Book Title: Mulshuddhi Prakaranam Part 01
Author(s): Dharmdhurandharsuri, Amrutlal Bhojak
Publisher: Shrutnidhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022286/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrImatpradyumnasUri viracitaM mUlazuddhiprakaraNam (prathamo bhAgaH) sampAdaka AcArya dharmadhuraMdharasUrijI paM. amRtalAla mohanalAla bhojaka prakAzaka zrutanidhi zAradAbena cimanabhAI ejyukezanala risarca senTara ahamadAbAda-380004 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrImatpradyumnasUriviracitaM mUlazuddhiprakaraNam [prathamo bhAgaH] Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutanidhi-granthAMka : 1 pradhAna sampAdaka jitendra bI. zAha Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrasaMvat 2528 zrImad devacandrasUrisandRbdhavRttisahitaM AcArya zrImatpradyumnasUriviracitaM ' sthAnakAni ' ityaparanAmakaM mUlazuddhiprakaraNam [ prathamo bhAgaH ] sampAdaka AcArya dharmadhuraMdharasUrijI paM. amRtalAla mohanalAla bhojaka prakAzaka zrutanidhi zAradAbahena cImanabhAI aijyukezanala risarca senTara, ahamadAbAda- 380 004. vikramasaMvat 2058 IsvIsan 2002 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlazuddhiprakaraNam AcAryadharmadhuraMdharasUrijI paM. amRtalAla mohanalAla bhojaka prakAzaka zrutanidhi zAradAbena cimanabhAI ejyukezanala risarca senTara 'darzana', zAhIbAga, ahamadAbAda-380 004 - PHONE : 079-2868739. FAX : 079-2862026 e-mail : sambodhiad1@Sancharnet.in Website : www.scerc.org (c) zrutanidhi dvitIya AvRtti, san 2002 mUlya : rupaye 225/ prati : 500 mudraka : navaprabhAta prinTiMga presa novelTI sinemA ke samIpa, ghI-kA~ya mArga, ahamadAbAda-380 001. phona : 5508631, 5509083 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMthasamappaNaM puNNA jogA maNa-vayaNa-kAiyA jANa saMtayaM seyA / aNavarayasatthasaMsohaNe rayA je ya apamattA // 1 // sohaNa - saMpAyaNavisae jA mama gaI havai kiMci / sA jappasAyalesappabhAvao ceva saMpattA // 2 // puNNapahINaM paNNANapavittANaM ca pujjapAyANaM / AgamapahAyarANaM tANaM siripuNNavijayANaM // 3 // niggaMthANaM karakamalakosamajjhammi esa gaMthavaro / appijjai amaeNaM sIseNaM bAlaeNaM ca ||4|| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthasamarpaNa [prathama AvRtti : prathama bhAga] jinake mana-vacana-kAya ke pavitra vyApAra satata zreyaskara haiM, jo apramatta hokara sadaiva zAstrasaMzodhana meM rata haiM, jinake prasAdAMza ke prabhAva se mere meM saMzodhana-saMpAdana kI gati hai, aise puNyamArga ke pathika, prajJAna se pavitra, pUjyapAda AgamaprabhAkara zrI puNyavijayajI nirgrantha ke karakamala meM yaha granthavara unake ziSya bAlaka amRta ke dvArA samarpita hai| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutanidhi ke sahayogI pa. pU. yuvAcArya zrI ratnAkarasUrijI ma. sA. kI preraNA se . 1. zrI paMca mahAjana samasta saMgha : rAnIvADA khurda ( rAjasthAna) * 2. zrI jhaverI pArka jaina saMgha, ahamadAbAda kI ora se prastuta graMtha ke prakAzana meM hArdika Arthika sahayoga prApta huA hai| saMsthA unake prati kRtajJatA vyakta karatI hai| Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka prAptisthAna ahamadAbAda : muMbaI : zrI pArasagaMgA jJAnamaMdira maNilAla yu. zAha bI-104, kedAra TAvara D-1-203, sTAra geleksI rAjasthAna haoNspiTala ke sAmane, ela. TI. ror3a, borIvalI (vesTa) zAhIbAga, ahamadAbAda-380004. muMbaI-400092 dUrabhASa : Clo. 079-2860247 (rAjendrabhAI) dUrabhASa : (R) 8011469 (0) 8931011 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya 'mUlazuddhi prakaraNam' graMtha kA prakAzana karate hue hama atyanta harSAnvita haiM / prastuta graMtha kA prathama bhAga kucha samaya pahale prAkRta TeksTa sosAyaTI ke dvArA prakAzita huA thA kintu usakA dUsarA bhAga chapa nahIM pAyA thaa| hAlA~ki dUsare bhAga kA saMpAdana kArya hI zeSa thA aura isa kArya ke lie paM. zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAjI evaM AcArya pradyumnasUrijI atyanta ciMtita bhI the para saMjoga hI kucha aise banate cale kI kArya khaTAI meM par3a gayA para Akhirakara paMDita zrI amRtabhAI bhojaka evaM AcAryazrIdharmadhuraMdharasUrIjI ne gaMbhIratApUrvaka isa kArya ko hAtha meM liyA aura saMpanna kiyA / Aja yaha graMtha do bhAga meM prakAzita ho rahA hai| yaha graMtha jaina siddhAnta ke paricaya ke lie kAphI mahattvapUrNa hai / isa ke prakAzana ke lie prajJAzIla AcArya zrI pradyumnasUrijI ma. kI satata preraNA evaM anurodha rahe haiM aura AcArya zrI ratnAkarasUrijI ma. ke upadeza se graMtha prakAzana ke lie suMdara Arthika sahayoga prApta huA hai, hama donoM AcArya bhagavaMtoM ke prati kRtajJatAbhAva vyakta karate haiM / raMja isa bAta kA hai ki isa graMtha ke eka saMpAdaka zrI amRtabhAI bhojaka Aja hamAre bIca nahI haiM / yadi ve jIvita hote to isa graMtha ke prakAzana se avazya saMtuSTa hote / pU. vidvAn AcArya zrI dharmadhuraMdhara marijI ma. ne bhI bar3I mehanata va lagana ke sAtha saMpAdanakArya saMpanna kiyA hai / ve hama unake bhI RNI haiM / I isa graMtha ke prakAzana meM Arthika sahayoga pradAna karane vAle zrI jhaverI pArka jaina saMgha, ahamadAbAda kA hama AbhAra vyakta karate haiM / hameM AzA evaM vizvAsa hai ki prastuta graMtha jisakI saMracanA gyArahavIM zatAbdI ke samartha jainAcArya AcArya zrI pradyumnasUrijI ne kI hai, jijJAsujanoM ke lie atyanta upayukta siddha hogA / jitendra bI. zAha ahamadAbAda pharavarI - 2002. -- Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta prata meM pAdaTIpa meM jo sthAnanirdeza kiye gaye hai, unakI saMjJAgata sUcI isa prakAra hai / saM. yaha prati zrI hemacandAcArya jaina jJAnamaMdira pATana meM sthita zrI saMgha jaina jJAnabhaMDAra kI hai| vA. yaha prati uparyukta jJAnamaMdira meM sthita zrI vADIpArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra kI hai / -lA. yaha prati zrI kacchI dazA osavAla jaina mahAjana ke hastaka anaMtanAthajI mahArAja ke mandira (muMbaI) .. meM rakhe hue jJAnabhaMDAra kI haiM evaM seTha zrI DosAbhAI abhecanda jaina saMgha (bhAvanagara) ke bhaMDAra kI hai| Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ General Editor's Preface (First Edition) The Mulasuddhi, also called Sthanaka, that is being published here for the first time is a . Jain religious text in Prakrit, written in the eleventh century by Pradyumna Suri of the Purnatalla Gaccha. A Sanskrit commentary on this work with illustrative stories in Prakrit (except one which is in Apabhrarsa) was written in 1089-1090 A. D. by Devacandra Suri. He was a disciple of Gunasena Suri, who himself was a disciple of Pradyumna Suri. The Devacandra Suri is the same as the Guru of the famous polymath Hemacandracarya. The present volume contains the first part of the text of the Mulasuddhi (based on six manuscripts) and the commentary (based on five Mss.) The rest of the original and the commentary will form the second volume. The Mulasuddhi, itself is in the long tradition of Jain religious and didactic tracts. It prescribes the duties of a Jain believer with regard to sacred images, temples and texts and to the fourgold Samgha. As such it has little claim to a wider interest or importance. But it is quite different with Devacandra Suri's commentary (henceforth referred to as MC.) It contains numerous religious tales and narratives (Akhyanakas, Kathanakas and Udaharanas) and in this respect it is in no way different from a Kathakosa type of tale-collection. Further it forms a link in the long series of similar commentaries or religious-didactic works that contain sizeable collections of illustrative stories. The portion of the commentary covered by the present volume contains thirtyfour (or if we count the two subtales, thirtysix) tales. Apart from their general relevance for the study of tale-motifs and tale-types, Indian and non-Indian, they are quite valuable for investigation the sources and parallels for several widely current and interesting Jain narratives. Here we find, for example, the stories of Muladeva, King Samprati (along with that of Candragupta and Canakya), Kalakacarya, Khaputacarya, Candana, Ardrakumara, Rauhineya, Krtapunya and Aramasobha among others. There are numerous earlier and later recasts, parallels, versions and adaptations of many of these stories in Jain works written in Sanskrit, Prakrit, Old Gujarati and other old languages. All these require to be studied comparatively so that we can trace their evolution in correlation to changing cultural conditions prevalent at different periods. We have already some noteworthy efforts of varying scope in this direction, e. g. the studies pertaining to the stories of Agadadatta' (L. Alsdorf), Manipati(R. Williams), Jambusvamin 34 (A. Shah, V.P. Jain), Samba-Pradyumna' (M. Shah), Candana-Malayagrio (R. Jani), Sadaya 1. A New Version of the Agadadatta story, New Indian Antiquary. Vol. 1, p. 281-299. 2. R. Williams, Two Prakrit Versions of the Manipaticarita, 1959. 3. R. C. Shah, Yosovijayji krut Jambusvami-Ras, 1961. 4.V.P. Jain, Vir-kavi-viracit Jambusvamicariu, 1968. 5. M. B. Shah, The Pradyumna Tale in Medieval Gujarati Literature (Unpublished doctoral dissertation, University of Bombay, 1967). 6. R. N. Jani, The Jaina and Non-Jaina Versions of the Popular Tale of Candana-Malayagiri from Prakrit and other Early Literary Sources', Mahavir Jain Vidyalaya Golden Jubilee Vol. Part 1, 1968, p. 225-232. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 vatsa-Savalimga' (A. Nahta, M. Majmudar), Kasthasresthin" (H. Bhayani) etc. These studies have different orientations, some concentrating on the literary-historical aspect and others on the folk-tale aspect. Of the stories mentioned above those of Muladeva, Kalaka and Aramasobha have been so far fortunate in receiving scholarly attention. Bloomfield's pioneering effort to study the Muladeva cycle now requires to be supplemented by a comparative-historical treatment of all the available materials. Brown's study of the Kalaka legend stands in need of some revision in the light of additional materials" made available by A. Shah. It should be noted in passing that among the thirtysix different texts collected by Shah there also figures the Kalala story from Devacandra's Mulasuddhi commentary. Of course Shah edited it" independently of the present endeavour. As to the story of Aramasobha, now that we know it from the MC., H. Jain's view13 on the influence of the Sugandhadasami story on it is to be revised. The MC. version of the Aramasobha is prior to the earliest known version of the Sugandhadasami. One further consequence of this is that the question of the immediate Indian original of the Cinderella too shall have to be reconsidered. Anothe aspect of the importance of the MC. is brought out by the fact that several Jain authors have drawn upon or borrowed liberally from its stories. We shall casually mention here only two such instances. In his commentary on Haribhadra's Samyaktvasaptati" Samghatilaka Suri has reproduced almost verbatim the Kalaka story from the MC. The slight changes he has made here and there mostly consist of substituting synonyms and changing constructions. Similarly on the strength of significant verbal resemblance it seems probable that the Muladeval story in MC. served as a source for the version found in the Kumarapalapratibodha. In this connection, we should also mention a few stories of this collection that clearly preserve the stamp of a folk-tale. The side story about the origin of Gajagrapada, the name of a mountain, occurring in the Arya-Mahagiri story belongs to the cycle of the stories of cuckoldry such as we find in popular collections like the Sukasaptati. The story of Bhima and Mahabhima presents a version of a widely current tale illustrating the principle "You reap what you sow." 7. A. Nahta, "Sadayavatsa Savalimga Ki prem-katha, Rajasthan-Bharati, Vol. 3, 1, pp. 49 f; M. Majmudar, Sadayavatsa Vira Prabandha, 1961. 8. H. C. Bhayani, The Magic Bird-Heart', Bharatiya Vidya, 23. 1-4. 1963, 99-114; Sodh ane Svadhyay, 1965, p. 43. 74; Kastha-seth-ni Damtakatha Lokagurjari, 5, 1968, 1-2. 9. The Character and Adventures of Muladeva. Proceedings of the American Philosophical Society, 52, 616-650. See also Bloomfield's Foreword to Tawney-Penzer. The Ocean of Story, Vol, 7. p. XII; A. N. Upadhye, "The Dhurtakhyana a Critical Study' in Haribhadra's Dhurtakhyana, ed. by Jinavijaya Muni, 1944, p. 23. 10. N. Brown, The Story of Kalala, 1933. 11. A. P. Shah, Sri-Kalakacarya-Katha - Samgrah, 1949. 12. See pp. 6-22 of the work. 13. H. Jain, Sugandhadasami Katha, 1966, Introduction, pp. 16-18. 14. Samyaktvasaptati, with Samghatilaka's Commentary, ed. by Lalitvijay Muni, 1916. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 The story of Dhanya occurring also in the Kumarapalapratibodha, has the same motif as a Gujarati folk tale, ghanka ane ghanki ni varta 'The tale of the male and female wood-worm.' A third version of the same motif is found in the story of the monkey couple transformed into human beings that we come across in some of the tale-groups connected with the life-story of Jambusvamin (see, e.g. pp. 99-100 in Gunapala's Jambucariya. It also occurs in Jambu's biography given in Hemacandra's Sphaviravali). Linguistically too the MC. has its several points of interest. Firstly, it has one whole story, viz., Sulasakkhanu, in Apabhramsa. It is called Akhyana as well as Samdhi, and its structure conforms with that of other known poems of the Sandhi-type in Late Apabhrarsa. As has been stated by the editor (p. 43, footnote), this Sulasasamdhi is found also as a self-contained work preserved separately from the MC. Besides this, MC. has numerous short passages in Apabhraisa. Their value as specimens of the Apabhramba of Hemacandra's times is quite obvious. Secondly, the Prakrit of the MC. has numerous words, constructions and idioms which are significant for the study of Apabhraisa and early Gujarati. The following few words and forms, picked up in a casual reading of the firse thirtyfive pages only, would suffice to illustrate the point (Abbreviations : DN. =Desinamamala of Hemacandra. SH. = Siddhahema of Hemacandra.) Feres41 (3,56) gech (cf. DN. 3, 36; SH. 8, 2, 174; PC. 5, 13, 9 etc.) fsf54 (3, 65) 'a wayward rascal (cf. the Dimlins of Lata described in the Padatalitaka Bhana.) setem (20,3) 19% (cf. $a124 at Samdesarasaka, 143). 18 (5, 11, 6, 7.) 'tree'. (cf. Fits 'thicket DN. 3, 57; Guj. tree.) at Or I (fem) (5, 15; 17) 'front portion of the upper garment covering the lap.' (cf. UIN (masc). 'ibid'. DN. 2, 80; Guj. aldt 'ibid', 'lap'.) ataru (5. 7) 'act of sweeping'. (cf. af 'sweeper', 966o 'broom', Abhidhanacintamani, 363, 1016; 73eri, atero broom' DN. 6m 97; Hindi GERI, gert.) w (5, 11, 5, 6, 25) 'some sweetmeat etc. sent as present to ones kin living afar, (from Pk. w, Sk. and the diminutive suffix-2) cf. Guj. Mardi home-made lunch taken outside.' aset (?) (5, 19). The verse line in which this word occurs is as follows: bajhaMti taruvaresuM caMcalaturayANa vrvlcchiio| The corresponding passage in the Ararnasobha in the Samyaktvasaptati commentary of Sarnghatilaka, written in 1365 A. D., reads - taralataraMgavalaccha vajhaMti samaMtaA tarumUle / (Here taraMga is an obvious mistake for turaMga). The word is the same as calattha (v. 1. valaccha) which occurs at Samdesarasaka, 169 (in the compound form ginenfefs), and which the Sanskrit commentary renders as J 15. The word also occurs in the form of acte (compounded as Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8p 3749een in the Jain Sanskrit of Purnabhadra's Pancakhyankar? (composed in 1199). See the glossary in the Harvard Oriental Series edition (No. 11). For the present, the period of currency of the word can be fixed as from 11th to 14 century. We may also note here a few interesting forms and constructions from the MC. The possessive suffix-cay-16 is found in the form stoupari (Mulasuddhi, Gatha 26) and q@yours (3, 41). dhisi dhisi (3, 120) deriving from dhigasi dhigasi and meaning dhig dhig occurs several times in Haribhadra's Apabhramsa epic Neminahacariya composed in 1160 A. D. It occurs in other Prakrit works also composed in or about the twelfth century. The possessive suffix -7- (SH. 8, 2, 159; Pischel's Comparative Grammar of Prakrit Languages & 600) is found in You (v. 1. HUGISTI) (20, 18) 'those having wine' and HSTI (20, 19) those having meat. Its connotation here is nearer to Hindi 'vala', Gujarati vala.' 947311 arifa (6, 13) 'the hot summer gusts blow.'cf. Guj.qare in the same sense. These instances can be easily multiplied. The index of select words proposed to be given at the end of the second volume will seek to cover data of special lexical importance. These few remaks may suffice to point out the value of MC. Such a precious work of Prakrit narrative literature cannot but attract the attention of a connoisseur like Muni Jinavijayaji. Shri A. M. Bhojak, who has scholarly editions of several important Prakrit works to his credit, is to be congratulated for preparing the present critical edition of the text at Muniji's instance. But as pointed out by Shri Bhojak in his editorial forword, though the work was ready for the press several years back various circumstances delayed its completion and publication all these years. Now the Prakrit Text Society is glad to publish it. The Society also hopes to bring out the remaining portion of the text at an ealy date. March 1, 1971 H. C. Bhayani Ahmedabad . 15. This has been already noted by me on p. 104. of my introduction to the Samdesarasaka. 16. See H. C. Bhayani, Three Old Marathi Suffixes', Vidya, 12, 2, 1969, 4-10. To the forms with the possessive -- collected there from Early Prakrit Literature, kaftet belonging to the hostile forces occuring in the Nisitha Curni of Jinadasa is to be added.. 17. Here it may be pointed out that in the introduction to Slanka's Caupannamahapurisacariya (p. 47) Shri Bhojak has drawn our attention to Devacandra Suri's indebtedness to Stanka regarding the story of Candana and Brahmadatta. It is to be hoped that he will also deal with this aspect of the subject in his introduction to the second volume of the Mulasuddhi. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya [ prathama AvRtti : prathama bhAga ] prastuta grantha ke sampAdana-saMzodhana meM TIkA kI cAra pratiyoM kA sampUrNa upayoga kiyA gayA hai| ina cAra pratiyoM kI saMjJA A B C aura D dI gaI hai| isake atirikta eka TIkA kI prati kA bhI upayoga kahIM kahIM kiyA gayA hai| TIkA kI isa pA~cavIM prati kI saMjJA E dI gaI hai / TIkA kI ina pA~ca pratiyoM ke sivAya 'mUlazuddhiprakaraNa' mUla kI eka prati kA bhI yahA~ sampUrNa upayoga kiyA gayA hai / yaha prati pATaNa ke bhaNDAra kI prakIrNaka saMgraha kI tADapatrIya prati hai / usameM aneka prakaraNoM ke sAtha mUlazuddhiprakaraNa bhI diyA gayA hai| mUla kI isa prati kI saMjJA bhI E hI dI gaI hai| ataH jahA~ mUla gAthA ke pAThabheda meM jahA~ E saMjJA ho vahA~ usa pAThabheda ko mUla kI tADapatrIya prati kA samajhanA caahie| tathA TIkA ke pAThabheda meM jahA~ E saMjJA ho vahA~ usa pAThabheda ko TIkA kI E prati kA pAThabheda samajhA jAya / ukta pratiyoM kA paricaya isa prakAra hai A saMjJaka prati-- yaha prati zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandira (pATaNa) meM sthita zrI saMgha jaina jJAnabhaNDAra kI hai aura yaha kAgada para likhI huI hai| sUcI meM isakA kramAGka 1415 hai / 264 patrAtmaka isa prati kI lambAI caur3AI 10|4|| iMca pramANa hai| prathama patra kI pahalI aura antima patrakI dUsarI pRSThi korI hai| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi meM 15 paMktiyA~ haiM / aura pratyeka paMkti meM 60 akSara haiM, pratyeka pRSThi ke madhya meM korA bhAga rakhakara zobhana banAyA gayA hai| isakI sthiti madhyama aura lipi sundara hai / isa prati ke anta meM lekhaka kI prazasti-puSpikA nahIM hai| anumAnataH isa prati kA lekhanasamaya vikramIya 17 vIM sadI kA honA cAhie / B saMjJaka prati-- I yaha prati bhI uparyukta jJAnamandira meM sthita zrI vADIpArzvanAtha jaina jJAnabhaNDAra kI hai aura yaha kAgada para likhI huI hai| sUci meM isakA kramAMka 7073 hai / 275 patrAtmaka isa prati kI lambAI caur3AI 10|4|| iMca haiM / pratyeka patra kI pratyeka pRSThi meM 15 paMktiyA~ haiM / aura pratyeka paMkti meM 56 akSara haiM / pratyeka patra kI pratyeka pRSThi ke madhya meM korA bhAga rakhakara usake madhya meM lAlaraMga kA golAkAra zobhana banAyA hai / usI taraha patra kI dUsarI pRSThi ke donoM tarapha mArjina ke madhyabhAga meM lAlaraMga kA golAkAra zobhana kiyA huA hai| isakI lipi sundara aura sthiti madhyama hai / anta meM lekhaka kI prazasti-puSpikA nahIM hai| anumAnataH isakA lekhanasamaya vikrama kA 15vA~ zataka honA cAhie / C saMjJaka prati-- yaha prati zrI kacchI dazA osavAla jaina mahAjana hastaka ke anantanAthajI mahArAja ke mandira (muMbaI) meM rahe hue jJAna bhaNDAra kI hai / bhaNDAra kI sUci meM isakA nambara 1428 hai / purAtattvAcArya munijI zrI jinavijayajI ne vi0 saM0 2001 kI sAla meM yaha prati upayoga karane ke lie mujhe dI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thii| isake kula patra 384 haiM / 383 veM patra kI dUsarI pRSThi kI pA~cavIM paMkti meM mUlazuddhiprakaraNaTIkA kI samApti ke bAda samasta granthagata kathAoM kI sUci dI hai| vaha 384 veM patra kI dUsarI pRSThi meM pUrNa hotI hai| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi meM 13 paMktiyA~ haiM / pratyeka paMkti meM kama se kama 38 aura adhika se adhika 48 akSara haiM / sthiti acchI hai aura lipi suvAcya hai| isakI lambAI caur3AI 10.145 iMca pramANa hai| anta meM lekhaka ne mAtra lekhanasthala aura lekhanasamaya hI diyA hai| vaha isa prakAra hai- "ahammadAvAdanagare saM0 1948 bhAdaravA zudi 11 // " / D saMjJaka prati seTha zrI DosAbhAI abhecanda jainasaMgha (bhAvanagara) ke bhaNDAra kI yaha prati bhI purAtattvAcArya muni zrI jinavijayajI ne mujhe 'C' saMjJaka prati ke hI sAtha upayoga karane ke lie dI hai| isake patra 259 hai| 258 veM patra meM mUlazuddhiprakaraNaTIkA pUrNa hotI hai| 259veM patra meM samagragranthagata kathAoM kI sUcI dI hai| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi meM 15 paMktiyA~ haiM / kama se kama 40 aura adhika se adhika 70 akSaroM vAlI eka paMkti hai| sthiti acchI aura lipi suvAcya hai| isakI lambAI caur3AI 10x4 // iMca hai| anta meM lekhaka kI puSpikA Adi kucha bhI nahIM hai / anumAnataH isakA lekhanasamaya vi. 20 vA~ zataka kahA jA sakatA hai| E saMjJaka prati (mUlazuddhiTIkA) - zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmandira (ahamadAbAda) meM sthita aneka hastalikhita granthasaMgrahoM meM se pUjyapAda AgamaprabhAkarajI munivarya zrI puNyavijayajI mahArAja ke vizAla granthasaMgraha kI yaha prati hai| aura yaha kAgaja para likhI huI hai| yaha prati Aja se 20 varSa pahale pU. pA. mu. zrI puNyavijayajI mahArAja ko milI thii| usa samaya prastuta grantha kA saMzodhana-kArya pUrA ho gayA thA phira bhI usI samaya hI isa prati ko unake pAsa se lekara pAThabhedAdi ke aneka sthAnoM ko milAte samaya nizcita kiyA ki yaha prati to azuddha hai hI phira bhI yaha 'C' aura 'D' saMjJaka prati ke prAcIna kula kI hai| isa vajaha se isa pratikA sampUrNa upayoga nahIM kiyA / mUlazuddhiTIkAkAra A. zrI devacandasUrijI kI prazasti meM kisI kisI sthAna para 'C' aura 'D' saMjJaka prati meM akSaroM ke sthAna khAlI rakhe hue haiM, ve saba sthAna isa prati meM sampUrNa haiN| isa dRSTi se yaha prati upayogI ho gaI hai / A aura B saMjJaka prati meM to prazasti apUrNa hI milatI hai / isa prati meM TIkAkAra kI prazasti ko kisI vidvAn ne saMzodhita kI hai| yahA~ prazasti ke sAtaveM padma meM ('C' aura 'D' prati meM) katipaya khAlI rakhe hue akSaroM ke sthAna meM "guNasemasUriH" likhA huA thA / usako sudhArakara kisIne 'guNasomasUriH' kiyA hai / jabaki vastutaH vahA~ 'guNasenasUriH' honA cAhie, kAraNa ki Ao zrI devacandrasUriracita prAkRtabhASAnibaddha 'saMtinAhacariya' zAntinAthacaritam(aprakAzita)kI granthakArakRta prazasti meM 'guNaseNasUri nAma milatA hai| isase spaSTa mAlUma hotA hai ki isa prazasti ke saMzodhaka ne gaharI cikitsA nahIM kI hai, aisA kaha sakate haiM / prastuta prazasti ke pATha ke atirikta samagra grantha meM kisI ne kucha bhI saMzodhana nahIM kiyA hai| isa prati ke lekhaka ne jisa prati para se nakala kI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 hai usa prati meM, isa prati ke bAraha patra jitane pATavAle patroM ke badale A0 zrI zIlAMkasUriracita AcArAMgasUtraTIkA kI prati ke patroMne sthAna pA liyA hogA, isase isa prati ke 46 veM patra kI dUsarI pRSThi kI 11 vIM paMkti ke antima do akSaroM se 58 veM patra kI dUsarI pRSThi kI AThavIM paMkti (aMtya pA~ca akSara ke atirikta) taka kA granthasaMdarbha AcArAMgasUtra ke dUsare adhyayana ke prathama uddeza kI TIkA kA hai / arthAt prastuta mudrita grantha ke 73 veM pRSTha kI 16 vIM paMkti meM Aye hue 'chalio' zabda ke 'cha' ke bAda se 96 veM pRSTha kI 16 vIM paMkti meM Aye hue 'paDilAhiyA' zabda meM Aye hue 'lA' taka kA mUlazuddhiTIkA kA granthasaMdarbha prastuta 'F' prati meM nahIM hai kintu usake badale AcArAMgasUtraTIkA kA sUcita pATha hai / isa prati kI patrasaMkhyA 252 hai / prathama patra kI prathama aura antima patra kI dUsarI pRSTi korI hai / 252 veM patra kI prathama pRSThi kI cauthI paMkti meM samagra grantha pUrNa hotA hai / pratyeka patra kI pratyeka pRSThi 15 paMktiyA~ haiM / pratyeka paMkti meM kama se kama 52 aura adhika se adhika 58 akSara haiN| kisI-kisI meM 49 akSara bhI milate haiN| pratyeka pRSThi ke madhya meM alikhita korA bhAga rakhakara sundara zobhana banAyA huA hai| isakI lipi sundaratara hai aura sthiti bhI acchI hai| isakI lambAI cauDAI 10 // .24 | iMca pramANa hai / prati ke lekhaka kI puSpikA nahIM hai / anumAnataH isakA lekhanasamaya vikrama kI 17 vIM sadI kA pUrvArddha honA cAhie / isa prati ko likhAne ke kitaneka * samaya ke bAda lAlazAhI se likhI huI eka choTI sI puSpikA bhI isameM hai aura vaha isa prakAra hai -" sAha zrI vacchAsuta sAha sahasrakiraNena pustakamidaM gRhItaM sutavarddhamAna [-] zAMtidAsaparipAlanArthaM " / isa puSpikA para yaha mAlUma hotA hai ki sahasrakiraNa nAmake zreSThI ne apane granthabhaNDAra ke lie yaha prati (?) mUlya se kharidI hogii| isa zreSThI ne svayaM grantha likhAkara aura dUsarI jagaha se grantha prApta kara eka granthasaMgraha kiyA hogA kyoMki isa zreSThI dvArA likhAI huI aura prApta ki huI pratiyoM ke anta meM likhAI huI aisI choTI 2 puSpikA vAlI aneka pothiyA~ mere dekhane meM AI haiN| isa zreSThI dvArA likhAye hue nandIsUtra kA to hamane upayoga bhI kiyA hai, dekhiye zrI mahAvIra jaina vidyAlaya saMcAlita Agama prakAzana vibhAga dvArA prakAzita 'naMdisuttaM aNuogaddArAI ca' grantha kA sampAdakIya kA pR0 2 / 'P' saMjJaka prati (mUlazUddhiprakaraNa-mUla ) - jaisA ki prAraMbha meM batAyA hai, yaha choTI choTI racanA ke saMgraha vAlI tADapatrIya prati pATana ke kisa jJAnabhaNDAra kI thI yaha aba mere smaraNa meM nahIM hai| isa prati kA upayoga Aja se 24 varSa pUrva kiyA thA / uparokta pratiyoM meM se C aura D saMjJaka prati ati azuddha hai| phira bhI sampAdana kArya meM jina jina sthAnoM meM A aura B saMjJaka pratiyoM ke pATha zaMkita the vahA~ ina do pratiyoM kA upayoga huA hai / aura jahA~ jahA~ A. B saMjJaka pratiyoM ke pATha naSTa ho gaye haiM vahA~ vahA~ ina do pratiyoM ne use pUrA karane meM sahayoga diyA hai, (dekho caturtha pRSTha kI 11 vIM aura 32 veM pRSTha kI AThavIM TippanI) / yadyapi ye do pratiyA~ (c. D) arvAcIna aura azuddha hai phira bhI sampAdanakArya meM mahattva kI siddha huI hai| ye do pratiyA~ (c. D) vikrama kI 20 vIM sadI meM likhAI huI hone para bhI isameM katipaya sthAnoM meM 'thathathatha' aura 'chachachacha' jaise arthazUnya akSaroM kA niSkAraNa lekhana huA hai| isase yaha nizcita kahA jA sakatA hai ki yaha prati tADapatrIya paramparA kI hai / Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tADapatrIya pratiyoM ke patra meM jahA~ jahA~ darAre par3I ho, athavA likhate samaya akSaroM ke bigar3ane kI jahA~ 2 saMbhAvanA ho vahA~ mukhyataH pratilipikAra ko pAThapatana kA bhrama na ho usake lie utane sthAna ko rikta na rakhakara thathathathatha' athavA 'chachachachacha' aise phalgu akSaroM se bhara diyA jAtA thaa| prastuta grantha ke meTara kA saMzodhana hone ke bAda hI mUlazuddhiprakaraNaTIkA kI jo 'E' saMjJaka prati milI hai vaha c aura D prati ke kula kI prAcIna prati hai| 77 veM pRSTha meM AI huI mUla kI 19 vI gAthA ke anta meM AyA huA 'varAo' zabda ke sthAna meM TIkA meM 'parAo' zabda pratIka ke rUpa meM diyA hai| usase upayukta pratiyoM meM TIkAkArasammata mUlapATha kvacit nahIM bhI milA aisA kaha sakate haiM / TIkAkAra ne mUla kI sampUrNa gAthAoM ko uddhRtakara ke TIkA kI racanA kI hai| ata: TIkA kI pratiyoM ke mUlapATha sampUrNa hai aisA samajhanA cAhie / saMzodhana yahA~ upara batAI gaI pratiyoM meM se jisa prati kA pATha susaMgata lagA hai usa ko mUla meM svIkRta karake zeSa pratiyoM ke pATha TippaNa meM diye gaye haiN| ___jahA~ mUlagAthA ke zabda ko TIkA meM pratIka rUpa se lekara usakA saMskRta meM artha kiyA gayA hai vahA~ mUlagAthA ke una zabdoM ko " " aise avataraNa-cihna ke madhya meM rakha diye haiN| jahA~ mUlagAthA ke vibhaktyanta prAkRta zabda ke saMskRta paryAya likhakara una saMskRta paryAyoM kA arthAntaraTIkA meM batAyA gayA hai vahA~ mUla ke usa prAkRta zabda ke saMskRta paryAya ko ' ' aise avataraNacihna ke madhya meM rakha die haiM / jahA~ mUla ke sAmAsika vAkya meM Ae hue prAkRta zabda ke saMskRta paryAya likhakara usakA arthAntaraTIkA meM batAyA hai vahA~ mUla ke samAsagata una prAkRta zabda ke saMskRta paryAya aura unake arthAntara ke bIca meM = aisA cihna diyA gayA hai / vAcakoM kI anukUlatA ke lie granthagata kathAoM meM una kathAoM ke pAtroM ke vaktavya ko ' ' aise aura Avazyaka ho vahA~ " " aise avataraNa cihnoM ke madhyameM rakha diye haiM / zeSa cihnoM ke sambandha meM prAkRtagantha pariSad ke tIsare granthAGka rUpa se prasiddha "cauppannamahApurisacariyaM" grantha kI prastAvanA kA pR. 37 ko dekhanekA sUcana karatA huuN| ___ upara batAye gaye cihnoM kI evaM pratiyoM kI saMjJA tathA granthAntara ke pATha kI gAthAoM ke alaga TAipa rakhane Adi kI pasandagI Aja se 25 varSa pahale bhAratIya vidyAbhavana muMbaI ke sammAnya niyAmaka evaM zrI siMghI jaina granthamAlA ke pradhAna sampAdaka aura saMcAlaka purAtattvAcArya munijI zrI jinavijayajI ne nirNIta kara dI thii| prastuta vizAla grantha meM Aye hue granthAntara ke avataraNoM kA sampUrNa pRthakkaraNa karanA mere liye muzkila thA phira bhI Aja se 25 varSa pUrva ke mere tathAprakAra ke atisvalpa abhyAsa ke anusAra una avataraNoM ko alaga saIpa meM dene kA prayatna kiyA hai jo aparyApta hai| yahA~ granthAntara kI aneka subhASita gAthAoM kA to pRthakkaraNa karanA azakya hI hai| ___grantha aura granthakAra Adi ke viSaya meM vizeSa jAnakArI dUsare bhAga kI prastAvanA meM denA maiMne ucita mAnA hai| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 vRtti, vyAkhyA Adi zabdoM ko una una granthoM kI TIkA ke rUpa meM pahacAnanA yaha eka pravAha hai / isase varSoM pahale ke mere isa prakAra ke pravAha ke saMskAra se prastuta grantha kA nAma 'mUlazuddhiprakaraNaTIkA' diyA hai| kintu granthakAra ne prastuta TIkA ko vyAkhyA ( pR0 1, paM0 8), vivaraNa (pratyeka sthAnaka ke anta kI puSpikAmeM) aura vRtti ( TIkAkAra kI prazasti kA 10 vA~ aura 15 vA~ padya) ke nAma se kahA hai / prastuta prathama bhAga meM rahI huI azuddhiyoM kA zuddhipatraka diyA gayA par3hane kA merA sUcana hai / / usake anusAra sudhArakara pUjyapAda purAtattvAcArya muni zrI jinavijayajI (munijI) ne 25 varSa pahale merI yogyatA kA vicAra karake zrI siMghI jainagranthamAlA meM yaha grantha prakAzita karane ke lie mujhe sampAdana ke lie diyA thA isake liye maiM unakA, aneka upakAroM ke smaraNapUrvaka vinIta bhAva se AbhAra vyakta karatA hU~ / presa Adi kI avyavasthA aura pUjya munijI rAjasthAna sarakAra dvArA prasthApita rAjasthAna prAcyavidyApratiSThAna ke sammAnya niyAmaka ke sthAna para hone ke kAraNa prastuta grantha ke mudraNa meM sudIrgha samaya bIta gayA, maiM bhI pUjyapAda AgamaprabhAkarajI vidvadvaryamuni zrI puNyavijayajI mahArAja ke Adeza se prAkRta grantha pariSad (PRAKRTA TEXT SOCIETY) meM aura usake bAda zrI mahAvIra jaina vidyAlaya saMcAlita 'Agama prakAzanavibhAga' meM niyukta huA / aiseM samaya prAkRta grantha pariSad ke sammAnya maMtrI evaM zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira ke mukhya niyAmaka, bhAratIya darzanoM ke gambhIra abhyAsI zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAjI ne pUjya munijI se parAmarza karake isa ruke hue prakAzana kI upayogitA jAnakara ise prAkRta grantha pariSad se prakAzita karane kA nirNaya lekara mere kArya meM jo protsAhana diyA usake lie maiM zrI mAlavaNiyAjI ke prati RNibhAva vyakta karatA hU~ / maiM jo kucha bhI yat kiMcit saMzodhanakArya karatA hU~ usa meM jahA~ kahIM bhI zaMkita sthAna A haiM unakA samAdhAna prApta karane ke lie pUjyapAda AgamaprabhAkarajI munivarya zrI puNyavijayajI mahArAja kA amUlya samaya 35 varSa se letA A rahA hU~ / ina upakArI puruSa kI RNavRddhi bhI mujhe savizeSa dhanyatA kA anubhava karA rahI hai / isa grantha kA saMskRta meM likhA huA viSayAnukrama dekhakara yogya sUcana karane ke lie paM0 zrI harizaMkarabhAI aMbArAma paMDyA kA maiM AbhArI hU~ / zrI mahAvIra jaina vidyAlaya saMcAlita Agama prakAzana vibhAga lusAvADA-moTI poLa jaina upAzraya ahamadAbAda- 1 24 se 28 phArma aura sampAdakIya Adi ke mudraNa meM zrIrAmAnanda prinTiMga presa ke mukhya saMcAlaka svAmI zrItribhuvanadAsajI zAstrIjI ne jo sahakAra diyA hai usake lie unake prati kRtajJabhAva prakaTa karatA hU~ / vidvajjanavineya amRtalAla mohanalAla bhojaka Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH viSayaH pRSThAGkaH maDgalam 1-4 samyagdarzanaprAptyupAyAH, samyaktvapratipattikramaH, pratipannasamyaktvasyAkalpyAcAranirUpaNaM ca 4-7 samyaktvasya bhUSaNa dUSaNa- liGga- zraddhAna- cchiNDikA - sthAnakAkhyaM dvAraSaTkam 7-8 8-75 8 8-16 17-18 samyaktvasya prathamaM bhUSaNadvAram jinazAsananipuNatA - prabhAvanA - tIrthasevA-bhakti-sthiratvAkhyAni paJca samyaktvabhUSaNAni jinazAsananipuNatAkhye prathame samyaktvabhUSaNe ArdrakumArakathAnakam prabhAvanAkhye dvitIye samyaktvabhUSaNe AryakhapuTAcAryakathAnakam tIrthasevAkhye tRtIye samyaktvabhUSaNe dravyatIrthasevAviSayakaM antargata 'elakAkSa - kathAnaka-gajAgrapadaparvatanAmotpattikathA' sametaM AryamahAgiri tIrthasevAkhye tRtIye samyaktvabhUSaNe bhAvatIrthasevAviSayakaM bhIma - mahAbhImakathAnakam bhaktyAkhye caturthe samyaktvabhUSaNe jinabhaktiviSayakaM ArAmazobhAkathAnakam bhaktyAkhye caturthe samyaktvabhUSaNe sAdhubhaktiviSayakaM zikharasenakathAnakam sthiratvAkhye paJcame samyaktvabhUSaNe'pabhraMzabhASAnibaddhaM sulasAkhyAnakam samyaktvasya dvitIyaM dUSaNadvAram zaGkA-kAGkSA-vicikitsA-kutIrthikaprazaMsA-kutIrthikAbhIkSNasaMstavanAkhyAni paJca samyaktvadUSaNAni zaGkAkhye prathame samyaktvadUSaNe zrIdharakathAnakam kAGkSAkhye dvitIye samyaktvadUSaNe indradattakathAnakam vicikitsAkhye tRtIye samyaktvadUSaNe pRthvIsAra- kIrtidevakathAnakam kutIrthikaprazaMsAkhyaM caturthaM samyaktvadUSaNam kutIrthikAbhIkSNasaMstavanAkhye paJcame samyaktvadUSaNe jinadAsakathAnakam samyaktvasya tRtIyaM liGgadvAram kSAnti-saMvega-nirveda-anukampA - astitvabhAvAkhyAni paJca samyaktvaliGgAni samyaktvasya caturthaM zraddhAnadvAram jIvAdivastuparamArthasaMstava- sudRSTabhAvayatisevanA- vyApannadRSTivarjana- kudRSTivarjanA khyAni catvAri samyaktvasya zraddhAnAni samyaktvasya paJcamaM chiNDikAdvAram rAjAbhiyoga-gaNAbhiyoga- balAbhiyoga-surAbhiyoga- kAntAvRtti - gurunigrahAkhyAH samyaktvasya SaT chiNDikAH prathamAyAM rAjAbhigrahacchiNDikAyAM kArtikazreSThikathAnakam 21-26 27-30 30-46 47-59 59-75 75-90 76 76-77 78-79 80-86 87 87-90 90-91 90-91 91-92 92-93 93-99 93 93-94 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 dvitIyAyAM gaNAbhiyogacchiNDikAyAM raGgAyaNamallakathAnakam tRtIyAyAM balAbhiyogacchiNDikAyAM jinadevakathAnakam caturthyAM surAbhiyogacchiNDikAyAM kulaputrakathAnakam paJcamyAM kAntAravRtticchiNDikAyAM surASTrAzrAvakakathAnakanirdezaH SaSThyAM gurunigrahacchiNDikAyAM devAnandakathAnakam samyaktvasya SaSThaM sthAnakadvAram jIvAstitva- jIvanityatva- jIvakartRtva- jIvavedakatva-nirvANAstitvanirvANopAyAkhyAni SaT samyaktvasthAnAni samyaktvamAhAtmyam avAptasamyaktvavidheyasya vaktavye saptasthAnakapravRttinirUpaNam jinabimba-jinabhavana-jinAgama-sAdhukRtya - sAdhvIkRtya-zrAvakakRtya zrAvikAkRtyAkhya saptasthAnakanAmanirUpaNam jinabimbAkhyaM prathamaM sthAnakam jinapratimAnirmApaNa - tadaSTaprakArapUjopadezaH aSTaprakArapUjAprarUpaNam puSpa - gandhapUjAsvarUpanirUpaNam puSpapUjAyAM dhanyAkathAnakam dhUpa-dIpa-akSata-phala-ghRta- jalapUjAsvarUpanirUpaNam jinapUjAyAH sarvaduHkhavimocakatvam jinapUjAyA viziSTasukhadAyakatvam prathamasthAnakopasaMhAraH [jinapratimAnirmApaNa-tatpUjA - yAtrAdyupadezaH ( pR0 117-119), nUtanajinabimbakaraNAt sIdatparakRtajinabimbapUjanasya bahuguNatvam ( pR0 119 ), jinabimba- caityadravyayoH rakSaNa-varddhanaviSayakaH kartavyopadezazca ( pR0 119-120)] jinabhavanAkhyaM dvitIyaM sthAnakam jinamandiranirmANopadezaH [jinamandiravarNanam, 'kAni jinAyatanAni nidarzanIkRtya keSu sthAneSu jinamandirANi vidhApayet ?' etannirUpaNaM ca] janmAntaropAttapuNyasamprAptasampadA zubhAzayena paramAdareNa ca jinamandiranirmANopadezaH caityadravyarakSAviSaye saMkAsazrAvakajIvakathAnakam jinabhavananirmANaviSaye sampratinRpakathAnakam dvitIyasthAnakopasaMhAraH [jinamandirArthaM dravya-bhUmi - gokuladAnopadezaH, jIrNazIrNajinAlayoddhAropadezazca] 96 97 98 99 99-100 100-101 100 - 101 101-103 103 - 105 104 105-120 105-107 107-115 107 108 - 112 112-113 113 - 115 116-117 117- 120 121-151 121-126 126 127-129 130 - 151 151 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamAkhyaM tRtIyaM sthAnakam jinavacana (jinAgama) mAhAtmyam 20 laukikadharmaviSaye grAmadharmanirUpakaM nAgadattakauTumbikakathAnakam nAtha-bandhu-cakSuH- jananI - janaka - sArthavAha - hastAlambakapuruSa- bhANDAgAracintAmaNyupa-mAbhirjinAgamasvarUpaprarUpaNam jinAgamAdara - bahumAnamAhAtmyaM jinAgamaprAmANyaprarUpaNaM ca jinAgamazravaNAnAdare mandarapuNyatAyAH kathanam, etadviSaye vasudattakathAnakaM ca jinAgamApamAna-jinAjJAvyatikramadoSanirUpaNam sAdhukRtyAkhyaM caturthaM sthAnakam jinAgamamAhAtmyaprarUpaNam trANa - mahAnAyaka -svajana - jananI - janaka- mitra - sugati-mati - dvIpatvena jinAgamasya nirdezaH jinAgamasya khaNDitatve kAladoSaprabhAvakathanam, etadviSaye kAlakAcAryakathAnakaM ca vidyamAnajinAgamamahimA, etadviSaye rauhiNeyakathAnakaM ca 152 - 193 152 - 156 154-155 jinAgamapaThanAnuSThAnaprarUpaNam gurUNAM pustakAnAM ca jinAgamasAdhanarUpatvena nirUpaNam 190-191 jinAgamalekhana-pUjA-dAna-zravaNa - vAcana - svAdhyAyAdyupadezaH, tRtIyasthAnakopasaMhArazca 191-193 194-302 194-196 196-198 sAdhuparyupAstinirUpaNam, sAdhumAhAtmyaM ca sAdhuSu kAya-vAG-manovinayakartavyasya nirUpaNam 157 - 160 160 - 161 162 - 164 164 165 - 166 166 167 - 182 183-189 189 - 190 sAdhuvarNavAdaprarUpaNam sAdhubhyo'zanAdi - pITha - phalakAdi- dharmopakaraNAnAM dAnasyopadezaH sAdhubhyo'zanAdInAM dAnasya mAhAtmyakathane dRSTAntAH azanAdidAnaviSaye ihalokaphalasaMsUcakaM mUladevakathAnakam azanAdidAnaviSaye ihalokaphalasaMsUcakaM devadharakathAnakam azanAdidAnaviSaye ihalokaphalasaMsUcakaM devaditrakathAnakam azanAdidAnaviSaye ihalokaphalasaMsUcakaM abhinava zreSThikathAnakam azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM dhanasArthavAhakathAnakam azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM grAmacintakodAharaNam azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM zreyAMsakathAnakam azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM candanAryAkathAnakam azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM droNakAkhyAnakam azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM saGgamakAkhyAnakam azanAdidAnaviSaye paralokaphalasaMsUcakaM kRtapuNyakAkhyAnakam sAdhuzayyAdAnopadezaH, sAdhumAhAtmyam, zayyAdAnamAhAtmyam, sAdhupratipattyupadezaH, caturthasthAnakopasaMhArazca 198 198 - 201 201 201-217 217 - 230 230-244 244-245 245 - 248 248 - 251 251 - 266 266-273 273 - 282 282 - 289 289 - 296 296- 302 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / Namo tthu NaM samaNassa bhagavao mahaimahAvIravaddhamANa sAmissa / / / / Namo tthu NaM aNuogadharANaM therabhadaMtANaM / / zrImaddevacandrasUrisandRbdhavivaraNopetaM AcAryazrIpradyumnasUriviracittaM 'sthAnakAni' ityaparanAmakaM mUlazuddhiprakaraNam / OM namaH sarvajJAya / bAlatve zailarAjaM caladakhiladharAmaNDalaM kampayitvA, zuddhaM samyaktvaratnaM suravisarapatermAnase yazakAra / taM natvA varddhamAnaM caramajinapatiM mUlazuddheH svazaktyA, spaSTAM vyAkhyAM vidhAsye nijagurucaraNadvandvasadbhaktiyogAt / / tatra sugRhItanAmadheyo bhagavAn zrImatpradyumnasUriH zramaNopAsakapratimAsaGkSiptasvarUpAvabodha buddhi(ddhi)zrAvakaprArthanAta: sajhepata eva tatsvarUpamabhidhAtukAmo mithyAtvAndhakArabahalapaTalAntaritadarzanAn bhUribhavyajIvAnapi bhagavatsarvavediprabhupraNItapravarapravacanapratipAditaprakAreNophlabhya tadavabodhakaM dinakara iva bhAsvarakaranikaramAdita eva darzanapratimAyAH kiJcidvizeSasvabhAvAvirbhAvakaM mUlazaddhyabhidhAnaM sthAnakAnItyaparanAmakaM prakaraNamArabdhavAn / asya ca samyaktvazuddhyAdipratipAdanata: svargApavargasaMsargahetubhUtatvena zreyobhUtatvAd vighnAH sambhavanti / yata uktam zreyAMsi bahuvighnAni bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM kvApi yAnti vinAyakAH / / 1 / / ityato vighnavinAyakopazAntaye / tathA prayojanAdirahite'pi zAstre dhIdhanA na pravartante, uktaM ca......... sarvasyaiva hi zAstrasya karmaNo vA'pi kasyacit / yAvat prayojanaM noktaM tAvat tat kena gRhyatAm ? / / 2 / / tathA1. saM0 vA0 su0 'thazuddhi / / 2. lA0 'bahula' / / 3. saM0 vA. 'lambha ta / su0 'labhata' / / 4. saM0 vA0 su0 'mAyAM / / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe siddhArtha siddhasambandhaM zrotuM zrotA pravartate / zAstrAdau tena vaktavyaH sambandha: saprayojanaH / / 3 / / ata: prayojanAdipratipAdanArtham / anyacca ziSTA: kvacidiSTe vastuni pravartamAnA: santo'bhISTadevatAnamaskRtikaraNapUrvakameva pravartante, ata: ziSTasamayAnupAlanamapi nyAyopapannam / yata ucyate ziSTasamayAnupAlanavikalaM sacchAstrakaraNamapi naiva / vidvajanaprazasyaM bhavati yato'sau samanupAlyaH / / 4 / / iti tatpratipAlanAya cA''dAveva namaskAramAha vaMdAmi savvanajiNiMdavANI pasannagaMbhIrapasatthasatthA / juttIjuyA jaM abhinaMdayaMtA naMdaMti sattA taha taM kuNaMtA / / 1 / / vyAkhyA-sA ca saMhitAdikrameNa bhavati / yata uktam samaditapadAmAdau vidvAna padeSviha saMhitAM. tadanu ca padaM tasyaivArthaM vadedatha vigraham / nipuNabhaNitaM tasyA''kSepaM tathA'sya ca nirNayaM, budhajanamatA sUtravyAkhyA bhavediti SaDvidhA / / 5 / / tatrA'skhalitapadoccAraNameva saMhitA / vande sarvajJa jina indra vANImityAdIni tu padAni / padArthaH puna: 'vande' stuve / kam ? 'sarvajJajinendravANI' sarva-samastaM sva-paraparyAyabhedabhinnaM padArthasArthaM jAnAti-budhyata iti sarvajJa: nikhilavedI, rAgAdizatrujetRtvAd jinA:-sAmAnyakevalinaH, teSAm indanAd aSTamahAprAtihAryAdyaizvaryayuktatvAd indraH nAyako jinendraH tIrthakRt, sarvajJazcA'sau jinendrazca sarvajJajinendraH, tasya vANI-vAk, aGgA-'naGgAdibhedabhinnA, tAm / kathambhUtAm ? 'prasannagambhIraprazastazAstrAM' prasannAni-pratyAyakAni sukhAvabodhAnItyarthaH, gambhIrANi dRSTajIvA'jIvAdigambhIrapadArthatvAt parairalabdhamadhyAni, prazastAni maMgalyAni hiMsAdinivArakatvAt, zAstrANi-granthA yasyAH sA tathA tAm / yadvA prasanna:-jitakrodhAditvenottamopazamarasavAn, gambhIraH zrutakevalitvAt parairalabdhamadhyaH, prazasta:=niHzeSamaGgalAlayatvAt; zAstA=prarUpaka: sUtrarUpatayA gaNadharo yasyA: sA prasannagambhIraprazastazAstRkA, tAm / punarapi kathambhUtAm ? 'yuktiyutAM' yuktyA upapattyA yutA-sametA yuktiyutA, na tu purANAdivadAjJAsiddhaiva / uktaM ca tadvedibhi: 1. saM0 vA0 su0 jJAyopa' / / 2. lA0 'vANIM / / 3. lA0 *NImityA' / / 4. saM0 vA0 su0 maGgalAni / / 5. saM0 vA0 su0 yasyAM / / 6. saM0 vA0 su0 prasannA / / 7. saM0 vA0 su0 rasA vAga, gambhI / / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maGgalAdivarNanam purANaM mAnavo dharmaH sAGgo vedazcikitsitam / AjJA siddhAni catvAri na hantavyAni yuktibhiH / / 6 / / etacca pratipAdayadbhistaisteSAM yuktiparIkSaNAkSamatvamAveditaM bhavati / uktaM ca asti vaktavyatA kAcit tenedaM na vicAryate / nirdoSaM kAJcanaM cet syAt parIkSAyA bibheti kim ? / / 7 / / atastAm / 'nIya lovamabhUyA ya ANiye' tyAdiprAkRtalakSaNAdiha pUrvatra cAnusvAralopo draSTavyaH / tathA yAM 'abhinandayantaH' stuvantaH / tathA tathAzabdasya samuccayArthatvAt, tAM kurvantazca / taduktAnuSThAnakaraNAt kim ? 'nandanti' narA'marA'pavargasukhasamRddhiprAptyA samRddhA bhavanti / 'sattvAH ' prANina iti / uktaH padArthaH / padavigraho'pi padArthenaiva sahokta iti na pRthagucyate / adhunA cAlanA-pra - pratyavasthAne samamevocyete / nanu kimarthaM sarvajJajinendra iti padatrayopAdAnam ? sarvajJa ityukte jina iti labhyata eva / sarvajJasya hi niHzeSAntarazatruvijayenaiva sarvajJatvopapatteH / naivam, hari-hara-hiraNya garbhAdInAmapi paraiH sarvajJatvenAbhyupagatatvAd mA bhUt tadvANyAmapi sampratyaya iti tanniSedhArthaM jinapadagrahaNam / tarhi sarvajJajina ityetadastu / indra ityetadatiricyate, sarvajJajinAnAM zeSadevApekSayendratvAt / satyam, sAmAnyakevalinAmapi sarvajJajinatvenAvyabhicArAditi tIrthakarapratipattyarthamindrapadopAdAnam / yadyevaM sarvajJendra ityetadastu, jinetyetannirarthakam, sarvajJendrasyAntararipuvijayena jinatvAd / astyevam, kintu ziva - kezava surajyeSThAnAmapi tatpAkSikairevamaGgIkRtatvAt tanniSedhArthaM jinapadakaraNam / evaM tarhi sarvajJa iti padamapArthakaM jinendrasya sarvajJatvenAvyatirekAt / satyam, kintu zruta-sAmAnyAvadhi-Rju matimanaHparyAyajJAnijinApekSayA paramAvadhivipulamatimana: paryAyajJAnijinAnAmindratvAd mA bhUt teSvapi sampratyaya iti sarvajJapadopAdAnamiti sthitam / evamanyatrApi cAlanApratyavasthAne abhyUhye / atra ca vandAmItyAdinamaskArakaraNasya pApapaGkaprakSAlakatvena maGgalatvAd, maGgalasya ca vighnavinAzakatvAd vighnApohamAha / prayojanaM caihikamAmuSmikaM ca / tadapi zrotuH kartuzca / tatraihikaM zrotuH zAstrAvagamaH, kartuzca sattvAnugrahaH, pAratrikamubhayorapi svargA 'pavargaprAptiH, tadatra nandantItyanena pratipAditaM draSTavyam / abhidheyaM punarasya prakaraNasya samyaktvazuddhyAdi, taccAbhinandayanta iti, anenA''gamasya ca vighnavinAyakatvAd vighnAzraddhAnaviSayatAm, kurvantazcAnena taduktAnuSThAnakaraNaM ca darzayatoktaM bhavati / sambandhazcAsya zAstrasya vacanarUpApannasyopAyatvAd darzanazuddhyAdezcopeyatvAdityupAyopeyalakSaNaH, 1. bRhatkalpa sUtra cUrNyAdiprAcInagrantheSviyaM gAthedRzyupalabhyate 'nIyA lovamabhUyA, ya ANiyA dIhabiMdudubhAvA / atthaM garmeti taM ciya, jotesiM puvvamevA''sI / / 2. lA0 sthAne ucyete / / 3. saM0 vA0 su0 'mapi sa' / / 4. vA0 'jJAna' / / 5. saM0 vA0 su0 'paryAya' / / 6. saM0 vA0 su0 'sya zraddhAnaviSa' / / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe sAmarthyAdevokto dRzya iti prathamavRttArthaH / / 1 / / ___yAmabhinandayanta ityanena samyaktvazuddhyAdi bhaNiSyAmIti sUcitam, tacca samyaktvaM nisargAdadhigamAcca bhavati / tatra nisargalAbho bahalamithyAtvamalapaTalAntaritatvAd duHSamAlokAnAM durlabhaH, gurUpadezAcca sAmprataM prAya upalabhyata iti gurUpadezameva tAvadAdAvevA''ha jiNANa dhammaM maNasA muNettA, so ceva vAyAe~ pabhAsiyavvo / kAraNa so ceva ya phAsiyavvo, esovaeso payaDo gurUNaM / / 2 / / jinA:=rAgAdyarAtijayavantaH, teSAM sambandhinaM 'dharma' zruta-cAritrAkhyam / tatra durgatiprapatadaGgigaNadharaNAt sugatau ca dhAraNAd dharmaH / uktaM ca durgatiprasRtAn jantUn yasmAddhArayate tataH / dhatte caitAn zubhe sthAne tasmAddharma iti smRtaH / / 8 / / atastaM 'manasA' anta:karaNena 'matvA' jJAtvA sa caiva 'vAcA' vacanena 'prabhASitavyaH' atyarthaM bhaNanIyo'nyeSAM purata iti zeSaH / tacchabdaH pUrvaprakrAntadharmavAcI / evazabdo'vadhAraNe, sa caivamavadhArayati--jinadharma eva bhaNanIyaH, nazAkyAdisambandhI / yata uktaM paramagurubhiH zrAvakavarNake esa NaM devANuppiyA ! nigaMthe pAvayaNe aTTe, ayaM paramaTTe, sese aNaTTe / iti anena ca zrutadharmamAha, tasya vAgocaratvAt / 'kAraNa zarIreNa sa caiva ca 'sparzanIya' anucaraNIyaH / atrApi tacchabda: pUrvavat / 'ca:' samuccaye, sa ca bhinnakrame spaSTavyazcetyatra draSTavyaH / 'eva' avadhAraNe, anena tu cAritradharmamAha, tasya hi kriyArUpatvAt / dvitiiyshckaarshcaanuktsmuccye| sa caitat samuccinoti AdAvAgamazravaNam, zravaNAnantaraM ca mananam, tadanantaraM ca zeSANIti / eSaH' anantaroktaH 'upadezaH' anuzAsanaM 'prakaTaH' prasiddho 'gurUNAM' yathAvasthitazAstrArthaprarUpakANAM sambandhIti vRttArthaH / / 2 / / AdAvAgamazravaNaM vidheyamityuktaM tasya ca mahAkalyANakArakatvamAha siddhaMtasArAI nisAmayaMtA, sammaM usagAse muNipuMgavANaM / pAveMti kallANaparaMparAo, guNaMdharA huMti vayaMti siddhiM / / 3 / / siddhAnta:= sarvavidvacanam, tasya sArAn sUkSmapadArtharUpAn 'nizamayantaH' zRNvanta: 'samyag' 1. lA0 'dAdAvAha / / 2. lA0 kAyena / / 3. saM0 vA0 su0 sa eva // 4. saM0 vA0 su0 draSTavyace / / 5. lA0 caivaM samu / / 6. lA0 sayAse / / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUpadezavarNanam avaiparItyena vinayAdikramarUpeNa / yato vinayavata eva yathAvasthitArthazrutalAbho bhavati, na durvinItasya / uktaM ca viNayaNNiyassa muNiNo diti suyaM sUriNo kimaccheraM ? / ko vA Na dei bhikkhaM ahavA sovaNNie thAle? / / 9 / / sehammi duvviNIe viNayavihANaM Na kiMci Aikkhe / na vi dijai AbharaNaM paliyattiyakaNNa-hatthassa / / 10 / / 'sakAze' pArzve / 'munipuGgavAnAM' pravacanadharasUrINAm, 'prApnuvanti' labhante, kalyANaM-zubhaM tasya paramparA:=uttarottarazubhasantatirUpAH / uktaM ca mohaM dhiyo harati kApathamucchinatti, saMvegamantramayati prazamaM tanoti / sUte'nurAgamatulaM mudamAdadhAti, jainaM vacaH zravaNata: kimu yanna datte / / 11 / / tatazca guNAn jJAnAdikAn kSAntyAdikAMzca dhArayanti=bibhrati guNadharA bhavanti-jAyante / anusvAraH pUrvavat / guNadharAzca bhUtvA 'vrajanti' gacchanti siddhiM muktimiti vRttArthaH / / 3 / / samyagdarzanalAbhasyopAyamabhidhAyAdhunA tatpratipattikramaM zlokenA''ha samaNovAsago tattha, micchattAo paDikkame / davvao bhAvao puvri, sammattaM paDivajjai / / 4 / / zrAmyantIti zramaNA:-sAdhavasteSAmupAsaka: sevakaH zramaNopAsakaH / tathA ca bhatibhAninbharaMgo sayadhammatthI tikAlamaNudiyahaM / jo pajuvAsai jaI taM samaNovAsagaM beMti / / 12 / / tatrazabda utkSepArthaH / mithyAtvam adevAdiSu devatvAdipratipattirUpam / tathA ca adevAsAdhvatattveSu yaddevatvAdirocanam / viparItamatitvena tanmithyAtvaM nigadyate / / 13 / / [?tasmAt] 'pratikrAmati' pratIpaM gcchti| 'dravyata:' bAhyavRttyA ttkRtyprityaagen| 1. saM0 vA0 su0 rthasvarUpalAbho / / 2. saM0 vA0 su0 yaNNuyassa / / 3. 'parikartitakarNahastasya' ityarthaH / / 4. saM0 vA. su navarasU / / 5. saM0 vA. su0 dhatte / / 6. "nIyA lova" ityAdinA prathamagAthATIkAyAM nidarzitena pramANena 'guNadharA' ityetat siddhaM jJeyam / / 7. lA0 'vAsao / / 8. lA0 puvvaM / / 9. saM0 vA0 su0 yAti / / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe 'bhAvata:' anta:karaNavRttyA tatpratipattiparihAreNa / 'pUrva prathamaM samyaktvA- [, tatazca samyaktvaM mithyA- tvaviparItaM 'pratipadyate' aGgIkaroti / yadvA kAkAkSigolakanyAyena dravyato bhAvataH / pUrvamityubhayatra sambadhyate / tena dravyatazcaityavandanA 2] dikRtyakaraNataH, bhAvato'nanyacetovRttyA pUrvamaNuvratapratipatteH samyaktvaM pratipadyata iti zlokArthaH / / 4 / / pratipannasamyaktvasya ca yad yad na kalpate tat tad vRttadvayenA''ha na kappae se paratitthiyANaM, taheva tesiM ciya devayANaM / pariggahe tANa ya ceiyANaM, pabhAvaNA-vaMdaNa-pUyaNAI / / 5 / / logANa titthesa siNANa dANaM, piMDappayANaM huNaNaM tavaM ca / saMkaMti-somaggahaNAiesuM, pabhUyalogANa pavAhakicvaM / / 6 / / paratIthikAnAM vandanAdi na kalpata iti sambandha: / 'na kalpate' na yujyate, 'se' tasya pratipannadarzanasya, pare AtmavyatiriktAstIrthikA: darzaninaH, pare ca te tIrthakAzca prtiirthikaastessaam| 'tathaivabha' tenaiva prakAreNa, teSAM paratIthikAnAm, 'ciya' tti avadhAraNArthastena teSAmeva paratIthikAnAM yA devatA:-zAstRrUpAtA(stA)sAM 'parigrahe' svIkAre / 'teSAM ca' teSAmeva caityAnAM jinabimbAnAM tatparigRhItajinAyatanAnAmityarthaH / prabhAvanA-prazaMsAdibhiH, vandanaM-praNAmAdibhiH, pUjanaM-puSpAdibhiH, AdizabdAd vinaya-vaiyAvRttya-snAtrayAtrAdikamapi gRhyate / uktaM ca- - no se kappar3a ajjappabhiI anautthie vA, annatitthiyadevayANi vA, anautthiyapariggahiyANi ceiyANi vA, vaMdittae vA namasettae vA, pub iaNAlattaeNaM Alavittae vA saMlavittae vA, tesiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dAuM vA aNuppayAuM vA, tesiM gaMdhamallAiM pesiuM vA / iti (AvazyakasUtrapratyAkhyAnAdhyayane, patra 811 tamam) / / 5 / / tathaitadapi na kalpata iti yoga: / 'lokAnAM' mithyAdRSTijanAnAM 'tIrtheSu' vArANasIgayAprabhRtiSu gatveti zeSaH / 'snAnam' aGgaprakSAlanam, 'dAna' vitaraNam, 'piNDapradAnaM' pitRnimittakalpitaudanapiNDasya nIrAdiprakSepaNam, 'havanam' agnAvAhutikSeparUpam, 'tapaH' tIrthopavAsAdikam, 'ca:' samuccaye / snAnAdIni tu DamarukamadhyagranthinyAyAd ubhayatra sambadhyante / ata: 1. saM0 vA0 su0 tatpravRttiparihA / / 2. [] etacihnAntarvI pAThaH kI-lA. pratyoreveti vijJeyam / / 3. lA0 'NAI / / 4. lA0 loyANa / 5. tAsu ya NhANa dANaM / 6. lA. 'kAdInAM / 7. saM0 vA. su0 'nAdi kalpata / 8. saM0 vA0 su0 devatA / 9.saM0 vA0 su0 bimbA ttp|10.laa. annautthiyadevayANi vA annatithiyapariggahiyANi vA arihaMtaceyANi vNdi| Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvazuddhivarNanam saGkrAnti-somagrahaNAdiSvapyAyojyante / saGkrAntau = rave rAzyantarasaGkramaNe, somagrahaNe = candravimAnasya rAhuvimAnAntaraNe, AdizabdAt sUryagrahaNA'mAvAsyA - vyatIpAtAdayo'vaboddhavyAH / kimityado na kalpate ? yata: 'prabhUtalokAnAM' bahujanAnAM pravAhakRtyaM gaDDarikApravAhavad ajJAnavijRmbhitametaditi zeSaH / 1 jahA koI baMbhaNo pokkharaM gao / so ya tipukkhare nhANatthaM oyariukAmo hatthaTThiyataMbabhAyaNaM egattha ThavittA sAhiNNANanimittaM uvari vAlugAe ukkuruDaM kAuM pukkhare paTTho / io ya jattAgayANegalogehiM ciMtiyaM ' jahesa laMbacoDabaMbhaNo viuso veyavI bahujANago evaM karei tahA najjai evaM kajjamANaM mahAphalaM hoi / ' tao sayalalogo vAluyAe ukkuruDaM kAuM nhANatthaM oyara / so ya baMbhaNo nhAuttiNNo jAva taM taMbabhAyaNokkuruDaM paloei tAva kayANi kajjamANaNi ya agA ukkuruDANi picchai / tao taM niukkuruDamajANamANo vimaNadummaNo jAo / tAhe mitteNa bhaNio 'mitta ! tumaM gihAo dhammatthI Agao iha titthe nhAuttiNNo sahasA kiM saMpai dummaNo jAo ? / ' tao teNa bhaNiyaM-- 1 gatAnugatiko loko na lokaH pAramArthikaH / pazya lokasya mUrkhatvaM hAritaM tAmrabhAjanam / / 14 / / IdRzo lokasya pravAha iti vRttadvayArthaH / / 5-6 / / sAmprataM samyagdarzanasyaiva bhUSaNAdInyabhidhAtukAma utkSepaM vRttenoktavAn -- paMceva sammattavibhUsaNAI, havaMti paMceva ya dUsaNAI / liMgAIM paMca ca (cca) u sadahANa, chacchiMDiyA chacca havaMti ThANA / / 7 / / 'paJca' iti saGkhyA, eNva' avadhAraNe, samyaktvasya = samyagdarzanasya, vibhUSaNAni= AbharaNakalpAni samyaktvavibhUSaNAni, 'bhavanti' jAyante / tathA 'paJcaiva' paJcasaGkhyAnyeva, 'ca: ' samuccaye, 'dUSaNAni', vikRtijanakAni, samyaktvasyaiva iti sarvatra yojanIyam / 'liGgAni ' cihnAni / 'paJca' iti tathaiva / 'cau'tti catvAri 'zraddhAnAni' yairvidyamAnaM samyaktvaM zraddhIyate / prAkRtatvAd ekavacananirdezaH / 'SaD' iti saMkhyA, 'ca' samuccaye, 'chiNDikAH' apavAdAH / SaT ca bhavanti 'sthAnakAni' samyaktvAvasthAnAni / puMlliGganirdeza: prAkRtatvAdeva / dvitIyakriyopAdAnaM tvAdyantagrahaNe madhyagrahaNamiti nyAyapradarzanArthamiti vRttArthaH / / 7 / / sAmprataM yathoddezaM tathA nirdeza:' iti nyAyamAzritya bhUSaNAni vRttenA''ha -- 1. lA0 cAndra / 2. lA0 pokkaraM / 3. lA0 'phalaM bhavai / 4. saM0 vA0 su0 Ni aNegANi ya ukku' / 5. lA0 nijukkuru / 6. lA0 lokapravAha / 7. lA0 bhavaMti / / 8. lA0 evaH / / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe kosallayA mo jiNasAsaNammi, pabhAvaNA titthanisevaNA ya / bhattI rittaM ca guNA pasatthA, sammattamee hu vibhUsati / / 8 / / 'kosallayA' kuzalatA=nipuNatvam / [mo iti pAdapUraNe / ] 'jinazAsane' arhaddarzane, yA sA prathamaM samyaktvabhUSaNamiti / iyaM ca kuzalatA yathA'bhayakumAreNA''rdrakakumArapratibodhanaM pratikR vidheyA, samyaktvabhUSaNAya ca bhavati / kathAnakaM ca sUtrAnupAttamapi mugdhajanopakArArthaM kathyate-- ( 1. ArdrakakumArakathAnakam ) atthi iha jaMbudIve bhArahakhettassa majjhakhaMDammi | accherayasayakalio pamuiyajaNasaMkulo rammI / / 1 / / duddharadhammadhuraMdharajiNa-gaNaharacaraNapharisaNapavitto / dhaNiyaM dhaNa-dhannasamiddhibaMdhuro jaNavao magahA / 2 nagaraguNANa nivA viMulAvilayAyA tilayasaMkAsaM / dasasu disAsu pagAsaM nagaraM tatthatthi rAyagihaM // 3 // jaM ca naMdaNavaNaM va mahAsAlAlaMkiyaM, vijayadAraM va, phailihANugayaM, merusarIraM va kallANaTThANaM, kelAsasiharaM va IsaranivAsaM, surAlayabhUyalaM va devakulAlaMkiyaM, gaMgaNaM ca cittovasohiyaM, mahAkulaM va bahusayaNasamaNiyaM / kiM bahuNA ? vararAyamagga-caccara-saMghADaya-tiya- caukkasuvibhattaM / haTTa-pavA-saha-uvavaNa-sara-vAvI - kUMvaramaNijjaM / / 4 / / taM amarAurisarisaM varanagaraM dariyarAyakarisIho / uvasaMtaDiMbaDamaraM parivAlai seNio rAyA ||5|| jo ya mahAvidehaM va varavijayakalio, mANasaM va sayA rAyahaMsasevio, viNDu vva sudarisaNadharo, udayamitto vva aNurattamaMDalo, payAvai vva kamalAlao, caMdo vva sayalalogaloyaNANaMdaNo tti / tassa duve bhajjAo piyaMvayAo surUvakaliyAo / viNNANa - viNaya - sammatta satta caarittjuttaao|6| sohaggagavvirIo paMcANuvvaya - guNavvayadharIo / NAmeNa suNaMdA - cellaNAo rAyassa iTThAo |7| tattha sunaMdA niyabuddhimAhappaparituliyabahassaI paMcasayamaMtippahANo sayalamahArajjabharovvahaNadhavalo abhayakumAro NAma utto / tANaM ca paMcappayAramaNiMdiyavisayasuhamaNuhavaMtANaM dhammatthovajjaNaM kuNaMtANaM sirisamaNasaMghapUyAparAyaNANaM sirivIrajiNamArAhayaMtANaM vaccae kAlo / io ya jalahimajjhaTThio atthi addayadeso nAma deso / tattha addayauraM nAma mahAnagaraM / tahiM 1. lA0 vinA jiNasAsaNe / / 2. lA0 saM0 dharaNIvilayAe tila // 3. saM0 vA0 su0 palihA0 / / 4. lA0 bhUtalaM / / 5. lA0 gayaNaM / / 6. lA0 degsiMghADa' / / 7. lA0 'kU' / / 8. lA0 putto / / 9. lA0 parANaM / / 10. lA0 addayapuraM || Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArdrakakumArakathAnakam 9 ca paNamaMtamahaMtANeyasAmaMtamaulimauDamaNimasiNiyakamavIDho addayarAo nAma rAyA / tassa ya rUvAiguNagaNohAmiyatiyasasuMdarI addayA NAma devI / tIse ya pahANahAro vva guNagaNAvAso jaMtusaMtAvaNAso sacchayANivAso suvittaAsao bahunaraNArIhiyayasamAsAsao aisuddhattaNAo avijamANado addayakumAro NAma putto / so ya jammaMtarovajjiyavisiTThavisayasuhamaNuhavaMto citttthi| io ya seNiyarAya- addayarAINaM puvvapurisaparaMparAgayapIIparipAlaNatthaM paidiNaM paropparapahANakosalliyapesaNeNa kAlo parigalai / annayA ya samAgao seNiyarAyapesio mahaMtao / so ya paDihAreNa pavesiUNa niveio 'deva ! seNiyamahaMtao duvAre ciTThai / ' tao siNeharasanibbharasamubbhijjamANaromaMcakaMcugeNa bhaNio rAiNA 'lahuM paveseha' tti vayaNANaMtarameva paviTTho / pAmaM ka niviTTho dinnAsaNe / sammANio ya jahociyataMbolAipaDivattIe / bhaNiyaM ca 'ai ! kusalaM sapariyaNassa mahArAyaseNiyassa ? / ' teNa bhaNiyaM 'deva ! kusalaM' ti / tao samappiyANi mahaMtaeNa varavattha-kaMbala - niMbapatta-sovaMcalAiyANi kosalliyANi / tANi ya daddUNa bhaNiyaM rAiNA 'seNiyarAyaM mottUNa ko amha aNNo paramabaMdhavo ?' tti / tao niyupiuNo acvaMtasiNe hasaMbhamasArAiM vayaNAiM soUNa bhaNiyamaddayakumAreNa 'tAya ! ko esa seNiyamahArAyarAo ? / ' tao rannA jaMpiyaM 'putta ! magahAjaNavayavaI mahAsAsaNo naravaI / taiNa ya samANaM amha kulakka mAgayA garuyapII / tassaMtio ya samAgao esa uvAyaNANi gaheUNa mahaMtao' / tao mahaMtayaM uddisiya pucchiyamaddayakumAreNa 'bho kimatthi koi tumha sAmiNo jogautto ? eyamAyanniUNa saharisaM jaMpiyaM mahaMtaeNa 'uppattiyAicauvihabuddhijuo maMtipaMcasayasAmI / sUro saralo suhago piyaMvao paDhamaAbhAsI / / 8 dakkho kayaNNuo yasatthapAraMgao kalAkusalo / vinnANa- viNaya-lajjA - dANa- dayA- sIlaparikalio ||9|| 1 daDhasohio surUvo payANusArI salakkhaNo dhIro / avicalasammattadharo sAvagadhammammi ujjutto // 10 // sirivIrajiNesaracaraNakamalabhasalo susAhujaNabhatto / uciyakaraNojjayama sAhammiya - payai-paNaINaM // 11 // kiM bahuNA tiyasehi vi mANijjai jo guNi tti kaliUNa / seNiyarAyaMgaruho so abhao nAma varakumAro // 12 // bhuMi sayayamaciMto jassa pabhAveNa seNio bhoe / telokkapAyajaso so kumara ! tae kaha na nAo ?' ||13|| 1. saM0 vA0 su0 tIse pahA' / / 2. saM0 vA0 su0 'yA sama' / / 3. saM0 vA0 su0 'NaM parama / / 4. lA0 seNiyarAo / / 5. lA0 'yasAmI / / 6. saM0 vA0 su0 teNa samA' / / 7. saM0 vA0 su0 0 yA pII / / 8. lA0 joggaputto / 9. saM0 su0 payaINaM / / 10. saM0 vA0 su0 pasAeNa / / Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe imaM ca soUNa harisabharanibbharaMgeNaM jaMpiyaM kumAreNa 'tAya ! jahA tumhANaM pII tahA amhe vi kAuM icchAmo / ' rAiNA bhaNiyaM 'putta ! juttameyaM jaM kulakkamAgayA pII pAlijjaI / bhaNiyaM ca uTThai saNiyaM saNiyaM vaMse saMcarai gADhamaNulaggo / thero vva suyaNaNeho na vi thakkai biuNao hoi / / 15 / / te dhannA sappurisA jANa siNeho abhinnamuharAgo / aNudiyahavaDDamANo riNaM va puttesu saMkamai / / 16 / / tao kumAreNa bhaNio mahaMtao 'jayA tAo visajei tayA tuma mama milejjAsu / ' teNa bhaNiya mevaM'ti / taMo rAyapurisadaMsie pAsAe samAvAsio / rAiNA vi pauNIkayANi rayaNa-muttAhalavidyumAiyANi pahANakosalliyANi / tao annammi diNe vatthA-''bharaNAiehiM sammANeUNa uvAyaNasameyaniyapahANapurisasahAyajutto visajjio samANo gao kumArasamIvaM / kahio visajjaNavuttaMto / kumAreNa vi aithUlamuttAhala-suteyamahArayaNAiyANi avvaMgANi samappiUNa jaMpiyaM jahA 'maha vayaNeNa bhaNijjAsu abhayakumAraM jahA-tae saha addayakumAro pIiM kAuM icchaI' tti bhaNeUNa visajjio / aNavarayasuhapayANehi ya patto rAyagihaM / paDihAraniveio ya paviThTho, paNAmapuvvayaM ca uvaviTTho / samappiyANi ya addayarAyapahANapurisehiM uvAyaNANi, abhayassa vi samappiyANi kumArapesiyANi avvaMgANi / picchiUNa ta tANi 'aho suMdarANi' tti bhaNaMtA paraM vimhayaM uvagayA seNiyAdao / kahio addayakumArasaMdesago / jiNavayaNakosallayA'vadAyabuddhiNA ya ciMtiyamabhaeNa 'nUNaM esa ko vi IsivirAhiyasAmaNNo aNAriyadese samuppanno, kiMtu paccAsannasiddhigAmI, tao mae saha pIiM kAuM icchai / na ya abhavva-dUrabhavva-gurukammANaM mae saha mettImaNoraho vi saMbhavai / jao bhaNiyaM pAeNa hoi pII jIvANaM tullapuNNa-pAvANaM / egasahAvattaNao taheva phalaheuo ceva / / 17 / / tA keNai uvAeNa jiNadhamme paDibohiUNa paramabaMdhuttaNaM pagAsemi / jao bhavagihamajjhammi pamAyajalaNajaliyammi mohanidAe / uTThavai jo suyaMtaM so tassa jaNo paramabaMdhU / / 18 / / tA kayAi jiNapaDimAdasaNeNa jAIsaraNaM uppajai, tA pesemi uvAyaNacchaleNa bhagavao biMba' ti ciMtiUNa pauNIkayA savvarayaNamaI pasaMtakaMtarUvA bhagavao jugAidevassa paDimA, saMgoviyA ya 1. lA0 milejjasu / / 2. lA0 kumareNa / / 3. saM0 vA0 su0 Ni savvaMgANi sama / / 4. lA0 bhaNijasu / / 5. saM0 vA0 su0 'sulpayA' / / 6. saM0 vA0 su0 0Na tANi / / 7. saM0 vA0 su0 0mI mae / / 8. saM0 vA0 sa0 sarma(maM) / / 9. saM0 vA. su0 heugo / / 10. lA0 jAissaraNamuppa / / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ArdrakakumArakathAnakam maMjUsAmajjhammi samuggae, tappurao ya dhUyakaDacchuyaghaMDiyAipUovagaraNANi, puNo ya tAlayANi dAUNa niyayamuddAe muddiyA / jayA ya seNieNa AbharaNAi bahudavvaM kosalliyANi ya dAUNa visajjiyA addayarAyapurisA tayA samappiyA tANa maMjUsA / bhaNiyA ya te 'maha vayaNeNa bhaNejjaha addayakumAraM jahemaM mamovAyaNaM egAgiNA egate sayameva ummudiUNogghADettA nirUviyavvaM, na ya annassa kassai daMsaNIyaM' / 'evaM hou' tti bhaNiUNa niggayA purisA / aNavarayapayANehi ya pattA niyanagaraM / puvvakkameNa savvaM jahociyaM kAUNa gayA kumArabhavaNaM / sAhiyaM savvaM pi jhaasNdiddhN| tAhe paviTTho kumAro koTThayabbhaMtare, ugghADiyA ya maMjUsA jAva niyapahAjAleNa ujjoyayaMtI dasa vi disAo diTThA paDimA aho acchariyaM ! kiM pi amhehiM adiThThapuvvaM eyaM / to kiM sIse kanne kaMThe ahavA vi bAhujugalammi / parihemi hattha pAe kiMci sarUvaM Na yANemi / 14 / kiMca eyaM kiMpi kahiMci diThThapuvvamiva paDihAsai, tA kahiM diThThapuvvaM ?' ii ciMtayaMto IhApohamaggaNagavesaNaM kuNamANo mucchAe nivaDio dharaNivaDhe / sayameva samAsasiUNoDio kumaaro| khaNaMtareNaM samuppannajAIsaraNo ya ciMtiumADhatto jahA 'ahaM Io taiyajamme magahAjaNavae vasaMtapure gAme sAmAio nAma kuMDaMbI ahesi / baMdhumaI me bhAriyA / annayA suTTiyAyariyasamIve dhamma soUNa saMsArabhaubviggo sabhArio pavvaio / gahiyaduvihasikkho ya saMvigNasAhUhiM samaM viharato samAgao eNaM nagaraM / sA vi sahuNIhiM samaM viharamANA samAgayA tammi ceva nagare / daLUNa puvvarayasaraNAo taM pai jAo me rAgANubaMdho / sAhio ya biiyasAhussa / teNa vi niveio pavattiNIe / tIe vi baMdhumaIe / tao bhaNiyaM baMdhumaIe 'aho vicittA kammapariNaI, jao esa gIyattho vi evamajjhavasai / to bhagavai ! na mama annattha gadAe vi aNubaMdhaM muyahI, tA saMpayaM aNasaNaM ceva juttaM / yataH varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM na cA'pi bhagnaM cirasazcitaM vratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNo na cApi zIlaskhalitasya jIvitam / / 19 / / iya sAmatthiya, bhattaM paccakkhiya ubbaMdhiUNa mayA / taM ca savvaM soUNa paramasaMvegAvaneNa mae, ciMtiyaM jahA-'tIe mahANubhAvAe vayabhaMgabhayAo evamaNuTThiyaM, mama uNa vayaM bhaggameva, tA ahaM 1. lA0 niamuddAe / / 2. saM0 vA0 su0 jayA i / / 3. saM0 vA0 su0 jaheyaM / / 4. lA0 na anna' / / 5. lA0 aho accabmuyaM aho accanmayaM kiMpi eyaM adiTThapuvvamamhehi, tA kiM sI / / 6. lA0 kiMpi / / 7. lA0 jANAmi / / 8. lA0 IhAvUhama / / 9. lA0 karamANo / / 10. saM0 vA0 su0 samAsAsi / / 11. lA0 UNa uDio khaNaMta / / 12. saM0 vA0 su0 io ya ta / / 13. saM0 vA0 su0 vasaMtapurae / 14. saM0 vA0 su0 suvvayAyari / / 15. lA0 gahiyasikkho // 16.-17. lA0 saha / / 18. saM0 vA0 su0 'o bii / / 19. lA0 aciMtA / / 20. lA0 gayAe citraNubaMdhaM muihI / / 21. lA0 ii / / 22. lA0 samatthiya / / 23. lA0 eyamaNuTThiyaM mama puNa / / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe pi bhattaM paccakkhAmi' tti ciMtiUNa gurUNaM ca aNAcakkhiya bhattaM paccakkhAyaM / mariUNa gao devalogaM / tao caiUNa ihaM samuppanno / tA sugurusAmagi savvaviraiM ca labhrUNa kaha mANasiyarAgANubaMdhakaraNAo aNArio jAo mhi ? aNAriyattaNe vi jeNAhaM paDibohio so ceva majjha savvagoravaTThANesu vaTTai / / tahA yasocciya abhayakumAro majjha gurU baMdhavosuhI jnno| jeNa paDato narage uddhario niyayabuddhIe / 15 / jai teNa samaM mettI mahANubhAveNa majjha na huhuMtA / tA dhammakalAviyalo bhamaDaMto nUNa saMsAre / / 16 / / tA kiM iyANi bahuNA saMtappieNa ? / tatthevA''riyadese gaMtUNa savvadukkhavimokkhaNakkhamaM pavajjAmi pavvajaM' ti ciMtiUNa uThThio / maggiyA ya purisA pupphAi pUovayAraM / pUiUNa ya paDimaM gao rAyasamIvaM / bhaNio ya rAyA 'tAya ! saMjAyA tAva maha abhayakumAreNa saha pII / tA jai tAyassa paiDihAi to gaMtUNa tattha paropparadasaNeNa paramapII kAUNA''gacchAmi / ' ranA bhaNiyaM 'putta ! evaM ceva amhANa pII / tA savvahA na gaMtavvaM tumae / ' tao avisajjaNAo jahociyamuvabhogAiyamakuNaMtaM daddUNa 'avassamakahiUNa gamissaI' ti kaliUNa diNNANi paMcasayANi sAmaMtANamaMgarakkhagANi rAiNA / bhaNiyA ya te egate 'jai kumAro gacchai tA tumhovari / ' 'Adeso' tti bhaNiUNa laggA kumArapuTThIe / kumAreNa vi 'vaMcittA ee gacchAmi' tti ciMtiUNa egammi divase bhaNiyA jahA bho AsavAhaNiyAe gacchAmo / ' tehiM vi 'jaM kumAro AisaI' tti bhaNaMtehiM kaDiyA jaccaturaMgamA vaMdurAo / gayA vAhiyAliM / vAhiyA turaMgamA / gao kumAro thevaM bhUmibhAgaM / evaM diNe diNe ahiyAhiyaM gacchaMto jAi jAva asaNaM, tao thevavelaM gameUNa niyattai / evaM jAva majjhaNhe Agacchai / te vi chAyAe ThiyA nirikvetA acchaMti / evaM vIsAsittA samuddatIre paccaiyapurisehiM pahANajANavattaM rayaNANaM bharAveUNa, paDimaM saMkAmiUNa ya, tatthA''ruhiUNa samAgao AriyadesaM / paDimamabhayassa pesiUNa, jiNAyayaNesu mahimaM karAviya, paccaiyapurisadINANAhAINaM rayaNANi dAUNa, paDiggahAiyaM gaheUNa, loyaM kAUNa jAva savvaviraisAmAiyaM uccArei tAva jaMpiyaM AgAsaTThiyadevayAe 'bho mahAsattaya ! mA savvaviraI paDivajjasu / ajja vi tuha'tthi bhogahaliyaM kammaM / taM bhuMjiUNa pavvayasu / ' tao vIrasappahANayAe 'kiM majjha kammaM kAhii ?' ti gahiUNa savvaviraiM vihariumADhatto / kameNa patto vasaMtaparaM nAma nagaraM / tattha bAhiradevaThale Thio kAussaggeNa / 1. lA0 me / / 2. lA0 pUyova' / / 3. lA0 paDihAsai // 4. lA0 to // 5. lA0 rakkhANi // 6. lA0 reNAvi / / 7. saM0 vA. gacchaMte / / 8. lA0 thovavelaM / / 9. lA0 nirikkhaMtA / / 10. saM0 vA0 su0 kArAviyA / / 11. lA0 dINAINa ya raya' / / 12. lA0 gihiUNa / / 13. lA0 mahAsatta ! / / 14. saM0 vA0 su0 tti, ajja / / 15. lA0 gihiUNa // 16. lA. 'tapuraM / / 17. mupra0 'devale / / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 ArdrakakumArakathAnakam io ye sA punvabhavabhAriyA baMdhumaI devalogAo caiUNa tattheva nagare inbhakule pahANaseTThissa devadattassa dhaNavaIe bhAriyAe sirimaI nAma dArigA jAyA / sA ya nayarabAliyAhiM saha tahiM ceva devaule pairAmaNeNa ramai / bhaNiyaM ca tAhiM 'halA ! vare vareha / ' tao annAhiM anne kumArayA variyA / sirimaIe bhaNiyaM 'mae esa bhaTTArago vario / ' tavvayaNANaMtaraM ca devayAe 'aho suvariyaM aho suvariyaM imAe bAliyAe' ti bhaNaMtIe gajjiyaraveNaM rayaNavuTThI mukkA / tao sA gajjiyaravottatthA tassa pAesu vilaggA / tao 'aNukUlovasaggo' tti kaliUNa gao turiya-turiyaM sAhU annattha / rayaNavuTTi nivaDiyaM soUNa samAgao sapauro rAyA / tao rAyA taM rayaNavuTiM geNhiumADhatto / devayAe phuraMtaphaDADoyabhIsaNasappAiuTThANeNa vArio / bhaNiyaM ca 'mae eyAe dAriyAe varaNae eyaM dattaM / ' tao saMgoviyaM tIe jaNaeNa / paviTThA ya nayaraM / samAgacchaMti ya tIse varayA / bhaNiyaM ca tIe 'tAya ! kimee samAgacchaMti ? / ' seTThiNA bhaNiyaM 'putti ! tujjha vryaa|' tIe samullaviyaM 'tAya ! nIisatthe vi viruddhaM kannagANaM biiyaM dANaM / yata: sakRjjalpanti rAjAnaH sakRjjalpanti sAdhavaH / sakRt kanyAH pradIyante trINyetAni sakRt sakRt / / 20 // dinA ya ahaM tubbhehiM jaissa saMtiyaM dhaNaM paDicchiyaM / kiM ca devayAe vi aNumanniyaM / tA kahamannaM varemi ?, so ceva me paI / ' seTTiNA bhaNiyaM 'putti ! so kahaM NajjihI? / ' tIe bhaNiyaM 'tayA mae gajjiyaravottaTThAe pAesu vilaggAe tassa dAhiNapAe eyArisaM laMchaNaM diTThamAsi; teNa NajjihI / ' tao seTTiNA samANattA 'jai evaM tA putti ! savvabhikkhayarANaM tumaM bhikkhaM dehi, mA kayAi so samAgacchai ! / ' io ya bhaviyavvayAniogeNa mUDhadisAbhAgoso samAgao bArasame saMvacchare / paccabhinnAo ya tIe / bhaNiuM cADhattA / avi ya "hAnAha! hA guNAyara! maha hiyayANaMda ! ittiyaM kAlaM / kattha ThiomaMdINaM duhiyamaNAhaM pamuttUNaM ? / 17 / jappabhiiMsAmi ! tuma taiyA vario mae saicchAe / tappabhiI maha hiyae annassaya natthi avgaaso|18| saMpai maha puNNAI baliyAiM jamiha AgaotaM si / tAkuNesudayaM piyayama ! pANiggahaNeNa maha innddiN|19| imaM ca soUNa samAgao seTThI / hakkArio rAyA / tehiM vi bhaNio 'mahAbhAga ! bhaNiyA vi aNegaso na esA tumaM vajjiya annaM maNeNAvi vaMchai / bhaNai ya 1. lA0 a / / 2. lA0 su0 pairAvaNe / / 3. saM0 vA0 su0 "yaM imAe / / 4. lA0 bAlAe / / 5. lA. ' DhiMca niv|| 6. lA0 "e ya phuraM / / 7. lA0 varaNe / / 8. saM0 vA0 su. degNa ya / paviTThA nayaraM / / 9. saM0 vA0 su yaM tIe / / 10. lA0 tAi / / 11. lA0 jassaMtiyaM / / 12. lA0 'go samAgao so bA || 13. lA0 ssa na asthi / / 14. saM0 vA0 su0 sa sayaM / / 15. lA0 vi ya Negaso / / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNeM mUlazuddhi prakaraNe vA mahANubhAvo maha dehaM chivai komalakarehiM / ahavA jalaMtajAlo jalaNo eyaM vayaM majjha / / 20 / / tA paDivajjasu eyAe pANiggahaNaM' ti / tao avassaveiyavvakammodayAo, devayAvayaNasumaraNAo, tesiM ca nibbaMdhAo, pariNIyA / bhoge ya bhuMjaMtassa samuppanno puto / jAva so kiMci vatto jAo tAva mokkalAviyA jahA 'pavvayAmi, saMpayaM esa te duio' tti / tao sA puttavuppAyaNANimittaM pUrNiyaM cattaM ca gahAya kattiumADhattA / tao sueNa bhaNiyA 'kimaMba ! iyarajaNapAuggaM kammaM kAumADhattA ? ' / tIe bhaNiyaM 'paiirahiyANa nArINaM eyaM ceva vibhUsaNaM / ' teNa saMlattaM 'hA kimaMba ! tAyammi vijjamANe evaM vAharasi ?' tIe bhaNiyaM 'gaMtukAmo dIsae te jaNago / ' teNa vi 'kahiM gacchai ?, baMdhittA dharemi tti mammaNullAvireNa tIe hatthAo cattaM gahAya pAesa suttataMtUhiM veDhittA bhaNiyaM 'ammo ! vIsatthA ciTThAhi, esa tAo mae baddho na kahiMci gamissai / ' tao teNa ciMtiyaM 'aho ! bAlayassa mamovari siNehAsaMghao; tA jattiyA NeNa veDhayA dinnA 'tettiyavarisANi ciTThissArmiM' tti, jAva gaNei tAva duvAlasa / Thio duvAla vAsANi / tadaMte ya rayaNIe caramajAmammi paDibuddho sumariUNa puvvavuttaMtaM vilaviumADhatto / tahA ya 14 dhI dhI ahaM aNajjo ghettuM jo savvaviraisAmaiyaM / evaM pamAyavasago visayAmisakaddame khutto / / 21 / / vAriMtIe vi ya devayAi caDiuM painnagirisihare / hA hA kaha lhasiUNaM paDio saMsArakUvamma / / 22 // good masAvi bhaggammi vae aNArio jAo / ahaha na jANe saMpai kIe ya gaIi gaMtavvaM ? | 23 | dhisi dhisi alarjjireNaM jANaMteNAvi jaM mae eyaM / vavahariyaM taM manne bhamiyavvaM nUNa saMsAre / / 24 / / jao bhaNiyaM soccA te jiyaloe jiNavayaNaM je narA na yANaMti / socvANa vi te soccA je jAUNaM na vi karanti / / 21 / / ahavA kimiNA saMtappieNa bahue'Iyavisayammi ? iNhiM pi bhAvasAraM karemi tavasaMjamojjoyaM // 25 // bhaNiyaM ca pacchA vi te payAyA khippaM gacchaMti amarabhuvaNAI / jesiM pio tavo saMjamo ya khaMtI ya baMbhaceraM ca / / 22 / / o pAe saMbhAsittA piyayamaM, paDivajjiUNa samaNaliMgaM, sIho vva girikaMdarAo niggao gehAo, calio ya rAyagihaM pai / tadaMtarAle ya jANi tassa rakkhaNatthaM paMcasayANi sAmaMtANa 1. lA0 mADhattaM / / 2. lA0 paivirahi / / 3. lA0 kimambe ! / / 4. lA0 gacchai / / 5. lA0 tattiyANi aft / / 6. lA0 'mi, jAva / / 7. lA0 Thio ya du / / 8. saM0 vA0 su0 'jieNaM / / 9. saM0 vA0 su0 'Ivi / / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArdrakakumArakathAnakam jaNageNa NirUviyANi tANi ya aMtarAle aDavIe coriyAe vittiM kappemANANi diTThANi, paccabhinnAyANi ya / tANi vi taM olakkhiUNa nivaDiyANi tassa caraNesu / pucchiyANi ya sAhuNA 'bho kimesA niMdaNijjajIviyA tubbhehiM samADhattA ?' tehiM bhaNiyaM 'sAmi ! jayA tumhe vaMciUNa palAyA tayA amhe tumha gavasaNaM kuNamANA samAgayA ittiyaM bhUmibhAgaM / na ya kattha vi tumha pauttI vi uvaladdhA / tao kahamakayakajjA rAyassa muhaM daMsessAmo ? ti lajjAe bhaeNa ya Na gayA rAyasamIvaM / anivvahaMtA ya eyAe jIviyAe jIvAmo / ' tao bhagavayA bhaNiyaM 'bho bhadrA: / dharma eva yatno vidheya: / yata: samprApya mAnuSatvaM saMsArAmbhodhimadhyamagnena / , sakalasamIhitakaraNe dharmavidhau bhavati yatitavyam / / 23 / / . . na ca pramAdaparairbhAvyam / uktaM ca yat sampattyA na yuktA jagati tanubhRto yacca nApadvimuktA, yannA''dhi-vyAdhihInAH sakalaguNagaNAlaGkRtAGgAzca yanno / yanna svarga labhante gatanikhilabhayaM yacca no mokSasaukhyaM, duSTaH kalyANamAlAdalanapaTurayaM tatra hetuH pramAdaH / / 24 / / tasmAdenaM parityajya dharmodyamaM kuruta / ' tao tehiM baddhakarayalaMjalIhiM vinataM 'bhagavaM ! jai joggA tA dehi amha pavvajaM / ' sAhuNA ya vuttaM 'pavvayaha / ' te vi taha' tti bhaNeUNa payaTTA teNa saha / bhagavaM pi addayarisI jAva rAyagihassA'saNNIhUo tAva gosAlago addayarisiM patteyabuddhaM bhagavato vaMdaNatthamAgacchaMtaM soUNa vAeNuvaTThio / so ya addageNottara-paDuttarehiM parAjio / tavvAyavattavvayA ya sUyagaDaMgAo viNNeyA / iha uNa gaMthavittharabhayAo no lihiyA / tao jAva aggao gacchai tao rAyagihassa paccAsaNNatare hatthitAvasANamAsamapayaM / te ya egaM mahappamANaM hatthiM mArettA teNA''hAreNa bahUNi divasANi gamaMti / bhaNaMti ya 'kimeehiM bahuehiM bIyAijIvehiM viNAsiehiM ?, varaM ego ceva hatthI mArio / ' tattha niyayAsame tehiM vaNaMtAo ego mahAgayavaro baMdhittA ANio / so ya daDhabhArasaMkalAnibaddho mahaMtalohaggalAhi ya aggalio ciTThai / jAva ya tattha TThANe maharisI samAgaotIva so hatthI samuppannavisiTThavive yattaNao bhagavaMtaM paMcasayarAyauttaparivAriyaM bahujaNavaMdijjamANaM daLUNa 'ahaM pi vaMdAmi' tti jAva maNe saMpahArei tAva 1. lA0 calaNesu / / 2. lA0 tunme / / 3. lA0 karemANA / / 4. lA0 ettiyaM bhUbhAgaM / / 5. saM0 vA0 su0 bhavvA / / 6. lA0 bhayavao daMsaNatthamA' / / 7. lA0 puNa / / 8. lA0 na / / 9. saM0 vA0 su0 paccAsaNNaMtare / / 10. lA0 0Na pabhUyadiva' / / 11. lA0 "so daDha / / 12. saM0 vA0 su0 mahesI / / 13. lA0 tAva ya so / / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe bhagavao pahAveNa tassa hathissa saMkalaggalAo sayakhaMDIbhUyAo / niraggalo ya payaTTo bhagavao vaMdaNatthaM / tao logo 'hA hao esa mahArisI eeNaM' ti bhaNamANo paNaTTho / so vi karI avaNAmiyakuMbhatthalapharisiyasAhupayapaMkao sAhumaNimisAe diTThIe pehamANo vaNaM paviThTho / te ya tAvasA taM sAhussAisayamasahamANA amarisavaseNa vippaDivattIe uvaTThiyA / te vi bhayavayA siyavAyAvadAyabuddhiNA NiruttarA kayA, dhammadesaNAe paDibohiyA, pesiyA ya bhagavao titthayarassa samosaraNe / te vi tattha gaMtUNa pvviyaa| io ya seNio rAyA logaparaMparAo hatthimoyaNAiaccherayabhUyaM sAhuppabhAvaM soUNaM vimhayaupphullaloyaNo abhayakumArAipariyaNasameo turiyaM tatthA''gao / diTTho ya sAhU / bhattibbharanibbharaMgeNa ya tipayAhiNApuvvayaM vaMdio / tathA hi paricattagihAvAsaya ! AvAsaya ! sayalasaMjamaguNANaM / guNagavviyaparatitthiyagaiMdavaNasiMha ! tujjha namo / / 26 / / dinno sAhuNA dhammalAbho, tathA hikallANapaddhaikaro duriyaharo pAvapaMkasaliloho / tuha hou dhammalAbho nariMda! sivsokkhsNjnngo||27|| pucchittA ya aNAbAhaM nisanno suddhabhUmIe / bhaNiyaM ca rAiNA 'bhagavaM ! mahacchariyameyaM jaM niyayappahAveNa daDhabaMdhaNehiMto moio hatthI / ' tao bhaNiyaM bhagavayA na dukkaraM baMdhaNapAsamoyaNaM gayassa mattassa vaNammi rAyaM ! / jahA u cattAvalieNa taMtuNA sudukkaraM me paDihAi moyaNaM / / 28 / / rAiNA vinnattaM 'bhagavaM ! kahameyaM ? / ' tao sAhiyaMpuvvavuttaM niyacariyaM / 'tA bho mahArAya ! je te maha bAlageNa cattAvaliyataMtubaMdhA diNNA te siNehataMtavo mae vi dukkheNa toDiya tti kAUNa gayabaMdhaNamoyaNAo vi dummoyApaDihAsaMti / ao mae evaM paDhiyaM / ' eyaM ca NisAmiUNa paDibuddhA bahave pANiNo / seNiya-abhayakumArA vi paraM pariosamAgayA vaMdittA ya gayA saTThANesu / maharisI vi bhagavaMtaM mahAvIraM vaMdittA uggavihAreNaM viharittA kevalavaraNANaM uppADettA patto paramasokkhaM mokkhaM ti / 1. saM0 vA0 su0 0lo payaTTo / / 2. 'syAdvAdAvadAtabuddhinA' ityarthaH / / 3. saM0 vA0 su0 NApaDi / / 4. saM0 vA0 su0 puvvavuttani / / 5. lA0 dukkhaM to / / 6. saM0 vA0 su 'moyaNao / / 7. saM0 vA0 su0 .. paDihAyaMti / / 8. saM0 vA0 su0 evaM ca / / 9. saM0 vA0 su0 'ttA gayA / / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryakhapuTAcAryakathAnakam gatamArdrakakathAnakam (1) atra cAbhayakumAreNA''kapratibodhanaM prati yA kuzalatA kRtA tayA prayojanamityeva / 'kosallayA mo jiNa sAsaNammi' ityanena prathamaM samyaktvabhUSaNamabhihitam / dvitIyamAha 'pabhAvaNa' tti prabhAvanA-tIrthasyonnatikaraNam / sA cASTabhiH prakArairbhavati / yata uktam pAvayaNI dhammakahI vAI nemittio tavvassI ya / vijAsiddho ya kaI aTeva pabhAvagA bhaNiyA / / 25 / / tatrollekhamAtradarzanArthaM zeSanidarzanAnyanAdRtya vidyAsiddhA''ryakhapuTAcAryakathAnakamAkhyAyate ( 2. AryakhapuTAcAryakathAnakam ) atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse nammayAe mahANaIe tIraTTiyaM bharuyacchaM nAma mahANagaraM / tattha ya viharaMtA samAgayA ajjakhavaDA NAmAyariyA / te ya bahasissaparivArA siddhANegavijjA vijjAcakkavaTTiyo / tANa ya ego cellao bhAiNejjo AyariyANaM vaMdaNa-NamaMsaNasussUsaNAparAyaNo / teNA''yariyANaM guNatANaM vijjAo kaNNAhADiyAo / vijjAsiddhassa ya NamokAreNAvi vijjAo sijhaMti tti kAuM siddhAo / io ya guDasatthAo nagarAo samAgao ego sAhusaMghADago / Ayarie vaMdittA vinnavei 'bhagavaM tattha nagare ego parivvAyago akiriyAvAI Agao ahesi / so yanatthittha koi devo na ya dhammo neya punna-pAvAI / na ya paralogAIyA na ya attA bhUyavairitto / / 1 / / emAi bahupagAraM palavaMto AgamovavattIhiM / sAhUhiM jio saMto avamANeNaM gao nihaNaM / / 2 / / nAmeNa vaDDukarao tattheva purammi vaMtaro jAo / kUro aippayaMDo jANittA puvvavuttaMtaM / / 3 / / vigarAlakhvadhArI AgAsattho tao imaM bhaNai / rere pAvA! pAsaMDiyAhamA ! lajjaparihINA! // 4 // taiyA vAyammi mamaM jiNamANA No viyANahA tubbhe / mAremi AraDaMte saMpai vivihAhiM pIDAhiM / / 5 / / jai pavisaha pAyAle AgAsevA vijAha jaijaha vi / to vina chuTTaha tubbhe dukkayakammehi~ niyehiN'|6| iya jaMpato to so vivihuvasaggehi~ samaNasaMghAyaM / uvasaggiuM pavatto iNhiM tubbhe pamANaM ti / / 7 / tavvayaNasavaNANaMtarameva sUriNo sabAlavuDaM gacchaM taM ca bhAiNejaM tattheva mottUNa vijjAbaleNaM jhaDa tti guDasatthe gayA / tassa vaMtarassa kannesu uvAhaNAo vilAittA pAvaraNeNa'ppANaM pAvarittA tappurao ceva suttA / devakulio ya khaNaMtareNA''gao / so ya paDimAkaNNesu uvAhaNAo 1. saM0 vA0 su0 khapaTA' / / 2. lA0 khauDA' / / 3. lA0 sussUsAparA' / / 4. lA0 ruuydhaarii|| 5. lA0 dukkar3aka' / / 6. lA0 vilayittA / / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe 6 vilaiyAo, bhagavaMtaM ca suhapasuttaM pAsettA Asuruto 'aho ! ko esa aNajjo ? jo devassevaM karei ! tA niveemi eyaM sapaurassa rAiNo jeNa se evaM niggahaM kareDa' tti ciMtiUNa niveiyaM sapaurassa rAiNo / samAgao ya turiyaturiyaM sapauro rAyA / bhaNiyaM ca teMNa re uDaveha tAva eyaM / ' soya sahiM mahaMtehiM vi na uTThei / ugghADio ya ego paeso jAva ahobhAgaM pecchaMti / evaM jattha jattha ugghADaMti tattha tattha'hobhAgameva pecchaMti / tao rAiNA jaMpiya ' are ! bibhIsiyApAyaM kiMpi yaM ti, tA AhaNaha kasa-lauDa - pattharappahArehiM / ' tao jAvA''haNaMti, tAva te pahA aMteuriyANaM saMkAmei / tAo ya pIDejjaMtIo virasamArasaMti / vinnattaM ca AgaMtUNa mahallageNa 'deva ! kIya vi kasappahAro uvalapahAro puNo ya annAe / kIya vi lauDapahAro laggai addiTThao ceva / / 8 / / sA kA vi Natthi devI jIse aMgammi laggai na ghAo / acchaMti raDaMtIo saMpai devo pamANaM ti / / 9 / / snnA vi 'vijjAsiddho ko vesa mahappA jo evamaMteurai paure ghAe sa~kAmei / tA jAva savve vi khayaM na nei tAva pasAemo' [? tti ciMtiUNa tappasAyaNatthamANattA savve jaNA rAyasahiyA ] khAmeMti ya jahA-- 8 18 'khamasu mahAyasa ! iNhiM jaM avaruddhaM ayANamANehiM / paNivaiyavacchala cciya bhavaMti tumhArisA jeNa // 10 // imaM ca sauUNoTThio bhagavaM / laggo ya piTThao vaDDukarao, paTTiyANi ya tappiTThao annANi vi upphiDaMtANi devarUvANi / tassa ya devaulassa duvAre arNegaNarasahassasaMcAlaNejjAo mahaimahAliyAo donni pahANa doNIo ciTThati / tAo vi hakkAriyAo caliyAo tppittttho| tANi ya devavANi tAo khaDahaDAveMti jAva samAgao NagaramajjhabhAge / tao logeNa pAsu paDiUNa viNNatto 'bhagavaM ! muMca devarUvANi / ' tAhe mukkANi / tAo vi doNIo tattheva dhariyAo 'jo mae samANo so ThANe parANeu' tti / ajja vi taheva ciTThati / vaDDakarao vi 'uvasaMta pavayaNassa mahAmahimaM karei / loo vi pabhUo paDibuddho pasaMsei 'aho ! jiNasAsaNassa mAhappaM jattherisA aisayA dIsaMti / savvahA jayai jiNasAsaNaM' i io ya bharuyacche so bhAiNejjacellao AhArageddhIe bhikkhaDo jAo / tassa vijjApabhAveNa pattANi AgAseNaM uvAsagANaM gharesu jaMti, bhariyANi AgacchaMti / tamaisayaM daddhuM pabhUyalogo tammuho jAo / bhaNai ya 'buddhasAsaNaM mottuM kattha annattha eriso aisayo ?' tti / ohAmijjai 17 / 1. lA0 so ceva / / 2. saM0 vA0 su0 ya turiyaM sava' / / 3. lA0 are / / 4. saM0 vA0 su0 'hiM na udeg / / 5. saM0 vA0su0 degti tao tAva / / 6. lA0 pahAre / / 7. lA0 laulapa' / / 8. saM0 vA0 su0 rannA vijjA' / / 9. saM0 vA0 su0 jo rAule aMteure / / 10. lA0 re ghAe / / 11. saM0 bA su0 saMkamei / / 12. lA0 suNiUNa uTTha0 / / 13. lA0 0gapurisasayasaMcAlaNijjAo / / 14. saM0 vA0 su0 mahayamahA / / 15. lA0 tullo / / 16. lA0 bhikkhADo / / 17. saM0 vA0 su0 bhaNai bu0 / / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyasamyaktvabhUSaNavarNanam 19 saMgheNa sUrINa jANAviyaM jahA 'ittha erisA ohAvaNA he vai / ' tao samAgayA sUriNo / kahio sevvo vittaMto / tesiM ca pattayANaM purao seyavatthapaccutthao paDiggahago vaccai gacchai ya / ToppariyA savvapavare AsaNe kayA cei / annattha kayA ei / tANi ya pattANi uvAsagehiM pUriUNa bhariyANi jAvA''gAseNoppayaMti tAva sUrIhiM aMtarAle silA viuvviyA / tattha ya paDittA savvANi bhaggANi / cellao vi eyamAyanniUNa 'nUNaM mama gurU samAgao' tti bhayeNa NaTTho / siriajjakhauDasUriNo vi gayA buddhavihAre / tao bhaNiyA bhikkhUhiM 'eha, vaMdaha / ' AyariehiM bhaNiyaM 'ehi putta ! buddhA ! suddhoyaNasuyA ! mamaM vaMdAhi / ' tao niggayA buddhapaDimA nivaDiyA sUrINa pApaM / ta vihArassa duvAre thUmo ciTThai, so vi bhaNio 'tumaM pi mamaM vaMdAhi / ' so vi taheva pAesu nivaDio | vibhaNio 'addhoNao ciTThAhi / ' taheva Thio niyaMThoNAmiyaNAmo tti pasiddhiM gao / logo ya vimhayaupphullaloyaNo jiNasAsaNANuratto jaMpiumADhatto-- 1 'picchaha bho acchariyaM aisayarUvaM jiNidadhammassa / jaM sUrINaM pAe vaMdaMti ajaMgamA devA / / 11 / / so jayau jiNo sirivaddhamANasAmI usAsaNaM jassa / vaMdijjai tiyasehiM vibhattibharoNamiyasIsehiM | 12 | kiM bahuNA bhaNieNaM ? jai icchaha sayalasokkhasaMpattiM / to jiNavariMda bhaNie kuNaha sayA AyaraM dhamme / 13 / [AryakhapuTAcAryakathAnakaM samAptam / 2.] tA evaM sAsaNaM jo pabhAvei tassa sammattaM bhUsijjai / evamanye'pi dRSTAntA abhyUhya iti / dvitIyaM bhUSaNamabhihitam / samprati tRtIyamabhidhIyate / 'titthanisevaNA ya' tti / taranti saMsArasAgaramanena prANina iti tIrtham, dravya bhAvabhedAd dvidhA / tatra dravyAt sakAzAt saMsAranIrAkarastIryata iti kRtvA dravyatIrthaM tIrthakRtAM janmabhUmyAdilakSaNam / tanniSevA samyaktvabhUSaNam, yatastayA samyaktvaM zudhyati / uktaM ca jammaM NANaM dikhA titthayarANaM mahANubhAvANaM / jattha ya kira nivvANaM AgADhaM daMsaNaM hoI / / 26 / / janmabhUmyAdiSu gatAnAM darzanamAgADhaM zuddhaM bhavati / tathA bhAvanAmAzrityA''cArAGganiryuktAvapyuktamjammAbhiseya-nikkhamaNa -cavaNa- -NANuppayA ya NivvANe / diyalogabhavaNa-maMdara-naMdIsara - bhomanagaresu / / 27 / / 1. lA0 vaTTai / / 2. saM0 vA0 su0 savvo vu' / / 3. lA0 eya (yaM) buddhaM vaMdaha / / 4. lA0 'hiM vi jaMpiyaM ehi / / 5. lA0 'caraNa || Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe aTThAvaya ujiMte gayaggapayae ya dhammacakke ya / pAsa rahAvattanagaM camaroppAyaM ca vaMdAmi / / 28 / / (gA. 331-332) 222).. .. anayorvyAkhyA taduktaiva likhyate tIrthakRtAM janmabhUmiSu, tathA niSkramaNa-cyavana-jJAnotpattibhUmiSu, tathA nirvANabhUmiSu, tathA devalokabhavaneSu, mandareSu, tathA nandIzvaradvIpAdau, bhaumyeSu ca-pAtAlabhuvaneSu ca yAni zAzvatacaityAni tAni, vande'ham' iti dvitIyagAthAnte kriyeti / evamaSTApade, tathA zrImadujjayantagirI, gajAgrapade-dazArNakUTavartini, takSazilAyAM dharmacakram (cakre), tathA'hicchatrAyAM pArzvanAthasya dharaNendramahimAsthAne, evaM rathAvarte parvate vairasvAminA yatra pAdapopagamanaM kRtam, yatrazrIvardhamAnamAzritya camarendreNotpatanaM kRtam, eteSu ca sthAneSu yathAsambhavamabhigamana-vandana-pUjanotkIrtana-niSevaNAdikAH kriyAH kurvato darzanazuddhirbhavatIti / / " (pRSTha: 279) __bhAvatIrthaM tu jJAnAdiguNayuktA: sAdhavaH, tatparyupAsanA'pi samyaktvaM bhUSayati, tadupadezazravaNAdinA bhaNyate ca nANAiguNasamagge jo NiccaM pajuvAsae sAhU / sammattabhUsaNAI tassa guNA hoti NegavihA / / 29 . tathA''cAraniyuktAvapyuktam titthayarANa bhagavao pavayaNa-pAvayaNi-aisaivINaM / abhigamaNa NamaNa daMsaNa kittaNa saMpUyaNaM thuNaNA / / 30 / / (gA.333) asyA api tadakSarairvyAkhyA tIrthakRtAM bhagavatAm, pravacanasya dvAdazAGgasya . gaNipiTakasya, tathA prAnikAnAm =AcAryAdInAM yugapradhAnAnAm, tathA'tizayinAmR ddhimatAM ke valimana:paryAyAvadhimaccaturdaza- pUrvavidAm, tathA AmauSadhyAdiprAptajhainAm, yadabhigamanam, yacca namanam, gatvA ca darzanam, tathA guNotkIrtanam, sampUjanaM gandhAdinA, stotraiH stavanam, tadapi samyagbhAvanAheturiti / (patra 385 tame) 1. lA0 Na-caraNajJA / / 2. lA0 zAzvatAni cai / / 3. lA0 cakram ahichatrA / / 4. lA0 zrImadvardha / / 5. lA0 'vAsaI / / 6. saM0 vA0 su0 'NAi / / 7. lA0 Na darisaNa / / 8. saM0 vA0 su0 yaNA / / 9. lA0 raiva vyAkhyA / / 10. lA0 caninAm / / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 AryamahAgirikathAnakam atra ca dravyatIrthaniSevAyAmAryamahAgiraya udAharaNam / tathA ca [3.AryamahAgirikathAnakam] sirithUlabhaddasAmissa doNi sIsA mahAyasA jAyA / dasapuvvadharAdhIrA guNagaNakaliyA jugapahANA / 11 paDhamo ajjamahAgirisUrI sammatta-NANa-caraNaTo / bIo ajjasuhatthI tattullaguNo tadaNusevI / 2 / vocchinne jiNakappe paDikammaM tassa mahagirI kuNai / ajjasuhatthissa gaNaM dAUNaM gacchapaDibaddho / 3 / aha anayA kayAI ajasuhatthI gao viharamANo / pADaliuttammi.pure Thio ya pavarammi ujANe / 4 / vasubhUiseTThipamuho viNiggao tassa vaMdaNaNimittaM / puralogo vaMdittA uvaviThTho suddhabhUmIe / / 5 // tIse parisAe~ tao pAraddhA sayaladukkhaniddalaNI / saddhammakahA saMvegaraMgasaMsaggasaMjaNaNI / / 6 / / "bho bho bhavvA! saMpAviUNa aidullahaM maNuyajammaM / sirisavvannupaNIe kuNaha sayA AyaraM dhamme // 7 // paDivajjaha aTThArasadosehi~ vivajjiyaM jiNaM devaM / varasAhuNo ya guruNo, jIvAipayatthasadahaNaM / / 8 // pariharaha mohajAlaM, rAga-ddosAriNo Nisubheha / cayaha kasAe, iMdiyaturaMgame damaha duIte / / 9 / / caiUNa gharAvAsaM asesagurudukkhasaMtai nivAsaM / paMcamahavvayajuttaM vivajjiyaM rAibhatteNa / / 10 // tahi~ guttIhi~ suguttaM paMcahi~ samiIhi~ sNvuddmuyaarN| khaMtAidasapagAraM paDivajjaha sAhuvaradhammaM / / 11 // jaiNavisakkaha eyaM kAuMtopaMca'NuvvayasameyaM / tiguNavvaya-causikkhAkaliyaMpAleha gihidhmm|12|| riddhIoM jovvaNaM jIviyaM ca khaNabhaMgurANi NAUNa / jeNojjhiya saMsAra saMsAraM jAha siddhiuraM // 13 // iya soUNaM savvA parisA saMvegamAgayA dhaNiyaM / to vasubhUI jaMpai paNamittA sUripayakamalaM / / 14 // 'bhagavaM ! jaM tubbhehiM AiTeM tattha natthi saMdeho / kiMtu jaINaM dhammaM Na samattho dukkaraM kAuM // 15 // tApasiUNaM dejjau gihatthadhammo imo mahaM nAha! / ' 'evaM' ti hou guruNA bhaNie, ghettUNa gihidhmm|16| niyagehe gaMtUNaM taM dhammaM kahai sayaNavaggassa / so jAva Na paDivajjai tA gaMtuM gurusamIvammi / / 17 / pabhaNaikayaMjaliuDo jiNadhammo esmesmkkhaao|synnaann kiMtu tesiM mama vayaNeNaMNapariNamai / 18 / tA teNuvaroheNaM gaMtUNaM tattha pahu ! samuddharaha / bhavajalahimmi paDate niyadesaNajANavatteNaM' / / 19 / / ajjasuhatthI vitaopaDivajiya tammihammigaMtUNa / akhiviya desaNAe jA dei aNuvvae taav|20| ajjamahAgiri bhagavaM jiNakappavihANao viharamANo / saMpatto daTuMtA sahasA abbhuTTio sUrI / / 21 / taMdaNaM seTThI pabhaNai 'tumbhaM pi kiM gurU anno? / ' sUrI vi Aha AmaM, eso bhagavaM gurU amha / / 22 / dukkarakiriyAnirao karei aidukkaraM tavaccaraNaM / peyavaNAisu paDimaM ThAi sarIrammi niravekkho / / 23 / 1. saM0 vA. su0 Natyo / / 2. lA0 liputtammi / / 3. saM0 vA0 su0 sAhu jiNadhamma / / 4. saM. vA0 su0 kAuM paMceva'Nuvva / / 5. zobhana: sAraH yasmin tat saMsAraM siddhipuram / / 6. saM0 vA0 su0 desiM / / 7. saM0 vA0 su0 Navai / / 8. lA. to tA daTuM / / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe bahuvihauvasagNasaho bAvIsaparIsahe parAjiNai / dasapuvvamahAsuryanIranAhapAraM paraM patto / / 24 / / ujjhiyahammaM geNhai bhattaM pANaM ca jaM na kAyAI / vaMchaMti dUradesaTThiyA vidhIsaMjuo dhIro / / 25 / / evaM taguNanigaraM vaNNettA'NuvvayAi~ tesiMca / dAUNa gao sUrI, seTThI vi ya bhaNai niyavaggaM / / 26 / / 'jaiyA eso bhagavaM bhikkhaTThA ei taiya bhattAI / chaDDejaha jai kaha vi hu lei tao hoi bahu puNNaM // 27 // tatto ya bIyadivase tamauvvaM pecchiUNa bhagavaM pi / uvaogapuvvayaM jANiUNa tatto cciya nniytto|28| AvassayAvasANe jAva suhatthI vi vaMdae. guruNo / tA bhaNio 'kiM ajjo ! aNesaNA ajja maha vihiyaa?||29|| soAha kahaM?' bhagavaMpibhaNai abbhuTThiojaokalaM |'nnaauunn imaMtattokhAmaiparameNa viNaeNaM / 30 / tatto NiggaMtUNaM ujjeNiM puravariM gayA tattha / jIvaMtasAmipaDimaM bhattibbharaNibbharA NamiuM / / 31 / / tatto gayaggapayanagavarassa namaNatthamelaeNgacchammi / saMpattA, taM ca puraM kaha jAyaM elagacchaM ? ti / / 32 / / [4. elakAkSakathAnakam] taM Asi dasaNNapuraM tatthA''sI sAvigA guNasamiddhA / dhaNasatthavAhadhUyA rUvavaI dhaNasirI NAma / 33 / uttamasammattadharI aNuvayasikkhAvaehi~ parikaliyA / micchAdiTThigihammI pariNIyA devvajoeNa / 34 / ciyavaMdaNaM viheuM viyAlavelAe~ paidiNaM sA u / geNhai paccakkhANaM hasai tao tIe bhattAro / / 35 / / 'paccakkhAmi ahaM pi ya' annammi diNammi teNa sA bhaNiyA / 'bhaMjihisi tuma' tIe bhaNiyo paDibhaNai so evaM // 36 // nahu koi vi rayaNIe uThThittA bhuMjaI ao dehi / paccakkhANaM majjhaM, dinaM tIe tao pacchA / / 37 / / ettoya tIe guNagaNaAvajjiyadevayA viciMtei / 'kaha velavei saDDiM mUDho? tAajja sAsemi' / / 38 / / geNhittu varapaheNagachaleNa bhojaM samAgayA sA u / tappuravatthavvAe bhagiNIe tassa rUveNa / / 39 / / pabhaNai ya'uTTha bhAuya! tujjhakaebhoyaNaMmaesurasaM |aanniiyNuvbhuNjsu' soviyataMbhottumADhatto / / 40 / / bhaNio ya sAviyAe 'paccakhiya bhuMjase kimeyaM ?' ti / 'tubbhaccaehi amhaM kimAlavAlehi' so bhaNai // 41 // devI vi tao rusiuM talappahAreNa do vi acchINi / bhUmIe pADettA, khiMsiya niyayaM gayA ThANaM / 42 / saDDI vi majjhaayasoeso' tti maNammidevayaM kAuM / kAussaggammiThiyA, samAgayAdevayA puNa vi / 43 // ___ jaMpai ya 'jeNa kajjeNa sumariyA sAvige ! tayaM bhaNasu / ' 1. saM0 vA0 su0 0yaharanA0 / / 2. lA0 thiisaMjuo / / 3. lA0 "niyaraM / / 4. saM0 vA0 su0 jaha / / 5. lA0 u / / 6. saM0 vA0 su0 gapaoge jA / / 7. lA0 vaMdaI / / 8. saM0 vA0 su0 'lamacchimmi / / 9. saM0 vA. su0 diTThIgehe / / 10. saM0 vA0 su0 devIe tao / / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajAnapadaparvatanAmotpattikathA sA bhaNai 'appavihiyaM ayasaM avaNehi maha eyN||44|| tattoya nippaesANi tANinAUNa tassaacchINi / keNa vitakhaNamAriyaelayasapaesaacchINi // 45 // ANeUNaM devI saMjoitA gayA niyaM ThANaM / iyaro vi ya paccUse pucchijjai nagaralogehiM // 46 // 'kiMtujjhaelagassavaacchIobhadda! ajadIsaMti?' / teNa vitesiMsavvaM kahiyaM rayaNIeNjaM vittN|47 / so vi ya tappabhiIe jAo sussAvago guNasamiddho / eso vi ya vuttaMto payaDosavvattha saMjAo // 48 // koUhaleNa yajaNAannattoiMti picchagA tassa / katthagamissaha?' puTThA, vayaMtite elagacchauraM // 49 // esA NAmoppattI viyAhiyA elagacchaNagarassa / tattha ya gayaggapayago atthi nago jiNagharAinno // 50 // [gajAgrapadaparvatanAmotpattikathA] puvviM dasannakUDo NAmaM tassA''si saMpayaM eyaM / jaha saMjAyaM NAmaM taha bhaNNaMtaM nisAmeha // 51 // tatthA''si pure rAyA sUro vIro piyaMvao saralo / nIsesakalAkusalo sAvagadhammammi ujjutto // 52 // paNamaMtabhUrisAmaMtamaulimaNimasiNiUrupayavIDho / niddaliyadariyasattU NAmeNa dasaNNabhaddo tti // 53 // uvasaMtaDiMbaDamaraM so pAlai kulakamAgayaM rajjaM / uvvahai ya acvaMtaM gavvaM NiyariddhivitthAre // 54 // itto ya bharahavAse varADavisayammidhaNa-jaNasamiddho / NAmeNa dhaNNapUrayagAmo guNasaMjuo atthi|55| tattha yamayaharautto nivasai ego samujjayasahAvo / tabbhajjA chichaiyA DiMDiyasaiveNa saha vasai // 56 / aha annayA ya jAyaM rammaMNaDapekkhaNaM tahiMgAme / diTTho ya chichaIe kayacalaNayaparihaNo NaTTo // 57 / / taM 'purisaM' ti muNeuM saMjAo tIi tammi annuraao| to bhaNio aNuNaTTo jai esa mae samaM rmi|58| eeNaM ciya veseNa demi dammaTThasayamaNUNaM teM' / so vi tayaM paDivajjiya bhaNai 'tuhaM piTThao ceva // 59 / Agacchai esa, paraM sAhasu amhANa appaNo gehaM' / sA vi saciMdhaM kahiuM gaMtuM gehammi raMdhei // 60 // jogaMimassa khIriM, pattoNaTTovi, calaNasoyammi / vihiyammiya uvaviThTho, privitttthaatiieNtokhiirii|61| ghayagulapuNNaM thAlaM dinnaM jA neya bhuMjae tAva / saMpatto so saivo, vutto NaTTo tao tIe // 62 // 'ettha tiloyaragammI pavisasu jA paTTavemi eyaM' ti / / tattha paviTTho NaTTo, iyaro vi ya bhaNai 'kimiyaM?' ti // 63 // sAjaMpai bhuMjAmi' paDibhaNiyaMteNa ciTThatAvatumaM |bhuNjaamiahN' 'accaMtabhukkhiyAha' imAbhaNai // 64 / uvaviThTho so vi balA, jAva'ja viNeya bhuMjae tAva / saMpatto se bhattA, tIeN tao jaMpio sivo|65| pavisasu itthovarae gaMtavvaM Neya dUrabhUmIe / jamhA sappo ciTThai parao aikasiNataNudhArI // 66 // 1. lA0 ssai / / 2. lA0 dhIro // 3. lA0 'be, dasaNNabhaddo tti nAmeNa // 4. lA0 virADavisayammi jaNa-dhaNasa' // 5. lA0 tIeN tammi ahilAso // 6. lA0 me // 7. saM0 vA0 su0 khIraM // 8. lA0 u // 9. lA0 tilovara // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe so vipaviTTho tatto, paNa vi hu pucchiyAimA 'kimiyaM ? | tIe vi ya saMlattaM 'jememi chuhAiyA NAha!' / 67 so bhai 'ciTThasa tumaM tAva ahaM ceva kiMci bhuMjAmi' / sA vi tao paDijaMpai 'kaha anhA opa bhuMjihisi ? // 68 // jamhA u aTThamidiNaM ajja tao pahAiUNa bhuMjAhi' / so bhai 'ahaM bhuMjAmi tAva pahAejjasu tumaM' ti / / 69 / / 3 iya piUNa bhutto, etto ya NaDeNa teNa chuhieNaM / ghettUNa phUmiya tilA, taM soUNaM tao saivo // 70 // 'sappaM' ti maNNamANo palAi tatto duyaM viNiggaMtuM / naTTo vi tayaNumaggeNa niggao avasaraM muNiuM // 71 // mayaharautto u tao taM daDuM pucchae tayaM mahilA (laM) 'kimiyaM piye ! pasAhasu' savisAyA sA vi jaMpei / 72 / 'hA'Najja! tumaM puvvaM pi vArio na ya karesi maha vayaNaM / eyaM umA-mahesarajugalaM tuha gehagabbhatthaM // 73 // nivasaMtaM [taM] ajjaTThamIeN jaM khaMDio tae dhammo / teNa vi NiggaMtUNaM na najjae kattha vi palANaM' // 74 // taM soUNaMvimaNo mahilaMpaDibhaNai 'kopuNauvAo ? / jeNA''gacchejja puNo eyaM mahagehamajjhammi' // 75 // sA jaMpa 'bahudavvaM viDhavettA tANa kuNasu mahapUyaM / jeNa puNo tuha uvariM parituTThe hoiuM eI' // 76 // taM soUNaM eso calio davvassa viDhavaNanimittaM / 'kira eyANaM pUyaM kAhAmi' maNe viciMtaMto // 77 // ari hAo patto annattha dUradesammi / kAUNa tattha kammaM suvaNNayaM viDhavae eso // 78 // dasagaddiyANagA U mANeNaM thovayaM ti na hu tuTTho / taha vi hu niyagharahuttaM saMcalio jAi maggammi / 79 / egattha tarutalemmi ya uvaviTTho jAva ciTThae tAva / rAyA dasaNNabhaddo samAgao turayaavahario ||80|| thakko tattha tarutale turaMgamo jAva maggaparisaMto / tAvuttinno rAyA, daMsai eso vi se nIraM // 81 // turAo pallA avaNi vissAmae tao rAyaM / puTTho ya naravareNaM niyavuttaMtaM kahai savvaM // 82 // ciMtai tao nariMdo "muddho eso pavaMcio tIe / kiMtucchAho garuo 'avijjamANaM pi viDhavettA // 83 // kirapU kahA, ' tA kiM eyassa kammapurisassa / ahiyaM karemi, ahavA nemi imaM tattha niyanayare // 84 // jeNuvagArI eso" iya jA ciMtei tA'NumaggeNa / pattaM Nivassa seNNaM, teNa samaM jAi taM ghettuM // 85 // nayanaramma nariMdo atthANattho ya bhaNai taM 'bhadda ! | bhaNa kiM dijjau tujjhaM ?' so vi hu paDibhaNai 'maha deva // 86 // dijjau pUyAheuM kiMci vi'paMDivajjiyaM tayaM rAyA / koUhaleNa ciTThai vivihAlAvehi teNa samaM // 87|| itto ya devamahio telokkadivAyaro jiNo vIro / viharaMto saMpatto viyAlavelAe~ tammi pure // 88 // devehi~ samosaraNe raiyammi, tao niuttapurisehiM / gaMtUNaM vinnato dasannabhaddo mahArAyA ! // 89 // 1. saM0 vA0 su0 vabhuMji // 2. lA0vi // 3. lA0 gehamajjhatthaM // 4. lA0 No eso pa' / / 5. lA0 'lammiM, uva0 // 6. pratipadya // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajAgrapadaparvatanAmotpattikathA 25 'vaddhAvijasi naravai ! nariMda-deviMdavaMdapariyario / samaNagaNasaMparivuDo aisayacautIsasaMjutto // 10 // uppannadivvanANo aTThamahApADiherapariyario / iha ceva samosario dasaNNakUDe jiMNo vIro' // 91 // taM soUNaM sahasA rAyA romaMcapulaiyasarIro / abbhuTThiUNa turiyaM tattha Thio vaMdaI sirasA // 12 // vaddhAvayapurisANaM dAUNaM ruppamaiyadammANaM / addhatterasalakkhA aMgavilaggaM ca AbharaNaM // 93 // ciMtai ya tahA kallaM vaMdAmi jiNaM jahA Na keNAvi / vaMdiyapuvvo bhayavaM savvAe niyasamiddhIe' // 14 // evaMca ciMtiUNaMtaMrayaNiMharisanibbharogamai |titthyr-ckki-bl-kesi-saahu-sppuriscriehiN / 95 dei tao AesaM pahAyasamayammi maMtivaggassa / jaha-savvA sAmaggI kareha pauNA viseseNaM // 16 // jAmi jiNavaMdaNatthaM jeNAhaM taha ya paDahayaraveNa / ghosAvijau nayare jaha 'rAyA savvavibhaveNaM // 97 // jAi jiNavaMdaNatthaM tamhA savve vi savvariddhIe / AgacchaMtu sayAsaM akAlahINaM nariMdassa' // 98 // tavvayaNaM ANAe savvaM saMpADiyaM amaccehiM / savviDDIe logaM AgacchaMtaM nivo daTuM // 19 // hAokayabalikammosavvAlaMkArabhUsiyasarIro / seyadugullokayasiyavilevaNoseyakusumadharo // 10 // seyagaiMdArUDho siyachatto seyacAmarukkhevo / savvorohasamaggo lIlAe~ gao samosaraNe // 101 // uttariya gayavarAo, kAUNapayAhiNaMca tikkhutto |abhivNdiuunny jiNaM, uvaviThTho niyayaThANammi102 tAva ya bhagavaM dhammaMjoyaNanIhAriNIeN vANIe / niyaniyabhAsApariNAmiNIeN kahiuMsamADhatto // 103 // itthaMtaraMmmi sakko dhIdhI kaha aliyagavvamuvvahai / esa niriMdo evaM?, tA saMbohemi' ciMteuM // 104 // uttuMgadhavaladehaM maNikaMcaNarayaNabhUsiyasarIraM / erAvaNaM vilaggo, vihei tassaTTha u muhAI // 105 // ekkakkayammi vayaNe aTThaTTha karei daMtamusalAI / ekkakkayammi daMte aTThaTTha Thavei vAvIo // 106 // vAvIe vAvIe viuvvae aTTa aTTha paumAiM / ikkekkayammi paume aTThaTThadale pakappei // 107 // ikkekkayammi ya dale battIsaipattavihiyanaTTAI / aTThaTTha surammAI viuvvae nADayavarAI // 108 // sAmANiya-doguMduga-pArisaya-sunaddhaaMgarakkhehiM / loyappAlA-'NIyAhivehi stthiyanniehi|109| nIsesapainnaya-Abhioga-kibbisiya-accharagaNehiM / parivAriosamaMtAsuriMdariddhIi dippNto||110| evaM AgaMtUNaM payAhiNaM tavilaggao ceva / dAUNaM avaNAmai agNapae tassa hatthissa // 111 // tANi ya silAyalammI sakkapabhAveNa tattha khuttANi / ajja vi dIsaMti, ao gayaggapayago girI jAo // 112 / / bhattibharanibbharaMgo sakko namiuM jiNassa payakamalaM / sanbhUyaguNanibaddhaM evaM thuimaMgalaM paDhai // 113 // bhavanIrAyaranivaDaMtajaMtusaMtANatAraNataraMDa ! / tiyasiMdavaMda-asuriMdavaMdaparivaMdiya ! muNiMda ! // 114 // 1. lA0 paNivaio // 2. saM0 vA0 su0 payana // 3. lA0 "viMda // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe jiyadujjayamayaraddhayasuhaDa ! mahAmohamallabalaharaNa ! / karakaliyavimalamuttAhalaM va parikaliyatelokka // 115 / / duTThaThThakammatarukaDhiNagaMThiniTThavaNaniTTharakuThAra ! / .... tiyaloyatilaya ! namimo jiNiMda ! payapaMkayaM tumha // 116 // mANasa-sArIriyaduhasahassasaMpIDiyANa sayakAlaM / kuNasu pasAyaM sAmiya ! sivasuhasaMpAyaNeNa'mha // 117 // evaM thoUNa jiNaM, bhattibbharanibbharo tao sakko / niyaThANe uvaviTTho, dhammaM souM samADhatto // 118 // taMpecchiUNa rAyA ciMtai saMvegamAgaodhaNiyaM / 'suTuaNeNaM dhammo kaojao erisa vibhUI // 119 // dhisi dhisi alajjireNaM aliyaM gavvaM samuvvahaMteNa / / tiNa-tUlasayAsAoM vi dhaNiyaM lahuIkao appA // 120 / / eyassa ya riddhIe mahariddhIe ya aMtaraMgaruyaM / tA kaha ayANueNaM ahiyaM AyAsio appA? // 121 // evaMvihANi avamANaNANi dIsaMti jattha saMsAre / tA pajjataM teNaM, karemi tavasaMjamojoyaM' // 122 // eyaM viciMtiUNaM, vaMdittA jiNavarassa payakamalaM / pabhaNai 'jai haM joggo tA dejau majjha muNidikkhA' // 123 // saMvegaraMgamaulaM jANittA tassa takkhaNaM ceva / bhagavaM pi dei dikkhaM muNigaNasaMseviyamuyAraM // 124 // daTThaNa gahiyadikkhaM iMdo bhattIi vaMdiuM bhaNai / 'natthi maha esa sattI, vijio haM saMpayaM tumae' // 125 // pannAsarahasahassA satta ya pamayAsayAi~ caiUNa / kAUNa tavaM ghoraM dasaNNabhaddo gao mukkhaM // 126 // so vi hu meharaputto daTuM naranAhasaMtiyaM cariyaM / saMvegabhAviyappA pavvaio jiNasagAsammi // 127 // tattha yagayaggapayanageM siriajjamahAgirIhi~ sUrIhi~ / titthe prmpvittennisggsubhbhaavsNjnnnne|128 vaMdettu ceiyAI vitthinnasilAyale suramaNIe / uttamasattA''iNNaM pAyavagamaNaM kayaM tehiM // 129 // pattA ya devalogaM, evaM kila davvatitthasaMsevA / dasaNasuddhinimittaM sUrIhI mahAgirIhi~ kayA // 130 // [AryamahAgirikathAnakaM samAptam / 3.] bhAvatIrthaniSevAyAM bhIma-mahAbhImAvudAharaNam / tatra ca sampradAya: 1. lA0 'llaniddalaNa! // 2. lA0 tailo // 3. lA0 evaM // 4. lA0 saMjaNage // 5. lA0 yAM tu bhI // 6. lA0 tatra sampra || Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIma-mahAbhImayoH kathAnakam ( 4. bhIma-mahAbhImayo: kathAnakam ) ___ atthi gayaNatalavilaggaduggasiharasayasaMkulo nANAdumasaMDamaMDiyaniyaMbuddeso saMcaraMtabhIsaNasAvayakulamehalAtaDavibhAgo bahuguhAnivasaMtasabarasaMghAo pariperaMtabhamaMtavaNahatthijUho mahAnainammayApavAhuppattibhUmI nijjharaNajharaMtajhaMkArabahiriyadisAvalayo vannarabukkArapauro sihigaNakekkArava-koilAkulakolAhalamuhalo vijjho nAma pavvao / tassa ya visamAhobhAganiviTThA atthi vaMsakalaMkI nAma corapallI / tIe ya samatthacorAhivA bhIma-mahAbhImAhihANA duve bhAyaro parivasaMti / te ya sammaddiTThiNo vi avirayA pANivahAipasattA pAyaM coriyAe ceva vittiM kappemANA viharaMti / annayA ya sattheNaM saha aNiyayavihAreNaM viharamANo caMdo vva somayAe, sUro vva tavateyadittIe, dharaNItalaM va khaMtIe, jalahi vva gaMbhIrayAe, suraselo vva thirayAe, gayaNatalaM va nirAlaMbayAe, meho vva duhasaMtAvataviyabhavvasattasaMtAvAvahArayAe, suraguru vva buddhIe takkAlavaTTamANasuyasAgarapAragAmI parovagArakaraNekkatallicchacitto, kiM bahuNA ? jiNadhammo vva muttimaMto susAhujaNaparivuDo samAgao taM pallippaesa dhammaghoso nAma sUrI / etthaMtarasmi ya AvariyaM gayaNayalaM tamAladalasAmalehiM jalaehiM / aigajjiyasadeNaM phuTTai va nahaMgaNaM sahasA // 1 // vijU ya camakaMtI, pIvaradhArAhi nivaDae salilaM / pUrAgayA naIo, cikkhallaciliccilA maggA // 2 // jalapunnA saMgAhA, bhamaMti iMdoyagAibahujIvA / kiM bahuNA ? saMjAyA ubbhinnanavaMkurA dharaNI // 3 // taM ca tArisaM pAusasirimavaloiUNa bhaNiyA guruNA sAhuNo jahA saMpayaM gacchaMtANamasaMjamo, tA gavesaha ittheva pallIe pAusakaraNanimittaM vasahi' / tao 'icchaM'ti bhaNiUNa paviTThA tattha pallIe / pucchio majjhatthavao koi jahA 'atthi ittha koi jo amhANa uvassayaM dei ?' teNa bhaNiyaM 'vaccaha ittha gehe pallIvaINa samIvaM, te tumha bhattA / tao paviTThA tattha gehe sAhuNo / diTThA ya tehiM / tao 'aho ! asaMkappio gehaMgaNe kappaDumuggamo, aciMtio ciMtAmaNisaMgamo, akAmiyaM kAmadheNusamAgamaNaM, appatthiyA kAmaghaDasaMpatti' tti ciMtetA harisupphullaloyaNApaDiyA pAesu / bhaNiyaM ca 'Aisaha jamamhehiM kAyavvaM ?' / sAhUhiM bhaNiyaM jahA 'pesiyA amhe guruNA cAummasikaraNajogovassayagavesaNanimittaM, tA kimatthi koi uvassao ?' / tao 'aNuggaho' tti bhaNamANehiM daMsio jaijaNAsa pAuggo uvassao / samAgayA ya sUriNo / saMbhAsiUNa sejjAyare ThiA tattha niyadhammajogaparAyaNA / te ya pallinAhA tabbhattisaMjuttA gamiti kAlaM / avi ya- 1. lA0 rajharaM // 2. lA0 pANava' // 3. saM0 vA0 su0 "vaddhamA // 4. lA0 u // 5. lA0 o ya ma // 6. lA0 Namuva // 7. bhaktau upAsakAvityarthaH // 8. saM0 vA0 su0 "ppiyage // 9. lA0 'mmAsaka // 10. lA0 'NapAoggo / 11. saM0 vA0 su0 te palli // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe kaiyA vi hu sajjhAyaM muNivaravayaNAoM niggayaM mahuraM / saMvegabhAviyamaNA suNaMti amayaM va ghoTTintA / 4/ kaiyA vi dhammajhANaM jhiyAyamANe muNIsare muiyA / tammuhanihittanayaNA khaNamekkaM pajjuvAsenti // 5 // kaiyA vi hu paDilehaNa-pamajaNAIsu ujjae sAhU / avaloiUNa harisaM vaccaMti guNANurAgeNa // 6 // kaiyA vi hu vakkhANaM sugaMti gurumuhaviNiggayaM tuTThA / duttarabhavanIrAyaratAraNavarajANavattaM va // 7 / evaM ca bhattibharaNibbharANa jaipajjuvAsaNaparANaM / saMvegabhAviyANaM volINo pAuso tANaM // 8 // aha annayA kayAI paDhaMti guruNo muNI samuddisiuM / eyaM gAhAjuyalaM tANa suNaMtANa doNhaM pi // 9 // ucchU voliMti vaI tuMbIo jAyaputtabhaMDAo / / vasahA jAyatthAmA gAmA paMvvAyacikkhallA // 31 // appodagA ya maggA vasuhA vi ya pakkamaTTiyA jAyA / annokkaMtA paMthA sAhUNaM vihariyaM kAlo // 32 // tao imaM vihArakkamasUyagaM suNiUNa uvvAhulayabharabharejjamANamANasehiM vaMdiUNa bhaNiyaM tehiM 'jahA bhayavaM ! mahAraMbhAipasattANa tumha pAyasussUsaNApayapavAhapakhAlejamANapAvapaMkANaM amhANaM aNuggahaThThAe kiM Na ittha ceva ciDressaha, jeNa evaM bhaNaha ?' / gurUhi bhaNiyaM 'sAvayA ! na esa kappo sAhUNaM / jao bhaNiyamAgame samaNANaM sauNANaM bhamarakulANaM ca goulANaM ca / aNiyAo vasahIo sAraiyANaM ca mehANaM // 33 // tA mahANubhAvA ! na ittha'tthe Agaho kAyavvo, vaTTamANajogeNa ya cAummAsasamattIe viharissAmo' / annammi ya diNe saMvahaMtesu sAhUsu AmaMtiUNa te bhaNiyaM(?yA) gurUhiM jahA 'pabhAe amhANaM aNukUlaM patthANadiNaM tA bho bhaddA ! paribhAviUNa saMsArAsArattaNaM, cavalattaNamiMdiyANaM, khaNaramaNIyattaNaM visayANaM, niccaparisaDaNasIlattaNamAuyadalANaM, duggainagaragamaNapaguNamaggattaNaM ca pAvAyaraNANaM, geNhaha savvaviraipamuhaM kiMci viraiTThANaM' / tao 'kahiM marutthalIe kappapAyavo ?, kahiM mAyaMgagehe erAvaNo hatthI ? kahiM dAliddiyagehe rayaNavuTThI ?, kahiM amhArisA pANiNo ?, kahiM evaMvihA sAmaggi ?' ti saMpahAriUNa bhaNiyaM tehiM 'bhayavaM ! jamamhANa muciyaM taM sayameva saMpahAriUNa uvaisaha / tao gurUhi 'eyasseva uciya'ti ciMtiUNa dinnaM tANa rAyabhoyaNavayaM / kahiyA ya taddosA jahA 1. munIn // 2. ime 31-32 aGkayukte dve gAthe oghaniryukte: 170-171 aGkatame staH, bRhatkalpabhASye 1539-40 aGkavatyau ca dvitIyagAthAcaturthacaraNapAThAntarasamete labhyete, tadyathA-viharaNakAlo suvihiyANaM // 3. pramlAnakardamAH // 4. vihartum // 5. gAtheyaM oghaniryuktau 172tamI samupalabhyate // 6. saM0 vA0 su0 Ne susaMva 7. saM0 vA0 su0 Nasamagga' / / 8. lA0 va paribhAviUNa // 9. lA0 rAIbho0 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIma-mahAbhImayoH kathAnakam mAliMti mahiyalaM jAmiNIsu rayaNIyarA samaMteNaM / te viTTAliMti phuDaM rayaNIe bhuMjamANA u // 10 // mehaM pipIliyAo haNaMti, vamaNaM ca macchiyA kuNai / jUyAjaloyarattaM, koliyao kuTTharogaM ca // 11 // vAlo sarassabhaMgaM, kaMTo laggai galammi dAruMca / tAlummi viMdhai alI vaMjaNamajjhammi bhuMjato // 12 // jIvANa kuMthumAINa ghAiNaM bhANadhoyaNAIsu / emAi rayaNibhoyaNadose ko sAhiuM tarai ? / // 13 // tathA nizIthabhASye'pyuktam jai vi hu phAsuyadavvaM kuMthU-paNagAi taha vi duppassA / paccakkhaNANiNo vi hu rAIbhattaM pariharaMti // 34 // jai vi hu pivIligAI dIsaMti paIvamAiujjoe / taha vi khalu aNAinnaM mUlavayavirAhaNA jeNaM // 35 // __(nizIthabhASyagA0 3399-3400) evaM ca dAUNa tesimaNusahi~ rAIbhoyaNavayaM ca pabhAyasamaye paTThiyA sUriNo / te ya do vi karakaliyakarAlakaravAlA paTThiyA gurUNa purao, jAva pattA guruNo sImaMtaM / tao niyattiukAmehiM vaMdiyA tehiM guruNo / bhaNiyaM ca gurUhiM jahA vayabhaMge gurudoso thevassa vi pAlaNA guNakarI u / ' tamhA daDhavvaehiM hoyavvaM ettha vatthummi // 14 // evaM(va) bhaNiUNa guruNo annaM desaMtaraM gayA, te vi / 'icchaMti bhANiUNaM saMpattA niyayagehammi // 15 // aha annayA kayAI corasameehi~ aNNavisayammi / gaMtuM aippabhUyaM ANIyaM gohaNaM tehiM // 16 // taM gahiUNaM pattA paccAsannammi niyayapallIe / gAmammi, tassa bahiyA corA mahisaM viNAsaMti // 17 // taM addhayA payaMtI, majaTThA addhayA gayA gAme / mantaMti majayattA gohaNalobheNa caliyamaNA // 18 // ghAemu maMsaitte jeNa'mhANaM imaM havai savvaM / iya maMtiUNa khetaM addhayamaje visaM tehiM // 19 // iyarehi~ vi tamghAyaNavisayaM ciMtittu addhae maMse / jAva visaM pakkhettaM tAva ya atthaM gao sUro // 20 // 'rayaNIjAya' ti daDhavvaehi~ seNAhivehi~ nobhuttaM / aNNoNNadiNNavisabhoyaNeNa iyaremayAsavve // 21 // daRsNa vaisasaM taM dhaNiyaM saMvegamAgayA do vi / te bhIma-mahAbhImA japaMti paropparaM evaM // 22 // ahaha ! kaha aviraIe dAruNayA ime mayA savve / amhaM puNa egassa vi vayassa eyaM phalaM jAyaM // 23 // jaMna mayA taha riddhI iha loe ceva erisA pattA / paraloe puNa mokkho hohI kamaso na saMdeho // 24 // 1. lA0 0o koDharogaM // 2. lA0 ghAyaNaM bhANadhoINA' // 3. ekAdazamoddezake // 4. paJcAzake paJcamapaJcAzakasya dvAdazamIgAthAyAH pUrvArdhamidam / / 5. lA0 majjaittA / / 6. saM0 vA0 su0 'majjhe // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe evaM ca jaMpiUNaM taM savvaM gohaNaM gahiUNa gayA niyagehaM / kAUNa ya corapariyaNassa jahociyaM kAyavvaM, saMjAyapaccaehiM ya jahAsattIe gahiyAo annAo vi nivittIo / evaM ca visuddhasammattasaMjuyANaM paDivaNNaNivittiparivAlaNujjayANa susAhujaNapajjuvAsaNAguNANuraMjiyamANasANaM dINA-'NAhAidANaparAyaNANaM pasatthabhAvaNAbhAviyANaM jiNiMdavaMdaNa-pUyaNAipasattANaM niyaduccariyaniMdaNaM kuNaMtANaM samAgao ahAuyakAlo / tao paMcanamokkAraparA mariUNaM uppannA devaloge devattAe / taoM cuyA sumANusatta-sudevattAikameNa siddha tti / [bhIma-mahAbhImayoH kathAnakaM samAptam / 4.] ___evaM bhAvatIrthasevA samyaktvaM bhUSayatIti / vyAkhyAtaM tRtIyabhUSaNam / samprati caturtham / tatra 'bhatti' ti sUtrAvayavaH, bhakti:' vinayavaiyAvRttyarUpA bAhyA pratipatti: sA ca samyaktvaM bhUSayati, uktaM ca titthayarANaM varamuNigaNANa saMghassa pavarabhattIe / sammattaM bhUsijjai aNavarayavihijamANIe // 36 // tamhA aNavarayaM ciya bhattI eesu hoi kAyavvA / sammattabhUsaNatthaM bhavabhayabhIehi~ bhavvehiM // 37 // tatra tAvat tIrthakarabhaktAbudAharaNaM pratipAdyate [5. ArAmazobhAkathAnakam] iha ceva jaMbudIve dIve dIvoyahINa majjhatthe / bharahaM ti nAmakhettaM chakkhaMDaM atthi supasiddhaM // 1 // tattha ya majjhimakhaMDe gomahisasamAulo mahArammo / desANa guNanihANaM atthi kusaTTa tti varadeso // 2 // tattha ya parissamakilaMtanara-nArIhiyayaM va bahusAsaM, mahAmuNi vva susaMvaraM, kAmiNIyaNasIsaM va sasImaMtayaM atthi thalAsayaM nAma mahAgAmaM / pamuiyajaNasayarammaM avigammaM duTTha-rAya-corANaM / dANa-dayA-damanilayaM taM gAmaM sayalaguNakaliyaM // 3 // taM ca gAmaM sarUveNeva jjhADavajjiyaM, avi yacAuddisiM pi gAmassa tassa mottuM tiNANi No annaM / uDhei kiM pi jhADaM joyaNamittAe~ bhUmIe // 4 // io ya atthi tattha gAme riuveyAipADhago aggisammo nAma babhaNo / tassa jalaNasihA 1. lA0 gihiUNa || 2. saM0 vA0 su0 'tAe ka' // 3. lA0 kusala tti // 4. lA0 vippo / caMDaruddA nAma se bhAriyA / tANaM // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam nAma baMbhaNI / tANaM ca visayasuhamaNuhavaMtANaM jAyA egA dAriyA / kayaM ca se nAmaM vijuppaha tti| sA ya aIvarUvAiguMNagaNoveyA, avi ya rUvohAmiya jIe~, suraMgaNa, gai-vayaNehi ya varahaMsaggaNa / caMdaleha somattaNi najai, gori nAi sohagiM chajjai // 5 // dakkha viNIya gurUyaNabhattI, itthipasatthakalAgamajuttI / saccasoyasIlehi~ alaMkiya, saralasahAva kayA vi avNkiy||6|| tIse ya jAva aikvaMtANi aTTha varisANi tAva ya roga-jarAkilesadADhAkarAlaM paviThThA maccuvayaNaM se jaNaNI / tao sA ceva savvaM gihavAvAraM kAumADhattA, avi yauTTittu pabhAyammiM karei godohaNaM tao pacchA / chANuvalevaNa-bohAraNAi savvaM viheUNa // 7 // jAi gorakkhaNatthaM, puNo vi majjhaNhakAlasamayammi / ANeuM gAvIo karei godohaNaM puNa vi // 8 // jaNayassa bhoyaNavihiM kAUNa sayaM pi bhuMjiuM bAlA / gAvINa rakkhaNatthaM jAi puNo ei sAyammi // 9 // savvaM paosakiccaM kAUNaM niddamokkhaNaM kuNai / evaM gharakammeNaM NiccaM ubbhajjae bAlA // 10 // tao annammi diyahe accaMtaparAbhaggAe lajjaM mottUNa bhaNio jaNao 'tAya ! tahA karesu jahA maha mAyA bhavai, jao haM gihakammaM karaMtI parAbhaggAmi' / tao jaNaeNa 'sohaNaM bhaNaI' tti maNNamANeNa saMgahiyA kA vi / sA vi tIse ceva bhAraM nikkhiviUNa NhANa-vilevaNa-vibhUsAivAvaI ceTThai / tao vijuppabhAe ciMtiyaM jahA 'suhanimittaM mae eyaM kAriyaM jAva duguNayaro maha saMtAvo jAo' / tao jA pabhAe niggacchai sA aikkaMte bhoyaNasamaye samAgacchai, tattha ya jaM kiMci uvvariyagAi bhottUNa jA jAi sA puNo rayaNIe samAgacchai / evaM ca mahayA kileseNaM aikaMtANi duvAlasavarisANi / annadiyahammi ya gAvIsu caraMtIsu ceva chAyAabhAvAo pasuttA sA khaDamajjhe / itthaMtarammi ya samAgao tamuddesaM ego visaharo, avi ya- . aikasiNamahAkAo rattaccho cavalajamalajIhAlo / __vihiyaphaDo turiyagaI bhayabhIo tIeN pAsammi // 11 // so nAgakumArasurAhiTThiyadehattaNeNa jaMpei / mANusabhAsAe~ tao komalavayaNehi~ uTThavai // 12 // to uThThiyaM tayaM jANiUNa aha bhaNai visaharo evaM / 'vacche! bhayabhIohaMsamAgao tujjhpaasmmi|13| ee maha puTTIe jamhA dhAvaMti duTThagAruDiyA / mA eyANa karaMDayapiMDiyadeho duhI hovaM // 14 // tA bAle ! niyakholAi DhakkiuM uvarimeNa vattheNa / rakkhehi mamaM bhIyaM mA putti! bahuM vimAlehi // 15 // ___ 1. saM0 vA0 su0 guNoveyA // 2. lA0 kuNaMtA bhajAmi // 3. lA. 'DA / tao // 4. saM0 vA. su0 "mmi gAvI // 5. saM0 vA0 su0 tao uTThiH // 6. lA0 hohaM // 7. lA0 niyakolAe~ // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivaraNe mUlazuddhi prakaraNe ahayaM nAgakumArAhiTThiyadeho na ceva eesiM / maMtassa devayAe sakkemiha laMghiuM ANaM // 16 // tAmA bIhi tumaM maha vayaNaM kuNasu nivviyappeNaM' / iya bhaNiyAe tIe chUDho kolAeN so nAgo // 17 // I itthaMtarammi ya osahivalayagahiyakarayalA samAgayA te grAruDiyA / pucchiyA ya tehiM sA 'kiM vacche ! diTTho ko vi tae eeNa maggeNa vaccaMto mahAnAgo ?' / tIe bhaNiyaM 'ahamuvarillachaiyavayaNA iha suttAThiyA, tA kiM mamaM pucchaha ?' / tao tehiM bhaNiyaM 'are bAlA khu esA, mahAnAgaM dahUNa kUvaMtI paNaTThA huMtA, jai eIe diTTho huMto, tA nicchayaM na eyAe diTTho aggao loha' / 1 agao piTThao ya paloiUNa kattha vi tamapicchetA 'aho kahaM pecchaMtANaM ceva paNaTTho so ?' vimhaupphullaloyaNA jahAgayaM paDigayA te gAruDiyA / tao bhaNio tIe so sappo jahA 'nimgacchAhi saMpayaM jao gayA te nariMdA' / nIsario ya eso / tao teNa taya hiTThAyaganAgakumAradeveNa paccakkhIhoUNa AvariUNa ya taM nAgarUvaM payaDiUNa surarUvaM bhaNiyA esA 'vacche ? tuTTho haM tujjha eeNaM aNaNNasariseNaM parovayArakaraNarasieNaM dhIrattaNaceTThieNaM, tA varehi varaM jeNa taM payacchAmi' / tao calamANakuMDalAharaNaM tiyasamavaloiUNa bhaNiyameIe 'tAya ! jai evaM tA karehi mahacchAyaM jeNa suheNa ceva gAvIo cAremi, annahA bADhaM ghammeNa bAhejjAmi' / deveNa ciMtiyaM 'aho ! muddhA varAiNI jA maha tause vi evaM pabhaNai, tA karemi ahaM pi eIe uvayAraM 'ti ciMtiUNa kao tI vara mahArAmo / avi ya-- 32 nANAjAipahANarukkhanilao savvoudinnapphalo, niccaM phullaparAgavAsiyadiso mattAlisaddAulo / savvatto ravipAyaruddhapasaro cittANukUlo daDhaM, ArAmo varavaNNa-gaMdhakalio deveNa se nimmio // 18 / bhaNiyA ya 'vacche ! mahappabhAveNa eso jattha jattha tumaM vaccihisi tattha tattha tujjhovariM Thio gacchassa, gehAigayAe tuha icchAe sammAiUNa taduvariM ciTThissai, AvaikAle paoyaNe ya maM sumarijjasu' tti bhaNiUNa gaMo ya suro / sA vi amayaphalAsAyaNavigayataNhA - chuhA tattheva ThiyA jAva saMjAyA rayaNI / tao gAvIo ghettUNa gayA gehaM / ArAmo vi Thio gharovariM / 'bhuMjasu 'tti jaNaNIe bhaNiyAe 'natthi chuha' tti uttaraM dAUNa ThiyA / rayaNIpacchimajAme ya gAvIo ghettUNa gayA araNNaM / evaM diNe diNe kuNaMtIe gayANi kaiMyavi vAsarANi / annayA ya aDaviTThiyAe ArAmatalasuhapasuttAe samAgao teNaMteNaM vijayajattApaDiniyatto pADaliputtapurAhivo jiyasattU NAma rAyA / diTTho ya teNa so ArAmo / bhaNio ya maMtI 'desu ettheva rammArA AvAsaM / tao maMtiNA vi ' Aeso 'tti bhaNiya pahANasahayArapAyavatale dinnaM 1. lA0 maha bhaNiyaM // 2. saM0 vA0 su0 'yA gAru // / 3. saM0 vA0 su0 toseNa evaM // 4. lA0 * evaM pi / vAM0 mi eIe // 5. tasyAH // 6. lA0 gao asuro // 7 lA0 NIbhaNi // 8. saM0 vA0 su0 chuhA' uttadeg // 9. saM0 vA0 su0 'me gAvI // 10. lA0 kar3avayavAsa // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam rAiNo sIhAsaNaM / niviThTho tattha rAyA / tao yabajhaMti taruvaresuM caMcalaturayANa varavalacchIo / pallANa-kaviyamAINi olaijjati sAhAsu // 19 // mahakhaMdhadumesu tahA gADhaM bajhaMti mattakarinAhA / karabhAivAhaNANi ya jahAruhaM saMThavijaMti // 20 // Io ya khaMdhAvAraravAyaNNaNeNa uThThiyA sA bAlA / diTThAo ya tIe karivarAibhauttaTThAo dUraM gayAo gAvIo / tao pecchaMtasseva maMtiNo pahAiyA sA tANa vAlaNatthaM / tao gao savvo vi ArAmo turaMgamAIe ghettUNa tIe samaM / 'kiM kimeyaM ?' ti saMbhamubhaMtaloyaNo uThThio nrnaahaailoo| tao kimeyamiMdayAlaM piva dIsai ?' ti pucchio maMtI rAiNA / maMtiNA bhaNiyaM 'deva ! ahamevaM viyakkemi jahA--imAo paesAo niddAkhayavibuddhA uThThiUNa niyakarayalehiM camaDhaMtI do vi acchINi uttaTThaloyaNA pahAiyA esA bAliyA, eIe samaM eso vi payaTTo ArAmo, tA eIe pabhAvo ko vi lakkhijjai, na ya esA devayA acchicamaDhaNAo saMbhAvijai, tA saccavemi eyaM' ti bhaNamANeNa pahAviUNa kao tIe saho / 'kiM bhaNaha?' ti bhaNamANI ThiyA sA tattha shaaraamenn| 'io ehi' ti sadiyA NeNa / tIe bhaNiyaM 'mama gAvIo dUraM vaTuMti / ' maMtiNA vi 'amhe ANemo' tti bhaNiUNa pesiyA AsavArA / ANiyAo gAvIo / sA vi samAgayA rAyasamIvaM / Thio taha cciya ArAmo / tao raNNA tIe tamaisayaM daddUNa paloiyA savvaMgaM, lakkhiUNa ya kumAri saMjAyANurAeNa paloiyaM maMtivayaNaM / maMtiNA vi lakkhiUNa rAiNo bhAvaM bhaNiyA vijuppahA, avi yasayalapuhaIi nAhaM pabhUyasAmaMtapaNayapayakamalaM / bhadde ! nariMdanAhaM paDivajjasu pavarabhattAraM // 21 // tao tIe bhaNiyaM 'nA'haM appavasA' / maMtiNA bhaNiyaM 'kassa puNa tumaM vasA ?' / tIe bhaNiyaM 'jaNaNijaNayANaM / maMtiNA bhaNiyaM ko tujjha jaNao ? kattha vA vasai ? kiM vA se naamN?'| tIe jaMpiyaM 'ityeva gAme aggisammo nAma mAhaNo parivasai / tao rAiNA bhaNio mahaMtao jahA 'gaccha tuma tattha evaM variUNa Agaccha' / tao gao maMtI gAmaM / paviTTho ya tassa maMdire / dihro ya teNa samAgacchaMto maMtI / abbhuTThiUNa ya dinamAsaNaM, bhaNiyaM ca 'Aisaha jaM mae karaNejaM' / teNa bhaNiyaM 'bhadda ! kimatthitujjha kA vi duhiyA ?' / teNa bhaNiyamAmaM / maMtiNA bhaNiyaM 'jai evaM to dijjau sA devassa' / teNa bhaNiyaM 'dinnA ceva, jao amha pANA vi devasaMtiyA kiM puNa kana?' ti| maMtiNA bhaNiyaM to Agaccha devassa samIvaM' / tao gao rAyasamIvaM aggisammo / AsIvAyapurassaraM nisanno rAyasamIve / kahio ya vuttaMto maMtiNA / tao ranA kAlavilaMbabhayeNa gaMdhavvavivAheNaM 1. lA0 tao // 2. lA0 turagAIe // 3. saM0 vA0 su0 kimevamiM // 4. saM0 vA0 su0 NA ubhaNi // 5. lA0 tatthevasa' / 6. lA0 varSeti // 7. saM0 vA0 su0 Na kumA' // 8. lA0 attheva // 9. lA 'tthi kAvi tujjh|| Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe pariNIyA sA / puvvanAmaM parAvattiUNa kayaM annanAmaM, avi yajamhA imIe~ uvariM rehai bahutaruvarehi~ ramaNijo |aaraamo teNa imA nAmeNA''rAmasoha tti // 22 // tao rAyA 'saMpayaM esa me sasurao bhaNiUNa najihi tti lajamANo dAUNa duvAlasa varagAmANi payaTTho aggaohuttaM / nivesiyA karivarassuvari ArAmasohA / Thio ya taduvari ceva samAiUNa ArAmo / evaM ca parihiTTatuTTho vaccae rAyA / avi yatIe laMbheNa Nivo sakayatthaM jIviyaM ti mannei / ahavA ko vararayaNaM laDuM na ya tosamuvvahai ? // 23 // tIeN vayaNAvaloyaNavAvaDacitto pahammi so jAI / ahavA suMdaragammI khuppai diTThI kimaccheraM? // 24 // ikvaM rUvAijuyA, bIyaM puNa devayApariggahiyA / mohei jaM nariMdaM kimittha accherayaM bhaNaha ? // 25 // tao jAva pattANi kameNa pADaliputtaM tAva samAiTTa rAiNA, avi yakAreha haTTasohaM, ucchallaha guDDiyAu savvattha / maMcAimaMcakaliyaM savvaM vi ya puravaraM kuNaha // 26 // kiM bahuNA ? savisesaM ajaM savvaM pi kuNaha sAmagiM / jeNa pavisAmi nayare devIe~ samaM vibhUIe // 27 // saMpADiyammi savvammi sAsaNe rAiNo purajaNeNa / pavisai ThANe ThANe kayakouyamaMgalo rAyA / / 28 / / pavisaMtammi naride koUhalapUrio jaNo savvo / ei niva-devidaMsaNasamUsuo niyagihehiMto / / 29 / / purisA vaNNaMti nivaM, deviM puNavaNNayaMti itthIo / tattha bhaNai koi juvA kayapuNNo esa nrnaaho|30 jeNeyaM thIrayaNaM nijjiyatiyaloyajuvailAiNNaM / pattaM mahappahAvaM khANI saMsArasukkhANaM' / / 31 / / vuDDo ko vi payaMpai 'puvvajjiyadhammapariNaI esA / tA taM ceva karemo jeNa'nabhavammi iya homo' // 32 // bAlo vijaMpai imaMdaLUNaphalAi~ karivarassuvariM / ahaha aho vivihaphalAamhe kahapAvimo ee?'133|| jaMpaikAvihunArI halA! halA!peccha aisaoIe' |biiyaaesaabhnniyaa devapabhAvoimosavvo' / 34 // aNNAe~ puNo bhaNiyaM pecchasu eyAe~ rUvasaMpattI' / bIyAeM samullaviyaM 'vatthAbharaNehi~ naNu rUvaM' / 35 // aNNAi puNo bhaNiyaM 'esa cciya jayau jiivlogmmi| jA naravaiNA saddhiM ekkAsaNasaMThiyA jaaii'|36| iyarIeN samullaviyaM kahaeyaM vaNNase tumaM suyaNu! |ajaaloyaann samakkhaM nivasahiAlajjae neya ?|37 / annA kA vipayaMpai peccha hale! kouyaM aimahaMtaM / karivarassa uvariMArAmosuTuramaNijjo' / / 38 / / bIyA payaMpai tao 'na eyamamhANa kougaM kiM pi / jaM devayANubhAveNa hoi eyArisaM savvaM' / / 39 / / iya vivihajaMpirassa u jaNassa majheNa so nivo patto / niyabhuvaNammi visAle uttarai gayAoM tIi samaM / / 40 / / 1. saM0 vA0 su0 o tadu // 2. lA0 va kameNa patrANi pADauM // 3. lA0 lAvaNNaM / / 4. lA0 karinAhassuvari // 5. lA0 yabhavaNa // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam abhiMtaraM paviThThANa tANa so maMdirassa uvarimmi / ArAmo ThAi lahuM divvo devANubhAveNaM / / 41 / / iya evaM tIi samaM bhuMjato visayasokkhamaNavarayaM / doguMdugu vva devo gayaM pi kAlaM na yANei / / 4 / / io ya tIse savakkijaNaNIe samuppannA dhUyA / jAyA ya jovvaNatthA / tao ciMtiyaM tIe 'jai kahiMci sA ArAmasobhA na bhavai tao tIe guNANuratto mama dhUyaM pi pariNei rAyA, tA keNai paogeNa tahA karemi jahA sA na bhavaI' / evaM ciMtiUNa bhaNio tIe bhaTTo jahA 'kiM na ArAmasobhAe jogaM kiMpi bhattullagAiyaM pesesi?| teNa bhaNiyaM 'pie ! kimamha bhattullageNa ? tIse kiM pi UNaM ?' / tIe bhaNiyaM 'saccaM, na kiMci UNaM paraM amhANa cittanivvuI na bhavaI' / tao tIse AgahaM nAUNa bhaNiyA 'jai evaM tA karehi kiM pi' / tIe vi harisupphullaloyaNAe kayA sIhakesarayA moyagA, saMjoiyA pabhUyasaMbhAraNadavvehi, bhAviyA mahurageNaM / pakkhittA avvaMgakuDabhaNio ya tIe bhattA jahA 'nehi saMyaM ceva ee moyage, mA avaMtarAle aNNo ko vi paccavAo bhavissaI' / tao so mAhaNo saralasahAvo tIe duTThabhAvamalakkhaMto sayaM ceva egAgI laMchiyaM muddiyaM kAUNa taM ghaDayaM sire samAroviUNa jAva payaTTo tAva bhaNio tIe jahA eyaM mama bhattullagaM ArAmasohAe ceva samappiyavvaM bhaNiyavvA ya vacchA jahA--eyaM tae sayaM ceva bhuttavvaM, na annassa kassai dAivvaM, mA haM eyassa virUvattaNeNa royakule hasaNijjA bhavissAmi' / 'evaM hou' tti bhaNiUNa payaTTho eso / tisaMjhaM ca paDiyaggamANo, mudaM ca saMvAyaMto, suyaNakAle ya ussIsagamUle ThavayaMto, kameNa patto pADaliUttassa nayarassa bAhiM / tattha ya uvvAu tti pasutto egassa vaDarukkhassa mahayamahAlayassa heTThao / kammadhammasaMjogeNa ya tattha vaDarukkhakayakIlAnivAseNa ciMtiyaM teNa tIe pariciyanAgakumAradeveNa 'haMta ! ko vi esa pahio dIhara'ddhANalaMghaNaparissama-nissahaMgo suvai tA ko puNa eso ?' ti ciMteNa pasAriyaM nANaM, teNa ya jANio jahA--eso so ArAmasohAjaNao tti / tApuNa kiM kAraNaM eso ittha paTTaNe pavisiukAmo ?, kiM vA eyassa saMbale ciTThai ? evaM ca jAva NirUvai tAva pecchai te vismoyge| daLUNa ya ciMtiyamaNeNa jahA 'aho se jaNaNIe duTTayA !, tA kiM mae vijamANammi ceva esA vivajjissai ?' ti paribhAviteNa avahaDA te visamoyagA, pakkhittA anne tattha amayamoyagA / khaNaMtareNa ya vibujjhiUNa so paviThTho nayaramajjhe / patto rAyabhavaNaduvAraM / tao paDihAramuddisiUNa bhaNiyamaNeNa bhadda ! niveehi rAiNo jahA-ArAmasohAjaNao duvAradese devadaMsaNamaNukaMkhaI' / paDihAreNa vi.niveiyaM raNNo / rAiNA bhaNiyaM 'lahuM pavisehiM / tavvayaNANaMtaraM ca pavesio paDihAreNa / teNa vi uvasappiUNa 'bhUrbhuvaH svasti svAhA vaSaD indrAya' 1. lA0 i pese // 2. saM0 vA0 su0 saMpayaM // 3. saM0 vA0 su0 re kAUNa jAva // 4. saM0 vA0 su0 ya bhutta' // 5. saM0 vA0 su0 rAyassa kule / / 6. lA. 'tanayarassa / / 7. lA0 mahaIma' / / 8. lA0 tA kiM puNa kAra' / / 9. lA0 hAraM samuddi / / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe ityAdimantrapaThanapUrvakaM samappiyamuvAyaNaM naravaipaccAsannovaviTThAe ArAmasohAe / bhaNiyaM ca jahA 'deva ! vinnattaM vacchAjaNaNIe jahA -- eyaM bhatullagaM mae jaM vA taM vA mAyAhiyaeNa pesiyaM, ao vacchAe ceva samappaNIyaM, kiM bahuNA ? jahA haM rAyakule hasaNejjA Na bhavAmi tahA kAyavvaM' / tao rAiNA nirUviyaM vayaNaM devIe, tIe vi niyadAsaceDIe hatthe dAUNa nIyaM sagehe / AbharaNa-vatthAsikArA - idANeNa kao uvayAro mAhaNassa / devI vi sagihaM gayA / uTThie ya atthANe gao rAyA devimaMdiraM / suhAsaNovaviTTho ya viNNatto tIe, avi ya 36 'deva ! maha kuNa pasAyaM, niyadiTThi deha, jeNa so kuDao / ugghADijjai saMpai' iya souM jaMpae rAyA // 43 // 'devi ! kuNamA viyappaM, imaM pi aNNaM pijaM tae vihiyaM / taM amhANa pamANaM, ugghADahi to tayaM jhatti // 44 // tasA taM ughAi jAva tAva sahasa tti / niddhAi tao gaMdho jo dulaho maccalogammi / / 45 / / gaMdheNa teNa rAyA akkhitto jAva tA paloei / amayapphalasAricche supamANe moyage divve / / 46 / / aikougeNa rAyA daMseUNaM caorajIvassa / bhuMjei moyage jA accatthaM vimhio tAhe / / 47 / / tao bhaNiyaM rAiNA jahA "devi ! 'apuvvarasa'tti kAUNa pesehi egegaM moyagaM niybhginniinnN"| tIe vi taha ceva kayaM / tao ucchalio sAhuvAo jaNaNIe jahA 'na aNNa evaMvihaM viNNANaM'ti / tatto ya visajjAviyA aggisammeNa jahA 'deva ! visajjeha kaM pi kAlaM vacchaM, va Ajaha' / raNA bhaNiyaM 'bhaTTa ! asUryampazyA rAjadArAH ' / tao nicchayaM nAUNa gao bhaTTo nANaM / kahio savvo vi vuttaMto tIe / tao ciMtiyamaNAe 'haMta ! kihameyaM niSphalaM jAyaM ?, nUrNaM suMdaraM bhavissai mahurayaM tA annaM suMdarataraM bIyavArAe karissAmi taheva / kehiMci diNehiM viyakkaMtehiM phINiyAkaraMDayaM ghettUNa pesio bhaTTo / teNeva kameNa patto taM vaDapAyavaM / diTTho deveNa / avahariyaM visaM / taheva jAyA salAhA / puNo taiyavArAe AvannasattaM soUNa suparikkhiyatAlapuDasaMjoiyamaMDiyAkaraMDayaM samappiUNa bhaNio 'iNhiM tahA kAyavvaM jahA itthAgaMtUNa vacchA pasavai, jai kahaMci rAyA na paDivajjai to baMbhaNasarUvaM daMsaNIyaM' / ' evaM 'ti paDivajjiUNa gao eso / taheva vaDarukkhaM pattassa avahariyaM garalaM deveNa / teNeva kamavibhAgeNa viNNatto rAyA jahA 'deva! ihiM visajjeha eyaM, jeNa tattha gaMtUNa pasavai' / rAiNA bhaNiyaM 'Na eyaM kayAi saMbhava' / o bhaTTe nivesiUNa uyare churiyaM bhaNiyaM 'jai na visajjeha tao ahaM tumhANamuvari baMbhaNo homi' / tao se nicchayaM nAUNa maMtiNA saha sAmatthiUNa visajjiyA mahAsAmaggIe / tao tamAgacchaMtaM nAUNa khaNAvio niyagehapiTThao mahaMto se mAyAe kUvo / ThAviyA ya pacchannA bhUmigharayammi niyadhUyA / pattA 1. saM0 vA0 su0 'e niya' / / 2. lA0 'DIhatthe / / 3. saM0 vA0 su0 'pi eva (vaM) pijaM / / 4. lA0 'NaM na suMdadeg / / 5. lA0 viikkaM / / 6. saM0 vA0 su0 'va vaNe kame' / / 7. lA0 No tao / / 8. saM0 vA0 su0 'yA pacchannA // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam 37 ya tattha mahAbhaDacaDagareNaM ArAmasohA / kayaM savvaM pi karaNijjaM / pattya pasUisamaye pasUyA devakumArasarisaM dArayaM / tao annayA kayAi dUratthANaM aMgapaDiyAriyANaM divvajoeNa AsannAe mAyAe uThThiyA esA sarIraciMtAe nIyA pacchimaduvAreNaM / daLUNa ya kUvayaM bhaNiyamimIe 'ammo ! kayA esa kUvao nippanno ?' / tIe bhaNiyaM 'putta ! tujjhAgamaNaM NAUNa visasaMcaraNAibhaeNa gihe ceva esa mae khaNAvio' / tao sA jAva kougeNa kUvatalaM nirUvai tAva niddayaM nolliyA jaNaNIe nivaDiyA ahomuhA / nivaDaMtIe ya sumariUNa surasaMkeyaM bhaNiyamaNAe 'tAya ! saMpayaM tuha pAyA saraNaM' ti / tao jhatti teNa nAgakumAradeveNa paDicchiyA karayalasaMpuDeNa, kUvayaMtarAle ya kAUNa pAyAlabhavaNaM ThaviyA sA tattha ciTThai suheNa / ArAmo vi paviTTho kUvayammi / tiyaso vi kuvio tajaNaNIe / 'jaNaNi'tti kAUNa uvasAmio aNAe / tIe vi NivesiyA kayasUiyAvesA tattha pallaMke niyadhUyA / khaNaMtareNa ya samAgayAo paricAriyAo / diTThA ya sA tAhiM, avi yaIsIsipharaladiTThI thovayalAvaNNarUvataNuteyA / kiMci saricchAvayavA diTThAsA tAhi~ sayaNagayA / / 48 // bhaNiyA 'sAmiNi ! kiM te dehaM aNNArisaM paloemo ?' / sA bhaNai 'na jANAmi, kiMtu na sacchaM maha sarIraM' / / 49 / / totAhiMbhIyAhiMpuTThAjaNaNI 'kimerisaMeyaM?' |saavitomaaillaataaddNtii hiyava(ya) yaMbhaNai / / 50 / / 'hA! hA! hayA hayAsA vacche ! haM maMdabhAiNI nUNaM / jeNa tuha rUvasohA anna cciya dIsae dehe / 51 / / kiMhujjadiTTidoso? kiMvAvAyassa vilasiyaM eyaM? / kiMvApasUirogosaMjAotujjha dehammi? / / 52 / / iya vilavaMtItosAbhaNiyApaDicAriyAhiM mAruyasu |jNitthNkrnne kiMpitayaMkuNasu sigghyrN'||53|| iya bhaNiyAe tIe nANAvihakougAi~ vihiyAiM / taha vina koi viseso saMjAo tIe dehammi / / 54 / / tao rAyabhaeNaM visannAo paDicAriyAo / itthaMtarammi ya samAgao rAyapesiyamahaMtao / bhaNiyaM ca teNa 'devo ANavei deviM kumAraM ca ghettUNa sigghamAgacchaha' / tao kyaasvvsaamggii| patthANasamae ya bhaNiyA devI pariyaNeNaM 'kattha ArAmo ? kiM vA ajja vi na payaTTai ?' / tIe bhaNiyaM 'gharakUve jalapANatthaM mukko pacchA Agamissai payaTTaha tubbhe' / payaTTo savvo vi parivAro / kameNa ya pattAI pADaliputtaM / vaddhAvio naravaI / tao harisabharanibbhareNaM kArAviyA httttsohaa| AiDaM vaddhAvaNayaM / payaTTo sayaM ammogaiyAe jAva diTThA devI kumAro ya / tao devirUvaM nieUNa pucchiyaM rAiNA jahA 'devi ! kimannArisaM tuha sarIraM pecchAmo ?' / tao paDicAriyAhiM bhaNiyaM 'deva ! pasUyAe eyAe diTThidoseNa vA vAtadoseNa vA pasUirogeNa vA kahiM(ha) ci evaMvihaM sarIraM jAyaM, na sammaM viyANAmo' / tao naravaiNA puttajammanbhudayaharisieNAvi aMdhAriyaM vayaNaM 1. saM0 vA0 su0 te pasU // 2. lA0 jhaDatti // 3. saM0 vA0 su0 'mo paviTTho // 4. lA0 savvA sAma || 5. lA0 pATaliputtaM // 6. lA0 o airahasabhara' // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe devivaiyarasavaNAo, tahA vi dhIrayaM kAUNa paviTTho nayaraM / bhaNiyA ya sA 'kimArAmo na dIsei ?' / tIe bhaNiyaM 'piTThao mukko pANiyaM piyaMto ciTThai, sumariyamitto samAgamissaI' / tao rAyA jayA jayA tIe sarIraM savvaMgaM pecchai tayA tayA saMdehAvano bhavai, 'kimesA sA annA va ?' ti / annayA ya bhaNiyA rAiNA jahA 'ANehi ArAma' / 'patthAveNaM ANessAmi' tti bhaNaMtIe sunnayaM uDuppADaM daRsNa jAyA mahallayarI AsaMkA 'manne na ceva esA sA, aNNA kAI' ti viyakaMto acchai / io ya tIe ArAmasohAe bhaNio so devo jahA 'kumAraviraho maha acvaMtaM bAhai, tA tahA karehi jahA kumAraM pecchAmi' / tao bhaNiyaM nAgakumAradeveNa 'vacche ! jai evaM gaccha mama sattIe, paraM daddUNa niyasuyaM sigghamevA''gaMtavvaM' / tIe bhaNiyaM 'evaM hou' / deveNa bhaNiyaM 'jAI! tumaM tattheva sUroggamaM jAva ciTThihisi, tao paraM natthi mae saha tuha daMsaNaM, paccao ya jayA haM puNo nA''gamissAmitayA haM mayaganAgarUvaM tuhakesapAsAo nivaDataM daMsissAmi' / tIe bhaNiyaM 'evaM hou, tahA vi pecchAmi niyataNayaM' / tao visajjiyA tiyaseNa / tappahAveNa ya khaNamitteNa ceva pattA pADaliputtaM / vihADeUNa ya vAsabhavaNaM paviTThA abbhaMtare / jaM ca kerisaM ?, avi yapajjaliyarayaNadIvaM maNimottiyarayaNajaNiyaoUlaM / pupphovayArakaliyaM, mghmhiysudhuuvvllill||55|| varakakkolaya-elA-lavaMga-kappUrakaliyapaDalammi / ThaviyavaranAgavallIdalabIDaya-pUgasaMghAyaM / / 56 // bahukhajja-pejjakaliyaM saMjoiyajaMtasauNaAiNNaM / paasuttraay-niybhginnijuttpllNkprikliy||57|| taM ca daddUNa kiMci puvvarayasumaraNuppannamayaNavasasaMjAyasiMgArarasanibbharaM, kiMci niyadaiyAliMgaNapasuttabhagiNIdaMsaNavasuppannaIsArasaM, kiMci jaNaNIkUvayapakkhevasumaraNubbhavakovarasapasaraM, kiMci suyasumaraNuppaNNasiNe harasaganbhiNaM, kiMci samattaniyayapariyaNAvaloyaNasaMjA yaharisa garisanivaDaM taANaMdabiMdusaMdohaM, khaNamekkamacchi UNa gayA jammi paese paccAsannapasuttadhAimAipariyaNo rayaNajaDiyakaNayamayapAlaNayArUDho kumAro ciTThai / tao taM kumAraM ghetUNa komalakarahiM ramAviUNa khaNaMtaraM, pakkhiviUNa cAuddisiM kumArassa niyayArAmaphalaphullaniyaraM gayA saTTANamesA / tao pabhAe vinatto NaraNAho kumAradhAvIe jahA 'deva ! ajja savisesaM keNAvi kayaphala-phullaccaNo kumAro dIsaI' / taM ca soUNa gao rAyA tammi ThANe / diTTho ya so phalaphullaniyaro / taM ca dadrUNa pucchiyA sA jahA 'kimeyaM ?' ti / tIe bhaNiyaM 'eyANi ArAmAo ajja mae sumariUNa ANiyANi' / rAiNA bhaNiyaM 'saMpayaM kiM na ANesi?' / tIe bhaNiyaM 'na divasao ANiuM tIrati' / taM ca tIe sunnayaM uTuppADaM viddANavayaNakamalaM ca daddUNaM ciMtiyaM rAiNA 1. lA0 maM / / 2. lA0 'yaM susigya // 3. saM0 vA. su0 jayA (jAya !) // 4. lA. puNo vi nA // 5. lA0 tayA mayaga // 6. lA0 nivaDatayaM // 7. saM0 vA0 su0 bIDaM pUga // 8. lA0 Nasamuppanna' // 9. lA0 niyapari // 10. lA0 yapaharisanivaDaM // 11. saM0 vA. 'kaDaya' // 12. lA0 vaTTai // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam 'naNaM vaisasaM kiM pi 'saMbhAvijjaI' / tao bIyadiNe vi taha cceva daLUNa, taiyarayaNIe tIe pasuttAe rAyA gahiyakarAlakaravAlo Thio saMkoiyaMgo dIvayacchAyAhechao / khaNaMtareNa ya AgayA ArAmasohA / taM ca daNaM naravaiNA ciMtiyaM 'esA sA maha ppiyapaNaiNI, imA kA vi aNNA, tA na yANAmi kimettha paramatthaM' ti ciMtayaMtassa savvaM puvvavihiyavihiM kAUNa gayA esA / rAyA vi aNegaviyappAulamANaso pasutto / pabhAe a bhaNiyA sA jahA 'ajja tae nicchaeNa ArAmo ANiyavvo' tti / taM ca soUNa acvaMtaM vidANA esA / cauttharAIe vi jAva savvaM kAUNa niyattai tAva gahiyA karayale naranAheNesA, bhaNiyA ya 'A piye ! kimevaM sabbhAvasiNeharasanibbharaM bhaM vippayAresi' / tIe bhaNiyaM 'nAha ! na vippayAremi kiMtu kiMci kAraNamatthi' / rAiNA bhaNiyaM 'kiM kAraNaM taM ?' / tIe jaMpiyaM 'kallaM kahehAmi, saMpayaM puNa visajehiM |raainnaa bhaNiyaM 'kiM ko vi bAlo vi amayaM hatthagayaM vimuMcai ?' / tIe bhaNiyaM 'nAha ! evaM kajjamANe tujjhamavi mahaMto pacchAyAvo bhavissaI' / raNNA laviyaM 'jai evaM tA kahehi tAva kAraNaM' / sA vi jAva mUlAo Arabbha jaNaNIdunvilasiyaM kahei, tAva saMjAo aruNuggamo / etthaMtarammi ya jAva lhasiyakasakalAvabaMdhaNatthaM samArei tAva taDa tti nivaDio kesakalAvAo mayagavisaharo / taM ca dadrUNa 'hA tAya' ti sakheyaM bhaNamANI mucchAe nivaDiyA dharaNivaDhe / tao raNNA vAudANAiNA samAsAsiUNa bhaNiyA esA 'pie ! kiM kAraNaM evamaccatamappANayaM kheyasi?' / tIe bhaNiyaM 'nAha ! jo so nAgakumAro devo maha sannijhaM kuNaMto teNAhamevaM bhaNiyA Asi 'me jai aNaNuNNAyA aruNuggamaM jAva annattha ciTThihisi teo mae saha ettiyaM ceva te daMsaNaM, mayaganiyarUvadaMsaNaM ca ettha paccao' tameyaM tunbhehiM avisajjiyAe saMjAyaM' ti / tao ThiA tattheva sA / pabhAe ya raNNA kovamuvagaeNa baMdhAviyA iyarI, kasaM ca ghettUNa jAva tADei tAva calaNesu nivaDiUNa viNNavio ArAmasohAe, avi yadeva!jaimajjhauvariMsapasAotAmuyAhime bhagiNiM |puvvNvpecchsuthaamhuvriNkriykaarunnnnN / 58 // bhaNai nivo devi ! imaM na hujuttaM erisaM kuNaMtIe / eyAe pAvAe, taha vina laMghemi tuha vayaNaM' / / 59 / / choDettu sA vi dhariyA niyapAse ceva bhagiNibuddhIe / aha suyaNa-dujaNANaM visesamiva daMsayaMtIe / 60 / __tao saddAviUNa niyapurisA AiTThA rAiNA 'are pheDettA duvAlasa vi gAmANi lahuM kareha 1. saM0 vA0 su0 karayalakaravAlo // 2. lA0 accatthaM // 3. lA0 "e ya jAva // 4. lA0 raNNA jaMpiyaM 'kiM koi bAlo / / 5. lA. jaMpiyaM / / 6. lA0 tujjha vi majjha vi mahaMto / / 7. lA0 bhaNiyaM / / 8. lA0 kesapAsAo / / 9. saM0 vA0 su0 taM daTUNa / / 10. lA0 Asi 'jai mae aNa' / / 11. lA0 to|| 12. lA0 tamevaM tumhehiM / / 13. lA0 aya(va) rA / / 14. lA0 viNNattamArAma' / / vA0 viNNavio(ya) mArAma' / / 15. lA0 chaDe (De)ttu / / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe taM baMbhaNaM nivvisayaM, taM pi se bhAriyaM layakannoDanAsiyaM kAUNa nIsAreha mama desAo' / eyaM ca samAyaNNiUNa calaNesu nivaDiUNa puNo vi viNNatto rAyA, avi ya jaiMkhAikahavisuNaho tAkiMsocevakhajjaipuNo vi? |iynaauunnNeedev! visajjehamamajaNae / / 61 // jeNa kaeNaM mahaI pIDA cittassa deva ! amhANa / hevai tayaM parivajaha jaNayANaM daMDakaraNaM ti / / 62 / / evaM bhaNiorAyA bhaNai pie! jeNa tujjha mnnpiiddaa| hoi tayaM garuyaM pihukajaM amhehi~ paricattaM // 63 // ___evaM ca tANa paMcappayAramaNiMdiyavisayasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kAlo / annayA ya rAya-devINaM egaovaviThThANaM kiMci dhammaviyAraM kuNamANANaM jAo saMlAvo, avi yajaMpai devI evaM 'AIe nAha ! dukkhiyA ahayaM / hoUNaM puNa pacchA samatthasuhabhAyaNaM jAyA / / 64 / / tA keNaM kammeNaM eyaM ? pucchAmi ei jai ko vi / ihaI divvannANI amhANaM puNNajoeNaM' / / 65 / / bhaNai nivo 'jai evaM samatthaujjANapAlae devi! nijemi ahaM jeNaM kahaMti maha AgayaM nANiM' // 66 // iya jA niva-devINaM khaNamettaM vaTTae samullAvo / ujjANapAlao tA papphullamuho samAyAo / 67 / / bhUluliyasIsakamalo paNamittA viNNavei 'deva! jahA / caMdaNavaNaujANe samosaDho divvanANadharo / 68 // karakaliyavimalamuttAhalaM vjomunnisyltelokkN| tIA-'NAgaya-parivaTTamANabhAvehi~ annvryN|69 nAmeNa vIracaMdo sAhUNa saehi~ paMcahi~ smggo| nara-vijAhara-surapahuvaMdiyacalaNo varamuNiMdo // 70 / taM soUNaM rAyA bhattivasollasiyabahalaromaMco / bhaNai 'pie ! saMpaNNA ajeva maNorahA tujjha / / 71 / / to uThehi lahuM ciya pie~ ! paguNA hosujeNa vaccAmo / sUrissa vaMdaNatthaM, pucchAmo saMsayaM taha ya' 72 / iya bhaNiyA sA devI saMvUDhA jhatti, to nivo tIe / samayaM ciya saMpatto ujjANaM takkhaNeNeva / / 73 / / diTTho ya tattha sUrI bahuvihaparisAe~ majjhayArammi / desaMto jiNadhammaM samatthajIvANa suhajaNayaM / / 74 // to sUripAyapaMkayapaNAmapuvvaM samammi bhUmitale / uvaviTThAI doNNi vi na'ccAsannammi sUrissa / / 75 / / bhayavaM pi viseseNaM patthAvai dhammadesaNaM tatto / jaha-itthaM saMsAre aNorapArammi bhamamANA / / 76 / / kaha kahavi mANusattaM jIvApAvaMti kammavivareNa / tattha vi vivihaM sokkhaM jAyai sukaraNa dhammeNa 77 // jAI kulamArogaM riddhI sohaggamottamA bhogA / rUvaM balaM jaso vi ya bhavaMti sukaraNa dhammeNa / / 78 / / iTThajaNasaMpaogo ANAkArI ya pariyaNo savvo / annaM pi suhaM savvaM jAyai sukaraNa dhammeNa / / 79 / / saggaMgaNAsaNAho pahANabhogovasAhaNe(go) saggo / nIsesakesamukko mokkho vi ya hoi dhammeNaM / / 80 // 1. lA0 hoi / / 2. saM0 vA0 su0 paDiva' / / 3. lA0 tu / / 4. lA0 egaTThANovavi' / / 5. saM0 vA0 su0 to / / 6. jJApayAmi / / 7. saM0 vA0 su0 suravahu // 8. lA0 taM khaNeNeva // 9. ita Arabhya gAthAtrikaM lA. pratau nopalabhyate // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam 41 etthaMtarammiya bhAlavaTThamilaMtakarakamalamaulayAe viNNattamArAmasohAe 'bhayavaM ! jai savvameyaM dhammaphalaM tA kiM puNa mae puvvajamme kayaM jasseriso vivAgo ?' tti / tao sajalanavajalaharorAlagaMbhIradhIrasAreNaM sareNaM bhayavaM kahiumADhatto, avi ya iha ceva jaMbudIve bharahe vAsammi caMpanayarIe / atthi pasattho seTThI kulaMdharo dhayasamavihavo / 81 / tassa'tthi kulANaMdA bhajjA nAmeNa ruuvgunnkliyaa| tIse ya bhogalacchiM teNa samaM bhuMjamANIe / 82 / jAyAo dhUyAo rUyAiguNehi~ saMpauttAo / satta aNannasamAo, tANaM tu imAi~ nAmAI / / 83 / / kamalasirI kamalavaI, kamalA lacchI sirI jasoevI / piyakAriNI u, tAo savvAoM vi uttamakulesu / / 84 // pariNIyAo vihiNA, bhuMjaMti aNovame visayasokkhe / aha kamaso annA vi ya saMjAyA aTThamA kaNNA / / 85 / / 1 I tI jammamma jaNao jaNaNI vi ya dukkhiyAi~ jAyAiM / nivvennayAi~ nAmaM pi neya kuvvaMti se kahavi / 86 / to sA aNAyareNaM vaGkhaMtI taha vi jovvaNaM pattA / piya-mAidukkhajaNaNI visiharUyAyijuttA vi / / 87 / nibbhaggiya tti nAmeNa savvaloeNa sA ya vucchaMtI / jaNaNi jaNayANa dukkhaM dIsaMti dei aNavarayaM / 88 / annadiyahammi seTThI bhaNio lauehiM 'kiM na niyakannaM / pariNAvasi ? jeNaM imaM vaTTai tuha jaMpaNaM garuyaM / 89 / evaM jaNa vRtto seTThI cittammi suDDu nivvinno / aNabhippeattaNao acchai ciMtAvaro dhaNiyaM // 90 // aha annamma diNammI ciMtAvaNNassa tassa seTThissa / vIhIeN niviTThassa u ekko pahio samAyAo / 91 / malamalaceladeho dIharapahalaMghaNAoM parisaMto / vIsamaNatthaM eso uvaviTTho seTThihaTTammi // 92 // pucchai seTThI vitayaM 'bhadda ! tumaM Agao kuo itthaM ?' / bhaNai imo 'nIrAyarapArAo coDavisayAo / 93 'kositumaM ? kAjAI? kiMnAmo? kiMca AgaoihaI ? ' / sobhaNaI' kosalAe vatthavvaganaMdaibbhassA 94 somAi bhAriyA putto haM naMdaNo ti nAmeNaM / khINe vihavammi gao atthatthI coDavisayammi | 95| tattha vi dAriddahao abhimANeNaM gao na niyanayaraM / paravRttayakaraNeNaM vasAmi tattheva kayavittI // 96 // togaraNa vaNiNA vasaMtadeveNa kiMci niyakajjaM / Asajja pesio haM lehaM dAUNa iha tu // 97 // siridattaseTThipAse tA dAvaha taggihaM, ahaM jeNa / gacchAmi tassa pAsaM eyaM lehaM samappemi' // 98 // ciMtai kulaMdharo tA 'maha dhUyAe imo varo pavaro / jeNaM sAmannasuo atthavihUNo videsattho // 99 // gheNa imaM eso vaccehI tattha, na ya puNo ehI / atthAbhAvAoM hiM mANadhaNo dIsa jeNa' // 100 // iya ciMtiUNa jaMpai 'putta! tumaM ehi majjha gehammi / tujjha piyA jeNa mahaM Asi aNannassamo mitto' / 101 / 1. lA0 'yAijuttA // 2. lA0 loeNa / / 3. lA0 niyagehaM / / 4. lA0 mahaM // 5. lA0 vihINo || Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe sobhaNai 'jeNa kajjeNa Agao taM niveiuM pacchA / AgacchissAmi tao tuha pAse tAya ! avigappaM // 102 pesei niyaM purisaM seTThI sikkhAviuM jahA 'bhadda ! lehammi appiyammI ghettUNeyaM ihaM ejja' // 103 // taM ghettuM so puraso vaccai siridattaseTThigehammi / lehammi appiyammI kahiyAi samatthavattA // 104 // to puNa viNaMdaNeNaM siridatto jaMpio imaM vayaNaM / jaha 'maha piuNo mittaM kulaMdharo ittha jo seTThI 105 maM daDuM paTThavio AhavaNatthaM imo nio puriso / tA vaccAmi tahiM tA, puNo vi iha AgamissAmi' / 106 / to so seTThigihammiM samaM gao teNa ceva puriseNaM / seTThI vi NhAviUNaM NiyaMsae vatthajugalaM se // 107 // bhuMjAviUNa tatto pabhaNai 'pariNehi maha suyaM vaccha!' / so bhaNai 'mae ajja vigaMtavvaM coDavisayammi 108 jaMpai kulaMdharo vi hu 'ghettUNa imaM pi tattha vaccAhi / pesessAmi tahiM ciya tuha jogaM NIvigAIyaM' / 109 / paDivannammi imeNaM, pariNAvai kannayaM tao seTThI / vatte vIvAhadiNe, siridatto NaMdaNaM bhaNai // 110 // 'jai tumamittheva thiro to annaM paTThavemi tatthAhaM / jeNa mahaMtaM kajjaM amhANaM vaTTae tattha' // 111 // jaMpei NaMdaNo to 'avassa gaMtavvayaM mae tattha / moyAvittA seTThi tuha vattamahaM kahissAmi // 192 // aNammi dine seTThI viNNatto teNa 'tAya ! gacchAmi / jeNa'tthi tattha kajjaM maha garuyaM caiuDavisayammi' // 113 // 42 seTThI vi ciMtiyatthassa sAhagaM teNa maMtiyaM souM / bhaNai 'jai Nicchao te to putta ! kareha evaM ti // 114 // kiMtu imaM NiyabhajjaM ghettUNaM jAha coDavisayammi / jeNa tahiM cevAhaM tuha bhaMDaM paTThavessAmi' // 115 // kahiyA ya teNa vattA siridattassa u jahA 'ahaM pauNo / gaNatthaM tu viyajaM bhaNiyavvaM tayaM bhaNaha' // 116 / / teNa vi samappio se Niyaleho akkhiyA ya saMdesA / evaM paguNammi kae calio ghettUNa taM bhajjaM / 117 gAgI caiveso saMbalamettaM paMgeNhiuM kiMci / aNavarayapayANehiM patto ujjeNiNayarIe // 118 // to ciMtiyaM ca NeNaM 'lahuppayANehi~ ittha visayammi / khINaM bahu saMbalayaM, paMthAo taha ya bhaggo haM / 119 / to pAsuttaM eyaM mottuM gacchAmi icchiyaM desaM' / iya ciMtiUNa vRttA 'pieN ! tuTTaM saMbalaM pAyaM // 120 // tA kiM karemi saMpai ? hohI bhamiyavvayA jao bhikkhA / tA bhamihisi kiM bhikkhaM ?' sA jaMpai 'NAha ! NisuNehi // 121 // tuha piTThivilaggAe bhikkhA vi hu NAha majjha ramaNIyA' / evaM jaMpeUNaM rayaNIe do vi suttAI / / 122 / garIeN bAhirammiM egAeN aNAhapahiyasAlAe / rayaNIe~ uTThio so ghettuM saMbalayapoTTaliyaM / / 123 / / 1 // 1. saM0 vA0su0 'mi tuha cciya / / 2. lA0 coDavi / / 3. lA0 jAhi pika' / / 5. lA0 ceva imo, saMdeg / / 6. lA0 pi gihiuM / / 7. lA0 teNaM / / karesu (mu) saMpai // 4. saM0 vA0 su0 paguNaM 8. lA0 sA vi(ikiM) Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam 43 saNiyaM saNiyaM osakkiUNa antreNa ceva maggeNaM / bhikkhAe lajjaMto taM motuM jhatti volINo / 124 / / aha uggayammi sUre uTThai esA apecchiuM kaMtaM / jANai mukkA ahayaM saMbalayamapecchamANIe / / 125 / / ciMtai hiyaeNa tao 'Na suTTu maha sAmieNa parivihiyaM / egAgiNI jametthaM mukkA gehAoM NINeuM // 126 // hA ! hA ! alajja ! Nikkiva ! evaM NavajovvaNammi vaTTaMtiM / maM motuM NiyavayaNaM ajja ! bhaNa kassa dAvihisi ? // 127 // navajuvvaNammi vAlaya ! jai haM antreNa kahavi ghippAni / tA tujjha kule niddaya ! hohI vaiNijjayaM eyaM // 128 // ahavA kimiNA paritappieNa ? rakkhemi tAva niyasIlaM / kiMci samAsaiUNaM vANiyagaM jaNayasAmaNNaM // 129 // piugehe vi gayA majjha aunnAi Ayaro Natthi / tA ittheva ThiyA haM kammAIyaM karessAmi' // 130 // iya ciMtiUNa to sA hiyae dhIrattaNaM viheUNaM / pavisai NagarImajjhe AloyaMtI dasa disAo // 131 // to ettha gimmiM bhaddAgAraM niyei sA purisaM / pAesu nivaDiUNaM viNNavai maNoharasareNaM // 132 // 'tAya ! maha hohi saraNaM ettha aNAhAi dINavimaNAe / jeNamaNAhA NArI pAvai vaiNejjayaM NiyamA / 133| ( granthAgram 1000 ) caMpApurIeN ahayaM dhUyA u kulaMdharassa seTThissa / satthAo paribhaTThA vaccaMtI coDavisasu // 134 // saha bhattuNA NieNaM ettiyabhUmiM kameNa saMpattA / iNhiM tu tumaM jaNago hohi mahaM dukkhataviyA ' // 135 // to tIeN vayaNaviNayAieNa pariraMjio imaM bhaNai / so mANibhaddaseTThI 'vacche ! taM majjha dhUya tti / 136 acchasu jaha niyapiuNo gehe taha ittha majjha gehammi / satthagavesaNamAI savvaM pi ahaM karessAmi' / 137 / iya bha~Niya niyayapurisa paTThaviyA teNa mANibhaddeNa / Do ya uvaladdhA kattha vi imehi~ satthassa vattA vi 138 tehi~ kahiyammi, seTThI ciMtai hiyaeNa suDDu saMsaio / 'kiM eyAe vayaNaM saccamasaccaM ? parikkhemi' / 139 iyeciMtiUNa teNaM caMpAe puravarIeN Niyapuriso / seTThikulaMdhara pAse paTThavio jANaNAheuM // 140 // teNa vi gaMtUNa tahiM puTTho so 'atthi tujjha kai dhUyA ? | pariNAviyA u kattha va ? kahasu jao mANibhaddeNa // 141 / / paTTaviohaM tuma saha saMbaMdhaM viheukAmeNa' / so bhaNai 'majjha dhUyAoM aTTha, iha ceva nagarIe / / 142 // 1. lA0 vayaNi // 2. lA0 avaloyaMtI // 3. lA0 nievi // 4. lA0 sayammi // 5. lA0 0 ehiM pari0 // 6. saM0vA0su0 imo // 7. lA0 bhaNiuM niyapu0 // 8. etaccihnAntarvartI pAThaH saM0 vA0 su0 pratiSu nAsti / / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe pariNIyAo satta u, pariNIyA saMpayaM puNo bhadda ! / aTTamiyA sA vi gayA paiNA saha cauDavisayammiM // 143 // annA u natthi kannA, kaha saMbaMdhaM vihemi saha teNa? / iya savvaM gaMtUNaM kahiyavvaM mANibhaddassa' // 144 / teNa vi AgaMtUNaM savvaM seTThissa akkhiyaM so vi / jANittA paramatthaM vihei ahigoravaM tIe / / 145 / / sA tassa gihe bAlA acchai dhUya vva suTu parituTThA / viNayAIhi~ ya tIya vitaM gehaM raMjiyaM savvaM / 146 / ahaso vimANibhaddo pAlai jiNadesiyaM varaM dhammaM / kArAviyaM ca teNaM uttuMgaM jiNavarAyayaNaM / / 147 / / to tammi jiNaharammiM uvalevaNa-maMDaNAivAvAraM / sA kuNai bhattijuttA paidiyahaM dhammasaddhAe / / 148 / / sAhUNa sAhuNINa yasaMsaggIeya saaviyaajaayaa|sulsvvannnnnnsmaa, kiNbhunnaaitthbhnniennN?|149| jaM jaM viyarai seTThI davvaM bhattullagAikajeNa / taM taM rakkhevi imA kuNai jiNiMdAlae racchaM / / 150 / / seTThI vi duguNa-tiguNaM jA niccaM tIe~ raMjio dei / tA chattattayarayaNaM kAraviyaM tIi airammaM / / 151 / / avi yakaNagaviNimmiyamAlovamAliyaM viviharayaNaciMcaiyaM / vrmuttaahljhullNtvivihpaalNbkysohN||152| bhuyaiMdamukkanimmoyasarisapaDheMsugehi~ utthaiyaM / vivihamaNirayaNacittiyacAmIyaraghaDiyavaradaMDaM / / 153 / / evaMvihaM viheuM vivihabhUIeN jiNahare dei / annaM pi kuNai savvaM tava-dANAI jahAjogaM / / 154 / / pUei sAhu-sAhuNi-sAhammiyavaggameva aNavarayaM / sajjhAya-'jjhayaNAisu ahigaM abbhujjama kuNai // 155 // aha annayA kayAI ciMtAbharasAgarammi nibbuDaM / pecchittu tayaM seTiM pucchai parameNa viNaeNaM / / 156 / / 'kiM tAya ! aja dIsaha ahiyaM ciMtApisAyaparihatthA ?' / so bhaNai 'putti ! NisuNasu ciMtAe kAraNaM mjjh||157|| jiNamaMdiraArAmo phala-phullasamAulo paramarammo / .. aNimitteNaM sukko, Na ya hoi puNaNNavo kahavi // 158 // eeNa kAraNeNaM ahigaM ciMtAuro ahaM jAo' / 'mA kuNasu tAya ! kheyaM etthatthe' japae bAlA // 159 // . 'jai Na puNaNNavameyaM karemi NiyasIlasAhasavasaiNa / to Na vi pAremi ahaM AhAraM caupayAraM pi' / 160 / 1. lA0 aTThamiyA sN|| 2. lA0 pariNIyA sA vi gayA saha paiNA coDavi // 3. lA0 kahehi taM mA' || 4. saM0 vA0 su0 aha go // 5. lA. 'yAiehiM tI // 6. saM0 vA0 su0 sAhU-sAhuNINa ya / / 7. saM0 vA0 su0 vi|| 8. saM0 vA0 su0 ratthaM // 9. lA0 "rightthaa|| 10. lA0 jaMpaI // 11. lA0 sNblenn|| Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAmazobhAkathAnakam iya nicchayaM viheuM vAritassAvi tassa sehissa / uvaviTThA jiNa vaNe sAsaNadeviM maNe kAuM / / 161 / / to taiyammi diNammI rayaNIe jhatti hoi paccakkhA / sAsaNadevI tIe, jaMpai'mA kuNasutaM kheyaM / / 162 // ajaM pabhAyakAle puNaNNavo hohiI imo mlo| paDaNIyavaMtarovaddavAu tuha sattio mukko / / 163 / / iya bhaNiUNaM devI saTTANaM jhatti uvagayA jAva / tAva vihAyA rayaNI, timirariU uggao shsaa||164|| kahiyAi rayaNivattA savvA seTThissa tAva eso vi / harisupphulliyaNayaNogao tayaM jiNaharArAmaM // 165 / appuvvapatta-phala-phullarehiraM sajalamehasamavaNNaM / taM daddUNaM turiyaM samAgao tIeN pAsammi / / 166 / / pabhaNai ya putti! punnA maNorahA majjha tuha pabhAveNaM / tA uTTha vacca gehaM pAraNayaM kuNa guNavisAle ! / 167/ iya bhaNiUNaM seTThI samatthasirisamaNasaMghasaMjutto / tUraNiNAeNa tayaM Nei giha logapaccakkhaM / / 168 / / jaMpai yatao logo pecchaha eyAe~ sIlamAhappaM / tahasukko vikhaNeNaMArAmo kaha puNaNNavio! / 169 tA esA kayaunnA dhannA sahalaM ca jIviyamimIe / sannijjhaM tiyasA vi hu jIe evaM pakuvvaMti / / 170 / / ahavAimo vidhaNNo seTThINAmeNamANibhaddo tti / ciMtAmaNivva esaajssghrennivsesyyN'|171| evaM sayalajaNeNaM vaNNijaMtI gihammi saMpattA / paDilAhiuM caubvihasaMghaM to kuNai pAraNayaM / / 172 / / aha annayA kayAI rayaNIe pacchimammi jAmammi / suttaviuddhA ciMtai sariUNaM puvvavuttaMtaM / / 173 / / te dhannA ittha jae je savvaM payahiUNa visayasuhaM / pavvaiuM nissaMgA kareMti tavasaMjamojoyaM / / 174 / / 'ahayaM tu puNa adhannAluddhA jA ittha visayasokkhammi / na ya pAvAe~ tayaM pihupattIe visNpddi|175| ittiyamitteNa puNo dhannA jaM pAviyaM jiNiMdANaM / dhamma aNaNNasarisaM bhavannavuttAraNataraMDaM / / 176 / / tA eyaM labhrUNaM juttaM maha savvaviraisAmaNNaM / ghettuM je, kiMtu ahaM asamatthA tavihANammi / / 177 / / tA ugaM tavacaraNaM karemi niyagehasaMThiyA ahayaM' / iya ciMtiuM pahAe, ADhavai tameva kAuM je / / 178 / jAva tavasusiyadehAjAyA tAkuNai aNasaNaM vihiNA / kAlaM kAUNa tao sohamme survrojaayaa|179| caiUNa tao esA baMbhaNaduhiyA tumaM samuppannA / vijjuppaha tti NAmaM jAyA duhabhAyANaM kiMci / / 180 / / seTThI vimANibhaddo devo houM tao cuo paDhamaM / puNaravi maNuo houMNAgakumAro imo jAo / 181 / micchattamohiyAe piugehaThiyAe~ kiMcijaM vihiyaM / pAvaM tassa vivAgo jAo duhakAraNaM paDhamaM / 182 / / jaM mANibhaddagehaTThiyAe~ vihiyaM tae sukayakammaM / tassa pabhAveNemaM aNaNNasarisaM suhaM pattaM / / 183 / / jaMtaiyA jiNamaMdiramalaotumae puNaNNavo vihio / taM esa devadiNNo tae samaMbhamaiArAmo / / 184 / 1. lA0 degbhavaNe / / 2. lA0 "rivU / / 3. lA0 ya / / 4. lA0 daLUNa turiyaturiyaM / / 5. lA0 putta / / 6. 'je' pAdapUraNe / / 7. lA0 na samatthA / / 8. lA0 gihidhammasaMThiyA / / 9. saM0 vA0 su0 jAo / 10. lA0 'veNa imaM / / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe jaM taiyA jiNabhattI tumae vihiyA aNaNNasAricchA / taM pattaM rajjamiNaM samatthasaMsArasuhajaNagaM / / 185 / / jaM chattattayamaulaM diNNaM tumae jiNiMdanAhassa / taM chattacchAyAe bhadde ! paribhamasi niccaM pi / / 186 / / jaM taiyA racchAiM pUyaMgAI bahuppagArAI / dinnAiM taM tujjhaM jAyAI bhogaaMgAI / / 187 / / 1 iya jiNabhattIeN phalaM jAyaM, devattaNammi varasokkhaM / ihayaM tu rajjasokkhaM, kamaso siddhiM pi pAvihasi / 188 / iya suNiuM sA sahasA mucchAvasaNaTThagaruyaceyaNNA / paDiyA dhasa tti dharaNIyalammi savvANa paccakkhaM / 189 / pavaNAIdANeNaM khaNeNa AsAsiyA pariyaNeNaM / paNamettu sUricalaNe vinnavai pareNa viNaNaM / / 190 / / 'jaM eyaM tubbhehiM kahiyaM NAUNa divvaNANeNa / taM saMpai paccakkhaM saMjAyaM jAisaraNAo / / 191 / / taM tumhANaM vayaNaM souM deDuM ca NiyayacariyaM ca / iNhiM bhavavAsAo sAmi ! virataM mahaM cettaM / / 192 / / tA jAva muyAvemiM NaraNAhaM tAva tumha payamUle / bhavasayaduhaniddaleNaM pavvajjamahaM gahissAmi' / / 193 / / iya vayaNaM devIe soUNaM bhaNai NaravariMdo vi / ' evaMvihaM pi gAuM bhagavaM ! ko ramai saMsAre ? / / 194 / jA ahisiMcArmi ahaM devisuyaM malayasuMdaraM rajje / tA tumhANa samIve ahaM pi ghecchAmi pavvajjaM ' // 195 // bhagavaM pi bhai 'bho ! bho ! mA paDibaMdhaM karessaha khaNaM pi / dabbhaggalaggajalabiMducaMcale jIvalogammi' // 196 // evaM ti bhANiUNaM rAyA devI i do vi gaMtUNaM / niyayagihe rajjammI ahisiMcaMtI tayaM kumaraM / / 197 / / ahisiMciUNa kumaraM rajje, tatto mahAvibhUIe / dohi vi gahiyA dikkhA bahuparivArehi~ gurumUle / / 198 / giNhittu duvihasekkhaM gIyatthAiM kameNa jAyAiM / niyapayapavattiNitte ThaviyAI do vi te guruNA / / 199 / / saMbohiUNa bhavie, pajjaMte aNasaNaM viheUNa / do vi gayAI saggaM tatto vi kameNa caviUNa / / 200 / / maNuyatta - surattAiM kameNa sivasaMpayaM lahissaMti / eyaM jiNabhattIe aNaNNasarisaM phalaM hoI / / 201 / / 46 [ ArAmasohAkahANagaM sammattaM / 5. ] sAhU va bhattI kallANaparaMparaM lahar3a jIvo / taha sammattaM suddhaM jAyai Natthittha saMdeho / / 38 / / 1. saM0 vA0 su0 bhamisi / / 2. saM0 vA0 su0 iM aMgabhogAI / / 3. lA0 ihaI / / 4. lA0 kkhaM jAyaM mahajAisa' // 5. lA0 daTThUNa niyaya' / / 6. lA0 'laNiM / / 7. lA0 iya devIe vayaNaM / / 8. lA0 'mi lahuM de // 9. lA0ya / / 10. saM0 vA0 su0 dei // 11. lA0 ArAmazobhAkathAnakaM samAptam // 12. lA0 taha suddhaM sammattaM / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam tatrA'pyAkhyAnakamAkhyAyate-- 47 [6. zikharasenakathAnakam | atthi iheva girivaro jaMbUdIvammi bhArahe vAse / viMjho tti siharasaMcayapajjaliyama hosahisaNAho / 1 / dariyagayadaliyapariNayaharicaMdaNasurahipasariyAmoo / phalaphullataruvaraTThiyavihaMgagaNagaruyasaddAlo / 2 / nijjharajharaMtajhaMkArasaddapaDiunnadasadisirvibhAgo / NANAvihasAvayasayabhamaMtatalamehalAbhogo // 3 // tattha'tthi sabaraNAho vikkhAo siharaseNanAmoM ti / bahusattahaNaNaniraodhaNiyaM visaesu Asatto / 4 devI vi tassa sirimaiNAmA NavajauvvaNuddhurA asthi / vakkaladugullavasaNA guMjAhalamAiAharaNA // 5 // tIe~ samaM visayasuhaM so bhuMjai giriniuMjadesesu / vicchoai bahugAI sAraMgAINa jugalAI // 6 // sirimaidevI vi tao daDuM vicchoiyAi~ jugalAI / harisabharanibbharaMgI kaMpaMtapaoharA hasai // 7 // aha annayA kayAI saMtAviyadharaNimaMDalo gimho / kunariMdo iva patto pIDaMto sayalasattohaM // 8 // jayakoTThayamajjhattho ayagolaya iva payaMDapavaNeNa / jattha dhamijjai sUro nIsesajaNANa dAhaka // 9 // parisaDai pattaniyaro kalikAlammi va jayammi rukkhANaM / uttaNayaitthiyA iva viyasai ahamalliyA navaraM daraAyaMbirasumaNasabhiuDiyaNayaNAoM pADalAo vi / jAyAo roseNa va nievi jayatAvaNaM gimhaM / 11 / kusumasamiddhivihINe daDUNa va bahutarU sirIsA vi / niyayapasUNasirIe hirIeN suyaNovva sAmaliyA / 12 jayasaMtAvakarIoM luyAo vAyaMti aggijAla vva / dajjhai NIsesajaNo kharataravikiraNaNiyareNa // 13 // daDuM jayasaMtAvaM khalu vva toseNa vaDDhiyA divasA / jhijjaMti jAmiNIo suyaNa vva parAvayaM daDuM / / 14 / / pijjaMti pANiyAiM puNo puNo susiyakaMThauTThehiM / seyajalAvilagattA khejjaMti NiraMtaraM sattA / / 15 / / pAUNa pavAsu payaM ghammattA jattha pahiyasaMghAyA / chAyAsu vIsamaMtA hA hA hA ha ! tti jaMpaMti / / 16 / / hariNaka-hAra - hammayala- viyaNa - kisalaya - jaladdajalanilayA / caMdaNavilevaNAINi jattha jAyaMti amayaM va / / 17 / / evaMvihe NidAhe sirimaidevIeN saMjuo rAyA / nijjharaNa-vaNaguhAsuM viyarai sacchaMdalIlAe / / 18 / / etthaMtarammi ego gaccho sAhUNa pahaparibbhaTTho / parikhINo hiMDato samAgao tattha desamma / / 19 / / daTTUNa tayaM rAyA aNukaMpAeM maNammi ciMtei / 'hA ! kiM bhamaMti ee aivisame vijjhakaMtAre ?' / / 20 // gaMtUNa tao puTThA raNNA 'kiM bhamaha ittha rannammi ?' / sAhUhi~ tao bhaNiyaM 'sAvaga ! paMthAoM pabbhaTThA' / 21 / 1. lA0 'riyaMdaNa' // 2. lA0 phalapupphataru // 3. lA0 'vihAo // 4. lA0 'taghAyaNao // 5. saM0 vA0 su0 jovvaNovvarA // 6. lA0 dAhayaro // 7. lA0 suyaNa vva // 8. saM0 vA0 su0 lUyA vAyaMti // 9. lA0 jalaM // 1 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe hiraNa 'devi ! kahaM peccha guNaNihI ee / devvavaseNaM pattA aivisamadasaMtaraM ajja' // 22 // paNa ya tao devI taM 'sAmi ! mahAtavassiNo ee / uttArehi saune bhImAo viMjharaNAo / / 23 / / pIhiya phala-mUlAiehi~ aivisamatavaparikkhINe / nUNaM NihANalaMbho esa tuha paNAmio vihiNA' | 24| iya bhaNieNa sasaMbhamaharisavasapayaTTapayaDapulageNa / uvaNIyAi~ saviNayaM pesalaphala-mUla- kaMdAI | 25 | sAhUhi N tao bhaNiyaM 'sAvaga ! NeyANi kappaNijjANi / amhANa jiNavarehi~ jamhA samae nisiddhAI' |26| bhai o sabaravaI 'taha vi hu amhANa'NuggahaM kuNaha / annahakaraNa gADhaM uvvego hoi amhANaM' |27| NAUNa paramasaddhAluyattaNaM bahuguNANa saMjaNayaM / tesiM aNuggahatthaM guNaMtaraM ThAviyaM hiyae // 28 // sAhUhi~ tao bhaNiyaM 'jai evaM vigayavaNNa-gaMdhAI / dijjaMtu amha NavaraM phalAi~ cirakAlagahiyAI / 29 / iya bhaNieNaM teNaM sigghaM girikaMdarAoM ghettUNaM / paDilAhiyA tavassI pariNayaphala-mUla- kaMdehiM // 30 // oyAriyA ya magge jAyAsahieNa suddhabhAveNa / mannateNa kayatthaM appANaM jIvalogammi // 31 // tehiM ca tANa dhammo kahio jiNadesio susAhUhiM / paDivanno ya saharisaM kammovasameNa so smm| 32 / dinno ya NamokkAro sAsayasivasokkhakAraNabbhUo / bahumANabhattibharanibbharehiM gahio ya so tehi~ | 3 3 / nAUNa taha ya tesiM jammaM kammANubhAvacariyaM ca / sAhUhi~ samAiTTha 'kAyavvamiNaM tu tubbhehiM // 34 // pakkhassegadiNammI AraMbhaM vajjiUNa sAvajjaM / egaMtasaMThiehiM aNusariyavvo NamokkAro // 35 // tami yadi mi tubhaM jai vi sarIrassa ghAyaNaM ko vi / ciMtejja karejjA vA tahA vi tubbhehi~ khamiyavvaM // 36 // evaM sevaMtANaM tubbhaM jiNabhAsiyaM imaM dhammaM / hohI acireNa dhuvaM maNaharasurasokkhasaMpattI' // 37 // harisApUriyahiyaehi~ tehi~ soUNa taM muNIvayaNaM / ' evaM ' ti abbhuvagayaM, gaehi~ sAhUhi~ cinnaM ca // 38 // taha ceva kaMcikAlaM aIvaparivaDDhamANabhAvehiM / aha annayA ya tANaM posahapaDimaM pavannANaM // 39 // tuMgamma viMjhasihare karikuMbhatthalaviyAraNekkaraso / dhuyapiMgakesarasaDho dariyamayaMdo samallINo // 40 // tassa bhayabhIyahiyayaM daiyaM daTTUNa siharaseNeNa / vAmakaragoyaratthaM gahiyaM kodaMDamuddAmaM // 41 // bhaNiyaM ca ' bhIru ! mA bhAyasu tti eyassa maM samallINA / eso ya pasavarAyA mamegasaraghAyasajjho' tti / 42 / to sirimaIeN bhaNiyaM 'evamiNaM natthi ittha saMdeho / kiMtu sugurUNa vayaNaM evakae hoi pammukkaM // 43 // jamhA guru Aeso sarIraviNivAyaNaM pi jai koi / tumhANa tammi divase karejja to tassa khamiyavvaM // 44 // tA kaha gurUNa vayaNaM piyayama ! guNabhUsiyaM saraMtehiM / paralogabaMdhubhUyaM kIrai vivarIyamamhehiM ?' // 45 // 3 4 48 1. lA0 ThAviuM // 2. lA0ti // 3. lA0 hu // 4. lA0 pi tumhANaM / jai koi tammi // 5. lA0 NaM sumaraMtehi~ guNabhUsiyaM nAha ! / para / * Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam 49 1 tvaraM te o sirimaI imaM bhaNiyA / 'saccaM, guru Aeso kaha kIrai annahA suyaNu ! 46 kiMtu tuhamohamohiyahiyaeNa mae imaM kayaM Asi / tA alameeNa pie ! guruvayaNe AyaraM kuNasu' // 47 // itthaMtarammi ruMjiyasaddeNa NahaMgaNaM bharaMto so / mahidinnatalapahAraM uvaDio kesarI tANaM // 48 // pariciMtiyaM ca tehiM 'gurUvaesaparipAlaNANihaso / uvayAri cciya eso amhANaM pasavagaNarAyA // 49 // iya ciMtaMtANi tao NaharehiM viyAriyANi tikkhehiM / kuvieNa akuviyAI suhabhAvAiM maideNa // 50 // ahiyAsio ya tehiM dohi~ vi aidAruNo hu uvasaggo / jo ciMtio vi jaNayai ukkaMpaM kAyaranarANaM / 51 / caiUNa tao dehaM visuddhacittAi~ do vi samakAle / sohamme uvavannAi~ iDimaMtAi~ sayarAhaM // 52 // paliovamAuyAiM, tattha ya bhoge jahicchie bhoktuM / AukkhaeNa tatto caiUNa iheva dIvammi // 53 // avaravidehe khette cakkauraM nAma puravaraM Asi / uttuMgasAla - dhavalaharasohiyaM tiyasaNagaraM va // 54 // taM paripAlai rAyA hari vva varapurisaloyaNasahasso / saivaDiyavisayasuho NAmeNaM kurumayaMko ti // 55 // tassa'tthi aggamahisI devI NAmeNa bAlacaMda tti / taue uyare caviuM uppanno siharaseNo so // 56 // caiUNa sirimaI vi ya raNNo sAlayasubhUsaNaNivassa / devIeN kuruvaIe uvavannA kucchimajjhammi // 57 // tANa bahuhi~ doha vi maNorahasaehi~ suppasatthadiNe / jAyAi~ tayA tAiM rUvAiguNehiM kaliyAI // 58 // samaramiyaMko NAmaM raNNo vihiyaM gurUhi~ samayammi / devIe vi ya NAmaM asogadevi tti saMgIyaM // 59 // kAle o doNi visayalakalAgahaNaduvviyaDDAiM / kusumAuhavarabhavaNaM jovvaNamaha tattha pattAI // 60 // dinnA subhUsaNeNaM samaramiyaMkassa sA tao kannA / NAmeNa'sogadevI pariNIyA suhamuhutte // 61 // bhuMjaMtANa jahecchaM visayasuhaM tANa vaccae kAlo / harisabharanibbharANaM aNNoNNaM baddharAgANaM // 62 // aha annayA NariMdo vAyAyaNasaMThio kurumayaMko / ciTThai devIya samaM vivihavilAsehiM vilsNto||63|| cihure samArayaMtI rayaNIyarakarasaricchayaM ruiraM / daTThUNa sire paliyaM pabhaNai 'suNa deva ! vinnattiM // 64 // paliyacchaleNa dUo kaNNAsaNNammi saMThio bhaNai / Agacchai esa jarA jaM kAyavvaM tayaM kuNaha' // 65 // taM soUNaM rAyA samaramiyaMkassa rajjanikkhevaM / kAUNaM pavvaio devIeN samaM gurusamIve // 66 // samaramiyaMka vitao rAyA jAo viNiggayapayAvo / ciTThai devIeN samaM bhuMjato maNahare bhoge // 67 // itthaMtarammi taM NiravarAhabahujIvaghAyaNanibaddhaM / kammaM puvvabhavagayaM uiyaM aivirasapariNAmaM // 68 // atha tahiM ci visae baMbhANagarammi siribalo rAyA / teNa saha tassa jAo aNimitto viggaho kahavi // 69 // 1 1. saM0 vA0 su0 guMjiyadeg // 2. lA0 No uvassaggo // 3. lA0 'kAlaM // 4. lA0 atthi // 5. lA0 tIeN gabbhammi caviuM // 6. lA0 siriyaM // 7 lA0 samIvaM // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe je je pahANajohA te savve siribalaM samallINA / abbhuvagao tahA vi hu samaramiyaMkeNa saMgAmo // 70 // saMjA saMgAme mahAvimaddeNa siribaleNa tao / nihao samaramiyaMko viNihayaniyaseNNaseseNa // 71 // ruddajjhANeNa tao mariUNaM bhIsaNammi naragammi / sattarasasAgarAU uvavaNNo NAragatteNa // 72 // soUNa kaMtamaraNaM asogadevI vi virahasog2attA / mucchAvaseNa dhaNiyaM dhasa tti dharaNIyale paDiyA // 73 // AsAsiyA samANI ruddajjhANeNa ghorapAvakaraM / mahamohamohiyamaNA NiyANamevaMvihaM kui // 74 // 'rAyA samaramiyaMko uppanno Navara jattha ThANammi / tattheva maMdabhaggA ahaM pi jAijja niyameNa // 75 // to jala yidehaM kiliTThacittA dahevi mariUNa / jattheva Nivo Narage imA vi tattheva uvavaNNA // 76 // sattarasasAgarAiM niccuvviggehi paramaduhiehiM / kAruNNajaMpirehiM bhIehiM kahava gamiyAI // 77 // uvvaTTeUNa Nivo NaragAo pukkharaddhabharahammi / jAo gahavaiputto veNNAeN dariddagehammi // 78 // vijayA tattheva ya bhArahammi vAsammi / jAyA dariddadhUyA tasseva samANajAIe // 79 // o dona vi uddAmaM jovvaNaM uvagayAiM / jAo a tANa tattha vi vIvAho vihiNi ogeNa / 80 puvvabhavabbhAseNaM dhaNiyaM aNNoNNabaddharAgAI / dAriddadukkhavimuhAi~ tAi~ ciTThati sukkheNaM // 81 // aha annayA kayAI tANaM gehaMgaNammi pattAo / samaNIo guNajuyAo bhikkhaTThA hiMDamANIo // 82 // dahUNa tao tehiM phAya- esaNiyabhatta-pANehiM / paDilAhiyAo vihiNA harisavasubhinnapulaehiM / 83 / 'kattha TThiyAoM tubme ?' evaM puTThAhi tAhi~ paDibhaNiyaM / vasusiTThigharasamIve uvassae tassa paDibaddhe to majjhaNhe tAiM gayAiM parivaDhamANasaddhAI / diTThA ya tattha gaNiNI supasannA suvvayA NAma // 85 // purao saMThiyapotthayaniviTThadiTThI NamaMtataNuNAlA / loyaNabhamarabharoNayasuvayaNakamalA kamaliNi vva // 86 // 50 vitthiNNamahatthAiM ThiyAi~ egArasaM pi aMgAI / kamaladalakomalammi vi jIse jIhAi aggammi // 87 // sA vaMdiyA ya tehiM vimhayaupphullaloyaNajugehiM / bhaktibharaNibbharehiM romaMcaccaiyagattehiM // 88 // tIi vi dhavalapaDaMtaraviNiggauttANiegakarakamalaM / addhuNNAmiyavayaNAeN bhANiyaM dhammalAho ti // 89 // vaMdettu sesiyAo vi sAhuNIo puNo vi gaNiNIe / vaMdettu pAyakamalaM naccAsaNNe NiviTThAI // 90 // gaNiNIeN tao bhaNiyaM nimmalapariNitadasaNakiraNAe / 'parivasaha kattha tubbhe ?' 'iheva' aha jaMpiyaM tehiM // 91 // goyaragayAi jIe diTThAI sAhuNIeN to tAe / bhaNiyaM 'ajjeva'mhe vasahiM puTThAoM eehiM // 92 // 1. lA0 uvvaTTiUNa ya nivo / / 2. lA0 supasaMtA / / 3. saM0 vA0 su0 loyaNakamalabharo / / 4. saM0 vA0 su0 romaMcacca || Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam goyaragayAoM dhaNiyaM saddhAvaMtAi taha ya eyAiM / tumhANa vaMdaNatthaM bhattIeN ihA''gayAiM' ti // 13 // gaNiNIeN taobhaNiyaM 'sAhu kayaM dhammanihiyacittAI / jaMittha AgayAiM kiccamiNaM bhavvapANINaM // 94 / jamhA jayammi saraNaM dhammaM motUNa Natthi jIvANaM / sArIra-mANasehi ya dukkhehi abhiTThayANa phuDaM // 95 / Na ya so tIrai kAuM jahaTThio vajjiUNa maNuyattaM / taM puNa calaM asAraM sumiNaya-mAyaMdajAlasamaM // 96 / maNuyattaM laddhRNa vi dhammaM na karaMti je visayaluddhA / dahiUNa caMdaNaM te kareMti iMgAlavANijaM // 97 // dhammeNa savvabhAvA suhAvahA hu~ti jIvalogammi / dhammeNa sAsayasuhaM labbhai acireNa siddhipayaM' / / 98 / iya soUNaM tehiM paDivanno suddhabhAvajuttehiM / dhammo jiNapannatto kayA i jahasattio viraI / / 99 / / gamiUNakaMcivelaMgaNiNiMtaha sAhuNIoNNamiUNa |gehmmiptthiyaaii,nnvrNgnninniieNbhnniyaaiN| 100 'ejaha iha paidivasaM, evaM ciya taha suNijaha ya dhammaM / dukkhavireyaNabhUyaM pannattaM vIyarAgehi' / / 101 / / paDivajjiUNa ya taogaNiNIvayaNaM gayANi nniygehN| hiTThahiyayANidhaNiyaM dhammammi kyaannuraagaaii|102| kayavayadivasesu tahA jAyAI tivvabhattijuttAI / ukkiTThasAvagAI visayasuhaNiyattacittAI / / 103 / / aNupAliUNa pavaraM sAvagadhammaM ahA''uyaM jAva / mariUNa baMbhaloge duNNi vijAyAi~ varadevA / 104 / bhottUNa tattha sokkhaM pavaraM sattAhiyAi~ ayarAiM / tatto ya sabarajIvo caiuM iha jaMbudIvammi / / 105 / / bharahammi samuppanno mihilANagarIeN kittivammassa / ranno sirikaMtAe devIe kucchimajjhammi / 106 / diThTho ya tIeN sumiNe sIhakisoro muheNa uyarammi / pavisaMto lIlAe sasajjhasA uThThiyA tatto / 107 / gaMtUNa NivasamIve kayaMjalI sAhae tayaM sumiNaM / soUNa tayaM rAyA kayaMbakusumaM va kaMTaio / / 108 / / paribhAviyasumiNattho pabhaNai aha naravaro taI deviM / harisakhaliyakkharAe koilaaikomalagirAe // 109 // 'devi! tuha dariyanaravarakarikaraDaviyAraNegakharaNaharo / puhavIe~ egavIro hohI NarakesarI putto' / / 110 / taMNaravaiNo vayaNaM taheva bahumanniUNa sA devI / parivahai tayaM gabbhaM pUriyasupasatthaDohalayA / / 111 / / aha annayA kayAI kameNa patte pasUisamayammi / devakumArasaricchaM pasavai varadAragaM devI / / 112 / / vaddhAvio ya rAyA piyaMgulaiyAi dAsaceDIe / tIe ya pIidANaM dAu nivo dhovae sIsaM / / 113 / / tayaNaMtaraM raNNo AeseNaM samattharajammi / jAyaM vaddhAvaNayaM ubbhiyajuya-musala-dhaya-cakkaM / / 114 / / avi ya 1. lA0 'mANasehiM du / / 2. lA0 na imo tI / / 3. lA0 'mAiMda' / / 4. lA0 ya / / 5. lA0 diyahaM / / 6. lA0 "yAi~ / / 7. lA kaMivayadiNesu tAI jAyA0 / / 8. lA0 varatiyasA // 9. lA0 diTTho tIe su0 // 10. lA0 uTThiuM tatto // 11. lA0 tayaM // 12. lA0 kalakoilakomalagirAe / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe muccaMtasavvabaMdayaM, vajaMta tUraruMdayaM / NaccaMtaNArisatthayaM, hIraMtasIsavatthayaM / / 115 / / gijaMtamaMgalohayaM, kijaMtahaTTasohayaM / gholaMtakaMcuIyaNaM, loTuMtakhujavAmaNaM / / 116 / / vaNNetabhaTTa-baMdiNaM, dijaMtahatthisaMdaNaM / tuTuMtatArahArayaM sAmaMtatosakArayaM / / 117 / / dijaMtabhUridANayaM, pijaMtacArupANayaM / bhujaMtacittabhojjayaM, dIsaMtaNegaccojjayaM / / 118 / / AvetaakkhavattayaM, pUejamANapattayaM / unbhejamANachattayaM, mANejamANakhattiyaM / / 119 / / khippaMtasIsaakkhayaM, kIraMtabAlarakkhayaM / uppannasattudukkhayaM saMjAyamittasokkhayaM / / 120 / / vaddhAvaNagamahasavamaNuhavamANassa rAiNo evaM / saMpuno aha mAso kamaso ya maNorahasaehiM / / 121 / / kAUNaM uvayAraMraNNAsuhi-sayaNa-baMdhuvagNassa / sohaNadiNammiNAmaM tassa kayaM vijyvmmotti|122| paMcahi~dhAvIhi~ taolAlijaMto kmennsNjaao|kiNcuunnatttthvriso, klaaoahgaahiottto|123| savvakalAsaMpaNNaM mayaraddhayarAyarAyabhavaNammi / vardRtaM ahiNavajovvaNammi NAUNa rAeNaM / / 124 / / uttamakulubbhavANaM ubbhaDalAvaNNavaNNajuttANaM / NavajovvaNoddharANaM rairasajalabhariyasarasINaM / / 125 / savvakalAkusalANaM siMgArAgAra-cAruvesANaM / battIsaNhaM varakannagANa gihAvio pANiM / / 126 / / etto ya ettha bharahe dharaNIvilayAe~ tilayasaMkAsaM / atthi puraM supayAsaM suhavAsaMNAma bahusAsaM 127 / tattha nihayAripakkho aNahakkho bahujaNANa kayarakho / savvakalAgamadakkho atthi Nivo NAma vimalakkho // 128 / / tassa guNANaM NilayA vilayAlIlAe~ tuliyatelukkA / kamaladaladIhaNayaNA devI kamalAvaINAma / 129 / tIse ganbhammi tao devo caiUNa baMbhalogAo / so sirimaIe~ jIvo dhUyattAe samuppanno / / 130 / / pecchai ya caMdalehaM devI NiyaaMkasaMThiyaM suviNe / sAhai paissa, teNa vi dhUyAjammo samAiTTo / / 131 / saMpUriyadohalayA kamaso patte pasUisamayammi / sohaNadiNammi devI pasavai varabAliyaM hiTThA / / 132 / / vatte bArasamadiNe sammANettA Niyallae NAmaM / sumiNANusArau cciya kuNai Nivo caMdavammatti / / 133 / / paMcahi~ dhAvIhi~ taolAlejaMtI kameNa saMjAyA / kiMcUNaaTThavarisA, kalA giNhAviyA tatto / 134 / aha annayA kayAI savvAlaMkArabhUsiyA bAlA / piuNo ucchaMgagayA ciTThai NANAviNoehiM / / 135 / / nivvaNNiUNa tIe rUvaM rAyA visajjiuM kannaM / ciMtAuro payaMpai maisAgaramaMtimuddisiuM / / 136 / / 'ko vaNNiuMsamattho ? maMti ! imaMkannagaMjaoesA / viMjhADaivvasugayA, bNbhnnjiihvvstthiryaa|137/ 1. lA0 tappijamA' / / 2. lA0 khattayaM // 3. lA0 'yarAyasomkhayaM // ti // 4. lA0 lApattaTuM maya' / / 5. lA0 degNNapuNNANaM / / 6. saM0 vA0 su0 'yarAsINaM / / 7. saM0 vA0 su0 sANaM // 8. lA0 sumiNe // 9. saM0 vA0 su0 dhUyAeso // 10. saM0 vA0 su0 degyadehalayA // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam veyavai vvasucaraNA, viNayasujAyA yagaruDamutti vva / haribuMdivvasasaccA, sanANayA TakasAla vv|138| girirAivva susaralA, jiNiMdavANivva komalAlAvA / vAsariuvvasamehA, aklNkaacNdlehvv|139| manne jiyAoM sohgg-ruuv-laavnnnn-kNti-dittiihiN| hara-mAra-viNhu-sasi-vAsavANa-ghariNIoN eyAe / / 140 / / uttuMgapINathaNavaThThalaThThayA pihuniyaMbabiMbayaDA / sayalavilAsaNihANA vaTTai varajovvaNe esA / / 141 / / tA ko imIe~ bhattA aNurUvo hunja ittha bhavaNammi? / eeNa kAraNeNaM dhaNiyaM ciMtAuro ahayaM' / / 142 / soUNa vayaNameyaM, jNpimisaagrotomNtii| mAdeva! kuNasucitaM, ittha vihiiavhiocev'|143| itthaMtarammi sahasA saMjAo kalayalo aimahaMto / nagarassegadisAe 'haNa haNa' saMsaddagaddabbho / / 144 / / aMdhAriyaM ca tatto tamAladalasAmalaM disAvalayaM / caMcalaturagakhurakkhayadhUlInivaheNa bahaleNa / / 145 / 'kiM eyaM ? saviyakko rAyA jAvANavei paDihAraM / tajjANaNANimittaM tAva talAro tahiM patto / / 146 / / sannaddhabaddhakavao daDhavirioNAma turiyapayakhevo / dhUlirayadhUsaraMgo sirammi aabddhkrkmlo|147 vijayau devo' evaM bhaNamANo viNNavei "deva! jahA / maNapavaNavegaturagArUDho ahayaM sprivaaro|148| nagarassa dAhiNadisAsaMThiyaraNNammi duTThapurisANa / aja gavesaNaheuM jAva gaotAva NisuNemi / / 149 / aitumulaM sammaI, gao ya vegeNa tattha picchAmi / erAvaNe va dhavale caudasaNe mttkrinnaahe||150 / ArUDhaM varakumaraM cauddisiM veDhiyaM bahubhaDehiM / dhaNiyaM paharaMtehiM iMdaM piva asuraNivahehiM / / 151 / / tAva bahupaharapahao so ruTTho gayavaro gulugulaMto / cunei taM bhaDohaM kumareNa'pphAlio saMto / / 152 / / tassa bhaeNaM savve osariyA jAva dUradUreNaM / tA so vihaNiya suhaDe hatthI vi ihAgao deva ! / / 153 / paharakarAliyadehosAyaraAvattaNAmayasarammi / pavisai jalapANatthaM kumaro vi ya kuNai jalakIDaM 154 amhe vi tayaNumaggeNa AgayA jAvataM paloemo / tAvuttariuM kumaro vIsamai tarussa chAyAe / / 155 / / itthaMtammi patto bahutUraNiNAyabhariyaNahavivaro / cauraMgabalasameo sUraraho NAma NaraNAho / / 156 / / pabhaNai re pAviTTha! duTTha! nillajja! ajja vi iheva / haNiUNaM maha suhaDe vIsattho ciTThasi taheva / 157 / aja vi puvvillaM ciya vIsarai Na majjha tujjha piiveraM / saMpai puNaNNavamiNaM pAva! tae aja parivihiyaM // 158 // tA ThAhi savaDahutto, saraNaM vA visasu kassaI dhiTTha ! / jai pavisasi pAyAlaM taha vi ya na hu chuTTase aja' / 159 / 1. lA0 rAya vva // 2. lA0 bhavaNammi || 3. lA. vayaNaM // 4. saM0 vA0 sa0 pavAda lA0 vijao // 6. lA0 bhaNiUNaM vi // 7. saM0 vA0 su0 vaNo vva dha // 8. lA0 "karivAhe // 9. lA0 0NaM amhe o0 // 10. lA0 vi haNiya suhaDe hatthI iha Agao // 11. lA0 cukkase / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe taM soUNaMkumarovIrarasonbhijjamANapulaoho / bhaNai kimuttamapurisAappapasaMsaM niva! kunnNti?|160| puvvapurisajjiyajaso aja tae NAsio naravariMda! |jN purisayAreviyalaM vihalaM ciya jaMpase evN'|161| torusio sUraraho apphAlai jAva pavaragaMDIvaM / tAva kumAro turiyaM Aruhai tameva gayaNAhaM / / 162 / coijjaMto vi karI Na muyai jA sIyalaM jalaM kahavi / macchuvvattaM karaNaM dAUNaM jAi annagayaM / / 163 / / haNiuM tassAroha, sajjIvaM kuNai so vivaracAvaM / tAahayaM saMjAo talavagge tassa kumarassa / / 164 / / talavaggaThiyaM nAuM maM dUyaM paTTavei sUraraho / 'mA maha vairiyakaje jamagehaM vacca' so bhaNai / / 165 / / 'mA nAsasu pahupIiM, Naceva saraNAgao imo tumha' / taM souM, payarakkhaM NiyaparivAraM tahiM kAuM / / 166 / itthAgao turaMgo niveyaNatthaM tu devapAyANaM / egAgI cevAhaM, saMpai devo pamANaM' ti / / 167 / / dachuTTabhiuDibhAsuravayaNo to jaMpae NaravariMdo / 'de deha samarabheri sannajjhaha turiyaturiyataraM / / 168 / / abbhAgayassa majjhaM accanbhuyaviriyasattijuttassa / accAhiyaM bhavissai mA tassa mhaannubhaavss'|169| iya bhaNiuM vimalakkhorAyA Aruhai rahavaraM jaiNaM / cauraMgabalasameokhaNeNa patto samaradharaNiM / 170 / etthaMtarammi je te daDhaviriyanirUviyA kumArassa / talavaggapavarasuhaDA bhaggA paraseNNapaharahayA / 171 / te dahNaM bhagge vimalakkhaNariMdasaMtiyaM seNNaM / hakkataM vagaMtaM anbhiTTa iyaraseNNammi / / 172 / / dappurdharANa tANaM doNha vi seNNANa vijayaluddhANaM / sAmikajjojjayANaM saMjAo ghorasaMgAmo / / 173 / / avi ya paDahi~ khurappachinna dhayaciMdhayaM, naccahi~ vaggiravivihakabaMdhayaM / raDahi~ gaiMda bhinnakuMbhatthala, nivaDahi~ chinnakaraggaha hatthala // 174 // acciu sirakamalihi~ dharaNIyalu, ruhirapavAhahi hUekajjalu / nihayAroha turaMgama hiMsahiM, kAyara bhayaukkaMpira NAsahi // 175 / / vAyasagiddhihi~ aMbaru chAiu, pecchaMsuraha~ camakkau lAiu / Amisaluddhasivahu phikkArahiM, cuNijai~ raha muggaraghAyahiM / / 176 / / satthakhaNakhaNaraviNa suraMgaNa, avaruMDahi~ niyapai bhIyammaNa / to vimalakkhaha senniNa bhaggau, iyaraseNNu NAsevai laggau / / 177 / / bhajjaMtaM daddUNaM NiyaseNNaM takkhaNeNa aha rAyA / sUraraho meho iva varisai saraniyaradhArAhiM // 178 // 1. lA0 rarahiyaM viha // 2. lA0 rusiyaM // 3. lA0 kumaro vi turiyaM // 4. dUtaH // 5. lA0 sattaju' // 6. lA. 'vaggiyavara // 7. lA0 ciMdhaiM // 8. lA0 baMdhaiM // 9. lA0 cchayasuradeg 10. lA0 jjahiM rh|| 11. saM0 vA0 saDDakhaNa // 12. lA0 iyaru se // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam 55 taM kumasIha kisoro vva tassa AvaDio | tANaM ca tao juddhaM saMjAyaM devabhayajaNagaM // 179 // bahuvihakaraNehi~ tao niyasikkhaM dAviUNa kumareNaM / lahuhatthayAeN baddho vasIkao sUraraharAyA / 180 muttUNa kusumavarisaM kumarovari to bhaNettu jayasaddaM / pekkhayadevA pattA vimhaiyA NiyayaThANesu // 181 // itthaMtarammi pariyANiUNa kumaraM payaMpaI baMdI / romaMcaMciyadeho kalakoilakomalagirAhiM // 182 // 'jayau kumAro NijjiyapaDivakkho rUvatuliyaraiNAho / sirikittivammautto NAmeNaM vijayavammo tti // 183 // ko vaNiuM samattho guNaNiyaraM tujjha kumara ! guNaNilaya ! | jo va sahassajIho asaMkhavAsAuo Neya ' // 184 // Na soNeyaM yA hariseNa Na mAi Niyayadehammi / kila maha mittassa suo eso so vijayavammo tti / 185 / rahaseNA''liMgeuM Aisiya paDiTThapurisavaNakammaM / choDiyasUraraheNaM kumareNa ya saha uraM patto / / 186 / / vaddhAvaNagamahUsavamAisai Nivo samatthaNayarammi / kumarasamAgamatuTTho ANaMdajalAvila'cchijugo / 187 / patthAveNa ya puTTho sUraraho 'kimiha tujjha kumareNaM / saha saMjAyaM veraM ?' so bhaNai 'NarIsara ! suNehi / 188 / jo eso caudasaNo varapIlU caMdaseharo NAma / so gurusamaraM kAuM amha haDho kittivammeNaM / / 189 / / taM veraM sariUNaM baladarisaNaNiggaeNa dahUNa / egAgiM kuMbhijuyaM kumaraM to eyamAyariyaM' / / 190 / / o kumArI 'gAgI vaccha ! kaha tumaM jAo' / so bhaNai 'tAya ! nisuNasu mama vayaNaM avahio houM / / 191 / / niyagehe acchaMto ahayaM kIlAmi vivihakIlAhiM / haya raha - karimAI vi ya vAhemi niraMtaraM muio / 192 / annadiNe ArUDho kalAvamApUriUNa ittha gae / vuTThodagagaMdheNa ya avasIbhUo imo jhatti / / 193 / / hatthirayaNaM ti kAuM karuNAe Neya ghAio eso / eyassa ya lobheNaM karaNaM dAUNa uttiNo / / 194 / / maNapavaNajaiNavego patto ya imo kameNa AveMto / nayarabahisaMThiyassa u diTThipahaM sUraraharaNo / / 195 / etto paraM tu viiyaM tumhANaM' jAva jaMpaI evaM / tAvANumaggalaggo patto sirikittivammaNivo / / 196 / / taM NAUNaM savve ammogaiyAeN niggayA jhatti / mahayA vicchaDDeNaM pavisei Nivo tahiM nagare / / 197 / / ANaMdamuvvahaMto jA ciTThai tattha kaivaidiNANi / tA patthAvaM gAuM vimalakkheNaM imo bhaNio 198 'abbhAgayassa tujjhaM kumarakaeNaM mae imA diNNA / dhUyA guNasaMpannA NAmeNaM caMdavamma' tti / / 199 / / teNa vi paDicchiyA sA, tatto sohaNadiNe vibhUIe / vattaM pANiggahaNaM kannAe saha kumArassa / / 200 / / 1. saM0 vA0su0 kalakomalakoilagirAe // 2. lA0 maha // 3. saM0 vA0 su0 va // 4. lA0 pavisarai nivo // 5. lA0 'ivayadi // 6. lA0 imaM // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe uciovagArauvvaM visajjiyA teNa do vi rAyANo / NiyaNagaresuM pattAbhuMjaMti jahicchie bhoe / / 201 / aha annayA kayAI muNivaideviMdapAyamUlammi / nikkhamai kittivammorajaM dAUNa kumarassa / / 202 // cariUNa tavamuyAraM, aTTha vikammANi niddaleUNa |sNpttvimlnnaanno patto so sAsayaM ThANaM / / 203 / iyaro vi vijayavammo sAhettA maMDalaMtare bahue / aNuhavai bhogalacchiM tIe saha caMdavammAe / / 204 / / jammaMtaranivvattiyasiNehasaMbaMdhabaddharAgAe / tIeN samaM acchaMto gayaM pi kAlaM Na yANei / / 205 / / aha annayA kayAI atthANe saMThiyassa NaravaiNo / sA caMdavammadevI itthIrayaNaM ti kAUNa / / 206 / / maMtavihANaNimittaM hariyA keNAvi maMtasiddheNa / aMteuramajjhagayA NivacittamayANamANeNa / / 207 / / kahioya tassa eso vuttaMto kaha vi vijayadevIe / soUNa ya mohAogaoya rAyA mahAmohaM / / 208 / parivIjiUNa tatto caMdaNasasittatAliyaMTehiM / paDibohio ya dukkhaM se cireNaM vAravilayAhiM / / 209 / gahio ya mahAdukkheNa sojahA tIrae Na kahiuM pi / taha dukkhattassa ya se volINA tina'horattA / / 210 / navaraM cautthadiyahe samAgao tivvatavaparikkhINo / bhUipasAhiyagatto jaDAdharo maMtasiddho tti / / 211 / / bhaNiyaM ca teNa 'Naravai ! kajjeNa viNA''ulo tumaM kIsa ? / maMtavihANaNimittaM NaNu jAyA tuha mae nniiyaa||212|| kappo ya tattha eso jeNa tumaMjAioNataM paDhamaM / na ya tIeN sIlabheojAyai, dehassapIDA vA // 213 / / tAmAsaMtappadaDhaM chammAsAAraotumaMtIe / junjihisiNiyamaocciya' bhnniuunnaadsnnojaao|214| rAyA vi gao mohaM, taheva AsAsio pariyaNeNaM / hA ! devi ! dIhavirahe ! kattha tumaM ? dehi pddivynnN||215|| mohavasagANa je je AlAvA hoMti tammi kAlammi / paricattarajjakajjo ciTThai so tehi~ vilvNto|216| daLUNa bhavaNavAvIrayAi~ vilasaMtahasamihuNAI / pariyaNapIDAjaNagaM bahuso mohAvayai mohaM // 217 // kiM bahuNA ? NarayasamaM tassa tayA dukkhamaNuhavaMtassa / / volINA paliovamatuliyA mAsA kaha vi paMca // 218 // kaivayadiNehi~ mukko navaraM aNimittameva dukkheNa / pariyaNajaNiyANaMdojAo ya mhaapmoose||219| jAyA ya tassa ciMtA 'aNNo cciya NUNamaMtarappA me / jAo pasannacitto tApuNa kiM kAraNaM ettha ?' // 220 // itthaMtarammi sahasA sirTa viyasaMtaloyaNajugeNaM / vaddhAvaraNa tassa u 'samAgao deva! titthayaro' / 221 / 1. lA0 re saMvattA // 2. lA0 rajaM kumarassa dAUNa // 3. lA0 kammAiM // 4. saM0 vA0 su0 saMpaNNavi // 5. lA0 saveviraM vAra // 6. lA0 hi~ navaraM mukko aNi // 7. lA to kiM puNa kA / / 8. lA0 u jhaa''go| Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikharasenakathAnakam soUNa imaM vayaNaM, harisavasapayaTTebahalapulageNaM / vaddhAvayassa rahasA dAUNa jahociyaM dANaM // 222 / / gaMtUNa bhUmibhAgaM thevaM purao jiNassa kAUNa / tattheva namokkAraM,pariyario rAyavidehiM / / 223 / / dAUNa ya ANattiM kareha kari-turaga-jugga-jANAiM / sayarAhaM sajjAiM vaccAmo jiNavaraM namiuM / / 224 / bhUseha yaappANaM vatthA-''bharaNehi~ prmrmmehiN'| symviyjinnsgaasNsNjaaoahgmnnsjjo|225| bhuvaNaguruNo ya tAva ya nimmaviyaM tiyasanAhabhaNiehiM / devehi samosaraNaM tihuyaNalacchIi gehaM va / 226 / aiaccabbhuyabhUyaM tiloganAhattasUyagaM tuMgaM / jiNapunnukkuruDaM piva purIeN puvvuttaradisAe // 227 // taM tassa samosaraNaM sirTa tatto samAgaeNeva / kallANaeNa avaraM devI tattheva diTTha tti // 228 // tatto ya saMpayaTTo jiNavaMdaNavattiyAe sayarAhaM / siMgAriyamuttuMgaM, dhavalagaiMdaM samArUDho // 229 // tUraravopphunnadisaM tuTTho nagarIeN niggao rAyA / jaMpANajuggarahavaragaehi~ turagehi parigario // 230 // thevami(?ma)ha bhUmibhAgaM turiyaM gaMtUNagayavarAoM to|oinnnno tiyasakayaM daddUNa mhaasmosrnnN|231| harisavasapulaiyaMgo tattha paviThTho ya pariyaNasameo / dAreNa uttareNaM diTTho ya jiNo jykkhaao||232| dahUNa jayapaIvaM jiNaM tao harisapulagiyasarIro / bhUluliyabhAlakarakamalasaMpuDo thuNiyumADhattobAra avi ya mayaNasarapasaravAraNa ! vAraNagaigamaNa ! muNiyatiyaloya / loyagNapayapasAhaya ! hayamaya !mayasaraNa ! raNarahiya ! / / 234 / / hiyanIsesovaddava ! davavajjiya ! jiyakasAya ! ayapavara! / varakara ! karaNaNivAraya ! rayamalajala ! jalaNa ! duhataruNo / / 235 taruNaravippaha ! pahayaMtarAribhaDavisara! saraNa! pnnyaann| paNayANa desaya ! sayA namo namo tujjha jiNaiMda ! // 236 / / iMdanamaMsiya! siyavAyapayaDapayaDiyapayatthasabbhAva! |bhaavnyss mahAmaha! mahasukkhaM sAsayaM desurA evaM thoUNa jiNaM, gaNaharamAI vi sAhuNo NamiuM / iMdAiNo ya kamaso, uvaviThTho niyayaThANammi / 238 etyaMtarammi bhagavaM joyaNaNIhArimahurasaddeNaM / saMsArajalahipoyaM iya dhammaM kahiumADhatto // 239 // avi yaduiMtA iMdiyA paMca saMsArAya sarIriNaM / te caiva damiyA sammaM nivvANAya bhavaMti hi // 240 // 1. lA0 'dRpyddpu|| 2. lA0 parigahio // 3. saM0 vA0 su0 gayaMdaM // 4. jagatkhyAto 'jaya' ityAkhyo vA // 5. lA0 yatailo // 6. mRtazaraNa ! // 7. saM0 vA0 su0 aipa' || 8. praNatAnAm // 9. praNayAnAm prakRSTanayAnAm // 10. lA0 uvaviTThA // 11. lA0 va niyamiyA // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe duItehidieha'ppA uppahaM hIrae balA / duiMtehiM turaMgehiM sArahI vA mahAhave // 241 // iMdiehiM sudaMtehiM na saMsaraigoyaraM / vidheehiM turaMgehiM sArahI vA vi saMjuge // 242 // puvvaM maNaM jiNittA NaM care visayagoyaraM / vivegagayamArUDho sUro vA gahiyAuho // 243 // jittA maNaM kasAe ya jo samma kuNaI tavaM / saMdippae sa suddhappA aggI vA havisA hue / / 244 / / sammattanirayaM vIraM daMtakohaM jiyaMdiyaM / devA vi taM NamaMsanti mokkhe ceva parAyaNaM / / 245 / / ANaM jiNiMdabhaNiyaM savvaM savvaNNugAmiNIM / sammaM jIvAbhiNaMdantA muccaMtI savvabaMdhaNA / / 246 / / vIyamohassa daMtassa dhImao bhAsiyaM jae / je jarA NAbhiNaMdaMti te dhuvaM dukkhabhAgiNo / / 247 / / je'bhiNaMdaMti bhAveNa jiNANaM tesi savvahA / kallANAI suhAiM ca riddhIo vi na dullahA / / 248 / / iya bhaNiUNaM jAe tuNhikke takkhaNaM jiNavarammi / parisA kayaMjaliuDAdhaNiyaM sNvegmaavnnnnaa||249|| dharaNiNamiuttamaMgA icchAmo sAsaNaM'ti jaMpatI / unnAmiyamuhakamalApuNo vi niyayaM gayA ThANaM / / 250 / tattha ya kei pavaNNA sammattaM, desaviraivayamaNNe / aNNe u cattasaMgA jAyA samaNA samiyapAvA / / 251 / / itthaMtarammiraNNA diTThA devI tarhi samosaraNe / jAyA ya tassa ciMtA 'haMta! kuo ittha devi ?' tti / 252 / sariyaMcamaMtasiddhassa teNataMpuvvamaMtiyaM vayaNaM / pariciMtiyaM caeyaMpucchAmi jiNaM ti, kiMbahuNA? / 253 / 'kiMuNamae kayaMparabhavammi jasserisovivAgo? ti|bhgvN! devIsaMgamajaNiyaMsuhamAsimahamaulaM / 254 / pulviM, pacchA ya taotIe virahammi dAruNaM dukkhaM / aNubhUyamaNannasamaMNAragadukkhassa sAricchaM ?' / 255 / iyapucchio jiNiMdokahiUNaM puvvavaNNiyaM cariyaM / pabhaNai jaM niva! taiyAsabarabhave vttttmaannenn|256| vicchoiyAi~ bahuso raNe hariNAiyANa jugalAI / devIe vi ya aNumanniyAi~ takkammasesamiNaM / / 257 / / bahu aNuhUyaM Narage, maNussajamme vikhuddajAIe / saMpai khaviyaM kammaMNarida ! tuha puvvabhavajaNiyaM / 258 / jaM puNa suhaM visiTuM susAhubhattIeN taM phalamasesaM / jamhA susAhubhattI karei nIsesakallANaM / / 259 / / saggA'pavaggasaMgamasaMsaggapavattagA imA ceva / na ya annaM varatarayaM vijai eIeN jiyaloe / / 260 / / tamhA jujjai kAuM tattheva ya ujjamo buhajaNANaM / tAkuNa payattamaulaMsusAhubhattIeN NaraNAha!' / / 261 / taM jiNavayaNaM souM, puvvillaM sumariUNa to jAI / mucchAvirame jaMpai evamiNaM NAha! savvaM ti / / 262 / niviNNakAmabhogo saMpai kAUNa rajjaparisutthaM / gahiUNa samaNaliMga tuha pAse pavvaissAmi' / / 263 / devIpamuhajaNeNaM evaM ciya jaMpiyaM tao bhagavaM / jaMpai 'mA paDibaMdhaM kuNaha aNiccammi saMsAre' / / 264 / vaMdittu jiNavariMda, gihammi gaMtUNa jiTThauttassa / rajjAbhiseyamaulaM karei jasavammaNAmassa / / 265 / / 1. lA0 dhIraM // 2. lA0 jiiMdiH // 3. saM0 vA0 su0 NaMdittA // 4. lA0 ya // 5. lA0 'da taM puvv| Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam sibiyArUDho ya tao devIpamuhehi~ parivuDo sahasA / jiNapAmUle gaMtuM giNhai muNiseviyaM dikkhaM / 266 / sikkha duvihaM sikkhaM, aMgANa duvAlasaNha pajjaMte / jA patto tA Thavio sUripae jiNavarideNa / / 267 / ajAI caMdavammA egArasaaMgadhAriNI jAyA / pattA pavattiNittaM kuNai tavaM suddhapariNAmA / / 268 / / paDibohiUNa duNNi vigAmAisu bhaviyakamalasaMghAyaM / kevalamuppADeuM, pattAiM sAsayaM ThANaM / / 269 / / [zikharasenakathAnakaM samAptam / 6] 59 evaM darzanabhaktirvidhIyamAnA samyaktvaM bhUSayatIti / gataM caturthabhUSaNam / samprati paJcamam / tatra ca " thirattaM ca " tti sUtrAvayavaH / 'sthiratvaM' sthairyaM paratIrthikarddhi-darzane'pyakSobhyatvaM jinazAsana iti sambadhyate / atra copAkhyAnakam-- [7. sulasAkhyAnakam] (1) atthi samatthadIvamajjhaTThiu, jaMbuddIvu aNAipaiTThiIu, tasu dAhiNabharahaddhi visiTThauM, majjhimakhaMDu jiniMdu hiu, magahAjaNavau tahi~ supasiddhau, bahuvihajaNa dhaNa - dhannasamiddhau, gAmA - ssgara - goulehiM ravannau, nANAvihataruvarasaMchannau, maDha - vihAra - ArAmehi~ maMDiu, paracakkAgamabhaeNNa akhaMDiu, pamuiyajaNakIlAsayajuttau, jiNa - gaNaharapayaphaMsapavittau, kiM bahuNA ? accabbhuyasArai, tahi~ jaNavaiguNagaNavitthAra, atthi nayaru rAyagihu payAsauM, rammattaNi surapurisaMkAsauM, 1. lA0vi // 2. lA0 degte / tacca samyaktvaM bhUSayati atrAvyAkhyAna // 3. asyAkhyAnakasyaikA tADapatrIyA pratirvaikramIye 1191 varSe likhitA aNahillapattanasthasaMghavIpATaka-jJAnabhANDAgAre'sti / anyA api bahvayaH pratayo bhaveyurasyAH kathAyA iti sambhAvyate / uparyuktapratau padyamidamAdAvadhikaM samupalabhyate-- paNamavi titthesaru, vIrajiNesaru bhaNami sulasA (sa) sAvi [ya] cariu / sa (saM) mattasamanni u, viburhahi~ vanniu, daMsaNa-nANaguNAvariu || " asya kathAnakasya saMskRta-prAkRtAnabhijJajanopayogaprAcuryaM dRSTvA 'maGgalavikale pustakalekhana-vAcane amaGgalAya' iti manvAnaiH zrImaddevacandrasUripAdairanyena vA viduSA maGgalAbhidheyaprakhyApakaM padmametad viracayyAdAvupanyastaM pratibhAti / evaMvidhamaGgalAdinidarzakapadyasya mUlazuddhivivaraNAntargatAnyakathAnakAnAmAdAvanupalabdheH lA0 saM0 vA0 su0 pu0 saMjJAsu paJca svapyatropayuktAsu pratiSvanupalabdhatvAcca padyamidaM TippaNau svIkRtam / / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe avi ya kUva- talAva - vAvi-vaNasohiu, kaNayaviNimmiyasAlayarohiu, haTTa-pavA-saha-bhuMvaNavirAiu, karabharadaMDakudaMDAcAiu, taM paripAlai seNiyarAU, jasu ghari samari karaTThiu cAU, kAmiNikaDuyakaDakkhiyakAU, jAsu na gaMjiu varabhaDavAU, jo arikarikuMbhatthalasIhu, jo paraporusaphUsiyalIhu, jo khAiyasammattasamanniu, jo suranAhiM bhattiya vanni, jAsu sunaMdadevi guNavaMtI, abhayakumAramAya supasaMtI, sIlAlaMki yaha vallaha, jiNavarabhatta aunnaha dullaha, so tI samanniu, viuseM hi vanniu, rAyalaccha parivAlai / sirivIrajiNiMdaha, paNayasuriMdaha, bhattiya niyarau khAlai / / 1 / / [2] annu vi nAgarahiu tarhiM nivasai, dANu diMtu atthiyaiNiha vihasa, nANa-caraNa- daMsaNasaMjuttau, jiNamuNipayakamalaha jo bhattau, jo baMdhavakumuyAha~ mayaMkU, loha - mANavajjiyau avaMkU, jo paranAriniyattiyacittau, jo kalikAli keNa navi chitta jovvaNa-rUva-saloNimabaMdhuru, rayaNarAsi aMtarai ju siMdhuru, atthi tAsu gehiNi guNavaMtI, sulasanAmi sukulINa pasaMtI, jA pavitteNa sIleNa suyalaMkiyA, jA ya sammattarayaNammi navi saMkiyA, sohae jIeN guNarayaNavarakaMThiyA, mokkhasokkhammi niccaM pi ukkaMThiyA, jAna keNAvi dhammA cAlijjae, jA kalA-guNeM hi~ nicvaM pi mAlijjae, jA ya sirivIrapayapaMkayA''sattiyA, sAhuNI - sAhuvaggammi niru bhattiyA, jA ya sAhammipaDivattiparihatthiyA, jA ya niyapariyaNe savvayA satthiyA, jA ya vinnAyajIvAisupayatthiyA, jA ya niyarUva -lAvannasupasatthiyA, 1. lA0 bhavaNadeg / / 2. saM0 vA0 su0 'daDAvAiu / / 3. saM0 vA0 su0 'yANi ju vihadeg // 4. lA0 sasaMkU // 5. lA0 'kAli kalili navi // 6. saM0 vA0 su0 'ruvasuloNi' / pu0 'rUvasalUNi // 7. saM0 vA0su0 'mayaMdharu pu0 mahaMdhuru / 8. lA0 sulasu nAma suku / 9. lA0 i // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam kiMci jIe~ sohaMti kummunnayA calaNayA, naM mahIvIDhasaMcArimA naliNayA, jIe~ jaMghAjuyaM rehae sohaNaM, naM raInAhabhavaNammi varatoraNaM, jIe~ gaMgAnaIpuliNasupasatthayaM, soNibiMbaM suvitthinnamaccatthayaM, jIe~ nIrA''karAvattasaMkAsayaM, nAbhiyAmaMDalaM mayaNaAvAsayaM, tiyasanAhA''uhasseva aikhAmayaM, jIe~ majjhaM raIsokkhaArAmayaM, jIe~ pINunnayA vaTTa supaoharA, kAmakarikuMbhasAriccha sumaNoharA, jIe~ bAhAoN saralAoM sukumAlayA, kAmatAvA'vahArammi naM sAlayA, jIe~ supasattharehA'ruNA hatthayA, rattakaMkelli naM pallavA satthayA, kaMbusAriccha dIsaMti kayasohayA, jIe~ gIvAe~ rehAoN naramohayA, jIe~ nIsesaloyANa kayavinbhamaM, ANaNaM phullasayavattasirivinbhamaM, jIe~ AkuMciyA sihiNa miu kesayA, gavala-alivalaya-sihigalayasaMkAsayA, kiM va ahavA vi sulasAe~ vannijjae, jA jiNeNAvi sammatti uvamijae, tasu jiNa-muNibhattahi, niyapaijuttahi, visayasokkhu mANaMtiyahiM / jAi kAlu niravaccahi, gayadogaccahi, niru sohaggasamanniyahiM / / 2 / / aha so nAgarahiu suyakAraNi, ciMtAvannu vuttu sahacAriNi, 'nAha ! kAi~ dIsahi ciMtAvaru, vAribaMdhi naM baddhau gayavaru, rAyauttu naM rajaha TAliu, naM ohullamalau navamAliu, lIhAchohiu naM jUyAriu, naM kAvurisu veriparivAriu, naM khINA''uhu suhaDu raNaMgaNi, bhaTThavijju naM khayaru nahaMgaNi, naM nijAmau naTThadisAvahu, naM parikhINaAu tiyasappahu, naM bhaMDavai phuDantai pavahaNi, naM naTThappahu pahiu mahAvaNi, naM kAmAuru vimuhi~ veM sAjaNi, naM bhaTThavvau bhAviyavaramuNi, kiM rAiM avamANiu kiMci vi ?, kiM muTThau keNAvi pavaMcivi ?, kiM va mahAyaNu tujjha viloTTauM ?, kiM nihANu aMgAravisaTTauM ?, 1. pu0 pttyaa|| 2. lA0 sahiNa // 3. lA0 NAvi parisAe~ uva // 4. saM0 vA. su0 naM akayAgamu paDiu mahA / / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe kiM va bAlakavi hiyai khuDukkai ?, kiM va maraNu AsannauM Dhukkai ?, jai airahasu nAha ! navi kijjai, to eNu kajju majjhu sAhijjaI', taM nisuNeppiNu, Isi haseppiNu, nAgarahiu paDibhaNai tau / 'taM kajju na kiM pi vi, airahasaM pi vi, jaM na kahijjai kaMti ! tau / / 3 / / para kiMtu na naMdaNu atthi tujjhu, eNu hiyai khuDukkai majjhu gujjhu', paDibhaNai vayaNu to sulasa eu, 'jiNavayaNaviyaDDa vi kAi~ kheu ? kira karahi nAha ! navi sueNNa koi, rakhijjai narai paDaMtu joi, navi rakkhai vAhiviyAru iMtu, suu sAmi ! guNaDDa vi rUvavaMtu, kiM taNau dei saggA-'pavaggu ?, para hoi nAha ! saMsAramaggu', 'jANAmi sayalu' to piu bhaNei, 'para lacchi aputtaha rAu lei, parivAru sayalu pie~ ! disi ghaDei, niyabaMdhu vi annaha saMghaDei' taM suNavi payaMpai 'maivisAla !, muhaM anna kA vi pariNehi bAla,' so bhaNai 'viDhappai jai vi rajju, mahu anna bhaja kiMci vi na kajju, jai hoi puttu kaha kaha vi tujjhu, to cittu saMyannauM hoi majjhu', jANevi vinicchau piyaha bhaja, huya tiyasA''rAhaNi jhatti sajja, suvisuddhabaMbha bhUmihi~ suvei, jiNapaDimaha pUyahu kAravei, paDilAhai bhattie~ samaNasaMghu, AyaMbilAitau tavai sigghu, hariNegamesi suru maNi dharei, niyamaTThiya annu vi bahu karei, jA Thiya sA'NuTThANi mahallai, tA hariNA''NaNaAsaNu hallai, taM pekkheviNu citti camakkiu, avahi pauMjai cavaNA''saMkiu, to pariyANivi sulasahi ceTTiGa, suraseNAvai jhatti samuTThiu, uttaraveuvviu savisesiM, viuruvvavi saMcalliu rahasiM, avi yaphuraMtamauDabhUsaNo, raNaMtakiMkiNIsaNo, calaMtacArukuMDalo, nibaddhateyamaMDalo, lalantatArahArao, lulaMtavatthadhArao, surammatAlamAlao, visaTTamuMDamAlao, 1. lA0 disa / / 2. lA0 saittau / / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam 63. ravaTTasuttasArao, pariddhivAravArao, sugaMdhaphullaseharo, suriMdasinnameharo, kuraMgatullaloyaNo, saMpunnarUvajovvaNo, samuddaghosanissaNo, vipakkhapakkhabhIsaNo, suveyagaipayArao, namantakajjakArao, mahaMtabhatticoio, samAgao suro io, tti aha tiyasu niraMgaNu, payaDiyapaMgaNu, Thiyau jhatti sulasahi purau / sA niyavi sasaMbhama, taM gayavibbhama, dei varAsaNu naTTharau / / 4 / / uvavisavi tetthu to bhaNai devu, 'kiM sAvie~ ! hau~ paisariu eu, bhaNa kiM pi ja kijjai kajju tujjhu, telokke vi jaM kira sajjhu majjhu', to bhaNai sulasa gurusattijutta !, suraseNanAha ! varanANavaMta !, , vinAyasamatthapayatthasatthu, kiM na muNahi maha maNaruiu atthu ?', taM suNavi samappiya tIya teNa, battIsa guliya vihasaMtaeNa, 'khAejasu ekkakkiya kameNa, to hosahiM tuhu suya viNu cireNa, battIsa guNaDDa puNo mamaM ti, sumareja paoyaNi kuMdadaMti !', iya erisa vayaNu payaMpiUNa, sura huyau adaMsaNa takkhaNeNa, puNu sulasa kareppiNu tAsu pUya, varabhogaparAyaNa puNa vi hUya, riusamai samAgai tIeN ciMta, uppanI erisa aimahaMta, 'iTThAha~ vi ko kira ettiyAhaM, mala-mutta malesai naMdaNAhaM, tA ekku kAlu bhakkhemi tAo, guliyau jA deviM dinniyAo, battIsasulakkhaNu jeNa puttu, mahu ekku hoi varasattijuttu,' iya ciMtavi guliyau tIeN tAo, battIsa vi samayaM bhakkhiyAo, to tAha~ pabhAviNa tIeN jAya, battIsa gabbha suvibhattakAya, samagaM ciya te vaDaMti jAva, huya veyaNa duddhara uyari tAva, jA sakkai veyaNa navi sahevi, Thiya kAusaNi suru maNi dharevi, suru puNa vi samAgau bhaNai 'kajju, kiM sAvie~ ! puNaravi huyauM ajju, to sulasa kahai taM savvu tAsu, niyabuddhie~ jaM kiu appayAsu, 'hA hA akajju taiM kiyauM muddhi !', suru bhaNai 'sunimmalakulavisuddhi !, 1. lA0 pariTTicAra' / 2. lA0 kareviNa / / 3. saM0 vA0 su0 guliyAo jA deviM / / 4. lA0 varasattajuttu / / 5. lA0 suvivaddha // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe hohiMti tujjha battIsa putta, para kiMtu samA''uya saMpatta, jai bhinna bhinna bhakrkheta tAu, to huta niyA''uya tuha suyA u', sA bhai 'jIvi jaM baddhu jeMva, taM kammu tiyasa ! pariNamai teMva, kayakammaha navi saMsAri ko vi, paDimallu hoi suvikkhaNo vi to harahi pIDa mehu taNutavaMta, jai sajjha tujjha sura ! dhammavaMta !,' sAraMgavaNu to tIeN aMgi, gau pIDa hareviNu saggi vega, sulasa vi gayaveyaNa, dhammaparAyaNa, suhiNa gabbhu parivaha thira / ahavA suramahiyahi, pariyaNasahiyahi, kAi~ khUMNu tahiM hoi kira ? / / 5 / / (6) navamAseM hi aha paDipunnaehiM, addhaTThamadivasasamanniehiM, sA pasavai suhanakkhattalaggi, Asannai paDicAriyaha~ vaggi, samagaM ciya vara battIsa putta, nIsesasulakkhaNasaMpautta, niyakaMtipayAsiyagabbhageha, naM miliya paoyaNi tiyasanAha, nAgu vi vaddhAviu ceDiyAe, rahaseNa piyaMkarinAmiyAe, toseNa dinnu to tIeN dANu, Aisai mahUsavu appamANu, avi ya ghummaMtaruMdamaddalo, naccaMtanAriguMdalo, kIraMtajakkhakaddamo, dIsantavesavibbhamo, vajrjjatatUrasaddao, suvvaMtageyasaddao, dhAvantadAsi dAsao, ghippaMtasIsavAsao, dijjaM taNeyadANao, pUijjamANajANao, ubbhijjamANajUyao, paDhaMtabhaTTa-sUyao, gijjaMtasavvamaMgalo, AviMtabaMdhumaMDalo, rolaMtasUyamAio, mANijjamANadAio, kIrantadevapUyaNo, mucvaMtaguttibaMdhaNo, pUijjamANasaMghao, dijjaMtakhaMDasahaghao, tuppaMtasAhupattao, bhujjaMtacArubhattao, AviMtaakkhavattao, dijjaMtapUyapattao, tti iya vihavavimaddi, jaNasammaddi, vaddhAvaNauM karevi eNhu / devaya pUeviNu, guruhu nameviNu, nAmuccAraNu kuNai lahu / / 6 / / 1. lA0 hoMta // 2. lA0 maha // 3. lA0 'Na devi so tIeN // 4. saM0 vA0 su0 'tUrakaMdao || 5. lA0 pu0 satyamaM // 6. lA0 khaMDasaMghao // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam jiNabhadda-vIrabhaddAiyAI, nAmAi~ kumAraha~ ThAviyAI, to paMcadhAiparipAliyA u, huya aTThavarisa suhalAliyA u, saMvaddhamANa kamaso kumAra, saMjAya kalAgamapAra sAra, battIsa vi dhammakalAviyaDDha saMpunnasujovvaNa-guNagaNaDDa, battIsa vi dAriyavairivAra, sohaggohAmiyasurakumAra, battIsa vi jiNamuNivihiyapUya, niyarUvaviNijjiyamayaNarUva(ya), battIsa vi samavaya seNiyassa, ussappiNibhAvijiNesarassa, battIsa vi aipiya naravarassa, dariyArikariMdamayAhivassa, battIsa vi mANummANajutta, varalakkhaNavaMjaNasaMpautta, battIsa vi baMdhavakumuyacaMda, ANaMdiyakAmiNiloyavaMda, battIsa vi saralasahAvasattha, jIvAiviyANiyanavapayattha, battIsa vi te kulabAliyAo, pariNAviya guNagaNamAliyAo, aha tAha~ lalaMtaha~, muMha mANaMtaha~, jAi kAlu niruvaddavahaM / / niyagehi~ vasaMtaha~, niru niccaMtaha~, jaha va saggi doguMduyahaM / / 7 / / (8) eto ya atthi nayarI visAla, vesAlI nAma susAlasAla taM pAlai ceDau naravariMdu, nikaMdukkaMdiyavairiviMdu, tasu atthi donni vara naMdaNAo, abhihANeNa jeTThA-cellaNAo, uttuMgapINasupaoharAo, niyarUvohAmiyaaccharAo, jIvAipayatthaviyakkhaNAo, jiNasAsaNaratta sudaMsaNAo, paMDittagavvabharauddharAo, siMgAraphArataNubaMdhurAo, aha annadiyahi supasaMtiyAhaM, aMteuramajjhi ramaMtiyAhaM, kuMDiya-tiDaMDa-bhisiyAvihattha, niyasAsaNanAyasamatthasattha, pavvAI ekka sujinnakAya, tahi~ kannateuri saMpayAya, sA kahai tAha~ niyasoyadhammu, jo bAlaha jo bhAvai suTu rammu, 1. lA0 0vairi0 // 2. saM0 vA0 su0 'yaviMda // 3. lA0 suha // 4. lA0 haM galai kA // 5. saM0 vA0 su0 tnnugbviyaao|| 6. saM0 vA0 su0 hatthu, niyasAsaNavAya' || 7. saM0 vA0 su0 sAMparAya || Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe taM suNavi jiNAgamabhAviyAe, sA vutta jeThThavarasAviyAe, 'jaha vatthu kiM pi ruhireNa litu, haleM ! ruhireNeva ya dhoviyatu, navi sujjhai taha tuha dhammi muddhi !, pAveNa viNimmiu aiasuddhiM, taM kammu visujjhai pAvi keva, soyAiviNimmavieNa ceva ?', emAivayaNabahuvitthareNa, sA vihiya niruttara takkhaNeNa, to kayamuhabahuvagghADiyAhiM, pahasantihi~ jeTThaha ceDiyAhiM, kaMThammi ghittu rAyaMgaNAo, sA dhADiya valiya varaMgaNAo, pavvAiya bahuvihakUDavaMta, to ciMtai koviM dhagadhageMta, 'paMDittaNagavviya eha pAva, sasavakkai pADami duTThabhAva,' to jeTTharUvu phalahai lihevi, gaya seNiyarAyaha pAsi levi, dakkhAlai kayauciovayAra, taM rAyaha niyakajjammi sAra, nivvanivi taM aNurAyajutu, pavvAI bhaNai viyArapattu, 'kiM asthi viviharayaNAyarammi, eyArisu rUvu rasAyalammi?', sA bhaNai 'na sakkai ku vi lihevi, tahi~ rUvahu e(?pa)hu ! Ayarasu ko vi (?), eNha ceDayarAyaha kannadhUya, mai akkhiya niva ! tujjhANurUva', iya jaMpavi harisabharaMtagatta, pavvAI niyaThANammi patta, rAu vi tasu rUviM, sallasarUviM, mucchiu niccalu huyau kiha / nippaMdasaloyaNu, niccalaceyaNu, paramajhANi varajoi jiha / / 8 / / etvaMtari abhayakumAru pattu, niya jaNayaha jo niccaM pi bhattu, paNamevi ajANiu jaM niviThTha, tA jANiu jaNayaha cittu nachu, paya sIsi vighaTTivi maivisAlu, to pucchai jANiyadesakAlu, 'ciMtAvaru dIsaha kAi~ ajju ?, sAheha jeNa sAhemi kajju', paccAgayaceyaNu to naresu, abhayaha taM sAhai niravasesu, abhaeNa vuttu mA karahi kheu, pesijau dUu akAlakheu, 1. saM0 vA0 su0 vutti // 2. lA0 pAvineva // 3. kRtamukhabahuhAsyAlApAbhiH / / 4. lA0 calikharaM / / 5. lA0 pavvAI ba / / 6. lA0 Arisukovi / / 7. shresstthyogii|| 8. saM0 vA0 su0 dIsahu / / 9. lA0 aja / / 10. lA0 kaja / / 11. saM0 vA0 su0 maM / / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam varaNatthu tIeN varakannayAe, ceDayasamIvi sAmannayAe', to pesiu dUu naresareNa, saMpattu tetthu so caDayareNa, paDihAraniveiu saMpaviDu, atthANi nameviNu puNu bahu, vihiovayAru nivaceDaeNa, vinnavai dUra kamavADaeNa, 'jA deva ! tumha ka'vi atthi, bAla, nIsesakalAgamaguNavisAla, varaNattha tIeN nivaseNieNa, hauM pesiu varabhaDaseNieNa', taM nisuNavi kovaphuraMtakAu, paDibhaNai vayaNu so maNuyarAu, rehakulasaMbhUya dhUya, vAhiyakulammi navi demi dUya !', taM savvu dUu nivaseNiyassa, Avevi kahai abhaya'nniyassa, taM nivi sAmalavaNu jAu, nivu rAhugahiu naM rikkharAu, to bhai abhau maMtI 'ye (ma) sou, cittammi karaha sAhemi eu', taM suvi hi puNa vi jAu, seNiu romaMciyasavvakAu, o va viNiggau, gehi samAgau, lihai rUvu seNiyanivaha / phalahai suvibhattauM, aisayapattauM, vAhiyakulavaMsubbhavaha || 9 || (10) guliyAeN kara visara - vannabheu, sAbhAviu chAyavi rUvu teu, phalahayasamaggu vANiyagavesi, gau ceDau rANau jetthu desa, pavisaravi nayari vesAliyAe vIhIya niviDu mahAliyAe, rAyauladuvArA''sanniyAe, bahugaMdhadavvapaDipunniyAe, to jeTThakumArihi dAsi tetthu, AviMti sugaMdhaha giNhaNatthu, to abhau visesiM dei tAhaM, pUei phalahu pecchaMtiyAhaM, koDDeNa nieviNu purisarUvu, pucchaMti tAu to tassarUvu, jaha 'seTThi ! kAi~ pUehi eu ?,' so pabhaNai 'seNiyarAu deu, mahu hu mayacchi ! hu sAmisAlu, bhattie~ ArAhami taM tikAlu', to tAu purau kannaha~ kahiMti, jaha 'cojju diTTu kira natthi bhaMti, 67 1. lA0 Natthu // 2. lA0 huM // 3. lA0 varabhaDabhoieNa // 4. lA0 kovi phu // 5. pu0 ya ( pa ) mou // 6. lA0 jattha // 7 lA0 gaMdha-vatthapaDi || 8. lA0 tA // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 - savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe amhehi aja vANiyagapAsi' 'kiM taM ?' paDipucchai jeTTa dAsi, akkhaMti tIe~ nIsesu tAu, ANavai sA vi niyaceDiyAu, 'uppannu koDDa hali ! mahu mahaMtu, to ANahu kahavi tayaM turaMtu', sAmiNikaeNa magaMtiyAhaM, abhao vi na appai ceDiyAhaM, jaMpai 'avanna maha sAmiyassa, kira tumhi karesaha tahi~ gayassa,' to tAhi~ savaha bahuviha karevi, paMccAiu appai saMvarevi, dakkhiMti tAoM niyasAmiNIe, vararAyahaMsagayagAmiNIe, avaloyai rUvu kumAri jAmva, kiya jhatti paravvasa mayaNi tAmva, bollai 'halaeN ! pabhaNaha seTTi eu, jai hoi kaMtu mahu tujjha deu, to jIviu atthi na etthu bhaMti, phuTTei hiyauM annaha taDa tti,' taM abhayaha akkhiu tAhiM, savvu, abhaeNa vi pabhaNiu karavi gavvu, 'jai nicchau ehu kumAriyAe, to karami kajju aviyAriyAe, para kiMtu suraMgamuhammi tIe, amugattha amugapunnimatihIe, ThAevauM jeNa nariMdu tetthu, haDaM ANisu guNaviyasavvasatthu,' saMkeu kareviNu, maNi vihaseviNu, jANAviuM taM seNiyahu / siriabhayakumAriM, maMtihi~ sAriM, Avehu suraMgahi~ sigghu pahu ! / / 10 / / (11) to Agau seNiu puhairAu, savisesAhariyasamatthakAu, Aruhiya pahANamahArahammi, sajjIkayabahuvivihA''uhammi, battIsahi~ sulasahi~ naMdaNehiM, saMjuttu juttavarasaMdaNehiM, niyamittakaji niru vacchalehiM, avamanniyavahAracchalehiM, tettIsahi~ rahi~ hi~ suraMgadAri, pavisaravi patta jahiM Thiya kumAri, saMkeyaThANi to naravareNa, saMbhAsiya varahaMsassareNa, 'hauM tujjha kaji Aiu mayacchi !, jai icchahi to rahi caDahi dacchi !,' etto ya tIeN nivanaMdaNAe, Apucchiya cellaNa gamamaNAe, to cellaNa bhaNai 'ahaM pi bhagiNi !, Avesu tae saha haMsagamaNi !', 1. lA0 pacchAiu // 2. lA. jAva // 3. lA0 tAva // 4. lA0 maha // 5. lA0 'puNNattihIe // 6. lA0 Aveha // 7. saM0 vA0 su0 saMjuttajuttavara' // 8. saM0 vA0 su0 avarAhacchalehi || Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam 2 to tIe~ jutta romaMciyaMga, Aruhai jImva rahi rUvacaMga, tA bhai jeTTha 'maha rayaNapunna, vIsariya karaMDI bahusuvanna, Aja sAhu ! mahattha, khaNu eka vimAlaha tAva ettha', gaya jAva jeTTha ittiu bhaNevi, tA vuttu narAhivu kama namevi, sulasAsuehi~ 'arigehi deva !, ciru kAlu vilaMbu na juttu eva,' taM nisuNavi seNiu valiu jhatti, cellaNa giNheviNu rUvavaMti, aha jeTTha patta etthaMtarammi, duyaviyaDa suraMgahi varamuhammi, taMtranivi viNu vimaddi, dhAhAviu tIeN mahaMtasaddi, 'hA muTTha muTTha de dhAha dhAha, maha bhagiNi harijjai eNha aNAha', taMva kophuraMtauDDu, karaghAyaviyAriyabhUmivaDDu, 69 sannaddhau ceDayarAu jAva vIraMgau bhaDu vinnavai tAva, "pahu ! kheu kahi~ kiM ettha kajji ?, Aesu dehi lahu maI visajji', vIsajjiu to nivaceDaeNa, so dinnaniyayakarabIDaeNa, lahu majjhi suraMgahi jAmva jAi, tA pecchai raha te ravihi nAi, kamasaMThiya nAgaha putta tesu, asura vva niyacchai naM suresu, aha eka bANu mellevi teNa, te mAriya bhaDa vIraMgaeNa, saMkinnasuraMgamuhammi jAva, battIsa vi raha avaNei tAva, gau seNiu laMghavi dUradesu, iyaro vi valivi gau jahi~ naresu, sAhei asesa vi tassa vatta, paNamaMtasIsu jA jeMva vitta, dhUyAvahAIi~ dUmiu naresu, seNiyabhaDamAraNi haeNU satosu, jeTTha vi maNi ciMtai taM suNevi, nivvinnakAma bhavaguNa muNevi, 'si si ratthu bhogAha~ jetthu, vaMcai niyabhagiNi vi iya niratthu, dhisi dhisi malamuttasamubbhavAhaM, kAmAha~ vihiyabahuparibhavAhaM, dhisi dhisi khaNamettasuhAvahAhaM, kAmAha~ narayapurasuppahAhaM, dhisi si pajjaM duhA''karAhaM, kAmAha~ athakkaviNassarAhaM, sidhisi guNasAlamahAnalAhaM, kAmAha~ viNAsiyataNubalAhaM, eyANa uvari jo rai karei, so dukkhahaiM appauM dhuri dharei, 1. lA0 jAva // 2. lA0 vRtta narAhiva // 3. lA0 cirakA // 4. lA0 dhAhAvia // 5. lA0 etthu / / 6. lA0 maya / / 7. saM0 vA0 su0 'karapIDa' / / pu0 'karavADa / / 8. hrasvatoSa:, bhUtaH sa toSo vA / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe to pariharAmi' ciMtevi eu, gaya jaNayaha pAsi karevi veu, akkhai nIsesu vi tAsu kejju, maI tAya ! visajji jhaDatti ajju, to teNa visajjiya, huya sA ajjiya, baMbhacera-tava-niyamadhara / guNarayaNihi maMDiya, Agami caDDiya, caMdaNaujjapAsammi vara / / 11 / / (12) etto ya maggi seNiu turaMtu, vaccai jeTTa tti samullavaMtu, sA pabhaNai 'na vi hauM jeTTa sAmi !, tehu bhagiNi lahuya cellaNa bhavAmi !,' to jaMpai seNiu 'savvajeTTa, tuhu piyayama ! mahu guNagaNavariTTha !', to cellaNalAhi~ hi hiTThacittu, varamittaviNAsiM soyatattu, cellaNa vi bhagiNivaMcaNavisanna, seNiyavaralAhiM aipasanna, saMpattu nariMdu kameNa gehi, tahi~ cellaNa mellavi kDabhaDehiM, parivAriu nAgaha gehi pattu, suyamaraNu kahai aMsuya muyaMtu, taM suNavi nAgu sahu~ pariyaNeNa, akkaMdai dukhiu iya maNeNa, 'hA putta ! putta ! kahi~ tumhi patta, jamagehi ayaMDe vi jIya catta, hA dAruNadukkhamahanavammi, hauM kAi~ khittu vihi ! duttarammi, hA hA niru nimSiNa ! aiaNaja!, eu kAi~ vihiu pai~ vihi ! alaja !, jaM ekku kAlu maha naMdaNAhaM, hiu jIviu aribalamaddaNAhaM, maI jANiu kira viddhattaNammi, pAlesahi~ suya harisiu maNammi, taM savvu niratthauM majjha jAu', iya vilavai so bhUluliyakAu, nivaDiya sulasA vi ya dharaNivaTTi, gayabaMdhaNa jaha kira iMdalaTThi, AsAsiya pariyaNi ruyai dINu, 'sai~ kiyauM eu maI maivihINu, jai bhagga ! alakkhaNa hauM apunna, samayaM guliyAu na khaMta'vuNNa, to majjha eu navi dukkhu huMtu, samagaM suyamaraNasamubbhavaMtu, hA putta ! putta ! kasu niyayavayaNu, tumhAha~ maraNi daMsemu dINu, hA ekku kAlu hau~ kiya aNAha, kasu purau putta ! mellemi dhAha ?', iya tAhaM ruaMtaha~, duhasaMtattaha~ bhaNai abhau erisu vayaNu / 1. lA0 tA / / 2. lA0 kajja / / 3. lA0 aja / / 4. lA0 mavara / / 5. lA0 tahi / / 6. lA0 'lAbhiM hi / / 7. lA0 bahubhaDehiM // 8. lA0 tumhAhi // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam ' jANiya saMsAraha~, aisuviyAraha~, navi jujjai sogaha karaNu / / 12 / / (13) jeNa bho esa saMsAravitthArao, sakkakodaMDavijjucchaDAsArao, saMjjhamehAvalIrAyarehAsamo, mattamAyaMgakannaMtalIlovamo, unhakAlammi mAyaNhiyAsacchaho, vAyaveuddhuyA''lolatUlappaho, sAyaruDaMtakallolamAlAcalo, kAmiNIloyaNakkhevavaccaMcalo, erise ettha acvaMtanIsArae, kemva tumhANa sogo maNaM dArae ?, jeNa tumhehiM savvannuNo bhAsiyaM, jANiUNaM sarIreNa saMphAsiyaM, kiMca maccU na devehi~ rakkhijjae, poruseNaM baleNaM na pelejjae, maMta-taMtosahehiM na vArijjae, bhUridavvavvaeNaM na dhArijjae, to viyANittu saMsArarUvaM imaM, soyamujjhettu kuvveha dhammujjamaM, jeNa no anna jamme vi eyArisaM, hoi tumhANa dukkhaM mahAkakkasaM', iya abhayaha jaMpiu, suNavi buhappiu, kiMcisoyaparivajjiyAM / kayaloiyakiccaiM, vihiyajiNa'ccaiM, jAyai dhammasamujjayaI / / 13 / / (14) seNiya - abhayA viya saha narehi, uTThittu patta niyaniyagharehiM, niyadhammakammaparisaMpautta, kAleNa jAya gayasogagatta, aha etto caMpApuravarIe, tiyasiMdanayariguNagaNadharIe, gAmA - ssgara - nagarehiM viharamANu, asuriMdasuriMdihi vihiyamANu, mArArivIraniddaliyamANu, uppADiyakevaladivvanANu, micchattatimiraharaNekkabhANu, saMpattu jiNesaru vaddhamANu, tiyasA-'surakayaosaraNi dhammu, parisAeN majjhi so kahai rammu jaha bhavasamuddi kiramaNuyajammu, kaha kahavi hu labbhai khaviyakammu, tattha vi ya jiNiMdaha taNau dhammu, kaoN vi lahai saunnau paramarambhu, tA dhammakammi ujjamu kareha, aidariyapamAyarivU daleha, 1. lA0 tumehiM // 71 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe paMcavihamahavvayabharu dhareha, aidukkara bahuvihu te kareha, jiM pAvaha gayaduhu mokkhamaggu, ahavA vi suraMgaNarammu saggu, etthaMtari bhisiya-tidaMDahatthu, chatta (? nna) yachannAlayajuttasatthu, amDu nAmeNa guNotu, parivAyagu sAkyadhammavaMtu, saMpattu jiNiMdaha vaMdaNatthu, kAUNa payAhiNa guNamahatthu, sakkatthau bhaNavi paNAmacaMgu, saMthuNai emva romaMciyaMgu, jaya amaranayacaraNa ! mayadharaNakaracaraNa !, gayamaraNa ! gayakalaha ! hayamayaNagayakalaha !, jaya kammarayasamaNa !, kayaaNahagaNasamaNa !, jaya bhavvajaNasaraNa ! tava caraNadharasaraNa, jaya kalakalaya ! bhavatattajaNamalaya !, jaga ? (ya) bhavaNabalaharaNa ! parasamayabalaharaNa !, jaya Damararayajalaya ! narabhamaravarajalaya !, ghaNarasayadalanayaNa !, apavaggagamanayaNa !, jaya sayalajagapaNaya ! dayaparamavarapaNaya !, samakaTTha-dhaNarayaNa ! varasavaNa - kararayaNa !, jaya sajalaghaNapasara ! khayakavaDabhaDapasara !, vayabharayamahadhavala ! jasapasarabharadhavala !, jaya karaNahayadamaNa ! mayamattagayagamaNa !, chalasappakapparaNa!, bhavarayaNavayataraNa !, iya akhaliyasAsaNa !, bhavabhayanAsaNa !, vIranAha ! pahu ! vigayamala ! dINaha~ daya kijjau, maha sivu dijjau, devacaMdanayapayakamala ! / / 14 / / / / ekasvarastutiH / [15] iya thuNavi nisannau jiNaha~ pAsi, Ayannai dhammu guNoharAsi, patthAviNa calliu jiNu namevi, rAyagihagamaNi jA maNu dharevi, tA bhaNiu so vi jagIsareNa, mahumAsamattakoilasareNa, 'pucchejja pautti sukoviyAe, mahu vayaNiNa sulasAsAviyAe', 'icchaM 'ti bhaNevi nahaMgaNeNa, rAyagihi pattu so takkhaNeNa, ciMtei 'peccha kaha vIyarAu, sura-naramajjhammi vi pakkhavAu, X sulasAeN kara Na vi guNeNa ?, taM savvu parikkhami' iya maNeNa, gau tIeN gehi rUvaMtareNa, parimaggai bhoyaNu AyareNa, dhammatthu na sA jA kaha vi dei, tA puraha vAri so nIsarei, aha puvvapaoliduvAradesi, viuruvvavi so Thiu baMbhavesi, 1. lA0 tava / / 2. lA0 jaM // 3. saM0 vA0 su0 'NavaNasaraNa // 4. lA0 maha // 5. lA0 'patoli // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulasAkhyAnakam 73 caurANaNu paumAsaNi nividu, dhayaraTThagamaNu caubAhalA, baMbhakkhasutta-jaDa-mauDajuttu, sAvittipattiparisaMpauttu, jA kahai dhammu tA purajaNohu, Avajjiu kira baMbhANu ehu, sulasa vi hakkAriya sahiyaNeNa, DaMbho tti na gaya niccalamaNeNa, to bIyadivasi dAhiNadisAe, garuDAsaNu sahu~ lacchIvarAe, gaya-saMkha-cakka-sAraMgapANi, lacchIharu huvahu kavaDakhANi, teNAvi na raMjia sulasa jAmva, hU taiyadivasi pacchimahi tAmva, sasiseharu bhUivibhUsiyaMgu, vasahAsaNu gorikayaddhasaMgu, Damaruya-khaTTaMga-tisUlahatthu, gaNaparivuDu akkhai dhammasatthu, jA tetthu vi nAgaya guNavisAla, tA uttaradisihi~ karei sAla, rayaNAivinimmiya tinni sAra, kavisIsaya-toraNa-vAra phAra, majjhammi tANa sIhAsaNammi, kaMkellitalammi samujjalammi, tahi~ uvari niviTThau causarIru, jiNu kammasattuniTThavaNavIru, parinimmiyaaThThasupADiheru, daMsiyauvasantatirikkhaveru, jA akkhai dhammu cauppayAru, jai-sAvayabheiM aisutAru, taM suNavi viNiggau puraha lou, romaMciu bhaNie~ NhAu dhou, sulasA vi bhaNAviya ammaDeNa, 'niddalahi pAu jiNavaMdaNeNa,' to sulasa vuttu 'na vi eNhu jiNiMdu, sirivIru paNayatiyasiMda-viMdu, cauvIsamu jo titthaMkarAhaM, kammaTThasattubalakhayakarAhaM', to pabhaNiya teNa 'aIvamuddhi !, paNuvIsamu jiNa e~ha hoi suddhi !', sA bhaNai 'na hoi kayA vi eu, paNuvIsamu jaM kira hoi deu, kAvaDiu ko vi jaNavaMcaNatthu, iya akkhai jiNavaradhammasatthu', tiM pabhaNiya maM kari etthu bheu, sAsaNaha pahAvaNa ehu hou', sA bhaNai 'pabhAvaNa na vi ya eha, alieNohAvaNa iha acheha', iya jAmva na sakkiya, cAlivi sattiya, sulasa amaDu ciMtei tau / sirijiNamuNibhattahi~, daDhasammattahi~, jutu pasaMsaNu jiNeMNa kau / / 15 / / 1. saM0 vA0 su0 sutta-caumuheM hi juttu // 2. saM0 vA0 su0 hakkAriu // 3. lA0 jAva // 4. lA0 tAva // 5. lA0 tAvuttara // 6. NadhIru // 7. saM0 vA0 su0 paNavIsamu eha sAhAvasuddhi // 8. saM0 vA0 su0 taM pnnmiy| Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe saMvaravi asesu vi sulasagehiM, gau ammaDu harisiu niyayadehi, pavisarai nisIhiya jA karevi, tA sulasa samuTThiya iya bhaNevi, 'ahu sagau sAgau tuha guNaDa !, mahadhammabaMdhu ! jiNadhammasaDa !, pakkhAlai to sA tassa pAya, aivacchala jaha kira niyayamAya, dakkhAlai to gihaceiyAI, vaMdei so vi vihipuvvayAI, uvavisai dinnapavarAsaNammi, aiharasiM nibbhara niyamaNammi, so jaMpai 'sAvie~ ! ceiyAI, vaMdAviya sAsaya-'sAsayAI', to lAyavi siru kara bhUmivaTThi, sA vaMdai maNi kayagaruyatuTThi, so puNa vi payaMpai vihasiyaMgu, jiNasAsaNi niccala aMtaraMgu, 'tuhaM dhanna sapanna kayattha ekka, tuhu jammu sahalu tuha paNayasakkaM, jiM maNuya-tirikkha-surA-'surANa, majjhaTThiu teyasubhAsurANa, tuha pucchai vatta jiNiMdu vIru, mArArivIradalaNekkavIru', taM suNavi sulasa pulaiyasarIra, saMthuNai 'jiNesaru jayahi vIra !, micchattamehanAsaNasamIra !, jaya mohamallabalamalaNadhIra !, .. jaya paNayasurA-'suraiMda-caMda !, calaNaMgulicAliyagirivariMda !, jaya kevalakaliyabhavassarUva !, jaya vIra ! tiloya'bbhahiyarUva !', iya thuNavi sulasa bhUluliyasIsa !, puNu puNu jiNu vaMdai gayakilesa, to puNa vi payaMpiya sulasa teNa, savisesaparikkhaviyakkhaNeNa, jaha 'kira baMbhAI puravarassa, dAresu dhammu akkhahi jaNassa, koDDeNa vi suMdari ! tANa pAsi, kiM kAraNu jaM kira navi gayA si ?', sA bhaNai 'suhaya ! kira kAMi imva, ullavahi aIvaayANu jemva ?, jiNu vIrU nameviNu kaha va tesu, maNu majjhu ghulai aghaDaMtaesu, jao bhaNiyaMjo erAvayagaMDayalagaliyamayaraMdaparimalagghavio / so vihasiyaM pi na ramai picumaMdaM mahuyarajuvANo // 1 // bharuyacchakacchavacchucchalaMtamayaraMdaguMDiyaMgassa / bhamarassa karIravaNe maNayaM pi maNaM na vIsamai // 2 // 1. saM0 vA0 su0 aha // 2. saM0 vA0 su0 vaMdehi // 3. lA0 'harasihaM ni' // 4. saM0 vA0 su0 koddenn|| Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : sulasAkhyAnakam 75 jo mANasammivasio viysiysyvttmaaslaa''moe|so kiMphullapalAsesavilAsaMchappao chivi|3| jo kayasIyalatIre nIre revAe~ majjai jahicchaM / so kiM iyare viyare gayarAo dei dihi pi ? // 4 // jo nAsiyadhavagaMgaM(?) gaMgaM dhavalujalaM jalaM lihai / gayasohaM so haMso kiM sesanaIpayaM piyai ? // 5 // jo poDhapuraMdhirae rao pakAmaM pakAmakAmammi / so kiM mohiyamAro vArayakAme maNaM kuNai ? // 6 // jo gaMtujentanae nae nao hoi vasai varavacche / so nIlagalo vigalo kiM vigayatalaM maruM sarai ? // 7 // jo ghaNalayasAmalae malae mayaraMdavAsie vasio / sAraMgo sAraMgo so kiM avare dhare ramai ? // 8 // iya vIra! dhIra! mANahaNa! tujjha payapaMkayaM nayaMjeNa / so hari-harANa kiM suhasamUhamahaNe kame namai ? // 9 / iyajo jinniNdnirupmvynnaamypaannpiynndulllio|soseskunymykNjiesun yanevvuIkuNai / 10 / iya vIrajiNesara, duhatamaNesara, jehi~ paNau payakamalu tuha / te hari-haramAisu, kAmiya-mAisu, suviyakkhaNa ! paNamaMtu kaha ?' // 16 // (17) aha sulasa pasaMsavi mahuravANi, Apucchavi ammaDu gayau ThANi, iya sulasa suniccala saNammi, kamaso ya patta pacchimavayammi, jANeviNu pacchimasamau jhatti, saMlehaNa karai amohasatti, jiNu citti dharantI vaddhamANu, AkhaMDalamaMDalavihiyamANu, paMcaha~ parameTThihi~ thui saranta, nIsesasattakhAmaNa karaMta, kayaaNasaNa chaDDivi pUi dehu, hua tiyasu surAlai sA amohu, tatto cavittu AgAmiNIe, titthayaru bhavissussappiNIe, panarasamau nAmiM nimmamattu, apparimiyanANa-carittasattu, hoyavi pADibohiyabhavvasatthu, sijjhissai to jagamatthayatthu, eha saMdhi purisatthapasatthiya, devacaMdasUrIhi~ samatthiya, iya bahuguNabhUsiu, jiNasupasaMsiu sulasacariu dhammatthiyahaM / nisuNaMta-paDhaMtaha, bhattipasattahaM, deu mokkhu mokkhatthiyahaM / / 17 / / - sulasA''khyAnakaM samattaM / 7. _ 'guNA pasattha' tti guNA: 'prazastA:' maGgalAlayA: / 'sammattaM' ti samyaktvaM samyagdarzanam / 'ee'tti ete pUrvoktA: kuzalatAdayaH / 'huH' evakArArthastena cAyamarthaH-eta eva samyaktvaM bhUSayanti 1. lA0 so kiM mo hayamore khore kAme // 2. pu0 0nuha0 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe nAnye, eteSAmeva samyaktvabhUSaNatvena pratipAditatvAt / 'vibhUsayaMti' tti vibhUSayanti vizeSeNa bhUSayanti alaGkurvanti / bhaNyate ca sura-Nara-tiriyA jaha bhUsaNeNa rUvassiNo virehati / taha suMdaraM pi daMsaNamimehiM bhUsejai guNehiM / / 39 / / jaha vA sAlaMkAraM kavvaM viusAra(Na) majjhayArammi / sohai sammattaM pi hu taha'laMkArehi~ eehiM / / 4 / / iti vRttArthaH / / 8 / / uktAni bhUSaNAni / tadvyAkhyAnAcca vyAkhyAtaM mUladvAravRtte bhUSaNadvAram / tadanantaraM ca dvitIyaM dUSaNadvAram / tatsvarUpakathanAya ca vRttamAha saMkA ya kaMkhA ya tahA vigiMchA, kutitthiyANaM payaDA pasaMsA / abhikkhaNaM saMthavaNaM ca tesiM, dUsaMti sammattamime hu dosA / / 9 / / 'saMkA ya' tti zaGkA ca, zaGkana-zaGkA 'kimetadasti nA'sti vA ?' iti sandeharUpA / cakAro deza-sarva zaGkAbhedasUcakaH / tatra dezazaGkA 'kimAsan sAdhUnAM Rddhayo na vA ?' ityAdisvabhAvA / sarvazaGkA tu 'kiM sarvamevaitajjinadarzanaM satyamuta dhUrtaracanAkalpitam ?' ityevamAdilakSaNA / ubhayasvabhAvApIyaM vidhIyamAnA samyaktvaM dUSayatIti tadrUSaNaM bhaNyate / iyaM cehalokaviSayApi kriyamANA mahate'narthAya jAyata iti / atra kathAnakamAkhyAyate [8. zrIdharakathAnakam] atthi iheva jaMbuddIva dIve bhArahe vAse uttarAvahe giriuraM nAma NagaraM / tattha ya mahaMtasAmaMtasAmI ajiyaseNo NAma rAyA / tassa ya rUviNINAma devI / io ya atthi tattha siridharo NAma khaNNavAio / so logappavAyAo khaNai nihANagAI, na ya sAmaggIvigalattaNao eNaM pi saMpAvae / evaM ca gacchae kaalo| aha annayA kayAI bhamaDaMto siriuraM gao titthaM / tatthegammi paese pecchai varaputthiyArayaNaM // 1 // paMDi-paTTaulayaveDhaNayaveDhiyaM paTTasuttanikkhivaNaM / varapaMcavaNNapupkovagArakayavivihaacvaNayaM / / kappUrA-'yaru-mayaNAhidhUvagaMdhoddhayAbhirAmellaM / goroyaNa-rattaMdaNa-kuMkuma-sirikhaMDakayapuMDaM / / 3 / / . 1. lA0 bhUsaNehiM rUvassiNo visohaMti // 2. saptamavRtte // 3. lA0 'vRttena bhU0 / 4. lA0 vigicchA / / 5. lA0 tA0 duusiNti|| 6. lA0 'dasaMsUcakaH // 7. lA0 've bhaar| 8. lA0 NAma mahAdevI // 9. lA0 taNAo // 10. lA0 vcce|| 11. lA0 potthiyA' // 12. saM0 vA0 su0 paDi-vaTTolayaveTTaNayave' // 13. lA0 accaNiyaM // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdharakathAnakam 77 susugaMdhasAliakkhayabalikammaM vAsavAsiyaM rammaM / gahiUNa jAva payaDai hrisvsollsiyromNco|4| tA pecchai maNicittiyaviddumaNimmaviyapaTTayasaNAhaM / rayaNamayapupphayaMtaM cAmIyaradoriyAnaddhaM / / 5 / / tao ya 'avassaM ettha kiMci aJcabbhuyabhUyaM bhavissaItti ciMtaMto choDiUNa vAiuM payatto jAva aNegasAisayamaMta-taMta-kuheDaga-kougANaM majjhagayaM pecchai samaMDalaM savihANaM samaMtaM sarakkhaM khannavAikappaM / taM ca daddUNa ullasio citteNa / 'aho ! pattaM jaM mae pAviyavvaM' ti ciMtiUNa tabbhaNiovAeNa NirUviumADhatto / nirUvaMteNaM paribhAviyaM egattha ThANe mahANihANaM / tao egammi diNe kayaM tammi paese mahAbalivihANaM, vattiyaM maMDalaM, ThaviyA caudisiM pi tamAladalasAmalakarAlakaravAlavAvaDakarA disAvAlayapurisA, vAvarAviyA ya ke vi khaNiuM, sayaM cA''Dhatto maMtaM japiuM / jAva khaNamikkaM khaNaMti tAva ciMtiumADhatto sAhago jahA 'kao balivihANAisu mahaMto atthavvao, na ya aja vi payaDIhoi NihANaM, tA na najai kimettha kiMci bhavessai kiM vA na va ?' ti| tao evaM sakAe caMcalacittaM sAhagaM NAUNa NihANadevayAe viurubviyA bihIsiyAkilakilAiuM payattA veyAlA, phekkAraMti DAiNIo, raDaMti sivAo, nacvaMti rakkhasA, nivaDaMti AgAsAo silAsaMghAya tti / tao evaMvihaM dahNa naTThA disArakkhagapurisA / tesiM piTThaokhaNaMtagapurisA vi / sAhago vi calacitto maMtaM japeMto acchi| calacittaM ca sAhagaM huMkAreNa dharaNIyale pADeUNa pUriUNa khaDDaM gayA devayA / etthaMtarammi pahAyA rayaNI / Agao ya tattha aNegasiddhavijo sivabhUI NAma siddho / diTThA ya teNa maMDalasAmaggI bahupurisapayANi ya / tao AsannIhoUNa jAva NirUvei tAva dihro pAsaTThiyapotthiyArayaNo akkhasuttavAvaDakaro tharathareMtasavvaMgo uggiraMtapheNamuho bhUmIe luDhamANo siridharo / nAyaM ca teNa jahA-esa koi vijAsAhagoasiddhavijjo chaDDio vijaae| 'tAmA marau varAu'tti ciMtiya aNukaMpAe baddhA se sihA, AlihiyamaNeNa maMDalaM, baddhAo disAo, Ahao sattahiM udayacchaDAhiM / tao uThThio sahasA / samAsAsio ya sivabhUiNA, baddhA vi ya se puNo baddhA sihaa| pucchio ye so vuttaMtaM / kahio ya teNaM savittharo putthiyAlAbhappabhiI / tao NAyaM teNa sohaNe ThANe lddhaa| jao kayaM tattha pANovakkamaNaM sivabhUiNA / aNegaviNNANAyasayasaMpanno ya so Asi / tA tassa saMbaMdhiNaM evaM putthiyArayaNaM / 'jaM ca kiMci ettha lihiyaM taM savvamavitaha, tAjAemi eyaM' evaM ciMtiya bhaNio sotA kiM eyAe aNesovaddavAlayAe putthiyAe?, Na yANase ya tumaM eyAe parivAlaNovAyaM' / teNa bhaNiyaM jai evaM tAgeNha tuma eyaM, jao gurU tuma pANappaoya, saMpayaM ca tumaM ANavesitamahaM karemi' / sivabhUiNA 1. lA0 o ava' // 2. saM0 vA0 su0 'canmayaM // 3. lA0 vAyaka' // 4. lA0 teNa ya pari // 5. saM0 vA0 su0 'kAra(e)calacittasA // 6. saM0 vA0 su0 virUviyA // 7. lA0 AgAsatalAo / / 8. lA0 'to ceva maMtaM // 9. lA0 laDhamANo // 10. saM0 vA0 su0 "emA // 11. saM0 vA0 su0 ciMtiyaM // 12. saM0 vA0 su0 'ddhA se puNo sihA // 13. lA0 ya vuttaM // 14. lA0 NAisaya' // 15. lA0 eyaM ca ciM // 16. lA0 eIe // 17. lA0 prANapradaH prANArpako vA // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe vi evaM'ti bhaNiUNa gahiyA putthiyA / diTTho ya teNa khaNNavAyamaMto, sAhaNovAo ya / savvaM ca vihiM saMpADeUNa 'NissaMsayaM evameyaM' ti kaliya Ar3hatto NihANagahaNovAo / 'daDho' tti Na sakkio NihANadevayAe khobhaM kAuM / jAva payaDIbhUyaM nihANayaM gahiyaM ca / kayA atihi-devayANa pUyA / vilasiyaM ca jahecchAe / patto paraM pasiddhiM ti / [zrIdharakathAnakaM samAptam / 8.] tadevaM zaGkahalokaviSayApyanarthakAriNI, samyaktvaviSayA tUbhayalokayorapyanarthaheturiti yatnataH parihartavyA / gataM zaGkAdvAram / sAmprataM kAGkSAdvAram / tatra 'kaMkhA ya' tti sUtrAvayavaH / 'kAGkSA' AkAGkSA'nyAnyadarzanagrahaNarUpA, jJAnAvaraNAdikarmodayAdanizcitacittasyAparAparadarzanoktAnuSThAnakaraNarUpeti bhaavH| cakAro deshsrvkaangkssaabhedsuuckH| tatra dezakAGkSA anytrshaakyaadidrshnaakaangkssaaruupaa| sarvakAGkSA tu sarvadarzanA-kAGkSaNasvabhAveti bhAvaH / tatrApyaihikamevodAharaNam [9. indradattakathAnakam] atthi iheva jaMbUddIve dIve bhArahe vAse bahudhaNa-jaNasamiddhaM mAlavanagaraM nAma NagaraM / tattha sayalapayAparipAlaNaparo payAva'kaM taparapakkho puhaipAlo NAma rAyA / tassa NiyarUvohAmiyamayaNamahilA raisuMdarI NAma aggamahisI / io ya tammi ceva Nagare bahubuddhisaMpanno dakkhiNNamahoyahI viNIo ya kayaNNuo uttarapaccuttaradANaNiuNo atthi iMdadatto NAma kulputtgo| tassa ya aNurattA bhattA guNavaI NAma bhAriyA / tao annayA kayAi pariyANiyA tassa ya kulaputtagassa guNe rAiNA / pesio ya kassai rAiNo samIve / samAgao ya savisesaM kajjaM sAhiUNa / tao 'sAhu' tti kariya pesei rAyA taM ceva savvesu vi rAyaulesu / so vi ya rAyA''esamavagaNNiumacayanto kAle akAle vi vaccai / tao annayA varisAkAlasamaye pesio ujjeNiM raaykjennN| sA vi tassa bhAriyA gehegadese devAlayaM kAUNa ThaviUNa tattha jakkhapaDimaM vaMdaNaNhavaNa-balipUyAvihANapurassaraM paidiNamArAheUNa viNNavei'bhayavaM! jakkha! mahAyasa! paMthe sele NaIeN addviie| gAma-NagarA-''garAisu rakkhejasu majjha bhttaarN|1| savvattha vi maha paiNo sannijhaM kuNasu jakkha ! NiccaM pi / paNivaiyavacchala cciya havaMti tumhArisA jeNa' // 2 // 1. lA0 daDhacittassa ya na sakki // 2. lA0 khobho // 3. saM0 vA0 su0 nihANA(NaM) // 4. lA0 'dasaMsUcakaH // 5. lA0 kAGgaNarUpA // 6. lA0 bahujaNa-dhaNasa' // 7. lA0 "ssa ya niarU // 8. lA0 'o kaya' || 9. saM0 vA0 su0 ya tassANurattA // 10. lA0 'ssa kula // 11. lA0 vi rAyA // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 indradattakathAnakam jakkho vi tIeN bahumANabhattisAraM suNettu viNNattiM / dhaNiyaM parituTThamaNo saNNihio ciTThae tassa // 3 // so vi ujeNIo rajakajaM kAUNa jAva gharamAgacchai tAvaMtarA giriNaI / tIe ya uttaraNatthaM jAva oiNNo tAva uvarivarisiyasamAgayaNaIpUreNa voDhumAraddho / tao calaMtamaNikuMDaleNaM dippaMtamauDamaNibhAsureNaM hAravirAyaMtavacchatthalAbhogeNaM jakkheNaM karasaMpuDe kAUNa uttArio tti / uttAreUNa aiMsaNIhUo jakkho / taM ca suviNayamiva maNNamANo gao saNagaraM / NiveiyarAyakajo ya gao sagehaM / kahiyaM ca savvaM savittharaM guNavaIe / tIe ya jaMpiyaM 'jakkho so, jao haM tujjha gamaNadiNAo samArabbha paidiNaM jakkhamArAhemi' / teNa bhaNiyaM kattha so jakkho?' / daMsio ya tIe devAlae / teNa bhaNiyaM 'jai egassa vi ettio pahAvo tA savvadevANaM paDimAo devAlae kAUNa aarohehi| tao rukkhAINaM hiTThAo ANiUNa ThaviyAo devAlae savvadevayANaM pddimaao| ArAhiMti ya paidiNaM / annayA ya samAgao puNo vi pAuso, aMdhAriyaM gayaNatalaM tamAladalasAmalehiM jaladavalaehiM, kayaMtajIha vva camakkiyAo vijulayAo / etyaMtare puNo vi perio so rAyakajeNa / tao diTThabhaeNaM bhaNiyA bhajjA jahA 'savvadevANaM viseseNaM pUyA-sakkArAiNA samArAhaNaM karejasi' / evaM ca appAhiUNaM gao / jAva samAgacchai tAva taheva samAgao NaIpUro / teNa ya NIo chajjoyaNamettaM bhUmiM / tattha AuyasesattaNeNa kahiMci vilaggo tIre / samAgao ya gehaM / bhajAe uvari koveNaM dhamadhamaMto [? ciMtei] jahA 'Na kayA hohii tIe pAvAe devayANaM pUyA, jeNa Na kayaM keNAvi mama saNAhattaNaM' / tao bhaNiyA sA teNa 'A pAve ! devayANaM pUyaM Na karesi?' / tIe bhaNiyaM 'mA rUsasu, jai Na pattiyasi tA NirUvehi gaMtUNaM savve savisesaM pUie' / nirUviyaM ca jAva taheva' tti tAhe kovAbhibhUo kuhADayaM ghettUNa 'savve bhaMjemi' tti pariNao jAva ghAyaM uppADei tAva gahio puvvajakkhaiNa hatthe, bhaNio ya 'mA evaM karehi, jayA tumaM maM egaM pUyaMto tayA haM niyayAvavAyabhIo tujjha sayA sannihio ceha~to, sapayaM puNa amhANaM jakkhove kkhA jAyA' / tao teNa tavvayaNapaDibohieNa tamegaM vajjiya sesA savve jahA''NIyaTThANesu mukkA / [indradattakathAnakaM samAptam / 9.] yathA caiSAnekadevAkAGkSA tasya doSAya saMvRttA, evamiyamapIti / / gatamAkAGkSAdvAram / sAmprataM vicikitsAdvAram / tatra 'vigiccha' tti sUtrAvayavaH / 1. lA0 rAyakajaM // 2. lA0 'DabhAsu // 3. lA0 Na uttArittA ya aiMsa // 4. saM0 vA0 su0 ca savittha // 5. lA. 'devaannN|| 6. saM0 vA0 su0 yA samAgao pAuso // 7. lA0 re vi puNo vi // 8. saM0 vA0 su0 vi bhoNau se pesio rAya // 9. lA0 'devayANaM // 10. saM0 vA0 su0 eyaM // 11. lA0 gayo / 12. lA0 tattha yaA || 13. lA0 koheNa // 14. lA0 rUMsa, jai // 15. saM0 vA0 su0 savvaM // 16. saM0 vA0 su0 Na, bhaNi' // 17. saM0 vA0 su0 kareha // 18. lA0 'vekkhI // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe 'vicikitsA' AtmAnaM prati phalAvizvAsarUpA cittaviplutiH 'bhaveyurmamAnenAnuSThAnena svarga - mokSAdayo na vA bhaveyuH ?' iti rUpA / vidvajjugupsA vA vidvAMsaH = munayasteSAM jugupsA = nindeti / tatrobhayasvabhAvAyAmapyekameva kathAnakamAkhyAyate [10. pRthvIsAra- kIrtidevayoH kathAnakam ] atthi iha jaMbuddIve mahAvidehammi siriuraM nAma nayaraM, nayaraguNANaM NivAsaThANaM va niruvahayaM / jaM ca jirNedavayaNaM va negama-saMgaha - vavahAra-samaddhAsiyaM pahANAyAraM ca, gagaNatalaM va sUra-rAya-maMgala-buhaguru-kavi-haMsa-suyasamaNNiyaM cittovasohiyaM ca, viNhu vva sudarisaNAdhAraM lacchInivAsaM ca, girivaro vva vaMsasayasaMjuyaM sAvayAulaM ca, kodaMDaM va sanikeyaNaM saguNaM ca / kiM bahuNA ? taM suranayarasamANaM pavarapuraM arikariMdavaNasIho / bhaDacaDagarapariutto pAlai sattuMjao rAyA // 1 // jo ya jaNago vva payAparivAlaNojjao, mahAdhaNudharo vva saralo, navajovvaNuddhurakAmuu vva piyAbhilAvI, tikUDaselo vva nikkalaMko, mahesaro vva sabhUI, sUro vva goNAyago ti / kiM bahuNA ? jo guNagaNaNipphAyaNapaccalo suvittaM va / tassatthi piyA sohaggavviyA jayasirI NAma 80 jA ya haMsi vva nimmalobhayapakkhA, bANagai vva ujusahAvA, sUramutti vva suvittA, sarayakAlarayaNi vva sunimmalaNahA, kaNhagoNi vva supayA, varasuttahAraNimmiyadevakuliya vva sujaMghA, pavvayamehala vva suNiyaMbA, mahADai vva sasUyarA, tuMbavali vva sunAhiyA, pAusalacchi vva supaoharA, kAvoDi vva suvAhiyA, payApAlaNaravaibhUi vva sukarA, rAmAyaNakaha vva sasuggIvA, jaccasAriya vva suvayaNA, mahAdhaNasAhuvaNiyataNu vva ahINaNAsA, ravidhaya vva sunettA, sAviya v susavaNA, AejjavayaNagurumutti vva susIsA, bAliya vva sumuddhaya tti / tANaM ca jammaMtarovajjiyavisayasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kAlo / 1 annayA ya pasUyA jayasirI egasamaeNa ceva puttajuyalayaM / samae ya paiTThAviyAiM tANa NAmAiM paDhamassa puhaisAro, bIyassa kittidevo tti / so ya rAyA devI ya sAvagANi visuddhasammattasaMjuttA-NuvvayadharANi / tao tANi te putte pADiMti jiNabiMva - gurUNaM pAesu / Na ya paDaMti, balA pADijjaMtA AraDaMti / tao pavaDDhamANA jAva jAyA aTThavArisiyA tAva sikkhAviyA bAhattarI kalAo, Na ya maNAgaM pi dhamme payaTTaMti / tao coiyA jaNaeNa jahA 'kareha putta ! tikAlaM ceiyavaMdaNaM, pajjuvAseha sAhuNo' iccAI | ya kiMci paDivajjaMti jAva jAyA jovvaNatthA / tao annayA kayAi kittidevassa puvvakammadoseNaM jAyaM 8 1 1. vA0 su0 ca, jaM ca gagaNa, saM0 pratyAdarze pATho'yaM truTitaH // 2. vA0 'yamaMjuyaM, saM0 su0 pratyoH pAThatruTiH // 3. lA0 degrasaricchaM // 4. lA0 'parikiNNo // 5. lA0 suvannaM // 6. vA0 su0 degyaM / mayaTThA', saM0 pratau pAThabhaGgaH / / 7. lA0 tariM // 8. lA0 nai kiMci / / 9. lA0 puvvakam // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIsAra- kIrtidevakathAnakam 81 aIvakisaM sarIraM sattiviyalaM ca jAva tiNaM pi phujjIkAuM Na sakkei, gahio ya mahAveyaNAe / samAt ya rAyaNA vejjA jahA 'lahuM pauNIkareha kumAraM ' / samADhattA ya vijjehiM kiriyA / Na jAo viseso / tao pauttANi maMta-taMta-jaMtAINi, UsaravAviyabIyaM va tANi vi jAyANi NipphalANi / tao bhaNio rAiNA 'vaccha ! visamo te vAhiviyAro, na gammo purisayArassa, tA karAvehi jiNAyayaNesu mahApUyAo, paDilAbhehi sAhuNo, dehi dINA - 'NAhAINaM mahAdANAI, paDivajjasu sammattamUlAI aNuvvayAI, karehi jahAsattIe tavaM bhAvehi bhAvaNAo' / evaM bhaNio vi jAhe Na paDivajjai tAhe ciMtiuM payatto rAyA 'aho ! gurukammayAe mAhappaM ! jeNa AvaikAle vi coijjaMtA vi ee na payaTTaMti dhamme / etthaMtarammi samAgaMtUNa viNNattaM kallANadevAhihANeNa ujjANapAlerNa jahA 'deva ! vaddhAvijjasi pIIe jao samAgao ittha kusumA''yarojjANe karayalakaliyakuvalayaphalaM va parikaliyasayalate lokka samatthapayatthasatthavitthAraparamatthavitthAro aNegasamaNagaNaparivuDo devadANavavaMdijjamArNapayapaMkao saMjamasiMhasUrI NAma kevalI' / tavvayaNasavaNANaMtaraM ca kayaMbapupphaM va saMjAyapayaDapulayakaMTaeNa bhaNiyaM rAiNA 'are ! lahuM pauNIkareha sAmaggiM, jeNa gacchAmo bhagavao vaMdaNatthaM' / saMpADio NaraNAhA''eso mahaMtaehiM / gao rAyA ujjANaM / tipayAhiNApurassaraM vaMdiUNa uvaviTTho suddhamahIvaTThe / patthuyA ya bhagavayA dhammadesaNA / avi ya-- dhamma sutarumUlaM dhammo duhaseladalaNadaDhakulisaM / jahaciMtiya'tthasaMpADaNammi ciMtAmaNI dhammo // 3 // sAmINa paramasAmI baMdhUNaM paramabaMdhavo dhammo / mettANa paramamettaM saMgAmajayAvaho dhammo ||4|| tiyasAhivAsagehArohaNasovANapaMtiyA dhammo / apavaggamaggapaTThiyajiyANa varasaMdaNo dhammo / / 5 / / kiM bahuNA ? paDivajjaha dhammaM jiNaiMdadesiyamuyAraM / bho bho ! jai NivviNNA bhavabhamaNaparaMparaduhAo / 6 / tAU pucchayaM rAiNA 'bhagavaM ! kiM mama puttA aNegahA bhaNNamANA vi dhammaM Na paDivajjaMti?, kittidevassa ya kiM mahaMto vAhiviyAro' ? | bhagavayA bhaNiyaM 'atthi ittha kAraNaM, kiMtu ANeha kumAre mama sayAse, jeNa sAhemi savvaM savittharaM / tao bIyadiNe mAyApIIhiM uvarohiUNa NIyA te gurusamIvaM, nisaNNA ya bhayavao pAyamUle / tao puNo vimA bhagavayA dhammakA / avi ya 14 itthaM saMsArakaMtAre saraMtANa sarIriNaM / sayA vi sulahaM Neya sammattaM suhakAraNaM / / 7 / / 1. vA0 'o mahA" / saM0 su0 pratyoH pAThabhaGgaH // 2. lA0 1 dANaM // 3. vA0 su0 tao / saM0 pratau pAThabhraMzaH // 4. lA0 pavatto // 5 lA0 mmi yasamA // 6. lA0 pAlaeNaM // 7. saM0 vA0 su0 mattho aNe // 8. lA0 NapAyapaM // 9. lA0 sUrinAmo // 10. lA0 maMtIhiM // 11. lA0 'o ya rAyA // 12. lA0 'yA bhagadeg // 13. lA0 jiNayaMda // 14. saM0 vA0 su0 0ttA dhammakahA bhagavayA / adeg // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe kayAi kammavivareNa taM labhrUNa vi pANiNo / annANamohamUDhappA virAheti tayaM puNo / / 8 / / virAhieNa teNeha saMkAIehi~ jaMtuNo / Na lahaMti puNo bohiM duhapavvayadAraNiM / / 9 / / sArIra-mANasAiM ca te dukkhAiM lahaMti ya / tikkhAI ghorarUvAiM uvamA jANa Na vijjaI / / 10 / / suNeha ettha atthammi kahejaMtaM kahANayaM / mae, saMjAyae jeNaM daDho tumhANa paccao / / 11 / / tao bhaNiyaM rAiNA kaheha bhayavaM ! dattAvahANA amhe' / bhayavayA bhaNiyaM atthi iheva jaMbuddIve dIve iheva salilAvaIvijae tilayauraM NAma NagaraM / tattha ya sUrappaho NAma raayaa| caMdasirI se mahAdevI / io ya tammi Nayare atthi sayalanagaraseTThivariTTho NAgaseTTI / NAgasirI NAma se bhaariyaa| tANa ya sayaliMdiyANaMdamaNaharaM paMcappayAraM visayasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kAlo / annayA ya pahANasumiNasUiyaM jAyaM NAgasirIe puttajuyalaM / vaddhAvio ya seTThI piyaMkarAhihANAe dAsaceDIe / tIe pAriosiyaM dAUNa kayaM seTThiNA vddhaavnnyN| NivattiyabArasAhe paiTThAviyAI puttANa NAmAI vIracaMda sUracaMda tti / paMcadhAvIpariggahiyA ya jAyA aTThavArisiyA / gAhiyAo kalAo, jAva pattA NavajovvaNaM / pariNAviyA ya tayaNurUvAo bhAriyAo / tAhi ya samaM udArabhoge bhuMjamANA ciTThati / __ annayA kayAI jaNayasameyA samArUDhA pAsAyAvaloyaNe / jAva NagarasohaM NiyacchaMti tAva NhAyaM siyanevatthanevatthiyaM savvAlaMkArabhUsiyaM hatthagayapupphAipUovayAraM egadisiM niggacchamANaM pecchaMti pbhuuyjnnsmudaayN| taM ca daddUNa pucchiyaM tehiM 'kimajja Nayare koi mahasavo jeNesa logo vaccai ?' / tao viNNAyavuttaMteNa kahiyamegeNa puriseNa jahA 'Na ittha mahUsavo kiMtu aisayaNANI ko vi samAgao ujjANe, tassa vaMdaNatthamesa logo vaccaI' / eyaM soUNa bhaNiyaM tehiM 'jai evaM to pauNIkareha rahavare, jeNa amhe vi gacchAmo' / vayaNANaMtarameva pauNIkayaM savvaM niuttapurisehiM / tao mahAvibhUIe gayA ujjANaM jAva diTTho dhammo va muttimaMto cauNANAisayasaMpaNNo aNeyajaNapajjuvAsejamANacaraNasaroruho visuddhadhamma uvaisaMto bhagavaM muNicaMdasUrI / vaMdio bhAvasAraM / NisaNNA ya jahocie paese / etthaMtarammi ya bhaNiyaM bhagavayA dhamma-'ttha-kAma-mokkhA cattAri havaMti ittha purisatthA / savvANa tANa pavaro mokkho ciya hoi nnaayvvo||12|| tassa NimittaM jatto kAyavvo taM, tahA muNeyavvaM / sammatta-NANa-cArittalakkhaNaM buddhimaMtehiM / / 13 / / 1. lA0 kahehi // 2. lA0 0lanara-seTivariThTho vasiTTo nAma siTThI / nAgasirI // 3. saM0 vA0 su0 'NayasU / / 4. saM0 vA0 su0 ya tIe seTThI // 5. saM0 vA0 su0 "e / pAri // 6. lA0 'vatte ya // 7. lA0 yA ya ka' / / 8. lA0 ravi bhuu||9. lA0 ko vi // 10. lA0 gacchai // 11. lA0 vinA mokkhe // 12. lA0 tihaa|| Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 pRthvIsAra- kIrtidevakathAnakam bhirNiyapayatthANaM jaM saddahaNaM tayaM tu saMmattaM / NANamavaboharUvaM, pharisaNarUvaM tu cArittaM // 14 // uktaM ca traikAlyaM dravyaSaTkaM navapadasahitaM jIva-SaTkAya- lezyAH, paJcAnye cAstikAyA vrata samiti - gati - jJAna - cAritrabhedAH / ityetanmokSamUlaM tribhuvanamahitaiH proktamarhadbhirIzaiH, pratyeti zraddadhAti spRzati ca matimAn yaH sa vai zuddhadRSTiH / / 41 / / tA tattha kuNaha jattaM jai icchaha mokkhasokkhasaMpattiM / bho bhavvajaNA ! sigghaM kimettha bahuNA palatteNaM ? // 15 // guruvaNaM souM jaNayasameyA kumArayA do vi / paDivajjiUNa sAvagadhammaM niyayaM gayA gehaM // 16 // 1 tao sAvayadhamme mahaMtaM payattamuvvahaMtANaM vaccae kAlo / annayA asubhakammodayavaseNaM vIracaMdassa jAyA vitigicchA / ciMtiyaM ca teNa jahA 'jiNavaMdaNa - jaipajjuvAsaNasAmAiyakaraNAikiriyAe karemi sarIraparikilesaM, tahA jiNapUyaNa - muNipaDilAhaNa- dINAidANAIsu ya vihemi mahaMtamatthavvayaM, atthi ya nissaMdiddhameyaM jamarihaMtANaM bhagavaMtANaM ANAe payaTTamANANaM jAyaMti sagga- mokkhA, kiMtu mama bhavissaMti kiM vA no ? iti na yANIya ' / vicigicchaMto kAlamaivAhei / sUracaMdassa vi annayA kayAi gehaMgaNatthassa samAgayaM vivihatavasosiyasarIrattaNao kisaM dhamaNIsannihaM nimmaMsasoNiya~ kiDikiDiyAbhUyaM aTThipaMjarAvasesaM sAhujugalayaM / taM ca daTThUNa tassa jAyA viduguMchA, ciMtiyaM ca NeNa jahA 'parassa pIDANa kAyavvA evamappaNo vi Na juttA, saMti ya aNNANi vi suhaseva~NANi dANa-dayAINi mokkhasAhaNANuTThANANi, tA taihiM vi ya mokkho bhavissai, daMsio ya annehiM vi darisaNehiM sukareNa cevANuTThANeNaM mokkho, tA bhagavaM pi tahA ceva jai uvaisaMto tA kimetthAsohaNaM hutaM ?' / evaM viigicchaM kuNaMtANaM samAgao ahAuyakAlo / o viMtigicchAdoseNa dUseUNa sammattaM NibaMdhiUNA'bohilAbhAipuvvayaM kammaM mareUNa uppaNNA vaMtarasuresu / seTThI vi kAlaM kAUNa gao sohamme / tatto ya caviUNa uppaNNo sohaMjaNIe nagarIe siridevassa siTThiNo jasoharAe bhAriyAe kucchiMsi puttattAe / jAo ya kAlakkameNaM / kayaM se NAmaM sIho tti / kalAkalAvAIhi ya paraM 1. lA0 degNiyANatthANaM // 2. lA0 degyA ya adeg // 3. lA0 dhamaNisaMtayaM nideg // 4. saM0 vA0 su0 yaM kiDiyA // 5. lA0 'jualaM / taM // 6. saM0 vA0 su0 vitigiMchA // 7. lA0 ' vaNijANi // 8. lA0 NANi dvANANi // 9 lA 0 tehi ceva mo // 10. lA0 'vaM ca vi // 11. lA0 viigiMchA // 12. saM0 vA0 su0 'UNoppaNNo // 13. saM0 vA0 su0 sAhaMjaNIe // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe pagarisaM uvvahato patto jovvaNaM / pariNAvio ya samANakula-sIla-rUva-jovvaNa-lAvaNNasaMpaNNaM rUviNINAma kaNNayaM / tIe ya saha viseseNa sayaliMdiyANaMdamaNaharaM doguMdugadeva vva visayasuhamaNuhavaMto gamei kAlaM / annayA ya so pAusasirisohAsamuMdayAvaloyaNatthaM samArUDho pAsAyasiharaM / sA vi ya rUviNI tayaNumaggeNa ceva samAruhaMtI aMtarAle ceva caDa tti vijUe NivaDiUNa paMcattaM uvaNIyA / jAo ya hAhAravo / tao so sIho taM tArisaM daLUNa vilaviumADhatto / avi ya hA hA piye ! surUve ! maha hiyayANaMdadAyage ! suhge!| sArayapavvaNisasisamavayaNe ! kaMdoTTadalaNayaNe ! / / 17 / / miu-sahiNa-kasiNa-kuMciya-dIhara-susiNiddhakuMtalakalAve ! / kattha gayA maM mottuM duhiyamaNAhaM guNaNihANe !? // 18 // etthaMtarammi NivvattiyaM sayaNehiM sayalaM mayagakiccaM / tayavasANe ya jAva so so gAiNNo ciTThai tAva oyario NahayalAo ego cAraNarisI / taM ca daddUNa abbhuTTio NeNa / dinnnnmaasnnN| uvaviThTho ya bhgvN| patthuyA dhammadesaNAchaleNa tassANusaTThI jahA-asAro esa saMsAro jao viyarai sacchaMdappayAraM ittha maccU / bhaNiyaM ca haMdi ! jarAdhaNuhattho vAhisayaviiNNasAyago ei / .. mANusamigajUhavahaM vihANavAho karemANo / / 4 / / Na gaNei paccavAyaM Na ya paDiyAraM cirANuvattiM vA / sacchaMdaM haNai jie maccU sIho vva hariNaule / / 43 / / bahurogaphaDAbhAsuravasaNavisANugayadIhadADhassa / kattha gao vA cukkar3a kayaMtakaNhA'hipoyassa ? / / 44 / / na vi juddhaM na palAyaM kayaMtahatthimmi agghai bhayaM vA / Na ya se dIsai hattho geNhai ya ghaNaM amokkhAe / / 5 / / jaha vA luNAI, sassAi~ kAsago pariNayAi~ kAleNa / iya bhUyAi~ kayaMto luNAi jAyAi~ jAyAiM / / 46 / / 1. lA0 eNavaNa(NNa)-saMpa' // 2. lA0 0devo va // 3. saM0 vA0 su0 'mudAyA' // 4. saM0 vA0 su0 NI ceva tayaNumaggeNa samA' // 5. lA0 rA ceva // 6. saM0 vA0 su0 tayAvaH // 7. lA0 'gaaunnnno|| 8. lA. va ya o || 9. saM0 vA0 su0 'dANassa // 10. lA0 'i sAsA. kAsavo // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIsAra-kIrtidevakathAnakam tA mA kuNasu visAyaM suMdara ! esA aNiccayA srisaa| hu maccudADhalIDhaM iMdo vi pahU NiyatteuM / 19 / kiMcasaMpatthiyANa paralogamegasattheNa satthiyANaM va / jai NAma koi puraoM vaccai to kiMtha soeNa? // 20 // kIraiyaNAma sogomao yajaiteNa vallaho ei / maramANo yadharijjai, ahaNa, tao kiNthsogenn?|21| iya ujjhiUNa sogaM suMdara ! dhammammi ujjamaM kuNasu / jeNa imaM duhapauraM laMghasi saMsArakaMtAraM // 22 // saMpesio ya ahayaM sugahiyaNAmeNa dhammaghoseNa / tuha vayadANaNimittaM kevalaNANeNa nnaauunnaa23| tAmAkuNasuvilaMba,geNhasumuNiseviyaM imaM dikkhaM |sylduhaaclcycuurnnmmiblsuuynn'tthN v||24| imaM ca soUNa saMjAyacaraNapariNAmeNa moyAveUNa jaNaNi-jaNae gahiyA tassa aMtie dikkhaa| gao ya teNa saha gurusamIve / gahiyA ya teNa sikkhA / jAo ya gIyattho / Nivesio ya guruNA Niyayapae / sukkajjhANANaleNa ya DaheUNa ghaNaghAyakammeMdhaNaM uppADiyaM kevalaNANaM / viharaMto ya patto ittha so yaahayaM ti| te ya do vi vIracaMda-sUracaMdA vaMtarehiMto caiUNoppaNa ittheva siriuraNayare / jAva ittiyaM jaMpai bhagavaM tAva mucchAvaseNa do vi kumArayA paDiyA dharaNivaDhe / tao sittA caMdaNajaleNa, vIiyA vatthaMcalAiNA, khaNaMtareNa ya jAyA satthA / pucchiyA ya rAiNA vecchA ! kimeyaM ?' ti / kumAraehiM bhaNiyaM 'tAya ! aiduraMtaM mahAmohavilasiyaM, jao amhANa paDibohaNatthaM amha ceva saMtiyaM bhagavayA imaM cariyamAikkhiyaM, paccakkhIbhUyaM ca savvamamhANaM jAissaraNAo / ahaha paraloyaciMtiyadukkaDakammassa ittio jaao| viraso amha vivAgo ciMtito vi duvvisaho / 25 / ahavA amha sariccho pAviTTho ettha Natthi ko vi jio / savvaNNuNo vi vayaNe jehi~ vigicchA kayA evaM' // 26 / / aha bhaNai kittidevo 'mahamohavimohieNa tAya ! mae / viduguMchAe appA kaha khetto dukkhamajjhammi? / / 27 / / NissaMga-NimmamANaM NirahaMkArANa guNasamiddhANaM / viduguMchAe ahavA kittiyamaiyaM phalaM tAya! ? / / 28 // jamhA viduguMchAe bahuvihadukkhANi ghorarUvANi / aNuhavamANA jIvA bhamaMti saMsArakaMtAre / / 29 / / 1. lA0 nahi // 2. lA0 dahiUNa ghaNaghAikammiMdha // 3. lA0 ahaM ti // 4. lA0 caviU / / 5. lA0 vaccha ! // 6. lA0 hUyaM // 7. lA0 pariciMtiyassa vi, dukka // 8. lA0 'To natthi ettha // 9. lA0 duhasamuddammi || 10. saM0 vA0 su0 'mettaM // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe tA saMpADessAmo saMpayaM bhayavao tumhANaM ca jamabhimayaM' ti / rAiNA bhaNiya 'jAya ! dhammapaDivattikaraNameva amhANamabhimayaM' / tao vaMdiUNa bhayavaMtaM viNNattaM tehiM bhagavaM! Aisasu saMpayaM jamamhehiM kAyavvaM' / bhagavayA vi tajjogayaM NAUNa uvaiTTho tesiM sAvagadhammo / paDivaNNo ya tehiM bhAvasAraM / etthaMtarammi ya karakamalamaulaM uttamaMge kAUNa viNNattaM NaraNAheNa 'bhayavaM! jAva kumAre rajje ahisiMcAmi tAva tumbhaM pAyamUle savvasaMgapariccAraNa saphalIkaressAmi karikaNNasarisaM maNuyattaNaM' / bhagavayA bhaNiyaM 'devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM karejAsi' / tao 'icchaM' ti bhaNiUNa gao NaravaI Niyohe / ApuccheUNa maMti-sAmaMtAiNo tayaNumaeNa ya kao puhaisArassa rajjAbhiseo, kittidevassa ya bhagavao pahAveNa dhammasAmattheNa ya avagayarogassa juvrjaabhiseo| aNNaM pi savvaM rajjasutthaM kAUNa mahAvibhUIe nikkhaMto rAyA / pAliUNa ya ahAuyaM jAva NikkalaMkaM sAmaNNaM aMtagaDakevalI hoUNa gao savvadukkhavimokkhaM mokkhaM ti / iyare vi jAyA payaMDasAsaNA mahArAyANo / tao tivaggasaMpAyaNaparANaM rajasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kaalo| annayA ya rAIe caramajAmesu dakkhajAgariyaM jAgaramANANaM jAyA ciMtA jahA 'jammaMtarakayavigiMchAkammavivAgaM daddUNa vi hA ! kahamiyANiM aNegAvAyakArae duggaigamaNapauNamagge AyAsa-kilesAvAse pamAyaparamamitte asuhajjhavasANaNibaMdhaNe raje giddhiM kAUNa ThiyA ettiyaM kAlaM ?, tA saMpayaM pi bhayavao pAyamUle gaheUNa dikkhaM karemo saMjamANuTTANe ujamaM' / eyAvasarammi ya tANa paripAgasamayaM NAUNa samavasario bhagavaM sNjmsihsuurii| tappauttiviyANayamuhAo ya NAUNa bhagavao samAgamaNaM harisabharaNibbharA gayA bhagavao vNdnntthN| vaMdeUNa ya bhAvasAraM uvaviThThA tdNtie| nisuo ya dhammo / tao guruNo NiyayAbhippAyaM NiveiUNa paviThThA nngre| ThAviUNa Niyaputte rajammi pahANapariyaNeNANugammamANA pavvaiyA gurusamIvaM / saMvegAisayAo ya kAUNa tava-saMjamANuTThANesu, ya ujjamaM, pAliUNa ya ahAuyaM jAva akkhaliyaM sAmaNNaM, kAlamAse kAlaM kAUNa uvavaNNA savvaTThasiddhe mahAvimANe tettIsasAgarovamAU devA / tao caDaUNa tammi ceva vijae rAyapare Nagare rAyaputtA hoUNa siddha tti / - [pRthvIsAra-kIrtidevayo: kathAnakaM samAptam / 10.] evaM vikitsA vidvajjugupsA vA samyaktvaM dUSayati, anarthanibandhanA cAsau, ata: parihAryeti / 1. lA0 'yaM jAva jAi ! dha // 2. lA0 yaM gaI nAUNa || 3. lA0 NNacaMcalaM mANusattaNaM // 4. lA0 gehaM, ApucchiUNa ya maMti // 5. lA0 vi // 6. lA0 to // pAli // 7. saM0 vA0 su0 'kkhaM ti|| 8. lA0 paraM ra / / 9. lA0 a // 10. lA0 'masUrI // 11. lA0 'samIve // 12. lA0 su uj|| 13. lA0 tatto caviU // 14. lA0 ndhanaM // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinadAsakathAnakam gataM tRtIyadUSaNam / sAmprataM caturtham / tatra ca kutitthiyANaM payaDA pasaMsa' tti sUtrAvayavaH / kutIrthikA:=saugatAdayasteSAm / 'prakaTA' prakAzA prabhUtajanapratyakSeti bhAvaH / 'prazaMsA' stutistgunnotkiirtnruupaa| iyaM tu pracchannApi vidhIyamAnAtmanaH samyaktvaM dUSayati / bahulokasamakSaM kriyamANAnyeSAmapi mithyAtvasthirIkaraNena mahAdoSakarItyetasyArthasya jJApanArthaM prakaTavizeSaNopAdAnam / yata uktaM nizIthe-- iyaraha vi tAva dippar3a micchattaM appaNo sahAveNa / kiM puNa jo uvavUhai sAhU ajayANa majjhammi ? / / 47 / / 87 atra ca vyatyayenodAharaNaM sulasI / sulasayA yathA kutIrthikAnAM prazaMsA na kRtA, evamanyenApi na kAryeti / kathAnakaM prAg bhUSaNadvAre tha uktaM caturthaM dUSaNam / samprati paJcamam / tatra ca ' abhikkhaNaM saMthavaNaM ca siM sUtrAvayavaH / 'abhIkSNaM' vAraMvAram / 'saMstavanaM' paricayakaraNam / 'teSAM' kutIrthikAnAm / kathaJcidrAjAbhiyogAdinA saikRttatsaMstavakaraNe'pi na tasya dUSaNatvamiti jJApanArthamabhIkSNagrahaNam / paramidamapi mahate'narthAyeti yatnato varjyam / atra ca kathAnakam -- [11. jinadAsakathAnakam ] atthittha jaMbudIve bhArakhettassa majjhakhaMDammi / suNiviTThagAmagoTTho taDaTThio NIraNAhassa |1| bahuduTThadhaTThapararaTTharAyaninnaTThakaTThabhayahiTTho / patta'TThavisiTThajaNo laTTho raTThANa soraTTho / / 2 / / tattha ya mahANariMdo vva bahusaraNaM, sUrapurisasattukulaM va bahuvihavaM, cittayammaM va bahuvaNNayaM, dAriddakulaM va bahupayaM, samuddo va bahuvANiyaM, gaMdhavvaM va bahusaraM, kuNariMdo vva bahubhaMDa, palayakAlasamao vva bahusUraM, atthi ujjiMtaselatalavaTThaThiyaM giriNayaraM nAma nagaraM / tahiM ca, viNNAyaNavapayattho supatta- dINAidANavaiya'ttho / bhAviyabhAvaNasattho sAvayakirIyAeN supasattho / 3 / vajjiyakussui~sattho aNuvaya - sikkhAvayAiNiyamattho / pAliyasiTThAvattho jANiyasaMsArabhAvattho / 4 / paDao vva guNAvAso, addiNNapamAyasattuavagAso / jiNa ANAkayavAso parihariyaNiyANayA ''saMso / / 5 / / kayamicchattaviNAso siddhaMtassavaNajaNiyaullAso / dukkhiyasattA''sAso susAvago atthi jiNadAso / / 6 / / 1. saM0 vA0 su0 NaM sulasayA // 2. lA0 sA, yathA sulasayA kutIrthika prazaMsA // 3. saM0 vA0 su0 sakRtsaMdeg // 4. lA0 'havAsassa // 5. lA0 daridda // 6. saM0 vA0 su0 bahupANiyaM // 7. lA0 'iyattho // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe so annayA kayAi saMjAe dubhikkhe aNivvahaMto sattheNa saha paTTio ujjeNiM / aMtarAle ya kahiMci pamAyajogao bholio satthassa / saMbalayaM piM satyeNa ceva saha gayaM / tao aNNaM tahAvihaM satthamalahaMto milio bhikkhusatthassa / bhaNio ya bhikkhUhiM 'jai amhasaMtiyaM saMbalapoTTaliyaM vahesi to te bhoyaNaM payacchAmo' / tao kaMtAravittichiMDiyaM citte paribhAviUNa vahiumADhatto / diti ya te siNiddhaM moyagAibhoyaNaM, jao evaMvihaM ceva te bhuMjaMti / uktaM caM nAstikamatAnusAribhiH [granthAgram 2000] mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, bhaktaM madhye pAnakaM cA'parAhne / drAkSA khaNDaM zarkarA cArdharAtre, mokSazcAnte zAkyasiMhena dRSTaH / / 48 // tahA maNuNNaM bhoyaNaM bhoccA maNuNNaM sayaNAsaNaM / maNuNNaMsi agAraMsi, maNuNNaM jhAyae muNI / / 49 / / annayA ya teNa siNiddhabhoyaNeNa tassa ajIramANeNa jAyA visUiyA, pAunbhUyA mhaaveynnaa| aDavIe ya tahAvihapaDiyArAbhAvAo accaMtaM pIDe jamANo 'AgADhaM' ti parikaliya raiyapaliyaMkAsaNo bhaNiumADhatto, avi yasiriarahaMtANa Namo, siddhANa Namo, Namo gaNaharANaM |uvjhaayaannN ca Namo, Namo sayA savvasAhUNaM / 7 / arahaMta-siddha-sAhU kevaliparibhAsio tahA dhammo / ee havaMtu niyayaM cattAri vi maMgalaM majjha / / 8 / / ee cciya savvassa vi bhuvaNassa ya uttamA ao ceva / eesiM ciya saraNaM tiviheNaM uvagao iNDiM // 9 // hiMsA-'liya-corikkA-mehuNNa-pariggahaM tahA dehaM / paccakkhAmi ya savvaM tiviheNA''hAraNAmaM ca / 10 / evaM ca NamokkAraM sumaraMto aNasaNaM viheUNa / caiUNa pUidehaM sohamme suravaro jAo / / 11 / / aibhAsure vimANe antamuhutteNa cArurUvadharo / uTThai sayaNejAo pulaiMto divvadeveDDi / / 12 / / to kiMkarajayasadaM soUNaM ciMtiuM samADhatto / 'kiM kayamaNNabhavammI pattA jeNerisA riddhI ?' / / 13 / / tao ohiNANeNa jAva NirUvai tAva pecchai karuNApavaNNehiM bhikkhUhi niyAyAraM kAUNa rattacIvarehiM veDhiUNa egaMte pariThaviyaM NiyasarIraM / tao ahiNavuppaNNattaNeNa avvattattaNao ohinANassa ciMtiumADhatto 'aho ! ahaM bhikkhU Asi, jao dIsai rattaMbaraveDhiyaM mama sarIrayaM, tA 1. lA0 so ya a // 2. saM0 vA0 su0 ca // 3. lA0 layaM (ya) poliyaM // 4. lA0 ca ttsmyaanusaaribhiH|| 5. lA0 madhye bhaktaM pA || 6. saM0 vA0 su0 uvajjhayA // 7. lA0vi logassa viutt|| 8. lA. "sarIrayaM // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIsAra- kIrtidevakathAnakam 89 mahApabhAvaM khu eryaM buddhadarisaNaM jappabhAveNaM eriso jAo mhi, tA karemi saMpayaM bhikkhUNa bhattiM' ti| saMpahAriUNa samAgao ujjeNiM / vaMdiyA bhikkhuNo / vihAramajjhaTThiyANa ya laliyasayalAbharaNavibhUsieNaM hattheNa parivesai devaNimmiyaM maNoharAhAraM dine dine / jAo buddhasAsaNassa vaNNavAo 'aho ! jayau buddhadarisaNaM jasseriso pahAvo' / dhaNiyaM mohAvijjaMti sAvayA / itthaMtarammi ya ahAvihAreNaM viharamANo samAgao dhammaghosAhihANo sUrI / tavvaMdaNaNimittaM ca gayA sAvagA / vaMdiUNa ya sAhio savvo vRttaMto / viNNattaM ca jahA tubbhehi~ vi nAhehiM jai evaM pavayaNaM jiNiMdANa / ohAmijjai dhaNiyaM, tA saMpai kassa sAhemo ? |14| tA taha karehi bhayavaM ! jiNasAsaNauNNaI jahA hoi / tubbhe muttUNa jao na eyakajjakkhamo aNNA' |15| o sUrIhiMsuovaogapuvvayaM jANeUNa tassarUvaM pesio ego sAhusaMghADago, bhaNio ya jayAbhikkhuNo tumhaM teNa hattheNa bhattaM payacchAveMti tayA tubbhe taM hatthaM hattheNa gahiUNa namokkAraM paDhittA evaM bhaNejjaha 'bujjha gujjhagA ! bujjha, mA mujjha' / 'icchaM' ti bhaNiUNa sAhuNo gayA buddhavihAraM / te vi bhikkhuNo sAhuNo iMte dahUNa iDDhIgAraveNa sammuhaM gaMtUNa bhaNati 'eha eha jeNa tubbhaM pi devaNimmiyamAhAraM payacchAmo' / sAhuNo vi gayA jattha so hattho parivesa / bhikkhuva jAva sAhUNaM pi dAumADhatto tAva sAhUhiM NiyahattheNa gaheUNa NamokkArapaDhaNapuvvayaM bhaNio 'bujjha gujjhagA ! bujjha, mA mujjha' / taM ca soUNa jAva ohiNANeNa sammamAbhogei tAva sammaM viyANiUNa NiyasarUvaM paDibuddho, micchAdukkaDaM dAUNa NiyayarUveNa sAhuNo vaMdettA, 'icchAmo aNusaTThi' ti bhattA, aTTaTTahAsaM mottUNa, gao gurusamIvaM / tao ya mauDavirAiyasIso maNikuMDalajuyalaghaTTagaMDayalo / hAra - 'ddhahAra - tisaraya- paalNbotthiyvcchylo|16| varakaDaya-tuDiyabhUsiyavellahalovvillamANabhuyajuyalo / kaNayamayamuddiyappahapiMgIkayakomalaMgulio // 17 // kalakaNirakiMkiNIjAlakaliyarayarahiyadevadUtadharo / bhUliyamaulimAlo paNamettA sUripayakamale ||18|| karakamalamaulamaulaM sirammi raiUNa jaMpaI to so / 'sammaM aNuggahIo bhagavaM ! tubbhehiM ajjAhaM / 19 / saMsArapAravAre aNorapArammi ghoraduhapaure / micchattamohiyamaI nivaDato annahA NiyayaM / / 20 / / iya bhaNiya gao jiNamaMdiresu kAUNa tattha mahimAo / bhattibharaNibbharaMgo uvvellabhuo paNaccei / 21 / 1. saM vA0 su0 yaM (bhi) kkhudari // 2. lA0 vvo vi vuttaM // 3. saM0 vA0 su0 pratilekhakairasyA gAthAyAH pAdatrayaM pUrvasmAt pratyAdarzAnnopalabdham, tatpramANA paGkti sva-svapustake riktA muktA // 4. lA0 to // 5. saM0 vA0 su0 ehi ehi // 6. lA0 Na ya jAva // 7. saM0 vA0 su0 'NamAbho' // 8. lA0 niyarU // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe jaMpai ya loyapurao eso jiNaiMdadesio dhammo / saMsArottaraNasaho avaMjhabIyaM sivatarussa / / 22 / / tAbho ! kareha jattaM, ittheva ya, kiM va bahupalatteNa?' / tatto bahulogehiM paDivaNaM jiNamayaM taiyA / 23 / evaM ca vaNNavAyaM kAUNaM sAsaNassa so tiyaso / uppaiya NahayaleNaM patto tiyasAlayaM jhatti / / 24 / / tamhA AIo cciya Na kAyavvo parapAsaMDasaMthavo iti / / [jinadAsakathAnakaM samAptam / 11] gataM paJcamaM dUSaNam / etAni ca darzanaM dUSayanti / yata Aha dUsaMti sammattamime hu dosa' tti sUtrAvayavaH / 'dUSayanti' malinIkurvanti samyaktvam / ete' pUrvoktA: / 'huH' pUraNe / 'doSA:' dUSaNAnIti vRttArthaH / / 9 / / uktaM mUladvAravRtte dUSaNadvAram / samprati liGgadvAropadarzanArthaM vRttamAha suhAvahA kammakhaeNa khaMtI, saMvega Nivveya tahA'NukaMpA / atthittabhAveNa samaM jiNiMdA, sammattaliMgAimudAharaMti / / 10 // 'suhAvahA kammakhaeNa khaMti' tti 'sukhAvahA' zarmotpAdikA, 'karmakSayeNa' tadAvaraNavinAzena, 'kSAnti:' upazamarUpA, samyaktvaliGgaM bhavati / uktaM ca payaIe NAUNaM kammANaM vA vivAgamasuhaM ti / avaraddhe vi Na kuppai uvasamao savvakAlaM pi // 50 // 'prakRtyA' samyaktvANuvedakajIvasvabhAvena / 'karmaNAM' kaSAyanibandhanAnAm / azubhavipAkaM yathA-kaSAyAviSTo'ntarmuhUrtena yat karma badhnAti tadanekAbhi: sAgaropamakoTIkoTIbhirduHkhena vedayatItyevaM jJAtvA / atra ca sukhAvahatvavizeSaNaM kSAnteni:zeSaguNatnAdhAratvopalakSaNArthamuktam / uktaM cakSAntireva mahAdAnaM kSAntireva mahAtapa: / kSAntireva mahAjJAnaM kSAntireva mahAdamaH / / 51 / / kSAntireva mahAzIlaM kSAntireva mahAkulam / kSAntireva mahAvIryaM kSAntireva parAkramaH / / 52 / / kSAntireva ca santoSaH kSAntirindriyanigrahaH / zAntireva mahAzaucaM kSAntireva mahAdayA / / 53 / / kSAntireva mahArUpaM zAntireva mahAbalam / zAntireva mahaizvaryaM dhairya kSAntirudAhRtA / / 54 / / zAntireva paraM brahma satyaM kSAntiH prakIrtitA |kssaantirevpraamuktiHkssaantiH srvaarthsaadhikaa|55 zAntireva jagadvandyA kSAntireva jgddhitaa| kSAntireva jagajjyeSThA zAntiH kalyANadAyikA 56 1. lA0 'geNaM // 2. mupA0 tti // 24 // tA kettiyA evaMvihA sUriNo bhavissaMti je evaM paDibohissaMti / tamhA aaiio|| 3. saptamavRtte // 4. tA0 gANi mudA // 5. lA0 guNAdhAra // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvasya liGgAnI zraddhAnAni ca kSAntireva jagatpUjyA kSAntiH paramamaGgalam / zAntirevauSadhaM cAru sarvavyAdhinibarhaNam / 57 / kSAntirevArinirNAzaM caturaGgaM mahAbalam / kiM cAtra bahunoktena sarvaMkSAntau pratiSThitam / / 58 / / iti prathamaM liGgam / 'saMvega'tti 'saMvegaH' mokSAbhilASa: / uktaM ca Nara-vibuhesarasokkhaM dukkhaM viya bhAvao u maNNaMto / saMvegao Na mokkhaM mottUNaM kiMci patthei / / 59 / / (dharma0 gA0 809) iti dvitIyaM liGgam / 'nivveya' tti 'nirvedaH' saMsArodvegaH / uktaM ca NAraya-tiriya-NarA-'marabhavesu Nivveyao vasai dukkhaM / akayaparalogamaggo mamattavisavegarahio vi / / 60 / / (dharma0 gA0 810) kathambhUtaH san duHkhaM vasati ? 'akRtaparalokamArga:' anAsevitasadanuSThAna ityarthaH / 'mamatvaviSavegarahito'pi' prakRtyA nirmamatva eva, viditatattvatvAd / iti tRtIyaM liGgam / 'aNukaMpatti, 'anukampA' duHkhitaprANidayA / uktaM ca daTTaNa pANiNivahaM bhIme bhavasAgarammi dukkhattaM / avisesao'NukaMpaM duhA vi sAmatthao kuNai / / 61 / / (dharma0 gA0 811) 'avizeSata:' AtmIyetaravicArAbhAvena / 'dvidhApi' dravyato bhAvatazca, dravyata: prAzukapiNDAdidAnena, bhAvata: saddharmayojanayA / iti caturthaM liGgam / 'atthittabhAveNaM'ti, 'astitvabhAvena' jIvAdipadArthavidyamAnatApariNAmena / uktaM camaNNai tameva saccaM NissaMkaM jaM jiNehiM paNNattaM / suhapariNAmo savvaM kaMkhAivisottiyArahio / / 62 / / (dharma0 gA0 812) 'samaM'ti saha / iti paJcamaM liGgam / 'jiNiMda'tti, 'jinendrAH' tIrthakRtaH / 'sammattaliMgANi'tti, 'samyaktvaliGgAni' samyagdarzanacihnAni / 'udAharaMti' tti, 'udAharanti' kathayantIti vRttArthaH / / 10 / / . . ---...... uktaM mUladvAravRtte liGgadvAram / sAmprataM zraddhAnadvArapratipAdanAya vRttamAhajIvAivatthUparamatthasaMthavo, sudiTThabhAvANa jaINa sevnnaa| dUreNa vAvaNNa-kudiTThivajaNA, cauvvihaM saddahaNaM imaM bhave / / 11 / / 1. saM0 vA0 su0 prathamali' // 2. saM0 vA0 su0 dvitIyali' // 3. saptamavRtte // 4. lA0 "naprati // 5. saM0 vA0 su0 sevaNaM // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe 'jIvAivatthUparamatthasaMthavo'tti jIvanAt prANadhAraNAjIvA: pRthivyap-tejo-vAyu-vanaspatidvi-tri-catuH-paJcendriyA-'nindriyabhedAd dazadhA, te AdiryeSAmajIva-puNya-pApA-''zrava-saMvaranirjarA-bandha-mokSANAM tAni jIvAdIni, tAni ca tAni vastUni padArthA jIvAdivastUni / teSAM paramArthena-vastuvRttyA, saMstava: paricayaH, paramArthasaMstavaH tattvaparijJAnam / tena ca samyaktvaM shrddhiiyte| yata: paramattheNaM jIvAivatthutattatthavittharavihannU / jo tammi saddahejai jIvo NiyameNa sammattaM / / 63 / / atastacchraddhAnaM bhaNyate / atra ca kautukAdinA mithyAdRSTayo'pi jIvAdivastuparicayaM kurvanti tannirAkaraNArthaM paramArthavizeSaNopAdAnam / ityAdyaM zraddhAnaM / / 'sudiTThabhAvANa jaINa sevA'tti suSTha atizayena yathAvavRttyA, dRSTAH avalokitA:, bhAvA:=padArthA yaiste, tathA yatayaH-sAdhavaH, teSAm / 'sevanA' paryupAsanA / sA zraddhAnaM bhavati, yatastayApi samyaktvaM zraddhIyata iti / atra ca samyagavijJAtapadArthayatiniSedhArthaM sudRSTabhAvavizeSaNam, yasmAdagItArthayatiparyupAsanAto na kevalaM samyagdarzanaM na zraddhIyate kintu taddezanAzravaNata ubhyorpynrthH| yata uktam kiM etto kaTThayaraM mUDho aNahigayadhammasambhAvo / aNNaM kudesaNAe kaTThatarAgammi pADei // 64 // (paJcava0 gA0 1603) tathA yadbhASitaM munIndraiH pApaM khalu dezanAparasthAne / unmArganayanametad bhavagahane dAruNavipAkam / / 5 / / kiJcA'gItArthasya dezanaiva na yuktA / uktaM ca sAvaja-'NavajANaM vayaNANaM jo Na yANai visesaM / vottuM pi tassa Na khamaM, kimaMga uNa desaNaM kAuM ? / / 66 / / bhavasayasahassamahaNo vibohago bhaviyapuMDarIyANaM / dhammo jiNapaNNatto pakappajaiNA kaheyavvo / / 67 / / iti dvitIyaM zraddhAnam / 1. saM0 vA0 su0 sevaNaM ti // 2. saM0 vA0 su0 pratiSu 'tathA' iti na vartate // 3. lA0 jANai / / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtikazreSThIkathAnakam 'dUreNaM'ti, 'dUreNa' ativiprakRSTatayA / 'vAvaNNa-kudiTThivaMjaNa' tti vyApanna-kudRSTivarjanA / dRSTizabdasyobhayatra sambandhAd vyApannA=vinaSTA dRSTi:=darzanaM yeSAM te tathA, nihnavAdayaH / kutsitA svacchandAnurUpaprarUpaNayA dRSTiryeSAM te tathA, ythaacchndaady:| tayorvarjanA tadvarjanA samyaktvazraddhAnAya bhavatIti tacchraddhAnamucyate, yasmAt tadvarjanA yatInAmapi dUrAdUratareNoktA kiM puna: zrAvakANAm ? iti| uktaM ca vAvaNNadiTThIhi~ Na ceva saMgo, jutto jao tavvayaNANi souM / jAyaMti tattheva daDhANurAgA, sIsA jahA NiNhavagAiyANaM / / 68 / / tathA itto ciya tesimuvassayammi tuDivasamuvAgao sAhU / tesiM dhammakahAe kuNai vighAyaM sai balammi / / 69 / / iharA Thavei kaNNe tassavaNA micchamei sAhU vi / abalo kiM puNa saTTo dhammA-'dhammANa aNabhiNNo ? / / 7 / / iti tRtIya-caturthazraddhAne / 'cauvvihaM ti, 'caturvidhaM catu:prakAram / 'saddahaNaM tishrNddhaanm| 'imaM' ti etat / 'bhave'tti bhavatIti vRttArthaH / / 11 / / vyAkhyAtaM mUladvAravRtte zraddhAnadvAram / sAmprataM chiNDikAdvAraM vyAkhyAnayan vRttamAha rAyAbhiyogo ya gaNAbhiyogo, balAbhiyogo ya surAbhiyogo / kaMtAravittI guruNiggaho ya, chacchiMDiyAo jiNasAsaNammi / / 12 / / 'rAyAbhiyogo ya' tti rAjJaH nRpaterabhiyoga:=pAravazyatA''jJetyabhiprAyaH / tena cA'kalpyamapi samAcarannAticarati samyagdarzanam, tasya chiNDikAtvena mutkalatvAd / atra ca kArtikazreSThyudAharaNam / tatsampradAyazcAyam - 12. kArtikazreSThikathAnakam atthi iha jaMbudIve bhArahakhettassa majjhayArammi / kurujaNavayammi rammaM varaNayaraM hatthiNAyapuraM // 1 // tattha ya rAyA NiyayappayAvaakkaMtadariyaNaraNAho / jiyasattU NAmeNaM samatthaguNarayaNasariNAho // 2 // aNNo vi suppasiddho seTThI NAmeNa kattio asthi / negamasahassasAmI jIvA-'jIvAitattaviU // 3 // 1. saM0 vA0 su0 'vajaNaM ti // 2. lA0 jutto, saMgo jadeg // 3. lA0 vajAiyANaM // 4. saM0 vA0 su0 zraddadhAnam // 5. saptamavRtte // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe cAlejai tiyasehi~ vi jo Na vi jiNasAsaNAo thiracitto / saMvegabhAviyappA, kiM bahuNA ? abhysaariccho||4|| bIo vi tattha seTThI puvvoiyaguNajuo mahAsatto / NAmeNa gaMgadatto riddhIe dhaNayasAriccho // 5 // aha annayA kayAI varakevalaNANakiraNajAleNa / ujjoiyabhuvaNayalo muNisuvvayasAmititthayaro / 6 / gAmA-''gara-NagarAisu viharaMto samaNasaMghaparikiNNo / tiyasiMdapaNayacalaNo saMpatto htthinnaayure|7| devehi~ samosaraNe raie uvavisai jAva jiNaiMdo / tiyasA-'sura-nara-tiriehi~ pUriyaM tA samosaraNaM / 8 / bhagavaM pi tao dhammaM kahei NavajalayasarisaNigghoso / soUNa tayaM bahave paDibuddhA pANiNo bhavvA / 9 / itthaMtarammi so gaMgadattaseTThI bhavaNNavovviggo / vaMdettu jiNaM viNNavai payaDaromaMcakaMcuigo // 10 // 'bhagavaM ! jA paDhamasuyaM ThAvemi gihammi tAva pavvajaM / giNhAmi tumha calaNANa aMtie mokkhasokkhatthI' // 11 // 'mA kAhisi paDibaMdha' bhaNiyammi jiNeNa, to gihe gaMtuM / ThAviya suyaM kuDuMbe sibiyArUDho vibhuuiie|12| gaMtuM jiNapayamUle pavvajaM geNhiUNa Niravekkho / NiyayataNummi mahappA kAUNoggaM tavaccaraNaM // 13 // NiddaDDayAyakammo uppADiyavimalakevalaNNANo / mottUNa dehakavayaM saMpatto sAsayaM ThANaM // 14 // etto ya tattha Nayare NANAvihatavavisesakhaviyaMgo / parivAyagakiriyAe ujjutto satthaNimmAo // 15 // loeNa mahijjaMto ego parivAyago samaNupatto / aigavvamuvvahaMto mAsaMmAseNa khavayaMto // 16 // taM savvaM pi ye NayaraM jAyaM tabbhattayaM, tao taM tu / puramajheNaM intaM pAeNa'bbhuTThae loo // 17 // NavaraM kattiyaseTThI NimmalasammattarayaNasaMjutto / jiNasAsaNANuratto abbhuTThai Neya taM ego // 18 // evaM ca NieUNaM IsAvasapavaNadIvieNaM tu / kovANaleNasayayaM acvatthaM dajjhae eso // 19 // aha annayA NareMdo taguNagaNarAyaraMjio ahiyaM / viNNavai pAryapaDio bhagavaM ! pAreha maha gehe'|20| paDivajai Na ya eso, rAyA vi ya viNNavei puNaruttaM / jAva tao teNa Nivo bhaNio iisaavsgenn||21|| 'jai parivesai kattiyaseTThI pAremi to tuha gihammi' / bhattivasaNibbhareNa paDivaNNaM taM NiveNAvi 22 tatto kattiyagehe rAyA sayameva-jAi sahasa tti / seTThI vi pahuM daTuM abbhuTThANAipaDivattiM // 23 // kAuMjoDiyahattho viNNavaI sAmi! kiMkarajaNe vi / aisaMbhamakaraNamiNaM kiM kAraNamAisaha turiyN'|24| 1. saM0 vA0 su0 bhaNiUNa ji // 2. lA0 ghAika // 3. lA0 vi // 4. lA0 ttasa ta saMju // 5. saM0 vA0 su0 NiveUNaM // 6. lA0 Na eso a|| 7. lA0 'e sayayaM // 8. saM0 vA0 su0 o syyN| 9. lA0 yavaDi 10. saM0 vA0 su0 IsAivasageNa // 11. lA0 saparavaseNaM // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtikazreSThIkathAnakam rAyA vi kare ghettuM pabhaNai 'maha saMtiyaM imaM vayaNaM / kAyavvameva eNaM gehammi samAgayassa tae // 25 // pAreMtassa bhagavao bhagavassa u maha gihammi tumae vi / niyahattheNaM suMdara ! pariveseyavvamaviyAraM' / 26 / seTThI vi Aha 'evaM Na kappae majjha, kiMtu tuha vAse / jeNa vasejjai kAyavvameva evaM mae teNa' / / 27 // parituTTho Niyagehe gao Nivo jAva pAraNadiNammi / hakkArio ya seTThI parivesai cettamaDDAe / / 28 / / parivAyago vi seTThI tajaMto aMgulIe bhuMjei / seTThI vi tao ciMtai acvaMtaM dUmio citte / / 29 / / 'dhaNNo kayauNNo so muNisuvvayasAmiNosamIvammi / taiya cciypvviojosetttthiigNgdttotti|30| jai taiya cciya ahayaM pi pavvayaMto jiNiMdapayamUle / paratitthiyaparivesaNamAIyaviDaMbaNaM eyaM / / 31 / / na lahaMto' iya ciMtAparassa bhottUNa so NivagihAo / nIsarai haTTatuTTho parivAo vihiyasammANo / 32 / seTThI vi gihe gaMtuM jeTTasuyaM ThAviuM Niyapayammi / pabhaNai vaNiyasahassaM jaha ahayaM pavvaissAmi // 33 // tubbhe kiM ca karessaha ?' iya bhaNiyA te tao paDibhaNaMti / 'tubbhe aNupavvAmo kimaNNamAlaMbaNaM amhaM ?' // 34 // 'jai evaM NiyaUte NiyayakuDaMbesu ThAviuM sigghaM / pauNA hoha ya' itthaMtarammi egeNa puriseNaM / / 35 / / vaddhAvio ya seTThI jaha 'bhagavaM sura-NariMdaNayacalaNo / muNisuvvao jiNiMdo samosaDho ittha Nayarammi' // 36 // to harisapulaiyaMgo seTThI taM bhaNai negamasahassaM / 'bho ! puNNapabhAveNaM aja'mha maNorahA puNNA' / 37 to sayalaM sAmagi kAUNaM jiNavariMdapAsammi / negamasahassasahio pavvaio kattio seTThI / / 38 / kAUNa tavamuyAraM saMpatte maraNadesakAlammi / aNunaviya jiNaM aNasaNavihiNA dehaM caeUNa / / 39 / / paDhamammi devaloge sohammavaDiMsae vimANammi / battIsavimANA''vAsalakkhasAmI samuppaNNo / 40 ega'vayAro sakko, tatto caviUNa sijjhihI ittha / parivAyago vimariuM jAo airAvaNo htthii|41| tasseva vAhaNattAe~ avahiNA to imaM muNeUNa / do rUvAi~ viuvvai iMdo vi karei do rUve / / 42 / / evaM dUmiyacitto jattiyarUvANi so viuvvei / iMdA vi tattiyA hoMti, jAva evaM piNavi ThAi / / 43 / / tAva hariNA vi vajeNa tADio so tao sabhAvattho / abhiyogiyakammeNaM sammaM vahiuM smaaddhtto||44|| __ [kArtikazreSThikathAnakaM samAptam / 12] sAmprataM dvitIyachiNDikA / tatra ca 'gaNAbhiogo'tti sUtrAvayavaH / gaNa-mallAdInAM samudAya 1. saM0 vA0 su0 'yammi ta // 2. lA0 "ssa bhae(ya bhagavassa bhagavao maha // 3. lA0 kiM vavasissaha // 4. saM0 vA0 su0 to // 5. saM0 vA0 su0 aNunavi ya jiNaM aNa' || 6. lA0 rUvANi // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe stasyA'bhiyoga: pAravazyatA / tena kadAcit kizcidakalpyamapi kurvan nAticarati samyagdarzanamityevamagretanapadeSvapi vyAkhyeyam / tatra ca kathAnakam [13. raMgAyaNamallakathAnakam ] atthi iha bharahavAse savilAsaM NAma puravaraM rammaM / taM parivAlai rAyA suriMdadatto vigayasattU / / 1 / / tassa'tthi mahAdevI rUvavaI NAma dasadisipayAsA / itto ya tattha Nagare vasaMti bahave pavaramallA / / 2 // vinnnnaann-nnaann-bl-dppgbviyaakrnndcchyaakliyaa| juddha-NijuddhapahANAaNegarajesuladdhajayA 3 puvvoiyaguNajutto tANa samatthANa seharo asthi / tosiyabahuNaraNAho mallo raMgAyaNo NAma / / 4 / / aha aNNayA kayAI kameNa viharaMtayA tahiM pattA / bahusIsagaNasamaggA sUrI NAmeNa dhmmrhaa||5|| tANaM ca vaMdaNatthaM viNiggayA NaravariMdamAIyA / nIsesapurajaNA, mayaharo ya aha Niggao turiyaM / / 6 / / uvaiTThA saTThANe sUriM NamiUNa suddhabhUmIe / sUrI vi kahai tANaM jiNiMdapahudesiyaM dhammaM / / 7 / / 'micchattaNIrapure kasAyapAyAlakalasagaMbhIre / kuggAhajalayaragaNe mohAvatte mahAbhIme / / 8 / / bahuviharogataraMge AvayakallolamAliyAkalie / mayaNaggivADaville saMsAramahAsamuddammi / / 9 / / nivaDatayANa nitthAraNammi jANaM va esa jiNadhammo / tA tattheva payattaM sivasuhaphalae sayA kunnh'|10| iya sUrivayaNamAyaNNiUNa buddhA tahiM bahU sattA / pavvajamabbhuvagayA, avare sussAvagA jAyA / / 11 / / raMgAyaNo vi ghettuM paMcANuvvayasamaNNiyamuyAraM / pavarovAsayadhamma parisAe~ samaM gihaM patto / / 12 / / puNNammi mAsakappe sUrI aNNattha vihariuM patto / raNNA cAmuMDAe mahaI jattA samADhattA / / 13 / / raNNA tatthA''NattA te mallA tehiM seharo bhaNio / 'saMvahasu lahuM jeNaM vaccAmo' teNa paDibhaNiyaM // 14 // 'bhobho! vaccahatubbhe ahayaM puNaajaNAgamissAmi' / tabbhAvaMNAUNaM paDibhaNiotehi~ to eso / 15 / 'jai NA''gacchaha tubme amhe vi hu NicchaeNa No jaamo'| NAuM gaNAbhiogaM icchAviyalo vi so calio // 16 // patto tahiM, tao Naccio ya, tuTTho ya NaravaI dhaNiyaM / pabhaNai ra raMgAyaNa ! maggasu jaM tujjha paDihAi' // 17 // tuTTeNa teNa bhaNiyaM 'jai evaM to Na aNNatitthesu / evamahaM jAjIvaM puhaIsara ! ANaveyavvo' / / 18 / / 'evaM' ti NiveNa tao paDivaNNe 'maha pasAya' I vottuM / patto Niyage gehe akalaMkaM pAliuM dhammaM / 19 / jIyaMte saMpatte aNasaNavihiNA samAhiNA mariuM / jAo egavayAro paDhame kappe mahAtiyaso / / 20 / / raMgAyaNamallakathAnakaM samAptam / 13.] 1. saM0 vA0 su0 vi // 2. lA0 rayA // 3. iti / / 4. saM0 vA0 su0 pAliyaM // 5. lA0 jAo paDhame kappe, egavayAro mahA // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinadevakathAnakam samprati balAbhiyogachiNDikA / tatre ca ' balAbhiyogo' tti sUtrAvayavaH / 'bala' ti balAtkAreNa balavatA kenacit kiJcit kAryamANo'pi nAticarati darzanam / atra kathAnakam-- 97 [14. jinadevakathAnakam ] atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse saMkhavaddhaNo NAma gAmo / tattha ya sAvayakulasamubbhUo jIvA -'jIvAipayatthavittharaviyakkhaNo sAmAiyAikiriyANuTThANaNirao meru vva Niccalasammatto jiNadevo NAma sAvago, Na ya kayAi kassa vi uvaroheNAvi dhammaviruddhamAyarai / so ya annayA kayAi paTThio gAmaMtaraM / aMtarAle ya milio mahAmicchaddiTThiNo NiyasAlayassa mahesaradattassa / kayA samAliMgaNadANAiyA uciyapaDivattI / pucchio ya te jiNadevo 'bhAuya ! kattha tumaM patthio ?' / teNa bhaNiyaM 'dhUyANayaNatthaM vasaMtapuraNagaraM' / iyareNa jaMpiyaM 'jai evaM to paTTesu, jao ahaM pi tattheva paoyaNaMtareNa gamessAmi' / to payaTTA doNi vi / gacchaMtANaM kahiMci jAo dhammaviyAro / tao jiNavayaNaparikammiyamaiNA NiruttarIkao aNeNa mahesaradatto, pauTTho tasseso / gacchaMtehi ya diTTha mahANaitaDaTThiyaM egaM loiyaM devaulaM / taM ca jaMpiyaM mahesaradatteNa jahA 'eyaM saMyaMbhAyayaNaM paramatitthaM, tA vaMdAmo ettha devaM, karemo paramapavittamattANayaM' ti / jiNadeveNa bhaNiyaM 'ahaM acvaMtaM parissaMto tA ittheva itIre vIsamessAmi' / tao viNNAyatayabhippAyanicchaeNaM mahAbala - parakkameNa bhajAmi eyassa maraTTa iti bAhAsu saMgaheUNa NIo tattha / dhariUNa ya kiyADiyAe devassa paratitthiyANaM ca pADio pAe / jiNadevo vi 'dhiratthu saMsAravAsassa jattherisAo viDaMbaNAo pAvejjaMti, tA paDiNiyatto giNssAmi pavvajjaM' ti bhAvemANo vasaMtapurAo ghettUNa NiyaduhiyaM gao NiyagehaM / ThAveUNa puttaM kuTuMbe sugurusamIve pavvaio / pAliUNaya NikkalaMkaM sAmaNNaM mariUNovavaNNo savvaTThasiddhe mahAvimA / o cuo khiipaiTThie rAyautto hoUNa sijjhissai tti / [ jinadevakathAnakaM samAptam / 14.] upanayaH sarvatra svabuddhyA vaktavyaH / idAnIM devAbhiogachiNDikA / tatra 'surAbhioge' tti sUtram / sura:= devatA tadabhiyogAd nAticarati darzanam / atra ca kathAnakam-- 1. lA 0 ' balA' / / 2. lA0 kassa / / 3. lA0 'yAsamANayaNatthaM / / 4. lA0 degnayare // 5. lA0 to // 6. lA0 tao paya // 7 lA0 'tANa ya ka // 8. saM0 vA0 su0 'Naparika // 9. lA0 'hANaIta // 10. lA0 naItI // 11. lA0 bhaMjemi // 12. lA0 marahaM ti // 13. lA0 kiyANayAe / 14. lA0 Na nikka // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe 15. kulaputrakathAnakam atthi egattha gAme ego kulaputtago / so ya annayAkayAI sAhusaMsaggIe jAo saavgo| tao teNa puvvapariciyadevayANaM paricattaM pUyaNAiyaM, karei bhattiM deva-gurUNaM / api ya kAUNa mahApUyaM vaMdai tikkAliyaM jiNavaride / tANa bali-NhavaNa-jattA-mahUsave kuNai aNudiyahaM / / bhattibharaNibbharobbhijjamANaromaMcakaMcuyasaNAho / papphullavayaNakamalo ANaMdapavAhapunnaccho / / 2 / / 'dhanno kayaunno haM' evaMvihabhAvaNAe~ jiNamuNiNo / paidiyahaM paDilAbhai taha ceva ya pajjuvAsei / / 3 // evaMvihaM ca taM daddUNa egA puvvapariciyadevayA paosamAvaNNA maggai puNo puvvapavattaM pUovayAraM . / Na ya so tIe uttaraM pi paicchai / tao tIe bhaNiyaM 'jANihisi jai Na paDivajjihisi mama vayaNaM ?' / teNa bhaNiyaM 'kaDapUyaNe ! ko tujjha bIhei ?' / tao tIe ahiyayarapauTThAe gAvIhiM samaM gao samANo sagAvIo ceva avahario se putto / teNa vi savvAyareNa gavesio Na ya dihro / tao AulIhUo eso / etthaMtarammi ya tIe devayAe AvesiyA egA vuDDaNArI, uvvelliyamaMgaM, kaMpAviyA siroharA, vihuNiyA karayalA, AhayaM bhUmivaTuM, payattA jaMpiu~ 'ettiyamitteNaM ciya kiM bhadda ! samAulo tumaM jAo ? / aNNaM pi peccha jamahaM karemi tuha dAruNaM dukkhaM // 4 // jeNa'TTaduhavasaTTo jIviyavavarovaNaM akAlammi / pAvisi, iya NAUNaM maha pUyaM kuNasu aviyappaM' / 5 / pabhaNai tao ya saDDho 'jaM royai tujjha kiM pi annaM pi| taM kuNasu, taha vi ahayaM Na tujjha pUrva karessAmi' // 6 // NAUNa NicchayaM sAvagassa jaMpei devayA evaM / 'taha vi hu pattiyakhaMDa pi desu mA kuNasu nibbaMdha' / / 7 / / to devayAbhiyogaM kaliUNaM sAvago imaM bhaNai / 'jai evaM to jiNavarapaDimA hemmi ThAyavvaM / / 8 / / jiNapUyaNaM kuNaMto tuha vi khivissAmi pattiyAkhaMDaM' / taM paDivajjai to sA ANai puttaM sagAvIyaM // 9 // evaM tu NikkalaMkaM sammattaM pAliUNa eso vi / jIyassaMte patte saMpatto devlogmmi||10|| [kulaputrakathAnakaM samAptam / 15.] adhunA paJcamachiNDikA / tatra 'kaMtAravitti' tti sUtram / kAntAraM chinnApAtATavIprabhRti, tatra vRtti:-vartanaM nirvAhastayApyakalpyamapi samAcaran nAticarati samyaktvam / atra ca 1. lA0 kayAi // 2. lA0 bIhai // 3. lA0 "uM, avi ya-e" // 4. lA0 yaM parivihemi // 5. saM0 vA0 su0 mmi kAyavvaM // 6. lA0 "mmi // 10 // tti / adhu // 7. saM0 vA0 su0 'nA parvatATa' // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAnandakathAnakam surASTrAzrAvakakathAnakam / tacca prAgdUSaNadvAre pratipAditamiti / idAnIM SaSThachiNDikA / tatra 'guruNigNaho ya' tti sUtram / gurava:-mAtR-pitRprabhRtayaH / yata uktam mAtA pitA kalAcArya eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro guruvargaH satAM mataH / / 71 / / teSAM nigraha: nizcaya: 'etadevameva kartavyam' ityevaMrUpaH, tenApyakalpanIyamapi kurvan na virAdhayati samyagdarzanam / atra ca kathAnakam [16. devAnandakathAnakam] attha iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse vacchAjaNavayAlaMkArabhUyA kosaMbI NAma NagarI / tattha ya mahAdhaNavaI dhaNadatto NAma seTThI / tassa ya rUvAiguNagaNAlaM kiyA jIvA'jIvAipayatthavittharaviyakkhaNA jiNasAhupayapaMkayamahuyarI atthi devaI NAma kaNNagA / sA ya gharovari kaMDugalIlAe lalamANI diTThA pADalIuttapurAgayabhikkhubhattasiridattaseTThisueNa devANaMdeNaM / taM ca daddUNa visamasarasarapasaranivAyavihurijjamANamANaseNaM ciMtiyamaNeNaM 'aho ! rUvAisao, aho ! kalAkosallapagariso, tA varAvemi eyaM' ti / pesiyA NiyapahANapurisA tIe varaNatthaM / 'aNNadhammio' tti kAUNa Na diNNA piuNA / tao tIe lobheNa saMjAo kvdd-saavgo| NiraMtarasiddhaMtAyannaNAIhi ya pariNao sammaM dhammo, jAo meru vva NippakaMpo / taM ca tArisaM daLUNa diNNA piuNA se kaNNagA / samuvbUDhA ya mahAvibhaveNaM / gao taM ghettUNa saNagaraM / 'bhiNNadhammANi mAyApittANi' tti kayaM juyaharayaM / tao ya jiNapUyaNa-vaMdaNa-NhavaNa-jatta-balikaraNamAiNirayassa / sajjhAya-jjhANaparAyaNassa jaisevaNajuyassa / / 1 / / pattammi vivihadANaM deMtassa kutitthie cayaMtassa / jA jAi koI kAlo jaNaNI-jaNagAi tA tassa / 2 / bhaNiyAi~ bhikkhuehiM 'kiM so tumhANa santio putto| acvaMtaM bhatto vi hu NA''gacchai amha pAsammi?' // 3 // to tehiM kahio savvo savittharo se vuttaMto ! bhikkhuehiM bhaNiyaM 'jai evaM tAANeha 1. dRzyatAM 64 tame patre jinadAsakathAnakam // 2. saM0 vA0 su0 'rapasaradeg // 3. lA0 mAyA-vittANi // 4. lA0 ko vi // 5. lA0 tao tehiM // 6. lA0 to kahiM (haM)ci ANeha ekkavAraM // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe kahavi egavAraM, tao pacchA bhalessAmi(mo)' / jaNaNi-jaNaehi ya bhaNio jahA 'amha'varoheNa vi aja NicchaeNaM gaMtavvaM' / guruNiggahachiMDiyaM ca citte bhAviUNa gao so / vaMdiyA bhikkhuNo vijjAbhimaMtiyaM ca diNNaM se tehiM phalaM / puvvabbhAseNa ya bhakkhiyamaNeNa / parAvattiyabhAvo ya samAgao gehaM / bhaNiyANi mANusANi jahA lahuM mama gihe bhikkhUNa bhoyaNaM sajeha' / tao haTTha-tuTThANi tANi tahA kAumADhattANi / devaI ya bhattuNo calacittattaNamasaddahaMtI gayA gurusamIve / kahio vuttaMto / tehi vi samappio paDijogo / diNNo tIe tss| jAo sahAvattho / tao pucchiyaM teNa 'kimeyaM ?' ti / mANusehiM bhaNiyaM 'tae bhikkhUNa bhoyaNaM sajjAviyaM' ti / teNa bhaNiyaM 'NAhaM jiNajaiNo mottUNa annesiM dhammaTThA payacchAmi' / kahio ya devaIe savvo vi paramattho / tao 'guruNiggaheNa maNAgaM chalio miti bhaNaMteNa 'phAsuesaNija' ti kAUNa paDilAhiyA muNiNo / [devAnandakathAnakaM samAptam / 16.] tadevaM gurunigraheNa kiJcidakalpyamapi kurvan nAticarati darzanam / paraM 'kiyanta IdRzA guravo bhaviSyanti?' iti matvA''dita eva na vidheyam / 'cha chi(cchiM)DiyAo'tti 'SaD' iti saMGkhyA, 'chiNDikA:' apavAdA: 'jiNasAsaNammi tti, 'jinazAsane' arhaddarzana iti vRttArthaH / / 12 / / vyAkhyAtaM mUladvAravRtte chiNDikAdvAram / sAmprataM sthAnakadvAraM vivRNvan vRttamAha atthI ya Nicco kuNaI kayAI, sayAi~ veie suhA-'suhAI / NivvANamatthI taha tassuvAo, sammattaThANANi jiNAhiyANi / / 13 / / 'atthI ya' tti 'asti' vidyate, cakArasyAvadhAraNArthatvAdastyeveti, jIva iti gamyate, tatpratipAdakacilairiti / uktaM ca cittaM ceyaNasaNNA viNNANaM dhAraNA ya buddhI ya / IhA maI viyakA jIvassa u lakkhaNA ee / / 72 / / (daza0 ni0 gA0 224) jo ciMtei 'sarIre Natthi ahaM' sa iha hoi jIvo tti / Na hu jIvammi asaMte saMsayauppAyago anno / / 73 / / (daza0 bhA0 gA0 23) 1. saM0 vA0 su0 'TThANi tahA // 2. lA0 yaM / teNa // 3. pu0 saMjJakapratau etat 'chalio' zabdagata 'lio' ityata Arabdhasya prastatagranthasya 96tamapaSThasya trayodazIpaMktigata 'paDilAhiyA' zabdAntargata 'lA' vistRtasandarbhasya sthAne, tathA lA0 saMjJakapratau atra sUcita ' lio' ityata Arabdhasya prastutagranthasya 99 tamapRSThasya dvitIyapaMktigata pUremi' ityetatparyantasya vistRtasandarbhasya sthAne zIlAGkAcAryakRtA''cArAGgasUtravRtterdvitIyAdhyayanaprathamoddezakavRttigata: sandarbha upalabhyate // 4. saM0 vA0 su0 saGkhyApavAdAGghi (zchi)NDikA 'jiNa / / 5. saM0 vA0 su0 "mmi jina // 6. saptamavRtte // 7. saM0 vA0 su0 vi // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvamAhAtmyAdi 101 ityAdi jIvAstitvamananaM prathamaM samyaktvasthAnakam, avasthAnamiti bhAvaH / anenaM nAstikamataniSedhamAha / ' Nicco' tti, 'nityaH' apracyutA - 'nutpanna- sthirai ketvabhAvaH puurvkRtsmrnnaat| anena ca bauddhamatanirAsAd dvitIyaM samyaktvasthAnakamabhihitam / 'kuNai'tti, 'karoti' vidadhAti zubhA- 'zubhAnIti sambadhyate, evameva yuktiyuktatvAd, anyakartRkatve tu kR tanAzA-'kR tAbhyAgamAdidoSaprasaGgAd / anena tu kapilamatatiraskaraNAt, tRtIyaM darzanasthAnakamuktam / 'kayAI sayAI veei suhA - 'suhAI' tti ' kRtAni' nirvartitAni / 'svakAni' AtmIyAni / 'vedayati' anubhavati / jIva iti gamyate / 'zubhA - zubhAni' puNya-pApAni, 'sukhAssukhAni' vA puNya-pApa- phalajanyazarmA - zarmANi / etaccAkartA jIva iti durNayanirAsAt caturthaM smyktvsthaankm| 'nivvANamatthi' tti, 'nirvANaM' mokSaH sakalakarmanirmuktajIvAvasthAnamiti bhAvaH / 'atthi' tti, 'asti' vidyate tatpratipAdakAgama pramANasadbhAvAt / anena ca, dIpo yathA nirvRtimabhyupeto, naivAvaniM gacchati nAntarikSam / dizaM na kAJcidvidizaM na kAJcidatha kSayAt kevalameti zAntim / / 74 / / jIvastathA nirvRtimabhyupeto, naivAvaniM gacchati nAntarikSam / dizaM na kAJcidvidizaM na kAJcit, klezakSayAt kevalameti zAntim / / 75 / / iti sarvAbhAvapratipAdakamokSaparadurNayanirAsaH kRto bhavatIti paJcamaM darzanasthAnam / 'ha tassuvAo 'ti tathA tasyopAyaH, tasya = mokSasyopAyaH = tatprAptilakSaNaH samyagdarzanAdikaH sanmArga iti bhAvaH, "samyagdarzanajJAna - cAritrANi mokSamArga: (tattvA0 a0 1 sU0 1) " iti vacanAt / anena ca mokSopAyAbhAvapratipAdakadurNayanirAsaH kRto bhava [ ? tI] ti SaSThaM samyaktvasthAnakam / 'sammattaThANAiM'ti samyaktvasthAnAni=darzanAvasthAnAni, samyaktvameteSu satsveva bhavatIti bhAvaH / 'jiNAhiyAI' ti jinAhitAni tIrthakarapratipAditAnIti vRttArthaH / / 13 / / bhUSaNAdIni pratipAdya tasyaiva mAhAtmyakhyApakaM vRttadvayamAha mUlaM imaM dhammamahAdumassa, dAraM supAyAramahApurassa / pAsAyapIDhaM va daDhAvagADhaM, AhArabhUyaM dharaNI va loe / / 14 / / pahANadavvANa ya bhAyaNaM va, mANikka - NANAmaNimAi - muttA- / sila-ppavAlA-'malalohiyakkha-suvaNNapuNNaM va mahANihANaM / / 15 / / 1. lA0 na ca nAsti // 2. saM0 vA0 su0 'kasvabhAvaH // 3. saM0 vA0 su0 'namabhi // 4. saM0 vA0 su0 'daka Agadeg // 5,6 lA0 'vanIM 7. lA0 degkhyApanaM // 8. lA0 dharaNIM va // 9. lA0 mutta - si / tA0 pu0 mottA - si // 10. saM0 vA0 su0 khA // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe 'mUlaM'ti, mUlamiva mUlaM kando'dhovartti / 'ima' etat samyaktvam / 'dhammamahAdumassa'tti dharma eva mahAdrumaH pradhAnatarurdharmamahAdrumastasya / tathA ca pADejai vAyAIhi~ jaha u anibaddhamUlao rukkho / taha sammattavihINo dhammatarU no daDho hoi / / 76 / / jaha so ciya dUraMgayamUlo sacchAyao daDho hoi / taha dhammatarU vi daDho jAyai sammattasaMjutto / / 7 / / 'dAra'ti dvAramiva dvAraM-mukhaM pratolIti yAvat / 'supAyAramahApurassa'ttiM suSTu-zobhana: prAkAra:=zAlo yatra tat suprAkAram, mahacca tad-bRhat, puraM ca-nagaraM mahApuram, suprAkAraM ca tanmahApuraM ca suprAkAramahApura-matastasya / tathA hi jaha dArarahiyaNayaraM Na kiMci NayarappaoyaNaM kuNai / sammattadAraviyalaM taha dhammauraM pi viNNeyaM / / 78 / / tathA 'pAsAyapIDhaM va daDhAvagADhaMti prasIdanti nayana-manAMsi yatrAsau prAsAdaH devakulam, tasya pIThaM gartApUrakaH, dRDham atyarthamavagADham AjalAntabhUtalAvamagnam, tadiva / tathA hi AnIrAntamahItalagatagartApUrako dRDho yadvat / prAsAdo dharmo'pi ca tadvat samyaktvasaMyuktaH / / 79 / / tathA 'AhArabhUyaM dharaNI va loe' ti AdhAra:=AzrayastadbhUtaM tattulyam, dhrnniriv-bhuumivt| kasya ? SaSThyarthe saptamyAH prayuktatvAd loke-lokasya jagataH / tathA hi jaha puhaItalameyaM samatthaloyassa hoi AhAro / taha sammadaMsaNaM pi ya AhAro hoi dhammassa / / 8 / / tathA 'pahANadavvANa ya bhAyaNaM va' tti pradhAnAni pravarANi, tAni ca tAni dravyANi ca kSIrAdIni atasteSAm / cakAra: samuccaye / bhAjanaM kuNDAdi tadvat-tadiva / tathA ca kuNDAdibhAjanavizeSavivarjitastu, niHzeSavastunicayo vrajati praNAzam / yadvat tathA vividharmavizeSarAzi:, saddarzanapravarabhAjanaviprahINa: / / 81 / / tathA 'mANikka-NANAmaNimAi- muttA-sila-ppavAlA-'malalohiyakkha-suvaNNapuNNaM va 1. lA0 'to // iti bhAvanA / 'dAraM' ti|| 2. saM0 vA0 su0 manAMsIti prAsA' // 3. saM0 vA. su0 prastutatvAd // 4. lA0 ni caitAni // 5. saM0 vA0 su0 'mutta-si // 6. lA. yakhA-su // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvamAhAtmyAdi 103 mahANihANaM'ti mANikyAni-mahAmauktikAni, nAnA=anekaprakArA maNyAdaya:-candrakAntAdyAH, AdizabdAd hIrakAdigrahaH, muktA:-mauktikAni, zilA: sphaTikopalA:, pravAlAni-vidrumANi, amalalohitAkSANi nirmalaraktaratnAni, suvarNaM kAJcanam, mANikyAni ca nAnAmaNayazcetyAdidvandvaH, taiH pUrNa-bhRtaM mahAnidhAnavat-tabRhadbhAjanamiva / tathA hi jaha bahuvihamANikkAidavvaparipUriyaM mahaNihANaM / saMsAriaNeyasuhANa kAraNaM hoi jIvassa / / 82 / / taha bahuvihadhammavisesasaMjuyaM saMmmadarisaNamimaM pi / acaMtiyaniruvamamokkhasokkhasaMsAhagaM hoi / / 83 / / iti vRttadvayArthaH / / 14-15 / / etaccedRgvidhaM mahAprabhAvamatyantaduHprApaM cAvApya yadvidheyaM tadAha eyaM mahApuNNaphalaM sahAvasuddhIeN labhrUNa aladdhapuvvaM / jiNANamANAe~ payaTTiyavvaM, visesao sattasu ThANaesu / 16 / / 'eyaM'ti etat pUrvoktam / 'mahApuNNaphalaM'ti mahApuNyaphalaM-bRhacchubhasaJcayakAryam / yata: bahubhavakoDIviraiyakammamahAseladalaNavarakulisaM / pAvijai sammattaM uvajjie puNNasaMghAe / / 8 / / mokkhamahAtaruNiruvahayabIyabhUyaM visuddhasammattaM / jaM labbhai jIvehiM taM bahuvihapuNNamAhappaM / / 85 / / 'sahAvasuddhIe' tti svabhAvazuddhyA akAmanirjarAdikarmakSayAvAptapaJcadazAGgIkramalakSaNayA / uktaM ca bhUesu jaMgamattaM, tesu vi paMceMdiyattamukkosaM / tatto vi ya mANussaM, mANusse Ario deso // 86 // dese kulaM pahANaM, kule pahANe ya jAi ukkosA / tIya vi rUvasamiddhI, rUve vi balaM pahANayaraM // 87 // 1. lA0 sAriyaNeya // 2. lA0 sammadaMsaNamimaM // 3. lA0 suddhIala / tA0 suddhIya la // 4. lA0 ktaM mahApuNya // 5. lA0 degNNapabmAre ||6.sN0 vA0 su0 tIe rU0 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 savivaraNe mUlazuddhi prakaraNe hoi bale vi ya jIyaM, jIe vi pahANayaM tu viNNANaM / viNNANe sammattaM, sammatte sIlasaMpattI // 88 // sIle khAiyabhAvo, khAiyabhAve vi kevalaM NANaM / kevalie paDiMuNNe patte paramakkhare mokkho ||89||(p0 va0 gA0 156-159) [?'labhrUNaM' ti, 'labdhvA' prApya / ] 'aladdhapuvvaM' ti alabdhapUrvam-aprAptaprathamam / tathA hi aTThavihakammatalasIsasUisarisassa mohaNijassa / udahIsariNAmANaM iguhattarikoDikoDIo / / 10 / / jaiyA jiehi khaviyAo hoMti karaNeNa'hApavatteNa / taiyA auvvakaraNaM kAuM pAvaMti sammattaM / / 91 / / "jiNANaM'ti jinAnAM mohamahArAjanirmUlonmUlanAvAptajayapatAkAnAm / 'ANAe'tti AjJAyAM-tadAdezalakSaNAyAm / 'pravartitavyaM' pravRttirvidheyA / kimavizeSeNa ? netyAha-'visesao' vizeSata: tadanyasamadhikatayA / 'sattasu'tti saptasu-saptasaGkhyeSu, sthAnakeSu pAtravizeSeSu bimbAdiSviti vRttArthaH // 16 // idAnIM sapta, sthAnakAnyeva nAmataH pratipAdayaMstatkRtyAdezaM vRttenA''habiMbANa ceIhara-putthayANaM, jiNANa sAhUNa ya saMjaINaM / ANAruIsAvaya sAviyANaM, samAyarejA uciyaM tameyaM / / 17 / / 'biMbANaM'ti (Na'tti) bimbAnAM pratikRtInAm / tathA 'ceIharANaM'ti caityagRhANAM= bimbaadhaarbhvnaanaam| tathA 'putthayANaM'ti pustakAnAM patrasaJcayalikhitAgamAnAm / 'jiNANaM'ti (Na'tti) jinasambandhinAm / agretanapadacakArasyAvadhAraNArthasyAtra sambandhAt, tena jinAnAmeva sambandhIni yAni bimba-caityagRha-pustakAni, na zAkyAdisatkAMni / tathA 'sAhUNa'tti sAdhUnAM satkriyAdiguNAnvitayatInAm, yata evaMguNA eva sAdhavo bhavanti / uktaM ca yaH satkriyApravRtta: sajjJAnI nispRhaH kSamAsahitaH / dharmadhyAnAbhirataza sAdhuriti kathyate sadbhiH / / 12 / / 1. lA0 ya // 2. lA. "DipuNNe // 3. lA0 ddhauvvaM // 4. saM0 vA0 su0 "saraNA' // 5. lA0 'koDako // 6. saM0 vA0 su0 degyA hoMtI kr|| 7. saM0 vA0 su0 zeSeNetyAha // 8. lA0 potthayANaM // 9. lA0 'kSamAdiyutaH // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapratimAvarNanA 105 tathA 'saMjaINaM'ti saMyatInAM sAdhuguNopetasAdhvInAm / tathA 'ANAIsAvaya'tti vibhaktilopAd AjJArucizrAvakANAm / AjJA-bhagavadAdezastasyAM ruci:=zraddhA yeSAM te AjJArucayaH, zRNvanti yatimukhAt sAdhu-zrAvakasAmAcArImiti zrAvakAH / uktaM ca saMpattadaMsaNAI paidiyahaM jaijaNA suNeI i / sAmAyAriM paramaM jo khalu taM sAvagaM beMti / / 13 / / AjJArucayazca te zrAvakAca-upAsakA AjJArucizrAvakAsteSAm / tathA 'sAviyANaM'ti zrAvikANAM-pUrvoktaguNayuktopAsikAnAm / 'samAyareja'tti samAcaret=kuryAt / 'uciyaM' ti ucitaM-saptasthAnakayathAyogyaM kRtyam / tameya'ti tadetad vakSyamANaM kRtyamiti vRttArthaH / / 17 / / 'yathoddezaM tathA nirdezaH' iti nyAyamAzritya bimbAnAmucitaM yat prAg vidheyatayoktaM tad vRttadvayena pratipAdayati .. jinabimbAkhyaM prathama sthAnakam / vajeMdanIlaM-iMjaNa-caMdakaMta-riTuM-uMka-kakkeyaNa-vihu~mANaM / suvaNNa-ruppA-'malaphAliyANaM, sArANa davvANa samunbhavAo / / 18 / / mahaMtabhAmaMDalamaMDiyAo, saMtAo kaMtAo maNoharAo / bhavvANa NivvANaNibaMdhaNAo, NimmAvaejA paDimA varAo / / 19 / / 'vaja'tti vajrANi-sarvaratnapradhAnAni hIrakA ityarthaH / 'iMdanIla' tti indranIlAni nIlavarNamahAratnAni / 'aMjaNa'tti kajjalaruciratnAni / 'caMdakaMta'tti candrakAntA: rajanikarakaranikarasaMsarganIrakSaraNasvabhAvA mnnyH| 'riTTha'tti riSTAni-kRSNaratnAni / 'aMka'tti aGkA:-zubhraratnavizeSAH / 'kakke yaNa' ti karke takAnipItaratnAni / 'viduma'tti vidrumANi-pravAlakAni / vajrANi cendranIlAni cetyAdidvandvasteSAM sambandhinI: / tathA 'suvaNNa'tti suvarNa-kAJcanam / 'rUppatti rUpyaM rajatam / 'amalaphAliya'tti amalasphaTikA:=nirmalArkopalA: / suvarNaM ca rUMpyaM cAmalasphaTikAca suvarNa-rUpyA-'malasphaTikAH, teSAM sambandhinI: / tathAnyeSAmapi 'sArANaM'ti sArANAm uttamAnAm / 'davvANaM'ti dravyANAM vastUnAm / 'samunbhavAo'tti samudbhavA: tatsamutthA: / 'mahaMta-bhAmaMDalamaNDiyAo'tti mahacca tad-vizAlaM bhAmaNDalaM 1. saM0 vA0 sa0 yi ti // 2. lA0 0yogyakatyama // 3. saM0 vA0 su0 tamevaM tde0|| 4. lA vajiMda // 5. lA0 saMtA ya kaMtA ya maNo // 6. saM0 vA. su0 vaje ti // 7. saM0 vA0 su0 sambandhIni / / 8,10. lA0 rUpraM // 9. saM0 vA0 su0 lasphATikA // 11. lA0 rUprA // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa prathama sthAnake ca-prabhAcakravAlam, tena maNDitA: zobhitA mahAbhAmaNDalamaNDitA: / 'saMtAu'tti zAntA: rAgadveSAdi-saMsUcakaramaNI-praharaNAdicihnarahitatvena prshaantaakRtyH| 'kaMtAu'tti kAntA:-dIptimatI: / 'maNoharAo'tti manoharA:-cittAnandadAyinI: / 'bhavvANaM'ti bhavyAnAM= muktigamanayogyAnAm / 'NivvANaNibaMdhaNAo'tti nirvANanibandhanA:-mokSahetubhUtAH, viziSTabhAvollAsahetubhUtatvena karmakSayakArakA iti bhAvaH / uktaM ca pAsAIyA paDimA lakkhaNajuttA samatta'laMkaraNA / jaha palhAei maNaM taha Nijara mo viyANAhi / / 14 / / dahraNa maNabhirAmaM pasaMtabiMbaM jiNassa bhavvajiyA / ANaMdapUriyaMgA havaMti sihiNo vva ghaNasamae / / 95 / / 'nimmAvaeja'tti nirmApayed-vidhApayet / 'paDima'tti pratimA:=pratikRtI: / 'parAu'tti praa:=prdhaanaaH| iti vRttadvayArthaH / / 18-19 / / keSAM sambandhinI: pratimA: ? ityAha jiNeMdacaMdANa NareMda-caMda-nAgeMda-deveMda'bhivaMdiyANaM / iti vRttArddham / 'jiNeMdacaMdANa'tti jinendracandrANAm, jinA:=avadhijinAdayaH, teSAmindrA:-svAmina: sAmAnyakevalina:, teSAM candrA iva candrA jinendracandrAH tIrthakRtaH, teSAM pratimA nirmApaye diti saNTaGkaH / kathambhUtAnAM teSAm ? ata Aha-'nareMda-caMda-nAgeMdadeveMda'bhivaMdiyANaM'ti narendrA: cakravartyAdaya: candrA:-jyotiSkendrAH, nAgendrA: bhavanapativizeSanAyakA: zeSabhavanapatIndropalakSaName tat, devendrAH tridazapatayaH, narendrAzca candrAzcetyAdidvandvaH, tairabhivanditA namaskRtA ye te tathA [? teSAm] / uktaM ca sura-asura-joisANaM vaNa-vijAhara-NarANa je pahuNo / bhattibharaNinbharehiM jiNeMdacaMdA NamejjaMti / / 16 / / tAsAM pratimAnAM sva-parakAritAnAM yad vidheyaM tad uttarArdhenA''ha kujA mahagghehi~ mahArihehiM, aTThappagArA paDimANa pUyA / / 20 / / iti vRttArdham / 'kuMja'tti kuryAd-vidadhyAt / 'mahagghehiMti mahAghaiH-mahAmUlyaiH / 1. pu0 jiNiMdayaMdANa // 2. lA0 yANaM ti / vRttA' // 3. saM0 vA0 su0 "ndrAH sAmA' // 4. saM0 vA0 su0 "tA ye te // 5. lA0 tAsAM ca pra" // 6. lA0 tA0 'ppayArA || 7. saM0 vA0 su0 pratiSu 'kuja tti iti pATho nAsti / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjAvarNanam 107 'mahArihehiM'ti mahArhaiH = gauravyaiH / ' aTTappayAra'tti aSTaprakArA= aSTabhedA / 'paDirmANa' tti pratimAnAM=jinapratikRtInAm / 'pUya'tti pUjA = saparyeti vRttArthaH / / 20 / / tasyA evA'STaprakArapUjAyAH pratipAdanArthamAha vRttam -- pupphehiM gaMdhehi~ sugaMdhiehi~, dhUvehiM dIvehi~ ya akkhaehiM / NANAphalehiM ca ghaehi~ NicvaM, pANIyapuNNehiM ya bhAyaNehiM / / 21 / / 'pupphehiM'ti puSpaiH=jAtyAdikusumaiH, pUjAM kuryAditi pUrvavRttAnuvRttena sambandhaH / uktaM ca pratyagronmeSaniryadbahalaparimalairgumphasaundaryaramyai bhrAmyatsaugandhyalubdhabhramarakulakalakvANavAcAlitAntaiH / puSpaiH kiJjalkavadbhirjalakaNakalitaiH pratyahaM puNyabhAja:, zrImajjainendrabimbaM pulakitavapuSaH pUjayantyAdareNa / / 97 / / tathA 'gaMdhehiM 'ti gandhaiH = vAsaiH / uktaM ca jAtIphalelA-malayodbhavAdikSododbhavatvAt sphuTajAtagandhaiH / karpUrapAnIyakRtAdhivAsai rvAsairjinaM puNyakRto'rcayanti / / 98 / / sugaMdhiehiM'ti sugandhibhiH = ghrANendriyaiprANijanakaiH / / etacca vizeSaNamubhayapadayorapyAyojyam / yataH puSpairapi sugandhibhireva pUMjA vidheyA, sugandhipuSpasadbhAve viziSTabhAvotpAdakatvAt / uktaM ca pavarehi~ sAhaNehiM pAyaM bhAvo vi jAyae pavaro / na ya aNNo uvaogo eesi~ sayANa laTThayaro / / 99 / / ( paJcA0 gA0 160 ) atha cet sugandhipuSpANyeva na sampadyante, zaktirvA na bhavati, tato yathAsambhavamapi pUjA vidhIyamAnA guNAya sampadyate / uktaM ca kalhArapattiyAe NaiNIreNaM jiNeMdapUyAe / dhannA kallANaparaMparAeN mokkhammi saMpattA / / 100 / / atra coktagAthAyAM dhanyAkathAnakaM sUcitam / tadapi mugdhanapUjAbhAvarprakarSapratipAdanArthaM likhyate-- 1. saM0 vA0 su0 mANaM' ti // 2. lA0 deg nArthaM vRttamAha // 3. lA0 suhaM (yaM) dhi // 4. lA0 'yaprItijana // 5. lA0 degyA yathAzaktipuSpa' // 6. lA0 prakarSasampAdanArthaM // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa prathama sthAnake 17. dhanyAkathAnakam __ atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse mahodayANaIe paccAsaNNaM sirivaddhaNaM NAma nnyrN| tattha ya dariyArimattamAyaMgaghaDAkuMbhaninbheyapaccalapauTThakaMThIravo sirivammo NAma rAyA / tassa ya sayalaM te urappahANA nijiyarairU valAvaNNA sirikaMtA NAma mahAdevI / tANaM ca jammaMtarovajiyapuNNapabbhArasaMjaNiyavisiTThavisaya suhamaNuhavaMtANaM vaccae kAlo / annayA ya devI phala-phullarehiraM NiyakaMtivicchAiyAsesavaNalayaM kappalayaM sumiNe pAsettANaM paDibuddhA / sAhiyaM ca jahAvihiNA sumiNayaM daiyassa / teNa vi samAilaiM jahA 'devi ! tuha sayalavilayAyaNappahANa bahujaNovagAriNI dhUyA bhavissai / devI vi evaM houtti abhiNaMdiUNa gayA saTThANaM / tao taM ceva diNamAiM kAUNa pavaDDamANagabbhA pUrejjamANajiNabiMbapUyA-NhavaNAiDohalA niyasamae ya pasUyA devI / diTThA ya niyapahAjAleNojjoyaMtI tamuddesaM dAriyA / niveio ya dhUyAjammo NareMdassa / teNAvi jahociyaM ThiipaDiyaM kAUNa nivvattasuijAyakammAe paiTThiyaM NAbhaM dhUyAe rayaNappabha tti / sA ye nivvAya-nivvAghAya-girikaMdarasamallINa vva caMpayalayA vaDDai dehovacaeNa, sukkapakkhacaMdaleha vva kalAkalAveNa ya, jAva jAyAcoddasavArisiya tti / tao dAsaceDiyAcakkavAlasaMparivuDA kaMcuisameyA pAikkavaMdasaMparikhittA suvaNNamayajaMpANArUDhA hiMDai paidiNaM abhiramamANI ujjANa-vAvi-dIhiyAsarovarAIsu / __ annayA bhaNiyA piyaMkariyA'hihANAe dAsaceDIe 'sAmiNi ! na kayAi amhe mahodayAnaitIraTThiya ujjANesu gayAo, tA jai sAmiNIe paMDihAsai to tattha gaMtUNa ujANasiriM naI ca pecchAmo' / tao sA saharisaM 'evaM hou'tti jaMpamANI gayA tattha / avaloiyA ya pariperatesu bhamiUNa mahAnaI, paviThThA ya kougeNa naItIraTThiyaM varojjANaM / tattha ya asoya- puNNAya-nAyahiMtAla-tAla-tamAla-sarala-sajja'juNa-sahayAra-caMpaya-baula-tilaya-lauya- chattoyasattivaNNAipahANataruvaramajjhaTThiyaM pecchai adabbhasarayabbhavibbhamaM jinnmNdirN| taM ca daLUNa harisupphullaloyaNA jAva pavisai tAva diTThA aMkamahArayaNaviNimmiyA bhayavao caMdappahasAmititthaMkarassa paDimA / 'kahiM maNNe mae esA paDiyA eyaM ca maMdiraM diDha'ti IhA'pUhamaggaNagavesaNaM kuNamANI mucchAvasavimaulamANaloyaNA pavvAyaMtavayaNakamalA tharatharaMtasavvaMgovaMgA vimukkasaMdhibaMdhaNA dhasatti dharaNIyalammi nivaDiyA / tao paccAsaNNapariyaNo 'kimeyaM kimeyaM ?' ti hAhakkaMdaparo vivihAo ceTTAo kAumADhatto / avi ya 1. saM0 vA0 su0 'ddIve bhArahe // 2. saM0 vA0 su0 NAma devI // 3. saM0 vA0 su0 'yavisaya // 4. lA0 "ppaha tti // 5. lA0 vi // 6. saM0 vA0 su0 yA [ca] udasavari // 7. saM0 vA0 su0 pahAsai // 8. saM0 vA0 su0 hiMtAla-tamA' // 9. lA0 'sattava // 10. lA0 harisapphu // 11. lA0 yalaM saMniva' // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyAkathAnakam aMgAi~ malai ko vi hu, ko vi hu salileNe siMcaI turiyaM / ko vihu vIyai varatAliyaMTavAeNa aNavarayaM // 1 // 109 gosIsacaMdaNeNaM saraseNaM ko vi liMpaI dehaM / ko vi hu turiyaM turiyaM gaMtuM rAyassa pAsammi / / 2 / / viNNavari 'deva ! paritAyaha ttiNa yai kiMci kAraNaM muNimo / kiMtu avatthA garuI vaTTai ku~marIeN dehmmi'||3|| tao rAyA taM nisAmiUNa bohollaloyaNo saMbhamavasakhalaMtavayaNo 'are ! vAharaha turiyaM vijjaM 'ti bhaNamANo jaccaturaMgamArUDho jhaDa tti gao jiNamaMdiraM / tayaNumaggeNa ya sirikaMtAdevIpamuhamaMteuraM, sAmaMta - maMti:- paura- ra - logo ya / itthaMtarammi ya sumareUNa puvvajAI laddhaceyaNAuTThiyA kumarI / raNNA ya ucchaMge NivesiUNa pucchiyA 'vacche ! kimeyaM ?' / tIe bhaNiyaM-- 'ar3aihiM pattA Naihi~ jalu to viNa hA hattha / ammo ! tasu kavvADiyaha ajja visA i avattha' // 4 // rAiNA bhaNiyaM 'vacche ! Na kiMci eyamavagacchAmo / ' tIe saMlattaM 'tAya ! uvavisAveha loyaM, hoha dattAvahANA, jeNa savvaM savittharaM sAhemi eyassa dUhayassa atthaM' / vayaNANaMtaraM ca paDihAreNa Nivesio savvo vi logo / rAiNA vi bhaNiyaM 'vacche ! dattAvahANo cevAhaM tA sAhehi savvaM / rayaNappahAe bhaNiyaM atthi tAva tumhANa pasiddhaM caivaM eyaM sirivaddhaNaM NAma NagaraM / ittha ya atthi Ajammadariddovahao paidiNaM kaTThabhArayA''NayaNajaNiyabhoyaNa 'cchAyaNavittI bhaggaliyA - hihANo kavvA / tassa ya dhannA NAma bhAriyA / tANi ya paidiNaM pacchimarayaNIe uttariUNa imaM mahodayaM mahANAM vacvaMti kaTThANaM / sIsAroviyabhAragANi samAgacchaMti jAva esa jo ujjANassa adUrasAmaMte vaDarukkho, tassa ya chAyAe vIsameUNa nagaraM pavisaMti / annammi diNe vIsamaMtI o bhattA dhaNA 'nAha ! mama tisAe kaMTho susai, tA jai tumaM bhaNasi to haM NaIe pANiyaM pibittA samAgacchAmi / ' teNa bhaNiyaM 'bhadde ! gharaM pi nAidUratthaM, tA tattheva vaccAmo / ' tIe bhaNiyaM 'bADhaM tisArbhirbhUya mhi'| teNa bhaNiyaM 'jai evaM to sigghamAgacchAhi / ' gayA ya sA / pAuM ca pANiyaM 1. saM0 vA0 su0 'lehiM siMcae // 2. saM0 vA0 su0 'i ko vi pari // 3. saM0 vA0 su0 vi // 4. saM0 vA0 su0 kumarissa dehadeg // 5. saM0 vA0 su0 bAhalla' // 6. saM0 vA0 su0 'Na siri // 7. saM0 vA0 su0 'NA ya udeg // 8. lA0 kumArI // 9. lA0 bhUhA // 10. saM0 vA0 su0 ammI // 11. saM0 vA0 su0 'va siri // 12. saM0 vA0 su0 'dariddo' // 13. lA0 NavittI // 14. saM0 vA0 su0 vaccAmi // 15. saM0 vA0 su0 'bhUyA teNa // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa prathama sthAnake jAva samAgacchai tAva pecchai eyaM varojjANaM / tao tIe ciMtiyaM 'aho ! amhehiM maMdabhaggehiM gacchaMtehiM aMdhayArattAo, AgacchaMtehiM bhArakaMtehiM Na kayAi vi evaM ujjANaM saccaviyaM, diTThavvadarisaNaphalANi ya loyaNANi tA saMpayaM pi sahalIkaremi loyaNANi'tti / ciMtaMtI paiTThA eymujaannN| tao vimhaya-kouga-vipphAriyaloyaNA io tao valiyakaMdharaM NANAvihatarugahaNaM pecchamANA samAgayA evaM uddesaM / tao saccaviyaM evaM jiNabhavaNaM / aho ! acchariyabhUyaM kiM pi eyaM devaharayaM dIsai, tA pavisittA NirUvemi / pavisaMtI ya pecchairayaNaviNimmiyasovANapaMtiyaM maNiNibaddhabhUmitalaM / kaMcaNamayakhaMbhuggayabahuvihabhaMgellaputtaliyaM // 5 // IsaravaragehaM piva ramaNIyamaNegarUvayAiNNaM / bhoyaNamaMDavasarisaM vasippakaroDayAIhiM / / 6 / / AgAsaM va sutAraM sacaMdayaM vitthaDaM sacittaM ca / varaNayaraM va susAlaM saggaM va vimANadevajuyaM / / 7 / evaMvihaM NiyaMtI jA pavisai tAva pecchaI sahasA / rAgaggipasamajalaharacaMdappahaNAhavarabiMbaM / / 8 // taM pecchiUNa sahasA bhattivasollasiyapayaDaromaMcA / bhUluliyabhAlavaTThA paDiyA pAesu devassa / 9 viNNavai 'guNe vaMdaNavihiM ca jANAmi tujjhnnonnaah!|jNpunn tuha bhattIe hoi phalaM hou taM mjjh'|10| tayaNaMtaraM ca ciMtiyaM tIe 'jai kaha vi NhavaNapuvvayaM pUjiUNa vaMdijjai tA sohaNaM havai, katto puNa amhANaM puNNaviyalANaM pupphAisAmaggIabhAvAo evaM saMbhavai ?' tti / citaMtIe paDiyA citte aDavikeyAre diTThA kalhArapattiyA / 'kallaM vihIe pUyaM karissAmi'tti maNorahApUrijamANahiyayA gayA bhattuNo samIve / teNa pucchiyA 'kiM cirAviyaM ?' / tIe bhaNiyaM 'NAha ! mae kassai devassa evaMvihamaccabbhuyaM biMba diTuM, tamavaloyaMtI ya ThiyA ittiyaM velaM, tA tumaM pi gaMtUNAvaloiDaM vaMdettA ya karehi NiyaNayaNa-jamma-jIviyAiM sahalAI / teNa vi 'A pAve ! amhANaM UsUraM veTTai, tumaM puNa khajasi laggA deveNaM' ti bhaNamANeNaM uppADio k hArao / paviThThANi ya NayaraM / bIyadiNe paccaggavArayaM ghetUNa naIpuliNe nUmettA gayA aDaviM / AgamaNasamae ya vatthaMcale ghetUNa kalhArapattiyaM samAgayA vIsamaNaTThANaM / tao tIe bhaNiyaM 'NAha ! vaccAmo tassa devassa vaMdaNatthaM, esA ya mae ANIyA kalhArapattiyA, eyaM ca NeIpANIyaM, tA NhavettA pUittA ya vadAmo; jao evaMvihadevassa pUyAiyaM ihaloe paraloe ya kallANakArayaM bhavaI' / teNa bhaNiyaM 'NillakkhaNe ! kiM majjha vi jahA tujhagaho tahA vilaggo ?' / tIe bhaNiyaM 'jaM kiMci tuha paDihAsai taM bhaNasu kuNasu ya, ahaM puNa jAva tassa 1. lA0 daTTha vva' // 2. saM0 vA0 su0 "Ni tti, saMpa // 3. lA0 'mANI // 4. saM0 vA0 su0 :viyaM jiNa // 5. saM0 vA. su0 khaMbhaggaya // 6. lA0 "sippika' || 7. saM0 vA0 su0 susAraM // 8. lA0 'hajiNabiMbaM / / 9. lA. 'Na to sA bhatti // 10. lA0 'yapADaro // 11. saM0 vA0 su0 kareha // 12. lA0 vi pAve // 13. lA0 vaTTae // 14. 'bhArao // 15. lA0 "liNammi nUmittA // 16. lA0 gahiUNa // 17. lA0 naIe pA // 18. lA. vaMdemo // 19. lA. jjha tahA gaho vila' || Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyAkathAnakam 111 devassa calaNajugalaM Na vaMdiyaM tAva NAgacchAmi tti nicchao' / teNAvi NicchayaM NAUNe jaMpiyaM 'jaM tuha royai taM kuNasutti / tao gayA dhaNNA / NaIe pakkhAliyA kara-caraNA / bhario salilassa vaaro| paviTThA devaharayaM / haviyA paDimA / pUiUNa ya puvvakkameNa vaMdiyA / tao bhagavaMtaM ceva hiyaeNuvvahaMtI gayA satthAmaM / evaM diNe diNe karei, jAva annammi diNe puvvakayakammadoseNa saMjAo tIe sarIre mahaMto rogAyaMko / teNa ye pIDijjamANIe ciMtiyaM "aho ! mahamapuNNatA jeNa'jja bhagavao vaMdaNatthaM Na sakkemi gaMtuM, na Najjai 'evaMvihasarIrakAraNe kiM pi me bhavessai ?' tA so ceva bhagavaM ihaloe paraloe ya maha srnnN"| ti jhAyaMtI mariUNa samuppaNNA esA haM tujjha dhUya tti| aja puNa eyaM paramesaravarabiMbaM daddUNa samuppaNNaM me jAIsaraNaM / teNa kAraNeNa mae evaM pddhiyN| jai uNa tAyassa na paccao to. vAharAveha bhaggaliyaM / tao raNNA pucchio daMDavAsio 'are asthi ettha bhaggaliyAhihANo kavvADio ?' / teNa bhaNiyaM 'deva ! atthi' / rAiNA bhaNiyaM 'sigghamANehi' / tao kaMpaMtasavvaMgo ANIo jhatti teNa so / raNNA abhayapayANAiNA samAsAsiUNaM pucchio 'kimatthi kA vi tujjha bhajjA ?' / teNa bhaNiyaM 'deva Natthi saMpayaM, puvvaM puNa Asi dhaNNA NAma, kiMtu paNarasamaM varisaM mayAe tIse vaTTaI' / tao rAiNA bhaNiyaM 'bhadda ! kiM darisi] jai sA tujjha ?' / teNa bhaNiyaM te(de)va! kiM mayANi kattha dIsaMti ?' / rAiNA bhaNiyaM 'dIsaMti ceva, jao ciTThai paccakkhA ceva esA tuha bhAriyA' / teNa jaMpiyaM 'Na esA maha bhAriyA kiMtu tumha dhUya'tti / tao rayaNappahAe bhaNiyaM 'are murukkha ! sA cevAhaM tujjha bhAriyA dhaNNAhihANA eyassa bhayavao sayaladevAhidevassa tiyasiMdaviMdavaMdijamANacaraNAraviMdassa ciMtAmaNi-kAmadhenu-kappapAyava'nbhahiyassa pUyAippahAveNaM sayalakalAkalAvAiguNakaliyA rAyadhUyA saMjAya mhi'| sAhiyAI egaMtaramiyahasiyAiyANi savvANi sapaccayANi ciNhANi / tao teNa jaMpiyaM 'deva ! saMbhavai eyaM jao jANai esA maha daiyAsaMtiyANi rahassANi' / tIe bhaNiyaM 'puvvaM tAva mae bhaNNamANeNAvi Na paDivaNNaM tae maha vayaNaM tA saMpayaM pi karehi jiNapUyAiyaM dhammANuTThANaM, jeNa jammaMtare vi Na hosi evaMvihadukkhANa bhAyaNaM' / tao gurukammayAe jAhe Na kiMci paDivajai dhammavayaNaM tao 'aho / asuhakammapariNaI jeNa evaMvihe vi paccae Na paDivajai esa dhammati ciMtiUNa kiMci uciyaM dAUNAvahIriUNa taM, dhammAbhimuhaM ca kAUNa pabhUyaloyaM uThThiyA rAyaduhiyA rAyAinIsesalogo ya / gayANi ya savvANi saTThANaM ti / 1. saM0 vA0 su0 'Na jaM tuh|| 2. saM0 vA0 su0 satthAnaM // 3. saM0 vA0 su0 vi // 4. lA0 majjhAuNNayA // 5. lA0 sarabiMbaM // 6. lA0 'vehi // 7. lA0 degNA AiTuM si // 8. saM0 vA. su0 si o puH // 9. saM0 vA0 su0 "e tti tIse // 10. saM0 vA0 sa0 tti / sya // 11. lA0 taha bhajjA dha // 12. lA. yANi ya e|| 13. lA. 'ho kammapa // 14. lA. haM kAU // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa prathama sthAnake tao paidiNaM jiNavaMdaNe - T-SccaNa- havaNa-jattAiyANi kuNaMtIe, gurujaNamArAhayaMtIeM, susAhujaNamuhaviNiggayasiddhaMtaM suNaMtIe, supattAiM paDilAhayaMtIe, dINA - 'NAhAimaNorahe pUraMtIe, sAhammiyajaNavacchllumAyaraMtIe, jaNaNi- jeNagANa paDibohamuppAyaMtIe jAva gacchaMti kaiivayadivasA tAva annam divase samAgao mahapuraNayara sAmiriuvijayaraoNyasaMtio mahaMtao / kayajahociyapaDivattiNA ya viNNattaM teNa jahA 'deva! tuha dhUyAguNagaNamAyaNNiUNa daDhamAvajjiyahi tIse varaNatthaM pesio haM deveNa riuvijayarAiNA, to jai tumha paDihAi to dejjau sA devasa' / rANA vi evaM hou 'ti bhaNeUNa sakkArettA visarjio mahaMtao / tao sohaNadiNe mahayA bhaDacaDagareNa sayaMvarA ceva pesiyA rayaNappahA / pariNayAsohaNadiNe / tao tANaM sabbhAvasAraM tivaggasaMpAyaNaparaM visayasuhamaNuhavaMtANaM vaccae kAlo / annayA ya kaMcugivayaNAo viyANeUNa cauNANasaMpaNNavijayasiMhasUrisamAgamaNaM NiggayANi vaMdaNavaDiyAe / vaMdettA ya NisaNNANi jahociye bhUbhAge / dhammalAbhapavvayaM ca bhaNiyaM bhagavayA 112 jammaNa-maraNajaloho dAliddamahommivIiparikalio / vAhisayajalayaragaNo eso ruddo bhavasamuddo | 11 | ettha ya ra tiriesuM hiMDato NiyayapAvapaDibaddho / dukkhehiM mANusattaM lahai jio kammavivareNa / 12 / taM tubbhehiM laddhaM mANusajammaM kulAisaMjuttaM / tau ujjhiuM pamAyaM kuNaha sayA ujjamaM dhamme / / 13 / / evaM ca soUNa saMjAyacaraNapariNAmehiM viNNattaM tehiM 'bhayavaM ! jAva jeTThauttaM rajje hisiMcAmo tAva tubbhaM pAyamUle pavvajjAgahaNeNa sahalIkaressAmo karikaNNacaMcalaM mANusattaNaM 'ti / bhayavayA vimA paDibaMdhaM karejjAha 'tti bhaNie gayANi NiyamaMdiraM / sAhiUNa ya maMti - sAmaMtAiyANa NiyayAbhippAyaM, ahisitto puraMdarAhihANo jeTThautto rajje / tao mahAvibhUIe sibiyArUDhANi gANi bhagava smiive| AgamavihiNA ya dikkhiyANi bhayavayA / samappiyA rayaNappahA pavattiNIe / tao abbhasiUNa kiriyAkalAvaM, kAMUNa vivihANi tavaccaraNANi, ArAhiUNa guruyaNaM, saMlihiUNa appANaM, pAliUNa NikkalaMkaM sAmaNNaM, paDivajjiUNA'NasaNaM, suhajjhANajogeNa caiUNa dehapaMjaraM gayANi devalogaM / evaM ca kallANaparaMparAe sA dhaNNA siddhati / [dhanyAkhyAnakaM samAptam / 17] tA pahANapupphAINamasaMpattIe iyarehi vi pUyA vihejjamANA mahAphalA bhavai / saMpattI puNa pahANehiM caiva kAyavvA / ato bhaNitam 'sugaMdhiehiM 'ti / 'dhUvehiM' ti dhUpaiH = agnidAhyaghanasAra 1. lA0 'vaMdaNa - hava // 2. lA0 'iyaM ku // 3. lA0 jaNa (NaM) samArA // 4. lA0 'tANi padeg / 5. lA0 'jaNayAiyANa // 6. lA0 kai vi diyahA // 7. lA0 diNe // 8- 9. lA0 'rivu // 10. lA0 yA yaso // 11. lA0 to // / 12. lA0 NaM / bha0 / / 13. saM0 vA0 su0 sugaMdhehiM / / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjAphalavarNanA sAraGgamada-mInodgArA-'garu-prabhRtidravyanikarasaMyogaiH / uktaM ca karpUrA-'garu-candanAdisurabhidravyavrajotpAditai vayullAsitaloladhUmapaTalavyAptAvakAzairdizam / sAndrAmodahRtAlijAlajaTilairghANendriyAhlAdibhi dhUpairdhanyajanA jinasya satataM kurvanti pUjAM mudA / / 101 / / tathA 'dIvehiM yatti dIpaizca-andhakArApahavarti-tailasaMyogaprajvAlitAgnikalikArUpaiH uktaM capUjAvidhau vimalavartisugandhatailairudyatprabhAhitadevagRhAndhakAram / zrImajinendrapurataH pratibodhayanti, dhanyA narA vizadabhaktibhareNa dIpam / / 102 / / tathA akkhaehiMti akSataiH aSTamaGgalakAdiracanAracitAkhaNDazAlyAditaNDulaiH / uktaM cazaGkha-kundAvadAtai lakSAlitairgandhazAlairvizAlaiH sugandhotkaTaiH / sarvadaivAkSatairakSataiH pUjanaM, tIrthanAthasya bhaktyA vidheyaM budhaiH / / 103 / / tathA 'NANAphalehiM ca' tti nAnAphalaizca anekaprakArapAkapUtAmrAdiphalavizeSaiH / uktaM capAkAdhirUDhavividhojjvalavarNazobhairnetrAbhirAmaracanaiH spRhaNIyagandhaiH / nAnAphalairapi ca sundarakanda-mUlaiH, pUjAM jinendrapurata: prathayanti dhanyAH / / 104 / / tathA 'ghaehiti ghRtaiH-prAjyAjyabhedaiH / uktaM ca svacchairindriyasaukhyahetubhiralaM sadbhAjaneSvarpite rAjyaiH prAjyasugandhavarNakalitaini:zeSadoSApahaiH / rAga-dveSamadodbhurArijayinaH zrImajinasyA'grataH / pUjAM dhanyajanAH prahRSTamanasaH kurvanti sadbhaktitaH / / 105 / / 'niccati nityaM pratidinam / yata: pratidivasasaJcayAd vRddhimeti puNyaM yadalpamapi bhavati / saraghAmukhamAtracitaM, yathA hi madhu ghaTazatIbhavati / / 106 / / etacca vizeSaNaM samastapUjAsvAyojyam / tathA 'pANIyapuNNehi~ ya bhAyaNehiMti cakArasya vyavahitasambandhAt pAnIyapUrNabhAjanaizca sugandhi-svaccha-zItalajalabhRtakarakAdisthAnavizeSaiH / uktaM ca 1. saM0 vA0 su0 'rAguru' / / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa prathama sthAnake nirmalojjvalajalopazobhitaM, pUrNapAtranikaraM kRtAdaraH / Dhokayet satatameva vezmabhAg, jAtasAndrapulako jinAgrataH / / 107 / / ___ iha pUrvatraM ca cakAro'nuktasamuccaye, tena naivedya-vastrA-''bharaNa-vilepanAdipUjAnAmapyaSTaprakArapUjAyAmantarbhAvo draSTavya iti vRttArthaH / / 21 / / uktaM pUjAsvarUpam / sAmprataM yAdRgvidhavizeSaNayuktaH san jinabimbapUjApravRttaH prANI yAdRgvidhadu:khabhAg na bhavati tad vRttadvayenA''ha pUyaM kuNaMto bahumANavato, udAracitto jiNabhattijutto / dAridda-dohagga-duraMtadukkha-duvvaNNa-duggaMdha-durUvayANaM / / 22 / / saMtAva-saMjoga-viyoga-soga-NihINa-dINattaNamAiyANaM / tikkhANa dukkhANa bhavubbhavANaM, Na bhAyaNaM hoi bhavaMtare vi / / 23 / / 'pUrya'ti, pUjAM saparyA pUrvoktAm / 'kuNaMto'tti kurvan vidadhAnaH / 'bahumANavaMto'tti bahumAnavAn AntaraprItivizeSayuktaH san aTavImadhyasthitazivakapUjArthanirUpitadhArmikavihitaviziSTapUjAvAmapAdotsArakazivakoparikSiptamukhagaNDUSadakSiNahastasthitapuSpapUjAkaraNAnantarapAdapatitazivakasambhASaNakupitadhArmikapratyayArthotsAritaikalocanazivakadarzanodbhUtakhedabahumAnavazaparavazIbhUtabhallyutkhAtanijalocanapradapulindrakavat / punarapi kathambhUta: ? 'udAracitto' tti udAracitta: akRpaNAzayaH / punarapi kIdRzaH ? 'jiNabhattijutto'tti jinabhaktiyuktaH, jinA:rAgAdijetArastIrthakRtaH, teSAM bhakti: bAhyakRtyakaraNarUpA tayA yukta:-samanvito jinabhaktiyuktaH / 'Na bhAyaNaM hoi bhavaMtare vi' iti saNTaGkaH / keSAm ? ityAha-'dAridda-dohagga-duraMtadukkha- duvvaNNaduggaMdha-durUvayANaMti dAridyaM=nirdravyatA, tacca sarvApadAmAspadam / uktaM canirdravyo hriyameti hIparigataH prabhrazyate tejaso, nistejA: paribhUyate paribhavAnnirvedamAgacchati / nirviNNaH zucameti zokavihato buddheH paribhrazyati, bhraSTazca kSayametyaho ! nidhanatA sarvApadAmAspadam / / 108 / / 1. saM0 vA0 su0 'tra cakAro // 2. saM0 vA0 su0 pUjanamapya' / 3. saM0 vA0 su0 dhazeSaguNayutaH san || 4. lA0 tA0 dAlidda // 5. saM0 vA0 su0 bhavonma // 6. dRzyatAM bRhatkalpasUtraprathamAMzasya 253 tamapatraprathamaTippaNIgataM kalpacUrNe niSTaGkitame taduhAraNam // 7. saM0 vA0 su0 'ta: udAracittaH // 8. lA0 puna: kIdR // 9. saM0 vA0 su0 yA sNyuktH|| 10. lA0 sambandhaH // 11. lA0 'spadam yata uktam-ni // 12. lA. "ho adhana // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjAphalavarNanA daurbhAgyaM=sarvajanApriyatvaM maihAmAnasikaduHkhahetuH / uktaM ca -- dussahadohaggakalaMkajalaNajAlAvalIpalittANaM / jIvaMtabhayANa NiratthaeNa kiM teNa jammeNa ? / / 109 / / durantaduHkham = apArAzarma / durvarNa: = virUpA deharuci: / durgandhaH = duSTagandha: / du (? dU) rUpakaM = vizobhAkRtitvam, svArthe kapratyayaH / dAridryaM ca daurbhAgyaM cetyAdidvandvaH, teSAm / tathA 'saMtAvasaMjoga-viogasoga-NihINa - dINattaNamAiyANaM tikkhANa dukkhANaM' ti santApa: = cittakheda:, sa ca mhaaduHkhkaarnnm| yataH-- mANasiyakkheyAo maNuyANaM hoi jA mahApIDA / akahejaMtA vi phuDaM lakkhejjai taNutaNuttAo / / 110 / / saMyogaH=aniSTajanamIlakaH, so'pi duHkhAya yataH - josNimANuseNaM saMjogo mAmi ! jAyae kaha vi / so garuyadukkhadaMdolidAyago hoi abuhANa / / 111 / / viyogaH=abhISTabAndhavAdivastuviprayogaH, AkrandAdimahAkhedakAraNaM cA'sau / yato'vAci-- ruditaM yacca saMsAre bandhUnAM viprayogataH / teSAM netrAzrubindUnAM samudro'pi na bhAjanam / / 112 / / 115 tathA iTThANaM vatthUNaM piyajaNamAINa vippaogammi / jAyai garuyaM dukkhaM, eMgaM mottUNa gayarAgaM / / 113 / / zokaH=janakAdimaraNajanitazcittakhedaH, samastApadAmAspadaM cAsau, yata uktam - zoko hi nAma paryAyaH pizAcyAH, rUpAntaramAcakSate pAtakasya, tAruNyaM tamasaH, vizeSo viSasya, anantakaH pretanagaranAyako'yam, anirvRttidharmA dahano'yam, akSayo rAjayakSmA'yam, alakSmInivAso janArdano'yam, apuNyapravRttaH kSapaNako'yam, apratibodho nidrAprakAro'yam, analasadharmA sannipAto'yam, azivAnurodho vairo vinAyako'yam, abudhasevito grahavargo'yam, ayogasamuttho jyotiHprakAro'yam, snehAd vAyuprakopa:, mAnasAd agnisambhavaH, ArdrabhAvAd rajaH kSobha:, rasAd 1. saM0 vA0 su0 'mahAmAnasaduHkha // 2. saM0 vA0 su0 'dvandvaH / tthaa||| 3. saM0 vA0 su0 'viyoga: // 4. lA0 ekkaM // 5. lA0 pizAcasya, // 6. saM0 vA0 su0 varodhinA // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa prathama sthAnake atizoSaH, rAgAt kAlapariNAma iti / kiJca saMtAvacittakheyaM NANAvihaAvaIo maraNaM ca / dhamma-'ttha-kAmahANiM lahai Naro sogasaMtatto / / 114 / / 'NihINa'tti bhAvapradhAnatvAd nihInatvam akiJcitkaratvam tadapyazarmakAri / yata: priMdijjai aNavarayaM puriso NiyaNiddhabaMdhavehiM pi / rUMyajuo vi hu Na hu jo, samatthao kajakaraNammi / / 115 / / dInatvaM sattvavikalatA, mAnasika-zArIrikAsukhanimittaM ca tat / yata:janaka ! sahodara ! mAmaka ! pitRvya ! suta ! bhAgineya ! mama kAryam / etat kuru dehIdaM lalliM dIna: karotIttham / / 116 / / santApazca saMyogazca viyogazca zokazca nihInatvaM ca dInatvaM ca saMtApa-saMyoga-viyoga-zokanihIna-dInatvAni, tAnyAdiryeSAM vyAdhi-pAravazyA-'GgacchedAdInAM tAni tathA, teSAm / 'tikkhANa dukkhANa' tti tIkSNAnAM asahyAnAM du:khAnAm azarmaNAm / 'bhavubbhavANaM ti saMsArotthAnam / na-naiva / 'bhAyaNaM ti bhAjanaM sthAnam / 'hoi'tti bhavati-jAyate / 'bhavaMtare vi' tti bhavAntare'pi-janmAntare'pi, AstAmiha janmanItyapi zabdArthaH / iti vRttadvayArthaH / / 22-23 / / jinabimbapUjAkArI yAdRgvidho na bhavati taduktam / sAmprataM yAdRzo bhavati tad vRttadvayenA''ha bhave puNo'sesasuhANa ThoNaM, mahAvimANAhivaI sureMdo / tao cuo mANusabhogabhAgI, rAyAhirAyA va dhaNAhivo vA / / 24 / / kalAkalAve kusalo kulINo, sayANukUlo saralo susIlo / sadevamaccA-'surasuMdarINaM, ANaMdayArI maNa-loyaNANaM / / 25 / / 'bhave'tti prAkRtatvAd bhavati jAyate / puna:zabdo bhinnavAkyArthaH / 'asesasuhANaM'ti azeSasukhAnAM samastasaukhyAnAM dAridyAdiviparItAnAm / 'ThANaM'ti sthAnam =Aspadam / pUrvatrehaloka-paralokayo: prastutatvAda, etadihaloke / paraloke tu 'mahAvimANAhivaI' tti mahAvimAnAdhipati: mahAnti ca tAni bRhatpramANAni vimAnAni ca devaniketanAni mahAvimAnAni, 1. lA0 rUvaju // 2. lA0 tvaM ca sattva' // 3. tA0 thANaM / / 4. lA0 suriMdo // 5. saM0 vA. su0 tvAdiha // 6. saM0 vA0 su0 ke mahA || Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjAphalavarNanA teSAmadhipati:=svAmI / sureMdo' tti devaprabhuH, upalakSaNaM caitad indrasAmAnikAdInAm / devasukhamabhidhAya pAralaukikameva manujasukhamAha 'tao cuo' tti tataH = :-devalokAccyutaH=vyuparataH sanniti gamyate / 'mANusabhogabhAgi' tti mAnuSANAM = martyAnAM bhogAH = zabdAdayastAn bha'jate=sevate tacchIlazceti mAnuSabhogabhAgI / 'rAyAhirAyA va 'tti rAjJAM = mahAsAmantAnAmadhirAjaH=cakravartI rAjAdhirAjaH, vA zabda indrAdyapekSayA vikalpavAcI / 'dhaNAhivo va' tti dhanAdhipaH = dravyasvAmIzvara ityartha:, sa ca prastAvAt kSatriyavaNig-brAhmaNAdiH / vA=vikalpe / so'pi kimbhUtaH ? ityAha- 'kalAkalAve 'tti kalA: = lekhyAdivijJAnarUpAstAsAM kalApa:=saGghAtaH kalAkalApastasmin / 'kusalo' tti kuzalaH = pravINa: / 'kulINo 'ti kulInaH=vizuddhapitRpakSaH, mAtRpakSopalakSaNaM caitat / 'sayANukUlo 'tti sadA sarvakAla - manukUlaH=priyakArI, satAM vA = satpuruSANAmanukUlaH sadanukUlo dIrghatvamalAkSaNikam, yadvA sat= saMsat pariSadityarthaH, sA anukUlA yasya saH sadanukUlaH / 'saralo' tti sarala : = akuTilaH / 'susIlo' tti suzIlaH-zobhanasvabhAvaH / ' sadevamaccA - 'surasuMdarINaM' ti martyAzca = manujAH asurAzca= bhavanapatayo martyA-'surAH, saha devaiH = vaimAnikairvartante ye te tathA teSAM sundaryaH = rAmAstAsAm / 'ANaMdayAri'tti AnandakArI=rAgAdyutpAdayitA, bhavatIti kriyA sarvatra sambadhyate / 'maNa - loyaNANaM 'ti manolocanAnAM=citta-cakSuSAm, surArdivanitAnandakatve ca bharata udAharaNam / tathA ca -- 117 jaM gaMgAdevIe aNurAyaparavvasAe raisokkhaM / saha bhuMjato vasio tIse bhavaNammi bahukAlaM // 1 // itthIrayaNAINaM aNNANa vi cittaloyaNANaMdaM / jaNayaMto jaM bhuMjai udArabhogubbhavaM lacchiM / / 2 / / tajjammaMtarataddosarogapIDiyajaissa kiriyAe / uvvariyarayaNakaMbala - caMdaNa - gosIsamolleNa / / 3 / / kArAviyajiNamaMdiraThAviyatabbiMbabhattikaraNassa / sokkhANubaMdhajaNayaM aNaNNasarisaM phalaM muNaha | 4 | iti vRttadvayArthaH / / 24-25 / / itthaM bimbocitakaraNaphalamupadarzya sampratyupadezadAnapUrvakaM prakaraNopasaMhAramAha-- kArejna tamhA paDimA jiNANaM, NhANaM paiTThA bali pUya jattA aNNaccayANaM ca ciraMtaNANaM, jahArihaM rakkhaNa vaddhaNaM rti / / 26 / / 'kArejja' tti kArayed - vidhApayet / ' tamha' tti tasmAt / 'paDima' tti pratimAH = pratikRtIH / 'jiNANaM' ti jinAnAM sambandhinIH / na kevalaM pratimA eva kArayet, kiM tarhi ? - - 'hANaM ti snAnaM=gandhodakAdisnAtrarUpam / uktaM ca 1. lA0 suriMdo // 2. saM0 vA0 su0 bhajati // 3. saM0 vA0 su0 'vAt kSAtra va // 4. saM0 vA0 su0 yadi vA sat // 5. lA0 parSadideg // 6. lA0 'divilayAnanda' // 7. lA0 deghAraM vRttenAha // 8. lA0 degti // 26 // paDhamaM ThANaM ti // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa prathama sthAnake gandharvanRtyayuktaM nAndI - jayaghoSaghUrNitadigantam / snAtraM sadguNapAtraM kuruta janA ! jinavarendrasya / / 117 / / 'paiTTha'tti pratiSThAM=pUrvoktavidhikAritabimbAnAmAkArazuddhi - snAtra - mantrAdinyAsarUpAm / 'bali'tti baliM=vividhanaivedyarUpam pratimAnAmagrata iti zeSaH / 'pUya'tti pUjAM pUrvoktameva / 'jatta'tti yAtrAM=kalyANakA - 'STAhnikAdiSUtsarpaNArUpAm / uktaM ca jattAmasavo khalu uddissa jiNesa kIraI jo u / so jijattA bhai tIi vihANaM tu dANAI / / 118 / / dANaM tavovahANaM sarIrasakkAra mo jahAsattiM / uciyaM ca gIya-vAiya-thui thuttA picchaNAI ya / / 119 / / (paJcA0 gA0 404 - 405) tathaitacca sarvaM yAtrAprArambhaprastAve vidheyaM yathA- pravacanapradhAnaguruNA drSTavyo'nuzAsanIyazca rAjA, yathA sAmaNe maNutte dhammAo NarIsarattaNaM NeyaM / iya muNiUNaM suMdara! jatto eyammi kAyavvo / / 120 / / saNa mUlameso savvAsiM jaNamaNoharANaM ti / esoya jANavattaM neo saMsArajalahimmi / / 121 / / jAyai ya suho eso uciyatthApAyaNeNa savvassa / jAe~ vIrAgANa visayasArattao pavaro / / 122 / / IeN savvasattA suhiyA khu ahesi tammi kAlammi / ehiM pi AmaghAeNa kuNasu taM ceva etesiM / / 123 / / tammi asaMte yA daTThavvo sAvaehiM vi kameNa / kAreyavvo ya tahA dANeNa vi AmaghAu tti / / 124 / / tesiM pi ghAyagANaM dAyavvaM sAmapuvvagaM dANaM / tattiyadiNANamuciyaM, kAyavvA desaNA ya suhA / / 125 / / titthassa vaNNavAo evaM logammi, bohilAbho a / kesiMci hoi paramo aNNesiM bIyalAbho tti / / 126 / / 1. lA0 snAna - ma // 2. lA0 degti vizeSaH // 3. saM0 vA0 su0 'NAI yA // 4. lA0 dvo rAjA'nuzAsanIyazca yathA // 5. saM0 vA0 su0 logANa || Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamasthAnakopasaMhAraH jaM cciya guNapaDivattI savvaNNumayammi hoi parisuddhA / sa cciya jAyai bIyaM bohIe teNaNAeNa / / 127 / / iya sAmatthAbhAve dohiM vi vaggehiM puvvapurisANa / iya sAmatthajuyANaM bahumANo hoi kAyavvo / / 128 / / te dhaNNA sappurisA je evaM evameva NIsesaM / puv ikariMsu kiccaM jiNajattAe vihANeNa / / 129 / / amhe u taha adhaNNA, dhannA uNa ettieNa jaM tesiM / bahumaNNAmo cariyaM suhAvahaM dhammapurisANaM / / 130 / / iya bahumANA tesiM guNANamaNumoyaNANiogeNa / tatto tattullaM ciya hoi phalaM AsayavisesA / / 131 / / ___(paJcA0 gA0 417-428) kimetat svakRtAnAmeva bimbAnAM kArayedutA'nyakRtAnAmapi ? ityAha-'aNNaccayANaM ca'tti dezizabdatvAt cakArasyApizabdArthatvAd anyakRtAnAmapi parapratiSThApitAnAmapItyarthaH / 'ciraMtaNANaM ti cirantanAnAM-prabhUtakAlIyAnAM yato nUtanabimbakaraNAt sIdatparakRtabimbapUjanaM bahuguNam / 'jahArihaMti yathArha yathAyogyam / kiM pUjAdikameva kRtyamutAnyadapi ? ityAha 'rakSaNa vaddhaNaM'ti casya gamyamAnatvAd rakSaNaM vardhanaM ca / rakSaNaM tadupadravakArinivAraNataH / vardhanaM nirmalatAkaraNAdyuttarottaravizeSApAdanata: / yadvA rakSaNaM vardhanamapi ca dravyasyeti zeSaH / tatra rakSaNaM bhakSitopekSitaprajJAhInadoSavarjanataH, yatazcaityadravya-rakSaNaphalamuktamupadezapadeSu - jiNapavayaNavaddhikaraM vibhAvaNaM NANa-dasaNa-guNANaM / rakkhaMto jiNadavvaM parittasaMsArio hoi / / 132 / / (gA0 418) jinapravacanavRddhikaraM tatsantAnAvyavasthitikAritayA / vibhAvanaM-dIpakam / tadvinAze ca mahAn dossH| yatastatraivoktam------ ceiyadavvaM sAhAraNaM ca jo duhai mohiyamaIo / dhamma va so Na yANai ahavA baddhAuo puvviM / / 133 / / (upa0 gA0 414) 1. saM0 vA0 su0 jaM ciya // 2. lA0 'mahammi // 3. stenajJAtena-caurodAharaNena // 4. lA0 'mbakAraNAt pUjanaM // 5. lA0 vardhanabimbadravya // 6. saM0 vA0 su0 NaviddhikaraM // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa prathama sthAnake caityadravyaM =jinendrabimbavittam / sAdhAraNaM ca-saGghasambandhi ca / ya: pApakarmA / druhyati bhkssyti| dharma-ni:spRhatAlakSaNam / vAzabdAt tadbhogavipAkaM ca na jAnAti / 'athavA' iti prakArAntare / baddhAyurnarakAdiSu, drohaNakAlAt pUrvamiti / kiJca AstAM zrAvakaH sAdhUnApi tadvinAze nopekSA vidheyA / yata: ceiyadavvaviNAse taddavvaviNAsaNe duvihabhee / sAhU uvikkhamANo aNaMtasaMsArio hoi / / 134 / / (upa0 ga0 415) caityadravyavinAze / tadravyaM = tadupayogidArUpaleSTakAdi / dvividhabhede nUtanalagnotpATitabhedAt, mUlottarabhedAdvA dviprakAre / mUlaM-stambha-kumbhikAdi, uttaraM chAdanAdi, tasmin / yadvA dvividhabhede svapakSa-parapakSa-janitavinAze / tathA saMjaicautthabhaMge ceiyadaLve ya pavayaNuDDAhe / isighAe ya cautthe mUlaggI bohilAbhassa / / 135 / / 'vaddhaNaM ca' tti vardhanaM-kalAntaraprayogAdinA vRddhinayanam / yata: jiNapavayaNavuTTikaraM pabhAvaNaM NANa-daMsaNa-guNANaM / vahato jiNadavvaM titthayarattaM lahai jIvo / / 136 / / ceiya-kula-gaNa-saMghe uvayAraM kuNai jo aNAsaMsI / patteyabuddha gaNahara titthayaro vA tao hoi / / 137 / / (upa0 gA0 418-419) 'anAzaMsI' nispRhasevo'sau jo niruvalevacitto ceiyadavvaM vivaDae so u'| bhuMjittu pavaralacchiM saMpAvai sAsayaM ThANaM / / 138 / / kArayediti kriyA sarvatra sambandhanIyA / 'iti:' prakaraNaparisamAptAviti vRttArthaH / / 26 / / iti zrIdevacandrAcAryaviracitte mUlazuddhivivaraNe prathamasthAnakavivaraNaM samAptam / / 1. lA0 0NaviddhikaraM || 2. lA. var3ito // 3. lA0 niHspRhaH takosau // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhavanAkhyaM dvitIyaM sthAnakam vyAkhyAtaM prathamasthAnakam / tadanantaraM ca kramAyAtaM dvitIyamArabhyate / asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandha: -- pUrvatra jinabimbakRtyamabhihitam / pratiSThitasya jinabimbasya caityagRheNa prayojanamiti jinabhavanavidhAnamanenocyata iti / anena sambandhenAyAtasyAsyAdisUtrANi daza / jiNiMdayaMdANa ya maMdirAI, ANaMdasaMdohaNisaMdirAI / rammAi~ ruMdANi ya suMdarAI, bhavvANa sattANa suhaMkarAI / / 27 / / 'jiNiMdeyaMdANa' tti jinendracandrANAm, jinA: = avadhijinAdayasteSAmindrAH sAmAnyakevalino jinendrAsteSAM candrA iva aSTamahAprAtihAryAdyaizvaryayuktatvAd uparivartinastIrthakRto jinendracandrAsteSAM smbndhiini| 'maMdirAI'ti mandirANi = AyatanAni vidhApayed gRhIti dazamavRttaparyante (36 tame ) kriyA-kArakasambandhaH / kIdRgvidhAni tAni ? / ata Aha 'ANaMdasaMdohaNisaMdirAI 'ti prAkRtatvAd AnandasandohaniSyandavanti, AnandaH = sammadastasya sandohaH = saGghAta Anandasandohastasya niSyandaH = niryAsaH sa vidyate yeSu tadutpAdakatvena tAni tathA / tathA -- ANaMdaNibbharaMgo kayaMbapupphaM va pulaio pANI / jahaMsaNeNa jAyai kArejja jiNAlayaM tamiha / / 139 / / 'rammAiM' ti ramyANi= ramaNIyAni / ' ruMdANi ya'tti rundAni = vistIrNAni / 'ca' samuccaye / 'suMdarAiM'ti sundarANi=vAstuvidyAbhihitayathAvatstarAdinyAsayutAni / 'bhAvvANa'tti bhavyAnAM = muktitagamanayogyAnAm / 'sattINa' tti sattvAnAM = prANinAm / anusvArasyA'lAkSaNikatvAt, 'sukhakarANi' zarmotpAdakAni, zubhakarANi vA kalyANahetubhUtAni / atra bhavyagrahaNenA'bhavyAnAM niSedhamAha, yatasteSAmAstAM jinabhavane, jine'pi dRSTe na saukhyamutpadyate pAlakAdInAmiveti vRttArtha: / / 27 / / tathA meru vva tuMgAi~ satoraNAI, visAlasAlAsabalANayAiM / sopANa-NANAmaNimaMDiyAI, mANekka- cAmIkarakuTTimAI / / 28 / / 'meru'vva devAcalami(i)va / 'tuGgAni' uccAni / 'satoraNAni ' IlikAtoraNayutAni / 'vizAlazAlAsabalANakAni' vizAlA:- vistIrNAH, zAlA: = paTTazAlA yeSu tAni tathA / zAlAzabde 1 - 2. lA0tA0 daiMdANa // 3. lA0 Na ya tti // 4. lA0 tAni ? etadAha // 5. lA0 yuktAni // 6. saM0 vA0 su0 'ttANaM ti // 7 lA0 'vyAdInAM // 8. lA0 pu0 somANa // 9. lA0 tA0 mANikka // 10. lA0 IlakA // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake dIrghatvaM prAkRtatvAt / saha balANakena jagatInirgamadvAreNa vartante yAni tAni tathA / vizAlazAlAni ca tAni sabalANakAni ceti samAsa: / 'sopAna-nAnAmaNimaNDitAni' sopAna:-avataraNaiH, nAnAmaNibhizca= candrakAntaprabhRtibhiH, maNDitAni-zobhitAni yAni tAni tathA / pUrvAparanipAtAd vA naanaamnnimnndditsopaanaani| 'mANikya-cAmIkara-kuTTimAni' mANikyAni=mahAratnAni, cAmIkaraM-suvarNam, tanmayaM kuTTimam uttAnapaTTo yeSu tAni tatheti vRttArthaH / / 28 / / tathA vicittavicchittivicittacitta, sacchatta-bhiMgAra-sa(su)cAmarAI / sasAlabhaMjI-mayaraddhaiMdha, vAudbhuyANeyadhayAulAI / / 29 / / vibhaktilopAd 'vicitravicchittivicitracitrANi' vicitrA: nAnAprakArA:, vicchittayaH sphItayo yeSu tAni tathA / vicitrANi zobhanAni, citrANi-citrakarmANi, yeSu tAni tathA / vicitravicchittIni ca tAni vicitracitrANi ceti samAsaH / tathA pAThAntarAdvA vicitrA: anekaprakArA:, vicchittayaH bhaktayaH, tAbhirvibhaktAni asammilitAni pUtAni vA citrANi yeSu tAni tathA / 'sacchatra-bhRGgAra-sucAmarANi' chatram Atapatram, tacca chatratrayarUpam / tat tu trailokyadevAdhidevatvasaMsUcakaM jinasyaiva bhavati / bhaNyate ca chattattau tau uvari devaiMdiNa kari dhariyau, kaNayaDaMDuvari hAralolamAlahi~ pariyariyau / tijagamajjhi devAhidevu kira annu na aisau, -payaDai eu niruttu ehu 'jaNa ! kuNahu ma saMsau' / / 140 / / bhRGgArA: gajamukhAkRtayaH snAtropayogibhAjanavizeSAH / sucAmarANi-pradhAnaprakIrNakAni / tatazca chatraM ca bhRGgArAzcetyAdidvandvastai: saha vartante yAni tAni yathA / 'sazAlabhaJjikA-makaradhvajacihnAni' saha zAlabhaJjikAbhi: lepyAdimayaputrikAbhirmakaradhvajacihnana ca-mahA(?jhaSa)ketulAJchanarUpeNa vartante yAni tAni tathA / makaradhvajacihna hi makaraketanajayasaMsUcakam / bhaNyate ca tattuttinnavarennavannasusuvaNNaviNimmiu, __ jammi daMDu taMha dhavalu celu maMdAnilaghuNNiu / so jANaha arahaMtaciMdhu eNhu gahiu mahaddhau, NijiNevi jayajiNaNajohu dujau mayaraddhau / / 141 / / 1. vibhattacitta iti TIkAkRnirdiSTaM pAThAntaram // 2. lA0 'deu // 3. saM0 vA. su0 pradhAnAni prkiirnnkvishessaaH| tatazca / / 4. saM0 vA0 su0 tahi~ // . Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhavanavarNanA 123 'vAtodbhUtAnekadhvajAkulAni' vAtena-samIraNenodbhUtA: utkSiptA:, aneke-prabhUtAH, dhvajA:devakuloparipatAkArUpAstai: AkulAni-saGkIrNAni yAni tAni tatheti vRttArthaH / / 29 / / tathA devaMga-paTuMsuya-devadUsaulloyarAyaMtaniraMtarAiM / vilolamuttAhala-mallamAlApAlaMbaoUlakulA''kulAiM / / 30 / / pUrvAparanipAtAd 'devAGga-paTTAMzuka-devadUSyarAjadullocanirantarANi' devAGgAni-pradhAnasicayAni, paTTAMzukAni-paTTasUtranirmitAni, devadUSyANi suravastrANi, tai rAjan zobhamAno ya ulloca: AkAzatalazobhA tena nirantarANi vyAptAni yAni tAni tathA / vilolamuktAphalamAlyamAlAprAlambAvacUlakulAkulAni' vilolA:=itazcetazcalantyo muktAphalAnAm-mauktikAnAm, mAlyAnAM sumanasAm, yA mAlA:-tadgrathanarUpAstAsAM prAlambA:-lambamAnapuSpagaNDUSarUpAsteSu avacUlA:-stabakAsteSAM kulAni saGghAtAstairAkulAni-vyAptAni yAni tAni tatheti vRttArthaH / / 30 / / tathA kappUra-katthUriya-kuMdurukka-turakka-saccaMdaNa-kuMkumANaM / DajhaMtakAlAgarusAradhUyaNIhAravAsaMtadigaMtarAI / / 31 / / tatra 'dahyatkAlAgarusAradhUpanirjharavAsyamAnadigantarANi' iti uttarArdhavyAkhyA-dAzcAsaudhUmAvasthAmanubhavan kAlAgarusArazca kAkatuNDAgarupradhAna: sa cA'sau dhUpazca dahyatkAlAgaru-sAradhUpaH, tasya nirhAra:=bahalagandhastena vAsyamAnAni-saugandhyaM nIyamAnAni digantarANi yeSu tAni tthaa| keSAM sambandhIyo dhUpa: ? ityata Aha 'karpUra-kastUrikA-kundurukka-turukka-saccandana-kuGkumAnAm'iti pUrvArdham / tatra karpUra:=ghanasAraH, kastUrikA-mRgamadaH, kundurukkaM cITA(DA), turukkaMsIlakam, saccandanaM pradhAnazrIkhaNDam, kuGkumaM-kazmIrajam, karpUrazca kastUrikA cetyAdidvandvaH, atasteSAmiti vRttArthaH / / 31 / / tathA cauvvihA''ujjasuvajirAI, gaMdhavva-gIyaddhaNiuddhurAI / NicaM paNaccaMtasunADaMgAI, kuiMtarAsAsahasA''ulAI / / 32 / / 'caturvidhAtodyasuvAdIni' caturvidhaM catuHprakAraM tata-vitata-ghana-zuSirabhedAt, tatsvarUpaM ca tataM vINAdikaM jJeyaM, vitataM paTahAdikam / ghanaM ca kAMsyatAlAdi, vaMzAdi zuSiraM smRtam / / 142 / / 1. saM0 vA0 su0 dhAnAni khica // 2. saM0 vA0 su0 'nAM yA mA' // 3. saM0 vA0 su0 'lAguru // 4. lA0 tA0 diyaMta // 5-6. saM0 vA0 su0 'lAguru' // 7. saM0 vA0 su0 "nnddaaguru|| 8. lA0 tA0 'DayAI // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake tacca tadAtodyaM ca-vAditraM caturvidhAtodyam, tena suSThu pratiravarUpatayA vAdanazIlAni yAni tAni tthaa| 'gandharva-gItadhvanyuddharANi' gandharva-devanikAyakRtaM gAnam, gItaM tu manujavihitam, tayordhvani:-mUrcchanAdi-yuktazabdavizeSastenoddharANi uddhatAni yAni tAni tathA / nityaM sadA / 'pranRtyatsunATakAni' prakarSeNa nRtyanti-lAsyavanti suSTu-zobhanAni, nATakAni pAtrasaJcayanirmitAni yeSu tAni tathA / 'kurdadrAsakasahasrAkulAni' kurdanta:-ullalanto ye rAsakA:-hastatAlAdAnapurassaratIrthakarAdiguNagAnapravRttapuruSavizeSAH, stryAdhupalakSaNaM ca puMliGganirdeza: / teSAM sahasrANi-dazazatAtmakAni / bahutvasaGkhyopalakSaNametat / taiH saGkulAni AkIrNAni yAni tAni tatheti vRttArtha: / / 32 / / tathA vaMdaMta pUyaMta samoyaraMta, raMgaMta vaggaMta thuNaMtaehiM / NaccaMta gAyaMta samuppayaMta, ukkiTTinAyAikuNaMtaehiM / / 33 / / devehiM devIhi~ ya mANavehiM, nArI tirikkhehi~ ya uttamehiM / bhattIeN koUhala Nibbharehi, lakkhehi~ koDIhi~ samAkulAI / / 34 / / 'vaMdaMta'tti vandamAnaiH caityavandanaM vidadhardaii / 'pUyaMta' tti pUjayadbhiH aSTaprakArAdipUjAM kurvadbhiH / 'samoyaraMta'tti samavataradbhiH AkAzAdAgacchadbhiH / 'raMgaMta'tti raGgadbhiH=itazcetazca mandamandabhramadbhiH / 'vaNaMta'tti valgadbhiH=phAlAdidAnavadbhiH / 'thuNaMtaehiMti stuvadbhiH stutistotrANi paThadbhiH / 'NaccaMta'tti nRtyadbhiH / 'gAyaMta'tti gAyadbhiH / 'samuppayaMta'tti samutpatadbhiH=AkAzaM gacchadbhiH / 'ukkiTTinAyAikuNaMtaehi ti utkRSTi-nAdAdikurvadbhiH / tatrotkRSTinAda:-siMhanAda:, AdizabdAd hayaheSitAdigrahaH / kairevaM kurvadbhiH samAkulAni ? ityAha-'devaiH' suraiH, 'devIbhizca' apsarobhiH / cazabdo vidyAdhara-vidyAdharIsUcakaH / 'mAnavai: manujaiH, 'nArIbhi: manuSIbhiH, 'tirikkhehiM ya'tti tirygbhishc| 'uttamaiH' prdhaanaiH| punarapi taiH kathambhUtaiH ? ityAha bhaktyA' antarvAsanayA, kautukena ca-kutUhalena, nirbharai:=pUrNaiH / kiyadbhiH? lakSaiH koTibhizca, cakAro gamyate / 'samAkulAni' saGkIrNAni / 'ramyAkulAni vA' ramyANIti vRttadvayArthaH / / 33-34 / / kAni jinAyatanAni nidarzanIkRtya tAni vidhApayed ? ityata Aha vimANamAlA-kulapavvaesuM, vakkhAra-naMdIsara-maMdaresuM / aTThAvae sAsaya-'sAsayAI, jiNAlayAI va mahAlayAI / / 35 / / 1. saM0 vA0 su0 ukkuTTinA' || 2. tA0 bhattIya / / 3. vA0 su0 lA0 rmaaku| tA0 ravAku // 4. saM0 vA0 su0 dbhiH| pUja' // 5. lA0 ukkuTTinA // 6,7. saM0 vA0 su0 'tkRSTanA // 8. lA0 mAnuSyAbhiH // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhavanavarNanA 125 'vimAnamAlA-kulaparvateSu' vimAnamAlA:-vaimAnikadevanivAsapaGktaya: kulaparvatA: himAcalAdaya:, vimAnamAlAzca kulaparvatAzca vimAnamAlA-kulaparvatAsteSu, tathA / 'vakSAra-nandIzvara-mandareSu' vakSArA:-vijayavibhAgakAriparvatA:, nandIzvara:=aSTadvIpaH, mandara: meruH, vakSArAzcetyAdidvandvasteSu tthaa| aSTApade-avadhyApratyAsannavartiti vaitATyapAdaparvate yatra bharatacakrivinirmitaM caityAyatanamasti / upalakSaNaM caitat zatruJjayAdInAm / kathambhUtAni ? yAni zAzvatAni-akRtrimANi vimAnamAlAdiSu, azAzvatAni kRtrimANi aSTapadAdiSu, jinAlayAnIva-jinAyatanAnivat tAdRgvidhAnIti bhAvArthaH / punaH kimbhUtAni ? mahAlayAni-bRhatpramANAnIti vRttArthaH / / 35 / / keSu sthAneSu tAni kArayet ? ityata Aha uttuMgasiMgesu mahAgirIse, puresu gaamaa-''gr-pttttnnesu| pae pae savvamahIyalammi, gihI vihANeNa vihAvaejA / / 36 / / 'uttuGgazRGgeSu, uccakUTeSu 'mahAgiriSu' bRhatparvateSUjayantAdiSu / pureSu-nagareSvavadhyAdiSu / 'grAmA''gara-pattaneSu' grasanti buddhyAdIn guNAniti grAmA:-zAligrAmAdayaH, AkarA:-lavaNAdyutpattibhUmaya: zAkambharyAdayaH, pattanAni-jala-sthalamArgayuktAni bhRgukacchAdIni, grAmAzcAkarAzcetyAdivigrahaH teSu / kiM bahunA ? 'pade pade' sthAne [sthAne], 'sarvamahItale' niHzeSabhUvalaye, 'gRhI' gRhastho yata: sa evAtrAdhikArI, uktaM ca jinabhavanavidhau ahigArI u gihattho suhasayaNo vittasaMjuo kulajo / akkhuddo dhIbalio maMimaM taha dhammarAgI ya / / 143 / / gurupUjAkaraNaraI sussUsAiguNasaMgao ceva / nAyA'higamavihANassa dhaNiyamANApahANo ya / / 144 / / (paJcA0 gA0 304, 350) anadhikAriNA tu taM vidhIyamAnaM jinabhavanamapi doSAya bhavati yatastatraivoktaM haribhadrasUriNA ahigAriNA imaM khalu kAreyavvaM, vivajae doso / ANAbhaMgAu ciya, dhammo ANAi paDibaddho / / 145 / / ArAhaNAe~ tIe puNNaM, pAvaM virAhaNAe ya / eyaM dhammarahassaM viNNeyaM buddhimaMtehiM / / 146 / / (pazcA0 gA0 302, 303) 1. lA0 kRtakAni // 2. lA0 mahAlakAni // 3,4. tA0 pu0 saM // 5. saM0 vA0 su0 Su mahA // 6. lA0 SvavantyAdiSu // 7. saM0 vA0 su0 'vaadhikaarii|| 8. saM0 vA0 su0 mayamaM // 9. saM0 vA0 su0 degnnruii| Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake kathaM kArayet ? 'vidhAnena' vidhinA, yasmAdvidhinaiva vidhIyamAnaM sarvamapyanuSThAnaM phalavadbhavati / uktaM ca vidhinA vidhIyamAnaM dharmAnuSThAnamakhilamiha bhavati / phaladaM yasmAt tasmAd yatnastatraiva kartavyaH / / 147 / / vidhApayet kArayediti vRttadazakArthaH [27-36] / / 6 / / kIdRgvidhayA sampattyA ?, kiMvidhena ca cittena ?, kIdRzena cA''dareNa ?, kaM vA nidarzanIkRtya tAni kArayet ? ityato'rthaM vRttamAha- . jammaMtarovattamahaMtapuNNasaMbhArasaMpattasusaMpayAe / suhAsaeNaM paramAyareNaM, saMkAsajIvo NivasaMpaI vA / / 37 / / 'janmAntaropAttamahatpuNyasambhArasamprAptasusampadA' janmAntaraM pUrvajanmarUpaM tasmin, upAttam = upArjitam, mahad-bRhat, puNyaM zubham, tasya sambhAra: saJcayaH, tena samprAptA-labdhA, yA susampat=pradhAnalakSmIstayA / 'zubhAzayena' iti zubha: prazasta:, Azaya:-cittaM zubhAzayo'tastena / yata uktam picchissaM ittha ahaM vaMdaNagaNimittamArgae sAhU / .. kayaune bhagavaMte guNarayaNaNihI mahAsatte / / 148 / / saGkliSTacitto hi dharmAnuSThAnamapi kurvan na tatphalamAsAdayati / uktaM copadezapadeSu tavasuttaviNayapUyA na saMkiliTThassa hoMti tANAya / khavagAgamaviNayarao kuMtaladevI uyAharaNA / / 149 / / (gA0 485) tathA saMkliSTacittaH prakaroti puNyaM, yastasya tad doSavidhAyi nUnam / yadvajjvare nUtana eva jAte, sadauSadhaM tacchamanAya dattam / / 150 / / 'paramAdareNa' iti parama:=prakRSTaH, Adara: yatno'tastena / yata: na hu hoi kiM pi phalayaM aNAyareNaM vihejamANaM tu / ihaloiyaM pi, kiM puNa paralogasuhAvaho dhammo ? / / 151 / / 1. lA0 gaye sAhU / / 2. lA0 hu kiMpi hoi pha' // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGkAzazrAvakajIvakathAnakam gRhI jinAyatanAni vidhApayediti sambandhanIyam / 'saMkAsajIvo va' tti ivArthasya gamyamAnatvAt caityadravyabhakSakasaGkAzazrAvakajIvavat / tathA 'nivasaMpaI va' tti mauryavaMzotpannasampratisaJjJakanRpavadveti vRttAkSarArthaH / / 37 / / bhAvArtha: kathAnakAbhyAmavaseyaH, te ceme-- (18. saGkAzazrAvakajIvakathAnakam ) atthi iheva jaMbuddIve dIve aNeganagarIguNakhANibhUyA gaMdhilAvaI NAma NagarI / tI atthi sammattamUladuvAlasavayajutto uvaladdhajIvA - 'jIvAinavatatto savvainnuppaNIyakiriyANuTThANappasatto susAhupayapaMkayabhatto jiNasAsaNANuraMjiyanIsesagatto supattadattaNAovattavitto samasattumittacitto jiNavaMdaNa-'ccaNAikayapayatto, kiM bahuNA ? samatthaguNagaNA''hArasupavittacitto saMkAso NAma sAvagaputto / io ya tattha atthi sakkAvayAraM NAma ceiyabhavaNaM / jaM ca 127 uttuMgasiharasaMThiyavAyavidhuvvaMtadhayavaDADovaM / rUvayasayasaMkiNNaM adabbhasarayabbhasaMkAsaM / / 1 / / sakkAvayAraNAmaM jiNabhavaNaM taM pabhUyadaviNaGkaM / telokkasirIsobhAsamudayasAreNa ghaDiyaM va / / 2 / / tattha ya so saMkAsasAvago paidiNaM karei tattiM, vaddhArae kalaMtarAiNA taM davvaM, karei lekkhagAiyaM savvaM sayameva, 'vIsAsatthANaM' ti Na koi paripaMthae / evaM ca kAle vaccamANe kAI kahiMci asubhakammodayAo bhakkhiyaM teNa ceiyadavvaM / pamAyAo visayagiddhIo ya na jAo pacchAtAvo, na kayamAloyaNa- niMdaNa - garahaNAiyaM, na ya ciNNaM pacchittaM / akayapaDiyArattaNao yatappaccayaM ca baMdhiUNa pabhUyaM saMkiliGakammaM, ahA''uyakkhaeNa mao samANo takmmavivAgeNa bhamio caugaisaMsArakaMtAre saMkhejjAiM bhavagahaNAI ti / avi ya NicvaMdhayAratamase meya-vasA - maMsa - pUyacikkhale / mayakuhiyakaDevarasarisagaMdhaphuTTaMtanAsauDe / / 3 / / ghAijjamANajaNapuNNagAmasamakaluNasaddagaddabhe / kaviryatthutullaphAse accaMtANiharUva- rase / / 4 / / chijjaMto bhijjaMto churiyA - kuMtAiehiM tikkhehiM / paccaMto kuMbhIsuM rovijjaMto yA / / 5 / / to AliMgaNAi~ pajjaliyalohanArIsuM / acchoDiyaMgamaMgo silAsu rayaehi~ vatthaM va / / 6 / / juppaMtojAlA ulaloharahe tattavAluyApaMthe / pAijjaMto tisio tatte tau - taMba - loharase / / 7 / / phADijjaMto karavatta - jaMtamAIhi~ junnadAraM va / chubbhaMto jalaNammI mahisabhaDitaM va pAvehiM / / 8 / / veyaraNI asipatte vaNammi bahudukkhasaMkaDAvio / takkammavivAgeNaM vasio narayammi bahukAlaM // 9 // tathA 1. lA0 'saGkAsazrAdeg // 2. lA0 degI nayarI // 3. lA0 'vvaNNappa' // 4. lA0 'NAdhAra // 5. saM0 vA0 su0 pavitto saMdeg // 6. lA0 raM cei // 7. saM0 vA0 su0 'kAso sAdeg // 8. saM0 vA0 su0 'tthANa ti // 9. saM0 vA0 su0 'yaccitu // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake DahaNaM-iMkaNa-cheyaNa-bheyaNAi~ natthaNaya-lauDa-kasapahare / bhArArohaNa-cuMkaNa-mAraNa-damaNaM chuhA tnnhaa||10|| sIuNha-baMdhaNAINi tikkhadukkhAi~ teNa sahiyAiM / nArayaduhovamAiM patteNa tirikkhajoNIsuM / / 11 / / kara-caraNa-jibbha-nAsAcheyaM kArAgihesu baMdhaM ca / nettoppADaNa-vahaNaM pAveto niravarAho vi / / 12 / / gururoga-soga-dAlidda-jalaNajAlAvalIpalittaMgo / vasio maNuyagaIe bahujaNadhikkArio diinno|13| kibbisiyattaNa-IsA-visAya-bhaya-ANakaraNamAINi / dukkhAi~ suragaNesu vi sahiyAiM teNa visamAI // 14 // tayaNaMtaraM ca iheva jaMbuddIve dIve tagarAe nagarIe inbhaputtattAe jAo / takkammasesappahAveNa ya kayaM piuNo vi dAridaM / 'maMdabhagga'tti niMdijjae loeNaM / uvarae ya piyarammi vivihavAvArakaraNaparAyaNassa vi na saMpajjae bhoyaNamittaM pi / tao jattha jattha vaccai tattha tattha aMgulIe dAijjai / evaM ca aIvaNiviNNassa annayA kayAi viharamANo samAgao tattha bhagavaM kevalI / viraiyaM devehiM kaNagapaumAsaNaM / uvaviThTho tattha bhagavaM / Niggao vaMdaNatthaM sayalapuralogo / saMjAo ya pavAo jahA-tIyA-'NAgaya-vaTTamANajANago bhagavaM kevalI samAgao / taM ca soUNa gao vaMdaNatthaM saMkAsajIvainbhautto / vaMdittA ya uvaviThTho / tao patthuyA bhagavayA dhammadesaNA / avi saMsArammi asAre paribbhamaMtANa savvajIvANaM / jaM annabhavovattaM taM ko hu paNAsiuM tarai ? // 15 // jaM jaM jIvANa jae uppajjai dAruNaM mahAdukkhaM / taM taM annabhavaMtaranivvattiyapAvakammaphalaM / / 16 / / tao itthaMtarammi patthAvaM NAUNa pucchiyaM saMkAsajIveNa 'bhayavaM ! jai evaM tA mae kimannabhave pAvakammaM kayaM jasseriso dAruNo vivAgo ?' tti / tao sAhio savittharo devadavvabhakkhaNasaMjaNiyadukkhapauro puvvabhavappavaMco / taM ca soUNa saMjAyasaMvego attANayaM niMdiumADhatto / avi ya "hA hA ! ahaM aNajjo pAviThTho pAvakammakArI ya / nillajjo akayattho niddhammo vigymjjaao|17| purisAhamo ahaNNo jeNa mae mANusammi jammammi / labhrUNa kulaM sIlaM jiNiMdavaradhammasaMjuttaM / 18 / NAUNa vi siddhaMtaM lobhAbhihaeNa mUDhacitteNaM / bhuttaM ceiyadavvaM evaMvihadukkhasaMjaNagaM / / 19 / / tA bhayavaM ! me sAhasu uvAyamitthaM tu jeNa taM kammaM / nemi khayaM nIsesaM ciMtijaMtaM pi bhayajaNagaM' / 20 / 1. lA0 royaNa' // 2. saM0 vA0 su0 dAiyai // 3. saM0 vA0 su0 o bhagavaM // 4. lA0 niviTTho // 5. lA0 o ya vaM / / 6. saM0 vA0 su0 "lI ihAgao // 7. saM0 vA0 su0 so vivAgo dAruNo ? ti|| 8. saM0 vA0 su0 Na takkammaM // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGkAzazrAvakajIvakathAnakam 129 tao bhagavayA bhaNiyaM 'bhadda ! karehi ceiyadavvavuddhiM jeNA'vagacchai taM kamma'ti / tao teNa bhagavao ceva pAyamUle gahio abhiggaho jahA 'gAsacchAyaNamettaM mottUNa sesaM jaM kiMci majjha vittaM bhavissai taM savvaM ceiyadavvaM, jahA tatthovagarai tahA karessAmi' tti / tao aciMtamAhappayAe abhiggahajaNiya-kusalakammassa vitthariumADhatto vibhaveNaM / pecchiUNa ya vibhavavittharaM pamoyAiregAo samullasaMtasubha-subhayarapariNAmAisayasamunbhijaMtaromaMcakaMcuo karei jiNabhavaNAisu NhavaNa-'ccaNabalivihANAI, payaTTAvae aTThAhiyAmahimAo, vihei akkhayanI(?ni)dhiyAo, kAravei jiNNoddhAre / evaM ca akkhaliyapasaraM vayaMtassa vi jAva parivaDai riddhI tAva niraiyArAbhiggahaparipAlaNabuddhIe kArAviyAiM patthuyapagaraNavaNNiyasarUvAiM jiNAlayAI, paraTThAviyAI tesu puvvavaNNiyAI biMbAiM, diTThabhayattaNeNa ya pariharai payatteNa jinnaayynnpribhogN| uktaM copadezapadeSvapyatraiva kathAnake niTThIvaNAikaraNaM asakkahA aNuciyAsaNAI ya / AyayaNammi abhogo ettha ya devA udAharaNaM / / 152 / / devaharayammi devA visayavisavimohiyA vi na kayAi / accharasAhiM pi samaM hAsa-kkiDDAi vi kareMti / / 153 / / (gAthA0 410-411) anayozca taduktaiva vyAkhyA niSThIvanaM-mukhakaphatyAgaH / AdizabdAt prazravaNa-purISA-'vIla-tAmbUlabhakSaNa-bhojanAdigrahasteSAm 'akaraNaM' tyAgaH / 'asatkathA' strI-rAjAdivArtA, anucitam ayogyamAsanaM pIThakAdi, AdizabdAt zayanAdiparigrahaH / 'Ayatane' jinAlaye, 'abhoga:' avasthAnAdiparihAreNa / atrA'rthe devA udAharaNam / 'daivagehe' jinAlaye, 'devAH' amarA:, 'viSayaviSavimohitA api' rAgotkaTA api, 'na kadAcit' naivA'psarobhirapi 'samaM' sArdhaM hAsya-krIDAdyapi kurvanti / yathA te tathedAnIntanairapi puruSairidaM strIbhiH saha caityAlaye vaya'mityukto gAthAdvayArthaH / evaM ca so mahANubhAvo AsAyaNamakareMto savvattha vi dhammANuTThANe avihiparihAraparo AjammaM pi visuddhamabhiggaheM paripAleUNa sammamArAhago jAo ti / (saGkAzazrAvakajIvakathAnakaM samAptam 18) / 1. lA0 vvassa vu' // 2. lA0 jiNAyayaNA // 3. dRzyatAM SaTtriMzattamaM yAvat vRttadazakam // 4. samAlokyatAmaSTAdazaikonaviMzatisaGkhyaM vRttadvayam // 5. lA0 dhvatraiva // 6. saM0 vA0 su0 saNAINi // 7. lA0 'lana-tA' // 8.lA. devagRhe // 9. saM0 vA0 su0 so U(u)Na ma // 10. saM0 vA0 su0 haM pAle // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake gataM saGkAzajIvAkhyAnakam / adhunA sampratinRpAkhyAnakamAkhyAyate / api ca (19. sampratinRpAkhyAnakam) sura-asura-joi-vaNayara-vijjAhara-NaravaIhiM pnnivio| Asi jiyo sirivIro vIro appacchimo bharahe // 1 // teNa cirAuyakalio' kaliUNaM paMcamo gaNahariMdo / niyayapae'NuNNAosAmisuhammosuhammo tti|2| tassa viNeo jaMbU jaMbUNayaNighasatullataNuteo / sura-NaravaMdiyacaraNo apacchimo kevalaharANaM // 3 // tatto guNANa pahavo pahavo NAmaM gaNAhivo jAo / suyakevalI mahappA, tassa ya sIso tao jaao|4| sejaMbhavo tti sejaM bhavoyahI tArago jao jenn| dasaveyAliyameyaM maNagassaTThAi NijUDhaM / / 5 / / tassIso jasamaddo jasabhaddo gaNaharo samuppaNNo / tatto cciya saMbhUo NAma varasUrI / / 6 / / tatto ya bhaddabAhu tti bhaddabAhU jugappahANagaNI / tassa vi ya thUlabhaddo suthUlabhaddo gaNI jAo / / 7 / / caMudasapuvvadharANaM apacchimo jo imammi bharahammi / ussappiNIimAe aNegaguNagAravagdhavio / / 8 // jo mayaraddhayakarikaraDaviyaDakuMbhayaDapADaNapaDiTTho / daDhadADhaviuDiyamuho kharaNaharo kesarikisoro / / 9 / do sIsA tassa tao jAyA dasapuvvadhArayAdhIrA / jeTTo ajjamahAgiri ajasuhatthI ya annujettttho|10|| tao tesiM duNhaM pi thUlabhaddasAmiNA juyaMjuyA gaNA diNNA / tahA vi aipIivaseNa egao ceva viharaMti / annayA kayAi aniyayavihAreNa viharamANA kosaMbiNAmaNayariM gayA / tattha khuDDalayavasahivaseNa pihappihaM ThiyA / tattha ya tayA mahaMtaM dubbhikkhaM vaTTai / tato ajasuhatthisAhuNo paviTThA bhikkhaNimittaM mahAdhaNavaidhaNasatthavAhagehaM / tao pavisaMte daLUNa sAhuNo sahasA sapariyaNo abbhuTThio dhaNasatthavAho / vaMdiyA ya sAhuNo / AiTThA ya bhAriyA jahA 'ANehi lahuM sIhakesaramAiyaM pahANAhAraM jeNa paDilAhemi bhayavaMte' / tavvayaNANaMtarameva samANio pahANA''hAro tIe / tao samubhijamANaromaMcakaMcueNaM harisavasavisaTuMtavayaNakamaleNaM paDilAhiyA muNiNo, vaMdiyA ya sapariyaNeNaM, aNuvvaiyA ya gihaduvAraM jAva / eyaM ca savvaM diLaM bhikkhaTThA paviTeNaM egeNaM damageNaM / taM ca daddUNa ciMtiyaM teNa, avi yadhannA aho ! kayatthA ee cciya ettha jIvalogammi / evaMvihe vi evaM bhattIe je NamijaMti // 11 // naraloyadullahANi ya vivihapagArANi bhakkhabhojjANi / pajjattIe ahiyaM lahaMti dubbhikkhakAle vi|12| 1. lA0 avi yA // 2. lA0 rapahUhiM // 3. "vIro(roDa)graNI: mu0 TippaNI // 4. lA0 clnno|| 5. lA0 ladharANaM // 6. lA0 pabhavo pabhavo || 7. lA0 teNa // 8. lA0 coisapu // 9. lA0 'yA ya ka' // 10. lA0 te sAhUNo daTUNa sa' // 11. lA0 'hehi~ evaM // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam ahayaM tu puNa adhanno kayasaNagAsappamANamittaM pi / na ya uvalabhAmi kattha vi bahuvihalaliM kuNaMto vi // 13 // viM kahaMci ko vihu aNisaM dINAi~ jaMpamANassa / viyarai kayasaMNagAsaM taha vi hu akkosae ahiyN||14|| jai tA ecciya muNiNo AhArAo jahicchaladdhAo / maggAmi kiMcimettaM karuNAe diMti jai kaha vi // 15 // 131 1 tao evaM ciMtiUNa maggiyA bhattaM teNa te sAhuNo / sAhUhiM bhaNiyaM 'bhadda ! na eyassa amhe sAmiNo jAva gurUNi aNuNNAyaM, tA gurU ceva itthatthe jANaMti' / tao so sAhUNaM piTThao gao java diTThA ajahatthisUriNo, maggiyA ya / sAhUhi vi kahiyaM jahA 'amhe vi maggiyA Asa' / tao gurUhiM diNNasuyaNANovaogehiM 'pavayaNAhAro bhavissai' tti NAUNa bhaNio 'jai pavvayAhi to demo te jahicchiyamAhAraM ' / ' evaM hou' tti teNa paDivaNNe dikkhio | avvattasAmAiyaM ca dAUNa bhuMjAvio jahicchaM / tao siNiddhAhArabhoyaNAo jAyA visUiyA / parikkhINattaNao ya Au samuppannamahAveyaNAsaMghaTTo mareUNa avvattasAmAiyappabhAvao uppaNNo aMdhayakuNAlakumArassa utto / ko so kuNAlo ?, kahaM vA aMdhao jAo ? eyaM sAhejjai atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse gollavisae sayalarammayAguNagaNaNihANaM caNayAmo NAma gAma / tattha rijuveya-jajuveya- sAmaveyA - 'thavvaNaveyajANago sikkhA -vAyaraNa-kappa-cchaMdanirutta-joisaviU mImaMsAvabohagA NAyavittharaviyANago purANavakkhANaNiuNo dhammasatthaviyAracauro caNI NAma mAhaNo / so ya mahAsAvago / tassa ya ghare vasahIe ThiyA suyasAgarAhihANA sUriNo I / annayA ya tassa mAhaNassa bhAriyA sAvittI NAma pasUyA uggayAMhiM dADhAhiM dArayaM / tassa ya NivvattabArasAhassa kayaM NAmaM cANakko tti / pauDiya sUrINa pAesu kahio dADhA AyariehiM bhaNiyaM 'rAyA bhavissaI' tti / mAhaNeNa ya gharaMgaeNa ciMtiyaM 'hA kaTuM ! kahaM mama vi putto hoUNa aNegANatthasatthaNibaMdhaNaM mahAraMbhAipAvaTThANakAraNaM rajjaM karessaI ?, tA tahA kare na karei esa rajjaM' ti / ghaTThAo sillageNa - dADhAo / tao puNo vi sAhiyaM gurUNaM jahA 'ghaTThAo ma dArayassa dADhAo' / gurUhiM bhaNiyaM " duhu vihiyaM, jao jaM jeNa pAviyavvaM suhaM va asuhaM va jIvalogammi / aNNabhavakammajaNiyaM taM ko hu paNAsiuM tarai ? / 16 / 1. lA0vi hu ya kahavi ko // 2. saM0 vA0 su0 diNNaM suyaNANovaogapuvvayaM 'pava' // 3. lA0 'sAvibo' // 4. lA0 pADio ya sUdeg // 5. lA0 'o yadA // 6. saM0 vA0 su0 'itti, tA // . 7. saM0 vA0 su0 pasAhiyaM gurUNaM 'ghaTTA' // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake jaMjeNajaha va jaiyA annammi bhave uvajjiyaM kammaM / taM teNa tayA(hA) taiyA bhottavvaMNatthi sNdeho|17| dhArejjai iMto jalaNihI vi kallolabhiNNakulaselo / Na hu aNNajammaNimmiyasuhA-'suho divvprinnaamo||18|| tA NicchaeNa hoyavvaM eeNa paDaMtarieNa rAiNA" / tao kameNa jAo ummukkabAlabhAvo cANakko / paDhiyANi ya teNa vi caudasa vijAThANANi / pariNAvio ya samANakula sIlabhAriyaM / uvarae ya piyarammi 'sAvago' tti appasaMtuTTho gamei kAlaM / annayo kayAi sA baMbhaNI gayA bhAivIvAhe peiyagharaM / AgayAo aNNAo vi IsaragehapariNIyAo, tAsiM ca tANi mAyApIipamuMhANi mANusANi kuNaMti goravaM / avi yadhovei ko vi pAe, sugaMdhatillehi~ ko vi makkhei / nANAvihehi~ uvvaTTaNehi~ uvvaTTae ko vi // 19 // NhAvei ko vi, ko vi hu vatthA-'laMkAramAi appei / ko vi vilevaNamANai, kiM bahuNA ittha bhaNieNaM ? // 20 // bhoyaNa-sayaNAIsu vi goravaI pariyaNo payatteNa / vivihollAvakahAhiM AyarataraeNa ullavai // 21 // taM ca cANakkabhajaM 'atthahINa' tti kAuM vayaNamitteNa vi Na ko vi goravei, kammaM ca . kaareji| egAgiNI ceva egadese ciTThai / vatte ya vIvAhe visajaNakAle iyarANa visiTThavatthA'laMkArA-''bharaNehiM mahaMto uvayAro kao, tIse puNa iyaravatthAiehiM appo ceva / tao sA 'dhisi dhisi dAreddabhAvassa jattha mAyA-vittANi vi evaM paribhavaM kuNaMti'tti aTTaduhaTTaksaTTA mahAciMtAsogasAgaragayA pattA paigehaM / TThiA cANakkeNa 'hA ! kimeya ? jamesA pIiharAo vi samAgayA sakheyA uvalakkhejjai !' ti ciMteUNasamAucchiyA kheyakAraNaM / Na ya kiMci japei / tao NibbaMdheNa pucchiyAe jaMpiyaM jahA "ahaM 'tujjha dariddassa kare vilagga'tti kAUNa mAyA-vittehiM vi avamANiyA, 'avamANiya' tti kAUNAdhII jAyA" / tao ciMtiyaM cANakkeNa 'satyametat, yato'rtha eva gauravyaH, na guNA: / uktaM ca jAtiyatu rasAtalaM guNagaNastasyA'pyadho gacchatu, zIlaM zailataTAt patatvabhijana: sandahyatAM vahninA / 1. saM0 vA0 su0 'yA hoyavvaM // 2. lA0 "mmaniyakammanimmio devapari // 3. lA0 vicoisa // 4. saM0 vA0 su0 'labhAriyaM // 5. lA0 yA ya ka // 6. saM0 vA0 su0 o Isara // 7. lA0 'muhamANasA vi ku // 8. lA0 koi // 9. lA0 jaNAkAle // 10. lA0 "tthA''bharaNA-laMkArAiehiM mahaM // 11. saM0 vA. su0 sA ciMtei 'dhisi // 12. lA0 saTTamahA' // 13. saM0 vA0 su0 'yaM ? ti ja' // 14. lA0 dego samAgayA vi // 15. lA0 degNa pucchiyA // 16. lA0 mAyA-vitteNa vi // 17. saM0 vA0 su0 yA iti kAUNa || Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam sau (zaurye vairiNi vajramAzu nipatatvartho'stu naH kevalaM, yenaikena vinA guNAstRNalavaprAyAH samastA ime / / 154 / / tathA dhanairduH kulInAH kulInAH kriyante, dhanaireva pApAJjanA nistaranti / dhanebhyo viziSTo na loke'sti kazcid dhanAnyarjayadhvaM dhanAnyarjayadhvam // 155 // kiJca jhaNavihavo na agghai puriso viNNANa - guNamahaggho vi / dhaNavaMto uNa NIo vi gAravaM vaMiha logammi // 22 // kula - sIla- guNA - soDIra - caMgimA taha ya laliyamullavaNaM / akayatthaM savvamiNaM hoi cciya attharahiyANaM // 23 // kaNakaDuyaM pivaNaM gheppai amayaM va dhaNasamiddhassa / na uNa taM sayalakalAkalAvakaliyaM pi adhaNassa // 24 // jassattha tassa jaNo, jassattho tassa baMdhavA bahave / dhaNarahio u maeNNUso hoi samo dAsa-pesehiM // 25 // tA vajjiyasaMsAro sayA samattho samatthabhuvaNammi / muNiNAho vva majjai vibuhehi~ vi nUNa esattho // 26 // tayA vi hutI huMti, huMtA vi jaMti jaMtIe / ojI samaM NIsesaguNagaNA jayau sA lacchI // 27 // 133 tA savvappagArehiM ceva attho uvajjiyavvo / atthi ya pADaliutte nayare naMdo nAma rAyA, so ya baMbhaNANa suvaNNaM dei, tA tattha vaccAmi' / tti saMpahAriUNa gao tattha / paviTTho ya kahiMci divvajoeNa pamattANaM dAravAlANaM rAyasabhAe / diTThaM ca rAyanimittamuvakappiyamAsaNaM, uvaviTTho ya ttth| io ya NhAyasavvAlaMkAravibhUsio sanemittio samAgao tattha naMdarAyA / cANakkaM cahU jaMpiyaM nemittieNa jahA 'deva ! erise muhutte esa baMbhaNo rAyasIhAsaNe niviTTho jArise naMdavaMsassa chAyaM avahariUNa Thio, tA arosavaMtehiM sAmeNa viNaeNa ya uTThaveyavvo / tao rAiNA davAviyamaNNamAsaNaM / bhaNiyaM ca dAsaceDIe jahA 'bhaTTa ! eyaM rAyasIhAsaNaM, tA pasAyaM kAUNa ittha uvavisaha' / tao cANakkeNa ciMtiyaM 'eyaM cevAjuttaM jamadiNe AsaNe uvavisijjai, eyaM tu 1. lA. lahai // 2. lA0 maNusso // 3. lA0 'lAINaM // 4. lA0 deg bhAye / diTThaM rAdeg // 5. lA0 kkaM daDU // 1 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake savvajahaNNaM jamuTThijaI' / tti sAmattheUNa 'astu, atra me kuNDikA sthAsyati' iti kuMDiyaM tthvei| puNo aNNaM raiyamAsaNaM tattha tidaMDaM / annattha jaNNovavIyaM / evaM jaM jaMThavei taM taM ruMdhai / tao 'dhaTTo tti ruTeNa rAiNA pAesu gaheUNa kaDDAvio / uThThittA ya paiNNaM karei, yathA 'kozena bhRtyaizca nibaddhamUlaM, putraizca mitraizca vivRddhazAkham / / utpATya nandaM parivartayAmi, mahAdrumaM vaayurivogrvegH|| - jai eyaM na uppADemi to eyaM na choDemi' tti sihAe gaMThiM baMdhei / 'jaM tujjha piuNo royai taM karejAsu'tti bhaNamANehiM purisehiM addhayaMdaM dAUNa nicchUDho / tao NigaMtUNa NayarAo ciMtiumADhatto jahA 'kayA mae kayatthijjamANeNa kohAbhibhUeNa mANamahApavvayArUDheNa aNNANabahalatamaMdhayArapaDalAvaluttaviveyaloyaNeNa mahaI paiNNA, sA ya NitthariyavvA / yata uktam tariyavvA va paiNNiyA, mariyavvaM vA samare samatthaeNa / asarisajaNaupphesaNayA na hu sahiyavvA kule pasUeNa / / 156 / / tA kahaM nitthariyavva ?' ti ciMtayaMtassa puvvasamAyaNNiyaM caDiyaM citte guruvayaNaM jahA 'mae paDatarieNa rAiNA hoyavvaM' / Na ya tesiM mahANubhAvANaM vayaNamaNNahA hoi / jao avi calai merucUlA, avarAo uggamija diNaNAho / muMceja va majjAyaM jalaNihiNo, paDai saggo vi // 29 / / naraya vva uvari hojA, sasiNo biMbaMmuijaaggI vi / NayahoiaNNahAtaM visiTThaNANIhi~ jaM dilu / 30 / tA 'gavesAmi kiM pi biMba' ti / parivvAyagaveseNaM gao naMdassa raNNo moraposagagAmaM / samuyANaMto ya payaTTho mayaharagehaM / jAva picchai tattha savvANi mANusANi ubvigANi / pucchio ya cANako tehiM jahA bhagavaM ! jANasi kiM pi ?' / cANakkeNa bhaNiyaM 'savvaM jANAmi' / tao tehiM bhaNiyaM 'jai evaM tA avaNehi mayaharadhUyAe caMdapiyaNadohalayaM, jao dohalayaasaMpattIe kaMThagayapANA sA varAI, tA dehi pasAyaM kAUNa mANusabhikkhaM' ti / tao 'haMta ! bhaviyavvaM imIe gabbhe mama maNorahA''pUraNasamattheNa keNAvi supuriseNaM' ti ciMtiUNa bhaNiyaM cANakkeNa 'pUremi ahaM imIe dohalayaM jai me ganbhaM payacchaha' tti / tao 'imIe jIvamANIe aNNe gabbhA bhavissaMti'tti sAmattheUNa paDivannaM tehiM / sakkhisamakkhaM ca kAUNa kArAvio cANakkeNa paDamaMDavo / puNNimArayaNIe ya nahayalamajjhabhAgaTThie sasahare kayaM uvari chidaM / ThAviyaM ca savvarasa'DDakhIradavvasaMjogapaDiuNNaM heTTao thAlaM / bhaNiyA ya sA 'putti ! tujjha nimitteNa mae maMtehiM 1. lA0 vaiyaM // 2. lA0 Thavijai // 3. saM0 vA0 su0 payannaM // 4. lA0 'jAsi' ti // 5. saM0 vA0 su0 'hiM addha / / 6. saM0 vA0 su0 ya payaNNi' / / 7. saM0 vA0 su0 vaNai / / 8. lA0 savvamANu' / / 9. lA0 paripuNNaM / / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 135 AgarisiUNa ANio esa caMdo tA piyasu' tti / tao sA saharisaM 'caMdaM' ti mannamANI jatti jattiyaM pivai tattiyaM tattiyaM uvari puriso ucchADei / addhapIe ya 'kiM gabbho paDiunno bhavessai na va ?' tti parikkhaNatthaM bhaNiyA jahA 'ciTThau ittio, loyANaM dejjihI ' / sA necchai / teNa bhaNiyaM 'jai evaM tA piyasu, loganimittamannamANissAmi' / tti pUriUNa dohalayaM davvoppAyaNaNimittaM gao dhAviva / tatthe NANAvihehiM dhAuvAyappaogehiM uvajjiyaM pabhUyaM daviNajAyaM / Agao ya kAlaMtareNa tassa gabbhassa pauttiviyANaNatthaM / tao pecchai gAmassa bAhiM sa~yalalakkhaNasaMpuNNaM dArayaM rAyanIIe ramamANaM / avi ya-- dhUlIrvilihiyabahudesa- -nagara-gAmANa majjhayArammi / phariha - 'TTAlaya - pAyAra-bhavaNauvaraiyaNagarammi // 31 // dhUlImayasiMhAsaNaabhirUDhaM DiMbhamaMti-sAmaMtaM / nayarArakkha-balAhiya-paDihAra - purohiya-bhaDehiM (? DohaM ) // 32 // bhaMDAgAriya-talavara - seNAvai - kaTThiyAiparigariyaM / tesiM vi ya vilahaMtaM gAmA - ssgara - desamAINi / 33 / satthAha- mahAyaNa-seTThi-pagaipabhiIhiM viNNavijjaMtaM / emAi naravarIsaranIIparamaM tayaM huM / / 34 / / parituTTho cANakko purao hoUNa kuNai patthaNayaM / tassa parikkhaNaheuM viNaeNaM jaMpae evaM / 35 / 'deva'mhaM pi ya dejjau kiMci pasAyaM vihittu' so bhaNai / 'tuha goulAI baMbhaNa ! diNNAI geNha gaMtUNaM' / 36 / (granthAgram - 3000) tao cANakveNa bhaNiyaM 'deva ! goulAI geNhamANo mArejjAmi' / teNa bhaNiyaM 'vIra bhojjA vasuMdharA' / tao cANakkeNa 'viNNANa - sUrattaNAI pi atthi, tA jogo esa mama maNorahANaM'ti ciMtiUNa pucchio ego DiMbho jahA 'kassesa dArago ?, kiM nAmadheo ?' / o DiMbheNa bhaNiyaM jahA 'esa mayaharadhIyAputto parivvAyagasaMtio caMdagutto nAma / tao 'eso so tti harisabharaNibbharaMgeNa cANakkeNa bhaNio caMdagutto jahA 'ahaM so parivvAyago jassa saMtio tumaM, tA ehi vaccha ! jA te saccayaM rAyANaM karemi ' / tao " jaMmANavei ajjo' ti jaMpamANo laggo tapio caMdagutto / cANakko vi DiMbharUvANaM vRttaMtaM sAhiya taM ghettUNa palANo / meliUNa cAuraMgaM balaM kao caMdautto rAyA / Thio appaNA maMtipae / evaM ca mahAsAmaggiM kAUNa gayA pADaliuttaM / rohiUNa ya taM ThiyA / tao naMdarAyA eyaM NAUNa savvasAmaggIe niggao / jAyamAohaNaM / avi ya 66 1. saM0 vA0 su0 'risA / / 2. saM0 vA0 su0 ittiyaM // 3 lA0 'ttha ya NA // 4. lA0 savvalakkha // / 5. saM0 vA0 su0 'viraiyaba' // 6 lA0 sAmaMtA / / 7-8 lA0 goyalA // 9. lA0 madhijo ? // 10. saM0 vA0 su0 jahA ANavei // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake vajaMtatUranissaNaM, khippaMtasellabhIsaNaM / paDhaMtabhaTTavaMdayaM, AtaaddhacaMdayaM / / 37 / / ghussaMtanAma-gottayaM, bhagaMtatikkhakuMtayaM / paDatakhaNaghAyayaM, muccaMtaNeyasAyayaM / / 38 / / chijjaMtarAyaciMdhayaM, tuTuMtavammabaMdhayaM / paDataAyavattayaM, maraMtabhUrisattayaM / / 39 / / iti / tao evaMvihe samarabhare vaTTamANe naMdarAyajohehiM bhaggaM caMdaguttaseNNaM, bhayaparAhINaM ca mahAvAyAvadhUya-akAlajalayapaDalaM va jhatti vilINaM disodisiM / taM ca tArisaM daLUNa turaMgamArUDhA egadisiM gahAya paNaTThA caMdagutta-cANakkA / tesiM ca piTThao laggA AsavArA / tao 'mA najIhAmo' tti turaMge muttUNa palAyamANA jAva caDiyA sarovarapAlIe tAva picchaMti jaccaturaMgamArUDhaM piTThao samAgacchamANaM egaM purisaM / taM ca dakhUNa bhaNio cIrapakkhAlaNavAvaDo nIrataTaTThiorAyarayago cANakkeNa jahA 'are re ! lahuM lahuM palAyasu jao bhaggaM caMdagutta-cANakkehiM pADaliuttaM, gavesiUNa gheppaMti ya naMdavakkhiyA' / tamAyaNNiUNa paNaTTho rygo| govio caMdagutto paumiNIsaMDamajjhe / appaNA ya rayagaTThANe Thio vatthANi dhoviumaaddhtto| tao pucchio AsavAreNa jahA re ! diTThA katthai caMdagutta-cANakkA ?' / cANakkeNa bhaNiyaM 'Na yANAmi cANakvaM, caMdagutto puNa esa paumiNIsaMDamajhe nilukko ciTThaI' / teNa vi NirUvio, diTTho ya / tao appio teNa cANakkassa asso / teNa bhaNiyaM 'bIhAmi ahmeyss'| tao jhADe baMdheUNa AsaM, mottUNa khaggamegapAse, jalAvayaraNaNimittaM jAva oguDio muyai AugaM tAva khaggaM gahAya cANakkeNa viNivAio / saddeUNa ya, caMdaguttaM, caDeUNa Ase palANA / 'mA najjIhAmo'tti bhaeNa so vi turaMgamo mukko / vaccaMteNa ya pucchio caMdagutto cANakkeNa jahA re ! kiM ciMtiyaM jaM velaM mae sittttho?'| caMdagutteNa bhaNiyaM 'evaM ceva me rajjaM bhavissai, ajjo ceva jANai, Na guruvayaNe viyAraNA kAyavvA' / yata uktam miNagoNasaMgulIhiM gaNehi~ vA daMtacakkalAiM se / 'icchaM' ti bhANiUNaM kajaM tu ta eva jANaMti / / 157 / / kAraNaviU kayAI seyaM kAyaM vayaMti AyariyA / taM taha saddahiyavvaM bhaviyavvaM kAraNeNa tahiM / / 158 / / jo geNhaDa guruvayaNaM bhaNNaMtaM bhAvao visuddhamaNo / osahamiva pijjataM taM tassa suhAvahaM hoi / / 159 / / 1. lA0 'yabaMdhayaM // 2. lA0 yaM // ti // 3. lA0 turaMgame // 4. lA0 ratIraDio // 5. saM0 vA. su0 hA katthaha(i) are diTThA caMda // 6. lA. jaMpiyaM // 7. saM vA0 su0 saMpuDama // 8. lA0 Na caMda // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 137 __tao NAyaM jahA 'jogo eso Na kahiMci vipariNamaI' / purao vaccaMtANaM chuhAe pIDio cNdutto| taM egattha vaNagahaNe pamuttUNa bhattANayaNaNimittaM jAva pavisaI egattha gAme tAva picchai sammuhamAgacchaMtaM cacciyasavvaMgaM uttANiyapoTeM egaM baMbhaNaM / taM ca daddUNa pucchiyaM cANakkeNa 'kimatthi kassai gehe bhojAiyaM ?' / teNa bhaNiyaM 'atthi egassa jajamANassa gehe pagaraNaM, tattha baMbhaNANaM jahecchAe dijjae bhoyaNaM / avi yadijai viviho kUro dahieNa karaMbio jahecchAe / avagaNiyasattu-mittaM tA vacca tumaM pi tattheva / 4 / / aibhatto so dAyA bhaTTANa visesao ao vacca / iNDiM ceva ya bhotuM ahamavi tatto samAyAo' / 41 // tao 'mAtattha paviTTha koi viyANihI tA eyassa ce poTTaM phoDeUNa ahaNovabhuttamaviNahU~ karaMbayaM ghettUNa vaccAmi'tti ciMtiUNa tassa poTTaM phAliya puDagaM bharittA Agao caMdaguttasamIvaM / bhuMjAviya jahicchaM caMdaguttaM puNo paTThiyA / ___rayaNIe pattA egattha sannivese / tao tattha bhikkhaM bhamamANA gayA egAe mayaharaAbhIrAe gehe / itthaMtarammi ya tIe NiyaDiMbharUvANaM uttariyamettA ceva pariviTThA vilevI / tao egeNa ayANamANeNa boleNa chUDho tammajjhe hattho / daDDo ya so jAva akkadai tAva bhaNio tIe 'pAviTTha ! nibbuddhiya ! tuma pi cANakkavaMgalo' tti / tao cANakkeNa niyanAmAsaMkieNa pucchiyA sA 'ammo ! ko esa cANakko jassa saMtiyA tae evaM uvamA dinnA ?' / tIe jaMpiyaM "putta ! summae koi cANakko, teNa ya caMdagutto rAyA kao, khaMdhAvAraM ca kAUNa rohiyaM pADaliuttaM, tao naMdeNa samaraM kAUNa sacaMdagutto viNAsio, tA murukkho so jo eyaM pi Na yANai jahA 'paDhamaM pAsANi dhippaMti, tao pAsehiM gahiehiM nagaraM gahiyameva bhavaI', tA putta! eso vi mama DiMbho tassamANo ceva jo rabbAe pAsANi aghetUNa majjhe hatthaM chuhaI" / tao 'bAlAdapi hitaM vAkyaM' iti nIivakkaM sumaraMteNa amayamiva gahiyaM tavvayaNaM / ____ gao himavaMtakUDaM nAma pavvayaM / tattha ya pavvayaeNa sabararAiNA saha kayA pII / bhaNio ya so jahA 'geNhAmo pADaliputtaM addhamaddheNaM ca vibhaissAmo rajjaM / teNa vi taheva paDivaNNaM / tao mahAsAmaggIe maMDalaMtarANi oyaviMtA pattA egattha Nayare / rohiyaM ca / savvapayatteNa ya laggANa vi na paDai / tao cANako parivvAyagaveseNa NagaravatthuNirikkhaNatthaM paviThTho anbhiMtare / diTThAo ya 1. saM0 vA0 su0 Navai // 2. lA0 o ya va // 3. saM0 vA0 su0 chuhAi // 4. lA0 Ne mottuunn|| 5. saM0 vA0 su0 itAva egattha gAme pi // 6. lA0 caccikkiyasa // 7. saM0 vA0 su0 ssa yage // 8. saM0 vA0 su0 mA paviTuM tattha koi // 9. saM0 vA0 su0 va piDheM // 10. lA0 phAliUNa // 11. lA0 yhriyaabhiiriie|| 12. lA0 baalenn|| 13. lA0 kaMdei // 14. lA0 yA te uva // 15. saM0 vA0 su0 vAcyaM // 16. lA0 mahayA sAma' // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake suhalaggapaiTThiyAoM iNdkumaariyaao| tANaM ca pahAveNaM Na paDai taM nagaraM / logo ya Ayatto pucchai / cANakkeNa mAyApavaMcaNiuNeNa jaMpiyaM, avi ya-- 1 138 bho bho ! erisalagge iMdassa kumAriyAo eyAo / iha ThANe ThaviyAo na phiTTaI rohao jeNa // 42 // lakkhaNabaleNa eyaM me NAyaM paccao ya iha eso / avaNitANa ya tubbhaM osarihI rohao kiMci // 43 // avarNeti jAva te vi hu osArai tAva rohayaM kiMci / to diTThapaccaeNaM jaNeNa mUlANi vi khayANi 44 / I evaM ca bhaMjeUNa nagaraM gayA pADaliuttaM / nissaMcAraM ca rohiuM ThiyA / karei ya diNe di mahAsaMgAmaM naMdo / evaM ca vaccaMtesu diNesuM jAva uvakkhINo naMdarAyA tAva maggiyaM dhammaduvAraM / dannaM ca taihiM jahA 'egaraheNa jaM sakkasi taM NINAhi' / tao naMdarAyA, 'dhiddhi tti rAyalacchI adIhapehI muhuttaramaNIyA / paricaiUNA''DhattA egapae dujjaNasahAvA / / 45 / / khaNamettaM ramaNIyA hoUNa viNA vi kAraNaM sahasA / khalamahila vva viluTTA jhaMDa tti esA ahaha ! kaTThe // 46 // Iya ciMtaMto do bhajjAo evaM ca kannagArayaNaM pahANarayaNANi ya rahammi samAroveUNa niggao / niggacchaMtassa ya sA kaNNayA caMdauttaM paloyaMtI naMdeNa bhaNiyA 'A pAve ! mama savvaM pi rajjaM eeNa gahiyaM tumaM pi eyaM ceva paloyasi tA gacchasu' tti rahAo uttAreUNa mukkA / caMdaguttaraharmmi samAruhaMtIe bhaggA nava arayA / 'avasauNo' tti maNNamANeNa nivAriyA caMdautteNa / cANakveNa bhaNiyaM " mA NivArehi, 'NavapurisajugANi tuha rajjaM hohi' tti mahAsauNo esa" / tao samArUDhA esA kaNNagA / paviTThA ya te nagaraM / vibhattaM dohiM vibhAgehiM savvaM / ega ya kaNNagA, doha vi aNurAgo tI uvariM / tao cANakkeNa 'sattukaNNayA mA sohaNA na bhavessai' tti ciMtiUNa bhaNio caMdagutto 'je bhAyA tujjha eso, tA eyassa ceva esA havai' tti bhaNeUNa NivArio caMdagutto / pavvayagapariNAvaNatthaM ca samADhattA savvasAmaggI / avi ya 1 1 ubbhaviyA varaveI saMThaviyaM jalaNakuMDamairammaM / maMgalatUraM visaraM pavajjiyaM bhariyanahavivaraM / / 47 / / pajjAliyo ya jalo mahu - ghayasitto ya visamajAlAhiM / lAyaMjalI u khittA joisieNaM khaNaMdre (? Naddhe ) NaM // 48 // aMdhAriyaM ca gagaNaM tamAladalasAmaleNa dhUmeNaM / suvisuddhe vi hu lagge gaNie, divvaNNabhaMtI / / 49 / / saMkaMta bhUmisuo takkhaNammi nIyattho / etthaMtarammi gahio kaNNAI karo NarideNa / / 50 / / 1. lA0 o / tANaM // 2. lA0 phiTTae // / 3. saM0 vA0 su0 te jahA // 4. lA0 nINehi // 5. lA0 ii ciM // 6. lA0 evaM (gaM) cakaNNayaM pahA // 7 lA0 'Na niggacchaM // 8. lA0 "mmiya samA // 9. 0 'DhAka' // 10. saM0 vA0 su0 sayaM / egA / 11. lA0 gA kaNNa // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 sampratinRpAkhyAnakam jA pariyaMcai jalaNaM rAyA tA bAliyAkaraggAo / visabhAviya tti kAuM ghoravisaMrAyaNo jhatti / / 51 / / saMcariyaM tatto so visavega'bbhAhao bhaNai evN| 'ai bhAya! bhAyavacchala! marijae caMdagutta'tti 52 / to visavegaMNAuM 'rubhAmi visaM ti caMdaguttanivo / jAvANavei purise bhiuDiM tAkuNai cANako / / 53 / sumaraMto nIIe vayaNamiNaM kalusio sacitteNaM / 'ardharAjyaharaM mitraM yo na hanyAt sa hanyate' / / 54 / / NAUNaM tabbhAvaM majjhattho ceva saMThio rAyA / pavvayago vi ya paMcattamuvagao veyaNakaMto / / 55 / / tao dosu vi rajjesu caMdagutto ceva rAyA jAo / io ya naMdarAyasaMtiyA purisA coriyaM kuNaMti / cANakko vi coraggAhamaggaNatthaM parAvattiyaveso bhikkhaM bhamai / tao picchai naladAmakuviMdaM paDayaM vuNamANaM, tassa ya putto ramamANo maMkoDaehiM khio| so ya raDaMto piuNo Niveyai / teNa vi kuddheNa muiMgabilaM khaNeUNa kArIsaM pakkhiviya savve daDDA / tao 'sohaNo esa jayarArakkho'tti Thio cANakkacitte / gharaM gaeNa saddAvettA ThAvio talArapae / teNa vi vIsAsettA bhaNiyA savve vi takkarA jahA 'vilasaha saMpayaM jahicchAe amha ceva raja' / tao aNNammi diNe savve vi saputtadArA NimaMtiyA / bhoyaNovaviThThANa ya dArAI pihittA gehaM pajjAliUNa utthAiyA / tao Nagarassa sutthe jAe puNo vi 'ko majjha ahio ?' ti ciMtaMtassa kappaDiyattaNe adinabhikkho caDio ego gAme citte / rUseUNatassovariM dino gAmellagANaM khuddAeso jahA re ! tumha gAme aMbagA vaMsA ya saMti, tA aMbage chitUNa vaMsANa parikkhevaM kareha' / tao tehiM gAmellaehiM paramatthamayANamANehiM niyabuddhIe 'aMbagA rakkhaNIya tti rAyAeso saMbhAvejjai' tti paribhAveUNa vaMse chiMdiUNa aMbagANa pAgAro kao / tao taM vivarIyavayaNakaraNachidaM lAiUNa sanara-nAri-DiMbharUvacauppao dArANi pihittA savvo palIvio gAmo / tao annammi diNe kosaNirUvaNaM kuNaMteNa diDhaM savvaM suNNaM bhaMDAgAraM / tappUraNatthaM ca kayA kUDapAsayA / ThAviyaM ca niyapurisasameyaM dINArapaDiunnaM suvaNNamayaM thAlaM / bhaNai ya so puriso 'jo mamaM jiNai so eyaM thAlaM geNhai, aha mayA jippai to egaM dINAraM deI' / tao teNa thAlalobheNa pabhUyalogo ramai, na ya koI jiNai, jao te pAsayA tassa purisassa icchAe paDaMti / cANakkeNa ya ciMtiyaM 'pabhUyakAlio esa uvAo to annaM uvAyaM payaTTemi' tti / tA 'ko uNa uvAo bhavessaI ?, huM nAyaM majaM pAemi savve koDuMbiNo jeNa NiyagharavattAe paramatthaM kahaMti, jao 1. lA0 ai bhAi ! bhAiva' || 2. saM0 vA0 su0 ra bhRtyaM yo // 3. lA0 makkoDa // 4. lA0 Na ya ta || 5. saM0 vA0 su0 'o viva' // 6. saM0 vA0 su0 to // 7. saM0 vA0 su0 'i? tti hu~ // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake kuviyassa Aurassa ya vasaNaM pattassa rAgarattassa / mattassa maraMtassa ya sabbhAvA pAyaDA huti' / / 56 / / tti paribhAviUNa NimaMtio koDubiyalogo / pAio savvo vi majjaM, na ya appaNA piyi| tao jAva savve mattA tAva mayaparAhINo vva tesiM bhAvaparikkhaNatthaM jaMpiumADhatto, avi ya do majjha dhAurattAo kaMcaNakuMDiyA tidaMDaM ca / rAyA me vasavattI, ettha vi tA me hola vAehi / / 160 / / aNNo asahamANo bhaNai gayapoyayassa mattassa uppaiyassa joyaNasahassaM / pae pae sayasahassaM, ittha vi tA me hola vAehi / / 161 / / anno bhaNai tilaADhayassa uttassa nipphaNNassa bahusaiyassa / tile tile sayasahassaM, ittha vi tA me hola vAehi / / 162 / / anno bhaNai navapAusammi puNNAe~ girinaiyAe~ sigyavegAe / egAhamahiyamitteNaNavaNIeNapAliMbaMdhAmi, ittha vitAme hola vaaehi||163|| aNNo bhaNai jaccANa NavakisorANa, tadivaseNa jAyamittANa / kesehiM nahaM chAemi, ittha vi tA me hola vAehi / / 164 / / aNNo bhaNai do majjha atthi rayaNANi, sAlapasUI ya gaddabhiyA ya / chinnA chinnA vi ruhaMti, ittha vi tA me hola vAehi / / 165 / / anno bhaNai sayasukilo NiccasuyaMdho, bhaja aNuvvaya Natthi pavAso / - niriNo ya dupaMcasao, ittha vi tA me hola vAehi / / 166 / / 1-7. saM0 vA0 su0 vAeha // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 141 evaM ca tesiM bhAvaM NAUNa maggiyA jahociyaM davvaittA / gohaNaittoM egadivasaNavaNIyaM, AsavaI egadivasajAyaturaMge, dhaNNaitto sAlirayaNANi maggio / evaM bhaMDAgAra-koTThAgArANi paDipuNNANi kayANi / tao satthacitto rajjadhuramaNupAlemANo ciTThai / aha aNNayA kayAI saMjAyaM mahAroravaM duvAlasasaMvacchariyaM dubbhikkhaM / avi yachuhasusiyamayakalevarasuniraMtarasaMkulAi dharaNIe / jIvaMtayalogANaM saMjAyA duggamA maggA // 57 // jattha ya purisAehiM khajaMtaM jANiUNa jaNaNivahaM / gAmAo gAmaM pi vina jAi bhayaveviro logo // 58 // jattha u koi puraMdhI niyaputtaM bhoyaNaM vimagaMtaM / muttUNa jAi aNNaM desaM NiyajIyakaMkhAe // 59 // kA vi puNo NiyajIviyaluddhA aighorapAvapariNAmA / mottUNa kulaM sIlaM bhakkhai vAvAiuM puttaM // 60 / annA vi sattavaMtA gayajIyassAvi NiyayataNayassa / aiNehamohiyamaNA vayaNe pakkhivai AhAraM / 61 / annA vi rovamANaM magaMtaM bhoyaNaM tao kuddhA / uvveiyA chuhAe ghAyaM dAUNa NihaNei // 62 // jattha ya bhattA bhajaM muMcai, bhajA vi NiyayabhattAraM / jattha ya bhikkhayarehiM ya labbhai kiMci kAuM je // 63 / sAhUNa gihatthANa ya gihAo gehammi vaccamANANaM / hejaMti goviyAi~ vi jattha DaillehiM bhattAiM // 64 / kiM bahuNAbhaNieNaM?, savvaM asamaMjasaM tahiM jAyaM / aighore dubbhikkhe pADaliputtammi nnyrmmi|65| io ya aNAgayameva NAUNa tattha vihArakkamAgaehiM jaMghAbalaparikkhINehiM sirivijayasUrIhiM tattheva vuTThAvAsaM kAukAmehiM ThAvio niyayapae aNNo sUrI / dinnA ya egaMtaThiyassa bahU sAyisaovaesA / pesio sabAla-vuDDAulagaccheNa saha annattha subhikkhadese / ___ tattha ya duve khuDDagA AyariyapaDibaMdheNa aidUraM gayANa sAhUNa kahiMci diDhiM vaMcettA samAgayA gurusmiivN| vaMdiyA guruNo / Niveio NiyayAbhippAyavuttaMto / gurUhi bhaNiyaM 'duGakayaM jamAgayA, jao ittha amAyA-puttaM dubbhikkhaM bhavissai, to vaccaha puNo vi sAhumajjhe / tehiM bhaNiyaM 'tumha caraNArAhaNaM kuNaMtANaM jaM hoi taM hou, jao na caemo tumha pAyamUlaM mottuM' / tao dhariyA suuriihiN| jAe ya puvvavaNNie dubbhikkhe jaM kiMci sUriNo maNojaM lahaMti taM tesiM bAlagANaM payacchaMti / tao ciMtiyaM khuDDaehiM 'Na evaM suMdaraM, jao gurummi sIyamANe kA amhANaM gaI bhavissai ?, jaojeNa kulaM AyattaM taM purisaM AyareNa rkkheh| Na hu tuMbammi viNaDhe arayA sAhArayA huMti / 66 / 1. saM0 vA0 su0 'sAIhiM, manuSyabhakSakairityarthaH // 2. lA0 kA vi pu // 3. lA0 'vAiyaM pu // 4. saM0 vA0 su0 kAuM jaM // 5. lA0 pATali' || 6. lA0 vuTThavA // 7. saM0 vA0 su0 ya kayaegaM // 8. lA0 'sAisa // 9. lA0 o ya sa // 10. lA0 'bhippeya // 11. lA0 to|| 12. lA0 calaNA' || 13. lA0 gurUhiM sIyamANehiM kA // 14. lA0 rakkhAhi // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake vigalIyamayammi jarajajjarammi halaMtadaMtamusalammi / hoi saNAhaM jUhaM jUhavaimmiM dharatammi / / 67 / / to jo amhehiM kuDuMtariehiM nisuNio ahiNavasUrINa gurUhiM dejjamANo aMjaNapaogo taM karemu' tti / paropparaM saMvittIe tahevA'NuTThio, siddho ya / teNa ya aMjaNappaogeNa adissamANA do vi gayA rAiNo caMdauttassa bhoyaNamaMDavaM / uvaviTThA ya raNNo ubhayapAsesu / bhottUrNa ya NaravaithAle di diNe samAgacchaMti / rAyA vi aNNadiNovvariyabhattappamANe jAe ajiNNabhaeNa uTThavijjai vijjehiM / evaM ca egajaNabhatte tihiM jaNehiM bhujjamANe atippamANo dubbalIhoi caMdautto / taM ca tArasaM daddU bhaNiyaM cANakveNa, 'kiM tumaM pi dukkAlio ? jeNa dubbalo jAo' tti / caMdagutteNa bhaNiyaM 'saccaM, ajja ! Na yANAmi kAraNaM, kiMtu ahaM Na tippAmi / cANakkeNa ciMtiyaM nUnaM ko visiddho avaMtarAo eyassA''hAraM bhakkhei, ao esa Na tippai' / tao bIyadi pakkhitto saMvvattha bhoyaNamaMDave iTTAlacuNNo, diTThA ya duNhaM bAlavayasANaM payapaMtI, NAyaM ca jahA 'do lahuvayasA siddhA samAgacchaMti' / annammi diNe bhoyaNamaMDavassa duvArA pihittA kao majjhe dhUmo / teNa ya galiyaM talloyaNANamaMjaNaM / diTThA ya raNNo ubhayapAsovaviTThA duve cellayA / tao caMdagutto 'ahame hiM viTTAlio' ttivimaNadummaNo jAo / taM ca tArisamavaloiUNa cANakkeNa bhaNiyaM, avi ya 142 re! kiM vimaNo jAo ? ajjaM ciya nUNa suddhao taM si / bAlakumArajaIhiM saha bhutto jaM si egattha / 68 / ko sAhUhi~ samANaM bhottuM pAvei egathAlammi ? / tA taM ciya sakayattho suladdhamiha jIviyaM tujjha / 69 / puNabhAI paramapavitto tumaM ciya NariMda ! / lAbhA u te suladdhA jaM bAlamuNIhi saha jimio // 70 // ee cciya sakayatthA jiyaloe vajjiUNa je bhoe / bAlatte NikkhaMtA jiNidadhamme jao bhaNiyaM / 71 / NA hu bAlamaNi bAlattaNayammi gahiyasAmaNNA / arasiyaNivvisesA jehi~ na diTTho piyaviyogo // 72 // evamaNusAseUNa caMdauttaM visajjiyA cellayA / appaNA ya gao gurusamIvaM / bhaNiyA ya guru 'ibbhaM pisIsA evaM kareMti tA kattha'NNattha sohaNaM bhavissai ?, tA NivArejjaha ee' / o gurUhiM bhaNio cANakko jahA 'bhadda ! sAvago hoUNa appANaM vigoesi ?, nAmamitteNa ceva tuTTho ?, evaMvihapamattayAe nittharihisi saMsAraM ?, jameesiM duNhaM pi khuDDagANaM Na vahasi maNiM, Na va kAraNeNaM sAhU aNNattha pesiyA, ee uNa valiUNA''gayA, tA kiM ittiyassa pAvAraMbhassa aNNaM te phalaM bhavissai ?, uktaM ca 1. 'tA' iti saM0 vA0 su0 pratiSu nAsti // 2. lA0 nisuo // 3. saM0 vA0 su0 savittI // 4. lA0 Na Na // 5. lA0 NehiM a' // 6. lA0 samatthabhoya // 7 lA0 lAbhA hu te // 8. lA0 dege ujjhiUNa || 9. saM0 vA0su0 siM khuDDu // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 143 jassa Na jaiNo geNhaMti kaha vi jatteNa joiyaM dANaM / so kiM gihI ? muhA hoi tassa gharavAsavAsaMgo / / 167 / / tathA pa(va)llari pANii navaiM taNi, aNNu vi aNNaha uppari nADai / bhallau tAvahiM jANiyai, jAvahi jalaharu biMdu na pADaI' / / 168 / / eyamAyaNNiUNa lajio cANakko / 'icchAmo aNusaDiM, jaM uddhario ahaM nivaDamANo / coyaNavaravahaNeNaM saMsAramahAsamuddAo / 73 / phAsuyaesaNieNaM ahApavatteNa bhattapANeNaM / kArejaha aNudivasaM aNuggahaM majjha gehammi // 74 // khamiyavvaM ca asesaM jamuvAlaMbheNakheDyAsAmi!' / iya bhaNiuM cANakko gaoya niyayammi gehmmi|75 tattha ya ciMtiumADhatto 'haMta khuDao vva adissamANo jai ko vi vairio visaM saMkAmei tA na sohaNaM hoi, kiMca puvvaM pi visakaNNagApaogAo kahiMci chuTTo esa rAyA, to saMpayaM tahA karemi jahA visappao gAo na ceva bhayaM havaI' / tti saMpahAreUNa sahamANaM sahamANaM bhuMjAvio vismissmaahaarN| raNNo ya dhAriNI NAma mahAdevI / tIse ya pahANagabbhANubhAveNa samuppaNNo dohalao, avi yadhaNNAo kayatthAo tAo jaNaNIoN jAo naravaiNA / bhuMjaMti egathAle shegsiihaasnngyaao|76| kiM tANa jIvieNaM ? vihalaM ciya tANa gabbhauvvahaNaM / jAo na raNNA samayaM bhujaMtI egathAlammi // 77 // tao tammi dohale apujamANe paridubbalaMgI saMjAyA / tArisiM ca daddUNa pucchiyaM caMdaguttaraNNA jahA 'pie ! kiM tujjha neya pujai sAhINammi vi mae?, kimahavA vi bhaNiyA keNai kiMci vi duvvayaNamaNajjakajjeNaM // 78 / / kiM vA vi keNai tuhaM ANAe khaMDaNaM kayaM devi ! ? / kassa ayaMDe kuvio jamarAyA ajja bho ! sahasA?' / 79 / paDibhaNai dhAriNI to 'neyANaM hoi deva! eNaM pi| gambhANubhAvajaNio kiMtu mahaM Dohalo eso|80| 1. lA0 pattari // 2. lA0 tRNi // 3. lA0 muddammi // 4. lA0 diyahaM // 5. lA0 khuDDaya vv|| 6. lA0 verio|| 7. lA0 tArisiyaM ca // 8. saM0 vA0 su0 keNa ya // 9. lA0 De sahasA, jamarAyA aja parikavio // 10. lA0 NaM deva ! hoi evaM pi // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake jai naravaiNA saddhiM ahayaM bhuMjAmi egathAlammi' / to bhaNai Nivo cekRsu vIsatthA, pUrimo eyaM' / 81 / tao bIyadiNe bhoyaNovaviThTho paMbhaNio tIe rAyA egatthabhoyaNaM / teNa vi jAva taM taheva pddivnnN| tao NivArio cANakkeNa jahA 'mA dehi mahurayabhAvio esa savvo vi tujjha saMtio AhAro' / tao diNe diNe maggaMtIe vi cANakkabhaeNaM na dei rAyA / aNNadiNammi ya aNAgacchaMte cANakke maggio egakavalaM / diNNo ya teNa / tao jAva taM muhagayamAsAei tAva patto caannkko| diTThA ya palisAyaMtI / 'aho ! akajaM, aho ! akajaMti bhaNamANeNa churiyaM gahAya poTTe phAleUNa kaDDio dArago / ghayAimajhe ya dhariUNa pUriyANi apuNNadiNANi / jaNaNIe taM kavalaM palisAyaMtIe paDio tassa uttamaMge ego biMdU, teNa tassa biMdusAro ceva NAmaM kayaM / vaDio dehovacaeNa kalAkalAveNa ya / uvarae ya piyarammi so ceva rAyA jaao| bhaNio ya dhAvIe jahA 'putta ! sammaM cANakkassa vaTTejjasu' / so vi taheva vaTTai / ___ aNNayA ya egaMtasaMThio bhaNio gaMdasaMtieNa subaMdhuNA saciveNa jahA 'deva ! jai vi amhANamuvaritubbhe appasAyA tahA vi jameyassa paTTassa hiyaM tamamhehiM viNNaveyavvaM, tattha jo esa cANakkamaMtI so aIvakhuddo, jao eeNa devassa jaNaNI AraDaMtI poTTe phAleUNa mAriyA, tA tubbhe vi payatteNa appANaM rakkhejaha' / tao rAiNA pucchiyA aMbadhAI jahA 'aMba ! kimeyaM saccaM jaM maha jaNaNI cANakkeNa viNAsiyA ?' / tIe bhaNiyaM 'putta ! saccati / tao kuvio cANakkassovari rAyA / AgacchaMtaM daddUNa Thio jjhatti parammuho / iyaro vi pisuNappavesaM NAUNa tao ceva NiyatteUNa gao niyagehaM / tattha davvaM sayaNavaNaM ca jahociyaM nijojiUNa egatthovarage maMjUsAmajjhe gaMdhasamugNayaM sapattayaM choDhUNa tAlayANi dAUNa Niggao NayarAo / aNasaNaM gahAya Thio kArIsamajjhe iMgiNimaraNeNa / io ya ammadhAIe bhaNio rAyA putta ! duTTha kayaM jamamacco paribhUo, jao eyasaMtiyaM te raja pANA ya' / tti bhaNiUNa sAhio savvo vi puvvo vaiyaro / 'tA khAmittA sigghamANehi' / tamAiNNeUNa rAyA vi gao sapariyaNo cANakkasamIvaM / khAmettA ya bhaNai 'eha pasAyaM kAUNa gharaM vaccAmo' / cANakkeNa bhaNiyaM 'savvaM paricattaM mae, jao paDivaNNamaNasaNaM' / tao nicchayaM NAUNa khAmettA vaMdittA ya gao biMdusAro NiyayagehaM / subaMdhuNA vi'jai kaha vi Niyattai tA mamaM NikkaMdaM uppADeI' tti ciMtiUNa viNNatto rAyA jahA deva ! cANakkassa saMpayaM samasattu-mittabhAvassa devANumaeNa pUyaM karemi ?' / rAiNA vi evaM kareha' tti bhaNie mAyAe pUyaM kAUNa dhUvamuppADeUNa viyAlavelAe kArIsamajhe iMgAlaM choDhUNa gao niyagehe / iyaro vi teNa jalaNeNa DajhaMto sammaM sahai / avi ya 1. lA0 paNaio // 2. saM0 vA0 su0 jheNa dhare' / / 3. lA0 dege ya taM // 4. saM0 vA0 su0 "mANeha // 5. saM0 vA0 su0 mama // 6. lA0 'Deya tti // 7. saM0 vA0 su0 gAlamaM(gaM)cho // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 145 dehaM asuidugaMdhaM bhariyaM bahupitta-mutta - ruhirANaM / re jIve ! imassa tumaM mA uvariM kuNasu paDibaMdhaM // 82 // puNaM pAvaM ca duve vacca jIveNa Navari saha eyaM / jaM puNa imaM sarIraM katto taM calai ThANAo ? // 83 // tiriyattaNammi bahuso pattoo tume aNegaviyaNAo / to tAo saMbharaMto sahasu imaM veyaNaM jIva ! // 84 // narayammi vi jIva ! tume NANAdukkhAi~ jAi~ sahiyAI / iNhiM taui~ saraMto visahejjasu veyaNaM eyaM // 85 // kiMca-- vana cAmi huM pANehiM ittha jIyasaMdehe / tAva imaM jiNavayaNaM sarAmi somaM maNaM kAuM // 86 // ego u jAi jIvo, marai ya uppajjaI ya taha ego / saMsAre bhamai ego, ego cciya pAvae siddhiM // 87 // nANammi daMsaNammi ya taha ya carittammi sAsao appA | avasesA dubbhAvA vosiriyA jAvajIvA // 88 // hiMsA - 'liya- cori mehuNNa - pariggahe ya nisibhatte / paccakkhAmi ya saMpai tiviheNA''hAra- pANIiM // 89 // je jati jiNA avarAhA jesu jesu ThANesu / te haM Aloemo uvar3io sammabhAveNaM // 90 // chaumattho mUDhamaNo kittiyamittaM ca saMbharai jIvo / jaM ca na sumarAmi a~haM micchA miha dukkaDaM tassa // 91 // aNNaM ca majjha saMpai juttaM appahiyameva kAuM je / maraNammi samAvaNNe tamhA sumarAmi arahaMte // 92 // imo arahaMtANaM Namo, Namo taha ya savvasiddhANaM / AyariyujjhAyANaM Namo, Namo savvasAhUNaM // 93 // evaM suhapariNAmo cANakko payahiUNa NiyadehaM / uvavaNNo suraloge vimANamajjhammi tiyasavaro // 94 // subaMdhuNA viM patthAveNa viNNatto rAyA 'deva ! cANakvagiheNa pasAo kIrau' / NavaNA vi 'ha' tti paDivaNe gao tattha / diTThe ca taM savvaM suNNaM / sammaM nirUvayaMteNa diTThe egovaragassa DhakkiyaM duvAraM / 'jaM kiMci sAraM tamittha bhavissai' tti ciMtaMteNa vihADiyaM jAva picchAi maMjUsaM / 'are ! pahANarayaNANi ittha bhavissaMti' tti bhittUNa tAlayANi sA vi ugghADiyA jAva samuggayaM maMghamaghaMtagaMdhamavaloei / 'huM vairA ittha hohiMti' tti paribhAveUNa ugghADio / pecchai ya tattha pattayaM sugaMdhigaMdhiyaM / tao gaMdhe agghAiUNa pattayaM vAei / lihiyaM ca tattha 'agghAiUNa gaMdhe eaie jo piyai sIyalaM salilaM / bhuMjai maNojjaibhujjaM varakhAima - sAimaM ceva // 95 // jiMghaI sugaMdhagaMdhe sumaNasa - kappUrapabhiie ramme / pecchai maNoharAI rUvAiM cittamAI / / 96 / / 1. saM0 vA0 su0 va tumaM imassa uvariM mA ku // 2. saM0 vA0 su0 'ttA ya tume // 3. lA0 tAya saraM // 4. saM0 vA0su0 na muccAmi // 5. saM0 vA0 su0 'go vi jAi // 6. lA0 NANaM / / 7. lA0 mahaM // 8. saM0 vA0su0 vi vinnatto patthAveNaM rAyA / / 9. lA0 bhaMtUNa / / 10. lA0 'maghitaM gaMdha' // 11. lA0 sugaMdhagaM // 12. saM0 vA0 su0 eyaM jo // / 13. lA0 'jabhojaM // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake vINA-veNuravaDhaM kAyalagIyAiyaM nisAmei / vilayA-tUli-uvAhaNagAI phAse I sevei / / 9 / / kiMbahuNA?, paMcaNha vi visayANa maNoharaM tu jo visayaM / bhuMjai so jamagehaM vaccai Natthettha saMdeho / 98 // vihiyasiratuMDamuMDaNaveso paMtAsaNAikayavittI / sAhu vva ciTThaI sodharai jiyaM, aNNahA maraI / / 19 / / iya vAiUNa tatto ciMtai maMtI subaMdhuNAmo so| dhisi dhisi maha buddhIe maeNa jo mArio teNa / 100 / maimAhappaM so cciya cANakko dharau jIvalogammi / jeNa maeNa vi ahayaM jiyaMtamayago viNimmavio' iya ciMtiUNa to so viNNAsettAaNAhapurisammi / jIviyaluddho dhaNiyaM ciTThai vrsaahukiriyaae|102 kiMtu abhavvattaNaobhAvavihUNo bhavammibhImammi / bhamihI aNaMtakAlaM visahato tikkhdukkhaaii|103| tassa ya biMdusAranaravaissa puhaitilayAe devIe aNurattapattaniyaro chAyAsamaNNio sumaNovasohio samANaMdiyabahujaNo asogataru vva saMjAo asogasirI nAma putto / so ya juvvaNatyo 'savvakalAkusalo'tti Nivesio piuNA juvarajjapae / uvarae piyarammi so ceva maMtisAmaMtAIhiM ahisitto rajje / rajjadhuraM uvvahaMtassa ya samuppaNNo kuNAlAhihANo putto / bAlattaNe ceva ThAviUNa juvarAyapae 'uvarayajaNaNIo'tti sAvakamAyAbhaeNa pahANamaMti-pariyaNasameo dAUNa ujjeNiM kumArabhuttIe pesio / tao tattha aisiNeheNa ya paidiNaM pesei sahatthalihiyalehe / annayA ya kalAgahaNajogaM NAUNa kumAraM mahaMtae uddisiUNa lihiyaM lehammi rAiNA 'adhIyatAM kumAraH' iti / paDivAiUNa lehaM aNuvvANa'-kkharaM' ti asaMvatteUNa tattha ceva ThANe mottUNa uThThio rAyA sarIraciMtAe / rAyapAsovaviThThAe ya kumArasakkijaNaNIe 'kassa rAyA savvAyareNa lehaM lihai ?' tti ciMtiUNa vAio / niyaputtarajatthiNIe ya dinno agArassovari biMdU, mukko tammi ceva ThANe / samAgaeNaM rAiNA 'hatthamukko leho paDivAio vi puNo vi paDivAiyavvo'tti vayaNamasumaraMteNa saMvattio / muddiUNa ya diNNo lehavAhayahatthe / teNa vi gaMtUNa samappio kuNAlassa / teNa vi lehayassa / so vAyaittA Thio tuNhikko / kumAreNa bhaNiyaM 'kiM na vAesi lehaM ?' | tahA vi na kiMci jNpi| tao sayameva ghettUNa vAio jAva pecchai 'aMdhIyatAM kumAraH' iti / tao bhaNai 'amha moriyavaMse savvattha appaDihayA ANA, tA jai ahaM pi tAyassA''NaM laMghemi tA ko anno pAlessai ?, kiMca jai evaM tAyassa piyaM to evaM kIraI' tti / tattasalAyaM gaheUNa aMjiyAo do vi acchIo / imaM ca soUNa mahAsogAbhibhUeNa ciMtiyaM rAiNA__ anyathaiva vicintyante puruSeNa manorathAH / devenA''hitasadbhAvA: kAryANAM gatayo'nyathA // 104 // 1. lA0 ya // 2. saM0 vA0 su0 yAi de // 3. lA0 dege ya pi // 4. lA0 'kyamA' // 5. lA0 o / tattha // 6. anudvAtAkSaram azuSkAkSaram // 7. lA0 o [sarIra ciMtA e rAyA // 8. lA0 Na ya rA' // 9. lA0 gennhiuunn|| Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 147 aNNaha pariciMtejjai saharisakaMDujjaeNa hiyaeNa / pariNamai aNNaha cciya kajjAraMbho vihivaseNa / 105 tA 'kimaMdhassa rajjeNaM' ?'ti diNNo ego gAmo / savva(va) kkiputtassa ya diNNA kumArabhuttI ujjeNI / kuNAlo vi aIvagaMdhavvekalAkusalo, gaMdhavve ceva pasatto ciTThai / itthaMtarammi so kosaMbIdamagajIvo ajjasuhatthisayAsagahiyaavvattasAmAiyappabhAvAo samuppo tassa kuNAlassa bhajjAe sarayasirIe gabbhammi puttattAe / saMjAo ya dosu mAsesu vaikkaMtesu jiNa-sAhupU~yaNAidohalo / pUrio ya jahAsattIe kuNAleNa / pasUyA ya kAlakkameNa sarayasirI / vaddhAvio ya dAsaceDIe kuNAlo puttajammeNa / tao 'cullamAyAe vihalIkaremi morahe, gihAmi giyarajjaM ti ciMtiUNa niggao gAmAo kuNAlo aNNAyacariyAe / gAyaMto patto pADaliputtaM / tattha vi maMti- sAmaMtAINa gehesu gAyamANeNa raMjiyaM savvaM pi nagaraM / bhaNiuM ca paTTo savvalogo, avi ya-- 'pacchaNNavesadhArI hAhA-hUhUNa ko vi aNNayaro / eso kiMvA vi sayaM samAgao tuMburU nUNaM ? // 106 // kiM vA gaMdhevvesoM ?, kiM vAvi hu kinnaro, naro ahavA ?' / evaM jaMpaMtANaM logANaM rAyapAsammi // 107 // saMjAo ullAvo koUhalapUrieNa to raNNA / hakkArio kuNAlo gAyai aha javaNiyaMtario // 108 // mhA' puipAlA niyaMti viyAliMdiyaM naraM neya' / tamhA adUrapAse Thavio so javaNiyaMtario / 109 / gAyaMteNa ya teNaM dhaNiyaM Avajjio dharaNinAho / bhaNai 'varaM varasu tumaM gaMdhavviya ! dijjae jeNa' / 110 / tao kuNAle paDhiyaM-- caMdaguttappaputto ryaM biMdusArassa nattuo / asogasiriNo putto aMdho jAyai kAgiNiM / / 111 / / rAiNA vi NAUNa NiyataNayaM bAhajalabharabharejjamAMNaloyaNeNa avaNeUNa javaNiyaM Nivesio NiyaucchaMge / bhaNiyaM ca ' putta ! kimappaM jAiyaM ? ' / tao maMtIhiM bhaNiyaM 'deva ! na eyamappaM kiMtu pabhUyaM, jao rAINaM rajjaM kAgiNI bhaNNai / piuNA bhaNiyaM 'putta ! kimaMdhassa reMjjeNaM ?' ti / teNa bhaNiyaM 'tAya ! putto me karessai rajjaM ' / rAiNA jaMpiyaM 'kaya te to so ?' / bhaNiyaM 'saMpai 'ti / tao rAiNA vi saMpaI ceva NAmaM yaM / vat dasAhe ANAveUNa Nivesio rajje / kAlakkameNa ya jAo payaMDasAsaNo NaravaI / sAhiyaM ca addhbhrhN| oyaviyA ya bahU aNAriyadesA / 1. lA0 NNA bhuttI // 2. lA0 'vvapasatto ceva ciTThai // 3. lA0 pUyAi // 4. lA0 payatto // 5. lA0 degdhavvo so // 6. saM0 vA0 su0 o NaravariMdo // 7 zloko'yaM bRhatkalpabhASye 294 tamaH // 8. lA0 u / / 9. lA0 'NanayaNajualeNa ava // 10. lA0 rajjeNaM teNa // / 11. lA0 'yA putto // 12. lA0 laviyaM 'tAya ! saMpai tti // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake aNayA ya ujjeNisaMThiyassa NaravaiNo jiyaMtasAmipaDimAvaMdaNaNimittaM ahAsaMjamavihAreNaM viharamANA samAgayA ajjasuhatthisUriNo / te ya kayAi haTTamaggeNa vaccamANA gayA diTThigoyaramoloyaNaThiyassa rAiNo / daTThUNa ya ciMtiyamaNeNa 'haMta ! kahiMci mama diTThapuvva vva paDihAsaMti ee / 'kattha maNNe diTThapuvva ?' tti IhApohasamubbhUyasaMbhamavasaparikkhalamANamaggaNa - gavesaNaM kuNamANo NivaDio oloyaNe / tao paccAsaNNapariyaNeNa sitto caMdaNarasAiNA, o tAlaviMTavIyaNagAIhiM / khaNaMtareNa ya puvvajAI sareUNa uTThio samANo gao sUrisamave / vaMdiyA sUriNo / bhattibharanibbharoddhusiyaromaNivaheNaM papphullavayaNasayavatteNaM bhAlavaTThaNihiyakarakamaleNa viNNattaM NaravaiNA 'bhagavaM ! jiNadhammassa kiM phalaM ?' / [ sUriNA jaMpiyaM] 'saggamokkhA phalaM ' / rAiNA jaMpiyaM 'sAmAiyassa kiM phalaM ?' / sUriNA laviyaM 'avvattassa rajjAiphalaM' / tao saMjAyapaccaeNa bhaNiyaM 'eveMmeyaM, Natthi saMdeho, paraM kimolakkhaha na vA mamaM ?' / tao sUrIhiM suovaogaM dAUNa bhaNi 'suDDu olakkhAmo, jao tumaM kosaMbIe mama sIso Asi' / tao savisesabhattibahumANasamubbhUyasaMbhamavasaparikkhalamANa'kkhara vayaNaviNNAseNa puNo vi vaMdiyA sUriNo / avi - 1 148 dukkhattajaMtusaMtANasukkhasaMdohadAyaga ! guNaDDha ! / karuNANIramahoyahi ! visiTThasuyaNANasaMpaNNa! // 112 // micchattatimiradiNayara ! dappiyaMparavAivAraNamaiMda! / nara-vijjAhara-suranaya ! tujjha Namo hou muNiNAha ! // 113 / / jai taiyA maha karuNaM na kareMto sAmi ! taM si jiyajaNaya ! / to NicchaeNa ahayaM nivaDato duhasayAvatte / 114 / tuha pAyapasAeNaM aNaNNasarisaM imaM mae rajjaM / pattaM, tA ihiM pi vi jaM kAyavvaM tamAisasu // 115 // tao sUrIhiM bhaNiyaM 'bhadda ! dhammappahAvo esa, tA saMpayaM pi tattheva jattaM kuNasu' / 'jamAIsaMti gurupAya'tti bhaNiya gahio sAvagadhammo / tappabhiriM ca vaMdai jiNiMdabiMbe pUyai aTTappayArapUyAe / gurupajjuvAsaNarao paDilAhai samaNavarasaMghaM / / 116 / / dINAINaM dANaM dei jahecchAi kuNai jIvadayaM / pegaraNavaNNiyavihiNA kAravai jiNeMdavarabhavaNe | 117 gAmA-''gara-nagarAisu jiNavarabhaveNehiM maMDiyA vasuhA uttuMgadhayavaDehiM teNa kayA puhaiNAheNa / 118 | samaNANa suvihiyANaM teNaM sussAvaeNa naravaiNA / pacvaMtiyarAyANo savve saddAviyA sigghaM // 119 // kahio ya tesa~ dhammo vittharao gAhiyA ya sammattaM / appAhiyA ya bahuso samaNANaM sAvagA hoha / 120 / aha tattheva ThiyANaM tANujjeNIi jiNahare jattA / pAraddhA tIi raho viNiggao mahavibhUIe // 121 // 1. saM0 vA0 su0 degci diTTha' // 2. lA0 'hAvUhamaggaNaM (Na) - gavesaNaM // 3. saM0 vA0 su0 'NA ya ( pa ) lavi // 4. saM0 vA0 su0 'vamevaM // 5. saM0 vA0 su0 'sabahumANa - bhattisamu // 6. lA0 'yavaravAi / / 7. lA0 tumha / / 8. saM0 vA0 su0 'isai // 9. prastutaprakaraNasyaiva saptaviMzatitamAdArabhya SaTtriMzattamaM yAvat vRtam, tatra vRtadazake varNitavidhinA ityarthaH // 10. lA0 yaruve kAra // 11. saM0 vA0 su0 'vaNesu maM // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampratinRpAkhyAnakam 149 avi ya bhaMma-bheri-bhANayasaddAulu, jayajayasaddavihiyakolAhalu / kAhala-saMkha-karaDasaDubbhaDu, pavaNoddhayaudaMDasudhayavaDu // 122 // maddala-tilima-paMDahakayapaTuravu, bhaviyaha viNihayaghoramahAbhavu / veNu-vINa-sAraMgiyatArau, rayaNaviNimmiyarUvayasArau / / 123 / / kaMsAlaya-kaMsiyasaDhukkaDu, jaNasamma(serakayasaMkaDu / jhallarirAvabhariyagayaNaMgaNu, naccirasiMgAriyavivihaMgaNu / / 124 / / mahuragejavimhAviyanaragaNu, kusumomAliu naM naMdaNavaNu / / ullasaMtarAsayasayasaMkulu, muhalavilayagejaMtasumaMgalu / / 125 / / thari ghari kIramANaArattiu, kamiNa paDicchamANajaNabhattiu / iya aNeyaaisaiguNajuttau, saMpairAyaha gehi pahuttau / / 126 / / to naranAhu citti vihaseviNu, niggau agghu mahagghu laeviNu / pUyavi rahu romaMciyagattau, aNugacchai sAmaMtihi~ juttau / / 127 / / tao tamaccanbhuyabhUyaM rahamahimaM nieUNa bhaNiyA savve vi sAmaMtA 'jai maM maNNaha to tubbhe vi sarajjesu evaM kareha' / tehiM pi taheva kayaM / atrA'rthe nizIthagAthA: jai maM jANaha sAmi samaNANaM paNamahA suvihiyANaM / davveNa me na kajaM evaM khu piyaM kayaM majjha / / 169 / / vIsajjiyA ya teNaM gamaNaM ghosAvaNaM sarajesu / sAhUNa suhavihArA jAyA paccaMtiyA desA / / 170 / / ghosAvaNaM = amAghAtAyuddhoSaNArUpAm / __ aNujANe aNujAI pupphAruhaNAi~ ukkiraNagAiM / pUyaM ca ceiyANaM te vi sarajjesu kAraMti / / 171 / / anuyAnaM rathayAtrA / tatrA'nuyAti sa rAjA samastasAmantAdiparivRtaH / puSpArohaNAnyutkiraNagAni-rathapurata: puSpavRSTyAdirUpANi / caityapUjAM ca rAjA karoti / tacca dRSTvA te'pi svarAjyeSu sarvaM kurvnti| 1. saM0 vA0 su0 paDakhu / / 2. lA0 'yahaM vi|| 3. saM0 vA0 su0 "sAraMgaya || 4. lA. geyavi' / / 5. saM0 vA0 su0 'mAliya naM / / 6. lA0 ullalaMta / / 7. saM0 vA0 su0 yAnaM rathayAnaM rathayAtrA // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa dvitIya sthAnake ___annayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ThiyaM saMpairAiNo citte jahA 'paiTemi aNAriyadesesu sAhUNa vihAraM' / ti ciMteUNa bhaNiyA aNAriyA 'jahA jahA mama purisA tubbhe karaM magaMti tahA tahA dejaha' / tao pesiyA sAhurUvadhAriNo purisA / bhaNaMti ya te jahA 'amhaM evaMevaM bAyAlIsadosavisuddhavasahi-bhatta-pANa-vattha-pattAiyaM dejjai, imaM imaM ca aNNaM paDhaNAiyaM kajjai, tao rAiNo piyaM bhavaI' / aNAriyA vi rAiNo tosaNatthaM taheva savvaM kareMti / evaM ca sAhusAmAyArIbhAviesu aNAriyakhittesu viNNattA sUriNo jahA 'bhayavaM ! kimaNAriesu na viharaMti sAhuNo ?' / gurUhiM bhaNiyaM 'jao nANAI novasappaMti' / raNNA bhaNiyaM 'kiM kAraNaM novasappaMti ?' / sUrIhiM bhaNiyaM 'na yANaMti te sAmAyAriM' / raNNA jaMpiyaM 'jai evaM to pesaha sAhuNo, pecchaha sarUvaM' / tao raNNo uvaroheNa pesiyA sUrIhiM aNAriesu kaivi saMghADagA / tao te dahNa rAyasaMtiyA ee balAhiya'tti maNNamANA jahAsikkhaviyasAmAyArIe savvaM payacchaMti / tao sAhUhiM AgaMtUNa ajasuhatthiNoNiveiyaM jahA 'savvattha suhavihAro, ussappaMti NAMNAINi' / evaM ca saMpairAiNA aNAriyadesesu vi sAhUNa vihAro paTTio / te ya dhammasikkhAgahaNeNa tappabhiI bhaddagA jAyA / bhaNiyaM ca NisIhe samaNabhaDabhAviesuM tesuM desesu esaNAIhiM / sAhU suhaM vihariyA teNaM te bhaddagA jAyA / / 172 / / udiNNajohAulasiddhaseNo, sa patthivo nijiyasattuseNo / samaMtao sAhusuhappayAre, akAsi aMdhe damile ya ghore / / 173 / / kayAi teNa rAiNA puvvabhavodariyattaNaM sumareUNa kayA causu vi nayaraduvAresu mahAsattAyArA / tattha dijae avAriyasattu-mittaM mahAdANaM / uvariyaM ca mahANasiyANaM bhavai / te raNNA pucchiyA 'uvvariyasesaM kassa bhavai ?' / tehiM bhaNiyaM deva ! amhANaM' / tao raNNA te samAiTThA jahA 'tubbhe taM' sAhUNaM dejaha, ahaM tumhANaM davvaM' dAhAmi / te taha'tti paMDivajjeUNa rAyAesaM, taM sAhUNa diti| nagare ya bhaNio kaMduiga-nesatthiya-dosiyAio savvo vi logo jahA 'jaM sAhUNaM uvagarai taM savvaM dejaha, ahaM bhe mollaM dAhAmi' / tao logo tahA kAumAraddho / ajasuhatthisUrI puNe eyaM jANamANo vi sissANurAgeNa Na NivArei / / io ya ajjamahAgirI vibhiNNovAsae ThiyA / tehiM ca coiyA ajasuhatthiNo jahA 1. lA0 yA ya ka / 2. lA0 payaTTemi // 3. lA0 evaM bAyAladosa // 4. saM0 vA0 su0 imaM ca a' / 5. lA0 yArI e bhAvi // 6. lA0 ranAya bha // 7. Na 'raNo sN|| 8. lA. 'hatthINa Ni // 9. lA0ti yaNA // 10. saM0 vA0 su0 divAri (1 davAvi)jae // 11. lA0 paDicchiUNa // 12. lA0 'Na jANa // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 sampratinRpAkhyAnakam 'kIsa ajo! jANamANA vi rAyapiMDamaNesaNiyaM ca geNhaha ?' / ajasuhatthiNA bhaNiyaM "jahA rAyA tahA paya'tti rAyANamaNyattamANA ee payacchaMti" / tao 'mAi'tti kAUNa ruTehiM ajamahAgirIhiM bhaNio jahA 'ajjo ! tuma mama ajappabhii visaMbhogo / bhaNiyaM cA''game sarikappe sarichaMde tullacarite visiTThatarae vA / sAhUhi~ saMthavaM kujA NANIhi~ carittajuttehiM / / 174 / / sarikappe sarichaMde tullacaritte visiTTatarae vA / Aeja bhatta-pANaM saeNa lAbheNa vA tUse / / 175 / / eyaM ca soUNa AuTTho ajasuhatthI micchAdukkaDaM dAUNa bhaNai 'na puNo evaM kAhAmi, khamaha maha egAvarAha' / tao puNo vi saMbhutto / saMpairAyA vi rajaM kAUNa visuddhaM sAvagadhammamaNupAleUNa gao devalogaM / sumANusattAikameNa ya siddhiM pAvessai tti / - gataM sampratinRpAkhyAnakam / iti vRttArthaH / / 37 / / bhaNitamapUrvacaityanirmApaNam / adhunA tasya parakRtacaityAnAM ca yat kRtyaM tat prakaraNopasaMhAraM ca vRttenA''ha dejA davaM maMDalaM-goulAiM, jiNNAi~ siNNAi~ samAraejjA / naTThAi~ bhaTThAi~ samuddharijA, mokkhaMgameyaM khu mahAphalaM tiM / / 38 / / 'deja'tti dadyAt=prayacche t / 'davaM'ti dravyaM = vittam / 'maMDala-goulAI'ti maMDalAni-janapadAn, gokulAni govrajAn tAnyapi dadyAditi sambandha: / 'jiNNAIti jIrNAni jarjarIbhUtAni / 'siNNAIti khinnAni bhUsvedAdinA'dhikaM durbalIbhUtAni / 'samAraeja'tti samAracayet sandhayedityarthaH / 'naTThAIti naSTAni bhUtalasamIbhUtAni / bhaTThAiMti bhraSTAni tatpradezasyA'pyalakSyatayA nAzamupagatAni / 'samuddharija'tti samuddharet=punarnavIkuryAt / yata:= 'mokkhaMga'ti mokSAGga nirvANAGgam / 'eyaMti etatpU rvoktam / 'mahAphalaMti bRhatphalamityarthaH / iti:-prakaraNaparisamAptAviti vRttArthaH / 38 / zrIdevacandrAcAryaviracite mUlazuddhivivaraNe dvitIya sthAnakaM vivaraNata: samAptam // 1. lA0 degNuvata // 2. ime gAthe bRhatkalpabhASye 6445-46 tamyau // 3. lA0 tusse // 4. tA. ti|| jiNaceiyANaM ti bIyaM ThANaM // 5. lA0 phalaM bRha' // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [jinAgamAkhyaM tRtIyaM sthAnakam ] vyAkhyAtaM dvitIyasthAnakam / samprati tRtIyamArabhyate / asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandha: pUrvatra jinabhavanakRtyamuktam, taccA''gamAdeva jAyata iti tatsthAnakaM vAcyam / tasya ca tanmAhAtmyakhyApakamAdivRttamidam devAhidevANa guNAyarANaM, titthaMkarANaM vayaNaM mahatthaM / mottUNa jaMtUNa kimatthi tANaM, asArasaMsAraduhAhayANaM ? / / 39 / / 'devAhidevANaMti devAdhidevAnAm, devA:=purandarAdayasteSAmadhidevA:-nAyakA jinAH, atasteSAM sambandhi vacanaM muktvA nA'nyat trANamastIti sambandhaH / 'guNAyarANaM'ti guNAkarANAm, guNA:-kSAntyAdayasteSAmAkarA: utpattibhUmayo guNAkarA: / yathA hyAkareSu yAni vastUnyutpadyante tAni teSUccIyamAnAnyapi na truTyanti, evaM bhagavadguNA api varNyamAnA na niSThAM yAntItyabhiprAya: / uktaM ca mai-suyaturiyaturaMgamasaNAhaohImaNoraharaheNa / jassa guNatthuipaMthe aMtaM patto na sakko vi / / 176 / / . anyadevA apyevaMvidhA bhaviSyantItyAzaGkApanodArthamAha-'titthaMkarANaM ti tIrthakRtAm, tarantyanena prANina iti tIrthaM dravya-bhAvabhedAd dvidhA / tatra dravyatIrthaM nadyAdiSu samavatAraH, na tenA'trA'dhikAraH / bhAvatIrthaM tu saMsArasAgarottAraNasamarthaM caturvidhazrIzramaNasaGgharUpaM prathamagaNadhararUpaM vA, tat kurvantIti tIrthaGkarAH / atasteSAM 'vayaNaM'ti vacanam =AgamaH / 'mahatthaM'ti mahArtha-prabhUtavAcyam / uktaM ca- / savvanaINaM jA hoja vAluyA sAgarANa jaM salilaM / tatto vi aNaMtaguNo attho egassa suttassa / / 177 / / 'mottuM'ti [mottUNa tti] muktvA-vimucya / 'jaMtUNa'tti jantUnAM zarIriNAm / 'kimatthi'tti kimasti?, na kiJcidityabhiprAya: / 'tANaM ti trANaM-zaraNam / kathambhUtAnAM jantUnAm ? 'asArasaMsAraduhAhayANaM'ti asArasaMsAraduHkhAhatAnAm, asAra:=niHsAra:, saMsAra:=caturgatirUpastatra duHkham = azarmarUpaM tenA''hatAnAM pIDitAnAmiti vRttArthaH / / 39 / / jinavacanameva trANaM nA'nyadityuktam, tacca yathA trANaM bhavatIti tathA sArdharUpakatrayeNA''ha 1. saM0 vA0 su0 iti sthaan|| 2. saM0 vA0 su0 tthaMgarA' // 3. lA0 ti devA: pura" / / 4. lA0 nA niSThAM na yaa|| 5. lA0 caturvarNa zrI // 6. saM0 vA0 su0 degyA savvauyahijaM toyaM // 7. lA0 etto // 8. lA0 yH|| trANaM // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamamAhAtmyam najjaMti jaM teNa jiNA jiNAhiyA, bhAvA muNijjaMti carA -'caraM jagaM / saMsAra - siddhI taha tagguNA-'guNA, takkAraNAiM ca aNegahA tahA // 40 // dhammA-dhammaM gammA - 'gammaM gamma AgameNaM, kajjA - skajjaM pejjA - 'pejjaM jaM ca bhojjaM na bhojaM / juttA - 'juttaM sArA - sAraM majjhimA -'majjhimaM ca, bhakkhA - 'bhakkhaM sokkhA 'sokkhaM jeNa lekkhati dakkhA / / 41 / / saddhAsaMvegamAvannA bhIyA dukkhANa pANiNo / kuNaMtA tattha vuttAiM pAvaMti paramaM payaM / / 42 / / tamhA so duhattANaM tANaM sattANamAgamo // / 43 pU0 / / 'najjaMti'tti jJAyante=avabudhyante / 'jaM' ti yat = yasmAt / 'teNaM'ti tena=Agameneti saNTaGkaH / 'jiNa'tti jinA:=tIrthakarA atItA'nAgata - vartamAnAH / tathA 'jiNAhiyA bhAvA muNijjaMti' tti jinAhitA:=pAragatapratipAditA: bhAvA:= jIvAdipadArthA audayikAdayo vA, muNyante= avagamyante / 'carA'caraM jagaM ti carA -'caraMtrasa - sthAvararUpam, jagat= trailokyam, tenaiva jJAyata iti yoga: / 'saMsArasiddhi' tti saMsAra - siddhI = bhava- - mokSau / tatra saMsAra: = caturgatirUpa:, uktaM ca-- saMsaraNaM saMsAro sura-nara- tiri - narayagaicaukkammi / siddhizca=aSTaprakArakarmamalarahitajIvasvarUpAvasthAnam / uktaM ca 153 mokkho u kammamalavajjiyassa jIvassa'vatthANaM / / 178 / / 'taha tagguNA - sguNa' tti tathA yathAsambhavaM tadguNA-guNau / saMsArasyA'guNAH = duHkhaphalatvAdayaH / uktaM ca dukkhapha (pha) le duhAyANe dukkharU duhAye / ahaha ! vaNNejjamANe vi lomuddhosakare bhave / / 179 / / siddhezca guNAH = anantAnandra - saukhyAdayaH / uktaM ca na vi atthi mANusANaM taM sokkhaM neya savvadevANaM / jaM siddhANaM sokkhaM avvAbAhaM uvagayANaM / / 180 / / 1. lA0 lakkhiti / tA0 lakkheMti / 2. lA0 pAviMti // 3. saM0 vA0 su0 'STakarma // 4. saM0 vA0 su0 duhahaphaladuhA // 5. romoddharSakArAH // 6. lA0 kkhaM na viyasa // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake suragaNasuhaM samaggaM savva'ddhApiMDiyaM aNaMtaguNaM / na vi pAvai muttisuhaM NatAhi vi vaggavaggUhiM / / 181 / / siddhassa suho rAsI savva'ddhApiMDio jai havejA / so gaMtavaggabhaio savvAgAse na mAijA / / 182 / / (Ava0 ni0 gA0980-982) 'takkAraNAiM ca aNegaha'tti tatkAraNAni ca saMsAra-siddhyornimittAni, mithyAtvAdIni saMsArasya, jJAnAdIni ca siddheH, anekadhA anekaprakArANi, anekaprakArairvA sUkSma-sUkSmatarabhedabhinnaiH / jJAyante iti kriyA sarvatra yojanIyA / 'tahatti tathAzabda uttaravRttasambandhanArtha iti vRttArthaH / / 40 / / __'dhammA-'dhammati dharmazcA'dharmazca dharmA-'dharmam / evamagretanapadeSvapi samAhAro vAcyaH / tatra dharmA-'dharmoM laukika-lokottarabhedAd dvividhau / laukikadharmo grAmadharmAdiH / sa ca kthaankaadvseyH| taccedam / [20. nAgadattakauTumbikakathAnakam] atthi iheva jaMbUdIve dIve bhArahe vAse lADadese dhannapUrayaM nAma gAmaM / tattha koDuMbiyA na samudAyadhammeNa vada'ti / tANa ya majjhe NAgadatto NAma koDuMbio / teNa ya te sikkhaviyA jahA "na jujjae tumhANaM visaMhaI kAuM, yata uktaM nItizAstre saMhatiH zreyasI puMsAM svapakSe tu vizeSataH / turairapi parityaktA na prarohanti taNDulAH / / 183 / / na ya visaMhayANaM rAyakule vi gayANaM paoyaNaM sijjhai, kuMDhehi ya bhakkhijai, tA mA vipaDivattiM kuNaha" / na paDivannaM ca tehiM tavvayaNaM / visaMhayaM ca NAUNa rAya-kuMDha-bhaTTaputtAiehiM uvaddaviumADhatto so gAmo / tArisaM ca daddUNa so nAgadatto niruvaddavanivAsanirUvaNatthaM sagaDiyAe AroheUNa gao raMdheJjayaM nAma gAmaM / jAva ya tattha pahutto tAva pecchai niyapaoyaNeNeva keNavi ukkuruDiovari atthAiyAmaMDave niviTe savve gAmagohe / tao teNa 'aho ! sohaNaM jAyaM jamegastha miliyA ceva savve gAmapurisA uvaladdha'tti ciMtiUNa tANa purao ceva ujjutteUNa mukkA sgddii| kAUNa ya uciyapaDivattiM uvaviThTho tappurao, viNNattaM ca jahA 'ahamettha tumha gAme vasiuM icchAmi, jai tubbhe guNe payacchaha / tehi vi guNe dAUNa bhaNio 'sigghmaagcchaahiN'| tao uTheUNa jAva 1. lA0 dvidhA // 2. lA0 'vebhAra // 3. saM0 vA0 su0 dhaNNapurayaM // 4. lA0 gAmo // 5. lA0 'haiM ca / / 6. lA0 'kuMDhaputtA // 7. lA0 'vaniyanivA' // 8. saM0 vA0 su0 gaMdhejayaM nA // lA0 raMdhaijaM nA // 9. lA0 Nai ukku // 10. lA0 ujottiUNa // 11. lA0 'kkA gaDDI / kA // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgadattakauTumbikakathAnakam 155 sagaDiM jottei tAva na pecchai sagaDIe egaM cakkaM / bhaNiyA ya teNa gAmavarA jahA 'avahaDaM mama sagaDIo keNAvi egaM cakkaM, tA kahaM gacchAmi ?' / tao tehiM egavakkayAe bhaNiyaM jahA 'egacakkeNa cevA''gayA esaa'| teNa bhaNiyaM 'kahamegacakkeNa gaDDI samAgacchai ?, kiMca mae AgacchamANeNa sayameva ovaMgeUNa jaMtiyA' / tehiM bhaNiyaM 'dIsai cevesA jaMtiyA, paraM cakkaM viNA jaMtiyA, jao amhehimevaM cevA''gacchamANA, diTTha tti, tA bhaMtio tuma, jai amhANaM na pattiyasi tA puccha eyANi tuhAgamaNamaggataDaTThiyANi DiMbharUvANi' / pucchiyANi teNa / tehi vi taM ceva siTuM / tao teNa 'kahamettiyA micchAvAiNo bhavissaMti ?, tA ahaM ceva bhaMtio bhavissAmi'tti ciMtiUNa jottiyA sagaDI / AruhiUNa kheDiyA baillA / tao tehiM saddeUNa bhaNio jahA 'bhadda ! bAlo vi evaM viyANai na egacakkeNa gaDDI vahai, kiMtu tuha vinnattivAulassa amha majjhAo egeNa, cakkamavahariUNa taha ceva jaMtiyA, diTuM ca savvameyamamhehiM, paramamhANamesa gAmadhammo jaM egeNa suMdaramasuMdaraM vA kayaM taM savvehiM sabAlavuDDehiM taheva paDipUreyavvaM, tA jai eeNa gAmadhammeNa saputtadAro Nivvahasi to AgacchAhi na'naha' tti / tao teNa harisiyacitteNa paDivaNNamAgamaNaM / tehiM bhaNiyaM 'jai evaM to bhaNa kiM te sAhejaM karemo ?' / teNa bhaNiyaM 'savvamakkhUNaM mama, kiMtu appeha cakkaM jeNa gaMtUNA''gacchAmi' / appiyaM tehiM cakkaM / gao so niyagehaM / kAUNa ya saha puttakalattehiM egavakkayaM AgaMtUNa vasio tattha gAmi tti / [nAgadattakauTumbikakathAnakaM samAptam 20] IdRg laukiko dharmastadviparItastvadharmaH / lokottarastu dharmo yatInAzritya zruta-cAritrarUpa: sarvataH, zrAvakAMstvaGgIkRtya sa eva dezata:, adharmastUbhayorapi hiMsAdikaH / 'gammA-'gammati gamyA'gamyam / tatra gamyaM laukikaM svakalatrAdi, agamyaM bhaginyAdi / lokottaraM yatInAM gamyamAryakSetrAdi, agamyamanAryaviSayAdiH, zrAddhAnAM tu gamyaM svabhAryAdi, agamyaM parakalatrAdi / 'gammai' tti gamyate jJAyate, 'sarve gatyarthA jJAnArthAH' iti vacanAt / 'AgameNaM'ti Agamena arhatsiddhAntena / 'kajjA-'kajaM'ti kAryA-'kAryam / laukikaM kAryamaviruddhavANijyAdi, akAryaM kUTatulAkUTamAnAdi / lokottaraM sAdhUnAM kAryaM sadanuSThAnAdi, akAryaM samAcArIvilopAdi; zrAvakANAM kArya caityapUjAdi, akAryaM lokaviruddhAsevanAdi / 'pejjA-'pejati peyA-'peyam / laukikaM peyaM dugdhAdi, apeyaM rudhirAdi / lokottaraM peyaM sAdhUnAM prAzukaiSaNIyasauvIrAdi, apeyamapkAyAdi; dezaviratAnAM peyamudakAdi, apeyaM madyAdi / 'jaM ca bhojaM na bhojati cakArasya vyavahitasambandhAd yadbhojyaM yacca 1. saM0 vA0 su0 gaMDI / su0 gaMtI // 2. saM0 vA0 su0 uvaMgeUNa // 3. lA0 "Ni ya te // 4. lA0 vuhAUlehiM // 5. lA0 degyaM ca te // 6. saM0 vA0 su0 latteNa ya e|| 7. lA0 degcAritryarUpaH // 8. lA0 'kAMzcAGgI // 9. saM0 vA0 su0 'gameNa tti // 10. lA0 ttaraM sAdhUnAM peyaM // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake na bhojyam / tatra bhojyaM laukikamodanAdi, na bhojyaM gomAMsAdi / lokottaraM bhojyaM yatInAmeSaNIyapiNDAdi, na bhojyaM tadevA'neSaNIyAdi, viratA 'viratAnAM tu bhojyamasaMsaktabhaktAdi, na bhojyamanantakAyAdi / 'juttA - 'jutaM' ti yuktA - 'yuktam / laukikaM yuktamabhyAgatAgatapratipattyAdi, ayuktaM paradrohAdi / lokottaraM yuktaM vratinAM paropakArakaraNAdi, ayuktaM siddhAntArthagUhanAdi, zrAddhAnAM tu yuktaM yatiparyupAsanAdi, ayuktaM pASaNDikopasevAdi / 'sArA - sAraM 'ti sArA - 'sAram / laukikaM sAraM vajra-gozIrSa-candana-sraga-'GganAdi, asAraM kharopalairaNDakASTha-kaMNDakAdi / lokottaraM sAraM munInAM navabrahmacarya guptisanAthabrahmacarya paripAlanAdi, asAraM tasyaivAtikrama-vyatikramA - 'ticArA'nAcArAdidoSairmalinIkaraNAdi; zrAvakANAM sAraM sarvaviratilAlasapariNAmAdi, asAraM pramAdAdi / 'majjhimA - 'majjhimaM' ti madhyA - smadhyam / tatra madhyamubhayapakSe'pi sArA - 'sAramadhyavarti, amadhyaM tu sArA 'sArameva / 'bhakkhA - 'bhakkha' ti bhakSyA- bhakSyam / laukikaM bhakSyaM modaka - nAlikerAdi, abhakSyaM kimpAkaphalAdi / lokottaraM bhakSyaM yatInAM tadevaiSaNIyAdi, abhakSyamaprAzukAdi, zrAvakANAmapi bhakSyaM tadevAviruddham, abhakSyaM bhaTitrIkRtaphalAdi / 'sokkhA - sokkhaM 'ti saukhyA - 'saukhyam / laukikaM saukhyaM viSayasukhAdi, asaukhyaM tadaprAptyAdi / lokottaraM saukhyaM saMyatAnAM vrataparyAyadhRtyAdi, asaukhyaM tatraivAratyAdi / uktaM ca 156 devalogasamANo u pariyAo mahesiNaM / rayANaM, arayANaM ca mahAnarayasAliso / / 184 / / (daza0 pra0 cU0 gA 10) zrAvakANAM saukhyaM pauSadhAnuSThAnakaraNAdi, asaukhyaM zaGkA - kAGkhAdyAkulitacittAi ubhayorapi saukhyaM mokSaH, asaukhyaM saMsAraH / ' jeNa' tti yena = Agamena / ' lakkhaMti' tti lakSayanti= nizcinvanti / 'dakkha'tti dakSA:- paNDitA iti vRttArtha: / / 41 / / tatazca-'saddhAsaMvegaM'ti zraddhAsaMvegaH, zraddhayA = saMyamAnuSThAnakaraNarUpayA, saMvega := sAMsArikasukhe duHkhAbhiprAya:, atastam / 'AvaraNa' tti ApannAH = prAptAH / 'bhIya'tti bhItA: = cakitAH / 'dukkhANaM'ti duHkhAnAM=zArIrika-mAnasikabAdhArUpANAm / 'pANiNo 'tti prANinaH = jantavaH / 'kuNaMta'tti kurvantaH=vidadhAnAH / ' tattha vuttAiM 'ti tatra = Agame, uktAni = kathitA / 'pa paramaM ti prApnuvanti = labhante, paramaM prakRSTam / 'payaM' ti padaM sthAnamiti zlokArtha: / / 42 / / nigamanamAha-'tamha'tti tasmAt / ' eso 'tti eSaH = pratyakSa: / ' duhattANaM' ti duHkhArtAnAM = duHkhapIDitAnAm / 'tANaM 'ti trANaM = zaraNam / 'sattANaM ' ti sattvAnAM = prANinAm / 'Agamo 'tti 1. lA0 kaNTakA // 2. lA0 'cArado // 3. lA0 'yasAriyo / 4. saM0 vA0 su0 'kavyAdhirU || 5. lA0 'ni 'pAviti' [tti ] prApnuvanti labhante, 'paramaM ti paramam // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamamAhAtmyam : - siddhAnta iti zlokArthArthaH // 43 pU0 // na kevalaM trANam, Alambanamapyasau / yata Aha zlokasyottarArdham -- Agama: = bhavakUve paDaMtANaM eso AlaMbaNaM paraM / / 43 / / bhavakUMpe= saMsArAvaTe / patatAM = nimajjatAm / eSaH =AgamaH / Alambanam = avaSTambhanamuddharaNarajjurityarthaH / paraM = pradhAnamiti zlokottarArdhArthaH / / 43 / / sAmpratamAgamasya nAtha-bandhutve ekazlokenA''ha-- eso NAho aNAhANaM savvabhUyANa bhAvao / bhAvabaMdhU imo ceva savvasokkhANa kAraNaM / / 44 / / eSa 'nAthaH' nAyakaH / 'anAthAnAm' asvAmikAnAm / keSAm ? ' sarvabhUtAnAM' ni:zeSajantUnAm / 'bhAvataH' paramArthataH / yathA hi svAmI samAzritAn rakSati evamasAvapyahiMsApratipAdanaparavAkyopadezataH sarvajantUn rakSati / tathA 'bhAvabandhuH' paramArthabhrAtA / 'imo caivatti eSa eva / 'sarvasaukhyAnAM' samastanirvRtInAm / 'kAraNaM' hetuH / tathA hi ja baMdhU varasikkhaM viyaraMto sokkhakAraNaM hoi / taha Agamo vi sivasuhaheU nANAidANAo / / 185 / / iti lokArtha: / / 44 / / adhunA''gamasyaiva dIparUpatAM zlokena pratipAdayati 157 aMdhayAre duruttAre ghore saMsAracArae / eso ceva mahAdIvo loyA - loyAvaloyaNo / / 45 / / 'andhakAre' tamobahule / 'durutAre' kaSTanirgame / 'ghore' raudre / 'saMsAracArake' bhavaguptigRhe / eSa caiva mahAdIpa:, 'lokA - 'lokAvalokana: ' niHzeSapadArthapradarzakaH / iti zlokArthaH / / 45 / / AgamazcakSurbhUta iti lokenA''ha jeNaM saggA - 'pavaggANaM maggaM dAei dehiNaM / cakkhubhUo imo teNaM savvesiM bhavvapANiNaM / / 46 / / 1. saM0 vA0su0 'kUve // 2. lA0 degtAnAm / bhAvataH // 3. saM0 vA0 su0 'va' eva // 4. tA0 'loya'va' // 5. lA0 'dArthadarza // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake 'jeNaM'ti yena kAraNena / 'svargA-'pavargANAM' devaloka-mokSANAM 'mArga' panthAnaM jnyaan-drshncaaritrruupm| 'dAeI'tti darzayati / 'dehinAM' prANinAm / 'cakSurbhUtaH' dRSTikalpa: / 'imo' aym| 'teNaM'ti tena kAraNena / 'sarveSAM' samastAnAm / 'bhavyaprANinAM muktigamanayogyajantUnAm, yasmAd abhavyAnAmayamapi na sanmArgadarzako jAyate'to bhavyAnAmityuktam / iti zlokArthaH // 46 // samprati jananI-janakarUpatAmasya zlokenA''ha Agamo ceva jIvANaM jaNaNI NehaNibbharA / / joga-khemaMkaro niccaM Agamo jeNago tahA / / 47 / / Agamazcaiva jIvAnAM 'jananI' mAtA 'snehanirbharA' aJjasA''pUrNA / tathA hi pAlaNa-posaNa-parivaddhaNAi puttANa kuNai jaha mAyA / taha eso jIvANaM karei jiNabhaNiyasiddhaMto / / 186 / / 'joga-khemaMkaro'tti tatrA'bhinavasyopArjanaM yogaH, pUrvopArjitasya ca rakSaNaM kSemam, te karotIti yoga-kSemakara: / 'nityaM' sadA / Agamo 'janakaH' pitA / tathA tenaiva prakAreNa / tathA hi puvvovajjiyaguNarakkhaNAo appuvvakaraNao ceva / siddhaMto jIvANaM jaNago va sajoga-khemakaro / / 187 / / iti zlokArthaH / / 47 / / idAnIM sArthavAhatvamasyopadarzayan zlokamAha rAga-hosa-kasAyAiduTThasAvayasaMkule / eso saMsArakaMtAre satthAho maggadesao / / 48 / / rAga-dveSau prItyaprItisvabhAvau, kaSAyAH krodha-mAna-mAyA-lobhAH, te AdiryeSAM mahAmohAdInAM te tadAdayaH, ta eva duSTazcApadA:-raudrasiMha-vyAghrAdayastaiH saMkule vyApte / eSa 'saMsArakAntAre' bhavAraNye / 'sArthavAhaH' sArthanAyakaH / mArgadezaka:-vartanIpradarzakaH, tathA hi jaha niruvahayaM maggaM satthAho tagguNe viyANaMto / desei satthiyANaM kaMtAre sAvayAiNNe / / 188 / / taha jIvANaM bahuvihaAvayasayasaMkulammi bhavagahaNe / NANAINiruvahayaM maggaM daMsei jiNasamao / / 189 / / 1. saM0 vA0 su0 'i' darza // 2. lA0 tA0 joga-kkhemaM // 3. lA0 tA0 degNaota" || 4. saM0 vA0 su0 va jananI mAtA jIvAnAM // 5. saM0 vA0 su0 taM ka // 6. lA0 degNau vva sujoga' // 7. lA0 vis|| Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 jinAgamamAhAtmyam iti zlokArthaH / / 48 / / samprati hastAlambakapuruSatvamasya zlokenA''ha sArIra-mANasANeyadukkha-kuggAhAMgare / buDuMtANaM imo jhatti hatthAlaMbaM payacchei / / 49 / / 'zArIra-mAnasAnekaduHkha-kugrAhasAgare' zarIre bhavAni zArIrANi zastrAbhighAta-rogAdyudbhavAni, manasi bhavAni mAnasAni rAga-dveSA-cintAjAni, anekAni-pracurANi, duHkhAni pIDA:, kugrAhA:-mithyAbhinivezAH, ta eva sAgara: samudraH zArIra-mAnasAnekaduHkha-kugrAhasAgaraH tasmin / 'buDhatANaM'ti bruDatAM-nimajatAm / 'imo' ayam / 'jhagiti' zIghram / hastAlambamiva 'hastAlambaM' sAmarthyAt tannistaraNopAyaM samyaktvAdi / prayacchati dadAti / tathA hi jaha sAgare paDataM hatthAlaMbeNa ko vi uddharai / duhasAgare paDataM jiNasiddhaMto tahuddharaI / / 190 / / iti zlokArthaH / / 49 / / idAnIM bhANDAgAratAmasya zlokenA''ha mahAvijAsahassANaM mahAmaMtANamAgamo / bhUiTThANaM sudiTThANaM eso koso suhAvaho / / 50 / / mahAvidyA:-prajJapti-rohiNipramukhastrIsamadhiSThitA: sAdhanavidhi-yuktA vA'kSarapaGkayastAsAM sahasrA: dazazatAtmakAsteSAm / 'mahAmantrANAM' ceTakAdipuruSAdhiSThitAnAM sAdhanavidhivikalAnAM vA varNasandarbhANAm / uktaM ca itthI vijA'bhihiyA puriso maMto tti tavviseso'yaM / vijjA sasAhaNA vA sAhaNarahiyo bhave maMto // 191 / / (Ava0 ni0 gA0 931) 'AgamaH' siddhAntaH / 'bhUyiSThAnAM' prabhUtAnAm / 'sudRSTAnAM' sAtizayAnAm / eSa 'koza:' bhaannddaagaarm| 'sukhAvahaH' sukhakRt / anyadarzanasiddhAnteSvapi mahAvidyAdayo dRzyanta iti cet / tanna, teSAmita evoddhRtatvAt / uktaM ca siddhasenadivAkareNa- . sunizcitaM naH paratantrasUktiSu, sphuranti yAH kAzcana sUktasampadaH / tathaiva tAH pUrvamahArNavoddhatA, jagatpramANaM jinavAkyavipuSaH / / 192 / / 1. lA0 tA0 sAyare // 2. saM0 vA0 su0 cchaI // 3. lA0 zarIrabhavA / / 4. lA0 'jAtAni, ane // 5. saM0 vA0 su0 'i // idAnIM // 6. pu0 Na Aga // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake ___ iti zlokArthaH / / 50 / / cintAmaNirapyasAviti zlokArthamAha ciMtAIyaM phalaM dei eso ciMtAmaNI paro / / 51 puu0|| 'cintAtItaM' cintAtikrAntam / 'phalaM' kAryam / 'deI' tti dadAti / eSa 'cintAmaNiH' cintaartnm| 'va(pa)ra:' pradhAna: cintAtItaphaladAyakatvAdeva / / 51 puu0|| kiyadvA zRGgagrAhaM bhaNiSyAmi ? iti samastAdezasaGgrahArthaM zlokottarArdhamAha maNNe taM natthi jaM nattha ittha titthaMkarAgame / / 51 / / manye' ityA''ptavAdasaMsUcakaH / avadhAraNasya gamyamAnatvAt tad nAstyeva yad atra-jinAgame nA'stIti zlokArthaH / / 51 / / / AgamAdaravatA yat kRtaM bhavati tacchlokenA''ha AgamaM AyaraMteNaattaNo hiyakaMkhiNA / titthaNAho gurU dhammo te savve bahumaNNiyA / / 52 / / Agamam 'AdriyamANena' pramANIkurvatA / kathambhUtena (?kena) ? jantuneti gamyate / 'AtmanaH' svasya / 'hitakAGkSiNA' zreyorthinA / 'tIrtha nAthaH' arhan / 'guruH' yathAvasthitazAstrArthavedI / 'dharmaH' durgatiprapatadaGgigaNadhArakaH / 'te' pUrvoktA: / 'sarve' samastAH / 'bahumatA:' gauravyA: / kRtA bhavantIti kriyaadhyaahaarH| iti zlokArthaH / / 52 / / tadbahumAnavatA yat kRtaM bhavati tacchlokenA''ha bahumANeNa eyammi natthi taM jaM na manniyaM / telokke mannaNejANaM vutto ThANaM jao imo / / 53 / / 'bahumAnena' AntaraprItivizeSeNa / 'eyammi' etasminnAgame / 'nAsti' na vidyate / tad yad na 'matam' AdRtam / 'trailokye' jagati / mAnanIyAnAM 'vyuktaH' pratipAdita: / 'sthAnam' =aashry:| 'jao'tiyata: yasmAt kAraNAt / 'imo'tti ayaM siddhAntaH / iti zlokArthaH / / 53 / / kizcA''gamasyaiva pramANatAmupadarzayan zlokamAha 1. lA0 'tthi etthaM ti tA0 "tthi metthaM ti // 2. saM0 vA0 su0 'maNNe ideg // 3. lA0 tadAha zlokena / 4. tA0 Namatta // 5. lA0 tA hi yat // 6. lA0 tA0 Nameya // 7. saM0 vA0 su0 ti yasmA' // 8. lA0 rthaH // 53 // jinAgamasyaiva // 9. lA0 'NatAM prdrsh|| Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamamAhAtmyam 161 na yAgamaM pamottUNamannaM maNNaMti sUriNo / pamANaM dhammamaggammi didvaMtaM beMti kevalI / / 54 / / 'na ca' naiva / AgamaM pramucya-parityajya / 'anyad' etadvyatiriktam / 'manyante' pramANIkurvanti / 'sUrayaH' paNDitA AcAryA vA / 'pramANaM' sAdhakam / 'dharmamArge' dharmavicAre / atrA'rthe 'dRSTAntaM' nidrshnm| 'bruvate' tameva pratipAdayanti, jinA iti gamyate / 'kevalinaM' kSINarAgAdidoSaM pratyakSajJAninam, tathA cAgamavatA siddhAntadRSTyA zodhitamAhAramAdhAkarmApi bhuGkte kevalyapi / uktaM ca oho suovautto suyaNANI jai vi giNhai asuddhaM / taM kevalI vi bhuMjai apamANa suyaM bhave iharA / / 193 / / (pi0ni0 gA0 524) iti bhAva iti zlokArthaH / / 54 / / kiJca kalyANabhAginAmevAgame bahumAna iti pratipAdanArthaM zlokamAha kallANANaM mahaMtANaM aNaMtANaM suhANa ya / bhAyaNaM ceva je jIvA te taM bhAveMti bhAvao / / 55 / / kalyANAnAM' zreyasAm / 'mahatAM' bRhatpramANAnAm / 'anantAnAm' aparimeyANAm / 'sukhAnAM ca' zarmaNAM ca / 'bhAyaNaM'ti bhAjanaM-sthAnam / 'caiva' ityavadhAraNArthaH, tena bhAjanameva / ye 'jIvA:' praanninH| te 'taM'ti tamAgamam / 'bhAvayanti' paribhAvayanti cetasyavasthApayantItyarthaH / 'bhAvataH' bahumAnena / iti zlokArthaH // 55 // vyatirekamAha aNNANaM maMdapuNNANaM NisAmaMtANa katthai / kaNNasUlaM samuppaje amayaM pi visaM bhave / / 56 / / 'anyeSAm' apareSAmabhavyAdInAm / 'mandapuNyAnAm' alpazubhakarmaNAm / 'nizamayatAM' zRNvatAm / 'katyaitti kApi jinAgamavyAkhyAnAdau / 'kaNNasUlaM ti karNazUlaM-zravaNaduHkham / 'samuppajjai'tti samutpadyate-jAyate / evaM ca teSAm 'amRtamapi' surAnnamapi / 'viSaM' garalam / 'bharvati' jAyate iti / atrArthe kathAnakam 1. lA0 nam / kurvate pratipA' // 2. saM0 vA0 su0 karmaNyapi // 3. saM0 vA0 su0 uktam oho // 4. saM0 vA0 su0 naamaagme|| 5. lA0 tA0 bhAviti // 6. lA0 NAm / 'bhAya // 7. saM0 vA0 su0 "tthaya tti // 8. lA0 khyAdau // 9. saM0 vA0 su0 vatIti jAyate iti / atrApi kathA' // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake (21. vasudattakathAnakam) atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe. vAse jayauraM nAma nagaraM, jaM ca varagaMdhavviyakulaM va saddasatthaM va dhaNuddharasarIraM va sasaraM, nisiyakaravAlaM va mANasasaraM va sukaivayaNaM va suvANiyaM, paDivaNNavacchalaNaraulaM va mahAmaihiyayaM va vAusarIraM vai susaraNaM, samuddatalaM va kimirAyaraiyavatthaM va hatthivayaNaM va surayaNaM ti / tatthayanamaMtasAmaMtamaulimaNirayaNakiraNajAlehiM / vicchuriyacaraNajugaloasthi NivoNAma jiysttuu|1| tassa ya nijjiyatihuyaNavilayA rUvAiguNagaNoheNa / sayalaMteurapavarA devI kuMdappahA asthi / / 2 / / aNNo vi tattha seTThI dhaNayattoNAma asthi vikkhAo / sayalakalAgamakusalo goravvoNaravareMdassa / 3 / so vasumaiNAmAe piyAe~ saha puvvapuNNasaMjaNie / paMcapayAre bhoge bhuMjai suralogasAricche / / 4 / / evaM ca visayasokkhaM bhuMjaMtANaM kameNa aha tANaM / vasudatto NAma suo uppaNNo pacchimavayammi // 5 // bAvattari kalAo kamaso aha sikkhio visiTThAo / savvakalApavarAe saddhammakalAi viyalo u|6| ___ tao sikkhavio mAyA-vittehiM 'vaccha ! dhammakalAviyalAo savvakalAo vi vihalAo ceva, jaobAhattarIkalApaMDiyA vi purisA apaMDiyA ceva / savvakalANa pahANaM je dhammakalaM na yANaMti / / 7 / / viNNANaviNayamAI nIsesaguNA vi NipphalA ceva / dhammarahiyANa puttaya !, tA jattaM kuNasu ttthevaa8| so ya jiNAgamasavaNAoM ceva jANejjae apariseso / tA gaMtuM payamUle sugurUNaM suNasutaM ceva' / / 9 // tao evaM bhaNio vi gurukammayAe jAhe Na kiMci paDivajai tao bhaNio jaNaNIe seTTI 'ajautta ! amhANaM pi putto hoUNa evaMvihacariehiM bhamihI saMsArakaMtAramesa kumAro, tA tahA karehi jahA nisuNei esa siddhataM' / seTThiNA vi 'juttaM bhaNaitti maNNamANeNa aNicchaMto vi uvaroheNa NIo gurusamIve, nivesio ya jiNAgamavakkhANe / abhavvattaNao ya jahA jahA nisuNei tahA tahA kaNNasUlaM uppajjai cittakheo ya / jaNaovaroheNa ya vaccai paidiNaM, paraM Na kiMci paDihAsai savaNAiyaM / bhaNai ya jahA 1. lA0 ve bhAra // 2. lA0 rakulaM // 3. lA0 va ssrnnN|| 4. lA0 'lANaM pavaraM je // 5. saM0 vA0 su0 'mAI asesa [?su] guNA / / 6. saM0 vA0 su0 'Na suMdara ! tA // 7. saM0 vA0 su0 evaMcari // 8. lA0 nisuNehi // 9. lA0 uvarohiUNa // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasudattakathAnakam 163 'tAya ! kimAlappAlaM eyaM nisuNejjaI asaMbaddhaM / vAyasadasaNaparikkhaNasacchaM va jiyAivirahAo / 10 // NiyabuddhisippakappaNaviraiyasatthehi~ muddhajaNaNivahaM / bhakkhaMti viyAreuM vivihapayArehi~ paasNddii|11| 'savvaNNuviraiyamiNaM' bhaNaMti logANa paccayaNimittaM / vAyAvittharacaDulA mAyAvI saMtarUvadharA / / 12 / Natthi cciya savvaNNU siddhaMto kaha Nu viraiyo tenn?| tA ummattayavayaNe vva tattha kaha Ayaro tumha ? / 13 / kiJcaeyaM nisuNaMtANaM jAyai savaNANa veyaNA amha / DajhaMti ya aMgAI, tA vaccAmo gihaM tAya !' / / 14 // tao seTThiNA ciMtiyaM 'haMta abhavvo kovesa, tA kimaNeNa kheieNa ?' / uThThittA gayA NiyagehaM / uciyasamaeNa ya pariNIo vasudatto samANakulaM bAliyaM / tIe ya saha visayasuhamaNuhavaMtassa attha-kAmAsevaNaM kuNaMtassa dhamma-mukkhavimuhassa agammA-'bhakkhA'peyAisu paiTTassa bahujIvaghAyaNirayassa rodda-'TTajjhANaparAyaNassa samAgao ahAuyakAlo / mariUNa samuppaNNo ahe sattamapuDhavIe / bhottUNa ya tattha tettIsaM sAgarovamAiM paramAuM samuppaNNo macchattAe / tattha niyaAuyakkhaeNa mariUNa samuppaNNo iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse riTThaure nagare cakkacaragobhaddamAhaNassa jalaNappahAeM bhAriyAe kucchiMsi puttattAe / jAo kAlakkameNaM / kayaM ca se NAmaM aggidevotti / vaDDio dehovacaeNaM, paraM vAyArahiyamUyalao kUracitto visataru vva svvjiivuvveykaarii| piyakamAgayaM ca kuNai cakkacaravittiM / / aNNayA ya rAyavallahapuriseNa tappurao kelIe moDiyaM tiNaM / tao kohAbhibhUeNa laiMDaDeNAhaNeUNa viNAsio rAyavallaho / roiNA vi nettoppADaNa-kara-caraNa-savaNa-nAsAicheyAikayatthaNAhiM kayattheUNa mArio samANo ghorapariNAmo samuppaNNo chaTThapuDhavIe ukkosaThiI NArago / tatto jvaTTeUNa samuppaNNo puNo vi maccho / so ya jIvaMtao ceva gahio dhiivrehi| tattatillAIhiM siMciUNa viNAsio samANo samuppaNNo AbhIraghose AbhIrattAe / paraM mahAmurukkho 1. lA0 parikkhAsa' || 2. lA0 pratI 'kiJca' iti nAsti // 3. lA0 NaM uppajjai savaNaveyaNA amhaM // 4. lA. to // 5. saM0 vA0 su0 "kulalA // 6. lA0 "mma-mokkha // 7. lA0 payadR / / 8. saM0 vA. su0 roddajjhANa // 9. lA0 Na ya sa // 10. saM0 vA0 su0 tettIsasAga // 11. lA0 niyayAu // 12. lA0 pure // 13. lA0 dege mAhaNIe ku|| 14. saM0 vA0 su0 o kameNa // 15. saM0 vA0 su0 vo| va // 16. lA0 uvvevayArI // 17. lA0 kayara' // 18. lA0 lauDaeNA' || 19. lA0 rAyaNA // 20. lA0 'saaccheyaa|| 21. lA0 uvvaDio samu // 22. lA0 macchao // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake jo maiviyalo savvahA pAhANakappo na kiMci karaNejjA - 'karaNejjaM viyANai jAva jAo jovvaNattho / jovvaNommAyavaseNa murukkhattaNeNa ya viddhaMsai bhagiNI - jaNaNIo vi / aNNA Niyagehapio siNAyaMtI teNaMteNa vaccamANeNa diTThA gAmabhoiyabhAriyA / gao ya tIe samIve vADiM ullaMgheUNa / balAmoDIe bhuMjamANassa pokkAriyaM tIe / samAgao Thakkuro / tao teNa vasaNacheyaliMgapalIvaNAikayatthaNAhiM kayatthijjaMto mareUNa samuppaNNo paMcamapuDhavIe NArago / uvvaTTeUNa mecchajAIe saMjAo jAidhadArago / tao paripAlaNabhaeNa galagaM moDeUNa jaNaNIe mArio, gao ya narage / evaM ca abhavvattaNao anaMtaM saMsAramAhiMDissara / [vasudattakathAnakaM samAptam / 21. ] iti zlokArthaH / / 56 / / asyaivA'rthasya nigamanAya zlokamAha tA evaM jesamaNNaMti bAlA hIlaMti AgamaM / ghoraMdhAre duruttAre aho gacchaMti te narA / / 57 / / 'tat' tasmAt / 'eyaM' ti enamAgamam / ye ' apamAnayanti' agauravyatayA pazyanti / 'bAlA:' ajJAH / tathA hIlanti durvacanabhASaNataH 'AgamaM' siddhAntam / 'ghorAndhakAre' bahalaraudratimire / 'duruttAre' duHkhottAre / 'adha:' narakapRthvIlakSaNe / 'gacchanti' prayAnti / te 'narA: ' puruSAH, pUrvakathAnakoktazreSThisutavat / iti zlokArthaH / / 57 / / 1 kiJca jiNAssNaM laMghae mUDho 'kilAhaM suhio bhave' / jAva lakkhAi~ dukkhANaM ANAbhaMge kao suhaM ? / / 58 / / 'jinAjJAM' jinAgamAdezarUpAm / tAM 'laGghayarti' vyatikrAmati / 'mUDhaH' ajJaH / 'kila' ityAptavAdasaMsUcakaH / 'aham' ityAtmanirdeza: / 'sukhita: ' zarmavAn / 'bhave' tti bhaviSyAmi / paraM yAvallakSAn duHkhAnAM prApnotIti gamyate / yata 'AjJAbhaGge' AjJAvinAze 'kutaH ' kasmAt sukham ? | 1. saM0 vA0su0 Na dasa // 2. saM0 vA0 su0 'o dArago // 3. lA0 'Na jaNaNIe galagaM moDiUNa mA' // 4. saM0 vA0 su0 iti zlo' // 5. lA0 'pRthivIla // 6, lA0 vrajanti te // 7 tA0 kkhANi 'dukkhA' // 8. lA0 degti atikramayati // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamamAhAtmyam 165 uktaM ca jaha naravaiNo ANaM aikkamaMtA pamAyadoseNaM / pAvaMti baMdha-dhaNaharaNa-vasaNa-maraNA'vasANAI / / 194 / / taha jiNavarANa ANaM aikkamaMtA pamAyadoseNaM / pAvaMti duggaipahe viNivAyasahassakoDIo ||195||(oghni0bhaa0 gA045-46) iti zlokArthaH / / 58 / / Agamasyaiva mAhAtmyakhyApakaM zlokamAha kaTThamamhArisA pANI dUsamAdosadUsiyA / hA ! aNAhA kahaM huMtA ?, na huMto jai jiNAgamo // 59 // 'kaSTam' iti khede / 'amhArisa'tti asmAdRzAH asmatsadRzAH / 'prANina:' jIvA: / 'duHSamAdoSa-dUSitAH' caturthAgretanA'rakakalaGkAGkitAH / uktaM ca ohahai sammattaM micchattabaleNa pelliyaM saMtaM / parivarlDati kasAyA osappiNikAladoseNaM // 196 // phiTTai gurukulavAso, maMdA ya maI vi hoi dhammammi / eyaM taM saMpattaM jaM bhaNiyaM loganAheNaM // 197 // uvagaraNa-vattha-pattAiyANa vasahINa saDDayAINaM / jujjhissaMti kaeNaM jaha naravaiNo kuDaMbINaM // 198 // kalahakarA DamarakarA asamAhikarA anivvuikarA ya / pAeNa dUsamAe niddhammA niddayA kUrA // 199 // aha koha-mANa-maya-maccharehi~ AvUriUNa jaNaNivahaM / savvajava-tavasAro dhammo vi jio ahammeNaM // 20 // visayAurA u jIvA vavahAresu ya samujayA pAvA / hohiMti dUsamAe paNaTTadhammA kusIlA ya // 201 // sayaNo Niccaviruddho, luddho giddho ya mitta-suhisattho / caMDo niraNukkaMpo taiyA lajujjhio logo // 202 // . 1. lA0 o // tti zlo' // 2. tA0 hotA ? na hoMto // 3. saM0 vA0 su0 asmatsadRzAH // 4. lA0 rA ya jI // 5. lA0 degddho kuddho ya // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake 'hA ! aNAha'tti hA iti pralApe, 'anAthA:' trANavarjitAH kathamabhUvan ? na kthshcidityrthH| 'na hu~to'tti nA'bhUd yadi jinAgama: arhatsiddhAnta: paramatrAtetyayamAzaya: / tathA hi dUsamakAlammi narA saraNavihINA lahaMti dukkhaaii| sArIra-mANasAiM naary-tiri-mnnuy-devesu||203|| tAyAramaviMdaMtA cauvihagaigamaNaguvilasaMsAre / culasIijoNilakkhe sudukkhataviyA bhamaMti jiyA // 204 // Agame tu trAtari du:SamAkAle'pi bhavodadhistIryata iti / uktaM ca kUrA vi sahAveNaM visayavisavasANugA vi hoUNa / bhAviyajiNavayaNamaNA telukkasuhAvahA huMti / / 205 / / iti zlokArthaH / / 59 / / yadyevaM tata: kim ? tamhA tANaM mahANAho baMdhU mAyA piyA suhI / gaI maI imo dIvo Agamo vIradesio / / 60 / / 'tamha'tti tasmAt / 'trANaM' zaraNam / 'mahAnAthaH' mahAnAyakaH / 'bandhuH' svajana: / 'mAtA' jnnii| 'pitA' janakaH / 'suhRt' mitram / 'gati:' sudevatva-sumAnuSatva-siddhigatirUpA / 'mati:' svAbhAvikI buddhiH| 'imo'tti ayam / 'dIvo'tti dvIpa: samudrAntarvartisthalarUpaH, dIpo vaa=caarkaadissvndhkaaraaphvhniklikaalkssnnH| Agamo 'vIradezita:' caramatIrthakaraprarUpita iti zlokArthaH / / 60 / / ayaM ca sAmprataM kramAdAgato'lpAtizayazceti pratipAdanArthaM zlokamAha sUrIparaMpareNeso saMpatto jAva saMpayaM / kiMtu sAisao pAyaM vocchinno kAladosao / / 61 / / sUrINAm AcAryANAM paramparA-ziSya-praziSyAdirUpA, liGgavyatyayAt, tayA / 'eSa:' ayam / 'samprApta:' Agato yAvat 'sAmpratam' adyakAlam / kintu 'sAtizaya:' mahAparijJAdhyayanAdyatizayagrantharUpa: / 'prAya:' bAhulyena / 'vyavacchinnaH' truTita: / 'kAladoSataH' duHSamAnubhAvataH / tathA hi kAlikAcAryeNa svapautragarvavatsAgaracandrAcAryapratibodhanAkAle 1. lA0 'tyabhiprAyaH / tathA // 2. saM0 vA0 su0 "kAle bhavo // 3. lA0 telokka' || 4. tA0 devo // 5. saM0 vA0 su0 vatvaM paratve siddhi (?) / / 6. saM0 vA0 su0 Na prapautra / Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 167 pratipAdito'yamarthaH / sa ca kathAnakagamya: / taccedam [22. kaalkaacaarykthaankm| atthi ihe va jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dharAvAsaM NAma NagaraM / tattha vairivArasuMdarIvehavvadikkhAgurU vairisIho NAma rAyA / tassa ya sayalaMteurapahANA surasuMdarI NAma devI / tIse ya sayalakalAkalAvapArago kAlagakumAro NAma putto / so ya aNNayA kayAi AsavAhaNiyAe paDiNiyatto sahayAravaNojANe sajalajalaharArAvagaMbhIramahuraNigghosamAyaNNeUNa kougeNa tannirUvaNatthaM paviThTho tattha, jAva pecchai susAhujaNaparivAriyaM bahujaNANaM jiNapaNNattaM dhammamAikkhamANaM bhagavaMtaM guNAyarAyariyaM / vaMdeUNa ya uvaviThTho tappurao / bhagavayA vi samADhattA kumAraM uddesiUNa visesao dhammadesaNA |avi ya "yathA caturbhiH kanakaM parIkSyate, nigharSaNa-cchedana-tApa-tADanaiH / tathaiva dharmo viduSA parIkSyate, zrutena zIlena tapo-dayAguNaiH / / 206 / / tathA jIvo aNAiNihaNo pavAhao'NAikammasaMjutto / pAveNa sayA duhio, suhio puNa hoi dhammeNa / 1 / dhammo carittadhammo suyadhammAo tao ya niymenn| kasa-cheya-tAvasuddho so cciya kaNagaM va viNNeo pANavahAIyANaM pAvaTThANANa jo ye paDiseho / jhANa-'jjhayaNAINaM jo ya vihI esa dhammakaso // 3 // bajjhANuTThANeNaM jeNa Na bAhijjaI tayaM NiyamA / saMbhavai ya parisuddhaM so uNa dhammammi cheu tti // 4 // jIvAibhAvavAo baMdhAipasAhago ihaM tAvo / eehi~ suparisuddho dhammo dhammattaNamuvei // 5 // eehi~ jo na suddho annayarammi vi na suTTha NivvaDio / so tArisao dhammo NiyameNa phale visNvyi|6 eso ya uttamo, jaM purisattho ettha vaMcio NiyamA / vaMcejai sayalesuM kallANesuM na saMdeho // 7 // ettha ya avaMcaoNa hi vaMcijai tesujeNa teNeso / sammaM parikkhiyavvo buhehi~ sai niuNadiTThIe"8 iya guruvayaNaM souM kumaro vigalaMtakammapanbhAro / saMjAyacaraNabhAvo evaM bhaNiuM samADhatto // 9 // 'micchattamohio haM jahavaTThiyadhammarUvakahaNeNa / paDibohio mahAyasa !, saMpai Aisasu karaNejaM' // 10 / / to bhagavaM tabbhAvaM gAuM Aisai sAhuvaradhamma / so vi tayaM paDivajjiya gao tao NivasamIvammi // 11 // 1. saM0 vA0 su0 degNA suMdarI // 2. lA. yApaDi // 3. lA0 seseNa dha // 4. lA0 api ca // 5. saM0 vA0 su0 tathA hi // 6. lA0 u // 7. saM0 vA0 su0 vayaM // 8. saM0 vA0 su0 saMsavai ya paDisuddhaM // 9. lA0 ya jAi tao // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake aha mahayA kaTTeNaM moyAviya-jaNaya-jaNaNimAIe / bahurAyauttasahiojAo samaNo samiyapAvo / 12 / aha gahiyaduvihasikkho gIyattho jAva bhAvio jaao| to guruNA Niyayapae Thavio gcchaahivttenn||13|| .. paMcasayasAhuparivAraparivuDo bhaviyakamalavaNasaMDe / paDibohito kamaso patto ujjeNiNagarIe // 14 // nayarassa uttaradisAsaMThiyevaNasaMDamajjhayArammi / AvAsio mahappA jaijogge phAsuyapaese // 15 // taM NAUNaM logo vaMdaNvaDigAi Niggao jhatti / paNamettu sUripAe uvaviThTho suddhamahivaDhe // 16 // to kAlayasUrIhiM duhataruvaNagahaNadahaNasAriccho / dhammo jiNapaNNatto kahio gaMbhIrasaddeNa // 17 // taM soUNaM parisA savvA saMvegamAgayA ahiyaM / vaNNaMtI sUriguNe NiyaNiyaThANesu saMpattA // 18 // evaM ca bhaviyakamalapaDibohaNaparANa jAva voliMti kayavi diyahA tAva bhaviyavvayANioeNaM samAgayAo tattha sAhuNIo / tANaM ca majjhe sarassai vva potthiyAvaggahatthA, na yAkulINA; gori vva mahAteyanniyA, na ya bhavANurattacittA; sarayakAlanai vva sacchAsayA, na ya kuggAhasaMjuyA; lacchi vva kamalAlayA, Na ya sakAmA; caMdaleha vva sayalajaNANaMdadAiNI, Na ya vaMkAH, kiM bahuNA ?, guNehiM rUveNa ya samatthaNArIyaNappahANA sAhuNIkiriyAkalAvujayA kAlayasUrilahu-bhaiNI sarassaI NAma sAhuNI viyArabhUmIe NigayA samANI diTThA ujjeNiNagarisAmiNA gaddabhilleNa rAiNA, ajjhovavaNNeNa ya hA ! suguru ! hA! sahoya ra ! hA! pavayaNaNAha ! kAlayamuNiMda ! / caraNadhaNaM hIrate maha rakkha aNajaNaravaiNA // 19 // iccAivilavaMtI aNicchamANI balAmoDIe chUDhA aMtaure / taM ca sUrIhiM NAUNa bhaNio jahA- 'mahArAya ! pramANAni pramANasthai rakSaNIyAni yatnataH / viSIdanti pramANAni pramANasthairvisaMsthulaiH / / 207 / / kiMca rAyarakkhiyANi tavovaNANi huMti / yata: narezvarabhujacchAyAmAzrityA''zramiNaH sukham / nirbhayA dharmakAryANi kurvate svAnyanantaram / / 208 / / 1. lA0 to // 2. lA0 yaujjANamajjha // 3. lA0 NapaDiyAe / 4. lA0 kaivi // 5. lA0 'yAniyogeNaM / / 6. lA0 dayAriNI // 7. saM0 vA0 su0 ruvehi sama // 8. lA0 'huyabha / / 9. saM0 vA0 su0 'taM rakkhehi aNa || maGgaH // 3irennpddiyaaraa|| sA kahati // 1. lA0 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 169 tA visajjehi eyaM, mA niyakulakalaMkamuppAehi / yata uktam gottu gaMjidu [?gottu gaMjidu] malidu cArittu, suhaDattaNu hAravidu, ajasapaDahu jagi sayali bhAmidu / masikuccau dinu kuli jeNa keNa (?teNa, jeNa) paradAru hiNsi(?hiiri)du||209|| tA mahArAya ! uciTThakAyapisiyaM va viruddhameyaM / tao kAmAurattaNao vivarIyamaittaNao ya Na kiMci paDivaNNaM rAiNA / yata: dRzyaM vastu paraM na pazyati jagatyandhaH puro'vasthitaM, rAgAndhastu yadasti tat pariharan yannAsti tat pazyati / kundendIvara-pUrNacandra-kalaza-zrImallatApallavA ___ nAropyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate / / 210 / / 'tA muMca rAya ! eyaM tavassiNiM mA karehi aNNAyaM / tai aNNAyapavatte ko anno nAyavaM hoi ?' / 20 / evaM bhaNiorAyA paDivajai jAva kiMciNo tAhe / cauvihasaMgheNa taobhaNAvio kAlagajehiM / 21 / saMgho vi jAva teNaM Na maNNio kaha vi tAva sUrIhiM / kovavasamuvagaehiM kayA paiNNA imA ghoraa|22| 'je saMghapaccaNIyA pavayaNauvaghAyagA narA je ya / saMjamauvaghAyaparA taduvikkhAkAriNo je ya / / 23 / / tesiM vaccAmi gaI jai eyaM gaddabhillarAyANaM / ummUlemi Na sahasA rajjAo bhaTThamajjAyaM' / / 24 / / kAyavvaM ca eyaM, jao bhaNiyamAgame tamhA sai sAmatthe ANAbhaTThammi no khalu uvehA / aNukUlearaehi~ ya aNusaTThI hoi dAyavvA / / 211 / / tathA sAhUNa ceiyANa ya paDaNIyaM taha avaNNavAiM ca / jiNapavayaNassa ahiyaM savvatthAmeNa vArei / / 212 / / tao evaM paiNNaM kAUNa ciMtiyaM sUriNA jahA 'esa gaddabhillarAyA mahAbala-parakkamo gaddabhIe mahAvijAe balio tA uvAeNa ummUliyavvo' / ti sAmattheUNa kao kavaDeNa ummattayaveso tiyacaukka-caccara-mahApahaTThANesu ya imaM palavaMto hiMDai-yadi gardabhillo rAjA tata: kimata: param ?, yadi 1. lA0 bhrAmidu // 2. saM0 vA0 su0 kareha // 3. saM0 vA0 su0 vAyaM ca // 4. lA0 sUrIhiM j|| Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake vA ramyamantaHpuraM tataH kimataH param ?, yadi vA viSayo ramyastataH, kimataH param ?, yadi vA suniviSTA purI tataH kimataH param ?, yadi vA janaH suveSastataH kimataH param ?, yadi vA karomi bhikSATanaM tataH kimataH param ?, yadi vA zUnyagRhe svapnaM karomi tataH kimataH param ? / iya evaM jaMpaMtaM sUriM daTThUNa bhaNai puralogo / 'ahaha ! Na juttaM raNNA kayaM jao bhagiNikajjammi / / 25 / / mottUNa NiyayagacchaM hiMDai ummattao nayarimajjhe / sayalaguNANa NihANaM kaTThemaho! kAlagAyario' |26 govAla-bAla-lalaNAisayalaloyAo eNyamaipharusaM / soUNa niMdaNaM puravarIi niyasAmisAlassa |27| maMtIhi~ tao bhaNio naraNAho 'deva ! mA kuNa evaM muyasu tavassiNimeyaM avaNNavAo jao garuo / / 28 / / 1 kiMca guNINa aNatthaM jo mohavimohio naro kuNai / so'Natthajalasamudde appANaM khivaidhuvameyaM // 29 taM maMtivayaNamAyaNNiUNa roseNa bhaNai NaraNAho / re re ! aiyaM sikkhaM gaMtUNaM deha niyapiuNo' / / 30 / / taM souM hikkA saMjAyA maMtiNo imaM hiyae / kAuM 'keNa Nisiddho jalahI sImaM vilaMghaMto ? ' / / 31 / / taM ca kuo viNAUNa Niggao NayarIo sUrI / aNavarayaM ca gacchaMto patto sagakUlaM NAma kUlaM / tattha je sAmaMtA te sAhiNo bhaNNaMti / jo ya sAmaMtAhivaI sayalanareMdavaMdacUDAmaNI so sAhANusAhI bhaNNai / tao kAlayasUrI Thio egassa sAhiNo samIve / Avajjio ya so maMta-taMtAIhiM / io ya aNNayA kayAi tassa sAhiNo sUrisamaNNiyassa harisabharaNinbharassa NANavihaviNoehiM ciTThamANassa samAgao paDihAro, viNNattaM ca teNa jaMhA 'sAmi ! sAhANusAhidUo duvAre ciTThA' | sAhiNA bhaNiyaM 'lahuM pavesehi' / pavesio a vayaNANaMtarameva / NisaNNo ya diNNAsaNe / tao dUeNa samappiyaM uvAyaNaM / taM ca daTThUNa navapAusakAlaNahayalaM va aMdhAriyaM vayaNaM sAhiNo / tao ciMtiyaM sUriNA 'haMta ! kimeyamapuvvakaraNaM uvalakkhejjai ?, jao sAmipasAyamAgayaM daddUNa jaladadaMsaNeNaM piva sihiNo harisabharanibbharA jAyaMte sevayA, eso ya sAmavayaNo dIsai, tA pucchAmi kAraNaM' ti / etthaMtarammiM sAhipurisadaMsiyaviDahare gao dUo / tao pucchiyaM sUriNA 'haMta ! sAmipasAe visamAgae kiM uvviggo viya lakkhIyasi ? ' / teNa bhaNiyaM " bhagavaM ! na pasAo, kiMtu kovo samAgao, jao amha pahU jassa rUsai tassa NAmaMkiyaM muddiyaM churiyaM paTThavei, tao 1. lA0 m ?, viSayo yadi vAra ra // 2. lA0 m 1, suniviSTA purI yadi vA tataH // 3. lA0 okA // 4. lA0 evama // 5. saM0 vA0 su0 NaM ThavaI // 6. lA0 evaM // 7. lA0 i // 8. saM0 vA0 su0 sUriNo ( NA) sama // 9. saM0 vA0 su0 'NAviNo // 10. saM0 vA0 su0 jahA sAhA // 11. lA0 'raNamavalakkhijjai // 12. lA0 jAyaMti // 13. lA0 "mmi ya sA // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 171 keNai kAraNeNa amhori rUseUNa pesiyA esA churiyA, eIe ya'ppA amhehiM ghAiyavvo, 'uggadaMDo'tti kAUNa Na tavvayaNe viyAraNA kaayvvaa'| sUriNA bhaNiyaM 'kiM tujhaM ceva ruTTho uyAha aNNassa vi kassai ?' / sAhiNA bhaNiyaM 'mama vajjiyANamaNNesi pi paMcANauIrAyANaM, jao dIsai chaNNauimo imIe satthiyAe aMko' tti / sUriNA jaMpiyaM 'jai evaM tA mA appANaM viNAsehi' / teNa bhaNiyaM 'na pahuNA ruTeNa kulakkhayamaMtareNa chuTTejjai, mae uNa mae Na sesakulakkhao hoI' / sUriNA bhaNiyaM 'jai evaM tahA vi vAharasu NiyadUyapesaNeNaM paMcANauI pi rAyANo jeNa hiMdugadesaM vccaamo'| tao teNa pucchio dUo jahA 'bhadda ! ke te aNNe paMcANauI rAyANo jesiM kuvio devo?'| teNa vi savve NiveiyA / tao dUyaM visajjiUNa savvesi pi pesiyA patteyaM NiyadUyA jahA 'samAgacchaha mama samIve, mA niyajIviyAiM pariccayaha, ahaM savvattha bhalissAmi' / tao te dupariccayaNIyattaNao pANANaM savvaM sAmaggiM kAUNa AgayA jhaDi tti tasma ggiive| te ya samAgae daLUNa teNa pucchiyA sUriNo 'bhagavaM! kimamhehiM saMpayaM kAyavvaM ?' / sUrIhiM bhaNiyaM 'sabala-vAhaNA uttareUNa siMdhuM vaccaha hiMdugadesaM' / tao samAruhiUNa jANavattesu samAgayA suraTThavisae / itthaMtarammi samAgao pAusasamayo / tao 'duggamA magga'tti kAuM suraTThavisayaM channauivibhAgehiM vibhajjiUNa TThiyA ttthev| etyaMtarammiya mahArAo vva rehirapuMDarIo, garuyasamarAraMbhasamao vva ullalaMtabahugovo, paDhamapAuso vva dIsaMtasiyabalAhao, muNivai vva rAyahaMsasaMsevio, pahANapAsAo vva saccavejaMtamattavAraNo samAgao sarayakAlo / jattha ya suyaNajaNacittavittIo va sacchAo mahAnaIo, sukavivANIo va nimmalAo disAo, paramajogisarIraM va nIrayaM gayaNaMgaNaM, muNiNo vva sumaNobhirAmA sattacchayataruNo varathavainimmiyadevaulapaMtIo va sutArAo rayaNIo tti / avi yanipphaNNasavvasAsA jattha mahI ahiyarehirA jAyA / DhikkaMti dariyavasahA pmuiygoviNdmjjhgyaa|32| pIUsapUrasarisA sasaharakiraNAvalI tamissAsu / pavvAlei asesaM ahiyaM bhuvaNoyaraM jattha / / 33 / / sAlivaNarakkhaNojjayapAmarigijaMtamahuragIehiM / paDibajhaMtA pahiyA paMthAo jattha bhassaMti / / 34 / / iya bahujiyatosayare patte sarayammi navari viddANo / jhatti rahaMgo bhavacittarUvasaMsAhaNatthaM va / / 35 / / evaMvihaM ca sarayakAlasirimavaloiUNa NiyasamIhiyasiddhikAmeNa bhaNiyA te kAlayasUriNA jahA 'bho kimevaM NirujjamA ciTThaha ?' / tehiM bhaNiyaM Aisaha kiM puNa karemo ?' / sUriNA bhaNiyaM 'geNhaha 1. lA0 vari rU' // 2. lA0 tujjha // 3. 'teNa bhaNiyaM' iti pATha: lA0 praterevopalabdhaH // 4. lA0 mae pusU maeNa sesakulassa ravemaM bhavai / Na // 5. saM0 vA0 su0 hiMDaga // 6. saM0 vA0 su0 te paMcA' // 7. saM0 vA0 su0 savvasA' / / 8. saM0 vA0 su0 yA chaDa tti| 9. lA0 samIvaM // 10. lA0 yagovaMda // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake ujeNiM, jao tIe saMbaddho pabhUo mAlavadeso, tattha pajjattIe tumhANaM NivvAho bhavissaI' / tehiM bhaNiyaM evaM karemo, paraMNatthi saMbalayaM, jamhA eyammi dese amhANa bhoyaNamettaM ceva jAyaM' / tao sUriNA jogacuNNacahuMTiyAmettapakkheveNa suvaNNIkAUNa savvaM kuMbhArAvAhaM bhaNiyA 'eyaM saMbalayaM gennhh'| tao te taM vibhajjiUNa savvasAmaggIe peyaTThA ujeNiM pai / avaMtare ya je ke vi lADavisayarAyANo te sAhittA pattA ujjeNivisayasaMdhiM / tao gaddabhillo taM parabalamAgacchaMtaM soUNa mahAbalasAmaggIe niggao, patto ya visayasaMdhiM / tao duhaM pi dappuddharaseNNANaM laggamAohaNaM / avi yanivaDaMtatikkhasarajhasara-sella-vAvalla-savvalarauddo / khippNtckk-pttttis-moggr-nnaaraaybiibhccho|36| asi-parasu-kuMta-kuMgIsaMghaTuTuMtasihiphuliMgoho / bheDapukkAravaDDo rayachAiyasUrakarapasaro / / 37 / / evaMvihasamarabhare vaTuMte gaddabhillaNaravaiNo / seNNaM khaNeNa Naha~ vAyAhayamehavaMdaM va / / 38 / / taM bhagaM daNaM valiUNaM puravarIeN NaraNAho / pavisittu tao ciTThai rohagasajo NiyabaleNa / / 39 / / ___ iyare vi nissaMcAravalayabaMdheNa NayariM roheUNa ThiyA / kuNaMti ya paidiNaM DhoyaM / annammi divase jAva DhoeNa uvaTThiyA tAva pecchaMti suNNayaM koTheM / tao tehiM pucchiyA sUriNo 'bhagavaM! kimajja suNNayaM koTTaM dIsai ? / tao sUrIhiM sumareUNa bhaNiyaM jahA ajja aTThamI, tattha ya gaddabhillo uvavAsaM kAUNa gaddabhiM mahAvijaM sAhai, tA nirUvaha kathai aTTAlovaTThiyaM gaddabhiM' / nisvaMtehi ya diTThA, daMsiyA ya sUriNaM / sUrIhi bhaNiyaM jahA 'esA gaddabhI jAvasamattIe mahaimahAlayaM sadaM kAhii, taM ca parabalasaMtiyaM jaM dupayaM cauppayaM vA suNessai taM savvaM muheNa ruhiraM uggiraMtaM nissaMdehaM bhUmIe nivaDessai, tA savvaM sajIvaM dupayaM cauppayaM ghettUNa dugAuyamittaM bhUmAgamosaraha, aTThottarasayaM ca saddavehINaM mahAjohANaM mama samIve ThAveha' / tehi va taM taheva savvaM kayaM / te ya saddavehiNo bhaNiyA sUrIhiM 'jayA ImA rAsahI saddakaraNatthaM muhaM NivAei tayA akayasaddAe ceva eyAe tubme nArAehiM muhaM bharejjaha, kayasaddAe uNa tubbhe vi na sakkessaha pahariuM, tA appamattA AyaNNApUriyasarA ceTTaha' / tehi vi taha ceva savvaM kayaM / tao ya AyaNNAyaDDiyadhaNuvimukkasarapUrapuNNavayaNAe tIe tirikkhIe pIDiyAe na ya caiyamArasiuM 'paDihayasatti' tti / tao vijjA tasseva sAhagassuvariM kAuM muttapurIsaM lattaM dAUNa jhatti gayA / tao sUriNA bhaNiyA te jahA 'geNhaha saMpayaM, ittiyaM ceva eyassa balaM' ti / tao te pAgAraM bhaMjiUNa paviThThA ujeNIe / gahio sajIvagAhaM gaddabhillo / baMdheUNa samappio 1. lA0 "e paDibaddho // 2. lA0 kuMbhakArAvAhaM // 3. lA0 saMbalaMgiNha // 4. lA0 teNaM vibha' || 5. lA0 paTThiyA // 6. lA0 bhaDavukkAraravaho // 7. lA0 'cAraM va // 8. lA0 'ttha vi aTTAlae ThaviyaM // 9. lA0 rUvite // 10. saM0 vA0 su0 kAhisai // 11. lA0 NaM mama // 12. lA0 vi taheva / / 13. lA0 iyaM rA // 14. lA0 Na ya sa || Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 173 sUripAyANaM / sUrIhi~ taobhaNio rere pAviTTha! duTTha! nillaja! |ainnjjkjjujjmsjj! mhaarjjpbbhtttth!|40| jamaNecchaMtIe sAhuNIi viddhaMsaNaM kayaM tumae / na ya maNNio ya saMgho, teNa'mhehiM imaM vihiyaM // 41 // mahamohamohiyamaI jo sIlaM sAhuNIi bhaMjei / jiNadhammabohilAbhassa so naro dei mUlaggiM // 42 // niNNaTThabohilAbho bhamihisi nUNaM tuma pi saMsAre / re! NaMtadukkhapaure kiMca ihaM ceva jaM z2amme // 43 // patto baMdhaNa-tADaNa-avamANaNajaNiyavivihadukkhAiM / saMghAvamANaNAtaruvarassa kusumoggamo eso / 44 naraya-tirikkha-kumANusa-kudevagaigamaNasaMkaDAvaDio / jamaNaMtabhave bhamihisi taM puNa virasaM phalaM hohI // 45 // / jo avamaNNai saMghaM pAvo thevaM pi mANamayalitto / so appANaM bolai dukkhamahAsAgare bhIme // 46 // sirisamaNasaMghaAsAyaNAi pAveMti jaM duhaM jIvA / taM sAhiuM samattho jai para bhagavaM jiNo hoi // 47 // jeNa mahaMtaM pAvaM kayaM tae Neya maNNio saMgho / saMbhAsassANariho amhANaM jai vire! taha vi // 48 // bahupAvabharakkaMtaM duhajalaNakarAlajAlamAlAhiM / AliMgiyaM tumaM pAsiUNa karuNAi puNa bhaNimo // 49 // niMdaNa-garihaNapuvvaM AloeUNakuNasupacchittaM / dukkaratavacaraNaraojeNa'ja vitarahi duhajalahiM' 50 iya karuNAe sUrIhi~ jaMpiyaM suNiya gaddabhillo so / aisaMkiliTThakammo gADhayaraM dUmio citte // 51 // dUmiyacittaM NAuM kAlayasUrIhi~ so tao bhaNio / 'mukko si egavAraM saMpaire! jAhi Nivvisao'52 taM sUrivayaNamAyaNNiUNa puhaIsarehi~ so tehiM / desAoM dhADiUNaM mukko duhio paribbhamai / / 53 / / bhamiuM mao samANo caugaisaMsArasAyare bhIme / bhamihI aNaMtakAlaM takkammavivAgadoseNaM / / 54 / / to sUripajjuvAsayasAhiM rAyAhirAyamaha kAuM / bhuMjaMti rajjasokkhaM sAmaMtapayaTThiyA sesA / / 55 / / sagakUlAo jeNaM samAgayA teNa te sagA jAyA / evaM sagarAINaM eso vaMso samuppaNNo / / 56 / / jiNasAsaNoNNaiparANa tANa kAlo suheNa parigalai / sUripayaumagabbhe chappayalIlaM kuNaMtANaM / / 57 / / kAlaMtareNa keNai uppADettA sagANa taM vaMsaM / jAo mAlavarAyA NAmeNaM vikkamAicco / / 58 / / puhaIeN egavIro vikkamaakkaMtabhUriNaraNAho / acchariyacariyaAyaraNapattavarakittipanbhAro / / 59 / / niyasattArAhiyajakkharAyasaMpattavaratiyavaseNa / avigaNiyasattu-mittaM jeNa payaTTAviyaM dANaM / / 60 / / payarAvio dharAeM riNaparihINaM jaNaM viheUNa / gururitthaviyaraNAo Niyao saMvaccharo jeNa / / 61 / / 1. saM0 vA0 su0 kiMci i // 2. lA0 to tADaNaM-baMdhaNa a // 3. lA0 paiTThiH // 4. saM0 vA0 su0 degNayapa' || 5. saM0 vA0 su0 keNaya u / / 6. saM0 vA0 su0 e U(u)Na // 7. lA0 degyayo sa // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake 1 tassa vi vaMsaM uppADiUNa jAo puNo vi sagarAyA / ujjeNipuravarIe payapaMkayapaNayasAmaMto / / 62 / / paNatIse vAsasae vikkamasaMvaccherAo volINe / parivattiUNa Thavio jeNaM saMvaccharo Niyago / / 63 / sagakAlajANaNatthaM eyaM pAsaMgiyaM samakkhAyaM / mUlakahAsaMbaddhaM pamayaM ciya bhaNNae iNhiM / / 64 / / kAlayasUrIhi tao sA bhagiNI saMjame puNo ThaviyA / AloiyapaDikaMto sUrI vi seyaM gaNaM vahai // 65 // 174 io ya atthi bharuyacchaM NAmaM NagaraM / tattha ya kAlayasUribhAiNejjA balametta - bhANumettA bhAyaro rAya - juvarAyANo / tesiM ca bhagiNI bhANusirI / tIse putto balabhANU NAma kumAro / tao hiM balamittabhANumittehiM parakUlAo samAgae sUriNo soUNa pesio maisAgaro NAma NiyamahaMtao ujje| teNa tattha gaMtU sagarAiNo mahANibbaMdheNa visajjAveUNa vaMdiUNa ya viNNattA sUriNo, avi ya-- 'balametta - bhANumettA bhayavaM ! bhUluliyabhAla - kara- jANU / bhattibharanibbharaMgA tuhapayakamalaM paNivayaMti // 66 // karakamalamaulamaulaM molimmi Thavittu viNNavaMti jahA / tu virahataraNikharakiraNaNiyarapasareNa sayarAhaM // 67 // saMtAviyAi~ dhaNiyaM jao sarIrAi~ amha tA sAmi ! / niyadaMsaNamehobbhavadesaNaNIreNa nivvavasu / / 68 / / kiM bahuNA ?, karuNArasasamudda ! amhANamuvari kAruNNaM / kAUNaM pAvaharaM vaMdAvasu niyayapayakamalaM' / 69 / okAlayasUriNo sagaraNNo sarUvaM sAhiUNa gayA / bharuyacche / pavesiyA ya mahayA vicchaDDeNaM / vaMdiyA bhAvasAraM balametta - bhANumetta - bhANusiri-balabhANUhiM / samADhattA bhagava bhavaNivveyajaNaNI dhammadesaNA, avi ya 1 tusarAsi vva asAro saMsAro, vijjulayAo va caMcalAo kamalAo, uppahagAmuyavolAvaNayasAmaNNaM tAruNNaM, dAruNadRhadAirogA bhogovabhogA, mANasa-sArIriyakheyanibaMdhaNaM dhaNaM, mahAsogAiregA iTThajaNasaMpaogA, NiraMtaperisaDaNasIlANi AuyadalANi / tA evaM Thie bho bhavvA ! laddhUNa kulAijuttaM ! mANusattaM niddaleyavvo pamAo, kAyavvo savvasaMgacAo, vaMdaNIyA devAhidevA, kAyavvA sugurucalaNasevA, dAyavvaM supattesu dANaM, Na kAyavvaM NiyANaM, aNuguNeyavvo paMcaNamokkAro, kAyavvo jiNAyayaNesu pUyAsakkAro, bhAviyavvAo duvAlasa bhAvaNAo, rakkheyavvAo pavayaNohAvaNAo, dAyavvA sugurupurao NiyaduccariyAloyaNA, kAyavvA savvasattakhAmaNA, paDivajjeyavvaM pAyacchittaM, na dhAriyavvamasuhacittaM, aNuTThiyavvANi jahAsattIe tavaccaraNANi, damiyavvANi rduddaMtANi iMdiyANi, jhAeyavvaM suhajjhANaM vocchejjae jeNa saMsArasaMtANaM / kiM bahuNA ?, 1. lA0 'ccharassa vo' // 2. lA0 sagaM // / 3. saM0 vA0 su0 bhAyeNa // 4. lA0 NNaviMti // 5. lA0 "yA yabhA // 6. saM0 rvA0 su0 passeDaNa // 7 lA0 maNuyattaM // 8. saM0 vA0 su0 vaMdeyavvA dedeg // 9. lA0 'caraNa' // 10. lA0 duddaMtakaraNANi, jhA // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 kAlakAcAryakathAnakam evamAyaraMtANaM tumhANaM bhavessai acireNeva nivvANaM ti / iya sUrivayaNamAyaNNiUNa saMjAyacaraNapariNAmo / so balabhANU kumaro romNcocciysvvNgo||70|| karakorayaM viheuM sirammi aha bhaNai erisaM vayaNaM / 'saMsAracAragAo NitthArahi NAha! maM duhiyaM // 71 // bhavabhayabhIyassa mahaM uttamaNaraseviyA imA sAmi ! / dijau jiNedadikkhA jai joggo mA cirAveha' // 72 // ___iya kumaraNicchayaM jANiUNa sUrIhi~ takkhaNaM ceva / ApucchiUNa sayaNe vihiNA aha dikkhio eso||73|| rAyAI parisA vi ya namiuM sUriMgayA niyaM ThANaM / muNiNo viNiyayasaddhammakammakaraNojjayA jaayaa||74|| evaM ciya paidiyahaM muNivaipayapaMkayaM NamaMtete / NaraNAhe daNaM bhattibbharaNibbhare dhaNiyaM // 75 // savvo viNagaralogojAo jiNadhammabhAvioahiyaM / saccamiNaM AhANaM jaharAyA taha payA hoii'|76 __ taM ca tArisaM purakkhohamavaloiUNa avaMtadUmiyacitteNaM rAyapurao sUrisamakkhaM ceva bhaNiyaM rAya-purohieNa jahA 'deva ! kimeehiM pAsaMDiehiM taIbajjhAyaraNaNiraehiM asuiehiM ?' ti / evaM ca vayaMto so sUrihiM aNegovavattIhiM jAhe Niruttaro kao tAhe dhuttimAe aNulomavayaNehiM rAiNo vippariNAmei / avi ya'ee mahAtavassI nIsesaguNAlayA mahAsattA / sura-asura-maNuyamahiyA goravvA tihuyaNassAvi / / 77 / / tA deva ! jeNa ee paheNa gacchaMti teNa tumhANaM / juttaM na hoi gamaNaM akkamaNaM tappayANa jao / / 78 / / gurupayaakkamaNeNaM mahaI AsAyaNAjao hoi / duggaikAraNabhUyA ao visajeha pahu! guruNo' / / 79 / tao vippariNayacittehiM bhaNiyaM rAIhiM 'saccameyaM, paraM kahaM visajijaMti ?' / tao purohieNa bhaNiyaM deva ! kIrau savvattha Nagare aNesaNA, tIe ya kayAe asujhaMte bhatta-pANe sayameva viharissaMti' / tao rAIhiM bhaNiyaM 'evaM karehi' / tao parUviyaM savvattha Nagare purohieNaM jahA 'evaM evaM ca AhAkammAiNA payAreNa sAhUNa dejamANaM mahAphalaM bhavaI' / tao logo taheva kAumAraddho / taM ca tArisamauvvakaraNaM daddUNa sAhiyaM sAhUhi~ gurUNaM / te vi sammaM viyANeUNa rAyAbhippAyaM apajjosavie ceva gayA marahaTThayavisayAlaMkArabhUyaM paiTThANaM NAma NagaraM / tattha ya sUrIhiM jANAviyaM jahA 'na tAva pajjosaveyavvaM jAva vayaM NAgayA' / tattha uNa paramasAvago sAyavAhaNo NAma rAyA / so ya sUriNo samAgacchaMte NAUNa jalayAgamukkaMThiyasihi vva harisaNibbharo jAo / kameNa ya samAgayA tattha sUriNo / tao sAivAhaNarAyA sUriM samAgayaM 1. saM0 vA0 su0 acireNa ni // 2. saM0 vA0 su0 payadi / / 3. lA0 accaMtaM dU // 4. saM0 vA. su0 rAyANo // 5. lA0 havai / / 6. saM0 vA0 su0 jissaMti / / 7. lA0 ca ahoka' / / 8. saM0 vA0 su0 Na dejamANaM sAhUNa m|| Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake NAUNa sapariyaNo caubvihasirisamaNasaMghasamaNNio Niggao abhimuhaM / vaMdiyA ya bhAvasAraM sUriNo / avi yabhaviyakamalAvabohaya ! mohamahAtimirapasarabharasUra ! / dappiTTaduTThaparavAikuMbhiNiddalaNabalasiMha! / 80 / paNayaNaravisarapahamaulimauDamaNikiraNaraMjiyasupAya! / jiNasAsaNoNNaIpara ! kalikAlakalaMkamalasalila ! // 81 // kAlANurUvaparivaTTamANasuyajalahipArasaMpatta ! / sappaMtadappakaMdappasappakapparaNaparaparasu ! // 82 // iya nIsesaguNAlaya ! karuNApara! paramacaraNa ! rnnrhiy!| sugahiyanAma ! naruttama ! tujjha Namo hou munninnaah!||83|| evaM ca paNayassa NaravaiNo diNNo bhagavayA dhammalAbho / avi ya- klikaalklilmlbhlpddlpkkhaalnnegsliloho| sylduhaaclkuldlnnjliyblsuuynntthsmo||84|| ciMtAmaNi-kappaDuma-kAmiyaghaDa-kAmadheNumAINa / jiyaujjiyamAhappo bhavaNNavottAraNataraMDo // 85 // saggA-'pavagNaduggamanaraga'galabhaMgamoggarasamANo / tuha hou dhammalAho nareMda ! jinn-gnnhroddittttho|86| evaM ca mahAvicchaDDeNaM paviThThA Nagare sUriNo / vaMdiyAiM samatthaceiyAiM / AvAsiyA ya jaijaNajoggAsu ahAphAsuyAsu vasahIsu / tao paidiNaM sirisamaNasaMgheNa bahumaNNejjamANANaM sAyavAhaNaNarideNaM sammANejamANANaM viusavaggeNa pajjuvAsejamANANaM NIsesajaNeNa vaMdejjamANANaM bhaviyakamalapaDibohaNaparANaM samAgao kamaso pNjosnnaasmo| tattha ya marahaTThayadese bhaddavayasuddhapaMcamIe iMdassa jattA bhavai / tao viNNattA sUriNo rAiNA jahA 'bhayavaM ! panjosaNAdivase loyANuvattIe iMdo aNugaMtavvo hohI, teNa kAraNeNa vAulattaNAo ceIyapUyA-NhavaNAiyaM kAuM na pahuppAmo, tA mahApasAyaM kAUNa kareha chaTThIe panjosavaNaM' / tao bhagavayA bhaNiyaM "avi calai merucUlA, sUro vA uggameja avarAe / na ya paMcamIeN rayaNiM pajosavaNA aikkamai / / 213 / / 1. lA0 lasIha ! // 2. saM0 vA0 su0 rivahu // 3. lA0 NAyara ! // 4. lA0 laNokkasa // 5. lA0 jinnujiyH|| 6. lA0 sAivA // 7. lA0 haNaM kuNaM tANaM sa / / 8. lA0 pajovasa(sava)NAsa // 9. lA. 'svnnaa|| 10. lA0 iyANaM pU / / Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 kAlakAcAryakathAnakam jao bhaNiyamAgame jahA NaM bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse viikvaMte vAsAvAsaM pajosavei, tahA NaM gaNaharA vi| jahA NaM gaNaharA tahA NaM gaNaharasIsA vi / jahA NaM gaNaharasIsA tahA NaM amha guruNo vi / jahA NaM amha guruNo tahA NaM amhe vi vAsAvAsaM pajosavemo, no taM rayaNimaikkamijA" / rAiNA bhaNiyaM 'jai evaM to cautthIe havai ?' / sUrIhiM bhaNiyaM 'evaM hou Natthittha doso, jao bhaNiyamAgame-AreNAvi pajosaveyavvamiti / tao harisavasupphullaloyaNeNa jaMpiyaM rAiNA 'bhagavaM ! mahApasAo, mahaMto amhANamaNugNaho, jao mama aMteuriyANaM pavvovavAsapAraNae sAhUNaM uttarapAraNayaM bhavessaI' / tao gihe gaMtUNa samAiTTAo aMteuriyAo 'tumhANamamAvAsAe uvavAso hohI, pAraNae ya sAhUNaM uttarapAraNayaM bhavessai, tA tattha ahApavattehiM bhatta-pANehiM sAhuNo paDilAheha' / jao bhaNiyamAgame pahasaMta-gilANesu ya AgamagAhIsu taha ya kayaloe / uttaravAraNagammI dANaM tu bahupha(ppha)laM hoi / / 214 / / pajjosavaNAe aTThamaM ti kAUNa pADivae uttarapAraNayaM bhavai / taM ca daddUNa tammi diNe logo vi sAhUNaM taheva pUyaM kAumADhatto / tappabhiI marahaTThavisae samaNapUyAlao NAma chaNo pavatto / evaM ca kAraNeNa kAlagAyariehiM cautthIe pajosavaNaM pavattiyaM samatthasaMgheNa ya aNumanniyaM / / tathA cAvAci kAraNiyA ya cautthI ceiya-jaisAhuvAsaNanimittaM / uddisiya sAlavAhaNa payaTTiyA kAliya'jeNa / / 215 / / jatavvaseNa ya pakkhiyAINi vi cauddasIe AyariyANi, aNNahA AgamottANi puNNimAe tti / evaMvihaguNajuttANa vi kAlayasUrINaM kAlaMtareNa viharamANANaM kammodayavaseNaM jAyA dunviNIyA siisaa| tao coiyA sUrIhiM / tahA vi Na kiMci paDibajaMti / tao puNo vi bhaNiyA jahA "bho bho mahANubhAvA ! uttamakulasaMbhavA mahApurisA ! iMdAINa vi dulahaM laddhaM sAmaNNamakalaMkaM / 87 / evamaviNIyayAe guruANAikkama viheUNa / dukkaratavacaraNamiNaM mA kuNaha NiratthayaM vaccha ! / 88 / 1. lA0 na taM / / 2. lA0 "e bhagavao (bhavau)sU // 3. lA0 lANammi ya AgamagahaNe ya loyakaya daanne| uttarapAraNagammi ya dANaM tu bahupha(ppha)laM bhaNiyaM / / 214 // 4. etAdRcihnAntargata: pATha: mudrita pAThabhede pratyantaropalabdhatvena nirdiSTaH mudrite pratyantaragata vopAlabhyate // 5. svastikadvikAntargata: pATha: pratyantare nAstIti mudrite nirdiSTam // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake yata uktamAgame chaTTha-'TThama-dasama-duvAlasehi~ mAsa-'ddhamAsakhavaNehiM / akarito guruvayaNaM aNaMtasaMsArio hoi / / 216 / / guruANAbhaMgAo raNe kaTuM tavaM pi kAUNa / taha vi hu patto naragaM so kUlayavAlao sAhU / / 217 / / guruANAikkamaNe AyAveto karei jai vi tavaM / taha vi na pAvai mokkhaM puvvabhave dovaI ceva / / 218 / / " evaM pi bhaNiyA te Na muMcaMti dunviNIyayaM, Na kareMti guruvayaNaM, na vihiMti paDivattiM, japaMti ulluMThavayaNAI, kuNaMti secchAe tavaM, AyaraMti NiyayAbhippAraNa sAmAyariM / tao guruNA ciMtiyaM 'tArisA mama sIsA u jArisA galiga:bhA / galigaddabhe caittA NaM daDhaM geNhai saMjamaM / / 89 / tathA chaMdeNa gao chaMdeNa Agao ciTThae ya chaMdeNa / chaMde ye vaTTamANo sIso chaMdeNa mottavvo / / 219 / / tA pariharAmi ee duviNIyasIse' / tao aNNammi diNe rayaNIe pasuttANaM sAhio sejAyarassa paramattho jahA 'amhe niyasissasissANaM sAgaracaMdasUrINaM pAse vaccAmo, jai kahavi AuTTA NibbaMdheNa pucchaMti tao bahu kharaMTiUNa bhesiUNa ya sAhejasu' / ti bhaNiUNa nniggyaa| pattA ya aNavarayasuhapayANaehiM tattha, paviTThA nisIhiyaM kAUNa / 'thero ko vi ajao' tti kAUNa avajjAe, appuvvaM daRsNaM abbhuTThANaM tu hoi kAyavvaM / sAhummi diTThapuvve jahArihaM jassa jaM jogaM / / 220 / / iti siddhatAyAramasumareUNa na abbhuTThio sAgaracaMdasUriNA / vakkhANasamattIe ya NANaparIsahamasahamANeNa pucchyiM sAgaracaMdeNa 'ajayA ! kerisaM mae vakkhANiyaM ?' / kAlayasUrIhiM bhaNiyaM 'suMdaraM' / tao puNo vi bhaNiyaM sAgaracaMdasUriNA 'ajaya ! pucchehi kiM pi'| kAlagasUrIhiM bhaNiyaM 'jai evaM to vakkhANeha anniccyN'| sAgaracaMdeNa bhaNiyaM 'aNNaM visamapayatthaM 1. lA. dahA / / 2. lA0 a / / 3. lA0 'yasisse // 4. saM0 vA0 su0 payANehiM / / 5. saM0 vA0 su0 "cchiyA saa|| Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 179 vakkhANAvesu' / teNa bhaNiyaM 'na visamapayatthamavagacchAmi' (granthAgU 4000) / tao samADhatto vakkhANeuM 'tatti (?ttaM) dhammaha kiM na ciMteha ?' iccAi / atrA'ntare bhaNitaM kAlikAcArya: 'nAsti dharmaH pratyakSAdipramANagocarAtikrAntatvAt kharaviSANavaditi / uktaM ca pratyakSeNa graho'rthasya nizcitena prazasyate / tadabhAve'numAnena vacasA taddhyatikramaH / / 221 / / na tu pratyakSAdinA pramANenA'sau gRhyata ityalaM tadviSayayatnena' / 'avvo ! piyAmahANakArI ko vesa khaDekkaro maNNamANeNa bhaNiyaM sAgaracaMdeNa "tatra yaduktaM nA'sti dharmastatra pratijJApadayorvirodhaM prakaTameva lakSayAma:' nA'sti ced dharma iti katham ?, dharma iti ced nAstIti katham ? / atha parairdharmasyAbhyupagatatvAdevamucyate tarhi bhavantaM pRcchAmaH parakIyo'bhyupagamo bhavata: pramANamapramANaM vA ? / yadi pramANam, siddhaM na: sAdhyam / athA'pramANaM tarhi sa eva doSaH / yaccoktaM pratyakSAdipramANagocarAtikrAntatvAt tadapyasad, yataH kAryadvAreNA'pi dharmA-'dharmoM pratyakSeNa gRhyate iti / uktaM ca dharmAjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyurdhanaM, dharmeNaiva bhavanti nirmalayazo-vidyA-'rthasampacchriyaH / kAntArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate, dharmaH samyagupAsito bhavati hi svargA-'pavargapradaH / / 222 / / anyaccaniyarUvohAmiyakhayararAya-mayaNa vva ke vi disaMti / maMgularUvA aNNe purisA gomAusAricchA / / 90 / parimuNiyAsesasamatthasatthasuramaMtivibbhamAke vi |annnnaanntimiraacchnnnnaaannnne aMdhavva viyrNti|91| saMpattativaggasuhA ege dIsaMti jaNamaNANaMdA / parivajjiyapurisatthA ubviyaNejjA visahara vva / / 12 / / dhariyadhavalAyavattA baMdiyaNogghuTThapayaDamAhappA / vaccaMti gayArUDhA, aNNe dhAvaMti siM purao / / 93 / / paNaiyaNapUriyAsA nimmalajasabhariyamahiyalAbhogA / aNNe u kalaMkellApoTTe pi bharaMti kaha kaha vi|94| aNavarayaM deMtANa vi vaDDai davvaM suyaM va kesiNci| aNNesimadeMtANa vi gheppai nnrnnaah-corehi|95| iya dhammA-'dhammaphelaM paccakkhaM jeNa dIsae sAhu / mottUNamahammaM AyareNa dhamma ciya karesu / 96 / io ya te duTThasIsA pabhAe AyariyamapecchamANA io tao gavesaNaM kuNaMtA gayA sejjaayrsmiivN| pucchio ya jahA 'sAvaya ! kahiM guruNo ?' / teNa bhaNiyaM 'tubbhe ceva jANaha NiyaM 1. saM0 vA0 su0 tatthi dhammaha (?) // 2. lA0 'dvAreNa pratyakSeNa dharmA-dharmAM gRhyate // 3. lA0 ranAhama // 4. lA0 ekke // 5. saM0 vA0 su0 lAiva // 6. lA0 dhAvitI // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake guruM, kimahaM viyANAmi ?' / tehiM bhaNiyaM 'mA evaM kahehi, na tujjha akahiUNa vacvaMti' / tao sijjAyareNa bhiuDibhAsuraM vayaNaM kAUNa bhaNiyA " are re duTThasehA ! Na kuNaha gurUNa ANaM, coijjaMtA vi na paDivajjaha sAraNa - vAraNAINi, sAraNAivirahiyassa Ayariyassa mahaMto doso / jao bhaNiyamAgame-- jaha saraNamuvagayANaM jIvANa NikiMtae sire jo u / evaM pUraNiyANaM Ayario asArao gacche / / 223 / / jahAe vi lihaMto na bhaddao sAraNA jahiM Natthi / DaMDeNa vi tADeMto sa bhaddao sAraNA jattha / / 224 / / sAraNamAiviuttaM gacchaM pi ya guNagaNeNa parihINaM / parivattaNAvaggo caija iha suttavihiNA u / / 225 / / 1 tubhe yaduvviNIyA 'ANAe avaTTamANa' tti kAUNa paricattA / tA pAvA ! osaraha mama diTThIpahAo, aNNA bhaNessaha--Na kahiyaM ti" / tao bhIyA sejjAyaraM khamAvettA bhaNati / avi ya-- "daMsehi egavAraM amha gurU jeNa taM pasAeuM / ANANiddesaparA jAvajjIvai vaTTAmo // 97 // kiMbahunA ? sUrINaM saMpai hiyaicchiyaM karessAmo / to kuNasu dayaM sAvaya ! sohehi 'kahiM gayA guruNo ?" 98 / tao 'sammaM uvaTThiya'tti nAUNaM kahiya sabbhAvaM pesiyA tattha / gacchaMtaM ca sAhuvaMdaM logo pucchai 'ko esa vaccai ?' / te bhAMti 'kAlagasUrI' / suyaM ca savaNaparaMparAe sAgara caMdeNa sUriNA piyAmahAgamaNaM / pucchio kAlagasUrI 'ajjaya ! kiM mama piyAmaho samAgacchai ?' / teNa bhaNiyaM 'amhehi vi samAyaNNiyaM / tao aNNammi dine tayaNumaggalaggaM pattaM sAhuvaMdaM / ayaM sAgaracaMdeNa / tehiM bhaNiyaM 'uvavisaha tubbhe, sAhuNo ceva ee, guruNo uNa purao samAgayA' / AyarieNa bhaNiyaM 'Na ko vi itthA''gao khaDekkaramegaM mottUNa' / itthaMtarammi samAgayA viyArabhUmIo kAlagasUriNo / abbhuTTiyA ya pAhuNagasAhuvaMdeNa / sAgaracaMdeNa bhaNiyaM 'kimeyaM ?' / sAhUhiM bhaNiyaM 'bhagavaMto kAlagasUriNo ee' tti / tao lajjieNa aTThA khAmiyA, bahuM ca jhUriumADhatto / gurUhiM bhaNiyaM ' mA saMtappa, na tujjha bhAvadoso, kiMtu pamAdoso / aNNayA ya vAluyAe patthayaM bharAvettA egattha puMjAvio, puNo vi bharAvio, puNo vi 1. lA0 evaM sAraNiyANaM // 2. saM0 vA0 su0 'vihaNAo / 3. saM0 vA0 su0 'sAheuM // 4. 'vAya ciTThAmo || 5. saM0 vA0su0 sAheha ka' / / 6. lA0 'caMdasU' / / 7. saM0 vA0 su0 'amhehiM samA // 8. saM0 vA0 su0 'yassa | a || Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAcAryakathAnakam 181 puNjaavio| evaM ca bhariovvireyaNaM kuNaMtassa sesIhUo patthao / tao pucchio gurUhiM jahA 'bujjhiyaM kiMci ?' / teNa bhaNiyaM 'Na kiMci' / gurUhi bhaNiyaM "jahesa vAluyApatthao paDipuNNo tahA suhammasAmissa paDipuNNaM suyanANaM sAisayaM ca, tayavikkhAe jaMbUsAmissa kiMcUNaM appAisayaM ca, tatto vi pabhavassa appataramappatarAisayaM ca jao chaTThANagayA te vi bhagavaMto suvvaMti / evaM ca kamaso hIyamANaM hIyamANaM jAva maha sayAsAo tuha guruNo aihINaM, tassa vi sayAsAo tuha hINataraM ti / kiMca pAeNa paNaTThAisayaM appaM ca dUsamANubhAvAo suyaM, tA mA evaMviheNa vi sueNa gavvaM uvvahasu / bhaNiyaM ca AsavvaNNumayAo taratamajogeNa huMti maivibhavA / mA vahau ko vi gavvaM 'ahamekko paMDio ettha' / / 226 / / iya accherayacario gAmA-''gara-nagaramaMDiyaM vasuhaM |aannaavddicchbhusissprivuddovihrii bhagavaM99 ahaaNNayAsuriMdobhAsurabuMdIpalaMbavaNamAlo / haar-'ddhhaar-tisry-paalNbocchiyvcchylo|100| varakaDaya-tuDiyathaMbhiyabhuyAjugo kuMDalullihiyagaMDo / vryrrynnkrukkddkiriiddrehNtsirbhaago|101| kiM bahuNA ? siMgAriyasayalaMgo vimalavatthaparihANo / sodhammasurasabhAe tiNhaM parisANa majjhammi 102 sattaNhaM aNiyANaM aNiyAhivaINa taha ya sattaNhaM / tAyattIsayaaMgAbhirakkhasAmANiyasurANaM / / 103 / / sohammanivAsINaM aNNasiM logapAlamAINa / suradevINaM majjhe sakko sIhAsaNavarammi / / 104 / / uvaviThTho lalamANo variTThatiyasAhivattariddhIe / Aloiya(?yai) logaddhaM viuleNaM ohinnaannennN|105| to pecchai sImaMdharasAmijiNaM samavasaraNamajjhatthaM / kuNamANaM dhammakahaM puvvavidehammi parisAe / 106 / uTTittu tao sahasA tattha Thio ceva vaMdaI bhagavaM / suraNAyagariddhIe tao gao sAmimUlammi / / 107 / / vaMdittu sae ThANe uvavisiuMjA suNei jiNavayaNaM / tA patthAveNa jiNo sAhai jIve nigoyakhe / / 108 / taM soUNa suriMdo vimhayaupphullaloyaNo evaM / sirakayakayaMjaliuDo jaMpai parameNa viNaeNaM / / 109 / / 'bhagavaM!bhArahavAse iya suhumanigoyavaNNaNaM kAuM / kiMmuNai koi saMpai niraisaye duusmaakaale?'|110| to bhaNai jiNo 'suravai ! kAlagasUrI NigoyavakkhANaM / bharahammi muNai aja vi jaha vakkhAyaM mae tumha' // 111 // taM souM vajjaharo koUhalleNa ittha AgaMtuM / kAuM baMbhaNarUvaM vaMdettA pucchaI sUriM / / 112 / / 'bhagavaM! NigoyajIvA paNNattAje jiNehiM samayammi / te vakkhANaha majjhaM aIva koUhalaM jmhaa'|113| 1. lA0 "lullahi' / / 2. saM0 vA0 su0 vararayaNakarukkuraDakkirIDa' / / 3. lA0 NNesi vi lo // 4. lA0 tA // 5. lA0 ko vi // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake to bhaNai muNivareMdo jalaharagaMbhIramahuraNigghoso / 'jai kougaM' mahaMtaM suNasu mahAbhAga ! uvautto / 114 / golAya asaMkhejo'saMkhanigoo ygolobhnnio| ekkekkammi Nigoe aNaMtajIvA munneyvvaa'|115/ iccAi vitthareNaM vakkhAe sUriNA sahassakkho / savisesaNANajANaNaNimittamaha pucchae puNa vi / / 116 / "bhagavaM! aNAsagamahaM kAuM icchAmi vuddbhaavaao| tAmaha kettiyamAuM ?' sAhehi jahaTThiyaM NAuM' / / 117 / / tosuyaNANeNa gurU uvauttA jAva tAva vaDhaMti / divasA pakkhA mAsA vAsA vAsassayA paliyA / / 118 / / ayarA u duNNi tassA-''umANamavaloiUNa to sUrI / / savisesuvaogAo jANai 'vajAuho eso' // 119 // 'iMdo bhavaM' ti sUrIhiM jaMpie laliyakuMDalAharaNo / jAo NiyarUveNaM puraMdaro takkhaNaM ceva / / 120 / / bhUluliyabhAla-karayala-jANU romaMcakaMcuijjato / bhattibharaNibbharaMgo paNamai sUrINa peyakamalaM / / 121 / "aisaMkiliThThadUsamakAle vitae jiNAgamo jeNa / dhario guNagaNabhUsiya ! tujjha Namo hou muNiNAha ! // 122 / / Niraisae vi hu kAle NANaM vipphurai nimmalaM jassa / vimhAviyaMtiyalokkaM tassa Namo hou tuha sAmi ! // 123 // jeNoNNaI tae pavayaNassasaMghassa kAraNe vihiyA / accabbhuyacarieNaM payapaumaM tassa tuha nmimo'|124|| iya thoUNa suriMdo sumaraMto sUrinimmalaguNohaM / AyAseNuppaiuM patto sohammakappammi / / 125 / / sUrI vi ya kAleNaMjANettA NiyayaAuparimANaM / saMlehaNaM viheuM aNasaNavihiNA divaM patto / / 126 / / [kAlakAcAryakathAnakaM samAptam / 22.] iti zlokArthaH / / 61 / / yadyevaM na kimapyasau viziSTaprayojanaM sAdhayiSyatyalpatvAd niratizayatvAcca ityArekApanodArthaM zlokamAha peyamegaM pi eyassa bhavaNivvAhayaM bhave / itto'NaMtA jao siddhA suvvaMte jiNasAsaNe / / 62 / / 'padaM' vAkyam, 'ekamapi' advitIyamapi, 'etasya' Agamasya, 'bhavanirvAhaka' saMsAra 1. lA0 jA, asaMkhaNiggoyago // 2. lA0 rA vi doNNi // 3. lA0 paika' // 4. lA0 'yatelokaM // 5. lA0 payamekaM pi0| tA0 payaM evaM pi // 6. lA0 etto0 tA0 tatto // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rauhiNeyakakathAnakam 183 nistArakam, "bhave''tti bhavati-jAyate, rohiNeyakAdInAmiva / hetumAha 'itto'tti ata: asmAdAgamAditi smbdhyte| 'anantA:' saGkhyAtItA:, 'yata:' yasmAt, 'siddhA:' kSINaniHzeSakarmAMzA: prANina iti gamyate, 'zrUyante' samAkarNyante, 'jinazAsane' arhaddarzane / uktaM ca ekamapi tu jinavacanAdyasmAnirvAhakaM padaM bhavati / zrUyante cAnantA: sAmAyikamAtrapadasiddhAH / / 227 / / iti zlokAkSarArthaH / / 62 / / bhAvArthastu rauhiNeyakakathAnakAdavaseyastaccedam [23. rauhiNeyakakathAnakam] atthittha jaMbudIve bhArahavAsassa majjhakhaMDammi / jaNavayaguNANa ThANaM NAmeNaM jaNavao magahA // 1 // tattha'tthi sayalatiyaloyapAyaDaM tiyasaNayarasaMkAsaM / rammattaNamAIhiM rAyagihaM NAma varaNagaraM / / 2 / / tattha nihayArivaggo sirivIrajiNiMdapayakamalabhasalo / uttamasammattadharo NAmeNaM seNio rAyA / / 3 // NijjiyarairUvAo duNNi pahANAoM tassa bhjaao| NAmeNa suNaMdA-cellaNAo gunnrynnraasiio|4| tattha'tthi suNaMdAe subuddhimAhappavijiyatiyasagurU / NIsesaguNaNihANaM abhayakumAro tti NAma suo io ya tammi ceva Nayare atthi vebhAragigUiDhaguhAgihagabbhakayaNivAso lohakhurao NAma coro| jo ya, ruddo khuddo kuro bhImo sAhassio payaMDo ya / NiccajiyaghAyaNarao lohiyapANI mahApAvo / / 6 / / mahu-maja-maMsasatto paramahilArUyavasaNagayacitto / vIsatthamittaduhago paravaMcaNabahupavaMcello / / 7 / / rAyagihe nagarammiM bahuUsava-pasava-viddhi-vasaNesu / matta-ppamatta-vakkhitta-sutta-pavasaMtasattANaM // 8 // lahiUNaM chiddAiM harai dhaNaM pANiNo viNAseuM / corikkayAe~ ceva ya aNavarayaM kappae vittiM / / 9 / / tassa ya rohiNiNAmeNa bhAriyA tIe kucchisaMbhUo / piuNo guNehi~ tullo atthi suo NAma rohinnio||10|| aha aNNayA kayAI saMpatte maraNakAlasamayammi / lohakhureNaM bhaNio Niyaputto erisaM vayaNaM / / 11 // 'jai kuNasi majjha vayaNaM uvaesaM kiMpi to payacchAmi' / putteNa vi paDibhaNio bhaNa tAya ! jamabhimayaM tujjh||12|| jamhA hu jammadAI gurU ya devo mamaM tumaM tAya ! / tumhAesamakAuM kassa'NNassA karessAmi ?' / / 13 / / 1. saM0 vA0 su0 kaM bhavati // 2. lA0 etto tti // 3. lA0 latailo / / 4. saM0 vA0 su0 riguhAgRDhagabha // 5. saM0 vA0 su0 viddhisadaNesu / / 6. lA0 tumha // 7. lA0 vo tumaM mamaM taa|| Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake tavvayaNaM soUNaM raMjiyacitto payaMpaI jaNago / 'jai evaM to vayaNaM Na hu soyavvaM jiNiMdassa / / 14 / / jo guNasilae sura-narapahupaNayapao payAsaI dhammaM / tiyasakayasamavasaraNammi saMThio vIraNAmo tti / 15 / sesaM jaM tuha royai kuNasu tayaM vaccha ! nivviyappeNa' / iya uvaesaM dAraM paMcattaM pAvio eso / / 16 / / iyaro vi mayagakicvaM kAuM jaNayassa coriya kuNai / niddhaMdhasapariNAmo kuvvaMto piusamAesaM / / 17 / itthaMtarammi ya nara-vijjAharA-'surA-'maravisarapahuMpaNamijjamANapAyapaumajugalo kaNayamayapaumapaMtigabbha-dullaliyapayappayAro codasasamaNasahassasaMparivuDo titthayarariddhIe dippaMto gAmA -''garaNagarAisu viharamANo samAgao bhagavaM mahAvIro / vihiyaM tiyasehiM samavasaraNaM / kahiuM ca pavatto sajalajalaharagaMbhIrAe joyaNaNIhAriNIe bhAraIe dhamma~desaNaM / I itthaMtarammi ya so takkaro niyagehAo niggao rAyagihaM para paTThio / aMta samavasaraNaMpaccAsaNNe samAgaeNa ciMtiyaM 'haMta ! jai eeNa maggeNa vaccAmi tao bhagavao vayaNasavaNeNa jaNayaANAe bhaMgo bhavai, na ya aNNo maggo atthi, tA kahamesa vagghaduttINAo Nitthareyavvo ?' / tti paribhAvemANassa buddhI jAyA jahA 'ubhayakaNNe karasAhAhiM ThaiUNa duyamavakkamAmi' tti / tao taheva kAUNa gao rAyagihaM / tattha ya IsaragehesuM khattakhaNaNAiNA davvaM geheUNa vaccai NiTThANaM / 184 evaM diNe diNe kuNamANassa aNNammi diNe samavasaraNa'bbhAsamAgayassa bhaggo caraNatale kaMgo, sigghagaNa khutto gADhaM, na caei aNavaNIeNa gaMtuM / tao 'na aNNA gaI' tti egasavaNAo aMgulImavaNeUNa jAva kaMTayaM uddharei tAva devasarUvaM vaikkhANaMtassa samaNassa bhagavao pavita kaNNe aNamisaNayaNA amilauNamalladAmA nIrayasarIrA bhUmiasaMphAsiNo deva' tti vayaNaM / 'hA ! pabhUyaM nisuyaM' ti jheMDa tti kaMTayaM uddhareUNa tarheve kaNNaM muddiUNa sigghamavakkaMto / o paidiNaM musijjamANaM NagaramavaloiUNa gayA NagaramahaMtayA rAiNo samIve / DhoiUNa uvAyaNaM sammANA ya vipaNaviumADhattA, avi ya-- 'tuha deva ! bhuyApaMjaragayANa amhANa kiMci Natthi bhayaM / kiMtu musijja nagaraM corehiM sAmiviyalaM va // 18 // tAdeva ! hA kina ha rakkhA hoi sayalaNagarassa / kiM bahuNA bhaNieNaM ?, saMpai devo pamANaM ti' / 19 taM ca soUNa daTThoTTabhiuDi bhAsureNa bhaNio daMDavAsio rAiNA jahA~ re re ! kimevaM nagaraM 1. lA0 to // 2. lA0 'riDaM ku' // 3. saM0 vA0 su0 'huNameja' // 4. lA0 'Dhabhaidulla' || 5. lA0 viraiyaM // 6. lA0 'layagaM' / / 7. lA0 mmassa de // 8. lA0 degmi to bhadeg // 9. lA0 Na ya ga // 10. saM0 vA0 su0 'sukha' // 11. lA0 'taNao Na khu // / 12. lA0 vakkhANaM samaNa // 13. lA0 'lAyama // 14. 0 jhati // 15. lA0 degva ya ka // 16. lA0 Na natthi kiMci bhadeg // 17. lA0 hA are re || Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rauhiNeyakakathAnakam 185 musejai ?' / teNa bhaNiyaM jahA 'deva ! kimahaM karomi jao diTTho vi so coro Na ghettuM pAriyai, vijukkhittakaraNeNa gehAo gehaM gaMtUNa pAgArAo Niggacchai, vayaM tu maggeNa jAva tayaNumaggeNa laggAmo tAva so na najai katthaigao ?' tti, suvvai ya savaNaparaMparAe jaha atthi mahAcoro rohiNIo NAma, na ya amhehiM dihro NAo vA, tA deva ! aNNassa kassai samappehi daMDavAsiyattaNaM, ahaM puNa aNegovAehiM pi Na sakkemi taM coraM ghettuM' ti / tao nirUviyaM abhayakumArassa vayaNaM rAiNA / abhayakumAreNa vi sikkhavio daMDavAsio jahA 'divasao cAuraMgiNIseNNaM pauNIkAUNa taM ca coraM Nagare pavilR NAuM bAhiM savvaNagaraM cAuraMgabaleNa veDhittA appamattehiM hoyavvaM johe tajjiUNa abbhaMtare hakkeyavvo, tao pacchA jayA vijukkhittakaraNaM dAuM bhUmIe nivaDai tayA sigdhaM gaheyavvo' / talAreNa vi egammi diNe savvaM taheva pauNIkayaM / teNa vi tammi divase gAmaMtaragaeNa taM Na nnaayN| ayANamANo ya paviThTho Nagaramajjhe, jAva taheva gahio, baMdheUNa samappio seNiyarAyassa / teNa vi aikohAhibhUeNa vajjho samANatto / tao bhaNiyamabhayakumAramahAmaMtiNA jahA 'deva ! Na esa saloddo gahio jeNa NivviyAraM niggahejai, aviyANiyasarUvo coro vi rAyautto gaNejjaI' / seNieNa bhaNiyaM 'tA kiM kijau ?' / abhayakumAreNa bhaNiyaM 'viyAreUNa Niggahejaha' / tao pucchio seNieNa jahA 'ko tumaM ?, katto vA samAgao ?, bhavasi vA tumaM rohiNeyago ?' / teNa vi NiyaNAmAsaMkieNa bhaNiyaM jahA 'ahaM sAliggAmavatthavvago duggacaMDAhihANo NAma koDubio, paoyaNavaseNa etthA''gao, pecchaNayalobheNa Thio egattha devaule maha~I rayaNiM, tao jAva gihAbhimuhaM vaccAmi tAva hakkio daMDavAsiyapurisehiM, tao bhaeNa karaNaM dAUNa jAva sAlAo niggacchAmi tAva gahio tumha purisehiM, baMdhettA ya ANIo ettha, saMpayaM devo pamANaM' ti / tao gottIe dharAviUNa pesio tattha tappauttijANaNatthaM ego puriso| jAva teNa puTTho gAmo tAva so savvo vi 'rohiNieNa paNNavio' tti kAUNa bhaNai jahA 'atthi ittha kthavvao duggacaMDo koDubio paraM gAmaM gao' tti / AgaMtUNa ya teNa NareNa savvamakkhAyamabhayassa / tao ciMtiyamabhayakumAreNa jahI 'esa Na sammaM jANejjai, adiThThacoro ya rAyA bhavai, tA uvAeNa jANeyavvo' tti pauNIkayaM mahAvimANANukAririddhivicchaDDeNaM egaM sattabhUmiyaM bhavaNaM, ___ avi yadevaMgadevadUsAivivihavatthehi~ jaNiyalloyaM / mottiyamAlAperaMtavivihavararayaNathavaillaM / / 20 / / 1. saM0 vA0 su0 karemo // 2. lA0 "Niyago nAma // 3. lA0 'ppai(ha)daM // 4. lA0 ra nayaramajjhe pa // 5. lA0 "vvaM ti, johe // 6. lA0 'Na ya sa // 7. lA0 'lotto // 8. saM0 vA0 su0 huI rayaNI // 9. saM0 vA0 su0 o, saMpa // 10. lA0 'ttiviyANaNatthaM // 11. lA0 "tthavvo du // 12. lA0 'hA na esa sammaM // 13. lA0 "llovaM // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake vajeMdanIla-maragaya-kakkeyaNamAirayaNarAsIhiM / dasasu vi disAsu bhittIvihAyaAbaddhasuracAvaM / 21 / varapaMcavaNNapupphovayArarehaMtabhUmitalabhAgaM / maNikoTTimapaDibiMbiyabhittIkayacittasaMghAyaM / / 22 / / thaMbholaMbiyacAmara-dappaNasaMghAyasohiyamuyAraM / jiyamayaNarUvasamavayaummattajuvANasayakaliyaM / / 23 / navajuLvaNoddharAhiM ubbhaDasiMgArajaNiyasohAhiM / accharasAsarisAhiM samaNNiyaM vAravilayAhiM / 24 mucchijjamANavaraveNu-vINaravamiliyageyalaya-tAlaM / karaNaMgahArarehiranavarasaNacvaMtapicchaNayaM / / 25 / vajaMtapaDaha-maddalaravarammaM sayaNa-AsaNasaNAhaM / savvatto viNivAriyadiNayarakiraNAvalIpasaraM / 26 / vararayaNaniyaraullasiyakiraNapahayaMdhayArapabbhAraM / kiM bahuNA bhaNieNaM?, tiyasavimANaM va paccakkhaM / 27 / __tao abhayakumAreNa majaM pAiUNa matto samANo sovio tattha pallaMkovari devadUsaMtario so rohiNeyagacoro / khaNaMtareNa ya mayavigame paDamavaNeUNa jAva samuTThio samANo disAloyaM karei tAva pecchai taM tArisamadiThThauvvaM riddhisamudayaM / itthaMtarammi ya abhayakumArasikkhaviehiM bhaNiyaM tehiM nara-nArIgaNehiM, avi ya 'jaya jaya naMdA jaya jaya bhaddA jaya naMdA bhadaM te, ajiyaM jiNAhi sattuvagaM, jiyaM pAlayAhi bhiccavagaM, jiyavigyo iva nivasAhi deva ! niyavimANamajJa, amhANaM tumaM sAmio, tujjha amhe kiMkarA, tumaM devo uppaNNo / tA aNubhuMjAhi eyAo accharAo, eyAo rayaNarAsIo, imaM vimANaM, ime ya paMcappayAre bhoe'tti / evamAyaNNiUNa jAva ciMtei 'haMta ! kimahaM devo samuppaNNo ?' tAva samuvaTThiyaM pecchnnyN| jAvA''Dhatto samahattho tAva suvaNNamayadaMDadhAriNA bhaNiyaM egeNaM puriseNaM 'are ! kimeyamADhattaM ?' / tehiM bhaNiyaM 'Niyapahupurao nniyvinnnnaanndrisnnN'| teNa bhaNiyaM 'dariseha, paraM devalogAyAraMkArejau devo' / tehiM bhaNiyaM kerisamAyAraM ?' / teNa bhaNiyaM 'kimettiyaM pi vIsariyaM ?, jao jo devaloge samuppajjai so putvabhavakayaniyasukayadukayaniveyaNANaMtaraM devalogariddhiM uvabhuMjaI' / tehiM bhaNiyaM 'saccaM, sAmisamAgama-NANaMdasamUsuyamaNANa visumariyameyaM ti, tA pasIyau ajo !, kAravejau devalogaTTiI devo jeNa amhe NiyaNiogamaNuciTThAmo' / tao bhaNio teNa rohiNeyago jahA 'deva ! pasAyaM kAUNa sAhei puvakayaM jeNa pacchA devalogariddhimuva jaha' / tao ciMtiyaM teNa jahA 'haMta ! kimeyaM evameva saccaM ?, kiM vA mama viyANaNatthaM maimAhappadullaliya abhayakumAramaMtivilasiyaM ? ti, jai saccaM to kahejamANe vi Na doso, aha pavaMco to kahijjamANe garuo aNattho, tA kahameyaM jANiyavvayaM ?' / ti ciMtemANassa sumariyaM taM kaMTayAvaNayaNakAle kaNNapavilR devasarUvapaDivAyagaM bhagavao vynnN| tao paribhAviyaM jahA 'jai taM bhagavayA vakkhANiyaM devasarUvaM milai tA savvaM saccaM sAhessAmi jamee ___1. lA0 'TapuvvaM // 2. saM0 vA0 su0 o, raya' || 3. lA0 eyamA' || 4. lA0 kaarviju|| 5. lA0 vvavakaya // 6. saM0 vA0 su0 savvaM, sA // 7. lA0 gamANaMdasamU suyANaM visu // 8. lA0 gavibhUimu / / 9. saM0 vA0 su0 Ne guruo a // 10. saM0 vA0 su0 taM // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rauhiNeyakakathAnakam 187 pucchissaMti, aha No to aNNaM kiM pi uttaraM karessAmi' / tti ciMtiUNa NirikkhiyA te teNa, jAva pecchai savve ummesa-NimesaM kuNamANA milANamalladAmA pAse ya malAvilasarIrattaNeNa vIyaNagahatthA bhUmisaMphAsakAriNo ya / tao NAyaM jahA 'savvo esa pavaMco' tti| tao 'uttaraM kiMpi kAyavvaM' ti paribhAto puNa vi bhaNio teNaM jahA 'deva ! kimajja vi vilaMbejai ?, kiM na pecchaha savvo vi samUsuo deva-devIgaNo ?' / tao jaMpiyaM rohiNiyageNaM "jai evaM to mae puvvabhave diNNAI supattadANAI, kArAviyAiM devAyayaNAI, paiTThAviyAI tesu vi biMbAiM, vihiyAo vivihAo pUyAjattAo, sammANio suyaNa-sayaNa-baMdhuvaggo, pajjuvAsiyA guruNo, suyA tassa sayAsAo dhammadesaNA, lihAviyAI putthayAI, pAliyaM sIlaM, attasamA savve vi maNNiyA jiyA, na jaMpiyamaliyaM, parihariyamadattaM, jaNaNisamAo maNNiyAo savvAo vi parajuvaIo, vihio saMtoso, bhAviyAo bhAvaNAo aNNaM pi evaMvihaM sohaNANuTThANaM mae samAyariyaM' ti / paDihAreNa bhaNiyaM eyaM suMdaraM, saMpai asuMdaraM pi ya sAhasu / teNa bhaNiyaM 'Na mae kiMci asohaNaM vihiyN'| paDihAreNa bhaNiyaM 'na egasabbhAveNa jammo volai tA jaM pi coriya-poradAriyAiyaM taM pi niviyappaM sIsau' / teNa bhaNiyaM 'kimevaMvihehiM asuhakammAyArehiM ittha devaloge uvavajijjai ?' / tao tehiM eyamAyaNNiUNa sAhiyaM abhayassa / teNa vi seNiyarAyassa jahA 'deva ! adiThThacoro acoratullo bhavai, tA jo evaMvihauvAeNa vi na najai so kahaM coro bhavissai ?, tA muccau' / rAiNA bhaNiyaM 'jai evaM tA jaM tumaM jANAsi taM hou' tti / tao bhavaNAo NikkAleUNa mukko| rohiNeyago vi rAyagihaM ceva dadrUNa ciMtiumADhatto 'haMta ! na sohaNo jaNaovaeso jao egassa vi bhagavA vayaNassa ittiyaM mAhappaM jeNa ihaloge ceva jIvaMtao mukko, aNNahA na najai keNaI kumAreNa mArio hu~to, paraloge puNa avassaM na sohaNayaraM kiMpi bhavissai, tA Na kajaM IiseNa aNatthabahuleNa jaNagovaeseNaM' / ti ciMtiUNa gao bhagavao samIve / tao vaMdiUNa bhAvasAraM thoumADhatto, avi ya'nIsesajaMturakkhaya ! khayamohamahAnareMdabalapasara ! pasaraMtakevalaNNANaNAyaNAyAisabbhAva ! / / 28 / / bhAviyasamatthabhAvaNa ! vaNagaya ! NIsesadukkhanaliNINa / iNa ! bhuvaNassa mahAmaha ! mahakaya ! jiNa ! saraNa ! raNarahiya ! / / 29 / / je tuha vayaNAmayapANalAlasA pANiNo jae ke vi / aNudiyahaM te dhaNNA, saphalaM ciya jIviyaM taann|30| 1. saM0 vA0 su0 `mmesaM ni / 2. lA0 puNo vi // 3. lA0 payaTThA' // 4. lA0 o pUyA // 5. lA0 ssayAsAo // 6. lA0 pottha // 7. lA0 jIvA // 8. saM0 vA0 su0 evaM // 9. lA0 pi sAha // 10. lA0 kiMpi // 11. saM0 vA0 su0 pAradArAiyaM // 12. lA0 vilogaTThANe uva' || 13. saM0 vA0 su0 vi evaMvihaM ceva / / 14. saM0 vA0 su0 o uvaesassa // 15. saM0 vA0 suikeNai ku|| 16. saM 0 vA0 su0 iya bhuvH|| Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake ahayaM tu puNa ahaNNo pAviTTho tumha vayaNasavaNammi / Dha~keUNa ya kaNNe jhaDa tti voliMtao puvviM / 31 nAha ! aNicchaMteNa vi jamegavayaNaM suyaM mae kahavi / teNa'jja jIvio haM, bhavAo taha ceva nivviNNo / 32 / 188 tA tujjha Namo sAmiya!, saMpai taM kuNasu jeNa acireNa / laMghettu bhavaaraNNaM khippaM vaccAmi siddhiuraM / 33 / I o bhagavayA kayA bhavaNivveyajaNaNI dhammadesaNA / taM ca soUNa paDibuddhA bahave paanninno| itthaMtarammi samullasaMtajIvavIrieNaM samubbhijjamANaromaMcakaMcugeNaM samupphullaMtavayaNasayavatteNaM samuddalijjaMtakammajAleNaM samuppajjatecaraNapariNAmeNaM viNNattaM rohiNiyageNaM jahA 'bhagavaM ! kimahaM joggo pavvajjANa va ? ti / bhagavayA bhaNiyaM 'suDDu joggo' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM tA gehAmi pavvajjaM, paraM atthi kiMci seNiyarAeNa saha vattavvaM ' / tao bhaNiyaM seNiyarAyeNaM jahA 'bho mahAsatta ! bhaNa nivviyappaM jaM te royaI / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to mahArAya ! eso so ahaM rohiNeyago NAma coro, jo savaNaparaMparAe tumhANa vi payaDo ceva, jeNa bhagavao egavayaNappANa aharIkayasuragurumaimAhappaM pi niratthIkayaM abhayakumAramahAmaMtimaivilasiyaM, tA bho mahArAya ! maM mottUNaNa aNNeNa keNAvi muhaM tuha nagaraM, tA dehi saMpayaM niyasakkhiNo jeNa semi taM savvaM daviNajAyaM, tao pacchA sahalIkaremi pavvajjAe maNuyajammaM ' ti / tao NirUviyamabhayakumArassa vayaNaM rAiNA / uTThao ya abhayakumAro koUhalleNa ya puralogo gao rohiNiyageNaM saha / darisi ca giri-i-vaNaniguMja- masANAiesu taM savvaM thaviyadavvaM / samappiyaM abhayakumAreNa jaM jassa saMtiyaM taM tassa tti / rohiNiyago vi paramatthaM sAhiUNa NiyamANusANa tANi paDibohettA samAgao bhagavao samIve / seNiyA - 'bhayakumArehiM vihijjarmANinikkhamaNamahimo vihiNA nikkhatA saMvegAisayAo karei uggaM tavoNuTThANaM / avi ya-- kayAi chaTThAo puNa'TThamAo, duvAlasAo dasamAiyAo / cauttha-AyaMbila - nivviyAo, kayAi mAsAoM taha'ddhamAsA | | 34 / / kayAi domAsa-timAsiyAo, turi (rI) ya - chammAsiya- paMcamAsA / tavAo pArei tahA parvittaM karei gAvalimAiyaM pi / / 35 / / evaM kuNaMtassa tavovahANaM, sIyaM sahaMtassa himAgamammi / AyAvayaMtassa ya gimhayAle, chaNNammi saMciTThayao ya vAse / / 36 / / 1. lA0 DhakkeUNa // 2. lA0 jhaDitti // 3. lA0 degyaNaM mae suyaM ka // 4. lA0 nitthiNNo // 5. lA0 deg tacAritapari // 6. lA0 iti / te // 7. saM0 vA0 su0 'yaM to mahA // 8. lA0 ruNuddhimA // 9. lA0 darisemi // 10. lA0 svayaNaM // 11. lA0 ca giri - giriNai // 12. saM0 vA0 su0 'mahima 13. lA0 deg to karei saMvegAisao uggaM // || 14. saM0 vA0 su0 'vitti // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamAdhyayanAdyupadezaH 189 sukkassa lukkhassa nimaMsayassa, dedippamANassa tavassirIe / ANaM kuNaMtassa gurUNa NiccaM, kameNa patto aha aMtakAlo / / 37 / / ApucchiUNaM jiNavIraNAhaM, kAUNa saMlehaNamaggabhAvo / gIyatthasAhUhi~ samaM girimmi, gaMtUNa suddhammi silAyalammi / / 38 / / vihIe~ pAovagamaM viheDaM, ThavittuM citte jiNa-siddhamAI / caittu dehaM tidivammi jAo, surottamo bhAsurabudidhArI / / 39 / / tao cuyassAvi ya mANusatte, pahANariddhI puNa dhammalAho / puNo vi devatta-sumANusattakkameNa pAvessai siddhisokkhaM / / 40 / / gataM rauhiNeyakathAnakam / 23. iti zlokabhAvArthaH / / 62 / / yasmAdevaM mahAprabhAvo'yamAgamastasmAt vihIe suttao tamhA paDhamaM paDhiyavvao / soccA sAhusagAsammi kAyavvo suddhabhAvao / / 63 / / 'vidhinA' vidhAnena maNDalIpramArjana-niSadyAdAna-kAlanivedanarUpeNa, kAle viNae bahumANe uvahANe taha [ya] aNiNhavaNe / vaMjaNa attha tadubhae aTThaviho NANamAyAro / / 228 / / (daza0 ni0 gA0 184) iti jJAnAticAravarjanalakSaNena ca / 'sUtrata:' pATharUpatayA / 'tasmAt' iti pUrvavRttasambandhanArthaH / 'prathamam' Adau zravaNAdibhya: samastAnuSThAnebhyo vA tatpUrvakatvAdanuSThAnAnAm [? 'paThitavya: abhyasanIya:] tadanantaraM ca 'zrutvA' samAkarNya vyAkhyAnikamukhAt / atrApi ThANaM pamajiUNaM doNNi NisejAoM huMti kAyavvA / egA guruNo bhaNiyA, bIyA puNa hoi akkhaannN||229 / / (Ava0ni0 gA0 704) niddA-vigahAparivajjiehiM guttehiM paMjaliuDehiM / bhatti-bahumANapuvvaM uvauttehiM suNeyavvaM / / 230 / / (Ava0 ni0 gA0 707) abhikaMkhaMtehiM subhAsiyA vayaNAi~ atthasArAI / vimhiyamuhehi~ harisAgaehi~ harisaM jaNaMtehiM / / 231 / / (Ava0 ni0 gA0 108) 1. lA0 sukkhassa tukkha // 2. saM0 vA0 su0 Namugga' // 3. lA0 tu hiyae ji // 4. saM0 vA0 su0 'NusAikka' / / 5. saM0 vA0 su0 zlokArthaH // 6. saM0 vA0 su0 'raM shru|| Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake mUyaM huMkAraM vA bADhakkAra paDipuccha vImaMsA / tatto prasaMgapArAyaNaM ca pariNiTTha sattamae / / 232 / / (Ava0 ni0 gA0 23) ityAdividhirvaktavyaH / 'sAdhusakAze' yatisamIpe sutIrthatvAt teSAm / tatazca 'kAyavvo' tti kartavyaH anuSTheyastaduktAnuSTAnakaraNena / atrApi - jogo jogo jiNasAsaNammi dukkhakkhayA pauMjaMto / aNNoNNamabAhAe asavatto hoi kAyavvo / / 233 / / ( oghani0 gA0 277) ityAdividhirAyojyaH / 'zuddhabhAvata: ' vizuddhAdhyavasAyeneti zlokArthaH / / 63 / / yadyevaM kAni tatkAraNAni ? iti pra zlokamAha suppasaNNA jiNANAe kAraNaM guruNo paraM / potthayANi ya NANassa saMpayaM sAhaNaM tao / / 64 / / 'suprasannAH' atiprasAdavanta; prasAditA hi guravaH zrutaM prayacchanti / uktaM caviNaoNaehiM paMjaliuDehi~ chaMdamaNuyattamANehiM / ArAhio guruyaNo suyaM bahuvihaM lahuM dei / / 234 / / (Ava0 ni0 gA0 138) 'jiNANAe' jinAjJayA=tIrthakaropadezena, 'vinItavineyebhyaH zrutaM dAtavyameva' ityevaMrUpayA / 'kAraNaM' hetuH 'guravaH' yathAvacchAstrArthavedinaH, 'paraM' pradhAnam, 'pustakAni ca ' likhitajinAgamapatrasaJcayarUpANi, 'jJAnasya' zrutajJAnasya, 'sAmpratam' asmin duHSamAkAle 'sAdhanaM ' niSpAdakam / 'tata:' ityuttarazlokasambandhanArthaH / iti zlokArthaH / / 64 / / jiNANAbahumANeNaM vihANeNaM lihAvae / potthayANi mahatthANi vatthamAIhiM pUyae / / 65 / / 'jinAjJAbahumAnena' tIrthakarAdezaprItyA, 'vidhAnena' vidhinA, lekhayet pustakAni ' mahArthAni ' tallikhitagranthAnAM mahArthatvena pracurAbhidheyAni, yata evaMvidhapustakalekhanasya bahuguNatvAt / tathA hina te narA durgatimApnuvanti, na mUkatAM naiva jaDasvabhAvam / na cAndhatAM buddhivihInatAM ca, ye lekhayantIha jinasya vAkyam / / 235 / / lekhayanti narA dhanyA ye jainAgamapustakam / te sarvaM vAGmayaM jJAtvA siddhiM yAnti na saMzayaH / / 236 / / 1. lA0 raNAt // atrA // 2. lA0 itirupa // 3. lA0 'khakasya // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamAdhyayanAdyupadezaH 191 tatazca 'vastrAdibhiH' veSTanaprabhRtibhiH / AdizabdAt puSpAdyaSTaprakArapUjAgrahaH / 'pUjayed' arcayediti zlokArthaH / / 65 / / itthamAgamaM pustakeSu lekhayitvA yat kartavyaM tacchlokenAha gIyatthANaM susIlANaM pagAsiMtANamAgamaM / vihANeNa muNiMdANaM dANaM tatto nisAmaNaM / / 66 / / 'gItArthAnAM' paThitAvabuddhArthAnAm / 'suzIlAnAM' zobhanacAritrANAm, yatasta eva yogyA gunnbhaajntvaat| uktaM ca yAvacchIlaM nirmalaM suprazastaM, tAvatsarvAH sampado hastasaMsthA: / taccenmohAdujjhitaM khaNDitaM vA, doSadhvAGgA''vAsavRkSazca jAtaH / / 237 / / 'pagAsiMtANamAgamaM ti prakAzayatAM prakaTIkurvatAM vyAkhyAnAdidvAreNa, AgamaM siddhAntam / 'vidhAnena' vidhinA, prakAzayatAmityatra sambadhyate / avidhiprakAzane doSasambhavAt / yata uktam Ame ghaDe NihittaM jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / iya siddhaMtarahassaM appAhAraM viNAsei / / 238 / / (jI0 bhA0 gA0 2601) kAkAkSigolakanyAyenAgretanadAnapade'pi sambadhyate / tatazca vidhAnena 'munIndrANAm' AcAryANAm, 'dAna' vitaraNam, pustakAnAM vidheyamiti bhAvaH / pustakadAnavidhipratipAdanArthaM coktaM vRddhaiH, tathA ca dAuM AsaNa-vattha-pattapabhiI savvaM maNomoyagaM, ThAUNaM purao kayaMjaliuDaM vattavvamevaM jahA / 'saMsAre jalahimmi duttaratare tumhe taraMDaM jao, vakkhANeNa imassa majjha paramA kajjA pabho ! NijarA' / / 239 / / upalakSaNaM ca pustakadAnam / yata:patta pasattha subhuJja suvihiyahu, potthayajoggahu taha kattaNiyahu / lehaNi khaDiya suveDhaNa dorA, deMtu lahai phalu NANaha kerA / / 240 / / 'tatto nisAmaNaM ti tata: tebhya: sakAzAd nizAmanaM zravaNaM teSAM pustakAnAmiti zlokArthaH // 66 // tathA 1. lA0 "nakapra' | 2. saM0 vA0 su0 "ddhAgamAnAm // 3. lA0 pabhiyaM s|| 4. saM0 vA0 su0 NaM pusta' // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa tRtIya sthAnake kujjAgamavihANeNaM potthayANaM ca vAyaNaM / uggahaM ca payatteNa kujjA savvaNNusAsaNe / / 67 / / 'kuryAd' vidadhyAt, 'AgamavidhAnena' siddhAntoktanyAyena, pustakAnAM ca 'vAcanaM' svayamuccAraNam / cakAro'nuktasamuccaye, tena yeSAmeva pustakAnAM vAcane'dhikAro'sti gRhasthasya tAnyeva vAcanIyAni, na zeSANi AjJAbhaGgA-'navasthA-mithyAtva-virAdhanAdimahAdoSakAritvAt / tatra copadhAnAdikaraNe'nadhikAritvAt gRhasthasya tadvAcane AjJAbhaGgaH, tadbhaGgAcca dharmasyA'pyabhAvaH / uktaM ca ANAe cciya caraNaM, tabbhaMge jANa 'kiM na bhaggaM ?' ti / ANaM vaikkamaMto kassAesA kuNai sesaM ? / / 241 / / tathA ahigAriNA khu dhammo kAyavvo, aNahigAriNo doso / ANAbhaMgAu cciya dhammo ANAi paDibaddho / / 242 / / tathAnavasthApi, uktaM ca egeNa kayamakajaM karei tappaccayA puNo aNNo / sAyAbahulaparaMparavoccheo saMjama-tavANaM / / 243 / / (zrAvakadharmavidhi0 gA0 3) mithyAtvaM ca bhaNitAkaraNAt, uktaM ca jo jahavAyaM na kuNai micchiddiTThI tao hu ko aNNo ? / vaDhei ya micchattaM parassa saMkaM jaNemANo / / 244 / / virAdhanAM ca devatAdibhyaH sakAzAt prApnoti, uktaM ca ummAyaM va labhejA rogAyaMkaM va pAuNe dIhaM / kevalipaNNattAo dhammAo vA vi bhaMsejjA / / 245 / / 'uggahaM ca' tti avagrahaM ca-svIkAraM ca, cakArAd viplavAdau mahadyatnena rakSaNaM ca pustakAnAmiti gamyate / 'prayatnena' bRhadAdareNa maJjUSAdisthApanataH / 'kuryAt' vidadhyAt / 'sarvajJazAsane' vibhaktivyatyayAt sarvajJazAsanasya arhaddarzanasyeti zlokArthaH / / 67 / / tathA annesiM bhavvasattANaM jahAthAmaM pagAsae / savvaM vAvAramujjhittA kujA sajjhAyamuttamaM / / 68 / / 1. saM0 vA0 su0 ANaM ca aivaMto / / Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamAdhyayanAdyupadezaH 'anyeSAm' AtmavyatiriktAnAm, 'bhavyasattvAnAM' muktigamanayogyaprANinAm, 'yathAthA - (sthA) ma' yathAsAmarthyam, 'prakAzayet' prakaTIkuryAt / yasmAduktaM zrAvakavarNake 'esa NaM devAppiyA ! NiggaMthe pAvayaNe aTThe ayaM paramaTThe' ityAdi / tadvyAkhyAnadvAreNa vA sAmarthye sati prakAzayet / tathA 'sarvaM' niHzeSam, 'vyApAra' gRhakRtyam, 'ujjhitta' tti projjhya = tyaktvA, 'kuryAd' vidheyAt, 'svAdhyAyaM' parAvartanAlakSaNam, 'uttama' pradhAnam, yasmAt svAdhyAyenApyAgamasya bhaktiH kRtA bhavatIti zlokArthaH / / 68 / / tathA -- puvvarattA'varattammi ciMtejjA paNihANavaM / bhAvejA bhAvaNAsAraM paraM appANameva ya / / 69 / / 'pUrvarAtrA -'pararAtre' rAtripraharadvayordhvam, 'cintayet' cetasyavasthApayet, AgamamityadhyAhAraH praNidhAnavAn' cittasamAdhAnavAn / tathA 'bhAvayet' paribhAvayet, 'bhAvanAsAraM' bhAvanApradhAnam, 'param' Atmavyatiriktam, 'AtmAnameva ca ' svayameva ca, anuprekSAyA api svAdhyAyabhedatvAt, etadapi siddhAntakRtyameveti zlokArthaH // 69 // prakaraNopasaMhAramupadezaM ca vRttenA''ha - 193 eyaM jiNiMdAgamapotthayANaM, kiccaM disAdaMsaNamettamuttaM / susAvago sAsaNabhattimaMto, karejja NAUNa jahArihaM ti / / 70 / / 'e' ti etajjinendrAgamapustakAnAm, 'kRtyaM' kartavyam, 'disAdaMsaNamettaM ' ti digdarzanamAtram, 'uttaM'ti uktaM=pratipAditam / tatazca 'suzrAvaka : ' zobhanaH zramaNopAsakaH, 'zAsanabhaktimAn ' arhaddarzanabahumAnavAn, 'karejja' tti kuryAt, 'NAUNa 'tti jJAtvA = avabudhya pUrvoktakRtyameva, yathArhaM=yathAyogyam / itizabdaH prakaraNaparisamAptAviti vRttArthaH / / 70 / / iti zrIdevacandrAcAryaviracite mUlazuddhivivaraNe tRtIyasthAnakavivaraNaM samAptamiti / 1. saM0 vA0 su0 yathAsAma // 2. saM0 vA0 su0 bhedAt // 3. pu0 'tta vRttaM // 4. pu0 tA0 ti // 32 // jiNAsAsaNapotthayANaM ti taiyaM ThANaM // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhukRtyAkhyaM caturthaM sthAnakam vyAkhyAtaM tRtIyasthAnakam / samprati caturthamArabhyate, asya ca pUrveNa sahA'yamabhisambandha: pUrvatra pustakakRtyamabhihitam, pustakAni ca sAdhumukhAt zrotavyAni sAdhubhyo deyAni sAdhvAdhArANi ceti / ataH sAdhukRtyasthAnakam, tasya cedamAdisUtram muNINa NANAiguNAlayANaM, samuddacaMdAinidasaNANaM / jayaM jayA jANa jahANurUvaM, tayaM tayA tANa tahA viheha / / 71 / / 'munInAM' sAdhUnAm / 'jJAnAdiguNAlayAnAM' jJAnaprabhRtiguNAvAsAnAm / 'samudracandrAdinidarzanAnAM' sAgara-zazadharapramukhadRSTAntAnAm / "jayaMti yakat / "jaya'tti yadA / "jANa''tti yeSAm / "jahANurUvaM"ti yathAnurUpaM yathAyogyam / "tayaM"ti takat / "taya"tti tadA / "tANa"tti teSAm / "taha"tti tathaiva / "viheha"tti kuruteti vRttArthaH / / 71 / kasmAdevaM munInAM yathAyogyaM vidheyam ? iti prazne pratyuttaradAnArthaM vRttadvayamAhajaM joNilakkhAgahaNammi bhIme, aNorapArammi bhavovahimmi / kallolamAlA va sayA bhamaMtA, dukkhaM va sokkhaM va sayaM sahaMtA / / 72 / / maNussajammaM jiNanAhadhammaM, lahaMti jIvA khaviUNa kammaM / mahANubhAvANa muNINa tamhA, jahAsamAhI paDitappiyavvaM / / 73 / / 'yad' yasmAt / yonilakSagahane' caturazItyutpattisthAnalakSagahvare, dIrghatvamalAkSaNikam / bhIme' bhyaanke| aNorapAre' anarvAgbhAgaparyante / 'bhavodadhau saMsArasamudre / 'kallolamAlAvat' laharIsaGghAtavat / 'sadA' sarvakAlam / 'bhramantaH' paryaTantaH / duHkhaM vA saukhyaM vA svayam' AtmanA sahantaH' anubhavantaH / tatazca 'manuSyajanma' manujabhavam / tadanantaraM ca jinanAthadharmaM 'labhante' prApnuvanti, 'jIvA:' jntvH| 'kSapayitvA' khoTayitvA, 'karma' svopArjitam / uktaM ca kammANaM tu pahANAe ANupuvviM kayAi u / jIvA sohimaNuppattA AyayaMti maNussayaM / / 246 / / (u0 a0 3 gA0 7) tathA jaha mahaNNavamajjhi ruvvillakallolapelliya samila calai valai, khalai dhAvai tuDijoiNa puNu kahavi paribhamaMta jugachiDDa pAvai / 1. saM0 vA0 su0 lA0 vahammi // 2. lA0 aNupubviM uttarAdhyayanasUtre 'ANupuvvI' ityasti // 3. saM0 vA0 su0 AyayiMti // 4. saM0 vA0 su0 ruvella // 5. saM0 vA0 su0 'la valai, // 6. lA0 pakkhalai // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhupratipattiprarUpaNA taha bhavasAgari nivaDiyaha dulahau mANusajammu, tattha vi dhaNNau koi lahai jar3a para jiNavaradhammu / / 247 / / ityAdi / evaM ca sthite 'mahAnubhAvAnAm' acintyazaktiyuktAnAm 'munInAM' sAdhUnAm / 'tamha'tti tasmAt / 'yathAsamAdhi' yathAsamAdhAnaM yathAsamAdhau vA / ' pratitarpayitavyaM' vinayitavyaM vinayavaiyAvRttyAdikaraNaprINaneneti vRttadvayArthaH // 72-73 / / tadevaM pratitarpaNamabhidhAtukAmo vinayamUlatvAddharmasya, uktaM ca mUlAoM khaMdhappabhavo dumassa, khaMdhAo pacchA samuviMti sAlA / sAhappasAhA viruhaMti pattA, taau si pupphaM ca phalaM raso ya / / 248 / / 195 evaM dhammassa viNao mUlaM paramo se mokkho / jeNa kittiM suyaM sigdhaM nissesaM cA'bhigacchai / / 249 / / tti (da0 a0 9 u0 2 gA0 1-2) vinayaM kAyavAGmanobhedAt triprakAraM tAvadAdau zlokatrayeNA''ha-- kAyavvaM tAvadiTThANaM abbhuTThANaM sasaMbhramaM / aMjalIpaggaho sammaM, AsaNassa paNAmaNaM / / 74 / / AsaNAbhiggaho ceva, vihANeNa ya vaMdaNaM / ThANaTThiyANa kAlammi bhattIe pajjuvAsaNA / / 75 / / iMtANaM sammuhaM jANaM, gacchaMtANaM aNuvva / kAaiNaM aTThahA eso viNao ovayArio / / 76 / / 'kartavyaM vidheyaM tAvad 'dRSTAnAm' avalokitAnAM munInAmityanuvartate / 'abhyutthAnam' AsanAdimocanam, 'sasambhramam' atyAdareNa kAyataralatAratayA zIghramUrdhvabhavanam 1 / 'aJjalipragrahaH' zirasi karako rakakaraNam, 'samyag ' yathAvasthitatayA 2 1 AsanapraNAmanam=upavezanaDhaukanam 3 / 'AsanAbhigrahaH' 'upavezanakadAnanizcayaH 4 / caivazabda uktasamuccaye / ' vidhAnena' paJcaviMzadAvazyakAdikaraNarUpavidhinA / uktaM ca avaNAmA doNNahAjAyaM AvattA bAraseva u / sIsA cattAri guttIo tiNNi do ya pavesaNA / / 250 / / 1. lA0 dulahu // 2. tatthu vi dhaNNuu ko vila' // 3. saM0 vA0 su0 'o se pudeg // 4. tA0 tA di // 5. saM0 vA0su0 'tANamaNu // 6. saM0 vA0 su0 'eNa a|| Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake ega nikkhamaNaM ceva paNuvIsaM viyAhiyA / AvassagAoM parisuddhaM kiikammaM jehi kIrai / / 251 / / kiikammaM pi karito na hoi kiikammanijjarAbhAgI / paNuvIsAmaNNayaraM sAhU ThANaM virAheMto / / 252 / / ( Ava0 ni0 gA0 1203-1205) AvassayaparisuddhaM kiikammaM jo pauMjai gurUNaM / so pAvai NivvANaM acireNa vimANavAsaM vA / / 253 / / 'vandanakaM' dvAdazAvartam 5 / 'sthAnasthitAnAM' vasatyAdiSvavasthitAnAM 'kAle' prastAve 'bhaktyA' antarvAsanayA 'paryupAsanA' kSaNamAtraM municaraNasamIpAvasthAnam 6 / "iMtANaM"ti AgacchatAM, 'sammukhaM yAnaM' pratyudgamanam 7 / gacchatAM 'anuvrajet' taiH sArdhaM kiyanmAtramapi bhUbhAgaM gacchet 8 / 'kAyena' zarIreNa 'aSTadhA' aSTaprakAra: 'eSaH ' pUrvoktaH 'vinayaH ' munibhaktikaraNarUpa: 'aupacArika : ' bAhyarUpa iti zlokArthaH / / 74-76 / / sAmpratamAntaraH / tatra vAgvinayapratipAdanArthaM sArdhazlokamAha-- bhAsiyavvaM hiyaM vaktraM jaM parINAmasuMdaraM / miyaM thevehi~ vahi~ sahAvamahuraM tahA / / 70 / / puvvaM buddhIeN pehettA bhAsiyavvaM suhAsiyaM / / 78 pU0 / / 'bhASitavyaM' jalpanIyam 'hitaM' zreyaskAri 'vAkyaM' vacanam, yat 'pariNAmasundaram' AyatisukhAvaham, 'mittaM' parimitaM stokavarNai: = alpAkSaraiH, 'svabhAvamadhuraM' zravaNapezalam / tathAzabdo'gretanazlokasambandhanArtha: / 'pUrvaM' prathamaM 'buddhyA' matyA 'prekSya' paryAlocya bhASitavyaM 'subhASitaM' nirdUSaNam / uktaM ca-- buddhI rieUNaM bhAsejjA ubhayalogaparisuddhaM / sa- parobhayANa jaM khalu Na savvahA pIDajaNagaM tu / / 254 / / dvitIyabhASaNakriyA bhinnabhinna lokatvAditi sArdhazlokArthaH / / 77-78 pU0 / / sAmprataM manovinayaM zlokottarArdhenA''ha duTThaM cittaM niruMbhettA udIre kusalaM maNaM / / 78 u0 / / 'duSTam' Arta-raudrAnugataM, 'cittaM' manaH 'niraMbhettA' nirudhya 'udIrae' ullAsayet 'kuzalaM ' 1. lA0tA0 thevehi // 2. saM0 vA0 su0 bhAseya // 3. lA0 tA0 niruMbhittA / 4. lA0 degrayet ullA // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhupratipattiprarUpaNA dharmadhyAnAnugataM ' mana:' cittam / yata uktam rakSedaM cittasadratnaM yasmAdantardhanaM param / dharmo'dharmaH sukhaM duHkhaM yatra sarvaM pratiSThitam / / 255 / / yadedaM nispRhaM bhUtvA parityajya bahirbhramam / sthiraM sampatsyate cittaM tadA te paramaM sukham / / 256 / / bhakte stotari kopAndhe nindAkartari cotthite / yadA samaM bhaveccittaM tadA te paramaM sukham / / 257 / / 197 svajane snehasambaddhe ripuvarge'pakAriNi / syAt tulyaM te yadA cittaM tadA te paramaM sukham / / 258 / / zabdAdiviSayagrAme sundare'sundare'pi vA / ekAkAraM yadA cittaM tadA te paramaM sukham / / 259 / / gozIrSacandanAlepi-vAsIcchedakayoryadA / abhinnA cittavRttiH syAt tadA te paramaM sukham / / 260 / / sAMsArikapadArtheSu jalakalpeSu te yadA / azliSTaM cittapadmaM syAt tadA te paramaM sukham / / 261 / / dRSTeSUddAmalAvaNyabandhurAGgeSu yoSitAm / nirvikAraM yadA cittaM tadA te paramaM sukham / / 262 / / yadA sattvaikasAratvAdarthakAmaparAGmukham / dharmetaM bhaveccittaM tadA te paramaM sukham / / 263 / / rajastamovinirmuktaM stimitordadhisannibham / niSkallolaM bhaveccittaM tadA te paramaM sukham / / 264 / / maitrI - kAruNya- mAdhyasthya-pra - pramododdAmamAnasam / mokSaikatAnaM syAt tadA te paramaM sukham / / 265 / / yadA punarmagrahaNaM duSTa-duSTadvibhedamanasaMsUcanArthamityuttarArdhArthaH / / 7830 / / 1. lA0 degpi ca // 2. lA0 saMsAriSu pa0 / 3. saM0 vA0 su0 'STeSu rUpalAva' // 4. lA0 0 dadhisambhavam // 5. lA0 'mabhAvanam // 6. lA0 naM tat / tadA / / 7. lA0 'naH sUca' // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 sAmprataM zeSakRtyapratipAdanArthaM zlokaSaTrakamAha-- savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake tathA jahA jahA mahANammi ADhiyA hoMti sAhuNo / savvaM savvapayatteNa kujjA kAvyaM tahA / / 79 / / yathA yathA 'mahANammi' mahAjane 'ADhiya'tti AdRtAH 'huti' bhavanti 'sAdhavaH' yatayaH 'sarvaM' samastaM sarvaprayatnena' niHzeSaprayatnena kuryAt 'kartavyaM' kRtyam ' tathA ' tenaiva prakAreNa / / guNA bahumANeNaM vaNNavAyaM vae phuDaM / jahA guNANurAgeNa logo maggaM pavajjaI / / 80 / / 'guNAnAM' kSAntyAdikAnAm, 'bahumAnena' AntaraprItyA, 'varNavAdaM' zlAghAm, / yathAsAdhUnAM darzanaM zreSThaM, tIrthabhUtA hi sAdhavaH / tIrthaM punAti kAlena, sadyaH sAdhusamAgamaH / / 266 / / sAhUNa vaMdaNeNaM NAsa pAvaM asaMkiyA bhAvA / phAyadA Nijjara uvaggaho NANamAINa / / 267 / / vadet 'sphuTaM' prakaTam, yathA guNAnurAgeNa 'loka:' jano 'mArga' jJAnAdikaM pratipadyate / yataHja cciya suhapaDivattI savvaNNumayammi hoi paeNrisuddhA / sacciya jAyai bIyaM bohIe teNaNAeNa / / 268 / / ahApavattasuddhANaM saMtANaM phAsuyANa ya / esaNijjANa kappANaM tihA vi vihiNA sayaM / / 81 / / 'yathApravRttazuddhAnAM' yathApravRttAni AtmagrahAdyarthaM vyApAritAni tAni ca tAni zuddhAni ca vizuddhajIvikotpAditAni, teSAmazanAdidravyANAM yatInAM dAnamiti sambandhaH / 'satAM' gRhe vidyamAnAnAM tattadyatakAdigRhItAnAM tatra prAghUrNakasamAyAtasAdhunimittadaridrabhaginIzvarazreSThigehagRhItatailapalikApratidAnazaktivivardhitatailapalikAprAptadAsatvanArIvad doSasambhavAt / 'phAsuyANa yatti prAsukAnAM=gatajIvAnAm, 'eSaNIyAnAM' dvicatvAriMzaddoSavizuddhAnAm, 'kalpanIyAnAM' sAdhuyogyAnAm, 'tridhA'pi' iti manovAkkAyazuddhyA 'vidhinA' vidhAnena 'sayaM' ti svayam = Atmahastena, 'svahastena hi yaddattaM tadeva dhaninAM dhanam' iti vacanAt // 1. saM0 vA0su0 kAivva // 2. lA0 sarvAdareNa niH // 3. lA0 NANa bahumANeNa vadeg // 4. saM0 vA0su0 DisuddhA || Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhupratipattiprarUpaNA kAle pattA pattANaM dhammasaddhA- kamAiNA / asaNAINa davvANaM dANaM savvatthasAhaNaM / / 82 / / 'kAle' prastAve tasyaiva bahuphalatvAt / uktaM ca kAle diNassa paNayassa aggho Na tIrae kAuM / tasseva athakapaNAmiyassa giNhaMtayA Natthi / / 269 / / 'prAptAnAM' gRhAGgaNamAgatAnAm 'pAtrANAM' viziSTaguNavatAM krayAdinivRttAnAm uktaM caAraMbhaNiyattANaM aMkuNaMtANaM akAraveMtANaM / dhammaTThA dAyavvaM gihIhi dhamme kayamaNANaM / / 270 / / (bR0 ka0 bhA0 gA0 2809) 'dharmazraddhA-kramAdinA' dharmazraddhayA ca viziSTabhAvollAsena; krameNa ca dezaprasiddhena, AdizabdAt satkAra-sanmAnAdigrahaH, 'azanAdInAm' odanAdInAm, AdizabdAt pAna-khAdyA''svAdyAdigrahaH / uktaM ca azanamakhilaM khAdyaM svAdyaM bhavedatha pAnakaM, yatijanahitaM vastraM pAtraM sakambalaproJchanam / vasatiphalakaM prakhyaM mukhyaM caritravivardhanaM, nijakamanasaH prItyAdhAyi pradeyamupAsakaiH / / 271 / / 'dravyANAM' vastUnAM 'dAnaM' vitaraNam, yatibhya iti gamyate / pUrvoktaguNakalApopetavastubhizca ye pratilAbhayanti sAdhUn ta eva dhanyAH / yata uktam prAyaH zuddhaistrividhavidhinA prAzukaireSaNIyai:, kalpyaprAyaiH svayamupahitairvastubhiH pAnakAdyaiH / kAle prAptAn sadanamazanaM zraddhayA sAdhuvargAn, dhanyAH kecit paramavahitA hanta ! sanmAnayanti // 272 // 'sarvArthasAdhakaM' niHzeSArthakArakam / uktaM ca -- 199 tarSe'mbu kSudhi bhojanaM pathi rathaH zayyA zrame naurjale, vyAdhau satpraticArakauSadhabhiSak sampadvideze suhRt / chAyoSNe zizire zikhI pratibhaye trANaM tamistre prabhA, dAnaM saMsaratAM bhave pratibhave cintAmaNirdehinAm / / 273 / / 1. lA0 akiNaM // 2. saM0 vA0 su0 'STasvabhAvo // 3. lA0 'dyAdi // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake dANu bhUya vasi karai dANu sohaggu payAsai, dANu vigyaNiddalai dANu jaNi jasu ullAsai / dANu saggu apavaggu dei anu vi jaM jaM maNi, dANatulla Na vi atthi ittha tihuyaNi ciMtAmaNi / / 274 / / AdizabdasaMsUcitavastUni svayamevA''ha asaNaM khAimaM pANaM sAimaM bhesahosahaM / vatthaM paDiggahaM ceva raoharaNa kaMbalaM / / 83 / / 'azanaM' bhaktAdi / uktaM ca asaNaM oyaNa-sattuga-mugga-jagArAi khajagavihI ya / khIrAi sUraNAI maMDagapabhiI ye viNNeyaM / / 275 / / (paJcA0 gA0 22) tatra odana:-kUram / jagArIzabdastu siddhAntabhASayA gaditatvAd avyAkhyeyaH / 'khAima khAdima-bhaktosa(ktoSa)kAdi / uktaM ca bhattosaM daMtAI khajUraM naoNlikera-dakkhAI / kakkaDigaM-uMbaga-phaNasAi bahuvihaM khAimaM NeyaM / / 276 / / (pazcA0 gA0 229) 'pANaM'ti pAnakaM sauvIrAdi / uktaM ca pANaM sovIra-javodagAi cittaM surAiyaM ceva / AukkAo savvo kakkaDagajalAiyaM ceva / / 277 / / (paJcA0 gA0 288) 'sAimaMti khAdyaM dantapacanAdi / uktaM ca daMtavaNaM taMbolaM cittaM tulasI-kuheDagAIyaM / / mahu-pippali-suMThAI aNegahA sAima NeyaM / / 278 / / (paJcA0 gA0 230) - 'bhesahati bheSajaM pracuradravyaniSpannaM nAgarAvalehAdi pathyaM vA, 'osahati ekadravyameva, 'vatthaM ti vastram, 'paDiggahaMti patadgrahekaH pAtramityarthaH / cevazabdo daNDakAdisUcanArthaH / 'raoharaNaM ti rajoharaNaM-daNDakadazAdiniSpannamiti bhAvaH, 'kaMbalaM'ti kambalamaurNikam / / * 1. lA0 vasa // 2. saM0 vA0 su0 vigyaNiddalaNu // 3. lA0 'bdasUci // 4. saM0 vA0 su0 pu0 saosahaM // 5. saM0 vA0 su0 i // 6. lA0 'danaM kUraM // 7. lA0 maM' ti khAdyaM bhakto // 8. lA0 nAliera // 9. lA0 yaM ca tahA // 10. lA0 gAI y|| 11. lA0 'ma hoi|| 12. lA0 hakaM pA || Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 mUladevakathAnakam pIDhagaM phalagaM ceva sejjA saMthAragaM tahA / dhammovagaraNaM NANA NANAINa pasAhaNaM / / 84 / / 'pIThakam' Asanam, 'phalakaM' zayanakASTham, 'cava'zabda: zeSabhedasaMsUcanArthaH, 'zayyA' vasati: sarvAGgINazayanaM vA, 'saMstArakaH' ardhatRtIyahastapramANa: kambalImayaH, 'tathA' tenaiva prakAreNa, 'dharmopakaraNaM' dharmasAdhanam, 'nAnA' anekaprakAram, jJAnAdInAM 'prasAdhanaM' kAraNam, deyamiti smbdhyte| iti zlokaSaTkArthaH / / 79-84 / / sAmprataM dAnadAyinAmihaloka-paralokaphalasUcakadRSTAntAn zlokadvayenA''ha asaNAINa dANeNaM ihaI bhogasaMpayA / iTThA diTThA ya diTuMtA mUladevAiNo bahU / / 85 / / paralogammi satthAho dhaNo gAmassa ciMtao / seyaMso caMdaNA doNo saMgamo kayaunnao / / 86 / / 'azanAdInAM' pUrvoktAnAm, 'dAnena' vitaraNena, 'ihaI' ti atraiva janmani, 'bhogasampad' bhogalakSmI-rbhavatItyadhyAhAraH / atrA'rthe 'iSTA' abhIpsitA:, 'dRSTAzca' avalokitA:, cakArAt zrutAzca, 'dRSTAntAH' udAharaNAni, 'mUladevAdayaH' mUladevaprabhRtayaH, 'bahavaH' prabhUtA iti / / ___paraloke' anyajanmani, sArthavAho 'dhanaH' dhananAmA prathamatIrthakRjjIvaH, 'grAmasya cintakaH' pazcimatIrthakarajIva:, 'zreyAMsaH' prathamajinaprathamapAraNakadAtA, 'candanA' candanabAlA gRhItadustarAbhigrahazrIvIrajinapAraNakakArayitrI, zreyAMsa-candanayozca tadbhavApekSayA muktipadaM paralokaH, tacca dAnaphalamityabhiprAyaH, 'doNo'tti droNanAmA karmakaraH, 'saGgamakaH' zAlibhadrajIva:, kRtapuNyakazca pratItaH / ete dRSTAntA: pAralaukikadAnaphalaviSayA iti zlokadvayAkSarArthaH / / 85-86 / / bhAvArthastu kathAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni, tatra tAvad mUladevakathAnakaM kathyate -- [24. mUladevakathAnakam] atthi pADaliputtaM NAma nagaraM, jaM ca saMkeyaThANaM piva rammayAe, kulaharaM piva lacchIe, maMdiraM piva samatthakusalAyArANaM, NivAso vva vivihavilAsANaM, Agaro vva suyaNajaNarayaNANaM, Alao vva dhammassa, uppattibhUmi vva nIsesavijjANaM ti / tatthA'sesakalAkusalo mahAviNNANa 1. lA0 tA0 sejaMso // 2. lA0 tItyAdhyA' / / 3. lA0 STA: Ipsi' // 4. saM0 vA0 su0 bhUmiva nI // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake rUva-lArvaNNavannatAruNNasamaNNio dakkho viNIo saralo cAI kayaNNU guNANurAI paMDio viDDho paDivaNNasohio sUhavo piyaMvayo dIrNajaNavacchalo jUyavasaNI coriyApasatto mahAdhutto sAhasajutto ya atthi mUladevo NAma chaillo / bhaNiyaM ca -- 202 maNaharakalAbhirAmo saMpuNNasasi vva tattha parivasai / viusesu paramaviuso, dhammarao dhammiyaNaresu / 1 / rUvIsu paMcabANo, samaNo samaNesu, mAisu vi mAI / saralesu paramasaralo, kAruNio dINa - kiviNesu / 2 / coresu paramacoro, jUyayaresuM ca paramajUyayaro / dhuttesu paramadhutto, sAhasiyanaresu sAhasio || 3 || iya jeNa jeNa samayaM saMbaMdhaM jAi tassa taM bhAvaM / pariNamai mUladevo Ayariso ceva davve ||4|| vimhAviMto loyaM aNegakoUhalehiM so tattha / viyarai pure jahecchaM jUe ya aippasaMgillo / / 5 / / 'jUyavasaNi' tti kAuM jaNageNa'vamANio puravarAo / NiggaMtUNaM patto ujjeNiM NAma varaNayariM / / 6 / jIeN kalaMkaM mayalaMchaNammi, athirattaNaM ca raikalahe / karagahaNaM vIvAhe, akulINattaM suragaNesu / / 7 / / sumiNammi vippalaMbho, kAmiNiloyammi vibbhamo jIe / viggaha- NivAya - uvasaggadaMsaNa saddasatthesu / 8 / rAyA vi jIeN niyabalaniddAriyadariyarivunareMdoho / paNaiyaNakapparukkho jiyasattU dasadisipayAso |9| tI 'ya nagarIe so mUladevo rAyautto guliyApaogeNa kayavAmaNayarUvo vihAvei vicittakahAhiM gaMdhavvakalAhiM NANApaogehiM ya NAgarajaNaM, patto ya paraM pasiddhiM / o atha tattha rUva-lAvaNNa- viNNANagavviyA devadattA NAma pahANagaNiyA / avi ya-- causaTThikalAkusalA causaTThivilAsiNIguNasamaggA / battIsasu accatthaM kusalA purisovayAresu / 10 / iguNattIsavisese ramamANI pavarapoDhimAjuttA / igavIsaraiguNadharA aTThArasadesabhAsaviU / / 11 / iya savvesu vi vesiyasatthavisesesu sA sunimmAyA / raMjijjae Na keNa vi sAmaNNareNa suviyaDDA / / 12 / tao kougeNa tIe khohaNatthaM paccUsasamae AsaNNattheNa ADhattaM sumahuraM bahubhaMgi gholirakaMThaM aNNaNNavaNNasaMveharamaNejjaM gaMdhavvaM / suyaM ca taM devadattAe, ciMtiyaM ca 'aho ! auvvA vANI, to devo esa koi, Na maNusametto' / gavesAvio ceDIhiM / gavesiUNa kahio tAhiM jahA 'sAmiNi ! esa mahumahANukArI asesaviNNANaNihANaM savvaNayarIjagamaNohArI ko vi bAhiM gAyaNacchaleNaM vasIkarei jaNaM' / tao tI pesiyA mAhavAhihANA khujjaceDI / gaMtUNa ya viNayapuvvayaM bhaNio tIe "bho lA0 jUiyadeg // 5. NAko ugehiM yA / degtA divvo esA / 1. lA0 vaNNa- tAruNNayasa // 2. lA0 'Na - kiviNavacchalo tahA jUya // 3-4 saM0 vA0su0 sumaNa | 6. lA0 dege nayadeg // 7. saM0 vA0 su0 mhAveMtovici // 8. lA0 9. lA0 'lAkaliyA ca // 10. lA0 degNavarA // 11. lA0 'desibhA // 12. saM0 vA0 su0 13. lA0 maNahArI // Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam 203 mahAsatta ! amha sAmiNI devadattA viNNavei 'kuNaha pasAyaM ehe amha gharaM" / teNa vi viyaDDhayAe bhaNiyaM 'na paoyaNaM me gaNiyAMsaMgeNaM, nivArio visiTThANa gaNiyAyaNasaMjogo / bhaNiyaM ca yA vicitraviTakoTinighRSTA, madya-mAMsaniratA'tinikRSTA / komalA vacasi cetasi duSTA, tAM bhajanti gaNikAM na viziSTAH / / 279 / / yA'patApanakarA'gnizikheva, cittamohanakarI madireva / dehadAraNakarI churikeva, garhitA hi gaNikA'salikeva / / 280 / / anyasmai dattasaGketA, vIkSate'nyaM gRhe paraH / anyazcitte'paraH pArzve, gaNikAnAmaho ! naraH / / 281 / / kurvanti cATukarmANi yAvat svArthaH prapUryate / cyutasAraM vimuJcanti nirlakSA'laktakaM yathA / / 282 / / ao Natthi me gamaNAbhilAsa / tI vi agAhiM bhaNiibhaMgIhiM ArAheUNa cittaM mahAnibaMdheNa karaM ghettUNa NIo gharaM / vaccaMteNa ya sA khujjA kalAkosalleNa vijjApaogeNa ya apphAleUNa kayA pauNA / vimhayakhettamaNAe ya pavesio so bhu~vaNe / diTTho devadattA vAmaNayarUvo vi auvvalAvaNNadhArI, vimhiyAe davAviyamAsaNaM / nisaNNo ya so / diNNo taMbolo | daMsiyaM ca mAhavIe attaNo rUvaM / kahio ya vaiyaro / suThuyaraM vimhiyAe pAraddho AlAvo / mahurAhiM viyaDDhabhaNiIhiM teNa AgarisiyaM tIe hiyayaM / bhaNiyaM ca aNuNayakusalaM parihAsapesalaM laDahavANidullaliyaM / AlavaNaM pi cheyANa kammaNaM kiM ca mUlIhiM ? / / 283 / / etyaMtare Agao tattha ego vINAvAyago / vAiyA teNa vINA / raMjiyA devadattA, bhaNiyaM ca 'sAhu bho vINAvAyaga ! sAhu, sohaNA te kalA' / mUladeveNa bhaNiyaM 'aho ! aiNiuNo ujjeNIjaNa jANai suMdarA - suMdaravisesaM / devadattAe bhaNiyaM 'bho ! kimettha khUNaM ?' / teNa bhaNiyaM 'vaMso ceva asuddho, sagabbhA ya taMtI' / tIe bhaNiyaM 'kahaM jANejjai ?' / teNa bhaNiyaM 'daMsemi ahaM' / tao samappiyA vINA / kaDio vaMsAo pAhANo, taMtIo vAlo, samAreUNa vAivat / yA rAhaNamANasA sapariyaNA devadattA / paccAsaiNNe ya kareNuyA sayA ramaNasIlA 1. saM0 vA0 su0 ha gharaM // 2. saM0 vA0 su0 'yAsama ( saMga ) meNani // 3. lA0 kSurikeva // 4. saM0 0su0 'so / tehi vi // 5. lA0 kare ghe // 6. saM0 vA0 su0 'Na apphA' // 7. lA0 'bhavaNe // 8. saM0 vA0 su0 'NakayarUvo // 9. lA0 deghiM AgarisiyaM teNa tIe / 10. saM0 vA0 su0 pAhaNo // 11. lA0 payatto // 12. saM0 vA0 su0 'saNNakare // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake Asi, sA vi ThiyA ghummaMtI olaMbiyakaNNA / aIvavimhiyA devadattA vINAvAyago ya 'aho ! pacchaNNaveso vissakammA esa' / NivaDiUNa calaNesu viNNattaM vINAvAyageNa 'sAmi ! sikkhAmi tujjha sayAse vINAkalaM' ti / mUladeveNa bhaNiyaM 'Na sammamahaM viyANAmi, jANAmi puNa je eIe pAragA' / devadattAe bhaNiyaM 'ke te ? kahiM vA diTThA ?' / mUladeveNa bhaNiyaM 'bhaNNae pADaliutte vikkamaseNo kalAyario / mUladevo ya tANa ahamAsaNNasevI' / itthaMtarammi ya samAgao vissabhUI NAma NaTTAyario / tao bhaNiyaM devadattAe 'esa mahANaTTAyario, bharahaM eyassa paccakkhaM savvaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'AmaM mahANubhAvo esa, eyassAgaI ceva sAhei viNNANAisayaM / jAvADhatto bharahammi viyAro tao vAmaNayavesadhAriNaM pecchiUNaM vissabhUI rIDhaM pakario / tao mUladeveNa ciMtiyaM 'paMDeccA'bhimANI esa, tA karemi eyassa sikkhaM' ti / tao puNo vi pucchio jahA 'eyassa ya eyassa ya eyassa ya kahamaviroho bhavai ?' / teNa vi jaMpiyamasaMbaddhaM kiM pi / mUladeveNa bhaNiyaM 'bho evaMviheNAvi viNNANeNa gavvaM vahasi ?' / tao tuNhikko Thio vissabhUI / bhaNio ya mUladevo devadattAe jahA~ 'bho mahAbhAga ! sohaNaM tubbhehiM bhaNiyaM, kiMtu eyaM evaMvihaM ceva, Na ittha kovi parihAro asthi / mUladeveNa bhaNiyaM ko ittha parihAro kIrai ? imaM vA(ceva) cojaM ti, jao eyamevaMvihaM, eyaM ca evaMvihaM'ti / tao tuTThA devadattA ciMtiyaM ca 'kiM eso bharaho pacchaNNarUvI Agao ? tti, tA avassaM pujaMti me maNorahA eyammi' / pucchio ya aNNANi vi saMdiddhaTThANANi / kayANi savvANi vi nissaMdiddhANi / lajjAparAhINamANaso ya 'saMpayaM naTTavelA tA lahuM pauNIhohI'tti bhaNeUNa uThThio vissbhuuii| devadattAe vi bhaNiyA dAsaceDI 'halA ! hekkArehi aMgamaddayaM jeNa do vi amhe mjaamo'| mUladeveNa bhaNiyaM 'aNumaNNaha ahaM ceva karemi tujjha'bbhaMgaNakiriyaM' / 'kimeyaM pi jANasi ?' / 'Na yANAmi, paraM Thio jANagANa sagAse' / tao ANiyANi sayapAgAINi tellANi / ADhatto abbhaMgiuM / auvvapoligAivihANeNa kayA parAhINamANasA esA / ciMtiyaM ca NAe 'aho ! kNNiANAisao, aho ! auvvo karayalaphAso, tA bhaviyavvaM imiNA keNai pacchannarUveNa siddhapuriseNa, Na evaMrUvassa evaM pagariso tti, tA pagaDIkArAvemi se sarUvaM' ti / NivaDiyA 1. lA0 'ssa savvaM paccakkhaM / mU // 2. lA0 degva kahai // 3. lA0 "mi se sikkhavaNaM ti // 4. lA0 ssa sasassa kaha // 5. lA havaDa // 6. lA0 gavvamavvahasi // 7. lA0 'hA mhaa||8. lA0 koDa // 9. lA0 Na laviaM ko // 10. lA0 ro kIisaM kIisaM vA co||11. lA0 vayattA // 12. lA0 esaso // 13. lA0 hoi ti|| 14. saM0 vA0 su0 hakkAreha aM // 15. lA0 tumha anmaM // 16. lA0 pAlagAi // 17. lA. to // 18. saM0 vA0 su0 Dikaremi se // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam calaNesu, bhaNio ya 'bho mahANubhAva ! asarisaguNehiM ceva NAo uttamapuriso paDivaNNavacchalo N dakkhiNNapahANo ya tumaM, tA daMsehi appANayaM, bADhaM ukkaMThiyaM tuha daMsaNassa me hiyayaM' ti / puNo pubbiMdhe ka Isi haseUNa avaNIyA vesaparAvattiNI guliyA mUladeveNa / jAo sahAvattho diNamaNi vva dippaMtateo, aNaMgo vva kAmiNIyaNamaNoharo, caMdo vva jaNamaNANaMdayArI, buddho v suvibhattagatto appaDirUvalAvaNNajuvvaNadharo / taM ca daTThUNa harisavasobbhiNNabahalaromaMcA NivaDiyA caraNe / bhaNiyaM ca ' sAmi ! mahApasAo' tti / tao abbhaMgio eso sahatthehiM / majjiyAI do vi mahAvibhUIe / parihAvio devase / bhuttaM thovathovaM / sikkhaviyA ya auvvakaraNa - naTTagaMdhavvAiyaM / puNA vi bhaNiyaM devadattAe 'mahAbhAga ! na tumaM vajjiya aNuraMjiyaM me avarapuriseNa mANasaM, tA saccameyaM 1 yahi~ koNa dIsai ? keNa samANaM Na huMti AlAvA ? / hiyayANaMdaM jaM puNa jaNei taM maNusaM viralaM // 13 // 205 tA mamA'NuroheNa ittha ghare NiccamevA''gaMtavvaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'guNANurAgiNa ! aNNadesesu NiddhaNacaMgesu amhArisesu Na rehai paDibaMdho, na i thirIhavai, pAeNa savvassa vi kajjavaseNa ceva ho, bhaNiyaM ca vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraH sArasA:, puSpaM paryuSitaM tyajanti madhupA dagdhaM vanAntaM mRgAH / nirdravyaM puruSaM tyajanti gaNikA bhraSTaM nRpaM sevakAH, sarvaH kAryavazAjjano'bhiramate kaH kasya ko vallabhaH / / tIe bhaNiyaM 'sadeso paradeso vA akAraNaM sappurisANaM, bhaNiyaM ca-- desu parAya ApaNau' kAurisaha paDihAi / He areas, piyari viDhattaraM nAi / / 285 / / aNNaM ca jalahivisaMghaDieNa vi nivasejjai harasirammi caMdeNa / jattha gayA tattha gayA guNiNo sIseNa vujjhati / / 286 / / 1. lA0 attA // 2. saM0 vA0 su0 yaM ti, bAdeg // 3. saM0 vA0 su0 'NImaNamaNohAro // / 4. lA0 calaNe // 5. lA0 No bhaNi // 6. lA0 mANasaM / 7. lA0 rehae / / 8. saM0 vA0 su0 sarva: svArthava // 9. saM0 vA0su0 vA''DkAraNaM sappu // 10. lA0 'u appaNau // 11. lA0 kAvurisahaM paDideg // 12. lA0 'ha jiNi va' // 13. lA0 atthamai // 14. lA0 viDhattau // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake tahA attho vi asAro ne ya tammi viyakkhaNANa bahumANo, avi ya guNesu cevA'NurAgo havai tti / jao vAyA sahassamaiyA, siNehaNijjhAiyaM sayasahassaM / sabbhAvo sajjaNamANusassa koDiM visesei / / 287 / / tA savvahA paDivajjasu mama patthaNaM' ti / tao paDivaNNamaNeNa / jAo tesiM Nibbharo nnehsNbNdho| evaM jAva visiTThaviNoeNa ciTThati tAva 'pecchaNayavelA vaTTaI' tti kAUNA''gao tIe hakkAraNatthaM rAyapaDihAro / gayA ya pacchaNNavesadhAriNaM mUladevaM ghetUNa / ADhattA nacciuM / vAio mUladeveNa paDaho / akkhitto rAyA sasAmaMto pADaliputtanayarasAmipesiyarAyadovAriyavimalasIho ya / tuTeNa ya rAiNA diNNo se varo / nAsIkao ya / puNo tIe gAiyaM mUladevasahiyAe maNoharayaM, tayaNulagaM ca nacciyaM duvaikhaMDaM / tao acvaMtaM tuTTeNa rAiNA diNNamaMgalaggamAbharaNaM / vimalasIheNa bhaNiyaM 'bho mahArAya ! pADaliutte mUladevassa paraM eriso viNNANAisao eIe ya, natthi annassa taiyassa, tA amhA'NumaeNaM dejau eIe mUladevANaMtaraviNNANapaDAgA naTTiNIpaTTo ya' / diNNaM ca taM rAiNA / tao devadattAe caraNesu nivaDeUNa bhaNio rAyA 'deva ! mahApasAo, paramaNukkamo esa jaM paDhamo lAbho uvajjhAyassa bhavai, uvajjhAo ya esa amhANaM, saMpayaM devo pamANaM' / rAiNA bhaNiyaM bho mahANubhAva ! aNumaNNIyau eyameIe' / mUladeveNa bhaNiyaM 'jaM devo ANaveI' / tIe bhaNiyaM 'sAmi ! mahApasAo'ti / ___ itthaMtarammi vAiyA vINA mUladeveNa / kao savvo vi parAhINamANaso raMgo / tao jaMpiyaM vimalasIheNa 'mahArAya ! pacchaNNarUvI mUladevo khu eso, Na aNNassa erisaM viNNANaM, na vA erisassa viNNANassa aNNo uvajjhAo, rAyAeseNa ya bhamiyA mae puhaI, na ettha taiyaM rayaNaM diDhaM ti, tA dhaNNo tuma jsserisrynnsNgho'| tao rAiNA bhaNio mUladevo 'bho mahANubhAva ! mahaMtamamhANa kougaM tA jai saccameyaM tA amhovaroheNa payaDesu attANayaM' / tao sahAsamavaNIyA guliyA / sasaMbhamaM uThThiUNa pariri(ra)ddho vimalasIheNa / nivaDio ya eso rAyacaraNesu / pUio saMgoravaM teNaM / evaM ca accaMtANurattA tammi devadattA ciTThae visayasuhamaNuhavaMtI / 1. saM0 vA0 su0 na tammi // 2. saM0 vA0 su0 madviyA // 3. lA0 "NijAiyaM // 4. lA0 tesiM nehanimaro sNbN|| 5. saM0 vA0 su0 'yrisaa|| 6. lAcalaNe // 7. lA0 DhamalAbho // 8. lA0 oN| etthaM // 9. lA0 taIyaM // 10. saM0 vA0 su0 parisatto // 11. lA. 'calaNe // 12. lA0 sagauravaM // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam 207 tassa ya mUladevassa savvavasaNehitA vi jUyavasaNe mahaMtA AsattI, khaNaM pi na ciTThai tvirhio| tao devadattAe bhaNio 'piyayama ! komuimayalaMchaNassa va hariNapaDibiMba tumha savvaguNAlayANa kalaMkaM ceva jUyavasaNaM bahudosaNihANaM ca, yata uktam dhanakSayakaraM nindyaM kula-zIlavidUSaNam / prasUtiH sarvapApAnAM loke lAghavakAraNam / / 288 / / saMkliSTacetaso mUlamavizvAsakaraM param / pApapravartitaM dyUtaM vidvadbhiH parikIrtitam / / 289 / / tahA kulakalaMkaNu saccapaDivakkhu, gurulajjA soyaharu dhammavigghu atthaha paNAsaNu, jaM dANa-bhogihiM rahiu putta-dAra-pii-mAimosaNu / jahi~ na muNejai devaguru, jahi~ navi kaja aMkaja / taNusaMtAvaNi kugaipehi tahi~ piya ! jUi ma ja / / 290 / / tA savvahA pariharasu imaM / airaseNa Na sakkaMi parihariumeso tti / etto ya atthi nagarIeN tattha rUveNa tuliyakaMdappo / NiyakulabhavaNapaIvo baMdhavakumuyAkarasasaMko / 14 / paNaiyaNakapparukkho nimmalajasapasaradhavaliyadiyaMto / riddhIeN dhaNayasariso satthAho ayalaNAmo tti so ya mUladevAo puvvameva tIe aNuratto niraMtaradavvapayANAiNA bhoge bhuMjai, vahai ya mUladevassovari maNAgaM paosaM, maggai ya mUladevassa chiddANi, na gacchai tassaMkAe ya mUladevo tIe gharaM / avasaramaMtareNa bhaNiyA ya devadattA jaNaNIe 'putti ! pariccayasu mUladevaM, Na kiMci NiddhaNacaMgeNa paoyaNameeNa, so mahANubhAvo ayalo dAyA pesai puNo puNo pabhUyaM davvaM, tAM taM cevaMgIkassu savvappaNayAe, na egammi paDiyAre donni karavAlAiM mAiMti, to muMca jUyAriyamima' ti| tIe bhaNiyaM 'aMba ! nAhaM egaMteNa dhaNANurAgiNI, avi ya guNesu ceva paDibaddhA' / jaNaNIe bhaNiyaM 'kerisA tassa jUyArassa guNA ?' / tIe bhaNiyaM 'kevalaguNamao khu so, jao 1. saM0 vA0 su0 to ya jU / / 2. lA0 tao bhaNio devadattAe piya // 3. saM0 vA0 su0 Nasseva ha // 4. saM0 vA0 su0 akaju // 5. lA0 pahi tihiM // 6. saM0 vA0 su0 rajju / / 7. lA0 degrivvi(cca)yasu // 8. lA0 'kkae padeg // 9. lA0 u0 ya mUla // 10. lA. to dAyA ayalo peser3a puNo pabhU // 11. saM0 vA. su0 reha s|| 12. lA. to // 13. lA0 pu0 jUyakArassa || Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake sayalakalApattaTTho saraNAgayavacchalo piyAbhAsI / dhIro udAracitto guNANurAgI visesaNNU / 16 / ao na pariccayAmi eyaM' / tao sA aNegehiM dilutehiM ADhattA paDiboheuM-Alattae maggie nIrasaM paNAmei, ucchukhaMDe patthie choiaM paNAmei, kusumehiM jAiehiM kusumANi cuMTeUNa biMgutthamAlaM Dhoei / coiyA paDibhaNai-jArisameyaM tAriso esa te piyayamo, tahA vi na tumaM pariccayasi, satyazcA'yaM pravAda: apAtre ramate nArI, girau varSati mAdhavaH / nIcamAzrayate lakSmIH, prAjJaH prAyeNa nirdhanaH' / / 291 / / -- devadattAe bhaNiyaM 'pattamapattaM vA kahamaparikkhiyaM jANejjai ?' / jaNaNIe bhaNiyaM 'tA kIrau prikkhaa'| devadattAeM ya haTTatuTThAe bhaNiyaM "jai evaM tA gaMtUNa bhaNasu ayalaM jahA 'devadattAeM ucchummi ahilAso, tA paTTavasu" / bhaNio bAiyAe / teNa vi aNuggahaM maNNamANeNa pesiyANi ucchusagaDANi harisiyAe jaNaNIe bhaNiyaM 'vacche ! pecchasu ayalasAmiNo dANasattiM' / savisAyaM ca bhaNiyaM devattAe 'kimahaM kareNUkayA jeNevaMvihaM samUlaDAlaM ucchaM puMjIkarejaI ?, tA saMpayaM bhaNasu mUladevaM' / bhaNio so vi / teNa vi ghettUNa doNNi pamhalapuMDucchujaTThIo niccholleUNa kayAo duyaMgulapamANAo gaMDiyAo, cAujjAeNa ya avavuNiyAo kappUreNa ya vAsiyAo sUlAhi ya maNAgaM bhiNNAo, paccaggasarAvasaMpuDaM bhareUNa pesiyaao| dahNa ya harisabharaninbharAe bhaNiyA jaNaNI 'piccha ammo ! purisANamaMtaraM ti, tA ahaM eesiM gunnaannmnnurttaa'| jaNaNIe ciMtiyaM 'accaMtamohiyA esA na pariccayai attaNA, to karemi kiMpi uvAyaM jeNa eseva kAmuo gacchai videsaM, tao sutthaM havaI' / ti ciMtiUNa bhaNio tIe ayalo 'kahasu eIe purao aliyagAmaMtaragamaNaM, pacchA mUladeve paviDhe maNussasAmaggIe Agacchejjasu vimANejasu ya taM, jeNa vimANio saMto desaccAyaM karei, tA pauNo ciTThijasu, ahaM te vattaM dAhAmi' / paDivaNNaM ca teNa / ____ aNNammi diNe 'ahamaja gAmaMtaraM gamissAmi'tti bhaNeUNa pabhUyadaviNaM ca dAUNa Niggao aylo| pavisio ya tIe mUladevo / jANAviyaM ca jaNaNIe ayalassa / samAgao ya mahAsAmaggIe / divo ya pavisamANo devadattAe / bhaNio ya mUladevo 'nAha ! Iiso caiva ittha 1. saM0 vA0 su0 gucchamA' // 2. lA0 vi tumaM na pari // 3. lA0 "e hahaH // 4. saM0 vA0 su0 'e icchummi // 5. saM0 vA0 su0 "vihANi samUlaDAlaucchuyapuMjI' // 6. lA0 jIkijjai // 7. lA0 NadeNNi laTThIo // 8. saM0 vA0 su0 lapuTucchu // 9. saM0 vA0 su0 Na vA // 10. lA0 ciTTesu / / 11. lA0 aja gA' // 12. lA0 va esa ava // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam avasaro, par3icchiyaM ca jaNaNIe eyapesiyaM davvaM, tA tubbhe pallaMkaheTThao muhuttagaM ceTThaha jAva visajjemi eyaM, / tao taheva Thio eso / jANAvio ya jaNaNIe ayalassa / NisaNNo so pallaM / bhaNiyA yA teNa 'kareha NhANasAmaggiM' / ' evaM 'ti bhaNiyaM kayA sAmaggI / bhaNiyaM ca devadattAe ' uTTheha niyaMsaha pottiM jeNa - SbbhaMgijjaha' aleNa bhaNiyaM jahA " diTTho ajja mae sumiNago jahA 'niyatthio ceva abbhaMgiyagatto ettha pallaMke ArUDho hAo mhi' tA saccaM sumi kamo" / devadattAe bhaNiyaM 'naNu viNAsejjai mahagghaM tUli - gaMDuvagAiyaM' / teNa bhaNiyaM 'aNNaM visiTThayaraM duguNatiguNaM dAhAmi' / jaNaNIe bhaNiyaM ' evaM hou' / tao tattha Thio ceva abbhaMgio uvvaTTio ya uNha-khalIudagehi ya majjio / bhario teNa heTThaTThio mUladevo / gahiyAuhA paviTThA purisaa| saNNio jaNaNIe ayaMlo / gahio teNa mUladevo vAlehiM, bhaNio ya saMpayaM nirUvaihi jai atthi koi te saraNaM ?' / tao mUladeveNa vi kosIkayanisiyakarAlakaravAlakaranaravisaraparivAriyamattANayaM NieUNa ciMtiyaM 'nirAuhattaNao Na saMpayaM poruseNuvvarAmi, eesiM kAyavvaM ca veranijjAyaNaM' / Iya sAmattheUNa bhaNiyaM 'jaM vo royai taM kare' / ayaNa va 'kimeiNA uttamapuriseNa viNAsieNa ?, na dullahAiM ca visamadAvibhAgeNa uttamapurANaM pi vasaNAraM, bhaNiyaM ca sayalajayamatthayattho devA'sura- khayarasaMthuyapayAvo / divvavaseNa gasejjai gahakalloleNa sUro vi / / 292 / / sAyaru sariyau saravarar3a, bharaoharau karaMti / dhi diyA vaha vi, ekkai~ dasai na jaMti / / 293 / / 209 ko ittha yA suhio ?, kassa va lacchI thirAi~ pemmAI ? / kassa va na hoi khaliyaM ?, bhaNa ko va na khaMDio vihiNA ? ' // 294 // ciMtiUNa bhaNio mUladevo 'evaMvihAvatthagao mukko tumaM saMpayaM, tA mamAvi eyAvatthagayassa evaM karejjasu / tao vimaNadummaNo 'peccha kahameeNa chalio mi' tti ciMtayaMto nigao nayarAo / hA sarovare / kayA paDivaTTI / tao 'gacchAmi videsaM, karemi kiMpi imassa paDivippiovAyaM' ti ciMtiUNa patthio beNNAyaDAbhimuhaM / gaumA -''gara - nagarAimajjharNe vaccaMtopatto 13 1. saM0 vA0 su0 hayaM / tA teha' // 2. saM0 vA0 su0 'TTho mae ajja sudeg // 3. lA0 NhAo miti (tti) tA // 4. lA0 dege jaMpiyaM e // 5. lA0 'o uNharavalIyaudadeg // 6. lA0 deghiyau (o ya) teNa / 7. saM0 vA0 su0 a // 8. lA0 'veha jai // 9. lA0 ii sA // 10. lA0 dhaNNesaNu di // 11. lA0 'tthakaya vva gaya' // 12. lA0 'o ya sa / 13. lA0 gAma-naga // 14. lA0 Na ya vadeg // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake duvAlasajoyaNAyAmAe aDavIe muhN| tattha ya 'jai koi vAyAsahAo vi duio labbhai tA suheNaM ceva chijjae aDavi' tti ciMtayaMto jAva ciTThai tAva samAgao saMbalathaiyAsaNAho TakkabaMbhaNo, pucchio ya 'bho bhaTTa ! kedUraM gaMtavvaM ?' / teNa bhaNiyaM 'atthi aDavIe parao vIraNihANaM NAma ThANaM taM gamessAmi, tumaM puNa kattha patthio ?' / mUladeveNa bhaNiyaM 'beNNAyaDa' / iyareNa bhaNiyaM 'jai evaM tA ehi gcchmh'| tao payaTTA do vi / majjhaNNasamaye ya vaccaMtehiM dilu sarovaraM / dhoviyA tattha hatthapAyA / gao mUladevo pAlisaMThiyaM tarucchAyaM TakkeNa vi choDiyA saMbalathaiyA / gahiyA vaTTAmmi sattugA / te jaleNa ullettA laggo khAiuM / mUladeveNa ciMtiyaM 'erisA ceva bhukkhApahANA baMbhaNajAI bhavai, vA bhutte me dAhissaI' / bhaTTo vi bhujettA baMdhettA thaiyaM payaTTo / mUladevo vi 'nUNaM avaraNhe dAhii' tti ciMtato aNupayaTTo / tattha vi taheva bhuttaM, na diNNaM / 'kallaM dAhii' tti AsAe gacchai / vaccaMtANa ya AgayA rayaNI / tao osariUNa maggAo pasuttA / paccUse puNo vi patthiyA / majjhaNhe taheva thakkA / taheva bhuttaM TakkeNa / Na diNNameyassa / jAva taiyadiyahe viciMtiyaM 'mUladeveNa NitthiNNapAyA aDavI tA ajja avassa mamaM dAhissai esa / jAva tattha vi na diNNaM / NitthiNNA ya tehiM aDavI jAyA / tao duNha vi aNNoNNavaTTAo / tao bhaTTeNa bhaNiyaM 'bho ! tujjha esA vaTTA, mamaM puNa esA, tA vacca tumaM eyAe' / mUladeveNa vi 'eyassa pahAveNa aDavI mae NitthiNNa' tti ciMteUNa bhaNiyaM bhaTTa ! mUladevo majjha NAmaM, NitthiNNA ya tuha ppahAveNaM aDavI, jai mae kiM pi kayAi paoyaNaM sijjhaI tao Agaccheja beNNAyaDe, kiM ca tujjha NAma ?' / bhaTTeNa bhaNiyaM 'saddhaDo, jaNakayAvaMDaM)keNa nigghiNasammo NAma' / tao patthio bhaTTo sagAmAbhimuhaM, mUladevo vi beNNAyaDasammuhaM ti / aMtarAle ya dilu vasimaM / tattha paviTTho bhikkhANimittaM / hiMDiyamasesaM gAmaM / laddhA kummAsA, na kiM pi annaM / patthio jalAsayAbhimuhaM / itthaMtarammi ya tavasusiyadeho mahANubhAvo mahAtavassI diTTho mAsovavAsapAraNayaNimittaM tattha pavisamANo / taM ca pecchiya harisavasobhiNNabahalapulaeNaM ciMtiyaM 'aho ! dhanno kayattho ahaM, jassa eyammi desakAle esa mahappA dasaNapahamAgao, tA avassa bhaviyavvaM me kallANaparaMparAe, eyapaDilAhaNeNa ya diNNo bhavai samatthadukkhANa jalaMjalI, mahApattaM ca eso, jao 1. saM0 vA0 su0 tattha vi ji|| 2. lA0 to // 3. lA0 bhadda ! ke // 4. saM0 vA0 su0 yaM add|| 5. lA0 maMtthANaM / / 6. lA0 "ThiyataH // 7. lA0 'hii // 8. lA0 bhuMjiUNa bNdhittaa||9. lA0 Na i aa|| 10. lA0 No matthi / / 11. lA0 i to A || 12. lA0 'yaDe kiM // 13. saM0 vA0 su0 tujjhaM // 14. lA. 'DakkeNa // 15. saM0 vA0 su0 "taM pavi // 16. lA0 degNNapula // 17. lA. 'vvaM mamaka // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 mUladevakathAnakam dasaNa NANavisuddhaM paMcamahavvayasamaNNiyaM dhIraM / khaMtI-maddava-ajavajuttaM muttippahANaM ca / / 17 / / sajjhAya-jjhANa-tavovahANanirayaM visuddhalesAgaM / paMcasamiyaM tiguttaM akiMcaNaM cattagihasaMgaM / / 18 / / erisapattasukhete visuddhasaddhAjaleNa saMsittaM / nihiyaM tu davvasassaM iha-paraloge aNaMtaphalaM / / 19 / / tA ittha kAlociyA demi eyassa ee ceva kummAsA, jao adAyago esa gAmo, eso ya mahappA kaivayagharesu darisAvaM dAUNa paDiNiyattai, ahaM uNa doNNi tiNNi vAraM hiMDAmi tA puNo vi labhessAmi, AsaNNo ya avaro bIo gAmo tA payacchAmi savve imi'tti / paNamiUNa paNAmiyA bhagavao kummAsA / sAhuNA vi tassa pariNAmapagarisaM NAUNa davvAisuddhiM ca viyANiUNa 'dhammasIla ! thove dejaha' tti bhaNiUNa dhariyaM pattagaM / teNa vi pavaDDamANapariNAmAisaeNa savve vi dAUNa paDhiyaM _ 'dhaNNANaM khu narANaM kummAsA huMti sAhupAraNae' . etthaMtarammi gayaNaMgaNagayAe maharisibhattAe mUladevabhattiraMjiyAe bhaNiyaM devayAe 'putta mUladeva ! suMdaramaNuceTTiyaM tae, tA eyAe gAhAe pacchimaddheNa maggasu jaM vo royai jeNa saMpADemi . savvaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'jai evaM to gaNiyaM ca devadattaM daMtisahassaM ca rajaM ca' / / 20 / / devayAe bhaNiyaM 'putta ! nicciMto viyarasu avassaM maharisicaraNANubhAveNa aireNa ceva saMpajissai eyaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'bhagavai ! evameyaM ti / vaMdiUNa risiM paDiNiyatto / sAhU vi gao ujjANaM / laddhA aNNA bhikkhA mUladeveNa / bhottUNa payaTTo beNNAyaDAbhimuhaM / patto kameNa tattha / pasutto rayaNIe bAhiM pahiyasAlAe / dihro caramajAmammi sumiNago 'kira paMDiuNNamaMDalo nimmalapahApayAsiyajIvalogo mayaMko vayaNeNoyarammi paviThTho' / aNNeNa vi kappaDieNa so ceva sumiNago diTTho, kahio ya teNa cakkayarakappaDiyANa / tatthegeNa bhaNiyaM 'aho ! sohaNo sumiNago, lahihisi tumaM ghaya-gula-saMpuNNaM mahaMtaM maMDayaM' / teNa vi 'evaM houtti bhaNiyaM / 'na yANaMti ee sumiNayassa paramatthaM' ti na kahiyaM mUladeveNa / laddho ya kappaDieNa gharAyaNiyAe jahovaiTTho maMDago, tuTTho ya eso / niveio kappaDiyANa / mUladevo vi pahAe gao egamArAmaM / Avajio kusumasamuccayasAhejeNa mAlAgAro / 1. lA0 samAhiyaM // 2. lA0 vArehiM // 3. saM0 vA0 su0 "ssAmo tti, A' || 4. saM0 vA0 su0 ima tti // 5. saM0 vA0 su0 'vassa bhatti // 6. lA0 yaM tume tA // 7. lA0 pacchaddheNa // 8. saM0 vA0 su0 'mevaM ti // 9. lA0 Na ya pa // 10. lA0 carimajAmesu // 11. lA0 paDipuNNa // 12. lA0 eaM ho // 13. saM0 vA0 su0 'chAiNi || 14. lA0 'iyau(o ya)ka // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake diNNAiM teNa puppha-phalAiM / tAI ghettUNa suibhUo gao sumiNasatthapADhayassa gehaM / kao tassa paNAmo / pucchiyA khemA-''roNavattA / teNa vi saMbhAsio sabahumANaM, pucchio paoyaNaM / teNa joDeUNa karasaMpuDaM kahio sumiNayavaiyaro / uvajjhAeNa vi sahariseNa bhaNiyaM 'kahessAmi suhe muhutte sumiNayaphalaM, aja tAva atihI hosu amhANaM' / paDivaNNaM ca mUladeveNa / tao NhAyajimiyAvasANe bhaNio uvajjhAeNa 'putta ! pattavarA me aisA dhUyA, tA pariNesu eyaM mamovaroheNa' / mUladeveNa bhaNiyaM 'tAya ! kahamanAryakula-sIlaM jAmAuyaM karesi ?' / uvajjhAeNa bhaNiyaM putta ! AyAreNa ceva jANejjai akahiyaM pi kulaM / uktaM ca AcAraH kulamAkhyAti, dezamAkhyAti bhASitam / sambhramaH snehamAkhyAti, vapurAkhyAti bhojanam / / 295 / / tahA ko kuvalayANa gaMdhaM karei ?, mahurattaNaM ca ucchRNaM ? / varahatthINa ya lIlaM ?, viNayaM ca kulappasUyANaM ? / / 296 / / ahavA jai hoti guNA tA kiM kuleNa ?, guNiNo kuleNa na hu kajaM / kulamakalaMkaM guNavajiyANa garuyaM ciya kalaMkaM' / / 297 / / evamAibhaNiIe paDivajAviUNa pariNAvio / kahiyaM sumiNayaphalaM 'sattadiNabbhaMtare rAyA hohisi / taM ca soUNa jAo pahaThThamaNo / acchai ya tattha suheNa / / paMcame ya divase gao nagarabAhiM / sutto ya caMpagatarucchAyAe / io ya tammi ceva divase aputto rAyA kAlagao ahivAsiyANi Asa-hatthi-chatta-cAmara-bhiMgAralakkhaNANi paMca divvANi / AhiMDiyANI nayarImajjhe, na ya koi diTTho rajAriho / tao NiggayANi bAhiM paribhamaMtANi samAgatANi tamuddesaM / tao daddUNa mUladevaM hiMsiyaM turaMgeNa, gulaguliyaM gaIdeNa, ahisitto bhiMgAreNa, vijio cAmarehiM, Thiyamuvari udaMDapuMDarIyaM / tao kao loehiM jayajayAravo, paNacciyaM pAyamUlehiM, payaTTo avihavavilayANa maMgalasaddo, pavajjiyAiM naMditUrAI, Arovio jayakuMjareNa NiyakhaMdhe / pavesio mahAvibhUIe / ahisitto maMti-sAmaMtehiM / bhaNiyaM ca gayeNaMgaNagayAe devayAe 'bho bho ! 1. lA0 esA kaNNayA tA pariNesa mamovaroheNa eyaM / m||2. saM0 vA0 sa0 'yasIlaM // 3 lA0 va najai a|| 4. lA0 laM, yata uktam A || 5. lA0 jalpitam // 6. lA0 degva Nayare apu / 7. lA0 'rijmamaM // 8. lA0 turaMgameNa, gulugu // 9. saM0 vA0 su0 gayaMde // 10. saM0 vA0 su0 ehiM jayA // 11. saM0 vA0 su0 jaikuM // 12. lA0 gayaNayalagayA // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam 213 esa maMhANubhAvo asesakalApArago devayAhiTThiyasarIro vikkamarAo NAma rAyA, tA eyassa sAsaNe jo Na vaTTai tassa NA'haM khamAmi' tti / tao savvo sAmaMta-maMti-purohiyAio pariyaNo ANAviheo jaao| ciTThai ya udAravisayasuhamaNuhavaMto / ADhatto ujeNisAmiNA jiyasatturAiNA saha saMvavahAro, jAva jAyAparopparaM niraMtarA pII / io ya devadattA tArisaM viDaMbaNaM mUladevassa pecchiya virattA aIva ayalovari / tao nibbhacchio ayalo 'bho ! ahaM vesA, na uNa tuhe kulapariNI, tahA vi mama gehattho evaMvihaM vavaharasi, tA mama kAraNeNaM na puNo vi khijjiyavvaM' / ti bhaNiya gayA rAiNo saMgAse / caraNesu NivaDiUNa viNNatto tIe rAyA 'deva ! teNa vareNa kiMjau pasAo / rAiNA bhaNiyaM 'bhaNa jaM vo paDihAI' / tIe bhaNiyaM 'jai evaM tA mUladevaM vajjiya na'NNo puriso mamA''Naveyavvo, eso ya ayalo mama gharAgamaNe NivAreyavvo' / rAiNA bhaNiyaM 'evaM, jahA tuha royei, paraM kahehi ko esa vuttaMto ?' / tao kahio mAhavIe / ruTTho rAyA ayalovari 'bho ! mama eIe nagarIe eyAiM doNNi rayaNAI tAI pi khalIkarei eso' / tao hakkAriya aMbADio bhaNio re ! tuma ittha rAyA jeNevaM vavaharasi ?, tA nirUvehi saMpayaM saraNaM, karemi tuha paannvinnaasN'| devadattAe bhaNiyaM 'sAmi ! kimeiNA suNahappAraNa paDikhaddheNa ?' / rAiNA bhaNiyaM re ! chuTTo tAva saMpayaM eIe mahANubhAvAe vayaNeNaM, suddhI uNa te teNeva mUladeveNa ihA''NieNaM bhavissaI' / tao caraNesu nivaDiUNa niggao raayulaao| ADhatto gavesiuM disodisiM / tao jAva na laddho tAva tIe ceva UNimAe bhareUNa bhaMDassa vahaNAI gao pArasakulaM / ___io ya mUladeveNa ciMtiyaM, 'kimeiNA suMdareNAvi rajeNa piyAdevadattAvirahieNa ?, jao bhaNiyaM bhujau jaM vA taM vA, nivasejau paTTaNe araNNe vA / iTeNa jattha jogo taM ciya rajaM, kimaNNeNa? / / 298 / / - iTThA ya me devadattA' / tao pesio leho kosalliyAiM ca devadattAe, rAiNo ya / bhaNio ya rAyA 'mama eIe devadattAe uvari mahaMto paDibaMdho, tA jai evaM eIe abhiruiyaM tumha ya paDihAi 1. lA0 to ya u // 2. lA0 NA saha // 3. saM0 vA0 su0 'yA niraMtarA paropparaM pII // 4. saM0 vA0 su0 'o-bho / / 5. lA0 'ha ghariNI // 6. lA0 mahage / 7. saM0 vA0 su0 evaM vavaha' / / 8. lA0 NaM Na khiji // 9. lA0 "NiyaM gayA // 10. lA0 sayAsaM / calaNesu // 11. lA0 kIrau // 12. saM0 vA0 su0 vaM jaM tuha, // 13. lA. 'yae pa // 14. lA0 suNayappA // 15. lA0 calaNe // 16. saM0 vA0 su0 'ddppvh| 17. lA0 "saulaM / / 18. lA0 to jai eiie|| 19. lA0 mha paDi // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake to pasAyaM kAUNa paMsaha eyaM' / tao rAiNA bhaNiyA rAyadovAriyA 'bho ! kimayamevaMvihaM lihiyaM vikkamarAeNa ?, kimamhANa tassa ya atthi koi viseso ? jao amha raja pi tassa niyarajaM ceva kiM puNa devadattA ?, paramicchau sA / tao vAharAveUNa bhaNiyA devadattA rAiNA "bhadde ! puvvaM tae viNNattamAsi 'mUladevaM mottUNa na aNNo puriso mamA''Naveyavvo' tA aisa so mUladevo devayAe pasAeNaM mahAnareMdo jAo, ime ya teNa tujjhA''NayaNatthaM pesiyA pahANapurisA, tA gammau tassayAsaM jai tujjha paDihAI" / tIe bhaNiyaM 'mahApasAo, [?puNNo ya] tumhA'NuNNAe maNoraho esa amhANaM' / tao mahAvizveNa pUiUNa pesiyA esA / pattA ya tattha / teNa vi pavesiyA mahAvibhUIe / jAyaM ca paropparamegaraja / evaM ca acchae mUladevo saha devadattAe udAraM visayasuhamaNuhavaMto jiNabhavaNabiMbapUryAtapparo tti / ___ iyo ya so ayalo pArasaule viDhaviyabahudavvo paraM ca bhaMDaM bhareUNa Agao beNNAyaDaM / AvAsio bAhiM / pucchio logo 'kimabhihANo ettha rAyA ?' / kahiyaM ca logehiM 'vikramarAu' tti| tao maNi-mottiya-viTThamANa thAlaM bhareUNa gao rAiNo pekkhago / davAviyamAsaNaM rAiNA / nisaNNo ya / 'avvo! kattha eMsa so ayalo?' tti paccabhiNNAo rAiNA / Na NAo eeNa rAyA / tao pucchiyaM rAiNA 'kuo seTThI Agao ?' / teNa bhaNiyaM pArasaulAo / sammANieNa ya jahociyapaDivattIe bhaNiyamayaleNa 'deva ! pesaha koI uvarigo jo bhaMDaM NirUveI' / tao rAiNA bhaNio 'pavahaNakougeNAhaM sayamevA''gamessAmi' tti / ayaleNa bhaNiyaM 'deva ! psaao'| tao paMcaulasamaNNio gao rAyA / daMsiyaM pavahaNesu saMkha-phopphala-caMdaNA guru-maMjiTThAiyaM bhaMDaM / pucchiyaM paMcaulasamakkhaM rAiNA 'bho seTThi ! ittiyaM caiva bhaMDaM ?' / teNa bhaNiyaM 'ittiyaM ceva' / rAiNA bhaNiyaM 'bho ! sammaM sAhejasu jao mama rajje suMkacoriyAe sArIro niggaho' / ayaleNa bhaNiyaM 'kiM devassa vi annahA niveijjaI' / raNNA bhaNiyaM 'jai evaM to kareha siTThassa addhadANaM, paraM toleha mama samakkhaM collagAI' / toliyAI paMcauleNa / tao bhAreNa pAyappahAreNu dharAveheNa ya lakkhiyaM maMjiTThAimajjhagayaM saurabhaMDaM / tao ukkillAviyAI collagAI nirUviyAI sammaM jAva dilu katthai suvaNNaM katthai ruppaM katthaI maNi 1. lA0 peseha // 2. lA0 yA dovA' // 3. lA0 meyaM(vaM) lihi // 4. lA0 'vaM vajiya na // 5. saM0 vA0 su0 eso mU // 6. lA0 yAkaraNe tappa / / 7. saM0 vA0 su0 paravaM (varaM) bhaMDaM // 8. saM0 vA0 su0 'maseNo tti / / 9. lA0 "viyaM rAyaNA AsaNaM / ni // 10. lA0 eso ayaH // 11. lA0 'Na jaho' / / 12. lA. kovi u // 13. lA. 'ssAmi / aya' // 14. lA0 yaM vaha // 15. saM0 vA0 su0 'kha-pophala' / / 16. lA0 va imaM ? teNa // 17. saM0 vA0 su0 yaM deva ! / / 18. lA. 'ha seTThissa // 19. saM0 vA0 su0 I / saMtoli // 20. lA0 'TThAe majjha // 21. lA0 sAraM bhaM // 22. saM0 vA0 su0 ukhellA // 23. saM0 vA. su0 'i jAva / / 24-26. saM0 vA0 su0 katthaya / Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUladevakathAnakam 215 I mottiya - pavAlagoimahagghaM bhaMDaM / ca daTThUNa ruTThaNai raNNA NiyapurisANa diNNo Aeso 'are ! baMdhaha paccakkhacoraM imaM' ti / vayaNANaMtarameva baddho tehiM tharatharaMtahiyao / dAUNa ya rakkhavAle jANehiM gao sabhavaNaM rAyA / so vi ArakkhagehiM ANIo rAyasamIvaM / gADhabaddhaM ca daTThUNa bhaNiyaM rAiNA 'are ! choDeha lahuM' ti / choDio ya / tao pucchio rAiNA 'satthavAhaputta ! paccabhijaNAsi mamaM ?' / teNa bhaNiyaM 'deva ! sayalapuhaIvikkhAyajase mahANaride ko Na yANai ?' / rAiNA bhaNiyaM 'alaM uvayAravayaNehiM, phuDaM sAhasu jaii jANarsiM, / teNa bhaNiya 'deva ! jai evaM, to Na yANAmi sammaM' / tao rAiNA vArharAviyA devadattA / AgayA varacchara vva savvaMgabhUsaNadharA / olakkhiyA ayaNa / lajjio maNammi bADhaM / bhaNiyaM ca tIe "bho ! eseM so mUladevo jo tume bhuNio ma 'mamAvi kayAi vihiniogeNa vasaNaM pattassa evaM ceva karejjasu', tA esa so avasarI, mukko ya tumamajja sarIrasaMsayamAvaNNo vi paNaya - dINajaNavacchaleNa'jjautteNe' / imaM ca soUNa vilakkhamANaso 'mahApasAoM' tti bhaNiya paDio rAiNo devadattAe ya caraNesu, bhaNiyaM ca ' kayaM mae jaM tayA sayalajaNaNivvutikarassa NIsesakalAsohiyassa devassa NimmalasahAvassa puNNimAcaMdasseva rAhuNA kayatthaNaM taM khamau maha devo, tumha kayatthaNAmariseNa mahArAo vi na dei ujjeNIe pavesaM' / mUladeveNa bhaNiyaM 'khamiyaM ceva mae jassa tuha devIe kao pasAo, tahA uvayArI ceva tumamamhANaM, jao na jIviyadANAo aNNaM dANamatthi' / tao puNo vi nivaDio doha vi caraNe / paramANa I NhAvio jemAvio devadattAe / pahirAvio mahagghavatthAI rAiNA / pesio ujjeNiM, mUladevarAiNo abbhatthaNAe ya khamiyaM jiyasatturANA / ti / nigghiNasammo vi rajje niviTTha mUladevaM soUNa Agao beNNAyaDaM / diTTho rAyA, tao'lokayAtrA bhayaM lajjA, dAkSiNyaM tyAgazIlatA / paJca yatra na vidyante na kuryAt tena saGgatim / / 299 / / iti ciMtiUNa diNNo adiTThesevAeso ceva gAmo / 'mahApasAo' tti bhaNiUNa gao so gA aNNayA nagaraM paidiyahaM takkarehiM musijjai, na ya aurakkhagA corapayaM pi lahiuM pAraMti / tao 1. lA0 degttiyAiM pavA // 2. saM0 vA0 su0 'gAI mahagghabhaMDaM // 3. lA0 Na niyadeg // 4. lA0 so re ! baMdeg // 5. tA0 le jaNehiM // 6. lA0 vi ANio ArakkhageNaM rAya // 7 lA 'o / tao // 8. lA jANasi / 9. saM0 vA0 su0 jao jA // 10. lA0 degsi ayaleNa bhaNi // 11. saM0 vA0 su0 degyaM 'jai // 12. lA0 'hariyA // 13. lA0 degyA ya ayadeg // 14. saM0 vA0 su0 degsa mUla // 15. lA0 degro, pamukto // 16 lA0 degNa / taM ca / / 17. lA0 calaNe // 18. lA0 'vvuika' // 19. lA0 parighavio ya ma // 20. lA0 'o ya u / 21. lA0 degtA / yatraitAni na vidyante // 22. saM0 vA0 su0 'sevo eso // 23. lA0 yA ya nadeg // 24. ArakkhiyA co // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake ciMtiyaM rAiNA, avi ya'jai evamaNAhaM piva corehi~ musijjae mamAvi puraM / to purisayAra-paMDiccabuddhimAIhi~ majjha alN||21|| ahayaM ciyasavvesu viatthesuimesukoviodhaNiyaM / tAmahapurimosayatakkarANa naNudhiTThimAgaruI' // 22 // iya ciMtiUNa rAyA nIlapaDaM pAuNittu rayaNIe / takkaragavesaNatthaM viNiggao niyayagehAo // 23 // hiMDittu puravarIe savvesu vi saMkaNijjaThANesu / aiuvvAo sutto suNNe egattha devaule // 24 // ___ etthaMtarammi samAgao maMDiyAhihANo mahAtakkaro / uTThavio eso pAeNa 'are ! ko tuma ittha pasutto ?' / mUladeveNa bhaNiyaM 'kappaDio' / iyareNa bhaNiyaM 'jai evaM tA ehi maNussaM karemi' / teNa bhaNiyaM 'mahApasAo / tao gayA do vi egattha Isaragehe / khaNiUNa khattaM nINiyaM maMDieNa pabhUyaM sAradaviNaM AroviyaM mUladevassa uttamaMge / kao maggao / sayaM ca gahiyakarAlakaravAlo payaTTho pitthttho| gayA jiNNojjANaM / vihADeUNa bhUmigharaduvAraM paviTThA abhaMtare / tattha ya tassa bhagiNI kumArigA rUvavaI jovvaNatthA ciTThai / sA teNa bhaNiyA jahA 'imassa pAhuNayassa caraNe pakkhAlesu' / sA vi kUvataDaTThiyavarAsaNe nivesiUNa mUladevaM caraNe dhoviumADhattA / tao acvaMtasukumAlaM caraNaphAsaM saMveiUNa 'aho ! purisarayaNaM kiMpi eyaMti ciMtiUNa NirUvio savvaMgesu / tao saMjAyadaDhANurAgAe ya saNNiUNa bhaNio saNiya saNiyaM jahA 'je aNNe purisA samAgacchaMtAte haM imammi tuha piTThiTThiyakUvae pAyadhoyaNacchaleNa pakkhivaMtI, tumaM puNa NaM khivAmi, tA mamovaroheNa sigghamavakkamAhi, aNNahA doNhaM pi na sohaNaM bhavessaI' / tao kajagaimavagacchiUNa duyaM niggao rAyA / iyarIe vi niyakkhUNabhaeNa akkaMdiyaM jahA 'esa so puriso niggao niggao'tti / tao addhasaMgovi yadavvaM mottUNa gahiyakaMkakaravAlo dhAvio piTThao maMDio / paccAsaNIhUyaM NAUNa nagaracaccaruddhaTThiyapahANakhaMbhamaMtariUNa naTTho rAyA / iyaro vi kovaMtariyaloyaNo 'esa so puriso'tti kaMkAsiNA duhA kAUNa pahANakhaMbhaM gao saTTANaM / rAyA vi laddho coro' tti nivvuyahiyao gao niygehN| pahAe ya rAyavADiyAchaleNaM tannirUvaNatthaM niggao, jAva bahupaTTayAveDhiyajaMgho gahiyathirathoralaTThI saNiyaM saNiyaM saMcaraMto addhogghADavayaNo diTTho dosiyahaTTe tuNNAyakammaM kremaanno| 'rayaNIe dIvaeNa vayaNaM dilu'ti kAUNa paccabhiNNAo / gihAgaeNa ya 'hakkArehi amugaM tuNNAyaM' ti pesio Arakkhago! / teNa vi jAva saddio tao 'kimajja rAyaule AhavaNaM ?, nUNaM so puriso na vAvAio bhavessaI' tti sAbhisaMko gao rAyasamIvaM / davAviyaM rAiNA mahArihamAsaNaM, sammANeUNa 1. lA0 o ya e|| 2. lA0 uttimaM // 3. lA0 yakaravAlo // 4. lA0 yaTTo pi // 5. lA0 calaNe soviu // 6. lA0 yaM jahA // 7. lA0 te ihaM i|| 8. lA0 'yasoyaNa // 9. lA0 Na pakkhivA // 10. saM0 vA0 su0 'kkamahi // 11. lA0 'viyaM d|| 12. lA0 degNNIbhUyaM ca NA || 13. lA0 laTThI ya saNiyaM sNc|| 14. lA0 tuNAraM ti // 15. lA0 'rakkhio / teNa // 16. lA0 yaulaM / samIvaM da // 17. lA0 mahari // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam mahApaDivattIe bhaNio jahA dehi amhANaM niyabhagiNiM / teNa vi 'nUNameso ceva so rAyA bhavissa ' tti, kajjaparamatthamavagacchiUNa diNNA, pariNIyA ya / so vi Thavio mahaMtago / tao rAyA paidiNaM maggAvei tIe muhAo AbharaNa - vatthAiyaM jAva samAgarisiyaM savvaM davvaM / pucchiNA 'kettiyamajja vi atthi eyassa davvaM ?' / tIe bhaNiyaM 'deva ettiyaM ceva' / tao agAhiM viDaMbanAhiM viDaMbiUNa Niggahio / " evaM sAhuNA vi jAva guNalAbho tAva deho pAleyavvo / tayabhAve niggaheyavo saMlehaNA-'NasaNAIhiM / " eyaM pasaMgao bhaNiyaM / mUladevo vi udAraM rejjasirimaNuhaveUNA''upajjaMte parivAliya gihidhammaM samAhIe mao devalogaM gao ti / 217 evamaihikadAnaphalagataM gataM muuldervkthaankm| 24. AdizabdAd devadhara-devadinnA - 'bhinavazreSThiprabhRtayo jJAtavyAH / tatra devadharakathAnakamidam[25. devadharakathAnakam ] atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse kaliMgAjaNavae rammattaNAiguNagaNohAmiyatisarpurisohAsamudayaM kaMcaNapuraM nAma nagaraM / tatthaya garuyaparakkamakkaM tadariyArimaMDalo saMdANurattabhUmimaMDalo ruvAiguNagaNohAmiyA''khaMDalo bhAmaMDalo NAma rAyA / tassa ya niyachAya vva sAvattiNI kittimaI nAma devI / io ya tammi ceva nagare sayalamahAyaNappahANo suMdarAhihANo seTThI / suMdarI se bhAriyA / tI ya jAyANi avaccANi viNighAyamAvajjaMti / aNegovAyaparAe vi na egaM pi jIvai / tao kayAi mahAmANasiyadukkhakkaMtAeM ciMtiyaM, avi ya 'dhau dhI ! mama jammeNaM niSphalaparsaveNa dukkhapaureNaM / jeNegaM pi avaccaM no jIvai ma~ha apuNNAe // 1 // hariyAI kassa rayaNAi~ aNNajammammi / jeNa mamA'vaccAiM nimittaviraheNa vi maraMti // 2 // aiharisanibbharehiM jAi~ akajjAi~ kahava kIraMti / tANeriso vivAgo duvvisaho jjhatti uvaNamai ||3| evaM ciMtAurAe samAgayA desiyAliyAgayasUrapAlarAyauttabhajjA piyamaI nAma tIe piyshii| jaMpiyaM ca tIe 'halA ! kimuvviggA viya lakkhIyasi ?' / suMdarIe bhaNiyaM -. 1. lA0 nUNaM esa-ceva // 2. lA0 savvaM pida // 3. lA0 'ya'ja vi // 4. saM0 vA0 su0 vvo / eyaM // 5. lA0 rajjasiriM aNubhuMjiUNa AU // 6. saM0 vA0 su0 'vaA (syA) khyAnakam // 7. saM0 vA0 su0 'nakam-atthi // 8. lA0 'puraso // 9. lA0 'ttha guru // 10. lA0 sayANuratabhUmaMDa // 11. saM0 vA0su0 'e ya ciM / 12. lA0 ciddhi / majammeNaM // 13. lA0 sareNa // / 14. lA0 mama adeg // 15. lA0 evaM ca ciM // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake 'pii-mAi-bhAi-bhagiNI-bhajjA-pattAiyANa savvANa / kIrai jaM pi rahassaM na rahassaM taM pi hu sahINaM / / / ___tA bhagiNi ! avaccamaraNaM mama guruyamuvvegakAraNaM' / piyamaIe bhaNiyaM 'jaM jeNa jahA jammaMtarammi jIveNuvajjiyaM kammaM / taM teNa tahA piyasahi ! bhottavvaM natthi saMdeho // 5 // paraM mA saMtappa, maM gabbhavaiM mottUNa gao desiyAliyAe mama piyayamo, tAjaM mamA'vaccaM bhavissai taM mae tujjhA'vassaM dAyavvaM' / suMdarIe bhaNiyaM 'jai evaM tA maha gehe cevA''gaMtUNa ciTThasu jao mamA'vi samamAhUo ciTThae gabbho, tA jai kahiMci divvajoeNaM samayaM pasavAmo to aIvasohaNaM bhavai, na ya kassavi rahassaM payaDiyavvaM' / sA vi tahatti savvaM paDivajjiUNa ThiyA tIe ceva gihe / kammadhammasaMjoeNa samagaM ceva pasUyAo / kao ya mayaga-jIvaMtayadAragANa praavtto| kaivayadiNehiM ca tahAviharogeNa paMcattamuvagayA piyamaI / suMdarIe ya aNegAiM siTTiAiM loge payaDiUNa jahociyasamae kayaM dArayassa nAmaM devadharo tti / pavaddhamANo ya jAo attttvaarisio|| ___ tao jAva sikkhio bAvattari kalAo tAva puvvakayakammadoseNa mayAiM.jaNaNi-jaNayAI, ucchaNNo sayaNavaNo, paNaTTho savvo vivihavihavaM vittharo, jAo egAgI, gahio mahAdariddeNa / aNivvahaMto ya karei vuttANattayaM dhaNaseTigehe / bhujai tattheva / 'kulajo ya sAvao'tti jAi paidiNaM ceiyabhavaNesu, vaMdae ceiyAI, gacchae sAhu-sAhuNIvaMdaNatthaM taduvassaesu / evaM ca vaccamANe kAle aNNayA kayAi kamhi pagaraNe pariviDhaM saMpayAhihANAe seTThiNIe visiTTha maNuNNaM ca tassa bhoyaNaM / etyaMtarammi ya, paricattasavvasaMgaM vivihatavaccaraNasosiyaniyaMgaM / paDhiyekkArasaaMga jayadujjayanijjiyANaMgaM / / 6 / / tihi~ guttIhi~ suguttaM samiyaM samiIhi~ sattasaMjuttaM / samadiThThasattu-mittaM susAhujuyalaM tahiM pattaM / / 7 / / taM daTuM devadharo payaDasamunbhijjamANaromaMco / citei 'aho ! dulahA jAyA maha aja sAmaggI / / 8 / / pattaM vittaM cittaM tiNNi vi puNNAi~ puNNajoeNa / tA sahalaM niyajIyaM karemi paDilAhiuM muNiNo' / / 9 / / iya ciMtiUNa gaMtuM muNipAmUle namaMtasirakamalo / viNNavai 'kuNaha bhayavaM! mh'nnugghmeyghnnennN'|10| sAhUhi~ vi taM nAuM aigaruyapavaDDamANapariNAmaM / thovaM dijasu sAvaya ! bhaNiUNaM uDDiyaM pattaM / / 11 / / teNa vi 'icchaM icchaM' payaMpamANANa tANa sAhUNa / rahasavasaparavaseNaM savvaM pattammi pakkhittaM / 12 / 'ajaM ceva kayattho jAo haM' bhAviUNa tattheva / uvaviThTho ThANammiM purao thAlaM viheUNa / / 13 / 1. lA0 'tAyayANa // 2. saM0 vA0 su0 o desio desiyAlie // 3. lA0 samAhUo // 4. saM0 vA0 su0 "ssaya ra / / 5. lA0 "gaM ca pasU // 6. lA0 piimaI // 7. saM0 vA0 su0 sahirAiM // 8. lA0 vavitthAro // 9. lA0 dego ya mahA // 10. lA0 jae ta // 11. lA0 jogiyasA // 12. saM0 vA0 su0 paiMpamA' | Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam 219 etthaM tarammi bhoyaNasamayadevavaM daNatthamabbhaM taraM pavisiukAmeNa diTTho seTThiNA / tao bhaNiyA'NeNa niyabhAriyAM saMpayA jahA ' parivesehi devadharassa' / tIe bhaNiyaM 'pariviTTaM mae eyassa amugaM agaM ca pahANabhoyaNaM, paraM eeNa savvaM sAhUNa diNNaM' / seTThiNA bhaNiyaM 'dhaNNo khu eso jeNevaM kayaM, tA puNo vi parivesehi' / tIe bhaNiyaM ' nA'hamevaMvihaM viyANAmi' / seTThiNA bhaNiyaM 'mA aNumoyaNAThANe vi kheyaM karehi, jao aNumoyaNAe vi tullaM ceva phalaM havai, bhaNiyaM ca appahiyamAyaraMto, aNumoyaMto vi soggaiM lahai / rahakAradANaaNumoyago migo jaha ya baladevo // 14 // tA bhuMjAvehi maNuNeNaM' / ti bhaNiUNa paviTTho devavaMdaNatthamabbhaMtare / saMpayAe vi vakkhittattaNao jAva na parivesiyaM tAva iyaro vi abhimANagao ciMtiumAraddho, avi ya "kaTThamaho ! dAliddaM girivaragaruyA vi supurisA jeNaM / tiNa- tUlasayAsAoM vi jAyaMti jayammi lahuyayarA // 15 // kiM tANa jIviNaM narANa dogaccAtAvataviyANaM / iyarajaNajaNiyaparibhavaavamANakkhANi bhUyANaM ? | 16 | attho cciya purisattho ekko bhuvaNammi lahei parabhAvaM / bahudosajuyA vi narA goravvA jeNa jAyaMti / 17 / dhaNNA gala pAyaM dAu avamANaNANa savvANaM / teloyavaMdaNijjA jAyA samaNA samiyapAvA / / 18 / / ayaM tu puNa ahaNo jo navi sakkemi gihiuM dikkhaM / avamANagaruyadukkhAi~ teNa nicvaMpi visahemi" // 19 // evaM ca ciMtaMtassa niggao seTThI / diTTho ya tayavattho ceva / tao bhaNio seTThiNA 'uTThehi vaccha ! mae samaM bhuMjasu' / tao uDio devadharo, bhutto ya pahANAhArehiM saha seTThiNA / tao ihaloe ceva maharisidANappahAvovajjiyamahArajjAilAbhassa vi jiNa - sAhu - sAhuNIvaMdaNa-pajjuvAsaNAparassa jammaMtara--nikAiyA'suha-kammaphalamaNuhavaMtassa vaccae kAlo / io ya tammi ceva nayare atthi rayaNasAro nAma seTThI / mahalacchI tassa bhAriyA / tANaM ca visayasuhamaNuhavaMtANaM samAhUo mahalacchIe gabbho / jAva jAo chammAsio tAva paMcattIhUo seTThI / mahalacchI vi pasUyA niyayasamae viNijjiyAmarasuMdarIrUvaM sayalalakkhaNasaMpuNNaM dArayaM / 'aputtalacchi'tti dAriyAnivvAhamittaM kiMci dAUNa gahio savvo vi gharasAro rAiNA / uciyasama kayaM kumAriyAe nAmaM rAyasiri ti / pavanumANI ya bAliyA ceva rAyamukkadavvapayANa vi kalAo jaNaNIe / itthaMtararmmi paimaraNa-davvaviNAsAimahAdukkhasaMtattA khijjiUNa kAlagayA mahAlaccha / 1. lA0 degyA jahA // 2. saM0 vA0 su 'huu parabhAyaM // 3. lA0 mahAlaM // 4. saM0 vA0 su0 niyasa // 5. lA0 dege ya ka // / 6. lA0 mmi ya pai // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake / rAyasirI vi saMgahiyA lacchInAmAe niyamAusiyAe, parivAlae IsaragihAisu kammaM rAyasirI 'sAviya'tti bhAvasAraM vaMdae paidiNaM ceiya- sAhu - sAhuNIo, dANadhammAiviyalaM ca niMdae appANaM, avi ya-- 220 "hA hA ! maha jammeNaM imeNa ainiSphaleNa jAeNaM / ayagalathaNasariseNaM iha-paraloyatthaviyaleNaM | 20| gAsa vihu saMpajjai majjha puNNaviyalAe / aigaruyakilesA''yAsajaNiyakammeNa jaNaNIe / 21 / paraloo puNa vihalo hohI maha dANasattiviyalAe / jammaMtaranivvattiyagaruyamahApAvapasarAe / / 22 / / dhisi dhisi mama bhutteNaM nicvaM patte asaMvibhatteNaM / paricattuttamasatteNa vittasaMpattiviyalAe" / / 23 / / aha aNNayA ya tIe mAusiyAe mahibbhagehammi / ovAiyalAhaNae laddhA varamoyagA cauro / / 24 / / to bhaNiyA rAyasirI tIe 'uvavisasu putti ! bhuMjAhi / ajja mae ANIyA tuha kajje sIhakesarayA | 25 | uvaviTThA sA bAlA te ghettuM sA paloyai duvAraM / 'jai ei koi atihI to laTThe hoI' ciMtaMtI / / 26 / / jamhA maha uvaNIyaM jaNaNIe ajja suMdaraM bhojjaM / taM dAUNaM patte karemi sukayatthamappANaM / / 27 / / itthaMtarammi bhikkhaM bhamamANIo guNehi~ kaliyAo / duddharabaMbhavvayadhAriyAoM tavasosiyaMgIo |28| samatiNa-maNi-muttAo jugamittanihittacittaNettAo / bhaviyavvayAvaseNaM susAhuNIo samAyAo / 29 / to pujjaMtasamIhiyamaNorahoppaNNapayaDapulayAe / saMbhamakhalaMtaturiyayaragamaNa - vasaNAeN bAlAe ||30|| paDilAbhiyAoM tAo tikaraNasuddheNa suddhadANeNaM / ANaMdaaMsupappuyaloyaNatAmarasajuyalAe / / 31 / / I tao teNa patta-cittasuddheNa dANeNa ihaloyaphalaM ceva nivvattiyaM visihaM bhogahaliyaM kammaM, 'dhaNNA saMpuNNA haM jIe aiye saMpaNNaM' ti sukaDANumoyaNeNa puNo puNo saMposiyaM / mAusiyAe ' aisA jAbAlA vi evaM karei' tti maNNamANIe pasaMsiyA / 14 tao tahA vi jA na sakkai nivvAhiuM lacchI kaNNayaM to samappiyA suvvayAhihANAe pavittiNIe, bhaNiyaM ca N 'bhayavai ! na samatthA haM nivvAhiuM, jai tumhANaM paDihAi to hi yaM pattabhUyaM' ti / aMgIkayA pavattiNIe / mottUNa taM tattheva gayA lacchI niyaMgehe / bhoyaNasamaeN ya bhaNiyA pavittiNIe jahA 'putti ! bhuMjasu' / tIe bhaNiyaM 'bhayavai ! erise dAruNe sIyakAle sIeNavAraNa ya vijjhaDijjamANIhiM samaNIhiM mahayA kaTTeNA''NIyamiNaM bhattaM kahamahaM gihatthA bhuMjAmi ?' / pavattiNI // 1. lA0 niMdai // 2. saM0 vA0 su0 aiga // 3. lA0 'tari nivva // 4. lA0 tujjha kae sI // 5. lA0 kovi a0 // 6. lA0 'te kAremi kaya // 7. lA0 guNohakalideg // 8. saM0 vA0 su0 9. saM0 vA0 su0 vayaNAe / 10. lA0 tigara // 11. lA0 pattasuddheNa // 12. lA0 eyaM punnaM ti // 13. saM0 vA0su0 puNo saMpo // 14. lA0 esa jA // 15. lA0 to // 16. lA0 'hAsai // 17. lA0 yagehaM // 18. lA0 e bha // 19. lA0 Na ya vA // 20. lA0 NANiyaM bhataM // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam 221. bhaNiyaM putti ! sohaNadiNe pavvAissAmi tA bhuMjAhiM' / tao bhuttaM rAyasirIe / pavattiNIeM ya tahAvihaM tIe saMsUyattaNaM picchiUNaM puTThA kaNNapisAiyA vijA 'kimesA joggA na va ?' ti / vijAe bhaNiyaM 'mA tAva pavvAvissaha' / pavattiNI vi 'puNo pucchissAmi'tti ThiyA tuhikkA jAvA''gao uNhAyAlo / tattha ya kharayararavikarasaMtattAo passeyajalAvilagattAo chuhA-taNha'ttAo bhatta-pANayabhAraktAo bhikkhAyariyApaDiniyattAo picchiUNa sAhuNIo bhaNiumADhattA rAyasirI bhayavai ! evaMvihakaTTeNa eyAhiM mahANubhAvAhi~ samANIyaM bhattapANaM mama gihatthAe bhuMjamANIe mahaMtamAsAyaNaTThANaM, tA pavvAvehi maM sigghaM' ti| pavittiNIe vi 'dhIrA hohi, jao varisamitte phagguNasuddhaekkArasIe tuha sujhaMtalagaM'ti saMThaviUNa puNo puTThA vijA / vijAe bhaNiyaM 'ajja vi bhogahaliyamatthi eIe' / pavittiNI vi 'ceiya-sAhu-sAhuNINaM bhattiM karissai'tti maNNamANI ThiyA tuNhikkA jAvA''gao paauso| nivaDiyaM varisaM / tattha vi tIe tahAvihaM ceva bhAvaM nAUNa pavittiNIe puNo puTThA vijA jahA 'kittiyameIe bhogahaliyaM ?' / vijAe bhaNiyaM jahA 'esA paMcaNhaM paMcuttarANaM devIsayANaM agamahisI bhavissai, paNNAsaM ca varisAiM bhogahaliyaM bhuMjissaI' / 'pavayaNuNNaiM karissaI'tti maNNamANI ThiyA uyAsINayAe ceva pavattiNI / aNNayA ya sAhuNIvaMdaNatthamAgaeNa diTThA devadhareNa, pucchiyA pavattiNI 'kimesA aja vi na pavvAvijai ?' / pavattiNIe bhaNiyaM 'jao ajoggA' / 'jai evaM kimatthamasaMjayaM poseha ?' / tIe bhaNiyaM 'jao saMghassuNNaIkarA bhavissaI' / teNa bhaNiyaM 'kahaM ?' / tIe bhaNiyaM 'na pabhUyaM vaTTai kahiu~' / tao teNa abhoyaNAie kao nibbaMdho / jahaTThiyaM siDheM / tao ciMtiyaM devadhareNa 'aho ! aciMtA kammapariNaI jamesA vaNiyakuloppaNA vi evaMvihaM rAyalacchiM pAvissai, bhuMjiUNa ya rAyalacchiM maNNe duggaiM vaccissai, tA pariNemi eyaM jeNa rAyalacchiM ceva na pAvai, na ya duggaiM jAI' / tti ciMtiUNa bhaNiyA pavittiNI 'bhayavai ! kimahameyaM pariNemi ?' / tIe ya do vi kaNNe pihittA [?jaMpiyaM] 'sAvaya ! kimayANo viya pucchasi ? na vaTTai eyamamhANa jaMpiu~' / devadhareNa bhaNiyaM 'micchA mi dukkaDaM, jamaNuvaogo kaoM' / tao gao lacchIsayAsaM / bhaNiyA ya viNayapuvvayaM 'aMbe ! dijau mama rAyasirI' / tIe bhaNiyaM 'putta ! diNNA mae sAhuNINaM' / teNa bhaNiyaM 'na pavvAvaissaMti tAo taM' / tIe bhaNiyaM kahaM viyANasi ?' / teNa bhaNiyaM 'tAhiM ceva siTuM' / lacchIe bhaNiyaM 'jai evaM to pucchAmi tAo' / 1. saM0 vA0 su0 putta ! // 2. lA0 'ssAmo // 3. lA0 "e tahA // 4. saM0 vA0 su0 sabhUyattaNaM // 5. lA0 ravikiraNasaM // 6. lA0 taNhuNhAo // 7. lA0 yaNAThANaM // 8. lA0 'vvAveha / / 9. lA0 eNayaM ka' / / 10. lA0 dege va baMdhe (kae nibbaMdhe) jahadeg || Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake teNa bhaNiyaM 'evaM hou, paramaNNahA na kAyavvaM' / tao pucchiyA pavittiNI lacchIe jahA 'kiM saccaM ceva na dikkhissaha rAyasiri ?' / pavittiNIe bhaNiyaM 'saccaM' / tao tIe 'dAriddapatto vi guNajutto sAvayadhammajutto sAmaNNaputto ya esa devadharo, na ya maha kammarIhatthAo aNNo ko vi mahiDDipatto gihissai, eso ya mahAyareNa maggaItti ciMtiUNa diNNA devadharassa rAyasirI / kammadhammasaMjoeNa jAyaM tIe ceva phagguNasuddhakkArasIe vArejjayalaggaM / tao kIratesu vArijamaMgalesu bhAviuM pavattA rAyasirI, avi ya'jai aMtarAyakammaM na hu hu~taM majjha puNNaviyalAe / saMjamabharavahaNasamujjayAe~ kayanicchayamaNAe / / 32 / to dijiMto veso ajaM maha sayaNa-sAvayajaNehi~' / vaNNaNae kIrate saMviNA bhAvae evaM / / 33 / / puNaravi laggadiNammI ciMtai kIraMtae pamakkhaNae / 'nikkhamaNa'bhiseyamaho, vahaeNto aja maha innddiN|34| saMyaNAisaMparivuDA savvAlaMkArabhUsiyA ahuNA / vaccaMtI jiNabhavaNe bahumaMgalatUrasaddehiM / / 35 / / mAihare uvaviTThA ciMtai 'kayajiNapaikkhiNA iNhiM / guruNA saha bhattIe vaMdaMtI ceie ahayaM / / 36 / / cauvihasaMghasamakkhaM appijaMto gurUhi~ maha veso / rayaharaNAI saMpai, saMpai kIraMtao loo' / / 37 / / hatthA''levayasamae bhAvai 'hA ! jIva ! esa so samao / guruyaNamaNubhAsaMto giNhaMto jattha sAmaiyaM / / 38 / / 'iNDiM payakkhiNaMtI samatthasaMgheNa khippamANehiM / vAsehi~ samosaraNaM' bhAvai maMDalayarbhamaNammi / 39 / tayaNu asesajaNehiM vaMdijaMtI tao puNa gurUhiM / aNusahi~ dijaMtiM saMvegagayA nisAmaMtI / / 40 / / hA! jIva ! alakkhaNa ! savvavirainihigahaNalAlaso kaha taM / veyAleNa va baliyaMtarAyakammeNa viddavio ?' // 41 / / evaM ca bhAvemANI pariNIyA jaharihapaDivattIe / viNNatto ya seTThI devadhareNa jahA 'tAya appeha kiMci uvassayaM' / tao appiyaM seTThiNA niyavADagegadesasaMThiyaM tiNaharaM / ANIyA ya tattha teNa rAyasirI / sA ya aIvabhattANurattA bhattuNo / tao tIe saha visayasuhamaNuhavaMto jAva ciTThai tAva ciMtiyaM seTThiNA jahA 'esa mahANubhAvo devadharo mama sAmaNNaputto mahAsatto udAracitto pabhUyaguNajutto tA kAravemi kiMci vANijjaM, pecchAmi se viNNANaM, jai juggo to jahAjuttaM karissAmi' / tti paribhAviUNa bhaNio jahA 'vaccha ! ghettUNa mama 1. lA0 'haputto // 2. saM0 vA0 su0 'karAha // 3. lA0 mahiDio putto // 4. lA0 jayamaM // 5. lA0 Na ya hutaM / / 6. lA0 saiNA' // 7. saM0 vA0 su0 uruya' // 8. saM0 vA0 su0 paikkhi // 9. lA0 bhavaNa // 10. lA0 jaNeNaM vaM // 11. lA0 ya teNa tattha rA // 12. saM0 vA0 su0 vabhattANurattA / to|| 13. lA0 'ma putto|| 14. lA0 joggo to jahAjoggaM ka' || Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam 223 sayAsAo bhaMDamullaM karehi kiMci patta - sAgAiyaM vANijjaM / teNa vi taheva kayaM / uppAyae * bhoyaNavayAiyaM jAva paccAsaNNIbhUo pAuso / tao bhaNiyA teNa bhAriyA jahA 'Ahi kuo vi iTTakhaMDANi jeNa tuNNemi eyaM aIvadubbalaM varaMDayaM ti, mA varisAyAle suttANaM ceva uvariM paDissaI' / tI vi tava kayaM / tassa ya taM tuNNemANassa dubbaliyAmavaNitassa niggayANi paMca sayANi dammANa / tao tIe adaMsiUNa ceva kayANi ovaTTIe / kayakajjeNa ya gaMtUNa haTTe sayamegaM vaiciUNa kayaM tIe kiMci vatthAbharaNaM / tI bhaNiyaM 'piyayama ! kuo tae eyaM kayaM ?' / teNa bhaNiyaM 'sAhusayAsAo dammasayamegaM maggiUNa eyaM ka' / tIe bhaNiyaM 'jai evaM tA alameiNA' / teNa bhaNiyaM ' mA bIhehi mahAdharNevisiTTho paramavacchalo ya mama sAhU, na kiMci ettieNa tassa gaNNaM' / tao parihiyaM tIe / so vi vavaharaMto thovadivasehiM ceva jAo dammasahassasAmI / I aNNadiyahammi bhaNio so tIe jahA 'na vaTTae sAvayANaM vairisAyAle maTTiyaM khaNiuM, tA ANehi kiMpi khaNittayaM jeNa saMgahemi maTTiyaM / tao teNA''NIyA siTThigehAo ku~siyA / tIe laviyaM 'nA'hameIe khaNiuM sakkemi' / teNa bhaNiyaM 'paviralamANusAe viyAlavelAe ahameva khaNissAmi, tumaM puNa piDayaM kotthalayaM ca giNhijjasu, jeNa kotthalayaM bharittA ahamavi samAgacchAmi aNNahA lajjijjai maTTiyamANaMtehiM' / tao tIe taheva kayaM / teNa vi kuMsiyAe AhaNiUNa jAva pADiyA bhiuDI tattha payaDIhUyaM dasalakkhadINAramullaM rayaNAipUriyaM mahAnihANaM / teNa bhaNiyaM 'pie ! jhatti osarAmo io ThANAo' / 'kiM kAraNaM ?' ti tIe pucchieNa jaMpiyaM teNa 'pie ! piccha esa amhANa kAlo payaDIhUo' / tIe jaMpiyaM 'na esa kAlo kiMtu tujjhaciMtapuNNANubhAveNA''NIyA esA mahAlacchI' / teNa viyaM 'atthi evaM jai kahavi rAo viyANai to mahaMto aNattho' / tao 'mamA''saMkaM karei' tti ciMtiUrNaM jaMpiyaM rAyasirIe 'Na mama sayAsAo payaDIhoi esattho, tA giNhAhi nivvisaMko niyabhAgadheyovaNIyameyaM jA na ko vi pecchai' / tao teNa ku~siyAe vihADiUNa muddAo pakkhittaM kotthele rayaNAiyaM, bhAyaNaM pi piDayamajjhaM kAUNa diNNA uvari maTTiyA / samAgayAiM niyagehe / niya (ha)NiyaM gihegadese / aNNayA maMtiyaM tIe saha bhattuNA jahA 'pAhANabhUyamiNaM daviNaM, jao-- jiNapaDimAsuM tammaMdiresu tappUya - NhavaNa-jattAsu / jaM na vi laggai piyayama ! pAhANasamaM tayaM daviNaM // 42 // 1. lA0 degyaM bhiMttiM mA // 2. lA0 vecciuNa // / 3. lA0 evaM ka // 4. lA0 Navaivisi || 5. saM0 vA0 su0 varisayAle // 6. lA0 vinA kasiyA || tIe bhaNiyaM - nAha ! eha (i) ekhaNiuM Na sakkemi // 7. lA0 degyaM 'vira 8. lA0 vinA kasiyA // 9. lA0 lapiyaM // / 10. lA0 Na bhaNiyaM // 11. lA0 vinA kasiyA / / 12. lA0 sthalae rayadeg // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake bhatte pANe vatthe sayaNA-''saNa-vasahi-osahAIsuM / jaM sAhu-sAhuNINaM na vi dijjai taM pi uvalasamaM / / 43 // bhoyaNa-taMbolA-''saNa-vatthAisu jaM na kahavi uvagarai / sAhammiyANa piya! taM pi muNasu liThThavamaM ritthN||44|| jaM na niyaaMgabhoge, na ya mittANaM, na dINa-vihalANaM / uvaogaM jAi dhaNaM taM pi hu dhUlIsamaM nAha ! // 45 // tA kimeiNA mucchAparigahametteNa ?' / teNa bhaNiyaM 'evaM Thie ko uvAo ?' / tIe bhaNiyaM 'pariNehi seTTidhUyaM kamalasiriM, jeNa savvA saMbhAvaNA bhavaI' / teNullaviyaM 'alaM mama tumaM mottUNa aNNAeM' / tIe jaMpiyaM 'nAha ! guNa-dosaviyAraNAe jaM bahuguNaM taM kAyavvameva' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM te nibaMdho tA keNuvAeNa sA pAviyavvA ?' / tIe bhaNiyaM "pariciyA ceva sA te, tA uvayarehi phalAiNA, ahaM puNa vibhUsAe uvayarissAmi, yata uktam anna-pAnaharedAlAM yauvanasthAM vibhUSayA / paNyastrImupacAreNa, vRddhAM karkazasevayA / / 300 / / sA ya kiMpi bAlA kiMpi jovvaNatthA, ao evaM ceva vasavattiNI bhavissaI" / tao 'sohaNaM bhaNasitti paDivajjiUNa dei paidiNaM tIe phalAiyaM / evaM ca aNulaggA sA devadharassa jAi teNa saha taggihe / maMDei paidiNaM taM rAyasirI / gihaM gayA ya pucchiyA jaNaNIe ko tuha phalAiyaM dei ?, ko ya maMDei ?' / tIe bhaNiyaM 'dei phalAiyaM devadharo, maMDei puNa bAiyA' / 'ko devadharo ? kA bAiyA ?' puNo puTThA jaNaNIe / tIe bhaNiyaM devadharo jo paidiNaM amhaM ge[granthAgram 5000]he samAgacchai, bAiyA puNa tassa ceva bhaariyaa'| aNNayA devadhareNa saha samAgacchaMtaM dhUyaM pecchiUNa hasiyA jaNaNIe 'vacche ! aisulaggA dIsasi, kimeiNA ceva appANaM pariNAvissasi ?' / kamalasirIe laviyaM ko ittha saMdeho, jai maM aNNassa dAhiha to haM nicchaeNa appANaM vAvAissAmi' / jaNaNIe jaMpiyaM 'muddhe ! tassa'NNA bhAriyA ciTThaI' / kamalasirIe bhaNiyaM 'sA mama bhagiNI, alaM tabviuttAe mama aNNeNa sadhaNeNAvi vareNa' / tao aigaruyANurAyaparavasaM nAUNa sAhiyaM jahaTThiyaM ceva saMpayAe seTThiNo / teNa bhaNiyaM 'pie ! jai vacchAe nibbaMdho tA hou evaM ceva, jao rUvAiguNapagariso ceva devadharo, dAridaucchAyaNe puNa ahaM ceva bhalissAmi, paraM aNuNaemi se bhjN'| saMpayAe vi taha'tti pddivnnnnN| tao AiTTho 1. lA0 yayama !, muNa taM pi silovamaM ritthaM // 2. lA0 mNddi|| 3. lA. "yA puH // 4. lA0 e bhaNiyaM // 5. lA0 degNa sohaNe // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam 225 seTThiA devadharo 'vaccha ! daMsehi amhANaM niyabhAriyaM' / teNa vi 'jaM tAo ANavei' tti bhaNateNa saddAviyA rAMyasirI, samAgayA ya sA nivaDiyA seTThicalaNesu / 'avihavA hohi 'tti bhaNaMteNa nivesiyA ucchaMge seTThiNA / daTTUNa viNijjiyasaMyalavilayAyaNaM tIe rUvAisohAsamudayaM ciMtiyaM dhaNaseTThiNA, avi ya / / 46 / / "jo eyAe garuyANurAyarattAe~ nissahaMgIe / savvaMgaM uvagUDho maha dhUyaM icchihI kaha so ? lAvaNNAmayasarasIeN niccameyAi jo samaM ramai / so majjha suyaM ramihI kaha rUvavaI pi devadharo ? / / 47 / paDikUlAe eyAeN bhuMjihI kahaNu visayasokkhAI ? / aimuddhA maha dhUyA eII paimmi jA luddhA / / 48 / tA kimeiNA ?, bhAvamuklekkhemi tAva eyANaM, pacchA jahAjuttaM karissAmi' / tti bhAviUNa bhaNiyA rajjasirI 'vacche ! maha dhUyAe kamalasirIe tuha bhattuNo uvari mahaMto aNurAgo, tA jai tumaM asaMto na karesi tA demi se taM' / rajjasirIe bhaNiyaM 'tAya ? mahaMto maha pamoo, tA pUreu tAo maha bhagiNImaNorahe' / seTThiNA bhaNiyaM 'putti ! jai evaM tA tuha ucchaMge ceva pakkhittA kamalasirI, ao paraM tumaM ceva jANasi' / rajjasirIe jaMpiyaM 'tAya ! mahApasAo' / devadharo vi bhaNio 'putta ! gihAhi tuhA'NurattAe eyAe karaM kareNaM' ti / 'jaM tAo ANavei' tti paDivaNNamaNeNa / o mahAvibhUIe kAriyaM pANiggahaNaM seTThiNA / tao rAyasirI kamalasirINaM diNNaM doNha vi tullamAbharaNAiyaM / kArAvio mahAvavahAraM jAmAuo / viDhavae pabhUyaM daviNajAyaM / viNioyae puvvaladdhaM jiNabhavaNAisu / io ya vivAhadiNanimaMtiyA''gayAe kamalasirivayaMsiyAe maisAgaramaMtidhUyAe paumasirinAmAe dahUNa devadharaM kayA sahINa purao mahApaiNNA, avi ya 'jai pariNai devadharo halA ! mamaM kahavi divvajoeNa / tA bhuMjAmi bhoe, aNNaha niyamo ihaM jamme' / / 49|| taM ca tArisaM tIe mahApaiNNaM soUNa se sahIhiM sAhiyaM tajjaNaNIe piyaMgusuMdarIe / tI vi maisAyaramaMtiNo / teNa vi hakkAriUNa seTThI diNNA sagauravaM devadharassa paumasirI / uvvUDhA mahAvibhUIe / diNNaM maMtiNA tinha vi saMmANamAbharaNAiyaM / tao nIyaM rAiNo pAyavaMdaNatthaM vahuvaraM maMtiNA / sammaNiUNa nivesiyaM varAsaNesu rAiNA / devadhara - rUvAisaeNa jAva raMjiyamaNo ciTThai rAyA tAva 'varapatta' tti savvAlaMkAravibhUsiyA 1. saM0 vA0 su0 rajjasiri // 2. lA0 savvavila // 3. lA0 nIsahaM // 4. saM0 vA0 su0 payammi || 5. lA0 'lakkhAmi // 6. lA0 degrI caTTe ! maha // 7. lA0 degto me pasAo, tA // 8. lA0 NIe maNo // 9. saM0 vA0su0 putta ! jai // 10. lA0 degsirIe vayaM // 11. lA0 dege / tIe / 12. lA0 samAbhara // 13. saM0 vA0su0 'NAI / tao // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake jaNayacaraNanamaNatthaM pesiyA kittimaidevIe niyataNayA devasirI nAma / sA ya samAgaMtUNa nivaDiyA jnnyclnnesu| nivesiyA niyayaMke raainnaa| nirUviyA ya savvaMgesu jAva saMpattajovvaNa tti / tao jAva tIe joggavaranirUvaNe cittaM dei rAyA tAva diTThA devasirI nibbharANurAyaparavasAe calaMtatArayAe sakaDakkhacakkhUe puNo puNo devadharaM nirikkhaMtI / tao ciMtiyaM naravaiNA haMta ! accaMtANurattA lakkhijjae esA eyammi, rUvAiguNapagariso ya eso, tA aNuhavau varAI jahicchiyavarasokkhayaM' ti / bhaNio maisAgaro jahA 'esA vi devasirI guNarayaNajalahiNo tuha jAmAuyassa mae diNNA' / maMtiNA bhaNiyaM 'mahApasAo' / tao rAiNA karAviyaM mahAvicchaDDeNaM pANiggahaNaM / diNNaM cauNhaM pi jaNINaM samANamAbharaNAiyaM, diNNo ya narakesaripaDirAyasImAsaMdhIe samattharajjappahANo mahAvisao / nirUviyA devadhareNa tattha niyamahaMtayA / sayaM ca rAyadiNNasavvasAmaggIpaDipuNNasattatalamahApAsAyaTThio rajasirIpamuhacaubhAriyAparivuDo visayasokkhamaNuhavaMto doguMdugadevo vva kAlaM gamei / io ya suyaM narakesarirAiNA jahA 'maha saMdhivisao diNNo niyajAmAugavaNiyagassa' / tao kovAnalaphuraMtajAlAkarAlamuhakuharabhAsureNa bhaNio niyapariyaNo narakesarirAeNa jahA pecchaha bhAmaMDalarAiNo amhANamuvari kerisA parAbhavabuddhI, jeNa kirADo amha saMdhiparipAlago Thavio, tA vilupaha tavvisayaM jeNa na puNo vi evaM kreii'| tao tavvayaNANaMtarameva vilutto savvo vi devadharavisao, niveiyaM ca evaM bhaamNddlraainno| tao samuppaNNaparAbhavAmarisavasaparavaseNa takkhaNameva tADAviyA payANayabherI rAiNA, tao niggaMtumAraddhaM rAiNo sennaM, avi ya galagajjiyabhariyanahA kaNayakayA''haraNataDicamakillA / pajjhariyadANasalilA caliyA kariNo navaghaNa vva // 50 // maNapavaNasarisavegA tikkhakhurukkhaNiyakhoNirayaniyarA / kuMciyamuhaghoraravA viNiggayA turysNghaayaa51| maMjIrayaravapUriyadisivivarA vivihadhayavaDasaNAhA / savvA''uhapaDipuNNA viNiggayA tuNgrhnivhaa||52|| dappiTThapaDivakkhasuhaniTThavaNajAyamAhappA / vagaMtA bukkaMtA saMcallA pakkApAikkA / / 53 / / gayagajjiya-rahaghaNaghaNa-hayahIsiya-suhaDasIhanAehiM / bahutUraninAeNa ya phuTTaI na nahaMgaNaM sahasA / 54 / evaM ca pakkhubhiyamahAsamuddaravatullaM nigghosamAyaNNiUNa puTTho kaMcugI devadhareNa, avi ya 'kiM phuTTai gayaNayalaM ?, dalai mahI ?, kiM tuDaMti kulaselA ? | kiM va yugaMto vaTTai ?, bhadda ! jameyAriso ghoso' / / 55 / / tao teNa viNNAyaparamattheNa savvaM savitthara sAhiyaM / tao parAbhavajaNiyakovaphu 1. lA0 'yasuhamaNu // 2. lA0 gavANi // 3. lA0 rAyaeNa // 4. lA0 na, gala // 5. saM0 vA0 su0 ghaNo vva // 6. lA0 'DaviddavaNa' // 7. saM0 vA0 su0 yA [gghu] rusuhaDa' / / 8. lA0 'i ya nahaM // 9. lA0 kiM ca jugaMto vaTTai, bhadda jao eriso ghoso / 10. lA0 vaphuraMta // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam 227 raphuraMtaoTTeNaM tivalItaraMgabhaMgurabhAlavaTeNaM putto puNo churiyAnivesiyapauTTeNaM bhaNiyaM devadhareNaM 'are! lahu~ paguNIkareha mattamAyaMgaM jeNa tAyamaNugacchAmi' / tahAkayaM niuttapurisehiM / sayaM ca NhAyavilittAlaMkiyadeho nibaddhasiyakusumovasohio pahANadugullanivasaNo udaMDapuMDarIyanivAriyA''yavo gahiyajamajIhAkarAlakaravAlo AruhiuM jayakuMjaraM patto rAyasamIve / diTTho ya rAiNA samAgacchamANo, ciMtiyaM ca 'dhaNNo haM jasseriso jAmAuo, ahavA kayasukayakammA devasirI jIse eso bhAgAvaDio' / itthaMtarammi ya calaNesu nivaDiUNaM viNNattaM devadhareNa 'deva ! na mattamAyaMge mottUNa gomAuesu kesarikamo nivaDai, tA deha mamA''esaM jeNa ahaM caiva sAsemi taM durAyAraM, kiMca ahaM 'vaNio'tti kaliUNa lUDio teNa maha visao, tA deva ! mae ceva tattha gaMtavvaM' / rAiNA vi harisabharubhijamANaromaMceNa bhaNiyaM 'vaccha ! mA evaM viNNavesu, na ya mama sayamagacchaMtassa saMtoso bhavaI' / tao lakkhiUNa bhAvaM Thio tuNhikko eso / khaNaMtareNa aggagamaNatthaM viNNattameeNa 'deva ! dehi AesaM' / naravaiNA saMlattaM 'viNNavasu pasAyaM' / teNa bhaNiyaM 'deva ! jai evaM to aggANIeNa pasAo bhavau' / naranAheNa bhaNiyaM 'putta ! na suMdarameyaM, jao nA'haM vioyaM sADhuM samattho, gavvyasattagayaM aggANIyaM' / teNa bhaNiyaM 'paidiNaM sigyavAhaNehiM samAgaMtUNa devapAe paNamissAmi' / tao tannicchayaM nAUNa paDivaNNaM narapahuNA / aNavarayaM ca gacchamANA pattA visayasaMdhiM / tao cArapurisehito nAUNa jaMpiyaM paDivakkhanaranAheNa 'are ! giNhaha aviNNAyaamhasAmatthaM aggANIe samAgacchamANaM taM kirADaM' / tao tavvayaNANaMtarameva sannaddhaM savvaM pi seNNaM / tassameo appatakkio ceva samAgao eso / taM ca samAgacchaMtaM pecchiUNa lahuM ceva sannajjhiya saMpalagaM devadharaseNNaM, jAyaM ca mahA''ohaNaM, avi yakatthai karAlakaravAlakapparijaMtanarasirakavAlaM / katthai ubbhaDanaccirakabaMdhakayavivihapecchaNayaM // 56 // katthai sutikkhakuMtaggabhinnakarikuMbhagaliyamuttohaM / katthai mugaracuNNiyakaDayaDabhajaMtarahaniyaraM / / 57 / / katthai ruhirAsavapANatuTTanaccaMtaDAiNisaNAhaM / katthai naramaMsAmisabhakkhiraphekkariyasivanivahaM / / 58 / / katthai dhaNuguNakhippaMtatikkhasaravisarachaiyanahavivaraM / katthai stthkkhnnkhnnsNghttuttuNtsihijaal|| 59 // katthai suNNAsaNasaMcaraMtagaya-turaya-rahavarasamUhaM / katthai bhaDaparitosiyasuragaNamuccaMtakusumabharaM / / 60 / / katthai bhIsaNakayaviviharUvakilikiliyapeyasaMghAyaM / katthai karAlakattiyavAvaDakararakkhasIbhImaM / 61 iya rudde samarabhare hatthA''rohaM payaMpaI kumro| ra ! nehi majjha hatthiM narakesarikarisamIvammi' / / 62 / / 'Aesu' tti payaMpiya cuMbAvai riukarissa daMtagge / niyakarivaradaMtehiM viNNANavaseNa so miTho / / 63 / 1. lA0 "niy(yN)snno|| 2. lA0 yakammA // 3. lA0 cevAsAsemi // 4. lA0 na mama / / 5. lA0 deha // 6. lA0 tA / / 7. lA0 'purisehiM nAU // 8..saM0 vA0 su0 ghaaiN||9. lA0 eso' ti||10. lA0 kiriMda daMta // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake aha ullalittu patto narakesarisiMdhurammi devadharo / jaMpara 'esa kirADo patto haM rAya ! uTThehi / / 64 / / giNhasu AuhamiNhiM, pecchasuM mama vaNiyasaMtiyaM viriyaM' / 'nIo' tti aruiyaM pi hu lei nivo khaggavararayaNaM // 65 // / amarisavaseNa rAyA jA paharaM dei tAva kumareNa / vaMcittu tayaM baddho rAyA varadappakalieNa / / 66 / / 228 io ya jANaviyaM parabalAgamaNaM pavaNaveyavariyAsaMpesaNeNa kumaramaMtIhiM bhAmaMDala iNo / so vi pahANabalasameo samAgao turiyaturiyaM / kumAreNa vi samappio narakesarI / teNAvi harasaM samAliMgiUNa kumAraM choDAviyA narakesaribaMdhA / sammANiUNa bhaNio jahA 'kumAra bhicco hoUNa bhuMjasu niyarajjaM ' / so vi kumArassa dAUNa niyataNayaM mittasiriM abhimANadhaNayAe mottUNa rajjaM nikkhaMta sugurusI / naranAha - kumArA vi narakesariputtaM rajje ahisiMciUNa samAgayA niyanayarIe / tao patthAvaM nAUNa bhaNiyA savve vi niyasuyA naravaiNA rputtA ! jai tumhANa vi paDihAi to ahisiMcAmi tumha bhagiNIpayiM rajje' / tehiM bhaNiyaM 'kareha, jaM vo royai aNuggaho esa amhaannN'| tao saMsiUNa maMti-ma~haMtayANaM pahANalagge ahisitto dosu vi rajjesu kumAro / sayaM ca gahiUNa sAmaNNaM jAo sakajjasAhago bhAmaMDalarAyA / devadharanariMdassa vi narakesarisAmaMtehiM sahovAyaNehiM diNNANi aDDAijjasayANi kaNNayANaM, niyanaridehi vi evaM caivaM / evaM ca jAyANi paMca sayANi paMcuttarANi devINaM ThaviyA savvAsiM agamahisI rajjasirI / bhuMjae udArabhoe / jAo mahAsAso naravaI / aNNayA puvvAvatthaM sumariUNa devI - naridehiM payaTTAviyA jiNasAsaNassa'bbhuNNaI, tahA ya-- kArAvijjaMti jiNamaMdirAI, paITThAvijjaMti, tesu biMbAI, samAyarijjaMti NhavaNa- vilevaNapUiNAI, nivvattijjaMti aTThAhiyAmahimAo, ghosijjaMti abhayappayANAI, bhAmijjaMti rahavarA, dijjaMti dINA - 'NAhANa aNukaMpAdANAI, vihijjaMti sAhammiyapaDivattIo, viyarijjaMti sAhu - sAhuNINaM bhattiryuvvAI mahAdANAI, lihAvijjaMti putthayAiM pUijjaMti vihIe, suvvaMti jiNabhAsiyAI, sevijjae sAmAiyAiyamAvassayaM, ghippae pavvadiyahesu posahaM, kiM bahuNA ?, jahA jahA jiNasAsaNassa, abhuI bhavai tahA tahA kuNaMtANaM vaccae kAlo / aNNayA samAgao caunANasaMpaNNo bhayavaM jasabhaddasUrI / gao rAyA tavvaMdaNatthaM saha devIe 1. lA0 suvaNissa saM // 2. lA0 pahANave // 3. lA0 kumAra // 4. lA0 degyayanaya // 5. saM0 vA0su0 putta ! // 6. lA0 paI ra // 7. lA0 mahallayANaM // 8. lA0 dinnAI // 9. saM0 vA0 su0 'va / jAva / / 10. 0 yA ya puvvA // 11. lA0 kAravi // 12. saM0 vA0 su0 'iTThavi // 13. saM0 vA0 su0 vibiM // 14. lA0 puvvayAI / / 15. lA0 saMpuNNo // * Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadharakathAnakam vaMda bhAvasAraM sUrI / nisaNNo suddhabhUmIe, samADhattA ya bhayavayA dhammadesaNA, avi yariddhI sahAvacavalA, roga- jarAbhaMguraM hayasarIraM / suviNayasamaM ca pemmaM, tA caraNe AyaraM kuNaha / / 67 / / giMhidhamma - sAhudhammANa aMtaraM jeNa jiNavariMdehiM / kaNayagiri - sarasavehiM niddivaM samayasArammi / / 68 / visayasuhaniyattANaM jaM sokkhaM hoi ittha sAhUNaM / paratattivirahiyANaM cakkaharassAvi taM katto ? / / 69 / / bahujammaMtarasaMciyakiliGagurukammaselaniddalaNaM / muNigaNaseviyameyaM cAritaM kulisasAricchaM / / 70 / / 1 didikkhio vihu vaMdijjai rAyarAyamAIhiM / cArittassa pahAvo eso naranAha ! paccakkho / / 71 / / egadivasammi jIvo pavvajjamuvAgao aNaNNamaNo / jai vi na pAvai mokkhaM avassa vemANio ho / 72 / kaMcaNa-maNisovANaM thaMbhasahassUsiyaM suvaNNatalaM / jo kArejja jiNagharaM tessa vi tavasaMjamo ahio|73| tA ujjhiUNa naravara ! gihavAsaM savvadukkhaAvAsaM / giNhasu muNikayavAsaM caraNaM saMsAraNiNNAsaM / 74 / 229 " taM ca soUNa saMjAyacarreNapariNAmeNa viNNattaM rAiNA " bhayavaM ! rAyasiriputtaM guNaharaM jAva rajje ahisiMcAmi tAva tumha pAse gihissAmi jameyaM tubbhehiM vaNNiyaM caritaM paraM tAva avaNeha evaM saMsayaM 'kimahaM devI ya bAlatte ceva sayaNavirahiyAiM jAyAiM ?, kiM vA mahAdAriddAbhibhUyAI saMvuttAI ? " / bhayavayA bhaNiyaM 'suNa mahArAya !' io aIe~ dui bhavaggahaNe naMdivaddhaNe gAme Asi tumaM kulavaddhaNo nAma kulaputtago, mahAdevI vi saMtimaI nAma tuha bhAriyA / payaIe taNukasAyANi dANaruINi ya / aNNA ya pahapaDivaNNaM viharamANaM samAgayaM tumha gehe sAhujuvalayaM, taM ca daTThUNa bhaNiyaM tumaai 'pie ! piccha ee adiNNadANA kuMTuMba-suhi-sayaNaparipAlaNaparAbhaggA bhikkhaM bhamaMti, ko vA eesiM sayaNavirahiyANaM tavo' tti / saMtimaIe bhaNiyaM 'nAha ! evameyaM, natthi saMdeho, suDDu lakkhiyaM ajjautteNaM' / tappavayaM ca baddhaM sayaNavioyajaM nibiDakammaM / atha tammigAme pabhUyadhaNasamiddhaM egaM jiNamaMdiraM, paDiyaggae ya taddavvaM mahAdhaNavaI jiNadevo nAma sAvago / aNNayA ya vayaNavippaDivattIe parAbhUo jiNadeveNa tumaM, gihAgaraNa kahiyaM saMtimaIe / tIe bhaNiyaM 'nAha ! so devaDiMgirio devadavveNa mayaMdho na kiM pi pecchai, tA sohaNaM hoi jai taM devadavvaM kahiMci viNassa ' / tumae bhaNiyaM 'pie ! suMdaraM saMlattaM, mamAvi evaM cevA'bhiruiyaM' / teNa ya saMkiliTThapariNAmeNa nivvattiyaM dAliddapaccayaM kammaM / aNAloiyapaDikkaMtANi ya mariUNa jAyANi tubhe / 1. lA0 degdeNa // 2. saM0 vA0 su0 tao vi // 3. lA0 sayaladu // 4. saM0 vA0 su0 'raNANurAeNa // 5. lA0 tumhahiM // 6. lA0 cAritaM // 7 lA0 e bhava // 8. lA0 'juyala' // 9. lA0 dege 'peccha / 10. lA0 kuTuMba // 11. saM0 vA0 su0 'cvayaM baddhaM // / 12. lA0 Na ya ka // 13. lA0 eyaM cAbhiru | Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake taM ca soUNa jAyaM tesiM jAissaraNaM / bhaNiyaM ca NehiM 'evameyaM natthi saMdeho, avagayameyaM jAissaraNeNa savvamamhehiM, parameyaM rajjaM kassa kammassa phalaM ? ' / bhayavayA bhaNiyaM 'jamittheva jamme tayA tubbhehiM sAhu-sAhuNINaM bhattIe dANaM diNNaM tamihaloe ceva phalayaM saMvRttaM, bhaNiyaM cA''game ihaloe kaDA kammA ihaloe ceva uIrijjaMti, ihaloe kaDA kammA paraloe uIrijjaMti, paraloe kaDA kammA ihaloe uIrijjaMti, paraloe kaDA kammA paraloe uIrijjaMti / tA savvahA suhANuTThANe jatto kAyavvoM' tti / tao 'icchaM' ti paDivajjiUNa gao nivo niyagehe / ThAviUNa kumAraM rajje mahayA vibhUIe devI - nivehiM gahiyaM sAmaNNaM / pAliyaM nikkalaMkamahA''uyaM jAva aNasaNavihANeNa gayANi duvAlasamakappe / teo cuyANi mahAvidehe sijjhissaMtiM tti / 230 [devadharakathAnakaM samAptam / 25 . ] sAmprataM devadinnAkhyAnakamAkhyAyate-- [26. devadinnakathAnakam | atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse tihuyaNAlaMkArabhUyaM tihuyaNapuraM nAma nayaraM / tattha ya duvvAraveritimirabharapasaradiNayaro tihuyaNaseharo nAma rAyA / tassa ya sayalaMteurappahANA tihuNA nAma devI / tIse ya kucchisamubbhavo tihuyaNadatto nAma kumAro / io ya tammi caiva nare aTThArasaseNippaseNinAyago ahigayajIvA[ -'jIvA ] ipayatthasattho imANaNijo suI nAma seTThI / tassa ya viNijjiyAmarasuMdarIrUvA caMdappA nAma bhAriyA / tIse ya rAyaggapattIe tihuyaNAe saha mahaMtA pII / aNNayA ya 'mAusiya' tti kAUNa niyapurisaparivArio gao tihuyaNadattakumAro caMdappahAe gehe / haviya-vilittA 'laMkiyadeho kAUNa nivesiyo niyayaMke tIe, aghAo uttimaMge, ciMtiuM ca pavattA, avi ya lA0 1 'dhaNNA kayapuNNA sA majjha sahI, tIeN jIviyaM sahalaM / kayalakkhaNA vi sa cciya jIse evaMviho putto aNNAoM vi nArIo suladdhajammAoM jIvalogammi / jAo niyakucchisamubbhavANa varaDiMbharUvANaM / 2 / mammaNapayaMpirANaM ucchaMganivesiyANa ullAve / diMti mahurassareNaM nANAvihacADuyaparANaM / / 3 / / ahayaM tu puNa adhaNNA etto egayaramavi na saMpattA' / iya ciMtAe dIhaM nIsasiya visajjae kumaraM / / 4 / / tao jAva patto gehe tAva pucchiyaM devIe 'keNeso savvAlaMkArabhUsio kao kumAro ?' / 1. lA0 'logkddaa|| 2. lA0 tatto // 3. saM0 vA0 su0 degti / deva // 4. saM0 vA0su0 ve bhAra // 5. 'ya kA // 6. lA0 gghAiyo / 7. lA0 degyaM puNo adha' / / 8. lA0 'ravibhU' | Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinnakathAnakam kahiyaM ca pariyaNeNaM jahA 'tuha vayaMsiyAe, paraM kIrau kumArassa lavaNuttAraNAiyaM, jao kumArassovari khittA tIe nIsAsA' / devIe bhaNiyaM 'mA evaM jaMpaha, tIe nIsAsA vi kumArassA''sIvAyA bhavissaMti' / tao Thio tuhikko pariyaNo / devIe ya ciMtiyaM 'haMta ! kiM kumAraM daTThUNa tIe mukkA nIsAsA ? huM nAyaM, jao aputtA sA, tA kiM me sahiyattaNeNaM jai se niyataNayaM dAUNa na pUrijjati maNorahA' / evaM ca ciMtAurAe samAgao rAyA / pucchiyaM ca teNa 'devi ! kimuvviggA viya lakkhIyasi ?' / tao sAhiyaM jahaTThiyaM ceva tassa tIe / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to mA uvveyaM karehi, tahA haM uvAyaM pecchessAmi jahA tuha sahIe putto bhavissa ' / devIe bhaNiyaM 'nAha ! mahApasAo' / tao bIyadivase bhaNio seTThI rAiNA 'aputto tumaM, tA puttuppAyaNatthaM ArAhehi bhayavaMi mahAkuladevayaM tihuyeNesariM deviM, jao sannihiyapADiherA sA bhayavaI dei ArAhiyA jammaggiyaM' / seTThiNA bhaNiyaM 'deva ! kimeiNA ?, jai puvvakammovatto tA bhavissai putto' / rAiNA bhaNiyaM 'jai vi evaM tahA vi mamovaroheNa kAyavvameveyaM' / tao 'rAyAbhiogo' tti citte paribhAviUNa paDivajjiUNa savvaM gao niyagehe / kahio vaiyaro caMdappahAe / tIe laviyaM 'nAha ! evaM kajjamANe sammattalaMchaNaM bhavissai' / sumaiNA bhaNiyaM 'pie ! rAyAbhiogeNa kajjamANe na sammattakalaMkamuppajjai' / tao aNNardiyahammi gahiya savvaM sAmaggiM sabhArio gao tihuyaNesaMrimaMdire seTThI / NhavaNa-vilevaNapUyAiyaM kaiMrAviUNa bhaNiyA devayA " bhayavai ! devo bhaNai 'bhayavaI puttaM maggasu', tA dehi me puttaM" / tao devayAe ciMtiyaM 'aho ! niravekkhayA eyassa, tahA vi niyapasiddhinimittaM kAyavvaM ceva eyassa sannihANaM' / ti ciMtiUNa bhaNiyaM devayAe jahA 'bhadda ! hohI te pu~ttao' / teNa bhaNiyaM 'ko paccao ?' / ' dUmemi maNAgameyaM niravekkhaM ti ciMtiUNa jaMpiyaM devayAe 'jayA gabbho bhavissaD tayA tuha ghariNI devavaMdaNatthaM pavisamANI jiNaharaM nivaDatayaM pecchissai suviNe' / 'dhammapaDaNIo hohi tti maNAgaM dUmiyacitto gao seTThI nigehe / 1 231 tao aNNayA kayAi devayAkahiyasumiNaM pAsiUNa viuddhA se bhAriyA / niveiyaM ca tI tassa jahA 'sAmi ! diTTho so mae suviNago kiMtu saviseso, jao kilA'haM gahiyapUyovagaraNA pavisAmi jiNamaMdiraM tAva pecchAmi nivaDatayaM, uvaripaDaNabhaeNa ya uppiM paloyaMtIe pUio bhayavaM, tao jAva bAhiM niggacchAmi tAva taM savvaM puNaNNavIbhUyaM puvviM egapaDAgamavi apu pahANapaMcapaDAgovasohiyaM daTThUNa jAyaharisA viuddhA, saMpayaM tumaM pamANaM' / teNa bhaNiyaM 'pie ! AvAyakaDuo vi pariNaisuMdaro esa suviNago, tA hohI te putto, paDhamaM AvaibhAyaNaM hoUNa pacchA du 1. lA0 to // 2. lA0 tA mA uvvevaM ka' // 3. saM0 vA0 su0 to vi mavi // 4. saM0 vA0 su0 'vayaM hA // 5. lA0 'yaNasi // 6. saM0 vA0 su0 'vaM tA mamo' // 7. lA0 o gehe // / 8. lA0 'diNammi // 9. lA0 sarimaMdiraM se / / 10. lA0 kAravi // 11. lA0 putto // 12. lA0 hohi tti // 13. lA0 suviNayaM pA // 14. lA0 'tu eso vise // 15. lA0 'vvaM paMca // 16. lA0 hohi putto // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake mahAriddhisamudayaM pAvissaI' / tIe vi 'evameya'ti paDivajjiUNa baddho sunngNtthii| tao saMpajaMtasayalamaNorahA pasUyA niyasamae savvaMgasuMdarAhirAmaM dArayaM / vaddhAvio suhaMkarAhihANAe sadAsaceDIe seTThI / tIse ya pAriosiyaM dAUNa kayaM mahAvaddhAvaNayaM / avi ya vajai tUru gahirasaddAulu, naccai vAravilAsiNipAulu / dijjai dANu avAriyasattau, ei mahAyaNu vaddhAvaMtau / / 5 / / AyArimai samatthaI kijahiM, sayaNANi ya uvayAra laijahiM / mellAvijahi~ sayalaI baMdaI, paDilAhijehi~ muNivaraviMdaI / / 6 / / jiNavarabiMbaI saMpUijahiM, sayaNa asesa vi sammANijahiM / ahavA kiM vaNNijjai tetthu, saMteUru nivu Agau jetthu / / 7 / / evaM ca kameNa vatte vaddhAvaNayamahasave, patte duvAlasamavAsare kayaM dArayassa nAmaM devadiNNa tti| pavaDDamANo ya jAva jAo aTThavArisio tAva samappio kalAyariyassa / giNhae asesAo klaao| aNNayA ya aNajjhayaNadiNe uvaviThTho kahiMci vakkhANe / tattha ya tammi samae vakkhANijjae dANadhammo yathA dAnena bhUtAni vazIbhavanti, dAnena vairANyapi yAnti nAzam / paro'pi bandhutvamupaiti dAnAd, dAnaM hi sarvavyasanAni hanti / / 8 / / dAnena cakritvamupaiti janturdAnena devAdhipatitvamuccaiH / dAnena ni:zeSayazobhivRddhirdAnaM zive dhArayati krameNa / / 9 / / evaM ca soUNa ciMtiyameeNa 'aho ! dANamevegaM ihaloe ceva savvavasaNanivAraNakkhamaM sivasuhappayaM cettha vanniyaM, tA tattheva jattaM karemi' / tao dei caTTAINaM khAuyamAi / puNo pavaDDamANo bhaMDAgArAo ghettUNa davvaM dei kiviNa-vaNImagAINaM, pUei jiNabiMbAiM, paDilAhae bhattijutto bhattapottapattAiehiM sAhu-sAhuNIo, sammANei sAhammiyajaNaM / tao aipabhUyadavvaviNAsaM dahNa viNNatto seTThI tahAbhimUyAhihANeNa bhaMDAgArieNa 'sAmi ! devadiNNo dANavasaNeNa pabhUyaM atthasAraM viNAseI' / seTThiNA bhaNiyaM 'mA nivArehisi, deu, pujissai diMtassa I' / teNa bhaNiyaM 'kahamahaM saMkhaM 1. lA0 niyayasa // 2. lA0 'maya samacchahiM ki // 3. saM0 vA0 su0 jai sa // 4. lA0 baMdahiM // 5. saM0 vA0 su0 jai mu // 6. lA0 vitte // 7. lA0 'ttapattAi // 8. saM0 vA0 su0 'pahAbhUyA // 9. lA0 vi // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinnakathAnakam viyANissAmi ?' / seTThiNA jaMpiyaM 'paDhamaM ceva saMkhiUNa paguNIkAUNa melejjasu' / so vita karei / iyaro vi jaM jaM paDihAi taM taM dei / evaM ca vaccae kAlo / io yaatthi taNhAbhibhUyassa muddhAe bhAriyAe kucchisamubbhavA airUvassiNI bAlA nAma kaNNayA / 'aipaMDita loeNa bAlapaMDiya tti nAmaM kayaM / sA ya paribbhamaMtI gayA diTThigoyaraM devadiNNassa / hU ciMtiyamaNeNa / avi ya 233 1 "akarapphaMsamimIe nUNaM rUvaM viNimmiyaM vihiNA / jeNa karA''liddhANaM na hoi eyArisI sohA // 10 // savvANa vi ramaNINaM manne ghettUNa rUvalAvaNNaM / vihiNesA nimmaviyA, kaha'NNahA erisaM rUvaM ? / / 11 / aviyArA vi ya bAlA jahiM jahiM jAi maMtharagaIe / tahiyaM tahiyaM taruNA mayaNeNa paravvasA huMti / / 12 / / kiM bahuNA ?, nimmaviyA esA mayaNassa naNu payAvaiNA / bahunaravasiyaraNatthaM mahosahI phuriyteillaa| 13 / socci dhaNNo, so ceva sUhavo, tassa jIviyaM sahalaM / IeN vayaNakamale ali vva jo piyai mayaraMdaM // 14 // kiM tassa jIvieNaM eNIe thaNathalIeN uvarimmi / aivitthaDammi jo na vi loTTai daMDA''hayaahi vva ? / / 15 / / kiM vA vi hu bahueNaM ?, surayamayanivahatiyasasariyAe / eIe savvaMge majjai haMsa vva so dhaNNo" / 16 / iya acvaMtaNuratto ciMtai "kaha majjha hohiI esA ? / huM, nAyaM 'se jaNayaM karemi dANAisaMgahiyaM / / 17 / / jao bhaNiyaM jaM giNhiUNa icchai taM paDhamaM AmiseNa giNhA / 11 pacchA Amisaluddho kAhii kajjaM akajjaM vA // 18 // jaI eyaM na pAvemi to avassa mae io niggaMtavvaM, tA jANAvemi keNai alakkhovAraNa evaM se jaNassa tIe ya" / 14 tao diNNo a'NNammi diNammi pahANahAro tahAbhibhUyassa / teNa bhaNiyaM 'sAmi ! kimesa hAro ?' / kumAreNa bhaNiyaM 'hAro haM, tumaM puNa paDihAro, tA tuha samappio jahAjuttaM kareAsi / teNa vi vayaNaparamatthamayANamANeNa taduvaroheNa gahio / samappio bAlapaMDiyAe / tIe pucchiyaM 'tAya ! kimesa hAro ?' / teNa bhaNiyaM 'diNNo devadiNNeNa' / tIe vi taddaMsaNAo taha cceva samuppaNNarAgauiregAe puvvameva lakkhiyakumArabhAvAe paramatthaviyANaNatthaM pucchiyaM 'tAya ! kiM puNa 1. saM0 vA0 su0 millija' // 2. lA0 vi taM tahe // 3. saM0 vA0 su0 ya taNhAbhUya // 4. lA0 kucchiM // 5. 0 'Na ciMti // 6. saM0 vA0 su0 karAliddhAe // 7. lA0 eIeN thaNatthalI // 8. lA0 'maha(ya)vaddhatiyadeg // 9. saM0 vA0 su0 savvaMgaM // 10. lA0 ginheha // 11. lA0 sabaddho kAhI kajjaM / / 12. saM0 vA0 su0 degi ya evaM na / / 13. saM0 vA0 su0 aNNadi // 14. saM0 vA0 su0 maM pADi // 15. lA0 'gAe pudeg // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake bhaNiyaM kumAreNa ?' / teNa jaMpiyaM 'eyaM' ti / tao tIe viNNAyaparamatthAe paDhiyaMkoTTaha hAru na ghalliyai, jeNa kuNai dhaNanAsu / so hiyaDai para dhAriyai, sayalasuhaha~ AvAsu' / / 19 / / * asyAyamabhiprAya: 'koTTAt' prAkArAt 'hAra:' kumAra: 'na prakSipyate' na niSkAsyate yena karoti dhananAzam, kintu hRdayastha eva dhAryate yena sukhAvAsa:, iti hRdayam / jaNaeNa tamabujjhamANeNa na kiMci jaMpiyaM / tIe vi 'viyaDDayAe eyaM paoyaNaM sijjhissai'tti bhAviUNa patthAveNa viNNattA jaNaNI 'aMba ! deha maM devadiNNassa' / jaNaNIe bhaNiyaM 'vacche ! paMDiyA vi kimayANA viva jaMpasi ?, jao tuha jaNao vi tassa kammayaro tA kahaM tuha teNa saha saMbaMdho bhavissai ?, tA aNNaM kiM pi samANavihavaM varesu' / tIe bhaNiyaM 'aMba ! karehi tAva jattaM, aNNahA maMcayanivaDiyANaM bhUmI' / tahaTThiyA ceva / tao tIe daDhANurAyaM lakkhiUNa muddhAe viNNattaM jahaTThiyaM ceva caMdappahAe / tIe vi sAhiyaM bhattuNo teNa bhaNiyaM "pie ! sAmaNNaputto vi kammayaro amhANaM se jaNao, paraM mamAvi kahiyaM kumAravayaMsaehiM jahA 'kumAro vi tIe daMDhamaNuratto' tA kumArabhAvamuvalakkhiUNa jahAjuttaM karissAmo' / patthAveNa ya jahA kumAro nisuNei tahA paDhiyaM seTThiNA'na tyajet pitR-mitrANi, pantyA api na vizvaset / taddhanaM ca na gRhNIyAt, svadAsIM naiva kAmayet' / 20 lakkhiyajaNayabhAveNa ya jaMpiyaM kumAreNa 'tAya ! dubbalayabhittI nivaDamANA abhiMtaranivaDiyA udAhu bahinivaDiyA sohaNA ?' / seTThiNA bhaNiyaM 'abhiMtaranivaDiyAe na kiMci iTTagAiyaM vippaNassai, ao IisA ceva sohaNA' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to kimeyArisaM jaMpiyaM tubbhehiM ?' / seTThiNA vi tabbhAvaM lakkhiUNa kao mahAvibhUIe vIvAho / paidiNapavaDDamANANurAyAI savisesasiMgArubbhaDAiM ca jAva ciTThati tAva keNai paoyaNeNa ya bahiniggayaM bAlapaMDiyaM daddUNa niyasahImuddisiUNa jaMpiyaM egAe mahilAe, avi ya'sahi ! puNNabhAiNINaM majjhe eyAe~ dijjae rehA / jA evaMvihagehe pattA bahuriddhivitthAre' // 21 // iyarIe bhaNiyaM___'sahi ! mA jaMpasu evaM, gayavihavanareNa jai samuvbUDhA / kuNai mahaMtaM lacchiM to haM maNNAmi puNNavaI' // 22 // taM soUNaM vayaNaM ciMtai aha bAlapaMDiyA evaM / 'pariNaisuMdarameyaM vayaNamaho ! jaMpiyamimIe // 23 // 1. lA0 kohi // 2. lA0 pari / / 3. saM0 vA0 su0 vi na viyaDyAe paviNAba eyaM / / 4. saM0 vA0 su0 daDhANuratto // 5. lA0 uyAhu / / 6. lA0 ao sA ceva / / 7. saM0 vA0 su0 keNaya p|| 8. lA0 vije|| 9. saM0 vA0 su0 Na jaM smu| Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinakathAnakam 235 tA davvaviDhavaNatthaM niyanAhaM pesiUNa aNNattha / puNNovajaNanirayA sayaM ca ciTThAmi, jeNaM so // 24 // viDhavai pabhUyadavvaM' iya ciMtiya jA gihammi saMpattA / tA niyapaI niyacchai ciMtAbharasAyare paDiyaM // 25 // taM ca tArisaM daLUNa pucchiyaM tIe 'nAha ! kimuvviggo viya lakkhIyasi ? / teNa bhaNiyaM "pie ! asthi mahaMtamuvvegakAraNaM, jao ahamaja kayasavisesasiMgAro mittamaMDalaparivArio dihro dohiM purisehiM, tANikkeNa laviyaM eso cciya salahijjai ekko jo lalai vivihriddhiie| viyarai ya mahAdANaM niraMtaraM mattahatthi vva' bIeNa tao bhaNiyaM 'kiM bhadda ! pasaMsio tae eso / jo puvvapurisaajjiyalacchiM jaNaNiM va bhuNjei|27| jo niyabhuyadaMDajjiyalacchIe kuNai erisaM ciDhaM / taM ciya maNNAmi ahaM sappurisaM, kupurisaM iharA' / 28 / tA pie ! desaMtaraM gaMtUNa niyabhuyAdaMDehiM jAva novajiyA lacchI na tAva me cittassa nivvuI bhvii"| tIe vi harisabharanibbharaMgIe jaMpiyaM "nAha ! suMdaro te'bhippAo, jao socciya suhaosoceva paMDioso viDhattaviNNAo / jo niyabhuyadaMDajjiyalacchIe~ uvajjae kitti|29| tA nAha ! pujaMtu te maNorahA, karehi jahAsamIhiyaM" / teNa ciMtiyaM "pavasiukAme bhattAre na kA vi nArI evaM jaMpai, jaopavasaMte bhattAre sokkhaM nArINa jAi naNu savvaM / sAhINapiyayamANaM havaMti saMsArasokkhAiM / / 30 / / esA ya abhinnamuharAyA evaM jaMpai tA nUNaM annAsattA bhavissai, sohaNaM ca evaM jao esA vi paDibaMdhaTThANaM na saMjAyA" / kAUNa nicchayaM gao jaNayasayAse viNNatto ya, yathA'tAta ! mAmanujAnIhi, dhanopArjanakAmyayA / gacchAmyahaM videzeSu, karomi puruSakriyAm' / / 31 / / janakenoktam'vidyate vipulaM vatsa ! kulakramasamAgatam / dhanaM te dAnasambhogavilAsakaraNakSamam / / 32 / / tat tadeva niyuJjAnastiSThAtraiva nirAkula: / yato viyogaM te vatsa ! naiva soDhumahaM kSamaH' / / 33 / / devadinnenoktam'yA pUrvapuruSaistAta ! bhUrilakSmIrupArjitA / tAM bhuJAnasya satpuMsa: kathaM na trapate mana: ? / / 34 / / tata: prayaccha me'nujJAM prasAdAi~Na cetasA / svabhujopAttavittena yena kIrtiM karomyaham' / / 35 / / tao nicchayaM nAUNa visajjio jaNaNi-jaNaehiM / jAva kAumADhatto savvaM sAmagiM tao 1. saM0 vA0 su0 vihavari // 2. lA0 jamesA vi // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake 'mA kayAi esA nivArai !' tti maNNamANehiM bhaNiyA suNhA se jaNaehiM 'vacche ! desaMtaraM gaMtukAmo dIsai te bhttaa'| tIe bhaNiyaM "tAya ! tubbhehiM jAyassa sappurisapayamaNuvattamANassa ajauttassa juttameveyaM, yata uktamsthAnatyAgaM kariSyanti siMhA: satpuruSA gajA: / sthAne caiva mariSyanti kAkA: kApuruSA mRgAH' / / 36 / / tamAyaNNiUNa tANi vi taha ceva ciMtiUNa ThiyANi tuNhikkANi / saMvUDhe ya kumAre niyarAsisamappaNeNa kayA caurAsI vaNiyaputtA kumArassa sahAyA seTThiNA / tao samAgae sohaNadiNe gaiMdArUDho viyarato mahAdANaM nigaMtUNa Thio patthANamaMgale kumAro / bAlapaMDiyA vi pahANakareNuyArUDhA kayaukkiTThasiMgArA papphullavayaNapaMkayA gayA kumAradasaNatthaM / khaNaMtareNa viNNatto 'sAmi ! deha AesaM' / kumAreNa vi loyANuvittIe AvIlasamaNNiyaM diNNaM karabIDayaM / tIe vi muhe pakkhiviUNa 'sAmi ! puNaravi tume diNNo ceva pavisihI mama muhe taMbolo' tti bhaNaMtIe baddhA veNiyA, pahaThThamANasA ceva gayA niyagehe / logo vi taM tArisaM daLUNa taha ceva ciMtaMto paviThTho nayaraM / kumAro vi 'aho ! vicittaM itthINa ceTThiyaM, taM na najai ko vi paramattho' tti bhAvamANo payaTTo aggaohutto / kameNa ya patto gaMbhIrayaM nAma velAulaM, jAva gayavara vva pahANapAsAo vva surayaNo bva muNivaro vva naranAho vva mayarahio, peyavaNaM va saMkhadarisaNaM va mahAsaMkhakulAulo, rahavara vva sacakko, devakulaM va sapIDho, seNa vva sasaphario, abbhuTTito vva uTuMtamahaMtakallolehiM, AliMgayaMto vva taraMgamAlAbAhAhiM, hakkArito vva saMkhubbhamANajalayaramahAninAehiM, hasaMto vva pheNaTTahAsehiM, AlavaMto vva vihaMgajaMpiehiM, diTTho rayaNAyaro / pUiUNa ya taM nirUviyAiM jaannvttaaii| tANa ya majjhAo jiNavayaNaM va akkhayaM guNAhAraM sucIvara'ddhAsiyaM negamAiTThANaM varasiyavarDa mahatthuppattikAraNaM samosiyajaNakayavihavaM buDaMtajaMtusaMtANatAraNakkhamaM pahANadevayAhiTThiyaM bhADiyaM mahAjANavattaM / saMkAmiyaM samatthaM pi tattha bhaMDaM / tao saMgahiesu-taMdula-kaNikkA-jala-kaTThAIsu kAUNa guru-devapUyaM, dAUNa mahAdANaM sapariyaNo samArUDho jANavatte / tao samAgayAe jalahivelAe samANiesu pUyAvihANesu ubbhiyAsu nANAvihapaDAgAsu saMcAriesu Avallaesu ukkhittAsu naMgarAsu uDDIkaesu kUvaesu ubbhiesuM siDesuM uvauttesuM kucchidhAra-kaNNadhAra-gabbhe-jaya-nijAmaesuM vimukka(ka) baMdhaNehiMto jANavattaM / sANukUlavAyajogeNa ya thovadivasehiM ceva ogADhaM bahUI joyaNAI jalahimajjhe / 1. saM0 vA0 su0 'raya tti // 2. saM0 vA0 su0 'mANeNa bha // 3. saM0 vA0 su0 gayaMdA // 4. saM0 vA0 su0 yaraMtao ma' || 5. lA0 degNa ya vi' // 6. saM0 vA0 su0 'e muhe // 7. saM0 vA0 su0 go taM // 8. lA0 itthIce || 9. lA0 tAva // 10. saM0 vA0 su0 maharahi // 11. lA0 NaTTahA' // 12. saM0 vA0 su0 'mAsAsiyajaNaM kaya // 13. saM0 vA0 su0 saMtAraNa || 14. lA0 Na ya gurudevayapUrya, dAUNa ya ma || Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinnakathAnakam 237 io ya sA bAlapaMDiyA NhANa-vilevaNa-vibhUsAivajjiyA posahanirayA AiMbilAikuNamANI pAeNa sAhuNIvasahIe ciTThai / tao aNNayA AvajjiyacittehiM bhaNiyA sA sAhuNI-jaNaya-jaNaNIsAsU-sasurAiehiM 'vacche ! aisukumAlaM te sarIraM, tA mA evamaidukkaraM tavaM karehi' / tIe viNNattaM'mA kuNaha gurU! kheyaM, chammAsA jAva tAva kAhAmi / kaTThANuTThANamiNaM, parao puNa aNasaNaM ghecchN|37| jai ei na me bhattA paripUriya'niyamaNoraho ihayaM / to tumhANa samakkhaM niyameNa imaM vayaM majjha' / / 38 / / tehiM bhaNiyaM 'putte ! mahaMta desaMtaraM gao te bhattA, na chammAsehiM tatto AgaMtuM pArijjai, to mA evaMvihaM paiNNaM karehi' / tIe laviyaM 'kayA ceva esA, na etthatthe aNNaM kiM pi bhaNiyavvaM' / nAUNa se nicchayaM ThiyANi tuNhikkANi / aNNayA ya nivaDatae mahAsIe appAvaraNA aNAvarie ya paese sAhuNIuvassayassaMto ceva rayaNIe ThiyA kAussaggeNaM / etthaMtarammi ya samAgao raiseharo nAma mahAnAhiyavAI payaMDavANamaMtaro / diTThA ya sA tenn| tIe ya rUvAisayaparavasIkayamANaseNa paccakkhIhoUNa bhaNiyA sA, avi ya'paDivajasu maMbAle!, tuha guNagaNaraMjiojao ahayaM ! raiseharanAmANaM devaM lakkhehi maMsuyaNu! / / 39 / devo vi kiMkaro haM ajappabhiI tuhaM pie ! hohaM / tA paDivajjasu maM jeNa dullahaM puNa imaM dehaM / / 40 / / paMcaNhaM bhUyANaM samudAeNaM imaM jao jAyaM / na ya atthi koi dhammo, na ya paralogo na nivvANaM' / / 41 / / evaM japaMtassa vi tassa na sA dei uttaraM jAva / tAva balAmoDIe ADhatto bhuMjiuM pAvo / / 42 / / tIe tavateeNaM jAva na sakkei uggahaM bhettuM / tAva vilakkhIbhUo ruTTho evaM viciMtei / / 43 / / 'eIe bhattAraM mAremi paivvayAe~ duTThAe / jeNesA tavirahe marai mahAsoyasaMtattA' / / 44 / / nAUNa vibhaMgeNaM kumaraM jalahissa majjhayAratthaM / vegeNa harisiyamaNo patto so tattha vahaNammi / / 45 / / vigarAlarUvadhArI jaMpai re! saraha devayaM i8 / bolemi jao tubbhaM poyamiNaM ajja jalahimmi' / / 46 / / kumareNaM so bhaNio keNa'varAheNa vavasase evaM?' / paDibhaNai suro 'duvvilasieNa tuha dutttthbhjaae'|47| 'maha puvvaciMtiyaM nicchaeNasaMbhavaijeNa tiyaso vi |jNpierisvynnN' iyabhAviya bhaNaipuNa kumro|48| 'jai sA asiThThacittA tA taM ciya kiM na tiyasa ! sAsesi ?' / so bhaNai tavoteeNa tIeN pabhavAmi no ahayaM' / / 49 / / to kumAro vi 'micchaTThiI ko vesa mahApAvo, na ya sakkiyA NeNa maha piyA cArittAo 1. saM0 vA0 su0 ya niyamaNohara(raha)sayAiM // 2. lA0 tA // 3. saM0 vA. su0 na atthettha(tthatthe) // 4. lA0 e pae' // 5. lA0 e rU' // 6. lA0 to / / 7. lA0 eNaM jao imaM jA // 8. lA0 deghAdukkhasaM // 9. saM0 vA0 su0 vaI i|| 10. lA0 ya tiyasa ! kiMna sA // 11. lA0 taote // 12. lA. tao ku // 13. lA0 Na skki|| Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake dhammAo vA cAliGa ti roseNa iha samAgao, tA kayAi evaM pi vavasaI' tti bhAviUNa jAva sumarei paMcanamokkAraM tAva ucchalliUNaM jANavattaM gao so niyayaTThANaM / uttiNNA savve vi vaNiyauttA phalagANi gahiUNa annnnnnnndiivesu| devadiNNeNa vi samAsAiyaM phalayakhaMDaM / paMcanamokkAraparAvartaNaparAyaNo ya patto tIrappaesa, kammadhammasaMjogeNa ya diTTho suTThieNaM lavaNAhivaiNA, 'sAhammio'tti kAUNa tuTTeNa bhaNio 'bhadda ! rayaNAyaro haM, tuTTho ya tuha imAe paMcanamokkArabhattIe, tA gacchAhi io joyaNasayapaMcagasaMThiyarayaNapurapaccAsaNNavaNasaMDamajjhaTThiyamamamittamaNorahajakkhasayAsaM, so ya maha vayaNeNaM jaM kiMci tuma patthihisi taM savvaM saMpADissaI' ti| teNa bhaNiyaM 'bhayavaM ! kahamahaM tettiyaM desaMtaraM gaMtuM caemi ?' / tao samappiyaM suTThieNa se egamamayarasaM dADimaphalaM, bhaNio ya 'eyassa bIyANi bhakkhaMto vaccejasu, tao mahappabhAveNa chuhA-taNhA-parissamAivajio lahuM tattha pavissasi / eso vi 'Aeso'tti bhaNittA payaTTo gaMtuM / patto ya thovadivasehiM ceva taM vaNaM / diTuM ca nANAmaNiviNimmiyaM DajhaMtakAlAgaru-kappUrAinimmiyadhUvagaMdhuddhayAbhirAmaM sAhayajaNavihiyapUovayAraM rayaNamayamaNoharapaDimAhiTThiyaM maNorahajakkhabhavaNaM / tao jAva tattha paviThTho tAva paccakkhIhoUNa saMbhAsio maNorahajakkheNa 'bhadda ! kiM rayaNAyareNa pesio tumaM ?' / 'evaM' ti teNa jaMpie bhaNiyaM jakheNa 'jai evaM to gaccha eyammi adUradesaTThie rayaNapure / ettha ya sakko nAma naravaI / so ya jaM kiMci jattiyaM vA tumaM ciMtihisi taM savvaM caugguNaM dAhii' / tao gao eso nayare jAva picchai taM savvaM pi asi-masi-kisi-vANijjAivirahiyaM pi paMcappayArabhogAsevaNapasattaM vivihakIlAparAyaNaM / tattha ya pecchaMto nANAvihakougAI patto rAyamaMdiraM / diTTho ya iMdo vva vicittaviNoehiM lalamANo jo jaM ciMtai taM tassa cauguNaM payacchaMto naravaI / taM ca daTUNa pucchio ego puriso, avi ya'vANijAIatthovajaNarahio vijaM imo lalai / puralogo lIlAe taM katto pAvae atthaM ?' / / 50 / / teNa bhaNiyaM 'pAyAlAo kiM niggao si ?, paDio si kiM va gayaNAo ? / kiM vA vi jalahipArAoM AgaoM ? pucchase jamiNaM' / / 51 / / kumAreNa jaMpiyaM 1. lA0 to|| 2. lA0 o ni' // 3. lA0 'ttaparAyaNo patto // 4. saM0 vA0 su0 va pavi // 5. lA0 vivihaviNo // 6. saM0 vA0 su0 cchae jadeg // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinnakathAnakam 239 'mArUsasu, saccaM ciyajalanihipArAoNAgaoNahayaM / poyavivattIeNihaM, tAkahasujahaTThiyaMsavvaM' // 52 // puriseNa laviyaM'jai evaM to nisuNasu, eso amhANa saMtio rAyA / paccAsaNNavaNatthaM paidiyahaM bhadda ! satteNaM / / 53 / / sAhei mahapabhAvaM nAmeNa maNorahaM mahAjakkhaM / tuTTho ya dei raNNo mahAmahaMtaM varaM eso / / 54 / / tassa pabhAveNa nivo jattiyamettaM jaNo viciMtei / tattiyamettaM atthaM savvaM pi cauguNaM deI' / / 55 / / te soUNa ciMtiyaM kumAreNa "jai evaM to kimeiNA paNaieNa ?, taM ceva jakkhaM sAhemi, paraM pecchAmi tAva-kahaM rAyA sAhei ?" / tao gao jakkhAlae, rukkhaMtarioya Thio pacchaNNo jAva aikkaMte rayaNIpaDhamajAme samAgao karavAlabIo rAyA, pUiUNa viNNatto aNeNa jakkho, avi ya'bho bho jakkha mahAyasa ! aciMtamAhappasattisaMjutta! / kayasattuttamabhattayasa mattasattohaparitAe(?Na) / 56 / paccakkho hojja mama' jhaDa tti jAlAvalIkarAlammi / pakkhivai agnikuMDe appANaM sakkanaranAho / / 57 / tao jakkheNa ukkhitto sattIe, sitto ya kuMDiyAnIreNa jAo puNaNNavo, bhaNio ya 'bho mahAsatta! varaM varehi' / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to tuhappabhAveNa jo jaM ciMtai tassa taM caugguNaM dejAmi' / 'evaM hou'tti jakheNa paDibhaNie paNamiUNa gao rAyA niyaTThANaM / bIyadiNe teNeva kameNa viNNaviUNa jakhaM diNNA jalaNakuMDe jhaMpA devadiNNeNaM / taheva jAo varao jakkho / devadiNNeNa vi 'tuha ceva pAse ciTThau'tti bhaNiUNa diNNA bIyA jhaMpA / puNo vi diNNo jakkheNa bIo varo / evaM taiyavArAMe vi diNNo / puNo vi cautthavArAe jAva dei jhaMpa tAva gahio bAhAe jakkheNa, bhaNio ya 'bhadda ! esA sirattayA''liMgiyA pahANasattI diNNA mama iMdeNa, eIe pabhAveNa demi tiNNi vare, na uNa ahie, tA maggasu jaM vA royaI' / devadiNNeNa bhaNiyaM 'jai evaM to ekkavareNa jA raNNo siddhI taM ekkasiM sAhio jAvajIvaM pi mama payaccha, bIeNa mae jIvaMtae na aNNassa dAyavvA, taiyaM puNo vi paNaissaM' / 'evaM ti jakkheNa paDivaNNe Thio pacchaNNo / itthaMtarammi samAgao rAyA / nivArio jakkheNa / rAiNA bhaNiyaM 'kiM kAraNaM nivAresi ?' / jakkheNa bhaNiyaM 'diNNA tiNNi vi varA egassa mahAsattassa' / tao [gaoM vimaNadummaNo rAyA 1. lA0 bhaNiyaM // 2. lA0 taM ca so // 3. lA0 tA kahaM / / 4. saM0 vA0 su0 'riyauvaTThio // 5. saM0 vA0 su0 'io viNNa|| 6. saM. vA0 su0 samattasattesu pari // 7. lA0 hamuparitta / / 8. lA0 mamaM, ti jhatti / / 9. lA0 ppsaaenn|| 10. saM0 vA0 su0 e di|| 11. saM0 vA0 su0 maNiyaM bhdd|| 12. saM0 vA0 su0 vo / / 13. saM0 vA0 su0 Na ya bha' // 14. saM0 vA0 su0 jA ca raNNo // 15. lA0 jIyaMta // 16. lA0 pATha patanam // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake niyagehe, nivaNNo ya sayaNIe / tattha ya tattavAluyAkhittamINassa va daMDAhayabhuyaMgassa va vAgurApaDiyahariNassa va tallavvelliM kuNamANassa volINA rayaNI rAiNo / pabhAe ya gao rAyadaMsaNatthaM kumAro / didvaM ca sogAbhibhUyaM savvaM pi rAyamaMdiraM / pucchio ya koi jahA 'kimajja sogAbhibhUyaM savvaM pi rAyamaMdiraM dIsai ?' / teNa siDhe 'bhadda ! jao aja amha sAmI keNAvi kAraNeNa jalaNaM pavisissai, teNa sogAbhibhUyaM savvaM pi rAyamaMdiraM' / kumAreNa jaMpiyaM 'jai evaM to dhIrA bhavaha, jeNa savvaM pi sutthaM karemi' / tti samAsAsiUNa gao rAyasamIve / bhaNiyaM ca 'deva ! kimeyamiyarajaNaciTThiyaM tubbhehiM samADhataM ?' / rAiNA bhaNiyaM 'bhadda ! kimeyAe tujjha ciMtAe ?' / teNa jaMpiyaM 'deva ! kAraNavaseNa pucchAmi, tA mahovaroheNa sAheu devo' / ainibbaMdhaM nAUNa kahiyaM narideNa "bhadda ! dANavasaNaM mahaMtamatthi, taM ca jakkhappasAeNa pUriyamittiyaM kAlaM, ajja puNa tappasAyavirahiyassa na saMpajjai, kiMca 'tavirahiyassa kiM jIvieNaM ?' ti ciMtAe eyamADhattaM" / teNa bhaNiyaM 'jai evaM to ajja ppabhiI maha siddhIe AjammaM pi ciraMtaNaTThiIe desu dANaM, mA ya jakkhaM sAhijasu' / tao aNicchamANeNa vi mahayA nibbaMdheNa paDivaNNaM narideNa / iyaro vi puNo vi gao vaNasaMDe / tahiM ca jAva egammi sarovare majjiUNa uttarai tAva bhaNio ekkAe majjhimavayAe nArIe 'mahAbhAga ! kuo kiM nimittaM vA ihA''gao si ?' / teNa bhaNiyaM 'jalahipArAo samAgao suTThieNa lavaNAhivaiNA tuTTeNa pesio maNorahajakkhasagAsaM' / tao tIe harisiyamaNAe jaMpiyaM 'jai evaM to uvavisAhi eva taruvaracchAyAe jeNa sAhemi kiMpi rahassaM' / tavvayaNamaNuyattamANo ya uvaviThTho eso / sA vi uvavisiUNa sAhiumADhattA jahA ___ "atthi gayaNAbhogalaggasiharasayasaMkulo samatthavijAharAvAso rayaNaviNimmiyajiNabhavaNavibhUsio veyaDDo nAma girivaro / tattha gayaNavallahaM nAma nayaraM / taM ca paripAlae samatthavijAharanariMdacUDAmaNI caMdaseharo nAma rAyA / tassa ya sayalaMteurappahANAo sirikaMtA - kaNagamAlA - vijumAlA - mehamAlA - sutArA - nAmAo paMca mahAdevIo / tANaM ca jahAsaMkhaM kaNagappahA - tArappahA - caMdappahA - sUrappahA - telukkadevI - nAmAo sayalakalAkusalAo rUvAiviNijjiyAmarasuMdarIo paMca duhiyAo / tANaM ca kaeNa pucchio jaNaeNa nemittio caMdasehareNa 'ko eyANaM bhattA bhavissai ?' / nemittieNa bhaNiyaM 'jo tuha kaNiTThabhAyA sUraseharo nAma Asi to mariUNa maNorahajakkho samuppaNNo, tae saha anja vi bhAisiNeheNa vaTTai, tassa pAsaTThiyANaM eyANaM samIhiyavarasaMpattI bhavissaI' / tao jaNaeNa samappiyAo tAo maNorahajakkhassa tANatthaM / eeNa kayAo iyarapurisaduiMsaNAo ekkaguNa-duguNatiguNAiyAo sarIralesAo devakulAsaNNapAyAlagihe pacchaNNIkayAo ciTThati, tA jai kahiMci tuha esa jammaNiyaM viyarai to tumaM tAo maggesu, ahaM ca 1. lA0 kuNaMtassa / / 2. saM0 vA0 su0 vvaM padIsai / / 3. lA0 tA // 4. lA0 saMlattaM // 5. lA0 kao // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 devadinnakathAnakam tANaM ceva aMbadhAI vegavaI nAma tuha rUvAiguNagaNAvajjiyA evamuvaisAmi" / ' kumAro vi 'jamaMbA ANavei taM kIraI' tti jaMpiUNa gao jakkhasagAse / viNNatto ya 'bhayavaM ! dehi me taiyavareNa jAo tuha pAse ciTThati pAyAlagihagayAo kaNNayAo / 'nUNaM tAhiM ceva jAyANurAgAhiM appA eyassa daMsio bhavissai, kaha'NNahA esa viyANai ?' tti ciMtiUNa jaMpiyaM jakheNa 'vaccha ! asthi kaNNayAo paraM accaMtadurAloyateyAoM' / kumAreNa bhaNiyaM 'hoMtu, tahA vi payaccha' / tao daMsiyAo tailokkadevivajjiyAo cattAri kaNNayAo / tANaM ca kumArasamIvAgayANaM paNaTThAo jakkhakayalesAo / kumAreNa bhaNiyaM 'paMcamaM kiM na desi ?' / jakheNe jaMpiyaM 'jao sA eyANa cauNhaM pi sayAsAo tiguNateyA aidurAloyA' / kumAreNa laviyaM 'tahA vi daMsehi tAva' / tao payaDIkayA sUramutti vva duiMsaNA / sA vi kumArasamIvAgayA jAyA saabhaaviyaa| savvAo vi taM daddUNa jAyAo gADhANurAyAo / vimhieNaM ya jakkheNa 'eyasaMtiyAo ceva eyAo' tti ciMtiUNa bhaNiyAo 'vacche ! kiM tumhANa rocae esa bhattA ?' / tAhiM bhaNiyaM 'tAya ! mahApasAo' / maNoraheNa jaMpiyaM 'atthi eyassa accaMtaguNAlayA jeThThabhAriyA, taviNayaparANa ceva esa bhattA bhavai / tAhiM bhaNiyaM ko jeThThabhagiNIe viNayammi viroho ?' / tao diNNAo jkkhenn| hakkAriUNa ya caMdasehararAyaM kao mahAvibhUIe vivAho / diNNaM ca jakheNa tAsiM mahAdANaM / tao telokkadevIe bhaNiyaM 'tAya ! bAiyAe kiM dAhisi ?' / tao jakkheNa samappiyaM muddArayaNaM / tIe bhaNiyaM 'kimittieNa ?' / teNa bhaNiyaM 'putte ! ittha ciMtAmaNirayaNaM ciTThaI' / tao harisiyAe gahiyaM tIe / sammANiUNa jakkhaM gao caMdaseharo / tAhiM vi vijApabhAveNa viurubviyaM vaasbhvnnN| tattha ya tAhiM samaM viyaDDhaviNoeNa vilasiUNa patto kumAro / etthaMtarammi bhaviyavvayAniogeNa 'kimamha bAiyA kuNai ?' ti avaloyaNIvijAe avaloiyaM talokkadevIe jAva 'paDipuNNo avahI, nA''gao me bhatta tti pabhAe aNasaNaM gihissAmi' tti kayanicchayA malamaliNapaMcacIvarAvariyasarIrA kAussaggasaMThiyA diTThA bAlapaMDiyA / tao 'pahAe esA mahANubhAvA agacchaMte ajautte niyamA aNasaNaM giNhaI' tti bhAviUNa gayA jakkhasamIvaM / sAhio paramattho / teNa vi 'evameyaM' ti nAUNa bhaNiyA 'vacche ! lahuM ceva vaccaha jao pahAyappAyA rayaNI / diNNo ya sahAo niyakiMkaro dharaNIdharo nAma jakkho / teNa vi viubviyaM mahAvimANaM, pUriyaM rayaNa-maNi-mottiya-vidduma-kaNagAi-yANaM / Arovio suhappasutto ceva kumAro / samArUDhAo sapariyaNAo tAo / ukkhittaM aMguliyAe dhariUNa dharaNIdhareNa vimANaM / tao vegeNa jAva vaccai tAva kiMkiNIjAlaraveNa viuddho kumAro 'kimeyaM ?' ti pucchiyA 1. lA0 gamaI // 2. lA0 deha // 3. saM0 vA0 su0 Naya tti jaMpiyaM // 4. lA0 teloka // 5-6. lA0 degNa bhaNiyaM / / 7. saM0 vA0 su0 ramotti / / 8. lA0 degNa jakkhe // 9. lA0 royae // 10..saM0 vA0 su0 degNaM / telo' // 11. saM0 vA0 su0 tao ceva avaseNa jAva // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake telukkadevI / tIe vi savvaM sAhiyaM / tao pecchaMto gAmA''gara-nagarAimaMDiyaM meiNItalaM patto jhatti niyanayare / diTThA ya sAhuNIvasahIe kAussagaTThiyA bAlapaMDiyA / taM ca daddUNa pakkhittaM taduvari telokkadevIe devadUsaM / tao saMbhaMtAe 'namo arahaMtANaM' ti kAussagaM pAriUNa nirUviyaM uvarihuttaM / daLUNa ya vimANaM sasajjhasA paviThThA abbhaMtare / 'kimeyaM ?' ti pucchiyAo ajAo / tAhiM kahiyaM 'tuha tavappabhAveNa devAgamo bhavissai tti saMbhAvijjaI' / jAva evaM japaMti tAva tattheva avayariyaM vimANaM / uggaoya aMsumAlI / iyarANi vi uttariUNa vimANAo nisIhiyaM kAUNa paviThThANi abbhaMtare / paNamiyAo sAhuNIo / iyarA vi daTrUNa niyadaiyaM saMbhaMtA abbhuTThiyA / paDiyAo tAo tIe calaNesu / tamAyaNNiUNa samAgao rAyAinayaralogo jaNayAisayaNavaggo ya / tao visajjiUNa dharaNIdharaM savvadavvaM gahAya mahAvibhUIe gao niyagehaM / pAraddhaM vaddhAvaNayaM / etthaMtare pucchio kumAro vaNiyauttavattaM tappariyaNeNa / tao jAva'ja kumAro vi paDivayaNaM na dei tAva vijApahAveNa viNNAyaparamatthAe 'mA rase viraso hou' tti bhAviMtIe diNNamuttaraM talokadevIe, jahA 'ajautto vimANeNa lahuM cevA''gao, te vi bhUpayAreNa paTThiyA kAleNA''gamissaMti' / 'aho ! vayaNakosallaM mama piyAe' tti raMjio kumAro / paidiNaM ca jAva pucchaMti logA tAva bAlapaMDiyAnimittadiNNaciMtAmaNirayaNappabhAveNa kumAreNa sumario jakkho / takkhaNaM ceva samAgao eso / bhaNiyaM ca teNa kiM nimittamahaM sumario?' / kumAreNa bhaNiyaM 'jeNa tuha dhUyAkayamuttaraM nitthariuM na pArejaI' / jakkheNuttaM 'jai evaM to ahaM te savve saMpADiUNa sigghamAgamissAmi' / kumAreNa bhaNiyaM 'pasAo' / aNuTTiyaM ca savvaM jahA'bhihiyaM jakkheNa / evaM ca kumArassa ihaloe ceva dANaphalovaNIyaciMtAmaNirayaNappahAveNaM saMpajaMtasayalasamIhiyassa jiNasAhupUyAparAyaNassa dIgAINaM dANaM viyaraMtassa savvahA puvvaciMtiyaniyamaNorahe pUraMtassa paMcappayAraM visayasuhamaNuhavaMtassa volINo pabhUyakAlo / jAyA joggaputtA / aNNayA tattha samAgayA viharamANA sIlasAgarAbhihANA sUriNo / niggao tesiM vaMdaNavaDiyAe sabhArio devadiNNo / vaMdiyAbhAvasAraM saparivArA sUriNo / laddhAsIso ya nisaNNo suddhabhUmIe / samADhattA ya dhammadesaNA sUrIhiM; api ca-labdhAyAM sAmayyAM dharma eva yatno vidheya:, uktaM ca 1. lA0 o aN|| 2. lA0 degyA / nivaDiyAo ya tAo / / 3. lA0 yygehN|| pAraddhaM ceva vddhaa|| 4. lA0 'ttavuttaMtaM pari // 5. lA0 "ja ku|| 6. lA0 jAe parihAviUNa viNNA / / 7. lA0 pucchati logo tAva / / 8. lA0 samari // 9. saM0 vA0 su0 ca jahA // 10. lA0 degvaM kumA' // 11. lA0 nnaaidaannN|| 12. lA0 No ya pabhU' // 13. lA0 yA ya tattha / / 14. lA0 yA ya bhAva // 15. saM0 vA0 su0 pariyaNA suu|| Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadinnakathAnakam 243 bho bhavyA ! bhavabhImasAgaragatairmAnuSya-dezAdikA, sAmagrI na sukhena labhyata iti prAya: pratItaM staam| tadyuSmAbhirimAM purAtanazubhairAsAdya sadyo'naghAM, sarvajJapratipAdite pratidinaM dharme nivezyaM mana: / / 58 / / sa ca dvedhA samAkhyAta: sAdhu-zrAvakabhedata: / yatnastatraiva kartavyo, yata uktaM manISibhiH / / 59 / / tAvaduHkhAnyanantAni, tAvadrAgAdisantatiH / prabhava: karmaNastAvat, tAvajanmaparamparA / / 60 / / vipadastAvadevatAstAvat sarvA viDambanAH / tAvaddInAni jalpanti narA eva puro nRNAm / / 61 / / tAvaddaurgatyasadbhAvastAvadrogasamudbhavaH / tAvadeva bahuklezo ghora: saMsArasAgara: / / 62 / / yAvanna labhyate jIvaiH saddharmo'yaM jinodita: / yadA tu sattvairlabhyeta kathaJcidaivayogata: / / 63 / / tadA nidhUya pApAni yAnti te paramAM gatim / anantAnandasampUrNAM ni:zeSaklezavarjitAm / / 64 / / tao saMjAyacArittapariNAmeNa viNNatto gurU devadiNNeNa 'jAva kaDaMbasatthaM karemi tAva pavvajAgahaNeNaM saMpADissAmi tumhA''esaM' / gurUhi bhaNiyaM 'mA paDibaMdhaM karijasi' / 'icchaM' ti bhaNiUNa gao niyagehe / ThAviyo jeTTaputto dhaNavaI nAma kuTuMbe / tao kIramANIsu jiNAyayaNesu aTThAhiyAmahimAsu, paDilAhijjamANesu sAhu-sAhuNIsamudaesu, vihijjamANAsu sAhammiyajaNapaDivattIsu, dijamANesu dINA-'NAhAINa dANesu, kiM bahuNA?, savvasAmaggIsamudaeNa dikkhio sabhAriyo guruNA devadiNNo / diNNA ya aNusaTThI, api caihA'pi bho ! bhavantyeva prazamAmRtapAyinaH / pravrajyAgrAhiNo jIvA nirbAdhasukhapUritA: / / 65 / / sA ca bhAgavatI dIkSA yuSmAbhiradhunA sphuTam / samprAptA tena samprAptaM yat prAptavyaM bhavodadhau / / 66 / / kevalaM satataM yatna: pramAdaparivarjitaiH / yAvajjIvaM vidhAtavyo [? 'tra] yasmAdidamucyate / / 67 / / nA'dhanyA: pArametasyA gacchanti puruSAdhamA: / ye tu pAraM vrajantyasyAsta eva puruSottamAH / / 68 / / tao 'icchAmo aNusahi' ti bhaNie samappiyAo sAhuNIo sIlamainAmAe pavattiNIe / gahiyA duvihA vi sikkhA / pAliyamahA''uyaM jAva nikkalaMkaM sAmaNNaM / aMte ya kayasaMlehaNAkammANi aNasaNavihiNA mariUNa uppaNNANi duvAlasamakappe devattAe / tatto cuyANi mahAvidehe siddhiM pAvissaMti / tatazca jaM Avaipattassa vi jalahivaI suTTio suro tuTTho / vihiyaM gurusaNNijhaM taM phalamittheva dANassa / 69 / jaMtAoM viNijjiyatiyasavilayalAvaNNarUvasohAo / pattAo kAmiNIoNtaM phalamityeva daannssaa70| jaM paMcavaNNasukumAlasahaNamaNahAridevadUsAiM / jAyAi~ aNegAiM taM phalamittheva dANassa / / 71 / / 1. saM0 vA0 su0 muddhatA // 2. lA0 basatthaM // 3. lA0 laM yatnaH satataM, pra. // 4. lA0 'hA sikkhA // 5. lA0 'mArasAhiNa // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake jaM ciMtAmaNi-veDuja-vaja-kakkeyaNAi~ rayaNAI / laddhAi~ suteyAiM taM phalamittheva dANassa / / 72 / / jaM maNi-mottiya-vidyama-suvaNNamAINa vivihadavvANaM / laddhAo rAsIo taM phalamityeva dANassa / 73 / z2aMsadda-gaMdha-rasa-rUva-pharisavisayA aNovamA pattA / kittI ya aNaNNasamA taM phalamittheva daannss|74| iya evamAi vivihaM ihaloe cciya phalaM muNeUNa / dANassa aNaNNasamaM aho ! tayaM deha sattIe / / 75 / [devadinAkhyAnakaM samAptam / 26.] sAmpratamabhinavazreSThikathAnakamAkhyAyate- . / [27. abhinvshresstthikthaankm| iha ceva jaMbudIve dAhiNabharaha'ddhakhaMDamajjhammi / atthi purI porANA vesAlI nAma supasiddhA / 1 / taM parivAlai dariyArirAyavaNasIhadalaNagurusaraho / aTThArasa gaNaroINa sAmio ceDao rAyA / / 2 / / etto ya juNNaseTThI ahiNavaseTTI ya tattha nivasati / dAridda-IsarattANa maMdiraM vANiyA doNNi // 3 // aha aNNayA kayAI saMpatto tihuyaNesaro vIro / chaumatthakAliyAe ahA''NupuvvIi viharato / / 4 / / patte varisAratte egattha uvassayammi chaNNammi / cAummAsiyakhamaNeNa saMThio kAusaggeNa / / 5 / / diTTho ya teNa juNNeNa seTThiNA bhattinibbharamaNeNaM / romaMcakaMcuijjatamuttiNA jhatti paNivaio / / 6 / / 'ajaM ceva kayattho jAo haM, aja jIviyaM sahalaM / jaM pAvapaMkasalilaM caraNajuyaM bhayavao paNayaM' / 7 / evaM ca bhayavao pAyapaMkayaM namai aNudiNaM eso / siskayakayaM(raM)jaliuDo khaNamekkaM pajjuvAsei / / 8 / ciMtai ya 'nUNameso bhayavaM caumAsiyammi khamaNammi / ciTThai niccaladeho paidiyahaM dIsae jeNa / / 9 / / jai kahavi majjha gehe bhayavaM pArei pAraNadiNammi / saMpatte to ahayaM mannemi kayatthamappANaM' / / 10 / / iya evamAiciMtAparassa kamaso ya tassa volINA / cauro mAsA tatto patte pAraNagadivasammi / / 11 / / vaMdittu oNayasiro viNNavai tiloyabaMdhava! muNiMda! / mahagehapAraNeNaM aja pasAyaM kuNaha bhayavaM!' / 12 / iya vottUNaM gehe gaMtuM sAmaggiyaM viheUNa / ciTThai egaggamaNo duvAradesaM nirUvaMto / / 13 / / 'esA''gacchai esA''gacchai bhayavaM' maNeNa ciMtaMto / pArAviyabhayavaMto homi kayatthonasaMdeho / / 14 / / duhsytrNgmaalaaulaaoNbhuvsnnjlyrgnnaao|bhvsaayraaoN tiNNo mihomijaiei jinnnaaho'|15 iya muMha suhayaravadvaMtagaruyapariNAmakaMTao jAva / ciTThai tAva jiNo vihupavisai navaseTigehammi / / 16 / 'ihaloye ciya phalayaM jAyai diNNaM samatthasattANaM / dANa'miya bhAvaNAe seTThI pArAvae bhayavaM / 17 / aha takkhaNeNa tammaMdirammi pAubbhavaMti divvAiM / paMca aNaNNasamAI supattadANappabhAveNa / / 18 / / 1. sa0 vA0 su0 deta sattIe / / 2. saM0 vA0 su0 'yArisattuvaNa // 3. lA0 rAyANa / / 4. lA0 patte vAsAratte / / 5. saM0 vA0 su0 sirakayaMjalipuDe rava' // 6. saM0 vA0 su0 to diyahaM ma / / 7. lA0 diyhmmi|| 8. mupA0 saMsi rUvaM // 9. saM0 vA0 su0 subhayarataravarlDa / Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanasArthavAhakathAnakam 245 1 iyaro vi yaM suraduMdubhisaddaM soUNa jAva saviyakko / jAo tA keNAvi hu siDaM jaha 'pArio bhayavaM' / 19 tA vaDDhiyapariNAmo jAo, bhayavaM pi vihario'nnattha / etto ya pAsajiNatitthakevalI Agao tattha // 20 nayarIoM tao logo vaMdaNavaDiyAeN niggao jhatti / bhayavaM pi kahai dhammaM bhavaNNavuttAraNaraMDaM / / 21 / / 1 avi ya I bho bho bhavvA ! saraNaM dhammo cciya hoi ettha saMsAre / jiNapaNNatto, sesaM savvaM pi hu AlajAlasamaM // 22 // savvAo riddhIo samatthasaMsAriyAi~ sokkhaaii| sukaraNaM dhammeNaM havaMti saggA - 'pavaggA vi / / 23 / / dANAicaupayAro paNNatto so ya titthanAhehiM / to kuNaha tayaM jeNaM pAvaha acireNa sivasokkhaM / / 24 / / etthaMtarammi navaseTThipuNNapabbhAravimhio logo / patthAvaM lahiUNaM pucchai parameNa viNaNaM / / 25 / / 'bhayavaM ! ettha purIe saMpai ko garuyapuNNasaMjutto ?' / bhayavaM pi juNNaseTThi bahupuNNaM akkhae tattha / / 26 / / logo vi Aha 'bhayavaM ! na teNa pArAvio jiNo kiMtu / bIeNa, taggihammi ya pAubbhUyAi~ divvAi~' / 27 / paNa 'sona suNato pAraNaM jiNavarassa / khaNamekkaM to niyamA pAveMto kevalaM nANaM / / 28 / / iyarassa puNo divvAi~ ceva ihaloiyaM phalaM jAyaM / na uNo pArattahiyaM visiTThabhAvAirahiyassa' / / 29 / / soUNa imaM bahumANamuvvahaMtI u junnasiTThimmi / niyaniyagehesu gayA namiUNaM kevaliM parisA / / 30 / / abhinavazreSThikathAnakaM samAptam / 27. evamanye'pi dRSTAntAH kathanIyA iti prathamazlokabhAvArthaH / / 85 / / sAmprataM dvitIyazlokabhAvArthamAha / tatra dhanasArthavAhakathAnakamAkhyAyate-- [ 28. dhanasArthavAhakathAnakam ] jaMbuddIvammi dIvaMmmi videhe puvvapuvvae / asthi devapurAyAraM nayaraM khiipaiTThiyaM / / 1 / / dhaNao vva dhaNo nAma satthavAho guNa'NNio / atthi vikkhAyakittIo bAhattarikalA''lao / / 2 / yA so kuTuMbasa jAgariyaM jAva jaggai / rattIe pacchime jAme tAva cittammi se ThiyaM || 3 || 'niggaMtuM jo na pecchei mahIvIDhamimaM naro / accheragasayAinnaM so naro kUyadadduro ||4|| na vilAsA, na paMDicchaM, na ya vAyAviyaDDhayA / na desabhAsAviNNANaM, na aNNaM kiM pi sohaNaM / / 5 / jAva dhuttasamAinnA nANAvuttaMtasaMkulA / bahuhA no paripUtA puriseNa vasuMdharA / / 6 / / tA gacchAmi mahIvIDhadaMsaNaTThA taheva ya / sabAhovattavitteNa kittiM vattemi sattamaM / / 7 / / sAmaggiyaM viheUNa, ghosAvittA sughosaNaM / jahA 'vaccai satthAho vasaMtapuramuttamaM ||8|| 1. lA0 hu // 2. lA0 degddaM suNiUNa // 3. lA0 degyAgao // 4. mupA0 hu DaM ( iM ) dayAlasamaM // 5 lA0 to // 6. saM0 vA0su0 na kiM aNNaM pi so // 7. saM0 vA0 su0 paritaMtA // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake saMpayaM jo samaM teNa vaccaI samaNAio / tassa savvesu kajjesu dhaNo kuNai nivvuI' / / 9 / / evamugghosaNaM souM payaTTA bahupANiNo / sUri vi gaMtumicchaMti dhammaghosA sagacchayA / / 10 / / sAhusaMghADago ego satthavAhassa aMtie / sarUvajANaNaTThA dhammaghosehi~ pesio / / 11 / / satthavAho ye taM daDuM pucchaI bhattinibbharo / AgamaNakAraNaM teNa sihaM savvaM savittharaM / / 12 / / satthavAhA''ha 'jai evaM gaMtuM satthanivesaNe / saMThAha maM paDikkhaMtA' tao etthaMtarammi ya / / 13 / / aMbayApuNNapiDaeNa ko vi tattha samAgao / satthAhaDhoyaNaTThAe, jaINeso vi dAva / / 14 / / tao sAhUhi~ so vutto 'kaMdamUla - phalAiyaM / jaINaM kappae neya mahAbhAga ! saceyaNaM / / 15 / / dhaNeNa te vi to puTThA kappA - kappaM samAsao / saMkheveNAvi sAhittA sUripAsammi te gayA / / 16 / / sAhie savvavuttaMte, paMcesayasamaNNio / muNINaM tattha ThANammi gao sUrI guNAyaro / / 17 / / pasatthe satthavAho vi diNe tattha samAgao / samatthapuralogeNa savvao parivArio / / 18 / / saMvUDhe savvasatthammi patthio aggao tao / calie ya'sesaloyammi vaccae sa suheNa to / / 19 / / kuvaMto savvamakkhUNaM satthassa kamaso tao / patto bhImADaviM evaM chiNNAvAyaM mahAliyaM / / 20 / / 246 jA ya bhArahakaha vva ajjuNa-bhIma - naulAlaMkiyA, sujaNajaNamutti vva sucittayA, kunaDapecchavva sakuraMgayA, jiNiMdabhavaNabhUmi vva saMcaraMtabahusAvayA, susAhutaNu vva sasaMvarA, siddhi vva savarahiyA, mayamattavilAsiNi vva samayaNA, haramutti vva sagaMgayA, alayAuri vva bahuvihavA, suyaNajaNAvitti vva bahunayA, kuMjaNaciTTha vva bahuAvayA, kuccaMdharabuMdi vva sadADhiyA, jiNiMdAvali vva bahusattayati / tIe vi patto bahumajjhade sabhAgaM / itthaM tarammi ya saMgAmArUDhavijainariMdo vva gurutaravAridhArAnivAovasAmiyaparapakkho vAhiNIpUrarehiro kayagajjiyaravo abbhuNNaipahANo cAvo sabhAgao pAusakAlo / avi ya phuramANavijjulA''DovabhIsaNo caliraiMdagovillo / dussaMcAraciliccilakaddamabharabhariyamaggAlo / / 21 / aivirasadaddurA''raDiyasadda[?pari] puNNadasadisivihAo / pasaraMtagirinaInIrapUraparikhaliyapahagamaNo 22 iya evaMvihajalayA''gamammi saMbhaggamaggagaipasaro / uppaMsulayarpaese chAeUNaM Thio sattho / / 23 / / vaccaMtehi~ diNehiM samatthasatthammi niTThiyaM dhaNNaM / saccittakaMda - phala- mUlabhoyaNA to jaNA jAyA / 24 / muvi giriguhAvasahisaMThiyA cittakayasamAhANA / nANAvihatavanirayA jhANa-'jjhayaNeNa ciTTheti / 25 bahuvolINe vAse ciMtai rayaNIya pacchime jAme / satthAho 'maha satthe ke suhiyA? dukkhiyA ke vA?' / 26 / 10 I 1. lA0 vi // 2. lA0 'cassayassama' // 3. lA0 gaNAya' // 4. lA0 'cchaNa vva // 5. saM0 vA0 su0 'Namutti vv|| 6. lA0 kujANa' / / 7. lA0 kuccaM dharaNabuMdi // 8. saM0 vA0 su0 'yasaddadasadideg // 9. saM0 vA0 su0 paese AvasiUNaM Thio || 10. lA0 bhoiNo // 11. lA0 dutthiyA // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanasArthavAhakathAnakam 247 iya ciMtaMtassa tao jhaDa tti citte camakkiyA muNiNo / 'ahaha aho hA ! kaTTaM, hohiMti mahAmuNI duhiyA ||27|| jamhA jiNiMdamuNiNo kaMdaM mUlaM phalaM ca saccittaM / na chivaMti karayaleNa vi tamhA te dukkhiyA ekke // 28 / dhI dhI! majjha pAo, tattimakAuM jao tavassINa / iha-paralogAvAe khitto appA apuNeNa / / 29 / / kallaM pahAyakAle samatthatattiM muNINa haM kAhaM' / iya ciMtaMtassa jhaDa tti jAmiNI tassa volINA / / 30 / / to jAyammi pahAe pucchai niyapariyaNaM jahA 'muNiNo / nivasaMti kattha ?' teNAvi akkhiyaM ittha girivivare // 31 // jamhA diNapaMcaga-sattagAoM pakkhAoM ahava mAsAo / dIsaMti io iMtA te muNiNo bhatta- pANaTThA / / 32 / to parivArarnidarisiyamaggeNaM jAva so tahiM patto / tA piccai te muNiNo vicittatavasosiyasarIre / / 33 / / tao lajjAsaNayasiro sUripAyapaumammi / paNa guruNA vi tao diNNo varadhammalAbho so (se) // 34 // bhaNiyaM ca teNa 'bhayavaM ! khamaha mahaM jaM pamAyadoseNaM / neya kayA bhe tattI ettiyakAlaM vimUDheNa' / / 35 / / to patthAvaM nAuM gurUhi~ se dhammadesaNA vihiyA / saMveyakarI paramA bhavaNNavuttaraNavarapoyA / / 36 / / taM soUNaM jaMpai 'muNiNo peseha majjha gehammi / paDilAhayAmi jeNaM ahApavattehi~ vatthUhiM' / / 37 / / tAbhAvaM nAuM gurUhi~ saha teNa pesiyA muNiNo / gihapatteNa ya teNa vi nirUviyA rasavaI savvA / / 38 / / jAva na kiMci vi sijjhai ghaeNa paDilAhiyA muNI tAva / romaMcakaMcuijjaMtamuttiNA haTThatuTTheNa / / 39 / / kalAviddheya teNa ya dANeNa mokkhaphalayassa / sammattamahAtaruNo bIyaM saMpAviyaM teNa / / 40 / / taM ca ghayaM paribhuttaM sabAla - vuDDhAuleNa gaccheNa / sammaM ca pariNayaM taM tattatavayabiMdunAeNa / / 41 / / evaM kameNa vatte varisArattammi satthavAho vi / sattheNa samaM patto abhiruie jhatti nayarammi / / 42 / / tattha vidaTThU nivaM sammANo ya teNa niyabhaMDaM / viNivaTTai maNaciMtiyalAbhAo ahiyalAbheNaM // 43 // tU DibhaMDaM puNo vi raNNA visajjio saMto / saMpatto niyagehe sattheNa samaM sukhemeNaM / / 44 / / tattha ya niyayamaNorahasaMpAyaNatapparassa lIlAe / vaccai suheNa kAlo aNuhavamANassa visayahaM // 45 // evaM kameNa patte pajjaMrte saMcaittu so dehaM / teNaM dANaphaleNaM mahuNapurisa samuppaNo / / 46 / / uttarakuraMi maNahararUvo battIsalakkhaNasameo / samarUvajovvaNAe pahANanArIi saMjutto / / 47 / / kappatarubbhavahiyaiTThavisayasuhasaMgamekkadullalio / paliovamatiyamAuM bhottUNaM suravaro jAo / / 48 / / sohamme varakappe, bhAsurabuMdI palaMbavaNamAlo / tipaliyaThiI [? ya] tatto caiUNa mahavbalo jAo / 49 / 1. lA0 'lehiM vi // 2. lA0 dhiddhi majjha // 3. lA0 'niMdasiya // 4. saM0 vA0 su0 bhe bhattI // 5. lA0 'vRttAraNappavarA / / 6. lA0 vatthehiM / 7. saM0 vA0 su0 Na vi te // 8. saM0 vA0 su0 degte taM ca // 9. lA0 ma // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake iya usabhasAmicariyaM vattavvaM tAva jAva mokkhammi |sur-nrvNdiyclnnosNpttokhviykmmNso||50| iya ghayadANeNa dhaNo terasamabhavammi jiNavaro jaao| tA dANammi payattaM kuNaha sayA niyayasattIe / / 51 / dhaNasatthavAhacariyaM saMkheveNaM mae samakkhAyaM / sesabhavaggahAi ya seyaMsakahANae vocchaM / / 52 / / _ [dhanasArthavAhakathAnakaM samAptam / 28.] sAmprataM grAmacintakodAharaNamAkhyAyate [29. graamcintkodaahrnnm| atthi iheva jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse gAmassegassa ciMtao nirUvio keNai rAiNA / so ya annayA kayAi tavvayaNeNa ceva gahiyajalapatthayaNo gihajoggakaTThANayaNanimittaM paMcasayANi sagaDANi ghettUNa paviThTho mahADaviM / io ya kahiMci satthaparibhaTTho teNa sagaDamaggeNa taNhA-chuhAparikilAmiyasarIro paribbhamaMto patto tamuddesaM ego sAhugaccho / diTTho ya teNa gAmaciMtageNa / tao hA ! kahamittha ee samAgaya ?' ti ciMtaMto saMbhameNa gao sAhusamIve / vaMdiyA bhAvasAraM / tANaM ca majjhe sarayasamao vva mahAnariMda vva vAyabhagganaro vva vuDDapuriso vva suvejo vva gayarao, sasaharo vva kuvio vva jiNasiddhaMto vva pIyamayaro vva samao, saccavio mahAsUrI / vaMdiUNa pucchio 'bhayavaM! kimerise mahAraNNe tubbhe samAgayA ?' / sUrIhiM bhaNiyaM 'bhadda ! paMthAo paribhaTThA' / tao teNa nIyA niyayAvAse / bhattibbharanibbharaMgeNa ya paDilAbhiyA / ciMtiu~ ca pavatto, avi ya'aDavImajjhammi ime aciMtaciMtAmaNI mahAsattA / pattA mae supattA, aho ! mahaM puNNapabbhAro / / 1 / / katthA'haM kaMtAre samAgao?, kahava divvajoeNa / visamadasaMtarapattA kattha ime sAhuNo pattA ? / / 2 / / evaMvihasAmaNI sabhAgadhejANa hoi purisANaM / tA nUNa io hohI kallANaparaMparA majjha / / 3 / / je pAvapaMkamaliNA hoMti narA tANa na hu ime samaNA / evaMvihapatthAve daMsaNaksiyaM samuvayaMti' / / 4 / / iya ciMtaMteNa tao calaNajuyaM puNa vi vaMdiyaM tANaM / bhuttuttare ya khagaM ghettUNaM dasae magaM / / 5 / / sUrIhi~ vi aibhaddagabhAvaM nAUNa tassa vakkhAyaM / sammaiMsaNamaNahaM bIyaM sivasokkhavarataruNo / / 6 / / kammakhaovasameNa ya paDivaNNaM teNa taM gurusagAse / sUrIhi~ taobhaNio napamAo ettha kAyavvo / / 7 / yata:atrAsaM vimalaM kalaGkavikalaM nIrekhavRttAnvitaM, trailokye'dbhutavarNavAdamahitaM prahalAdasampAdakam / 1. lA0 to // 2. lA0 NAI, se // 3. saM0 vA0 su0 ya kayAi / / 4. lA0 "riMdo vva // 5. lA0 mettha mahA // 6. lA0 Na paDi / / 7. saM0 vA0 su0 uM pava // 8. saM0 vA0 sa0 viNayaM // 9. lA0 rIhiM aDa" // 10. lA0 'vAdasahitaM // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAmacintakodAharaNam saMsArAmbunidhau sakarNahRdayaM samyaktvaratnottamaM, samprApyApi / mahAphalodayaguNaM kaH syAt pramAdI pumAn ? // 8 // 249 tao 'jahA bhayavaMto samAIsaMti tahA karissAmi tti [ ? bhaNiuM] magge samoyAriUNa guruNo paDiniyaMtto gAmaciMtago / kAUNa ya taM ta ( taM) rAyakajjaM gao niyagehaM / tattha vi jiNavaMdaNa'ccaNaparAyaNassa susAhubahu mANanirayassa jiNapaNNattasiddhaM tapaDittI kuNaM tassa paMcanamokkArasalilappavAhapakkhAliyabahalakammamalapeTalassa avirayasammaddiTThissa ceva samAgao ahA''uyakAlo / samAhiNI ya caiUNa sarIrapaMjaraM samuppaNNo sohammakappe paliovamAU mahiDio yaso ta / tatto ThiIkhaeNaM caiuM ettheva bharahavAsammi / nayarIi viNIyAe siripaDhamajiNiMdataNayassa / / 9 / / bharahAhivassa putto bharahanariMdassa so samuppaNNo / miriI nAma pasiddho paDhamosaraNammi jayapahuNo | 10 | siriusabhasAmititthaMkarassa vayaNAmayaM suNeUNa / saMvegabhAviyamaNo jAo samaNo samipAvo / / 11 / aha aNNA kayAI saMpatte gimhakAlasamayammi / seya- malA''vilagatto uvviggo ciMtae evaM / / 12 / / 'merugirisarisabhAraM sAmaNNamiNaM jiNesaruddidvaM / uttamasattAiNNaM na samattho haM samabhivoDhuM / / 13 / / tAyassa ya lajjAe vayabhaTTho kaha gihammi vaccAmi ? / kaha tariyavvo ya imo vagghamahAduttaDInAo ?' / 14 / iya ciMtaMtassa tao jhaDa tti niyagA maI samuppaNA / jaha pArIvajjamahaM evaMvihayaM pavajjAmi' / / 15 / / jao bhaNiyamAgame 11 samaNA tidaMDavirayA bhayavaMto nihuyasaMkuciyagattA / aMjiiMdiyadaMDassa u hou tidaMDaM mamaM ciMdhaM / / 301 / / loiMdiyamuMDA saMjayA u, ahayaM khureNa sasihAo / thUlagapANavahAo veramaNaM me sayA hou / / 302 / / nikkicaNA ya samaNA akiMcaNA, majjha kiMcaNaM hou / sIlasugaMdhA samaNA, ahayaM sIleNa duggaMdho / / 303 / / aaryamohA samaNA, mohacchannassa chattayaM hou / aNuvANAya samaNA, majjhaM ca uvAhaNA hoMtu / / 304 / / 1. saM0 vA0 su0 degNaM kiM syAt // 2. saM0 vA0 su0 'isati // 3. mupA0 ya rAya // 4. mupA0 'vatti (ttiM) ku // 5. mupA0 'paDala' // 6. mupA0 'NA caiUNa dehapaMjaraM // 7. mupA0 'hamme ka' // 8. mupA0 lA0 ThiikkhaeNaM // 9. lA0 rIya vi // 10. saM0 vA0 su0 miraI // 11. lA0 deggirisamabhAraM // 12. saM0 vA0 su0 ajiyaMdiya // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake sukkaMbarA ya samaNA niraMbarA, majjha dhAurattAI / hoMtu ime vatthAI ariho mi kasAyakalusamaI / / 305 / / vajeta'vajabhIrU bahujIvasamAulaM jalAraMbhaM / hou mama parimieNaM jaleNa pahANaM ca piyaNaM ca / / 306 / / evaM so ruigamaI niyagamaivigappiyaM imaM liMgaM / taddhiya-heusujuttaM pArIvajaM pavattei / / 307 / / aha taM pAgaDarUvaM daTuM puccheja bahujaNo dhammaM / kahaI jaINa to so viyAlaNe tassa parikahaNA / / 308 / / dhammakahAakkhitte uvaTThie dei sAmiNo sIse / gAmA-''gara-nagarAiM, viharaI so sAmiNA saddhiM / / 309 / / __ (A0 ni0 gA0 353-361) aha aNNayA kayAI viharaMto usabhasAmititthayaro / gAmA-''gara-nagaresuM vinniiynyriNsmnnuptto|16| to bharahacakkavaTTI jiNiMdapayakamalavaMdaNanimittaM / nIsario bhattIe piyaraM namiUNa uvaviThTho // 17 // bhayavaM pi kahai dhamma, kahaMtaraM jANiUNa bharaho vi / pucchai 'kimittiyAe parisAe majjhayArammi // 18 // hohI ko vi jiNiMdo iha ceva ya bhArahammi vAsammi ?' / dAvei tayaM miriyaM bhayavaM jaha 'esa titthyro||19|| deviMdavaMda-asuriMdavaMdio sattarayaNiparimANo / hohI apacchimo iha bharahe sirivIranAmo tti / / 20 / / paDhamo ya dasArANaM, mUyavidehAi taha ya varacakkI' / taM souM bharahavaI bhattIe vaMdaI miriyaM / / 21 / / tipayAhiNaM viheuM romaMcaMciyataNU tao thuNai / 'lAbhA hu te suladdhA, dhaNNo kayapuNNao taM si / / 22 / / jaMtAeNa vi kahio carimo titthaMkaro ihaM taha ya / paDhamo ya vAsudevo, mUyavidehAe~ cakkI ya / / 23 / / na vi te pArIvajaM vaMdAmi ahaM imaM ca te jammaM / jaM hohisi titthayaro apacchimo teNa vaMdAmi' / / 24 / / iya thoUNaMbharaho piyaraM ApucchiUNa nayarIe / pavisarai-saparivAro, miriI vi hutaM giraM soccA / / 25 / mallo vva raMgamajjhe tivaI apphoDiUNa tikkhutto / gavvA''vUriyadeho aha jaMpai erisaM vayaNaM / / 26 / / 'ahayaM ca dasArANaM, piyA ya me cakkavaTTivaMsassa / ajjo titthayarANaM aho! kulaM uttama majjha / / 27 / / jai vAsudeva paDhamo, mUyavidehAi cakkavaTTittaM / carimo titthayarANaM aho ! kulaM ettiyaM majjha' / / 28 / / 1. saM0 vA0 su0 pariNaeNaM // 2. lA0 sugu (gu) taM // 3. lA0 kahayai ja // 4. saM0 vA su0 i niccaM so sA / / 5. saM0 vA0 su0 dAei tayaM mirii| 6. lA0 degdae mirii| 7. saM0 vA0 su0 NaM, hou ala(laM) ettiyaM / / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 251 iya evaMvihagavveNa teNa aigaruyadukkhasaMjaNagaM / baddhaM nIyAguttaM koDAkoDIoN ayarANaM / / 29 / / evaMvihaciTThAe jiNeNa saha tassa viharamANassa / bhayavaM pi ya saMpatto sele aTThAvae mokkhaM / / 30 / / aha kaiyA vi hu jAe rogAyaMke sudAruNe tassa / assaMjao tti kAUNa neya sAhUhi~ paDiyario / / 31 / / ciMtei taoeso jaibIo kahavihoi tAlaTuM' ! etthaMtarammi patto kavilo nAmeNa nivataNao / / 32 / akhAe jaidhamme so jaMpai 'kiM Na tujjha kiriyAe / puNNaM kiMci vi jAyaI'? paDibhaNaI tayaM tao miriI // 33 / / 'asthi ihaI pi kiMci vi', taM souM jaMpae tao kavilo / 'jai evaM tuha kiriyaM aviyappamahaM pi kAhAmi' // 34 // miriI vi 'majjha sariso eso pAvo tti ko vi' nAUNa / niyadikkhAe dikkhai, evaM parivAyagA jAyA // 35 // 'ihayaM piasthi kiMci vi' eeNekkeNa duTThavayaNeNaM / ayarANa koDikoDI saMsAro miriinnaabhmio|36| iyavIranAhacariyaMsavvaM pisavittharaM kaheyavvaM / 'supasiddhayaMti kAuM amhehiM na ittha taM lihiyaM / / 37 / / grAmacintakodAharaNaM samAptam / 29. adhunA zreyAMsakathAnakamAkhyAyate __[30. zreyAMsakathAnakam] atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse kurujaNavayAlaMkArabhUyaM gayauraM nAma nayaraM / tattha ya bAhubaliputto somappabho nAma rAyA / tassa ya putto sejaMso nAma kumAro / so ya aNNayA kayAi rayaNIe carimajAme sumiNayammi maMdaraM sAmalIhUyaM pAsai, so ya mae amayakalasehiM sitto visesao puNaNNavo jAo / somappabheNAvi sahassarassibiMbAo rassIo nivaDiyAo sumiNae diTThAo, sejaseNa ukkhiviUNa saMjoiyAo ahiyayaraM dippiumADhattAo / nagaraseTThiNA puNa koi mahallapuriso sattusinneNa saha jujjhamANo sumiNae diTTho, teNa taM sattusennaM niTThaviyapAyaM, sejaMsakumAreNa ya se sAhijjaM kayaM teNa savvaM musumUriyaM / pabhAe savve vi miliyA paropparaM sAhiti / paraM sumiNatthamabujjhamANA jaMpaMti jahA 'kumArassa kiMpi kallANaM hohii' tti / tao udvittA niyaniyagehesu gayA / sejjaMso vi niyagehauvarimatalagavekkhae nagarasohAsamudayamavaloyaMto ciTThai / 1. lA0 ii e // 2. lA. 'i tao tayaM mi // 3. lA0 kiNciNtaa|| 4. lA0 koDakoDI // 5. saM0 vA0 su0 `tto sesao / / 6. lA0 bA rassI // 7. lA0 degNa se|| 8. saM0 vA0 su0 hoI tti // 9. lA0 'vakkhe na // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake etto ya bhayavaM usabhasAmI gahiyajiNadikkho kayamoNavvao jattha jattha pavisai tattha tattha vatthA''bharaNA-'laMkAra-kaNNayA-rayaNa-kari-turagAiehiM uvanimaMtijjai, jao na jANai jaNo 'kerisA bhikkhA? kerisA vA bhikkhayara ?' tti / evaM ca viharamANassa bhayavao volINo saMvaccharo tammi dinne| diTTho paolIdvAreNa pavisamANo sejaMsakumAreNa / daddUNa ya ciMtiuM pavatto, avi ya 'jArisamimaM piyAmaharUvaM liMga vayaM pamANaM ca / tArisayaM mama katthai paDihAsai diThThapuvvaM ca // 1 // tA kattha puNo dilu ?' iya IhA-'pUha-maggaNaparassa / jAyaM jAissaraNaM, teNa vi so jANiuM savvaM // 2 / 'paDilAhemi jiNidaM jai ei kahaMci maha gihe' evaM / bhAvittu gavakkhAo uttariya gihaMgaNaM patto // 3 // etthaMtarammi tadaMsaNAya khoyarasapuNNaghaDaehiM / saMpattA ke vi narA, bhayavaM pi samAgao tattha // 4 // to darcha tijagaguruM payaDasamubhiNNabahalaromaMco / gahiuM ikkhurasakuDaM bhaNai 'aNuNahaha maM bhyvN!'|5| to sujjhaI tti kAuMjiNanAheNa vipasAriyA pANI / sejaMseNa vi khitto savvo viraso karayalammi / 6 avi caMdima-sUresuM sihA vilagei, neya hatthAo / ekko vi paDai biMdU, jamhA jiNaaisao eso||7|| 'ajaM ceva kayattho jAohaM, aja jIviyaM sahalaM / mANusajammassa phalaM ajaM ciya naNu mae laddhaM // 8 // jaM pArio jiNiMdo maha gehe' jAva ciMtaI evaM / tAva gayaNaMgaNAo vuTuM gaMdhodayaM surahi / / 9 / / surakarakorayamukkA jayajayasaddeNa paDai gayaNAo / pariliMtamattamahuyarajhaMkArA kusumavaravuTThI / / 10 / / pahayAo duMduhIo surehiM gayaNammi gahiraghosAo / AbaddhaiMdadhaNuho mukko rayaNANa saMghAo / / 11 / / celukkhevo ya kao, tahA ya papphullaloyaNA tiyasA / japaMti tattha evaM aho! sudANaM mahAdANaM / / 12 / kumara ! kayattho si tumaM, tujjha suladdhaM ca mANusaM jammaM / jeNa'ja tae tihuyaNanAho pArAvio evN'|13| soUNa tayaM somappabhAio purajaNo tahiM patto / vimhayaupphullamuho pucchai parameNa koDDeNa / / 14 / 'kumara ! tae kaha nAyeM jaha dijjai bhayavao imaM dANaM ?' / 'jAissaraNAo mae nAyamiNaM' jaMpaI kumaro // 15 // 'aNNaM ca bhayavayA saha siNehasaMbaddhao ahaM bhamio / aTThabhavaggahaNAI' puNo vi to pucchaI logo // 16 // 'kerisayAiM tAiM ? sAhasu kouhalaM jao amha / 'jai evaM to nisuNaha' kumaro kahiuM samADhatto // 17 // 1. saM0 vA0 su0 tao // 2. saM0 vA0 su0 Na ciM // 3. lA0 jAIsara // 4. saM0 vA0 su0 Na visesaNa jA // 5. lA0 mama gihe // 6. lA0 tA // 7. lA0 ucchurasa // 8. saM0 vA0 su0 heNaM pa" || 9. lA0 sayalo vi // 10. lA0 'daya surehiM // 11. mupA0 ppahAi savvo vi purajaNo patto // 12. lA0 vimhiyu|| 13. saM0 vA0 su0 'yaM dAijjai bha' // 14. pu0 lA0 jAIsara / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam iheva jaMbuddIve dIve maMdara-gaMdhamAyaNa-nIlavaMta mAlavaMtamajjhavattiNIe sIyAmahAnaImajjhavibhattAe uttarakurAe ahaM mihuNeitthiyA, bhayavaM pi puNa piyAmaho mihuNagapuriso asi / o vayaM aNNayA kayAi dasappayArakappataruvaruppaNNasuraloyasarisapaMcavihabhogovabhogalAliyasa rAI uttaradahatIradesaTThiyanavaNIya- tUlaphAsamaNikoTTimataluggayakappataruvarabahalacchAyAtalo viTThAI ciTThA / itthaMrtarammi ya tattha khIrahArasarisanIravArapUriyaharayamajjaNakaraNANaMtaraM gayaNaMgaNAbhoguppaiyasurasarIrakiraNaniyarujjoiyadisAvalayAvaloyaNuppaNNaciMtAbharamaMtharavimalauppamANaloyaNajuyalo mohamuvagao so maha mihupuraso / khaNaMtareNa ya sayameva samAsasiUNa jaMpiyamaNeNa 'hA sayaMpabhe ! kahiM gayA si ? dehi me paDivayaNaM' ti / tao sayaMpabhAbhihANAyannaNasamuppaNNANubhUya-puvvanAmaviyakkavasapaNassamANaceyaNA ahaM pi nivaDiyA dharaNivaTThe / thovavelAe ya samAsAsaNANaMtarasamuppaNNajAIsaraNAe jaMpiyaM mae 'nAha ! ahaM sA sayaMpabhA' / teNa bhaNiyaM 'kahaM sA tumaM sayaMprabhA !' / ma bhaNiyaM-- 253 puvvakayasukayaphala 1 atthi aTThAvIsalakkhappamANa givvANavimANasaM ku lo visesasamAsAiyapaMcappayAravisayasuhasohAsamudayasamANarUvajovvaNa-lAvaNNapuNNasura- suraMgaNAsaNAho IsANo nAma kappo / tattha ya atthi sirippahaM nAma vimANaM / tappabhU ya laliyaMgao nAma devo / sayaMpahA se aggamahisI / tANa ya acvaMtANurattANaM divaso vva samaikvaMto bahU kAlo / aNNayA ya milAyamANakusumo vimaNadummaNo vimaulamANaloyaNo ciMtAbharanibbharo diTTho so tIe / 'nAha ! kimeyaM ?' ti pucchAvasANe jaMpiyamaNeNa "pie ! atthi mahaMtamuvveyakAraNaM, jao jammaMtare thovo vo ma kao, tA 'tubbhehiM samaM viujjIhAmi tti mahaMtamuvveyakAraNaM" / tIe bhaNiyaM 'kahaM tubbhehiM thovaM tavaccaraNaM kayaM ? ' / teNa bhaNiyaM-- atthi iheva jaMbuddIrve dIve gaMdhamAyaNanagavarAsaNNagaMdhilAvaI vijayamajjhaTThiyaveyaDDhagiriseDhIvattigaMdhArajaNavayAlaMkArabhUyavijjA-siddhisamiddhajaNasamaddhAsiyagaMdhasamiddhapurappahu sayabala mahArAyasuyaaibalarAyaputto mahAbalo nAma rAyA / tassa ya puvvapurisaMparaMparAgao khattiyakuluppaNNo bAlamitto jiNavaryeNaparikappiyamaI atthi sayaMbuddho nAma maMtI / bIo ya mahAmicchattamohiyamaNo saMbhinnasoo nAma, so ye tassa rAiNo bahUsu kajjesu pucchaNijjo / aNNA ya kalaribhiyataM tItalatAlaravummIsagaMdhavvasaNAhapecchaNayaraM gamajjhaTThiyasAlaMkAramaNo haranaTTiyAnaTTa'kkhittamANaso jAva ciTThai rAyA tAva bhaNio sayaMbuddheNa - deva ! 1. saM0 vA0 su0 'tamajjha // 2. lA0 Nagaitthi // 3. saM0 vA0 su0 piyayamo mihu // 4. 0 galali // 5. lA0 'Na accaM // 6. saM0 vA0 su0 tao kao / / 7. lA0 vijujjI // 8. lA0 deg ve gaMdha' // 9. lA0 'yaNe pari / / 10. lA0 i // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake savvaM vilaviyaM gIyaM, savvaM naTTaM viDaMbaNA / savve AbharaNA bhArA, savve kAmA duhAvA' / / 18 / / tao jeMpiyaM rAiNA-- 'kahaM savaNAmayaM gIyaM vilAvo tti pabhAsase ? / kahaM vA loyaNabbhudayaM naTTaM vayasi viDaMbaNA ? / / 19 / / kahaM vA deha'laMkaraNA'laMkArA bhAramicchasi ? / kahaM vA'sArasaMsArasArA kAmA duhAvahA ?' / / 20 / / tao bhaNiyaM sayaMbuddhe - "deva ! jahA kAi itthiyA pavasiyapaiyA paiNo samAgamakaMkhiyA tagguNagaNaM sumaraMtI paccUsasamae pariyaMdai tahA pahuNo raMjaNatthaM tappurao se guNaniyaraM vannito gAyaNo vi gAi, tA tattao gIyaM vilAo ceva / tahA jahA jakkhAiTTho koi aNegakara-caraNaceTThAo payAsei tahA naccamANo vi vivihavarakarAiceTThAo payAsei, tA paramatthao eyaM pi viDaMbaNA / jahA ya koi pahu samAeseNa mauDAialaMkAraM vahai tabbhAreNa ya pIDijjai evaM jai koi jogaaMgovaMganivesiyamAbharaNaM vehe tA kiM na so bhAro bhavai ? / tahA kAmA vi jahA hariNAIhiM nisevijjamANA bahudukkhayA bhavaMti evaM naranArINaM pi te ihaloe ceva kilesA''yAsaduhakarA paraloe naragAidAyagA bhavaMti, tA kahaM te na duhAvahA ? / tamhA paraloyasuhatthiNA te parihariyavva" tti / saMbhinnasoeNa bhaNiyaM-- 'deva ! sayaMbuddho adisuhanimittaM paccakkhovalabbhamANavisayasuhaM pariharaMto jaMbuka iva muhamAgayaM maMsapesiM parihariya macchamabhilasaMto pacchAyAvabhAyaNaM bhavissa' / sayaMbuddheNa bhaNiyaM 'saMbhinnasoya ! jo sarIravibhavAINA'Niccayamavagacchiya ihaloyasuhapaDibaddho nivvANAisuhapasAhayatavasaMjamANuTThANaparAyaNo na bhavai so saMpattarayaNAyarakusalajaNapasaMsiyasayalaguNagaNAhArasuteyasubhAgayasurayaNaparicAyagakAyamaNiyANurattanipphalapayAsadAriddaparAbhavAiduhajalaNajAlAvalIpulonaro vva vibuhajaNaniMdaNijjo bhavai' / saMbhinnasoeNa bhaNiyaM " 'gagaNapaDaNAsaMkiyataddharaNanimittauDDhapAyaTiTTibhIsuyaNaM va imaM tujjhA'NAgayapayattakaraNaM mama paDihAi, kiMca kiM 'maraNaM bhavissai' tti aNAgayameva masANagamaNaM ? tA mA pariccaya aNAgayasuhanimittaM saMpayasuhaM, patte ya maraNakAle paralogahiyamAyarissAmo" / sayaMbuddheNa bhaNiyaM 'muddha ! na saMpalaggAohaNa-oruddhanayarasaMpalittagehesu tappaDivakkhabhUyakariturayadamaNa bhattapANiMdhaNo-vaNayaNa- kUvakhaNaNAiyANi kAuM tIraMti, jai puNa damaNa-bharaNa-khaNaNAINi kayANi huMtANi tA parabalamahaNacirAvatthANa - vijjhAvaNANi su kIraMti, kiMcamA tucchayavisayasuMhamohio avagaNiyamokkhasokkho kolhugo vva appANaM viNAsehi' / iyareNa bhaNiyaM ko esa jaMbugo ?' / sayaMbuddheNa bhaNiyaM jahA " egammi araNe 1. lA0 degDaMbiyaM // 2. saM0 vA0 su0 jaMpio rA // 3. lA0 'hakarA // 4. saM0 vA0 su0 jayA ikodeg // 5. lA0 bahai // 6. saM0 vA0 su0 laviyaM / 7. saM0 vA0 su0 'hagayamaMsapesI pa // 8. saM0 vA0 su0haNA oddha // 9. saM0 vA0 su0 kkhaccayaka // / 10. lA0 NAINi // 11. saM0 vA0 su0 kiMtu mA tujjha ya visy'|| 12. lA0 'havimohi // 13. saM0 vA0 su0 kolahago || Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 255 girivaratalavibhAgasaMThi yagirisariyAiparibbhamaNasIla - mahAmattaka rivaradaM saNuppaNNavahapariNAmavAhapurisasevaNaM tA''pUriyasarappahArave yaNAparigayanivaDa mANakarimuttAhaladasaNagahaNapariNAmavimukkasajIvadhaNudhAviyakarisarIrapaDaNaddhacaMpiyamahA - kAyavisaharakhaiyamayapuliMda-bhuyagagayasarIrANi diTThANi kahiMci paribhamamANeNaegeNa siyAleNa / 'sajjI (jI) vA Na vi (va) ?' tti puNa puNo osakkaNA'vasakkaNapuvvakayanijjIvanicchao harisabhara - nibbharo ciMtiuM pavatto 'aho ! yANi mama AjammabhakkhaM bhavissaMti, tA tAva eyaM sajjIvadhaNupaDaMcAkoDivilaggaM nahAruM bhakkhemi, puNo pacchA nirAulo eyANi bhakkhissAmi' / tti ciMtiUNa taM nahAruM bhakkhiumADhatto / tao vimukkasaMdhibaMdhaNadhaNutikkhaggako Dividdha galappaeso viNaTTho, tA tumaM pi mA tahA viNassAhi' / etthaMtarammi bhaNiyaM rAiNA 'sayaMbuddha ! kiM atthi koi paraloo ?' / teNa bhaNiyaM " sAmi ! jayA bAlakAle tu ma saha naMdaNavaNaM gayA tayA amha samIve samAgao ego kaMtarUvadharo devo / te ya jaMpiyaM 'bhadda ! mahAbala ! ahaM tuha jaNayejaNao sayabalo cinnajiNabhaNiyavvao laMtagAhivaI jAo, tA bhadda ! atthi paralogo, sukaDa - dukkaDakammaphalavivAgo ya, kiM bahuNA ? jiNadhammaparAyaNeNa bhaviyavvaM' / ti bhaNiUNa adaMsaNaM gao / tA sAmi ! jai taM sumaraha to saddahaha paraloyaM" / rAiNA bhaNiyaM 'bhadda ! sumarAmi piyAmahavayaNaM' / tao laddhAvagAseNa bhaNiyaM sayaMbuddheNa " jai evaM to deva ! tumha se puvvaM kurucaMdo nAma rAyA ahesi / tassa kurumaidevI hariyaMdo ya kumAro / so ya rAyAnAhiyavAyadhammabhAviyamaNo mahAraMbhAipasatto samAgae maraNakAle narage viM asamAyamANaM tappaDirUviyaM veNaM veiumADhatto, avi ya suisuhayaramahuraM piM ya gIyaM akkosaNaM ti mannei / jIhArasAluyAI davvAI mui viTThati / / 21 / / koDAI gaMdhe lakkha mayakuhiyamaDayagaMdhe vva / cakkhulloyaNalese rUve parikalai so'NiTThe / / 22 / / komalatUlIsejjaM kaMTayasijjaM va veyaI pAvo / vivarIyaM paDiyAraM kuNai tao tassa hariyaMdo ||23|| evaM so mariUNaM naraesu aNuttaresu uvavanno / taM piumaraNaM daDuM dhammammi maNaM kui kuro / / 24 / / gaMdhasamiddhaM ca imaM pAlai piikamasamAgayaM vihiNA / annammi diNe bhaNio teNikko khattiyakumAro / 25 / jaha 'mama dhammiyavayaNaM buhayaNapAsAo suNiya kahiyavvaM / bhadda ! ta niccaM pi hu esa cciya tujjha maha sevA' // 26 // tao so subuddhI tassA'NudiNaM dhammamAikkha / rAyA vi saMvegAo taissa vayaNaM paDivajjai / annayA ya nayarabahisaMThiyamuNisamuppaNNakevalanANamahimAnimittasamAgayasurasamUhAvaloyaNuppannahariso gao 1. lA0 'hAkari // 2. saM0 vA0 su0 'savaNoyayApUriyadeg // 3. lA0 degdaya bhudeg // 4. saM0 vA0 su0 Na siyA // 5. saM0 vA0 su0 Na' tti puNo // 6-7 lA0 nahAraM // 8. lA0 deghi" tti / edeg // 9. lA0 yaaibalapiyAsayabalo // 10. saM0 vA0 su0 vi ya asammAya // 11. lA0pi hu gI // 12. lA0 taheva paDideg // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake buddha / sAhie ya vuttaMte koUhalapUrijjamANamANaso maNapavaNajaiNa- gamaNaturaMgamArUDho gao rAyA bhayavao samIve / tao paNAmANaMtaraM niviTTho suddhabhUmI / suNamANo ya kevalimuhAraviMdaviNiggayaM dhammaM, kahaMtaramavagacchiya niyapiuparaloyagaiM pucchiumADhato / o kevalikahiyasuvvamANabhayAvahaniyapiusattamapuDhavIduhasAyarasavaNasamuppaNNasaMvegAisao gaoniyanayaraM / puttasaMkAmiyarajjo ya subuddhiM bhaNai jahA 'tume mama puttassa saMpayaM uvaeso dAyavvoM' / subuddhiNA bhayaM "deva ! mama putto iyANiM niyasAmiNo uvaesaM dAhI, ahaM puNa tubbhehiM saha pavvaissAmi' / evaM ca do vi hiyasAmaNNA sakajjasAhagA jAyA / tA deva ! tassa hariyaMdassa vaMse saMkhAIesa naranAhesu gaesu saMpayaM tubbhe naranAhA, subuddhivaMse ya ahaM / taM 'niyAhiyAro' tti nAUNa vinnappase / ayaMDaviNNavaNakAraNaM puNa imaM - ajja mae naMdaNavaNaM gaeNa daTThUNa cAraNamuNiNo pucchiyA tumhA''ugappamANaM / tehiM vi mAsamitaM ceva sihaM" / 256 taM ca soUNa jalagayA''magamaTTiyAmallagaM va sIyamANasavvaMgeNa bhaNiyaM rAiNA 'mitta ! kimittiyAugo saMpayaM karissAmi ?' / sayaMbuddheNa bhaNiyaM 'na savvavirayANaM divasaM pi thovaM' / tao tavvayaNANaMtarameva puttaviiNNarajjo gao jiNamaMdiraM / tattha ya kAUNa pUyaM paccakkhAyacauvvihAhA paDivannapAovagamaNo mariUNa samuppanno tumha sAmI esa ahaM pie ! laliyaMgao tti / so mitto kAUNa sAmaNNaM ittheva daDhadhammo nAma tiyaso jAo / tA evaM mae thovo tavo aNuciNNo / taM ajja ! eyaM mama tayAlaliyaMgaeNa sAhiyaM / etthaMtarammi ya IsANadevarAyasayAsAo samAgao so daDhadhammadevo / bhaNiyaM ca teNa 'laliyaMgaya ! devarAyA naMdIsaradIvaM jiNamahimaM kAuM vaccai, gacchAmi ahaM, viiyaM te hou' / t bhaNiUNa gao so / amhe vi iMdANattIe gayAiM naMdissaraM / khaNeNa ya kayA jiNAyayaNesu mahimA | tayaNaMtaraM tiriyaloyasAsayace iryapUyaNa - vaMdaNaM kuNamANo cuo laliyaMgao / tavvirahAnalajAlAkalAvakavalijjamANakalevarA gayA haM saparivArA sirippabhaM vimANaM / parimuyamANasobhaM ca maMda Ao sabuddho / bhaNiyaM cA'NeNa 'sayaMpabhe ! caivaNakAlo te vaTTa, tAka jiNAyayasu pUyaM jeNa bohilAbho bhavai' / taau haM tavvayaNANaMtaraM naMdissaradIvAijiNamaMdirapUyAparAyaNA cuyA samANI samuppannA jaMbuddIvayavidehapekkhalAvaivijayamajjhaTThiya puMDarigiNIpurIpahuvairaseNa [ granthAgram 6000] - cakkavaTTidevIe guNavaIe kucchiMsi dhUyattAe / jAyA kAlakkameNaM / kaiyaM me nAmaM sirima / o 1. lA0 dego NayaraM // 2. saM0 vA0 su0 tti bhaNiUNa // 3. lA0 'gaparimANaM // 4. lA0 jaMpiyaM // 5. lA0 'riyaa"|| 6. lA0 Na ya sa / / 7. lA0 taiyA // 8. saM0 vA0 su0 o AgAo / / 9. saM0 vA0 su0 'yavaMda // 10. lA0 cuyaNakA // 11. saM0 vA0 su0 'o tavva // 12. lA0 'puri [ graMthAgraM 6000 ] pahudeg // 13. saM0 vA0 su0 kayaM nAmaM // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 257 haM piubhavaNapaumasararAyahaMsI va dhAIjaNapariggahiyA jamagapavvayasaMsiyA iva layA suheNa vuddhiM gayA / gahiyAo sAisayAo kalAo / annayA ya paose savvaobhaddaM nAma pAsAyamabhirUDhA nayarabAhiM maNoramujjANaTThiyasuTThiyAyariyakevalanANuppattIe dahUNa devasaMpAyaM 'kahiM maNNe mae eyaM diTTha' ti IhA. spUhaparA sumariUNa puvvajAI mahAdukkhAbhihayA mucchiyA paDicAriyAjaNeNa jalakaNasammissavAudANeNA''sAsiyA ciMtemi na najjai kahiM pi so me pio laliyaMgao devo, teNa ya viNA kimiyarajaNeNobhaTTaNaM' ti mUyattaNaM giNhiUNa ThiyA / tao paDicAriyAjaNeNa ya 'jaMbhagehiM imIse vAyA akkhitta'tti kAUNa maMta-taMta - balivihANAio karAvio uvayAro / na ya mae mukkaM mUyattaNaM / akkharAlihaNeNaM demi ANattiM paDicAriyANaM / annayA pamayavaNaTThiyA virahaM nAUNa bhaNiyA paMDiyAhihANAe dhAvIe tti ! jai keNai kAraNeNaM mUyataNaM kayaM to kahehi jeNa tayaNurUvaM ciTThAmi' / mae bhaNiyaM 'atthi ammo ! kAraNaM mUryataNassa, paraM ko taM sAhiuM samattho ?' / tIe haTThatuTThAe bhaNiyaM 'sAhehi putti ! kAraNaM jeNa tattha payattaM karemi' / mae bhaNiyaM "jai evaM to su~Naha, asthi dhAyaisaMDe dIve puvvavidehe maMgalAvaivijae naMdiggAmo nAma sanniveso / tattha ahaM io taiyabhave dAriddakule 'sulakkhaNA - sumaMgalA - dhanniyA - uvviyAINaM chaNhaM bhaiNINaM pacchao jAya' tti nivvinnacittehiM na kayaM me nAmaM mAyA- pittehiM, loyappasiddhIe ninnAmiya tti bhannAmi, savvajaNAvamANeNa vi sakammavasao jIvAmi / Usave ya kayAI IsaraDiMbhayANi nANAvihabhakkhahatthagayANi sagihiMto niggayANi daTThUNa jAiyA mae mAyA 'ammo ! dehi me moyagAiyaM bhakkhaM jeNa DiMbhehiM saha ramAmi' / tIe ya ruTThAe 'A pAve ! kao ihaM bhakkhA ? vaccasu aMbaratilayaM pavvayaM, tattha phalANi khAyasu marasu va' tti bhaNaMtIe haNiUNa nicchUDhA gihAo / rovaMtI ya niggayA gehAo / tao aMbaratilayapavvayAbhimuhapaTThiyajaNasamudayamavaloiUNa gayA teNa saha tattha / saccavio ya so mae girivaro, avi ya-- aikasiNaniddhajalaharakhaMDaM piva loyaloyaNANaMdo / uttuMgasiharahatthehiM aMbaraM miNiukAma vva / / 27 / / jharamANanijjharArAvabhariyagirigaruyakuharadisivivaro / nara - vijjAhara- kinnaramihuNasamAraddhagaMdhavvo / / 28 / gNdhddddhsaauphl-phull-pttbhrnmirtruvrsnnaaho| bahujAipakkhi-ra - sAvayagaNANa kulamaMdirasamANo |29| sajjhAya-jhANa-vakkhANapaguNaguNimuNigaNANa suhavAso / kiM bahuNA ?, tiyasANa vi rammattaNakayacamakkAro // 30 // 1. saM0 vA0 su0 'vvabhaddaM // 2. saM0 vA0 su0 naijjai // 3. lA0 kkharali' // 4,7. saM0 vA0 su0 puta ! // 5,6. lA0 degyagatta // 8. saM0 vA0 su0 suNAhAmi, atthi / / 9. lA0 'ujjhiyA // 10. lA0 mANe vi // 11. saM0 vA0su0 ravarihiyasaNAho // 12. lA0 sahavA // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake tattha jaNo sAuphale giNhai uccuccataruvarehiMto / bhUpaDiyapakkasAupha (? ppha) lANi bhuttANi ya mae vi / 31 / tI loeNa samANaM girissa jA rammayaM NirUvemi / tA nisuo suisuhao saddo egattha gaMbhIro / / 32 / / tassa'NusAreNa ahaM jaNeNa saha jAva tattha vaccAmi / tA dhammamAisaMte pecchAmi jugaMdharAyarie / / 33 / / tA harisanibbharaMgI sUriM vaMdittu loyamajjhammi / uvaviTThA nisuNemiM tavvayaNaviNiggayaM dhammaM / / 34 / / to coddasapuvvadharo caunANI so gaNI viseseNa / AikkhiuM pavatto amhINa vibohaNaTThAe~ / / 35 / / avi ya micchatteNaM pamAeNaM kasAyA - 'viraIhiM ya / dujogehiM baMdhaMti kammaM jIvA niraMtaraM / / 36 / / adeve devabuddhI ya, asAhUsu sa sAhuyA / atatte tattaviNNANaM, micchattamiyamAhiyaM / / 37 / / majjaM visaya kasAyA niddApaNagameva ya / vigahANaM caukkaM ca pamAo paMcahA''hio / / 38 / / kaTTha-piTThehiM nippannaM majjaM duvihamAhiyaM / saddA rUvA rasA gaMdhA phAsA visaya kittiyA / / 39 / / ho mANo ya mAyA ya lobho cauro cauvvihA / saMjalaNAibheehiM kasAyA solaseva u / / 40 / / niddA ya niddaniddA ya payalA ya teyajjiyA / payalApayalA ceva thINagiddhI ya paMcamA / / 41 / / thIkahA-desabhAsAI bhatte saMbhAravannaNaM / desesu ramyAI ya nigamAi nivakkahA / / 42 / / viraIvajjaNaM cevA'viraI parikittiyA / duTThA maNo vaI - kAyA duTThajogA viyAhiyA / / 43 / / kammabaMdhassa heUNi savvANeyANi vajjaha / jeNa laMghittu saMsAraM sigghaM mukkhammi gacchaha / / 44 / / 258 tao mAyanniUNa vibuddhA bahave pANiNo / mae vi kahaMtaraM viyANiUNa pucchiyA guruNo 'bhayavaM ! kiM mamAo vi atthi kovidukkhio ?' / bhayavayA bhaNiyaM 'ninnAmige ! asthi nirayA, nicvaMdhayAratamasA vavagayagaha-caMda-sUra - nakkhattA / pUyavasAbIbhatsA (cchA) ciliccilA asuhagaMdharasA / 45 / iha vihiyapAvakammA jIvA jAyaMti tattha neraiyA / bIbhatsa (ccha) daMsaNijjA paccakkhA pAvapuMja vva / / 46 / sa-parodIriya-sAbhAviyAiM dukkhAI jAI puNa tesiM / no vaNNiuM samattho tANi naro jo na savvaNNU ? // 47 // tiriyA vi jAI aidAruNAiM visarhati vividukkhAI / taNhA - chuhAiyAiM tAiM no sAhiuM tarai / / 48 / / tuha dukkhAo dAruNatarAI tAiM anaMtaguNiyAI / paravasayANaM bhadde ! nAraya- tiriesa ghorAI / / 49 / / appavasA taM si puNo, sadde gaMdhe ya rUva rasa phAse / amaNunne parirhariDaM sevesi maNorame nicvaM / / 50 / / tI appaM tuha dukkhaM, kiMtu tumaM pAsiuM sukayadhamme / jIve suhappasatte attANaM mannase duhiyaM / / 51 / / 1. lA0tA // 2. lA0 mhANaM boha // 3. saM0 vA0 su0 9e // miccha // 4. lA0 nippannaM // 5. lA0 ijji // 6. lA0 niggamAi // 7. lA0 duhio // 8. lA0 iya vi // 9. saM0 vA0 su0 hariyaM se | 10. saM0 vA0 su0 Nogae ni // 11. lA0 to // / 12. saM0 vI0 su0 degsiyaM su // 13. lA0 appANaM // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 259 tA jai savvukkaTaM sukkhaM patthesi kuNasu tA dhammaM / to saMvegagayAe namiUNa imaM gurU bhaNiyA / / 52 / / 'jattiyamittaM sattA kAuM me dehi tattiyaM dhamma' / to'NuvvayAiM guruNA gihatthadhammo mahaM dinno / / 53 / / gurupAyapaMkayaM vaMdiUNa tuTThA gihammi gaMtUNa / pAlemi jahAsattiM taM dhammaM appasaMtuTThA / / 54 / / tao chaThTha-'TThamAinANAvihatavovihANanirayAe volio jAva koi kAlo tAva paDivannaM mae tattha aNasaNaM / tatthaTThiyA ya annadiyahammi pecchAmi purao ekkaM devaM, avi yahAravirAiyavacchaM rayaNukkaDamauDasobhamANasiraM / niyadehakaMtipasaraMtakiriNaujjoviyadiyaMtaM / / 5 / / rayarahiyapavarakiMkiNisaNAhadevaMgavatthaparihANaM / aiaccanbhuyarUvaM iyabhaNiraM mahurarAveNaM / / 56 / / 'ninnAmie ! paloyasu siNiddhadiTTIe maMtahA kuNasu / evaMvihaM niyANaM nissaMdiddheNa citteNa / / 57 / / jai atthi kiMci sucariyatavassa eyassa phalamasaMdehaM / to haMimassabhajjA hojjAmibhavammi annnnmmiaa58| jeNaM mae samANaM bhuMjasi bhogAI devalogammi' / iya vottUNaM tiyaso, sahasA asaNIhUo / / 59 / / taiMsaNapaccayabhAviyAi vihiyaM mae vi taM savvaM / sumaraMtI navakAraM mariuM IsANakappammi / / 60 / / tasseva ya laliyaMgayasurassa jAyA mi aggamahisi tti / accaMtakaMtarUvA sirippabhe vrvimaannmmi|61| tao ohiNANovaogamuNiyadevattakAraNA laliyaMgayasurasameyA gayA jugaMdharasUrivaMdaNatthaM / diTThA ya tayA tammi ceva sahAvasuMdaraaMbaratilayagirivaregadesasaMsiyamaNoramujjANamajjhaTThiya kaMkellitalovaviThThA sUriNo, vaMdiyA bhAvasAraM / puNo niyavuttaMtakahaNANaMtarasamAraddhamahurassaragaMdhavvasaNAhavara'ccharApecchaNavavahAreNa pUiUNa gayA niytttthaannN| bhuMjiUNa ya pabhUyakAlaM tattha bhoe cuo mama piyayamo / tayaNaMtaraM ahaM pi caviUNa samuppannA etth| devvojoyadaMsaNasaMjAyajAIsaraNA ya 'kiM teNa viNA iyarajaNeNa saMlatteNaM ?' ti moNamAlaMbiUNa TThiyA / tA eyaM me ammo ! kAraNaM" / tIe bhaNiyaM 'suMdaraM kayaM jameyaM sAhiyaM, uvAo puNa ettha--eyaM te puvvacariyaM paDe lihijjau, tao haM hiMDAvemi, jai kahiMci maNussajAIe samuppaNNo bhavissai to eyaM daddUNa se joissrnnmupp-jissii'| mae vi 'juttijuttaM' ti kaliUNa sajjio paDo / Alihio ya vivihavattehiM / tattha paDhamaM naMdiggAmo lihio / tao aMbaratilaMgasaMsiyakusumiyAsogatarutalovaviThThA jugaMdharasUriNo, devamihuNaM vaMdaNAgayaM, IsANo kappo, sirippabhaM vimANaM, tadeva mihuNaM, mahAbalo rAyA sayaMbuddhasaMbhinnasoyasahio, ninnAmikA ya tavasosiyasarIrA, laliyaMgao sayaMpabhA ya sanAmANi / tao nippanne lekkhe dhAI paDaM gahAya uppaiyA juvaikesapAsa-kuvalaya-palAsasamANaM nahayalaM / khaNeNa ya 1. lA0 to jai savvukkiTuM // 2. lA0 tavovahA' // 3. lA0 e aNa' // 4. saM0 vA0 su0 'DasobhamANa mauDasiraM / / 5. lA0 joiy|| 6. lA0 sUricaraNavaMda // 7. lA0 'yakaMkillata // 8. lA. to eyaM me kAra // 9. lA0 lihiya / / 10. lA0 tA // 11. lA0 jAIsaraNaM samumpa' // 12. lA0 deglayakusu // 13. `NaM ca vaM // 14. lA0 "miyA tava' / / 15. saM0 vA0 su0 mA / tao // 16. saM0 vA0 su0 'ppnnlikkhe|| Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake niyattA, pucchiyA mae 'ammo ! kIsa lehuM niyattA si ?' / tIe bhaNiyaM " putti ! suNa kAraNaM, iha amhaM sAmiNo tavapiuNo varisavaTTamANanimittaM vijayavAsinaravaiNo pAeNA''gayA, tA jai kayAi tANa majhe te hiyayadaio hoi to kayameva kajjaM ti ciMtiUNa niyatta'mhi, jai puNa iha na hohI to parimaggaNe jattaM karissAmi" / mae bhaNiyaM 'sohaNaM / gayA ya sA paTTAM gahAya puvvAvaraN / samA ya viyasaMtamuhakamalA bhaNai 'putti ! nivvuyA hohi, diTTho tuha daio laliyaMgao' / mae / pucchiyA 'ammo ! kahasu kahaM ?' ti / sA bhai 260 10 "putti ! rAyamagge pasArio paTTago / tao taM passamANA AlikkhakusalA pasaMta rehAnivesAiyaM, je akusalA te vanna - ruvAINi pasaMsaMti / etthaMtarammi dummarisaNarAyasuo duhaMto kumaro saparivAro tatthA''gao / muhuttamittaM tamavaloiUNa mucchio, Asattho pucchio parivAreNa 'sAmi ! kiM mucchiyA ?' / teNa bhaNiyaM 'paTTagAlihiyaniyacariyadaMsaNasamuppaNNajAIsaraNavaseNa' / tehiM bhayaM 'haM ? [teNa bhaNiyaM ] 'jao ahaM laliyaMgao devo Asi, sayaMpabhA ya me devi 'ti / ma pucchio 'putta ! ko esa sanniveso ?' / teNa bhaNiyaM 'puMDarigiNI nayarI, pavvayaM meruM sAhai, aNagAro kovi esa na sumarAmi nAmaM, kappaM sohammaM kahei, rAyA maMtisahio kovi esa, tavasiNI kAvi esA, na sumarAmi se nAmaM ti / ao 'aliyavAi' tti nAUNa mae bhaNio 'putta ! saMvAyai savvaM jammaMtare vIsariyaM kiMtu jai saccaM tumaM laliyaMgao tA dhAIsaMDanaMdiggAme kammadosasamuppannapaMguliyasayaMpahAe AgamakusalAe tuhaviyANaNatthameyaM niyacariyamAlihiyaM, mae dhAIDagayAe diTTha, tayaNukaMpAe ya tuha gavesaNatthamiha ANIyaM, tA ehi putta ! jeNa nemi dhAIsaMDaM, pAsijjau sA puvvabhavasiNehasaMbaddhA varAI / uvahasio mittehiM lajjAe avakkaMto / muhuttaMtareNa samAgao lohaggalapurAo dhaNo nAma kumaro / laMghaNa - pavaNesu aNaNNasariso tti loeNa varajaMgha bhnnnni| so ya taM paiTTAM daddUNa bhaNai 'keNeyaM lihiyaM?' / teo mae bhaNiyaM 'kiM nimittaM pucchasi ?' / teNa bhaNiyaM mama cariyamimaM, jao ahaM so laliyaMgao Asi, sayaMpahA ya me devI, tA nissaMsayaM tIe lihiyaM; taduvaiTTheNa vA keNAvi takkemi' / tao mae pucchiyaM 'jai eyaM te cariyaM tA sAhasa ko esa sanniveso ?' tti / teNa bhaNiyaM 'naMdiggAmo esa, pavvao aMbaratilao, jugaMdharA ee sUriNo, imA ya khamaNakilaMtA ninnAmiyA, sayaMbuddhasaMbhinnasoyasahio esa rAyA mahabvalo, IsANakappo, sirippabhaM vimANaM' / evaM savvaM sapaccayaM kahiyaM / tao mae tuTThAe bhaNiyaM putta ! jA esA siriMmaikumArI tuha piucchAduhiyA sA sayaMpabhA, tA jAva raNNo niveemi tAva nissaMsayaM 1. saM0 vA0su0 lahuM payatta / 2. lA0 putra / saNasu kAraNaM iya amha // 3. lA0 ggeNeNaM jattaM // 4. lA0 sAmiti / ma / / 5. lA0 paDagaM / / 6. lA0 paDago / / 7. saM0 vA0 su0 'hAkusalAiyaM // 8. lA0 paDagA // 9. saM0 vA0 su0 ko esa // 10. saM0 vA0su0 saMvayai // 11. saM0 vA0 su0 'saMDaM dinaM / / 12. lA0 paDagaM / / 13. saM0 To 'o me // 14. saM0 vA0 su0 tauva' / / 15. saM0 vA0 suM0 'tA ya ni // 16. lA0 'maI ku' || Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 261 tumameyaM labhasiM' / tao sumaNaso eso gao niyagehaM / ahaM pi kayakajjA samAgayA tuha niveyaNatthaM, tA jAmi raNNo niveemi, jeNa tuha piyasaMgamo hoi" / tti vottUNa gayA rAyasamIvaM / niveiyaM jahaTThiyaM rAiNo / so mamaM deviM ca saddAviUNa bhaNiumADhatto, avi "suNasu pie ! laliyaMgayameyaM jANAmi jaha ahaM na tahA / vacchA vi muNai jamhA ettheva ya ceva dIvammi // 62 // avaravidehe salilAvayammi vijayammi bIyasogAe / nayarIe jiyasattU Asi nivo tassa devIo // 63 // doNi maNohari-gar3a nAmAo tANa do suyA kamaso / ala- bihIsaNanAmA, paMcattamuvAgae jaNae / 64 / sAhittA vijayaddhaM jAyA baladeva - vAsudevA u / paNamaMtabhUrisAmaMtamaulimaNighaTThapayavIDhA / / 65 / / aha ayalaM baladevaM maNoharI bhaNai aNNayA evaM / 'tuhapiu-tuharajjasirIo vaccha ! viulAo bhuttAo // 66 // bhavabhayabhIyA iNhiM paralogahiyaM karemi pavvajjaM / to aNumaNNehi lahuM' na visajjai so vi neheNa / / 67 / tIe tao nibbaMdhe kae imo bhaNai 'aMba ! jai evaM / tau diyalogAo mamaM AgaMtuM vasaNakAlammi / / 68 / paDibohijjasu' 'evaM' ti sA vi paDivajjiUNa tavvayaNaM / ghettUNa savvavirahaM paDhei ekkArasaMgAI / / 69 / / saMpuNNapuvvakoDiM kAUNaM saMjamaM tao mariuM / laMtagakappe iMdo uppanno divvakaMtidharo / / 70 / / so ya ahaM, etto vi ya doNNi vi bala-kesavA bahuM kAlaM / bhuMjaMti rajjamaulaM aha'NNayA vAhagAlIe turagArUDhA doNNi vi viNiggayA avaharitu turaehiM / khittA mahADavIe aNorapArAe ghorAe / / 72 / gosaMcareNa bhagge payamagge valai savvasennaM pi / sAsApUriyahiyayA AsA vi hu pAviyA nihaNaM / / 73 / AukkhaNa tatto bibhIsaNo kAlamuvagao tattha / tammohamohiyamaNo ayalo vi ya vahai khaMdhagayaM // 74 'kira mucchio' tti eso, neuM ThAvei sIyavaNagahaNe / bhaviyavvayAvaseNaM uvaogo to mae diNNo / 75 / daDuM tayavatthagayaM saMgAraM sariya laMtagAo ahaM / kariya bihIsaNarUvaM samAgao tassa bohatthaM / 76 / bhaNio ya 'ahaM bhAuya !' gao mi vijjAharehiM saha jujjhaM / kAuMje, te jiNiuM samAgao puNa vi tuhapAsaM // 77 // eyaM ca aMtaraM jANiUNa keNAvi vippaladdho si / deveNaM taM bhAuya ! duTTheNa aNajjakammeNaM / / 78 / / tI sakkAresu imaM kalevaraM jaM tae samuvvUDhaM / ettha naisaMgamammI, tahAkae tammi puNa bhai / / 79 / / 1. lA0 tumeva labha' // 2. lA0 'maMca dedeg // 3. lA0 'vaimmi // 4. saM0 vA0 su0 'harake' // 5. saM0 vA0 su0 'harA bha // 6. lA0 to / / 7. lA0 tA / / 8. lA0 vAhiyA // 9. saM0 vA0 su0 saMsAraM / / 10. lA0 to // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake 'saMpai vaccAmu giha' paDivaNNe to samAgayA gehe / bhuMjaMti niyaM rajaM, aha'NNadiyahammi egattha / / 8 / / jA uvaviTThA ciTThAmu AsaNe tAva payaDiyaM sahasA / rUvaM maNoharIe mae, tao esa saMbhaMto / / 81 / / pabhaNai ammo! tubbhe, kattha ihaM ?' to mae samakkhAyaM / saMkeiyAi savvaM tAkuNa dhmmujjmNvcch!|82| nIsAre saMsAre' iya vottuM laMtagaM gao ahayaM / ayalo vi vayaM giNhai rajjaM puttassa dAUNa / / 83 / / kAUNa tavaccaraNaM devo laliyaMgao samuppaNNo / tanneheNa sabhajaM puNo puNo nemi niyapAse / / 84 / / iya bhottUNaMbhoge ayarassa usatta navavibhAge u / caviotammi ya ThANe aNNo lliyNgojaao|85 taM pi ya tattullaguNaM puttasiNeheNa nemi aNavarayaM / evaM kamaso nIyA satarasa laliyaMgayA tattha / / 86 / / jaM sirimaI viyANai so vimae'Negaso tahiM nIo / caviUNa tao saMpai, esohaM ettha uppaNNo / / 87 / tA saddAveha lahuMbho bho paDihAra! vairajaMghaM ti / jeNa payacchAmi imaM tassA'haM sirimaI kaNNaM / / 8 / / saddAvio ya teNaM samAgao vairajaMghakumaro vi / kayaubbhaDasiMgAro savvaMgaM pulaio to so / / 89 / / keriso ya so ? sakalarayaNikarasommavayaNacaMdo, taruNaravirassibodhitapoMDarIyaloyaNo, maNimaMDiyakuMDalaghaTTiyapINagaMDadeso, garulA''yayatuMganAso, silappavAlakomalasurattadasaNacchao, kuMdamaulamAlAkArasiNiddhadasaNapaMtI, vayatthavasabhaNibhakhaMdho, vayaNatibhAgUsiyarayaNAvalipariNaddhagIvo, puraphalihA''yAmadIhabAhU, nagarakavADovramANamaMsalavisAlavaccho, karaggasaMgejjhamajjhadeso, vimaulapaMka yasaricchanAbhI, migapatthiyaturagavaTTiyakaDI, karikarakaraNillaUrujuyalo, NigUDhajANuppaesasaMgayahariNasamANaramaNijajaMgho, supnnihiyknngkummsrislkkhnnsNbddhclnnjuylo| paNao ya bhaNio rAiNA 'putta vairajaMgha ! puvvabhavasiNehasaMbaddhaM pariNehi eyaM sayaMpabhaM sirimaI / tao ahaM avaloiyA teNa kalahaMseNa va kamaliNI, pariNIyA ya mhaavibhuuiie| aNNayA ya pabhUyaceDiyAiparivArasameyA subahuvatthA''bharaNadavvAidANapuvvaM visajjiyA tAeNa / kameNa pattA ya lohaggalaM / tattha ya jammaMtarovajjiyavisiTThapuNNapabbhArasaMpajaMtasayaliMdiyANaMdajaNayasuhasAgarAvagADhANaM jAo putto / vaDio dehovacaeNaM kalAkalAveNa ya / io ya mama jaNao logaMtiyasurasaMbohio pukkhalapAlaniyasuyasaMkAmiyarajabhAro titthayaraliMgeNa pavvaio / kayavivihatavovisesuppannakevalanANadiNayarakarapasarapaNAsiyatimirapasaro bhaviyakamalasaMDAvabohaNaM kuNamANo vihariuM pavatto / pokkhalapAlassa vi visaMvaiyA pacvaMtarAyANo / tao vairajaMghahakkAraNanimittaM pesio mahaMtao / samAgaMtUNa ya viNNattaM jahA 'eyavaiyareNa tumaM sirimaisameo sigghamAgacchAhi, jai mae 1. lA0 ccAmi gi' / / 2. lA0 TThAmi A // 3. saM0 vA0 su0 u bhatta // 4. saM0 vA0 su0 tami ya // 5. saM0 vA0 su0 paicchA // 6. lA0 i / / 7. lA0 o niyamahaM // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 263 jIvaMtaeNa poynnN'| tao amhe niyaputtaM nayare ThaviUNa patthiyANi, jAva pattANi saravaNaM nAma vaNasaMDaM / tassa ya majheNa paMtho vaccai / tao logeNa vAriyANi 'mA eeNaM maggeNaM vaccaha, ittha diTThiviso sappo ciTThaI' / tao amhe aNNamaggeNa pattANi poMDarigiNiM / amhA''gamaNaM ca soUNa bhaubbhaMtaloyaNA paNayA sAmaMtA pokkhalapAlassa / teNa vi amhe pUiUNa visajjiyANi patthiyANi sanagaraM, logeNa ya bhaNiyaM 'saravaNassa majjheNa gaMtavvaM jao muNikevalanANuppattimahimAkaraNanimittovaiyadevappahAjAleNa paDihayaM sappassa dihrivisaM' / kameNa pattAI tattha, AvAsiyANi ya / tahiM ca sAgaraseNa-muNiseNA mama sahoyarA aNagArA purao ThiyA / tao amhe hiM diTThA tavalacchipaDihatthA sAradasarajalapasannahiyayA sAradasagalasasisomadaMsaNA tiyasaparisAparivuDA dhmmmaaikkhmaannaa| pareNa ya bhattibahumANeNa vaMdiyA saparivArA / phAsueNa asaNa-pANa-khAima-sAimeNa paDilAhiyA ya / tao amhe tesiM guNe aNuguNitAI ciMtiuM pavattAI, avi ya'dhaNNA kayapuNNAkhalu suladdhameyANa mANusaMjammaM / caiUNa rAyalacchiM je pavvaiyA jiNamayammi / / 9 / / suyajalahipAragAmI dukkaratavacaraNakaraNaujjuttA / bhaviyakamalAvabohaNadiNamaNiNo payaDamAhappA / / 91 / bahuvihaladdhisaNAhA nimmalajasapasaradhavaliyadiyaMtA / khaMtA daMtA muttA guNasayajuttA mahAsattA / / 92 / / hohI so kovi diNo, jaiyA paricattasavvasaMgAI / evaMvihamuNidikkhaM gurupayamUlammi ghecchAmo / / 93 / / kiriyAkalAvakaraNujayAiM tavakhaviyapAvakammAiM / saMvegabhAviyAiM iya aNukAraM karissAmo / / 94 / / kiMvA bahuNA pariciMtieNa?, aicaMcalammijIyammi / puttaM ThavittuMrajje sigghaM dikkhaM gahissAmoM' / / 95 / iya vihiyanicchayAiM suhabhAvaNabhAviyAI niyanayare / pattAI, putteNa vi bhiccayaNaM amha virahammi / / 96 / / dANAIsaMgahiyaM kAuM visajogadhUvio dhUvo / vAsahare amhANaM diNNo viNivAyaNaTThAe / / 97 / / tamabujjhaMtANi tahiM vIsajjiyapariyaNANi suttANi / visasaMdUsiyadhAUNi jhatti kAlaM viheUNa / 98 uppaNNAI juvalayadhammeNaM ettha uttarakurAe / savvamiNaM vinnAyaM nAha ! mae jAisaraNAo / / 99 / / tA sAmi ! jA ninnAmigA jA sayaMpabhA jA ya sirimaI sA ahaM / jo mahabbalo jo laliyaMgao jo ya vayarajaMgho te tubbhe tti, evaM jIse nAmaM gahiyaM bhe sA ahaM sayaMpabhA / tao sAmiNA bhaNiyaM 'aje! jAiM sumariUNa devujoyadaMsaNeNa ciMtemi 'devabhave vaiTTihiM' tti me 'sayaMpabhA' AbhaTThA, taM savvameyaM kahiyaM ti| parituTThamANasANi punvabhavasumaraNasaMdhukkiyasiNe hANi suhAgayavisayasuhANi tiNNi paliovamANi jIviUNa kAlagayANi sodhamme kappe devA jAyA / tattha vi tiNNi paliovamANi devalogasuhamaNuhaviUNa sAmI caviUNa vacchagAvaivijayamajjhaTThiyapahaMkarAnayarIe suvihivejaputto kesavo nAma samuppanno / ahaM puNa tattheva 1. lA0 'Na ya pa // 2. lA0 te // 3. saM0 vA0 su0 vadRhi // 4. lA0 'Na vacchagAva // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake abhayaghoso nAma seTThisuo sNjaao| tattha vi paramapIIparANaM rAyA-'macca-seTThi-satthavAhasuyA paramamittA saMjAyA / evaM ca mettIparANaM aNNoNNagihAgamaNeNa kAlo aikkamai / aNNayA ikayAi vejasuyagehe ciTThatANaM samAgao ego kimikuTThovaduo tavassI, taM ca daddUNa vejjasuyamuddisiya jaMpiyamamhehiM, avi ya 'saccaM ciya bho vijjA ! tubbhe jaM kuNaha davvalobheNaM / kiriyaM, dINAIe dUraMdUreNa pariharaha' / / 100 / / tobhaNai vejjaputto'mA evaM bhaNaha dINa-kiviNANaM / ahayaM karemi kiriyaM aviyappaMdhammabuddhIe' / 101 // amhehiM tao bhaNiyaM 'jai evaM to Nu kiM na eyassa / sAhussa kuNaha kiriyaM kimikuTeNaM uvahayassa?' // 102 // eso vi Aha 'AmaM, karemi para kiMtu majjha sAmaggI / natthi jao iha kajaM tihiM davvehiM mhgghehiN||103|| tatthekaM mahagehe lakkhappAgaM samatthi varatellaM / kaMbala-gosIsAiM natthi duve lakkhamullAiM' / / 104 / / 'pUremu imaM amhe' iya vottuM vuDDhaseTThigehammi / saMpattA ghettUNaM juyalaM dINAralakkhANaM / / 105 / / dalUNa'mhe seTThI abbhuTThiya AsaNAI dAUNaM / jaMpaijoDiyahattho 'kumAra! Aisaha karaNijaM' / / 106 / / 'kaMbala-gosIsAiM amhANaM deha lakkhamollAiM / do lakkhe ghettUNaM' bhaNie paDibhaNai 'kiM kajaM?' / 107/ 'sAhukiriyAnimittaM' vutte amhehiM ciMtae seTThI / 'ee ceva kayatthA bAla cciya jaM rayA dhamme / / 108 / / amhe upuNa adhannAjaMvuDDhatte viAgae taha vi / mahamohamohiyamaNAnacevadhamme maiMkuNimo' // 109 / iya ciMtiUNa eso dAuM dunni vi viNA vi davveNaM / ghettUNaM sAmannaM, aMtagaDo kevalI jAo / / 110 / / iyare vi ya taM sAhuM gaMtuM abbhaMgayaMti telleNa / tavvIrieNa kimiyA tayAgayA niggayA savve / / 111 / / kaMbalarayaNeNa tao pAvariuM jAva te tahiM lagA / mayage kalevarammI tAhe papphoDiyA savve / / 112 / / gosIsacaMdaNeNaM litto sAhU vi satthao jAo / evaM ciya maMsagayA viNiggayA bIyavArAe / / 113 / / taiyAe advigayA pacchA saMrohaNIe roheuM / nIsesavaNe khAmittu te gayA niyayaThANesu / / 114 / / uvvariyasesacaMdaNa-kaMbalamuppaNNaaddhamolleNa / dhuvvaMtadhayavaDADovasaMkulaM siharasayakaliyaM / / 115 / / bhavvayaNabhAvasaMdohakArayaM jiNavariMdavarabhavaNaM / kArAviUNa savve dhaNiyaM saMvegaraMgagayA / / 116 / / mAyA-piimAIyaM savvaM sammANiUNa sayaNajaNaM / bhavabhayabhIyA giNhaMti bhAvao sugurupaasmmi|117/ cArittaM savvuttamamuNivaraniyarehiM pharisiyamuyAraM / supavittaM savvuttamasokkhamahAmokkhasaMjaNayaM / 118 // pAlittu nikkalaMkaM aNasaNavihiNA caittu to dehaM / iMdasamANA devA accuyakappe samuppaNNA / / 119 / 1. saM0 vA0 su0 'ttha para / / 2. lA0 ya // 3. lA0 pari // 4. lA0 "mmA, taheva pa" // 5. lA0 'piyamA // 6. saM0 vA0 su0 sattuta // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreyAMsakathAnakam 265 tatto ya Auyakkhae caviUNa iheva jaMbuddIve dIve mahAvidehe vAse puMDarigiNIe nayarIe vairaseNassa rAiNo maMgalAvaIe devIe dhAriNIbIyanAmAe kucchiMsi sAmI vejajIvo puttattAe samuppaNNo, coddasamahAsumiNasUio ya jAo kAlakkameNa / paiTThAviyaM se nAmaM vairanAbho tti / iyare vi rAyasuyAdao kaNaganAbha-ruppanAbha-pIDha-mahApIDhanAmANo cattAri vi vairanAbhabhAyaro smuppnnnnaa| kaNaganAbha-ruppanAbhANaM bAhu-subAhu tti biiynaamaanni| ahaM pi tattheva abhayaghoso nAma rAyaputto saMjAo / vaDDhiyA savve dehovacaeNa kalAkalAveNa ya / / tao ahaM bAlo ceva vairanAbhaM samallINo jAo sArahI / etthaMtarammi ya suranaranamaMsijjamANapAyapaMkao logaMtiyasuravibohio varanAbhassa rajaM dAUNa nikkhaMto titthayaradikkhAe bhayavaM vairaseNo / uppannadivvanANo ya vihariuM payatto / vairanAbho ya uppannacakkAimahArayaNo cakkI jAo / kaNaganAbhAdayo ya mahAsAmaMtA / evaM ca pabhUyakAlaM rajjamaNu/jiUNa nimvinnakAmabhogA niyapiutitthayarasamIve pavvaiyA / ahaM pi tehiM saha gahiyadikkho samaNo jAo / vairanAbho paDhiyacoddasapuvvo bhagavayA sUripae'NuNNAo / iyare ekkaarsNgdhaarinno| tattha ya bAhU veyAvaccaM karei, avi yapaMcaNha muNisayANaM ANeuM bhatta-pANamuvaNei / varacIra-patta-kaMbala-daMDayamAINi ya jahecchaM / / 120 / / osaha-bhesajjANi ya pIDhaya-saMthAra-phalahagAINi / jojaMicchai sAhU ANai agilAitaM tassa / / 121 / bIo puNo subAhU sajjhAya-'jjhayaNa-jhANajhaviyANa / vissAmaNaM kareI aparissaMto mahAsatto / 122 / bhogahalaM bAhuvalaM dohiM vi kammaM samajjiyaM tehiM / savvukkiTTasarUvaM devANa vi kayacamakkAraM / / 123 / / pIDha-mahApIDhA puNa saraMti aNavarayameva sajjhAyaM / aNavarayaM ciya sUrI pasaMsaNaM kuNai paDhamANaM / / 124 / ciMtaMti tao iyare 'rAyasahAvaM gurU na muMcaMti / jo cciya karei kajaM aNavarayaM taM pasaMsaMti' / / 125 / / iya mAyAi gurUNaM uvariM appattieNa thIgottaM / baMdhaMti, vayamudAraM pAliyamamhehi bahukAlaM / / 126 / / aMte aNasaNavihiNA chappi jaNAahasamAhiNA kAlaM / kAUNaM savvaDhe vimANapavarammi uppaNNA / 127 / tettIsasAgarAiM tattha suhaM bhuMjiUNa to sAmI / puvvabhavabaddhatitthayaranAmakammodayavaseNaM / / 128 / / caviuM iha uppaNNo paDhamo titthaMkaro usabhanAho / nara-suravaMdiyacalaNo piyAmaho esa pcckkho|129| sesA kameNa bharaho bAhubalI baMbhisuMdarI ahayaM / tattha jiNeNA''ilu jahesa titthaMkaro paDhamo / / 130 / bharahammi vairanAho, sesA tattheva lahiya maNuyattaM / uppaNNadivvanANAsAsayasokkhaM lhissNti'|131| tA bho! jiNiMdaliMgaM daLUNaM sumariyA mae jAI / bhikkhAdANaM pi imaM tatto cciya jANiuM diNNaM / / 132 // 1. saM. vA. su. degNarAI // 2. lA0 yare ya e' // 3. saM0 vA0 su0 'ya-jjhANa'jhayaNajhavi // 4. saM0 vA0 su0 ya amhe || 5. lA0 to // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake taM soUNaM rAyAiehiM ubbhiNNapayaDapulaehiM / ahiyaM pasaMsio so, tao gayA niyayaThANesu / / 133 / / sejjaMseNa vi pahuNo pAraNaThANammi rayaNamayapIDhaM / payaakkamaNabhaeNaM vihiyaM accei tiyakAlaM / / 134 / taM daDuM logo vi hu karei taha cevaM, taM ca kAleNaM / gacchaMteNa pasiddhaM jAyaM saMcaurapeDhaM ti / / 135 / / 1 uppaNammiya nANe jiNassa to giNhiUNa sAmaNNaM / uppADiUNa nANaM sejjaMso sivapayaM patto / 136 / bhavaNaM dhaNeNa, bhuvaNaM jaseNa bhayavaM raseNa paDihattho / appA niruvamasokkhe supattadANaM mahagghaviyaM // 137 // [ zreyAMsAkhyAnakaM samAptam // 30 // ] samprati candanAkhyAnakam [31. candanAryAkathAnakam | atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse aMgAjaNavae gayaNeggalaggamahAsAla-gopura- 'TTAlayatoraNa-bhavaNa-devakulAlaMkiyA caMpA nAma nayarI / tattha ya girivaru vva vaNarAivirAio khAsaMgao sAraMgasamaNNio suvaMso sugaMDo supAo dahivAhaNo nAma rAyA / tassa ya ceDayamahArAya dehubbhavA sAvayadhammujjayA dhAriNI nAma devI / sA ya aNNayA kayAI suhapasuttA rayaNIe carama - jAme phullaphalasamaddhAsiyaM aNeyajaNovayAriNiM niyacchAyAviNijjiyasayalavaNalayaM kappalayaM sumiNe pAsiUNaM paDibuddhA / sAhiyaM jahAvihiM daiyassa / teNa vi telokkabbhahiyabahujaNovayArisamattanArIyaNappahANadhUyAjammeNA'bhinaMdiyA / sA vi 'taha' tti paDivajjiUNa suhaM gabhavatI pat pasUisamae pasUyA dAriyaM / kameNa ya kayaM se vasumaiti nAmadheyaM / - etto ya vacchAjaNavayAlaMkArarbhUyakosaMbivarapurIe sayANio nAma rAyA / migAvaI tassa devii| tANa vi doNha vi rAINaM paropparaM veraM vaTTai / aNNayA gao sayANio dahivAhaNassovarivikkheveNaM / pavatte ya mahAsaMgAme kahiMci devvajoeNa paNAsio dahivAhaNo / sayANieNa lUDijjamANI naya samugghuTTho niyabale jaggaho 'jo jaM lei tassa taM sugahiyaM ceva' / tao egeNa uTTieNa kulagehaM pa palAyamANI gahiyA vasumaidhUyAsamaNiyA dhAriNI nAma devI / aMtarAle ya so gacchamANo puTThogeNaM puriseNaM jahA 'kimeyAhiM kAhisi ? ' / teNa bhaNiyaM jahA 'esA mama pattI bhavissai, imaM ca dAriyaM vikkehAmi' / taM ca soUNa ciMtiUmADhattA dhAriNI, avi ya I ' haddhI ! nigghiNa nittiMsa kammavihi ! kAI erisaM vihiyaM / jaM tihuyaNikkavIro vi maha paI eva viddavio // 1 // 1. saM0 vA0su0 vihiuM // 2. lA0 tikkAlaM // 3. saM0 vA0 su0 va bahuyakA // 4. lA0 aMgaja // 5. saM0 vA0 su0 'Nalagga // 6. lA0 'TTAla - to // 7 lA0 sattA ra // 8. saM0 vA0 su0 'vihaM dadeg // 9. saM0 vA0 su0 'matthanA' // 10. saM0 vA0 su0 'bhUsiya' // 11. saM0 vA0 su0 palANo da // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candanAryAkathAnakam 267 tattiyamitteNaM ciya kiM na Thio ? jaM puNo imassAhaM / aikUrakammapurisassa haMdi vasavattiNI vihiyA / / 2 / / hA niddayavihi ! saMpai na muNasi kiM nicchayaM mahamaNassa ? / jaM sIlakhaMDaNammi vi dhaNiyaM abbhujao jaao|| tA kiM ca imo pAvo balA vi maha sIlakhaMDaNaM kAhI ? / bAlA imA varAI lahihI kiM vA vi hu aNatthaM ? / / 4 / / kulagehaasaMpattI paIviraha(ha) sIlabhaMgasavaNaM ca / dhUyAvikkiNaNaM ciya ciMtetI sA mayA jhatti / / 5 / to tIi ayaMDe cciya taM maraNaM pecchiUNa teNa tao / aikomalavayaNehiM bahUhiM saMThAviyA bAlA / / 6 / / ___ evaM ca kameNa patto kosaMbIe / tiNANi sIse dAUNa vikkiNaNatthaM samoyAriyA haTTamagge / diTThA ya dhaNAvahAhihANeNa seTThiNA, ciMtiyaM ca 'aho ! kaNNayAe AgII, tA bhaviyavvaM mahAkuluppaNNAe imAe, tA giNhAmi evaM jeNa maha eIe jaNaeNa saha [saMbaMdho bhavaI'tti / dAUNa mollaM gahiyA / samappiyA mUlAhihANAe niyabhAriyAe dhUyApaDivattIe suheNa ciTThai / aisisirasIyalasahAvattaNao ya caMdaNabAla tti se bIyaM nAma saMjAyaM / etthaMnammi ya samArUDhA esA jovvaNaM, avi ya aisarasakomalAiM jAyAiM tIi aMgamaMgAI / kAmuyajaNamohaNakArayA ya addhagayA sihiNo(NA) / / 7 / / paDipuNNacaMdamaMDalatullaM vayaNaM maNoharaM sahai / lAvaNNa-vaNNa-kaMtI-rUyAI aNaNNasarisAiM / / 8 / / mayaraddhayanaravaimaMdirammi navajovaNe vi vaTuMtI / jovvaNaviyArarahiyA suheNa sA ciTThae tattha / / 9 / / ___ aNNayA kayAi ghammA''yavasaMtattagatto ahiyaM parissaMto passeyajalAvilanissahasarIro bAhirAo samAgao seTThI / diTTho ya caMdaNAe / tao tahAvihamannamapecchamANI calaNasoyaM ghettUNa uvaTThiyA / 'dhUya'tti kAUNa na nivAriyA seTThiyA / tao ahijAyattaNao sarIrassa, viNIyaviNayattaNao sahAvassa, jovvaNAraMbhAriyattaNao aMgANaM, accAyareNa calaNe soyamANIe chuTTo kuMtalakalAvo, kaddamovarinivaDamANo ya dhario seTThiNA lIlAlaTThIe / diThTho ya uvarimatalaTThiyAe mUlAe / ciMtiuM ca pavattA- --- 'ahaha ! kaha peccha eso mUDho dhUyaM pavajjiuM eyaM / airAgamohiyamaNo karei evaMvihaM ceha~ ? / / 10 / / ahavA eyAesuM(IsaM) jovvaNa-lAvaNNa-rUva sohgN| daLUNa muNI vi daDhaM mayaNeNa paravvaso hoi / / 11 / 1. saM0 vA0 su0 'idukkhaM // 2. saM0 vA0 su0 vikkaNaNaM // 3. saM0 vA0 su0 yaM hA kaNNa' // 4. lA0 se jAyaM biiyanAmaM // etthaM // 5. lA0 rUvAi a|| 6. saM0 vA0 su0 vvaNammi vaTTa // 7. lA0 yA ya ka' || 8. lA0 'TTho caMda // 9. mupA0 ahiyajA' || 10. lA0 ahavA esuM jovvaM // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake tA jai kahiMci evaM pariNai eso daDhANurAgavaso / suviNe vi hu nAmaM pi vi na giNhae majjha nicchayao // 12 // tA dUraviNahUM pi hu kajaM eyaM na jAva nivvaDai / tAva karemi payattaM, ko nahachei(ya) uvekkhei ? / / 13 / / jAva'ja vi komalao vAhI tA kIrae naNu tigicchA / gADhAsajjIbhUo payattamavi nipphalaM hoI' / / 14 // niyacittaduTThimAe aliyaM pihuiya vigappae bahuyaM / ahavA vidujaNajaNoappasamaM maNNae savvaM / / 15 / / bhaNiyaM cavavaharai aNNaha cciya suddhasabhAvo jayammi sAhujaNo / maNNai tamaNNaha cciya duTThasabhAvo khalayaNo vi|16| tao jAva viNiggao gehAo seTThI tAva kAsavayaM saddAviUNa muMDAviyaM se sIsaM / diNNANi pAesu niyalANi / chUDhA ya uvarage / nibaddhANi saMkalArthabhaeNa saha niyalANi / Dhakkiya duvAraM bhaNio ya pariyaNo 'jo seTThiNo evaM sAhissai tassa vi esa ceva daMDo' tti / tao bhoyaNavelA, pucchiyaM seTThiNA 'kimaja na dIsai caMdaNA ?' / mayaradADhamUlAbhaeNa na keNa vi kiMcivi sAhiyaM / 'bahiM ramaI' tti maNNamANeNa bhuttaM settttinnaa| biiya-taiyadivasesu vi evaM ceva sAriyA / navaraM cautthadiyahe kao seTThiNA nibbaMdho jahA 'jAva na caMdaNA diTThA na tAva bhottavvaM' / tao 'kiM maha mUlA karissai tti maha jIvieNa vi jIvau sA guNagaNamaI bAliya' tti maNNaMtIe siTTho ekkAe vuDDhadAsIe seTThiNo paramattho / tao samAulacitteNa ugghADiyaM uvrgduvaarN| diTThA ya sirAvaNIyacihurabhArA taNhA-chuhAkilAmiyataNU aMsujalAhaliyakavolA / taM ca daddUNa bAhollaloyaNo gao mahANasaM jAva mUlAe savvaM asaNaM [abhaMtare choDhUNa tAliyaM duvAraM / tao nirUvaMteNa avaNNAe asaMgoviyA suppekkakoNasaMThiyA diTThA kummAsA / tao te ceva ghettUNa samappiyA caMdaNAe seTTiNA, bhaNiyA ya 'putta ! jAva lohAraM sadiUNa tuha niyalANi bhaMjAvemi maNuNNaM ca bhoyaNamuvakkhaDAvemi tAva tumaM ee ceva bhaMjasu, mA aicchuhAe sarIrassa vAvattI bhavissaI' / tti bhaNiUNa gao lohAragehaM / tao suppapaNAmie macchiyApuMjasacchahe pecchiUNa, attaNo puvvAvatthaM sariUNa soeuM pavattA / kahaM ? 'jai devva ! sayalatiyaloyatilayabhUo kao kule jammo / tA kIsa ayaMDi payaMDamAgayaM dusahadAlidaM ? // 17 // jai jAyA pii-mAINa niyataNUo vi vallahA ahayaM / tA tANa maraNadukkhANa bhAyaNaM kIsa nimmaviyA ? // 18 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candanAryAkathAnakam jai nAma viogo baMdhavANa nikkaruNa ! taI kao devva ! / tA kiM avaraM aiyaM majjhaM pesattaNaM vihiyaM ? // 19 // iya niyayAvatthaM niMdiUNa sukuluggayaM ca savisesaM / puNaruttaniMtabAhaMbunibbharaM ruvai sA bAlA / / 20 / / evaM ca niMdiUNaM niyakammaM, soiUNa ya avatthaM / bhukkhakkhAmakavolaM vayaNaM ThaviUNa karakamale / / 21 / / te pulaiya kummAse savisesaM maNNubhariyagalavivarA / ciMtei 'lu (chu) hattANaM na kiMci taM jaM na paDihAi / / 22 kiMtu niyajaNayagehe ekkAsaNapAraNammi vi jahecchaM / cauvihasaMghaM paDilAhiUNa puNa Asi pAritI / / 23 / iNhiM tu aTThamovAsapAraNe visamadasagayA vi ahaM / avidiNNasaMvibhAgA kahaM Nu pAremi gayapuNNA ? / / 24 / jai ei kovi atihI tA dAuM kittie vi kummAse / pAremi' ciMtiUNaM duvAradesaM paloei / / 25 / / 269 etthaMtarammi ya nitthiNNasaMgamayA'maramahovasaggavaggeNa gahio abhiggaho jagaguruNA sirivaddhamANa - sAmiNA, taMjahA- davvao suppekkakoNeNaM kummAse, khettao dAyArIe ego pAo uMbarassaMto ego bahiM, kAlao niyattesuM bhikkhAyaresuM, bhAvao jai mahArAyakuluggayakaNNayA vi hoU patte dAsattaNe avaNIyasiroruhA niyalAvaddhacalaNajuyalA maNNubharoruddhakaMThagayagirA royamANI payacchai to pAremi, na'nnaha tti / evaM tattha kosaMbIe jaNeNa aNuvalakkhijjamANAbhiggahaviseso vihariuM pytto| aNNA ya paviTTho sugattAmaccassa maMdiraM / nINiyA dAsaceDIhiM bhikkhA / aghittUNa nimgao bhagavaM / diTTho naMdAhihANAe amaccIe bhaNiyaM ca NAe 'halA ! kiM na bhayavayA gahiyA bhikkhA ? / tAhiM bhaNiyaM 'sAmiNa ! esa bhayavaM dine dine evaM ceva gacchai, saMpai cauttho mAso vaTTai' / tao 'hA dhI ! bhavao ko abhiggaho bhavissai' tti adhiIe amacvaM bhaNai jahA 'kiM tujjha amaccattaNeNaM jai bhayavao ahaM namusa ?' / amaccassa vi adhiI jAyA / io ya-rAiNo sayANiyasya migAvaI devIe vijayA nAma paDihArI, sA paoyaNaMtareNa tatthA''gayA / tIe savvaM niveiyaM migAvaIe / tassAvi adhiI jAyA / niveiyaM ca rAiNo 'kiM tujjha rajjeNaM jai bhagavao abhiggahaM na pUresi, na yANasi bhayavaM ettha viharamANaM ?' / teNAvi 'pUremi saMpayaM' ti deviM samAsAsiUNa sogAbhibhUeNa hakkArio amacco | amacceNAvi pAsaMDiNo pucchiyA abhiggahavisesA / tehiM bhaNiyaM mahArAya ! vicittA jeijaNe NaM abhiggahA kahaM najjaMti ?, paraM davvao vicittadavvAI, khittao nANApaesaTThiyadAyagAi, kAlao paDhamapaharAi, bhAvao hasaMta-rovaMta-nacvaMta - gAyaMta-ramaMtAi / tao rAiNo AeseNa savvo vi logo tahA dAumADhatto / tAvi jAva na gioes jayagurU tAhe acchaMtAulIbhUo jaNo ciMtiuM payatto, kahaM ? - 'esa auNNo savvo vi jaNavao jeNa jayagurU pittha / nANuggahei vavaesavihividiNNa'NNa-pANehiM / / 26 / / 1. lA0 evaM madeg // 2. jaiNeNaM // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake jassanajaiNo giNhaMti kahavijatteNajoiyaM dANaM / so kiM gihI?, muhA hoi tassa gharavAsavAsaMgo' // 27 // jaha jahana lei bahuvihapayArabhattaM paNAmiyaM puro| taha taha kilammai jaNojayaguruciMtAlaso viylo||28|| iya niNdiyniyvibhvovbhogsNpttivihljiyloo| akayatthaM piva bhaNNai sayalaM dhaNa-pariyaNasamiddhiM // 29 // evaM ca viharamANo paMcadivasUNachammAsehiM paviThTho dhaNAvahaseTThimaMdiraM, dihro ya puvvavaNNiyasarUvAe caMdaNabAlAe, ciMtiuM pavattA, avi ya'sukayatthA kayapuNNAahayaM ciya ettha jIvalogammi / jIe pAraNagadiNe samAgaoesa paramappA / / 30 / / jai kahavi esa bhayavaM ee me'Nuggahei kummAse / to duhaparaMparAe diNNo hu jalaMjalI hoi' / / 31 / / jAvevaM sA ciMtai tA bhayavaM tIi saMThio purao / bhattibharanibbharaMgI samuTThiyA jhatti to esA / / 32 / / ghettUNaM kummAse jayaguruNo aNuciya' tti rovaMtI / saMkalabaddha tti bahiM viNiggamaM kAumacayaMtI / / 33 / / vikkhaMbhittA pAehi~ eluyaM bhaNai jayaguruM bhayavaM! / giNhaha jai kappaMtI aNuggaha majjha kAUNa' / / 34 / 'puNNo'vahi' tti paribhAviUNa sAmI vi uDDae hatthaM / sA vi taiyaMtekhiviuM puNo vi paribhAvae evaM / 35/ 'pAvei puNNabhAI taiyA bhavaNammi erisaM pattaM / jaiyA mahallakallANasaMbhavo jaMtuNo hoi / / 36 / / kallANapaddhaIo uvaTThiyAopuNo vinaNu majjha / savvAojayapahuNA aNuggahojaMsayaM vihio / / 37/ jamabhiggahapAraNae bhayavaM pArAvio jiNo vIro / nara-sura sivasokkhAiM taM nUNaM hatthapattAI' / / 38 / / ____etthAvasarammi ya 'aho dANaM sudANaM mahAdANaM' ti bhaNamANehiM surasamUhehiM kao AyAsatale celukkhevo, nivaDiyA nahaMgaNAo tiyasatarukusumavuTThI, vimukkaM gaMdhodayaM mehamaMDalehi, pavAio surahisamIraNo, vajjiyA nahaMgaNe devaduMduhI, vimukkA suravarehiM vararayaNavuTThI, kahaM ciyasuravarasahatthapammukkavivihamaNikiraNaraMjiyadiyaMtA / aNNoNNavaNNasohA vihAi suracAvalaTThivva / / 39 / parimalamilatabhasalaulavalayaparilitabaddhajhaMkArA / suratarupasUNavuTThI nivaDai raimAsaladiyaMtA / / 40 / / ucchalai laliyakarakamalatAlaNuvvillasaddasaddAlo / duMduhirAvo gaMbhIravajirAujasaMvalio / / 41 / / iya laliyabhuuvvelliyakaramaulaMjalimilaMtasirakamalaM / surajayajayasaMrAveNa nivaDiyA rayaNavuTThi ttiaa42| ___ tao tiyasehiM kao puNaNNavo kuMtalakalAvo, vihiyaM puvvalAvaNNarUvasohAsamudayAo vi ahiyayarasohaM sarIraM / tao samucchalio nayarIe halahalAravo jahA 'pArAvio bhayavaM dhaNaseTigehe, nivaDiyA tattha rynnvutttthii'| eyaM ca jaNaparaMparAo soUNa samAgao seTThI, sayANiyanaravaI ya / diTuM ca taM saiTThiNo gehaM disi disi nihittarayaNasaMcayaM / vimhaupphullaloyaNo ya bhaNiuM pavatto naravaI jahA 1. lA0 'vannA, a|| 2. lA0 ehiM uvaM(ubaMraM) bhaNaM // 3. lA0 tahate // 4. saM0 vA0 su0 varehi rayaNa // 5. lA0 ya(?ra)vuvve // 6. lA0 tti // kao tiyasehiM puNa' / 7. saM0 vA0 su0 e kolAhalA // 8. lA0 degNio nara // 9. lA0 seTThigehaM // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candanAryAkathAnakam 271 'bho seTThi ! dharNA tumaM jasserisI tihuyaNatileyabhUyA dhUyA jIe erisaM bhayavao pArAvaNadANaphalamAsAiyaM / o ahamittha patthivo kira purIe, koDuMbio puNa tumaM ti / iya aMtare vi guruNA taha vi tumaM ceva'Nuggahio // 43 // vivo na ya jAI na pahuttaM kAraNaM kusalayAe / bhavaNammi atthiNo jassa iMti so puNNabhAI' tti // 44 // iya eva patthivo thuisamiddhisaMbaddhavivihabhaNiehiM / ahiNaMdai jA savvAyareNa kayagorakhaM seTThi / / 45 / / tAvaya raNA saha samAgaeNa aMteuramahallaeNa diTThA caMdaNA, puNaruttaviyakkaparAyaNeNa paccabhiNNAyA / pacca-bhiNNANANaMtaraM ca calaNesu nivaDiUNa roiuM peyatto / taM ca royaMtaM dahUNa rAiNA devIe ya bhaNiyaM 'bho ! kimeyaM ? ' / teNa vi sAhiyaM 'deva ! jahesA dahivAhaNarAyadhUyA dhAriNIkucchisamubbhavA vasumaI nAma kaNNayA kahaM pi etthA''gayA na jANAmi / o rANA vasumaI pucchiyA / tIe ya jaM jahAvattaM taM tahA savvaM sAhiyaM jAva dhaNaseTThihatthAgamaNaM dhUyApanitti - siNehanibbharaparipAlaNAi-patthuyasaMbaMdhAvasANaM / taM ca soUNa siNeha - nibbharaM nivesiyA ucchaMge rAiNA devIe ya / tao viNNattaM tIe jahA 'tubbhehiM seTThiNA ya abbhaNuNNAyA icchAmi dhammAyaraNaM kAuM, jao saMsAre bahuvihaduhakilesasayasaMkule asArammi / ko nAma kayaviveo ramejja suhasaMgavAmUDho ? / / 46 / / iha jamme cciya daTTUNa tArisI sukulajammasaMbhUI / jAyA puNo vi esA parapesakilesiyA muttI / / 47 / / taM tArisabahuvicchaDDuviDDarilla'mha puvvasaMbhUI / saMpai ko goTThIsu vi sAhijjaMtaM pi saddahai ? / / 48 / / iya kaliuM saMsArammi kammuNo vasaviyaMbhiyavvAiM / ko nAma sayanno nimisayaM pi sajjejja saMsAre ?' / / 49 / eyaM ca samAyaNNiUNa rAiNA bhaNiyaM jahA 'putti ! ajja vi bAlo vayaviseso, alaMgho jovvaNaviyAro, dujjao mohappasaro, balio iMdiyaggAmo, tA vilasiUNa saMsAravilasiyavvAI, uvabhuMjiUNa sayaliMdiyasuhAI, aNubhuMjiUNa suravarasemAsa (sA) iyaM dhaNasamiddhiM pacchA jujjai kAuM dhammajjamo; saMpayaMtu, kattha imaM tuha telokkajaMtukayavimhayaM taNusarUvaM / katto lAyaNNuddalaNapaccalo tavaviseso ? tti / / 50 / / 1. saM0 vA0 su0 'NNo jasse // 2. saM0 vA0 su0 'layA dhUyA // 3. lA0 ssa jaMti so puNNabhAya tti / / 4. lA0 'cvabhinnayANaMta // 5. lA0 pavatto // 6. lA0 dhUyapa // 7. saM0 vA0 su0 'parapesiki' // 8. saM0 vA0su0 'huviUNa / / 9. saM. vA. su. samANAiyaM // Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake tuha laliyakaMtilAyaNNahAriNo suMdarassa rUvassa / himapavaNo kamalassava viNAsabhUo haveja tavo / 51 / jaMjattha jayA jujjai kAuM taM taha kuNaMti buhasaMghA / kiM kuNai dArukuMbhammi koi bAlo vihavvavahaM ? // 52 // iya taha tuha taNulaiyAe ruiralAyaNNakaMtisohAe / hoi tavo kIraMto viddhaMsaNakArao nUNaM / / 53 / / aNNaM catAmarasasacchahaM tuha sarIrayaM kaha saheja tivvatavaM? / tivvA''yavaM dumocevasahaino kislubbheo|54| tivvaM tavasaMtAvaM sahei vayapariNao, na bAlataNU / AyavadaMsaNamitteNa susai gopayagayaM vAri / / 55 / / iya vayavuDDi cciya hoi kAraNaM iThThasAhaNatthammi / ujjovai puNNasasI, na iMdulehA jayaM sayalaM' / / 56 / / tao eyamAyaNNiUNa IsiviyasAviyavayaNakamalA jaMpiuM pavattA caMdaNA jahA "mahArAya ! kiM paDibuddhabuddhiNo evaM vihAI jaMpaMti ?, jao so cciya kAlo jAyai tavassa iha paMDiyA pasaMsaMti / sAmatthaM jattha samatthavIrie hoi jaMtUNaM / / 57 / / aNahiMdiyatthasAmatthayAjuo paDhamajovvaNe ceva / sayalANa vi karaNIyANa paccalo jAyae jaMtU / / 58 / / jaiyA puNa sayaliMdiyaveyellAvaNNanIsahasarIro / iha uThThiDaM pi na tarai taiyA kiM kuNau kAyavvaM ? 59 / vIriyasajjho jAyai tavotti taNumittasAhaNo neya / kulisaMciya dalai girI, nakayAi vimaTTiyApiMDo 60 iyarahio kaha sAmatthayAe kAuMtareja kiMpinaro? / icchAmi teNa kAUNa jovvaNe cyeya dhammamaiM / 61 / aNNaM ca esA ceva rayaNavuTThI puNNANubaMdhasaMsiNI ucchAhai maM dhammujjame, kiMca tubbhehiM na suyaM viusajaNajaMpiyaM 'na dhammarahiyA savvasaMpayANaM bhAyaNaM havaMti" / etthAvasarammi ya puraMdareNa bhaNio sayANiyapatthivo jahA "bho narAhiva ! mA evaM bhaNasu, jaokiMna [hu] muNiyaM tumae esA saMpuNNasIlaguNavihavA / caMdaNataruNo sAha vva caMdaNA siiylaadhnniyaaN62| esA hu bhayavao vaddhamANatitthaMkarassa paDhamayarA / ajANa saMjamujjamapavattiNI hohiI aNahA' / / 63 / hiyayaviciMtiyasarahasapavvajjAkAlalAlasA esA / AbhAsiuM pi jujjai na annahA, kiM the bhuenn?||64|| ciTThau~ nihelaNe cciya tumhaM tAjAva hoi sosamao / jayaguruNopavvajjANuggahakaraNassa jo joggo / 65 / evaM pi imAe ceva hoi suramukkarayaNavuTThidhaNaM / giNhau, jahicchiyaM deu jassa jaM jogamettAhe' / / 66 / / to sA surAhivaiNo aNumaimetteNa savvadhaNasAraM / seTThissa'NumaNNeUM, naravaigehaM pai pyttttaa||67|| 1. saM0 vA0 su0 na yaMdu' / / 2. lA0 yallUviiNaiNa(yallaviiNNa) nIsa' || 3. saM0 vA0 su0 iya u|| 4. lA0 hi // 5. saM0 vA0 su0 hohI aNagyA // 6. lA0 ca // 7 saM0 vA0 su0 bahaveNa || 8. saM0 vA0 su0 'ugihaMgaNe cciya / / 9. saM0 vA0 su0 paiTThA // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNakAkhyAnakam 273 dINA - SNAhANaM viyaraMtI taM dhaNaM jahecchAe / nIyA sayANieNaM samaMdiraM goravaM kAuM / / 68 / / suranAhavayaNaucchAhieNa saMpUiUNa dhaNaseTThi / kaNNaM teuramajjhe ThaviyA kAUNa akkhUNaM / / 69 / / o sA vimukkA se sAlaMkAra vi sAhINasIlAlaMkAravirbhUsiyAvayavA acvaMtarmaNoharuppaNNalAvaNNajovvaNapayarisA vi pariNayavayA''yaraNA avamaNNiyAsesavisaiMdiyA vi asamasamAsAiyasamasuhA bhayavao kevalanANuppattisamayaM paDicchamANI tattha ciTThai / uppanne ya bhayavao kevalanANe mahAvibhUIe aNugammamANA surA'sura-narehiM gayA bhayavao samIve / dikkhiyA ya jahAvihiNA bhayavayA jAyA chattIsaNhaM ajjiyAsahassANaM pavattiNI / kAlaMtareNa ya uppADiUNa kevalanANaM pattA paramasokkhaM mokkhaM ti / candanAryAkathAnakaM samAptam / 31. adhunA droNakAkhyAnakamAkhyAyate-- [32. droNakAkhyAnakam | nIsesadesabhUsaNamajjhe cUDAmaNi vva jo sahai / vasuhAvilAsiNIe so atthiha kosalAvisao / / 1 / / tattha'tthi tiyasapuravarasirisohAsamudaeNa samasarisaM / dasasu disAsu payAsaM varanayaraM siriuraM nAma / / 2 / / tattha ya nissaMsayasasaharakarapasarasarisajasavisaravalakkhIkayasayalavasuhAvalao tArApIDo nAma rAyA / aharIkayasurA -'sura - vijjAhara - nararamaNIrUyA raisuMdarI nAma se bhAriyA / io ya tammi ceva nivasaMti sayalapurappahANaseTThiputtA sudhaNa - dhaNavai-dhaNIsaradhaNayAhihANA paropparapIipahANA cattAri vayaMsayA / te ya aNNayA kayAi asauhiya jaNaNi-jaNayANaM gahiyapahANasuvaNNabhaMDamullA saMbalayavAhayadoNagAbhihANekkakammakaramettapariyaNA paTThiyA rayaNadIvaM / aNNayA ya vacvaMtANaM samAgayA mahADavI / nitthiNNAe ya tIe niTThiyappAyaM tesiM saMbalayaM / etthaMtarammi ya diTTho aNehiM paDimApaDivaNNo ego mahAmuNI, ciMtiyaM ca 'tavasosiyataNuyaMgaM duddharakiriyAkalAvakayacittaM / mayaNaggipasamajalayaM paMciMdiyaturayaniggahaNaM || 3 || nIsesaguNAhAraM pahANapattaM imaM payatteNa / paDilAhaMtI bhattAiehiM je bhattisaMjuttA | 4 || te dhaNNA kayapuNNA, tANa suladdhaM ca mANusaM jammaM / tA amhe vi hu eyaM paDilIhemo mahAbhAgaM / / 5 / / etthaMtarammi bhayavaM paDilehittANa pattayaM calio / jugamettanihiyadiTThI goyarakAlu tti kaliUNa / / 6 / / 1. saM0 vA0 su0 'bhUsiyasarIrAvayavA // 2. lA0 maNohararuppa ( rUya) lAva | 3. lA0 'yAsAhassINaM / 4. lA0 sAhiUNa jaNaNi // 5. saM0 vA0 su0 'pAyaM saMba' // 6. lA0 'lAhAmo // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake harisApUriyahiyaehiM tehiM to doNago imaM bhaNio / doNaya! saMbalayamiNaM payaccha eyassa sAhussa // 7 // teNa ya tadahiyasaddhAvisesaviyasaMtavayaNakamaleNa / paDilAhio tavassI romaMcuccaiyagatteNa / / 8 / / ___ tao pattA kameNa rayaNadIvaM / samAsAiyajahicchiya'bbhahiyavibhavA pattA niyanayaraM, dINAdidANapuvvayaM ca vilasiuM payattA, paraM vavaharaMti suhumamAyAe dhaNavai-dhaNIsarA / etthaMtarammi ya niyayAuyasamattIe mao doNago, samuppaNNo ittheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse kurujaNavayAlaMkArabhUyagayapuranayarapahuduppasahanivaggamahisisirisuMdarikucchiMsi gabbhattAe / diTTho ya tIe tIe ceva rayaNIe amayarasasArapasaraMtaniyayakarapUrapaMccAliyabhuyaNaMtarAlo paDipuNNamaMDalo maMDiyagayaNaMgaNo rayaNIyaro vayaNeNoyaraM pavisamANo / taiMsaNuppaNNasajjhasavasavigayaniddAbharAe sAhio daiyassa sumiNago / teNa vi sAhAviyaniyamaimAhappaviNicchiyasumiNabhAvatthasamuppaNNaromaMcakaMcuyavisaTTavayaNasayavatteNaM jaMpiyaM jahA 'devi ! tuha samatthakurujaNavayaNariMdatArAmayaMko putto bhavissaI' / sA vi 'evaMhoutti samANaMdiya daiyavayaNANaMtarasaMpajjaMtasayalasamIhiyamaNorahA niyasamaye pasUyA dArayaM / taM ca pasaraMtaniyataNukaM tikaDappapayAsiyajammabhavaNAbhoyaM daddUNa harisarvasuppaNNasaMbhamakhalaMtaturiyayaragaipayAruTuMtasAsAvUriyahiyayayAe sudaMsaNAbhihANAe dAsaceDIe vaddhAvio rAyA / tao tavvayaNAyaNNaNANaMdabharanibbharaparAvasIkayamANasassa mauDavajaMgalaggAbharaNAituTTidANaparitosiyadAsaceDIsamaNaMtarasamAiTThaputtajammabbhudayadasadevasiyavaddhAvaNayamahUsavarasapasarasuhamaNuhavaMtassa naravaiNo samAgao nAmakaraNavAsaro / kayaM ca se nAmaM sumiNayANusAreNa kurucaMdo tti / pavaDDhamANo ya gahiyakalAkalAvo jAo jovvaNattho / kayakalattasaMgaho ya pavvajAgahaNAbhimuharAyasamAroviyarajabhAro jAo payaMDasAsaNo naravaI / io ya mayA sudhaNa-dhaNayA samuppaNNA jahAsaMkhaM vasaMtaura-kattiyapuresu vasaMtadevakAmapAlAhihANA pahANasiTThiputtA / kayakalAgahaNA ya jAyA jovvaNatthA / etthaMtarammi ya mariUNa dhaNavai-dhaNIsarA jAyA saMkhapura-jayaMtInayaresu mairA-kesarAhihANAo nijjiyarairUvalAvaNNAo ibbhakulabAliyAo samArUDhAo jovvaNaM / aNNayA ya karabha-vasabhAivAhaNasaNAhabahusatthasamaNNio gao vasaMtadevo vaNijeNaM jyNti| samADhatto vavahariuM / etyaMtarammi ya laMkAvAso vva viyasaMtapalAso, jiNamuNimaNAbhippAo vva viyaMbhamANAsoo, 1. lA0 vA ya pa || 2. lA0 pakkhAliya // 3. saM0 vA0 su0 'daparAe / / 4. lA0 'karapayA || 5. lA0 'vasasamuppa // 6. lA0 NANaMtarasamuppaNNANaMda // 7. saM0 vA0 su0 dANA pari / / 8. saM0 vA0 su0 paiMDa // 9. lA0 'NAhe(ho)bahu // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNakAkhyAnakam 275 kAmiNIbhAlavaTTo vva rehaMtatilao, vayaNaviyalapuriso vva viyasaMtakuravao, puraMdero vva viyasaMtabahuaMbao, suNNamaMdirovarimatalavibhAgo vva pasaratasaMtANao samAgao vasaMtamAso / jo ya naccai vva pavaNavasuvvellamANakomalalayAbAhudaMDehiM, gAyai vva nANAvihavihaMgamakalakalavirAvehiM, tajjai vva vilasamANavaracUekkakaliyAtajjaNIhiM, hakkArai vva rattAsoyakisalayadalalaliyataralakaravilasiehiM, paNamai vva malayamAruyaM do liyanamaM tasiharamahAtaruvaruttamaM gehiM, hasai vva navaviyasiyakusumaniyara'TTahAsehiM, ruyai vva tuDiyabiMTabaMdhaNanivaDamANasiMduvArasumaNoNayaNasalilehiM, paDhai vva suyasAriyAphuDakkharullAvajaMpiehiM ti / iya naccai gAyai tajjaI ya hakkAraI paNamaI ya | vihasai royai paDhai ya gahagahio naM vasaMtariU / / 9 / / niggacchaMti ya bahuvihavilAsarasanibbharAo savvattha | taruNANa caccarIo pae pae naccamANIo / / 10 / savisesujjalanevattharayaNasiMgAriyaMgasohAI / taruNa- taruNINa juyalAI jattha dolAsu kIlaMti / / 11 / / kIlaMti ya taruNanarA taruNIyaNasaMjuyA maummattA / nANAvihataruvarasaMkulesu rammesu ya vasu / / 12 / / AvANayabaMdhehi ya piyaMti majjAiM pANayA loyA / gurumayabhareNa nivaDaMti te ya dharaNIe gayaceTThA / / 13 / / ainibbharapANeNaM vamaMti aNNe pasAriyappAyA / aNNe aDDaviyaDDuM bhamaMti kajjaM viNA vi tahiM / / 14 / / a u sagokkittaNeNa hiyayammi neya mAyaMti / diMti aNegavihAraM dANAI tattha parituTThA / / 15 / / aNNe u niyapiyAliMgaNAiM kuvvaMti logapaccakkhaM / aNNe vaiyaMti gujjhAiM taha ya gAyaMti vivihAI / 16 / iya asamaMjasaceTThAo kittiyAo vasaMtamAsammi / pArijjaMti kaheuM mayaNummattANa taruNANa ? / / 17 / / tattha ya aTThamIcaMdamahe gao vasaMtadevo rainaMdaNaM nAma ujjANaM / diTThA~ tattha sahiyaNaparivuDA kIlArasamaNuhavaMtI kesarA, ciMtiuM ca pavatto, avi ya-- 'kiM esA vaNadevI ? kayaviggahasaMgahA raI ahavA ? / kiM vA vi hu suravilayA ?, uyAhu pAyAlakaNNa ? || 18 | ahavA vihu kiM lacchI ?, kiM vA vi hu rohiNI sayaM ceva / kiMvA gorI vijjAhara vva ? kiM mANusI kA vi / / 19 / / ahavA vipayAvaiNA imIi rUvaM viNimmiyaM, jeNa / karaphaMsA''liddhANaM na hoi eyArisI sohA / / 20 / / iya ciMtaMto eso eyAe diTThigoyaraM patto / puvvabbhavaneheNa ya miliyAo tANa diTThIo / / 21 / / 1. lA0 viyaMbhaMta ku // 2. saM0 vA0 su0 dara vva // 3. saM0 vA0 su0 mAlayamAruiMdo || 4. saM0 vA0su0 'ruttima' // 5. lA0 'rahaTTahAdeg // 6. saM0 vA0 su0 suisA // 7. saM0 vA0 su0 vaiMti // 8. lA0 ttha aTTha // 9. saM0 vA0 su0 'mIvaMdaNamahe // 10. lA0 'TThA ya tattha // 11. saM0 vA0 su0 kiM cesA // 12. lA0 'gayA ra // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake tao 'kA esa ?' ti pucchio vasaMtadeveNa jayaMtIvatthavvago samuppaNNamittabhAvo piyaMkaro nAma ibbhaputto / teNa bhaNiyaM 'iheva paMcanaMdiseTTidhUyA jayaMtadevabhagiNI kesarA nAma kaNNaga' tti / tao kao NeNa jayaMtadeveNa saha saMbaMdho / bhuMjAvio eso niyagehe, teNa vi vasaMtadevo tti / tao gharaM gaeNa diTThA kusumAuha'ccaNaM kuNamANI kesarA / tIe vi jayaMtadevahatthAo kusumamAlaM giNhamANo vasaMtadevo / aNukUlasauNasaMpAraNa harisiyAI citte / lakkhio eso tIe bhAvo pAsaparivattamANIe piyaMkarAhihANAe dhAvidhUyAe / bhaNiyA ya esA 'sAmiNi ! tujjha vi eyassa mahANubhAvassa kiMci uvayAro kAuM jujaI' / tao viyasaMtavayaNakamalAe bhaNiyaM tIe 'halA ! tumaM ceva ettha atthe jahAjuttaM karehi' / tao bhavaNovavaNasaMThiyassa samappiyANi tIe piyaMgumaMjarIsaNAhANi sarasakakkolayANi, bhaNiyaM ca 'pesiyA esA aippiyA sAmiNIe kesarAe piyaMgumaMjarI, eyAiM ca ahiNavuppaNNANi iTThavisiTThadeyANi sahatthAroviya-kakkolayataruphalANi' / tao saharisaM ghettUNa nAmamuddArayaNaM dAUNa jaMpiyameeNa jahA 'iTThANurUvaM ceTThiyavvaM' ti| 'evaM' ti saharisaM paDivajjiUNa paDigayA esA / sAhiyameyaM kesraae| tuTThA esA hiyaeNa / pasuttAeM rayaNIe diTTho carimajAme sumiNago jahA 'pariNIyA kilA'haM vasaMtadeveNa' / teNa vi Iiso ceva / parituhAe kesarAe sAhio piyaMkarAe / etthaMtarammi ya keNAvi saha niyakahAsaMbaddhaM jaMpiyaM vAsabhavaNe purohieNa jahA 'evaM ceva evaM(yaM) bhavissaI' / tao bhaNiyaM piyaMkariyAe 'sAmiNi ! nicchaeNa tuha vasaMtadevo ceva bhattA bhvissi| baddho sauNagaMThI kesarAe / sAhiyamiNaM vasaMtadevassa piyaMkariyAe / 'saMvAI suviNago' tti parituhro eso, pUiyA piyaMkariyA / bhaNiyaM ca NAe 'sauNagaMThisaMbaMdheNa diNNo tujjha appA sAmiNIe, tA karehi viivaahsaamnniN|' vasaMtadeveNa bhaNiyaM 'kayA ceva payAvaiNA' / evaM ca paidiNaM paropparapauttipesaNeNa jAva kaivi diyahA vaccaMti tAva niyabhavaNasaMThieNa nisuo paMcanaMdigehe maMgalatUrasaddo / tao 'kimeyaM ?' ti saviyakkeNa tappauttiviyANaNatthaM pesiyA kammagarI / nAUNa ya samAgayAe sAhiyaM tIe jahA 'diNNA kaNNaujavatthavvagasudattaseTThisuyavaradattassa paMcanaMdiNA kesarA, tannimittaM ca eyaM vaddhAvaNayaM, avi yavajaMti gahiratUrAI taha ya varamaMgalAI gijaMti / akkhayavattasaNAho pavisai purabAliyAsattho / / 22 / / nIsarai puNa vi kuMkumadiNNamuhAlevao sataMbolo' |tN soUNaM eso mucchAvihalaMghalo paDio / / 23 / / etthaMtarammi ya samAgayA piyaMkariyA / vAudANAiNA satthIkAUNa bhaNio so tIe jahA "pesiyA haM sAmiNIe kesarAe, saMdiTuM ca 'na tae ettha atthe khijjiyavvaM jao nA'haM 1. saM0 vA0 su0 etthaM jahA // 2. lA0 'Na muddA / / 3. lA0 e ya raya // 4. lA0 e ya kesa / / 5. lA. va bhavi // 6. lA0 sumiNa' / / 7. lA0 saMThavaNeNa // 8. lA0 "vvsunNdsehi|| Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 droNakAkhyAnakam puvvANurAyavisarisaM ciTThAmi, aNabhinnayA majjha cittassa guruNo, na ya tumaM vajjiya aNNo majjha bhattA, jai ya eyamaNNahA bhavai tao avassaM mae mariyavvaM' ti, tA kAlociyamaNuciTThiyavvaM' ti / taM ca soUNa harisiyacitteNa 'amhANaM pi esA ceva gaI' tti jaMpiUNa visajjiyA piyaMkariyA / saMgamovAyaparANaM ca volINo kovi kAlo / aNNayA ya samAgayA jaNNayattA / tao 'sue vIvAho bhavissaI' tti soUNa dUmiyacitto niggao nayarAo vasaMtadevo / patto kANaNaMtaraM / tattha ciMtiumADhatto, avi ya'anyathaiva vicintyante puruSeNa manorathAH / daivAdAhitasadbhAvA:, kAryANAM gatayo'nyathA / / 24 / / kiMca'annaha pariciMtijjai saharisakaMDujjaeNa hiyaeNa / pariNamai annaha cciya kajjAraMbho vihivaseNa / / 25 / / tAkahaNupariNayamiNaM? puvakkiyakammajaNiyadoseNa / evaM jAyammijao niyameNa vivajjae daiyA / 26 / tA jAva tIya'NiTuM vattaM na suNemi tAva niyapANe / ubbaMdhiUNa dehaM caemi kaMkellisAlammi' / / 27 / / iya ciMtiUNa teNaM asogarukkhaM samAruheUNa / saMjamiya pAsagaM to ThaviyA niyakaMdharA tattha / / 28 / / mukko jhaDa tti appA disAmuhehiM tato paribbhamiyaM / rUddho ya saraNimaggo nimIliyaM loyaNajueNa / / 29 / / etthaMtarammi 'mA sAhasaM ti bhaNiUNa kAmapAleNa / tatthAgaeNa puvvaM chiNNo se pAsago jhatti / / 30 / / vAyAIdANeNa ya satthaM kAUNa to imaM bhnnio| 'niyaAgiIviruddhaM bhadda! kimeyaM tae vihiyaM ?' / / 31 / / tao sadukkhaM bhaNiyaM vasaMtadeveNa 'bhadda ! alameyAe garuyaduhajalaNajAlAvalIkavaliyAe maha aagiiie'| kAmapAleNa bhaNiyaM 'bhadda ! jai evaM tahA vi sAheha tAva niyadukkhaM jeNa viNNAyatassarUvo tanniggahe uvAyaM ciMtemi / tao 'aho ! eyassa parovayArittaNaM' ti ciMtiUNa sAhiyaM savvaM vasaMtadeveNa / kAmapAleNa bhaNiyaM 'bhadda ! atthi ettha uvAo, saMpajjae ya tIe saha paidiNaM tuha daMsaNaM, tA dhaNNo tumaM, mama puNo apuNNassa na uvAo, na ya daMsaNaM, tahA vi na pANe pariccayAmi, jao jIvaMto naro kayAi bhaddAI pAvai vihivaseNa, yata uktam dezAdanyasmAdapi madhyAdapi jalanidherdizo'pyantAt / AnIya jhagiti ghaTayati vidhirabhimatamabhimukhIbhUta:' / / vasaMtadeveNa bhaNiyaM kerisaM kahaM vA tuha puNa dukkhaM jAyaM ?' ti / kAmapAleNa bhaNiyaM"ahaM khu kattiyapuravatthavvago ibbhaputto jovvaNummAyavaseNa nigao desiyAliyAe / patto 1. saM0 vA0 su0 ti, kAlo // 2. lA0 koi kA // 3. saM0 vA0 su0 api ca // 4. saM0 vA0 su0 evaM tA sAhe' // 5. saM0 vA0 su0 'mi / aho| 6. saM0 vA0 su0 "tiya sA // 7. lA0 vA puNa tuha du|| Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake ya saMkhauraM nAma nayaraM / tattha ya tayA saMkhapAlassa jakkhassa jattA / tappicchaNatthaM ca niggayaM sabAlavuDDhaM nayaraM / ahaM pi gao tattheva / jAva pavatte nibbhare kIlArase diTThA mae sahayAravIhiyAmajjhagayA niyasahIyaNaparivuDA egA kaNNagA / jAo taM pai me nibbharo'NurAgo / sA vi maM daddUNa nibbharANurAyaparavasA navamehadasaNe maUrI va ukkaMThiyA, pesio ya tIe maha niyasahIhatthe taMbolo, jAva na kiMci jaMpAmi tAva viyaTTo rAyahatthI, kayamasamaMjasaM teNa, jAva samAgao sahayAravIhiyaM, palANo kaNNagApariyaNo, na sakkiyA palAiuM sA / tao jAva so taM giNhai tAva pahao mae piThThao lauDaeNa valio maM pai taM mottUNa / vaMciUNa ya taM mae gahiyA kaNNagA, nIyA niruvaddave ThANe mukkA amuMcamANI hiyaeNa / samAgao se pariyaNo / bahumaNNio ahaM teNa / etthaMtarammi varisiuM pavattaM nAgavarisaM / palANo disodisaM savvalogo / tao paraM na nAyA mae sA katthai gaya tti| aladdhatappauttI ya hiMDiUNa kaIvi diyahe nayaraM tadummAhageNa patto ihaI" ti / taM ca soUNa bhaNio vasaMtadeveNa 'mitta ! jai evaM tA sAhesu etthuvAyaM' / teNa jaMpiyaM 'sue sA pariNijjihI, tao kAyavvA aja rayaNIe tIe raisaNAhassa mayaraddhayassa pUyA, taM ca kappo tti egAgiNI ceva karei, tA aNAgayameva pavisAmo nagaramayaNassa maMdiraM, tadaNumaeNa ya ghettUNaM tavvesaM gamissAmi ahaM tIe gehaM, cirapaDigaesu ya amhesu tumaM taM ghettUNa palAijAsu' tti / taM ca soUNa 'sovavattigaMti harisieNa bhaNiyaM vasaMtadeveNa 'mitta ! sovavattigameyaM paramevaM kajjamANe mahaMto tujjhANattho' / etthaMtarammi kuo vi tatthAgayAe subhadisAvibhAgaTTiyAe chikkiyaM vuDDhamAhaNIe / kAmapAleNa bhaNiyaM 'na majjha etthANattho, avi ya tuha kajjasaMpAyaNeNa mahaMto abbhudao' / etthaMtarammi keNAvi saha jaMpamANeNa niyakahAlAvasaMbaddhaM jaMpiyaM vuDDhamAhaNeNa 'ko ettha saMdeho ?' / 'evameyaM'ti gahiyasauNabhAvattheNa jaMpiyaM kAmapAleNa 'evaM ceva kajjamANe savvaM sohaNaM bhavissaI' / tao uThThiUNa paviTThA nayaraM / kayA pANavittI / kAUNa ya pariyaNanioyaNAiyaM tatkAlociyaM karaNijjaM saMjhAkAle paviThThA nayaramayaNadevaulaM, ThiyA paDimApiTThao / thevavelAe ya nisuo tUrasaho / 'esA sA Agacchai'tti tuTThA citteNa, jAva samAgayA sayaNavaggaparivuDA kesarA / oiNNA jNpaannaao| ghettUNa piyaMkariyAhatthAo vivihapUovagaraNapaDipuNNaM pattiM paviThThA abhiNtre| 'kappo' tti DhakkiyaM duvAraM / mottUNa egattha pattiM gayA mayaNasamIve bhaNiuM ca pavattA, avi ya'bho bhayavaM raivallabha ! paccakkha ! samatthasattacittassa / na hu jujjai maha evaM nioyaNaM nAha ! diinnaae| bhattIe vivihapUyAi pUio ettiyaM mae kAlaM / kira kAhisi maNaruiyaM jAva tae erisaM vihiyaM / / kiM na viyANasi sugahiyanAmaM mottuM vasaMtadevaM me / na ramai annattha maNaM ahavA kimiNA palatteNa? / / 1. lA0 kiMpi // 2. saM0 vA0 su0 raiNAhassa pUyA // 3. lA0 lAejasu // 4. lA0 degNa pari / / 5. lA0 eyaM // Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNakAkhyAnakam maMta visocci maha bhattA dijja' jaMpiuM evaM / tattoraNegadese nibaddhao pAsao tIe / / 36 / nasiuM siroharaM tattha appayaM jAva sA pavAhei / tAva sahasa tti dhariyA vasaMtadeveNa niggaMtuM / / 279 sA vi taM dahUNa 'kahaM so ceva eso samAgao ?' tti jAva sasajjhasA ciMtei tAva bhaNiyA vasaMtadeveNa 'suMdari ! alaM ciMtAe so cevAhaM tujjha hiyayadaio tuhaharaNanimittaM puvvameva samatto ettha paviTTho, tA samappehi eyassa mama mittassa niyavesaM, giNhAhi ya tumameyassa saMtiyaM jeNa vaccai eso tuha kulagharaM ' ti / tao suMdarameyaM ti harisiyAe samappio tassa niyaveso / kAmapAlo vi pUjiUNa kAmadevaM kAUNa palaMbamaMguTThi niggao, niggacchaMtassa ya gahiyA piyaMkariyAe pattI / samArUDho jaMpA / samukkhittaM bAhagehiM / tao vajjaMtehiM maMgalatUrehiM gao paMcanaMdigahe / nIo piyaMkariyAe mAiharayaM / nivesiUNa bhaNiyaM 'piyasaMhi ! evaM ceva iTThavisiTThapiyasamAgamamaMtaM parijavaMtI ciTThasu' / tti bhaNiUNa paoyaNaMtareNa niggayA piyaMkariyA / etthaMtarammi ya saMkhauranivAsinimaMtiyAgayasayaNajaNeNa saha samAgayA kesarAe mAuladuhiyA irA nAma kaNNayA / sA ya kesarAdaMsaNatthaM paviTThA mAiharae / niviTThA kAmapAlasamIve, bhaNiyaM ca NAe, avi ya-- 'mAkuNasu bhagiNi ! kheyaM, sakammavasayA jiyA o savve / puvvakayakammadosA duhAI pAveMti saMsAre // 38 // jaM jeNa pAviyavvaM suhamasuhaM vA imammi saMsAre / puvvakayakammavasao taM so pAvei niyameNa / / 39 / / saviveyanivviveyANa aMtaraM ettiyaM tu saviveyA / bhAviMti bhavasarUvaM iyare asamaMjasapalAvI / / 40 / / saMkhaure ceva imo vasaMtadevANurAyavRttaMto / kAraNagayAe kahio tujjha sahIe maha aseso / / 41 / / tA ujjhiUNa soyaM gurujaNaaNuvattaNaM kuNusu bhagiNi ! | vihiNA niDAlalihiyaM, jamei sammaM tayaM sahasu // 42 // majjha puNa dAruNataro vuttaMto bhagiNi! tuha sayAsAo / gurujaNadukkhabhaeNaM taha vi hu dhAremi haM pANe |43| jamhA hu saMkhapAlassa bhayavao purajaNeNa jattAe / pAraddhAe ahaM pi hu viNiggayAsahiyaNasameyA / 44| sahayAravIhimajjhe ujjANe jAva vivihakIlAhiM / kIlAmi tAva diTTho koi juvA nA'idUrammi / / 45 / / mayaNo vva viggahadharo taM par3a jAo daDho'NurAgo me / so vi aNurAyavasao puNo puNo maM paloei / / 46 / niyayasahIhatthammi ya taMbolo tassa to mae pahio / teNa vi gahio, na hu tANa jAva vayaNakkamo hoi // 47 // tA ummiTThIhUo mattakarI teNa addhagahiyA haM / jA tAva teNa hatthI pahao lauDeNa paTThIe / / 48 / / 1. lA0 pUiU' // 2. saM0 vA0 su0 'sahi ! taM caiva // 3. saM0 vA0 su0 'yA pariyaNa // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake maM mottuM tayabhimuo calio, teNAvi vaMciuM hatthiM / ghettUNa ahaM nIyA karibhayaparivajjie ThANe / / 49 / / mukkA ya tattha teNaM amuMcamANI vi hiyayamajjhammi / milio ya majjha sajaNo, teNa vi ahiNaMdio eso // 50 // etthaMtarammi meho bhuyagehiM varisiuM samADhatto / tassa bhaeNa palANo disodisaM savvapuralogo / / 51 / / tappabhiraM tu na nAo, kahiM gao so mahaM hiyayahArI ? | gavisAvio ya nayare kaivi diNe neya uvaladdho // 52 // tA bhagiNi ! maha ahannAe daMsaNaM pi dUrIkayaM vihiNA, jao bhaNiyaM-- AsAsijjai cakko jalagayapaDibiMbadaMsaNasuheNa / taM pi haraMti taraMgA, picchaha NiuNattaNaM vihiNo // 53 // tamAyaNNiUNa ugghADiyaM vayaNaM kAmapAleNa / taM ca daddUrNa 'kahaM so ceva eso ?' tti sasajjhasalajjAvasaparavasAe na kiMci jaMpiyamimAe / tao teNa bhaNiyaM 'pie ! na esa kAlo lajjAe, tA mottUNa lajjaM niggamaNovAyaM kiMci ciMtehi, jeNa lahuM paNassAmo, kesarA puNa tumaM va imiNA paogeNa miliyA niyadaiyassa' / tao tIe harisiyAe jaMpiyaM 'jai evaM to sarIraciMtAvavaeseNa asogavaNiyAduvAreNa niggacchAmo' / tao 'sAhu suMdari ! sohaNo uvAo' bhaNiUNa uTThio kAmapAlo / niggaMtUNa ya palAyANi / miliyANi gayaure puvvameva kesaraM mahAya tattha samAgayassa vasaMtadevassa / ciTTheti ya suheNa tattha / o rAi kurucaMdassa paidiNaM samAgacchaMti paMca paMca pahANakosalliyANi / na yaso tANi sayamuvabhuMjai, na ya aNNassa kassai dei, bhaNai ya 'eyANi mae iTThavisiTThassa ssa dAvvANa' / etthaMtarammi ya vaddhAvio rAyA ujjANapANa, avi ya-- ' vaddhAvijjasi narapahu ! varakevalamuNiyavatthuparamattho / ittheva tijagapaNao samAgao saMtinAhajiNo / / raiyaM ca samosaraNaM AjoyaNamittabhUbhibhAgammi / avahariyaM tiyasehiM taNa - kaMTaya - reNumAIyaM / / 55 / / gaMdhodayaM pavuDaM, raiyaM sAlattayaM samuttuMgaM / maNi -kaMcaNa - rayayamayaM caugouradArapavibhattaM / / 56 / / raiyAiM toraNAiM causu vi dAresu rayaNacittAiM / uttuMgadhayavaDAI bahurUvayasaMdhikiNNAI / / 57 / / cakkajjhaya-sIhajjhaya-garalajjhaya - mahajhayA tao vihiyA / cAuddisi vAvIo vaNarAIo ya vihiyAo / / 58 / / 1. 0 mANI yahi // 2. saM0 vA0 su0 'ppamiyaM // 3. lA0 to // 4. saM0 vA0 su0 'Na so ceva / 5. lA0 jaMpiyaM // 6. lA0 puNa maM ca // 7. lA0 'yANi ya gaya // 8. lA0 tANi uvabhu // 9. saM0 vA0 su0 'rUyaya' || Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ droNakAkhyAnakam 281 majjhammi tassa ThaviyaM varAsaNaM sIhapoyaakkaMtaM / kaMkellipAyavo taduvariMNa raio susohillo / / 59 / jANussehapamANA uvarimuhA nivaDiyA kusumavuTThI / chattattayamuiMDaM uvariM sIhAsaNassa kayaM / / 60 / / cAmaradaMDavihatthA sakkIsANA ThiyA ubhayapAse / jalaharagaMbhIraravo vajai suraduMduhI gayaNe / / 61 / / evaMvihammi raie osaraNe visai sirijiNosaMtI / puvveNa kaNayakamalovarimmisaMThaviyacalaNayalo62 tipayAhiNaM viheDaM titthaM namiUNa jAva uvaviThTho / tA causuM pi disAsuMsurehiM paDirUvayA vihiyA / 63 / bhAmaMDalaM pi diNayarakaraniyarasamappabhaMtao jAyaM / nara-tiriya-maNuya-devehiM pUriyaM taM khaNaddheNa / / 64 / daLUNa tayaM sAmiya ! samAgao tuha piyaM niveeuM' / tavvayaNaM soUNaM ahiyaM tuTTho naravariMdo / / 65 / / romaMcakaMcupulaiyadeho vaddhAvayassa dAUNa / pajjattIe dANaM bhattIe gao jiNaM namiuM / / 66 / / savvAe riddhIe vasaMtadevAiyANi cauro vi / vaMdittA jiNanAhaM uvaviThThAI mahIvaDhe / / 67 / / tatto kahei dhammaM joyaNanIhAriNIe vANIe / niyaniyabhAsApariNAmiNIe bhayavaM jaNahiyaTThA / / 68 / / avi ya dANaM sIlaM tava-bhAvaNAo dhammo caubviho bhaNio / kAyavvo suhaheU bho bho bhavvA !, kimaNNeNa ? // 69 // dANAo hoi saggo, bhoguvabhogA tahiM viviharUvA / dANAo maNuyatte paNayanivaM hoi vararajaM / / 70 / / riddhI aNaNNasarisA, aNNAI vi jAiM cArusokkhAI / __ ANA yaM appaDihayA, parivAro annnnnnsaariccho||71|| kiM bahuNAbhaNieNaM ? jaM kiMci vi ittha jIvalogammi / labbhai pahANavatthu savvaM dANapphalaM taM tu / 72 / etthaMtarammi ya kahataraM nAUNa pucchiyaM rAiNA 'bhayavaM ! kiM maha paidiNaM paMca paMca avvaMgANi uvaNamaMti, na ya kassai paicchAmi ?' / tao bhayavayA kahio savvo vi puvvajammavaiyaro, tA mahArAya ! tehiM saha tANi uvaogaM gacchissaMti, jao tANa saMtiyaM davvaM, te ya ime vsNtdev-kaampaalmiraa-kesraahihaannaa| taM ca soUNa savvesiM samuppaNNaM jaaiisrnnN| tao jaMpiyamaNehiM 'nAha ! evameyaM, nAyamamhehiM jAissaraNAo, tA dehi amhANaM sAvayadhamma' / diNNo ya bhayavayA / tao bhottUNa tANi rAyasaMpaNNakosallayAiyaM dANaphalaM, pajjaMte kAUNa sAmaNNaM gayANi suraloyaM ti / jaMtesiM vayaNeNaM kammayareNaM muNissa varadANaM / diNNaM tassa phaleNaM eso rAyA samuppaNNo / / 73 / / 1. lA. 'maloyarammi // 2. lA0 taM vayaNaM // 3. lA0 nninivN|| 4. lA0 i|| 5. lA0 ro'NaNNa' // 6. saM0 vA0 su0 'vaM maha / / 7. lA0 to / / 8. lA0 yaratte mu0 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake teNaM ceva phaleNaM kamaso siddhiM pi pAvihI eso / tA dANammi payatto kAyavvo savvasattehiM / / 74 / / iti droNakAkhyAnakaM samAptam / 32. sAmprataM saGgamakAkhyAnakaM kathyate [33. saGgamakAkhyAnakam] atthittha jaMbudIvammi bhArahaddhammi dakkhiNe / majjhimakhaMDamajjhammi deso magahanAmao / / 1 / / atthi telokkavikkhAyaM puraM rAyagihaM tahiM / alayApurisaMkAsaM sussAsaM guNapUriyaM / / 2 / / dappiTTArikariMdANaM kuMbhaninbheyapacchalo / mayaMdo seNio rAyA taM puraM paripAlae / / 3 / / tassa'tthi cellaNA nAma devI sohaggagabviyA / vaNNalAvaNNasaMpaNNA kalAkosalasAliNI / / 4 / / etto ya sAligAmammi dhaNNA ucchaNNavaMsayA / bAlayaM saMgamaM nAma puttaM ghettuM samAgayA / / 5 / / paTTaNAo, tao bAlo vaccharUyAiM rakkhae / aNNayA Usave kamhiM savvagehesu pecchai / / 6 / / bhujaMtaM pAyasaM bAlo, tatto mAyaM vimaggai / 'pAyasaM dehi me aMba!' tIe natthi'tti jaMpiyaM / / 7 / / vAraM vAraM vimagaMtaM roviraM taM niyacchiuM / sarittA puvvayaM riddhi maNNuNA sA vi rovaI / / 8 / / pADivesiyanArIo souM pucchaMti kAraNaM / tIe savvammi akkhAe vuttaMte karuNAparA / / 9 / / tAo svIrAIyaM diti raMdhiuM sA vi pAyasaM / thAlaM bharittu puttassa ghaya-khaMDasamaNNiyaM / / 10 / / kajjeNa gehamajjhammi paviTThA jaNaNI tao / sAhU etthaMtare tattha paviThTho mAsapAraNe / / 11 / / bhikkhaTThA tattha gehammi, diTTho saMgamaeNa to / samunbhijjaMtaromaMcakaMcuo ciMtae imaM / / 12 / / 'suladdhaM mANusaM majjha, jIviyaM jammameva ya / jeNa savvA vi saMpaNNA, sAmaggI dullahA imA / 13 / / pattaM cittaM ca vittaM ca tiNNi vI puNNajogao / puNNAI majjha puNNAiM ajja' evaM viciMtiuM / / 14 / / papphullaloyaNo bAlo uppADittA samuTThio / taM khIrIpuNNayaM thAlaM, tao gaMtuM tayaMtie / / 15 / / 'karehA'NuggahaM nAha !' jaMpaI bhattinibbharo / 'sujjhaI' tti viyANeuM sAhuNA pattamuDDiyaM / / 16 / / savvaM vaDDhaMtabhAveNa taM khittaM teNa pattage / puNNaMtarAyabhIeNaM sAhuNA na nivAriyaM / / 17 / / bhattIe vaMdiuM sAhuM niyaTThANe nisaNNao / viNigNayammi sAhummi, dhaNNA gehAo niggayA / / 18 / / 'bhutta' tti maNNamANIe puNo taM tIe pUriyaM / raMkattaNeNa teNAvi bhuttaM kaMThappamANao / / 19 / / ajIraMteNa rattIe mao sAhuM saraMtao / puNNeNaM tassa dANassa pure rAyagihe tao / / 20 / / 1. lA0 namo suyadevayAe bhagavaIe / sAmprataM / / 2. lA. 'yAuri // 3. saM0 vA0 su0 saMpunnA / / 4. lA0 sallasA // 5. lA0 ruvANi // 6. lA0 roiraM // 7. lA. 'muTThiuM // 8. lA. "ttmoddiyN|| 9. puNyAntarAyakarmabhItena ityrthH|| Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgamakAkhyAnakam 283 gobhaddainbhabhajjAe bhaddAgabbhe samAgao / sAlIchittaM sunippaNNaM sumiNe sA niyacchiuM / / 21 / / vibuddhA niyadaiyassa sumuhI sA pasAhae / teNAvi puttajammeNaM vareNaM sA'hinaMdiyA / / 22 / / taM souM haTTatuTThA sA tao evaM payaMpaI / 'devAINaM pasAeNaM hou evamimaM pahU !' / / 23 / / evaM ca sA'hinaMdittA suheNaM gabbhamuvvahe / puNNesu dosu mAsesu uppaNNo tIe dohalo / / 24 / / jahA dANAisaddhammakammAiM jai karemahaM / pUrie seTTiNA tammi suhaM gabbho pavaDio / / 25 / / patte pasUikAlammi pasUyA sA suhe diNe / puttaM surakumAraM va loyaNANaMdadAyagaM / / 26 / / tao vaddhAvio seTThI ceDiyAhiM duyaM duyaM / dAUNa tANa so dANaM sahattheNaM ca matthayaM / / 27 / / dhA(dho?)viUNaM puNo tuTTho pavattei mahUsavaM / vajjirAujjasaMsaddabharijjaMtanahaMgaNaM / / 28 / / tuTuMtatArahArohamuttAhalakayaccaNaM / siMgAraphAranArIhi samADhattaM sunaccaNaM / / 29 / / dijjaMtadANasaMghAyaM chattakolAhalAulaM / accherayasayAiNNaM vimhAviyamahAyaNaM / / 30 / / emAibahuriddhIe vatte tammi mahUsave / saMpatte bArasAhammi sammANittA niyallae / / 31 / / sumiNassA'NusAreNa seTThI baMdhusamaNNio / Thavei sAlibhaddo tti guNNaM puttassa nAmayaM / / 32 / / evaM pavaDDhamANo so dhAIpaMcagalAlio / kiMcUNaaTThavariso, kalA savvA u gAhio / / 33 / / saMpatto jovvaNaM tatto rUveNaM jiyavammaho / lAvaNNavaNNasaMpaNNo kAmiNIyaNavallaho / / 34 / / ramaMto saha mittehiM lIlAe jAva acchai / tAva tattheva vatthavvA battIsaM varaseTThiNo / / 35 / / raIsAriccharUyAo ghettuM kaNNAo AgayA / battIsaM savvasArAo ibbhagobhaddamaMdire / / 36 / / bhaNaMti 'jai vineyAo joggAo tuha suyassa u / maNNaU to vi eyAo kAuM amhANa'Nuggaha' / 37/ haTTatuTTho tao seTThI pasatthe tihivAsare / mahAvicchaDDariddhIe pANiggahaNaM karAvae / / 38 / / uttame bhavaNAbhoe samArUDho tao imo / devo doguMdugo ceva bhuMjae bhogavittharaM / / 39 / / puNNANubhAvao tassa mAyA-vittANi savvahiM / pavattayaMti akkhUNaM evaM kAle galaMtae / / 40 / / gobhaddo giNhae dikkhaM sirivIrajiNaMtie / ciccA dhaNAiyaM savvaM tao pAlittu saMjamaM / / 41 / / bhattaM paccakkhiuM kAle divvakaMtidharo suro / uppaNNo devalogammi uvaogaM pauMjaI / / 42 / / daRsNaM ohinANeNa niyaputtasiNehao / tappuNNAvajjio tattha suro sigdhaM samAgao / / 43 / / vatthA-'laMkAra-mallAI savvaM divvaM paNAmaI / sabhAriyassa niccaM pi dANapphalavasIkao / / 44 / / jaM ca mANussayaM kajjaM bhaddA taM se pasAhaI / nictio savvaThANesu evaM bhoge pabhuMjaI / / 45 / / aNNayA vaNiyA keI ghettuM rayaNakaMbale / uvaTThiyA nariMdassa seNiyassa sahaMgaNe / / 46 / / 'mahagghANi' tti kAUNa rAyA jAva na giNhaI / tAva tatto viNiggaMtuM vaNiNo bhaddAgihaM gayA / / 47 / / 1. saM0 vA su0 ccakkhiyaM // 2. lA0 degllAi // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake 'sA vi te kaMbale savve mollaM dAUNa giNhaI / vaNiNo vi niyAvAse gayA, etthaMtarammi ya / / 48 / viNNatto seNiorAyA cellaNAe jahA mama / aTThAe kaMbalaM evaM mahAmollaM pi gheppau' / / 49 / / vAraMvAraM bhaNaMtIe saddiyA vaNiNo tao / bhaNiyA ya kaMbalaM evaM amhaM molleNa deha bho!' / / 50 / / vuttaM tehiM jahA deva ! diNNA savve vi kaMbalA / bhaddAe ibbhabhajjAe' tao raNNA tadaMtie / / 51 / / goravvo pesio ekko bhaddo niyamahaMtao / jahA 'ANehi molleNa, bhaddApAsAu kaMbalaM' / / 52 / / teNAvi jaMpiyA gaMtuM 'bhadde ! rAyA vimaggaI / jahAkiiyamolleNa evaM rayaNakaMbalaM' / / 53 / / bhaddA payaMpaI 'bhadda ! te me phAlittu kaMbale / sAlibhaddassa bhajjANaM pAyalUhaNagA kayA / / 54 / / tA viNNavehi rAyANaM jai juNNehi sijjhaI / kajjaM to leha secchAe, jao aNNaM na vijii| 55 / taM teNa rAiNo savvaM gaMtuM jAva niveiyaM / cellaNA tA payaMpeI 'deva ! pecchasu aMtaraM' / / 56 / / amhANaM vaNiyANaM ca' iI vutto narAhivo / koUhaleNa apphuNNo evaM maMtiM pabhAsaI / / 57 / / 'bhaNehi bhadda ! to bhadde jahA-amhANa kougaM / tA pesehi ihaM bhadde ! sAlibhadaM khaNaMtaraM' / / 58 / / teNAvi jAva sA vuttA tAva bhaddA sasaMbhamA / uThThittA rAiNo pAse sayameva samAgayA / / 59 / / viNNaveI jahA deva ! na me putto kayAi vi / pecchae caMda-sUrA tA ciTThau bahiniggamaM / / 60 / / tA gharAgamaNeNa'mha pasAo deva ! kIrau' / koUhaleNa raNNA vi taM tahevA'NumaNNiyaM / / 61 / / 'pasAo' tti bhaNaMtIe puNo bhaddAe jaMpiyaM / 'khaNamekkaM vimAlehi jAvA''gacchAma'haM puNo' / / 62 / gehaM gaMtUNa kArei haTTasohaM niraMtaraM / sagehadAradesAo sIhaddAraM nivassa jA / / 63 / / nANApecchaNayAiNNaM taM kAUNaM tao nivaM / viNNavei 'gihaM gaMtuM pasAo deva ! kIrau' / / 64 / / tatto rAyA tahiM sigghaM savvorohasamaNNio / pecchaMto pecchaNe divve sAlibhaddagihaM gao / / 65 / / taM ca ke sarisaM ? surattahemabhittiyaM, vicittacittacittiyaM / mANikkabaddhabhUtalaM, viNiMtateyamaMDalaM / / 6 / / subhaMgasAlabhaMjiyaM, vipaMcivasasiMjiyaM / suvaNNathaMbhasaMgayaM, paNaccamANaraMgayaM / / 67 / / lalaMtamuttamAlayaM, raNaMtatAratAlayaM / phuraMtavAratoraNaM, maNussasokkhakAraNaM / / 68 / / uttuMgasattabhUmiyaM sammaTTaghaTTadUmiyaM / kIraMtavatthasohayaM, vajjaMtamaddalohayaM / / 69 / / erisaM taM niyacchaMto vihiyANeyamaMgalo / paviThTho tattha so rAyA vimhaupphullaloyaNo / / 70 / / kamaso jAva ArUDho cautthaM bhUmigAtalaM / savvappahANae tattha AsaNammi nivesio / / 71 / / vatthA-'laMkAramAIyaM dAuM bhaddA taiyaMtao / sAlibhaddasayAsammi sattamaM bhUmigaM gayA / / 7 / / 1. lA0 tA // 2. lA0 gehe // 3. saM0 vA0 su0 gihe // 4. saM0 vA0 su0 tayaM // 5. lA0 tahiM / Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgamakAkhyAnakam 285 jaMpaI 'putta ! taM daTuM seNio puhaIsaro / cautthaM bhUmigaM patto to Agaccha khaNaMtaraM' / / 73 / / jaMpaI sAlibhaddo vi ammo ! taM ceva jANasi / agdhaM giNhAhi to gaMtuM kiM karissAmahaM tahiM ?' 74 / bhaddA payaMpaI 'putta ! na taM hoi kiyANayaM / kiMtu nIsesaloyANa tumha'mhANa ya so pahU' / / 75 / / taM souM takkhaNaM ceva viratto ciMtae imaM / dhI dhI ! saMsAravAsassa jattha''NNo majjha vI pahU // 76 // tA evaM dukkhapaurehiM bhavabhogehiM me alaM / pavvajjAmi jiNassaMte dikkhaM dukkhavimokkhaNiM' / / 77 / evaM saMvegapatto vi mAyAe uvarohao / caMdo vva tArayAjutto uttiNNo so sabhArio / / 78 / / seNiyassaMtiyaM patto paNAmaM kuNaI lahuM / narideNA'vi neheNa niyayaMke nivesio / / 79 / / agghAo uttimaMgammi jAva tattha khaNaMtaraM / ciTThaI tAva aMsUNi muyaMtaM niyaputtayaM / / 8 / / daTuM bhaddA payaMpei 'deva ! eyaM visajjaha / jao mANussamallAigaMdho eyassa bAhai / / 81 / / divvANulevaNaM mallagaMdhAIyaM paNAmai / niccaM jaNayadevo se sabhajjassa maNoharaM' / / 82 / / tatto visajjio eso gao sattamabhUmigaM / raNNA vi jaMpiyA bhaddA 'gacchAmo niyamaMdiraM' / / 83 / / viNNatto nivaI tIe 'pasAo deva ! kIrau / ajja[Amha gihe ceva bhoyaNeNaM' tao nivo / / 84 / / uvarohagao tIe patthaNaM paDivajjaI / tao bhaddAi vakkeNa dAsaceDIo takkhaNaM / / 85 / / mayaNijja-hiNijjAiM dIvaNijjAiM ANiuM / lakkhapAgAitellAI pottiyaM appiuM tao / / 86 / sukumAlapANipAyA dakkhA cheyaMgamaddayA / abbhaMgayaMti rAyANaM parivArasamaNNiyaM / / 87 / / rayaNasovANapaMtIsu jAva vAvIsu mjje| rAyA tA devajogeNaM karAo paDiyaM jale / / 88 / / nAmamudaM paloei nivo saMbhaMtaloyaNo / taM daTuM bhaNaI bhaddA dAsaceDI 'halA ! imaM / / 89 / / nIramannattha vAvIe saMkAmehi khaNaMtare / jaMtappaogao savvaM' tIe jhatti tahA kayaM / / 9 / / nANAlaMkAramajjhammi tamiMgAlasaricchayaM / picchiuM pucchaI ceDI 'kimeyaM ?' vimhayAulo / / 91 / / tIe vi jaMpiyaM 'deva ! niccaM pakkhippaI imaM / nimmallaM sAlibhaddassa sakalattassa ettha u' / / 92 // taM souM ciMtae rAyA 'peccha puNNassa aMtaraM / ahaM rAyA imo bhicco bhogalacchI puNerisA / / 93 / / tA dhaNNo savvahA eso kayapuNNo naruttamo / suladdhaM jIviyaM jamma mANusattamimassa u' / / 94 / / evaM ca majjiuM bhutto NANArasasamaNNiyaM / visiTuM bhoyaNaM, pacchA kayakicco gihaM gao / / 15 / / sAlibhaddo vi saMsAraviratto jAva ciTThai / tAva kallANamitteNaM AgaMtUNaM niveiyaM / / 96 / / 'vaddhAvijjasi taM sAmi ! jao ettheva paTTaNe / samosaDho varujjANe bahusIsasamaNNio / / 97 / / dhammaghoso tti nAmeNaM sUrI guNagaNAlao / caunANehiM saMpanno narA-'maranamaMsio / / 98 / / 1. lA0 tA // 2. lA0 taM / / 3. lA0 ciddhi saM // 4. lA0 to // 5. lA0 jjAI, dappaNijjANi aa|| 6. lA. jjaI // 7. lA0 bhogiDDhI puNa erisA // 8. saM0 vA0 su0 to // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 1 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake taM souM sAlibhaddo vi romaMcuccaiyagattao / sAmaggiyaM viheUNaM vaMdaNatthaM viNiggao / / 99 / / patto ya sUripAsammi kAuM paMcappayArayaM / kameNA'bhigamaM tatto vaMdittA bhattinibbharo / / 100 / / sUriNo sesasAhU ya tao suddhamahItale / nisaNNo paMjalIhouM bhattIe pajjuvAsaI / / 101 / / sAlibhaddassa tIse ya parisAe jiNabhAsiyaM / dhammamAikkhaI rammaM mokkhasokkhekkakAraNaM / / 102 / / jahA 'bho ! ettha, saMsAre savve jIvA sakammao / pAvaMti tikkhadukkhAI anaMtAI niraMtaraM / / 103 / / sArIra-mANasAiM te jehiM pIDijjae jaNo' / eyammi aMtare sUrI sAlibhaddeNa pucchio / / 104 / / 'bhayavaM ! keNa kammeNa anno sAmI na vijjaI / taM souM jaMpaI sUrI 'savvadukkhavimokkhaNI / / 105 / / dikkhaM giNhaMti je jIvA tilogassA'vi te pahU' / 'jai evaM to gihe gaMtuM jAva pucchAmi aMbayaM / 106 / tAva tumha sayAsammi giNhissAmi taiyaM lahuM' / sUrI payaMpaI 'bhadda ! mA pamAyaM karissasi' / / 107 / / 'icchaM'ti bhaNiUNeso maMdiraM niyayaM gao / pAyaggahaM viheUNa tao bhadaM papaI / / 108 / / 'ammo ! ajja mae dhammo suo savvaNNubhAsio / dhammaghosassa pAsammi' suMdaraM' sA payaMpaI / 109 / sAlibho tao Aha 'jai evaM to karemahaM / ammo ! tubbheha'NuNNAo taM dhammaM bhavanAsaNaM' / / bhaddAe jaMpiyaM 'vaccha ! so acvaMtasudukkaro / javA lohamayA ceva cAveyavvA niraMtaraM / / 111 / / tumaM ca devabhogehiM vaccha ! nicvaM pi lAlio / tA kahaM kaTTaNuTThANaM, kAuM satto bhavissasi ?' / 112 / paI sAlo va 'evameva, na annahA / kiMtu kIvassa eyaM tu no vIrassa maNassiNo' / / 113 / / jaMpaI sA jaI evaM abbhAso tAva kIraU / mANussagaMdhamallesu bhogaccAe ya kiMci vi' / / 114 / / DivajjittA tao eso muMcaI ya diNe diNe / tUliM bhajjaM ca ekkekkaM, etto tattheva paTTaNe / / 115 / / atthi ibbho suvikkhAo dhanno nAma dhaNaDDhao / uvvUDhA sAlibhaddassa teNaM lahusahoyarI / / 116 / hAviMta sAtayaM dhaNaM aMsupAyaM pamuccaI / bhattuNA pucchiyA 'bhadde ! keNA''NA tuha khaMDiyA ? | 117 kiM vA kiMci vi no vatthu saMpajjai maNicchiyaM ?' / tIe vuttaM 'na ekkaM pi eyANaM mama bAhae / 118 / / pavvajjuvaTThio kiMtu nAha ! majjha sahoyaro / muMcae jeNa ekkekkaM tUliM teNA'dhiI gama' / / 119 / / tettaM 'hINasato so evaM jo u pakuvvaI' / aNNAhiM tassa bhajjAhiM sahAsAhiM payaMpiyaM / / 120 / / 'sukaraM jai imaM nAha ! sayaM to kiM na kIraI ?' / dhaNNo payaMpaI 'bhadde ! vayaNaM tumha saMtiyaM / / 121 / / uddikkhaMto Thio kAlaM, saMpayaM puNa picchaha / savvaccAyaM vihijjaMtaM' tao tAhiM payaMpiyaM / / 122 / / 'kheDDayaM kayamamhehiM, nicchayaM kiM payaMpaha ? / aNurattAo bhattAo amhe davvaM ca sAmiya ! / / 123 / / mA cayAhi ayaMDammi' tao dhaNNo pabhAsaI / 'dhaNaM dhaNNaM kalattaM ca aNiccaM savvameva ya / / 124 / 1. saM0 vA0 su0 to // 2. lA0 'jjae // 3. lA0 vayaM // 4. lA0 maMdire // 5. lA0 so ya accaMtadukkaro || Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGgamakAkhyAnakam .287 jamhA tamhA gahissAmi pie ! dikkhaM jiNaMtie' / to tAo nicchayaM nAuM bhaNaM tevaM 'vayaM' pi hi|125| tumhe'NupavvaissAmo' 'sohaNaM' so vi jaMpaI / dhammaTThANesu savvesu savvaM davvaM niojhaM / / 126 / / sahassavAhiNI sIyaM durUDho sakalattao / sayaNehaNugammato patto vIrajiNaMtie / / 127 / / sIyAo uttareUNaM kAUNaM ca payAhiNaM / vaMdittA japai 'nAha ! bhavubviggassa me sayaM / / 128 / / deha dikkhaM mahAbhAga ! sabhajjassa pasAyaso' / jiNA 'Numannie tatto disaM puvvuttaraM gao / / 129 / / vatthA-'laMkAramAIyaM mottuM loyaM karittu ya / jAvA''gao jiNassaMte dikkhio tA jiNeNa so|130| itthaMtarammi soUNa sAlibhaddo tamabbhuyaM / vuttaMtaM 'vijio mi' tti savvaM mottUNa takkhaNaM / / 131 / / dAuM davvaM suThANesuM, sibiyaM so vi Aruhe / seNieNANuga(gaM)maMto purAo bahi niggao / / 132 // chattAichattae daTuM sIyaM muMcai takkhaNaM / puvvakkameNa eso vi lei dikkhaM mahAyaso / / 133 / / 'ettha saMsArakaMtAre bhamaMtANa sarIriNaM / dullahaM mANusattAI jiNadhammasamaNNiyaM / / 134 / / tahiM pi vayasAmaggI dukkhaM jIvehiM labbhaI / taM laddhaM savvadukkhANaM diNNo hoi jalaMjalI / / 135 / / kevalaM appamattehiM kAyavvo tattha ujjamo / jao pamAyajuttANaM savvA dikkhA niratthayA' / / 136 / / evaM sAsittu ajjAo caMdaNajjAi appiyA / iyare do vi therANaM sikkhaNatthaM samappiyA / / 137 / / jAyA kAleNa gIyatthA bhAviyappA bahussuyA / chaTThAo aTThamAo ya dasamAo duvAlasA / / 138 / / addhamAsAo mAsAo domAsiya-timAsiyA / cAummAsAiyAo vA pArayaMti kayAi vi / / 139 / / evaM taveNa saMjAyA kisA dhavaNisaMtayA / aNNayA sAmiNA saddhiM rAyaggihamuvAgayA / / 140 / / sAlattayAiyaM tattha savvaM devehiM nimmiyaM / jiNassa vaMdaNaTThAe tao logo viNiggao / / 141 / / saMpatte bhikkhakAlammi mAsakkhamaNapAraNe / bhikkhaTThA vaccamANehiM vaMdio bhuvaNappahU / / 142 / / bhaNio ya jiNideNaM sAlibhaddamahAmuNI / 'aja mAyAi hattheNaM pAraNaM te bhavissaI' / / 143 / / 'icchaM' ti bhaNiuM do vi, paMviTThA tammi paTTaNe / aDatA ucca-nIesu majjhimesu kulesu ya / / 144 / bhaddAgehammi saMpattA saMThiyA ya gharaMgaNe / tavasosiyadehattA na nAyA tattha keNa vi / / 145 / / vaMdissAmo jiNaM dhaNNaM sAlibhadaM taheva ya / iya vAulattaNAo ya na te keNA vi lakkhiyA / / 146 / khaNamekkaM ciTThiuM tattha niggayA te mahAmuNI / divvajoeNa laddhIe purAo jA viNiggayA / / 147 / / sAlibhaddassa tA mAyA jammaMtarasamunbhavA / dhaNNA nAmeNa gAmAo mahihArIsamaNNiyA / / 148 / / dhittuM dahiM samAyAyA vikkayatthaM tahiM pure / pavisaMtI niyaM puttaM sAlibhadaM niyacchiuM / / 149 / / romaMcakaMcuijjaMtasamAgacchaMtapaNhayA / bhattIe vaMdiuM dei taM dahiM tANa doNha vi / / 150 / / 1. saM0 vA0 su0 teyaM / / 2. lA0 pi vi // 3. lA0 'tubbhe'Nu // 4. saM0 vA0 su0 iyaM // 5. lA0 'pe|| 6. lA0 NeNa mannie / / 7. lA0 dhamaNi || 8. lA0 payaTTA // 9. lA0 jAva Nigga' // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake 'sujjhaI' tti tayaM ghittuM te jiNaMtiyamAgayA / AloitA vihANeNaM sAlibhaddo kayaMjalI / / 151 / / pucchaI 'sAmi ! saMjAyaM kahamamhANa pAraNaM ?' / 'mAyAhatthAo' sAmI vi puvvajammAi sAhai / / tao saMvegamAvaNNA tameva dahi pAriuM / ApucchittA jiNaM vIraM gayA vebhArapavvayaM / / 153 / / sayaM pamajjhiuM tattha ekkaM varasilAyalaM / pAyavovagamaM nAma pavaNNA'NasaNaM varaM / / 154 / / etthaMtarammi sA bhaddA seNio ya narIsaro / saMpattANi jiNassaMte bhattIe vaMdiuM jiNaM / / 155 / / 'sAlibhaddo ya dhaNNo ya bhayavaM! kattha mahAmuNI? / kiMvA vi amha gehammi bhikkhaTThAna smaagyaa?'| sAmI vi jaMpaI bhadde ! paviThThA tuha maMdire / bhikkhaTThA kiMtu tumhANaM na keNA'vuvalakkhiyA / / 157 / / ThiccA khaNaMtaraM tattha, tao pacchA viNiggayA / sAlibhaddassa mAyA u puvvabbhavasamubbhavA' / 158 / iccAe akhie savve tao bhaddA tahiM gayA / seNieNa samaM jattha te ciTThati silAyale / / 159 / / vaMdiuM bhAvasAraM tu palAve kuNaI tao / 'hA putta ! taM si battIsatUlINaM uvariM tayA / / 160 / / sutto si, saMpayaM ettha kakkasammi silAyale / hA putta ! gIyasaddehiM vibujhaMto tayA tumaM / / 161 / / . sivAsaddehiM bhImehiM saMpayaM tu vibujjhasi / hA putta ! cADugutteNaM pariyaNeNaM samaNNio / / 162 / / ciTThato iNhimegAgI suNNAraNNammi ciTThasi / hA putta ! taM si ramaNIe lalaMto niyamaMdire / / 163 / / tayA iNhiM tu bhImammi kahaM acchasi pavvae ? / hA putta ! divvabhogehiM lAlio taM si svvyaa|164| iNDiM tu nippaDIkammasarIro kaha jaMpasi? / hA putta ! niyagehe vi Agao vi na jANio / / 165 / / amhehiM maMdabhaggehiM kisattAo taveNa u / evaM vilAvasaMjuttaM seNio taM payaMpaI / / 166 / / 'kimeyaM vilavase ammo ! mahAsattaM naruttamaM / devANaM dANavANaM ca vaMdaNijaM mahAyasaM / / 167 / / guNavaMtANa majjhammi rehA eyassa dijjaI / jo mottuM tArisaM riddhiM vayaM carai erisaM / / 168 / / suladdhaM jIviyaM jammaM kulaM sIlamimassa u / jo sIso sAmiNo jAo dukkaraM karaI tavaM / / 169 / / / puttavaMtINa majjhammi tuma ekkA gaNijjasi / jIse putto ime jAo sAlibhaddamahAmuNI / / 170 / / tumaM amhe vi eeNa tAriyAI na saMsao / tA kiM pamoyaThANe vi ammo ! soyaM pakuvvasi ? / / 171 / uTTha vaMda mahAbhAge ! muNI ee jaguttame / gehaM pai payaTTAmo, ussUraM jeNa vaTTaI' / / 172 / / evaM vuttA narideNa vaMdittA te muNIsare / gayA gehammi deheNaM saraMtI egacittayA / / 173 / / sAhU vi do vi te kAlaM kAUNA''ukkhae tao / samAhiNA samuppaNNA savvaTThammi vimANae / 174 / siddhisokkhANugaM tattha tettI saM sAgarovame / bhottuM caittu maccammi sijjhissaMti akammayA / / 175 / 1. lA0 to // 2. saM0 vA0 su0 taiyA // 3. lA0 'yANi // 4. saM0 vA0 su0 'tI teacittayA // 5. saM0 vA0 su0 'tIsA' // 6. saM0 vA0 su0 mahammi || Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 kRtapuNyakAkhyAnakam iya paramapavittaM sAlibhaddassa eyaM, cariyamaivisiTuM je paDhaMtI maNussA / / taha ya aNuguNaMtI je ya vakkhANayaMtI, nara-suravarasokkhaM bhuMjiuM jaMti mokkhaM / / 176 / / saGgamakAkhyAnakaM samAptam / 33. sAmprataM kRtapuNyakAkhyAnakaM kathyate [34. kRtapuNyakAkhyAnakam] atthi varavijayakalio saMkiNNo vAhiNIsahassehiM / suharisameo supao jaMbuddIvo nariMdo vv|1| tattha vi ya bharahakhaMDaM chakkhaMDaM khaMDacaMdasaMThANaM / tattha'tthi magahadeso jaNavayaguNasaMjuo rammo / / 2 / / tattha vi rAyagihapuraM cUDAmaNisacchahaM dharittIe / taM pAlai hayasattU nAmeNaM seNio rAyA / / 3 / / sukuluggayAhiM rairUviyAhiM iThThAhiM dohiM devIhiM / naMdA-cellaNanAmAhiM saMjuo bhuMjae bhoge / / 4 / / nikkhittarajjabhAro abhayakumArammi niyayaputtammi / maibuddhisaMjuyammiM asesamaMtippahANammi / / 5 / etto ya jaNavae tammi ceva egammi atthi gAmammi / tannagapAlI ekkA dAriddeNaM samabhibhUyA / / 6 / / tIe ya suo bAlo tannagaparirakkhaNaM karemANo / egattha aDavimajjhe jaijaNajogge paesammi / / 7 / / aha picchai varasAhuM kAussaggeNa saMThiyaM ekkaM / tavasosiyataNuyaMgaM taM daTuM ciMtae bAlo / / 8 / / 'eyassaM jamma-jIviya-mANussattAiM nUNa sahalAI / jo evaM NiDDajjaNaraNNe vivihaM tavaM kuNai / / 9 / / nUNa'tthi puNNaleso majjha vi jeNesa daMsaNaM patto / tA vaMdiUNa eyaM karemi supavittamattANaM' / / 10 / / iya ciMtiUNa paNao muNivaracalaNesu eva nicvaM pi / vaMdaMtassa muNivaraM saMpatto Usavo kovi / / 11 / gAmavilayANa pAsAo maggiuM khIramAi jaNaNIe / niyayasuyassa'TAe aha raddho pAyaso tatto / / 12 / uvaviThThayassa bhuttuM suyassa gehaMgaNammi varathAlaM / ghayagulajuttassa upAyasassa kAUNa paDipuNNaM / / 13 / kajjaMtarammi jaNaNI jAva paviTThA gihammi tAva tao / saMpatto so sAhU jo puvvaM vaMdio teNa / / 14 / daTTaNa tayaM iMtaM bhattivasuNNamiyabahalaromaMco / so ciMtiuM pavatto ANaMdajalAvila'cchIo / / 15 / / avi ya 'ekku gharaMgaNi sAhU samAgaya, nAovajjiya anu ghari saMpaya / -bhAvu vi ajju majjhu saMpaNNau, maNNe hauM ji ekku kayauNNau / / 16 / / kiMca 1. lA0 evaM // 2. saM0 vA0 su0 naravarasurasokkhaM // 3. lA0 degNyakathAnakaM / / 4. saM0 vA0 su0 mayabu // 5. lA0 kuNemANo // 6. lA0 tareNa / / 7. lA0 'su llasiya // 8. 'avi ya' iti na vidyate saM0 vA0 su0 pratiSu / / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake kahiM amhe ? kahiM muNivara iMtI ? kahiM amhe ? kahiM saMpaya saMtI? / kahiM amhe ? kahiM bhatti turaMtI ? kahiM amhe kahiM tiNNi milatI / / 17 / / evaM ca ciMtiUNaM 'thAle rehAo donni dAUNa / dAhAmi tti tibhAgaM' bhAvito uThThio bAlo / / 18 / / gaMtuM sAhusamIve jaMpai jai sujjhai tti to leha' / nAUNa suddhi-bhAve muNiNA vi hu uDDiyaM pattaM / / 19 / / pakkhiviuM tattha tao tibhAgamittaM puNo vi ciMtei / aithovamimaM' tatto pakkhivai biijjayaM bhaag|20| puNa ciMtai jai kaha vihu nivaDai aMbAiyaM tao esA / nUNa viNassai khIri' taiyaM bhAgaM pito dei|21| vaMdittA uvaviThTho puNo vi tatthevaceva ThANammi / sAhummi gae saMte jaNaNI vi viNiggayA bAhiM / / 22 / / taM dardU tayavatthaM nUNaM bhuttaM aNeNa taM savvaM' / iya ciMtiUNa tIe puNo vi paripUriyaM thAlaM / / 23 / / raMkattaNeNa bhuttaM teNa tayaM to ajIramANammi / rayaNIe mariUNaM subhabhAvo rAyagihanayare / / 24 / / dhaNapAlaibbhagehe bhaddAe bhAriyAe kucchiMsi / uvavaNNo to logo payaMpaI 'esa kayapuNNo / / 25 / / jo evaMvihagehe dhaNa-dhaNNasamiddhibaMdhure dhaNiyaM / uppajjihI mahappA gambhe' aha kAlasamayammi / / 26 / pasavai bhaddA savvaMgasuMdaraM dArayaM sukaMtillaM / vaddhAvio ya ibbho suyajammamahasavaM kuNai / / 27 / / logeNaM kayauNNo bhaNio gabbhaTThio imo jamhA / kayauNNautti teNaM nAmaMjaNaehiM se vihiyaM / / 28 / vaDDhaMto ya kameNaM jAo bAhattarIkalAkusalo / kAmiNijaNamohaNayaM ArUDho jovvaNaM jAva / / 29 / / tA ibbhabAliyAe samANakula-rUya-jovvaNa-guNAe / jaNaehiM pasatthadiNe vihiNA giNhAvio pANiM taha vi hu visaesumaNaM kalAsurasio na dei so jAva / tAbhadAe bhaNiodhaNapAlo erisaM vynn|31| 'nAha ! imo akayattho savvo dhaNavittharo jao eso / nippihacitto dIsai ahiyaM kAmesu kyunno||32|| tA taha karesu sAmiya ! visae sevei jaha imo kumaro / kiM bahuNA vi dhaNeNaM imeNa jai vilasai na eso ? / / 33 // to jaMpai dhaNapAlo 'mA jaMpasu piyayame! imaM jamhA / hoMti asikkhaviyANi vi eyANi jaNe jao bhaNiyaM // 34 // AhAra-bhaya-pariggaha-mehuNasannAo aNuvaiTThAo / giNhaMti savvasattA, avvo! kiM taduvaeseNa / 35 / kiM ca sahAveNaM ciya kAmaggI dippae jiyANa pie! / ko husayanno ditte jalaNe pakkhivai tnnbhaarN'|36| bhadAe tao bhaNiyaM 'jai vi imaM taha vimjjhsNtoso| evaM ciya hoijao tAaviyAraM imaM kunnsu'|37/ jANettu nicchayaM tIe teNa dullaliyamaNuyagoTThie / chUDho tao kumAro tIe samaMbhamai aNavarayaM / / 38 / / ujjANa-vAvi-dIhiya-talAya-pecchaNayamAiThANesu / aha aNNayA paviThTho vesANaM pADayaMrammaM / / 39 / 1. saM0 vA0 su0 biyajjayaM // 2. lA0 bhaNio // Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNyakAkhyAnakam 291 tattha vi vsNtsennaagnniyaaeruuNy-jovvnnjuyaae| viNNANa-NANa-viNaovayArakusalAi gehammi / 40 / jAtIe akkhitto kAmukkoyaNakahAhiM vivihAhiM / tAva vayaMsayalogo jhaDa tti gehAo niisrio|41| so tIe poDhimAe tahA tahA raMjio surayakAle / jaha taccitto jAo annattha maNaM niyatteuM / / 42 / / bhuMjai tIe samANaM visayasuhaM suravaro vva saggammi / pesiti jahicchAe davvaM jaNayANi aNavarayaM / / 43 / iya nicciMtassa tahiM paMcattaM uvagayANi jaNayANi / na vi jANiyANi teNaM bhajjA peseise davvaM / / 44 / / iya bArasame varise dhaNayA''samasannibhaM tayaM gehaM / davvakkhaeNa jAyaM dAriddiyasunnagehaM va / / 45 / / to niTThiyammi davve kulINayAe niyaM pi AbharaNaM / pesei tayaM daTuM ciMtai sA kuTTaNI evaM / / 46 / / 'nUNa imo nissAro saMpai jAo' ao tayaM esA / rUvayasahassasahiyaM pesei puNo vi AbharaNaM / / 47 / bhaNiyA vasaMtaseNA 'vacche ! paricayasu kAmuyaM eyaM / nippIliyaAlattayaucchusaricchaM jao amhaM / 48 / esocciya kuladhammo mANijjai jaMdhaNaDao cev| tA putti! kulAyAraM mA muya paDivajja dhnnvNtN'|49| to jaMpai sA 'ammo ! mA evaM bhaNasujeNa eeNa / diNNaM pabhUyadavvaM ko aNNo dAhiI evaM ? / / 50 / / AsattamaM pi veNIpajjaMtaM amha hohiI eyaM / dAhI puNo vi aNNaM ammo davvaM mahAbhAgo / / 51 / / AyAreNaM voDANa majjha evaMviheNa na hu kajjaM / uttamaguNarayaNANaM kiMca imo pUrio ammo!' 52 / iya tIi nicchayaM jANiUNa AyArasaMvaraM kAuM / kajjaM hiyae ThaviuM tuhikkA saMThiyA dhuttI / / 53 / / rayaNIe tao suttaM pallaMke niyayapurisahatthAo / mellAvai devaule vasaMtaseNAe suttAe / / 54 / / niddAkhae vibuddho eso vi paloiDaM disAyakkaM / ciMtai kimiMdiyAlaM? disibbhamo kiM va maha jAo? kiMvA vi sumiNago'yaM, uya dhAuvivajjao bhave eso?' / iya ciMtaMto bhaNio paastttthiydaasceddiie|| 'mA kuNasu bahuviyappe niyayaM kuladhammamaNusaraMtIe / aMbAe nicchUDho vasaMtaseNAi maDDAe / / 57 / / taM vaccasu niyagehaM pallaMkaM gahiya jeNa vaccAmi' / to vimaNadummaNo so niyayaM pai paTThio gehaM / 58 / diTuM ca tayaM teNaM mahAaraNNaM va mANusavimukkaM / asuvaNNAlaMkAraM kukaIyaNaraiyakavvaM va / / 59 / / peyavaNaM va subhImaM, gayarayaNaM vuDDhapurisavayaNaM va / sukkasaraM va akamalaM, gayasohaM viMjharaNNaM va / / 60 / evaMvihaM niyaMto sAsaMko jAva so tahiM visai / tAviMtaM daddUNaM abbhuTThai jha tti se bhajjA / / 61 / / diNNammi AsaNammi uvakTThio dhoviyA tao calaNA / pucchai ya jaNaNi-jaNayANasaMtiyaM so tao vttN||62|| tIe vi aparisesA akkhAyA asue muyaMtIe / taM souM se dukkhaM saMjAyaM narayasAricchaM / / 63 / / 1. lA0 rUvajo // 2. lA0 nIhario // 3. lA0 TuM viciMtae kuTTaNI evaM // 4. saM0 vA0 su0 hohihI // 5. lA0 'NaM veDeNa // 6. lA0 kAtuM // 7. lA0 tayaM sU / / 8. saM0 vA0 su0 'To soio tao clnne|| 9. lA0 'yAisa' // 10. saM0 vA0 su0 taodaMtaM // 11. lA0 aMsuyaM // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake saMdhIriUNa appaM sayameva ya pucchae taobhajaM / 'kiM asthi kiMpi?' tIe vidAiyaM taM niyaabhrnnN|64| taM ceva bhaMDamullaM ghettuM saMpaTTio disAyattaM / kaivi diNe ThAUNaM gehi cciya mittalajjAe / / 65 / / kAUNaM phalabaMdhaM tIe saMpaTThiyammi satthammi / satthAsaNNe khaTTAi so Thio suNNadevaule / / 66 / / etto ya tammi Nayare sudhaNUnAmeNa asthi varaibbho / bhajjA ye tassa mahimA mAyAbuddhIhiM dullaliyA / 67 / dhaNavatto nAmeNaM tIe suo rUya-jovvaNasamaggo / nIsesakalAkusalo jaNaeNa samANarUvANaM / / 68 / ibbhakulabAliyANaM cauNha giNhAvio karaM jAva / tA jaNao paMcattaM saMpatto, so vi mittehiM / / 69 / desaMtaragamaNatthaM cittaM kArAvio suhadiNammi / ghettuM cauvihabhaMDaM saMpatto jalahitIrammi / / 70 / / Aruhiya jANavattaM paratIraM pAviUNa viDhavittA / davvaM puNo niyatto jA patto jalahimajjhammi / / 71 / tA AmamallagaM piva girisiharaM pAviUNa taM vahaNaM / pavilINaM so vi tahiM dhaNayatto pAvio nihaNaM ekkeNuvvarieNaM gaMtuM puriseNa tattha mahimAe / pacchaNNamimaM gujjhaM kahiyaM tIe vi so tAhe / / 73 / / saMgahiuM dANeNaM bhaNio gujjhaM imaM tu pacchannaM / kAyavvaM teNAvi hu paDivannaM jha tti tavvayaNaM / / 74 / / ciMtei tao esA vahUNa bhattAramaNNamANemi / jA jAyaMti suyA siM samatthagharasArarakkhayarA' / / 5 / / iya ciMtiUNa bAhiM nayarassa viNiggayA tmissaae| diTTho ya suhapasutto kayauNNo devkuliyaae|76| uppADio ya tatto tIe purisehiM maMcayArUDho / mukko gharamajjhammI kameNa jA uThThio tAva / / 77 / / kaMThe vilaggiUNaM ruyai sadukkhaM imaM payaMpatI / bAlo cciya avahario majjha apuNNAe taM vaccha! / 78 / mahimaMDale gaviThTho sayale na ya tuha pauttimittaM pi / uvaladdhaM jA ajja kahio tuha Agamo munninnaa|79| diTTho ya kapparukkho sumiNe gehaMgaNammi saMpatto / to ajja ihaM puttaya ! samAgao amha puNNehiM / 80 / tA kattha vaTTio taM ? kattha ya bhamio si ettiyaM kAlaM ? / kiM vA vi suhaM dukkhaM aNubhUyaM vaccha ! me saah||81|| ahavA vi majjha hiyayaM vajjasilAsaMcaeNa naNu ghaDiyaM / jaM tujjha viogammi vi na gayaM sayasikkaraM shsaa||82 / / jA tujjha viogammi vi pANe dhAremi pAviyA ahayaM / ovAraNayaM mhi kayA guNasAyara ! tujjha dehss||83|| jAI tuha virahammiM vaccha ! mae ciMtiyANi hiyaeNa / tANi tuha veriyANa vi desesu paDaMtu mA kaha vi / / 84 // devagurUhi vihure surakkhio taM si ettiyaM kAlaM / tA majjhajIvieNa vi kappAU hositaM vcch!||85|| 1. lA0 gehe cciya // 2. saM0 vA0 su0 vi // 3. saM0 vA. su0 hiuM jANavaraM // 4. saM0 vA0 su0 vahuyAbhattA // 5. lA0 to // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtapuNyakAkhyAnakam 293 aNubhAveNaM tiyasAiyANa sIleNa taha saINaM ca / parivaDDhasu niyavaMsaM gharavicchaSTuM ca aNuhavasu / 86 / desaMtare vivaNNo bhAujjAyANa tujjha bhattAro / hosu cauNha vi sAmI iNhiM eyANa taM vaccha!' / / 87 / / iya tIe buddhimAhapparaMjio muNiyakUDacario vi / paDivajjai tavvayaNaM vimhykouuhlaapunnnno|88| suNhAo vi tIe tao egaMte ThAviUNa bhaNiyAo / "evaMThiyammi kajje paDivajjaha devaraM kNt|89| jeNa suIsu vi bhaNiyaM gaya-maya-pavvaiya-kIvapaiesu / ramaNesuM nArINaM vihijjae annabhattAro' / 90 / tA khettayaM pi puttaM uppAittA kareha kularakkhaM / mA bhe savvaM davvaM gacchissai rAyabhavaNammi / / 91 / / kuMtImahAsaIe aNNonnapaIhiM puttauppattI / suvvai tA paDivajjaha mama vayaNaM, mA vigappeha' / / 12 / / iya tIe dhuttIe tahA tahA logasatthajuttIhiM / bhaNiyAo jaha tAhiM paDivannaM nivviyappAhiM / / 93 / / aha tAhiM samaM muNivaradANapphalajaNiyabiuNarAgAhiM bhujaMtassa ya bhoge iMdassa va devalogammi / / 94 / saMjAyA varaputtA tANa cauNhaM pi surakumAra vva / volINA ya kameNaM bArasa saMvaccharA evaM / / 95 / / to sAsuyAe vuttAo tAo paricayaha saMpayaM eyaM / parapurisaM kimiyANiM siddhe kajjammi dharieNaM?' / 96 / paDibhaNiyaM suNhAhiM 'ammo ! mA bhaNasu erisaM vayaNaM / jeNa'mhe bhuttAo so kiM na vi hoi bhattAro ?' // 97 // to tIi bhiuDIbhAsuravayaNaM avaloiUNa vahuyAhiM / bhayavevirahiyayAhiM paDivaNNaM jhatti tabbhaNiyaM / 98 / puTThA ya tAhiM sAsU 'ammo ! tuha aNumaeNa saMbalayaM / eyassa kiMci kuNimo' 'jaM rocai kuNaha' sA bhnni||99|| to tAhiM savvAhiM pacchaNNaM moyagANa majjhammi / khittAI rayaNAI hou suhI' iya viyappeNaM / / 100 / bhariUNa moyagANaM thaiyA UsIsayammi se ThaviyA / tatto ya sAsuyAe pAiya majjaM suhapasutto / / 101 / khaTTAe samaM uppADiUNa mukko puNo vi tattheva / jatto devakulAo samANio Asi kira puvv|102| etyaMtarammi sattho samAgaoso puNo virayaNi tti / kAUNaM na paviThTho taheva AvAsio kmso|103| nAUNa AgayaM taM niyakaMtapauttijANaNaTThAe / jA tattha gayA bhajjA tA pecchai taM taha cveva / / 104 / / sacchAyaM daddUNaM pahaTThacittA samuTThaveUNaM / saMbalathaiyaM khaTuM ca gihiuM jAi niyagehaM / / 105 / / kayauNNao vi jANiyabhAvattho niyayamaMdiraM patto / pecchai vasaMtaseNaMtahiMgao baddhaveNIyaM / / 106 / sayapAgAI tellehiM makkhiojAva taavsNptto| lehayasAlAosuo, paDiojaNayassa clnnesuN|107| 'chuhio' tti kariya maggei bhoyaNaM neya sijjhae kiMci / to royaMtaM daTuM, vasaMtaseNAithaiyAo / / 108 / kaDDheUNaM diNNo ego varamoyago tao eso / taM khAyaMto patto, lehayasAlAe aha tattha / / 109 / / 1. saM0 vA0 su0 suNhA vi tao tIe // 2. lA0 yAo jahA tAhiM // 3. lA0 tA // 4. lA0 hoDa // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake moyagamajjhe daTuM pavaramaNiM ghuTTau' tti kAUNa / dAei aNNachattANa tehiM bhaNiyaM maNI eso / / 110 / tA pUiyassa demo diNe diNe dei jeNa amhANaM / pUyaliyAo' vottuM diti tayaM pUiyassa tao / / 111 / / teNa vi so pakkhitto pAsaTThiyanIrakuMDamajjhammi / tassa pabhAveNa tayaM thalaM va paDihAsae nIraM / / 112 / / to teNaM viNNAo jahA imo nIrakaMtapavaramaNI / saMgoviUNa dhaNiyaM caTTANa vi dei jaMjogaM / / 113 / / etto ya samakkhAyaM piyaMgulaiyAi dAsaceDIe / 'sAmi! jayA paricattA vasaMtaseNAi mAyAe / / 114 / / taM nAuM savvattha vi gavesiyA na ya pauttimittaM pi / tumhANaM uvaladdhaM tao imaM sAmiNI kuNai / / 115 / / veNIbaMdhaM siyavatthanivasaNaM mallagaMdhaparihAraM / duddharapautthavaiyAvayaM dharatI ThiyA esA / / 116 / / ettiyakAlaM tuhagehasaMThiyA tucchaasaNakayavittI' / taM soUNaM kayauNNayassajAo puNo pimmo|117 aha aNNayA ya nIraMpAuM sariyAjalammi oiNNo / seyaNayagaMdhahatthI gahioso taMtueNa tahiM / / 118 / pokkariyaM ca narehiM taM souM Aulo nivo jaao| to bhaNai abhayakumaro 'deva ! tahiM khivaha jlkNtN||119|| so jA bhaMDArAo kaDDijjai tAva laggae velA / accAhiyaM ca kariNo hoi daDhaM taNuvimaddeNa / / 120 / / to sigghapAvaNatthaM jalakaMtamaNissa naravarideNa / savvanayarammi sahasAbhamADio paDahago evaM / / 12 / / 'bho ! bho ! jalakaMtamaNiM sigdhaM jo ANiuM samappei / tassa nivo rajjaddhaM kaNNAi samaNNiyaM deI' / / 122 / / taM vayaNaM soUNaM kaMduieNaM lahuM smaanniio| khitto ya naImajjhe thalaM ti aha taMtuo naTTho / / 123 / / taduvaddavAo mukko seyaNayakarI samAgao gehN| puTuM ca naravareNaM keNesa maNI samANIo?' / / 124 / / kahio ya pUio se, tatto ciMtAvaro nivo bhaNai / 'abhaya ! kahaM dAyavvA kaNNA nIyassa amhehiM ?' / / 125 // abhaeNa vi paDibhaNio 'rayaNANi na saMbhavaMti eyassa / tA pucchijjau eso uppattimimassa rayaNassa' / / 126 / / raNNA vi pucchio so 'saccaM bho ! bhaNasu kaha tuhaM eyaM ?' / teNa vi bhayabhIeNaM jahaTThiyaM savvamakkhAyaM / / 127 / / abhaeNa tao bhaNiyaM bhavaMti rayaNAyarammi rayaNAI' / kaMduio vi hu uciyaM dAuM vIsajjio rnnnnaa||128|| kayauNNayaM pisaddAviUNa diNNA sagoravaM knnnnaa| rajjassa'ddheNa samaM pariNIyA mahavibhUIe / / 129 / / bhuMjai visitthtthbhoeabhykumaarennshllNtoso|annnnmmi diNepabhaNai abhayakumAraMimaM vayaNaM / 130 1. lA0 tti kaliUNa / / 2. lA0 bhnnio|| 3. lA0 to|| 4. lA0 taa|| 5. lA0 No raago|| 6. lA0 gehe // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 kRtapuNyakAkhyAnakam jaha 'ettheva puravare aNNAo vi asthi majjha bhajjAo / cattAri suyavaIo na ya gehamahaM viyANAmi' / / 131 / / 'kaha evamimaM ?' abhaeNa jaMpie teNa savvamakkhAyaM / (graM0 7000) 'amhe vi tIi vijiyAbuddhIe' jaMpae abhayo // 132 // 'evaMvihaM pikAuM kajjaM ettheva nivasae esA / na ya amhehiM vinAyA, aho ! suniuNattaNaM tIe / 133 / tA acchasu nicciMto saMpai jANAmi tujjha bhajjAo' / iya vottuM kAraviyaM devaulaM dohiM vaarehi|134| tattha vi ya jakkhapaDimA kayauNNayarUvadhAriNI vihiyA / ghosAviyaM ca nayare jahA savacchAo naariio||135|| jakkhassa pUyaNatthaM puvveNa aiMtu nitu avareNaM / aNNahakayammi hohI uvasaggo dAruNo tANa' / / 136 / / iya soUNaM savvo thIvaggo bAlaDiMbhaparikiNNo / AyAo tAo vihupttaaothiNsddiNbhaao|137/ 'bappo bappo' tti tao ucchaMge tIi jakkhapaDimAe / bhaNamANAArUDhA te DiMbhA jha tti phsNtaa||138|| egaMtAotatto viNiggayAjhattiabhaya-kayauNNA / tAo viyate daTuMlajjAe ahomuhaajaayaa|139| abhaeNa visA vuDDhA hakkArittA suniThuragirAhiM / taha tajjiyA jahA sA paDiyApAesu doNhaM pi|140| iya sattahiM bhajjAhiM samayaM mANitayassa visayasuhaM / volINo bahukAlo aNubhujaMtassa rjjsiriN|141| etthaMtarammi bhayavaM coisavarasamaNasahaparivAro / chattIsasahasaajjAsamaNNio tiysnyclnno|142| kevalanANasamaggo saMpatto jiNavaro mahAvIro / guNasilae tiyasehiM raiyammi mahAsamosaraNe / / 143 / vaddhAvayapuriseNaM AgaMtUNaM tao samakkhAyaM / kayauNNayanaravaiNo, dAuM so tassa varadANaM / / 144 / / savviDDhIe patto jiNapayamUlammi namiya uvaviThTho / pAraddhA ya jiNeNaM bhavaharaNI desaNA evaM / / 145 / / 'bho bho bhavvA ! itthaM caugaisaMsArasAyare bhIme / nivaDatayasattANaM dhammo cciya tAraNaM kuNai / / 146 / / dhammosavva'tthANaM pasAhago, sagga-mokkhasovANaM / dhammodoggaidharaNIdharassa niddlnnvrkulisN|147/ dhammeNa puvvasukaraNa uttamA huMti ettha vrbhogaa| tAso cciya kAyavvo sivasuhasaMpattikAmehiM / / 148 / iya souM savvA vi hu parisA saMvegamAgayA dhaNiyaM / kayauNNao vi pucchai sIse ThaviUNa karakamalaM / / 149 / / 'bhayavaM ! kiM puvvabhave mae kayaM jeNa erisA riddhI / bhogA ya aNaNNasamA saaMtarAyA ya saMjAyA ?' / / 150 / / to nIsesaM cariyaM bhayavaM sAhei tassa puvvillaM / taM souM kayauNNayarAyA saMvegamAvaNNo / / 151 / / sumarittu puvvajAiM pabhaNai saMgaraMgamAvaNNo / 'evamiNaM jagabaMdhava ! jAissaraNAo me nAyaM / / 152 / / 1. lA0 abhao [granthAgram 6000] jaM // 2. saM0 vA0 su0 kArAviya / / 3. lA0 daarehiN|| 4. saM0 vA0 su0 ayaMtu // 5. lA0 ammo ! eso tAo ucchaM / / 6. lA0 'hassa'jjA / / 7. lA0 'garasasamAvaNNo / Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake tA saMpayaM pi jayaguru ! rAyAI pucchiUNa ghecchAmi / nIsesasokkhasaMpattikArayaM savvaviraI' ti / / 153 / 'mA kAhisi paDibaMdha' jiNeNa bhaNiyammi to gihe gaMtuM / rAyAI Apucchiya savvaM sAmaggiyaM kunni|154| avi ya kAravi jiNavarajatta vihANaiM, deviNu dINA-'NAhaha dANaiM / ghosAveviNu abhayapayANaI, mANeppiNu varasAhu viyANaiM // 155 // pUya kareviNu cauvihasaMghaha, davyu vibhAyavi baMdhavavaggaha / sibiyArUDhau saha niyapattihiM, parivAriu saamNtsupttihiN||156 / / aNugammatau seNiyarAI, vaNNijjaMtau jaNi aNurAI / vajjaMtai varatUraninAyahiM, naccaMtai pAulasaMghAyahiM // 157 // kalakaMThahiM gAyaNahiM rasaMtahiM, bhaTTa-caTTa-baMdiNihiM paDhaMtahiM / iya sAmaggiya niggau nayaraha, saMpattau caraNaMtie vIraha // 158 // sibiyAo uttariuM kAUNa payAhiNaM ca tikkhutto / namiUNaM vIrajiNaM kayaMjalI jaMpae evaM / / 159 / / 'sAmiya! saMsAramahaNNavammi nivaDatayassa maha iNhiM / karuNAe pavvajaM deha mahaM jANavattaM va' / / 160 / / bhayavaM pi dei dikkhaM saha aNusaTThIe to samappei / gaNaharanAhassa tayaM vayaNI vihucaMdaNajjAe / / 161 / to gahiyaduvihasikkho kAUNaM bahuvihe tavaccaraNe / saMlihiya AuyaMte saMpatto devalogammi / / 162 / / iya jaM riddhI bhajjA bhogA rajjaM ca aNuvamaM pattaM / taM jammaMtaramaharisipAyasadANapphalaM savvaM / / 163 / / jaM rehAdANeNaM bhAvassa avaMtaraM kayaM Asi / taM tassa vi bhogANaM avaMtaraM kiMci saMjAyaM / / 164 / / iya nAuM bho ! dANaM avvocchinneNa deha bhAveNa / jeNa niraMtarabhoe bhottuM pAveha nivvANaM / / 165 / / ___xkRtapuNyakAkhyAnakaM samAptam / . 34x azanAdidharmopagrahadAnasya dRSTAntaiH phalaM pratipAdya samprati samastadAnapradhAnaM zayyAdAnaM zlokenAha sejjAdANaM ca sAhUNaM deyaM dANANamuttamaM / suddheNaM jeNa diNNeNaM diNNaM sesaM pi bhAvao / / 87 / / zayyA vasatistasyA dAnaM vitaraNam / cakAro'vadhAraNe, sa ca bhinnakrame tena deyamevetyatra smbdhyte| 'sAdhUnAM' yatInAm, 'deyaM' dAtavyam / 'dAnAnAM' pUrvoktAnAm 'uttamaM' pradhAnam / yata: 1. saM0 vA0 su0 'rayaM ti // 2. lA0 jiNahara bhatti // 3. lA0 jaNaa // 4. lA0 tahiM bahutUra' // 5. lA. "tahiM pA // 6. saM0 vA. su0 bhoge // 7. Xx etaccidvayAntarvartI pAThaH lA0 pratAveva vidyate // 8. lA0 dhAnazayyAdAnazlokamAha // 9. saM0 vA0 su0 yata: zuddhena / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuzayyAdAnopadezaH 297 'suddheNaM' ti zuddhena= niravadyena, yena 'diNNeNaM ti dattena, 'diNNaM ti dattam, 'zeSamapi' sarvamapi, 'bhAvata:' paramArthataH / yata uktam dhRtistena dattA matistena dattA, gatistena dattA sukhaM tena dattam / guNazrIsamAliGgitebhyo varebhyo, munibhyo mudA yena datto nivAsaH / / 310 / / tathA jo deiu(deu?)vassayaM jaivarANa'NegaguNajogadhArINaM / teNaM diNNA vtth-'nnnn-paann-synnaa-''snnvigppaa||311|| jaM tattha ThiyANa bhave savvesiM teNa tesimuvaogo / rakkha paripAlaNA vi ya to diNNA eva te svve||312|| sIyA-''yava-corANaM bAlANaM taha ya daMsa-masagANaM / rakkhaMto muNivasabhe sivalogasuhaM samajiNai / / 313 / / iti zlokArthaH / / 87 / / kasmAdevaM zayyAdAnamatigariSThaM varNyate ? yato yeSAM taddAtavyaM teSAM guNavattvena mahattvAt, tanmahattvakhyApakaM ca zlokadvayamAha mAyA piyA ya bhAyA ya bhagiNI baMdhavA suyA / bhajjA suNhA dhaNaM dhaNNaM caittA maMDalaM puraM / / 88 / / mokkhamaggaM samallINA chidittA mohabaMdhaNaM / ee sAhU mahAbhAgA vaMdaNijjA surANa vi / / 89 / / 'mAtA' janayitrI, 'pitA' janakaH 'bhrAtA'sodaraH, cakAro'nuktasvajanapratipAdakaH 'bhaginI' svasA, 'bAndhavA:'bhrAtR vizeSAH, 'sutA:'putrA:, 'bhAryA sahacarI, 'snuSA' vadhUH, 'dhanaM'gaNimAdi catuHprakAram, 'dhAnyaM yavAdi caturviMzatibhedabhinnam / uktaM ca dhaNNAi cauvvIsaM java-gohama-sAli-vIhi-saTThIyA / koddava-aNuyA-kaMgU-rAlA-tila-mugga-mAsA ya / / 314 / / ayasi-hirimaMtha-puDagA-nippAva-siliMda-rAyamAsA ya / ikkhU-masUra-tuvarI-kulattha taha dhANaya-kalAyA / / 315 / / (daza0 ni0 gA0 252-253) 1. lA0 ti zlo / / 2. lA0 'hirimithiMti puDaga-nipphAva // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake etAni lokaprasiddhAni / navaraM 'aNukA' zlakSNakaMgU, SaSTikA' zAlibhedaH, kaMgU='vRttakaMgU', tadbhedo rAlaka: hirimanthA:=kRSNacanakA:, niSpAvA:=vallA:, rAjamASA:=valakA:, ziliMdA:= makuSTAH, dhAnyakaM-kustumbarI, kalAyA-vRttacanakA iti / ... etAni ca tyaktvA tathA 'maMDalaM puraM' ti, 'maNDalaM' rAjyam, 'puraM' nagaram, cakAra: pUrvasmAd yojyate / / 'mokkhamaggaM' ityAdi, 'mokSamArga' zivapathaM samyagjJAnAdirUpam, 'samAlInA:' sam=ekIbhAvenA''lInA: AzritAH / kiM kRtvA ? chittvA 'mohabandhanaM' mohanIyanigaDasaMyamanam / 'ete' pUrvoktA:, 'sAdhavaH' yatayaH, 'mahAbhAgAH' acityazaktiyuktAH, 'vandanIyA:' namaskaraNIyA:, 'surANAmapi' tridazAnAmapIti zlokadvayArthaH / / 88-98 / / punarapi vizeSaguNadyotanArthaM zlokacatuSkamAha sAgaro iva gaMbhIrA, maMdaro iva niccalA / kuMjaro iva soDIrA, maiMdo iva nibbhayA / / 9 / / 'sAgara:' samudraH sa iva-tadvat, 'gambhIrA:' alabdhamadhyA: / 'mandara:' merustadvad 'nizcalA:' parISahopasargavAtotkalikA'prakampA: / 'kuJjaraH' hastI tadvacchauryavanta: karmazatruparAjayaM prati / 'mRgendra' iva nirbhayA:' siMha iva bhayarahitAH paratIrthikakuvAdigajagalagarjitAdiSviti / / somAcaMdo vva lesAe, sUro vva tavateyasA / savvaphAsANa visahA, jahA loe vasuMdharA / / 91 / / 'somAcandravad' rAkAzazAGka iva 'lozyayA' saumyadIptyA, samastajanAnandadAyakatvena paradarzanatArakAdhikyena ca / 'sUravad' bhAnuriva, 'tapaste jasA' tapa:kiraNajAle na, paratIrthikazazadharatAratArakAnikaraprabhApracchAdakatvAt / 'sarvasparzAnAM' ni:zeSasparzaviSayANAm 'viSahAH' adhisahanazIlA:, 'yathA' yadvad, 'loke' tribhuvane, 'vasundharA' pRthvI, janakRtazubhA'zubhaceSTAsamavRttitvAt / uktaM ca vaMdijjamANA na samukkasaMti, hIlijjamANA na samujjalaMti / daMteNa citteNa caraMti loe, muNI samugghAiyarAgadosA / / 316 / / (Ava0 ni0 gA0 866) 1. lA0 hiriminthA:-kR' // 2. lA0 siMhavadbhyAM // 3. saM0 vA0 su0 vAdigala // Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhumAhAtmyam 299 sayaNovayaMtA vayaNAbhighAyA, kaNNaM gayA dummaNayaM jaNaMti / dhammo tti kiccA paramaggasUre, jiyadie jo sahaI sa pujjo / / 317 / / jo sahai hu gAmakaMTae, akkosa-pahAra-tajjaNAo ya / bhayabheravasadda sappahAse, samasuhadukkhasahe je sa bhikkhU / / 318 / / (dazavai0 a0 10 gA0 11) akkosa-haNaNa-mAraNa-dhammabhaMsANa bAlasulabhANaM / lAbhaM maNNai dhIro jahuttarANaM abhAvammi / / 319 / / tti // suddhacittA mahAsattA sArayaM salilaM jahA / gosIsacaMdaNaM ceva sIyalA susugaMdhiNo / / 92 / / / 'zuddhacittAH' nirmalAnta:karaNA: 'mahAsattvA:' sattvAdhikA: 'zAradaM' citrAnakSatratApavizodhitam, salilaM 'yathA' iti yadvat karmamalarahitatvAd / 'gozIrSacandanaM pradhAna zrIkhaNDam, cakAro'gre yojyate, evazabdasya ivArthatvAt tadvacchItalA: kAmAgnitApAbhAvAt / 'susugandhayazca' zIlasaugandhayuktatvAditi / / virayA pAvaThANesu, nirayA saMjame tave / nimmamA nirahaMkArA khaMtA daMtA jiiMdiyA / / 13 / / 'viratA:' nivRttA: 'pApasthAnebhyaH' pAtakAzravebhyaH / 'niratAH' AsaktA: 'saMyame' paJcAzravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti saMyama: saptadazabhedaH / / 320 / / ityevaMrUpe / 'tapasi' aNasaNamUNoyariA vittIsaMkhevaNaM rasaccAo / kAyakileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi / / 321 / / pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggo vi ya anbhiMtarao tavo hoi / / 322 / / ityevaMlakSaNe / 'nirmamA:' 'putro me bhrAtA me svajano me gRhakalatravargo me' ityevaM 1. lA0 pradhAnazrI // 2. tA0 'ThANehiM // 3. saM0 vA0 su0 jiyaMdiyA || Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake mamIkArarahitAH / 'nirahaGkArAH ' nirgatAhaGkRtayaH / ' kSAntAH ' kSamAvantaH / ' dAntAH' noindriyadamena / 'jitendriyAH ' nigRhItasparzanAdIndriyAH / iti zlokacatuSTayArthaH / / 90-93 / / vizeSataH sAdhumAhAtmyaM khyApayan zlokamAha 300 aho ! dhaNNo hu so deso puraM rAyA gihI yihaM / jaM tuTThi maNNamANA NaM viharaMtI susAhuNo / / 94 / / 'aho' ityatizaye, 'dhanyaH' puNyabhAk, sa 'deza : ' janapadaH, 'puraM' nagaram, 'rAjA' nRpatiH, 'gRhI' gRhasthaH, 'gRhaM' nizAntam, 'jaM' ti vibhaktivyatyayAd yatra, ' tuSTiM' harSam 'manyamAnAnAM (? mAnAH ) ' pratipadyamAnAnAm (? mAnAH ), [?NaM iti vAkyAlaGkAre], 'viharanti' paribhramanti, 'susAdhavaH' sadyataya iti zlokArthaH / / 94 / / evaMguNayuktAnAM ca sAdhUnAM yo vasatiM prayacchati tasya phalaM zlokenA''ha-- sejjaM jo dei sAhUNaM tare saMsArasAyaraM / sejjAyaro ao vutto siddho savvaNNusAsaNe / / 95 / / 'zayyAM' vasatim, yo ' dadAti' prayacchati, 'sAdhubhyaH' yatibhyaH, 'tare' tti tarati, 'saMsArasAgaraM' bhavasamudram, zayyAtaro'to vyuktaH siddhaH sarvajJazAsane- 'zayyayA tarati saMsArasAgaram ' ityevaM 'siddhaH ' vyutpattyA niSpAditaH, 'vyuktaH' vizeSeNoktaH 'jinazAsane' nizIthAdau / athavA siddha iva siddho vyuktaH, bhAvini bhUtavadupacArAt pratyAsannasiddhigAmItyabhiprAya iti zlokArtha: / / 95 / viziSTapuNyahetumeva vasatidAtuH zlokena pratipAdayati ciTThatANaM jao tattha vatthA - ''hAra - tavAiNo / sammaM kei pavajjaMti, jiNadikkhaM pi kei vi / / 96 / / 'tiSThatAM' nivasatAm, 'yataH ' yasmAt, vastrA - ''hAra - tapaAdIni AdizabdAt pAtradaNDakAdigrahaH, sAdhUnAmutpadyanta iti gamyam / 'samma' ti samyaktvam, kecit 'pavajjaMti' pratipadyante 'jinadIkSAmapi' sarva-dezaviratirUpAM kecanA'pi pratipadyante iti zlokArthaH / / 96 / / tasmAt -- sijjAdANappabhAveNaM devANaM mANusANa ya / pahANaM saMpayA phullaM phalaM nivvANamuttamaM / / 97 / / vibhaktivyatyayAt zayyAdAnaprabhAvato devAnAM mAnuSANAM ca pradhAnaM sampat puSpam, phalaM tu 1. lA0 manuSyANAM // Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhumAhAtmyam nirvANamuttamaM mokSagamanamiti zlekArthaH / / 97 / / tatazca-- nANAvihANa sAhUNaM ohAvaMtANa jAva rum 1 kAyavvaM savvabhAveNamevamAi jahociyaM / / 98 / / 'nAnAvidhAnAM' 'jina - sthavirakalpikA - 'hAlandika - pratyeka buddho ghuMktavihAri - saMvignapAkSikAdyanekaprakArANAm, "ohAvaMtANaM" ti avadhAvatAm utpravarjitukAmAnAm 'jAva u'tti etAn yAvaditi bhAvaH, 'kartavyaM' vidheyam, 'sarvabhAvena' samastasAmarthyena, 'evamAdi' pUrvoktAdi' 'yathocitaM' yathAyogyamiti zlokArthaH / / 98 / / yathocitakRtyameva zlokena pratipAdayati = nANaM vA daMsaNaM suddhaM carittaM saMjamaM tavaM / jatti jattha jANijjA bhAvaM bhattIe pUyae / / 99 / / 301 'jJAnaM' matijJAnAdi, vAzabdo'gre yokSyate, 'darzanaM' kSAyopazamanAdi, 'zuddham' anavadyam,' 'cAritraM' sAmAyikAdi, 'saMyamam' AzravaviramaNAdi, 'tapa' anazanAdi, 'jattiyaM'ti yAvanmAtram, 'yatra' sAdhau, 'jAnIyAd' avabudhyeta, 'bhAvaM' padArtham, 'bhaktyA' antarvAsanayA, tAvat tatra pUjayediti zlokArthaH / / 99 / / samastakRtyaparyantaM prakaraNopasaMhAraM ca vRttenA''ha-- liMgAvasesANa vijaM vasihaM, saMviggagIyatthagurUvaTTha / nAUNa sAhUNa jahAvihANaM, viheha taM mokkhasuhAvahaM rti / / 100 / / :-udyata 'liGgAvazeSANAmapi' liGgamAtropajIvinAmapi, 'yadavaziSTaM' yadudvaritam, saMvigna:= vihArI, saMvignazcA'sau gItArthazca = bahuzruta:, sa cA'sau guruzca tadupadiSTaM = kathitam, 'jJAtvA' avabuddhyA''gamAditi bhAvaH / tathA ca jaNacittaggahaNatthaM, kareti liMgAvasese vi / / tathA-- aggIyAdAiNNe khette annatthaThi abhAveNaM / bhAvANuvaghAyaNuvattaNAe tesiM tu basiyavvaM / / 323 / / iharA sa - paruvaghAo ucchobhAIhiM attaNo lahuyA / siM pi kammabaMdho, dugaM pi evaM aNiTTaM tu / / 324 / / 1. tA0 U // 2. agre vAzabdayojanA nopalabhyate // 3. lA0 yojyate // 4. saM0 vA0 su0 degte taddarzanaM // 5. tA0 ti / / 100 / / sAhUNaM ti cautthaM ThANaM // 6. saM0 vA0 su0 'itibhA // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 savivaraNa mUlazuddhi prakaraNa caturtha sthAnake vAyAe namokkAro, hatthusseho ya sIsanamaNaM ca / saMpucchaNa'cchaNaM chobhavaMdaNaM vaMdaNaM vA vi / / 325 / / 'sAdhUnAM' yatInAm, 'yathAvidhAna' yathAvidhi, "viheha'tti 'vidhattaM kuruta, 'tat' pUrvoktam, 'mokSasaukhyAvaha' zivazarmakAri / 'iti' prakaraNasamAptau / / 10 / / . . zrIdevacandrAcAryaviracite mUlazuddhivivaraNe sAdhukRtyasthAnakaM caturthaM samAptam / / 1. lA0 'tta tat // 2. lA0 nnprismaa|| Page #326 -------------------------------------------------------------------------- _