________________
પર્યાપાપ પ્રરૂપક તૃતીય અંકઃ સમયસાર ગાથા ૧૧-૧૨-
૧૩
અજ્ઞાનત્વ | (૩) ચારિત્રનો - મોક્ષહેતુ સ્વભાવનો - “ોક્ષદેતો. માવસ્ય - પ્રતિબંધક - પ્રતિબંધ કરનારો નિશ્ચય કરીને કષાય છે. તે તો સ્વયં - પોતે કર્મ જ છે, તેના ઉદય થકી જ જ્ઞાનનું અચારિત્ર પણું છે - “જ્ઞાની કવારિત્રર્વ |’ એથી શું ? એથી કરીને સ્વયં - પોતે - આપોઆપ જ “મોક્ષદેતુતિરોધાયિકાવત્થાત્ - મોહેતુના તિરોધાય - ઢાંકી દેનારા ભાવપણાને લીધે કર્મ પ્રતિષિદ્ધ - નિષિદ્ધ છે, સૂર્ય પ્રતિષિદ્ધ | અર્થાત્ (૧) સમ્યક્ત - સમ્યકપણું એ મોક્ષહેતુ - મોક્ષનું અવિસંવાદી કારણ રૂપ સ્વભાવ છે,
સ્વભાવ - આત્માનો નિજ ભાવ - આત્મભાવ છે. આ સમ્યકત્વનું - સમ્યકાદિ મોહેતુ મોક્ષહેતુ સ્વભાવનું પ્રતિબંધક નિશ્ચય કરીને મિથ્યાત્વ છે, મોક્ષહેતુ -
સ્વભાવના પ્રતિબંધક મોક્ષના અમોઘ કારણ રૂપ આ સમ્યત્વ સ્વભાવનો પ્રતિબંધ - રોધ - મિથ્યાત્વાદિ કર્મના ઉદય અટકાયત કરનારું, રોધનારું - રોકનારું - અટકાવનારું નિશ્ચયે કરીને થકી જ શાનના
મિથ્યાત્વ છે, સમ્યક્તનું - મોહેતુ સ્વભાવનું પ્રતિબંધક - પ્રતિરોધક આ મિશ્રાદેખિત્વાદિ
મિથ્યાત્વ તે તો સ્વયં - પોતે કર્મ જ છે, તેના ઉદય થકી જ જ્ઞાનનું
મિથ્યાષ્ટિપણું છે. તેમજ - (૨) જ્ઞાનનું - મોહેતુ સ્વભાવનું પ્રતિબંધક નિશ્ચય કરીને અજ્ઞાન છે. મોક્ષહેત - મોક્ષના અમોઘ કારણ ૩પ આ જ્ઞાન સ્વભાવનો પ્રતિબંધ - રોધ - અટકાયત કરનારૂં, રોધનારૂં - રોકનારું - અટકાવનારું નિશ્ચય કરીને અજ્ઞાન છે. જ્ઞાન સ્વભાવનું પ્રતિબંધક - પ્રતિરોધક આ અજ્ઞાન તે તો સ્વયં - પોતે કર્મ જ છે. તેના ઉદય થકી જ જ્ઞાનનું અજ્ઞાનપણું છે. તેમજ - (૩) ચારિત્રનો - મોક્ષહેતુ સ્વભાવનો પ્રતિબંધક નિશ્ચય કરીને કષાય છે, મોક્ષહેતુ - મોક્ષના અમોઘ કારણ રૂપ આ ચારિત્ર સ્વભાવનો પ્રતિબંધ - રોધ - અટકાયત કરનારો, રોધનારો - રોકનારો - અટકાવનારો નિશ્ચય કરીને કષાય છે. ચારિત્ર સ્વભાવનો પ્રતિબંધક - પ્રતિરોધક આ કષાય તે તો સ્વયં - પોતે કર્મ જ છે, તેના ઉદય થકી જ જ્ઞાનનું અચારિત્રપણું છે.
આમ મોહેતુ સમ્યક્ત સ્વભાવના પ્રતિબંધક મિથ્યાત્વ કર્મના ઉદય થકી જ જ્ઞાનનું મિથ્યાષ્ટિ પણું છે, મોક્ષહેતુ જ્ઞાન સ્વભાવના પ્રતિબંધક અજ્ઞાન કર્મના ઉદય થકી જ જ્ઞાનનું અજ્ઞાનપણું છે, મોક્ષહેતુ ચારિત્ર સ્વભાવના પ્રતિબંધક કષાય કર્મના ઉદય થકી જ જ્ઞાનનું અચારિત્રપણું છે, તેથી કરીને સ્વયં મોક્ષહેતુના તિરોધાયિ ભાવપણાને લીધે - ઢાંકી દેવા રૂપ ભાવપણાને લીધે કર્મ પ્રતિષિદ્ધ છે - પ્રતિષેધવામાં - નિષેધવામાં આવેલું છે.
આકૃતિ
')પ્રતિ મિસ્યાનો 7તદ્ ઉદયથી
તદ્ ઉદયથી
મોહેતુ ઠપકી કર્મ જ
ચારિત્ર
અશાન
:
શાન) મોહેતુJI સ્વભાવ,
શાનનું ) મિથ્યાષ્ટિપણે,
ચારિત્રો ; ; મોહતJIકષાય
સ્વભાજી | કર્મી
શાનનું અજ્ઞાનપણું
તદ્ ઉદયથી
“શાનનું’ અચારિત્રપણે
સવભાજ
પર
કર્મ પુદ્.
