Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
७२
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
कृशत्वादे रत्व सामनाधिकरण्यदर्शनेपि तादृशसामानाधिकरण्यान्न देहरूपत्वमहास्पदस्य, गौणीवृत्त्यापि सामानाधिकरण्यस्योपपादयितुं शक्यत्वात् । अपि स्वप्नमध्ये दिव्यं देवशरीरमासाद्य देवशरीरोचितं भोगं भुंजान एवं प्रतिबुद्धो जागरितावस्थां प्राप्य पश्यति न मे देवशरीरं न वा तादृशी भोगसामग्री किन्तु मनुष्योहम् इति जानन् देवशरीरे वाधितेपि तादृशोहं प्रत्ययविषयस्या वाधात्प्रत्युत तमेवाहं प्रत्ययविपयं मनुष्यशरीरे पश्यन् शरीरादात्मा भिन्नो भवति, ततश्च शरीरादिभ्यो भिन्न आत्मा सिद्धो भवति इति निश्चिनाति ।
समानाधिकरणता देखी जाती है, फिर भी यह नहीं कहा जा सकता कि "अहमास्पद" देह रूप ही है । क्योंकि उपचार से भी इस प्रकार की समानाधिकरणता सिद्ध की जा सकती है । कोई पुरुष स्वप्न में दिव्य देवशरीर को प्राप्त करके देव शरीर के योग्य भोग भोगता भोगता ही जाग उठता है । वह जागृत अवस्था प्राप्त करके देखता है कि न तो मेरा देव शरीर है और न वैसी भोगसामग्री है । मैं तो मनुष्य हूँ | जब वह ऐसा जानता है तव देव शरीर के वाधित होने पर भी " अहम् " प्रत्यय के विषय में कोई बाधा नहीं आती । अर्थात् " मैं देव नहीं है, मै मनुष्य हॅू " इस प्रकार उसका वह "मैं" तो ज्यों का त्यों अवाध रहता है । उल्टा उसी अहं प्रत्यय के विषय को मनुष्य शरीर में देखता हुआ आत्मा शरीर से भिन्न ही सिद्ध होता है । इस प्रकार आत्मा शरीर आदि से भिन्न है ।
1
/
વસ્તુ રૂપ માનવામા આવે છે, એજ પ્રમાણે ખાલશરીરને અભાવ થઈ જવા છતા પણુ આત્મા તે એવાનેએવાજ રહે છે ને કારણે આત્મા શરીરેાથી ભિન્ન છે. હું કૃશ છું. હું સ્થૂલ છુ ” અહી કૃશવ અને સ્થૂલત્વની જો કે સમાનાધિકરણતા જોવામા આવે છે,છતા यजु शोभ अड्डी शाय नही डे "अहमास्पद" 'आत्मा' हे ३५ हे मरण से औपयाરિક રીતે પણ આ પ્રકારની સમાનાધિકરણતા સિદ્ધ કરી શકાય છે કોઈ પુરુષ સ્વપ્રમાં દિવ્ય દેવશરીરને પ્રાપ્ત કરીને દેવશરીરને ચેાગ્ય ભેગાને ભાગવતા ભાગવતે જાગી જાય છે ત્યારે તે એવુ સમજી શકે છે કે “મારૂ શરીર દેવશરીર રૂપ નથી અને એવી ભાગ સામગ્રી પણ મારી પાસે નથી હું તે મનુષ્યજ છુ ” જ્યારે તે એવુ જાણે છે ત્યારે દેવशरीर गाधित थवा छता पशु " अहम् " प्रत्येना ज्ञानना विषयमा अर्थ माधा (अवरोध) થતા નથી એટલે કે હુ દેવ નથી હું મનુષ્ય છુ આ પ્રકારને તેને તે જેવા હતા તેવે જ ટકી રહે છે ઉલટાએ જ અહુ પ્રત્યય એના વિષયને મનુષ્ય શરીર'अहम्' हु મા દેખતા એવે આત્મા શરીર કરતા ભિન્નજ સિદ્ધ થાય છે. આ પ્રકારે આત્મા શરીર આદિ શ્રી ભિન્ન છે. એ વાત સિદ્ધ થાય છે,
,,
