Sutrakrutanga Sutram Part 01

Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 345
________________

समयार्थ बोधिनी टीका प्र श्रु अ १ उ.२ क्रियावादिनां कर्मचिन्ताराहित्यम् ३२७
"ननु तर्हि-परिज्ञोपचितादिना सर्वथैव कर्मवन्धो किं न जायते' इत्याशङ्कायामाह-भवति कर्मवन्धः, किन्तु-अत्यल्पम् । इत्येतदेव दर्शयितुमाह-पुट्ठो"इति । ___ केवलं मनो व्यापाररूपंपरिज्ञोपचितं, कर्म तथाशरीरक्रियामात्रेण उत्पन्नमविज्ञोपचितम्, गमनक्रिया संजातम्-ईर्ष्यापथं, स्वप्नसंजात म्वप्नान्तिकम् । एतत्कर्म चतुष्टयेन पुट्ठो' स्पृष्टः पुरुषः तादृशकर्माऽसौ नरः 'परं' परम्-ताश कर्मणः फलं किचिदेव 'संवेएइ' संवेदयति= अनु भवति नत्वधिकं फलमनुभवति। ___यथा-कुडचे प्रक्षिप्ता सिकतामुष्टिः तदैव विशीर्णा भवति तद्वत् एतत्कर्म चतुष्टयं तदैव विनश्यति, एतावन्मात्रेण बन्धजनकत्वाऽभावः कथ्यते । न पुनरत्यन्ताऽभावरूपेण। एवं ' च तत्कर्म की चेष्टा और [५] प्राणो का वियोग, इन पांच कारणों - होने पर ही हिंसा होती हैं ॥१॥ प्रश्न-क्या परिज्ञोपचित आदि से कर्म का बन्धन सर्वथा ही नहीं होता ?
उत्तर-होता तो है, परन्तु अत्यन्त अल्प ।
इसी को कहने के लिए । 'पुढो' इस शब्द का प्रयोग किया है इसका आशय यह है कि केवल मनके व्यापार रूप परिज्ञा से, शरीर की क्रिया मात्र से, चलने फिरने से और स्वप्न देखने से, इन चार प्रकारो से पुरुप कम से स्पष्ट मात्र होता है (वद्ध नहीं होता है।) ऐसे कर्म का थोडा सा ही फल होता है, अधिक फल नहीं भोगना पडता ।
जैसे दीवार पर रेत की मुट्ठो फेंकी जाय तो वह दीवार से छूकर ही नीचे गिर जाती है-उससे चिपकती नहीं है, उसी प्रकार पूर्वोक्त चार प्रकारों से कर्म स्पृष्ट मात्र होता है, वद्ध नहीं होता। वह कर्म उसी समय (१) ए (२) प्राणीनु ज्ञान, (3) घातनु यत्त, (४) घातली येटी मने (५) प्राणानो વિયોગ, આ પાંચ કારણોને અભાવ હોય ત્યારે જ હિંસા થાય છે | ૧m
પ્રશ્ન – શુ પરિઝોચિત આદિ કારણો દ્વારા કર્મને બન્ધ બિલકુલ થતું નથી?
ઉત્તર-થાય તે છે જ, પરંતુ અત્યન્ત અલ્પ એજ વાતને સ્પષ્ટ કરવા માટે પુ આ પદનો પ્રયોગ કરવામાં આવ્યો છે એટલે કે કેવળ મનોવ્યાપાર રૂપ પરિજ્ઞા વડે, શરીરની ક્રિયામાત્ર વડે, ચાલવા વડે અને સ્વમ દેખવા વડે આ ચાર પ્રકારે તે મનુષ્ય કર્મ વડે માત્ર પૃટ જ થાય છે બદ્ધ થતો નથી એવા કર્મોન થોડું ફળ જે ભેગવવું પડે છે અધિક ફળ ભોગવવું પડતું નથી. જેવી રીતે દીવાલ પર એક મુઠ્ઠી ભરીને રેતી ફેકવામાં આવે, તે તે રેતી દીવાલને માત્ર સ્પર્શ કરીને નીચે પડી જાય છે દીવાલ સાથે ચેટી જતી નથી, એજ પ્રમાણે પૂર્વે


Page Navigation
1 ... 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701