________________
૨૩૫
પ્રાથીન યુગને મધ્યયુગી અંડે, રોમ કરાવ્યો. સામ્રાજ્યના વડપમાં વધી ચૂકેલી ગરીબાઈ એથી ઓછી થઈ નહિ અને સામ્રાજવાદીઓની સરકારે ગીયસનું પણ ખૂન કરાવ્યું અને ઈટાલીનાં નગરોમાંથી તમામ સુધારાને પકડી પકડીને તેમણે મારી નાખ્યા અથવા દેશનિકાલ કર્યા. સૌથી મોટું સામાજિક પરિબળ
રામન શહેનશાહનું સરમુખત્યારશાહીનું બની ચૂકેલું બંધારણીય રૂપ તેની નીચે સૌથી વધારે કચડાતા લેકસમુદાયના ગુલામ નામની પરિબળે હચમચાવી મૂક્યું.' સામાજિક પરિબળના બળવાનાં જુદાં જુદાં સ્વરૂપ આખા રોમન સામ્રાજ્યમાં દેખાયા કરતાં હતાં. પરંતુ સામાજિક બળવાનું આવું વિરાટ સ્વરૂપ કોઈ ઠેકાણે દેખાયું નથી. રોમન એમ્ફીથિયેટરોમાં ચાલતી સાઠમારીઓમાં રોમન શાસકાને મનોરંજન માટે અંદર અંદર લડીને ફરજીઆત રીતે જેમને મરી જવું પડતું હતું તેવા ગ્લેડિએટરના નામથી જગતમાં જાણીતા બનેલા ગુલામોને ખાસ વર્ગ તેને માટેના ખાસ અખાડાઓમાં તૈયાર થત હતા. આવા અખાડાઓમાં લેફુલસબેટીઆટીસનો કેપુઆમાં આવેલ અખાડે જાણતો હતો. એના અખાડામાં એક હજાર જેટલા ગુલામોને ગ્લેડિએટર બનવાની તાલીમ આપવામાં આવતી હતી. જેમને જીવતરની પળેપળ પર ચેકીપહેરા ગોઠવાઈ ગયા હતા તેવા આ અખાડાનાં ગુલામીમાંથી સ્ત્રીપુરુષા મળીને બસ જેટલાઓએ " દેશે અને ભાગી છૂટ્યાં. આ ગુલામને આગેવાન પ્રેસ પ્રદેશને સપાટ કસ નામના એક જુવાન દિકરો હતે. ઈતિહાસકાર લુટાકે એનો આવડતું ન કે નનાં એક વખાણ કર્યાં છે.
કપુર ૨૫ ગુલામ. પટે કસની આગેવાની નીચે જગત જીતનારી રોમન શહેનશાહ સામે કે કારનારી બસ માનવાની પહેલી ટુકડી વસુ વિયસની તળેટીમાં રચી. આ ટુકડાનું નામ પાટેકસે “લીઓ લીબેરા
