________________
બંધ પ્રરૂપક અષ્ટમ અંકઃ સમયસાર ગાથા ૨૯૧ जह बंधे चिंतंतो बंधणबद्धो ण पावइ विमोक्खं । तह बंधे चिंतंतो जीवोवि ण पावइ विमोक्खं ॥२९१॥ બંધન બદ્ધ બંધ ચિંતતો, જ્યમ પામે ન વિમોક્ષ રે;
ત્યમ જીવ પણ બંધ ચિંતતો, પામે નહિ જ વિમોક્ષ રે... બંધન છેદન મોક્ષ છે. ૨૯૧ અર્થ - જેમ બંધોને ચિંતવતાં બંધનબદ્ધ વિમોક્ષને નથી પામતો, તેમ બંધોને ચિંતવતાં જીવ પણ. વિમોક્ષને નથી પામતો. ૨૯૧
માત્મધ્યાતિ ટીવ यथा बंधान् चिंतयन् बंधनबद्धो न प्राप्नोति विमोक्षं । तथा बंधांश्चितयन् जीवोऽपि न प्राप्नोति विमोक्षं ॥२९१॥ बंधचिंताप्रबंधो मोक्षहेतुरित्यन्ये तदप्यसत्, न कर्मबद्धस्य बंधचिंताप्रबंधो मोक्षहेतुरहेतुत्वात्, निगडादिबद्धस्य बंधचिंताप्रबंधवत् । एतेन कर्मबंधविषयचिंताप्रबंधात्मकविशुद्धधर्मध्यानांधबुद्धयो बोध्यंते ॥२९१॥
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય બંધ ચિંતા પ્રબંધ મોક્ષહેતુ છે એમ બીજાઓ કહે છે, તે પણ અસતુ છે. કર્મબદ્ધનો બંધ ચિંતા પ્રબંધ મોક્ષહેત નથી અહેતપણાને લીધે - નિગડાદિથી (બેડી વગેરેથી) બદ્ધના બંધ ચિંતા પ્રબંધની જેમ. આ પરથી કર્મબંધ વિષય ચિંતા પ્રબંધાત્મક વિશુદ્ધ ધર્મધ્યાનાંધ બુદ્ધિઓ બોધવામાં છે. ૨૯૧
અમૃત જ્યોતિ' મહાભાષ્ય માત્ર બંધદશા તે બંધ છે, મોક્ષદશા તે મોક્ષ છે, * બંધ તે મોક્ષ નથી, મોક્ષ તે બંધ નથી. ** નિષ્ફળપણે સિદ્ધપદ સુધીના ઉપદેશ જીવ અનંતવાર કરી ચૂક્યો છે.”
- શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અં. (૩૨૩), ૩૯૭ બંધનું ચિંતન કર્યા કરવાથી કાંઈ મોક્ષ થાય નહિ એમ તે જ બંધનબદ્ધ પુરુષના દષ્ટાંતથી અત્ર સમર્થિત કર્યું છે અને “આત્મખ્યાતિ' કર્તાએ તેવી જ નિખુષ યુક્તિથી તેનું સ્ફટીકરણ કર્યું છે. તેનો આશયાર્થ આ પ્રકારે - વંધર્વિતાપ્રવંઘો મોતરિત્ય તરત - “બંધ ચિંતાપ્રબંધ મોક્ષત છે એમ બીજાઓ કહે છે, તે પણ અસત્ છે', બંધના ચિંતનનો - “પ્રબંધ' - બંધ સંબંધી ચિંતાનો - ચિંતનનો
आत्मभावना -
યથા ધંધાનું ચિંતન - જેમ બંધોને ચિંતવતો વંઘનવો - બંધવબદ્ધ વિમોક્ષ ન પ્રાનોતિ - વિમોક્ષને - કારાને નથી પામતો, તથા વંઘાંચૈિતન્ - તેમ બંધોને ચિંતવતો નીવો - જીવ પણ વિમોક્ષ ન પ્રાનોતિ - વિમોક્ષને - છૂટકારાને નથી પામતો. If૨૨ા ત નાથા ભાભાવના ||૨૬9ી. વંધચિંતાકવંધો મોક્ષદેરિત્યજે - બંધ ચિંતા પ્રબંધ મોક્ષહેતુ છે એમ અન્યો કહે છે, તણસતુ - તે પણ અસતુ છે. કારણ ? ન ર્મવદ્ધચ વંચિંતાકવંઘો મોક્ષદેતુ: - કર્મબદ્ધનો બંધ ચિંતા પ્રબંધ મોહેતુ નથી, શાને લીધે ? મહેતુવાન - અહેતુપણાને લીધે. કોની જેમ ? નિરાવિદ્ધક્ય વંતાકવંધવ - નિગડાદિથી - બેડી વગેરેથી બદ્ધના - બંધાયેલના બંધચિંતા પ્રબંધની જેમ. આ પરથી શું ફલિત થયું ? તેન - આ પરથી વર્મવં વિષયચિંતા વંધાત્મવિશુદ્ધધર્મધ્યાનાંધવુદ્ધો વોäતે - કર્મબંધ વિષય ચિંતા પ્રબંધાત્મક વિશુદ્ધ ધર્મધ્યાનમાં અંધબુદ્ધિઓ બોધવામાં આવે છે. | તિ “આત્મતિ માત્મભાવના રા.
૫૦૧
