________________
બંધ પ્રરૂપક અષ્ટમ અંકઃ સમયસાર ગાથા ૨૮૮-૨૯૦ जह णाम कोवि पुरिसो बंधणयझि चिरकालपडिबद्धो । तिव्वं मंदसहावं कालं च वियाणए तस्स ॥२८८॥ जइ णवि कुणइ छेदं ण मुच्चए तेण बंधणवसो सं । कालेण उ बहुएणवि ण सो णरो पावइ विमोक्खं ॥२८९॥ इय कम्मबंधणाणं पएसठिइपयडिमेवमणुभागं । जाणंतोवि ण मुचइ मुचइ सो चेव जइ सुद्धो ॥२९०॥
- કાવ્યાનુવાદ સઝાય
ધરમ પરમ અરનાથનો' - એ રાગ (બંધન છેદન મોક્ષ છે, આતમ શુદ્ધ સ્વભાવ રે – ધ્રુવ પદ) જેમ કોઈ પુરુષ બંધને, બદ્ધ ખરે ! ચિરકાળી રે, તીવ્ર મંદ સ્વભાવ તેહનો, જાણે વળી તસ કાલ રે... બંધન છેદન મોક્ષ છે. ૧ જો ન કરે છેદ તો મૂકાય ના, બંધન વશ સતો તેહ રે, બહુ કાળે પણ પુરુષ તે, મોક્ષ ન પામે એહ રે... બંધન છેદન મોક્ષ છે. ૨ એમ કર્મબંધના પ્રદેશ ને, પ્રકૃતિ સ્થિતિ અનુભાગ રે,
જાણંતો પણ મૂકાય ના, મૂકાય શુદ્ધ સુભાગ રે... બંધન છેદન મોક્ષ છે. ૩ અર્થ - જેમ કોઈ પણ પુરુષ બંધનકમાં ચિરકાલથી પ્રતિબદ્ધ છે, તે તેનો તીવ્ર - મંદ સ્વભાવ અને કાળ વિજાણે છે - વિશેષે કરીને જાણે છે. ૨૮૮
જો છેદ ન કરે તો બંધન વશ સતો તે મૂકાય નહિ અને બહુ કાળે પણ તે નર વિમોક્ષ પામે નહિ. ૨૮૯
ગનભાવના -
કથા નામ - જેમ ખરેખર ! ફુટપણે શ્ચિતુ પુરુષો - કોઈ પુરુષ વંધનળે વિરાન પ્રતિવદ્ધઃ - બંધનકમાં ચિરકાલથી પ્રતિબદ્ધ એવો, તી તીવ્રબંદુત્વમાä છાનં ર વિનાનાતિ - તેના – બંધનકના તીવ્ર - મંદ સ્વભાવને અને કાળને વિજાણે છે - વિશેષે કરીને જાણે છે. [૨૮૮ ઢિ નાં છેટું કરોતિ - જો તે છેદ નથી જ કરતો, તેના વંધનવશ: સન્ ન મુખ્યત્વે - તો બંધનવશ સતો નથી મૂકાતો, કાન્તન તુ વહુના - અને બહુ કાળે પણ સ નરઃ ન વિમોક્ષ પ્રાનોતિ - તે નર - પુરુષ વિમોક્ષને નથી પ્રાપ્ત થતો. ૨૮ તિ - એમ - એવા પ્રકારે ફર્મવંદનાનાં પ્રશસ્થિતિપ્રકૃતિનેવમનમા નાનન્નો - કર્મબંધનોના પ્રદેશ-સ્થિતિ - પ્રકૃતિને તેમ અનુભાગને - અનુભવ રસને જાણતો છતાં ન મુચ્યતે - નથી મૂકાતો, સ ચૈવ મુક્યતે - અને તેજ મૂકાય છે, યાર શુદ્ધઃ - જો શૂદ્ધ થાય તો). //ર૧૦ની તિ માયા ગાભાવના . ||૨૮૮-૨૬૦| ગામવંઘયો - ઉંધારાં મોક્ષ: - આત્મા અને બંધનું દ્વિધાકરણ - બે ભાગમાં કરવું તે મોક્ષ. વંદસ્વરૂપજ્ઞાનમાત્ર તòતુરિ . - બંધના સ્વરૂપનું જ્ઞાનમાત્ર તહેતુ - મોહેતુ છે એમ કોઈ એક કહે છે, તરસ - તે અસતુ છે, ન શ્રર્મવદ્ધસ્ય વંદસ્વરૂપજ્ઞાનમાત્ર મોક્ષતઃ - કર્મબદ્ધને - કર્મથી બંધાયેલને બંધ સ્વરૂપનું જ્ઞાનમાત્ર મોહેતુ નથી. શાને લીધે? મહેતુત્વાન્ - અતુપણાને લીધે. કોની જેમ ? નિરાવિદ્ધસ્ય વંદસ્વરૂપજ્ઞાનમાત્રવત્ - નિગડાદિથી - બેડી વગેરેથી બદ્ધને - બંધાયેલને બંધ સ્વરૂપના જ્ઞાનમાત્રની જેમ. આ પરથી શું ફલિત થયું ? તેન - આ પરથી
“વંધપ્રયંવરના જ્ઞાનમાત્રસંતુર હત્યાચંતે - કર્મબંધ પ્રપંચની રચનાના પરિજ્ઞાન માત્રથી સંતુષ્ટ થયેલાઓને ઉત્થાપવામાં આવે છે. ll૧૮૮૨૮૧ર૧ના તિ “આત્મતિ' માત્મભાવના ૨૮૮-૨૧ના
૪૯૭
