________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
સમ્યગુદૃષ્ટિ પ્રથમ તો સામાન્યથી સ્વ-પરને આમ જાણે છે -
उदयविवागो विविहो कम्माणं वण्णिओ जिणवरेहिं ।
ण दु ते मज्झ सहावा जाणगभावो दु अहमिक्को ॥१९८॥ જિનવરે વર્ણવ્યો કર્મનો રે, ઉદય વિપાક અનેક; ન જ તે સ્વભાવો માહરા રે, શાયક ભાવ જ હું એક... રે જ્ઞાની નિર્જરા નિત્ય કરત. ૧૯૮
અર્થ - કર્મોનો વિવિધ ઉદય વિપાક જિનવરોથી વર્ણવવામાં આવેલો છે, પણ તેઓ મહારા સ્વભાવો નથી, હું તો એક જ્ઞાયક ભાવ જ છું. ૧૯૮
आत्मख्याति टीका सम्यग्दृष्टिः सामान्येन स्वपरावेवं तावजानाति -
उदयविपाको विविधः कर्मणां वर्णितो जिनवरैः ।
न तु ते मम स्वभावाः ज्ञायकभावस्त्वहमेकः ॥१९८॥ ये कर्मोदयविपाकप्रभवा विविधा भावा न ते मम स्वभावाः, एष टंकोत्कीर्णेक ज्ञायकभावस्वभावोऽहं ।।१९८||
આકૃતિ
પર
સમ્યગદેષ્ટિ –
ટંકોત્કીર્ણ
કર્મોદય પ્રભાવ વિવિધ ભાવો ન મમ સ્વભાવો
અહં' શાયક ભાવ સ્વભાવ
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય જે કર્મોદય વિપાકથી ઉપજેલા વિવિધ ભાવો છે તેઓ મહારા સ્વભાવો નથી, આ ટંકોત્કીર્ણ એક જ્ઞાયક સ્વભાવ હું છું. ૧૯૮
અમૃત જ્યોતિ' મહાભાષ્ય બીજા પદાર્થમાં જીવ જે નિજ બુદ્ધિ કરે તો પરિભ્રમણ દશા પામે છે અને નિજને વિષે નિજ બુદ્ધિ થાય તો પરિભ્રમણ દશા ટળે છે.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, એ. (૪૫૫), ૫૩૯
કર્મોદયજન્ય ભાવો મહારા સ્વભાવો નથી : હું એક શાયક ભાવ છું. ગનિષાવના :
સ દ: - સામાજોન પરોવેવ તીવજ્ઞાનતિ - સમ્યગુદૃષ્ટિ સામાન્યથી સ્વ - પરને એમ પ્રથમ તો જાણે છે - નિવહિં વાગો - નિનવનૈઃ વત. - જિનવરોથી વર્ણવવામાં આવેલો એવો તેમાં વિવિહો ૩૮વવાનો - જર્મનાં વિવિધ વિષ6: - કર્મોનો વિવિધ - નાના પ્રકારનો વિપાક, તે તુ મન્ન સદાવા : તે ન તું મન સ્વભાવ: - તેઓ નિશ્ચય કરીને હારા સ્વભાવો નથી જ, હં ૩ ફુક્કો નાનYTમાવો મદં તુ : જ્ઞાયછમાવ: - હું તો નિશ્ચય કરીને એક જ્ઞાયક ભાવ છું. || રતિ કથા માત્મભાવના ||૧૧૮ જે વર્સોવવિપપ્રમવા વિવિધ ભાવ: - જે કર્મોદય વિપાકથી પ્રભવ - ઉત્પત્તિ - જન્મ છે જેનો એવા વિવિધ - નાના પ્રકારના ભાવો, ન તે મમ વાવ: - તેઓ મ્હારા સ્વભાવો નથી. ત્યારે હું કોણ છું? Us - આ પ્રત્યક્ષ
અનુભૂયમાન - અનુભવાઈ રહેલો-ટંકોત્કીર્થે જ્ઞાથમવસ્વમવોડÉ - ટેકોત્કીર્ણ એક જ્ઞાયક ભાવ સ્વભાવ હું છું. // , તિ “કાત્મિતિ ' માત્મભાવના 1196411
૨૨૮
