Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
६०२
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
संयमे उपस्थिताः (कासवस्स) काश्यपस्य महावीरस्य (अणुधम्मचारिणो) अनुधर्मचारिणः, ग्रामर्धमभ्यो विरता: महावीरस्य धर्मचारिण इति मया श्रुतमिति ||२५||
"
टीका
,
'ये' मया 'अणुस्मुयं' अनुश्रुतम् । किमनुश्रुतं भवता तत्राह - 'गामधम्मा' ग्रामधर्माः शब्दादयो विपया मैथुनादयो वा । केपां कृते इमे ग्रामधर्मास्तत्राह'मणुयाणं' मनुजानाम्, मनुष्याधिकारत्वात् शास्त्रस्य । अथवा मनुजेत्युपलक्षणं सर्वेषामेव 'जीवानाम्, ते ग्रामधर्माः । 'उत्तरे' उत्तराः दुर्जेया जेतुमशक्याः । 'आहिया' आख्याताः कथिताः प्रतिपादिता इति यावत् । ग्रामधर्माणां दुर्जेयत्वं तीर्थकरादिभिः प्रतिपादितम् इति तेभ्य एव तीर्थकरेभ्यो मयापि श्रुतम् । एतादृशग्राम धर्मेभ्यः 'जंसि विरया: ' येभ्यो विरतायाः तादृशधर्म परित्यज्य, 'समुडिया' समुत्थिताः, ग्रमधर्मं परित्यज्य संयमाऽनुष्ठानाय प्रवृत्ता एव केचन पुरुषधौरेया विरत होकर जो संयम में पराक्रमी होते हैं, वे ही काश्यप अर्थात् महावीर के धर्म के अनुयायी हैं ॥२५॥
टीकार्थ -
हे जम्बू ! मैंने प्रभु के पास सुना है जम्बूस्वामी पूछते हैं हे भदन्त आपने क्या सुना है? सुधर्मास्वामी कहते हैं - ग्रामधर्म अर्थात् शब्दादि विषय और मैथुन आदि मनुष्यों के लिए दुर्जेय हैं । यों तो ये विषय प्राणी मात्र के लिए दुर्जेय हैं किन्तु मनुष्य ही शास्त्र का अधिकारी है इस कारण मनुष्य का ही उल्लेख किया है । अथवा मनुष्य शब्द यहाँ उपलक्षण है, उससे सभी जीवों का ग्रहण समझ लेना चाहिए इन ग्रामधर्मों की आदि ने प्रतिपादन की है और उन्हीं तीर्थकरों से मैने धर्मों से विरत होकर अर्थात् इन्हें त्याग कर जो संयम के पालन में કરેલુ છે) જેઓ તેમાથી વિરત (નિવૃત્ત) થઇને સયમની આરાધનામા પ્રવૃત્ત થાય છે, તેમને જ કાશ્યપ ગેાત્રીય નહાવીરના ધર્મના અનુયાયીઓ કહેવાય છે ઘરપા
दुर्जेयता तीर्थकरों सुना है । इन ग्राम
ટીકાથ
+
સુધાં સ્વામી જંબૂસ્વામીને કહે છે કે એ મુઢ મહાવીર પ્રભુની સમીપે તેમનુ આ કથન સાભળ્યુ છે કે ગ્રામધમ પર વિજય મેળવવાનુ કા મનુષ્ય માટે શબ્દાદિ વિષય અથવા મૈથુન આદિ રૂપ ઇન્દ્રિયાના વિષયને લેાકધમ કહે છે તે લેાકધ ઘણુ જ દુષ્કર છે” મનુષ્યેાને માટે ધ્રુજે ય ગણાય છે તે કે તે વિષય સમસ્ત જીવાને માટે દુજે ય છે, છતા અહી મનુષ્યેાના જ ઉલ્લેખ કરવાનુ કારણ એ છે કે મનુષ્યેાજ શાસ્ત્રના અધિકારી છે “અથવા મનુષ્ય શબ્દ અહી ઉપલક્ષણ છે, તેના દ્વારા સમસ્ત જીવેને પણ ગ્રહેણુ કરવા જોઈએ
