Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra hajAra varSo vaMcAze AptavANI ! A vANI aDhAra hajAra varSa sudhI helpa karaze. mahAvIra bhagavAnanuM jyAM sudhI zAsana cAlaze tyAM sudhI A raheze. tyAra pachI vANI ne pustakone maMdiro badhuM baMdha thaI jAya che. chaThThA ArAmAM maMdira che nahi ke pustaka nathI. dhaDamadhaDA, dhaDamadhaDA, kacara, kacara, kacara, sAmasAmI ! hajI aDhAra hajAra varSa sudhI tyAM mahAvideha kSetramAM, tyAM cothA ArAmAM jaI zakaze. 'A' kevI suMdara vANI che ! mAlikI vagaranI vANI joyelI ? sAMbhaLelI ya nahIM ? te 'A' mAlikI vagaranI vANI sAMbhaLo to kharA! A ATalA hajAro pustako AptavANInAM bahAra paDyA che ne te ugaze, pacAsa varSe, so varSe, tyAre hindustAnanI badhI jAhojalAlI thaze. AnA zabdo uparathI bahu bahu moTuM 'e' (vItarAga vijJAna) jAmaze. A pustaka to jema jema lokonA jANavAmAM Avaze ne tema tema enI kiMmata samajAze. - dAdAzrI zreNI AtmavijJAnI 'e. ema. paTela.' nI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra ho. 10 (uttarArdha) AptavANI zreNI-10 (uttarArdha)
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : zrI ajita sI. paTela mahAvideha phAunDezana 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta koleja pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-38O14, gujarAta. phena : (09) 2754,408, 27543979 dAdA bhagavAna prarUpita (c) All Rights Reserved - Dr. Niruben Amin Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad-Kalol Highway, Adalaj, Dist. : Gandhinagar-382 421, Gujarat, India. prathama AvRti : 5,00, dvitiya AvRtiH 3,00 1993 navembara, 2005 AptavANI zreNI - 10 (utarAI) bhAva mUlya : 'parama vinaya' ane 'kaMI ja jANato nathI', e bhAva ! dravya mUlya : 60 rUpiyA (rAhata dare) lesara kaMpojha : dAdA bhagavAna phAunDezana, amadAvAda. saMpAdaka : DaoN. nIrubahena amIta mudraka : mahAvideha phAunDezana (prinTIMga DIvIjhana), pArzvanAtha cembarsa, navI rijharva beMka pAse. InkamaTeksa eriyA, amadAvAda. phona : (079) 27542964, 27540216
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa ma Na 'aMtaHkaraNane agane jalAvI, dinarAta hRdayane halAvI ! poSa, poSa hRdayAzru vahAvI, kaLikALane kaLaviNa kapAvI! chUTavAnI rAha jovarAvI, maravAM mATe jIvanadora laMbAvI ! kaparA saMyogomAM jIvarAvI, pApo karatAM puNya baMdhAvI ! trimaMtra mahA mahA puNyAtmA AvI, 'dAdA bhagavAna' meLAvI ! aMtaHkaraNanI agama ThAravI, muktinA gagane uDAvI ! akrama vijJAne Azcarya sarjAvI, akrama vikrama Toce varAvI ! daivagatimAM hAhAkara macAvI, mahAvidehe sImaMdharane halAvI ! dAdAe kamAla karAvI, "AptavANI' 'dasa-dizA vahAvI ! je samarpaNa, nimitta banAvI, "jaga' tane akrama jhaMDo pharakAvI ! DaoN. nIrubahena amIta
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdA bhagavAta phAunDezananA prakAzano 36. pratikramaNa 37. pati-patnIno divya vyavahAra 38. mA-bApa chokarAMno vyavahAra 39. vANIno siddhAMta 1. bhogave tenI bhUla 2. banyuM te nyAya 3. eDajasTa evarIvhera 4. athaDAmaNa TALo 5. ciMtA 6. krodha 7. sevA-paropakAra 8. mAnavadharma 9. vartamAna tIrthaMkara zrI sImaMdhara svAmI 10. mRtyu samaye, pahelAM ne pachI 11. dAna 12. trimaMtra 13. huM koNa chuM ? 14. bhAvanA sudhAre bhavobhava 15. dAdA bhagavAna 16. vANI, vyavahAramAM.... 17. satya-asatyanA rahasyo 18. mA-bApa chokarAMno vyavahAra (saMkSipta) 19. paisAno vyavahAra (saM.) 20. pati-patnIno divya vyavahAra (saM.) 21. pratikramaNa (saM.) 22. samajathI prApta brahmacarya (saM.) 23. karmanuM vijJAna 24. pApa-puNya 25. prema 26. ahiMsA 27. camatkAra 28. kleza vinAnuM jIvana 29. guru-ziSya 30. nijadoSa darzanathI, nirdoSa 31. AptavANI zreNI 1 thI 13 32. samajathI prApta brahmacarya (pUrvAdha-utarArdha) 34. AptasUtra (bhAga 1 thI 5) 35. paisAno vyavahAra 5 . ra. 3. 4. eDajasTa evarIvhera TakarAva TAlie huA so nyAya bhugate usI kI bhUla vartamAna tIrthaMkara zrI sImaMdhara svAmI dh 6. 7. .. 6. 10. jJAnI puruSa kI pahacAna 4. 5. 6. meM jhauna haiM ? karma kA vijJAna sarva duHkho se mukti Atmabodha 1. Adjust Everywhere 2. 3. The Fault of the sufferer Whatever has happened is Justice Avoid Clashes Anger Worries The Essence of All Religion Shree Simandhar Swami 7. 8. 9. Pure Love 10. Death : Before, During & After... 11. Gnani Purush Shri A.M.Patel 12. Who Am I? 13. The Science of Karma 14. Ahimsa (Non-violence) 15. Money 16. Celibacy : Brahmcharya 17. Harmony in Marriage 18.Pratikraman 19. Flawless Vision 20. Generation Gap 21. Apatvani-1 'dAdA bhagavAna' koNa ? jUna 1958nI e samI sAMjano chaeka vAgyAno samaya, bhIDamAM dhamadhamatAM suratanAM sTezana para beThelA e.ema.paTela rUpI dehamaMdiramAM 'dAdA bhagavAna' saMpUrNapaNe pragaTa thayA ane kudarate sarjyuM adhyAtmanuM adbhuta Azcarya ! eka kalAkamAM vizvadarzana lAdhyuM ! 'ApaNe koNa ? bhagavAna koNa ? jagata koNa calAve che ? karma zuM ? mukti zuM ? 'I. jagatanAM tamAma AdhyAtmika praznonAM saMpUrNa phoDa paDyA ! emane prApti thaI te ja rIte mAtra be ja kalAkamAM, anyane paNa prApti karAvI ApatAM, emanA adbhUta jJAnaprayogathI ! ene akrama mArga kahyo. krama eTale pagathiye pagathiye, krame krame UMce caDhavAnuM ! akrama eTale krama vinAno, liphaTa mArga ! zorTakaTa !! teozrI svayaM pratyekane 'dAdA bhagavAna koNa ?'no phoDa pADatA kahetAM ke, "A dekhAya che te 'dAdA bhagavAna' nhoya, ame to jJAnI puruSa chIe ane mahIM pragaTa thayelA che te dAdA bhagavAna che, je caudalokanA nAtha che, e tamArAmAMya che, badhAmAMya che. tamArAmAM avyaktarUpe rahelA che ne 'ahIM' saMpUrNapaNe vyakta thayelA che ! huM pote bhagavAna nathI. mArI aMdara pragaTa thayelA dAdA bhagavAnane huM paNa namaskAra karuM chuM." AtmajJAta prAptitI pratyakSa lIka parama pUjya dAdAzrI gAmegAma-dezavideza paribhramaNa karIne mumukSu jIvone satsaMga tathA svarUpajJAnanI prApti karAvatAM hatAM. teozrIe potAnI hayAtImAM ja pUjya DaoN. nIrubahena amInane AtmajJAna prApti karAvavAnI jJAnasiddhi Apela. parama pUjya dAdAzrInA dehavilaya bAda Aje paNa pUjya DaoN. nIrubahena amIna temanA pagale pagale te ja rIte mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti nimitta bhAve karAvI rahyA che, jeno lAbha laIne hajAro mumukSuo saMsAramAM rahIne javAbadArIo pUrI karatAM paNa mukta rahI AtmaramaNatA anubhave che. 6
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya DaoN. nIrubahena amIta pragaTa paramAtmA AtmajJAnI puruSa zrI dAdA bhagavAna prarUpita AptavANI zreNI-10 be bhAgamAM vaheMcAyelI che, pUrvArdha tathA uttarArdha. jemAM pUrvArdhamAM khaMDa-1 aMtaHkaraNa, khaMDa-2 mananuM vijJAnano samAveza thAya che. jyAre uttarArdhamAM khaMDa-3 buddhi, khaMDa-4 citta ane khaMDa-pa ahaMkAra saMbaMdhanAM vijJAna khullAM thayAM che. jJAnI puruSa pote khullaMkhullA kahe che ke ame abudha chIe. buddhi amArAmAM senTa paNa nathI. ane pote mananAM tamAma leyarsa, buddhinA tamAma leyarsa oLaMgI, oLakhI, anubhavIne jJAnaprakAzamAM pravezyA che. temAM rahIne aMtaHkaraNanuM vijJAna khulluM kare che. pUrvArdhamAM mananuM vijJAna kahI jAya che, jyAre uttarArdhamAM khaMDa3mAM buddhinuM svarUpa zuM ? tenA svabhAva-lakSaNo zuM che ? teno zAna DirekTa prakAza sAthe saMbaMdha zo che ? buddhi saMsAramAM keTalI hitakArI che ke ahitakArI che ane mokSamArge kyAM sudhI helpa kare ? jJAnIne oLakhavA buddhi kevI rIte helpa kare ? saMsAramAM badhA buddhi mArgo che, mokSe hArdilI mArgathI javAya. te saMbaMdhe temaja buddhivALA jJAnI upadezako temaja abudha AtmajJAnInI yathArtha oLakhANanI suMdara chaNAvaTa Ape che. ethI AgaLa sAmAnya jIvana vyavahAramAM buddhithI UbhA thatAM gUMcavADA ane tenI DakhoDakhala sAthe ukela kevI rIte meLavavA, tenI asAmAnya samaja uttarotara vAcakane prApta thayA kare che. sUjha ane buddhi enI sUkSma samaja khUba ja adbhuta rIte jJAnI puruSa kahI jAya che, tyAre akrama vijJAnanI sUkSmatama parAkASTAnI hada hRdaye sparzI jAya che. buddhinI parAkASTA pAmIne pachI para gayelA abudha jJAnI puruSa ja buddhinA samagra dRSTibiMduthI khulAsA ApI zake temaja jyAre prakhara buddhizALIonA bhejA toDI nAkhe tevA tamAma praznonA, buddhi samAI jAya, buddhine jarAya gAMThe nahIM tevA akrama vijJAnathI abudha jJAnI puruSa samAdhAnI phoDa Ape che, tyAre jJAnI pratye, A akrama vijJAna pratye 'aho ! aho !' thaI dhanyatA anubhavAya che. 7 khaMDa-4 mAM cittanuM svarUpa, tenA guNa, tenA dharmo, tenA svabhAva, manathI tenuM judApaNuM kevI rIte che, te AdinI suMdara samajaNa prApta thAya che. jagata AkhAnA tamAma dharmo cittazuddhi pAmavA mATe ja che ane akrama vijJAnamAM jJAnI puruSa be kalAkamAM te cittazuddhi prApta karAvI muktinuM dAna ApI daI zake che. cittazuddhinI aMzataH maulika zuddhatA pAmyA pachI bAkI rahelI azuddhi, cittavRttionuM svarUpa zuM, tenI zuddhinA tamAma sAdhano bhinna bhinna dRSTie prastuta graMthamAM samAveza pAme che. cittanuM vijJAna jJAnI puruSa jyAre khulluM kare che ane saMpUrNa UMDANa jJAnavANI dvArA saraLa svarUpe prApta thAya che tyAre AdhyAtmika zreNIno puruSArtha saheje mAMDI zakAya tevI dRDhatA anubhavAya che. saMsAramAM rahe paNa muktadazA pAmyAnA tharmomiTara sujJa vAcakane jaDI jAya che. saMsArI kAryomAM cittanI hAjarI-gerahAjarIthI lAbhAlAbhanA suMdara phoDa jJAnI Ape che. citta gerahAjarInA jokhamo pratye lakSa dore che. je sAmAnya bAbata hovA chatAM jIvanamAM pratyeka avasthAmAM citta hAjarI anivArya banI jAya che. citta vadhAre kyAM jhalAya che ane citta pramANathI vadhu khovAtuM jAya to manuSyamAMthI adhogatimAM kaI dazA pamAya ne cittazuddhi thaI AtmabhAvamAM eka citta thaI jAya to urdhvagAmI dazAmAM kaI zreNI pamAya AdinA sarva phoDa cittanA vijJAnamAM sujJa vAcakane prApta thaI jAya che. khaMDa-pamAM saMpUrNa nirahaMkAra dazAmAM vartatA jJAnI puruSa ahaMkAranA udbhava sthAnathI mAMDIne tenA vistAranA samagra DALAM-pAMdaDAM khullAM pADI nAkhe che. ahaMkAranuM svarUpa zuM, tenI vyAkhyA, tenA guNadharmo, lakSaNo, AtmA ane anAtmAnA sAMdhA para ajJAna dazAmAM kevI rIte ahaMkAra Ubho thAya che. ane jJAnI puruSa pAsethI jJAna maLatAM e ahaMkAra vilaya pAme che, paNa te karmo bAMdhanAro ahaMkAra vilaya pAme che. karmo bhogavanAro ahaMkAra je bAkI rahyo, DiscArja ahaMkAra tenuM svarUpa zuM ? kevI rIte kAryAnvita bane che ? ane tenI vikRti svarUpe gAMDo ahaMkAra Ubho thAya to mokSamArge kevI rIte bAdhaka bane che ? Adi tamAma phoDa paNa prastuta saMkalanamAM mUkAyAM che. 8
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkAranA utpattinAM vijJAnanI sUkSma sAyanTiphika hakIkato kevaLa AtmasvarUpanI dazAe vartatA jJAnI puruSa ja khullI karI zake. tattva vijJAnamAM, ahaMkAranuM utpattisthAna zuM haze ane teno vilaya kaI rIte karavo ke jethI janma-maraNanA, caturgatinA cakkaramAMthI mukti maLe. te samaja mukta puruSa dAdA bhagavAnanI pratyakSa sarasvatI jJAnavANI dvArA sujJa vAcakane prApta thAya che. manuSya mAtra bhinna bhinna DevalapamenTamAM hoya ane kaLikALe prakRti vikRtapaNe vikasI gaI che. koIkane manano, koIkane buddhino, koIkane cittano, koIkane ahaMkArano roga vadhI gayelo hoya. jJAnI puruSe te koI paNa prakAranA rogathI muMjhAtAone tenA sthaLathI mAMDIne sUkSmatama sudhInA samAdhAnI phoDa ApyA che. temano adbhUta jJAnaprayoga hato te be kalAkamAM aMtaHkaraNathI, bAhyakaraNathI, tamAma sthULatamathI sUkSmatama karmonA AvaraNathI potAne mukta karI AtmasAkSAtkArI padamAM sthira karAvI detAM ane te padamAM ramaNatA thavA teonI pAMca AjJAo che. jJAna ane AjJA pAmelA dIkSitone pachI A aMtaHkaraNathI, manathI, buddhithI, cittathI, ahaMkArathI chUTA rahI zakAya ane te badhA aMtaHkaraNa sahaja sthitimAM varte ne saMsAra vyavahAra ukale tevI suMdara anubhavagamya samajanI geDa prastuta saMkalanamAM prApta thAya che. upoddhAta DaoN. nIrubahena amIta [khaMDa-3] buddhi (3.1) abudhatA vare jJAtIte saMpUjya dAdAzrI kahetA, amArAmAM eka chAMToya buddhi nathI ! ame pustakamAM lakhyuM che ke ame abudha chIe ! buddhi nA hoya to zuM hoya ? jJAna, DirekTa prakAza ! jyAM sudhI buddhi hoya, tyAM sudhI ApaNAthI bIjA Dare. bALakoya Dare ne patnIya Ama Ama dhruje. abudhanI kamANI koIneya game ? amane gamI ne tethI te karI ! evuM dAdAzrI kahetA. bALaka paNa abudha kahevAya. paNa e abudhatA, buddhinA vikAsanA abhAvane laIne. ane jJAnInI abudhatA to, buddhi vikAsanA Toca para pahoMcI, ne pachI khalAsa thaI che. eTale abudhatAmAMthI prabuddhatA ne prabuddhatAmAMthI pAchI abdhatA ! bALaka ajJa nirdoSa ne jJAnI prajJa nirdoSa ! buddhinI zarUAta tyAMthI saMsAranI zarUAta, buddhino aMta te thayo mukta ! buddhi khalAsa thAya, tyAre jagata jema che tema dekhAya. (3.2) buddhinuM svarUpa buddhinuM svarUpa zuM ? jyAM jAya tyAM dekhADe, napho ne toTo. TrenamAM caDhe toya bArI khoLe. bhIDamAM dhakko mAravAnuM zIkhavADe. satsaMgamAM AvatAMnI sAthe ja khoLe, kyAM AgaLa sArI jagyA che ? kharIdavA jAya toya vastu sArI khoLe. ne khoTa jAya tyAM buddhi kare kUdAkUda, buddhi kaMI khoTa pUrI ApavAnI che ? buddhi dvakanI mAtA che. napho-khoTa, sAruM-khoTuM, sukha-du:kha dekhADyA kare ne azAMti karAve. jJAnI advAtIta hoya. buddhi saMsArAnugAmI che, saMsAra bhaNI ja tAvyA kare sadA. mokSa mATe joIze jJAna prakAza ! aMtaHkaraNamAM Disijhana levAnuM kArya konuM ? buddhinuM. buddhi pariNAmane joI zake che, mATe te nirNaya karI zake. buddhinuM Disijhana pAchuM svataMtra nathI enuM, puNyano udaya haze, to phAyadAkAraka Disijhana levAze ne pApano udaya samaya, sthaLa, saMjoga ane aneka nimittonA AdhIna nIkaLelI adbhuta jJAnavANIne saMkalana dvArA pustakamAM rUpAMtara thatA bhAsita kSatione kSamya gaNI aMtaHkaraNanA mana-buddhi-citta-ahaMkAranA AvA adbhuta vijJAnane sUkSmatAe samajI, pAmI, mukti anubhavIe e ja abhyarthanA. jaya saccidAnaMda. 10
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatanA tamAma sajekTanuM jJAna hoya, paNa ahaMkAra sahitanuM jJAna te buddhi ne nirahaMkArI jJAna e jJAna. mAtra 'huM koNa chuM'nuM jJAna thayuM, e riyala jJAna che. e nA thayuM to, sarva jJAna buddhijanya jJAna che. IDirekTa prakAza badhuM ja prakAzita kare, mAtra "huM koNa chuM' e sivAya. buddhi pArakI badhI vastuone dekhADe paNa potAne na dekhI zake. AtmA e 'sva-para' prakAzaka che ne buddhi 'parI' prakAzaka che. tethI 'sva'ne joI nA zake. sUrya Uge pachI mINabattInI zI jarUra ? AtmajJAna pachI buddhinI zI jarUra ? jJAna e mULa dravya che ne buddhi e saMyogI dravya che. ahaMkAra AMdhaLo, buddhinAM cazmAM vinA. e kAyama buddhinI AMkhathI haze, to nukasAnakAraka Disijhana levAze. puNya ne pApanA udaya, calAve che. jIvamAtranuM. ene ja 'vyavasthita' zakti kahI. parIkSaNa kare buddhi, nirIkSaNa kare 'pote. buddhi haMmezAM Imozanala karAve. Trena Imozanala thAya to zuM thAya ? eksiDanTa. te buddhi Imozanala thAya to, zarIramAM lAkhkho jIvo marI jAya ne hiMsAnI jokhamadArI Ave zIre. kaMI ajugatuM jotAM ja mahIM thaDakATa thaI jAya, te che ImozanalapaNuM. mATe mozanamAM rahevuM. mozanathI normAliTI AvI jAya ! sApa rUmamAM pesatAM dekhAyo to AkhI rAta UMghavA nA de e koNa ? buddhi. vegamAMthI udgamAM tANe te buddhi, buddhi jAya tyAre, mozanamAM rahevAya. jJAnInA satsaMgamAM viparIta buddhi, samyaka thAya. pachI sahaja thavAya. pachI Imozanala nA thavAya. buddhi sensiTiva kare. sensiTiva eTale 'vikanesa oNpha sensa." sensiTiva thayo ke thayo raghavAyo ne asthira. buddhi ane jJAnamAM zuM phera ? buddhi e AtmAno InDirekTa prakAza ane jJAna e AtmAno DirekTa prakAza. ahaMkAra miDiyamamAMthI nIkaLe te buddhi ne DirekTa nIkaLe te jJAna prakAza, AtmAno. sUryano prakAza arIsAnA miDiyamamAMthI pasAra karAvI rasoDAmAM laIe te InDirekTa prakAza eTale buddhi ane DirekTa sUryano prakAza Ave te jJAna. jevuM mAdhyama tevuM pariNAma. jevo ahaMkAra tevI buddhi. gAMDo ahaMkAra to gAMDI buddhi, DAhyo ahaMkAra to DAhI buddhi, cora ahaMkAra to cora buddhi, lucco ahaMkAra to luccI buddhi, DAhyo eTale koIneya nukasAna nA kare te. jeTalo ahaMkAra nirmaLa eTalI buddhi suMdara. ahaMkArane lIdhe buddhi che, buddhine lIdhe ahaMkAra nahIM. jeTalI ahiMsA, teTalI buddhi 'hAI levala para. saMsAra to, gAyo-bheMsonoya cAle ja che ne ! emaneya vahu ke sAsusasarA nA hoya ? chatAM tyAM nathI jhaghaDA ke nathI DAyavorsa ! jJAnInI pAse DirekTa prakAza hoya. e prakAzathI jagatanI, tamAma vastuo prakAzamAna thAya, tethI sarva phoDa maLI zake. | DirekTa prakAza to tamAma alaukikatAne prakAze, buddhi laukikatA ja prakAze. buddhino prakAza limiTeDa (simita) ne jJAnano prakAza analimiTeDa (asimita). jJAnIone, tIrthaMkarone buddhi na hoya, kevaLajJAna ja hoya ! (3.3) buddhinI prasarelI DALakhIo... - vijJAna enuM nAma ke, nakkara anubhava sahita hoya ! 'huM rAjA chuM' e svapnanoya kevo anubhava hoya ! to huM paramAtmA chuM' e anubhavanI to vAta ja zI karavI ! svapnAnuM kSaNika hoya, jyAre AtmAno anubhava zAzvata hoya. bhautika jJAna ne AdhyAtmika jJAnamAM phera zuM ? bhautika jJAnamAM bAhyabuddhi hoya ne AdhyAtmika jJAnamAM, AMtarabuddhi hoya. phorenanA lokone bAhyabuddhi hoya, bhautikamAM khUba AgaLa laI jAya. te bhAratIyomAM AMtarabuddhi hoya, te adhyAtmamAM khUba AgaLa laI jAya. phorenanA presiDanTa hoya, tene jJAnI pAMca varasa AtmAnI vAta kare, toya tene kazuM nA samajAya ane ahIMnA corane paNa jJAnI kalAkamAM bhagavAna banAvI de. A che bhArata bhUmino pratApa ! jema agavaDa tema buddhino vikAsa. satayugamAM sagavaDo pAra vagaranI, kaLiyugamAM agavaDo pAra vagaranI. tethI buddhi kasAyelI, A kALamAM ja 11 12
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jovA maLe. viparIta buddhi hoya paNa DevalaDa hovI joIe. pachI ene samyaka thatAM vAra nahIM, jJAnI maLe to. viparIta buddhi, AtmAnuM ahita karanArI ne saMsAramAM sukhI ke duHkhI karanArI. amuka viparIta buddhi, saMsAramAM helpa kare. jJAnI pAse sAMbhaLavAthI buddhi samyaka thAya. AjakAlanAM bhaNelA juvAniyAo, kharuM-khoTuM samajatA thayA, tethI jJAnInI vAta jaldI samajI jAya. nagInadAsa nagarazeTha pyAlI pI gayA, pachI zuM bole ? "huM InDiyAnA presiDanTa chuM.' te viparItanIya viparIta buddhi thaI gaI ! A khorAkanoya mahIM dArU ja thAya che ne ! kRSNa bhagavAne vyabhicAriNI ne avyabhicAriNI kahI buddhine. Imozanala kare e viparIta buddhi. bhautikamAM sukha dekhADe e viparIta buddhi. vItarAga bodhane hRdayagata karavAmAM, samyaka buddhi vinA koI sAtha buddhi matAbhigrahavALI thAya, te kaye gAma pahoMcADaze, tenuM ThekANuM nahIM. buddhi vyavahArane saraLa banAve. vyavahAramAM buddhinI jarUra, AtmA mATe buddhinI jarUra nahIM. buddhinI kone jarUra nahIM ? badhAMne ja jarUra ! mAtra 350 DigrIthI 360 DigrIvALAne nahIM. tyAM to che jJAna. A akrama vijJAneya zarUAtamAM samajavAnuM sAdhana buddhi ja che. paNa AtmAnI vAtamAM buddhi nA pahoMcI zake. e to jJAnI saMjJAthI samajAve. buddhi zraddhAne aTakAve. zraddhA lAve ahaMkAra. hindustAnamAM kema viparItatA vadhAre loko jAgrata vadhAre tethI. bahu jAgRta tene bhaya bahu, ciMtA bahu. phorenanA loko viSayomAM paDyA che ne bhAratanA loko kaSAyomAM paDyA che. tyAMnA loko sAhajika hoya. gAyo-bheMsoya sAhajika ja hoya che ne ! ahIMnA loko vikalpI ! "sApane ghera sApa jAya, jIbha cATIne pAcho Ave', enA jevuM. gAyo-bheMsone vAcharaDAM pratye cha mahinAnI mamatA hoya, videzomAM mAne chokarAM pratye aDhAra varasa sudhI ne ahIM sAta peDhInI mamatA. buddhi nathI ApaNI sattAmAM, e to che karmAnusAriNI. jyAM sudhI buddhi hoya, tyAM sudhI rAga-dveSa hoya ja ne tyAM sudhI saMsAramAM bhaTakavAnuM. vItarAga thavAya tyAre mukti maLe. vItarAga bIja kyAMthI maLe ? vItarAga bhAva eTale svaprakAzabhAva ne buddhino saMpUrNa abhAva. buddhi kyAre gulAMTa khavaDAve, te kahevAya nahIM. buddhinI bhUkha kyAreya maTe nahIM. jJAna AgaLa ja buddhi TADhI. - niraMtara saMsAranI ramaNatA karAve buddhi. AtmAnI ramaNatA ekavAra thAya ke thaI gayuM kAma. mokSa mATe japa-yajJanI jarUra nathI, jarUra che AtmajJAnanI. jJAnanuM utpAdana buddhi paNa vinAzI jJAnamAMthI buddhi utpanna thAya. ekamAMthI thaI gayuM anaMta. have anaMtamAMthI eka thavAnuM che. buddhi vAparavAthI anaMta phasAmaNo thaI. samyaka buddhivALo gharanAM jamaNa jamADI be jhaghaDatI vyaktione samAdhAna karAvI de. AjakAla to, samAdhAna karAvavAnI phI le che ne ? devALuM phUMkAyuM che. samyaka buddhinuM ! zreSThI banyA zeTTI, zeTha, ne nokaro to mAtara kADhIne ja samaje, zaTha ! apamAna thAya ne asara thaI jAya, tyAM nathI samyaka buddhi. samyaka buddhi kyAre pragaTe ? parigraha saMpUrNa khalAsa thAya, zAstrono ne saMtono saMga thAya tyAre ane jJAnI pAse besavAthI ja buddhi samyaka thaI jAya. ajJAneya eka prakAranuM jJAna ja che, ajavALuM che. viparIta jJAnane ajJAna kahyuM. jema buddhi vadhe, tema baLApo vadhe. nAnA bALakone baLatarA hoya ? nA. kAraNa ke buddhi nahIM ne emane. jema baLApo vadhe, eTale sukhanI zodha kare. te zodhatAM zodhatAM badhuM vinAzI bhAse ! aMte AtmA bhaNI jAya, sephasAIDa mATe.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaccheda karAve e buddhi, buddhi kheMgAra banAvI nAkhe. jJAnanI mApaNI buddhithI thAya nahIM. sUryanuM mApa koDiyuM te keTaluMka karI zake ? AmAM to mApanAranI ja mati mapAI jAya. 'huM caMdu' thayuM ke vikhUTA paDyA paramAtmAthI. e bheda paDAvyo huM ne paramAtmAthI, buddhie. buddhi jyAM ne tyAM bheda paDAve. dhaNI-bairI vacce pADozI vacce, potAnI jAta vacce paNa bheda paDAve. mULa IlekTrika saplAya Ave che eka ja janareTaramAMthI, paNa eno upayoga paMkho, e.sI., lAITa, gIjhara ema jude jude ThekANe thAya che ! mULa vIjaLI to eka ja che ne ! A juduM juduM karAve che, te che buddhi ne mULa prakAza to che eka AtmAno. jJAnImAM bhedabuddhi nA hoya. AkhA jagatamAM koI joDe judAI nA hoya. koI doSita nA dekhAya jJAnIne. saraLatA buddhine kApe. mArA-tArAno bheda karAve koNa ? buddhi. viparIta buddhie to, buddhithI phoDyA Ara.DI.eksa. bomba. vadhu buddhivALAe TrIko karI, chetaryA ochI buddhivALAone ahiMsA pALI tene vadhI jAgRti, ne te jAgRtino durupayoga karyo chetaravAmAM. pahelAnA vakhatamAM buddhizALI zreSThIo, potAnI buddhi bIjAne madada karavAmAM vAparatA ane Aje .... ? talavArathI mAre teno nikAla kyAreka thAya paNa buddhithI mAre, teno nikAla kyAre thAya ? buddhivALAe zemAM zemAM bheLaseLa nathI karI ? sonAthI mAMDIne anAja, tela ne ghImAM. hArDa raudradhyAna kahyuM Ane, chatAMya mokSanI adhikArI A ja prajA. vALanAra jJAnI hoya to zuM nA bane ? parama pUjya dAdAzrIe kahyuM che ke, "mAnava jAtinI khAvAnI vastuomAM bheLaseLa kare to jAnavaramAM jaIza !" (3.4) DakhA buddhinA, samAdhAta jJAtatAM ! saMsAra vadhAravo hoya teNe buddhithI goLIbAra karavo ne mokSe javuM hoya teNe to zuM bane che te 'joyA' karavuM. sAmo goLIbAra kare to ? bacavAnA prayatno thAya eTalA karavA paNa enA mATe bhAva kema bagADAya ? ane AtmAne kaMI goLI vAge? ApaNuM ApeluM jyAM pAchuM vaLe che tyAM kone zuM kahIe ? mokSe janArAonuM to saMsAranuM eka-eka khAtuM biDAya javuM joIe. je koI kaMI paNa Ape, te jame karyo ja khAtAM biDAya ne ? ApaNe to je koI paNa buddhithI goLIbAra kare, tene AzIrvAda ApyA karavAnA. dAdA kahe, ame AkhI jiMdagImAM samartha hovA chatAM kadIya hathiyAra ugAmyuM nathI. buddhi Dakho karyA vinA na rahe, 'hAya, zuM thaI jaze ?!" gUmaDAne kensaranI gAMTha banAvI de. dhaMdhAmAM jarAka maMdI Ave, to devALuM phUMkyuna cItarI mAre. AvI buddhine UDADIe nahIM to enI joDe zuM zAdI karAya ? - buddhi zaMkA karAve. phrekacara thayuM hoya to, plAsTara pachI kaMI rojaroja eksare levAnA hotA haze, saMdhAyuM ke nahIM saMdhAyuM karIne ? buddhi negeTiva, AtmA pojhiTiva. negeTiva mAtra buddhi. 'hA'thI mokSa, 'nAthI saMsAra. darekane potAnA karmAnusAra maLe buddhi. buddhine AvakAra ApIe to ghara ghAlI jAya ne apamAna karIne kADhIe to cAlI jAya. cA"nuM ThekANuM nA paDatuM hoya ne aDadho kapa "cA" maLe, tyAre buddhi kacakaca kare, aDadhA kapa mATe zuM pIvAnuM? alyA, 'vyavasthita karIne pI le ne ! dareka kArya enA TAIme thayA vagara rahe ja nahIM. paNa buddhi, thaze ke nahIM, karIne kare Dakho. koI paNa kArya karavAmAM buddhi ahaMkAranI sahI le. ahaMkAra buddhithI judo paDe ne sahI nA kare, to te kAryamAM phalita thAya nahIM. ahaMkAra ne buddhine judA pADavA, e thayo vyavahAra puruSArtha. Ama briliyanTa (buddhizALI) kahevAya, paNa zAka lAvatAM nA AvaDe. kharo buddhizALI kone kahevAya ? buddhithI tamAma klezo kADhI zake gharanA ne lokonA. eka matabheda nA paDavA de te sAcI buddhi. eksesa (vadhAre) buddhivALo, vadhAre kacakaciyo. mejIsTreTa gAmanA badhA kesono pheMsalo Ape ne gharamAM juo to, bairI emano pheMsalo karI nAkhatI hoya.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAyo-bheMsone buddhi nahIM ne ? tethI bApaDIone Dakho ja nA hoya ne ? kapaDAM nathI toya koIthI zaramAya e ? ane ApaNe kANuM devuM kapaDAMmAM, toya pArTImAM citta nA rahe, citta rahe pelA kANAmAM. kharI buddhi to ene kahevAya, ke badhI rIte potAnI 'sephasAIDa' kare. 'eDajasTa evarIvhera' karI nAkhe. tamAma athaDAmaNa TALe. buddhi to tyAM sudhI helpa kare, ke krodha-mAna-mAyA-lobhanuM enAlisisa (pRthakkaraNa) karI, badhAne khaseDe. akkala e kudaratI bakSisa che ne buddhi e AjanI kamANI che. akkalavALAne sUjha bhAre hoya. buddhizALI 'huM chuM, huM chuM' karyA kare. Topa buddhizALIono moniTara koNa ? padmArANI (patnI) ! komanasensa eTale zuM? 'evarIveara eplikebala' ! duniyAnuM game tevuM vasAI gayeluM tALuM, kholI Ape te komanasensa. saMpUrNa komanasensavALo mANasa varlDamAM maLavo muzkela. A kALamAM varlDanA Topa Topa buddhizALIomAMya, komanasensa mAMDa Tako-be TakA ja hoya. komanasensavALo mokSe jAya. samaja matabheda ghaTADe ne buddhi matabheda vadhAre. viparIta buddhi pajhala vadhAre, savaLI buddhi saoNlva kare. prakhara buddhizALI to, kharAbamAM kharAba jagyAne vyavasthita karI nAkhe. kharo buddhizALI rAjakAraNI nA thAya, emAM zuM maLavAnuM karIne ! e hase nahIM, mAtra malakAya. pramANikatA, niSThA, nIti-niyama, enAthI buddhi Topa para jAya. ane corI, jUTha, labADIthI buddhi khalAsa thaI jAya. aMtarAyelI buddhi tophAna mAMDe. dAdAne jJAna thatAM pahelAM bhAre tophAna karatI buddhi viparIta na hatI paNa saLiyAkhora hatI. ApaNA pADelA AMtarA, ApaNane riTarna vItha thenkasa maLe. koI dAna ApatuM hoya, tene buddhithI nA ApavA de, to pote ja nA ApI zake dAna.. saMyogonA dabANathI thayo vibhAva. vibhAvathI mukta thayo eTale thayo mukta, saMyogothI. saMyogo mAtra viyogI svabhAvanA che. nyAya koNa khoLe ? buddhi. jJAna zuM kahe ? banyuM e ja nyAya. kramamAM nyAya khoLa khoLa kare, akramamAM 'banyuM te jAya', 'vyavasthita." kramika mArga, khaDo che buddhinA AdhAra para. akrama mArga, khaDo jJAnanA AdhAra para. ApaNane koI vaDhe temAM vaDhavAnI kiMmata nathI, enA premanI kiMmata che. zuddha prema e ja paramAtma svarUpa che. jagata niyamabaddha che eTale zuM ? dAdAe A buddhizALIone samajAvavA ema kahyuM. kharekhara kevuM che ? kerI lAvyA pachI bagaDe che ke koI bagADe che ? ema A jagata svayaM bagaDI rahyuM che, e niyamathI ja bagaDe. saMyogo ja kerIne bagADe che ne saMyogo ja kerIne sAcave che, paMdara dahADA. buddhinuM calaNa hoya, tyAM buddhi chetare. jANI joIne chetarAya, to buddhi TADhI Ta5. eka mahinA sudhI chetarAyA kare, to bosamAMthI buddhi thaI jAya nokara. eksesa buddhi kone kahevAya ? polIsavALo pakaDavA Ave tyAre, chaTakabArI dekhADe che. buddhi baLatarA nA karAve, ahaMkAra bhaLe to ja baLatarA thAya. ekramanA mahAtmAone buddhi che, vaparAya paNa che, chatAM baLatarA kema nathI thatI ? kAraNa ke ahaMkAra khalAsa thayo che tethI. jJAna pachI ahaMkAra Ubho thAya to jJAna jatuM rahe ane buddhi vadhaghaTa thAya to jJAna jatuM rahetuM nathI. pratikramaNa karavAthI pAchuM rAge paDI jAya. zuM vyavahAranA ukelo vyavahArikatAthI ja Ave ? vyavahAra darekanI samajaNa mujaba judA judA ja hoya ! hA, vinaya joDe rAkhe eTale badho vyavahAra ja gaNAya. mAre eDajasTa thavuM che virodhIne, e jJAna jANI rAkhavAnuM che, evuM vyavahAramAM lAvavA javAnuM nathI. e to karmano paripAka thaze, tyAre moDhAmAMthI evuM vAkya nIkaLaze, ke sAmAne samAdhAna thaI ja jAya. tyAM sudhI rAha jovAnI. jJAnathI gUMco ukale, buddhi gUMco pADe. buddhi pharI vaLe tyAM divela pharI vaLe moDhA para, jJAna pharI vaLe tyAM
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhi pharI vaLe moDhA para. citta prasannatA rahe. jJAnInI AjJA pALe, tyAM buddhi baMdha thaI jAya. darzanamoha hoya tyAM buddhi vadhyA ja kare ane cAritramoha maMdabuddhino pratApa che, buddhino Aro AvavA mAMDyo che. darzanamoha eTale cArja moha ne cAritramoha eTale DiscArja moha.. sahaja avasthA sivAyano badho ja Dakho. dahIM rAtre meLavyuM hoya ne aDadhI rAtre UThe ne 'jANyuM ke nahIM', ema karIne AMgaLI pheravI vALe, pachI zuM thAya ? dahIMno thaI jAya Dakho. evuM buddhi kare Dakho. buddhi to bhagavAna mahAvIranI sAmeya svaccheda karAve. tyAM e buddhine haMTarathI phaTakAravI ne lAkha-lAkha pratikramaNa karavAnAM. sahajAtmasvarUpa parama guru. deha saMpUrNa sahaja avasthAmAM AvI gayo hoya, AtmA to sahaja ja che. mokSamArga sahajano che. jJAnInI sahaja dazA joIne ja sahaja thavAya. jAnavaro, bALako paNa sahaja hoya, paNa te ajJa sahaja ne jJAnI hoya prajJa sahaja. buddhie ghAlyAM eTIkeTanAM bhUtAM. buddhine phAIla na kahevAya, buddhinuM sAMbhaLavuM nahIM. buddhi bhamAve tethI tenI salAha pramANe nA calAya. A nididhyAsana nathI thatuM tenuM zuM kAraNa ? buddhi, nididhyAsana karavA jAya to buddhi bIje DhaseDI jAya. nididhyAsana eTale biMba dekhAvuM. jJAna letI vakhate buddhine eka dahADA mATe piyara kADhavI. buddhi eTale ajJA, aMdhAruM. prajJA eTale AtmAno DirekTa prakAza ane darzana eTale prajJAne dekhADanArI vastu. badhAnA zuddhAtmA kyAre dekhAya? buddhi paNa e svIkAre tyAra pachI. jJAnInI kRpA vinA buddhi kemanI jAya ? buddhi kyAre khalAsa thAya ? ene pANI nA pAIe, eTale ema ne ema sUkAI jAya. buddhine janma Apyo ApaNe, ene pALI-poSI ApaNe. have ene kADhI mUkIeya ApaNe. buddhi hAjara to jJAna gerahAjara, jJAna hAjara to buddhi gerahAjara. jema buddhi ochI vaparAya tema jJAna vadhatuM jAya. buddhi jAya tema tema jJAna vadhatuM jAya. jJAnI, bheda vijJAnInAM badhAM karmo divyakarmo hoya. mATe tyAM buddhi vaparAya nahIM, UMdhuM jovAya nahIM. nahIM to jJAna AkhuMya UDI jAya. jJAnInI dasamAMthI nava vAto samajAI hoya ne eka nA samajAI hoya to mArI samajaNanI kacAza che, vakhata Avye samajAze, karIne buddhinA bAraNAM baMdha rAkhavAM. jJAnI pAse jaIe to buddhine caMpala AgaLa besADavI. buddhi dehabhAvamAM hoya te dehAtmabuddhi, te pararamaNatA karAve ne AtmA tarapha hoya te Atmabuddhi - svaramaNatA karAve. jJAna pragaTa thayuM to tene kahevAya ke vItarAgatA utpanna thAya, vItarAgatA kyAre utpanna thAya ? buddhino abhAva thAya tyAre. (3.5) khape hRdayamarga, nahIM ke buddhimArga ! riyala jJAnI kone kahevAya ? jenAmAM chAMToya buddhino nA hoya. jayAM buddhi saMpUrNa khalAsa thaI hoya tyAM mULa svarUpa pragaTa thAya. sAcA jJAnI kyAreya resakorsamAM nA utare ane vyavahAramAM jJAnI hoya e resakorsamAM paDyA hoya. pahelo naMbara ekane lAge ne bAkI bIjA maphatamAM hAMphI mare. siddhAMta avirodhAbhAsa hoya. zAstramAM siddhAMta nA hoya, virodhAbhAsa maLe e to buddhinAM resTahAusa kahevAya. - buddhivALA jJAnIonI Thera Thera dukAno. jAtajAtanA camatkAro dekhADe. kramika mArgamAM TheTha sudhI buddhivAda ane akrama mArga to che buddhithI parano. A karavatIo vAMkI kema nIkaLI ? lAkaDAM vAMkA mATe. jyAM jAva tyAM guruo buddhinI kasarato karAve. eka to A kALamAM loka hatA cakkara, temAMya evI dharmanI dukAno nIkaLI ke maLyA ghanacakkara ne bhamAvI mArI pablikane dharmanA 'le-kacaro' sAMbhaLavA TikiTo levI paDe. dAdA sAmAnI buddhinA rogane kADhavA khavaDAve jamAlagoTo, nirdayatAthI, chatAM karuNAthI. opana mAInDavALo kyAMthI jaDe ? opana mAInDavALo namaskAra
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA yogya. hRdayamArga che mokSano, buddhimArga che saMsArano. hArTilI hoya te vare samaktine. anukaraNa karavAthI buddhi baherI thatI jAya ne hArTa pyaoNra thatuM jAya. vikalpIe nirvikalpInuM anukaraNa karavuM joIe. hRdayavALAe buddhivALAno upadeza sAMbhaLavo nahIM. adhyAtma mArga e zodhakhoLa che hRdayavALAnI. jJAnInA zabdo jeTalA hRdayamAM peThA, eTalI buddhi samyaka thatI jAya. jJAnImAM buddhi nAmeya nahIM, tethI vANIya TeparekarDanI peThe nIkaLe. vItarAga bhagavAnamAM ane buddha bhagavAnamAM zuM phera ? vItarAga bhagavAne AtmAne zAzvata mAnyo. buddha bhagavAne AtmAne azAzvata mAnyo, AtmAnA paryAyone ja AtmA mAnyo. buddha buddhinA aMtima leyaramAM aTakyA. mahAvIra buddhine saMpUrNa oLaMgI kevaLajJAnI banyA. kRSNa bhagavAneya gItAmAM 'vedo triguNAtmaka che" kahI dIdhuM e buddhine vadhAranArA che. jJAna mATe to 'pratyakSa jJAnI pAse jA' ema tamAma dharmoe kahyuM. bhagato ghelA kahevAya chatAM hRdayavALA hatA. tethI te mokSa avazya pAmavAnA. jJAnanI keDI eka ne buddhinA mArgo aneka, jyAM buddhi nathI tyAM che AtmAnubhava. (35) sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! manuSya mAtramAM aMtarasUjha hoya, e vinA to cAle ja nahIM ne ! aMtarasUjha sAco rasto dekhADe, paNa ahaMkAra ene dAbI de. moTA moTA sAyanTisTone TopanI sUjha hatI. sUjha e kudaratI bakSisa che. keTalAya avatAronA anubhavanuM tAraNa eTale sUjha. sUjha e darzana che, buddhi nathI. cittazuddhinA pariNAme UMcI sUjha maLe. sUjha aMte pariName che zuddha darzanamAM. saMpUrNa sUjha sarvadarzI banAve. sUjhavALI strI aDadhA kalAkamAM rasoI banAvI kADhe ne ochI sUjhavALI strI traNa kalAkeya gUMcAtI hoya. sUjha janmathI ja hoya. sUjha phasAmaNamAMthI bahAra kADhe. koyaDo Ave tyAre jarAka ekAgratA karo ke tarata ja mahIM sUjha paDe. tethI to muzkelImAM mAthuM khaMjavALe che. gRhita mithyAtva nA pese to sUjha saDasaDATa mokSe laI jAya. sUjha vadhAravAno eka ja upAya, vadhAre sUjhavALAnA saMgamAM rahevuM. jJAnInA saMgathI to darzana saMpUrNa khulluM thAya. halakA lokonA paricayathI sUjha jatI nA rahe paNa sUjha halakA prakAranI thAya. corane corInI sUjha keTalI badhI hoya ? buddhi karatAM presiyasa (kIMmatI) sUjha ! dAdAzrIne to sUjhano sUrya ja prakAze. varlDanI TopamosTa sUjha jJAnImAM hoya. tethI jyAM tyAM phoDa pADI jAya. buddhi tArkika hoya ne sUjha pyaoNra hoya. sUjha e to che, anaMta avatAranI bheLI karelI upAdAna zakti. anaMta avatAranA anubhavonA tAraNamAM, upAdAna svarUpe pragaTa che e sUjha. je mokSamArgamAM jabarajasta madadarUpa bane che. sUjhamAM ahaMkAra hoya nahIM. prajJA ane sthitaprajJamAM, sthitaprajJa eTale pote potAnI buddhithI vicArI vicArIne praznono ukela lAve ane sthira thAya che. buddhi sthira thAya te sthitaprajJa ne prajJA to UMcAmAM UMcI vastu, AtmAnuM aMga che. e. AtmAno DirekTa prakAza che. sthitaprajJa dazAmAM AtmAnubhava nathI, jyAre prajJA pUrNa dazAe pragaTe tyAre pada prApta thAya che, anubhave dazAnuM. dAdA pAse jJAna maLe, pachI pragaTe che prajJA. mahIM riyala-rileTivanuM DimArkazana dekhADe, nijadoSa dekhADe, pratikramaNa karAvaDAve e che prajJA. buddhi eTale ajJAnajJAna enuM nAma ke pharI yAda nA karavuM paDe, kadI vAMcavuM nA paDe. jJAna e cetana che ane vijJAna eTale svayaM kriyA kare. buddhijanya jJAna e ajJAna ane AtmajJAna e sAcuM jJAna, vijJAna. vijJAna eTale siddhAMta. emAM eka paNa virodhAbhAsa na hoya. vijJAnanuM phaLa jJAna jAgRti, sva-para prakAzaka jJAna. (u.7) buddhinA Azayo ! A bhavamAM ApaNane, je je prApta thAya che, te pUrvabhavanAM plAnIMga
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ karelAM, nakazAnuM ja rUpaka AveluM che A bhavamAM. pote ja pasaMda karIne cItare che DijhAIna. e DijhAIna eTale buddhino Azaya. buddhinA AzayamAM bharI lAvyA te ja maLe ? hA, paNa joDe joDe puSya temAM kharcAya tyAre. dareka potAnA buddhinA Azaya mujaba, puNya kharca pAme che vastuo. joIe baMgalA, gADI, vAIjha vAIpha, smArTa sansa ! buddhinA AzayamAM mAMgI eka bairI ne AvyuM laMgara... sAsu, sasarA, mAmA sasarA, kAkA sasarA, chokarAM, vahu... ApaNe je je TenDara bharyuM gayA bhavamAM, te jAya che yunivarsala komyuTaramAM. tenAthI puNya-pApanA hisAba pramANe, rijhalTa maLe che phiDa karanArane. ane je rijhalTa maLe, te tene goThe-game. jhUMpaDIvALAne jhUMpaDI ja goThe, mahela nA goThe. kALo-kUbaDo chokaro, paNa e ja ene game. saMjogo buddhinA Azayo baMdhAve che. bhAIo pajave to, evuM bAMdhe bhAI ja nA joIe. bairI jADI hoya to kahe pAtaLI joIe, soTA jevI. pachI maLe TI.bI. pezanTa jevI, tyAre mAMge enA karatAM jADI sArI. Ama badalAyA kare buddhinA Azayo. puNya ne pApanI vaheMcaNInI goThavaNI kevI rIte thAya ? puNyapApanI kamANImAM, nathI bAdabAkIno nyAya kudaratamAM. banne bhinna bhinnapaNe bhogavavAnuM. saMpUjya dAdAzrI potAnA buddhinA Azayo mATe kahe che, bhautikamAM baMgalA, gADI, TI.vI., Teliphona, ghaDiyALa ke bAbA-bebImAM na kharce puNya kamANI. paMcANuM TakA puNya kamANI kharca AtmadharmamAM ne jagata kalyANamAM. pAMca TakA puNyanA kharcA, saMskArI mAtA, patnI, kapaDAmAM ne dehamAM. bhAva ane buddhino Azaya, emAM zuM phera ? bhAva e dahIM che ne buddhino Azaya che mAkhaNa. bhAvamAMthI khaDo thAya, buddhino Azaya. dAdA maLyA kaI puae ? tame paNa TenDara bharajo dAdA jevuM, buddhinA AzayamAM jJAna vinA kazuM na hoya, jagata kalyANa vinA bhAvanA kazI na ho.' (3.8) buddhi sAme, akrama vijJAta ! buddhi ane jJAnanA apUrva phoDa pADyA jJAnIe ahIM ane prakAzya akrama vijJAna, je kalAkamAM ja mukta kare. eka-eka phoDa che saiddhAMtika. emAM eka senTa paNa na hoya buddhi. seMkaDo buddhinA kherakhAMo AvyA, buddhizALInA bhejAM toDI nAkhe tevA lAkho prazno lAvyA, eka-ekanuM samAdhAna karAvyuM dAdAe. kevuM gajabanuM che, A akrama vijJAna ! buddhine gAMThatuM ja nathI kadI. buddhi beThI beThI pANI bhare enI AgaLa. A pragaTayuM che baTa necarala ! emAMya nathI kartApaNuM mAthe levAyuM. niraMtara phrIjhanI ThaMDaka ne pragati mokSamArga bhaNI. khudAnI guphAmAM na pahoMcI buddhi kadI, tyAM akrama vijJAna pesI gayuM kalAkamAM saDasaDATa ! dAdAe dIdho jagatane, khudAno paigAma, payagaMbara banI ! sAyanTiphika akrama mArga batADI, Ara.DI.eksanI aganamAM jalatA lokone, e.sI.nI ThaMDaka bakSI kAyamanI ! dhanya che, dhanya che, e akrama vijJAnane ! ane aho ! aho ! e vijJAnanA dhAraka, taraNatAraNahAra, jJAnAvatAra dAdA bhagavAnane ! [khaMDa-4] cita (4.1) citano svabhAva zarIramAM bhaTakavAnI Teva kone ? manane ke cittane ? cittane. mana to A zarIranI bahAra jaI ja nA zake. citta bahAra ne zarIranI mahIM, badhe jaI zake, khudAbakSanI jema mananuM kArya mAtra vicAravAnuM ja. citta ahIM beThAM beThAM ophisa joI Ave, kaI phAIla kyAM che te joI Ave. ejhekTa phoTogrAphI pADe e citta. azuddha citta bhaTake vinAzI vastuomAM, zuddha citta sthira thAya avinAzImAM. zuddha citta e ja zuddhAtmA ! e ja zuddha citRpa !! mana ne cittane kaMI levAdevA nathI. ene bhaTakavAmAM koInI sahAyanIya jarUra nathI. citta bhaTake temAM ajJAnIne ahaMkAra bhaLe, jJAnIne nA bhaLe. jyAM rasa che tyAM citta jAya, kaMTALe che tyAMya jAya. rasa nathI tyAM nA jAya. cittanuM tattvasvarUpa zuM che ? azuddha citta e vyavahAra caitanya, mikenikala cetana kahevAya. aMtaHkaraNamAM cetana, citta ekaluM ja che. cetana eTale pAvara cetana. AtmAnI hAjarIthI ja pAvara pUrAya che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4.2) citama jJAna + darzana citta kaI rIte zuddha thAya ? jJAna-darzana zuddha thayuM, eTale citta zuddha thaI gayuM. ophisamAM ekkekTa vastuo dekhAya e jJAna che ane jhAMkhuM jhAMkhuM dekhAya e darzana che. citta eTale arIso ja joI lo ne ! jJAna-darzana haMmezAM vartamAnanuM ja hoya. | (4.3) citazuddhitI sAmagrIo ! potAnA svarUpane badale vinAzI vastuomAM vahe che, tethI azuddha bane che citta. ne tethI phalita thayo saMsAra. azuddha citta zuM jue ? A mArA kAkA ne A mArA bApA ne A mArA sasarA. jJAnI paNa evuM ja bole, paNa temanI zraddhAmAM tevuM nA hoya. e to DrAmeTika bole. tamAma dharmo, tamAma guruo, cittanI zuddhikaraNanA rastAo cIMdhe che. cittane lAMgaravAnA aneka sthAno hoya. adhogatinA mArgo eTale pattA ramavA, sinemA, nATaka, viSaya. jyAre UrdhvagatinA mArgo eTale deva-devIonI pUjA, arcana, prakSAlana paNa jhAjhuM na vaLe emAM. dhArmika graMthonuM vAMcana, ciMtana, manana, nididhyAsana, e che cittazuddhinA sAdhano, chatAM kaSAya jarAya khase nahIM emAM.. koI gALo Ape ne ApaNane kiMcitmAtra aDe nahIM, eno artha citta azuddha nA thavA dIdhuM. dehanI zaddhi, nadImAM jhaboLa jhaboLa karavAthI thAya. tema cittanI zuddhi, satsaMgamAM jhaboLa jhaboLa karavAthI thAya. meluM zuM thayuM che ? mana ke citta ? citta mATe cittazuddhi vinA nathI chUTakAro. pratikramaNa e UMcAmAM UMcuM sAdhana che cittazuddhinuM. ane ethI paNa UMcAmAM UMcuM sAdhana, pragaTa jJAnI puruSane samarpaNa ne jJAnavidhi. citta azuddha che e samaje koNa ? buddhijanya prakAzathI ahaMkAra. jemAM rasa temAM citta sthira. paisA gaNatI vakhate citta sthira rahe paragaju bhAva, aMtamAM to jJAnIkRpA. jJAnI puruSa eka phera AtmAnuM sukha cakhADe, pachI tyAMthI citta khase ja nahIM. je citta niraMtara sukhanI zodhamAM ja, anAdikALathI bhaTakatuM hatuM, te nijasukha cAkhyA pachI, bIje kyAMya kema jAya ? cittanI zuddhi vinA, nathI praveza mokSamArgamAM. zAstromAMthI jAte davA khoLI, darda maTADAya ? zAstro jaDa ne vaiduM cetananuM kare. e davAthI kaSAya jAya kaI rIte? sAmA para eTeka karavAthI, thAya cittanI azuddhi. jApa karavAthI citta sthiratAne pAme ne vAMcanathI citta zuddhatAne pAme. copaDImAMthI vAMcavAnuM nahIM, AMkho mIMcIne akSare akSara vAMcavAnA. avaLuM jJAna-darzana te azuddha citta. mana vicAre ne citta e pramANe dezya dekhADe. beu joDe kAma kare, keTalIka vAra. citta vastunA svabhAvane dekhADe, buddhi vastunuM mUlyAMkana kare. azudhdha citta saMsArI sAdhano dekhe, zuddha citta adhyAtma ne adhyAtmanA sAdhano dekhe. tamAma vRttio mAtra vaMzAvaLI che, ahaMkAranI. cittavRttio paNa vaMzAvaLI che, ahaMkAranI. caraNa vidhi ke namaskAra vidhi karatAM karatAM citta bhaTake tenuM zuM ? e kyAM jAya che e dekhAyuM, ke citta zuddha thayuM. citta jAya paNa joDe "ApaNe" nA jaIe to pachI kazo vAMdho thAya ? cittane jonAro zuddhAtmA. bhaTakatAM cittane jovAthI citta zuddha thaI jAya. yA to pratikramaNa karavAthI. manane lAMgaravuM jagata kalyANanI bhAvanAmAM ne cittane lAMgaravuM jJAnI puruSamAM. cittavRttino nirodha nathI karavAno, ene zuddha karavAnI che. jJAna pachI vRtti enI meLe pAchI vaLe. yogIonI cittanI sAdhanA hoya, mananI nahIM. yaugika sAdhanAmAM jyoti dekhAya, prakAza-prakAza dekhAya, e zuM che ? citta camatkAra. AtmAne ne ene kaMI levAdevA nathI. AtmayogIne ekAgratAnI jarUra nathI, vyagratAnA rogIne ekAgratAnI jarUra hoya. saMsAramAM rahIne cittazuddhinA upAyo zuM? prAmANiktA, niSThA ne 26
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ akrama jJAna ne jJAnInI AjJAnuM pAlana, cittane bhaTakatuM aTakAve che. ne jJAnI nA maLe to bIjA upAyo karyA karavAnA. cokhkhuM ghI nA maLe, to DAlDA ghI roTalI para copaDavuM. | cittanI traNa bhUmikAo : eka citta, aneka citta, anaMta citta. anaMta citta ThekANA vagaranuM, e to ghera ja nA Ave. bhaTaka bhaTaka ja karyA kare. sthiratA ja nahIM ene. A mArAM sAsu, A mArAM vaDasAsu e anaMta citta. anaMta citta che tethI to A sagAMvahAlAM, vastuo yAda rahe. varAyuM citta anaMta sthAnomAM. aneka citta sthiratA kharI, tethI to maMdire gayA. eka citta e to joDe ne joDe ja rahe, jyAM deha tyAM pote, AghuMpAchuM thAya ja nahIM. eka citta thAya, eTale thaI gayuM kAma pUrNa ! dAdA svapnamAM Ave, te eka citta thAya eTale. pAchA be ciya thaI jAya ne cittabhrameya thaI jAya. citta bhrama thAya, eTale potAnuM nAmeya bhUlI jAya. (4.4) pariNAmo, citatI gerahAjarImAM ! cittane caravAnAM gocaro aneka, mitro joDe beTho hoya ne citta vAIpha joDe vAta kare. jAnaiyAne benDavAjAM nA saMbhaLAya, dhaMdhAmAM ugharANI karanAra dekhAya. mALA pheravatA pheravatAM, zeTha vikAromAM khovAyelo hoya ! chokarAM vAMcatI vakhate krikeTa ramavA jatAM rahe che ne ! ekAgratAthI ekavAra vAMce, to te parIkSAmAM bhUlAya nahIM. bairI bicArI khUba mahenata karI, dilojAnathI patideva mATe rasoI banAve. cAra kalAka bhaThThI AgaLa tapIne, bhAvathI thALI sajAvIne patidevane dhare ne e akkaramI khAtI vakhate milamAM gayo hoya ! sekreTarI joDe vAto karato hoya ! te baTAkAvaDAM che, bhajiyAM che, te jamatI vakhate citta jamavAmAM hAjara rahe che ? cittanI gerahAjarImAM jame to, hArTa eTeka ne hArTa pheIlanI lAIna kliyara thaI jAya. A to vagara mote maravAnA ja rastA khoLyA ne lokoe. vakIloya jamatA hoya, tyAre jaja joDe plIDIMga karatA hoya. zarIramAM moTAmAM moTI vastu che citta. cittane zAMta karavAnuM che. akrama vijJAnathI citta TharIThAma bane che. kRpALudeva zuM kahetA, "he citta, tane amArA paNa namaskAra che !" citta bhagavAnamAM rahe to saMsAramAM nirlepa rahe. mahAtmAone dAdA ja cittamAM rahe. 'upara bhI dAdA, nIce bhI dAdA, Age bhI dAdA. pIche bhI dAdA, dAye bhI dAdA, bAye bhI dAdA, jahAM meM dekhuM, dAdA hI dAdA, dAdA ke binA aba hai AdhA.' jenuM citta "Ama" dAdAmAM tanmayAkAra rahe, tenuM pachI citta kyAreya bagaDe ? citta bIjA koImAM jatuM hoya to tene labADa samajavuM ane jJAnI puruSamAM jatuM hoya to tene paramAtmapada maLavAnuM. dAdAzrIno satsaMga sAMbhaLatAM ja, citta ekAgra thaI jAya ne aMtarazAMti thaI jAya. ne citta saheje zuddha rahyA kare. dAdAzrI kahe, "amAruM citta to kyAreya bhaTakavA nA jAya. jema moralI AgaLa sApa Dole, tema citta zuddhAtmAmAM ja tanmayAkAra rahe." (4.5) vizleSaNa, cittavRttio taNuM ! cittane bhaTakavAnuM kAraNa zuM ? sukha meLavavA mATe. anAdi kALathI e ja zodhe che. eno aMta kyAre Ave ? sanAtana sukha maLI jAya tyAre. A to TempararI sukha maLe che, kAraNa ke TempararI vastumAMthI meLave che mATe. akrama jJAna maLe eTale prathama, sAMsArika duHkhano abhAva tarata ja thaI jAya che. pachI amuka varSo pachI, to svAbhAvika sukhano sadbhAva zarU thAya. je vRtti pahelAM vinAzI vastuomAM bahAra bhaTakatI hatI, te have nija ghara vaLI, sva svabhAvamAM bhaLI. jenI cittavRttio gharanI bahAra ja jatI nathI, dAdAnAM darzana svapnAmAM thAya, tenI cittavRttio vizrAma pAme che. vaikuMTha eTale vRttione kuMThita karavI. kRSNa bhagavAnane bhajanArA tyAM sudhI pahoMce. citta philma pADyA ja kare. jue ne thAya ke keTaluM sarasa che athavA to keTaluM kharAba che, to philma paDyA vagara rahe nahIM. jyAM gamyuM, tyAM cittanI Tepa bagaDe. tethI phoTA bahu nA levA. maMdiramAM, derAsaramAM ghaMTa zA mATe vagADe che ? citta ekAgra thAya e mATe. bhagavAnane AMgI, phUlonA zaMgAra zA mATe karavAmAM Ave che ? mUrtino citta phoTo le e mATe. nahIM to bIjA phoTAo citta lIdhA ja kare. cittavRttio bhaTake che kema ? ajJAnatAne kAraNe. bIjuM badhuM baMdhAya paNa cittavRttio nA baMdhAya.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) zaktio, citatI ! zarIramAM jyAM kaMI paNa dukhatuM hoya, tyAM citta hAjara karIe to tarata ja dukhAvo maTI jAya. cittano svabhAva ja che ke, jyAM kaMI paNa upAdhi, duHkha AvI paDe, to tyAM tarata ja e hAjara thaI jAya ne darda maTADavAnI prakriyA zarU thaI jAya. cittanI joDe, mana paNa tyAM hoya, to maTADavAmAM e paNa madadarUpa thAya. mananA yogIo, zarIramAM pAchaLa cakkaro upara cittane mUke pachI manane tyAM sthira kare, eTale zvAsozvAsa tyAM jAya, ekAgratAnI jagyAe ne darda maTI jAya. rAtre be maccharAMya hAhAkAra macAve. karaDe tyAM citta doDI jAya. cittane bIje goThavI daIe, to pachI tyAM citta na jAya. jIbha keTalI DAhI che ! batrIsa dAMta vacce rAtadA'Do kAma kare che, ne laDatI-jhaghaDatI nathI. AmAM ApaNe orgenAIjhara vAMkA chIe ? citta kheMcAyA kare, tenuM kAraNa zuM ? pUrvakarma. karmanI zuddhinI rIti zuM? cittanI zuddhi thaI ke, thaI karmanI zuddhi ! vyavahAra zuddhi kaI rIte karavI ? dago nathI devo koIne, to te thaI gayo vyavahAra zuddha. cittathI ja UbhAM thayAM badhAM dravyakarma. citta Thare eTale pragati thAya. citta coMTe tyAM najara lAgI kahevAya. cittane ekAgra kare to, camacA ya vAMkA vaLI jAya ! (4.7) InTaresTavALI aTakaNo ! jyAM sarasa lAge tyAM cittavRttio taNAya. udAsInatA thAya to te vaLI pAchI. citta ane vRttimAM zuM phera ? gharamAM hoya te citta ne bahAra bhaTakavA jAya te vRtti. tamAma zAstrono sAra zuM ? cittavRttione nijaghera lAvavI te. vRttio pAchI kyAre vaLe ? vastumAMthI InTaresTa jAya tyAre. strInuM sADImAM citta coMTI jAya, te ghera Ave toya khovAyelI (4.8) atRpta cita anAdithI, viSaya sukhathI ! viSayamAM citta jabarajasta coMTI jAya che. eka phero viSayamAM paDyo, ke pachI citta pharI pharIne tyAM ja jAya. 'viSaya' bhogavyA pachI dhyAna barobara rahe nahIM. vikAramAM je thayo nirvikAra, to vIrya thayuM UrdhvagAmI ! dAdAzrI kahe, amArA cittanuM varlDamAM koI haraNa nA karI zake ! tethI thayA saMpUrNa svataMtra 'ame'. viSayano AnaMda manamAMya nathI ne cittamAMya nathI, e bhogave che ahaMkAra. cittane DagAve e badhA viSaya. jJAnanI bahAra jAya e badhA viSaya. sauthI vadhAre cittanI phasAmaNa zemAM ? viSayamAM. (4.9) Atmaaizvarya, akrama thakI ! cittavRttio vikherI nAkhI vividha vastuomAM ! ghaDiyALa, dAgInA, kapaDAM, sADIo, khAvAmAM, viSayamAM, kaMI keTalIya jagyAe khovAya citavRttio ! jeTalI vikharAI vRttio, eTaluM "ApaNe" bhaTakavAnuM. jJAna maLyA pachI mahAtmAonI vikharAyelI cittavRttio, kendrita thAya che AtmAmAM. akrama mArga, kevo saraLa, sahelo ne suMdara ! nahIM karavAnA japa, tapa ke tyAga, nahIM upavAsa ke nahIM vairAgya, vaibhava bhogavatAM mokSa ! aho ! aho ! akramanuM aizvarya to juo !!! dAdAnAM saMpUrNa svarUpanAM darzana kyAre thAya ? gurupUrNimA, janmajayaMti ane besatA varSanA divase. veravAnI IcchA hatI, tethI vikharAIne vRttio ! vRttio vaheMcAI, himAlaya ne TekarI vacce. vacce je AvyuM tyAM verANI. citta jeTaluM vikharAya, aizvarya eTaluM ghaTe. cittanI saMpUrNa ekAgratA e paramAtmA. jyAM jyAM citta likeja thAya, tyAM tyAM dATA mAravA paDe ke nahIM ? jIvanamAM jarUrI ne binajarUrI keTaluM ? jarUriyAta pUratuM ja vasAvavuM. aparigrahathI vRttio vikharAya ochI. citta bahu vikharAya to, mANasa thai jAya be citta ! dAdAi agiyArasa kare, tenAthI thAya eka citta. pAMca jJAnendriyo, pAMca karmendriyo ne agiyAramuM mana, A agiyAra rasone nirAhArI rAkhavAnA.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4.10) saccidAnaMda saccidAnaMda eTale zuM ? sat + citta + AnaMda. sat eTale avinAzI. azuddha jJAna + azuddha darzana = azuddha citta. zuddha jJAna + zuddha darzana = zuddha citta. zuddha citta e ja zuddhAtmA. ne jyAM avinAzI vastumAM jJAna-darzana hoya, te zuddha citta ja hoya, te ja paramAtmA. ne tyAM AnaMda sivAya, bIjuM zuM hoI zake ? ane sanAtana vastuno AnaMdeya sanAtana hoya. (khaMDa-5) ahaMkAra (5.1) ahaMkAranuM svarUpa ! ahaMkAranI yathArtha vyAkhyA zuM ? pote nathI tyAM mAnI lIdhuM ke huM 'A' chuM, enuM nAma ahaMkAra. AropitabhAva enuM nAma ahaMkAra. pote Aropa kare ke "caMdubhAI chuM', enuM nAma ahaMkAra. 'huM caMdubhAI chuM' e pahelo ahaMkAra, 'Ano dhaNI chuM' e bIjo ahaMkAra. Ano phAdhara chuM, mAmo chuM, kAko chuM, e badhA ahaMkAra. pote je che te kahe, te nirahaMkAra. pote riyalamAM zuddhAtmA che ne 'huM zuddhAtmA chuM' te bhAna sahita bole, to te ahaMkAra nA gaNAya. aham ane ahaMkAramAM zuM phera ? "aham brahmAsmi' kahevAya paNa ahaMkAra brahmAsmi kahevAya ? aham eTale "huM" ! 'huM chuM' e astittvapaNuM che ja ! je che te kahevAno rAITa che, je nathI tene "huM chuM" kahIe te ahaMkAra, ahaMkAramAMya pote to che ja. ''paNuM e aham ane huMpaNAno prastAva karavo, khullo karavo e ahaMkAra. mAlikIvALuM thayuM te mAna. mAnanuM pradarzana karavuM e abhimAna. A mAro baMgalo, A mArI gADI e abhimAna, garva, ghemarAjI, TUMDamijAjI, mijAjI, e badhA paryAyo ahaMkAranA. garva eTale "meM kevuM sarasa karyuM' karyAno garva le te. abhimAna ne garva e badhuM nabaLo ahaMkAra kahevAya. mAnanI moTI AzA rAkhe ne tyAM ja bhayaMkara apamAna sAMpaDe, te thAya pachI ahaMkArabhagna. emAMthI 'casakI' paNa jAya. ApaNane AvakAra nA maLe, tyAM lAge tucchakAra. kSatriyomAM ane puruSamAM krodha ne mAna vadhAre hoya. vaizyo (vaNiko) ane strIomAM kapaTa ane lobha vadhAre. aham e mAneluM, te potApaNuM e rahyuM vartanamAM. jADA mANasamAM ahaMkAra ocho ne pAtaLA mANasamAM ahaMkAra vadhAre ! aham kADhavAno nathI, ahaMkAra kADhavAno che. AI vidhAuTa mAya = goDa, AI vitha mAya = jIvAtmA. UMghavAnI ke jAgavAnI sattA konI ? UThADavA mATe elArma ne sUvA mATe UMghanI goLIo, zuM puravAra nathI karatA ke, ApaNAmAM uThavAnI ke UMghavAnI sattA sahejeya nathI, saMDAsa javAnI sattA potAnI keTalI ? aTake tyAre, DaoNkTara pAse doDavuM paDe ke nahIM ? ahaMkArano guNadharma zuM? pote kaMI ja nA kare chatAM khAlI mAne ke, "karyuM' ! ahaMkAra sUkSma vastu che, kriyAo sthULa che. sUkSma, sthULa kriyA kaI rIte karI zake ? jagata koNa calAve che ? koI nahIM, svayaMsaMcAlita che. zvAsa koNa le che ? pote ? to koI zvAsa baMdha thavA ja de ke ? bhamaraDo hisAbI rakama mujaba pharyA kare che, pharyA ja kare che. varlDamAM badhA ja TI-o-pI-esa che. dAdA kahe, ameya bhamaraDAmAM. vyavahAra mAtra parasattAmAM ane 'ame amArI svasattAmAM. ApaNe karIe chIe ke ITa hepansa (banI rahyuM che) ? nirahaMkArIono saMsAra, calAvI le ahaMkArIo ! zIzune dUdhathI mAMDIne DAyapara sudhI, jAte kaMI karavuM paDe che ? | jinamudrA zuM sUcave che ? hAtha-paga vALIne bhagavAna birAjyA, kahe che. 'kazuM ja' karavA jevuM nathI, badhuM svayaM thaI rahyuM che ! prathama pragaTe che aham ne pachI zarIra baMdhAya. AtmA ne karma anAdithI che. ahaMkArathI baMdhAya karma. sakAma ke niSkAma karma, bannethI baMdhana che. puNya ne pApane bAMdhanAro koNa ? ahaMkAra.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAM ne tyAM paravazatA anubhavAya che ? e paravazatA koNe arpI ? ahaMkAre. ahaMkAra zuM kare ? mAtra 'meM karyuM'no garvarasa le. 'rAjA' kahe, "A dezane meM harAvyo." paNa rAjA to potAnA mahelanI bahAra kyAre nIkaLelo ? phraMTa paranA sainiko ne dArUgoLAe ja, je kaMI karyuM te karyuM ne ! badhAM ja karmo karavA chatAM eka paNa karma na baMdhAya, evIya cAvI vItarAgo pAse hatI ne ! mahAbhAratanuM yuddha arjuna laDyo, karoDonI hatyA karI chatAMya ekya karma ene nA baMdhAyuM. enuM nAma karma karavA chatAM akarma dazA. zrImad rAjacaMdre kahyuM che, "chUTe dehAdhyAsa to nahIM kartA tuM karma, nahIM bhoktA tuM tehano, e che dharmano marma !' (5.2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha ! ahaMkArane ocho karavAno ke kADhavAno ? kADhavAno. ApaNe ahaMkAranA ne ahaMkAra ApaNo ? koNa konI mAlikI ? ahaMkAra ApaNo hoya to, ene geTa AuTa karI do ne ! ahaMkAra jAya kyAre ? ahaMkAra khoTo che, evuM svIkArya bane tyAre. jyAM kakaLATa thAya ke samajI javuM, ke potAno ja ahaMkAra khoTo che. eTaluM samajyo to te ahaMkAra jAya. je raste ahaMkAra vadhe che, te ja pAchA vaLavAthI ghaTe che. ahaMkArane dabAvAya ? nA. ene dabAvavA janAra koNa ? eya pAcho ahaMkAra. ahaMkArane soMpI devo, dAdA bhagavAnanA sucaraNomAM. japa, tapa, yoga, dhyAna, bhakti karavAthI zuM ahaMkArano vilaya thAya ? badhAM ahaMkArane vadhAranArAM che. AmAM bhakti ekalI ahaMkArane ghaTADe che ! 'huM koNa chuM'nuM bhAna thAya to ja ahaMkAra khalAsa thAya. baMdhAyelo jAte kevI rIte chUTI zake ? je mukta puruSa che te ja choDAvI zake. ahaMkAra potAne thAya che ke, mAre ahaMkAra choDavo che ! kevo moTo virodhAbhAsa !! mArAmAM ahaMkAra nathI e koNa kahe che ? mArAmAM ahaMkAra che e koNa kahe che ? beumAM ahaMkAra ja che. ahaMkAra zunya kaI rIte banAya ? je ahaMkAra zUnya che temanI pAsethI. mokSa meLavanAra koNa ? ahaMkAra. mokSa thAya che kono ? ahaMkArano. AtmA to mukta ja che, paramAtmA ja che. ahaMkAranI mukti karavAnI che. kramika mArga eTale ahaMkAranuM zuddhikaraNa. TheTha sudhI ahaMkArane zuddha ja karavAno. ahaMkAra karIne ahaMkAra zuddha karavAno. jema sAbuno mela kADhavA TInopola nAkhIe. ahaMkAra saMpUrNa zuddha thaI jAya, eka paNa paramANu ahaMkAramAM krodha-mAna-mAyA ke lobhanuM nA rahe, tyAre thAya saMpUrNa zuddha ahaMkAra. te pachI zuddhAtmAmAM zuddha ahaMkAra thaI jAya ekAkAra. ahaMkArane mamatAthI zuddha karavAno che. mamatA gaI ke zaddha thaI gayo e. jenAM ahaMkAra ne mamatA, saMpUrNa khalAsa thayAM, tevA jJAnI puruSanI kRpAthI ja, e khalAsa thAya. je jJAnathI ahaMkAra ocho thAya e vItarAgI jJAna. je kriyAkAMDathI ahaMkAra ocho thAya, e bhagavAnanI AjJApUrvakanuM kahevAya. bAkI, lAkha avatAra jaMgalamAM paDI rahe, nAgAbAvA thaIne phare toya saMsArano moha chUTe nahIM. A akrama mArge saDasaDATa moha chUTI jAya che. je zekyo pApaDeya nA bhAMgI zake, chatAM ApaNA ahaMkArane je laI le, te virATa puruSa ! (5.3) ahaMkAmukti pachInI zreNIo... akrama jJAnathI be kalAkamAM (eka kalAka jJAnavidhi ane eka kalAka AjJAnI samaja) ja ahaMkAra UDe che. potAnA ahaMkArane je jANe, te "pote' ahaMkArathI mukta ja hoya. ahaMkArane jANanAro AtmA ja che. jJAnInA caraNomAM caraNa vidhi eTale ahaMkAra ogALavAno esiDa. AtmAnAM AvaraNo nirAvaraNa vidhi (jJAnavidhi)thI anAvaraNa thAya.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkAra ogaLyA pachI zuddhAtmAnuM lakSa beThA pachI, mahAtmAne rahyo te DrAmeTika ahaMkAra. DrAmAno ahaMkAra koIne vAge ? rAjA bhartuharinuM pAtra bhajavatAM aMdara to e jANato ja hoya, ke huM rAjA nathI paNa lakSmIcaMda taragALo chuM, ane ghera jaIne mAre khIcaDI khAvAnI che. nATaka pUruM thAya eTale rANIne kahe ke "haMDa mAre ghera ?" e jANato ja hoya ne ke, na hoya A mArI rANI ! tema badhuM karatAM mahAtmAne aMdara niraMtara khyAlamAM ja hoya, ke 'huM caMdulAla nathI, huM dhaNI nathI, huM zuddhAtmA chuM'. ahaMkAranA be prakAra, eka nirjIva ne bIjo sajIva ! akramanA 'mahAtmA' jIve, nirjIva ahaMkArathI. kartApaNAno ahaMkAra jAya, pachI rahe mAtra bhoktApaNAno. parama pUjya dAdAzrImAM ahaMkAra hoya ? "e. ema. paTela'mAM hoya, cAra DigrI jeTalo. paNa te nirjIva ahaMkAra hoya. nirjIva ahaMkAra zuM kare ? buTa pahere, koTa-TopI pahere ane 'Avo Avo, mokSe laI jaIe" evI khaTapaToya kare. eTale ja akrama vijJAnI dAdAzrI, paMkAyA khaTapaTiyA vItarAga nAmathI. emanI kevaLa mokSe teDI javAnI ja khaTapaTo. nirahaMkArIno saMsAra sAhajika hoya. badhuM DrAmeTika hoya, kartApaNA vinAnuM kartApaNuM. A saMsAra cAle che te. nirjIva ahaMkArathI. sajIva ahaMkAra bAMdhe che, Avato bhava. saMsAra Akhoya DiscArja svarUpe ja che. nirjIva ahaMkAra eTale DrAmeTika ahaMkAra. mArA vagara cAle nahIM, e thayo sajIva ahaMkAra. jagata kevuM rUpALuM che ! ahaMkAre kadarUpuM karI nAkhyuM. eka avatAra mATe samajI jAva ke, badhuMya udayAdhIna che. ahaMkAra khAlI khoTo Dakho kare che Akho vakhata. ajJAna dazAmAM ahaMkArathI thoDo ghaNo pheraphAra thAya paNa je IphekTa AvI gaI hoya, temAM pheraphAra nA thAya. ahaMkAra nA hoya, tene to kazoya pheraphAra nA thAya. 'vyavasthitanuM jJAna kyAre helpa kare ? ahaMkAra nA hoya tyAre. ahaMkAra to avyavasthita kare, tene (zubha) bhAvanAthI badalAvI zakAya. ahaMkAra jAya pachI prakRti ne vyavasthita eka ja che. ahaMkAranI Dakhala bannene judA pADe che. nahIM to prakRti vyavasthita pramANe ja ukale che. ahaMkAra jAya pachI zeSa rahe che, kramabaddha paryAya pramANe. mokSe javAno bhAva e zuM ahaMkAra che ? hA, bhAva hoya to ja e bheguM thAya ne ! (5.4) ahaMkAratI avasthAo ! sAkSIbhAva koNa kare che ? ahaMkAra. pADozIbhAva e jJAtA-draSTA bhAva che. sAkSIbhAva e ahaMkArathI che. kramikamAM sAkSIbhAve che ne akramamAM jJAtA-draSTA bhAva che. ahaMkAra sahita jJAtA-draSTA e che sAkSIbhAva. badhAM dhyAno ahaMkArathI che. akramamAM jJAtA-draSTApadanI prApti thAya che. jJAtA-draSTA eka seMkaDa paNa thayo, to thaI gayo paramAtmA !!! asaMga, nirlepa banI rahe. kramikamAM prakRtino jANanAra che ahaMkAra. ahaMkAra AMdhaLo, jue buddhinI AMkhathI. buddhi e prakRti kahevAya. ahaMkAranA kabajAmAM hoya, eTaluM ja prakRtinuM e jANI zake. ahaMkAra prakRtine kyAM sudhI jANI zake ? navvANuM sudhI.. pote potAnA AdhAre cAle, e che prajJAzakti. cAlavuM eTale vyApe, jema bhIMta tUTe ne prakAza bahAra jAya enA jevuM. jemAM ahaMkAra vadhAre, tyAM mANasa AMdhaLo hoya. mAnamAM, lobhamAM AMdhaLo thaI jAya. 'huM jANuM chuM'no ahaMkAra bhAre. jANyuM to enuM nAma kahevAya ke kaSAyarUpI Thokara nA vAge. jeTalo mahAna thavA jAya teTalo ja pachaDAya ne AtmAno ghAtaka bane. 'huM kaMIka chuM" ne "kaMI karI zakuM chuM.' e ahaMkAra ja pachADe. je sensiTIva hoya, te Dakho karyA vinA rahe ja nahIM. 'huM kaMIka moTo chuM paNa zemAM che tuM ? A AkAzane jo ! AkAzamAM tArAmaMDaLa to jo ! A asaMkhya nihArikAo to jo ! emAMnI ekamAM ApaNI pRthvI, pRthvI para tAro deza, dezamAM tAruM ghara ne gharamAM sADA pAMca phUTano tuM !!! AkhA brahmAMDanI sattA jene varI che, evA jJAnI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSane to tuM jo, kevA bALaka jevA che ! (5.5) ahaMkArato bhogavaTo puNya ne pApano koNa karanAra ? svargamAM ne narkamAM koNa jAya che ? ahaMkAra. sukha-duHkha kone thAya che ? ahaMkArane. zAtA vedanIya ne azAtA vedanIyane bhogavanAra koNa ? ahaMkAra. raMDApo ne maMDApo kone ? ahaMkArane. viSayo koNa bhogave che ? Indriyo. ne 'ahaMkAra' khAlI ahaMkAra kare che, ke meM bhogavyuM. viSayo sthULa che ne ahaMkAra sUkSma che. sthULa, sUkSmane kaI rIte bhogavI zake ? ahaMkAra zuM kare ? Akho dahADo bhUkhyo rahe, paNa jamavAnuM pUche to kahe, jamIne Avyo chuM. 'huM'-'tuM'nA bheda koNa karAve ? ahaMkAra. AnaMda che prajJAno, paNa bhogave ahaMkAra. mananI mastI dhIme dhIme utaratI jAya ne prajJAno AnaMda vadhato ja jAya. jJAnInI hAjarImAM AtmAno AnaMda thAya. jJAnInI vANI AvaraNo bhedI AtmAne sparzI jAya. bhagavAna mahAvIre paNa kAnamAMthI baruM kheMcyAM tyAre cIsa pADelI ne azru vahelAM, ahaMkAra nahIM tethI. ahaMkArIo to ahaMkAre karIne cIsa nA pADe, AkhA bALI mUke toya, jema lAmAo jIvatA baLI mare che ne ! jJAnI veThe, te 'huM nhoya' ema varte. bhaya ahaMkArane lIdhe che, nirahaMkArI to nirbhaya hoya. jema lohacuMbakathI TAMkaNI kheMcAya, tema rAgathI AkarSaNa, kheMcANa thAya. AkarSaNa-vikarSaNa e paramANuonA cuMbakatvane AdhIna che. tyAre ajJAna dazAmAM pote mAne che, ke mane rAga thAya che, mane dveSa thAya che. emAM AtmAne kazuM levAdevA nathI. kaSAyone kono AdhAra che ? ahaMkArano. rAga-dveSa kone thAya che ? ahaMkArane. 37 hoya. dayA e ahaMkArI guNa che. nirahaMkArIne dayA na hoya, karuNA AtmAnI kalpazaktine kAraNe vikalpa Ubho thayo. 'huM AtmA chuM' ne badale, 'huM caMdu chuM' e vikalpa. 'A deha mAro che' e saMkalpa. 'huM zuddhAtmA chuM' e nirvikalpa. ahaMkAra vinA kazuM ja tyAga na karI zakAya. grahaNa-tyAga khaDAM che, ahaMkAranA pAyA para. akramamAM ahaMkAra pahelo UDe che, eTale tyAga karanAro rahyo ja nahIM ne ! akramamAM tyAgAtyAga saMbhavatAM nathI. jIvo bacAvavA teya ahaMkAra che, jIvo mArI nAkhavA teya ahaMkAra che. pahelo pojhiTiva ne bIjo negeTiva ahaMkAra che. nirahaMkArI jJAnIne 'huM mAru chuM, huM bacAuM chuM' evuM hoya ja nahIM, tethI jJAnI puNya-pApathI para che. saMyama e to kaSAya jAya tenuM pariNAma che. saMyamamAM ahaMkAra nA hoya. kaSAyonA saMyamane saMyama kahevAya, viSayonA nahIM. laukika upavAsa ahaMkArathI thAya, zuddha upayogapUrvakano upavAsa, AkhI jiMdagImAM eka ja basa che. AtmA khAto nathI, pIto nathI, tene upavAsa joDe zI levAdevA ? UMghe che deha ne mAne huM UMghyo te ahaMkAra. ciMtA e moTAmAM moTo ahaMkAra che. 'vyavasthita kartA che'nuM jJAna hoya, tyAM ciMtA hoya ja nahIM. vANI e khullo ahaMkAra che. vANIthI ahaMkAra Ubho thayo che ne vANIthI ahaMkAra bahAra nIkaLe che. ane AtmajJAna tyAM munipaNuM, ahaMkAra gayA pachI bole chatAM mauna gaNAya che. (5.6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra ! ahaMkAra be mArge vALI zakAya, sAMsArika sukho joItAM hoya to ahaMkArane suMdara banAvavo ane mokSe javuM hoya to, ahaMkArathI mukta thavuM paDe. gAMDo ahaMkAra heMDatAM-cAlatAM uchaLI paDe. ahaMkAra kevo hovo joIe ? loko mAnya kare tevo. lokaamAnya ahaMkArane gAMDo ahaMkAra 38
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya. gAMDo ahaMkAra savaLAne avaLuM dekhADe, sAmAnA doSa dekhADe ne potAne sAco TharAve. duniyA jItavAnI nathI, gharanI pAMca-sAta phAIlo jItavAnI che. ahaMkAra jAya pachI kadarUpoma rUpALo dekhAya, AkarSaNa thAya. ahaMkArI rUpALo hoya, toya kadarUpo dekhAya. ahaMkAra to gharamAMya gAMDuM kADhe. vadhAre ahaMkArI koNa ? jeNe mAna nA dIThuM hoya ne pachI mAna maLe te. jeNe mAna joyuM ne tene mAna maLe to ahaMkArI nA hoya, e khAnadAna hoya. dAdA to namra, vinamranA ziromaNi purUSa ! koI temane khoTA kahe, toya tarata ja zire caDhAve. ahaMkAra nathI, te thaI gayo bhagavAna ! ahaMkArane ogALavo kaI rIte ? zuddha upayogathI ahaMkAra ogaLe. jeTalo ahaMkAra ocho, eTalo AtmavizvAsa vadhAre. ahaMkArIne AtmavizvAsa bahu ocho hoya. vANInI TeparekarDa utArI koNe ? gayA avatAranA ahaMkAre. pote akkala vagarano hoya, te sAmAne akkala vagarano kahe. ahaMkAranI IDhoNI upara, mUkAyo cheA akkalano kothaLo ! vecavA jAya to, cAra AnA ya koI nA Ape. 'huM kaMIka chuM' e bimArInA sisTamsa zAM ? potAnuM dhAryuM karAvavuM. dhAryuM thAya eTale mAnanI mIThAza varte. kyAM sudhI pati-patnI vacce laThThamabAjI ? vacce viSaya rahyo che tyAM sudhI. paugalika sukho pAchAM 'ripe' karavAM paDaze ane 'ripe' karatI vakhate du:kha ApatuM jAya. ekalo beTho beTho pattAM rame. zA mATe ? TAIma pAsa karavA. alyA, TAIma pAsa kare che ke tuM pAsa thaI rahyo che ? dhaMdhAmAM ahaMkAra maryAdita khape. dhaMdhAmAM ahaMkAra vadhAre, tene dhaMdho cAle nahIM. koI ApaNI pAse kaMI mAge to ? mAganAro ApaNane ahaMkAra vecavA Avyo che. alyA, skopa gumAvIza nahIM. mAge te ApIne, kharIdI le eno ahaMkAra. dAdAzrI kahe, amArI pAse jJAnIpadano ATalo badho sAmAna kyAMthI Avyo ? nAnapaNathI lokono ahaMkAra kharIdatA AvelA tethI. ahaMkAra tyAM asahajatA, nirahaMkAra tyAM sahajatA. sevAmAMya ahaMkAra hoya, ahaMkAra vinAnI sevAnI vAta ja ora. jyAM kaSAya sahitanI prarUpaNA che, teno upadeza sAMbhaLavA nA rahevAya. saMto ne gurune chaMcheDIe ne pheNa mAMDe, to tyAMthI khasI javuM. laukikamAM saMto, bhakto, yogIone jJAnI kahe. bhagavAnanI bhASAmAM jJAnI eTale ? jenA krodha-mAna-mAyA-lobha saMpUrNa gayA che te, nirahaMkArI thaI gayA che te. evA jJAnIne kaNa bhagavAne zuM kahyuM ? jJAnI e ja mAro AtmA che, jJAnI ane sauthI priya che. 'he arjuna ! mArAmAM ne jJAnImAM, tuM bheda nA gaNIza.' zrIkRSNa potAnI samakakSAmAM ja sITa ApI jJAnIne. dAdAzrIne jJAna thayuM eTale zuM thayuM ? ahaMkAra saMpUrNa jato rahyo. ajJAna dazAmAM potAnA ahaMkAranuM varNana karatAM pUjya dAdAzrI kahe che, "AkhA gujarAtamAM koIno ahaMkAra nA hoya evo ahaMkAra amArA moTAbhAImAM hato." ane e mane kahetA, 'tArAmAM bahu ahaMkAra che.' pUchayuM, 'kevI rIte ?" tyAre temaNe kahyuM, 'tArAmAM chupo ahaMkAra che ane meM tapAsa karI tyAre e jaDyo, e ahaMkAra bahu ke, sahana nA thAya ! 'aMbAlAlabhAI'ne badale bhUlathI, utAvaLamAM, koI mane 'aMbAlAla' kahe, to AkhI rAta UMgha nA Ave !!! ahaMkAra bahu eTale mAnI bahu, tethI lobha ne kapaTa, mamatA nAmeya nahIM. nAnapaNathI koI gurune gAMThyA nahIM, koInI kaMThI baMdhAvI nahIM. pahelethI ja mitrone te kahetA, 'jene kaMI paNa aDacaNa hoya to aDadhI rAte mArI pAse Avajo, ne mArA mATe kadIya vicArazo nahIM, ke A kaMI mAgaze ! A be hAtha kALA mAthAnA mAnavI AgaLa kyAreya lAMbA nahIM thAya !' koIne tyAMthI thApaNa pAchI levA jAya ne tene muzkelImAM jue to, pote uparathI bIjI rakama ApIne Ave ! A badhA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Topa oNlITInA ahaMkArI guNo kahevAya. phenDa sarkala temane pahelethI ja 'supara hyumana' kahetA. bAbo ne bebI marI gayA, to phrenDa sarkalane hoTalamAM laI jaIne peMDA khavaDAvyA. jJAnI dravya, kSetra, kALa, bhAva ne bhavathI apratibaddha hoya ! chatAM 'cA'thI paMcAvana varSothI baMdhAyelA ! jJAna thayA pachI to, na rahyo ahaMkAra, pachI zI rIte choDe ? chatAMya enuM kyAreya uparANuM na hatuM lIdhuM ne rAha joI, ene kharI paDavAnA saMyoganI ! jJAnI ne bALaka beu sarakhA, jJAnIne Athamato sUrya hoya ne bALakane Ugato sUrya hoya. bALakano ahaMkAra jAgRta thavAno bAkI che ne jJAnI ahaMkAra zUnya thaI gayo hoya !!! (5.7) vijJAna, ahaMkAratA janmatuM ! AvAgamana kone thAya che ? dehane ke AtmAne ? AtmA mokSasvarUpa ja che, siddhasama ja che. trikALa abAdhita mukta ja che. deha to paDyo ke thayo vilIna paMcamahAbhUtamAM. mATe nathI AvAgamana dehanuM ke AtmAnuM, AvAgamana to che ahaMkAranuM ! ahaMkArano AdhAra khasyo ke, AvAgamana aTakyuM. ahaMkAra Avyo kone ? ajJAnane. ajJAna konuM ? AtmA eTale jJAnasvarUpa ane ahaMkAra eTale ajJAnasvarUpa ! mULamAM che ajJAnatA. ajJAnatAthI kAlpanika jagata dazyamAna thayuM. kalpanA konI ? ahaMkAranI. ahaMkAranuM svarUpa kevuM ? vinAzI. ahaMkAra Avyo kyAMthI ? kyAMyathI e Avato nathI, e to utpanna thAya che, jaDa ane cetananA saMyogathI. ajJAnanuM preraNAbaLa koNa ? saMyogothI ajJAna UbhuM thAya che ne saMyogathI jJAna paNa. onlI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa che sUkSmatama AtmA sthULa kriyAo kaI rIte karI zake ? pANInI varALa thavAmAM sUrya ke kiraNonuM kartApaNuM pRthvI para keTaluM ? kharekhara kriyAvartI zakti ja che pudgalanI. pratiSThita AtmAno pratiSThaka koNa ? ahaMkAra, ahaMkAra e ja pratiSThita AtmA ! eno e ja pratiSThita. khaDo kare che bIjo pratiSThita, A 'huM chuM ne A 'meM karyuM pratiSThA karIne. akramajJAna prApti pachI, pratiSThaka UDI jAya che, eTale navI pratiSThA baMdha ne jUnI rahI mAtra nikAlI. pachI rahyo mAtra maDadAla ahaMkAra. varte sahajabhAve mAtra paDaghA svarUpe. sarvaprathama ahaMkAra pratiSThita kyAMthI thayo ? nathI tyAM pahelo ke bIjo, 'goLa'nuM mULa ke aMta hoya ? jaDamAM mamatva pUrANuM ke thayuM saMkalpa cetana ! ahaMkAra nIkaLI jAya eTale cetanabhAga khasI jAya, pachI rahe pAvara pUrelI traNa beTarIo, manavacana-kAyA taNI. A 'huM caMdu chuM' e ja ahaMkAra. cetananA prakAzathI caitanyabhAvane pAmelo. emAM cetana nathI jarAya, e che paugalika vastu. saurazaktithI aneka mazIno cAle, temAM sUryanI zakti keTalI levAya ? emAM enuM kartApaNuM keTaluM ? baMdhana che pote potAnA ajJAnathI. e chUTe svarUpajJAnathI. AtmA jJAnasvarUpa ja che, paNa tenuM bhAna thAya to. ajJAnI koNa ? jJAnI koNa ? je ajJAnI che te ja jJAnI bane che. AtmA to kevaLajJAna svarUpa ja che. 'huM ne mAruM' je kahe che te ajJAnI. pAvara UMdho pUrAya te ajJAna, pAvara savaLo pUrAya te jJAna. UMdho pAvara pUrAya che kone ? ahaMkArane. ahaMkAra jAya, jJAna pragaTa thAya pachI prajJAzakti pragaTa thAya che. prajJA e AtmAnI DirekTa zakti che, je niraMtara mokSa bhaNI ja kheMcyA tamAma jJAnIoe, tIrthaMkaroe AtmAne akriya kahyo. jyAre AtmA akriya dekhAze, tyAre thaze e bhagavAna ! AtmajJAnIne AtmAnI akriyatAnI, pratIti hoya ja. mana-vacana-kAyAnI traNa beTarIo niraMtara DiscArja thayA kare che ne niraMtara cArja thayA kare che. cArja karanAro che ahaMkAra. 42
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkAra kaI zaktithI kAma kare che ? bhrAMtinI zaktithI. bhrAMtine gavarna (cAlana) koNa kare che ? enAM karma. aNasamajaNane laIne Ubho thayo ahaMkAra. AtmA kevaLajJAna svarUpa ja che ! vijJAnathI ahaMkAra khaDo thayo, jema sUryanI hAjarIthI loko kAryAnvita bane che ne ? ema AtmAnI hAjarIthI pudgala kAryAnvita bane. dariyAnI havA ne lokhaMDanA saMyogathI, vizeSa pariNAmamAM jema kATa utpanna thAya che, tema cetana ane jaDanA saMyogathI vizeSa pariNAma UbhuM thAya che. e vizeSa pariNAma anya koI nahIM paNa e che ahaMkAra. ahaMkAra e nathI AtmAno guNa ke nathI jaDano guNa. bannenA saMyogathI thayelo, e to che vyatireka guNa. jema dArU pIdhelA zeThane dArUno amala varte ne pote bole 'huM mahArANA pratApa chuM', tema mohanIyano dArU bolAve, 'huM zuddhAtmA chuM' ne badale 'huM caMdulAla chuM'. bhUvo kAzIne mAre ne vAge caMcaLane (bhUtane), paNa soLAM rahI jAya kAzIne. tema ahaMkArane soLAM rahI jAya, jJAna thayA pachI. karAve che udayakarma ne mAne ke meM karyuM", enuM nAma ahaMkAra. kharekhara koI ja kazuM karatuM nathI, 'ITa hepansa' (banI rahyuM che) ! roMga bilIphathI ahaMkAra utpanna thAya che ne ahaMkAramAMthI roMga bilIpha utpanna thAya che. AmAM nathI koI paheluM ke chelluM. ahaMkAra roMga bilIphamAM rahIne roMga bilIpha kare che. mULa ahaM udbhavasthAne paramANu nathI. vyavahAramAM Avelo, kartAbhoktApadamAM Avelo ahaMkAra, sthULa ahaMkAra e che paramANu rUpe. krodha-mAna-mAyA-lobha e vyatireka guNa che. krodha-mAna e ahaMkAra'huM', mAyA-lobha e mamatA-'mAruM'. AmAM mAtra roMga bilIpha ja mULamAM che. jema mAMkaDuM caNAnI lhAye hAtha mATalAmAM nAkhI AkhuM baMdhAI jAya che. cakalI arIsAmAM pote ja chuM' nI bhrAMtimAM bhAna bhUle che. popaTa bIDAtAM poyaNAne paDavAnI bhrAMtimAM UDavAnuM bhUlI jAya che ne poyaNAne pakaDI phasAya che, tema A jIva 43 mAtranI phasAmaNa thaI che. jJAnI A bhrAMtinI AMTI choDAve, pachI mukta paMkhIDA UDI UDI jAya. manuSyagatimAM ja cArja ahaMkAra hoya, bIjI badhI ja gatiomAM DiscArja ahaMkAra hoya. svarUpajJAnanI prApti pachI ahaMkAra DiscArja svarUpe rahe che. samakita pachI sAdisAMtanA bhAMgAmAM praveze che. pote paramAtmA ne purAyo pudgalamAM. kare che vaijJAnika sAMyogika purAvAo ne pote mAne che ke 'meM karyuM'! pote eka purAvA rUpe ja che. vana oNpha dhI eviDansa rUpe ja che, chatAM e pote haoNla enDa saoNla kartA mAne che, jema parapoTA mAne ke huM ja dhodha chuM ! ahaMkArathI ja jagata khaDuM thayuM, ahaMkArathI ja karma baMdhAya che. samakita pachInA DiscArja ahaMkArathI karma chUTe che ne saMsAra virame che. jAgRtine eka ja bAju phoksa karavI, enuM nAma upayoga. vinAzI vastumAM phokasa karI te para upayoga kahevAya. AtmA bhaNI phokasa karI e sva upayoga kahevAya. have AmAM upayoga kono ? ahaMkArIno upayoga hoya badho. tyAMya ahaMkAra ja che. dhyAtA, dhyAna ne dhyeyamAM dhyAtA koNa ? 'pote'. 'pote' pahelAM mithyA dRSTivALo hato. have samyaka dRSTivALo thayo. AmAM dRSTi ahaMkAranI che, mithyA dRSTi ke samyaka dRSTi. samyaka dRSTivALo ahaMkAra dhyAtA thayo. pachI dhyeya AtmA ja baMdhAya. pachI niraMtara dhyAneya AtmAnuM ja rahe. ene ja kahyuM zukaladhyAna. AtmajJAna kone thAya che ? ahaMkArane. e ahaMkArane samyak dRSTi thAya che ne aMte zuddha ahaMkAra zuddhAtmA joDe ogaLI jAya che, jema sAkaranI pUtaLI pANImAM ogaLe. mULa AtmA niraMtara svabhAvamAM rahe che. vibhAvamAM Ave che e che vyavahAra AtmA. ane vyavahAra AtmA e ja ahaMkAra. AtmaramaNatA koNa kare che ? deha kaMI AtmaramaNatA kare ? sahu sahunI ramaNatAmAM che. mAtra ahaMkAra ja 'ahIM'thI 'tahIM' ne 'tahIM'thI 'ahIM' ramaNatA kare che. pahelAM hatI ramaNatA saMsAramAM, jJAna pachI thAya che AtmAmAM. 44
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'huM zuddhAtmA chuM'nuM jJAna thAya pachI ahaMkAra khatama thayo. kartApadano ahaMkAra UDI jAya. bhoktApadano ahaMkAra rahe che, DiscArja svarUpe. 'huM zuddhAtmA chuM' evuM zA mATe bola bola karavAnuM ? 'caMdulAla chuM' e kahIne avaLuM cAlyA, have "huM zuddhAtmA chuM' kahIne pAchA pharavAnuM. jyAM sudhI ekjhakTa zuddhAtmA thAya nahIM tyAM sudhI pAchA pharavAnuM rahe. 'huM zuddhAtmA chuM' e bolanAra koNa ? e ja ahaMkAra. 'huM caMdulAla chuM' bolato hato te ja A ahaMkAra ! ahaMkAra avaLo cAle to banAve zetAna ne ahaMkAra savaLo cAle to banAve bhagavAna ! A ahaMkArane oLakhe to chevaTe bhagavAna bane che, jJAnIo ne tIrthaMkaro jema banyA tema. ahaMkArane oLakhavo eTale zuM ? ahaMkArane oLakhavo eTale AkhA pulane oLakhavuM. huM eTale ja AkhuM pula. ahaMkArane oLakhanAro koNa ? e ja bhagavAna. ahaMkAra zuddha thato thato aMte saMpUrNa zuddha thaye mULa AtmA saMge ekAkAra thaI jAya che. saMpUrNa zuddha ahaMkAra e ja zuddhAtmA ne azuddha ahaMkAra e ja jIvAtmA. jevI bhajanA tevI svarUpanI prApti. vyavahAranI bhajana to tevA vyavahAranI prApti. chellA avatAramAM ja vyavahAra ane bhajanA, be judAM paDe che. tyAre vyavahAra nikAlI che ne nizcaya kAmano che. akrama vijJAna ApIne pUjya dAdAzrIe nirAlaMba banAvyA ! saMsAranI hUMpho khoLatI vRttione vALI, saMpUrNa nirAlaMba dazA to jJAnIne ja varte. chatAM nirAlaMbanI vATe to cokkasa caDhAvyA. devalokoneya durlabha evI sthitimAM mUkyA mahAtmAone ! dasa lAkha varSe pragaTe evuM A che apUrva vijJAna, akrama vijJAna, je saMpUrNa nirahaMkArapadane varAve, kevaLajJAnane pamADe !!! jaya saccidAnaMda 518 anubhUtio, AnaMda ane vedanAnI ! 454 akramamAM na rahyo tyAganAra ! 47ra mahAvIreya pADelI vedanAmAM cIsa ! 459 upajAve saMyama pariNAma ! 473 vede te nahIM 'huM' ! 458 upavAsa, zuddha upayogapUrvaka ! 474 ahaMkAra pamADe bhaya ! 461 emAM che mULa koNa ? 477 cuMbakIya vijJAna, rAga-dveSanuM ! 462 ciMtA e che moTAmAM moTo ahaMkAra ! 48 [5.1] ahaMkArato vyavahAramAM AviSkAra vaLe ahaMkAra, be mArge ! 483 aklano kothaLo, ahaMkAranI IToNI upara! pa09 gAMDo ahaMkAra ! 484 pati-patnI vacce ahaMkAra ! pa11 vagara rUpe rUpALo ! 487 maryAdita ahaMkAra, dhaMdhAmAM! pa13 gharamAMya ahaMkAra kADhe gAMDA ! 487 kharIdo ahaMkAra, mAMge te ApIne ! pa14 chaMcheDatA pheNa mAMDe ahaMkAra ! 490 cagyo ahaMkAra, pArakA mATe ! pa15 mAnI ne mAna Ape.... 492 ahaMkAra tyAM asahajatA ! mAnI-khAnadAnInA kAraNo... 493 kapAya sahitanI prarUpaNAM "azravaNIya !' pa16 ahaMkAranI DakhADakhI ! 493 ahaMkAra, saMtomAMya ! sUryakiraNo, prasaryA raMgaberaMgI kAcomAMthI ! 44 jJAnI, ahaMkAra zunya ! parara vinamra ziromaNI dAdA ! 45 ahaMkAra, yogIomAMya ! para3 ene kaheze bhagavAna ! 498 jJAnamAM zuM thAya ? pa4 ahaMkAre AMtaryo AtmaujAsa! paLa ajJAna dazAmAM 'amAro ahaMkAra ! para5 ahaMkAra ocho tyAM AtmavizvAsa vadhAre! paC1 na gAMThayA koI gurune ! para6 mana-deha-vANI para nathI sattA AtmAnI!54 na dharyo hAtha kadI koI kane pa27 vANI, ahaMkAra kArya-kAraNa rUpe ! paC5 apratibaddha paNe vicare jJAnI ! 53) [5.7] vijJAta, ahaMkAratA janmatuM ! AvAgamana kone ? pa3ra cha dravya bhegAM, tyAM vibhAva ! papa9 kyAMthI ne kone Avyo ahaMkAra ? pa33 vibhAvamAMthI aMtaHkaraNa ! pa61 ahaMkAre purI pratiSThA ! pa36 parapoTe mAnyuM, huM ja dhodha ! pa63 vibhAva dazAmAM ahaMkAranA pariNAmo...pa38 takhyAkAra thAya, teya ahaMkAra ! pa65 traNa beTarIomAM pUrAyuM pAvara cetana! pa4ra vijJAna, dRSTi-draSTAtaNuM ! pa65 e che pudgala ! pa45 AmAM cheTo rahyo te 'jJAnI'! pa66 jaDa-cetananA saMyoge, khathayo ahaMkAra! pa46 vyavahAra AtmA e ja ahaMkAra ! pa71 mohanIya ne kAraNe janmyo ahaMkAra ! pa47 AtmaramaNatA karanAro ahaMkAra ! 571 rahyAM soLAM ahaMkAra ne ! pa49 ahaMkAra-kartApaNAno, bhoktApaNAno! pa7ra ahaMkAranI mULa utpatti ! papa1 subahekA bhUlA, zAmako ghara lauTa AyA ! pa74 mULa kAraNa, ahaMkAranuM ! papa6 avaLo cAlato zaitAnane vaLato bhagavAna !576 e che vyatireka guNa ! papa9 aho ! aho !! akrama vijJAna !!! pa78
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 8 8 8 upara (anukramaNikA khaMDa : 3 buddhi [1.1] abudhatA vare jJAtIne ja ! buddhi keTalI "amArAmAM ?" 1 abudha - prabuddha - abudha buddhinAM bAraNAM baMdha kayAM zAne ! 3 kudarate pIrasyuM akrama vijJAna [3.2] buddhinuM svarUpa napho-khoTa darzAvavAno Theko 10 buddhinuM DevalapamenTa, mAnavanuM projekzana! 25 ajJAe aryA kaMphlo.... 13 ahaMkAranA 'miDiyama dhU" e saMsAra anugAmI ! 14 pahelo paravAryo ahaMkAra ! parIkSaNa buddhinuM ne nirIkSaNa 'potAnuM' ! 16 tamAma ahaMkArI jJAna, e buddhi ! e tANe mozanamAMthI Imozanala bhaNI... 16 para, ne svapara prakAzaka ! nirakho 'hara pala mozanamAM ! 19 e che saMyogI dravya ! sensiTiva karAvanArI nArI e ! ra0 buddhinA came ahaMkAra dekhato ! 3ra e nathI AtmAnuM aMga 21 ahaMkAra svabhAvathI ja AMdhaLo ! 33 DirekTa ane InDirekTa prakAza... 22 DirekTa prakAza, prakAze alaukikatA ! 33 raMga, jevo mAdhyamano, tevo prakAzano!24 AtmAno prakAza tyAM buddhi 'rana AuTa' 34 [3.3] buddhitI prasarelI DALakhIo vAto, AtmavijJAnanI anubhUtinI ! 37 sAhajikatA, tyAM ThaMDaka ! buddhi, AMtara-bAhya ! 38 ame bhogavelI baLatarA, ahaMkAranI ! agavaDe ghaDI buddhi A kALamAM ! 38 mahIMthI dekhADe... vizeSatA, viparIta buddhinI ! 4ra buddhino abhAva tyAM vItarAga bhAva ! AtmAthI vikhuTAve e viparIta buddhi! 43 japanI nahIM, jarUra jJAnanI ! bhagavAna zrIkRSNa kahI ene vyabhicAriNI !46 e kArya che buddhinuM ! viparItane vALe samyakatva bhaNI.... 48 emAM nathI kArya, buddhinuM ! vItarAga bodha hRdayagata kaI game ? pa0 svachaMda karAve 'I !" phUMkAyuM devALuM, samyak buddhinuM ! para na mapAya buddhithI kadi jJAnI ! tyAre pragaTe samyak buddhi ! 53 bheda pADe e buddhi ! ajJAna paNa che to jJAna ja ! papa e beno sahiyAro vepAra... vadhe baLApo, buddhi vadhe jema ! pa6 na judAI jagatamAM koIthI ! buddhinI jarUra kharI ? pa8 soLAM, buddhinI cAbUkanAM ! e samajAya saMjJA thakI ! 0 buddhino Ara. DI. eksa. ! buddhi, zraddhAne na AMbe... 61 A kALamAM ja, bheLaseLano meLa ? 87 sAhajikatA, pUrva ke pazcimanI ! dura chatAMya mokSanA adhikArI ! [3.4] DakhA buddhitA, samAdhAta jJAnatAM ! heThAM melyAM hathiyAra 'hIjha hAyanese' ! 89 buddhi pherave, moDhAM para divela ! 134 baMdha karo bAraNAM buddhinA ! 91 cuMthAstha buddhinI ! 136 buddhi negeTiva, pojhiTiva AtmA ! 92 jJAnInI AjJA, tyAM buddhi baMdha ! 137 'e' karAve zaMkA ! buddhinA DakhAnA svarUpo... 138 'ene" game te rIte bhagADo... 93 buddhine vaLAvo ene ghera ! TAImIMga, buddhinA DakhAnA ! 95 DakhA, buddhi taNA ! ene kahyo vyavahAra puruSArtha ! 6 buddhi, mahAvIra sAmeya... mokANa badhI ekasTrA buddhinI ! 8 buddhi bhamAve Ama... ahaMkAra bane babUcaka ! 9 prAza sahaja : ajJa sahaja ! 147 'briliyanTaya' khape 'TesTeDa' ! 1jI bhUtAvaLa eTikeTanI ! 148 buddhithI mATe kleza ! 101 jJAnIkRpA viNa na jAya "e" ! 149 buddhi karAve sephasAIDa ! 104 na calAya buddhinI salAhe ! 151 e kahevAya akkala ! 15 e nathI 'phAIla' ! chevaTe gharamAM moniTara koNa ? 15 e aTakAve nididhyAsana ! 153 komanasensa kADhavI kyAMthI ? 107 jJAnavidhi vakhate... 155 nathI chatAM mAne buddhizALI ! 107 buddhi svIkAre to ja dekhAya 'e' ! 155 buddhivALA Devalapta vizeSa ! 19 buddhi, prajJA ne darzana ! 157 aMtarAyelI buddhinAM cALA ! 111 'dAdA' ja nirakhyA karavA eja satsaMga! 158 buddhi pADe AMtarA ! 112 'e badhAmAM' jarUra, ApaNI sahInI... 158 buddhi zuM kare ? 113 buddhi gerahAjara to jJAna hAjara ! 160 ne khoLazo nyAya kadI ! 115 AnaMda ubharAya pachI.. samajAvyuM buddhizALIone.... 117 na karAya vikalpa kadI 'tyAM' ! binA akkala, saba calatA hai ! 118 buddhine besADI caMpala kane ! 163 'DilIMga' buddhi sAthe 119 buddhi, AtmAmAM ke dehamAM.. 165 vyavahAranA ukelo vyavahAriktAthI ! 127 buddhi jAya, pachI vItarAgatA ! 166 Tenzana muktino mArga ! 131 [.5] khape halya mArga, nahIM ke buddhimArga ! Azaro, buddhinI AgaLano ! 168 jJAnIne buddhithI mapAya nA ! buddhithI para, te jJAnI ! - 169 zuddha premano paMtha ! - 186 mukta puruSa to tene kahIe ! 10 hRdayamArgI vare samakitane... buddhizALIonI ghoDadoDa ! 10 e abudhatA, nahi kAmanI ! 189 'tyAM' prApta mULa svarUpa ! 17ra tyAM sAco dharma ! puNya-pApanAM khAtAM... 174 anukaraNa dore abadhutA bhaNI. 191 16ra 10 88
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 279 282 saMtA buddhivALA, ame abudha ! 176 e 'nAra' caDhAve cALe ! 193 jAtajAtanI dukAno ! 177 hRdayasparzI vANI, tAre ! 195 vAkAM lAkaDAM, vAMkI karavatIo ! 177 buddhinA aMtima leyare buddha ! buddhinI kasarato kyAM lagI ? 179 buddhinIya jarUra ! kramikamArgamAM buddhivAda ! 179 vedone kahyA triguNAtmaka ! 199 buddhie banAvyAM ghanacakkara ! 180 bheda paDAve buddhi ! 2 buddhino TI.bI. ! 181 raMDApo maMDApo nahIM jJAnane ! 201 dAdA khavaDAve jamAlagoTo ! 183 jJAnano mArga eka, buddhinA aneka! 202 chAzanuM valoNuM ! 185 [36] sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! manuSya mAtrane aMtarasUjha ! ra05 "e" anaMta avatAranuM upAdAna! ra11 e che necarala giphaTa ! 26 sUjha dore Atmadarzana lagI ! 212 sUjha, arthe vizeSa sUjha ! 208 pachI sUjha nahIM paNa prajJA ! ra15 khIle sUjha, sUjhavALAnA saMge ! 29 buddhi, prajJA ane sthita prajJa ! ra16 dAdAnI TopamosTa sUjha ! 211 buddhi, jJAna-vijJAna ! 218 [3.7] buddhinA Azayo TeMDara bharyA, nija DijhAInamAM ! 221 hIrAbAne paraNavA 'pasaMdagI'nA poInTasa 231 mAMgI 'eka' na maLayuM laMgara... 222 dAdA maLyA, e kaI puchyuM ? 23ra kevI rIte baMdhAya "e" ! 226 kharca pApa-puNyanI kamANI ! 233 vaheMcaNI, puNyane pApa taNI... ra26 puNya vaparAtI jagata kalyANamAM ! 236 buddhinA AzayamAM bharI lAvyA "ama' 227 bhAvo jagatakalyANa AzayamAM ! 238 bhAva ane buddhino Azaya ! 228 [3.8] buddhi sAme, akrama vijJAta ! vitarAga vijJAna mukti apAve ! ra40 dIdho 'ame jagane khudAno paigAma !243 na gAMThe akrama vijJAna buddhine ! 242 khaMDa : 4 citta [4.1] cittano svabhAva bhaTakAmaNa konI ? 24 cittano svabhAva ! 247 cittane bhaTakavAmAM sahAya konI ? 245 tattva svarUpa, cittanuM ! ra49 citta Ama kAryAnvita ! ra46 [4.2] cita = jJAna + darzana vizeSa samajaNa, cittanI... ra5ra e che jJAna-darzana. [4.3] citta zuddhinI sAmagrIo mULadoSa, cittaazuddhino ! ra57 jaDa zAstromAMthI davA vaiduM cetananuM ! 271 cittanI azuddhithI saMsAra ! 258 Ama karAya citta zuddhi ! 271 sthAno, cittane lAMgaravAnAM ! ra59 citta ane mananI bhAgIdArI keTalI ? 273 cittanI myunisipAliTI koNa? ra60 A badhAnA mULamAM to aham ! ra74 eTale ja meluM citta ! ra61 e vaMzAvaLI che ahaMkAranI... ra7pa e vinA nathI chUTakAro ! ra63 lagAma hAthamAM to gulAMTanI zI paravA? ra76 jJAna ja ene calAve... ra64 joyA karavuM cittane... e samaje koNa ? ra65 nirodha cittano ke manano ? 280 vyavahAra saMge saMge cittazuddhi... ra6pa jJAnI vinA badhI bhAMgaphoDa.. sthiratA ne zAMti, cittanI ra66 e che citta camatkAra ! jJAnI karAve citta zuddhi... ra68 bhUmikAo cittanI. 284 binA citta zuddhi, nahIM mokSamArga... 27) [4.4] pariNAmo, citatI gerahAjarImAM cittane caravAnAM gocaro. 286 bhagavAna bheTe tyAre citta bhaTake? ra94 dhokaDuM khAya ne citta pahoMce milamAM ! 288 e citta pamADe paramAtma pada ! 296 nathI jamyA kadI pAMsarI rIte ! 289 e AnaMda Ave ekAgratAmAMthI ! ra96 cittanI hAjarI, jamatI vakhate ! 291 ekAgratA, adhyAtmanA AMdolanamAM ! ra98 moTamAM moTuM, citta ! [4.5] vizleSaNa, cittavRtio taNuM ! paryAya, cittanA mukhataH 3jI rAtre hau rakhaDe, vRttio ! 5 rahasya, cittanI bhaTakAmaNa taNAnA...1 cittavRttionI nirmaLatA tyAM. 35 AMdhu AnaMdataNA aMjAye AtmasaMgare. 31 citte garabaDa karI, mane abhiprAya dharI !306 vRttio vahe nijadhara tarapha... 0ra bhaTakatI vRttio cittanI ! 09 vRtti vahAvo nijabhAvamAM... 303 eno phoTogrAphIno dhaMdho dhamadhokAra ! 307 vRttio kuMThita te vaikuMTha ! 304 aMte aMta, anaMta avatAranI yAtrAno ! 9 [46] zaktio, cittanI maTADavAnI, mana ne cittanI zaktio !311 karmazuddhi, cittazuddhinA AdhAre ! 314 citta jAya tyAM darda maTe ja ! 312 citta ThAre te sAco mArga. 315 be maccharAM e saryo hAhAkAra ! 313 najara lAge ? 316 mULa bhUla "orgenAIjhara'nI 314 citta zaktithI camacA ya vaLe ! 317
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.7] InTaresTavALI aTakaNo rasa, nirasa, sarasa tyAM coMTe citta ! 319 kheMcAya citta, rasIlA bhaNI ! 3ra3 tapAsavI, mahIMlI mUrchAo... 3ra1 [4.8] atRpta cita anAdithI, viSaya sukhathI ! vikAramAM nirvikAre vIrya udarvagAmI ! 3rapa mANe AnaMda ahaMkAra ! 329 mana bhAvana tyAM citta coMTaNa ! 3ra7 tyAM mana nahIM paNa citta ! citta Dole, muralI sAme sarpa jayama !328 sauthI vadhu phasAmaNa, viSayamAM ! 332 viSaya tyAM dhyAna cUta ! 329 [4.9] Atmaaizvarya, akrama thakI ! vikharAI vRttio vidha vidhamAM 333 vRttio vikharAyahimAlayanegarI vacce !34ra vRttio vikheravAno AdhAra ! 33pa vRttio nivarte samAdhAne.... 342 aho ! aho ! akramanuM aizvarya !!! 338 jyAM jyAM lIkeja, tyAM tyAM dATA. 343 vikharAyeluMcittasameTatA, paramAtmA vyakta ! 34) dAdAI agiyArase, eka citta ! 345 icchA veravAnI, vikharAI tethI ! 341 [4.10] saccidAnaMda sata + citta + AnaMda 346 saccidAnaMdane jya saccidAnaMda ! 347 khaMDa-1 ahaMkAra [5.1] ahaMkAranuM svarUpa Aropita bhAva e ahaMkAra 349 bhamaraDo phare, hisAbo pramANe ! 367 Ane kahevAya ahaMkAra ! 350 karo cho ke 'ITa hepansa'? 368 ahaM e nathI ahaMkAra ! 351 ahaMkArIo calAveniahaMkArIonuM ! 30 sahumAM ahaMkAra sarakho ja ! upara utpattimAM prathama ahaMkAra ! ahaMkAra eTale ahaMnI prastAvanA !353 ahaMkAre arpI paravazatA ! 37pa ahaMkAranI bhoMyarIMgaNI ! 354 ahaMkAra rahyo che guptapaNe ! ene kahevAya abhimAna ! 357 AI - mAI = gaoNDa ! tyAM ahaMkAra bhagnatA ! 358 'huM' khasyuM ke khasyuM "mAruM" ! eya che ahaMkAra ! 358 puNya-pApa bAMdhe ahaMkAra.. kADhavAno ahaMkAra, nahIM ke ahama! 359 na baMdhAya karma, kriyA thakI ! 382 UdbhavyA prazno, gItAmAMthI... 361 sarjana ahaMkAranuM visarjana kudaratanuM! 383 e sattA konI ? 36ra parapoTo racanAra koNa? mAne meM karyuM ! 363 lajAmaNImAMya ahaMkAra ! 'huM karuM e ja ajJAnatA ! 365 zIzune karma aDe ? [5.2] prayANa, ahaMkAramukti tarapha ahaMkAra zI rIte kADhIza ? 387 ahaMkAra jAte kADhI zakAya ? 397 ahaMkAra jato kema nathI ? 389 jJAnI viNa choDAve koNa ? 398 zI rIte ogaLe e? 390 kamika mArga eTale ahaMkAra zuddhi ! 39 ahaMkArane dabAvAya? 391 zuddhi ahaMkAranI, ahaMkArathI ! 41 'hama' ja paraNe ne rAMDe ! 392 go Tu jJAnI ! 403 jAya zuM, e japa-tapathI ? 393 jJAnI samarpaNe, ahaM zUnyatA! 403 Ama ocho ahaMkAra, ajJAnadazAmAM !35 kamika mArgamAM ahaMkAra TheTha sudhI ! 44 koNa kADhe ahaMkArane ? 395 ahaMkAra laI le e virATa puruSa ! 484 [5.3] ahaMkAramukti pachInI zreNIo eka ja che upAya ! 406 A che enuM tAraNa ! 418 akramanI anokhI siddhi ! 407 nirahaMkArIno saMsAra sAhajika! 418 pachI nathI karma, haLu ke bhAre ! 488 rUpALA jagatane bagADayuM ahaMkAre ! 422 ahaMkAra, mahAtmAono ! 408 baMdha karyuM cArjIga poInTa! 422 ahaMkAra ogALavAnuM esiDa ! 49 chUTayA ciMtA-upAdhi kAyamanAM ! 423 ahaMkAra, paNa DrAmeTika ! 411 ahaMkAra, cArja-DiscArja ! 424 nATakano rAjA ! 412 udayAdhIna eka ja bhava pUratuM! 425 na thAke nirahaMkArI ! 414 khule prakRti, vyavasthita' pramANe ! 4ra7 nirjIva ahaMkAra kare saMsAra pAra ! 415 pachI ja kramabaddha paryAya ! 428 ahaMkAra, kartA-bhoktApaNAno ! 415 kartApaNuM joyuM tyAM mAra paDe ! 429 dAdAno nirjIva khaTapaTIyo ahaMkAra :416 4] ahaMkAratI avasthAo ! sAkSI karyo ahaMkArane ! 431 gurutA bane Atmana ! prakRti, prajJA ne ahaMkAra ! 434 'huM'paNuM tyAM paDe mAra ! 441 ahaMkAra che AMdhaLo ! 43pa sattA ne ahaMkAranI mitrAcArI ! 43 ahaMkAra, 'huM jANuM chuM'no ! 438 [5.5] ahaMkArato bhogavaTo e bhogavanAro che ahaMkAra ! japa kaSAyo TakyA, ahaMkAranA AdhAre ! 464 sukha-duHkha kone thAya che ? 446 dayA che, ahaMkArI guNa ! 465 vedanIyane bhogave koNa ? 447 kalpa,vikalpa, saMkalpa ne nirvikalpa ! 466 aneka prakAre bhogavaTA ! 48 tyAgano pAyo ahaMkAra upara ! 467 e kevo kSatriya ahaMkAra ? 450 grahaNa ane tyAga, beu ahaMkAra ! 468 'huM'-"tuM" nA bheda pADe buddhi ! 451 ahaMkAra, pojhiTIva ane negeTiva! 469 AnaMda prajJAno ne bhogave ahaMkAra ! 45ra mAravuM -bacAvavuM, beu ahaMkAra ! 471 37ra 384
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtavANI zreNI 10 (uttarArdha) khaMDa - 3 buddhi (1) abudhatA vare jJAtIte ja ! buddhi keTalI "amArAmAM' ? AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : nA, paNa thoDIka to buddhi hoya ja ne ? dAdAzrI : hA, eTale thoDIka to buddhi badhAne hoya ja. to paNa buddhi vagarano ekya mANasa joyelo nahIM ? mArAmAM keTalI buddhi haze ? mArAmAM buddhi nahIM hoya evuM tame mAno ? tamArA mAnyAmAM Ave che ? hai ? mArAmAM eka chAMToya buddhi nathI. e tamane samajAya kharuM? praznakartA : e vAta huM nathI svIkArato. dAdAzrI : mArAmAM eka senTeya buddhi nathI. huM ekalo ja buddhi vagarano mANasa chuM. tame badhA buddhi khoLavA Avo to 'bhaI, ahIM AgaLa nahIM, AkhI duniyAmAM jo buddhi nA hoya, evo koI puruSa khoLo to huM ekalo ja chuM.' 'abudha chuM', evo ame svIkAra karelo che. praznakartA : e ApanI mahAnatA che. dAdAzrI : nA, mahAnatA mAre joItI nathI. huM to laghutama chuM. mAre mahAnatA nA joIe toya loko pheMke che. akrama vijJAnI konuM nAma kahevAya ke jenAmAM buddhi senTa parasenTa (so TakA) nA hoya. amArAmAM eka Takoya buddhi nahIM. praznakartA : paNa ema kema kahevAya ? e mAnyAmAM bese nahIM. dAdAzrI : ame pustakamAM cokhkhuM lakhyuM che ke ame abudha chIe. tame evuM lakhI zako ? praznakartA : AbarUno savAla pedA thAya emAM. dAdAzrI : hA, AbarUno savAla ! ane mAre to AbarU jatI rahelI, eTale huM pustakamAM lakhuM chuM ke ame abudha chIe. tame vAMcyuM nahIM hoya, nahIM ? vAMcyuM nathI ? praznakartA : nA. dAdAzrI : nahIM to pote pustakamAM lakhIne AbarU zuM karavA ApaNe badhA A rUmamAM beThA chIe, emAM buddhi koIne vadhAre haze kharI ? praznakartA: e to kevI rIte kahI zakAya ? dAdAzrI : tamArAmAM keTalI buddhi haze ? praznakartA : mane kema khabara paDe ? bIjo koIka kahe tyAre khabara paDe. dAdAzrI : hA, paNa loka kahetA haze ne, tame buddhizALI cho, ema ? eTale buddhi tamArAmAM kharI ja ne ? praznakartA : hA, maryAdita buddhi kahI zakAya. dAdAzrI : buddhi vagarano koI mANasa tArI jiMdagImAM meM joyelo kharo ke nahIM ?
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) abudhatA vare jJAnIne ja ! 3 AptavANI-10 (uttarArdha) bagADe ? mArA jevA buddhi vagaranA mANasa keTalA hoya duniyAmAM ? praznakartA : evuM lAgatuM nathI. badhA buddhivALA ja hoya. dAdAzrI : buddhi vagarano hoya to pachI ene duniyAmAM kADhI melene loko ? loko to jIvavAya nA de, nahIM ? mArAmAM buddhi nAmeya nathI. tethI to huM phAvI gayo ne ! ane A varlDamAM eka ja mANasa abudha hoya, bIjA badhA buddhizALI. sAdhu-AcAryo badhA buddhizALI. buddhivALA to che ja ne A loka, kyAM nathI ? praznakartA : buddhi vagara jJAnIno vyavahAra kema cAle ? dAdAzrI : e ja jovAnuM che. phorenanA sAyanTisTo A vAta mAnatA na hatA. meM kahyuM, 'tamane kevI rIte mAnyAmAM Ave A ? tamArI samajamAM zI rIte bese A ?" huM kahuM chuM ke, 'buddhi vagarano chuM.' tyAre loka kahe che, "nA, evuM nA bolAya. jo jo, AvuM bolo cho ?" alyA, paNa buddhi nathI eTale kahuM chuM. tyAre enA manamAM ema lAge ke, 'badhA buddhizALI che, to dAdA ekalA buddhi vagaranA hoya kaMI?" are, pelA buddhizALI che, tethI to buddha thavA beThA che ! praznakartA : prathama dRSTie virodhAbhAsa lAge. dAdAzrI : hA. buddhitAM bAraNAM baMdha karyA jJAte ! zuM kAraNathI lakhyuM ke, "amArAmAM buddhi nA hoya ?" praznakartA : hA, e samajAtuM nathI eTale Apa zuM kahevA mAgo cho ? dAdAzrI : huM, 'mArAmAM buddhi nathI' ema kahuM chuM, to mArI pAse bIjI koI vastu haze ne ? kaMI ajavALuM to haze ne mArI pAse ? buddhi eka ajavALuM che ane mArI pAse je ajavALuM che, e juduM ajavALuM che. amArAmAM jJAna hoya, prakAza hoya. koI kaheze, 'tame buddhi vagaranA cho to A badhuM zI rIte jANo cho ?" ame jJAnanA prakAzathI jANIe chIe. tame buddhinA prakAzathI jANo cho. bannene prakAza to che ja, paNa prakAzamAM phera che. te tamArI buddhi che e inDirekTa (parokSa) prakAza che, jyAre amAruM jJAna e DirekTa (pratyakSa) prakAza che. praznakartA : je DirekTa prakAza kahyo te ja abudhapaNuM ? dAdAzrI : hA, e ja abudhapaNuM. DirekTa prakAza ! kAraNa ke pelo prakAza ahaMkAranA zru (mAdhyama dvArA) Ave che, eTale buddhi kahevAya che. ane ahaMkAra khalAsa thaI gayo eTale DirekTa prakAza thaI gayo ! keTalAya avatArothI khoLato'to e prakAza maLyo. prakAza maLyo mATe AnaMda maLyo. e AnaMda pAcho sImA rahita AnaMda che, asIma AnaMda che, sanAtana che. ahaMkAra ne buddhi, beu mane nathI. buddhi hoya tyAM sudhI ahaMkAra hoya. ane buddhi hoya tyAM sudhI limiTeDa jJAna hoya, 'phroma dhIsa poInTa Tu dhIsa poInTa' (A cheDethI A cheDA sudhI) e limiTeDa (maryAdita) jJAna. kazuM kriyAkArI nA hoya. ane mAruM jJAna analimiTeDa (amaryAdita) che, je jJAna kriyAkArI che, jJAnaprakAza kriyAkArI che, kevaLajJAna svarUpa che. AkhA brahmAMDanI sattAmAM pahoMce evuM jJAna che. saMpUrNa abudha hoya to ja jJAnI kahevAya. varlDamAM koI cIja jANuvAnI jene bAkI nA oya ! ane paramAtmA paNa jene vaza thayelo hoya !! praznakartA : koI cIja jANavAnI bAkI nA hoya, e zuM che ? dAdAzrI : e jJAna che, prakAza che ane buddhithI to bahu Dakho thayA kare. (viparIta) buddhithI jANavAthI to vaDhavaDhA thAya che, matabheda thAya che badhA. prakAzamAM matabheda nA hoya, Dakho nA hoya, kazuM nA hoya. jeTaluM jeTaluM rileTivamAM tame vAMdho uThAvazo e buddhivAda. amAre buddhivAda hoya nahIM. ame rileTivamAM (vyavahAramAM) abudha ane riyalamAM (nizcayamAM) jJAnI !
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) abudhatA vare jJAnIne ja ! AptavANI-10 (uttarArdha) jJAnI puruSa kevA hovA joIe ? buddhi vagaranA hovA joIe. mArAmAM buddhi nathI mATe mane badhuM solyuzana (samAdhAna) thaI gayuM. buddhi haze tyAM sudhI solyuzana pUruM nahIM thAya. eTale buddhi jyAM nA hoya tyAM jJAna haze ane jJAna haze tyAM buddhi nahIM hoya, bemAMthI eka ja hoya. ane mArI pAse Ave te buddhizALIya thoDA thoDA abudha thatA jAya. jene buddhi vadhAravI hoya tene mArI pAse AvyuM poSAya nahIM. ane mane buddhi nathI, tethI bALako che te Dare nahIM mArAthI. chokarAM Dare nahIM, paiDA Dare nahIM, koI Dare nahIM mArAthI. ane buddhivALAthI sahu koI Dare. gharanI vAipheya Ama Ama DaratI hoya. mArAmAM buddhi bahu hatI, tyAre mArAthI bahu DaratA'tA loko. te buddhi gaI eTale ame abudha thayelA ne ! paNa tamane e kamANI gamatI nathI, tene ame zuM karIe have ? koIne e kamANI game che, koIne nA ya game. tamane abudhanI kamANI nathI gamatI, nahIM ? praznakartA : game che. amArI buddhiya ochI thaI jaze ne ? dAdAzrI : hA, ochI thaze ne ! e buddhi emanI kADhI nAkhavA mAMDI. kAraNa ke e bhaje che kone ? abudhane bhaje che. praznakartA : jJAnI to abudha ja hoya ne ? dAdAzrI : jJAnI ekalA ja abudha hoya. bIjA badhA sat puruSa abudha nA hoya. kAraNa ke akrama mArganA jJAnIno ahaMkAra zUnya upara hoya, buddhi zUnya upara hoya. abudha - prabuddha - abudha praznakartA : tame buddhinA sAkSI cho ne ? dAdAzrI : sAkSI kharA, sAkSI to badhAnA. paNa buddhi ja nathI praznakartA : buddhinI pAra thayA cho ? dAdAzrI : e barobara che, pAra ja thayA kahevAya, Ama kharI rIte. A to lokone samajAvavA mATe ame abudha chIe, kahIe. praznakartA: tame kaho cho ke ame abudha chIe, to abudha ane prabuddhamAM phera zo ? dAdAzrI : abudha to, be prakAranA abudha. eka to jene nAnI uMmarane laIne buddhi Devalappa thaI nathI, e eka prakAranA abudha, ane eka saMpUrNa buddhi Devalapta thayA pachI je buddhine pote tALuM mArato jAya, e bIjA prakAranA abudha. te buddhi saMpUrNa Toca upara gayA pachInA je abudha che ne, te sAcA abudha. peluM to nAnI uMmara hovAthI buddhi hajI enAmAM vyakta nathI thaI. amuka ja bAbatamAM vyakta thayelI hoya. enI nesesiTI (jarUriyAto pUratI ja. ApaNe ene kahIe ke hamaNe dukAna khoTamAM jAya che, paisA-aisA nA vAparIza. to ene khoTa jAya eTale zuM, e kazuM samaje nahi ne ? buddhi ja nA pahoMce ? ene to ApaNe vastu nA lAvI ApIe to buddhi tyAM pahoMce ke Ama kema ? eTale buddhi saMpUrNa Toca para gayA pachI je khalAsa thAya ene abudha kahevAya. prabuddha thayA pachI keTalAya kALa pachI abdha thaI zake ! prabuddha thavuM saheluM che. prabuddha eTale buddhi eDavAnsa (vRddhi) thatI cAlI. lokonI buddhi karatAM saheje vadhAre paDatI buddhi hoya tyAre prabuddha kahe, ane ghaNo prabuddha thayA pachI e buddhi AthamatI cAle, eTalo abudha thAya. praznakartA : saMpUrNa jAgRta ene 'prabuddha' zabda vaparAya ? dAdAzrI : nA vaparAya. ahIM hindustAnamAM prabuddha to badhA bahu, joIe eTalA che. buddhimAMthI prabuddha thAya, buddhi vadhe tyAre. ane prabuddhamAMthI pachI buddha thaI jAya. praznakartA : ApanAmAM kyA prakAranI buddhi nA hoya ? buddhinA paNa prakAro che ne ? mane,
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) abudhatA vare jJAnIne ja ! dAdAzrI : koI paNa prakAranI buddhi nA hoya amArAmAM. eTale amane to gALo bhAMDe toya ame AzIrvAda ApIe ane phUla caDhAve toya AzIrvAda ApIe. kAraNa ke mane to e oLakhato ja nathI. A paTelane e oLakhe che, mane to zI rIte oLakhe ? 'e. ema. paTelane oLakhe che, to e 'e. ema. paTelane gALo bhAMDe to mAre pADozI tarIke sAcavavuM paDe. te pelAne kahyuM ke, 'bhAI, zuM kaMI khAsa kAraNa nA hoya to gALo nA bhAMDIza. ane kAraNa hoya to bhAMDa. eTale buddhi vagarano je bIjo sAmAna hato e badho mArI pAse che, paNa buddhi nathI. tamane A vAta game ke mArI pAse buddhi nathI ? jJAnI puruSa e badhAthI mukta karAve. pachI bhAMjagaDa ja nahIM ne ! hA, eTale senTa buddhi nA hoya, to bhagavAna pragaTa thAya, tyAM ApaNo niveDo thAya. buddhi hoya tyAM bhagavAna koI dahADoya pragaTa thAya nahIM, evo A duniyAno niyama ! buddhivALo svacchaMdI hoya ane buddhi vagaranA bhagavAna hoya ! jJAnI puruSa kone kahevAya ? jenAmAM senTa ahaMkAra nA hoya. dehanA mAlika nA hoya, vANInA mAlika nA hoya, mananA mAlika nA hoya. AvI vAta to duniyAmAM kyAreya paNa sAMbhaLelI nA hoya. bAkI A badhuM zAstromAM lakheluM nathI. amArAmAM buddhi nahIM te vAta amArI, eka-eka zabda sAMbhaLavA jevo. ane to ja e kamplITa haMDreDa parasenTa vAta hoya. amArI A vAta hajAro varSa sudhI koI rokI nA zake. praznakartA : jJAna ane buddhino zuM taphAvata ? dAdAzrI : ohoho ! dhera Ijha lArja Dipharansa (ghaNo moTo taphAvata che). buddhi e to ahaMkArI jJAna che. AkhA jagatanuM badhuM jJAna jANato hoya, paNa ahaMkArI jJAna e buddhi ane bIjA zabdomAM kahuM to InDirekTa (parokSa) prakAza e buddhi. igoijhama vagaranuM nirahaMkArI jJAna e jJAna kahevAya che ane ahaMkArI jJAna e buddhi kahevAya che. ApaNe lokone kahIe, 'tame abudha cho', to e UlaTA AptavANI-10 (uttarArdha) ApaNane gALo bhAMDe ne mAramAra kare. mArAmAM buddhi rahI nathI. huM DirekTa prakAzathI jouM chuM badhuM. atyAre koI dahADo pustaka meM vAMcyuMya nathI, vIsa varSa pahelAM vAMceluM haze. huM to DirekTa (pratyakSa) Ama joIne javAba ApuM chuM badhA. eTale badhuM pUchAya. dareka vastu, tamAre magajamAM je Ave e badhuM pUchajo ane huM sAyaTiphika (vaijJAnika) rIte javAba ApavA mAguM chuM. kAraNa ke buddhi mArAmAM bilakula nathI ane tamArAmAM buddhi, eTale kharI majhA tyAre ja Ave. tame buddhithI prazna jeTalA pUchAya eTalA pUcho, huM tamane jJAnathI javAba ApuM. tamAro AtmA kabUla karavo ja joIe. ane jo tamAro AtmA kabUla na kare to kAM to tame ADAI karo cho ke game temAM paNa cho. AtmA kabUla karavo ja joIe. kAraNa ke huM abudha rIte boluM chuM. eTale koI paNa jJAtino, koI paNa jAtino, koI paNa mANasa ene kabUla thavuM ja joIe. samajaNavALo hovo joIe, buddhimAM Avelo hovo joIe. pachI buddhimAMya abudha hoya che. manuSyo je nIcI jJAtinA che, e lokone mArI vAta samajaNa nA paDe. eno AtmA kabUla kare ke nA ya kare. ene samajaNeya nA hoya enI. paNa jene buddhi che e vAtane samaje. praznakartA : saMskRtamAM eka zloka che ke rAjA to enA rAjyamAM ja pUjAya paNa je vidvAna hoya e AkhA jagatamAM badhe ja pUjAya. ane vidvAna ApanA jevA abudha hoya to ja ? dAdAzrI : hA, paNa abudha sivAya to nA bane. buddhi to limiTezanano prakAza che. eTale limiTavALAnuM to ochI buddhivALA nA svIkAra kare ane enAthI jarA kaMI AghApAchA thayelA hoya, matabhedavALA hoya, te svIkAra nA kare. ahIM matabheda nA hoya. ahIM badhA svIkAra kare. be varSanuM bALaka hoya teya svIkAra kare. AvaDuM bALaka mArI joDe ramyA kare, be varSanuM bALaka hoya teya. kAraNa ke ame bALaka jevA ja hoIe. bALaka che te ajJAnatAthI nirdoSa che ane ame jJAna karIne
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) abudhatA vare jJAnIne ja ! nirdoSa hoIe, basa ATalo ja phera. ame A kinArAnA ne pelo pelA kinArAno paNa banne bALaka ja kahevAya. kudarate pIrasyuM akrama vijJAna.... paNa A vijJAna bIjA karatAM tadana juduM che. A vijJAna ko'ka vakhata, enI meLe UbhuM thAya che. A vijJAna kaMI mAruM banAveluM nathI, A UbhuM thayeluM che. te ahIM jeTalAnuM kAma nIkaLyuM eTaluM kAma nIkaLI gayuM. paNa zAstrakAroe soLamA tIrthaMkaranA vakhatamAM, bahu moTuM lakheluM che ke pAMcamA ArAmAM ghaNA loko kAma kADhI jaze. bahu UMDuM jagata che. pustakomAM A jagata lakheluM ja nathI. enuM varNana ja nathI. jeTaluM varNana thAya eTaluM varNana karI cUkyA A buddhithI. buddhi pahoMcI tyAM sudhI varNana karI cUkyA. buddhithI upara to bahu UMcuM che. buddhi khalAsa thaI gayelI hoya tene samajaNa paDe. AkhA jagatamAM mArA ekalAnI buddhi khalAsa thaI gayelI che. jyAre buddhi jatI raheze tyAre jema che tema dekhAze. atyAre to badhuM buddhithI dekhAya che. kaMI paNa buddhinI zarUAta thAya che tyArathI A jagata UbhuM thAya che ane buddhinA aMte eno nAza thAya che. ane jene buddhino aMta Avyo e mukta puruSa ! (2) buddhinuM svarUpa napho-khoTa darzAvavAno ko.. praznakartA : eka prazna e rahe che. have ke buddhi eTale zuM ? koI paNa vastu ke siddhAMtane je che te svarUpamAM eksepTa (svIkAra) karavAmAM avarodha rUpa bane tene buddhi kahevAya ? dAdAzrI : Ane ne buddhine levAdevA nathI. buddhi eTale zuM ? napho ne khoTa, be jue, enuM nAma buddhi. vhera Ijha prophiTa enDa hera Ijha losa (kyAM napho che ane kyAM khoTa che) ? pelI to badhI avaLI samajaNa kahevAya. koI paNa vastu ke siddhAMtane je che te svarUpamAM eksepTa karavAmAM avarodha karavo e roMga (UMdhI) samajaNa kare che. buddhi to, basamAM beso toya Ama joI le ke kyAM AgaLa napho ne kyAM AgaLa khoTa che. jyAM jAva tyAM napho-noTo be ja dekhADa dekhADa karyA kare ane gUMcava gUMcava ryA kare, enuM nAma buddhi. A (viparIta) buddhi ja bicArAne bhaTaka bhaTaka karAvaDAve che. raste cAlatAMya napho-khoTa jue. TrenamAM caDhe toya Ama joI le ke napho-khoTa kyAM che. bhIDa hoya ne, to bhIDamAM lokone dhakkA mAravAnuM zIkhavADe, ke mAra dhakko ne AgaLa khaso. AvuM, buddhi pAMsaruM rahevA ja nA de. mANasane jaMpIne besavA ja nA de. 'alyA, ahIM TrenamAM kyAM rUpiyA che ?" tyAre kahe, 'paNa jagyAnI kiMmata che." jo besavAnuM barAbara nA maLyuM to Ubho
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 AptavANI-10 (uttarArdha) (2) buddhinuM svarUpa 11 ne Ubho rahe. tene jarA nIce besavAnuM kahe to nA bese. AbarUdArano chokarone ! huM ghaNAne kahyuM, "zeTha, nIce besIne jarA ? zuM AbarUdAra loko ! tArA moDhA para jo dIvela pharI vaLyuM che ! manamAM zuMya mAnI beTho che ! jyAM jaIe tyAM napho ne toTo dekhADe ke nA dekhADI de? praznakartA : dekhADI ja de. dAdAzrI : haM. koi phero tamane lAge che evuM ke ahIMthI ApaNe tyAM gayA, paNa phAyado thayo nahIM. to e koNe dekhADyuM ? buddhi dekhADe. ahIM satsaMgamAM Avene to AvatAMnI sAthe ja jue ke kyAM AgaLa sArI jagyA che. makAna vecAtuM rAkhavuM hoya to latto sAro khoLa khoLa kare. vastu sArI levA gayo hoya tyAM phAyado jue. dukAne jAya to napho-khoTa joyA kare. gharamAM koIthI tela DhoLAI jAya, khoTa gaI, to buddhi tyAM AgaLa kUdAkUda kare. A to badhuM TempararI eDajasTamenTa (vinAzI goThavaNI) che ane temAM sAruM-khoTuM, UMdhuM-chatuM tamArI buddhi tamane dekhADa dekhADa kare che. A trIsa varSa sudhI bhaIbaMdha sAro hato ane eka dahADo koIe kahyuM, 'tamArA bhaIbaMdha AvuM bolatA hatA." te bIje dahADe ApaNA mATe e kharAba thaI jAya. buddhi dekhADe, ke 'che ApaNA lokone kazI kiMmata ? ApaNI kiMmata pahelAM hatI eTalI nathI have. atyAre ochI thaI lAge che." alyA, ahIM zuM karavA napho-khoTa ? AnA kaMI sodA karavAnA che ApaNe te ? paNa buddhino svabhAva evo, napho-khoTa dekhADe. eTale buddhi haMmezAM saMsAramAM, A napho che ne ahIM khoTa che, be dekhADe. bIjuM kaMI enA AgaLa dekhADavAnI koI lAIna ene AvaDatI nathI. buddhi zuM kAma kare che ? cogaradamanuM tamAruM kyAM nukasAna thAya che, kyAM duHkha thAya che, kyAM aDacaNa Ave che, saMsAranI bAbatomAM e sAvaceta rahe che ane sAvadhAnIpUrvaka kAma karavA jAya che. ane dhaMdhAmAM kaMI aDacaNa hoya to eno kema karIne enDa (aMta) lAvavo, te kAma karyA kare. eno upAya khoLI kADhe, rasto khoLI Ape, basa. eTale buddhi prophiTa enDa losa dekhADanArI che. tethI ApaNe ene vagovavA jevI nathI. enIya jarUra che paNa enA TAIme. paNa ApaNe ene bahu evuM karavA jevuM nathI ke tArA vagara mArAthI jIvAze nahIM. kAraNa ke napho-khoTa dekhADe, e to saMsAramAM kheMcI jAya. have ApaNe vepAramAM to badhe ukela lAvI nAkhavAno che. dukAna kADhI nAkhavAnI hoya ne, tyAM napho-toTo jovAno hoya ? kADhI nAkhavAnI che, tyAM napho-toTo jovAno nA hoyatyAre buddhi kahe che ke napho-toTo to jovAno ! Ama thaI jaze to Ama vadhAre thaI jaze, te Ama vadhAre khoTa jaze. naphA-toTAthI zuM thAya ? buddhi kaMI napho-khoTa pUrI karI ApavAnI che ? UlaTo ajaMpo thAya te judo. amAre buddhi nahIMne, te napho-toTo dekhADe nahIMne ! jJAnaprakAzamAM beu sarakhuM che. A buddhinA prakAzamAM naphotoTo be juduM dekhAya. toya AkhuM jagata buddhinA prakAzamAM paDeluM che, naphA-toTAmAM ! ame to abudha thaIne beThelA. koI kahe, 'tamArAmAM buddhi bahu?" huM kahuM ke, "nA, ame abudha ! buddhi hota to napho ne toTo dekhAData ne ? hA, e ajJAzakti haMmezAM napho ne toTo be ja dekhADe. ATalA leITa (moDA) thAya. e napho ne toTo kADhe. koI mANase avaLe raste lIdhA hoya, to kaheze, 'le, aradho mAIla mAro nakAmo gayo !' buddhi badhAmAM napho-toTo joyA kare ne napho ne toTo jayAM sudhI dekhADe che tyAM sudhI saMsAranI bahAra nIkaLavA nA de. ane ame to abudha, eTale bIjI kazI bhAMjagaDa nahIMne ! ane ame naphAne toTo kahyo ne toTAne napho kahyo, te 'vyavasthita' pAchuM. te buddhivALAneya pheraphAra nA thAya ne abudhaneya pheraphAra nA thAya. eTale ame abudha chIe ne 'vyavasthita' jANIe chIe pAchuM. 'vyavasthita' jo ame jANatA nA hotane to ameya abudha nA thaI jAta. eTale ame jANIe ke 'vyavasthita' che, pachI zuM bhAMjagaDa ? ane A jJAna pachI tamaneya kahyuM ke 'vyavasthita che. mATe buddhi nahIM vAparo. abudha thAo toya tamAruM badhuM cAlaze.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AptavANI-10 (uttarArdha) (2) buddhinuM svarUpa ajJAe ApyAM DhaMDho. have abudha ane buddhizALImAM phera zo haze ? evuM tamane lAge che ? mAre napho-nukasAna dvandra rahyAM nathI. dvandra rahe nahIM eTale pachI buddhi khalAsa thaI jAya. napho nahIM, nukasAna nahIM. tame phUla caDhAvo toya ATalo prema ane tame gALo do toya ATalo prema, tamArI joDe. jIvamAtra joDe prema rAkhavAno hoya. gadheDA joDeya dostI. tame gadheDA joDe dostI karI zako ? A mANaso joDe dostI karatAM nathI AvaDatI tamane, tyAM matabheda paDI jAya che, to gadheDA joDe tamane matabheda paDatAM keTalI vAra lAge ? praznakartA : teya sarakhAM thaI jAya tyAM to.. dAdAzrI : hA, sarakhA thaI jAya. buddhithI to e dhanDa UbhAM thAya. dvandra ja game e buddhi. ane A napho-khoTa pote dvandra svarUpa hoya. buddhi dvandranI jananI che ane e che tyAM sudhI badhuM aMdara cAlyA karavAnuM. praznakartA : eTale dvandra UbhAM kare e buddhi ? dAdAzrI : hA, badhAM dvandra ja UbhAM kare. nA hoya tyAMthI, zAMtimAM beThA hoya tyAMthI ya ApaNane dvandra UbhAM karAvaDAve. praznakartA : have dvandra ene UbhAM thAya, to e Urdhvagatie jAya nahIM ne ? dAdAzrI : Urdhvagatie javAnI jarUra nathI ApaNe. enI meLe ja thaI rahyuM che. ajJA e buddhinuM pradarzana che. e mokSe javA nA de ane saMsAranI bahAra nIkaLavA ja nA de. AmAM napho ne AmAM khoTa, dvandra ja dekhADe. praznakartA : dvandra ane dvandranI aMdaranI phasAmaNa ne gharSaNa, e to jIvanano satata bhAga che. jyAM ne tyAM dvandra to AvIne UbhuM ja rahe che. dAdAzrI : eTale dvandramAM ja jagata phasAyeluM che ne ? ane jJAnI dvandAtIta hoya. e naphAne napho jANe ne khoTane khoTa jANe, paNa khoTa khoTa rUpe asara nA kare, napho naphA rUpe asara nA kare. napho-khoTa zemAMthI nIkaLe che ? mArAmAMthI gayAM ke bahArathI gayAM, e badhuM jANe. e saMsArAtugAmI ! praznakartA : manane, buddhine eka karIe, to ja jJAnanuM darzana thAya ke ema ne ema thAya ? dAdAzrI : nA, buddhinI jarUra nathI. buddhi to saMsArAnugAmI che, saMsAramAM ja bhaTakAvanArI che. A buddhi to mAra khavaDAvI khavaDAvIne tela kADhI nAkhaze. buddhi haMmezAMya saMsAranI bahAra nIkaLavA ja nA de. buddhi e inDirekTa prakAza che. eTale DirekTa prakAza hoya to ja nIkaLavA de. buddhi saMsAramAM hitakArI che, paNa mokSe jatAM vAMdho UThAve. buddhi to saMsArane ja calAvanArI che. saMsAramAM buddhinI jarUra paDe che tyAre oTomeTikalI (ApoA5) cAlu thaI jAya che. buddhi e saMsArAbhimukha che. te saMsAranI aMdara phaLa Ape paNa bahAra nA nIkaLavA de, mokSe nA javA de. mokSamAM to jJAnaprakAza ja joIze. jJAna pote ja mokSa svarUpa che. vAta karo badhI satsaMganI, khulAso thAya. praznakartA : ekkekTalI (kharekhara) buddhi zuM kAma kare che ? dAdAzrI : ejhekTalI buddhino jo mInIMga (artha) jovA jAya to nirNaya ApavA sivAya bIjuM kAma ja nathI karatI. praznakartA : eTale Disijhana (nirNaya) buddhi ja le che ? dAdAzrI : hA, Disijhana buddhi le che. be prakAranA Disijhana, eka mokSe javAnuM Disijhana prajJA le che ane saMsAranuM Disijhana ajJA le che. ajJA eTale buddhi. ajJA-prajJAnA Disijhana che A badhAM.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) buddhinuM svarUpa 15 praznakartA : paNa buddhi e pariNAmane joI zake ne ? dAdAzrI : hA, hA, pariNAmane joI zake. e joI zake mATe buddhi kahevAyane ! ane nirNaya, nizcaya laI zake ke, nA, Ama ja karavuM che. eTale buddhi joI zake che. paNa buddhi jovA karatAM vadhAre kAma kare che, nirNaya kare che ke A karavuM ke nahIM. e 'yasa' (hA) kahe to badhAnuM kAma thAya. eTale buddhi zuM kAma kare che ? phakta Disijhana Ape che ke bhAI, Ama kAma karI ja nAkho. e chevaTe jo tamArA pApano udaya haze to buddhi je Disijhana Apaze ne, e tamane nukasAna thAya evuM Apaze ane puNyano udaya Avaze, to buddhi je Disijhana Apaze te lAbhadAyI thaze. e udaya, tamArAM puNya ne pApa calAve che. bIjuM, bhagavAna koI Ane calAvanAra che nahIM. puNya ane pApanAM phaLa che. je 'vyavasthita zakti' huM kahuM chuM ne, te A phaLa apyA kare che. ApaNA loko buddhine buddhinI rIte samajatAM nathI ane badhuM bAphe che. je Disijhana Ape che te buddhi. koI mANasa, je Disijhana jaladI ApanAro hoya to jANavuM ke A moTAmAM moTo buddhizALI che. game tevAM sTejamAM, hamaNAM lAkha kesa hoya, to lAkhanAM tarata Disijhana ApI de to ApaNe jANavuM ke A moTAmAM moTo buddhizALI. ane te gUMcAyo to jANavuM ke buddhi ochI che ke nathI. ApaNe ahIM to loka zuM jhAlI paDyA che ke jAtajAtanI TrIko ne e badhuM AvaDatuM hoya ne, ene ApaNA loko buddhizALI mAne che. nathI e buddhi ! buddhi to haMmezAM nirNaya ja karyA kare. tarata nirNaya le ene buddhizALI kahevAya, chatAM TrIka ekuya nA AvaDatI hoya. eTale buddhi to A loko samajyA ja nathI ! eTale zAstrakAroe kahyuM ke buddhinuM kAma zuM ? tyAre DisAIDa karavuM. cokkasa Disijhana laI levuM. game te jAtanA prazno UbhA thAya, paNa Disijhana levuM te buddhinuM kAma ane ahaMkAranI sahI. AptavANI-10 (uttarArdha) parIkSaNa buddhituM te nirIkSaNa 'potAnuM' ! praznakartA : sAruM-narasuM eno viveka dekhADe, pArakha zakti hoya e buddhi kahevAya ? dAdAzrI : hA, eTale kaMI A prakAza Ape. koI paNa jAtano prakAza ane temAM ApaNe pArakhI zakIe, to e buddhi kahevAya. ane je ApaNane DisAIDa karavAnuM zIkhave, buddhi Disijhana Ape. paNa pArakha thAya to Disijhana Apene ? pArakhyA vagara zI rIte Disijhana Ape ? tyAre buddhinI AgaLa prakAzanuM bIjuM hathiyAra koI haze kharuM ? praznakartA : hoya ne. A manuSya janmanI jo moTAmAM moTI deNa hoya to A nirIkSaNa zakti ja che ne ? dAdAzrI : hA, bIjA koInAmAM e nathI. paNa nirIkSaNamAM buddhi nathI, parIkSaNamAM buddhi che. parIkSaNane AmAM levAdevA nahIM. parIkSaNa to A jagatamAM zaktio che ne, e parIkSaNa zaktio che. ApaNAmAM nirIkSaNa zakti che. parIkSaNa zakti to badhe jyAM ne tyAM vaparAyA karavAnI ne parIkSaNamAM buddhi vaparAyA kare. hamaNe dudhI levA gayA hoya ne, to dUdhIne nakha mAra mAra kare, parIkSA kare bIjuM kazuM aMdara kApIne joto nathI ane pachI kaheze, paiDI che. evuM kahe ke nA kahe ? zAthI ? praznakartA : e nirIkSaNa parIkSaNamAM pariNamyuM ? dAdAzrI : nA, nirIkSaNa to AmAM AvatuM ja nathI. A to parIkSaNa kare che. bhIMDAne Ama karIne DIMTA toDI kaheze, "paiDA che." parIkSaNa kare. nirIkSaNa zabda bahu UMco che. e tANe mozanamAMthI Imozanala bhaNI... have huM tamArI joDe je vAta karuM chuM ne, e buddhinA abhAvavALo mANasa chuM ane tame buddhizALI cho, beno meLa zI rIte paDe che ?
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) buddhinuM svarUpa rAtre tamane buddhie kaMIka dekhADyuM ke phalANA mANase mAruM nukasAna karyuM che, evuM dekhADyuM ke enI sAthe tame Imozanala (caMcaLa) thaI jAva. buddhi jaMpIne besavA nA de. buddhi Imozanala kare ke nA kare ? tamAre koInI joDe laDavAnuM bane ke ? tamAre laDavAnuM nahIM ne koI joDe ? praznakartA : Imozanala hoya to laDavAnuM thAya. dAdAzrI : hA, Imozanala ja hoya badhuM. jagata ja badhuM Imozanala hoya. chaMcheDe ke Imozanala thaI jAya. moTA moTA AcAryo che ne, ene ApaNe kahIe ke tamArAmAM akkala nathI. to e pelA pheNa mAMDe ke nA mAMDe ? pheNa mAMDe te joyelI ? e Imozanala thaI jAya bicArAM. mozana (sahaja)mAM rahe ane Imozanala thAya emAM phera nahIM ? zuM phera ? praznakartA : ImozanalamAM mANasane duHkha-sukhanI asara thAya. dAdAzrI : te buddhi Imozanala kare. A jAnavaro badhA mozanamAM rahevAnAM, Imozanala nahIM thavAnAM. Imozanala A manuSyo ja thAya che. A jema TreIna che e mozanamAM rahe che, te Imozanala thAya to zuM thAya ? Ama kudatI kUdatI jAya to zuM thAya ? praznakartA : eksiDanTa thAya. dAdAzrI : temAM besanArAMne majhA AvI jAya ne ? mahIM beThelAM badhAM ramakaDAM tUTI ja jAya ne ? jema gADImAM pelA mANaso marI jAya evuM A zarIramAM nAnI jIvAta pAra vagaranI che, te A Imozanala thavAthI zarIramAM lAkhkho jIvo mahIM khalAsa thaI jAya che. ghaNA doSa bese. ane pachI kaheze, 'huM ahiMsaka chuM. jIvaDAM mArato ja nathI. hiMsA to meM karI ja nathI !' mera cakkara, Akho dA'Do hiMsA ja thayA kare che ! A naryA jIvo ja marI rahyA che. mahIM narI jIvAta ja bharelI che. te Imozanala thAva tyAre lAkho jIvonI hiMsAnI jokhamadArI tamAre mAthe Ave che ane e jokhamadArI bhogavye ja chUTako. evI jokhamadArI AptavANI-10 (uttarArdha) che A. e UDI jAya evI jokhamadArI nathI A. paNa e to kudaratI rIte ja badhAne hoya. jema paraNelA mANasane jokhamadArI bhogavavI paDe che, emanAthI lAkho jIvonuM nukasAna ja thAya che ne ? evI A eka jokhamadArI che. ane tenAM pApa lAge che ne pAchI pharajiyAta che. e khabareya nathI ke keTalAM pApa thaI rahyAM che. paNa te ghaDIye bhayaMkara pApo bAMdhe che, paNa enuM bhAna nathI. ajANya bAMdhe che paNa ajANyAnAM pApeya choDatA nathI ne jANelAnAM pApeya choDatA nathI. ajANyAnAM ajANyAnI rIte bhogavavA paDaze ane jANelA jANIne bhogavavA paDaze. praznakartA : ImozanalamAM jIvAta kevI rIte marI jAya ? dAdAzrI : je gADI kUdatI kUdatI cAle ne, ImozanamAM, evI rIte AkhA zarIramAM badhA avayavo dhrUjI UThe, Imozanala thAya te vakhate. te keTalAya jIvo mahIM marI jAya che. Ama sahajamAM ekuya jIva nA mare. atyAre kazuMya nA thAya. pelI pAra vagaranI hiMsA che. praznakartA: buddhithI ImozanalapaNuM vadhe che ? dAdAzrI : buddhi Imozanala svabhAvanI ja che. eno svabhAva ja Imozanala che ane jJAna Imozanala nA kare, mozanamAM rAkhe. tamAro phrenDa tamArI AgaLa cAlato hoya ne enA gajavAmAMthI paisA paDatA hoya, to tame pAchaLathI zuM karo, jovAmAM Ave ke tarata ? heya, heya, heya, tArA gajavAmAMthI.......! amane to jJAna, te joyA karIe. cheTe rahIne bUma pADIe ke bhAI, tamArA gajavAmAMthI paisA paDe che. ame doDIne jhAlI nA laIe ane buddhi Imozanala kare. jJAna zuM kahe che ? mozanamAM raho, Imozanala nA thAva. badhuM mozanamAM ja zobhe. Imozanala thayuM ke nakAmuM. Imozanala bahu nukasAnakartA che. je buddhi potAnuM nukasAna kare che e buddhine mATe vAMdho kahuM chuM. je buddhi Imozanala karAve che, mozanamAM rahevA detI nathI, mozanamAMthI ImozanalamAM laI jAya che e buddhine mATe kahuM chuM.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) (2) buddhinuM svarUpa ApaNe emane pUchayuM hoya ke, 'kyAM jAva cho ? tyAre kahe, 'nATaka jovA'. tyAre nATakano artha ja na Take, enuM nAma nATaka. are, e to tuM jANato hato, toya che te tyAM AgaLa ATalo badho Imozanala thaI gayo ? ane Imozanala thayo to ene pUchavuM aMdara khAnagImAM jaIne ke "he bhartuhari ! tame sAcuM raDatA hatA ?" tyAre e kahe, "nA bhaI, jo abhinaya nA karuM to mAro pagAra kApI le.' eTale cAra jaNA bhAgI gayA, te haju pAchA nathI AvyA. bAkI, Imozanala thavA jevuM jagata ja nathI. Imozanala thaI javuM e A mana-vacanakAyAno svabhAva che. paNa ApaNe zuM karavuM ke mozanamAM rahevuM. tema prayatna karavo. A mana-vacana-kAyAno svabhAva zuM che ? ImozanalapaNuM. ane ApaNI zuM kheMca che ? mozanamAM rAkhavuM. eTale normAliTI AvI jaze. ane A to eya Imozanala ne ApaNeya Imozanala thayA, to zuM thAya pachI ? gADI nIce paDatuM nAkhe. rUmamAM sApa peThAnuM pelA lokone jJAna nathI, tethI temane UMgha Ave che ane tamane sApa peThAnuM jJAna thayuM che, te kyAre UMgha Ave tamane ? sApa nIkaLyAnuM pAchuM jJAna thAya tyAre. A kyAre pAra Ave ? sApa nIkaLe kyAre ne UMdhe kyAre ? eTale A badhuM tethI Imozanala thaI jAya che. eTale A buddhi Imozanala kare che. aham nathI karato. aham to bicAro sAro che. te A buddhinAM badhAM kArastAna che. tamAre vakIlomAM buddhi ochI hoyane jarA ? eTale buddhi herAna kare che badhuM. Imozanala e ja kare che. e buddhi hoya ne, e udvega lAve. alyA bhAI, vegamAMthI ugamAM zuM karavA lAvyA ? tIrakho 'hara paLa' mozanamAM praznakartA : Imozanala nA thavAya enA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : tamane nathI gamatuM Imozanala thavAnuM ? praznakartA: koIne nA game, paNa thaI javAya. dAdAzrI : koIne nA game, nahIM ? tamAre mozanamAM AvavAnI icchA kharI ? have mozanamAM kyAre rahevAya ke buddhi jAya tyAre. tyAM sudhI mozanamAM rahevAtuM nathI. buddhi Imozanala karyA vagara rahe nahIM, Imozanala kare ja ne ! buddhivALA Imozanala hoya. have tame mArI joDe satsaMgamAM beso to tamArI je A buddhi che ne, te viparIta buddhi che, te samyaka thAya. tame mArI joDe beso, vAta sAMbhaLa sAMbhaLa karo to AnI A ja buddhi pheraphAra thaI jAya, samyaka thAya ane samyaka thaI eTale pachI Imozanala nA kare. ane amArAmAM to buddhi nahI ne ! buddhi hoya to Imozanala kare ne ? ame ghaDIvAreya Imozanala nA thaIe. covIsa kalAkamAM koI kSaNa ame Imozanala nA thaIe. A niraMtara covIsa kalAka joDe rahe, paNa Imozanala nahIM jue. ame kAyama mozanamAM hoIe. eTale jyAre tamAre phoTA levA hoya ne, game tyAre, ame saMDAsamAM beThAM hoya to phoTo evo ne evo ja Ave. khAtAM hoya toya evo phoTo Ave. ko'kanI joDe laDIene toya phoTo evo Ave. kAraNa ke mozanamAM hoIe. Imozanala buddhi nahIM ne ! amArI buddhi to khalAsa thaI gayelI. sensiTiva karAvatArI tArI e ! buddhi e sensiTiva (raghavATa) karanArI che. tane sensiTiva kare che ke nathI karatI ? AkhA jagatane sensiTiva kare. sensiTivanesa teM joyelI ? sensiTivanesa eTale ? praznakartA : vIkanesa opha mAInDa (mananI nabaLAI). dAdAzrI : vIkanesa opha mAInDa nathI e. e sensanI vIkanesa che, e buddhinI vIkanesa che. e vIkanesa sensiTiva banAve. te raghavAyo raghavAyo raghavAyo thaI jAya ne kazuM bhAna nA rahe.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) (2) buddhinuM svarUpa praznakartA : A sensiTiva e ja Imozanala ? dAdAzrI : e Imozanala badhuM. badhA enA ja paryAyo che. paNa zabda judA che ne, eTale enA paryAyamAM thoDo phera hoya paNa mULa tyAM ja jAya. sthULa arthamAM tyAM ja jAya ane sensiTiva svabhAva koI dahADo sthira nA thavA de. akaLAmaNamAM ne akaLAmaNamAM rAkhe. mokSamAM nA javA de ane buddhi jema jema ochI thAya tema nirAkuLatA AvatI jAya, akaLAmaNa ochI thatI jAya. e nathI AtmAnuM aMga ! praznakartA : A khAlI samajavA ja pUchuM chuM, ke A buddhi ne A badhuM je che, e AtmAnuM ja eka aMga nathI ? dAdAzrI : na hoya, AtmAnuM aMga nathI. buddhi ane AtmA, be judI vastu che. buddhi haMmezAM IgoIjhama (ahaMkAra) vALI hoya ane jJAna nirahaMkArI hoya. praznakartA : paNa buddhi ane jJAna vacce saMvAda nA thAya ? dAdAzrI : jyAM buddhi hoya tyAM jJAna hotuM ja nathI. buddhi ne jJAnamAM kaMI bheda haze kharo ? praznakartA : kharo. zabdamAM to phera che ja. dAdAzrI : zabdamAM to phera ughADo ja dekhAya che. e to badhA samajI gayA. paNa AmAM mULa zuM bheda haze ? have buddhi e inDirekTa noleja (parokSa jJAna) che, inDirekTa lAITa che ane jJAna e AtmAno DirekTa lAITa (pratyakSa prakAza) che. eTale jagata InDirekTa prakAzathI ja jIve che ane amAre DirekTa prakAza hoya. ane tamAre jJAnano prakAza nathI, buddhino prakAza che eTale tamane bheda hoya ke A ATaluM amAruM ne A emanuM. ane tame tamArI jagyAmAM barobara besI gayA hoya toya tame pelAne kahezo ke, 'bhaI, A jagyA mArI che.' tamane samajAyuM ne ? DirekTa ane IDirekTa prakAza... jJAnano prakAza ane buddhino prakAza emAM phera zuM haze ? buddhi ane jJAna eno Dipharansa (taphAvata) have huM ApuM. buddhi ane jJAnano Dipharansa atyAra sudhI apAyo ja nathI, koI vakhateya. koI zAstramAM, koI zabdamAM apAyo ja nathI. buddhi ane jJAna judAM che, evuMya koIe kahyuM nathI. evuM che, buddhi ane jJAnamAM phera kharo ke nahIM ? praznakartA: hA, phera. dAdAzrI : e phera tane zI rIte samajAya che ? keTalo phera haze? AmAM Dipharansa keTalo ? buddhi bAra AnI haze ne jJAna soLa AnI haze, cAra AnAno Dipharansa haze ? praznakartA : buddhi to jJAnanI kakSAe na pahoMcI zake ne ? dAdAzrI : evuM che ne, ke buddhi zuM che e tane samajAvuM. jJAna ane buddhi benA svabhAvamAM ja Dipharansa che. jema sonuM ane pittaLa, be juduM hoya ne ? pittaLa che te sonA jevuM dekhAya paNa chatAM gadharmamAM phera hoya. buddhinI vyAkhyA teM sAMbhaLI ja nahIM hoya koI dahADoya ! keTalA bhAgane buddhi kahevI ane keTalA bhAgane jJAna kahevuM tenI vyAkhyA ApuM. jyAM kaMI paNa buddhi che tyAM tamane 'DArkanesa' (aMdhAruM) lAge. kAraNa ke e InDirekTa prakAza che. praznakartA : eTale buddhi to khADAmAM nAkhe ? dAdAzrI : hA, khADAmAM nAkhe. kAraNa ke e InDirekTa prakAza che ne sAco prakAza nathI. buddhi e prakAza che. e kaMI gayuM nathI. buddhinA prakAzathI ja to badhuM jagata cAlI rahyuM che. jJAna prakAzathI jagata calAvavAnI jarUra hoya nahIM. be prakAzamAM phera che. praznakartA : buddhi ane jJAna prakAza e bemAM zo phera che ? dAdAzrI : bahu phera, buddhi e DirekTa prakAza nathI ane jJAna prakAza e DirekTa prakAza che, to kyuM sAruM ?
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 24 AptavANI-10 (uttarArdha) (2) buddhinuM svarUpa praznakartA : DirekTa sAruM. dAdAzrI : DirekTa sAruM ne ? have jJAnanI ne buddhinI Dephinezana (vyAkhyA) kahIza. vaoNTa Ijha dhI Tu (sAcI) Dephinezana ? praznakartA : enI Dephinezana nathI ApI zakAtI. dAdAzrI : buddhinI vAta javA do, paNa eka bahArano ApaNe dAkhalo samajAvavo hoya, similI (upamA), to InDirekTa prakAza joyelo teM ? kyAM joyelo ? praznakartA : A TyubalAITa che e badho. dAdAzrI : TyubalAITa e InDirekTa prakAza che ? nA. A TyubalAITa che ane ahIM prakAza paDe che e DirekTa ja che ne ! A sUryanArAyaNanuM ajavALuM eka moTo jabarajasta arIso hoya enI upara paDe, to e DirekTa lAITa kahevAya. ane arIso jarA trAMso Ama DigrImAM rAkhyo hoya to enuM ajavALuM je rasoDAmAM paDe e kevuM lAITa kahevAya ? InDirekTa lAITa. eya sUryanuM ajavALuM ja che, paNa inDirekTa lAITa che. DirekTa lAITa na hoya e. bane evuM ? ane enAthI rasoDAmAM kAma karI zakAya kharuM ? AnuM ajavALuM paDe eTale rasoDAmAM lAbha thAya kharo ? kema ? evI rIte A inDirekTa prakAzathI manuSyo, badhuM jagata cAlI rahyuM che. have prakAza to AtmAno ja che, paNa pelAmAM arIso hato ane AmAM zuM haze ? praznakartA : AtmAno bhAva ? dAdAzrI : nA, AmAM IgoIjhama che. InDirekTa prakAza eTale zuM? AtmAno prakAza Ama paDe che, te ahaMkAra zru (dvArA) Ave che. A bAju AtmA, vacce ahaMkAra ane ahaMkAra je A bAjuno prakAza paDe, e badho ja che te buddhi, ane amAre vacce ahaMkAra khalAsa thaI gayelo hoya eTale pachI Ama sIdho prakAza ja paDe, e jJAna ! ga jevo mAdhyamato, tevo prakAzato ! praznakartA : badhAmAM buddhi vadhatI-ochI kema hoya che ? ekasarakhI kema nathI ? dAdAzrI : karmanA AdhAre ahaMkAra hoya, karmanA AdhIna ane ahaMkAra zru A AtmAno prakAza Ave. eTale buddhi ahaMkAranA jevI hoya. jevo ahaMkAra evI buddhi. praznakartA : eTale eno artha e thayo ne ke ahaMkAra ane pUrvakarma, e bane tyAM AgaLa eka thayAM ne ? dAdAzrI : ahaMkAra eTale potAnI milakta kahevAya. badhI kamANI hoya ne, te ahaMkAramAM Ave. anaMta avatAranI je kamANI che ke khoTa che, te ahaMkAranI aMdara Ave. te peluM lAiTa ahaMkAranA dhru maLyA kare. bahu sArI puNya hoya tyAre buddhi bahu UMcI hoya. jIvamAtrane IgoIjhama judo judo hoya eTale e prakAzeya judo judo hoya. ahaMkAra gAMDo hoya to buddhiye gAMDI hoya. ahaMkAra DAhyo hoya to buddhiye DAhI hoya. jeTalI kepesiTI (kSamatA) IgoIjhamanI, eTalI prakAzanI kepesiTI. jJAna to e ochuM-vattuM thAya evI vastu nathI ane svayaM prakAza che, enDa (aMta) ja nA Ave evI vastu che. praznakartA : ahaMkAra DAhyo hoI zake kharo ? dAdAzrI : DAhyo eTale badhI rIte Ama, koIneya nukasAna nA kare, koIne duHkha nA de, ene ApaNe DAhyo ja kahIe ne ? te buddhi paNa DAhI hoya. ahaMkAra jo jADo hoya to buddhi jADI hoya. ahaMkAra pAtaLo hoya to buddhi pAtaLI hoya. talavAranI dhAra jevo IgoIjhama hoya tyAre evI sUkSma buddhi hoya. ahaMkAra lucco hoya to buddhi luccI hoya. ahaMkAra cora hoya to cora buddhi hoya. jevo jevo ahaMkAra evuM enI zru Ave, eTale badhuM e pramANe ajavALuM evuM ja hoya. jeTaluM IgoIjhama cokhkho, eTalo e prakAza caukho. IgoIjhama jeTalo melo eTalo prakAza melo. e vAta tamane samajAya evI lAge che, thoDIghaNI ?
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) buddhinuM svarUpa 25 praznakartA : aham to melo ja hoya che ne ? dAdAzrI : hA, te aham jeTalo e normAliTIthI eksesa (vadhAre paDato) hoya ne, e badho mela kahevAya. enI normAliTI hoya. darekanI buddhi judI judI hoya che ne ? e ahaMkAreya judo judo hoya che. paNa jo nirmaLa ahaMkAra hoya ne to buddhi bahu suMdara hoya. ahaMkAra nA hoya to buddhi nA hoya, to zI rIte gADuM calAvo ? eTale ahaMkAra badhAne hoya ja. paNa keTalAkane ahaMkAra cokhkho hoya, koIne melo hoya, koIne goTALiyo hoya, te pramANe peluM lAITa paDyA kare. buddhituM DevalapamenTa, mAtavatuM projekzana ! praznakartA : barnADa rasele kahyuM ke A buddhi je che, e sArA mANasa pAse eno sAro upayoga thAya che ane kharAba mANasa pAse eno kharAba upayoga thAya che. buddhi pote nyUTrala (taTastha) che AmAM. eTale mukhya vastu sArApaNAnuM che ? dAdAzrI : evuM nathI. buddhi kharAba che e mANasa ja kharAba che. eTale enA AdhAre A buddhi nathI paNa buddhinA AdhAre mANasa che. eTale tamAre A buddhi joI levI eTale tame ene mATe nakkI karI zako ke A kharAba mANasa che. eNe zuM kahyuM hatuM ? sArA mANasanA AdhAre buddhi sArI che emanI. nA, buddhi sArI che mATe sAro mANasa che. praznakartA : buddhi to badhAmAM taTastha bhAve rahelI che. eka mANasa guno kare che ane eka mANasa sAruM kArya kare che, buddhi bannemAM sarakhI ja che, paNa naitikatA UMcI ke nIcI che. dAdAzrI : evuM kazuM nathI. buddhi sarakhI hoI zake nahIM. A duniyAmAM koI mANasa evo janmyo nathI ke buddhi sarakhI hoya. buddhi e IgoIjhamanA thru Ave che. te jevo IgoIjhama hoya tevI buddhi hoya. buddhi vadhate-oche aMze hoya. buddhi vadhavAnuM sAdhana zuM ? jeTaluM ahiMsAtmaka valaNa eTalI buddhi UMcI jAya. bAkI, buddhi sarakhI nA hoya. A AptavANI-10 (uttarArdha) gAyo-bheMso potAno vyavahAra kare che ne, te sAro vyavahAra kare che. te A manuSyone eTalo vyavahAra AvaDato nathI. gAyo-bheMsomAM jamAI hoya, sasarA hoya, badhuMya hoya paNa e vyavahAramAM koI jhaghaDA nahi ane Amane jhaghaDA. tyAM Divorsa nathI levA paDatA ne ahIM Divorsa levA paDe che. kAraNa ke bhramita thayelI buddhi che. emanI limiTeDa (simita) buddhi che, bicArAMnI ! 26 ahaMkAratA 'miDiyama zu' ! praznakartA : eTale buddhi ane ahaMkAra e ekabIjAnI sAthe saMkaLAyelA che ? dAdAzrI : eka ja che. e hoya to A hoya ne A nA hoya to e nA hoya, to beu UDI jAya. eTale enI buddhi uparathI mANasano ahaMkAra badho khoLI kADhe ke ahaMkAra eno kevo che. enuM DroIMga thAya. praznakartA : ahaMkAra buddhine laIne Ubho hoya che ne ? dAdAzrI : ahaMkArane lIdhe buddhi che. ahaMkAra nA hoya to buddhi nA hoya. praznakartA : paNa ahaMkAra dUra nA kare e ? dAdAzrI : buddhi ahaMkAra kyAreya paNa dUra na kare. praznakartA : ahaMkAramAM UMDA utAre ? dAdAzrI : hA, ahaMkAramAM ja UMDA utAre. basa, eno dhaMdho ja e. ahaMkAramAM UMDA utAravuM e eno dhaMdho. praznakartA : paNa ahaMkArane lAvanArI buddhi che ne ? dAdAzrI : nA, ahaMkAra Ubho thayelo che, temAMthI buddhi UbhI thayelI che. ahaMkAra Ubho thayo ne, te AtmAnuM lAITa to Ama AvatuM
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2.8 AptavANI-10 (uttarArdha) (2) buddhinuM svarUpa hatuM, temAM ahaMkAra Ubho thayo, eTale vacce ADa thaI. ADamAM lAITa AvyuM tene buddhi kahevAya. InDirekTa prakAzamAM badhI bhUlo thayA kare. paNa ajavALuM kharuM-khoTuM nA kahevAya. paNa e ahaMkAra zru kahevAya. enuM miDiyama ahaMkAra che ane buddhi hoya tyAM ahaMkAra hoya ja. praznakartA : eTale arIso e ahaMkAra thayo ? dAdAzrI : hA, arIso e ahaMkAra thayo. praznakartA : prakAza to, AtmAno prakAza Ave, e ja prakAza thayo ne ? dAdAzrI : prakAza to AtmAno arIsAmAM paDyo ane arIsAe pachI prakAza pheMkyo. eTale miDiyama grU thayuM. eTale AvaraNavALuM thayuM. eno DirekTa prakAza AvaraNavALo che ja nahIM. ATalo prakAza lAdhene to bahu thaI gayuM. ApaNe jJAna ApIe chIe te ATalo (bIja jeTalo) prakAza lAdhe che, te zuMnuM zuM ya karI nAkhe che. prakAza to thoDo ja lAdhe che. ekadama nA lAdhe. jeTalAM pApa dhovAyane eTalo lAdhe. praznakartA : prakAza thoDo hoya paNa pachI vadhato jAyane ? dAdAzrI : vadhato jAya. e bIja thayelI hoya, pachI trIja thAya, cotha thAya, pUnama thAya, dahADe dahADe pachI jevo jevo puruSArtha. puruSArtha maMda hoya tyAre prakAzaya tevo, puruSArtha to joIe ne ? pahelo paravAryo ahaMkAra ! DirekTa prakAzano jyAre ughADa thAya ne, badhuM kAma thaI gayuM. pote paramAtmA thaI jAya. pote AtmAne jANe ne, tyAre pote paramAtmA thaI jAya. jyAre ahaMkAra khalAsa thaI jAya tyAre paramAtmA thaI jAya. ahaMkArane laIne to manuSya tarIke rahyo che jIvAtmA ane ahaMkAra hoya tyAM sudhI AvaraNa. ahaMkAra nA hoya tyAre buddhiya nA hoya joDe joDe. e bene saMbaMdha che. eka hoya to bIjuM hoya ne bIjuM hoya to eka hoya. ahaMkArane buddhino saMbaMdha che. eTale amAre ahaMkAra jato rahyo. te dahADe buddhi hau jatI rahI. amane ahaMkAra bilakuleya nathI. eka senTa parasenTa amane ahaMkAra nahIM hovAthI sIdho DirekTa prakAza maLe, e amAruM jJAna che. ahaMkAra hoya eTale e lAITa buddhi svarUpe hoya che. vacce ahaMkAranuM miDiyama ja ogaLI gayuM hoya to jJAna hoya, jJAna prakAza hoya. eTale amAre ahaMkAranuM miDiyama ogaLI gayeluM eTale jJAna DirekTa prakAza thAya. amAro jIvato ahaMkAra, ke je kriyAkArI ahaMkAra hato te ogaLI gayo. eTale navAM karma cArja nA kare. junAM hoya teno eTalo ahaMkAra rahyo, te jUno ukela lAvI nAkhe. e ahaMkAra nukasAna nA karato hoya. eTale sIdho DirekTa prakAza ja paDe. eTale badhAM zAstrono phoDa, A jagatamAM koI vastu evI nathI ke jenA phoDa nA ApI zakAya ane mAMgo e Ape. tame je mAMgo ne e badhI ja vastu Ape. paNa kartAbhAve nahIM, nimittabhAve. kartAbhAva, amArAmAM hoya nahIM ne ! praznakartA : e prajJA kahevAya ? dAdAzrI : nA, prajJAthI paNa upara, e jJAna kahevAya. prajJA to, A jJAna ame ApIe chIe ne, eTale prajJA ja utpanna thAya che A badhAne. A prajJA ja pachI emane cetave che. atyAreya emane cetave che koNa ? prajJA ja cetave che. tamAma ahaMkArI jJAna, e buddhi ! phorenavALA loko kahe che, "ame je bhaNyA A badhuM sAyansa, e jJAnane jJAna nA kahevAya ?" tyAre meM ene samajaNa pADI ke tame je bhaNyA cho e jJAna buddhimAM samAya che. tame badhA ja sajekTa (viSaya) jANatA ho, AkhA varlDanA sajekTa jANatA ho, to e buddhimAM samAze. tyAre kahe, 'zuM kAraNa ?" tyAre mAre kahevuM paDe che ke ahaMkArI jJAnane ja buddhi kahevAmAM Ave che. ahaMkArI jJAna che je, tene buddhi kahevAmAM
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) buddhinuM svarUpa 29 30 AptavANI-10 (uttarArdha) para te sva-para prakAzaka ! praznakartA : jJAnI puruSane DirekTa prakAza hoya che ane InDirekTa lAITa thoDuM ghaNuM hoya che ? dAdAzrI : nA. InDirekTa lAITa baMdha ja. AvaDo moTo prakAza sIdho DirekTa maLato hoya. pachI pele InDirekTa koNa rAkhe ? paNa te e sIdho prakAza kyAre utpanna thAya ? ane pelo buddhino prakAza kyAre baMdha thAya ke jyAre ahaMkAra khalAsa thaI jAya tyAre. ahaMkAranA AdhAre buddhi che. eTale AkhA jagatanI pAse e ahaMkAranI silaka hoya ja, e silaka to kharI ja. praznakartA : have e silakanA mAraphate je prakAza Ave ane jJAnI puruSa, silaka vagaranA thaI gayA eno prakAza, e be prakAzamAMya phera to kharo ja ne ? Ave che. nirahaMkArI jJAnane jJAna kahevAmAM Ave che. eTale ahaMkArI jJAna e InDirekTa prakAza thaI gayo. eTale ene AkhuM dekhAya nahIM, pote koNa chuM ?" te ja nA dekhAya. pote potAne dekhAya nahIM evuM ahaMkArI jJAna e buddhi che. ApaNA lokoe buddhine mAnya karelI ane buddhine ApaNA loko jJAna kahe che. paNa buddhi e to 'InDirekTa noleja' che. e ahaMkArI noleja che, "meM A jANyuM, ne A meM jANyuM, eTale ene buddhi kahI. bahAra lokonI pAse jJAna haze te ahaMkArI haze ke nirahaMkArI ? praznakartA : ahaMkArI. dAdAzrI : e ahaMkArI jJAna e badhI buddhi ane eka ja sajekTa 'pote koNa che... eTaluM ja jANato hoya, bIjuM kazuM jANato nA hoya, toya paNa e jJAnamAM samAya. kAraNa ke nirahaMkArI jJAna e jJAna. je jJAna jANavAmAM nirahaMkArIpaNuM hoya te jJAna kahevAya. DirekTa jJAna bhale thoDuM hoya toya paNa nirahaMkArI hoya. pachI jema vadhatuM jAya, tenI vAta judI che. pachI kevaLajJAna thAya. praznakartA : to pachI nirahaMkArI thavA mATe pAchuM jJAna prApta karavuM paDe ne ? dAdAzrI : A samajavA mATe buddhi helpIMga kharI. mArI pAsethI vAta samajavA mATe buddhinI jarUra kharI, paNa vAta samajavA pUratI ja. pachI ene potAne javuM ja paDe. ene potAne khAlI karavuM paDe. kAraNa Apane samajAyuM ne ? voTa Ijha dhI Dipharansa (taphAvata zuM che ?), jJAnamAM ne buddhimAM ? praznakartA: hA, buddhi hoya tyAM sudhI jJAna na Ave. dAdAzrI : hA, e vAta kharI che. buddhi che e khAlI kare tyAra pachI e rUmamAM jJAna rahevA Ave. agara jJAna rahevA Ave, tyAre buddhi tarata peluM khAlI karIne jatI rahe. e jANe ke have to soMpI devuM paDaze. dAdAzrI : pelo prakAza to prakAza ja nA kahevAya ne ? e to InDirekTa prakAza. InDirekTa prakAza eTale prakAza ja nA kahevAya ne ! praznakartA H InDirekTa prakAza, je para prakAzaka guNa che paNa te svaprakAzane lIdhe ja che ne ? dAdAzrI : e "lIdhe' ke 'nahIM lIdhe', e jovAnuM nahIM. je paraprakAzavALA che, eTale svane joI zaktA nathI mATe kaMDama (nakAmuM). e globa (balba) kADhI nAkho. A IlekTrisiTImAM nahIM cAle. praznakartA : jJAnanI parAkASTA AvI jAya eTale buddhinI jarUra nahIM ? dAdAzrI : evuM che ke, ahIM AgaLa mINabattI saLagatI hoya, te kyAM sudhI cAlu rAkhIe ApaNe ? ke jyAM sudhI lAITa thaI nathI tyAM sudhI. ane lAITa thAya tyAre ? mINabattI saLagatI rAkhIe, e bhUla kharI ke nahIM ?
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) (2) buddhinuM svarUpa praznakartA : hA. dAdAzrI : pachI mINabattInI jarUra nahIM. ema amAre che te aMdara DirekTa prakAza maLelo eTale amAre buddhi nA hoya, InDirekTa prakAza nA hoya. praznakartA : A sUryanArAyaNa prakAza Ape che, e potAne Ape che ke bIjAne Ape che ? dAdAzrI : e bIjA lokone prakAza Ape che. ane AtmAno prakAza to sva-para prakAzaka che, potAne paNa prakAzita kare che ane pArakAneya paNa prakAzita kare che. eTale AtmAno prakAza be jAtano ane buddhino prakAza eka ja prakArano, parane ja prakAzita kare che. A sUryano prakAza paNa parane prakAzita kare che. potAne prakAzita nathI karato. AtmA to potAne paNa prakAzita kare ane parane paNa prakAzita kare. buddhi e para prakAzaka che. eTale ApaNe svarUpane jovuM hoya to nA jovA de. paNa bIjuM dekhADe eTale pArakI vastune dekhADe. potAnI koI vastune nA dekhADe ane jJAnaprakAza eTale zuM ? e sva-para prakAzaka che. eTale potAne ane parane, paranuM paNa jJAna ane potAnuM paNa jJAna bannene prakAzita kare che. e sAcuM jJAna e vijJAna kahevAya. e cetanavaMtu hoya. gamyuM tamane, A chelluM phAInala ? pharsTa enDa phAInala (pahelo ane aMtima), A chellAmAM chello javAba ane jJAna e DirekTa prakAza ane sva-para prakAzaka che. potAneya dekhADe ane pArakuMya dekhAya. zeyane dekhADe ane jJAtAneya dekhADe. e che saMyogI dravya ! jJAna e mULa dravya che ane buddhi e saMyogI dravya che. saMyoga bhego thAya, nA ya thAya agara to saMyoga khasI jAya. eTale buddhi e saMyogI dravya che. praznakartA : saMyoganA AdhAre buddhi tIvra thatI jAya ? dAdAzrI : paNa buddhi pote ja saMyoga che. e bhegI thayelI vastu che. jJAna e saMyoga nathI, jJAna e dravya che ane buddhi e saMyoga che. praznakartA : eTale badhAne eka ja jAtanA saMyoga hoya, paNa ekane lAITa ochuM hoya to enA pramANamAM buddhinI tIvratA ochI rahe, evuM ? dAdAzrI : e ochuM lAITa to ochI buddhi hoya ane lAITa vadhAre eTale buddhi vadhAre. buddhi eTale eka prakAranuM lAITa. te paraprakAza, saMyogI prakAza, e kyAM sudhI rahe ke pote saMyogI hoya tyAM sudhI. 'caMdubhAI' joDe saMyoga hoya tyAM sudhI ane AtmA joDe saMyoga thayo eTale asaMyogI kahevAya. badhI saMyogI vastu che eTale badhI rileTiva che ane vinAzI che. eTale mana-buddhi-citta-ahaMkAra badhuM TempararI eDajasTamenTa che. buddhi paraprakAza che. rileTiva prakAza che, riyala prakAza nathI. jJAna e riyala prakAza che. buddhitA cae ahaMkAra dekhato ! darekanI buddhi kaMI kharAba hotI nathI. buddhinI viparItatA dareka jagyAe hotI nathI. evI je buddhi, te to lokone ajavALuM Ape, prakAza Ape, kaMIka ThaMDakeya kare. praznakartA : to buddhi sAmAnya bhAve ThIka che ? dAdAzrI : eTale buddhi kaMI khoTI vastu nathI paNa ene ahaMkAre karIne poIjhanasa karI nAkhI che ane je bAbatamAM ahaMkAra hoya te bAbatamAM prakAza bilakula hoya nahIM, tyAM AMdhaLo hoya. je khUNAmAM ahaMkAra vadhI gayelo hoya, tyAM AMdhaLo hoya. e ahaMkAra to, normala ahaMkAra hoya to te khUNAmAM prakAza paDe.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 (2) buddhinuM svarUpa 33 IgoIjhama haMmezAM AMdhaLo hoya. IgoIjhama dekhato nA hoya, koI dahADoya. ene AMkha nA hoya. buddhinI AMkhathI ko'ka dADo jue. bAkI, potAnI AMkha nA hoya. AMdhaLAnA saMgathI pApa ja baMdhAya ne ? ahaMkAra svabhAvathI ja AMdhaLo ! ahaMkArano svabhAva kevo ? huM je karuM chuM e ja sAcuM che. e nakkI mAne. kAraNa ke ahaMkAra svabhAvathI ja AMdhaLo che. praznakartA : eTale pahelethI ja evuM mAne ke huM je karuM chuM e sAcuM che ? dAdAzrI : pahelethI ja evuM mAne che. pahelethI ja nakkI karIne cAle che. eTale A AMdhaLo kUTAyA ja kare che. praznakartA : paNa AMdhaLAnI madade buddhi to hoya che ne ? dAdAzrI : buddhi to hoya ne, buddhi paNa zuM kare che ? buddhi prakAza Ape, paNa AMdhaLo prakAzano lAbha keTalo uThAve ? praznakartA : paNa e buddhinI madada lene ? 'normala korsa'mAMthI AgaLa vadhavA mATe buddhinI madada to le ne ? dAdAzrI : buddhine lIdhe ahaMkArane thoDuM jhAMkhuM dekhAya, paNa AMdhaLAne lAITa keTaluM dekhAya ? pote AMdhaLo eTale enA badhAM chokarAM evAM ja hoya ne ? DirekTa prakAza, prakAze alaukikatA ! jJAna e DirekTa lAITa che, eTale DirekTa lAITa prApta thAya tyArapachI alaukika vAta samajAya. tyAM sudhI alaukika vAta samajAya nahIM. eTale amAre InDirekTa prakAza judo rahyo ane DirekTa prakAza thayo. eTale ame jyAMthI bolIe tyAMthI badhuM zAstramaya ja hoya. ene pachI bIjo phoDa pADavAno nA hoya. AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : DirekTa jJAna che e keTaluM joI zake ? kyAM sudhInuM joI zake ? dAdAzrI : A DirekTa jJAna to jeTalo prakAza pAme, DirekTa jJAnanuM jeTaluM AvaraNa khase, eTaluM kevaLajJAna sudhI pahoMce. eTale AkhuM badhuM jagata joI zake, brahmAMDa joI zake. ene to pAra ja nA Ave ne ! DirekTa prakAza e to amArA jevA jJAnIone hoya, DirekTa prakAza eTale badhuM joI zake. A jagatamAM koI cIja evI nathI ke amane khabara nA hoya. e DirekTa prakAza kahevAya. tArAmAM beThelA khudAne ame joI zakIe chIe ne tane to anubhavamAMya nA Ave. ghoDAmAM, kUtarAmAM, badhAmAM dekhAya. A to badhA pekIMga che, verAITIjha opha pekIMga che. DirekTa prakAza prApta thAya tyAre alaukika vastu A badhI dekhAya duniyAmAM. alaukika vastuo badhI sanAtana che ane laukika vastuo badhI TempararI eDajasTamenTa che khAlI ! laukika vastuo badhI Indriyagamya che. alaukika atIndriyagamya che. amane amArA jJAnathI A badhuM jagata dekhAya ke jagata kevI rIte cAlI rahyuM che, A badhuM zuM che ? praznakartA : tame A badhuM joI zako cho ? dAdAzrI : hA, jJAnathI badhuM joI zakIe chIe, tyAre ja A vAta karI zakAya ne ! nahIM to vAta karAya nahIM ne ! ane buddhithI A nA dekhAya. buddhi to bahu vadhe ne tyAre mANasa buddha thaI jAya. ane jJAnI to paramAtmA thAya. jJAnamAM to vadhatuM-ochuM hoya ja nahIM ne ! jJAna eTale prakAza che, svayaM prakAza che, kevaLajJAna svarUpI che. AtmAto prakAza tyAM buddhi "rata AuTa' ! praznakartA : buddhi vagara Apa ATaluM badhuM samajAvo cho e kevI rIte bane ? dAdAzrI : buddhi to ATaluM badhuM samajAvI zake nahIM ne ! buddhinI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 AptavANI-10 (uttarArdha) (2) buddhinuM svarUpa 35 limiTezana (maryAdA) hoya. e limiTamAM ja batAvI zake. buddhi limiTeDa haze ke anUlimiTeDa ? praznakartA : alimiTeDa (amaryAdita). dAdAzrI : nA, limiTeDa, ane mArI pAse analimiTeDa prakAza praznakartA : buddhi limiTeDa (maryAdita) kevI rIte ? dAdAzrI : A prakAza badho che. buddhi e prakAzamAM gaNAya. A TyubalAITano badho prakAza limiTeDa hoya ke alimiTeDa ? praznakartA : limiTeDa. dAdAzrI : ane sUryano prakAza ? praznakartA : analimiTeDa. dAdAzrI : nA, eya limiTeDa. gharamAM juo to kazuM nahIM dekhAya. eya limiTeDa ane "amAro' prakAza to anUlimiTeDa che. e alimiTeDa prakAza e jJAna kahevAya ane limiTeDa prakAza e buddhi kahevAya. eTale limiTeDa prakAza baMdha thaI gayo ane anUlimiTeDa prakAza Ubho thaI limiTezanavALI che. biginiMga (zarUAta)thI enDavALI vastu che e ane A jJAna e alimiTeDa che, enDalesa (anaMta) che. huM anUlimiTeDamAM rahuM chuM. mAre A buddhinA lAITanI zI jarUra ? jyAre gharanI lAITa jatI rahe che tyAre loka kenDala (mINabattI) saLagAve paNa pachI lAITa Ave tyAre kenDala rahevA de kharAM ? bAkI buddhi vagaranA hoya ne, tyAM jJAna che. ApaNA tIrthaMkaro buddhi vagaranA hatA, amaneya buddhi nathI. praznakartA : arihaMta bhagavAnane buddhi nahIM ? dAdAzrI : emane buddhi nA hoya. buddhi hoya to bhagavAna nA kahevAya. praznakartA : paNa jJAna hoya ? dAdAzrI : hA, jJAna, kevaLajJAna, ebsolyuTa jJAna. kAraNa ke buddhi limiTavALI hoya. ane emanuM anUlimiTeDa jJAna. eTale buddhi emanI pAse nA hoya. limiTavALI cIja ja emanI pAse koI hoya nahIM. mArI pAse nathI to emanI pAse zI rIte hoya ? buddhi darekanA gajA pramANe limiTavALI hoya, jJAna limiTavALuM nA hoya. A tIrthaMkaranuM jJAna che ! A kaMI jevA tevA bAvAonuM jJAna na hoya ! gayo. praznakartA : alimiTeDa jJAnavALAne buddhi vagaranA kahI zakAya ? dAdAzrI : paNa jJAna hotuM ja nathI koI jagyAe. eka senTara jJAna nA hoya. A jagatamAM koIne eka senTa jJAna che nahIM. buddhi che, buddhi koI jagyAe 80 TakA che, 85 TakA che, 90 TakA sudhI che paNa jJAna nA hoya. eTale buddhi ane jJAnamAM ATalo phera. praznakartA : buddhinAM limiTezansa che eTale muzkelI paDe che ? dAdAzrI : eTale muzkelI ja paDe. buddhimAM limiTezana che ane buddhithI koI paNa prazna solva (ukela) thAya nahIM. kAraNa ke buddhi e
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) buddhinI prasarelI DALakhIo vAto, AtmavijJAnatI anubhUtitI ! praznakartA : AuTara (bAhya, bhautika vijJAnano jevI rIte DephineTa (nizcita) anubhava thAya che, tevI rIte Inara(AMtara) vijJAnano paNa DephineTa anubhava thavo joIe ne ? dAdAzrI : DephineTa anubhava vagaranuM vijJAna, vijJAna kahevAya ja nahIM. vijJAna enuM nAma kahevAya ke anubhava sahita ja hoya. tyAM sudhI jANyuM ja nathI kahevAya. tyAM sudhI je copaDIo badhuM vAMcIe ene (buddhijanya) jJAna kahevAya paNa vijJAna nA kahevAya. e jJAna eTale zuSkajJAna, phaLa Ape nahi ane kapha bahu caDhe. 'huM jANuM chuM, huM jANuM chuM' eno kepha bahu caDhe. A bhamaraDo juo, jANanAro Avyo ! kepha caDhe UlaTo. ane vijJAna to tarata ja phaLa Ape. e anubhavavALuM ja hoya. vijJAna eTale zuM ? sAkarane gaLI kahevI e jJAna che ane sAkarano svAda jANavo, anubhavavo e vijJAna che. eTale A badhuM ahIM AgaLa vijJAna che, vijJAna buddhi bahAra hoya. vijJAna analimiTeDa hoya, buddhijanya jJAna e badhuM limiTeDa hoya. praznakartA : to aMdaranA vijJAnamAM kevA kevA anubhavo hoI zake ? dAdAzrI : 'huM rAjA chuM' evo anubhava hoya to rAtre sarasa UMgha Ave, to paramAtmAno anubhava thayo enI vAta ja zuM hoya ! 'huM rAjA chuM' eTalo anubhava eka dahADo thAya, to ene keTalo AnaMda thAya ? praznakartA : svapnamAM hoI zake e to ? dAdAzrI : hA, svapnamAM bane. A paNa banavuM joIe ne ? ane svapna to ghaDImAM TakyuM-nA TakyuM, eTale e TakAu nathI. kAcanA vAsaNa jevuM, thoDIvAra rahyuM, nA rahyuM. TakAu hoya e to ane paramAtmapaNuM eTale kAyamanuM TakAu, zAzvata ! buddhi, AMtara-bAhya ! praznakartA : bhautika jJAna ane AdhyAtmika jJAnamAM kaMI phera haze ? zo phera haze ? dAdAzrI : bhautika jJAna e bAhya buddhi che. bAhya buddhi phorenamAM che ane ApaNe ahIM AMtarika buddhi che. AMtarika buddhi eTale 'konA karatAM huM vadhAre sAro dekhAuM, konA karatAM huM vadhAre moTo dekhAuM', e badhI AMtarika buddhi che. phorenavALA lokone bAhya buddhi che. eTale A AMkhathI dekhAya evI vastu para moha thAya, kAnathI saMbhaLAya tyAM moha thAya. ApaNe evuM tevuM, bahu paDelI nathI. ApaNe tyAM A AMtarika buddhi che. paNa e mithyA buddhi che. kAraNa ke bhautika sukhane mATe ja vaparAya che. bhautika sukhane prApta karavAnI taiyArIo kare che. e loko bhautikamAM phUla DevalarDa (pUrNa vikasita) che, jyAre ApaNA loko adhyAtmamAM phUla Devalapta che. have to jainoya buddhizALI che ne bIjA A vaiSNavoya buddhizALI thaI gayA che. A bahu bhaNatara-gaNatara ne badhuM e thAya, tyAra pachI buddhi Devalapa thavA mAMDI. bhale viparIta buddhi thaI che paNa vicArazIla thaI gayA che. pahelAMnA vakhatamAM ATalA buddhizALI na hatA. agavaDe ghaDI buddhi A kALamAM ! buddhi atyAre Devalapta thayelI che. DevalaDa buddhi be rIte phaLa
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 39 40 AptavANI-10 (uttarArdha) Ape. DevalaDa buddhi avaLI hoya to adhogatimAM jAya ane DevalarDa buddhi savaLI hoya ane jo ene mArgamAM vALanAra maLI Ave to kalyANa thaI jAya. kAraNa ke A huM vAta karuM chuM ne, Devalapta hoya te tarata samajI jAya, nahi to nA samaje. A phorenanA lokone bolAvo ahIM AgaLa, eka varasa dahADo mArI joDe bese to eka akSareya nA samaje ane tame eka kalAkamAM badhI vAta samajI jAva, huM zuM kahevA mAMguM chuM te ! ane satayugamAM duHkha ja nahotuM. satayugamAM sukha kevuM ? khAvApIvAnuM badhuM maLe, kazI aDacaNa nahIM. khaIne sUI javAnuM, basa ! buddhi to kasoTImAM kyAre Ave ? jyAre kaMTrola hoya, bIjuM hoya, gADImAM bhIDa hoya, Ama hoya, tema hoya, bhIDamAM buddhi kasoTImAM Ave. praznakartA : jema takalIpha vadhAre paDe, ema.... dAdAzrI : hA, takalIpha vadhAre tema buddhi kasoTIe vadhAre caDhe. takalIphathI buddhi kasAI gayelI. nahIM to loka buddhizALIo na hatA. e DaphoLa hatA satayugamAMya ! praznakartA : to A satayuganA RSimuni thaI gayA e badhA ? dAdAzrI : e RSimunio to badhA puNyazALI hatA, paNa buddhi kasAyelI nahotI. A to phakta tIrthaMkaro thayA e emanI puNya laIne ja AvelA ane e tIrthaMkara thavAnA ja hatA, eTale thayA. ane e haDeDa parasenTa hatA paNa bIjA badhA lokomAM kazuM bhalIvAra nahIM. buddhi to atyAre kasAyelI che. te A chokarAo ATalA je prazno pUche che ne, te moTI uMmaranAne te dahADe pUchatA nahotA AvaDatA. buddhi to koI kALe AvI hatI nahIM. satayugamAMya AvI nahotI. zI rIte hoya, baLI ? beThA beThA khAvAnuM maLe. kazuM Dakhala nahIM. haMmezAM Dakhalo UbhI thAya, tyAre buddhi vadhe. Akho dahADo athaDAmaNa vadhe tyAre buddhi vadhe. ApaNe ahIM to khAMDano kaMTrola AvatAM pahelAM zI rIte lAvavI te badhuM samajI gayo hoya. praznakartA : Apa kaho cho ke pahelAMnA vakhatamAM buddhizALI na hatA, to atyAranA je A badhA purAtana tattvavettAo, saMzodhana karanArA che, e lokoe evuM khoLI kADhyuM che ke buddhizALI badhA hatA tyAre paNa ? dAdAzrI : huM to satayuganI vAta karuM chuM, satayuga, tretAnI. dvAparamAMthI ja buddhi kasAI, kasoTIe caDhI. to paNa AjanA jevI na hatI. atyAre A Topa upara beThelI che. nahIM to hindustAnamAM AtmAnI vAta karAya ja nahIM, parasAdanI vAta karavI paDe. te parasAda karIne lAvyA che, Avajo tyAM dharmamAM. nahIM to tamArAmAM peluM kahe che ne, lahANI. praznakartA : hA, prabhAvanA thavAnI che, te ToLeToLAM Ave. dAdAzrI : te babbe keLAM Apene, te laI le. A to A kALanA lokone AtmAsaMbaMdhI vAta karAya. praznakartA : nahIM to A jagatanA racanArano vicAra karavo e paNa eka bhrAMti ja che, evuM ja kahe che ne ? dAdAzrI : e bhrAMti che. paNa vicAra e to buddhi ane karAvaDAve che. kAraNa ke buddhi eTalI Devalapa thaI che. AphrikAnA jaMgalIone racanArano kaMI vicAra nathI Avato, kAraNa ke buddhi utpanna thaI nathI. buddhi vikAsa pAmI nathI, te kazuM ja nathI AvaDatuM. aMgrejone, e badhA ApaNA hindustAnamAM AvyA, tethI buddhi vikAsa pAmI. te dahADe to yuga evo ke koIne jamADavAnI buddhi nA thAya ane koIne jamavAnI buddhi nA thAya. bolo have, zI dazA thAya ? jamavAnI buddhi hoya to jamADavAnI IcchA thAya, ke A lokone bolAvIe jamavA. paNa jamavAnI buddhi ja nahIM tyAM AgaLa jamADanAra koNa ? eTale badhuM AIDala (niSkriya) paDI rahetuM hatuM. atyAre to joIe eTalA jamADanAra, jamanAra haze, tyAre khoTa kharI ? te dahADe jamanAra
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo ja koI nahIM. yajamAnane e badhuM kharuM, paNa teya yajamAnanI rIta, enI rIte ja levAtuM hoya te ja. bIjI Dakhala nahIM nAmeya. zeTha to abajo rUpiyA hoya toya pUtaLA sarakhA, kazuM samajaNa-bamajaNa nA paDe. jo kadI muMbaImAM mUkI dIdhA hoya ne, to kevI rIte have ghera javuM, te samajaNa nA hoya, ke lAva, eka TekSI karuM. evuM tevuM ghera javAnuM AvaDe nahIM. buddhi ja kasoTI para AvelI nahIM. praznakartA : jarUra ja nA paDelI te vakhate ? 41 dAdAzrI : buddhinI jarUra ja nahIM, te dahADe ! atyAre jarA briliyaMTa magajanA thayA. bhale buddhi avaLI thaI gaI che, paNa buddhi Devalapa thayelI che. pahelAM buddhi Devalapa ja nahIM thayelIne ! potAnuM gAma ja joyeluM hoya, emAM pacAsa vIghAM jamIna hoya, eTale pADAnI peThe pharato hoya ane Ama Ama karyA (mUcha maraDyA) karato hoya. ane pachI jyAre maraDo thAya tyAre ApaNe pUchIe, 'kema doDatA'tA ?" mera mUA, zuM joIne Ama Ama karato'to te ? eTale kUvAmAMnAM deDakAM kahyAM te dahADe. have e pacAsa vIghAMvALAne muMbaImAM mokalIe to muzkelImAM mUkAI jAya. A to atyAre gADIomAM Ava-jA kare che, paNa pahelAM to muMbaImAM pacAsa rUpiyAnA kharcamAM javAtuM hatuM. pAMca rUpiyA bhegA thAya nahIM ane dahADo vaLe nahIM. have e pacAsa vIghAMvALAne muMbaI mokalIe atyAre, to tyAM koI baMgalAvALAnuM saMDAsa dekhADIe ne to enI milakata emAM, saMDAsamAM AvI jAya. eTale pachI tyAre eno pAro UtarI jAya. paNa A tyAM sudhI kUvAmAMnuM deDakuM che ! jyAM sudhI bahAra, muMbaI gayo nathI, tyAM sudhI pAro Utare nahIM ane UMdhuM ja cAlyA che. have badhA Devalapa thayelA che. have buddhi chatI karavAnI jarUra che. te buddhi chatI karanAro nIkaLI Avaze. eTale gADuM sAruM cAlaze have. praznakartA : atyAre buddhi je Devalapa thayelI che te paNa viparIta mArge cAlI rahelI che. AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : e viparIta to viparIta, paNa buddhi che ne ! ene ame samyaka karI zakIe. paNa jo buddhi ja DevalapDa nA hoya, to zuM thAya ? viparIta UMdhI haze, paNa che buddhine ? eTale loTane keLavelo che A, ane pahelAM loTa kevo hato ? bhAkharA thAya evo. ane A to veDhamI thAya evo loTa che. heya ! Ama pharsTa kalAsa veDhamI thAya ne maThiyAM thAya evo loTa ! 42 have A buddhi amuka prakAre sArI thAya che. te jJAnI pAse besavAthI e buddhi samyaka thAya che. e samyaka buddhi bahu hitakArI hoya. je laukika buddhi che, lokasaMjJAthI UbhI thayelI buddhi, e badhI viparIta buddhi kahevAya che. viparIta buddhi eTale potAnuM ahita karanArI. saMsAramAM bhale sukhI kare, paNa mukti mATe e ahita karanArI. vizeSatA, viparIta buddhitI ! praznakartA : ahIMnA jeTalo bhraSTAcAra bIje kyAMya nathI. dAdAzrI : haMmezAMya biveranesa (sAvaceta), elarTanesa (jAgRti) hoyane, tyAre bhraSTAcAra thAya. phorenamAM averanesa (sajAgatA) ya pUrI nathI, thoDIka averanesa che. bAkI biveranesa, elarTanesa nathI eTale bhraSTAcAra hoya ja nahIM ne tyAM ! praznakartA : e kaI rIte ? e nA samajAyuM. dAdAzrI : A nAnAM bALako nirdoSa hoya ke moTAM ? praznakartA : nAnAM. dAdAzrI : zAthI ? enuM koNa rakSaNa kare che, teya e khabara nathI rAkhato. mAre mAruM rakSaNa karavAnuM che, teya e jANato nathI. ane moTA hoya te to eNe pote mAthe lIdhuM che. evuM pelA phorenavALA to, bhagavAna kare che, bhagavAna badhuM calAve che, ne... badhuM eka ja vAtamAM AvI gayuM ane ApaNA hindustAnanA lokoe to pote mAthe lIdhuM
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 43 44 AptavANI-10 (uttarArdha) che, 'huM karuM chuM." eTale ApaNe ahIM buddhi vadhI che. e kaI buddhi vadhI ? viparIta buddhi. phorenavALAnIya viparIta buddhi ja che. saMsAranuM je kare e buddhi badhI viparIta buddhi kahevAya. praznakartA : navA yuganAM bhaNelAM chokarAMo pelI dharmanI vAtane grahaNa nahIM kare. dAdAzrI : tethI ja A bhaNelAM chene, eTale pheraphAra thaI jaze. nahIM to peluM jarA jUnuM hotane, to pheraphAra nA thAta. e bhaluM thAya aMgrejonuM ke A loko kharuM-khoTuM samajatAM zIkhyAM. buddhi vadhIne, bhale buddhi viparIta thaI, to samyaka karatAM mane AvaDe che. paNa viparIta nA thaI hota to pachI zI rIte samyaka thAta ? eTale ghaNuM sAruM thayuM che. A moTA moTA zeThiyAo dekhAya che paNa samyaka buddhino chAMToya nA maLe. A badhI viparIta buddhi kharI, kyAMthI lUMTI lauM, kyAMthI khaI jauM, e badhuM AvaDe. samyaka buddhi eTale mAruM hitakArI thAya, e buddhino chAMTo nA maLe. viparIta buddhimAM (game te karavA) taiyAra. praznakartA saMsAramAM je vadhAre buddhi vaparAya che e vadhAre utpAta karAve che. evuM bole. A kaI buddhi bole che ? saMsArI buddhi nahIM, A saMsAramAMya viparIta pAchI A. saMsArI buddhi viparIta che ja, paNa saMsAramAMya viparIta buddhi A ! praznakartA : viparIta buddhi saMsAramAM kaMI madada kare ? dAdAzrI : huM tamane e badhI vAta AgaLa karuM chuM. viparIta buddhi eTale zuM ? pelAne caDhyuM ane caDhatAM pahelAM saMsArI buddhi hatI. ane caDhyA pachI saMsArI viparIta buddhi thaI. hA, te 'huM presiDanTa chuM" kahevA mAMDyA eTale A badhA loka kaheze ke, "zeThane caDhI che !" evuM A badhAne viparIta buddhine laIne dRSTi judI che, ke "huM Ano sasaro thauM, Ano kAko thauM, Ano mAmo thauM" kaheze. jANe kAyamanA nA hoya ? A dArU caDhyo, te ghena Utare nahIM ne dahADo vaLe nahIM. te abhAnatAmAM ja cAlI rahyuM che. sabhAnatA jJAnI puruSa karI Ape to dahADo vaLe. nahIM to sabhAnatA kare nahIM, tyAM sudhI abhAnatA cAlyA ja kare che. niraMtara abhAnatAmAM jIva varte che. dRSTi ja enI pelI ne pelI che. dArU UtaratAM pahelAM to mahIM pAchuM dALa-bhAta ne roTalI-zAka nAkhe, ke pAcho eno dArU thAya. e to pAMca-sAta dahADA upavAsa kare tyAre dArU ocho thAya ke baMdha thaI jAya, tyAre ene khabara paDe ke "ohoho ! A zuM che ?" tyAre bhAna thAya. tethI bhagavAne upavAsa karavAnI sUcanA karI. paNa A kALanA jIvo upavAsa karI ane dahADe sUI jAya. ane lokonI para ciDAyA kare enAM karatAM A kALamAM bhAna vagaranA loko, upavAsa ochA kare to sArA. upayogapUrvaka upavAsa hovA joIe. have saMsArI viparIta buddhi saMsAramAM mArgadarzana Ape ? nA. mArgadarzana Ape ja nahIM. chatAM mArgadarzana Ape kharuM paNa adhogatinuM mArgadarzana Ape. mArgadarzana sarasa Ape, suMvALuM lAge paNa jAya adhogatimAM ! saMsAranI mUMjhavaNamAM mArgadarzana Ape ? e mUMjhavaNa UkelI dAdAzrI : evuM che ne, buddhi to kAmanI che, paNa e buddhi samyaka hovI joIe. A to viparIta buddhi ja upAdhi karAve che. AtmAthI vakhuTAve e viparIta buddhi ! praznakartA : viparIta buddhi, te zuM che ? e saMsAramAM mArgadarzana Ape ? saMsAranI mUMjhavaNamAM mArgadarzana Ape ? viparIta buddhino dAkhalo Apo. dAdAzrI : viparIta buddhi eTale hamaNe ahIM nagInadAsa zeTha hoya, te AkhA gAmanI zeThAI karatA hoya, paNa rAte thoDuM pItA hoya, te vadhAre pIvAI jAya pachI zuM thAya ? pachI 'InDiyAnA presiDanTa chuM'
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo nAkhe, paNa nIce adhogatimAM lai jAya. are bhaI, nIce laI jaIne muMjhavaNa ukelo, enAM karatAM to muMjhavaNa sArI. A to sonI noTa ApI dIdhI ne vaTAvI khAdhI ane pachI muMjhavaNa dUra thAya. to joDe joDa so to gayA ja ne. UlaTI gharanI mUDI khoi ! praznakartA : pahelAM Apa evuM bolyA cho ke viparIta buddhi saMsAramAM hitakArI che. dAdAzrI : hA, eTale amuka prakAranI viparIta buddhi, ApaNuM A je bhaNatara badhuM che ne ATaluM kalcarDa che, e badhuMya viparIta buddhi ja kahevAya che. AmAM samyaka buddhino chAMToya nathI. viparIta eTale AtmAthI vimukha kare, e badhI ja viparIta buddhi. praznakartA : paNa samyaka buddhi ane viparIta buddhi, e benI vaccenI kaI buddhi ? dAdAzrI : e be ja buddhio. vaLI bIjI kaI ? praznakartA : paNa ApanuM eka vAkya che ke saMsAramAM hita kare enuM nAma viparIta buddhi. dAdAzrI : hA, paNa saMsAra majabUta kare, saMsAramAM hita kare e viparIta buddhi. saMsArane ukheDI nAkhe e samyaka buddhi. hamaNe rikSAmAM besIne so rUpiyAnuM paracuraNa veratAM veratAM Avo eTale samyaka buddhi kahevAya. kAraNa ke lobha ocho thaI jAya ne ? praznakartA : paNa A mUMjhavaNomAM saMsAra rUDo calAvavA mATenI kaI buddhi ? dAdAzrI : e viparIta buddhi. Atmasanmukha je na kare, e badhI viparIta buddhi. e dArU caDhelo ja kaho, dRSTi ja phera ! praznakartA : buddhinI vizuddhinI jarUra kharI ke buddhinI ja jarUrI nathI ? AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : vizuddhi kaI davAthI karazo ? evI kai davA Ave che ke buddhinI vizuddhi thAya che ? e to jJAnI puruSa pAse jAya ane sAcA jJAnI hoya to ApaNI buddhi samyaka thAya. A atyAre je viparIta buddhi che ne, to samyaka buddhi thAya ne samyaka buddhi thAya to e zuddhi thaI. nahIM to samyaka thAya nahIM ne buddhi viparIta ja rahe. praznakartA : samyaka buddhi zuM che ? dAdAzrI : samyaka buddhi to evuM che ne, e saMskArelI buddhi che. te saMskArelI buddhi hotI ja nathI. jJAnI puruSa ke agara koI saddaguru hoya, tenI pAse besavAthI e buddhi samyaka thAya che. nahIM to mithyA ja buddhi hoya che. eTale A mithyAmAM sukha che evuM ja mAnanArI buddhi hoya che. bhagavAna zrIkRSNa kahI ete vyabhicAriNI ! saMsArI buddhi to rahevAnI ja badhAne. saMsArI buddhi nA rahetI hoya to tuveranI dALa ane kerIno rasa be bheguM karI nAkhe. praznakartA : eTale saMsArI buddhinI paNa jarUra che ne ? dAdAzrI : hoya ja, hoya ja e to. eTale huM kaI buddhine nA pADuM chuM ? je phaNagA phUTyA che ke, je kAryakArI nathI ne jAgRtine nukasAna kare che UlaTI. je vagara kAmanI nukasAna kare e buddhi vikalpI kahevAya. ene kRSNa bhagavAne vyabhicAriNI buddhi kahI. be prakAranI buddhi kahI, eka vyabhicAriNI ane bIjI avyabhicAriNI, je nukasAna kare te vyabhicAriNI buddhi kahevAya. rAtre sADA dasa vAge ugharANInI vAta karI, te kaMI kAmamAM nA lAge, hitakArI hoya nahIM ne savAra sudhI jAgavuM paDe. Imozanala badhI vAto ! udvega thayA kare enAthI. praznakartA : gItAmAM kRSNa bhagavAne kahyuM che, buddhi dvArA buddhithI para thavAnuM che. dAdAzrI : evuM che ne, buddhi to bahu kAma kare. e jyArathI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 48 AptavANI-10 (uttarArdha) avyabhicAriNI buddhi thAya, tyArathI ja mANasane sthiratA utpanna thavA mAMDe, paNa e buddhi ema ne ema utpanna thatI nathI. avyabhicAriNI thatI ja nathI, vyabhicAriNI ja rahe che. praznakartA : vyabhicAriNI eTale zuM ? dAdAzrI : jagatamAM atyAre je cAle che, te eka to avyabhicAriNI buddhi e samyaka buddhi hoya, je buddhi badhAnuM samAdhAna kare, koIne kiMcitmAtra nukasAna na kare ane mokSa tarapha laI jAya. ane bIjI vyabhicAriNI buddhi eTale viparIta buddhi, niraMtara potAnuM ahita ja karyA kare. bahAranA loko niraMtara potAnuM ahita ja karatA haze kharA ? A to UghADI AMkhe UMdhe che ane niraMtara potAnuM ahita ja karI rahyA che. ane e viparIta buddhine ja samyaka mAne che. saMsAramAM baMdhana buddhithI ja che. have eka vyabhicAriNI buddhi, enAthI badhA baMdhana ane bIjI avyabhicAriNI buddhi, enAthI mukti. tyAre kahe, 'AvyabhicAriNI buddhi kyAM vecAtI levA javI ?" tyAre kaMI zukkaravArImAM maLe ? loko paiDA thayA hoya tyAre vecI de zukkaravArImAM, te ApaNane maLI jAya kaMI ? zuM kaho cho ? avyabhicAriNI buddhi konuM nAma kahevAya ke je niraMtara oblAIjhIMga necara (paropakArI svabhAva) rAkhato hoya ! niraMtara pArakAnA sukhane mATe ja jIvyA karato hoya, enI buddhi avyabhicAriNI. ane potAne mATe karato (jIvato) hoya te vyabhicAriNI buddhi. buddhinI vyAkhyA joIe ke nA joIe ? tamane kema lAge che ? A vyAkhyA barobara che ke adhUrI che ? je potAne mATe karato (vAparato) hoya te vyabhicAriNI buddhi ane je pArakA hAru vAparato hoya te avyabhicArINI buddhi, avyabhicArINI buddhi je mAge e phaLa maLe. e jevuM ciMtave evuM phaLa maLe. kAraNa ke enA hAthamAM aciMtya ciMtAmaNi Avyo che. paNa e to sekaDe eMsI TakA hoyane AvA to ? avyabhicAriNI buddhivALA eMsI TakA ja hoyane ke vadhAre hoya ? praznakartA : nA hoya e to. dAdAzrI : saMta puruSa pAse, jJAnI puruSa pAse sAMbhaLavAthI je buddhi svaccha thAya che, te avyabhicAriNI buddhi kahevAya. A badhAne viparIta buddhi che. kRSNa bhagavAne kahyuM, avyabhicAriNI buddhi joIze. praznakartA : ekuya mANasa nA hoya, potAnuM hita karanAro ? dAdAzrI : hoya, paNa jUja mANasa. paNa eno artha kazo nahIM ne ? pahelA ghauM vINatA'tA eTale kAMkarA ekalA ja vINavAnA, ghauM vINavAnA nahIM. kahevAya ghauM vINavAnA paNa kAMkarA ekalA ja vINavAnA. atyAre to ghauM vINI levAnA. ane A badhA je potAnI jAtane mAnI beThA che ke, "huM kaMIka chuM', e to kazAyamAMya nathI, phakta manamAM mAnI beThA che. viparItate vALe sabhyatva bhaNI.. A badhI buddhi viparIta kema kahevAya che ? tyAre kahe, ke svAbhAvika buddhi nathI eTale svAbhAvika nathI eTale saMsArAnugAmI che mATe viparIta kahevAya. ApaNane saMsAramAM bhaTakAvanArI che. bhale ne devagatimAM gayA paNa pAchuM ahIM gadheDA thavAnuM ! evuM A cAra gatimAM bhaTaka bhaTaka bhaTaka ! eTale buddhi bhaTakAvanArI che. bhautika sukhomAM sukha dekhADe, e viparIta buddhi kahevAya ane sukha mokSamArgamAM che agara to AtmAmAM che evuM je dekhADe e samyaka buddhi kahevAya. viparIta buddhinuM jora bahu che, jabarajasta. eTalA mATe ame, tamArI buddhi samyaka karavA mATe, AvA tamane praznonA javAba ApIe ane khulAsA thAya tamane, badhI jAtanA khulAsA thAya. A viparIta buddhi che, ene samyaka karavAnI che. viparIta buddhi
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 49 AptavANI-10 (uttarArdha) samyaka kema karIne thAya ? eka ja samyaka buddhivALAne jue, eTale viparIta buddhivALo jANe ke ApaNuM khoTuM che A. eTale pheravI nAkhe tarata, jue to. kahevAthI, upadezathI nA phare, upadezathI phare ja nahIM. jovAthI ja phare. praznakartA : mANasanI pAse kadAca samyaka buddhi hoya, viparIta buddhi nA hoya, evuM nA bane ? dAdAzrI : e samyaka buddhi kevI rIte Ave ? samyaka buddhi kyAre Ave ? jJAnIne bhego thayelo hovo joIe agara to pUrve samyaka buddhi utpanna thayelI hoya to, nahIM to samyaka buddhi hoya nahIM. praznakartA : paNa e to viparIta buddhi ghaTe ne samyaka buddhi vadhe to ? dAdAzrI : samyaka buddhi kyAMthI lAve ? samyaka buddhi, e kaMI khANa nathI. samyaka buddhi to pleTeDa vastu che. buddhi upara pleTiMga (DhoLa). kare evuM hoya che. ane te enuM pleTiMga jJAnI puruSa ekalA ja karI zake. tamArI buddhi ane pleTiMga karI nAkhIe to samyaka buddhi thAya, nahIM to tyAM sudhI viparIta buddhi kahevAya. jJAnI puruSa pAse bese, paricaya seve tyAre e buddhi samyaka buddhi thAya. e buddhi evI sarasa calAve ne mokSamAM laI jAya, evA vicArovALI thAya. e buddhi kAma lAge. tyAM sudhI to A viparIta buddhi. kazuM bhAna nathI, eka kiMcitmAtra bhAna nathI jIvane bhaTaka bhaTaka karavAno zuM hatuM? zene mATe janme che ? jIvana zuM che ? zene mATe khauM chuM, pIvuM chuM ? kazuM bhAna nathI. ema ne ema ughADI AMkhe jagata UMdhe che. ema kema poSAya ? hindustAnamAM janmyA ane ughADI AMkhe UMghIe e kema poSAya ? ekAda prazna pUchavAno vAMdho nahIM, ke AvA saMjogo Ave to amAre zuM karavuM evuM badhuM ahIM pUchI zakAya. to huM teno khulAso ApuM. A jJAna nA hoya to samyaka buddhithIya Ukela Ave, paNa sAMbhaLyuM hoya to. te vakhate mArA zabdo hAjara thAya. kAraNa ke amAruM vacanabaLa hoya eTale zabdo hAjara thAya. praznakartA : buddhino viparyAsa kahe che te zuM che ? dAdAzrI : viparyAsa e buddhino nathI. A badhuM cittane anusarIne che. jJAna ne darzana, beu bheguM che te citta. paNa zAstrakAro Ama ja, viparIta buddhi ne e badhuM bolyA che ne, te AmAM bahu UMDA UtaravA jevuM nathI. pAchA lokonA vicAra pharI jAya. A to jJAna svarUpanI vAta karuM chuM. jema che tema, te to jagatamAM bahAra paDAya ja nahIM. kAraNa ke jagata samajI nA zake A badhI vastuo. vItarAga bodha hRdayagata kaI game ? praznakartA : eTale A buddhi to badhuM bagADatI ja haze ke kaMIka sAruM karatI haze ? dAdAzrI : badhuM ja bagADe, kaMI paNa vastu sudhAre nahIM. jyAM sudhI mithyAtva che tyAM sudhI buddhi mithyAtvI che, mithyA buddhi che. tyAM badhuM ja bagaDe. eTale mokSa saMbaMdhI bagaDe. saMsAramAM sudhAro kare vakhate, paNa mokSanA saMbaMdhI badhuM ja bagADe. praznakartA : buddhinI AgaLa mithyA ja lAge ne ? buddhinI AgaLa samyaka nA lAge ? dAdAzrI : lAge che, paNa e to jJAnI puruSanI pAse eka kalAka ja bese ane satsaMga sAMbhaLe tyAre ene ekadama sIdhuM jJAna thAya nahIM, paNa enI anAdikALanI je viparIta buddhi hatI, te samyaka buddhi thavA mAMDe. jeTalA pramANamAM samyaka thaI tyAre e samyaka darzananI vAta samajavA mATe taiyAra thAya. samyaka jJAnanI vAta, samyaka cAritranI vAta samajavA mATe taiyAra thAya. praznakartA: vItarAga bodha buddhithI samajAya paraMtu hRdayagata thavA mATe zo upAya ?
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo dAdAzrI : pahelAM buddhi che te samyaka buddhi joIe. A to viparIta buddhi che. ane viparIta buddhithI je vItarAga bodha samajAyelo e koI dahADo phaLa Ape nahIM. buddhi samyaka joIe. samyaka buddhi saMtonI bhaktithI, sevAthI utpanna thAya ane saMsAranAM saMgathI viparIta buddhi utpanna thAya. e viparIta buddhithI vItarAga bodha kyAreya paNa samajAya nahIM ane hRdayagata thAya nahIM. 51 jyAM sudhI nijachaMda pariNAmI buddhi che, tyAM sudhI e viparIta buddhi che. e samyaka thAya nahIM, tyAM sudhI e viparItatA ja bhajyA kare. samyaka buddhi sAcA-khoTAnI laDAI nA kare. sAcA-khoTAnI laDAI, thatI hoya to ko'ka kaheze, 'bhaI, bemAMthI koNa samyaka buddhivALo ?" bemAMthI je laDAIne choDI de e samyaka buddhivALo. samyaka buddhi kevI hoya ? mata nA hoya, gaccha nA hoya, judAI nA hoya, bIjI koI bhAMjagaDa nA hoya ane gaccha-matavALI buddhi, mithyA buddhi kahevAya. A ne A enuM ! amAruM praznakartA : jo sAmevALo samyaka buddhithI vAta kare to bIjo bIjI buddhithI vAta kare. eTale matabheda to thavAnA ne ? dAdAzrI : nA, paNa samyaka buddhivALA mANaso keTalA haze ? praznakartA : nahIMvata. dAdAzrI : zAstrono saMga hoya, saMta puruSano saMga hoya ane parigraha khalAsa thavA AvyA hoya, te mANasane samyaka buddhi utpanna thAya che. buddhi pAchI matAbhigrahavALI. abhigraha zAno ? matano. AtmAno abhigraha karavAne badale matano abhigraha karyo. kyAre, karyo gAma pahoMce ? lAkha avatAra thAya toya kazuM vaLe nahIM. aMtarazAMti thAya nahIM. aMtaradAha baLato baMdha nA thAya. ane jJAnI puruSanI pAse to aMtaradAha kAyamano maTI ja jAya. aMtaradAha ja nA saLage. para AptavANI-10 (uttarArdha) phUMkAyuM devALuM, samyaka buddhituM ! te dahADe samyaka buddhi utpanna thatI'tI. e utpanna thanArI vastu che. kasoTI parathI lAvavAnI nahIM. praznakartA : samyaka buddhi kasoTIthI vadhe nahIM ? dAdAzrI : nA. e samyaka buddhi zuM kare ke, koI be laDatA hoya, tene kaheze, 'bhaI, UbhA raho. zuM che alyA ?' jhaghaDo che. tyAre kahe, 'bapore ghera Avajo.' te ghera bolAve, zeTha beu jaNane besADe ane pUchI le. pelo kaheze, 'meM doDhaso rUpiyA ene ApyA che, te ApatAM nathI.' eTale zeTha pelAne kahe, 'kema bhaI, tuM Apato nathI ?" tyAre pelo kahe, 'zeTha, hamaNe sagavaDa nathI.' eTale zeTha pachI zuM kare ke bhaI, 'tuM paccIsa-paccIsa rUpiyA haptA karIne Apaje. cha haptAmAM.' tyAre kahe, 'e pahelo hapto che nahIM.' tyAre kahe, 'pahelo hapto huM tane ApuM chuM. pachI tuM karI leje badho.' ane beune jamADe pAchA, potAnI joDe. ane samAdhAna karIne beune kaheze, 'mitranI peTha rahejo have ane ukela lAvI nAkhajo.' evuM tevuM samyaka buddhi bahu sAruM karI Ape. praznakartA : paNa mahatvanuM to e ja AvyuM ne ? pariNAma keTalAM badhAM cokhkhAM karI nAkhyAM ? dAdAzrI : cokhkhAM karI nAkhyAM. tene badale atyAre loka kevA che ? praznakartA H bannemAMthI khAI le. dAdAzrI : eTale AmAM doSa nathI. e karmanA bAMdhelA ja che ne ? paNa AnAM phaLa to bhogavavAM ja paDazene, badhAM ? AvuM zobhe ApaNane ? ApaNe tyAM zeThiyAo zuM karatA'tA ? ene zreSThI kahevAtA hatA, tenuM apabhraMza thayuM ne zeTha kahevAyA. te atyAre to mAtara-bAtara badhuM jatuM rahyuM. zeThanI uparathI mAtara jatuM rahe to rahyuM zuM ?
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 53 AptavANI-10 (uttarArdha) ene A poIjhananI zIzImAMthI goLI laIza to marI javAze, evuM enI samajaNamAM phITa thaI jAya to vartanamAM enI meLe Ave ja. ane Ama mAra mAra karIe to kyAre vartanamAM Ave ? mATe samajaNamAM lAvo. nahIM to dArU-mAMsAhAra to kyAre chUTe ? e to chUTatA haze koInAthI ? ane jo ApaNe tyAM saheja vAtamAM UDI jAya che ! praznakartA : tame amane jJAna ApyuM, tyArathI amArI buddhi samyaka thavA mAMDI ? dAdAzrI : amArI pAse satsaMgamAM beso, eTalo vakhata tamArI buddhi samyaka thAya ane A bIjA badhA tamArA je hoya, tyAM beso to viparIta thAya. viparIta eTale pajave. je pajave nahIM e viparIta buddhi nahIM. pajave kharI koI vakhata ? ane amArI joDe buddhi gIleTa thaI gayA pachI nahIM pajave. praznakartA : zaTha. dAdAzrI : nA bolavuM evuM. e bolyAmAM zuM phAyado ? gaMdavADo dekhAya che UlaTo. te ApaNane ApaNA ja ne ? kone kahevA jaIe have ? A to mAMhyomAMhya vAta karIe to cAle, nahIM to vAta kaMI karAya nahIM ne? phorenavALA joDe evuM kahevAya ke amArA loko AvA che? samyaka buddhinuM devALuM nIkaLyuM che. ko'ka kazuMka kahe to te pahelAM to mahIM pheraphAra thaI jAya. koka kahe ke caMdubhAImAM akkala ochI che, to asara thaI jAya. jayAM asara thAya tyAM samyaka buddhi che ja nahIM. samyaka buddhinuM devALuM che. vyavahAra eDajasTa kare ne pote khoTa nA khAya enuM nAma samyaka buddhi. navI khoTa khAIe nahIM ne jUnI khoTa vasUla karIe. tyAre pragaTe samyaka buddhi ! praznakartA : buddhithI duHkhI thaI javAya ne ? dAdAzrI : buddhi sukheya Ape ne du:kheya Ape ne ! praznakartA : buddhie ja du:khI karyA hoya. kadAca atibuddhi haze ? dAdAzrI : atibuddhi ! oho ! ati thaI gayuM haze ? te nAza karavAnuM rahevA do. ApaNe kahIe ke sapramANa karI Apo. normala karI Apo. praznakartA : atibuddhine saMpUrNa prajJAmAM pheravI Apo. dAdAzrI : evuM karavuM che ? pachI to bhagavAna ja thaI gayo ne ? bhagavAna thaIne tame zuM karazo ? bairI-chokarAM pachI zuM karaze ? praznakartA : AkhA jagatamAM prapaMca hoya ane chatAM potAnI tarapha je buddhi sthira karavI, e kaMIka samajaNa mAge ne ? dAdAzrI : to e ja samajaNanI jarUra che. nAno bAbo hoya, praznakartA : tamArI hAjarImAM buddhi samyaka rahe, prayatna karyA vagara, pachI ame amArA vyavahAramAM jaIe tyAre viparIta buddhi na rahe ane samyaka buddhi rahe, enA mATeno amAro puruSArtha kayo ? dAdAzrI : ahIM tamAre buddhi samyaka karAvI javAnI. tamArAthI jAte nahIM thAya. praznakartA: ahIM AvIne besavAthI buddhi samyaka oTomeTika thaI jAya ? dAdAzrI : vAtacIta pUcho eTale samyaka thatI jAya. praznakartA : eTale jema jema geDa besatI jAya, tema tema samyaka thatI jAya ? dAdAzrI : hA, tema tema samyaka thatI jAya. pachI tamAre buddhi ja nahIM rahe. buddhino abhAva thavo e to ghaNo TAIma lAgaze, paNa A to paheluM samyaka to thatI jAya.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo pa6 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : amAre eka bAju buddhi samyaka thatI jAya che, eka bAju amArI viparIta buddhi ochI thatI jAya che ane eka bAju amArI pAse prajJA che. A traNeya vastuo sAthe ja cAle che ? dAdAzrI : badhuM sAthe cAle che. ahIM beThA vAtacIta thaI ne satsaMga thayo eTale samyaka buddhi thaI. je viparIta buddhi hatI te ja Tarna le ane e samyaka thAya. samyaka thaI e ja buddhi mokSe laI javAmAM helpa kare, TheTha sudhI ! ajJAta paNa che to jJAta ja ! praznakartA : ApanA jJAna lIdhA pachI jJAnanI jAgRti utpanna thAya. te pachI tene khabara paDe ke potAnA ajJAnanuM svarUpa zuM hatuM? jevuM ajJAna hatuM evuM ajJAnanuM svarUpa, ene A jJAnanI jAgRti pachI spaSTa thAya ? dAdAzrI : banne bilakula spaSTa dekhAya. cokhe cokhkhuMaspaSTa nahIM. e bhAgeya spaSTa dekhAya ane AjanuM A ya spaSTa dekhAya. praznakartA ajJAnano jJAnamAM vilaya thaI gayo, evuM nathI ne? dAdAzrI : koI dahADo thAya nahIM. jJAnamAM ajJAnano vilaya thaI zake ja nahIM. ajJAnano ajJAnamAM thAya, jJAnano jJAnamAM thAya. jo ke ajJAna e bIjI vastu nathI, bahAranI cIja nathI. ajJAna eka prakAranuM jJAna ja che. vilaya thaI jAya to Akho saMsAra ja baMdha thaI jAya, khalAsa thaI jAya. eTale A ajJAna kayuM? A saMsArI jJAna che, e badhuM ajJAna che. buddhithI je UbhuM thayeluM ene ajJAna kahevAmAM Ave che. saMsArane mATe e jJAna che paNa mokSe javuM hoya tene mATe ajJAna che. A eka prakAranuM jJAna che, vizeSa jJAna che. viparIta jJAnane ApaNe "ajJAna' kahIe chIe ane samyaka jJAnane ApaNe "jJAna" kahIe chIe. avyabhicAriNI buddhi e jJAna tarapha laI jAya che ne vyabhicAriNI buddhi e saMsAramAM laI jAya che. paNa bannaya che to jJAna ja. paNa A apekSAe ene ajJAna kahyuM che, mokSe javuM hoya tenI apekSAe. eTale be judAM che, e eka thAya nahIM kyAreya paNa. eka thaI jatAM hoya to to saMsAranI maryAdA nA rahe, maryAdA tUTI jAya pachI. praznakartA eTalA mATe e DimArkazana (bhedarekhA) rAkhavuM joIe. dAdAzrI : hA, DimArkazana rAkhavuM joIe. praznakartA : A ajJAnanA jJAnane paNa jAgRti jANe che ? eTale ke jJAnI bannenA draSTA bane che, ajJAnanA jJAnanA ane jJAnanA jJAnanA ? dAdAzrI : bannene jANe sva-para prakAzaka che pote. eTale sva eTale jJAnane jANe ane para eTale ajJAnane jANe, eTale emAM kazuM khAmI nathI rahetI. ane buddhi, ajJAna-parane ekalAne ja prakAza kare, e svane prakAza nA kare. eTale saMsArIone mATe e vastu khoTI nathI. saMsArIone mATe e mukhya vastu che. ApaNe phorenavALAne evuM na kahI zakIe ke A badhuM ajJAna che. ApaNe evuM bolavuM e jokhama che. e sApekSa zabda che. eTale phorenavALAne kahIe ke, "bhaI, A jJAna ja che.' kAraNa ke emane je jJAna joItuM hatuM, saMsArI jJAna, te emanI pAse che ane buddhithI e ja jANavuM joIe. emane mokSe javAnI bhAvanA che ja nahIM. A to ahIMvALAne mokSanI bhAvanA che. tene mATe A zabda judA pADyA. vadhe baLApo, buddhi vadhe jema ! praznakartA : buddhi to bahu mAra khavaDAve. dAdAzrI : mAreya bahu khavaDAve. kAraNa ke jeTalI buddhi vadhI eTalI baLatarA vadhI, buddhi vadhe tema baLApo vadhato jAya. buddhi haMmezAM baLApo laIne ja Ave. ane A trAjavuM hoya ne, enA eka bAju buddhi mUko ne buddhi jema vadhatI jAya tema bIjI bAju baLApo vadhato
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo jAya. eTale A trAjavAmAM pAMca ratala buddhi vadhI to pelI bAju pAMca ratala baLApo vadhe. A trAjavAmAM jeTalI buddhi, enuM kAunTara veITa baLApo hoya. ane e baLApo utpanna thayo pachI buddhi Topa upara vadhe pachI baLApo Topa upara jAya. ane pachI chevaTe buddhi rahita thavAnuM che. 57 ne nAnAM chokarAMne buddhi che ? nAnAM bALakone ? tyAre emane baLApo hoya che ? nA. A to glAsa seTa tUTI jAyane to mAbApano jIva baLI jato hoya ane chokaro khilakhilATa karI mUke. kAraNa ke buddhi ochI eTalI baLatarA ochI. ane nAnA chokarAMne buddhi nA hoya tyAM sudhI ene baLApo nA hoya. e moTo thayo, jeTalI samajaNa AvI, jeTalI buddhi Ave, teTalo baLApo zarU thAya. ane gharaDo to buddhi vadhAre ne, e to Akho dahADo baLApo ja karyA karato hoya. jeTalI buddhi ochI eTalo baLApo ocho. baLApAne laIne, e baLApA vagaranI jagyA kaI haze e zodhakhoLa kare che. nahIM to A saMsAramAMthI nIkaLe nahIM, koI nIkaLe nahIM. ahIMyAM A ghaDI jo baLApo nA hota ne.... praznakartA H to saMsAramAMthI koI nIkaLata nahIM ! dAdAzrI : hA, nIkaLe ja nahIM. kaheze, ahIM bahu sAruM che, bA. amAre mokSa zuM karavo che ?" paNa A to jeTalI buddhi vadhI eTalo baLApo vadhe ja, avazya vadhe. baLApo eTale bhaThThI. praznakartA : e buddhimAMthI sarbuddhi janme kharI ? dAdAzrI : baLatarA utpanna thAya eTale A saMsAra takalAdI che, evuM khabara paDI jAya, ke A sukha badhA takalAdI che. baLatarA UbhI thAya eTale saMsAramAM jue ke sukha kyAM che ? kayuM sukha vadhAre sAruM ? badhuM takalAdI jevuM lAge. eTale sAcuM sukha kyAM che te tapAsa karavA jAya. ane sAcuM sukha potAnA AtmAmAM che evuM bhAna thAya eTale AtmA tarapha dorAya. pachI (vyavahAra) AtmA zuddha thavA mAMDe, ATalI badhI garamI hoya, ATalo badho tApa hoya, tyAre AtmA zuddha thAya. eTale baLApAnI khAsa jarUra. ane buddhi vagara baLApo thAya nahIM. AptavANI-10 (uttarArdha) eTale baLatarAvALAne to baLatarA vadhI eTale pachI kaI bAju kyAM kyAM baLatarA nA thAya e khoLe pAchuM, sephasAIDa khoLe. e sephasAIDamAM mokSa rahelo che, sarva du:khothI mukti. buddhitI jarUra kharI ? 58 praznakartA : buddhinI rileTivanI bAbatamAM, A badhA vyavahAramAM jarUra che ? dAdAzrI : hA, emAM jarUra che. jyAM napho-khoTa che, jyAM dvandva che, tyAM buddhinI jarUra che. praznakartA : paNa vyavahAramAM thoDI to buddhi joIe ne ? dAdAzrI : e to hoya ja, enI meLe. karmanI joDe, enI meLe joDe ja rahe. A to vadhAre paDatI buddhi, ekasTrA buddhi, benkamAM jame karAvelI. eTale haMmezAM saMsAramAM buddhinI jarUra kharI, paNa pachI AgaLa mokSe jatAM e hitakArI rahetI nathI. ane jyAM sudhI buddhinI jarUra tyAM sudhI ahaMkAranIya jarUra. hA, ahaMkAreya toDI nAkhe to veza thaI paDe. ane ahaMkAranI jarUra eTale mananI jarUra. loko manane phrekcara kare che, te pachI zuM thAya che ? praznakartA : sAmAnya rIte jJAnanuM pAtra buddhi gaNAya che. dAdAzrI : nA, buddhinA pAtramAM kazuM nA rahe. praznakartA : paNa jJAna e buddhino viSaya nahIM ? dAdAzrI : nA, buddhi bhautika vastu che. buddhi nAza thaI jAya, vinAza thaI jAya. jJAna vinAzI nathI. praznakartA : AdhyAtmikatA ane buddhi ene kaMI saMbaMdha kharo ? dAdAzrI : Ama kazo saMbaMdha nahIM. phakta AdhyAtmika samajavuM hoya to samajavA mATe, ApaNane buddhi sAdhana tarIke kAma lAge.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 59 60 AptavANI-10 (uttarArdha) AdhyAtmikamAM sthira kare, e sthiratAno mArga che ane A buddhi to caMcaLa kare, te A ne sthiratA be virodhAbhAsa kahevAya. be sAthe besI zake nahIM. buddhi to dareka mANasane Imozanala karanArI ja che. praznakartA : paNa jJAna vikasAvavA mATe buddhinI thoDIka jarUra kharI ke nahIM ? dAdAzrI : jJAna vikasAvavA buddhinI jarUra, khAsa jarUra. buddhi vagara to jJAna AgaLa zI rIte vikase ? jJAna be prakAranA, eka vinAzI jJAna ane eka avinAzI jJAna. avinAzI jJAnane 'vijJAna kahyuM ane vinAzI jJAnane "jJAna" kahyuM. eTale buddhithI vinAzI jJAna utpanna thAya ane bhaktiye vinAzI thAya. paNa AgaLa vadhAre, ema karatAM karatAM chevaTe e vijJAna sudhI pahoMcADe ane vijJAna avinAzI saMsAranI bahAra nIkaLavA de nahIM, enuM nAma buddhi. saMsArane bahu saraLa banAve, helpa kare, buddhi mokSanI badhI vAta samajavAmAM zrI, paNa mokSe javAnI vAta kare, tyAM vAMdho Ave. A vijJAna che. A samajavA mATe emanI pAse A buddhinuM sAdhana hatuM. tethI badhAya sIdhA samajyA, nahi to samajeya zI rIte ? nahIM to samajaNa paDe ? zuM kahevA mAMgIe chIe e ja samajaNa nA paDe. e to tIkSNa dhAra jevI buddhi hoya tyAre samaja paDe, nahi to samajaNa ja nA paDe. e to buThThI charIthI kaMI dUdhI kapAya ? praznakartA: bukI charIthI nA kapAya, dUdhI to. dAdAzrI : paNa jagatane mATe jarUra che buddhinI, A to ApaNA mATe, spezyalI phora esa (khAsa ApaNA mATe), A eka ja kornara mATe 350 thI 360 DigrIvALAne mATe ja che. 350 DigrI sudhI badhAne buddhinI jarUra che. buddhithI ja A jagata UbhuM rahyuM che, TakyuM che ne Takaze. Takaze hau enAthI. lAkho avatAra karyA buddhithI. e samajAya saMjJA thakI ! praznakartA : e vAta bIjAne buddhithI samajAvI zakAya nahIM ? che. praznakartA : to jJAnInA je vacano che, e vacanone samajavA mATe A buddhi je che te aMtarAya kare ke madada kare ? dAdAzrI : buddhi to samaje kharI, paNa eno ApaNe zuM upayoga karavAno te ApaNe jovAnuM. prakAza to haMmezAM samajI zake. buddhi eka prakAza che. e to ATalI badhI vAto huM boluM chuM. te buddhino prakAza che to samajI zake. ATalA badhAM pustako vAMcavAnAM, to zuM buddhi vagaranA loka che ? prakAza to badho che, paNa e prakAza zuM kAmano ? UMdhuM ja samajAya. buddhi che te mokSanI vAta badhI samajavA de kharI. buddhi jo samajavA nA detI hoya to koInuM kAma ja nA thAya. jJAnanI vAta buddhi samajI zakatI nA hota to koInuM kAma ja nA thAya. paNa buddhi samajI zake che ane enAthI eDopTa (svIkAra) thaI zake che. phIlosophI buddhi vadhArI Ape che paNa e khoTI nathI. e buddhithI ApaNAM jJAnanI vAta samajI zakAze. enAthI grAmpIMga (grahaNa) thAya, nahIM to jJAnanI vAta grAmpIMga na thaI zake. dAdAzrI : e samajAvI zakavAnuM, e to evuM che ne, keTalIka vAta samajAvI zakAya. keTalIka pUrI nA samajAvI zakAya, sAmAne pahoMce nahIM ne badhI vAta. e buddhigamya viSaya nathI, mATe pahoMce nahIM. eTale enA jevI saMjJA ApIne samajAvavI paDe. praznakartA : Apa je AtmAnI vAta karo cho, ane buddhi, mana ke vANI pahoMcI zakatAM nathI. have e samajAvo ke buddhi, mana ke vANI kema na pahoMcI zake ? dAdAzrI : mana paNa pahoMcI nA zake ane vANI ya pahoMcI nA zake, buddhi ya nA pahoMcI zake. koI pahoMcI nA zake.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 61 praznakartA : chatAM ApaNe enI ja vAta karIe chIe. dAdAzrI : koI pahoMcI zakatuM nathI chatAM ApaNe enI ja vAta karIe chIe. paNa enI vAtamAM saMjJAthI samajAvIe chIe. saMjJAthI samajI to jAya. Ama ame je kahevA mAgIe te tame tamArI bhASAmAM samajI jAva, bIjA nA samaje. e kevI rIte ? eka mUMgo che te 'Ama' kare, te bIjo mUMgo 'ema' kare, eTale beu sTezana para pahoMcI jAya. paNa lokone samajaNa nA paDe evI A saMjJA che. buddhi, zraddhAne na AMbe... praznakartA : jyAre zraddhA Ave che tyAre e zraddhA lAvanAra e buddhi ja che ne ? dAdAzrI : nA, buddhi nahIM. buddhi to koIneya besavA ja nA de. zraddhA to ahaMkAra ja lAve che bicAro. hA, ene sukha joIe che ne ? buddhi to ema phasAve ke 'rahevA dene, AmAM'. te pelo bese. buddhi to saMsAramAM sukha ApavAmAM helpa kare. praznakartA : paNa buddhi sAdhana rUpe ApaNane upara laI javAmAM madada na kare ? dAdAzrI : koI jAtanI helpa nahIM. phakta buddhi ahIM tamane samajavAmAM helpa karaze. jJAnI puruSanI pAse samajavAmAM tamArI pAse bIjuM koI sAdhana nathI. ajJAna che ne, tyAM sudhI buddhi helpa karaze samajavAmAM. praznakartA : e kyAre samajAya, jJAnI puruSa AgaLa jo tamArI parApUrvanI yogyatA aMdara thoDIka thaI hoya, to ja samajAya. nahIM to A ja buddhi pAchI ADI Ave. dAdAzrI : nahIM to e buddhi ADI Ave ! jJAnI puruSanI vANI 62 AptavANI-10 (uttarArdha) hoya te buddhi ene samajI zake che ke, A sArI vAta che ne A khoTI bAkI, bIjuM kazuM ja nA samajI zake. praznakartA : eTale jAgRti eka pajhala thaI gaI. jAgRti mokSamArge paNa lai jAya ane aMtarAya paNa kare ? dAdAzrI : evuM che ne, A hindustAnanA lokone kema baLatarA bahu che ne ciMtA bahu che ? A upAdhi bahu che ne jAtajAtanA nakharAM kare, avaLA dhaMdhA kare che, UMdhA dhaMdhA kare che, A badhuM AvuM kema che ? tyAre kahe, jAgRtine lIdhe. bahu jAgRti che ne ! bahu jAgRtivALAne bhaya keTalA prakAranA lAge ? ciMtAo keTalA prakAranI thAya ? ane phorenavALAne to koI jAgRti ja nathI ne, e to viSayonA ja sukhanI mahIM paDelI che. je dahADe amerikAmAM mAkhaNa nA maLyuM to AkhuM amerikA ho ho karI mele ! ane ApaNA lokone to viSayanI kazI paDelI nathI. mArI milakata, mAro baMgalo, mArI moTaro, Ama moTaramAM beTho hoya ne, to Ama joyA kare. oLakhANavALAne, sagAMvahAlAMne jo jo kare. tyAM cakkara pAMsaro nA rahe. sAhajikatA, pUrva te pazcimatI ! praznakartA : jAgRti hoya ene jaladI mokSa maLe ke sAhajika hoya ene ? dAdAzrI : evuM che ne, sAhajikamAMthI jAgRta to thavuM ja paDaze ne ? jAgRta thayA pachI sAhijaka thavAnuM che. A sAjika, jAgRta thatAM pahelAMnuM che. ane te kevI sAhajikatA joIe ? phorenavALA hoya che ne evuM ja. A phorenavALA sAhajika kahevAya. ApaNI gAyo-bheMso jeTalI sAhijaka che ne, eTalA ja e sAjika kahevAya. thoDAka vikalpo kharA. gAyo-bheMsone jeTalI sAhajikatA che, tenA karatAM thoDoka ja vikalpa AmanAmAM ke huM viliyama chuM, A mArI vAIpha che, evuM badhuM
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo jarAka kharuM. bAkI badhuM sAhajika. ene che te aDhAra varSano bAbo thayo eTale e judo ne mA-bApa judAM paDI jAya. 63 evA sAhijaka loko mane bhegA thaI jAya che. teya pAchuM evuM banyuM hatuM ke eka amerikAnI bena hatI, presIlA, sahaja AvI gai hatI. te lekca22 hatI, te hindustAnamAM AvelI. hindustAnamAM AvyA pachI badhe pharI ane koIke ene ahIM dekhADyuM, te ahIMyAM AvI. pachI mane kahe che ke mahAvIranI pAse jema caMdanabALAM rahyAM hatAM, tevI rIte tame mane caMdanabALA tarIke rAkho. huM brahmacaryavrata levA taiyAra chuM. tyAre meM kahyuM ke "bena, zakya nathI A vastu ane tArI jiMdagI bagADaze !' kAraNa ke Ivolyuzana (vikAsa) nathI enuM. e hovuM joIe ke nahIM ? AvaDuM nAnuM jhADa jo kerI ApatuM hoya to badhuM zakya ja banI jAya ne ? enuM pramANa hovuM joIe, badho hisAba hovo joIe. pachI e baI kahe che ke, 'tame mane kyAMka teDI jAva.' te pachI ame ene tIrthaMkara bhagavAnanAM darzane teDI gayA. pachI meM 'namo arihaMtANaM' bolAvyuM. te AvA ja zabdo bole, bolavA-karavAnuM badhuMya, darzana kare. paNa huM jANuM ke AmAM kazo lAbha nahIM, bicArIno TAIma nakAmo jAya. meM kahyuM, 'tane ahIM zuM vizeSa lAbha lAge che ? te tuM ahIM besI rahI chuM ?" tyAre kahe ke, 'badhe mahAtmAo joyA paNa ahIM je beThA che ne, emanA badhAnAM moDhA upara sukha lAge che ane bIje badhe AvA sukhavALA nathI dekhAtA. A to nirAMtavALA hoya evA dekhAya.' meM kahyuM ke 'A parIkSA tArI sAcI che paNa tane helpa karaze nahIM. ane tuM A darzana karuM chuM teya tane helpa karaze nahIM. mATe tuM A pustaka laI jA. vaMcAya to vAMcaje.' ane pAchA javAnI meM ene samaja pADI dIdhI. meM kahyuM ke, A dezamAM phasAIza paNa nahIM. tame tamArI lAInamAM ja AgaLa vadho. eTale kAma thAya nahIM, emAM kazuM vaLe nahIM. pachI kahe che, 'A mAre amerikA laI jaIne badhAne dekhADavuM che.' meM kahyuM ke 'kazuM vaLaze nahIM.' eka phakta sAyanTisTo ekalA ja mArI vAta sAMbhaLI zakaze ane 64 AptavANI-10 (uttarArdha) kaMIka samajI zakaze. bAkI, sAyanTisToya nA samajI zake. praznakartA : paNa sUraja Ugyo che, ene chAbaDuM DhAMkavAthI kaMI e chUpuM rahevAnuM nathI. dAdAzrI : e chUpuM rahevAnuM nathI. eno prakAza maLavAno che. praznakartA H to jagatane A prakAza kema na maLe ? dAdAzrI : emanA roDe je aTakyA che, te badhAMne maLaze ne ! te loko AgaLano roDa klIyara karaze. paNa emane jyAM aTakyA che tyAM maLaze ne tamAruM jyAMthI aTakyA cho, tyAMthI AgaLanuM tamane maLaze. eTale darekanA rastA judA che. praznakartA : emAM 'pleTo' ema kahe che ke ame jyAM sudhI buddhithI samajI zakIe, vicArI zakIe, klpanA karI zakIe, e amAruM tatvajJAna ane vivekAnaMda rAjayogamAM ema kahe che ke, A badhuM pUruM thAya ane pachI je bhUmikAmAM enTara (Avo) thAva, e tattvajJAna hindustAnanuM. dAdAzrI : hA, te hindustAnanuM, barobara, kharuM kahe che. pelA lokonuM sAhijaka che ane ApaNe ahIM vikalpI che. praznakartA : eTale e tyAMnuM enuM kalujhana (tAraNa) mUke che ke paththara ane paramAtmA, emAM zuM phera ? paththara kaMI karI zakato nathI ane paramAtmA kazuM karavA mAMgato nathI. eTale ame badhAM paththara ja chIe ne, ane e ja muzkelI che. dAdAzrI : pelA loko je che, emanI je buddhi che ne, te bAhya buddhi che ane ApaNI AMtarika buddhi che. eTale ApaNA lokone paththara kahevAtA nathI. ApaNA lokone jo kadI 'A' vAta karIene, to tarata pahoMcI jaze. ane emanA pramukha che, te be varSa ahIM besI raheze, to huM je kahevA mAguM chuM, e vAtamAM ekuya akSara pahoMcaze nahIM. e benane mahinA sudhI meM samajAya samajAya karI paNa vAta pahoMce nahIM. eTale meM levala joI lIdhuM, ke AnuM Ivolyuzana ATale sudhInuM che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo praznakartA : eTale huM zuM kahuM chuM ke amerikAmAM kema bhUkha lAgI che ? ahIMyAM mANasa bhUkhyo rahI ane emAM abhimAna rahe, paNa 'na maLe nArI tyAre saheje bAvA brahmacArI' e TAIpa che. jyAre tyAM e loko dharAI gayA che, eNe saMpatti joI lIdhI, badhuM ezaArAma karI lIdho, have ene bhUkha lAgI che. dAdAzrI : bhautika sukho e duHkha che, e anubhava thaI gayo. praznakartA : ane rasto kyAMya dekhAto nathI. dAdAzrI : have rasto dekhAto nathI, eTale hIppI thaI javA mAMDyA. 65 emane mokSano mArga dekhADavAnI jarUra nathI. emane emano mArga batADavAnI jarUra che. emane AgaLanuM mArgadarzana maLe ne, to bahu suMdara AgaLa kAma kare evA che. kAraNa ke bAhya buddhivALA che ne bAhya vartanavALA che. phorenamAM to corI karanAro corI ja karyA kare, badamAzI karanAro badamAzI kare ane nobala hoya e nobilITI ja karyA kare. ApaNe ahIM to nobala e corI kare ane coreya nobilITI kare. eTale A to deza ja ajAyaba che ne ! ane A dezanuM je badhuM che ne, tene inDiyana pajhala (koyaDo) kahevAmAM Ave che. je koIthI pajhala solva (ukela) nA thAya. phorenavALA kaheze, 'A kaI jAtanuM ?" buddhi laDI laDIne thAke paNa ene jaDe nahIM. kAkAno chokaro ema kahe, 'mAre sAheba AvavAnA che. gADI apAya evI nathI.' zAthI ? traNa gelana peTrola jAya ne peTrolanA paisA levAya nahIM mArAthI, te goThavaNI karIne bole ! phorenavALAne kaI baLatarA che ? baLatarA ja nA thatI hoya to pachI sAcuM sukha khoLe zuM karavA te ? emane to breDa ne baTara. sATha varSano hoya ane eraporTamAM gayo hoya toya mahIM Ama pharato hoya. kAraNa ke baLatarA ja nahIM ne ? sAhajika prajA kahevAya ! AptavANI-10 (uttarArdha) sAhajikatA, tyAM mahIM ThaMDaka ! Izvare A badhuM banAvyuM che, evuM svIkAra nathI karatA. 'huM ja kartA chuM' ane 'mArAM karma mAre bhogavavA paDaze' evuM bhAna thAya che enuM nAma ja punarjanma. ane phorenavALA to evuM jANatA nathI. e to kaheze, bhagavAne ApaNane janma Apyo che.' tyAre koI kahe, A garIbane tyAM kema janmyo ne A zrImaMtane tyAM kema janmyo ?' tyAre e loko kahe che, 'bhagavAnanI evI icchA' ane ApaNA hindustAnanA loko ekalA ja A punarjanmane samajyA che. eTale adhyAtma tarapha vaLelA che. ane AmAM adhyAtmamAM nA vaLyA to baLatarA pAra vagaranI, kAraNa ke jeTalI AMtarika buddhi vadhe tema baLApo vadhato jAya. have e jyAre badhI ja jagyAe, AkhI duniyAmAM pharI pharIne Ave che, tyAre chelle hindustAnamAM AvyA pachI, krodha-mAna-mAyAlobha, phullI DevalapDa thaI gayelAM hoya che. hindustAnamAM je krodha-mAnamAyA-lobha che, evA AkhI duniyAmAM koI jagyAe jaDe nahIM ane A lokone je baLatarA che, evI baLatarA paNa duniyAmAM khoLavA jAya to jaDe nahIM. kAraNa ke jeTaluM buddhinuM jora, jeTalo buddhino vikAsa thayo ane enA pramANamAM baLApo thavo ja joIe. e kAunTara veITa che. eTale e kahe che ke, 'baLyuM, AmAM zuM sukha che ?" A baMgalA-moTara badhuM che paNa A kAyama baLApo ya che. mATe sukha bIjI jagyAe hovuM joIe. pachI enI kalpanA bIjI jagyAe sukha khoLatI thaI ke muktimAM sukha che, aparigrahamAM sukha che, evuM ene pachI bhAna thAya che. bAkI, phorenavALAne to aparigraha zabda kAmano ja nahIM. emane aparigraha, brahmacarya ane ahiMsA e traNa zabda kAmanA ja nahIM. e loko phakta jUTha ane corI, emAM viruddha hoya evuM e lokonuM DevalapamenTa che. ane phorenavALAne evuM tevuM nA hoya bicArAne. A to bahu jAgRta loko, tethI du:khI che ne A badhA. ApaNe ahIMyAM bIjuM kazuM du:kha nathI. e jAgRti buddhimAM che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo AptavANI-10 (uttarArdha) meM evI jAgRtino lempa ja melyo, te kazuM du:kha ja nathI mane. te buddhino lempa ja UDADI melyo, abudha thaIne beTho. kazuM bhAMjagaDa ja nahIM ne have. DirekTa lAITa pAra vagaranuM che ! praznakartA : A jAnavara che, ene ApaNA karatAM vahelo mokSa thAya evuM kharuM ? dAdAzrI : ene kyAMthI mokSa hoya bicArAne ? e badhA manuSyamAM, jAgRtimAM AvyA pachI, saMpUrNa jAgRti thayA pachI ene ciMtAo-upAdhio thaze. tyAra pachI baMgalA hoya, gADIo hoya, toya manamAM e nakkI karaze ke 'baLyuM, ahIM kaMI sukha nathI." jAgRti Toca upara hoya chatAM ahIM AmAM sukha nahIM lAge. tyAre e nakkI karaze ke have mokSe javuM che, evuM ene khAtarI thaI jAya, tyAre e mokSanI bhAMjagaDa kare. eTale A ApaNA hindustAnanA lokone ja samajaNa pADuM ke bhaI, AmAM sukha nathI. A pallAmAM jeTalI buddhi hoya, jeTalI buddhi vadhe, buddhi pAMca ratala hatI, te trIsame varSe trIsa ratala thAya tyAre A bAju baLatarA pAMca ratala hatI, tene badale trIsa ratala baLatarA zarU thaI jAya. jeTalI buddhi vadhatI jAya tema baLApo vadhato jAya. praznakartA : to buddhi vadhAravI nahIM ? kaDhApo ocho karavA mATe, buddhi nA vadhe to kaDhApo nA vadhe ? dAdAzrI : paNa tame A kAMTo samajyA ? bAju jema jema buddhi vadhatI jAya, tema tema baLApo vadhato jAya. praznakartA : paNa kaDhApo na vadhAravA mATe buddhi na vadhArIe to sAruM ne ? dAdAzrI : nA, emAM kazo dahADo vaLe nahIM ne ! e to buddhi vadhyA karavAnI ne baLApo thayA karavAno. emAM cAle evuM nathI hapuruM. ameya bhogavelI baLatarA, ahaMkAratI ! huM joI gayo ke buddhi vadhatI gaI tema tema baLatarA vadhatI gaI. A mArI vAta karuM chuM. badhI. praznakartA : tamane zenI baLatarA thatI hatI ? dAdAzrI : badhI bahu pAra vagaranI baLatarA, ahaMkAranI. aMbAlAlabhAI kahe, AvA cha akSara koIne bolatA na phAve, to aMbAlAla' bolI jAya to eno koI guno che ? paNa mane rAte UMgha nA Ave. e zuM samaje che enA manamAM ? lo have ! moTuM rAja nA maLe, gAdI nA maLe ! paNa UMgha na hatI AvatI. eTale pachI huM baLatarAnuM paDIkuM vALI, pachI maMtara bolyo ane be ozIkAM hatAM, tenI vacce mUkI dIdhuM ne sUI gayo tyAre UMdha AvI. savAranA e paDIkuM hatuM te vizvAmitrI nadI hatI tyAM nAkhI Avyo. e Amatema karIne dahADA kADhelA. pahelethI mamatA ja nahIM, ahaMkAra ekalo ja, gAMDo, bilakula gAMDo ahaMkAra. praznakartA : gAMDo kema kaho cho ? dAdAzrI : milavALA hisAbamAM nA Ave. milavALo bolAvavA Ave toya manamAM hisAbamAM nA Ave. 'beso thoDIvAra, utAvaLa nA karazo.' e gAMDo ja ne ? bAkI, majUra joDe sAruM rAkhe. hA, ahIMnA duniyAnA moTA mANaso hoya, emane pachADe jarA, paNa nAnA mANasone Ama sAruM rAkhe. eTale hAtha nIcevALA joDe sAruM rAkheluM. uparIne ThokelA. hA, uparI game nahIM. eTale 'bhagavAna uparI che evuM jANuM, tyAre ja mahIM kaMTALo Avyo ke A uparI vaLI pAcho Avyo ? AnA karatAM hIrAbA zuM khoTA, e uparI ? e zodhakhoLa karI, koI uparI che nahIM. nakAmI A upAdhi che. jyAM sudhI buddhi che tyAM sudhI averanesa, biveranesa ane elarTanesa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo Ave, ne buddhithI AgaLanuM jJAna maLyuM, tyAre ekjhakTanesa (yathArthatA)mAM AvI gayA. jyAMthI juo tyAMthI ekjhakTanesa. elarTanesamAM eka DigrIthI jue ane ekjhakTanesamAM senTaramAM AvI gayo. praznakartA: to paNa buddhinI aMdara koI sArI vastu kharI ? buddhimAM koI sadguNa kharo ? dAdAzrI : buddhimAM saddaguNa eTalo ja ke saMsAramAM helpa (madada) kare ane sAruM karma karavA mATe madada kare. sAruM eTale zubha karma karavA. ahaMkAra paNa zubha hoya to ene helpa kare, bahu helpa kare. azubhamAMthI kaDhAvaDAve ApaNane. praznakartA : zubhAzubha kare. zubha ane azubhamAM ja paDI rahelo hoya. dAdAzrI : hA, basa, zubhAzubhamAM. azubhamAMthI zubhamAM AvavuM ene dharama mAne. jene dvandAtIta thavuM che, jene phIyaralesa (bhayamukta) thavuM che, tene jJAnanI jarUra che. haju phekTanI jarUra che. praznakartA : ghaNI vakhata buddhi vyavahAramAM samAdhAna paNa karAvI Ape che. dAdAzrI : badhI rIte samAdhAna karI Ape. saMsAramAM badhuM samAdhAna karI Ape paNa mokSane mATe samAdhAna nA Ape. saMsAramAM badhI rIte helpIMga ! mahIMthI dekhADe.. praznakartA: koI abhaNa hoya ke khUba bhaNelo hoya, e kaMI khoTuM karato hoya paNa ene aMdarathI khabara paDatI hoya che ke A khoTuM thAya che. eTale ApaNAmAM eka evI vastu che ke je ApaNane sadAya kahe che ke A khoTuM thAya che. to e sAcI vAta che ? dAdAzrI : barobara che, sAcI vAta che. tyAM buddhi kasoTI kare che. AptavANI-10 (uttarArdha) jo avaLuM thavAnuM hoya to buddhi avaLuM dekhADe, savaLuM thavAnuM hoya to savaLuM dekhADe. praznakartA : to badhuM avaLuM dekhADe evAne dUra karavA mATe zuM karavuM joIe ? dAdAzrI : ema nA thAya e dUra, emane zakti nathI. e avaLuM dekhADe, tyAM DhaseDIne laI jAya, jAta jAtanA purAvA ApaNane Ape. eka vAra to A avaLuM dekhADe che. eTalI dRSTi ja pahoMcavI agharI che. pelAne to jevI buddhi phare ema ema pharyA kare. paNa je hAI levala para gayelA che, tene dRSTi pahoMce ke A avaLuM dekhADe che. eTale enA parathI hisAba kADhe, mAruM UMdhuM thavAnuM che. AnA parathI bhaviSya kADhe ke mAruM UMdhuM thavAnuM che. 'vinAza kALe viparIta buddhi', kevuM sarasa lakhyuM che ne? ane te buddhi pAchI ApaNI sattAmAM hotI nathI. te karmo anusAriNI che. tamArA karmanA udaya pramANe thayA kare. ghaNI vAra buddhi cakacakita thAya, ghaNI vAra buddhi bagaDI jAya. buddhi bagaDI jAya eTale jANavuM ke A bagaDavAno vakhata Avyo che. tyAre buddhi sudhare tyAM sudhI eka Dolara nahIM hoya to vAMdho nathI, paNa sAro kALa AvavAno che. paNa buddhi cokhkhI hovI joIe. | 'buddhinAzo vinazyati." have buddhi bagaDI tyArathI samajI javAnuM ke bhUko karI nAkhaze. ame sudhAravA mAgIe chIe badhuM. kudarata evuM nahIM kare ne. bhUko kADhIne pachI ekjhakTa hovuM joIe, tevuM lAvaze. buddhino abhAva tyAM vItarAga bhAva ! jyAM sudhI buddhi che tyAM sudhI saMsAra che. ane tyAM sudhI rAgavaiSa che ja. buddhi hoya tyAM rAga-dveSa hoya ja. praznakartA : jo rAga-dveSa ema cAlyA ja kare to mANasane muktino koI prasaMga bane ja nahIM ?
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 71 dAdAzrI : muktinI AzA ja kyAM rAkhavI ? e to jyAre vItarAga thAya tyAre mukti thAya. paNa e vItarAgane maLe to vItarAga thAya. vItarAga bIja maLatuM nathI, koI vakhata. praznakartA : A kALamAM vItarAga bhAva keLavavo e to bahu moTI vAta che. dAdAzrI : vItarAga bhAva zI rIte Ave che ? vItarAga bhAva eTale zuM ? svaprakAzabhAva ! svaprakAzabhAva eTale buddhino abhAva, eTale jo buddhino abhAva thayo to vItarAga bhAva thayo, nahIM to vItarAga bhAva to Ave ja nahIM ne ? eTale tyAM sudhI vItarAgabhAva to koIne hoya ja nahIM ne ? vItarAga bhAva thaI gayo eTale thaI rahyuM ane e to chellAmAM chelluM pada ! ahaMkAra hoya tyAM sudhI buddhi UbhI rahe. ane buddhi hoya tyAM sudhI badho Dakho, tyAM vItarAga bhAva nA rahe. buddhi hoya to jokhameya kharuM. kyAre buddhi ane pachADI mAre koI phero, e kahevAya nahIM. buddhi emAM prakAza mArI de koIka phero. ame samajI jaIe ke AnI buddhi gulAMTa mAre che. te ghaDIe ame cUpa rahIe. nahIM to pachI vadhAre jakke caDhe. vadhAre jakke caDhe tema vadhAre aMdhArAmAM pese, tema vadhAre avinaya karato jAya. enA karatAM thoDA vinayamAM patAvI daIe. avinaya thAya toya ene samajIe ke atyAre lapasyo che. te bicAro hamaNe paDI jaze. buddhivALAne chaMcheDIe to zuM thAya ? vadhAre buddhi phelAve, avaLe raste caDhe. buddhinI bhUkha evI che ke koI dahADo maTe nahIM. e to enDavALuM joIe. jagata AkhuM buddhijanya jJAnamAM che. praznakartA : buddhinI AgaLa javuM joIe. dAdAzrI : buddhinI AgaLa peTa phoDyA vagara chUTako ja nathI. tyAM sudhI mokSa ja nahIM thAya. buddhi che te saMsAranI ramaNatA karAvaDAve. buddhino svabhAva saMsAranI ramaNatA karAvavAno che. pakaDI rAkhe, ramaNatA paNa e ja karAvaDAve. A ramaNatA bhUle tyAre pelI ramaNatA thAya. saMsAranI ramaNatA ochI thAya che eTale ciMtA-upAdhi thatI nathI. jagate e ramaNatA joyelI ja nahIMne ! AtmAnI ramaNatA joyelI ja nahIM, eka vALa pUratIya joyelI nahIM. japatI nahi, jarUra jJAtatI ! praznakartA : gItAmAM ema kema kahyuM che tAruM mana, buddhi taraphathI vALa ane mArAmAM jo to tane dekhAIza. dAdAzrI : kharuM kahe che e. e tadana satya vAkya che. A buddhine choDI de mana, ane jo enA tarapha vALe eTale AtmA tarapha vALe to kaSNa bhagavAna dekhAya. kaNa bhagavAne kharI vAta lakhI che. lokone samajaNa phera ja che. samajaNa phera thAya tyAre UMdhuM thAya. copaDavAnI pI jAya. ane pachI kaheze, 'mane Ama thayuM." buddhithI cheTo thA, ema kahe che. praznakartA : buddhine choDIne mana AtmA tarapha DhaLe. dAdAzrI : basa, e DhaLyuM to kalyANa thaI gayuM. praznakartA : e DhaLavA mATe zuM japayajJa e jarUrI che ? dAdAzrI : nA, japayajJanI jarUra nathI. pahelAmAM pahelI jarUra to jJAnanI che, ke AtmA e zuM vastu che. AtmajJAnanI jarUra che. praznakartA ane jo jJAnanI jarUra che, to buddhi vagara jJAna maLe ? dAdAzrI : buddhinI jarUra ja nathI jJAnamAM. praznakartA : to jJAna kevI rIte Ave ? dAdAzrI : jJAna to jJAnI pAsethI maLe, jJAnInI kRpAthI ja prApta thAya. buddhi to saMsAra anugAmI che. eTale saMsAramAM ja bhaTakAvanArI che. (rileTiva) jJAnanuM utpAdana zuM ? tyAre kahe, buddhi.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 74 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) buddhinI prasarelI DALakhIo praznakartA : to buddhimAMthI jJAna Ave che ? dAdAzrI : nA, jJAnanuM utpAdana buddhi ! jJAnamAMthI buddhi utpanna thAya che. tame je jJAna jANo ne temAMthI buddhi utpanna thAya. ane vijJAna jANavAthI (riyala) jJAna utpanna thAya ke e sva-para prakAzita jJAna utpanna thAya. vijJAnamAM kazuM karavAnuM nA hoya, buddhimAM karavAnuM hoya. e kArya che, buddhituM ! praznakartA: keTalIka vakhate buddhi hA pADe che tyAre AtmA nA paDe che ne ghaNI vakhata AtmA hA pADe che tyAre buddhi nA pADe che, to emAM koNa prathama javAba Ape che ? dAdAzrI : AtmA to emAM Ubho raheto ja nathI. A badhA saMcAlanamAM AtmA Ubho raheto nathI. praznakartA : ghaNI vakhata mana kahe che ke A nahIM karo, tyAre e AtmA roke che ? dAdAzrI : nA, AtmA nA roke. e to buddhi roke che. ane buddhi roke eTale pachI chevaTe ahaMkArane mAthe Ave. ahaMkAra rokanAro ! AmAM AtmAne kazuM levAdevA nathI. AtmA to, jenI AjubAju saMcArabaMdhI che. hA, eTale e AvuM roke-kare nahIM. praznakartA : jyAre AtmA sAco mArga batAve tyAre ApaNane ema kahe ke A raste nahIM jatA ? dAdAzrI : AtmA mArga ja nA batAve. e buddhi batAve, eTale ahaMkAra upara jAya. eno mAlika koNa ? ahaMkAra. eTale A sAcuMkhoTuM beu buddhi ja batAve. jeTaluM ene vyavahArika jJAna hoya eTalo mArga batAve e. praznakartA: keTalIka vakhate buddhi ema kahe che ke A tuM kara ane kTalIka vakhate mane kahe che ke tuM A nA karIza, te vakhate mAre konuM mAnavuM? dAdAzrI : mane evuM kahetuM ja nathI ke A nA karIza. badhuM buddhinuM ja che A. praznakartA : to sAco rasto batAvanAra koNa ? sAcuM konuM mAnavuM ? dAdAzrI : e to buddhinuM ja mAne che, bIjA konuM mAne ? buddhinuM mAnatA AvyA che ne ? AkhuM jagateya buddhinuM Disijhana svIkAre che. bAvA-bAvalI, sAdhu-saMnyAsIo badhAya buddhinuM Disijhana ja svIkAre che. buddhinuM ja mAne che e pachI. emAM nathI kArya, buddhinuM ! praznakartA : AtmA e che zuM ? dAdAzrI : AtmA cetana che. praznakartA : e samajavA magaja kAma nathI karatuM. dAdAzrI : magaja kAma nA kare. buddhithI nA samajAya evI vAta che. jJAnathI samajAya, buddhithI nA samajAya. magajamAM buddhi hoya ne ? AtmA to jJAna svarUpa che. praznakartA : AtmAne A pudgalanuM vaLagaNa kevI rIte lAgyuM? dAdAzrI : vaLagaNa lAgyuM nathI. A lokone bhrAMti che ke mane vaLagaNa lAgyuM. evuM kazuM banyuM ja nathI. A to lokone buddhithI ema lAgyuM ke mane vaLagyuM. tyAre kahe, vaLagyuM. jevo kalpe evo AtmA thaI jAya. tamane ema lAgyuM ke mane vaLagyuM nathI, huM chUTo chuM, to tevo thaI jAya. paNa eka vAra AtmA jANavo joIe. jANyA vagara chUTo nA thAya. praznakartA : buddhimAM AtmAnuM dravIkaraNa thAya che ? dAdAzrI : buddhimAM AtmAnuM dravIkaraNa thatuM nathI. kyAM buddhi ne kyAM AtmA ? A to eka vikalpomAMthI anaMta thayeluM che ane anaMtamAMthI
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo | 75 AptavANI-10 (uttarArdha) eka thaI jAya evuM che. paNa AmAM buddhi vAparavA gayo to anaMtamAM ja phasAI jAya. Ano pAra nathI Ave evo. eTale dAdAnA kahyA pramANe cAlo, to kapoLakalpita UDI jAya ! AtmAne svarUpe karIne jANavo joIe ke zuM svarUpa che AtmAnuM ? praznakartA : zabda zabdanA artha chUTA pADIne vAta karuM chuM, svarUpano artha judo paDe che. sva ane rUpa, enA artha samajavAnA, ema ? dAdAzrI : tyAM AvA zabdonA artha karIe, emAM kaMI vaLe nahIM. zabdo tyAM che nahIM ! e zabdono artha je kare che ne, A je svarUpane, bIjA badhA je AtmAnA artha judA pADe che ne, e badhA vibhaMgIoe karelA che. A vibhaMgIoe ekAMtamAM beThA beThA AvAM vivaraNa kara kara kayA che. e badho buddhino prakAza che ne vAta badhI khoTI che emAM ! svarUpa eTale sva judo, eno artha zuM thayo ? pachI rUpa juduM, eno artha zuM thayo ? e badhI khoTI bhAMjagaDa che. ane eno phAyado zuM che te ? A badhA zabdono artha karavA jevo nathI, zabdo to khAlI saMjJA che, samajavA mATe. praznakartA : paNa mULa svarUpane zodhavAmAM buddhi ADI AvyA kare che. dAdAzrI : hA, buddhi ADI Ave. buddhi ADI AvyA vagara rahe nahIM. kAraNa ke buddhi saMsArane helpIMga che. bhautika sukhanA mATe helpIMga che ane sanAtana sukha ene potAne pasaMda nathI. kAraNa ke sanAtana sukha thAya to potAnuM maraNa thAya che. potAnuM maraNa thAya che eTale pote e tarapha javA nathI detI. enuM jIvana kyAM sudhI che ? A bhautika sukho che tyAM sudhI eno ropha che, jIvana che badhuM. ane tyAM sanAtana sukhamAM peTho eTale UDI jAya, ene javuM ja paDe. praznakartA: rAITa bilIphamAM prakRti javA detI nathI. dAdAzrI : nA javA de. kAraNa ke prakRtimAM buddhi Ave ane buddhi evI che ke e saMsAranI bahAra javA nA de. mokSanI vAta AvI eTale buddhi ApaNane 'AmAM zuM lAbha che, kharo lAbha to pelo che" ema napho-nukasAna dekhADe. jyAre prajJA utpanna thAya tyAre ukela Ave. tyAM sudhI buddhi to ene bhaTakAya bhaTakAya karyA kare ne tela kADhI nAkhe. buddhithI to koI mANasanI, eka vAra to dRSTi ja nA badalAya. buddhi koI dahADo dRSTi badalavA ja nA de. jo saMsAra mArgamAM DevalaDa thavuM hoya to buddhi mArgamAM jAo ne mokSa mArgamAM javuM hoya to abudha mArgamAM jAo. ame abudha chIe. amArAmAM jarAya buddhi nA hoya. tethI to amAre ne nAnAM chokarAMne poSAya ne ? paiDA mAjIo joDe amAre poSAya zI rIte ? hindustAnanA lokone mArI vAta mAnyAmAM Ave ? nA Ave. bahAra jo A vAta karo to 'gAMDo' kahe. menTala mANasa che A bolanAro, evuM kahe. te buddhine huM uDADI dauM chuM. huM zene mATe uDADI dauM chuM ? saMsAramAM to jarUriyAta ja che. jo tamAre pUrNa puruSa thavuM hoya to jarUriyAta nathI. eTale tamAre samajI rAkhavAnuM. ane jarUra nathI to tame nAkhI Avo toya jAya evI nathI, paNa bahAra jaIne vAta karo, ke buddhi mithyA che, to loka mane 'menTala" kahe. te mane to vAMdho nathI paNa tamane nukasAna thaze. 'menTala' eTale zuM ? tame mane 'menTala" lakhyuM to mAre vAMdho nathI. mane to be gALo bhAMDI jaze ke be dholo mArI jaze, to mane to mArI zakavAnA nathI. A aMbAlAla paTelane mAraze ne ! mane to oLakhato ja nathI ne bicAro ! svaccheda karAve 'I' ! evuM che ne, buddhi saMsAramAM bhale rahI paNa AmAM bahu paDe nahIM. buddhi haMmezAM svachaMda karAvaDAve, A to potAnuM DahApaNa karIne poIjhana nAkhe che. duniyAmAM lokonI pAse potAnAM DahApaNa jevuM haze ? praznakartA : hA, buddhi vaDe hoya che kharuM. dAdAzrI : e svacchaMda ja kare, bIjuM zuM kare tyAre ? kAraNa ke buddhi limiTavALI che. dhaMdho ja mAMDe, kalpanAo, kalpanAo, kalpanAo
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo karIne thAke pachI. ane buddhi jo bahu phasAI jAya to pachI ebnormala thaI jAya. to pachI e dharmamAM kAma lAge nahIM. kAraNa ke huM eno dAkhalo ApuM chuM ke A brIka (ITa) hoya che ne ? to 'vela barTa brIksa" (pAkI) hoya te ja loko le. "ovara barTa brIksa' (kheMgAra) koI le nahIM ane "aMDara barTa brIksa'(kAcI) hoya, toya loko kahe che ke, 'bhaI, A amAre cAle nahIM.' chatAMya paNa koI mANasa ema kahe ke, "bhaI, huM bhaThThImAM zekI laIza.' to ene pharI koI rUpa koI Ave. paNa 'ovara banda thayelI brIksa' kazA kAmamAM lAge nahIM. evuM A buddhimAM bahu ovara baruM thaI gayeluM hoya, te kAma lAge nahIM. A dareka vastunI traNa sthiti hoya; aMDara barja, vela barTa ane ovara barja. e sthiti dareka jagyAe hoya ja ! ovara banTane ApaNA loko zuM kahe che ? praznakartA : kheMgAra. dAdAzrI : kheMgAra to ApaNe ITane kahIe chIe. ane vadhu buddhizALI hoya te A huM vAta karuM chuM ne, te sAMbhaLe ja nahIM. kAraNa ke ovaravAIjha (doDha DAhyo) thaI gayelo hoya ! e 'DIphorma' (beDoLa) thaI gayelo hoya. kheMgAra haMmezAM 'DIphorma' thayelo hoya. bahAra cakacakto dekhAya, evuM Aya bahAra suMdara dekhAya paNa 'DIphorma" thaI gayelo hoya. ta mapAya buddhithI kadI jJAtI ! bAkI, manathI mApa kADhI zako nahIM. mananuM AmAM kAma ja nahIM. amArAmAM buddhi nahIM ne, te buddhithI mApavA jAva to cAle nahIM. buddhi hotI ja nathI. baddhi kyAMthI lAve ? (savaLI) buddhivALo to keTalo DahApaNavALo hoya ? enI vAta kevI hoya ! muMbaI zaheramAM badhA buddhivALAo Avene, meM kahyuM ke, "buddhivALAne to, ene ghera matabheda nA thAya, pADozamAM matabheda nA thAya, krodha-mAnamAyA-lobha ochAM thaI gayelAM hoya, bahu zAMtimAM hoya. A to buddhi AptavANI-10 (uttarArdha) ja kyAM che ? A to badhA rajhaLapATavALA loko !" (savaLI) buddhi to bahu rakSaNa ApanArI vastu che. A jJAna pachI sekanDa naMbara buddhi che. jJAna phUla (saMpUrNa) prakAza Ape ne buddhi to nAInTI nAIna sudhI laI jaI zake ema che. AvI buddhi kyAMthI lAve che ? praznakartA : A to buddhi bolAve che. AvuM ? dAdAzrI : buddhi hota to AvuM bole ja nahIM ne ! buddhivALo to AvuM bolato haze ? buddhivALo to hisAba kADhI zake. samajAya evI vAta che. paNa koIne nA samajaNa paDe, to e judI lAge. ane jo AvA jJAnInI buddhi mApavA jaIza ne, to tArI buddhi mapAI jaze. tIrthakaro ane jJAnInI buddhine mApIza nahIM. kAraNa ke evI tArI buddhi che nahIM. tane to gharamAMya nirNaya karatAM nathI AvaDatuM. bairI joDe jhaghaDo thayo ne, to nikAla karatAM nA AvaDe ane jJAnInI buddhi jovA jAya. evuM bane ke nA bane ? eka kalAka jo A vAta sAMbhaLone, to enI zuM kiMmata che ? e kiMmata koI AMkI zake evI nathI, eTalI kalAkanI kiMmata che. e kiMmata samajAvI muzkela che. buddhi bahAranI vAta che. A saMjoga ja bAjhavo muzkela che. ame tamane kahI daIe ke A vijJAna tamArI buddhinI bahAra che. paNa hakIkatamAM jagata AkhuM vijJAna ja che. ApaNA loko haju to buddhinI bahAra ja nathI nIkaLyA. bheda pADe e buddhi ! jene chUTavuM hoya, ene baMdhAvAnA sAdhana maLI Ave ne toya ene UDADI de, paNa choDAvI ja de ! baMdhana gamatuM nathI, nahIM ? praznakartA : jemaNe bAMdhI rAkhyA hoya enuM zuM ? dAdAzrI : koNe bAMdhI rAkhyA che ?
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo praznakartA : bhagavAne. dAdAzrI : bhagavAna zuM karavA bAMdhe ? bhagavAna bAMdhe nahIM. bhagavAna baMdhAyelA hoya to bAMdhe. je mukta puruSa bIjAne bAMdhe, tyAre e mukta ja nA kahevAya ne ? bhagavAna bAMdhe nahIM A ! A to jelaroe bAMdhyo che !!! bhagavAna Avo dhaMdho nA kare. e jelaro che ne, e poteya kedI che. e jelaroya kedI che, badhAya kedI che ! 39 praznakartA : badhAya kedI tyAre chUTo koNa ? jJAnI ekalA ? dAdAzrI : hA, jJAnI ekalA ja chUTA, bAkI koI nahIM. jJAnI ane jJAnInA pholoarsa e chUTA ! eTale je baMdhAyelo hoya ne te ja bAMdhe, chUTTo koIne bAMdhe nahIM. bhagavAna dukhiyA nathI, te du:kha Ape koIne ! e to ema ja kahe ke nA, 'huM caMdubhAI nahIM, huM to zuddhAtmA !' tyAre bhagavAna kahe, AvI jAva, ApaNe eka ja chIe, abheda chIe.' tame jyAM sudhI bheda pADo ke nA, 'huM caMdubhAI chuM', tyAM sudhI e kaheze, ke tyAre, 'tame ema ne ame Ama !' zuM kahevA mAMge che ? tamArI bhedabuddhi ja tamane bAMdhe che. koNa bAMdhe che ? e tamane samajAyuM ? tamArAmAM bhedabuddhi che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : to e bAMdhe che. e buddhi vyabhicAriNI buddhi kahevAya che. e jJAnI puruSa kADhI nAkhe eTale pachI chUTuM thaI gayuM. buddhithI bheda pADyA kAraNa ke badhuM sarakhuM emane. badhAya rasa sarakhA. badhI vAta sarakhI. A to ApaNe ke A sAruM che ne A kharAba che. sArAmAMya eka mata nathI, baLyo. tame kaho ke zIkhaMDa bahu sAro, tyAre pelo kahe, 'nA, dUdhapAka bahu sAro.' pelo kaheze ke mane zIkhaMDa bhAvato nathI. pelo kaheze, 'mane dUdhapAka nathI bhAvato.' jo sAruM hota ne, sArI vastu badhA ja eksepTa karatA hoya, to ApaNe kahIe ke bhaI, sArI jevI vastu hovI joIe. paNa badhA matabheda che. eTale sAruM-khoTuM kalpita vastu che. sAcI vastu nathI. kalpita, te kalpanA sahu sahunI ! AptavANI-10 (uttarArdha) buddhi bheda pADe. bairI ane dhaNI pADozI joDe laDe, tyAre bahAra nIkaLIne ApaNe joIe, phoTo pADIe to beu jaNa zuM karatA hoya, pelA pADozIne ke tame AvA cho. pelAM beu jaNa kaheze, tame AvA cho ?" ApaNane lAge ke A beu sAthe kaMpanI sArI che. hasabaMDa ne vAIpha beu che te 'ame' kahe, te ghaDIe. phorenavALA 'vI Ara' (ame) kahe che ne ? eTale ApaNe jANIe ke ohoho ! ATalI badhI ekatA, A badhA eka ja che, e rIte rahe che ! InDiyAnA saMskAra ! ane pachI tyAM AgaLa koI eka dahADo ene ghera rahyA hoya, to tyAM zuM thAya ? 'mArI begane tuM aDI ja kema ?' ahIM mArI-tArI thaI gaI. eTale ApaNe samajIe ke A to barakata vagarano che. e buddhi bheda pADe. buddhi nA hoya tene bhAMjagaDa ja nahIM ! A to buddhivALo kaheze, 'mArI begamAM sADI mUkI ja kema ?" akkalano kothaLo ! mUA, sADI mUkI emAM zuM khoTuM che te ? enA karatAM kahIe, 'AmAM sADI ahIM mUkI, sAruM thayuM.' evuM bolane, to ene sAruM lAge ne, bIbIne ! bIbIne sAruM nA lAge ? praznakartA : lAge. 3 dAdAzrI : A to mArI begamAM teM tArI sADI mUkI ja kema ? eTale baI kaheze, 'koI dahADo enI begamAM hAtha ghAlIe to AvuM ne AvuM goTALA vALe che. baLyuM, A dhaNI khoLavAmAM mArI bhUlacUka thaI lAge che. Avo dhaNI kyAMthI maLyo ?" paNa have zuM kare, khIle baMdhAyuM ? tyAMnI, phorenanI hoya to jatI rahe, merI hoya to jatI rahe bIje dahADe. paNa ahIM InDiyana, zI rIte jatI rahe, khIle baMdhAyelI ? A jagatamAM to koI potAnuM che nahIM. A je dekhAya che, e khAlI vyavahAra pUratuM ja che. vyavahAra eTale kyAre, kaI miniTe paDI jaze e kahevAya nahIM. potAnA AtmA sivAya koI potAnuM thAya nahIM. bAkI koI sagovahAlo, potAno thAya nahIM. eTale ahIM to A ATaluM potAnuM karI lo. saba sabakI samAlo ne maiM merI phoDatA hUM e rAkhavA jevuM che. koI potAnuM thAya ja nahIM evo A saMsAra Akho
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo dago ja che. sAmo mANasa e enuM phoDaze ne ApaNe ApaNuM phoDo. kazuM levAya nathI ne devAya nathI. nathI sago, nathI kazuM ! A to badhI bhrAMti che !! eka jhADa upara A badhAM paMkhIo AvIne bese che ne ? e sagAM dekhAya, paNa e jAnavarone pelI buddhi nathI eTale sagAI nathI karatA. jyAre ApaNA loko to paiNe che ne sAsu thAya che, jamAI thAya che ! basa, tophAna tophAna cAlyAM che !! e beto sahiyAro vepAra... 81 svArthI to bahu pAkA hoya ! praznakartA : buddhi che, te svArtha batAve che ? dAdAzrI : svArtha batAve ene buddhi nA kahevAya. paNa ene viparIta buddhi kahevAya. praznakartA : bheda paNa buddhi ja karAve che ne ? dAdAzrI : hA, buddhi ja karAve ne te viparIta buddhi ja. buddhi ja A badhuM kAma kare che. praznakartA : mAre to buddhi kAma ja nathI karatI ne ! dAdAzrI : bahu sAruM. nA kAma karatI hoya to sAruM. amAre paNa kyAM kAma kare che ? mAre buddhi jarAya kAma karatI nathI. buddhithI 'huM' ne 'tuM' bheda paDI gayA. jJAnathI eka ja che badhuM. praznakartA : paNa e pratIti thavI joIe ne ? dAdAzrI : e pratIti Ave ne, to ja kAma thaI jAya ke A buddhithI judA paDyA chIe ane jJAnathI eka ja thaI jAya. jJAna prakAza eka ja che, eka ja prakArano. buddhithI bheda paDyA che. ane 'huM chuM' tyAM sudhI buddhi che. ahaMkAra che tyAM sudhI buddhi UbhI rahI che ane buddhi che tyAM sudhI ahaMkAra Ubho rahe. beuno sahiyAro vepAra che. 82 AptavANI-10 (uttarArdha) ta judAI jagatamAM koIthI ! 'viparIta buddhinI zaMkA, te suNatA gaibI jAduthI, chatAM amane nathI daMDyA, na karIyA bheda 'huM' 'tuM' thI.' amArI para zaMkA karI jAtajAtanI toya paNa ame 'tuM Avo che, tuM Avo che' evuM nathI bolyA. 'huM' ne 'tuM'nA bheda nathI pADyA. ApaNe tyAM 'huM'-'tuM'no vicAra ja nathI hoto ne, tethI e lakhe che. ene anubhavamAM AvyuM tyAre ja lakhe ne ? AkhI duniyA joDe mAre saheja paNa judAI nathI, gadheDA joDeya nathI. emane judAI che mArI joDe. kAraNa ke emAM emano potAno doSa nathI. emanI bhedabuddhi che. buddhi bheda karAve che. ne mAre to AtmA joDe ja vyavahAra che. A AnI joDe vyavahA2 ja nathI. tame karoDa rUpiyAnA mAlika ho, to mAre zuM kAma che ? mAre to tamArI mahIM AtmA che eTaluM ja jovAnuM. karoDavALAne karoDano bojo, abajavALAne abajano bojo. e enI meLe bojo UMcakIne phare, jeTalAM zIMgaDAM bhAre hoya eTalAM bojA che ne badhA ? praznakartA : e to Ape kahyuM ema, buddhino paripAka che. dAdAzrI : hA, buddhino paripAka che. buddhithI sarahado AMtarI dIdhI. badhI sarahado, badhA ja AkAzanI, pANInI, A phalANuM ne A amAruM e buddhithI sarahado AMtarI dIdhI. praznakartA: janaralI buddhi vadhAre hoya tyAM saraLatA ochI hoya che ane saraLatA ochI hoya tyAM bhAgalA vadhu hoya. dAdAzrI : saraLatA khalAsa karI nAkhe, buddhi vadhAre hoya to. A mArAmAM pahelethI buddhi ochI hatI. te bahu sAro phAvyo. saraLa bahu hato pahelethI. mane to jJAna thayAne 26 varSa thayAM. A 76muM varSa beThuM, te 26 varSathI jJAna che. jJAna pachI abheda dazA varte. A bheda koNa karAvaDAve che ? buddhi ! A mAruM ane A tamAruM !
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 83 soLAM, buddhinI cAbukamAM ! saMsAramAM jo sukha joItuM hoya to dareka jIvone tame sukha Apo ane du:kha joItuM hoya to du:kha Apo. je Apo e tamane maLaze. praznakartA : bilakula ekadama saraLa ane sAcI vAta che. dAdAzrI : ATalo ja zabda jo, ATalI ja samajaNa laIne kAma kare ne, to bahu thaI gayuM. pachI zAstro vAMcavAnI jarUra nathI. badhAne sukha Apo chevaTe. hA, paisAthI nA apAya to dhakko khAIne Apo, salAha ApIne Apo. paNa salAhamAMya tamAro svArtha nA hovo joIe. tamArI buddhi vadhI te lokone salAha ApavAmAM jAya to pelA lokonuM bahu kAma kADhI nAkhe. paNa lokoe to A buddhino durupayoga karyo. buddhithI goLIbAra karyA A lokoe. ochI buddhivALAne goLIo mArI. vadhAre buddhizALIoe ochA buddhivALAne goLIbAra karyA. ene bhagavAne ArtadhyAna nathI kahyuM, apadhyAna kahyuM che. vadhu buddhizALIe ochA buddhizALIno lAbha UThAvyo, eTale goLI mArI ene. buddhithI mAravAnuM to koI kALamAM hatuM ja nahIM. A kALamAM ja navuM lapharuM UbhuM thayuM A. ane buddhi hoya to mAre ne ? tyAre buddhi to kone hoya ? eka, je A jIvonI je vAta nA karatA hoya ne, ahiMsA dharma pALato hoya, cha kAya jIvanI hiMsA nA karatA hoya, emane buddhi vadhe, ko'ka kaMdamULa nA khAtA hoya tene buddhi vadhe. pachI bhagavAnanI mUrtinA darzana kare tene buddhi vadhe. ane A buddhi vadhI teno lAbha A thayo (!) zo lAbha thayo? praznakartA : vyavahAra kharAba karyo. dAdAzrI : ahiMsA pALI ene laIne enI jAgRti, enI buddhi bahu svaccha rahe che. A buddhi zenA AdhIna che ke tame keTalA ahiMsaka cho, tenA AdhIna che. have te buddhi svaccha rahe che, tenAthI e lokoe zuM karyuM ke svaccha buddhino je sadupayoga thato hato. te atyAre e buddhithI UlaTuM ochI buddhivALAne lUMTI lIdhA. kAraNa ke buddhi vadhI eTale enAthI ochI buddhivALA hoya tene AmathI Ama karIne, jALamAM laIne mUkI dIdhA. eTale pustakamAM lakhyuM che ke A navI jAtanI jIvAta nIkaLI che, mATe cetajo. kAraNa ke koI kALamAM AvI buddhithI lUMTa calAvI nahotI. buddhi eTale prakAza, sAmo mANasa duHkhI thato hoya to ene prakAza Apavo, samajaNa pADIe, ene mATe paisA nA paDe. A to buddhithI paisA paDAvyA. pahelAM sAro kALa hato tyAre potAnI vadhAre buddhithI badhAne helpa karatA'tA, prakAza ApatA hatA. atyAre to bhagavAnanA pholoarsa (anuyAyI) ja buddhithI mArI rahyA che badhAne. ane buddhithI mAre te bhagavAnanA sAcA pholoarsa nahIM. buddhi e prakAza che. e bIjAne phrI oNpha kaoNsTa (vinA mUlya) ApavAnI che. e buddhithI ja mAre che. evuM sAMbhaLavAmAM AvyuM che, buddhithI mAre evuM? vadhAre buddhivALo ochI buddhivALAno lAbha uThAvI le, evuM jANo cho tame ? praznakartA : hakIkata che. pahelethI cAle che, anAdikALathI cAle che. dAdAzrI : bhagavAnanA vakhatamAM na hatuM A. A paccIsaso varSamAM ja A badhuM thayuM. buddhithI mAre, enA karatAM talavArathI mAryo hota to vAMdho nahIM. praznakartA : jenI pAse je hoya enAthI mAre. buddhi hoya to buddhithI mAre. dAdAzrI : nahIM, talavArathI mAre to bhagavAna kahe che ke eno ko'ka dahADo nikAla thaze ane buddhino mArelo to eno nikAla ja nathI. kAraNa ke hathiyArano durupayoga karyo. talavAra to mAravA mATenuM hathiyAra che ane A buddhi prakAza ApavA mATe che. tene badale
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo 5 prakAzano durupayoga karyo, bhayaMkara durupayoga karyo. durupayoga karatA haze A jamAnAmAM koI ? buddhithI durupayoga karatA haze kharA koI ? praznakartA H karatA haze. dAdAzrI : ochI buddhivALAno lAbha UThAvI le ke nA UThAve ? A vepArIo zeno lAbha uThAve ? je bhoLo hoya teno ? je kATa hoya teno lAbha UThAve ke bhoLAno UThAve ? badhA bhoLAno lAbha UThAve. buddhito Ara.DI.eksa. ! Ama che te jIvaDAM nA mAre, tyAre buddhithI mAre che. e zenA jevuM che. eno dAkhalo ApuM ke, ApaNe rastAmAM jatAM hoIe ane rasto kAdavakIcaDavALo hoya, tyAM ApaNI pAse eka peluM kenDala hoya, khUba lAITa Ape evuM hoya ne, have bIjA loko bicArA phAnasa laIne Ave tene rasto barobara dekhAto nA hoya, to ApaNe e lokone kahIe ke bhaI Avo ahIM AgaLa huM Ubho rahuM chuM. UbhA rahIne emane rasto dekhADavo. ApaNuM vadhAre ajavALAvALuM che, mATe emane ajavALuM dharavuM, e ApaNI pharaja che. have A che te vadhu buddhi, te vadhu ajavALuM che ApaNI pAse ne pelA pAse ochuM ajavALuM che, e bicArA Ama khADAmAM paDe ne, eTale ApaNe emane zuM karavuM joIe tarata ? AvI rIte nA karazo, Ama karajo bhAI ! tene badale buddhithI lUMTyuM. buddhithI mAre e tamane samajAyuM ? vadhAre buddhivALA, ochI buddhivALAne mArI-ThokIne pADI de. A bosa jarA vadhAre buddhizALI hoya ne, to nIcevALAne, kAma karato hoya toya TaiDakAya TaiDakAya kare. alyA, kAma kare che, toya zuM karavA TaiDakAve che ? ane enI vAIpha hoya, tenI joDe 'bhAIsA'ba, bhAIsA'ba' karyA kare. kAraNa ke buddhithI mAravAnuM. have pelo buddhithI laIne mAravA jAyane to baI DaphaNuM mAre, eTale pachI tyAM buddhi cAle nahIM. DaphaNA AgaLa buddhi cAle nahIM. jyAM DaphaNuM dekhene, tyAM buddhi baMdha thaI jAya. AptavANI-10 (uttarArdha) garIbane to ApaNe salAha ApavI joIe, zAMti ApavI joIe. ane ApaNA vadhu lAITanA (salAhanA) paisA nA levA joIe. A to buddhi vadhAre che. eTale abudhanI pAse paMpa marAvI le ane buddhi vadhAre to bheLaseLa karatAM AvaDene ? A sonuM bheLaseLavALuM karatAM koNe zIkhavADyuM haze ? tyAre kahe, hindustAnanA sonIe. bahAra phorenamAM bheLaseLa sonuM hotuM ja nathI. A to hindustAnanA sonI ! A badhI zodhakhoLa InDiyanonI che. 86 ane kevuM bheLaseLa kare che ? eka zeThe ghauMnuM eka vegana utAryuM'tuM. te guNo bArobAra sIdhI goDAunamAM gaI. ane eka vegana retInuM utAryuM'tuM. te retI ne ghauM beu bheLaseLa karIne, pharI guNo bharI lIdhI. retI bahArathI vecAtI lAvyA ! kyAre A lokonuM kalyANa thaze ? tyAre kahe che, 'bhUla konI ? A vegana lAvanArAnI bhUla che ? retI lAvanArAnI bhUla ?" tyAre kahe, 'nA, bhogave tenI bhUla.' atyAre to emane traNa gaNA paisA maLI gayA. e pharI bhogavaze tyAre enI bhUla. paNa atyAre to A bhogave tenI bhUla. eTale A loko mATe pahelI, bIjI ane trIjI narka khullI thaI gayelI che. ane tyAM jagyA puSkaLa che, anAmata che, rijharDa che ! buddhithI mAra mAra karyuM ne, te navI prakAranuM narkagatimAM javAnuM thayuM A. pahelAM buddhithI mAratA nahotA, kahIne mAratA'tA ke huM mArIza tamane. A to buddhithI mAre che ne ahiMsaka kahevaDAve che. praznakartA : A buddhinuM to ApaNA hindustAnanA lokoe navuM vijJAna zodhI kADhyuM che mAravAnuM ? dAdAzrI : navuM ja vijJAna (!) ane te A kALamAM ja. koI kALamAM evuM nhotuM. te A kALamAM ane A viparIta saMjogo bhegA thayA che, paccIsaso varSamAM. eTale emAMthI sUjha nA paDI. Ameya sUjha nA paDI ne Ameya sUjha nA paDI. tyAre je che e ApaNo mAla, je thaze te kharuM, kahe che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) buddhinI prasarelI DALakhIo AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : ApaNA puNya kAcAM paDI gayAM lAge che ? dAdAzrI : bahu moTAM kAcAM paDI gayAM. tethI te A zAstrakAroe lakhyuM. 'keTalA jaNa narke javAnAM che ?" tyAre kahe, 'nava navaDA gaNI lejo.' have eTalI to vastIya nathI ApaNe tyAM. tyAre keTalA kALa sudhI AvuM ne AvuM cAlyA kare, tyAre e nava navaDA pUrA thAya. A kALamAM ja, bheLaseLano meLa ? A jagata evI ja jAtanuM che. bahu ja nyAyamAM cAle che. kazuM bhUlacUka karazo nahIM. badhI javAbadArI tamArI che. bhagavAna vacce AvatA nathI. samajIne karazo to samajIne, aNasamajaNathI karazo to aNasamajaNathI ! praznakartA: eTale eno artha evo ke jenAmAM samaja che ke buddhi che ane enAthI khoTuM kAma thAya to ? dAdAzrI : vadhAre bhogavavuM paDe. praznakartA : vadhAre bhogavavAnI javAbadArI Ave ? dAdAzrI : javAbadArI Ave ja ne ! praznakartA : aNasamajaNamAM je thayuM hoya te judI vAta che, paNa samajaNa hovA chatAM kare to bahu javAbadArI. dAdAzrI : tethI ame kahyuM ke, A buddhithI mArazo to, vadhAre buddhithI ochI buddhivALAno lAbha uThAvazo to e AThamI narka AvavAnI che. narko sAta ja hatI paNa navI ja jAtanuM bhogavavAnuM thayuM. kAraNa ke koI dahADo buddhithI durupayoga karelo ja nahIM. buddhino durupayoga jo koI kALamAM thayo hoya to te A kALamAM. eTale A ja amAre pustakamAM lakhavuM paDyuM ke AThamI narka Avaze. have cetave che ne zeThiyAo sAMbhaLe che badhA, ke navI narka karavAmAM AvI che ! mATe have buddhithI nA mArazo. ATaluM amAruM vAkya sAMbhaLIne jo kadI varasa dahADo carI pALe ne, to enuM A aTakI jAya badhuM. buddhi hoya to buddhithI mAre ne ? buddhi nathI, te buddhithI kaI rIte mAravAnA che ? ane phorenavALA badhA sAhajika hoya. eTale emane buddhi hoya chatAM mAre nahIM. AvuM AvaDe ja nahIM. emane A dizA bhaNI vicAra ja nA jAya. A 'ADajaMtara' to A lokone ja AvaDe. chatAMya mokSatA adhikArI ! praznakartA : sAheba, huM vANiyo eTale kapaTI to kharo ke nahi ? dAdAzrI : kapaTa to badheya hoya. kapaTa to jeTalI buddhi vadhe ne, e buddhi avaLI vaparAya enuM nAma kapaTa. ane buddhi savaLI vaparAya to kAma kADhI nAkhe. kapaTa e buddhi vadhyAnuM hathiyAra che. abudha mANasone kapaTa karavuM hoya to AvaDe nahi. jyAM buddhi UMdhI vApare che tyAM badhe ja pApa baMdhAya che. eTale ame A kahevA pharIe chIe ke bhaI, kaMIka ThekANe Avo. ApaNuM potAnuM bagADI rahyA chIe. e pArakAnuM nathI bagADI rahyA. eTale e samajavA mATe kahIe chIe. chatAMya mokSe jAya evI prajA che, A hindustAnanI ! ApaNuM bIja kevuM che ? mokSe jAya evuM bIja che, jo jJAnI puruSa maLI jAya to. jo vALanAra zakti hoya ne to zakti jabarajasta ! evuMya che. A buddhinuM tamane samajAyuM ne ? kaMI jevuM tevuM kahevAya ? A hathiyAra to game ja nahIM koIne. A hathiyAra lokone nukasAna karavA mATe UgeluM che, evuM nathI.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) DakhA buddhitA, samAdhAta jJAtatAM ! heThAM melyAM hathiyAra "hIjha hAyalese' ! praznakartA : koI ApaNI upara buddhithI goLIbAra karato hoya ane ApaNane takalIphamAM mUkto hoya to ApaNe zuM karavuM ? dAdAzrI : evuM che ke, jo mokSa joIto hoya to joyA karavAnuM ane jo saMsAra joIto hoya, bhaTakavuM hoya to goLI mAravI ApaNe. praznakartA : enA jeTalI buddhi ApaNAmAM nA hoya to ? dAdAzrI : buddhi hoya toya mokSa joIto hoya to eNe goLI mAravAnI zI jarUra ? ane saMsAra joIto hoya to goLI mAra mAra karo. zuM joIe che tamAre ? praznakartA : mokSa joIe che, paNa... dAdAzrI : bhaTakavAnuM game che ke A game che ? praznakartA : mokSa joIe che paNa sAmevALo ApaNI upara goLIbAra nA kare evI icchA kharI. dAdAzrI : nA, e to icchA cAle nahi. goLIbAra karavA devo. A goLIbAra karelA che tenuM phaLa AveluM che. A gamyuM nathI. mATe laI lo ane jame karI do ! praznakartA : eTale zAMta rahevAnuM Ama ?
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : A jagata gappu nathI. eTale jo khAtAM biDAI jaze to mokSa nakkI thaze. nahIM to tame sAmAne gALo ApI AvyA te pAchI letI vakhate tame kacakca karo cho te cAle nahIM. ed praznakartA : eTale AmAMthI bacavAno prayatna nahIM karavo ? dAdAzrI : pachI kaMI nA thAya, enI javAbadArI lauM chuM. praznakartA : eTale sAmo goLIbAra kare to ApaNe bacavAno prayatna nahIM karavAno, eno artha e thAya ? dAdAzrI : prayatna to, jo thAya to karavA ane nukasAna nahIM karavAnuM. tamAre che te enA mATe avaLA vicAra nahIM karavAnA. e goLIbAra kare toya tame goLIbAra baMdha karI do. sAmo goLIbAra kare tethI AtmA mare nahi. praznakartA : hA, paNa ApaNane takalIpha thAya ne ? dAdAzrI : takalIpha nA karavI hoya to ApaNe saMsAramAM bhaTakavAnuM rAkho. zuM khoTuM che A saMsAramAM ? ApaNe takalIpha karI AvyA hoya te pAchI Ave to emAM guno zo ? mATe tarata svIkArI lo. A hasatA moDhe svIkArI lo ke, 'bahu sAruM thajo bhAI enuM !' buddhithI goLI mArI, nahi to pelI goLI mAre to deha chUTI jAya ne buddhithI goLI mArI te to sAruM karyuM che, jIvatA rahyA ne ! ane bhaTakavuM hoya toya rasto che. tame mAro sAmI be ! bhaTakavAnuM gajuM hoya ane bhaTakavAnI Teva paDelI hoya, to nirAMte eka phero mArI Avo joIe. pachI pharI choDAvanAra nahIM maLe. A to ahIM choDAvanAra maLe che, tyAre AvI kacakaca thayA kare che ? buddhithI goLIbAra kare tene AzIrvAda ApyA karavA nirAMte mahIMthI, 'sAruM thajo tAruM, teM amane karmamAMthI choDAvyA !' nA gamatuM hoya eNe be goLIbAra karavAnA. bemAMthI eka karo. praznakartA : paNa ApaNAmAM zakti hoya to be goLIbAra karIe ne ? (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! dAdAzrI : enA karatAM sIdhesIdhuM mUkI do ne tyAre chAnAmAnA. zakti nathI ane vAghanI bhUla kADhavI che ? bhalabhalA zaktivALAe choDI dIdhuM ne ! ame AkhI jiMdagImAM hathiyAra ja jhAlyuM nathI. hathiyAra badhAM nIce mUkIne beTho chuM, kSatriya thaIne ! sAmo hathiyAra mAre toya paNa meM e jhAlyuM nathI ! jo chUTA thavuM hoya to hathiyAra mUkI do ! nahIM to jhAlo hathiyAra ne AvI jAva ! baMdha karo bAraNAM, buddhitAM ! 1 jeTaluM mauna pakaDazo eTalI buddhi baMdha thaze. buddhi baMdha thaze eTale mauna thAya. eTale A je vANI bolAva bolAva kare che, te buddhi bolAva bolAva kare che. buddhi ane ahaMkAra be bhegA thaIne vANI bolAva bolAva kare che. ane mauna thaze tyAra pachI badhuM pAchuM pharaze. buddhinAM bAraNAM baMdha thAya tyAre mokSanI taiyArI thAya. buddhine laIne saMsAra che. jene buddhi nathI eno saMsAra vilaya thayA kare che. A janAvaro-banAvarone buddhi nahi, ahaMkAra kharo. buddhi nahIM eTale ahaMkAra vilaya thayA kare, niraMtara vilaya ja thayA kare. narkagatinA jIvone vilaya thayA kare, jAnavarone vilaya thayA kare, devalokone vilaya thayA kare, buddhi nahIM ne ! A buddhinA DakhAvALA loko, puNyazALI loko (!) praznakartA : buddhino bahu Dakho rahyA kare, ke Ama thaI jaze, tema thaI jaze. A buddhinA DakhA paNa Akho divasa bahu cAlyA kare. dAdAzrI : hA, 'zuM thaI jaze ?' ApaNe kahIe. A kArakhAnuM emanuM ema cAlyA kare che. khoTo jatI nathI, bhAIo badhA jIvatA che ane zuM thaI jaze ? kazuM ja thavAnuM nathI, kahIe. praznakartA : e vAta karekTa che dAdA, chatAM buddhi potAnuM UbhuM karI nAkhe che. ATalA nAnAne AvaDuM moTuM karI batAve che. dAdAzrI : hA, e UbhuM karI nAkhe to pachI ApaNe ene zuM karavuM ? buddhinI bhaIbaMdhI karavI ?
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! praznakartA : uDADI mUkavI ene. dAdAzrI : hA, uDADI mUkavI. "Avo javAna mANasa tuM !" maMdI Avaze tyAre, "zuM thaze ? zuM thaze ?" "alyA, zuM thaze ?" duniyA evI ne evI rahI che. zuM thaI javAnuM che ? ApaNe jIvatA ne jIvatA rahIe chIe. A sTImara tyAMthI iMglenDathI nIkaLe, te ahIM sudhI sAjI Ave ane rastAmAM traNa vakhata hAlI to 'zuM thaze ? zuM thaze ?" alyA, mUA, hamaNe jaze e to ! khAI-pIne, nAstA karIne bhagavAnanuM nAma de, krAIsTanuM nAma do. sTImara mahIM DUbI jAya ke nA jAya ? have te vakhate zuM thaze ? zuM thaze ? zuM thaze ? te koNa zIkhavADe che ? A buddhi akaLAve che. buddhi herAna karyA kare che. 'zuM thaI jaze ? zuM thaI jaze ?" are, zuM thaI javAnuM che ? kAM to DUbI javAnuM che kAM to taravAnuM che. bemAMthI eka thavAnuM che. mATe bhagavAnanuM nAma de ne chAnomAno. bethI trIjuM kaMI thAya kazuM ? ane mahIM DUbI to javAnI. e to ko'ka ja phero DUbe. buddhi negeTiva, pojhiTiva AtmA ! AtmA pojhiTiva che ane buddhi negeTiva che. vicAro karAvaDAve, Ama nathI thavA detuM ne Ama thavA detuM nathI. nathI thavA detuM ene jovAnuM nathI, zuM thavA de che e jovAnuM che. to bahu rIte mahIM, cogaradamanI madada karyA kare. eTale buddhi to ApaNo TAIma bagADe ne ApaNane AnaMda utpanna thavA nA de. ane 'mAruM kazuM ja adhUruM nathI', Ama kahevuM, "dhanya che A divasa !" zrImad rAjacaMdrane eka 'samakita prakAzya' temAM te kahe che, "dhanya re divasa A aho !" eTale ApaNe tyAM negeTiva vAto nA hoya, badhI pojhiTiva vAto hoya. negeTiva to saMsArI vAto, TAIma bagADe. gUMcave ane sukha nA AvavA de. "e' karAve zaMkA ! praznakartA : 'vyavasthita zakti' badhAne buddhi Ape che ? dAdAzrI : nA. buddhi to karmAnusAriNI che. tamAruM karma che ne, te AdhAre prakAza hoya ane prakAzanA AdhAre tame sukha bhogavo ane duHkha paNa bhogavo. prakAza nA hoya to tame sukha-du:kha paNa nA bhogavI zako. A rUmamAM badhA beThA che ane peNe AgaLathI AvaDo eka sApa pesI gayo. ane rUmamAM lAITa bilakula DIma (jhAMkhI) jevI hoya. ane pelAne ema lAgyuM ke A sApa pese che. be jaNe joyuM. have rAte tyAM sUI rahevAnuM. bahAra to varasAda paDe che pAra vagarano, te bUmAbUma vaLe nahIM. eTale mUMjhAyane badhuM bIjA badhA AkhI rAta sUi jAya. pelA be jaNA sUI jAya ? kAraNa ke A pesI gayAnuM ene jJAna thayuM. have nIkaLavAnuM jJAna thAya tyAre chUTo thAya. jene jJAna nathI tene zuM du:kha che ? sukheya nA hoya ne ? buddhivALA to sukha bhogave. samajaNathI sukha bhogave. koIne chokaro nA hoya ane garbha rahyo hoya peTamAM, te roja roja DaoNkTara pAse jaIne, 'sAheba, jIvatuM che ke mareluM,' mane kaho. roja zaMkA ene utpanna thAya, nava mahinA sudhI. AjanuM jagata eTaluM badhuM zaMkAzIla thaI gayuM che. tenA A du:kha che ne ! zaMkAzIla ! Ama thaI jaze ke zuM thaI jaze, tema thaI jaze ke zuM thaI jaze ? mane hau kahe ne ke, mahIM hADakuM saMdhAyuM ke nahIM, teno phoTo paDAvatA rahejo ! are mUA, eno phoTo levAnI jarUra zuM che te ? te vakhate ApaNe jarUra hoya to pUruM thayA pachI laIe, e vAta judI che. hADakuM saMdhAI gayA pachI, enI have zaMkA zuM ? ene mATeya zaMkA ? paNa Akho dahADo buddhithI kheDa-kheDa, ghasa-ghasa kare che ane dhAra jhINI karI nAkhe che. pachI buddha jevA thaI jAya che. ete' game te rIte bhagADo.... amAre buddhi kAma nathI karatI. buddhi kAma kare te ghaDIe mana
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 AptavANI-10 (uttarArdha) kacakaca karyA kare. buddhie je ghaDIe kAma karyuM ke kacakaca cAlu thaI jAya ene, kakaLATa zuM kAma kare che, ApaNe nA kahIe ? vaLI tuM to sAsunI sAsu che, ApaNe kyAM sudhI meLa rAkhyA karIe ? praznakartA : paNa buddhi vagara to cAle nahIM ? dAdAzrI : evuM che ne, kAM to A lAITa hoya to cAle ne A lAITa nA hoya to peluM ajavALuM joIe. dIvo joIe ke nA joIe ? tyAre buddhi e dIvA jevuM che. ame jJAna ApyuM che, to AvuM je saLageluM hoya to pelAnI jarUra nathI ane A nA hoya to pelAnI jarUra che. be dIvA koNa rAkhI mele ? atyAre koI mINabattI saLagatI hoya to ahIM AgaLa peluM tarata holavI nAkhe ne ? ane nA holavI nAkhe to pelo zuM kahe ? alyA, peNe mINabattI joto nathI, Ane holavI nAkhane, evuM kahe ke nA kahe ? jema 'velakama' kahevAthI A buddhi rAjIkhuzIthI Ave che tema 'rAMDa' kahevAthI e to cIDa caDAvIne jatI rahe. eno vAMdho nathI ApaNane. abudha thavAmAM phAyado che. A lAITa ne peluM lAITa, be lAITa sAthe nA rakhAya. jo A nA hoya to peluM lAITa kAmanuM. ApaNane savAranA pahoramAM cAnuM kaMI ThekANuM nA paDatuM hoya tyAM koke aradho kapa Apyo, tyAM buddhi UbhI thAya ke, "aradhA kapamAM zuM pIvAnuM ? Ama che tema che', tyAre ApaNe kahIe ke, 'rAMDa, ATalI cA pIvA de ne mane. ATalIya jaMpIne pIvA nathI detI ? kaI jAtanI A che." are, mahAparANe aradho kapa pIvA maLyo che, te kaMI gaLe to utaravA de, e jaMpIne pIvA de to kevuM sarasa lAge ? aradho kapa to aradho kapa, jeTalo pIdho eTalo to dimAga ThekANe Ave ne ? paNa te ya nA, moDhe lagADatA pahelAM ja apazukana kare. hapUco nA pIdho hoya enA karatAM aradho maLe to dimAga pAMsaruM nA thAya ? (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! praznakartA : buddhi dekhADe A aradho kapa, pachI AvuM je TakaTaka kare ne, te mana kare ? dAdAzrI : buddhi saLavaLI, ke manane saLavaLATa maLI gayo. pachI mana kacakaca kare, are mUA, AvI sarasa cA che ! dUdha-khAMDa judAM che, cA judI che, cA kiMmatI che paNa peluM pIve nahIM ane dimAga bagADI nAkhe. pahelethI ja apazukana bole, haMsa, aradhA kapamAM zuM pIvAnuM? maragAMDiyA, apazukana kayAM ! te ghaDIe ApaNe pharI vaLIe ne, lAkaDI laIne ! pahelAM evuM thatuM'tuM ne ? praznakartA : AvuM ja thatuM. dAdAzrI : amAre evuM nA hoya. amAre to aradho Ave to kahIe, "cAla bA, vyavasthita che ne. aradho to maLyo ne ?" kacakaca kare to ApaNe ene kahevAmAM zuM jAya che ? ene "rAMDa' kahIe to vAMdho nahIM. e kyAM dAvo mAMDavA javAnI hatI ? paNa rAMDa kahIe ne, eTale samaje ke ApaNuM apamAna kare che. ApaNo have ropha paDato nathI. pahelA to AvI buddhi utpanna thAya tyAre "Avo, velakama', velakamanAM borDa mArI rAkhyAM hoya. TAImiMga, buddhinA DakhAtA ! eTaluM badhuM lazkara besI gayuM che mahIM. praznakartA : viparIta buddhi je pesI gaI che ne, e negeTiva thoTsa (vicAra) paNa lAve che ane Imozanala paNa karAvI de che. dAdAzrI : hA, tethI ame kahIe chIe ne, "besa bA, besa. tuM amane salAha nA ApIza. tArI salAha mAnIne saMsAramAM bAvA banAvyA. saMsAramAMya jaMpIne besavA nA dIdhA." praznakartA: hajI viparIta buddhino Dakho kema cAlyA kare che ? dAdAzrI : e cAlyA ja kare ne, jyAM sudhI enI sattA che tyAM sudhI.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) mahIM 'dAdAne tyAM heMDo' kahe, eTale emane oLakhIe ke nA oLakhIe ke A koNa che ? ene parAyo kahevAya ? nA. e potAnA che ane bIjA ya che, mahIM. jAtajAtanI salAha Ape tyAM ApaNe taiyAra rahevuM ke A koNa AvyuM ? A konI salAha, e oLakhI jaIe ne ? 96 praznakartA : mArA potAnA problema jarA judI jAtanA che. buddhi eka vastu batAvatI hoya, ke dhaMdho Ama kharAbe caDhyo che, Ama karo, nahIM to Ama thaI jaze. eTale te vakhate mArI pAse be olTaraneTa che, kAM to buddhie batAvyuM e pramANe vartavAno prayatna karavo athavA to A buddhino Dakho che ka2Ine mAre besI javuM, to AmAM samaja kevI rIte paDe ke A Dakho che ke sAcuM kayuM che ? dAdAzrI : ApaNe ema nakkI karIe ke bArathI be vAgyA sudhI mAre ArAma karavo che. ArAma karyA pachI mAre bahAra javAnuM che. te be vAgyAnI aMdara je buddhi Ave, eka vAgye AvavA mAMDI. to ApaNe nA samajIe ke A vagara kAmanI ahIM AgaLa Dakho kare che. mATe TAIma nakkI karyo che ne atyAre vacce AvI, e khoTI buddhi. pachI be vAge TAIma thayA pachI Ave to pachI ApaNe pUchavuM ke, "tame sAcAM cho ke khoTAM ? sAcAM hoya to mane phaLa dekhADo.' phaLa dekhADe e sAcI ane nakAmI cakaca kare e khoTI. vagara kAmanI herAna karyA kare. ane kAma to thavAnuM ja che. TAIme avazya thavAnuM. badhI cIja thaI ja javAnI. tamAre bolAvavA nahIM javuM paDe ke, heMDo bena !' enI meLe ja AvIne UbhI raheze. tamAre vaDhavADa thaI haze to Ama kheMcIne Avaze. paNa AvyA vagara rahe nahIM. kAraNa ke emAM sahI karyA vagara kArya nahIM thAya. ene kahyo vyavahAra puruSArtha ! praznakartA : jJAna ane prajJAmAM ame jo pUrepUrA nA rahIe to vyavahAramAM to ame buddhithI ja kAma karIe chIe ne ? (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! dAdAzrI : te vyavahAramAM tame buddhithI kAma karo cho, eTaluM kahevA pUratuM ja che. bAkI, buddhi eno vyavahAra karI ja le che. huM kahuM chuM ne, mAre buddhi nathI. mAre buddhino abhAva che ema kahuM chuM, toya vyavahAramAM (DiscArja) buddhi enuM kAma karye ja jAya che. A zAka caDeluM che, A nathI caDeluM, evuM kAma karye ja jAya che. 97 praznakartA : eTale upayoga pUratI ja buddhi vAparavI ? dAdAzrI : nA, enI meLe buddhi vaparAI ja jAya. A je vadhAre buddhi che, 'mArI jarUriyAta che' kahe che e ja badhI eksesa (vadhAre) buddhi che, ane e ja buddhi nukasAnakAraka che, e ja viparItatA che. davAkhAnAmAM potAno sago bhAI dAkhala karyo hoya, tyAM javA ahIMthI TrenamAM beThA pachI, TreIna kyAre pahoMcaze, kyAre pahoMcaze, sTezana hamaNe Avo jaladI' evA vicAra kare to ? emAM tamArA jevA hoya te kahe, 'lyo, cA pIvo.' tyAre bhaI pAchA AbarU rAkhavA mATe, 'hA, lAvo lAvo' kahe, paNa pharI pAcho khovAI ja gayelo hoya. alyA, gADImAM beTho, have gADI tane kUdIne laI javAnI che ? kaI jAtanA cakkaro cho te ? tyAM jaMpIne besAya ke nA besAya ? paNa A to gADImAM AghApAchA thAya, doDadhAma doDadhAma kare ! praznakartA : Ape kaheluM ke buddhi navuM kazuM dekhADatI ja nathI. ahaMkArane sahI ja karI Ape che, to A ahaMkAra kUdAkUda kare che ke buddhi kUdAkUda kare che ? dAdAzrI : evuM che, buddhi ahaMkAranI sahI le. ahaMkAranI sahI le pachI tarata badhuM kArya thaI jAya che. have je kArya nA thavAnuM hoya temAM ahaMkAra buddhithI judo paDI jAya. ahaMkAra vAMdho UThAve, ke nahIM. ahIM nahIM cAle. praznakartA : have A jarA vadhAre samajAvo ke buddhine ane ahaMkArane chUTAM pADavAM e ja vyavahAramAM puruSArtha che ema Ape kaheluM.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : hA, buddhi ne ahaMkAra chUTAM pADavAM, e vyavahAramAM puruSArtha che. vyavahAramAM buddhi ne ahaMkAra ekAkAra thaI jAya, emAM to kazo puruSArtha thayo ja nahIM. buddhi ne ahaMkAra vyavahAramAM be judAM rahevA joIe, tyAre puruSArtha thayo kahevAya. ApaNe ahIM (akrama mArgamAM) to enI jarUra nathI. pachI TrenamAM ApaNe tyAM zuM karavuM joIe ? kaMIka goThavaNI ApaNI hovI joIe ne ? praznakartA : buddhimAna mANaso gADImAM UMcA-nIcA thatAM nathI. dAdAzrI : e tamane nA lAge. mahIM zuM thAya che e badhuM mane dekhAya. ane pAcho bahAra AbarU rAkhe. enA karatAM DaphoLo sArA. heya, cA pI Ave, sigAreTa pI Ave, toya gADI to pahoMce ja che. mokANa badhI, ekTrA buddhitI ! jJAna prakAza vadhe to ja buddhi ghaTe. nahIM to jJAna prakAza eka bAju nA hoya to buddhi ghaTe nahIM. praznakartA : jJAna prakAza hoya to buddhi to joIe ne ? dAdAzrI : nA, jJAna prakAzamAM badhuM mAluma paDe evuM che. A prakAzathI to badhuM dekhAya evuM che, klIyara (aSTa). tema chatAM A saMsAra jeTalo calAvavAno cheApaNe, nimittamAM Avyo che, temAM A lAITa nA cAle. emAM che te peluM je lAITa che, te enI joDe hoya ja. buddhinuM lAITa, Dima lAITa enI joDe, hareka kAryamAM hoya ja. je jarUriyAta che e buddhi to mane ya rahevAnI. binajarUriyAta buddhi kaI ke je tamane Ama thaI jaze ne tema thaI jaze, badhuM ADAavaLuM batAva batAva kare, Dakho karI nAkhe, Imozanala karI nAkhe ke nathI karatI ? te e buddhi ghaTADavAnI kahuM chuM. pelI buddhi to je che, e to enI meLe kudaratI ja UbhI thavAnI. enI joDe ja rahevAnI, Dima lAITa to hoya ja ne ! phula lAITa joIe ja nahIM tyAM AgaLa, saMsAra calAvavA mATe. (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 99 A mana-buddhi-citta-ahaMkAra e cAra aMtaHkaraNa rUpe che, eno vAMdho nahIM paNa A to vadhArAnI, eksTrA buddhi che te kAmanI ja nathI. praznakartA : to evI buddhivALA mANasane jo sahaja thavuM hoya to zuM karavuM paDe ? dAdAzrI : e to enI meLe buddhi ochI thatI jAya. e pote nakkI kare ke A buddhinI velyu nathI eTale ochI thatI jAya. jenI tame velyu mAno te mahIM vadhatuM jAya ane jenI velyu ochI thaI gaI e ghaTatuM jAya. pahelAM enI velyu vadhAre mAnI te A buddhi vadhatI gaI. praznakartA : buddhino je maLa hoya, buddhinuM AvaraNa hoya, e dhovAI javuM joIe ne ? dAdAzrI : ApaNane jarUriyAta che tyAM sudhI e UbhI rahI che. ApaNane nesesiTI che tyAM sudhI e UbhI rahI che ane haju to buddhinI vadhAre kamANI karavA loko phare che ke, haju buddhi vadhe evA dhaMdhA khoLI kADhayA che. A to buddhine ja kheDa kheDa karI che. pachI khAtara nAkhe, e buddhi vadhI gaI. manuSyo ekalA ja doDha DAhyA che. buddhino upayoga vadhAre paDato karyo. praznakartA : jJAna lIdhA vagarano paNa je sIdhe-sAde, saraLa mArge jato hoya ane enI samajaNa pramANe vyavahAramAM niSThAthI satya rIte raheto hoya to ene tyAM je klezano abhAva hoya ane ahIMyAM jJAna lIdhA pachI je klezano abhAva thAya che e beno Dipharansa (phera) zuM? dAdAzrI : pelo to klezano abhAva hato ne, te ApaNe buddhipUrvaka karatA hatA ane A sahajabhAve klezano abhAva rahe. AmAM kartApaNuM chUTI jAya. ahaMkAra bane babUcaka ! praznakartA : ApaNane vyavahAramAM jene lIdhe problema UbhA thAya
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 101 samajaNa paDe ke A cokhA zenA che ne A cokhA zenA che ? teya amuka ja mANasone, badhAne nA samaja paDe. eka bI.esa.sI. thayelo. pote aMgata mANasa hato. tyAra pachI mane kahe che, "huM tamArI pAse ahIM espiriyansa (anubhava) lauM, thoDo ghaNo." meM kahyuM, "dhaMdho tamane zI rIte AvaDaze ?" tyAre kahe, 'tamAre tyAM Ava-jA karIza.' kahyuM, 'huM tamane zIkhavADuM e zIkhone. eka vAra zAka laI Avo." have atyAranA bI.esa.sI.ne AvuM kahIe toya vAMdho nahIM. atyAre ema.esa.sI.ne evuM kahIe toya vAMdho nahIM. ane te dahADAnA bI.esa.sI.ne evuM jo kahIe ne, to manamAM "mArA jevA bI.esa.sI. thayelA mANasane zAka levA mokale che ?" kaheze. A to papa varSa uparanI (pahelAnI) vAta karuM chuM. enA magajamAM pAro bharAyelo hoya ne, bI.esa.sI. thayelo chuM. paheluM zIkhavuM paDaze. huM tamane zIkhavADuM. te zAka levA mokalyA. che, te buddhi karatAM ahaMkArane lIdhe vadhAre thAya che ema lAge che. kAraNa ke mULa to ahaMkAra ne, ahaMkAra nA hoya to buddhi hoya ja nahi ne ? eTale mULa doSa ja ahaMkArano ne ? dAdAzrI : ahaMkAra to kahevA mAtrano che, AMdhaLo mUo che. AmAM buddhinuM cAle che. mULa buddhino doSa che. buddhie eno lAbha uThAvyo. praznakartA : ahaMkAra to AMdhaLo che paNa ahaMkAra ja mukhya vastu che ne ? ahaMkAra nA hoya to buddhi barAbara nA cAle ? dAdAzrI : ahaMkAra nA hoya to buddhi hoya nahi. ahaMkAra che to mana- buddhi-citta badhuM che. ahaMkAra eTale kartA-bhoktApaNuM. ene kartA-bhoktAno mAra paDe ane buddhi cheTe rahe. ahaMkAra mAra khAya, babUcaka mAra khAdhA kare ! briliyanTaya' khape 'TesTeDa' ! briliyanTa (tejasvI) hoya ne bhaNelA, bahu breIna UMcA gayelA hoya ne, te grAmpIMga pAvara bahu UMco hoya. evA basso mANasa beThA hoya ne, to enI mahIM AtmA TesTeDa thavo joIe. badhAya bole ke AtmA Avo che ne tevo che. paNa TesTeDa koI nahIM Ape. eka akSareya koI jame nahIM kare. TesTeDa thavuM joIe. badhA eksepTa karavA joIe. bhale tame nA jANatA ho, paNa tamAro AtmA che ne ane briliyanTa cho. DaphoLa hoya to nA samaje. A badhA jene baLada joDe mitrAcArI hoya, tene zuM samajaNa paDe ? baLada joDe mitrAcArIvALA koI mANaso kharAM ahIM hindustAnamAM ? tenI pAse A vAta karIe ApaNe to ene zI samajaNa paDe ? kAma zuM lAge ? paNa e to jene briliyanTa magaja hoya ne, te A vAtane samaje. A komana pablikanuM gajuM ja nahIM ne, A to badhA gayA hoya ne, te A komana pablikamAM cAlyA jAya. ApaNA lokone to eTalI A gAmaDAnA lokone bhIMDA kyA paiDA che ne kUNA che te samajaNa paDe. ane zaheranA moTA vakIlo te ghera bhIMDA lAve to bairI vaDhavADa kare ke tamane letAM nathI AvaDatuM. eTale mAruM kahevAnuM ke A zI rIte samajaNa paDe ? jene bhIMDA letAM nathI AvaDatA, e AtmA jANavA jAya to zuM thAya ? bhIMDA ya letAM AvaDavA joIe ke nA AvaDavA joIe ? buddhithI mATe kleza ! buddhizALI vaLI kAma to sarasa karI zake. paNa buddhi rAITa sAIDa para jAya tyAre, rAITa sAIDa para jatI nathI ane roMga sAIDamAM pharyA kare che. rAITa sAIDamAM jenI buddhi gayelI hoyane, te ekavAra mokSa letAM pahelAM ja, zarUAtamAM gharamAM kleza nA rahevA de. buddhithI eno hisAba karI karIne kADha kADha kare to kleza jato rahe. klezane mATe jJAnanI jarUra nathI, e to buddhithI nIkaLe. paNa badhA buddhizALIone tyAM meM vadhAre paDatA kleza ja joyA. tyAre eka jaNa mane kahe che ke,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 103 evuM kahe pachI. tyAre vadhu paDatA buddhizALI haMmezAM kakaLATa ja karyA kare. eTale vadhu paDatA buddhizALI joDe to choDIoe paiNavuM ja nA joIe. ene kuMvAro rAkhavo sAro. - have kharo buddhizALI konuM nAma kahevAya ? je kakaLATa baMdha karI de. kakaLATa UbhA thavAnI jagyAe kakaLATa baMdha karato jAya. tethI amane pAkA kahyA ne ! game tevI kharAba AphatomAM AvyA hoya ne, toya badhuM nikAla karI de. buddhi to konuM nAma kahevAya ke eka matabheda nA paDavA de. dUdha DhaLI gayuM hoya to kema DhaLI gayuM, eno badho niveDo potAnA espiriyansathI tarata AvI jAya. ane tarata kahe, DhaLI gayuM teno vAMdho nahIM, have dhIme dhIme lUchI nAkho ane bIjuM lAvIne cA mUko. ema dhIme rahIne bole. ane A to dUdha DhaLyuM te pahelAM mahIM enuM hau dUdha DhaLI jAya. Akho dahADo DakhADakha thAya e buddhinuM ja DahApaNa A zuM kahevAya ?" meM kahyuM, "A to kyuba (ghana) kahevAya, ghanacakkara !" kleza nIkaLI jAya UlaTo tenI jagyAe phleza vadhyo tamAre tyAM ? Ama na hovuM joIe. koI paNa buddhizALI hoya ane huM pahelAmAM paheluM pUchuM ke tamArA ghare kleza che ? ane mahinAmAM ekAda dahADo thato hoya to vAMdho nahIM paNa. tyAre kahe che, "e to cAlu ja rahe che.' tyAre meM kahyuM, 'tamArAmAM buddhi che ja nahIM. tamArA manamAM mAnI beThA eTaluM ja.' ApaNA manamAM mAnIe ke A mArI zAkabhAjInI dukAna che. have tyAM AgaLa che te pelAM kahovAI gayelAM rIMgaNA paDyAM hoya. have evI zAkabhAjI koNa le ? evuM A badhuM che. buddhi to bahu kAma kare, sTreITa ve (sIdho rasto) hoya to. kRSNa bhagavAne kahyuM che ne, avyabhicAriNI buddhi, eTale sTreITa ve. enI lAInamAM bIjA koInI Dakhala nA hoya ane e koInAmAM Dakhala kare nahIM evI buddhi, tamane vAta kema lAge che ? samajavuM to paDaze ja ne ? eka bhAI to bahu buddhizALI hatA, te meM emane sAdhAraNa pUchyuM ke "gharamAM kaMI kleza che ?' 'te kleza to nahIM paNa gharamAM besavAnuM ja gamatuM nathI,' kahe che. meM kahyuM, 'ATalo badho buddhizALI to buddhi kyAM gIrave mukI Avyo cho ke zuM karyuM che ?" buddhizALI DahApaNapUrvaka rasto khoLI kADhe. kAle vahu sAmI thaI hoya to eno upAya khoLI kADhe. pharI pAchuM eTeka karavAnuM UbhuM nA kare. eTeka kema baMdha thAya evuM zodhI kADhesAmo eTeka karIne pachI navI laDAI UbhI nA kare. pharI sAmo eTeka karIza to ApI ja daIza chevaTe ! evuM nA kare. strInI sAme puruSano eTeka e bhayaMkara guno che. mokSe jatAM buddhi Dakhala rUpa che ane saMsAramAM buddhi ane helpa kare che. e paNa normAliTIvALI buddhi hovI joIe. vadhArAnI buddhi hoyane, te to bairI kaheze, 'Akho dahADo kakaLATa ja karyA kare che.' A to mejIsTreTa sAheba gharamAM AvyA tyAre baI emanI joDe bole nahIM ane mejIsTreTeya nA bole. beu paMdara-paMdara dahADA sudhI caDhelAM moDhAM laIne pharatAM hoya. ane kahe, "ame buddhizALI'. alyA, zene buddhi kahe che ? DahApaNavALI to A gAyo-bheMso che. emane koI dahADo koI jAtano Dakhoya nahIM. gAya enI choDI Ave toya zaramAya nahIM. kapaDAM nA pahayAM hoya toya gAyo zaramAya nahIM. ane ApaNA ahIM kapaDAM nA pahayAM hoya to zaramAya jAya, nahIM ? praznakartA : zaramAya jAya. dAdAzrI : A to buddhi hotI nathI ne manamAM mAnI beTho hoya ke huM buddhizALI ! buddhi hoya to bairI joDe vaDhavADa kema thAya che, muA ? bairI rIsAI hoya to savAramAM nikAla karatAMya nA AvaDe, ene bolatI karavI hoya to nA AvaDe. tyAre mUA, enuM nAma akkala kema kahevAya ? mejIsTreTa moTuM caDAvIne phare ne pelA paTarANIe
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) moDhuM caDhAvIne phare. e to miniMgalesa (arthahIna) che ! mejIsTreTane ghera koI vakIla gayo hoya to samajI jAya. buddhizALIne to koInI sAthe Dakhala nA thAya. 104 buddhi karAve sephasAIDa ! buddhithI pArakhI zake che. A khoTuM che, e samajI jAya ne A kharuM che, eya samajI jAya paNa enA mULa bhAvArthane nA pahoMce. praznakartA : kharekharo jo e buddhino upayoga thavAno hoya to eNe mULa vAta sudhI pahoMcavuM joIe ? dAdAzrI : evI buddhi nathI, hindustAnamAM koInI ! hindustAnamAM eka-be moTA mANasoe pUchyuM, amAre ahIM buddhinuM DevalapamenTa keTaluM ?" meM kahyuM, 'haju chAMToya nathI thayuM. haju zarUAta nathI thaI.' A phorenavALA buddhi buddhi kare che. te buddhizALI carcIla kahevAya. evA keTalAka mANaso thayA che ke jene buddhizALI kahevAya. pote sephasAIDamAM (salAmatImAM) rahI zake 'enI plesa'mAM (game tevI jagyAmAM), potAnI sephasAIDane samajI jAya, anasepha (asalAmata) nA thAya. buddhizALI (savaLI buddhivALA) haMmezAM zuM kare ke sephasAIDa kare ke anasepha kare ? sephasAIDa kare ne ? A to anasepha hoya to sephasAIDa karatAM to AvaDatI ja nathI. ane ahIMnA lokone buddhizALI kahIe chIene, te ApaNe ahIM AgaLa paNa bIjuM zuM kahevuM e khabara nathI. eTale buddhizALI kahe che. paNa kharekhara e akkalavALA che. (savaLI) buddhi to konuM nAma kahevAya ke krodha-mAna-mAyA-lobhanuM vivaraNa karI ane ene badhAne bAjue mUkI de ane gharamAM athaDAmaNa nA thavA de. eDajasTamenTa letAM AvaDe. A to eDajasTa thavAnuM tyAM ja DieDajasTa thAya che, tene buddhi kema kahevAya ? buddhizALI to badhuM ja kAma karI zake. (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 105 e kahevAya akkala ! ApaNe akkalane buddhi kahIe chIe. akkala eTale zuM ? A bAbo phaDaphaDa javAba Ape ane bIjo eka bAbo phaDaphaDa javAba nA Ape enuM zuM kAraNa ? Ane akkala vadhAre che ne pelAne akkala ochI che. e akkala kudaratI bakSisa che. e AjanI kamANI nathI. buddhi e AjanI kamANI che. Ajano ekspiriyansa (anubhava) che ane A to pUrvabhavanuM. e akkalane mULa zabdamAM sUjha kahevAya che. ame to abudha chIe. ane bIjAne abudha kaho to khoTuM lAge. zAthI ? praznakartA : jJAna nA hoya, to ema thAya ne ? dAdAzrI : nA. e jANe ke huM buddhizALI chuM, te nathI kema kahetA ? koI paNa mANasanuM nukasAna nA thAya ane potAnuMya kiMcitmAtra nukasAna nA kare, e buddhizALI kahevAya. buddhizALI to koInI joDe Dakho karIne nA sUe. badhe tALAM vAsIne sUe. ane vakIlanI, DaoNkTaranI, koInIya jarUra nA paDe. koI dahADo koInI joDe matabheda nA thAya, tyAre samajIe ke ApaNe buddhizALI chIe. A to matabheda thAya eTale athaDAmaNo thAya. eno vyavahAra eTalo UMco hoya ke koI paNa mANasane trAsarUpa nA thaI paDe. ane koIne trAsarUpa thaI paDe to enoya ukela lAve, e buddhizALI. bIjA akkalavALA hoI zake. akkala e kudaratI bakSisa che. ane buddhi e jAta anubhava che. sUjha vadhAre paDe e akkala. buddhizALInuM koI dahADo moDhuM caDheluM nA hoya ke moDhuM UtareluM nA hoya. koIne bahu sUjha paDI jAya che, ene ApaNe akkalavALo kahIe chIe. akkalavALo enI jAtane buddhizALI mAne che ne evA buddhizALI mANasa to enI jAtane 'huM chuM, huM chuM' karyA karaze. chevaTe gharamAM motiTara koNa ? bAkI, (samyaka) buddhi eTale sudhI pahoMcI zake ke bhagavAnanA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 106 AptavANI-10 (uttarArdha) pagane ane potAne aradho Ica cheTuM rahe che. aradho Ica aDI jAya to kAma thaI jAya. espiriyansa (anubhava) jJAnathI buddhi eTale sudhI pahoMcI zake che ke tIrthaMkara, jJAnI ke kevaLI hoya, emanA caraNathI A aradho Ica ja cheTo rahe. - buddhi kyAre vadhe ? lobha ghaTato jAya tyAre buddhi vadhe, krodha ghaTato jAya tyAre buddhi vadhe, mAna ghaTatuM jAya tyAre buddhi vadhe, evuM che. A to gharanAM joDe, pADozI joDe, bhADuAta joDe, tAre meLa nathI khAto, tArA mana joDe ja meLa nathI khAto, te buddhizALI kevI rIte ? chatAM manamAM mAnI bese ke huM buddhizALI. akkalavALA pAchA akkalanA IskotarA kahevAya. pataMga cagAvAya, paNa buddhi cagAvAya ? e to akkalanA IskotarA kahevAya. ahIM InTelijanTa (buddhizALI) Ave che paNa zAno InTelijanTa ? ahIM Ave ke vALIjhUDIne enI dhULa kADhI nAkhuM. ane muMbaImAM roja buddhivALA badhAM Ave che, te emanI khumArI hoya. te pachI huM emane kahuM chuM ke, 'tame buddhizALI cho ?" tyAre kahe, ame buddhijIvI to kharA ja ne !' kahyuM, 'gharamAM vaDhavADa thAya che ?" tyAre kahe, 'mahinAmAM pAMca-sAta dahADA, vadhAre nahIM.' meM kahyuM, 'kharA buddhizALI hoya to ene koInI joDe Dakho ja nA thAya." buddhizALI mANasa to badhA DakhA maTADI zake che. tamAma prakAranA DakhA maTADI zake che paNa ciMtA nA maTADI zake. ciMtA jarAka to thAya ja. kAraNa ke avaLe raste che ne eTale ! paNa DakhA maTADI zake. eTale ghaNAM badhAM duHkho to (savaLI) buddhithI nivAraNa karI zakAya evAM che. chatAMya buddhizALIone jene InTelijilzIyA (baudhiko) kahevAmAM Ave che ne, e badhAne tyAM e ja du:kho bharAyelAM che. praznakartA : evuM kema haze ? dAdAzrI : evuM che ne, e buddhizALIono moniTara koNa ? buddhizALIo badhuM karI zake kharA, paNa moniTara koNa ? 'padmAbena' (enI (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! vAIpha). 'padmAbena' kahe, 'Ama' eTale pelAnuM bagaDyuM. tamane kema lAge che ? badhAM buddhizALIo slIpa thaI jAya che, padmAbenathI (vAIphathI) ! komanasensa kADhavI kyAMthI ? praznakartA: komanasensa e komana nathI hotI, e to bahu ochA jaNa pAse hoya che. dAdAzrI : evI rIte komana nahIM. komanasensano aMgrejI artha kahuM evarIvhera eplIkebala (badhe upayogI thAya). dareka tALAM UghaDe. A duniyAmAM koI evuM tALuM nA hoya ke na UghaDe. kaTAI gayeluM hoya toya UghaDe, enuM nAma komanasensa. A badhI atyAre che lokone, e komanasensathI to navuM tALuM UghaDatuM nathI, baLyuM ! are, UghaDeluM tALuM vasAI jAya che !! praznakartA : to Ane akomanasensa kahevI joIe ? dAdAzrI : nA, evuM nA bolAya ApaNAthI. komanasensa judI vastu che. A lokone 'komana'nI peThe buddhi che evuM na hoya ! komanasensa eTale evarIbeara eplIkebala. e hindustAnamAM bhAgye ja koI mANasamAM hoya, thoDI ghaNIya ! nonasenseya bahu ochA hoya ane komanasensavALAya ochA hoya. nonasensa pAMca-pacAsa mANasa hoya, vadhAre nahIM. vacalo gALo bahu hoya, sensiTIva ! A badhA sensiTIvanesanI najIkanA badhA. jarA kahyuM ke 'caMdubhAImAM akkala nathI", te dahADe AkhI rAta e Uthe nahIM. komanasensathI mokSa thAya. komanasensa mANasone hoya nahIM. A kALamAM kyAMthI hoya ? eTale bahu jUja hoya. komanasensa kyAMthI lAve ? tathI chatAM mAte buddhizALI ! praznakartA : amuka loko buddhizALI varga to kahevAya ? dAdAzrI : buddhizALInI to ahIM jarUra ja nahIM. buddhizALI to meM joyo ja nahIM koI mANasa. tame joyelo koI divasa ?
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : loko larneDa(zikSita) zabda vApare che ne ? dAdAzrI : larneDa eTale bhaNelo mANasa. buddhizALI to ApaNA loko amathA mAnI beThA che ke huM buddhizALI chuM. DaoNkTaro emanI meLe mAnI beThA che, vakIlo emanI meLe mAnI beThA che, dareka dhaMdhAvALA emanI jAtane buddhizALI mAne. buddhizALI kone kahevAya ke jenA gharamAM matabheda nA hoya, jhaghaDA nA hoya. buddhizALI (savaLI buddhivALA)ne ATaluM kAma to AvaDe ja. praznakartA : buddhi nA hoya tyAM matabheda nA paDe ? dAdAzrI : jenAmAM kharekhara buddhi nahIM. paNa A to buddhi nathI ane che matabheda paDe che. nathI, enAmAM matabheda hoya ema mAnI beThelA che, tene praznakartA : muzkelIo hoya, enA samAdhAna mATe paNa buddhinI jarUra paDe ne ? dAdAzrI : buddhi be prakAranI. je buddhi pajhala nA hoya tyAM pajhala UbhuM kare e viparIta buddhi ane je buddhi pajhala hoya ene solva karI nAkhe e sAcI buddhi. sAcI buddhi hoya to emane helpa kare. bAkI, pelI helpa nA kare, pajhala UbhuM karI de, vadhAre gUMcave. praznakartA : evI sAcI buddhi hoya to e saraLa hoya ? dAdAzrI : hoya ja nahIM ne paNa, kyAMthI lAve sAcI buddhi ? sAcI buddhi mAthe mAro hAtha pharyA vagara thAya nahIM, viparIta ja hoya. te dA'De dA'De muzkelIo vadhAre, nA hoya to UbhI kare. ko'ka dA'Do kaDhI khArI thAya ane Tebala upara bIjuM sAruM jamavAnuM hoya, chatAMya gAMDuM bolyA vagara rahe nahi. 'kaThuM khAruM thayuM che,' evuM bole. bole ke nA bole ? Ane have buddhizALI kahevo ke DaphoLa kahevo ? praznakartA : samaja ane buddhi vacce zuM phera ? (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! vadhAre. 109 dAdAzrI : samaja che te matabhedane ghaTADe ane (avaLI) buddhi praznakartA : sAcI buddhi hoya to ya matabheda nA thAya ane sAcI samajaNa hoya to ya matabheda nA thAya. dAdAzrI : sAcI buddhi hoya ja nahIM ne ? buddhivALA DevalapDa vizeSa ! praznakartA : eka mANasa mananA staramAM rahe che ane eka mANasa buddhinA staramAM rahe che, e bemAM bheda zuM hoya ? dAdAzrI : buddhinA staravALA to je prakhara buddhizALI che ne, te ja. bIjA badhA to mananA leyara (stara)mAM ja che. praznakartA H have A prakhara buddhizALI koNa koNa hoya ? kevA hoya ? dAdAzrI : prakhara buddhizALI A duniyAmAM kharAbamAM kharAba jagyAne badhI rIte vyavasthita karI nAkhe, e badhuM sarasa banAvI de. buddhizALI enI goThavaNI kare. bAkI ahIMnI badhI vyavasthA ke je mananA staravALAne nA gamatI hoya, paNa buddhizALI to e badhI ja gamatI karI nAkhe ane matabheda to ghaNAkharA ochA karI nAkhe. to mananA leyaravALo Devalapa nA thayelo hoya ne buddhinA leyaravALo bahu Devalapa hoya. e to Aje matabheda paDyo to pAMca-sAta dahADA vicAra karI karIne pharI na paDe evuM jaDamULathI kADhI nAkhe. evA e buddhizALI to bahu jabarA hoya ! praznakartA : eTale bhale enI pAse jJAna nA hoya, chatAM buddhithI matabheda kampliTalI kADhI zake ? dAdAzrI : hA, buddhithI badhuM kADhI nAkhe. buddhithI to eTalo badho saMsAra saraLa karI nAkhe ke na pUcho vAta ! paNa kudaratI evuM che ke 'huM kartA chuM' eTale mahIM che te aMtardAha baLyA ja karato hoya.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : evA prakhara buddhizALI keTalA haze ? lAkhamAM ekAda hoya ? dAdAzrI : hA, evuM eka-be hoya, basa ! eTale buddhizALI to gharamAM matabheda badhuM sApha karI nAkhe eTale e 'hAu Tu eDajasTa' enI zodhakhoLa kare ane A bIjA loko to cIDAvAnI jagyAe cIDAI UThe. hasavAnI jagyAe hasI UThe, raDavAnI jagyAe raDI UThe, e buddhizALI nA kare. buddhizALI haseya nahIM. badhA hase paNa e nA hase. e sAdhAraNa upalaka ja moTuM jarA e kare eTaluM ja, teya banAvaTa. buddhizALI to pradhAneya nA thAya. e to pAMca-sAta-dasa hajAra pagAra ApatA hoya tyAM jAya paNa pradhAna nA thAya, 'emAM zuM maLavAnuM?" kaheze. praznakartA: AjakAlanA kALamAM to pradhAnone to ghaNuM maLI zake evuM hoya che ? dAdAzrI : e buddhizALI mANaso che te ghaNAkharA khoTo paiso nA le, tyAre buddhi ATalI badhI phelAya. e bahu niyamavALA hoya. pramANikapaNuM ne niSThA bahu sArI hoya che. Ama che te ene pagAreya bahu sAro maLe paNa pradhAna thaIne luMTI lauM, evuM ene nahIM. eTale buddhizALI tyAM hoya nahIM. eka buddhizALI hoya to A badhAmAM e mAryo jAya bicAro. eTale buddhizALIne to e game ja nahIM. praznakartA H eno artha evo thayo ke TrIko kare, jUThuM bole to buddhi Devalapa ja nA thAya ? dAdAzrI : A luccAI kare, jUThuM bole e to badhI buddhi khalAsa thaI gayelI hoya te ja kare. buddhivALo to badhuM kliyara karI nAkhe. mananI pAtaLAmAM pAtaLI dhAra khoLI kADhe tyAM sudhI vicArI nAkhe paNa zodhakhoLa karyA vagara rahe nahIM. tyAre eno IgoIjhama bahu vadhelo hoya, IgoIjhama puSkaLa hoya, enI baLatarA ya mahIM hoya. paNa bIjI (buddhinA DakhAnI) baLatarA UbhI nahIM thavAnI ne bahAra matabheda ke kazuM nahIM ne ! (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 111 praznakartA : buddhizALIone ApanA jevA jJAnI puruSa maLI jAya eTale kalyANa thaI jAya pachI. dAdAzrI : paNa e sIdhA rahe nahIM ne ? praznakartA : to pachI khoTa gaI emane ? dAdAzrI : narI khoTa ne ! e buddhizALIone hRdaya khalAsa thaI gayeluM hoya. praznakartA : hRdaya kema khalAsa thaI gayuM hoya ? dAdAzrI : buddhine ane hRdayane meLa paDe nahIMne ! praznakartA : buddhizALI bahu Imozanala nA thAya ? dAdAzrI : Imozanala kharA paNa te ImozanalapaNuM thatAM pahelAM buddhithI kADhI nAkhe badhuM. eka-be vakhata Imozanala thayA hoya ke tarata ja ene vicAra karIne kADhI nAkhe ke AnAthI bhUla thAya che. bahu jabarI prajA che e to ! paNa bahu ochA hoya evA !! aMtarAyelI buddhinA cALA ! aMtarAyelI buddhi kaLA khoLI kADhe. aMtarAyelI buddhi zuM kare ? tophAna mAMDe ke nA mAMDe ? A to jJAna maLyuM. te have e rAge paDI gayuM. praznakartA : Apane mATe evuM kaho cho ne, Apa evA ja tophAnI hatA? dAdAzrI : te e dahADe buddhi aMtarAyelI hatI ne ! te saLIo kare. buddhi aMtarAyane tyAre kaMI majhA nA AvatI hoya to saLI kare ke 'have majhA AvI" kahe. saLI eTale zuM ke ahIM pote beTho hoya ne TeTo paNe phUTe, enuM nAma saLI ! te A badhI buddhi UMdhI-chattI thayA ja kare ne ! eTale loka jANe ke A saLIyAkhora che ane ameya kahIe kharA ke, 'bhAI, saLIyAkhora ja hatA.'
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 113 praznakartA H Apa savaLI saLIya karatA hazo ne ? dAdAzrI : savaLI saLIya kharI, paNa e ochI. vadhAre to avaLI. savaLInI to kaMI paDelI ja nahotI ne ? ane avaLI to keTale sudhI ? mANasa nA maLe to chevaTe koI chokarAne zIkhavADuM ke alyA. pelA gadheDAnI pAchaLa khAlI Dabbo bAMdhajo. tenI pUMThe khAlI Dabbo baMdhAve ne pachI pelA chokarAo pAchaLa hAMke ne, te AkhA gAmamAM ho ho ho cAle. Avo tevo buddhino durupayoga badho thayelo. tamane to AvuM tevuM to nA AvaDe ne ? buddhi pADe AMtarA ! tame jeTalA aMtarA pADyA che eTalA ja AMtarA tamArA paDe. lokone je prApta thatuM hoya, temAM tame AMtaro pADo buddhithI, ke A AmAM zuM ApavA jevuM che. ko'ka Apato hoya to ApaNAthI nA bolAya, nahIM to e buddhinuM DahApaNa che ne mArI nAkhe ApaNane, meM buddhithI AvuM ja kareluM badhuM. enA ja aMtarAya paDatA hatA. zAstramAM khoLavA jAya ne toya jaDe nahIM, aMtarAyano sAco hoya che.' e kazuM koI jAtanI harakta nathI paDatI. 'nA' (nahIM) aMtarAya. amAre khAvAnI icchA jo koI dahADo magajamAM AvI hoya, jo ke icchA hoya nahIM banatAM sudhI, paNa jo icchA hoya to aMtarAya paDe nahIM. loko to (dAdA) zuM jamaze, evI AzA rAkhIne besI rahyA hoya ! praznakartA : dhaMdhAnI kazI aDacaNa AvI nahIM, to kahe e mArA aMtarAya nahIM evuM thayuM ne ? dAdAzrI : e ja, aMtarAya pote ja pADanAra che. kaMI bhagavAna AmAM aMtarAya pADatA nathI. potAnI buddhinuM niyaMtraNa che ne ? buddhinuM niyaMtraNa ja bahu javAbadAra che. ApaNI para buddhinuM niyaMtraNa nA hovuM joIe. buddhi to ApaNuM sAdhana che eka jAtanuM. A to vAparavI hoya to vAparIe, nahIM to kahIe, 'besa chAnImAnI, cUpa besa. Dakho nA karIza." A to niyaMtraNamAM ja hoya che. buddhi to kahe, "khoTa gaI." paNa ApaNe kema mAnavuM? buddhi to saMsArI khoTane khoTa kahe che ane ApaNuM A jJAna saMsArI khoTane napho kahe che, e ApaNe 'jJAna'thI joIe to jaDe. mati mUMjhAze ne tUTI jAya aMtarAya karama'. praznakartA : mati mUMjhAya to kevI rIte aMtarAya tUTe ? dAdAzrI : mati mUMjhAya eTale ahaMkAra mUMjhAya. ahaMkAra mUMjhAya eTale aMtarAya tUTe. ahaMkAranI jAgRtithI A AMTI paDI che. te mUMjhAya to tUTI jAya. matinI joDe ahaMkAra hoya ja haMmezAM. mana joDe hoya ke nA ya hoya, paNa mati joDe ahaMkAra hoya ja. buddhi zuM kare ? praznakartA : saMyogothI vibhAva Ubho thAya che, to saMyogothI chUTo thaI zake, evuM ? dAdAzrI : vibhAva mukta thayo eTale saMyogothI mukta thayo ane saMyogo badhA viyogI svabhAvanA che. bicArA kevA DAhyA che ne ? artha. praznakartA : aMtarAyano sAco artha zAstramAM na maLe. dAdAzrI : anubhavIoe e badhuM nahIM lakheluM. AtmAne, mULa AtmAne aMtarAya ja na hoya. je je jarUriyAta hoya te badhI tyAM ghera beThAM hAjara thAya. aMtarAya hoya ja nahIM ne ! aMtarAya che te ApaNe UbhA karelA che, akkalathI, buddhithI. e buddhinuM pradarzana che. e zuM che ? praznakartA : e buddhinuM pradarzana che. ApaNe jevuM vAvyuM evuM Uge. dAdAzrI : e pachI jADuM khAtuM. e buddhinuM pradarzana hoya. eka jaNa pUchato hato, 'dAdA, tamArA saMyoga kevA ne amArA saMyoga to... tame to ahIMthI Utaro te jANo ke tyAM AgaLa khurazIvALo taiyAra
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) A badhA loko beThA hoya, rAte sADA agiyAra thayA, te gharadhaNInA manamAM ema thAya ke, "A nahIM UThe to huM zuM karIza ?" paNa nA, A badhA UThI jaze. saMyogo viyogI svabhAvanA. jo saMyogo viyogI svabhAvanA nA hoya to A amadAvAdavALA sukha AveluM hoya te javA de ke ? paNa jo e jatuM rahe to du:kha AvIne UbhuM rahe che ne ? praznakartA H A loko agiyAra vAgI gayA ane nahIM UThe to zuM thaze, evuM kone thAya che ? 114 dAdAzrI : e buddhino paryAya che. buddhi Imozanala thAya che. e ImozanalapaNuM che. buddhi pajave ne ! Ama paryAya dekhADe. paNa mUA, e buddhinA paryAya che, tAre levAdevA zuM ? e to eno svabhAva ajavALuM Ape, temAM ApaNane zuM nukasAnI ? ApaNe AMkho mIMcIne dhyAna karavAnuM, te karavAnuM. e kaMI khAI jAya che badhAnuM ? ApaNe nA samajIe ke lAITa che bahAra, AMkho mIMcI eTale thaI gayuM ! praznakartA : A badhAnI asara to, e je kaMI bahAra asaro che, buddhinI, mananI, e vyakta koNa kare che ? vyakta to ahaMkAra ja kare ne ? dAdAzrI : vyakta kare nahIM. paNa buddhinI asaro hoya ne, e ApaNe samajI jaIe ke A buddhinI asaro che. mahIM thAya ke A loko nahIM UThe to ? mahIM evI jAgRti utpanna thaI jAya, paNa te ApaNe Imozanala thaIe to bhAMjagaDa che ne ? praznakartA : to buddhinI asara kone thAya ? dAdAzrI : e to jene A nathI gamatuM, tene asara thAya. 'A badhA besI rahyA che, UThatA nathI' evuM gamatuM nathI, ene asara thAya. praznakartA : paNa e che koNa ? dAdAzrI : e ja che, je A bhogave che. baMdhana bhogave che, mukta thavA phare che, e ja che. ekalo ja che A. bIjuM badhuM che te enA rileTivsa che badhAM. (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 115 praznakartA : pAchAM enAMya sAMvahAlAM che ? dAdAzrI : hA, keTalAMya rileTiva badhAM. A ahaMkAra to AMdhaLo che. e ekalo ocho che, enI pAchaLa pachI A buddhi. ta khoLazo nyAya kadI ! buddhi zuM kare ? A korTe nyAya karelo te pAcho pelI bAju phaNagA phUTe ke AgalI korTamAM jaIe. AkhuM jagata nyAya khoLe che. have nyAyamAMya jo saMkalpa-vikalpa pUrA thatA hoya to sAruM. tyAre kahe, pahelI korTamAM nyAya karyo, paNa mane haju saMtoSa nathI thato.' jo nyAya karyo toya pAcho vikalpa jAge che. te pachI bIjI uparanI korTamAM jAya, DisTrikTa korTamAM jAya. ne enA nyAyane paNa kahe che, 'nA, haju mane samAdhAna nathI thatuM.' pachI ethI uparanI hAIkorTamAM jAya, tyAM samAdhAna thAya nahIM. pachI suprima korTamAM jAya ane tyAMthI presiDenTa pAse jAya. paNa teya pachI enuM kazuM vaLe nahIM ne, tyAre kaheze, 'AkhuM nyAyakhAtuM ja ThekANA vagaranuM che.' potAnA jevo koI nyAyAdhIza nathI evuM jANe e ! AnuM nAma saMsAra. ane nyAya nathI khoLato e mukta thAya. jene koI paNa prakArano nyAya khoLavo nathI e mukta thAya. mArI jiMdagImAM meM nyAya ja khoLyo nathI ! krama eTale buddhivALo mArga. Akho kramamArga buddhinA AdhAra upara Ubho rahelo che. praznakartA : akramamAM krama nA lAvavuM, te jarA vadhAre samajAvo. dAdAzrI : hA, buddhi lAvo to pachI nyAya khoLazo tame. zA AdhAre A badhAne ATalI jagyA che ne mane ATalI ? eTale nyAya karavo eTale krama kahevAya. banyuM e nyAya. enuM mULiyuM nA khoLazo. praznakartA : buddhi ochI thayelI kema mAlUma paDe ? dAdAzrI : nyAya khoLe nahIM eTale. nyAya khoLe nahIM e vAta
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 117 samajI gayo. ane buddhi thoDA vakhatamAM jatI raheze. abudha thavuM hoya to nyAya khoLe nahIM koI paNa prakArano. nyAya khoLe to zuM thAya ? eTale krama ja thaI gayo ne pAcho ? kramamAM nyAya khoLa khoLa kare ane AmAM nyAya khoLavAno nahi. je banyuM e jAya. ApaNane nukasAna thAya to tarata ApaNe kahevuM ke, 'A ja jAya che." bIjo nyAya khoLavA jazo nahIM. nyAya khoLavA gayA ke buddhi vadhI. ahIMthI bahAra nIkaLyA ane koI mANasa kaheze, 'A raste tame jazo nahIM.' chatAM ApaNe gayA ane tyAM AgaLa koIke ApaNuM gajavuM kApI lIdhuM to ApaNe kahevuM ke 'A nyAya che, barobara che, anyAya nathI.' e nyAya mAne to ja A duniyAmAM chUTakAro che, nahIM to chUTakAro nathI. bAkI dhamapachADA karelA nakAmA jAya che ! A to lamaNe lakheluM bhogavavAnuM che, bIjuM nahi, bIjI muzkelIonuM bhogavavAnuM nathI. A buddhi che te barobara che, sArI che paNa phaNagA phUTelA badhA kApI nAkhavA jevA che. phaNagAM eTale yujhalasa (nakAmAM), vagara kAmanA phUTelA ane je AkhI rAta UMghavA paNa nA de, te A buddhino Dakho pesI jAya. eka jaNanI buddhi vaparAya eTale bIjAnI vaparAya ja. eka jaNa buddhi vApare che enI asara bIjAne thayA kare che. eTale tuM evuM kaMI karI nAkha ke tArI asara nA rahe. praznakartA : e to ApanI kRpA ne mAro puruSArtha joIe. dAdAzrI : tAro puruSArtha ne amArI kRpA utArI daIzuM ane pachI buddhino Dakho baMdha thaI jaze badho. paNa tAre eka dAkhalo levo paDe ke banyuM e karekTa. ema karIne tuM cAlavA mAMDa. eTale pachI buddhi kasarata karIne majabUta nA thAya. buddhi AkhI rAta kasarata karIne, majabUta thaIne pAchI bIje dahADe laDe. praznakartA : mane nyAya khoLavAnI bahu Adata che. dAdAzrI : ethI ja A tane Dakho thAya che. tuM ATaluM ja karI ne, eTale enI meLe ja rAge paDI jaze. A to tAruM laDavAnuM eTale bahu bhAre, pAcho tuM cokhoya che, paNa e sAmo mANasa nA jANe. sAmo mANasa to ema jANe ke A mane khalAsa kare che. pachI judAI ja thaI jAya. paNa tArAmAM judAI che nahIM. tAro prema to huM ekalo ja jANuM. zAthI e jANuM ? e mArI joDe laDe ne toya huM jANuM. enA premane oLakhuM. laDavAnI kiMmata nathI, premanI kiMmata che. mAro prema koI dahADo ghaTyo hato tArI joDe ? ekya dahADo nahIM ? ghaTe nahIM amAro prema. zI rIte ghaTe ? je prema ghaTe-vadhe e Asakti kahevAya ane vadha-ghaTa nA thAya e prema paramAtma prema che. ghaTe-vadhe nahIM e premamAM khuda paramAtmA che. bIje paramAtmA jovA javAnA nA hoya ! ApaNe dAdAne che te apamAna karIne pachI emano prema juo, kevo dekhAya che te ! prema ghaTI nathI gayo, mATe ApaNe jANavuM ke A paramAtmA ja che. dAdA paramAtmA nathI, e prema ja paramAtmA che. e duniyAmAM bIje kyAMya jovAmAM nA Ave, bIjuM badhuM jovAmAM Ave. praznakartA : paNa dAdA, jyAre jyAre Ape mane phAyarIMga karyuM che tyAre prema UlaTo vadhyo che. AjathI pAMca varSa upara bIje divase Ape mane pUchayuM ke, "enI IphekTa to nathI thaI ne ?" tyAre meM kaheluM ke, 'nahIM, evI IphekTa nathI thaI." dAdAzrI : nA thAya. IphekTa nA thAya eTale huM kahuM ne ! A huM kaDaka kone kahuM ? IphekTa nA thAya tene. nahIM to besI jAya, bagaDI jAya UlaTuM ! kaDaka kahetAM phATI jAya tyAre muzkelI thAya ne ! e dUdhanI pachI cA nA thAya. samajAvyuM buddhizALIone... praznakartA : Ape kahyuM ne ke jagata AkhuM niyamabaddha che, jene ApaNe 'vyavasthita' kahIe chIe. eTale aNu aNumAM e niyama rahelo che ? A mANasa A miniTe A jagyAe pahoMcaze e badhuMya niyamabaddha che ?
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 119 dAdAzrI : badhuM niyamabaddha eTale zuM ? A buddhizALIone samajAvavA mATe niyamabaddha kahevuM paDe. nahi to A kerIo lAvyA, tyAra pachI koI bagADatuM haze ene ke enI meLe bagaDatI haze ? praznakartA : enI meLe bagaDe. dAdAzrI : tevuM A jagata bagaDI gayuM che, kerIonI peThe. A buddhine samajAvavA mATe niyama kahevo paDe, kAraNa ke e pote zuM che? Dakho che. bAkI kerIo koNe bagADI A ? praznakartA : enI meLe ja bagaDI. dAdAzrI : saMjogo kerIne bagADe che. saMjogo kerIne sudhAre che. jo sArA saMjogomAM kerI mUkI to paMdara dA'DA sudhI sArI rahe ane saMjogo nA ApyA hoya to bagaDI jAya. bitA akla, saba calatA hai ! dAdAzrI : A jJAna maLyuM che te ko'ka dahADoya dahADo vaLaze. praznakartA : A 'akrama vijJAna' ITaselpha kriyAkArI che ne ? dAdAzrI : enI meLe ja kAma karyA kare. pote jANI joIne ADo thAya to bagaDa. praznakartA : e kriyAkArI thavAnuM svabhAvikapaNe thayA kare ? dAdAzrI : ApaNe Dakhala nA karIe tyAre. praznakartA : Dakhala kaI rIte nAkhe che pote ? dAdAzrI : potAnI akkala vApare che mahIM pAcho. je akkala vecI devA jevI hatI, te haju rAkhI mUkI. zAthI rAkhI mukI ? tyAre kahe, bhAva haju vadhavAnA che, tethI. tuM nathI vAparato akkala ? praznakartA : akkala zI rIte vAparato hoya ? dAdAzrI : Ama karIe to phAyado ne Ama karIe to phAyado nahIM. e akkala mahIM vaparAya. praznakartA : A akkala to vyavahAramAM vaparAIne. ahIM jJAnamAM kevI rIte akkala vaparAya che ? jJAnamAM kevI rIte Dakhala thAya ? dAdAzrI : vyavahAramAM akkala vaparAya eTale jJAnamAM Dakhala thayA vagara rahe nahIM. vyavahAra to jJAnathI, pAMca AjJApUrvaka karavAno che. amAre akkala vagara cAle che ke nathI cAlatuM ? saba calatA hai. DIliMga', buddhi sAthe... praznakartA : pelI buddhinI vAta nIkaLI hatI ne ke buddhine aMDarahenDa (nokara) tarIke rAkhavAnI, nahIM to buddhi bosa tarIke raheze. e jarA phoDa pADIne. dAdAzrI : buddhinuM calaNa Ave to buddhi bosa thaI bese ane jANI joIne chetarAya eTale buddhi jANe ke A vaLI mAruM calaNa nathI rahyuM. nahIM to buddhi jANI joIne chetarAvA nA de. e proTekzana (rakSaNa) khoLI ja kADhe. paNa ApaNe jANI joIne chetarAIe eTale buddhi TADhI paDI jAya, 'yasa mena' (hAjI hA karanAra) thaI jAya pachI, aMDarahenDa tarIke rahe. praznakartA : ane chatAMya vyavahAranuM kAma bagaDe nahIM ? dAdAzrI : kazuMya bagaDe nahIM. vyavahAranuM kAma bagaDatuM haze ? vyavahArane sudhAravA mATe to, buddhi enuM kAma karyA ja kare che. A to vadhArAnI buddhi ApaNane TaiDakAve che. praznakartA : vyavahAramAM jo normala buddhi hoya ane A je eksesa buddhi che, emAM pote kevI rIte samajI zake ke A eksesa buddhi che ? dAdAzrI : vAtavAtamAM Imozanala kare te eksesa buddhi. e sensiTiva thaI jAya. bahu sensiTiva svabhAvano che, evuM nathI kahetA ?
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 12 1 120 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : e eksesa buddhi che, enI sAme pote kevI rIte 'phesa' karavuM ? A je Imozanala kare che, sensiTiva kare che tyAM kevI kevI rIte e breka mAravI ? dAdAzrI : A bhAIne polIsavALo pakaDavA Ave to tuM ene kahI dauM ke, 'tuM Ama jato rahe, polIsavALA AvyA che.' ema pAchale bAraNe kADhI mUke, enuM nAma vadhI gayelI buddhi. pelA bhAIne buddhi nathI ane samajaNa nahotI paDatI, tyAre ApaNe rasto karavo paDe ne ? pelo kaheya kharo ke, 'tame mane bahAra kADhyA, te sAruM thayuM." eTale pote manamAM phUlAya ke "haMDo, cAlo, ApaNo vyavahAra sAro thayo !" Ama pote garvarasa cAkhe, te vadhAre buddhi. paNa e pachI bosa thaI bese ne ? pachI ApaNI bAbatamAMya evuM kare che, ApaNI maryAdA nA rAkhe. praznakartA : ApaNI bAbatamAM eTale kaI rIte ? dAdAzrI : e buddhi ApaNI pAseya kaheze ke 'A karo, karo ne karo ja. bIjuM nA karavA dauM. benane gALo ja do." ApaNane manamAM ema thAya ke 'benane gALo zuM karavA daIe ?" paNa e buddhi kaheze, nA, benane gALo do.' praznakartA : buddhi AvuM batADe che, enI sAme kevI rIte DIliMga dAdAzrI : zI rIte bhaLI javAya ? cokhA e cokhA ne dALa e dALa, khIcaDImAM juduM ja hoya ne ? pachI e game te thAya. chUTuM ekavAra pADavuM paDe. pachI e bhaLI nA jAya. praznakartA : buddhinuM calaNa hoya ane enA AdhAre doravAya to pachI mahIM baLatarA UbhI thAya ne ImozanalapaNuM UbhuM thaI jAya ne? dAdAzrI : buddhinuM calaNa hoya to Imozanala thAya, paNa baLatarA nA thAya. baLatarA to ahaMkAra Ubho thAya tyAre thAya. praznakartA : A to pahelI vakhata phoDa sAMbhaLyo paNa buddhi vadhe tema baLApo vadhe evuMye kahyuM che ne ? dAdAzrI : hA, e to paNa pelA ahaMkAravALAne. praznakartA : eTale ahaMkAra hoya ja emAM ? dAdAzrI : hA, ahaMkAra hoya tene. eTale buddhi tAre jeTalI vadhAravI hoya teTalI vadhArane. phakta zuM thaze ? e bosa tarIke raheze, e tane TaiDakAvaze. tane kaheze, 'tamArAmAM akkala nathI. tame bhAInA sAmA thAva. Ama enI sAthe kyAM sudhI phAve AvuM?" evuM tane TaiDakAve. 'bhAInA sAmuM thAva' evuM hau kahe, nahIM to kaheze, "benane kahI do, cokhecokhkhuM ke AvuM te cAlatuM haze ?" praznakartA : pachI bIjuM zuM zuM kare evuM ? dAdA, Apa AvuM kahone ke buddhi AvI rIte kahIne chetare che. tyAre ekjhakTa phoDa paDe. bAkI buddhi chetare che, Imozanala kare che, e badhI vAta zabdaprayogamAM ja rahe che ane buddhinuM calaNa ene doravI jAya che, tyAM sudhI e vastu lakSamAM AvatI nathI. AvA badhAM vAkyo kahone ke 'A bhAIne Ama kahI de', evuM buddhi kahe. AvA badhA phoDa pADyA hoya ne, to buddhinI rIta geDamAM bese. dAdAzrI : hA, pachI bhAInI sAmAya thaI jAya. 'khasI jAva, karavuM ? dAdAzrI : kahyuM ne bhaI, AvI buddhine nokara banAvI do, bosa nahIM. eka mahinA sudhI chetarAya chetarAya kare to dhIme dhIme buddhinuM calaNa ochuM thaI jAya. 'mAruM calaNa nathI' ema buddhi kahe pachI. praznakartA : A eksesa buddhi je dekhAya ene samajAvInepaTAvIne ke enA sAmA thaIne phesa karI zakAya ? dAdAzrI : kahyuM che, jANIne chetarAo. praznakartA : paNa buddhinI to bUmo keTalI badhI paDatI hoya to tenA pakSamAM bhaLI javAya che tenuM zuM ?
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 123 praznakartA : evuM ja kahe che, paNa AmAM ahaMkAra pachI zuM kare ApaNe kahI do" e badhuM ahaMkAra nathI, e buddhi che. tuM AvuM jANato nahoto ? praznakartA: A dAkhalo je mUkyone, enAthI peluM sacoTa thaI jAya. nahIM to zabdomAM bAdhabhAre vAta rahe. dAdAzrI : barobara che. e buddhi to emeya kahe ke 'bena jaze moTAbhAIne tyAM, ApaNe zI bhAMjagaDa ? ApaNe kaMI levuM nahIM, kaMI devuM nahIM, vagara kAmanI A badhI pIDA." praznakartA : e buddhi zAthI evuM bole ? dAdAzrI : eno prabhAva pADI devA mATe. enA kahyA pramANe tamane calAvavA mATe. emAM ene kaMI InAma maLavAnuM nathI, paNa ApaNI pAse bhAIsA'ba kahevaDAve. praznakartA : A buddhinuM ApaNI paranuM calaNa che, e to pote amuka abhiprAya pADyA che ne ke bena AvI che, tethI A buddhinuM calaNa zarU thAya che ne ? dAdAzrI : nahIM, eno ropha paDI jAya tethI. abhiprAyathI to mana UbhuM thayeluM hoya, emAM buddhine zuM levAdevA, bicArIne ? praznakartA : to buddhinuM zAthI calaNa hoya che ? dAdAzrI : e che te tamane calAve, enA dhAryA pramANe tamane doravaNI Ape. A bhAI tane vaDhyA eTale e tane doravaNI Ape. sArI kanTrolebala buddhi hoya to eya doravaNI Ape ke "ApaNe have bolavuM nathI kahyuM. melone chAla, nakkAmo kakaLATa vadhaze." eya buddhi Ape. ane jo buddhino ropha vadhI gayo hoya to buddhi kaheze ke 'kahI done cokhecokhkhuM, ApaNe kazuM levuM nathI, nathI emanA gharamAM bhAga levo, nathI paisA joItA, melone chAla, kahI devuM hoya to kahI do, vaheMcI nAkho." evuM buddhi kahe ke nA kahe ? dAdAzrI : ahaMkArane zuM levAdevA ? praznakartA : paNa e buddhi joDe bhaLe ne..... dAdAzrI : ahaMkAranI vAta che ja kyAM che ? A to buddhi vadhaghaTa thAya. praznakartA : A jJAna pachI paNa ? dAdAzrI : ahaMkAra Ubho thAya to jJAna ja jatuM rahyuM ane buddhi vadha-ghaTa thavAthI kaMI jJAna jatuM rahetuM nathI. praznakartA : paNa dAdA, DiscArja ahaMkAra to rahyo che ne ? dAdAzrI : ene ne ApaNe zuM levAdevA? e to DisAIDa thayelo che. e pahelAnI philamo paDelI che. e to marelo, maDadAla che. praznakartA : e DiscArja ahaMkAra che, te bIjAne problema kare evo paNa hoya ne ? to enuM solyuzana ? dAdAzrI : hoya che, paNa te che DiscArja. praznakartA : paNa enAthI je avaLA zabdo bolAI gayA ane sAmAne duHkha thAya to ? dAdAzrI : e to thAya, to pratikramaNa karo. tamAre chUTavuM hoya to pratikramaNa karo. paNa e ahaMkAra to enuM gAyana gAvAno ja. enuM gAyana choDe nahIM. e to enA rAgamAM barobara gAvAno. praznakartA : e sAmA badhAne halAvI nAkhe ne ? dAdAzrI : hA, are, bhAIne eTale sudhI tuM kahI dauM ne ke, 'tamArAmAM mULathI akkala ochI che". eTale pelA kaheze, "teM mArI akkala tolI ! koIe tolI nahIM ne tuM ekalo ja talanAra
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) nIkaLyo ?" eya buddhizALIne. eya kaMI kAcA che ? 'AvI jAva' kaheze. eTale dhaDadhaDAkA, eTamabomba phUTavA mAMDe. te tarata ne tarata vaheMcI nAkhe ne pachI pastAya. 124 praznakartA : A vaheMcaNa karI nAkhavuM, eya buddhinuM kAma che ? dAdAzrI : tyAre buddhinuM ja ne, bIjuM zuM ? paNa pachI rAMDyA hoya evuM lAge. tane Avo anubhava nathI Avato ? praznakartA : tame je dAkhalA Apo cho ne, tyAre ekjhekTa dekhAya che. dAdAzrI : hA, ne pAchuM kaheze, emane je karavuM hoya te karaze. ApaNe to A chUTyA ahIMthI, cAlo, heMDo. A kyAM sudhI Avo kakaLATa phAve, kAyama AkhI jiMdagI.' te dahADe to AkhI jiMdagInuM saravaiyuM kahe. keTalAkanI mA to evuM bole ke "tuM to nAno hato tyAre mane bacakuM bharI lIdhuM hatuM. A to nAnapaNathI ja evo che.' evuM badhuM kahe. praznakartA : A vaDhe che ne jyAre, eTale ke buddhinuM calaNa zarU thAya ne, to e pramANe badhuM bole ne bheda pADI nAkhe. dAdAzrI : buddhinuM calaNa hoya to bahu ja bole, pAra vagaranuM bole. pachI potAne pastAvo thAya ke ATaluM badhuM bolI javAyuM. ane sAmo che, eya eTaluM bole. e kaMI choDe nahIM. praznakartA : have AnA upAyamAM zuM rahyuM ? dAdAzrI : enA upAyamAM to e dora tUTyo eTale pachI gAMTha vALavAnI ne pharI kheMcavAnuM pAchuM. gAMTho pADatA javAnuM ne kheMcatA javAnuM, ne gAMTho pADatA javAnuM (!) tUTyuM eTale sAMdhavuM nA paDe ? gAMTha vALavI nA paDe ? vyavahAramAM evuM kahe che ke tame A dora kheMco paNa tame gAMTha (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! paDavA nA dezo. jo dora toDI nAkhazo to gAMTha vALavI paDaze ane pachI kheMcavuM paDaze. enA karatAM gAMTha vALatAM pahelAM, pelAnuM bahu jora lAge, jarA enI bAju kheMcAya to tame dhIme dhIme mUkI dejo. nahIM to toDyA pachI gAMTha vALavI paDaze ne pharI pAchA kheMcavAnA to cho ja. to keTalI gAMTho vALavI ? 125 praznakartA : e jyAre pharI peluM kheMce che ne, tyAre peluM bhAna nathI rahetuM ? dAdAzrI : nathI rahetuM ne tethI ame kahyuM ke bhaI, ApaNe ema jANIe ke A bahu kheMcyuM, toya haju hAthamAM Ave evuM nathI. mATe ApaNe mUkI do. paNa te tarata mUkI daIe, to pelA badhA paDI jAya. eTale ApaNe jarA dhIme dhIme mUkavuM. paDI javAya toya ApaNuM khoTuM dekhAya ne ? nahIM to kaheze, evuM zuM kheMcyuM te amane pADI nAkhyA ?" e hiMsA nA kahevAya ? ane pharI ApaNo lAga hoya to evuM pADI nAkhe. 'le pADyone, ANe ja pADyo' kaheze. enA karatAM ApaNe sIdhuM valaNa rAkhIe ke sAmA mANasane sAruM paDe. ane koI dahADo ApaNo vAro Ave to ApaNane e be ochI Ape. A to rileTiva DipArTamenTa che ne badho. praznakartA : eTale beu vyakti buddhinA calaNavALI hoya, emAM eka eksesa buddhivALI hoya to beue kevI rIte samajavuM ? dAdAzrI : eka ochI buddhivALo ne eka eksesa buddhivALo hoya, temane to kazI bhAMjagaDa ja nahIM. A amArAmAM buddhi nahIM ane mArI joDe hoya, e vadhu buddhivALA hoya, toya amAre kazI bhAMjagaDa nA paDe. praznakartA : hA, have eka ochI buddhivALo hoya ane eka vadhu buddhivALo hoya, emAM ochI buddhivALAne bhAMjagaDa nA paDe paNa vadhu buddhivALAne je badhuM tophAna cAle, saphokezana thAya, emAM ene mATe solyuzana zuM ?
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : e to bhogave enI bhUla. bhUla konI che e khabara paDI jAya. UMgha nA Ave to ApaNe nA samajIe ke konI bhUla che ? praznakartA : e barobara, paNa have eNe jJAnanI rIte, kaI rIte solyuzana lAvavuM joIe ? 126 dAdAzrI : e to ApaNuM jJAna ja emane zIkhavADaze. ApaNuM jJAna evuM che ke ene zIkhavADyA vagara rahe nahIM. A amane buddhi nahIM eTale pachI amane vaDhavADa nA thAya ne ! ane tuM to buddhivALo mANasa, rophavALo mANasa. ane tuM to pAcho sahana kare. eTale vadhAre kUdavAnuM. praznakartA : rophavALo bahu sahana kare ? dAdAzrI : te sahana kare che ne, eTale spriMga vadhAre kUde che. jyAre kUde che tyAre vadhAre kUde. e chelle dahADe tuM AkhuMya kreka (taDa) pADI de. te bAra IMca pahoLI kreka. eTale simenTathIya pUrI nA thAya evI ! eTale evuM sahana karavAnuM nA hoya. vicAravAnuM hoya ke A kahyuM, to AmAM konI bhUla che ? 'bhogave enI bhUla' kahIne ApaNe mAthe laIe to ukela Ave. tAre koI dahADo bhogavavuM nathI paDatuM ? ne bhogavavuM paDe, to ApaNe samajIe ke A mArI ja bhUla che. praznakartA : hA, e bhUla potAnI pakaDAya ke A bhogavavuM paDyuM tyAM bhUla potAnI che. dAdAzrI : huM to pUchuM ke bolo have, tame bhogavo cho ke huM bhogavuM huM huM chuM ? tyAre e kahe, 'huM ja bhogavuM chuM.' tyAre huM kahuM ke, 'to tamArI bhUla.' amArI bhUla to amane tarata pakaDAI ja jAya. amArI bhUla thAya kharI. kAraNa ke vyavahAra che ne ! ane najIkano vyavahAra bahu bhAre hoya che, vasamo vyavahAra hoya paNa emAM bhUla bahu jUja thAya. praznakartA : eka abudha che eTale ochI buddhivALo ne sAmo vadhAre buddhivALo eTale emAM bhAMjagaDa nA paDe ? (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! dAdAzrI : kazuMya bhAMjagaDa nahIM. praznakartA : have beu buddhizALI hoya to zuM ? dAdAzrI : e to AjubAjunA badhAya jANe ke e paiNyA, te beu buddhizALI ane buddhi eTale to khakhaDyA vagara rahe nahIM ne ! praznakartA : tyAM e bannee kevI rIte solyuzana lAvavuM paDe, emanI vacce athaDAmaNa TALavA mATe ? 127 dAdAzrI : e solyuzanamAM to, e jyAM sudhI cAlyuM tyAM sudhI cAlyuM ne nahIM to e ya gayA ne A ya gayA. DAIvorsa (chUTAcheDA) le. praznakartA : ane joDe rahevuM ja paDatuM hoya to ? dAdAzrI : e solyuzana to lAve ja. praznakartA : paNa e solyuzana kevI rIte lAvavuM joIe ? dAdAzrI : e to bhAMjagaDa ochI thatI jAya. paNa toya ApaNe konI bhUla che e tapAsa karatAM rahevuM to ukela Ave. emanI bhUla emane dekhAya nahIM, paNa tArI bhUla tane dekhAya. eTale tAre ukela lAvavo joIe ane emanI bhUla hotI ja nathI, ApaNI ja bhUla hoya che. bhUla to je dajhAyo, to ApaNe jANavuM ke AnI bhUla che. praznakartA : eTale jene bhogavaTo Avyo enI bhUla ? dAdAzrI : asala kAyadesara lakheluM che. vyavahAratA ukelo vyavahArikatAthI ! praznakartA : paNa AmAM vyavahAranA prasaMgo evA hoya che ke enuM solyuzana vyavahArathI ApavuM paDe. evuM bane kharuM ? dAdAzrI : nA, evuM kazuMya nahIM. vyavahAra eTale tane ne mane anukULa AvyuM enuM nAma vyavahAra. tuM kahe ke, "bhAI, bolo tamane
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) mAre ATalA ApavAnA che.' ne huM UbhA UbhA kahyuM ke, 'lAva.' e ApaNo vyavahAra ane tuM e vyavahAra bIjI jagyAe karavA jAya to pelo kaheze ke evuM mane nahIM cAle ane kaheze, 'besa chAnomAno. ahIM Tebala para mUka.' e vyavahAra. eTale vyavahAra to judA judA hoya. vyavahArano koI kAyado evo karavAno nathI. hA, ekaluM vinaya kahyuM che ke vinaya sahita vyavahAra. vinaya joDe rAkhe eTale badho vyavahAra ja gaNAya che. 128 praznakartA : paNa AmAM evuM bane che ke be jaNano vyavahAra che. have emAM ene gUMca paDI che mArA nimitte. paNa huM kahuM ke, 'nA, mAre evuM na hatuM. huM to AvuM kahevA mAgato hato.' to have khulAso jyAM sudhI nA karyo hoya to cha-cha mahinA sudhI gUMca paDI rahe ene ane AvI saheja vAta nIkaLI to ene samAdhAna thaI jAya ? dAdAzrI : hA, gUMca nIkaLI jAya. praznakartA : have AvA prasaMgamAM sAmo pote jJAnamAM rahevA bahu mAthAkUTa kare, jJAnamAM rahevAno prayatna kare, ke je bhogave enI bhUla che. evI badhI rIte pote samajI samajIne jJAnanA eDajasTamenTsano prayatna kare. paNa pelAno zabda nIkaLene, to ene tarata samAdhAna thaI jAya. dAdAzrI : e to thaI jAya ne ! praznakartA : to have jJAnanA eDajasTamenTanA je prayatno hovA chatAM e samAdhAna nahotuM pAmatuM ane vyavahArika khulAsAthI tarata samAdhAna pAmI gayuM to tyAM pUchavAnuM e ja hatuM ke beunI je Tasara caDhe che, tyAM samAdhAna mATe vyavahArika khulAsAnI jarUra kharI ? jo samAdhAna thatuM hoya to ? dAdAzrI : hA, evuM vyavahArika khulAsAthI samAdhAna thatuM hoya to enA jevuM eya nahIM ne ! paNa thatuM hoya eTale zuM ke, dasa vakhata 'mAbApa' kahe to ApaNe kahIe, "bhAI, vIsa vakhata 'mAbApa' cAla !'' sAmAne samAdhAna karavA mATe ApaNe e karavuM ja joIe. (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! eTale jo e samAdhAna karavA Ave to to ApaNe ene vadhAre khuza karIe. paNa e samAdhAna kare ja nahIM ne UlaTo tane vaDhe, ke 'zuMya mAre vaDhavADa thaI, te amatho samAdhAna samAdhAna kare che. gAMDo thaI gayo che ke zuM ? dAdAe gAMDuM zIkhavADyuM che ?" kaheze. 129 eTale samAdhAna to kyAre karAya ke e emanI taiyArI hoya. te emanA manamAM ema hoya ke 'kaMIka sAruM bole to Ano niveDo AvI jAya.' te ghaDIe ApaNe bolavuM ane tyAM sAruM bolavAthI niveDo AvI jAya. gUMcavAyeluM hoyane badhuM tyAM ApaNe sAruM sAruM bolIe, mIThuM mIThuM bolIe to niveDo AvI jAya. te peluM dhyAnamAM rAkhavAnuM ke zAnAthI AMTI paDI hatI ne kahevuM ke A bAjunI magajanI jarA bImArI che. koIka phero avaLuM bolI javAya che, kahIe. eTale pachI e doSa mATe bhAMjagaDa nahIM kare. praznakartA : eTale solyuzana lAvavAnI icchAvALo AvuM kabUla karI le to samAdhAna thaI jAya ? dAdAzrI : hA. are, ame to 'gAMDA thaI gayA chIe' evuM hau kahIe. 'amAruM magaja jarA e thaI gayuM che', kahIe. eTale ApaNane e choDI de. ApaNe kaMI paiNavuM che emane ? eTale samAdhAna karIne AgaLa heMDyA ApaNe. ApaNane to je te raste vera baMdhAya nahIM eTaluM ja joIe che ne ? praznakartA : have eka bIjo dAkhalo laIe ke koI kAma be vyakti e pAra pADavAnuM che. to A kAma pAra paDatuM nathI, kAraNa ke be vyakti vacce AMTI paDI che. to have e AMTI dUra thavA mATe bannenI taiyArI che. beune khabara che, A kAma AgaLa thatuM nathI. ema khabara che ke karyA vagara cAle evuMya nathI. have Ane AnI joDe kevI rIte khulAso karIne e AMTI choDavI paDe ? tyAM vyavahArika khulAsAthI thatuM hoya to karI zakAya ne ? dAdAzrI : thaI zake.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13) AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : AmAM vyavahArika khulAsA Avazyaka vastu che ke pachI jJAnamAM rahIne samAdhAna lAve ? dAdAzrI : A to ApaNe jJAna jANavAnI jarUra, jJAna eDajasTa karavAnI jarUra nahi. praznakartA H A jANavAnuM eTalA mATe che ke AvI AvI rIte solyuzana hoya che AnA, ema ? dAdAzrI : nA, jANyuM eTale pachI ApaNane ema lAge ke A dAdAe jJAna kahyuM, evI rIte A phere vartana thAya to A phere solyuzana Avaze, evuM ApaNane samajAya. praznakartA H eTale A to pAchuM peluM eDajasTa karavAno prayatna to thayo ja ne Ameya. dAdAzrI : paNa e to khoTuM che. evuM eDajasTa zI rIte thAya te ? e to jJAna jANavAnuM hoya. te jANeluM jJAna eDajasTa thAya evuM tyAre kAmanuM. kAraNa ke e jANeluM jJAna eDajasTa thAya, evuM tamArA moDhe kyAre nIkaLaze ke karma pAkIne taiyAra thaI gayuM haze tyAre nIkaLaze. eTale zuM ke e karma pAkyuM ne, e pAke ne taiyAra thAya, te dahADe ja e vAkya evuM nIkaLaze. nahIM to tyAM sudhI tame kADhavA jAva to nahIM thAya. eTale karma pAke tyAM sudhI rAha jovI paDe. eTale A jJAna sAMbhaLI rAkhavAnuM. ane e jJAna pramANe eDajasTa karatA jAva. kAlathI e zarUAta karo, to to UMdhuM thaI jAya. enuM karma pAkyuM nathI, haju kAcuM che. AvaDI kerIo hoya paNa kAcI hoya to rasa kADhavA levAya ? kema ? e kerIo na hoya ? eTale kazuM thAya nahIM. e to paripakva kALa thAya tyAre pAkI jAya eTale e nIkaLI jAya pAchuM. praznakartA H have A jJAna to Aje jANyuM paNa pahelAnA prasaMgo je banatA hatA, emAM gUMcavADo rahyA karato hoya, tenuM zuM ? dAdAzrI : e to paripakva kALamAM pAkyuM eTale nIkaLI jAya pAchuM. (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 131 praznakartA : eTale enI meLe na chUTI jAya ? dAdAzrI : chUTI jAya. paNa te jANeluM jJAna jyAM sudhI kAcuM che, eTale pharI gUMcavADAvALuM rahe. eTale navI gUMco pADe pAchI ane A jJAna jyAre pAkuM thAya, pachI gUMca ochI thatI jAya. chatAM thoDI ghaNI rahe. nahIM to jJAna nA hoya to to eka gUMca nIkaLI ke bIjI gUMca pADe. ane "jJAna" hoya to pharaka paDe. TerAta muktino mArga ! praznakartA : magaja upara have Tenzana rahyA kare che. dAdAzrI : Tenzana thAya to magaja bagaDe. jyAre tyAre Tenzana vagaranA thavAnuM che. praznakartA H aMdarakhAne evI khabara paDe che ke A khoTuM thaI rahyuM che, magaja para khoTuM Tenzana che, AnAthI tabiyata vadhAre bagaDaze. evI jAgRti rahyA kare che, paNa pachI pAchuM kanTinyuasa rahe che. dAdAzrI : phAdhara joDe khoTuM thaI jAya ne, to e manamAM rAkhe dahADo nA vaLe, tyAM to tarata emane page lAgIe ne, to e bAju Tenzana ochuM thaI jAya. jenI joDe Tenzana thAya, ghoDAgADIvALA joDe Tenzana thayuM hoya, toya paNa ene page lAgIe to Tenzana baMdha thaI jAya. ApaNe Tenzana laIne zuM kAma ghera jaIe ? praznakartA : manamAM to evuM karuM chuM, dAdA. dAdAzrI : are, manamAM nahi, Ama karIe 'miyAM tumako salAma' eTale e Tenzana jatuM rahe. ApaNI 'sephasAIDa" mATe karavAnuM che ne ke miyAMbhAInI AbarU vadhAravA mATe karavAnuM che ? miyAMbhAInI AbarU to enI vAIpha vadhAraze. ApaNI 'sephasAIDa' mATe karavAnuM. 'Tenzana' pachI gharamAM lAvIe to vadhI jAya UlaTuM. bahArathI 'Tenzana' gharamAM nA lAvavuM. tyAM ne tyAM, jyAMthI utpanna thAya tyAM ja patAvavuM
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 133 ke "A mArI bhUla thayelI che, huM mAphI mAguM chuM, bA" eTale pachI Tenzana baMdha thaI jAya. eTaluM nA karIe to Tenzana ghera Ave ane mAphI rUbarUmAM mAMgIe to vicAroya baMdha thaI jAya, 'sTopa' thaI jAya. A to mahIM cAlu rAkhIe chIene, ApaNe haju tAMto che mahIM. tAMto choDI devo. ame to kazAya gunAmAM nA hoIe ne pelo kaheze, 'tame gunAmAM cho' toya ame mAphI mAMgI laIe. choDane ahIMthI, bA ! vaLI, guno ne nA guno kone kahevAya che atyAre to ? praznakartA : te divase tame kIdheluM ke khoTa khAIne paNa Ama nikAla karI nAkhavo joIe. dAdAzrI : hA, nikAla karIne UMcuM mUkI devuM. nahIM to magaja khalAsa karI nAkhe. have pachI sAruM thaze ne paNa ? praznakartA : cokkasa thaze. dAdAzrI : thayuM tyAre, vAMdho nahIM. praznakartA : paNa doSo bIjAnA bahu dekhAya che. pahelAMnA karatAM hamaNAM vadhAre dekhAya che. pahelAM doSo nahotA dekhAtA. dAdAzrI : bIjAnA doSo jovAthI Tenzana vadhe. bIjAnA doSo joyA tyAMthI Tenzana vadhe. kAraNa ke ApaNuM jJAna zuM kahe che ke jagata nirdoSa che. ene doSita joyuM eTale pachI Tenzana vadhe. ApaNuM jJAna AvuM kahe che. tuM jJAnathI nathI mAnato e mAnyatA ? tuM jJAnathI kabUla kare che AvuM ? praznakartA : e kabUla che to paNa have peluM thaI jAya che. dAdAzrI : paNa ApaNe cetavuM paDe. sAmAne nirdoSa jovA. doSita dekhAya che, pachI kahI devuM ke, 'tame doSita dekhAva cho paNa kharo doSita huM ja chuM. huM mAphI mAguM chuM tamArI." to buddhi TADhI paDe. tuM evuM karato nathI ne ? praznakartA : nathI karato evuM. dAdAzrI : to rahe haju TenzanamAM ! praznakartA : nA, kADhavAnuM che, dAdA. dAdAzrI : to kyAre kADhavAnuM ? javAnI pUrI thAya pachI ? javAnImAM to ApaNI pAse jora hoya, sukha ApaNI pAse che te jANI joIne ApaNane bhogavatA nA AvaDe e kaI jAtanuM ? pharsTa klAsanuM rijharvezana karIe ane pelAnI joDe ApaNe kacakaca karIe ! 'alyA, tuM A Ubho thaIne pAcho kacakaca kare che ? sUI jA ne chAnomAno. tAruM A rijharvezana che." AkhI rAta nakAmI jAya. te pelo kacakaca karavA pesene tyAre kahIe, 'bhAI, tame moTA mANasa cho ne mAruM gajuM nahIM. A to huM pharsTa klAsamAM AvI paDyo chuM. eTaluM ja che, bAkI tame moTA mANasa cho. Apa ArAma karo" ema karIne patAvI daIne ApaNe sUI jaIe. AkhI rAta enI joDe kyAM kacakaca karIe ! praznakartA : pelo buddhino Dakho hoya ema mane lAge che, dAdA. dAdAzrI : buddhi kare che, paNa e to buddhino svabhAva che. have A jJAna hoya ne, tyAra pachI ApaNe samajIe ke koI doSita che ja nahIM. e badhuM khoTuM dekhAya che. buddhi dekhADe che ne ApaNane herAna kare che A. ApaNI buddhi ApaNuM khAIne ApaNane herAna kare. khAya che ApaNuM rahevuM che ApaNA makAnamAM ne pachI herAna paNa ApaNane kare che. praznakartA : paNa buddhi "geTa AuTa' kema nathI thatI ? dAdAzrI : e "geTa AuTa' nA thAya. e to ApaNe atyAra sudhI poSelIne, moTI karelIne, te ekadama geTa AuTa nA thAya. e to ApaNA lAgamAM AvavI joIe tyAre thAya. lAgamAM AvatI nathI ne ? lAgamAM kema karIne Ave e tapAsa karyA karavAnI. Tenzana mANasane khalAsa karI nAkhe ane A jJAna nA hoya to Tenzana che ja badhuM. jagata vyathita ja che ne ? A jaja sAhebeya vyathita
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 135 hoya. paNa korTamAM peThA pachI vyathita baMdha karI de. kAraNa ke e zenAthI baMdha kare ? emanI pAse mAna kharuM ne ? 'loka joI jaze' kahe. Ama to koIkane kADhI mUke ke, korTanI bahAra UbhA rAkhe, paNa eya gherathI vyathita thaIne AvyA hoya ! Dakho thayA vagara koIne rahe nahi ne, mejIsTa hoya ke moTo pradhAna hoya, paNa ghera to Dakho thAya ne, nA thAya ? praznakartA : thAya dAdA, thAya. dAdAzrI : badhAne, bhale ne game evo moTo haze, paNa Ama saMDAsa joDe dostI kharIne ? tyAMthI ame samajI gayA ! badheya vyathita, vahu joDeya vyathita. mATe cetato raheje. tArI buddhi jarA vadhAre kAma kare che, tethI ame tane kahIe chIe. bahu cetavA jevuM che. e Tenzana to khalAsa karI nAkhe. AvuM jJAna maLeluM che, te pachI jatuM rahe. pachI pharI kaMI tAla khAze nahIM. sAmAnI bhUla hoya toya mAphI mAgI levI. praznakartA : thoDo ahaMkAra evo rahyA kare che. mAphI jaladI maMgAtI nathI. pahelA evuM thatuM ke bhUla thAya ke tarata ja mAphI mAgIne nikAla thaI jAya. dAdAzrI : eTale tAre pharI e goThavaNI karavI joIe. buddhi pherave, moDhAM para dIvela ! A zeThiyAo buddhi vApare che. mUA, buddhinA to cAra AnAya koI nA Ape ! A buddhithI loko baLI maryA che. buddhinI jarUra nahIM. A nAnA chokarAM vagara buddhithI kevuM sarasa sAmrAjya calAve che ! A buddhie to bakheDA karyA che. A mAruM jJAna ApyA pachI ja buddhi nA vApare to jJAnI puruSa jevo rahe. eka mANasa sAta varSathI ghara calAve che. khetaro kheDe che, gAyobheMso rAkhe che. hamaNAM chokarI paiNAvI. te badhA mahAtmAne bolAvyA'tA. mane kahe che, ke 'bhaI, sAta varSathI eka miniTa paNa asamAdhi thaI nathI, A dAdAnA jJAnathI. dukALa paDe che toya asamAdhi nathI thaI. sukALa paDe toya asamAdhi nathI thaI." enuM kAraNa zuM ? tene pUchayuM, to e kahe, 'dAdAe pAMca AjJA ApI che, tenAthI kyAMya Dakhala nahIM karavAnI, nAmeya. pAMca AjJAmAM ja rahuM chuM. bIjuM kAMI huM samajuM nahi. A suMdara vijJAna che !" ane A Dakho buddhine laIne che. buddhinI kyAM sudhI jarUra che ? jyAM sudhI jJAna nA maLyuM hoya. jJAna maLyA pachI buddhinI jarUra nathI. buddhi to haMmezAM enI meLe pesI jAya che. buddhi ja ene jIvavA nathI detI, mUAne. nAnA chokarAnuM bahu sarasa cAle, kaMI dAdarA parathI paDI jatAM nathI ane bApa bicAro kahe, "paDI jaze, paDI jaze, paDI jaze." mUA, koI bApoya koI dahADo paDyo nathI. muMbaI zaheramAM chokarAM koI dahADo paDyAM nathI. ane bApa paDelA, enI ciMtA karanArA. A DaphoLa kahevAya ! jJAna maLyA pachI je buddhino Azaro le e DaphoLa kahevAya. ame eka phero ahIMthI jAtrAe jatA'tA, mAtherAnanI. te dAdara sTezana para beThA'tA. te savAranA sADA cha thayA, te battIo badhI ekadama baMdha thaI gaI. tyAre meM badhAne kahyuM ke 'A battIo kema ekadama baMdha karI ?" tyAre kahe, 'dAdA, ajavALuM thayuM eTale.' tyAre meM kahyuM, 'ApaNe AtmAnuM ajavALuM thayuM che, eTale battI baMdha karI do. koI mUrakheya cAlu nA rAkhe." e battIne laIne to A badho Dakho che. e battIonI jarUra nahIM. baMdha karI devI joIe. A buddhione laIne to moDhAM divela pIdhAM jevAM dekhAya. moDhAM para jANe divela pharI vaLyuM hoya ! buddhinI jarUra nahIM. ApaNe buddhine kahI devAnuM ke tuM besa. bahu dahADA te kAma ApyuM che, te have tane penzana ApI daIzuM. tAruM penzana cAlu che. haju to buddhino amala Ave che. jyAM AvaDo moTo prakAza thayo, AkhA varlDano prakAza utpanna thayo, tyAM have A buddhino dIvo zuM kAma saLagAvI rAkhyo che ? eTale abudha thavAnI jarUra che. ame zA mATe kahIe chIe ke ame abudha thaIne beThA chIe. A buddhivALA to kyAre buddha thaI jAya tenuM ThekANuM nahIM. A badhA buddha thaI gayA.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 137 136 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAne buddhi soMpI devI, e bahu sAruM. gIro nahIM mUkavAnI, kAyamanI soMpI devAnI. cUMthAcUMtha, buddhinI ! praznakartA : jJAna barAbara phITa thaI gayuM hoya to citta prasannatA dAdAzrI : hA, agara to bIjA keTalAka mANaso evA bhoLA hoya che ne, emane citta prasanna rahe che ja, bIjI bahu paDelI nA hoya. buddhithI cIkaNuM kara kara nA kare che. A cIkaNuM karanArA to cUMthIne cIkaNuM kara kara kare, ene bahu du:kha. praznakartA : cIkaNuM karanArAne to kAyama ja duHkha ? dAdAzrI : hA, kAyama ja du:kha, paramenanTa du:khano e svabhAva ja laIne Avelo hoya ! eTale cIkaNuM nahIM karavAnuM. 'tamArA phAdhara kema marI gayA ?" tyAre kahIe, 'tAva Avyo ne Tapa' evuM kahI dIdhuM eTale cIkaNuM kare nahIM. 'jo phalANA DaoNkTarane maLyo' ema kahe tyAre loko kaheze, 'to pelAne kema nA bolAvyA ? pelA bIjAne kema nA bolAvyA?" ema loka badhA Ave, mAthAphoDa karIne tela kADhI nAkhe, enA karatAM 'tAva Avyo ne Tapa' kahyuM, pachI pUche ja nahIM ne vadhAre. praznakartA : je buddhivALo hoya ne, buddhinA DevalapamenTavALo hoya ne e icchA-anicchAe paNa emAM Ama khuMpI to jAya ja ne ? kAraNa ke ene badhuM dekhAya eTale. dAdAzrI : eTalo mAra paDe. eTale pachI e pote buddhinA DevalapamenTavALo pAcho phare. pharI buddhi vAparavAnI baMdha karI de ke A jagyAe svIca dabAvavAnI nahIM. praznakartA : paNa e buddhino savaLo upayoga kevI rIte vadhAre thAya ? dAdAzrI : svIca dabAvavAnI jarUra nahIM, vagara kAmanI. praznakartA : e to mazInane besADI rAkhavA jevuM thAya ? dAdAzrI : besADI rAkhavAnuM nahIM, lAITa cAlu rAkhavAnI. paNa lAITa upara lAla lUgaDuM ke game tevuM kALuM lUgaDuM bAMdhI daIe ne pachI vAMdho nahIM. goLo to ekasono hoya. e kaMI Acho nA thAya. e to ApaNe kALuM lUgaDuM bAMdhIe to enA paMdara senTa jevuM ajavALuM Ave. eTale ApaNane mahIM sApa pesI gayelo dekhAya nahIM. nahIM to sApa pesI gayelo dekhAya. jeNe joyo tene to pachI AkhI rAta UMgha nA Ave. e to jyAre sApa nIkaLI gayo evuM dekhAya, tyAre UMgha Ave. jJAtInI AjJA, tyAM buddhi baMdha ! praznakartA (mahAtmA) : A jJAna lIdhA pachI paNa A buddhi je UbhI thayA kare che, te have jo jJAna hoya to buddhi UbhI na thavI joIe, ne buddhi hoya tyAM jJAna nA hoya ? to e kema thayA kare che ? dAdAzrI : nA, paNa A je thayA kare che ne, A tamane pahelAMnI Adata che eTale buddhino durupayoga thAya che. tethI ame AjJA ApIne. jo AjJAmAM raho to buddhino upayoga nA thAya. paNa pahelAMnI tamane Adata che ne, te Adata khasatI nathI. eTale Adatane laIne A dekhAya che, AvuM badhuM. e Adata javA mATe amuka varSo thaze, tyAre e Adata jaze ane buddhi ja khalAsa thaI gaIne, to pachI A DiscArja (nirjarA thato) ahaMkAra, te paNa khalAsa thaI jaze. praznakartA : e DiscArja ahaMkAra jyAM sudhI che, tyAM sudhI buddhinAya paryAya UbhA to thavAnA ? dAdAzrI : UbhA rahevAnA ne ! paNa te DiscArja ahaMkAra amuka sTejamAM Avaze, tyAre buddhi gayA barAbara ja thaI gaI kahevAya. eTale jyAM sudhI A hAyara sTejamAM che tyAM sudhI ochI thatI jAya, pachI rAge paDI jAya, pachI tamane ema nahIM lAge ke buddhi che mArAmAM.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 139 praznakartA : eTale jema AjJAmAM vadhu rahetA jaIe, tema tema Dakho ocho thAya ? dAdAzrI : pachI Dakho nahIM kare. buddhine melo pULo ! thaI jAva zuddhAtmA, huM zuddhAtmA chuM ! buddhinA khAtA svarUpo.... praznakartA (mahAtmA) : atyAra sudhI buddhithI calAvyuM che, eTale buddhi upara moha thaI gayo che ke A ja sAcuM che. buddhi ja sAcI che. dAdAzrI : ema ? paNa buddhi khoTI che evuM koI mAne ja nahIM ne koI dahADoya ! e mAne nahIM. paNa haju A badho coTelo mAla che ne, e ukhaDe nahIM tyAM sudhI buddhi ja ukhADene pAchuM ! buddhithI ukhADe ne pAchuM ApaNe jJAnathI ukhADavAnuM. praznakartA : eTale samyaka buddhi thAya to pAchI ukhADatI jAya ne ? praznakartA : jJAna pariNAma pAme pachI paNa evI buddhi Dakho kare? dAdAzrI : Dakho kare. jJAna eka bAju cokhkhuM kare. buddhi Dakho kare ane je cokhkhuM thAya e ApaNuM. Dakho karyo e gayuM. Dakho karyo hato te UDI gayuM. Dakho ryA vagara rahe nahIM ne ! praznakartA : e ja cAritramoha thayo ? dAdAzrI : e ja cAritramoha. cAritramoha e buddhi. badhuM buddhine AdhIna cAritramoha che. darzanamoha e gADha buddhino pratApa che ane cAritramoha e maMdabuddhino pratApa che. cAritramoha eTale zuM ? buddhi have khalAsa thavA mATe AvI che. ane pelo je darzana moha che ne, enAthI buddhi khalAsa thAya nahIM, buddhi vadhyA ja kare. cAritramohano vAMdho nathI. niveDo lAvo to vAMdho nathI. cAritramoha upara rAga-dveSa nA kare, enuM nAma vItarAga. chokarAe lAkha rUpiyA khoyA, te ghaDIe ApaNane cAritramoha zuM kahe ? tane pahelethI samajaNa hatI nahIM, pahelethI akkala na hatI, te A UMdhuM bAphayuM. A pAcho cAritramoha, emanI pAchaLa tamane potAne samajAya ke A khoTuM thaI gayuM. A bolIe chIe te khoTuM che. te ghaDIe bhUMsI nAkhe che. pelAne kahe kharo, Dakho karI nAkhe. praznakartA : Dakho karI nAkhe e cAritramoha ane pachI jJAna bhUMsI nAkhe. dAdAzrI : darzanamohavALAno niveDo nA Ave, cAritramohavALAne niveDo Avaze evuM nakkI thaI gayuM. game eTaluM jabarajasta hoya toya ! tamArAmAM cAritramoha thoDoghaNo kharo ke ? tamAre zeno ? praznakartA : A cAritramoha ja che ne ? A savArathI UThIne sAMja sudhIno cAritramoha ja che ne ? dAdAzrI : nA, e cAritramoha nA kahevAya. praznakartA : A je je karIe te zuM kahevAya ? dAdAzrI : samyaka buddhi to pAchuM navuM levA mATe. A je jUnI che ne buddhi, e to ApaNane zuM dekhADe ke ko'ke ahIM dUdha DhoLyuM hoya, to buddhi zuM kahe ke khoTa gaI A ! eTale ApaNe kahevAnuM ke A sAcavavuM hatuM ke, Ama have te ghaDIe buddhi ema kahe ne tyAM ApaNuM jJAna zuM kare ? 'Ama karavAnI jarUra nathI A." eTale pelI buddhi eno pATha bhajavI che, tyAre cokhkhuM thAya. praznakartA : eTale A buddhi teno pATha bhajavyA vagara rahe ja nahIM ? dAdAzrI : e to bhajave ne ! praznakartA : eTale ApaNe AmanesAmane jJAna karIne ene cokhkhuM karIe to ja ? e pATha bhajavyA vagara pachI UDI jAya, dAdA ? dAdAzrI : nA, nA, e to pATha bhajave ja ne !
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : nA, je thaI rahyuM che e cAritramoha nA kahevAya. ApaNe AmAM Dakho karIe te cAritramoha kahevAya. Ama rAtre sUI gayA e moha kahevAya nahIM ane sUI gayA pachI kahe ke Aje bahu garamI che, e cAritramoha kahevAya. sUvAno vAMdho nathI, khAvAno vAMdho nathI. khAvuM e cAritramoha nathI, paNa ApaNe kahIe ke zAka barAbara nathI e cAritramoha che. hA, jevuM hoya tevuM, IjhIlI, sahajabhAve. nA anukULa Ave to nA khAya, anukULa Ave e khAya, paNa bolavAkaravAnuM nahIM. kazuM Dakho nahIM. jeTalo Dakho che eTalo cAritramoha, praznakartA : bAkInA TAImamAM jJAtA-draSTA ? 140 dAdAzrI : e to jJAtA-draSTA hoya ja. Dakho nahIM eTale jJAtAdraSTA. Dakho karyA vagara rahe nahIM. moMghA bhAvanI kerI lAvyA ane jarAka khATI nIkaLe, te kaheze ke "tuM mane kahIne gayo hota to sAruM. huM tane kaheta ke amuka dukAnethI laI Ava.' AvuM hau kahe. Dakho karyA vagara rahe nahIM ane pachI emeya pAchA jANe ke A Dakho thaI gayo, A na thavuM joIe. cAritramohano kharo artha Dakho. A tame khAva cho, pIvo cho, e nahIM. cA-bA pIvo cho, e nahIM. hA, 'cA vagara nahIM cAle' e Dakho. koI paNa cIja vagara mAre cAle nahIM e Dakho. je Ave te cAle. pachI bIjI vakhata jene spRhA nathI koI paNa vastunI, Dakho nathI, tene kaMI nahIM. praznakartA : enI zuddha nirjarA thaI rahI che ? dAdAzrI : hA, zuddha nirjarA. e to thaI gayuM khalAsa ! cokhkhuM thaI gayuM. bIjuM cokhkhuM karavAnuM rahyuM, te A cAritramoha cokhkho karavAno rahyo. praznakartA H kAraNa ke bIjI koI kriyAnA ApaNe mAlika nathI. je kaMI thaI rahyuM che enA mAlika nathI. dAdAzrI : e to DiscArja thaI rahyuM che. (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 141 praznakartA : emAM Dakho karIe to ja cAritramoha. dAdAzrI : Dakho karIe to cAritramoha. nahIM to bhagavAna mahAvIra cAlyA tene cAritramoha kaheta. cAlata zI rIte ? evuM nahIM. mahAvIra khAtA hatA, cAlatA hatA, badhuM ja karatA hatA. praznakartA : paNa to tame kahyuM ne ke A vidhi karIe e cAritramoha. dAdAzrI : vidhi karavAno vAMdho nathI paNa emAM Dakho hoya che ke A karyA vagara nahIM cAle mAre. sahajAsahaja maLyuM to kaMI nahi ne nA maLyuM toya kaMI nahIM paNa Dakho nahIM. koI paNa vastumAM Dakho mAtra nA hovo joIe. cA maLe to pIe ane nA maLe to kaMI nahIM. yAda Ave teya Dakho ! praznakartA : jamavAnuM yAda Ave e cAritramoha ? dAdAzrI : jamavAnuM yAda Ave e cAritramoha nahIM. bhUkha lAge e cAritramoha nahIM. bhUkhamAM zuM khaIza e cAritramoha. A joIze mAre e cAritramoha. khAya-pIe tene koI nA nathI. bAvIsa roTalI khAto hoya toya bhagavAnane tyAM vAMdho nathI. A lokone vAMdho che te kahe ke, 'bahu khA khA kare che A !' pachI bIje dahADe be roTalI hoya to be khAya, paNa Dakho nahIM. praznakartA : eTale ToTala (pUrNa) sahaja. dAdAzrI : sahaja sivAya bIjo badho Dakho. have A Dakho che, tyAM sahaja thaI jAva evuM kahe che. have tyAM sahaja thaI gayA eTale tamAre kazI levAdevA nahi, tame mukta ja cho. praznakartA : ane khAIe-pIie nahIM, to e badhI kriyA karI kahevAya ? ene zuM kahevAya ? dAdAzrI : nA, e kriyA nA kahevAya. 'karuM chuM' ema kahe to
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) kriyA. sahajAsahaja thAya tene kazuM nahIM. 'huM karuM chuM, mAre nhAyA vagara cAle nahIM, e badhI kriyA kahevAya. pote kartA thayo kahevAya. 142 buddhine vaLAvo ene ghera ! A duniyAmAM kazuM nA joItuM hoya enuM nAma jJAnI puruSa. je potAnA dehanA paNa mAlika nathI, mananA mAlika nathI, vANInA mAlika nathI, evA jJAnI puruSa, tyAM AgaLa Dakho karavAnI zI jarUra ? ApaNe sUI javAnuM kahe to nirAMte sUI javAnuM. e to sAruM kahe che ke A khoTuM kahe che ? praznakartA : A jamAnAmAM buddhi ja herAna kare che ne ? Dakho e karAve che ne ? dAdAzrI : hA, buddhi Dakho karAve che. paNa buddhine ApaNe oLakhavI joIe ke buddhibena, have tame jAvane, kahIe. tame ahIM ne ahIM piyaramAM ne piyaramAM kaMI sudhI paDyA rahezo ? tamAre sAsare jAva. bAra mahine hajAra rUpiyA mokalI ApIza. ene vaLAvIe to e jAya ne ? ene bolAvavI ja nA paDe. ene ApaNe moTI karIe eTale caDhI vAge ja ne ? buddhine moTI karanArA ApaNe ja ne ? e to buddhi che tyAM sudhI enI meLe Dakho karyA kare ne ! praznakartA : paNa Dakho karavAthI bagaDe ja che ne ? dAdAzrI : temAM zuM bagaDe che te ApaNe joyA karIe badhuM. ene je DakhA karavA hoya te kare. to ApaNe zuM karavuM ? jovuM ke ApaNe hau mahIM pesI javuM ? ApaNe joyA karavuM. DakhA, buddhi taNA ! praznakartA : A khyAlamAM AvI jAya che, dAdAjI je kahevA mAMge che e samajAya che, paNa pachI buddhi eTaluM badhuM tophAna karatI hoya che ke... (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! dAdAzrI : buddhi tophAna kare to tophAna, ApaNe jANIe ne ke buddhi tophAna kare che. praznakartA : paNa e jANapaNAmAM nathI rahevAtuM, e lapasI paDAya che. evuM. 143 dAdAzrI : e lapasI paDAya te lapasI paDAtuM nathI, e to lAge praznakartA H lAge paNa, e tamArA jevuM nathI thaI zakAtuM. dAdAzrI : buddhi Dakhala kare kharI paNa buddhine jANavI joIe ke A buddhinI Dakhala che. evuM ApaNe samajIe nahIM ? ApaNA gharamAM pelI bena AvI, eka chokaro ne eka chokarI hoya to ApaNe nA samajIe ke A bena Dakhala kare che. e to ApaNe Dakhalane jANavI joIe, bIjuM kaMI nahIM. Dakhala konI che, ApaNane khabara nA paDe ? praznakartA : pAchaLathI khyAla AvI jAya che. dAdAzrI : nA, e nahIM. e to AvI jAya che, mATe che te A kazuM banatuM nathI. tame Dakhalane Dakhala rUpe jANo ne, eTale pachI kazuM ja nahIM. praznakartA : buddhi gUMco pADe, e zuM che ? dAdAzrI : gUMco e A ovaravAIjhanesa (doDha DahApaNa) che. ovaravAIjhanesa (doDha DahApaNa) eTale zuM ke potAnAM DahApaNe badhuM ja kAma karavA jAya. darekamAM potAnuM e DahApaNa vAparyA kare. Ama jJAnInA kahyA pramANe cAle, paNa toya potAnuM DahApaNa vApare ke davA traNa vAge pIvAnI kahI che. have savA traNa vAge pIzuM to zuM vAMdho che ? eTale potAnuM DahApaNa mUkyA vagara rahe nahIM. enI badhI gUMco UbhI thaI jAya. have buddhi upara vera bAMdhajo AjathI. ane AmAM pachI buddhi
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) ADI Avaze. te buddhi kevI rIte ADI Avaze ? eka mANasane tyAM paMdara-vIsa mANaso gesTa AvavAnA hatA. te zrIkhaMDa banAvavA mATe dahIM banAvavuM'tuM. have potAno oLakhANavALo bhaiyo hato, tene kahe che, 'tuM mane mAre ghera dahIM banAvI Apa.' eTale bhaiyo Avyo ane adha 144 (aDadho) maNa dUdha hatuM, ene garama karAvaDAvI ene ThaMDuM paDavA daIne ATaluM dahIM nAkhI ane halAvI ApyuM. pachI kahe che ke, 'have tuM Ane mUkI rAkha.' tyAre pelAe kahyuM, "mAre zuM karavAnuM paNa have ?" tyAre kahe, tAre kaMI nahIM karavAnuM. tuM sUI jaje.' tyAre kahe, 'ema te thAya kaMI, sUI javAnuM ?' tyAre e kahe, 'nA, tuM sUI jaje ne ! ghasaghasATa UMghI jaje. savAramAM UThaze eTale dahIM tyAM cosalAM thayelAM haze.' paNa pelo akkalavALo kharo ne ? te rAtre eka vAge UThyo. enA manamAM ema ke ema ne ema to thAya zI rIte ? jovuM to paDe ne ? tapAsa to karavI paDe ne ? rAtre eka vAge UThyo te mUAe AMgaLI ghAlI. dahIMno Dakho thaI gayo ! pelAe kaheluM ke, savAramAM UThIne joje.' eTale A buddhi che te Dakho kare. te AjanI rAta ema kahejo ke, 'he buddhi ! kAle bAra vAge jamavA Avaje. tyAM sudhI nA AvIza.' tame ene kahezo ke tarata e mAnI jaze. kAraNa ke e rojanI joDe rahenArI, tamArI joDe jhaghaDo karIne keTalA dahADA kADhe ? ahIM to badhI vAta sAMbhaLavI. ahIM to lAkho cAvIo maLe evI che. ApaNe ahIM sAMbhaLavuM ne eDajasTa karavuM. buddhi pAchuM mahIM ADuMavaLuM dekhADe to e buddhine kahIe, 'besa bA, ame saMsAra zIkhavA nathI AvyA. ame to mokSamArgI chIe. mATe tuM amane salAha ApIza nahIM.' vacce pachI buddhi Ave, Dakho karavA Ave ke nA Ave ? ApaNI buddhi avaLuM dekhADe to ApaNI ja bhUla ne ? buddhi, mahAvIra sAmeya... evuM che ne, je mArga upara huM cAlyo chuM e mArga upara tamane calAvuM chuM ane huM to tamArI AgaLa ja, eka DagaluM ja AgaLa chuM. tame khAlI mane phaoNlo karo (anusaro) cho eTaluM ja. huM kaMI vadhAre (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! AgaLa rahyo nathI. meM mArI pAse hatI, e badhI vastu tamane ApI dIdhI. gupta rAkhe, te koNa rAkhe ? jene guru rahevuM hoya te. guru badhI cAvIo ziSyone nA Ape. mAre to guru rahevuM ja nathI. mane to tame mArA jevA thAva, e ja icchA. huM pAcho guruno dhaMdho kyAM laI besuM, kAyama guru thayA karavAno ? bijhanesa che ne e to ? 145 praznakartA : dAdA, evo tamAro bhAva che ke ame tamArAthI najIka chIe, paNa sAce ja ame najIka chIe eTalA tamArAthI ? dAdAzrI : hA. tamane tAva Avato hoya tethI mane vAMdho nathI, paNa tame mArI joDe cho ane tamAro tAva maTI jaze thoDA vakhatamAM, pachI tame mArI joDe ja cho. liphaTa mArga che A to. hA, tame mArI joDe vAMkA thaI jAva to bagaDe tamAruM. mArAmAM koI evA lakSaNa nathI ke tame mArI joDe vAMkA thAva. mAruM evuM lakSaNa vAMkuM hoya ne tame vAMkA thAva to judI vAta che. tame tamArI meLe vAMkA thAva, te na hovuM joIe. na tamArA karmo tamane vAMkA kare to, e tamAre samajI levAnuM ne evuM tamAre potAnI jAtane kahevuM joIe ke bhaI, ahIM hau tuM A jagyAe pAMsaro nathI raheto ?" eTale mahIM karma avaLuM dekhADe te ghaDIe ApaNe kahIe, 'ahIMya pAMsaro nathI raheto ? nahIM to tane Disamisa karIza.' buddhi tamane khotare, chatAMya akrama che te rakSaNavALuM che, TheTha sudhI rakSaNavALuM che. amane gALo daI gayo hoya tenIya ame rakSA karIe chIe. kAraNa ke gALo de che, te enA potAnA hisAbathI nathI deto. ene mahIM karmanA bhUtAM pharI vaLyA che. evuM nA pharI vaLe ? chatAMya ApaNI zI pharaja hoya tyAM ? koIne eksiDanTa thayo hoya to ApaNI pharaja zI hoya ? praznakartA: bacAvavAnI, madada karavAnI. dAdAzrI : hA, ene kema karIne pATo bAMdhI devo, kema karIne rAge pADI devuM. ApaNI pharaja A hoya. buddhi pachI zuM karAvaDAve ?
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 147 buddhi svaccheda karAvaDAve. mahAvIra bhagavAnanI pAse besI raheto hoya toya svaccheda karAve, 'bhagavAna to kahe paNa ApaNe to Ama....' A buddhi AvuM karAve. ApaNA eka mahAtmAe buddhine eka phero phaTakArI hatI. AvuM UMdhuM bolIne eka phero, te ene haMTarathI phaTakArIne tela kADhI nAkhyuM ke, zuM samaje che tuM? A huM samajI zakuM chuM. tuM mane mUrakha banAve che ? AmanAM vAkyo para tuM ATalI badhI vakIlAta kare che ? jenAM vAkyo chellAM vAkyo kahevAya, tyAMya paNa pAMsarI nathI rahetI ?" buddhi to bairI joDe kacakaca karAve ke chokarA joDe kacakaca karAve, paNa ahIMyAM ? buddhi to jaMpIne besavA nA de. 'buddha che A to !" buddhi ja badhuM herAna kare che ne ! te mArAmAM buddhi nathI tethI huM phAvI gayo ne ! tamArI buddhi dhIme dhIme jatI raheze. mArI buddhi khalAsa thaI gaI eTale to kAma thaI gayuM. praznakartA : prazna na hoya toya dAdA pAse AvavAnuM dila kema thAya che ? dAdAzrI : prazna e to buddhino Dakho che khAlI. jaMpa nA vaLe ne eTale buddhinA DakhA ryA kare che. bAkI, prazna nA hoya to sAruM. prazna nA hoya ane ahIM AvavAnuM game enuM zuM kAraNa ? dAdA e tamAruM svarUpa che. emanI pAse ja besI rahevAnuM game. eTale zrImad rAjacaMdrae kahyuM ke, "jJAnI puruSa e ja dehadhArI paramAtmA che." ame to ema ja kahIe ke ame nimitta chIe. paNa tamAre AvuM mAnavuM paDe. prazna baMdha thAya eTale deha sahaja thAya. buddhi bhamAve Ama.... praznakartA : dAdAnA caraNamAM AvyA pachI to mokSa ja che ne? dAdAzrI : paNa e ghaDIkamAM pAchuM tyAM jAyane, pATiyAM besI jAya pAchaLathI. buddhi pAchI bhamAva bhamAva karyA kare. bIjA badhA che te koIne bhamAvatI nathI ne Amane ekalAne ja bhamAvyA kare. buddhi bhame tyAre eno koI upAya ja nahIM ne ? jyAM upAya nahIM tyAM kazuM kAma thAya nahIM. jyAre buddhi bhamAve che, tyAre kazuM kAma thAya nahIM. nA gharanuM sAruM thAya ne nA bhagavAnanuM savaLuM thAya. eTale A tamane rasto batADI dIdho. pratikramaNa kara kara karavAnuM ke bhagavAna kevI dazAmAM meM karma karelAM ! praznakartA: eka prazna evo thAya che ke buddhino jyAre vepAra karatA hatA, tyAre Apano eka akSareya pariNAma pAmato nahoto ane buddhi jyAre cappalanI joDe mUkIne, tyAre Apa je bolo cho, e sIdhuM mahIM UtarI jAya che, e zAthI ? dAdAzrI : e buddhi ja vacce Dakho kare che ne ! buddhine laIne buddha thaI jAya che. buddha thaIne pharyA kare che pachI ! loko kahe ke, prAjJa sahaja : ajJa sahaja ! praznakartA : sahajAtma svarUpa eTale zuM ? dAdAzrI : A deha sahaja thaI jAya to AtmA to sahaja ja che. A badho rileTiva bhAga che, e sahaja thaI jAya to pelo to sahaja ja che. potAne to kazI bhAMjagaDa ja nathI. Ane sahaja karavAno che, sahaja ! buddhi Dakho kare che ne A badho. praznakartA : ApanI pAse AvIne mAtra sahaja thaI javAnuM che ? dAdAzrI : sahaja ja ! amAro sahaja svabhAva che ne, e dekhIne sahaja thaI jAya mANasa. e dekhIne ema nakkI kare to e sahaja thaI jAya. praznakartA : pachI Apa ema kaho cho ke, buddhi jyAM sudhI che tyAM sudhI tamane sahaja nahIM thavA de ? dAdAzrI : A buddhi ja saMsAramAM bhaTakAve che ane buddhine laIne
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) saMsAra Ubho rahyo che ane buddhi hoya tyAM sudhI sahaja thAya nahIM. jeTalI buddhi ochI thaI eTalo vadhu sahaja thayo. 148 nAnAM bALaka jevuM hoya amAruM. eTale e jJAnavAda hoya, buddhivAda nA hoya. buddhivAda haMmezAM Imozanala kare ane mArA-tArAno bheda batAve, ane jJAnavAda bheda batAve nahIM ne Imozanala nA kare. praznakartA: prANIone paNa sahaja svabhAva hoya che ane jJAnInoya sahaja svabhAva, to e bemAM pharaka zuM ? dAdAzrI : prANIono, bALakano ane jJAnIno, A traNeyanA sahaja svabhAva hoya. jyAM buddhi joradAra hoya tyAM AgaLa sahaja svabhAva nahIM. limiTeDa buddhi tyAM sahaja svabhAva. bALakane limiTeDa buddhi, prANIone limiTeDa buddhi ane jJAnIne to buddhi ja khalAsa thaI gaI hoya. eTale jJAnI to bilakula sahaja hoya. praznakartA : paNa phera zuM paDe, jJAnImAM ne bALakamAM ? dAdAzrI : bALaka ajJAnatAthI ane A sajJAnatAthI che. peluM aMdhArAmAM ane A prakAzamAM, prakAza vagara mANasa sahaja rahI zake nahIM ne ! eTale buddhi jyAre jAya tyAre pachI sahaja rahI zake, nahIM to Imozanala thayA vagara rahe nahIM. buddhi Imozanala ja kare. jyAM sudhI jaDatA hoya tyAM sudhI Imozanala nA thAya. keTalA mANasone ApaNe TaiDakAva TaiDakAva karIe chIene, pachI ApaNe jANIe ke A hAlato kema nathI ? paNa zAno hAle ? ene vAta haju pahoMcI ja nathI te ! ane buddhizALIne to bolatAM pahelAM vAta pahoMcI jAya. vicAra kare ne toya pelAne pahoMcI jAya ne ! bhUtAvaLa, eTikeTanI ! eTale A hArTilI joIze. hArTilI eTale buddhi vaparAya nahIM ne buddhi vaparAya te eTikeTa-beTIkeTa badhuM. gAMDapaNa-bAMDapaNa bheguM thaIne bhUtAM vaLagyAM hoya. bIjA ochAM bhUtAM vaLagyAM hatAM ke pAchAM eTikeTanA bhUtAM vaLagADyAM ? eTikeTa joyelI tame ? (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 149 praznakartA : pahelAM eTikeTamAM ja rahetA hatA ne, dAdA ! dAdAzrI : ema ! have nathI gamatI ? praznakartA : e to bojArUpa thaI jAya. bojArUpa lAge ne ? dAdAzrI : bhUtAM lAge, bhUtAM ! mAre tyAM to keTalAyanI eTikeTa jatI rahI. huM kahuM, 'A bhUtAM kaMI vaLagADIne AvyAM cho tame ?" je bojArUpa lAge, besatAM ja 'jarA karacalI paDI nA jAya' kaheze. alyA, mahIM keTalIya karacalIo paDe che ? bahAranI choDa ne eTalI ! eTikeTanAM bhUtAM joyelAM ke badhAM ? dAdAne kazI bhAMjagaDa che ? je bhalA-bhoLA, gAmaDiyA jevA dekhAya ne cokhkhA che ke nahIM ? eTikeTanAM bhUta ! aNasamajaNa chUTI jAya to bhUtAM jAya paNa aNasamajaNa chUTe nahIM ne ? aNasamajaNa chUTe ke ? buddhivALAne to buddhi mahIM evuM dekhADe ke zuM joIne thabAkA pADatA haze ? evuM avaLuM dekhADe. mane moTA moTA bhaNelA mANaso muMbaImAM pUche che ke 'tamAre tyAM AvIne thabAkA pADe che, eno zo artha che ?" meM kahyuM, 'jenI pahelAM anaMta avatAra cIDa karI che ne, te cIDa kADhavA hAru kare che.' pAchuM kADhavuM to paDaze ne ? cIDa to laIne javAya ke tyAM mokSe ? praznakartA : nA, nA. dAdAzrI : e cIDa karelI te kADhavA hAru. A tamArI jAte karo eTale nIkaLI jAya. hA, nahIM to mAre A dhaMdho karIne zuM kAma che ? huM jJAnI puruSa ane jJAnamAM AvuM hoya nahIM ne ! kAraNa ke akrama vijJAna che. kramikamAM nA Ave. kramikamAM evuM nA thAya. kramikamAM to joDe joDe laI laIne mAra khA khA karavAno. ahIM to khAlI ja karI nAkhavAnuM. zuddhAtmA thayA pachI rahyuM zuM te ? jJAtI kRpA viNa ta jAya 'e' ! praznakartA : buddhine kema baMdha karavI, e Dakho karyA kare to ?
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 151 dAdAzrI : jJAna lIdheluM che ? praznakartA : nathI lIdhuM. dAdAzrI : hamaNe samajaNa nA paDe. jJAna lIdheluM hoya ne, tene samajaNa pADelI kAmanI. nahIM to buddhi upara to badho AdhAra che emano. jJAna lIdhA pachI buddhi upara AdhAra rahyo nahIM. praznakartA: dhAro ke, mArI icchA evI che ke, A saMsAra karatAM karatAM mArI potAnI rIte aMtaramukha thavuM che. mAre buddhi dUra karavI che, paNa sAcI vastu jovI che. to ene mATe koI rasto kharo ? dAdAzrI : evuM che ne, buddhi dUra kare, e thAya evI nathI. buddhi dUra karavAnuM je kahe che ke, te koNa kahe che ? buddhino khAsa phrenDa (ahaMkAra) ema kahe che ke mAre buddhi dUra karavI che. e buddhi khAsa phrenDathI khase nahIM pAchI, eTale AmAM kazuM vaLe nahIM. praznakartA : to buddhino upayoga nahIM karavo joIe ? dAdAzrI : buddhino upayoga nA kare, te bahu uttama kahevAya. paNa karyA vagara rahe nahIM ne ! lAITa hoya eTale tame nA upayoga karo toya ajavALuM thaI ja jAya ne eTale tame e bAju juo, buddhi to lAITa che, para prakAzaka che. eTale amArAmAM buddhi hoya ja nahIM, pachI buddhi vaparAya ja nahIM. praznakartA : A sATha varSamAM buddhi cAre taraphathI bhegI karI hoya, tene have tame kaho ke ene kADhI nAkho to e kevI rIte nIkaLe ? dAdAzrI : ene tamAre kADhI nAkhavAnI nahIM. e to huM karI ApIza. e to je buddhi vagarano hoya te kADhI Ape. buddhi to ApaNe baMdha karavI hoya ne, to baMdha nA thAya. e to jJAnInI kRpAthI baMdha thAya. abudha thavA to bahu kRpA joIe. evuM che ne, corane dahADo nA game. dahADo thAya eTale corane kaMTALo Ave. e to rAte caMdramAM kyAre Ave ne kyAre bahAra jaIe ema kare. evI rIte A buddhine aMdhAruM ja game ane Dakho ryA ja kare. e mANasane Imozanala kare. bAkI buddhinI jeTalI jarUra che, e to enI meLe kudaratI rIte che ja. calAya buddhinI salAhe ! praznakartA : tamArI chAyAmAM AvyA pachI, buddhi jo chetare to enA jeTalo durbhAgI jIva koI nahIM. dAdAzrI : toya chetare. bahu hoziyArane paNa chetare. mATe tame oLakhI rAkho. huM tamane zuM kahuM chuM, buddhi kaMI paNa salAha ApavA Ave ne tyAre kahIe, tuM tArI meLe piyara jA ane have mAre tAruM kAma nathI. buddhi ekalInI salAha nA saMbhaLAya. praznakartA : dAdA kahe che ne ke buddhibenane kaho ke tame piyara jAva. paNa eka vakhata kahevAthI nathI jatI. - dAdAzrI : e na jAya. paNa ApaNe eka phero kahyuM che, tyArathI e samajI jAya ke have aLakhAmaNI thaI chuM, have vahAlI nathI evuM samajI jAya. ApaNe jene DAIvorsa ApavAnA hoya, tene ekAda phero bolIe nahIM, 'tame jAva ahIMthI." to e zuM samaje ? mATe ene kahI daIe ke tAre ne mAre chUTuM thavAnuM. evuM kahI daIe tyArathI ene vahema paDI jAya ne pachI buddhi jora nA kare ane kahevA Ave ne, toya dabAtI dabAtI Ave ke enA manamAM ema ke, vaDhaze ke zuM karaze ? vaDhaze ke zuM karaze ? buddhi bhamAve tyAre ApaNane mUMjhave. eTale ApaNe pahelethI ja kahI devuM, 'tuM mane salAha ja nA ApIza. mAre tArI salAha joItI nathI. bahu dahADo tArI saMsAramAM salAha kAma lAgI. chokaro paiNAvatI vakhate, choDI paiNAvatI vakhate, badhA vakhate tArI salAha kAma lAgI che paNa have to mAre mokSe javuM che. tArI salAhanuM have kAma nathI.' - buddhie to atyAra sudhI kAma karyuM saMsAramAM. dAdAnuM jJAna nahotuM tyAre kaMI ema ne ema sthira paDyA'tA ? tyAre kahe, "nA, jIvatA'tA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DekhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 153 ne ! pAneya khAtA'tA ne badhuM karatA'tA." paNa te A buddhie kAma karyuM ne ApaNuM. buddhie calAvyuM'tuM ne ! tyAre e nahotuM calAvyuM ? paNa e mokSamAM nA javA de. enI hada saMsAramAM rAkhavA pUratI. Topa upara besADe paNa ahIMthI bahAra nIkaLavA nA de. praznakartA : buddhino tyAga kevI rIte karI zakIe ? dAdAzrI : buddhino tyAga karavAno nathI. buddhi e Ama tyAga karI zakIe evI vastu nathI. e to mahIM bhAva rAkhavAno ke mAre have buddhinI jarUra nathI. evo bhAva rAkhavAthI, e dahADe dahADe ghaTatI jAya ane buddhinI jarUra che evo bhAva hoya tyAM sudhI buddhi vadhatI jAya. praznakartA : eTale ApaNo bhAva TheTha sudhI abudha thavAno hovo joIe ? dAdAzrI : hA, basa eTaluM ja thavAnI jarUra che. e bhAva ekalo ja ApaNA hAthamAM che, kartavya ApaNA hAthamAM nathI. kartavya to ajJAna che tyAM sudhI kartavya che. A jJAnathI kartavya rahetuM nathI. e phAIla' ! praznakartA (mahAtmA) : buddhi e phAIla kharI ? buddhi e phAIlamAM nA gaNAya ? dAdAzrI : nA. chatAM phAIlamAM gaNavI hoya to gaNo. nA gaNavI hoya to jarUra nathI. phAIlane zuM levAdevA ? ApaNe enuM nA mAnavuM hoya to koNa manAvanAra che ? meM nakkI karyuM ke gharamAM A mANasa kahe che e mAre mAnavuM nathI. evuM kahe che ne ? praznakartA : eTale e samabhAve nikAla karavAnI vAta nathI ? dAdAzrI : "nA mAnavuM eTale meM manamAM nakkI ja karI rAkheluM che ke, cho ne bolato, mAre nathI mAnavuM. enI salAha mAre nA joIe. ne phAIlano to samabhAve nikAla karavo paDe. paNa phAIla nathI e. A to 've Tu tAjamahAla' che, to e vAMcIne ApaNe tAjamahAla javuM hoya to jAva, labaDAvA mATe. AjJAmAM A vastu AvatI nathI. vagara kAmanI pIDA che A to. AjJAnI bahAra kazuM karavAnuM nathI. to jayAre UbhI thAya tyAre kahI devAnuM ke, "AjJAmAM nathI AvatI mATe jAva.' praznakartA : A caMdubhAI phAIla che, to pachI e phAIlano bhAga che ne ? phAIlano eka kAgaLa to kharo ke nahIM, buddhi ? dAdAzrI : nA, buddhi e phAIla nathI. ApaNe to phAIlano nikAla karavAno caMdubhAI joDe ane caMdubhAIe buddhino nikAla karavAno che. caMdubhAIe nA mAnavuM joIe. caMdubhAIe badhAnI vAta sAMbhaLavI, paNa buddhinI vAta sAMbhaLavI nahIM. praznakartA : eTale 'ApaNe' caMdubhAIne samajAvavAnA ke A buddhinuM sAMbhaLazo nahIM ? dAdAzrI : hA, basa, kaho caMdubhAIne ! e aTakAve nididhyAsata ! praznakartA : dAdAnuM ke koInuM paNa nididhyAsana thAya nahIM, phoTo paDe ja nahIM, enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : e to buddhi che. e Dakhala karanArI buddhi che. praznakartA : to zuM karavuM ? dAdAzrI : kazuMya nahIM. buddhi Dakhala kare che, evuM ApaNe jANIe chIe ke A Dakhala karanArI che. e Dakhala karanArane lIdhe AvuM dekhAya che. keTalAka mANasa kahe che ke, 'dAdA, nididhyAsanamAM ekkekTa moTuM nathI dekhAtuM." meM kahyuM, 'e buddhi Dakhala kare che paNa ApaNe ekkekTa che evuM ja joI laIe. praznakartA : buddhi kaI rIte Dakhala kare che ?
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 AptavANI-10 (uttarArdha) 155 dAdAzrI : e to ApaNane, hamaNe nididhyAsana karatA hoya ne, to bIjAmAM DhasaDa DhaseDa kare. praznakartA : athavA to buddhi ema kahyA kare ke nididhyAsana nathI AvatuM ? dAdAzrI : hA, basa. 'nathI AvatuM evuM hau kahevA lAge. saMsAramAMthI mokSa tarapha khasavA nahIM devAnI enI dalIlo hoya badhI. baMdhanamAM ja rAkhavAnI dalIlo hoya ane eTale Dakhaleya evI kare. praznakartA : ApaNe nA karavuM hoya evuM karAvaDAve. dAdAzrI : hA, evuM karAvaDAve. eTale nididhyAsana bese nahIM, e buddhinI Dakhalo hoya. ane nididhyAsana beThA pachI khasatuMya nathIne lokone, eka sekaMDeya khasatuM nathI pachI ! praznakartA : ekavAra bese pachI na khase, paNa A to nididhyAsana nathI AvatuM enI ja vAta che. dAdAzrI : e bese che kyAre ke jyAre ApaNane aDacaNa Ave che tyAre bese che. zArIrika aDacaNa Ave che tyAre ApaNane duHkhamAM citta rahe, te vakhate nididhyAsana rahe to jarA zAMti rahe. tyAre vadhAre sAruM besI jAya. rastAmAM gADImAM jatA hoya che, AMkha mIMcI ke dAdA dekhAya evuM nididhyAsana thaI gayeluM hoya che lokone. pachI upAdhi ja nahIM ne ! dAdA sAkSAt rahetA hoya pachI upAdhi ja nahIM ne ! tame to ema kahetA hatA ne ke mAre to dAdAnI pAchaLa ja paDavuM che. eTale rUbarU nididhyAsana sAruM ApaNe to ! praznakartA : A nididhyAsana kahyuM, e AkhI mUrtinI kalpanA karavI joIe ne ? pahelAM to AbhAsa thavo joIe ne ? dAdAzrI : nididhyAsana eTale biMba dekhAvuM, game tevuM. buddhi ekkekTa nididhyAsana nA dekhADe. (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! praznakartA : oLo paDe ? dAdAzrI : hA, oLo paDe, basa. paNa buddhi ejhekTa nA dekhADe. buddhi hoya te, ekkekTanesane bhUMsI nAkhe. praznakartA : to pachI enuM zuM karavAnuM ? dAdAzrI : kazo vAMdho nahIM. oLo paDe eTale bahu thaI gayuM. praznakartA : nididhyAsanamAM pratibiMba paDavuM joIe ? dAdAzrI : to ja emanI DirekTa zakti maLe. jJAnavidhi vakhate... A jJAnavidhi vakhate buddhi AmAM Dakho kare eTale ApaNe buddhine kahIe ke Ajano dahADo bahAra besI raheje. ATaluM amane pUruM karI levA de. AvuM kahIe tyAre pachI che te buddhi Dakho nA kare. eTalA mATe to A DaoNkTaro mANasane bebhAna karIne pachI oparezana kare. hA, nahIM to buddhi Dakho kare to Akho kesa bagaDI jAya. ane ApaNe ahIM to jJAna ApIne bhAnamAM lAvavAnA che. eTale pachI tamAre eTaluM kahI devAnuM ke Ajano TAIma, atyAre sADA nava vAgyA sudhI bahAra besI rahe. eTale pachI tame tamAre ghera jAone, to tyAM bhegI thAya. pachI jamADajo. eTale Ajano dahADo buddhine bahAra besa evuM kahevAya ke nA kahevAya ? eka dahADo rajA ApavI. buddhi svIkAre to ja dekhAya "e' ! praznakartA (mahAtmA) : Ape be AjJA kahI ke, rileTiva nyU poInTa ane riyala lU poInTa, e dRSTithI jovuM. eTale gAyane rileTivamAM gAya che ane kharekhara zuddhAtmA che. enI ekjhakTa dRSTi e kevI rIte hoya ? dAdAzrI : A tamane AtmAnuM jJAna ApyuM temAM ekkekTa dRSTi
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 153 156 AptavANI-10 (uttarArdha) ApI hatI ke khAlI bilIpha ja che. roMga bilIpha phrekacara karI ApI, te rAITa bilIpha thaI gaI, basa. buddhinI to vacce Dakhala che ja nahIM ane te samajaNa buddhithI samajAya evI che. buddhithI samajAya tyAre to evuM kare che. pachI jovAnuM kemanuM che ? A AMkhathI dekhAtuM haze ? praznakartA : Apa kaho cho ne ke amane eka eka jIvamAM zuddhAtmA dekhAya ? dAdAzrI : amArI vAta judI che ne tamArI vAta judI che. e kaMI kahevAya nahIM. tamAre artha kADhavAno ke buddhithI samajAya evuM kema nathI ? praznakartA : e samajAya. dAdAzrI : badhA buddhivALA kabUla kare ke A samajAya evuM che. pachI zo vAMdho che ? AMkhanuM AMkhathI dekhAvuM, buddhithI dekhAvuM joIe to sAcI zraddhA bese. lokone kaheze ke, 'tuM ahIMyAM sAruM kAma kara to puNya baMdhAze.' to kaMI ene dekhAya che ? praznakartA : nA. dAdAzrI : buddhithI batAveluM badhA eksepTa (svIkAra) kare. tAruM kema AvuM thaI gayuM che ? praznakartA : nA, A to vizeSa jANavA maLe, dRSTi maLe eTalA mATe. dAdAzrI : cAlo. pachI AMkhathI pAMca IndriyonuM pUtaLuM dekhAya. buddhithI ethI vizeSa dekhAya. praznakartA : barAbara. ane jJAnathI saMpUrNa dekhAya ? dAdAzrI : e to sahejeya samajAya evI vAta che. sAmAne saMtoSa nA thAya, paNa pelI vAtano saMtoSa thAya che ne ? ko'kane sAruM kAma karavAnuM kahIe ane kahIe ke enAthI puNya baMdhAze, te tarata ene potAne samajAya che ne ? buddhithI nathI samajAtuM ? praznakartA : samajAya. dAdAzrI : ane Azare ema ne ema kahe ke, "bhaI, badhAmAM bhagavAna che.' to buddhi ane eksepTa nA kare. buddhie eksepTa karavuM joIe. huM kahuM ke, 'badhAmAM bhagavAna che, badhAmAM bhagavAna jo jo', buddhi eksepTa nA kare ne to eno artha nathI, e miniMgalesa che. evuM kahevAthI kaMI badhAmAM bhagavAna jovAtA nathI, paNa A vAta ThIka che, evuM bilakula nA bole, tenA karatAM sAruM che ane kharekhara to che ja ne bhagavAna, emAM vAta khoTI to nathI ! paNa jyAM sudhI buddhi eksepTa nA kare, tyAM sudhI jevuM joIe tevuM phaLa nA maLe. A to ApaNI jJAnavidhi pachI roMga bilIpha phrekacara thAya che, rAiTa bilIpha bese che. eTale pachI buddhi eksepTa kare che. ane buddhie eksepTa karyA, pachI phaLa maLe che. buddhi, prajJA te darzana ! praznakartA : dAdA, A je darzanamAM Ave che, e darzana e prajJAno guNa ke buddhino ? dAdAzrI : darzana to prajJAne dekhADanArI vastu che. darzana eTale pratIti ke ApaNe AtmA chIe ne enI pratIti rahe. ane pratIti bese to e prApta thAya. praznakartA : e pratIti kone bese che ? dAdAzrI : pratIti ahaMkArane bese che ke kharekhara huM A nathI paNa A chuM. je ahaMkArane pratIti hatI ke huM caMdu chuM, e pratIti UThI ane A beThI. enuM nAma darzana. praznakartA : paNa e pratIti prajJAne lIdhe bese che ? dAdAzrI : nA, prajJA nathI karAvatI. A jJAna hovuM joIe, e A pratIti karAve che ane dAdA bhagavAnanI kRpA karAve che. huM jJAna
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) ApuM chuM ane dAdA bhagavAnanI kRpAthI kharekhara Ama ja che evuM lAge. Aja sudhImAM A khoTuM che, Aja sudhInA vicAro mapAya ne ? e badhA khoTA che, evuM samajAya. eTale A jJAnavidhithI ane dAdA bhagavAnanI kRpAthI tamane, huM zuddhAtmA chuM, e pratitI bese che. 'dAdA' ja tirakhyA karavA, e ja satsaMga ! 158 dAdAne joyA karavA e ja moTAmAM moTo satsaMga. evI jo mahIM kaMI aDacaNa paDI hoya, jarA samajaNa nA paDatI hoya, to pUchavA jevuM pUchavuM. nahIM to e buddhino vilAsa ! buddhi pharavA nIkaLe, ropha mAravA nIkaLe. nAnA chokarAnI buddhi to vaLI ja javAnIne, ne A moTI uMmaranAne bahu AvaraNone ? chokarAo badhA bahu jaladI taiyAra thaI javAnA. uThAve. praznakartA : moTI uMmaranAne AvaraNa nIkaLI jAya ? dAdAzrI : nIkaLI javAnAM ne. paNa te AmanA jevo lAbha nA praznakartA : to zuM karavuM ? dAdAzrI : zuM karavAnuM ? ApaNI buddhi to vaLI ja javAnIne. A buddhi to judI paDI gayelI. buddhinI jarUra ja nahIM A mArgamAM. buddhi to Akho dahADo Dakho karyA kare. ApaNuM A jJAna, e jJAna prakAza karyo che, prakAza karyA pachI buddhinI jarUra nahIM. 'e badhAmAM' jarUra, ApaNI sahItI... praznakartA : A badhAnI buddhi khalAsa karI nAkho. dAdAzrI : buddhi khalAsa jene karavI hoya tene thAya. eka bAju zuM kahe che, ke bAjarI vAvavI nathI ane bAjarIno poMka game che. te (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! vAvyA vagara rahe nahIM ne ? thoDI vAta samajAya che tamane badhAMne ? bahu UMDI vAta che. 159 evuM che ne, jJAna ApaNI pAse hoya to buddhi kADhI nAkhavAnI. buddhi kADhI nAkhe eTale patI gayuM. praznakartA : A buddhinuM pUrNa virAma kyAre Ave ? e kyAre khalAsa thaI jAya ? dAdAzrI : e khalAsa thAya ke nA thAya, ene ApaNe pANI nA pAIe eTale sUkAI ja javAnI che. eTale ApaNe sAMbhaLIe nahIM eTale sUkAI javAnI che. ApaNe amuka sAMbhaLIe eTale ene phUDa maLI gayuM ane phUDa ja nA rahyuM pachI e jIve zI rIte ? praznakartA : ene sAMbhaLIe nahIM toya mahIM rahene ekcyualI to ? enA karatAM ene samAdhAna karAvI ApIe to e baMdha thaI jAya ne ? dAdAzrI : nA, e samAdhAna ApavA jaIe to to pachI ApaNe vaLagyA. samAdhAna nahIM ApavAnuM. buddhi herAna kare, te buddhine tame kaho ke, 'mAre rAkhavI che,' to rahe. ene kahIe, 'tamAro bahu upakAra che. AkhI jiMdagI calAvyuM che tame. have calAvyuM tenuM RNa bhUlAya evuM nathI. paNa have tame jAo eTale huM chUTo ne tameya chUTAM.' eTaluM to kahevuM paDe. mAnabhera kahevuM paDe. upakAra to kharo ne ? nahIM to kaheze. 'atyAra sudhI to jo ATaluM ATaluM kAma karyuM, chevaTe dago karyo' kaheze. ApaNe have buddhine zAthI kADhIe chIe ? kAraNa ke ahaMkAra mULa jagyAe besI gayo che. ApaNane 'huM zuddhAtmA chuM' e bhAna thai gayuM che. huM A buddhine janmeya ApaNe Apyo, moTI karanAreya ApaNe ane have ene nA kahI denAreya ApaNe ke, 'have tArI jarUra nathI. have tAruM kAma pUruM thAya che. have tArI pharajo badhI pUrI thaI gaI. mATe tAro upakAra mAnIe chIe. atyAra sudhI teM badho niveDo karyo, nabhAvaNI
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 AptavANI-10 (uttarArdha) karI ! nabhAvaNI sArI karI che, nahIM ? ne nabhAvaNI karI mATe tAro upakAra mAnuM chuM. have tArI nabhAvaNInI jarUra nathI. have abudha dazA nabhAvaNI karaze." praznakartA : buddhinuM je na mAne to te samaye enI udAsInatA UbhI thAya ne, ke pachI buddhi UbhI thAya ? dAdAzrI : buddhinuM mAnavuM agara na mAnavuM, te bannemAM udAsInavRtti eTale rAga-dveSa rahitatA. praznakartA : e buddhi khalAsa thAya evAM kaMI AzIrvAda Apone. dAdAzrI : hA, paNa e buddhi e dhIme dhIme khalAsa thaI rahI che. ApaNuM jo Disijhana kAcuM paDe to mahIM buddhi pharI vaLe. ApaNe jo cokkasa chIe to buddhi zuM bUma pADe te ? mana, buddhi e to badhAM AsisTanTa che. buddhi gerahAjara to jJAta hAjara ! praznakartA : to jeTalI mAtrAmAM buddhi ochI thatI jAya teTaluM jJAna pragaTa thatuM jAya ? dAdAzrI : e ApaNI buddhi ochI thatI ja javAnI, A jJAna lIdhA pachI, A vijJAna evuM che ke buddhi ochI karatuM ja jAya. kAraNa ke vaiSa pahelo UDe che ne ! eTale vItaSa thayelo che ne ! eTale haMmezAM buddhi ochI thatI ja jAya ane AgaLa AgaLa vadhato jAya. praznakartA : buddhine vaLAvI do kahyuM che, e zuM che ? dAdAzrI : A buddhine laIne ahaMkAra Ubho rahyo che. ahaMkAra laIne saMsAra Ubho rahyo che. jyAre buddhi, ahaMkAra beu vaparAze nahIM, tyAre muktino mArga prakAza thaze, saMpUrNa jJAna prakAza thaze ! tamane jJAna thayuM che, paNa te tamArA AtmAnuM, tame koNa cho teTaluM ja jJAna thayuM. haju jema jema buddhi kheMcAtI jaze, buddhi vaparAze (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 161 nahIM tema ahaMkAra ocho thaze. ahaMkAra ocho thAya ke AkhuM kevaLajJAna dekhAyA karaze. amAre buddhi vAparavAnI nahi. praznakartA: have ame to buddhinA staramAM ja chIe ne? eTale ame buddhinA cheDe pahoMcI jaIe, tyAra pachI pelo prakAza che ne ? dAdAzrI : nA, e to dhIme dhIme ogaLatI ja javAnI. e enI meLe ja ogaLyA karavAnI, jema ahaMkAra ghaTato jaze tema tema. atyAre tamane khAtarI che ke, "karato nathI A ? praznakartA : hA, e samajamAM besavA mAMDyuM che. dAdAzrI : tyAre ahaMkAra ghaTato jAya che, divase divase ane tema tema buddhi ghaTatI jAya. solyuzana (ukela) enI meLe ja AvyA kare che. tamAre kazuM karavAnuM nahIM. meM je pAMca vAkyo ApyAM che, eTale badhuM solyuzana Avaze. AnaMda UbharAya pachI... tanmayAkAra koNa koNa thAya che ? AMgaLI UMcI karo joIe ? sAta-ATha ja jaNa ! bhAIne te ghaDIe zuM anubhava thAya che kaho. praznakartA : tanmayAkAra thato nathI paNa tadAkAra thAya che. dAdAzrI : tadAkAra thAya che ! tanmayAkAra thAya eTale Akho dhodha paDe. e to have tadAkAra thAya. e to have buddhi thoDI nIkaLI gaI. haju buddhi nIkaLyA pachI AnaMda khUba vadhato jAya. A meM je ApyuM che te AnaMdanuM dhAma ja ApeluM che, mokSa ja Apelo che. je buddhi saMsAramAM helpa karatI hatI, jJAna lIdhA pachI have e buddhi have Dakhala kare che. praznakartA : A riekzanarI AnaMda nathI, enAthI UMco AnaMda thAya che ahIM. dAdAzrI : UMco eTale, AtmAnuM je mULa AnaMda svarUpa che. te
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 AptavANI-10 (uttarArdha) 163 AnaMda ja Apyo che, tamane ! paNa emAM je buddhi che, te saMsAramAM moTA banAvatI hatI, je buddhi ApaNane vadhu moTo jhaMDo dekhADatI hatI, e buddhi atyAre rahI nahIM. | ATaluM badhuM sukha utpanna thayuM, keTalI badhI samAdhi varte che chatAM pachI jo kadi buddhi gAMDAM kADhe ne, to ApaNe buddhine kahIe ke, "he buddhi, tane to mUkI AvIza AMdAmAnanA TApumAM.' ta karAya vilpa kadI 'tyAM' ! buddhino upayoga karavAnI nA pADI che. buddhino upayoga ja karAya nahIM. atyAre je A pAMca AzA, enuM kazuM jANavA jevuM ja nathI rahyuM. meM tamAruM kazuM jANavAnuM bAkI rAkhyuM nathI. peluM ciMtA nA thAya, chatAMya enI carabI pAchI UMcI thAya. navaro khoLI kADhe kaMInuM kaMI. A to badhI vaijJAnika rIta che. tethI ja bhagavAne kaheluM ne ke, jJAnI puruSanA, bhedavijJAnI puruSanA badhAM karmo divyakarma che. mahIM buddhi pUravA nA dezo. praznakartA : barobara che, buddhithI nahIM jovAnuM. dAdAzrI : divyakarma che. e buddhithI jovA jazo ne, to zuM thaI (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! praznakartA : koI divasa nA jue. dAdAzrI : hA, buddhine samajAvI daIe. praznakartA : samajAvavI ja paDe che. dAdAzrI : nahIM to pAchuM potAne khabara nA hoya ne ke buddhi e zuM jovuM ne zuM nA jovuM ? viveka nA hoya ne ? praznakartA : nahIM ja vaLI. dAdAzrI : jokhama tyAM. praznakartA : hA, jokhama, jokhama. lapasavAnuM ja che badhe. dAdAzrI : lapasavAnuM. lapaselA to sArA. peluM to eka ja avatAra bagaDe ne A to anaMta avatAra khalAsa kare ! buddhine besADo caMpala kahe ! praznakartA : saMyogo bahu ja anukULa maLyA ane pragaTa paramAtmA svarUpa maLI gayA, e vAta bilakula niHzaMka rIte besI gaI, eTale pachI bIjI badhI bhAMjagaDamAMthI vRttio badhI khasI gaI. dAdAzrI : e bhAMjagaDa badhI buddhi karAvaDAve che. jenI buddhi sIdhI bese ne, to badhuM kAma nIkaLI jAya. buddhi pAMsarI bese nahIMne ! rAte UMghavA nA de. ApaNe kahIe, paramAtmA svarUpa che, tyAre e koca koca kare. alyA, zuM karavA pajave che te ? jaMpIne besavA de ne ? te tamane kocatI nathI, eTalI tamArI buddhi sArI. nahIM to e buddhi kevI kevI vakIlAta kare che ? kaMI pAra vagaranI vakIlAto kare. praznakartA : ApanI nava vAta samajAI to chellI dasamI nA samajAI, tyAre evuM lAge ke nava samajAI to dasamI ApoApa samajAze. eTale dasamI mATe ApanA khulAsA mAgavA nathI Avato. dAdAzrI : nava vAta samajAI che, to eka vAta silaka rahevA jAya ? praznakartA : jJAna UDI jAya. dAdAzrI : jJAna UDI jAya paNa ene emAM virAdhanA besI jAya. tyAM jovAnuM ja nahIM. Ama UMdhuM nahIM jovAnuM. jenA thakI ApaNe taryA, toya avaLuM joyuM ? jenA thakI ApaNe taryA, tyAM to e mArI nAkhe toya bIjo vikalpa nA karIza, evuM kahe che. buddhi tArI pAMsarI rahe che ke ? praznakartA : rahe che. dAdAzrI : UMdhuM-catuM joI le kaMI ?
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 AptavANI-10 (uttarArdha) 165 devI. jyAre kALa Avaze tyAre samajAze, paNa enuM pRthakkaraNa pote jAte karavAnI jarUra nathI. have A je pada che, varlDanuM ajAyaba pada che ! A oLakhAI jAya to kalyANa ja thaI jAya ! oLakhe to ne ? ame kahIe, bUmo pADIe, ke lAsTa (chelluM) sTezana AvyuM. paNa ene zuM samajaNa paDI ? ene anubhava hau karAvIe. paNa anubhava pahoMce toya buddhi ane jaMpavA nA de ne ! ane bIjo, cAritramoha ene jaMpIne besavA nA de ne ! juo ne ! A badhA kevA jaMpIne besI gayA ! buddhi mahIM kUdAkUda nA kare to jANavuM ke lyANa thaI gayuM. eTale buddhie tamane sahejeya herAna karyA nathI. ahIM AvatA pahelAM herAna karyA haze ? praznakartA : bahu karelA. dAdAzrI : hA, ahIM AvatA pahelAM bahu cakAsI joyuM ane cakAsavAthI leTa (mo) thayuM UlaTuM. buddhi godA mAre ne, to mArI nAkhe badhAne. jaMpIne besavA nA de. praznakartA : buddhi godA mAre che, paNa Ape je kIdhuM te pramANe buddhine bahAra caMpala agADI (joDe) mUkIne Avo to kAma thAya. dAdAzrI : e DahApaNavALuM. evuM chene, mane bhegA thayA pahelAM buddhi godA mAre, e to svAbhAvika che. paNa tamArI zakti nahIM ne ? have tame bahAra besADo, kahIe, 'besa bahAra, ame jaI AvIe chIe." have ApaNe puruSa thayA. praznakartA : dAdA, ane jyAre buddhine bahAra besADIe chIe tyAre buddhi caMpala sArI rIte sAcave che. dAdAzrI : sArI rIte sAcave. buddhi caDhI bese nahIM, nahIM to caDhI bese. (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! buddhi, AtmAmAM ke dehamAM praznakartA : e AtmasvarUpamAM javuM, Atma ramaNa karavuM, e AtmasvarUpamAM kevI rIte javAnuM ? dAdAzrI : dehAdhyAsa chUTyo ? dehamAM Atmabuddhi che e chUTI che tamArI ? Atmabuddhi chUTI jAya eTale samajAyuM ? praznakartA : A deha judo che ne AtmA judo che. dAdAzrI : nA, paNa Atmabuddhi chUTI gaI ? "A deha te huM chuM,' evI tamArI Atmabuddhi chUTI gaI ? "A deha te huM chuM, A mana che te huM chuM, A vANI che te huM chuM,' e Atmabuddhi tamArI chUTI gaI che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : to Atmabuddhi jyAM sudhI dehamAM hatI tyAM sudhI pararamaNatA hatI. have e ramaNatA tUTI eTale svaramaNatA utpanna thaI. eTale tamane ramaNatA utpanna thayelI che ne eno ja tame prazna pUcho cho. zAno prazna pUche che ? e pote baTAkAnuM zAka khAya che ne pachI kahe che ke baTAkA zuM che ? to eya prazna ja che ne, eka jAtano ke mAthAphoDa kahevAya ? praznakartA : vANI vilAsa. dAdAzrI : nA, have A samajIne nathI bolatA e. paNa e jyAre samajIne bole (AvA prazna pUche) tyAre ApaNe kahIe ke A vANI vilAsamAM cAlyo, paNa A to pote phoDa pADavA mATe bole che, e jIjJAsAthI pUche che, e barobara che. ahIM ramaNatA nA hoya to tyAM ramaNatA che ja ane tyAM ramaNatA nathI to ahIM che ja, 'AIdhara vana' (bemAMthI eka jagyAe) ! tamane dAdA yAda rahyA hatA ne ? praznakartA : hiMmezAM.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) DakhA buddhinA, samAdhAna jJAnanA ! 167 tuM mAgI le. jyAre tyAre chUTuM ja thavuM paDaze.' pachI ame abudha thayA, te zI rIte thayA ? e rIte thavuM ja paDaze, abudha to. abudha thayA vagara chUTako nathI. praznakartA : meM buddhi bAju para mUkI dIdhI. dAdAzrI : buddhi bAju para mUkI de ne, to A jagata bahu sarasa cAle evuM che. jJAna pragaTa thayuM jyAre kahevAya ? vItarAgatA utpanna thAya tyAre. vItarAgatA utpanna kyAre thAya ? buddhino abhAva thAya tyAre. enAM badhAM kanekzana maLavAM joIe ne ? A to ApaNuM jJAna evuM che ke dhIme dhIme ApaNe enA upara dRSTi rAkhIzuM to ogaLyA kare badhuM. eTale ApaNA mahAtmAone to peluM mINabattInuM (buddhinuM) saLagatuM rahe che, enAthI jue che. alyA, AnAthI (jJAnathI) jo ne ! A sva-paraprakAzaka che ! dAdAzrI : eTale e dAdA e ja ApaNuM svarUpa che ane e ja dAdA mahIM beThelA che ane A dekhAya che ne, e badhAM to khokhAM che, pekIMga che badhAM ! pekIMgamAM jene Atmabuddhi che, tenAthI saMsAra Ubho thayo che. praznakartA : eno artha evo thAya ke buddhine dehAdhyAsa sAthe ja saMbaMdha che ? dAdAzrI : buddhine dehAdhyAsa sAthe ja saMbaMdha che, bIjo koI saMbaMdha ja nathI. ApaNe ahIM AgaLa mAnIe ke, 'huM caMdulAla chuM.' te dehamAM huMpaNuM manAyuM. e dehamAM Atmabuddhi che, mATe dehAdhyAsa. AtmAmAM Atmabuddhi thAya eTale mULa svarUpamAM AvI gayo. lokone zuM bhAna che ke 'nAma te ja huM', 'A deha te huM chuM', dehamAM Atmabuddhi che. jyAre AtmAmAM Atmabuddhi thaze enuM nAma mokSa thayo kahevAya ane dehamAM Atmabuddhi e saMsAra ! eTale zuM ke jyAM pote nathI tyAM potAne Atmabuddhi thaI che. eTale AtmAmAM Atmabuddhi thaI jAya eTale basa, kAma thaI gayuM ! buddhi jAya, pachI vItarAgatA ! praznakartA : buddhi pAchI pesI nathI jatI. e uchALA mAratI hatI, paNa have kahyAgarI thaI che. ene kahuM chuM biMdunI jema nA rahe, sAgaramAM AvI jA. dAdAzrI : hA, arpaNa karI devAnI. barobara che, mUkI do. praznakartA : to pachI buddhi pAchI kahyAgarI bane che. dAdAzrI : nA, e to evuM che ne, e arpaNa kare ne toya eno amuka bhAga arpaNa thaI jAya ane pachI pAchI vaLage. eTale ApaNe bhAva ja evo rAkhavAno. buddhine ema kahevAnuM ke 'teM ghaNA upakAra karyA che. mATe have to tane badhuM chUTuM karIe. tAre je joItuM hoya te
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, tahIM ke buddhimArga ! Azaro, buddhitI AgaLato ! praznakartA : eTale eno artha ema thayo ke, mokSe javuM hoya to buddhinAM kamADa vAsI devA ? dAdAzrI : buddhi nahIM hoya to ja mokSa thaze. buddhi haze tyAM sudhI saMsAramAM bhaTaka bhaTaka bhaTaka... karavAnuM, pachI gururUpe ke bAvArUpe, game te rUpe bhaTakavAnuM. praznakartA : mANasa janmyo tyArathI buddhinA sahAre ja jIve che. ghaNA buddhinA sahAre mokSe gayA che ema ApaNe jANIe chIe. dAdAzrI : nA, buddhi mokSe javA nA de. buddhinA sahAre surata sTezana sudhI Ave ne suratathI AgaLa viramagAma javA mATe bIjo sahAro joIe. to pragati thAya. buddhi pragati karAve che, paNa surata sTezana para choDI de tamane. praznakartA : paNa surata sudhI to amAre pahoMcavuM paDe ne ? dAdAzrI : hA, surata sudhI pahoMcavA mATe buddhinI jarUra. paNa jene AgaLa javuM hoya teNe peluM khoLI kADhavuM joIe. ahIM A guruo hoya che ane guruo kevA hoya, ke e AgaLa cAle ne ApaNe pAchaLa cAlIe. traNa rastA Ave eTale Disijhana e le ke bhaI, A traNamAMthI A raste cAlo badhA. ApaNe enA pholoarsa kahevAIe. ane jenI
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 169 17) AptavANI-10 (uttarArdha) pAchaLa pAchaLa ApaNe cAlIe, emane pholo karIe e ApaNA guru kahevAya. guru enDa pholoarsa ! guru nakkI karI Ape. ApaNane nakkI thAya nahi, samaja nA paDe paNa e hoya ApaNI joDe ne joDe. AgaLa moniTara hoya ne ? tyAM surata sudhI jarUra kharI. A to suratathI AgaLa jene javuM hoya tene mATe A vAta che. praznakartA : paNa dAdAjI, buddhi jo surata sudhI ja pahoMcADe to suratathI AgaLa javA mATe mAre pachI zeno Azaro levAno ? dAdAzrI : pachI jyAM buddhi nA hoya teno Azaro levAno. buddhithI para, te jJAtI ! praznakartA : A bhAI 'bahu jJAnI' che. dAdAzrI : ema ke ? 'bahu jJAnI'ne 'jJAnI' nA kahevAya. eka ja jJAnIne jJAnI kahevAya ! bahuvacana nA hoya AmAM. bahu jJAnI e badhuM bheLaseLa thaI gayo, khIcaDo thaI gayo. 'bahu jJAnI' zuM thAya ? buddhimAM jAya. eTale mAruM kahevAnuM ke kazI helpa nA kare. helpa to, eka jJAnI ja helpa kare. praznakartA : have jJAnI puruSa jyAre zabda vAparIe chIene, tyAre ghaNIvAra zAstrajJAnIneya jJAnI puruSa kahe che. dAdAzrI : nA, jenAmAM buddhi nathI ne, e jJAnI puruSa. buddhivALA hoya e badhAya ajJAnI. praznakartA : eTale khoTA arthamAM taNAI javAya che ke jJAnI puruSa eTale zAstrone bahu sArI rIte samajelA mANasa ? dAdAzrI : nA, paNa emanAmAM buddhi hoya ne ! eTale e badhA kensala thaI jAya. bahAra buddhivALA jJAnIo to badhA bahu che. joIe eTalA, guDjhanI guDjha bharAya. paNa buddhi nahIM e jJAnI kahevAya. pelA zAstrajJAnIo kahevAya, e to badhA buddhivALA, ene koNa jJAnI kahe ? buddhivALA hoya te vakIlAtamAM kAma lAge ane DaoNkTarI lAInamAM kAma lAge. pelA zAstrajJAnIo eya buddhivALA che. have buddhi che eTale e jJAnI nahIM ane jJAnI hoya tyAM buddhi nahIM, A kAyado che. ahIM vyavahAramAM jJAnI koNa kahevAya ? buddhivALA. paNa kharI rIte e jJAnI nathI. jJAnI to buddhithI para gayelA hoya ane buddhithI para gayelA jJAnI, paramAtmA ja kahevAya. mukta puruSa to tene kahIe ! mukta puruSa kevA hoya ke jyAM buddhino chAMTo hoya nahIM ! ane ApaNe ahIM to dareka zaheramAM baso-baso mukta puruSo (!) che, emAM kyAre dahADo vaLe ? e ja chUTyo nathI. gharanAM kaMTALI gayAM hoya, bairI-chokarAM badhAMya ! ane ApaNe mATe e 'mukta puruSa' thaI bese ! have AvaraNa muktamAM zuM hoya ? buddhi bilakula hoya nahIM. eka senTa paNa buddhi nA hoya. eTale IgoIjhama nA hoya. tyAre e AvaraNa mukta puruSa kahevAya. to tyAM ApaNAM badhAM AvaraNa mukta thAya. je pote AvaraNa mukta che, evA jo buddhi vagaranA jJAnI maLe, to e jJAnI pAsethI tAruM je kAma karavuM hoya te thaI zake. buddhi hoya tyAM sudhI ahaMkAra hoya ane ahaMkAra hoya tyAM sudhI ApaNo zukkaravAra vaLe nahIM ane zanivAra thAya nahIM. hindustAnamAM jJAnI joIe eTalA badhA che, paNa buddhivALA jJAnIo kazAya kAmamAM nA Ave. enuM potAnuM ja tAraNa nA kADhe ne ! kAraNa ke buddhi enI Dakhala karyA ja kare. buddhizALIonI ghoDadoDa ! praznakartA : jJAnImAM buddhi na hoya, e barAbara eksepTa thAya ema samajAvo. dAdAzrI : loko buddhimAM hariphAI kare che, ke AnA karatAM mArI
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 AptavANI-10 (uttarArdha) (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 171 buddhi vadhAre, pelAnA karatAM mArI buddhi vadhAre. jagatamAM evuM ja cAle praznakartA : jI hA. dAdAzrI : pelo kahe che, "huM vadhAre buddhizALI chuM." bIjo kahe che, 'huM vadhAre buddhizALI chuM.' eTale A buddhinA ghoDA resakorsamAM paDyA che. hA, jJAnI resakorsamAM nA hoya. emane buddhi ja nA hoya tyAM. ane pelA buddhivALA jJAnIo to harIpha hoya. resakorsa hoya tyAre resakorsamAM mANasa hoya ke ghoDA hoya ? buddhi nA hoya evo mANasa ja koI nA hoya ne ! ko'ka phero ko'ka abudha hoya, te jJAnI puruSa. e varlDanI ajAyabI kahevAya ane ajoDa kahevAya, enI joDI nA hoya. A buddhivALAo pharsTa renka (pahelo naMbara) khoLe che ! paNa pharsTa renka to tyAM pahelo ghoDo pahoMcaze tene maLe, bIjAM badhAM ghoDAM hAMphI jAya te nakAmAM ! evuM buddhinI resamAM ghoDA doDe ema doDe che, toya koIno pahelo naMbara Avyo nahIM. bAkI, buddhi hoya tyAM AtmajJAna thAya ja nahIM. buddhi khalAsa thAya tyAre AtmajJAna thAya. A to AtmajJAnIo hindustAnamAM che te badhA buddhivALA. ApaNe ema pUchIe ke tamArAmAM buddhi kharI ke nahIM ? "mArA jeTalI to koInAmAM hoI zake ja nahIM, ema kahe. badhA kahe eTale ApaNe samajI javuM ke A badhA kaMI che nahIM. jyAM sudhI buddhi tyAM sudhI kalpanA ane buddhi khalAsa thaI ke kalpanA gaI. buddhi khalAsa thAya tyAre A jJAna pragaTa thAya, ApoApa. eka bAju buddhinuM khalAsa thavuM ne eka bAju A jJAnanuM pragaTa thavuM, be sAthe che. have buddhi kyAre khalAsa thAya ? ahaMkAra khalAsa thAya tyAre. jJAnI te kone kahevAya ? emane ahaMkAranA zIMgaDA-bIMgaDA nA hoya, emanAmAM phakta buddhi nA hoya, dehadhArIrUpe paramAtmA ja kahone ! be kalAkamAM mokSa Ape. dhIsa Ijha dhI keza benka opha DivAIna solyuzana (adhyAtmanA ukelanI A rokaDI benka che) ! badhAya keza benka kahe che, paNa keza benka kyAM hoya ? jyAM buddhi bilakula nA hoya tyAM. eTale amArAmAM buddhi nathI, ema ame jAhera karyuM. eTale amArI spardhAmAMya koI nA Ave. praznakartA : koi spardhAmAM Ave kadAca, to pachI tame evA nAstikane zo javAba Apo ? dAdAzrI : e mArI pAse Ave to bahu suMdara javAba ApuM. e Ave, to tarata mArI pAse khUba javAba che. e mANasane dekhuM ne eTale javAba khUle mArI pAse. 'tyAM' prApta mULa svarUpa ! praznakartA : mULa svarUpane oLakhavA mATe kaI jAtanA prayatno hovA joIe ? - dAdAzrI : mULa svarUpa oLakhavA mATe, mULa svarUpa jeNe jANyuM hoya, je mULa svarUpamAM ja ramaNatA karatA hoya, tyAM jaIe to ApaNo niveDo Ave. have ene mATe ApaNe tapAsa karavA jaIe to badhA bahu jaNa ema kahe ke ame mULa svarUpane jANIe chIe, to pachI ApaNe tapAsa karavI ke konAmAM buddhi khalAsa thaI gaI, buddhi hoya tyAM sudhI mULa svarUpa utpanna thAya nahIM. zabda karIne thAya, anubhave karIne nahIM. jyAre buddhi khalAsa thaI jAya, buddhino eka senTa nA hoya, tyAre e mULa svarUpa utpanna thAya. te tyAM evo buddhi vagarano mANasa ApaNe khoLI kADho. evA keTalA hoya duniyAmAM ? A ame ekalA ja buddhi vagaranA chIe, to tamAre jevuM kAma kADhavuM hoya te ahIM nIkaLI jAya. praznakartA : mAre kevI rIte jANavuM ke sAcA guru mArA mATe koNa dAdAzrI : jayAM buddhi nA hoya tyAM ane mana-vacana-kAyAnI onarazIpa (mAlikIbhAva) nA hoya. eTale tyAM AgaLa sAcA maLyA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 173 174 AptavANI-10 (uttarArdha) kahevAya. onarazIpavALA hoya tyAM sAcA guru na hoya. e mAlikIvALA ne ApaNe mAlikIvALA, beu athaDAyA kare ! praznakartA : mana-vacana-kAyAthI e mukta che evuM mane bIjI koI paNa vyakti kahe, to mAre ene mAnI levuM ke e guru che ema ? dAdAzrI : nA, evuM mAnI nA levuM. ApaNe jarA tapAsa karavI joIe. kaMI kahevAthI mAnI nA levAya. agara to ene kahevuM joIe ke to mAro niveDo lAvI Apo, Apa jo mukta cho to mane A baMdhanamAMthI choDAvo. praznakartA : eno koI DephineTa anubhava ke DephineTa pratIti haze ke nahIM, ke e sAcA guru che ? dAdAzrI : ApaNe gALa bhAMDIe to sahaja kSamA hoya. ApaNe mArIe toya kSamA hoya, game tevuM apamAna karIe toya kSamA hoya. pachI saraLa hoya. ApaNe sAva sonuM ApIe toya e le nahIM. je lakSmI ane strIne aDe nahIM. AvAM badhAM keTalAMya lakSaNa hoya ane pAchI emanAmAM buddhi nA hoya. buddhivALAnuM zuM kAma ? ApaNe buddhivALA ne e buddhivALA, beu laDelaDA kare, vAdavivAda kare ! praznakartA : AcaraNamAM to evA puruSa maLI rahe ApaNane, paNa manathI che ke nahIM e zuM khabara paDe ApaNane ? dAdAzrI : bIjA vartananI kaMI jarUra nathI. buddhi jatI rahI che. ke nahIM e tamane samajaNa paDe e. bAkI, buddhi nA hoya to to kAma ja thaI gayuM. e pote ja ema kahe ke, amane buddhi nathI to kAma thaI jAya, paNa evuM koI kahe nahIMne varlDamAM ! koI evo mUrakha nA hoya ke mArAmAM buddhi nathI evuM bole. bole kharo koI ? potAnI samajaNathI ja kahe che ! samajaNa evI hovI joIe ke pachI pheravI nA joIe. game tene jJAnI kahe, to dvidhA rahe to enuM kalyANa nA thAya. eTale dvidhA rahetI hoya to ApaNe dekhADI javuM joIe ke, sAheba, A kemanuM lAge che ?" to huM kahyuM ke, "bhaI, A Ama che ne A Ama che. tuM mAnI besIza nahIM, choDI de, nahIM to tuM mAryo jaIza. dahIMmAM ne dUdhamAM be jagyAe paga rAkhIza to mAryo jaIza tuM. tArI buddhi nathI ke, te jJAnIne oLakhI zake.' jJAnIne oLakhavuM e tArI buddhinI bahAranI vAta che. A to enAM pustako vAMcIne tuM boluM chuM. bAkI, e pustaka mArI pAse lAva, to eka-eka vAkya kahI ApuM, ke A virodhAbhAsa che. puNya-pApatAM khAtAM... praznakartA : eka saMte lakheluM che ke 'pApa kA khAtA alaga hai aura puNya kA khAtA alaga hai. donoM ke phala alaga alaga cakhane ko mileMge. karma se karma TUTatA nahIM, karma nAza to AtmajJAna se hI saMbhava hotA hai.' dAdAzrI : bilakula karekTa vAta che. praznakartA: A buddhimAM lakhAyeluM che ke jAgRta avasthAmAM ? dAdAzrI : A buddhinI jAgRta avasthAmAM lakhAyeluM che, jJAna jAgRtimAM nathI. hA, mane jJAna nahotuM toya huM AvuM bolato hato. lokone samajAvato hato ke bhaI, 'puNya ane pApa be khAtAM judAM bhagavAne rAkhyAM che.' zA hAru ke, A vaNika loko kevA judAM rAkhe che ? paMcANuM TakA puNya karyuM hoya to paMcANuM TakA jame ane pAMca TakA pApa karyuM hoya to pAMca TakA bAda. paMcANuMmAMthI pAMca bAda karIne nevuM mUkatA nathI. bhagavAna kAcI mAyA nathI ane jo evI kAcI mAyA hoya to vaNika lokone ghera duHkha hota ja nahIM. eTale meM A pahelethI bUma pADa pADa karelI. vaNika loko choDe ke ? praznakartA : bAdabAkI karIne havAlo nAkhI de. praznakartA : nA. dAdAzrI : evuM che ke, ApaNA lokone to samajaNa kevI ? bALaka avasthA kevI hoya ? Aneya jJAnI kahe ne bIjAneya jJAnI kahe,
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 175 176 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : hA, eTale pachI evuM hoya ne to saMsAramAMthI koI chUTavAvALo ja nA hoya. paNa A to pAMca TakA kharekharuM kaDavuM Avaze, te ghaDIe sahana nahIM thAya pachI. eTale e kaMTALe che. bahu sarasa javAba Apyo emaNe, eka-eka akSareya bilakula karekTa, buddhipUrvaka lakheluM che. have buddhipUrvakanuM badhuM svapnamAM jAya che, UghADI AMkhanuM svakhuM. paNa svapnamAMya ATaluM badhuM mahIM karekTanesa hoya che. buddhine UMgha to kema kahevAya ? buddhi eka jAgRti che, prakAza che e to. praznakartA : A nirmaLa buddhimAM Ave ? dAdAzrI : hA, buddhi nirmaLa thAya ne, tyAre A badhuM samajAya. nirmaLa buddhi kyAre thAya ke parigraha ocho thAya. bIjuM AjubAju saMjogo badhA DahoLAyelA nA hoya. keTalAka prakAranA bahu suMdara javAba Ape e. upaniSadanI bahAra che A vAta badhI. praznakartA : jyAM sudhI jJAnI puruSa maLe nahIM tyAM sudhI to A pustako pAchaLa ja paDe. dAdAzrI : hA, tyAM sudhI e jarUriyAta. kAraNa ke buddhino viSaya che. buddhithI paramAM javuM paDaze. te jJAnI puruSa maLe tyAre buddhithI paranI vAto jANe. bAkI A upaniSada ne e badhA, buddhino viSaya ane zabda rUpI. zabdo kazuM kare nahIM, paNa jJAnI nA maLe tyAM sudhI zuM kare ? emAMthI sAruM nA maLe to 'kaMTrola'mAM maLe, evuM khAvuM to paDe ne ? ane siddhAMta avirodhAbhAsa hovo joIe. siddhAMta enuM nAma kahevAya ke paMdaraso pAna lakhelI copaDI hoya paNa paMdaraso pAnamAM eka lITI paNa eno virodha karatI nA hoya. A to trIje pAne badhA virodhAbhAsa hoya, ene pustaka kema kahevAya ? huM to AvAM pustaka tarata ja bAjue mUkI dauM. mArI pAse tame lAkha pustako lAvo, mUko to huM tamane pAMca kalAkamAM badhAM chUTAM mUkI ApuM ke, A chApavAM khoTAM che ane A khoTuM bodharezana che agara to buddhinAM ArAma sthAna che. e pustako buddhinAM resTa hAusa che. buddhine resTa hAusa joIe ne ? mokSa phaLa nA Ape, zAMti nA Ape. mane to e pahelethI ja game nahIM. virodhAbhAsa vAta Ave to ene bAjue mUkI dauM. saMto buddhivALA, ame abudha ! keTalAka saMto koI paNa mANasane zAMti Ape che eTaluM sAruM che ne ! khoTuM kahevAya nahIM ne ? praznakartA : Apa to emane oLakhI zako ne ?' dAdAzrI : e pramANa che e kahIe chIe ne, pachI ethI vadhAre zuM oLakhavAnuM ? praznakartA: e je vAta kahe che, ene paNa Apa sArI rIte samajI zakone ? dAdAzrI : amAre e vAtamAM samajavA jevuM che ja nahIM. ekuya vAkya emanuM mane samajavAnuM kAraNa nathI. ekuya vAkya mAre kAmanuM nathI. eTale sthULa bhASA che badhI. badhI buddhinI bhASA che. mane to buddhi che nahIM, huM zI rIte samajI zakuM ? emanAmAM buddhivAda che, zI rIte mAre meLa paDe ? eTale huM jANuM ke A buddhivAdane cheTo mUko. Amane tyAM eka pustaka joyuM e bAjue mUkyuM. kAmanuM zuM ? AvuM anaMta buddhivAda, jagata ja AnAthI bharAyeluM che ne ? te mAre sAMbhaLavAnuM zuM kAma che te ? praznakartA : e paNa buddhine choDavAnI vAta kare che. dAdAzrI : paNa je pustaka che ne, e to buddhivAda che. mAre kAmanuM nahIM. mAre to buddhivAda sivAyanI vAta hoya e kAmanI. e buddhi choDavAnuM kahe che ane ame dhanya mAnIe chIe ke, Avo vicAra emane utpanna thAya che ane te dhanya vAta che ! e buddhi choDavA taiyAra thAya e to ajAyabI ja che ne ? bAkI, buddhinA AdhArathI jIve che e badhA ! tamane emanA mATe je bhAva hoya, prema hoya, e ame eksepTa
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 AptavANI-10 (uttarArdha) (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 177 karIe. tamArI vAtane ame eksepTa karIe chIe. have pachI ethI vadhAre amArI pAse zuM kahevaDAvavA mAgo cho e kaho. ane te tamane khuza karavA mATe ame dareka vastu 'hA' pADIe chIe. kAraNa ke tamane duHkhI karIne mAre kyAM javuM ? koIne duHkhI karavuM e amAro dharma nathI. praznakartA : Apa mane game teTaluM kaho. so gALo Apo toya du:kha nathI. dAdAzrI : paNa evuM mAre kahevAnuM kAraNa ja zuM ? mane evI navarAza che nahIM. jAta jAtanI dukAno ! have ema mAnone ke koI moTA saMta che. te mane loka abhiprAya pUchavA Ave ke, A saMta to jAta jAtanI vastuo dekhADe che, camatkAra kare che. tyAre meM kahyuM ke, 'emane toDI pADazo nahIM.' e camatkAra kone mATe che ? jene buddhi ochI che, ene mATe e davAkhAnuM che. buddhizALI to tyAM bese ja nahIM ne ! UThIne jato rahe, eTale jene buddhi ochI hoyane, ene A loko sthira kare che. eTale e khoTuM nathI karatA. lokone mananI akaLAmaNa thAya che, te sthira karI Ape che ne pote AvuM ghaDiyALa dekhADe, phalANuM dekhADe te loko Azcarya pAme. have e ghaDiyALa kyAMthI lAve che ? e to koI yakSanI ke devanI sAdhanA hoya, to ghaDiyALa eka jagyAethI ochuM thayuM hoya ne ahIM Ave. eTale e sAdhanA hoya che. ane emAM emano IrAdo kharAba nathI hoto. ane e loko paisA saraplasa vadhe te badhuM sArA kAmamAM vApare che. huM to lokone kahuM chuM ke bhaI, tyAM AgaLa tamane poSAya to jajo ane buddhizALI hoya ne nA poSAya to pAchA AvatA rahejo. buddhizALI Take ja nahIM koI jagyAe. vAMka lAkaDAM, vAMkI karavatIo ! praznakartA : to pachI eno artha evo thayo ke jJAnano mArga e buddhizALIono ja IjAro che ? dAdAzrI : nA, buddhizALIo to pAchA buddhi vadhI gaI eTale thayo buddha. buddhinI limiTa hovI joIe. bAkI AuTa opha limiTa thayA eTale buddha thaI jAya. strIone kazI bhAMjagaDa nahIM AvI tevI. puruSo buddhithI A badhA jemAM ne temAM jANavAmAM pesI gayelA hoya, jyAM jyAM jALAM dIThAM temAM peThelA hoya. ApaNe tapAsa karIe ke, 'bhaI, A jALAMmAMthI sAheba nIkaLe che ke nathI nIkaLatA ?' sAhebeya jALAmAM ja pharatA hoya ne ApaNeya jALamAM pharIe. bAkI A to khAlI buddhinI vibhramatA che badhI, buddhivAdanI viSamatA. paNa eka jAtanI sthiratA kharI. e bAbatane pakaDI zake. paNa e sthiratA zuM thAya ? lokone e vAta AkarSaNa rUpa lAge. buddhivALAne ghaNI AkarSaNarUpa lAge. ene ema ja lAge ke Aja dharAIne khAdhuM. paNa pAcho hato tevo ne tevo ! ghera jaIne vaDhavADa kare pAcho. are ! ghera javAnuM nAma de, teya vaDhavADa karyA vagara rahe nahIM. eTale sAMbhaLatI ghaDIe ene eTaluM lAge ke Aja dharAIne khAdhuM ! paNa ATalo vakhata gayA paNa ghera zuM lAvyA ? ghera kazuM lAvavAnuM nA hoya. chatAMya bahAra jarUra che A. ane loko to emanA mAthA para tALI de evA che, hAthatALI Ape evA che. pablika kaMI jevI tevI cIja nathI. eTale guruono doSa nathI. eka jaNa mane kahe che, "A guruo AvA vAMkA kema ?" meM kahyuM, 'A lAkaDAM vAMkA che tyAM sudhI karavatI vAMkI ja joIe. A lAkaDAM ja vAMkAM che." tyAre e kahe, 'have e kyAre sIdhA thaze ?" meM kahyuM, A lAkaDAM sIdhAM thaze enI meLe. A baphAro Avyo che ne ?" te have sIdhAM thaze evo baphAro Avyo che. te game tevuM lAkaDuM vAMkuM haze to pote sIdhuM thaI jaze. ADAio badhuM nIkaLI jaze, mAra khAI khAIne ane pachI guru evA sArA Avaze. jo jo to kharA ! kharekharA guru Avaze ! tAjA tamatamATa ! jUno mAla nahi, kacaro mAla nahi. gAdI para mAla eno e Ave, te nahIM cAle. have navo mAla hovo joIe.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hradayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 139 buddhitI kasarato kyAM lagI ? atyAra sudhI hajAro varSathI A badhAe A ja buddhinI kasarato karAvI che. eTale upara caDho Ama rahIne, pelI bAju rahIne, Ama rahIne Utaro. caDhavAnA rastA ne UtaravAnA rastA evA suMdara banAvelA che, ke pelAne ema ja lAge ke huM upara ja caDhI rahyo chuM. eka dakSiNI bhAI maLelA. te prinsipAla hatA. te zuM kahe ke, 'dAdA, tamArI AptavANI vAMcI. atyAra sudhI meM joyuM ke A bIjA badhAe buddhinI kasarato karAvI che. tethI pragati ja nathI thaI. ema ne ema ja pharyA kare che.' have 'kasarata' zabda to meM enI pAse pahelI vakhata sAMbhaLyo. eTale mane ThIka lAgyuM ke A zabda bahu suMdara che. emaNe ja kahyuM, 'pelI dehanI kasarata karAve che, A buddhinI kasaratazALAmAM, ahIM buddhinI kasarata karAve che.' buddhinI kasarata karAve eTale buddhi tagaDI thAya. kramika mArgamAM buddhivAda ! AgaLa javA mATe zuM karavuM ? badhuM dhAraNa kareluM ne, te dhAraNa kareluM pahelAM vaLAvI devuM. jenuM hoya tene tyAM pAchuM jAva, kahIe. nakAmuM DaphoLa lokonuM zIkhI lAvyo. DaphoLanuM zIkheluM DaphoLa hoya. hA, enA karatAM ahIM cokhkhA thaIne AvavuM. ahIM be ja akSara samajavAnA che. ahIM lAMbuM samajavAnuM nathI. jJAnI puruSano mAthe hAtha pharI vaLyo ke kAma thaI gayuM. kAraNa ke spiricyuala (AdhyAtmikatA) ane A selpha riyalAIjhaDa (AtmasAkSAtkAra) e kaMI zAkabhAjI nathI ke lokonA hAthamAM hoya, mArkeTamAM. e to jJAnI puruSanuM kAma che. buddhivAda nathI, buddhithI para vastu che. ane jagata AkhuM buddhivAdamAM paDeluM che. sAdhu, AcAryo, badhAya buddhivAdamAM che ane kramika mArgamAM buddhivAda ja che. paNa sAco kramika mArga samyaka buddhivALo hoya. nahIM to viparIta to pesI ja gayeluM hoya. AptavANI-10 (uttarArdha) bAkI 'A' to buddhithI parano mArga che. mArAmAM buddhi che ja nahIM, pachI tamArAmAM zuM kAma khoLuM ? buddhie batAvyA ghatacakkara ! temAM vaLI pAchA upadezako AvA nIkaLe. te hindustAnamAM to jAta jAtanI dukAno. ApaNe tapAsa nA karIe ke A bhagavAnanI dizA batAve che ke saMsAramAM sukhI thavAnI dizA batAve che ? tyAre kahe, 'beu dizA batAvato nathI.' tyAre mUA, kaI jAtanA ghanacakkara cho ? nathI mokSanI dizA batAvato, nathI saMsAramAM sukha thAya evI dizA batAvato ! buddhi pAMgaLI banAve che, ghanacakkarone banAve che ! 180 eka hetu hovo joIe ke bhaI, mokSamAM laI janArI che A vAta. mokSamAM nahIM laI janArI hoya to saMsAramAM sukhI kare evI vAta che. be vAtanI jarUra ApaNe, bIjI vAtanI jarUra kyAM rahI ? bIjI vAtane ghanacakkaro khoLe. ghanacakkara eTale kyUbacakkara ! cakkara to hatA ja, pachI thayA kyUbacakkara. te mAre AvaDI AvaDI copaDavI paDe che, ke jJAnI puruSane bolavAno vakhata Avyo ? mUA, kaI jAtano cakkara chuM te ? ATalI samajaNa nA paDe ke A mArA saMsAranA hitanuM che ke nahIM ? nahIM to mokSamAM laI janAro hoya to te cAle. paNa trIjo rasto batAve che, te ghanacakkaro kahevAya. UlaTI lokonI buddhi vyAkuLa karI nAkhI. vyAkuLa buddhi karI nAkhe eTale kazuM ThekANuM rahyuM nahIM. ane kaheze, 'huM jaI Avyo, huM sAMbhaLI Avyo.' paNa sAMbhaLIne tuM lAvyo zuM ? gharamAM vaDhavADa baMdha thaI ? gharamAM matabheda ekuya aTakyo nathI. meM e badhAne kahyuM ke, 'ghe2 matabheda aTakyA ?" tyAre e kahe, "nA, nathI aTakyA'. tyAre mUA, phAyado zuM thayo ? vagara kAmano zuM kAma doDadhAma kare che ? e to cakkara mUo che, enI pAchaLa tuM zuM kAma cakkara thAya che ? eNe enuM kalyANa karyuM nathI ane tyAra pahelAM A cakkaro sAMbhaLavA mATe so-so rUpiyAnI TikiTo leze, pAchuM mahAvIra bhagavAnanuM sAMbhaLavuM
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 181 hoya to pAMcaso rUpiyA. alyA, enuM to ThekANuM nathI, tyAM mahAvIra kyAMthI hoya ? mahAvIranuM sAMbhaLavA jauM ne matabheda ocho thAya to jANavuM ke mahAvIranuM sAMbhaLyuM teM ! A to matabheda UlaTA vadhyA ! pAcho bairIne zuM kahe ? tArAmAM sensa nathI. A sensano kothaLo, mUo ! A baI jANe ke mane ochI sensanI kahe che ne, eno vakhata AvavA de ne, te pachI ene Thoke. vaDhavADo vadhAre UlaTI ! ghanacakkaro AvA kaI jAtanA pAkyA che hindustAnamAM, te ja samajAtuM nathI. kAM to saMsAranuM hita thavuM joIe, kAM to mokSe laI jatA hoya. A to dizAmUDha to che ja, ene vadhAre dizAmUDha banAve che. mUA, tArAmAM akkala nahotI tethI to raDato'to roja ane tArI akkala zuM kAma lAgavAnI ? tArI akkalathI to tuM baphAI gayo. have e akkalane kADhI melavAnI. e akkale koI dahADo sAco rasto nathI dekhADyo. potAnI akkalathI ja baphAyuM che AkhuM jagata. haju to buddhi baphAro evo melaze ke cogaradama saLagAvI melaze. ghanacakkara tamArAthI nA bolAya, huM bolI zakuM. kAraNa ke mane dviSa nathI ne tamane zabda bolatAnI sAthe dveSa thayA kare ane mAre to A vANInA mAlika nahIM ne eTale dveSa nahIM. mAlikIpaNuM ja nahIM eTale vANI rekarDanI peTha vAgyA kare. buddhino TI.bI. ! buddha bhagavAnanI AtmAnI mAnyatA badhI buddhi para jAya che. eTale AtmAne kSaNika kahe che. A cetana alpAMza che ane vizvacetanA che e AkhI savAza che. eTale vizvacetanAmAM bhaLI jAya che. have lokone AvuM samajAve, paNa te buddhine maLatI Ave che, te lokone A anukULa Ave. phorenane mATe A sAruM che, paNa A vikalpI lokone kAmanuM ja nahIM ne ? praznakartA : emAM to evuM kahyuM che ke, "soham soham.' dAdAzrI : soham nAmanuM koI pAkyuM ja nathI. A badhuM ThokAThoka 182 AptavANI-10 (uttarArdha) karI che. e 'huM eno artha zuM ? emAM tane zuM phAyado maLyo ? 'huM IgoIjhama che ane te ja paramAtmA che, evuM similI thAya kharI ? A badhuM lokone magajano TI.bI. thayo che. praznakartA : e to buddhino upayoga karyo eTale AvuM thayuM ? dAdAzrI : Ane buddhi kahevAtI haze ? buddhi to kevI hoya ? Ama DahApaNavALI hoya. bIjA eksepTa kare. bIjA buddhizALI nA hoya? eksepTa kare ke nA kare ? praznakartA : eksepTa kare. dAdAzrI : paNa AvuM nA hovuM joIe. paddhatisaranuM hovuM joIe. ahIM je jJAna ApaNe ApyuM hoya ne, e pAMca vAkyamAM tame ekukya pALyuM ? emAM dhyAna ApyuM ? tame svachaMdamAM paDyA cho ke kahyAmAM cAlo cho ? praznakartA : tyAre to jJAna lIdhuM che. dAdAzrI : jJAna lIdhA pachI bIjo eka zabda sAco manAya nahIM kAraNa ke e TesTeDa nathI, anTesTeDa che. A TesTeDamAM enTesTeDa nAkhe to zuM thAya ? makAna tuTI paDe. saLiyA e TesTeDa hoya che. emAM anaTesTeDa nAkhIe to zuM thAya ? praznakartA : tUTI paDe. dAdAzrI : hA, eTale jJAnI puruSanA kahyA bahAra pote cAle nahIM. ApaNane je jJAna kAmanuM nathI e jJAnane zuM karavuM che ? e to mAthAphoDa vadhe. eTale evuM kaMIka pUcho ke saraLa thAya. A muzkelInuM pUchatA nathI ne bIjuM DahApaNa ThokAThoka kare che. pelo polIsavALAno ThaMDo hoya ne, te laIne phara phara karyA kare. praznakartA : muzkelI nA hoya pachI zuM pUchavAnuM ? dAdAzrI : badhA muzkelImAM ja cho. muzkelInI bahAra nIkaLyA ja
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 183 nathI. e haju muzkelIya samajAI nathI mANasane. mANasane muzkelI samajAvI joIe. A baMdhana che te nathI samajAtuM ! dAdA khavaDAve jamAlagoTo ! jJAnI puruSanI AgaLa rakSaNa karavuM e bhayaMkara guno che. potAnI jAtanuM rakSaNa karavuM ene gAMDAmAM gADI buddhi kahevAya. jJAnI puruSa jene rAga-dveSa nathI, tyAM AgaLa potAnuM sAcuM kare che ? praznakartA : huM javAba Apato nathI. javAba ApuM chuM to tame gusse thAva cho. dAdAzrI : jJAnI puruSamAM gusso hoya nahIM. A kaI jAtanI AMkha che tamArI ! jJAnI puruSanA zabda sTroMga hoya, gusso hoto haze ? gusso hoya tyAM jJAnI nA kahevAya. gusso hoya tene jAnavara kahevAya. tamane pArakhatAMya nA AvaDyuM ke A gusso che ke zuM che ? potAnuM svarakSaNa kare e to guno che. e svachaMda kahevAya, ovaravAIjhanesa (doDha DahApaNa) kahevAya. jJAna maLyA pachI jo kadI svacchaMda raheto hoya to bhayaMkara duHkha ja kahevAya. jJAnI puruSamAM gusso dekhAya to to thaI rahyuM ne ? tame kheMgAra thaI gayelA cho, akkalanA kothaLA thaI gayelA cho. have samajIne zuddhAtmA thaI jAva. A to dahIMmAM ne dUdhamAM be jagyAe paga rAkhavAthI DaphoLa kahevAya. akkala to konuM nAma kahevAya ke AgaLa lAIna klIyara thayA kare ane moTuM to hasatuM ne hasatuM rahe. A to akkalanA kothaLA kahevAya. lAIna klIyara hoya nahIM, jyAM jAya tyAM gUMca UlaTuM ! julAba ApavA beTho eTale mAre pUro julAba ApI devAno. nahIM to roga besI rahe kAco. haMmezAM julAba ApatI vakhate dayALu nA hoIe. ame karaNAvALA hoIe. kAraNa ke huM to pUchI jouM dhaNIne ke tamAre riyalamAM rahevuM che ke rileTivamAM ? jo tamAre rileTivamAM rahevuM hoya to amAre akSara kahevAnuM nathI. rileTivamAM rahevuM hoya to tyAM 184 AptavANI-10 (uttarArdha) AgaLa svataMtratA koInI mAre lUMTavAnI nathI. paNa jo riyalamAM rahevuM hoya to mArI mahenata nakAmI nA jAya. to amane kahevAnuM ke tamAre kyAM rahevuM che, te nakkI karIne kaho. kyAM rahevuM che ? praznakartA : riyalamAM rahevuM che. dAdAzrI : to pachI amAre kahevuM paDaze. gusso dekhAya che e koNa dekhADe che e mane khoLI Apo. e ja DaphoLa buddhi che. jJAnI puruSamAM gusso tame ekalAe ja joyo. koIe joyo ja nathI. A kevaDu badhuM ghanacakkarapaNuM kahevAya ! ame bahu sTroMga zabdo bolIe. ame dhaMdhA para jaIe to AvaDA AvaDA (sTroMga) zabdo bolIe paNa badhuM DrAmeTika hoya. have evI dRSTi rAkhajo. buddhine evuM kahIe, 'tuM ahIMthI khAlI kara." evuM kahezo ke nathI kahevuM ? tamArI para bahu upakAra che buddhinA ? upakAra hoya toya kahIe ke eka bAju besI rahe, penzana ApIza paNa tuM mane salAha nA ApIza. mArI pAse prakAza che, jJAna prakAza che. sAcI hakIkata chUpAvavI paDe ? zene mATe ame chUpAvIe ? amAre jagatamAM koI cIja joItI nathI, ene jagatamAM koInA bApanI zuM bIka che ? sAcI vastu kahevI joIe. riyalamAM rahevuM hoya to taiyArI rAkhaje joDe. A roga kADhavo hoya to julAba levA paDaze. nahIM to pachI amAre vAMdho nathI. nahIM to tamAre kahevuM ke mAre dAdA che eTaluM barAbara che, mane julAba nA Apazo. mAre vadhavAnI jarUra nathI, evuM kahIe to cAlaze. tame ahIM AvyA cho, te to tamArA hita mATe AvyA cho paNa tamane je nukasAnakAraka vastu che, te jo davA karAvavA mATe AvyA cho, to mAre tamane parejI kahevI joIe ane jo davA karAvavA nA AvyA hoya to parejI karavAnI jarUra nathI. tame kahezo ke parejI nA kahezo, mAruM jeTaluM duHkha rahyuM eTaluM bhale rahyuM, to amane vAMdho nathI. bAkI, mAre roga hoya te to kahyA vagara chUTako ja nA thAya ne ?
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 185 186 AptavANI-10 (uttarArdha) buddhizALI samajI jAya ke tadana haMDreDa parasenTa karekTa che A. game tevA buddhizALI samajI ja jAya. to pachI bIjAne kahI dene ke bIju badhuM UMdhuM che. paNa Dare che ke bIjuM UMdhuM kahIe te vakhate sAcuM hoya to ? alyA, be satya hoya nahIM, eka ja satya hoya. praznakartA : bIjAM je zAstro hoya che je varNana kare buddhijanya, to sAmAne paNa buddhinA levale ja asara kare ne ? dAdAzrI : hA, buddhinuM levala ja. jevuM enuM levala ema pakaDI zake. moDhA upara AnaMda nA Ave ene gUMca kahevAya. kaMIka gUMcAyA karato hoya ne tyAre AnaMda nA Ave. opana mAInDano mANasa hoya to page lAgavA jevo. hA, opana mAInDano mANasa kyAMthI hoya te ? ane A to buddhinA roga che badhA, buddhinI kasarato karyA kare che rAta-dahADo ane manamAM mAnI beTho che ke huM kamAyo. bAkI, ema nA kamAvAya. krodha-mAna-mAyA-lobhanuM astitva khalAsa thavuM joIe. e kaMI roga gayAnI khAtarI hoya ke nA hoya ? chAzanuM valoNuM ! jagate zuM karyuM che ? chAzane ja valovI che ne chAzane ja mAkhaNa mAnIne cAlyA che. eTale laukika ja badhuM jANuM che. alaukika vAta jANavI joIe. eka senTa paNa jo alaukika jANavAmAM Ave to mahIM aMdara zAMti thAya, nahIM to zI rIte zAMti thAya te ? chAzane valovA valova karIe to, mAkhaNa to kADhI lIdhuM pachI zo artha ? tamane kema lAge che ? mAkhaNa joIe ke chAza cAle ? tattvasAra joIe ke atattva joIe ? praznakartA : tattva ja joIe. dAdAzrI : hA, to atattvamAM Akho dahADo loko ramyA kare che. heya, chAzamAM ne chAzamAM ja bhUsakA mAryA kare che. buddhinAM tophAna badhAM! ekathI eka caDhe evI buddhivALA ! matabhedI, vivAdI. jyAM alaukika che tyAM kaMI nA hoya. jJAtIne buddhithI mapAya nA ! AmAM bhalabhalA buddhizALIo mAra khAI jAya. te buddhizALIo nathI pahoMcI zaktA ane jo eka buddhizALI mane mApI le, to eNe kahI devuM joIe ke Aja chellAmAM chello mArga che, bAkI bIjuM tophAna che. mane mApa ekavAra, jeTalo mapAya, jevI rIte mApavuM hoya e rIte mApa ane pachI kahI de. praznakartA : ane ApanI je anubhavajanya vANI che, to te sAmAne kayA levale sparza kare ? - dAdAzrI : A sAmAne eTale ke ApaNuM jJAna lIdheluM hoya tene to eDajasTa ja thaI jAya ane pelAneya ThaMDaka to vaLe ja, ke vAta sAcI che kAraNa ke AtmA che ne enI pAse. praznakartA : e prakAranA je graMtho hoya, bIjAM je prakAranA varNano hoya, e mAtra buddhine ja asara kare ne ? dAdAzrI : buddhine ja. bIjAM varNana mAtra buddhinAM ja. buddhinI bahAra nIkaLI zake nahIM mANasa. zuddha premano paMtha ! A badho mArga to tIrthakaroe batAvyo che ke, te sAco che. kRpALudeve ene TUMkamAM lakhyuM che. e zAstronA AdhAre, eya sAcuM che. mArga evo hovo joIe ke saraLa hovo joIe ane hRdaya kabUla kare evo hovo joIe. buddhino nA hovo joIe. buddhino mArga, to badhI kaThoratA utpanna thAya, chatAMya khoTI vastu nathI. buddhithI pUchelI vastu eya paddhatisara jJAna ja kahevAya eka jAtanuM, paNa e jJAna AvuM pariNAma nA pAme, zuSkajJAna hoya.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hradayamArga, nahIM ke buddhimArga ! praznakartA : Aje badhA mANaso lojika ane buddhithI ja kahe ne ke, dAdAjI kahe che e barAbara che. athavA to Aje dAdAnuM jJAna amane pramANa thatuM hoya to thoDI buddhi to joIe, tyAre ja pramANa thAya ne? 187 dAdAzrI : nA, buddhi 'vitha' hRdaya hoya to ja e thAya. praznakartA : hRdaya to ahIM Avyo eTale hoya ja ne ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM, hRdaya eTale hradayathI baLI gayelo nA hoya e. praznakartA : hRdaya khulluM hovuM joIe ? dAdAzrI : hRdaya khulluM nahIM paNa hRdaya buddhinI joDe ja cAlatuM hovuM joIe. buddhi ekadama AgaLa vadhI jAya to hRdaya baMdha paDI jAya. kRpALudevanA badhA akSaro mahIM hRdaya ne buddhi bannenA che ne, nahIM to A to helpa kare nahIM ane athaDAmaNa UbhI thaze badhI ane potAnI jAtane jJAnI mAnI bese. praznakartA : hRdaya ane buddhimAM, hRdaya eTale bhakti je hoya e ? dAdAzrI : nA, buddhi nA hoya toya jJAna pahoMcI jAya ne kevaLajJAna thAya ane hRdaya nA hoya to jJAna ja nA thAya. praznakartA : to amAre hRdaya kevI rIte lAvavuM ? dAdAzrI : hRdaya hoya ja manuSyane, jo buddhi vadhAre nahIM, buddhi upara ekAMgI nA thaI jAya to. praznakartA : eTale buddhi choDavAnI vAta che ? dAdAzrI : nahIM, buddhine vadhavA nahIM devAnI. evuM che, buddhivAdI lokonI pAchaLa pote paDe to buddhivAdI thaI jAya, hRdayamArga hovo AptavANI-10 (uttarArdha) joIe. ghaNAkharA mArga hRdayamArgI ja che. gItA jJAna che e paNa hRdayamArgI che. 188 praznakartA : hRdaya eTale zuM kahevA mAgo cho ? dAdAzrI : hRdaya eTale zuddha premapUrvakano mArga che. e badhA hRdayamArgI hoya. eTale zuddha prema mahIM joDe joDe hoya ane A bIjA badhA je je eTikeTavALA mArga hoya che ne, temAM prema nA hoya. praznakartA : e eTikeTamAM jAya ? dAdAzrI : hA, e eTikeTamAM jAya, buddhivAdamAM jAya ane zuddha premavALA sAhajika hoya. jema avasthA rAkhe evuM rahe. praznakartA : eTale tyAM ahaMkAra tUTI ja jato haze ? dAdAzrI : ahaMkAra badhe pramANamAM ja hoya. pramANanI bahAra nA gayelo hoya, buddhi vadhe tyAM ahaMkAra vadhe. hRdayamArgI vare samatine... jyAM hArTa vaparAtuM nathI, tyAM mokSamArga nathI. tyAM mokSamArga koIe mAnavo paNa nahIM. jyAM hArTilI vAta hoya tyAM mokSamArga mAnavo. buddhinI vAta hoya tyAM mokSamArga mAnavo nahIM. ene dharmamArga kahevAya paNa mokSamArga to kyAreya paNa nA kahevAya. mokSamArgamAM hArTilI vAta hovI joIe. A jeTalA bhakto thayA che ne, hArTilI vAta jeNe karI che ne, e badhA samitinI najIkamAM che. praznakartA : paNa samakita gaNAya nahIM ne emane ? dAdAzrI : nA, haju to ahaMkAra kyAM phare enuM kazuM ThekANuM nahIM. paNa hRdaya che, hradayapUrvakanuM che, eTale e pAmI jAya. hArTilI che tyAM eTikeTa nA hoya. eTikeTa che tyAM bilakula dharma ja nathI. praznakartA : emane kaI rIte samita nathI e Apa samajAvo.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 AptavANI-10 (uttarArdha) (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 189 dAdAzrI : samakitanI dRSTi avirodhAbhAsa hoya ke jene tame pustaka lAvazo ne, to huM tamane dekhADI ApuM ke A virodha che, A virodha che, temAM phiphaTI parasenTa upara virodha batADuM. kAraNa ke amArI dRSTi paDatAMnI sAthe ja virodha zuM che e amane samajAI jAya. samakti dRSTi kone kahevAya ke pahele pAne paheluM vAkya lakheluM che, ane bIjuM vAkya helpa karatuM hoya, trIjuM vAkya helpa karatuM hoya, AThamA pAnanuM chelluM vAkya paNa helpa karatuM hovuM joIe, enuM nAma samakti dRSTi. samakita eTale avirodhAbhAsa. A to badhA virodhAbhAsa dekhAya. ane virodhAbhAsa eTale ahaMkArI vANI paNa chatAMya hArTilI che, eTale ApaNe kahI zakIe ke, A thoDA kALamAM samakitane pAme evA che. je buddhigamya upara paDyA che, e samakitane nA pAme. jema bane tema buddhinI vAto sAMbhaLazo ja nahIM, nahIM toya abudha thayA vagara cAlavAnuM nathI. e abudhatA, tahi kAmatI ! praznakartA : abudhatA be prakAranI. abudhatA e buddhi AvatAM pahelAMnI abudhatA che ke buddhino udbhava thayA pachI che ? dAdAzrI : hA, abudhatA be prakAranI. eka buddhi pragaTa thaI nA hoya tyAre abudhatA, bALakonI abudhatA kahevAya ane bIjI jJAnIonI abudhatA. buddhi saMpUrNa Toca upara gayA pachI AthamI jAya, e jJAnIonI abudhatA. praznakartA : eTale Ape je vAta karI, emAM sAmAnya mANasa to buddhi pahelAnI abudhatAmAM hoya, evuM nathI lAgatuM ? dAdAzrI : e kAmanI nahIM. Devalapta thAya to ja kAmanI. Devalapa thAva, baLo. baLo eTale zuM ? A sonuM che ne, ene zuddha karavA mATe bhaThThImAM mUkavuM paDe. te A buddhi vadhe che e bhaTTI che ane bhaThThImAM baLI ne pachI zuddha thAya che, ema ne ema zuddha thatuM nathI. mATe buddhimAM baLavAnuM badhAne pharajiyAta che. huM hau baLyo chuM. praznakartA : e bhaddI kaI che ? dAdAzrI : baLatarA thAya che e bhaThThI mahIM cAlu che. e bhaThThI nA hoya ne, to zuddhatA nA pakaDe. tyAM sAco dharma ! mANasamAM nIti ane pramANikatA hovI ja joIe paNa IgoIjhama vadhe ne tenA sAmuM hArTanI pyaoNrITI, 'hArTanuM pyaoNrIphikezana' (hRdaya zuddhi) karavAnI jarUra che. buddhi vadhe ane hArTanuM pyaoNrIphikezana nA hoya to barobara kAma nahi Ape e, hArTilI joIe. hArTilI haze to kAma cAlaze. buddhi ekalI rakhaDAvI mAraze. A buddhithI rakhaDI gayuM che ne jagata ! hArTa UDI gayuM che. hArTa kyAM dekhAya ? tame rAmakRSNa paramahaMsamAM joI Avo to buddhi ochI dekhAze ne hArTa vadhAre dekhAze. A hArTavALAnuM kAma che, bhale gAmaDiyuM lAge paNa hArTilI mANasanuM kAma che, bhagavAnane tyAM ! A buddhivALAne tyAM pesavA ja nathI detA. buddhivALo eTale potAnA paga upara Ubho rahenAro. bIjA koInI jarUra nA paDe evo. paNa tyAre tyAM mokSa mATe to hArTavALAnuM kAma che. hArTilI mArga hoyane, e badhA mokSe javAnA ane buddhigamya mArga koI dahADoya mokSe nA jAya. buddhithI ja A saMsAra Ubho che, baLyo. jyAM buddhi che tyAM dharma nA hoya. jyAM hArTilI mArga hoya, te mArga sAco badho. ahIM AgaLa be mANasothI hArTilI mArga karAyelA, eka rAmakRSNa paramahaMsa ane eka che te ApaNA ramaNa maharSi, bIjA badhA buddhijanyamArga. mokSanA mArga na hoya te. bIjA saMsAranA mArga kharA, sAMsArika dharma kharo, paNa e mokSamArga nA kahevAya. amane buddhi khalAsa thaI gaI, te kahevAno zuM bhAvArtha ke buddhi mokSamAM jatAM AMtare che. eTale ochI buddhivALAne sAruM ne phAyado ja thAya ne tene ? amArI buddhi Topa upara gayA pachI khalAsa thaI gayelI.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! - 191 192 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : Topa upara jatAM sudhI buddhi joIe ne ? dAdAzrI : nA, have A jJAna pachI tamAre jarUra nahIM. mAre to prApta thayeluM nahIM eTale mAre chUTako ja nahIM ne ! mAre to jAte karavuM paDe ne ! tamAre to have A jJAna karIne nIkaLI javAze. have tamAre buddhi to rahe ja nahIM. jyAM sudhI ahaMkAra che ne, tyAM sudhI buddhi besI rahe. zuddhAtmAnuM bhAna thayuM eTale ahaMkAra gayo. 'huM caMdubhAI chuM" e mAnyatA e ja ahaMkAra, e tamAre gayuM. have to tamAre kAmeTika rahevAnuM. anukaraNa dore, abudhatA bhaNI.. praznakartA : ApaNe jyAre nirvikalpa dazAnI vAta karIe chIe, tyAre nirvikalpa dazAmAM koNa konuM anukaraNa kare che ? dAdAzrI : nirvikalpa dazAmAM anukaraNa karavAnuM to rahetuM ja nathI ne ! A to vikalpIne badhuM anukaraNa karavAnuM kahyuM che. nirvikalpI thaI gayo. pote potAnA AdhIna jIve che. pote potAnA prANathI jIve che. nirAlaMbatAthI jIve che. ene anukaraNa hoya nahIM. A je che tene anukaraNa che. jo tAre bhaTakavuM nA hoya to anukaraNa kara. nahIM to bhaTakI bhaTakIne... evuM kahevA mAMge che A. anukaraNa karavAthI buddhi baherI thatI jAya ane anukaraNa nA kare eTale buddhi tyAM AgaLa praphullita thatI jAya. vikalponAM jhADa upara jhADanAM jhADa UbhAM thaze ane buddhie ja bhaTakAvyuM che, A jagatane. anukaraNathI hArTamAM pyaoNriTI thatI jAya. praznakartA : anukaraNathI buddhi baherI thatI jAya, e vAta tadana sAcI lAge, paNa enAthI hRdaya kevI rIte pavitra thaI zake ? dAdAzrI : buddhi bahera mAre eTale hRdaya pavitra thAya. nahIM to buddhi jyAM sudhI phaNago mAre tyAM sudhI hRdaya hotuM ja nathI. dila khalAsa thaI gayeluM hoya che. jyAre dila lAge tyAre kharI vAta. jo mArAmAM buddhi nathI, bilakula senTa mArAmAM buddhi nathI, to kevo DAhyo thaI gayo chuM ! phorenanA sAyanTisTo mAnavA taiyAra nahotA ke mArAmAM buddhi nathI. mane kahe che, "zenA AdhAre tame dekhI zako cho ?" kahyuM, 'huM kenDala pAvarathI nathI joto, huM TorcathI jouM chuM." buddhi kenDala pAvarathI jue che. praznakartA : ApanI abudhatAnuM anukaraNa ame nathI karI zakatA. dAdAzrI : karI zakatA nathI e tamArA manamAM samajo cho. huM jANuM chuM ke tame anukaraNa karI rahyA cho. eTale tamane potAne khabara nahIM paDe ke mahIM zuM parivartana thaI rahyuM che te ! mana-vacana-kAyAthI jJAnI puruSanuM avalokana karavuM, enuM nAma ja hRdayapUrvaka ! praznakartA : eno artha evo thayo ke ApaNe hRdayapUrvakanI vAta karIe te vakhate mana-vacana-kAyAnI ekatApUrvakanI thAya ? dAdAzrI : hoya ja, hRdayapUrvakanI vAta badhI. mana-vacana-kAyAnI ektA ja hoya. buddhipUrvakanI vAtamAM badhuM juduM juduM hoya. buddhimAM badhuM juduM juduM, hRdayamAM ekatA hoya. praznakartA : paNa atyAre to loko judI rIte samaje che ? dAdAzrI : jevuM samaje evo mAra khAya ne ! hRdayapUrvakanuM tyAM ekatA ne buddhipUrvakanuM AvyuM ke tyAM AgaLa Dakho. buddhino Dakho vadhI jAya tyAre hArTa baLI jAya che ane hArTa baLI jAya eTale kazuM bhalIvAra Ave nahIM pachI. praznakartA : A vAta kadAca buddhithI nA samajAya, paNa hRdayamAM UtarI jAya che badhAne. dAdAzrI : hA, te A hArTilI che. A duniyA buddhithI gUMcAyelI che ane buddhi eTale vikalpo. Ama nahIM ne Ama, Ama nahIM ne Ama, jaMpa ja nathI koI dahADo ane hArTa eTale vikalpo baMdha karavAnuM sAdhana. hArTilI mokSe jAya ane buddhivALA saMsAramAM bhaTake. A be
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 193 194 AptavANI-10 (uttarArdha) niyama che. eTale buddhivALA buddhi vadhAratA hoya tyAM javuM ja nahIM. hArTilI vAta hoya tyAM javuM. mokSane mATe buddhinI jarUra nathI, hArTanI jarUra che. vega badho hArTilI hovo joIe. buddhino vega to mahIM vacce Dakhala kare che. mRdu-Rju hoya, vinamratA hoya. Rju eTale saraLatA. evA badhA guNo hovA joIe. ema ne ema kaMI gappAM cAlatAM haze ? mATe hArTa upara AvI jAva. A jagata jyAre buddhino pracAra choDaze, hArTa upara Avaze, tyAre pAchuM saraLa thaze badhuM. A jUnA vaiDiyA badhA buddhi para nahIM paDelAM ane hArTa upara rahelAM, te emane juvAniyA joDe meLa nA paDe. kAraNa ke pelA juvAniyA ekalA buddhi para ja paDelA che ! e "tAra' caDhAve cALe ! praznakartA : buddhinuM mAdhyama vicAra kharo ke nahIM ? dAdAzrI : buddhimAM to vicAra-bicAra badhuM ja Ave. je badhuM tamAre jarUriyAta nathI e badhI cIjo emAM Ave. vicAranI jarUriyAta nathI te buddhimAM Ave. eTale ke bahu thoDA mANasomAM ja evI buddhi rahe che. bIjA to oliyA ja hoya, hRdayazIla hoya. hRdayavALAne, lAgaNIvALAne bahu bhAMjagaDa nA pajave. eTale e buddhi) nukasAna kare, herAna kare, mahIM sukha utpanna thavA nA de. eka to hArTa ane eka buddhi. hArTa che e mokSe laI javA helpa karyA kare ane buddhi gUMcavADA nAkha nAkha kare, locA nAkha nAkha karyA kare. bicArAne mUMjhave. hArTanI vAta helpa kare. buddhinI vAta helpa nA kare, UMdho ja rasto ane hArTanI vAta ApaNane niveDo lAvI Ape. jeTalA saMto buddhi upara cAlelAne, e badhA saMsArI saMto kahevAya. samAjanI badhI sudhAraNA kare. ane je hArTa para cAlyA ene hArTa ja mokSe laI jaze. buddhi mokSamAM nA laI jAya. mokSe laI jAya to mArI pAse rahI hotane. huM to kahuM, 'jatI rahe'. e to vikalpI vastu che. naryA vikalpo ja UbhA kare. AkhuM AkAza bharAI jAya eTalA vikalpo UbhA kare. eNe to A saMsAra Ubho karyo che. amArI eka vAteya buddhinI nA hoya. ahIM A badhAM pustakanI aMdara, buddhinI vAta nA hoya, hArTilI vAta hoya. ahIM jeTalA zabda bolAya che ne, atyAra sudhImAM jeTalAM pustako thayAM, emAM buddhinI eka vAta nathI. buddhi hoya tyAM eTikeTa hoya. badhA roga ghUsyA hoya. koI roga bAkI nA hoya. mANasane buddhi keTalI kAma lAge ? mArI vAta samajavA mATe buddhi hoya to kAma lAge. bIjuM kAma nA lAge. UlaTI mArI nAkhe ane cALe caDhAvI de. eno cALo eTale vikalpo ja UbhA karAya karAya kare. e cALe caDhAvI de ne kaye gAma bhaTakAvI mAre, tenuM ja ThekANuM nahIM. ane hArTa nirAMte besavA de ane buddhi jaMpavA ja nA de. kaMInuM kaMI khoLa, khoLa, khoLa kare. A khoLe, te khoLe Akho dahADo e ja, kAraNa ke UMdhA cALe caDhAvI dIdhA, sthira thavA nA de ane hArTa sthira thavA de, jaMpavA de. | tane buddhi pajave che ke nahIM ? atyAra sudhI e ja madAra hato ne ! e AdhAre ja saMsAranuM badhuM gADuM calAvavAnuM. saMpeya e ja karatI'tI ane bhaya nA hoya tyAM bhayeya e ja dekhADatI'tI. te ApaNA loka zuM kare ? A mUrakha mANaso nirAMte UMghI jAya che ne huM kevo jAgRta chuM ! alyA, tArI buddhi tane mUrakhagIrI karAve che. bhaya nA hoya toya tyAM bhaya dekhADe ne jADI khAlavALA to nirAMte sUI gayA, kaMI buddhi hoya to bhAMjagaDa ne ? eTale saMsAramAMya buddhi nukasAnakAraka, khoTA bhaya dekhADe ke Ama thaI jaze, tema thaI jaze.. praznakartA : buddhi, mana ane hRdaya emAM buddhi che te sArathI che. e dorave e pramANe doravavAnuM. mana che to enuM mAne nahIM ane hRdaya che to karuNAthI bhareluM hoya, to AvA saMjogomAM mANasa gUMcAya che, mUMjhAya che, to zuM karavuM ? dAdAzrI : hRdayavALAe to buddhinuM sAMbhaLavuM ja nahIM. kAraNa ke buddhi haMmezAM hRdayanI virodhI hoya. adhyAtmamArga e buddhivALAnI zodhakhoLa nathI, hRdayavALAnI zodhakhoLa che.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 195 196 AptavANI-10 (uttarArdha) saMsAramAM ja bhaTakAve enuM nAma buddhi. hAyara posTa (UMcI padavI) agara to loara posTa (nIcI padavI), paNa buddhi bhaTakAve badhe. ane hRdayanA vicAra, hRdayanI vANI, hRdayanuM vartana, e to bhagavAna banAve. hArTilI ! tethI lokoe kaheluM ne ke hArTamAM mahIM bhagavAna che. paNa evuM kazuM che nahIM, bhagavAna to AkhA zarIramAM che. hRdayasparzI vANI, tAre ! hRdaya parivartana thAya e ja dharma che. bAkI, dharma bIjI jagyAe hoto ja nathI. jyAM buddhi hoya ne, tyAM AgaLa dharma zabda hoto nathI, tyAM saMsAra che. koI paNa prakArano saMsAra ja Ubho rahyo che. atyAre hindustAnamAM jeTalA buddhinA dharma che, emAM koI mokSano mArga nathI. buddhi eTale mokSathI cheTA ane mokSamAM kyAreya nA javA de enuM nAma buddhi. praznakartA : buddhi e vadhAre baMdhAvAno mArga che. dAdAzrI : buddhi saMsAramAM pharsTaklAsa rUpALuM karI Ape. paNa te tyAM mokSamAM nA javA dauM, ema kaheze. eTale A bAju buddhinI kheMca che ane A bAju prajJAnI kheMca che. prajJA kahe che, hArTilI mANaso hoya tene huM helpa karIne upara laI jaIza, TheTha laI jaIza. buddhi jatI rahI tethI amAruM hArTa ATaluM badhuM pyaoNra hoya ne ! na hatA kahetA ke hArTilI vANI. eTale zuM kahyuM, "hRdaya sparzI sarasvatI A, vANI lahAvo anokho che !' praznakartA: A vANInI evI asara che. buddhi je pajhala ukelI nA zake, te A vANI ukelI zake che. dAdAzrI : e hRdayasparzI vANI ne ! hRdaye sparzI vANI to gajabanI kahevAya ! jo bApa chokarAne kahe to e UMdho cAle. eTale ApaNe kevA phAdhara kahyA che ? praznakartA : anasarTiphAIDa (sarTiphIkeTa vagaranA). dAdAzrI : te pelo sarTiphAIDa phAdhara kahevAya. hRdayasparzI vANIthI jo bApa chokarAne kahe, te badhA sarTiphAIDa phAdhara, jyAre bIjA badhA anasarTiphAIDa phAdhara ! praznakartA : ApanI vANImAM paNa Apa joIne bolo cho eTale athaDAmaNa thatI nathI. dAdAzrI : vANI to mahIM TeparekarDamAMthI nIkaLe che ne ! huM jouM chuM eTale te vakhate vANIne mAre Taca rahe nahIM. eTale e ja hArTilI vANI, joIne nIkaLe e ! bahAra bIjAne to buddhi pakaDe ene ke Ama bolavA jevuM che ne tema. amArI pAse AvIne to ahIM to hRdayamAM ja pese. samyaka buddhi thaI ke hRdayamAM ja peThI haDahaDATa. kAraNa ke amArI vANI kevI hoya ? hRdayane sparzatI. praznakartA H hRdaya sudhI pahoMcavA mATe saMta puruSanAM ke jJAnI puruSanAM satsaMga ane darzana enI jarUra che ne ? dAdAzrI : hA, darzana ne satsaMganI jarUra. e darzana to kAma kADhI nAkhe. darzana jo kare ne to bahu kAma kADhI nAkhe. satsaMgamAM to pachI mahIM buddhine hakka maLI jAya, paNa darzanamAM to buddhineya hakka maLe nahIM. buddhinA aMtima leyare buddha ! praznakartA: gautama buddha je thaI gayA, e to prakhara buddhizALI hatA. dAdAzrI : buddhinA Topa leyara (paDaLo)mAM hatA. tethI buddha bhagavAna kahevAyA. buddha bhagavAna buddhinA chellAM leyarsamAM hatA. buddha bhagavAne mananAM leyarsa eTale caMdranAM leyarsa badhA oLaMgyAM, ekeeka anubhavapUrvaka. pachI buddhinA leyarsamAM praveza karyo. buddhinAM leyarsa eTale sUryanAM leyarsa, badhA anubhava karyA ane chellAM leyarsamAM buddha hatA ane enI AgaLa eka ja sTepa hota to pote jJAnI thAta.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 197 ane jJAnI thaI jaze, DevalarDa thayelA che. e buddha bhagavAna kahevAya. paNa buddhinuM leyara hatuM. buddha bhagavAna thaIne AgaLa gayA to abudha thaI jAya ne bhagavAna thAya, saMpUrNa bhagavAna thAya ! abudha thAya e bhagavAna. jenAmAM buddhi nahIM e bhagavAna. A badhuM phorena che ne e buddhizALI, paNa e to viparIta buddhi che, baLI ! e mananAM leyaramAM che. haju mananAM leyara ja pUrAM nathI karI rahyA. ahIM ja mananAM leyara, ghaNAMkharAM pUrAM nathI karI rahyA ne ? buddhimAM to thoDAka ja AvelA hoya. buddhinuM leyara to konuM nAma kahevAya ke, pAkITa ko'kanuM jaDe ne to tarata vicAra Ave ke, mAruM paDI gayuM hoya to mane keTaluM du:kha thAya ? e buddhinuM leyara. e to tarata vicAra Ave nahIM ne pachI kaheze, huM buddhizALI ! buddha bhagavAnane thayuM e jJAnano jhabakAro na hoya ! e mukti na hoya. muktinuM to haju kampAunDa jagate joyuM nathI. A badhA ja buddhinA camakArA che. buddhinAM leyarsa jo pUrAM karyA hoya hindustAnamAM, to A buddha bhagavAne ja pUrAM karelAM. ane buddhinAM chellAM leyaramAM pote vAta karI rahyA che, chatAMya buddhi gaI nathI. have ethI AgaLanAM leyaramAM jJAna thAya che, basa ! AmAM emane mATe kaMI, e carcA karavA jevA puruSa nathI ! eTale emane to bhagavAna ja kahI zakAya. paNa emanA ziSyo je laIne beThA che ne, te badhA phasAyA che. kAraNa ke emane jJAna thatAM pahelAMnuM A vAkya che. buddha bhagavAne zuM kahyuM ? emaNe A cetana (AtmA) kSaNika mAnyuM. eTale A hamaNe thayuM, A kSaNe gayuM, pachI bIjuM utpanna thayuM eTale cetananA paryAyane cetana mAne che, A ! e pote AgaLa gayA pachI, pote nahIM phasAya paNa emanA ziSyo phasAyA. paNa A 'kSaNika'nuM e sTAnDarDanI jarUra che. e sTAnDarDa sivAya AgaLa vadhI zakAya nahIM ne ! vedAnta ane jaina, bannee svIkAra karelo ke AtmA sanAtana 198 AptavANI-10 (uttarArdha) che, zAzvata che, e kSaNika nathI ane buddha bhagavAne AtmAne 'kSaNika' kahyo eTale A juduM paDI gayuM. ane e vAtano bIjA lokoe svIkAra karyo. praznakartA : buddha bhagavAna kahe che ke prati kSaNa janma che ne prati kSaNa maraNa che, e zuM che ? dAdAzrI : hA, te barobara che. eTale buddhinA hisAbe to kSaNamAM janmavuM ne kSaNamAM maravuM evo buddhi bheda pADe e jJAna sudhI pahoMcyA hatA. ane vItarAgoe abheda svarUpe jagata joyuM ke jyAM buddhi khalAsa thaI gaI hoya. praznakartA : to e sAcuM ke pratyeka kSaNe ApaNuM maraNa thAya che ? dAdAzrI : nA, evuM che ne, A duniyAnI hakIkata kahI dauM. A duniyAmAM koI cIja nAza nathI thatI ane eka paramANu paNa ghaTa-vadha thatuM nathI evuM A jagata che ! have vastuo paramenanTa che, avinAzI che paNa vastunI je avasthAo che, e avasthA eTale TempararI eDajasTamenTa kahevAya che. te utpanna thAya che ne vinAza thAya che, utpanna thAya che ne vinAza thAya che. eTale AmAM 'pote' kazuM vinAza thato nathI ne utpanna thato nathI. je tattva svarUpa che e paramenanTa vastuo che. eno to koI vinAza thato ja nathI. phakta e vastuonI avasthAo utpanna thAya che ne vinAza thAya che, jema savAra thAya ne sAMja thAya, tethI karIne suryane nukasAna thatuM nathI ke jagataneya nukasAna thatuM nathI paNa A avasthAo banyA kare che. have e avasthAomAM je pote avasthita thAya che ane avasthAonAM jJAnane pote svIkAre che. eTale ene potAne manamAM zaMkA thAya che ke, 'huM kSaNamAM marI rahyo chuM ne kSaNamAM janma chuM." paNa je je zAzvatI vastune pakaDe che, ene AtmA avinAzI dekhAya. vItarAgoe zAzvatI vastune pakaDI. jyAre buddha bhagavAne azAzvata
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 199 200 AptavANI-10 (uttarArdha) AtmA mAnyo ke kSaNamAM utpanna thAya che ne kSaNamAM vinAza thAya che. ane tIrthaMkaroe kahyuM ke, "e avasthAnI dazA che." eTale buddha bhagavAna e avasthAo sudhI pahoMcyA che ane e buddhinI vAto che, e jJAnanI vAto nathI. buddhinA hisAbe Aje paNa evuM ja nIkaLe paNa e jJAnanI vAta nathI. buddhitIya jarUra ! vyavahAramAM to badhuM buddhijanya tyAM (buddhi) vaparAya che. paNa buddhijanyanIya amuka tharavALAne bahu jarUra che. 'A jJAna' kaMI badhAne kAmanuM nathI, A to amuka ja mANasone mATe che. eTale ApaNe buddhijanyavALAneya helpa karavI joIe. buddhigamya jJAnathI to A saMsAra Ubho thAya. chatAMya buddhi helpa kare che. buddhi e amArI vAta sArI rIte samajI zake che. buddhi kaMI kADhI nAkhavA jevI vastu nathI. eTale alaukika jJAna ne laukika jJAnamAM ghaNo pheraphAra che. eka ja jAtanuM jJAna nA hoya. laukika jJAna buddhithI samajAya evuM che, alaukika jJAna jJAnathI samajAya evuM che. jJAnI puruSanuM jJAna buddhijanya nA hoya, jJAnajanya hoya. buddhijanya hoya to amuka ja pUchAya. A to DirekTa prakAzamAMthI che. buddhi InDirekTa prakAza che. InDirekTa prakAzavALo aTakI jAya. DirekTa prakAzamAM to badhuM pUchAya ApaNe. vedote kyA triguNAtmaka ! kRSNa bhagavAnI gItAmAM kahI nAkhyuM ke veda triguNAtmaka che. e to sAruM che, eTaluM gItAmAM lakhyuM che, nahIM to A to hullaDa kare evA loka. pachI meM kahyuM ke, "gItAmAM lakhyuM che AvuM ?" tyAre kahe, 'hA, e lakhyuM che ?" tyAre meM kahyuM, "gItAmAM lakhyuM e sAcI vAta che ane kharekhara veda e to triguNAtmaka ja che. eTale buddhine vadhAranAra che. samajaNa ApI che paNa buddhine vadhAranAra che. ene pakaDI rAkhazo nahIM. emAM mokSamArga nA hoya ane AtmA saMbaMdhI nA hoya. AtmAno eka guNeya nA jANyo hoya. kAraNa ke AtmA saMbaMdhamAM to e veda bole, ke "dhIsa Ijha noTa dheTa, na Iti'. have khoTuM pakaDI rAkhe ne UMdhuM cAle che, pachI mAra ja khAya ne ? praznakartA : vedAMtano mArga saheja lAMbo haze ne ? dAdAzrI : lAMbo eTale buddhine Devalapa karato karato jAya che. buddhine Devalapa karanAro AkhI duniyAmAM jo koI moTAmAM moTo dharma hoya to vedAMta mArga. bheda paDAve buddhi ! buddhi haMmezAM bheda pADe, A amAruM ne tamAruM. matabheda UbhA kare ne pakSapAta UbhA kare. evuM che ne, A tIrthaMkara bhagavAna sImaMdhara svAmI atyAre hayAta che, mATe emanAM darzana karavA joIe ane kRSNa bhagavAneya hayAta che ane ziva to hayAta hoya che ja kAyama, eTale A darzana karavAM joIe. enAthI lokonA je matArtha che te tUTI jaze. huM A mArgI chuM ne pelA A bIjA mArgI chuM, e matArtha. tyAM loko zAMti pAmaze nahIM. eka pakSamAM paDelo koI sukhI hoto nathI, hoto haze ? jo khADA khodyA, judA khADA khodyA, zuM thAya ? A amAruM ne A tamAruM. chatAM kaoNleja to ApaNI che evuM khyAlamAM rahevuM joIe. bALa maMdirathI kaoNleja sudhI dhoraNo hoya, phIphathavALo (pAMcamIvALo) phIphathamAM (pAMcamImAM) jAya, sisthavALA sikzamAM jAya paNa kaoNleja ApaNI hoya. paNa A to A tamArI ne A amArI, jhaghaDA ja ghAlI dIdhA. zuM thAya ? agiyAraseya judI. A aDhI hajAra varSathI kuMdakuMdAcArya jevA mahAtmA be-pAMca jaNA thayA haze bAkI badhAe buddhinA vilAsa karAvyA che. AgaLa vadhe ja nahIM ne ! ane bhagavAna buddhithI samajAya nahIM. buddhithI saMsAra ekalo ja phaLe, saMsAra cokhkho thato jAya.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 201 202 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA H bhagavAna mana, buddhi, tarkathI para che ? dAdAzrI : badhAMthI para, eTale buddhithI samajAya nahIM. loka buddhithI AnI mAthAphoDa kare che, buddhivilAsa kare che, paNa dahADo nA vaLe ! raMDApo-maMDApo nahi jJAtane ! praznakartA : buddhi dAdAnAM caraNomAM mUkI dIdhI. dAdAzrI : sAruM, sAruM. nahIM to je badhA buddhizALIo che emane buddhi jo vadhAre thAya ne, to buddha thAya, buddha nA thAya. buddha thavAnI jarUra che. tene badale buddha thaIne UbhA rahe. rasto AgaLa maLe nahi. eTale buddha thAya pachI. jJAnImAM buddhi nA hoya. buddhi hoya tyAM sudhI jJAna emane thAya nahIM. eTale A badhA buddhizALIo che, te dhIme dhIme buddhi jatI raheze tyAre jJAna thaze. jJAnane raMDApo ne maMDApo che nahIM ane buddhine to raMDApo-maMDApo beu che. mana paNa rAMDIne UbhuM rahe chevaTe. dazA badalAya ne, tyAre buddhi rAMDe. grahadazA palaTo mAre ne, tyAre buddhi rAMDe. ane pachI enI meLe ja pote kahe, 'mArI buddhi bahera mArI gaI.' nA bole loko ? eTale e rAMDI kahevAya. raMDApo Avyo ! mATe enI para vizvAsa karavA jevuM nahi. kyAre rAMDIne UbhI rahe e kahevAya nahi pachI. buddhi e vinAzI che. bahu buddhizALI mANasa hoya, te badhA salAha letA hoya ne, paNa jyAre paisA-baisA jatA rahyA ne nokarI karavAnI thaI tyAre, 'e to buddha ja che', kaheze. evuM A jagata ! amArAmAM to buddhi ja nahIM, to zI rIte amane buddha kahevAnA ? tame buddha koI joyelA nahIM ? meM joyelA eka-be. bahu buddhizALI paNa buddha. ne pAchA te mane zuM kahe ? 'dimAga ThIka rAkho !' alyA, huM rAkhuM ke tAre rAkhavAnuM? ApaNuM dimAga ThIka rAkhavAnuM kahe. ahIM dimAga ja nahi amArI pAse, to vagara kAmano dimAga dimAga kare che ! praznakartA : tame buddha kaho cho, paNa jagata to ene buddhizALI kahe che ne ? dAdAzrI : huM buddha kaheto nathI, buddha jevA thaI jAya che paNa buddha kahevAya nahIM ne ? koIne buddha kema karIne kahevAya ? buddha thaIne paNa mAra khAya che ne ? buddha to bahu dahADA pachI banAve, ekadama nA banAve. ane bhakto gAMDA hoya. bhagata gAMDA to hoya paNa ghelA hoya, chatAM chevaTe e AgaLa vadhaze ane mokSe javAnA. kAraNa ke bhakto hRdayavALA hatA ne badhA. bIjA to amathA eTIkeTavALA che. emAM kazuM vaLe nahIM. buddhithI je AgaLa javA nIkaLyAne, emAM kazuMya, eka akSareya phAyado nahIM. jJAtano mArga eka, buddhitA aneka ! badhA aneka jAtanA rastA che ahIM to, eka rasto nathI. jeTalAM bhejAM che ne, eTalA rastA che. sAco rasto to eka vItarAgano che phakta. bAkI bIjAM badhAM bhejAM che ane te buddhimata che. buddhinuM ja saMcAlana che ane rajhaLapATa karAvanArA che badhAya. eka A vItarAgono mata ekalo ja sephasAIDavALo che. A sAcuM oLakhavuM bahu agharuM che, 'vastu'nI oLakhANa paDe nahIM. AmAM buddhizALI to buddhithI mApa kADha kADha karyA kare. buddhithI tolAya evI vastu nathI 'A'. eka bAju game teTalI buddhi vApare toya buddhithI tolAya evuM nathI. bhrAMti e buddhijanya jJAna che. buddhijanya jJAna e vikalpI hoya. jyAre sAcuM jJAna nirvikalpI che. emAM judAI che ja nahIM jAya. eTale sAcA jJAnanI ja vAta samajavAnI che, to nirvikalpI dazA thAya. praznakartA : jagata buddhinuM ja mAne che, te jJAnI puruSa jJAnane raste kaI rIte laI jAya che ?
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) khape hRdayamArga, nahIM ke buddhimArga ! 203 204 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : AtmAno anubhava thaI zake ? dAdAzrI : e to je AtmAnubhavI hoya, jene buddhino chAMTo nA hoya, tyAM AtmAno anubhava thaI zake. buddhivALAne AtmAnubhava, potAne hoya ja nahIM. ane buddhivALA hoya tyAM sudhI AtmAnubhavano ApaNane phAyado maLe nahIM. jyAM buddhi nA hoya tyAM AtmAno anubhava thAya. dAdAzrI : jJAnano rasto eka ja che, bIjA badhA ajJAnanA rastA che. te jJAnano rasto jJAnI ekalA ja dekhADI zake, bIjuM koI dekhADI zake nahIM. ane A saMsAramAM kahevAtA jJAnIo e ajJAnI che. rastAnA jANakAra hoya to e raste ApaNe sTezane pahoMcIe. paNa jANakAra nA hoya to e raste sTezana para pahoMce ? eTale jANakAra hovo joIe ! zeno jANakAra hovo joIe ? AtmAno jANakAra. AtmAnA jANakAra sivAya bIjI vAto badhI kAmamAM nA Ave. praznakartA : buddhi svayaM AtmasAkSAtkAranuM DirekTa sAdhana nathI, e to zAstro, upaniSado badhAya kahe che. paraMtu buddhinI nirmaLatA vagara AtmasAkSAtkAra sudhInA daravAjA sudhI pahoMcAya kaI rIte ? ane buddhinI nirmaLatA karavA mATe amuka sAdhano apanAvyA vagara cAle kaI rIte ? dAdAzrI : e sAdhanA karavAvALA to ahaMkAranA Topa upara jaIne beThA. eTale buddhi to mUI gAMDI thayelI hoya to sArI. sAdhana nA karatA hoya to sArA. ahaMkArane ghaTADavAno che, te ahaMkAra vadhI gayo UlaTo. praznakartA : sAdhano keTalIka vakhate ahaMkAra phalAvavA mATe vaparAya. jyAre koI pramANikapaNe sAdhano dvArA Atmazuddhi karavA icchato hoya to ene mATe koI sAdhana kharuM ke nahi ? dAdAzrI : A atyAre je sAdhano dekhADavAmAM Ave che, te A sAdhano ja na hoya. A sAdhanomAM to koI jagyAe bUma paDe che ke bhaI, amuka jagyAe jAva, bahu suMdara che. bahu AnaMda che. eka mANaseya nirbhaya banI gayo emanI pAse, evI buma paDe che ke koI jagyAe ? koI jagyAe bUma paDI joI nathI. paNa pote nirbhaya thayelo hoya to sAmAne kare ne ?
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ () sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! manuSya mAtrane aMtasUjha ! praznakartA : sUjha eTale zuM ? dAdAzrI : e to A mANasa nathI kahetA ke mane sUjha paDatI nathI, 206 AptavANI-10 (uttarArdha) cAle nahi. e game eTalo gUMcAya, tyAre pAchuM aMtarasUjhathI ene khabara paDe ke "nA, nA, evuM nathI. vAMdho nathI.' praznakartA: to A gADuM ThekANe kema nathI AvatuM. jo badhAmAMya aMtarasUjha hoya to ? dAdAzrI : jIvamAtramAM aMtarasUjha hovI ja joIe. aMtarasUjha vagara to cAle ja nahi. enuM gADuM ja nA cAle. praznakartA : aMtarasUjha hoya to ATalA badhA bhraSTAcAra, gunAo, aparAdho, azAMti che, to e aMtarasUjha ene batAve nahi, ke A mArga sAco nathI, ema ? dAdAzrI : aMtarasUjha badhuM ja batAve paNa ahaMkAre karIne loko dabAvI de che, haDahaDATa ! kAraNa ke pote bhAvanAo karI che ke AvuM bhogavavuM che. evI keTalAya avatArothI bhAvanA karatA karatA AvyA chIe. te A bhAvanAmAM sapaDAyA che loko. eTale haMmezAMya AtmA badhA svataMtra che ane te potAnuM jema ciMtave evA thAya evA che. ene jJAna maLI jAya ke Ama bhogavavAmAM ja sukha che, to tevI bhAvanA karyA kare. koI phero zAna savaLuM maLI jAya to savaLuM karyA kare. ene jJAna maLyA pramANe jAya che e bAju. aMtarasUjha e moTAmAM moTI vastu che. sAhityakAro, kavione bahu moTI sUjha hoya. A sAyanTisToya sUjhanA AdhAre cAle che, bIjuM kaMI nathI emane. potAne sUjha paDe che. AInasTAIneya potAnI sUjhanA AdhAre cAlatA'tA. pote sahaja bhAve rahene, eTale sUjha utpanna thAya, to Ama pUrepUrI phaLa Ape. akhAe sUjha mATe bahu lakhyuM che. amaneya jJAna thatAM pahelAM sUjha paDatI'tI. sUjha eTale pratyakSa nA dekhAya. Ama ja che evuM lAge, enuM nAma sUjha. e che teyarala giphTa ! praznakartA : nyuTana jevA moTA moTA sAyanTisTo thaI gayA, e praznakartA : preraNAne sujha na kahevAya ? dAdAzrI : preraNA to mahIMthI, aMdara thAya ne, e corane corInI preraNA Ape. e 'vyavasthita'ne AdhIna che ! je preraNA Ape che, e 'vyavasthita' preraNA Ape che ane sUjha e to kudaratI saMcAlana che. praznakartA : sUjha e 'vyavasthita'ne AdhIna kharI ke nahIM ? dAdAzrI : nA, nA, 'vyavasthita' to A sUjhamAMthI pachI utpanna thAya che, 'vyavasthita'ne tAbe e nathI. ApaNane je aMtarasUjha paDe che e moTAmAM moTI vastu che. A saMsAramAM ajJAnadazAmAM moTAmAM moTI vastu hoya to te aMtarasUjha. aMtarasUjha ekalI ja vastu che AgaLa laI janArI. praznakartA : paNa aMtarasUjha badhAne maLelI hoya che kharI ? dAdAzrI : darekane hoya ja. aMtarasUjha vagara to enuM gADuM ja
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! 207 208 AptavANI-10 (uttarArdha) satya zodhavA mATe ja karatA hatA. e lokone ahaMkAra nahoto. dAdAzrI : bilakuleya ahaMkAra hoya ja nahIM. ahaMkAra nA hoya tyAre A giphaTa hoya. A emanI buddhi nathI, A giphaTa che. A necarala, kudaratI bakSisa che ! praznakartA : ane dhArmika puruSone paNa giphaTa hoya che ne ? dAdAzrI : badhI giphaTa. ahIMyAMya giphaTa ja che badhI. A huM boluM chuM teya mArI giphaTa che A. ApaNA loka zuM samaje che ? A buddhithI mane kaMI UMcA UMcA vicAro ne UMcuM UMcuM dekhAya che, paNa evuM nathI. have emAM be cIja che, eka to darzana che. sUjha paDavI e darzanamAM jAya che. e pUrvabhavanI giphaTa che, gayA avatAranI. phrI opha kosTa (maphata) giphaTa che. ane bIjuM cittazuddhi jeTalI thai hoya eTaluM bahu lAbha Ape. eTale cittazuddhi, giphaTa A badhuMya A lokoe buddhimAM ghAlI dIdhuM che ane buddhine mahattva ApI dIdhuM che. buddhi e mahattva ApavA jevI cIja nathI. praznakartA : sUjha je che mANasanI potAnI, e janmanI sAthe lAvato haze? dAdAzrI : anaMta avatArathI, sUjha sivAya to gADuM AgaLa cAle ja nahIM ne ! sUjha to zarUAtathI joDe che ja. eka bAju sUjheya kharI ane eka bAju buddhiya kharI. buddhimAM ahaMkAra bhaLelo hoya, sUjhamAM ahaMkAra nA bhaLelo hoya. praznakartA : sUjha Ave kyAMthI ? dAdAzrI : e ja, AvaraNa khUlatuM jAya che, tema tema sUjha paDatI jAya che, AgaLa AgaLa. Ama jema jema pravAhamAM vaheto Ave che, tema tema AvaraNa khUlatuM jAya che, tema tema che te sUjha paDatI jAya che. niraMtara sujha vadhe ja. A jagatamAM AzcaryakAraka vastu hoya to sUjha. preraNA-beraNA to badhI potAnA AdhIna nathI ane bhagavAnane tyAMthI AvI nathI, e vyavasthitane AdhIna che. praznakartA : A je sUjha che te AtmA prerita haze ? AtmA prerita sUjha hovI joIe, to ja thAya ne ? dAdAzrI : nahIM, e sUjha nahIM. e eka AtmAno bhAga che ke je AvarAyelo che ne, te AvaraNamAMthI mahIMthI nIkaLelo, udaya thayelo bhAga che sUjha nAmano ! ane e ja che te darzanAvaraNa tarIke gaNAya che, ne emAMthI sUjha vadhatAM vadhatAM e chevaTe sarvadarzI thAya. praznakartA : to jene jJAna maLyuM nathI, emanAmAM paNa sUjha hoI zake ne ? dAdAzrI : sUjha darekanAmAM hoya. sUjhanA AdhAre ja badhuM jIvana che A. A jhADa-pAna badhAMne sUjha hoya che. sUjhanA AdhAre to badhuM cAle che. sUjha jAnavaroneya kharI. sUjha vagara to koI jIva hoya ja nahIM. A sUjha che, tenAthI ja A jagatanA jIvonA vyavahAra cAle che, A bhagavAna kaMI calAvato nathI. A bakarIne Ama khAvAnuM maLe to te paheluM suMghene, te tarata khabara paDI jAya ke A na hoya khAvA jevuM. eTale evI sUjha paDI ja jAya. dareka jIvane potAnuM hita zemAM che e sUjha paDI jAya. sUjha, arpe vizeSa sUjha ! sUjhavALI bairI hoya to aradhA kalAkamAM pacAsa mANasanI rasoI banAve ane sUjhavALI nA hoya to cAra kalAka guMcAyA kare ane kUTAyA kare. loko kaheya kharA, baIne vyavahAramAM sUjha paDatI nathI. sUjha nA paDe to zuM kare che ? guMcAyA kare. zeno vaghAra karuM, baLyuM ? raIno karuM ke methIno karuM ke jIrAno karuM ? praznakartA : sUjha eTale kanphayUjhana (gUMcavADA)no abhAva, InasAITa (aMtaradRSTi) kahe che aMgrejImAM, ene sUjha kahevAya ? dAdAzrI : nA, gUMcavADAnA abhAvane nahIM, paNa gUMcavADAne kADhI
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 AptavANI-10 (uttarArdha) (6) sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! 209 nAkhe. UbhA thayelA gUMcavADAne kADhI nAkhe, e sUjha kahevAya. praznakartA : eTale sUjha e Inborna (janmathI) che ne ? dAdAzrI : janmathI ja joDe. dArU pIve ne sUjheya hoya. praznakartA : A sujha je che e mANasane saMsAramAM madada kare, evI rIte AtmA prApta karavA mATe A sUjha madada kare ? dAdAzrI : sUjha enI sephasAIDa che. jeTalI sUjha vadhAre eTalI enI sephasAIDa vadhAre. sUjha ochI, eTalo gUMcavADo vadhAre. phakta aMdara moTAmAM moTI zakti che, jene sUjha kahevAmAM Ave che. e kudaratI zakti che. e 'ene' badhA bakheDAmAMthI bahAra kADhe. jyAM jyAM phasAyo hoya tyAMthI bahAra kADhe e sUjha ! ane TheTha mokSa laI jAya tyAM sudhI helpa kare, paNa A vacce AMtarA nA nAkhe to, navAM jJAna, gRhita mithyAtva na bhare to. gRhita mithyAtva eTale ko'kanuM mithyAtva pAchuM ApaNe bharyuM. e bole ne ApaNe zIkhyA. tuM tArI meLe gItA vAMca ane je tane grahaNa thAya eTaluM che. A gItA uparathI lokoe lakhyuM ethI gRhita mithyAtva UbhuM thayuM. ethI meDanesa (gAMDapaNa) vadhI UlaTI, e buddhinuM badhuM pradarzana karyuM che ! sujha e darzana che sahaja prApta thatuM, vinA prayAse prApta thatuM, e darzana khUlatuM khUlatuM kevaLa darzana thaIne UbhuM rahe che. paNa nimitta joIe vacce, nimitta ! khIle sUjha, sUjhavALAtA saMge ! praznakartA: Ape kahyuM ke sUjhane mATe, e darzana ene TheTha kevaLa darzana sudhI laI jAya. paNa emAM nimitta joIe, e nimitta zuM ? dAdAzrI : sUjhavALAM UMcA nimitta bhegAM thAya ne, tema tema sUjha khIlatI jAya. ane te paNa sahaja, vinA prayAse. praznakartA : eno dAkhalo Apo. dAdAzrI : tame UMcA UMcA mANasa joDe, jene koThAsUjhavALA kahe che, te vadhu sUjhavALAne tame bhegA thAva ane enA paricayamAM raho to tamArI sUjha khIlatI jAya. te tamAre kazo prayatna karavo nA paDe. eno paricaya rahyo e ja khIlI jAya. paricayanuM ja phaLa maLe. praznakartA : ene tame nimitta kaho cho ? dAdAzrI : hA, ane chevaTe jJAnInA paricayathI saMpUrNa thaI jAya. jyAM saMpUrNa koThAsUjha thaI gayelI che, darzana tarIke, kevaLa darzana tarIke, tyAM jaIe eTale sUjha pUrI karI Ape. bAkI, e sUjha to sUjhavALAthI ja prApta thAya. praznakartA : e je sUjha che e ahaMkArathI DhaMkAI jAya kharI ? dAdAzrI : nA, evuM nathI. e ahaMkArathI DhaMkAtI nathI. phakta sUjhavALA mANasanA paricayathI e vadhatI jAya che. ahaMkAra ene kazuM karI zakato nathI. dArU-gAMjo kazuM ene karI zakatuM nathI. phakta halakI sUjhavALAnI joDe paDI rahevAthI, saMsargathI sUjha ochI thAya che. halakA lokonI sujha hoya halakI, tenA paricayamAM AvavAthI sUjha ochI (halakI) thatI jAya ! pachI eya gUMcavAya tyAre ApaNaneya gUMcave. eTale saMsarga bahu sAro rAkhavo sUjhano. praznakartA : to dAdA, A sUjhane kayA saMjogomAM AvaraNa Ave ? dAdAzrI : halakI koTinA paricayamAM AvIe tyAre. nIcalI koTinA paricayamAM Avo ne, tyAre AvaraNa Ave. praznakartA : keTalIka vakhate ema kahe ke mane AnI sUjha paDatI nathI. dAdAzrI : bIjo sUjha Ape tyAre cAlyuM gADuM, nahIM to mANasa pA pA, aradhoaradho kalAka besI rahe Ama karIne. pachI mahIM jema TapakuM paDe eTale sUjha paDI jAya che. Ubho thaIne karavA mAMDe che. have halakA lokonA paricayamAM AvIne sUjha jatI rahI nathI, paNa halakA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! 211 212 AptavANI-10 (uttarArdha) prakAranI thAya che. eTale potAne nakAmI thAya che, yujhalesa thAya che. corIonI sUjha AvaDe, bIjuM AvaDe, tene zuM karavAnI ? buddhi karatAM sUjhanI kiMmata vadhAre che, paNa loko samajatA nathI. A lokone buddhinI ghaNI kiMmata. buddhi to napho-nukasAna be ja dekhADe. bIjuM kazuM dekhADe nahIM. Imozanala ja banAvyA kare ane sUjha Imozanala nA banAve. gUMcavADo hoya teno niveDo lAvI Ape. mane bahu anubhava hoya sUjhanA. mane tarata khabara paDI jAya, sUjha paDI ema ! hA, mane to moTuM ajavALuM jevuM nahIM thAya, sUjha paDe eTale. rastA paranuM ArapAra badhuM dekhAI jAya. dAdAnI TopamosTa sUjha ! mAre e sUjha ja vadhAre hatI. bahu ja jabarI sUjha ! jyAM ne tyAM phoDa paDI jAya. eTale dasa-paMdara mANasa pUchavA Ave, te eno niveDo AvI jAya ! pachI emAM doSaya baMdhAyA haze. kAraNa ke pelo gunegAra hoya, InkamaTekSano ke kALA bajArano ! have mAro ahaMkAra eNe popyo. ene madada karavI joIe, e mAro svabhAva. madada karIne huM zuM karuM? pAchale bAraNethI kADhI meluM, e guno che. pAchale bAraNe rahIne kADhI melavo e gunAne helpa karI meM. AvuM meM kareluM. UlaTuM ochI upAdhi karI hatI ? kaMI karavAmAM bAkI rAkhyuM che ? sArA mANasaneya helpa karelI. sArA mANasane sArA rastA batAvelA. paNa Amaneya rastA batADavAmAM bAkI nahIM rAkheluM. muzkelIvALAne kaheluM. 'Ama kahIne tuM karaje, to maLaze tane." A sarakArI corIo AvI karajo, tema karajo. paNa A badhuM jyAM sudhI potAnuM bhAna nathI, tyAM sudhI kaDAkUTo karyA ja karelI. sUjha buddhithI judI rahevAnI. buddhi tarkavALI hoya. buddhi tArkika hoya ane A sUjha e to pyaoNra hoya. e" anaMta avatAratuM upAdIta ! praznakartA : buddhine viparIta mArge ke sanmArge vALanAra kaI zakti ? jo ahaMkAra nA hoya to saraLa hoya ne ? dAdAzrI : buddhine samyaka karanAruM evuM tevuM koI nathI. ahaMkAreya nathI. ahaMkAramAM to barakata ja nathI, ema kahIe to cAle. eTale buddhine ahaMkAra kazuM vALato ja nathI. kAraNa ke pote ja AMdhaLo che. buddhine vALanArI zakti je anaMta avatArathI ApaNAmAM taiyAra thayelI che te upAdAna zakti che. anaMta avatArano je anubhava ApaNane thaI rahyo che te anubhava mahIM upAdAna svarUpe Ubho thaI rahyo che ane e sUjha rIte ApaNane phaLa Ape che. have e upAdAna svarUpa ApaNane helpa kare che. e upAdAna svarUpa samyaka bhaNI laI jAya ke buddhi Ama nahIM paNa Ama hovI joIe. sUjha ahaMkArane kahe ke, "Ama nahi ne Ama', te pachI ahaMkAra tema kare. upAdAna eTale zuM ke dareka avatAranA anubhavano jaththo bhego thayo hoya te ! e ApaNane helpa zI rIte kare che ? sUjha rUpe UbhuM thAya che. A mAro anaMta avatArano anubhava bhego thayelo che, A upAdAna mULa svarUpamAM phUTeluM. e sUjha rUpe phaLa ApaNane Ape. kaMI muzkelInA TAImamAM kharI sUjha ene paDe. praznakartA : sUjha upAdAnamAMthI nIkaLe che ? dAdAzrI : hA, tethI ApaNA loko kahe che ne ke, nimitta maLatAM jo upAdAna jAgRta nA rAkhe to khalAsa, to kAma nA thAya. darekane sUjha paDe. IsAITa e darzana che. e sUjha ja kAma karatI jAya che. sUjha jeTalI vadhatI jAya eTaluM darzana vadhatuM jAya. ema karatAM karatAM chevaTe phUla darzana thAya che tyAre kevaLadarzana sudhI jAya che. paNa sUjha enI hoya tenA AdhAre, A badhuM phasAyo-basAyo hoya to chUTI jAya. sUjha to tame samajI jAva ne tarata ! e to badhAya samajI jAya tarata. sUjha dore Atmadarzata lagI ! praznakartA : aMdhazraddhA e buddhinI pedAza che ?
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! dAdAzrI : hA, e buddhinI pedAza che. praznakartA : ane samajaNa e kono bhAga che ? 213 dAdAzrI : samaja to dilamAMthI UbhI thanArI cIja che. dillagI zabda tane samajaNa paDe ? dillagI ho gaI ! dila lAgeluM, coMTeluM UkhaDe kharuM ? e samajapUrvakane dillagI kahe che. praznakartA : dila enI meLe lAgI jAya ke samajI-bUjhIne lAge ? dAdAzrI : dillagI e samajanI lAgI jAya che, buddhithI nahIM. praznakartA : samaja hoya to ja dillagI thAya ? dAdAzrI : hA. eTale sUjhathI, sUjhanA AdhAre. sUjha paDI jAya, nahIM to dila lAge nahIM. praznakartA : to e buddhinuM mAdhyama nathI ? dAdAzrI : nA. praznakartA H to e sUjha je che e kyAMthI utpanna thAya che ? dAdAzrI : hArTamAMthI utpanna thAya che. praznakartA : hArTamAMthI eTale kyAMthI Ave che ? eka pudgalano bhAga che ? eka AtmAno paryAya che, ema to kharuM ja ne ? dAdAzrI : nA, AtmAno koI paryAya nahIM. praznakartA : to e sUjha kevI rIte che ? dAdAzrI : e sUjha dhIme dhIme phUla skelamAM thAya tyAre darzana thAya. tyAM sudhI to pudgala ja kahevAya. praznakartA : sUjha e pudgala gaNAya ke AtmAno bhAga che ? dAdAzrI : pudgala, pudgala. mita e pudgala kahevAya ane jyAre sUjha phUla thAya, tyAre AtmA kahevAya. AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : AtmA para javA mATe sUjhamAMthI ja AtmA udbhave ? dAdAzrI : nahIM, sUjha che te judI vastu che. e pudgala kahevAya. paNa e so TakA thAya tyAre darzana thAya. 214 praznakartA : AtmA pratye javA mATe sUjhano upayoga karavAno. eno artha e thayo ne buddhino upayoga nahIM karavAno ? sUjhathI tame jema karo tema AtmA pratye javAya. dAdAzrI : sUjhathI kare to bahu sAruM. paNa sUjhano amala letA nathI ne dAbI de che, ne pachI A buddhi ja calAvI le che. ame joDo mArIe, te buddhithI mApe to zuM thAya enuM ? praznakartA : avaLuM thAya, Dakho thAya. dAdAzrI : buddhivALo mAryo jAya bicAro ! ane hRdayathI mApe tene ? praznakartA : bahu AnaMda thAya, ullAsa thAya. dAdAzrI : A badhuM mApatAM AvaDavuM joIe. praznakartA : dAdA, hRdayano artha zraddhA karI zakAya kharo ? dAdAzrI : nA, zraddhA nahIM. praznakartA : e hRdaya eTale kharekhara kyuM kahyuM ? dAdAzrI : hRdaya eTale selpha (pote). haMmezAMya te mULa selpha, e selpha che. zuddhAtmA e mULa selpha che. paNa 'pelI' selpha Devalapa thatI thatI, AvaraNarahita thatI thatI thatI upara Ave che ne A mULa selpha joDe ne joDe rahe che. praznakartA : e Devalapa thatI selphane ApaNe zuM kahI zakIe ? dAdAzrI : ene ja aMtaHkaraNa kahyuM.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! 215 enuM mULa kevI rIte pakaDAya ? enuM mULa pakaDavuM hoya to jyAre mahIM badhI rIte kaMTALIe chIe ane ekadama jhabakAro thaIne ApaNane sUjha paDe che ne mArga jaDe che, ene sUjha kahe che. e Devalapa thatI jAya che. e aMtaHkaraNamAM pariNAma pAmaze. praznakartA : eTale e prajJA ? dAdAzrI : nA, prajJA nahIM. prajJA to AtmAnuM kAma. A prajJA thavA bhaNI je jaI rahI che. ApaNane prajJA ociMtI rIte lAiTa thaI gayelI che, nahIM to ociMtI nA thAya. te 'A' jyAre prajJA rUpe pariNAma pAme, tyAre dA'Do vaLe. pachI sUjha nahi paNa prajJA ! praznakartA: to dAdA pAse je jJAna le che, ane je badhuM pachI mokSamArganI aMdara madada karyA kare che, tyAM sUjhanuM sthAna kharuM ? dAdAzrI : e prajJAnuM kAma. pachI prajJAnA kAmamAM jAya ! jJAna lIdhuM te dahADe sUjha phUla (saMpUrNa) thaI jAya che, kevaLa darzana rUpe thAya che. pachI sUjha khIlavAnI rahI nahIM. pachI gUMcavADo Ubho nA thAya ne? 216 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : prajJA ane buddhimAM zuM phera rahyo ? dAdAzrI : prajJA e vastu judI che. prajJA to buddhithI para vastu che. buddhino svabhAva kevo che ke buddhi ajJAmAMthI UbhI thayelI che ane jJAna prajJAmAMthI UbhuM thayeluM che. have e buddhi saMsAranI bahAra nIkaLavA nA de evI che. 'potAne' mukta thavAnI icchA thAya to buddhi 'ene' pheravI nAkhe. kAraNa ke saMsAramAM ja rAkhe che ane saMsAramAM helpa kare. te saMsAramAM ApaNane sephasAIDa karI Ape. A prajJA bilakula saMsAramAM rahevA nA de, cetava cetava kare ke, 'ahIM gUMca che, ahIM cUka che ane mokSe laI javA phare. benuM gharSaNa cAlyA kare. praznakartA : vizuddha buddhinA aMtarathI je prakAza maLe, e ja prajJAnuM svarUpane ? dAdAzrI : nA. prajJA AtmA prApta thayA pachI utpanna thAya. AtmA to sarvAza ja hoya che, paNa enA yathArtha svarUpanuM bhAna nA thayuM hoya, paNa pratIti beThI hoya, tyAre prajJA UbhI thAya. pachI prajJA ene helpa karyA kare. buddhi, prajJA ane sthitaprajJa ! praznakartA : vyavasAyAtmaka buddhi e ja nizcayAtmaka buddhi kahevAya ? dAdAzrI : nA, A to vyavasAya chUTI jAya ne tyAre buddhi pAchI DolaDola thaI jAya. nizcayAtmaka buddhi eTale zuM ? Atmika buddhi ! tyAre kahe, vyavasAya cAlu hoya toya nizcayAtmaka ane nA cAlu hoya toya nizcayAtmaka, enuM nAma nizcayAtmaka buddhi. ane e buddhi sthira thayelI kahevAya ane sthira thaI eTale sthitaprajJa tarapha jAya. praznakartA : prajJA ane sthitaprajJa e banne vacce koI DimArkazana lAIna jevuM kharuM ? praznakartA : prajJA madada kare pachI ? diAdAzrI : hA, basa. praznakartA H ApanuM jJAna jene prApta thayuM. ene have je TheTha mokSa sudhIno daravAjo batAve che, gUMcono nikAla batAve che, e sUjhane ThekANe prajJA Ave che ? dAdAzrI : e prajJA. sUjha to thaI gaI ApaNI. kSAyika thaI gayuM. sUjha to pUrI thaI gaI. have e prajJA dekhADe che. sUjha pUrepUrI besI jAya tyAre kSAyika samakita kahevAya, kevaLa darzana kahevAya. sUjha pUrepUrI thai jAya, pachI enuM (sUjhanuM) kAma pUruM thaI gayuM.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! 217 218 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : bahu phera. sthitaprajJa dazA to prajJA karatAM bahu halakI (nimna) che. sthitaprajJa eTale zuM ke, pote potAnI buddhithI vicArI vicArIne sthira thAya. ane eTale pote potAnA praznonuM solyuzana pote lAvI zake. paNa te sthitaprajJa kahevAya. ane prajJA e to bahu UMcI vastu. sthitaprajJa e buddhine sthira karelI eTaluM ja che, bIjuM kaMI nahIM. praznakartA : A sthitaprajJa dazAmAM paNa rAga-dveSa rahita dazA kahI che, vItarAgatA jevI ? dAdAzrI : nA, e rAga-dveSa rahita dazA nathI, paNa dareka praznonuM solyuzana lAvI nAkhe. eTale koInI para rAga-dveSa kare nahIM. e solyuzana Ave eTale koNa rAga-dveSa kare pachI ? paNa badhuM buddhithI. avyabhicAriNI buddhinI sthiratA enuM nAma sthitaprajJa, lokonI asthira buddhi hoya. e jenI buddhi sthira thayelI che e sthitaprajJa kahevAya. kAraNa ke buddhi vizeSa vadhIne ajJAmAMthI AgaLa vadhatI vadhatI TheTha sthitaprajJA sudhI pahoMce. sthitaprajJa eTale, je anubhavathI sthira thato jAya eTale buddhi enI sthira thAya, Dole nahIM ane pariNAme sthitaprajJa kahevAya. sthitaprajJa dazA e anubhava dazA nathI. eTale pUrNadazAe jyAre prajJA thAya che tyAre anubhava thAya che. sthitaprajJamAM sthita jyAM sudhI vizeSaNa che tyAM sudhI anubhava nA hoya. paNa vizeSaNa UDI jAya ne prajJA rahe tyAre anubhava thAya, chellI dizAmAM anubhava. navANuM thAya tyAM sudhI sthitaprajJa ane so thAya eTale prajJA. buddhi jyAM sudhI sthira nA thAya tyAM sudhI napho - khoTa jo jo karyA kare. praznakartA : prajJAnuM zuM svarUpa che ? dAdAzrI : prajJA e mULa AtmAnI eka zakti che, je (A jJAna pachI) judI paDI jAya che. dinarAta enuM kAma zuM ke ene mokSa tarapha laI javAnuM kAma karavAnuM ane ajJAnuM zuM kAma ke saMsAramAMthI bahAra nIkaLavA nahi devAnuM. A benI Takkara cAlyA kare. eTale ApaNA loka pachI zuM kahe che ? mahIM koI cetave che, cetave che e ja prajJA. e mokSe laI jatAM sudhI "ene choDe nahi. mokSe laI javuM eTale 'pote' (prajJAne) AtmAmAM samAI javuM ne 'ene' ('huM'ne)ya potAne AtmAmAM samAI javuM che. buddhi, jJAna-vijJAna ! praznakartA : evI vAta thayelI ke buddhi jatI rahe tyAre jJAna thAya, to dareka mANasanI pAse jJAna to che ja. to A buddhine lIdhe.... dAdAzrI : jene tame jJAna kaho cho ne, e ja ajJAna che ne e ja buddhi che, phakta. jJAna to svataMtra prakAza che, cetana che. jJAna yAda nA karavuM paDe, vAMcavuM nA paDe. A to badhuM yAda karavuM paDe, pharI vAMcavuM paDe, bhUlI jaIe. jJAna enuM nAma kahevAya ke pharI kyAreya paNa bhUlAya nahIM. praznakartA : jJAnanI vyAkhyA zuM che ? dAdAzrI : jJAna e cetana che, e vijJAna kahevAya. eTale emAM ApaNe kazuM karavuM nA paDe. e jJAna ja kAma karyA kare. ane je jJAna cetana nathI e buddhi jJAna kahevAya. e kazuM vAMce eTaluM ja, paNa mahIM kazuM vaLe nahi. vAMcelAmAMthI pAchuM karavA jAya, te thAya ke AmAM vAta to sAcI che, AvuM karavuM che paNa thatuM nathI, AvuM karavuM che paNa thatuM nathI ane peluM to jJAna ja evuM ke, te jJAna ja kAma karyA kare. ApaNe" karavuM nA paDe. 'ApaNe' 'ApaNA' rUmamAM hoIe toya jJAna kAma karyA kare. be ja prakAranAM jJAna : eka buddhijanya jJAna ane eka jJAnajanya jJAna. A zAstronuM jJAna e buddhijanya jJAna kahevAya. eTale buddhijanya jJAna hoya toya sAruM, ke A avaLe raste to na laI jAya ApaNane. ane jJAnajanya jJAna tyAM buddhi bilakula nA hoya, e mokSa. A je jJAna jagatamAM cAle che te jJAna buddhijanya jJAna che. eTale e jJAnamAM
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) sUjha, kudaratanI eka anokhI deNa ! 219 220 AptavANI-10 (uttarArdha) te sva-para prakAzaka jJAna. InDirekTa prakAza e buddhi kahevAya ane DirekTa prakAzane jJAna kahevAya. praznakartA : eTale dAdA, evuM thayuM ke pote potAnA vize saMpUrNa jAgRti e ja vijJAna thayuM ne ? dAdAzrI : e ja vijJAna. basa, bIjuM zuM che ? jAgRti ja utpanna thavA mATe vijJAna che. vijJAnanuM phaLa zuM? jAgRti. pote potAnI ja jAgRti. badhuM ApaNe karavuM paDe. je jANyuM e karavuM paDe ane ApaNe karIe to enuM phaLa maLe. ane bIjuM je jJAna che, je potAnA svarUpanuM jJAna, te caitanya jJAna che ane te AtmAnuM jJAna che, prakAza AtmAno che, enI meLe e kAma karyA kare. tamAre kazuM karavAnuM nathI. tamAre joyA karavAnuM che. buddhithI je utpanna thAya e buddhijJAna kahevAya ane A vijJAna kahevAya. vijJAnamAM kazuM karavuM nA paDe, jJAnamAM karavuM paDe. praznakartA : to karavuM paDe e sAruM ke na karavuM paDe e sAruM ? dAdAzrI : jyAM kaMI paNa karavAnuM hoya e bhrAMti ane te ja bhaTakavAnuM sAdhana. jyAM kaMI paNa karavAnuM nathI te mokSanuM sAdhana. dhI varlDa Ijha dhI pajhala ITaselpha. vijJAnathI Ubho thayelo koyaDo che A ! praznakartA : vijJAnathI ke buddhine kAraNe ? dAdAzrI : nA, vijJAnathI ja UbhuM thayuM che. buddhithI gUMcavAya che. jo buddhi nA hoya to gUMcAya nahIM. e buddhithI Ama pakaDAya evI vastu nathI A. eTale mArAmAM buddhi jatI rahI tyAre meM koyaDo ukelyo. praznakartA : Ape je vijJAna zabda vAparyo, te jJAna ane karmathI alaga vastu che ? dAdAzrI : hA, alaga vastu che. je jJAna kahevAya che te buddhijanya-sAMsArika che, e jJAna virodhAbhAsa paNa hoya. ane karma to pote ja vinAzI che. karma vinAzI, enuM phaLeya vinAzI hoya ane jJAna virodhAbhAsa hoya. vijJAna virodhAbhAsa nA hoya, vijJAna saiddhAMtika hoya. praznakartA : jJAnanuM phaLa jo buddhi hoya to vijJAnanuM phaLa abudhatA ? dAdAzrI : nA, vijJAnanuM phaLa jJAna. abudhatA to zabda zenA mATe che ke buddhi nathI e dekhADavA mATe abudhatA zabda mUkelo che. vijJAnanuM phaLa abudhatA hoya to to pachI mUrkha thAya. vijJAnanuM phaLa jJAna ane
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhinA Azayo TenDara bharyA, tija DijhAInamAM ! dhI varlDa Ijha yora oNna projekzana (jagata tamArI ja yojanA che). koInI Dakhala na maLe nahIM. saheja paNa Dakhala nahIM. tamAruM projekzana ne tamAruM ja plAniMga. praznakartA : mane e khabara nathI paDatI ke, A meM plAniMga kyAre karyuM ne Ama kema karyuM ? dAdAzrI : plAniMga karatI vakhate khAlI nakazA ja citaravAnA hoya che. nakazA citarelA hoya ane ahIM yojanA jue to gabharAmaNa thAya. kema AvyuM ? kyAre karyuM'tuM ? pote nakazA citaryA'tA, hA. toya kaheze, 'AvuM to karyuM ja nahotuM meM !' A pariNAma AvyuM. pariNAma jue. pariNAma dekhIne gabharAya, ke A pariNAma konuM ? A tArI yojanAnuM ja pariNAma A. praznakartA : Ape kahyuM ke tamArI DijhAIna pramANe A badhuM tamane maLyuM che. to e DijhAIna zuM che e jarA samajAvo. dAdAzrI : DijhAIna eTale tamArA buddhinA je Azaya hoya ne ke mAre AvuM joIe, AvuM joIe, A nA joIe mAre. e je joIe che ne, e badhuM TenDara lAvyA cho. emAM tamAruM puNya badhuM kharcAI jAya. 222 AptavANI-10 (uttarArdha) eka bhaI hatA ne, emaNe mane pUchyuM, 'dAdAjI evuM zuM lAvyA ke A badhuM ja tamane tamArI icchA pramANe badhuM anukULa rahe che. satsaMga karI zako cho." icchA pramANe dharma karI zako cho, icchA pramANe badhuM karo cho.' tyAra pachI meM ene samaja pADI ke bIjAe zuM bhUla karI che. meM kahyuM, 'bhUlamAM jo, teM TenDara bharatI vakhate mAre vAIpha AvI joIze, be chokarAM joIze, choDI joIze, baMgalo joIze, gADI joIze, badhuM lakhAvyuM ane pachI dasa-paMdara TakA bAkI rahyA. te teM kahyuM ke dharma khAte lakhI nAkho. ane meM to pAMca TakA AmAM rahevA dIdhA ane paMcANuM TakA A dharmamAM nAkhyA ! bALaka je bhogavI rahyo che, e potAnA TenDara pramANe, potAnI DijhAIna pramANe ja bhogavI rahyo che. DijhAInamAM saheja phera nathI ane atyAre duHkhI thaI rahyo che. potAnI ja DijhAIna che A, koI Izvara AmAM hAtha ghAlato ja nathI. Izvara to tamAruM svarUpa che. e to tamAro uparI nathI. A tame je makAnamAM atyAre ho ne te makAna, tamArI je strI che, je chokarAM che, e badhuM tamArI DijhAIna pramANe ja che. A zarIranuM je raMgarUpa, badhA hisAba, UMcAI-buMcAI badhuM tamArI DijhAIna ja che. eNe mAgaNI karI'tI ke 'mAre vahu to joIze ja.' e kevA svabhAvanI ? tyAre kahe, 'Avo svabhAva. Avo tevo maLato hoya." raMga kevo ? tyAre A kahe che, "aradho kALo, aradho dhoLo." A badhuM nakkI karyuM'tuM, e pramANe ja A vahu maLe. mAMgI 'eka' te maLyuM laMgara.. buddhino Azaya tamAro zuM thato'to ke mAre AvuM joIze. AvuM hoya to basa, saMtoSa ! praznakartA : eTale manoratha, mananI icchAo kahIe te ? dAdAzrI : nA, manano nahIM, buddhino Azaya. ane pAchuM tame kahone ke mAre vahu joIze, to enuM phaLa zuM ? A yojanA 'vahu joIze' ema lakhyuM ane yojanA zemAM jAya che ? phIDa tarIke jAya che. phIDa
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) buddhinA Azayo eTale kaoNmpyuTara, jabarajasta moTuM kaoNmpyuTara che AkhA brahmAMDanuM, temAM tamArI yojanA phIDa tarIke jAya che. ane pachI A kaoNmpyuTarathI rUpaka Ave che. tame vahunI mAMgaNI karI'tI ane pachI rUpakamAM zuM Ave che ? vAIpha to Ave che paNa joDe sasarA, sAsu, mAsI sAsu, phoI sAsu, vaDa sAsu, sALo, sALI... are ! paNa A badhuM meM kyAM bolAveluM ? meM to vahu, ekalInI ja mAgaNI karI'tI.' tyAre kahe, 'nA, ahIM kAyadesara AvuM ja ApavAmAM Ave che.' hA, eTale ekalI vahu nA Ave, A laMgara badhuMya Ave mUA. vahunI mAgaNI karI mATe joDe A eviDansa hoya ja. eTale badhuM AvuM jagata jANatA hota to vahu nA mAgata. vaLI A eka AvI to ATaluM badhuM tophAna ! praznakartA : samajAI gayuM. A to chUTavuM bahu muzkela che. 223 dAdAzrI : tyAra pachI zuM joIne ropha mAro cho ? eTale AvuM jagata che. praznakartA : e to Aje khabara paDIne, have nA mAguM. dAdAzrI : ane pelA loko kahe che ne ke, khetara rAkhavuM copATa ane bairuM rAkhavuM kobADa. kema kahe che kobADa ? game tyAM maMdiromAM phara phara kare toya enA sAme koI dRSTi kare nahIM. eTale mAre ghera beThAM sephasAIDa. akkalavALAe lakheluM che ne ! koIe A javAbeya sAro Apyo che ne ! pachI badhe phare toya ApaNane e taraphanI ciMtA nahIM ne koI upAdhi ja nahIM ne ! have ene buddhino Azaya batAve ke AvuM lAvaje, ke ApaNane bhaya nahIM pachI. pachI bIjAnI joIne bUmAbUma kare ke mAre tyAM AvI kyAMthI AvI ? alyA, e tamAruM ja pradarzana che. projekzana ja AkhuM tamAruM che. emAM bhagavAna bicArA zuM kare ? eka vahunI mAgaNI karIne keTalI UpAdhi karI ? pachI kAkI sAsu, mAmI sAsu, phalANI sAsu badhA Ave. praznakartA : paNa pAchA e badhA mIThA lAge. 224 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : hA, mIThA lAge pAchAM. praznakartA : e buddhinA AzayamAM mAgeluM che eTale mIThA lAge che hamaNAM ? dAdAzrI : mIThA to svabhAva che jIvano ke jo, 'Avo bhAI, padhAro,' kahe to mIThuM lAge. bhUkhyo hoya, bahu bhUkha lAgI hoya, teneya paNa mIThuM lAge. 'Avo bhAI, padhAro' kahe eTale ! mAsI sAsu zuM kahe ? bhaI, tame mArA bhANeja jamAI.' ane pachI mAsI sAsu davAkhAnAmAM hoya ne pachI jovA javAnuM thAya tyAre akaLAmaNa thAya, ke A pharI pAchI upAdhi AvI. paNa Ama bhANeja jamAI kahe tyAre khuza thaI jAya ! tame bhANeja jamAI thayelA koInA ke ? mAsI sAsu nA hoya ? phoI sAsu AvyAM pAchAM ! mAre to vahunuM kAma hatuM, tame zuM kAma AvyAM ? lokone samajaNa ja nahIMne AvI badhI, A ke A vahune laIne A badhuM laMgara Ave che. te A yojanA zenA AdhIna che pAchI ? tamArA buddhinA Azaya pramANe e. tamArI icchA pramANenA Disijhana, e zenA AdhIna che ? tyAre kahe, je pUrve puNya ne pApa tamArAthI thayAM, kreDiTa ane DebiTa (jamA ane udhAra), e kreDiTa bhAgamAM badhuM tamane tamArA dhAryA pramANe thavA de che ane DebiTa bhAganuM tamArA dhAryA viruddha karAvaDAve. ane kreDiTa ane DebiTa joDe ja hoya pAchuM. vahu to lAvyA paNa pApano udaya thAya tyAre mAra paDe. kyAM bagaDyuM A ? te pApa lAvyo che mATe. enuM puNya eTaluM badhuM hoya nahIM, jethI vahu enA kahyA pramANe cAle evI hoya. vahu vaDhakaNI hoya, chatAM ene gamatI hoya pAchI. nathI gamatI evuM ene kahevAya ja nahIM. aMdarakhAne ene gamatI ja hoya. gamatI che enuM kAraNa zuM ? enA buddhinA AzayamAM lAvyo che. praznakartA : keTalIka vakhate AvI pratikULa patnI hoya, te verabhAve vaikuMTha jevuM thAya. A ghaNAkharAmAM AvuM thayeluM. dAdAzrI : A saMsAranI hareka cIja potAnI gamatI Avene to
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) buddhinA Azayo 225 226 AptavANI-10 (uttarArdha) mANasa pragati nA karI zake. AdhyAtmika pragati aTakI jAya. eTale eka-be khUNA evA hovA joIe, ke ene jAgRti karAve. praznakartA : e kevI rIte ? Apa jarA samajAvone. dAdAzrI : ApaNI buddhinA AzayamAM hoya, ke eka chokaro ne eka chokarI hoya to basa thaI gayuM. ApaNuM Disijhana buddhinA AzayamAM hoya ke A hoya to ghaNuM. praznakartA : paNa e thayA pachI saMtoSa to thato ja nathI. dAdAzrI : e maLI gayA pachI pAchA emAMthI asaMtoSanA phaNagA phUTe che. kAraNa ke lokonuM jue che mATe. lokonuM nA jue to e nA thAya A. praznakartA: to e cakra to koI dI' pUruM thAya ja nahIM ? dAdAzrI : nA, koI dahADo pUruM nA thAya. bIjI dekhavAmAM AvI to thaI jAya ke, A to sArI che ApaNA karatAM ! have Ane kema pahoMcI vaLAya ? are, chokarAM sAva kurUpa hoya che, bIjA lokone dekhavAM nA game chatAM enI mAne bahu game. kAraNa ke buddhinA AzayamAM che ke, mAre kadarUpA ja joIe ke uparathI kALAM TapakAM nAkhavAM nA paDe. praznakartA : ema kahevAya che ne ke, gayA janmano duzmana haze to A vakhate chokarA tarIke vera vALe che bApanuM. to evuM kaMI buddhinA AzayamAM pelAne hoya nahi ? dAdAzrI : nA, e buddhinA AzayamAM nathI. e AzayamAM je lAvyo che ne, te gamatuM ane nA gamatuM enA bheda paDAve che. tyAre enA keTalA TakA puNyanA vaparAyA, ke pApanA vaparAyA ? pApanAya vaparAyA ne ? te nA gamatuM hoya te paheluM Ave. nA gamatuM hoya te ja AvIne UbhuM rahe. hisAba che ne badho ! kevI rIte baMdhAya "e' ? praznakartA : buddhinA Azayo e kevI rIte thaI jatA haze ? dAdAzrI : te saMjoga anusAra thaI jAya. bhAIo bahu trAsa ApatA hoya te, pachI buddhinA AzayamAM ema thaI jAya ke saMsAramAM bhAI nA joIe. bhAI nA hoya to basa. eTale AvI rIte Azayo UbhA thAya che. praznakartA : saMjogonA dabANathI ? dAdAzrI : hA, saMjogonA dabANathI. AtmA, enA je guNadharma che emAM koI dahADoya phera nathI. phakta A bahAranuM dabANa AvavAthI, naimittika dabANa AvavAthI roMga bilIpha (avaLI mAnyatA) bese che. ane tethI saMsAra Ubho thAya che. ane pachI potAnA Azaya mujaba saMsAra cAlyA kare che. bhagavAna pote mahIM beThA che. ane e zuM kahe che ke 'tAre je joIe e, prakAza badho mAro, huM ApIza. tuM tArI meLe ramaNatA karyA kara." ane jyAre tyAre kaMTALe tyAra pachI sAMkaLa kheMcaje ke, "he bhagavAna A poSAtuM nathI mane." tyAre huM tane sahAya karI ApIza. saMjoga bhegA karI ApIza. vaheMcaNI, puya te pApa taNI. A lakSmI e puNya-pApanI nathI. puNya-pApa to mahIM vaheMcaNI thAya che. puNya-pApa to tamArI icchA pramANe saplAya (vaheMcaNI) karavAnuM sAdhana che. praznakartA : puNya madada kare, ApaNI icchA pUrI karavAmAM ? dAdAzrI : basa, e icchA pUrI karavAmAM puNya madada kare ane pApa icchAno dhabaDako mAre che. have A jo puNya so TakA tame kamAyA ane dasa TakA pApanA kamAyA, to tame kaho ke dasa TakA bAda karIne nevuM TakA mAre khAte jame karo, to e kudarata AvI kAcI nathI. evuM hota to A
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) buddhinA Azayo koI vANiyAne mokSe javuM ja nA paDe. kAraNa ke badhA sukhI ja hoya. nevuM TakA puNya bhogave ne dasa TakA pApa bhogave. sAMdhA ja toDI nAkhe ne ? 227 puNya ane pApa che ne, e to badhuM vaheMcaNI thAya che pahelI. vaheMcaNI kevI rIte thAya ke tame kaho ke mAre vAIpha AvI joIe, baMgalo Avo joIe, moTara AvI joIe. e puNyamAMthI tame jeTaluM TenDara bharo e pramANe tamane maLavAnuM. have beMkamAM rakama rAkhI ja nathI bahu, 'Avaze eTalA jAya to bahu thaI gayuM, mAre ghara cAle.' have pachI tyAM beMkamAM khoLo to zI rIte bane ? buddhitA AzayamAM bharI lAvyA 'ame' ! amArA eka bhatrIjAe mane kahyuM ke, 'dAdAjI, tame kema badhuM AvuM bharI lAvyA cho, yojanAmAM ? tamArI yojanAo AvI nIkaLe che ne mArI yojanAo AvI nIkaLe che.' meM kahyuM, 'tAre tyAM zuM dekhAya che ? tArI yojanAo karI te tAre tyAM AvyuM.' A saMsAra Avo che ane tame loko lahera karavA nIkaLyA. mUA, lahera karavAnuM kyAM khoLyuM ? pachI amArA bhatrIjAe zuM kahyuM ke, 'mAre AtmAnI yojanA kema nIkaLatI nathI ? mAre Akho dahADo kAma karavuM paDe che ne e badhuM karavuM paDe che ne tamAre kAma nathI karavAM paDatAM ne toya tamAre cAle che.' tyAre meM kahyuM, e ja buddhino Azaya che ne ! emAM badhuM lakhAvavuM paDe ApaNe ke mAre baMgalo joIze, phalANuM joIze, phalANuM joIze.' e badho hisAba tamane ahIM maLyA kare. hA, paNa maLe e zenA AdhIna che ? zemAMthI thAya ? te A kreDiTamAMthI vaparAI jAya. e tamArI kreDiTa hoya tenA AdhIna tamane badhuM prApta thAya. eTale meM pelAne zuM kahyuM ? ke, 'huM kreDiTano upayoga thoDoka ja karuM chuM. vadhAre nathI karato. mAre to AtmA mATe ja ho.' ane nathI ghiDayALa paheryuM, nathI reDiyo lAvyo, nathI kazuM lAvyo. amAro buddhino Azaya A hoya ja nahIM. amArI kreDiTa vaparAya ja nahIM. amArI kreDiTa AptavANI-10 (uttarArdha) ekalI AtmA mATe ja vaparAya. ane tame to reDiyo, kAra, phaleTa badhuM, pachI AmAM hoya zenuM ? emAM to tamAre darzana karIne jatA rahevuM paDe. AmAM jaththAbaMdha mAla lAvyA ja nahIM ne ! samajAya che tamane A badhuM ? bahu samajavA jevuM che, A to bahu lAMbuM-pahoLuM, jagata to bahu moTuM che. 228 bAkI, buddhinA AzayamAM saMsAranuM game te thAya, saMsAranuM game te maLe, toya mane nathI joItuM ane mAre jJAnInI pAse ja rahevuM che, to tevuM maLI Ave. A badhuM potAnuM ja che, potAnI goThavaNI ja che ane potAnI goThavaNI para have pote bhUla kADhavAnI che. bhAva ane buddhito Azaya ! praznakartA : buddhino Azaya ane bhAvamAM zuM phera ? dAdAzrI : bhAva che te dahIM che ane buddhino Azaya e mAkhaNa hoya evuM che. praznakartA : bhAvamAMthI buddhino Azaya Ubho thAya che ? dAdAzrI : bhAva badhA bhegA thayelA hoyane, tene valove tyAre buddhino Azaya nIkaLe. praznakartA : Apane maLyA pachI bhAva to haMmezAM evo rahe ja ke dAdAne maLIe, dAdAne maLIe paNa saMjogo nA bAjhatA hoya to zuM? dAdAzrI : eno upAya nahIM ! je saMyogo nA bAjhe e badhuM 'vyavasthita'. bhAvathI saMyogo UbhA karavA. Ama aMdaranA bhAvanA saMyogo, nididhyAsana, e badhuM karavuM. A bahAranA e dravyathI saMjoga kahevAya. ene AMkho paNa joI zake, kAno sAMbhaLI zake. ane A nA thAya to peluM karavuM. praznakartA : bhAva karyA karIe to jyAre pelA saMyogo jatA rahe, tyAre bIjA saMyogo Ave ne ? dAdAzrI : evuM che ne, tamArA buddhinA AzayamAM tame nakkI karyuM
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) buddhinA Azayo 229 23) AptavANI-10 (uttarArdha) khokhAnoya ene vAMdho nA Ave, asaMtoSa nA thAya ane kALuM khokhuM maLyuM hoya toya asaMtoSa nA thAya ane baTako hoya toya asaMtoSa nahIM. lAMbo hoya toya asaMtoSa nahIM. kAraNa pote potAnA buddhinA AzayamAM lAvyo che, potAnA TenDara pramANe. praznakartA : ene potAnuM khokhuM pasaMda paDe. paNa Aje je ghara che, te A ghara barobara nahIM, A ghara barobara nahIM, e je pheravyA kare che, e kema thatuM haze ? dAdAzrI : paNa tyAM dehamAM cAle evuM nathI. praznakartA : e vakhate buddhinA Azaya je thayA haze, emAM ema haze ? ke savAre cha vAge roja UThavuM ane cha vAge UThAya eTale emane saMtoSeya rahe. ko'ka phero cha vAge nA UThAya to asaMtoSaya thAya. paNa khAsa karIne buddhinA Azaya pramANe badhuM cAle. evuM A jJAnIne maLAya to cAlaze, A joIze. te joIze, nahIM maLIe to cAlaze, to evuM A cAlyuM. A badhA kaheze, amane jJAnIne maLyA vagara nahIM cAle, to emane evuM maLe. joDe rahevAthI maLI jAya. eTale A badhuM ApaNo ja buddhino Azaya che. A UThavAno artha to samajI gayA ke nA samajyA ? praznakartA : samajAyuM, barobara che. dAdAzrI : rAtre sUvAno niyama keTalA vAge ? praznakartA : rAtre huM lagabhaga dasa-agiyAra vAge sUI jauM chuM. dAdAzrI : eTale e pramANe buddhinA AzayamAM lAvelA. praznakartA : paNa e krameya badalAto gayelo. pahelAM tabiyata sArI hatI tyAre huM rAte dasa vAge sUi jato hato ane cAra vAge UThI jato. ghaNAM varSo e pramANe thayuM. pachI A chellAM pAMca-cha varSathI rAte dasa-agiyAra vAge sUI jauM ane cha vAge UThuM chuM, to A paNa Azaya pramANe badalAtA rahetA haze ? dAdAzrI : e badhA Azaya judA judA. tabiyata sArI thAya to Ama, tabiyata sArI nA hoya to AvuM. A badhA hisAba goThavAyelA ane ene potAne e game pachI. kAraNa ke pote buddhinA AzayamAM lAvelo che. A saMsAra badho ApaNA Azaya uparathI joI lo ke Avate bhava AvuM thavAnuM che. eTale potAnI icchApUrvaka ja saMsAra che A. pachI emAM kazuM UMdhuM kare tyAre pachI e adhogatimAM jAya. eTale A saMsAra paddhatisaranuM Ivolyuzana (utkrAMti) che ne te icchApUrvakanuM che. potAnuM khokhuM na game tevuM hoya toya paNa saMtoSa rahe che, enuM zuM kAraNa ? buddhinA Azaya A pramANe lAvyo che. to ene strInA dAdAzrI : lokonuM ghara badalAya che ne, eTale ene ema ke huM ya badaluM. A dehamAM to badalAtuM nathI. e to baMdha karI dIdhI e dizA ane enA Azaya pramANe lAvyo che. ene asaMtoSa kAyama raheto hoya to ApaNe jANIe ke nA, nA, ene ema che. paNa A to hisAba pramANe lAvyo hoya che. AvaDuM moTuM zarIra paNa AzayamAM lAvyo hoya ! eka zeTha amadAvAdamAM maLyA hatA. te peTa ATaluM badhuM AgaLa ! meM je je karyA. bebhAnapaNe e beThA hatA, te mAre kahevuM paDyuM, 'zeTha jarA bhAnamAM rahejo. sAmo namaskAra kare ne to tamAre sAmA Ama karIe.' jarA bhAnamAM raho, kahyuM. paNa bebhAnapaNuM ane A zarIre Ama ! paNa ene ema nA thAya ke baLyuM zarIra, A rAtre pAsuM pherave to sAruM lAge, hAtha pherave ! ne pAtaLuM hoya toya ene sAruM lAge. buddhino Azaya che ne ! potAno je Azaya baMdhAya ke AvAM chokarAM, AvuM ghara, AvI vAIpha, e badhuM buddhinA tamArA AzayamAM hatuM tevuM ja atyAre AveluM che. A deha, AkAra badhuMya, ghara rAkhyuM teya tamArA Azaya pramANe hoya ne tethI to darekane, e jyAM raheto hoya tyAM AgaLa ene saMtoSa rahe ne ? jhUMpaDImAM raheto hoya to eya ene game. e to badhuM Azaya pramANe che.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232. AptavANI-10 (uttarArdha) (7) buddhinA Azayo 231 hIrAbA'te paraNavA 'pasaMdagI'nA poInTas ! ame to amArI meLe nakkI kareluM paiNavuM che ke kuMvArA rahevuM che ? to bhaI, paiNyA vagara nA cAle. huM karIza kharo AtmAnuM, paNa mane paiNyA vagara nahIM cAle. saMsAramAM rahIne pAcho karIza. koI pUchanAra nathI. ApaNo ne ApaNo nizcaya ja che. tyAre kahe, "kevI joIze ?" ApaNe pUchIe ke 'mArA hAthamAM che kevI joIze te ?" tyAre kahe, 'badhuM tamArA hAthamAM che,' A tamArI duniyA 'tame" kriyeTa karI che. tamane je bheguM thAya che, enA 'pote' ja kriyeTara cho. eTale mArA hAthamAM che strInuM ? atyArathI mArA hAthamAM zAthI, mArI sattAmAM che ? tyAre kahe, puNya tamAruM ja vaparAvAnuM che. te tamAruM ATaluM puNya che, tamAre jemAM jemAM vAparavAnuM hoya e nakkI karI nAkho.' bolo, strI joIze ? tyAre kahe, "e to joIze.' 'to kevI joIze? game evI cAlaze ?" "nA game evI nahIM cAle, rUpALI joIze.' jo emAM vadhAre TakA gayA. rUpALI kahyuM ke, zarata karIne eTale emAM puNyanA vadhAre TakA gayA. pachI hAI levalanA kuTuMbanI joIe ? to kahe, "nA bhaI, hAI levalanAM kuTuMbanI to pachI bahu hoziyAra thaI gayelI hoyane, to mane hala dabaDAve. huM to bhalI-bhoLo mANasa." e loko mane bhagavAna jevA mAnatA hoya tyAM paiNavAnuM eTale tyAM paiNyo. hIrAbA AvyAM, gamyAM, DijhAIna pramANe mane maLyo. 'grejyueTa thayelI joIe ?" meM kahyuM, "nA, bA. ochAmAM ochuM gujarAtI AvaDavuM joIe. bIjuM kazuM nahIM. huM ja meTrika pheIla thavAno chuM ne !" to bolo, amAre kazI Dakhala nathI. jema doravaNI ApIe emane tema cAle. matabheda nahIM, bhAMjagaDa nahIM. zarUAtamAM ahaMkAra jabaro hato, te pelA paccIsa phrenDanA ToLAmAM pharIe tyAre manamAM ema thAya ke, badhAnI strIo sinemAmAM joDe Ave che, bIjI vAtacIta kare, phrenDa jevI rahe che ane mAre AvI kyAMthI AvI ? A to bahu bhaNelI nahIM, eTale mane cena na hatuM paDatuM. pachI to bhaNelI strIvALA mane zuM kahe, 'tamArA jevI sukhiyo koI nathI.' jo ne, hIrAbA kazuM sAmuM bolatA nathI. koI dahADo sAmuM bolyA nathI. tame kaho, cA to tarata lAvIne ApI jAya. te A mahIM hisAba to kharo karI rAkhelo ! bhAIbaMdhone kyAM AgaLa enI vAIpha kaDavI lAge che, te mane khabara nahIM. huM to enI para mIThAza jouM uparathI, bhaIbaMdhane mahIM kaDavI lAgatI haze ! te to e jANe, emanA anubhava jANe. tethI ja to mane kahe ke, "tame kharA sukhiyA cho.' AvI duniyA che. tamane samajAyuM ne ? eTale tamAruM ja badhuM A maLe. tamAro ja hisAba che. ane koI bahArano goThavavA nathI Avyo ane koI pUchavAya nathI AvyuM. A bhAIe nakkI kareluM, "jaina ja joIze ?" tyAre kahe, "nA, game tevI paNa byuTIphUla joIe. jaina agara to bIjI nAtanI." vAMdho-vacako hoya to ? eya badhuM eDajasTa karI laIzuM. ame jaina vANiyA, amane badhuM AvaDe. eTale A badhuM tamArAM puNyamAMthI vaparAyuM. tame nakkI karelI ja A badhI cIjo maLI che tamane, makAna-bakAna badhuMya. dAdA maLyA, e kaI pacce ? praznakartA : tame vAta karI ke A badhI puNya AmAM kharcAya che. A bhAIne AvI vAIpha maLI, to emAM emaNe puNya kharcA, to amane dAdA maLyA te kaI rIte ? - dAdAzrI : evuM che ne, manamAM gaNatarI rahyA kare che, ke bhaI, evo koI mANasa maLI gayo hoya, ke mane kalyANano rasto batAvI Ape. A to badhA saMto pAse jauM chuM, enI joDe dasa varSa besI rahyo paNa hato teno te rahuM chuM. eTale evo koI maLI jAya ane mAruM A bhavamAM thoDuM rAge pADI Ape. ane have ahIMthI chUTavuM ja che. ahIMthI chUTAya ! eTale evuM choDAvI Ape evo koI maLI jAyane, evI bhAvanA khUba karI hoya tyAre A bhegA thAya. ane huM to chuM ja hAjara, paNa e bhAvanA karelI tethI ame tamane bhegA thayA. ochI-vadhatI bhAvanA, jevI jevI bhAvanA, eTale jeTaluM puNya hoya enI pAse sTokamAM, e puNya emAM vaparAI jAya. A puNyano jaththo hoya che mANasane.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) buddhinA Azayo 233 kharcI, pApa-puNyatI kamANI ! eka mANasa AkhI jiMdagI jIvyo. khAdhuM, pIdhuM ane marI gayo. pachI A enA je copaDAno hisAba che ne, tenuM saravaiyuM nIkaLe. kudaratI rIte saravaiyuM nIkaLe ke ATaluM ene khAte puNya jamA karo ane ATaluM pApa jame karI lo. eTale 80 TakA puNya ane 20 TakA pApa. kAraNa ke saMskArI mANasane zuM hoya ? pApa ochuM hoya. have A pApa ne puNya mATe ApaNane pUchavAmAM Ave ke A 2kama tamAre zemAM kharcavI che ? silaka che tArI puNyanI rakama 70 hajAra Dolara che ane 30 hajAra Dolara pApanA che eya judA, te A nA gamatA hoya, tenuM zuM karavAnuM che te pUchavAnuM che. eTale enuM phaLa pApa maLavAnuM che, paisA kharcatA pApa lAge. tyAre kahe che, 70 hajAra zemAM zemAM vAparavA che ? eTale tame vicAra karo, ke bhaI, janma to thavAno eTale pahelAM mA-bApanI jarUra paDaze. evuM tame vicAro. tame paheluM lakhAvo ke manuSya deha, emAM deha paddhatisarano prApta thAya ane jyAM apamAno bahu nA Ape ane mAnabhera jIvAya, lokone kadarUpo nA lAge, evo deha prApta thAya. e pahelI zarata karIe. eTale pahelA be-traNa hajAra vaparAI jAya, 70mAMthI e bAda karatA rahejo. pachI bIjuM, mA-bApamAM vApare. 'mA-bApa kevAM joIze ? mA ekalI haze to cAlaze ? to ochuM puNya vaparAze.' tyAre kahe, 'nA. mAre mA ya joIe ne bApe ya joIe.' tyAre thoDuM puNya vadhAre vaparAze. tyAre kahe, 'bhale vaparAya.' pachI kahe, 'sAdhAraNa joIe ke hAI velyu ?" tyAre kahe, 'hAI velyu.' pachI 'ekAda gADI hoya to sAruM, makAna sAruM joIe, mitro hoya, beThakamAM cA pIve ne bahu sAruM dekhAvuM joIe.' te emAM pAchA ATha hajAra vaparAI gayA. eTale ATha ne traNa, agiyAra thaI gayA. bIjI keTalI rahI silaka tamArI pAse ? praznakartA : phIphaTI nAIna (59) che. dAdAzrI : have zuM joIze ? e to chokarA tarIke janmavAnuM. AptavANI-10 (uttarArdha) pachI bhaNavA javuM paDaze. hA, bhaNavuM to paDe ja ne ? saMsAra calAvavAno che! eTale bhaNavAnuM ? tyAre kahe, "e sAdhAraNa ochuM haze to cAlaze.' tame bhaNatara amane sAdhAraNa Apajone. pachI gaNatara amAruM kAma che, emAM puNyanI jarUra nathI. eTale bhaNatara emanA hAthamAM, skUlonA badhA saMjogo, badhA emanA hAthamAM, emAM eka-be hajAra vaparAyA. pachI kahe che, 'meTrika sudhI bhaNyA pachI nApAsa thazo to zuM karazo ?" tyAre kahe, cAlaze, eno vAMdho nahIM. e nAtanA loko hasaze ne, to koi ekalo ja ocho hoya che evo ? eno vAMdho nahIM amAre.' to paNa lagna to TAIma thaze tyAre zuM karaze ? lagna karavuM che ? karavuM paDaze, AvuM joIe, tevuM joIze. eTale lagna ApaNA tAbAmAM, badhuM ApaNA tAbAmAM; paNa lakhAvIene e ja badho ApaNo hisAba. 234 mane badhA bhAIbaMdho zuM kahetA ? ame badhA bhAIbaMdho baMgalAvALA thayA. have tame sArA mANasa thaI ane tame baMgalAmAM cAlo. tamArI pAse zuM nathI ? meM kahyuM, 'baMgalo laIza teno mane vAMdho nathI, paNa mane baMgalAmAM rAkhazo ne to mane gamaze nahIM. mane bojo lAgyA karaze ke kyAM A upAdhimAM paDyA pAchA ? eka palaMga rAkhavAnI jarUra. bAkI huM to sArI nAtavALA joDe, saMskArI loko joDe rahIza ane bhADAnI oraDImAM rahIza, nahIM to vecAtuM maLaze to vecAtuM huM laI laIza paNa huM tyAM rahIza.' tyAre kahe, "A to tyAM ApaNI velyu zuM thaze ?" meM kahyuM, 'tamArI velyu ghaNI che, mArI velyu ochI che paNa mArI AjubAjumAM mArI velyu che. eTale tamAre jo aDacaNa Avene, to tame ahIM A rUmamAM Avajo ne ahIM amArI joDe rUmamAM sUI rahejo. mane aDacaNa nahIM Ave.' huM pagaluM evuM bharuM ke pastAvo nA thAya. koI paNa vastuno eka vAra pastAvo thaI gayo to e cokaDI, e lAIna baMdha, ke pharI emAM pastAvo ja nA thAya evI rIte pagalA lauM. A je karyuM emAM, e tamArA AgalA bhavanI goThavaNI. eTale AvuM puNya badhuM vaparAtuM vaparAtuM Ave. amArA bhatrIjAnA dIkarA kahe che, "dAdA, mAre ghera mila che, gADIo che, baMgalA che, ema ne ema
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) buddhinA Azayo 235 maLeluM che maphatamAM, chatAM amAre chUTavuM hoya toya nathI chUTAtuM. tamane badhA sArA saMjogo bhegA thAya che. kahyuM, "tAruM 70 TakA puNya hatuM, to mAruMya 70 TakA puNya hatuM. paNa teM to puNyamAM zuM zuM lakhAvyuM phAdhara-madhara kevAM joIe ? tyAre kahe, "UMcA padavALAM joIe, nahIM to mArI kiMmata zuM ?" eTale milamAlikane tyAM janmyo tuM. jo ke e milamAlika mAro bhatrIjo thAya, paNa Ama bIjuM badhuM mAre levAdevA nahIM karuM. paNa toya pelo kahe che, ke "emAM meM zuM karyuM ?" meM kahyuM, 'teM tAruM ja puNya vAparyuM ne meM mAruM puNya vAparI nathI khAdhuM. meM milamAlika nathI khoLyA. meM to eka ja vastu khoLelI ke mA-bApanuM khoLato'to tyAre meM ema kahyuM ke mAre mA uttama joIe.' kAraNa ke huM samajuM ke mA uttama, to AjubAjunuM sarkala sAruM ja hoya. ane te jevuM hoya tevuM paNa mA uttama che to bahu thaI gayuM. eTale bIjuM puNya vaparAyuM nahIM. IkonomI karuM. eTale mA ekalI sArI joIe, bIjuM nahIM. e to bahu ochI puNya vaparAze emAM ! bApa-bhaIo badhAmAM puNya vAparyuM nahIM. e to mAe mAMgeluM ja hoya ne ? mAre zuM karavA mAMgavuM ? pachI kahe che, vAIpha to joIze ne paNa, have vAIpha che te AvI AvI joIe, evI zarata pramANe hoya to enA be hajAra vadhAre paDe che, to te ya vAMdho nahIM. gharamAM mArI ja vAta, mAruM calaNa rahevuM joIe evI hovI joIe. eTale A pramANe lakhAveluM che. pachI bIje avatAre evuM ja game. ApaNe jevuM lakhAvyuM hatuM ke, te paiNatI vakhate evuM ja game. pachI bApa kahe che, "kemanuM lAge che tane ?" kahyuM, mane gamaze, cAlaze.' chokarIno bApa kahe che, "kemanuM tamane lAgyuM ?" tyAre chokarI kahe, "e barobara che." ane pachI bhAIbaMdhonI vAIpha juene, pachI sarakhAmaNI kare. pachI sArI na AvI hoya to kheda rahyA kare. alyA mUA, ApaNuM laI AvelA, ApaNI potAno hisAba ja che. emAM pharI jauM chuM ? A benane meM pUchayuM ke, "AvA dhaNI joDe tane kaMTALo nathI Avato ?" tyAre kahe, 'nA dAdA, huM to evuM kahuM chuM ke Avato bhava, bhavobhava, Avo dhaNI mane maLajo.' A hindustAnamAM AvI strI haze ke nahIM, e mane ajAyabI lAge che. e dhaNI kevA haze ane e bena kevI ? eNe zuM nakkI karyuM ke AvI bairI joIe ane bene zuM nakkI karyuM ke AvA dhaNI joIe. e eDajasTamenTa che ne ? eTale A puNya vaparAtuM vaparAtuM, kyAM juone zemAM zemAM vaparAya che ? chokarAM kevAM joIze ? "hoziyAra, rUpALA, badhuM. choDIo joIe.' emAM puNya vaparAtuM hoya to vAparajo, nA vaparAtuM hoya to nA vAparazo. hIrAbAe je mAgyuM e kharuM. tyAre kahe, 'paNa tamArI zuM icchA ? mArI icchA che ke hoya toya vAMdho nathI ane nA hoya to vAMdho nathI.' eka bAvo mane kahe che, 'tumako laDakA ho jAyegA,' kahyuM, 'thayAM e zuM karavA jatAM rahyAM, e mane kahe, AgaLanI vAta pachI ! thayAM e jatAM rahyAM zuM karavA, bebI, bAbo banne ? koi mane AzIrvAda deto'to tyAre "mAre AzIrvAda zuM karavA che ? chokarAMne zuM dhADe devAM che ?" ema bolelo. nA bolAya AvuM. pharI e koI avatAramAM janme ja nahIM. tiraskArabharyuM bolyo kahevAya. chokarAM hoya toya bhale ne nA hoya toya bhale. emAM puNya kharcIne zuM kAma che te ApaNe ! vahu vagara cAle nahIM evuM lAgeluM. pachI vahue je mAgyuM hoya te vAMdho nathI. chokarAM nathI teno vAMdho nathI. purve vaparAtI jagata kalyANamAM ! koI amAruM puNya jue toya khuza thaI jAya. jyAMthI nIkaLyo hoya tyAMthI be mAIla cheTe ghara hoya ane tyAMthI gADImAM nIkaLyo ane ahIM gADImAM utaruM to khurazI laIne hAjara hoya eTale pachI badhAne ema thAya ke A zuM ? A dAdAnuM puNya kahevAya ? hareka vastu hAjara ! tame joyuM ne? puNyano prabhAva joyone ? ane kevuM jJAna pragaTa thayuM?
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) buddhinA Azayo mArA dhAryA pramANe dareka lokonuM kalyANa thAo ne kalyANa thAya evuM puNya nIkaLyuM. eTale have tamAre je mAgaNI karavI hoya te karajo. 237 mane kahe che, 'ghaDiyALa paherI hoya to ?" meM kahyuM, 'nA bhaI, ghaDiyALa kazuMya joIe nahIM. ghiDayALa to loka pahere ja che ne ! eTale mAre emAM kaMI puNya vAparavuM nahIM.' tyAre kahe, 'pachI khAvA-pIvAnuM sAruM joIe.' meM kahyuM, 'nA. emAM eka paisoya puNya vAparazo nahIM. hIrAbA karaze evuM mAre khAvAnuM.' hIrAbAnuM puNya vApareluM, tenuM huM khauM chuM. bIjA koIne samajAya nahIM eTale puNya vAparI khAya. bolo have, zuM thayuM haze, kaho ? praznakartA : tamAruM ghaNuM puNya jamA rahyuM. dAdAzrI : e to pelA bhAIne kahyuM ke teM vAparyuM kharuM puNya badhuM. have meM che te badhuM puNya, 70 hajAra hatuM, te badhuM pAMtrIsamAM hisAba karI nAkhyo. te have pAMtrIsa rahyA, tenuM have kaMIka kahone ke zuM karavuM che ? meM kahyuM, Atmadharma ane enA saMjogo, mane puNyamAM be ja prApta thAva. tenuM A mane maLyuM che. tyAre kahe, "dAdA, amAre ?" meM kahyuM, 'tAre gADI che enI jarUra to raheze ja ne, reDiyo joIze, TI.vI. joIze, Teliphona joIze, phalANuM joIze, paNa thoDo dharma joIze.' 'emAM keTalA vAparyA ?" tyAre kahe, 'pAMca hajAra vAparo.' tyAre dharmanAM pAMca hajAra tArA ane mArA to pAMtrIsa hajAra. eTale emane samajaNa paDI ke A badhI zenI zenI goThavaNI che. tyAre mane kahe, heM ! AvuM ?" A bhAI kahe che, 'ApaNe phona laIzuM ?" meM kahyuM, 'nirAMte UMghI gayA hoya tyAre pelI ghaMTaDI vAge, evo dhaMdho zuM karavA joIe ?" mane kahe, 'phona vagara zuM karazo ? atyAre vyavahAra thaI gayo che.' meM kahyuM, 'joDavALo rAkhe che ne ?" ane ene saranAmuM ApI rAkheluM. ene rAtre traNa vAge phona Avene to sAMbhaLe ane savAramAM ApaNane kahe. to ApaNe ene dhanyavAda kahIe, upakAra mAnIe. ane ame upakAra vALIe kharA, paNa e AptavANI-10 (uttarArdha) bicAro traNa vAge rAte phona sAMbhaLe. ane savAramAM kahe ke nA kahe ? praznakartA : kahe. 238 dAdAzrI : e kaheya kharo ke rAte traNa vAge phona Avyo hato. eka to ApaNane rAte UMgha AvatI nathI ane jarAka jhokuM khAya tyAM A phona Ave to kalyANa(!) thaI gayuM, bA, huM pahelethI jANato hato. ane jo phona rAkhyo hota, vakhate kaMI saMjoga dhaMdhAnA evA thAya to phona rAkhavAnI jarUra paDI hota ethI mArA nA kahevAthI badhA kaMI phona na rAkhe evuM bane nahIM. to pachI mArI rUmamAM phona rAkhyo A lokoe, to phona upara jenI sAthe vAta thAyane te badhAne kahI dIdhuM ke rAte mArI sthiti sArI rahetI nathI, tabiyatanI anukULatA nathI mATe phona karavAnuM baMdha rAkhajo, evI mArI vinaMtI che. ane rAte kaMI phona karavo hoya to manamAM nakkI karavuM ke savAramAM ja karIzuM have. bahu utAvaLa hoya toya ema manamAM nakkI karavuM ke savAranA ja karIzuM. eTale te phonanuM nA ja kahI dIdheluM hoya, badhAne ja. mArI pAse je AvatA hoya tene. eTale zemAM vaparAI gayA e tame samajI gayA ne ? bhAvo jagata kalyANa AzayamAM ! A badhuM DaoNlara zI rIte apAya che ? ekane khUba ApavAnuM mana thAya ane ekane ApavAnuM mana nA thAya, evuM thatuM nathI ? zAthI ? praznakartA : bIje puNya vaparAI gayeluM hoya eTale ? dAdAzrI : e puNyano hisAba bIje lakhAvI dIdhelo. pelA mojazokhavALAe evuM kareluM hoya ke badhuM kamAIe, to sArI rIte mojazokha thAya. have e 30 TakA pApanA rahyA, e A paisA. have paisA vaparAya te tamane nA gamatuM hoya toya karavAnA saMyoga Ave. pelA 70 TakA gamatAnA saMjogo Ave ane A gamatA nathI evA saMjoga Ave. have e nA gamatA eTale emAM pApa vaparAyuM hoya ne, te vahu maLI hoya e game ja nahIM. e bhegI thAya, emAMya paisA vaparAya. vahu maLI eTale saMjoga bhego thayo ne eTale 30 TakA nA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) buddhinA Azayo 239 gamatAmAM vaparAya ane 70 TakA gamatAmAM eTale gamatAvALAnuM eDajasTamenTa sAruM karavuM. ane nA gamatA hoya to temAM vAparavuM hoya to vAparajo. samajAya evuM che ke nahIM ? praznakartA : bahu sarasa vAta karI. dAdAzrI : mArI bhAvanA kharI, paNa have AvuM kahevAya zI rIte ? samajaNa paDe zI rIte ? eTale have tame TenDara bharo to pAMsaruM bharajo. haju be avatAra che. nahi to gADIo mAMDavI hoya to gADIo mAMgajo. tamArAmAMthI bAda thaze. zemAMthI bAda thaze ? A tamArI mUDI thaI che ne, temAMthI ! praznakartA : Aje bahu ApI dIdhuM, dAdA. dAdAzrI : dhanya che tyAre ! praznakartA : ApaNI je jagata kalyANanI bhAvanA che, emAM puNya keTaluM vaparAya ? agara to e ja bhAvanA ekalI hoya jIvananI aMdara to ? dAdAzrI : hA, te e bhAvanAnuM phaLa tamane bahu moTuM maLaze. ApaNe enuM phaLa zuM maLaze e ja jovAnuM. e to tIrthaMkaroe zuM karyuM ke jagata kalyANanI ja bhAvanA bhAvelI, basa ! enuM phaLa zuM maLyuM ke A tIrthaMkara thAya. jyAM paga paDe tyAM tIrtha kahevAya. huM e ja bhAvanA karuM chuM. tamArI e ja bhAvanA che te bhAvanA phaLaze. praznakartA : AptavANImAM lakhyuM che ke e bhAvanA haze to tamane badhuM ja maLI raheze, vagara mAge. dAdAzrI : hA, ApaNe A ja bhAvanA bhAvIe to ApaNuM sAruM thAya ja ane joDe joDe Avate bhava ApaNuM je thavAnuM hoya emAM koI hAtha nA ghAle, Dakhalo nA Ave. ATaluM samajI gayA ne, enuM kalyANa thaI jAya. (8) buddhi sAme, akrama vijJAna ! vItarANa vijJAna mukti apAve ! A zAstranI bhASA nathI, A to vItarAga vijJAna che ! pyaoNra. vItarAga vijJAna, jarAya IoNra nahIM !! buddhi ane jJAnanI vyAkhyA koI jagyAe AvI hoya nahIM. evuM sAMbhaLavAmAM nahIM Ave. A jeTaluM huM boluM chuM te apUrva che. pUrve kyAreya sAMbhaLeluM nathI, vAMceluM nathI, jANeluM nathI, joyeluM nathI evuM apUrva vijJAna che A ! ane tarata choDAvanAruM che. tamane keTalA kalAka jJAna ApavuM paDyuM hatuM ? praznakartA: eka kalAka ja ! dAdAzrI : vijJAna eTale zuM ke je jJAna lokonA khyAlamAM nA hoya. giphaTathI UbhuM thayeluM hoya. kasI kasIne nA thAya. kasI kasIne, kasoTI karyuM nA thAya. e giphaTa hoya. te sAyanTisTa giphaTa laIne janmelo ja hoya. A amAruM vijJAneya giphaTa che, koi mANasa karI nA zake. praznakartA : akrama vijJAna che emAM AMtara ne bAhya, baMne AvI jAya ? dAdAzrI : beu AvI jAya. pahoMcI vaLe bannene, kAraNa ke buddhine gAMThatuM ja nathI A jJAna. game eTalo buddhizALI hoya, sAyanTisTa
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) buddhi sAme, akrama vijJAna ! hoya paNa jJAna gAMThe nahi. ane sAyanTisTo ja pAchA mane kahe ne, ke jyAre meM kahyuM ke A TeparekarDa bole che,' tyAre kahe, 'amane A samajAtAM bahu vAra lAgaze.' ane huM to javAbadArIvALuM boluM chuM. A bejavAbadArIvALuM nathI bolato. vAta chevaTe samajavI paDaze ane A siddhAMta to buddhine gAMThe evo nathI. eTale buddhivALAne buddhu banAvI de evo che. A siddhAMta eTale eka-be jaNane meM kahyuM ne, "zuM karavA AmAM buddhi calAvo cho ? na hoya buddhi calAvavAno rasto A. tamArI buddhi tamane buddhu banAvaze.' A siddhAMta buddhu nahIM banAve. avaLo artha karIne tamArI buddhi tamane buddhu banAvI deze. siddhAMta kaMI navaro nathI ke tamane buddhu banAve ane A to siddhAMta che. chellA satyAvIsa varSathI A vANI nIkaLI che, emAM khoLI kADhe ke ekuya zabda virodhAbhAsa che ? 241 badhuM zI rIte samajaNa paDe ? A meLa zI rIte paDe lokone ? ahIM buddhizALI badhA bahu jatA rahyA pAchA hAtha dhoIne, moDhuM bagADIne gayA, jatA rahyA. kAraNa ke buddhi pahoMcI zake evuM nathI A. A sAheba ja prakhara buddhizALI hatA. chevaTe sAheba ja phasAyA. to A phasAvAmAM ja AnaMda che ne ? A phasAvAmAM kharo AnaMda Ave che nahIM ? ane buddhi ne ahaMkAra uchaLatA hoya che, ene toDI nAkhavA paDe, tyAre bobaDI baMdha thaI jAya. te A jJAna ja evuM che ne ? dAdAnI pAse, bhalabhalAnI buddhi toDI nAkhe. pelA solisiTara zuM kahetA hatA ? praznakartA : nokarI karavI ane A badhuM meLavavuM, badhuM eka sAthe zakya nathI. dAdAzrI : hA, ahIM zakya thAya evuM che. e buddhithI mApazo nahIM. buddhi to evuM ja kaheze ke, anubhUti thAya ja nahIM, A kALamAM ! tyAre meM kahyuM, 'bhaI, ahIM buddhi cAle evI nathI.' jenAmAM bilakula, sahejeya buddhi nA hoya to e A dAdA bhagavAna. tame juo cho ne, A buddhi vagaranA mANasa ane evuM pote kahe che ne ke, amArAmAM buddhi nathI.' eTale gappu nathI A ! 242 AptavANI-10 (uttarArdha) ta gAMThe akrama vijJAta, buddhine ! tamane gamIne thiyarI A ? praznakartA : sarasa ja che ne ! vijJAna che ne A to ! dAdAzrI : hA, vijJAna che ! ne buddhine gAMThatuM ja nathI, eya ajAyabI che ne ? hA, badhAM jJAna buddhine gAMThI jAya. ane A jo buddhine gAMThatuM hota to A vijJAnane toDI nAkhata, ke' dahADAnuMya toDI nAkhata. vijJAna enuM nAma kahevAya ke je tarka-vitarkathI mukta hoya, saraLa hoya ane gAmiDayuM hoya. ane chatAM game tevI buddhineya gAMThe nahIM pAchuM ! bhalabhalI buddhio meM joI paNa koI buddhine A gAMThatuM ja nathI, ene pheMkI ja de che. jema IlekTrisiTI hoyane te pelAne zaoNka amAre, evI rIte pheMkI ja de che. tyAre vaoNTapAvara kevaDo moTo haze ! nahIM to buddhi dareka jJAnane AmaLe caDhAve. paNa A vijJAna bhalabhalA buddhizALIone, buddhi game tevI hoya, paNa A vijJAna gAMThatuM ja nathI. eneya TADhuM thaye ja chUTako. ane e dalIla evI gappAM mAre evI nahIM, svIkArya hovI joIe, banne pArTIne ! buddhizALI eTale zuM ? ene koI kAyado nahIM, 'no laoN !' AmathI pheMke, AmathI pheMke, AmathI pheMke. ane A vijJAna eka ja laoNmAM hoya ke bIjI bAju pheravAya nahIM. chatAMya ATalI badhI rIte cogaradamathI pheMke, buddhi to AmathIya pheMke, ghaDIkamAM AmathIya pheMke, gabaDAvI devA mATe. buddhinI cAreya dizA khullI hoya ne chatAM A vijJAna buddhine gAMThatuM nathI. ane badhA samajI jAyane pAMca vAkyomAM to AkhA varlDanuM sAyansa AvI jAya che ane te A mArI goThavaNI nathI. A kudaratI nIkaLeluM che. dhIsa Ijha baTa necarala (kudaratI ja che). buddhithI goThavaNI nA thaI zake. zuM A akrama vijJAna ! buddhi beThI beThI pANI pIdhA kare ! pAchuM
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) buddhi sAme, akrama vijJAna ! 243 avirodhAbhAsa ! virodhAbhAsa utpanna nA thAya evuM. A avirodhAbhAsa sAyansa che. ane temAM tame paDyA. bolo ! AkhI kaoNleja pasAra thaI gaI. eTale kAma thaI gayuM ! ane 'potAnA' sukha sAthe, erakanDizanDa Dabbo badhuM sAthe. nahi to pahelAM keTalo baLApo, baLApA sAthe hatuM. dIdho "ame' jagate, khudAno paigAma ! badhAe buddhinI aMdaranI vAta karI che. jyAM buddhi nA pahoMce e khudAnA gharanI vAta ane jyAM buddhi pahoMce e saMsArIonAM gharanI vAta. ane jene buddhino abhAva thayo ne buddhi gaI, tenuM kalyANa thaI jAya. khudA bhegA thayA tyArathI buddhi amArI khalAsa thaI gaI. khudAne dekhyA ke amArI buddhi alopa thaI gaI. khudAnI pAse beThAM beThAM AnaMda rahe che. ane khudA zuM kahe che ? 'eka saMdezo Apo ke jethI jagata AkhuM pAchuM phare. AkhuM jagata baphAI rahyuM che ane te sAyanTiphika rIte Apo." te mane sAyanTiphika rIte khudAe ApyuM. te pramANe huM ApavA mAguM chuM.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa : 4 citta (1) cittano svabhAva bhaTakAmaNa konI ? niveDo lAvavo paDaze ke nahIM lAvavo paDe ? ko'ka dahADo to Ano niveDo lAvavo paDaze ne ? kyAM sudhI Ama bhaTaka bhaTaka bhaTaka karavAnuM. thAkI thAkIne lotha thaI gayo toya bhaTakavAno aMta Avyo nahIM. te A aMta Ave. dAdAe aMta khoLI kADhyo che, bhaTakavAno eDa khoLI kADhyo che. to ApaNo aMta Ave. paNa e ja rakhaDato hoya to ApaNo aMta kyAre lAvI Ape ? te A rakhaDatA mANasoe rakhaDAvI mAryA. paNa have aMtavALA AvyA hoya to aMta to lAve ne ApaNo ? tame evuM nakkI karyuM che ne ? aMta lAvavAnuM nakkI karyuM che ne ? praznakartA : e nizcayathI ja dAdA pAse AvyA chIe. paNa have bhaTakAmaNano aMta lAvavAnuM sAdhana, e to mana che. zarIra bhaTakatuM baMdha thAya nahIM paNa mana bhaTake che, enuM bhaTakavAnuM baMdha karavAnuM kaMI sAdhana che ? dAdAzrI : e to ApaNA lokonAmAM saheja bhUla thAya che. ApaNA hindustAnanA ghaNA loko kahe che ke, "mAruM mana bahAra bhaTakyA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) cittano svabhAva 245 246 AptavANI-10 (uttarArdha) kare che ! meM kahyuM, 'e to bheMsane gAya kahevA barobara che vAta tArI !! tane samajaNa nA paDatI hoya ne tuM bheMsane gAya kahe, mATe e kaMI gAya thaI gaI ? AvI bhUla kare te calAvI levAya, bheMsane gAya kaheto hoya to ? to A loko kema kahe che ke, "mAruM mAInDa bhaTake che ?" bhaTatuM haze koInuM mAInDa ? ApaNA loka to zuM kahe ke "mAruM mana nyu jarsI jaI AvyuM." alyA, A zarIramAMthI bahAra nIkaLe nahi, enuM nAma mana kahevAya. eTale zarIranI bahAra koNa nIkaLe che te Apane kahuM, citta che e bahAra nIkaLI jAya, aMdareya bhaTake. ahIM page vAgyuM to citta tyAM doDadhAma karI mele ane bahAreya bhaTake. mana-buddhi-citta ne ahaMkAra, emAM citta ekaluM ja bhaTakatI vastu che. bIjuM koI bahAra bhaTakavA jAya nahIM. A labADamAM labADa citta che. koInuM mAne kare nahIM ne bahAra bhaTaka bhaTaka karyA kare. zuM enA bApe dADhyuM che ke bhaTaka bhaTaka kare, paNa Teva paDI gayelI ene. jema eka chokarAne rakhaDavAnI Teva hoya tema Ane paNa rakhaDavAnI Teva paDelI. ApaNane sAcavatA nA AvaDyuM tyAre rakhaDavAnI Teva paDI gayelI ne ? sArI jagyAeya jAya ne khoTI jagyAeya jAya. kyAM jAya, enuM kazuM ThekANuM ja nahIM. maMdiramAM jatuM rahe, nahIM to smazAnamAM hau jaI Ave. e azuddha citta kahevAya. A jagatanA lokone azuddha citta hoya. cittane bhaTakavAmAM sahAya kotI ? praznakartA : citta ekaluM kAma kare ke mana doDe joDe ? dAdAzrI : nA, nA, citta ekaluM ja kAma kare. Ama rakhaDIne sUI gayA hoya ne, to te ghaDIeya citta to ghaNuM kAma kare. kyAM kyAM sudhI jaI Ave ? AphrikA jAya ne duniyAmAM badhe jaI Ave. praznakartA : amuka dazAe pahoMce to ja citta ekaluM kAma kare ne ? dAdAzrI : nA, evuM kazuM nahIM. evo yoga hoya to ekaluMya kAma kare. praznakartA : ajJAnIne hau ? dAdAzrI : badhAne. jyAM sudhI azuddha che, tyAM sudhI bhaTaka bhaTaka kare. are, mahephIla koI jagyAe thatI hoya ne tyAM hau jaI Ave. tyAM AgaLa Tebala upara brAMDI hau joI Ave. kahevuM paDe ! cittanI zaktio bahu bhAre. tethI loko kaMTALI jAya che ne ? A mana eTaluM badhuM herAna nathI karatuM lokone, eTaluM citta herAna kare che. praznakartA : pahelI mananI skUraNA thAya, pachI citta bhaTakavA mAMDe ? dAdAzrI : manane ane ene levAdevA nathI. cittano svabhAva ja bhaTakavAno che. citta bhaTake teno kaMI pAra ja nA Ave. tethI mANasa badho bagaDI jAya. jenuM citta bhaTakela thaI gayuM, eTale mANasa khalAsa thaI gayo. praznakartA : have citta bhaTake, temAM ahaMkAra paNa bhaLe tyAre ja bhaTake ne ke ahaMkAra bhaLyA vagara bhaTakyA kare ? dAdAzrI : ahaMkAra bhaLe ke nA bhaLe, teno kaMI savAla nathI. cittano svabhAva bhaTakavAno. jyAM sudhI azuddha che ne, tyAM sudhI bhaTaka bhaTaka bhaTaka karavAnuM AkhA jagatanA lokonuM citta bhaTake che. loko kahe che ne ke, "mAruM mana Ama jAya che, tema jAya che. evuM kazuM che ja nahIM. e citta game tyAM jaI zake, badhe pharI Ave. ahIMthI amerikA javuM hoya to TikiTa nahIM levAnI, khudAbakSa ! jyAM javuM hoya tyAM javAnuM, evuM citta che ! mana to game tevuM hoya. jeTaluM manathI tame dUra rahyA, manamAM ekAkAra, ekAtmika nA thayA eTale chUTI gayuM. paNa citta to bhaTaka bhaTaka karavAnuM choDe ja nahIM ne ? cita Ama kAryAnvita ! e kyAM kyAM bhaTakI Ave ? sephasAIDa (salAmatI jagyAe ke
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) cittano svabhAva 247 anasepha (asalAmata)mAM jAya ? praznakartA : banne sAIDa (bAju) jAya. dAdAzrI : hA, tuM je ophIsamAM besato hoya, e tyAM AgaLa jaIne pAchuM Tebala, khurazI badhuM joI Ave. enI upara kAgaLa mUkelA hala dekhAya. khuna hau dekhAya. tyAM AgaLa bIjo potAnI oLakhANavALo beTho hoya tene joI Ave. badhuM joI Ave. praznakartA: hamaNAM meM vicAra karyo ne ghATakopara pahoMcI gayo, te keTalI jhaDapa che ? dAdAzrI : e cittanI jhaDapa che. tyAM AgaLa e joI Ave che. ane tyAM jaIne emanI rUma joI Ave, rasoDAmAM badhI vastu joI Ave. rasoDAmAM tyAM AgaLa zuM karatA hoya te dekhAya tamane. chokarAnuM moTuMboTuM badhuM dekhAya. ahIM beThA beThA dekhAya ke nA dekhAya ? badhuM ekkekTa (jema che tema) ja dekhAya. eTale cittane dekhAya badhuM. dezamAM jaIne mAbApane joI Ave. mAbApa dekhAya, vAtacIta karatAM lAge. cittane badhuM dekhAya, manane kazuM dekhAya-bekhAya nahIM. sthaLe sthaLanuM dekhADe e citta. ahIM beThA beThA meca dekhADe. e pote tyAM jaIne khabara Ape ke Ama cAle che. ane citta evuM che ke ene koI rokI zake nahIM, e game tyAre jAya. te ahIMthI TheTha DaoNkTarane davAkhAne jAya. mukAma hoya je rUmamAM, pote suto hoya te tyAM AgaLa palaMga joI Ave, badhuM ja joI Ave. evo ne evo palaMga, godaDAM badhuM ekkekTa dekhAya ane tarata pAcho Ave. e mana nathI, e citta che. cittano svabhAva ! have cittano dhaMdho zo ? jyAM jyAM kanekzana (sAMdho) hoya tyAM bhaTakavuM, e eno dhaMdho. citta caitanya che, vyavahAra caitanya che. eTale ene dekhAya badhuM tyAM AgaLa. lokonI joDe vAto karatA hoya teya dekhAya. amerikA jaI 248 AptavANI-10 (uttarArdha) AvyA hoya toya e jaI Ave. tyAre ene kyAM paisA-bhADuM kharcavAnuM che ? tame to amerikA nahIM gayA ho ne? pahelAM gayelA ? nyUyorka gayelA ne, to tyAM citta jaI Ave. e joyA sivAya na doDe. praznakartA : pahelAM kaMI AvuM joyuM haze, tyAre ja e joI AvyuM ne ? dAdAzrI : hA, joyeluM che e joI zake, e citta ! praznakartA : AjakAla to philmomAM nyUyorka joIe chIe ne ? dAdAzrI : emAM che te kAgaLa upara phoTo hoya, e dekhADe ne philmamAM dekhADe, e be sarakhuM ja che. paNa te nahIM, citta to asala jAte gayelA hoya ne, tyAM ApaNA paga paDelA hoya ne, tyAM badhe citta pharI Ave. praznakartA : dAdA, citta je vastu dekhADe te joyelI hoya e ja dekhADe ? dAdAzrI : e to A bhavamAM nA joI hoya ne gayA avatAranI joyelI dekhADe. praznakartA : to amane mahAvideha kSetra dekhAya kharuM ? dAdAzrI : badhuMya dekhAya, tyAM pharelA hoya to. jyAM jyAM jaI AvyuM hoya ne, tyAM tyAM pharI pharI phero mAra mAra kare. e speziyala, cittanuM ja kAma che. tamane anubhavamAM AvatuM haze ne ? evuM koI jagyAe joI Ave che. pharI ? ahIM beThA hoya toya ? e kriyA cittanI che, e mananI kriyA nathI. je jagyAnI ene Teva paDI gaI che ne, te jagyAe doDadhAma kare. eTale bIje badhe nA phare. je bajAromAM pharI AvyuM che, e bajAramAM jaI Ave. je bajAra joyAM ja nathI tyAM nathI jatuM ane je bajArathI kaMTALI gayuM tyAMya nathI jatuM. kaMTALI gayelAM bajAra badhAM bahu che, temAM kaMI jatuM ja nathI. ApaNe kahIe, 'tyAM jA ne." tyAre kahe, 'nA.' loko mana ane cittanA bheda samajatA ja nathI.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) cittano svabhAva 249 250 AptavANI-10 (uttarArdha) eTale cetananuM aMza thatuM nathI, paNa pAvara cetana kahevAya. koI cAvI ApelI gADI hoya, emAM ApaNe cAvI ApIe eTale pAvara puryo hoya, zakti mUkI hoya eTale pachI e gADI pote enI meLe cAle ne ? evI rIte A che. praznakartA : to pachI citta jaDa kahevAya ke caitanya ? dAdAzrI : e pAvara cetana che, mULa daraasala cetana nathI. AtmA e mULa cetana che. enA AdhAre A badhuM AmAM cetana bharAya che, pAvara cetana. enA AdhAre eTale AtmAnI hAjarIthI, e nA hoya to nA thAya. praznakartA : narasiMha mahetAe kema kIdhuM ke, 'citta caitanya vairAgya tadrupa che ?" hindustAnanA loko pUrepUro bheda samajyA ja nathI. ekalA cittanI oLakhANa paDe to badhuM kAma nIkaLI jAya. tatva svarUpa, citatuM ! praznakartA : citta tattva svarUpe zuM che ? dAdAzrI : loko keTalAya hajAro varSathI citta zabdane bhUlI gayA. e samajatA ja nathI. citta to koi samakyuM ja nathI. A hindustAnamAM koI mANasa evo nathI ke cittane samajyo hoya. cittane samaje to to kAma thaI jAya ne ? badhA manane ja citta kahe che. praznakartA : A cittano artha dareke potAnI samaja pramANe karyo che. cittano sAco artha zuM ? dAdAzrI : cittanA arthanuM koIne bhAna ja nathI. citta to vyavahArika cetana che. vyavahAramAM cetana hoya to A citta ja che. praznakartA : mULa svarUpe citta e to cetana che ne ? dAdAzrI : e azuddha che eTale vyavahArika cetana kahevAya che, e bahu kAma ApanArI vastu che. praznakartA : mananAM karatAM cittanI sthiti bahu UMcI ? dAdAzrI : ghaNI UMcI. manamAM jarAya cetana nathI. manamAM jo pote tanmayAkAra thAya to ja mananI asara thAya, ene aDe nahIM to mana kazuMya naDe nahIM. praznakartA : sat, cit ane AnaMda kahyuM temAM ane mana-vacanakAyA- citta, buddhi, ahaMkAra, A badhAmAM cittane ja ATaluM badhuM mahatva kema ApyuM? dAdAzrI : citta e mikenikala cetana che. eTale emAM cetana cArja thayeluM che ane cetana DiscArja thaI rahyuM che. mikenikala cetana - dAdAzrI : caitanya eTale kevuM? enA ekkekTa (yathArtha) phoDa nathI paDyA eTale loka gUMcAya che. caitanya eTale pAvara caitanya che. pAvara caitanya eTale huM tamane samajAvuM ke beTarI hoya che, tenI mahIM sela hoya che. emAM zuM hoya che ? pAvara bharelo hoya che. eTale ApaNe svIca dabAvIe eTale lAITa thAya. pAvara khalAsa thAya tyAre zuM thAya ? praznakartA : lAITa baMdha. dAdAzrI : selamAM kazuM bagaDyuM ja nA hoya. sela to evo ne evo ja hoya, pAvara vaparAI gayo. evA A mana-vacana-kAyA sela che. mahIM pAvara bharelo che, e vaparAI jAya che. tadana satya cetana nathI e. satya cetana koI paNa jAtanI kriyA karI zake nahIM. praznakartA : eno artha e thayo ke pAvara ene AtmAthI maLe dAdAzrI : pAvarane ja AtmA mAnyo che. A badhA lokoe, e
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) cittano svabhAva 251 (ra) bhUla thaI che, mULa vastune nahIM oLakhavAthI. ane A badhuM pharatuM dekhAya che, eTale Ane cetana mAnyuM. paNa A na hoya cetana. AmAM eka aMza paNa sAcuM cetana nathI. praznakartA : jyAM sudhI AtmA che tyAM sudhI A dehanI pravRtti che? dAdAzrI : AtmA hoya to ja deha pravRttizIla hoya, nahIM to nA hoya. praznakartA : emano pAvara che te AtmAthI levAmAM Ave che ? dAdAzrI : AtmAthI pragaTa thAya che. tevAmAM eTale e ApatuM nathI, letuM nathI, enI hAjarImAM pragaTa thAya che. jema A dariyo hoya che e varALa kADhe, suryanI hAjarImAM. eTale A to eka nimitta ja che khAlI, be bhegA thayAnuM. ane roMga bilIpha che tamArI. 'huM caMdubhAI chuM' e roMga bilIpha che. e roMga bilIpha chUTI gaI eTale tame je cho emAM AvI gayA. eTale khalAsa thaI gayuM AkhuM kAma ! A ahIM AgaLa peluM lohacuMbaka hoya, lohacuMbakano TukaDo mUkyo hoya ane ahIM TAMkaNI hoya, te Ama Ama pheravIe to TAMkaNI hAle ke nA hAle ? evI rIte citta AtmAnA lohacuMbakanA guNathI hAlyA kare che. lohacuMbaka guNa e svAbhAvika guNa che. e citta caitanyamaya thayuM che. paNa caitanyamaya keTalIvAra ? A pelAM lohacuMbakane laIne hAle che. e cittane zuddha karavAnuM che. citta = jJAna + darzana vizeSa samajaNa, citatI.. praznakartA : Apane jyAre jJAnano udaya thayo suratamAM, tyAre ApanI cittanI avasthA kevI hatI ? dAdAzrI : citta ane A jJAna ekAkAra thaI gayeluM. citta eTale zuM ? ApaNA loko cittane pUrepUruM je rIte samajavuM joIe te rIte ene guNathI samajatA nathI. cittane zuM samaje che ApaNA loko mane kaho tame. praznakartA : jene konziyasa (jAgRti) kahIe ApaNe. dAdAzrI : hA, eTale zuM paNa ? gujarAtImAM ene zuM kahevAya ? praznakartA : AMtaracetanA athavA to taLapadI zabda AMtarasUjha kahIe ApaNe. dAdAzrI : AMtarasUjha, e sUjha judI che ane citta juduM che. huM samajAvuM citta eTale. praznakartA: mana ane AtmAnI vaccenI je sthiti che e citta ? dAdAzrI : nA. AtmAno je AvarAyelo bhAga che, ene citta kahe che. te huM AvarAyelo bhAga kADhI nAkhuM chuM. eTale citta zuddha thAya che. eTale AtmA ne citta ekAkAra thaI jAya. A bhUlo kyAM sudhI
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) citta = jJAna + darzana 253 254 AptavANI-10 (uttarArdha) che ke AvarAyelo che tyAM sudhI. praznakartA : cittano kaMTrola (kAbU) koNa karI zake ? dAdAzrI : cittano kaMTrola karavAnI jarUra nathI. praznakartA : e kevI rIte game tyAM bhaTake ? dAdAzrI : citta to enI azuddhatAne laIne bhaTake che. praznakartA : citta bahAra nA bhaTake tenA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : cittane zuddha karAvavuM paDe. eTale e cittane jarA cokhkhuM karavAnuM che. citta zuddha thAya eTale bhaTake nahIM. have citta enuM kArya zuM che ? Apane je samajamAM hoya ne, te mane kaho. lokonI samaja judI judI hoya. darekanI bhASA judI hoya. bole kharA badhAya citta, paNa sahu sahunI bhASAmAM bole. paNa jJAnI puruSanI bhASA joIe. je samajyA hoya te bole ne, to vAMdho nahIM. huM pachI phoDa ApuM tamane. praznakartA H Apa je kahI rahyA cho, e kadAca caitanyanI vAta che ane A cittanI je vAta che, e ahaMkAranuM AkhuMya kAryakSetra e cittanuM che. dAdAzrI : evuM che ne, citta evI vastu che ke dareka jIvane jJAnadarzana be hoya che. darzana e sUjha rIte hoya che. ahIM darekane sUjha paDe ne ? jAnavaraneya sUjha paDe, e darzana kahevAya ane pachI vivekathI samaje tyAre ene jJAna kahevAya. te jJAna-darzana manuSyone hoya che, jIvamAtrane dhyeya che. te jyAM sudhI adhUruM che tyAM sudhI citta kahevAya che ane jJAnadarzana saMpUrNa zuddha thayuM enuM nAma zuddha citUpa, eno e ja zuddhAtmA kahevAya. - have ahIM beThA tamArI ophisamAM jaI Ave ane tyAM tamAro phrenDa beTho hoya, te dekhAya ne ? e cittanA thakI dekhAya che, paNa te A azuddha jJAna-darzanathI dekhAya che. azuddha zAthI ke ahaMkAra sahita che. jyAre e ja nirahaMkAra thaze ane zuddha citta thaze. zuddha citta ne nirahaMkAra e chellI dazA ! eTale citta A be zabdanuM baneluM che. jJAna ane darzana be bhegAM kare enuM nAma citta. e azuddhine laIne azuddha jJAna-darzana. e zuddha citta eTale zuddha jJAna-darzana. azuddha jJAna-darzana eTale zuM ke, "huM caMdubhAI chuM, A bAIno dhaNI chuM, A chokarAno bApa thauM, Ano mAmo thauM, Ano kAko thauM, phUvo thauM', e azuddha citta che. praznakartA : cit ane citta e be zabdomAM phera che ? dAdAzrI : cit je lakhe che ne, e ja citta che. zuddha citUpa ja zabda lakhelo hoya che ne, e ja AmAM pAchuM citta gaNAya che. ApaNA loko ene cit kahe che. e cidu eTale zuM ? ajJAna + adarzana. jJAneya "e" ane darzaneya "a". vizeSa jJAna + vizeSa darzana tene citta kahe che. e zuddha citta thayuM ene AtmA kahevAya. A je meluM, azuddha citta che, e saMsAra kahevAya. ene ajJA kahIe chIe ApaNe ane peluM prajJAnI zarUAta thaI jAya. citta eTale loko mana samaje che ene. e to jJAna-darzana che. jJAna-darzananuM milcara e citta. have bolo, tyAM AgaLa bIjuM badhuM ADuMavaLuM Arope to zuM thAya ? e che jJAna-darzana. praznakartA: buddhi e jJAna ne darzana che ne ? dAdAzrI : nA, A citta che ne, te jJAna ne darzana bheguM che. sAMsArika jJAna-darzana che, ene azuddha citta kahevAya che ane AtmAnuM jJAna-darzana che, ene zuddha citta kahevAmAM Ave che. eTale cittazuddhi karavI eTale jJAna-darzana zuddhi karavAnI. jJAna-darzana zuddha karavA mATe tame pUcho cho. have Ama peluM citta juduM jANe to pachI evuM samaje
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) citta = jJAna + darzana 255 256 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : arIso ja joI lo ne ? jhAMkho hoya tyAre darzana kahevAya che ne phUla (pUrNa) hoya tyAre jJAna kahevAya che. jhAMjhavuM lAgatuM hoya ne tyAre darzana kahevAya ne klIyara (aSTa) dekhAtuM hoya tyAre jJAna kahevAya. praznakartA : cittamAM jo jJAna-darzana hoya, to citta to bhUtakALane coMTeluM kahevAya ? dAdAzrI : nA, mAruM kahevAnuM ke jJAna-darzana haMmezAM vartamAnakALanuM ja hoya. kAraNa ke bhUtakALanI vAta vartamAnamAM jue-jANe che ne ! ke A to jJAna-darzana zuddha karIe chIe, paNa peluM citta to zuddha karavAnuM rahyuM ne ? paNa nA, citta eTale ja jJAna-darzana ! jJAna-darzana zuddha thayuM eTale citta zuddha thaI ja jAya ! koI jagyAe jue, jANI Ave, enuM nAma citta. jovAnuM ne jANavAnuM kAma karI Ave. praznakartA : e cittamAM darzana-jJAna che ke jJAna-darzana che ? dAdAzrI : jJAna-darzana be bheguM thAya tyAre citta kahevAya. praznakartA : hA, paNa e jJAna-darzana ke darzana-jJAna ? dAdAzrI : e to be, je tamAre eDo (svIkAra) karavuM hoya teno vAMdho nathI. praznakartA : paNa ApaNe to jyAre zabda vAparIe ke jJAna ane darzana. dAdAzrI : mULa jJAna-darzana. e to ApaNe darzana-zAna kahIe, te to ApaNA akramanA AdhAre. bAkI, mULa je citta che e jJAnadarzana. praznakartA : to pachI jJAna ane cittamAM pharaka zo rahe che ? dAdAzrI : cittamAM jJAna ane darzana be bheguM hoya. peluM jJAna, e jJAna ekaluM ja hoya. ApaNI ophisamAM citta jAya ne tyAMnI khurazIo, Tebalo badhuM ekjhakTa jue, pachI bIjI keTalIka vastuo kaMIka che evo bhAsa thavo, paNa ejhekTalI nA dekhAya jhAMkhI dekhe e darzana che ane e ekkekTa dekhAya che e jJAna che, enuM nAma citta. A vAta pablikane khabara nathI. e to "jJAnI puruSa' ja jANe. praznakartA : eTale citta che te ene ApaNe arIsA jevuM kahI zakIe ?
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) cittazuddhitI sAmagrIo mULa doSa, cittazuddhino ! cittanI azuddhine laIne A jagata UbhuM thayuM che. cittazuddhi thaI jAya ke kAma thaI gayuM. basa, eTaluM ja che. cittaazuddhimAM saMsAra abhimukha dRSTi che 'enI." jene sApekSa dRSTi kahe che. ene laIne cittanI azuddhi che. nirpekSa dRSTi thAya eTale cittazuddhi thaI jAya. praznakartA : azuddha cittamAM je azuddhi che enuM svarUpa zuM ? dAdAzrI : citta, e to kadI potAnA svarUpa bhaNI nA vaLatAM, bIjI bAju jue eTale azuddha thaI jAya. anya dRSTi thaI ke azuddha kahevAya. potAnA svabhAva tarapha jue to zuddha kahevAya. lokone citta saMsAra dRSTi tarapha jue che. eTale krodha-mAna-mAyAlobha badhAM UbhAM thayAM che ane enAthI bahu duHkha paDe che. paNa eno upAya jaDato nathI ne ? eTale ekamAM rAga kare, bIjAmAM dveSa kare, jyAM AgaLa ukaLATa thAya tyAM dveSa kare. jyAM AgaLa ThaMDaka vaLe tyAM rAga kare. kAraNa ke svabhAva beu che. zAtA ane azAtA vedanIya beu joDe ne joDe cAlyA kare. ghaNI pherA azAtA vadhAre hoya, ema cAlyA kare. A duSamakALamAM zAtA jarIka ja che. ko'ka vakhata paNa enA AdhAre, lAlace besI rahe che ne ke hamaNe ThaMDaka vaLaze, hamaNe ThaMDaka vaLaze. 'Avate varasa, AvatuM varasa' ema kahIne kADhe che ne ? azAtAmAM kADhe che. AzAno mAryo ne ? sArA kALamAM azAtA ochI hoya ne zAtA vadhAre hoya. A duSamakALamAM azAtA vadhAre hoya, zAtA ochI hoya. A badhI cittanI ja bhAMjagaDa che. azuddha citta che, enI ja bhAMjagaDa che. zuddha citta thavuM joIe. praznakartA : to zuddha citta ane azuddha cittamAM pharaka zo ? dAdAzrI : azuddha citta UMdhuM jue che ke "A mArA bApA thAya ne A kAkA thAya. hamaNe chokarA joDe mane gamatuM nathI' ema kahe. AtmA e zuddha citta che. A saMsAra e azuddha cittanuM phaLa che. praznakartA: paNa e to buddhi ane jJAnano viSaya che ne ? emAM citta kevI rIte Ave ? dAdAzrI : buddhinI kazI bhAMjagaDa nathI. buddhi to chevaTe enDa upara Disijhana le che, bIjuM kazuM karatI nathI. praznakartA: 'huM zuddhAtmA chuM' ane 'huM caMdubhAI nathI', e vastu to jJAnathI jovAya ne ? emAM citta kyAM AvyuM ? dAdAzrI : "huM zuddhAtmA chuM' e ja che to zuddha citUpa che. zuddha citUpa enuM nAma ja zuddhAtmA. praznakartA : AtmA ane cittamAM zuM taphAvata ? dAdAzrI : AtmA ane cittamAM phera eTalo ja che ke citta kyAM sudhI ? azuddhatA che tyAM sudhI. jyAre cittamAMthI azuddhatA ochI thatI thatI thatI 99 TakA zuddhatA thaI, toya tyAM sudhI azuddha citta kahevAya ane so TakA thAya eTale jJAna kahevAya, AtmA kahevAya. azuddha jJAnadarzana che e citta che ane zuddha jJAna-darzana e AtmA che. eTale A azuddha cittane zuddha karavAnI jarUra che. citatI azuddhithI saMsAra ! A mArA sasarA thAya, A mArA mAmA thAya, A mArA phUvA thAya, A mAro dIkaro thAya, A mArI dIkarI thAya, A je jJAna che,
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo 259 te azuddha cittanuM jJAna che. e azuddha citta kahevAya che. tevuM to jJAnIya bole ke A mArA sasarA che. jJAnI zuM bole ? sasarAne mAmA kahe ? eya ema kahe ke A mArA sasarA thAya, A mArA phUvA thAya, A mArA mAmA thAya, paNa emane zraddhA nA hoya. bole kharA paNa bilIpha (mAnyatA)mAM evuM nA hoya, ane pelA lokone ? e loko jevuM bole che evuM emanI bilIphamAM che. ane A loko mahAtmAo bole che evuM emanI bilIphamAM nathI, khAlI nATakIya bole che. mana to azuddha thayeluM ja nathI koI dahADoya ! e to enA svabhAvamAM ja che bicAruM. A cittanI azuddhi thayelI che. cittanI azuddhi e saMsAra ane cittazuddhi e mokSa, basa ! sthAto, cittane lAMgaravAnAM ! citta pote jJAna-darzana svarUpa che. have e ja jJAna-darzana azuddha rUpe che atyAre. enuM zuddhikaraNa karo eTaluM ja kahevA mAMge che A. rastesara javAne mATe zuddhikaraNanA rastA che, paNa loko zuddhikaraNanA rastA jANatA nahIM hovAthI pote phAve ema rastAne pakaDe che. ekavAra to cittane ja samajatA nathI. e vAto sAMbhaLIe to lAge ke sAva ThokAThoka hoya, tyAM zI rIte mANasa vastune pAme ? - citta azuddha kyAM sudhI che ? tyAre kahe, jagatanI ene lAlaco che, AmAM sukha che, AmAM sukha che, AmAM sukha che. e jyAre potAnA gharanuM sukha jue che pachI bahAra nahIM nIkaLe. potAnA gharanuM sukha, potAnA svarUpanuM sukha je jue che, pachI e bahAra bhaTake nahIM. jagatanA loko mohanA sukhamAM rAcatA hoya che, paNa mahIMlI baLatarA tenAthI kaMI jAya nahIM. sAMje cha jaNA pattAM ramatA hoya, temane kahIe, 'have jamavAno vakhata thayo, UTho.' paNa koI hAle nahIM ! te zAthI ke pattAMmAM sukha hoya che ? nA. e to cittane rokavAnuM sthAna UbhuM karyuM che. A jagatamAM manane rokavAnAM sthAna che, paNa cittane rokavAnAM sthAna nathI. pattAM rame emAM citta rokAya, paNa e sliparI 260 AptavANI-10 (uttarArdha) (lapasAvanAra) che. ema karatAM sTepa bAya sTepa (pagathiye pagathiye) slipa thato (lapasato) jAya. pachI dArU paNa pIve, eTale azuddha citta kyAreya rokAya nahIM. e to jJAnI puruSa azuddha cittanuM zuddhikaraNa karI Ape, to rokAya. azuddha cittanI zuddhi karavA mATe jagatanA badhA dharmo phAMphAM mArI rahyA che. sAbuthI kapaDAMno mela kADhe paNa sAbu eno mela mUkato jAya, evA rileTiva (vyavahAra) dharmo che. paNa chelle zuddhi to jJAnI puruSa maLe tyAre ja thAya. te A bIjA rastA, A nIcalA rastA badhA dekhADelA. keTalAka dharmomAM mUrtine Ama dhUve, dhovaDAve ne Ama kare ne tema kare, e cittanI zuddhi mATe che. eTalo vakhata jarA pAMsaro rahyo. te thoDIghaNI zuddhi thaI mahIM. paNa emAM kazuMya eka tala jeTaluMya nA maLe. Akhoya dahADo kaSAya, gALo ja bhAMDyA karato hoya mAMhyomAMhya. praznakartA : eTalo vakhata to ene ekAgratA Ave ne, jyAM sudhI sevAmAM hoya tyAM sudhI ? dAdAzrI : paNa eTalo vakhata ene karavAnuMya zuM che ? emAM zuM dahADo vaLyo ApaNo ? zukkaravAra zuM vaLyo ? jenAthI aMtarazAMti thAya, jenAthI koIne duHkha nA devAya, enuM nAma dharma kahevAya. A to du:kho devAmAM pAcho zUro. citatI myunisipAliTI koNa ? A saMsAra evo che ke niraMtara cittanI azuddhi ja thayA kare. eTale A lokoe dharma mUkelo ke dharma, cittanI zuddhi karyA kare. dharma nA hoya to citta azuddha thaI jAya eTale adhogatimAM jato rahe pachI. rastAmAM koIka sAmuM maLe ne tamane gALo de de kare ke A mANasa ThekANA vagarano bahu nAlAyaka che, evuM tevuM bole to zuM kaho ? praznakartA : have to kazuM ja kahIe nahIM ne ! dAdAzrI : eTale tame tamAruM citta azuddha nA karo. cittaazuddhinuM
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo kAraNa A. e bole che ne tame sAmuM bolo e tamArI cittanI azuddhi thaI jAya. paNa te tame sAmuM kazuM nA karo, eTale cittanI azuddhi thAya nahIM. 261 azuddha ekaluM citta ja thayA kare che. e cittanI ja zuddhi karavAnI che. tene badale loko zuMnuM zuMya zuddha karavA mAMDyA ! praznakartA : kharI cittanI zuddhi kevI rIte thAya ? dAdAzrI : A cittanI zuddhi ja karI rahyA cho ne ? A je tame bolo cho ne, prazna pUcho cho ne, te cittanI zuddhi karavA mATe ja pUchI rahyA cho. jema zarIrane nadImAM jhaboLavAthI zuddha thAya che, tema satsaMgamAM jhaboLa jhaboLa karavAthI mana ane cittanI zuddhi thAya che. cittanI zuddhi ja thayA kare ane saMpUrNa zuddha citta thaI gayuM enuM nAma nirvikalpa dazA. dharmanAM pustaka vAMcazo to eTalo lAbha thaze. kAraNa ke bIjI jagyAe ramI ramavAmAM to nathI ne atyAre. ane tamAruM citta ahIM che ne ? jeTaluM citta pAMsaruM eTalI zuddhi thaze ane zuddha thayeluM citta bagADazo nahIM to AgaLa zuddhi vadhatI jaze. praznakartA : sArA vAMcanathI cittazuddhi thAya ? dAdAzrI : hA, thAya. sArA vAMcanathI dhIme dhIme cittanI zuddhi thAya. paNa pAchuM jeTalA pramANamAM cittanI zuddhi karIe chIe, eTalA pramANamAM vadhAre azuddha karIe chIe. eTale pachI napho zo rahyo ApaNI pAse ? dasa TakA jeTalI ApaNe cittazuddhi karI, to sAMja sudhImAM ko'kanI joDe bhAMjagaDo karI, temAM vIsa TakA azuddhi thaI jAya. eTale dasa TakAnI ApaNe ghera khoTa ne khoTa ja AvIne ? eTale ja meluM citta ! cittanA ane mananA bhedane samajato ja nathI ne ! mAruM mana muMbaI jatuM rahyuM evuM tevuM bole che ne, e citta jatuM rahe che. AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : paNa A sAdhuo, A satsaMgavALA, bIjA-trIjA, mananI ja vAta kare che. 262 dAdAzrI : emane khabara ja nA paDe ne, cittanuM ane mananuM bhAna ja nathI e lokone ! mana meluM thAya ja nahIM, citta ja meluM thAya ane saMskRtamAM azuddha citta kahe. paNa Ama meluM nA bole huM ke, enuM nAma duniyA ! praznakartA : tyAre A loko ema kahe che ke mana e ja baMdhana ane mokSanuM kAraNa che ? dAdAzrI : hA, mana ja kAraNa che. praznakartA H to tame cittanI vAta karo cho pAchI ? dAdAzrI : meluM zuM AmAM ? to citta meluM che, tethI A mana UbhuM rahyuM che. eTale citta jo cokhkhuM thAya to mokSe laI jAya ne citta meluM thAya to ahIM AgaLa badhuM rakhaDAvI mAre. cittane ne manane yathArtha samajyA vagara badhuM ThokAThoka kaheluM che, badhAMya pustakomAM. citta azuddha thayeluM hoya tyAre mana azuddha thayeluM hoya, te emAM narkagatimAM ne bIjI gatiomAM laI jAya, saMsAramAM rakhaDAvI mAre. praznakartA : gItAmAM bhagavAna zrIkRSNane arjuna pote pUche che, ke mana bahu caMcaLa che. dAdAzrI : mana caMcaLa che paNa meluM nathI. caMcaLa to, dareka vastu caMcaLa ja che ne ? mana ekaluM kaMI caMcaLa che ? praznakartA : citta paNa caMcaLa kharuM ja ne ? dAdAzrI : e to hoya ja. citta paNa caMcaLa to kharuM ja, paNa A citta meluM che. cittanAM melAMne laIne A jagata UbhuM che, manane laIne nathI UbhuM. evuM sTroMga rIte traNeya kALane mATe satya bolIe chIe ApaNe A.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo 263 AptavANI-10 (uttarArdha) laukikamAM to 'mana meluM che, citta caMcaLa che', badhuM evuM ja hoya. laukikanI vAta ApaNe karavAnI nahIM. ApaNe samajavA mATe laukika samajavuM. laukika to gAyo-bheMsone rADAM nAkhe ne, enA jevA A rADAM nAkhavAmAM Ave che. pIrasanArAya rADA khAya che ane eya rADAM khAya e vitA tathI chUTakAro ! praznakartA: tophAnI jaLamAM pavana nAvane kheMcI jAya che, tema vRttio manane kheMcI jAya che, tevuM gItAmAM bhagavAna kRSNa kahyuM che. dAdAzrI : have vRttio kheMcI jAya, te kyAM sudhI vRttio kheMcI jAya ke jyAM sudhI citta azuddha che. cittanI zuddhi karyA pachI vRttio nA kheMcI jAya. praznakartA : mULa vAtane pahoMcavAmAM mane je sauthI moTo avarodha lAgyo, e ATalA varSe samajAtuM thayuM ke cittazuddhi thavI joIe. dAdAzrI : hA, cittazuddhi sivAya bIjo upAya nathI. cittazuddhi sivAya A jagatamAM koI kArya thAya nahIM. praznakartA : ane mAnava kaMIka puruSArtha karI zake evuM kSetra hoya to A cittazuddhi ? dAdAzrI : hA, cittazuddhi, bIjuM kAMI thAya nahIM. praznakartA : bIjeya phAMphAM mArI joyAM che. dAdAzrI : phAMphAM badhAM nakAmAM che. have moDhe zabdamAM bolyA cittazuddhi paNa citta zuM ane zuddhi zuM? enuM pramANa vagara badhuM nakAmuM che. jJAnI puruSanI bhASAthI samajavuM paDaze. je joI zake che A badhuM, anubhavI zake che. je anubhavanI upara joI zake che, te badhuM batAvI zake che. praznakartA : azuddha cittanI zuddhikaraNanI kriyA kevI rIte thatI haze ? dAdAzrI : A jJAna lIdhuM eTale ApaNe thaI gayuM che ne have ! konA hAru pUcho cho ? praznakartA : sahaja rIte. dAdAzrI : koI chokaro corI karI lAvyo, pachI enI meLe pratikramaNa kare to zuddhikaraNa thAya. corI kare che e to azuddha cittanA AdhAre ja kare che, paNa A pratikramaNathI zuM kare che ? zuddhi kare che. praznakartA : pratikramaNanI kriyA e cittane zuddha karyA kare che ? dAdAzrI : cittane zuddha karavA mATe ja pratikramaNa kare che ane sAmA sAthe vera nA baMdhAya eTalA mATe, beu kAma. praznakartA : cittanI je barobara Ama zuddhatA thavI joIe chellA sTejanI, e to A kevaLajJAna thatAM pahelAM AvatI haze ne ? dAdAzrI : dhIme dhIme dahADe dahADe vadhatuM jAya, paNa zuddha thatAM bahu vAra lAge. AkhuM jagata zuddha kare che. cittane ja zuddha karI rahyA che ne ! badhAya tapa-tyAga, je je badhuM karI rahyA che ne, te cittane zuddha karI rahyA che. zAstro vAMce che teya paNa cittane zuddha karI rahyA jJAta ja ene calAve... ene evuM jJAna maLyuM hoya ke, A jIvo, mAMkaNa, maccharo mArI nAkhavA joIe, ApaNane trAsa Ape che. to e enA jJAnanA AdhAre UMdhuM kare che. je jJAna ene Aje prApta thayuM hoya, te jJAnanA AdhAre e kAma karyuM javAno. e jJAna zemAM prApta thayeluM ? tyAre kahe, cittamAM maLeluM che. paNa azuddha citta eTale azuddha jJAna-darzana, e enA AdhAre kAma kare che. ne jarA sAruM jJAna-darzana maLyuM hoya, ke 'bhaI, jIvone mAravA e hiMsA che." to e tyAM AgaLa aTakIya jAya che. e ahaMkAra
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) cittazuddhinI sAmagrIo ra65 tyAM aTakI jAya. paNa evuM jJAna ja nA maLyuM hoya te zuM kare pachI ? badhA lokone mAratA joyA ne pachI potAne ja evuM jJAna maLe to zuM kare ? ene pUrvanA saMskAra nathI. pUrvanA saMskAra evA ahiMsAnA hoya to badhA lokone mAratA jue toya enA manamAM ema thAya, are, kamakamATI chUTe. jainonAM chokarAM meM joyA che, emane to kamakamATI Upaje, evI kaMI hiMsA karavI hoya to, kAraNa ke pUrvanA saMskAra che mahIMnA. praznakartA : jyAM sudhI khabara nathI paDI ke A cittane zuddha kevI rIte karavAnuM, jyAM sudhI sAcuM zuM, khoTuM zuM khabara nathI, to citta zuddha kevI rIte thavAnuM ? dAdAzrI : khabara to badhuMya che. sAcuM-khoTuM badhuMya khabara paDe. nAnA chokarAneya enA gajAnA pramANamAM, enAthI moTAne enA gajA pramANe, dareka potapotAnA gajAnA pramANamAM sAruM-khoTuM beu samaje ja. paNa AnuM phaLa cittazuddhi thAya che evuM e jANe nahIM ane e jANe to cittazuddhinuM phaLa zuM? enuM phaLa to mokSa che, evuM jANe nahIM. evuM badhuM nahIM jANavAthI ja A badhuM cAlyA kare che, bebhAnapaNe. e samaje koNa ? praznakartA : azuddha che evuM je samaje che te zuddha citta che ? dAdAzrI : nA, te to pAcho ahaMkAra samajI jAya ne, ke mAruM citta azuddha che. cittazuddhi nathI thayelI evuM ahaMkAra samaje ne ahaMkAra badhuM kAma karI zake che. "e" chellevAramuM ahaMkArane laIne ja aMdho rahelo hoya, eTalo bhAga che te AtmAnI jarUra paDe che, zuddha lAITanI. kAraNa ke ahaMkArane laIne AMdhaLo rahelo hoya. bIjuM, ahaMkAra badhuM lAITa ApI de che, buddhijanya lAITa badhuM ApI de che. vyavahAra saMge saMge cittazuddhi. praznakartA : saMsAramAM rahIne cittazuddhi kevI rIte thAya ? dAdAzrI : saMsAramAM cittazuddhi karavA mATe bahu pramANika niSThAthI rahevuM joIe ane oblAIjhIMga necara (paropakArI svabhAva) rAkhavo paDe. pramANika niSThAthI eTale koInuM kaMI paNa khoTuM ApaNA gharamAM nA Ave, evI rIte rahevuM joIe. ApaNuM ko'kane tyAM javuM joIe. eTale jeTaluM ApaNuM lokone tyAM gayuM eTalI cittazuddhi thAya. praznakartA : to to ApaNe vyavahAra vadhAryo, copaDA vadhAryA UlaTA ApaNe. dAdAzrI : e ApaNA mATe nathI, A bahAranA mATe vAta karuM chuM. A je pUche che te bahAranA mATenI vAta kare che. eTale emane A rIte kare to kAma lAge. tenAthI cittazuddhi thAya. paNa chevaTe AtmAne jANavo paDe, jJAnI puruSa pAsethI ! AtmajJAnI sivAya koI dahADo cittanI zuddhi nA thAya. AtmajJAnI maLe to ApaNo ukela Ave. nahIM to pachI A bhAMjagaDa che. ramI ramavA jAya tenA karatAM jyAM che tyAM besI rahe te sAruM. e jagyAe besI rahyo hoya, te lapasI nA paDAyane ! eTale ukela karavo hoya to AtmajJAnI sivAya ukela nA thAya. sthiratA te zAMti, cittatI.. praznakartA : cittanI sthiratA mATe zuM karavuM joIe ? kaI rItano abhyAsa karavo joIe ? dAdAzrI : cittanI sthiratA zI rIte thAya jANo cho ? e kaMI A pataMga jevI vastu nathI ke ApaNe doro kheMcIe ane hAthamAM AvI gayuM. citta badhuM azuddha thaI gayeluM che, pachI bhaTake ja ne ! praznakartA : huM bhagavAnanI bhakti karuM, satsaMga karuM toya paNa saMsAranA vicAro Ave che ane citta sthira rahetuM nathI. dAdAzrI : have enuM zuM kAraNa ? e zAthI nathI rahetuM ? amane AvuM thatuM haze koI vakhata ? nA thAya. evuM che ne, citta lapaTuM paDI
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo 268 AptavANI-10 (uttarArdha) gayuM nathI. citta to cokkasa ja che. ApaNI bhUla thAya che A. citta bagaDyuM nathI ane kALeya nukasAna karato nathI. kALa kaMI nukasAna kare nahIM. e citta sarasa che. cittane vAMdho nathI. ApaNane eDajasTa karatA nathI AvaDatuM. hAu Tu eDajasTa (kevI rIte goThavaNI karavI) ? have benkamAM gayo hoya ane noTo ApI dasa hajAranI ane thokaDIo ApI so-sonI, to tame zuM karo ? praznakartA : gaNIe. dAdAzrI : gaNe te ghaDIe chokaro Ave toya game nahIM. kAraNa ke citta asthira thaI jAya. kAraNa ke citta sthira karavAnI zakti che ja tamArI. citta to dasa hajAra gaNatAM sudhI sthira rahe. chokaro Ave ne to bhUlI jAya. enuM kAraNa zuM ? paisA upara ene inTaresTa (saci) che ane bhaktimAM inTaresTa nathI. eTale A nathI thatuM. kAraNa ke jyAM inTaresTa tyAM citta sthira rahe. vepAramAM sthira rahe che ke nathI rahetuM ? praznakartA : rahe che. dAdAzrI : ane pelAmAM nA rahe, kAraNa ke pelAmAM InTaresTa che nahIM tamAro. InTaresTa badalavo joIe. praznakartA : InTaresTa to badalIe chIe paNa A saMsAranA prazno je che te sAthe sAthe cAlu ja rahe che, to enA mATe zuM karIe ame ? praznakartA : Ama to savAranA prArthanA karavA roja besIe chIe paNa citta sthira nathI rahetuM. dAdAzrI : prArthanAmAM sthira nA rahe ane benkamAM rUpiyA gaNo te ghaDIe sthira rahe che. lokone rUpiyAnI kiMmata che, bhagavAnanI kiMmata nathI. praznakartA : to have zuM karavuM ? dAdAzrI : kharI kiMmata bhagavAnanI hovI joIe ApaNane ane lokoe rUpiyAnI kiMmata vadhArI. jemAM prIti vadhAre hoya temAM ekAgra rahe. bhagavAnamAM InTaresTa paDavo joIe, svAda Avavo joIe. A chokarAM kerI khAtAM hoya ane pachI ApaNe kahIe ke nAkhI de have, to khATI hoya to nAkhI de mUo, ema ne ema ane mIThI hoya to nAkhI de ? praznakartA : nA nAkhI de. dAdAzrI : eTale mIThAza nathI AvatI. praznakartA : paNa saMsAranA padArtho taraphathI ApaNuM citta kema haTatuM nathI ? dAdAzrI : e zI rIte haTe ? kAraNa ke haTAvanAra koNa che ? tame haTAvavAnA e ? saMsAranA padArtho to ema ne ema ja che, paNa haTAvavuM che kone ? tamAre ? to tame koNa cho, e nakkI thayA vagara zI rIte haTAvo tame ? tame to caMdubhAI nAmathI raho cho. have tame kharekhara caMdubhAI nathI. tame mAnI beThA cho ke "huM caMdubhAI chuM'. caMdubhAI to tamAruM nAma che. eTale 'huM caMdubhAi chuM' e cittaazuddha thayeluM che, cittazuddhi thai jAya pachI citta saMsAramAM bhaTakatuM nathI. jJAtI karAve cittazuddhi... cittanI zuddhi karavI che tamAre ? dAdAzrI : saMsAranA problema (muzkelIo)ne ne Ane lAgatuMvaLagatuM nathI. paisA gaNIe chIe tyAre saMsAranA problema UDI jAya che kaMI ? toya paisA gaNIe chIene ? atyAre eka citta karavuM che thoDIvAra ? praznakartA : hA, karavuM che. dAdAzrI : ema ! ahIM AvatA rahejo.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27) AptavANI-10 (uttarArdha) (3) cittazuddhinI sAmagrIo 269 praznakartA : e ja pUchuM chuM, kaI rIte thaI zake ? dAdAzrI : jenI zuddhi thaI gayelI hoya che, te ApaNane zuddhi karI Ape. je lokonI azuddhi hoya, e ApaNane cittazuddhi karI Ape ? cittazuddhi to ahaMkAra bahu jUja rahe ne tyAre kaMIka cittazuddhi thayelI hoya. krodha-mAna-mAyA-lobha thoDAM thoDAM rahyAM hoya tyAre tyAM cittazuddhi thayelI hoya. A jagatamAM cittanI zuddhi karavA jevI che. praznakartA : eno rasto koNa batAve ? dAdAzrI : jJAnI puruSa sivAya A varlDamAM koI karI zake nahIM A. e moTAmAM moTA nimitta hoya enA. toya paNa e nimitta che. bIjA A loko kaMI kArIgaro badhA karI zake nahIM. eTale jene kartAbhAva che, tene zuM kahevAya ApaNe ? kArIgaro kahevA paDe. ane rtAbhAva nathI ene kArIgara kema kahevAya ? jagata AkhuM zuM jANe ke manane vaza karavuM e dharma che. eTale mana vaza karavAnI pAchaLa paDyA che loko. jyAre jJAnI puruSane pUche ke bhaI, kharekhara zuM che ? mana vaza thAya ? tyAre kahe ke, mana vaza to moTA yogIo kare. hA, e to evuM ja ne ! ekAgratA kare. nahIM to trATaka karIneya kare mUo ! paNa cittanI zuddhi thaI zake nahIM. cittanI zuddhi ekalI ja mokSe laI jAya che A duniyAmAM. saMsAramAM karavA jevo puruSArtha hoya to A cittanI zuddhi karavI. tethI ame kahIe ne ke amArI pAse besI raheje ne, eTale cittazuddhi thayA karaze ema ne ema. huM Ama besI rahyo houM ne e Ama hAtha aDADIne besI rahyo hoya amane, toya cittazuddhi thayA kare. eno chello upAya jJAnI pAse hoya, badhoya. praznakartA : citta-buddhi-mana ane ahaMkAra, AmAM jo cittazuddhi thAya to A badhA aMdara cittamAM ogaLI jAya ke nahIM ? dAdAzrI : A cittazuddhi thatI ja nathI ne ? citta azuddha thayuM ne, tene lIdhe A badhAM UbhAM thayAM che ane cittazuddhi thAya eTale pelAM vilaya thaI jAya. bIjuM koI kAraNa nathI. koI kahe, 'cittazuddhi mATeno zo upAya ?" tyAre kahe, 'jJAnI puruSa pAse kRpA prApta thavI joIe.' eTale tamAre jJAnIne kahevuM joIe ke mArI upara kRpA varasAvo. konI kRpA ? tyAre kahe, 'bhagavAnanI kRpA varasAvajo !" tyAre cittazuddhi thaI jAya. pachI mokSano mArga najIka thaI gayo, AtyaMtika kalyANa thaI gayuM. eTale ame svarUpanuM sukha dekhADI daIe ane cittanI zuddhi karI ApIe. badhI rIte AtmA-anAtmA judA pADI ApIe ane pachI divyacakSu ApIe. A cAmaDAnI AMkhathI sAcI vastu dekhAya nahIM. A koNa AvyuM ? tyAre kahe, "mArA sALA AvyA.' A koNa AvyuM ? tyAre kahe, "mArA sasarA AvyA." A koNa AvyuM ? tyAre kahe, "mArA mAmA AvyA.' evAM keTalAM che tamAre ? keTalAM lapharAM che AvAM ? lapharAMmAMthI ja navaro na thAya ne ! praznakartA : A lapharAMmAMthI chUTavA mATe svarUpanuM jJAna joIe ne? dAdAzrI : hA, te ame ApIzuM. ame jyAre tamane bhegA thaIzuM, tyAre badhI rIte sarvasva rIte choDAvIzuM. bitA cittazuddhi, nahi mokSamArga.. praznakartA : Ape AtmAne jJAna svarUpa kahyo, prakAza svarUpa kahyo, to pachI cetana svarUpa kema kahyo ? dAdAzrI : cetanano artha e thAya ke jANavuM ane jovuM. banne sAthe thAya tyAre e cetana gaNAya che, tyAre citta gaNAya che. ane citta eTale cetana, e jJAna-darzana azuddha thayeluM che. ame "huM caMdubhAI chuM' e bhAna kADhI nAkhIe ane 'tame AtmA cho' e bhAna karAvIe. eTale cittanI zuddhi karI nAkhIe. cittanI azuddhi thaI te evuM badhuM dekhAya. ane pelo AtmA dekhAya ! ApaNA jJAna ApyA pachI cittazuddhi ja thaI jAya.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo 271 cittazuddhi karyA vagara to mokSamArga maLe ja nahIM. cittazuddhi to pahelI karavI paDe. ane cittazuddhi ekalAthI kAma nathI thAya evuM. huM A badhAnI cittazuddhi karI ApuM paNa A badhA ovaraDrAphaTa laIne AvelA che. kaLiyuganA mANaso, te eTalA moTA ovaraDrAphaTa che ke Aja belensazITa meLavavuM muzkela paDI jAya ! jaDa zAstromAMthI davA te vaiduM cetatatuM ! praznakartA : A citta je che tame jene zuddha karavAnuM kaho cho. dAdAzrI : e to tamane(mahAtmAone) zuddha karI ApyuM tyAre to rAge paDyA cho. praznakartA: nahIM to ema ne ema zuddha nA thAta ? dAdAzrI : ema ne ema to koInuM thayeluM ja nahIM. jema zuddha karavA jAya tema vadhAre azuddha thAya. praznakartA : eTale jJAnI sivAya cittane koI zuddha karI zake ja nahIM ? dAdAzrI : are paNa cittane oLakhato ja nathI, tyAM zI rIte kare te ? zAstramAM jue ne rasto karavA jAya. jANe vaiduM karavAnuM hoya evuM zAstromAM jue ! zAstra jaDa ane cetananuM vaiduM kare ! eTale kRSNa bhagavAne sAcI vAta kahI dIdhI ke A cAra veda triguNAtmaka che, rAgadveSa karAvanArA che. mATe vItarAganI vAta samajo. A jJAna pachI cittazuddhi thaI gayelI ja che. cittazuddhi thaI jAya, pachI to AtmA prApta thAya. have je cittanI azuddhi che te nikAlI bAbata che. eka vakhata cittazuddhi karI Ape pachI bagaDe ja nahIM. pachI e jJAnI puruSanI AjJAmAM rahevuM. have 'A' davA kahI che ne, tenI pAchaLa paDavuM. eTale ekadama zuddha thaI jaze. Ama karAya cittazuddhi ! sAmA upara eTeka (AkramaNa) karavAthI cittanI azuddhi thAya. 272 AptavANI-10 (uttarArdha) koI eTeka kare, tenI para eTeka nahIM karavAthI citta zuddha thAya. basa, ATaluM ja che. praznakartA : jJAna lIdhA pachI e pramANe rahe to ne ? dAdAzrI : jJAna lIdhA pahelA to hoya ja nahIM. azuddha citta bagaDyA ja kare UlaTuM. cittane ekAgra karavuM hoya to jApa karavA joIe. eTale AnaMda rahe, zAMti rahe, bhakti rahe. ane cittanI zuddhatA karavI hoya to vAMcavuM joIe. vAMcavAno artha tame je rIte vAMco cho e rIte nahIM, enI vAMcavAnI rIta judI hoya. e ame tamane batAvIe. e rItamAM Ama copaDI vAMco evI rIte vAMcavAnuM, paNa copaDI pakaDIne vAMcavAnuM nahIM, AMkho mIMcIne vAMcavAnuM. enAthI cittanI zuddhi thAya. citta bIjI bAjue hoya toya saMsArI kAryo thAya evAM che. kAraNa ke saMsAranI joDe enuM azuddha citta raheluM ja che. eTale tamane ema lAge ke mAruM citta nathI tyAM AgaLa, paNa AnI joDe azuddha citta raheluM ja che. zuddha citta tamAruM je thayuM te tamane ema lAge ke mAruM citta ahIM che ne tyAM kAma cAlyA kare che. eTale jagatavyApI bhAvamAM bhale citta nA rahe. te citta tamAruM zuddha citta nathI rahetuM. je ApaNe jJAna ApyuM che ne, tyAre cittazuddhi thaI gaI. te AmAM nA rahe. paNa jagata to cAlyA ja kare tamAruM. suMdara cAle UlaTuM ! e jJAnI puruSanA jJAna ApavAthI azuddhi badhI UDI jAya. pachI thoDIka vyavahArika addhinA pahelAMnA hisAba jAmI gayelA hoya, eTaluM ja phaLa ApavAne mATe taiyAra thAya. praznakartA : paNa e to AvyA ja kare ne ? dAdAzrI : e Ave. paNa e to nirjarA che enI. e nirjarA bhAve nirjarA thaI ja jAya enI. A tamane saMvara ja rahe. A jJAna
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : ahIM citta kAma karatuM nathI, A badhuM manano prabhAva che ane buddhino prabhAva che. kArya thaI jAya, nirNaya thaI jAya tyAre buddhi kare che ane tyAM sudhI manano prabhAva che. eTale khoTuM-kharuM kArya karavuM e buddhinA hAthamAM che. buddhi nA paNa karavA de. mana game teTaluM DahApaNa kare paNa buddhi nA karavA de. ane cittanuM kArya to, ApaNe zuM joyuM, zuM zuM kAma lAgaze, enA badhA ApaNane svabhAva dekhADe. eTale bIDI saLagAvavI che eTale A peTI laI levI che. Ama karavuM che evuM dekhADe paNa 'laI lo" ema nA kahe. astitvano svabhAva dekhADe. e kAma lAgaze ne e badhuM, eTale jJAna-darzana dekhADe. (3) cittazuddhinI sAmagrIo 273 ja evuM che, saMvara ja rAkhe. paNa tame mUMjhAva nahIM ke A zuM thayuM ne zuM nahIM ? to kazuM ja thavAnuM nathI ! citta ane matanI bhAgIdArI keTalI ? praznakartA : koI vicAra Avyo tenI saMgAthe enuM jJAna ne darzana paNa zarU thaI jAya. eTale dRzya AkhuM dekhAya, vicAra joDe ja. evuM bane ? eTale jyAre jyAre koI paNa jAtano vicAra Ave to citta hau kAma karatuM haze ? dAdAzrI : citta bheguM thaI jAya to kare, nahIM to nA kare. jo citta bheguM thaI jAya to beu sAthe kAma kare. peluM mana vicAravAnuM ane A je vicAryuM te ja dRzya dekhADe. praznakartA : meM bahu vakhata mArka kareluM, vicAranuM spaMdana UbhuM thayuM, to citta joDe kAma kare. dAdAzrI : e dareka bAbatamAM nA thAya, amuka ja bAbatamAM thAya. je dezya hoya ApaNane priya ke apriya hoya, te ja Ave. priya-apriya nA hoya to kazuM Ave nahIM. vItarAgane kazuM Ave nahIM. A Ave che te pAchalAM pariNAma che, navAM pariNAma nathI. have A buddhi ekalI ja tamane herAna kare. te tamAre enI pAse sAcavavAnuM. bIjuM koI rahyuM nathI. citta zuddha thaI gayuM. ane jeTalI azuddhi thoDI rahI hoya te ApaNA puruSArthathI badhI jatI rahe. avirodhAbhAsa hoya e sAcuM jJAna, jeno tALo maLe. tamane tALo maLe ke ? tame vepArI loko, tALo kADho. A jJAnanA pratApathI cittanI zuddhi thAya. eTale sTeDInesa (sthiratA) thAya. praznakartA : A je dezya sRSTi che, e cittanI che ? dAkhalA tarIke, ApaNe A dIvAsaLInI peTI joI. have mane ema thAya ke mahIM khakhaDe che, mATe dIvAsaLIo che ane mAre bIDI pIvA jarUra paDaze, ethI ene gajavAmAM mUkI. eTale A jarUra paDaze, e citta kare che ke mana kare che ? A badhAnA mULamAM to aham ! azuddha citta e saMsArI maTiriyalsa dekhI zake ane bhautikane dekhI zake ane zuddha citta adhyAtmane dekhI zake, adhyAtmanA badhA sAdhano dekhI zake. praznakartA : eTale zuddha citta hoya to e adhyAtmanI je vastuo hoya e joI zake ? dAdAzrI : badhuM cokhkhuM dekhAya. e ja samyaka dRSTi ane e ja AtmA che. ane parAkASTAe e ja paramAtmA che. ahIM to AkhuMya jagata cittanI zuddhi karavA mATe prayatna karI rahyuM che paNa eno rasto jANatuM nathI ane A mananI prakriyAmAM ja lapaTAyuM che. praznakartA : e azuddha cittathI ahamabhAva Ubho thAya che ? dAdAzrI : ahambhAvathI azuddha citta kahevAya che. eTale mULa ahamabhAva che ne ke A mAro chokaro, mArI vAIpha, A mArA sasarA e badhuM azuddha citta thatuM gayuM pachI. praznakartA : mULa ahambhAva che ? dAdAzrI : hA, mULa ahambhAva. ahambhAva nA hoya to kazuMya
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo 275 276 AptavANI-10 (uttarArdha) nA thAya. ahamabhAva nA hoya to azuddha citta hotuM ja nathI. zuddha citta ja hoya che. eTale badhuM ahamabhAvane lIdhe che A. e vaMzAvaLI che ahaMkAratI. praznakartA : A vRttio je che, tene mATe kahe che ke, "vRtti vahe nijabhAvamAM', vRttio utthAna pAme che, vRtti vilaya pAme che. bolavAnI vRtti, vicAravAnI vRtti e badhuM zuM che ? dAdAzrI : e badhAM ahaMkAranAM chokarAMo che. e vaMzAvaLI ja badhI ahaMkAranI che. praznakartA : pachI A je cittavRtti kahIe chIe, emAM paNa vRtti vaparAya che. dAdAzrI : e paNa badhI ahaMkAranI vaMzAvaLImAM jAya. emAM AtmAno koI chokaro nathI ne vagovAya che. AtmA. AtmAno koI kuTuMbIye nathI ne koI pitarAIye nathI. toya loka kahe che ne, AtmAe ja badhuM bagADyuM ! praznakartA : paNa kramika mArgamAM to e loko vRttio moLI pADatA jAya ane vRttione pAchI pheravavA mAge che ne ? dAdAzrI : kramika mArgano rasto ja evo che, rasa moLA paDatA jAya. melathI mela dhovo. praznakartA : mULa aham to ema ne rahe ja che ne ane pAchuM ahamathI ja e loko zuddhi karavAnA prayatna kare che, evuM ? dAdAzrI : evuM che ne, A je loko cora che, luccA che, temane kahe che ke tame bhagavAnanI bhakti karo, dAna Apo, oblAIjhIMga necara rAkho. have A ya mela che ne pelo mela che. A melathI pelo mela dhoI nAkhe. pachI A mela je rahyA, tene bIjA melathI dhUe. e melane pachI trIjA melathI dhUe, ema karato karato ahaMkAra zuddha karavAno che. zuddha ahaMkAra ne zuddhAtmAmAM phera nathI. praznakartA : zuddha ahaMkAramAM zuM zuM nA hoya ? dAdAzrI : krodha, mAna, mAyA, lobhanuM eka paNa paramANu nA hoya, rAga-dveSanuM eka paramANu nA hoya. eTale loko ahaMkArane ja zuddha kare che. paNa A kALamAM kramika mArga phrekacara thaI gayo. kAraNa ke manavacana-kAyAno ekAtmayoga hoya to ja e kramika mArga cAle. Aje to manamAM juduM, vANImAM juduM ane vartanamAM juduM. eTale kramika mArga atyAre helpa kare nahI. lagAma hAthamAM to gulAMTatI zI paravA ? praznakartA : huM kazuM dAdAnuM karavA besuM, caraNavidhi ke kaMI bolavA besuM, to mAruM citta badhe jatuM rahe, bhaTake bahu. te mane kazuM karavA nA de. dAdAzrI : e to pachI cokhkhuM thatuM jAya. praznakartA : citta bhaTake to cokhkhuM thAya ? dAdAzrI : toye cokhkhuM thAya. ApaNe zuddhAtmAmAM beThA chIe ne, te ghaDIe zuddha citta thAya ! tane dekhAya che kharuMne? to e citta zuddha thAya. eTale A vidhi karato karato jo joyA kare ne, enuM citta zuddha thAya. praznakartA : paNa dAdA, A to citta pAchuM kheMcI lAvatAM bahu vAra lAge ? dAdAzrI : e kheMcI lAvavAnuM nahIM, tyAM ne tyAM bhaTakavA devAnuM. tAre jyAM jyAM bhaTakavuM hoya tyAM bhaTaka kahIe. e to jaI Ave, basa ! tuM tAre game eTalA mAIla jaIza, toya huM to ahIM ja chuM, kahIe. praznakartA : dAdA, e to khyAla ja nA rahe ApaNane ?
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo dAdAzrI : vAMdho nahIM, te ghaDIe game tevuM bhaTake, game tevuM kare toya vAMdho nahIM. ApaNe kahIe, 'jA game tyAM !' enA khyAlanuM ApaNane kAma zuM che ? jJAnI puruSa kahe che pachI. A to citta zuddha thAya ! 277 praznakartA : dAdAnI caravidhi karIe te ghaDIe paNa citta bhaTake to zuM karavuM ? dAdAzrI : vAMdho nahIM. icchA evI hovI joIe ke na bhaTakavuM joIe, toya bhaTake to vAMdho nahIM. saMsArI kArya karatAM citta bhaTake tyAre nukasAna thAya. praznakartA : savAre UThIe, to pahelAM prAtaHvidhi boluM, pachI huM namaskAra vidhi boluM, pachI huM nava kalama boluM to mAruM citta che te vaccethI tUTI jAya che. dAdAzrI : e to tUTI jAya, toya ene ApaNe joyA karavAnuM. kyAM jAya che te joyA karavuM. moTelamAM gayuM, pachI jaIne pAchuM Ave. pachI ApaNe jANIe ke moTelamAM jaIne pAchuM AvyuM. kaI rUmamAM gayuM teya ApaNe jANIe. jAya toya vAMdho nahIM. citta jAya che to enI pAchaLa ApaNe joyA karavuM, kyAM jAya che e. e ApaNe pharaja bajAvI kahevAya. eno vAMdho nathI ApaNe tyAM. praznakartA : ahIM satsaMgamAM beThA hoIe chatAM ApaNuM citta bahAra jaI Ave to e ajAgRti che ke prakRtinI khoDa che ? dAdAzrI : e prakRtinuM kAma che, e ajAgRti nathI. jaIne pAchuM AvatuM rahe eya tame jANI jAvane ? praznakartA : hA. dAdAzrI : to tame jANanAra cho. e to bahAra jaIne pAchuM Ave. koI bakaruM bahAra nIkaLI jAya, pachI bahAra jaIne pAchuM Ave, emAM jANanArane zuM khoTa ? bakarAvALAne to ema mAno ke gayuM ne AptavANI-10 (uttarArdha) nIkaLI gayuM, te pAchuM nA Ave to zuM thAya ? paNa A to badhAM pAchAM AvavAnAM ja. jeTalAM ahIMthI nIkaLIne bahAra gayAM ne, te bhUkha lAge 238 eTale enI meLe pAchAM Ave. kyAM javAnAM che ? eTale ApaNe joyA karavuM. 'ohoho ! tame bahAra pharo cho ?" kahIe. 'kyAM bhUlezvaramAM pharo cho ? zuM karavA ? kema kaMI joIe che ?" evuM ApaNe kahIe. koI bhUlezvaramAM pharatuM hoya, to koI jhaverI bajAramAM hau phare ! e citta kyAM jAya che ? praznakartA : A to koIvAra jAya. dAdAzrI : te jAya to zo vAMdho che ? e doSa prakRtino che. jAgRti to che, tyAre to khabara paDe tamane. emAM kaMI nukasAnakAraka nathI. e jAya tenI joDe ApaNe jaIe tyAre muzkelI thAya. e jhaverI bajAramAM jAya ne ApaNeya joDe jaIe tyAre muzkelI thAya. ApaNe ApaNA sthAnamAM beThA beThA joyA karIe ke 'ohoho ! A jhaverI bajAramAM gayuM che, A Ama gayuM che.' tamane khabara paDI jAya che ne ? praznakartA : tarata ja. dAdAzrI : ApaNe joDe nA jaIe tyAM sudhI kazuM kharIdI nA thAya. cho ne, e rUpiyA laIne gayuM hoya, to paNa tyAM AgaLa bajAramAMthI kazuM kharIdI ja nA thAya. e rUpiyA laIne pAchuM Ave. vakhate ApaNI benkamAMthI pAMca lAkha rUpiyA laI gayuM hoya toya pAchuM Ave. mATe manamAM gabharAvAnuM nahIM ke 'kharIdI karI leze ? zuM thaze ? rUpiyA jaze ?" evuM tevuM kazuM jAya nahIM. eTale e jAya toya thAkIne pAchuM Ave. emAM ApaNane zI khoTa che ? hA, ajJAnI mANasane bahu khoTa ! kAraNa ke ene to thoDIvAre khabara paDe ke mAruM citta bahAra gayuM che, to pAcho e joDe jAya. 'UbhuM rahe, UbhuM rahe, huM AvuM chuM' kaheze. pachI bahAra jaIne kharIdI badhuM kare nirAMte ! paNa tamAre to evuM nahIM ne ? kharIdI nA karo ne ?
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) cittazuddhinI sAmagrIo 279 joyA karavuM, citate.. praznakartA : zuddhAtmA cittane paNa joI zake ? dAdAzrI : hA, citta kyAM phare che e zuddhAtmA joI zake che. potAne khabara paDe ke citta atyAre ahIM AmAM che nahIM, A pelA makAnamAM jovA gayuM che. praznakartA : zarIranI aMdara azuddha citta hoya ke je zuddhAtmA che e ja hoya ?, dAdAzrI : azuddha citta to kharuMne. azuddha citta che tethI to bahAra bhaTake che, nahIM to bhaTake nahIM ne ! praznakartA : eTale pahelAM ahIMyAM zarUAta thAya che. dAdAzrI : ahIMthI zarUAta thAya che e azuddha citta tadana nAza thaI jAya eTale kazuM bhaTake nahIM, aMdara nAza thaI jAya. e azuddha citta rahe nahIM, khalAsa thaI jAya, zuddha thaI jAya. AtmA zuddha thayo, cittazuddhi karavAnI che have. praznakartA : keTalIka vakhata huM badhI vAra jJAtA-draSTA houM, paNa toya eTa-e-TAIma nathI rahetuM. dAdAzrI : paNa citta jatuM rahe ne bahAra ? praznakartA : citta jatuM rahe che. dAdAzrI : te azuddha che. e azuddhi javI joIe have. tamAre zuM karavAnuM ? e azuddhi eTalI ja baMdha karavAnI. praznakartA : paNa e jJAtA-draSTA rahevAthI jaze ne ? dAdAzrI : e tame jJAtA-draSTA raho to e enI meLe UDI jAya, ane nahIM to pratikramaNa karavuM paDe. praznakartA: hamaNAM citta vize ghaNAM pratikramaNa karyA ne to mArA darzanamAM Akho phera paDI gayo. dAdAzrI : hA, pratikramaNathI badho phera paDI jAya. teya ApaNe joyA karavAnuM. tuM joyA karuM chuM ne ? praznakartA : jema manane jagata kalyANamAM parovI daIe to ThekANe rahe, tema cittane ThekANe rAkhavA zuM karavuM ? dAdAzrI : cittane ThekANe rAkhavA mATe to amArI kRpA prApta karavI, tyAra vagara citta ThekANe nA rahe. citta jJAnI puruSanI kRpAthI ThekANe rahe. A citta ekaluM bahAra bhaTake, e jo kadI ThekANe AvyuM to pachI kazuM karavAnuM rahetuM ja nathI. praznakartA : zuddha citta eTale ApaNe zuddha jJAna-darzanathI potAmAM rahevuM ane sAruM saMgIta vAgatuM hoya te vakhate to ene jANavuM ? dAdAzrI : beu kAma sAthe ja thAya, to ja kevaLajJAna kahevAya. tirodha, citato ke matato ? praznakartA : pAtaMjala yogadarzanamAM kahyuM che ke yogastha cittavRtti nirodha, e barobara che ? dAdAzrI : evuM che ne ke, cittavRttine nirodha karavI enA karatAM cittavRttine zuddha karavI sArI. e cittavRtti nirodha thatI nathI, e mana nirodha thAya che. ane ApaNane ema lAgyuM ke cittavRtti nirodha thaI. eTale ApaNe chetarAIe chIe. praznakartA : eTale cittavRttino nirodha karavo e negeTiva eTITyuDa (UMdhuM valaNa) che ? dAdAzrI : vastusthitimAM e vAta, Ama zabdamAM khoTuM dekhAya che. bAkI mAne che ke cittavRttino nirodha karyo che, paNa kharekhara thAya che to manano nirodha.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo praznakartA : paNa dAdA, manano nirodha karavAno nathI, paNa cittavRttino nirodha karavAno che, ema lakhyuM che aMdara. 281 dAdAzrI : hA, cittavRttino nirodha karavAno. paNa loko karI rahyA che manano nirodha. have karavAno che cittavRttino nirodha. e nA kare to te guno thaI jAya. have cittavRttino artha hindustAnamAM barobara phelAyo nathI. tamAma zAstromAMya sArI rIte lakhAyo nathI. eTale AkhuM jagata mUMjhAyA kare che. praznakartA : emAM be zabdo AgaLa che ke abhyAsena vairAgyana cittavRtti nirodhaH yogAH' cittavRttino nirodha, abhyAsa ane vairAgyathI karavo. e paNa sAdhana ApeluM che. dAdAzrI : hA, paNa e pustakamAM citta eTale zuM kahe che ? e mane kaho. praznakartA : citta vize pustakamAM nathI ApyuM, mana vize ApyuM che. dAdAzrI : paNa je kaMI kahetA hoya te kahone ApaNe. citta eTale zuM ? cittane ApaNA loko zuM kahe che ? paNa e tamArA vAMcavAmAM zuM AvyuM che, e kahone mane. pachI e zAthI evuM kahe che, e samajAvuM ekavAra. jJAtI vitA badhI bhAMgaphoDa... praznakartA : ApanI pAse ja jANeluM ke citta bhamI zake che. dAdAzrI : hA, bahAra bhaTake che e citta che ane mana A zarIrathI bahAra nIkaLe nahIM. ane jo nIkaLe to yogIo to pharI pesavA ja nA de. yogIo samaje ke A rIte nIkaLI gayuM to baMdha ja thaI gayuM. paNa e nIkaLe ja nahine ? ane citta bhaTake e yogIothI aTakAvI zakAya nahi. yogIoe ene aTakAvavA prayatno karyA badhA. cittane cakro upara besADe che. te amuka TAIma citta tyAM bese che ne pachI pAchuM bahAra bhaTakavA jatuM rahe che, yogIone hau ! AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : yogIone A badhAM cakro siddha thaI jAya pachI e bahAra bhaTakavA jAya kharuM ? 282 dAdAzrI : citta bhaTakatuM kyAre aTake ? jo jJAnI pAsethI jJAna laIne jJAnInI AjJA pALe to citta bhaTakatuM aTake. praznakartA : eno artha evo thAya ke jyAM sudhI e jJAnI puruSanI pAse nA Ave tyAM sudhI e cittavRtti koI dahADo pAchI ja nA Ave ? dAdAzrI : 'jJAnI' nA maLe tyAM sudhI kazuM vaLe nahIM. A badhI bhAMgaphoDa karelI nakAmI che. jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' nA maLe tyAM sudhI bhUkhyA besI rahevAya ? kaMTrolanA ghauM maLe to e khAvAnA. je bAvo maLyo te bAvAnI pAse besavAnuM. kaMI bhUkhyuM besI rahevAya nahIM. bAkI jJAnI maLaze to chuTakAro che, bIje game tyAM jaze paNa chuTakArAno rasto nathI. praznakartA : pataMjalie yoganI vyAkhyAmAM kIdhuM che ke yoga eTale cittavRttiono nirodha. ane Apa ema kaho cho ke enI meLe pAchI Ave. pelAmAM prayatna che ane AmAM prayatna nathI. dAdAzrI : hA, pelAmAM to nirodhano prayatna karavAno ane A to sahaja AvyA kare, pAchI Ave. pahelAM cittavRttio je bahAra bhaTaka bhaTaka karatI hatI, badhI pAchI Ave e. jAya kharI paNa gayelI pAchI vaLI jAya. evI nathI vaLatI ? ApaNe hAMkavA nA javuM paDe. ane pahelAM to hAMkavA jaIe toya pAchI nA vaLe. bAkI, citta vALyuM vaLe nahIM. tethI to yogI loko cittane cakkaro para goThave che ne ! e mananI sAdhanA nathI, cittanI sAdhanA che. paNa cittane ane manane oLakhavAnI zakti nahIM hovAthI e mana bolyA kare che. yogamArgamAM to cittanuM ja kAma che. e che citta camatkAra ! praznakartA H siddha yogIone dhyAnamAM AjJAcakramAM jyoti dekhAya che te zuM che ? te keTalA aMze satya che ?
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo dAdAzrI : A cakromAM je jyotio dekhAya ne, te jyoti ja na hoya ! e to cittanA camatkAra che. A loko siddheya nathI. e to yogI ja nA kahevAya. ene manoyogI kahevAya, eTale bhautika yogIo. AtmayogI e sAcA yogI. vyagratAno roga thayelo hoya tene kAmanuM. tamane vyagratAno roga nahIM ne koI dahADo ? praznakartA : bilakula nahIM. dAdAzrI : vyagratAno roga hoya tene ekAgratA karavI hoya to A davA copaDe tyAre rAge paDe. eTale vyagratAnA rogIone kAmanuM. A majUrone kahIe ke karo joIe, to nA kare. emane e vyagratAno roga ja nahIM ne ! 283 praznakartA : e racanA pote ja racIne tyAM ? dAdAzrI : nA, cittanA camatkAra hoya che A badhA. jyAM sudhI AtmA prApta nA thAya, tyAM sudhI A jagatamAM kaMI paNa thAya che e cittanA camatkAro che. jeTaluM jeTaluM citta nirmaLa thatuM jAya ema camatkArI thatuM jAya. e jAtajAtanA camatkAro kare. eTale A badhA citta camatkAro thayA ja kare ane loko enI mastImAM rahe che. ahIM AgaLa bhUruM ajavALuM dekhAya, lIluM ajavALuM dekhAya, Ama thAya, tema thAya. A to sAruM che paNa kuMDalinIvALAne to bahu dekhAya ane emAM ja mastI. kuMDalinIvALA amane oLakhI jAya ke A jJAnI che. oLakhatA vAra nA lAge. eka phero huM gADImAM beThelo ne TikiTa cekara tyAM Avyo ne mane oLakhI gayo ! je' je' karavA lAgyo ! zI rIte tamane khabara paDI ? A mALA uparathI ? tyAre kahe, 'mALA to ghaNA pahere che.' meM kahyuM, 'A koTa-TopI uparathI ?' tyAre e kahe, 'nA.' e oLakhI jAya. pachI thoDIvAra vAto thaI eTale huM samajI gayo ke A sAdhaka che, kuMDalinIvALo che. praznakartA : ApaNA jJAnanuM teja to juduM che. A to mane koIvAra ja lAITa dekhAya che te zuM che ? 284 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : azuddha citta para jyAre tuM upayoga dauMne to camatkAra UbhA thAya. bhUmikAo, cittatI.... cittanI bhUmikA keTalI ? praznakartA : eka ThekANe meM vAMcyuM che, ke cittanI cauda bhUmikA che. e mane samajAvo. dAdAzrI : cittanI cauda bhUmikA nathI paNa cittanI cauda lAkha yoni che. hA, tyAre bolo have, kaI kaI jagyAmAM citta jatuM haze ? manuSyomAMya cittanI cauda lAkha yoni che. bolo have, zI rIte meLa paDe A ? tamAro-mAro sAMdho maLe zI rIte have ? cittanI bhUmikA haju jagata samajI zakyuM nathI. praznakartA : Ape cittanA traNa bheda kahelA, eka citta, aneka citta ane anaMta citta. e traNa bheda kema pADyA ? dAdAzrI : e to jeTalA pADavA hoya eTalA paDe. paNa traNa mukhya bheda ApaNA loko pADI Ape. jema pharsTa kalAsa, sekanDa klAsa, tharDa kalAsa hoya che, evuM traNa bheda sudhI mUke badhA. ane anaMta cittanuM to kaMI ThekANuM ja nA hoya ne ? e citta to ghera ja nA Ave, bhaTaka bhaTaka bhaTaka. ane aneka citta ghera Aveya kharuM ane eka citta to jyAM pote hoya tyAM hoya joDe ne joDe. jyAM deha pote hoya, tyAM pote joDe ne joDe hoya. e eka cittanI to vAta ja judI ne ! eka citta thaI gayuM eTale thaI rahyuM. pachI pAchA be citteya thaI jAya, citta bhramano roga thAya. citta bhrama thAya eTale be citta kahe ApaNA loko. eka citta to nathI, paNa be citta kahe. te be citta thAyane, tene A eka dIvo che ne, teya be dekhAya. mANaso che te be dekhAya, A be dekhAya, badhA be dekhAya. eTale ApaNA loka kahe, be citta thaI gayelo che. che eka ne be dekhAya,
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) cittazuddhinI sAmagrIo 285 evuM sAMbhaLeluM nahIM ? keTalAkanuM cittabhrama thaI gayuM hoya pAchuM ! A keTalAka roDa upara Ama Ama cAlatA hoya che ne, e enuM nAma-bAma badhuM bhUlI gayA hoya. A kALanI vicitratA hoya. karmonA puSkaLa bojA, pAra vagaranA bojA ! khIcokhIca karmo bharelAM che ane naryo moha vadhAre che. bahu moha eTale baLatarA ya vadhAre, puSkaLa baLatarA ne ! praznakartA : eka bAju jeTalo moha, eTalI ja baLatarA ne ? dAdAzrI : eTalI ja baLatarA, toya AmAM je UMco bhAva hato ne, te ja loko A jJAna pAmyA che. bAkI bIjA nathI pAmyA. bIjA pAme nahIM. ApaNe tyAM badho UMco UMco mAla kheMcAIne Ave che. A jevo tevo mAla nathI Avato. pariNAmo, cittatI gerahAjarImAM cittane caravAtAM gocaro. ahIM beTho hoya te khovAI jAya to jANavuM ke citta bhaTakavA gayuM che. evuM citta bhaTakatuM hoya to pachI mANasa ja kema kahevAya ? A to ahIM beTho hoya ne citta ghera jAya ane vAIpha joDe vAto kare, 'Aja zuM zAka karo cho ?" "alyA ahIM besana, pAMsaro marane mUA !" koI avatAra pAMsaro maryo nathI A. bhaTaka bhaTaka bhaTaka karyA kare che, anaMta avatArathI. ApaNe ahIM benDavAjAM vAge toya jAnaiyA tanmayAkAra nathI thatA. pachI e avAja sahaja thaI jAya. e saMgIta to game evI vasta che, kAnane priya lAge evI vastu che. chatAM loka to te ghaDIe vepAramAM hoya ne kyAMnA kyAM paDyA hoya ? vepAramAM hoya ke nA hoya ? haju tamAruM citta ahIM beThA ho toya jatuM rahe. vepArIonuM citta kevuM hoya ke lapaTuM paDI gayeluM hoya ! ahIM mALA pheravato hoya ane mUo vikAromAM khovAyelo hoya ! mALA to enuM nAma kahevAya ke mALA hAthamAM jhAlI ke citta AghuMpAchuM nA thAya. to mALA hAthamAM jhAlavI, nahIM to mALA jhAlavI e jokhama che. to tame zuM pheravo cho, mALA nA pheravI tyAre ? praznakartA : ema ne ema darzana karuM chuM.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) pariNAmo, cittanI gerahAjarInAM 287 288 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : te ApaNA loka, pelo chokaro vAMcato hoya tyAre nathI kahetA ke tAruM citta ThekANe rAkhIne vAMca. kAraNa ke ahIM Ama vAMcato hoya ne krikeTamAM gayo hoya te vakhate.. praznakartA : vidyArthI bahu vAMcavA chatAM parIkSAmAM bhUlI jAya che, tenuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : citta ramavAmAM nA jAya ane vAMce to bhUlAya nahIM. tuM vAMcuM chuM tyAre ramavAmAM jatuM rahe che citta. jatuM rahe kharuM ? praznakartA : nA. dAdAzrI : to nA bhUlAya. cittane hAjara rAkhIne jo vAMcavAmAM Ave to bhUlAya nahIM. ApaNo chokaro vAMcato hoya te ApaNe mahIM beThA beThA, sUtA sUtA samajIe ke zabda enA e sarasa vAMce, paNa e mUo hoya krikeTamAM, zabda vAMcato hoya chatAM krikeTamAM ! bane ke nA bane ? jo be kAma sAthe cAle che ne ? te beu bagaDe, huM ke. nA krikeTa sArI rIte dekhAya, nA A yAda rahe, ha, citta bhaTakatuM hoya ne, to kazuM yAda nA rahe. khAlI e badhuM mikenikalI karyA kare. e to citta hAjara hoya to ja kArya thAya, nahIM to kArya thAya nahIM. tame kolejamAM jAva cho to ghaNA pherA leTa thaI gayA hoya, to tame jamatI vakhate tamArI kolejamAM gayA hoya ke nA hoya ? praznakartA : hA, bahu moDuM thayuM hoya to thAya. dAdAzrI : te Ama jamatA jAva ne citta tyAM gayuM hoya, bolo have ! citta ebsaTa hoya, tenAthI khavAya paNa nahIM. jyAM citta prejhanTa (hAjara) nA hoya, jyAM citta ebsaTa (gerahAjara) hoya, e koI kArya phaLe nahIM. eTale sAruM nA thAya. phaLe nahIM eTale zuM ke tamane davAkhAnuM hatuM ne, to tamAro TAIma kharo ke nahIM, davAkhAnAmAM javAno ? have e TAIme jarAka pA eka kalAka leTa thayuM, to tamAruM citta tyAM jatuM rahe davAkhAnAmAM ane tame citta vagara ahIM jamatA ho. bena samajI jAya ke A dhokaDuM khAyA kare che. e cittanI enseTamAM jamavuM e bhayaMkara guno che. tamAre tyAM javAnI jarUra nathI, davAkhAnAmAM je thavAnuM hoya te thAya. kAraNa ke ethI phAyado thato nathI. tyAM ApaNe jaI zakatA nathI. khAlI A to cittanI bhAMjagaDa ja che. eTale cittanI hAjarI rAkhIne pachI nirAMte bhajiyAMmAM zuM zuM nAkhyuM che e badhuM jANavuM joIe. peluM bhajiyAMmAM zuM rAkhyuM che eya khabara nA paDe. pachI rogo utpanna thAya enAthI, mATe cittane hAjara rAkhajo. dareka kAryamAM cittane hAjara rAkhajo, saMDAsa jAo toya, citta hAjara nA hoya ne to saMDAsamAM bhalIvAra nA Ave tamane. dhoDuM khAya te cita pahoMce milamAM ! citta badhuM jatuM rahene ? e mAchalI jevuM hoya. pakaDatAM pahelAM hAthamAM ja nA rahe, suMvALI jAtane. tamAre hau jatuM rahe ? korTamAM kesa hoya ane koI dahADo korTamAM gayA nA hoya, ane e jamavA bese, tyAre sArI sArI rasoI hoya toya enuM citta ThekANe hoya ? khAvAmAM majhA ja nA Ave ene. citta ThekANe hoya to ja badhuM phAve. gharamAM badhAya kaheze ke 'kAkA, tame oDhIne sUI jAva nirAMte." paNa toya pAchA mahIM yojanA ghaDyA kare. alyA, be milo che toya hajI nirAMta nathI ! zeThane prezara to thayeluM ja hoya. pAchuM jamatI vakhate koI dahADo citta enuM hAjara rahetuM nA hoya. cittanI gerahAjarImAM jame roja. alyA, milamAM zuM karavA pahoMcI gayo ? ahIM A jamI le ne pUrepUruM ! have to jaMpIne khAva ! alyA, tArI dazA zI thaze ? tArA karatAM to A gAyo-bheMso badhI sukhI ! e cittanI hAjarImAM khAyapIve. paNa tArI to dazA ja judI jAtanI ! A kaI jAtanuM? AvI purve kyAMthI lAvyo ? gAMDI purve ! puNya to enuM nAma ke nirAMte bhogave. A cittanI gerahAjarImAM batrIsa bhAtanI rasoI jame, te zuM
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) pariNAmo, cittanI gerahAjarInAM 289 290 AptavANI-10 (uttarArdha) karavAnuM? ane cittanI hAjarImAM be ja gulAbajAMbu khAdhAM ne to tyAM ne tyAM ja phaLa Ape ane pelI batrIsa bhAtanI rasoI paNa dhULadhANI thaI jAya, UlaTuM prezara vadhAre. huM to A moTA moTA zeThiyAone evuM ja kahI dauM chuM ke 'tAruM mane kahI nA daIza. huM to jANuM chuM. emAM vaLI tuM mane zuM kahevAno chuM ?" A to badhA maravAnA rastA khoLI kADhyA che. kAraNa ke ene saMskAra ja AvA paDyA che. badhA AvuM ne AvuM karatA AvyA che ane enuM ene bhAna nathI ke AmAM mAruM zuM ahita thaI rahyuM che ! mAruM citta bahAra jatuM rahe che, evuM ene bicArAne bhAna nathI. - A jamavAnI thALI AvI eTale A thALIno saMjoga bAjhayo. eTale e thALI ITaselpha zuM kahe che ke tame nirAMte jamo. tyAre A zuM kare che ? jamatI vakhate ja ebsaTa rahe, muo ! ane jamatI vakhate ebsaTa rahevAthI zuM vadhAre kamANI karI koIe ? Apane kevuM lAge, ze ? jamatI vakhate embeTa rahevAnuM kAraNa zuM che te ? evI te zI duniyA paDI javAnI che ? ke nathI A bhIMta paDavAnI ! A suryanArAyaNa koI dahADo paDI jAya kharA ? kazuM paDavAnuM nathI. mATe hAjara rahIne nirAMte jamone ! A hindustAnanI strIoya jamatI vakhate koI dahADo ebsaTa thatI nathI. A mujaro paNa ebsaTa thAya nahIM, nirAMte khAya-pIe. A akkalavALA zeThiyAo bahu embeTa rahe che. tathI jamyA kadI pAMsarI rIte ! praznakartA : eka vakhata Ape pelI vAta karI hatI ne ke dhokaDuM ahIM khAya ne pote milamAM gayo hoya. dAdAzrI : e to evuM baneluM, mArI joDe eka milamAlika zeTha beThA hatA. zeTha jamavA beThA hatA. have zeThane tyAM to badhI rasoI pUrepUrI hoya, cAMdInI thALIo hoya, loTA-pyAlA cAMdInA hoya, te jamavA beThA hatA. te pachI zeThANI sAmAM AvIne beThAM. tyAM meM zeThANIne kahyuM ke, "badhuM AvI gayuM che, tame jAte zuM karavA AvyAM ?" tyAre zeThANI zuM bolyAM ke, "A pAMsarI rIte jamatA nathI.' konI upara AMgaLI karI ? mArI para nahIM, ame be ja jaNa beThA hatA, te zeTha para AMgaLI karI ke A pAMsarI rIte koI dahADo jamyA nathI. eTale huM samajI gayo ke A che milamAlika, paNa pAMsaro nathI. pelIe AvuM kahyuM ne, eTale pachI zeThanI to AbarU gaIne, te 'UTha, tArAmAM akkala nathI, akkala vagaranI, jatI rahe ahIMthI' evuM kahevA mAMDyA. eTale meM kahyuM ke, 'juo zeTha, tame to akkalanA kothaLA cho. paNa AvuM nA bolazo. e tamArA hitane mATe kahe che ke pAMsarI rIte jamo.' atyAre tamAruM citta milamAM pesI gayuM hoya ane A ahIM AgaLa dhokaDuM khAyA kare, te zenAM bhajiyAM hatAM teya khabara nahIM. pachI mane zeTha kahe che, "mAre to rojeya AvuM thaI jAya che. citta to rojeya tyAM milamAM jatuM rahe che ne huM ahIM khAuM chuM.' tyAre meM kahyuM, 'cittane gerahAjara rAkhazo, ebsaTa rAkhazo to hArTapheIla thaze, enI javAbadArI tamArI che. cittanI hAjarImAM ja jamavuM joIe.' cittane koIpaNa sthitimAM ebleTa rakhAya nahIM, to jamavAmAM to nA ja rakhAya ne ? eTale zeTha kahe che ke 'paNa mAruM citta hAjara rahetuM nathI, enuM zuM karavuM ?" A to citta lapaTuM paDI gayeluM, mana lapaTuM paDI gayeluM. lapaTuM paDI gayA pachI zIzIne bUca mArelo zuM kAmano ? pachI ApaNe kahIe, 'tuM ekadama phiTa thaI jA', to phiTa thaI jAya kharo ? lapaTo paDI gayelo zI rIte phiTa thAya ? zIzI ADI thAya tyAre bUca nIkaLI jAya enI meLe. evuM citta lapaTuM paDI gayeluM hoya. pachI zeThane meM kahyuM ke, "jo lapaTuM paDI gayuM hoya to ene velDiMga karI ApuM. pelo buca lapaTo paDI gayo hoya to jarA velDiMga karIe ke coMTe pAcho." eTale pachI meM velDiMga karI ApyuM. pelA zeThane kahyuM ne ke cittanI gerahAjarImAM jamaNa jamIe to hArTanI upara jabarajasta asara thAya ne eTeka jaladI lAve. eTale jene eTeka jaladI lAvavo hoya teNe cittanI gerahAjarImAM jamavuM. zuM vAMdho che ? pachI hArTapheIlanI taiyArI rAkhajo. AvuM kahetAnI sAthe amAre tyAM sAntAkrUjhamAM bhIvaMDInA e zeTha AvelA, te mane khabara nahIM ke A milanA zeTha che. te huM pelA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) pariNAmo, cittanI gerahAjarInAM 291 292 AptavANI-10 (uttarArdha) zeThanI vAta karato hato tyAre A zeTha emaNe to emanuM mAthuM che te mArA pagamAM mUkI dIdhuM. mane kahe ke, 'huM ja gunegAra chuM.' meM kahyuM ke 'zuM che e mane kaho to kharA." tyAre kahe, 'huM paNa bhIvaMDImAM milano mAlika chuM ne huM paNa jamatI vakhate evuM ja karuM chuM.' pachI mane kahe ke "Apa kaho cho paNa mAruM citta sthira rahetuM nathI, tenuM huM zuM karuM ?" te raDavA mAMDyo. meM kahyuM, 'zA hAru raDo cho ?" "AvuM ja karuM chuM, dAdA' eNe kahyuM. meM kahyuM, "ame karI ApIzuM. DaoNkTaranI pAse AvyA cho ? AmAM raDo cho zuM karavA ? raDavAthI kaMI saMsAra DarIne nAsI jAya ? e to che ema ja raheze. e to aTAvI-paTAvIne kAma levAnuM." pachI meM kahyuM, tamAruM citta hAjara nA rahe e svAbhAvika che, huM jANuM chuM ke tamAruM citta lapaTuM paDI gayeluM che. tyAre emanA sukheya kevA ke zakkariyAM bharahADamAM mUkyAM hoya tema cAre bAjue baphAya ! evA A zeThiyAo badhA cogaradama baphAyA kare che. huM zeThane pUchuM chuM ke A zakkariyAM jevA baphAvAnuM ? tyAre kaheze ke hA, evuM ja, evuM ja, evuM ja Akho dahADo baLyA kare che. meM kahyuM ke kaMIka pheravIne sukhane ! huM tamane rasto batADuM badho. eTale AvI badhI muzkelIomAM Akho dahADo rahyA karavAnuM ! citatI hAjarI, jamatI vakhate ! tamane samajAyuM huM zuM kahevA mAguM chuM ? tame cittanI gerahAjarImAM jamelA ? praznakartA : paNa citta to pharatuM ja hoya che. dAdAzrI : jamatI vakhate hAjara nahIM ? zAM du:kha evAM AvI paDyAM che, ke jamatI vakhateya hAjara nahIM ? tyAre bahu utAvaLa hoya to be hAthe jamI levuM ? zAM duHkha AvI paDyAM che ? cittane kahIe, 'besa ahIM AgaLa, cAla zuM zuM jamavAnuM che te mane kahe eka-eka !" citta tyAM javAthI tyAM helpa thaze ke ahIM helpa thaze ? helpa thaze kharI ? praznakartA : eTaloya kAbU nathI. dAdAzrI : lo tyAre ! badhuM AuTa oNpha kaMTrola (bekAbU) thaI gayuM? tethI A badhAne kaMTrolamAM lAvI ApuM chuM. eka kalAkamAM ja kaMTrolamAM AvI jAya che, kAyamane mATe, paramananTa kaMTrola. citta to pachI khase ja nahIM. tyAM sudhI A dAdAno phoTo laI jAva ane dAdA bhagavAnanuM nAma dejone ke dAdA bhagavAnane namaskAra karuM chuM, pAMca-daza miniTa bolazo eTale citta pAchuM Avaze. te ghaDIe citta sthira raheze. praznakartA : tame zIkhaMDa khAva cho te tamane svAda kevo lAge ? dAdAzrI : mArI upara ghaMTa paDavAno nahIM ne ! ane A lokone to mAthe ghaMTa paDavAno hoya evI rIte zIkhaMDa khAya. AkhA muMbaI zaheramAM badhAne mAthe ghaMTa che. meM jene A jJAna ApeluM che, temane ghaMTa vagara jamajo kahyuM che, nirAMte cAvI cAvIne ghaMTa nahIM eTale e mojazokha karI zake. cittanI hAjarI vagara kareluM koI paNa kArya nakAmuM jAya. ene be citta kahe che loko. amAruM citta jyAM hoIe tyAM rahe. AkhuM jagata khAya che paNa bhogavatA nathI. A mazInarI hoya che, ene peTrola-oIliMga badhuM karIe chIene, evuM A deheya mazInarI che. te savAranA pahoramAM vAIpha brekaphAsTamAM kevuM sAruM sAruM peTrola (nAsto) mUke, te peTrola pUro pachI ophise jAva. paNa tyAre A to Ama ghaDiyALa sAmuM jue ne peTrola pUratAM pahelAM to ophisamAM jatA rahyA hoya. ophisamAM javAno TAIma thaI gayo hoya, jamavAnuM bAkI hoya toya tyAM ophisamAM pahoMcI jAya, nahIM ? praznakartA : hA, citta jatuM rahe. dAdAzrI : juo have, AvuM ne AvuM badhe thAya che. A jJAna maLyA pachI jamatI vakhate jamavAnuM. nokarI karatI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) pariNAmo, cittanI gerahAjarInAM 293 vakhate nokarI karavAnI. jamavAnuM leITa thayuM ne tyAM moDA pahoMcyA ophise ne zeTha vaDhe, te ghaDIe sAMbhaLavAnuM. zeTha vaDhe tyAre zuM karavAnuM? te ghaDIe bUTa kADhavA jaIe to nokarI jatI rahe. evuM nA karIe. A vakIlone to roja thAya che. te pAcho huM zIkhavuM chuM tyAre e ThekANe Ave che. A vakIlaneya ghera khAtI vakhate citta korTamAM pahoMcI gayuM hoya. sAcI rIte to ko'ka ja khAto haze. bAkI agiyAra vAgI gayA ke ghaDiyALa joto hoya ne e to jajanI pAse tyAM pahoMcI gayo hoya. A to ApaNe ahIM 'jJAna' ApyA pachI vakIlo nirAMte khAya che. tyAre ene anubhaveya thAya che ke kazuM kAma bagaDatuM nathI. te mane kahI jAya che, 'dAdA Aje to, huM savA agiyAre korTamAM gayo hato. mane ema lAgatuM'tuM ke Aje moDuM thaI jaze. paNa tame citta hAjara rAkhIne jamavAnuM kahyuM hatuM, te citta hAjara rAkhIne huM jamyo. pachI 'vyavasthita'ne joyuM. tyAre tyAM to jaja sAheba ja sADA agiyAre AvyA ane kesa mAro ja pahelo cAlavAno hato'. meM kahyuM ke, "AvuM ja hoya.' mATe zuM kAma bhaDako cho ? A nathI bhaDakavA jevuM jagata ! jajanIya mAlikI che ke tamArI mAlikI che, AropInI mAlikI che. ane phariyAdInI mAlikI che. badhAnI mAlikIvALuM A jagata che. ane badhAnA 'eDajasTamenTa' levAya che, e kaMI gaDuM nathI A. cittane ebsaTa koI jagyAe mUkAya nahIM. jamatI vakhateya nA mUkAya ane saMDAsa jatI vakhateya cittane ebsaTa nA mUkAya. nahIM to baMdhakoSano roga thaI jaze. ahIM keTalAka vakIlo evA che ke saMDAsamAM arIso mUkelo hoya, rejhara mUkeluM hoya, blaDa mUkelI hoya. 'sAheba, mahIM zuM kAma ?" tyAre kahe, 'mane TAIma nathI," te A eka kAmamAM be kAma thAya ne !" "alyA cakkara ! maravAnuM nA hoya to AvuM kara !" ane pAcho du:khI hoya !! moTAmAM moTuM, cita ! AkhA zarIramAM moTAmAM moTI vastu hoya to citta che. mana to jANe ke bahu cAlatuM hoya toya kazo vAMdho nahIM ne nA cAlatuM hoya toya vAMdho nahIM, paNa cittanI ja bhAMjagaDa che badhI ! amAre to citta vaza rahyA kare, pachI chone mana kUdAkUda kare ! amAre dhaMdhAmAM citta ghAlyuM hoya toya nA rahe. hA, e dhaMdhAmAM citta jAya, bIjA lokone. lokone to citta game tyAM jatuM rahene ! AjubAju pheravavuM hoya to pheravAyane ? ane amAre to evuM nA hoya ne amAre koI ghera javAnI rajA nahIMne, 'para' ghera javAnI rajA nahIM. eTale amAre to jJAnamAM ja rahevuM paDe ne ! | cittane zAMti thAya evuM hoya, to pachI e rakhaDe nahIM, bahAra nA jAya. citta bahAra na jAya evuM ApaNe karavAnuM che. A ApaNuM vijJAna kevuM che ke citta ApaNI pAse rahe, khase nahIM. citta bahAra gayuM eTale A badhuMya, hullaDa cAlyA ja kare. pachI citta bahAra nA javuM joIe. A to AvI copaDIo 'AptavANI', akrama vijJAna tamArA mATe ne je AvuM badhuMya maLyA karaze. pachI citta ja bahAra nA jAya. jamyA pachI thoDA vakhata ArAma karyA pachI thoDIvAra aDadho kalAkakalAka vAMcyuM hoya to citta pharsTa klAsa thAya. eTale cittane rAge pADavA mATe AvuM badhuM karavuM paDaze ne ? amAruM citta kyAM kyAM bhaTakatuM haze ? praznakartA: kyAMya nahIM bhaTakatuM hoya. dAdAzrI : hA, eTale jyAM che tyAM ja badhuM rAkho. amAre jyAM hoIe ne, tyAM ja badhuM hoya. AghuMpAchuM koI thAya nahIM, enuya nahIM. jyAM hoIe tyAM badhuMya, rAjA ya tyAM ne lazkareya tyAM. koi AghuMpAchuM thAya nahIM. amArI joDe beso eTale tamAruM lazkareya evuM thaI jAya, vinayavALuM. citta to A zarIranuM mAlika che, ene gerahAjara nA rakhAya. tame cittane namaskAra karo cho ? kRpALudeva kahetA'tA, 'he citta, tane paNa namaskAra che amArA " bhagavAna bheTe tyAre cita bhaTake ? tamane koI dahADo bhagavAna bhegA thAya che ? vAtacIta kare che?
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) pariNAmo, cittanI gerahAjarInAM 295 paNa tamAruM citta ja e bAju nahIM ne ! citta ja bahAra ne bahAra. ene bhagavAne zuM kahyuM ? bahirmukhI kahyuM. aMtarmukhI thayelAM koI dahADo ? praznakartA : ko'ka ko'ka vakhata eno AnaMda maLe che. dAdAzrI : e aMtarmukha nA kahevAya. e to aMtardaSTi karI kahevAya. aMtarmukha to judI vastu che. aMtarmukha to heMDatA-cAlatA, ughADI AMkhe bahAra joto jAya, chatAM aMdara aMtarmukha hoya ! ane citta bhagavAnamAM rahe to saMsAramAM kazo bojo ja nA lAge. eTale potAnA svarUpamAM citta rahetuM hoya, tene zAno bojo lAge ? samAdhi ja rahe. huM to mArkiMga karyA karato. bIjA kazAmAM jenuM citta nA hoya e mArkiMga karyA kare ne ! mane e bhAMjagaDa hatI nahi koI jAtanI. mane A mArkiMga joIe. chatAMya A mArkiMga kareluM jJAna nathI. A to giphaTa che. nahi to AvaDuM moTuM avirodhAbhAsa vijJAna UbhuM kema karIne thAya ? citta dAdA bhagavAnane yAda kare, jemAM ne temAM dAdA dekhAya te citta bahu sAruM kahevAya. e ghaNA mahAtmAone rahe che. ghaNAkharA mahAtmAone thoDuM vattA-ochA pramANamAM rahe. koIne vadhu pramANamAM rahe ne koIne ochA pramANamAM rahe ane dAdA bhagavAna e potAno zuddhAtmA che. eTale citta zuddhAtmAmAM rAkho ke dAdA bhagavAnamAM rAkho, badhuMya ekanuM eka ja che. A bhAIne cittanI Dakhala nahIMne, e emanuM juduM kahevAya. laoN bukeya judI. cittanI Dakhala nA hoya tene game te cAle. bAkI, jagatamAM cittanI ja Dakhala che ne, badhI. Amane to dAdA ane huM, dAdA ane huM, basa A ja cittamAM. bIjuM kazuM rame ja nahIM ne ! pachI to citta bagaDatuM ja nathI, citta to dAdAmAM ja tanmayAkAra. 296 AptavANI-10 (uttarArdha) A saMsAramAM jenuM citta nathI ane dAdA bhagavAnamAM ja citta che, ene zuM aDe ? eTale AtmAmAM citta che, pAMca AjJA pALe che, enuM citta pAMca AjJAmAM ja che. eTale koI dahADo kazuM aDe nahIM. tethI ApaNe kahIe chIe ne, saMsAramAM rahevA chatAM akrama vijJAnathI mokSa ja varte che. e cita pamADe paramAtmapada ! saMsAramAM to e paraNIne ghera Avyo, toya che te sAsarImAM jAya, te citta che ! vararAjA ahIM AvyA hoya paNa citta sAsarImAM jatuM rahe. vararAjA to ahIM AvyA, te loka jANe ke badhI sAmagrI joDe AvI gaI ne jAna-bAna badhuM AvI gayuM. paNa citta to tyAM jatuM rahyuM hoya. cittanuM kAma evuM che. ene koI parado nahIM, barado nahIM. koInI lAja-zarama kazuM ja nahIM ne, eTale pesI javAnuM. dhaNI joDe citta jatuM. rahetuM hoya to e saMsAramAM citta che, ema mAnavuM. bahAranA mANasa joDe citta hoya to e labADa citta che ema mAnavuM ane jJAnI puruSamAM citta jatuM hoya to bhagavAna padanI prApti thaI rahI che. e AnaMda Ave ekAgratAmAMthI ! cittanI upara savArI karatA AvaDe to kAma thaI gayuM. cittane Ama pheravIe ke "jAva, tame DAkora jaIne darzana karAvo' to pAchuM teya jAya. ene evuM kazuM nathI. ene bhaTakavAnI Teva paDI che. eTale bhaTakavAnA rastethI laI levuM paDe. citta ekAgra thayuM eTale thaI gayuM. loko ekAgratA zene mATe kare che ? manane mATe nathI karatA paNa cittanI sthiratA khoLe che. pelo kaheze, "mane ramavAmAM AnaMda Ave che.' tyAre pelo kaheze, 'mane krikeTa jovAmAM AnaMda Ave che." zAmAMthI AnaMda Ave che te jagatane khabara nathI. e badhAM to ema ja jANe ke krikeTamAMthI AnaMda Avyo. te krikeTamAMthI AnaMda Avyo hoya to tamArA jevAM amuka
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 AptavANI-10 (uttarArdha) (4) pariNAmo, cittanI gerahAjarInAM 297 mANasone teDI jAya to so rUpiyA Ape toya nA bese. citta tamAruM ekAgra jyAM thayuM tyAM tamane AnaMda Ave. pachI TempararI eDajasTamenTamAM thayuM toya AnaMda Ave. game te kacarAmAM paNa tamAruM citta ekAgra thayuM eTale AnaMda Ave. eka mANasa mane kaheto'to ke A koThInA cAra rastA para 100-150 phUTa UMce dhULa UDADe to be hajAra mANasa bheguM thaI jAya. enuM zuM kAraNa ke A lokonuM citta ekAgra thatuM nathI. koI jagyAe citta ekAgra thatuM nathI. dhULa UDatI dekhAya to 'juo, juo' kaheze. eTalo vakhata citta ekAgra thaI gayuM. amArI poLamAM eka vakhata huM gharamAMthI bahAra nIkaLyo, tyAre loka pacAsa-so bheguM thaI gayuM. meM kahyuM, "zuM che bhaI AmAM ?" huM pUchuM nahIM, huM jANuM ke A loko zAthI bhegA thayA che ne zAthI vikharAya che, enuM bhAna nathI. tyAre kahe che, 'A dUdhavALo emane gALo bhAMDe che ne e Ane gALo bhAMDe che.' 'mUA, AmAM te zuM bheguM thavAnuM ?" temAM gharamAM cA pIto pIto aradhI cA mUkIne doDelo. 'alyA, A kaI jAtanA cakkaro ! tamArI zI dazA thaze ? ahIM jIvatAM ja nA AvaDyuM, to maratAM zI rIte AvaDaze, A badhAne ? cA aradhI mUkIne nAThA. 'alyA, zenA hAru A ?" tyAre kahe, 'citta ekAgra thatuM nathIne! koI evI jagyA nathI ke citta ekAgra thAya. jyAM sudhI cittanI zuddhi nA thAya tyAM sudhI A bhaTakavAnuM che. cittanI zuddhi thavI joIe. praznakartA : enA mATe mukhya upAya zuM ? dAdAzrI : e jJAnI puruSa ja karI Ape. tamArAthI thAya evuM nathI. tamArI jAtathI thAya evuM nathI AjanA manuSyone. eTale jJAnI puruSa pote karI Ape. pachI ApaNI cittazuddhi thayA kare. pachI ApaNe kazuM karavAnuM rahyuM nahIM. pachI ekAgra ja raheze. eTale AghuMpAchuM karavuM hoya toya jAya nahIM. pachI ApaNe kahIe, 'AghuMpAchuM jA." tyAre kahe, nA, have nahIM." amAre citta niraMtara ekAgra ja rahe. AghuMpAchuM thAya ja nahIM. ekAgratA, adhyAtmanA AMdolanamAM ! A satsaMga sAMbhaLatA hatA, te ghaDIe ekAgratA thaI hatI ne ? te ghaDIe mahIM aMtarazAMti utpanna thaI jAya. tamane evuM nahotuM thayuM ? hA, ane bahAravaTiyAnuM pustaka vAMce to ekAgratA thaI jAya. cittano svabhAva che e to. A ekAgratA UMce caDhAve ane pelI ekAgratA nIce UtAre, slIparI (lapasAvanArI) che. ane jyAre ame bolIe ne, te amAruM citta basa ene sAMbhaLyA ja kare. khuza, khuza, khuza, khuza thayA kare, jANe moralI sAMbhaLatuM hoya evI rIte. amAruM citta to sApanI peThe moralI sAMbhaLIne nAce evI rIte nAcyA kare. bahAra bhaTakavA zAnuM jAya che ? bhaTake konuM? ghera majA nA Ave tyAre. potAne aMdara majA nA Ave te Ama bhaTake, tema bhaTake, chevaTe tAjamAM jaIne cA ya pI Ave. cA-nAsto karI Ave. ahIM satsaMgamAM ho te ghaDIe mahIM rahetuM nathI ekAkAra ? praznakartA: rahe che. dAdAzrI : niraMtara rahe che ke, koI ghara-bara jatA nathI ? e to badhuM Ama bahAra jAya, tema jAya paNa ekAkAra rahe, enuM nAma ja upayoga ! ane ema ekAkAra nA rahevAya ne ekalA paDIe tyAre pAchuM durupayoga thAya, tyAre pachI tyAM AgaLa ApaNe jAgRti rAkhavAnI. praznakartA : dAdA, AvuM khasatuM ja nathI. dAdAzrI : ema dhanya che tamane ! joba upara ApaNe jyAre hoIe tyAre emAM jatuM rahe. tyAM AgaLa ThekANe rahevuM joIe. joba sArI rIte karo, citta ThekANe rahevuM joIe ane tene ApaNe jANIe ke A citta ThekANe che. ane citta ThekANe eTale AtmA ThekANe.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) pariNAmo, cittanI gerahAjarInAM 299 cittanI to gerahAjarI nahIM rAkhavI. bIjI badhI gerahAjarI haze to cAlaze. buddhi gerahAjara haze to cAlaze. citta to embeTa rahevuM ja nahIM joIe koI paNa sthitie. A tamArI sAthe huM vAtacIta karuM chuM, emAM amAruM citta ebsaTa thAya to zuM rahyuM ? navuM citta ja che, je anaMta kALathI azuddha thatuM AvyA karyuM che, te mArI hAjarImAM mArI sAme eka citte rahyuM to zuddhi thayA ja kare. ane jyAre tyAre cittane zuddha ja karavAnuM che. cittazuddhino upAya che A. A tame amane pUcho ane jo tamArI ekAgratAe citta sthira rahyuM to zuddha ja thayA kare. vizleSaNa, cittavRttio taNuM ! paryAya, cittatA mukhyataH praznakartA : cittano mukhya paryAya kayo ? dAdAzrI : 'A zuM haze, te zuM haze ?' enI tapAsa karavAno paryAya eno. praznakartA : mukhya ? dAdAzrI : hA. A icchA ke "A zuM haze ?" AMbA upara kerI laTakatI dIThI, eTale "A zuM haze ?" e pachI jo kadI sarasa lAgyuM to tyAM ne tyAM jAya pachI ne nA sarasa lAgyuM to nA jAya. nA sarasa lAge tyAM mokalIe toya nA jAya. cittano svabhAva evo che ke jyAM eka phera ene AnaMda Ave tyAM ja doDa doDa kare che. ene AnaMda Avavo joIe. citta AnaMda khoLe che ane te AnaMda ekalo khoLatuM nathI, potAnuM ghara khoLe che. potAnuM mULa mAlikInuM hoya, e khoLe che. mAre ghera ATaluM badhuM sukha hatuM te A badhuM kyAM gayuM ? te citta potAnuM ghara khoLe che. te AmAM sukha haze ke temAM haze ? chevaTe kerI sArI dekhAya toya cAkhI jue ke AmAM kaMI sukha Ave che ? pachI kahe, 'nA, AmAMya sukha nathI.' enA lakSamAM hoya ke 'te' jevuM A nahIM. ema karatuM karatuM choDatuM jAya.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) vizleSaNa, cittavRttio taNuM ! 301 302 AptavANI-10 (uttarArdha) rahasya, cittanI bhaTakAmaNa taNA... citta zAthI bhaTake che ? kAraNa ke sukha khoLe che, ke mAre ghera sukha hatuM ne A badhuM kema ? A sophAseTamAM sukha haze, AmAM haze, temAM haze evuM bhaTaka bhaTaka kare che. ane pachI anubhava kare che. sophAseTa ahIM lAve eTale ene emAM sukha nA rahe. pachI pAchuM bIjuM kaMI khoLI kADhe. baMgalo baMdhAtA sudhI citta emAM rahe. baMgalo baMdhAI jAya pachI kazuM joItuM nathI. baMgalo baMdhAI rahyo eTale pachI gADInI ciMtA thAya. eTale e to ApaNe eka lAIna dorI bAMdhIe, limiTa rAkhIe, to eno ukela Ave. nahIM to Ano kaMI ukela Ave evo nathI. eka makAna bAMdhI devuM che phakta rahevA pUratuM. pachI gADI bIjuM kazuM joItuM nathI evuM nakkI karIe, nahIM to Ano pAra ja nathI Ave evo, apAra che. praznakartA : A TempararI sukha lAge che eTale aMdara jAya che ne? dAdAzrI : evuM che ne, paramananTa sukha che evuM bhAna nathI rahyuM potAne ane TempararI je kaMI Ave che te sAruM lAge che. mahIM kerI khAya kharo paNa saheja khATI che, eTale pachI tyAM choDI de pAcho. bIjI ethI mIThI khoLI kADhe. eTale A koNa ? cittavRtti khoLe che, ke AmAM sukha che, AmAM sukha che, AmAM sukha che ! pachI emAM nathI lAgatuM eTale pachI nAkhI de che. pachI thoDA dahADA bhAvatuM khAya ne to A sukha kevuM thAya ? sukhano abhAva thAya pachI. te lagnamAM paMdara dahADA jamADone tyAre kaMTALIne nAsI jAya ne ghera khIcaDI khAya. 'alyA, sarasa jamavAnuM hatuM toya ?" tyAre kahe, "nA, e kaMI kAyama bhAvatuM haze?" to je sukhano abhAva thAya ne, e sukha sukha gaNAya ja nahIM. e sukhanI DephinezanamAM nA gaNAya. AMjaNa AnaMda taNA aMjAye AtmasaMga re.... praznakartA : dareka vyakti AtmAno AnaMda nathI zodhato ? dAdAzrI : eNe jemAM AnaMda cAkhyo che ne, tyAM cittavRtti jAya. cittavRtti eka phero jANatI thAya ke AtmAmAM AnaMda che, ne jo cAkhyo hoya to ja AtmAmAM jAya paNa cAkhyo nA hoya ne tyAM sudhI jemAM AnaMda cAkhyo hoya, temAM cittavRtti jayA kare. bahArano AnaMda cAkhyo hoya to emAM jatI rahe. jJAnI puruSa maLe, e saMga maLe, tyAre cittane tyAM AnaMda thAya ke bIje hatA tenA karatAM A AnaMda kaMIka sAro lAge che. bIje je AnaMda karIe chIe, tenA karatAM ahIM AgaLa ApaNane kaMIka vizeSa prakArano AnaMda thAya che; kaMI navI ja prakArano, nirAMtavALo. ApaNane nirAMta jevuM lAge, nirAkuLatA lAge. amatho aMgUThe hAtha aDI gayo haze ne, toya kalyANa thaI jAya evuM che. ahIM caraNe vidhi kare che tyAre mahIM samAdhi thaI jAya che. pachI to UThADavA paDe che ke bhaI, UTha have. kAraNa ke ahIM svAda utpanna thAya. mahIM cittavRtti baMdha thaI jAya. koI evI davA nathI varlDamAM ke jenAthI cittavRtti baMdha paDe ! AtmAnA sukhano abhAva ja nA thAyane ! potAnA svAdhIna sukhano abhAva ja nA thAya ne ! e svAdhIna sukha rahe che, teno abhAva thAya che tamane ? have tamane kayuM svAdhIna sukha rahe che ? sAMsArika du:khano abhAva. je svAbhAvika jJAnathI prApta thayo. pachI thoDAka varSo pUrAM thaI jaze eTale svAbhAvika sukhano sadbhAva zarU thaze. vRtio vahe tijadhara tapha... ame cittanI zuddhi karI ApIe tamane. ane vRttio je bhaTakavA jatI hatI, te badhI pAchI ghera AvavA mAMDI. praznakartA : vRttino janma kyAM thAya che ? have ApaNe cittane cetana kahIe chIe ne ? dAdAzrI : hA, citta e cetana che ane ene vRtti thaI che.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 AptavANI-10 (uttarArdha) (5) vizleSaNa, cittavRttio taNuM ! 303 praznakartA : e manano DiscArja bhAga che ? dAdAzrI : nA, cittanuM ja che. cittavRttio che ke mAre A jANavuM che ne A jovuM che ne A karavuM che. praznakartA : cittavRtti ane citta e benuM jarA barAbara nA samajAyuM. Ape kahyuM ne ke citta eTale jJAna-darzana. have jJAna-darzana jatuM nathI paNa vRttio gaI kahevAya, e phoDa jarA samajAvone. dAdAzrI : ahIM sUrya Ave che ke kiraNo ahIM Ave che ? praznakartA : kiraNo ahIM Ave che. dAdAzrI : e evuM che. praznakartA : eTale A kiraNo e vRttio kahevAya ? dAdAzrI : vartana pAchuM jatuM rahe, e badhuM vRttio kahevAya. praznakartA : zuddha citta hoya, ene vRtti nA rahe e barobara ? dAdAzrI : zuddha citta, pote ja thayo che. praznakartA : hA, pote ja thaI gayo. vRti vahAvo tijabhAvamAM... praznakartA : have mananI vRttio to kharIne ? dAdAzrI : mananI vRttio sImita hoya che. evuM che ke, jyAre vicAronuM ja gUMcaLuM pharyA kare, vicAranAM vamaLa pharyA kare, tyAre e vamaLa ene mana kahevAya che. vRttione ane ene levAdevA nathI. vicAravAnuM vamaLa phare che te vakhate mana hoya che svataMtra rIte ne vRttio pachI utpanna thAya che. te pachI AghIpAchI thayA kare. A to vRttio gharamAM pAchI Ave. jenAM gharamAMthI cittavRtti bahAra jatI ja nathI, koI jagyAe enI to vAta ja zI ? cittavRttio thAkI thAkIne herAna thaI gaI, lotha thaI gaI che. te cittavRttio, dAdAnAM svapnamAM darzana thAya tyAre vizrAma pAme che. A badhuM AnaMdanuM sthAna che. AnaMda mahIMthI Ave che paNa A saMyoga bhego thavAthI, paramAnaMdI puruSano saMyoga bhego thAya eTale AnaMda ubharAya. vRtio kuMThita te vaikuMTha ! praznakartA : Apa kahetA ne ke amane jagata raLiyAmaNuM lAge ? dAdAzrI : che ja, raLiyAmaNuM ja che. enI vRttio lakSmImAM che eTale raLiyAmaNuM zI rIte dekhAya ? enI vRttio ghera chokarAomAM che. eTale zI rIte dekhAya ? ejhekTa jovA mATe vRttio plITa joIe, citta taiyAra joIe, mana taiyAra joIe ane mana Dakho nA kare, buddhi Dakho nA kare ane ahaMkAra to badhuM jonAro che, to pachI bahu suMdara jue. koI koI RtumAM to kavione paNa lAge ke ohoho ! kevuM suMdara che jagata ! jema morane thAya che ne ! koI koI RtumAM kavio mora jevA kahevAya. bAkI, A vepArIoneya koI dahADo bicArAne jagata sAruM nathI lAgatuM. citta vaikuMThamAM jAya tyAra pachI majhA Ave. tyAra pachI citta sAruM thAya. kRSNa bhagavAna kahe che ke vaikuMThamAM teDI jaIza. kRSNa bhagavAnanI bhaktithI vaikuMThamAM citta jAya. tyAra pachI karavuM nA paDe kazuM. eTale vRttio ja UbhI nA thAya kazI, kuMThita thaI gayelI hoya badhI. ane tyAra pachI ja moDhA para Tenzana rahita hAsya Ave, nahIM to Tenzana ja kheMcyA karatuM hoya. vRttio badhI jyAM jAya tyAM TenzAna kare. eka moTA bhakta hatA, vaiSNavanA. mane kahe che, "ame to vaikuMThamAM javAnA.' meM kahyuM ke atyArathI ja jAvane vaikuMThamAM ! tyAM ThekANuM to koI evI jagyAe nathI ne evuM vaikuMTha gAmeya nathI ! ahIM vRttio kuMThita thAya e vaikuMTha. e kaMI mokSa nathI, e siddhakSetra nathI, e to che vaikuMTha.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 AptavANI-10 (uttarArdha) A tame che te mArI nakalo karavA mAMDyA. nakala eTale dAdAnA kahyA pramANe AjJAmAM rahyA to thaI gayuM, pUrA thayA ! A pUrNAhuti e dAdAnI dazA ! ApaNA hAthamAM ja che ne, dAdAnA kahyA pramANe cAle to ! praznakartA : cittavRttine pAchI vALavI ane jJAtA-draSTA rahevuM e be eka ja che ? (5) vizleSaNa, cittavRttio taNuM ! 305 rAtre hau rakhaDe, vRtio ! A ame tamane jJAna ApIe chIe tyAra pachI tamArI cittavRttio je AmathI Ama bahAra jatI hatI, te badhI pAchI vaLavA mAMDI. koInI cittavRtti pAchI nA vaLe. are, rAta thAya ne navarI paDe eTale phorTa eriyAmAM pharavA jAya. alyA, rAte zuM dhAryuM che tyAM AgaLa ? ane nahIM to gharanuM koI mANasa nA AvyuM hoya, sADA dasa vAgyA sudhI, to cittavRtti kaheze, 'A AvyA nathI, zuM thayuM haze ? zuM thayuM ?" eTale ApaNane upAdhi pAchI. 'zuM thayuM" kahyuM ke upAdhi. 'gADImAM kapAyA haze ke paDI gayA haze ?" evuM badhuM batADe. cittavRtionI nirmaLatA, tyAM... tame zuddhAtmA thayA, paNa cittavRttinI nirmaLatA hoya to gUMco nA paDe ane saMsArI kAma saraLa thatAM jAya. cittavRttinI nirmaLatA nathI tethI saMsArI kAma saraLa nathI thatAM. ahIM besI rahe che eTale cittavRtti nirmaLa thayA kare pachI tene saMsArI kAma AgaLa AgaLa sahaja thayA karavAnAM. deha ne AtmA judA ja che paNa dehanAM saMsArI kAma saraLa thatAM jAya, badhI AgaLa AgaLa taiyArIo thayA ja kare. A to jyAM sudhI ApaNe hAthamAM jhAlI rAkhIe chIe ne, tyAM sudhI muzkelI che. dAdAne soMpI do to muzkelI ja nA hoya. muzkelI Ave ja nahIM. muzkelI kema karIne Ave ? ApaNane vicAra Ave tyArathI e kAma thayA ja kare. muzkelI Ave nahIM, muzkelI AvatAM pahelAM ogaLI jAya. AvaDo moTo paththara vAgavAno hoya, tene badale ATalo paththara vAgIne jato rahe. A vijJAna bahu judI jAtanuM che. dhanya che 'A' (dAdAnI) cittavRttione ! A amArA jevI cittavRtti thavA mAMDI ! amAruM citta AghuMpAchuM ja nA thAya koI dahADe. heya ! moralI vAgatI hoya to sApa zuM kare ? satyAvIsa varSamAM koI dahADoya citta AghuMpAchuM nathI thayuM, mana AghuMpAchuM nathI thayuM. dAdAzrI : nA, judI vastu che. jJAtA-draSTA to svAbhAvika vastu che. cittavRtti to vRtti che. khAlI kahevAya che cittanI eTaluM ja, bAkI vRtti che. cite garabaDa karI, mate abhiprAya dharI ! praznakartA: have cittanuM jarA barAbara samajAvo ke citta kyAM kyAM garabaDa kare che ? dAdAzrI : citta badhuM joI Ave che. gayA avatAranI je philma paDelI che, tene citta jue che ane emAM mane che te khAlI abhiprAya Ape che ke A sAruM che ne A kharAba che. praznakartA: mana e abhiprAya ane gAMThothI baneluM che ne ? dAdAzrI : mana e to vastu ja nathI, e to tamArA khAlI abhiprAya ja che. ane te tamArA zuM abhiprAya hatA te dekhADe che. praznakartA : to pachI ApaNA saMsAranuM mukhya kAraNa mana che ke citta che ? dAdAzrI : citta che. tame che te koI jagyAe gayA hoya ane bhaDakyA ho, to tamAruM citta vAreghaDIe tyAM ja jAya. te tamane ghera beThAM bhaDakAya bhaDakAya kare. praznakartA : abhiprAya to mana Ape che tyAre bhaDakAve che zuM ?
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) vizleSaNa, cittavRttio taNuM ! 307 308 AptavANI-10 (uttarArdha) harSa pAchI, UghADI AMkhe. tyAre ApaNe ene kahIe, mUA, tAruM citta coMTI gayuM che. evuM ApaNA loka nathI kahetA ? evuM dekhAya ke nA dekhAya ? ekkekTa moTuM -boTuM dekhAya ne ? vAto hau karatA dekhAya. have Ano kyAre pAra Ave ? manane evuM nathI. praznakartA : dhyAna karavAno sUkSma paNa hetu hoya to Tepa Utare che. paNa jemAM koI hetu nathI, svAbhAvika, naisargika che, aMtaHkaraNanuM dhyAna nathI to temAM Tepa Utare ke nahIM ? dAdAzrI : e to ema ne ema ja philma cAlyA kare. cittanI jeTalI zuddhi thAyane pachI philma paDatI baMdha thatI jAya. citta azuddha che, tyAM sudhI philma paDyA ja karavAnI ane e philma e ja saMsAra. je jue tyAM philma paDe, je jue tyAM philma paDe. be bhAva utpanna thAya, keTaluM sarasa che, keTaluM sarasa che athavA to keTaluM kharAba che, keTaluM kharAba che. e bhAvathI vadhyA kare. dAdAzrI : abhiprAya to mana bAMdhe che, bAkI citta ja bhaDakAya bhaDakAya kare che. bhaDakavAnI philma joI, te bhaDakATa bhaDakATa karyA kare. bAkI citta badhuM joyA kare che. have e abhiprAya to ene je jJAna maLeluM che, tenA AdhAre e Ape che. praznakartA : paNa mANasane bAMdhe che zuM ? dAdAzrI : citta ja bAMdhe che ne ! bhaTakatI vRtio, cittatI ! jeTalI cittavRttio bhaTake teTaluM AtmAne bhaTakavuM paDe. jyAM cittavRtti jAya, te gAma ApaNe javuM paDaze. cittavRtti nakazo dore che. AvatA bhavane mATe javA-AvavAno nakazo dorI nAkhe. e nakazA pramANe pachI ApaNe pharavAnuM. to kyAM kyAM pharI AvatI haze cittavRttio ? praznakartA : paNa citta bhaTake emAM zuM vAMdho ? dAdAzrI : e jyAM jyAM bhaTake che ne, te javAbadArI ApaNI. citta je pramANe plAnIMga (yojanA) kare, te pramANe ApaNe bhaTakavuM paDaze. mATe javAbadArI ApaNI. eto phoTogrAphIno dhaMdho dhamadhokAra ! citta AkhA zarIramAM ahIMthI ahIM sudhI bhaTake ane bahAra AkhA brahmAMDamAM bhaTakavAnuM. praznakartA : cittanuM bahAra bhaTakavAnuM kAraNa graMthione ? dAdAzrI : nA, e potAnI philmanA AdhAre bhaTake che. ane graMthionA AdhAre mana pharyA kare che. paNa citta to potAnI ja svataMtra philmanA AdhAre che. graMthio badhI mananI hoya. e graMthionA AdhAre mana cAle che paNa citta to potAnI ja svataMtra vastu che. eTale ahIMthI muMbaI jAya ane koI strI eNe joyelI hoya ne strI ane pharI dekhAya praznakartA : A kudaratI sauMdarya je phUla-jhADa, nadI-nALAM e badhI vastuo ApaNane gamI jAya to enAthI karmabaMdha ke mAyAbaMdha thAya ? dAdAzrI : hA, badhuM gamI jAya te enAMthI Tepa bagaDe ApaNI eTalI. je je game enA phoTA le che ne loko ? eTalA phoTA bagaDI gayAne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : evI rIte AmAM pelI cittanI Tepa bagaDe. eTale citta azuddha thayA kare. ane chevaTe to cittane zuddha karavAnuM che. A saMsAranuM citrapaTa nahIM evuM citta zuddha karavAnuM che. have phoTA bahu nA levA ane levA hoya to A dAdAno phoTo le le karavo. bahu kAma Apaze. evuM che ne, A derAsaramAM zuM kareluM hoya che ? jo sugaMdhI karelI hoya che, pachI peluM Ama Ama pheravavAnuM Ape che (cAmara), pachI ghaMTa
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) vizleSaNa, cittavRttio taNuM ! 309 310 AptavANI-10 (uttarArdha) have e cittavRtti bhaTake che kema ? ajJAnatAthI. e ajJAna 'jJAnI puruSa' pAsethI jAya tyAre cittavRtti pAchI phare. tamAre to cittavRtti pAchI vaLI gaI che. jarAya bahAra jatI nathI. tamane kema evuM lAge che ? praznakartA : koI vakhata beThA hoya tyAre vicAra to badhA Ave vagADavAnuM hoya che. e badhuM ja tamane ekAgra karavA mATe che. enI je AMgIo kare che, te badhuM tamAruM mana bahArathI sthira thaI javA mATe. Indriyo ekAgra thAya to mANasa ekAgra thAya. ekAgra thAya to cittavRtti ahIM AgaLa phoTogrAphI laI le. e hetu mATe A badhAM sAdhano che. ane ghaMTa to zA mATe vagADavAmAM Ave che ke bahArano kolAhala saMbhaLAya nahi. jema ApaNe vAjIMtra vagADIe chIe tyAre jene AvaDatuM nA hoya te eka sUra khullo rAkhe che ane pachI zIkhe che, evI rIte bahArano kolAhala saMbhaLAya nahIM ane tyAM AgaLa citta ekAgra thAya. eka phero prinTa thayuM to ghaNuM hitakArI thAya. citta phoTo ja le che. cittano svabhAva zuM ? phoTogrAphI lIdhA ja karavI. aMte aMta, anaMta avatAranI yAtrAno ! praznakartA : A citta to dararoja kyAMya ne kyAMya bhaTake, to pachI ApaNe badhe ThekANe bhaTakavAnuM che ? dAdAzrI : hA, evuM bhaTaka bhaTaka karavuM paDe. praznakartA : to aMta kevI rIte Ave ? dAdAzrI : nA, paNa A jJAna pachI have tamAre vRttio bhaTakatI dAdAzrI : e vicArono vAMdho nahIM. vicAra to mananA che. manane jeTalA vicAra karavA hoya eTalA e kare. paNa cittavRtti have tamArI bhaTakatI nathIne ? have to pahelAM je cittavRtti bahAra ja bhaTakatI hatI, e have aMdara pAchI ghera AvavA mAMDI. have potAne ghera pAchI vaLe. e cittavRttio pAchI vaLe tyArathI ja mokSa thavAnI nizAnI maLI gaI ane mokSa ahIMthI ja thavo joIe. ahIM saMsAramAM ja ciMtA badhuM baMdha thAya to jANavuM ke mokSa thavAno thayo. bIjuM badhuM baMdhAya paNa citta baMdhAya nahIM. citta zuddha thaI gayuM eTale philmo paDatI badhI baMdha thaI gaI. mana kAma karatuM baMdha thaI jAya. eTale mana jatuM hoya eTaluM ja DiscArja thayA kare. navuM utpanna nA thAya. ahaMkAra kAma karato baMdha thaI jAya. jUno che eTalo ja DiscArja thayA kare. navo utpanna nA thAya. buddhi ya jUnI che e DiscArja thayA kare, bIjI utpanna nA thAya. nathI. praznakartA : paNa vicAro to bhaTakyA kare ne ? dAdAzrI : nA, ene cittavRtti nA kahevAya. cittavRtti to ene kahevAya ke e nakazo citare che ke bhaI, Avate bhava mAre kyAM kyAM javuM che, e nakkI karI Ape che. je je khUNAmAM pese che e khUNAnA saMskAra lAvIne bhegA karIne pachI AvatA bhavano nakazo citare, e badhuM cittavRttinuM kAma che. eTale A jagatane bhaTakAvanAra hoya to e cittavRtti che, citta ja che. mana kaMI bhaTakAve evuM nathI. manano koI doSa nathI.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 AptavANI-10 (uttarArdha) (6) zaktio, cittanI maTADavAnI, mata te cittanI zaktio ! cittano dhaMdho zo che ? zarIra AkhAmAM phara phara karavuM. jyAM kaMI jarUra hoya ne kaMI vAgyuM hoya, ke tyAM AgaLa hAjara thaI jAya, jJAnadarzana beuM. peTamAM dukhatuM hoya ke mAthuM dukhatuM hoya to tyAM hAjara thaI jAya. have e zuM kahevA mAge che ke mAthuM dukhatuM hoya tyAM citta hAjara to thaI gayuM, hArTa dukhe eTale citta avazya tyAM jAya ja. cittano svabhAva ja che ke jyAM kaMI paNa upAdhi thaI AvI, tyAM citta AvIne UbhuM rahe ane cittathI ja khabara paDe che ke A dukhavA mAMDyuM. have citta tyAM AgaLa AvIne UbhuM rahe, eTale ene ArAma thato jAya. ame ghaNA vakhata AvuM kaMI zarIrane koI dahADo peTamAM dukhatuM hoya, kazuM thatuM hoya to basa Ama karIne (citra goThavIne) maTADI daIe. ame AvI davAo levAnI kaMI bhAMjagaDa nA karIe. mAthuM to amAre dukhe ja nahIM. kAraNa ke ame mAthuM avaLe raste vApareluM ja nahIM. avaLe raste vAparyuM hoya to mAthuM dukhene ! cittane sthira kare che. je citta bahAra bhaTake che, e tyAM goThave. cittane ekAgra kare. eTale jyAM citta hoya, tyAM A mana hoya ane mana hoya tyAM A prANa ne zvAsozvAsa jAya. eTale dukhatuM hoya tyAM AgaLa Avo yoga kare to maTI jAya. paNa evI zaktio nathI ApaNA lokone sthiratA nathI, AvaData nathI. nahIM to badhI ja cIjo che ApaNI pAse. paNa A krama moTo hovAthI ApaNA loka karatA nathI. A Dojha laI AvyA ke cAlyuM gADuM ! pelo krama moTo che, ekabe dA'DAthI nA thAya; badhuM maTavA mAMDe che e cokkasa kAraNa ke jyAM tamAruM citta goThavo, mana tyAM AgaLa sthira rahe. eTale tyAM prANavAyu jAya eTale roga maTato jAya. eTale roga maTato jAya. cita jAya tyAM darda maTe ja ! citta zarIramAM kyAM kyAM bhaTake ? jyAM keDo phATatI hoya tyAM jAya ane ApaNane bhUlAvA nA de. keDo phATatI hoya ne ApaNe durlakSa karavA jaIe ne, paNa citta tyAM jaIne jAgRta kara kara karyA kare. have kaheze. citta tyAM jAya che, to phAyado zuM ? ApaNane nukasAna nA thAya ?" tyAre kahe, 'jyAM du:khene tyAM citta rahe to e dukhatuM maTI jAya.' praznakartA : e samaja nA paDI. dukhe tyAM citta jAya to e du:kha kevI rIte maTI jAya ? dAdAzrI : maTADavA mATe ja jAya e. praznakartA : eTale e sAyaTiphika prosesa (vaijJAnika prakriyA) thaI jAya ? dAdAzrI : hA, sAyanTiphika prosesa che badhI. A ApaNA loka pAchA bIjA dhaMdhAmAM citta parove eTale pachI peluM tyAM maTavAnuM baMdha thaI jAya. jo tamAre maTADavuM hoya to cittane tyAM rahevA do, e jagyAe. bIje badhe baMdha karIne cittane eka jagyAe rahevA do. cittamAM to badhI bahu zakti che, eTale dukhAvo baMdha karI de. praznakartA : zarIranA koI bhAgamAM kaMI dukhatuM hoya, to e TAIme ApaNe emAMthI ApaNuM citta haTAvIne jo AtmasvarUpamAM laI jaIe to e dukhatuM baMdha thaI jAya che ?
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) zaktio, cittanI 313 dAdAzrI : AtmasvarUpa to ApaNe jJAna lIdheluM hoya tene. bahAravALAne zuM ? bahAravALo to AtmasvarUpa jANato ja nathI ne eTale ene citta zuM kAma kare ke mAthuM dukhyuM eTale citta tyAM jayA ja kare. thoDIvAramAM enuM badhuM regyulara karI nAkhe. e loko sahana kare ne ? citta to tyAM AgaLa javAnuM ja avazya. citta nA jAya to e duHkha mAlama ja nA paDe. ane citta jAya eTale maTe ja. be maccharAMe saryo hAhAkAra ! be maccharAM hoya ne maccharadAnImAM, to AkhI rAta vAreghaDIe lAITa karyA kare. 'kema bhaI lAITa karI pAchI ?" to kaheze, "maccharo pesI gayA. 'alyA mUA be maccharAM, melane paiDa." AkhI rUma maccharothI bharelI hoya to ApaNe kahIe, "maccharAM che ne huM ya chuM." paNa be maccharAM ene UMghavA nA de. ATalA badhA mAthAnA vALa UMcakAyA che to be maccharAM nA UMcakAya ? "alyA, tAruM citta zemAM che. baLyuM ?" e ene kahyuM emAM citta che. keDe ne, tyAMthI citta dhIme rahIne kheMcI laIe eTale pachI e jagyAe nA rahe. cittano svabhAva zuM che ? tame kheMcI lo ne eTale e jagyAe citta nA rahe, AtmA badhe rahe. AtmA zarIramAMthI UMconIco thAya nahIM, paNa citta kheMcI laIe eTale ApaNane mahIM phona nA kare. heDa ophisamAM citta hoya to heDa ophisamAM phona kare ke keDyuM. citta kheMcIne lAvIe, ahIM AtmAmAM lAvIne rAkhIe. praznakartA ? to eno khyAla nA rahe ke macchara karaDyuM ke nA karaDyuM? dAdAzrI : khyAla badho rahe, AtmA kharo ne, eTale. paNa e heDa ophisamAM vAreghaDIe phona nA kare ne, nahIM to heDa ophisavALA pAchA DI.esa.pI. mokalI de, cAra polIsavALAne, te pachI A hAtha che te Ama halAve, AmathI tema kare, AMkho Ama kare ne tema kare. badhuM aMga cAlu thaI jAya. 314 AptavANI-10 (uttarArdha) mULa bhUla, "orgenAIjhara'nI ! praznakartA : A jIbha evI che ke ghaDIkamAM Ama bolI jAya, ghaDIkamAM Ama bolI jAya. dAdAzrI : evuM che ne, ke A jIbhamAM evo doSa nathI. A jIbha to aMdara pelA batrIsa dAMta che ne, emanI joDe rahe che. rAtadahADo kAma kare che paNa laDatI nathI, jhaghaDatI nathI. eTale jIbha to bahu sarasa che paNa ApaNe vAMkA chIe. ApaNe orgenAIjhara (saMcAlaka) vAMkA chIe. bhUla ApaNI che. eTale jIbha e kacarAya kyAre ke ApaNuM citta khAtI vakhate bIjI jagyAe gayuM hoya tyAre jarA kacarAya. ane ApaNe jo vAMka hoya to ja citta bIjAmAM jAya. nahIM to citta bIjAmAM nA jAya ne jIbha to bahu sarasa kAma kare. orgenAIjhare Ama AvuM joyuM ke jIbha dAMta vacce kacarAya. karmazuddhi, cittazuddhinA AdhAre ! praznakartA H A citta kheMcAyA kare enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : e ja pUrvakarma ! praznakartA : karmanI zuddhi kevI rIte thAya ? dAdAzrI : cittanI zuddhi thAya eTale karmanI zuddhi thaI jAya. A to cittanI azuddhine laIne karma azuddha thAya che. praznakartA : dareka karma zuddha thaI jAya ? game te karma kare te zuddha thaI jAya ? dAdAzrI : cittazuddha thaI jAya ne, to pachI karma zuddha thaI jAya. citta azuddha hoya to karma azuddha. citta zubha hoya to karma zubha, citta azubha hoya to karma azubha. eTale citta upara DipenDa (AdhArI) che badhuM enuM. eTale cittane rIpera karavAnuM che. ApaNA loka zuM kahe che, ke mAre cittazuddhi karavAnI che. eTale A jagatamAM
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) zaktio, cittanI cittazuddhi karavA mATe ja adhyAtma che. eTale cittazuddhi karavAnI jarUra che. 315 corI karavAthI citta azuddha thAya ane mahIM pazcAttApa karavAthI enuM e citta zuddha thaI jAya. ane pazcAttApa nahIM karavAthI Aja lokonA cittanI azuddhi rahI che. tethI badhAM azuddha karmo thayA kare che. pazcAttApa karatA ja nathI. jANe toya pazcAttApa nathI karatA. jANe toya zuM kahe, ke badhA evuM ja kare che ne ? eTale potAnuM citta azuddha thAya che te bhAna nathI rahetuM. praznakartA : vyavahAra zuddhi kevI rIte thAya ? dAdAzrI : e to vyavahAramAM cittanI zuddhi rAkhe ke bhaI, ApaNe Ane dago karavo nathI. to pachI e vyavahArazuddhi thaI gaI ane dago thaI jAya to vyavahAra azuddha thaI jAya. eTale nIti-niyamathI, pramANikatAthI cAle to vyavahArazuddhi rahe. onesTI Ijha dhI besTa polisI, DIsaonesTI Ijha dhI besTa phUlIsanesa (pramANikatA e zreSTha vyavahAra nIti. apramANikatA e zreSTha mUrkhAi). vyavahArazuddhi mATe, sAmAne saheja duHkha nA thAya evo vyavahAra rAkhIe e vyavahArazuddhi kahevAya. ApaNane thayuM hoya te khamI levAnuM paNa sAmAne na ja thavuM joIe. praznakartA : cittathI ja sauthI vadhAre dravyakarma UbhAM thayA haze ? dAdAzrI : kharuM kahe che. cittathI ja badhAM dravyakarma UbhAM thAya che. rUTa kojha (mULa kAraNa) badhAM AnAthI ja UbhAM thAya che. tethI ame kahIe chIe ne ke karavAnuM amAre, liphaTa calAvavAnI amAre, tame besI raho. amArA kahyA pramANe karyA karo, tamAre kazuM karavAnuM nahIM. evuM kahIe chIe ne ? citta ThAre te sAco mArga... praznakartA : bhAva manane rasto kevI rIte apAya ? AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : bhAva manane rasto to, ApaNe evuM kaMIka ApIe ke jenI mahIM citta Thare. citta Thare eTale pachI enuM gADuM cAle. lokone citta coMTatuM nathI. loko dharmamAM evo mAla Ape che ke jemAM cokhkhuM ghI to nathI nAkhyuM paNa pahelAM vejITebala ghI nAkhatA hatA, te have vejITebala ghI paNa nathI nAkhatA. evo mAla Ape to zI rIte coMTe bicArAnuM ? kaMIkeya joIe ke nahIM ? thoDuMghaNuM ghI joIe ke nA joIe ? zAthI coMTatuM nathI ? ghI vagaranI mIThAI Ape che, pachI mana coMTe ? eTale ApaNe ahIM cokhkhA ghIvALI mIThAI ApIe eTale enuM ahIM coMTe pachI, rAge paDI jAya. A to akrama vijJAna che ne ! 316 najara lAge ? praznakartA : A najara lokone lAge che, to najara lAge kharI ? dAdAzrI : lAge to kharI ja ne ! paNa A to jIvatA mANasane zuM nA thAya ? AMkha che ne ? naja2 eTale zuM ? e tame samajyA nathI. ApaNe A halavAInI dukAna hoya che ne, tyAM mIThAI jAtajAtanI dekhAya che. khUba bhUkhyo mANasa hoya, e jue tyAM AgaLa eTale e najara lAgI jAya ke kevI sarasa che ! ane ekatAna najara lAge pelAnI, kAraNa ke bhUkhyo che eTale. ane pelo dharAyelo che e kahe ke kevI sarasa che, paNa emAM ekatAna nA thAya. have ekatAna thAya eTale najara lAge. pachI mIThAI bagaDI jAya. evI rIte pelA mANasaneya asara kare. jene bAbo ja nA hoya, te ko'kano pharsTaklAsa bAbo joyo eTale kaheze, kevo sarasa che ke coMTyuM ! tethI ApaNA loko bAbAne Ama pelA DAghA Ama karIne kare che. praznakartA : ene asara thAya kharI ? dAdAzrI : cokkasa. paNa peluM kALuM TapakuM dekhAya eTale pachI pUrepUruM to enI najaramAM nA Ave. Ama kALAM TapakAM kare ne ? e zodhakhoLa khoTI nathI badhI.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) zaktio, cittanI 317 318 AptavANI-10 (uttarArdha) kALa sudhI rahevI joIe. tame eka vastu para cittazaktine mUko ne, to e vastunuM zuMnuM zuMya karI nAkhe ! praznakartA : eka ja vastuno savAla nathI, badhI vastuo mATe thAya dAdAzrI : hA, badhI vastunuM thAya. are, mANasa hau TADho thaI jAya. cittazakti eTalI badhI jabarajasta zakti che ! paNa te koNa karI zake ? hRdayazuddhivALA. bIjA lokonuM gajuM nahIM. praznakartA : najara utAre che to asara thAya ? dAdAzrI : e vAta sAcI che. paNa A badhA ekjhagarezana karI nAkhe che, evuM nathI. mULa vastu sAcI che. eTale mana tyAM AgaLa sthira rahe, AvaDAM nAnAM kALAM chokarAM hoya ne, tene najara nA lAge paNa A to goruM gabba jevuM dekhAtuM hoya ane pelAne bhUkha hoya, pelAne chokaruM nA hoya to enI najara lAge. ane ghera pAMca-sAta chokarAM hoya, te mUo jueya nahIM. kaMTALI ja gayelo hoya tyAMthI. tyAre jene chokaro nA hoya, eTale enA manamAM ema thAya ke A kevuM sarasa chokaruM ! eTale bhUkha upara AdhAra rAkhe che. bhUkhyo mANasa che te A halavAInI dukAna jue eTale keTalIka mIThAIo bagaDI jAya che. citta coMTyuM e kaMI gAMDapaNa nathI. ane enuM citta khovAI gayuM hoya te ApaNane dekhAya che. eTale najara lAge che te vAteya cokkasa che. pelI sADIo zeThiyAoe, dukAnadAroe laTakAvelI hoya che. te ghaNAnAM citta tyAM khovAI jAya che, paNa sADI kazuM zAmaLI nathI thaI jatI. kAraNa ke bagaDavA jevI cIja hoya to bagaDI jAya. Ane bagaDavAnuM kaMI nahIM ne ! paNa eneya asara to thatI ja haze ne kaMI paNa ! citazaktithI camacA ya vaLe ! praznakartA : eka copaDImAM vAMcavAmAM AveluM ke eka puruSe potAno dehaprabhAva zaktino paricaya kAryakrama dvArA Apyo, te gharamAM Tebala uparanA camacA, charI-kAMTA vaLI gayA hatA, cIjavastuo khasI gaI hatI, to A kevI rIte banyuM haze ? zuM A sAcuM che ? dAdAzrI : sAcuM che. praznakartA : kevI rIte banI zake ? dAdAzrI : tame cittanI zakti eka jagyAe barAbara mUko ne, eka ja vastu upara, to e vastumAM pheraphAra thaI jAya. te pachI ghaNA
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) InTaresTavALI aTakaNo rasa, tIrasa, sarasa tyAM coTe citta ! praznakartA : citta zuddha thayA pachI aMtarAtmA je jJAna prAgaTya kare che, emAM bAhya AvaraNothI mukta rAkhe che. eTale mana je che e ekadama bAhya vicAro tarapha jhUkatuM nathI paNa AMtarika vicAro tarapha vadhAre paDatuM DhaLe che. dAdAzrI : e mana nathI paNa cittavRttio che. A jJAna pachI vRttio pAchI pharavA mAMDe che. je vRttio pahelAM bahAra jatI'tI, e vRttio pAchI aMdara Ave. bhaTakavA gayelI hoya teya vRttio badhI pAchI Ave. praznakartA : nIrasatA ane udAsInatA thAya to cittavRtti pAchI vaLI che evuM kahevAya ? enI nizAnI che ? dAdAzrI : hA, ane cittavRtti pAchI nahIM vaLI hoya toya vaLaze. nIrasatA ane udAsInatA e zarUAta che. have rasa rahyo nathI, 'InTaresTa'(rasa) ocho thavA mAMDyo che. pachI 'DisUInTaresTa' na thaI javo joIe. AmAM 'InTaresTeDa' hatA, te pAchA Ama 'DiInTaresTa' thayA, eTale A khADAmAM paDyA. 'InTaresTeya' nahIM ne 'DiInTaresTeya' nahIM. eTale 'InTaresTa', 'DisInTaresTa'thI para thavAnuM che. 'InTaresTa' karIne zuM svAda paDyo koI dahADo ? ATalI jiMdagI gaI, 'InTaresTa' AptavANI-10 (uttarArdha) paDyo haze, emAM majA AvI barobara ? A to upara vajana badhuM laTakeluM che, kyAre paDaze e kahevAya nahIM ne nIce khAvA besIe enA jevuM A bhogavavAnuM. pelA aSTAvakra muni jamavA beThA hatA ne, evI dazA che ApaNI A ! 320 cittavRttio jo pAchI pharavA mAMDI tyAre mana zuM kare ? mana 'ekjhosTa' thayA kare. te amAruM khAlI thayeluM mana kevuM suMdara che ! khAlI thayeluM eTale thoDuMka ja mana hoya. kSaNavAdI, kSaNano prayoga karanAruM hoya ane tamAre to goLa upara mAkha bhamyA kare ne evuM. thoDIvAra pA-aDadho kalAka bhamyA ja kare. koIe kazuM kahyuM nA hoya toya bhamyA kare. ane mAre to koI kazuM kahI gayuM hoya toya kSaNavAdI mana, eTale AgaLa cAlavA mAMDe. emAM 'InTaresTa' nahIM eTale pachI mana to AgaLa cAlyA ja kare. A to 'InTaresTa'ane 'DiInTaresTa'vALA, tyAM AgaLa mana mAkhanI peTha bhamyA kare. praznakartA : divasonA divaso sudhI bhamyA kare ? dAdAzrI : divasonA divaso sudhI ? mAre hau thayelA badhA prayogo, te dahADAnA dahADA ja cAlyA jAya. ApaNe jANIe ke ApaNA hAthamAM zuM AvyuM A ? eTale pachI ema thAya ke A badhuM ja karIe te khoTuM che. vAta sAcI jaDI nahIM. jaDI hoya to A dazA thAya nahIM. eTale mana 'ekjhosTa' thaI jAya pachI. cittavRttio pAchI AvI, pachI rahyuM zuM te ? buddhi barADA pADatI baMdha thaI jAya. kAraNa ke mana 'ekjhosTa' thAya, tema tema 'IgoIjhama' utarato jAya. pelo mULa jIvato 'IgoIjhama' jato rahyo, paNa haju 'DiscArja' IgoIjhama che ne, te halako thato jAya, halako phUla thaI jAya ! have citta koI jagyAe jAya ja nahIM ApaNuM. eka dahADo ravivArane dahADe besavuM, to citta AghuMpAchuM nA thAya. evuM jo kadI eka kalAka joyuM, evuM jo Akho dahADo rahe ne, evuM jo jiMdagIbhara rahe, to thaI rahyuM. ane jo citta jAya to enA kojhijha khoLI kADhavAM ke
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) InTaresTavALI aTakaNo 32 1 zI evI abhIpsA rahI gaI che, te A citta jAya che ? praznakartA : e to tame pelA simpala zabdomAM ema kahyuM ke InTaresTa hoya tyAM citta jAya. dAdAzrI : e ja stone. jyAM jyAM haju InTaresTa che, tyAM citta jAya. InTaresTa ane DisUInTaresTa maTI gayuM eTale cittavRtti bahAra nIkaLe nahIM ane e ja paramAtmA. AtmA prApta thayA pachI badhI vRttio pAchI ghera Ave ane ghaDIvAra gaI hoya toya paNa pAchI ghera Avaze. evuM koI dahADo bane che ? praznakartA : haju A je cittamAMthI vRttio utpanna thAya che. citta ane vRttino saMbaMdha e barobara samajAyo nahIM. citta cetana che ane vRtti acetana che, ema ? dAdAzrI : citta ane vRtti eka ja kahevAya che, vastu eka ja che. ahIMthI amuka vastuno je InTaresTa hoya, ApaNane kerIno, eTale cittavRtti ahIMthI mArkeTe jAya. citta ahIM hoya, gharamAM hoya tyAM sudhI citta kahevAya ane bahAra pharavA mAMDyuM eTale cittavRtti kahevAya. e pachI kerIo jaIne jue tyAM AgaLa ne pachI ApaNane kahe ke kerIo levA jevI che. te pachI ApaNe mahIM muMjhAIe. pachI mana pakaDI le. pachI buddhi pakaDI le. pachI Disijhana (nirNaya) AvI jAya. paNa paheluM citta khoLI kADhe badhuM. kAraNa ke citta joIne bole che. praznakartA : paNa A je vRtti ApaNe kahIe chIe ne, to A saMjoga maLatAM mananI gAMTho je phUTe che, e vRtti kahevAya ? dAdAzrI : nA, e to pachI manovRtti bolavI hoya te bole. paNa manovRttio kahevA jevuMya nahIM. vRttio cittane lAgu thAya che. tapAsavI, mahIMlI mUrchAo.. praznakartA : cittavRtti aMdara sthira rahe enA mATe zuM karavAnuM ? 322 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : hA, paNa cittavRtti kema bahAra jAya che tenI tapAsa to ApaNe karIe ne ke bhAI, ApaNane sADInI kaMI paDelI nathI. to zenI paDelI che ? zAmAM "InTaresTa' rahyo che have ? tyAre kahe, 'amuka jAtamAM.' te kaMI paNa "InTaresTa' hoya to citta bahAra bhaTake, nahIM to citta enA gharamAM ja bese. tamAre have zAmAM "InTaresTa' rahyo che ? badhuM AghuMpAchuM karI nAkhyuM. have zAmAM 'InTaresTa' rahyo, e mane kahe ne ! Ama to 'caMdubhAI' zuM kare che tene 'tame' juo evA cho, to pachI have 'tamAre' zene mATe "InTaresTa' rahyo, e kaho. praznakartA : evo kaMI khAsa 'InTaresTa' rahyo nathI. dAdAzrI : e 'InTaresTa' hoya to enuM plasa-mAInasa joI levuM ke AmAM phAyado che ke cittavRtti ghera rahe temAM phAyado che ? A cittavRtti sAsare rahe temAM phAyado che ke ApaNe piyara rahe tyAM phAyado che ? sAsare raheze tyAM sudhI du:kha thaze. ApaNe kahIe, piyara AvatI rahe, bA ! tamAma zAstrono sAra, cittavRtti ghera lAvavI te. tamAre thoDIghaNI cittavRtti ghera AvI che ke nathI AvI ? praznakartA : pahelAM karatAM sArI AvI che. dAdAzrI : have thoDIka bahAra bhaTake che ? praznakartA : kyAreka kyAreka bahAra bhaTake che. dAdAzrI : paNa enA prayatnamAM chone, pAchI vALa vALa karo chone? jyAM bhaTake che tyAM "InTaresTa' haze ema lAge ne ? praznakartA : pahelAM karatAM 'InTaresTa' ochA thaI gayA, eTale pahelAM jevuM nathI have. dAdAzrI : barobara. paNa have dhyAnamAM rahe chene ke ahIM thoDo ghaNo InTaresTa che mATe tyAM citta rahe che ? e 'InTaresTa' UDI gayo eTale khalAsa thaI gayuM ! tethI huM kahuM chuM ne ke mArAmAM ne tamArAmAM
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) InTaresTavALI aTakaNo 323 324 AptavANI-10 (uttarArdha) sAthe khela kapaTa nahIM mA ja phera zuM ? ATalo ja phera che. tyAre e kahe, "ohoho ! e to huM bhAMgI nAkhIza.' tyAre bhAMgI nAkhane, bA. sahelo rasto dekhADI dauM tane. nathI japa karavAnA, nathI tyAga karavAno, nathI bAyaDI choDavAnI, nathI chokarAM choDavAnAM. bAIDI gALo bhAMDe temAM InTaresTa paDe ke gALa nA bhAMDe temAM 'InTaresTa' paDe ? praznakartA : nA bhAMDe temAM. dAdAzrI : eTale e InTaresTa' paDyo pAcho. amane to ema InTaresTa nathI rahyo. praznakartA : paNa dAdA, Apa pUcho cho ke InTaresTa che tamane ? tyAre ame ema kahIe ke nA, nathI. ane Apa AvuM kaho. eTale amane ema lAge ke ame to kevuM badhuM bolIe chIe ? mUrakha banIe chIe. dAdAzrI : mUrakha banavAno savAla nathI. vAta ApaNe ema che ke 'tamane strI gALo bhAMDe che emAM 'InTaresTa' paDe che ?" tyAre kahe, nA, nathI paDato ! to e sArI rIte bolAve che temAM "InTaresTa' paDe che ? tyAre kahe, 'hA, paDe che." te 'InTaresTa' che tyAM sudhI vRttio bahAra che. eTale ApaNane sAruM bole ke ATalI gALo Ape, te kone Ape ? e "caMdubhAIne Ape, e kaMI 'tamane' ApanAra che ? 'yuM Ara sepha, evara sepha (kAyama salAmata) ! huM 'tamane' 'sepha' karI ApuM. tamane A badhI ja cIjothI "sepha' karI ApuM. pachI vAMdho Ave tamane ? 'InTaresTa che A, khabara paDe ke nA paDe ? ane Ama to badhuM jovA jaIe to kahe, "have kazo "InTaresTa' nathI rahyo." kheMcAya cita, rasIlAM bhaNI ! sADImAM loko khovAI jAya ke nA khovAya ? keTalAnI traNa-traNa hajAranI, pAMtrIsasonI hoyane ? mane to, 'dAdA bhagavAna' eTale loko sADIonAM kArakhAnAmAM jANIjoIne pagalAM pADavA mATe bolAvaDAve. mane kahe ke amArAM kArakhAnAmAM pagalAM pADo. have pagalAM pADe eTale mAla jovo paDe, te pota jovuM paDe, amathuM dekhAvanuM. enA manamAM sAruM lAge eTalA mATe Ama pheravI pheravIne jouM. dekhAva, khAlI dekhAva karuM. enA manane AnaMda thAya eTalA mATe khAlI DrAmA, kapaTa nahIM, DAmAM ja karavAno. pachI huM pUchuM ke "A sADI keTalAnI ? tyAre kahe, 'pIstALIsaso rUpiyAnI sADI, moTAM mahArANI mATe banAvI che.' tyAre meM tola kADhyo ke, 'jo sADI pIstALIsasonI, to mahArANInI kiMmata keTalI haze ?" kevI cittavRttio che ? temAM pIstALIsasonI sADI to koIka ja dahADo pahere. jo roja paherIne ghasI ghasIne phADI nAkhatI hoya to huM jANuM ke pIstALIsaso vasUla thayA. paNa A sADI to mahIM beThI beThI ema ne ema saDI javAnI. ane cha mahine eka phero kADhe ! ane pachI pote ja arIsAmAM jo jo karyA kare. koI bApoya jovA navaro nathI. e jANe ke mane loko joze have. loka ciMtAvALA che. jo ciMtA nA hoya ne to jue bicArAM, lokone to nATaka jovAmAM vAMdho nathI paNa ciMtAvALA, te zI rIte jue te ? potAnI ciMtAmAM Akho hoya ke AvuM jovA navaro hoya? eTale A "InTaresTa' haze tyAM AgaLa cittavRtti jaze ane 'DisUInTaresTa' haze tyAMya cittavRtti jaze. jyAM 'DisUInTaresTa' thayo ke tyAMya cittavRtti jaze. mATe 'DisUInTaresTa'ya nahIM ne "InTaresTa'ya nahIM. have bAI Thapako Ape tyAre koI kaheze, 'tamane A nathI gamatuM ?" tyAre kahIe, 'nA bA, je Ape te game !' to peluMya game che, nA Ape to Aya game. e to roja lADavA hotA haze ? ane ko'ka dA'Do khIcaDI mUke ke nA mUke ? khIcaDI ne zAka be ja. evuM che A badhuM. praznakartA : cittavRttio pAchI kyAre vaLe ? dAdAzrI : "InTaresTa' emAMthI jAya tyAre. eno zA mATe "InTaresTa' paDyo che ? zuM emAM InTaresTa rAkhavA jevo che ke bIjI koI vastumAMya rAkhavA jevo che ? enuM saravaiyuM kADhIe eTale tarata khabara paDe.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) atapta citta anAdithI, viSaya sukhathI ! vikAramAM tirvikAre vIrya UrdhvagAmI ! dAdAzrI : prakRti ane kudaratamAM zuM phera ? praznakartA : prakRti ane kudaratamAM phera nahi, dAdA ? potAnI prakRti ane kudarata e judI ne ? dAdAzrI : prakRti e kudarata ja gaNAya che. paNa A prakRti judI judI kharIne, eTale juduM juduM kahevAya. peluM kudarata bhegI hoya. pelo mahAsAgara kahevAya ne A nadIo kahevAya. praznakartA : vyavahAra mAtra e kudarata ja che ne ? dAdAzrI : hA, te kudarata ja ne ! e kudaratanI bahAra nathI. praznakartA : to pachI A brahmacaryanI vAto kare che, e akudaratI nathI thatuM ? dAdAzrI : akudaratI karavAnI jarUra eTalA mATe che ke A viSaya e evI vastu che ke manane ane cittane je rIte jatuM hoya, te rIte nathI rahevA detuM ne eka phero AmAM paDe ke AnI mahIM AnaMda mAnIne UlaTuM cittanuM tyAM ja javAnuM vadhI jAya che. ane "bahu sarasa che, bahu majhAnuM che' ema mAnIne naryA pAra vagaranAM bIja pADe che. praznakartA : keTalAkane to AmAM ruci ja nathI hotI. ruci 326 AptavANI-10 (uttarArdha) utpanneya nathI thatI ane keTalAkane e ruci vadhAre paDatI paNa hoya che. e pUrvanuM ja laIne Avelo che ne ? dAdAzrI : e viSaya ekalo ja evo che ke emAM bahu locA vaLI jAya che. eka phero viSaya bhogavyo ke pachI enuM citta tyAMnuM tyAM ja javAnuM. praznakartA : paNa e pUrvanuM laIne Avelo hoya ne evuM ? dAdAzrI : paNa enuM citta tyAMnuM tyAM ja jatuM rahe, e pUrvanuM laIne nathI Avyo. pachI citta enuM chaTakI ja jAya che, hAthamAMthI ! pote nA kahe toya chaTakI jAya. eTalA mATe A chokarAo brahmacaryanA bhAvamAM rahe to sAruM paNa A chokarAMo, jo eka ja phero viSayane aDyA hoyane, te pachI rAta-dahADo enA e ja svapnAM Ave. praznakartA : ane A je sAthe sUvAnI prathA che, e amuka prathAo ja khoTI che ? dAdAzrI : e badhI prathA khoTI che. A to samajaNavALI prajA nahine, te UMdhuM ghAlI dIdhuM che badhuM ! pachI chokarA-chokarIo ema ja mAnI le che ke A pramANe hoya ja, A ja mukhya vastu che teya jo strIne enA dhaNImAM ja citta kAyama rahetuM hoya to vAMdho nathI. praznakartA : paNa te kAyama rahetuM nathI ne ? dAdAzrI : are, bIjuM jue che tyAre pAcho Dakho kare che. eTale bhAMjagaDa che. te mULamAMthI uDADI devA jevI vastu che. enAthI ja badho saMsAra Ubho rahyo che. vikAramAM 'nirvikAra" thatAM AvaDe nahi. vikAramAM nirvikAra thatAM jo AvaDe to enuM vIrya badhuM UrdhvagAmI thAya. praznakartA : hA, paNa vikAramAM nirvikArI thavuM e kaMI ramata vAta nathI. dAdAzrI : e ramata vAta nathI ne, chatAM jJAnI puruSanI AjJAthI vikAramAM nirvikAra rahI zakAya evuM che, nahi to AjJA zI rIte apAya ? je banavAnuM che, ene choDAya zI rIte ?
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) atRpta citta anAdithI, viSaya sukhathI ! 327 praznakartA : 'jJAnI puruSa'nI AjJA karatAMya viSayano phorsa bahu jabaro hoya che ne ? eTale e AjJA-bAssA badhuM pheMkI de ne ? dAdAzrI : nA, pelAno nizcaya hoya to amArI AjJA ene kAma karyA kare. ghaNA mANasone kAma kare che. mata bhAvata tyAM citta coMTaNa ! eka chokarI hoya, eNe bahAra dukAne eka sADI laTakatI joI. have, e zuM kaheze ke 'pappAjI, A kevI suMdara sADI che !' eTale ApaNe samajI jaIe ke benanI dAnata khorI che. tyAre ApaNe kahIe, 'hA bena, sADI bahu sArI che." have e benanuM citta e sADImAM jAya eTale bena pachI mUcchita thaI jAya. enuM citta sADImAM khovAI jAya ne citta khovAyuM eTale enI mUchita dazA thaI jAya. pachI e bena ghera Ave to paNa be citta pharyA kare. be citta kema dekhAya che ? tyAre kahe, 'citta pelI sADImAM rahI gayuM che.' sADI joI tyArathI ja citta sADImAM vaLagyuM che. pachI e bena ahIM ghera besI rahe. loka kaheze, A benane zuM thaI gayuM haze ?" mArA jevo ko'ka hoya te samajI jAya ke A bena enuM citta tyAM AgaLa bhUlI gayAM che. e benane paNa samajaNa nA paDe ke mane zAthI AvuM thAya che. A brAMti evI vastu che ke potAne samajavA detI nathI. amane to badhuM phoDavAra samajAya ke A benane zuM thayuM che ? ene zuM roga che ? kyAMthI roga peTho che ? bhUlezvaranA bajAramAM gayA tyAra pahelAM A roga nahoto. bhUlezvaranAM bajAramAM peThelA tyAra pachIthI A roga peTho che. huM e benane kahuM paNa kharo, tAre Ama thayuM che. tyAre e benane samajAya pAchuM. have A to sADInI vAta thaI. paNa koI mANase dukAnamAM hAphUsanI kerI joI to tyAM enuM citta kheMcAya. are, keTalIka jagyAe to citta evuM kheMcAya che ke ApaNe AMbAvADiye gayA hoIe ne AMbAnA jhADa para unALAmAM AvaDI AvaDI kerIo laTakatI-hAlatI dekhI to dekhatAMnI sAthe moDhAmAM khaTAza hau anubhave. are, kerI nathI khAdhI te pahelAM khaTAza 328 AptavANI-10 (uttarArdha) Ave? tyAre juo, A AtmAnI hAjarIthI keTalI keTalI jAtanA paryAyo UbhA thAya che ane anaMta prakAranA paryAyo pharyA kare che ! ame to evo anubhava karelo che. kAraNa ke eka bAju tApa, upara kerI hAlatI dekhAya, te ApaNe khAIe te pahelA khaTAza AvI jAya moDhAmAM. nAnapaNamAM huM koI paNa cIjane sTaDI karyA vagara javA deto nahIM. huM bhaNato nahoto, huM sTaDI karato'to. koI mANasane potAne ghera svarUpavAna strI che, chatAM eNe rastAmAM koI eka strI joI. jema pelI benanuM citta sADImAM rahI gayuM tevuM A bhAInuM citta strI dekhIne emAM rahI jAya che. eTale ene mUchita thaI gayo kahevAya. mUrzita thaI gayo eTale enAmAM zuM zakti rahe pachI ? mUchita thaI gayo eTale e ane dArUDiyo beu sarakhA thaI gayA. emAM pachI kazI barakata Ave nahIM. citta Dole, muralI sAme sarpa jyama ! huM zuM kahevA mAguM chuM ke jagata AkhAmAM pharo, koI paNa vastu tamArA cittane haraNa nA karI zake to tame svataMtra cho. keTalAya varSathI mArA cittane meM joyuM che ke koI cIja haraNa karI zaktI nathI. eTale pachI mArI jAtane huM samajI gayo, tadana saMpUrNa svataMtra thayo chuM. manamAM game tevA kharAba vicAra Ave teno vAMdho nathI paNa cittanuM haraNa nA ja thavuM joIe. praznakartA: kharAba vicAra Ave che te paNa citta vagara Ave che? dAdAzrI : hA, cittane ane vicArane kazI levAdevA nathI. praznakartA : ema mAno ne, mane bahAranI koI vastuno vicAra Avyo to e bahAranI vastu ApaNA cittanuM haraNa kare che, e thayuM ke nA thayuM ? dAdAzrI : nA, e be vastunuM belensa nathI. A hoya to A hovuM saMbhave evuM nathI. banatAM sudhI hoya, paNa A hoya to A hoya ja evuM nathI. ghaNA phero vicAra ekalA hoya, cittanuM haraNa nA ya thayuM
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) atRpta citta anAdithI, viSaya sukhathI ! 329 330 AptavANI-10 (uttarArdha) ryA karavuM paDe. praznakartA : citta jyAM ne tyAM nathI jhalAI jatuM, paNa eka ThekANe lAvyuM to te Agalo hisAba che ? hoya. ghaNA phero citta gayuM hoya ane vicAramAM nA hoya. ema hoya ne e nA paNa hoya. praznakartA : cittanuM haraNa kyAre thayuM kahevAya ke jyAre ApaNe citta upara ApaNo kaMTrola gumAvI besIe tyAre ? dAdAzrI : mUcchita thaI jAya. pelI bAIne ghera AvIne sADI yAda AvI eTale enuM citta tyAM sADImAM che ane citta tyAM rahyuM eTale enuM mana ahIM kUdAkUda kare. kAraNa ke AkhI pArlAmenTa tUTI ke mana kUdAkUda kare, buddhi bUmAbUma kare. badhuM AkhuM ghora aMdhakAra thaI jAya ane pelI bAI mUrzita thaI jAya. evo pelo bhAI paNa mUchita thaI jAya. viSaya tyAM dhyAna cUta ! tane evo anubhava che ke abrahmacarya thAya tyAre dhyAna barAbara rahetuM nathI ? praznakartA : citta jo saheja paNa viSayanAM spaMdanone Taca thayeluM hoya, te sthaLamAM nahIM paNa sUkSmamAM paNa thayuM hoya, to keTalAya kALa sudhI potAnI sthiratA nA rahevA de. ane citta ene aDIne pAchuM chUTI gayuM hoya to potAnI sthiratA jAya nahIM. dAdAzrI : amAruM citta kevuM haze ? e koI dahADo sthAnamAMthI chUTyuM ja nathI ! ame bolIe tyAre niraMtara Ama moralInI peThe DolyA kare. tyAre citta prasannatA UbhI thAya. nahi to moTuM kheMcAI gayeluM hoya, jIbheya kheMcAI gayelI hoya. loko to AMkho vAMcIne kahI de ke A kharAba dRSTivALo che. jherIlI dRSTi hoya, teneya loka kahI de ke AnI AMkhamAM jhera che. evI ja rIte AMkhamAM vItarAgatA che, e paNa samajI zake che. loka badhuM samajI zake ema che, paNa dALa-bhAta-roTalI-zAka khAIne vicAre to ! paNa khAIne sUI jAya to nA samaje. mANe AnaMda ahaMkAra ! citta cetana che, e jayAM jayAM coMTyuM tyAM tyAM bhaTaka bhaTaka dAdAzrI : , hisAba che to ja lAya, paNa ApaNe have zuM karavuM ? puruSArtha enuM nAma kahevAya ke hisAba hoya tyAMya jhalAvA nA de. citta jAya paNa dhoI nAkhe to e abrahmacarya nathI kahevAtuM. citta jAya ne dhoI nA nAkhe to e abrahmacarya kahevAya. ApaNA kavirAje gAyuM che ne, 'mATe ceto mana, buddhi, nirmaLa rahejo cittazuddhi.' kavi zuM kahe che? mana, buddhine cetave che. have ApaNe cittavRtti nirmaLa rAkhavA zuM karavuM paDe ? AjJAmAM rahevuM paDe ! amAruM citta saMpUrNa zuddha rahe, eTale pachI kazuM aDeya nahi ne naDeya nahi. tame jema jema AjJAmAM rahetA jazo. tema tema pahelAnuM je aDyuM hoya, jema caMdragrahaNa lakheluM hoya che te ATha vAgyAthI eka vAgyA sudhI, eTale ATha vAge zarU thAya pachI eka vAgyA pachI, pharI caMdranuM grahaNa nathI, evuM AjJAmAM rahyA kare eTale je grahaNa thaI gayeluM che te chUTI jAya ane pachI navuM jokhama UDI jAya. eTale pachI vAMdho nahi ne ! praznakartA : viSayano AnaMda ane kaSAyano AnaMda je thAya che e zemAM thAya che ? cittamAM thAya ke manamAM thAya che ? dAdAzrI : e to cittamAMya nathI thato ne manamAMya nathI thato. e to khAlI ahaMkAra bhogave che. ahaMkAra mAne che ke have majhA AvI. have TesTa Avyo. bIjuM kazuM ja bagaDatuM nathI ne kazuM thatuMya nathI. A ahaMkAranuM ja badhuM gAMDapaNa che. praznakartA : dAdA, eno artha e thayo ne ke viSayano AnaMda Avyo evuM je kahe che e ahaMkAra che ne ? dAdAzrI : ahaMkAra ja bhogave che A badhuM kerIno rasa moDhAmAM mUkyA pachI mahIM TesTa Ave tyAre tapAsa karIe ke A TesTa koNa cAkhe
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) atRpta citta anAdithI, viSaya sukhathI ! che ? ahaMkAra badhuM bhogave che A. ahaMkArane zAthI AmAM TesTa paDyo ? ahaMkAre bhAvanA karI hatI ke mAre A joIe che, mAre AvuM joIe che. te prApta thayuM, eTale e AnaMdamAM AvI gayo ne AnaMdamAM Avyo eTale pachI ene mastI lAge. bAkI A to badhuM ahaMkAranuM ja che. bIjuM mana, buddhi, citta e to badhA ene 'helpara' che. je che te ahaMkArane che. are, unALAno sakhata tApa hoya ne paMkho pharato hoya tyAre manamAM ema lAge ke ohoho ! sukha to badhuM ahIMthI ja Ave che ne ! A sparza viSayanAM sukha bhogave e paNa ahaMkAra bhogave che, bIjuM koI nahIM. praznakartA H ane A duHkha e ahaMkAra bhogave che ? dAdAzrI : evuM che ne, ahaMkAra kazuM bhogavato nathI. ahaMkAra eTaluM ja kahe che ke mane ghaNuM duHkha paDyuM, evo ahaMkAra ja kare che. paNa ene duHkha paDatuM nathI. 'viSaya meM bhogavyo' evo e ahaMkAra ja kare che. e viSaya bhogavato ja nathI. IgoIjhama kare che eTaluM ja. alyA, tuM bhogavato nathI to zuM kAma bhogavyAno IgoIjhama kare che ? zuM IgoIjhama karavA mATe ahIM paDI rahyo chuM ? basa, bhogavyAno ahaMkAra ja kare che. have vastusthitimAM ahaMkAra e sUkSma che ane viSayo sthULa che. sUkSma sthULane kevI rIte bhogave ? beuno svabhAva judo che ane ahaMkArano artha zo ke meM bhogavyuM, aham-kAra', eTaluM ja bole, bIjuM kazuM ja nahIM. pachI te suMdara rIte bhogavyuM ke asuMdara rIte bhogavyuM. tyAM mata nahIM paNa citta ! 331 je cittane DagAve e badhA ja viSaya che. jJAnanI bahAra je je vastumAM citta jAya che e badhA ja viSaya che. praznakartA : Ape kahyuM ke vicAra game te Ave teno vAMdho nathI paNa citta tyAM jAya teno vAMdho che. dAdAzrI : hA, cittanI ja bhAMjagaDa che ne ! citta bhaTake e ja bhAMjagaDa ne ! vicAra to game tevA haze e vAMdho nahIM paNa citta A jJAna maLyA pachI AghuMpAchuM nA thavuM joIe. 332 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : vakhate evuM thAya to enuM zuM ? dAdAzrI : ApaNe tyAM AgaLa 'have evuM nA thAya' evo puruSArtha mAMDavo paDe. pahelAM jeTaluM citta jatuM hatuM, eTaluM ja haju paNa jAya che ? praznakartA : nA, eTaluM badhuM slIpa thatuM nathI, chatAM e pUchuM chuM. dAdAzrI : nA, paNa citta to javuM ja nA joIe. manamAM game tevA kharAba vicAra Avaze teno vAMdho nahi. ene khaseDa khaseDa karo. enI joDe vAtacItano vyavahAra karo, ke phalANo bhego thaI jaze to kyAre e karazo ? enA mATe lArIo, moTaro kyAMthI lAvIzuM ? agara to satsaMganI vAta karIe. eTale mana pAchuM navA vicAra dekhADaze. sauthI vadhu phasAmaNa, viSayamAM ! pUrve je paryAyonuM khUba vedana karyuM hoya te atyAre vadhAre Ave. tyAre citta tyAM ja coMTI rahe. jema jema e coMTa dhovAtI jAya tema tema tyAM pachI citta vadhAre nA coMTe ane chUTuM paDI jAya. aTakaNa Avene tyAM ja coMTeluM rahe. tyAre ApaNe zuM kahevuM ? tAre jeTalA nAca karavA hoya eTalA kara. have 'tuM zeya ne huM jJAtA', ATaluM kahetAMnI sAthe ja e moDhuM pheravI nAkhaze. e nAce to kharuM, paNa eno TAIma hoya eTalI vAra nAce. pachI jatuM rahe. AtmA sivAya A jagatamAM bIjuM kaMI ja sarasa nathI. A to pUrve jeno paricaya karelo hoya, e pahelAMno paricaya atyAre Dakho karAve che. vadhAremAM vadhAre citta phasAya zemAM ? viSayamAM. ane citta phasAyuM eTaluM aizvarya tUTI gayuM. aizvarya tUTyuM eTale jAnavara thayo. eTale viSaya evI vastu che ke enAthI ja badhuM jAnavarapaNuM AvyuM che. manuSyamAMthI jAnavarapaNuM viSayane lIdhe thayuM che. chatAM ApaNe zuM kahIe chIe ke A to pahelethI saMgharelo mAla che, te nIkaLe to kharo paNa pharI navesarathI saMgharo nahi karo e uttama kahevAya. //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) Atmaaizvarya, akrama thakI ! vikharAI vRttio vidha vidhamAM.... mArI cittavRtti mArAmAM ja rahyA kare che, tamArI vikharAI gayelI che. tamArI vikharAI gayelI nathI ? basa ATalo ja Ama tAttvika dRSTie phera che. vadhAre lAMbo phera nathI. jo tame tamArI cittavRttio vikharAvA nA do, dhIme dhIme, to tame mArA jevA ja thaI jAva. A to zAmAM zAmAM vikharAvA dIdhI ? kaMIka UMcuM ghaDiyALa joyuM ne kharIdavA mATe Aje paisA nathI, eTale manamAM peThuM ke paisA jyAre Ave tyAre A ghaDiyALa levuM che. te pAchI cittavRttio tyAM e dukAnamAM ne dukAnamAM rahe ja. rAta paDe toya pAchI nA Ave. A strIo che te bajAramAM jAya che, te pelA vepArIo sADIo sUkavavA nAkhe che, dahADe ? babbe hajAranI, traNa-traNa hajAranI sADIo sUkavavA nAkhe che ne ? zA hAru nAkhatA haze sADIo ? praznakartA : AvanAra-janA2 jue eTale. dAdAzrI : kevI sarasa sADI che, ohoho ! kevI sarasa !! e ja sADI jo mahIM dAbaDAmAM paDelI hoya to kazI cittavRtti nA thAya. A to bhAI ne bAI be jatAM hoya ne sADI jovAmAM AvI ke camakyAM ! ApaNe vepArIne pUchIe ke, "bhAI, teM A sADIo sUkavavA mUkI che ?' tyAre e kahe, "nA, lokone AkarSaNa karIne AptavANI-10 (uttarArdha) emanI pAsethI paisA levA che. mAre vepAra karavo che.' 'are paNa sADI, A jaDa vastu AkarSaNa karaze ?' tyAre kahe, 'bhalabhalAne AkarSaNa karaze. paheranArIne AkarSaNa karaze ne paheranArA nA hoya te puruSaneya AkarSaNa karaze.' A sADImAM to ATalI badhI zakti mUkI che ! te sADI bAIe joI ane dhaNIne kahe che, 'joIne tame ?" tyAre dhaNI jANe ke ApaNe mAthe paDaze. 'hA, joI, joI. evI badhI bahu hoya che.' ema kahe. e bAIne paTAvavA phare paNa A paTe nahIM ne pachI bAInI cittavRtti corAI gaI tyAM AgaLa ane pachI bAI ghera Ave ne tyAre ApaNe moDhuM joIe to, 'ApaNe nIkaLyA hatA tyAre hatuM tevuM tAruM moDhuM nathI. bajAramAM kazuMka khovAI gayuM.' tyAre kahe che, 'AkhuM citta corAI gayuM che, bicArInuM. have sADImAM ne sADImAM citta rahyA karaze.' A evuM tamAruM citta, kyAM kyAM badhe khovAI gayuM haze ? 334 mane to rastAmAM bhagavAna maLe ne toya huM kahuM ke citta khovAI jaze, enA karatAM ApaNe ene paDato mUkone ahIM AgaLathI !' A to citta ApaNe ghera che, te pharI pAchuM tyAM khovAI jAya ! hA, vaLI sADImAM ne bhagavAnamAM phera zuM ? lokone mATe enI jarUra. paNa mAre to cittavRttio sthira che. have mAre zuM kAma che ? e to jene e sthira nA hoya, te sodo kare. eTale A citta, mAruM mArAmAM che ne tamAruM tamArAmAM nathI. e jo dhIme dhIme, aMze aMze tame pheravavA mAMDo to vAMdho Ave ema che ? praznakartA : nA. dAdAzrI : A loko je kahe che, e rastA na hoya mokSanA ! ane svataMtra thavAnAya rastA na hoya ne dharmanAya rastA na hoya ! rasto to A cittavRtti potAnI pAchI vALI lAvavI e ja rasto. A loko je bakhALA pADe che, e dharmano rasto mahIM ekuya sAco rasto nathI. chatAM e bole che e khoTuMya nathI. e keTalAMka lokone mAphaka Ave
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) Atmaaizvarya, akrama thakI ! 335 che. dareka sTAnDarDa judAM che. dareka sTAnDarDavALAne joIe to kharuM ne ke nA joIe khorAka ? vadhAremAM vadhAre citta phasAya zemAM ? viSayamAM. jene viSaya nA hoya tene A badhuM calAvI levAya te vakhate. cittane phasAvAnuM moTuM sthaLa kayuM ? tyAre kahe, viSaya. bIjuM sthaLa kayuM ? anAvazyaka cIjo. peTamAM khAvA joIe. te khAvAnuM dALa-bhAta ke roTalA, je joIe te joIe, bIjuM zuM joIe ? eTalI Avazyaka kahevAya. khAvA-pIvAnuM, lUgaDAM e Avazyaka cIjo kahevAya ne A anAvazyaka. jenI kaMI jarUriyAta nathI. A citta vikharAI gayeluM hoya, te ghaDiyALanA bAlacakranI peThe halAhala kare. amAruM citta kazAmAM nahIMne ! A dehamAMya nahIM ne ! tyAre vANI nIkaLe, tyAre badhuM nIkaLe. A to je dekhyuM emAM citta phasAI jAya. AmAM phasAI jAya, temAM phasAI jAya. jeTalI navI vastuo dekhe ne, pelI mINabattI dekhe ne, te navI jAtanI dekhAya eTale pachI emAM citta phasAya. jo pelI bAju kevI sarasa dIvAdAMDI che ne ! to emAM pAchuM citta phasAya. citta phasAyuM eTaluM aizvarya tUTI gayuM ane aizvarya tUTyuM eTale jAnavara thayo. vRttio vikherAvAto AdhAra ! praznakartA : A cittavRtti je verAya che tenuM mULa bejhamenTa (pAyAmAM) zuM? zAthI verAya che ? dAdAzrI : nizcaya badho nakkI karyA sivAyano, ane lokonA kahevAthI pote dorAya tethI. lokoe jemAM sukha mAnyuM temAM pote mAne ke baMgalA vagara to sukha paDe nahIM. alyA, sAruM khAvAnuM nA hoya to sukha nA paDe, baMgalAne zuM karavo che te ? roja lADavA khAvA maLatA hoya to baMgalAnI jarUra kharI ? praznakartA : to lokasaMjJA cittavRtti vikheravAmAM helpa kare che ? dAdAzrI : lokasaMjJAthI ja ! A dhobIne paisA ApI daIe, e 336 AptavANI-10 (uttarArdha) rIta che ? ApaNA daiDiyAe dhobIne paiso Apyo hato ? praznakartA: ne Aje AvaDAM nAnAM nAnAM chokarAMya IstrI karyA vagaranuM nathI paheratAM. dAdAzrI : eTale A cittavRtti badhI vikharAI gaI che. bIjAnI jarUra ja zuM paDe ApaNane Akho dahADo ? be lADavA ne thoDuMka zAka maLyuM hoya to bIjA koInI jarUra paDe ? bUma pADavI paDe tamAre ? phalANA kAkA, ahIM Avo, phalANI kAkI ahIM Avo. jeTalI cittavRtti vikharAI gayelI che, tenuM phaLa ApaNe bhogavavuM paDe. paNa ApaNe nakkI karyuM che eTale have vikharAyeluM che, te eka thavAnuM che. ApaNI 'bilIpha" A bAju eka thavA mAMDI che. praznakartA : ApaNI 'bilIpha' A bAju pAkI thayelI, eTale cittanI je vikharAvAnI kriyA che, te vikharAI paDyuM che, paNa pachI vadhAre vikharAtuM nA jAya, paNa bheguM thatuM jAya ne ? dAdAzrI : A bAju 'bilIpha" hoya, pachI vikharAya ja zI rIte ? praznakartA : paNa je thoDuM ghaNuM tyAra pahelAM vikharAyeluM hoya, enuM? dAdAzrI : nA, kazuM thAya nahIM. have dAdAne maLyA pachI tamArA jevAne to vikharAya ja nahIM. je pI.eca.DI thayelA che, je kAMTo laIne beThA che, tene to vikharAya ja nahIM. ene to amAre kazuM kahevuM ja nA paDe ne ! kAMTethI kAma kare che, kAMTo joIe. tamArI pahelAnI 'bilIpha' roMga hatI, samyaka nahotI karAvI tyAM sudhI. te enuM A phaLa AvyuM che. te to tamAre bhogavye ja chUTako. paNa atyAre 'bilIpha' tamArI judI jagyAe che, aizvarya eka karavA tarapha ja 'bilI' che ane Ama vartanamAM aizvarya rahetuM nathI, vRttio rahetI nathI. te eno vAMdho nathI paNa 'bilIpha' kyAM che e joyA karavuM. basa rAtadahADo 'bilIpha' kyAM che e joyA karavuM ne e 'bilIphane TekA Apa Apa karavA ane e 'bilIphane viTAmina Apa Apa karavuM.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) Atmaaizvarya, akrama thakI ! 337 338 AptavANI-10 (uttarArdha) Ama A vartana joIne gabharAvAnuM koI kAraNa nathI. A vartana joIne gabharAvAnuM to kone kahIe ke A jene bALaramata hoya ne, nAnAM chokarAM bhAna vagaranAM hoya, tyAre ene TaiDakAva TaiDakAva karIe. tamane kaMI TaiDakAvIe. chIe koI dahADo ? nA TaiDakAvIe. A chokarAo badhAMne TeDakAva TaiDakAva karavAM paDe. praznakartA : jJAna lIdhA pachI je A badhA mahAtmAo che, emanI cittavRtti dhIme dhIme eka jagyAe bhegI thAya ne ? dAdAzrI : AvaDatuM hoya to eka thaI rahe. have kAco nA paDe ne ! amArA vijJAnamAM rahe to ekAgra thaI ja javAnI che, eka avatAramAM. evuM che ne, bhale vartanamAM nA hoya, paNa bilIphamAM che ne ! praznakartA : hA, bilIphamAM che. dAdAzrI : tyAra pachI bilIphamAM che e satya, bhale vartanamAM nA hoya. vartana e ApaNA hAthanI, kAbUnI vAta nathI paNa bilIphamAM che AgaLa thApoTa mAre che, tyAM AgaLa e jAya che, basa. eno potAno mahIM kazo puruSArtha nathI ane A to vijJAna AvyuM. tyAMthI A mANasa pharyuM. A vijJAna AcAra, vicAra ne uccAra mAgatuM ja nathI ne ! jagata to e ja mAMgatuM hatuM. eTale kaheze, 'A bhAI avaLuM bole che, tene ApaNe dharmiSTha kema kahevAya ?" "alyA, avaLuM bole che, tene ApaNe zuM levA ?" emanI 'bilIpha' zuM che e jo ne ? praznakartA : hA, barobara bilIpha ja jovI joIe. dAdAzrI : bhale ne, atyAre dezI kapAsa che paNa enA navAM bI kayA naMkhAya che te juone. ApaNe bI to khAssAM moMghA bhAvanAM lAvyA che, enI taiyArIo karavA mAMDI che, khAtara laI AvyA, eTale ApaNe nA jANIe ke AvatuM varSa phakkaDa AvavAnuM che ! kaheze, "japa karo, phalANuM karo', paNa te zenA hAru karo ? mAre khetI karavI nathI have, bola tuM zuM karavA amArI pAse khetI karAve che ? alyA paNa mAre svataMtra thayuM che. mAre khetI ke kazuM karavuM nathI. jene khetI karavI hoya, te japa kare, tapa kare, bIjuM zuM kare ? eTale A to pustaka vAMcavuM nA paDe evo mArga nIkaLyo che. hA, nahIM to pustaka vAMcI vAMcIne jaDa thaI gayo hoya e. pustako vAMcIne copaDI thaI jAya ! aho ! aho ! akramatuM aizvarya !! kevuM aizvarya prApta thayuM che ! rasto keTalo suMdara !! sahelo, saraLa, nahIM bhUkhe maravAnuM, nahIM baTAkA choDavAnAM, nahIM badhuM gaLyuM choDavAnuM, nahIM tIkhuM choDavAnuM, nathI bairI-chokarAM choDavAnAM, nathI baMgalA choDavAnA. A badhuM chone rahyuM, paNa AmAM cittavRtti zene mATe joIe ? praznakartA : evuM che ke zuddhAtmA tarapha eka phero citta kheMcAya ane ene mahIM je cokkasa khAtarI thaI jAya ke A ApaNo rasto ne ? praznakartA : bilIphamAM pUrepUruM. dAdAzrI : nahIM to vartanamAM jo kadI nA Ave ane vartananI 'nesesiTI" (jarUriyAta) hota to amAre badhAne vaDhavuM paData. ame vartanane jotA nathI, bilIphane joIe chIe, ke tamArI bilIpha kyAM che ? amAruM vartana ne bilIpha eka ja prakAranAM hoya. tamAruM vartana judI jAtanuM hoya ne bilIpha judI jAtanI. badhe zuM kahe che? vartana sudhAro. tyAre mane dekhADe ekuya vartana koIe sudhAreluM ? saMDAsa javAnI zakti nathI, te zI rIte vartana sudhAre ? vartana sudhAravAvALA AvyA ! te badhAya dharmavALA vartana sudhAro, kahe che. paNa alyA AcAra, vicAra ne uccAra to sudharatA haze ? zenAthI sudhare e zodhakhoLa kara. te amArI to vaijJAnika Dhaba che A, nahIM to koI mANasa A duniyAmAM sudharelo nahIM. A to kudarata jyAM
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) Atmaaizvarya, akrama thakI ! 339 barobara che, 'bilIpha' barobara pAkI thaI jAya. pachI kaMIka thoDA ghaNA anubhava thAya, pachI to ekadama pAkuM thaI jAya che. dAdAzrI : hA, te anubhava to thAya che ne atyAre ? have A anubhava thAya che chatAM paNa je nA gamatuM karavuM paDe che, enuM kAraNa pahelAM bilIpha vAMkI hatI, tenuM Aje phaLa AvyuM che. gayA avatAre dezI kapAsa vAvelo. te atyAre samajI javAnuM ke bhaI, have to pelo kapAsa nAkhavAno che ane A pAchalAM to phaLa bhogavI lIdhe ja chUTako che. A to phasala gaI, evuM ja kahevAnuM. AvI badhI jAgRti nA rahevI joIe ? praznakartA : rahevI ja joIe. dAdAzrI : hA, amane hau tarata mAlama paDe ke A phasala gaI. praznakartA : A citta vikharAya che evuM bhAna ja nahotuM. huM to sAruM karI rahyo chuM, AtmajJAna tarapha jaI rahyo chuM. evuM lAge ene. dAdAzrI : kone ghera javuM che, e to nakkI karyuM nathI ne jaI rahyo che kone tyAM, kazI khabara ja nathI. citta kyAre nA bhaTake ? jagatamAM koI cIjanI kiMmata nA lAge to. jenI kiMmata samajAI, tyAM citta bhaTakyA kare. hamaNe tAMbAno ghaDo khovAI gayo hoya to upAdhi thAya. sAdhAraNa mANasane jJAna nA hoya, te mANasane upAdhi ane pachI mATIno AvaDo moTo ghaDo che, te phUTI jAya toya jarAka upAdhi thAya. paNa AvaDI nAnI mATalI phUTI jAya to kahe, be AnAnI che, emAM zuM ! kiMmata ja nahIM thaIne, eTale upAdhi nA thAya. eTale A saMsAramAM Avazyaka cIja kaI ne anAvazyaka kaI, te nakkI karI levuM. Avazyaka eTale avazya jarUra paDe ja ane anAvazyaka to mAthe lIdheluM, mohane laIne. game eTalI anAvazyaka cIjo hoya enI pAse rAjamahelamAM, toya bAra-sADA bAra thAya eTale 34 AptavANI-10 (uttarArdha) pAchuM AhAra levA to AvavuM ja paDaze ne ! kAraNa ke e Avazyaka cIja che. bIjuM nahIM hoya to cAlaze. pANI che, khorAka che, havA che, e Avazyaka cIjo che. vikharAyeluM citta sameTatAM, paramAtmA vyakta ! jeTaluM citta vikharAyuM eTaluM aizvarya khalAsa thaI gayuM. praznakartA : e ejhekTalI kevI rIte khabara paDe ke A aizvarya ochuM thaI gayuM ? dAdAzrI : khabara paDe ja che ne atyAre ke aizvarya ochuM che ! tethI to keTalAka loko Dakho kare che, lokonuM sahana karavuM paDe, loko herAna kare, bosa TeDakAve. evuM sahana nA karavuM paDe ? praznakartA : hA, sahana karavuM paDe che. dAdAzrI : e aizvarya ochuM tyAre ja TaiDakAve. nahIM to aizvarya hoya to e zuM TeDakAve ? eTale aizvarya ochuM, tenuM ne ? aizvarya hoya to to ene koNa TeDakAvanAro ? TeDakAvavA mATe Ave ne, te moTuM jotAM pahelAM Ama Ama thaI jAya ke 'zuM thaze ? zuM thaze ?" kAraNa ke aizvarya che. jotAMnI sAthe ja ene gabharAmaNa thAya, pasIno chUTI jAya ! mATe aizvaryanI jarUra che. bIjA kazAnI jarUra nathI. ane cittanI saMpUrNa ekAgratA e paramAtmA. amAruM citta koI jagyAe javAnuM ja nahIM. evI koI cIja nathI ke cittane kheMce. A to badhuM kacaro mAla che, rabIza mAla che. A to mahIM bhrAMti badhuM phasAve che. dareka sAIDanA citta na vikharAvAnuM juduM vAkya hoya. 'mArAthI koI dehadhArI jIvAtmAno kiMcit mAtra aham nA dubhAya, nA dubhAvAya ke dubhAvavA pratye na anumodAya', A bolyA eTale have pachI aham dubhAvavAne mATe je citta jatuM hatuM te baMdha thaI jAya. evI A nava kalamo che ! jeTalI cittavRtti vikharAya eTaluM aizvarya ochuM thatuM jAya. ane
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) Atmaaizvarya, akrama thakI ! 341 342 AptavANI-10 (uttarArdha) jeTaluM mULa jagyAe sTebilAIjha thaI jAya ke aizvarya utpanna thayuM, saMpUrNa aizvarya ! gurupUrNimA, janmajayaMti ne besatuM varSa, A traNa dahADe 'amArAM' to saMpUrNa darzana thAya. tethI badhAne dabANa karIe ke ADe dahADe darzana na karIza to cAlaze, paNa te dahADe darzana karI jA. kAraNa ke saMpUrNa aizvarya pragaTa thayeluM hoya. cittavRtti AkhI saMpUrNa zuddha thaI gaIne eTale saMpUrNa aizvarya UbhuM thayeluM. e aizvaryanA darzana karIene, te ApaNuM aizvarya pragaTa thAya ! icchA veravAtI, vikharAI tethI ! praznakartA : have A cittavRtti che e ThAma ThAma verI che ke vikharAI gaI che ? dAdAzrI : vikharAI gaI che. praznakartA : paNa e to enI meLe ja vikharAI jAya che ne ? dAdAzrI : veravAnI icchA tethI vikharAI ne ? praznakartA : eTale mULa to veravAnI ja icchA ne ? dAdAzrI : hA, icchA tethI, nahIM to nA verAya. A to icchA che eTale pachI tyAM jamInamAM citta gayuM. jamInamAM gayuM eTale tyAM korTamAM gayuM. phalANAmAM gayuM. kheDUtamAM gayuM, baLadamAM gayuM, kapAsamAM gayuM, eTale vikharAya pachI. have tyAM pachI Avazyaka ane anAvazyaka nakkI kare, tyAra pachI gADuM haiDe. praznakartA : paNa dAdA, vikharAvuM e enI meLe thAya, paNa ApaNe verIe chIe enuM zuM ? dAdAzrI : ApaNe veryuM mATe vikharAyuM. ApaNI icchA hatI veravAnI eTale vikharAI gayuM. A amArI bega che ne, te pUchI juo ke mahIM joyuM che ke mahIM hAtha ghAlyo che ? mahIM zuM che ke zuM nahIM, e joyuM che meM ? pUchI juo ne ? keTalAya varSathI A begamAM meM joyuM nathI kazuM ane loka to dahADAmAM be vakhata tapAsa kare. alyA, tapAsa zuM karavAnI emAM ? enI e ja bega ne enA e lUgaDAM. paNa nA, enuM citta tyAM ne tyAM hoya ne ! praznakartA : eTale cittavRtti veravAnI icchAthI vikharAI gaI ? dAdAzrI : hA, A to tame so rUpiyA laIne gayA hoya, tyAM nA vAparavA hoya to nA vAparo ne ? evuM cittavRttinuM che. meM vAparelI ja nahIM ne ! praznakartA : eTale veravAnI icchA nahIM, eTale ja vaparAI nahIM? dAdAzrI : vikharAvA devAnI icchA nahIM. praznakartA : keTalIka vakhata evuM thAya che ke ApaNe ApaNuM citta nathI vikheravuM ne, tyAre A (bairAMo) bahu vikherAvaDAve che pAchAM. dAdAzrI : e to emaneya citta vikharAyeluM hoya ane badhAMya bairAMne vikharAyeluM hoya, paNa emane zuM karavA phajeta karo cho ? vRtio vikharAI, himAlaya te DuMgarI vacce ! jyAM jyAM cittavRtti phelAI, jyAM jyAM cittavRtti vikharAI tyAM AgaLa AtmA vikharAI gayo. e cittavRttio badhI eka jagyAe AvI jAya eTale paramAtmA thAya. vikharAya eTale jIvAtmA kahevAya ane eka jagyAe AvI gayuM eTale himAlaya ! cittavRtti verAI na hatI tyAM sudhI himAlaya kahevAto hato ane tyAMthI thoDeka verAI eTale parvata kahevAya. emAMthI thoDIka verAI gaI eTale DuMgara kahevAya. emAMthI thoDIka vadhAre verAI eTale DuMgarI kahevAya. parvata thatAMnI sAthe bhAna jatuM rahyuM ! vRtio tivarte samAdhAte... praznakartA : have e cittavRtti viSaya tarapha beThI, to jyAM sudhI ene saMtoSa nA Apo tyAM sudhI gherAyelI rahe ?
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) Atmaaizvarya, akrama thakI ! 343 344 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : enuM samAdhAna karavuM. e samAdhAna ja mAge. emAM to cAle nahIM. ghaNuM kharuM samAdhAna to ame citta zuddha karI nAkhyuM eTale thaI gayuM. paNa bIjuM che te haju bAkI rahyuM ne ? praznakartA : ghaNI vakhata haTha karIne pakaDI rAkhIe chIene, to bIjuM kAma paNa thavA detuM nathI. dAdAzrI : e to ene rAjIkhuzIthI badhuM nikAla karIne pachI thAya. praznakartA : emAM vacalo rasto nathI, koI kaMTroliMgano ? kAraNa ke samaya badho kaMTroliMgamAM ja jato rahe che ne enA pachInuM kAma thavA nathI detuM. dAdAzrI : jJAnIo pAse rastA to bahu bhAre hoya ane te zIkhavADIe toya AvaDe nahIM, pelAnI pAse Takeya nahIM. A tame haTha pakaDI toya vAMdho Avaze. enI AgaLa tamArI haTha cAle che ? A to haThAgrahIoe gAMDAM kADhelAM. te bahu muzkelImAM mUkAyelA. haThAgrahavALAne chevaTe cittavRtti hAre. paNa e to haThAgrahIo ja karI zake ane A to haThAgraha kare eTale eka nahIM ne anya pakaDe. eTale enA karatAM peluM hatuM te sAruM hatuM. je cittavRttimAM dAdA rame, emAM kazuMya Ave nahIM, mAyA ghUse ja nahIM ne ! jyAM jyAM lIkeja, tyAM tyAM dATA. AkhA dahADAmAM keTalI vakhata ghaDiyALa jovI paDe ? praznakartA : vIsa-trIsa vakhata. dAdAzrI : to pachI A ghaDiyALa jovAnuM pacAsa-sATha sekanDa khAI jAya ! praznakartA : to ghaDiyALa nahIM rAkhavI joIe ? dAdAzrI : rAkhavI joIe. paNa ApaNe aradho mAIla cheTe koI ghaDiyALa rAkhato hoya to rAkhavI paDe. paNa atyAre to rasto janArane pUchIe to TAIma kahe, te badhA navarA ja che, navarAzavALA. A mAruM gaNita tamane priya che ? Thera Thera ghaDiyALa, te keTalA vAgyA pUcho, te UlaTo 'mane pUchyuM ?" ema khuza thaIne TAIma kahe. bAkI A to cittanI paravazatA che. citta che te phrezcara thaI jAya che. eTale citta ekAgra thAya to paramAtmA che. saMpUrNa ekAgra varte to paramAtmA che ane phrekTara thayuM to pachI jAnavara ke manuSyapaNuM thaI gayuM. pachI aizvarya phekyara thAya che. eTale jeTalA dATA marAya eTalA to dATA mAravA joIe ne ke nA mAravA joIe ? jeTalAM pANI lIkeja hoya, to dAdA mAravAmAM vAMdho zo che ? evuM che ne, ApaNe jiMdagImAM Avazyaka ane anAvazyaka benuM lisTa banAvavuM joIe. ApaNA gharamAM dareka cIjo joI levI ane Avazyaka keTalI ane anAvazyaka keTalI. anAvazyaka uparathI bhAva utArI nAkhavo ane Avazyaka joDe to bhAva rAkhavo ja paDe, chUTako ja nathI ne ! koI reDiyo laI Avyo, eTale peloya reDiyo laI Avyo. alyA mUA, badhe reDiyA vAge che, UlaTA kAna phUTI jAya che. e to reDiyo muMbaI ekalAmAM ja hoya ne ahIM nA hoya to ekAda lAvavo paDe. A to ghera ghera reDiyA. te UlaTA loka kaMTALI gayA. reDiyA ya baMdha thaI gayA. ane citta che te AmAMthI vikharAyuM, ke pachI becitta thaI jAya mANasa. citta vikharAI gayuM badhuM, muMbaI gayuM. Ama gayuM. tema gayuM, badhe bhaTaka bhaTaka kare, cittavRttio phelAI gaI, eTale becitta thaI jAya. pachI ApaNe pUchIe ke zuM dhaMdho karo cho ? tyAre kahe, "mane samajaNa paDatI nathI.' hoya 45 varSano paNa AvuM bole. kAraNa ke cittanI vRttio badhI phelAI gayelI che, te becitta thaI gayo. A teTalA hAru meM kahyuM ke rasa-roTalI khAjo, nirAMte ! tyAre eka jaNa kahe che, 'paNa citta verAI nahIM jAya ?" meM kahyuM, 'alyA, rasa-roTalI TesTathI khAvAnuM tane zAthI kahuM chuM ? e to mana bhogave
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) saccidAnaMda (9) Atmaaizvarya, akrama thakI ! 345 che, citta nathI bhogavatuM.' citta to AvuM tevuM bhogave ja nahIM. citta to dAvA kare, jhaMkhanA kare ke AmAM sukha haze ke AmAM sukha haze ? AmAM sukha haze ke AmAM sukha haze ? e sukha to tAruM maLI gayuM, have citta zuM karavA bUmAbUma kare ? A to mana zAMta thAya che. A rasa-roTalI khAva cho to mananuM samAdhAna thAya che. A bAra rUpiye kilonI kerI lAvyo paNa kahevuM paDe ! tyAre mananuM samAdhAna thAya ane moTuM bagaDe evuM hoya to manane asamAdhAna thAya. emAM cittane levAdevA nathI. loko samaje che ke mAruM citta bagaDe che. alyA, nA bagaDe. eTale khA-pI nirAMte dAdAnI AjJA nIce ! dAdAI agiyArase, eka cita ! praznakartA : dAdA, to A (dAdAI) agiyArasa kare, te vakhate mana, buddhi, citta cUpacApa besI gayelAM hoya, kaMI ApaNane herAna kare nahIM ? dAdAzrI : e agiyArasa karo cho tethI badhuM ekadama majabUta thaI jAya. praznakartA : pachI agiyArasa karI rahyA pachI, evuM ApaNane ghaNA dahADA zAMti ne evuM vartAya, ekadama ema ? dAdAzrI : bahu zaktivALo thaI jAya ne ! praznakartA : paNa pachI pAchuM peluM phAIla Ave tyAre pAchA Amatema thaI jAya, e kema ? dAdAzrI : paNa e to thaI jAya. haju to zakti Ama karatAM karatAM majabUta thaze. anaMta kALathI badhuM citta vikharAI gayeluM. vikharAI gayelAM cittane ThekANe karavA TAIma lAge ne ? A agiyArasa thAya che, e ja moTI vAta che ne ! sat + cit + AnaMda zuddhAtmAne zuM kahevAya, te jANo cho ? zuddha citUpa enuM nAma ja zuddhAtmA. jenuM jJAna-darzana zuddha thayuM che evuM rUpa, svarUpa potAnuM, saccidAnaMda e to anubhava dazA che ane A zuddhAtmA e pratIti ne lakSa dazA che vastu enI e ja. zuddha citUpa ane zuddhAtmA eka ja zabda che, bIjuM kazuM ja nahIM. praznakartA : saccidAnaMda zabdano artha zuM ? dAdAzrI : saccidAnaMda e ja svarUpa che potAnuM. zuddhAtmA je che e sat-citu-AnaMda, A asat citta thaI gayeluM che. asat emAM azuddha citta thaI gayuM che. citta eTale jJAna-darzana kahevAya. eTale jJAna-darzana azuddha thayeluM che. e jJAna-darzana ja zuddha thayuM e saccidAnaMda. praznakartA : ane sat zabda ja che ? dAdAzrI : sat zabda eTale avinAzI. A jagatanuM satya nahIM. A jagatanuM satya vinAzI satya che. A jagatanuM mAneluM satya e vinAzI satya che ane mULa sat e avinAzI che, sanAtana che. pyora (zuddha) jJAna, pyora darzana ane sanAtana, enuM phaLa che te AnaMda, atyAre A vinAzI jJAna-darzana che, ke "A mAruM ghara che ne A badhuM meM jANyuM che.' e jJAna badhuM vinAzI che ane avinAzI to
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) saccidAnaMda 347 potAnuM svarUpa che. e jANe tyAra pachI avinAzI jJAna utpanna thAya. saccidAnaMda'ne 'jaya saccidAnaMda' ! praznakartA: sanAtana sukha ane AnaMda, eno paribhASAmAM kaMIka phera kharo ke eka ja ? dAdAzrI : e eka ja vastu che chatAM paNa AnaMda be prakAranA hoya che. eka to sanAtana AnaMda ane bIjo tIrobhAvI AnaMda. eTale AnaMda be jagyAe vaparAya che. mATe AnaMda karatAM sanAtana UMcI vastu 348 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : saccidAnaMda svarUpa kone kahevAya ? dAdAzrI : A joI lo saccidAnaMda ! saccidAnaMda !! A saccidAnaMda mukta hAsyathI mAlUma paDe. hAsya vidhAuTa enI Tenzana. tyAM saccidAnaMda pragaTa ! samajAya che tamane ? praznakartA : ko'ka virala ja sAcA saccidAnaMdavALA hoya ! dAdAzrI : sAcA saccidAnaMdavALA to ko'ka, varlDamAM ekAda hoya, beya hoya nahIM. ajoDa hoya, enI joDa nA hoya. eTale mukta hAsya e sivAya, bIjI badhI bahu cIjo hoya ! dareka prakAranuM, tame mAgo e maLe, tame je mAgone e badhI maLe.. praznakartA : A vyAkhyA tame pUrepUrI vikasAvo. dAdAzrI : jenuM citta niraMtara potAnA AtmAmAM rahe che e saccidAnaMda. jenuM citta saheje AghuMpAchuM bhaTake nahIM, gALa de toya bhaTake nahIM, mAra mAre toya bhaTake nahIM, duniyAnI koI asara cittane thAya nahIM, e che saccidAnaMda, che. praznakartA : eTale saccidAnaMdamAM je AnaMda che te sanAtana AnaMda che ? dAdAzrI : e ja sanAtana AnaMda che. keTalAka pakSavALA kahe che, 'saccidAnaMda kema bolo cho ? saccidAnaMda ApaNAthI bolAya nahIM." jANe bIjA dharmanuM vAkya hoyane ! saccidAnaMda samajo to kharA ! saccidAnaMda to enuM potAnuM svarUpa che ane badhAe eksepTa karavA jevI vastu che. e vaiSNava hoya, jaina hoya, game te jAtano hoya, dareke saccidAnaMda svarUpa eksepTa karavAnuM. kAraNa ke syAdvAda mArga che ApaNo ! asat citta kone kahevAya ? pudgalapakSI citta che, e asat citta kahyuM ane AtmapakSI, svapakSI thayuM eTale sat cit AnaMda. azuddha citta enuM rijhalTa zAtA vedanIya ne azAtA vedanIya. kalpita sukha ane kalpita du:kha, sAcuM sukha eka kSaNa vAra joyuM nA hoya. sAcuM sukha joyA pachI e sanAtana hoya to ja anubhavamAM Ave. sat eTale avinAzI. ane pyaoNra jJAna-darzana e ja prabhu che. ebsaoNlyuTa pyaoNra jJAna-darzana e ja bhagavAna che ne e ja paramAtmA che ane e ja tame cho, yoraselpha.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa - 5 ahaMkAra (1) ahaMkAranuM svarUpa Aropita bhAva e ahaMkAra ! praznakartA : ahaMkAranI sAcI vyAkhyA zuM che ? dAdAzrI : ahaMkAranI sAcI vyAkhyA jagata samakyuM nathI. loko samajyA che e pramANa nathI. potAnI bhASAmAM ja samaje che ke A Ane ahaMkAra kahevAya. A pramANa nathI. darekanI potapotAnI bhASA judI hoya ne ? jyAM ne tyAM pote kaheze ke huM samajuM chuM, paNa e bhagavAnanI bhASAmAM nahIM cAle. jyAM AgaLa TesTa levAno che, tyAM e kAma lAge nahIM. praznakartA H IgoIjhama (ahaMkAra) che, ema zenA para manAya ? mArAmAM aham hoya to huM mAnuM ke mAre tamArI pAse samajavAnI jarUra nathI. IgoIjhama hoya to ja evuM thAya ne ? dAdAzrI : IgoIjhama kone kahe che, e tame samajyA nathI tethI AvuM kaho cho. huM tamane samajAvuM. IgoIjhama eTale zuM ? A to lokabhASAno IgoIjhama tame samajayA. huM ahaMkArane IgoIjhama kahuM chuM. te ahaMkAra to dareka jIvamAM hoya ja. IgoIjhama tamArAmAM kharo AptavANI-10 (uttarArdha) ne ? tame ene oLakho ne ? praznakartA: IgoIjhama che ke nahIM e ja mANasa jANI zakato nathI. jANe to pachI upAya karI nAkhe. dAdAzrI : IgoIjhamane lIdhe ja aMdhAruM paDe che. UlaTo kaMIka prakAza hoya ne, te IgoIjhamane lIdhe khalAsa thaI jAya che. IgoIjhama che evuM jANe tyAra pachI to eno kaMIka ukela AvavA mAMDe. pakSa solva thatuM jAya. tamane IgoIjhama nahi hoya ema mane lAge che. praznakartA : che. dAdAzrI : tamAre hau IgoIjhama che ? e to kyAre khabara paDe ? vAIpha joDe laDhavADa thAya te ghaDIe. eTale ahaMkAra zene kahevAya, ene jANavo joIe. ahaMkAra eTale zuM ? enI Dephinezana (vyAkhyA) jANavI joIe. ahaMkAra eTale pote je hoya te potAne khabara nahIM hovAthI bIjA lokoe kahyuM ke tame Ama cho, te ApaNe mAnI levuM. e Aropita bhAva ene ahaMkAra kahevAya. caMdubhAI tame nathI chatAM tame Aropa karo cho ke 'huM caMdubhAI chuM'. jema morArajIbhAI jevo koI mANasa hoya ane atyAre enA jevAM kapaDAM paherIne e kahe ke, "huM morArajIbhAI chuM', to eno guno lAgu paDe ke nA lAgu paDe ? praznakartA : hA. dAdAzrI : caMdubhAI tame kaho cho te evA gunAmAM sapaDAyA cho, enI javAbadArI zuM Ave ? rAtre tame caMdubhAInA nAmathI sUI jAva cho te vakhata, ane UTho cho te vakhate, Akho dahADo ne AkhI rAta tamArI upara AropanAmuM ghaDAyA kare che ! pachI kaheze, meM guno karyo ? Ateya kahevAya ahaMkAra ! 'huM caMdubhAI chuM' e ahaMkAra. pachI A eka ja ahaMkAra nathI. ahaMkAra keTalA badhA che te dekhADuM. pachI kaheze, A benano phAdhara thavuM e bIjo ahaMkAra. pachI A baIno dhaNI thAuM e trIjo ahaMkAra,
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 351 352 AptavANI-10 (uttarArdha) huM ATalA varSano chuM e cotho ahaMkAra, huM zarIre pheTa chuM e pAMcamo ahaMkAra, huM kALo chuM e chaThTho ahaMkAra, huM Ano dAdo thauM e sAtamo ahaMkAra ane huM Ano mAmo thauM e AThamo ahaMkAra, Ano phuvo thauM, e badhA keTalAka ahaMkAra haze ? eTale Aropita bhAva enuM nAma ahaMkAra ane maulikabhAva enuM nAma nirahaMkAra. 'huM garIba chuM" ema kahe ne, te enuM zuM kahevAya ? praznakartA : ahaMkAra. dAdAzrI : pachI 'huM mAMdo chuM' enuM nAma ahaMkAra, 'huM sAjo chuM" enuM nAma ahaMkAra, 'huM DaoNkTara chuM' enuM nAma ahaMkAra. pachI kaheze, "ame zAha', ohoho ! kyAreya corI na karI hoya evA zAha, zAha kevA hoya ? copaDAnI corI ja nahIM, paNa koI jAtanI corI ja nahIM, enuM nAma zAha ! evuM A jagata che. A badho IgoIjhama che, ahaMkAra che. A lakSaNa AtmAnuM nathI. A jagata badhuM ahaMkAra upara to UbhuM rahyuM che. AvuM te kyAM sudhI UbhuM rahe che ? 'huM koNa chuM" bhAna nathI thayuM tyAM sudhI UbhuM rahe che. ane loko pahelethI ja, eya caMdulAla zeThano chokaro che A to, caMdulAla zeThano chokaro eTale chokaro paNa malakAyA kare Ama. pachI thAya phasAmaNa ! A jagata to ucheratI vakhate evA khADAmAM nAkhe che ne, te pharI nIkaLI ja nA zake. eTale A jagata AvuM ne AvuM ja rahevAnuM. kAyamane mATe AvuM rahevAnuM che, temAMya mokSe jayA karaze niyamathI ja. aham e nathI ahaMkAra ! praznakartA : A aham kahe che ane ahaMkAra e eka ja che ke juduM juduM che ? dAdAzrI : juduM juduM che. zabdo ja judA che ne ? praznakartA : eno bheda zuM che ? dAdAzrI : koI aham AtmA kahe to vAMdho nahIM, paNa ahaMkAra AtmA kahe to ? zuM thAya ? ahamUno vAMdho nathI, ahaMkArano vAMdho che. aham e ahaMkAra nathI. aham brahmAsmi, emAM aham to vaparAya che ne ! kAraNa ke aham to hovo joIe, paNa zAno ? potAnA svarUpano aham hovo joIe. je nathI teno aham kema hovo joIe ? aham poIjhana nathI, ahaMkAra poIjhana che. aham eTale huM. praznakartA : ene astitvapaNuM kahevAya ? dAdAzrI : hA, astitva ja kahevAya. enuM astitva to che ja. astitvanuM to badhA jIvamAtrane bhAna che ke huM chuM, paNa vastutvanuM bhAna nathI ene. 'huM zuM chuM e bhAna nathI eTale ahaMkAra Ubho thayo. potAnuM svarUpa che tyAM 'huM chuM' bolavuM e ahaMkAra nathI. A sonuM che te eka dahADo ene vANI Ape koI mANasa ane e bole ke, "sonuM chuM', to ApaNe kahIe ke "ahaMkAra kare che ?' kahIe kharA ? nA. ane lokhaMDa bole ke 'huM sonuM chuM' to ? eTale 'ApaNe koNa chIe', eTaluM jANavuM joIe. 'huM caMdubhAI chuM' e Aropita bhAva che. jyAM che tyAM bole ne, to astitva to che ja tamAruM. 'huM chuM', evo bolavAno tamane rAITa adhikAra che ja, paNa 'huM koNa chuM' ne 'huM zuM chuM' e bhAna nathI. praznakartA : ahaMkAramAMya pote to che ja ne ? dAdAzrI : hA, pote che, paNa potApaNuM zuM che te khabara nathI e vAta che. tene lIdhe to anaMta avatArathI bhaTake che. pote che e vAta nakkI che, paNa vastutva eTale huM zuM chuM ? potApaNuM zuM che ? huM kharekhara koNa chuM ? enuM bhAna nA hoya. ane enuM bhAna thAya tyAre enI meLe pUrNatva thAya. A to amArI pAse rUparekhA badhI. e to rUparekhA to levI ja paDe, paNa pUrNatva thayA kare pachI niraMtara. vastuno svabhAva che evo. eTale 'pote koNa che" evuM jANe ane potAnA kSetramAM rahe tyAre nirahaMkAra kahevAya. sahumAM ahaMkAra sarakho ja ! ApaNA loka ahaMkArane samajatA ja nathI. ahaMkAra zuM kahevAya ?
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa ahaMkAra to jIvamAtrane hoya. jyAM dehAdhyAsa tyAM ahaMkAra hoya ja. praznakartA : ko'kano vadhAre vAge evo hoya. dAdAzrI : nA, ahaMkAra badhe sarakho ja hoya. vAge evo ke nA vAge evo hoya, evuM nA hoya. ahaMkAra bIjI koI vastu nathI. jyAM pote nathI tyAM potApaNuM sthApana karavuM, eTalA ja bhAgane ahaMkAra kahevAmAM Ave che. jyAM pote nathI tyAM potApaNAno Aropa karavo, enuM nAma ahaMkAra. jyAM 'huM' nathI tyAM 'huM' mAnavuM e ahaMkAra. keTalA loko Ave emAM ? praznakartA : badhA ja. dAdAzrI : eka phakta jJAnIo chUTA rahyA AmAM. eTale ahaMkAramAM saMsAra joDe kazuM levAdevA nathI, paNa potAnA Aropita bhAvane joDe che e. e to badhuM AkhuM jagata emAM hoya. praznakartA : ahaMkAra ocho-vadhato hoya ? dAdAzrI : nA. praznakartA : sarakho ja hoya badhAmAM ? dAdAzrI : sarakho ja. praznakartA : ko'ka ApaNane bahu ahaMkArI lAge, ko'ka ApaNane nagna lAge. 353 dAdAzrI : e nahIM. ahaMkAra joDe bIjo zabda ja nA hoya. ahaMkAra to ahaMkAra, Aropita bhAva. e koI vastu ja nathI, TakAupaNuM nathI ne Aropita bhAva UDI jAya to jatoya rahe. ame ahaMkAra kADhI nAkhIe chIe. dehane AtmA mAnavo e ahaMkAra. je je huM chuM mAnavuM e ahaMkAra. eTale A badhI ajJAna mAnyatAo phrekcara karI nAkhIe to ahaMkAra UDI jAya. ahaMkAra eTale ahamtI prastAvanA ! praznakartA : aham eTale ja ahaMkAra, evuM mAnatA hatA. 354 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : nA, ahaMkAra ne ahamAM bahu phera. praznakartA H emAMya pharaka che ? emAM zuM pha2ka che e sUkSmatAno phoDa pADo ne ? dAdAzrI : 'huM'paNuM e aham ane 'huM'paNAno prastAva karavo e ahaMkAra. 'huM presiDanTa chuM' e ahaMkAra nA kahevAya. e to ApaNA loko kahe ke ahaMkArI puruSa che, paNa kharekhara e mAnI puruSa kahevAya. ahaMkAra to, kazuM saMsAranI cIja-bIja aDatI nA hoya ne jyAM pote nathI tyAM pote 'huM chuM' ema mAne te ahaMkAramAM jAya. vastumAM kazuMya nA hoya ane bIjI vastune aDe eTale mAna thayuM. huM presiDanTa (pramukha) chuM, e badhuM dekhADe eTale ApaNe samajIene ke A mAnI che. praznakartA H prastAvamAM zuM Ave ? dAdAzrI : vadhAre paDatuM 'huM'paNuM bolavuM. peluM 'huM'to che ja, e to aham to che ja manamAM, paNa eno prastAva karavo, 'A kharuM ne A khoTuM' bUmAbUma karavA jAya, e ahaMkAra kahevAya. paNa bIjI vastu nA hoya mahIM, mAlikIpaNuM nA hoya kazAyamAM. mAlikIpaNuM Ave eTale mAna Ave. praznakartA H ahaMkArano dAkhalo ? dAdAzrI : A to ahaMkAranA dAkhalA to badhA che ne ? ahane khullo karavo, prastAva karavo e ahaMkAra. aham to che ja mahIM. ane mAlikIvALo te mAna thayuM. e mAna ekaluM nahIM, pachI jema jema mAlikIbhAva vadhAre thayo ne, te abhimAna. dehadhArI hoya tene mAnI kahevAya ne 'A phaleTa amAro, A amAruM' e abhimAna. eTale ahaMkArathI vadhIne mAnI, abhimAnI, badhA bahu jAtanA che. ahaMkAratI bhoMyarIMgaNI ! ahaMkAra eTale ApaNA loko samaje che, ene ahaMkAra kahevAto nathI. ApaNA loko jene ahaMkAra kahe che ne, e to mAna che. ahaMkAra bilIpha (mAnyatA)mAM hoya, jJAnamAM nA hoya. jJAnamAM Ave e mAna
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 355 356 AptavANI-10 (uttarArdha) abhimAna kahevAya e mAne kahevAya. pote karato nathI, tyAM AgaLa "pote karuM chuM" evuM mAne che, enuM nAma ahaMkAra. jJAnamAM to 'huM pada AvyuM ke e mAna kahevAya. praznakartA : have e eka dAkhalo ApIne samajAvo. dAdAzrI : ApaNe ahIM kahe che ke, 'huM nIce Avyo, uparathI nIce Avyo." have emAM pote Avyo ja nathI, e to A zarIra AvyuM. A zarIra AvyuM, tene pote mAne ke, "Avyo'. evI mAnyatA e ahaMkAra ane pachI e moDhe bole ke "huM Avyo. e mAna kahevAya. to ApaNA loko 'huM Avyo' tene ahaMkAra kahe che. ane pachI e bole ke "A ploTa mAro, A makAna mAruM e abhimAna kahevAya. e mAneya nA kahevAya. e abhimAna, 'A bebI mArI, A bAbo mAro' e abhimAna ane pAcho e zuM kahe, 'huM abhimAna koI dahADo nathI karato !' te mUA A ja abhimAna, bIjuM kayuM abhimAna ? paNa bhAna ja nA hoya ne ! praznakartA : mArI bebI hoya, ene huM kahuM ke A mArI che, emAM khoTuM zuM ? dAdAzrI : bebI marI jAya to enI joDe phAdhara marI jAya kharo ? enI hoya to joDe marI jAya ne ? praznakartA : to zuM kahevuM ene ? kevI rIte bolAvavI ? dAdAzrI : "mArI che" evuM bolavAnuM paNa mamatA nahIM rAkhavAnI. te A nATakamAM nathI kahetA, ke "A piMgaLA mArI che', bhartuhari evuM kahe. pachI e piMgaLAe guno karyo tyAre bhartuhari bhekha laIne raDeya kharo ! paNa nATaka pUruM thAya tyAre piMgaLAne kahe ke "heMDa mAre ghera ?" to e jAya kharI ? praznakartA: nahIM jAya. dAdAzrI : to to nATakanuM badhuM A ! mamatA nahIM rAkhavAnI. ema ne ema ja nATakamAM badhuM jarUra. bhartuharine kahIe ke "kema tuM raDato hato, tane ATaluM badhuM duHkha thayuM hatuM ?" tyAre kahe, "nA, abhinaya nA karIe to pagAra kApI le, mUA !! ameya abhinayanI khAtara ko'kane tyAM jaIe. koI duHkha AvyuM hoya bicArAne, koI marI gayo hoya to tyAM jaIe. ame (moDhA para) pANI-bANI copaDIne taiyAra, abhinaya karavo paDe ne ? nahIM to duniyA ema kaheze, "A patthara jevA hRdayanA che." praznakartA : mamatA nA hoya, to ene pachI pitA kevI rIte kahevAya ? dAdAzrI : to pachI zuM kahevAya ene ? nATakamAM mamatA hoya che? A badhuM nATaka ja che ane mamatA hoya to loko kahe che ne, mArA phAdhara marI gayA.' to pachI tArA phAdhara kyAM che atyAre ? e kaheze, 'bALI melyA." tyAre meM kahyuM, 'tuM nahIM gayo ?" tyAre kahe, 'nA bA, joDe koNa jAya ?" e to koI gayeluM ? koI gayeluM ja nahIM. A to nA jAya. ane mArApaNuM hoya, kharI mamatA hoya to joDe marI jAya. koI jato nathI bApa, pAchaLa gayelA nahIM ne koI ? ghera AvIne biskiTa badhuM khAya nirAMte ! praznakartA : abhimAna ane garva be najIka kahevAya ? dAdAzrI : bahu phera. garva to kone kahevAya ke, "A meM kevuM sarasa karyuM che.' te huM samajuM, A ryAno garva hoya. vakIla Ave ne te kaheze, 'A meM tane kevI rIte jItADyo e huM ja jANuM chuM, tane akkala nathI ne !' e garvarasa lIdho kahevAya, e abhimAna nA kahevAya. samajAyune tamane ? praznakatA : hI. dAdAzrI : garvarasa. atyAre A badhA sAdhu-saMnyAsIo zenA para jIve che ? e zuM khAya che ? garvarasa pIne ja jIve che A badhA. praznakartA: kaMI paNa sAruM kAma karIe to A 'meM karyuM', evuM thaI jAya.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 357 dAdAzrI : "meM karyuM' e jAya nahIM. 'huM karuM chuM' e jAya nahIM. ene kahevAya abhimAta ! praznakartA : Aje samAja e rIte jue che, dhAro ke meM bahu sAruM oparezana karyuM hoya ane kahuM ke "bahu sAruM oparezana karyuM... to loka kaheze ke A to bahu abhimAnI che. dAdAzrI : hA, evuM kahe. tyAre abhimAnI che kahe ane tame kaho ke meM Aje bIjuM koI kArya karyuM, to tamane abhimAnI nA kahe. paNa tame ema kaho ke ANe mane dhola mArI to abhimAnI nA kahe tamane. eTale A lokonAM sarTiphikeTa levA jevAM nathI. ApaNe buddhithI samajavA jevuM che ke voTa Ijha karekTa enDa voTa Ijha InakarekTa (yathArtha zuM ane yathArtha zuM nathI) e samajIne, karekTanesa (vAstavikatA) joIne badhuM kAma karavAnuM che. ahaMkAra mULa vastu che. emAMthI abhimAna, pachI ghemarAjI, tuMDamijAjI, ghamaMDa, badhAM jAtajAtanAM bahu nAmo pADelAM che. praznakartA : AmAM saheja paribhASAno thoDo phera che. je mANasa abhimAnI hoya e mANasano IgoIjhama vIka (nabaLo) hoya ane je mANasa namra hoya eno IgoIjhama majabUta hoya, ema e loko rajU kare che. dAdAzrI : nA, abhimAnI eno IgoIjhama jabaro hoya. te jabaro hoya tyAre to abhimAna kare ne ? ane dArU pIto hoya teno IgoIjhama kevo hoya ? praznakartA: nabaLo hoya. dAdAzrI : eTale bhagavAnane tyAM nabaLA IgoIjhamanuM kAma che. jabarA IgoIjhamanI bhagavAnane tyAM jarUra nathI. kAraNa ke jabaro IgoIjhama eTale potAnI zaktithI calAvanAruM gADuM. nabaLo IgoIjhama to kahI de ke, "bhagavAna, huM to mUrakha chuM, gadheDo chuM, nAlAyaka chuM, mane bacAvo." te bhagavAna bacAvavA taiyAra che, AvuM bole tene. pelo 358 AptavANI-10 (uttarArdha) kaDaka IgoIjhamavALo bole ja nahIM ne ! nabaLAvALo sAro. tyAM ahaMkAra bhaztA ! praznakartA : bhagna ahaMkAra kahe che, evuM kahevAya ? dAdAzrI : ahaMkAra bhagna kahevAya, e kreka hoya. praznakartA : e kevI rIte thaI jAya ? dAdAzrI : mAnanI AzA rAkhe ne tyAM ja apamAna thAya, mAnasaMbaMdhI badhI AzAo enI tuTI paDe tyAre pachI e bhagna thaI jAya. jema A premabhagna thAya che ne, ene jyAM ne tyAM AgaLa premanI vAtane badale tiraskAra ja maLyA kare, te premabhagna thaI jAya. evuM Ane mAna maLavAnuM to kyAM gayuM paNa apamAna ja maLyA kare. pachI mANasa keka thaI jAya. e pachI bole toya phreka ja vANI nIkaLe. enI vAta sIdhI nA hoya, enI vAtamAM bhalIvAreya nA hoya. praznakartA : e ahaMkAra bhagna hoya, tene normAliTI (samatulA)mAM AvatAM bahu muzkelI paDe ne ? dAdAzrI : e to ghaNo TAIma le. praznakartA : ke pachI khasIya jAya emAMthI ? dAdAzrI : khasI gayelAM ja kahevAya. A to pablika calAvI le. paNa te zuM kare ? kaMI nAkhI avAya ? A dUdhI saDI gayelI hoya teya rahevA de che ne ? eya che ahaMkAra ! praznakartA : ApaNe koIne ghera jaIe ane ApaNane bhAvathI 'Avo, beso" evuM nA kahe to eno ahaMkAra kahevAya ke mAna kahevAya ? dAdAzrI : ene tucchakAra kahevAya. eno ApaNA pratye tucchakAra kahevAya. ApaNo ahaMkAra ghavAyA kare. khoTuM lAgyuM e ApaNo
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 359 36) AptavANI-10 (uttarArdha) ahaMkAra ja che ne ? eNe tucchakAra karyo eTale ene guno lAge. ane khoTuM lAge to ApaNaneya guno lAgu paDe. praznakartA : IgoIjhamane oLakhavo kevI rIte ? dAdAzrI : IgoIjhama to badhAne oLakhAya, hamaNAM apamAna thAya ne te tarata oLakhAya ke nA oLakhAya ? 'tamArAmAM akkala nathI' kahetAMnI sAthe Diprezana kone Ave ? IgoIjhamane Ave ne ? e IgoIjhama to vAreghaDIe samajaNa paDe. praznakartA : dAdA, e kliyara nathI thatuM. emAM gUMcavADA thAya che. dAdAzrI : nA, kliyara ja che, AmAM to. A vAta vAtamAM tamane 'UTho ahIMthI' ema kahe, toya tamAro IgoIjhama tarata Ubho thaI jaze. IgoIjhama to vAreghaDIe Akho dahADo vaparAyA ja kare che. lokoya samajI jAya ke mAro IgoIjhama bahu bhAre che. AmAM 'IgoIjhama bhAre che" evuM jANakAra koNa che ? tyAre kahe, e ja IgoIjhama. khAlI ahaMkArathI ja jIve che. 'hamAre jaisA koI nahIM, hamAre jaisA koI nahIM, Isase meM baDA huM, Isase meM baDA huM, basa ! A manuSya game tevo nAlAyaka hoya, chellAmAM chellA naMbarano hoya toya 'e" uparI to che ja. eTale pachI ene zuM bhAMjagaDA ? A AdivAsI ya zuM kahe ? huM A cAra gAyono mAlika chuM. le, pachI ene zuM duHkha ? eTale ahaMkArathI A badhuM UbhuM kare che ne ahaMkArathI 'A cAra gAyono huM mAlika chuM, A pAMcaso gheTAMno huM mAlika chuM ane lokoya evuM kahe ke, "huM Ano mAlika chuM." eTale manuSyapaNuM je che e ahaMkArathI badhuM gherAyeluM che. kADhavAto ahaMkAra, nahi ke aham ! praznakartA : keTalAka lokonuM evuM mAnavuM che ke Igoijhama e che to, dehabhAna sAthe saMbaMdha dharAve che. dAdAzrI : hA, e barobara che ApanuM kahevuM. A dehanuM kArya karavAmAM IgoIjhamanI jarUra che. paNa have vadhArAno IgoIjhama che te Avato bhava karAvaDAve che. ane puruSa hoya, (te kapaTa ane moha vadhe to AvatA bhavamAM) strI thaI jAya ! alyA, puruSano strI thayo, AvuM zuM te karyuM? IgoIjhama nA hoya to deha cAle ja kevI rIte ? bAkI, dehabhAnathI to A badhuM kare che, IgoIjhamanA AdhAre. kSatriyomAM mAna ne krodha bahu hoya. A be guNa kevA hoya ? bhoLA pAchA. loka kahe ne ke "A zuM ? ATalo badho krodha karo cho ?" ane pelA vaizyonA je guNa che, lobha ane kapaTa, te potAnA dhaNIneya khabara nA paDe ke nahIM e guNo paDyA che, te ko'ka to kahe ja zI rIte ? ane A to bhoLA eTale tarata ja loka kahe kahe kare ke 'zuM ahaMkAra karo cho ? chAtI kADho cho ?" eTale pATiyAM pachI dhIme dhIme ogaLI jAya. krodha ne mAna e tadana bhoLA kharAM ke nahIM ? e tadana bhoLA guNa che. praznakartA H ahaMkAra darekamAM ochA-vadhatA pramANamAM hoya, to e ahaMkAranuM bejhamenTa (pAyo) zuM ? dAdAzrI : jevA saMjogomAM eNe ahaMkAra bharyo hoya evA saMjogomAM enA ahaMkAra dekhAya badhA. bahu tophAnI saMjogamAM bharyo hoya to ahaMkAra bhAre dekhAya. sArA, mAIlDa (narama) saMjogomAM bharyo hoya to ocho dekhAya. eNe zuM pUraNa karyuM che te upara AdhAra. saraLa mANasonA bhego bharyo hoya to te ahaMkAra bahu narama hoya ane kaDaka mANaso joDe bharyo hoya to ahaMkAra bahu kaDaka hoya. 'caMdubhAI chuM" evuM bolavAno vAMdho nathI paNa tame kaMIka sAruM kAma karyuM hoya ane lokone dekhAya ke 'caMdubhAI jarAka TAITa thaIne phare che', eno vAMdho che. praznakartA : ene ApakhudI kahevAya ? dAdAzrI : e TAITa thayA pachI ApakhudImAM jAya. bahu eksesa thaI jAya che, te ApakhudI Ave. te ghaDIe khudA hase ke ye laDakA
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 361 362 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : ahaMkAra kone kahevAmAM Ave che ? enI rIte hoya. A bhAgane pavana UDADI zakato nathI, agni bALI zakato nathI, pANI bhIMjavI zakatuM nathI, e to potAnuM varNana kare che. emAM ahaMkAra nathI. ahaMkAra to kone kahevAya ? tame kaho cho ne ke meM Ane davA ApI, je tame nathI karatA, kare che bIjo koI, tene tame kaho cho, huM karuM chuM. enuM nAma ahaMkAra. ane te pAchI prakRti nacAve che. A prakRti nacAve che ane pAcho kahe che ke huM nAcyo. pAcho Dabala Aropa. nacAve koNa ? A UThADe che, UMghADe che, kare che koNa badhuM ? tamane koNa lAge che ? ne A loko kahe che ne, "UThyo !" ohoho ! moTA UThavAvALA AvyA." e satA konI ? rAte tamane UMgha Ave che, te tame UMghI jAva cho ke koI UMghADe kyA kara rahA hai ? praznakartA : ahampaNuM ane potApaNuM be eka ja ke alaga alaga ? dAdAzrI : bahu phera. aham to mAneluM ja rahyuM ane potApaNuM vartanamAM rahyuM. vartanamAM hoya ene e rahe ane mAneluM to jatuM rahe. ''paNuM mAneluM e jatuM rahe paNa pachI vartanamAM rahe ne ? praznakartA : ApaNA mahAtmAone potApaNuM hoya ? dAdAzrI : potApaNuM to jabarajasta hoya. bhoLo hoya ne, tene ochuM hoya. praznakartA : Ape kaheluM ke, ahaMkAra to AkhI duniyAmAM vyApI jAya eTalo moTo che ? dAdAzrI : hA, evaDo moTo hoya. jema jADo mANasane tema ahaMkAra ocho hoya. pAtaLA mANasane bahu ahaMkAra hoya. aham kADhavAno nathI, ahaMkAra kADhavAno che. huM to che ja paNa te ahaMkAra kADhavAno che. AI vidhAuTa mAya Ijha goDa (mArApaNuM vinAno 'huM' e ja bhagavAna) eTale mAya kADhavAno che. mAyane lIdhe ahaMkAra kahevAya che. mAya na hoya to aham, 'huM AtmA chuM' bolavAmAM kaMI vAMdho nathI. kAraNa ke potAnI vastu che A. 'huM deha chuM e ahaMkAra che. eTale ahaMkAra kADhavAno che. udbhavyA prazno, gItAmAMthI.. praznakartA : kRSNa bhagavAne paNa gItAmAM kahyuM hatuM ke, "mArAM hajAro judI judI jAtanAM svarUpa che." to e paNa ahaMkAra kahevAya ? sAthe sAthe e paNa kahe che ke, "pavana mane uDADI zakato nathI ke agni mane bALI zakato nathI ke bIjI koI rIte mAro nAza thaI zakato nathI." tyAre pote bhagavAna thaIne manuSyane kahe to e eka jAtano ahaMkAra kahevAya ke nahIM ? praznakartA : jAte UMghI jauM chuM. dAdAzrI : jAte, nahIM ? ko'ka phero nA UMgha Ave tyAre ? praznakartA : tyAre pAsAM pheravIe, bIjuM zuM karIe ? dAdAzrI : hA, pAsAM pheravavA paDe. eTale ApaNA hAthamAM sattA nathI ne, UMghavAnI ? UMghavAnI sattA ApaNA hAthamAM kharI ? praznakartA : nathI. goLIo le to UMgha Ave.. dAdAzrI : hA, goLIo levI paDe. have jyAre UMghavAnI sattA nathI to UThavAnI sattA che tamArAmAM ? praznakartA: nathI. dAdAzrI : "savAramAM vahelo UThyo' kaheze. e sAcI vAta che ? ApaNe kahIe, 'UMghI javuM che ne ?" tyAre kahe, 'hA, mAre jyAre joIe tyAre UMgha Ave." pachI pAcho bIje dahADe kaheya kharo ke "Aje UMgha nA AvI.' 'alyA, tuM UMghI jauM chuM ne tane UMgha nA AvI,
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 363 u64 AptavANI-10 (uttarArdha) e be virodhAbhAsa vAta kema kare che ?" UMghavAnI zakti potAnI hoya to dhAre tyAre UMgha AvI jAya. A to Ama phare, tema phare UMghavA hAra, paNa kazuM vaLatuM nathI. UThavAnI zakti enI potAnI hoya to rAtre be vAge peluM ghaDiyALa mUkavuM nA paDe. ghaDiyALamAM evI zakti che paNa AnAmAM nathI. kaI zakti che evuM mane khoLI Ape ? praznakartA : are, koI jAtano vicAra Ave to UMgha UDI jAya. dAdAzrI : paNa UMgheya potAnA tAbAmAM nathI ane vicAra Ave che teya potAnA tAbAmAM nathI. A to badhI parasattA che, AkhIya parasattA ja che. parasattAne potAnI sattA mAne che te bhrAMti che. eTale A karekTanesa (saccAI) zuM che, e jANavuM joIe. ApaNA hAthamAM sattA keTalI che ? koI mANasane UMghavAnI zakti nathI, UThavAnI zakti nathI, khAvAnI zakti nathI, to kaI zakti che, e batAvo ne ! mAte "meM karyuM ! A caMdubhAI cA pIve tyAre kahe, "meM cA pIdhI." alyA, caMdubhAI cA pIve che ne tame zAnA IgoIjhama karo cho ? eTale A badhuM IgoIjhama karavAnI jarUra nathI. ApaNe moDhe bolavAmAM vAMdho nathI ke A meM karyuM. Ama to dahADAmAM pAMca vakhata cA pIve che ane pachI eka dahADo evo Ave che ke cA pIvI che paNa pIvAtI nathI. kema AvuM ? pAMca kapa pItA'tA ne ! A nahIM samajavuM paDe ? AvuM samajavuM paDaze ne ? praznakartA : samajavuM to paDe. dAdAzrI : AhArI ja AhAra kare che, A to vagara kAmano pote ahaMkAra kare che ke meM khAdhuM. are, maracakkara, tuM zuM khAvAno hato te ? ane khAvAno hoya, te jyAre tAva caDhe tyAre khAI jo ne ? khAdhuM paNa UlaTI thaI gaI ! maracakkara, khAnAro haze to, te UlaTI kema thaI jAya ? pachI kahe ke "mAre khAvuM che paNa khavAtuM nathI.' ApaNe pUchIe, 'A saMDAsa bIjo jAya che ke tuM jAya che ?" tyAre e kahe, 'huM ja jaI Avyo' ane pachI nA utare tyAre kaheze, 'Aje saMDAsa thatuM nathI.' 'tyAre tuM jato hato ne, to jaI Avane atyAre ?" eTale A 'IgoIjhama" kazuM karato nathI ne badhA gUMcavADA UbhA kare che. meM phorenanA badhA DaoNkTaro bhegA karyA. meM kahyuM, 'saMDAsa javAnI tamArAmAM zakti kharI ?" DaoNkTaro UMcAnIcA thavA mAMDyA, ke zuM vAta karo cho ? bhalabhalAne ame karAvI daIe ne ?" tyAre meM kahyuM, 'e to jayAre aTakaze tyAre khabara paDaze ke tamArI zakti na hatI. A zuM karavA kudAkuda karo cho ?" tyAre 'yasa yasa yusa karavA mAMDyA. varlDamAM koI mANasa evo jabhyo nathI ke saMDAsa javAnI potAnI svataMtra zakti hoya ! praznakartA : DaoNkTara eka sapojhITarI nIce mUke to saMDAsa na thatuM hoya to thaI zake, to e zakti DaoNkTaranI kharI ke nahIM ? dAdAzrI : e to davA che to. e ApanI zakti nathI ne ? praznakartA : e DaoNkTaranI zakti kahevAya ne ? dAdAzrI : DaoNkTarane ja zakti nathI ne ! DaoNkTarane jyAre aTake ne tyAre bIjAnI helpa levI paDe. DaoNkTaramAM ja zakti nathI to bIjAmAM zakti kyAMthI Ave ? e meM DaoNkTarane puravAra karI ApyuM. ane loka zuM kahe che ? 'meM A karyuM, meM pezAba karyo !' pachI eka paiDA DaoNkTara hatA ne, te bahu anubhavI, bahu sArA mANasa Ama. te mane eka dahADo bhegA thayA. te mane kahe che, "dAdA bhagavAna, kaMI kRpA karo." meM kahyuM, 'zuM thayuM tamane ? DaoNkTarane zuM thAya ?" tyAre kahe che, "be TIpAM pezAba thato nathI. mAMDa mAMDa eka TIpuM paDe che." kahyuM, 'AvuM ? tamArA hAthamAM sattA nathI, A pezAba karavAnI ?" tyAre kahe, 'ApaNA hAthamAM nathI A. atyAra sudhI to ame ema jANatA'tA ke huM ja karuM chuM. have samaja paDI ke ApaNA hAthamAM sattA nathI.'
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 365 'huM karuM' e ja ajJAtatA ! Apane samajAyuM ne, ahaMkAranA guNadharma kayA che ? e pote kazuM nathI karato chatAM kahe che, 'huM karuM chuM'. basa, eTalo ja eno guNadharma. eka senTa karato nathI. 'kare che' bIjA ne e kahe che, 'huM karuM chuM' enuM nAma ahaMkAra. enA guNadharmamAM che kazI barakata ? AmAM kiMcitmAtra, kazuM ja karato nathI, eka vALa paNa eNe toDyo nathI ane kaheze, 'A DuMgara meM uDAvI dIdho. A DuMgaramAMthI Tanala meM kADhI, tyAre gADI nIkaLI.' tyAre kaI sattA haze ApaNA hAthamAM ? kamAvAnI sattA nathI, paiNavAnI sattA nathI, chokarAM thavAnI sattA nathI. kaI sattA che e kahe tuM ? praznakartA : e ja jANavuM che. dAdAzrI : tArI je sattA che, e jANato nathI ane tArI sattA nathI tyAM AgaLa 'meM karyuM, meM karyuM, A meM karyuM' kahe che. ahamkAra, A 'huM karuM chuM' e khoTuM bhAna che. bagAsuM e khAto nathI chatAM kahe che, meM bagAsuM khAdhuM'. chIMka e khAto nathI, tyAre kahe, 'meM chIMka khAdhI'. e pote sAMbhaLato nathI chatAM kahe che, meM sAMbhaLyuM'. 'alyA, kAna sAMbhaLe che", tuM sAMbhaLato hoya to baherAne kahe ne, sAMbhaLaze. AkhI samajaNa ja badhI Tarna AuTa thayelI che. (UMdhI thaI gayelI che.) 'huM karuM, huM karuM e ja ajJAnatA, zakaTano bhAra jema zvAna tANe, sRSTi maMDANa che sarva eNI pere, jogI jogezvarA ko'ka jANe.' narasiMha mahetAe kevuM gAyuM che, ke sRSTi maMDANa kevuM sarasa che, ke 'huM karuM, huM karuM' e ajJAnatA che. te A maMDANa enI meLe pharyA ja kare che rAtadahADo. ene jogI jogezvarA ko'ka jANe ! tyAre A yogIo laI beThA ! A badhA bahAranA yogIo hoya che ne, te ame jANIe, 'alyA, tame zuM jANo ?' AtmayogI ke Atmayogezvara hoya AptavANI-10 (uttarArdha) te ja jANe. A yogIo to Thera Thera rastAmAM joIe eTalA maLe. e nA jANe. A to amatho mAthe laI le che, sahI karI nAkhe che. ahaMkAra, 'meM karyuM' kaheze. 'alyA mUA, teM karyuM nathI. zuM karavA amatho bole che ?" eTale UlaTuM jyAM AropI tarIke sahI nathI karavAnI, tyAM AropI tarIke sahI kare che. eTale AropanAmuM ene mATe ghaDAya che. have ene zI rIte samajAya ke huM AropI tarIke phasAyo. 366 e sattA 'nA' pADe ne, te kAma tame nathI karatA ane e sattA 'hA' pADe e kAma karo cho. e sattA pArakI che. tamArA manamAM ema A lAge IgoIjhamathI, ke huM ja karuM chuM badhuM. A tamane UMghADe che, jagADe che, khavaDAve che, pIvaDAve che, tamane ahIM teDI lAve che, teya pArakI sattA che. tamArI sattA nathI A. paNa tamArI sattA mAno cho e bhrAMti che. A to badhuM IgoIjhama che khAlI. A kare che koNa' e meM joyeluM che badhuM. 'A koNe bheguM karyuM' e huM jANuM chuM. tame nimitta bano eno vAMdho nathI. tame ema ja kaho ke "huM gayo'to tethI AvyA", e kahevuM khoTuM kahevAya. ApaNA hAthamAM sattA ja nathI. praznakartA : to saMcAlana karanAra koNa ? dAdAzrI : koIne calAvavuM nathI paDatuM, svayaM cAlyA ja kare che. jyAre janma thAya che ne, tyArathI cAlyA kare che. te maraNa pathArI tyAM sudhI cAlyA ja karavAnuM. jyAM sudhI A ahIMthI zvAsa levAya tyAM sudhI A mazInamAM koI jAtanuM baMdha thavAnuM nahIM. zvAsa baMdha thaI jAya to baMdha thaI jAya. oTomeTika badhuM cAlyA ja kare. A zvAseya levAya, te tame letA nathI. A to DaoNkTara kahe che, 'eya UMco zvAsa lo', paNa jo tame letA ho to rAtre koNa zvAsa le che ? mATe zvAseya tame letA nathI. oTomeTika cAlyA ja kare che. samajavAnI ja jarUra che ne ? A to badhAya kahe che, meM zvAsa lIdhA. UMcA zvAsa lIdhA, Ama karyuM.' A to nAka dabAvI de to bUmAbUma kare. "mUA, tuM karato'to ne, have kaMIka kara ne !'' tyAre kahe, 'mAruM nAka dabAve che.'
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa "alyA, nAkane lIdhe jIvato'to ? te zAnA lIdhe jIvato'to ?' e kahe ne ? tArAmAM kaI zakti che ? keTaluM jIvuM chuM ? A nAka dabAvIe to cUpa, khalAsa ! taraphaDIne khalAsa thaI jAya ! ane sattA hota to A loko sAtaso-sAtaso, hajAra varSa jIvana kADhe evA che. lAIpha pharI cArja karAvI le, sattA hoya to. mANasanuM gajuM nahIM ne ! potAnI svasattA che paNa tenuM bhAna nathI ene ! 367 A to karmanA udayane AdhIna jIvaDAM che. prANIo kahevAya che Ane. je prANanA AdhAre jIve che, potAnA AdhAre jIvatAM nathI. potAnA svarUpanuM bhAna thAya tyAre pote potAnA AdhAre jIve che. A dehanA prANa judA che ane AtmAnA prANa judA che. potAnA AtmasvarUpanuM bhAna thAya tyAre potAnA prANathI jIve. bhamaraDo phare, hisAbo pramANe ! potAnA svarUpanuM bhAna nathI ane kahe che, 'huM chuM', te tuM zemAM chuM ? mATe vAta samajane ke keTalI sattA ApaNI che ane keTalI sattA parAI che ? A loko mane pUche che ke 'ame zuM chIe ?" meM kahyuM, 'bhamaraDA cho ! TI-o-pI-esa, Topsa !' jyAre potAnI sattA utpanna thAya tyAre e sattAdhIza thayo kahevAya. A to parasattAmAM to bhamaraDA ! A huMya ahIM Avyo te bhamaraDA chApamAM ane ghera jaIza toya bhamaraDA chApamAM, potAnI sattA nahIM. A sattA amArA hAthamAM nathI. 'ame' amArI sattAmAM rahIe, eka kSaNavAra A sattAmAM rahIe nahIM. eka mahArAja kahetA'tA, 'huM karIza to thaze ne !" meM kahyuM, 'tyAre karatA kema nathI ?" tyAre e kahe, 'mArI bhAvanA che, huM karIza.' karI nAkhone, bA ! anaMta avatArathI ATalI covIsIo vaTAvI khAdhI, toya ahIMnA ahIM bhaTaka bhaTaka karyA karo cho, to karanAra ho to karI nAkho ne ? alyA, jhADe pharavAnI (saMDAsa javAnI) sattA nathI, to zuM karavAno te ? vagara kAmano zuM kAma IgoIjhama kare che te ?" AptavANI-10 (uttarArdha) A jeTaluM bole che, ene ahaMkAra kahevAya che. 'meM kaMI karyuM ne huM karIza' evuM bole che, e Dabala ahaMkAra kahevAya. koI jIva kartA ja nathI. 'A huM chuM, A meM tyAgyuM, huM AcArya chuM, huM Ama chuM, huM tema chuM' e badhuM bhrAMti che. karo cho ke 'ITa hepansa' ? A jagata cAlI rahyuM che ke calAvIe chIe ? praznakartA : ApaNe kyAM calAvI zakavAnA chIe ? dAdAzrI : to to A badhAya ema kahe che ne meM A karyuM ne meM te karyuM.' praznakartA : virodhAbhAsa thayo ne e to ? 368 dAdAzrI : evuM che ne, hakIkatamAM to badhAya manamAM samaje che ke ApaNAthI kazuM thAya evuM nathI ane kharekhara hakIkatamAM tame kazuM karatA nathI AnA, cAlI ja rahyuM che. praznakartA : manuSyono ahaMkAra ja A badhuM karAve che ? dAdAzrI : A badho ahaMkAra ja che. A dekhAya che, khullo ahaMkAra dekhAya che. 'huM kaMIka chuM ne meM A karyuM' ane pAMca lAkha kamAyo te ghaDIe Ama Ama chAtI kADhIne phare ane pachI khoTa jAya tyAre kahIe, 'kema zeTha Ama thayuM ?" tyAre kaheze, 'mArA graho rUcA che, bhagavAna rUThyo che.' nA bole evuM ? praznakartA : bole. dAdAzrI : zuM thAya ? zI rIte zAMti thAya pachI ? praznakartA : to kartA kone mAnavA ? dAdAzrI : mikenikalane, mazInarIne. mazInarI kare che, te AtmA jANe che phakta. basa A ja che. mikenikalamAM rahevuM hoya to 'karo' ane 'jANavuM' hoya to AtmAmAM Avo.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 369 praznakartA : jeNe jJAna nA lIdhuM hoya, tene samajavA mATe thoDuM kaThaNa paDe. dAdAzrI : thoDuMghaNuM kaThaNa paDe paNa jJAnInI pAse phoDa paDe. ane ene je takalIpha hoya te batAve, te pAcho takalIphano phoDa paDe. ema karatAM karatAM vAta samajAI jAya. | karuM chuM" e badho ahaMkAra che. tyAre kahe, 'koNa kare che ?" tyAre kahe, 'ITa hepansa (banI rahyuM che)'. A thaI ja rahyuM che, tene A kahe che, 'huM karuM chuM'. tane samaja paDI ? praznakartA : hA, barAbara che. dAdAzrI : e jo tArI samajamAM Ave to ahaMkAra ghaTI jAya ane bahu zAMti vadhe. moDhe bolavuM paDe kharuM, moDhe bolIe nATakIya ke "A meM karyuM, A huM UThyo', paNa manamAM samajIe ke A mArI zakti nahIM A. A thaI rahyuM che, UThI javAyuM. ITa hepansa che. praznakartA : to mANase kaMI karavAnuM rahetuM nathI ? dAdAzrI : zuM kare che ? e to bicAro kazuM karato ja nathI. A to kartApaNAno ahaMkAra kare che eTaluM ja che. pote karato nathI. praznakartA: to paNa ene ahaMkAra kevI rIte kahevAya ? dAdAzrI : ahaMkAra eTale pote nathI karato, koIka kare che ne pote ene kahe che, "meM A karyuM !' praznakartA : e to mAre je krama pramANe karavAnuM ja hatuM ne e meM karyuM. emAM pachI ahaMkArano savAla kyAM Avyo ? dAdAzrI : A ahaMkAra to evuM che ne, tame kaho cho ne, 'huM saMDAsa jaI Avyo', nathI kahetA ? praznakartA : hA, te kahIe chIe. dAdAzrI : A moTA saMDAsa javAvALA ! juo to kharA ! 37) AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : paNa e to kudaratI racanA che ne ? mAnava zarIranI racanA ja che evI. dAdAzrI : hA, to pachI, ahaMkAra zuM karavA karo cho ke huM saMDAsa jaI Avyo ? ane gADImAM besene, tyAre zuM kahe ? Ama muMbaIthI beThA hoya, to pUchIe, 'kyAM jAva cho ?" tyAre kahe, 'huM to navasArI jauM chuM' ane Ama karIne beThA hoya. 'alyA bhaI, tame kyAM jAva cho ? tame to ahIM AgaLa beThA cho ne ?" paNa 'huM navasArI jauM chuM ne kaheze. 'alyA, cakkara che ke zuM che te ? navasArI jatA hatA te tame ? tame to beThA cho, gADI navasArI jAya che." eTale A to koIka kare che ane pote mAne che ke huM karuM chuM. A. badhI ja cIja koIka kare che. badhI eTale aNu e aNu ! tyAre A kaheze, "skUlamAM pAseya huM thayo !' ane ropha mArIne pharyA ane pachI nApAsa thAya tyAre ApaNe kahIe, 'kema dara sAla pAsa thato hato ne A sAla nApAsa thayo ?" tyAre kahe, 'parIkSA kaDaka hatI, Ama che, tema che', te locA vALyA kare. nA locA vaLe ? tamane samajAya che ? praznakartA : hA, samajaNa paDe che. dAdAzrI : eTale A sattA ja nathI ApaNI. A kudaratanI sattA che. A je prakRti sattA che, e badhI kudaratanA hAthanI vAta che. ane prakRti ane puruSa be judA paDyA pachI puruSArtha zarU thAya che. kharo puruSArtha puruSa thayA pachI zarU thAya che. haju to puruSa ne prakRti judAM paDyAM nathIne ke judAM paDI gayAM che ? nA paDyAM hoya to ahIM AgaLa Avajo. A jagatamAM badhuM iTa hepansa che, banI jAya che, koI karI zake nahIM. ahaMkArIo calAve tiahaMkArIonuM ! praznakartA : vyavahAranAM kAmomAM paNa dravya, kSetra, kALa, bhAva vagara kAma nA thaI zake ?
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 371 372 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : kazuM kAma enA vagara thAya nahIM. dravya, kSetra, kALa, bhAva bhegAM thAya to ja kAma thAya, nahIM to kazuM thAya evuM nathI ane loko karavA nIkaLyA che ! karavAmAM svataMtratAnI jarUra che ? jagyA ja bhegI nA thaI to kyAM jaIza ? bhagavAnanI vAta samajaNa nA paDe tethI to jagata AkhuM phasAyuM che ne ! bhalene jJAnI nA maLyA hoya, toya bhagavAnanI vAta samaje ke dravya, kSetra, kALa, bhAva vagara kazuM bane evuM nathI, to mAre ahaMkAra zA mATe karavo joIe ? dravya, kSetra, kALa, bhAva bhegAM thAya to kArya thAya che, to pachI ahaMkAra karavAnuM rahyuM ja kyAM ? ane ahaMkAra nA kare to ene koIka dahADe jJAnI maLe. ahaMkAra nA karene to cothA ArAmAM javuM paDe, ATaluM jo kadI samaje to ! paNa ATaluMya kyAM samaje che ? eTalI badhI bhrAMtino bharAvo thaI gayo che ke, derAsaramAM jAya che, tyAre ene bhAna thAya che ke bhagavAna, bhagavAna ! bhagavAna ene yAda Ave ! have derAsaramAM vItarAga bhagavAna padmAsana vALIne beThelA hoya che. te zuM kahe che ke sAheba, tame AvuM paga vALIne kema beThA cho, ApaNe pUchIe bhagavAnane. tyAre kahe che, "duniyAmAM kaMI karavA jevuM nathI. besI jA chAnomAno. kazuM karavA jevuM nathI." "are paNa sAheba, khAuM zuM ?" tyAre kahe, 'tuM mArA vizvAsa para cAla ne TAIme tane khAvAnuM-pIvAnuM badhuM maLI Avaze. mATe tuM tArI meLe tuM tAruM kara." kAraNa ke karavAnuM nathI evuM tuM jANI gayo tyArathI ahaMkAra khalAsa thaI gayo. ahaMkAra khalAsa thaI gayo eTale koI paNa bAbA Ama beThelA hoya, tenI AjubAju loko bhama bhama karyA kare, ahaMkArIo, 'bAbA bhUkhyA haze, bAbA Ama haze, tema haze." nirahaMkArIonuM koNa calAve che ? ahaMkArIo calAve che. badhuM ja calAvI le. kAraNa ke pelAthI joyuM nA jAya ke savAranA besI rahyA che, dUdheya nathI pIdhuM, kazuM nathI pIdhuM, pote Akho dahADo doDadhAma karIne kare. bhagavAne kevI zodhakhoLa karI che, covIsa tIrthaMkaronI zodhakhoLa to juo ! mATe tame kazuM bho rAkhazo nahIM. evuM tIrthaMkara mahArAja kahe che ke besone. tyAre kahe, 'bhagavAna zuM kaho cho ?" tyAre bhagavAna kahe, 'huM dekhAuM chuM evA ja tArAmAM mahIM che. e ja svarUpa che tArAmAM. tyAM tapAsa karane.' tyAre kahe, 'dhyAna karavA besuM to dhyAna thatuM nathI.' tyAre kahe, 'mArA kahyA zabdo samajyo nathI tuM. jo e ahaMkAra vilaya nA thAya vakhate mArA kahevAthI, mArA samajaNa pADavAthI, to jJAnI puruSanI pAse jA, ke jeno ahaMkAra khalAsa thaI gayelo hoya. jyAre tuM nirahaMkArIne joIzane, tyAre tane manamAM ema thaze ke mArI ahaMkAravALI bhUlo A dekhAya che." e ahaMkAra khalAsa thaI jAya. jJAnI puruSa pApa dhoI nAkhe. praznakartA : A badhI IgoijhamanI ja paraMparA cAle che ? dAdAzrI : A badhuM Igoijhamane laIne ja chene ! A to ahaMkAra laIne pharyA kare, huM Ama karuM ne tema karuM. utpatimAM prathama ahaMkAra ! kaMI ApaNe calAvavuM paDe che ? A badhA calAvavAvALA e Igoijhama kahevAya che. 'huM calAvuM chuM' e Igoijhama che ane Igoijhama che tyAM sudhI Avato bhava maLyA karavAno. tyAM sudhI saMsAramAM bhaTakavAnuM. Igoijhama baMdha thayo eTale saMsAramAM bhaTakavAnuM baMdha thAya. paNa Igoijhama ema ne ema baMdha thAya evo nathI. e kAcanuM vAsaNa nathI, ke phoDI nAkhIe. e Igoijhama to jeno Igoijhama gayo hoya tyAM Igoijhama jAya. praznakartA : ahaMkAra mATe to gItAmAM e pramANe lakhyuM che ke A utpattinA ATha kAraNo che. A AThanuM mizraNa thAya eTale eka jIva utpanna thayo. AkAza, jaLa, pRthvI, teja, vAyu, mana, buddhi ane ahaMkAra e ATha thaIne eka proDakzana taiyAra thayuM ane ahaMkAra je che e to utpatti pahelAMnI vastu hovI joIene ? dAdAzrI : e utpatti pahelAMnI ja huM vAta karuM chuM. e tamArI vAta sAcI che. utpatti pachI ahaMkAra nA hoya. mULa to ahaMkAra pahelo
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 AptavANI-10 (uttarArdha) (1) ahaMkAranuM svarUpa 373 thAya ane pachI utpatti thAya che. eTale tame A bhavamAM je je karma kyAM te tame karatA nathI, bIjuM koI kare che. A to tame bhrAMtithI mAno cho ke meM karyuM ane jo pote kartA hoyane to koI, nanAmI kADhe che tyAM sudhI nA jAya, chellA sTezana para jAya nahIMne koI ! manuSyomAM saMDAsa javAnI zakti nathI. enI bIjI zaktio che, ohoho ! pAra vagaranI (jJAna, darzananI) zaktio che paNa pragaTa thaI nathI. have je 'huM karuM chuM' evuM kahe che, e to badhuM potAnI zakti bahAranI vastu che. A to loko kaheze, "meM khAdhuM, meM pIdhuM'. tyAre Ama kaheze, 'bhUkha lAgI.' evuM kahe chene loko ? lAgI tyAre jAte olavI nAkhane. tyAre kahe, "nA, mahIM nAkhyA vagara nA olavAya.' ahaMkAra pahelo thAya che ne tyAra pachI A zarIra baMdhAya che. gItAe kharuM kahyuM che ke pahelo ahaMkAra thAya che ane tyAra pachI A pariNAma thAya che, ahaMkArathI karma baMdhAya che ane A mana-vacana-kAyA e badhuM phaLa che. ahaMkAra kojhijha che ne A mana-vacana-kAyA iphekTa che. praznakartA : dhana Igoijhama ijha dhI phanDAmenTala kojha (to pachI ahaMkAra mULa pAyAnuM kAraNa che) ? dAdAzrI : phanDAmenTaleya nathI. e to A tamAruM UbhuM thayeluM kojha che. kojhIjha enDa iphekTa, iphekTa enDa kojhIjha (kAraNa ne pariNAma, pariNAma ne kAraNa) have A lIMka (zaMkhalA) toDI nAkhe to mokSa thAya. to zuM AmAMthI toDI nAkhavuM joIe, beumAMthI ? kayo bhAga kADhI nAkhaze ? praznakartA : kojha kADhI nAkhavAnAM. dAdAzrI : hA, kojha kADhI nAkhavAnAM. iphekTa to koIthI badalAya nahIM. have kojhIjha kevI rIte kADhI nAkhIe ? praznakartA: karmathI rahita thaI jAva eTale. dAdAzrI : nahIM, karmanA kartA nA thavuM joIe. akartAbhAva utpanna thavo joIe. ene potAnA anubhavamAM AvavuM joIe ke huM karato nathI. praznakartA : iTa hepansa. dAdAzrI : ITa hepansa ! paNa iTa hepansa jANavAthI kaMI ApaNane bahu lAbha thato nathI. Igoijhama jarA narama thaI jAya paNa gAdI choDe nahIM. jyAM sudhI Igoijhama gAdI choDe nahIM tyAM sudhI kojhijha baMdha thAya nahIM. kojhijha e Igoijhamano ja dhaMdho che. IgoijhamathI karma baMdhAya che. kartA thayo ke baMdhana thayuM, pachI jeno kartA thAya, tuM sakAma karmano kartA thA ke niSkAma karmano kartA thA. paNa kartA thayo e baMdhana. niSkAma karmanuM phaLa sukha Ave, zAMti rahe saMsAramAM ane sakAmanuM phaLa du:kha Ave. vItarAgoe kahyuM ke A karma ane AtmA, be anAdithI che. eTale enI kaMI Adi thaI nathI. eTale karmanA AdhAre A bhAva utpanna thAya che ne bhAvanA AdhAre karma UbhAM thAya che. ema cAlyA ja kare che niraMtara. AtmA tyAM ne tyAM ja rahe che. praznakartA : paNa AtmAne ja zarIranuM vaLagaNa che. dAdAzrI : e to ene potAnuM lAgatuM nathI, vaLagaNa kazuM lAgatuM nathI. A to badhuM ahaMkArane ja che. jo ahaMkAra che, to AtmA nathI ane AtmA che to ahaMkAra nathI, kartAya nathI. zAstrakAroe badhA bahu dAkhalAo ApyA che, paNa e samaja kema paDe te ? A to badhA ja avaLe raste cAle che. jo AtmajJAnI puruSa hoya, to chuTakAro thAya. AvuM jANene ke keTalA bhAgamAM kartA che e samajAve pelA jJAnI. A to evuM ja mAne che ke A sAmAyika karuM chuM te huM karuM ne huM ja AtmA chuM. sAmAyika kare che te AtmA che ane A bIjuM badhuM kare che e mithyAtva che. krodha-mAna-mAyA-lobha kare che e mithyAtva che. alyA, 'kare che' zabda Ave che tyAMthI ja e mithyAtva che. karomi-karosi ne karoti e badhuM mithyAtvamAM.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 375 ahaMkAre arpI paravazatA ! potAnuM svarUpa jANIe tyAre ahaMkAra vilaya thaI jAya. A jagata koNe banAvyuM ? kevI rIte cAle che ? koNa calAvanAra che ? Izvara koNa che ? ApaNe koNa chIe ? A badhAM vaLagaNa kema thayAM che ? nA gamatuM hoya toya vaLage ane gamatuM hoya toya vaLage ane paravazatA lAge ke nahIM lAge ? paravazatA bahu lAge che, nahIM ? zA mATe paravazatA ApaNane ? ApaNe svataMtra pUrepUrA svataMtra chIene toya paravazatA kema ? tyAre kahe, 'A ahaMkArathI badhuM paravaza thaI gayA. A badhuM jANo to e ahaMkAra khalAsa thaI jAya, UDI jAya, eTale ke ukela AvI jAya.' e Igoijhama tamAre kADhavo che ? praznakartA : e to bahu sAruM, badhAM problema solva thaI jAya. dAdAzrI : be kalAkamAM kADhI ApuM, be klAkamAM ! praznakartA : sAruM tyAre, AvI jaIe. be kalAka to zuM paNa tame kaho eTalo TAIma AvI jaIe. dAdAzrI : zUravIra chene ? kADhI ApIzuM IgoIjhama. 'pote koNa che' eTaluM ja jANavA jevuM che. e jANyuM ke chuTakAro thaI gayo. e badhuM tamane ahIM jANavAnuM maLaze. mATe tamAre ahIM AgaLa TAIma Apavo satsaMgamAM, ahaMkAra rahyo che guptapaNe ! jagatanA lokone ahaMkAra keTalA kALe UDe ? keTalA avatAre ahaMkAra jAya ? praznakartA H anubhava vagara zI rIte samajaNa paDe ? dAdAzrI : A ATalA avatArathI lokone ahaMkAra gayo nathI evuM dekhAya che. moTA moTA AcArya mahArAjone gayo nathI. eTale ApaNe koI AcArya mahArAjane kahIe ke sAheba, ahaMkAra karo cho tame ?" tyAre e kaheze, 'meM ahaMkAra karyo ja nathI !' paNa e emane AptavANI-10 (uttarArdha) potAne khabara nathI ke ahaMkAra eTale zuM ? kAraNa ke e AcArya mahArAja potAnA sAdhupaNAno jarAya DoLa karatA nA hoya, bIjuM kazuM nA karatA hoya. eTale ema ja lAgene ke mArAmAM ahaMkAra nathI. paNa 376 kharo ahaMkAra to A ja, je gupta rahyo che ane ahaMkAra kADhe tyAre e gupta tattva maLe. ane ahaMkAreya gupta rahelo che. beuM tattva gupta che. eka gupta kADhe ke bIjuM gupta Ave. praznakartA : eTale khAlI jagyA khAlI nathI rahetI, pUrAI jAya che ? dAdAzrI : duniyAno niyama evo che, khAlI jagyA rahe ja nahIM. A badhA ghara A khAlI karAvo joIe, game te pesI jaze. agara to eno mAlika hovo joIe eka jagyAe. khAlI thayeluM hoya toya paNa mAlika pelo beThelo hoya ke 'mAruM che, mAruM che' karyA karato hoya, tALAM vAsIne. AI - mAya = gaoNDa ! praznakartA H ahaMkAra ane mamatA e bemAM phera zuM ? dAdAzrI : evuM chene, jo mamatA vagarano ahaMkAra hoya to mokSe laI jAya. A mamatAvALo ahaMkAra eTale phasAmaNa thaI che. tamAre mamatAvALo ahaMkAra ke mamatA vagarano ? nathI. praznakartA : e haju khabara nathI paDatI. dAdAzrI : mamatA nathI ? A tamAruM zarIra hoya ? praznakartA : e ja dvidhAmAM chIe. dAdAzrI : dvidhAmAM cho ke sAcuM che ? praznakartA : dvidhA che ke sAcuM zuM ne khoTuM zuM ? hajI khabara paDatI dAdAzrI : khabara paDatI nathI, to paNa mamatA to che ja, atyAre pacAsa rUpiyA khovAI jAya, to upAdhi thAya ke na thAya ?
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 377 praznakartA : saheja vAra thAya. dAdAzrI : hA, paNa thoDI kaMI thAyane ? e mamatA che, kaMIka ne kaMIka mamatA che. mamatAne laIne ja A jagata jIve che. jyAM sudhI ahaMkAra jIvato hoya tyAM sudhI mamatA mahIM paDI rahI hoya. ane mamatA zuM che ? tyAre kahe, jema Aropita potApaNuM ane tenI mahIM A mAruM kahyuM te mamatA. mamatAya Aropita bhAva che. ane mamatA gaI eTale goDa (bhagavAna) kahevAya. huM jatuM nA rahe, huM to Aropita hatuM te mULa satya rIte AvI gayuM ! huM to che ja. enuM astitva to che ja, paNa vastutvanuM bhAna nathI ke 'huM koNa chuM'. e jo bhAna thaI jAya, vastutvanuM bhAna thAya to e thaI gayuM. praznakartA : Aropita bhAva kharI paDe ? dAdAzrI : hA, kharI paDe. praznakartA : mArApaNuM maTADI devuM paDe ? dAdAzrI : e zI rIte maTI jAya paNa te ? A choDI de, A choDI de kahe, to zuM rahe ? mArApaNuM choDI de to rahe zuM ? praznakartA : nijAnaMda. dAdAzrI : hA, paNa mArApaNuM choDatAM koIne AvaDyuM che ? e choDyuM chUTyuM che koInuM ? koInuM chUTyuM hoya to mane dekhADo, ekAda mANasa. to ApaNe tyAM jaIe, ahIM zuM karavA satsaMga karIe ? bIjI jagyAe chUTyuM hoya to huM hau tyAM AvuM ke chUTyuM hoya to dhanabhAga kahevAya, ke ohoho ! AvA kALamAM chUTyuM !! eTale mArApaNuM chUTe evuM nathI. jo 'mAya', mArApaNuM jo choDatAM AvaDene, to pachI kazuM rahetuM ja nathI. A jJAna paNa jANavAnuM kazuM rahetuM nathI. mArApaNuM choDavuM eTale zuM ? tame jaina cho, eTale tame vAtane samajI jAva ke tamAre mArApaNuM choDavuM hoya to paheluM A ghaDiyALa tamAruM chene, ene bAjue mUkI do. chUTI gayuM. cazmAM bAjue AptavANI-10 (uttarArdha) mUkI do. pachI A hAtha tamArA chene ? te bAjue mUkAya evA nathI, bhale tyAM ne tyAM rahyA, paNa tamArA che ? e samajI gayA. tamArI mAlikI na hoya, evuM samajI javAnuM. hAtha mArA che, A paga mArA che, mAthuM mAruM che, AMkho mArI che, badhA parathI mAlikI UThAvI lo. A nAmeya mArApaNuM che. zuM nAma che tamAruM ? praznakartA : caMdubhAI. 378 dAdAzrI : te caMdubhAI, e paNa mArApaNuM che. eTale caMdubhAIneya AghuM mUkI devAnuM. dhaNI chuM Ano, teya mArApaNuM che. A bAIno dhaNI chuM, kahe che. e badhuM mArApaNuM kADhI nAkhavAnuM. pachI mana mAruM che, buddhi mArI che, citta mAruM che, ahaMkAra mAro che. pachI tame rahezo, e koNa raheze ? badhuM mArApaNuM choDI do, pachI koNa raheze ? 'huM' ne 'mAruM' be che, te 'huM' raheze pachI ! daraasala 'huM'! 'huM' khasyuM ke khasyuM 'mAruM' ! je je Aropita bhAve 'huM chuM, huM chuM' kahevAmAM Ave che, te badhuM mithyAtva che. 'mAruM che' bole enI ciMtA nathI, paNa 'huM chuM' bole tenI ciMtA e ja mithyAtva. praznakartA : 'mAruM che' bole che eno vAMdho nathI, e kaI rIte ? dAdAzrI : hA, 'mAruM' bole teno ApaNane vAMdho nathI. e to jyAM AgaLa beTho haze, je jagyAmAM beTho haze, te jagyAne ja 'mAruM' kaheze. e AtmAmAM beTho to tyAMya 'mAruM' kaheze ane ahIM saMsAramAM beTho haze to ahIMya 'mAruM' kaheze. eTale 'mAruM' kahe eno vAMdho nathI. 'huM'nI ja bhAMjagaDa che, e ja mithyAtva che. 'mAruM' choDavAnI kaMI jarUra nathI. praznakartA : 'huM' chUTyuM ke 'mAruM' chUTI ja jAya che ? dAdAzrI : hA, 'huM' ja choDavAnuM che. 'huM' e ja mithyAtva che, 'mAruM' e mithyAtva nathI. 'mAruM' choDe to to mANasa gAMDo thaI jAya.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : mamatA nA hoya to niSkAma karma che. praznakartA : paNa tyAM mArAthI karma ja kevI rIte thAya ? dAdAzrI : A jJAna pachI atyAre tame karo cho e niSkAma karma ja karI rahyA chone ! atyAre tame koInI pAse phaLanI AzA sivAya badhAM kAryo karo cho, have bIjI kaMI phaLanI AzA nathIne ? tame nikAla ja karo chone A ? niSkAma to ahaMkAra-mamatA gayA pachI niSkAma thAya. praznakartA : meM dAna ApyuM evo ahaMkAra kare eTale puNya baMdhAya che? athavA meM kasAIkhAnuM baMdhAvyuM evo ahaMkAra che mATe pApa baMdhAya che? (1) ahaMkAranuM svarUpa 379 'na hoya mAruM, na hoya mAruM kare to gAMDo thaI jAya. paheluM "huM koNa chuM' e nakkI karyA pachI 'na hoya mAruM" kahevAya. 'mArA'nI bhAMjagaDa ja nathI, ''nI bhAMjagaDa che. tyAre jagatane zenI bhAMjagaDa che ? mArA'nI bhAMjagaDa che. "mAruM" choDI de, kaheze. alyA, e choDIne kyAM jato rahIza ? "huM'nA AropaNanI bhUla che, tethI A 'mArA'nI bhUla thaI che. eTale "mAruM" e kaMI bhUla nathI. e to ahIMthI ahIM bIjI jagyAe besADIe to tyAM "mAruM" kaheze. keTalI badhI cIjo "mArI' karelI hoya. paNa te ApaNe nA choDAvIe ane phakta "hune "ahIMthI "ahIM" (AtmAmAM) besADIe to pachI peluM "mAruM" badhuM chUTI jAya. praznakartA : aMtaHskuraNA thaIne 'huM'mAMthI nIkaLI jAya, ene jJAna kahI zakAya ? dAdAzrI : "'mAMthI zI rIte nIkaLe ? "huM mAM to che. eka gALa bhAMDene to phUMphADo mAre, to 'huM'mAMthI zI rIte nIkaLe ? 'huM'mAMthI nIkaLI kema zake ? nIkaLIneya kyAM TaLe e ? 'huM'mAMthI nIkaLIne evI kaI jagyA che ke tyAM e Ubho rahe ? loko kevuM zIkhavADe che, 'huM'mAMthI nIkaLI gayo ! le !! kyAM Ubho rahe che tyAre ? e 'huM'mAM ja Ubho rahe che ! praznakartA : "huM laya thaI jAya eTalA mATe Avyo chuM. dAdAzrI : 'huM ekaluM ja laya nathI karavAnuM, 'mArA'no paNa laya karI nAkhavAno. praznakartA : "mAruM" e to 'huM'nuM vartuLa che. dAdAzrI : hA, badhuM laya karavuM paDe. e ahIM AgaLa laya thaI jaze. puNya-pApa bAMdhe ahaMkAra.. praznakartA : jo mane ahaMkAra paNa nA hoya ane mamatA paNa nA hoya agara to bemAMthI eka vastu nA hoya to huM kayuM karma karuM? dAdAzrI : ahaMkAra che to pApa ne puNya hoya. ahaMkAra gayo eTale pApa-puNya gayAM. ane ahaMkAra loko ocho kare che, tenuM phaLa bhautika sukha Ave. ahaMkAra vadhAre karyo tenuM karma baMdhAya, te bhautika du:kha Ave. ahaMkAra ocho karavAthI kaMI ahaMkAra jAya nahIM, paNa te bhautika sukha ApanAruM che. jyAM jJAnI hoya tyAM ja ahaMkAra jAya, nahIM to ahaMkAra jAya nahIM. amuka hada sudhI ja ahaMkAra ghaTI zake. tene saMsAramAM aDacaNa nA paDe. mahAvIra bhagavAnanI AjJAmAM rahe, to amuka hada sudhI ahaMkAra ghaTI zake kharo paNa normala rahe. normala ahaMkAra rahe tyAre saMsAramAM kleza nA thAya. gharamAM sahejeya kleza ke aMtara kleza evuM nA thAya. evuM hajuya ApaNA kramika mArgamAM che eTaluM, paNa teya ko'kane haze. thoDA mANasane kleza nA thAya, aMtaramAM kleza nA thAya. paNa teya ahaMkAra, mokSa karavA mATe kADhavo paDaze. ane e ahaMkAra jAya ane huM je chuM' e riyalAijha (bhAna) thAya to thaI rahyuM, pachI kiMI baMdhAya nahIM. pachI jaja hoya toya karma nA baMdhAya, dAnezvarI hoya toya karma nA baMdhAya, sAdhu hoya toya karma nA baMdhAya ane kasAI hoya toya karma nA baMdhAya. zuM kahyuM meM? kema camakyA ? kasAI kahyo tethI ?
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 381 382 AptavANI-10 (uttarArdha) kasAIne pUchone to e kahe, "sAheba, mAro vepAra ja che A. mArA bApa-dAdAthI cAlI Avelo vepAra che." praznakartA: ahaMkAra karato hoya to ja puNya zabda vaparAya ane ahaMkAra karato hoya to ja pApa zabda vaparAya ? dAdAzrI : e barobara che. ahaMkAra karato hoya to ja pApapuNya zabda vaparAya. paNa ahaMkAra che te ahaMkAra karato hoya to AmAM thoDoka cenja mAre, bIjuM kaMI lAMbuM AmAM cenja mAre nahIM. e to banI gayelI vastu che, e iTa hepansa che ane navuM pAchuM thaI rahyuM che. navI philma thaI rahI che ane A to jUnI philma Ukale che. praznakartA : badhuM thaI rahyuM che to navuM karavAnuM kyAM rahyuM ? dAdAzrI : navuM karavAnuM to, jagata e navuM ja karyA kare chene ? jyAM sudhI ahaMkAra che tyAM sudhI navuM cItaryA vagara rahe ja nahIMne ! ApaNe game teTaluM samajaNa pADIe paNa navuM cItaryA vagara rahe ja nahIMne ! ahaMkAra zuM na kare ? ahaMkArathI ja A badhuM UbhuM thayuM che. jo ahaMkAra vilaya thAya eTale mukti che. A rAjA zuM kahe che ke, meM lAkho mANasone mArI nAkhyA. rAjA to khAlI ahaMkAra ja kare che, garvarasa le che. e to je laDAI upara hatA, temaNe mAryA. rAjA vagara kAmanI jokhamadArI le che ! mAryA hoya, pelA laDavaiyAe paNa rAjA kahe ke meM mAryA. gAMDuM ja bole che. e lokone phaLa kevuM maLe che ? AnAthI mAranAra che e chUTI jAya. niyama zuM che ke je ahaMkAra vahorI le, tenA mAthe jokhamadArI thAya. meM mAryuM tyAre kahe ke le. have AkhuM gupta tatva loko samaje nahIM? praznakartA : ne jokhamadArI to vicAre ja nahIM. dAdAzrI : bhAna ja na hoyane ? A to ema ja jANe ke ohoho ! A duniyAmAM mArI AbarU vadhI gaI. hA, eka bAju AbarU vadhI gaI, paNa enuM phaLa Avaze, te tAre ekalAne ja bhogavavAnuM. ahaMkAra je kare tene enuM phaLa maLe. thatuM hoya enI meLe, karmanA udaye rAjA banAvyA emane. paNa e ahaMkAra kare, "karyuM !' ke mAra paDyo. baMdhAya karma, kriyA thakI ! praznakartA : karma bAMdhyA vagara lagabhaga to nA cAle. dAdAzrI : zAthI karma bAMdhavA paDe ? praznakartA : kriyA vagara to rahIe ja nahIMne ? kaMI ne kaMI to karIe ja chIene ? dAdAzrI : kriyA e karma nathI. kriyA e amuka apekSAe karma che ane amuka apekSAe kriyA e karma nathI. jo kriyA e karma hoyane to bhagavAna mahAvIra jyAM jyAM vicaryA e badhuMya emane karma baMdhAya. bhagavAna anArya dezamAM vicaryA'tA, to te e badhAM emaneya karma baMdhAya paNa evuM nathI. emane karma baMdhAyA nahIM. mahAvIranA janma pachI ekaya karma baMdhAyeluM nahIM. chatAM e paiNelA hatA, choDI thaI hatI, badhuMya hatuM. tyAre evuM te zuM karyuM ke emane karma baMdhAtAM nahotAM ne A loko evuM zuM kare che ke emane karma baMdhAya ? praznakartA : hA, kharekhara prazna che e ? dAdAzrI : A bhAI vakIlAta kare che, toya karma baMdhAtA nathI, enI ame gerenTI ApIe chIe. ane loko UMghe che ghasaghasATa toya karma baMdhAya che ane A kriyA kare che chatAMya karma baMdhAtA nathI. evuM te zuM che ? evo kyo prayoga che ? e prayoga jagatane lakSamAM nahIM hovAthI Aje jagata AkhuM mAra khAya che. jayAM sudhI ahaMkAra che tyAM sudhI karma baMdhAze. ahaMkAra nahIM hoya to karma baMdhAze nahIM. pachI zarIranI kriyAo badhI cAlatI hoya tethI kaMI karma baMdhAya nahIM. to ahaMkAra kADhIne Avajo kAle. kema bolyA nahIM ? nA nIkaLe, nahIM ? nIkaLe nahIM jAte ?
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa praznakartA : to to badhA ja kADhIne Avene ? e nIkaLI gayo hoya to AvIe ja zuM kAma ? 383 dAdAzrI : e vAta kharI. e ApaNAthI nIkaLato hoya to ahIMyAM AvavAnI jarUra zuM te ? vAta to kharI ja ne paNa. enuM mULabhUta kojha evuM che ke tame je cho e jANatA nahIM hovAthI, jyAM tame nathI tyAM AgaLa tame AropaNa karo cho ke huM ja A chuM. sarjata ahaMkAratuM, visarjata kudaratanuM ! praznakartA : 'ahaMkAra karma bAMdhe che ne kudarata tene choDe che' A samajAvo. dAdAzrI : karma pudgaleya nathI karatuM ane AtmAya nathI karato. jo pudgala karma karatuM hoya to A jJAnI puruSanuMya pudgala karma karI zake ane AtmA karma karato hoya to emanAmAM AtmAya che, karma e nathI karato. karma ahaMkAra kare che. ahaMkAra gayo eTale karmano kartA gayo eTale karma gayAM. karma bAMdhyA pachI kudarata, 'vyavasthita zakti' ene choDAve che. tuM khAuM kharo paNa visarjana ? visarjana vyavasthitanA hAthamAM che. teM kharAba khAdhuM to chevaTe maraDo karIneya paNa kADhavuM ja paDene, vyavasthitane to, chUTako che ? praznakartA H kudarata kyAreya paNa paraphekTa nathI, imparaphekTa (aparipUrNa) che evuM kahevAmAM Ave che. dAdAzrI : kudarata paraphekTa che, mATe niraMtara cenja thayA kare che. jo imparaphekTa hoyane to cenja nA thAya. jIvamAtrane zAMti rAkhavA mATe ane emane DevalapDa karavA mATe necara niraMtara cenja thayA ja kare che. necara jo saheja aTakene to e necara Devalapa nathI. e saheje aTakI nathI, saheja aTakaze nahIM, enuM niraMtara parivartana thayA kare. necara to eTalI badhI paraphekTa che ke AphrikAnA jaMgalamAM badhe dhodhamAra varasAda paDato hoya ane InDiyAmAMya varasAda paDavAno, paNa trIjI sAla dukALa paDyA vagara rahe nahIM. kAraNa ke jyAM IgoijhamavALA loka AptavANI-10 (uttarArdha) che tyAM AgaLa necara eno kaMTrola evI rIte rAkhe che ke A lokone daza varSa jo kadI varasAda khUba paDene, sarasa pAka thAya to to charA laIne mArI nAkhe lokone. eTale kudarata Amane ThekANe ja rAkhe che. IMgoijhamavALAne mAra ThokAThoka karIne ThekANe ja rAkhe che ane je lokone igoijhama lAMbuM nathI ne DevalapDa thayuM nathI e AphrikAmAM DhagalebaMdha varasAda paDe che. eTale A kudarata paraphekTa che. kudarata bhagavAnanuM ja kAma karI rahI che. paNa e kudaratane ApaNe kartA rAkhatA nathI, paNa igoijhama karI nAkhIe chIe. igoijhama vacce nA hoya to kudarata bahu suMdara che, ahaMkArano vAMdho che. parapoTo racatAra koNa ? 384 kaI jAtanI prakRti nA hoya ? prakRti jAtajAtanI hoya. dhodha paDe tyAre parapoTA koNa banAvatuM haze ? koI AvaDo thAya, koI AvaDo thAya, koI AvaDo thAya, te prakRti baMdhAya pachI. te keTalAka moTA thaIne ahIM ne ahIM phUTI jAya, keTalAka kyAMya sudhI cAle evI rIte prakRti badhI baMdhAya che. badhA jIvomAM mANasa jAta ekalI ja evI che ke ahaMkArano upayoga karavAmAM Ave che ane tethI ja A jagata gUMcAyeluM che. sahajabhAva hota badhA jAnavaronI peThe, devonI peThe, to to A mokSa tarapha cAlyA ja kare. paNa ahaMkArano upayoga karene, pachI tiryaMcagati thAya. gadheDA, kUtarA koNa thAya ? nahIM to gadheDAvALA mATI zenAthI upADe ? eTale gadheDAM, kUtarAM, gAyo, badhAM jagatanI sevA karyA kare che pachI. lajAmaNImAMya ahaMkAra ! ahaMkAra vagara to jIve ja nahIM. devomAM ahaMkAra, badhe ahaMkAra, ahaMkAra nA hoya to paramAtmA kahevAta. pADA ne gadheDAmAMya bahu ahaMkAra hoya. pelI lajAmaNI hoya chene, tenA choDane Ama hAtha aDADIe to pAMdaDA badhA kheMcI le. Ama khAlI hAtha ja aDADavAthI. lajAmaNI joI che ?
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) ahaMkAranuM svarUpa 385 praznakartA: sAMbhaLyuM che. dAdAzrI : joyuM nathI ? te lajAmaNI ame Ama jAtrAmAM jatA jatA joI'tI. te Ama hAtha aDADIene to badhAM pAMdaDA cUpa. Ama hAtha aDADatAMnI sAthe eTalI badhI lajavAI jAya. zarama Ave ene. badhAM pAMdaDA gupta karI nAkhe. ane pachI hAtha ApaNe choDI daIe to kazuMya nahIM. enuM nAma lajAmaNI pADeluM. evuM badhA bahu jhADa ne velA che. zIzune karma aDe ? praznakartA : nAnA bALakane karmo aDe nahIMne ? dAdAzrI : jeTalo ahaMkAra hoya eTalAM karma aDe. "karuM chuM evuM bole tyArathI karma. sabhAnapUrvaka 'huM karuM chuM' evuM bolyA kare, teTalAM karma baMdhAya. praznakartA : AvaDA nAnA bALakane A uMmaramAM je DiscArja karma thatAM hoya te e kayA bhavanAM karma hoya ? dAdAzrI : badhAM gayA avatAranAM karmo DiscArja thayA kare. ahaMkAra sivAya karma cArja thAya nahIM. ahaMkAra jyAre thayo ke cArja thayuM, tyAM sudhI DiscArja ja thayA kare. praznakartA : mANasamAM ahaMkAra kevI rIte AvI zake che ? dAdAzrI : be varasanuM chokaruM hoya ne tyAre bApa kaheze, ''dAdAjIne je je kara", paNa khabho caDhAve, te je' je" kare ja nahIM. pachI pelA bApe kaMI bahu kahe kahe karyuM ke kaMIka A ApIza ne te ApIza tyAre Ama UMdhuM pharIne je je karyuM. kAraNa ke gayA avatAramAM ahaMkArathI marI gayelA ne pharI ahaMkAra Ubho thayo pAcho. saMskAra che ne, enA e ja saMskAra AvyA. sApanAM baccAMne kaMI pheNa mAravAnuM zIkhavavuM paDe ? Ama aDADe ke tarata pheNa mAMDe. kyAMthI zIkhyo ? pUrvanA saMskAra. 386 AptavANI-10 (uttarArdha) bALaka nAnuM hoya tene kazuM thatuM nathI, toya raDe che. enI mA pAse javAya evuM nA hoya to e raDe che. kAraNa ke ahaMkAra nathI enI pAse, zI rIte jAya ? e bALakomAM je ahaMkAra che e to pUrva nimittano che, kAryakArI nathI. ahaMkAra moTo thato jAya ane karavAnI zakti UbhI thaI ke "A meM kahyuM" ema kahe che, evuM mAne che tyArathI ahaMkAra Ubho thaI gayo. kaMI paNa karavAnI zakti utpanna thAya, daza varasanuM thayuM, nava varasanuM thayuM ke ATha varasanuM tyArathI vadhI vadhIne moTAM jhADa jevo thaI jAya. A mANaso to ahaMkAra kare che eTaluM ja. bAkI ahaMkAra nA kare to to badhuM bALakanAM jevuM ja jIvana che. atyAre amAro ahaMkAra jato rahyo che, to bALaka jevA ja lAgIe chIene ! tamAro ahaMkAra jato rahe to tame bALaka jevA lAgo. A jJAna pachI tamAro mULa ahaMkAra to jato rahyo che. paNa duniyAne dekhAvAno (DiscArja) ahaMkAra rahyo che ne tamAre karma baMdhAtAM hatAM (cArja) te ahaMkAra gayo. kAraNa ke kartApadanuM bhAna nathI eTale e ahaMkAra gayo.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 AptavANI-10 (uttarArdha) (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha ahaMkAra zI rIte kADhIza ? dAdAzrI : ahaMkAra che tamArAmAM ? praznakartA : thoDoghaNo to hoya ja ne ? dAdAzrI : thoDoghaNo ? ane bIjo kyAM gIro mUkI AvyA ? A ahaMkAra jo ATalo nAno ja hoyane to hamaNe chaMcheDe to AvaDo moTo thaI jAya. ghaNA saMtoe ahaMkAra nAno karelo hoya chene, bilakula nAno. ApaNe emane 'Ama Ama' halAvIene tyAre pheNa mAMDe. te ahaMkAra moTo thaI jAya. chaMcheDone to phUMphADo mAre. mATe ahaMkAra nAno-moTo nA bolavuM koI dahADo. praznakartA : A deha ja ahaMkArathI bharelo che. dAdAzrI : hA, kharuM kahe che. A deha ja badho ahaMkArano bharelo che. ahaMkArathI to A badhuM UbhuM thayeluM che. eTale ahaMkArane nAno karavAno prayatna nA karazo, ahaMkArane dUra karavAno prayatna karo. e ahaMkAra zuM karavA rAkhI mUkyo che ? vecI de ne. praznakartA : e mAla jaladI nathI vecAI jato. enA mATe to tapazcaryA karavI paDe. dAdAzrI : zenuM tapa karavuM paDe ? praznakartA : ahaMkAra upara kAbU meLavavA mATe. dAdAzrI : ema ? bhUkha lAgI to sahana nathI thatI, krodha to tArAthI thaI jAya che, te vaLI ahaMkAra upara tuM zuM kAbU meLavavAno che te? paNa tuM ahaMkAranoya uparI kharone ? praznakartA : hA, kharo ja ne ! dAdAzrI : ema ! ahaMkAra tAro ke tuM ahaMkArano ? tuM ahaMkAranI mAlikIno ke ahaMkAra tArI mAlikIno ? praznakartA: atyAre to mAro ja che. dAdAzrI : e jo ahaMkAra tAro hoya to ene kahI de ne ke 'bhaI, Aje ahaMkAra karavo nathI. ahaMkAra baMdha karI de, nahIM to huM tane geTaAuTa karI daIza.' kema kaheto nathI ? praznakartA : ghaNIvAra khabara paDe che eTale prayatna karuM chuM geTaAuTa karavAno, ahaMkAra kADhavAno. dAdAzrI : kADhanAro koNa ? praznakartA : AtmA. dAdAzrI : AtmA thayA vagara tuM zI rIte kADhanAro thaIza ? AtmA thavuM paDene ? tuM pote ja ahaMkAra svarUpa che. tAruM svarUpa ja ahaMkAra che. jyAM sudhI ajJAna che, tyAM sudhI tuM ahaMkAra svarUpa che ane jJAna thayA pachI AtmasvarUpa potAnuM thAya. praznakartA : eTale A badhAnuM kAraNa to ajJAna ja kahevAya ? dAdAzrI : ajJAna ja badhAnuM kAraNa che. ane ajJAna zenuM che pAchuM ? AtmAnuM ja ajJAna. bIjuM badhuM ajJAna haze to cAlaze paNa AtmAnuM ajJAna javuM joIe. amane AtmAnuM ajJAna gayuM che. bIjuM badhuM to amane samajaNa paDe ke nA paDe, ne jarUra paDe to tArA jevA eka AvIne zIkhavADI jAya. paNa atyAre AtmAnuM jJAna jANanAra nathI hotA, varlDamAM. te mArI pAse A sajekTa (viSaya) bahu sarasa AvI gayone ! ane tAre ArkiTekTano sajekTa Avyone !
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha 389 eTale AtmA jANyA pachI igoijhama jato rahe. jyAM igoijhama che tyAM AtmA nathI. AtmA che tyAM igoijhama nathI. tAre igoijhama kADhavo che ? praznakartA : dhIre dhIre kADhavAno huM prayatna karuM chuM. dAdAzrI : keTalA varasathI A duniyA para che ? praznakartA : enI khabara nathI. dAdAzrI : A keTalAMya varSothI che ane tyArathI A prayatno kare che. te Aje atyAre tArI pAse ATalI mUDI che. praznakartA : atyAre mUDI jevuM to kazuM nathI. dAdAzrI : nA, ema nahIM. A manuSya nAmanI mUDI emAM manabuddhi-citta-ahaMkAra e badhuM mUDI ja kahevAya ? praznakartA : ahaMkAra che, krodha che, eTale sArI bAju to nathI 390 AptavANI-10 (uttarArdha) eksepTa (svIkAra) karIe tyAre jAya. eksepTa eTale, vAIphanI joDe kakaLATa thato hoya to ApaNe samajI javuM ke ApaNo ahaMkAra khoTo che. eTale ApaNe e ahaMkArathI ja pachI enI mAphI mAga mAga karavI aMdara. eTale e ahaMkAra jato rahe. kaMI upAya to karavo joIene ? kaMI Ama dhotiyuM meluM thayuM hoya to sAbu ghasIe toya mela jato rahe che, evuM Ano kaMI sAbu ke kazuM jANavuM joIe ke nA jANavuM joIe ? sAbu nA jANIe ne ema ne ema dho dho karIe to kyAre patto paDe ? tamane kema lAge che ? praznakartA : sAcI vAta che. dAdAzrI : eTale tame jeTalI vAra ema kaho ke ahaMkAra kharAba che, je bAju tyAM AgaLa ahaMkAra bagaDelo hoya te mane kaho, to huM tamane badhA upAya batAvuM. e ahaMkAra sApha thaI jAya evuM che ane tadana ahaMkAra kADhavo hoya to e kaho to huM tamane Akho ahaMkAreya kADhI ApuM. tamArI je icchA hoya te kahone. A ahaMkAra khoTo che, evA jJAnathI e ahaMkAra jAya. A bhUla che, e bhUla bhAMgI nAkhIe to ahaMkAra jAya. ane ahaMkAra gayo eTale thaI gayA tame 'svarUpa' ! nija svarUpanuM bhAna thayuM ane samAdhinuM kAraNa thayuM. zI rIte ogaLe e ? praznakartA : ahaMkAra ogaLavAnI vAta badhA eksepTa kare che paNa ogALI zakatA nathI. dAdAzrI : zI rIte ogALe ? nA ogALI zake, enI rIta che. koi amane pUche to badhuM dekhADIe. emanA mArgamAM rahIne AgaLanA badhAya rastA dekhADIe. A ahaMkAra ogaLe zI rIte e jANatA ja nathIne? koI mANasane bhAna ja nA hoya. kevI rIte bhAna hoya te ? ahaMkAra ogALavAno rasto che paNa jANatA ja nathI tyAM AgaLa ! ahaMkAra vadhAravAnA rastA to AvaDe che emane ! ahaMkAra vadhAravAno rasto AvaDe che ke nahIM AvaDato A lokone ? dAdAzrI : sArI bAju nathI chatAM e mUDImAM che tArI pAse. have tuM to atyAre 'huM caMdubhAI chuM' evuM ja jANe che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : "huM caMdubhAI chuM' e ja ahaMkAra. jyAM tuM nathI tyAM tuM, tArApaNAno Aropa kare che. tuM svakSetramAM rahe, tArA kSetramAM rahe to tuM AtmA che ne Aropa kare ke 'huM caMdubhAI chuM', te ja ahaMkAra. ahaMkAra para to tAruM jIvana che, te zI rIte ahaMkAra kADhIza ? ahaMkAra jato kema nathI ? praznakartA : A ahaMkAra khoTo che, evuM ApaNane kahevAmAM Ave che ane badhuM sAMbhaLIe chIe ne saMtapuruSo paNa e jAtanI salAha Ape che, paNa e jato kema nathI ? dAdAzrI : ahaMkAra jAya kyAre ? ApaNe ene khoTo che, evuM
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 AptavANI-10 (uttarArdha) (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha 391 praznakartA : hA, e to badhAne AvaDe. dAdAzrI : to ahaMkAra vadhAravAno je rasto che tenAthI viruddhano ahaMkAra ogALavAno rasto che. praznakartA : e jarA samajAvone. kAraNa ke e jANIe ke A rIte ahaMkAra ogaLe to e rIte have ahaMkAra ghaTADIe, paNa e khabara nahIM paDe ? dAdAzrI : nA, e UMDo utare nahIMne ! AmAM ene UMDA utaravuM paDe. ahaMkAra ghaTADavAno rasto e kaMI lADavA khAvAnA khela nathI. ahaMkArate dabAvAya ? praznakartA : ahaMkArane dabAvI daIe, badhAmAM zuddhAtmA svarUpanuM darzana kare, to e barobara ke nahIM ? dAdAzrI : ahaMkArane dabAvAya nahIM, nahIM to bhaDako thAya pAcho. e ahaMkAre to tamane A vakIlAta karAvaDAvI. ahaMkArane dabAvIe to ahaMkArane dabAvanAra koNa ? praznakartA : ApaNo ahaMkAra ja che pAcho. dAdAzrI : ane ene dabAvanAra koNa ? praznakartA : e pAcho ahaMkAra. eTale ahaMkArane dabAvAya to nahIM, to zuM ahaMkArane ogALI nAkhavAno ? dAdAzrI : ogALanAra koNa paNa ? praznakartA : e paNa ahaMkAra. to gurunA caraNamAM mUkI daIe ? dAdAzrI : 'dAdA bhagavAna, A badhuM tamane soMpuM chuM, sAheba. mane to kaMI samajaNa paDatI nathI." to ukela Ave, nahIM to ukela nA Ave. A dabAvanAra koNa nIkaLe ? loko, AkhuM jagata ahaMkArane dabAvavA phare che. Ama kone dabAve che ? nahIM samajaNa paDavAthI pAchaLa paDyA chene ? heya, himAlayamAM badhA bAvAo ahaMkArane dabAva dabAva dabAva kare che ane nirmAnIpaNuM rAkhe che. nirmAnIpaNuM e ja ahaMkAra che. pelA mAnIpaNAnA ahaMkArane dabAvanAra koNa ? nirmAnIpaNAno ahaMkAra. pAchuM nirmAnIpaNAnuM koNa dabAve ? e ja, je chello ahaMkAra hoyane, sUkSmatara, je bhagavAnathI paNa chUTe nahIM ane nirmAnI ahaMkAravALo hoyane, tene tame joyelA ? tame gALo bhAMDone, toya hase e ahaMkArane pote zI rIte dUra karI zake ? pote to amatho gA gA kare ke nirmAnI, nirmAnI, e pachI bIjo ahaMkAra Ubho thAya. nirmAnIpaNAno ahaMkAra Ubho thAya. e kahe ke huM nirmAnI chuM. A keTalAka sAdhuo zuM bole che ke ame nirmAnI chIe. meM kahyuM, 'pelo ahaMkAra sAro hato, A nirmAnIpaNAno ahaMkAra koNa dhoI Apaze tane ?" e bahu sUkSmatara ahaMkAra hoya. A ahaMkAra to sAro, khabareya paDe, bhoLo hoya, ke caMdubhAI chAtI kADhIne phare che. pelo khabareya nA paDe. eTale ahaMkAra jJAnI puruSa kADhI Ape, emane kaho ke huM A tamane soMpI dauM chuM, to eno ukela Ave. bIjuM koI kADhI nA Ape. hama' ja paraNe te rAMDe ! praznakartA : ema ne ema ahampaNuM jAya nahIMne ? dAdAzrI : hA, e ahampaNuM jAya nahIM, tyAM sudhI bhaTaka bhaTaka karavAnuM. jyAM jAya tyAM enuM e ja joDe ne joDe. A 'hama' to mokSe javA ja nA dene ! ATalA badhA loka che, e himAlayamAM pharyA kare che paNa toya 'hama" nA jAya, baLyuM ! molamAM javAnI to kyAM vAta, paNa 'hama' ja nA jAyane ! Akho dahADo hama, hama, hama. jyAM 'hama' chene. tyAM badhA prakArano saMsAra Ubho che. e "hama' ja paraNe che ane e ja rAMDe che pAcho. e ja tyAgI thAya che ane e ja pAcho saMsArI thAya che. e 'hama" ja che badhuM. e 'hama' gayuM
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha ke badhuM kalyANa thaI gayuM. igoijhamane laIne A saMsAra Ubho rahyo che, bIjA doSane laIne nahIM. baMdhana igoijhamane lIdhe che A. igoijhama koI paNa raste naSTa thAya to mokSa thAya. praznakartA : ahaMkArano saMpUrNa nAza karavAnI rIta jaNAvavA kRpA karazo. 393 dAdAzrI : A duniyAmAM koI buddhino nAza karavA mAMgato haze kharo ? koI nA mArge ? praznakartA : UlaTuM loko buddhi vadhe evuM mAge. dAdAzrI : to A to tame buddhino nAza mAgo cho ne to ja ahaMkAra saMpUrNa nAza thAya. jAya zuM, e japa-tapathI ? praznakartA : japa karavA, yoga karavo, bhakti karavI ke zuM karavuM ke jethI ahaMkArano vilaya thAya ? dAdAzrI : japa, yoga e badhA to ahaMkArane vadhAranArA che. AmAM bhakti ahaMkAra nathI vadhAratI, bhakti to ahaMkArane ghaTADe che. praznakartA H bhaktithI ahaMkAra kaMTrolamAM AvI zake ? dAdAzrI : bhaktithI ahaMkAra ocho thAya. paNa bhakti nA kare eTale pAcho vadhI jAya. ocho thAya ne vadhI jAya. paNa 'ene' kharekhara 'huM koNa chuM' enuM bhAna thAya, e jANe eTale igoijhama khalAsa thaI jAya, ekjhekaTa jANe tyAre. A to jANyuM nA kahevAya. jANyuM eTale to iphekTiva (asarakAraka) hovuM joIe. praznakartA H A karIe chIe e igoijhama che, to e igoijhama ApaNe choDavo hoya to e badhuM nahIM karavAnuM, ema ? dAdAzrI : paNa A koNa bole che ? A igoijhama pote ja AptavANI-10 (uttarArdha) bole che ke, "mAre igoijhama choDavo che.' bolo have, e jAte marato haze ? jAte jhera khAya ? eTale A igoijhama pote bole che ke mAre igoijhama choDavo che.' keTalo badho virodhAbhAsa lAge ? 394 praznakartA H to mAnavI ahaMkAra mukta thaI zake nahIM ? dAdAzrI : ahaMkAra mukta nA thAya to pachI mokSa hoya ja nahIMne ! mArAmAM chAMToya ahaMkAra nathI, senTa parasenTa (so TakA) nathI. jyAM senTa parasenTa buddhi nA hoya tyAM senTa parasenTa ahaMkAra nA hoya. praznakartA H mArAmAM ahaMkAra nathI ema kahevuM e ahaMkAra nathI ? dAdAzrI : e samajavAnuM che. A koNa bole che e tame jANo cho ? A orijinala TeparekarDa vAta kare che. praznakartA : e vastu barAbara che paNa ahaMkArazUnya banavuM kevI rIte, e ja takalIpha che ? dAdAzrI : e banavAnuM to, e ahaMkArazUnyanI pAse jAva, tyAra pachI eno rasto jaDe. ane jyAre potAnA svarUpamAM Avo tyAre ahaMkArazUnya thAya. ahaMkAra ogALelo hoyane temane kahIe, 'tame amane kaMIka helpa karo.' ApaNe kahIe to e helpa kare. jema ApaNe koI eka jagyAe DaoNkTarane kahIe ke sAheba, A mArI tabiyata Ama thaI che, mane helpa karo.' emAM paisA levAnA hoya che ane AmAM paisA nA hoya eTalo ja phera. ApaNe kahIe ke helpa karo eTale helpa kare tarata ja. eTale IgoIjhama samApta karavAno mArga nA hoya to igoijhama utpanna ja nA thAya. A jagatamAM je janme enuM maraNa hoya ja, paNa lokone rasto jaDato nathI. have e igoijhama to khAlI thAya, paNa kyAM AgaLa thAya ? tyAre kahe, jeNe igoijhama khAlI karelo hoya tyAM ApaNe jaIe ke bhAI, mAro igoijhama khAlI thAya, evI kaMI kRpA karo to e thaI jAya. bAkI jenI pAse igoijhamanI silaka ja hoya, te ApaNo igoijhama zI rIte kADhI Ape ?
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha 395 Ama ocho ahaMkAra, ajJAtadazAmAM ! praznakartA : jJAna nA lIdhuM hoya to igoijhama kevI rIte ocho karI zakAya ? dAdAzrI : koI apamAna kare eTale IgoIjhama tUTavA mAMDe. IgoIjhama tUTavo ane ghasAvo emAM bahu phera. A IgoIjhama tUTe Ama. eTale koI apamAna kare to 'dAdA bhagavAna, ene zAMti Apo' evo bhAva karavo joIe. pachI koI jagyAe dasa DaoNlara paDI gayA to ciMtA nahIM karavAnI. "dAdA, tamane gamyuM e kharuM', kahIe. pachI 'huM akkalavALo chuM' evuM kyAreya bolavuM nahIM. 'huM akkala vagarano chuM' e kyAreya bolavuM nahIM. nahIM to sAyakolojI iphekTa thaI jAya. 'akkalavALo chuM' bolavAthI igoijhama vadhato jAya. eTale AvA badhA prayoga kare, sahana karavAnA ane bIjuM, dAdA bhagavAnane gamyuM e kharuM, ema kahIne calAvIe. eTale igoijhama ocho thaI jAya. tamane samajAyuM ? TUMkuM ne Taca che, lAMbuM nathI bahu. ATalo thoDo prayoga karazone to bahu thaI gayuM. praznakartA : paNa jyAre vakhata Ave tyAre prekTisamAM nathI AvatuM. dAdAzrI : dAdA bhagavAnanuM nAma dezo eTale thaze. ema ne ema tuM sIdhuM karavA jaIza to nahIM thAya. ame AzIrvAda ApIe. koI phero sAmAne duHkha thAya evuM bolAI javAya, na icchA hoya toya, to te ghaDIe pastAvo karaje. ane pachI evuM kaheje ke, 'dAdA bhagavAna, ene zAMti Apajo.' igoijhamanI asareya thAya che. atyAre igoijhama kApI nAkhene to kapAI jAya. paNa enI lIMka jatI nathI e, mULiyuM jatuM nathI. pachI bAra mahinA, be varSa pachI pharI phUTI nIkaLe. A vijJAna sAyanTiphika che, eTale yathArtha kAma karanAruM che. koNa kADhe ahaMkArate ? praznakartA : ApaNe badhA jANIe chIe, jJAnIo kahe che ke ahaMkArano kaMTrola hovo joIe athavA ahaMkAra na hovo joIe, 396 AptavANI-10 (uttarArdha) chatAM e kema kaMTrolamAM Avato nathI ? dAdAzrI : tamArAthI ahaMkAra kaMTrolamAM nA Avato hoya to mArI pAse Avone, to be kalAkamAM (eka kalAka jJAnavidhi tathA eka kalAka pAMca AjJAnI samaja) lAvI ApuM. ahaMkAra ne mamatA beu, ahaMkAra ekalo ja nahIM. evuM nathI banatuM evuM nathI, bane evuM hoya che paNa lokone jaDatuM nathI. zuM thAya che ? aMtarAya karmane laIne jaDatuM nathI. eka kalAkamAM ja, vadhAre vAreya nahIM, saMpUrNa ahaMkAra laI laIzuM. pachI ahaMkAra dekhAya to mane kahejo. praznakartA : atyAre hamaNAM khAlI eka ja samaja Apo ke ahaMkArane ame kema kaMTrola karI zakIe ? dAdAzrI : kaMTrola nahIM, ahaMkAra ja cAlyo jAya evuM karI ApIzuM. ahaMkAra cAlyo jAya pachI dhaMdho karo, vAMdho nahIM paNa ciMtA nahIM thAya ane dharmadhyAnamAM rahevAya. pAMca lAkha avatArano mAla paDelo haze agara to be lAkha avatArano mAla haze toya jokhamadArI badhI amArI. evuM che ne, anaMta avatAre e ahaMkAra nIkaLe evo nathI. tethI to A badhA anaMta avatArathI bhaTake chene ! e to jo jJAnI puruSa maLyA ane te sarva siddhivAna hoya to eka kalAkamAM badhuM kADhI Ape. praznakartA : koI paNa vastunI prApti mATe be AiDenTI (oLakha) joIe, prApta thanAra ane prApta karanAra, jo mokSa meLavavo eTale AtmAne oLakhavo, to prApta thanAra koNa ? prApta karanAra koNa ? dAdAzrI : prApta karanAra je baMdhAyelo che ne, te mokSa khoLe che. baMdhAyelo che tene chUTuM thavuM che, te ja mokSa khoLe che. je DipenDanTa (parataMtra) che, tene inDipenDanTa (svataMtra) thavuM che. mokSano artha zuM ? sanAtana sukha. jene A kalpita sukha gamatuM nathI, te sanAtana sukha khoLe che, te prApta karanAra. praznakartA : hA, paNa e koNa ?
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha 397 398 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : ahaMkAra. AtmA to paramAtmA che. A igoijhamanI mukti karavAnI che. AtmA to mukta ja che. igoijhama ane mamatA benI mukti karavAnI che. prApta thanAra koNa ? pote potAne ja prApta karavAno che. ahaMkAra jAya to niveDo Ave, nahIM to niveDo nA Ave. ahaMkAra keTalA varSe jAya ? praznakartA : e to enuM kaMI koSTaka nathI evuM. dAdAzrI : ema ? koSTaka nathI ? tamAre keTalA varSe kADhavo che? ahaMkAra jAte kADhI zakAya ? praznakartA: paNa ahaMkAra to potAne ja kADhavo paDene ? bIjA kemano kADhI Ape ? dAdAzrI : pote kADhI zake ja nahIM. baMdhAyelo mANasa pote potAnI meLe mukta thaI zake nahIM. ene bIjAnI madada levI paDe. je krodha-mAna-mAyA-lobhathI ahaMkAra baMdhAyelo che, e bIjAnI helpa (madada) le, tyAra pachI e chUTo thAya. praznakartA : paNa bIjAnI madada le, e samaja samajavA pUratI ja ne ? dAdAzrI : nA, kharekhara madada levAnI, badhA baMdhAyelA UbhA hoya Ama, e badhA sAmasAmI kahe ke "bhaI, tuM mane mukta kara." tyAre pelo kaheze, "alyA, huM ja baMdhAyelo chuMne !' eTale koI rastAmAM jato hoya ema ne ema mukta, ene kahIe ke 'bhaI, bIjuM kazuM nahIM, paNa eka AMTo phakta choDI Apane.' eka AMTo choDI Ape pachI ukalI jAya. paNa choDAvanAra chUTo hovo joIe, mukta puruSa hovo joIe. jAte 'huM koNa chuM' evuM samajAya nahIM. jo ahaMkAra jato rahe to 'huM koNa chuM' e samajAya. paNa ahaMkAra jato rahyo nathI, eTale 'huM koNa chuM' e zI rIte samajAya ? eTale tamAro ahaMkAra hoya ane tamAre 'huM koNa chuM' e jANavuM hoya to jJAnI puruSa pAse javuM paDe. te jJAnI puruSa ahaMkAranI hAjarImAM 'huM koNa chuM' jaNAvaDAve. tyAra pachI tamAro hisAba besI jAya. jJAtI viNa choDAve koNa ? jJAnI puruSa sivAya dehAdhyAsa chUTe ja nahIM. koI mANasa evo nathI ke jenAthI dehAdhyAsa jAya. jJAnI puruSa vItarAga hoya e svapariNatimAM ja niraMtara rahe. e dehamAM rahetA nahIM hovAthI, manamAM rahetA nahIM hovAthI, buddhimAM rahetA nahIM hovAthI, ahaMkAramAM rahetA nahIM hovAthI jJAnI puruSa ekalA ja dehAdhyAsa choDAve. bIjo koI dehAdhyAsa choDAvI zake nahIM. AkhuM jagata dehAdhyAsamAM ja paDeluM che. praznakartA : jJAnI ahaMkAra kevI rIte toDI zake ? dAdAzrI : jJAnI e to badhI bahu rIte ahaMkAra toDI nAkhe. e to sapATAbaMdha toDI nAkhe. amane bhego thAya, amAro paricaya thAyane eTale ahaMkAra tUTato jAya dahADe dahADe ! A badhA (mahAtmAo)ne eka kalAkamAM kADhI nAkhelo. praznakartA : te amAro ahaMkAra kADhI nAkho. dAdAzrI : hA, e to paNa tamAre enA mATe bhUmikA taiyAra thavA mATe thoDo vakhata ahIM Ava-jAva karavuM paDe. praznakartA : mAnasika dRSTie tamArI sAthe Ava-jA cAlu ja che. dAdAzrI : e cAlu che paNa ahIM rUbarU hAjara thavuM paDe. praznakartA : eTale ja AvyA chIe. dAdAzrI : hA. praznakartA : to "Apa je karo cho', e kaMI nathI karatA ? dAdAzrI : zekyo pApaDa bhAMgavAnI zakti amArAmAM nathI. praznakartA : e kevI rIte kahevAya ?
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha 399 400 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : A zuM kahe che ? 'zakyo pApaDa nA bhAMge, mAro aham te bhAMge'. e zuM kahe che ? zekyo pApaDa bhAMge nahIM, paNa mAro ahaMkAra toDI nAkhe che. A badhAmAM kartApaNuM nAmeya nathI. ane te bIjAne kartA nA dekhe. pelo mANasa ema mAnato hoya ke huM karuM chuM, paNa teneya A loko kartA mAne nahIM. kAraNa ke bIjAne kartA mAnavA teya bhrAMti che. sAhebanI icchA che, ahaMkAra kADhavAnI ke rahevA devAnI icchA che? praznakartA : kADhavo che. dAdAzrI : te eka phero mArI pAse Avo, ahaMkAra kADhI ApIza. A pelA bhaI AvyA, te kahe che, "mAre ahaMkAra kADhavo che." meM kahyuM, 'Avo ahIM AgaLa." te e bhaIno ahaMkAra kADhI Apyo. have ahIM AgaLa tamane jJAna maLazene, to cokhkhuM thaI jaze, igoijhama jato raheze. praznakartA : sUkSma ahaMkAra to jAya ja nahIM ? dAdAzrI : badhI jAtano ahaMkAra javo joIe, sUkSma ne sthaLa. sthaLa ahaMkAra sAro, sUkSma ahaMkAra to bahu khoTo ! kramika mArga eTale ahaMkAra zuddhi ! kramika mArga eTale zuM ? zI rIte zuddhAtmA prApta thato haze ? tyAM ahaMkAra ja zuddha karyA kare. kramika mArga eTale ahaMkAranuM zuddhikaraNa. ahaMkAra zuddha banAve. tyAM bhagavAnanI AjJA pramANe cAle. praznakartA : e AjJA jarA kahone, e zuM jina AjJA hoya che kramika mArgamAM ? dAdAzrI : e AjJA eTale zuM ke A je svarUpa che, te A rIte svarUpa che ane tene pAmavAne mATe A rastA che, ane e rastA ame tane batADIe, te rastA klIara rAkhaje. praznakartA : e pAMca AjJA ? dAdAzrI : nA. A to juduM, ahIM to tame nirahaMkArI thayA ane pelA lokoe to ahaMkAra zuddha karavAno bAkI rahyo. e loko ahaMkAranuM zuddhikaraNa kare che. e kriyA bahu kaThaNa kriyA che. ahaMkAranuM zuddhikaraNa karavAnuM eTale zuM ke emAM krodha-mAna-mAyA-lobhanA je paramANuo badhA bharyA che te kheMcI kheMcI kheMcIne ahaMkAra bilakula pyaoNra rAkhavAno. jyAre ahaMkAra saMpUrNa pyaoNra thAya tyAre e ane zuddhAtmA eka thaI jAya, te chello avatAra. e kAyado kramika mArgamAM. pyaoNra ahaMkAra eTale zuM ke jyAM kartApaNuM hoya nahIM, jemAM kiMcitmAtra krodhanuM, mAnanuM, lobhanuM, kapaTanuM paramANu nathI, e pyaoNra ahaMkAra. to kyAre e paramANu badhA khalAsa thaI jAya ? A to samakitanuM sTezana AvatuM nathI ne A karoDo avatArothI phara pharI kare che. samakitanuM sTezana AvyA pachI thoDoghaNo ahaMkAra zuddha thavA mAMDe, zuddha thavAnI zarUAta thAya. nahIM to ahaMkAra UlaTo rakhaDAve ne vadhu vadha thAya. praznakartA : zuddha jJAna vagara ahaMkAra jAya nahIM ? dAdAzrI : nA jAya. ahaMkAra jAya to eka bAju zuddha jJAna utpanna thAya agara to ahaMkAra hoya paNa ahaMkAra zuddha karavo paDe. praznakartA H ahaMkAra zuddha karavo paDe eTale Apa zuM kahevA mAgo cho ? dAdAzrI : emAMthI koI paNa raste, game te rasta, ahaMkAramAM krodha-mAna-mAyA-lobha-rAga-dveSa koI milcara nA hovuM joIe. ahaMkAra milcara vagarano hoya. e 'pyora' (zuddha) ahaMkAra kahevAya. praznakartA : A milcara dUra karyA pachInuM ja svarUpa rahe che, e ja zuddha svarUpa che ke pAchuM bIjuM kaMI che ? dAdAzrI : nA, e zuddha svarUpa je che, te mULa je svarUpa che,
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha 401 enI mahIM A zuddha ahaMkAra thayo te ekAkAra thaI jAya. praznakartA : paNa svarUpa je ekAkAra thaI jAya emAMya preraNA vagara thaI zake ? dAdAzrI : A je ahaMkAranI zuddhi thavI e vyavahAra AtmAnI zuddhi che ane vyavahAra AtmA zuddha thayo to e nizcaya AtmA joDe ekAkAra thaI jAya. e necarala laoN (kudaratano kAyado) che, je riyala AtmA che ne e be joInTa thaI (joDAI) jAya, ekAkAra thaI jAya. praznakartA : e ApoApa thAya ke pachI bIjI koI preraNAthI thAya ? dAdAzrI : ApoApa thAya, koInI preraNA-breraNAthI nahIM. e niyamathI ja thAya ane amArI pAse ene pahelo zuddhAtmA karIe. pelo ahaMkAra zuddha karatAM to bahu TAIma lAge. karoDo avatAreya ThekANuM nahIM paDe. praznakartA : hA, to eTale ja ApanI pAse AvyA chIe. dAdAzrI : eTale A sIdho mArga che. jhaTapaTa ukela lAvI nAkhIe. pote je dazAne pAmyA che e dazAmAM tamane besADI de. zuddhi ahaMkAratI, ahaMkArathI ! praznakartA : amuka dharmomAM A samarpaNavALuM je batAve che, ke huM samarpaNa karuM chuM, to pachI huM ane samarpaNa be judA rahe che e ahaMkArI samarpaNa kharuMne ? dAdAzrI : ahaMkArI samarpaNa paNa koNa kare che ? mAruM kahevAnuM ke ahaMkAra to che ja ne ? kramika vijJAna zuM kahe che ke "ahaMkArane zuddha karo." tyAre kahe, 'zI rIte zuddha karIe ?" A badhA saMsAranI mamatAthI zuddha karo. pahelo mamatAthI, pachI krodha-mAna-mAyA-lobha AMtarika duzmanothI zuddha karo. ane je ahaMkAramAM ahaMkAra-mamatA e AptavANI-10 (uttarArdha) koI guNa nA hoya, e zuddha ahaMkAra. e (zuddha) ahaMkAramAM igoijhama nA hoya. praznakartA : zuddha ahaMkAramAM ahaMkAra nA hoya to zuM hoya ? dAdAzrI : igoijhama nA hoya. 'huM chuM' eTaluM ja, 'huM chuM" eTale potAnA astitvanuM bhAna che eTaluM ja. ane igoijhamamAM to huM Ama chuM, tema chuM, e Aropita bhAva hoya. igoijhama kone kahevAya ? 'huM caMdubhAI chuM ne phalANo chuM" e Aropita bhAvane. ane pelo to zuddha ahaMkAra. e kramika mArgamAM AgaLa jJAnIone ahaMkAra zuddha thato thato 80 TakA zuddha thayo hoya to 20 TakA ahaMkAra hoya. praznakartA: e ahaMkAranuM zuddha thavuM e vyavasthitane AdhIna chene ? dAdAzrI : e vyavasthitane mAnato ja nathIne ! ahaMkAra che eTale kartApada ene mAne che ne ! praznakartA : hA, paNa kartApadethI to thAya evuM nathIne ? eTale ja A moDuM thatuM hazene ? dAdAzrI : tethI ja moDuM thAyane. eTale bahu muzkelI ! kartApada jema jema ene samajAya ke A kharekhara kartA nathI, eTalo bhAga chUTyo ne jeTalo kartA chuM, eTalo bhAga AgaLa rahyo haju. eTale pAcho ATalo amatho kartA, 'huM nA karuM to zI rIte cAle ?" eTaluM rahyA kare. praznakartA : pachI chevaTanA sTeje ahaMkAra nIkaLI jAya ? dAdAzrI : pachI ene jJAnI maLI Ave. dareka zALAnA pelA ziSyo taiyAra thAya te pramANe ene mAstara maLI Ave che, evA A jagatanA niyama che. badhA paddhatisaranA, je je jarUriyAta che te badhI jarUriyAta pramANe maLI Ave. A 'akrama' to jANe apavAda che. pelI vyavahArika vastu judI che. tyAM to eka jJAnI puruSa thAya, tyAre
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha 403 4/4 AptavANI-10 (uttarArdha) vadhAremAM vadhAre traNa ke cAra ziSya pAme. zAstrakAroe be ke traNa ja kahyA che, cAreya nathI bolyA. A 'akrama' to apavAda che. ko'ka phero bane AvuM. go Tu jJAtI ! praznakartA: have ahaMkAra ocho karavA mATe ApaNe zuM karavuM joIe ? dAdAzrI : jeno ahaMkAra khalAsa thaI gayo hoya tyAM javuM ane nahIM to ahaMkAra vadhAravo hoya to A guMDA lokonI pAse gayA ke ahaMkAra khUba vadhI jAya. jevo saMga tevo raMga lAge. ahaMkAra ja A karma bAMdhe che ane ahaMkArane kADhI nAkhe, eTale karma baMdhAtAM aTakI gayAM ane ApaNo saMsAra aTakI gayo. paNa jenI pAse igoijhama che tyAM ApaNo igoijhama zI rIte nIkaLe ? eTale mArI pAse Avazo to huM tamane igoijhama kADhI ApIza. jJAtI samarpaNe, aham zUnyatA ! praznakartA : A akrama mArgamAM, igoijhama je che e jJAnI puruSane sarenDara (samarpaNa) karo to ja igoijhama jAyane ? dAdAzrI : e to sekanDarI sTeja thayuM. paNa jJAnI puruSa je pahelAM thAya, eNe kone sarenDara karavAnuM ? jJAnI puruSane jJAnathI A igoijhama badho UDI jAya. jJAna thatAMnI sAthe ja IgoIjhama UDI jAya. amAre bahu igoijhama hato. 1958 pahelAM ghaNo igoijhama hato paNa jJAna thatAMnI sAthe ja igoijhama badho sApha thaI gayo. have ahIM tame badhuM samarpaNa karo eTale igoijhama jAya. A jJAna pachI tamane paNa Diprezana ke elivezana nA thAya. ane koI TaiDakAve ke jelamAM ghAlI de toya Diprezana Ave nahIM, enuM nAma vijJAna kahevAya. A vaijJAnika rasto che. lAkha avatAra nAgA thAya toya A saMsArano moha chUTe evo nathI. ahaMkAra koI dahADo ogaLe tevo nathI. ahaMkAra pheMkyara thAya evo nathI, mamatA jAya evI nathI ane mAyA to AthI khase ja nahIM. eka kerI hoyane toya rAtre saMtADI rAkhe, kaheze, 'savAramAM khAIza.' jaMgalamAM raheto hoya toya mAyA joDe hoya ! eTale A to Avo liphaTa mArga nIkaLyo che ! tamAruM puNya che, te ame bhegA thayA chIe, saraLa mArga che ! eTale 'ahIM tamAruM kAma kADhI lo', eTaluM kahI chUTIe. kramika mArgamAM ahaMkAra TheTha sudhI ! bAkI kramika mArgamAM to dharma-adharma beu ahaMkAre karIne thAya che. e dharma karo ke adharma karo, beu brAMti ja kahevAya. dharma-adharmathI para javAnuM, to e Atmadharma. eno to chAMToya nA hoyane ? A to Akho ahaMkAra ja kapaTabhAvavALo che ane je kare che, e to kriyAo badhI barobara che paNa e ahaMkArane vadhAre che. je jJAnathI ahaMkAra ocho thAya, e vItarAgI jJAna kahevAya ane je vartanathI, je kriyAthI, je kriyAkAMDathI ahaMkAra ocho thAya e bhagavAnanI kahelI AjJApUrvakanuM kahevAya. ema karatAM karatAM badhA anubhava cAkhI cAkhIne pachI AtmAnubhava thAya. A to igoijhama vadhI gayo e ja du:kha che. sahu sAdhana e baMdhana che. sAdhanothI to puNya baMdhAya. ahaMkAra vadhe ne puNya baMdhAya. paNa ahaMkAra vadhe e khoTa gaI. pAzera hato te acchera (aDadho zera) thayo, te maratAM sudhI savAzera thAya. bahu jhINI vAta che A. ahaMkAra laI le e virATa puruSa ! praznakartA : ahaMkAra to je vyaktino hoya, e ja vyakti kADhI zakene? bIjuM koNa kADhI zake ? dAdAzrI : bIjAno ahaMkAra laI le enuM nAma virATa puruSa kahevAya.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) prayANa, ahaMkAramukti tarapha 45 praznakartA : virATanuM darzana thAya eTale ahaMkAra jAya ? dAdAzrI : ahaMkAra jAya to ja virATa svarUpanA darzana thayAM kahevAyane ! praznakartA : virATanuM darzana thavuM eTale jJAna thavuM ? dAdAzrI : virATanuM darzana eTale jJAnI puruSane oLakhavA. kharI rIte virATa kone kahevAya ke je ApaNA ahaMkArane paNa khAI jAya. ApaNA ahaMkAraneya bhakSaNa karI jAya, enuM nAma virATa ! ane tenuM phaLa zuM Ave ? ApaNane virATa banAve. virATa svarUpa vagara koI name ja nahIMne ! evuM kRSNa bhagavAne arjunane virATa svarUpa batADyuM tyAre namelone, nahIM to name nahIM. lAkho avatAreya A ahaMkAra jAya evI vastu nathI. tyAre eka jaNa mane kahe che, 'tame ahaMkAra to mAro laI lIdho ! tyAre e ja virATa puruSa ! tyAM pustakono virATa puruSa khoLavA jAva cho ? je ApaNo ahaMkAra laI le, e virATa puruSa, bIjo virATa puruSa duniyAmAM kevo hoya ? sAdI ne sIdhI vAta ! loka mane kahe che, 'tamAre virATa puruSa thavAno zokha che ?" meM kahyuM ke A vizeSaNa pAchuM kyAM vaLagADa huM mahIM ? e.bI.sI.DI., ema.bI.bI.esa... phalANuM ne Amatema. A huM to kaMI vizeSaNavALo chuM ? (jJAnI puruSa to nirvizeSa kahevAya.) virATa svarUpa konuM nAma kahevAya ke jenAmAM saheja paNa buddhi nA hoya, chAMToya buddhi nA hoya. Ama godA mArI mArIne ahaMkAra ja kADhI nAkhe, TAyaramAMthI havA ja kADhI nAkhe. eTale jeno ahaMkAra saMpUrNa gayelo hoya te ja laI zake. jeno potAno ahaMkAra khalAsa thayo e AtmajJAnI, bIjAno ahaMkAra laI je le e virATa puruSa ! (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo eka ja che upAya ! praznakartA: A jJAna pachI niraMtara ahaMkAra rahita kevI rIte thaI zakAya ? dAdAzrI : e dazA ja thayelI che tamArI. praznakartA : phAIla naMbara ekanuM satata nirIkSaNa karavAthI ahaMkAra rahita thaI zakAya ? dAdAzrI : 'huM caMdubhAI chuM' e DrAmeTika (nATakIya) eTale nAmane jANavA khAtara ane 'huM kharekhara caMdubhAI nathI ne huM zuddhAtmA chuM' e ja ahaMkAra rahita. pahelAM to 'huM kharekhara caMdubhAI ja bolatA'tA, enuM nAma ja ahaMkAra ane 'huM zuddhAtmA chuM' evuM bhAna thAya, te pachI ahaMkAra nahIM. praznakartA : roMga bilIpha ApaNe kahIe chIe, e ane ahambhAva e eka ja ? dAdAzrI : roMga bilIpha (avaLI mAnyatA) e ja ahaMkAra che ane rAITa bilIpha (savaLI mAnyatA) e zuddhAtmA che. mULa jagyAe '' hatuM ne te Aropita jagyAe bese enuM nAma ahaMkAra. kalpita jagyAe, jyAM nathI tyAM AgaLa huM bolavAmAM Ave e ja igoijhama ane mULa svarUpa bese, 'huM zuddhAtmA chuM', ene igoijhama nA kahevAya.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo e che ja, hakIkata che ja. akramatI atokhI siddhi ! 407 igoijhama uDADavAno rasto koI jagyAe varlDamAMya nathIne ! praznakartA : barobara che. A to eka kalAkamAM igoijhama jato rahe, e koIe sAMbhaLyuM ja nathIne ! dAdAzrI : hA, ane pachI divyacakSu sAthe ja !! praznakartA : ane koI mAnavA taiyAra nahIM thAya. dAdAzrI : mAnavA taiyAra nahIM, mAne ja nahIMne ! tethIne, mArA keTalAya oLakhANavALA nathI mAnatA, tethI nathI pAmatA. praznakartA : paNa jeNe jJAna nathI lIdhuM ene evuM lAge ke A 'huM zuddhAtmA chuM' bolavuM e ahaMkAra che. dAdAzrI : ene to evuM ja lAge. e lokone sat-asatno viveka nathI hoto. ApaNane sat-asatno viveka hoya che ke vyavahArathI asat chuM ane nizcayathI sat chuM. A duniyAmAM koIne khabara ja nathI A, vyavahAra-nizcayano bheda ! eTale e ema ja mAne ke vyavahAramAM hato teno te ja atyAre huM A chuM. eTale emane ahaMkAra kahevAya. ane e potAnuM jevuM mAne evuM ja ApaNane mAne. e jANe ke have tame zuddhAtmAno ahaMkAra karo cho ! ApaNe samajIe ke A judo ane huM zuddhAtmA chuM, evuM ApaNane zuddhAtmAnuM lakSa besI gayuM ke 'huM kharekhara A ja chuM'. ApaNA jJAna lIdhelAMone jJAna ApyuM te dahADe ahaMkAra kADhI nAkhyo. paNa Amane bicArAMne samajaNa nA paDene ? ApaNA mahAtmAo badhAno ahaMkAra gayelo ja che. jemaNe jJAna lIdheluM nahIMne, eTale emano ahaMkAra nA jAya ane e DiscArja (nirjIva) ahaMkArane ja ahaMkAra samaje. 408 AptavANI-10 (uttarArdha) pachI tathI karma, haLu ke bhAre ! ane A tamAro ahaMkAra Akhoya gayelo che, paNa tamane haju samaja nA paDe. evuM chene, ahIM to pArasI ya kharA. ArtadhyAnaraudradhyAna baMdha thaI gayAM che emane. evuM chene, A ame (jJAna ApyA pachI) je dazA karyA pachI choDanAro raheto nathIne. meM kahyuM ke navuM grahaNeya nahIM karavAnuM ne jUnuM choDavAnuM nahIM. je che e enI meLe chUTI javuM joIe, kharI paDavuM joIe. hA, te daza-paMdara varSa pachI kharI jAya. jeTalA mahIM saMskAra paDelA che, e ogaLI jAya eTale paDI jAya. potAne ahaMkAra rahyo nahIM, eTale pachI zI rIte kADhe ? ahaMkAra ja meM laI lIdho hoya tyAM ? praznakartA : haLukarmI-bhArekarmIno A AtmajJAna maLyA pachI to prazna ja nathI rahetone, akartApada maLyA pachI ? dAdAzrI : nA, ApaNe zuddhAtmA thayA. haLukarmI-bhArekarmI vizeSaNavALA hoya te caMdubhAI, ApaNe zuM levAdevA ? ane te to nikAlI bAbata che. e nikAla thaI javAno. jene dukAna moTI hoya ke nAnI, paNa nikAla karavA mAMDyo eTale moTInoya nikAla thaI jAya ane nAnInoya nikAla thaI jAya. nikAla karavA mAMDyo pachI UlaTI pAnanI dukAna khAlI thatA vAra lAge ane A moTI holaselanI dukAna to tarata khAlI thaI jAya, mATe kazo vAMdho nahIM. kAraNa ke ApaNe tyAM grahaNIya bAbata nathI tema tyAgeya nathI. tyAga ane grahaNa e ahaMkAranAM lakSaNa che ane nikAla e nirahaMkAranAM lakSaNa che. ApaNe nikAla karavAno che. ahaMkAra, mahAtmAoto ! praznakartA : ahaMkAra hoya to ja mANasa jJAnamAM kaMIka AgaLa vadhI zakene? dAdAzrI : nA, e ahaMkAra che mATe nahIM. have A ahaMkAra che, e kevo che ? jema ApaNe satsaMga mATe ahIMthI borIvalI gayA
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo 409 hoIe, paNa pAchuM to AvavuM paDene ? evuM A pAcho pharato ahaMkAra, je mokSe jAya che, te utarato ahaMkAra, samAI jato ahaMkAra ane pelo utpAta karato ahaMkAra. praznakartA: e ahaMkAra utarato jAya, ema samatA bhAva Avato jAya ? dAdAzrI : jeTalo jeTalo samatA bhAva thAya, eTalo eTalo ughADa utpanna thAya, eTaluM eTaluM ajavALuM dekhAtuM jAya. ane saMpUrNa samatA thaI gaI eTale pUrNa ughADa thaI jAya. ahaMkAra aMdhArAmAM che. te mAra khA khA karyA kare che jAta jAtano ! eka mANasa ApaNA mahAtmAne mATe kahe che, "A phalANAbhAI ahaMkArI che.' tyAre meM kahyuM, 'e pote ahaMkArane jANe che eTale ahaMkArI nathI.' have pelA kahenArane zuM thAya ? e to jevuM dekhe evuM ja kahene. ane huM to dekhuM evuM nA kahuM, enuM zuM kAraNa ? praznakartA : ahaMkArane jANanAro thayo, eTale potAne ahaMkAra nathI ? dAdAzrI : hA, e AtmA che. ahaMkAra ogALavAtuM esiDa ! praznakartA : A (caraNa) vidhinuM mahattva jANavuM che. dAdAzrI : bahu moTuM mahattva. AnuM moTuM mahattva ahIM AgaLa ! A vidhino zo guNa che ? A vidhi to pagano aMgUTho laIne huM hala karuM chuM, Ama paga UMcA laIne ! UMco levAya ke nA levAya? praznakartA : levAya. dAdAzrI : eTale amArI vidhi huM ja karato'to pahelAM, paga UMco laIne ! mahIM bhagavAna beThA che, ene pahoMcavuM to joIene ? praznakartA : dAdA bhagavAnanI vidhi chene e to ? 410 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : hA, mArI nahIM. mahIM bhagavAna beThA che. tArAmAM beThA che ke nahIM beThA ? praznakartA : che. dAdAzrI : tArAmAM avyakta che ne A vyakta che. avyaktane bIjA zabdomAM kahIe to anAvaraNa vidhi joyelI, sTecya (pUtaLA)nI ? te sTeTunI anAvaraNa vidhi kare tyAre dekhAya mahIM ke TopI paherI che ke pAghaDI paherI che, tyAre khabara paDe. ane AmAM nirAvaraNa vidhi kare tyAre thAya. pelI anAvaraNa vidhi ane A nirAvaraNa vidhi ! te A nirAvaraNa thAya AnAthI ! rahasya to kharuM ne AmAM ? praznakartA : ghaNA lokone thAya ke dAdAjI AvuM zuM kAma kahe che ke AvuM namana karavAnuM ne ahIM page vidhi karavAnuM ? dAdAzrI : IgoIjhama ogALavAnuM sAdhana che A. ane mahIM bhagavAna pragaTa thayA che ne, e bhagavAnanI zakti DirekTa (sIdhI) prApta thAya. je mAguM e zakti maLe. tamAre eka AMgaLI para duniyA jhAlavI che ? eka ja AMgaLI para UMcakI zakAya ! InDiyana phelo (hindustAnano mANasa) eTalI badhI zakti dharAve che ! thoDI vAta samajAya ahIM AgaLa AvyA pachI ? jo IgoIjhama saMpUrNa kADhavo hoya to ahIM Avaje. jyAre kADhavo hoya tyAre, eTa enI TAIma (game tyAre). ahIM caraNavidhino udeza e che ke mahIM AtmA judo paDe ne AtmAnI zakti vadhI jAya ane ahaMkAra ogaLe. praznakartA : A caraNavidhi je bolavAnI thAya che ne, jJAna lIdhA pachI, e koNa bole che ? dAdAzrI : jene chUTavuM hoya e bole. baMdhAyelA hoya te bole. praznakartA : hA, paNa e koNa che ? e koNa baMdhAyeluM che ? dAdAzrI : A ahaMkAra, pratiSThita AtmA. zuddhAtmA to baMdhAyelo che ja nahIM ne ! je baMdhAyelo hoya te chUTavA mATe bUmo pADe.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo 411 412 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : huM 'dAdA bhagavAnano mahAtmA chuM e manamAM thAya e ahaMkAra kahevAya ? dAdAzrI : nA, nA, e (jIvato) ahaMkAra nA kahevAya ane e ahaMkAra jato ahaMkAra che, DiscArja thato ahaMkAra che. ahaMkAra, paNa DrAmeTika ! praznakartA : huMpaNAno bhAva ke madada karyAnA bhAva ke dilanI udAratA ghaNI vakhata AvI jAya che. jarUriyAtavALAne madade javAthI AI DIDa ITa (meM karyuM) evo bhAva to cokkasa AvI jAya che. dAdAzrI : have e huMpaNAno bhAva nA bAMdhe. kAraNa ke A huMpaNAno bhAva DrAmeTika che ne ! pahelAM to huM ja caMdubhAI chuM' e ja hatuM ke, haMDreDa parasenTa. ane have emAM ApaNane tirADa paDI gaI, zaMkA paDI gaI ke kharekhara huM caMdubhAI nathI, huM to A chuM. eTale ApaNane karma baMdhAya nahIM. A badhuM tame "AI DIDa ITa' bolo ke te bolo, paNa te vyavahArathI bolavuM paDe, chUTako ja nA thAya. eTale meM A karyuM, meM karyuM. Ama che, tema che' badhuM bolavuM paDe. ane te e karavAmAMya ahaMkAranI jarUra che, paNa te nATakIya ahaMkAra hoya che. praznakartA : A badhuM nATaka ja chene ? dAdAzrI : nATaka, A DrAmA (nATaka) ja che. paNa DrAmAne sAcuM mAnI beTho che. A mArI vAipha kAyamanI ja che ane huM eno dhaNI thavuM kahe che. alyA mUA, DrAmAmAM dhaNI nA hoya. DrAmAmAM tuM hasabaMDa ane e vAipha, dhaNI nahIM ane teya jyAM sudhI DrAmA cAle tyAM sudhI ja. nATakamAM moTo bhartuhari rAjA hoya ane 'bhikSA dene maiyA piMgaLA' bolato hoya te vakhate emanI sthiti joI hoya to enI AMkhomAM pANI dekhAya, te abhinaya kare che ane keTalAka vicArazIla ane DAhyA mANaso jonArA hatA, te emanA manamAM ema thayuM ke ohoho ! A strIo ATalI badhI dagAkhora hoya, to A duniyAmAM rahevA jevuM nathI.' te 1928mAM cAra jaNa jatA rahelA, te haju pAchA nathI AvyA. 'alyA bhaI, emane aMdara jaIne pUchyuM hota to khabara paData ke bhartuhari tamane bahu du:kha thayuM hatuMne ?" tyAre e kahe, "huM to lakSmIcaMda taragALo chuM. A to mAre pATha bhajavavo paDe. abhinaya nA karuM to mAro pagAra pUro nA Ape." praznakartA H evuM ja cAle che, ahIM ApaNe A pATha karIe pAchA UbhA thaIne, bIjI jagyAe bIjuM karIe. dAdAzrI : A badhuM pATha ja chene ? pAThamAM pArTa (bhAga) koNa le che ne ApaNe koNa chIe ? praznakartA : eTaluM yAda rAkhyA karavuM ? dAdAzrI : nA, e to nATakamAM pArTa lenArane lakSamAM hoya ke huM lakSmIcaMda chuM. praznakartA : eTale enuM bhAna kanTInyuasa (satata) hovuM joIe? dAdAzrI : e karato hoya to enA lakSamAM ja hoya ne eTale igoijhama Ubho nA thAyane. igoijhama kyAre Ubho thAya ke 'A huM ja karuM chuM to ja. eTale ApaNAM mahAtmAone 'huM zuddhAtmA chuM ane A vyavahAra cAlyA kare che, eTale igoijhama UDI gayo. A DrAmA ja kahevAya. eTale zAstrakAroe kahyuM ke jJAnIone mATe A jagata DAmAM ja che. ane ajJAnIone mATe to hatuM tema ja jagata che. tATakato rAjA ! praznakartA : e nATakanA TAImamAM to ahaMkAra hoya ja ne ? dAdAzrI : nA, nA. A nATakamAM che to polIsavALo Ave. te e veza bhajave, tamArA jevo ja, paNa ene ahaMkAra nA hoya. nATakamAM ahaMkAra hoya ? tamane kema lAge che ? praznakartA : nATaka bhajavAtuM hoya tyAM AgaLa polIsavALo Ubho hoya, to gunegAra je jovA beThelA hoya to e gunegAra nAsato nathI.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo 413 414 AptavANI-10 (uttarArdha) jAya ke ahaMkAra nathI. have ahaMkAra khasI gayo. ahaMkAra potAnA svarUpamAM lIna thaI gayo. have paugalika ahaMkAra, jene DrAmeTika ahaMkAra kahe che, e kArya karyA ja kare. ahaMkAra sivAya to kArya thAya evuM ja nathI. e paulika ahaMkAra ! ahaMkAra e vana oNpha dhI eviDansa (purAvAomAMno eka) che. paNa kaMI evo kAyado nathI ke jIvato ja ahaMkAra joIe. ta thAke tiahaMkArI ! praznakartA : evuM kahe che, mANasane pravRttimAM calAvanAra koI moTiveTiva phorsa (cAlaka baLa) hoyane, enuM mULa zuM ? e ahaMkAra ja hoya che ne ke je mANasane pravRttimAM ne pravRttimAM calAvyA ja kare dAdAzrI : nAsI nA jAya. evI rIte have A tame DrAmeTika rahyA cho. DrAmeTikamAM zuM rahyuM ? caMdubhAInA nAmano DrAmA bhajavavAno ane tame zuddhAtmA cho. pelo bhartuharinA nAmano DrAmA bhajave ne lakSmIcaMda che e. eTale bhartuhari 'jIvaMta' hoya nahIM, e nirjIva vastu che. bhartuhari bole ke mArI nAkho, kApI nAkho, to ene gunA lAgu nA thAya. e bole kharuM badhuMya, paNa kazoya guno lAgu nA thAya. A to bahu UMcI zodhakhoLa che, jo samajo to ane nahIM samajo toya phaLa to ApanArI ja che ! praznakartA : ahaMkAra jato nathI raheto, ThaMDo paDI gayo. jato nathI rahyo ema lAge che. dAdAzrI : ema nahIM, jIvaMta ahaMkAra jato rahyo ane A che te nATakIya ahaMkAra rahyo, DrAmeTika ahaMkAra. 'huM caMdulAla chuM" evuM bole. Ano bhaI thauM, Ano mAmo thauM, e badhuM bole paNa nATakIya, aMdarakhAne jANato hoya ke 'huM zuddhAtmA chuM'. tyAre pelo bhartuhari aMdarakhAne jANato hoya ke 'huM lakSmIcaMda chuM'. A DrAmeTika ahaMkAra kahevAya. ahaMkAra jo pUro jato rahe to kazuM kAma ja nA thAya. have je ahaMkAra rahyo te maDadAla rahyo, maDadAla eTale DrAmeTika kahevAya. te DrAmAmAM rAja jatuM rahe to raDe, tethI kaMI sAcuM raDato haze ? nA, e jANe ke "lakSmIcaMda chuM', e bhUlI jAya che ? ane abhinaya to pUrepUro kare ja. evuM A DrAmAmAM ja che. caMdubhAIno DrAmA tamAre rahyo che te bhajavavAno che. pAchuM yathArtha abhinaya karIne, raDavAnI jagyAe raDavuM AvatuM nA hoyane to ApaNe bAtharUmamAM pANI-bANI copaDIne pachI besavAnuM. abhinaya to pUro karavo joIene ? praznakartA : DrAmeTika ahaMkAra to saMsAramAM rAkhavo paDe ? dAdAzrI : e to enI meLe rahe ja, svAbhAvika rIte. koI kArya rAmeTika ahaMkAra sivAya thAya nahIM. vyavahAramAM bolavuM ja paDene ke A meM karyuM che' evuM, paNa 'meM'mAM 'huM'paNuM nA hoya. lokoya samajI dAdAzrI : ahaMkAra vagara cAlu ja che ne ! A Akho dahADo, A vidhio keTalA kalAka karI meM Aje, savArathI te atyAra sudhI. praznakartA : puSkaLa. dAdAzrI : savAre navathI bAra, atyAre che te cAra vAgethI A vidhio cAlu che. te nava vAgyA sudhI cAlu rahe che. e ahaMkAra vagara badhuM thayA kare che. ahaMkAra hato tyAre nahotuM thatuM. kAraNa ke ahaMkAra zuM kare ? 'huM karuM chuM' kahe eTale bhagavAnapaNuM gayuM. bhagavAna kone kahevAya ? caMdubhAI kare ne e pote jue. jonAro bhagavAna ane karanAro caMdubhAI. praznakartA : eTale 'okjharveTarI'mAM rahenAro bhagavAna che ane A moTara sTIarIMga vhIla upara beThelo che e ahaMkAra che ? dAdAzrI : e ahaMkAra che, paNa te ahaMkAra che evuM nakkI nathI pAchuM. nirahaMkArIya gADI calAve, sArI calAve pelA ahaMkArI karatA. A badhA ahaMkArI athADe che ne ?
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo 415 416 AptavANI-10 (uttarArdha) tirjIva ahaMkAra kare saMsAra pAra ! praznakartA : ahaMkAra vagara mANasa jIvI zake kharo ? dAdAzrI : ahaMkAra vagara jIvI ja zake nahIM ne mANasa. praznakartA : ahaMkAra to karmo karAve ne pachI. dAdAzrI : paNa ahaMkAra be prakAranAM hoya che. eka nirjIva ahaMkAra hoya che ne eka sajIva ahaMkAra hoya che. te A nirjIva ahaMkArathI A badhA (mahAtmAo) jIvI rahyA che. A jJAna pachI che te nirjIva ahaMkAra rahyo che. ame che te Akho jIvabhAva kheMcI lIdho che. A caMdubhAI e mizracetana hatuM. emAM je jIvabhAva Akho pesI gayo'to, bAkI AtmA hato tenI te ja jagyAe hato. e jIvabhAva ame kheMcI ane AtmAmAM sthira karI dIdho. eTale have nirjIva ahaMkAra rahyo. te kArya badhuM kare paNa navuM upArjana nA kare. je sajIva ahaMkAra che, te kArya kare ne navuM upArjaneya kare, beu kare. praznakartA : A ahaMkAra kayo kahevAya ? bIjA prakArano kahyo ne e ? dAdAzrI : e kArya kare ane navuM upArjana kare, beu kare. navuM cArja kare pAcho. eTale cArja ane DiscArja beu thayAM kare. navAM karma baMdhAtAM jAya ane jUnAM chUTatAM jAya ane baMdha paDe eno artha ja nahIM ne ? A tamane baMdha paDe nahIM, tamane saMvara rahe. nirjIva ahaMkAramAM traNa baTana kAma kare, Azrava thAya, nirjarA thAya, ne saMvara thAya ane sajIva ahaMkAramAM traNa baTana kAma kare, Azrava thAya, nirjarA thAya ne baMdha thAya. pelAmAM baMdha nA thAya, eTale tyAM saMvara rahe. sajIva ahaMkAramAM baMdha paDe. ahaMkAra, kartA-bhoktApaNAto ! praznakartA : Apa badhuM kaho ke bhaI, amArAmAM ahaMkAra nathI, amane kaMI joItuM nathI, to e paNa ahaMkAra nA kahevAya ? dAdAzrI : ahaMkAra kahevAyane, paNa A DiscArja thato ahaMkAra che, te bolIe to pachI e karma chUTuM thaI jAya, bhogavAI jAya. A bhoktApaNAno ahaMkAra che. kartApaNAno ahaMkAra nathI rahyo. ame krodhamAna-mAyA-lobha badhuM kADhIe chene, te kartApaNAno kADhI nAkhIe chIe, bhoktApaNAno rahevA daIe chIe. praznakartA: eTale ke A kartApaNAno ahaMkAra ne bhoktApaNAno ahaMkAra zuM che, e jarA DiTelamAM samajAvone ! dAdAzrI : A udayakarma e badho bhoktApaNAno ahaMkAra che ane karma e kartApaNAno ahaMkAra che. jyAre phaLa ApavA taiyAra thAya enuM nAma udayakarma ane karma e karma, karma e kojhijha (kAraNa) kahevAya ane udayakarma e iphekTa (pariNAma) kahevAya. eTale kojhijha enDa iphekTa, iphekTa enDa kojhijha cAlyA kare che. jyAM sudhI kojhijha baMdha na thAya tyAM sudhI saMsAra cAlu raheze. eTale karma karato baMdha nA thAya, kartApaNuM chUTe nahIM tyAM sudhI A saMsAra cAlu raheze. e kartApaNAno ahaMkAra ame tamArI pAse laI laIe. ahaMkArakrodha-mAna-mAyA-lobha je kartApaNAmAM vicarI rahyAM che, e ame laI laIe ane bhoktApaNAno to iphekTiva che eTalo tamArI pAse rahevA ja devo joIe, nahIM to A zI rIte zarIra udayakarmo bhogave ? UThavA mATe ahaMkAra joIe, cAlavA mATe paNa e bhoktApaNAno ahaMkAra joIe. A tame kahyuM, 'dAdA, tame je bolo cho e badhuM ahaMkAra nathI ?" tyAre meM kahyuM, 'ahaMkAra che paNa A bhoktApadano ahaMkAra, eTale phaLa ApIne cAlyo jaze." e phaLa ApavA mATe baMdhAyelo che. kartApadano ahaMkAra to karma UbhAM thavA mATe che. dAdAno nirjIva khaTapaTiyo ahaMkAra ! praznakartA : dAdAmAM thoDoka ahaMkAra to hoya ? dAdAzrI : e A paTelamAM, je cAra DigrI ochI chene, te
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo ahaMkAreya pAcho kevo ? nirjIva ahaMkAra, jIvato nahIM. nirjIva ahaMkAra DrAmeTika hoya. DrAmAmAM bhatRhira aMdarakhAne jANato hoya ke 'huM lakSmIcaMda chuM', evuM huM aMdarakhAne jANuM chuM ke 'huM to dAdA bhagavAna ja chuM' ane A nirjIva ahaMkAra che. 417 e nirjIva ahaMkAra zuM kare ? khamIsa pahere, joDA pahere, ahIM meluM thayeluM hoya to kADhI nakhAvaDAve, ujaLuM paherAvaDAve, khaTapaTo kare. Avajo caMdubhAI, tamane jJAna ApuM, huM tamane samajaNa pADIza.' e khaTapaTa kahevAya ke nA khaTapaTa kahevAya ? zenA hAru ? bhagavAna 'Avajo' bolatA haze ? e to vItarAga kahevAya ! e to Avajo ne jajo kazuM bole nahIM ane 'huM tamane mokSa ApIza,' ema kaheluMne ? zA hAru A khaTapaTa ? eTale ame khaTapaTiyA vItarAga ! AvI khaTapaTo karIe ne vItarAga dazAmAM rahIe. eTale A cAra DigrI amAro ahaMkAra rahyo che, nirjIva ahaMkAra. e pharI sajIvana thAya nahIM. je nATakano bhAga chene, 'e. ema. paTela' nAmano pATha pUro thaI rahyo che. praznakartA : jJAna prApta karyA pachI buddhi, ahaMkAra e kazAnI jarUra rahetI ja nathI ? dAdAzrI : ahaMkAra cAlyo ja jAya che, tyAra pachI jJAna prApta thAya. jJAnI puruSa ahaMkArane ja Disamisa (baratarapha) karI de che. tyAra pachI A jJAna prApta thAya. tyAre kahe, 'have saMsAra calAvavA mATenuM zuM ?" tyAre kahe, 'teno e nirjIva ahaMkAra rahe che, jIvaMta nahIM.' e jIvaMta ahaMkArane Disamisa karI devAmAM Ave che. nirjIva igoijhama DiscArja rUpe hoya eTale A jJAna lIdhA pachI tamAre nirjIva ahaMkAra rahyo che. eTale tamane herAna nA kare. kAma kare, DrAmeTika. dhI varlDa ijha dhI DrAmA iTaselpha (jagata svayaM nATaka che) ! have tamAre mahIM A je kAryakArI rahyuM, ahaMkAra ne e badhuM, te nirjIva che. eTale ame kahIe chIe ke cArja thatuM nathI, DiscArja thaI rahyuM che. 418 khoTuM. AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : paNa e nirjIva mAnI levAnuM ? dAdAzrI : mAnI levAnuM nahIM. A jagatamAM mAnI lIdheluM badhuMya praznakartA : jJAnInA saMparkamAM AvelA mANaso hoya, emano ahaMkAra to vadhato ja jAya che, evuM bane ne ? dAdAzrI : nA, e to lAge evuM. A jJAna lIdhA pachI emane ahaMkAra ja nA hoya. emane je ahaMkAra hoyane, te nirjIva ahaMkAra hoya ane jagatanA jIvone sajIva ahaMkAra hoya. ane e krodha kare koInI joDe, to emane Thapako nA ApuM. huM jANuM ke e kartA nathI. A che evuM tAraNa ! jyAM sudhI jIvato igoijhama che, tyAM sudhI AtmAnuM lakSa bese nahIM. jyAM sudhI ahaMkAra kendra che, tyAM sudhI bIjAM badhAM lakSa bese. tamAro phrenDa koI marI gayo hoya ne, to tame eka ja phero sAMbhaLo ke enI sAthe lakSa besI jAya. pachI tame traNa varSe ene tyAM ghera jAva to tamArA phrenDane khoLo kharA ? praznakartA : nA. dAdAzrI : kAraNa ke ahaMkAranA kendramAM lakSa bahu suMdara besI jAya badhAM ja. paNa ahaMkAranAM kendrathI zuddhAtmAnuM lakSa bese nahIM. kAraNa ke jIvato ahaMkAra mAryo jAya to ja zuddhAtmAnuM lakSa bese. A enuM tAraNa kADhavuM hoya to tAraNa zI rIte nIkaLe AnuM ? tiahaMkArIto saMsAra sAhajika ! puruSArtha kone kahevAya ke svataMtra karIe tene. praznakartA : paNa evo to svataMtra hoto ja nathIne ? dAdAzrI : to pachI e puruSArtha kahevAya ja nahIMne ! praznakartA : svataMtratAno je eriyA (vistAra) che eTalA bhAgamAM
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo 419 amArAM jeTalAM sAdhano che, ene to ame pUrepUrAM vAparIene ? dAdAzrI : vAparo paNa rIta badalo, emAM samajaNa phera karI nAkhone ! praznakartA : kaI jAtanI rIta karIe ? dAdAzrI : ke A khAlI DrAmeTika ja karavAnuM che. dhIsa Ijha noTa riyala, baTa oNlyo noTa anUriyala ! A anUriyala paNa nathI ! praznakartA : paNa ame nATakanA rAjA thaIe to eTalA bhAganuM to kAma karavuM paDazene je rAjAno rola che te ? dAdAzrI : e to enI meLe thaI ja jAya che. tamAre goThavaNI karavAnI, yojanA karIne mUkI devAnI. eTale e enI meLe thaI ja jAya. praznakartA : sajIva ahaMkAra Avato bhava bAMdhe che ? dAdAzrI : hA, sajIva ahaMkAra Avato bhava bAMdhe che. praznakartA : mAre tyAM badhA mahemAna AvyA. huM badhAne jamADuM chuM athavA huM kahuM ke badhAne huM jamADuM chuM to ? dAdAzrI : teno vAMdho nahIM paNa e nirjIva ahaMkAra hovo joIe. praznakartA : paNa e dhAro ke sajIva ahaMkAra thaI gayo to ? dAdAzrI : sajIva ahaMkAra thAya ja nahIMne ! jamADavAmAM to keTalI cIja hoya ? ghI hoya, tela hoya, khAMDa hoya, tela ja nA maLe to zAka zI rIte banAvo ? praznakartA : atyAra sudhI ame evuM samajyA ke kAma karavA mATe ahaMkAra karavAno paNa ahaMkArI nahIM thaI javAnuM. dAdAzrI : paNa ahaMkAra kare e ahaMkArI ja chene ! praznakartA : paNa Apa kaho cho ke ahaMkAra karyA vagara to paganuM mojuMya nA paherAya. dAdAzrI : e to nirjIva ahaMkAra che. ane nirjIva ahaMkAra to che ja ne ! ApaNe A jJAna ApIe chIe, tyArathI pachI nirjIva ahaMkAra kArya karyA ja kare che. A saMsAra calAve che, e nirjIva ahaMkAra che ane sajIva ahaMkAra Avato bhava bAMdhe che. nirjIva ahaMkAra eTale A DrAmeTika, ApaNe bolavAnI jarUra ke mAre have nAhI levuM che. eTale badhuM bheguM thaze. pANI bheguM thAya, bIjuM bheguM thAya, trIjuM bheguM thAya, hAtha reDe-kare. mana ne bIjA badhuM kAma karyA kare. praznakartA H A nakkI kare ke A karavuM che agara to muMbaI javuM che, to pachI badhI kriyAo saheje thaI jAya ? dAdAzrI : hA, enI meLe thayA ja kare. praznakartA : paNa nakkI karatI vakhate tyAM ahaMkAranuM baTana dabAya kharuM? dAdAzrI : nA, e ahaMkAra kazo hoto ja nathIne ! e nirjIva ahaMkAra ja kArya karyA kare che. e nakkI karanAroya nirjIva ahaMkAra che. A saMsArIoneya nirjIva ahaMkAra nakkI kare che paNa e pote ene sajIva kare chene, eTale e Avato bhava bAMdhe che joDe. praznakartA : sajIva eTale kevo ahaMkAra ? dAdAzrI : sajIva eTale mArA vagara cAle ja nahIM, 'huM ja karuM chuM', nahIM to koNa karI zake ? koI nA karI zake. e igoijhama kare chene, e sajIva ahaMkAra che. praznakartA : jyAM ene ema lAge ke mArA vagara na cAle, tene tame sajIva ahaMkAra kaho cho ? dAdAzrI : A dareka kriyA kare che, te 'huM karuM chuM evuM bhAna
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo 421 422 AptavANI-10 (uttarArdha) chene, e ja sajIva ahaMkAra che. A gAMyajAneya nakkI karavuM paDe ke mAre AmanI hajAmata karavI che. eTale e thaI ja jAya. ane jo kadI 'huM karuM chuM, mArA vagara koI nA karI zake' kahe to UlaTo lohI kADhaze ! eTale sahaja thAyane, to so TakA phaLa maLe ane jo kadI bIjuM karavA gayA to cAlIsa TakA phaLa maLe. eTale sahajanuM UMcuM phaLa maLe ! ahaMkAra AMdhaLo che, e kAma pUruM saphaLa thavA deto nathI ane Avato bhava bAMdhe che pAcho, e juduM ! praznakartA : huM kahuM ke mArA vagara A cAle nahIM, evuM jo kahyuM, emAM kyAM baMdhAI jAya che ? - dAdAzrI : "mArA vagara cAle nahIM', evuM kahevAnI jarUra zenA mATe hoya che ? A koI moTA mANasa ema kahe ke huM nA houM to A jagatanuM zuM thaze ? tyAre loka zuM kahe ke tamArA jevA keTalAya AvyA ne gayA ! praznakartA : bAkI komanasensavALo mANasa "mArA vagara nahIM cAle' evo ahaMkAra nathI karato, to emAM baMdhAvAnuM kyAM AvyuM ? dAdAzrI : nA, A badhAya loko sajIva ahaMkAra ja karI rahyA che. evuM chene, A gharamAM pelo zuM kahe che, "mArA lIdhe cAle che, nahIM to huM nA houM ne to tArI dazA ja besI jAya evuM che." AvuM kahe tyAre pelI bAI pAchI zuM kaheze, "A juone ! karavAvALA AvyA ! e to huM chuM te A cAle che, nahIM to to A chokarIo rakhaDI jAya.' - tyAM pelo DrAIvara kaheze, "meM bacAvyo'. tyAre pelA bacanArAne ApaNe pUchIe, tyAre e kahe, 'e to huM vadhAre kudyo tethI bacI gayo. e zuM bacAvavAno hato !" tyAre pelo polIsavALo kahe che, "e to huM hato, tethI tame bacI gayA.' have pelo DrAivara kahe chene, "maine bacA diyA.' eTale e badhuM gAMDapaNa che. praznakartA : paNa evuM badhAe kareluM to hoya che ja ne ? e mANasa kahe ke meM breka mArI ne pelo kUdyoya kharo, evuM banI zake ? eTale evuM kahe to kharone ? dAdAzrI : paNa pote jo breka mAravA jAyane, to avaLI breka vAge. A to aMdara evI suMdara vyavasthA che ke breka enA TAIme ekjhaTa vAgI ja jAya. A ahaMkAra karavA jAya chene, to UlaTI beka bagaDI jAya che. badhuM ahaMkArathI bagaDyuM che. jagatane bagADyuM hoya to A badhuM ahaMkArathI, nahIM to sahaja cAle evuM A jagata che ! tamAre to khAlI bolavAnuM nakkI ja karavAnuM. A vAta badhI mArA jJAnamAM badhuM joI-tapAsIne boluM chuM. rUpALA jagatane bagADyuM ahaMkAre ! have tamane lAge che, ahaMkAra gayo evuM ? praznakartA : koI vakhata AvI jAya che ke 'huM caMdubhAI chuM'. dAdAzrI : e lAge evuM ke AvI jAya che paNa e Ave ja nahIM koI dahADoya ! praznakartA : paNa ApaNe samAjamAM je hoya, te vakhate to kahIene, ke "huM caMdubhAI chuM'. dAdAzrI : nA, nA, samAjanuM zuM ? dhola mAre toya ahaMkAra nA Ave. praznakartA : e ahaMkArane chUTavuM hoya to e vAre ghaDIe vacce vacce Ubho kema thaI jAya che ? dAdAzrI : e Ubho thato ja nathI. ahaMkAra kone kahevAya ke 'huM caMdubhAI chuM ane A ahaMkAra je dekhAya che ne vAre ghaDIe Ubho thAya che, e to nirjIva ahaMkAra che. ene ApaNe joyA karavAnuM ke, kahevuM paDe ! eTale ApaNuM vijJAna che, te tadana samajAya evuM che. baMdha karyuM cArjIga poInTa ! eTale beTarInA sela jema DiscArja thAyane, e sela kaMI jIvaMta
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 AptavANI-10 (uttarArdha) (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo 423 che? e nirjIva che chatAM paNa DiscArja thAya che emAMthI. evI rIte A mananI, vacananI ane kAyAnI traNa beTarIo judI pADI daIe chIe, nirjIva karI daIe chIe. e pachI DiscArja thayA kare. pahelAM to badhuM jIvatuM hatuM. ahaMkAreya jIvato, mana paNa jIvatuM, eTale navuM cArja thAya ane jUnuM DiscArja thAya. praznakartA : Ape je kahyuM ke A je Tepa vAge che, to e ahaMkAra sivAya to vAge ja nahIMne ? dAdAzrI : nA, paNa e ahaMkAra to DiscArja ahaMkAra. chUTyA ciMtA-upAdhi kAyamatAM ! saMsAra calAvavo hoya tene mATe ahaMkAranI bahu jarUra che. mokSa javA mATe ahaMkAranI jarUra nathI. eTale saMdhikALamAM zuM thaze ? mokSamAM javuM che ne saMsAra calAvavo che, tevI jagyAe zuM thaze ? tyAre kahe, ahaMkAra sivAya saMsAra cAlaze. kAraNa ke kojhijha vagara pariNAmathI jIvAze. ane jene saMsAra calAva calAva karavo che, tene kojhijha ne pariNAma beu bheguM raheze. A jJAna ApyA pachI tamane ciMtA nA thAya, varIjha nA thAya. kAraNa ke ahaMkAra ne mamatA UDI gayAM. eTale saMsAra nirAMte cAlyA kare. saMsAra calAvavA mATe jIvatA ahaMkAranI jarUra nathI, Avato bhava bAMdhavA mATe e ahaMkAranI jarUra che. hA, jene Avato bhava nA bAMdhavo hoya tene jIvato ahaMkAra nahIM hoya toya saMsAra cAle evuM che. A saMsAra Akho DiscArja svarUpe che. DiscArja eTale enI meLe thayA ja karavAnuM, khAvA-pIvAnuM badhuM maLyA kare, chokarA paiNaze, choDIo paiNaze, e badhuM thayA ja karavAnuM. have IgoIjhama khalAsa thai jAya to koI kaheze ke kArya koI thAya nahIM. e vAta kharI che paNa je IgoIjhama hato, e milcara IgoIjhama hato. jaDa ane cetana be vastuno, te cetana kheMcI lIdhuM. jaDa rahyuM che ke je kAryakArI che. kAryakArI eTale badhuM kriyA karI zake. have emAM jo cetananuM hota to AvatA bhavanuM pAchuM pharI cArja thAta. te cetana nathI, mATe cArja nA thAya ane A DiscArja ekaluM rahe. ahaMkAra, cArja-DiscArja ! praznakartA : A ahaMkAra upara pUrvabhavanI asaro kharI ? dAdAzrI : pUrvabhavanI ja asaro che A, A bhavanI asara nathI, ahaMkAra ocho-vadhato dekhAya che e badho DiscArja svarUpa che. e navo thayelo nathI. navo cArja to mahIM thaI rahyo che. A juno ahaMkAra je dekhAya che e DiscArja thaI rahyo che. mATe potAne Aje dhAryuM hoya evo pheraphAra karI zakAya nahIM. jyAM ahaMkAra tyAM bhamaraDo. tame zuddhAtmA kahevAo, eTale tame bhamaraDA svarUpa nA kahevAo. ane A caMdubhAI bhamaraDo pAcho ! paNa je atyAra sudhI bhUla karelI che tenAM pariNAma rahyAM. eTale A pariNAmI ahaMkAra che e kArya karyA kare che. emAM tamane koI nukasAna karanAra che nahIM. ajJAne karIne ahaMkAra Ubho hoya, te ajJAna jAya ke ahaMkAra jAya. praznakartA : ahaMkAra ane citta e banneya vyavasthitamAM Ave ? dAdAzrI : badhAMya vyavasthitanA tAbe. ApaNe tyAM A jJAna lIdhA pachI ahaMkAra vyavasthitanA tAbe. bahAranA lokono ahaMkAra vyavasthitanA tAbe nahIM. kAraNa ke ApaNe to vyavasthita eTale visarjana kare, sarjana nathI karatuM. eTaluM ja kAma kare che ene. cArja thayeluM hoyane, tene DiscArja karavAnuM kAma e vyavasthitanuM che. ApaNane cArja nathI karatuM pharI ane bahAranA lokone cArja ane DiscArja banne thavAnuM. te kyAre UMdhuM karI nAkhe e kahevAya nahIM. praznakartA : dAdA, eTale Apa je kaho cho ke ahaMkAra to game te karI zake. dAdAzrI : hA, game te karI zake.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo praznakartA : eTalA mATe Ape kahyuM ke A je ahaMkAra che tyAM sudhI vyavasthita ene apAya ja nahIM ? 425 dAdAzrI : nA, apAya nahIMne ? te vyavasthita ApIe ja nahIMne, UMdhuM ja kare. udayAdhIta eka ja bhava pUratuM ! praznakartA : ApaNA mahAtmAone mATe vAta nathI, paNa have jagatanI aMdara to badhAya karmAdhIna ja chene ? dAdAzrI : karmAdhIna che, badhAya. praznakartA : ane kamplITa (saMpUrNa) karmAdhIna ja cAle chene ? dAdAzrI : nA, evuM nathI, karmAdhIna eka avatAra mATe che. praznakartA : have emAM navuM karI zake pote ? dAdAzrI : nA, emAM navuM karyuM hoya te pramANe Avate bhava pheraphAra thAya. ane emAM to pote svataMtra rahe che paNa A eka avatAra mATe udayakarma che. emAM ahaMkAra Dakho kare che, navuM pheraphAra karI zakato nathI. praznakartA : have eka ahaMkAra to game te karI zake. dA.ta. hITalare AkhI duniyAne badalI nAkhavAno ahaMkAra karyo, te emAM badhAnuM vyavasthita nahIM sAthe ? dAdAzrI : e vyavasthita badhAnuM hoya to ja A saMjoga Ubho thAya. badhAnuM eTale AkhI duniyA kaMI ochI DUbI gaI ? praznakartA : paNa A badhuMya pAchuM eka ja bhavanI vAta che ? dAdAzrI : basa, eka bhavanI ja vAta. bIjA bhavane kaMI levAdevA nathI. ane ApaNuM to be bhava, traNa bhava bAkI hoya, paNa badhuM vyavasthita che. praznakartA : kAraNa ke cArja nathI. have A avatAramAM ajJAnIne AptavANI-10 (uttarArdha) udayakarma che. e udayakarma bhogavatAM bhogavatAM je navAM bAMdhe che, emAM e svataMtra che ? dAdAzrI : hA, emAM e svataMtra ja che. navuM cArja karavAmAM ahaMkAra chene, te UMdhuM karI zake che ema chatuMya karI zake che. praznakartA : eka ja bhavanuM udayAdhIna che ? 426 dAdAzrI : eka ja bhavanuM. A badhuM ApaNane dekhAya che te badhuM udayAdhIna ja che. bIjA bhavanuM ApaNe jovAnI zI jarUra che ? eTale jagata badhuM nirdoSa ja che. AMkhe dekhAya e badhuM udayAdhIna hoya. mahIM zuM puruSArtha kare che e jovAnuM. enI kriyAne ApaNe jovAnI nathI. e zenA AdhIna che Aje ? udayAdhIna, gALo bolI gayo te udayAdhIna ane nukasAna karI rahyo che teya udayAdhIna. badhuM udayane AdhIna ja che. eTale jagata AkhuM nirdoSa ja che, jene chUTavuM che tene mATe ane jene baMdhAvuM che tene jagata doSita ja dekhAya. jagatamAM be jAtanI dRSTi. eka doSita dRSTi, te baMdhAyA ja kare niraMtara ane bIjI, nirdoSa dRSTi choDyA ja kare. praznakartA : je kaMI jIvanamAM thaI rahyuM che, te pAchalAM karmanA hisAbe thaI rahyuM che ? dAdAzrI : hA, bIjuM zuM te ? ane navo hisAba nA bAMdhIe eTale kazo vAMdho ja nathI. praznakartA : pAchalAM karmAnusAra e kharAba kAma karato Avyo hoya ne atyAre sArAM karmo ene karavAM hoya to e thaI zake ? atyAre je pAchalAM karmonA hisAbe cAle che, emAM kaMI pheraphAra karI zakIe ? dAdAzrI : ahaMkAra chene, thoDoghaNo pheraphAra thAya. je DijhAIna thaI gaI hoya, tene pheraphAra nA thAya. ane ahaMkAra nA hoya, tene kazoya pheraphAra nA thAya.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo praznakartA : badhuM vyavasthita che, karmanuM pariNAma che, to ApaNe je bhAvathI karIe chIe te pramANe Ave. paNa bhAvanA karIe temAM puruSArtha kharo ? puruSArthathI bhAvanA badalAya, ke eya vyavasthita ? 427 dAdAzrI : nA, e vyavasthita nahIM. bhAvanAthI tuM puruSArtha kara. vyavasthita kyAM sudhI helpa kare ke ahaMkAra nA hoya tyAM sudhI. ahaMkAra hoya tyAM sudhI vyavasthita kahevAya nahIM. eTale ahaMkArathI avyavasthita kare, mATe bhAvanAthI e badalAvI zakAya. jagata che vyavasthita paNa ahaMkAra che, te godo mAryA vagara rahe nahIM. godo nA mAre to bilakula vyavasthita che, ekjhekTa che ! ahaMkAra kaMInI kaMI DakhoDakhala karyA kare che. nA hoya duHkha tyAMthI laI Ave. khule prakRti, 'vyavasthita' pramANe ! praznakartA H prakRti ane vyavasthitane saMbaMdha kharo ? dAdAzrI : beune saMbaMdha che, sAco saMbaMdha ja che. jo kadI ahaMkAra Dakhala nA kare to badhuM, te vakhate vyavasthita che. paNa ahaMkAra jIvato chene, mUo ? praznakartA : atyAre jIva bhogavI rahyo che, e enI hAlanI prakRti mujaba ene 'vyavasthita' che ? dAdAzrI : prakRti ne 'vyavasthita' be eka ja che, paNa ahaMkAra che te Dakhala kare che. prakRti rahevA deto nathI. eTale 'vyavasthita' kahevAya nahIM. ahaMkAramAMthI sajIva bhAga kADhI ApIe pachI 'vyavasthita' kahIe, e juduM che. praznakartA : atyAre je 'vyavasthita' cAle che, te enI hAlanI prakRti mujaba cAle che ? dA.ta. caMdubhAInI je prakRti hAlanI che ane caMdubhAInuM je 'vyavasthita' che e beuno saMbaMdha kharo ? dAdAzrI : eka ja che, kahuM chuM ne ! 'vyavasthita' pramANe ja prakRti khule che, jo e ahaMkAranI Dakhala nA hoya to. tethI ene 'vyavasthita' AptavANI-10 (uttarArdha) ja che kahevAya. ahaMkAranI Dakhala che eTale bahAra 'vyavasthita' kahevAya nahIM. prakRti 'vyavasthita' che. paNa ahaMkAra mahIM gAMDuM kare ? praznakartA : kare. 428 dAdAzrI : heM ! Akho dahADo gAMDAM ja kADhe chene ! ane bhamaraDo che te kUdAkUda kare che vagara kAmano ! jagata 'vyavasthita' che kyAre kahevAya ke A ahaMkAra baMdha thAya tyAre. tyAM sudhI 'vyavasthita' kahevAya nahIM. ApaNA A jJAna pAmelA loko ja 'vyavasthita' kahI zake, bAkI bIjA nahIM. kAraNa ke ene ahaMkAra che tyAM sudhI Dakhala karyA vagara rahe ja nahIM. pachI ja kramabaddha paryAya ! ahaMkAra hoya tyAM sudhI badhA ja pheraphAro karI nAkhe. Dakho karyA vagara rahe ja nahIM. ane jJAna maLyuM eTale ahaMkAra khalAsa thayo eTale tame kahetA'tA ne, peluM zuM kahe che ? praznakartA : kramabaddha paryAya. dAdAzrI : ApaNe 'vyavasthita' kahIe chIe ane e 'kramabaddha paryAya' kahe che, e ahaMkAra khalAsa thAya tyAra pachInuM badhuM. jJAna nA hoya tyAre kazuMya kahevAya nahIM. kAraNa ke ahaMkAra game te TAIme bomba phoDIne Ubho rahe. ahaMkAra bomba phoDe ke ? praznakartA : ekadama phoDe. dAdAzrI : hA, nahIM to vAipha joDe vaDhe ke ? bApa joDe hau laDI paDene ? praznakartA : Apa kaho cho, kaMI karavAnI zakti nathI paNa bhAva karavAnI zakti che ke nahIM, AtmAmAM ? dAdAzrI : bhAva karavAnI paNa zakti nathI. ahaMkAra hoya tyAM sudhI bhAva thAya. ApaNe jJAna ApyA pachI nathI. pachI bhAva baMdha thaI gayA. bhAva nA thAya eTale bhAva baMdha thaI gayA. atyAre je bhAva
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ahaMkAra mukti pachInI zreNIo chene, e to nirjIva bhAva thAya che. praznakartA : mokSano bhAva ? 429 dAdAzrI : mokSano bhAva to che ja, e to sadbhAva che. e to potAnA svabhAvamAM Ave eTale emAM ja mokSa ! praznakartA : ahaMkAra hoya tyAre mokSano bhAva karavAnI zakti kharI ke nahIM ? ahaMkArI, ajJAnamAM hoya tyAre ? dAdAzrI : kharIne, badhI jAtanA bhAva karavAnI zakti. eMsI varSe paiNavAnoya bhAva kare ! praznakartA : e ajJAna puruSano bheTo thavAnI zakyatA avasthAmAM mokSano bhAva kare to jJAnI vadhAre kharI ? dAdAzrI : mokSano bhAva thAya tyAre to badhI zakyatA kharIne. evuM che ne, jene amerikA javuM hoya, tene koI vakhata vimAna maLI Ave. paNa jene javuM ja nathI, tene vimAna zI rIte maLe ? eTale bhAva kare to ene saMjoga bhegA thaI jAya. kartApaNuM joyuM tyAM mAra paDe ! praznakartA : ApanuM eka vAkya che ke kramika mArgano puruSArtha zuM? tyAre kahe, buddhi ane ahaMkArane bene judAM rAkhe. ahaMkArane buddhinI mahIM bhaLavA nA de. e jarA samajAvone. to akramamAM kevo puruSArtha hoya ? dAdAzrI : akramamAM to ahaMkAra ne buddhinI jarUra ja nahine ! ahaMkAra ne buddhi beu rahetuM ja nathIne ! ahaMkAra che te nirjIva ahaMkAra rahe che. praznakartA : paNa dAdA, nirjIva ahaMkAra jyAre baLatarA UbhI kare ke koIne duHkha pahoMcADe ke potAne duHkha pariNAma thAya, to tyAre paNa nirjIva ja ahaMkAra rahe chene ? dAdAzrI : bIjo kayo tyAre ? 430 che. AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : dAdA, e keTalI badhI jAgRti mAge che ! dAdAzrI : A jJAna ja ApaNuM jAgRtivALuM che, bahu jAgRtivALuM praznakartA : sAmAne kartA mAne paNa pachI potAne baLatarA utpanna thAya, eTale pachI dhoI nAkhe. dAdAzrI : dhoI nAkhe paNa toya kartA mAnyo, mATe kartA thayo e pote. 'huM karato nathI, te karato nathI, teo karatA nathI', AvuM rahevuM joIe. koI kartA che ja nahIM. kartA dekhAya tyAM sudhI jokhama chene ! praznakartA : jJAna pachI AvuM bIjAnuM kartApaNuM ghaNIvAra dekhAtuM hoya, dAdA. dAdAzrI : pachI mAra paDene ! kartAbhAva ja bhrAMti che. amArAthI zekyo pApaDa bhAMge nahi ! kartAbhAva ja nahine amArAmAM ! igoijhama nAmeya nahi eTale bhAMge koNa ? jenAmAM igoijhama hoya, te zekyo pApaDa to zuM paNa makAno toDI nAkhe ! Akho suratano koTa toDI nAkhe ! paNa je zekyo pApaDa bhAMgI nA zake e jJAnI puruSa, chatAM AkhA brahmAMDanI zakti hoya tyAM AgaLa ! ajAyaba zakti hoya !! e cAhe so kare !!! praznakartA : ApanA vAtAvaraNamAM, satsaMgamAM, sAnnidhyamAM ame rahIe, to amAro ahaMkAra jaladI khalAsa thaI jAya e kharuM ? dAdAzrI : ahaMkAra khalAsa karavAno nathI, ahaMkAra to khalAsa thaI gayelo ja che. A tamane have DiscArja ahaMkAra rahe che. have satsaMgathI tamArI samajaNa vadhI jAya, darzana dekhAvAnuM badhuM UghaDI jAya, aveilDa (anAvaraNa) thaI jAya. haMa, ene mATe amArA sAMnidhyamAM AvavuM joIe. traNaso kalAka, thrI haMDreDa avarsa, to phUla (pUrNa) thaI jAya, phUla mUna !
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ahaMkAratI avasthAo ! sAkSI karyo ahaMkArate ! praznakartA : Ape deha joDe pADozIno bhAva rAkhavA jaNAvela che, jaina zAstranA bhagavatI sUtramAM deha joDe AtmadazA pAmavA mATe sAkSIbhAva jaNAvela che, to sAkSIbhAva ane pADozIbhAva vacce bheda zuM che ? dAdAzrI : sAkSIne pADozI nA kahevAya. sAkSI eTale ahaMkAra, ahaMkAra sAkSI hoya ane pADozIbhAvamAM jJAtA-draSTAbhAva hoya, sAkSIbhAva nA hoya. eTale A bhagavatI sUtramAM barobara lakheluM che. kAraNa ke kramika mArgamAM hoya emAM ahaMkAra kharo. eTale ke sAkSIbhAvamAM rahIne tuM dehanI badhI kriyAo jo ! praznakartA : sAkSIbhAva kevI rIte, e samajAyuM nahi. dAdAzrI : bhagavatIsUtramAM je lakhyuM chene, sAkSIbhAva rAkhavAnuM, te A deha je je kriyA kare, tene tuM khyAlamAM rAkha ke A zuM thayuM, A zuM karyuM, AvuM karyuM, A na karavuM joIe. jANe sAkSI hoyane, evI rIte tuM khyAla rAkha, kahe che. have e khyAla rAkhavA, prekTisa karatAM karatAM e kramika mArga jJAtA-draSTA thavAnuM kahe che. ApaNe akramamAM jJAtA-draSTA thayA. ApaNe sAkSIbhAva nA rahyo. ahaMkAra hoya to ja sAkSIbhAva. A jeTalI jAtanA bahAra dhyAna karAve che, e badhA ahaMkArathI. AptavANI-10 (pUrvArdha) e to jeTaluM thayuM eTaluM. jeTalI davA copaDIne eTaluM enuM darda maTe. paNa mokSanuM to ghaNA kALa bAda thAya. 432 jJAtA-draSTA eka sekanDa thayo, to thaI gayo paramAtmA ! sarvathI rahita thaIne Ubho rahe. tene pADozI kahevAya. nahIM to tyAM sudhI e dehAdhyAsa kahevAya. sAkSIbhAva ko'kane rahe, lAkhomAM be-pAMcane rahe, jo prayatna kare to. bAkI, meNo Utare nahIMne ? A moha Utare nahIM ne e sAkSI rahevA nA de. sAkSI raheto hoya to moha kare nahIM, mUo. potAnI bhUlo khabara paDe to, sAkSIbhAva raheto hoyane, te potAnA doSa kahI Ape. ane pelAne to yAda ja nA rahene ! sAkSIbhAva kone kahevAya ? ahaMkAra sahita jJAtA-draSTA thavuM ene sAkSIbhAva kahyo ane A to ahaMkArarahita jJAtA-draSTA bhAva. sAkSIbhAva e bhrAMti kahevAya ane A yathArtha jJAna kahevAya. eTale kaMI harakata nathI A ! praznakartA : jIva sAkSIbhAvathI potAno janma nathI joI zakato, potAnuM maraNa paNa nathI joI zakato, to vacaluM jIvana sAkSIbhAvathI kevI rIte joI zake ? dAdAzrI : kharekhara sAkSIbhAva nathI A to. atyAre jeTalo vakhata rahe, e jAgRti che eka jAtanI. sAkSIbhAva eTale tuM sAkSI tarIke 'zuM thAya che' te joyA kare, paNa te ajJAna dazAmAM sAkSIbhAva hoya, ahaMkArathI jovAmAM Ave e sAkSI kahevAya. A jJAna lIdhA pachI jJAnadazAmAM tamAre jJAtA-draSTA hoya sAkSIbhAva nA hoya. ahaMkAra jonAro ane AmAM AtmA jonAro, bemAM phera nahIM ? ahaMkAra jue eTale saMsAramAM bhaTakavAno ja rasto e. bIjuM vacaluM jIvana nA joI zake sAkSIvALo to ! ahaMkArathI vacaluM jIvana zI rIte joI zake ? praznakartA : to ahaMkAra janma joI zake ? mRtyu joI zake ? dAdAzrI : nA, nA. ahaMkAra pote potAne ja joI zake nahIM.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ahaMkAranI avasthAo ! A to sAkSIbhAva eTale lokone jAgRti rahe ke bhAI, have zuM thaI rahyuM che mahIM te jo, e jAgRti hoya to jue. eTale tyAre kahe, 'zI rIte jouM ?' tyAre kahe, 'jANe tAjano sAkSI Ubho hoyane, evuM taTastha', e taTasthane badale sAkSI bolyA. evuM sAkSIonI badhI vAtano artha ja nathI. chatAM ene AvuM bajAramAM bhAva che, zabda che, eTale ApaNe sAkSIbhAva mUkavo joIe. bAkI maraNeya nA joI zake ne janmeya nA joI zake. pote potAne ja joI zake nahIM, e ahaMkAra. je sAkSI che ne, ene pUchIe ke tame koNa cho ? te nahIM joI zake. ane A jJAtA-draSTA eTale to pote potAne jANe ane parane paNa jANe. chene ? 433 praznakartA : sAkSIbhAva paNa sAmAnya mANasa mATe to bahu durgamya dAdAzrI : sAkSIbhAva to koI saMta puruSane hoI zake, paNa e saMta puruSaneya pachI AgaLa vadhavA mATe prayatna karavo paDe. sAkSIbhAva hovA chatAM brAMti gayelI nA hoya ! ane chelluM pada to jJAtA-draSTAnuM che. sAkSIbhAva ane jJAtA-draSTA bhAvamAM to bahu phera che. jyAM sudhI ahaMkAra che tyAM sAkSIbhAva. e to artha ja nahIM, miniMgalesa che vastu. e Ama tadana khoTuM nathI. paNa eka prakAranI jAgRti lAve che. ahaMkAra pote potAnA kAryane jue che, mana zuM karI rahyuM che tene jue che, paNa sAkSIbhAva eTale ahaMkArIbhAva. eTale saMsAramAM rakhaDavAno dhaMdho. e kaMI chUTakAro thAya nahIM. laDavAno TAIma thAya tyAre laDI bese. raDavAno TAIma thAya tyAre raDI bese. eTale AmAM niveDo nA Ave. e to laDavAne TAIme laDe nahIM, raDavAnA TAIme raDe nahIM, badhAmAM koI vastu ene aDe nahIM. nirlepa rahI zake enuM kAma che. sAkSIbhAva to ghaNAne hoya che. eTale korTamAM hoya chene, enA jevuM. e korTamAM paisA bharavA paDe ane A vagara paisAnA sAkSI, pachI krodha-mAna-mAyA-lobha jAya nahIM. e sAkSIbhAva eTale zuM ? pUraNa kareluM hoya to ja galana thAya AptavANI-10 (pUrvArdha) ne pUraNa nA kareluM hoya to ene galana nA thAya. jema A tapa hoya chene, te pUraNa karelAM hoya to ja galana thAya. evuM eya pUraNa kareluM hoya to ja thAya. darekane thAya nahIM. ane bIjuM e ahaMkAra che, mATe ene ne mokSane kazuM levAdevA nathI. A ahaMkArI kArya che. A jovAjANanAra koNa rahe che ? sAkSI koNa rahe che ? ahaMkAra rahe che. te ahaMkAra sAkSI rahyo eTale puchyuM baMdhAI ne AvatA bhavamAM sAruM phaLa maLe. khAvA-pIvAnuM sAruM maLe. prakRti, prajJA te ahaMkAra ! 434 praznakartA : 'prakRtine jANe che ane prakRtinA AdhAre cAle che' e koNa ? jANe. dAdAzrI : e ahaMkAra, basa. praznakartA : ahaMkAra prakRtine jANe ? dAdAzrI : hA. prakRtine jANe. jyAre vicAravA bese tyAre badhuM praznakartA : paNa ahaMkAra to paNa AMdhaLo kahevAya chene ? dAdAzrI : hA, paNa ahaMkAra buddhivALone ! eTale buddhithI badhuM samajI zake ke A hAtha che, paga che, A mArA sasarA thAya, mAmA thAya, badhuM jANe ja che ne ! bIjuM badhuM mahIM phoDa paDe, khoTuM-kharuM kahI Ape. ajJAnIya samaje, buddhithI. praznakartA : eTale prakRtinA vibhAgamAM ahaMkAra zuM zuM jANI zake ? dAdAzrI : jeTaluM enA kabajAmAM hoya eTaluM ja jANe. A zAnAthI doSa thayA e badhuMya jANe che. amuka ja bhAga ocho hoya che, bIjuM badhuM jANe. navvANuM sudhI jANI zake, so nA jANe. buddhi eTalI badhI keLave to navvANuM sudhI jANI zake paNa toya che te
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ahaMkAranI avasthAo ! 435 ahaMkArathI pUruM kAma nA thAya, zuddha ja joIze. praznakartA : pachI bIjuM vAkya che ke potAne jANe che ane potAnA AdhAre cAle che? e koNa che ? dAdAzrI : e ApaNI prajJAzakti che. praznakartA : khudanA AdhAre cAlavuM eTale ? dAdAzrI : pote potAnA prakAzathI ja jANI rahyo che. cAlavAnuM eTale cAlavAnI bhASAmAM nahIM, e vyApe. praznakartA : vyApe eTale phoDa pADone ? dAdAzrI : A lAITa enA AdhArathI cAlI rahyuM che. te ApaNe A bhIMto toDI nAkhIene eTale e bahAra jAya, vyApe ! ene cAlavuM paDyuM kaMI ? praznakartA: nA. to mULa AtmA pachI ? e to mULa AtmAno svabhAva chene evo ? dAdAzrI : e ja mULa AtmAno svabhAva. je prajJAno che te ja mULa svabhAva che, e AtmAno ja bhAga che. ahaMkAra che AMdhaLo ! praznakartA : eka bAju tame igoijhamane blAinDa (AMdhaLo) kaho cho ne pAchuM... dAdAzrI : hA, igoijhamano artha ja blAinDa. jemAM igoijhama vadhAre, e lAInamAM blAinDa ja hoya e mANasa. praznakartA: to igoijhama blAinDa tame ekjhakTalI (kharekhara) kone kaho cho ? dAdAzrI : igoijhama eTale zuM ke A lobhiyo kharone, te 436 AptavANI-10 (pUrvArdha) janmathI ja lobhiyo hoya. te maratAM sudhI lobhiyo hoya. tenI eka eka vAtamAM lobha hoya, ene pezAba karavAmAMya lobha kaheze, 'ahIM vadhAre pezAba karIza to peNe AgaLa ocho thaze.' ane mAnI mANasa janmathI te maratAM sudhI mAnI ja rahevAno. mAnIne to enA mAnano ja lobha hoya. jo mAnano lobha nA hoya to e eTalo igoijhama ocho kahevAya, te ene cokhkhuM dekhAya che. paNa mAnano lobha ja thaI gayo to pachI AMdhaLo ja thaI gayo. A samyaka dRSTie AtmA dekhAya ane A mithyA dRSTie saMsAra dekhAya, be ja dekhAya che. saMsAra eTale mAyA ne mAyA eTale lobha. praznakartA : to lobha eTale igoijhama ? dAdAzrI : hA, igoijhama. basa ! lobha eTale igoijhama ema bahAra kahIe to e nA samajAya. huM tamane ikvezana (samIkaraNa) ApuM chuM, e karekTa ikvezana nathI. paNa tamane samajavA mATe e ApuM chuM. praznakartA : eTale lobha e igoijhamano bApa kahI zakAya ? dAdAzrI : hA, kahI zakAya. paNa igoijhama eka lAInamAM nathI hoto. igoijhama to dayA karavAmAMya igoijhama hoya che mANasane. paNa emAM igoijhama e aMdha hoya. e pachI dayA karavAmAMya aMdha hoya. e dayA kare paNa aMdha rIte kare, eTale aMdha thaI jAya, pachI AMdhaLo jema kare ne ema, viveka jato rahe. praznakartA : paNa e to darekanI je prakRti hoya, eka bAbatamAM to e AuTa oNpha belensa ja hoyane ? dAdAzrI : hA, paNa e igoijhama hoya to ja prakRtine ? prakRti to A philma khule che, tema dekhAtI jAya. philma cAlu thaI eTale AvI ja dekhAze, evuM kahIe. paNa igoijhama eTale igoijhama. e philma ja igoijhama bharelI hoya ne !
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ahaMkAranI avasthAo ! 437 praznakartA igoijhamane lIdhe ja amArI AkhI philma che ne ? dAdAzrI : philma tethI ja che, paNa te hetu lobhano che. praznakartA : eTale badhI jagyAe judA judA lobhane lIdhe ja UbhuM che? dAdAzrI : hA, basa. ane eka prakArano lobha nathI, aneka prakAranA lobha che. ane jemAM vadhAre paDato lobha hoya emAM e aMdha thaI gayelo hoya. praznakartA : A jJAnanI pAchaLa lobha lAge to ? mANasane jJAnanoya lobha to lAgene ? dAdAzrI : e lobhano vAMdho nathI. e lobha to sAro lobha che. e to 'riyala'no lobha chene, lobha ekaMdare sAro nahIM. Aya lobha sAro nahIM paNa A heta, A lobha haze to AnA lobhamAM bahu nukasAna nA thAya. pelA lobhamAM to AMdhaLo thaI jAya. praznakartA : dhULa vastuno lobha to mANasane jarAka anubhavamAM Ave ane athaDAya eTale enA badhA lobha chUTI jAya. dAdAzrI : hA, basa chUTI jAya e to. praznakartA : paisAno lobha evo che ke eya chUTI jAya ? dAdAzrI : sUkSma rahe, paNa ajavALuM mahIM thaI jAya. pachI e chUTI jAya. ajavALuM thAya eTale aMdhapaNuM ochuM thaI jAya. ahaMkAra ne AMdhaLo be sarakhA kahevAya. jeno jemAM ahaMkAra vadhAre temAM tene aMdhApo vadhAre rahyA kare. jeTalI jAgRti vadhe eTalo ahaMkAra UDI jAya. ajAgRtine lIdhe ahaMkAra che ne ahaMkAra che tene lIdhe ajAgRti che. ajAgRti gaI eTalo ahaMkAra UDyo. ahaMkAra eTaluM AMdhaLApaNuM che. jeTaluM AMdhaLApaNuM eTalo ahaMkAra. 438 AptavANI-10 (pUrvArdha) e ahaMkAranA pAchA cAra bhAga paDe, krodha-mAna-mAyA-lobha. A lobhamAM paDe, paisAmAM paDe to lobhAMdha thaI jAya, mAnamAM paDe to mAnAMdha thaI jAya. krodhamAM paDe to krodhAMdha thaI jAya. badhAyamAM aMdhapaNuM hoya. game temAM paNa ahaMkAra e ja aMdhapaNuM che. ahaMkAra e bhrAMtithI UbhI thayelI vastu che. ahaMkAra AMdhaLo hoya eTale badhuM UMdhuM-chatuM kare. svabhAvathI ja AMdhaLo che, saheja buddhinI AMkhe thoDuMghaNuM jue che ane buddhinI salAhathI cAle che. e buddhi jyAM kahe tyAM e enI sahI kare. buddhi eno vaDApradhAna ane pelo presiDanTa. bAkI Ama pote AMdhaLo che, ene dekhAya nahIM kazuMya. e buddhi kahe ke bhaI, A pramANe karI nAkho. eTale sahI karI Ape. paNa karuM chuM evo ahaMkAra. hA, basa, huMpaNAno, e huM pada kahevAya. bAkI, ahaMkAra ogaLI gayA pachI potAnuM hita sacavAya, hitanI samajaNa paDe, nahIM to ahaMkAra che tyAM sudhI AMdhaLo che. jeTalo ahaMkAra eTaluM AMdhaLApaNuM che. meM mAro ahaMkAra jato jema jema joyo tema tema AMkho khulatI gaI. AMdhaLApaNAne laIne potAnA doSo potAne dekhAya nahIM. e ahaMkAra ocho thaI jAya tyAre potAnA doSa dekhAya. A bhaIne enA doSo je dekhAya che, eno igoijhama khullo dekhAya che. jema tame mArI AMkhe mane sAmA dekhAva cho, evo ene eno ahaMkAra dekhAya che. ahaMkAranuM gAMDapaNa badhuM dekhAya che. te savAramAM varNana karato'to badhuM. have ATalI badhI dRSTi kyAMthI hoya te ? potAno ahaMkAra dekhAya Ama. ane te pAchuM gAMDuM zuM kADhe che ? teya paNa kahe. AvuM koi dahADo baneluM ja nahIM. A navI ja jAtanuM che A. mATe ApaNe ApaNuM kAma kADhI levA jevuM che. ahaMkAra, "huM jANuM chuM'to ! praznakartA : paNa jagatanA badhA loko ahaMkAranA jALAmAM bhaTakAya dAdAzrI : hA, bhaTakAya che, basa ! ahaMkAra eTale zuM ?
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ahaMkAranI avasthAo ! 439 nirbaLatA. e nAno hato tyAre page lAgato hato, aMgUThA pakaDato hato. atyAre moTo thayo tyAre nathI pakaDato, e ahaMkAra doDha zera thaI gayo. pachI kaheze, "jANuM chuM." alyA, zuM jANyuM ? jema che tema jANI jAya to Tezana rahe nahIM ? pachI Tenzana zAnAM rahe ? Tenzana badhAM AnAM ja che, A DakhAnAM ja. 'e bhaI jANato nathI ne huM kaMI jANuM chuM" e paMcAta karavAnI jarUra ja kyAM rahI ? basa A ja Dakho. A to dharmane jANato nathI ane adharmaneya jANato nathI. jANyuM to konuM nAma kahevAya ke A jheranI zIzI che, ene jhera jANyA pachI aDe kharo ? praznakartA : nA aDe. dAdAzrI : ane aDe to ApaNe jANIe ke A khAlI jANyAnI vAto kare che, ahaMkAra kare che ke huM jANuM chuM, huM jANuM chuM paNa kazuM ja jANato nathI. jo jANato hoya to pharI jherane aDe nahIM. A to jANavAno lokone ahaMkAra che khAlI ! ane e badhuM zuSkajJAna che. jJAna cokhkhuM hovuM joIe ke je jJAna ApaNane te rUpe vartAve. poijhananI zIzI jANI, tyArathI to ApaNe aDIe ja nahIM pachI ! evuM jJAna hovuM joIe !! eTale 'huM samajuM chuM ne huM jANuM chuM" e je bole che, te khAlI igoijhama che. samajyA pachI UMdhuM kare nahIM. A to samajyo nathI haju. tame samajyAno ahaMkAra nahIM karelo ? kahone ? praznakartA: karelone. dAdAzrI : "A meM jANyuM' kaheze. alyA, jANyuM to enuM nAma kahevAya ke e tarata ja khabara paDe. tarata dekhAya Ama UghADuM. eTale samajyA ja nathI A badhuM. samajyAno ahaMkAra kare che. jemAM ne temAM ahaMkAra ja karyA kare che. bhakti karI toya kahe, "meM bhakti karI." A loko kahe chene, huM sthitaprajJa thayo chuM, huM Ama chuM, tema 44) AptavANI-10 (pUrvArdha) chuM, huM jANuM chuM, e badhuM laukika che. ene bajAramAM vecavA jAya tyAre cAra AnAya nA Ave. e to manamAM mAnI beTho hoya eTaluM ja. praznakartA : e to ahaMkAranuM ja bIjuM svarUpa che ? dAdAzrI : hA. eTale e badhA sUkSma ahaMkAro che. sthULa ahaMkAra ne sUkSma ahaMkAra. paNa sAruM che, eTale sudhI jAya toya sAruM che. eTale sudhI DagalAM mAMDe toya sAruM che. ema karatAM karatAM ko'ka dahADo pahoMcaze. 'huM kaMI ja jANato nathI" e bhAva eTale zuM kahevA mAMge che ? jo tame jANo cho eTale zuM ke tArA bhoTavAmAM (mATalImAM) aMdara pIvAnuM pANI che, to pachI zA mATe pANI levA Avyo che ? ane jo pANI nathI to laI jAva. ApaNe zuM kahIe chIe jo tame jANo cho to jANavAnuM bIjuM rahyuM ja zuM ? ane jo nathI jANatA to jANIne jAva. praznakartA : paNa jJAnano ahaMkAra zuM karavA naDe che ? dAdAzrI : jANapaNAno ahaMkArane ? evuM che, ahaMkAra evo hovo joIe ke jANapaNuM vadhe. tene badale A jANapaNA upara AvaraNa Ave che, evo ahaMkAra che. jANapaNAmAM ahaMkArathI aMdha thaI jAya. jANapaNuM khovAI jAya, e ahaMkAra bahu nukasAna kare. badhI rIte nukasAna kare. gurutA bane Atmapta ! praznakartA : AtmajJa ane Atmaghna e be zabdo samajAvo. dAdAzrI : AtmajJa eTale AtmAne sarva prakAre jANanAra ane Atmaghna eTale AtmaghAtI ! praznakartA : e kevI rIte ? dAdAzrI : jeTalo ahaMkAra vadhe eTalo AtmaghAta thaI gayo. ane A lokoe dhaMdho ja ahaMkArano mAMDyo chene ! mArI buddhi vadhAre che, huM AnA karatAM vadhAre akkalavALo. e AtmaghAta thaI
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ahaMkAranI avasthAo ! rahyo che. ApaNe jo laghu mANasa chIe, to AtmaghAtI nathI e. ane guru thavA gayo eTale AtmaghAtI thayo. eTale vyavahAramAM guru thaIne koI mokSe gayelo nahi. vyavahAramAM laghu thaI javuM. guru hoya teNe badhAne ema nA kahevuM joIe ke 'huM laghu chuM' paNa loko ene guru mAne tyAre eNe aMdarakhAne 'huM laghu chuM' ema mAnavuM. to niveDo Avaze. nahi to e lokoe guru mAnyuM ne tameya guru mAnyuM eTale pachI ubharAze, ubharaNa Avaze. ane te ubharaNa Ave paNa te sAcuM dUdha hoya e. ubharAyeluM dUdha AkhI tapelI bharelI lAge tethI karIne tapelI bhareluM dUdha che ? e besI jaze tyAre khabara paDaze. paDe ? 441 'huM'paNuM tyAM paDe mAra ! praznakartA : 'huM kaMIka chuM' e mahIM hoya to mAra bahu khAvo ja dAdAzrI : mAra khAvo ja paDene ! paNa mAra khAyane eTale pachI choDI ja dene, 'huM'paNuM chUTatuM jAyane ! mAra khAdhA vagara chUTe nahIM. anubhava thavo joIe. pratikramaNathI jAya nahIM e. praznakartA : e potAnuM 'huM'paNuM hoya, kaMIka chuM, huM A karI zakuM chuM, e zAnAthI jAya ? dAdAzrI : mAra khAya to ja chUTe, nahIM to chUTe nahIM. praznakartA : mAra khAya to ene bhUla khabara paDe e vastu judI che, pachI enA riekzanamAM UMdhA Treka para cAle evuMya banene ? dAdAzrI : koI avaLo thaI jAya, avaLo kharekharo thaI jAya. jo ke ApaNA jJAnamAM nA thAya, paNa bIjA jJAnamAM to thaI jAya. ApaNuM jJAna to ene helpa kare, pAchuM jovaDAve ke mArI kaMI bhUla thAya che. evI khabara paDe, thoDe cheTe jAya toya ! praznakartA : e to pachI potAne baLatarA thAyane ? AptavANI-10 (pUrvArdha) dAdAzrI : e baLatarA ja ene kahe ke, A bhUla thaI gaI. eTale pAcho pharI jAya. kAraNa ke baLatarA vagaranA divasa joyA che eNe. eTale ene baLatarA thaI ke pAcho pharI jAya. eTale loko kahe che ne ke dAdA tamArA jJAnamAM peThA pachI have AghuMpAchuM jatuM rahevuM hoya to have ahIMthI javAya ja nahIM. nahIM to baLatarA UbhI thaI jAya ane baLatarA sahana thAya nahIM pAchI. 442 praznakartA : AjubAjuno vyavahAreya evo hoya ke potAnI kaMIka giphTa hoya, temAM potAno ahaMkAra poSAya. ane evI ene Teva ja paDelI che ke jyAM jAya tyAM potAne badhA Ama Ama kare (mAna Ape), tame kaMIka Ama Ama cho, kahe. eTale pachI mahIM e badhuM mIThuM lAgene. eTale potAnuM 'huM'paNuM AkhuM kreka (gAMDo ahaMkAra) thatuM jAyane ? dAdAzrI : paNa e nirjIva che. ApaNA jJAna ApyA pachI jIva nathI raheto. praznakartA : jIva nathI raheto, paNa nirjIva herAna karene ? dAdAzrI : nirjIva vadhe nahIM. je che eTalAno ukela AvI jAya. praznakartA : bIjAne e nukasAna thAyane ? dAdAzrI : e to nukasAna thAya. potAne ne bIjAne, bannevane nukasAna thAya. paNa nirjIvapaNuM che eTale beune eTaluM badhuM nA thAya, jJAnamAMthI paDI jAya evuM nA thAya. nahIM to emane A jJAna kyAranuMya pharsTa klAsa thaI gayuM hota. paNa A to jarAka Dakho kare che ke, 'huM kaMIka chuM', 'huM kaMIka chuM' te 'huM'nuM rahI gayuM che. te 'huM' kADhavA pharuM chuM paNa nIkaLatuM nathI. e 'huM' sensiTiva thayo eTale A badho Dakho thAya. meM kahyuM. "are nathI kazAmAM ! huM ja nathI ne kazAmAM, to tame kyAMthI AvI gayA ?" to paNa emane 'huM' jatuM nathI. nahIM to A jJAna pragaTa thAya, dIpI nIkaLe evuM che. 'huM'ne vaLI zuM karavuM che ? 'huM'ne to
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ahaMkAranI avasthAo ! kADhavAno che. eTale amArI rIta tamane samajAvI dauM. kazAmAM Dakho ja karavA jevo nathI. 443 A to dareka vAtamAM bole. ghaDiyALanI vAta kADhIne 'phalANuM thAya, phalANuM.' alyA, tuM zenI bAbatamAM samaje che te ? saMDAsa jatAM AvaDatuM nathIne, vagara kAmanA loko Dakho karyA kare che ane mahIM 'huM' 'huM' karyA kare che. karmanA AdhIna che bicArAM ! ahaMkAra 'huM kaMIka chuM' mAnI beThelAMne ! ATalA zabda bolIene, te badhAya zabda pAchA paDe. kaheze, 'tamAre zuM ?" eTale ApaNe nA jANIe ke ApaNA zabda moDhAmAM ghAlI dIdhA A mANase ? eTale pharI bolAya ja kema karIne ? A jeTalo sAmAna chene, badho ahaMkArano. e saMpUrNa mULa sAthe kADhI nAkhavAmAM nA Ave, tyAM sudhI pharI badhuM UbhuM thaI jatAM vAra nahIM lAge. kevA saMyogomAM kyAre UbhuM thaI jAya e kahevAya nahIM. mATe AnuM zuM karavAnuM ? ajJAnatA to gaI have. have ahaMkArane khodavAno prayatna rAkhavo paDe. A jarUriyAta ahaMkAra e to DrAmeTika che ja. paNa mahIM bIjo gUMcAyA kare chAnomAno, e khabara paDe nahIM. sattA te ahaMkAratI mitrAcArI ! eTalI badhI karuNatAvALI lAIpha che ane emAM AvA ahaMkAra karavA jaIe, gAMDAM kADhIe te baherAza thaI jAya to ? agara to betALAM thavA AvyAM to, zAne mATe ahaMkAra ? jene AdhAra ApavA jevA mANasa che, tyAre ene ahaMkAra hoto nathI. jene AdhAra ApavA jevA nathI hotA, tyAM ahaMkAra hoya che badho ! tuM skUlamAM bhaNato hato tyAre ahaMkAra kyAM gayo'to ? te atyAre ahaMkAra jAgyo che te ? 'sara' che te khurazImAM besatA'tA ne ApaNe nIce besatA'tA. te ghaDIe ahaMkAra kema nA caDhyo ? A to kaMIka sattA-battA hAthamAM Ave che ne, te cagyuM. ane kudaratano kAyado evo che ke sattAno durupayoga karyo eTale sattA jAya. je sattA tamane AptavANI-10 (pUrvArdha) prApta thaI che, e sattAno tame durupayoga karo to e sattA jAya. A huM jJAnInA pada upara beTho chuM. eno durupayoga karuM eTale A pada mAruM jatuM rahe, enI meLe. durupayoga nA karuM ane bIjI rIte siddhio vaTAvI khAuM, to tyAM kudaratamAM pakaDAI jAya ! siddhio hoya kharI ? praznakartA : hoya. 444 dAdAzrI : e durupayoga kare to zuM thAya ? pada jatuM rahe. koI paNa vastuno durupayoga karo eTale e pada khoI nAkhazo. jyAM sudhI potAnA svarUpanuM bhAna nA thAya tyAM sudhI mArkeTa miTeriyala (bajArU mAla) kahevAya. eno igoijhama zuM rAkhavAno hoya ? ane igoijhama rAkhavAno te jJAnI puruSe rAkhavAno hoya ke jenI pAse AkhA brahmAMDanI sattA paDelI hoya, paNa tyAre emane igoijhama hoya nahIM. jyAM sattA che tyAM igoijhama nathI. jyAM sattA nathI tyAM AgaLa igoijhama che. AkhA brahmAMDanI sattA hoya, tyAre jJAnI puruSa bALaka jevA hoya ! // //
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArato bhogavaTo e bhogavatAro che ahaMkAra ! praznakartA : mANasa sArAM karma kare to svargamAM jAya, kharAba karma kare to narkamAM jAya. AtmA zuddha ja che to svargamAM-narkamAM koNa jAya che ? dAdAzrI : je kare che te. praznakartA : pApa koNa kare che ? zarIra kare che ke AtmA kare che ? dAdAzrI : AtmA to karato nathI. praznakartA : to zarIra kare che ? dAdAzrI : nA, zarIra nahIM, igoijhama kare che. 'huM caMdubhAI chuM' e igoijhama kahevAya ane e igoijhama bhogave che A. pApeya e kare che ne puNyaya e kare che. AtmA to kazuM karato nathI. AtmA kharAba karato nathI, AtmA pApa karato nathI. je pApa kare che te ja narkamAM jAya che, je puNya kare che te ja svargamAM jAya che. ahaMkAra kare che A badhuM. AtmAe kazuM bhogavyuM haze ? AtmAe zuM bhogavyuM haze ? praznakartA : sukha to koI dI bhogavyuM ja nathI. atyAra sudhI duHkha ja bhogavyuM haze. AptavANI-10 (pUrvArdha) dAdAzrI : have je du:kha bhogave chene, e AtmA ja na hoya. du:kha AtmA nA bhogave, ahaMkAra du:kha bhogave. ahaMkAra sukhaiya bhogave. AtmA AmAM hAtha ghAle nahIM. kAraNa ke ahaMkAra ja badhuM kartA-hartA, kare e ane bhogaveya e. UMdhuM kare che e ahaMkAra ane UMdhAnuM phaLa, duHkha bhogave che ane puNya kare che teya ahaMkAra kare che ane puNyanuM phaLa, pote sukha bhogave che. A sAmrAjya ja A ahaMkAranuM che. 446 sukha-duHkha kone thAya che ? praznakartA : sukha-duHkha AtmAne nathI thatAMne ? to manane ja thAya chene? dAdAzrI : nA, manane nathI thatAM. mana to badhuM jevuM hoya evuM pemphaleTa dekhADe. A jema pepara hoya chene, e peparamAM jevuM banyuM hoya evuM badhuM Ave. emAM igoijhamane duHkha thAya che. manane duHkha thatuM nathI. praznakartA : to karmo je baMdhAya che to e pudgala ja bhogave che ? AtmA to bhogavato ja nathIne ? dAdAzrI : pudgala eTale ahaMkAra bhogave che. ahaMkAra karmo kare che ne bhogave cheya ahaMkAra. e badhuM ja pudgala ja che. emAM AtmAne kazI levAdevA nathI. AtmA cokhkho ja che, mULa AtmAne to kazuM thatuM nathI. A vyavahAra AtmA, mAnelo AtmA e ja du:khI thAya che. have igoijhama e sacara AtmA che, e ja ApaNe mAnelo AtmA ane mULa daraasala AtmA che. ene du:kha thatuM nathI. hA, AtmAne jo duHkha thatuM hoya to A baraphane devatA aDADIe to barapha dajhAya kharo ? tema AtmAne duHkha aDe ja nahIM. A barapha e ThaMDI vastuno goLo che ane AtmA che te paramAnaMdano goLo che, ene duHkha aDe ja kema karIne ? UlaTuM je du:kha aDe te sukharUpa thaI jAya !
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 AptavANI-10 (pUrvArdha) (5) ahaMkArano bhogavaTo 447 vedatIyate bhogave koNa ? praznakartA : AtmA saccidAnaMda svarUpa che, A deha ne e be judA che, chatAM paNa A zarIranA roga ke zarIranAM dardo AtmAne kema lAge che? dAdAzrI : AtmAne nathI lAgatuM badhuM, ahaMkArane lAge che. praznakartA: paNa A pudgalane khIlo vAgyo pachI je duHkha thAya che, te kone duHkha thayuM ? dAdAzrI : e to A ahaMkArane duHkha thAya che. praznakartA : jJAna pachI ahaMkAra UDI gayo, to pachI A pudgalane duHkha raheze, khIlo vAgyA pachI ? dAdAzrI : hA, te A pudgalanI mahIM ahaMkAra kharone, have nirjIva ahaMkAra rahyo che. eTale duHkha to thayA ja karavAnuM, paNa jeTaluM jJAna pramANa thAya eTale bhogavaTo ocho thato jAya. koIka gALa bhAMDe toya ene duHkha nA thAya. paNa A dehane khIlo vAge toya haju asara thAya. kAraNa ke A deha e saMgI cetanA che. praznakartA : to jayAM sudhI deha haze tyAM sudhI potAne du:kha thaze ema ja ne ? dAdAzrI : nA, enuM jJAna jo vadhI jAya to ene du:kha nA thAya. praznakartA : to mahAvIra bhagavAna pote samAdhimAM hatA ane emanA kAnamAM khIlo mAryo te vakhate emane AMsu nIkaLyAM hatAMne ? dAdAzrI : hA, te e deha du:khamAM ja hoya. te ghaDIe ene azAtA vedanIya kahI, dehamAM azAtA vedanIya hatI. praznakartA H dehanAM je du:kha bhogavavAnAM emAM pheraphAra nA thAya ? dAdAzrI : koI cIjamAM pheraphAra nA thAya. ahaMkArathI pheraphAra thAya. ahaMkAranuM milcara (mizraNa) nAkhe to pheraphAra thAya. praznakartA : A zarIranI je asaro badhI thAya che te ahaMkAra, pratiSThita AtmA sudhI ja thAyane ? zuddhAtmAne to thAya nahIM ? dAdAzrI : zuddhAtmAne to kazI levAdevA ja nahIMne ! bene oLakhAya nahIM, pALakhANeya nahIM. aneka prakAre bhogavaTA ! AtmA kazuM duHkha bhogavato nathI. AtmA pote ja sukhano kaMda che. ene duHkha aDe nahIMne. je sukha bhogave che te ja du:kha bhogave che. eTale sukha koNa bhogave che ? ahaMkAra. duHkha koNa bhogave che ? ahaMkAra. lobha koNa kare che ? ahaMkAra. khoTa koNa kare che ? ahaMkAra. zAdI koNa kare che ? ahaMkAra. vidhavA koNa thAya che ? ahaMkAra. vidhura koNa thAya che ? ahaMkAra. ahaMkAra to vagara kAmano mUo paiNe che ne rAMDe che ! koi mANasa AphrikA raheto hoya ne ema ne ema amastu kahIe ke tArAM vAipha opha thaI (marI) gayAM che, to e pAcho raDavA mAMDe ! alyA, haju jIvatAM chene ! ane e pAcho lokone kaheya kharo ke huM rAMDyo ! keTalAka mANasa to evo ahaMkAra kare che ke huM nATakamAM strIno pATha laIza. pachI ene zarama-barama kazuM nahIM. kAraNa ke ahaMkAra ja kare che, bIjuM kazuM karato nathI. meM Ama bhogavyuM ne tema bhogavyuM. igoijhama kazuM bhogavato nathI nAmeya, ane kahe che zuM ? ahaMkAra kare che ke meM to moTI moTI sAhebI bhogavI che basa. nahIM to bhogavyAnI tRpti rahetI hoyane to to paccIsa varSa rAja ryA pachI, game eTaluM duHkha Ave toya manamAM ema rahyA kare ke meM to rAja karyuM chene, have emAMthI dukha bAda karIzuM toya cAlaze badhuM. paNa nA, cAra dahADA duHkha nA bhogavAya. cAra dahADA pachI to raDI UThe ! enuM zuM kAraNa ? tyAre , basa, ahaMkAra ekalo ja karyo che. bhogaveluM sTokamAM kazuM nathI. jo ekamAM hota to to ApaNe bAda karata ke pacIsa varasa bhogavyuM che,
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 449 450 AptavANI-10 (uttarArdha) emAMthI A cAra dahADA kADhI nAkho. eTaluM sukha rahyuM ApaNuM. A to khAlI ahaMkAra ja kare che, gAMDapaNa karyuM che, meDanesa ja ! traNa varSanuM chokaruM hoya, enI mA marI jAya to e duHkha bhogavato nathI ane bAvIsa varSanI chokarI hoya enI mA marI jAya to duHkha bhogave ke nA bhogave ? kAraNa ke bALakane ahaMkAra nathI ane moTAne ahaMkAra che. ahaMkAra, e eklo ja kahe che, ke A meM sukha bhogavyuM ne A meM duHkha bhogavyuM. evo ahaMkAra kare che, ahaMkAra eTale bole che, enuM nAma ja ahaMkAra. e sivAya bIjuM kazuM karato ja nathI. te enAthI badhA karma baMdhAya che. kaSAyo bhogave che. kare che. bIjo ane kahe che 'huM karuM chuM, meM karyuM', basa Aropita bhAva, enAthI karma baMdhAya che. praznakartA: 'pratyeka janma aham rUpaka bhogaviyuM, sarve avasthita ADa-bIja ropiyuM." samajAvo. dAdAzrI : ahaMkAra ja rUpaka badhuM bhogave che (evuM mAne ja che), bIjo koI bhogavato nathI. koI dahADo jIve viSaya bhogavyo ja nathI. jIvane viSaya bhogavavAnI zakti ja nathI. jIva eTale A dehamAM je jIva che ane AtmA che te jAte judo che. paNa AmAM je jIva che te ja jIve-mare, e jIva kahevAya. e bhrAMti svarUpa che. te koI dahADo kazuM bhogavato nathI. eTaluM ja bole che ke "meM bhogavyuM !' basa. bhogavyuM-nA bhogavyuM e vAta judI paNa "meM bhogavyuM kahyuM eTale tRpti thaI jAya che ene. viSayo koNa bhogave che? viSayo indriyo bhogave che. AtmA koI dahADo viSaya bhogave nahIM. AtmA sUkSmatama che ane indriyo sthULa che ane AtmAe kyAreya paNa viSaya bhogavyo ja nathI. AtmA viSaya bhogavI zake ja nahIM. tyAre ahaMkAra viSaya bhogavI zake nahIM. ahaMkAra evI sUkSma vastu che ke pote viSaya bhogavI zake nahIM. phakta 'bhogavyuM'no ahaMkAra kare ke meM to bahu sarasa bhogavyuM. agara to ema kahe ke meM bhogavyuM nahIM, khAlI ahaMkAra kare che. bIjuM kazuM nahIM. A to bole eTaluM ja ke huM paiNyo. ahaMkAra kare eTaluM ja, bIjuM kazuM nahIM. paNe pelA kaSAyo, bhogave cheya kaSAyo ane A to meM bhogavyuM, eTaluM ja bole. be vastu che jagatamAM, ahaMkAra poSavo yA bhagna karavo. A jagatamAM A badhAno ahaMkAra poSAya che ke bhagna thAya che. bemAMthI trIjuM kazuM banatuM nathI. duHkha bhogavyuM teno ahaMkAra kare che. emaNe to mane bahu duHkha dIdhuM che, teno paNa ahaMkAra kare che. e du:kha bhogavato nathI. e ahaMkAra karyo che ke e badhI asara thaI gaI che pote paramAtmA, paNa jo dazA thaI che AmanI to ! zakti anaMta chene, eTale anaMta bhAvo ya hoya. e kvo kSatriya ahaMkAra ? AjanA jamAnAmAM to ThIka che, paNa pahelAnA jamAnAmAM lalukAkA AvyA sADA bAra vAge. ApaNe kahIe, 'kAkA, jamavAnuM taiyAra che', taiyArI karIe badhIya, tyAre kahe, "nA, huM to jamIne Avyo chuM." pATIdAra AvuM bolatA. koI dahADo pAMsaruM bolyA nathI. pelo jabarajastI kare to bese paNa "nA, to jamyA pachI ja nIkaLyo chuM,' kaheze. ApaNe jANIe ke kAkA bhUkhyA che ! paNa ApaNe lakSaNa joIe to kharA, pachI bapore cA-pANI thAya to kAkA UThatA nathI. ApaNe kahIe, 'nAsto joIze ke cAlaze ?" tyAre kaheze, "nA, cAlaze" e igoijhama che. igoijhamathI jIvAya che. eTale A badhuM khAya che, pIe che, teya ahaMkAra khAto nathI paNa ahaMkAra kare che, basa. praznakartA : mANasa jyAre ahaMkAra kare ke huM jamIne Avyo chuM, to ene peTamAM to bhUkha ja rahene ? dAdAzrI : A zarIranI kriyA eTalI badhI muzkelIvALI nathI, ahaMkAra mahIM bhaLe to ja muzkelIvALI thaI jAya evI che. praznakartA : paNa bhUkha to bhUkha ja rahene ?
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 451 dAdAzrI : bhUkha to bhUkha rahe paNa jo kadI ema kahe ke nA, huM jamIne Avyo chuM to enA moDhA para dekhAvA nA de. praznakartA : moDhA para dekhAvA nA de, paNa zarIra zuM kahe ? dAdAzrI : e vastu judI che, paNa vastusthitimAM ahaMkAra nathI khAto. mAruM zuM kahevAnuM che ? ahaMkAra pote evo sukSma che ke koI vastu e bhogavato nathI, khAto nathI. basa, 'meM khAdhuM' eTaluM bole che ke 'meM nathI khAdhuM' eTaluM bole che. ane kharAbamAM kharAba khAvAnuM khAIne Avyo hoya toya pAcho eno ropha pADavA mATe kaheze, 'huM to zuM sarasa jamI Avyo " kAraNa ke nahIM to eno ahaMkAra ghavAya che. teTalA mATe AvuM bole. basa, bIjuM kazuM che nahIM. ane ahaMkAre jo kadI khAdhuM hotane to ahIM kahI batAve ke mane to bahu kharAba khAvAnuM maLyuM. ahaMkAra phakta ahaMkAra ja kare che. meM khAdhuM. meM karyuM. meM Ama karyuM. tema karyuM." bIjuM kaMI karato ja nathI. A badhuM indriyo ja bhogave che ane indriyo jANatI nathI. jJAna jANyA kare che ke zuM bhogavaTo thayo ? e to vAstavikatA che. khAya che koNa ? pudgala ja khAya che. A to bhrAMtithI e manAyuM che ke huM khauM chuM. ahaMkAreya paNa bhogavyuM nathI. ahaMkAra to amatho mAthe laI le che. sahI karI nAkhe che, "meM karyuM. eTale AropI tarIke sahI nathI karavAnI. AropI tarIke sahI kare che eTale AropanAmuM ene mAthe ghaDAya che. have ene zI rIte samajAya ke huM AropI tarIke phasAyo ? 'huM 'tuM'to bheda pADe buddhi ! 'huM caMdubhAi chuM' kahe che, to AtmAne AmAM kazuM levAdevA nathI. AtmAthI pote bheda pADI dIdho che, ke 'huM chuM' kahe che. te AtmA kahe che, 'tuM chuM ne huM chuM.' bheda pADyo. bhedabuddhi UbhI karI A. tame 'huM caMdubhAI chuM' kaho cho tyAre AtmA kahe che tyAre tame caMdubhAI. 'badhe huM chuM, huM chuM" e to AtmA kahe che. "tuM" ane "huM" 452 AptavANI-10 (uttarArdha) be judA, e igoijhama che. e igoijhama ogaLI gayo ke huM ja chuM ! A to zuM kahe che, "huM caMdubhAI chuM', tyAre AtmA kahe che, tAruM tuM saMbhALI le. ane jo tane caMdubhAInI vAta nA gamatI hoya ane du:kha paDatuM hoya ne mAre Azare AvavuM hoya to mArI pAse Ava. to tane sukha che badhuMya. paNa jyAM sudhI tuM bhedabuddhi karuM chuM, mATe tuM tArI meLe jyAM sudhI anukULa Ave tyAM sudhI karyA kara. thAke tyAre pachI mArI pAse Avaje. tyAM sudhI AtmA joyA kare che. pachI potAnA svarUpamAM javuM to paDazene ? kyAM sudhI pArakA svarUpamAM rahevuM ? praznakartA : AtmAmAM gayA vagara chUTako ja nathI. dAdAzrI : chUTako ja nathI. AtmA to kahe che, jo tAre mukti joItI hoya, tAre sanAtana sukha joItuM hoya to mArI joDe abhedabhAva karI de. AtmA kyAre prApta thaze ? ahaMkAranI sattA UDI jaze tyAre AtmA prApta thaze. AtmAno svabhAva ja evo che ke AtmAne du:kha aDe nahIM. A devatA upara udhaI caDhe kharI ? lAkaDAM upara udhaI caDhe. AtmAne kazuM aDe nahIM. duHkha aDe ja nahIM ene. mATe AtmArUpa thAva to tamane pachI sukha ja raheze. ahaMkArarUpa che tyAM sudhI du:kha che. jagatamAM koI mANasa sukhI ja nathI. A loko je bole chene, huM sukhI, sukhI e badho igoijhama che. A ahaMkAra che khAlI. bharahADamAM rahevuM ane sukhI thavuM e hotuM haze ? sukha potAnA svarUpamAM che. tyAM ahaMkAra nathI, tyAM ahaMkAranI repha nathI, tyAM AgaLa sukha che, pAra vagaranuM, apAra sukha che. AnaMda prajJAto te bhogave ahaMkAra ! praznakartA : ApaNe A pharIe chIe, badhAmAM zuddhAtmA joIe chIe ane AnaMda thAya che, e zeno AnaMda che ? e pudgalano AnaMda che ke AtmAno AnaMda che ?
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 453 454 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : e AnaMda che te ahaMkAra bhogave che. je du:khI hato, te aham sukha bhogave che. to ApaNe jANIe ke A ahaMkAra atyAre AnaMda bhogave che. AtmA to jANanAra ja che phakta. AtmA pote AnaMdI che. praznakartA : to pelo AnaMda che ne Aya AnaMda che. ane je ApaNane A joI joIne AnaMda thAya che, e AtmAno AnaMda nathI, to zeno AnaMda che ? dAdAzrI : e DiscArja ahaMkAra che. praznakartA : to AtmAno AnaMda kyo ? dAdAzrI : e ja AtmAno AnaMda pragaTa thayone A, te ahaMkAra ja bhogave che. A AnaMda prajJAzakti utpanna thaI, tene lIdhe che. praznakartA : prajJA kevI rIte utpanna thaI ? dAdAzrI : e to jJAna ame ApIe enI sAthe ja prajJA UbhI thaI jAya, nahIM to ajJA ja hatI ane jJAna ApIe enI sAthe ja prajJA utpanna thaI gaI ane prajJAnuM kAma cAlu thaI gayuM. - praznakartA : A prajJAmAMthI AnaMda Ubho thayo te bhogave che koNa ? rileTIva bhogave che, prajJA bhogave che ke riyala bhogave che ? dAdAzrI : rileTiva ja bhogave chene ! riyala to bAjumAM ja che ! jene khUTato hato, jene jarUra hatI, te bhogave che. je zokamAM hato, viSAdamAM hato te bhogave che, ane tame pote ja kahone, tame che te zuddhAtmA thayA eTale prajJA svarUpamAM AvI gayA. have ahaMkAra bhogavI rahyo che. eTale ene ja viSAdanuM phaLa maLI gayuM. viSAda je thato hato, tenI je khoTa hatI te bhogavavAthI nIkaLI jAya badhI. plasamAinasa thaI jAya. AmAM UMDA Utarazo nahi. A tamane kahI dauM, nahIM to A jatuM raheze. jeTaluM kahyuM, te pramANe AjJAmAM ja cAlo. tamAruM DahApaNa AmAM nAkhazo nahIM. pachI tamAre nAkhavuM hoya to mArAthI nA nahIM kahevAya. huM eTalA sAruM ja kahuM chuM ne ke ApaNA loko, DahApaNa nAkhyA vagara rahetA nathI. AjJA e ja dharma ne AjJA e ja tapa. bIjuM sahejeya DahApaNa nAkhavuM nahIM. sahejeya vicAravuM nahIM. anubhUtio, AnaMda ane vedalAtI ! praznakartA H aMgata vedanA ane ahaMkAra e banne vacce kaMI saMbaMdha kharo ? - dAdAzrI : vedanA anubhave to saMbaMdha kharo. vedanA anubhave nahIM to saMbaMdha nathI. praznakartA : ApaNane jyAre AnaMda thAya che tyAre ApaNo ahaMkAra ghaNo badho ogaLato hoya tevI anubhUti thAya che ane vedanA vakhate ema nathI thatuM ? dAdAzrI : vedanA thatI vakhate e vedanAmAM ja hoyane pote, e ahaMkAra ja vedanAmAM hoya. tanmayAkAra thAya to anubhava nA thAya. tanmayAkAra nA thAya to anubhava thAya. vedanA thatI vakhate tanmayAkAra thAya che. praznakartA: AnaMdanI anubhUti ane vedanAnI anubhUti be alaga alaga pAsAM che ? dAdAzrI : tadana alaga pAsAM che. kharI rIte be jAtanI jagatamAM anubhUti hoya. eka, je AnaMdanI anubhUti kahe che e mastInI anubhUti che. e mastInI anubhUti ane vedanAnI anubhUti, beu eka ja rastA para che. ane AnaMdanI anubhUti amArI hAjarImAM ja thAya, nahIM to thAya nahIM. praznakartA : mastI ane AnaMda bemAM pharaka batAvone to amane khyAla Ave ? dAdAzrI : AkhuM jagata jyAM sudhI ahaMkAra che tyAM sudhI manathI
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 455 sukha khoLe che tethI AtmAnuM sukha to jaDe ja nahIM, manathI khoLe che, eTale mananI mastI thai ! masta thaI jAya. mastImAM ja rahe. paNa mastI evI vastu che ke UtarI jAya. mastI UtarI jAya e zenA jevuM lAge ? praznakartA : dArUno kepha caDhe ne UtarI jAya enA jevuM ? dAdAzrI : hA. mastImAM evuM UtarI jAya ane A AnaMda UtarI nA jAya. dhIme dhIme vadhato ja jAya. atyAre A bhAI AvyA ne te mArI hAjarImAM AnaMda utpanna thAya, cAra vAkya ja sAMbhaLe ne, to AnaMda zarU thaI jAya. paNa e AtmAno ja AnaMda hoya. enuM zuM kAraNa che ? ame vANI Ama je bolIe e AtmAnA AvaraNane bhedI ane aMdara Taca thAya eTale mahIM AtmAno AnaMda utpanna thAya. evuM A vijJAna che ke amArI hAjarImAM koI paNa ajJAnI mANasane paNa AtmAno AnaMda utpanna thAya ! praznakartA : mane koI lapaDAka mAre to mane anubhavamAM to Avene ke mane koIe mAyuM ? dAdAzrI : nA, ene kyAM vAgavAnuM ? praznakartA : zuddhAtmArUpe jayAre vicAra karuM tyAre nA vAge paNa je vAge te kone vAge che ? dAdAzrI : 'tame te ghaDIe caMdubhAI thaI jAva to vAge. zuddhAtmAnI guphAmAMthI bahAra nIkaLo eTale loka mAre ane mAre eTale mAra khAtI vakhate tame pAchA zuddhAtmA thaI jAva. te ghaDIe guphAmAM pesI jAva. praznakartA : e guphAmAM kAyama rahevAya evI koI avasthA nA dhyeya ? 4pa6 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : eTale dAdA, e guphAmAM sthira thaI gayo, ene zarIranI koI sthitimAM koI rIte koI asara ja nA hoya ? dAdAzrI : badhI sthitine e jANyA ja kare che. eno jANavAno ja dharma ane asara thAya eTalo vecavAno dharma, je teno potAno nathI ane vedavuM eTale AmAM ne AmAM, dahIMmAM ne dUdhamAM be jagyAe paga hoya te ghaDIe vedavuM kahevAya ane ekalo dUdhamAM paga oya tyAre jANyuM kahevAya. praznakartA : eTale enA pAchalAM karmo pUrAM nA thAya tyAM sudhI e ene velyA kare ne jANyA kare, velyA kare ne jANyA kare ? dAdAzrI : hA, veDyA kare ne jANyA kare.. praznakartA : e jyAre jyAre pelI zuddhAtmAnI sthiti Ave tyAre enI asara maTI jAya ane te vakhate ? dAdAzrI : hA, vedavI paDe. kAraNa ke asaranuM baLa eTaluM badhuM hoya ke zuddhAtmAne jANato hovA chatAM paNa asara vedavI paDe. asara halakI hoya to nA vedavI paDe. Ama ne Ama pAMca-sAta macharAM keDI gayAM hoya to nA vedavI paDe. praznakartA : paNa dAdA, zArIrika A je badhuM ene thayuM hoya, tyAre jJAnI puruSa paNa zarIranI vedanA thaI hoya to bUmo pADe ? dAdAzrI : jJAnI puruSa bUma pADe nahIM, zarIra bUma pADe ane zarIra bUma nA pADe to jJAnI na hoya. bIjAM loko jANI jAya tethI ajJAnI ahaMkAre karIne dabAve. praznakartA : enA ahaMkArathI dabAve ? dAdAzrI : ahaMkArathI badhuM baMdha thaI jAya. ahaMkAra to bahu kAma kare. ahaMkAra jato rahelo e jJAnI. Amane pUcho to kharA ke ijekzana ApatI vakhate amane zuM thAya che ? TADhuM karavuM paDe, TADhuM. ahaMkAra jato dAdAzrI : paNa to tamane jyAM sudhI A lAlaco chene, tyAM sudhI evI avasthA kema Ave ? jene kaMI paNa lAlaca nA hoya te guphAmAM rahI zake. ane lAlacune guphA koI dahADo Ave ja nahIM. lAlaca zuM karavAnI ? mahIM AvuM pAra vagaranuM sukha !
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 457 458 AptavANI-10 (uttarArdha) rahelo tethI. nahIM to mAro ahaMkAra hato tyAre che te eka dIvAsaLI saLagAvI ne mAro aMgUTho Ama upara mUkelo. meM kahyuM, 'ahIM dhara.' te be dIvAsaLI saLagatI rahI tyAM sudhI rahevA dIdhuM hatuM. ahaMkAra zuM nA kare ? ahaMkAra badhuM ja karI zake ane A sahajatA nA karI zake. praznakartA : ghaNA saMta puruSanA jIvanamAM Ave che ke emanA hAtha kApI nAkhyA, paga kApI nAkhyA, toya paNa emane asara nA thaI. ene ne AtmAne kazuM levAdevA nahIM ? dAdAzrI : e to ahaMkArIo badhA. ene ne AtmAne kazuM levAdevA nahIM. A pelA lAmAo baLI marelAne, te zarIra jarAya nahotuM hAlyuM. eTale badhA loka kahe che, "keTalI badhI A UMcI vastu !" meM kahyuM, 'na hoya mUA, A to ahaMkArIo che.' lokone parIkSA hoya nahIM, te loka A roTalI khAvAmAM samaje eTaluM ja. te vakhate kAcI hoya toya khabara nA paDe. tyAM sudhInI che, ApaNA lokanI pragati (!) praznakartA : eTale jJAnIne zarIra paranI asara bIjAnA jevI ja normala hoya paNa e ene joI zake eTalo ja pharaka hoya. bAkI asara to bannenI sarakhI ja rahe ? dAdAzrI : nA, hoya nahIM koI dahADoya. bannenI sarakhI asara hotI haze ? ajJAnI che te raDIne bhogave ane jJAnI hasIne bhogave. tamane rastAmAM gajavuM kapAya to tame raDo nahIM. tame jANo ke A 'vyavasthita'ne lIdhe che badhuM A. hasIne tame vAto karo. ane ajJAnI to tyAM raDAkUTa karI mUke. mahAvIreya pADelI vedanAmAM cIsa ! dAdAzrI : te to nIkaLene, AMkhamAMthI pANI nIkaLe, cIsa pADe temAM sAruM UlaTuM. cIsa nA paDe, pANI nA nIkaLe to loka kahe ke A AtmadharmamAM nathI, dehadharmamAM che, kAraNa ke e ahaMkAra dharma kahevAya. pANI nA nIkaLavA de. cIseya nA paDavA de. bhagavAna mahAvIraneya peluM kAnamAMthI baru kADhyA hatA, te cIsa karIne raDyA ! te AMkhamAMthI pANI nIkaLI jAyane, tyAre loka zuM kahe ke na hoya A bhagavAna ! paNa kharA bhagavAna ja A kahevAya. raDe nahi ane bUma nA pADe to jANavuM ke A bhagavAna na hoya, e ahaMkAre karIne raDe nahIM. A dehane je vartatuM hoya teya vAMdho nahIM ApaNane, hasato hoya toya vAMdho nahIM. ApaNane rAga-dveSa nA thavA joIe. bIjuM badhuMya ApaNane naDe nahIM kazuMya. praznakartA : Apa je kaho cho ke duHkhano anubhava Apane kaMI thayo nathI chellA chavvIsa varSathI, to e azAtA vedanIya karmano udaya nathIne, zAtA vedanIya karmano udaya cAle che ane AgaLa jatAM azAtA vedanIyano udaya kadAca thAya paNa kharo, ema banI zake kharuM ? dAdAzrI : azAtA vedanIyaneya huM jANuM chuM. bAkI, azAtA vedanIya UbhI nathI thaI. A page phrekTara thayuM toya DaoNkTaro badhA bhegA thayA ane jovA mAMDyA, mane kahe che ke A tamane moDhA para AnaMda che, kema tamane duHkha nathI thatuM ? tame bahu sahana karo che ! meM kahyuM, sahanazIlatA mArAmAM aMza nA hoya. sahanazIlatA e igoijhamano guNa che. amArAmAM aMza igoijhama nA hoya. amAre A nirjIva igoijhama kAma karI rahyo che, sajIva igoijhama nahIM. nirjIva igoijhamathI A khAvAnuM-pIvAnuM, dareka kArya thayA kare. vede te nahi "huM ! jene kaMI paNa vedanA thAya te ApaNe na hoya ane ApaNe chIe, tene vedanA nA thAya. kaMI paNa vedanA thAya te ApaNo bhAga na hoya ane ApaNA bhAgamAM vedanA nAmano guNa ja nathI. praznakartA : dAdAne ApaNe yAda karIe tyAre dAdA ApaNI sAme ja che evuM rahe, 'huM caMdubhAI nathI' ema paNa rAkhuM, paNa peTamAM pAkyuM hatuM tyAre peluM pasa kADhene, te ghaDIe cIsa paDAI jAya, AMkhamAMthI pANI nIkaLI jAya.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 4pa9 praznakartA : e vedanA thAya che kone ? dAdAzrI : caMdubhAIne. e ahaMkArane. je ahaMkAra hatone, te bhogave che. e ahaMkAra jeNe karelone, te ja ahaMkAra pharI e bhogave che ke mane Ama thayuM, tema thayuM ane ApaNe jANyA karavuM ke ohoho ! caMdubhAI, tamane aDacaNa to paDI haze ? mATe ame tamane zAMti ApIe chIe." ApaNe juduM rahevuM joIe. ApaNane to kazuM thatuM ja nathI. ApaNe tadana judA ja chIe. A to jeNe kareluM. ahaMkAre kareluM, te ahaMkAra bhogave che. praznakartA : mArI aMdara vedanA bahu vadhI gaI che to kevI rIte jJAnamAM rahevuM ? dAdAzrI : e to vadhe. e to ahaMkAravALAne ApaNe kahevuM ke 'caMdubhAI, jarA vedanA vadhI te uMmara thaI, jarA zAMti rAkho. toya uMmaranA pramANamAM zarIra sAruM che.' vItarAgo to kevA dAkhalA detA hatA ! mahAvIra bhagavAna kevA dAkhalAo detA hatA ! eka mANasa kahe che, "sAheba, mAro eka hAtha kapAI gayo.' tyAre kahe, 'alyA, bIjo chene paNa.' tyAre A kahe, 'paNa eka to kapAI gayone !" tyAre kahe, "nA, bIjo hAtha che, be paga che. tuM to ghaNo sukhiyo chuM.' te pelo sukhiyo thaIne pAcho jAya. pachI pharI bIjo hAtha kapAI jAya tyAre kahe, "sAheba, be hAtha kapAI gayA." tyAre kahe, 'be paga to chene ? be paga che, be AMkho che'. AMkha jatI rahe tyAre kahe, 'kAna che, jIbha che'. vItarAganuM jJAna kevuM che ? zuM rahyuM have mArI pAse ? eka paga kapAI jAya tyAre kahe, "nA, haju eka paga to che ja. bhale be hAtha nathI, eka paga nathI, paNa eka paga to che ja. ko'ka jhAlaze to eka page cAlIza.' e khoTane nA gaNe. zuM napho rahyo mArI pAse te jue che. ATalA varSe caMdubhAInI keTalI badhI milakata sAbUta che ! AMkho che, nAka che, kAna che, hAthapaga sArA che, badhuM che. vItarAgo haMmezAM AvuM jotA'tA. vItarAga dRSTi 460 AptavANI-10 (uttarArdha) kevuM jue ? zuM mArI pAse che e jue. tamArI uMmaranA mANasone pakSAghAta thayelA nahIM joyelA ? to ApaNe kahevuM ke "ohoho ! caMdubhAI tamAre to kazuM nathI thayuM, Ama amathA amathA zuM karavA DarI jAo cho ?" AvA dAkhalA ApavA paDe. - mizracetana chene eTale badhuM evuM thAya. A mizracetana che. A ahaMkArI eTale ApaNe kahevuM ke 'caMdubhAI, A bIjA badhAnuM juo to kharA. tamAruM to ghaNuM sAruM che, puNyazALI cho.' nahIM to bhogavyuM ja chUTako chene, bUmo pADe tyAre vadhe ? praznakartA : tamArI pAse to kahevAya ? dAdAzrI : hA, kahevAno vAMdho nahIM. paNa e ApaNane coMTI paDe che. eTale ApaNe ja ema kahevuM ke 'caMdubhAI, tamane khAsa kazuM thayuM nathI" ane ahIM mane kahevuM hoya to tamAre ema kahevuM ke "caMdubhAIne AvuM thAya che." evI rIte kahevuM joIe. 'mane thayuM che' evI rIte nA kahevuM joIe. e ahaMkAre kareluM te ahaMkAra bhogave che. ApaNe AtmA tarIke chUTA thaI gayA, jeNe karyuM e bhogave, ApaNe zuM levAdevA ? A AtmA judo karI Apyo eTale vyavahAra judo rAkhavo paDe. vAta samajavAnI che. vAta samajAya eTale enI meLe besI jAya. A tame vAta samajI gayA ke caMdubhAI ApaNA joDe pADozamAM che ane A ahaMkAra che, e caMdubhAI che. koNa bhogave che ? tyAre kahe, ahaMkAra. kartA haze to tene bhoktA che. AyuSya pUruM thavAnuM eTale enI meLe chUTako ja nahIMne ene. AyuSya pUruM thayuM ke khalAsa thaI gayuM. tyAM sudhI eka karma baMdha thAya ane bIjuM utpanna thAya, saLagyA ja karavAnuM. A dhumADo to nIkaLyA ja karavAno. Ano pAra nahIM Ave. A dehano dhumADo ahIMthI (hArTanA rogo) nahIM nIkaLe to ahIMthI (peTanA dardI) nIkaLaze. ahIMthI (sAMdhAnA dukhAvA) nahIM nIkaLe to ahIMthI (dAMtanA dukhAvA) nIkaLaze. nahIM to kAnamAM saNakA mAraze, bIjuM thaze, trIjuM thaze. paNa kaMInI kaMI jagyAe dhumADA nIkaLyA ja karavAnA. enAM karatAM
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 461 462 AptavANI-10 (uttarArdha) cuMbakIya vijJAna, rAga-dveSatuM ! praznakartA : ahaMkAra che to ene bhaya zAno ? rAga che to ene bhaya kema nahIM ? ApaNe kahIe, dhumADiyuM che A ! svabhAva ja eno evo che. papalAya papalAya karIe to caDhI bese. A ahaMkAra judo ne ApaNe judA. e ahaMkAreya maDadAla thaI gayelo che. emAMthI jIvabhAga kheMcI lIdho che. jIva AtmAmAM pesI gayo ane ajIva ahaMkAra rahyo che. ApaNe deha na hoya, mana na hoya, buddhi na hoya, citta na hoya. emAMnuM kazuM ApaNe chIe nahIM. ApaNe levAdevA nathI. vagara kAmano ko'kano kAgaLa laIe, e zA kAmano ? kAgaLa caMdubhAIno ne tene AgaLa paDIne laI lo ke lAva mAro che. ApaNo kAgaLa Ave to ApaNe levo. ahaMkAra pamADe bhaya ! ahaMkArathI kazuM vaLe nahIM. AmathI Ama bhaTake ne Ama bhaTake. ahaMkAra ja herAna karI nAkhe. jyAM sudhI ahaMkAra zunyatAne na pAme, tyAM sudhI bhaya, bhaya ne bhaya. e kyAre Ubho thaI jAya, kahevAya nahIM ? praznakartA : bhaya paNa ahaMkArane lIdhe hoya ? dAdAzrI : ahaMkArathI ja bhaya che badho. nirahaMkAra to nirbhaya ! mAMdo paDe eTale DaoNkTarane kaheze, "sAheba, mane bacAvajo." "mUA, DaoNkTaranAM ja mAbApa marI gayAM, enI bahena marI gaI, te tane zuM bacAvavAno che te ?' bacAvajo, evuM kahe ke nA kahe loko ? A ahaMkArane maravAno bho kharo ? enuM nAma pudgala, maravAno rAtadahADo bho, jAtajAtanA bho, Abaru jaze, phalANuM jaze. praznakartA : ahaMkArane bhaya kyAMthI Ave ? ahaMkAra to eno potAno guNa ja chene ? emAM ahaMkAra sivAya bIjuM kaMI hoya ja nahI ? dAdAzrI : badhI prakAranA bhaya ja ahaMkArane che. bIjA koIne bhaya ja nathI. atyAre mane ahaMkAra nathI to bhaya mane kazAno lAgato ja nathI. dAdAzrI : ahaMkAra ekalI ja vastu che. rAga-bAga e to judI vastu che. e to ahaMkAranI bhrAmaka mAnyatAo che. pelA lohacuMbakanA AdhAre TAMkaNI kheMcAya eTale pelo jANe ke ohoho ! A zuM thaI gayuM ? A navI jAtanuM thayuM. lohacuMbaka hoya to TAMkaNI kheMcAya ke nA kheMcAya ? tema A loko sAmasAmI kheMcAya che, AkarSaNathI. e to mahIM lohacuMbakanA guNa utpanna thAya che ane pote mAne che ke huM kheMcAyo. alyA, tuM zI rIte khecAuM AvaDo moTo ? ene rAga-dveSa kahe che. e AkarSaNa kahevAya ne vikarSaNa kahevAya. A megneTika phorsa (lohacuMbakIya zakti) che, strI-puruSano. A to badhA manamAM mAne che ke huM kheMcAuM chuM ! "alyA, tuM zAno kheMcAvuM chuM ? tuM to AvaDo moTo ! DaphoLa, tAre nathI kheMcAvuM toya kheMcAI javAtuM haze ?" tyAre kahe, 'hA, nathI kheMcAvuM toya kheMcAI jAuM chuM." megneTika phorsa che A to khAlI. ane jo to kharo kevo kheMcAI rahyo che te ?! praznakartA : paNa dAdAjI, opojhiTa (viruddha) to eTrekzana (AkarSaNa) kare ja ne ? - dAdAzrI : nA, eTale vastuonuM AvI rIte eTrekzana thAya che, ane mANasa manamAM mAne che ke A sAlo, kheMcAI jAuM chuM. A badhI bhrAMta mAnyatA che, igoijhama che to koNa kheMcAya che ? khAlI megneTika phorsa che, strI-puruSanuM bIjuM kaMI che nahIM. praznakartA : e to ApaNI aMdara paNa opojhiTa phorsa bhegA thAya to 'suparanecarala thIMga' thAyane ? dAdAzrI : hA, enI meLe ja thAya, oTomeTika thAya e to.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo Akho divaseya megneTika thayA kare che. A zI rIte samajAya mANasane ? cetana to kaMI karatuM ja nathI. cetananI hAjarIthI, enI prejhansathI ja A badhuM thayA kare che. e nA hoya to nA cAle. badhuM baMdha thaI jAya. AnI mahIM cetana beThelo che, te badhuM cAlyA kare ane badhuM cArja thaI jAya che. 463 zarIramAM taijasa zarIra hovAthI ilekTrisiTI utpanna thAya che ne tenAthI badhI vastuonuM AkarSaNa hoya che. te amuka ja pratye pAchuM, badhAM pratye nahIM pAchuM. e to rAga, emAM to UghADuM pudgala che. e to kharekhara vastu ja nathI. ahaMkAra eka vastu che. tene lIdhe to A saMsAramAM bhaTakyo che. praznakartA H rAga che e ahaMkAranuM pariNAma che ane AkarSaNa e pudgalano guNa che ? dAdAzrI : rAga e ahaMkArano guNa che. rAga ane dveSa beu ahaMkArI guNa che. AkarSaNa e pudgala guNa kahevAya. praznakartA : jeno ahaMkAra gayo hoya, tene pudgalanuM AkarSaNa rahe ? dAdAzrI : ene potAne nA rahe. A tane ahaMkAra gayelo hoya to 'tane' nA aDe. paNa 'caMdu'ne rahe. pudgalane jyAM sudhI emAMthI rasa kheMcAI gayo nathI tyAM sudhI pudgalanuM AkarSaNa rahe, badho navo rasa utpanna thato nathI. jUno rasa niveDo lAvI nAkhe, navo rasa utpanna thato hoya tyAM AgaLa saMsAra. A to iphekTa ja che khAlI ane kojhijha ne iphekTa banne sAthe hoya enuM nAma saMsAra. A kojhijha nA hoya. nikAlI bAbata hoya A. zarIrane kahIe, 'tuM gabharAIza nahIM, bA.' tAro doSa nathI. doSa kono hato te huM jANuM chuM. ahaMkArano doSa hato. ahaMkAre bhareluM A badhuM. praznakartA : koIne paNa rAga-dveSa thAya to e pudgalanA kayA bhAgathI thAya ? AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : ahaMkAranA. ahaMkArane jyAM AgaLa gamatuM hoya to rAga kare, nA gamatuM hoya tyAM dveSa kare. ene gamatuM-nA gamatuM rahevAnuM. zuddhAtmA ne saMyoga be ja che. paNa ahaMkAranI phAcara 'ene' jaMpavA detI nathI. e ogaLI jaze eTale jaMpa paDe. pachI zubhAzubha saMyoga, e badhA zuddha thaze. A to ahaMkAranI phAcara e ene judo pADe che. evuM che, mULamAM A vastu che ke jJeya ne jJAtA be ja che A jagatamAM ane vacce ajJAnane laIne igoijhama Ubho thaI gayo che. igoijhama eTale 464 AmAM jyAM sudhI rasa chene, tenI para rAga che ane jyAM AgaLa rasa ene gamato nathI, tyAM dveSa thAya che. praznakartA : e vacce ajJAna chene? dAdAzrI : potAnA svarUpanuM ajJAna che ane 'ahaMkAra chuM' ema ja 'pote' jANe che. ajJAna badhuM kare che. ane A jJeya vastu che teya vItarAga che ane jJAtA ya vItarAga che jo ahaMkAra UDI gayo to zeya joDe 'ApaNe' vItarAgI bhAva rAkhavAno. nahIM to ene jo tarachoDa mArIe to e tarachoDa mAre. eTalA mATe vItarAgI bhAva rAkhavAno. kaSAyo TakyA, ahaMkAratA AdhAre ! amuka bAbatamAM ahaMkAra ocho thAya, bIjI bAbatamAM ahaMkAra vadhI jAya. enuM veITa (vajana) enuM e ja. A kornaramAM e ghaTyo hoya to pelA kornaramAM vadhI gayo hoya. te veITa Ijha dhI seima (vajana sarakhuM che). ahIM ahaMkArane veiTa nA hoya. hamaNAM emane (mahAtmAne) be dhola mArI de to e akaLAya kharA vakhate, paNa emAM ahaMkAra nA hoya. emanI e akaLAmaNa ahiMsaka hoya. haMmezAM krodha ahiMsaka hoya to ApaNe tyAM ja hoya. bIjI jagyAe krodha ahiMsaka nA hoya, hiMsaka krodha hoya. ahaMkArano ja Dakho che. ahaMkArane lIdhe ja A jagata UbhuM rahyuM che. krodha-mAna-mAyA-lobha ahaMkAranA AdhIna che. ahaMkAra nA hoya to e krodha-mAna-mAyA-lobha che, toya nathI. kAraNa ke eno AdhAra ahaMkAra che ane ahaMkAreya che te AdhArI vastu che. enuM rUTa kaoNjha
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 465 466 AptavANI-10 (uttarArdha) ajJAnatA che. paNa ajJAnatA to jANe che ja, AkhI duniyAmAM prasarelI. mATe krodha-mAna-mAyA-lobhano AdhAra zuM? ahaMkAra. jagatano AdhAra koNa ? ahaMkAra ! ahaMkAra kADhI le to krodha-mAna-mAyA-lobha kazuM karanAra nathI. badhAM maDadAla thaI gayAM. eTale A jJAna maLyA pachI ajJAna gayuM. eTale ahaMkAra gayo. tethI krodha-mAna-mAyA-lobha nA thAya, agara thatAM hoya tene "ApaNe" dekhIe. ApaNe dekhyA eTale ApaNane thatAM nathI. kAraNa ke jonArane thAya nahIM. A bahAra hoLI saLagatI hoya to AMkho dAjhe kharI ? eTale jonAra dAjhe nahIM. ane A ahaMkAra jene thAya chene, te to krodha-mAna-mAyA-lobha joDe hoya, e to AMkho hau dAjhe. kAraNa ke tyAM jonAra nathI. pote ahaMkArano kartA che. praznakartA : jonAra thAya to judo paDI jAya ? dAdAzrI : hA, judo paDI jAya. mana krodhe bharAyuM hoya tenI mahIM ahaMkAra bhaLe tyAre e krodha kahevAya, nahIM to gusso ja kahevAya. ApaNe 'badhA'no ahaMkAra kADhI lIdho. 'A' lokone krodha-mAna-mAyAlobha kazuM kare nahIM. nodhArA thaI gayAne, ne AdhAra vagaranuM thAya pachI paDI jAya. jyAM sudhI ahaMkAra che, 'huM ja chuM, huM ja chuM', tyAM sudhI krodha-mAna-mAyA-lobha ekaya paDe nahIM. vyA che, ahaMkArI guNa ! praznakartA : dayAmAM ahaMkAra hoya che ? dAdAzrI : dayA e ahaMkArI guNa ! dvanda guNo badhA ahaMkArI guNo. dvandra guNo badhA ahaMkArI, dvataya ahaMkArI guNa ne advaiteya ahaMkArI guNa. A loko atanI dukAno kADhe che, emAM kazuM vaLe nahIM. kAraNa ke e dvandra guNa che, kreta-advaita. eTale dayAvALo hoya, ene nirdayatAnA vikalpo Ave. praznakartA : dayA ane karuNA, AmAM dayAnuM sthAna ja nathI. prema che, mahAvIra bhagavAnano prema che, buddha bhagavAnanI dayA che. dAdAzrI : ame e svarUpamAM chIe, prema svarUpamAM chIe. amAre koInI joDe matabheda nathI. mane gALo bhAMDe toya mAre matabheda nathI. praznakartA : e zuM bhAva kahevAya ? ene karuNA kahevAya ke dayA kahevAya ? dAdAzrI : dayAnuM sTeja pUruM thayuM. dayA hoyane tyAM nirdayatA hoya. te nirdayatA emanAmAM nathI, nirdayatA chUTI gaI. dayA chUTI gaI ne karuNA AvI. praznakartA : te karuNAmAM paNa ahaMkArano bhAga rahyo kharo ? dAdAzrI : nA, ahaMkAra nahIM. praznakartA : prema ane karuNAmAM phera kema rahyo ? dAdAzrI : prema to haju AgaLanuM svarUpa che lpa, vilpa, saMkalpa te nirvikalpa ! praznakartA : jeno ahaMkAra gayo hoya, jenA saMkalpa-vikalpa gayA hoya, nirvikalpa dazAmAM Avyo hoya, enA bAhya lakSaNa zuM hoya ? dAdAzrI : nirvikalpa hoya nahIM koI. e nirvikalpamAM rahI zake nahIM. praznakartA : ahaMkAra zUnya hoI zake ? dAdAzrI : ahaMkAra zUnya thAya nahIM. eTale jeno thayo hoya e mane kaho, mAre enA darzana karavA javuM che. nirvikalpa thaI zake nahIM mANasa. ene mATe to jJAna joIe. jJAna vagara nirvikalpa thaI zake nahIM. vikalpIne nirvikalpa banAvavAnuM sAdhana, e bIja ja juduM che. vikalpI bIjeya juduM che, nirvikalpI bIjeya juduM che. jJAnI puruSa pAse jAya to vaLe, nahIM to kazuM ThekANuM paDe ja nahIM.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 467 468 AptavANI-10 (uttarArdha) ajJAzakti UbhI thaI che eTale e AtmAnI kalpanA che, vikalpa che. evuM kahyuM evo A deha baMdhAI jAya. ene mahenata kazuM karavuM nA paDe, ema ne ema kalpanAthI ja. e rIte cAlyuM pachI. igoijhama joDe ne joDe, pahelAMno igoijhama puro nA thayo hoya tyAre navo igoijhama cAlu thaI jAya. A saMkalpa-vikalpa nathI. saMkalpavikalpa ApaNAmAM rahyA ja nathI. meM zuM kahyuM che ke tamAruM nirvikalpI jJAna thayuM. saMkalpa-vikalpa kyAre thAya ? ahaMkAra jyAre vicarato hoya ane ahaMkAra tanmayAkAra thAya tyAre saMkalpa-vikalpa thAya. tyAgato pAyo ahaMkAra upara ! tamArI koI kriyA bhagavAnane tyAM jovAmAM AvatI nathI. bhagavAnane tyAM to te zeno ahaMkAra karyo, e pakaDavAmAM Ave che. bhagavAna to kahe che, te ahaMkAra karyo mATe tuM pAcho jA. amAre to ahaMkArano roga nA joIe. meM tyAga karyo che ne meM koI dahADo dArU pIdho nathI. e badhuM mAre sAMbhaLavuM nathI. enuM phaLa maLaze. te je karyuM che enuM phaLa maLaze. mAre to te ahaMkAra nathI karyo e joIe che. tyAga karyo temAM koInI upara zo upakAra karyo ? te grahaNa karyuM hatuM to tyAga karavAno vakhata Avyo. paNa grahaNa ja nA karyuM hota to? paiNyA pachI have bairIno tyAga karIe, to paiNyo ja nA hota to ? ene tyAga karavAno vakhata ja kyAMthI Ave ? A to tyAgano pAcho lahAvo levo che. 'meM tyAga karyo' kahe. eka vakIla sAheba mArI pAse AvyA. te mane kahe, 'dAdA, lokopakAra mATe meM mArI vakIlAta choDI dIdhI." "ohoho ! grahaNa koNe karI'tI ? tame karI hatI ke meM karI hatI ? vakIlAta grahaNa te karI ! tame grahaNa karI hatI, te tame choDI dIdhI, emAM mane zuM karavA Ama kahevAnI jarUra che te ?" tyAre e kahe, 'meM kyAre grahaNa karelI ?" meM kahyuM, "meTrikamAM AvyA tyAre vicAra nahotA AvyA ke vakIla thavuM che evAM ?" tyArathI grahaNa karavA mAMDyuM. te atyAre A choDavAno vakhata Avyo. grahaNa ja nA karyuM hota to ? evI rIte bairI choDI, ghara choDyuM. karoDa rUpiyA choDyA. alyA, grahaNa karyuM to choDyuM. nahIM to grahaNa nA karyuM hota to ? vAta to samajavI paDazene ? vItarAgonI vAta TUMkI, zorTa kaTa ane bilakula pyaoNra che. vItarAgonI vAta lAMbI karIne te badhAM ornAmenTala eDajasTamenTa che. amAre to choDI paiNAvavA sAthe kAma che, A tAro maMDapa tuM Avo sAro moTo bAMdhuM ke nA bAMdhuM. te amAre kAmanuM nathI. amAre to A choDI paiNI gaI eTale nirAMta ! mAre mAMDavA-bAMDavA nahIM bAMdhavA, bA ! te ornAmenTalamAM paDyA che loko. zemAM paDyA che ? choDI paiNAvAnI jeTalI utAvaLa nathI eTalI ornAmenTalanI utAvaLa che ! praznakartA : grahaNa-tyAga prakRtino che ane ahaMkAra e potAno mAne che. dAdAzrI : hA, huM karuM chuM, evuM ! enuM nAma ja saMsArane ! e bhrAMtine ! saMDAsa javAnI zakti nahIM ne mUA grahaNeya zuM karavAno ne tyAre zuM karavAno ? A to badhuM ITa hepansa, thaI rahyuM che. vAstavikatAmAM iTa hepansa ! grahaNa ane tyAga, beu ahaMkAra ! praznakartA : AtmajJAna ja sAcuM jJAna che, enI khAtarI karyA pachI paNa mAnavIne saMsAranI pharajo adA karavAnI che, e choDIne cAlyA javuM e palAyanavRtti nA kahevAya ? dAdAzrI : A choDIne jAya che ne kahe che ke meM tyAga karyo, teya 'igoijhama' che ne keTalAka kahe che ke meM A grahaNa karyuM, teya igoijhama che. 'AuTa oNpha igoIjhama' thavAnuM che. tyAga manuSyajAti karI zake ja nahIM. je tyAga kare che, e laukika bhASAnI vAta che. saMDAsa ja nA karI zake tyAM ? aTake tyAre khabara paDe. A to pUrvakarmanI bhAvanAnuM phaLa che. e bhAvanA ja badhuM karI zake che.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 469 470 AptavANI-10 (uttarArdha) eka AcArya mahArAja hatA, te mane kahe ke "ATalo badho ame tyAga karyo, enA phaLarUpe kAMI dekhAtuM nathI.' meM kahyuM, 'kema nA dekhAya ? dekhAya chene ?" to te kahe, 'kyAM dekhAya che ? kazuM dekhAtuM nathI ?" meM kahyuM, 'moDhA upara dekhAya che, paiDapaNa AvyuM, nathI dekhAtuM?" 'paNa tyAganuM phaLa AnaMda hovuM joIe, te mahIM nathIne ?" "paNa tyAga karanAra koNa e mane kaho ! tamAruM nAma zuM ?" tyAre emaNe nAma ApyuM ke "huM phalANA mahArAja chuM.' 'tame e ja ne ?" pUchyuM. tyAre e kahe, 'hA, e ja ne !' tyAre meM kahyuM, 'A to mahArAje tyAga karyo. tamAro tyAga joIze. A tyAga tamAre karavAno che, enA badale mahArAje tyAga karyo, e to UlaTA baMdhAyA.' zuM kahe e ? "huM tyAga karI rahyo chuM." ahaMkAra 'tyAga karI rahyo chuM" mAne che. praznakartA : eTale tyAgane tyAgI zakyA nathI ? dAdAzrI : A ahaMkAra eTale to potAnI meDanesa sTeja che. evo tyAga kare, eno artha zuM che ? eTale pachI mahArAja samajyA ke A to bahu moTI bhUla kIdhI. tyAre meM kahyuM, 'hajI A bhUla bhAMgavI paDaze." eka bhUla jagatanA mANaso samajI zake nahIM. je pAchaLa , cogaradama badhuM joI zake te bhUlane samajI zake. potAnI bhUla kema samajAya ? ane zAstrakAro kahe che ke potAnI bhUla jyAre samajaze, tyAre e bhagavAna thaze ! ahaMkAra, pojhiTiva ane tegeTiva ! eka brAhmaNa hato. te AkhA gAmamAM eka ja brAhmaNa hato. te bicAro marI gayo ! enI vAipheya marI gayelI. ene be chokarA, eka doDha varSanuM ne bIjuM traNa varSanuM. be chokarAM mUkIne banne marI gayA. eTale gAmavALA badhA bhegA thayA ke A brAhmaNanA chokarAonuM zuM karavuM ? te koI emane pALavA taiyAra thayuM nahIM. tyAre eka bIjo paradezI mAravADI brAhmaNa hato, te kahe che ke, "bhaI, mAre chokaro nathI, mane eka Apo to huM lauM.' A paradezI brAhmaNe eka chokaruM lIdhuM, traNa varSanuM. have doDha varSanA chokarAno koI gharAka ja nA thAya. A koNa uthAme, balA AvI ? enA chokarAne uthAme ke pArakAnAM uthAme ? tyAre eka zuddha hato te kahe, 'sAheba, mAre chokaruM nathI. mane jo Apo to huM ucheruM.' tyAre gAmavALA kare ke "A chokaro marI jaze, enAM karatAM zUdrane Apone !' te chokaruM zUdrane ApyuM. te zUdrane tyAM ucharyo ne aDhAra varSano thayo ne pelo chokaro vIsa varSano thayo. brAhmaNanA gharavALo chokaro dArUnA pIThA AgaLa dArU viruddha pikeTIMga karavA mAMDyo. banne bhAIo, eka nAnA chokarAo. te A zUdranA saMskAramAM Avyo, eTale dArU gALavA mAMDyo ane pelo che te brAhmaNanA saMskAramAM rahyo te pikeTIMga karavA mAMDyo ke dArU nA pIvAya, Ama ne tema. pachI e gAmamAMthI eka moTA jJAnI puruSa jatA hatA. temane koIe pUchyuM ke sAheba, A bemAM kono mokSa thaze ? dArU gALe che eno ke dArUno virodhI ja che eno ? tyAre e jJAnI puruSe kahyuM, 'bhaI, A dArU nahIM pIvAno ahaMkAra kare che ane pelo pIvAno ahaMkAra kare che, beu ahaMkArI che. mAre tyAM bannemAMthI koIneya mokSa nA maLe.' A to Avo jAya che jagatano. nyAya samajI lejo. A sAdhuo tyAgano ahaMkAra kare che ne A grahaNano ahaMkAra kare che, beu tyAM pahoMce nahIM. jene grahaNa-tyAga jevI vastu ja nahIM, je sahajabhAve Ave che te jIve che, khAya che, pIve che, to teno mokSa che. A samajavuM to paDazene ? Ama kema ? A popAbAInuM rAja nathI. A to ekjhaTa (barAbara) kAyadesara che. eka ghaDIvAra kAyadAnI bahAra nA cAle. ApaNI korTomAM gappAM cAle che, tyAM khaTapaTa karavI hoya to karAya.. praznakartA : bhagavAnane tyAM korTe kharI ? dAdAzrI : nA, tyAM korTo hota to badhA kArakunane ahIMthI tyAM javuM paData ! ane korTe hoya tyAM kakaLATa hoya. bhagavAna kakaLATiyA che ja nahIM. bhagavAna to bhagavAna ja che. atyAre mahIM beThA che, e dekhAya che badhAne !
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 471 mAravuM-bacAvavuM, beu ahaMkAra ! praznakartA : A amuka saMpradAyamAM sAdhuo pagamAM bUTa-caMpala paheratA nathI, enuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : e jIvaDAM bacAvavA mATe. praznakartA : ApaNe to paherIe chIe, to ApaNI zI dazA ? dAdAzrI : e emane evI zaMkA che ke huM joDA paherIza to jIvaDuM marI jAya to ? tyAre bhagavAne zuM kahyuM ke, "alyA, tuM ja bacAvanAro chuM ?" A mAranAro ne tuM bacAvanAro ! A mAranAro mAravAno ahaMkAra kare che ane tuM bacAvavAno ahaMkAra kare che. mAre tyAM ahaMkAranuM kAma nathI. bhagavAnane tyAM to nirahaMkArInuM kAma che. praznakartA H to zuM karavuM ? bUTa-caMpala paherIne pharavuM ke ema ne ema ? dAdAzrI : are, joDA paherIne pharo nirAMte ! nIce vIMchI-bIMchI karaDI khAze, chAnAmAnA paherIne pharone ! evuM chene, tame kaMI sAdhu thayA nathI. tame che te saMsArI cho. eTale rastAmAM cAlavuM paDe. kAMTo vAge to upAdhi thAya. mahArAjane to kAMTo vAgyo hoyane to DaoNkTaro maphata davA karI Ape. tamArI pAse DaoNkTara paisA mAge. mahArAjanI pAchaLa badhAM bahu che karanArAM. eTale tamAre joDA-boDA paherIne pharavuM. praznakartA : pApa nA lAge ? dAdAzrI : e lAge enuM, paNa ochuM lAge che, e kaMI bahu lAgatuM nathI. manamAM bhAva rAkhavo ke koI jIva mArAthI dabAya nahIM, evuM gherathI bolIne nIkaLavuM. gherathI pAMca vakhata savAranAM pahoramAM bolavuM ke, 'mArAM mana-vacana-kAyAthI koI jIvane kiMcitmAtra duHkha na ho, na ho, na ho.' eTaluM bole ke badhuM thaI gayuM. A to pAchA bacAvavA nIkaLyA che ! e to badhA ahaMkArI AptavANI-10 (uttarArdha) pAchA. ohoho ! bhagavAna nA bacAve ne tuM bacAvanAro nIkaLyo ! A to badhA ahaMkAra jAtajAtanA ! kema bIjA sAdhuo evuM nathI karatA ? e to joDA-boDA paherIne phare che nirAMte ! e bicArA evuM kaMI kahetA ja nathI ke mAre mAravA che. ane bhUlathI vaTAI jAya to mAphI mAMgI le ! 472 akramamAM ta rahyo tyAgatAra ! AmAM eka zabda kRpALudevathI viruddha koI mANasa kahe to A akrama vijJAna ja nathI. eka phakta viruddha che te kyAM ke jyAM AgaLa kramika mArga che, tyAM tyAga hoya ne tyAga karanAro paNa hoya. ahIM ahaMkAra nahIM eTale tyAga karanAro ja nahIMne ! ahaMkAra ja UDADI devAmAM Ave che, ahIM AgaLa ! tyAgano kartA ja nahIM. tyAga karavAno nathI. ahaMkAra ne mamatA, beno tyAga thaI gayo ke thaI gayuM pUruM. A beno tyAga karAvI dauM chuM. emane tyAgAtyAga saMbhave nahIM. kAraNa ke jema udaya Ave ne tevI rIte varte. tyAga ne atyAga karanAra koNa ? ahaMkAra. ahaMkAra jeno vilaya thaI gayo che, e tyAga ne atyAga kevI rIte karI zake ? ahaMkAra rUpI phAcara ja UDI gaI che. 'pote koNa che ?" e jANe eTale cAhyuM gADuM. tyAga to ahaMkArano ne mamatAno karavAno che. saMsAramAM kapaDAM kADhIne pharIe to loko zuM kahe ? loko vaDhe ke nA vaDhe ? mUrchAno tyAga karavAno che. vastuno tyAga karavAno bhagavAne kahyuM nathI. AnI para mUrchA nA hovI joIe. mUrchA hoya che tamane ? praznakartA : mUrchA eTale zuM, samajAyuM nahIM. dAdAzrI : mUrchA eTale moha. khamIsa paheryuM che te phATI jAya toya kazuM nahIM, nA phATe toya kazuMya nahIM, moha nahIM eno ne mohavALo to gusse thAya. mAruM khamIsa kema phADyuM ? ahaMkAra sahita vastuno abhAva kare ene tyAga kahyo ane nirahaMkAra sahita kare to saMyama kahevAya.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 AptavANI-10 (uttarArdha) (5) ahaMkArano bhogavaTo 473 | upajAve saMyama pariNAma ! praznakartA: 'upajAve saMyama pariNAma..' upajAve eTale UbhA thAya che, enI meLe ane jayAre atyAra sudhInA saMyamo karavAnI vAto AvI, e be saMyamomAM keTalo phera ? dAdAzrI : evuM chene, saMyama karyo nA thAya. saMyama ahaMkArathI thAya nahIM. ahaMkArathI tyAga thAya. chellI hada sudhI ahaMkAra tyAga karI zake, saMyama nA karI zake. praznakartA : tyAre A loka kahe chene ke saMyamamAM raho, saMyamamAM raho, e zuM ? dAdAzrI : A badhI vAta laukika che. ApaNe laukikane khoTuM to na kahI zakIe ? praznakartA : paNa A to saMyamano artha ja badalAI gayo ! dAdAzrI : artha che eno e ja che, paNa A laukika bhASAmAM Avo artha cAle che. lokabhASAmAM Ane saMyama kahe che. A tamane atyAre koI gALa de, have tamane 'jJAna' che to tamArI mahIM saMyama pariNAma UbhAM thAya, enuM nAma saMyama kahevAya. tamane enA mATe kazuM thAya nahIMne ? kharAba vicAra Ave nahIMne ? mana bagaDe nahIMne enA mATe ? ane tamAruM mana bagaDyuM nahIM, enuM nAma saMyama pariNAma. enI meLe pariNAma UbhAM thAya. emAM ahaMkAranI jarUra ja nathI. tyAgamAM ahaMkAra karavo paDe. A badhA sAdhuo e lokabhASAmAM saMyamI kahevAya. paNa e tyAgIo che, laukika bhASA ane alaukika bhASA, banne bhASAmAM haMmezAM phera ja hoya. tyAga karavo hoya to tyAgano kartA joIze. tethI tamane badhAne (mahAtmAone) kahyuM chene ke kazo tyAga nahIM karavAno. jo tyAga karazo to kartA rahezo. katRtva pariNAma thaze, kartA rahevuM paDaze ane A to saMyama pariNAma UbhAM thayAM. tamane lAge ke saMyama pariNAma UbhAM thayAM ? e saMyamita deha, saMyamita mana ane saMyamita vANI rahe ke basa thaI rahyuM ! paramAtmA thaI gayo jyAM sudhI ahaMkAra che tyAM sudhI tyAga che. ane ahaMkAra sivAya (rahita) je pariNAma UbhAM thAya che e saMyama pariNAma che. praznakartA : tame je saMyamano artha karyo e kramika mArge zI rIte Ave ? dAdAzrI : e Ave. emAM che te jyArathI samakita thAya, eTale jyArathI e potAne zabdathI jANe 'huM zuddhAtmA chuM', evuM zabdathI jyAre ene ema khAtarI thAya ke 'A huM chuM' ane 'A huM hoya' ema pratIti bese, tyArathI eTalo eTalo saMyama pariNAma thAya. ekadama badho nA thAya, amuka amuka thAya. pachI saMyama pariNAma vadhatuM vadhatuM jAya, tema tema te caDhato jAya ane A jJAnamAM to badhA saMyama pariNAma thaI jAya. praznakartA : jyAM jJAna bAbatanI thIyarI karI nAkhI tyAM ahaMkAranuM katRtva Ave che ja. eTale te kramika mArga thayo ? dAdAzrI : nA, evuM nathI. ahaMkAra amuka bhAgamAM hoya. eMsI TakA ahaMkAra ne vIsa TakA nirahaMkAra, kramika mArgamAM evuM nirahaMkAranuM pada UghaDatuM UghaDatuM TheTha saMpUrNa nirahaMkAra thAya che. upavAsa, zuddha upayogapUrvaka ! praznakartA : hamaNAM phorenamAM koIe kahyuM ke hindustAnamAM to keTalAka loko babbe, traNa-traNa mahinA khAdhA vagara rahI zake. to kahe, 'ApaNe hindustAnamAM javuM joIe. ApaNe tyAM to koI upavAsa karI nathI zakatuM.' - dAdAzrI : hA, barobara che. emane tyAM na rahI zake. emane tyAM zI rIte rahI zake ? A to badhuM jANe che ke havAmAM zakti che, badhAmAM zakti ja che. A zaktithIya jIvAya che kharuM, poSAtuM nathI paNa jIvAya che kharuM. have A lokothI nathI rahevAtuM, enuM kAraNa ke tyAM A
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo akaLAmaNa sahana na thAya. A ahIMnA sahana karI zake. ahaMkArano dAMDo bhArene ! bahu ja bhAre dAMDo ! are, rathamAM besavAnuM maLe eTalA mATe ATha dahADAnA upavAsa kare. ane A to 70-70 dahADA upavAsa kare che. emane to pAMca dahADAya upavAsa nA thAya. emanuM kAma nahIM. e to ahaMkAra joIe moTo, jabarajasta. 475 bhagavAne kahyuM hatuM ke eka upavAsa jo kadI zuddha upayogapUrvaka thAya to abajo upavAsa jeTalI kiMmata che. dehano zo doSa ? A dehano doSa haze ? ANe bicArAe zo guno karyo ? 'A' badhAmAMthI jo guno koIno nA hoya to dehano che ! praznakartA : upavAsa karavAthI puNya to baMdhAyane ? dAdAzrI : paNa kevo upavAsa ? praznakartA : khAvuM nahIM te. dharmamAM upavAsa atyAre kare che te. dAdAzrI : koNe kahyuM ke puNya baMdhAya che ? praznakartA : zAstrakAroe lakhyuM che ne amArI buddhie vicAryuM. dAdAzrI : e upavAsa AjJApUrvakanA hoya ? praznakartA : ame paccakhANa laIe chIe e AjJA thaIne ? dAdAzrI : A lokonI AjJA cAle nahIM. A to 'annkvaoNliphAiDa' che, 'kvaoNliphAiDa' joIe. kAraNa ke e samakitI joIe. cothe guMThANe hovA joIe. praznakartA : to pachI zuM na ja karavuM ? dAdAzrI : karavuM nahIM evuM nahIM, karajo paNa manamAM enuM mAnazo nahIM ke Ano kaMI lAbha che evuM. praznakartA H mArAthI upavAsa thatA nathI. dAdAzrI : paNa e prakRti kare che, tame karatA nathI. A tame AptavANI-10 (uttarArdha) to khAlI ahaMkAra karo cho ke meM A upavAsa karyo. meM jIMdagImAM eka TaMkanoya upavAsa nathI karyo. 476 eka bahu moTA bhakta hatA. temaNe upavAsanuM pUcha pUcha karyuM. meM kahyuM, 'konA dorSa upavAsa karo cho ? zuM gunA mATe upavAsa karavAno ?" Apane zuM lAge che ? praznakartA H zarIra zuddhi mATe upavAsa thAya. dAdAzrI : zarIra zuddhi mATe e to DaoNkTareya kahe che. e to ApaNane ajIrNa thayuM hoya to ocho khorAka khAva ke nA khAva ? eTale vastu nathI. ApaNA dharmane mATe je upavAsa karavAmAM Ave che badhA. e eTale upavAsa karavAmAM A dehanI bhUla ja nathI ! vagara kAmanA Ane zuM karavA mAra-mAra karo cho ? sahejeya dehanI bhUla nathI. pachI pelA mANase pUchyuM ke 'to zuM AtmAnI bhUla che ?" tyAre meM kahyuM, 'e paNa nathI.' tyAre e kahe ke "zuM mananI bhUla haze ?' tyAre meM kahyuM, 'mananIya bhUla nathI A to.' tyAre eNe pUchyuM, to konI bhUla che ?" tyAre meM kahyuM, 'ahaMkAranI.' tyAre e kahe ke 'ahaMkAranI bhUla che to zI rIte daMDa devo ?" meM kahyuM, "ahaMkArane daMDa dezo ja nahIM. ahaMkArane tame zuM daMDa devAnA hatA ? ahaMkAranuM 'rUTa kaoNjha' kADhI nAkho. ahaMkAranuM 'rUTa kaoNjha' e ajJAnatA. ajJAnatA kADho ke badhuM gayuM !' praznakartA : ajJAnatA kevI rIte kaDhAya ? dAdAzrI : jJAnI hoya to ja e nIkaLe evI che, nahIM to A gUMcavADA Ama ja rahevAnA che. gUMcavADA to A huM kahuM chuM, nahIM to gUMcavADA gaNAtA ja nathI. A ja barobara che evuM mAnavAmAM Ave che. A to huM jANuM chuMne eTale kahuM chuM ke A badhAM gUMcavADA UbhA kare che. Akho dahADo mana gUMcAyeluM hoya che. potAnA gharanuM khAI, gharanA kapaDAM pahere che, gharanI rUmamAM sUI rahe che ane Akho dahADo ciMtA-upAdhio, ciMtA-upAdhio karyA kare ! koI dahADo sAhebIpUrvaka jIvyo ja nathI. evuM nathI lAgatuM tamane ?
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 477 478 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : lAge che. dAdAzrI : te keTalA badhA gUMcavADA kahevAya ? e gUMcavADA toDI nAkhIe tamArA ! tamane gUMcavADo ja rahe nahIM ne pachI ! emAM che mULa koNa ? praznakartA : AtmA ane deha alaga che, tathA vicAra ane mAnasika kriyAo AtmAthI alaga che, to dAdA bhagavAnane vaMdana kare che e koNa? e AtmA ke vicAranI kriyA e vigate samajAvazo. dAdAzrI : jyAre te kartA hato, tyAM sudhI bhoktA hato, eTale ene du:kha paDatuM hatuM. kare eTale duHkha paDe ja ne ? eTale e mukti khoLato'to ! te ene lAgyuM ke A bhagavAnanAM darzana thayAM, eTale ene potAne anubhava thayo. e ahaMkArane anubhava thayo che. dAdA bhagavAnane namaskAra kare che e AtmA nahIM, vicAra-bicAra nahIM, e ahaMkAra kare che. praznakartA : ApaNe UMghI jaIe chIe tyAre ghaNIvAra ema kahIe chIe ke bahu sarasa UMgha AvI, ghaNIvAra kahIe chIe ke Aje UMgha nA AvI, to e kahenAra koNa che ane anubhava karanAra koNa ApaNane zarIra ke mananuM kazAnuM bhAna ja nathI. zarIra paNa kAma nathI karatuM, mana paNa kAma nathI karatuM, to pachI igoIjhama kyAM rahyo ? dAdAzrI : e barAbara UMgha AvIne te igoIjhame anubhavyuM, bahArano igoIjhama bhAga baMdha thaI jAya, paNa aMdara to kharuMne badhuM ! aMdara to badhuM mana-buddhi-citta ne ahaMkAra badhuMya kharuMne ? praznakartA : eTale e cAlu ja rahe che ? dAdAzrI : hA, aMdara cAlu rahe ne ! e to bahAra baMdha thaI gayuM. indriyo baMdha thaI gaI. praznakartA : nahIM, mana cAlu hoya to svapna hoya ? dAdAzrI : mana ne citta, be jo kadI caMcaLa hoya to kaheze, UMgha sArI AvI nathI. ane mana-citta caMcaLa nA hoya tyAre kahe, UMgha sArI AvI, basa eTaluM ja, caMcaLatA baMdha thaI gayelI hoya enI, mana sAyalaTa (zAMta) thaI gayuM hoya. praznakartA H IgoIjhamane anubhava karavA mATe AtmAnI jarUra che ke igoIjhama pote svataMtra rIte anubhava karI zake ? dAdAzrI : nA, AtmAnI hAjarI ja che, basa. ciMtA e che moTAmAM moTo ahaMkAra ! praznakartA : koI mANasa badhI rIte prAmANika che, chatAM paNa ene rAtre UMgha nathI AvatI. bhaviSyanI ciMtA rahyA kare che e zuM che? dAdAzrI : ciMtA jo rahetI hoya to e vadhu paDato igoijhama che. e igoijhamane thoDo ogALavo joIe. ciMtA eTale 'ApaNe ja calAvIe chIe !" evuM ApaNA manamAM bhAse che. eTaluM ja che khAlI ! badhA dharmonI vAto zuM kahe che ke ciMtA karavAnI badhA nA pADe dAdAzrI : e ja, e jene A sArI UMgha Ave che ne, te ja evuM bole che ke Aja sarasa UMgha AvI. ane Aje barAbara sArI UMgha nA AvI, to e nA AvI te, e ja bole che. A konuM kAma che ? koNa bole che A, e tamane samajAyuM ? praznakartA : nA, e amane jANavuM che. dAdAzrI : A igoijhama bole che ke Aja UMgha barAbara nA AvI ane sarasa AvI to e kahe, sarasa UMgha AvI. praznakartA : barAbara UMgha AvI hoya tyAre evI paristhitimAM
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 479 480 AptavANI-10 (uttarArdha) che. eTale ApaNane ciMtA thatI hoya to ApaNo igoijhama vadhI gayo. che, eksTrA orDinarI (asAmAnya) thayelo che. normAliTI sudhI igoijhama rakhAya. ethI igoijhama vadhe ke ciMtA thAya. eTale igoijhama ogALavo ja rahyo. saMta puruSonA darzana karIe to darzana karavAthI, namaskAra karavAthI igoijhama ogaLe. koI phero ciMtA tame joyelI ? anubhava hala thayelo ? have e ciMtA hoya te ghaDIe sukha bahu hoya che ? to paNa zA mATe loka ciMtA karatA haze ? emAM zuM phAyado ? praznakartA : mArA potA mATe nahIM, bIjA mATe ciMtA karavI paDe che. dAdAzrI : bIjA mATe ciMtA ? ane bIjA konA hAru ciMtA karatA haze ? tamArA mATe ! tame emanA hAru ciMtA karo ! koI saphaLa thatuM nathI. ciMtA eTale moTAmAM moTo igoijhama ! huM bIjAnuM kaMI karI zakuM tema chuM evuM je thAya te ciMtA. praznakartA : ciMtA karavI e moTAmAM moTo ahaMkAra che e samajAvo. dAdAzrI : A moTAmAM moTo ahaMkAra hoya to ciMtA. evuM chene, Ama ciMtA kare che, e mANase UMghavuM ja nA joIe. mUA, Ama calAvavA mATe tuM ciMtA karuM chuM ane zAnA AdhAre tuM sUI jAya che, e kahe ? kayA oLaMbAthI tuM sUI jauM chuM ? ane je oLaMbAthI tuM sUI jauM chuM, te oLaMbAthI A cAlavA de jagata. zuM karavA ciMtA kare che vagara kAmano ? nA samaja paDe ? huM to ene kahI dauM ke zAnA AdhAre sUI jauM chuM tyAre ? ciMtA karuM chuM tyAM ? praznakartA : bhayaMkara paristhiti hoya chatAM emane UMgha AvI jAya che pachI te kyA AdhAre ? dAdAzrI : are, oDhIne nirAMte sUI jAya che ! pAtharIne sUI jAya che, zAnA AdhAre ? alyA, kone soMpyuM A? Ama to Akho dahADo ciMtA karyA karato hoya. praznakartA : ciMtA karavI ke UMgha AvavI e badhI prakRtino nacAvyo nAce chene, e to prakRti AgaLa lAcArI nA kahevAya ? dAdAzrI : hA, prakRti ja che. UMgha AvavI e prakRti che. paNa ciMtA to prakRtinI mahIM puruSa AMgaLI kare to ciMtA thAya. praznakartA : kauMbhAvane lIdhe ciMtA thAya che ? dAdAzrI : kartAbhAva hoya tethI ciMtA hoya, paNa kartAbhAva to mANasa mAtramAM hoya. A to gAMDo ahaMkAra che. ciMtA karavI eka meDa ahaMkAra che. badhAya plenamAM rophathI sigAreTa pIyA karatA hoya ane A ekalo akkaramI ciMtA karyA karato hoya ke A paDI jaze to zuM thaze? zuM thaze? tyAre mUA, loka dhumADA kADhe che e to jo. evuM samajavuM nA paDe ? tyAre e kevo ahaMkAra kahevAya ? ApaNe dhumADA kADhanArane kahIe ke A bhaIne AvA vicAra Ave che. tyAre e kahe, 'e kevo mANasa che? gAMDo che ?" eTale ciMtA hovI ja nA ghaTe. praznakartA : Ape eka jagyAe lakhyuM che 'ciMtA e ahaMkAranI nizAnI che'. dAdAzrI : hA, ciMtA e ahaMkAranI nizAnI zAthI kahevAya che ? enA manamAM ema lAge che ke huM A calAvI lauM chuM, tethI ene ciMtA thAya che. Ano calAvanAra huM chuM, eTale A choDInuM zuM thaze, A chokarAnuM zuM thaze, ema kahe. AnuM zuM thaze, Ama zuM thaze, A makAna pUruM nahIM thAya to zuM thaze ? e ciMtA pote mAthe laI le che. pote potAnI jAtane kartA mAne che. huM ja mAlika chuM ane huM ja karuM chuM, ema mAne che. pote kartA che nahIM ne khoTI ciMtA vahore che. kharekhara to A saMjogo kartA che. badhA saMjogo, sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa (vaijJAnika saMyogika purAvA) bhegA thAya to kArya thAya, evuM
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) ahaMkArano bhogavaTo 481 482 AptavANI-10 (uttarArdha) che. ApaNA hAthamAM sattA nathI. ApaNe saMjogone joyA karavAnA ke saMjogo kemanA che. saMjogo bheLA thAya eTale kArya thaI ja jAya. saMjogo bheLA thavA eTale koI mANasa che te mArca mahinAmAM varasAdanI AzA rAkhe e khoTuM kahevAya. ane jUnanI paMdaramI tArIkha thaI eTale e saMjoga bhego thayo, kALano saMjoga bhego thayo. have vAdaLano saMjoga bhego nA thayo hoya to vAdaLAM vagara varasAda kema paDe ? tyAre kahe che ke vAdaLAM bhegAM thayAM, kALa bhego thayo, pachI vIjaLIo thaI, bIjA eviDansa bhegA thayA, tyAre varasAda paDyo ! olI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa che A. mANasa saMjogonAM AdhIna che ane pote ema jANe che ke huM kaMI karuM chuM !' paNa e kartA, e paNa saMjogonA AdhIna che. eka saMjoga vikharAyo to zuM thAya ? Aje koI sAmAyika karatuM hoya to lokone kahe ke huM roja cAra sAmAyika karuM chuM ane pelA to eka ja kare che ! bIjAno doSa kADhe che. eTale ApaNe nA samajI jaIe ke bhaIne sAmAyika karavAno igoijhama che ! te ApaNe bIje dahADe pUchIe ke, "sAheba, kema Aje sAmAyika nathI karatA ?" tyAre e zuM kahe, 'Aje to paga jhalAI gayA che !" te ApaNe pUchIe ke 'sAheba, paga sAmAyika karatA hatA ke tame karatA hatA ?" A paga jo sAmAyika karatA hoya, to tame bolatA hatA ke 'meM cAra sAmAyika karI', to te khoTuM bolatA hatA. eTale paga pAMsarA hoya, mana pAMsaruM hoya, buddhi pAMsarI hoya, badhA saMjogo pAMsarA hoya tyAre sAmAyika thAya ane ahaMkAreya pAMsaro joIe. ahaMkAreya te ghaDIe pAMsaro nA hoya to nA thAya. e badhuM bheguM thAya tyAre kArya thAya. magaja pAMsaruM joIe, are, jagyAe pAMsarI joIe. jagyA nA sArI hoya toya nA thAya. ne ciMtA to enuya nA thavI joIe. ciMtA to, jagata calAvanAra hoya tene ciMtA thAya. ApaNe kaMI enA calAvanAra ochA chIe ? calAvanAra eTale igoijhama, e to moTAmAM moTuM igoijhama kahevAya. chatAM loka ciMtAmAM ja paDelA chene ? ene khabara nathI, A khyAla nathI ke ciMtA karavAthI jAnavaranuM AyuSya bAMdhe che. juone, tamane ciMtA nahIM, upAdhi nahIM ane kramika mArgamAM emane ciMtA, TheTha sudhI ciMtA kaheze, bAhya ciMtA che, aMdara AnaMda che. praznakartA : paNa ahIMyAM paNa evuM chene ? A Adhi-vyAdhi ne upAdhi e to je sAMsArika kAmo vyavahAranAM che... dAdAzrI : paNa ciMtA nahIM ne ! ciMtA e saMsAranuM moTAmAM moTuM bIja che. e ahaMkAranI ciMtA che. ahaMkAra gayo ke ciMtA jAya. praznakartA : vyavasthitanuM jJAna AvyuM ke ciMtA gaI. dAdAzrI : vyavasthitanuM jJAna, e to lokone apAya evuM nathIne ! ApaNe jJAna ApIe chIe tyAra pachI ahaMkAra jAya, tyAra pachI vyavasthita samajAya. koI kaheze, "mane ciMtA nathI thatI' eTale jANI levuM ke A mANasano ahaMkAra Akho khalAsa thaI gayelo che. ciMtA vagara manuSya koI hoya nahIM. to ciMtA vagarano thayo eTale jANavuM ke ahaMkAra khalAsa thaI gayo.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 AptavANI-10 (uttarArdha) (ka) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra vaLe ahaMkAra, be mArge ! praznakartA : ApaNe je bhAvanA karIe chIe, enAthI A pApa ke puNya baMdhAya che, to e bhAvanA konI ? dAdAzrI : ahaMkAranI. jene sukha joIe che enI bhAvanA che ke huM puNya karuM to mane puNya baMdhAya. joIe che sukha paNa e enI bhAvanA phaLatI nathI. ane ahaMkAranA mAryA, ene jJAna nahIM hovAthI, zuM karavAthI pote sukhI thAya ane zuM karavAthI pote duHkhI thAya, enI samajaNa nahIM hovAthI, duHkhanI bhAvanA UbhI thatI jAya che. ahaMkAranA be rastA karavA jevA che. jo sAMsArika sukho joItAM hoya, to ahaMkArane suMdara banAvo. loko pasaMda kare evo ahaMkAra joIe, ke "caMdubhAI, kahevuM paDe ! kevA besTa mANasa che !' badhA ema kahe. e ahaMkAra suMdara kahevAya. to tamane sAMsArika sukha maLaze. ane jo mokSe javuM hoya to ahaMkArane choDAvavA mATe mArI pAse AvavuM joIe. je ahaMkArathI mukta che tyAM tamane e ahaMkArathI mukta karI zake. bAkI bIjo koI tamane ahaMkArathI mukta karI zake nahIM. thavuM che ahaMkAramukta ? praznakartA : enoya vicAra karavo paDaze. dAdAzrI : hA, vicAra karajo. mahino, be mahinA, cAra mahinA vicAra karIne pachI Avajo. gAMDo ahaMkAra ! khoTA ahaMkArathI sukha maLatuM nathI. ahaMkAra normala hovo joIe. lokone ThIka lAge evo hovo joIe. eTale rUpALo ahaMkAra joIe. kadarUpo ahaMkAra sAro ke rUpALo sAro ? praznakartA : rUpALo sAro. dAdAzrI : hA, rUpALo ahaMkAra sAro. kadarUpo ahaMkAra haMDatAcAlatAM kahe, 'zuM samaje che ? bhalabhalAne huM pUchato nathI ? nahIM pUchanAro A tuM gAMDA zuM karavA kADhe che te ? bhalabhalAne nahIM pUchanAro moTo Avyo ! atyAre polIsavALo pakaDazene, te ghaDIe saMDAsa thaI jaze ! juo, AvuM gAMDuM nA bolIe, rItasara bolIe badhuM, lokone sAruM lAge evuM bolIe. magaja cagI jAya ke nathI cagI jatuM ? jANe bheMsano bhaI Avyo hoya evuM kare ! bheMsano bhaI joyelo ke nahIM joyelo ? huM ! mAre gothuM te badhuM sAmAne toDI nAkhe, evo ahaMkAra nA hovo joIe. ahaMkAra eTale gAMDa dekhAya evuM karavuM te. praznakartA : enuM sAcA arthamAM nA samajAyuM. sAco ahaMkAra eTale ApaNuM potAnuM dhAryuM karavuM tene kahe che ? dAdAzrI : nA, dhAryA upara nahIM. dhAryuM to badhA ghaNA mANaso kare che. ahaMkAra eTale gAMDuM dekhAya evuM, enuM nAma gAMDo ahaMkAra kahevAya. vyavahAriktA nA dekhAya. A badhA loko vyavahArika kAma kare che temAM koInuM khoTuM, koIne gAMDuM kahevAtuM nathI. paNa jene gAMDu kahevAmAM Ave tene ahaMkAra kahe loko. duniyAthI navI ja jAtanuM dekhADe e ahaMkAra. praznakartA : potAne khabara nA hoya ? dAdAzrI : e to bhAna ja nA hoya ne kazuM ! khabaranI vAta kyAM paNa bhAna ja nA hoyane ! huM zuM gAMDuM karI rahyo chuM ke zuM bolI rahyo chuM, e bhAna nA hoya. tyAre to ahaMkAra evo nIkaLe badho. A pacAsa mANasa beThA hoyane paNa eka jaNe UMdhuM karyuM, to loko tarata
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 485 486 AptavANI-10 (uttarArdha) kaheze, 'A ahaMkArI mUo !' vyavahArikatA hovI joIe, badhA lokone eksepTa thAya, kabUla thAya evI. ApaNe je karIe to badhA loko kaheze ke "nA bhaI, sAruM kAma karyuM Ape.' ahaMkAra kevo hovo joIe ? loko eksepTa kare evo ahaMkAra hovo joIe. A to gAMDo ahaMkAra hoya che te lokone pasaMda nA paDe. khoTo ahaMkAra, meDanesa laIne pharyA, evuM tamane samajAya che have? A to badhuM narI meDanesa ja verAtI hatI. paNa mArA manamAM ema ke atyAre Amano udaya Avyo che, te pachI pheraphAra thaze. eTale huM bolyA-cAlyA vagara calAvI leto hato. boluM-cAluM toya vaLe evuM nahotuM. nukasAna thAya evuM hatuM. ahIM bolyA-cAlyAno phAyado thAya che, rasAsvAda Ave che, tenA karatAM duHkha vadhAre che, naryuM duHkha ja che badhuM. praznakartA : gAMDo ahaMkAra, e bAbatamAM pUchavuM hatuM. dAdAzrI : koI kaheze, 'huM to Akho DuMgara UDADI dauM, evo chuM.' to ApaNe badhA kahIzuM ke A gAMDo che ke zuM ? e kevo ahaMkAra kare che ? praznakartA : gAMDo. dAdAzrI : paNa evA ahaMkArane ApaNe gAMDo nathI kahetA. enA jevo dAkhalo levA kahyuM, ahIM bIjI badhI vAto chene ke, "huM Ama karI nAkhuM ne tema karI nAkhuM'. have enAthI kazuM thAya nahIM ne ahaMkAra bole. e badhA gAMDA ahaMkAra ja bharyA che. jene thAya evuM hoya to te ahaMkAreya nA kare. praznakartA : paNa A gAMDo ahaMkAra che e kevI rIte khabara paDe? dAdAzrI : duHkha Ape e badho ahaMkAra gAMDo. mane koI kahe ke 'dAdAjI, tame akkala vagaranA cho', eTale huM samajuM, tyAM mAro gAMDo ahaMkAra Ubho nA thAya. eTale mane du:kha Ave ja nahIMne ! eno ahaMkAra ene duHkha Ape, te mane zuM duHkha ApavAno che ? gAMDo ahaMkAra, badhe hoya ne tene mastImAM rakhaDAve. ene oLakhI kADhavAno. praznakartA : e ahaMkArano nazo to dArU karatAM vadhAre hoya che, te to Utare ja nahIM, niraMtara Utare nahIM. dAdAzrI : A sAdhu ema nakkI kare ke mArAmAM 'vaMka jaDAya pachImAM' e hovuM nA joIe, A mahAvIra bhagavAne kahyuM hatuM evuM. to pachI 'vaMka jaDAya pachImAM' upara lakSa rAkhyA karavAnuM. to eno ukela Ave evo che. evI rIte ApaNAmAM 'vaMka jaDAya pachImAMnI bhAMjagaDa nathI paNa ahaMkArano Dakho lakSamAM rahevo joIe. gAMDo ahaMkAra hoya ja. enA upara lakSa rAkhyA ja karavuM paDe. haju nIkaLe che ke nathI nIkaLato e gAMDo ahaMkAra ? haju che ? praznakartA : have bahu nathI. thoDo thoDo paDyo che, bahu nathI. dAdAzrI : nA, paNa e besI rahelo hoya. ATalo nAno thaIne besI rahyo hoya. to kAle vadhatAMya ene vAra nA lAge. jaDamULathI ukhADI nAkhavo joIe to kAma nIkaLI gayuM. praznakartA: kevI rIte ukhADavo ? bhAvanA karavAnI ? dAdAzrI : nA, lakSa ja rAkhyA karavAnuM. eTale bIjI bAju prayatna thAya, UMdhuM cAle tyAM AgaLa kahevuM ke 'vaMka jaDAya pachImAM" cho ? darekamAM gAMDo ahaMkAra hoya. e gAMDo ahaMkAra savaLAne avaLuM dekhADe. gAMDo ahaMkAra to gharanI je tamArI cha-sAta 'phAIlo' hoyane, e sAteya phAIlonuM avaLuM ja dekhADato hoya. vItarAga vijJAna zuM kahe che ke sAteya phAIlanI prakRtine jIto. jIto eTale ? e badhA tamArI para khUba rAjI thAya. tethI emane duHkha nA thAya, evI rIte jIto. bahAra duniyA jItavAnI nathI, tamArA gharanI sAta phAIlo che ene jIto. duniyA jItAyelI ja che. tamArI phAIlane mUkIne nAsI chUTyA ne sAdhu thaI gayA, to dahADo vaLe nahIM. e phAIlane jItavI paDaze.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 AptavANI-10 (uttarArdha) (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 487 e phAIla ja tamAre mATe AvelI che. gAMDo ahaMkAra to bahu kharAba kAma kare. kazuM samajavA ja nA de. UMdhuM ne UMdhuM bAphe bApha kare. phAIlanA doSa joyA ane potAne cokhkho jue ke huM bahu DAhyo, potAnA doSono bacAva karyo. pote potAne kahe ke nA, tamAro doSa nathI. eTale pote ne pote bacAva karI nAkhe. vakIla teno te ja, jaja teno te ja ane AropI teno te ja, bolo, zI dazA thAya ? pote AropI hoya, pote vakIla hoya ne pote jaja hoya to kevuM jajamenTa (cUkAdo) Ave ? ane A to sAmAne gunegAra joyo ne potAno bacAva karyo ! vagara rUpe rUpALo ! mANasa je kadarUpo dekhAya chene, te igoijhama javAthI enuM kadarUpApaNuM ochuM thaI jAya. game tevA rUpALA hoya paNa kadarUpA dekhAya, enuM zuM kAraNa ? ke igoijhama che. ane igoijhama ocho thaI jAya tema rUpa vadhatuM jAya. ane igoijhama khalAsa thAyane to kALo paNa bahu rUpALo dekhAya. kRSNa bhagavAnanA kAkAnA dIkarA neminAtha bhagavAna, haya, sAva zAmaLuM kuTuMba ! AkhuM kuTuMba ja zAmaLuM ! rUpa mahIM igoijhama khalAsa thayo tethI ! AkarSaka hoya badhuM. igoijhama khalAsa thAyane to enI vANI paNa manohara hoya, enuM vartana paNa manohara hoya ane eno vinaya paNa manohara hoya, ApaNA mananuM haraNa karI de. tyAra pachI ApaNI pAse rahyuM zuM ? te thoDuM ghaNuM manohara lAge che ? je ApaNA mananuM haraNa kare to ApaNe khoLIe ke zuM che tArI pAse ke mArA mananuM haraNa thAya che ! gharamAMya ahaMkAra kADhe gAMDAM ! badhAM bairAM zuM kahe che ke badhA puruSo gAMDA ane strIo DAhI AvI che to gharamAM cAle che, evuM kahetAM hatAM. gAMDo ahaMkAra. mahIM ApaNI pAse milakata hoya jabarajasta ane ahaMkAra pAra vagarano, eTale A ahaMkArathI badhI vikRti thaI gaI che. amAro ahaMkAra nIkaLI gayo tyAre khabara paDI ke A kevuM gAMDapaNa hatuM ! have e ahaMkAra kADhI nAkhIe to badhAne gharamAM zAMti thAya, evuM karajo have. praznakartA : emAM thAya zuM ke cAra DagalAM AgaLa jAya to be DigalAM pAchaLa paDI javAya. dAdAzrI : hA, evuM thaI jAya. paNa ema karatAM karatAM rAge AvI jaze. mULa bhUla karI che te samuM to karavuM paDazene ? rIpera nA karavuM paDe ? ATaluM jANyuM te bahu sarasa che. amAre to oblAijhIMga necara (paraduHkhabhaMjana) ne bIjA badhA guNo sArA, tethI durguNo nahIM paDelA. pAchA ahaMkArane laIne durguNo paDelA nahIM. haMmezAM ahaMkArane laine tenA bIjA durguNa ogaLI jAya. kAraNa ke loko pAchaLathI bahAranA khoLatA hoya ke kaI jagyAe vAMkA cAle che. corIo kare che, luccAIo kare che. bheLaseLa karato hoya to bhUlo kADhe. eTale pote ahaMkArane laine evI bhUlo nA kare. te A gAMDo ahaMkAra mArI nAkhe, potAnI jAtane bahu nukasAna kare. ane gharanA mANasa bicArA herAna herAna thaI jAya. eTale strIo kahetI hatI ke "ame pArakA gharanI DAhI AvI che, tethI have gharAM cAle che.' bA evuM kahetAM hatAM. mArA bradhara maNibhAI to siMha jevA, Ama bahAra nIkaLe to so mANasa to bIne AghuMpAchuM thaI jAya, AMkho dekhIne AghApAchA jatA rahe. e te divase pAvara keTalo ? huM hau bhaDakato hato. e zuM pAvara ! jabarajasta pAvaravALo mANasa ! dekhAva to bhavya ! badhI rIta Ama bhavya ! bolo have, pachI pAvara hoyane, A magajamAM ? pAvara caDhI gayelo hoyane ? eTale mArA moTAbhAI bahu ahaMkArI hatA. loka bahAra emane kahe ke e ahaMkArI che ane mane bahu DAhyo kahe. paNa mArA moTAbhAI mane zuM kahe ? tArA jevo ahaMkArI meM gujarAtamAM joyo nathI. eTale meM emane pUchyuM, 'kaI rIte tame mane ahaMkArI kaho cho ? mArAmAM kyAM ahaMkAra dekhAya che ?" tyAre kahe, 'tAro ahaMkAra e chUpo
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 489 ahaMkAra che. mane badhuM samajAI gayuM che.' paNa aMdarakhAne mArI UMDI gAMTha ahaMkAranI ! e mane kahetA hatA, paNa mArA mAnyAmAM nahatuM AvatuM. meM kahyuM, 'ahaMkArI to e che !' pachI meM tapAsa karI, tyAre mane evuM lAgyuM ke A to bahu moTo ahaMkAra che. te UMDI gAMThanI pachI mane khabara paDI, emanA opha thaI gayA pachI. mArI gAMTha phUTIne tyAre khabara paDI ke ohoho ! kharuM kahetA hatA maNibhAI ! ane pachI baha keDavA mAMDyo. keDe to sahana nA thAya. zI rIte sahana thAya ? e ahaMkAranI gAMTha pachI jatIya rahI ! tame joIne ? nathI jatI rahI ? bilakula jatI rahI che. bhagavAna vaza thAya evA puruSa che ne ! praznakartA : haM... thayA ja chene ! dAdAzrI : thaI gayA che, nahIM ? eTale ApaNe ApaNuM A badhuM kAma kADhI nAkho. UMdhuM joyuM to UMdho daMDa maLe. jeTalo napho kADhyo eTalI ja khoTa sAme Ave che. eTale tadana khoTuM nathI A jagata ! ane koIne napho ugharAvatAM AvaDe to te zubhadhyAnamAM rahI zake. paNa to te Akho napho kADhI nA zake. mANasane azubha thayA vagara rahe ja nahIM. eTale jyAre zuddha dazA thAya tyAre ja badhuM cokhkhuM thAya. nahIM to tyAM sudhI cokhyuM thAya nahIM. kAraNa ke ahaMkAra kyAreya gAMDuM kADhe e kahevAya nahIM. madamasta thayelo che e, mada bharelo che ane te ja ahaMkAranuM svarUpa kyAre gAMDuM kADhe te kahevAya nahIM. koI saLI kare to game tevuM gAMDuM kADhe. ane rAjAne saLI karI hoya to badhAne 'UbhAM UbhAM jalAvI do' evuM kaheze ane te ghaDIe bhAna nA thAya ke AnuM pariNAma Avaze. ahaMkArano svabhAva, sattAmAM hoya teTaluM badhuM vAparI nAkhe. sago bhAI che teya zuM nakkI kare ? "A eka phero khedAna-medAna thaI jAya to pAMsaro thAya evo che." sago bhAI che teya, ahaMkArInuM avaLuM karavA taiyAra thAya. jamAIo manamAM rAha jue ke atyAre ahaMkAra kare che paNa eka dahADo enI revaDI besADI daIzuM. khoda khoda kare, 490 AptavANI-10 (uttarArdha) cogaradamathI. khodIne jhADa toDI pADe ne kakaDabhUsa paDI jAya ! choDe nahIM. bahu ahaMkAra karone, to bhAIo zuM kahe ke 'khattA khAya to sAruM, pAMsarA thAya, nahIM to pAMsarA thaze nahIM.' eTale bahu ahaMkArIne bhAIo zuM kahe ? kema karIne paDe A. evI bhAvanA aMdara rahe. e ahaMkAramAM kevo kharAba guNa che, te pelA bhAIo to kahe, paNa vAiphanAM manamAMya ema thAya ke bahu caDhI gayA che, "he bhagavAna ! evo dhakko Apajo ke pAMsarA thaI jAya." bolo have, e ahaMkAra evo kevo guNa che ke ApaNA gharanAM mANasoneya meLa nA khAya. ahaMkAra to koIne game ja nahIM. kaMI rItasara hoya, normala hoya to kAmano ! ane zenA para ahaMkAra kare ? ApaNI pAse nathI rAja... are, bAtharUmamAM nahAvAnuM ja ThekANuM nA hoya, tyAM AgaLa vagara kAmanA ApaNe ahaMkAra karIe chIe ne ! ATalA rUmamAM 50 mANasa hoyane to athaDAyA vagara rahe nahIM. kAraNa ke ahaMkAra phATyA vagara rahe nahIMne ! baMdhukiyo tarata bhaDAko thAya. ane A jo gAMDo ahaMkAra nahIM, to ko'kanI lAta lAgI hoya toya kazuM nahIM. tamArI sAcI vAta dhyeya, tyAM samajaNa nahIM paDe to athaDAmaNa UbhI kare. samaja jo paDI pachI to athaDAmaNa hoya ja nahIMne ! ane potAno igoijhama kAma karato hoya pAcho. darekane igoijhama judone ! pAcho bAbo eno igoijhama judo laIne Avyo hoya, judo hoya ke na hoya ? chaMcheDatAM pheNa mAMDe ahaMkAra ! praznakartA : dAkhalA tarIke mAre inkamaTekSamAM eka phAIla bAkI che. have inkamaTekSanA ophisarane A jJAna nathI, eTale ene ahaMkAra che. have e ahaMkAre karIne mAruM bagADI zake kharo ? dAdAzrI : nA, tamAruM kazuM nA bagADe, tame eno ahaMkAra karIne jo javAba na Apo to.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 491 492 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : huM enI pAse jatoya nathI. mAre enI pAse javAnI jarUra nathI paNa A phAIla rUTInamAM Ave che. dAdAzrI : eno vAMdho nathI. praznakartA : paNa e ahaMkArI ophisara hoya to mane kaMI karI na zake ? dAdAzrI : ene saMDAsa javAnI zakti nathI to tamane zuM kare ? tamAruM kyAre kare ke tame kaho ke evA ophisarane huM joI laIza. praznakartA : evuM to koI kare nahIM. dAdAzrI : hA, tame sahaja cho, namra cho, to tamane kaMI na thAya. tame kaMI godA mAratA nathI, tyAM vyavasthitamAM koI pheraphAra nA thAya. enI zakti ja nathI bicArAnI ! praznakartA : have eka taraphathI enI saMDAsa javAnI zakti nathI kaho cho ane bIjI taraphathI kaho cho ene ahaMkAra che. dAdAzrI : e to godo mArIe to, e sAmo godo mAravAnI e enI zakti che. eTale koI zabdane ApaNe uchALavA nA joIe. ame pahelAM eTaluM badhuM apamAna karatA, ahaMkArane laIne ke duniyAmAM koI kazuM karI zake ema nathI. konI tAkAta che, evuM badhuM bolatA. te evuM bolatA have baMdha thaI gayA ! evuM bolavAmAM zuM thAya ? koI devanA manamAM khaTake, ke hai, tAkAtanI vAto kare che, have huM joI lauM, kaheze ! e sAmAne chaMcheDyo kahevAya. e bolAya nahIM. praznakartA H eTale jyAM sudhI ApaNe chaMcheDIe nahIM tyAM sudhI ApaNA vyavasthitamAM kaMI DakhoDakhala nA thAya ? dAdAzrI : nA, koInA ahaMkArane ApaNe kazuM paNa na karIe to koI kazuM kare nahIM. koInA ahaMkAra joDe ApaNe zuM levAdevA ? nahIM to ame to bahu bolatA'tA AvuM. are, huM to eTalo badho ajJAna dazAmAM hato ke konI tAkAta che ? varlDamAM koI tAkAta nathI Ama kazuM karI zake ! paNa e to badhuM samajAyuM ke A to devaloko sAMbhaLe to emane thAya ke A vaLI babucaka zuM bolI rahyo che, A badho ahaMkAra che. jyAM juo tyAM, devagatimAM ahaMkAra che, badhe ahaMkArathI jIvana che ane moTA mANasane ahaMkAra caDhyA vagara rahe nahIM. eTale ApaNAthI kaMI nA bolAya. vinayamAM raho, avinaya nahIM karo to koI tamAruM nAma lenAra nathI. praznakartA : vyavahAramAM sAmenA mANasano igoIjhama jJAna letAM pahelAM ApaNAthI puSTa nahoto thato. have jJAna lIdhA pachI tema karavAmAM ApaNane koI vAMdho Avato nathI. dAdAzrI : pote ahaMkAra bhUkhyo hoya to sAmAne poSe nahIM ane to kAma thAya nahIM. UlaTA taNakhA jhare. tamAre taNakhA jharatA hatA ke nahotA jharatA ? praznakartA : hA, vIjaLI thatI hatI, kaDAkA bhaDAkA sAthe ! dAdAzrI : ahaMkAra to evI vastu che, jema 4% volTa pAvara hoya te zuM kahe che ? ahIM aDazo nahIM, jokhama che. evuM ahaMkAra vastu jokhama che. e to 400 volTa jevuM che. ene chaMcheDazo nahIM. chaMcheDIne zuM svAda kADhavAno ? praznakartA : phleza, kleza, kleza ! dAdAzrI : phleza ! ane bacakuM hala bhare sApanI peThe. jema sApa phUMphADo mArIne bacakuM bharI lene ? manuSya judI jAtanuM bacakuM bhare, paNa bacakuM bharI le ! mAtIte mAta Ape. ahIM AgaLa A moTo che ne A nAno che, ne A paiDA che evuM vizeSa bhAvamAM nahIM. hA, vyavahAramAM ame rahIe pAchA. amuka mANaso Ave, ahIM AgaLa vaDApradhAna Ave to ame UbhA thaIne
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 493 494 AptavANI-10 (uttarArdha) bolAvIe ane ahIM joDe besADIe. pachI e kahe ke huM to dharmane mATe Avyo chuM. tyAre huM kahuM ke ahIM nIce beso. paNa vaDApradhAna tarIke Avyo hoya to evI rIte vyavahAra karIe. kAraNa ke ene duHkha na thavuM joIe. praznakartA : enA ahaMkArane paNa duHkha na pahoMce. dAdAzrI : du:kha na thavuM joIe. ahaMkArI mANasane paNa duHkha na thavuM joIe. e ApaNo dharma hovo joIe. eTale vyavahAra pramANe ene mAna ApavuM joIe. ame vyavahArane bahu mAna ApIe. sahu sahunA gajA pramANe, sahu sahunI jagyAe, paddhatisara ! mAtI-khAnadAnItA kAraNo.... te thoDA vakhata pachI kokane kahe ke poMka khAvA tyAM have jaIe. tyAre pelAe kahyuM, 'jAra khalAsa thaI gaI che.' eTale ahaMkArano Dakho nA hoya ne, ane jema loko kahene, ema saraLatA hoya ne, to vAMdho nathI. loka kahe che, ema nahIM, saMjogo kahe, ema cAle. pachI vAMdho nathI Avato. jo emAM Dakhala kare che, mArAthI nahIM thAya A badhuM. te Dakhala paDI. A ahaMkAra Dakhala kare che badhI. A ahaMkAra bIjuM kazuM kAma karato nathI. be kAma kare che. Avato bhava cItarI Ape che te ane bIjuM, Dakhala karI Ape che. joIene, Avate bhava, sTezane bIjI gADI to maLavI joIene ? jaMkzana AvyuM eTale A ahIMthI UtaryA paNa bIjI maLavI joIe. vadhAre ahaMkArI koNa hoya ke jeNe mAna nA dIThuM hoya ane pachI mAna maLyuM e bahu ahaMkArI. jeNe mAna joyuM hoya ne tene mAna maLe to ahaMkAra nA hoya, e khAnadAnI hoya. ane jeNe mAna joyuM ja nathI ene kaho, sAheba, eTale sAheba cage mahIM. khurazImAM beTho beTho cage. pachI ene khakhaDAvanAra joIe, khakhaDAvanAra ! te paNa utArI de thoDuM, to.. praznakartA : to AvI jAya ThekANe. ahaMkAratI DakhADakhI ! dAdAzrI : saMjogo tamArA AdhIna ja che, tame ahaMkAre karIne Dakhala karo cho. tamane koI kahe, 'tAre AvavuM che ?" tyAre tame kaho, "nA, be kalAka pachI AvuM chuM. jo nA kahyuMne, te thayo Dakho. ApaNe AvavuM che to Dakho karavAnI jarUra nathI, ane nathI AvavuM to Dakho karavAnI jarUra ! have e ahaMkAra kare che, e bolI jAya che paNa kadI vALI le ne e nIkaLI jAya to kharuM. paNa pachI vALI le ke "nA, nA, huM AvuM ja chuM, heMDone.' eTale ahaMkAra badho Dakho bahu karI nAkhe che ane te ja Dakhala thaI jAya pachI. paNa ApaNA jJAnamAM Dakhalo-akhalo nikAlI thaI jAya. sUryakiraNo, prasaryA raMgaberaMgI kAcomAMthI ! A jJAna maLyA pachI saMsAra ApaNo je vAMkocUko cAlato hatone, te sIdho thato jAya. UlaTo saraLa thaI paDe ApaNane. muzkelI vadhAre paDatI hoya te ochI thatI jAya. dADe dahADe jema jema A jJAna pariNAma pAmene ema muzkelI ochI thatI jAya. badhuM kAma saraLa thaI paDe. A saMsAra vAMko koNe karelo che ? ahaMkAre vAMko karyo che. bAkI, saMsAra sTreiTa lAInamAM ja hato paNa ahaMkAre jarAka lITA vAMkAcUMkA karI nAkhyA. A ahaMkAranI ja badhI bhAMjagaDa che. praznakartA : A saMjogo amAre AdhIna che ane ame DakhoDakhala karIe chIe enI musIbata che, e jarA dAkhalo ApIne samajAvo. dAdAzrI : evuM chene, A bhAIe kahyuM ke heMDo, TAIma thaI gayo che. cAlo, thoDuM khAvA mATe. tyAre ApaNe zuM kahyuM ? atyAre nahIM. 'huM to tamAre gAma poMka khAvA AvavAno chuM." e Dakhala karI.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 495 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : evuM kharuM ke vAMkAne vAMko ja ahaMkAra Ave ne sIdhAne sIdho ja ahaMkAra Ave ? dAdAzrI : judA judA ja. jema A AkAzamAMthI varasAdanuM pANI paDe che te mIThuM che paNa lImaDo pIve to kaDavuM thaI jAya, AMbo pIve to juduM thaI jAya. dareka juduM juduM thAya. dareka judA judA svabhAvanuM dekhAya. evuM manuSyamAM e ahaMkAra che te eka ja prakArano, raMga judA judA lAgyA kare. vinamra, ziromaNi dAdA ! eka jaja AvyA'tA. meM kahyuM, "zuM huM huM karyA karo cho ? evo igoijhama zA kAmano ? moTAmAM moTI nabaLAI igoijhama che. tame game teTalA guNavAna ho toya tamArAmAM namratA AvavI joIe.' guNavAna kyAre kahevAya ke e namratAthI bharelo hovo joIe. igoijhama eTale chalakAyo ! chalakAyo eTale yujhalesa (nakAmo) kahevAya ! ahaMkAra e ja adhUrApaNuM ! huM ahIM vAta karuM ne sAmo ugra thAya eTale huM tarata samajI jAuM ke mAruM khoTuM che. tadana, haMDreDa parasanTa (100 TakA) khoTuM che, eTale huM pachI evuM nA kahuM ke Ane samajaNa nathI tethI ugra thAya che. mArI ja bhUla che. praznakartA H tamArI A namratAnuM levala che e badhAthI pakaDAtuM nathI. tame eka sekaMDamAM AkhI palaTI mArI nAkho cho. dAdAzrI : tame to nabaLA cho ne vadhAre nabaLAI thAya tamane. mAre tamane skopa Apavo joIe. praznakartA : ane e skopa ApavA mATe tame peluM khoTuM che evuM nathI kahetA. dAdAzrI : A to mArI bhUla thaI gaI ema kahuM. praznakartA : mAre e kahevuM che, ke tame ATaluM jJAna pAmyA pachI, pelA mANasane nA samajAya to tame kaho ke huM khoTo. dAdAzrI : 'huM khoTo' kahI dauM. tamane dekhAtuM nathI, te huM tamane kyAM sudhI kahuM ke jo jo, A Ama che, Ama che. e tame akaLAI UThazo. ane tamArA hAthamAM charI haze to mane mArazo. huM kahuM ke, "nA, tame kharA cho, charI mUkI do, bhaI.' nahIM to charI mArI bese. ene dekhAtuM nathI eTale. praznakartA : jema jema mahAtmAone jJAna ne samaja vadhe che, tema perelala (samAMtara) ahaMkAra vadhe che. kharekhara perelalamAM namratA vadhavI joIene ? dAdAzrI : e je ahaMkAra vadhe che te cAra-cha mahinA huM goLo gabaDAvI dauM. te badhuM AkhuM UDI jAya ! huM roja roja kacakaca nathI karato. huM jANuM kharo ke ahIM ATalo vadhyo che. eTale ekAda phera ApI dauM pAcho, A badhAMne Ama ja karI karIne rAge pADyuM che badhuM. doSa kADhavo che ane huM AvuM nahIM to e bAju jhADa UbhuM thaI jAya pAchuM. vaNacho Ubho thaI jAya. eTale pelAnuM phaLa nA Ave. tame vaNacho samajo cho ? vaNachA nIce kapAsa thAya to zuM thAya ? eya moTA moTA UbhA thaI jAya ! phUla kazuM Ave-kare nahIM. eTale ApaNAM loka zuM kahe ke vaNacho lAgyo. alyA bhaI, AvaDo moTo kapAsa thayo ne kahyuM kema AvyuM nahIM ? tyAre kahe, vaNacho lAgyo ! alyA, vaNacho eTale zuM ? AvuM jhADa UgI nIkaLe tyAra pahelAM huM kApI nAkhuM, haDahaDATa ! tame mArI A rIta Adarajone ! mArI rIta, tamArI ja che. praznakartA: tamArI rItathI cAle che. mAre pelA menTala hospiTala jevuM karavAnuM AvyuM che. Ama AMgaLI karavI paDe ne nIkaLI javuM paDe evuM karavuM paDaze. dAdAzrI : nA, e ahIMyAMya tamAro ahaMkAra che.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 497 498 AptavANI-10 (uttarArdha) 'tumhAre yahAM kyA bolatA hai ?" pachI ApaNe evuM bolIene to khuza thaI jAya ! enI bhASAmAM ukelavuM joIe. pAchA potAnI bhASAmAM svIkAra karAvavA jAya che. tamArI bhASAmAM mAre vAta karavI joIe. sAmAnI bhASAmAM vAta karavI joIe ke ApaNI bhASAmAM ? tamane kema lAge che ? darekanI bhASA judI hoyane ? ApaNe evA dezamAM gayA hoIe to ApaNI bhASAmAM vAta karIe to zuM thAya ene ? avaLuM paDI jAya bicArAne ! ame badhA khUNA joIne cAlIe chIe, tyAre amane koI jagyAe pagamAM koI cIja athaDAI nathI. ene kaheze bhagavAna ! praznakartA : huM eTale ja to kahuM chuM, 'Ama Ama' karIne nIkaLI jaIe. dAdAzrI : e to tamArI banAvaTa che. svIkAra karI lone bhaI, jema huM svIkAra nathI karato ? kharo kAyado zo che ke sAmo svIkAra nA karato hoya to tame tamAre mArI bhUla che, ema kahezo to tyAM kAma cAlaze. nahIM to kAma cAlaze nahIM. praznakartA : e to huM kaMI vAta karato houM ne huM mAnuM ke mArI vAta kharI che, ane e kahe ke nA, khoTI che, to e to bene sala ja thAyane, eTale game teNe choDI devI paDene ? dAdAzrI : mArI vAtathI Tasala ja kyAM thAya che koInI joDe ? nathI thatI enuM zuM kAraNa che ? mAruM svaccha ! jyAM ahaMkAranI repha nathI. ane ahaMkAranI repha haze e aMtarAya pADyA vagara rahe nahIM, Dakho karyA vagara rahe nahIM. eTale jyAM Dakho thAya tyAM kheMcI levuM. praznakartA : e TesTa barobara che amAre mATe. amAruM sAcuM hoya chatAM ame tarata ja tamArI mAphaka pAchuM kheMcI zakIe, eTalI namratA Ave to ame ahaMkArarahita chIe. sAmAne samajAvI nA zakIe tyAM kaMIka amArAmAM khUTe che. dAdAzrI : samajAvI nA zake enuM nAma ja ajJAna che. hamaNe che te koi evA dezamAM ApaNe gayA ane tyAM AgaLa ApaNe AzIrvAda ApyA ne kahIe "svasti' ! to e zuM samaje ? 'kyA kucha apane ku gAlI diyA usane ?" te avaLuM samaje to mArI bese. eTale ApaNane pelA ugra thatA dekhAya, tyAre ApaNe manamAM ema nA rAkhavuM ke meM AzIrvAda Apyo che ne A zA AdhAre ugra thAya ? evuM tevuM nA rAkhavuM. ApaNe tarata ja kahevuM ke bhaI, tamArI joDe mArI bhUla thayelI lAge che ! ema kahIe tyAre pelo pAcho phare. 'hamArI bhUla ho gaI" to pelo svIkAra kare. pachI ApaNe ene kahIe ke praznakartA : ajJAnI hoya, te A badhA sAdhu thAya che, te sAdhanA karavA jAya che. eka jaMgalamAM jaIne eklo paDyo rahe, koInI sAthe athaDAmaNamAM nA Ave, to enuM zuM thAya ? vyavasthita lAgu paDe ke nahIM ? dAdAzrI : vyavasthita ja che. vyavasthita kevuM hoya ? koI dUdha laIne Ave, tyAre 'hamako dUdha nahIM cAhiye" bole ke nA bole ? A gAMDAone zuM ? ahaMkAra zuM nA kare ? praznakartA : ene dUdhavALo koI AvavAno ja nA hoya, ene koI nimitta ja nA maLe to ? e ahaMkAranuM zuM ? dAdAzrI : nA, e to Ave ja. dUdhavALo ne e badhA Ave ja. eTale TAIma thAyane eTale A zarIrane be dahADA bhUkhyo rahyo hoyane to kaMInuM kaMI AvI ja maLe. evI A duniyA gUMcAyelI che ane pachI mAmeruM UbhuM rahe. pachI ApaNA loka gAya ke bhagavAna AvIne mAmeruM pUruM karI gayA. ApaNA dezamAM ja loko AvuM kahe. bAkI, varlDamAM koI kahe nahIM ke bhagavAna karI gayA. varlDamAM koI kahe ? A akkalanA kothaLA AvuM kahe ! praznakartA: e to 'dAdA' karI gayA evuM to kahe chene badhA ?
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra dAdAzrI : hA. e to jarA dAdAnuM yazanAmakarma che. bAkI pote kazuM kare nahIM. nahIM to loko badhe kahe chene, camatkAra che A badhA. tyAre meM kahyuM, 'A camatkAra kahevAya nahIM. A amAruM yazanAmakarma che.' ko'kanuM nAnuM chokaruM taLAva upara beThuM hoya, AvaDuM be-traNa varSanuM, tene choDIne koI jatuM rahyuM hoya, to ApaNe badhA tyAM gayA hoIe to ene zuM karIe ? ene kahIe ke 'bhaI, mahenata kara?" praznakartA : nA. 499 dAdAzrI : tyAre zuM, khAvAnuM maphata nA ApIe ? ene ahaMkAra nathI, tyAM sudhI ahaMkArIo ene maLI AvavAnA, badhuM saplAya karanArA. enuM nAma ja bhagavAna. saMsArI bhagavAna konuM nAma ? ahaMkArI enuM nAma saMsArI bhagavAna, e ja saMsArI Izvara. nAnA chokarAmAM ahaMkAra nA hoya eTale ene hareka cIja saplAya thAya. evuM jJAnImAM ahaMkAra nA hoya, te hareka cIja saplAya thAya. tamAro ahaMkAra ja tamane saplAya thavA deto nathI. nAnuM bALaka AvaDuM che mATe nahi, ko'kanuM hoya toya, ApaNe gherathI dUdha lAvIne ene pAIe ane ema nA kahIe ke ghera jaIne pI Ava, jA ! are, bakarInuM baccuM hoya toya ApaNe lAvIne pAIe ne bilADInuM baccuM hoya toya pAIe. e baccAne ApaNe chaMcheDIe ne e karaDe che, e ahaMkAra nathI, e svAbhAvika kriyA che. eTale A ahaMkArane laIne ja aTakyuM che badhuM. jema jema ahaMkAra nirmULa thato jAya, ocho thato jAya tema tema badhI vastuo tamArA khoLAmAM paDatI jAya. tamArI icchA thaI e kAyado keTale sudhI che ? eka bAju icchA utpanna thavI ne eka bAju vastu ona dhI momenTa maLI rahe ! eTalo badho sarasa kAyado che ! praznakartA : pelo AtmA satya saMkalpa kare che, to... dAdAzrI : A to badhI cavAI gayelI vAta che. saMkalpa e kare nahIM ane karyuM eTale te hAjara thaye ja chUTako. eTalI badhI zaktio che. 500 AptavANI-10 (uttarArdha) ahaMkAre AMtaryo AtmaujAsa ! praznakartA: amArI badhI zaktio AvarAvAnuM mukhya kAraNa ahaMkAra ja che ? dAdAzrI : ahaMkArane laIne ja badhI zaktio veDaphAI gaI chene ! AMdhaLo hoya haMmezAMya. have ahaMkAranA bhAga pAchA pADIe, enA Divijhana pADIe ke bhAI, A ahaMkAra to kayA viSayamAM ? Ane lobhamAM ahaMkAra vadhAre che, Ane mAnamAM ahaMkAra vadhAre che, evuM badhA ahaMkAra. eTale A ahaMkAra ja AMtare che, evuM tamane lAge che ? praznakartA : ahaMkArane lIdhe ja Takkara thAya ? dAdAzrI : A badhI bhAMjagaDa ja ahaMkAranI che. have A kahe che ke dAdA, tame che te bahu bahu vicAra karI nAkho cho, tyAre kahe nA, amAre pelo ahaMkAra zUnya thaI gayo chene ! A tame je kahevA mAgo chone te pAchaLa evuM ja kaheze, A buddhizALIo. kAraNa ke AvuM kevI rIte bane A ! alyA, emAM kazuMya karavuM nathI paDyuM. e ahaMkAra zUnya karavAnI jarUra che. nahIM to eTaluM badhuM huM zI rIte karuM A ? AkhA brahmAMDanA vicAra karyA hoya, eTalI badhI vAta mANasa kevI rIte vicArI zake te ? praznakartA H e to vadhAre gUMcavAya, dAdA ? dAdAzrI : UlaTo vadhAre gUMcavAya. A je AtmAno prakAza che, A tamane kAma lAge che, e A vacce igoijhama che. igoijhamanI jevI DijhAIna che e DijhAIna thru prakAza Ave che. igoijhamanI DijhAIna keTalAkane Ama hoya, keTalAkane Ama thAya, keTalAkane Ama thAya, te AvI DijhAIna thru thaIne Ave. paNa jo igoijhama khalAsa thaI gayo hoya to ? sIdhuM DirekTa ja lAITa paDene ? praznakartA : amArA ahaMkAranuM je svarUpa che atyAre, tene jhIro para lAvavA mATenuM puruSArthanuM kayuM baTana che ? dAdAzrI : zuddha upayoga e ja. jeTalo zudgha upayoga eTalo
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra pa01 502 AptavANI-10 (uttarArdha) ahaMkAra ogaLyA kare. ane A jJAna ApyA pachI igoijhamanI zI dazA thAya che ? tyAre kahe che, Aje bahu ThaMDI paDI hoya ne banAvavAvALA pAse barapha paDI rahyo hoya, have e jANe ke kyAre A vecAze ? kyAM mUkI rAkhe ene ? eTale ekadama sasto karI nAkhe, to koI zeThiyo hoya, te kaheze, barapha bharI lo. have barapha bharI le, keTalAya kothaLA pAthara pAthara karazo toya ocho thato jaze ke vadhato jAya ? zI rIte ocho thato jAya ? rAte kema karIne ocho thAya ? e to ogaLyA ja kare niraMtara. eTale A jJAna ApyA pachI ahaMkAra ogaLyA ja kare che. pachI keTalAka to kothaLA bAMdha bAMdha kare che, vahera ghAla ghAla kare che. alyA, nA dAbIza. ahaMkAra ocho tyAM AtmavizvAsa vadhAre! praznakartA : ahaMkAra ne AtmavizvAsanI bhedarekhA kyAM che ? koI paNa kAma karavAnuM hoya to mANasane ene potAne AtmavizvAsa nA hoya to e kAma nA karI zake. dAdAzrI : nahIM, e to buddhinuM Disijhana che ane e to karmanA AdhIna che. praznakartA : jene selpha konphiDansa kahIene, te ? dAdAzrI : nahIM, 'konphiDansa' to Ave ke nA Ave, paNa chevaTe 'Disijhana' ApyA vagara rahe nahIM. kAraNa ke TAIma thayo eTale Disijhana apAI ja jAya. 'selpha konphiDansa'vALo jarA nIDara rahe ane pelo DaryA kare ane ene zaMkA thayA kare. praznakartA : "selpha konphiDansa' ne ahaMkArane zuM levAdevA hoya? dAdAzrI : "selpha konphiDansavALo koNa hoya ke jeno ahaMkAra jarA kamI (ocho) thayelo hoya te ! praznakartA : kamI hoya ke vadhAre hoya ? dAdAzrI : kamI hoya. praznakartA : sAmAnya rIte to amane ahaMkAra ane selpha konphiDansa e banne bhegA dekhAya che. dAdAzrI : e to ApaNane lAge evuM, paNa mULamAM ahaMkAra dabAyelo hoya to selpha konphiDansa Ave, nahIM to nA Ave. haMmezAM jo igoijhama pramANamAM vadhAre hoyane to selpha konphiDansa e mANasane hoya ja nahIM. e guMcAyA ja karato hoya. traNa kalAka gUMcAya tyAre ThekANe paDe. teya pAchuM kevuM ke 'eviDansa' (saMyogo) maLe enI meLe. kudaratI rIte tyAre ThekANe paDe. potAne gUMcAmaNa hoya paNa 'vyavasthita zakti' ThekANe pADI de che. praznakartA : A jagatamAM je moTA mANaso thayA, te badhAne 'igoijhama" moTo hato ke "selpha konphiDansa" moTo hato ? dAdAzrI : igoijhama ocho hato. selpha konphiDansa vadhAre hato. jeTalo igoijhama vadhAre ne, eTaluM e Disijhana nahIM ApI zake. sTezana javuM, A raste javuM ke Ama javuM, temAMya gUMcAya. gUMcAyelA mANasa nahIM joyelA tame ? praznakartA : ahaMkArI mANasa hoya che, te potAnA ahaMkAranA mAryA paNa amuka pragati to kare chene ? dAdAzrI : eya ahaMkAra che, paNa eno ahaMkAra bIjA karatAM ocho che. je pelo gUMcAya chene, tenAM karatAM Ano ahaMkAra ocho che. ane ahaMkArane 'solyuzana' karIne, zodhakhoLa karIne chUTo karelo che. eNe ahaMkAranI 'risarca' (zodhakhoLa) karelI che, pelAe to 'risarca ja nathI karI ! praznakartA : eno konphiDansa biyonDa (AtmavizvAsathI para) jAya che tyAM igoijhama nathI Avato ? dAdAzrI : nA, evuM nathI.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra pa03 54 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : ahaMkArathI phAyado zuM thato haze ? dAdAzrI : ahaMkAra kazuM ja karato nathI, to ahaMkArathI phAyado zuM thato haze ? ahaMkAra kAyama nukasAna ja kare, Dakho kare. to ahaMkAra zuM nukasAna kare che, e kaMI kahezo ? A loka ahaMkAra kare che ne eno phAyado zuM maLe che ? jeTalo ahaMkAra kare chene, e pote nathI karato, eTale e Aropa kare che, tethI tenuM phaLa Avato bhava maLe che. pote potAnI pratiSThA karI rahyo che, AvatA bhavanI ! praznakartA : A jUnuM bhogavI rahyo che, ene e to evuM mAne che ke A meM karyuM. dAdAzrI : hA, bhogavI rahyo che, temAM ahaMkAra karavAno hoya nahIMne ! praznakartA : paNa loko to e ja kare chene ? sAmAnya jIvanamAM to e ja thAya chene ? dAdAzrI : hA, te bhogavI rahyAno ahaMkAra kare ke "meM karyuM.' kaheze, 'huM gADImAM Avyo, huM nAhyo, huM saMDAsa jaI Avyo, meM cA pIdhI' ane te karekTa mAne pAchA, vizvAsa hau rAkhe. nahIM to evuM DrAmeTika bolavAmAM vAMdho nathI. praznakartA : eTale e je kahe che, e AvatA janmanuM bAMdhe che. dAdAzrI : potAnI pratiSThA je karI rahyo che e TAMkaNuM laIne ghaDa ghaDa kare che. potAnI mUrti ghaDe che. cAra pagavALI, cha pagavALI ke ATha pagavALI ke be pagavALI mUrti ghaDI rahyo che. te be pagamAM vizvAsa nA hoya to cAra paganI banAvane, paDI to nA javAya ! ane jo pAchaLa eka pUMchaDuM mUke to doDe, Ama pUMchaDuM UMcuM karIne doDe ! praznakartA : jema jema ahaMkAra zuddha thato jAya ema ema AtmavizvAsa vadhato jAya ? dAdAzrI : e ahaMkAranuM zuddhikaraNa thavuM e vAta judI che. paNa zuddhikaraNa thAya nahIMne ! zuddhikaraNa mATe rasto joIe. eno rasto hoya che. ne saMpUrNa zuddha thAya tyAre mokSa thaI jAya. matadeha-vANI para tathI sattA AtmAnI ! A je loka kahe che ke ame AtmAnI sattAe gayA, e badhI ahaMkAranI sattAmAM gayA che. praznakartA : Apa AtmAnI sattAmAM gayA cho ema ame mAnIe chIe, chatAM paNa Apane dehanuM kaSTa kema Ave ? dAdAzrI : e to Ave. levAdevA nahIMne, Ane ne Ane kazI levAdevA nahIM, tadana judo ja. vIsa varSathI AnA dastAveja ame phADI nAkhelA che. A tamArI joDe vAta koNa kare che ? TeparekarDa. A to ahaMkAra kare che ke "huM boluM chuM' evuM. bole che ko'ka ane pote mAthe laI le che. praznakartA : A TeparekarDa tame kahyuM to eno artha evo ke kaMI koInAthI pahelAM rekorDa thayeluM che A ? dAdAzrI : e ahaMkArathI TeparekarDa thAya che. ahaMkArathI pharI pAchI TeparekarDa utare che. pharI pAchI ahaMkArathI TeparekarDa thAya che. ahaMkAra nA hoya to TeparekarDa thAya nahIM. praznakartA : Apa bolo cho e kaI rIte bolAya che ? dAdAzrI : A TeparekarDa utarelI che te. praznakartA : koNe utArI ? dAdAzrI : e gayA avatAranA ahaMkAre utArI. have nA utare. je cArja thayelI che te A DiscArja thaI rahI che, ekjhosTa thaI rahelI che. praznakartA : A kyAM sudhI cAlavAnI ?
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra dAdAzrI : A deha haze tyAM sudhI cAlyA karaze. agara deha pahelAM, e TeparekarDa khalAsa thaI jAya, eTale mauna thaI jAya. paNa A DiscArja che, ekjhosTa thaI raheluM che. vANI ekjhosTa thaI rahelI che. ane A bhavamAM jyAM sudhI 'huM boluM chuM' ema kaho cho tyAM sudhI peluM DiscArja thAya che ane navuM cArja thAya che. be beTarIo cAlyA ja kare che. praznakartA H eno artha evo ke ApaNe A je bolIe chIe te ahaMkAra ocho thaI jAya, dhIme dhIme 'huM boluM chuM' evuM ochuM thatuM jAya, to pachI e Tepa che to cArja nA thAya. 505 ahaMkAra jIvato rahene ! jAya. dAdAzrI : A 'huM boluM' evuM ochuM thatuM jAya, toya paNa praznakartA : ahaMkAra ocho thaI jAya to ? dAdAzrI : e to bolavAmAM ocho thaI jAya, bIjAmAM vadhI praznakartA : ahaMkAra ocho thAya ja nahIM ? dAdAzrI : nA, ahaMkAra ocho nA thAya. ahaMkAra jJAnI ekalA ja ocho karI Ape. UDADI mele hapUco, ocho karyo na pAlave. bilakula phrekcara karI nAkhe. vANI, ahaMkAra kArya-kAraNa rUpe ! ApaNe koine kahIe ke bhaI, ghaDIvAra eka aradho kalAka ema ne ema besI rahejo, kazuM bolazo-karazo nahIM. toya bolyA vagara rahe nahIMne ! kAraNa ke ahaMkAra che, eTale bolyA vagara rahe nahIM. praznakartA : vANI e khullo ahaMkAra che, e jarA samajavuM che. dAdAzrI : vANI baMdha thaI jAya to khalAsa thaI gayuM, mokSe jAya. vANIthI ja badho ahaMkAra Ubho thayo che. AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : vANIthI ahaMkAra Ubho thayo che ke ahaMkArathI vANI nIkaLe che ? 506 dAdAzrI : mULa zarUAta vANIthI ahaMkAra Ubho thayo che. pachI e ahaMkAra pAcho vANIthI bahAra nIkaLe che. kArya-kAraNa hoya pAchuM enuM ! ene vANI baMdha thAya eTale ahaMkAra baMdha thaI jAya, e eno tALo ! praznakartA : eTale vANI baMdha thAya eTale ahaMkAra baMdha thaI gayo paNa ahaMkAra pahelAM khalAsa thayA pachI enuM pariNAma vANI khalAsa thAya che ? dAdAzrI : nA, vANI nIkaLavAthI ahaMkAra zarU thAya che ane vANI nIkaLavAnI baMdha thaI ke ahaMkAra baMdha thayo. praznakartA : eTale vANI nIkaLe che e badho ahaMkAra nIkaLe che, evuM kaho cho ? dAdAzrI : eTale pachI jJAnIne ema kahevuM paDe ke A TeparakarDa. have mArI icchA nathI chatAM nIkaLe che. praznakartA : emAM ahaMkAra nA hoya ? vANI mAtra ahaMkAranuM svarUpa ja kIdhuMne ? to tIrthaMkaronI vANI kevI kahevAya ? dAdAzrI : e dezanA, eTale Aje ahaMkAra nathI ema. praznakartA : Aje nathI mATe dezanA ? dAdAzrI : Ajano ahaMkAra nathI, A pahelAMno karelo che. praznakartA : ApaNA jJAnanuM pariNAma maunapaNuM Ave ? dAdAzrI : pachI mauna ja hoya ene. bhagavAneya kahe, 'AtmajJAna tyAM munipaNuM.' eTale aMdarathI bolavAnuM baMdha thayuM ne bahArathI rahyuM. praznakartA : bahArathI bolavAnuM khabara paDe evuM che paNa aMdarathI bolavAnuM kevuM hoya ?
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra dAdAzrI : ame kahyuMne, badhAya jJAnIne hoya evuM. dezanA rUpe kahe. TeparekarDa hoya. e aMdara baMdha thaI gayuMne ? 507 praznakartA : ane pelo vacalo mAlikIbhAva UDI gayo. je aMdarathI bolavAno, te ahaMkAra bhAva UDI gayo. dAdAzrI : AtmasvarUpa ja thaI gayo. akriyatA AvI, rahyuM ja nahIMne. AtmaajJAna tyAM vANI. AtmaajJAna eTale ahaMkAra, tyAM vANI. vANIthI jagata UbhuM thayuM che ne vANIthI jagata baMdha thaI jAya che. e ja vANI jagatane baMdha kare che. vANIthI, ahathI svarUpanI vismRti thaI ne e ja vANIthI ahamnI vismRti ne svarUpanI smRti thAya che. praznakartA : 'mAre sudharavuM che' evuM je kahe che, eTale sudharavuM e kone sudharavuM che ? dAdAzrI : evuM chene, e je bagaDI gayelo che te kahe che ke mAre sudharavuM che. praznakartA : te ahaMkAra ? dAdAzrI : are, ahaMkAra ja, bIjuM kaMI nahIM. AtmAne levAdevA nathI. je bagaDyo che e sudharavA mATe prayatna kare che. praznakartA : eTale sAbuthI kolasAne dhoIe enA jevuM ? dAdAzrI : hA, enA jevuM. UlaTuM mahenata nakAmI javAnI badhI. praznakartA : kolasAmAMthI DAyamanDa nathI banato. dAdAzrI : hA, bane ja chene badhA. e to ApaNA loka DAyamaMDa kahe che, e paNa eka jAtano kolaso ja chene ? svabhAvathI ja ? svabhAva guNadharma to kolasAnA ja chene ! akkalato kothaLo, ahaMkAratI iMDhoNI upara ! koI gALa bhAMDe to kazuM thAya tamane ? AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA H ahaMkAra thavAya, to thAya to kharuMne ! dAdAzrI : ahaMkAra thavAya ? ahaMkAra ghavAya to sAruM, ochuM thAya eTaluM. ghavAtuM ghavAtuM paDI jAyane ? ahaMkArane tAjo rAkhavo che tamAre ? phreza ? tamane ahaMkAranI bahu jarUra che ? 508 praznakartA : e to ApaNI sAthe rahelo ja hoyane ? dAdAzrI : hA, joDe ne joDe rahe. e kaMI khase ja nahIMne ! ene lIdhe che A badhuM. eka jaNa phrenca kaTa rAkhato hato. te ATale sudhI Ama vALa rAkhe. te herakaTIMga salunavALAthI saheja vadhAre kapAI gayuM, te cIDAIne pelAne be-cAra dhola mArI dIdhI ! alyA, thoDuMka vadhAre kapAI gayuM, emAM zuM bagaDI gayuM ?" paNa A ahaMkAra kevo kAma kare che ne ? tamAre evo ahaMkAra kare ke ? tophAna mAMDe ke ? DAhyo chene ? koIkano ahaMkAra DAhyo hoya. koIno ahaMkAra gAMDo hoya ! e ahaMkAranA bejhamenTa (pAyA) para paDI rahelA hoya. lokone 'akkala vagaranA' kahe. ane e akkalano kothaLo ! te sAva khalAsa thaI jAya, paththara thaI jAya mANasa ! koIne akkala vagaranA kahevAya nahIM, enI mahIM AtmA che. eTale jokhamadArI keTalI ? A ahaMkAra to kronika roga kahevAya. e amArI pAse rahe to nIkaLe, nahIM to loka to UlaTo vadhArI Ape e roga ! koI kaheze, 'A caMdubhAImAM akkala nathI', to asara thAya tamane kazI ? praznakartA : thAya to kharIne. dAdAzrI : kema ? akkalanA kothaLA cho tame ? praznakartA : nathI eTale ja thAya. dAdAzrI : ane koI kahe ke A caMdubhAI kyAMnA kalekTara che ? tyAre tame ema kaho ke huM kalekTara chuM ?
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 510 AptavANI-10 (uttarArdha) (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 509 praznakartA : nathI to kevI rIte kahevAya ? dAdAzrI : tyAre emAM asara nathI thatI klekTaramAM, ane AmAM kema asara thAya che ? tame aMdara mAnI beThA cho ke huM kaMIka chuM, akkalavALo. praznakartA : temAM ahaMkAra ghavAya che. dAdAzrI : ahaMkAra mahIM ghavAya che ne huM kaMIka akkalavALo chuM. akkalano kothaLo bajAramAM vecavA jAya to cAra AnAya nA Ave. koI le nahIM. kAraNa ke badhA akkalanA kothaLA, koNa le ? tamAre koI kaMIka bolI gayo hoya to tarata thAya ke huM kaMIka chuM. huM to pahelethI akkalavALo chuM evuM mAne. zuM kaho cho ? tamAre evuM mAne che ? praznakartA : hA, barAbara. pahelethI ja pote mAne ke huM akkalavALo chuM, Ama ja chuM badhuM. mane koI zuM kahI jAya ! dAdAzrI : evuM to ko'ka dahADo ja hoyane ? praznakartA : A dAdAnuM jJAna nahotuM lIdhuM tyAre hatuM ke mane koI zuM kahI jAya, ahaMkAra evo hato paNa have badhuM eDajasTa karI lauM. dAdAzrI : 'huM hoziyAra chuM' evuM rahe ? praznakartA : hA, rahe. dAdAzrI : e roga bahu moTAmAM moTo. praznakartA : paNa have bilakula rahetuM nathI. dAdAzrI : ema nahIM, koIka vakhata rahe che evuM ? praznakartA: 'huM hoziyAra chuM' evuM to nathI rahetuM koI divasa, paNa mane koI kahI nA jAya, basa enI sAvacetI rAkhelI. dAdAzrI : koInA dabANamAM na AvuM, evuM kazuMka hatuMne ? praznakartA : hA, evuM kharuM. dAdAzrI : 'huM kaMIka chuM' e hatuMne, e ja roga. ane e ja rogathI athaDAya che. jJAna maLe toya A roga nA jAya. eTale A roga haju rahyo hoya to kADhI nAkhavo. ! bAkI, A jJAna maLyA pachI paNa A roga rahyA kare che. pachI ApaNe 'ene' kahIene, to samajI jaIne dhIme dhIme A roga kADhe che. paNa kahyuM nA hoya to aMdara rahI jAyane. e roga nIkaLI javo joIe. praznakartA : 'huM kaMIka chuM' evA roganAM lakSaNo zuM ? dAdAzrI : enA bahu lakSaNa hoya badhAM, ajJAnI jevA ja lakSaNa hoya badhAM. potAnuM dhAryuM kare, phalANuM kare, mAna Ape to pachI mIThuM lAge. ghaNAkharA AvA roga, badhA bahu lakSaNa hoya. mAna Ape ne kaDavuM nA lAge to e jJAna rahe nahIM ene. mAna jo ApatA hoyane to jJAnavALo mANasa to kaMTALI jAya ke A mAna kone jAya che ? caMdulAlane mAna jAya che, caMdulAlanuM zuM karavuM ? eTale A rogathI to bahu sAcavavA jevuM che. praznakartA : dAdAnA maLatAM pahelAM je ahaMkAra hato ke huM kaMIka chuM, dhAryuM karavuM hoya to karAtuM, have nathI karAtuM. dAdAzrI : dhAryuM nA thAya, eTale karatA nathI have. A karAtuM ja nathI ApaNAthI. e dhAryuM je karAtuM hatuM, e ApaNane UMdhe raste laI jatuM'tuM. praznakartA : paNa ghaNIvAra aMdarathI evuM lAge ke e zakti jatI rahelI che. dAdAzrI : e, khoTI zakti jo jatI rahe AmAMthI, eTale sAcI zakti Ave. e zakti tArA kAmanI nahotI, e UMdhI zakti bharAyelI, e to jyAre tyAre mArI nAkhe. praznakartA : paNa e zakti ghaNIvAra ApaNAthI sadupayogamAM vaparAyane ?
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 511 512 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : nA. praznakartA : dhAro ke ApaNe dhaMdho karavo hoya ne ApaNane aMdarathI thAya ke huM karI zakuM chuM. dAdA maLyA pachI aMdarathI thAya ke nakAmo tuM tArI jAtane zuM mAnyA kare che ? A karavuM che ne te karavuM che. cUpacApa besI rahe ne dAdAzrI : e barobara. dhaMdho to tamAre udaya Ave tyAre enI meLa banavA devuM ane teya cUpacApa besI rahevuM nahIM. mAre kaMIka bijhanesa karavo che, ema vyavahAra pUratuM rAkhavuM. vyavahAramAM mArA udayamAM je hoya te mAre karavuM che ane te paNa udaya pramANe AvIne UbhuM rahe. badhA sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa, te pramANe karavAnuM ane emAM thaI ja jAya. e to ApaNe kahevAnI ja jarUra che ke mAre karavAnuM che. goThavI goThavIne kare e to badhuM nakAmuM. eTale saMsAra Ubho karavo paDe pachI. praznakartA : dhAryuM thAya nahIM eTale pachI Diprezana Ave. dAdAzrI : e to atyAre dhAryuM nA thAya. paNa te ghaDIe pAchuM AvyA pachI ApaNane khabara paDe ke ohoho ! A to dhAryuM ja thayuM badhuM. eTale tAre bolavAnI ja jarUra ke udayamAM je ho e bhale ho. hA, je banavAnuM che te bhale bane. samajaNa paDI tane ? pati-patnI vacce ahaMkAra ! praznakartA : puruSano je ahaMkAra che, ghaNI vakhata strI e puruSanA ahaMkArane toDavA karatI hoya che. AnI laDAI heya. have ahaMkAra kaMI ema ne ema to ocho jato rahevAno che ? A je eksepTa karyuM ke bhaI, A ahaMkAra che, A khoTI vastu che ane ahaMkAra kADhavo che. dAdAzrI : tyAre ja jAyane ! e to jANIne anubhava sahita jAya, ema ne ema jAya nahIM. praznakartA : anubhava sahita eTale kaI rIte, dAdA ? dAdAzrI : tame aham karo e khoTo che evuM tamane anubhava thAya ane tyAra pachI e jAya. eTale anubhava sahita jAya. praznakartA : paNa jyAM sudhI e anubhava nA thAya tyAM sudhI na jAyane ? dAdAzrI : keTalAka anubhava sahita jAya, keTalAka ema ne ema ogaLI jAya. praznakartA: vyavahAramAM je aham rahe chekoI vakhata, to ene lIdhe taNakhA bahu jhare. dAdAzrI : e to ahamUnA taNakhA jharatA nathI, e dekhAya che ahaMkAranA taNakhA paNa viSayane AdhIna thaIne e hoya che. viSaya nA hoya tyAre A nA hoya. viSaya baMdha thAya tyAre pachI e itihAsa ja baMdha thaI jAya. eTale jo brahmacaryavrata laIne rahe varasa dahADA mATe, te emane huM pUchuM chuM, tyAre kaheze, 'taNakhA ekya nahIM, kacakaca nahIM, khaTapaTa nahIM, kazuM ja nahIM, sTenDa sTIla !' huM pUchuM pAcho, huM jANuM AvuM thaI jAya have. eTale e viSayane lIdhe hoya che. praznakartA : e to laDAI to paraNe tyArathI ja zarU thAya che. dAdAzrI : hA, tyArathI zarU thAya. e laDAIne ApaNA anubhavIoe nAma ApyuM che, popaTamastI. e sAcI laDAI nathI. A sAcI laDAImAM to bIje dahADe judo thAya. A popaTamastI che. ApaNe jANIe ke popaTa hamaNAM ene mArI nAkhaze, mArI nAkhaze paNa nA mAre, bacakAM bhare, cAMco mAre, badhuM kare. eTale A popaTamastI kahI. bIje dahADe kazuMya nA hoya. dUdha phATI nA gayuM hoya, cA thAya. praznakartA : cA Ape paNa pachADIne Ape tenuM zuM ? dAdAzrI : hA, kapa pachADIne Ape paNa phATI nA jAya. e kapa pachADIne Ape to ApaNe nA pachADIe to e baMdha thaI jAya. praznakartA : paNa laDAI baMdha nA thAya ?
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 513 pa14 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : laDAI to A viSaya jAya to ja baMdha thAya. kaMI paNa le-mela karI ke laDAI. jJAna sivAya bIjI vastunI levAdevA karI e laDAI ane badhAM uchInA lIdhelAM sukha. e lIdhelAM che te ene zuM karavuM paDaze, rIpe karavAM (cUkavavA) paDaze. dAMtathI lIdhelAM sukha dAMtane rIpe karavAM paDaze. darekanA sukha lIdhelAM rIpe karavAM paDe. strIthI sukha lIdhelAM rIpe karavAM paDe. e atyAre roja rIpe karyA kare che. sukha hoya nahIMne, pudgalamAM sukha hoya nahIM. sukha AtmAmAM ja hoya ke je rIpe karavuM nA paDe. A to zenA jevuM che ? jAte ekalo pattAM rame, enA jevuM A jagata. ramatA haze loko ? ekalAM, ekalAM rame pattAM ? tame ramelA ? praznakartA : hA, ramelA. dAdAzrI : emAM zI rIte sukha maLe, sukha zI rIte meLavo ? praznakartA : e TAIma pAsa karavA rame, paNa emAM AnaMda nA hoya. dAdAzrI : hA, TAIma pAsa karavA paNa sAva khoTuM ! mane manamAM ema thAyane badhuM, A kevAM dayA khAvAM jevAM bicArAM ! moTA moTA milamAliko Ama kAgaLiyA mUke.... mane to bahu cIDa, A kaI jAtanA mANasa che ? chatAMya ApaNe ene khoTuM to nA kahIe. kAraNa ke nahIM to koI niMdAmAM paDI jaze. huM niMdA-biMdA karato nathI, jeTalA bhamaraDA pAMsarA rahe eTaluM sAruM. A to TI-o-pI-esa, Tosa kahyA che meM ! praznakartA : e paNa bAMdhI lAveluM ja DiscArja thAya chene, dAdA ? dAdAzrI : e rame che teya bAMdhI lAveluM che ane navAM bIja paDI jAya che ne ene khabara paDatI nathI. e kojhijha badhA paDI jAya, e khabara paDe nahIM. maryAdita ahaMkAra, dhaMdhAmAM ! praznakartA : eka ThekANe Ape ema jaNAvyuM che ke dhaMdhAmAM maryAdita ahaMkAra hovo joIe. maryAdita ahaMkAra eTale zuM e samajAvo. dAdAzrI : dhaMdhAmAM jo ahaMkAra vadhAre hoyane to dhaMdho cAle nahIM. gharAka avaLuM bole to e pote enI joDe eDajasTa thAya. maryAdita ahaMkAra hoya to eDajasTa thAya, nahIM to eDajasTa nA thAya. A tame dalAlI karo cho ne pelo gharAka avaLuM bole ane tameya avaLuM bolo to zuM rahe ? eTale tamArA ahaMkArane maryAdita rAkho to tame dhaMdho karI zako. gharAka game tevo gAMDo hoya, gharAka game tevo hoya paNa dhaMdhAdArI mANasane AvuM nA cAle. kharIdo ahaMkAra, mAge te ApIe ! eka bhAI mane kahe che, "sagAMvahAlAM AvIne laI jAya che.' tyAre meM kahyuM, 'keTalA laI gayA ?" tyAre kahe, 'ko'ka so laI jAya, ko'ka pacAsa laI jAya che.' kahyuM, "sagAMvahAlAMne tuM bolAvI bolAvIne Ape che ke ?" tyAre e kahe, 'e levA Ave che. bolAvIne koI Apato haze ke ?" kahyuM, 'tAre ghera levA Ave che ke tyAM jaIne tuM ApI Ave che ?" e kahe, 'ghera Ave che.' kahyuM, 'keTalA mAge ?" eNe kahyuM, "so." pUchyuM, "zuM sagA thAya ?" tyAre e kahe, 'kAkA sasarAno chokaro.' te Ave che ne, mATe kaMI eviDansa che. 'paNa ema to khAlI thaI jAyane ?" tyAre meM kahyuM, 'kaMI maphata ApavAnA che ?" tyAre kahe, 'te mane zuM ApI dIdhuM ?" tyAre meM kahyuM, 'eno ahaMkAra vece che, laI leje.' be vastu thAya, kAM to ahaMkAra gIrave mUkIne laI jAya, e paisA pAchA ApI jAya ane vecIne laI jAya e nA Ape. eTale meM to ahaMkAra ja vecAto lIdho. A badho sAmAna kyAMthI ATalo badho ? A tameya ahaMkAra vecAto lIdho. mane dekhAtuM hatuMne ! pachI mane kahe che, 'badhA lokone ApyA, sagAMvahAlAMne ApyA paNa pAchA koIe ApyA nahIM." meM kahyuM, 'bahu sAruM thayuM. ahaMkAra vecAtA lIdhA, te Aje tamane khabara paDI ?" praznakartA : hA, Aje khabara paDI. dAdAzrI : nAnapaNamAMthI mane vicAra Avelo ke, Ano badalo
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 515 516 AptavANI-10 (uttarArdha) zo? ApaNe ApIe ne jatA rahe che to badalo zo ? jhADa nIce besIne bahu vicAra karyo tyAra pachI khabara paDI ke A to eno ahaMkAra vecavA Avyo che. te koNa vece ? mane koI pUche ke 'tamAre nA hoya to veco?" tyAre e kahe, "nA bA.' to pahelethI amArA mitrone AkhI ToLIne kahI dIdhuM hatuM ke, bhaI A hAtha mAgavA mATe nathI, A hAthe ApavA mATe che. ahaMkAre karIne kahuM chuM ke A hAtha bhagavAna pAse mAgavA mATe nathI. mATe tamAre koIe bhaya nA pAmavuM ke A dAdA mArI pAse mAgaze ane tamAre jyAre jarUra hoya to mane rAte be vAge kahejo. kAraNa ke huM ahaMkAra vecanAro nathI, mahAparANe ahaMkAra lAvyA hoya ! cagyo ahaMkAra, pAskA mATe ! eka mANasane meM kahyuM ke, "dharmabhaktimAM kaMI paDane. tyAre kahe che ke, 'gharamAM dhaMdho-rojagAra, bairI-chokarAM e badhuM tyAM zI rIte dharmabhakti thAya ? mArAthI navarAza rahetI nathI. ane pachI eno sALo marI gayo, te lAkhodhipati hato. te sALAnI vahu kahe che ke 'A gayA, have koNa enuM nabhAvaze ?" to A kahe che ke "tuM ciMtA nA karIza. huM chuM." "tame tamAruM sAcavazo ke mAruM sAcavazo ?" tyAre e kahe ke, 'mAruM to chokarAM sAcavaze, tuM tAre mArI ciMtA nahIM karavAnI." te AkhI jiMdagI jo sALAne tyAM paDI rahyone, AnuM nAma saMsArI akkala ? praznakartA : Ape ene dharmamAM paDavAnuM kIdhuM ? paNa teNe nA mAnyuM ? dAdAzrI : paNa e avakAza ja nA hoya. pelI baIe jarAka kahyuMne, 'koNa saMbhALaze A badhuM enuM ?" eTale pelAne ahaMkAra caDhyo. ane ahaMkAra caDhyo eTale mahIM egrimenTa (karAra) badhuM karI ApyuM. ahaMkAra tyAM asahajatA ! praznakartA : bhagavAnanI kRpAthI ke kadAca ApaNAM karmabaLane laIne saMskAranA udayathI vakhate hoya, paNa atyAra sudhI pramANikapaNuM, cAritryavAna ke khUba ja saMtoSI rahyA chIe ane dhananA DhagalA athavA vipula sAdhano chatAMya sAdAI apanAvatAM zIkhyA hoya, te paNa sahajabhAve, to paNa temAM huM paNuM AvatuM haze ? dAdAzrI : nA, sahajabhAva hoya tyAM "huM nA hoya ane "huM hoya tyAM sahajapaNuM nA hoya, be bhegA rahI zake nahIM, eka jagyAe. e A amArI badhI sahaja kriyA hoya, DrAmeTika e thaI gaI pachI kazuMya nahIM. levAya nahIM na devAya nahIM. Aja zuM vAra teya khabara nahIM. tame kaho ke A vAra thayo to ame 'hA' kahIe ane tame bhUlathI amane kahevaDAvo ke Aje budhavAra thayo to ame budhavAreya kahIe. amAre evuM nahIM, paNa sahajabhAva. kaSAya sahitanI prarUpaNA "azravaNIya' ! jenAmAM krodha-mAna-mAyA-lobha dekhAya nahIM, 'huM dekhAya nahIM tyAM vAta sAMbhaLajo to mokSa thaze, nahIM to mokSa thavAno nathI. A bolyAne, bolanAra ahaMkArI, sAMbhaLanAra ahaMkArI, emAM ApaNAM kAma thAya nahIM. jyAM igoijhama che tyAM satya vastu nathI. bolanAreya ahaMkArI hoya, enAmAM krodha-mAna-mAyA-lobha bharelAM hoya ane ApaNAmAMya krodha-mAna-mAyA-lobha tyAre bene zuM maLe ? krodha-mAna-mAyA-lobha jenAmAM hoya nahIM, je paramAtmA svarUpa thaIne beThelA che tyAM ApaNe je kAma dhArIe te kAma thaI zake. krodha-mAna-mAyA-lobhanI nabaLAI nA kahevAya ? covIsa tIrthaMkaro hatA, te jarAya nabaLAI emane nahotI. ane A to jarA Ama saLI karIe to 'huM', alyA nA maravAno hoya to kahe, 'huM chuM'. nA maravAno hoya tene 'huM chuM" bolavAno adhikAra. A to nA chUTake bolavuM paDe che. A lokone bolavAno adhikAra ja nathI. keza joIe ke udhAriyuM cAle? eTale keza hoya to ja lokonuM kalyANa thAyane ! bAkI, tamArAmAM krodha ne mArAmAM krodha hoya tyAre rahyuM ja zuM che ? vepAra zAno mAMDyo ? tyAre koI kahe, "nA, amArAmAM
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 517 pa18 AptavANI-10 (uttarArdha) eTalo badho krodha nathI, ocho che." alyA, ocho ke vatto, paNa e kyAre bhaDako thAya enuM zuM ThekANuM ? kAraNa ke ochAvALAne ahaMkAra vadhAre hoya ke mAro krodha ocho thayelo che, te bahu bhaDako thAya. ahaMkAra hoya eTale kaSAya hAjara hoya, badhuM hAjara hoya. atyAre badhA kahetA'tAne, A moTA moTA phalANA Ama AvyAne ane phalANe laI gayA. A kazuM nA maLe. A dehAdhyAsanI bahAra nIkaLyA nathI A loko, AkhA hindustAnamAM, eka paNa mANasa ! kevI rIte nIkaLI zake ? game teTalAM pustaka vAMcane tuM, paNa pathArImAM ne pathArImAM, kaMI UMce caDhI jAya nahIM. jayAM sudhI ahaMkAra che, tyAM sudhI tuM game te kara, game te ogALIne pI jAya, paNa karanAro ahaMkAra che tyAM sudhI tAruM badhuM pheIla. te je je karyuM e badhuM, bhagavAnanI bhakti karI, bIjuM badhuM karyuM, te enuM phaLa maLaze tane. bAkI AmAM, mokSamArgamAM badhuM pheIla. ahaMkAre karIne kahyuM enuM phaLa saMsAra, pachI game te karyuM hoyane ! bhagavAna joDe vAto karI'tI toya paNa ene kaMI levAdevA nahIM. ahaMkArarahita kArya kare to mokSa thAya. rAga-dveSa-mohanI A badhA saMto vAto kare che e saMto sAcA paNa bhautikanI bahAra koI nIkaLyuM nathI. 'huM phalANo (nAma) chuM' e chUTe nahIM koI dahADoya ! konA AdhAre A chUTe ? ahaMkAra chUTelI vANI kevI hoya ? enI vANI to judI hoya. evo koI nA hoya, khoLyo jaDe nahIM. bAkI, nirvikalpa samAdhi to hindustAnamAM koIe joI nathI, hajAro varSathI ! ahaMkAra ne mamatA, be khalAsa thAya tyAre nirvikalpa samAdhi utpanna thAya. ane A to jarA chaMcheDene, tyAre mUA pheNa mAMDe to mahIM haju che A to. dehamAM che A to ! ApaNA mahAtmAo pheNa mAMDe to, e pote pheNa nahIM mAMDato. A pheNa mAMDanArane e jANe che. A to mahIM bharelo mAla che, e pAvara cetana che. ane pelA lokone to mULa pote ja sAmo thAya che. 'mAruM ja sAcuM' bole, e ahaMkArano guNa che. mahAvIra bhagavAnanuM sAcuM, bIjA badhAnI vAta khoTI che. jayAM ne tyAM potapotAno aham sthApe, ene dukAna kahevAya. ahIM to eka kalAkamAM mokSa maLe. ahaMkAra, saMtomAMya ! praznakartA: keTalIka vakhate saMtomAM ahaMkAra AvI jAya che, pracArane lIdhe, bhaktomAM te nathI hoto. dAdAzrI : A saMtomAM ahaMkAra che ja paNa sAttvika ahaMkAra hoya. dhIsa ijha dhI eksezanala kesa (A apavAda che) ! ane dhIsa ijha dhI ilevantha vaMDara opha dhI varlDa (A vizvanuM agiyAramuM Azcarya che) !! praznakartA : eka saMta che, temano mArga ja che te sevAmArga che, sevAno dharma che. dAdAzrI : e zubha mArga kahevAya. eTale pachI jAnavarapaNuM nA maLe. praznakartA : A sevAdharmathI mokSamArga caDhiyAto che e mane samajAvo. dAdAzrI : mokSa mArga to ciMtA nA thAya, upAdhi nA thAya, krodhamAna-mAyA-lobhanI nabaLAI nA hoya. ahIM ja e caDhiyAto che. ane pelI to upAdhio badhI. ghera bairI vaDhe. game eTalI sevA karo paNa rAtre bhAMjagaDa thaI ke bIje dahADe bagaDI jAya pAchuM ane dUdhapAka karavAno hoya tene badale dahIM thaI gayuM hoya. pAchuM e loko zAstronI vAto ja kare chene? Ama karo, tema karo, pustakoya bole che ne eya bole che. koIe karI batAvyuM? ene dharma nA kahevAya. dharma to karI batAve enuM nAma dharma. e to pustaka bole che ne, Ama karo, satya bolo, jUThuM bolazo nahIM. phalANuM karo, dAna Apo, badhAnI sevA karo, mANasanI sevA karo. evuMya bole che. kema lAge che tane ? tane potAne phITa thAya to barobara che. bAkI badhAne mokSanI mahIM icchA nA thAya. praznakartA: mane game che paNa mokSamArga enAthI caDhiyAto che.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 519 para AptavANI-10 (uttarArdha) e jarA samajAvo, to enA pratye lakSa Ave. emAM lakSa nathI AvatuM. dAdAzrI : tame e saMtane pUcho ke tame koNa cho ? tyAre e kahe ke huM phalANo saMta chuM ke bIjuM kazuM kahe che ? praznakartA : hA, ema ja kahe. dAdAzrI : ane "huM phalANo chuM' ema bolavuM e igoijhama che ane caMdubhAIne kahe ke 'tame koNa cho ?" tyAre kahe ke 'bahAra oLakhavA mATe caMdubhAI ane huM to zuddhAtmA chuM,' e igoijhama vagara che. praznakartA : paNa e saMtano igoijhama sArA kAryamAM chene ? dAdAzrI : sArA kArya mATe igoijhama che, paNa igoijhama che. kharAba kArya mATe igoijhama hoya tyAre ene rAkSasa kahevAmAM Ave. sArA kArya mATe igoijhama hoya to deva kahevAya. paNa igoijhama eTale igoijhama, igoijhama eTale bhaTaka bhaTaka karavAnuM. igoijhama khalAsa thaI gayo ke sAco mokSa thaI gayo ! ahIM ja mokSa thaI jAya. ane zenA AdhIna che pote ? pote karato nathI. A to igoijhama kare che ke meM A sevA karI. paNa je jANe ke huM nathI karato, bIjI zakti kare che, to sAruM kahevAya. eTale e sArA che, bahu sAruM kAma kare che. loko kusevA kare che enA karatA susevA sArI, paNa badhuM igoijhama che. ane mokSa to igoijhama vagara hoya. mAre, gALa bhAMDe toya igoijhama nA hoya tyAM mokSa thAya. tane kayuM game AmAMthI ? igoijhamavALuM ke igoijhama vagaranuM? praznakartA : paNa e saMtone igoijhama bahu ocho thaI gayo che. dAdAzrI : tIrthakaronI vAta barobara koIe jANI nathI. paNa A badhA sevAbhAvI che, sAruM che. eTale saMpUrNa mokSa nathI. jo emanA kahevA pramANe thAya ane e pramANe cAle to, A jAnavaramAM nahIM javuM paDe ane narkagatimAM nahIM javuM paDe, ahIM pharI mAnava thazo. kAraNa ke e mAnavadharma che. saMta che tyAM sudhI ahaMkAra ane jJAnI puruSa hoya tyAM ahaMkAra nA hoya. e ahaMkAra pakSamAM paDelA nA hoya. saMta eTale sAruM karavAnA, ene kharAba karavAnuM phAvatuM nathI. lokonuM bhaluM kema thAya, kema AgaLa vadhe, dharma kema karI zake e badho ahaMkAra. have e ahaMkArI name zI rIte ? have huM nA namuM, e pAchI eka nabaLAI che. te eka dAkhalo Apyo hato. eka ThAkora hatA. tene tyAM eka sAdhu hatA, te jamInanI aMdara besIne samAdhimAM rahe ane pachI ATha dahADe nIkaLe. mATI vacce jagyA rAkhe, enI mahIM pote kahyuM hoya evo khADo karAve ne pachI pote mahIM samAdhimAM bese. paNa pelA ThAkoranA manamAM bahu lAgI gayeluM ke, ohoho ! A to bahu ajAyabI kahevAya. eTale ThAkore kaheluM ke ame tamane sukhapAlo laIne, hAthI laIne tame bahAra nIkaLo tyAre sAmA teDavA AvIzuM, sAmaiyuM laIne AvIzuM. eTale jyAre pelo bahAra nIkaLyo tyAre hAthI ne badhuM lAvIne sAmaiyuM thayuM. eTale pelAne saMtoSa thaI gayo. ane pachI pharI cha mahinA pachI pAcho pharI peTho. ane te dahADe sahajAnaMda svAmI ThAkorane tyAM AvI caDelA. ThAkora to sahajAnaMda svAmIneya mAne ane pelAneya mAne. eTale pachI sahajAnaMda svAmI bhegA thayA eTale kahe che, zuM che ThAkora ? tyAre pelA kahe che ke, 'A pelA sAdhu, e to duniyAnI ajAyabI che. eTale sahajAnaMda svAmIe vicAra karyo ke A kaI jAtanuM ? pachI sahajAnaMda svAmIe ThAkorane ema kahyuM ke, "ye dahADe tamAre sAmaiyuM karavA javAnuM che ?" tyAre kahe che, 'ATha dahADA pachI sAmuM javAnuM'. tyAre sahajAnaMda svAmI kahe che, "ApaNe navame dahADe jajo.' ane pelA AThame dahADe nIkaLyAne, te 'kidhara he rAjA, hAthI kidhara hai, ye kidhara hai, sukhapAla kidhara hai ? A AzAthI mahIM jIvato hato. te pachI bahAra nIkaLIne kidhara hai, kidhara hai karato marI gayo. AnA AdhAre jIvato hato, jo A bheguM thayuM hota to jIvata. paNa pelA zokhe mArI nAkhyo ! eTale A loko AvI rIte 'huM A karuM chuM. AnA AdhAre cAle che A badhuM. Apane samajamAM AvyuM ne geDa badhI paDIne ? praznakartA : hA.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra dAdAzrI : A hindustAnamAM to badhA bahu jAtanA, kaMI pAra vagaranA bAvAo che. ahaMkArane laIne jIvI rahyA che. ahaMkArane nAkhI devAno hoyane to e marI jAya. te ahaMkAra to jIvADe che. 521 praznakartA H yogI puruSanuM varNana che ke sagAMsaMbaMdhIo yogI puruSanAM kevAM che ? dhairya eno pitA che, kSamA enI mAtA che, satya eno dIkaro che ane zAMti enI bena che. A dizAo vastra samAna che, bhUmi eno palaMga che, zaiyA che. eTale A badhA yogInAM svajano che. to e chatAMya yogIne bhaya kema ? e mAro prazna che. dAdAzrI : e yogI che paNa jJAnI nathIne ! jJAnIne AvuM tevuM hoya nahIMne ! jJAnIne badhuM sahaja hoya. oDhADo to oDhIneya bese ane strInAM kapaDAM paherAvo to strInAM kapaDAMya pahere ane nAgA karI nAkho to nAgA phare. eTale yogImAM ne jJAnImAM to bahu ja phera hoya. jJAnI nirbhaya hoya. praznakartA : eTale yogImAM ahaMkAra hoya ? dAdAzrI : ahaMkAra vagara to A bhUmi para sUI rahe, evuM badhuM hoya ja nahIMne ? sahaja vastu zuM che ke bhUmi AvI to bhUmi upara, godaDuM AvyuM to godaDA upara. tame kaho ke, nA dAdA, A traNa godaDAmAM tame sUI jAva to ame nA na pADIe. A sApekSa vastu che ke mokSe jatAM jatAM AvAM sTezano Ave, tethI kaMI kADhI nAkhavA jevuM nathI. kAraNa ke mULa sTezanane jANIne A kADhI nAkhavA jevuM nathI. A khoTuM nathI paNa enI AgaLa to ghaNuM javAnuM che. A kaMI chelluM sTezana nathI. jema koi mAne ke surata e muMbai senTrala che ne, tyAM surata Ubho rahIne vAta kare, evI A vAta che. praznakartA H chellAM sTezane jatAM jatAM AvAM badhAM sTezano Ave kharAM ? dAdAzrI : jarUra, sTezana AvavAM ja joIe. ane keTalAkane enI puNya hoya to nA ya Ave. kAraNa ke badhe sTezane pharI vaLelo AptavANI-10 (uttarArdha) che, eTale pharI pharI nA ya Ave. ane jJAnI puruSa maLI Ave to ema ne ema kAma pUruM thaI gayuM. praznakartA : e yogInI jevI zaiyA kIdhIne, evI rIte enuM bhojana je che te jJAna che, chatAM e yogIne bhaya kema ? 522 dAdAzrI : bhaya eTale, ene niraMtara bhaya rahe. kAraNa ke e sAcuM jJAna nathI, e ahaMkArI jJAna che. sAcuM jJAna hoyane to nirbhayatA hoya, AkhuM brahmAMDa eka AMgaLI para rAkhIne phare. e sAcI nirbhayatA kahevAya ! e to saMsAranA loka e saMtone, yogIne 'jJAnI' kahe, paNa Ama jJAnI nA kahevAyane ! jJAnI to judI jAtanA hoya. jyAM krodha-mAna-mAyAlobha ne e badhI nabaLAIo hoya nahIM, ahaMkAra paNa nA hoya. jJAtI, ahaMkAra zUnya ! atyAre amArAmAM ahaMkAra keTalo hoya ? praznakartA : zUnya hoya. dAdAzrI : ahaMkAra zUnyatAe pahoMcelo hoya ane buddhi khalAsa thayelI hoya. amArAmAM eka jarAka jo ahaMkAra hoyane to AmAnI koI vastu dekhAya nahIM, huM je boluM chuM te. e to kRSNa bhagavAneya kahe che ke jJAnI puruSa e ja mAro AtmA che. kAraNa ke jJAnI puruSa to, AtmA bole, evuM duniyAmAM bIjo koI bole nahIM. jene igoijhama khalAsa thayo hoya ene bolavAnI jarUreya zuM che te ? A to tamane samajAvavA mATe kahIe chIe. bAkI amAre to igoijhama khalAsa thaI gayelo hoya. ame to (vyavahAramAM) laghutama puruSa hoIe. amArA karatA nAno duniyAmAM bIjo koI jIva nathI. ane (nizcayamAM) gurutama chIe ame. amArA karatAM koI UMcoya nathI. evA laghutama-gurutama puruSa kahevAie, jyAM ApaNuM kAma thaI jAya. atyAre kalAka beThAne to keTalAMya pApa dhovAI jAya, khAlI
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra pa23 524 AptavANI-10 (uttarArdha) besavAthI ja, sAMbhaLavAthI ja, A zabda kAnamAM pesI jAyane toya keTalAMya pApa dhovAI jAya. jJAnI puruSanA to hAtha aDe toya pApa dhovAI jAya. amane gALa do, mAro toya kazuM vAMdho nahIM ne tamane paDavA nA daIe pAchA. ame jANIe ke bicArAnuM enuM zuM gajuM ? A enI samajaNa nathI tyAre to AvuM kare. koI samajaNavALo AvI javAbadArI kheDe ja nahIMne ? ane e kheDe to aNasamajaNavALo che. praznakartA : keTalAkane 'dAdA bhagavAna' zabda naDe che. dAdAzrI : huM to lagnamAM jauM chuM ne, tyAM phaTophaTa darzana karavA Ave che loko. moTuM jotAM ja ke A mahIM evo kaMI bhagavAna jevo ahaMkAra nathI. moDhA para ahaMkAra dekhAto nathI. eTale AvI AvIne page lAgI jAya che, nAnAM-moTAM badhAMya ! kAraNa ke moTuM jue, hAsya jue, e badhuM jue, emAM ahaMkAra nA dekhAya. ahaMkAra, yogIomAMya ! A jagatano niyama evo che ke A pUrva dizA tarapha juo eTale pazcima dizA baMdha thaI jAya. tema saMto eTale je sArA mANaso che, tenA badhAnAM nAma saMbhAro, te vakhate tamArAM to duHkha ochAM thAya. ane kusaMgane saMbhAre te duHkha tamArAM hAjara thaI jAya ! A kAyado ja che, laoN ! satsaMgIone saMbhAro eTale sukha thAya. eTale sArA saMgavALA hoya ane temAMya vaLI pAchA e to moTA kahevAya. pAchA satsaMgIomAMya saMto ane sat puruSone saMbhAro, ane jJAnI puruSane saMbhAro to to vAta judI ! jJAnI puruSano dhaMdho zo ke badhAne kema sukha ApavuM, e ja dhaMdho emano. koI emane duHkha ApI jAya to e laI le ane te duHkha ApanArane AzIrvAda ApIne, ke tuM jIvaje ane sadsta jaje. ane mane bhego thayo ne jo kadI e duHkhI thayo to pachI mArI ja bhUla che. pachI game tevo nAlAyaka che, te enI nAlAyakI ke lAyakI amAre jovAnI nathI. atyAra sudhI mane bhego thayo te koI du:khI thayo nathI. AkhI lAiphamAM (jiMdagImAM) kyAM sudhI mane ahaMkAra hato ? jyAM sudhI jJAna na hatuM, tyAM sudhI mane ahaMkAra hato ke mane bhego thayo mATe e kaMIka paNa sukhI thavo joIe. praznakartA : atyAre Apa je vAta karo cho te koI sAMbhaLe to ene ema ja lAge ke Apa ahaMkArathI vAta karo cho. dAdAzrI : hA, ene evuM ja lAgene, kAraNa ke vyavahAranI vAta karuM chuM. ene to evuM ja lAgene A judAInI vAta che. mane ane tamane, evI judAInI vAta kare che. paNa mArAmAM te ahaMkAra hoya ja nahIMne ! paNa sAmAne lAge, kAraNa ke vAkyo uparathI, vANI uparathI, bhedabuddhinI vANI utpanna thAya. igoijhama hoya tyAM jJAna nA hoya. jeTalo igoijhama pAtaLo paDayo, eTaluM ja jJAna paNe prakAza pAme. bilakula igoijhama khalAsa thayo to tyAM AgaLa yora (zuddha) dekhAya. A to ajJAna dazAnI vAta karuM chuM. te dahADe dukAnamAM gayo houM, dhotiyAno joTo kharIdavA, tyAre huM samajuM ke dhotiyAnA aDhAra du chatrIsa thAya, ene badale cAlIsa laI gayo. paNa ene manamAM saMtoSa thAyane ! pAcho vaLyo hota to ene manamAM thAta ke 'AvyA paNa kazuM cAra AnAya maLyA nahi. eka AnAnI cA nakAmI gaI ?" eTale ene manamAM huM kharAba nA dekhADuM. kadara karuM kapaDAMnI. paNa ene saMtoSa thavo joIe. huM maLyo ne enuM duHkha rahyuM to to huM maLyo eno artha zo ? Avo mane igoijhama hato. praznakartA : pachI igoijhama kyAM gayo ? dAdAzrI : pachI igoijhama jato rahyo, amane jJAna thayuM pachI badho igoijhama jato rahyo. e joyo ja nathI tame. joyo hota to bhaDakI maro. kyAMya jato rahyo, khabareya nA paDI. jJAtamAM zuM thAya ? praznakartA : Apane jJAna thayuM eTale zuM thAya ? dAdAzrI : kazuM nahIM. A badho ahaMkAra-bahaMkAra badho ogaLI
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra pa25 pa26 AptavANI-10 (uttarArdha) gayo. A kinArethI pele kinAre huM pahoMcI gayo evuM lAgyuM. A ajJAnatAnA kinArethI jJAnanA kinAre huM pahoMcI gayo evuM lAgyuM. ane te enI havA je Ave te ! praznakartA : nA, eTale lAITanA camakArA dekhAyA ? evuM badhuM kaMI thayuM'tuM ema ? jJAna thayuM eTale zuM anubhava thayo ? dAdAzrI : ahaMkAra jato rahyone ! ApaNe khoLIe toya e jaDe nahIM, ane jagatanA badhA phoDa paDI gayA. pajhala ja nA rahyuM koI jAtanuM. 'Izvara koNa ? kevI rIte cAle che ? karma zI rIte thAya ? devagati zuM che ?" vIdha Ina vana avara mane dekhAyuM ! mane cenja thayuM eTale nA samajI javuM ke mAruM hAruM AvaDuM moTuM cenja ! ane e je sukha eka vakhata cAkhyuMne, e pharI tyAra pachI kyAreya nA jAya ! ajJAta dazAmAM "amAro' ahaMkAra ! mane ahaMkAra bhAre hato. lobha mArAmAM nAmeya nahIM, eTale bIjA lokone huM helpa karyA karuM. ane helpa karavAthI loko mane mAna Ape. ane mAnathI huM pAcho puSTa thayA karuM. te eTale sudhI puSTa thayuM ke loka aMbAlAlabhAI kahetA kahetA bhUlathI cha akSarane badale cAra bolI jAya, aMbAlAlabhAInA badale aMbAlAla bolyo hoya ane mArA sAMbhaLavAmAM aMbAlAla Ave to mane AkhI rAta UMgha nA Ave. temAM mAro doSa ke eno doSa ? phakta ahaMkAra ke "kaMIka chuM,' eTaluM ja rahetuM hatuM. bAkI, lobha nahIM ke paisA kazuM joIe nahIM. praznakartA : ApanAmAM je janmathI ja mamatApaNuM nathI to AgaLa pUrvabhave zuM kareluM hoya to A dazA Ave ? dAdAzrI : ahaMkAranA 'bejhamenTa' upara paDI rahelA. mamatAnI kaMI paDelI nahIM. ahaMkAranA rophamAM ja pharyA kare. mAna-tAnamAM ja paDI rahe, amAro to sarasa guNa hato ke ahaMkArI ! mAna Ape ke khuze. bIjuM kazuM joIe nahIM, koI cIja joIe nahIM. bhUkhyA besADI rAkho to besI rahIe paNa tame A 'Avo, beso, kema cho, tema cho ?" mAna Apo to besI rahIe, e ja roga ! paNa e roga saraLa roga kahevAya. e roga to nIkaLI jAya badho ! ta gAMDyA koI gurune bArame varSe kaMThI tUTI gaI. eka mahArAja pAse kaMThI baMdhAvelI. te meM joyeluM, e picakArIo mAratA. emanA tAla badhA joyelA. e bArame varSe mArI buddhi evI ke A zuM che ? e joyeluM badhuM. ane pAchuM TADhuM pANI reDI de ApaNI upara, pharI kaMThI baMdhAvA sAruM. melane mUA, tArI kaMThIne mAre zuM karavI che ? e ja mahArAja pachI mAre ahIMyAM pholoarsa (anuyAyI) thayA. kyAM pharsTa sTAnDarDa, ekaDiyAnA mAstaro ! huM kaMI gAMThuM evo mANasa nahIMne ! mamatA hoya te gAMThe, svArthavALo gAMThe. jene mamatA ja nathI, te zene mATe gAMThe ? mAre bilakuleya svArtha nahIM ne mamatAya nahIM, ahaMkAra ekalo ja, pAcho gAMDo ahaMkAra, eya pAcho DAhyo hoya to bahu sAruM kahevAya. e paiNAvA jevo hoya. A to paiNAvAyeya nahIM evo gAMDo ahaMkAra. vaDodare amArA ghara AgaLa roja cAra gADIo paDI rahe. kAraNa ke 'phrI oNpha kosTa' (vinA mUlya) salAha ApIe. badhA gUMcAyelA loka roja Ave, pahelethI. te mArA manamAM zuMnuM zuMya lAge ! huM bhADAnA gharamAM rahuM ane baMgalAvALA ahIM AgaLa besI rahyA hoya. cA mArA gharanI pIe. enI pAse levAnuM nahIM kazuMya. praznakartA : A ahaMkAra choDI devAnuM mana kyArathI thayuM? e gAMDo ahaMkAra tame kyArathI choDI dIdho ? dAdAzrI : e choDyo chUTe nahIM. ahaMkAra chUTato haze ? e to A suratanA sTezane jJAna pragaTa thaI gayuM, te enI meLe chUTI gayo. bAkI choDyo chUTe nahIM. choDanAra koNa ? jyAM ahaMkAranuM ja rAja, emAM choDanAra koNa ? Akho rAjA ja ahaMkAra, ene choDe koNa ?
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra 527 praznakartA : jJAna ahaMkArane choDe ? dAdAzrI : zI rIte chUTe, baLyuM ? eka bAju ahaMkAra eno kleima karyA karato hoya. jJAna to ghaNuM choDavA mAthAkUTa karyA kare paNa dahADo vaLe nahIMne ! e to jJAna TopamAM gayeluM hoya toya ahaMkAra nA chUTe. ahaMkAra to jJAnI puruSa ekalA ja choDI Ape. je niahaMkArI che te ja choDAvI Ape. ahaMkAra ogaLyo e thayo sAco. bAkI ahaMkAra eTale dArU. dArUnA ghenamAM paDI rahevuM enuM nAma ahaMkAra. dArUno ghena caDhelo hoya tyAM sudhI ahaMkAra kahevAya. praznakartA : uparIne nA mAnavuM, e ahaMkAranI nizAnI ? dAdAzrI : hA, paNa ahaMkAra ja hato ke, AvuM mAre nA joIe. praznakartA : paNa e vyAjabI che ? dAdAzrI : mane vyAjabI thaI paDyuM. AvuM lokoe kaheluM gAMDuMgheluM mAnyuM ja nahIM. badhuM hambaga lAgeluM. kAraNa ke pelo igoijhama mahIM saLavaLATa karato hato. te jJAna AvyuM tyAM AgaLa to igoijhama chUTo paDI gayo. be bhAga paDI gayA. jIva jIvamAM besI gayo, ajIva ajIvamAM rahyo. ane be bhegA hatA tyAM sudhI to bahu joradAra hatA. ta dharyo hAtha kadI koI kahe ! amAre kaMpanI moTI, ophisa moTI, jarUriyAtanA paisA to gajavAmAM ghAlI detA'tA ne, te mAgavAnI Teva nahIM. udhAra lauM nahIM koI jagyAe udhAra levAnI Teva nahotI. A to jJAna thayA pachI thoDI thoDI Teva keLavI che have. eya ahaMkAra hatone eka jAtano. praznakartA : e eka prakArano ahaMkAra hato te vakhate ? dAdAzrI : bahu moTo ahaMkAra, jabarajasta ahaMkAra. ahaMkAra to eTale sudhI ke A hAtha lokonI pAse dharavA mATe nathI. pa28 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : e ahaMkAra to jIvananI aMdara bahu UMcA prakArano ahaMkAra kahevAyane ? dAdAzrI : bahu UMco ahaMkAra kahevAya. hAtha ja dharavAno nahIM. te dahADe eTalo badho ahaMkAra rahe. A be hAthavALA mANasane vaLI hAtha zo dharavo ? hAtha dharavAno hoya to pelA hajAra hAthavALA pAse ja nA dharIe ? hajAra hAthavALA pAse dharavAno. paNa te enI pAseya ApaNe dabAyelA zA mATe rahevAnuM ? ApaNane kaMI joItuM hoya to enI pAse jaIe, paNa jene kazuM joituM ja nathI to enA zuM karavA dabAyelA rahIe ApaNe ? ApaNe enI pAseya nA jaIe. kAyado samajI gayelo ke ApaNo ja hisAba che. eTale bIjI badhI bhAMjagaDomAM utarelo nahIM. hAtha dharavo nahIM e to bahu moTo ahaMkAra. mitrone kahI dIdheluM ke A hAtha mAgavA mATe nathI. eTale tame nIDara rahejo. tyAre bIjuM zuM thaI javAnuM che ? karmanA udaya to hoyane, baLyA. sAMdho to maLI Ave ke nA maLI Ave ? bahu dahADA aDacaNa paDI'tIne. Avo svabhAva te bahu aDacaNa paDelI. koIne tyAM meM thApaNa mUkI hoyane, te mAre aDacaNa hoya to huM jarA aDacaNa veThI lauM paNa thApaNa levA nA jauM. e Aje kaMI muzkelImAM hoya to ? huM zuM karuM ? mAMguM to emane ciMtA thAyane, eTale huM nA mAguM. emane muzkelI hoya to zuM thAya ? eTale te AdhAre levA nA jauM. enI meLe Ape che ke nahIM, te jouM. nA Ape to kaMi nahIM. eTale AvuM badhuM hatuM. A marsI (dayA) pesI gayelI tyAM. eTale tyAM lAgaNI rahe. dayA nahIM paNa lAgaNI. emAM ahaMkAra nahIM. lAgaNI ane dayAmAM bahu phera. lAgaNI eTalI badhI thaI ke mAMgIe to du:kha thAyane bicArAne ! thApaNa mUkelI hoya toya pAchI levAmAM ene duHkha thAya eTale pAchI nathI lIdhI ! evuM du:kheya nathI kareluM. praznakartA: eTale dAdA, jJAna nahotuM thayuM chatAM supara hyumana (ati mAnava) kvaoNlITI (guNa) hatI tamArI.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra pa29 53 AptavANI-10 (uttarArdha) dAdAzrI : te mArA badhA phrenDa mane supara hyumana kahetA hatA, AkhuMya phrenDasarkala ! ane AgaLanA badhA hisAbeya loko supara hyumana kahe. ahaMkAra bhAre paNa sadupayogI. praznakartA : jene jJAna na thayuM hoya tene sAruM kAma karavA mATe Avo ahaMkAra joIene ? dAdAzrI : e, hoya ja rahe ja. rahevAno ja. 'A' guphAmAM nA raheto hoya to 'A' guphAmAM rahe che e nakkI. ahaMkAra bhAre ane teya pAcho gAMDAM kADhe evoya ahaMkAra. sAroya kharo ne gAMDAM kADhe evoya kharo, paNa majhA na hatI emAM. zAMti koI dahADo na hatI. A to bahu sAruM thayuM, A jJAna jaDI AvyuM ! huM lAgaNIvaza bahu thaI jAuM, koIneya du:kha thayuM hoya to sahana nA thAya. ahaMkAra eka jAtano, bIjuM zuM ? paNa sAttvikatAvALo. A badhA loko karatAM huM ekalo ja chuM e gAMDo ahaMkAra. e gAMDo (maDa) ja kahevAyane ? evo ahaMkAra zemAM ? bIjuM kazuM AvaDe nahIM ane bojo pAra vagarano, huM kaMIka chuM, kazuMya nahIM, hAthamAMya kazuM nahIM ne khAya kazuM nahIM. mane ajAyabI lAge che ! nAnapaNathI ja hatuM ane hatuM te jatuM raheluM hatuM. te vakhate vaTamAM, jema khoTa vadhatI gaI tema ahaMkAra vadhato gayelo ke ame AvA ne ame tevA ! vIMTeluM kazuM nahIM paNa dRSTi evI vIMTavAnI jagyAe komaLa ne bahu sArI. eTale bAbo, bebI marI gayAM toye pachI UlaTA peMDA khavaDAvyA evI dRSTi. eTale vIMTavAnuM ja kyAM rahyuM ? dRSTi sArI ane bAnA saMskAra bahu AI (UMcA) ! ghaI levala saMskAra !! evI saMskArI strI mArA jovAmAM nathI AvI ! amArI poLamAMthI bA nIkaLe to dareka gharavALA gharamAMthI bahAra nIkaLIne tarata 'bA, jaya zrI kRSNa, jaya zrI kRSNa' kare ! huM joDe houM to nA samajI zakuM? ane mULa to badhA saMjoga mArA laIne Avelo. paNa A saMjogono niyama evo che ke badhA je potAnA saMjogo hoyane evA saMjogothI badhuM vAtAvaraNa bheguM thaI jAya. apratibaddhapaNe vicare jJAtI ! ame cA pItA hatA. te pa5 varSathI cA pItA'tA. Aje botera varSa thayA. amane potAneya ema lAge ke A nA hovuM ghaTe. to zAthI rahyuM haze e ? zA AdhAre rahyuM haze amane ? e Apane samajAya ? atyAre jo ke mane koI vyasana nathI, be varSa upara jatI rahI. paNa zA AdhAre atyAra sudhI rahyuM che ? e Apane samajAya che ? vyasanane zuM kahevAya ? pratibaddhatA kahevAya. ane jJAnI puruSa kone kahevAya ke jene dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI apratibaddhapaNuM hoya tyAre ene jJAnI puruSa kahevAya. te amuka TAIma thAya eTale huM cA mAMguM. eTale pratibaddha kharuMne ! eTale e chUTI gaI. jJAnI thayo eTale nirahaMkArI thayo. eTale amArAthI choDAya nahIM. saMta puruSa choDI zake. e ahaMkArI hoya. ane jJAnI, ame nirahaMkArI hoIe. eTale tethI kRpALudeve kahyuM ke jJAnIne tyAgAtyAga saMbhave nahIM. pachI je rahI gayuM e rahI gayuM. pachI pheraphAra thAya nahIM. enuM zuM kAraNa ? ke pharI ahaMkAra Ubho karavo paDe pAcho. gayelo ahaMkAra pharI Ubho karavo paDe. eTale amAre zuM karavuM paDe ? enI meLe kharI paDe tyAM sudhI joyA karavuM paDe. A kharI paDe e vAta tamane samajAya kharI ? enI meLe kharI paDatuM jAya, dA'De dA'De. tyAga e ahaMkArano guNa che. ahaMkAra hoya to ja tyAga thaI zake. nahIM to tyAga thaI zake nahIM. eTale kharI paDe. te cA mArI kharI paDI. cA joDe 55 varSanI oLakhANa hatI, phrenDazIpa hatI. vacce to rojanA 18-18 kapa cA pIto hato, kaMTrAkTano dhaMdho karuM eTale ! e enI meLe ja alopa thaI gaI ! tyAre meM ene kahyuM, 'bena, A 25 varSanI bhaIbaMdhI, mane kahIne to javuM hatuM. Amane Ama tuM jatI rahI ? keTaluM kharAba lAge ApaNane ? te kahevA to rahevuM hatuM !" kahevAya nA rahI ne kharI paDI ! chellI cA pIdhI pachI mane e yAda nathI AvI ! enuM nAma kharI paDI kahevAya. choDavuM na
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ahaMkArano vyavahAramAM AviSkAra hatuM ne chUTI, enI meLe ja chUTI jAya, sahaja chUTI jAya badhuM. eka kalAkamAM je jJAnI puruSa mokSa Ape. kalAkanI aMdara ja, vadhAre nahIM, savA kalAkeya nahIM, ane te keTalA mANasane Ape? ATalA badhA mANaso je mokSa pAmyA che, chatAM AvuM cA pIve to A Azcarya to kone kahevuM ? ane potAne manamAM ema thAya ke A nA hovuM joIe. A zobhe nahIM. have amane dravya, kSetra, kALa, bhAvanuM koI baMdhana rahyuM nathI. buddhi jatI rahI. have che kazI milakata amArI pAse ? A dehanA mAlika ame nathI, A vANInA mAlika nathI ane A mananA mAlika nathI. A mAlikIpaNuM badhuM UDI gayuM che. chatAMya cAra DIgrI pAchuM aMbAlAla thavuM paDe che, te paNa nirjIva ahaMkAra. 531 jJAnI puruSa ane bALaka, be sarakhA kahevAya che. phakta bheda ko che, bALakane Ugato sUrya che ane jJAnI puruSane Athamato sUrya che. pelAne ahaMkAra che paNa emane ahaMkAra jAgRta thavAno bAkI che ane Amane ahaMkAra zUnya che. // //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) vijJAta, ahaMkAratA janmatuM ! AvAgamata kone ? praznakartA : kharekhara AvAgamana AtmAne che ke dehane che ? dAdAzrI : je ahaMkAra che tene ja AvAgamana che, e AtmAne nathI. A deha che e enuM badhuM sAdhana laIne Ave che paNa mULa AvAgamana koNa kare che ? ahaMkAra. jeno ahaMkAra khalAsa thaI gayo, tenuM AvAgamana baMdha thaI gayuM. eka mAjIe pUchayuM ke 'gItAmAM ema kahyuM che ke, AtmA cokhkho che, to baMdhAyeluM koNa che ?" kahyuM, 'jene du:kha paDe che te baMdhAyelo che. AtmAne du:kha paDatuM nathI. e baMdhAyelo nathI.' e kahe che, "be che ?" meM kahyuM, 'be nathI. jema arIsA AgaLa be hoya che ? ekano eka ja hoya che. paNa A arIsA upara cakalI bese che to cakalI kone cAMca mAre che ? have pelI aMdaravALIne cAMca vAga bAga thatI haze ?" e pharI pAchI AvI jAya. zuM khoLo cho, bena ? nathI dhaNI, nathI sALI, nathI sALo, zuM khoLo cho ? paNa bicArIne bhrAMti thai gaI che ke A koNa che ? evI A lokone AMTI paDI gaI che. praznakartA : to AtmAne mokSa ApavAno che ? dAdAzrI : AtmA mokSamAM ja che. ene duHkha ja nathI ! jene duHkha heya tene mokSa karavAno. AtmA baMdhAyeloya nathI. ajJAnathI mAne che ke baMdhAyelo chuM ane enuM jJAna thAya eTale mukta thayo. kharI rIte baMdhAyeloya (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! pa33 nathI, e mAnI beTho che. lokoya mAnI beThA che, evuM ema mAnI beTho che. praznakartA : sAdhAraNa rIte sAmAnya mANasone e samajavuM jarA muzkela paDe che. dAdAzrI : tethI to A aMtarAyuM chene ! tethI ja A badhA, eyane samakita thatuM nathI enuM kAraNa ja e che ne. tethI kahyuMne, AtmajJAna jANo. AtmA zuM che, ene jANo. AtmajJAna jANo nahIM tyAM sudhI chUTAze nahIM ! kyAMthI te kone Avyo ahaMkAra ? praznakartA : ahaMkAra zuM che ? kyAMthI Avyo ne kone Avyo ? dAdAzrI : e vinAzI cIja che. kyAMyathI AvavAno nahIM. e Ubho thaI jAya che ne nAza thAya che. pachI DaoNkTarane kahe che ke, 'sAheba huM marI jaIza, mane bacAvajo.' A je bhogave che te ahaMkAra che. praznakartA : ahaMkAra kone Avyo ? dAdAzrI : je aNasamajaNa che tene. ajJAnane ahaMkAra Avyo. praznakartA : jJAna to hatuM, te bhUlAI kema gayuM ? dAdAzrI : jJAnamAM AvaraNa AveluM che. praznakartA : ApaNe mahAvIra bhagavAnanA vakhatamAMya hatA ? dAdAzrI : hA, hatA. praznakartA : to e jJAna badhuM kema cAlyuM gayuM ? dAdAzrI : jyAM sudhI ahaMkAra che tyAM sudhI AvaraNa AvyA kare. ahaMkAra khalAsa thaI jAya pachI AvaraNa caDhe nahIM. praznakartA : mahAvIra bhagavAnanI pAse hatA, tyAre to ahaMkAra nahotone ?
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa34 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 535 praznakartA : pudgala je kare, enuM AtmAne kema bhogavavuM paDe, A pAtALamAM jaIne ? dAdAzrI : AtmAnI sahamatithI kare che ! praznakartA : (vyavahAra) AtmA to akartA chene ? dAdAzrI : ahaMkAra kartA chene ? ane e ahaMkAra pAcho " chuM' ema mAne. eTale teno javAbadAra thaI gayo. praznakartA : ahaMkAra e pudgalamAM gaNAyane ? AtmAne to ahaMkAra hoya ja nahIM ? dAdAzrI : paNa ahaMkAra 'huM chuM' ema mAne eTale mizracetana thayuM. dAdAzrI : ahaMkAra na hota to to te dahADe kevaLajJAna thaI jAta ! paNa ahaMkAra vagara to rahyo ja nathI A jIva, ane bhedabuddhi vagara rahyo nathI, huM judo ne A juduM. praznakartA : ajJAna konuM ? dAdAzrI : be vastu che, ajJAna ane jJAna. jJAna eTale AtmA ane ajJAna eTale anAtmA. te ajJAnane ahaMkAra Avyo. tenuM A badhuM UbhuM thaI gayuM. te rAta dahADo ciMtA-upAdhio, eya saMsAramAM nA game toya paDI rahevuM paDene ? kyAM jAya che ? kyAM javAya ? tyAM ne tyAM ja. eTale ahIM khATalAmAM sUI rahevAnuMne, UMgha nA Ave toya ? praznakartA : ahaMkAranI zarUAta, ahaMkAra kyAMthI utpanna thayo ? dAdAzrI : e ahaMkAra, e ja ajJAnane ! ajJAna hatuMne, teno ahaMkAra thaI gayo. evuM che, e ajJAna ane jJAna be judI vastu che. praznakartA : e badhA rUTa kojhamAM saMskArono pUMja paDyo che, keTalAya avatArono ? dAdAzrI : mULa ajJAnatA che. potAne potAnI ajJAnatA che. e rUTa kojhathI A badhuM UbhuM thayuM che. jo e ajJAnatA pote sajJAnatAmAM AvI jAya, to A badhuM vilaya thaI jAya che. ajJAnatA AnuM kAraNa che. ajJAnatAne laIne ahaMkAra Ubho thayo. praznakartA : jJAna jANIe eTale chUTo thAya, jJAna na jANIe eTale bheguM rahe ? dAdAzrI : nA jANe tyAM sudhI ja A badhI paMcAta che. ajJAnatAthI ja A dekhAya che badhuM. jJAna thAya to kazuM ja nathI AvuM tevuM. praznakartA : kalpanA koNe karI ? dAdAzrI : kalpanA ahaMkAre karI. ahaMkAra Ubho thaI gayo. "huM chuM', 'huM kaMIka chuM.' praznakartA : AtmAne je bilakula akriya kahyo che e bahu spaSTa thatuM nathI. dAdAzrI : e akriya ja che, kAyamano akriya che. e jyAre akriya dekhAzene tyAre bhagavAna thayo haze. akriya zabda tamane zraddhAmAM hoya, e to pratIti kahevAya. paNa jyAre akriya dekhAze tyAre tame bhagavAna thaI gayA hazo. akriya zraddhAmAM che ke nahIM ? praznakartA : hA che, paNa e jarA spaSTa karavAnI icchA che. dAdAzrI : are, e sthULa nathI. sthaLamAM to kriyA hoya haMmezAM, e to bahu sUkSma che. atyaMta sUkSma che e vastu. tame tamArI bhASAmAM laI jAva cho kriyA karavAnuM, eTale A pelA kuMbhAra cAka calAve evI rIte. praznakartA: sthULa kriyAo che, te kone AdhAre che ? dAdAzrI : A ahaMkArane AdhAre. praznakartA : ahaMkAra konA AdhAre ? dAdAzrI : ahaMkAra potAnI ajJAnatAnA AdhAre. ajJAna rUTa
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa36 AptavANI-10 (uttarArdha) 533 kaoNjha che. e gayuM eTale ahaMkAra jAya. ahaMkAra jAya eTale badhuM jAya. praznakartA : ane ajJAnanuM preraNAbaLa koNa ? dAdAzrI : bIjuM koI nathI, saMyogo ja che. praznakartA : ane jJAnanuM preraNAbaLa koNa che ? dAdAzrI : evuM koI preraNAbaLa che ja nahIM A jagatamAM. badhuM saMyogika thAya che. saMyogothI ajJAna UbhuM thAya che, saMyogothI jJAna thAya che. onlI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa che A. praznakartA : zrImad rAjacaMdrajIe AtmAne sakriya-akriya kahyo che. e kevI rIte ? dAdAzrI : e to barobara che, e tamane samajAvA mATe kahyuM che ke, bhaI tame jyAM sudhI igoijhamavALA cho tyAM sudhI sakriya che ane jyAre jJAnavALA cho to akriya che. sakriya eTale vyavahArathI kahe che. ApaNI gADI jatI hoya ne ko'ka mANasa athaDAyo. eTale pelo polIsavALo badhAne kaheze ke, "bhaI, cAlo." te ghaDIe huM kahuM ke "nA, huM to jJAnI chuM.' e nA cAle. 'huM e. ema. paTela chuM', evuM kahevuM paDe. AnuM nAma vyavahArathI kriyA. ane A kriyAmAM ame jokhamadAra chIe emeya kahevuM paDe. ane kharekhara jANIe ke koNe karyuM che. ahaMkAre pUrI pratiSThA ! praznakartA : ahaMkAranI ja A athaDAmaNa che e barobara, paNa pahelAM to ApaNe svabhAve zuddha ja hoIzuMne ? dAdAzrI : atyAreya zuddha ja che. praznakartA : zuddha ja che, to A pratiSThita AtmA Akho kyArathI Ubho thayo ? dAdAzrI : ajJAnatAthI. A jANyA pachI pharI pAchuM ajJAna pasI (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! jAya, to navo pratiSThita AtmA Ubho thAya. ajJAnatA e ja igoIjhama. praznakartA : pratiSThita AtmA kyo ? e pratiSThita koNa kare che ? dAdAzrI : ahaMkAra. eno e ja pratiSThita, bIjo pratiSThita Ubho kare che. A huM chuM ne meM karyuM. eTale pharI pratiSThA thaI, basa ! 'huM karuM ne meM kahyuM. huM karuM chuM ne meM kahyuM. A mAruM e navI AvatA bhavanI pratiSThA jUnI pratiSThA udhe che ane navI pratiSThA utpanna kare che. praznakartA : Ape kahyuM ke ahaMkAra pratiSThA karIne pratiSThita AtmA Ubho kare che, te be vAra "AtmA' zabda vAparyo. e pharI samajAvo. dAdAzrI : eka mULa AtmA che ane A ahaMkAra che te pratiSThita AtmA che, pahelAno. A pharI che te pratiSThA kare che. 'huM karuM chuM ne mAruM che' e ghaTamALa cAlyA ja kare che, navI pratiSThA UbhI karIne. ApaNe che te pratiSThA baMdha karAvIe chIe. eTale ApaNe cArja thatuM baMdha thAya che. pratiSThA baMdha thAya eTale badhuM baMdha thaI gayuM ! navo saMsAra Ubho thato baMdha thaI gayo.. praznakartA : navo saMsAra Ubho thato baMdha thaI gayo ane pachI e je vibhAga rahyo, tene ja ApaNe pratiSThita AtmA tarIke gaNIe chIene ? dAdAzrI : hA, ane have je che eno nikAla karI nAkhIe. e nikAla thavA mATe ja Avyo che ne nikAla karavAno che. praznakartA : nikAla thavAmAM Dakhala kare che e ja nicetana cetana ? dAdAzrI : emAM Dakhala karene, e nicetana cetana nahIM, e maDadAla ahaMkAra. hA, paNa emAM Dakhala kare e bagADe che. bAkI, e to enI meLe nikAla thavA mATe ja AvyuM che. praznakartA : eTale pratiSThita AtmA tarIke je judo paDyo, enI
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa38 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 539 aMdara jo koI paNa prakAranI Dakhala na kare to enI meLe galana thaI jAya ? dAdAzrI : hA, enI meLe sahaja rIte chUTe. praznakartA : Dakhala kare to tenI aMdara Dakho thayA kare ? dAdAzrI : basa, Dakhala e pAchalo ahaMkAra kare che. maDadAla ahaMkAra Dakhala kare che. ane te maDadAla ahaMkArane buddhi che te papalAve che. buddhi herAna kare che, basa. nahIM to sahajabhAve Ukalya ja jAya che. praznakartA : paNa sauthI pahelo ahaMkAra pratiSThita zI rIte thayo ? dAdAzrI : pahelo-bIja hoya nahIM. A rAunDa hoya emAM paheluM-bIjuM koNa hoya ? praznakartA : to evuM hoya ke pratiSThA thayelI ja che ? dAdAzrI : thayelA ke nA thayelAno kazo savAla ja nathI ! 'nathI thayelo' ane 'thayelo', jevuM mAne evuM che. badhAnA prezarane laIne mAne ane mAnyatA chUTI jAya to UDI jAya pachI, evuM kazuM ja nahIM. bIjI bAju loko mAne che ke baMdhAyelo nathI ne baMdhAyo nathI. paNa evuM nathI, baMdhAyo che. loka ekAMtika laI jAya eTale virodhAbhAsa lAge. bAkI AnI Adi nathI ke aMta nathI. anAdi anaMta che. rAunDa eTale zuM ? enI Adiya nA hoya ne aMteya nA hoya. vibhAva dazAmAM ahaMkAranA pariNAmo praznakartA: jIvamAM ahaMkAra cetana che ane jaDamAM mamatva cetana che, evuM samajAvo. dAdAzrI : A jaDamAM cetana bilakula che nahIM paNa mamatA che, eTalA pUratuM emAM mamatva cetana che. ApaNe Ane bALI melIe, te zeThane pelI mamatA hoya, temane duHkha thAya. mamatA nA hoya temane vAMdho nA Ave. mamatA hoya to emAM cetana che. mamatA nA hoya to kaMI nahIM. sonAnI ceInamAM mane mamatA nA hoya, emAM cetana nathI, eTale tame game te karo, to mane kazuM du:kha nathI. praznakartA : ane mamatA hoya to cetana che evuM thayuM ? dAdAzrI : toya jaDamAM cetana che ja nahIM. paNa A to mamatA hoya to enuM duHkha thAya ane duHkha thAya mATe cetana che. ane jIvamAM ahaMkAra cetana che. praznakartA : e kaI rIte ? dAdAzrI : jIvamAM kharekhara cetana nathI emAM. kAraNa ke ahaMkAra jato rahyo, eTale thaI rahyuM. cetana UDI gayuM. praznakartA : to to ahaMkAra jato rahe to ApaNuM astitva maTI jAya ? cetana vagara kevI rIte jIvI zakIe ApaNe ? dAdAzrI : deha Ubho rahe, teno hisAba che te pUro kare. AmAM je cetana che te to zenA jevuM che ? ApaNe A beTarImAM sela hoya chene, temAM cetana hoya ? jyAM sudhI e pAvara vaparAI gayo nahIM tyAM sudhI A pAvara rahe che. eTale mana-vacana-kAyAnA pAvara, e pAvara cetana ja che. praznakartA : to e ahaMkAra cetana che ? dAdAzrI : nA, cetana-betana nathI. e to cetananA prakAzathI caitanya bhAvane pAmI gayo che. cetana nathI emAM jarAya. praznakartA : to zuM che e ? dAdAzrI : evuM cetana nathI. jema ahIM AgaLa bhamaraDo phare chene, bhamaraDo cetana hoya che ? nA, evuM cetana che. ene ame pAvara cetana kahyuM. praznakartA : pAvara cetana eTale ? dAdAzrI : pAvara cetana eTale jemAM cetana nAmeya nahIM. mULa
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 540 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! pa41 cetana che, enI hAjarIthI utpanna thayelA guNo, te A pAvara cetana ! pAvara cetana mULa vastu ja nathI. jema A sUryane laIne ApaNe koI paNa jAtano ahIM AgaLa pAvara Ubho karIe, tethI kaMI sUryanI zakti letA nathI ApaNe. ane sUryane kazuM levAdevA nathI. sUrya AmAM hAtha ghAlatoya nathI. ane e pAvarathI ApaNe ahIM moTA moTA jamaNa banAvIe, nahAvA-dhovAnuM pANI banAvIe ne badhuM banAvIe to emAM sUryane levAdevA nathI. enI hAjarIthI badhuM thAya che. evuM AtmAnI hAjarIthI A badhuM thaI rahyuM che. AtmA pote kartA nathI. pote akriya che, niHzabda che. enI pAse zabda, avAja che nahIM. avAja mAtra jaDano svabhAva che. ahIM rakAbI nIce nAkho to khakhaDe ke nA khakhaDe ? e avAja kahevAya. be jaDa vastuo athaDAya to avAja thAya ane cetana koI jagyAe athaDAya to avAja nA thAya. praznakartA : tame vidhi karIne je pAvara mUko e pAvara cetana thayuMne ? dAdAzrI : nA, A pAvara cetana nathI. praznakartA : to e cetana ja thayuMne ? mULa svarUpa ja cetananuM ne ? dAdAzrI : A pAvara cetana je che, te ajJAnatAvALuM pAvara cetana che ane meM jJAna ApyuM tyAra pachI "e" pAvara cetana ja rahe che, "mULa cetana' thatuM nathI. pote potAnA ajJAnathI baMdhAya che ane pote potAnA jJAnathI chUTI jAya. AtmA to pote jJAnavALo che paNa 'A' je che te jJAnavALuM thAya to beu chuTA paDI jAya. praznakartA : to tame A pAvara cetanane jJAnavALuM kaho cho ? dAdAzrI : hA, to bIjA kone ? ane pelo AtmA to Ajeya jJAna ja chene ! praznakartA : A pAvara cetana jJAnavALuM thayuM, eTale AvaraNo jatAM rahe ? dAdAzrI : hA. AvaraNo jatAM rahe, basa. A AvaraNo UDI jAya ne je avyakta che te vyakta thAya. praznakartA : to jJAnI koNa thAya che ? dAdAzrI : ajJAnI che ne, te ja jJAnI thAya che. AtmA to jJAnI ja che. praznakartA : ajJAnI koNa che ? dAdAzrI : A "" ne "mAruM', je baMdhAyelo kahe chene, 'mane duHkha che', e ajJAnI che. praznakartA eTale bIjI bhASAmAM azuddha cetanane zuddha cetana karo cho, evuM thayuM ? dAdAzrI : hA, azuddha cetanane zuddha karIe chIe. ane A azuddha cetana je che te pAchuM mULa cetana nathI, e pAvara cetana che. eTale ene ame zuddha karIe chIe. e saMpUrNa zuddha thAya to beu chUTAM paDI jAya. praznakartA : tame zuddhAtmA bolo eTale e pAvara cetana je che, eno pAvara vadhato jAya ? dAdAzrI : nA, je UMdho pAvara hato te chato thaI jAya. je ajJAna pAvara hato eTaluM UMdhuM karato hato, e chato thaI jAya. praznakartA : e UMdho pAvara kone hoya che ? dAdAzrI : e ahaMkArane. A ajJAnI mANasa hoyane, te jeTaluM hoya tenuM UMdhuM ja karI Ave. ane ame jJAna ApIene tyAra pachI ko'ke UMdhuM karyuM hoya toya chatuM karI Ape. kAraNa ke enI buddhi chatI thaI gaI.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa42 AptavANI-10 (uttarArdha) () vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! pa43 praznakartA: ene prajJA kahevAya ? dAdAzrI : have prajJA e che te mULa AtmAno guNa che. ane A benuM saMpUrNa Divijhana thaI gayA pachI, pUrepUrA khullaMkhullA thaI gayA pachI, chUTA thaI gayA pachI e AtmAmAM phiTa thaI jAya che. tyAM sudhI mokSamAM laI javA mATe e judI paDe che, AtmAmAMthI ? praznakartA : eTale AtmAnI ja prajJAzakti kahevAya ? dAdAzrI : hA, prajJAzakti AtmAnI che ane buddhizakti A pAvara cetananI che. praznakartA : eTale buddhinI prajJA thaI jAya ? dAdAzrI : nA, buddhinI prajJA nA thaI jAya. buddhi buddhinI jagyAe rahe ane prajJA pragaTa thAya. ame A jJAna ApIe ke tarata prajJA pragaTa thAya. prajJA tamane niraMtara mokSamAM laI javA phare ane buddhi tamane A bAju nIce laI javA phare. A je cetave che ne mahIM, te prajJA cetave che, ke 'Ama nahIM ne Ama" evuM cetave. praznakartA : prajJA paNa pAvara cetana ja ne ? dAdAzrI : nA, pAvara cetana nathI, e mULa cetana che. paNa mULa cetanamAMthI judI paDelI, te A kArya karavA pUratI ja. pachI mULa AtmA sAthe eka thaI jaze pAchI. praznakartA H tame jJAna Apo tyAre prajJAno janma thayo kahevAya ? dAdAzrI : janma thayo kahevAya. pelA mULa cetanamAMthI chUTI paDe e. traNa beTarIomAM pUrAyuM pAvara cetata ! A pAvara sela joyelAne, e selamAM pAvara bharelo hoya che, cArja (pUrelohoya che. e selamAM pAvara cArja thayelo hoya chene ? e cArja thayelo pAvara beTarInI aMdara ApaNe lagADIe ane (cAMpa) dabAvIe eTale tarata cAlu thAya. paNa A pAvara khalAsa thaI jAya ke nA thaI jAya ? praznakartA : hA, khalAsa thaI jAya. dAdAzrI : evuM A cArja thayelo pAvara che. "dhera Ara zrI beTarIjha. AmAM traNa beTarIo che ane te cArja thayelI che. pAvara DiscArja thaI jAya to mahIM UDI jAya ne khalAsa thaI jAya. pachI navI traNa beTarIo zarU thAya che. te pachI traNa beTarIo UDI jAya che. praznakartA : e kaI traNa beTarI thAya che ? dAdAzrI : A sthaLa beTarI eTale deha, eka sUkSma beTarI eTale mana, aMtaHkaraNa e badhuM ane A spIca (vANI), A traNeya beTarIo DiscArja thAya che ne navI cArja thAya che. kojhijha enDa iphekTa, iphekTa enDa kojhijha, kojhijha enDa iphekTa, alyA, beTarIo ja che khAlI. vAtane samaje to niveDo Ave evuM che. tamane samajAya che thoDuMghaNuM ? chellI vAta che A. chellA sTezananI vAta che. Tu dhI poInTa. traNa beTarIo utarI jAya che ne pharI traNa beTarI cArja thAya che. cArja thatI baMdha karIe ne eTale mokSe jAya. cArja zI rIte thAya che ? IgoIjhamathI, 'meM kahyuM ke tarata cArja thAya. 'A mAruM ke cArja thaI gayuM. basa ATaluM ja. ane A be baMdha karI daIe to cArja pachI baMdha. atyAre tame AtmA cho, ema tamane khabara nathI ke khabara che ? praznakartA : AtmA chIe evuM ApaNe badhA bolIe chIe to kharAMne ? dAdAzrI : e bolIe, paNa ethI dahADo vaLe nahIMne ! praznakartA : ApaNe amastI vAta karatAM paNa kahIe chIe ke mAro AtmA Ama kahe che. paNa 'huM AtmA chuM' ema nathI kahetA, to AmAM 'huM e koNa ane 'AtmA' e koNa ? dAdAzrI : 'huM' e ahaMkAra che ane AtmA e mULa vastu che.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : 'huM' je ahaMkAra che, e kaI zakti ApaNI aMdara kAma karI rahI che ? 544 dAdAzrI : e ja bhrAMtinI zakti. e DiscArja zakti che. A beTarInA sela cArja karAvI lAvIe, eTale pachI, jyAM vAparavA hoya tyAM vAparI zakAya. te ghaDIe e DiscArja thayA kare. te A DiscArja thatI zakti che. praznakartA : have e je zakti che, e AtmAthI judI chene ? dAdAzrI : hA, judI che. praznakartA : paNa ene gavarna koNa kare che ? dAdAzrI : AtmA judo che ane bhrAMti judI che. praznakartA : A bhrAMtine gavarna koNa kare che ? dAdAzrI : bhrAMtine gavarna to enAM kAma ja kare che. ane e karmano, udayakarmano svabhAva ja che ke e udayakarma ja kAma karyA kare. emAM ahaMkArathI je karma karelAM, te DiscArja thatI vakhate evAM ja phaLa ApIne jAya che. praznakartA : ene koNa oLakhI zake ? dAdAzrI : badhAya oLakhI zake. praznakartA : jo oLakhI zakato hota to e evuM nA karavA jAta, evuM nA bolata. dAdAzrI : paNa pachI enA potAnA hAthamAM sattA ja nathIne ! praznakartA : A badhAmAM je Dakho karato hoya, to moTAmAM moTo bhAga ahaMkAra ja kare che. dAdAzrI : to bIjuM koNa ? A badhuM ahaMkAre ja UbhuM karyuM chene ! (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 545 e che pudgala ! praznakartA : ahaMkAra to pudgala kahevAyane ? dAdAzrI : hA, pudgala kahevAya. paNa e atyAre lokone to jIvato ahaMkAra chene! 'meM ja A karyuM' kahe che. eTale jIvato ahaMkAra che. praznakartA H dareka pudgalamAM eka AtmA to che ja ne ? dAdAzrI : hA, te aNasamajaNane laIne ja A ahaMkAra Ubho thAya che. zuddhAtmA to zuddhAtmA ja che. enI avasthAomAM A thayuM che. enA paryAyamAM A thayuM che. paryAya vinAzI che. eTale amuka vakhata rahe ane pachI pAchuM vinAza thaI jAya. saMsAranI avasthAo badhI TempararI che ane pote paramananTa che. AtmA pote paramananTa che ane A je anAtmA vibhAgamAM khoTI mAnyatA dharAvanAro che, roMga bilIpha dharAvanAro che, e igoijhama paNa potAnA svarUpanuM bhAna nA thAya tyAM sudhI paramananTa che, eTaluM badhuM lAMbA kALanuM e paramananTa che. chatAM paramananTa to nathI ja. ane e igoijhameya caMcaLa vastu che, e acaLa vastu nathI. acaLa vastu to jyAM igoijhama nathI, kiMcit caMcaLatA nathI, tyAM che. e ja daraasala AtmA che. e AtmA e ja paramAtmA che, paNa enuM bhAna thavuM joIe. enuM jJAna thavuM joIe. eTale agharAmAM agharI cIja hoya to AtmajJAna ! A badhA AtmajJAnIo thaIne beThA hoyane, paNa e badhuM caMcaLa bhAganuM ja varNana kare che ne e buddhigamya che. buddhigamyanI eka vAta mokSamAM nahIM cAle. eka zabdeya nahIM cAle. buddhigamya eTale jaMjALa, ene saMsArI jaMjALa kahevAmAM Ave che. eTale jJAnI puruSa pote ja abudha thaIne beThelA che. ame abudha kahevAIe ! buddhi vaparAya eTale khalAsa thaI gayuM. buddhi bahu caMcaLa che, eTale mANasane acaLa thavA ja nA dene ! eTale AtmA e potAnuM nijasvarUpa che. e jJAna che ane tenAthI prakAza utpanna thAya e badho prakAza che, svayaM prakAza !
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa46 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! pa47 jaDa-cetatatA saMyoge, khaDo thayo ahaMkAra ! praznakartA : AtmA kevaLajJAna svarUpa hovA chatAM e bhUla karI beTho che ? dAdAzrI : nA, e bhUla karI beTho nathI. A to vijJAnathI ahaMkAra Ubho thaI gayo che. e to pote mahIM ja che. aMdara mahIM pote kevaLajJAna svarUpa ja che. e bagaDe nahIM ke sudhare nahIM. emAM pheraphAra nA thAya. jema A sUryanI hAjarIthI A loko kAma kare, evI rIte A aMdara kAma cAlI rahyuM che. AtmAnI hAjarIthI A badhuM cAle che. have e tamAre ahaMkAra ogaLI jAya, khalAsa thaI jAya, eTale pachI e pote ja te rUpa thAya pAcho ! praznakartA : ne ahaMkAra kevI rIte Avyo ? dAdAzrI : e vizeSabhAva che, AtmAno vizeSabhAva. e AtmAno svabhAva nathI. vizeSabhAva eTale zuM ? ApaNe dariyA | kinArethI eka mAIla cheTe ApaNA baMgalAmAM be-traNa lorIo lokhaMDa nAkhIe ane varasa dahADA pachI tyAM jaIe eTale kATa ja caDhe ne ! to koNe karyuM ? e lokhaMDa kazuM karatuM nathI, dariyo kazuM karato nathI, havA kazuM karatI nathI ane ApaNe varasa dahADA sudhI nA gayA to ATalo ATalo kADha caDhI gayo hoya. kATa e saMyogI asara che. eTale be vastu joDe mUkI hoyane to banne vastu potAnA guNadharma choDyA sivAya tIsaro ja guNa utpanna thaI jAya, vizeSaguNa utpanna thAya, be vastu bhegI thaI tethI. praznakartA : eTale AtmA mULa to svataMtra hatone ? dAdAzrI : svataMtra to kharo, paNa bIjI vastu bhegI thaI. eTale potAnAmAMya vizeSaguNa utpanna thAya. eTale temAMthI igoijhamanI utpatti thaI. praznakartA : e ahaMkAra che e AtmAno guNadharma che ? dAdAzrI : nA, guNadharma bilakula che ja nahIM, e vizeSa dharma che. eTale A badhA saMjogo bhegA thAya ne A kATa Ubho thayo. saMjogo eTale sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa. jyAM sudhI 'huM karuM ema mAne che tyAM sudhI e Ubho che ane kartAbhAva chUTI gayo ke ahaMkAra chUTI gayo. mohanIyate kAraNe jabhyo ahaMkAra ! kharekhara ApaNuM svarUpa zuM che te jANavuM joIe ane caMdubhAI zuM che, eya jANavuM joIe. vyavahAranuM ane nizcayanuM banne jANavuM joIe. A to vyavahArane ja nizcaya mAnI lIdhI che ane huM caMdubhAI chuM' kahyuM eTale kartA thayo, eTale karma baMdhAvA mAMDyAM. pachI rAta-dahADo UMghI jAya toya karma baMdhAyA kare. 'huM caMdubhAI chuM' e vyavahArathI che ane 'huM zuddhAtmA chuM' e nizcayathI, to kartA, karma badhuM chUTI gayuM. praznakartA : ahaMkAra guNa konI che ? dAdAzrI : ahaMkAra guNa to bhrAMtithI Ubho thayelo guNa che, vizeSabhAva che. AtmAno guNa nathI, e vibhAvadazA che. praznakartA : e kevI rIte Ubho thayo ? ahaMkAranI zarUAta kyAMkathI to thaI hazene ? e hajuya nathI samajAtuM. dAdAzrI : evuM biginiMga ja kyAM AgaLa che ? AtmA to AtmA ja che. paNa ahIM AgaLa gAmanA nagara zeTha hoya, tene bahu loko mAna Ape, paNa rAte ApaNe emane tyAM jaIe tyAre rAte badhAne pesavA nA detA hoya. rAte thoDuMka pIvAnI Teva hoyane, te lokone pesavA nA de. paNa toya amuka mANasone AvavA devA paDene ? eTale te ghaDIe zeThe pIdhuM hoya ne vAto kare ke 'huM rAjA
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-10 (uttarArdha) chuM, Ama chuM, tema chuM' bole badhuM. avaLuM bole ke nA bole ? zAthI ? zeTha eno e na hoya ? 548 praznakartA : eno e ja zeTha paNa peluM pIdhuM chene eTale. dAdAzrI : je dArU mahIM gayone, e paramANu teno saMyoga thayo. eTale dArUno amala bole che A. eTale AnI zarUAta kayArathI thaI ? dArUno amala thayo tyArathI. evI rIte A saMsAramAM AtmA to mahIM che ja paNa badhA paradravyono amala thayo, tyArathI AnI zarUAta thayelI che. paradravyono amala bole che. 'huM caMdubhAI chuM' e amala UtarI jaze, eTale thaI rahyuM, khalAsa thaI gayuM. AtmA sivAya bIjA pAMca dravyo che, te paradravyo che. tenA amalathI A badhuM thayuM che. jema pelA zeThane dArUnA amalathI thAya. e jevo amala utarI jAya dArUno eTale pachI hatA tenA te ja. eTale 'huM caMdulAla chuM' e amala che badho. A saMyoga saMbaMdha che ne vibhAva, vizeSabhAva thayo che. dArUDiyo mANasa bole ke nA bole ke "huM Ama chuM ne rAjA chuM' ane pachI amala utarI jAya to mahIM kazuMya nathI. eTale jJAna thAya to paradravyono amala UtarI jAya. pachI khalAsa thaI gayuM. praznakartA : ahaMkAra ane mohanIya karma, A bannenuM jarA vizleSaNa karIne samajAvo. dAdAzrI : be judA che, mohanIya karma ane ahaMkAra be judA che. e je dArU pIdho eTale mohanIya utpanna thaI. eTale je ahaMkAra hato te mohanIyane laIne 'huM rAjA chuM' ne evuM tevuM bole. pahelAM 'huM caMdulAla zeTha chuM' ne A UMdhuMchatuM bole che. eNe dArU pIdho che evo A pudgalano dArU che. A be saMyogo bhegA thayAM che. have e chUTA pADI Ape to mukti thAya. ane siddhakSetramAM koI saMyogo che nahIM ane ahIM to cha tattvono saMyoga che eTale A badhuM UbhuM thayuM che. praznakartA : e ahaMkArane jANe koNa ? (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! dAdAzrI : e AtmA ja jANe badhuM, jANe ke ohoho ! ahaMkAra bahu vadhI gayo che. pAcho pote potAnI meLe kahe ke mAro ahaMkAra bahu vadhI gayo che, mUo ane mArI buddhi kharAba che. ane pAcho ApaNe kahIe ke, 'tuM koNa ?" tyAre kahe, 'huM caMdulAla chuM'. e pAcho ahaMkAra thayo ! eka bAju kahe ke, mAro ahaMkAra vadhI gayo che'. ane eka bAju kahe che, 'huM ahaMkArI chuM'. eTale mahIM prakAza che, prajJA (jJAna)no prakAza che, paNa ahaMkAra e prakAzane gAMThato nathI. ene samaja paDatI nathI, ke huM ja chuM A. A bIjo koI che nahIM. enI mahIM koI peTho nathI to koNa AvyuM ? pelo zeTha kahe che ne, 'huM presiDenTa oNpha inDiyA chuM'. ohoho ! mUA !! te eno dArU UtarI gayA pachI ApaNe kahIe ke tame AvuM bolo, to bole ? praznakartA : nA bole. 549 dAdAzrI : zaramAya, mUo. paNa peluM bezaramInuM chene ? ane potAne zarama Ave evuM bole chene ? praznakartA : hA, bole che. dAdAzrI : tyAre loka kaheze, ene kazAkano amala che. jaDa ne cetana, be vastu bhegI thavAthI ahaMkAra utpanna thAya che. jJAnI puruSa, jaDa ne cetana be judAM pADI Ape eTale ahaMkAra UDI jAya. praznakartA : ahaMkAra jato rahe che ? dAdAzrI : e jato nathI. e to peluM UbhuM thayuM hatuM, brAMDI pIvAthI ane te che te chUTI gayuM. e utarI jAya tamArI brAMDI. rahyAM soLAM ahaMkArate ! pelo bhUvo mArene, te mAre kAzIne ne vAge caMcaLane ! zAthI ema haze ? e kAzI khAyane toya e caMcaLa khAI jAya ! kAzI pIve to e pI jAya ! badho amala ja eno ! kAzIne bhUta vaLage to
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 550 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 551 amala badhoya bhUtano ja. UMghe teya bhUta. eTale pachI mAre tyAre vAgeya ene. bhUvo mAre eTale kahe, 'huM nIkaLuM chuM." tyAre kahe, "koNa che tuM?" tyAre e kahe, "AI ema caMcala.' te kAzI aMgrejI bhaNelI na hatI toya aMgrejI bolatI hatI. enuM zuM kAraNa ? caMcaLano amala che. eTale A badhuM thayuM emAM vAgyuM kone ? caMcaLane badhuMya thayuM. vAgyuM caMcaLane, paNa soLAM ekalAM rahyAM kAzIne ! evuM ApaNe A badhuMya thAya che, Akho saMsAra thAya che paNa vAge che te ahaMkArane ja vAga vAga thAya che. ahaMkArane toDIe chIe tyAre soLAM rahI jAya che. enA davAdArU, pATApIMDI karavA paDe. A jJAna ApyA pachI zAno Dakho rahe che ? soLAM rahI jAya che. te A copaDe, te copaDe, Ama caDe, tema sUI jAya pAcho. tethI to ame kahIe chIe ke A mana-vacana-kAyAnAM traNa bhUta vaLagyAM che, tenA uparathI A kAzInuM dRSTAMta nIkaLeluM. A badho sAMdho jaDe to to kAma nIkaLI jAyane ? A dArUDiyA mANasane ApaNe mArIe to vAge kone ? amala hoya tene. pelAne kazuM vAge nahi. dArU UtarI gayo pachI soLAM ene rahI jAya che. eTale pelAne pachI lahAya baLyA kare. evuM thatuM haze ? dArUno amala enA jevo A bhUtano amala. bhogave ja e badhuM, amala jeno hoya te. A ahaMkAra bhogavI le che badhuMya. du:kheya ahaMkArane paDe che ne sukheya ahaMkArane paDe che. jeno amala hoya tene ja lAgu thAya. ahaMkArano amala hoya, bhUtano amala hoya, dArUno amala hoya. dArUno amala hoya tyAre kaheze ke, "sayAjIrAva mahArAja chuM'. eTale ApaNe nA samajIe ke ene potAno amala nathI rahyo AmAM ! e DAma Ape pelI caMcaLane, e to caMcaLane sahana nA thAya, te bUma pADe ke huM nIkaLI jauM chuM. pachI soLAM rahe pelI kAzI bicArIne. Ajano je ahaMkAra che e DiscArja ahaMkAra che ane navo ahaMkAra, cArja ahaMkAra zarU thaI rahyo che mahIM. cArja ahaMkAra, e to jJAnI puruSa kADhI Ape. jeno ahaMkAra laya thaI gayo che te kADhI Ape. bIjo koI kADhI zake nahIM. ane jUno ahaMkAra, je kAraNo sevelAM tenuM Aje phaLa bhogavIe chIe. e ApaNe kADhavo hoya toya jAya nahIM. ahaMkAratI mULa utpatti ! praznakartA : ahaMkAra, pachI krodha-mAna-mAyA-lobha-rAga-dveSa e badhA potAnA guNo batAve chene ? to emAM cetana jevuM kaMIka hovuM joIe. te sivAya kema batAve ? jaDa vastu to batAve nahIM. dAdAzrI : paNa te A bhamaraDA jevuM cetana. bhamaraDAmAM je cetana dekhAya chene pharatAM pharatAM, emAM enuM kazuM nathI. praznakartA : to konuM che ? dAdAzrI : e AtmAnI bAjumAM AvavAthI sAmIpyabhAvanI zakti utpanna thaI che. pote potAnuM svarUpa nahIM jANato hovAthI ja A 'huM chuM' ema enI kalpanAthI badhI zakti AmAM utpanna thAya che. paNa vinAzI che e. e Take nahIM. praznakartA : eTale pachI ahaMkAra ja Avyone ? tame AmathI Ama pheravo, e ahaMkAra ja chene ? dAdAzrI : are, che ja nahIM, tyAM bIjuM che ja nahIM. A vizeSabhAva utpanna thAya che te che. praznakartA : ApaNe A ivolyuzananI thIyarI che. ivolyuzana kahe che te badho, vizeSabhAva ja chene ? A jenI kaMI paNa pragati thaI rahI che te vizeSabhAvanI ja pragati chene ? A je kaMI utkrAMti thaI, mANasamAM Avyo, A badhuM vibhAvanuM ja thayuM te, vibhAvathI ja chene? dAdAzrI : e badhuM vibhAva ja ne. vibhAvane laIne A badhuM. je che te vibhAvathI.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 552 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 553 praznakartA : AtmAnuM to kaMI che ja nahIM ? dAdAzrI : AtmAnI to atyAre zakti ja nathIne. deha jyAM sudhI bhego che tyAM sudhI enI hAjarIthI A utpanna thaI gayuM badhuM. hAjarIthI A guNo utpanna thayA. AtmAnI hAjarI to che. dariyAnI hAjarI nA hoya to pachI A lokhaMDa zuM kaMI kATa utpanna kare ? eTale AtmAnI hAjarI che to A badhuM UbhuM thayuM. praznakartA : Ape kahyuM hatuM ke ahaMkAra je pedA thAya che te paNa AtmAnI hAjarIthI ja utpanna thAya chene ? dAdAzrI : hA, barobara che. zarIramAM AtmA hoya to ja ahaMkAra Ubho thAya. je marI gayo, tene ahaMkAra nA thAya. praznakartA : paNa AtmAmAM mULa ahaMkAra kevI rIte Avyo e samajAtuM nathI. dAdAzrI : hA. evuM che, A cha cIjonuM jagata che. cha paramananTa vastuo, sanAtana vastuonuM. e cIjo ekamekamAM bhaLe che, micara thAya che paNa kampAunDa svarUpa thatuM nathI. potapotAnA guNadharma badalAtA nathI koInA. kampAunDa thAya to tamAruM meM uchInuM lIdhuM ane mAruM tame uchInuM lIdhuM evuM thaI jAya. phakta bhegI thAya ne chUTI paDe. ane te A che e cha cIjo parivartanazIla che. eTale niraMtara parivartana thayA ja kare. paramANu-baramANu badhuM A parivartana thatAM thatAM avasthAo UbhI thAya. A mULa tattva, vastu e avasthA nA hoya, avinAzI hoya. enAthI avasthAo UbhI thaI e vinAzI badhI. ghaDIkamAM A avasthA utpanna thaI ane ghaDIkamAM e avasthA laya thaI. have ahaMkAra zI rIte Ubho thayo ? tyAre kahe, AtmA ane A jaDa pula paramANu be joDe thayAM, Ama parivartana thatAM thatAM be najIka najIka AvI gayAM eTale krodha-mAna-mAyA-lobha UbhA thayAM. have krodha-mAna-mAyA-lobha konA guNa che ? praznakartA : jaDanA. dAdAzrI : jo jaDanA guNa hoya to lyo, A mazIna cIDAya che ? jaDanA jo guNa hoya to ANe cIDAvuM joIe. nahIM cIDAtuMne ? e jaDanA guNa jo e kahIe, to jaDa che te bUmAbUma kare. cetananA guNadharma kahIe to mokSamAM nA jaI zake. mokSamAM jAya to e guNa joDe hoya. praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : to konA guNadharma ? e loka prUpha (purAvo) ApI zakatA nathI. loko zAstro vAMcIne kUdAkUda kare che, tyAre kahe, "cetananA guNa ?" kahyuM, 'mUA, have tyAM AgaLa jaze tyAre pAchuM tyAM mokSamAM e guNa joDe Ave !' potAnA guNo kAyamanA hoya, tene guNadharma kahevAya. A dariyo chene, te varALa UbhI kare chene ? ke A sUryanArAyaNa varALa karatA haze ? to A koNa kare che ? dariyoya karato nathI, sUryanArAyaNa karatA nathI, tyAre kahe, sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa, vaijJAnika rIte be vastuo bhegI thaI ane A tIsaro guNa, vyatireka guNa utpanna thAya. eTale potAnA guNadharma potAnI pAse, pelAnA guNadharma enI pAse, paNa e be bhegA thAya tethI vyatireka guNa utpanna thAya. praznakartA : to pachI jaDa ane cetana, beu je che te anaMta che? dAdAzrI : anaMta. praznakartA : to sAthe sAthe saMyoga paNa anaMta thayone ? dAdAzrI : hA, saMyoga anaMta. anAdinA, anaMta kALa sudhInA che. paNa jo chUTuM paDe to to kazuM ja thayuM nathI, A beu UDI jAya ne potapotAnA dharmamAM AvI jAya. sAmasAmI je prabhAva paDato hato te UDI jAya. eTale "ame' chUTuM pADIe to tarata juduM thayAnuM kAraNa
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 555 papa4 AptavANI-10 (uttarArdha) ja e chene ! 'A huM hoya', kahetAMnI sAthe badhuM haDahaDATa chUTuM paDI jAya. praznakartA : paNa chUTA paDyA pachI paNa saMyoga to rahene ? dAdAzrI : saMyogano savAla nathI. saMyogathI ja ajJAna utpanna thayeluM. e ajJAna gayuM. eTale saMyoga enI meLe, dhIme dhIme chUTA thatA, khalAsa thaI javAnA. meM A jJAna ApyuM tenI sAthe ahaMkAra to jato ja rahe, have kayo ahaMkAra rahe ? ahaMkAra be prakAranA. eka ahaMkAra DiscArja thayA kare ane eka cArja kare. have DiscArja to ApaNI pAse haju rahyuM che A, eTale DiscArja ahaMkAra raheze. ane cArja ahaMkAra eTale navuM UbhuM karanAro te badho khalAsa thaI gayo. DiscArja ahaMkAra eTale navA UbhA karI zake nahIM ane jUnA che te niveDo laI Ape, eTale mukta thaI jAya. pelo jIvato kahevAya. jJAna lIdhA pachI A mRta ahaMkAra kahevAya. praznakartA : e Dakho nA kare ? dAdAzrI : nA, Dakho nA kare. praznakartA : paNa emAMthI pAchA paryAya nA paDe ? dAdAzrI : nA, emAMthI kazuM thAya nahIM. praznakartA : to enI meLe ja A dorI vIMTaLAyelI che te enI meLe nIkaLyA kare ? dAdAzrI : hA, basa, enI meLe ja. enuM pariNAma kahevAya. vyavasthita eTale zuM ? pariNAma. pariNAmamAM kazuM karavuM nA paDe, enI meLe thayA ja kare. 'tamAre' jJAtA-draSTA rahevAnuM. praznakartA : have jaDa ane cetana be milcara thayuM, emAMthI pachI ahaMkAra Ubho thayo. te ahaMkArane zarIra to joIe ja ne ? zarIra vagara to ahaMkAra koI dI' hoya ja nahIM ? dAdAzrI : e zarIra zenAthI baMdhAya che te kahuM tamane. ahaMkArano artha zuM ? 'huM', kema te Ubho thayo ? tyAre kahe, iTa hepansa A thaI rahyuM che, pUrvakarmanA udaye. tamAruM udayakarma che te A badhuM karI rahyuM che. tame garbhamAM AvI gayA, tyAMthI bahAra nIkaLyA, tyAMthI paiNyA-baiNyA e badhuM udayakarma karAvaDAve che ane tame zuM kaho cho, 'huM karuM chuM'. have e udayakarmane laIne bhAna 'tamane' utpanna thAya che, ke A 'huM chuM, meM A karyuM'. eTale 'huM karuM chuM' ema kahe che. tethI 'huM" ne "mAruM" UbhuM thaI gayuM. ahaMkAra kema kahyo ? tyAre kahe, pote nathI karato chatAMya kahe che ke, 'huM karuM chuM'. te have A jJAna pachI bhAra daIne nathI kahetA, nATakIya kahe che. pahelA to 'huM karuM chuM' e vAta hatI ane atyAre to kahe che, "e vyavasthita kare che'. evuM tamane thaI gayuMne ? eTale atyAre nATakIya bolo cho tame. 'huM karuM chuM' e to nATakamAM hoya ema bole paNa aMdarakhAne jANato hoya ke 'huM to lakSmIcaMda chuM', evuM tame zuddhAtmA cho, ema aMdarakhAne jANatA ho. praznakartA : ane 'huM' UbhuM thayuM, e kevI rIte UbhuM thayuM ? dAdAzrI : e to kahyuM, A mAne ke "" ne "mAruM" che. A krodha ne mAna, bethI 'huM' UbhuM thayuM ane kapaTa ne lobhathI "mAruM" UbhuM thaI gayuM. tethI karIne AtmA badalAyo nathI, AtmA teno te ja rahyo che. vastu potAnA svabhAvamAM ja che. A to be vastu bhegI che, tyAM sudhI ja. paNa be judI thaI jAya to kazuM ja nA rahe. e be vastu judI thatAM pahelAM ja ene jJAnI maLI jAya ane jJAnI pAsethI jJAna maLe eTale juduM che evuM bhAna thaI jAya. e pachI chUTuM thai jAya. chUTI jAya pachI bIjI vastu bhegI nA thAya, evI jagyAe jato rahe che. pachI bhegI thAya to pharI UbhuM thaI jAya evuM. paNa pharI UbhuM thAya evI e jagyA ja nathI. ene siddhakSetra kahevAya.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 556 AptavANI-10 (uttarArdha) mULa kAraNa, ahaMkAratuM ! praznakartA : ahaMkAra jo dehamAM paNa na hoya ane AtmAmAM paNa na hoya to ahaMkAranI jagyA kyAM ? dAdAzrI : ahaMkAra eTale ajJAnatA. praznakartA : ApaNe kahIe chIe ne ke AtmA ane deha banne judA che ? dAdAzrI : judA che ja, kAyamane mATe. badhAne ja che, jIvamAtrane che. praznakartA : A banne alaga hovAnI mAnyatA hovA chatAM 'huM karuM chuM' ema bhAva thAya che e ? dAdAzrI : e igoijhama che. praznakartA : A igoijhamane chUTo kevI rIte karavo ? dAdAzrI : ene chUTo karavAnI jarUra ja nathI. igoijhamanuM rUTa kaoNjha (mULa kAraNa) kADhI nAkhavAnuM che. praznakartA H enuM rUTa kaoNjha zuM ? dAdAzrI : ajJAnatA. praznakartA : zenI ajJAnatA ? dAdAzrI : A zuM che ? A koNa kare che ? huM karuM chuM ke A koNa kare che ? e ajJAnatA kADhI nAkhavAnI. A to ajJAnatAnI phAcara che. bIjuM kazI phAcara nathI. AtmA ajJAnI che nahIM, AtmA jJAnI che. praznakartA : A roMga bilIpha UbhI thaI, paNa A vijJAnamAM enI jagyA kyAM che ? dAdAzrI : ahaMkAramAM. ane roMga bilIphathI ahaMkAra Ubho thayo ane ahaMkArathI roMga bilIpha UbhI thaI. (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! praznakartA : to AmAM paheluM kayuM, roMga bilIpha ke ahaMkAra ? dAdAzrI : goLamAM paheluM kazuM hoya nahIM. goLamAM paheluM kazuM hotuM haze ? paheluM badhuM buddhi khoLe. 'usameM pahelA kauna ? tyAre kahI de, kayuM pahelAM khoLavA nIkaLyA ? jhADa paheluM ke bIja paheluM ? 553 praznakartA : paheluM nahIM to chelluM kayuM e kaho. dAdAzrI : paheluMya nA hoya ne chelluMya nA hoya. e vastu ja nathI. mAnyatA ja che khAlI. roMga bilIpho ja che. jJAnamAM evuM kazuM hotuM ja nathI. bilIphamAM ja khoTuM che. jJAnamAM khoTuM hotuM nathI. nahIM to AtmA judo thaI jAya ! ApaNe A je zabda bolyA, roMga bilIpha, nahIM to to A enuM UghADuM ja nA paData, ke A mithyAdarzana zuM che te ! mithyAtva zuM che e UghADuM ja nA paData. lokone e zabda samajAya ja nahIM. A to ApaNe roMga bilIpha kahIne, te badhuM UDI gayuM. hA, e khAlI bilIpha ja che, bIjuM kaMI nahIM ? kazuM coMTyuMya nathI ne vaLagyuMya nathI ane te mAnI lIdhuM ke mane vaLagyuM. tyAre kahe, 'jA, kADha svAda !' praznakartA : eTale A bilIphanA saMskAra ahaMkAra upara paDatA haze ke A mAro bhAI thAya, mArI bena thAya, A mAro sago thAya. dAdAzrI : baLyuM, e to lokonuM joIne zIkhyo badhuM. e lokasaMjJA che badhI. dekhIne zIkhe che. pelo kaheze, 'dekho, hamArA sAlA AyA.' eTale A nAno hoya te kaheze, 'huM hau paiNIza tyAre mAreya sALo Avaze.' e lokasaMjJA badhI. praznakartA : e lokasaMjJA grahaNa koNa kare che ? dAdAzrI : ahaMkAra ja badhuM kare. ahaMkAra AMdhaLo che, dekhato ja nathI bicAro, buddhinI AMkhe cAle e. have buddhi kaheze, 'e to ApaNA mAmA sasarA thAya'. tyAre kahe, 'sAruM.'
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 558 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : to bilIpha paNa buddhimAM nA Ave ? dAdAzrI : nA, nA, roMga bilIpha ahaMkArathI che. buddhine bilIpha karavAno rasto ja nathI. e to ahaMkArane badhIya roMga bilIpha che. roMga bilIpha karanAroya pote roMga bilIpha che. roMga bilIphamAM rahIne roMga bilIpha kare che. e rAITa bilIphamAM rahIne roMga bilIpha nathI karato. praznakartA : A roMga bilIpha jaDamAM che ke cetanamAM che ? dAdAzrI : jaDamAM ja, cetanamAM nAmeya nahIM. cetanane kazuM levAya nahIM ne devAya nahIM, sADhu-sahiyAruMya nahIM. praznakartA : paNa A buddhimAM nA gaNAya ? dAdAzrI : buddhi salAhakAra che khAlI. e to presiDanTanuM kAma che, vaDApradhAna khAlI salAha Ape. aMdho e ahaMkAra ja, badhuMya enuM ja che ane pAcho kaheze ? "A huM ja chuM' kaheze. buddhi nA bole ke "A huM chuM'. 'caMdubhAI, , Amano sasaroya huM thauM, Amano mAmaya huM thauM', badhuM e ja. buddhine bhAge kazuMya nahIM, lukhkhI ne lukhkhI. samajaNeya e pADe che. ahaMkAra enI AMkhe ja cAlavAno. praznakartA : A roMga bilIpha ane pudgalane saMbaMdha kharo ? dAdAzrI : evuM kazuM nahIM. rAITa bilIpha hoya to evuM kya kare, ane roMga bilIpha hoya toya evuM karyA kare. bIjuM kazuM emAM ene potAne saMbaMdha che ja nahIM. bilIpha pramANe pariNAma thayA kare. praznakartA : pudgala sAthe saMbaMdha nathI paNa roMga bilIphanuM pudgalamAM pariNAma utpanna thayA vagara rahe nahIM, evuM kaho cho ? to pachI e roMga bilIphane ane rAITa bilIphane cetana sAthe saMbaMdha kharo ? dAdAzrI : kharo ne ! mULa cetana joDe nahIM, paNa je Ubho thayo te ahaMkAra sAthe saMbaMdha che. (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 559 praznakartA : e barAbara samaja na paDI. dAdAzrI : bilIpho ahaMkAranI che. roMga bilIpho Ama ja UbhI thAya che, mULa ahamane paramANu nathI. e che vyatireka guNa ! praznakartA : ahaMkAra e vyatireka guNa kahevAya ? dAdAzrI : e badhA vyatireka guNa ja chene ! AtmAnA guNa nathI, pudgalanAya guNa nathI. praznakartA : emAM kayA tatvonuM vizeSa pramANa che ? dAdAzrI : ahaMkAra to potAnI gerasamaja che, 'huM koNa chuM' e potAnI samajaNa nahIM paDI ne lokoe kahyuM ke "Avo caMdulAla !' te ApaNeya mAnI lIdhuM e ahaMkAra. praznakartA : ApaNe je ahaMkAra zabda vAparavAmAM Ave che, e kartApaNAno ahaMkAra e kahevA mAMge che ? dAdAzrI : ahaMkAra zabda to tyAMthI zarUAta thaI jAya, ke 'huM caMdubhAI chuM' e roMga bilIpha e ahaMkAra. kartA tyAra pachI thAya. praznakartA : zarIra sAtheno tAdAtmabhAva e ja ahaMkAra ? dAdAzrI : nA, e dehAdhyAsa kahevAya. ane ahaMkAra to ene kahevAya ke "caMdubhAI chuM'. e roMga bilIpha che ene ahaMkAra kahevAya. 'huM zuddhAtmA chuM" e rAITa bilIpha che e nirahaMkAra. cha dravyo bhegAM, tyAMthI vibhAva ! praznakartA cha dravyo bhegAM thayA ke tarata ja vibhAva utpanna thayo ? dAdAzrI : bhegAM che mATe vibhAva che ja. thayo nathI, bhegAM che ne vibhAveya che.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ paE0 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : khAlI bhrAMti karI ke meM karyuM eTale garabaDa thaIne? dAdAzrI : tyAre bIjuM zuM ? praznakartA : khAlI bhrAMtimAMthI khasI jAya.. dAdAzrI : to ukela AvI jAya ! praznakartA : pachI vibhAvo bhalene UbhA hoya. dAdAzrI : teno vAMdho nathI. e 'pote khasI jAya to e chone rahyA ! 'khasanAro koNa' ene jANavuM joIe. 'huM caMdulAla ke umAkAMta', ene jANavuM joIe. kAraNa ke je caMdubhAInAmAM kAma karato'to, ahaMkAra te 'huM ahIMthI khasIne mULa jagyAe besI gayo. "huM" zuddhAtmAmAM besI gayo. praznakartA H ahaMkAra e vibhAva chene ? dAdAzrI : hA, ahaMkAra eTale 'A huM karuM chuM. je nathI karato chatAM kahe che 'huM karuM chuM e ahaMkAra. praznakartA : bIjA vibhAvo hatA ane ahaMkAra chelle Ubho thayo ? dAdAzrI : nA, e oTomeTikalI badhuM sAthe ja thaI jAya che. krodha-mAna-mAyA-lobha vyatireka guNo UbhA thAya che. praznakartA : jIva aMdara bhaLyo tyAre ahaMkAra Ubho thayone ? dAdAzrI : 'huM' to che ja, paNa huM je che te enI jagyAe nahIM vaparAtA, 'huM A karuM chuM' e bhAna thayuM tyAre ahaMkAra thayo. enI jagyAe besI jAya tyAre ahaMkAra UDI gayo. praznakartA : eTale krodha-mAna-mAyA-lobha to tyAM hatAM ja ne? dAdAzrI : krodha-mAna-mAyA-lobha vyatireka guNa utpanna thayA pahelAM. pachI che te krodha ne mAna ahaMkAra gaNAyo ane lobha ne kapaTane (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 561 mamatA gaNAI. te ahaMkAra ne mamatA beu zarU thaI gayAM. praznakartA : eTale 'huM' to hatuM ja. dAdAzrI : "huM kyAM jatuM rahevAnuM hatuM ? astitva to che ja. 'huM chuM ja', e to vAta sAcI chene ? vibhAvamAMthI aMtaHkaraNa ! praznakartA : ane samasaraNa mArgamAM peTho tyArathI ja vibhAva ene varte che ? dAdAzrI : e peTho nathI, samasaraNa mArgamAM che ja. 'A bIjuM koI to che ja nahIM, meM ja karyuM A', kahe che. praznakartA : e to TheTha buddhi UbhI thAya tyAre ene zarU thAya ne evuM ? dAdAzrI : buddhine badhuM to pachI UbhuM thAya che. paNa e to evI AMTI paDI jAya che. peluM mAMkaDuM mahIM mATalImAM Ama hAtha ghAlene, caNA khAvAnI lAlace Ama jozathI hAtha ghAle mahIM. ane pachI muThThI vALI eTale pahoLuM thayuM pachI nIkaLe nahIM hAtha. eTale ene ema lAgyuM ke mane koIe mahIMthI pakaDyo ! mAMkaDuM che te muThThI vALe che tyAM sudhI to 'huM hato ja. mane koIe pakaDyo nathI, emeya kaheto'to. muThThI vALe che ne nIkaLatuM nathI, eTale ene vahema paDI jAya che ke mahIMthI koIe pakaDyo mane. paNa ema nathI khabara paDatI ke muThThIvALI tene lIdhe nIkaLato nathI. alyA, mukI choDI dene ! to tuM chUTo ja chuM. paNa eNe nA choDI eTale AMTI paDI gaI tyAM AgaLa. praznakartA : je bhrama paDI gayo hato ke "huM baMdhAyelo chuM... tame to e bhrama choDAvyone ? dAdAzrI : basa, e ja. e ja choDAvyo. ame kahyuM, 'muThThI choDane, chuTTo ja chuM tuM.' eTale muThThI e mamatA che. ahaMkArano vAMdho
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa62 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 563 nathI. mamatA chUTI ke ahaMkAra mULa jagyAe jaIne besI jAya. pachI enAM pariNAma rahene pachI ! peluM mAMkaDuM je kheMcAkheMca karatuM tuMne, mahIM cholAI gayeluM ne lohI nIkaLyuM hoya, te pariNAma to bhogavavAM ja paDe ne citkAra citkAra kare. kema Ama ? tyAre kahe, 'mane koIe pakaDyo', evuM A thayuM che. - evuM che, taLAvamAM pelAM poyaNAM Uge che, kamaLa jevAM. Ama UMcA phUla thAya. enI para AvIne popaTa besene eTale e vaLe Ama. popaTane vahema paDe ke huM paDyo, paDyo ! te ene pakaDI le. te UMdho thaI jAya popaTa ha. e UMdhuM thaI jAya ne pachI popaTa choDI nahIM zake. huM marI jaIza have. te choDe ja nahIM pachI. te parANe pAradhI pakaDI jAya tyAM sudhI nA choDe. ene AMTI paDI gaI. UDavAnuM bhUlI jAya, badhuM bhAna ja bhUlI jAya. 'A AMTI paDI gaI, have huM paDI jaIza." te kevI kevI AMTI jIvone paDI jAya che ! A cakalIo arIsAmAM cAMca mAra mAra kare. 'are, na hoya e cakalI ! hamaNe tArI cAMca ghasAI jaze, toya kazuM vaLaze nahIM." toya ene anubhava nathI thato. ene dekhAvamAM AvyuM ke mAre che e. ane bilADIne Ama arIso dekhADo to ? te pahelAM to eya paNa camake Ama. pachI dhIre rahIne Ama jue, tema jue, nikAla kare ke A na hoya. A to AvuM khoTuM dekhAya che. zuM che e nA khabara paDe paNa khoTuM dekhAya che evuM ene lAgyuM. koI che nahIM, tyAM AgaLa bIjI bilADI nathI. praznakartA : eTale roMga bilIpha to nAnA prakAranA jIvomAMya paDI jAya kharI ? dAdAzrI : roMga bilIpha eTale besI rahevuM, chUTe nahIM pachI. praznakartA : e ekendriya jIvo, be indriya jIvo, badhAmAM ja evI rIte ? roMga bilIpha hoya ene ? dAdAzrI : e badhAne ja hoya. roMga bilIphathI to A dazA thaI, saMsArI dazA thaI, enuM nAma roMga bilIpha ! deva hoya, ekendriya hoya, badheya. roMga bilIpha jAya to bhagavAna thaI jAya. praznakartA : devomAM paNa ? dAdAzrI : devomAMya saMsArI mAtra, jene saMsArI kahevAmAM Ave che e badhAya roMga bilIphavALA che. parapoTe mAnyuM, huM ja dhodha ! praznakartA: have A sAMyogika purAvAo kartA che, evuM ApaNe kahIe chIe, emAMthI eka purAvo ApaNe paNa chIe. dAdAzrI : hA, 'A' (caMdu) badho Akho purAvo ja che. ApaNe to zuddhAtmA eTale AnAthI tadana judA chIe. praznakartA : pudgalarUpe purAvA to kharAne ? dAdAzrI : nA, e purAvArUpe kharA, paNa A pudgala jene ApaNe potAnuM mAnIe chIene, e to ApaNe samajI gayA ke A pudgala juduM che. e juduM e enA purAvAmAM che, ApaNe purAvAmAM nathI. praznakartA : e purAvo ema mAnI beTho che ke "huM karuM chuM ema ? dAdAzrI : nA, pote bhAna nathIne eTale purAvAmAM pote 'huM ja chuM' ema mAnI beThone, eTale A badhuM potAnA mAthe laI le che. praznakartA : pelI khIcaDImAM jema pelA cokhA kahe ke huM ja khIcaDI chuM, evI vAta thaI. dAdAzrI : hA. evuM badhuM. tethI saMsAra Ubho rahyone ! enuM nAma dehAdhyAsa. saMsAra UbhA rahevAnuM sAdhana ja e che. A cAlu jJAna, 'huM caMdubhAI chuM' e jJAna tUTI zake nahIM koI kALe. e tUTyuM eTale ahaMkAra gayo. enuM nAma zukladhyAna utpanna thavuM ne ahaMkAranuM javuM.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa64 AptavANI-10 (uttarArdha) A to dIvA jevI phekTa vastu chene ! praznakartA H eTale je 'huM karuM chuM" evuM pote na rAkhe to vadhAre sAruM? dAdAzrI : paNa e to evuM thayA vagara rahe nahIMne ! e to jyAre jJAna ApIe tyAre chUTI jAya. pachI e "ahaMkAra vagaranuM hoya. enuM jhera caDhe nahIM pachI. praznakartA: dAdA, to ahaMkAra vagara to pachI astitva che ja nahIM. ahaMkAra gayo ke tarata mokSa thaI gayo ? dAdAzrI : ahaMkArathI ja A jagata UbhuM rahyuM che. have cArja ahaMkArathI karma baMdhAya che ane bIjo che, te DiscArja ahaMkArathI karma chUTe che. te jAnavaro-bAnavarone, devaloko, badhAne DiscArja ahaMkAra. manuSya sivAya koI jagyAe cArja ahaMkAra na hoya. DiscArja ahaMkAra badhAmAM, jIvamAtramAM, gAyo-bheMso, badhA, jhADa, pachI jaLacara, khecara, bhUcara, badhuM devaloko, narkanA loko badhA pAse che. praznakartA: to ahaMkAra DiscArja thaI jAya ane pachI pUrNa mokSa thAya, tyAre astitva to nahIMne ? kaI rItanuM astitva hoya ? dAdAzrI : pachI tamAre A je indrima gavarnamenTa che te phUla gavarnamenTa thaI jAya. eTale pachI kevaLajJAna thAya, e dehe pachI nirvANa thaI jAya. pachI muktimAM enI zarUAta thaI gaI, AdianaMta kALa sudhI. pachI eno aMta nahIM AvavAno. praznakartA: je badhuM bhareluM hatuM te DiscArja thavAnuM zarU thaI gayuM. dAdAzrI : DiscArja rahyo, DiscArja thavAnuM zarU to kyAMthI thayuM ? sAdikSAMta sudhI. sAdi eTale ame jJAna ApIe, tyArathI sa-Adi zarUAta thaI DiscArja thavAnI. ane jyAre nirvANa thaIe tyAre sa-aMta AvI gayo, e DiscArja thavAnI sthitino. ane pachI sAdi eTale kevaLa (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 565 cokhkhI siddhadazAnI zarUAta thaI ane e anaMta kALa sudhI raheze ! tanmayAkAra thAya, teya ahaMkAra ! ahaMkAra joya che ne tame jJAtA cho. praznakartA : pahelAM Ama jovA-jANavAno ahaMkAra utpanna thAya chene? dAdAzrI : e ahaMkAra utpanna thAya che eya zeya che. e jANavAnuM, eya jovA-jANavAnI ja kriyA che. caMdubhAI zeya che. caMdubhAIne ja jue-jANe, caMdubhAI zuM karI rahyA che ne zuM nahIM, caMdubhAI je kare e badhI caMdubhAInI kriyAone jANe e zuddhAtmA. ko'kanuM avaLuM ciMtavana kare teya jANe, savaLuM ciMtavana kare teya jANe, badhuM ja jANe, e jANanAra baMdhAya nahIM, ajANanAra baMdhAya. vijJAna, daSTi-draSTAtaNuM ! praznakartA : dhyAtA, dhyAna ane dhyeya, AmAM dhyeya to ApaNe jJAna prakAza prApta karavo che te che, to AmAM dhyAtA koNa ? dAdAzrI : dhyAtA A samyaka dRSTi, 'pote'. 'pote' have samyaka dRSTivALo thayo. pahelAM 'pote' mithyA dRSTivALo hato. te dhyAtA thayo tyAre samyaka dRSTivALo thayo. eno e ahaMkAra mithyA dRSTivALo hato, pachI eno e ahaMkAra samyaka dRSTivALo thayo. eTale pote dhyAtA thayo. dhyAtA thayo eTale niraMtara AtmAnA dhyAnamAM rahevo joIe. dhyeya dhyAnamAM rahe enuM nAma mokSa. dhyeya che AtmA, e tamArA dhyAnamAM niraMtara rahe, e ja mokSa. praznakartA : ane dhyAna zuM ? dAdAzrI : 'tame zuddhAtmA cho' e dhyAna tamane rahe che ke bhUlI javAya che ? praznakartA : nathI bhUlAtuM.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa66 AptavANI-10 (uttarArdha) 563 dAdAzrI : to e ja dhyAna. A zukladhyAna che. A roMga bilIpho phekTara karI nAkhe tyAre rAITa bilIpha bese. rAITa bilIpho eTale samyaka darzana. eTale pachI 'huM caMdubhAI na hoya', 'huM zuddhAtmA chuM' evI bilIpha besI jAya. baMne ahaMkAranI ja daSTi che. pelI dRSTi e dezyane jotI hatI, bhautika vastune ane A dRSTi cetana vastune jue. cetana che te draSTA che ane peluM bIjuM badhuM dezya che. cetananA draSTA ane jJAtA banne guNa che. praznakartA : dRSTi e draSTAnuM kArya chene ? dAdAzrI : nA. praznakartA : to dRSTi zuM che ? dAdAzrI : dRSTi to ahaMkArane che, AtmAne dRSTi nA hoya. AtmAne to sahaja svabhAve mahIM dekhAyA kare. mahIM aMdara jhaLake ! potAnI aMdara ja badhuM jhaLake ! praznakartA : to pachI A AtmAne jANanAra koNa che ? AtmajJAna thAya che te kone thAya che ? dAdAzrI : e ahaMkArane dRSTi thAya che. pelI mithyA dRSTi hatI, tenAM karatAM 'AmAM' vadhAre sukha paDyuM eTale pachI e ahaMkAra dhIme dhIme 'AmAM ogaLato jAya che. ahaMkAra zuddha thayo ke e zuddhAtmA joDe ogaLI jAya che, basa ! jema sAkaranI pUtaLI hoya ne, telamAM nAkhIe to ogaLe nahIM paNa pANImAM nAkhIe to ogaLI jAya, evI rIte che. eTale zuddhAtmAnI dRSTi thaI ke badhuM ogaLavA mAMDe, tyAM sudhI ahaMkAra che. AmAM cheTo rahyo te "jJAtI' ! praznakartA : A aMtaHkaraNa AkhuM UbhuM thayuM che e ane vizeSa pariNAma, e beno zuM saMbaMdha che ? dAdAzrI : vizeSa pariNAmathI krodha-mAna-mAyA-lobha e UbhuM (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! thAya ne pachI aMtaHkaraNa badhuM UbhuM thayuM che. praznakartA : vizeSa pariNAmamAM aham Ubho thAya che evuM Ape kaheluM ane aMtaHkaraNamAM mana-buddhi-citta ane ahaMkAra, e ahaMkAra, bannemAM zo phera ? dAdAzrI : e ja badhuM che, eka vastu che. e badhAM vizeSa pariNAma. vizeSa pariNAmamAM kharekhara krodha-mAna-mAyA-lobha cAra ja hoya. emAMthI A badhI enI vaMzAvaLI. praznakartA : A vizeSa pariNAma eTale AtmA ane anAtmA bhegA thavAthI utpanna thanAruM pariNAma ? dAdAzrI : AtmA ane jaDa vastu joDe AvavAthI. praznakartA : have ajJAnIne paNa AtmA ne jaDa vastu joDe che ane jJAnI puruSanI pAse paNa jaDa vastu ne AtmA che, to ahIM jJAnImAM vizeSa pariNAma nathI hotuM ? dAdAzrI : emane joDe nathI, enuM nAma jJAnIne ! emane juduM praznakartA : e nA samajAyuM. dAdAzrI : "e" joDe hota to vizeSa pariNAma rahene, e pachI vizeSa pariNAma ja AvyuM. paNa joDe che, ene chUTAM karI nAkhene ! praznakartA : eTale vizeSa pariNAma ahIM chUTuM pADavuM paDe che ema ? dAdAzrI : te be joDe che, TacoTaca aDIne che eTale A vizeSa pariNAma badhuM thAya. paNa pachI "e" aDato baMdha thaI jAya, chUTuM thaI jAya eTale kazuM nahIM. praznakartA : barobara che. eTale jyAM sudhI pudgala pariNAmane
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa68 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 569 dAdAzrI : e barobara che. potAnuM mAne eTale pachI bIja paDyA ja kare ! potAnAM mAne che e vizeSa pariNAmanuM mULa kAraNa che ? dAdAzrI : hA, joDe thavAthI e potAnAM manAya, eTale krodhamAna-mAyA-lobha UbhAM thAya che. enAthI A badhuM dekhAya che. saMsAra Ubho thayo pachI. potAnuM mAna ne badhuM enAthI UbhuM thAya. aMtaHkaraNa badhuM enAthI UbhuM thaI gayuM. ane mana to ahaMkAre UbhuM karyuM che. e ahaMkAranI vaMzAvaLI che, enA vArasadAro. praznakartA : eTale ahaMkAranuM kriyezana mana ? dAdAzrI : mana e kriezana bIjA koInuM nathI, ahaMkAranuM che. praznakartA : atyArano vicAra Avavo e atyAranA ahaMkAranuM kriezana che ? dAdAzrI : AgaLanuM che e. atyAre Ave che e badhuM pariNAma che. emAM pAchuM bIja paDe eTale AvatA bhave kAma lAge. jUnuM pariNAma bhogave ne navuM bIja che te nAkhe. atyAre kerI khAya, rasa-basa khaI gayo ne pAcho goTalo nAkhe, te goTalo Uge. praznakartA : A bIja nAkhavuM e vizeSa pariNAma gaNAya che? dAdAzrI : vizeSa pariNAma to be joDe hoya tyAre thAya. enI meLe UbhA thAya. e dRSTi che eka jAtanI. ene krodha-mAna-mAyAlobha thAya ane bIja to, e pachI bhrAMtithI pAcho bIja nAkhe che. A goTalAne zuM karavuM te khabara nathI eTale pAcho nAkhe, te pachI Uge che ane jo goTalAne zekI nAkhe to nA Uge. evuM jJAna jANe to, evuM AmAM kartArahita thAya to e nA Uge. akriya thAya eTale Uge nahIM. A badhI vAtamAM tAre mukhya vastu jANavI zuM che e kahene ? praznakartA : eTale A sAmIpyabhAvane lIdhe vizeSa pariNAma UbhuM thAya che ane vizeSa pariNAmane potAnAM mAne che tyAM sudhI peluM bIja paDyA kare che ? praznakartA : ane A vizeSa pariNAma che evuM je jANe che e ja svapariNAma che ? dAdAzrI : hA, e ja svapariNAma che. praznakartA : eTale A vizeSa pariNAma che ema jANyuM ene ajJAnathI mukti kIdhI ? dAdAzrI : hA. ane vizeSa pariNAma e ja saMsAra. vizeSa pariNAma nahIM te mukti. "meM karyuM' evo AdhAra Apyo ke karma baMdhAyuM. praznakartA : jaDa ane cetana bhegAM thavAthI krodha-mAna-mAyA-lobha e vyatireka guNo utpanna thAya che. paNa ajJAnatA hoya to, e pAchuM joDe kahyuM. jJAnIne krodha-mAna-mAyA-lobha utpanna thatAM nathI. dAdAzrI : joDe hoya to jJAnIneya thAya, paNa joDe AvyuM to pachI jJAnI rahyo ja kyAM ? praznakartA : e nA samajAyuM. dAdAzrI : be vastu joDe rahI eTale pachI pelAM pariNAma to UbhAM thAya ja ne ? pachI khaseDI nAkhyuM eTale nA thAya. A be vastu judI thaI gaI, AghI, cheTI paDI eTale jJAnI ane najIka e ajJAnI. praznakartA : paNa AmAM Apa vAto karo cho, A badho vyavahAra karo cho, loko jue che to A vyavahAra to jaDano thAya chene ? dAdAzrI : e to thayA kare, pachI ? praznakartA : to AmAM vizeSa pariNAma nathI thatAM e kaI rIte khabara paDe ? dAdAzrI : tanmayAkAra pariNAma thatAM hatAM manamAM, "e" judo
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! 571 kahevAya. e to pariNAmaka che. bhegAM thavuM eTale kaoNjhamAM hoya. pariNAma to iphekTa che. vyavahAra AtmA e ja ahaMkAra ! praznakartA : have vibhAva avasthAmAM pote upayoga mUke che eTale AtmAne karma baMdhAya che. eTale A AtmAno ja upayoga vibhAva dazAmAM jAya che. jo e svabhAvamAM rahe to ene karma baMdhAtuM nathI. e barobara che ? - dAdAzrI : nA, khoTI vAta che. AtmA niraMtara svabhAvamAM ja rahe che, e ja mULa AtmA. ane je svabhAva ne vibhAva thayA kare che e vyavahAra AtmA che. mULa AtmA to niraMtara mukta ja che, anAdi mukta che. aMdara beThelo che pAcho. vyavahAra eTale atyAre je mAnelo "AtmA' che e vibhAvika che ane vyavahAra AtmAmAM ATaluM paNa cetana nathI. paDyo. mana juduM ne 'huM judo, eTale tyAM AgaLa chUTuM paDyAnuM pariNAma dekhAyuM ApaNane. praznakartA : chUTuM paDyuM eTale zuM kahyuM ? dAdAzrI : e chUTuM paDyuM enuM pariNAma dekhAyuM ApaNane. mana ane pote be judAM paDyAM. jJAnIne mana kAmanuM nahIM. jJAnIne mana zeya svarUpa che. emane mana vakIMga orDaramAM nahIM. praznakartA : eTale mana to enuM phaMkazana karyA ja karatuM hoya. dAdAzrI : e enuM pAchaluM pariNAma che, navuM nA thAya. manane joyA ja kare ke manamAM zuM vicAra Ave che, badhAM pAchalAM pariNAma zuM thAya che, e badhuM joyA kare. pahelAM joto na hato, vicArato hato ane vicarato hato e ja vicAra. praznakartA : ane ene ja vizeSa pariNAma kIdhuM ? dAdAzrI : nA, vizeSa pariNAma to joDe Ave te. praznakartA : eTale joDe e kone kaho cho ? dAdAzrI : A badhAM tattvo che te paramANuo joDe pharyA kare. emAM A cetana ane pudgala, be joDe AvyA eTale vizeSa pariNAma utpanna thAya. bIjAM badhAM tattvo maLe, bhegAM thAya ne nA paNa bhegAM thAya. paNa A jaDa ane cetana be bhegAM thAya eTale vizeSa pariNAma thaI jAya. praznakartA : paNa jJAnI atyAre vyavahAramAM che to bIjAM tattvo paNa saMbaMdhamAM che ja ne atyAre ? dAdAzrI : hoya ja ne ! praznakartA : to e tattvo bhegAM thayAM kahevAya ? dAdAzrI : e to kALane anurUpa thayuM. ene bhegAM thayAM nA praznakartA : A vyavahAra AtmA che e ja ahaMkAra che ? dAdAzrI : hA, e ja ahaMkAra che. ane emAM seMTa paNa cetana nathI. juo, cetana vagara kevuM jagata cAlyA kare che ! A varlDamAM pahelI vakhata bahAra pADuM chuM ke AmAM cetana nathI. praznakartA : Ape amane jJAna ApyuM e pahelAM to amAro AtmA, vyavahAra AtmA hatone ? dAdAzrI : hA, bIjuM zuM hatuM tyAre ? A vyavahAra AtmAmAM rahI ane tame muLa AtmAne joyo. ene joyo tyAMthI caMbhita thaI gayA ke ohoho ! ATalo AnaMda che ! eTale pachI emAM ja ramaNatA cAlI. pahelAM ramaNatA saMsAramAM, bhautikamAM cAlatI hatI. AtmaramaNatA karatAro ahaMkAra ! tamAre AtmAnI ramaNatA barAbara rahe chene ?
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 572 AptavANI-10 (uttarArdha) praznakartA : hA, dAdA. dAdAzrI : deha dehano dharma bajAve. e deha kaMI AtmaramaNatA kare ? mana manano dharma bajAve ane ahaMkAra AtmaramaNatA kare. e je pahelAM saMsAramAM ahaMkAra karato hato, tene badale have AtmA bhaNI ramaNatA kare. eTale AtmaramaNatA UbhI thaI, e niraMtara hoya. kAraNa ke bIjuM badhuM potapotAnA dharmamAM che deha dehanA dharmamAM che. deha dharma bajAve kharone ? saMDAsa nA thAya to davA levaDAve, rAge AvI jAyane ! A to lokoe bhrAMtithI badhA dharmane 'huM karuM chuM' ema mAne, mAro dharma che. saMDAsa javuM e mAro dharma, khAvuM-pIvuM te mAro dharma, peTamAM dukhyuM teya mAro dharma. peTamAM dukhyuM e kaMI AtmAno dharma hoto haze ? e dehano dharma ja che. praznakartA : A AtmAne IgoIjhamathI chUTo pADI de, to pachI dehamAM paNa mokSano anubhava thAyane ? dAdAzrI : chUTuM ene ja thavAnuM che. je IgoIjhama utpanna thayo che, te IgoIjhama nAza thaI jAya eTale AtmA chUTo ja che. ahaMkAra - kartApaNAto, bhoktApaNAto ! praznakartA : A jJAna lIdhA pachI caraNavidhimAM ApaNe bolIe chIe ne ke 'huM zuddhAtmA chuM', emAM be vastu Ave che. eka vyavahAranuM Ave che, ke ApanA sarvotkRSTa sadguNo mArAmAM utkRSTapaNe sphurAyamAna thAva ane 'huM zuddhAtmA chuM' evA vAkya paNa Ave che. dAdAzrI : eno e ja 'huM' paNa amala kyAM karyo te ? vyavahAra eTale amala karelI vastu, 'huM zuddhAtmA' te sAcuM ane peluM badhuM 'huM' jyAM vAparyo te vikalpa kahevAya. eTale je baMdhAyelo che te chUTavA mATe A badhAM phAMphAM mAre che. praznakartA : eTale ahaMkAra baMdhAyelo che ? (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! dAdAzrI : tyAre bIjuM koNa ? caMdubhAI, ahaMkAra, pratiSThita AtmA, je gaNo te, e baMdhAyelo che, duHkheya ene ja che. jene duHkha che e mokSamAM javA mATe phAMphA mArI rahyo che. du:khamAMthI mukta thavuM e mokSa. du:kha jene paDatuM hoya te sukha khoLe. baMdhAyelo hoya te chUTo thavA phare che. A badhuM baMdhAyelA mATe che. AmAM zuddhAtmA mATe kazuM nathI. 573 praznakartA : jo caMdubhAIne chUTavuM hoya ane caMdubhAI bolato hoya to 'huM zuddhAtmA chuM', e vAkya kevI rItanA Ave ? dAdAzrI : eya bolAya ja ne ! praznakartA : to caMdubhAI kevI rItanA bolI zake, 'huM zuddhAtmA chuM' ema ? dAdAzrI : bole jane ! paNa e to TeparekarDa chene ! e caMdubhAI hatA te dahADAnI vAta chene ? ane ApaNe atyAre to 'huM' A thayA che, riyalI spikIMga 'huM zuddhAtmA chuM', rileTivalI spikIMga 'caMdubhAI', emAM zuM vAMdho che ? kayA vyU poInTathI huM A boluM chuM ? praznakartA : eTale AmAM beu vyU poInTa Ave che. dAdAzrI : vyU poInTa badhAya. keTalA badhA vyU poInTa che ! paNa AmAM mukhya be ja. vyU poInTa to traNaso sATha DigrIno. A DigrIe huM Ano sasaro thauM, A DigrIe huM Ano phAdhara thauM, A DigrIe Ano mAmo thauM. praznakartA : 'huM zuddhAtmA chuM' kahIe eTale ahaMkAra pUro khalAsa thaI jAyane ? dAdAzrI : khalAsa thaI gayo che. phakta bhogavavAno ahaMkAra rahyo che. kartApadano ahaMkAra UDI gayo che ane bhoktApadano ahaMkAra rahyo che. ahaMkAra vagara jIve nahIM. hAtha-paga halAve nahIM. paNa e DiscArja che, emAM jIva nathI ane pelAmAM jIva che, emAM pAvara che.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa74 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! pa75 praznakartA : A jIvamAM je ahaMkAra che, te 'huM zuddhAtmA chuM" kahIe eTale khalAsa thaI jAyane ? dAdAzrI : jJAna lIdhA pachI karmo bAMdhato ahaMkAra gayo ane bhogavato ahaMkAra rahyo che. subaha kA bhUlA, zAmako ghara lauTa AyA ! praznakartA : ApaNe je 'huM zuddhAtmA chuM'nuM dhyAna dharIe chIe te ghaDIe 'huM zuddhAtmA chuM' je bole che, te puruSa bole che ke prakRti bole che ? dAdAzrI : e to "huM" bole che, 'huM'. je svarUpa ApaNe 'huM thayA te bole che. pahelAM 'huM' che te 'caMdubhAI chuM" bolatA hatA. have 'huM' zuddhAtmA thayA, te bole che. pahelAM 'huM' che te 'huM' Aropita bhAvamAM hatuM, te svabhAvamAM AvI gayuM. e pote puruSa ja bole che. praznakartA : A vidhi karIe chIe tyAre 'huM zuddhAtmA chuM' evuM bolIe chIe tyAre zuM thAya che ? dAdAzrI : bahArano bhAga sthira thaI jAyane tyAre e sthiratAno ene anubhava thAya. praznakartA : eTale tyAM vadhAre sthira thAya ne bahAra vadhAre asthira rahe ema ? dAdAzrI : ahIM mUke eTale sthira thaI jAya. sthira thAya eTale tyAM AgaLa ApaNI vAta pahoMce. ApaNe 'zuddhAtmA' bolIe te tyAM AgaLa svabhAvane pahoMce ane dahADe dahADe AvaraNa tUTatAM jAya. praznakartA : A 'huM' je che e prakRti che ke AtmA che ? dAdAzrI : 'huM' ? 'huM' zabda vastu judI che. paNa 'huM durupayoga thayo che. 'huM zuddhAtmAmAM, AtmAmAM vaparAya to vAMdho nathI ane bIjI jagyAe, Aropita bhAve vaparAya to ahaMkAra kahevAya. eTale jagata ahaMkArI che. ane 'huM' guru thayo pAcho ! eTale guru eTale bhAre ne bhAre eTale DUbe ! eTale A 'huM chuM" te avaLI jagyAe vaparAtuM hatuM. astitva to che ja. pote 'huM chuM' ema che ja paNa 'huM zuM chuM ?" e bhAna nahIM hovAthI 'huM caMdubhAI chuM', 'huM DaoNkTara chuM', 'huM klekTara chuM', 'Amano sALo thAuM, Amano banevI thAuM" AvuM bola bola bola karato hato. te badhuM khoTuM nIkaLyuM. have 'huM zuddhAtmA chuM" e sAcuM nIkaLyuM. avaLuM javAnI kriyA hatI, te savaLuM AvavAnI kriyA kahevAya che A. pote zuddhAtmA 'ekjhakTa' thAya nahIM tyAM sudhI jeTaluM avaLuM cAlyA hatA, te pAchuM savaLuM AvavuM paDe. 'huM caMdubhAI chuM, huM caMdubhAI chuM' bolelA te eTaluM ja pAchuM ApaNe 'huM zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM' bolIe tyAre gADuM AgaLa cAle. praznakartA : eTale A ahaMkAra ja bole chene ? je avaLo cAlyo hato te ja have... dAdAzrI : 'huM', 'huM bole che, ahaMkAra nathI bolato. ahaMkAra to judo rahe. ahaMkAra nA bole. 'huM, 'potAnuM svarUpa ja. have svarUpa jAte bole nahIM. paNa A kriyA enA taraphanI pharelI che. zuddhAtmA ApaNe bolIe chIe, te zuddhAtmAya pote zabda nathI. have tamArI zraddhA pharI, bilIpha pharI, tema tema AvaraNa tUTatuM jAya. AvaraNa toDanArI vastu che A. paNa 'huM'nuM astitva, 'huM zuddhAtmA chuM' e ja bhAna che. bhAnamAM pheraphAra thayo. ahaMkAra hoya to kAmamAM ja nA lAge. e vastu ja judI che. ahaMkArane levAdevA nathI. ahaMkAra ogaLyA pachI to potAnuM svarUpa, 'e'(bhAna) thAya. A vacagALAnuM badhuM kahevAya che. eTale bahu UMDA nA UtaravuM A. zene mATe UMDA Utaro cho? ApaNane anubhava je thAya che temAM ja rahevuM. bahu UMDA Utarazo to kaMInuM kaMI khasI jaze emAM. jarUra zuM che AnI ? 'huM zuddhAtmA chuM'
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 576 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! pa73 e koNa bole che ne koNa nathI bolatuM ? AtmA to zabda bolato ja nathI. tame mane pUcho eTale huM tamane samajAvuM, paNa mArA zabda TheTha pahoMcaze nahIM ne kaMIka khasI jaze. avaLo cAle to zaitAta ne savaLo to bhagavAna ! praznakartA : ahaMkAra iTaselpha (pote ja) ja ADAI kahevAyane ? ahaMkAra pote ja ADAI svarUpa kahevAya ne ? dAdAzrI : ahaMkAra to, ahaMkArane oLakhe to bhagavAna banAve. ahaMkAra to bhagavAna banAve evo che. ane e ahaMkAra badhuMya kare. emAMthI UbhuM thayeluM che. ahaMkAra khoTo nathI. A jJAnIono ahaMkAra savaLo cAlene te chellA padamAM besADIne, TheTha bhagavAna sudhI laI jAya. zuddha ahaMkAra thato thato thato azuddhamAMthI azubhamAM Ave, azubhamAMthI zubhamAM Ave, zubhamAMthI zuddha thAya paNa ahaMkAra teno te ja. praznakartA : A to ApanuM vAkya evuM nIkaLeluM ke ahaMkArane oLakhe to bhagavAna banAve evo che. eTale ahaMkArane oLakhavAno? dAdAzrI : ahaMkArane oLakhe to bahu thaI gayuMne ! koI ahaMkArane oLakhI zake nahi ? praznakartA : e nA samajAyuM. ahaMkArane oLakhavo eTale zuM ? dAdAzrI : ahaMkArane oLakhe eTale AkhA pulane oLakhavuM. 'huM'nA kahenArane sArI rIte oLakhavA. AkhA pudgalane oLakhuM, to bhagavAna ja thaI gayone ! praznakartA : e 'huM eTale AkhuM pudgala oLakhavuM evuMne ? dAdAzrI : 'huM eTale ja AkhuM pudgala. huM eTale bIjuM koI nahi. haMmezAM DrAiva kare, te eMsI phUTa lAMbI basa hoya paNa DrAyavara Ama sTiyarIMga pherave to te samajaze ke eNe paiDAM kyAM phare che ! eTale potAnuM AkhuM svarUpa ja mAne, e eMsI phUTanI basane. ane trIsa phUTanI basa hoya to trIsa phUTa mAne. pAMca phUTanI gADI hoya to pAMca phUTa mAne. praznakartA : eTale e ahaMkAra te rUpe thaI jAya, ema ? dAdAzrI : e eno ahaMkAra ATalo badho vistRta thaIne kAma kare, tethI to ATalA hAru athaDAvAnuM rahI gayuM hoya. hA, AkhAya svarUpe kAma kare. mATe A pula badhuM ahaMkAranuM ja che. e ahaMkArane oLakhe enuM kalyANa thaI jAya. ahaMkAra kare che kharA badhA, paNa oLakhatA nathIne ! praznakartA : AmAM ahaMkAra ane ene oLakhanAro koNa ? dAdAzrI : oLakhanAro e ja bhagavAna che. praznakartA: have e ahaMkArane pudgalanuM svarUpa kIdhuM, to e ahaMkAra paNa bhagavAna thAya che pAcho ? dAdAzrI : e ahaMkAra zuddha thato thato thato zuddha ahaMkAra thAya che tyAre A "bhagavAna" ne "e" badhuM ekAkAra thaI jAya che. zuddha ahaMkAra e ja zuddhAtmA che. azuddha ahaMkAra e jIvAtmA. praznakartA : ahaMkAranuM svarUpa oLakhAya tyAra pachI "e" zuddha tarapha jAya che ? dAdAzrI : hA, tyAre ja ne ! paNa te AkhuM oLakhAya nahIM. AkhuM oLakhAya to bhagavAna thaI gayo. praznakartA : have ahaMkAra pudgalanuM svarUpa kIdhuM, to e pote emAMthI zuddha thAya che kaI rIte ? azuddha taraphathI zuddhamAM e kaI rIte Ave che ? dAdAzrI : e zenI bhajanA che ? zuddhanI bhajanA hoya to zuddha thAya. 'huM zuddhAtmA chuM' e bhajanA hoya to zuddha thAya, nahi to huM rAjA chuM' to rAjA thaI jAya. praznakartA : eTale pelI pudgalanI bhajanA karI che, tyAM sudhI ahaMkAranuM astitva UbhuM rahyuM chene ?
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa78 AptavANI-10 (uttarArdha) (7) vijJAna, ahaMkAranA janmanuM ! pa79 dAdAzrI : paNa koNe bhajanA karI ? e ahaMkAra ja. azuddhanI bhajanA kare che tyAM sudhI Avo thAya che, zuddhanI bhajanA kare to Avo zuddha thaI jAya. jevuM ciMtave evo thayA kare. Akho dahADo corIo karato hoya e zuddhAtmAnI zI rIte bhajanA kare ? 'huM cora ja ' evI bhajanA thayA karene ? ane te thaI ja jAya cora. praznakartA : eTale A pAchuM e jevo vyavahAra kare evI bhajanA hoya ja enI ? dAdAzrI : vyavahAra upara ja bhajanA badhI. enI bhajanA hoya e pramANe ja vyavahAra hoya ane vyavahAra hoya e pramANe bhajanA hoya. eka phakta chellA avatAramAM jJAna thayA pachI vyavahAra ane bhajanA be judI hoya. vyavahAra nakAmo che ane nizcaya kAmano che tyAre e bAju bhajanA cAle ke vyavahArano have niveDo lAvavAno che. aho aho !! akrama vijJAna !!! have tamane akrama vijJAnathI nirAlaMba meM banAvyA che. have je hUMpha khoLo chone, e to badhI DiscArja che. paNa hAla tame nirAlaMba cho paNa tamAre nirAlaMba ekkekTa kahevAya nahIM. tamane zabdanuM avalaMbana che, 'huM zuddhAtmA chuM' e avalaMbana che. amAre zabdanuM avalaMbana paNa nA hoya. tameya nirAlaMba sthitimAM AvyA cho. bahu moTI sthiti kahevAya. A pada to devalokoneya nA hoya. moTA moTA RSi-munioe koIe joyeluM nahIM, evuM pada che A. mATe kAma kADhI lejo. praznakartA : eka vAra mANasano mokSa thaI gayo. dAdAzrI : pachI to bhagavAna ja thaI gayo, svataMtra thaI gayo. nirAlaMba pAchuM, koI avalaMbananI jarUra nahIM. nirAlaMba sthiti huM bhogavuM chuM. ghaNA vakhatathI meM joyelI che, nirAlaMba sthiti. emAM koI avalaMbananI jarUra nA paDe. ane A jagatanA loko to rAte ekaluM rahevAnuM hoya toya hUMka khoLe. ekalAne to UMgheya nA Ave. amane avalaMbana nA joIe. A to vijJAna che, apUrva vijJAna ! kyAreya paNa UbhuM nA thAya evuM dasa lAkha varSe pragaTa thAya che. nahIM to bairI-chokarAM sAthe kaMI mokSe javAtuM haze ? ciMtA baMdha thAya ? koIneya ciMtA baMdha nahIM thayelI. A to akrama vijJAnano pratApa ! praznakartA : kramika mArgamAM paheluM jJAna che, pachI darzana che ane pachI cAritra che, to temAM ahaMkAra che ? dAdAzrI : hA, emAM ahaMkAra che. praznakartA : kevaLajJAnamAM pachI ahaMkAra kyAM rahyo ? dAdAzrI : ema nahIM. e chellAmAM chello ahaMkAra baMdha thaI jAya tyAre kevaLajJAna thAya. vijJAna che, te nirahaMkAra pada hoya !