Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थ बोधिनो टीका प्र शु अ १ उ२ क्रियावादिमतनिरूपणम् ३२९ संसाराद्विमोक्ष्यन्ते ते । मोक्षाऽभावे कारणम् अज्ञानं परद्वेपश्च । जैनैरपि परद्वेपः क्रियते एवेति तेषामपि संसाराम्न मोक्षः स्यादिति न वाच्यम् , भावाऽनववोधात् । तथाहि-इमे वादिनः एकान्तेन परं मतं, प्रदेष्य स्वमतं ख्यापयन्ति । जैनास्तु तत्तन्नयाऽनुसारेण तत्तत्पदार्थस्य स्थापनं नयभेदेन च तदितरस्य निराकरणं करोति, अतो न जैनमते कश्चिदोष इति संक्षेपः ॥२३॥ अथाज्ञानवादिमतं निराकृत्य क्रियावादिमतं निराकर्तुमाह- 'अहावरं' इत्यादि। र मूलम् ..
., :, अहावरं पुरक्खायं, 'किरियावाइदरिसणं । ..
कम्मचिंता पणटाणं. संसारस्स पडणं ॥२४॥ मुक्ति न पाने का कारण उनका अज्ञान और पर के प्रति द्वेप है। कदाचित् कोई कहे कि ऐसा द्वेष जैन भी करते हैं तो उनका भी संसार से मोक्ष नहीं होना चाहिए किन्तु ऐसा कहने वाले ने आशय को समझा: नहीं है, ये वादी एकान्तरूप से अन्यान्य मतों में दुपण दिखला कर अपने ही मत को समीचीन कहते हैं । जैन भिन्न नयों के अनुसार अमुक अमुक वस्तु, की स्थापना और अन्य का निषेध करते हैं । "उदाहरणार्थ अनेकान्तवाद में द्रव्यार्थकनय की अपेक्षा से सत् कार्य की उत्पत्ति और पर्यायार्थिक नय की अपेक्षा असत्कार्य की उत्पत्ति स्वीकार की गई है । इस प्रकार अनेकान्तवाद में मध्यस्थभाव की प्रधानता है । अतएव जैनमत मे कोई दोष नहीं है, यह संक्षेप में भाव है ॥ २३ ॥ . . બ્રમણ કર્યા કરે છે, તેમાથી મુકત થઈ શક્તા નથી તેમના અજ્ઞાનને કારણે તથા અન્યને હેપ કરવાને કારણે એવું બને છે. કદાચ એવી દલીલ કરવામાં આવે કે એ ઠેષ તે જૈને પણ કરે છે, તો તેમને પણ સંસારમાથી છુટકારા રૂપ મોક્ષની પ્રાપ્તિ થવી જોઈએ નહીં, પરંતુ એવી દલીલ કરનાર લોકે અમારે આશય સમજ્યા વિના, આ પ્રમાણે દલીલ કરતા હોય છે. પૂર્વોકત મતવાદીઓ એકાન્ત રૂપે અન્ય મતેમાં બતાવીને પિતાના જ મતને ખરો કહે છે જેને ભિન્ન ભિન્ન નયને આશ્રયે ' લઈને અમુક અમુક વસ્તુની સ્થાપના કરે છે અને અમુક દૃષ્ટિએ અન્યને નિષેધ કરે છે. જેમ કે અનેકાન્તવાદમા દ્રવ્યાર્થિક નયની અપેક્ષાએ સત્કાર્યની ઉત્પત્તિ અને પર્યાયાર્થિક નયની અપેક્ષાએ અસત કાર્યની ઉત્પત્તિનો સ્વીકાર કરવામાં આવ્યા છે
આ પ્રકારે અનેકાન્તવાદમાં મધ્યસ્થ ભાવની પ્રધાનતા છે તેથી જેનમતમાં કઈ દોષ નથી આ ગાથાને મક્ષિત ભાવાર્થ અહી પ્રકટ કરવામાં આવ્યા છે . ૨૩
