha ane Avo bhagavadbhakta svapnamAM paNa joyo nahoto. ethI eo vicArI rahyA ke, kharekhara have ja Abuno kharo udayakALa zarU thaze ! sau chUTA paDyA, tyAre darekanA mukha para eka adbhutatAnA darzanano AnaMda varatAI rahyo hato. daMDanAyaka vimalanA AnaMdane Aje koI avidha ke ovAro maryAdita rAkhavAmAM saphaLa thAya, e zakya nahotuM. kema ke tIrthodvAranI bhUmikAnuM eka moTuM kArya saphaLatAthI pAra paDyuM hatuM ane Abu uparanI traNa-cAra divasanI sthiratA khUba ja saMgIna saphaLatA ANavAmAM nimitta banI cUkI hatI. daMDanAyaka vimalane e vAtano pUrepUro AnaMda hato ke, vArasanI vedI para ArasanI ArAdhanA karavAnI agni parIkSAmAM pote hemakhema maMtrIzvara vimala 243
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttIrNa thaI zakyA hatA, tyAra pachI AbunI jaina tIrtha tarIkenI bhUtakAlIna prasiddhinI saccAInI pratItinuM pratyakSa darzana karAvavA kAje mAtA aMbikAdevInuM kRpAvataraNa karAvavAmAM pote saphaLa thayA hatA, temaja dhULathI sabhara dharatIne sonAthI savAI mAnIne enI kharIdI TANe sonAne dhULathI paNa tuccha gaNavAnI udAratA darzAvavAnA kharA avasare pote thobha vinAnA lobha para lagAma lagAvavAmAM jarAya niSphaLa nahotA nIvaDyA. daMDanAyaka vimale caMdrAvatI tarapha prayANa karyuM. emane pUrepUro vizvAsa hato ke, pote lIdhelA A badhA nirNayo para prazaMsAnAM puSpo veranArI vyaktiomAM zrIdevInuM sthAna to paheluM ja haze ! 244 Abu tIrthoddhAraka
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'C) ArasanI devanagarInA nirmANa kAje (24) vArasanI vedI para ArasanI ArAdhanA karavAnA daMDanAyaka zrI vimale lIdhelA e bhaktocita bhISma nirNayane, caMdrAvatInI prajAmAM sauthI vadhu umaLakAbhera haiye vadhAvanArI vyakti vimalanA anumAna mujaba zrIdevI ja hatI ! patinI prApti thaI gayA pachI nArInA manamAM jo koI mahattvAMkAMkSA jora karatI hoya, to te 'mA' banavAnI ! pati pachI putranI prApti, nArIjIvananI eka adamya AkAMkSA gaNAya. A dRSTie Abu-tIrthoddhAranA pAyAmAM zrIdevIe potAnI AkAMkSAnI Ahita je bhagavad-bhakti vyakta karI hatI, enI
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ joDa jaDavI muzkela hatI. saMtati ane suvarNano lobha jato karIne daMDanAyaka vimale potAnuM je zrAvakatva zRMgArita karyuM hatuM, ene vakhANatAM zrIdevIe kahyuM : Aryaputra ! tIrthoddhAra ApaNuM cira-daSTa eka mahAsvapna che. ethI A svapnanI siddhi kAje Ape saMtati ane suvarNano sneha to jato karyo ja che. paNa kAla UThIne kadAca evI kaTokaTI pedA thAya ane mAro paNa bhoga Apavo jarUrI jaNAya, to e paLe Apa AvA balidAnane kabUlIne paNa A svapnanI siddhine ja agrimatA Apajo, saMtati, suvarNa ane suMdarInAM sagapaNa to bhavabhave maLatAM ja rahyAM che, paNa AvA sagapaNanA saravALA rUpe bhava-bhramaNa sivAya bIjuM kazuM ja ApaNA hAthamAM AvyuM nathI ! jyAre AvA sagapaNanA tAra jinaprabhunA maMdira-mUrti-maMtra sAthe joDAI jAya, to ApaNo beDo pAra thaI jAya. mATe Ape lIdhelA nirNayane vadhAvavA mArI pAse zabdo nathI ! zrIdevInA haiyA sAthe haLImaLI gayelA A dharmaraMganuM sauMdarya joIne daMDanAyaka vimalanI AMkha AnaMda-nRtya karI rahI. emaNe kahyuM : eka suzrAvikA tarIke vyakta karelA A vicArone vadhAvavA zuM bolavuM ane zuM na bolavuM? A mArA mATe eka samasyA che. have ApaNe ApaNI samagratA A tIrthoddhAranA kAryamAM kendrita karavAnI che. mArA manoratho to evA che ke, Abu giri para evA jinamaMdironuM sarjana thavuM joIe ke jyAM ArasanI sRSTimAM vinA pANIe sarovaro laherAtAM jaNAya, vinA vanaspatie vanarAjIno vaibhava anubhavAya, vinA kAgaLa itihAsanI dharma-vibhUtionAM darzana maLe ane vinA zilpazAstro joye sthApatya-kalAnuM nakhazikha kauzalya prApta thAya ! zrIdevIno javAba hato : Aryaputra ! evA sthapatione teDAvo ke, jeo pASANamAM prANa pUrI jANatA hoya ! saMpattinI ApaNe tyAM kamInA nathI, pachI A nirmANamAM nUtanatAne kaMDAravAmAM zA mATe kamInA rAkhavI joIe ? kAraNa ke nANuM to vAraMvAra maLe che. jyAre 242 Abu tIrthoddhAraka
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvuM TANuM koIkavAra ja upalabdha thatuM hoya che, ApaNA vaDavAoe gurjara rASTramAM saMskAranuM ghaDatara karavAno dharma adA karyo. ApaNI samakSa AbunAM A zikharo para, ArasanI nagarInuM nirmANa karIne, e nagarIne dharmakaLA, itihAsa, zilpakaLA ane bhaktinI bhAtIgaLa bharatIthI bharacaka, samarpaNanA sAgarathI samRddha ane prasiddha banAvavAnuM svaparane kalyANakArI eka kartavya bajAvavAnI puNya-paLa khaDI thaI che, to have A paLane pUrepUrI vadhAvI levAmAM zA mATe ochAza rAkhavI joIe ! daMDanAyaka vimalanI bhAvanAnuM ja A eka AchuM pratibiMba hatuM. ethI emaNe kahyuM : A nirmANamAM zilpanA zAstrone bolatAM karavAnA mArA manoratha che. kaLA, kArIgarI ane kotaraNI to gauNa cIja che. A nirmANamAM pradhAnatA to prabhu-pratimAjIonI mukhamudrA para taravaratI virAga-kalAnuM ja raheze. paNa kaLA-kArIgarInA rasiyAjIvoneya ahIMnuM ja AkarSaNa jAge ane A AkarSaNathI kheMcAIne AvelA kaLAnA e rasiyA, jenA caraNe AvI kaLAsRSTi samarpita banaze, e prabhujInAM darzana pAmIne romAMca anubhave, evA sarjanano mAro nirAdhAra che, suvarNa bhale loDhAnA bhAve tolIne ApavuM paDe, paNa Ama karavAthI e Arasa jo hIrAnI mUlyavattA pAmato hoya, to AthI vadhIne suvarNano sArAmAM sAro sadupayoga bIjo vaLI kayo hoI zake ? sarAgInI | saMsArInI saMpatti jamInamAM daTAyA pachIya bhayamukta nathI hotI, jyAre vItarAganA rAgInI saMpatti parvatonA zikhare khullI verAyelI hovA chatAM darzakanA dilamAM dAnavatA nahi, dAnanI bhAvanA jagavavAmAM kAraNa banI jatI hoya che, A vAtanI AMzika pratIti paNa ApaNuM sarjana karAvI jaze; to ApaNe dhanya banI jaIzuM. zakti ane bhaktinA svAmI daMDanAyaka zrI vimala ane zrIdevI kalAkonA kalAko sudhI, ko" navajAta zizunI adAthI potAnA e bhAvi sarjananI A vartamAna kalpanAne A rIte premathI paMpALI rahyAM, snehathI siMcI rahyAM ane vAtsalyathI vadhAvI rahyAM ! TUMkA kALamAM have maMtrIzvara vimala ra0 247
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ virATa kAryo pUrNa karavAnAM hatAM, daMDanAyaka vimalanI uMmara joke ghaNI moTI nahotI, paNa AbunAM girizikharo para virATa maMdironI sRSTi UbhI karavI, e nevAnAM pANI mobhe caDAvavA karatAMya vadhu kaSTasAdhya ane vadhu kALa-sAdhya kArya hatuM. ethI A nirmANakAryanI phalazruti atyArathI bhAkhavI azakya hatI. ethI daMDanAyaka vimale ekI sAthe anekavidha kAryanI dhurA hAthamAM laIne caMdrAvatIne dhamadhamatuM karI mUkyuM : eka tarapha suvarNathI bharelI poThonI poTho Abu tarapha ravAnA thavA mAMDI, bIjI tarapha AbunA tIrthoddhAramAM joDAIne potapotAnI kalA-kArIgarInA kasabane mukta hAthe veravA kAjenA mahAmUlA avasarane vadhAvI levAnI vinaMtI vyakta karatAM, daMDanAyaka vimalanAM AmaMtraNo gAmogAmanA zilpI-sthapationA ghare pahoMcavA mAMDyAM, ane thoDA vakhatamAM to Abu upara vaselA delavADA gAmanI najIkano e virATa parvatIya pradeza pravRttio ane puruSothI dhamadhamI UThyo. zilpIonA saMghone jema jema e AmaMtraNa maLatuM gayuM, ema ema emano avirata pravAha Abu bhaNI Avato rahyo ane ethI Thera Thera Abuno tIrthoddhAra vinA jAherAta prasiddhi pAmavA mAMDyo. AbunA e girizikhara para corasa sonAmahoro pADavAnuM prAraMbhAyeluM dhamadhokAra kArya pUrNa thavA AvyuM ane eka di' daMDanAyaka vimale maMdiro bAMdhavA mATe jarUrI bhUmi para e sonAmahoro pAtharavAnuM zarU karyuM. e sonAmahoro to patharAtI ja gaI! brAhmaNonA Azcaryano pAra nahoto, emane thatuM hatuM ke, daMDanAyaka vimala evuM kevuM jinAlaya karavA dhAre che ke, ATalI jamIna emane ochI jaNAya che ane hajI vadhAre ne vadhAre jamIna eo suvarNathI AcchAdita karatA ja jAya che ! zuM ApaNane jemAM suvarNanuM darzana thAya che, emAM A daMDanAyakane loDhuM ja dekhAtuM haze ? jethI kAMkarAnI jema eo suvarNamudrAone chUTA hAthe pheMkI rahyA che. 248 Abu tIrthoddhAraka
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ jotajotAmAM to bhUmino eka khAsso moTo vistAra suvarNamahorothI AcchAdita thaI gayo. jyAM maMdiranAM sarjana thavAnAM hatAM, e dharatIne jANe suvarNathI pUjavAmAM AvI hoya, evo e adbhuta dekhAva hato ! vizALa dharatI suvarNa-mudrAothI AcchAdita thaI gaI. daMDanAyaka ene joI ja rahyA. hajI to suvarNa mudrAono eka moTo Dhagalo ema ne ema paDyo hato. daMDanAyake e bhUminuM barAbara nirIkSaNa karI lIdhuM. ane pachI bhUdevo tarapha joIne eoe kahyuM : mAre mana A suvarNa-mudrAothIya je vadhu kImatI che, e dharatInuM svAmItva huM svIkArI lauM chuM. ne suvarNamudrAonuM svAmItva tamane suparata karuM chuM. brAhmaNo mATe to Aje jANe sonAno megha mana mUkIne varasyo hato. emaNe suvarNAcchAdita e dharatIne mApI, daMDanAyake ghaNI ja vizALa dharatIne sonA sATe kharIdI hatI. brAhmaNo vicArI rahyA ke, je vimale mAtra jamInamAM ja ATalA karoDa nAMkhyA, e maMdiromAM to keTalA badhA nAkhaze ! AnI kalpanA karatA ja emanI AMkhe aMdhArAM AvavA mAMDyA ane AvA jinabhakta-daMDanAyakanI kIrtigAthA gAtA gAtA sau vikharAyA. (daMDanAyaka vimale 'vimalavasahI'nA nirmANamAM aDhAra karoDa trepana lAkha rUpiyAno sadupayoga karyAnI vigata itihAsamAM maLe che. eka sonAmahoranI kiMmata 25 rUpiyAnI gaNIe, toya mAtra cAra karoDa, trepana lAkha, sATha hajAra rUpiyAmAM to mAtra jamInanI kharIdI ja thaI ! ethI AbunAM e durgama-zikharo para kalA-kArIgarIthI bharapUra 'vimalavasahI'nA navanirmANa pAchaLa kula 18 karoDa, 53 lAkhano sadnaya asaMbhavita na gaNAya.) daMDanAyaka vimale maMdironA nirmANa kAje je dharatI pasaMda karI hatI, enI pAchaLa emaNe khUba ja dIrghadRSTi doDAvI hatI. cArebAju nAnAM-moTAM girizikharo vacce surakSita ane najIka gayA pachI ja jenI maMtrIzvara vimala 249
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizALatA najare caDe, evI dharatI pasaMda karavA pAchaLa ghaNAM kAraNo hatAM : pahADonI Toca para phUMkAtA rahetA pavananA vinAzaka-vegIlA vAvAjhoDAothI temaja avAranavAra sAgaranI bharatInI jema caDI AvIne hindu maMdirono khAtmo bolAvatAM anArya-AkramaNothI bacAvIne maMdirone surakSita rAkhavA, AvI dharatI para ja pasaMdagIno kaLaza DhoLavAmAM DahApaNa hatuM. dharatIno TukaDo to evo managamato maLyo hato ke, enA mUlya rUpe apAyeluM 4 karoDa, pa3 lAkha, 60 hajAra rUpiyAnuM sonuM daMDanAyakane sAva nagaNya jaNAtuM hatuM. Ama pRthvInI pasaMdagI to thaI gaI ! have prAsAdanI pasaMdagInuM kaparuM kArya AraMbhavAnuM hatuM. emanA manamAM to evuM bhavya nirmANa ramatuM hatuM ke, jenAM darzane dila ane dimAga bhagavad bhaktinI bharatIthI tarabatara banI UThe ! A mATe daMDanAyaka vimale eka dahADo zilpa-saMghane ekaTho karIne kahyuM : zilpazAstranA AdhAre vizALa ane zilpanA vaibhavathI sabhara maMdironAM citro tame badhA bhegA maLIne doro ane pachI mArI samakSa e citro rajU karo. emAMthI pachI huM eka kalpanA citra pasaMda karIza, jenA AdhAre AdhAre tamAre e citrane hUbahU ahIM ArasamAM kaMDAravA kaTibaddha banavAnuM raheze." 700 upara sthapati-zilpIono saMgha vimalanA AmaMtraNane mAna ApIne ekaTho thayo hato. thoDA ja divasomAM bhavyAtibhavya maMdironAM kalpanA citro dorIne sau daMDanAyaka pAse AvyA. saue zilpa-saMghanA nAyaka tarIke sutradhAra zilpadevane AgaLa karIne kahyuM ke, daMDanAyaka vimala ! ApanI AjJA mujaba ame saue kalpanA citro doryA che, jenI rajUAta amArA agraNI A sUtradhAra zilpadeva karaze. badhA zilpIo svasthAne goThavAI gayA, ane sUtradhAra zilpadeva Ubho thayo, kharekhara enAmAM nAma pramANe guNa hatA. e zilpano deva ja hato. zilpazAstranA gahana viSayo paNa enA moDhe potAnA 250 Abu tIrthoddhAraka
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmanI jema ramatA hatA. eTaluM ja nahi, dehanA AkAra-prakAra, rUpa-svarUpa, laMbAI-pahoLAI Adi anekavidha vizeSatAothI e agraNI sUtradhAra tarIkenA sthAnane dIpAve evo hato, zilpadeva Ubho thayo. e bolavA mAMDyo ne jANe zilpazAstranAM pAnAMone vAcA phUTI, eNe kahyuM : 'daMDanAyaka ! bIjA badhAnI jema zilpanuM paNa eka zAstra che, khAlI IMTa-cUno bhego karI devo ane Arasa coDI devo, ATalI ja apekSA sthApatyo nathI rAkhatA ! ghaNI ghaNI apekSAo, cokasAIo ane gaNitanA saravALAo thayA pachI sthApatyanI bhUmikA racAya che. emAM ya vaLI A sthApatya jyAre "jinabhagavAna'ne pratiSThita karavA kAje banAvavAnuM hoya che, tyAre to A badhI bAbatomAM khUba UMDA UtarIne sUkSmatAthI paryAvalokana karavuM jarUrI banI jAya che. AmAM jo jarAka bedarakAra rahI javAya, to e bedarakArI sthApatyanA sarjaka mATe azubha nIvaDe che ane e sarjananI samRddhi zaMkita banI jAya che. ethI jinamaMdironA sarjanamAM to zilpazAstrane najara sAme rAkhIne IMTeIMTa mUkavI jarUrI banI jAya che.' daMDanAyaka sahita sau koI ekAgracitte zilpadevane sAMbhaLI rahyA, vimalane thayuM ke agraNIpada zobhAvavA mATe jarUrI tamAma guNono AnAmAM subhaga saMyoga che. zilpadeve AgaLa calAvyuM : daMDanAyaka ! maMdiranA paNa anekAneka prakAro che, emAM paNa dizAnI pasaMdagInuM mahattva ghaNuM moTuM che. jema goLa nAkhIe, enA pramANamAM dALa gaLI thAya; ema jinamaMdira paNa sarjakanI zaktibhakti pramANe aneka prakAranAM banI zake, devAlayo ekathI mAMDIne cAra dvAra sudhInA hoya che. enA maMDaponI racanA paNa aneka rIte thaI zake che. cAra, ATha, bAra, vIsa ityAdi jagyAnI vizALatA mujaba maMDapo UbhA karI zakAya che. maMDape maMDape 16 staMbha ane staMbha staMbhe nRtyamudrAvALI raMbhAnI pAMca pAMca pUtaLIo kaMDArAya, cAre tarapha maMDapo maMtrIzvara vimala 251
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane traNa dizA tarapha dvAra mukAya, to kula 108 maMDapavALuM maMdira bane !' - daMDanAyaka vimalanA dilamAM jyArathI tIrthoddhAranuM svapna ramI rahyuM hatuM, tyArathI ghaNI vAra eo zilpazAstronuM vAMcana karatA hatA. emaNe pUchyuM : zilpadeva ! maMdiramAM maMDapa eka mahattvanuM aMga gaNAya che, ane kyAreka kyAreka maMDapanAM judAM judAM nAma paNa sAMbhaLavA maLe che, to tame je ekavIsa maMDapanI vAta kahI, te ekavIsa maMDapanAM nAma zuM alaga alaga hoya che? daMDanAyaka vimala ! ekavIsa maMDapone yathArtha nAma apAyelAM che. je kramazaH A mujaba che : zlAghA, gUDha, naivedya, taMdula, snAtra, cokI, samavasaraNa, nATaka, gIta, vAjiMtra, kautuka, caMdu, mALA, utsava, jaya, raMga, nALa, balANA, meghanAda, mALI ane poLI A nAmanA 21-21 maMDapo, jo cAre tarapha racavAmAM Ave, to kula corAsI maMDapavALuM comukha maMdira bane che. AmAM zikharanA eka maMDapano samAveza karIe, to paMcyAzI maMDapavALuM vizALa maMdira taiyAra thAya, dizAnuM paNa ghaNuM mahattva che, ethI pUrvAbhimukha prAsAdano mahimA ghaNo ghaNo gAvAmAM Avyo che. zilpadevanI A zilpajJatA para khuza thaI gayelA daMDanAyake pUchyuM : maMdiranI zobhA zikhara gaNAya che, to zuM A zikhara paNa aneka prakAranAM hoI zake che ? zilpadeve javAbamAM eka navI ja hakIkata tarapha vimalanuM dhyAna doratAM kahyuM : A Abuno parvatIya pradeza sAMbhaLavA mujaba ghaNI vAra dharatIkaMpano bhoga banato rahe che, ethI ahIM maMdira para moTuM zikhara racavuM hitAvaha nathI. A vAta rajU karIne zilpadeve zikharonA AkAra-prakAra aMge anekavidha mAhitIo jaNAvIne, zilpI-saMghe dorelAM maMdironAM kalpanAcitronuM kramazaH darzana karAvavA mAMDyuM. emAMthI eka citra para 2para Abu tIrthoddhAraka
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimale pasaMdagIno kaLaza DhoLyo. e kalpanA-citrane Arasa para avatarita karavAmAM joke pANInA mUle paisA vahAvavA paDe ema hatA, paNa enI to daMDanAyakane phikara ja kyAM hatI ? jemaNe pRthvI meLavavA karoDo khacya hatA, eo prAsAdanA nirmANamAM udAratA dAkhavavAmAM thoDI ja kamInA rAkhavAnA hatA? pRthvI kharIdAI gaI hatI, prAsAdano prakAra pasaMda thaI gayo hato, Arasano to moTo jaththo rojeroja AvI ja rahyo hato, jyAM sonAnI poTho bharAIne AvatI hoya, tyAM A badhAnI to vAta ja zI thAya ! ane zilpIonI saMkhyA to 800 upara pahoMcavA AvI hatI. Ama badhI pUrvabhUmikA taiyAra thaI gaI hatI. pratIkSA have phakta zubha-paLanI thaI rahI hatI. e ghaDI-paLa paNa AvI lAgyAM ane tIrthoddhArano pAyo khodAyo. eka dahADo zilA sthApana paNa thaI gayuM. daMDanAyake potAnI bhAvanA-sRSTine vAcA ApatAM kahyuM : zilpadeva ! pAyA evA pUrajo ke, game tevA jhaMjhAvAta paNa A pAyA para UbhA thanArA prAsAdanI eka kAMkarIya kheravI na zake ! jo tame kaho to sonAnI ITo paDAvuM! paNa pAyA pAkA thavA joIe.' zilyadeve kahyuM : daMDanAyaka ! ghaNAM maMdiro ame bAMdhyAM, paNa tamArI jevI zakti-bhakti dharAvatI koI vyakti hajI amane maLI nathI ! ame kahIe, to to Apa vajanI ITo paDAvavA samartha cho. paNa AvI koI jarUra nathI. ame badhAe dila reDIne kAma karavAnA zapatha lIdhA che. ethI sonAnI ke vajanI IMTo vinA paNa A pAyA evA pAkA banAvIzuM ke, pralayano pavana paNa Ane DagamagAvI na zake ! zilpadevanI nAbhimAMthI nIkaLela A niSThA para daMDanAyaka vArI gayA ane thoDA ja divasomAM Abuno e giripradeza TAMkaNAonA saMgItathI guMjI UThyo. paDaghAnA punarAgamanathI e saMgItanI mAdhurI ora masta jaNAtI hatI. pAyA purAvA mAMDyA. thoDA divasa pachI pAyA purAI jatAM caNatara upara vadhavA mAMDyuM. ane eka savAre saunI maMtrIzvara vimala ra0 253
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkha AgaLa Azcarya ane AghAtane pedA karatuM eka dazya dekhAyuM : pAyAnI uparanuM e caNatara bhAMgI paDyuM hatuM. zilpadeve abhyAsanI AMkhe e bhaMgANanuM nirIkSaNa karyuM, paNa paDavAnuM koI kAraNa enI najaramAM noMdhAyuM nahi. eNe mAnyuM ke, caNataramAM koI kacAza rahI jatA AvuM banyuM haze ! paraMtu AvuM uparAuparI traNa-cAra divasa sudhI banavA pAmyuM, tyAre eNe daMDanAyakane bolAvavA tAkIdanuM teDuM pAThavyuM. daMDanAyaka to tanathI ja caMdrAvatImAM hatA. mana to emanuM AbumAM ja hatuM, ethI zilpadevanuM teDuM maLatAM ja eo mArate ghoDe Abu AvyA. zilpadeva dvArA badhI paristhitithI vAkepha banyA bAda daMDanAyake kahyuM : kadAca kSetradevatAno A upadrava hoya ! AjanI rAte huM jAgIza ane upadravanuM mULa zodhI kADhIza. mATe Aje tame vadhAre pAkuM caNatara karAvajo ! sAMja sudhImAM thoDuMghaNuM caNatara evuM pAkuM caNavAmAM AvyuM ke, enI kAMkarI kheravatAM paNa bhalabhalAnA dAMta khATA thaI jAya ! sAMja thaI, vimala sAvadha thaI gayA, aMdhArAnI othe eo talavAra sAthe chupAI gayA. madharAta thaIna-thaI, tyAM to vAtAvaraNamAM nIravatAno bhaMga thavAnA bhaNakArA saMbhaLAyA ane daMDanAyaka vimala vadhu sAbadA thaI gayA. thoDI ja paLomAM emanI najara pAyA paranA caNatara sAthe ceDAM karatI koI zakti para karaDI banI, emaNe siMhanAda karIne rADa pADI : A caNatara sAme ceDAM karanAra che koNa? je koI hoya, e mArI sAme hAjara thaI jAya !" vAtAvaraNamAM aTTahAsyanA paDaghA guMjI rahyA. emAMthI eka paDakAra nIkaLyo ke, eka vANiyA sAme je di vetAla jevI vIratAne jhUkavuM paDaze, e di viratA kono Azaro leze? mane javAba Apa ke, A mArI bhUmi sAthe ceDAM karavAnI ceSTA karanAra tuM vaLI kaI vADIno mULo pAkyo che ? 254 % Abu tIrthoddhAraka
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalane khyAla AvI gayo ke, A koI kSetradevatA ja hovo joIe ! chatAM A devazaktine eka vAra DArI daIne, pachI enI AgaLa namra banavAno bRha manamAM ghaDI laIne emaNe sAmo paDakAra pheMkyo : A kaMI boDI bAmaNInuM khetara nathI ! A bhUmino betAjI bAdazAha huM chuM. meM sonAnA sATe AnuM svAmItva meLavyuM che. ethI corI para zirajorI karIne, aMdhArAnI othamAM, bIkaNatAnA balaiyA ane calacittatAnA coLI caNiyA paheranAro je koI bAyalo mArI sAme bAkarI bAMdhavA mAMgato hoya, e paLanoya vilaMba karyA vinA mArA paga pakaDI le, nahi to aMbikA, padmAvatI ane cakrezvarI : A traNa daivI zaktinI AkRpAnI vIjaLI eno vinAza karyA vinA nahi rahe ! daMDanAyake A paDakAra pheMkIne eka evo siMhanAda jagavyo ke, pelI zakti tharathara dhrUjI UThI, traNa devIonuM nAma sAMbhaLatAM e zaktinA paga to sAva DhIlA paDI ja gayA hatA, emAM vaLI siMhanAda jagavatA vimalanI vIratAnuM darzana e vetAlane vadhu dhrujAvI gayuM. potAnI jAtane pragaTa karatAM ane vimalanA paga pakaDatAM eNe kahyuM : "huM vAlInAha nAmano ahIMno kSetradevatA chuM. mane prasanna nahi banAvo, tyAM sudhI tamArA A caNatarane koI paNa zakti paDataramAM palaTAtAM rokI nahi zake." caNataramAM bhaMgANa pADatA bhUtanI coTI hAthamAM AvI jatAM daMDanAyaka vimale kahyuM kSetradevatA! prasannatA meLavavI hoya, to kAle A ja samaye hAjarAhajUra thavA vinaMtI che ! - talavArane myAnamAM mUkIne daMDanAyaka vimala potAnA AvAse AvyA. vAtAvaraNamAM siMhanAdanA e paDaghama ghaDIonI ghaDIo sudhI guMjatA ja rahyA ! maMtrIzvara vimala 26 255
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma moTA ! ne kAma to ethIya moTA ! devAlaya ke devamUrtinA adhiSThAyaka devatAnI jema bhUminA paNa adhiSThAyaka devatA hoya che, je kSetradevatA tarIke oLakhAya che. A kSetradevatAo paNa mAnavInI jema ghaNI vAra amuka darzano, amuka dharmo ke amuka mAnyatAothI kadAgrahita banelA hoIne, potAnI zraddhAthI viparIta vicAra dharAvanArAone eo sahAyaka to nathI ja thatA, paNa uparathI sitamagAra banavAmAM ja eo kRtArthatA mAnatA hoya che. vAlInAha Avo ja eka kSetra-deva hato. daMDanAyaka vimala jyAM ArasanI nagarInuM navanirmANa
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvavA pravRtta thayA hatA, e bhUmino e deva hato ane enI mAnyatA temaja zraddhA viparIta hatI. e mAnato hato ke, jina koNa? jina-prAsAda zuM? ane vANiyo vimala vaLI mArI sAme zI visAtamAM? AvI magarUrI dharAvato vAlInA thoDA divasa sudhI to e devanagarInA pAyA paranA caNataranI sAme ceDAM karavAmAM saphaLa rahyo, paNa jyAM vimale eka siMhanAda karIne ene paDakAryo ane devItrayInI akRpAnI vIjaLIthI vinAzanI AgamAM svAhA thaI javAnI zakyatA darzAvI, tyAM ja enI magarUrI marI paravArI. aMbikA, padmAvatI ane cakrezvarI : A devItrayInI virATa zaktithI vAlInAha paricita hato. e samajato hato ke, A devI zakti jyAM sudhI viphare nahi, tyAM sudhI ja huM ahIM rahI zakavA samartha chuM. ethI AvI daivI zaktinI kRpA meLavanArA daMDanAyaka vimala AgaLa paNa e TADho thaI gayo ane bIjI rAte samayasara vimala para prasannatA varasAvavA hAjara thayo. madharAta thatAM pUrve ja kSetradevatAne prasanna karavAnI bali-bAkaLAdi pUjA-sAmagrI sAthe daMDanAyaka vimala AvI pahoMcyA hatA. emaNe nizcita samaye prArthanA karI : o kSetradevatAo ! Apane hAjara thavA huM vinaMtI karuM chuM. A bhUminA je koI adhiSThAyako hoya, e mArI vinaMtIne mAna ApIne ahIM avatare ! kAraNa ke Apa saune pUjA-sAmagrIthI prasanna banAvIne, mAre A bhUmi para devanagarInuM nirmANa karavuM che." thoDI ja paLomAM A vinaMtIno javAba ApatAM kSetradevatA vAlInAhe kahyuM : pUjA levA huM mArA parivAra sAthe hAjara ja chuM. daMDanAyaka vimala ! paNa eTaluM yAda rAkhajo ke, bali-bAkaLA, dhUpanaivedya ke phUla-phaLathI ja mane prasanna karavAnI bhramaNAmAM rAcatA ho, to e bhramaNAne bhagADI mUkajo. lohI-mAMsathI mane tarpaNa karavAnI taiyArI hoya, to ja A vidhine AgaLa vadhArajo ! maMtrIzvara vimala 20 257
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalanA aMgeaMgamAM Aga lAgI cUkI : nAma devanuM ane kAma AvuM dAnavanuM ! chatAM A Agane dAbI daIne vinayAvanata banI vimale kahyuM : huM to eTaluM ja samajyo chuM ke, deva to vAsanAnA bhUkhyA hoya, ethI balibAkaLAthI ja e prasanna thaI jAya. vAlInAhe bhrUkuTi caDAvIne ane paga pachADIne prazna karyo : eTale lohI-mAMsanI mAMgaNI karanAro huM dAnava chuM, evo ja tamAro AkSepa che ne ? vimale saNasaNato javAba Apyo : jo lohI-mAMsa ja tamane khapatA hoya, to tame eka vAra nahi, hajAra vAra dAnava cho. bolo, A AropanI sAme tame kayuM bacAvanAmuM rajU karavA mAMgo cho ? mArA pakSe to traNa traNa mahAdevIonuM baLa pIThabaLa rUpe hAjarAhajUra che ja. devIonuM nAma paDatAM ja vAlInAha pAcho jarA gabharAI gayo, paNa vimalanI vIratAnuM pANI mApI levAnI A takane vadhAvI letAM eNe kahyuM : zuM tame balibAkaLA jevI sAmAnya cIjonA sATAmAM mArI mahAkImatI prasannatA kharIdavAnA vANiyAveDA karavA mAMgo cho ? ethI lohI ane mAMsa jevuM kImatI mUlya cUkavavA tame daridra cho, ema ja mAre mAnavuM rahyuM ne ? 'nA, nA, jarAya nahi, vAlInAha ! tame mAno cho, e jAtanI daridratAno mArAmAM aMza paNa nathI, huM to kartavyanI A keDIe kadama UThAvavA pUrve kesariyAM karavAnI, kurabAnInuM kaMku uchALIne ja nIkaLyo chuM. A kAje motane muThThImAM laIne nIkaLelo huM lohI ane mAMsathI tamane tarpaNa karavA taiyAra chuM, paNa mAruM e tarpaNa tamane bhAre paDaze, mArI e pUjA tame sahI nahi zako; evo mane vizvAsa che. kema ke huM pUrve jaNAvI ja gayo chuM ke, devItrayInuM kRpAchatra mArA mAthe che !' "eTale ?" vAlInAhano A prazna ghaNA ghaNA praznonuM eka jhUmakhuM ja hatuM. enAmAM bhaDakA jevI bhayAnakatA hatI, bANa jevI tIkSNatA hatI ane jhera jevI mArakatA hatI. 258 Abu tIrthoddhAraka
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimale kahyuM ! vAlInAha ! tame batrIsa lakSaNAno bhoga mAMgIne ja prasanna thavAnI haTha dharAvatA ho, to ame daMpatI atyAre ne atyAre bali banI javA taiyAra chIe ! huM vaNika chuM, mATe ja vIra chuM ane ethI ja lohI-mAMsanuM tarpaNa karavA taiyAra chuM, paNa e lohImAMsa anyanAM nahi, mArAM potAnAM ! bolo, AvA tarpaNanI tamane apekSA che? have mane tarata ja javAba joIe : kAM mAruM A jAtanuM tarpaNa svIkArI lo, kAM mArA dvArA levAyelI bali-bAkaLA ane mAlamiSThAnnanI A pUjA svIkArI laIne prasanna banI jAva ! A paLe ja A praznano javAba mAre joIe. vAlInAhanA mananI sthiti vicitra vALAMka laI rahI hatI. e vicArI rahyo ke, vaNika hovA chatAM A kevo vIra che ke, je devanagarInA pAyAne potAnA ja lohI-mAMsathI sicI siMcIne majabUta banAvavAnI bahAdurIthI sabhara che. AvuM tarpaNa huM svIkAruM, to e mahAdevIo sAthe mAre mukAbalo karavo ja paDe. ane emAM kAramI hArano bhoga banatAM mAruM rakSaNa kare evI to koI zakti ane svapneya dekhAtI nathI. AvA vicArathI vinamra banI jaIne vAlInAhe kahyuM : daMDanAyaka vimala ! sAcesAca tamArA tarpaNane svIkAravAnuM mArAmAM sAmarthya nathI ! tamArI balibAkaLAnI pUjAthI ja prasanna thavA huM vacanabaddha banuM chuM. Aje AnaMda che ke, dehadhArI eka vIratA sAthe mArI mitrAcArI baMdhAya che. tame to vaNika hovA chatAM vIronA paNa vira mahAna vIra cho.' vAlInAha prasanna banIne vimala para varadahAtha phelAvI rahyo. vimale kImatI balibAkaLA ne moMghA mAla miSTAnna dharIne vAlInAhanI e prasannatAmAM keI gaNo vadhAro karyo, e madharAta vAlInAha ane vimalanA aMtaramAM prasannatAno jhagArA mArato prakAza pAtharavAmAM nimitta banI gaI. maMtrIzvara vimala ra0 259
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA divasanI savAre je sUrya Ugyo, e jANe AbunI e dharatI para evA saMdeza laIne Avyo hato ke, jenA zravaNe saMpUrNa zilpIsaMgha AnaMdamAM taraboLa banIne nAcI UThyo. kalyANanI keDI have niSphaTaka banI gaI hatI, have bhayanA koI bhaNakArA sAMbhaLavA maLe, evI zakyatA jaNAtI nahotI. seMkaDo zilpIonAM kaMkaNAM anero utsAha sAthe Arasane anokhAM ghATa-ghaDAmaNa ApI rahyAM. TAMkaNAonA dhvanimAMthI tAlabaddha je saMgIta relAtuM hatuM, ene jhaDapavAnI je utsukatA AbunAM zikharo, guphAo temaja kotaro dAkhavatAM hatAM, ene jovA divasabhara lokonuM ToLuM jAmeluM rahevA mAMDyuM. divaso, pakhavADiyAMo ne mahinAo jema jema vItavA mAMDyA, ema ema pASANamAM jyAM prANa purAI rahyA hatA, e ArasanI nagarI, AbunI e giribhoma para divase na vistare eTalI rAte ane rAte na vistare eTalI divase vistAra pAmavA mAMDI ! AbunI e giribhoma para kharekhara pASANamAM prANa purAI rahyA hatA ! ethI e tIrthoddhAranI vikrama sarjaka vigato sAthe daMDanAyaka vimalanI udAratA ane utsAhitatAnI vAto gujarAtabharamAM to phelAya ane khUba ja dilacaspI sAthe carcAya, emAM kaMI navAI pAmavA jevuM nahotuM ! paNa A badhI vAto gujarAtanA virATa sImADA vIMdhIne bIjA bIjA dezomAM paNa carcAya, ene to jarUra navAInI vAta gaNI zakAya ! Abu ane jaina tIrtha ! A samIkaraNa ja ghaNAne navuM lAgatuM hatuM. paNa jyAre A samIkaraNanA sarjaka tarIke daMDanAyaka vimalanuM nAma sAMbhaLavA maLatuM, tyAre sau bolI UThatA ke, Abune jaina tIrtha tarIkenI kIrti na maLe to kone maLe ? Ama, AbunA tIrthoddhAranI ane enA sarjaka daMDanAyaka vimalanI kIrtigAthAono phelAvo dhIme dhIme vistarato ja gayo, vistarato ja gayo ! gujarAtanA sImADAo vIMdhI-vIMdhIne dUra-sudUranA pradezomAM paNa AbunA tIrthoddhAra ane tIrthoddhArakanI kIrtinAM gAna eka dahADo 240 deg Abu tIrthoddhAraka
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ guMjavA lAgyAM. aneka rAjAonI kIrtinI kamAno jemanI jabAnanA Teke TakatI hatI, e bhATa-cAraNonA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke, 'bhAI ! dezomAM garavo deza to eka gujarAta che ! jyAM daMDanAyaka vimala jevA nararatno pAke che. zuM udAratA ke zuM vIratA ! zuM rUpa ke zuM lAvaNya ! zuM saMpatti ke zuM sadAcAra-niSThA ! A badhAmAM vimalanI tole Ave, evo eka paNa mANasa maLavo muzkela che. A vimale jainamaMdirothI maMDita banAvIne Abune tIrthanI samRddhi ApavAnuM eka evuM bhISma-kArya AraMbhyuM che ke, enI bhISmatA AgaLa nevAnAM pANI mobhe caDAvavAM e to sAva saraLa gaNAya !' bhATa-cAraNo paNa aMdara aMdara A vAta carcavA mAMDyA : are ! A to sAva TADhA pahoranAM gappAM ! nevAnAM pANI mobhe caDAvavA karatAMya e tIrthodvAra jo sAcesAca vadhu bhISma hoya, to vimalane emAM phateha maLe ja nahi, ane jo e phateha meLavaze, to e kArya bhISma gaNAze nahi ! jene bhATAI karavAnI Teva paDI gaI hoya, e bhale AvI vAtane sAva sAcI mAnIne gAyA kare, paNa sAco sarasvatI-putra to cakAsaNI karyA vinA game tevA camarabaMdhInI kIrtinI kamAnane paNa potAnI jabAnano Teko na Ape ! mATe cAlo, ApaNe badhA gujarAtanA pravAse UpaDIe ! koIe kahyuM : gujarAta kaMI bahu dUra na gaNAya ! mana hoya to cheka mALave pahoMcAya ane cAra cAra gAu kApatA to game tevo paNa lAMbo patha kapAya ! mATe hAlo, bheruo ! hAlo. gujarAta joI AvIe ane vimalanI kIrtinuM pArakhuMya karI AvIe ! e yugamAM bhATa-cAraNo sarasvatI-putra tarIkenuM sanmAnanIya pada bhogavatA hatA, eo jyAM jatA, tyAM AdaramAna pAmatA ne 'vidvAn sarvatra pUjyate" nI A ukti sAcI paDatI. khAvA pIvAnI to emane koI ciMtA ja na karavI paDatI. gAmaDe-gAmaDe emane AvakAranAro varga maLI raheto, e vargamAM zeTha-zAhukArothI mAMDIne maMtrIzvara vimala 261
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA-mahArAjAonuM paNa sthAna jovA maLatuM. e kALe sarasvatI-putra jo kAvya karI jANatA, to rAjA-mahArAjAo enI kadara paNa karI jANatA ! Avo dhanya e yuga hato. ethI dhIme dhIme 500 bhATa-cAraNono saMgha racAI gayo ane sau gujarAta tarapha cAlyA, caMdrAvatI nagarI jema jema najIka AvatI gaI, ema ema emanA kAnamAM rAta-divasa Abuno tIrthoddhAra ane tIrthoddhAraka daMDanAyaka vimala A benAM ja gIto guMjavA mAMDyAM, aNahillapura pATaNamAM paga mUkatAM ja emane lAgyuM ke, gujarAta deza garavo gaNAya che, e jarAya khoTuM nathI. bhImadevanA darzane emanI AMkho ane emanAM aMtara anerI tRpti anubhavI rahyAM, daMDanAyaka vimalanAM nAma-kAma to ahIM ghare ghare ane core-cauTe gavAI rahyAM hatAM, rAjasabhAmAM paNa AnA ja paDaghA paDatA hatA. e joI-sAMbhaLIne cAraNone thayuM ke, bhImadevathI apamAnita thayela vimalanA pATaNa-parityAganI vAto vidveSIoe upajAvI kADhelI to nahi hoya ne ? manabhara pATaNanuM Atithya mANIne e cAraNa saMgha eka di' caMdrAvatInA pAdare AvIne Ubho. AbunI taLeTImAM vaselI A nagarImAM, to e pahADI pradeza, divasa-rAta jANe daMDanAyaka vimalanI kIrtinA paDaghA phelAvavAnuM ja kArya adA karato joyo, cAraNoe vicAryuM ke, ghaNI vAra nAma moTAM ne kAma choTAM ja nahi, uparathI khoTAM hoya che. DuMgarA dUrathI raLiyAmaNA lAge, evuMya kyAreka khUba ja prasiddha mANasanI bAbatamAM banatuM hoya che. ethI ApaNe vimalanA ghare ja pahoMcI jaIe, to Aja sudhI saMbhaLAyelI enI kIrti-khyAtinI kaccAI-saccAI parakhAI jaze. caMdrAvatInI zobhA joto joto e cAraNa-saMgha cheka daMDanAyakanA mahelanA daravAje AvI Ubho. dvArapALe pUchyuM : "atithi-devo, kyAMthI padhAro cho ? veza-paheraveza parathI paradezanA jaNAva cho.' Abu tIrthodvAraka 262
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ koyala jevo mITho dvArapALano A Tahuko sAMbhaLIne khuza khuza thaI gayelA bhATa-cAraNonA AgevAna vAcaspatie javAbamAM kahyuM : bhalA daravAna ! ame paradezI chIe. e tame sAcuM jANyuM! vaLI ame jAtanA sarasvatIputra chIe, dekhIe evuM bhAkhIe chIe, darpaNa jevA amArAM dila che, je hoya e ja jhIlIe ane jagatane batAvIe. gujarAtanI kIrti ghaNI ghaNI sAMbhaLI hatI. daMDanAyaka vimalanI vAto amArA kAne ThIka ThIka paDI hatI, ethI thayuM ke, jANyA karatAM joyuM bhaluM ! mATe pharatA pharatA gujarAtanI kIrtinuM pArakhuM karIne vimalanI kirtinuM pArakhuM karavA ahIM AvyA chIe. vimala kevA che e to kaho. ahIMnuM vAtAvaraNa jotAM to amArI adhIrAI have vadhI gaI che. dvArapALe kahyuM : sarasvatIputro ! amArA daMDanAyakanI to vAta ja thAya ema nathI. jevA dAtAra che, evA ja kalAkAra che. jevA kalAkAra che, evA ja rUpAvatAra che, jevA bAhubaLI che, evA ja buddhibaLI che, jevA buddhibaLI che, evA ja saubhAgyazALI che. paNa.... cAraNa vAcaspatine thayuM ke, guNo gAtAM gAtAM sevakanuM moM A rIte bharAI jAya che, ethI nakkI thAya che ke, vimala kharekhara vimala ja hovA joIe. are ! paNa A daravAna bolatAM bolatAM kema thaMbhI gayo ? cAraNe pUchyuM : daravAna ! aTakI kema gayA? "paNa" no pANo vacamAM kema nAkhyo ? dvArapALa bolyo : sarasvatIputro ! tame sAMbhaLyuM ja haze ke, atyAre Abu-delavADA para daherAM caNAya che, tamane kadAca eya khabara haze ke, A daherAM amArA daMDanAyaka pANInA mUle sonuM vahAvIne baMdhAvI rahyA che. tame eka divasa moDA paDyA. jyArathI A nirmANa prAraMbhAyuM che, tyArathI amArA daMDanAyaka tanathI ahIM hoya, toya manathI to Abu para ja hoya che. paNa atyAre to eo tanathI paNa Abu para che. gaI kAle ja eo Abu gayA ! have AvatAM saheje traNa cAra divasa to thaI ja jaze ! maMtrIzvara vimala ra0 263
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhA cAraNonA moMmAMthI ekasAmaTo sisakAro nIkaLI gayo : are ! akkaramInAM paDiyAM to kANAM ja hoya ! ApaNe eka ja divasa moDA paDyA ane daMDanAyakanA darzanathI vaMcita rahI gayA. A to taLAve AvIne tarasyA ne tarasyA pAchA pharavA jevo ghATa ghaDAyo. hIro ghoghe jaI Avyo, Ama kahIne ApaNo sau upahAsa karaze, zuM karIzuM have ! cAraNo vicAramagna banyA, tyAM to dvArapALe kahyuM : amArA daMDanAyaka Abu upara gayA che, paNa ghara ahIM mUkIne gayA che hoM ! emanAM dharmapatnI zrIdevI ahIM hAjara che, pachI Ama vimAsaNamAM paDavAnI zI jarUra che ? Apa sau mahelamAM padhAro. emanAM darzana karo, emanA hAthanuM pIraseluM jamo, pravAsano thAka utAro, A caMdrAvatIne pharI-pharIne juo. eTalAmAM daMDanAyaka vimala AvI jaze. have be traNa dahADAmAM zuM moDuM thaI javAnuM hatuM ! pravAse nIkaLyA pachI AvA be cAra dahADAno hisAba gaNAya kharo ! cAraNone thayuM ke, pati udAra hoya ne patnI kaMjUsa hoya, AvAM kajoDAM ghaNAM jovA maLe che zuM A mahelamAM sarakhesarakhI jugala-joDI jAmI haze ? jethI A dvArapALa Ama ApaNane AmaMtraNa Apato haze ? cAraNa vAcaspatie kahyuM H daravAna ! tamArI vAta kADhI nAkhavA jevI to nathI ! paNa pArake ghare Ama kaMI paga pahoLA karAya kharA ! ame ochA nathI, pAMcasonI amArI paMgata che. be-traNa di' caMdrAvatImAM kyAMya kheMcI kADhIzuM. ATalI moTI nagarI che, to ahIM satrazALA-pAMthazALA to haze ja ne ? dvArapALe kahyuM : amArA zrIdevInA rasoDe pAMcasonI to zI gaNatarI ! ahIM to hajAronAM ja lekhAM-jokhAM che. A mahelamAM badhuM ja che. Apa sau eka vAra aMdara to padhAro. pachI Apa badhuM bhUlI jazo. mAtAnuM vAtsalya, bahenano prema, je joIe e badhuM Apane zrIdevI pAsethI maLI raheze. 264 Abu tIrthoddhAraka
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArapALa badhA cAraNone laIne mahelanA madhya khaMDamAM beThelAM zrIdevI pAse pahoMcyo. paricaya ApatAM eNe kahyuM : A badhA paradezathI AvyA che. A sarasvatIputro daMDanAyakanI kIrti sAMbhaLIne emanAM darzana karavA utsuka che. badhA cAraNo zrIdevIne joI ja rahyA. rUpamAM e ajoDa hatAM. prabhAvamAM e ajoDa hatAM. emaNe AvakAra ApatAM kahyuM : padhAro, sarasvatIputro ! padhAro. Apa badhA to zabdonA sodAgara ane kAvyanA koNAdhipati gaNAva ! A mahelane jarAya parAyo na mAnatA. thoDA divasa ahIM raho ane caMdrAvatIne nihALo. tyAM sudhImAM to eo padhArI jaze ane darzananA tamArA manoratha saphaLa thaze. cAraNo mATe atithigRhanA dvAra khullA karI devAyAM. koI mahelamAM upalabdha na hoya, eTalI sagavaDo e atithigRhamAM hatI. pANI mAgo ne dUdha hAjara thAya, dUdha mAgatAM dUdhapAkanA pyAlA laIne sevako khaDA thAya, evI atithisatkAranI bhAvanAno prabhAva jyAM pagale pagale anubhavAya, evA e atithigRhamAM pravezato cAraNasaMgha jANe jAtane svargamAM pravezato anubhavI rahyo. pAnathI mAMDIne snAna sudhInI evI evI kImatI sagavaDo tyAM upalabdha hatI ke, jenA darzane badhA cAraNo moMmAM AMgaLAM nAkhI gayA. madhyAhnanA samaye pAMcaso bAjoTha eka ja pataMgamAM DhaLAyA ane badhA cAraNone ekI sAthe bhojana mATe AmaMtraNa apAyuM, bhojanagRhanI svacchatA-vizALatA joIne sau chakka thaI gayA. batrIsa pakavAna ane tetrIsa zAkanAM e bhojaniyAM zrIdevIe jAte evA premathI pIrasyAM ke, cAraNone sagI mA karatAM savAyA vAtsalyanuM darzana zrIdevImAM thaI rahyuM. bhojaniyAM to mIThAM hatAM ja. paNa AvakAra ane atithisatkAranI bhAvanA to eTalI badhI mIThAza dharAvatI lAgI ke jene mUlavavA koI upamA cAraNone jaDatI nahotI. jamIne e cAraNa-saMgha ADo paDyo. Aje jANe sadehe. svargamAM saMcaravAnuM saubhAgya jAgyuM hoya, evI anubhUti karatA teo maMtrIzvara vimala 25 265
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalanuM jANe kalpanA-darzana karI rahyA ke, jenI patnI jo ATalI udAra ane vAtsalyathI bharapUra che, to eno pati daMDanAyaka to na jANe kevo haze? AvI jAtanI kalpanAmAM ne kalpanAmAM eoe thoDIka mIThInIMda mANI, thoDI ghaDIo pachI eo UThyA, to e caMdrAvatInI zobhA batAvavA laI javA ratha Adi vAhano taiyAra ja hatAM. sau vAhanomAM besIne caMdrAvatI jovA nIkaLyA. eka ekathI caDiyAtAM jinamaMdiro, eka ne juo ne bIjAne bhUlo evAM bajAro, rUpa-raMga ane saMpattithI arasa-parasanI spardhA karatA mahelo ane saMskAra, saMpatti temaja dharmathI samRddha prajAnuM pagale pagale darzana meLavIne cAraNo jyAre vimalanA mahele pAchA AvyA, tyAre jANe svarganI saphara mANI AvyAno AnaMda emanA aMgeaMgamAMthI chalakAIne nIce verAI rahyo hato. thoDI vAra thaI ne AmaMtraNa AvyuM : sarasvatIputro ! jamavA padhAro. rasoI taiyAra che. sUryAsta pUrve ja cokA cokhkhA thaI jatA hovAthI huM Apane atyAre teDavA Avyo chuM. cAraNa saMghanuM Azcarya vadhatuM jatuM hatuM. e badhA vicArI rahyA : kevo viveka, kevI dharmaniSThA ane udAratAnAM to vaLI lekhAM-jokhAM ja thAya evAM kyAM che ? sAMjanuM bhojana patAvIne e cAraNo mahelanA vistAramAM rahelA bagIcAmAM thoDI vAra TahelI AvyA. tyAra bAda zrIdevI Adi sAthe thoDo vArtA-vinoda mANIne eo pathArImAM ADA paDyA. zayanakhaMDa ane pathArIonI sajAvaTa ja evI hatI ke, pathArImAM paDatAMnI sAthe ja UMgha AvI jAya. cAraNonI jyAre AMkha khUlI, tyAre hoMra phATavAnI taiyArI hatI. emanA zarIramAMthI divasono thAka adazya thaI gayo hato ne koI navI ja tAjagIno taravarATa saunA dehamAM vilasI rahyo hato. sukhanA divaso TUMkA hoya che. daMDanAyaka vimalanuM jyAre darzana maLyuM, tyAre ja e cAraNone khyAla Avyo ke, Aje ahIM AvyAne cAra divasa pUrA thavA AvyA. vimalanA darzane eo dhanya banI gayA. daMDanAyakanI chAtI jANe vIratAne krIDA karavAnuM medAna hatI, emanuM 266 Abu tIrthoddhAraka
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhakamaLa jANe sarasvatInuM nivAsasthAna hatuM. emanA AjAnubAhumAM vAtsalyanI sAthe vIratA vilasI rahI hatI. AvA divya darzanathI mugdha banI UThelA cAraNoe kahyuM : daMDanAyaka vimala ! ApanI kIrti-gAthAonuM zravaNa amane cheka dUra-dUrathI ahIM kheMcI lAvyuM che. paNa ApanAM darzane ema lAge che ke, A cira pravAsa lekhe lAgyo che. "nAma moTAM ane kAma khoTAM AvI aneka svAnubhUtione tame Aje khoTI pADI che. amane ema lAge che ke, ApanAM nAma jo moTAM che, to kAma ethIya vadhu moTAM che ! kharekhara gujarAta to gujarAta che ! jenI bhUmie ApanA jevA nararatnone janma Apyo, e gujarAtanuM gaurava gAtAM amArI jIbha have thAkaze nahi." daMDanAyaka vimale kahyuM : sarasvatIputro ! tame ahobhAvabharyA A je zabdo uccAryA che, ene vadhu ne vadhu sArthaka banAvavAnuM baLa gujarAtane maLyA karo, evI prArthanA sAthe mArI eka vinaMtI ke, tame badhA ATale sudhI AvyA cho, to hajI thoDAka vadhu divasa rokAI jaIne AbunI giribhoma para cAlI rahelA tIrthoddhAranA kAryane eka vAra jAte jotA jAva. cAraNo daMDanAyakanI A vinaMtIne ThukarAvI na zakyA, eo jyAre Abu tarapha vidAya thayA, tyAre mUlyavAna paherAmaNIothI emano satkAra karatAM daMDanAyake kahyuM : phUla nahi ne phUlanI A pAMkhaDI svIkArIne pachI prayANa karavA vinaMtI ! cAraNonA saMghane A vinaMtI svIkAravI ja paDI. eo jyAre AbunI e giribhoma para jaI UbhA, tyAre emanI AMkhamAM jANe Azcarya ane ahobhAvano eka Akho dariyo ja ghUghavI rahyo hato. hajAro kArIgaro je rIte ArasanI nagarInuM navanirmANa karI rahyA hatA, enuM varNana karavA emanI pAse zabdo nahotA. maMtrIzvara vimala 26 267
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2) ( vimalavasahI to vimalavasahI ja che ! ) (6 aravallInI girimALAno vistAra cokkasa koI eka deza sudhI ja sImita nathI, aneka dezomAM A girImALA phelAyelI che, paNa A girimALAmAM jo sauthI vadhu UMco koI parvatIya vibhAga hoya, to te Abu che, A dRSTie aravallInI girimALAnA gauravonnata mastaka tarIke Abune oLakhAvI zakAya, bhAratanI dakSiNa dizAmAM AvelA nIlagirithI mAMDIne uttaramAM Avela himAlaya sudhInA parvatomAM jenI upara aneka gAmo vasyAM hoya, evo UMco eka mAtra parvata Abu che.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULamAM vIza mAIlanI laMbAI ane ATha mAIlanI pahoLAI dharAvatA AbunA 12 mAIlanI laMbAI ne traNeka mAIlanI pahoLAI dharAvatA uparanA pArvatIya-vistAramAM eka kALamAM bAreka gAmo vaselAM hatAM, jemAM jainonI vastI paNa sArA pramANamAM hatI, Aje e gAmonuM astitva che, paNa jAhojalAlI nathI. Abu jenA kendramAM hoya, evo jaina-ajaina itihAsa moTA pramANamAM Aje paNa upalabdha che. kALanA paMkheruMonI pAMkha jyAM pahoMcI zake evI nathI, e yugAdi prabhu zrI AdinAthano samaya Abu sAthe joDAyelo che. prabhunA putra cakravartI zrI bharatezvare Abu para cAra dvArA dharAvatuM suvarNa-caitya baMdhAvyuM hatuM. jaina itihAsa mujaba Abune arbudagiri AvuM nAma ApavAmAM bharata cakravartInuM e suvarNa caitya nimitta banyuM hatuM, e suvarNa caityamAM pratiSThita zrI AdinAtha prabhunuM dhyAna dharIne AtmasAdhanA karavA daza kroDa jeTalA sAdhako tapa karatA hatA, daza kroDanI saMkhyA saMskRtamAM "abda' tarIke oLakhAtI hovAthI, A sAdhanAnI smRtimAM A giri abudAcala' tarIke oLakhAvA mAMDyo. ahIM karelI pUjA vagere ArAdhanA daza kroDa gaNuM phaLa ApanArI hovAthI paNa A giri abudAcala' tarIke prakhyAti pAmato gayo. chamasyakALamAM zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA abda bhUmimAM vicaryA hovAnI vAtane zilAlekho ane zAstralekhonuM samarthana maLe che, AnA pratyakSa purAvAo tarIke abudAcalanI AsapAsanAM aneka gAmomAM Ajeya astitva dharAvatAM zrI mahAvIra paramAtmAnAM anekAneka bhavya tIrtho ne maMdirone AgaLa karI zakAya ! zrI bharata cakravartInA maMdiranA sarjana pachI Abune tIrtha tarIke maLatI prasiddhino sthitikALa to kyAMthI AMkI zakAya ? paNa eTaluM nakkI che ke, bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA nirvANa pachInAM keTalAMya varSo sudhI jaina tIrtha tarIke Abu prasiddha rahyuM hatuM. prabhujInI maMtrIzvara vimala 249
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamI pATe thayelA zrI susthitAcArya arbudAcalathI aSTApadajI tIrthanI yAtrAe gayA hovAno zAstralekha uparAMta zrI pAdaliptAcArya AkAzagAminI vidyA dvArA je pAMca tIrthonI roja yAtrA karatA hatA, emAM eka tIrtha tarIke abudAcalano paNa ullekha upalabdha che. prabhunI 33mI pATe thayelA vaDagaccha sthApaka pU. A. zrI udyotanasUrijI mahArAja vi. saM. 994mAM AbunI yAtrArthe padhAryA hatA. A badhA purAvAonA AdhAre ema kahI zakAya ke, vi. saM. 994 pachInA gALAmAM kyAreka Abu uparanAM jinamaMdirono nAza thaI jatAM, enuM jainatIrthatva lokonA mAnasapaTala parathI bhUMsAI javA pAmyuM hoya ! zAstralekho ane zilAlekhomAM surakSita hovA chatAM janamAnasamAMthI bhulAI gayelI AbunI jainatIrtha tarIkenI pratiSThAnI punaH sthApanA (vi. saM. 1088 mAM) uparAMta tIrthoddhAranuM mahApuNya upArjana karavAnA koI bhAgyasaubhAgyano ja je sadehe avatAra gujarAtamAM thayo, e avatArane je nAma maLyuM, ene zobhAvanArI akSarAvalI hatI : daMDanAyaka zrI vimala ! yogIo mATe yogabhUmi ane bhogIo mATe bhogabhUmi gaNAtA AbunAM, samudrIya sapATIthI 4 hajAra phUTanI UMcAI dharAvatAM e zikharo upara bhavajalatAraka nAmanI moTI aneka nAvaDIone taratI mUkavAnuM svapnadRSTA zrI vimalanuM svapna anerA koI ThAThamATha sAthe ane anokhI koI cahala-pahala sAthe AzcaryakArI jhaDapathI sAkAra thaI rahyuM hatuM. samudranI sapATI para nAvaDIo taratI mUkavAnuM kArya paNa saheluM nathI hotuM, tyAre daMDanAyaka to samudranI sapATIthI cAra hajAra phUTanI UMcAIe paththaranI evI nAvaDIo taratI mUkavA kRtanizcayI hatA, je bhavasAgarane taravAnuM amogha sAdhana banI jAya ! bhavasAgarane taravA nayA banI jAya, evAM e maMdiro koI anerA vaibhava vacce zilpadevanA hAtha heThaLa nirmANa pAmI rahyAM hatAM. 270 Abu tIrthoddhAraka
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ A nirmANano to vaibhava ja varNavI zakAya, evo nahoto ! dharatI, sonAnA sATe kharIdAI hatI ! ArasapahANanI zilAo, hAthInA hodde besIne ThAThamATha sAthe Abu upara AvatI hatI ! nAnAmoTA paththaro, rUpAcAMdInA mUle e sarjana-bhoma para padhAratA hatA, ghara karatAM savAI sagavaDo mANatA seMkaDo zilpIo ane hajAro majUro evA utsAha sAthe nirmANa-kArya karI rahyA hatA ke, darzakone ema ja lAgatuM ke, A badhA jANe potapotAnA gharane vahAlathI caNI rahyA che ! zilpIonAM bhAgya UghaDI gayAM hatAM, majUronAM daLadara phITI rahyAM hatAM. ane AbunI e giribhoma dina-dina caDatA raMga pAmI rahI hatI. bIje je nirmANa-kAryane AgaLa vadhavA aThavADiyuMya ochuM paDatuM, e nirmANa ahIM eka divasamAM taiyAra thaI jatuM! kAraNa ke badhA kArIgaro potAnuM lohI reDIne potAnA pahelA navajAta zizunI adAthI A nirmANane ucherI rahyA hatA. e nirmANamAM je niSThA-tattva nRtya karI rahyuM hatuM, e darzanIya hatuM. daMDanAyake udAratA ane AtmIyatAthI sauno sneha e rIte jItI lIdho hato ke, koI majUra iMTo goThavato hoya, koI kArIgara paththara para kasaba ajamAvato hoya, koI zilpI potAnA TAMkaNAthI koI sauMdaryasRSTi ArasamAM upasAvato hoya, A badhAmAM rasa ane ekatAnatAnI eka evI lAgaNIno akhaMDa tAra jaLavAyelo jovAto ke, A badhA kAryano saravALo zilpa ane sauMdaryanA ajoDa sarjanamAM samApta thato. kAgaLa ke mINa jevA pocA padArtho paNa na jhIlI zake, evI sUkSma kotaraNI ArasamAM avataravA mAMDI. e Arasano koI bhAga evo nahoto raheto ke, zilpInAM nAnAM-moTAM TAMkaNAMno jene sparza na maLyo hoya ! jenA kAraNe ArasanI e AlamamAM evA sAgaro ne evI saritAo, evA kalpataruo ne evAM kamaLavano, evAM vRkSo ne evI maMtrIzvara vimala 20 271
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ velaDIo temaja evo itihAsa ane evuM vartamAna jIvana avatAra dharI rahyuM ke, jemAM pANI, vanaspati temaja puruSa jevA tattvano abhAva hovA chatAM, A badhAM tattvonuM avataraNa saprANa ane sajIvana jaNAvA mAMDatuM. zilpazAstramAM kalamathI akSara rUpe dorAyelI e vizALa zilpasRSTine pASANa upara TAMkaNAthI AkAra rUpe kaMDAravAmAM zilpadevanA Azraya heThaLanA e kArIgaro jema jema kalpanAtIta saphaLatA pAmatA gayA, ema ema daMDanAyaka vimala paNa suvarNanI vRSTine e kArIgaronI hatheLI para utAravAmAM vadhu ne vadhu udAratA dAkhavatA gayA. jenA dvArA maMdironI chato, dIvAlo ane ghummaTo zilpazAstrane temaja jaina itihAsane jhIlavA ArasI bane, evI kaLA temaja evA jyotirdharonAM jIvana eka tarapha ArasamAM kaMDArAI rahyAM hatAM, to bIjI tarapha AvAM maMdiro paNa jenA vinA sUnAM sUnAM bhAse, evI jinapratimAo dhUpa-dIpathI maghamaghatA temaja maMgalabharyA vAtAvaraNa vacce ghaDAI rahI hatI. virAganI saravANI vahAvatI mukhamudrAthI ane vItarAgatAnI lahANI karatI aMgabhaMgIthI bharapUra e jinamUrtionA sAmAnya darzane ja darzakane evI anubhUti thatI ke, jANe A mUrtinI mukhamudrA hamaNAM ja mukharita banI UThaze ane aNabola bola dvArA preraNAnuM pIyUSa pAze ! prakRtinA vidhavidha sauMdaryane jhIlavA uparAMta tatkAlIna dhArmika vidhionI paddhationuM suramya pratibiMba jhIlatI ArasanI e sRSTimAM kArIgaroe jaina itihAsane paNa moTA pramANamAM kaMDArIne amara banAvI dIdho. pASANamAM jANe prANa purAyA ! koI sthAne yuddha AdaranArA bharata-bAhubalImAMthI prabuddha banatA bAhubalIno prasaMga aMkita thayo, to koI zilA sAkSAt samavasaraNanI jhAMkhI karAvI rahI. kyAMka AdrakumAranuM jIvana jaDavAmAM AvyuM, to kyAMka zilAonI sRSTimAM bhagavAna zrI neminAtha prabhunA prasaMgo ullikhita banyA. 272 Abu tIrthoddhAraka
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAMka "prabhu megharatha bhava guNakhANI, pArevA para karuNA ANI" nuM gIta sarI paDe, evuM aMkana thayuM, to kyAMka Arasa ArasI banIne 16 vidyAdevIonuM pratibiMba jhIlI rahyo. kyAMka prabhunA paMcakalyANaka mahotsavanI bhavyatA pASANamAM pratibiMbita thaI, to kyAMka aSTaprakArI pUjA karatA zrAvakonuM pratibiMba jhIlatA pASANa maunapaNe dharmanI dhajA laherAvatI pUjAnuM preraNAgAna gAI rahyA ! Ama, anokhI anerI laMbAI pahoLAI dharAvatI e devanagarI, 121 staMbho ane 54 derIo dvArA evuM amApa ane ajoDa preraNA dAna mukta hAthe karAvI rahI che, jethI darzakanI bhavobhavanI daridratA ane janama-janamanAM daLadara phITI jAya ! svargamAMnI koI devanagarI ja jANe AbunA soMdaryamaMDita e bhUbhAga para UtarI AvI na hoya ! AvI anubhUti karAvatI e maMdirAvali rAta-divasanA avirata puruSArtha pachI eka dahADo pUrNatA pAmI. vizALa enA maMDapo, UMcA UMcA enA staMbho, staMbho para nRtya karatI enI pAMcAlikAo, catuSkoNa eno coka, suvarNano varNa dharAvatA enA dhvajadaMDo ne kaLazo, devadUSyanI yAda apAvatI enI dhajAo tathA bhavya enAM pravezadvAro : A badhuM ja kaLAnAM jharaNAM jyAMthI vahetAM hoya, evA dUdhamala koI pahADanI jema zobhI rahyuM ! mahAmaMtrI neDha, emanA putra lAliga, daMDanAyaka vimala, mAtA viramati, putravadhUo dhanazrI ane zrIdevI : A badhA mATe 1088 nI sAla jANe harSollAsanI bharatIno apUrva ghughavATa laIne AvI hatI, kAraNa ke lagabhaga 1080 nI sAlathI prAraMbhAyelo Abuno virATa tIrthoddhAra A sAlamAM pUrNa thavA Avyo hato ane pratiSThA-vidhinuM muhUrta paNa nIkaLI gayuM hatuM. daMDanAyaka vimale potAnA dharmadAtA pU. AcAryadevazrI dharmaghoSasUrIzvarajI mahArAja AdinI nizrAmAM evuM utsAhabharyuM pratiSThAnuSThAna yojayuM ke, emAM rAjavI bhImadevathI mAMDIne keTalAya maMtrIzvara vimala 0 273
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjavIo hAjara rahIne dhanyatA anubhavI rahyA. tIrthoddhAranA prAraMbhathI pratiSThA sudhInA vacagALAmAM daMDanAyake udAratAthI je dhanavRSTi karI hatI, e dhanavRSTithI AbunA eka vakhatanA virodhI brAhmaNo sArI rIte paricita hatA. emAM vaLI pratiSThAnA e samaye brAhmaNone je dAna maLyuM, ethI to A "tIrthoddhAra'ne UnI AMca paNa na AvavA devAnI svayaMbhU preraNAthI eo pratibaddha banyA. delavADAnAM e daherAMomAM prabhujInI e pratiSThAno ane dhvajadaMDa temaja kaLaza-IMDAnA sthApanano mahotsava pU. A. zrI dharmaghoSasUrijI mahArAja ane pU. A. zrI vardhamAnasUrijI mahArAjanA maMgaLa vAsakSepapUrvaka evI bhavyatApUrvaka UjavAvA pAmyo ke, A mahotsava tIrthoddhAranI sAthe tIrthoddhArakanI kAryasiddhinI paNa eka yazakalagI banI gayo. daMDanAyakanuM eka ciradaSTa svapna e dahADe phaLyuM ane AbunAM girizikharo para bhavasAgara taravAnI eka naiyAnA rUpamAM eka virATa maMdirAvali vahetI mukAI. - 0 - bhavasAgarane taravAnI taiyAo to AbunA e girizikhare vahetI mukAI gaI ! paNa ATalAmAtrathI ja kaMI tIrthoddhAranuM e virATa kArya pUrNa nahotuM banI jatuM ! A naiyAo barAbara vahetI rahe, enA zilpa sacavAI rahe, emAM uttarottara zuddhi-vRddhi thatI rahe ane tAraka A tIrtha varSonAM varSo sudhI yAtrikone prabaLa dharmAlaMbana pUruM pADatuM rahe, e mATe bhAvineya najaramAM rAkhIne koI Ayojana karavAnuM mahattvanuM kartavya adA karavAmAM daMDanAyaka zrI vimala pAchA paDe evA nahotA. bhUminI kharIdIthI mAMDIne zikhara para dhvaja laherAto mUkavA sudhInA tIrthoddhAra saMbaMdhI kAryamAM aDhAra karoDa ane trepana lAkha rUpiyAno vyaya thayo hato, chatAM hajI ochuM kharcAyAno asaMtoSa ane zeSa rahelA parigrahanI pApAtmakatA jemane DaMkhI rahI hatI, e 274 6 Abu tIrthoddhAraka
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ daMDanAyaka vimalanA A sarjanane pratiSThA-prasaMge ekaThI thayelI lAkhonI medanIe 'vimalavasahI' tarIke vadhAvI lIdhI. A 'vimalavasahI'ne AbunA sthAnika saMghane samarpita karavA uparAMta daMDanAyaka vimale tyAM ghaNA ghaNA poravADa zrAvakone paNa vasavA mATe protsAhita karyA, temaja 'vimalavasahI'nuM saMcAlana suMdara rIte thayA ja kare ne devadravyAdinI vRddhine jarAya AMca na Ave, e mATe AsapAsanAM keTalAMya gAmonI Upaja A tIrtha khAte arpaNa thatI rahe, evI vyavasthA karAvIne ene daMDanAyake zilApaTTo dvArA ciraMjIvI karAvI. Abuno e giripradeza dharatIkaMpanI zakyatAvALo hovAthI 'vimalavasahI'nAM maMdiro sAva beThA ghATanAM banAvAyAM hatAM. temaja anArya-AkramaNonI najaramAMthI e maMdiro hAthatALI daIne chaTakI jaI zake, e mATe bahArano eno dekhAva sAva sAmAnya pasaMda karAyo hato, bahArathI zrIphaLa ane dADamanI jema sAmAnya jaNAtA e maMdironI aMdara to dADamanI kaLI jevI kaLA ane nALiye2 jevI dUdhamalatAno vAsa hato. vasatino ja paryAyavAcI zabda vasahI che, jene vimale vasAvI athavA jyAM vimalatAno ja vAso hoya che, e vimalavasahI ! 'vimalavasahI' Aje paNa 'vimalavasahI' ja che. jema caMdrathI rAta, rAtathI caMdra ane caMdra temaja rAtathI AkAza zobhe; maNithI vIMTI, vIMTIthI miNa ane maNi temaja vIMTIthI AMgaLI alaMkRta bane, barAbara A rIte jyAM verAyelI kaLAthI maMdira, maMdirathI e kaLA ane kaLA temaja maMdirathI 'arbudAcala' tIrtha tarIke Aja sudhI vadhu ne vadhu prasiddhi-samRddhi pAmI ja rahyuM che. A 'vimalavasahI'ne pagale pagale pachI to bIjIya 'vasahI'o Abu para avatarI, paNa prekSaka Ajeya bolI UThe che ke, bhAI ! vimalavasahI to vimalavasahI ja che ! sAgaranI asImatA ane AkAzanI agAdhatA jema anAdi kALathI anupameya rahI che, enI upamA na jaDatAM aMte thAkIne kahevuM paDe che ke, sAgara to sAgara jevo ja che ne AkAzanI agAdhatA paNa AkAza maMtrIzvara vimala 0 275
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevI ja che ema 'visalavasahI'nI upamA na jaDatAM Ajeya darzaka ahobhAvathI evA udgAra kADhe che ke, vimalavasahI to vimalavasahI ja che ! 'vimalavasahI'nA yAtrika-darzakanI bIjI paNa eka svAnubhUti sAMbhaLavA jevI che. 'vimalavasahI'no darzaka Ajeya AnA sarjakanuM nAstitva svIkAravA kabUla nathI thato, daMDanAyaka vimalanuM kAyA rUpe anastitva vyakta karavA karatAM e darzaka 'vimalavasahI'nA kRtitva rUpe kIrtidehe daMDanAyaka vimalanuM amara astitvanuM gAna gAtA gelamAM AvI jAya che. ethI ja 'daMDanAyaka zrI vimala'nA A vArtA-vihAranA upasaMhAra rUpe, AbunA tIrthodvAranA e sarjaka Aje nathI, paNa emanuM sarjana Ajeya eTaluM ja suvAsita che, Ama lakhavA karatAM evuM lakhavuM vadhu sArthaka ane vadhu baMdhabesatuM lAge che ke, daMDanAyaka vimalanA astitva-kALa pachIya emane vadhu ne vadhu prabhAvaka tarIke prasiddha karavA samartha banatA emanA kIrtidehane jyAM sudhI 'vimalavasahI'nI eka paNa derI astitva dharAvatI haze, tyAM sudhI kALanA game tevA jhapATA jarjarita to zuM, calita paNa nahi banAvI zake ! kAraNa ke A 'vimalavasahI' to vimalavasahI ja hatI, che ane rahevA pAmaze ! 'vimalavasahI' mAMthI preraNA laIne A pachIthI jaina tIrtha tarIkenI AbunI pratiSThAmAM vadhAro karatAM sarjanonI saravANI sadIo sudhI vahetI ja rahI. gurjarezvara bhImadeva bIjAnA kALa daramiyAna suprasiddha bAMdhava belaDI maMtrIzvara vastupALa-tejapALe vi.saM. 1287mAM 'lUNavasahI'nuM nirmANa karAvyuM. vi. saM. 1373 thI vi.saM. 1489 sudhInAM varSomAM gurjara jJAtIya zrI bhImAzreSThI dvArA 'pittalahara'nuM nirmANa thayuM. vi.saM. 1515nI AsapAsa 'kharataravasahI'nuM nirmANa thayuM. Abu-delavADAnAM A maMdiro sivAya, Abu-oriyA ane AbuacalagaDha paNa A pachI maMdirAvalithI maMDita banyuM, jemAM gurjarezvara kumArapAla bhUpALa dvArA sarjita eka maMdiranoya samAveza thAya che. Abu tIrthoddhAraka 276
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimalavasahI nA nirmANa pUrve paNa AbunuM astitva to hatuM ja ! paNa "vimalavasahIe astitvane vizva-prasiddhi ApavAmAM je phALo ApI gaI, e phALo hajI Ajeya apratima ja rahyo che. AbunA delavADA-acalagaDha vistAra pAse ThIka ThIka hindu maMdiro che, guphAo che, zrAvaNa-bhAdaravA ane nakhI jevAM taLAvo che, killAo ane kuMDo che, Azramo che, guruzikhara, dUdhavADI, deDakAkAra khaDako, sanaseTa ne pAlanapura jevAM poInTo temaja AvuM nAnuM-moTuM ghaNuM ghaNuM che ! paNa A badhuM hovA chatAM jo AbunA jamA khAte delavADA acalagaDhanAM jainamaMdiro na hota, to A Abu vizvaprasiddha na hota ! Ama, AbunI vizvaprasiddhino pAyo "vimalavasahI' Adi aneka jinAlayonI eka zreNI che, eno koI InkAra karI zake tema nathI ! AnI koraNI-kArIgarI ane zilpaviSayaka vikhyAti sAMbhaLyA bAda AkarSita banIne AvatA asaMkhya yAtrikonA aMtarano ekAda paNa khUNo, prazamarasane jharAvatI jinapratimAonA darzane ahobhAva dharAvIne namra banato ja haze, ane A puNyano puravaTho enA sarjako sudhI avazya pahoMcato ja haze ! kAraNa ke AvA AzayanI anumodanAnuM anusaMdhAna sarjana ane sarjaka vacce, pAyAthI prAraMbhIne prAsAda-zikharanI pUrNAhutinI paLo sudhI akhaMDa rahetuM AvyuM hoya, e susaMbhavita che. - dUdha jevA dhavala ane atyaMta sUkSma kotaraNIne kAraNe sphaTika jevA jaNAtA jenA ghummaTomAM sadaiva vikasita poyaNAnAM adhomukhI jhUmakhAM maMDape maMDape jhUlI rahyAM che, e vimalavasahI vimalavasahI ja che ! kAraNa ke bhAratavarSIya sarvottama zilpakaLAonuM e saMgamadhAma che. gujarAtanA amApa gauravane ane jainatvanI jvalaMta jAhojalAlIne gAtuM e saMgIta dhAma che. enAM toraNe-toraNe, gokhe-gokhe, khaMbhastaMbhe ne maMDape-maMDape bhAratIya zilpa, eka gurjara vepArInI bhagavadbhakti-kendrita kalApriyatA ane tatkAlIna zilpa-kauzalyano vaibhava maMtrIzvara vimala 26 277
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ UbharAI rahyo che. dharmaratnane mULanAyaka rUpe maMdiromAM pratiSThita banAvIne, enA maMDapomAM kaLA ane zilpano subhaga saMgama sAdhavAnI kevI udAratA, kevI saMskAritA ane kevI samarpaNa-bhAvanA gujarAtanI vaNika tarIke vikhyAta jaina Alama dharAvatI hatI, eno Ajeya sAkSAtkAra karAvatAM AbunAM e daherAM kuzaLamAM paNa kuzaLa kArIgaroneya stabdha karI de, evI kaLAnI kuTira samAM che, A kuTiramAM paNa eTalI badhI samRddhi che ke, ene rakSavA kudarata paNa killA tarIkenuM kartavya dinarAta khaDepage adA karavAmAM gaurava anubhavI rahe che. vimalavasahI ajoDa che, kAraNa ke enI chato ane enA ghummaTomAM ArasanI jaDatAne dAbI daIne UpasI AvelI AkRtio ane vyaktio jANe sajIva-bhAvanI taravarATabharI vividhatA mANI rahI che ane vartamAna yuganI zilpa-daridratA sAme haLavuM hasI rahI che, jevA aMgamaroDa AjanA nRtya vizArado paNa na laI zake, e jAtanI aMgabhaMgIone pUtaLIonA pASANamAM sajIvana banAvanAra kalpanAzIla ane Urmi-samRddha e kALanuM zilpakauzalya jyAM Dagalepagale nIrakhavA maLe che, e 'vimalavasahI' gujarAtanA jaina sthApatyomAM ja nahi, paNa bhAratabharanAM zilpa-sthApatyonI sRSTimAM mukuTamaNi tarIke zobhI rahyuM che. vimalavasahI e kAraNe paNa vimalavasahI ja che ke, AnA sarjana pachI AnI samakakSAmAM paNa UbhI zake, evuM sthApatya sarjavAnI bhakti-zaktinuM prAgaTya jovA-sAMbhaLavA maLatuM nathI. AnI pachI pAMcaso varSa bAda sarjAyelA tAjamahelano sarjaka e kALano eka mahAsAmrAjyano mAlika hato ane potAnI priyatamAnI smRti emAM preraka hatI, chatAM e tAjamAM evuM zilpa kaMDArI zakAyuM nathI, ke je vimalavasahInI kaLA-cAturInI caraNaraja tarIkeya zobhI zake ! vimalavasahI ane tAjanI eka suMdara samAlocanA karatI zrI ratnamaNirAva bhImarAve kumAra mAsikamAM je udgAro varSo pUrve rajU karyA che, enuM Abu tIrthodvAraka 278
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM avataraNa karavAnuM mana rokI zakAya ema nathI. kAraNa ke vimalavasahI vimalavasahI ja che, A dhruva-paMktimAM e potAno sUra milAvI rahyuM hoya, ema lAge che : dalavADAmAM kula pAMca maMdiro che. paNa vimalavasahInI tole to hiMdanuM bIjuM koI maMdira AvI zake ema nathI. temAM zrI AdinAtha tIrthakaranI bhavya mUrti che, emAM cakSu tarIke ratno jaDyAM che, bahArathI jotAM to A maMdira eTaluM badhuM sAduM dekhAya che ke, aMdaranI bhavyatAno khyAla bhAgye ja koIne AvI zake. atyAre paNa A devAlayo gurjarasaMskRtinuM kharekharuM mUrta svarUpa batAve che. ghaNA darzako AnI sAthe mogala samrATa zAhajahAMnI hRdayezvarInI jagavikhyAta ArAmagAha tAja mahAlane sarakhAve che. paraMtu delavADAnAM A maMdiromAM ane AnA itihAsamAM tAja karatAM cAra veMta caDhe tevI aneka vizeSatAo joI zakAya che. tAja ananya strI premathI baMdhAyo che, delavADAnAM daherAsaro jainonI bhakti, karma karavA chatAM udbhavelo virAga ane aparimita dAnazIlatAthI baMdhAyAM che. tAja enI AjubAjunAM makAno, dazyo, nadI, bAga vagerenI samagratAmAM ja ramya lAge che, jyAre vimalavasahIno eka eka thAMbhalo, toraNa, ghummaTa ke gokha alaga alaga juo, to paNa ramya lAge che. tAjano Avo akeka TukaDo jovo nahi game. tAja eTale ArasanuM eka gaMjAvara ramakaDuM ! delavADA eTale eka manohara AbhUSaNa ! tAja eTale eka mahAsAmrAjyanA meja uparanuM peparavaTuM ! delavADAnAM maMdiro eTale gurjarInA lAvaNyanuM pUra vadhAratA hIrAnA suMdara karNapUro-eriMgo ! tAjanI raMgaberaMgI jaDita-kAmanI navInatA bAda karIe, to zilpakaLA ane kArIgaromAM delavADAnI divyatA caDe evI che. e navInatA to samaya-bhedane lIdhe paNa hoI zake, A baMnenA samaya vacce pAMca sadIono gALo che. tAja karatAM delavADAnAM maMdiro pAMcaso varSa maMtrIzvara vimala che 279
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAM che, A bhUlavuM na joIe ! ane sauthI agatyanI vAta to e che ke, vimalavasahI eka gurjara-vaNike bhagavadbhaktithI prerAIne baMdhAvyuM che. tAjanA paththaromAM rAja-sattAnI veThanA nisAsA che, delavADAmAM maMtrIzvara vimalazAha ane maMtrIzvara vastupAla-tejapAla jevA gurjara jaina-vaNikonI udAratAthI udbhavelA zilpIonA AzIrvAda che ane tethI ja veThanA trAsathI mukta e zilpIoe pUrNa saMtoSa maLyAthI pote ja eka maMdira delavADAmAM bAMdhI, e apUrva devanagarImAM ekano umero karyo che. tAjamAM to kArIgarone rojanA paisA paNa pUratA maLyA nathI. ekano baMdhAvanAra mahAsamrATa, bIjAno baMdhAvanAra eka gujarAtI vaNika vimalazAha ! je saMskRtie AvA nara nipajAvyA che, tenI mahattA Aja sudhI kAyama che. daMDanAyaka vimala jo daMDanAyaka hatA, to pachI emanI amara sarjanA vimalavasahI vimalavasahI ja rahI hoya, emAM Azcarya zuM che ! ane yuga yuga sudhInA anAgatanA ovAre paNa vimalavasahI vimalavasahI ja raheze, ema aMtaramAMthI ahobhAvabharyo avAja saMgItanA sAja sAthe relAto hoya, to emAMya Azcarya zuM che ! 280 Abu tIrthodvAraka
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa AbutIrthano aMtima jIrNoddhAra -- 500 varSa bAda punaH pratiSThA - maMtrIzvara vimalanA amara sarjana samA "vimalavasahInA nirmANathI Abugiri tIrtha tarIke punaH prasiddhi pAmyuM. A pachI emAM uttarottara vRddhi thatI ja rahI che. aNahilapura pATaNanA rAjavI bhImarAjanA mahAmaMtrI ane caMdrAvatInA daMDanAyaka zrI vimale dharmadAtA pU. AcArya bhagavaMta zrI dharmaghoSasUrIzvarajI mahArAjAno sadupadeza pAmIne AbutIrthanA uddhAranuM kArya karIne vi. saM. 1088nI sAlamAM sadupadezaka uparAMta pU. AcAryadeva zrI vardhamAnasUrIzvarajI mahArAjanI nizrAmAM aMjana zalAkA-pratiSThAno prasaMga Ujavyo. e samayanI eka suvarNa-mudrAnuM mUlya aMdAje Aje 25 rUpiyA AMkIe toya Abu-tIrtha para bhUmisaMpAdana pAchaLa ja vimalamaMtrIzvare 4 karoDa, pa3 lAkha ane 60 hajAra rUpiyAno ane "vimalavasahI'nA nirmANa pAchaLa 18 karoDa, pa3 lAkha rUpiyAno sadvyaya karyo hato. aneka dRSTie adbhuta A vimalavasahInA nirmANa pachI aneka maMdironuM Abu para nirmANa maMtrIzvara vimala ra0 281
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ thatuM rahyuM. vi. saM. 1378nI sAlamAM vimalavasahInuM uddhAra kArya thayuM. A pUrve vi. saM. 1200 nI sAlamAM derIonuM jIrNoddhAra-kArya thavA pAmyuM hatuM. vimalavasahI'nI jema Abugiri para bIjI bIjI paNa vasahIonuM kALakrame nirmANa thavA pAmyuM. jenAM nAma che : lUNavasahI, pittalahara, kharataravasahI ane mahAvIrasvAmI maMdira ! Ama kula pAMca jinAlayo atyAre AbutIrtha para vidyamAna che. acalagaDhanAM maMdiro vadhArAmAM ! lUNavasahInuM nirmANa maMtrIzvara zrI vastupAla-tejapAlanI bAMdhavabelaDIe tejapAlanA putra lAvaNyasiMhanA AtmakalyANa arthe karyuM hatuM. pitA AsarAjanA svargagamana pachI suhAlaka gAmano tyAga karIne vastupAla-tejapAla mAtA kumAradevInI sAthe gujarAtamAM Avela mAMDalagAmamAM rahevA AvyA. pachI puNya-prabhAva phelAtAM vastupAlatejapAla varadhavala rAjavInA mahAmaMtrI banyA ane dhoLakA temaja khaMbhAtano pUrepUro adhikAra A bAMdhavabelaDInA hAthamAM Avyo. emAM samagra rAjyanA saMrakSaNanI javAbadArI tejapAlanA zire sthApita karavAmAM AvI. AbunA rAjavI paramAra somasiMhanI anumatithI lUNavasahInuM nirmANa thavA pAmyuM, vi. saM. 1287nI sAlamAM pU. AcArya bhagavaMta zrI senasUrIzvarajI mahArAjanI puNyanizrAmAM zrI neminAtha svAmI Adi jinabiMbonI pratiSThA lUNavasatImAM thavA pAmI. abhuta hastIzALA AdithI maMDita lUNavasahInA nirmANa pAchaLa maMtrIzvaroe aDhaLaka dravyavyaya karyo. vi. saM. 1378nI sAlamAM saMghapati zrI pethaDazAhe "lUNavasahI'no jIrNoddhAra karyo. lUNavasahInA AMgaNAne zobhAvatI cAra derIo giranArajInI TUka tarIke prasiddha che. "pittalahara"nuM nirmANa cokkasa kaI sAlamAM thayuM, e kahI zakAya ema na hovA chatAM upalabdha pramANo mujaba evuM tAravI zakAya ke, vi. saM. 1378 thI 1489nI sAla sudhInA vacagALAmAM 282 9 Abu tIrthoddhAraka
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhImazreSThIe "pittalahara' nuM nirmANa karyuM hovuM joIe ane amadAvAdathI saMgha sAthe Abu AvIne zrI AdinAtha bhagavAna Adi jinabiMbono pratiSThA mahotsava Ujavyo hovo joIe. A pachI vi.saM. 15rapamAM amadAvAdanA rAjA mohammada begaDAnA maMtrI zrI suMdara ane zrI gadAe pittalahara maMdirano jIrNoddhAra karAvIne pU.A.zrI lakSmIsAgarasUrIzvarajI mahArAjanI nizrAmAM pratiSThA mahotsava Ujavyo. "kharataravasahI nI pratiSThA vi. saM. 1525nI sAlamAM thavA pAmI. traNa mALa dharAvatuM ane sauthI vadhu UMcuM A jinAlaya kharatara gacchIya zrAvako dvArA nirmita che ane caumukhajI maMdira tarIke prasiddha che. silAvaTo kA maMdira' tarIke paNa oLakhAya che. 133 staMbho ane 47 maMDapothI A maMdira suzobhita che. AmAM zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha svAmI Adi jinabiMbonI kharataragacchIya AcArya zrI jinacandrasUrIzvarajI mahArAjanI nizrAmAM pratiSThA thavA pAmI hatI. Ama, Aje vimalavasahI, lUNavasahI, pittalahara, kharataravasahI tathA zrI mahAvIrasvAmI jinAlaya : A pAMca pramukha maMdirothI maMDita AbutIrtha vizvavikhyAta che ane aneka bhAvikone tAraka AlaMbana pUruM pADI rahyuM che. A tIrthano vahIvaTa varSothI zeTha zrI kalyANajI paramAnaMdajI peDhI (sirohI-rAjasthAna) dvArA thaI rahyo che. vi. saM. 2007thI vi. saM. 2019 sudhInA samayagALAmAM zeThazrI ANaMdajI kalyANajI peDhI (amadAvAda) hastaka AbumaMdironuM jIrNoddhAra-kArya thavA pAmyuM, maMdiranI jUnI kotaraNI Adine yathAvat jALavI rAkhIne A jIrNoddhAra thavA pAmyo. te samaye mULanAyaka bhagavaMto-pratimAjIo Adine calita karavAmAM AvyA. A pachI vi. saM. 2033nI sAlamAM pU. AcAryadevazrI suzIlasUrIzvarajI mahArAjanA sadupadeza dvArA AbunA maMdiro para dhvaja-daMDa ne kaLaza sthApana karavAnuM peDhI dvArA nakkI karavAmAM AvyuM. maMtrIzvara vimala ra0 283
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTha zrI kalyANajI paramAnaMdajI peDhInA AgevAnonI bhAvanA AbutIrthamAM pratiSThAdi prasaMgo khUba ja bhavya rIte UjavavAnI hatI, ethI teo vi. saM. 2035nI sAlamAM rAjakoTa najIka pU. AcAryadeva zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI sevAmAM upasthita thayA ane teozrIe AbunA pratiSThA mahotsavamAM nizrAdAtA tarIke padhAravA mATe AgrahabharI vinaMtI karI. jeno pUjya AcAryadivazrIe svIkAra karatAM peDhIno AnaMda niravadhi banyo. peDhInI bhAvanA pratiSThAprasaMga atibhavyatAthI UjavavAnI hatI. ethI peDhIe anya anya samudAyanA aneka pU. AcAryadevAdi ane munibhagavaMtone vinaMtI karI. parama zAsana prabhAvaka pU. AcAryadeva zrImad rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe AbupratiSThA prasaMge padhAravAnI vinaMtI svIkArI, ethI peDhInA kAryakartAo temaja aneka saMgho ullasita banI UThyA. pratiSThAdinI taDAmAra taiyArIo thavA mAMDI. A samAcAra Thera Thera phelAtAM badhe ja AnaMdamaMgalanuM vAtAvaraNa chavAI gayuM. ane vi. saM. 2035nA vaizAkha vada 10 (21-5-1979)nA zubhadine pUjyazrInI AbumAM padharAmaNI thatAM AbunA pratiSThA-prasaMgamAM je raMga-caMga umerAyo, e svayaM eka itihAsa banI javA pAmyo. AbunA AMgaNe 500-500 varSo bAda vaizAkha vada 10 thI jeTha suda 5 (tA. 31-5-1979) sudhInA divaso sudhI UjavAyelo e pratiSThA-mahotsava aneka rIte anokho, aneka rIte AdarzabhUta ane aneka rIte aitihAsika temaja avismaraNIya banI javA pAmyo. Abu jevuM vizvaprasiddha tIrtha ane pU. AcAryadeva zrI vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA jevA atyutkRSTa puNyAInA svAmInI nizrA ! pachI pratiSThAprasaMganA raMgamAM, umaMgamAM ane saMghanA ucharaMgamAM zI kamInA rahe ! pUrA bhAratavarSanA jainasaMgho mATe zraddhA-bhakti ane AkarSaNanuM kendra bananArA e pratiSThA-prasaMganuM hUbahU zabdacitra jANavA-mANavA, jyAM e prasaMgano pratyakSa prekSaka paNa pUrepUro samartha-saphaLa na banI zakyo 284 Abu tIrthoddhAraka
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya, tyAM kalamane to AvI saphaLatA kyAMthI sAMpaDI zake ? chatAM 500 varSanI samayAvadhi bAda AbunA AMgaNe UjavAyelA e pratiSThA-prasaMganI netradIpaka thoDIka virala vizeSatAono ullekha AtmasaMtoSa khAtara paNa karavo ja rahyo. * pU. A. zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI vANInI vedhakatA ane prabhAvakatA sUcavato eka prasaMga pratiSThAnA divaso daramiyAna banI gayo. mukhya maMdironA suvarNathI rasela dhvajadaMDa ane kaLazo peDhIe devadravyamAMthI banAvarAvyA hatA. pUjayazrIne thayuM ke, AvA mahAna prasaMge to dAna-lAbha levAnI hoDa ane doDa jAme ! mATe sabhAmAM A vAta rajU thAya, to dhvajadaMDa ne kaLazano svadravyathI lAbha lenArA acUka maLI Ave. peDhInA AgevAnonuM A viSayamAM dhyAna kheMcIne pUjyazrIe pravacanamAM pharamAvyuM ke, dhvaja-daMDa ane kaLazonA nirmANano lAbha levA AvA prasaMge to rasAkasI jAme. bhagavAnanA ATalA badhA udAra bhakto jyAM bhegA thayA hoya, tyAM dhvajadaMDa AdinuM nirmANa svadravyathI karavAnI bhAvanA dharAvatA bhAviko na maLI Ave zuM? jUnA kALamAM maMdironI jema dhvaja-daMDa kaLazAdi nirmANano lAbha paNa svadravyathI ja moTe bhAge levAto. A Adarza Aje bhulAto jAya che, chatAM tame badhA bhakto jo dhAro, to Avo Adarza pharI jIvaMta banAvI zako. A vedhaka vANI ekadama dhArI asara karI gaI ane tarata ja 10 bhAgyazALIo svadravyathI A lAbha levA UbhA thaI gayA. AnI puNyaasara evI thavA pAmI che, je je bhAgyazALIone derIonI pratiSThAno lAbha maLyo hato, e bhAgyazALIoe paNa potapotAnI derI para pratiSThita thanArA kaLaza dhvajadaMDAdino lAbha svadravyathI levAnI bhAvanA vyakta karI, AvI svayaMbhU udAratA dAkhavanArA e bhAgyazALIone samagra sabhAe, vasarAI gayelA Adarzane punarjIvita karanArA puNyazALIo tarIke ekI svare vadhAvI lIdho. maMtrIzvara vimala ra0 285
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje caDAvAomAM aneka sthaLe lAkhkhonI Avaka thatI hoya che, paNa ene bharapAI karavAmAM varSo nIkaLI jatAM hoya che. ane eka dRSTie uchAmaNInA bolelA paisA varSo bAda bharanAra vyaktinA peTamAM thoDeghaNe aMze dharmAdA dravya jatuM hoya che. bolInA paisA moDA moDA bharanArA enuM vyAja ApatA hotA nathI, Ape toya e ghaNuM ochuM ApatA hoya che. ghaNI vAra to bolelI rakamamAMthI bolyA karatAM vadhu rakama jeTalo lAbha raLI levAmAM Avato hoya che. AvI viSama paristhitine najara samakSa rAkhIne pU.A.zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe pratiSThA-prasaMganAM pravacano daramiyAna vedhaka vANImAM pharamAvyuM ke, "jeo bolI bole, temaNe tarata ja paisA cUkavI devA, e pahelA naMbaranI zAhukArI che. paraMtu AjanA viSamakALamAM viSama vyavahArane kAraNe pAse paisA na hoya, to AvyA bAda tarata ja cUkate karavA joIe, paNa Avela paisA potAnA upayogamAM levA na joIe. moDe moDe devadravyAdinA paisA bharapAI karavAnI AjanI khoTI praNAlikAthI ghaNAnA peTamAM dharmAdA dravya gayuM che, ema kahI zakAya. duniyAnI zAhukArI judI che ane jainazAsananI zAhukArI vaLI judI ja ane alaukika che. vahelAmAM vahelI ugharANI ne moDAmAM moDI cukavaNI Ane bhale duniyA hoMziyArI ne zAhukArI gaNe. paNa jainazAsana to tene ja zAhukAra gaNe che ke, bolelA paisA je tarata ja cUkavI de ! Aje zrImaMtonI pAse paNa potAnA paisA potAnI pAse nathI. mATe bolI bolIne tarata ja ApI zakAya ema na hoya, toya jevA paisA Ave ke tarata ja sau prathama bolelA paisA cUkavI devA joIe. bolI bolatAM pUrve AvuM jAhera karavA jatAM kadAca Upaja ochI thAya, teno vAMdho nahi. amArA pratiSThA prasaMgamAM ATalI badhI Upaja thaI, ema kahevaDAvavAno abharakho na hoya, paNa zAstravidhi AMkha sAme hoya, to ja A vAta para bhAra mUkavAnuM mana thAya, bolI bolatI 286 Abu tIrthoddhAraka
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakhate dAnanI je bhAvanA hoya che, enI vRddhi tarata ja rakama bharapAI karavAthI thatI hoya che. moDe moDe rakama bharavAthI dAnabhAvanAmAM ghaNI oTa AvavI saMbhavita che. moTI moTI bolIo bolAyA bAda Aje ene ugharAvatAM ugharAvatAM nAke kevo dama AvI jato hoya che enuM to varNana thAya ema nathI ! ahIM dAnano mahotsava cAle che. dAnano prasaMga Ubho thayo che ane dAnanI taka UbhI thaI che, tyAre amAre amAruM kartavya adA karavA AvI cetavaNI ApavI ja paDe. jagatamAM ajoDa kahI zakAya, evAM AbunAM A maMdiro mAMgI mAMgIne lAvela dravyathI UbhAM nathI thayAM, devadravyanA paisAthI paNa nathI banyAM, paraMtu vimalamaMtrI ane vastupAla-tejapAla jevA maMtrIonA potAnA nyAyopArjita paisAthI UbhA thayA che. Ano jIrNoddhAra thayo ane tamane ahIM bhagavAna padharAvavAno lAbha maLyo. bAkI tame ja vicAro ke, AvAM maMdiro tame Aje baMdhAvI zako kharA ? AvA bhAva pedA thAya, to ja lakSmInI mamatA marI jAya, pachI bolInA paisA tarata cUkavavAnuM amAre kahevuM na paDe. jUnA kALamAM zAhukAro udhAra lAvIne ghI paNa na khAtA, e mAnatA ke, udhAra lAvIne ghI khAvuM, enA karatAM lUkhuM khAvuM sAruM. udhAra ApIne vadhAre kamANInI AzA rAkhe, to duHkhI ja thAya. enuM dRSTAMta AjanI duniyAnA vepArIo ja che. lakSmInI mamatA utAravAnI uttama koTinI cAvI, e bolI bolavAnI taka che, ATaluM tame badhA haiye kotarI rAkho. - pUjyazrInI AvI preraNAnuM pariNAma e AvyuM ke, pratiSThA prasaMge bhAvikoe udAratAthI bolI-caDAvA lIdhA ane ghaNAkharAe tarata ja enI cukavaNI karI. pratiSThAnI bolIonI rakama cUkate karavAnI e divasomAM ja lAina lAgI, e joIne zeTha kalyANajI paramAnaMdajI peDhInA vahIvaTadAro paNa Azcaryacakita ane prabhAvita banI UThyA. caDate raMge bolI bolyA pachI paDate umaMge moDe moDe e bolI-dravya cUkate karAyAnI phariyAda Aje jyAre vyApaka banatI cAlI che, tyAre maMtrIzvara vimala 287
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Abuno A dAkhalo AdarzabhUta ane anukaraNIya banI rahe evo nathI zuM? * pratiSThAdi vidhionI mahattA ane enuM rahasya pUjayazrI pravacanamAM evI rIte samajAvatA ke, pratiSThAdi prasaMge lAbha lenArAono haiyAno ullAsa caramasImAe pahoMcato ane emanA manamAM jAtajAtanA manoratha pedA thatA. badhI derIomAM pratiSThAno lAbha lenAre dhvajadaMDa-kaLazano svadravyathI lAbha levAnI jAherAta karI, to eka bhAvike 3-3 Adezo laIne pratiSThAdino lAbha lIdho, eTaluM ja nahi, potAne lAbha maLyo, e maMdiranI dIvAlone ArasathI maDhavAno temaja ghummaTa vageremAM raMgarogAna karAvavAno lAbha svadravyathI levAnI bhAvanA eka bhAInA haiyAmAM jAgI ane e lAbha udAratAthI levAnI emaNe peDhI samakSa rajUAta karI, tyAre ja saune vadhu pramANamAM e khyAla Avyo ke, AvA prasaMgonuM rahasya-mahattva jo samajAvavAmAM Ave, to ethI bhAvollAsa ne bhAvanAnI keTalI badhI vRddhi thaI zakatI hoya che ! * pratiSThA prasaMga daramiyAna jeTha suda prathama trIjanI sAMje AkAzamAM ekAeka vAvaMToLa ne vAvAjhoDAnuM vAtAvaraNa jAmyuM. ethI keTalAka TenTo paNa UkhaDI gayA. yAtriko salAmata jagAe pahoMcI gayA. vAvAjhoDAnI gati jotAM Akho prasaMga veraNacheraNa banI jAya, evI bhIti eka vAra to jAgI UThI. paNa zrI AdIzvaradAdA ne zAsanadevanA prabhAve A vinAzaka vAvaMToLa thoDAMka amIchAMTaNA karIne ja sameTAI gayo. jANe bIje divase thanAra cetyAbhiSekanI pUrvabhUmikA racavA ja A rIte meghakumAra padhAryA ne vidAya thaI gayA ! * pratiSThA prasaMge rAjasthAna sarakAra taraphathI prasaMge prasaMge suMdara sahakAra prApta thayo. pratiSThAnA divase AbunAM katalakhAnAM saMpUrNa baMdha rahyAM. muMbaI-amadAvAdanAM prasiddha dainiko uparAMta rAjasthAnamAMthI prasiddha thatAM "rAjasthAna patrikA, jalate dIpa, navajyota, pratinidhi, 288 Abu tIrthoddhAraka
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ janasattA" jevAM dainikoe paNa potAnA samAcAromAM AbupratiSThAnA e prasaMgane ThIkaThIka agrimatA ApI. AbunagarapAlikA dvArA levAto yAtrikavero, pratiSThAnA chellA mahattvanA 3 divaso daramiyAna mApha karavAmAM Avyo. sarakAra taraphathI amadAvAdathI AburoDa sudhInI khAsa TreinonI suvidhA yAtrikone ApavAmAM AvI. temaja vadhu esa. TI. baso phALavavAmAM AvI. AkAzavANI ola inDiyA jayapura kendra parathI pUjayazrInA nAmollekhapUrvaka A pratiSThAnA samAcAro aneka vAra rIte prasArita karavAmAM AvyA. * A rIte 500 varSo bAda AbunAM pAMcepAMca jinAlayomAM eka sAthe UjavAyelo e pratiSThA-prasaMga svayaM ja eka itihAsa banI gayo. suvarNanA akSarothI aMkita e itihAsamAM eka pachI eka suvarNa pRSTho umerAtAM ja rahyAM che. AbumAM UjavAyela uparokta pratiSThA prasaMga pachI prativarSa sAlagIrIno mahotsava khUba ja bhavya rIte UjavAya che. peDhInA pUrA sAtha-sahakArapUrvaka pratiSThAno lAbha lenArA mahAnubhAvo taraphathI sAlagIrIno mahotsava yojAto rahe che. 0 vi. saM. 2048nI sAlamAM zrI chabIladAsa sAkaracaMda parivArabaTukabhAI taraphathI UjavAyela sAlagIrI mahotsava daramiyAna AbutIrthamAM eka ati jarUrI kAryanuM bIjAropaNa thavA pAmyuM. Abu jevA tIrthamAM vahIvaTa Adino kharca moTo hoya, e svAbhAvika gaNAya. enI sAme sAdhAraNa khAtAnI evI koI saddhara Avaka na hatI. ethI A tIrthamAM paradezI lokone phoTo-philma Adi levA para pratibaMdha mUkI zakAto na hato. kema ke AnI AvakamAMthI ja tIrthano sAdhAraNa kharca nIkaLato hato. tIrthanA vahIvaTadArone ane bhAvikone paNa phoTA AdinI chUTachATane kAraNe thatI AzAtanAnuM duHkha to hatuM ja. mATe mahotsava daramiyAna sAdhAraNa tithinI yojanA vicArAI ane rUpiyA 11001 /- nI eka tithi nakkI karAI. mahotsava daramiyAna sArI saMkhyAmAM tithio noMdhAyA bAda A yojanA mujaba Aja sudhImAM maMtrIzvara vimala 26 289
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagabhaga 650 tithio noMdhAI javA pAmI che. ane AnA kAraNe phoTo-philmanI pravRtti para saMpUrNa kaDaka pratibaMdha mukAtAM tIrtha AzAtanAthI mukta banavA pAmyuM che. AbutIrthanA aMtima jIrNoddhAra bAda parama zAsana prabhAvaka pU. AcAryadeva zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI tAraka nizrAmAM je pratiSThA-mahotsava UjavAyo, eno prazastilekha saMskRta bhASAmAM "vimalavasahI maMdiramAM Arasa para aMkita thavA pAmyo che ane e ja prazastilekha hindI bhASAmAM luNavasahI maMdiramAM Arasa para aMkita thavA pAmyo che. A baMne zilAlekhomAM prAraMbhe AbunAM pAMcepAMca jinamaMdironI thoDIka aitihAsika mAhitI darzAvyA bAda aMtima jIrNoddhAra ane pratiSThAnI vigato ullekhavAmAM AvI che. aitihAsika mAhitIno sAra A pariziSTamAM prAraMbhe ja rajU thaI gayo hovAthI mAtra pratiSThAne lagatA zilAlekhanuM A pachI akSarazaH avalokana karIne saMtoSa mAnIe arbudagirimaMDanazrIRSabhadevasvAmIne namaH bAlabrahmacArIzrIneminAthAya namaH pragaTaprabhAvIzrIciMtAmaNipArzvanAthAya namaH caramatIrthapatizrImahAvIrasvAmine namaH anaMtalabdhinidhAnAyazrIgautamagaNadharAya namaH paramArAdhyapAdapadmebhyaH zrImad vijayAnanda kamala vIra dAna prema rAmacandrasUrIzvara sadgurubhyo namaH svasti zrI caramatIrthapati trizalAnandana AsannopakArI zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA ke caraNayugala se pAvana bane hue isa Abu parvata para vimalavasahI, pittalahara, luNavasahI, kharataravasahI aura zrI mahAvIra svAmI ke nAmoM se jagata vikhyAta atibhavya unnata sundara zilpakalAmaya manohara pAMca zrI jinamaMdira zobhAyamAna ho rahe hai / arbudAcala zRMgAra uparokta 290 Abu tIrthoddhAraka
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ pA~co hI zrI jinamaMdiro kA aMtima jIrNoddhAra vikrama saMvata 2007 se 2016 ke bIca akhila bhAratIya jaina zvetAmbara mUrtipUjaka zrI saMgha pratinidhi zeTha zrI ANaMdajI kalyANajI (peDhI) saMghane karavAyA thaa| aura usake lie pittalahara maMdira ke mUlanAyaka ke binA prAyaH samasta zrI jinabiMbo kA vidhipUrvaka utthApana kiyA thA / ina pA~co hI zrI jinamaMdiro kA prabandha zeTha zrI kalyANajI paramAnaMdajI peDhI sirohI varSoM se kara rahI hai aura gata tIsa varSoM se peDhI kA kuzala saMcAlana pramukha zrI pukharAjajI juhAramalajI siMghI (sirohI nivAsI) kara rahe hai / isa peDhIne vikrama saMvata 2035 meM uparokta pAMco zrI jinamaMdiromeM pUrva utthApita samasta zrI jinabiMbo kI dhvajadaMDa aura kalaza sthApanapUrvaka punaH pratiSThA karavAne kA zubha nirNaya kiyA / aura usIko dhyAnameM rakhakara isa pratiSThA mahotsava ke prasaMga para padhArane hetu samagra bhArata ke pratyeka samudAya ke pUjya AcArya bhagavaMto, pUjya munibhagavaMto tathA caturvidha zrI saMgha ko AgrahapUrvaka nivedana kiyA, tadanusAra zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA kI 73vIM pATa paramparA meM hue pAMcAla dezoddhAraka kumatasvarUpasthAnakavAsI sampradAya kA tyAga karanevAle, tattvanirNaya prAsAda jainatattvAdarza, caturthastuti nirNaya, DhuMDhakamata samIkSA, ajJAnatimira bhAskara jainamatavRkSAdi aneka graMthokI racanA karanemeM catura, apUrva pratibhAsaMpanna, saMvegIzAkhA ke prathama AcArya AtmArAmajI ke apara nAmase suprasiddha pU. AcArya purandara zrImad vijayAnandasUrIzvarajI mahArAjA ke advitIya paTTadhara saddharma saMrakSaka nispRha ziromaNi prauDha pratApI baDaudA kaTosana Adike aneka rAjAo ko pratibodha karanevAle akhaMDa brahmacarya ke dhAraka AcArya puMgava zrImad vijayakamalasUrIzvarajI mahArAjA ke prathama paTTadhara aura vacanasiddha pAThaka-pravara zrI vIravijayajI mahArAja ke ziSyaratna sakalAgamarahasyavedi vividhapraznottarAdi aneka graMtho ke racayitA jyotirvid parama gItArtha AcAryapravara zrImad vijaya dAnasUrIzvarajI mahArAjA ke paTTAlaMkAra siddhAMtamahodadhi karmazAstra-nipuNamati saccAritra cUDAmaNi maMtrIzvara vimala 291
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmasiddhi-saMkramakaraNa-mArgaNAdvAra Adi aneka graMthasamUha ke zilpI paramArAdhyapAdAcArya deveza zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjA ke pATarUpI udayAcala para sUryasamAna tapAgacchAdhipati pAvApurI gaMdhArAdi aneka tIrthoddhAraka saMghasthavira yugapradhAnatulya mahArASTra dezoddhAraka paramazAsanaprabhAvaka suvizAla suvihita sADhe tIna sau munigaNa ziromaNi samyaktvaratna pradAnaikaniSTha apanI dezanA zakti se zrI arihaMtadeva tathA gaNadharadeva kI vANI kI smRti karavAnevAle, kaI sAloMse durlabha bane hue dIkSAmArga ko sulabha banAnevAle vyAkhyAnavAcaspati aura vartamAna sarvasamudAya meM mukhya AcAryadeva zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA kI zubhanizrA meM zeThazrI kalyANajI paramAnaMdajI kI peDhI sirohI dvArA zAstrAnusAra evaM prAcIna suvihita paramparAnusAra caDhAve bulavAkara devadravya kI mahAna vRddhi karate hue mUlanAyaka zrI RSabhadevasvAmI Adi samasta jinabiMbo kA dhvajadaMDa aura kalaza sthApana karane ke sAtha gyAraha dina ke mahAna mahotsavapUrvaka vIrasaMvata 2505 vikramasaMvata 2035 kI jyeSThazuklA caturthI tA. 30 maI 1989 budhavAra ke zubhamuhUrta zubhalagna tathA zubha navamAMza meM paramollAsapUrvaka pratiSThA karavAI hai / isa aitihAsika pratiSThA mahotsava meM uparokta pUjyapAda gacchAdhipati ke ziSya praziSya pUjya AcArya vijayasudarzanasUri mahArAja, pU. AcAryazrI mahodayasUri mahArAja, pU. paM. zrI bhadrAnanavijaya gaNI, pU. paM. zrI vicakSaNavijaya gaNI Adi vizAla munigaNa kI, pUjya sAdhvIjI jayAzrIjI, pUjya sAdhvI zrI trilocanAzrIjI Adi vizAla sAdhvI samudAya kI tathA samasta bhAratavAsI zrAvaka zrAvikAoM kI, isa prakAra caturvidha zrI saMgha kI hajAro kI saMkhyAmeM upasthiti thI tathA samasta bhAratavAsI zrI saMghone isa prasaMga para padhArakara pUjA-prabhAvanA-sArmikabhakti-caDhAve-abhayadAna aura viziSTa dharmakAryo meM lAbha lekara apUrva zAsanaprabhAvanA kI hai| jahAM taka sUryacandra kI jagatameM sthiti hai vahAM taka ye pAMco maMdira vRddhi ko prApta kare / zrI saMgha kA kalyANa ho / zrI yugAdideva bhavaviraha pradAna kare / / 292 " Abu tIrthoddhAraka
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAvannIlanabhastale suvizadA nakSatramAlAkSarA yAvad vyomagRhapradIpanavidhau tau puSpadantau yatau / yAvatsaptakulAcalAcalavahA dhAtrI dharitrI sthitA, tAvaccaityamidaM zriyaM suragateH praspardhatAM svazriyA // // iti maMgalam // AdhAra:- "jinavANI pAkSika Abu tIrtha pratiSThA vizeSAMka (varSa- 3 -20/22, rA. 15-7-1878) maMtrIzvara vimala - 293
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 || namuM rAnI || || namo sAyariyA || *sUripada rajatotsava, vi.saM.20472072 'sUripada ra je paMcavihAyAraM AyaramANA sayA payAsaMti / logayANaNuggaha te Ayarie namasAmi // paMcAcArane pALatA jeo lokAnugraha mATe haMmezA paMcAcArano upadeza Ape che te AcAryabhagavaMtone huM namaskAra karuM chuM. paMca prasthAnA puNyasmRti prakAranA surata pRthvI jevA sahanazIla