Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सूत्रकृतामो
टीका. 'जीवितं' जीवनम् 'संखयं' संस्कार्यम्, संस्कारकरणयोग्यम् ‘ण य आहु' न चाहुः न च सर्वज्ञेन कथितम् । 'तहवि य' तथापि च 'बालजणो' बालजनो मृखों वाल इव अविवेकी 'पगभई, प्रगल्भते पापकर्मणि धृष्टो भवति । स एवं कथयति । 'पच्चुप्पन्नेण कारियं' प्रत्युत्पन्नेन कार्यम् तात्कालिकमुखेनैवाऽम्माकं प्रयोजनं विद्यते 'परलोय' परलोकम् 'दएं, दृष्ट्वा 'को आगए' क आगतः, न कोपीति भावः, यदि कश्चित् परलोकं दृष्ट्वा आगतो भवेन्, तदा परलोकं श्रद्धां कृत्वा तदर्थमैहिक मुख परित्यज्य दुःखबहुले कर्मणि प्रवृत्तिः चारुतरा स्यात् , न त्वेवम् तस्मात् वैपयिकमुखार्यव प्रवृत्तिः करणीयेति वढन्त्येवमज्ञानिनः ।
भावार्थस्त्वयम्-सर्वजेन कथितं यत् त्रुटितं जीवितं संघातुं न कोऽपि समर्थः। तथाहि
टीकार्थ__ यह जीवन संस्कार करने योग्य नहीं है अर्थात् टूटे हुए आयुष्य को पुनः जोड नहीं सकने ऐसा सर्वज्ञ कहते हैं तथापि अविवेकी जन पापकर्म के सेवन में बिठाइ करते है। उनका कथन है - हमें तो वर्तमान से तात्पर्य है अर्थात् वर्तमान कालीन मुख से ही प्रयोजन है । कौन परलोक देखकर आया है ? कोड परलोक देखकर आया होता तो परलोक पर श्रद्धा करके उसके लिए इहलोक संबंधी मुख का परित्याग करके दुःखों की बहुलता वाले कर्म में प्रवृत्ति करना अच्छा रहता है । परन्तु ऐसा तो है नहीं, अतएव वैपयिक मुख के लिए ही प्रवृत्ति करना चाहिये । यह अज्ञानी जीवों का कथन है।
भावार्थ यह है - सर्वज्ञ ने कहा है कि टूटी हुइ आयु फिर नहीं सांधी जा सकती। कहा भी है -"दंडकलियं करित्ता" इत्यादि । रात
साथ કદાચ તૂટેલા દેરાને સાધી શકાય છે, પણ તૂટેલા જીવનને સાંધી શકવાને કે સમર્થ નથી, એવુ સર્વર ભગવાનનું કથન છે છતા પણ અવિવેકી મનુષ્ય પાપકર્મ સેવવાની ધૃષ્ટતા કરે છે તેઓ એવું કહે છે કે “અમારે તે વર્તમાનકાળના સુખ સાથે જ નિસ્બત છે, પરલોક જોઈને કેણ આવ્યું છે? કઈ પલેક જેઈને આવ્યું હોત તો પરલેકની વાત પર શ્રદ્ધા મૂકીને તેને માટે આ લેકના સુખને પરિત્યાગ કરીને દુખની બહુલતાવાળાં કર્મોમા (તપસ્યા આદિમા) પ્રવૃત્ત થવાનું ઉચિત ગણાત પરંતુ એવું તે છે નહીં, તેથી પિયિક સુખને માટે જ પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ”. આ પ્રકારનું કથન અજ્ઞાની મનુષ્ય કરે છે.
આ ગાથાનો ભાવાર્થ એ છે કે – સર્વત્ર તીર્થકરોએ કહ્યુ છે કે તૂટેલા આયુप्यने साधी शतु नथी छु पाप छ -“द उकलिय करित्ता वच्च ति हु" त्यादि
