Book Title: Panchvastukgranth Part 1
Author(s): Haribhadrasuri, Rajshekharsuri
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001650/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ halu thai pratidina kriyA DIENOS vaDI dIkSA dIkSA AcArya padavI saMlekhanA : bhAvAnuvAdakAraka AcAryazrI rAjazekharasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmagrI prefe // zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH / / / zrI dAna-prema-rAmacandra-hIrasUrigurubhyo namaH / aiM namaH Sirosin zrI arihaMta ArAdhaka TrasTa puSpa - 25 paJcavastukagranthaH gujarAtI bhAvAnuvAda : bhAga - 1 . Jain Education Internatio nttuvee * saTIka mUlagraMthakAra yAkinImahattarAdharmaputra mahAna zAsanaprabhAvaka AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA * bhAvAnuvAdakAra * siddhAMtamahodadhi sva. pa.pU. AcAryadeva zrImadvijayapremasUrIzvarajI ma. nA paTTAlaMkara paramagItArtha sva. pa.pU. AcAryadeva zrImadvijayahIrasUrIzvarajI ma. nA ziSyaratna - parArthaparAyaNa pa.pU. AcAryadeva zrImadvijayalalitazekharasUrIzvarajI ma. nA vineya AcAryadeva zrI rAjazekharasUri mahArAja saMpUrNa Arthika sahakAra zrI manapharA jaina saMgha : kaccha J prakAzaka arihaMta ArAdhaka TrasTa C/o. hiMdustAna mila sTorsa 481, ganI epArTamenTa, muMbaI-AgrA roDa, bhivaMDI - 421 305. bIjI AvRtti * nakala : 500 0 mUlya : rU 300.00 (bhAga : 1 + 2) * sUcanA Apustaka jJAnadravyamAMthIchapAvyuM hovAthI gRhasthe mUlya cUkavyA vinA A pustakanI mAlikI karavI nahIM. vAMcavA mATe A pustakano upayoga karavo hoya to yogya nakaro jJAnabhaMDAra khAte Apavo jarUrI jANavo. Di * mudraka . Tejas Pated : Ahmedabad. * Ph. : (079) 6601045 Lao Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332S 6 / mokSaphaladAyaka devAdhideva zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | anumodanIya yAkinI mahattarAsunu bhagavAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjano upakAra jainazAsana koI kALe bhUlI zakaze nahIM... samagra jIvanakALa daramiyAna agAdha zruta samudranA aMtastala sudhI pahoMcIne jainazAsanane 1444 graMtharatnonI bheTa dharanArI e mahAmahima vibhUtie racelA graMthomAMnA prastuta paMcavastuka grantha....... jemAM zramaNajIvananA janmathI kALadharma sudhInI samagra caryAno jinAjJAgarbhita citAra rajU karIne jinAjJAniSTha zramaNyane surekha karyuM che... jamAnAnA nAme... paDatA kALanA nabaLA AlaMbanone nAme... vartamAnamAM zrAmaya jyAre zithila thavA mAMDyuM che tyAre... ati AvazyakatA che AvA graMtharatnonA vyApaka adhyayananI... zramaNajIvananI maryAdA oLaMgI javAya tevA kulyA phAlelA pravRttidharmathI vimukha banI navadIkSita zramaNa zramaNI bhagavaMto jo AvA graMtharatnomAM avagAhyA rahe to bhagavAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnA ja e vacano hA ! ahAhA kahe huMtA ! jai na huMto jiNAgamo, jinAgamo ja jo amane maLyA na hota to kharekhara ame anAtha hota ! sArthaka banI jAya. e mahApuruSanA vacanone aMtastha karI mAtra ATha varSanA dIkSA paryAye "paesa baMdho' jevA viddhabhogya graMtha upara TIkA racIne vidvad sabhAnA zaNagAra banelA pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAjazekharasUrIzvarajI mahArAjAnI jinAjJAmarmajJa parikarmita prajJAthI anuvAda pAmIne bIjI vakhata prakAzita thatA A graMtharatnane zramaNa zramaNI bhagavaMtonA karakamale pahoMcADavAnuM prazasya kArya zrI manapharA jaina saMgha, kacchanA jJAnanidhie karyuM che. - pUjyazrI dvArA lekhita - saMpAdita - anuvAdita graMtharatnone caturvidha zrI saMghanA caraNe samarpita karavA kaTibaddha zrI arihaMta ArAdhaka TrasTa, bhIvaMDI zrI manapharA jaina saMghanA sukRtanI bhUri bhUci anumodanA kare che. li. zrI arihaMta ArAdhaka TrasTanuM TrasTIgaNa . ation Intomekiona Pernal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAMta mahodadhi paramapUjya AcAryadeva zrImad vijaya prema-hIrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSya-praziSya vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya lalitazekhara sUrIzvarajI mahArAjA vAtsalyanA mIThA jharaNA jevuM ApanuM aMtara... adhyayana-adhyApanane jhaMkhatI ApanI dRSTi... vardhamAna tapa AyaMbilathI dipatI ApanI dehayaSTi... atyaMta milanasAra Apano svabhAva... AbAlavRddha sarvanA AkarSaNanuM dhAma banyo che... eka vakhata paricayamAM AvyA pachI haiyuM vAraMvAra ApanA sAnnidhyane jhaMkhI rahyuM che... guNa garima o gurudeva ! cAritranA nIrathI amAro bhavasaMtApa zamAvI do ! Education Inter atyaMtara taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAjazekhara sUrIzvarajI mahArAjA agAdha zrutarAzinA aMtaHstala sudhI pahoMcIne atyaMta gahana ane gaMbhIra arthone jinAjJA sApekSa, bAlabhogya, saraLa, sacoTa ane rasALa zailI dvArA taMdurasta sAhityanA sarjanane varelI ApanI prajJA caturvidha zrI saMghanuM yogakSema karI rahI che. THE jinAjJArata 'sUri prema'nA jinAjJA marmajJa zramaNa zreSThomAMnAM eka o gurudeva ! adhyAtmanA jagatamAM vicaravuM che sanmArga darzaka banI 451 amArA jIvanano paMtha SIPH prajvalita banAvI do ! pU.A. zrI lalita-rAjazekhara sUrIzvara pravrajyA ardhazatAbdi mahotsava samitinA koTI koTI vaMdana. 1 vi.saM. 2060, mAgasara suda 3 SS SS sonal naha 1 | earn long, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvATakanuM tathA (prathama AvRttimAMthI) mudrita paMcavastakanI pratamAM koI koI sthaLe gAthA ane TIkAnA pAThamAM visaMgati jovAmAM Ave che. AthI ja AvA sthaLe mudrita paMcavastakanI pratamAM TIkAnA AdhAre mULagAthAmAM je pATha saMgata hoya teno kAuMsamAM ullekha karavAmAM Avyo che. dA.ta. 106 naMbaranI gAthAmAM "sAhIne vA' evo pATha che. e pAThanA AdhAre TIkAmAM "svAdhIne vA' evo pATha hovo joIe. paNa ahIM TIkAmAM "svAdhInatvI" evo pATha che. TIkAnA svAdhInatvA e pAThanA AdhAre mULagAthAmAM sAhIttA evo pATha hovo joIe. AthI mudrita pratamAM tyAM kAuMsamAM sAhIttA evo pATha mUkavAmAM Avyo che. AvI visaMgati dUra karavA ane mudrita pratamAM TIkAmAM koI koI sthaLe rahelI azuddhine dUra karavA meM hastalikhita prato maMgAvI. temAM eka prata pU.A.zrI bhadraMkarasUri ma. dvArA amadAvAda DahelAnA upAzrayanI maLI. eka prata munizrI municaMdravijayajI dvArA khaMbhAta A. vijayanemisUri jJAnazALAnI maLI. eka prata pATaNa zrI hemacaMdrAcArya jJAnamaMdiranI maLI. - A traNa pratomAM amadAvAda DahelAnA upAzrayanI prata mULa gAthA vinA saMkSiptavRtti rUpa hovAnA kAraNe upayogI banI nathI. bIjI be prato koI koI sthaLe upayogI banI che. visaMgativALA keTalAka sthaLomAM A baMne hastalikhita pratonA ane mudrita pratanA pATho samAna che. AthI keTalAka sthaLomAM gAthA ane TIkAnA pAThanI visaMgati dUra thaI zakI nathI. TIkAnI azuddhiomAM hastalikhita prata vagerenA AdhAre je sthaLe zuddha pATha maLyo te sthaLe meM sudhAro karyo che. jyAM hastalikhita prata AdinA AdhAre zuddha pATha na maLyo tyAM saMbhavita zuddha pATha kAuMsamAM mUkyo che. dA.ta. 185mI gAthAmAM prAyazyi evA pAThanA sthAne saMbhavita "papretI' evo pATha kAuMsamAM mUkyo che. mudritapratamAM rahelI koI koI azuddhi A pustakanA mudrita pharmAonA vAMcana vakhate khyAlamAM AvavAthI zuddhipatrakamAM jaNAvI che. mudrita pratanA upoddAtanA zuddhAnAM pratInAM tu saMbhava parva" e ullekha mujaba paMcavastuka graMthanI zuddhaprato maLavI e duHzakya che. A bhAvAnuvAdamAM jyAM jyAM vizeSa spaSTIkaraNanI jarUra lAgI tyAM tyAM meM mArA kSayopazama mujaba spaSTIkaraNa karyuM che. kyAMka cAlu lakhANamAM kAuMsamAM to kyAMka TippaNamAM spaSTIkaraNa karyuM che. tathA te te viSaya bIjA kayA sthaLe Ave che teno nirdeza paNa te te sthaLe karyo che. AthI jijJAsuone te sthaLo jovAnI IcchA thaze to ghaNI sahelAIthI joI zakAze. bhAva barobara samajAya e mATe meM kALajI rAkhI che. Ama chatAM AvA rahasyapUrNa graMthone pUrNarUpe samajAvavA mAro kSayopazama ocho paDe e sahaja che. AthI vidvAnone AmAM aneka sthaLe truTio dekhAya e saMbhavita che. kyAMka graMthanA bhAvane spaSTa karavAmAM niSphaLa banyo houM, ane kyAMka khoTo artha lakhAI gayo hoya e paNa saMbhavita che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je padArtho saraLa hoya te padArtho anuvAda vinA paNa samajI zakAya che. AthI je padArtho kaThIna hoya te padArthone saraLa bhASAmAM samajAvI zakanAra ja bhAvAnuvAdakAra saphaLa bane che. AmAM huM keTalo saphaLa banyo chuM eno javAba huM ApuM enA karatAM vidvAna vAcako Ape e ja yogya gaNAya. A bhAvAnuvAdanI presakopInuM lakhANa vardhamAna AyaMbila tapanI so oLI pUrNa karanAra pU.A.zrI bhadraMkarasUri mahArAjAe (vi.saM. 2042mAM) tapAsI ApI che. tathA teozrIe dharmasaMgraha gujarAtI bhASAMtaramAM karelI TippaNIomAMthI koI koI TippaNIo teozrInI anujJApUrvaka A graMthamAM levAmAM AvI che. jyAM teozrInI TippaNI lIdhI che tyAM kAuMsamAM dha. saM. bhASAM. evo ullekha karyo che. vizuddha saMyamI pU.A.zrI jayaghoSasUri mahArAjAe keTalAka praznonA uttaro pAThavyA che. mArA parArtha parAyaNa pU. gurudevazrIe anuvAdanI presakopI taiyAra karI ApI che ane pUra saMzodhanamAM sahayoga Apyo che. saMvegamati munizrI saMvegarativijayajIe ghaNI mahenata karIne mULa gAthAonI akArAdi anukramaNikA taiyAra karI ApI che. A badhA mahAtmAono upakAra cirakAla smRtipathamAM AvyA vinA nahi rahe. - A bhAvAnuvAdamAM graMthakAranA AzayathI ane jinezvaradevanI AjJAthI viruddha je kaMI lakhAyuM hoya te badala trividha trividha kSamA prArtha chuM. lucation Intern al a & Personal Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] sAdhutvathI saMlekhanA sudhIno sAdhanA-mArga darzAvato prakAza-staMbha zrI paMcavastuka graMtha pU. paMnyAsapravara (vartamAnamAM AcArya) zrI pUrNacandravijayajI gaNivara. (prathama AvRttimAMthI) jaina zAsanamAM thaI gayelA zrutaprabhAvakomAM, yAkinI mahattarAsunu pU. AcAryadeva zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA eka advitIya sthAna-mAna zobhAvatA graMthakAra tarIke suprasiddha che. 1444 graMthonA raciyatA tarIke eozrInA nAma-kAma ItihAsanAM pAne TheraThera upalabdha che. emAMno ja A eka mahAgraMtha che : zrI padmavastu pragnya / je Aje gujarAtI vivecana sAthe prathamavAra ja prakAzita thaI rahyo che. A graMtharatnanA prakAzanano lAbha levA dvArA bhivaMDInA hA.vI.o.zve.mU.ta. jaina saMghe (- pramukha manasukha meghajI doDhiyA) jJAnakhAtAno je sadupayoga karyo che, e anukaraNIya che. pratyeka saMdha chevaTe jJAnakhAtAmAMthIya AvI-AvI prAcIna-kRtionA prakAzanano lAbha levA kaTibaddha bane to ApaNuM ghaNuM badhuM zruta-sAhitya punaruddhAra pAmI zake ! A graMthanA viSayano graMtha-nAma parathI ja khyAla AvI jAya che. pAMca vastuone viSaya banAvIne vivecana karanAro graMtha eTale paMcavastuka graMtha ! AmAM varNavelI pAMca vastuo khUba ja mananIya ane mahattvanI che. mokSamArganI sAdhanAmAM cAritra eka anivArya-AvazyakatA che ane A graMthamAM dIkSAthI prAraMbhIne saMlekhanA sudhInI pAMca vastuo para ja vivecana thayuM che, ethI sAdhaka mATe AnuM vAMcana-manana atyaMta Avazyaka banI rahe che. paMcavastuka graMthamAM varNita pAMca vastuono nAmanirdeza A mujaba : 1. pravajyAvidhAnavastu, 2. pratidinakriyAvastu, 3. upasthApanAvastu, 4. anujJAvastu, 5. saMlekhanAvastu. A pAMcano sAmAnya sahelo artha evo thaI zake ke, dIkSA, sAdhu-kriyA, vaDIdIkSA, padapradAna ane aMtima-ArAdhanA ! A pAMca vastuo AgaLa-pAchaLanA aneka padArthonI vivecanApUrvaka A graMthano viSaya che. khaMDana-maMDana, satyanuM samarthana, dAkhalA-dalIlo sAthe asatyanuM unmUlana, pakSapratipakSanI sthApanA, thoDAka ja akSarothI nirmita pado-zlokonI artha-gaMbhIratA ItyAdi DhagalAbaMdha vizeSatAothI bharapUra A graMtharatnamAM anuvAdita padArthonI thoDIka jhAMkhI nIce mujaba che pravrajyAvastu- A vastunA vivecanamAM pravrajyA eTale zuM ? mokSa taraphanuM gamana e pravrajayA. enA dravya-sthApanAdi cAra nikSepA. pravrajyAnA paryAyavAcI zabdo. gurumAM jarUrI guNo. ziSyane hitazikSA na ApavAthI thatA nukazAno. dIkSita thavA upasthita thanAra mumukSumAM Avazyaka 16 guNo. A aMgenA utsarga-apavAda. dIkSAnI duSkaratA. dIkSA mATe yogya-ayogya vaya. bAladIkSAnuM saiddhAMtika ane tArkika dRSTie sacoTa-samarthana. saMyamanI anumati meLavavA mATe mAta-pitAne Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 7] samajAvavAnI zAstrIya paddhati. anujJA-saMmati na maLe toya mAta-pitAno tyAga karIne svIkArAtA saMyama dharmanI svaparopakArakatA. dIkSA-dAna mATenA zubhAzubha nakSatra-tithi Adi svarUpa kALavicAra. prazna, kathA ane parIkSAthI mumukSunI yogyatAno nirNaya. dIkSA-vidhi. hitazikSA-pradAna. AvA aneka viSayo prathama vastunA vivecanamAM varNavAyA che. je dIkSA-bAladIkSA AdinA viSayane khUba ja spaSTa rIte samajavA upayogI thAya evA che. dIkSA-viSayaka je kutarko AjanA kALamAM phAlI-phulI rahyA che, e tamAmanA sacoTa ane sajjaDa javAbo prathama-vastunA A vivecanamAMthI ja jaDI AvatAM graMthakAra zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnI yukti-kuzaLatA upara evo ahobhAva jAgyA vinA na ja rahe ke, AjanA kutarkone varSo pUrve sajjaDa javAba ApanArA bhAvidaSTA A mahApuruSa kevI apUrva buddhi pratibhAnA betAja bAdazAha haze ! pratidina kriyAvastu pratilekhanAdi kriyAo dvArA sAdhutAnI saphaLatA. pratilekhanAdi pratidina karavA yogya 11 kriyAo. pratilekhanAdinI zAstrIya-vidhi. bhikSAvidhi. sAdhunA AhAra-pANInI guptatA. aMDilabhUminI zuddhAzuddhatA. kAussagga tathA paccakkhANano vicAra. AgamanA adhyayana-kALanI vicAraNA. AgamanA adhyayana mATe jarUrI yoganI vidhi. AvA aneka viSayonI vistRta ane atyaMta sUkSma vicAraNA bIjI vastunI vivecanAmAM karavAmAM AvI che. AnuM barAbara adhyayana karavAmAM Ave, to sAdhunA AMtara-bAhya jIvananI keTalI badhI talasparzI kALajI zAstrakAroe lIdhI che ! eno khyAla AvatAM ja ApaNuM mastaka AvA zAstronA mULasrota samA tAraka tIrthakara bhagavaMtone namyA vinA na rahe ! upasthApanAvastu- upasthApanA-vratasthApanA-vaDI dIkSA eTale dIkSitanI vratamAM sthApanA. vratasthApananI yogyatAno vicAra. mahAvrata-nirUpaNa. gurukulavAsa dvArA guNano lAbha. gurukulavAsa ane gacchavAsanI saMlagnatA. vasatinA guNa doSa. bhikSAmAM TALavA yogya AdhAkarmAdi doSo. upadhi-upakaraNanI saMkhyA ane svarUpa, tapanA bAhyAbhyatara bheda. A rItanI trIjI vastunI vicAraNA mukhyatve vaDIdIkSA ane vaDIdIkSA-viSayaka aneka padArthonA UMDA avalokanathI samRddha che. anuyoga-gaNAnujJAvastu-anuyoga-gaNAnujJA eTale yogya ziSyanI AcAryapadaparasthApanA. ayogyane pada upara sthApavAthI ane yogyane pada upara nahi sthApavAthI paNa udbhavatA doSo. gaNAnujJA. kAlagrahaNanI vidhi. AcAryapada sthApanA aMgenI vidhinI mahattA. gItArthatAnuM svarUpa. Ama, cothI vastunA svarUpadarzanamAM AcAryapada sthApanA aMge khUba ja mahattvanuM mArgadarzana karAvavAmAM AvyuM che. A vibhAganA stavaparijJA' nAmaka peTA-vibhAgamAM jinamUrtijinamaMdiranA nirmANanI vidhi, pratiSThA kaI rIte karavI ? prabhupUjAnI vidhi, pUjAmAM puSpAdipUjAnI hiMsA hiMsA kema na gaNAya ? ItyAdi ghaNI ja mahattvanI bAbato para zAstrIya prakAza pAtharavAmAM Avyo che, je khUba ja mananIya che. prAMte nUtanAcAryane ane gacchane apAtI hitazikSAnuM svarUpa to atyaMta mArmika ane mananIya che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] saMkhanAvastu- kAyA ane kaSAyAdine kRza karanArI tamAma tapa kriyA saMlekhanA zabdathI oLakhAya evI hovA chatAM prastutamAM jIvananA aMtakALe thatI tapa kriyAne "saMlekhanA" zabdathI oLakhavAnI spaSTatA sAthe prAraMbhAtA A vibhAgamAM jinakalpAdi vibhAgo, parikarma, tapa, zrata balanI bhAvanA, dazavidha sAmAcArI, saMlekhanA bhAvanA, AtmahatyAthI saMlekhanAnuM judApaNuM. saMkhanAnuM phaLa-darzana, ItyAdi aneka viSayo para suMdara prakAza pAtharavAmAM Avyo che. saMlekhanA koNa svIkArI zake ? enAmAM keTalI yogyatA hovI joIe? saMlekhanA svIkAranAre kaI kaI bAbato aMge sAvadhAna rahevuM joIe ? asAvadhAnI AvI jatAM keTaluM nukazAna thAya ? vagere mahattvanA muddAo aMge mArgadarzana ApatA A vibhAganI pUrNatA sAthe "paMcavastuka graMtha' samApta thAya che. mULa graMthano ATalo paricaya ApyA bAda prastuta gujarAtI bhAvAnuvAda, bhAvAnuvAda zailI ane bhAvAnuvAdakArazrIno thoDo paricaya meLavIe : paMca vastuka graMtha' varSo pUrve mULa ane TIkA mAtra mudrita thayo hato. hAla e aprApya che ane jJAnabhaMDAromAM prApya enI nakalo jarjarita thaI javA pAmI hovAthI enuM punaHmudraNa varSothI ja Avazyaka to hatuM ja. AvI paristhitimAM vizeSa AnaMdanI vAta e banI rahe che ke, Aje paMcavastuka graMtha gujarAtI bhAvAnuvAda sAthe prakAzita banI rahyo che. A bhAvAnuvAdanI vizeSatA e che ke, graMtha ane svopajJa-TIkAno artha besADavAmAM ane rahasyArtha samajavAmAMya A bhAvAnuvAda upakArI bane, e rIte lakhAyuM che. A vivecanamAM jema binajarUrI laMbANa nathI, ema jarUrI laMbANane koI jagAe TUMkAvavAmAMya nathI AvyuM. TIkAnI sAthe sAthe AgaLa vadhato bhAvAnuvAda jANe paMcavaDuka graMtha rUpa nadInA be kinArAnI jema khaLakhaLa nAde AgaLa vadhato jovAya che. TIkAno koI akSara AmAM choDI devAmAM nathI Avyo, chatAM A bhAvAnuvAdane mAtra zabdArtha na gaNI zakAya. bhAvAnuvAda zailInI sugamatA ane padArthone spaSTa karavAnI vidvattA- A beno khyAla to A graMthanA abhyAsI vAcakane ja AvI zake. Ama chatAM ema kahevAmAM atizayokti nathI lAgatI ke saMskRtano anabhyAsI paNa A gujarAtI-vivecananI sahAyathI mULa-graMthanA padArthone sahelAIthI samajI zakavAmAM saphaLa banyA vinA nahi ja rahe ! TIkAnA keTalAka padArtho anya graMthonA AdhAre vadhAre pariphuTa banAvIne TippaNI tarIke A bhAvAnuvAdamAM mUkavAmAM AvyA che, je bhAvAnuvAdanI upayogitAmAM ThIka ThIka umero karI jAya evA che. vivecanakAra pU. AcAryadeva zrI rAjazekharasUrIzvarajI mahArAjano sAco paricaya to A anuvAda ja ApI zake ! chatAM TUMkamAM kahevuM hoya to kahI zakAya ke, sarasvatI, saMyama-sAdhanA ane samatAnI triveNI eTale ja pUjya vivecanakArazrI ! samajavuM hajI saheluM che. samajeluM samajAvavuM ya hajI kaThina nathI. paNa samajelAne lakhavA dvArA samajAvavuM e to bhISma sAdhanA mAMgI le, evI eka siddhi che ! A arthamAM pU. bhAvAnuvAdakArazrIne AvI siddhi jANe svayaMvarA banIne varI hoya, ema emanA dvArA anuvAdita aneka graMtho jotA lAgyA vinA nathI rahetuM ! Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ? ] pU. AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrijI mahArAjA tathA pU. upAdhyAyajI bhagavAna zrI yazovijayajI gaNivara jevA diggajatArkikonA graMtho upara bhAvAnuvAda lakhI zakanArA pU.A.zrI rAjazekharasUrIzvarajI mahArAja saraLa-zailInuM bAlabodhaka sAhitya paNa suMdara rIte sarjI zake che, enI pratIti karAvavA "mAtA pitAnI sevA' Adi pustako AgaLa karI zakAya. hajI thoDA ja samaya pUrve pUjyazrI dvArA anuvAdita 'zrI gurutattva vinizcaya'' jevA tAttvika-yauktika graMthanuM be daLadAra vibhAgamAM prakAzana thavA pAmyuM ane Aje 'zrI paMcavastuka' nAmano daLadAra graMtha prakAzita thaIne vidvAna vAcakonA karakamaLamAM zobhI rahyo che. narama garama tabiyatamAM paNa pUjayazrInI avirata cAlu rahetI jJAna-sAdhanAno ja A puNya-prabhAva che. A sivAya tattvArtha vivecana, jJAnasAra, vItarAgastotra, aSTaka prakaraNa, Adi graMtho paranA pUjyazrInA bhAvAnuvAdo caturvidha saMghamAM khUba ja upayogI-upakArI banI rahyA che. siddhAMtamahodadhi cAritracakravartI pUjya AcAryadeva zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAnA jIvanamAMthI saMyamanA, saMghasthavira vyAkhyAnavAcaspati pU. AcAryadeva zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA vyaktitvamAMthI siddhAMta-rakSAnI khumArInA, ane dAdAgurudeva nispRha-ziromaNi pUjya AcAryadeva zrImad vijayahIrasUrIzvarajI mahArAjAnI AjIvana samarpaNabhAva dvArA cAritraniSThAnA maLelA vArasAne dIpAvatA pU. AcAryadeva zrImad vijayarAjazekharasUrIzvarajI mahArAja prazAMtamUrti parama tapasvI pUjya AcAryadeva zrImad vijaya lalitazekharasUrIzvarajI mahArAjanA paTTadhararatna che ke, jeozrIe thoDA ja samaya pUrve hastagiritIrthamAM pUjya gacchAdhipatizrInI nizrAmAM vardhamAna tapanI 100 oLI pUrNa karela che. pU. bhAvAnuvAdakArazrInA pU. paMnyAsapravara (vartamAnamAM AcArya) zrI vIrazekharavijayajI gaNivarya jevA vidvAna prathama ziSyaratna che ke, jeo hajA2o zloka pramANa karmasAhitya viSayaka prAkRta gAthAo tathA saMskRta TIkAonA sarjaka che. AvI adbhuta triveNInA tIre, AvA upayogI graMthAnuvAdo sarjAtA rahe, ane tAttvika graMthonA ciMtana manananA pravAhanuM sarjana karavA uparAMta e pravAhane vegavaMta rAkhavAmAMya e graMthAnuvAdo potAno phALo noMdhAvatA rahe, e ja ekanI eka kalyANa kAmanA sAthe A graMthamAM vizada rIte zrI bhavavirahAcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA dvArA varNita pAMce pAMca vastuo sAcesAca ApaNA jIvanamAM vaNAtI rahe, e ja apekSA. Aso suda : 1 vIra saM. 2515 tA. 30-9-89 paM. pUrNacandravijayagaNI (vartamAnamAM AcArya) motIzA lAlabAga jaina upAzraya muMbaI - 4 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] A graMthanI thoDIka viziSTa vAnagIo guru kevA AzayathI ziSyane dIkSA Ape ? gurue mArA ziSya parivAranI vRddhi thaze, athavA pANI Adi lAvavAmAM kAma lAgaze evAM AlokanAM kAryonI apekSAthI rahita banIne, ziSyanA AtmAnA anugraha mATe ane potAnA karmakSaya mATe samyagU vidhipUrvaka dIkSA ApavI joIe. (gAthA 14) guru pratye bhakti-bahumAnanI ati AvazyakatA cAritramAM zraddhA ane sthiratA guru pratye bhakti ane bahumAna thavAthI ja thAya che, te vinA nahi. bhakti eTale vinaya Adi bAhya pravRtti. bahumAna eTale AMtarika anurAga. (gAthA 15) guruno prabhAva-padharAga (mANeka) vagere ratno kAMti Adi guNothI yukta hovA chatAM jhaverInA prabhAvathI tenAmAM kAMti vagere guNonI vRddhi thAya che, tema mokSa mATe yogya paNa suziSyo gurunA prabhAvathI vizeSa yogya bane che. (gAthA 17). gurunI javAbadArI- pUrvanA pramAdanA abhyAsathI dakSAmAM bhUla konI na thAya ? arthAt chadmastha mAtranI bhUla thAya. kAraNa ke pramAda anAdikALathI abhyasta (= rUDha thaI gayelo) hovAthI bhUla ekAeka dUra na thaI zake. AthI zAstrokta vidhithI ziSyonA doSone dUra karavAmAM gurupaNuM saphala bane che. kAraNa ke gurupaNuM guNothI che, pada vagerethI nahi. ziSyonA doSone dUra karanArA potAnA guNothI te paramArthathI guru bane che. (gAthA 18) bAladIkSA zAstrasaMmata che- karmanA kSayopazama bhAvathI thanArA cAritranI (= cAritranA pariNAmanI) sAthe bAlyAvasthA zuM virodhI che ? jethI bALako dIkSA mATe ayogya che evo asaAgraha rAkhavAmAM Ave che. (bAlyavayamAM paNa karmakSayopazama thAya to cAritranA pariNAma thAya) AthI "bALako dIkSA mATe ayogya che" evo Agraha na rAkhavo joIe. (gAthA pa7) viSayasaMgano anubhava karanArAothI viSayasaMganA anubhavathI rahita bAlako dIkSA mATe adhika yogya che. (gAthA 66) AcaraNA pramANa che. gItArtho koI kAraNasara mAsa kalpa vihArano tyAga vagerenI jema alpa doSavALuM ane ghaNA guNavALuM je kaMI Acare tene jinamatAnusArI sarva sAdhuoe pramANa ja mAnavuM joIe. kAraNa ke zAstramAM utsarga ane apavAda baMne kahyA che. jinezvaroe kazA ya mATe ekAMtavidhAna ke ekAMtaniSedha karyo nathI. temanI AjJA eTalI ja che ke kAryaprasaMge satyasaraLa banavuM joIe. daMbha karIne khoTuM AlaMbana na levuM joIe. (gAthA 279-280) bhAvanAnuM mahattva- rAgAdi doSothI pratipakSabhUta (= viruddha) vairAgyabhAvanA vagere vizuddha bhAvanA ekAgracitte (satata) bhAvavAthI rAgAdi doSono avazya kSaya thAya. (gAthA 364) cAritranI pradhAnatA- paramArthathI cAritra sArabhUta che, darzana-jJAna to cAritranA aMga che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] mokSArthIe sArane meLavavAno prayatna karavo joIe.. pahelAM jJAna thAya, pachI darzana thAya, tyArabAda cAritra Ave. (gAthA 487) ekanA bhAvanI bIjA upara asara thAya- AcArya vagere gurue paNa zuddhakriyA rUpa caraNayogamAM rahIne upayogapUrvaka vizuddhabhAvathI sUtra ApavuM.kAraNa ke prAyaH zubhabhAvathI zubhabhAva pedA thAya che. lokamAM paNa zubhabhAvathI bhAvita vaktAthI zubhabhAva pedA thAya e siddhAMta siddha che. (gAthA pa99). kugacchano tyAga karavo joIe- sAdhue je gacchamAM vinayAdi guNo dekhAtA na hoya, ane sAraNA vagere thatuM na hoya tevA gacchano sUtrokta vidhithI tyAga karavo joIe. kAraNa ke ziSya, dharmabaMdhu (gurubaMdhu) ke eka gaNamAM rahela sAdhu sugatimAM na laI jAya, kiMtu gacchamAM rahela vizuddha jJAna-darzana-cAritra sugatino mArga che. (gAthA 700-701) sAdhuo kevI vasatimAM rahe?- jayAM strIonAM sthAna ane rUpa na dekhAya, zabdo na saMbhaLAya, tathA strIo paNa puruSonAM sthAna ane rUpa na joI zake ane zabdo na sAMbhaLI zake tevI vasatimAM sAdhu rahe. strIo jayAM besIne gupta vAto kare tathA sUvuM-besavuM vagere zarIrakAryo vagere kare te teonuM sthAna che. jayAM sthAna hoya tyAM niyama rUpa dekhAya, sthAna dUra hoya to kadAca zabda na paNa saMbhaLAya, paNa rUpa avazya dekhAya. AthI sthAna dekhAya tevI vasatino tyAga karavo joIe. (gAthA 720-72 1) vAcanA pradAnanuM mahattva- guru kapha AdinI takalIphavALA hoya to temanA mATe eka zlekha mATe ane eka laghunIti mATe ema be kuMDI yogya sthaLe mUkavI. Ano bhAvArtha e che ke- guru kapha AdinI takalIphavALA hoya to paNa sadA vAcanA kare. (gAthA 1003) ayogyane AcAryapada ApanAra pApI che- je gaNadhara (= AcAya) zabdane gautamasvAmI Adi mahApuruSoe dhAraNa karyo che, te gaNadhara zabdane jANavA chatAM ayogyamAM sthApe che, arthAt ayogyane AcArya banAve che te mahApApI mUDha che. (gAthA 1319) nirguNa hovA chatAM AcAryapada lenAra pApI che- kAlocita guNothI rahita hovA chatAM je gaNadhara zabdane potAnAmAM mUkAve che, arthAt AcAryapada le che, ane lIdhelA paNa AcAryapadane je vizuddhabhAvathI svazakti mujaba pALe nahi, te paNa mahApApI che. (gAthA 1320) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[2] paMcavaTuka graMthano viSayAnukrama gAthA viSaya gAthA viSaya * 1 maMgala ane anubaMdha catuSTaya. * 30-31 dIkSA ApavAnI yogyatAmAM * 2 pAMca vastuo ane tenA kramano hetu. | apavAda. * 3 tattvathI vastuo pAMca ja che. * 32 thI 39 dIkSA levAne lAyaka ziSyanA 15 guNo. 1 pravrajyAvidhAna * 40 dIkSA duSkara kema che ? * 4 pravrajayA vidhAnanA pAMca dvAro. * 41 thI 43 bhavAbhinaMdIne jinavacanathI * 5 pravrayAno tAttvika artha. paNa lAbha na thAya. * 6 pravrajyAnA nAma vagere cAra prakAra. 44 thI 48 guNahInane dIkSA ApavAthI * 7 AraMbha-parigrahanuM svarUpa. sva-paranuM ahita thAya. * 8 bhAvathI AraMbhAdinA tyAgamAM | * 49 jinacikitsAthI koI jIva asAdhya AraMbhAdinI pravRtti hoya to paNa e tyAga | nathI. sAco che. * 50 keTalI uMmare dIkSA ApI zakAya ? * 9 pravrajayAnA paryAyavAcI zabdo. * 51 AThathI ochI vayamAM dIkSA ApavAthI * 10 thI 13 dIkSA ApavAne lAyaka gurunA ! thatA doSo. 19 guNo. * para thI 72 bALadIkSAnA virodhamAM pUrvapakSa * 14 gurue kayA AzayathI dIkSA ApavI. | ane uttarapakSa. * 15-16 guNavAna guruthI thatA lAbho. * 73 vRddhanI dIkSAmAM apavAda. * 17 lAyaka ziSya guruprabhAvathI vizeSa * 74 thI 78 gRhasthAzramanI pradhAnatA viSe lAyaka bane. pUrvapakSa ane uttarapakSa. * 18-19 ziSyanA doSone dUra karavAmAM 79 thI 90svajananA tyAgathI pApa lAgavA gurupaNuM saphala bane. viSe pUrvapakSa ane uttarapakSa. * 20 thI 22 ziSyane hitamAM na joDavAthI ! * 90 svajanatyAgano vidhi. gurune lAgatA doSo. * 91 thI 96 svajana-dhanAdithI yukta ja * 23 thI 26 ziSyane hitamAM joDavAthI thatA | dIkSAne yogya che e viSe pUrvapakSa ane lAbho. uttarapakSa. * 27 ziSyo pratiSiddha AcaraNa kare to paNa | - 97 thI 100 avivekathI karelo tyAga anuvartaka guru nirdoSa che. niSphaLa che. * 28 ziSyanA aparAdhathI gurune pApa kema | * 101 zabdabhedathI doSa na maTe. lAge ? | * 102 - 103 jinapUjAnA upadezamAM ane Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivani 15 gAthA viSaya gAthA viSaya maMdiramAM jALAM vagerene dUra karavAmAM sAdhune | * 188 Asakti e cittasaMlezavALuM duHkha doSa na lAge. * 104-5 avivekano tyAga e uttama tyAga | * 189-90 pApAnubaMdhI puNya paramArthathI che. pApa che. * 106 daza vai. nI ne ya jo e gAthAno | * 193-94 puNyanuM svarUpa. bhAvArtha. * 195-96 viSayavirAga mahAsukharUpa che. * 107 svajanAdi viSe rahelo rAga duSTa che. | * 197-198 muktinuM sukha IcchAnI * 108 bAhya svajanAdi ane aviveka e | Te che. baMnenA tyAgathI yuktane thato lAbha. * 199 muktinI IcchA IcchAmArAnA * 109 thI 114 dIkSAne yogya kSetra ane | abhAvanuM kAraNa che. kALa. * 200-1 bhagavatImAM jaNAvela sAdhunA * 115 thI 122 prazna-kathana-parIkSA. sukhanI vRddhi. * 123 sUtrapradAnano vidhi. * 202 gRhavAsano tyAga puNyodayathI thAya. * 124 thI 154 dIkSA pradAnano vidhi. * 203-204 sAdhune vedanA puNyodayathI thAya * 132-133 rajoharaNa zabdano artha. | che. * 134 thI 137 rajoharaNa saMyamayogonuM | * 205 saMyamanAM upakaraNo saMkalezAdinuM kAraNa kAraNa nathI e viSe pUrvapakSa ane uttarapakSa. | nathI. * 155 thI 163 dIkSitane ApavAno upadeza. | * 206-7 gRhavAsano tyAga puNyodayathI * 164 thI 175 dIkSA saMbaMdhI vidhinI | thAya che. nirarthakatA viSe pUrvapakSa ane uttarapakSa. | * 208 sAdhuo Azraya vinAnA nathI. * 176 ziSya kaMI anucita kare to paNa | * 209-12 sAdhune thatAM ko sukharUpa che, zubhabhAvavALA gurune doSa na lAge. du:kharUpa nathI. * 177-78dIkSAvidhina karavAthI thatA doSo. * 213-14 sAdhue tapa kevo karavo joIe? * 179 bharatacakrI Adine kriyA vinA | * 215-16 bhAva sAdhu pApodayavALA nahoya. kevalajJAna thavAnuM kAraNa. * 217-20 dravya sAdhu pApodayavALA hoya. * 180 thI 200 dIkSA lenArAo gharavAsano | * 221-224 abhayadAnathI anya koI zreSTha tyAga pApodayathI kare che e viSe pUrvapakSa paropakAra nathI. ane uttarapakSa. * 225 gRhastho saMpUrNa abhayadAna na karI * 185 puNya-pApanI vyAkhyA. zake. * 187 abhilASAthI rahitane saMleza na | * 226-27 ziSyane tapathI duHkhI karatA thAya. | gurune doSa na lAge. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24] gAthA viSaya gAthA viSaya 2 pratidina kriyA * 313 thI 316 vasatipraveza pachIno vidhi. * 229 kriyAthI dIkSA nI saphalatA. * 317 thI 336 bhikSAmAM lAgelA doSonI * 230 pratidina kriyAnA dazadvAro. AlocanA karavAno vidhi. * 231 thI 244 paDilehaNano vidhi. | * 337 thI 340 gurune AhAra-pANI * 24pa thI 254 paDilehaNanA doSo. batAvavAno vidhi. * 255thI 259 savAranI paDilehaNAno kALa. | * 341 bhikSAnI AlocanA karatAM ane * 260-261 paDilehaNamAM puruSa ane vastrano | bhikSA letAM lAgelA doSonI zuddhi mATe krama. kAyotsarga. * 263 thI 266 vasatine pramArjavAno vidhi. | * 342 eka muhUrta sudhI svAdhyAyanuM vidhAna. * 267-268 savAre pAtrapaDilehaNano kALa. | * 343 mAMDalIbhojI mATe bhojanano vidhi. * 269 thI 277 pAtrapaDilehaNano vidhi. | * 344-45 ekalojI nimaMtraNapUrvaka * 279 alpadoSa-adhika lAbhavALuM bhojana kare. jinAjJAnusArI AcaraNa pramANa che. * 346 bIjAo na le to paNa nimaMtraNathI * 280 saraLa banavuM-daMbha na karavo evI | lAbha ja thAya. jinAjJA. * 347 daMbhathI nimaMtraNa karavAthI lAbha na * 281 je anuSThAnathI rAgAdi doSonI hAni thAya. thAya ane pUrve bAMdhelA karmo khape te anuSThAna | * 348-9-50 vidhi-bhakti rahita dAna mokSano upAya che. mokSanuM kAraNa na bane, jIrNa-abhinava zeThanuM * 282 thI 285 paDilIdhelA vastra-pAtrane | dRSTAMta. mUkavAno vidhi. * 351-2 gocarI gayelAo na Ave tyAM * 286 thI 296 gocarI jatAM pahelAM karaNIya sudhI mAMDalIbhojI svAdhyAya kare. vidhi. * 353-4 pote ja potAne zikhAmaNa Ape. * 297 bhikSATanano anaMtara-paraMpara uddeza. * 355 navakAra gaNI, gurunI rajA laIne * 298 thI 305 dravyAdi cAra prakAranA abhigraho. * 356 thI 361 bhojana karavAno vidhi. * 306-307 abhigraho AtmazuddhinA hetu | * 362-3 IMgAla-dhUma doSanuM varNana. che. * 364 vairAgyAdithI rAgAdino avazya kSaya * 309-310 AhAramAMthI mAkhI vagerene | thAya. kADhavAno vidhi. * 365-6-7 bhojana karavAnAM cha kAraNo. * 311-312 bhikSA lAvIne vasatimAM| - 368 kAraNe bhojana kare to paNa vigaIvALo pravezavAno vidhi. AhAranale, ane pramANopeta ja AhAra le. - bhojana kare. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * 370 vigaI durgatimAM laI jAya che. 371 thI 380 daza vigaIonuM svarUpa. 381 lepakRta dravyo. 382 niviAtAM paNa dravyo kevo sAdhu vAparI zake ? * 383-4 vigaIo vAparavAthI mohodaya thAya. * 385-6 niSkAraNa vigaIno niSedha che, sakAraNa nahi. * * 387 keTalo AhAra pramANayukta che ? 388-9-90 pAtrAM dhovAno vidhi. 391 sAdhuo bhojana gupta kema kare che ? 392 bhojana pachI tivihAranuM paccakkhANa zA mATe ? * * * * * * [ o ] gAthA viSaya 369 rUpAdi mATe bhojana karavAthI tIvrakarma baMdha. 393 thI 397 akAla saMjJA ane kAla saMjJAe sthaMDila bhUmie javAno vidhi. * 398 rastAmAM kevI rIte cAle ? 398 Dagala levAno vidhi. 399 thI 424 sthaMDila bhUminA daza guNo, 1024 bhAMgA, niSiddhabhAMgAvALI sthaMDilabhUmimAM javAthI thatA doSo vagere. * 425 thI 429 malavisarjana saMbaMdhI vidhi. * 430 thI 433 pahelA bhAMgAvALI sthaMDilabhUmi na maLe to kevI bhUmimAM javuM ? * 434 sthaMDilabhUmithI AvIne paDilehaNane vAra hoya to svAdhyAya kare. 0 435 thI 438 bhaktArthI-abhaktArthIne AzrayIne paDilehaNanA vidhimAM bheda. 439 paDilehaNa pachInuM kartavya. . gAthA viSaya * 440 sUryAsta pahelAnuM kartavya. 0 441-2 sthaMDilanA 24 sthAno. 443-4 gItArtha sAdhu ghoSaNA kare. 0 445 thI 490 pratikramaNano vidhi. 0447 mAMDalImAM ja pratikramaNa karavuM joIe. 450 guru be vAra ane sAdhuo ekavAra daivasika aticAro ciMtave. * * 457 vaMdana karavAnAM kAraNo. * 461 thI 464 AlocanAthI thatA lAbho. * 465 gurue ApeluM prAyazcita pUruM karavuM. * 466 thI 471 pratikramaNa sUtra kevI rIte bole vagere. 0472 AcArya potAnAthI moTAne khamAve e viSe matAMta2. * 473-4 keTalA sAdhuone khamAvavA 475 AcaraNa kalpanI pravRttinuM kAraNa. 476 AcaraNAnuM lakSaNa. * * 477 AlocanA Adi prasaMge ratnAdhiko nAnA paNa AcAryane vAMde, pratikramaNamAM AcArya ratnAdhikone vAMde. 452 sAdhuo kevA banIne aticAro ciMtave ? * * 478 thI 488 tyAra pachIno pratikramaNano vidhi. 489 pratikramaNamAM chellA vAMdaNAno hetu. 490-1 pratikramaNa karyA pachI badhA sAdhuo thoDI vAra gurunI pAse beze. * 494thI 504 savAranA pratikramaNanovidhi. 505 tapanA pratyAkhyAnamAM bIjAne AhAra ApavAno ane bhojananI preraNAno niSedha nathI. * * Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] joIe. gAthA viSaya gAthA viSaya 506 thI 511 pratyAkhyAnamAM AgAro. | * 540 thI 546 veyAvaccano vidhi ane 512-13-14 paccakakhANamAM AgAro mahimA. rAkhavAnuM kAraNa. * 547 thI pa50paccakakhANanI sparzanAdi che * 515 pramAdIne dIkSA kema hoya ? | zuddhio. 517 thI para7 tapanA paccakakhANanI jema | * 5para pratikramaNa pUrNa thayA pachI traNa stuti, dIkSAnI pratijJAmAM AgAro kema nathI? | devavaMdana ane bahuvelanA Adezo mAge. 519 dIkSAmAM "jIvanaparyaMta' ema | * papa3 bahuvelanA Adezo mAgavAnuM kAraNa. kALamaryAdAno hetu. * papa4 dainika kriyAo karatAM vacce samaya * para1 mahAvIra prabhue kheDUtane dIkSA kema | maLI jAya tyAre paNa svAdhyAya kare. ApI ? * papapa thI pa66 svAdhyAyathI thatA lAbho. * pa22 tapanAM pratyAkhyAno samabhAvanI vRddhi | * pa67 thI pa69 svAdhyAya vidhithI karavo mATe che. * pa23-4-5 AgAro samabhAvanA bAdhaka | * 570 thI 608 sUtrapradAnano vidhi. nathI. * pa71 thI 580 yogyane ja sUtradAna karavuM. * pa26 tivihAranA paccakakhANamAM | * 581 thI 588 kAlakramathI sUtradAna karavuM. sAmAyikano bhaMga thato nathI. * 589 je sUtrane bhaNavA je tapa kahyo hoya * para7 sAmAyikamAM patanano saMbhava hovA | te ja tapathI sUtradAna karavuM. chatAM apavAdo (= AgAro) kema nahi? | * 590thI 593 avidhithI AjJAbhaMga vagere pa28-9-30 sAdhune tivihAranuM paccakhANa | doSo lAge. saMgata che ane gADha kAraNe duvihAra paNa thaI | * pa94 thI 597 sUtradAnamAM avidhithI zake. nukazAna, vidhithI lAbha. * pa31 paccakkhANa upayogapUrvaka karavuM | * 599 zuddhabhAvathI zuddhabhAva utpanna thAya. joIe. * 600 thI 605 anAbhogathI agurumAM * 532 "jinezvaroe A karavAnuM kahyuM che" | gurunA pariNAma zuddha che. ema bhagavAna upara bahumAnapUrvaka | * 606-7 mohanA kAraNe agurumAM gurunA paccakakhANa karavuM joIe. pariNAma azuddha che. * pa33 thI 537 bIjAne azanAdi ApavAthI | * 608 deva-sAdhunuM bAhyaza-jIvana devapaccakakhANano bhaMga na thAya. sAdhune yogya hoya to temanAmAM thatA deva* pa38 bIjAne AhAra-pANI ApavAno | sAdhunA pariNAma zuddha che. vidhi. | * gAthAono akArAdi anukrama. * pa39 "yathAsamAdhi' ema zA mATe kahyuM? | Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 27] gAthA viSaya gAthA viSaya 3 upasthApanA 675-6-7 pariNatane ja mAMDalImAM * 610 pratidina kriyA pachI upasthApanA | bheLavavo. kahevAno hetu. * 678 thI 688 "guru' vagere agiyAra * 611 vratasthApanAnAM dvAro. sthAnomAM prayatna karavAno upadeza ane * 612 karmanuM mULa avirati che. dhananA daSTAMtathI agiyAra sthAnonI ghaTanA. * 613-4-5 vratasthApanAne yogya jIvanuM | - 689 thI 695 gurukulavAsaddhAra. varNana. * 696 thI 705 gacchavAsa dvAra. * 616 thI 620 vratasthApanA kyAre karavI? | * 705 vasatinI saphalatA maryAdAnA pAlanathI * 6 2 1 thI 623 pitA-putrAdinI thAya. upasthApanAmAM maryAdA ane vidhi. * 706 thI 729 vasati dvAra. * 624-627 aprajJApanIyamAM paNa sAmAyika | * 720thI 729 strI pratibaddha vagere prakAranI hoya. vasatimAM rahevAthI thatA doSo. * 6 28 sAmAyika javA-AvAvanA | * 730 thI 737 saMsargadvAra. svabhAvavALuM che. * 730 sAdhue pAsatthA AdinI sAthe saMbaMdha * 6 29 samyaktvAdinA AkarSo. na rAkhavo, susAdhunI sAthe saMbaMdha rAkhavo. * 630-1 sAmAyika rahita paNa ziSya | * 734-5 dravyonA bhAvuka-abhAvuka e be atyAjaya che. prakAra, * 632 thI 636 pitA-putrAdinI vaDI dIkSA mAM | * 737 pAsatthA AdinA saMsargathI lAgatA vRddhaparaMparA. doSo. 637 chakAya ane vratone samajAvyA vinA | * 738 thI 766 bhakta dvAra-gocarInA 42 ane pariNatinI parIkSA karyA vinA vaDI dIkSA | doSo. na ApavI. * 767 mAMDalInA pAMca doSo. * 638 thI 649 pRthvIkAyAdimAM jIvatvanI | * 768 AhAranuM pramANa, aMgAra-dhUmano siddhi. artha vagere. * 650 thI 654 cha vrato (mUlaguNo)nuM | * 769 thI 839 upakaraNa dvAra. varNana. * 769 rAga na thAya ane lokamAM niMdA na * 655 thI 662 cha vratonA aticAro. thAya tevA pramANopeta vastro rAkhavA. * 662 divase lAvI divase khAvAmAM aticAra | * 771 thI 791 jinakalpI AdinA upadhinI kema ? saMkhyA. * 663 thI 666 navadIkSitanI parIkSA. | * 792 thI 832 upakaraNonuM mApa ane * 667 thI 674 vaDIdIkSAno vidhi. prayojana. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] gAthA viSaya gAthA viSaya * 833 saMghAtima-asaMghAtima upAdhi. * 878-9 anitya bhAvanA-viSayonI * 834 thI 837 aupagrahika upadhinuM varNana. | bhayaMkaratA. * 838 audhika-aupagrahikanuM lakSaNa, | * 880 thI 888 strIsaMbaMdhI vividha bhAvanA. prayojana. * 889 bhAvanAthI thatA lAbho. * 840 thI 864 tapadvAra. * 890-1-2 jenA viSe rAgAdi thAya tenAthI * 841-2-3 tapanI upAdeyatA pratipakSanuM ciMtana karavuM. upayogitA. * 893 strIsaMbaMdhI upadeza vizeSathI ApavAnuM * 844 tapanuM svarUpa. kAraNa. * 845-6 bAhya-atyaMtara tapanA bhedo. | * 894 pratipakSanA ciMtanathI thatA lAbho. * 847 thI 85ra tapane na mAnanArano * 895 thI 901 vihAradvAra. pUrvapakSa ane uttarapakSa. * 897 mohajaya mATe nUtana dIkSite avazya * 853 tapa kevo karavo joIe ? vihAra karavo joIe. * 854-55 tapathI jinAjJAnI ArAdhanA | * 898 kAraNe nityavAsanI anujJA. dvArA zubhabhAva. * 899 kAraNe nityavAsIe sthAna vagerenuM * 856 thI 859 tapa duHkhanuM kAraNa nathI, | parivartana karavuM joIe. karmavipAkanuM phala paNa nathI. * 900mohodayavALAe avazya vihAra karavo * 860-1 karmavipAka paNa mokSanuM kAraNa bane. | joIe. * 862 kevA jIvo cAritrane na svIkAre. | * 902 thI 907 yatikathAdvAra. * 863 kevA jIvo cAritrane svIkAre. * 903-4-5 pUrvasAdhuonA caritro kahevA * 865 thI 874 vicAradvAra. ane temanA cAritranI anumodanA karavI. * 865 zrutAdi traNamAM bhAvanAjJAnanI | * 906-7 yatikathA karavAthI thatA lAbho. mukhyatA. * 908 gurusevA vagere 11 sthAnomAM prayatna 866-7-8 brAhmI vagerene nAnA aticAranuM karavAthI thatA lAbho. moTuM phaLa kema maLyuM? 910 upasthApanAnI vidhithI prAyaH * 869 thI 871 aticArane khapAvavAno chedopasthApanIyanA pariNAma thAya che. upAya. 911 anekane gurusevAdithI cAritranA * 872-3 aticAranA apratikArathI thatA pariNAma thayA che. doSo. * 912 thI 930 cAritra ja mokSanuM mukhya * 875 thI 894 bhAvanAdvAra. sAdhana che. * 875-6 bhAvanAnuM mahattva. * 913-14 cAritra vinA jJAna-darzana na * 877 bhAvanA kyAM bhAvavI ? hoya. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA viSaya * 915 thI 920 samyagdarzananI pradhAnatA viSe praznottarI. * 919-20 keTalI karma sthiti ghaTe tyAre samyaktva vagerenI prApti thAya ? * 921 cAritra vinA mokSa nahi e kathana 'bhAvacAritranI' apekSAe che. [ o o ] * 922-3 aneka janmo sudhI dharmano abhyAsa karyA pachI caramazarIranI prApti thAya. * 924-5 marudevImAtAnuM dRSTAMta AzcaryarUpa che. 926-7 daza Azcaryo. * * 928 daza Azcaryo upalakSaNa che. 929 badhAnI mukti marudevI mAtAnI jema kema thatI nathI ? 4 anuyogAnujJA 932 anuyoganI anujJAne yogya koNa ? * 933 ayogyane anuyogAnujJA karavAthI thatA doSo. * 934 thI 945 mRSAvAda vagere cAra dvrAronuM varNana. * 947-8-9 kevo jIva siddhAMtano vinAzaka bane ? * 951 thI 971 anuyoganI anujJAno (= vAcanAcArya padapradAnano) vidhi. * 964 nUtana AcArya gurunA Asana upara bese, pachI guru sAdhuo sahita nUtana AcAryane vaMdana kare. * 965 nUtana AcArya gurunA Asana upara ja besIne vyAkhyAna Ape. * 966 nUtana AcArya gurunA Asana upara kema bese ? guru nUtana AcAryane pahelAM ja vaMdana kema kare ? gAthA viSaya * 967 thI 970 guru nUtanasUrine hitazikSA Ape. 973 kevA ziSyo arthavAcanAne yogya che ? 974-5-6 yogyane vAcanA ApavAthI thatA lAbho. * 977 sUtra bhaNanAra ja tenA arthane samajavA mATe lAyaka che. * 978 chedasUtro pariNatane ja bhaNAvavA, pariNatanI vyAkhyA. 0 * * * 980thI 984 atipariNata-apariNatone chedasUtro bhaNAvavAthI thatA doSo. 985 yogya upasaMpanna sAdhuone paNa sUtrokta vidhithI vAcanA Ape. 986 thI 990 upasaMpadAno vidhi. 991 thI 994 yuktigrAhya padArthone yuktithI ane AjJAgrAhya padArthone AjJAthI na samajAvanAra virAdhaka che. * * * 979 pariNatane chedasUtro bhaNAvavAthI thatA lAbho. 0 995-6 vyAkhyAna karavAnI paddhati. * 998 paDatA kALamAM paNa viparIta vyAkhyAna karavAthI doSa lAge. 999 AjJApAlana maMtrasamAna che; * 1001 thI 1007 vAcanAno vidhi. * 1002 vAcanA sthaLe sthApanAjI padharAvavA joIe. 1003 kapha AdinI takalIphavALA paNa gurue sadA vAcanA karavI joIe. * 1004 vAcanA sAMbhaLanArA badhAe sAthe ja vAcanAcAryane vaMdana karavuM joIe. 1005 kAyotsarga pUrNa thayA pachI badhAe vAcanAcAryane vaMdana karavuM e viSe matAMtara. * Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20] gAthA viSaya gAthA viSaya * 1026-7 vAcanAzravaNano vidhi. 1083-4 AtmA svarUpathI sat che, * 1008 vidhipUrvaka zravaNanuM phala. pararUpathI asat che. * 1009 ratnAdhika paNa vAcanAdAtAne vaMdana | * 1085-6 AtmA nityAnitya che. kare. 1087-8 ekAMta bhedamAM ke ekAMta abhedamAM * 1010 thI 1020 ratnAdhika vAcanAcAryane kAryotpatti na ghaTe. vaMdana kare e viSe praznottarI vagere. 1089-1094 nityAnitya AtmAmAM ja * 1021 thI 1026 kaSa-cheda-tApanuM svarUpa | karmabaMdha vagere ghaTI zake. vagere. * 1095 thI 1105 jIva-zarIramAM bhedAbheda * 1027 mokSabIjane pAmelA jIvanamAM sukho nyAyathI yukta kema che ? | * 1106-7 baMdha pravAhathI anAdi che. * 1028-9 samyaktva mokSanuM bIja che, * 1108-9 mokSanI siddhi. samyaktvanuM svarUpa. samyakatvathI thatA lAbho. * 1030-1samyakatva dhRtadharmathI thAya, nirdoSa savaparijJA puruSanuM vacana ja Agama. * 1110 stavaparijJAno artha. * 1032 thI 1045 zratadharmathI samyaktva | * 1111 dravya-bhAvastavanI vyAkhyA. thAya evA niyama viSe praznottarI. * 1112 bhUmizuddhi vagere dvAro. * 1046 thI 1062 svabhAvavAda, karmavAda, * 1113 thI 1116 bhUmizuddhidvAra. pAMca kAraNa, bhavyatvanI vicitratA. * 1117 thI 1120 dalazuddhidvAra. * 1063 dravya-bhAva samyaktva. * 1121 thI 1124 bhUtakAnatisaMdhAnadvAra. * 1064-5-6 dravyathI bhAva samyakatvamAM | * 1125 thI 1128 svAzayavRddhikAra. zraddhA anaMtagaNI hoya, bhAvasamyaktva ja | * 1129 maMdira nirmANamAM garama pANIno prazamAdi liMgajanaka che ane tenAthI ja ! upayoga. AdhyAtmika pragatino prAraMbha thAya che. * 1130-1 jinabiMba karAvavAno vidhi. * 1067 zrutadharmanI parIkSAthI cAritradharmanI | * 1132-3 jinabiMba pratiSThA vidhi. parIkSA thaI jAya. * 1134 pratiSThA pachI saMghapUjA karavI. * 1068 thI 1071 kaSathI zuddhAzuddha ane | * 1134 thI 1138 saMghanI mahattAnuM varNana. dRSTAMto. * 1139 thI 1142 jinabiMba pUjAno 1072 thI 1079 chedathI zuddhAzuddha ane vidhi. daSTAMto. * 1143 A jinokta anuSThAna che evA 1080 thI 1082 tApathI zuddhAzuddha ane | bhAvathI karanArAone ja e anuSThAna cAritranuM kAraNa bane. dRSTAMto. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA viSaya - 1144-5 svacchaMdapaNe karAtAM jinabhavanAdi anuSThAno dravyastava paNa banatAM nathI. 1146 jinasaMbaMdhI anuSThAna dravyastava che e viSe pUrvapakSa ane uttarapakSa, 1147 aucityathI rahita anuSThAna dravyastava banatuM nathI. 1148 apradhAna dravyastavathI maLatuM sukha tuccha che. 1149 thI 1155 jinabhavana nirmANa vagere anuSThAno bhAvastava kema nahi ? * 1156 dravyastava-bhAvastavanuM phala. 1157 jinabiMbanI pratiSThAnA bhAvanuM phaLa, niravadya sthApana eTale zuM ? 1158 sAdhudarzananI bhAvanAnuM phaLa. 1159 pratibodhanI bhAvanAnuM phaLa. 1160 saMyama bhAvastava kema che ? * 1161 bhAva sAdhu ja saMyamane pALI zake. * 1162 thI 1169 aDhArahajAra zIlAMgo. - 1170-1-2 badhAM zIlAMgo akhaMDa eka svarUpa che. 1173 zIlanI akhaMDatA AMtarika pariNAmanI apekSAe che. * 1174-5-6 AjJAthI hiMsAdimAM pravRtta apravRtta che. 1177 bhAva vinA hiMsAdimAM thatI pravRtti viratibhAvane khaMDita karatI nathI. * * * * * * * * * [2] 1178 sUtraviruddha pravRtti karanAranA prajJApanIya-aprajJApanIya evA be bheda. * 1179 thI 118 2 gItArtha-gItArthamizravihAra. * 1183-4 18000mAMthI eka paNa zIlAMga nyUna na hoya. * * * gAthA viSaya 1185 thI 1189 kevo jIva zIlAMgone pALI zake ? * 1192 suvarNanA guNo. * 1193-4-5 sAdhumAM suvarNanA guNonI 1190-1 anumAna pramANathI bhAvasAdhuno nirNaya. ghaTanA. * 1196 kaSAdithI zuddha sonAmAM ukta guNo hoya. * * * 1197 sAdhumAM kapAdinI ghaTanA. 1198 thI 1201 sAdhunA guNothI rahita sAdhu sAdhu nathI. 1202-3 guNarahita sAdhunuM varNana. 1204 pratidinakriyAdi guNothI bhAvasAdhu bane. * * 1206 sthira zubhaciMtAnuM phaLa. 1207 nizcaya-vyavahArathI cAritranI ArAdhanAnI vyAkhyA. 1208 sAta-ATha bhavathI mukti. 1209 thI 1227 baMne stava paraspara saMkaLAyelA che. * 1210 thI 1221 sAdhune paNa dravyastava hoya. * 1222-3-4 sAdhune sAkSAt dravyastava na hoya. * - 1225-6-7 Avazyaka sUtranA pAThanI samajutI. 1228 thI 1270hiMsA-ahiMsAnuM svarUpa. 1228 thI 1246 vedavihita hiMsA nirdoSa che e viSe pUrvapakSa ane uttarapakSa. * * 1247 thI 1252 jinabhavana nirmANa AdimAM thatI hiMsA yukta che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22] gAthA viSaya gAthA viSaya * 1253 vaidika hiMsA tevI nathI. 4 gaNAnujJA * 1254 vedavihita hiMsAmAM bhautika phalanA | * 1315-6 gaNAnujJAne yogyanuM varNana. udezathI pravRtti thAya che. * 1317 pravartinIpadane yogyanuM varNana. * 1255-6 vaidika Agamono paraspara virodha. | * 1318-9-20 ayogyane AcAryapada * 1257 jinabhavananirmANAdimAM jemanI ApanAra ane ayogya lenAra mahApApI che. hiMsA thAya temane hiMsAnA kAraNe sukha maLe * 1321-2 ayogyane pravartinIpada ApanAra che ema jaino mAnatA nathI, | ayogya lenAra mahApApI che. jinanirmANAdithI maLatuM sukha "pariNAme ! * 1323-4 ayogyane pada ApavAmAM thatA bhayaMkara che" ema jaino mAnatA nathI. | doSo. 1258 ubhayalokathI viruddha evA vacanathI ! * 1326 svalibdhine yogyanuM varNana. pravRtti karanArano zubhabhAva atAttvika che. * 1327 alablikano vihAravidhi. * 1259-60 jIvabhedathI pApabheda jainone * 1328 thI 1331 samApta-asamApta kalpa. mAnya che. 1332-3-4 sAdhvI saMbaMdhI svalabdhinuM * 1261 thI 1265 yatanAthI thatA lAbho. varNana. - 1266 thI 1269 AdinAtha bhagavAne * 1335 jAtasamApta kalpamAM sAdhvIonI ApeluM zilpakapA AdinuM zikSaNa nirdoSa | saMkhyA daza ane cauda. * 1336 thI 1346 AcArya pada pradAnano 1270 jinapUjAdinI hiMsA ahiMsA che. vidhi. 1271 thI 1276 jinapUjA saMbaMdhI * 1347 thI 13pa3 nUtana AcAryane praznottarI. hitazikSA. * 1277 sarvajJavacanano nirNaya zAnA | * 1354 thI 1357 gacchane hitazikSA. AdhAre ? 1358 gurukulavAsathI thatA lAbho. 1278 thI 1300 vedavacananI | 1359 sAdhvIone hitazikSA. aprAmANikatA viSe vividha dalIlo. * 1360-1 svalabdhikane hitazikSA. 1302 thI 1305 kayo stava kone yogya | 1362 nUtana AcArya traNa pradakSiNA che ? ApIne gurune vaMdana kare. * 1306 AraMbhatyAgathI thatI dravyastavahAnimAM doSa nathI. pa saMlekhanA * 1307-8-9 dAnAdinA kramamAM hatu. | * 1366-7 saMlekhanAnI vyAkhyA. * 1310 dAnAdimAM dravya-bhAvastavano | * 1368 abhyadyata vihAra-maraNano svIkAra vibhAga. kyAre ? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 23] gAthA viSaya gAthA viSaya * 1371 abhyata vihAra saMbaMdhI daza dvAro. * 1479-80 eka zerImAM eka jinakalpI * 1372 thI 1375 avyavacchitti mana dvAra. | bhikSATana kare. * 1376 abhyaghata vihAra-maraNanA prakAro. * 1481 zrutAtizayathI zerInA vibhAgane * 1377 abhyaghata vihAra kyAre ane zA | jANI zake. mATe svIkAre ? * 1482 thI 1522 kSetra vagere 20 dhArothI * 1378 thI 1381 pAMca tulanAdvAra. jinakalpInuM varNana. * 1382 thI 1385 upakaraNadvAra. 1523thI 1526 parihAra vizuddhi kalpanuM * 1386 thI 1389 parikarmaDhAra. varNana. * 1390 thI 1393 tapabhAvanAdvAra. 1527 thI 1536 kSetra vagere 20 dvArothI * 1394 thI 1397 sattvabhAvanodvAra. - parihAra vizuddhikonuM varNana. * 1398 thI 1401 zrutabhAvanAdvAra. * 1537 thI 15para yathAsaMdikonuM varNana. * 1402 thI 1405 ekatvabhAvanodvAra. 1555 thI 1571 abhyata vihAra ane * 1406 thI 1409 balabhAvanAdvAra. sthavira vihAra e bemAM konI pradhAnatA? e * 1412 AhAranI sAta ane vastranI cAra viSe carcA, potapotAnA viSayamAM baMne eSaNA. pradhAna che evo aMtima niSkarSa. * 1413 jinakalpInA be prakAra. 1572 abhyadhata maraNanA traNa prakAra. * 1414 thI 1417 vaDavRkSadvAra. * 1pa73 thI 1576 saMkhanAno vidhi. * 1418 thI 1420 trIjA praharamAM kalpane | * 1576 koTisahita zabdano artha. svIkAre vagere. 1577 thI 1582 vidhi mujaba saMlekhanA * 1421-2 daza prakAranI sAmAcArI. na karavAmAM doSa. * 1423-4-5 jinakalpika sAmAcArI. 1583 thI 1592 saMlekhanA ApaghAtarUpa * 1426 thI 1458 jinakalpInI maryAdA | che e viSe pUrvapakSa ane uttarapakSa. saMbaMdhI zruta vagere 27 kAronuM varNana. * 1593 kaSAyonI paNa saMlekhanA kare. * 1459 thI 1475 jinakalpIne cha bhAga | * 1594 thI 1603 aMtima kALe bhAvavAnI karIne bhikSATana zA mATe ? tenuM vistRta | pAramArthika bhAvanAo. spaSTIkaraNa. * 1604 aMtimakALe sUkSma padArthone vicAre. 1476 gacchavAsI sAdhu doSa na dekhAya to 1605 akaraNaniyama. kAraNe dararoja eka zerImAM bhikSATana karI | * 1606-7 anubaMdhaddAsa. zake. * 1608 pratipakSabhAvathI aticArono tyAga kare. 1478 ekavasatimAM utkRSTathI sAta | * 1609 thI 16 12 bhAvanA bhAvavAthI thatA jinakalpIo rahe ane paraspara na bole. | lAbho. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24] viSaya gAthA viSaya gAthA * 1613 thI 1616 saMlekhanA pUrNa thayA pachI | * 1677 anazanIne asamAdhi na thAya tenI pAdapopagamana anazananA svIkArano vidhi. kALajI rAkhavI joIe. * 16 17 thI 1620 pAdapopagamana * 1678-9-80 samAdhi mATe zArIrika anazananuM svarUpa vagere. kriyAo bIjA pAse karAve to paNa ArAdhaka. * 1621 thI 1625 iMginI maraNano vidhi | * 1681-2 saMvignapAkSikanI AMtarika vagere. sthiti. * 1626 bhaktaparijJAmAM paNa doSonI | * 1683 thI 1688 saMyamathI taddana nirapekSa AlocanA kare. saMphilaSTa cittavALA jIvanuM varNana. * 1627 anazanI saMphilaSTa bhAvanAono | * 1689 thI 1692 anazana saMbaMdhI vizeSa tyAga kare. varNana, * 1628 kAMdarpa Adi saMphilaSTa bhAvanAo. | * 1693 thI 1697 ArAdhanAnA traNa * 1629 saMphilaSTa bhAvanAvALo kyAM utpanna prakAra. * 1698 thI 1700 ArAdhanAnA lAbho. * 1630 thI 1660 kAMdarpa Adi pratyeka | * 1701 thI 1704 pAMca vastuonI bhAvanAnA peTA bhedonuM varNana. ArAdhanAnuM ane virAdhanAnuM phaLa. * 1661 azubha bhAvanAonuM phaLa. * 1705 thI 1708 Agama parataMtratAnI * 1662 azubha bhAvanAonA tyAgathI pradhAnatA. lAbha. * 1709 dharma mATe anadhikArInuM varNana. * 1663 thI 1668 kaMdarpAdibhAvanAvALAmAM | * 1710 vartamAnamAM paNa AgamAnusAriNI vyavahArathI cAritra hoya, nizcayathI na hoya. kriyA dekhAya che. * 1670-1-2 bhaktaparijJAno vidhi. 1711 kriyA zAstramAM kahyA pramANe karavI * 1673 anazanI maitrI Adi bhAvanAo joIe. bhAve. * 1712 zAstranA svIkArathI thato lAbha. * 1674-5-6 zarIrasamAdhi mATe yatna karavo | * 1713 graMtharacanAno hetu. joIe. * 1714 gAthAonuM parimANa. thAya ? Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // dharaNendrapadmAvatIsaMpUjitAya OM hrI~ zrI zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH // // zrIdAna-prema-rAmacandra-hIrasUrigurubhyo namaH // aiM namaH yAkinImahattarAdharmaputrasugRhItanAmadheyazrIharibhadrasUriviracitaH svopajJaziSyahitAvyAkhyAsametaH / zrIpaJcavastukagranthaH / prathamo vibhAgaH OM namaH zrIsarvajJAya / praNipatya jinaM vIraM, nRsurAsurapUjitam / vyAkhyA ziSyahitA paJca-vastukasya vidhIyate // 1 // iha hi paJcavastukAkhyaM prakaraNamArabdhukAma AcAryaH ziSTasamayapratipAlanAya vighnavinAyakopazAntaye prayojanAdipratipAdanArthaM cAdAvevedaM gAthAsUtramupanyastavAn NamiUNa vaddhamANaM, sammaM maNavayaNakAyajogehiM / saMghaM ca paMcavatthuga-mahakkama kittaissAmi // 1 // vRttiH- tatra ziSTAnAmayaM samayaH, yaduta- 'ziSTAH kvacidiSTe vastuni pravartamAnAH santa iSTadevatAnamaskArapUrvakaM pravartante' iti, ayamapi AcAryo nahi na ziSTa ityataH tatsamayaparipAlanAya, tathA zreyAMsi bahuvighnAni bhavantIti, uktaM ca'zreyAMsi bahuvighnAni bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM kvApi yAnti vinAyakAH // 1 // ' idaM ca prakaraNaM samyagjJAnahetutvAcchreyobhUtam, ato mA bhUd vighna iti vighnavinAyakopazAntaye 'namiUNa vaddhamANaM sammaM maNavayaNakAyajogehiM saMghaM ca' ityaneneSTadevatAstavamAha, prekSApUrvakAriNazca prayojanAdizUnye na pravarttante iti, uktaM casarvasyaiva hi zAstrasya karmaNo vA'pi kasyacit / yAvatprayojanaM noktaM tAvat tatkena gRhyate // 1 // ityAdi, ataH prayojanAdipratipAdanArthaM ca 'paMcavatthugamahakkama kittaissAmi' ityetadAha, prakaraNArthakathanakAlopasthitaparasambhAvyamAnAnupanyAsahetunirAkaraNArthaM vA; tathAhi-paJcavastukAkhyaM prakaraNamArabhyata ityukte sambhAvayatyevaM vAdI para :-nArabdhavyamevedaM prakaraNaM, prayojanarahitatvAt, unmattakavirutavat / tathA nirabhidheyatvAt, kAkadantaparIkSAvat / tathA'sambandhatvAt, dazadADimAnItyAdi vAkyavat / ato'mISAM hetUnAmasiddhatodvibhAvayiSayetyetadAha- 'paMcavatthugamahakkama Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kittaissAmi' / eSa tAvad gAthAprastAva: samudAyArthazca || adhunA'vayavArtho'bhidhIyate-natvA praNamya, kaM? ityAha- varddhamAnaM-vartamAnatIrthAdhipati tIrthakaraM, tasya hi bhagavata etannAma, ythoktN'mamApi naMti vaiddhamA' rUtyA, Rthe "navA" tyata bAda- "sanovAlAyo:'smygiti pravacanoktena vidhinA, manovAkkAyayogaimanovAkkAyavyApAraiH, anenaivaMbhUtameva bhAvavandanaM bhavatItye-tadAha ca, manovAkkAyayogairasamyagapi namanaM bhavatIti samyaggrahaNaM; Aha-evamapi samyagityeta-devAstu, alaM manovAkkAyayogagrahaNena, samyagnamanasya tadavyabhicAritvAt, naitadevam, ekapada-vyabhicAre'pi "abdravyaM pRthivIdravyam" ityAdau vizeSaNavizeSyabhAvadarzanAditi / na kevalaM vardhamAnaM natvA, kintu saGkha ca-samyagdarzanAdisamanvitaprANigaNaM ca natvA, kim ? ityAhapaJcavastukaM yathAkramaM kIrtayiSyAmi, pravrajyAvidhAnAdIni paJcavastUni yasmin prakaraNe tatpaJcavastu, paJcavastveva paJcavastukaM granthaM, yathAkramamiti yo yaH kramo yathAkramaH yathAparipATi, kiirtyissyaamisaMzadyaSyAmi | ti gAthArtha: I ? / TIkAkAranuM maMgalAcaraNa manuSya, sura ane asurothI pUjAyelA zrI vIra jinane praNAma karIne paMcavastuka graMthanI "ziSyahitA" nAmanI vyAkhyA (TIkA) karuM chuM. graMthakAranuM maMgala ahIM paMcavastuka nAmanA prakaraNanI (graMthanI) racanAno prAraMbha karavAnI icchAvALA AcArya (zrI haribhadrasUri) mahArAje ziSTAcAranA pAlana mATe ane vighnasamUhanI zAMti mATe maMgala tathA prayojana Adi (traNa)ne jaNAvavA mATe pahelI gAthA A pramANe kahI che- vartamAna tIrthAdhipati zrI vardhamAnasvAmIne ane zrI saMghane mana-vacana-kAyAthI samya namaskAra karIne paMcavastuka nAmanA graMthane kramazaH kahIza. graMthanA prAraMbhamAM maMgala, prayojana, abhidheya ane saMbaMdha e cAra anubaMdhano nirdeza karavo joIe. temAM ziSTAcAranA pAlana mATe ane vipnanA nAza mATe (bhAva) maMgala karavuM joIe. "koI iSTa kArya karavuM hoya tyAre ISTadevane namaskAra karIne te kAryano prAraMbha karavo." evo ziSTa puruSono AcAra che. A AcArya zrI haribhadrasUri) mahArAja paNa ziSTa puruSa che. tethI maMgala karavuM joIe. tathA kalyANakArI kAryomAM ghaNAM vighnono saMbhava che. kahyuM che ke - "moTAone paNa kalyANakArI kAryomAM ghaNAM vighno Ave che. akalyANakArI kAryomAM vino kyAMya bhAgI jAya che." A graMtha samyajJAnano hetu hovAthI kalyANakArI che. AthI vipnasamUhanA nAza mATe paNa maMgala karavuM joIe. ahIM "majhA vartamAnuM samma meLavavAno saMgha " e padothI ISTa devatAnI stuti rUpa bhAvamaMgala karyuM che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ rU prayojana-abhidheya-saMbaMdha- vicArapUrvaka pravRtti karanAra buddhimAna puruSo prayojana vagerethI rahita kAryamAM pravRtti karatA nathI. kahyuM che ke- "koI paNa zAstramAM ke kAryamAM jyAM sudhI koI prayojana (= zAstra racavAno ke kArya karavAno hetu) jaNAvavAmAM na Ave tyAM sudhI tene koNa svIkAre ? temAM koNa pravRtti kare ? arthAt buddhimAna koI temAM pravRtti na kare." AthI prayojana vagere paNa jaNAvavuM joIe. = ahIM ''paMcavatthAmahalamaM jittaphaslAmi'' e padothI prayojana (= graMtha2canAnuM kAraNa) vagere jaNAvyuM che. athavA (prayojanAdi na jaNAvAya to) graMtharacanA na karavA mATe vAdI rajU karI zake tevI dalIlo paMcavastuka prakaraNanI racanAnA prAraMbhakALe graMthakArane yAda AvI. AthI e dalIlone dUra karavA "paMcavatthAmahtamaM vittaphaslAmi'' e pado kahyAM che. graMthanI racanA na karavA mATe vAdIthI raju karI zakAtI dalIlo A pramANe che (pahelI dalIla-) paMcavastuka nAmanuM prakaraNa (graMtha) zarU karavAmAM Ave che ema kahetAM vAdI kahe ke- A graMthano prAraMbha na karavo joIe. kAraNa ke A graMtha unmatta (gAMDA) kavinA vacananI jema prayojanathI (= graMtha racavAnA hetuthI) rahita che, arthAt jema gAMDA kavinA vacanamAM koI prayojana hotuM nathI, (gAMDo kavi prayojana vinA game tema bole,) tema A tamArA graMthamAM koI prayojana nathI. (bIjI dalIla-) A graMthamAM abhidheya (= graMthamAM zuM kahevAnuM che te) jaNAvyuM na hovAthI paNa kAgaDAnA dAMtanI parIkSAnI jema A graMthanI racanA na karavI joIe, arthAt jema kAgaDAne dAMta ja na hovAthI tenI parIkSA koI karatuM nathI, tema A graMtha abhidheya vinAno hovAthI tene koI vAMce nahi, ethI tenI racanA na karavI joIe. (trIjI dalIla-) A graMthamAM 'daza dADama' vagere zabdonI jema koI saMbaMdha na hovAthI paNa A graMthanI racanA na karavI joIe, arthAt jema koI puruSa koI jAtanA AgaLa-pAchaLanA saMbaMdha vinA 'daza dADama' vagere zabdo bole to sAMbhaLanAra puruSa te zabdo tarapha lakSa na Ape, tema A graMthamAM koI saMbaMdha na hovAthI tene koI vAMce nahi. ethI tenI racanA na karavI joIe. graMthanI racanA na karavA mATe raju karI zakAtI vAdInI A dalIlone asiddha (= khoTI) karavA mATe ''paMcavatthAmahalamaMttisAmi'' ema kahyuM che. [AmAM pAMca vastuo abhidheya che. bhavyajIvone pAMca vastuono bodha thAya e prayojana che. sAdhana-sAdhya rUpa saMbaMdha che. te A pramANepAMca vastuono bodha e sAdhya (kArya) che, prastuta graMtha tenuM (sAdhyanuM) sAdhana che. prayojana vigerenuM vizeSa varNana graMthAMtaramAMthI jANI levuM.] "vardhamAna svAmIne namaskAra karIne' ema je kahyuM temAM 'vardhamAna' e vartamAna tIrthAdhipatinuM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute nAma che. kahyuM che ke - "mammafpaDaIti vamaLe" (kalpasUtra pAMcamuM vyAkhyAna) "vardhamAna evuM nAma mAtA-pitAe pADeluM che. samyam namaskAra karIne, ahIM samyagu eTale zAstrokta vidhithI, mana, vacana ane kAyA e traNe yogothI kareluM ja vaMdana bhAvavaMdana thAya che, e jaNAvavA ahIM "-vaiyA-AyanoraM e padano ullekha karyo che. prazna- mana-vacana-kAyAthI vaMdana karavAthI bhAvavaMdana thAya che. to sabhya padano ullekha karavAnI jarUra nathI. uttara-mana-vacana-kAyAthI kareluM vaMdana samya = zAstrokta vidhivALuM) na paNa hoya, mATe mana-vacana-kAyAthI thatuM vaMdana paNa sabhya thavuM joIe e jaNAvavA saM padano ullekha karyo che. prazna- to pachI kevala saMya padano ullekha bhale thAya, paNa "mana-vacana-kAya-nAei' e padano ullekha jarUrI nathI. kAraNa ke samyam vaMdanamAM mana-vacana-kAyAno yoga hoya ja che. manavacana-kAyAnA yoga vinA samyam vaMdana thatuM nathI. uttara- dravya, pRthivIdravya ItyAdi sthaLe eka padanA vyabhicAramAM (= sAhacaryanA abhAvamAM) paNa vizeSaNa-vizeSyabhAva jovAmAM Ave che. bhAvArtha- jyAM vizeSaNa-vizeSyabhAva hoya tyAM koI vakhata baMne padano vyabhicAra hoya, to koI vakhata ekapadano vyabhicAra hoya. nauttatvanaM ahIM baMne padano vyabhicAra che. kemake nIla utpala ja hoya evo niyama nathI, bIjI vastu paNa nIla hoya. tevI rIte utpala nIla ja hoya evo niyama nathI, rakta vagere paNa hoya. atre e sthaLe eka padano vyabhicAra che. pANI avazya dravya hoya. ethI A pada dravya padano vyabhicArI nathI. paNa dravya pANI ja na hoya, pRthvI vagere paNa dravyo che. AthI ahIM dravya pada apU padano vyabhicArI che. e ja rIte pRthivI dravya e sthaLe paNa pANI vagere paNa dravyo hovAthI dravya pada pRthivI padano vyabhicArI che. jema ahIM eka padamAM ja vyabhicAra hovA chatAM vizeSaNa-vizeSyabhAva che, ema mana, vacana ane kAyA e traNa yogomAMthI koI eka yoga na hoya to paNa namaskAra samyagu thAya ema koI mAnI le e saMbhava che. AthI traNe yogo hoya to ja namaskAra samyagu bane che, eka paNa yogano abhAva hoya to namaskAra samyagU banato nathI, e jaNAvavA mATe mana-va-RAya-nAhiM e padano ullekha karyo che. "saMdhane namaskAra karIne ema je kahyuM temAM saMgha eTale samyagadarzanAdi guNothI yukta jIvono samudAya. prazna- A graMthanuM paMcavastuka evuM nAma kema rAkhavAmAM AvyuM che ? uttara- A graMthamAM pravrayAvidhi vagere pAMca vastuonuM (= viSayonuM) varNana che mATe tenuM paMcavastuka evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM che. [1] Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] adhikRtAni paJcavastUnyupadarzayannAha pavvajjAe vihANaM, paidiNakiriyA vasu ThavaNA ya / aNuogagaNANuNNA, saMlehaNa mo ii paMca // 2 // vRtti:- 'pravrajyAyA:' vakSyamANalakSaNAyA: 'vidhAnam' iti vidhi:, tathA 'pratidinakriyA' iti, pratidinaM - pratyahaM kriyA- ceSTA pratidinakriyA, pravrajitAnAmeva cakravAlasAmAcArIti bhAvaH / tathA 'vrateSu sthApanA ca' iti, "hiMsA'nRtasteyAbrahmaparigrahebhyo virataya: vratAni" teSu sthApanAsAmAyikasaMyatasyopasthApanetyarthaH / nanu vratAnAM sthApaneti yuktam, tatra teSAmAropyamANatvAt; ucyate, sAmAnyena vratAnAmanAditvAt teSu vrateSu tasyopasthApyamAnatvAt itthamapyadoSa eva / tathA 'anuyogagaNAnujJA' iti anuyojanamanuyogaH, sUtrasya nijenAbhidheyena sambandhanaM vyAkhyAnamityarthaH, gaNastu gaccho'bhidhIyate, anuyogazca gaNazcAnuyogagaNau tayoranujJA pravacanoktena vidhinA svAtantryAnujJAnamiti / 'saMlekhanA' ceti saMlikhyate zarIrakaSAyAdi yayA tapaH kriyayA sA saMlekhanA, yadyapi sarvaiva tapaHkriyeyaM, tathA'pyatra caramakAlabhAvinI viziSTaiva saMlekhanocyata iti, 'mo' iti pUraNArtho nipAtaH, 'iti paJca' iti, evamanenaiva krameNa paJcavastUni; tathAhi - pravrajyAvidhAne sati sAmAyikasaMyato bhavati, saMyatasya pratidinakriyA, kriyAvatazca vrateSu sthApanA, vratasthasya cAnuyogagaNAnujJe sambhavatazcaramakAle ca saMlekhanA / iti gAthArthaH // 2 // prastuta pAMca vastuone jaNAve che-- [ 5 dIkSAvidhi, pratidinakriyA, vratasthApanA, anuyogagaNAnujJA ane saMlekhanA e pAMca vastuonuM ahIM varNana karavAmAM Avaze. dIkSAvidhi eTale dIkSA koNa ApI zake ? kone ApavI ? kevI rIte ApavI vagere dIkSAsaMbaMdhI vidhi. pratidinakriyA eTale cakravAla sAmAcArI, arthAt dararojanA sAdhuonA AcAro. vratasthApanA eTale vratomAM sAdhunI sthApanA karavI, arthAt sAdhuone pAMca mahAvratonuM pradhAna 42. hiMsA, kuTha, yorI, abrahma jane parigraha se pAMya pAyono ( pratijJApUrva 4) tyAga vo se pAMya prato ( = mahAvrato) che. prazna- 'vratomAM sAdhunI sthApanA karavI' ema nahi, kiMtu 'sAdhumAM vratonI sthApanA karavI' ema kahevuM joIe. kAraNa ke vratomAM sAdhunuM AropaNa thatuM nathI, kiMtu sAdhumAM vratonuM AropaNa karavAmAM Ave che. uttara- sAmAnyathI vrato anAdikALathI rahelAM che, anAdikALathI rahelAM e vratomAM sAdhunI sthApanA karavAmAM Ave che, arthAt vratomAM sAdhunuM AropaNa karavAmAM Ave che. AthI "vratomAM sAdhunI sthApanA karavI" ema kahevAmAM paNa vAMdho nathI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute anuyogagaNAnujJA = anuyoga eTale sUtrano tenA abhidheyanI (= arthanI) sAthe saMbaMdha karavo, arthAt sUtronA arthanuM vyAkhyAna karavuM. gaNa eTale sAdhuono gaccha (= samudAya). zAstrokta vidhithI anuyoganI ane gaNanI anujJA = anumati ApavI te anuyogagaNAnujJA. (bhAvArtha- bIjAone sUtronA arthanI vAcanA ApavAnI = sUtronA arthane samajAvavAnI anumati ApavI te anuyoga anujJA. sAdhugaNanA nAyaka banAvIne sAdhugaNanA pAlananI anumati ApavI, eTale ke sAdhuone saMbhALavAnI javAbadArI soMpavI te gaNAnujJA.) saMlekhanA eTale jenAthI kaSAyo ane zarIra ghasAya = kSINa bane tevI pakriyA. jo ke badhI ja tapakriyA saMlekhanA che, to paNa ahIM maraNa samaye karAtI viziSTa tapakriyAne saMlekhanA kahevAmAM Ave che. kramano hetu prazna- A pAMca vastuonA ahIM kahelA pahelAM dIkSAvidhi pachI pratidina kriyA... evA) kramamAM koI hetu che? uttara- hA, ukta kramathI ja pAMca vastuo bane che. te A pramANe- pahelAM dIkSAnI vidhi thAya che. dIkSAnI vidhithI dIkSita banela te sAmAyika saMyata (= sAmAyikamAM rahela sAdhu) bane che. pachI tene dararoja sAdhusAmAcArInuM pAlana karavAnuM hoya che. pachI pratidina sAdhusAmAcArInuM pAlana karanArA sAdhunI vratamAM sthApanA karavAmAM Ave che. pachI vratamAM rahelA (= siddha thayelA) sAdhune anuyoganI ane gaNanI anujJA (= anumati) ApavAmAM Ave che. pachI aMtima samaye (yogyatA pramANe) saMlekhanA karavAnI hoya che. Ama dIkSAvidhi vagere A pAMca vastuo kramathI bane che. mATe ahIM dIkSAvidhi vagereno kramathI nirdeza karyo che. [2] sAmpratamamISAmeva vastutvapratipAdanArthamAha ee ceva ya vatthU, vasaMti eesu nANamAIyA / jaM paramaguNA sesANi, heuphalabhAvao huMti // 3 // vRttiH- 'etAnyeva' pravrajyAvidhAnAdIni ziSyAcAryAdijIvadravyAzrayatvAt tattvatastadrUpatvAd vastuni, eteSveva bhAvazabdArthopapatteH, tathA cAha-vasanti eteSu' pravrajyAvidhAnAdiSu 'jJAnAdayaH' jJAnadarzanacAritralakSaNAH, 'yat' yasmAt 'paramaguNAH' pradhAnaguNAH; evamapyetAnyevetyavadhAraNamayuktam, aviratasamyagdRSTyAdividhAnAdInAM viziSTasvargagamanasukulapratyAyAtipunarbodhilAbhAdInAmapi ca vastutvAt, ityetadAzaGkayAha- 'zeSANi' aviratasamyagdRSTyAdividhAnAdIni 'hetuphalabhAvatobhavanti' aviratasamyagdRSTyAdIni hetubhAvata: kAraNabhAvena, viziSTasvargagamanAdIni tu phalabhAvataH kAryabhAvena vastuni bhavanti; tathAhi-aviratasamyagdRSTyAdividhAnAdInAM kAryANi pravrajyAvidhAnAdIni, Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] ato vastukAraNatvAt teSAmapi vastutvameva / viziSTasvargagamanAdIni tu pravrajyAvidhAnAdikAryANi, ato vastukAryatvAdamISAmapi vastutA, paristhUravyavahAranayadarzanataH / tattvatastvadhikRtAnAmeva vastutvam / rUti gAthArtha: || 3 || have ukta pAMca viSayo 'vastu' kema che te jaNAve che-- prazna- jema 'ghaTa' vagere vastu che tevI rIte dIkSAvidhi vagere vastu nathI, vastumAM rahenAra dharmo (= guNo) che. to pachI ahIM A pAMcano vastu tarIke ullekha kema karyo ? uttara- dIkSAvidhi vagere dharmo (= guNo) ziSya, AcArya vagere jIva dravyamAM (jIva rUpa vastumAM) rahelA hovAthI paramArthathI vasturUpa che. (kAraNa ke vastu ane paryAyo kathaMcit abhinna che = ekarUpa che.) tathA A pAMcamAM ja vastuzabdano bhAvArtha ghaTe che. te A pramANe- jemAM jJAnadarzana-cAritrarUpa guNo rahe te vastu. jJAna-darzana-cAritra e traNa mukhya guNo che. dIkSAvidhi vageremAM jJAnAdi mukhya guNo rahelA che. Ama zabdanA bhAvArtha pramANe paNa A pAMca ja vastuo che. prazna- A pAMca vastuo che te barAbara che. paNa A pAMca ja vastu che ema nizcayarUpe jakArapUrvaka na kahevuM joIe. kAraNa ke A pAMca sivAya anya paNa samyag darzanavidhi (= samyagdarzananA AropaNanI vidhi) vagere tathA viziSTasvarganI prApti, sukulamAM janma, bodhilAbha vagere bIjI paNa vastuo che. uttara- samyagdarzanavidhi Adi kAraNabhAvathI ane viziSTasvarganI prApti Adi phalabhAvathI vastu bane che, te A pramANe samyagdarzanavidhi vagerethI dIkSAnI bhAvanA thAya che. pachI tenAthI dIkSAnI vidhi vagere thAya che. Ama samyagdarzanavidhi vagere dIkSAvidhi vagere vastunuM kAraNa che. (kAraNamAM kAryanA upacArathI kAraNano paNa kArya tarIke vyavahAra thAya che. jema ke ghI prANane TakAvavAnuM kAraNa hovAthI "ghI e prANa che" ema bolAya che.) samyagdarzanavidhi vagere vastu dIkSAvidhi vagere vastunuM kAraNa hovAthI kAraNamAM kAryanA upacArathI samyagdarzanavidhi vagere paNa vastu che. dIkSAvidhi vagerethI viziSTa svarganI prApti vagere phala maLe che. AthI viziSTa-svargaprApti vagere dIkSAvidhi vagerenuM kArya che. (kAryamAM kAraNanA upacArathI kAryano paNa kAraNa tarIke vyavahAra thAya che. jemake sAdhujIvananuM phaLa (= kArya) mokSa che to mokSane sAdhujIvana kahI zakAya.) dIkSAvidhi vagerenuM phaLa viziSTasvargAdiprApti vagere hovAthI kAryamAM kAraNanA upacArathI viziSTasvargAdinI prApti vagere paNa vastu che. Ama samyagdarzanavidhi vagere vastunuM kAraNa hovAthI ane viziSTasvargaprApti vagere vastunuM kArya hovAthI upacArathI (= sthUla vyavahAranayanI apekSAe) vastu che, tattvathI nahi. tattvathI to prastuta dIkSAvidhi vagere pAMca ja vastu che. [3] Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute pravajyA vidhAna AdyadvArAvayavArthAbhidhitsayaivAha pavvajja paDhamadAraM, sA keNaM kesi kammi va kahaM vA / dAyavvatti niruccai, samAsao ANupuvvIe // 4 // dAraM // vRttiH- 'pravrajyA' vakSyamANazabdArthA 'prathamadvAram' iha prakaraNe prathamo'dhikAra :, 'sA' nAmAdibhedabhinnA nirucyate, tathA 'kena' iti kiMviziSTena guruNA dAtavyaitannirucyate, tathA 'kebhya' iti kiMviziSTebhyaH ziSyebhyo dAtavyeti, tathA 'kasmin' iti kasmin 'vA' kSetrAdau, 'kathaM vA' iti kena vA praznAdiprakAreNa 'dAtavyA iti' nyasanIyA, 'nirucyate' nirAdhikyena prakaTArthatAmaGgIkRtyocyate nirucyate, 'samAsataH' iti sakSepeNa, na pUrvAcAryairiva vistareNeti 'AnupUrvyA' iti AnupUrvyA paripATyA krameNocyate / iti gAthArthaH // 4 // dIkSAvidhi' e pahelA dvAranA vibhAgArthane (= peTA dvArone) kahevAnI IcchAthI kahe che sA paMyavastu 29mA dIkSA (= kSAvidhi) meM prathama madhi2 (= dvAra) che. te dvaarn| sA, kena, kebhyaH, kasmin bhane kathaM se (pAMya) peTa dvArA che. sahI maza: pAMya dvArono spaSTa artha kahevAmAM Avaze, paNa saMkSepathI kahevAmAM Avaze, pUrvAcAryonI jema vistArathI nahi. sA se vAra nAmA hothI bhinna hokSAnu sva35 4AvAze. kena me dvAramA uvA guru hIkSA mApI zarDa ? sevAma mAvaze. kebhyaH medvAramA hAvA ziSyane mA5vI ? menu vani vAmAM sAvaze. kasmin mevArabha vA kSetramA vIkSA sA5vI ? te 45||vaamaa mAvaze. kathaM se vArabhAM 34 vidhithI dIkSA mA5vI ? te vAmAM Avaze. [4] tatra 'tattvabhedaparyAyairvyAkhyA' iti nyAyamaGgIkRtya tattvataH pravrajyAM pratipAdayannAha pavvayaNaM pavvajjA, pAvAo suddhacaraNajogesu / ia mukkhaM pai vayaNaM, kAraNakajjovayArAo // 5 // vRttiH- 'pravrajanaM pravrajyA' pra iti prakarSeNa vrajanaM pravrajanaM, kutaH kvetyata Aha-'pApAcchuddhacaraNayogeSu' iha pApazabdena pApahetavo gRhasthAnuSThAnavizeSA ucyante, kAraNe kAryopacArAt, yathA"dadhitrapuSI pratyakSo jvara" iti, zuddhacaraNayogAstu saMyatavyApArA mukhavastrikAdipratyupekSaNAdaya ucyante, 'iya' evaM mokSaprativrajanaM' pravrajyA kathamityAha-'kAraNekAryopacArAt'kAraNe zuddhacaraNayogalakSaNe mokSAkhyakAryopacArAt, yathA- "Ayurghatam" ityAyuSaH kAraNatvAd ghRtamevAyuH, itthaM mokSakAraNatvAt zuddhacaraNayogA eva mokSa iti, tatazca mokSaM prati pravrajanaM pravrajyA / iti gAthArthaH // 5 // koI paNa vastunI vyAkhyA 'tattva, bheda ane paryAyathI thAya e nyAya hovAthI have tattvathI dIkSAnuM pratipAdana ch1. tattva eTale asAdhAraNa dharma. je dharma vivakSita vastune choDIne anyamAM na rahe, te vivakSita vastuno asAdhAraNa dharma che, jemake Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] | [ prakarSa rIte javuM e pravrajayA. kyAMthI kyAM javuM? e praznanA uttaramAM kahe che ke pApothI mukta banIne zuddha cAritranA yogomAM (anuSThAnomAM) javuM. ahIM pApa zabdathI (jIvahiMsAdi) pApanAM kAraNa evAM gRhasthanAM kAryo samajavAM. "dahIM-kAkaDInA bhakSaNathI vara Ave che. dahIM-kAkaDInuM bhakSaNa javaranuM kAraNa hovAthI dahIM-kAkaDI pratyakSa javara che" ema kahevAya che. jema dahIM-kAkaDI javAnuM kAraNa hovAthI kAraNamAM kAryanA upacArathI dahIM-kAkaDIne javara kahevAmAM Ave che, tema ahIM gRhasthonAM kAryo pApanuM kAraNa hovAthI kAraNamAM kAryanA upacArathI gRhasthonAM kAryone pApa kahevAmAM Ave che. prazna- zuddha cAritrayogomAM javuM e pradhvajayA che ema kahyuM to te yogo kayA che? uttara-muhapattinuM paDilehaNa vagere zuddha cAritrayogo che. Ano bhAva e thayo ke mokSa tarapha javuM e pravrajayA che. prazna- pravrayA zabdanA arthamAM pahelAM "zuddha caraNayogomAM javuM" ema kahyuM, have "mokSa tarapha javuM" ema kahyuM, Ama bhinna bhinna kema kahyuM ? uttara- zuddha caraNayogomAM javuM ane mokSa tarapha javuM e baMne prakAranA kathanano artha eka ja che. te A pramANe- zuddha caraNayogothI mokSanI prApti thAya che. ethI zuddha cAritrayogo mokSanuM kAraNa che. jema ghI AyuSyanuM kAraNa hovAthI kAraNamAM kAryano upacAra karIne "ghI ja AyuSya che" ema bolAya che, tema zuddha cAritrayogo mokSanuM kAraNa hovAthI kAraNamAM kAryanA upacArathI zuddha cAritrayogo ja mokSa che. AthI mokSa tarapha javuM te pravrajayA, e kathana paNa barAbara che. [5] eSa tAvat pravrajyAtattvArtho'dhunA bhedata enAM vyAcikhyAsurAha nAmAi caubbheA esA, davvammi caragamAINaM / bhAveNa jiNamayammi u, AraMbhapariggahaccAo // 6 // vRttiH- 'nAmAdicaturbhedA eSA' iyaM ca pravrajyA nAmAdicaturbhedA bhavati; tadyathA-nAmapravrajyA sthApanA-dravya-bhAvapravrajyA ceti, tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya noAgamata eva jJazarIrabhavyazarIravyatiriktAM dravyapravrajyAmAha- 'dravye carakAdInAM' dravya iti dvAraparAmarzaH, dravyapravrajyA carakAdInAMcarakaparivrAjakabhikSubhautAdInAM, dravyazabdazcehApradhAnavAcako na tu bhUtabhaviSyadbhAva-yogyatAvAcaka iti / noAgamata eva bhAvapravrajyAmAha-'bhAvena' iti bhAvataH paramArthataH, jinamata eva' rAgAdijetRtvAjjinaH, tanmata eva vItarAgazAsana evetyarthaH / 'ArambhaparigrahatyAgaH' vakSyamANArambhaparigrahava naM jinazAsana eva, anyazAsaneSvArambhaparigrahasvarUpAnavagamAt samyak tyAgAsaMbhavaH / iti gAthArthaH // 6 // jIvano jJAna dharma jIvane choDIne bIjI koI vastumAM na hovAthI jJAna dharma jIvana asAdhAraNa dharma che. te asAdhAraNa dharmarUpa tatva anya vastuno bheda jaNAvanAra hovAthI tenuM vyAkhyAna karavuM jarUrI - upayogI che.. tatvamAM sAkSAtu vyApyadharmavALA je je hoya te te tenA bhedo che. jenA abhAvamAM je na rahe te teno vyApyadharma kahevAya. jema ke jJAna jIvanA abhAvamAM (ajIvamAM) na rahe, mATe jJAna jIvano vyApyadharma che. e vyApyadharma jemAM jemAM hoya te te badhA te vastunA bhedo che. jemake- ekeMdriya, beIdriya, teIdriya, cauriMdriya, paMcedriya e badhAmAM jJAna che. mATe e badhA jIvabhedo che. ane nyUna-adhika saMkhyAno vyavaccheda karavA (= saMkhyAnuM niyamana karavA) te bhedonuM vyAkhyAna karavAmAM Ave che. paryAyo eTale tattvanA abhedane kahenAra vividha zabdo, arthAt samAna arthabodhaka vividha zabdo te sarva paryAyo che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute A pravrayAno tAtvika artha kahyo. have bhedathI (prakArothI) pravrajyAnuM vyAkhyAna karavAnI IcchAvALA graMthakAra kahe che A dIkSA nAma, sthApanA, dravya ane bhAva ema cAra prakAre kahI che. temAM nAma ane sthApanAno artha saraLa che. AthI noAgamathI ja jJazarIra-bhavyazarIra vyatirikta dravya pravrayAne jaNAvavA kahe che ke- caraka, parivrAjaka, bhikSu ane bhauta vageremAM dravya dIkSA hoya che. ahIM dravya zabda apradhAna dravyarUpa arthano vAcaka samajavo, bhUtakALanA bhAvano ane bhaviSyanA bhAvanI yogyatAno (pradhAna dravyarUpa arthano) vAcaka nahi samajavo. (kAraNa ke caraka AdinI dIkSA bhAvadIkSA banavAnI yogyatAthI rahita che.) bhAva dIkSA paramArthathI jinazAsanamAM ja che. kAraNa ke (AraMbha ane parigrahanA yathArtha tyAgathI ja bhAvadIkSA thAya.) AraMbha ane parigrahano (yathArtha) tyAga jinazAsanamAM ja che. jinazAsana sivAyanA zAsanamAM (= dharmomAM) AraMbha ane parigrahanA svarUpanuM jJAna nathI. AthI teomAM AraMbha-parigrahano yathArtha tyAga na thaI zake. [6] ArambhaparigrahasvarUpapratipAdanAyAha puDhavAisu AraMbho, pariggaho dhammasAhaNaM muttuM / mucchA ya tattha bajjho, iyaro micchattamAIo // 7 // 1. dravya pravrajyA AgamathI ane noAgamathI ema be prakAre che. pravrayApadanA arthano jJAtA hoya, paNa temAM upayogathI rahita hoya te jIva AgamathIdravyapravrajyA che. ahIM Agama eTale te te zabdanA arthanuM jJAna. kAraNamAM kAryanA upacArathI arthanA kAraNabhUta (arthanA jJAnavALo) AtmA paNa Agama kahevAya. eTale pravrajyA padArthano jJAtA AtmA AgamathI pravajyA che. paNa jo te pravajyApadanA arthamAM upayogavALo na hoya to AgamathI dravya pravajyA che. kAraNa ke manuSathona dravyam = upayogano abhAva e dravya che. noAgamathI dravya pravajyA jJazarIra, bhavyazarIra ane taduvyatirikta ema traNa prakAre che. temAM jJazarIra pravrayA eTale pravajayA padArthanA jJAtAnuM jIvarahita zarIra. ahIMno eTale sarvathA abhAva, jJAnano sarvathA abhAva tenoAgama. ahIMdravyazabda kAraNa arthamAM che. jJazarIra bhUtakALamAM pravrajayA padArthanA jJAnanuM kAraNa hatuM. jJazarIramAM vartamAnamAM pravajyA padArthanA jJAnano sarvathA abhAva che, ane bhUtakALamAM tenuM (pravrajayA padArthanA jJAnanuM) kAraNa hatuM. mATe jJazarIra noAgamathI dravya pravajyA che. bhavya zarIra eTale je hamaNAM pravrajayA padArthane jANato nathI, paNa bhaviSyamAM jANaze, tenuM sacetana zarIra temAM hamaNAM pravrajyA padArthanA jJAnano abhAva hovAthI ane bhaviSyamAM tenuM kAraNa hovAthI bhavya zarIra noAgamathI dravya pravrajayA che. tavyatirikta eTale jJazarIra-bhavya zarIrathatirikta. jJazarIra-bhavyazarIravyatirikta eTale jJazarIra ane bhavya zarIra e be sivAya. carakAdinI dIkSA noAgamathI jJazarIra-bhathazarIra vyatirikta dravya dIkSA che. bhAvapravrayAAgamathI ane noAgamathI ema be prakAre che. pravrayApadArthano jJAtA ane temAM upayogavALo AtmA AgamathI bhAvapravrayA che. kAraNa ke (35thone bAvanakSepa:) upayoga e bhAva nikSepa che. noAgamathI bhAvapravrajayA jainazAsanamAM cAritranA paryAyavALA sAdhuone hoya che. jainazAsananI dIkSA jJAna sahita kriyArUpa hovAthI ekalA jJAnarUpa nathI, mATe noAgamathI bhAvadIkSA che. ahIM no zabda deza = AMzika arthamAM che. 2. je vastu bhUtakALamAM bhAvarUpa hatI, paNa hamaNAM bhAvarUpa nathI, te vastu bhUtakALanI potAnI bhAva avasthAnI apekSAe dravya kahevAya. jema ke ghaDAnAM ThIkarAM dravya ghaTa che. kAraNa ke te ThIkarAMonI bhUtakALamAM bhAvaghaTa avasthA hatI. A bhUtakALanI apekSAe vicAryuM. have bhaviSyakALanI apekSAe vicArIe. je dravyamAM bhAvarUpe banavAnI yogyatA hoya ane ethI te bhaviSyamAM bhAvarUpa bane te pradhAna dravya che. je dravyamAM bhAvarUpe banavAnI yogyatA na hoya ane ethI te bhaviSyamAM bhAvarUpe na bane te apradhAnadravya che. jema ke- je mRtapiMDamAM zaTarUpe banavAnI yogyatA che te mRtpiDa pradhAna dravyaghaTa che. je mRtpiDamAM ghaTarUpe banavAnI yogyatA nathI te mRtpiDa apradhAna dravyaghaTa che. prastutamAM je dravya dIkSA bhAvadIkSAnI yogyatAvALI hoya (ane ethI nimitta maLatAM bhAvadIkSA banI jAya) te pradhAna dravya dIkSA che. je dravya dIkSA bhAvadIkSAnI yogyatAthI rahita hoya (ane ethI bhAvadIkSA na bane) te apradhAna dravya dIkSA che. caraka AdinI dravya dIkSA bhAvadIkSAnI yogyatAthI rahita che. jainazAsananI ja dravya dIkSA bhAvadIkSAnI yogyatAvALI hoya che, AthI ahIM kahyuM ke, "ahIM dravyazabda pradhAnadravyarUpe arthano vAcaka samajavo..." Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram] [ 22 vRttiH- 'pRthivyAdiSu' kAyeSu viSayabhUteSu 'Arambha' ityArambhaNamArambhaH saGghaTTanAdirUpaH, parigrahaNaM 'parigrahaH', asau dvividhaH bAhyo'bhyantarazca, tatra 'dharmasAdhanaM' mukhavastrikAdi 'muktvA ' bAhya iti sambandhaH, anyaparigrahaNamiti gamyate, 'mUrchA ca tatra' dharmopakaraNe 'bAhya' eva parigraha iti / itarastvAntaraparigraho mithyAtvAdireva, AdizabdAdaviratiduSTayogA gRhyante, parigRhyate tena #AraNabhUtana Mor nIvaH ! rUti gAthArtha: |7 have AraMbha ane parigrahanuM svarUpa jaNAve che- pRthvIkAya Adi jIvonuM saMghaTTana (sparza) karavuM vagere pravRtti AraMbha che. (kAraNa ke saMghaTTana AdithI te jIvone pIDA thAya che. pRthvIkAyAdi jIvone duHkha thAya tevI koI paNa pravRtti AraMbha che.) parigraha bAhya ane atyaMtara ema be prakAre che. dharmasAdhano (= dharmopakaraNo) sivAya je kaMI levuM-rAkhavuM e parigraha che, ane dharmopakaraNamAM paNa mUrchA e paNa bAhya ja parigraha che. (dhapakaraNamAM mUccha e bAhya padArtha saMbaMdhI mUcha hovAthI bAhya parigraha che.) mithyAtva, avirati, kaSAya ane azubha (mana-vacana-kAyAnA) yogo e AMtara parigraha che. jenAthI jIva pakaDAya te parigraha, mithyAtva vagere vibhAvathI jIva karmathI pakaDAya che, arthAt mithyAtva vagere kAraNothI jIvane karmo pakaDe che, mATe mithyAtva vagere AMtara parigraha che. [7]. tyAgazabdArthaM vyAcikhyAsurAha cAo imesi sammaM, maNavayakAehiM appavittIo / esA khalu pavvajjA, mukkhaphalA hoi niameNaM // 8 // vRttiH- 'tyAgaH' projjhanam 'anayoH' ArambhaparigrahayoH 'samyak' pravacanoktena vidhinA 'manovAkkAyaiH' tribhirapi 'apravRttiH' eva Arambhe parigrahe ca manasA vAcA kAyenApravartanamiti bhAvaH / 'eSA khalu' iti eSaiva 'pravrajyA' yathoktasvarUpA 'mokSaphalA bhavati' iti, mokSaH phalaM yasyAH sA mokSaphalA bhavati niyamena' avazyaMtayA, bhAvamantareNArambhAdau manopravRttyasambhavAt / iti gAthArthaH // 8 // tyAga zabdano artha kahe che- AraMbha-parigrahano jinazAstrokta vidhithI mana-vacana-kAyAthI tyAga karavo, arthAtu manavacana-kAyAthI AraMbha-parigrahanI pravRttino tyAga karavo e dIkSA che. AvI ja dIkSA avazya mokSaphaLa ApanArI bane che. prazna- (bhAvamantaregAraMAta) AraMbha AdinA tyAgamAM paNa AraMbhAdinI pravRtti dekhAtI hoya che. to eno tyAga sAco ke khoTo? uttara- bhAvathI karAtA AraMbhAdinA tyAgamAM kyAreka dekhAtI AraMbhAdinI pravRtti mAtra vAcika ane kAyika hoya che, mAnasika nahIM. kAraNa ke bhAvathI AraMbha Adino tyAgI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute AraMbhAdinI pravRtti AraMbhAdinA bhAva vinA ja kare che. bhAva vinA thatI AraMbhAdinI pravRtti vAstavika manAtI nathI. AthI bhAvathI AraMbhAdinA tyAgamAM AraMbhAdinI vAcika-kAyika pravRtti dekhAtI hoya to paNa eno tyAga sAco che. [8] uktA pravrajyA bhedataH, adhunaitatparyAyAnAha - pavvajjA nikkhamaNaM, samayA cAo taheva veragaM / dhammacaraNaM ahiMsA, dikkhA egaTTiyAiM tu // 9 // vRtti:- 'pravrakhyA'nirUpitazadvArthI,'nimAM' dravyamAvasaSAt, 'samatA'- sarvapviAniog 'tyAga' vAAmyantarapaaihasya 'tathaiva vairAgyuM' viSayeSu, 'dharmacaraLa' kSAtsyAdyAsevanam, 'ahiMsA'-prALiyAtavarganam, 'rIkSA'-sarvasattvAmayapravAnena bhAvasatra, 'AthiAni tu' tAni pravrajyAyA ekArthikAni, turvizeSaNArthaH, zabdanayAbhiprAyeNa / samabhirUDhanayAbhiprAyeNa tu nAnArthAnyeva, bhinnapravRttinimittatvAt sarvazabdAnAm / iti gAthArthaH // 9 // bhedathI pravrajyAnuM varNana karyuM, have pravrajyAnA paryAyo (= eka arthavALA zabdo) kahe che-- '"pravrajyA, niSkramaNa, samatA, tyAga, vairAgya, dharmacaraNa, ahiMsA, dIkSA''- A badhA zabdo ekArthaka (= pravrajyAnA paryAyavAcI) che. zabdanayanA abhiprAyathI A samajavuM. samabhirUDha nayanA abhiprAyathI to A zabdo bhinna arthavALA che. kAraNa ke sarva zabdonuM pravRttinimitta bhinna che. pravrajyAnA paryAyavAcI dareka zabda uparathI nIkaLato artha A pramANe che-- pravrajyA zabdano artha pUrve kahyo che. (te A pramANe pravrajyA- vizeSa rIte javuM, arthAt pApayogomAMthI zuddha caraNayogomAM javuM te pravrajyA.) niSkramaNa- niSkramaNa eTale nIkaLavuM. dravya-bhAvasaMgamAMthI nIkaLI javuM (dravya-bhAva saMgano tyAga karavo) te niSkramaNa, samatA- iSTa-aniSTa prasaMgomAM ke vastuomAM samabhAva rAkhavo te samatA. tyAga- bAhya-atyaMtara parigrahane choDavo te tyAga. vairAgya- viSayomAM rAga na karavo te virAgabhAva. dharmacaraNa- kSamA Adi daza prakAranA dharmanuM sevana (pAlana) karavuM te dharmacaraNa. ahiMsA- jIvaghAtano tyAga karavo te ahiMsA. 1. pravRttanimitte = pravRttinimittama,pravRttinuM nimitta eTale zabdanI bodhazaktinuM nimitta. zabda (= sAMprata) naya paryAyavAcI zabdomAM arthabheda svIkArato nathI. jyAre samabhirUDha naya paryAyavAcI zabdomAM paNa vyutpattibhedathI arthabheda mAne che. jemake-zabdanaya nRpa, bhUpa, rAjA vagere zabdono eka artha mAne che. paNa samabhirUDhanaya e dareka zabdano artha bhinna bhinna mAne che. je mANasonuM rakSaNa kare te nRpa, je pRthvInuM pAlana kare te bhUpa, je rAjacihnothI zobhe te rAjA, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13 paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] dIkSA- bhAvadAnazAlA te dIkSA. kAraNa ke dIkSAmAM sarvajIvone abhayadAna ApavAmAM Ave cha. [8] seti vyAkhyAtam, adhunA kenetyetad vyAkhyAyate, tatra yogyena guruNA, sa cetthaMbhUta ityAhapavvajjAjoggaguNehiM, saMgao vihipavaNNapavvajjo / seviagurukulavAso, sayayaM akkhaliasIlo a // 10 // vRttiH - pravrajyAyogyasya prANino guNAH 'pravrajyAyogyaguNA' AryadezotpannAdayo vakSyamANAH; tathA'nyatrApyuktam "atha pravrajyA'rha: - AryadezotpannaH 1 viziSTajAtikulAnvitaH 2 kSINaprAyakarmmamalaH 3 tata eva vimalabuddhiH 4 durlabhaM mAnuSyaM janma maraNanimittaM sampadazcapalAH viSayA duHkhahetavaH saMyoge viyogaH pratikSaNaM maraNaM dAruNo vipAka ityavagatasaMsAranairguNyaH 5 tata eva tadviraktaH 6 pratanukaSAyo'lpahAsyAdiH 7-8 kRtajJo 9 vinItaH 10 prAgapi rAjA'mAtyapaurajanabahumata: 11 adrohakArI 12 kalyANAGgaH 13 zrAddhaH 14 sthiraH 15 samupasampannazceti 16", ebhiH 'saGgato' yuktaH sametaH san kiM ? ityAha- 'vidhiprapannapravrajyo' vidhinA vakSyamANalakSaNena prapannA'GgIkRtA pravrajyA yena sa tathAvidhaH, tathA 'sevitagurukulavAsaH' samupAsitagurukula ityarthaH, 'satataM' sarvakAlaM pravrajyApratipatterArabhya 'askhalitazIlazca' akhaNDitazIlazca, cazabdAt paradrohaviratibhAvazca iti gAthArthaH // 10 // mA~ e dvAranuM vyAkhyAna karyuM. have na e dvAranuM vyAkhyAna karavAmAM Ave che. temAM yogya gurue dIkSA ApavI joIe, AthI yogya guru kevA hoya e jaNAve che-- (1) pravrajyAne yogya jIvanA have kahevAze te guNothI je yukta hoya, (2) have kahevAze te vidhithI jeNe dIkSA svIkArI hoya, (3) jeNe gurukulavAsanuM sevana karyuM hoya, (4) jeNe gurukulanI (= guru vagere sAdhuonI) suMdara upAsanA karI hoya, (5) jeNe pravrajyAnA prAraMbhathI sadA gyAstrinuM SaMDana (= virAdhanA) na ryu hoya, (6) 4 paradrohanI bhAvanAthI rahita hoya, [10] sammaM ahIasutto, tatto vimalayarabohajogAo / tattaNNU uvasaMto, pavayaNavacchalajutto a // 11 // vRtti:- 'samyag ' - yathoktayogavidhAnena ' adhItasUtra: ' gRhItasUtra: 'tato vimalatarabodhayogAt' iti tataH sUtrAdhyayanAd yaH zuddhatarAvagamastatsambandhAdityarthaH / kimityAha 'tattvajJaH ' 1. pravrajyAne yogya jIvanA guNo A graMthamAM batrIsamI vagere gAthAomAM jaNAvaze. prastuta dazamA zlokanI TIkAmAM anya graMthamAM jaNAvelA soLa guNo jaNAvyA che. te guNo AgaLa batrIsamI vagere gAthAomAM AvavAnA hovAthI te soLa guNono dazamA zlokanI TIkAnA A anuvAdamAM ullekha karyo nathI. 2. cAritranuM khaMDana AMzika ane saMpUrNa (- sarvathA) ema be prakAre thAya. temAM ahIM 'saMpUrNa cAritranuM khaMDana na karyuM hoya' evo artha samajavo. kAraNa ke AMzika khaMDana = aticAra paNa bilakula na thAya e asaMbhava che. eTale atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra e cAramAMthI anAcAranA arthamAM khaMDana zabdano prayoga samajavo, athavA koI moTI gaMbhIra virAdhanA na karI hoya evo artha samajavo. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vastutattvavedI 'upazAntaH ' krodhavipAkAvagamena 'pravacanavAtsalyayuktazca'- pravacanamiha saGghaH sUtraM vA, tatsatanAvayuo: / ti gAthArtha: || || (7) zAstramAM jaNAvyA pramANe yoga karavA pUrvaka jeNe sUtrono abhyAsa karyo hoya, (8) tethI ja (= zAstrokta yogapUrvaka karelA sUtrAbhyAsathI thayelA atyaMta zuddhabodhathI) je atizaya nirmala (spaSTa) bodhavALo hoya (9) je tattvajJa hoya, arthAt paramArthano jANakAra hoya, (10) krodhanA vipAkone jANavAthI je upazAMta hoya, (11) je sUtrarUpa ke saMdharUpa pravacana pratye vAtsalya bhAvavALo hoya, [11] sattahiarao a tahA, Aeo aNuvattago a gaMbhIro / avisAI paraloe, uvasamaladdhIikalio a // 12 // vRtti:- 'sattvahitaratazca' sAmAnyenaiva jIvahite saktazca ' tathA ' na kevalamitthaMvidhaH kintu 'Adeyo'nuvarttakazca gambhIraH ' tatrAdeyo nAma grAhyavAkyaH, anuvarttakazca-bhAvAnukUlyena samyakpAlakaH gambhIro - vipulacittaH 'aviSAdI paraloke na pariSahAdyabhidrutaH kAyasaMrakSaNAdau dainyamupayAti, 'upazamalabdhyAdikalitazca' upazamalabdhyu1pakaraNalabdhi ra sthirahastalabdhi3yuktazca / kRti thArthaH // 2 // (12) je sAmAnyathI ja (eTale ke koI jAtanA bhedabhAva vinA) sarva jIvonA hitamAM udyamI hoya, (13) bIjAo svIkArI le tevuM (= mAnanIya) vacana jenuM hoya, (14) je ziSyanA svabhAvane anukUla banIne (ziSyanA AtmAnuM) sArI rIte rakSaNa karanAra hoya, (15) je gaMbhIra 1. bodha nirmaLa chatAM kaSAyAdinI utkaTatA hoya to ulaTo e bodha tenA kaSAyonI vRddhinuM nimitta bane, ziSyonI kSatione samajavAnI sAthe sahana karavAnI, sudhAravAnI ane upekSA karavAnI paNa zakti joIe. anyathA nukazAna (kaSAyAdi) thavAno saMbhava che. mATe upazamabhAvane pAmelo je maitrI-pramoda-karuNA ane upekSA bhAvanAothI vibhUSita hoya te ziSyAdinuM hita karI zake. (dha. saM. bhASAM.) 2. saMghavAtsalya vinA saMghanAM kAryo thaI zakatAM nathI ke caturvidha saMghamAM dharmano Adara vadhArI zakAto nathI. vAtsalyamAM sAmAnA doSone sahana karavAnI tAkAta hoya che, ane jene (ziSyAdine) sudhAravo hoya tenAmAM doSo to hoya ja ! anyathA sudhAravAnuM zuM ? e kAraNe enA dUSaNone sahavApUrvaka hRdaya mIThuM banAvavuM joIe, te vAtsalyabhAva vinA zakya nathI. mAtA-pitA jevuM hRdaya hoya te guru saMghano ke ziSyAdino upakAra karI zake. (dha. saM. bhASAM.) 3. ekalA dharma pratye ja vAtsalya guNa ja basa nathI, pratipakSe adharmI-pApI jIvo pratye paNa karuNA ane hitabuddhi joIe. to ja hitabuddhithI ayogya jIvo pratye upekSA karI zakAya, athavA je jevI yogyatA pAmelo hoya teno teTalA pramANamAM sadbhAva keLavI zakAya. jo A guNa na hoya to dharmanA pAyA rUpa maitrIbhAvanA ja pragaTavI zakya nathI ane maitrIbhAva vinAno koI sAro paNa bhAva AtmopakAraka banI zakato nathI. mATe netA (guru) bananAramAM A guNanI AvazyakatA che. 4. ziSyAdi Azritavargane anukULa banIne sanmArge vALavo e saraLa mArga che. kAraNa ke pratikULatAne sahavAnI zakti prAyaH sAmAnya jIvomAM ochI hoya che. mATe tevA jIvone yogya banAvavA mATe anukULa banI sadbhAva pragaTa karAvavo Avazyaka che, ema karavAthI saddabhAvanA baLe e duSkara AjJA paNa pALavA zaktimAna thAya che. pratikULa banIne sattAnA jore ekavAra AjJA paLAvI zakAya che. paNa prAyaH tethI asadbhAva pragaTavAno saMbhava hoI Akhare ziSya AjJA vimukha bane, mATe guru anuvartaka joIe. AnI paNa maryAdA joIe, anukULatAno durupayoga thavAno paNa saMbhava che, mATe tevA prasaMge lAbhahAnine vicArI lAbha thAya tema vartavuM joIe. hRdaya mIThuM joIe. AMkha avasare lAla paNa karavI paDe to te ayogya nathI. (dha. saM. bhASAM.) 5. chIcharA (tuccha) hRdayavALo chupAvavA yogya bhAvone chUpAvI zake nahi, ethI ziSyAdi varga potAnA dUSaNo temane jaNAvI zake nahi, agara jaNAve to te jAhera thavAthI tenI halakAI thAya, ItyAdi kAraNe paNa guru gaMbhIra joIe. anAdi mohAdhIna jIvo Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ * paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] eTale ke vizALa cittavALo hoya, (arthAt rAga-dveSa AdinA prasaMge paNa jenA rAga-dveSa bahAra dekhAya nahi, tathA koInA doSo bIjAne kahe nahi,) (16) pariSaha AdithI parAbhava pAmavA chatAM zarI2 rakSaNa Adi mATe je dInatA na kare, (17) upazama labdhi, upakaraNa labdhi ane sthirahasta labdhi e traNa labdhithI yukta hoya, [12] taha pavayaNatthavattA, saguruaNunnAyagurupao ceva / Ariso gurU vastu, maLio rAgAhiEi // 3 // vRtti:- 'tathA pravacanArthavaktA' - sUtrArthavaktetyarthaH, 'svagurvanujJAtagurupadazcaiva' asata tasmin digAcAryAdinA sthApitagurupada ityarthaH, 'IdRzo guruH' khaluzabdo'vadhAraNArthaH, IdRza eva, kAladoSAdanyataraguNarahito'pi bahutaraguNayukta iti vA vizeSaNArthaH, 'bhaNito rAgAdirahitai: ' pratipAto vItarAau: / ti gAthArtha: // 3 // (18) sUtrArthano vyAkhyAtA hoya, arthAt ziSyAdine sUtra ane arthanI vAcanA vagere Apato hoya, (19) jene potAnA gurue (= gacchanAyake) gurupade sthApita karyo hoya, svagurunA abhAve digAcArye (= gacchAcArye) jene 'gurupade sthApyo hoya, AvA ja gurune vItarAga bhagavaMtoe dIkSA ApavA mATe lAyaka kahyo che. kAladoSathI sarvaguNa saMpanna na hoya, keTalAka guNothI rahita hoya, paNa ghaNA (mukhya) guNothI yukta hoya to te paNa dIkSA ApavAne lAyaka che. [13] eAriseNa guruNA sammaM parisAikajjarahieNaM / pavvajjA dAyavvA, tayaNuggahanijjarAheuM // 14 11 potAnA AMtara dUSaNone TALI Atmazuddhi mATe to guruno Azraya kare, chatAM, jo evAM dUSaNo gurune jaNAvI zake nahi to Atmazuddhi zI rIte thAya ? vaLI te jaNAvelA doSo gupta na rahe to te sAdhu pratye bIjAone sadbhAva-pUjyabhAva vagere paNa zI rIte pragaTe ? ane parasparanA sadbhAva vinA ArAdhaka zI rIte thAya ? pote paNa zubhAzubha prasaMge harSa-zokane vaza thAya to ArAdhaka zI rIte bane ? mATe gurupadane yogya sanmAnAdi maLavA chatAM ke tenI javAbadArIne aMge viSama prasaMga AvavA chatAM harSa-viSAda na thAya tevI gaMbhIratA gurumAM Avazyaka che. (dha. saM. bhASAM.) 1. viSama prasaMge sattvanA abhAve viSAda thavAthI kArya paNa bagaDe. gurupada ati javAbadArIvALuM sthAna che. AthI zAsanasevAnAM ke ziSyAdine saMbhALavAnAM AkarAM paNa kAryo gurune karavAno prasaMga Ave ja. tevA prasaMge dInatAne nahi karatAM sattvane keLavI te prasaMgone pAra pADavAno utsAha ane baLa gurumAM joIe. (dha. saM. bhASAM.) 2. upazamalabdhi eTale bIjAne zAMta karavAnuM sAmarthya. upakaraNalabdhi eTale saMyamamAM upakAraka vastra-pAtra Adi vastune meLavavAnI zakti. sthira-hastalabdhi eTale bIjAone vratapAlanAdimAM sthira karavAnI zakti. 3. guru sUtra ane arthonA jANakAra uparAMta bhaNAvavAnI zakti ane utsAhavALA joIe, anyathA ziSyo ajJAna rahe ane saMyamanuM bhAvapAlana karI zake nahi, je guruo pote tathAvidha jJAna meLavavA chatAM yogya ziSyone paNa pramAdanA kAraNe bhaNAvatA nathI te varadattanA jIvanI jema jJAnAvaraNIya karmo upArjana karI saMsAramAM bhame che. bAhya ke atyaMtara je je guNa ke vastu prApta thAya te te bIjA yogya AtmAone ApI upakAra karavAthI ja saphaLa thAya che. anyathA anyabhave te guNanI prApti thatI nathI. vaLI dAnadharmanI sAdhanA mATe sAdhune 'jJAnadAna' e ja eka sAdhana che. ziSya yogya chatAM tene dAna na kare to bAkInI ArAdhanA niSphaLa jAya. ema svahitArthe paNa gurue yogya ziSyone jJAnadAna karavuM joIe, ayogyane nahi ja karavuM joIe. (dha. saM. bhASAM.) 4. 'gurue gurupade sthApelo' eno artha e che ke gurupadane lAyaka banelo. anyathA mahattvAkAMkSAthI svayaM guru banelo dravyathI guNovALo hovA chatAM bhAvathI gurunI lAyakAta vinAno gaNAya che. evA svacchaMdacArInI nizrAmAM ziSyonuM hita sadhAtuM nathI. tAtparya ke tenA gurue tene gurupada mATe yogya mAnI tenA ziSyo banAvyA hoya. (dha. saM. bhASAM.) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- 'IdRzena guruNA' evaMvidhenAcAryeNa 'samyag' aviparItena vidhinA 'parSadAdikAryarahitena' sampUrNA me parSad bhaviSyati pAnakAdivAhako vetyAdyaihikakAryanirapekSeNa 'pravrajyA dAtavyA' dIkSA vidheyA, kiM taGgIkRtya ? ityatrAha-'tadanugrahanirjarAhetoH' iti vineyAnugrahArthaM karmakSayArthaM ca / iti gAthArthaH // 14 // (AvA gurue kayA AzayathI ziSyane dIkSA ApavI joIe te jaNAve che...) AvA gurue mArA ziSya parivAranI vRddhi thaze athavA pANI Adi lAvavAmAM kAma lAgaze evA AlokanAM kAryonI apekSAthI rahita banIne, ziSyanA AtmAnA anugraha mATe ane potAnA karmakSaya mATe samyagU vidhi pUrvaka dIkSA ApavI joIe. [14] IdRzi gurau guNamAha bhattibahumANa saddhA, thirayA caraNammi hoi sehANaM / eArisammi niamA, gurummi guNarayaNajalahimmi // 15 // vRttiH- 'bhaktibahumAnau' iti bhaktirbAhyavinayarUpA bahumAno bhAvapratibandhaH etau bhavataH zikSakANAmabhinavapravrajitAnAmiti yogaH, kvetyAha- 'IdRzi' evaMbhUte 'gurau' AcArye 'niyamAt' niyamena punarapi sa eva viziSyate-'guNaratnajaladhau' guNaratnasamudra iti / tataH 'zraddhA sthiratA' ca 'caraNe bhavati' iti; tathAhi-gurubhaktibahumAnabhAvata eva cAritre zraddhA sthairyaM ca bhavati, nAnyathA / iti gAthArthaH // 15 // have AvA guthI thatA lAbhane jaNAve che- AvA guNorUpI ratnonA sAgara guruno yoga thatAM nUtana dIkSita ziSyone guru pratye avazya bhakti ane bahumAna pragaTe che. ane tethI (= guru pratye bhakti-bahumAnathI) cAritramAM zraddhA ane sthiratA thAya che. kAraNa ke cAritramAM zraddhA ane sthiratA guru pratye bhakti ane bahumAnabhAva thavAthI ja thAya che, te vinA nahi. bhakti eTale vinaya Adi bAhya pravRtti. bahumAna eTale mAMtari anurAga. [15] guNAntaramAha__ aNuvattago a eso, havai daDhaM jANaI jao satte / citte cittasahAve, aNuvatte taha uvAyaM ca // 16 // vRttiH- 'anuvarttakazca eSo' 'nantarodito gururbhavati, 'dRDhaM' atyarthaM, kuta ityAha"jAnAti yataH sattvAn' prANinaH 'citrAn' anekarUpAn 'citrasvabhAvAn' nAnAsvabhAvAn 'anuvAn' ityanuvartanIyAn 'tathopAyaM ca' anuvarttanopAyaM ca jAnAti / iti gAthArthaH // 16 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] AvA guruthI thatA bIjA lAbhane jaNAve che-- uparyukta guNothI yukta guru atyaMta anuvartanA kare che=ziSyonA svabhAvane anukULa banIne temane hitamAM joDavAno prayatna kare che. kAraNa ke te ziSyonA bhinna bhinna vicitra svabhAvone jANI zake che, tathA kone kevI rIte hitamAM joDavo ? ema hitanA upAyone paNa jANI zake che. [16] anuvarttanAguNamAha [ 27 aNuvattaNAe sehA, pAyaM pAvaMti joggayaM paramaM / rayaNaMpi guNukkarisaM, uvei sohammaNaguNeNa // 17 // vRtti:- 'anuvartanayA'-raLabhUtayA'zikSA:''prAyo' vAstutyenAMgi vihAya 'prApnuvanti yogyatAm' apavargaM prati 'paramAM' pradhAnAM, syAdetat yogya eva pravrajyArha iti kiM guruNetyetadAzaGkayAha-'ratnamapi' padmarAgAdi' guNotkarSaM' kAntyAdiguNaprakarSam' upaiti sohammaNaguNeNa' ratnazodhakaprabhAveNa vaikaTikaprabhAveNetyarthaH / evaM suziSyA api guruprabhAveNa / iti gAthArthaH // 17 // anuvartanAthI thatA lAbhane kahe che-- gurunI anuvartanAthI ziSyo prAyaH mokSa mATe parama (= vizeSa) yogya bane che, arthAt mokSamArganI vizeSa ArAdhanA karanArA bane che. prazna- yogya ziSyane dIkSA ApavAnI che. dIkSAne yogya ziSya mokSane yogya ja hoya=svayameva mokSamArganI ArAdhanA karanAro hoya, to gurunI zI vizeSatA ? uttara- padmarAga (mANeka) vagere ratno kAMti Adi guNothI yukta hovA chatAM jhaverInA prabhAvathI tenAmAM kAMti vagere guNonI vRddhi thAya che, te rIte mokSa mATe yogya paNa suziSyo gurunA prabhAvathI vizeSa yogya bane che. prazna- gurunI anuvartanAthI ziSyo prAyaH mokSa mATe parama yogya bane che, ema je kahyuM temAM 'prAyaH' kema kahyuM ? uttara- koraDuM maga jevA (ayogya) koI ziSya upara gurunA prabhAvanI asara na paNa thAya, e jaNAvavA ahIM 'prAyaH' kahyuM che. [17] viSNu ettha ya pamAyakhaliyA, puvvabbhAseNa kassa va na huMti / jo te vaNei sammaM, guruttaNaM tassa saphalati // 18 // vRtti:- 'atra ca' pravrajyAvidhAne 'pramAdaskhalitAni' iti pramAdAt sakAzAd duzceSTitAni 'pUrvAbhyAsena kasya vA na bhavanti', anAdibhavAbhyasto hi pramAdaH na jhaTityeva tyaktuM pAryate / 1. du:lA sattvam kRtyapi pA:| Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 'yastAni' skhalitAni 'apanayati samyak' pravacanoktena vidhinA 'gurutvaM tasya saphalaM' guNagurutvena / iti gAthArthaH // 18 // vaNI pUrvanA pramAdanA abhyAsathI dIkSAmAM bhUla konI na thAya ? arthAt chabasthamAtranI bhUla thAya. kAraNa ke pramAda anAdikALathI abhyasta (rUDha thaI gayelo) hovAthI ekAeka dUra na thaI zake. AthI zAstrokta vidhithI ziSyonA doSone dUra karavAmAM gurupaNuM saphaLa bane che. kAraNa ke gurupaNuM guNothI che, pada vagerethI nahi. ziSyonA doSone dUra karanArA potAnA guNothI te 52bhArthathA guru bane che. [18] etadeva laukikodAharaNena spaSTayati ko NAma sArahINaM, sa hojja jo bhaddavAiNo damae / duve vi a jo Ase, damei taM AsiyaM biMti // 19 // vRttiH- 'ko nAma sArathInAM sa bhavet yo bhadravAjinaH' zobhanAzvAn 'damayet', na kazcidasau asArathirevetyarthaH / 'duSTAnapi tu yo'zvAn damayati' zobhanAn karoti, 'taM sArathiM bruvate' laukikAH / pAThAntare vA, 'tamAzvikaM bruvate' / iti gAthArthaH // 19 // ukta viSayane ja laukika udAharaNathI spaSTa kare che- je bhadra (= saraLa-zAMta) azvonuM damana kare te sArathi kevI rIte kahevAya? paramArthathI te sArathi ja nathI. je duSTa azvone da=saraLa banAve tene (samA) loko sArathi kahe che. [1] ziSyAnanupAlanena gurordoSamAha jo AyareNa paDhamaM, pavvAveUNa nANupAlei / sehe suttavihIe, so pavayaNapaccaNIo tti // 20 // vRttiH- 'yo' guruH 'AdareNa'-bahumAnena 'prathamaM pravrajyAM grAhayitvA' pazcAt 'nAnupAlayati ziSyakAn sUtravidhinA', sa kimityAha-'sa pravacanapratyanIkaH' zAsanapratyanIkaH / iti gAthArthaH // 20 // etadevAha avikoviaparamatthA, viruddhamiha parabhave a sevaMtA / jaM pAvaMti aNatthaM, so khalu tappaccao savvo // 21 // vRttiH- 'avikopitaparamArthAH' avijJApitasamayasadbhAvAt 'viruddhaM sevamAnA' iti yogaH, 'iha parabhave ca yaM prApnuvantyanarthaM sa khalu tatpratyayaH sarvaH' ananuvartakagurunimittaH / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] iti gAthArthaH // 21 // jiNasAsaNassavaNNo, miaMkadhavalassa jo a te daThThe / pAvaM samAyaraMto, jAyai tappaccao so vi // 22 // vRtti:- 'jinazAsanasyAvarNo' azlAghA 'mRgAGkadhavalasya' candradhavalasya 'yazca tAn dRSTvA pApaM samAcarata:' sevamAnAn 'jAyate' janito bhavati / 'tatpratyayo 'sAvapi' ananuvarttakagurunimitto'sAvapi / iti gAthArthaH // 22 // ziSyanuM pAlana na karanAra (= ziSyane hitamAM na joDanAra) gurune lAgatA doSone jaNAve che- je guru pahelAM AdarathI (= prema dekhADIne) ziSyone dIkSA Ape che, ane pachI zAstrokta vidhithI temanuM pAlana karato nathI te zAsanano zatru che. [20] gurunA na bhaNAvavAthI zAstronA sArane na jANanArA ziSyo zAstraviruddha AcaraNa kare, ane ethI A bhavamAM ane parabhavamAM je anartha pAme te badhuM anuvartanA na karanAra gurunA nimitte jANavuM, arthAt e anartho anuvartanA na karanAra gurunA kAraNe thayelA jANavA. (ethI enuM pApa gurune paNa lAge.) [21] tathA ziSyonA pApAcaraNane joIne caMdra jevA nirmala (= niSkalaMka) zAsananI je TIkA-niMdA thAya te paNa anuvartanA na karanAra gurunA kAraNe thayelI jANavI. [22] anuvarttakasya tu guNamAha jo puNa aNuvatteI, gAhai nipphAyaI a vihiNA u / so te anne, appANayaM ca pAvei paramapayaM // 23 // [ 19 vRtti:- 'yaH punaranuvarttate' svabhAvAnukUlyena hite yojayati ' grAhayati' kriyAM' niSpAdayati ca' jJAnakriyAbhyAM 'vidhinA' Agamoktena 'sa' guru: 'tAn' ziSyAn 'anyAn' prANinaH 'AtmAnaM ca prApayati paramapadaM' nayati mokSam / iti gAthArthaH // 23 // anuvartanA karanArane to lAbha thAya e kahe che- je Agamokta vidhithI anuvartanA kare che = svabhAvane anukUla banIne hitamAM joDe che, DiyAjo (= anuSThAno) samabhave che, ane jJAna-priyAsaMpanna janAve che, te guru ziSyoMne, anya jIvone ane potAne paNa mokSa pamADe che. [23] etadeva darzayati NANAilAbhao khalu, dosA hIyaMti vaDDuI caraNaM / ia abbhAsAisayA, sIsANaM hoi paramapayaM // 24 // vRtti:- 'jJAnAdilAbhataH khalu' anuvarttyamAnA hi ziSyAH sthirA bhavanti / tato jJAnadarzane labhante, tato lAbhAt, khalu zabdo'vadhAraNe, tata eva 'doSA' rAgAdayo 'hIyante' tyajyante kSIyante Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vA / tato 'varddhate caraNaM' cAritraM, 'iya' evaM 'abhyAsAtizayAt' abhyAsAtizayena tatrAnyatra vA janmani karmakSayabhAvAt 'ziSyANAM bhavati paramapadaM' mokSAkhyam / iti gAthArthaH // 24 // uparyukta viSayane ja savizeSa jaNAve che guruthI anuvartanA karAtA (= hitamAM joDAtA) ziSyo cAritramAM sthira thAya che, tethI jJAnadarzanane pAme che, kAraNa ke cAritramAM sthira thavAthI (vizeSa) jJAna-zraddhAnI prApti thAya che. jJAnazraddhAnI (vizeSa) prApti thavAthI rAgAdi doSo kSINa bane che. rAgAdi doSonI kSINatAthI cAritranI vRddhi thAya che. e rIte uttarottara (jJAnAdino) viziSTa abhyAsa thAya che, ane enAthI A bhavamAM ke bhavAMtaramAM sarva karmano kSaya thatAM ziSyo mokSarUpa paramapadane pAme che. [24] eArisA ihaM khalu, aNNesiM sAsaNammi aNurAyo / bIaM savaNapavittI, saMtANe tesu vi jahuttaM // 25 // vRttiH- tAn jJAnAdiyutAn dRSTvA 'IdRzA' jJAnAdiyuktA 'ihaM khalu' ihaiva jinazAsane iti, 'anyeSAM' guNapakSapAtinAM 'zAsane anurAgo' bhavati, bhAvata eva zobhanaM bhavyamidaM zAsanamiti 'bIja' ityetadeva samyaktvApavargabIjaM, keSAJcittvanurAgAtizayAt 'zravaNapravRttiH' aho zobhanametaditi zrRNvantyevApare'GgIkurvanti ca 'santAne' ityevaM kuzalasantAnapravRttiH 'teSAmapi' anyeSAM santAninAM 'yathoktaM'-vijJAnAdiguNalAbhataH paramapadameva / iti gAthArthaH // 25 // ziSyone jJAnAdithI yukta joIne guNapakSapAtI jIvone jainazAsana upara anurAga thAya che. aho ! A jainazAsana suMdara che-uttama che'' e pramANe bhAvathI zAsana pratye thato anurAga samyaktvanuM ane mokSanuM bIja che. keTalAka jIvo zAsana pratye atizaya anurAga thavAthI "aho ! A zAsana uttama che" ema vicArIne jinavANInuM zravaNa kare che, jayAre keTalAka jIvo enAthI paNa AgaLa vadhIne zAsanano svIkAra kare che. (= samyakatva ke cAritrano svIkAra kare che.) A pramANe zAsanamAM navA navA jIvo joDAvAthI zAsananI zubha paraMparA cAle che. e paraMparAmAM AvelA jIvo paNa viziSTa jJAnAdinI prApti karIne mokSapadane ja pAme che. [25]. iya kusalapakkhaheU, saparuvayArammi niccamujjutto / saphalIkayagurusaddo, sAhei jahicchiaM kajjaM // 26 // vRttiH- 'iya' evaM kuzalapakSahetuH' puNyapakSakAraNaM svaparopakAre nityodyukto' nityodyata: 'saphalIkRtaguruzabdo' guNagurutvena sAdhayati yathepsitaM kAryaM' paramapadam / iti gAthArthaH / / 26 / / A pramANe ziSyonA puNyanuM kAraNa bananArA ane sva-paranA upakAramAM nitya udyamavALA guru guruzabdane sArthaka kare che. kAraNa ke guNothI gurupaNuM che, gurupadathI nahi. AvA guru paramapadane sAdhe che pAme che. [26] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] viparyayamAha vihiNANuvatti puNa, kahiMci sevaMti jaivi paDisiddhaM / ANAkAritti gurU, na dosavaM hoi so tahavi // 27 // vRtti:- 'vidhinAnuvarttitAH punaH kathaJcit karmmapariNAmata: 'sevante yadyapi pratiSiddhaM' sUtre 'AjJAkArIti gururna doSavAn bhavatyasau tathApi' bhagavadAjJAnuvarttanAsampAdanAt / iti gAthArthaH // 27 // ziSyo pratiSiddha AcaraNa kare to paNa anuvartaka guru nirdoSa che e jaNAve che-- ziSyonuM vidhipUrvaka anuvartana karavA chatAM jo tevI karmapariNatithI ziSyo zAstromAM jeno niSedha karyo hoya tevuM AcaraNa kare, to paNa guru doSita na bane. kAraNa ke gurue bhagavAnanI AjJA pramANe anuvartanA karI che. [27] AhaNNasevaNAe, gurussa pAvaMti nAyabajjhamiNaM / [ 21 ANAbhaMgAu tayaM, na ya so aNNammi kaha bajjhaM // 28 // vRtti:- 'Aha' para :- 'anyasevanayA' a (na) nuvarttitaziSyAparAdhasevanayA 'guroH pApamiti nyAyabAhyamidaM', tatazca sa khalu tatpratyayaH sarva ityAdyayuktamityatrottaramAha-'AjJAbhaGgAt tad' bhagavadAjJAbhaGgena pApaM, 'na cAsAvanyasmin' kintu guroreva 'kathaM bAhyaM' ? naiva nyAyabAhyam / iti gAthArthaH // 28 // (ziSyanA aparAdhathI gurune pApa kema lAge enuM samAdhAna kare che--) prazna- anuvartanA na karAyelA ziSyanA aparAdhathI gurune pApa lAge e to anyAya che. AthI pUrve "guru ziSyonI anuvartanA na kare to ziSyo je viruddha AcaraNa kare te badhuM gurunA kAraNe jANavuM' vagere je kahyuM te ayukta che. uttara- ziSyonI anuvartanA na karanAra guru jinAjJAno bhaMga kare che. gurune A jinAjJAnA bhaMgathI pApa lAge che. mukhyatayA jinAjJAbhaMga gurue karyo che, bIjAe nahi. AthI pUrvokta kathana yuktiyukta che. [28] tamhANuvattiyavvA, sehA guruNA u so a guNajutto / aNuvattaNAsamattho, jatto eAriseNeva // 29 // vRtti:- yasmAdevaM 'tasmAdanuvarttitavyAH ziSyA guruNaiva sa ca guNayuktaH' san 'anuvarttanAsamartho, yat yasmAt tat tasmAt 'IdRzenaiva' guruNA pravrajyA dAtavyA / iti gAthArthaH // 29 // AthI gurue avazya ziSyonI anuvartanA karavI joIe. guNayukta ja guru anuvartanA karI zake. AthI pUrvokta guNasaMpanna gurue (ja) dIkSA ApavI joIe. [29] Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute apavAdamAha kAlaparihANidosA, itto ekkAiguNavihINeNaM / anneNa vi pavvajjA, dAyavvA sIlavaMteNa // 30 // vRttiH- 'kAlaparihANidoSAt ato''nantaroditaguNagaNopetAd guroH 'ekAdiguNavihInenAnyenApi pravrajyA dAtavyA, zIlavatA' zIlayuktena / iti gAthArthaH // 30 // have (dIkSA ApavAnI yogyatAmAM) apavAda jaNAve che- kAlahAni (avasarpiNI) rUpa doSanA prabhAve hamaNAM varNavelA guNasamUhathI paripUrNa gurunA abhAve ekAdi guNothI rahita paNa cAritrayukta gurue dIkSA ApavI. [30] vizeSataH kAlocitaM gurumAha gItattho kaDajogI, cArittI tahaya gAhaNAkusalo / aNuvattago visAI, bIo pavvAvaNAyario // 31 // vRttiH- 'gItArtho' gRhItasUtrArthaH 'kRtayogI' kRtasAdhuvyApAra : 'cAritrI' zIlavAn 'tathA ca grAhaNAkuzalaH' kriyAkalApazikSaNAnipuNaH 'anuvartakaH' svabhAvAnuvartakaH = svabhAvAnukUlyena pratijAgaraka: 'aviSAdI' bhAvApatsu 'dvitIyaH' apavAdikaH 'pravrAjanAcAryaH' pravrajyAprayacchako guruH / iti gAthArthaH // 31 // have kAlane anurUpa gurunuM svarUpa vizeSathI kahe che je gItArtha, kRtayogI, cAritrI, grAhaNAkuzala, anuvartaka ane aviSAdI hoya te paNa apavAdathI dIkSA ApavAne lAyaka che. gItArtha sUtra ane arthano jANakAra. kRtayogI sAdhunA AcAronuM pAlana karanAra, cAritrIzIlavaMta. grAhaNAkuzala=ziSyone kriyAo-AcAro samajAvavAmAM ane pAlana karAvavAmAM kuzaLa.anuvartaka ziSyonA svabhAvane anukULa banIne temanA yAritranI 26-vRddhi 42 nA2. viSAhI=(a5mAnavagaire) mA mApattimA pena pAmanA2.[31] ___ keneti vyAkhyAtam, adhunA kebhya iti vyAkhyAyate, kebhyaH pravrajyA dAtavyA ? ke punastadarhAH ? ityetadAha pavvajjAe arihA, Ariyadesammi je samuppannA / jAikulehiM visuddhA, taha khINapyAyakammamalA // 32 // vRttiH- 'pravrajyAyA arhA' yogyAH ka ? ityAha-'Aryadeze ye samutpannA' arddhaSaDviMzatijanapadeSvityarthaH 1 / 'jAtikulAbhyAM viziSTAH' mAtRsamutthA jAti:, pitRsamutthaM kulaM 2 / 'tathA kSINaprAyakarmamalA' alpakarmANaH 3 / iti gAthArthaH // 32 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [23 tatto a vimalabuddhI, dullahamaNuattaNaM bhavasamudde / jammo maraNanimittaM, cavalAo saMpayAo a // 33 // vRttiH- 'tatazca' karmakSayAt 'vimalabuddhayaH' 4 / vimalabuddhitvAdeva ca 'durlabhaM manujatvaM bhavasamudre' saMsArasamudre tathA 'janmamaraNanimittaM capalAH sampadazca' iti gAthArthaH // 33 // visayA ya dukkhaheU, saMjoge niamao viogutti / paisamayameva maraNaM, ettha vivAgo a airuddo // 34 // vRttiH-'viSayAzca duHkhahetavaH' tathA saMyoge' sati niyamato viyogiti'| pratisamayameva maraNam' AvIcimAzritya 'atra vipAkazcAtiraudraH' parabhave / iti gAthArthaH / / 34 / / evaM payaIe ccia, avagayasaMsAranigguNasahAvA / tatto a tavvirattA, payaNukasAyAppahAsA ya // 35 // vRttiH- 'evaM prakRtyaiva' svabhAvenaiva 'avagatasaMsAranirguNasvabhAvAH' 5 / 'tatazca' ('tadviraktAH ') naiguNyAvagamAt saMsAraviraktAH 6 / 'pratanukaSAyAH alpahAsyAzca' 7-8 / hAsyagrahaNaM ratyAdhupalakSaNam / iti gAthArthaH // 35 // sukayaNNuA viNIA, rAyAINamaviruddhakArI ya / kallANaMgA saddhA, thirA tahA samuvasaMpaNNA // 36 // vRttiH- 'sukRtajJA 9 vinItAH 10 rAjAdInAmaviruddhakAriNazca' 11 / AdizabdAd amAtyAdiparigrahaH 12 'kalyANAGgAH 13 zrAddhAH 14 sthirAH 15 / tathA samupasampannAH' 16 iti gAthArthaH / / 36 // 'kena' meM vArajeM vyApyAna yu. ve 'kebhyaH', medvAra- vyANyAna 3 che. tebhA aunehIkSA 5vI ? arthAt kevA jIvo dIkSAne lAyaka che e kahe che(1) AryadezamAM janmela- sADA pacIsa paikI koI AdizamAM jeno janma thayo hoya, (2) jAti-kulathI vizuddha- mAtRpakSa te jAti, pitRpakSa te kula. mAtAnI jAti ane pitAnuM kula me bane 4nA viziSTa (= vizuddha) Doya, laghukarmI- jeno karmamala lagabhaga ghaNo) kSINa thaI gayo hoya, arthAta cAritramAM vighna karanArAM saMkliSTa kama ghaNAM khapI gayAM hoya. [32] (3) 1. mULa graMthamAM bahuvacanano prayoga hovA chatAM anuvAdamAM eka vacanano prayoga karyo che. 2. jenAM kliSTakarmo kSINa na thayA hoya te jIva koI kAraNathI dIkSA le to paNa tene sahasramala vagerenI jema anartha thavAno paNa saMbhava che. tathA tene prAyaH mokSarAga na thayo hoya, saMsAra asAra na lAgyo hoya, ethI dIkSA saMsArasukha mATe le tevuM paNa saMbhavita che. saMsArasukha mATe lIdhelI dIkSAthI prAyaH lAbha na thAya ane pariNAme duHkhavRddhi thAya e paNa susaMbhavita che. (dha. saM. bhASAM.) Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute (4) vimalabuddhi- karmakSaya thavAthI jenI buddhi nirmala (=AtmakalyANanA ja dhyeyavALI) hoya, (5) saMsAranI asAratAne jANanAra- nirmalabuddhi hovAthI ja, saMsArarUpa samudramAM manuSyabhava durlabha che, janma e maraNanuM kAraNa che, saMpattio capala-anitya che, [33] viSayo (= viSayasukho) duHkhanuM kAraNa che, jeno saMyoga thAya teno avazya viyoga thAya che, arthAt saMyoga viyoganuM kAraNa che, pratisamaya AyuSya ghaTavA rUpa mRtyu thayA kare che, parabhavamAM karmono vipAka (phala) atyaMta bhayaMkara Ave che. [34] A rIte svAbhAvikapaNe ja jeNe saMsArano asAratA rUpa svabhAva jANyo hoya, (arthAt nirmalabuddhi hovAthI ukta rIte saMsAra asAra che ema jenA cittamAM samajAI gayuM hoya, kAraNa ke jenA cittamAM saMsAranI AvI asAratA na samajANI hoya tenI viSayatRSNA aTakatI nathI.) (6) saMsArathI virakta- saMsAranI asAratA jANavAthI ja je saMsArathI virakta hoya, (kAraNa ke je virakta na banyo hoya tene madhubiMdunA svAdamAM Asakta puruSanI jema saMsAranA sukho duSyAjya bane.) (7) pratanukaSAya- jenA kaSAyo atyaMta maMda hoya, (8) alpahAsya- jenAmAM hAsya alpa hoya, hAsyanA upalakSaNathI rati Adi nokaSAyonA vikAro jenAmAM alpa hoya, (kAraNa ke bahu hAsya vagere anarthadaMDa rUpa che, ane gRhasthone paNa teno niSedha che.) [35] (9) sukRtajJa- potAnA upara bIjAoe karelA upakArane jANanAro hoya, (arthAt bIjAoe potAnA upara karelA upakArane yAda rAkhIne upakArano badalo vALavAnI bhAvanAvALo hoya, kAraNa ke je upakArIonA upakArane samajato nathI=yAda rAkhato nathI te sAmAnya lokamAM paNa ati adhama manAya che.) (10) vinIta- je mAtA-pitA Adi vaDilono vinaya karato hoya, (kAraNa ke vinaya dharmanuM mULa che.) (11) rAjAdino avirodhI- rAjA, maMtrI vagere (balavAna-moTA) mANasonI viruddha kArya karanAra na hoya, arthAt rAjA vagere jenA virodhI na hoya, (rAjA vagerenA virodhIne dIkSA ApavAthI anartha thavAno saMbhava che.) (12) kalyANAMga- khoDa-khApaNathI rahita ane pAMca iMdriyothI paripUrNa zarIravALo hoya, (kAraNa ke khoDa-khApaNavALo ane iMdriyavikala hoya to ajJAna lokamAM jainazAsananI niMdA thavAno saMbhava rahe, ane pote paNa jayaNA vagere na pALI zake.) (13) zraddhAlu- jinavacana upara zraddhAvALo hoya, (kAraNa ke zraddhA vinA cAritra samyag banatuM nathI.) (14) sthira- sthiracittavALo hoya, (kAraNa ke asthiracittavALo pote svIkArelA saMyama, tapa, abhigraha vagerene choDI de e susaMbhava che.) Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 26 (15) samupasaMpana- sArI rIte eTale ke saMpUrNa samarpaNa bhAvathI, upasaMpanna=dIkSA levA Avyo hoya. AvA jIvo dIkSAne yogya che. [36]. utsargata evaMbhUtA eva, apavAdatastvAha___ kAlaparihANidosA, etto ekkAdiguNavihINAvi / ne vahuguNasaMpanA, te gupa hRti nAvyA rU7 vRttiH- 'kAlaparihANidoSAt ato'-'nantarAdiguNagaNAnvitebhyaH, 'ekAdiguNavihInA api ye bahuguNasampannAste yogyA bhavanti jJAtavyAH', pravrajyAyAH / iti gAthArthaH // 37 / / utsargathI AvA ja jIvo dIkSAne yogya che. apavAdathI to nyUnaguNavALA paNa jIvo dIkSAne yogya che e kahe che kAlanI hAnirUpa doSanA prabhAve uparyukta guNomAMthI eka, be vagere guNo ochA hoya, chatAM jeo bahuguNasaMpanna hoya, eTale ke moTAbhAganA guNo jeomAM hoya, te jIvo dIkSAne yogya che. [37] na u maNuamAiehiM, dhammehiM juetti ettieNeva / pAve musaMpanA, guNaparisaha nevi 28 vRtti:- 'na tumanujAdibhirdhabhairyuktA ityetAvataiva' yogyA iti, AdizabdAdAryadezotpannagrahaH, fmenthim ? trAdi-pro' vAducena "TUpannA: santaH "TUrSathI yena', gugaprajharveza pravRttina sAdhanIya: ta gAthArtha: / rU8 || prazna- dIkSAnI yogyatA mATe manuSyabhava ane AryadezamAM janma ATaluM basa che. ghaNA guNonI zI jarUra che? uttara- prAyaH guNasaMpanna jIvo adhika guNone sAdhe che meLave che. dIkSite adhika guNo sAdhavA=meLavavA joIe. [38]. nigamayannAha evaMvihANa deyA, pavvajjA bhavavirattacittANaM / accaMtadukkarA jaM, thiraM ca AlaMbaNamimesiM // 39 // 1. je potAnA jIvananI ke ArAdhanAnI saghaLI javAbadArI gurnAdikane soMpe nahi te guruAjJAnuM pAlana karI zake nahi, paraMtu potAnI buddhimAM jeTaluM grAhya lAge teTaluM svIkArI bIjI pheMkI de. vAta ema paNa che ke je (pUrNapaNe) soMpAya nahi teno svIkAra paNa guru zI rIte karI zake? koI paNa kAryamAM be viruddha vicAradhArAothI athaDAmaNa thAya, ethI ziSya samarpita na hoya to gurunI ane ziSyanI vacce paraspara athaDAmaNa ubhI thavA saMbhava rahe athavA ayogya samajI ziSyanI upekSA karavAno prasaMga Ave. sarva nAnA moTA kAryomAM gurunI buddhine AgaLa rAkhIne ene AdhIna varte, dore tema dorAya, te dIkSAnuM pAlana karI zake. mATe dIkSite sarva viSayamAM gurune samarpita rahevuM joIe. (dha. saM. bhASAM.) 2. ahIM dIkSAne yogya jIvanA paMdara guNo jaNAvyA che, jyAre dharmasaMgraha vageremAM A paMdara uparAMta adroha guNa paNa kahyo che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRtti:- 'evaMvidhebhyo' bahuguNasampannebhyo 'deyA' dAtavyA 'pravrajyA' dIkSA 'bhavaviraktacittebhyaH' - saMsAraviraktacittebhyaH kimityatrAha - 'atyantaduSkarA yat' yasmAt 'sthiraM cAlambanamamISAM' bhavaviraktacittAnAmamI sadA vairAgyabhAvena kurvanti / iti gAthArtha: // 39 // 26 ] have prastuta viSayano upasaMhAra kare che-- bahuguNasaMpanna ane saMsAra pratye vairAgyavALA jIvone dIkSA ApavI joIe. kAraNa ke dIkSAnuM pAlana atyaMta duSkara che. atyaMta duSkara dIkSAnA pAlana mATe sthira AlaMbana joIe. saMsAra pratye vairAgyavALAone vairAgya sthira AlaMbana che. saMsAra pratye vairAgI jIvo vairAgyabhAvathI dIkSAnuM pAlana 42 che. [38] duSkaratvanibandhanamAha aiguruo mohatarU, aNAibhavabhAvaNAviayamUlo / dukkhaM ummUlijjai, acvaMtaM appamattehiM // 40 11 L vRtti:- 'atiguru : ' atiraudraH 'mohataruH ' mohastarurivAzubhapuSpaphaladAnabhAvena. mohataruH 'anAdibhavabhAvanAvitatamUlaH '- anAdimatyo yAH saMsArabhAvanA viSayaspRhAdyAstAbhirvyAptamUlaH, yatazcaivamato 'duHkhamunmUlyate' apanIyate 'atyantamapramattaiH' iti gAthArthaH // 40 // saMsAravirattANa ya, hoi tao na uNa tayabhinaMdINaM / jiNavayapi na pAyaM, tesiM guNasAhagaM hoi // 41 // vRtti:- 'saMsAraviraktAnAM ca bhavati taka' ityasAvapramAdaH, 'na punaH tadabhinandinAM', jinavacanAd bhaviSyatIti cet; etadAzaGkayAha - 'jivanacanamapi' AstAM tAvadanyat 'na prAyasteSAM ' saMsArAbhinandinAM 'guNasAdhakaM bhavati' zubhanirvarttakaM bhavati / iti gAthArthaH // 41 // dIkSA duSkara kema che e jaNAve che--- moharUpa vRkSa atyaMta bhayaMkara che. jema vRkSa puSpo ane phaLo Ape che, tema moha azubha puSpo ane phaLo Ape che. mATe ahIM mohane vRkSanI upamA ApI che. A moha rUpa vRkSanAM mULiyAM saMsAra vadhAranArI viSayonI AkAMkSA vagere azubha bhAvanAothI vyApta che. AthI atyaMta apramatta jIvo paNa bahuja muzkelIthI tenA mULiyAM ukheDI zake che. [40] apramAda saMsAra pratye vairAgyavALA jIvone hoya, nahi ke bhavAbhinaMdI (= saMsAra pratye gADha rAgI) jIvone. prazna- bhavAbhinaMdI jIvone jinavacanathI apramAda na thAya ? uttara- bhavAbhinaMdI jIvone jinavacana paNa prAyaH lAbha karanAruM banatuM nathI. [41] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [27 kimityata Aha gurukammANaM jamhA, kiliTThacittANa tassa bhAvattho / no pariNamei sammaM, kuMkumarAgovva maliNammi // 42 // vRttiH- 'gurukarmaNAM' pracurakarmaNAM 'yasmAt kliSTacittAnAM' malinacittAnAM 'tasya' jinavacanasya 'bhAvArtho''viparItArtho 'na pariNamati' na pratibhAsate 'samyag' aviparItaH, dRSTAntamAha- 'kuGkumarAga iva maline' vAsasIti gamyate, na cApariNato'sAvapramAdaprasAdhakaH / iti gAthArthaH // 42 // kiJca viTThANa sUaro jaha, uvaeseNa vi na tIrae dhariuM / saMsArasUaro ia, avirattamaNo akajjammi // 43 // vRttiH- 'viSThAyAM' purISalakSaNAyAM zUkaraH' pazuvizeSaH yathA upadezenApi' nivAraNAlakSaNena, apizabdAt prAya: kriyayApi 'na zakyate dhartuM', kintu balAtpravartate, evaM 'saMsArazUkaraH' prANI 'iti' evam 'aviraktamanAH' saMsAra eveti gamyate 'akArya' ityanAsevanIye na zakyate dhartum / iti gAthArthaH // 43 // tA dhannANaM gIo, uvAhisuddhANa dei pavvajjaM / AyaparapariccAo, vivajjae mA havijjatti // 44 // vRttiH- yasmAdevaM tasmAddhanyebhyaH' puNyabhAgbhyo 'gIta' iti gItArthaH, 'upAdhizuddhebhyaH' AryadezasamutpannAdivizeSaNazuddhebhyo 'dadAti pravrajyAM' prayacchati dIkSAm, 'AtmaparaparityAgo viparyaye mA bhUditi'; tathAhi-adhanyebhyo'nupAdhizuddhebhyaH pravrajyAdAne AtmaparaparityAgo niyamata eva / iti gAthArthaH // 44 // bhavAbhinaMdIne jinavacanathI lAbha na thavAnuM kAraNa kahe che- jema malinavastramAM kezarano raMga pariNamato nathI=caDhato nathI, tema bahukarmavALA ane malinacittavALA jIvone jinavacanano sAco artha yathArthapaNe pariNamato (= samajAto) nathI. [42] jema bhUMDa upadezathI ane prayatnathI paNa viSThAthI dUra karI zakAto nathI, bhUMDa balAtkAre viSThAmAM pravarte che=moDhuM nAkhe che, tema saMsArathI avirakta saMsArI jIvarUpa bhUMDa akAryathI dUra karI zakAto nathI. (TIkAnA prAyaH zabdano bhAvArtha A pramANe che- upadezathI to bilakula rokI zakAto nathI. kriyAthI=prayatnathI paNa prAyaH rokI zakAto nathI. prAyaH eTalA mATe kahyuM ke kadAca koI bhUMDane bAMdhIne rokI zake.) [43] AthI gItArtha "AryadezamAM janma" vagere guNothI yukta hoya evA puNyazAlIone dIkSA Ape. jethI sva-paranuM ahita na thAya. viparIta karavAmAM eTale ke guNahIna Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute evA puNyahInone dIkSA ApavAmAM avazya sva-paranuM ahita thAya. [44] etadeva bhAvayati aviNIo na ya sikkhai, sikkhaM paDisiddhasevaNaM kuNai / sikkhAvaNeNa tassa hu, sai appA hoi paricatto // 45 // vRttiH- 'avinIta' iti, sahyadhanyaH pravrajitaH prakRtyaivAvinIto bhavati, 'na ca zikSati zikSA' grahaNAsevanArUpAM, 'pratiSiddhasevanaM karoti' avihitAnuSThAne ca pravartate ('zikSApanena') pratIta(?pratIpa)zikSaNena 'tasya' itthaMbhUtasya 'sadA' sarvakAlam 'AtmA bhavati parityaktaH' aviSayapravRtteH / iti gAthArthaH // 45 // tassa vi ya aTTajjhANaM, saddhAbhAvammi ubhayalogehiM / jIviamahalaM kiriyANAeNaM tassa cAotti // 46 // vRttiH- 'tasyApi ca' adhanyasyAzikSAyAM pravarttamAnasya 'ArtadhyAnam' ityArttadhyAnaM bhavati / kimityata Aha- 'zraddhAbhAve' sati, zrAddhasya hi tathApravarttamAnasya sukhaM, netarasya, tatazca 'ubhayalokayoH' iha loke paraloke ca 'jIvitamaphalaM' tasya, iha loke tAvadbhikSATanAdiyogAt, paraloke ca karmabandhAt, 'kriyAjJAtena' iti vaidyakiyodAharaNena 'tasya tyAga iti' anena prakAreNa paraparityAgaH / iti gAthArthaH // 46 // A ja viSayane vicAre che- dIkSita banelo adhanya svabhAvathI ja avinIta hoya, AthI grahaNa ane Asevana rUpa zikSA le nahi, ane pratiSiddha AcaraNa kare. AvAne zikSaNa pratikULa bane che. AthI AvAne zikSaNa ApanAre sadA potAnA AtmAno tyAga karyo potAnA AtmAnuM ahita karyuM samajavuM. kAraNa ke tevAne zikSaNa ApavuM e ayogya pravRtti che. [45] tathA zikSA na lenAra adhanyane (cAritrapAlanamAM) ArtadhyAna thAya. kAraNa ke tene jinavacanamAM zraddhA na hoya. jene jinavacanamAM zraddhA hoya te grahaNa ane AsevanarUpa zikSA le, ethI tene (cAritrapAlanamAM) sukha thAya. jayAre azraddhALune sukha na thAya= kaMTALo Ave. tethI tenA A loka ane paraloka e baMne niSphaLa thAya, bhikSA mATe pharavuM vagere (kaccha)thI A loka niSphaLa thAya, ane karmabaMdha thavAthI paraloka niSphaLa thAya. AthI AvA jIvono vaidyacikitsAnA dRSTAMtathI tyAga karavo joIe, arthAtu AvA jIvone dIkSA na mApavI. ho'me. [46] kriyAjJAtamAha jaha loammi vi vijjo, asajjhavAhINa kuNai jo kiriyaM / so appANaM taha vAhie a pADei kesammi // 47 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [29 vRttiH- 'yathA loke'pi vaidya asAdhyavyAdhInAm' AturANAM 'karoti yaH kriyAM, sa AtmAnaM tathA vyAdhitAMzca pAtayati kleze', vyAdhyapagamAbhAvAt / iti gAthArthaH // 47 // taha ceva dhammavijjo, ettha asajjhANa jo u pavvajjaM / bhAvakiriaM pauMjai, tassavi uvamA imA ceva // 48 // vRttiH- 'tathaiva dharmavaidya' AcAryaH 'atra' adhikAre 'asAdhyAnAM' karmavyAdhimAzritya 'yastu pravrajyAM bhAvakriyAM prayukte' karmaroganAzanAya 'tasyApi' dharmavaidyasya 'upamA iyameva', AtmAnaM tAMzca kleze pAtayati / iti gAthArthaH // 48 // cikitsAnuM dRSTAMta kahe che jema lokamAM paNa vaidya asAdhya vyAdhivALA rogIonI cikitsA kare to roga dUra na thavAthI potAne ane rogIone klezamAM pADe che, tema prastutamAM asAdhya karmavyAdhivALAonA karmarogano nAza karavA pravrayA rUpa bhAvacikitsA karanAra dharmavaidya AcArya paNa potAne tathA temane klezamAM pAu che. [47-48] codaka Aha-jinakriyAyA asAdhyA nAma na santi, satyamityAha jiNakiriAe asajjhA,Na ittha logammi kei vijjaMti / je tappaogajogA, te sajjhA esa paramattho // 49 // vRtti:- jinAnAM sambandhinI kriyA tatpraNetRtvena 'jinakriyA' tasyA 'asAdhyA' acikitsyAH 'nAtra loke' prANiloke kecana' prANino 'vidyante' / kintu 'ye tatprayogAyogyA' jinakriyAyAmanucitA: 'te'sAdhyAH' karmavyAdhimAzritya, 'eSa paramArthaH' idamatra hRdayam / iti gAthArthaH // 49 // - jinacikitsAthI koI jIvo asAdhya nathI e viSe kahe che alabatta, jina cikitsAthI A lokamAM koI jIvo asAdhya nathI, (arthAta jinacikitsA sarvajIvono karmaroga dUra karI zakavA samartha che) paNa je jIvo jinacikitsA karavA lAyaka na hoya te jIvo karmavyAdhinI apekSAe asAdhya che, evo ahIM tAtparyArtha che. (Ano artha e thayo ke jinacikitsAmAM khAmI nathI, kiMtu jIvomAM khAmI che. dUdha puSTikAraka hovA chatAM nabaLA AMtaraDAvALAne dUdhathI puSTi na thAya to temAM dUdhanI khAmI na gaNAya, kiMtu zarIranI-AMtaraDAnI bhAbhI gaya.) [48] eesi vayapamANaM, aTThasamAutti vIarAgehiM / bhaNiyaM jahannayaM khalu, ukkosaM aNavagallotti // 50 // vRttiH- "eteSAM' pravrajyAyogyAnAM 'vayaHpramANaM' zarIrAvasthApramANam 'aSTau samA iti' Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute aSTavarSANi 'vItarAgaiH' jinaiH 'bhaNitaM' pratipAditaM, 'jaghanyakaM khalu' sarvastokametadeva dravyaliGgapratipatteriti, utkRSTaM' vayaHpramANaM anavagallaiti' anatyantavRddhaH / iti gAthArthaH // 50 // (ve 2kSI bhare hI ApI zaya te 4||ve che-) jinezvaroe pravrayAyogya jIvonuM dravyaliMga (sAdhuveSa) dhAraNa karavA mATe vayapramANa jaghanyathI (= ochAmAM ochuM) ATha varSanuM, ane utkRSTathI (= vadhAremAM vadhAre) atyaMta vRddha na thAya tyAM sudhArnu yuM che. [50] adhaH ko doSa ? iti cet; ucyate tadaho paribhavakhittaM, Na caraNabhAvo vi pAyameesiM / AhaccabhAvakahagaM, suttaM puNa hoi nAyavvaM // 51 // vRttiH- 'tadadhaH paribhavakSetram' ityaSTabhyo varSebhya ArAdasau paribhavabhAjanaM bhavati 'na caraNapariNAmo (bhAvo)'pi' na cAritrapariNAmo'pi 'prAyo' bAhulyena 'eteSAM' tadadhovartinAM bAlAnAmiti; Aha-evaM sati sUtravirodhaH, 'chammAsiyaM chasu jayaM' ityAdi zravaNAnnaiva caraNapariNAmamantareNa bhAvataH SaTsu yato bhavatIti / atrottaramAha-'AhatyabhAvakathakaM' kAdAcitkabhAvasUcakaM 'sUtraM punaH' SANmAsikam ityAdi 'bhavati jJAtavyam', tacca prAyograhaNena vyudastameva, na sUtravirodhaH / iti gAthArthaH // 51 // ATha varSathI ochI uMmaravALAne dIkSA ApavAmAM doSo jaNAve che- ATha varSathI ochI uMmaravALAne dIkSA ApavAmAM dIkSita parAbhavanuM pAtra bane che. tathA ATha varSothI ochI uMmaravALA bALakone prAyaH cAritranA pariNAma paNa thAya nahi. prazna- Ama kahevAthI to sUtranI sAthe virodha Ave che. kAraNa ke zAstramAM "cha mAsanI vayavALA zrI vajasvAmI chakAyamAM yatanAvALA hatA" ityAdi vAMcavAmAM Ave che. cAritranA pariNAma vinA bhAvathI chakAyamAM tanAvALA na ja thAya. uttara- ukta vacana kyAreka banatA bhAvanuM sUcaka che. ahIM prAyaH zabdanA ullekhathI e virodha dUra karyo che. AthI ahIM sUtravirodha nathI. [51] parAbhiprAyamAha kei bhaNaMti bAlA, kila ee vayajuAvi je bhaNiyA / khuDDagabhAvAu cciya, na huMti caraNassa juggutti // 52 // vRttiH- 'kecana bhaNanti' tantrAntarIyAstraivedyavRddhAdayo 'bAlAH kila ete' ke ityAha 'vayoyuktA api ye bhaNitA' aSTavarSA api ye uktAH, yatazcaivamataH 'kSulakabhAvAdeva' bAlatvAdeva kimityAha-'na sambhavanti caraNasya yogyA' iti na cAritrocitAH / iti gAthArthaH // 52 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [31 anne u bhuttabhogANameva pavvajjamaNahamicchaMti / saMbhAvaNijjadosA, vayammi jaM khuDDagA hoMti // 53 // vRttiH- 'anye tu' traivedyavRddhAH 'bhuktabhogAnAmeva' atItayauvanAnAM 'pravrajyAmanavadyAM' apApA icchanti pratipadyante, kimityatrAha-'sambhAvanIyadoSAH' sambhAvyamAnaviSayAsevanAparAdhA vayasi yauvane 'yad' yasmAt kSullakA bhavanti', sambhavI ca doSaH pariharttavyo yatibhiH / iti gAthArthaH // 53 // viNNAya visayasaMgA, suhaM ca kila te taoNupAlaMti / kouaniattabhAvA, pavvajjamasaMkaNijjA ya // 54 // vRttiH- 'vijJAtaviSayasaGgAH' anubhUtaviSayasaGgAH santaH 'sukhaM ca kila te' atItavayasaH, 'tato' vijJAtaviSayasaGgatvAt kAraNAt 'anupAlayanti' 'pravrajyAm' iti yogaH, kasmAddhetorityatrAha- 'kautukanivRttabhAvA' iti kRtvA, "nimittakAraNahetuSu sarvAsAM prAyo darzanam' iti vacanAt, viSayAlambanakautukanivRttabhAvatvAdityarthaH, guNAntaramAha- 'azaGkanIyAzca' iti, atikrAntavayasaH sarvaprayojaneSvevAzaGkanIyAzca bhavanti / iti gAthArthaH // 54 !! anyano abhiprAya jaNAve che- koIka naivedya (= traNa vedone jANanAra ke bhaNanAra) vRddho vagere anya siddhAMtakAro kahe che ke- ATha varSanI uMmaravALA paNa dIkSAne yogya kahyA, paNa teo hajI bAlaka che, teo bALaka hovAthI ja cAritrane yogya nathI. [52] vaLI bIjA naivedya vRddho to kahe che ke- jeonuM yauvana vItI gayuM che tevA bhaktabhogIonI dIkSA niSpApa (= nirdoSa) che. kAraNa ke nAnI vayavALA sAdhuo yauvana vayamAM viSayasevana (abrahmasevana) rU5 aparAdha kare e saMbhavita che. sAdhuoe saMbhavita paNa doSano tyAga karavo joIe. [53] yauvanamAMthI pasAra thaI gayelA bhuktabhogI manuSyoe viSayasaMgano (= viSayasaMgajanita sukhano) anubhava karyo hovAthI viSayasaMgathI paricita hoya che, ane ethI viSayasaMga saMbaMdhI kautukathI rahita hoya che. AthI teo sukhapUrvaka dIkSAnuM pAlana kare che ane sarvakAryomAM temanA upara bIjAone (brahmacarya pAlana saMbaMdhI) zaMkA rahetI nathI. prazna- kautukanivRttabhAvAH me prathamA vimati che. ||29srthmaa prathamA vimati nasAve. to ahIM kAraNa artha kema karyo? uttara- nimitta, kAraNa ane hetu e arthamAM prAyaH karIne sarva vibhaktiono prayoga thAya che evuM vacana hovAthI ahIM prathamA vibhakti kAraNa arthamAM che. [54]. kiJca dhammatthakAmamokkhA, purisatthA jaM cayAri logammi / ee a seviavvA, nianiakAlammi savve vi // 55 // vRttiH- 'dharmArthakAmamokSAH puruSArthAH yad' yasmAt 'catvAro loke', tatrAhiMsAdilakSaNo Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute dharmaH, hiraNyAdirarthaH, icchAmadanalakSaNaH kAmaH, anAbAdho mokSaH, 'aite' catvAraH puruSArthAH 'sevitavyAH' 'nijanijakAle' AtmIyAtmIyakAle 'sarve'pi', anyathA akSINakAmanibandhanakarmaNastatparityAge doSopapatteH iti gAthArthaH // 55 // vaNI atIta yauvanavayamAM dIkSA ApavAnuM bIjuM kAraNa e che ke-lokamAM dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra puruSArtho che. te sarva puruSArtho potapotAnA kALe AcaravA joIe. kAmapuruSArthanA kALe kAmanuM sevana na karavAmAM Ave to kAmanA kAraNabhUta bhogakarmono kSaya na thavAthI kAmano tyAga karavAmAM doSo utpanna thAya. bhasi vagaire. artha=supae bagaire. Ama=47pUrva mahAnu sevana. bhokSa yAM koI paNa prakAranI pIDA nathI tevuM sthAna. [55] guNAntaramAha taha'bhuttabhogadosA, kougakAmagahapatthaNAIA / eevi hoMti vijaDhA, joggAhigayANa to dikkhA / / 56 // vRttiH- 'tathA abhuktabhogadoSA' iti na bhuktA bhogA yaiste abhuktabhogAstadoSAH 'kautukakAmagrahaprArthanAdayaH' tatra kautukaM surataviSayamautsukyaM, kAmagrahaH tadanAsevanodrekAdvibhramaH, prArthanA yoSidabhyarthanA, AdizabdAd balAd grahaNAdiparigrahaH, 'ete'pi bhavanti vijaDhAH' parityaktA atikrAntavayobhiH pravrajyAM pratipadyamAnairiti 'yogyAdhikRtAnAm' atikrAntavayasAmeva 'tat' tasmAt 'dIkSA' pravrajyA, itare tvayogyA evoktadoSopapatteH / iti gAthArthaH / / 56 // atItavayamAM dIkSA ApavAthI thatA bIjA lAbho jaNAve che- bAlavayavALA abhuktabhogIne dIkSAmAM kautuka, kAmapraha, prArthanA vagere doSo saMbhavita che, jyAre yauvanane vaTAvI gayelA bhuktabhogIne A doSo thatA nathI. AthI yauvanane vaTAvI gayelA ja manuSyo dIkSAne yogya che. bAlavayavALAo uparyukta doSonA kAraNe ayogya ja che. kautuka eTale maithunasaMbaMdhI utsukatA. kAmAgraha eTale kAmane taddana na sevavAthI utpanna thato cittavibhrama. prArthanA eTale strI pAse viSayasevana mATe mAgaNI. Adi zabdathI balAtkAre strI sAthe viSayasevana 2. vagere sama4. [56] eSaH pUrvapakSaH, atrottaramAha bhaNNai khuDDugabhAvo, kammakhaovasamabhAvapabhaveNaM / caraNeNa kiM virujjhai ?, jeNamajoggatti saggAho // 57 // vRtti:-'bhaNyate''tra prativacanaM-'kSullakabhAvo' bAlabhAvaH, karmakSayopazamabhAvaprabhavena' karmakSayopazamabhAvAt prabhava-utpAdo yasya tenetthambhUtena 'caraNena' sahArthe tRtIyeti saha "kiM Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [33 virudhyate ? yenAyogyA:' kSullakA 'ityasadgrAhaH', na virudhyate / iti gAthArthaH // 57 // bAladIkSAvirodhano A pUrvapakSa kahyo, have uttarapakSa kahe che- bAlyAvasthAmAM dIkSA ApavA mATe vAdIe karelI dalIlono have javAba ApavAmAM Ave che(1) karmanA kSayopazama bhAvathI thanArA cAritranI (cAritranA pariNAmanI) sAthe bAlabhAva (bAlyAvasthA) zuM virodhI che? jethI bALako dIkSA mATe ayogya che evo asa Agraha rAkhavAmAM Ave che; arthAt karmayopazamathI thatA cAritranI sAthe bAlabhAva viruddha nathI, (bAlyavayamAM paNa karmakSayopazama thAya to cAritranA pariNAma thAya.) AthI bALako dIkSA mATe ayogya che evo khoTo Agraha rAkhavo joIe. AmAM bAvanamI gAthAmAM vAdIe karelI dalIlanuM nirAkaraNa karyuM.) [57] etadeva spaSTayannAha takkammakhaovasamo, cittanibaMdhaNasamubbhavo bhaNio / na u vayanibaMdhaNocciya, tamhA eANamaviroho // 58 // vRttiH- 'tatkarmakSayopazamaH' cAritramohanIyakarmakSayopazama: 'citranibandhanasamudbhavo' nAnAprakArakAraNAdutpAdo yasya sa tathAvidho 'bhaNitaH' ukto'rhadAdibhiH 'na tu vayonibandhana eva' na viziSTazarIrAvasthAkAraNa eSa, yasmAdevaM tasmAdetayoH' vayazcaraNapariNAmayoH 'avirodho''bAdhA / iti gAthArthaH // 58 // uparyukta viSayane ja vizeSa spaSTa kare che- cAritra mohanIya karmano kSayopazama vividha kAraNathI utpanna thAya che, viziSTa zArIrika avasthA (vaya) ja tenuM kAraNa nathI, ema arihaMta vagere mahApuruSoe kahyuM che. AthI vaya ane yAritra52mano vizeSa nathI. [58] itthaM caitadaGgIkartavyamiti darzayati gayajovvaNA vi purisA, bAluvva samAyaraMti kammANi / doggainibaMdhaNAI, jovvaNavaMtA vi Na ya kei // 59 // vRttiH- 'gatayauvanA' atikrAntavayaso'pi 'puruSAH bAlA iva' yauvanonmattA iva 'samAcaranti' Asevante 'karmANi' kriyArUpANi, kiMviziSTAni ? ityAha-'durgatinibandhanAni' kugatikAraNAni 'yauvanavanto'pi' yauvanasamanvitA api 'na ca kecana' samAcaranti tathAvidhAni karmANi, tato vyabhicAri yauvanam / iti gAthArthaH / / 59 // tatazca jovvaNamavivego ccia, vinneo bhAvao u tayabhAvo / jovvaNavigamo so uNa, jiNehiM na kayA vi pddisiddho||60 // vRttiH- 'yauvanamaviveka eva vijJeyaH, bhAvatastu' paramArthata epa 'tadabhAva' Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute avivekAbhAvo 'yauvanavigamaH', 'sa punaH' avivekAbhAvo 'jinairna kadAcit pratiSiddhaH' sadaiva sambhavAt / iti gAthArthaH // 60 // vaya ane cAritrapariNAmamAM virodha na hovAthI A (havenI gAthAmAM kahevAze te) svIkAravuM joIe ema 4zAve che yauvanane vaTAvI cUkelA paNa puruSo yauvanathI unmatta banelAonI jema durgatinuM kAraNa hoya tevAM kAmo (= AcaraNa) kare che, keTalAka puruSo yuvAna banavA chatAM tevAM karmo (= AcaraNa) karatA nathI. AthI yauvanamAM doSo thAya ja evo niyama nathI. [59] AthI paramArthathI to aviveka se 4 yauvana che, jane avive'no abhAva (= vive3) me 4 yauvanano aMta (= vRddhatva) che khema jANavuM ane jinezvaroe avivekAbhAvano (= vivekano) kyAreya (= amuka uMmaramAM na thAya ema) niSedha ryo nathI. arae| } avive'no abhAva (= vive5) zre pe| bharamAM tha zaDe che. [10] atrAha jar3a evaM to kamhA, vayammi niamo kao unaNu bhaNiyaM ! tadaho parihavakhittAi kAraNaM bahuvihaM puvvaM // 61 // vRtti:- 'yadyevaM' yauvanaM vyabhicAri, 'tataH kasmAdvayasi niyamaH kRta eva' ? aSTau samA ityevaMbhUtaH, atrottaramAha - ' nanu bhaNitam' atra 'tadadhaH paribhavakSetrAdikAraNaM bahuvidham' anekaprakAraM 'pUrvam' / iti gAthArthaH // 61 // ahIM praznottarI kare che- prazna- jo yauvanamAM doSo thAya ja evo niyama nathI to ATha varSanI vayavALo dIkSAne yogya che evo niyama kema karyo ? (arthAt ATha varSathI nAnI uMmaravALAne dIkSAno niSedha kema karyo ?) uttara- ATha varSathI nAnI vayavALo dIkSita parAbhavanuM pAtra bane che vagere aneka kAraNothI ukta niyama che. yA vigataM pUrve (pa0mI gAthAmA) va che. [1] pUrvapakSamulliGgaya vyabhicArayannAha saMbhAvaNijjadosA, vayammi khuDDutti jaM pi taM bhaNiaM / taMpi na ahaM jamhA, subhuttabhogANa vi samaM taM // 62 // vRtti:- 'sambhAvanIyadoSA vayasi kSullakA iti yad bhaNitaM ' pUrvaM ' tadapi' tad bhaNitamapi 'nAnaghaM' na zobhanaM, kuta ? ityAha- ' yasmAt subhuktabhogAnAmapi' atItavayasAM RSizrRGgapitRprabhRtInAM 'samaM' tulyaM 'tat' sambhAvanIyadoSatvamiti gAthArthaH // 62 // kiJca kammANa rAyabhUaM, veaMtaM jAva mohaNijjaM tu / saMbhAvaNijjadosA, ciTThai tA caramadehA vi // 63 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram] [35 vRttiH- 'karmaNAM rAjabhUtaM' azubhatayA pradhAnamityarthaH, oghata eva mithyAtvAderArabhya 'vedAntaM yAvanmohanIyaM tu tiSThati' (iti) yogaH, turvizeSaNArthaH, kiM vizinaSTi ?svaprakriyAmAzrityaivaM, tantrAntaraM tvAzritya bhavAbhinandinI avidyA parigRhyate, 'sambhAvanIyadoSAH tAvat caramadehA api' pazcimazarIrA api, tiSThantu tAvadanyaH / iti gAthArthaH // 63 // pUrva pakSano ullekha karIne temAM doSa kahe che (2) nAnI uMmaravALAomAM (dIkSAthI) doSono saMbhava che ema je (pa3mI gAthAmAM) kahyuM te paNa barobara nathI. kAraNa ke jemaNe sArI rIte (= ghaNA pramANamAM) bhogo bhogavyA che tevA moTI uMmaranA puruSomAM paNa doSono saMbhava che. RSyazRMganA pitA (=vabhAMDaka nAmanA muni) vagere AmAM daSTAMta rUpa che. [62] vaLI sarvakamathI adhika azubha hovAthI kamamAM rAjAsamAna mohanIya karma mithyAtva guNasthAnakathI AraMbhI vedano kSaya thAya tyAM sudhI (navamA guNasthAnaka sudhI) rahe cha. mAthI bImo to dUra raho, yaramazarIrI vomA 5 ghoSonI saMbhAvanA che. [3] yatazcaivam tamhA na dikkhiavvA, kei aNiaTTibAyarAdArA / te na ya dikkhAvialA, pAyaM jaM visamameaMti (? to)||64 // vRttiH- yasmAdevaM 'tasmAnna dIkSitavyA'-na pravrAjanIyAH 'kecid anivRttibAdarebhya ArAt'-kSapaka-zreNiprakrame yAvadanivRttibAdarA na saMjAtAstAvana dIkSitavyA iti svaprakriyAnusAreNa, tantrAntaraparibhASayA tvAnandazaktyanubodhenAvAptANimAdibhAvebhya ArAditi, 'te ca'-anivRttibAdarAH avAptANimAdibhAvA vA 'na dIkSAvikalAH'-na pravrajyAzUnyA: 'prAyaH' tatrAnyatra vA janmani dravyadIkSAmapyAzritya, marudevIkalpAzcaryabhAvavyavacchedArthaM prAyograhaNam, etacca tantrAntare'pi svaparibhASayA gIyata eva 'atyantamanavAptakalyANo'pi kalyANaM prApta' iti vacanAt, 'yad'yasmAdevaM 'viSamametat tataH'-tasmAd viSamaM saGkaTametat, kimuktaM bhavati ?-dIkSAvyatirekeNa viziSTaguNA na bhavanti tadvyatirekeNa ca na dIkSetItaretarAzrayavirodhaH / iti gAthArthaH // 64 // AthI kSapakazreNImAM ArUDha thaIne anivRtti bAdara guNasthAnane pAme nahi te pahelAM koIne dIkSA na ApavI joIe. A varNana jainaprakriyA anusAre che. jainetara siddhAMtanI paribhASA pramANe to AnaMdazaktinA anubodhathI (= nirvicAra samAdhimAM thatA AnaMdanA anubhavathI) prApta thanArA aNimAdibhAvone pAme nahi te pahelAM koIne dIkSA na ApavI joIe. anivRtti bAdara guNasthAnane pAmelA ke aNimAdibhAvone pAmelA jIvo prAyaH dIkSAthI rahita na hoya, A bhavamAM 1. jaina prakriyAnI apekSAe ahIM mohanIya karma kahyuM che. jainetara siddhAMtanI apekSAe mohanIyanA sthAne bhavAminadinI (= bhavamAM AnaMda karAvanArI) avidhA samajavI. arthAta jena jene mohanIya kahe che tene jainetaro avidyA kahe che. 2. vedano kSaya thayA pachI paNa dazamA guNasthAne lobha mohanIya hovA chatAM eka ja ane atyaMta sUkama hovAthI tenI vivakSA karI nathI ema samajAya che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute ke parabhavamAM temaNe dravyadIkSA (=sAdhuveSa) svIkArI hoya. marudevI mAtA jevA AzcaryakArI banAvone apavAda rUpa samajavA. tethI ja ahIM "prAyaH" zabdano ullekha karyo che. A vAta jainetaragraMthomAM potAnI paribhASAthI kahevAmAM AvI ja che. kAraNa ke "je pahelAM kyAreya kalyANane pAmyo nathI te paNa kalyANane pAmyo" evuM vacana temanA graMthomAM che. AthI A binA viSama che, A eka saMkaTa che, arthAt dIkSA vinA viziSTa guNo na pragaTe, ane viziSTa guNo pragaTyA vinA dIkSA na thAya, Ama ItaretarAzraya rUpa virodha Ave che. [64] 'anyaduccArya samatAM darzayannAha viNNAyavisayasaMgA, jamuttamiccAi taMpi NaNu tullaM / aNNAyavisayasaMgA vi, tagguNA kei jaM huMti // 65 // vRttiH- 'vijJAtaviSayasaGgA yaduktamityAdi' pUrvapakSavAdinA tadapi 'nanu tulyaM' matpakSe'pi, kathamityAha-'ajJAtaviSayasaGgA api tadguNAH'-vijJAtaviSayasaGgaguNAH 'kecana' prAino "yat'-yAt "mavatti' | rUti yathArtha: I || have pUrvapakSamAM pUrve kahelI bIjI yukti ahIM kahIne tenuM samAdhAna kahe che- (3) vaLI vAdIe "bhaktabhogI puruSo viSayasaMgano anubhava karyo hovAthI viSayasaMgathI paricita hoya che, ane ethI viSayasaMga saMbaMdhI kautukathI rahita hoya che" vagere pUrve (54mI gAthAmAM) je kahyuM te amArA (bAladIkSAnA) pakSamAM paNa samAna che. kAraNa ke viSayasaMganA anubhavathI rahita paNa keTalAka (bAladIkSita) jIvo viSayasaMganA anubhavavALA jIvonA jevA guNavALA hoya che. bhAvArtha- jema bhaktabhogI dIkSita viSayasaMga saMbaMdhI kautukathI rahita hovAthI sukhapUrvaka dIkSAnuM pAlana kare che, tema keTalAka bAladIkSito paNa yauvanavayamAM AvavA chatAM viSayasaMga saMbaMdhI kautukathI rahita hoya che, ane ethI sukhapUrvaka dIkSAnuM pAlana kare che. tathA jema bhaktabhogI dIkSito upara bIjAone brahmacarya pAlana saMbaMdhI zaMkA rahetI nathI, tema keTalAka bAladIkSito upara paNa bIjAone brahmacarya pAlana saMbaMdhI zaMkA rahetI nathI. [65] svapakSoyacayamAha abbhAsajaNiapasarA, pAyaM kAmA ya tabbhavabbhAso / asuhapavittiNimitto, tesiM no suMdaratarA te // 66 // vRtti - "abbAsanitaprasAH'-mAsevahUtaveda "prAya: IT'-vadityena HI evaMvidhA vartante, 'tadbhavAbhyAsaH azubhapravRttinimittasteSAM' na vidyate, anyabhavAbhyAsastu mantrAga viprakRSTa iti, 'sundaratarAste'-zobhanatarAste ajJAtaviSayasaGgAH / iti gAthArthaH // 66 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram] [37 svapakSanI puSTi kare che- kAma prAyaH tenuM sevana karavAthI vadhe che. A bhavamAM thayelo teno (kAmasevanano) abhyAsa azubha pravRttinuM kAraNa che. bAlyavayamAM dIkSita thayelAone teno A bhavamAM abhyAsa thayo hato nathI. jo ke anyabhavamAM teno abhyAsa thayo hoya che. to paNa te thoDo dUra che = vacce amuka kALanuM aMtara paDe che. AthI viSayasaMgano anubhava karanArAothI viSayasaMganA anubhavathI rahita pAsa hI bhATe aghi yogya che. [16] paropanyastamupapattyantaramuccArya pariharannAha dhammatthakAmamokkhA, jamuttamiccAi tucchameaM tu / ___ saMsArakAraNaM jaM, payaIe atthakAmAo // 67 // vRttiH- 'dharmArthakAmamokSA yaduktamityAdi' pUrvapakSavAdinA 'tucchametadapi', asAramityarthaH, kuta ityAha-'saMsArakAraNaMyat' yasmAt prakRtyA'-svabhAvena arthakAmau', tAbhyAM bndhaat| iti gAthArthaH // 67 / / have vAdIe raju karelI bIjI yuktine kahIne tenuM khaMDana kare che- (4) pUrve (55bhI thAmai) "dharma, artha, ma bhane bhokSa mema yA puruSArtho cha" tyahi je kahyuM te paNa asAra=tattvarahita che. kAraNa ke artha ane kAmathI karmabaMdha thato hovAthI te be svamAthI 4 saMsArageM // 29 // che. [17] tataH kimiti ceducyate asuho a mahApAvo, saMsAro tapparikkhayaNimittaM / buddhimayA puriseNaM, suddho dhammo a kAyavvo // 68 // vRttiH- 'azubhazca mahApApaH saMsArastatparikSayanimittaM' saMsAraparikSayanimittaM 'buddhimatA puruSeNa zuddho dharmastu karttavyaH', zuddha eva cAritradharmaH svaprakriyayA, apravRttirUpastu tantrAntarAnusAreNa / iti gAthArthaH // 68 // annaM ca jIviaM jaM, vijjulayADovacaMcalamasAraM / piajaNasaMbaMdho'vi a, sayA tao dhammamArAhe // 69 // vRttiH- 'anyacca jIvitaM yat'-yasmAd 'vidyullatATopacaJcalaM' sthititaH 'asAraM' svarUpataH, 'priyajanasambandho'pi ca' evambhUta eva, yatazcaivaM 'sadA tato dharmamArAdhayet'-dharmA kuryAt / iti gAthArthaH // 69 // kiJca mokkho'vi tatphalaM cia, neo paramatthao tayatthaMpi / dhammo cciakAyavvo, jiNabhaNio appamatteNaM // 70 / / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasAha 38 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- 'mokSazca tatphalameva'-dharmaphalameva jJeyaH paramArthataH', yatazcaivamataH tadarthamapi'mokSArthamapi dharma eva karttavyaH', 'jinabhaNita:' cAritradharmaH, apramattena' / iti gAthArthaH / / 70 / / artha-kAma saMsAranuM kAraNa hovAthI zuM karavuM joIe te kahe che- saMsAra (duHkhanuM kAraNa hovAthI) azubha che, ane (mahApApanuM kAraNa hovAthI) mahApApa che. AthI buddhizALI puruSe saMsAranA saMpUrNa kSaya mATe zuddha dharma karavo joIe. cAritradharma zuddha ja che. jaina prakriyA pramANe cAritradharma ane jainetara siddhAMta pramANe apravRttirUpa dharma zuddha ja che. (arthAt jaino jene cAritra kahe che tene anyasiddhAMtI apravRtti kahe che.) [68] vaLI jIvana vijaLInA camakArAnI jema caMcala ane asAra che, arthAt saMsAra sthitinI dRSTie anitya che, ane svarUpanI daSTie asAra che. priyajanono saMbaMdha paNa tevo ja=anitya ane asAra che. AthI sadA dharma karavo joIe. [69] vaLI mokSa paNa paramArthathI dharmanuM ja phala che, arthAt mokSa dharmathI ja thAya. AthI mokSa mATe paNa apramatta banIne jinokta cAritradharma ja karavo joIe. [70] anyadapyuccArya tiraskurvannAha taha'bhuttabhogadosA, iccAi jamuttamuttimittamidaM / iyaresiM u duTThayarA, saimAIyA jao dosA // 71 // vRttiH- 'tathA abhuktabhogadoSA ityAdi yaduktaM' pUrvapakSavAdinA 'uktimAtramidaM'vacanamAtramidamityarthaH, kimityata Aha-'itareSAM tu'-bhuktabhogAnAM 'duSTatarAH smRtyAdayo yato toSA:' I fta thArtha: II 76 | vAdIe kaheluM bIjuM paNa kahIne tenuM khaMDana kare che- (5) vaLI vAdIe pUrve (padamI gAthAmAM) "abhuktabhogIne kautuka vagere doSo thAya che" ItyAdi je kahyuM te paNa vacanamAtra che, arthAt temAM koI vajuda nathI. kAraNa ke bhuktabhogIne paNa (kautuka vagerethI paNa) adhika duSTa evA smRti vagere doSono saMbhava che ja. [71] svapakSopacayamAha iyaresiM bAlabhAvappabhiI jiNavayaNabhAviamaINaM / aNabhiNNANa ya pAyaM, visaesuna huMti te dosA // 72 // vRtti - "phatareSa'-mumonAM "vatnimavibhUti-vatyiAraNya "ninavanabhaavitmtiinaaN' satAM vairAgyasambhavAt 'anabhijJAnAM ca viSayasukhasya prAyo na bhavanti te toSA:'-zrautuka ! rUti thArtha 72 svapakSanI puSTi kare chebAlyakALathI ja jinavacanathI bhAvitamativALA ane viSayasukhathI aparicita evA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [39 abhuktabhogIone kautuka vagere doSo prAyaH thatA nathI. kAraNa ke teo vairAgyavALA hoya che. [72] upasaMharannAha tamhA u siddhameaM, jahaNNao bhaNiyavayajuA joggA / ukkosa aNavagallo, bhayaNA saMthArasAmaNNe // 73 // vRttiH- yasmAdevaM 'tasmAtsiddhametat-jaghanyato bhaNitavayoyuktAH'-aSTavarSA 'yogyA' pravrajyAyAH, 'utkRSTato'navakalpo' yogyaH, avakalpamadhikRtyAha-'bhajanA saMstArakazrAmaNye' kadAcid bhAvitamatira-vakalpo'pi saMstArakaH zramaNaH kriyate / iti gAthArthaH / / 73 / / have upasaMhAra kare che AthI e siddha thayuM ke jaghanyathI ATha varSanI vayavALA ane utkRSTathI atyaMtavRddha na hoya te dIkSAne yogya che. vRddhanI dIkSAmAM apavAda paNa che. jo koI bhAvitamati jIva atyaMtavRddha hoya to paNa jo te dIkSA lIdhA pachI saMthAro kare=vidhipUrvaka anazana svIkAre to tene dIkSA ApI zakAya. [73] aNNe gihAsamaM ciya, biMti pahANaMti maMdabuddhIyA / ___ jaM uvajIvaMti tayaM, niyamA savve'vi AsamiNo // 74 // vRttiH- 'anye' vAdino 'gRhAzramameva' gRhasthatvameva 'bruvate pradhAnamiti'-abhidadhati zlAghyataramiti 'mandabuddhayaH'-alpamataya iti, upapattiM cAbhidadhati-'yad' yasmAt 'upajIvanti takaM'-gRhasthaM analAbhAdinA niyamAt' niyamena sarve'pyAzramiNo'-liGginaH / iti gAthArthaH / / 74 // alpamati bIjA vAdIo kahe che ke- gRhAzrama ja pradhAna che, arthAt dIkSA karatAM gRhasthapaNuM ja adhika prazaMsanIya che. A viSe teo yukti kahe che ke badhAya sAdhuo annalAbha AdithI gRhastha upara AdhAra rAkhe che, arthAt gRhastha pAsethI anna vagere meLavIne gRhasthanA AdhAre jIve che. [74]. atrottaramAha upajIvaNAkayaM jai, pAhaNNaM to tao pahANayarA / halakarisagapuDhavAI, jaM uvajIvaMti te te'vi // 75 // vRttiH- 'upajIvanAkRtaM yadi prAdhAnyaM' upajIvyaM pradhAnamupajIvakastvapradhAnamityAzrIyate 'to' iti tata:-tasmAt 'tata' iti gRhAzramAt 'pradhAnatarAH' zlAghyatarAH 'halakarSakapRthivyAdayaH' padArthA iti, AdizabdAjjalaparigrahaH, kimityatrAha-'yad' yasmAt 'upajIvanti' tebhyo dhAnyalAbhena 'tAn' halAdIn 'te'pi' gRhasthA api / iti gAthArthaH // 75 // vAdIne uttara Ape chejo AdhAranA kAraNe pradhAnatA hoya, eTale ke AdhAra ApanAra pradhAna che ane AdhAra Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute lenAra apradhAna che ema mAnavAmAM Ave, to gRhAzrama karatAM haLa, kheDUta, pRthvI, pANI vagere padArtho adhika pradhAna=prazaMsanIya bane. kAraNa ke gRhasthone dhAnyanI prApti haLa Adi sAdhanathI thatI hovAthI gRhastho paNa haLa AdinA AdhAre jIve che. [35] sia No te uvagAraM, karemu etesiM dhammanirayANaM / evaM mannaMti tao, kaha pAhaNNaM havai tesiM ? // 76 // vRttiH- 'syAt' ityAzaGkAyAm, athaivaM manyase-'no te' halAdaya evaM manyanta iti yogaH, manyante-jAnanti, kathaM na manyanta ? ityAha-'upakAraM kumoM' dhAnyapradAnena 'eteSAM dharmaniratAnAM' gRhasthAnAmiti, 'yatazcaivaM tataH kathaM prAdhAnyaM bhavati teSAM'-halAdInAmiti ?, naiva prAdhAnyaM tathA mananAbhAvAt iti gAthArthaH // 76 // [saMbhAvanA karIne vAdInI mAnyatA kahe che-] kadAca tuM ema mAne ke dhAnya ApIne ame dharmamAM tatpara gRhastho upara upakAra karIe chIe ema haLa vagere padArtho jANatA nathI tethI temanI pradhAnatA kevI rIte hoya? arthAt jJAna na hovAthI haLa vagerenI pradhAnatA nathI. [6] atrottaramAha- . te veva teetri , ziriyA puni, rvitatva (? ~)? I NANAivirahiA aha, ia tesiM hoi pAhaNNaM // 77 // vRtti - "te vi' hatnIH "te' pRdaM: "dha kriya' pradhAna, jaranaiva, yatastebhyo dhAnyAdilAbhataste upajIvyante gRhasthaiH, ato 'munitena' jJAtena 'kimatra' ? kriyAyA eva prAdhAnye sati, 'jJAnAdivirahitAH atha' te-halAdaya iti manyase, etadAzaGkayAha-'iti' evaM joSa' jJAnArInAM "mati prAca', panIrthatvastra rUti thArtha: 77 | Ano uttara Ape che- haLa vagere kriyAthI karaNathI ja gRhastho karatAM pradhAna che. kAraNa ke haLa vagerethI dhAnyanI prApti thAya che. AthI gRhastho haLa vagerenA AdhAre jIve che. kriyAnI karaNanI ja pradhAnatA hovAthI ahIM jJAnathI zuM? arthAt jJAnanI pradhAnatA nathI, kiMtu kriyAnI pradhAnatA che. ethI te "jJAna na hovAthI haLa vagerenI pradhAnatA nathI" ema je kahyuM te asatya che. jo jJAnanI pradhAnatA hoya to jenAmAM jJAna na hoya tenI apradhAnatA thAya. jJAnanI pradhAnatA nathI, mATe jJAnAbhAvathI apradhAnatA paNa nathI. chatAM jo haLa vagere padArtho jJAnAdirahita hovAthI apradhAna che ema tuM 1. matrAnuvAdonAkSA: saMbhALa 2. sAthahta varam (si. he. za. 2-2-24) kriyAmAM (phalamAM) atyaMta upakArI hoya te karaNa evI rair zabdanI vyAkhyA che. haLa, pRthvI, pANI vagere vinA dhAnya uge nahi. AthI haLa vagere dhAnyanI prAptimAM atyaMta upakArI hovAthI karaNa che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [41 mAnato hoya to tArA mata pramANe pradhAnatA jJAnAdinI thaI, upajIvyanI (= AdhAra ApanAranI) nari. [77] tataH kimiti cet ucyate tANi ya jaINa jamhA, huMti visuddhANi teNa tesiM tu / taM juttaM AraMbho a, hoi jaM pAvaheutti // 78 // vRttiH- 'tAni ca' jJAnAdIni 'yatInAM' pravrajitAnAM 'yasmAd bhavanti vizuddhAni' nirmalAni 'tena' hetunA teSAmeva' yatInAM 'tat' prAdhAnyaM 'yuktam, Arambhazca bhavati yad' yasmAt 'pApahetuH, iti' ato'pi tannivRttatvAt teSAmeva prAdhAnyaM yuktam / iti gAthArthaH / / 78 / / jJAnAdinI pradhAnatA thavAthI zuM yogya che te jaNAve che- te jJAnAdi sAdhuone nirmala hoya che, AthI sAdhuonI pradhAnatA yogya che. tathA AraMbha pApanuM kAraNa che. sAdhuo AraMbhathI nivRtta thayelA che. AthI paNa temanI pradhAnatA yogya cha. [78] aNNe sayaNavirahiA, imIe~ joggatti ettha maNNaMti / so pAlaNIyago kila, taccAe hoi pAvaM tu // 79 // vRttiH- 'anye' vAdinaH 'svajanavirahitAH' bhrAtrAdibandhuvarjitAH 'asyAH' pravrajyAyA 'yogyA' iti evaM 'atra' loke 'manyante', kayA yuktyeti tAM yuktiM upanyasyati-'sa' svajanaH 'pAlanIyo' rakSaNIyaH, "kila tattyAge'-svajanatyAge 'bhavati pApameva' iti gAthArthaH // 79 // sogaM akkaMdaNa vilavaNaM ca jaM dukkhio tao kuNai / sevai jaM ca akajjaM, teNa viNA tassa so doso // 80 // vRttiH- 'zokamAkrandanaM vilapanaM ca', cazabdAdanyacca tADanAdi, 'yad duHkhitaH taka' ityasau svajana: 'karoti sevate yaccAkArya' zIlakhaNDanAdi 'tena vinA', teneti-pAlakena pravrajyAbhimukhena, 'tasyAsau doSa' iti yaH svajanaM vihAya pravrajyAM pratipadyate iti gAthArthaH / / 80 // (pUrva55 cha-) bIjA vAdIo mAne che ke baMdhu Adi svajanothI rahita puruSa dIkSAne yogya che. kAraNa ke svajananuM pAlana karavuM joIe. svajananA tyAgathI pApa thAya che. [9] kAraNa ke dIkSA mATe taiyAra thayela pAlaka jIva svajanone choDIne dIkSA le to duHkhI thayelA svajano zoka, AkraMdana, vilApa, tADana vagere je kare, ane zIlakhaMDana Adi je akArya kare te badhA doSo svajanone choDIne dIkSA senaa2| pAne vAge. [80] Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute eSa pUrvapakSaH, atrottaramAha ia pANavahAIA, Na pAvaheutti aha mayaM te'vi / NaNu tassa pAlaNe taha, Na hoMti te ? ciMtaNIamiNaM // 81 // vRttiH- 'iti' evaM svajanatyAgAd doSe sati prANavadhAdyA na pApahetava iti', AdizabdAt mRSAvAdAdiparigrahaH, svajanatyAgAdeva pApabhAvAdityabhiprAyaH / 'atha mataM-te'pi-prANavadhAdayaH pApahetava eva, etadAzaGkayAha-'nanu tasya'-svajanasya 'pAlane tathA' ityArambhayogena 'na bhavanti te' prANavadhAdayaH ?, 'cintanIyamidaM' cintyametad, bhavantyeva / iti gAthArthaH // 81 / / A pUrvapakSa kahyo, have uttarapakSa kahe che- svajanatyAgathI svajano prANavadha, mRSAvAda vagere je je akArya kare tenuM pApa dIkSA lenArane na lAge. kAraNa ke teNe svajanano tyAga karyo che. (svajanano tyAga karyo hovAthI eno svajana sAtheno saMbaMdha tUTI gayo che. jenI sAthe saMbaMdha tUTI jAya teNe karelAM pApo saMbaMdha toDanArane na lAge.) chatAM tamAro evo Agraha che ke svajane karelAM pApo dIkSA lenArA pAlakane lAge to prazna che ke svajanonuM pAlana karavAmAM thatA AraMbhathI prANavadha vagere pApo na thAya ? avazya thAya. mA paropa2 viyAra. [81] etadeva prakaTayannAha AraMbhamaMtareNaM, Na pAlaNaM tassa saMbhavai jeNaM / taMmi a pANavahAI, niyameNa havaMti payaDamiNaM // 82 // __vRttiH- 'ArambhamantareNa na pAlanaM tasya'-svajanasya 'sambhavati, yena tasmiMzca'-Arambhe 'prANavadhAdyA niyamena bhavanti, prakaTamidaM' loke'pi / iti gAthArthaH / 82 // svajanonA pAlanathI prANavadhAdi pApo thAya e jaNAve che- AraMbha vinA svajanonuM pAlana na thAya. AraMbhamAM prANavadha vagere pApo avazya thAya. mA ta somai 59! 'prasiddha cha. [82] aNNaM ca tassa cAo, pANavahAI va gurutarA hojjA ? / jai tAva tassa cAo, ko ettha visesaheutti ? / / 83 // vRttiH- 'anyacca-tasya' svajanasya 'tyAgaH prANavadhAdayo vA' pApacintAyAM 'gurutarA bhaveyuriti vikalpo, kiM cAta ityAha-'yadi tAvat tasya'-svajanasya 'tyAgo' gurutara ityatrAha"ko'tra vizeSahetu riti, yato'yameva iti gAthArthaH // 83 / / / 1. A bAbata lokamAM paNa prasiddha che, to pachI lokottara jainazAsanamAM prasiddha kema na hoya, avazya hoya ema paNa zabdano artha che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [43 pApanI vicAraNAmAM eka tarapha svajanatyAga ane bIjI tarapha prANavadhAdi mahAna pApo e be vikalpo che. kadAca tuM ema kahe ke A be vikalpamAM svajanatyAga adhika pAparUpa che to ame pUchI chIme mAM (= sva4natyAga saghi 58535 cha memai) vizeSa hetu zo cha ? [83] aha tasseva u pIDA, kiM No aNNesi pAlaNe tassa ? / aha te parAi so'vi hu, satattaciMtAi emeva // 84 // vRttiH- 'atha'ityathaivaM manyase tasyaiva tu'svajanasya pIDA' vizeSaheturiti, atrottaramAha'kiM no anyeSAM' sattvAnAM 'pAlane tasya' pIDA ?, pIDaiveti bhAvaH / 'atha te parAdaya' itiapare AdizabdAdekendriyAdayazca, atrottaram-'asAvapi' svajanaH 'svatattvacintAyAM' paramArthacintAyAM 'evameva'-parAdireva, anityatvAt saMyogasya / iti gAthArthaH // 84 // AmAM svajanone pIDA thAya e vizeSa hetu che ema huM mAnato hoya to ame tane pUchIe chIe ke svajanonA pAlanamAM bIjA jIvone pIDA na thAya ? pIDA thAya ja. prazna-svajanapIDAmAM ane anyajIvapIDAmAM bheda che. temAM eka bheda e che ke bIjA jIvo to para cheHsvajana nathI. tathA bIjo pharaka e che ke svajano paMcedriya che. jyAre bIjA jIvo ekeMdriya vagere che. (pacaMdriya jIvonI pIDAthI ekeMdriya vagere jIvonI pIDAmAM ochuM pApa lAge.) uttaraparamArthathI vicAravAmAM Ave to svajana paNa parajana che svajana nathI. kAraNa ke saMyoga anitya cha. (saMyogathI thato saMbaMdha matAtvi cha.) [84] pakSAntaramAha sia teNa kayaM kamma, eso no pAlagotti kiM Na bhave? / tA nUNamaNNapAlagajoggaM cia taM kayaM teNa // 85 // vRttiH- 'syAd' ityathaivaM manyase 'tena' svajanena 'kRtaM karma'-adRSTaM, kiMphalamityAha'eSa' pravivrajiSuH 'naH' asmAkaM pAlaka itye 'vaMphalam, atrottaraM-'kiM na bhavati' ?, karmaNa: svaphaladAnAt, na ca bhavati, 'tannUnam'-avazyam 'anyaH pAlaka' ityeta ducitameva tat'karma 'kRtaM tena' svajanena / iti gAthArthaH // 85 // kiJca bahupIDAe a kahaM, thevasuhaM paMDiANamiTuMti ? / jalakaTThAigayANa ya, bahUNa ghAo tadaccAe // 86 // vRttiH- 'bahupIDAyAM ca' anekajalAdhupamardane ca 'kathaM stokasukhaM' stokAnAM svajanAnAM stokaM vA svalpakAlabhAvena sukhaM stokasukhaM 'paNDitAnAmiSTamiti' ?, bahupIDAmAha'jalakASThAdigatAnAM ca' prANinAmiti gamyate 'bahUnAM ghAtaH tadatyAge'-svajanAtyAge, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ] [ ArambhamantareNa tatparipAlanA'bhAvAt / iti gAthArthaH // 86 // svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute evaMvihA u aha te, siTThatti na tattha hoi doso u / ia siTThivAyapakkhe, taccAe NaNu kahaM doso ? // 87 // vRtti:- 'vaMvidhA va'-tathAmaradharmALa: 'atha te'-gaLASThAviAtA: prAptina: 'kRSNa iti na tatra' svajanabharaNArthaM tajjighAMsane 'mati oSastu', annottaramA-'kRti' vaM 'sRSTivAdapakSe''GgIkriyamANe 'tattyAge' svajanatyAge 'nanu kathaM doSa: ' ?, naiva doSa iti, yato'sau svajanastathAvidha eva sRSTaH yena tyajyate iti gAthArthaH // 87 // A viSayamAM bIjo pakSa kahe che-- prazna- svajanoe kareluM karma 'dIkSA levAnI bhAvanAvALo puruSa amAro pAlaka che" evA phaLavALuM che. (AthI dIkSA levAnI bhAvanAvALo puruSa dIkSA na le to ja e karmanuM phaLa emane maLe.) uttara- svajanoe kareluM karma 'dIkSAnI bhAvanAvALA puruSa sivAya bIjo koI amAro pAlaka che" evA phaLavALuM kema na hoya ? arthAt dIkSAnI bhAvanAvALo puruSa dIkSA le to tenA sivAya bIjo koI amAro pAlaka che evA ja phaLavALuM karma svajanoe kareluM che. [85] vaLI aneka apkAya Adi jIvone duHkha ApIne thoDAka svajanone sukha ApavuM e zuM paMDitone game ? na ja game. svajanono tyAga na karavAmAM (= pALavAmAM) pANI, kASTha vageremAM rahelA ghaNA jIvono nAza thAya. kAraNa ke AraMbha vinA svajanonuM pAlana na thaI zake. [86] prazna- pANI, kASTha AdimAM rahelA jIvo AvI rIte ja maravA mATe sarjAyelA che. tethI svajanonA pAlana mATe temanI hiMsA karavAmAM doSa nathI. uttara- to ame paNa kahIe chIe ke svajano paNa dIkSAnI bhAvanAvALA puruSathI choDI devAya tevA sarjAyelA che. AthI svajanono tyAga karavAmAM kevI rIte doSa lAge ? na lAge. [87] yatazcaitaditthaM na ghaTate to pANavahAIA, gurutarayA pAvaheuNo neA / sayaNassa pAlaNaMmi a, niyamA eiti bhaNiyamiNaM // 88 // vRtti:- yasmAdevaM 'tasmAtprANivadhAdyA gurutarAH pApahetavo jJeyAH' svajanatyAgAt sakAzAt, tataH kimiti cet ucyate- 'svajanasya pAlane ca niyamAdete' - prANivadhAdyA 'iti bhaNitamidaM' pUrvamiti gAthArthaH // 88 // prANivadha vagere pApothI svajanatyAgamAM adhika pApa che e vAta A pramANe ghaTatI nathI, 1. ahIM 'vataEtathiM na haste' e avataraNikAno anuvAda vAkyaracanA sarala bane e mATe alaga na karatAM zlokanA anuvAda bhego ja karyo che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram] [ 49 mATe svajanatyAgathI prANivadha vagere adhika pApahetu che, ane svajanonA pAlanamAM avazya prANivadha vagere doSo thAya che. A vAta pUrve (82mI gAthAmAM) kahI che. (AthI Atmahita mATe svajanatyAga hitakara che, ahitakara nathI.) [88]. atrAha evaMpi pAvaheU, appayaro Navara tassa cAutti / so kaha Na hoi tassA, dhammatthaM ujjayamaissa ? // 89 // vRttiH- 'evamapi pApahetureva alpataro navaraM tasya'-svajanasya 'tyAga iti sa' pApahetuH rtha na mati tI' pravitrano: "thapparthamudyataH ' ?, pavandhava rUti yathArtha: I 82 II vAdI prazna kare che- e pramANe paNa, eTale ke prANivadha vagere adhika pApahetu che ema mAnavAmAM paNa, svajanatyAga pApahetu che ja, hA, alpa pApahetu che, paNa pApahatu to che ja. AthI dharma mATe ughatamativALA te mumukSune svajanatyAga pApanuM kAraNa kema na thAya? thAya ja. [49]. atrottaramAha abbhuvagameNa bhaNiaM, Na uvihicAo'vi tassa heutti / sogAiMmivi tesiM, maraNe va visuddhacittassa // 90 // vRttiH- 'abhyupagamena bhaNitaM' anyacca tasya tyAga (83) ityAdau, 'na tu vidhityAgo'pi' svajanasyeti gamyate 'tasya heturiti', tasyeti-pApasya na hetuH, vidhityAgastu kathanAdinA anyatra nirmamasya, 'zokAdAvapi teSAM'-svajanAnAM, 'maraNa iva vizuddhacittasya' rAgAdirahitasya maraNa iveti ca siddhaH parasya dRSTAntaH, anyathA tatrApi svajanazokAdibhyaH pApapralara rUti thArtha: | 20 || praznano uttara Ape che svajanatyAga alpa pApahetu che eno ame gAthA 83mAM svIkAra karyo che. paNa eTaluM khyAla rAkhavuM ke avidhithI karelo svajanatyAga pApahetu che, vidhithI karelo svajanatyAga pApahetu nathI. jo ema na mAnavAmAM Ave to rAgAdithI rahita puruSanuM maraNa thatAM svajano zoka vagere je kare. tenuM paNa pApa maranArane lAge. rAgAdithI rahita puruSanuM maraNa thatAM svajano zoka vagere je kare tenuM pApa maranArane na lAge ema to tame paNa mAno ja cho. eTale jema rAgAdithI rahita puruSanuM maraNa thatAM svajanAdinA zoka vagerenuM pApa maranArane na lAge, tema vidhithI dIkSA lenArane svajanAdinA zoka vagerenuM pApa na lAge. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute svajanatyAgano vidhi A pramANe che-- mumukSue mAtA-pitA vagerene paNa saMsAranI asAratA vagere samajAvIne pratibodha pamADavo=dIkSAnI bhAvanAvALA karavA. pachI temanI sAthe dIkSA levI. mAtA-pitA karmanI vicitratAthI pratibodha na pAmyA hoya to pratibodha pamADavo. te A rIte- he mAtA-pitA ! (1) ubhayalokanA phalavALuM jIvana prazaMsanIya che. (2) tathA sAmudAyikarUpe karelAM zubha kAryo samudAyarUpe phaLe che. (3) ApaNA badhAno bhavaparaMparAthI dIrghakALano viyoga thaze. (4) sAmudAyika rUpe zubha kAryo na karavAmAM Ave to ApaNI A pravRtti eka vRkSa upara rahenArA pakSIonI tulya thAya. (5) mRtyune AvatuM rokI zakAtuM nathI, ane AyuSya alpa hovAthI mRtyu atyaMta najIka che. (6) samudramAM paDela ratnanI jema manuSyabhava durlabha che. (7) manuSyabhava sivAya pRthvIkAyAdinA bIjA ghaNA bhavo che. paNa te bhavo bahu duHkhavALA, moharUpa aMdhakAravALA ane pApanA anubaMdhavALA hovAthI cAritra dharma mATe ayogya che. (8) bhavarUpa samudranA pArane pAmavA vahANa samAna A manuSyabhava cAritra mATe yogya che. saMvarathI jenA jIvahiMsA vagere chidro pUrAI gayA che, jJAna jeno sukAnI che, taparUpa pavana jene sahAyaka che, tevA manuSyabhava rUpa vahANano cAritradharmarUpa svakAryamAM upayoga karavo joIe. (9) manuSyabhavarUpa A avasara durlabha che, ane siddhisAdhaka dharmanuM sAdhana hovAthI anupama che. (10) siddhi (= mokSa) ja sarva jIvone AdaravA lAyaka che. kAraNa ke siddhimAM janma, jarA, maraNa, iSTaviyoga, aniSTasaMyoga, kSudhA, tRSA ke bIjAM paNa ThaMDI-garamI vagere duHkho nathI. siddhimAM jIvo sarvathA parataMtratAthI rahita bane che. siddhimAM jIvo azubharAgAdithI rahita, zAMta, ziva ane avyAbAdha hoya che. [zaktithI krodhAdi na hovAthI zAMta, koI upadrava na hovAthI ziva ane koI kriyA na hovAthI avyAbAdha che.] (11) saMsAra siddhithI viparIta che, AthI ja asthira svabhAvavALo che. A saMsAramAM sukhI paNa duHkhI bane che, vidyamAna paNa (mRtyuthI) avidyamAna bane che, badhI jaMjALa svapnatulya che. (12) AthI saMsAranA rAgathI saryuM. (13) mArA upara anugraha karo. (14) A saMsArano nAza karavA tame prayatna karo. (15) huM paNa tamArI anumatithI saMsArano nAza karuM. (16) huM janmamaraNathI kaMTALI gayo chuM. (17) mAtA-pitA Adi guruonA prabhAvathI saMsAranAzarUpa mAruM vAMchita siddha thaze. (18) A pramANe bhAI vagere bIjAone paNa ucita rIte pratibodha pamADavo. (19) pachI mAtA-pitAdinI sAthe cAritradharmanuM pAlana karavuM. (20) sadA A loka-paralokanI AzaMsAthI rahita banIne ucita kartavyanuM pAlana karavuM. (21) A pramANe vItarAganuM vacana che. tevA karmapariNAmanA kAraNe mAtA-pitAdi pratibodha na pAme to svazakti ane svabuddhi pramANe beThI Avaka ane bIjA upAyothI zuddha nirvAhanuM sAdhana karI ApavuM. kAraNa ke A kRtajJatA 1. prastuta gAthAmAM svajanatyAgano vidhi 'vidhisyA stu dhanAvinA anyatra nirmamaNya'' ema taddana TuMkamAM kahyo che. AthI anuvAdamAM paMcasUtra ane dharmabiMdu graMthanA AdhAre vizeSa varNana karyuM che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 47 che, lokamAM zAsanaprabhAvanAnuM kAraNa evI karuNA che. tyArabAda mAtA-pitAnI rajA meLavIne cAritradharmano svIkAra karavo. A pramANe nirvAhanuM sAdhana karavA chatAM anujJA na Ape to aMdarathI kapaTabhAva vinA paNa bahArathI mAyAvI banavuM. kAraNa ke A pramANe dharmanI ArAdhanA ja sarva jIvone hitakara che. mAyAthI duSTa svapna vagere kahevuM, eTale ke gadheDA-UMTa-pADA vagere upara beThelo hato vagere aniSTasUcaka dazya meM svapnamAM joyuM. tathA meM mArI be AMkhonI madhyano bhAga joyo, devIonuM ToLuM joyuM vagere manuSyathI na dekhI zakAya tevuM viparIta dekhANuM, ItyAdi kapaTathI (have mAruM AyuSya alpa che vagere) mAtA-pitAne jaNAvavuM. vaLI prakRti viparIta karavI, arthAt bahArathI maraNanAM cihno batAvavAM. A badhuM karavAthI "have AnuM maraNa najIkamAM che' ema samajIne mAtA-pitA vagere rajA Ape. chatAM rajA na Ape to jyotiSIo dvArA "AvI amuka ceSTAo thAya tyAre maraNa najIkamAM thAya'' ema viparIta ceSTAonAM phaLo jaNAvavAM. A rIte karAtI mAyA e vAstavika mAyA nathI. kAraNa ke emAM zubhAzaya che, emAM sva-52 ubhayanA hitano Azaya che. Ama badhuM karavA chatAM koI paNa rIte rajA na Ape to te mAtA-pitAdino "asthAne rahelA glAnane auSadha levA javA mATe choDavAnA' dRSTAMtathI tyAga karavo. te dRSTAMta A pramANe che- mAtA-pitA pratye rAgavALo koI puruSa koI (yAtrAdi karAvavAnA) kAraNasara mAtA-pitA sAthe jaMgalamAM gayo hoya, tyAM mAtA-pitAne avazya maraNa nipajAvanAra mahAna roga thAya, te roga te puruSathI dUra karI zakAya tevo na hoya, kiMtu auSadhithI kadAca dUra thAya tevo hoya, A vakhate te puruSa mAtA-pitA pratyenA rAgathI auSadha vinA mAtA-pitA avazya jIvI zake tema nathI, auSadhathI kadAca bacI jAya, thoDo kALa auSadha vinA paNa jIvI zake tema che ema vicArIne, bhojana-AcchAdana AdinI sArI rIte vyavasthA karIne, mAtA-pitAnA roganuM auSadha levA javA mATe ane potAnI AjIvikA (= bhojanAdi) nimitte mAtA-pitAno tyAga karanAra paNa puruSa sAro che. kAraNa ke pharI saMyoga thavAno (auSadhAdi laIne AvavAnuM) hovAthI 52mArthathI A tyAga tyAga nathI, kiMtu tyAga na kare te ja tyAga che. kAraNa ke (davA vinA) mRtyu thavAthI (kAyamI) viyoga thAya. paMDito kriyA karatAM phalane pradhAna mAne che. dhIra puruSo nipuNa buddhithI phalane jue che. te puruSa auSadha meLavIne mAtA-pitAne jIvADe evo saMbhava hovAthI A pramANe tyAga karavo e puruSane ucita che. (dIkSA prasaMge paNa) A pramANe mAtA-pitA pratye dharmanA rAgavALo zuklapAkSika (= jeno saMsArakALa alpa che tevo) mahApuruSa mAtA-pitA sAthe saMsArarUpa jaMgalamAM Avyo che, tyAM mAtApitAne saMsArarUpa jaMgalamAM niyamA vinAza karanAra, bodhibIja AdithI rahita ane sAmAnya puruSathI dUra na karI zakAya tevo, maraNAdi vipAkavALo karmarUpa roga thAya ane kadAca samyaktvAdirUpa auSadhithI e roga dUra thAya tevo hoya, A vakhate dharmarAgathI te mahApuruSa samyaktvAdi auSadha Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vinA mAtA-pitAdi avazya vinAza pAmaze, samyaktvAdi auSadhathI kadAca bacI jAya, vyavahArathI thoDo kALa jIvI zake tevA che. Ama vicArIne mAtA-pitAne saMtoSa thAya te rIte temanI A lokanI ciMtA karIne (= jIvananirvAhanuM sAdhana karIne) viziSTa guru Adino yoga karavA dvArA mAtApitAnA roganA nivAraka samyatvAdirUpa auSadha mATe ane yogya kRtya karavAnA hetuthI (saMyamarUpa) svavRtti mATe saMyamano svIkAra karIne mAtA-pitAno tyAga karanAra paNa siddhi prAptinI apekSAe (= 52||me) sAro cha. Avo (mAtA-pitAno) tyAga hitakArI hovAthI atyAgarUpa che ane atyAga ja ahitakara hovAthI tyAgarUpa che. paramArthathI ahIM paMDito tAttvika phaLane ja pradhAna mAne che. [0]. aNNe bhaNaMti dhannA, sayaNAijuA u hoti jogatti / saMtassa pariccAgA, jamhA te cAiNo huMti // 91 // vRttiH- 'anye' vAdino 'bhaNanti' abhidadhati-'dhanyAH' puNyabhAja: 'svajanAdiyuktA eva' svajanahiraNyAdisamanvitA eva bhavanti yogyAH' pravrajyAyA 'iti' gamyate, upapattimAha'sato' vidyamAnasya 'parityAgAt' svajanAdeH, 'yasmAt' kAraNAt 'te'-svajanAdiyuktAH 'tyAgino bhavanti', tyAginAM ca pravrajyeSyate iti gAthArthaH // 91 / / bIjA vAdIo kahe che ke je puNyazAlIo svajana, suvarNa AdithI yukta hoya te dIkSAne mATe yogya che. kAraNa ke tyAgI te che ke "je (sukhasAmagrI) vidyamAna (maLelI) hoya teno tyAga kare." AthI jeo svajanAdithI yukta hoya te tyAgI banI zake ane zAstrakArone tyAgIonI Elan (bhAnya) cha. [81] je puNa tapparihINA, jAyA divvAo ceva bhikkhAgA / taha tucchabhAvao ccia, kahaNNu te hoti gaMbhIrA // 92 // vRttiH- 'ye punastatparihInA jAtA daivAdeva' karmapariNAmAdeva 'bhikSAkAH' bhikSAbhojanAH, tatazca 'tathA' tena prakAreNa 'tucchabhAvatvAdeva' asAracittatvAdeva 'kathaM nu te bhavanti gambhIrAH' ?, naiva te bhavanti gambhIrA:- naiva te bhavantyudAracittAH, anudAracittAzcAyogyA iti gAthArthaH // 92 // kiJca majjaMti a te pAyaM, ahiayaraM pAviUNa pajjAyaM / logaMmi a uvaghAo, bhogAbhAvA Na cAINo // 93 / / vRtti:- 'mAdyanti ca' madaM gacchanti ca 'te' agambhIrAH 'prAyo' bAhulyena 'adhikataram' ihaloka eva zobhanataraM prApya paryAyam' AsAdyAvasthAvizeSam, adhikazcehaloke'pi Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 46 tathAvidhagRhasthaparyAyAt pravrajyAparyAyaH, 'loke copaghAtaH' kSudrapravrajyApradAnena, tathA 'bhogAbhAvAt' kAraNAnna 'tyAginazca' te'gambhIrAH, tyAginazca pravrajyoktA "se hu cAitti yuvatI"tyAdrivanAt rUti gAthArthaH || 13 | jeo svajanAdithI rahita che teo temanA bhAgyathI ja bhikSA mAgIne bhojana (= jIvananirvAha) karanArA hoya che, ethI teo te te rIte tucchacittavALA hoya che. tuccha cittavALA hovAthI ja teo gaMbhIra=udAra cittavALA na hoya. anudAra cittavALA dIkSAne mATe ayogya che. [2] vaLI gaMbhIratAthI rahita hovAthI teo A lokamAM ja sArI=sukhI avasthAne pAmIne prAyaH abhimAna kare. paralokamAM to ThIka, A lokamAM paNa gRhasthonI tevI (citA Adi aneka duHkhothI bharelI) avasthAnI apekSAe sAdhuonI avasthA sArI=sukhI hoya che. (kAraNa ke rajoharaNanA prabhAvathI sAdhuone aneka anukULatAo maLe che. potAnI AjIvikAnI koI ciMtA hotI nathI, ane aneka anukULatAo ke mAna-sanmAna vagere maLe che. AthI mAtra A lokanA bAhyasukhanI daSTie vicAravAmAM Ave to paNa gRhasthathI sAdhune vadhAre sukha hoya che. tuccha jIva A sukhane pacAvI na zake. ethI abhimAna kare e sahaja che.) tathA sudrane dIkSA ApavAthI lokamAM (dIkSita, dIkSAdAtA vagereno) upaghAta = niMdA thAya. tathA bhoga na maLelA hovAthI tevA agaMbhIra puruSo dIkSA levA chatAM tyAgI manAtA nathI. kAraNa ke "je maLelA paNa manohara ane priya bhogone pITha kare che = choDe che, ane svAdhIna bhogono tyAga kare che, te "tyAgI' kahevAya che" evuM zAstravacana che. [3] eSa pUrvapakSaH, atrottaramAha eyaMpi na juttikhamaM, viNNeaM muddhavimhayakaraM tu / __ avivegapariccAyA, cAI jaM nicchayanayassa // 94 // vRttiH- 'etadapi na yuktikSama vijJeyaM'-na yuktisamarthaM jJAtavyaM yaduktaM pUrvapakSavAdinA, 'mugdhavismayakaraM tu' mandamaticetohAri tvetat kathamityAha- 'avivekaparityAgAd' bhAvato'jJAnaparityAgena 'tyAgI yad'-yasmAt 'nizcayanayasya' abhipreta iti gAthArthaH // 94 / / A pUrvapakSa kahyo, have uttarapakSa kahe che- pUrvapakSavAdIe kahelI A vAta paNa yuktisamartha nathI yuktiyukta nathI. hA, A vAta maMda mati jIvonA cittanuM AkarSaNa jarUra kare, temane gamI jAya, paNa yuktiyukta nathI. kAraNa ke nizcayanayanA mate avivekanA = ajJAnatAnA tyAgathI tyAgI abhipreta che, arthAt je ajJAnatAno tyAga kare che te paramArthathI tyAgI bane che, ema nizcayanaya mAne che. [4] 1, te te rIte eTale sukhamAM garva karavo, vaDilone mAna na ApavuM vagere rIte. 2. jema svajanatyAga pApahetu che e vAta yuktiyukta nathI, tema svajanAdithI yukta ja dIkSAne yogya che e vAta paNa yuktiyukta nathI, ema "paNa" zabdano saMbaMdha che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kimityetadevamata Aha saMsAraheubhUo, pavattago esa pAvapakkhaMmi / eaMmi aparicatte, kiM kIrai bajjhacAeNaM ? // 15 // vRttiH- 'saMsArahetubhUtaH' saMsArakAraNabhUtaH 'pravartaka eSa':- avivekaH 'pApapakSe' akuzalavyApAre, yatazcaivamata etasmin' aviveke 'aparityakte kiM kriyate bAhyatyAgena'svajanAdityAgena ? iti gAthArthaH // 95 / / kiJca pAlei sAhukiriaM, so sammaM taMmi ceva cattaMmi / tabbhAvaMmi a vihalo, iarassa kao'vi cAotti // 96 // vRttiH- 'pAlayati sAdhukriyAM' yatisAmAcArI 'sa' pravrajitaH 'samyag' aviparItena mArgeNa 'tasminneva'-aviveke 'tyakta' iti, 'tadbhAve ca' avivekasattAyAM ca satyAM 'viphalaH' paraloka-maGgIkRtya 'itarasya' svajanAdeH 'kRto'pi tyAgaH', avivekAt iti gAthArthaH / / 96 // avivekanA tyAgathI tyAgI kema bane che te jaNAve che A aviveka saMsAranuM kAraNa che ane azubha pravRttimAM pravartAve che. AthI avivekano tyAga karyA vinA bAhya svajanAdinA tyAgathI zuM karI zakAya ? arthAt avivekano tyAga karyA vinA mAtra svajanAdinA tyAgathI AdhyAtmika lAbha na meLavI zakAya. [5] vaLI avivekano tyAga thatAM te sAdhusAmAcArIne barobara pALe. aviveka vidyamAna hoya to paralokane svIkArIne (= paraloka che ema mAnIne paralokane sudhAravA) svajanAdino karelo tyAga paNa avivekanA 24) niS68 che. [4] etadeva darzayati dIsaMti a kei ihaM, sai taMmI bajjhacAyajuttA'vi / tucchapavittI aphalaM, duhAvi jIvaM karemANA // 97 // vRttiH- 'dRzyante ca kecidatra'-loke 'sati tasmin'-aviveke 'bAhyatyAgayuktA api' svajanAdityAgasamanvitA api 'tucchapravRttyA' avivekAt tathAvidhArambhAdyasArapravRttyA 'aphalaM dvidhApi' ihalokaparalokApekSayA 'jIvitaM kurvantaH' santaH iti gAthArthaH // 97 // A ja viSayane batAve che avivekanI vidyamAnatAmAM svajanAdinA tyAgIo paNa avivekathI tevA prakAranI AraMbha vagere asAra (= pApavALI) pravRtti karIne A loka ane paraloka e baMnenI apekSAe jIvanane niSphaLa karatA keTalAka A lokamAM pratyakSa dekhAya che. [7] Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] tathA va caiUNa gharAvAsaM, AraMbhapariggahesu vaTTaMti / jaM sannAbheeNaM, eaM avivegasAmatthaM // 98 II vRtti:- ' tyaktvA'pi gRhavAsaM' pravrajyAGgIkaraNena 'ArambhaparigrahayoH ' uktalakSaNayoH 'varttatte yaMt'-yasmAt 'saMjJAmevena' revAdyarthIDayamityevaM zamevena, 'tar'sthaMbhUtam 'avivasAmarthyam' ajJAnatti: ti gAthArthaH || 68 || tathA A ajJAnano prabhAva che ke jethI avivekIo pravrajyAno svIkAra karavA dvArA gRhavAsane choDIne paNa zabdabhedathI AraMbha ane parigrahamAM pravRtti kare che. [ prazna- avivekIo zabdabhedathI AraMbha-parigrahamAM pravRtti kevI rIte kare che ? uttara- dhana potAnI pAse (= potAnI mAlikInuM) rAkhe ane bIjAone kahe ke A dhana devabhakti vagere mATe che. ahIM dhana potAnI pAse hovAthI parigraha ja che. Ama chatAM te potAno bacAva karavA A dhana devAdinI bhakti mATe che ityAdi kahe. AmAM "dhana potAnuM che" ema na kahetAM 'devabhakti vagere mATe che' ema kahe che. ema kahevuM te mAtra zabdabheda che, tattvabheda nathI. tattvathI to dhana tenuM potAnuM ja che. ema te zabdabhedathI parigrahamAM pravRtti kare che. [8] etadeva dRSTAntadvAreNAha maMsanivitti kAuM, sevai daMtikkayaMti dhaNibheA / ia caiUNAraMbhaM, paravavaesA kuNai bAlo // 99 // vRtti:- 'mAMsanivRttiM kRtvA' kazcidavivekAt 'sevate dantikkakamiti dhvanibhedAt'zabdabhedAt 'iya' evaM 'tyaktvA''rambham' "ekagrahaNe tajjAtIyagrahaNam" iti nyAyAt parigrahaM 2 'paravyapadezAv' vevAritryaparezena 'voti vAnaH' azaH ti gAthArthaH || 12 || A viSayane dRSTAMta dvArA kahe che koI avivekI mAMsanivRtti (= mAMsano tyAga) karIne zabdabhedathI mAMsanuM sevana kare che. tathA ajJAnajIva AraMbha-parigrahano tyAga karIne devAdinA bahAnAthI AraMbha-parigraha kare che. (bhAvArtha- vaidika dharmanA anuyAyIo keTalAka mAMsano tyAga karavA chatAM yajJamAM deva mATe taiyAra karela (devane dharela) mAMsa khAvAmAM vAMdho nathI ItyAdi kahe che. A to devanuM (devane dharela) mAMsa che mATe khAvAmAM vAMdho nathI ema kahIne mAMsa khAya che. Ama "A devanuM (devane dharela) mAMsa che" ema zabdano pheraphAra karIne mAMsa khAya che. e loko mAne che ke- (1) vaidika maMtrothI prokSaNa nAmanA saMskArathI yukta mAMsanuM bhakSaNa karavuM joIe. (2) brAhmaNonI IcchAthI (eka vAra) mAMsa khAvuM joIe. (3) zrAddha ane madhuparkamAM vidhipUrvaka joDAyelA manuSye avazya mAMsabhakSaNa - Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute karavuM joIe. (4) mAMsabhakSaNa vinA prANanuM rakSaNa thaI zake tema na hoya tevA saMjogomAM paNa mAMsabhakSaNa karavuM joIe. hAribhadrIya aSTaka 18 gAthA 5 tathA manusmRti adhyAya 5 zloka 27) tathA ajJAna jIva AraMbha-parigrahano tyAga karIne devAdinA bahAnAthI AraMbha-parigraha kare che. mULagAthAmAM kevala AraMbha zabdano ullekha hovA chatAM "ekanA ullekhathI tenI jAtinA bIjAne paNa ullekha thaI jAya che" e nyAyathI parigrahano paNa ullekha samajI levo. [9] kimityetadaivamityata Aha payaIe sAvajjaM, saMtaM jaM savvahA viruddhaM tu / dhaNibheaMmivi mahuragasIaligAivva logammi / / 100 // vRttiH- 'prakRtyA' svabhAvena 'sAvA' sapApaM 'sad' bhavat 'yat' yasmAt 'sarvathA' sarvaiH prakAraiH viruddhameva'duSTameva dhvanibhede'pi'zabdabhede'pi sati, kiMvadityAha-'madhurakazItalikAdivalloka' iti, nahi viSaM madhurakamityuktaM na vyApAdayati sphoTikA vA zItaliketyuktA na dunotIti gAthArthaH / / 100 // zabdabhedathI doSa maTI jato nathI ema kahe che- je svabhAvathI pApayukta che te zabdabheda thavA chatAM koI paNa rIte pApayukta ja che. viSa madhura che ema viSane madhura kahevA chatAM viSa mATe ja che. phoDalIne A zItalA che ema phoDalIne zItala (631) ddev| chata udI pI mApe 4 chapaNe 4 cha. mema mAMsa vagerene '2 heksamadhI cha' ItyAdi kahevA chatAM mAMsa vagerenA bhakSaNathI pApa lAge ja che. [100] atrAha tA kIsa aNumao so, uvaesAiMmi kUvanAeNaM / gihijogo u jaissa u, sAvikkhassA paraTThAe / / 101 // vRttiH- yadyevaM 'tatkimityanumato'sau'-ArambhaH, kvetyAha-'upadezAdAviti upadeze zrAvakANAm, AdizabdAt kvacidAtmanA'pi lUtAdyapanayanamAyatana iti ? anottaramAha'kUpajJAtena' pravacana prasiddhakUpodAharaNena 'gRhiyogyastu' zrAvakayogyastu, zrAvakayogya eveti madhyasthasya zAstrArthakathane nAnumatiH 'yatestu' pravrajitasya 'sApekSasya' gacchavAsinaH 'parArthaM' sattvArhaguNamAzritya, nirIhasya yatanayA vihitAnuSThAnatvAt nAnumatiriti gAthArthaH // 101 // A viSayamAM praznottarI kare che- prazna- to pachI sAdhuo AraMbhanI anumati kema Ape che? sAdhuo zrAvakone jinapUjA, jinamaMdiranirmANa vagereno upadeza Ape che, tathA sAdhuo kyAreka jAte paNa maMdiramAM karoLiyAnA jALA vagerene dUra kare che. A kAryo AraMbha vinA na thAya. mATe AmAM AraMbhanI anumati rahelI che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram] [ 12 uttara- jinapUjA vagere dharma zrAvakyogya ja che. sAdhuyogya nathI. zrAvakane jinapUjA vagere dharmathI kUvAnA dRSTAMtathI lAbha thAya che. kUivo khodavAmAM zarIra kAdavathI kharaDAI jAya che, kapaDAM melAM thAya che, zrama-sudhA-tRSA vagerenuM duHkha veThavuM paDe che, paNa kUvo khodAyA pachI temAMthI pANI nIkaLatAM tRSA Adi dUra thavAthI sva-parane lAbha thAya che. jema kUvo khodavAmAM prAraMbhamAM nukazAna hovA chatAM pariNAme lAbha thavAthI kUvo khodavAnI pravRtti lAbhakArI bane che, tema jinapUjA mATe snAnAdi karavAmAM prAraMbhamAM (svarUpa) hiMsA rUpa sAmAnya doSa lAgavA chatAM pachI pUjAthI thayelA zubhabhAvo dvArA viziSTa azubha karmonI nirjarA ane puNyabaMdha thato hovAthI pariNAme lAbha (= sarvathA ahiMsaka) thavAthI snAnAdinI pravRtti lAbhakArI che.] sAdhu madhyastha banIne zrAvakone zAstrano artha samajAve che. zAstrano artha samajAvavAmAM AraMbhanI anumati thatI nathI. gacchavAsI sAdhu (sarvAnumazrityaka) te te jIvonI yogyatA pramANe lAbha thAya e mATe zAstrano artha samajAve (ke kavacit jAte paNa maMdiramAM karoLiyAnAM jALAM vagere dUra kare) temAM sAdhune AraMbhanI anumati thatI nathI. kAraNa ke niHspRha sAdhune yatnApUrvaka A [= jinapUjAdino upadeza ane (sakAraNa) jALAM dUra karavA vagere karavAnuM kahyuM che. [101] tathA cAha aNNAbhAve jayaNAe~ maggaNAso havijja mA teNaM / puvvakayAyaNAisu, IsiM guNasaMbhave iharA // 102 // vRttiH- 'anyAbhAve' zrAvakAdyabhAve 'yatanayA' AgamoktayA kriyayA, 'mArganAzaH' tIrthanAzo'mA bhUdi'tyarthaH, tena' kAraNena pUrvakRtAyatanAdiSu' mahati sanniveze saccaritalokAkule ardhapatitAyatanAdiSu 'ISadguNasambhave' ca kasyacitpratipattyAdistokaguNasambhave ca sati takumuM, 'tarathA' gAthA | 202 // te pramANe ja kahe che- Aju-bAju sArA loko hoya tevA moTA sthAnamAM pUrve kareluM maMdira paDavA jevuM thaI gayuM hoya, zrAvaka vagere koI na hoya ane koIne pUjA AdithI lAbha thavAnI saMbhAvanA hoya, to tIrthano vinAza na thAya eTalA mATe sAdhune je kaMI karavuM yogya jaNAya te Agamokta vidhithI karavAnI chUTa che. [102] ceiakulagaNasaMghe, AyariANaM ca pavayaNasue a / savvesuvi teNa kayaM, tavasaMjamamujjamaMteNa // 103 // vRttiH- "caityakulagaNasaGgreSu" caityAni-arhatpratimAH, kulaM-cAndrAdi, parasparasApekSAnekakulasamudAyo gaNaH, bAlikA(zrAvikA)paryantaH saGgha, tathA 'AcAryANAM' prasiddhatattvAnAM 'pravacanazrutayozca' pravacanam-arthaH, zrutaM tu sUtrameva, eteSu sarveSvapi tena' sAdhunA kRtaM yatkarttavyaM, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kena ? ityAha-'tapaHsaMyamayorudyacchatA' tapasi saMyame codyamaM kurvateti gAthArthaH // 103 / / AvuM kaMI kAraNa na hoya to tapa ane saMyama e bemAM udyama karatA sAdhue (paramArthathI) caitya, kula, guNa, saMgha, AcArya, pravacana ane zruta e badhA viSe je karavA jevuM che te karI lIdhuM che, arthAt sAdhuo mATe tapa ane saMyama e be mukhya che. yetya=nipratimA. dusa-yAMdra vagere. 2=52552 sApekSa bhane pugono samudAya. saMghasAdhu, sAdhvI, zrI45, zrAvi se yA2 52no saMgha. mAyAyana 2135 prasiddha che. pravayana sUtrano martha.. zrutamAtra bhUNa sUtra. [103] ettha ya'vivegacAgA, pavattaI jeNa tA tao pavaro / tasseva phalaM eso, jo samma bajjhacAutti // 104 // vRttiH- 'atra ca' tapaAdau 'avivekatyAgAt pravarttate yena' kAraNena 'tasmAt' asau-avivekatyAga: 'pravaraH, tasyaiva'avivekatyAgasya 'phalameSa yaH samyagbAhyatyAga iti' gAthArthaH // 104 / / jIva tapa AdimAM pravRtti avivekanA tyAgathI kare che, mATe avivekano tyAga e uttama tyAga cha bhane 4 sabhya (=vidhipUrva) mA tyA 43 che, te bhavivenA tyAnuM 4 384 che. [104] yatazcaivam tA thevamiaM kajjaM, sayaNAijuo navatti sai tammi / etto ceva ya dosA, Na huMti sesA dhuvaM tassa // 105 // vRttiH- 'tat' tasmAt 'stokamidaM kAryaM svajanAdiyukto naveti sati tasmin' avivekatyAge, 'ata eva ca' avivekatyAgAd 'doSA na bhavanti zeSA dhruvaM tasya' agambhIramadAdayaH iti gAthArthaH // 105 // AthI avivekano tyAga thatAM svajanAdithI yukta che ke nahi e kArya thoDuM che, arthAta e vAta sAmAnya che, ane avivekanA tyAgathI ja agaMbhIratA, mada vagere zeSa doSo paNa temanAmAM avazya Dota nathI. [105] yadyevaM tarhi sUtra uktam-"je ya kante pie" ityAdau yat "se hu cAitti vuccati" tti tatkathaM nIyate ? iti cetasi nidhAyAha suttaM puNa vavahAre, sAhINe vA (sAhINattA) tavAibhAveNaM / __ hU avisaddatthammI, anno'vi tao havai cAI // 106 // vRtti:- 'sUtraM punaH' "se hu cAittI" tyAdi 'vyavahAranayaviSayaM', vyavahAratastAvadevaM 'svAdhInatvAt, tapaAdibhAvena' tapasA-anidAnena AdizabdAt koTitrayodyamaparityAgena ca, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 16 du:' sUtro: 'pizArthe', soDa' co to mavati tyAti pathArtha: 206 che. jo Ama che to pachI (dazavaikAlika sUtramAM re 4 vAne e gAthAmAM "je maLelA paNa manohara ane priya bhogone pITha kare che-choDe che, ane svAdhIna bhogono tyAga kare che te tyAgI kahevAya che" ema je kahyuM che te kevI rIte ghaTI zake? evI vAdInI zaMkAne cittamAM rAkhIne graMthakAra kahe che je maLelA paNa manohara ane priya bhogone pITha kare che ItyAdi kathana vyavahAra nayanI apekSAe che. vyavahAranaya svAdhIna padArthone je choDe che te tyAgI che ema mAne che. "se 4 vAra vRkva' e sthaLe du avyayano "paNa' evo zabdArtha che. eTale e sUtrano "te ja tyAgI che" evo artha nathI, kiMtu "te paNa tyAgI che" evo artha che. AthI jema svAdhIna padArthone choDanAra tyAgI che tema bhogothI rahita hovA chatAM je bhAvathI dIkSA le che te paNa tyAgI che. kAraNa ke te nidAnarahita tapa Adi kare che, ane trikoTI doSano prayatnapUrvaka tyAga kare che. (haNavuM, haNAvavuM ane haNatAnI anumodanA karavI e hanana trikoTiche, kharIdavuM, kharIdAvavuM ane kharIdatAnI anumodanA karavI e krayaNa trikoTi che, pakAvavuM pakAvaDAvavuM ane pakAvatAnI anumodanA karavI e pacana trikoTi che.) [106] . ko vA kassa na sayaNo ?, kiMvA keNaM na pAviA bhogA? / saMtesuvi paDibaMdho, duTThotti tao caeavvo // 107 // vRttiH- 'ko vA kasya na svajanaH kiM vA kena na prAptA bhogAH' anAdau saMsAra iti, tathA 'satsvapi' svajanAdiSu 'pratibandho duSTa ityasau tyaktavyaH', asatsvapi tatsambhavAt iti thArthaH || 107 | anAdi saMsAramAM koNa kono svajana thayo nathI? arthAt dareka jIva dareka jIvano svajana (anaMtavAra) thayo che. konAthI bhogo prApta karAyA nathI? arthAt dareka jIva (anaMtavAra) bhogo prApta karyA che. tathA svajanAdi hoya to paNa temanA viSe rahelo rAga duSTa che. (svajanAdi duSTa nathI.) AthI svajanAdi saMbaMdhI rAgano tyAga karavo joIe. kAraNa ke svajanAdi na hoya to paNa temanA viSe rAga-Asakti hoya e saMbhavita che. (mATe svajanAdi che ke nahi e mahattvanI vAta nathI, svajanAdi viSe Asakti che ke nahi e mahattvanI vAta che.) [107] ubhayayuktAnAM tu guNamAha dhaNNA ya ubhayajuttA, dhammapavittIi hu~ti annesi / jaM kAraNamiha pAyaM, kesiMci kayaM pasaMgaNaM // 108 // liti rA yaM che. vRttiH- 'dhanyAzcobhayayuktA'-bAhyatyAgAvivekatyAgadvayasampannAH, kimityata Aha'dharmapravRtterbhavanti anyeSAM' prANinAM 'yad' yasmAt 'kAraNamiha prAyeNa keSAJcid' anveSAmiti "kta prasana' ti thArtha / 108 / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute ubhayayukta mumukSuonI vizeSatA kahe che-- bAhyatyAga ane avivekatyAga e baMnethI yukta mumukSuone dhanya che. kAraNa ke teo koIka anya jIvonI dharmapravRttinuM kAraNa bane che. (jemake-Amane maLyuM hatuM chatAM badhuM choDI dIdhuM. ApaNane to zuM maLyuM che ? kaMI nathI maLyuM, to ApaNe zA mATe tapa-tyAga vagere dharma na karIe ? ItyAdi vicArIne keTalAka bhadrika jIvo dharma karavA mAMDe e pratyakSa jovAmAM Ave che.) have A prakaraNanI vizeSa yaryAthI saryu. [108 ] kebhya iti vyAkhyAtam, idAnIM kasminniti vyAkhyAyate, kasmin kSetrAdau pravrajyA dAtavyetyetadAha osaraNe jiNabhavaNe, ucchuvaNe khIrarukkhavaDe / gaMbhIrasANA, emAipasatthakhittammi // 109 11 vRtti:- 'samavasaraNe' bhagavadadhyAsite kSetre vRtte, tadabhAve vA 'jinabhavane' arhadAyatane 'ikSuvane' pratIte' kSIravRkSavanakhaNDe' azvatthAdivRkSasamUhe' 'gambhIrasAnunAde' mahAbhogapratizabdavati 'evamAdau prazaste kSetre', AdizabdAt pradakSiNAvarttajalaparigraha iti gAthArthaH // 109 // dijja Na u bhaggajhAmiasusANasuNNAmaNNuNagehesu / chAraMgArakayArAme jjhAIdavvaduTThe vA 11 110 11 vRtti:- evambhUte kSetre 'dadyAt, na tu bhagnadhyAmitazmazAnazUnyAmanojJagRheSu' dadyAt, dhyAmitaM-dagdhaM, tathA 'kSArAGgArAvakarAmedhyAdidravyaduSTe vA' kSetre na dadyAt, Adizabdo'medhyasvabhedaprakhyApaka iti gAthArthaH // 110 // kebhyaH se dvAranuM varzana yu. have kasmin dvAranuM varzana uravAmAM Ave che. temAM yA kSetra vageremAM dIkSA ApavI (khane na ApavI) se 4sAve che samavasaraNamAM eTale ke (kAyotsarga, dezanA, cAturmAsa vagere dvArA) bhagavAnathI pavitra thayela prasiddha bhUmimAM, tenA jalAve nimaMhiramAM, zeraDInI vADImAM, bhyAM vaDa-cIMpaNA vagere (dUdhANAM) vRkSono samUha hoya tevA sthaLe, paDagho (=zabdano pratizabda) thato hoya tevA sthaLe, ke pANI pradakSiNA ApatuM hoya tevA jaLAzayanI pAse dIkSA ApavI. bhAMgelA, baLelA, zmazAna, zUnya ke amanohara sthAnamAM, tathA kSAra, aMgArA, kacaro, viSThA vagere dravyothI aniSTa kSetramAM, A sivAya bIjAM paNa tevAM apavitra dravyothI kharAba thayelA kSetramAM dIkSA na ApavI joIe. [109-110] vyatirekaprAdhAnyataH kAlamadhikRtyAha cAusiM paNNarasiM ca vajjae aTThamiM ca navamiM ca / " chaTTi ca cautthi bArasiM ca sesAsu dijjAhi // 111 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [57 vRttiH- 'caturdazI paJcadazI ca' varjayet, 'aSTamI ca navamIM ca SaSThIM ca caturthI dvAdazI ca, zeSAsu' tithiSu 'dadyAt', anyAsu doSarahitAsviti gAthArthaH // 111 / / have kAlane AzrayIne vyatirekanI (=kevA kALamAM dIkSA na ApavI enI) pradhAnatAthI kahe che zubha-kRSNa ne pakSanI yauhaza, sabhAsa-pUnama, mAma, noma, 74, yotha bhane pArasa, A tithiomAM dIkSA na ApavI. A sivAyanI paNa je tithio doSarahita hoya temAM dIkSA bhA5vI. [111] nakSatrANyadhikRtyAha tisu uttarAsu taha rohiNIsu kujjA u sehanikkhamaNaM / gaNivAyae aNuNNA, mahavvayANaM ca AruhaNA // 112 // vRttiH- 'tisRSu uttarAsu' ASADhAdilakSaNAsu tathA rohiNISu kuryAt ziSyakaniSkramaNaM', dadyAt pravrajyAmityarthaH, tathA 'gaNivAcakayoranujJA' eteSveva kriyate, 'mahAvratAnAM cAropaNeti' gAthArthaH // 112 // have nakSatrane AzrayIne kahe che- 7 utt2|| sane roBiell (ssta, anurAdhA, revatI, zrava, bhUga, zatabhiSA, pUrvAbhAdra56, puSya, punarvasu, azvinI, svAti) nakSatramAM ziSyane dIkSA ApavI, gaNIpada ane vAcakapadanI anujJA karavI ane mahAvratonuM AropaNa karavuM. [112] varNyanakSatrANyAha saMjhAgayaM 1 ravigayaM 2, viDDeraM 3 saggahaM 4 vilaMbiM ca 5 / rAhugayaM 6 gahabhinnaM 7, ca vajjae satta nakkhatte // 113 // vRttiH- 'sandhyAgataM 1 ravigataM 2 viDveraM 3 sagrahaM 4 vilaMbi 5 ca rAhugataM 6 grahabhinaM 7 ca varjayet sapta nakSatrANi', 'atthamaNe saMjhAgaya ravigaya jahiyaM Thio u Aicco / viDDeramavaddAriya saggaha kUraggahahayaM tu // 1 // AiccapiTThao jaM vilaMbi rAhUhayaM tu jahi~ gahaNaM / / majjheNaM jassa gaho gacchai taM hoi gahabhinnaM // 2 // saMjhAgayammi kalaho 1 Aiccagate ya hoi NivvANi 2 / viDDere paravijao 3 sagahammi ya viggaho hoI 4 // 3 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute doso abhaMgayattaM hoi kubhattaM vilaMbinakkhatte 5 / rAhuhayammi ya maraNaM 6 gahabhinne soNiuggAlo 7 // 4 // rUti thArthaH || 123 have varya nakSatro kahe che- saMdhyAgata, ravigata, vikvera, sagraha, vilaMbI, rAhugata ane grahabhinna e sAta nakSatromAM dIkSA na ApavI. saMdhyAgata sUryAsta vakhate raheluM, sUrya nakSatrathI caudamuM ke paMdaramuM nakSatra. ravigata=sUryagrahamAM raheluM. vikvera vakrIgrahathI bhogavAtuM. sagraha=jUragrahathI bhogavAtuM. vilaMbI sUryathI najIkanA kALamAM bhogavAI gayeluM. rAhugata=grahaNavALuM. grahabhinna=prahathI bhedAyeluM. (A duSya nakSatronuM phaLa A pramANe che-) saMdhyAgata nakSatramAM dIkSA vagere karavAthI kalaha thAya. ravigatamAM kArya aTakI jAya saphalatA na maLe. viramAM sAmAno vijaya thAya. saMgrahamAM yuddha-kalaha thAya. vilaMbamAM paribhramaNarUpa doSa thAya, athavA kharAba bhojana maLe. rAhugatamAM maraNa thAya. grahabhinnamAM lohInI UlaTI thAya. [113] upasaMharannAha esA jiNANamANA, khittAIA ya kammaNo huMti / udayAikAraNaM jaM tamhA eesu jaiavvaM // 114 // jaimittikA karyA che. vRttiH- 'eSA jinAnAmAjJA' yadutoktalakSaNeSveva kSetrAdiSu dAtavyeti, 'kSetrAdayazca karmaNo bhavanti udayAdikAraNaM yad' yasmAt, yata uktam"udayakkhayakkhaovasamovasamA jaM ca kammuNo bhaNiyA / davvaM khittaM kAlaM bhavaM ca bhAvaM ca saMpappa // 1 // yasmAdevaM 'tasmAt eteSu' kSetrAdiSu 'yatitavyaM'-zuddheSu yatnaH kArya iti gAthArthaH // 114 // have upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che ukta lakSaNavALA kSetra vageremAM dIkSA ApavI evI jinezvaronI AjJA che. kAraNa ke kSetra vagere karmanA udaya vageremAM kAraNa che. kahyuM che ke- "dravya-kSetra-kAla-bhAva-bhavane AzrayIne karmonA udaya-kSaya-kSayopazama-upazamo thAya che." AthI zuddha kSetrAdimAM prayatna karavo joIe=dIkSA vagere zubha kArya karavuM joIe. [14] kasminniti vyAkhyAtam, idAnIM 'kathaM ve'ti vyAkhyAyate, kathaM-kena prakAreNa dAtavyeti, etadAha Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [59 puccha kahaNA paricchA, sAmAiamAisuttadANaM ca / ciivaMdaNAiAi vihIe sammaM payacchijjA // 115 // vRtti:- 'praznaH' pravrajyAbhimukhatAviSayaH 'kathanaM' kathA sAdhukriyAyAH, 'parIkSA' sAvadyaparihAreNa, 'sAmAyikAdisUtradAnaM ca' vizuddhAlApakena, tata 'zcaityavandanAdividhinA' vakSyamANalakSaNena 'samyag' asambhrAntaH san prayacchet-pravrajyAM dadyAditi gAthAsamudAyArthaH // 115 // kasmin me dvAranuM vyANyAna , ve kathaM vA bhedAranuM vyApyAna 2vAmAM Ave che. tebhAvI zate dIkSA ApavI e kahe che(1) prazna- dIkSA sevA bhAvelAne prazna 42vo, (2) thana- saadhun| mAyAvA , (3) parIkSA- sAvadhana (=515111) tyAgayA tanI parIkSA 42vI, (athAt vanaspativANo bhAga Ave tyAre vanaspati upara cAle che ke vanaspati vinAnA mArge cAle che? vagerenuM nirIkSaNa karavA dvArA tenI yogyatAnI parIkSA karavI.) sUtrapradAna- vizuddha uccArapUrvaka sAmAyika vagere sUtro ApavAM, pachI have (125mI vagere gAthAmAM) kahevAze te caityavaMdanAdirUpa vidhithI 'ekAgracitte dIkSA ApavI. [115] avayavArthaM tu granthakAra evAha dhammakahAakkhittaM, pavvajjAabhimuhaMti pucchijjA / ko kattha tumaM suMdara!, pavvayasi ca kiMnimittaMti // 116 // vRttiH- 'dharmakathAdyAkSipta'miti dharmakathayA anuSThAnena vA AvarjitaM 'pravrajyAbhimukhaM' tu santaM 'pRcchet', kathamityAha-'kaH kutra tvaM sundara' !- kastvaM kutra vA tvamAyuSman !, 'pravrajasi vA kiMnimitta miti' gAthArthaH / / 116 / / prazna vagere dvArano artha to graMthakAra pote ja kahe che dharmakathA sAMbhaLIne ke uttama AcAro joIne AkarSita thavAthI dIkSA levA AvelA jIvane pUchavuM ke te AyakhAn ! tuM koNa che ? tuM kyAM rahe che? tuM kayA kAraNe dIkSA levA taiyAra thayo cha ? [116] sa khalvAha kulaputto tagarAe, asuhabhavakkhayanimittameveha / __pavvAmi ahaM bhaMte !, ii gejjho bhayaNa sesesu // 117 // 1. 154bhI gAthAnI mAM asambhrAntaH ananyacitta: mevo 5.AthI sahI amambhrAntaH san pahano artha 'meDAyite' evo karyo che. A artha barobara ghaTe che. kAraNa ke cittanI ekAgratA vinA vidhi barobara thaI zake nahi. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRtti:- 'kulaputro'haM 'tagarAyAM' nagaryAmityetad brAhmaNamathurAdyupalakSaNaM veditavyamiti, 'azubhabhavakSayanimittameveha' bhavantyasmin karmmavazavarttinaH prANina iti bhavaH-saMsAraH tatparikSayanimittamityarthaH, 'pravrajAmi ahaM bhadanta iti', evaM bruvan 'grAhyaH, bhajanA zeSeSu'akulaputrAnyanimittAdiSu, iyaM ca bhajanA viziSTasUtrAnusArato draSTavyA, uktaM ca " je jahiM durgAchiyA khalu pavvAvaNavasahibhattapANesu / 60 ] jiNavaNe paDikuTThA vajjeyavvA payatteNaM // 1 // " ityAdIti gAthArthaH // 117 // mumukSu Ano javAba Ape che-- he bhagavaMta ! huM saputra dhuM (= ayya samAM 4nmeso chaM), huM tagarA (vagere (uttama) nagarImAM rahuM chuM, azubha bhavanA kSaya mATe dIkSA levA taiyAra thayo chuM, A pramANe kahe to tene dIkSA ApavI. bAkInAomAM bhajanA che, eTale ke jeo uccakuLa AdithI zuddha na gaNAya teone dIkSA ApavAnI nA paae| uhevI khA la4nA ( = vilpa) viziSTa (nizItha vagere) sUtramA AdhAre bharAvI. dhuM che ke- "je deza vageremAM jeo pravrajyA, vasati ane bhaktapAnane AzrayIne niMdha hoya te deza vageremAM temano tyAga karavo, arthAt je deza vageremAM je jIvo dIkSA mATe niMdya gaNAtA hoya te deza vageremAM temane dIkSA na ApavI, je deza vageremAM jemanuM sthAna niMdya gaNAtuM hoya te deza vageremAM temanA sthAnamAM na rahevuM, je deza vageremAM jemanAM gharo bhikSA mATe niMgha gaNAtAM hoya temanAM gharomAM mikSA bhATe na 4." ahIM kulaputranA upalakSaNathI brAhmaNa vagere (ucca) kuLo paNa samajavAM. tagarAnagarInA upalakSaNathI mathurA vagere (Arya) kSetro paNa samajavAM. karmavaza banelA jIvo jemAM pedA thAya = 4nme te lava. [117] prazna iti vyAkhyAtaM kathAmadhikRtyAha sAhijjA duraNucaraM, kApurisANaM susAhucariaMti / AraMbhaniyattANa ya, ihaparabhavie suhavivAge // 118 // vRtti:- 'sAdhayet' kathayet 'duranucarAM kApuruSANAM' kSudrasattvAnAM 'susAdhu (caritraM'sAdhu) kriyAmiti, tathA 'ArambhanivRttAnAM ca ihapArabhavikAn zubhavipAkAn' - prazastasukhadevalokagamanAdIni iti gAthArthaH // 118 // jaha ceva u mokkhaphalA, ANA ArAhiA jiNidANaM / saMsAradukkhaphalayA, taha ceva virAhiA hoi // 119 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 61 vRtti:- 'yathaiva tu mokSaphalA' bhavatIti yoga:, 'AjJA ArAdhitA' - akhaNDitA satI 'jinendrANAM' sambandhinIti, 'saMsAraduHkhaphaladA tathaiva ca virAdhitA' - khaNDitA ' bhavatIti' gAthArthaH // 119 // kiJca jaha vAhio a kiriyaM pavajjiuM sevaI apatthaM tu / apavaNNagAu ahiyaM, sigdhaM ca sa pAvai viNAsaM // 120 // ? vRtti:- 'yathA vyAdhitastu'- kuSThAdigrastaH 'kriyAM pratipattuM (? pratipadya) ' cikitsAmAzritya 'sevate apathyaM tu', sa kimityAha - ' aprapannAt' sakAzAd 'adhikaM zIghraM ca sa prApnoti vinAzam', apathyasevanaprakaTitavyAdhivRddheriti gAthArthaH // 120 // emeva bhAvakiriaM pavajjiuM kammavAhikhayaheU / pacchA apatthasevI, ahiyaM kammaM samajjii // 121 // vRtti: - 'evameva bhAvakriyAM' - pravrajyAM 'pratipattuM (? pratipadya) kimarthamityAha-'karmmavyAdhikSayahetoH, pazcAdapathyasevI' - pravrajyAviruddhakArI 'adhikaM karmma samarjayati', bhagavadAjJAvilopanena kUrAzayatvAditi gAthArthaH // 121 // prazna e dvAranuM vyAkhyAna karyuM. have 'kathA' dvArane AzrayIne kahe che-- dIkSA levA AvelAne kahevuM ke- kAyara puruSone susAdhuonA AcAro pALavA kaThIna che, (Ama chatAM) AraMbhano tyAga karanArAone dIkSAthI A bhavamAM prazasta sukhano ane parabhavamAM devalokano lAbha thAya che. [118] tathA jema sArI rIte pALelI jinezvaronI AjJA mokSa rUpa phaLa khAye che, tema virAdhesI (= paMDita relI) vinAjJA saMsAra hu: 35 ija khAye che. [118] vaNI jema koDha Adi rogavALo puruSa roganI cikitsA karAve, paNa apathyanuM sevana kare to cikitsA nahi karAvanAra karatAM teno roga vadhI jAya ane enA kAraNe tenuM jaladI mRtyu thAya. [120] tema je jIva karma rUpa vyAdhinA nAza mATe dIkSA rUpI cikitsAno svIkAra karIne tenAthI viruddha vartana rUpa apathyanuM sevana kare te jIva pUrve karatAM adhika karma bAMdhe. kAraNa ke bhagavAnanI AjJAno bhaMga karavAnA kAraNe teno Azaya krUra che. A badhuM dIkSA levA AvanArane samajAvavuM. [121] katheti vyAkhyAtA, parIkSAmAha abbhuvagapi saMtaM, puNo parikkhijja pavayaNavihIe / chammAsaM jA''sajja va, pattaM addhAe~ appabahu // 122 // vRtti:- 'abhyupagatamapi santaM punaH parIkSeta pravacanavidhinA' - svacaryApradarzanAdinA, kiyantaM kAlaM yAvadityAha - ' SaNmAsaM yAvadAsAdya vA pAtramaddhAyAH alpabahutvam', addhAsapariNAmake pAtravizeSe alpatara itarasmin bahutaro'pIti gAthArthaH // 122 // kAlaH, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kathA' e tArAnuM vyAkhyAna karyuM, have 'parIkSA dvArane kahe che- (prazna ane kathAthI yogya che ema jANIne) teno svIkAra karavA chatAM sAdhunA AcAro jaNAvavA vagere vidhithI (tenAmAM zraddhA, pApabhaya vagere guNo che ke nahi tenI cokkasAI karavA) tenI cha mahinA sudhI parIkSA karavI. A mudata sAmAnyathI che. jIvavizeSane AzrayIne to vadhAreocho paNa parIkSAkALa samajavo, arthAt pariNata jIvane AzrayIne alpa ane apariNata jIvane AzrayIne vadhAre paNa parIkSAkALa jANavo. [122] parIkSeti vyAkhyAtaM, sAmprataM sAmAyikAdisUtramAha sobhaNadiNaMmi vihiNA, dijjA AlAvageNa suvisuddhaM / sAmAiAisuttaM pattaM, nAUNa jaM joggaM // 123 // vRttiH- 'zobhanadine' viziSTanakSatrAdiyukte vidhinA' caityavandananamaskArapAThanapurassarAdinA 'dadyAt AlApakena', na tu prathamameva paTTikAlikhanena, 'suvizuddha' spaSTaM 'sAmAyikAdisUtra' pratikramaNeryApathikAdItyarthaH, 'pAtraM jJAtvA yadyogya' tad dadyAt, na vyatyayeneti gAthArthaH // 123 / / parIkSA dvAranuM vyAkhyAna karyuM, have "sUtrapradAna dvAranuM vyAkhyAna kare che- viziSTa nakSatrAdithI yukta hoya tevA zubha divase tenI yogyatA pramANe sAmAyika (karemi bhaMte), pratikramaNa (pagAma sajjAe) ane IryApathika (IriyAvahI) vagere sUtrono mukhathI atyaMta zuddha pATha Apavo, pahelAMthI ja pATI upara lakhIne na ApavuM. A sUtrapradAna vidhipUrvaka eTale ke caityavaMdana (namuskurNa), namaskAra (navakAra) vagere bhaNAvavA pUrvaka karavuM. (arthAt jo tene caityavaMdana, navakAra vagere sUtro na AvaDatAM hoya to pahelAM e zikhavADIne pachI karemibhaMte vagere sUtro zikhavADavAM). [123] uktaM sUtradAnaM, zeSavidhimAha tatto a jahAvihavaM, pUaM sa karijja vIyarAgANaM / sAhUNa ya uvautto, eaM ca vihiM gurU kuNai // 124 // vRttiH- 'tatazca' taduttarakAlaM 'yathAvibhavaM' yo yasya vibhavaH, vibhavAnurUpamityarthaH, pUjAM saH' pravivrajiSuH 'kuryAt vItarAgANAM'-jinAnAM mAlyAdinA 'sAdhUnAM' vastrAdinA, 'upayuktaH' saniti, enaMca' vakSyamANalakSaNaM vidhiM guruH'-AcAryaH karoti', sUtrasya trikAlagocaratvapradarzanArthaM vartamAnanirdeza kRti gAthArtha: I 224 / sUtradAna aMge kahyuM, have bAkIno vidhi kahe che- sAmAyikAdi sUtro bhaNyA pachI mumukSu potAnA vaibhava pramANe puSpAdithI jinapUjA ane vastrAdithI sAdhubhakti upayogapUrvaka kare, ane dIkSAdAtA guru have kahevAze te vidhi kare che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 63 prazna- ahIM 'vidhi kare' ema vidhyarthano nirdeza karavAne badale 'kare che' ema vartamAnakAlano nirdeza kema karyo ? uttara- sUtra (=gAthA vagere rUpa sUtra) trikALa viSayaka che, arthAt sUtramAM kareluM vidhAna traNe kALa mATe che, je vidhi hamaNAM che, te ja vidhi bhUtakALamAM hatI ane bhaviSyakALamAM raheze, e jaNAvavA vartamAnakALano nirdeza karyo che. [124] ciivaMdaNarayaharaNaM, aTThA sAmAiyassa ussaggo / sAmAiyatigakaDDUNa, payAhiNaM ceva tikkhutto // 125 // dAraM // vRtti:- 'caityavandanaM' karoti' rajoharaNam' arpayati' aSTA' gRhNAti, 'sAmAyikasyotsarga' iti-kAyotsargaM ca karoti, 'sAmAyikatrayAkarSaNa' miti - tisro vArA: sAmAyikaM paThati, 'pradakSiNAM caiva trikRtvaH '- tisro vArAH ziSyaM kArayatIti gAthAsamudAyArthaH // 125 // caityavaMdana kare, rajoharaNa Ape, muThThio grahaNa kare, (arthAt traNa mudghiothI= capaTIothI loca kare,) sAmAyikano kAyotsarga kare, traNa vAra sAmAyikasUtra bole, ziSyane traNa pradakSiNA urAve. gAthAno yA samuhAyArtha (sAmAnyathI artha ) che. [125 ] avayavArthaM tvAha sehamiha vAmapAse, Thavittu to ceie pavaMdaMti / sAhUhiM samaM guravo, thuivuDDI appaNA ceva // 126 // vRtti:- 'ziSyakamiha' pravrajyAbhimukhaM 'vAmapArzve sthApayitvA tatazcaityAni'arhatpratimAlakSaNAni 'pravandante sAdhubhiH samaM guravaH', 'stutivRddhirAtmanA' eveti - AcAryo eva chanda:pAThAbhyAM pravarddhamAnAH stutIrdadatIti gAthArthaH // 126 // avayavArtha (=vizeSa artha) to graMthakAra pote kahe che, temAM prathama caityavaMdana dvAra kahe che-- ahIM (=caityavaMdananI vidhimAM) ziSyane DAbI bAju rAkhIne guru sAdhuonI sAthe nipratimA35 yaityone vaMdhana are (urAve), temAM chaMha (uyyAra ) ane pATha (akSaro ) se aMnethI umazaH vadhatI evI stutio dIkSAdAtA AcArya pote ja bole. [126] vandanavidhimAha purao u ThaMti guravo, sesAvi jahakkamaM tu sA / akkhaliAi kameNaM, vivajjae hoi avihI u // 127 // vRtti: purata eva tiSThanti guravaH ' - AcAryAH 'zeSA api' sAmAnyasAdhavaH 'yathAkramameva' jyeSThAryatAmaGgIkRtya svasthAne tiSThanti tatra 'askhalitAdi' na skhalitaM na Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute militamityAdi 'krameNa' paripATyA sUtramuccArayantIti gamyate, 'viparyaye' sthAnamuccAraNaM 'vA' prati 'bhavati avidhireva' vandana iti gAthArthaH // 127 / / vaMdanano vidhi kahe che- sauthI AgaLa guru (AcArya) bese. bIjA sAdhuo paNa moTAnA krama pramANe potAnA sthAne bese. pachI kramazaH alitAdi doSothI rahita sUtro bole. AnAthI viparIta besavAthI ke sUtro posavAthI vahanamA avidhi thAya. [127] etadevAha khaliyamiliyavAiddhaM, hINaM accakkharAidosajuaM / vaMdaMtANaM neA'sAmAyAritti suttANA // 128 // dAraM // vRttiH- 'skhalitam' upalAkulAyAM bhUmau lAGgalavat, 'militaM' visadRzadhAnyamelakavat, 'vyAviddhaM' viparyastaratnamAlAvat, 'hInaM' nyUnaM, 'atyakSarAdidoSayuktamiti', atyakSaram adhikAkSaraM, AdizabdAdapratipUrNAdigrahaH, itthaM 'vandamAnAnAM jJeyA asAmAcArI'-asthitiriti 'sUtrAjJA' AgamArtha evaMbhUta iti gAthArthaH // 128 // A ja viSayane kahe che- alita eTale jema paththaravALI bhUmimAM haLa khacakAya tema khacakAtAM khacakAtAM sUtro bolavAM. milita eTale jema judI judI jAtanA dhAnyakaNo bhegA thaI jAya tema utAvaLathI bhinna bhinna pado ekI sAthe bolavAM. (arthAt saMpadA pramANe na bolavuM.) vyAviddha eTale ulaTI paherelI ratnamALAnI jema ulaTAM pado bolavAM. hIna eTale pado vagere rahI jAya te rIte nyUna bolavuM. atyakSara eTale adhika akSaro bolavA. apratipUrNa eTale anusvAra vagere dabAI jAya tema bolavuM. apratipUrNaghoSa eTale udAtta, anudAtta vagere jevA uccArathI bolavAnuM hoya tevA uccArathI na bolavuM. akaMThoSTha vipramukta eTale bALakanI jema aspaSTa sUtro bolavAM. aguruvacanopagata eTale bolavAnAM sUtro guru pAsethI zIkhelAM na hoya. A doSo lAge tema sUtro bolIne vaMdana karavAthI vaMdana karanArAone saviSioSa thAya mevI zakhAzA che. [128] vyAkhyAtaM caityavandanadvAram, adhunA rajoharaNadvAraM vyAcikhyAsurAha___vaMdiya puNuTThiANaM, gurUNa to vaMdaNaM samaM dAuM / seho bhaNai icchAkAreNaM pavvayAveha // 129 // vRttiH- 'vanditvA' dvitIyapraNipAtadaNDakAvasAnavandanena punarutthitebhyaH'praNipAtAniSaNNotthAnena 'gurubhyaH' AcAryebhya: 'tataH' tadanantaraM 'vandanaM samaM'-devAdyabhimukhameva 'dattvA zikSako bhaNati', kimiti tadAha-'icchAkAreNa pravrAjayata', asmAniti gamyate eveti gAthArthaH / / 129 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [65 icchAmotti bhaNittA, uddheuM kaDDiUNaM maMgalayaM / appei raoharaNaM, jiNapannattaM gurU liMgaM // 130 // vRttiH- 'icchAma iti bhaNitvA' vizuddhavacasA utthAtum (? 'utthAya') UrddhasthAnena AkRSya maGgalakaM' paThitvA paJcanamaskAram 'arpayati rajoharaNaM jinaprajJaptaM gururliGgamiti' gAthArthaH / / 130 // caityavaMdana dvAra kahyuM, have "rajoharaNa' dvAranuM vyAkhyAna karavAnI IcchAvALA graMthakAra kahe che tyArabAda guru bIjA namutthaNuM sUtra sudhI devavaMdana karIne UbhA rahe = aTake tyAre ziSya he vagairenI samakSa 4 gurune vahana zane 4 "icchAkAreNa pavvayAveha-De bhagavaMta ! mApanI 59thI bhane hAmA po." [128] pachI zuru vizuddha vIthI "icchAmo= (hI mAvAne) IcchIe chIe." ema kahIne UbhA thaIne paMcanamaskAra gaNIne, jino (sAdhutAnuM) liMga 24295 mApe. [130] liGgadAna eva vidhimAha puvvAbhimuho uttaramuho va dejjA'havA paDicchijjA // jAe jiNAdao vA, disAe~ jiNaceiAI vA // 131 // vRttiH- 'pUrvAbhimukha uttarAbhimukho vA dadyAd' guruH 'athavA pratIcchet' ziSyaH, 'yasyAM jinAdayo vA dizi', jinA:- manaHparyAyajJAninaH avadhisampannAzcaturdazapUrvadharA navapUrvadharAzca, 'jinacaityAnivA' yasyAM dizi AsannAni, tadabhimukho dadyAt athavA pratIcchediti gAthArthaH // 131 // rajoharaNa ApavAno ja vidhi kahe che- pUrva dizA ke uttara dizAnI sanmukha rahIne, athavA jina (= mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI, dazapUrvI ke navapUrva) je dizAmAM vicaratA hoya, athavA je dizAmAM zrI jinezvaranuM caitya (=tIthI najIkamAM hoya, te dizAnI sanmukha rahIne, guru rajoharaNa Ape, athavA ziSya ukta dizAnI sanmukha rahIne rajoharaNa le. [131] rajoharaNaM liGgamuktam, sAmprataM tacchabdArthamAha harar3a rayaM jIvANaM, bajjhaM abbhaMtaraM ca jaM teNaM / rayaharaNaMti pavuccai, kAraNakajjovayArAo // 132 // vRttiH- 'harati' apanayati 'rajo jIvAnAM bAhyaM'-pRthivIrajaHprabhRti 'abhyantaraM ca'badhyamAnakarmarUpaM 'yad'-yasmAt 'tena' kAraNena 'rajoharaNamiti procyate', rajo haratIti rajoharaNam, abhyantararajoharaNa(NAbhAva)mAzakyAha-'kAraNe kAryopacArAt', saMyamayogo rajoharastatkAraNaM cedamiti gAthArthaH // 132 // 1. ahIM caityavaMdana eTale vartamAnamAM jene madhyama devavaMdana kahe che te samajavuM. temAM be eTale ke be vAra namutyukyuM sUtra Ave. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute rajoharaNapradAnano vidhi kahyo, have rajoharaNa zabdano artha kahe che raja=dhULane dUra kare te rajoharaNa. A rajoharaNa sAdhutAnuM liMga che. rajoharaNa dhULa vagere bAhya rajane ane jIvone baMdhAtA karmarUpa atyaMtara rajane dUra kare che mATe te rajoharaNa kahevAya che. prazna- karmarUpa rajane saMyamayogo dUra kare che, paNa liMga nahi. uttara- sAkSAt to saMyamayogo ja karmarUpa rajane dUra kare che, paNa liMga saMyamayogonuM kAraNa che. AthI kAraNamAM kAryano upacAra karIne (jema prANanuM kAraNa bananArA ghIne paNa prANa kahevAmAM Ave che tema) saMyamayogonuM kAraNa bananArA liMgane paNa rajoharaNa kahevAmAM Ave che. [132] etadeva prakaTayati saMjamajogA etthaM, rayaharaNA tesi kAraNaM jeNaM / rayaharaNaM uvayAro, bhaNNai teNaM rao kammaM // 133 // vRttiH- 'saMyamayogAH' pratyupekSitapramRSTabhUbhAgasthAnAdivyApArAH atra' adhikAre rajoharaNAH', badhyamAnakarmaharA ityarthaH, 'teSAM' saMyamayogAnAM 'kAraNaM yena' kAraNena 'rajoharaNamityupacAra : tena hetuneti, rajaHsvarUpamAha-'bhaNyate rajaH karma' badhyamAnakamiti gAthArthaH // 133 // A ja viSayane spaSTa kare che- prastutamAM joyelI-pramArjelI bhUmimAM besavuM vagere kriyArUpa saMyamayogo ja rajoharaNa che, arthAt te saMyamayogo baMdhAtA karmarUpa rajane dUra kare che. liMga saMyamayogonuM kAraNa hovAthI liMga mATe "rajoharaNa' evo zabdaprayoga upacAra che. ahIM baMdhAtAM karmone raja (dhULa) kahevAya che. [133] keI bhaNaMti mUDhA, saMjamajogANa kAraNaM nevaM / rayaharaNaMti pamajjaNamAIhuvadhAyabhAvAo // 134 // vRtti - "vana apatti pUDhAH'- vizvavizeSa: [18] "saMyojana uktalakSaNAnAM 'kAraNaM naiva' vakSyamANena prakAreNa 'rajoharaNamiti', yathA na kAraNaM tathA''ha'pramArjanAdibhiH pramArjanena' saMsarjanena ca 'upaghAtabhAvAt' prANinAmiti gAthArthaH // 134 // (have pUrvapakSa kahe che...) koI mUDha loko ( digaMbaro) kahe che ke rajoharaNa saMyamayogonuM kAraNa nathI. tenAM kAraNo A pramANe che- rajoharaNathI pramArjana karavAthI ane dhULa AdinA saMsargathI jIvono upaghAta thAya che. [134] etadevAha mUiMgaliAINaM, viNAsasaMtANabhogavirahAI / rayadarithajjaNasaMsajjaNAiNA hoi uvaghAo // 135 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 67 vRttiH- pramArjane sati 'mUiMgalikAdInAM' pipIlikAmatkoTaprabhRtInAM vinAzasantAnabhogyavirahAdayo' bhavantIti vAkyazeSaH, rajoharaNasaMsparzanAdalpakAyAnAM vinAzaH, evaM santAna:prabandhagamanaM bhogyaM-sikthAdi etadvirahastu bhavatyevetyupaghAtaH, tathA 'rajodarIsthaganasaMsarjanAdinA bhavatyupaghAta' iti ca, sambhavati ca pramArjane sati rajasA daristhaganaM tatsaMsarjane ca sattvopaghAta rUti gAthArtha: || rUpa jIvono upaghAta thAya che e vigata kahe che- rajoharaNathI pramArjana karatAM rajoharaNanA sparzathI laghukAyavALA kIDI, makoDA vagere jIvono vinAza thAya, karoLIyAnAM jALAM vagereno nAza thAya, kIDI vagerene svabhogya anAjanA dANA vagereno viyoga thAya ja, Ama jIvono upaghAta thAya. tathA rajoharaNathI pramArjana karatA dhULathI (jIvone rahevAnA) dara DhaMkAI jAya, ane dhULanA saMbaMdhathI jIvono upaghAta paNa thAya. [135] eSa pUrvapakSaH, atrottaramAha___ paDilehiu~ pamajjaNamuvaghAo kaha nu tattha hojjA u ? / apamajjiuM ca dosA, vaccAdAgADhavosiraNe // 136 // vRttiH- 'pratyupekSya' cakSuSA pipIlikAdyanupalabdhau satyAm, upalabdhAvapi prayojanavizeSe yatanayA 'pramArjanaM' sUtra uktam, yatazcaivamata 'upaghAtaH kathaM nu tatra bhavet ?, naiva bhavatItyarthaH, sattvAnupalabdhau kimarthaM pramArjanamiti cet ucyate-sUtroktatathAvidhasattvasaMrakSaNArtham, upalabdhAvapi prayojanAntare tu, 'apramArjane tu doSaH', tathA cAha-apamRjya ca doSAH varcaAdAvAgADhavyutsarge', AdizabdAnnizyekAGgulikAdiparigraha iti gAthArthaH // 136 // A pUrvapakSa kahyo, have Ano uttara Ape che- prathama AMkhathI joIne kIDI vagere na hoya to (yatanAthI) pramArjana karavAmAM Ave che, kIDI vagere hoya to paNa kAraNavizeSathI yatanApUrvaka pramArjana karavAnuM sUtramAM kahyuM che, A rIte yatanAthI pramArjana karavAmAM upaghAta kevI rIte thAya ? na ja thAya. prazna- jIvonI rakSA mATe pramArjana karavAnuM che. to pachI jIvo na hoya to pramArjana zA mATe karavuM joIe? uttara- sUtramAM kahelA tevA prakAranA (AMkhothI na dekhAya tevA) jIvonA saMrakSaNa mATe jIvo na hoya ( na dekhAya) to paNa pramArjana karavuM joIe. 1. jyAM kIDI vagere jevo dekhAya te sthAnano upayoga mukhyatayA karavAno nathI, ethI tyAM pramArjanano avakAza ja nathI. Ama chatAM kIDI vagere hoya tevA sthAnano kAraNasara upayoga karavo paDe to pramArjana karIne upayoga karavAno che. AthI ahIM "kIDI vagere hoya to paNa kAraNavizeSathI yatanApUrvaka pramArjana karavAnuM sUtramAM kahyuM che." ema jaNAvyuM che, Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute jIvo hoya to paNa anya kAraNavizeSathI pramArjana karavAnuM kahyuM che. pramArjana na karavAmAM Ave to AgADha kAraNe jhADo vagere pAThavavAmAM ane rAte pezAba vagere paraThavavAmAM doSo lAge. [136] apramArjanadoSAnAha AyaparapariccAo, duhAvi satthassa'kosalaM nUNaM / __ saMsajjaNAidosA, dehe iva na vihiNA huMti // 137 // dAraM // vRttiH- yo hi kathaJcitpurISotsargamaGgIkRtyAsahiSNuH saMsaktaM ca sthaNDilaM tena dayAlunA sa tatra na kAryaH kAryo veti dvayI gatiH, kiJcAtaH ?, ubhayathA'pi doSaH, tathA cAha'AtmaparaparityAgaH' akaraNe AtmaparityAgaH, karaNe paraparityAga iti, kizcAta ityAha-'dvidhA'pi zAsituH'-tvadabhimatatIrthaGkarasya akauzalaMnUnam'-avazyaM, kuzalasya cAkuzalatApAdane AzAtaneti, doSAntaraparijihIrSayA''ha-'saMsarjanAdidoSAH' pUrvapakSavAdyabhihitA 'vidhinA' paribhoge 'na bhavanti deha iva' zarIra iva, avidhinA tvasamaJjasAhArasya dehe'pi bhavantyeveti gAthArthaH // 137 // pramArjana na karavAthI thatA doSo kahe che- koI sAdhu jhADo rokavA asamartha hoya ane caMDila (=jhADo karavAnI bhUmi) jIvothI saMsakta hoya to sAdhue jhADo karavo ke na karavo ema be vikalpa che. baMne vikalpomAM doSa che. jo jhADo roke (=na kare) to AtmAno tyAga thAya sAdhu pote bimAra paDe, yAvat prANanAza paNa thAya, ane jhADo na roke (=kare) to jIvono tyAga thAya=jIvo nAza pAme. Ama baMne rIte te mAnelA (=digaMbare mAnelA) tIrthaMkaranI kuzalatAmAM cokkasa khAmI siddha thAya che. kuzalane akuzala TharAvavAmAM AzAtanA che. (A pramANe vAdIe batAvelA rajoharaNathI pramArjana karavAthI jIvono upaghAta thAya e doSane dUra karyo, have saMsargathI jIvono upaghAta thAya e) bIjA doSane dUra karavAnI IcchAthI graMthakAra kahe che- vidhithI rajoharaNano upayoga karavAmAM (pramArjana Adi karavAmAM) pUrvapakSavAdIe kahelA saMsarga Adi doSo thatA nathI. konI jema? zarIranI jema. jema zarIrano vidhipUrvaka upayoga karavAthI doSo thatA nathI, tema rajoharaNano paNa vidhipUrvaka upayoga karavAthI doSo thatA nathI. hA, avidhithI rajoharaNano upayoga karavAmAM Ave to jarUra doSo lAge, paNa ema to avidhithI ayogya (=doSa lAge tevo) AhAra lenArane zarIrathI (=zarIranA kAraNe) paNa doSo lAge ja. (AthI jema zarIra saMyamopakArI hovAthI rAkhavAmAM (dhAraNa karavAmAM) Ave che, tema rajoharaNa paNa saMyamopakArI hovAthI rAkhavuM joIe.) [137] rajoharaNamiti vyAkhyAtam, aSTA iti vyAcikhyAsurAha aha vaMdiuM puNo so, bhaNai guruM paramabhattisaMjutte / icchAkAreNa'mhe, muMDAvehatti sapaNAmaM // 138 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [69 vRtti:-'atha'anantaraM 'vanditvA punarasau'-ziSyakaH bhaNatigurum'-AcAryaM 'paramabhaktisaMyuktaH' san, kimityAha-'icchAkAreNAsmAn muNDayateti sapraNAma' bhaNatIti gAthArthaH / / 138 / / icchAmotti bhaNittA, maMgalagaM kaDDiUNa tikkhutto / giNhai guru uvautto, aTThA se tinni acchinnA // 139 // daarN|| vRttiH- 'icchAma iti bhaNitvA' guru: 'maGgalakamAkRSya'-paThitvA 'trikRtve'ti tisro vArA ityarthaH, 'gRhNAti gururupayuktaH aSTAH'-stokakezagrahaNasvarUpAH ('se'-tasya) 'tisraH acchinnAH'-askhalitA iti gAthArthaH // 139 / / rajoharaNa dvAranuM vyAkhyAna karyuM, have "aSTA' dvAranuM vyAkhyAna karavAnI IcchAvALA graMthakAra kahe che 5chI ziSya guru pratye 52mamastivaMta ne gurune bahana rIne "icchAkAreNa amhe muMDAveha he bhagavaMta ! mApanI chAthI bhAru muMDana ro" mema (avinata) prama 424 / pUrva 53. [138] guru "icchAmo abhI (tAruM muMDana 4241) chIme chIme" mema. DIne pAra paMcanamaskAra bolIne upayogapUrvaka aTakyA vinA mumukSunA vALanI traNa aSTA (=muThI) le=keza uMce, arthAt thoDA thoDA kezanI traNa capaTIo laIne keza luMce. [139] aSTA iti vyAkhyAtam, adhunA sAmAyikasyotsarga iti vyAkhyAnayanAha vaMdittu puNo seho, icchAkAreNa samaiaM mitti / Arovehatti bhaNai, saMviggo navaramAyariyaM // 140 // vRttiH- 'vanditvA puna'staduttarakAlaM 'ziSyakaH-icchAkAreNa sAmAyikaM mametyAropayateti bhaNati saMvignaH' san, 'navaramAcAryamiti' gAthArthaH // 140 // icchAmotti bhaNittA, so'vi a sAmaiarovaNanimittaM / seheNa samaM suttaM, kaDDittA kuNai ussaggaM // 141 // vRtti:- 'icchAma iti bhaNitvA so'pi ca'-guruH 'sAmAyikAropaNanimittaM ziSyakeNa sArddha sUtraM'-sAmAyikAropaNanimittaM karemi kAussaggaM annattha UsasieNamityAdi 'paThitvA karoti kAyotsarga'miti gAthArthaH // 141 // aA dvAranuM vyAkhyAna karyuM, have "sAmAyikanA kAyotsarganuM" vyAkhyAna kare che- 5chI ziSya saMvA banAne mAyAne (=rune) paMhana rIne "icchAkAreNa mama sAmAiyaM Aroveha marAvaMta ! mApanI chAthI bhAratamA sAmAyina mAro5942." sema 53. guru "icchAmobhe (tArAma sAmAyituM mAro594241) chIme chIme" mema 5. pachI sAmAyinuM mAro555 42vA mATe sAmAia ArovaNanimittaM karemi kAussaggaM annattha UsasieNaM vagere sUtra bolIne guru-ziSya baMne (sAgaravara gaMbhIrA sudhI logassano) kAussagna kare. [140-141] Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute punazca logassujjoagaraM, cintiya ussArae asaMbhante / navakAreNaM tappuvvagaM ca vAre tao tiNNi // 142 // vRtti:- tatra'lokasyodyotakaraMcintayitvA utsArayati' saMyamayogaM tadanantarabhAvikiyAsevanena 'asambhrAntaH' san 'namaskAreNa'-"namo arahaMtANa" mityanena, kAyotsarga iti vyAkhyAtaM, sAmprataM sAmAyikatrayapATha iti pratipAdayannAha-'tatpUrvakaM ca'-namaskArapUrvakaM ca 'vArAstatastistraH' iti gAthArthaH // 142 // kimityAha sAmAiamiha kaDDai, sIso aNukaDDaI tahA ceva / appANaM kayakiccaM, mannaMto suddhapariNAmo // 143 // dAraM // vRttiH- 'sAmAyikamihapaThati' guruH ziSyako'pyanupaThatitathaiva'guruvidhinA, kiMviziSTaH sannityAha-'AtmAnaM kRtakRtyaM' niSThitArthaM 'manyamAnaH zuddhapariNAma' iti gAthArthaH / / 143 / / kAussaggamAM logassa sUtranuM ciMtana karIne 'namo arihaMtANaM' pada bolIne asaMbhrAMtapaNe 51 s|| pAre. (saMyamayogaM tadanantarabhAvikriyAsevanena me 54no bhAva prabhArI cha- 2 // pAnI sAgaNa utsArayati 516 che. utsArayati no bhAvArtha 'pAre cha' zevo cha. usa pArecha meTale choDI de che. to prazna thAya ke kAussagga paNa eka prakArano saMyamayoga che, to ene zA mATe choDI de che ? enA uttaramAM tanattamaviyiAsevana ema kahyuM che, arthAt kAussagna pachI thanArI bIjI kriyA karavAnI hovAthI kAussagnarUpa saMyamayogane pAre cheHchoDI de che.) kAyotsarganuM vyAkhyAna karyuM. have sAmAyitrIpATha e viSe jaNAve che. guru navakAra maMtra pUrvaka traNa vAra sAmAyika sUtra boleHuccarAve. A vakhate zuddha pariNAmathI bhAvita ane (sAmAyika uccaravAthI) potAne kRtakRtya mAnato ziSya paNa guru bole tema teonI sAthe sAmAyika sUtrane manamAM boTo. [142-143] sAmAyikatrayapATha iti pratipAditam, idAnI pradakSiNAM caivetyAdi pratipAdayannAha__ tatto a gurU vAse, gihia loguttamANa pAesuM / dei a tao kameNaM, savvesiM sAhumAINaM // 144 // vRttiH- 'tatazca' tadanantaraM 'gururvAsAn gRhItvA' AcAryamantreNa abhimantrya anAcAryastu paJcanamaskAreNa 'lokottamAnAM' jinAnAM 'padbhayAM' dadAti, mantranamaskArapUrvakameva, 'dadAti ca tataH'-tadanantaraM 'krameNa' yathAjyeSThAryatAlakSaNena 'sarvebhyo' yathAsanihitebhyaH 'sAdhvAdibhyaH', AdizabdAcchrAvakAdiparigraha iti gAthArthaH // 144 / / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [71 sAmAyikatrapAThInuM pratipAdana karyuM. have pradakSiNA'nuM pratipAdana kare che- tyArabAda guru vAsa (=sugaMdhI cUrNa) laIne pote AcArya hoya to sUrimaMtrathI ane AcArya na hoya to paMcanamaskAramaMtrathI maMtrIne te vAsa namaskAramaMtra gaNIne jinezvaranA caraNone Ape caraNomAM mUke, arthAt vAsathI jinezvaranA caraNonI pUjA kare, pachI moTAnA kramathI tyAM najIka rahelA sAdhuone ane zrAvako vagerene te vAsa Ape. [14] to vaMdaNagaM pacchA, sehaM tu davAvae Thio saMto / vaMdittA bhaNai tao, saMdissaha kiM bhaNAmotti // 145 // vRttiH- "tato vandanaM pazcAt'-lokottamAdivAsapradAnottarakAlaM 'ziSyakaM tu dApayati, sthitaH san' UrdhvasthAnena 'vanditvA bhaNati tataH' tadanantaraM takaH' asau zaikSakaH, kimityAha'saMdizata kiM bhaNAmI' tyetaditi gAthArthaH // 145 / / / vaMdittu paveyaaha bhaNai gurU vaMdiuM tao seho / addhAvaNayasarIro, uvautto aha imaM bhaNai // 146 // vRttiH- 'vanditvA pravedaya'-kathayeti 'bhaNati guruH, vanditvA tataH' tadanantaraM 'ziSyakaH arddhAvanatazarIra :sannupayukto'tha'-anantaram idaM'-vakSyamANalakSaNaM bhaNatIti' gAthArthaH / / 146 // kiM tadityAha tubbhehiM sAmAiamAroviamicchamo u aNusaTTi / vAse sehassa tao, siraMmi dito gurU Aha // 147 // NitthAragapArago guruguNehiM vaDDAhi vaMdiuM seho / tubbhaM paveiaM saMdisaha sAhUNaM paveemi // 148 // vRttiH- 'yuSmAbhiH sAmAyikaM mamAropitaM'-nyastaM 'icchAma' evA nuzAsti'sAmAyikAropaNalakSaNAm, evamukte sati 'vAsAn ziSyakasya tataH zirasi dadad gururAha' // 147 // kimAha ? iti, ucyate-'NitthAre'tyAdi, nistAragapAraga iti, nistArakaH pratijJAyAH pAragaH sAmAnyasAdhuguNAnAm, evaMbhUtaH san 'guruguNaiH' prakRSTairjJAnAdibhirvarddhasve'ti-vRddhi gacchata (? gaccha), icchApurassaraM 'vanditvA ziSyakaH', Aheti yogaH, kiM taditi ?-'tubhyaM praveditaM'jJApitaM 'sandizata' yUyaM 'sAdhUnAM pravedayAmi'-jJApayAmi etad / iti gAthAdvayArthaH // 148 / / anne u ittha vAse, deMti jiNAINa tattha esa guNo // sammaM gurUvi nitthAragAi tappuvvagaM bhaNai // 149 // vRttiH- 'anyetu' AcArya atrAntare vAsAn dadati jinAdInAM', na caivamapi kazcid doSaH, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kintu tatra' prAgukte sthAne dIyamAne' 'pyeSa guNaH samyag' - dravyaparicchedapUrvakaM' gururapi nistArakAdi'AzIrvAdarUpaM nirvacanavAkyaM 'tatpUrvakaM' - vAsapradAnapUrvakaM bhaNatIti' gAthArthaH // 149 // Aha ya gurU paveaha, vaMdia seho tao namokkAraM / akkhaliaM kaDuMto, payAhiNaM kuNai uvautto // 150 // vRtti: - 'Ahaca guru: '- ziSyeNAnantarodite ukte sati bhaNati ca guru: 'pravedaya vanditvA, ziSyakastataH'- tadanantaraM 'namaskAramaskhalitaM paThan pradakSiNAM karotyupayuktaH', ekenaiva namaskAreNeti gAthArthaH // 150 // atrAntare AyariyAI savve, sIse sehassa diMti to vAse // dAraM // evaM tu tinnivArA, ego u puNo'vi ussaggaM // 151 // vRtti: - ' AcAryAdayaH sarve' yathAsannihitAH 'zirasi ziSyakasya dadati tato vAsAn', vaditvAdita Arabhya icchAkAreNa sAmAyikaM me Aropayata ityAdi stistro vArA' iti, vyAkhyAtaM caramadvAram, eke tvAcAryA: 'punarapi kAyotsargaM' kArayanti AcaraNayA, tatrApyadoSa eva, navaraM dvAragAthAyA (125) mitthaM pAThAntaraM draSTavyam 'payAhiNaM ceva ussaggo' tti gAthArthaH // 151 // jinezvara vagerene vAsa ApyA pachI guru pote UMcA sthAne besI rahe ane ziSyane vaMdana urAve (=vAMhA japAve) vaMdhana urIne ziSya he } "saMdisaha kiM bhaNAmi = sApa khAjJA Apo } huM Apane hu'' 5huM?" [145 ] pachI guru he "vaMdittu paveyaha =vaMdhana arIne uhe." pachI ziSya ardhaM zarIra namAvIne bheAzrayitte gurune uhe - [146] "tubbhehiM sAmAiyaM AroviyaM, icchAmo aNusaTThi= khAye (yA urIne) bhArAmAM sAmAyinuM Aropa ryu have huM sAmAyika saMbaMdhI anuzAstine IcchuM chuM=Apa mane hitopadeza Apo ema IcchuM chuM." pachI guru ziSyane mastake vAsakSepa nAjIne uDe (= AzIrvAda Ape ) } [147 ] " NitthAragapArago guruguNehiM vuDDhAhi=tuM pratijJAnA ane sAdhuonA sarvasAdhAraNa guNonA pArane pAma ane e rIte tuM utkRSTa jJAnAdi guNothI vRddhi pAma, arthAt pratijJA ane sAdhuguNonuM barobara pAlana ka2vA dvArA utkRSTa jJAnAdi guNo meLavIne tuM mokSamArgamAM AgaLa vadha." pachI ziSya (rU N huM tema IcchuM chuM ema) IcchA jatAvavA pUrva vaMdhana arIne gurune uhe } "tubbhaM paveiaM saMdisaha sAhUNaM paveemi= Apane 4e||pyuN, have Apa AjJA Apo ke huM A (=meM sAmAyika uccaryuM che e) sAdhuone jaNAvuM ?" [148] anya AcAryo ATalo vidhi thayA pachI jinezvara vagerene vAsa Ape che. Ama karavAmAM paNa koI doSa nathI. AnI pahelAM (144mI gAthAmAM jaNAvyA pramANe) vAsa ApavAmAM paNa lAbha che. khAnI pahelAM vAsa (kSepa) ApavAmAM se sAla che De-guru pe| vAsa (kSepa) nAjavA pUrva, samya=}vaNa dravyathI nahi patra bhAvathI, 'nitthAragapArago' ityAhi AzIrvAha vayana he che. [148 ] Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 73 pachI guru ziSyane kahe ke- "gaDhavaMti=vaMdana karIne sAdhuone jaNAva." pachI ziSya sthiracitte namaskAra maMtrane asmalita gaNato gaNato (jinezvarane) pradakSiNA Ape, eka ja namaskAramaMtrathI pradakSiNA Ape, arthAta pradakSiNA ApavAmAM eka ja namaskAramaMtra gaNe. [15] A vakhate najIkamAM rahelA AcArya vagere badhA navadIkSitanA mastake vAsa(pa) nAkhe. A rIte "vRtti' padathI (140mI gAthAthI) AraMbhIne "chAjALa sAmayi ne mAropata' vagere badho vidhi traNa vAra kare. koI AcAryo to svagacchanI AcAraNA mujaba pradakSiNA ApyA pachI paNa kAussagna karAve che. temAM paNa koI ja doSa nathI. paNa dvAragAthA (125)mAM pathahi veva tivavRtto e pAThanAM sthAne hAM revuM 3SNano evo pATha samajavo. [151] AyaMbile aniyamo, AiNNaM jesimAvalIe u / te kAraviMti niyamA, sesANavi natthi dosA u // 152 // vRttiH- 'AcAmAmle aniyamaH' pravedane, kadAcitkriyate kadAcineti, etadevAha-'AcaritaM yeSAmAvalikayaiva' AcAryANAM 'te kArayanti niyamAt', anye tu kArayantyapi, 'zeSANAmapi' ye na kArayanti teSAM 'nAstyeva doSaH', sAmAnyena AcAmlAkaraNe vA nAstyeva doSa iti gAthArthaH // 152 // '(dIkSAnA divase) paveyaNAmAM AyaMbila karavuM ja joIe evo niyama nathI. kyAreka (=koI navadIkSita) AyaMbila kare ane kyAreka ( koI navadIkSita) AyaMbila na kare. je AcAryonI pUrvaparaMparAthI AyaMbila karAvavAnI AcaraNA che te avazya AyaMbila karAve che. bIjA AcAryo to AyaMbila karAve ke na paNa karAve. jeo AyaMbila karAvatA nathI temane paNa koI doSa nathI ja. nalthi DosI 3 e padono bIjI rIte artha ema paNa thAya ke sAmAnyathI eTale ke AcAryonA mata vinA sAmAnyathI paNa AyaMbila na karAvavAmAM doSa nathI. [152] loguttamANa pacchA, nivaDai calaNesu taha nisaNNassa / Ayariyassa ya sammaM, aNNesiM ceva sAhUNaM // 153 // vRttiH- 'lokottamAnAM pazcAd'-uktottarakAlaM 'nipatati caraNayoH, vandanaM karotItyarthaH, "tathA niSaNNasya'-upaviSTasyA cAryasya ca samyagiti'-bhAvasAram 'anyeSAM caiva sAdhUnAM' nipati varAyaziti nAthArtha: | zarU I vaMdaMti ajjiyAo, vihiNA saDDhA ya sAviAo ya / Ayariyassa samIvaMmi uvavisai tao asaMbhaMto // 154 // vRttiH- tatastaM pravrajitaM 'vandante AryikAH' 'puruSottamo dharma' iti kRtvA, kathamityAha 1. ahIM TIkAnA pravele zabdathI vartamAnamAM ApaNe jene "payaNuM" kahIe chIe te samajAya che. paveyaNAnI kriyAmAM pAlI tapa karazuM (ke pAlI pAraNuM karazuMema je bolavAmAM Ave che te mukhya pravedana che ema jaNAya che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 'vidhinA'-pravacanoktena, kiM tA eva ?, netyAha-'zrAvakAzca zrAvikAca' vandante, 'AcAryasamIpe copavizati tataH'- taduttarakAlaM, kiMviziSTaH sannityAha-'asambhrAntaH'ananyacitta iti gAthArthaH // 154 // tatazca bhavajalahipoabhUaM, Ayario taha kahei se dhammaM / jaha saMsAraviratto, anno'vi pavajjae dikkhaM / / 155 // vRttiH- 'bhavajaladhipotabhUtaM'-saMsArasamudrabohitthakalpam 'AcAryastathA kathayati se' tasya-pravrajitasya 'dharmaM yathA' saMvegAtizayAt 'saMsAraviraktaH' san 'anyo'pi' tatparSadantarvartI sattvaH 'prapadyate dIkSAM'-pravrajyAmiti gAthArthaH // 155 // pachI caityavaMdana kare. pachI beThelA AcAryane ane bIjA sAdhuone paNa bhAvapUrvaka vaMdana kare. [15] pachI dIkSita banelA tene dharmamAM puruSanI pradhAnatA hovAthI sAdhvIo zAstrokta vidhithI vaMdana kare. zrAvaka-zrAvikAo paNa tene vaMdana kare. pachI te ekAgracitte AcAryanI pAse bese. [154] pachI AcArya tene saMsArarUpa samudrane taravA mATe vahANa samAna dharmano upadeza Ape. dharmopadeza evI rIte Ape ke jethI tyAM rahelA bIjAo paNa atizaya saMvega thavAthI saMsArathI vi2ta panIne hAkSAno svI312 43. [155] kathaM kathayatItyatrAha bhUtesu jaMgamattaM, tesu'vi paMciMdiattamukkosaM / tesuvi a mANusattaM, mANusse Ario deso // 156 // dese kulaM pahANaM, kule pahANe a jAimukkosA / tIe'vi rUvasamiddhI, rUve a balaM pahANayaraM // 157 // hoi bale'vi a jI, jIe'vi pahAyaNaM tu viNNANaM / viNNANe sammattaM, sammatte sIlasaMpattI // 158 // sIle khAiabhAvo, khAiabhAve'vi kevalaM nANaM / kevalle paDipunne, patte paramakkharo mokkho // 159 // paNNarasaMgo eso, samAsao mokkhasAhaNovAo / ettha bahuM pattaM te, thevaM saMpAviyavvaMti // 160 // tA taha kAyavvaM te, jaha taM pAvesi thevakAleNaM / sIlassa nattha'sajjhaM, jayaMmi taM pAviaM tumae / / 161 / / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [75 lakhUNa sIlameaM, ciMtAmaNikappapAyava'bbhahiaM / iha paraloe a tahA, suhAvahaM paramamuNicariaM // 162 // eaMmi appamAo, kAyavvo sai jirNidapannatte / bhAveavvaM ca tahA, virasaM saMsAraNeguNNaM // 163 // vRttiH-'bhUteSu'-prANiSu jaGgamatvaM' dvIndriyAditvaM, teSvapi'-jaGgameSu paJcendriyatvamutkRSTaM'pradhAnaM, 'teSvapi'-paJcendriyeSu 'mAnuSatva'mutkRSTamiti varttate, 'manujatve Aryo deza' utkRSTa iti gAthArthaH // 156 // 'deze' Arye 'kulaM pradhAnamu'grAdi, 'kule pradhAne ca jAtirutkRSTA' mAtRsamutthA, 'tasyAmapi' jAtau 'rUpasamRddhirutkRSTA', sakalAGganiSpattirityarthaH, 'rUpe ca' sati 'balaM pradhAnataraM', sAmarthyamiti gAthArthaH // 157 // bhavati bale'pi ca jIvitaM', pradhAnamiti yogaH, 'jIvite'pi pradhAnataraM vijJAnaM, vijJAne samyaktvaM', kriyA pUrvavat, 'samyaktve zIlasamprAptiH' pradhAnatareti gAthArthaH // 158 // 'zIle kSAyikabhAvaH' pradhAnaH, kSAyikabhAve ca kevalaM jJAnaM', pratipakSayojanA sarvatra kAryeti, 'kaivalye pratipUrNe prApte paramAkSaro mokSa' iti gAthArthaH // 159 // 'paJcadazAGgaH'-paJcadazabhedaH 'eSa:'- anantaroditaH 'samAsataH'sakSepeNa 'mokSasAdhanopAyaH'-siddhisAdhanamArgaH, 'atra'-mokSasAdhanopAye 'bahu prAptaM tvayA', zIlaM yAvadityarthaH, 'stokaM samprAptavyaM', kSAyikabhAvakevalajJAnadvayamiti gAthArthaH // 160 / / 'tattathA karttavyaM tvayA yathA tat'-zeSaM prApnoSi stokakAlena', kimityata Aha-'zIlasya nAstyasAdhyaM jagati,tatprAptatvayA',pravrajyA pratipanneti gAthArthaH / / 161 // labdhvAzIlametat', kiMviziSTamityAha'cintAmaNikalpapAdapAbhyadhikaM', nirvANahetutvena, etadevAha-'ihaloke-paralokecatathAsukhAvahaM paramamunibhizcaritam'-Asevitamiti gAthArthaH / / 162 / / etasmin'-zIle apramAdo'-yatnAtizayaH 'kartavyaH sadA'-sarvakAlaM 'jinendraprajJapte' tIrthakarapraNIte, apramAdopAyamevAha-'bhAvayitavyaM ca tathA'-zubhAntaHkaraNena 'virasaM saMsAranairguNyaM' vairAgyasAdhanamiti gAthArthaH // 163 / / kevo dhamapadeza Ape te kahe che jIvomAM jaMgamapaNuM=beiMdriya vagere trasapaNuM pradhAna (zreSTha) che. jaMgamapaNAmAM paMcedriyapaNuM pradhAna che. paMceMdriyapaNAmAM manuSyapaNuM pradhAna che. manuSyapaNAmAM Aryadiza pradhAna che. [156] AryadizamAM uhi (uthya) isa prathAnache. sabhA (uyya) ti pradhAna che.tibhA 59 35 (po3-4iguthI 2rita saMpUrNa zarI2) pradhAna cha. 35mA bala pradhAna cha. jasamA vana (hAyu) pradhAna che. [157] jIvanamAM vijJAna (=viziSTa buddhi) pradhAna che. vijJAnamAM samyakatva pradhAna che. samyakatvamAM zIla (=cAritraprApti) pradhAna che.[158] zIlamAM kSAyikabhAvapradhAna che. kSAyika bhAvamAM kevalajJAna pradhAna cha. saMpUrNa avasAnanI prAlita bhokSa thAya che. (pratipakSayojanA sarvatra kAryA=) viSayane 612 rIte paNa vicAravo. jemake-kSAyikabhAva vinAnuM zIla, zIla vinAnuM samyakatva, samyakatva vinAnuM vijJAna, ema uttara uttaranA abhAve pUrva pUrvabhAvo niSphala ke ulaTA hAnikAraka paNa bane. [15] Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute saMkSepathI (=sAmAnyathI) A paMdara bhedo mokSasAdhanAno upAya che. A upAyamAMthI te ghaNuM (=zIla sudhArnu) bhegavI dIdhuMcha, tAre thoDaM 4 (=yibhAva bhane sazAna meM le 4) meLavavAnuM che. [16] tethI tAre tevuM karavuM joIe ke jethI bAkInuM thoDA ja kALamAM tuM meLavI za. yAtrine (=yAritrathI) 4tama asAdhya nathI. te yAritra teM meNavIsIdhuMcha. [161] A cAritra mokSanuM kAraNa hovAthI ciMtAmaNI ane kalpavRkSathI paNa zreSTha che, A cAritra A loka ane paralokamAM sukha ApanAruM che, uttama munioe enuM pAlana karyuM che. [16] jinezvaroe kahelA AvA cAritrane pAmIne enA pAlanamAM sadA atizaya udyama karavo joIe. cAritramAM atizaya udyama thAya e mATe zubha aMtaHkaraNathI sArahIna saMsAranI asAratA vicAravI joIe. saMsAranI sAtArnu yiMtana vaizayano upAya che. [16] Aha viraipariNAmo, pavvajjA bhAvao jiNAeso / __ jaMtA taha jaiavvaM, jaha so hoitti kimaNeNaM? // 164 // vRttiH- 'Aha' paraH, kimAha ?, 'viratipariNAmaH'-sakalasAvadyayogavinivRttirUpaH 'pravrajyA bhAvataH'-paramArthato 'jinAdezaH'-arhadvacanamitthaM vyavasthitamiti, 'yat'-yasmAdevaM 'tat'-tasmA 'ttathA yatitavyaM'-tathA prayatnaH kArya: 'yathA'sau'-viratipariNAmo 'bhavatIti', 'kimanyena'-caityavandanAdi-kriyAkalApena ? iti gAthArthaH // 164 // ahIM vAdI kahe che ke-paramArthathI sarvasAvaghayogothI nivRtti rU5 viratinA je pariNAma e dIkSA che evuM jinavacana che. mATe viratinA pariNAma pragaTAvavA (AMtarika) udyama karavo joIe, caityavaMdanAdi kriyAo karavAnI jarUra nathI. [14] para eva svapakSaM samarthayannAha suvvai a eavaiaraviraheNa'vi sa iha bharahamAINaM / tayabhAvaMmi abhAvo, jaM bhaNio kevalassa sue // 165 // __ vRttiH- 'zrUyate ca etadvyatikaraviraheNApi'-caityavandanAdisambandhamantareNApi 'saH' viratipariNAmaH iha'-jinazAsane bharatAdInAM' mahApuruSANAmiti,kathamiticet, ucyate, tadabhAve'viratipariNAmAbhAve bhAvataH 'abhAvaH'-asambhavaH, 'yat'-yasmAd 'bhaNita:'-uktaH kevalasya zrute'-pravacana iti gAthArthaH // 165 / / saMpADie'vi a tahA, imaMmi so hoi nasthi eaMpi / aMgAramaddagAI, jeNa pavajjaMta'bhavvAvi // 166 // vRttiH- 'sampAdite'pi ca tathA asmin'-caityavandanAdau vyatikare sati 'saH'viratipariNAmo 'bhavati nAstyetad' atrApyaniyama eveti, etadevAha-'aGgAramardakAdayo yena' kAraNena pratipadyante' adhikRtavyatikaram abhavyA api, AsatAM tAvadanya iti gAthArthaH / / 166 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] vAdI ja svapakSanuM samarthana kare che-- jaina zAsanamAM (=zAstramAM) saMbhaLAya che ke zrIbharata cakrI vagere mahApuruSone kriyA vinA ja viratipariNAma pragaTyA hatA. nahi to teone kevalajJAna kema thAya ? kAraNake zAstramAM viratipariNAma vinA kevalajJAna na thAya, ema kahyuM che. [165] bIjI vAta- caityavaMdanAdi kriyAo karavA chatAM viratipariNAma thAya ja evo paNa niyama nathI. aMgAramaIkasUri vagere abhavyo paNa dIkSAnI A vidhi kare che. chatAM teone viratipariNAma thato nathI. [166] kiJca taccaityavandanAdividhinA sAmAyikAropaNaM sati vA viratipariNAme kriyetAsati vA ? ubhayathApi doSamAha sai taMmi imaM vihalaM, asai musAvAyamo gurussAvi / tamhA na juttameaM pavvajjAe vihANaM tu // 167 // vRtti:- 'sati tasmin ' - viritapariNAme 'idaM' - caityavandanAdividhinA sAmAyikAropaNaM 'viphalaM ', bhAvata eva tasya vidyamAnatvAdanyayatAviva, 'asati' - avidyamAne viratipariNAme sAAyikAropaNaM kurvataH 'mRSAvAda' eva 'gurorapi', asadadhyAropaNAd, apizabdAcchiSyasyApi, ayatAviva apratipatte:, yasmAdevaM 'tasmAnna yuktametat' - caityavandanAdividhinA sAmAyikAropaNarUpaM 'pravranyAyA vidhAnam', DvamumayathApi ropavarganAviti gAthArtha: // 267 || vaLI- ame pUchIe chIe ke caityavaMdanAdi vidhithI sAmAyikanuM AropaNa karavAmAM Ave che te viratinA pariNAmapUrvaka karavAmAM Ave che ke viratipariNAma thayA vinA karavAmAM Ave che ? baMne rIte doSa che, e ahIM kahe che [ 77 viratipariNAma thayo hoya to caityavaMdanAdi vidhithI sAmAyikanuM AropaNa karavuM nirarthaka che. kAraNa ke je phala mATe caityavaMdanAdi vidhithI sAmAyikanuM AropaNa karavAnuM che te viratipariNAma rUpa phala te sAdhumAM anya sAdhunI jema raheluM che. have jo viratipariNAma thayA vinA sAmAyikanuM AropaNa karavAmAM Ave to khoTuM AropaNa karavAnA kAraNe guru-ziSya baMnene mRSAvAda ja thAya. dIkSA na lenAra asAdhumAM (=gRhasthamAM) sAmAyikanuM AropaNa karavAthI jema mRSAvAda thAya tema ahIM paNa mRSAvAda thAya. mATe caityavaMdanAdi vidhithI sAmAyikanuM AropaNa rUpa dIkSAvidhi ayukta che. kAraNake viratipariNAma thayo hoya ke na thayo hoya e baMne rIte temAM doSa jovAmAM Ave che. [167] eSa pUrvapakSa:, atrottaramAha saccaM khu jiNAeso, viraIpariNAmo u pavvajjA / eso u tassuvAo, pAyaM tA kIrar3a imaM tu // 168 // vRtti:- 'satyameva jinAdezo' - jinavacanamitthaMbhUtameva yaduta 'viratipariNAma eva pravrajyA', nAtrAnyathAbhAva:, tathA'pyadhikRtavidhAnamavandhyameveti etadevAha - 'eSa puna:' Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute caityavandanAdividhinA sAmAyikAropaNavyatikara: 'tasya' - viratipariNAmasya' upAyo' - hetu: 'prAyo'bAhulyena 'tad'- tasmAt 'kriyata evedaM' - caityavandanAdi pravrajyAvidhAnamiti gAthArtha: / / 168 / / A pUrvapakSa kahyo. have uttara pakSa kahe che paramArthathI viratipariNAma ja dIkSA che evuM ja jinavacana che e tamAruM kathana taddana satya che. AmAM koI pheraphAra nathI. to paNa prastuta dIkSAvidhi saphala ja che. kAraNa ke caityavaMdanAdi vidhithI sAmAyikanA AropaNano prasaMga viratipariNAmano upAya che, tenAthI prAyaH viratipariNAma thAya che. mATe A caityavaMdanAdi pravrajyAvidhi karavo ja joIe. [168] upAyatAmAha 78 ] jiNapaNNattaM liMgaM, eso u vihI imassa gahaNaMmi / patto maetti sammaM ciMteMtassA tao hoi // 169 // " vRtti: - 'jinaprajJaptaM liGgaM'- tIrthakarapraNItametat sAdhucihnaM rajoharaNamiti, 'eSa ca' - - caityavandanAdilakSaNoM' vidhirasya' - liGgasya grahaNe' - aGgIkaraNe prApto mayA' 'tyantadurApa ityevaM ('sammaM'sabhyaJ) 'cintayataH' sataH zubhabhAvatvAd ' asau ' - viratipariNAmo 'bhavatIti' gAthArthaH // 169 // dIkSAvidhi viratipariNAmano hetu kevI rIte bane che te jaNAve che-- dIkSArthI dIkSAvidhi karatAM vicAre ke rajoharaNa rUpa A sAdhuliMga tIrthaMkaroe batAvyuM che. tenA svIkArano A caityavaMdanAdi rUpa vidhi che. atyaMta durlabha A vidhi mane (mahAbhAgyathI) prApta thayo che. A pramANe zubhavicAraNA karatA evA tene zubha bhAva thavAthI viratipariNAma thAya che. [168 ] kathaM gamyata iti cet ? ucyate lakkhijjai kajjeNaM, jamhA taM pAviUNa sappurisA / no sevaMti akajjaM, dIsai thevaMpi pAeNaM // 170 // vRtti:- 'lakSyate' - gamyate 'kAryeNAsau' viratipariNAmaH, kathamityAha - 'yasmAt taM'caityavandanapurassaraM sAmAyikAropaNavidhi 'samprApya satpuruSAH ' - mahAsattvAH pravrajitA vayamiti 'na sevante akAryaM' - paralokaviruddhaM kiJcit,' dRzyate' etat-pratyakSeNaivopalabhyate etat stokamapya' kAryaM 'prAyazo ' - bAhulyena na sevante, ato viratipariNAmasAmarthyametaditi gAthArthaH // 170 // jIvamAM viratipariNAma thayo che e kevI rIte jANI zakAya te jaNAve che-- dIkSAvidhithI dIkSita banelAmAM viratipariNAmanA kAryathI viratipariNAma jANI zakAya che. te A pramANe- mahAsAttvika puruSo caityavaMdanAdi pUrvaka sAmAyika AropaNanI vidhi karIne "ame have sAdhu banyA chIe" ema vicArIne paralokaviruddha kaMI karatA nathI. vidhithI dIkSita banelA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [79 mahAsAttviko thoDuM paNa akArya prAyaH karatA nathI e pratyakSa ja jovAmAM Ave che. A tAkAta viratipariNAmamAM che, arthAt viratipariNAma vinA A kArya na thaI zake. (viratipariNAmanuM A kArya dekhAvAthI viratipariNAma che ema nirNaya karI zakAya che.) [170]. sAmprataM yaduktaM 'zrUyate caitadvyatikaraviraheNApi sa iha bharatAdInA' mityetatparijihIrSurAha AhaccabhAvakahaNaM, na ya pAyaM jujjae ihaM kAuM / vavahAranicchayA jaM, donivi sutte samA bhaNiyA // 171 / / vRttiH- 'kAdAcitkabhAvakathanaM'-bharatAdilakSaNaM 'na ca prAyo yujyate iha'-vicAre 'kartuM', kimityata Aha 'vyavahAranizcayau yato' nayau 'dvAvapi sUtre samau bhaNitau'-pratipAdito, bhagavadbhariti gAthArthaH / / 171 // vAdIe pUrve (165mI gAthAmAM) "saMbhaLAya che ke bharatacakrI vagerene kriyA vinA ja viratipariNAma pragaTyo hato" ema je kahyuM hatuM, teno uttara Ape che- prastuta vicAraNAmAM kyAreka banatA bharatAdinA dRSTAMtonuM kathana karavuM e prAyaH yogya nathI. kAraNa ke bhagavAne sUtramAM nizcaya-vyavahAra e baMne nayone samAna kahyA che. AthI vyavahAranI vAta cAlatI hoya tyAre vacce nizcayanI vAta lAvIne vyavahArane nirarthaka banAvavAno prayatna karavo meM anuthita che.) [171] etadevAha jai jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAraNicchae muaha / vavahAraNaucchee, titthuccheo jao'vassaM // 172 // vRttiH- 'yadi jinamataM prapadyadhvaM' yUyaM 'tato mA vyavahAranizcayau muJcata'-mA hAsiSThAH, kimityatra Aha-'vyavahAranayocchede tIrthocchedo yato'vazyam', ato vyavahArato'pi pravrajitaH pravrajita eva / iti gAthArthaH / / 172 // A ja viSayane kahe che jo tame jinamatane svIkAro cho (mAno cho) to vyavahAra-nizcaya e baMnene na mUko. kAraNa ke vyavahAranA ucchedathI avazya tIrthano (zAsanano) uccheda thAya. AthI vyavahArathI paNa dIkSita thayelo hIkSita 4 che. [172] etadeva samarthayati vavahArapavattIivi, suhapariNAmo tao a kammassa / niyameNamuvasamAI, NicchayaNayasammayaM tatto // 173 // vRttiH- 'vyavahArapravRttyA'pi'-caityavandanAdividhinA pravrajito'hamityAdilakSaNayA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 'zubhapariNAmo' bhavati, tatazca' zubhapariNAmAt 'karmaNaH'-jJAnAvaraNIyAdeH 'niyamenopazamAdayo' bhavanti, AdizabdAt kSayakSayopazamAdiparigrahaH, 'nizcayanayasammataM tata' iti tataH-upazamAdeviratipariNAmo bhavatIti gAthArthaH // 173 // A ja viSayanuM samarthana kare che vyavahArathI paNa caityavaMdanAdi vidhi karanArane te vidhithI "huM dIkSita thayo chuM" vagere zubha pariNAma pragaTe che. te zubha pariNAmathI nizcayanayane saMmata jJAnAvaraNIyAdi karmonA upazama-kSayakSayopazama vagere thAya che. tenAthI viratipariNAma thAya che. [173] yaccoktaM 'sati tasminnidaM viphala' mityAdi, tanirAkaraNArthamAha hote'vi tammi vihalaM, na khalu imaM hoi ettha'NuTThANaM / sesANuTThANaMpiva, ANAArAhaNAe u // 174 // vRttiH- 'bhavatyapi tasmin'-viratipariNAme 'viphalaM na khalviti'-naiva 'idaM'caityavandanAdi 'bhavati atra' prakrame''nuSThAnaM', kintu saphalameva, 'zeSAnuSThAnamiva'-upadhipratyupekSaNAdivat,kuta ityAha-'AjJA-''rAdhanAta eva'-tIrthakaropadezAnupAlanAdeva, bhagavadupadezazcAyamiti gAthArthaH // 174 / / have pUrve (gAthA 167mAM) "viratipariNAma hoya to sAmAyikanuM AropaNa karavuM nirarthaka che." vagere je kahyuM hatuM, teno uttara Ape che- viratipariNAma thayo hoya to paNa caityavaMdanAdi anuSThAno niSphaLa thatAM ja nathI, kiMtu upadhipratilekhanA Adi anya anuSThAnonI jema saphaLa ja thAya che. kAraNa ke tenAthI jinAjJAnuM pAlana thAya che. arthAt jinAjJAnuM pAlana thavAnA kAraNe ja caityavaMdanAdi kriyA saphaLa che. caityavaMdanAdi vidhi pUrvaka dIkSA ApavI ane levI evI jinAjJA che. [17] dvitIyaM pakSamadhikRtyAha asai musAvAo'vi a, Isipi na jAyae tahA gurunno| vihikAragassa ANAArAhaNabhAvao ceva // 175 // vRttiH- 'asati' viratipariNAme 'mRSAvAdo'pi ca ISadapi'-manAgapi na jAyate guro:'uktalakSaNasya, kiMviziSTasyetyatrAha-'vidhikArakasya' sUtrAjJAsampAdakasyeti, kuta ityAha'AjJArAdhanabhAvata eva' bhagavadAjJAsampAdanAdeveti gAthArthaH // 175 // have (viratipariNAma na thayo hoya e) bIjA pakSane AzrayIne kahe che- viratipariNAma na thayo hoya to paNa vidhikAraka (=sUtrAjJAnuM pAlana karanAra) gurune mRSAvAda paNa jarA paNa thato nathI. kAraNa ke temaNe jinAjJAnuM pAlana karyuM che, arthAt jinAjJAnuM pAlana karavAnA kAraNe ja vidhikArakane mRSAvAda thato nathI. [175] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [81 vidhipravrAjane guNAnAha hoti guNA niameNaM, AsaMsAIhi~ vippamukkassa / pariNAmavisuddhIo, ajuttakArimivi tayaMmi // 176 // vRttiH- 'bhavanti guNA niyamena' karmakSayAdayo vidhipravrAjane sati 'AzaMsAdibhirvipramuktasya' guroH, AdizabdAt sampUrNaparSadAdiparigrahaH, kuto bhavanti ?, 'pariNAmavizuddheH'sAMsArikaduHkhebhyo mucyatAmayamityadhyavasAyAd, 'ayuktakAriNyapi' kutazcitkarmodayAt tasmin' ziSye iti gAthArthaH // 176 // vidhithI dIkSA ApavAmAM gurune thatA lAbho jaNAve che vidhithI dIkSA ApavAmAM gurune avazya karmakSaya vagere lAbho thAya che. kAraNa ke gurumAM "A jIva sAMsArika duHkhothI mukta thAo" evA parahitAzaya rUpa zubha adhyavasAya hoya che. Avo zubha adhyavasAya to ja thaI zake ke jo guru AzaMsAdi doSothI taddana rahita hoya. AthIja guru "dIkSA ApavAthI A AhAra-pANI vagere lAvavAnuM kAma karaze vagere AzaMsAthI ane mArA parivAranI vRddhi thaze" ItyAdi (ahaMbhAva rU5) azubha bhAvathI rahita hovA joIe. koI kAraNe tevA karmodayathI te ziSya kaMI anucita kare to paNa AvA gurune to ukta zubha adhyavasAyathI karmakSaya vagere lAbha ja thAya. [17]. tamhA u juttameaM, pavvajjAe vihANakaraNaM tu / guNabhAvao akaraNe, titthuccheAiA dosA // 177 // __ vRttiH- yasmAdevaM 'tasmAttu yuktametad'-anantaroditaM 'pravrajyAyA vidhAnakaraNaM tu'caityavandanAdi, kuta ityAha-'guNabhAvataH' uktanyAyAt karmakSayAdiguNabhAvAd, 'akaraNe' prastutavidhAnasya 'tIrthocchedAdayo doSAH'-tIrthocchedaH sattveSu na cAnukampeti gAthArthaH // 177 / / ukta rIte karmakSaya vagere lAbha thato hovAthI ukta caityavaMdanAdi dIkSAvidhinuM pAlana ja yukta cha (=43rI cha). 3saTuM, hokSAvidhi na 42vAthI tIrthano (zAsanano) , vomA anupAno (525||no) amAva vagere bhane hopo thAya. [177] etadeva bhAvayati chaumattho pariNAma, sammaM no muNai tANa dei tao / na ya aisao a tIe, viNA kahaM dhammacaraNaM tu ? // 178 // vRttiH- "chadmasthasattvaH pariNAmaM' vineyasambandhinaM 'na samyagmanute'-na jAnAti, 'tato na dadAtyasau' dIkSA pariNAmAdarzanena, tato'tizayI dAsyatIti cet atrAha-'na cAtizayo'pi'-avadhyAdiH tayA bhAvato dIkSayA vinaiva, ata: 'kathaM dharmacaraNamiti' sAmAnyenaiva dharmAcaraNAbhAva iti gAthArthaH // 178 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute A ja viSayanI vicAraNA kare che- prazna- chamasthajIva ziSyanA pariNAmane joI na zake, AthI te (chabastha) dakSA na Ape, kiMtu viziSTa jJAnI dIkSA Ape, ethI ukta doSo na thAya. uttara- avadhijJAna Adi viziSTajJAna bhAvathI dIkSA vinA na ja thAya. (pahelAM dIkSA pachI viziSTajJAna.) tame chadmastha gurune dIkSA ApavAnI nA pADo cho. ethI to mULathIja dIkSAno abhAva thAya. (dIkSAno abhAva thAya eTale viziSTajJAnano paNa abhAva thAya. viziSTa jJAnano abhAva thatAM dIkSAno paNa abhAva thAya.) [178] yaccAtra bharatAdyudAharaNamuktaM tadaGgIkRtyAha AhaccabhAvakahaNaM, taMpihu tappuvvayaM jiNA biMti / tayabhAve Na ya juttaM, tayaMpi eso vihI teNaM // 179 // vRttiH- 'kAdAcitkabhAvakathanaM' bharatAdInAmatizayAdirUpaM yat 'tadapi tatpUrvakaM'janmAntarAbhyastapravrajyAvidhAnapUrvakaM jinA bruvate, tadabhAve ca'-janmAntarAbhyastapravrajyAvidhAnAbhAve 'na ca yuktaM tadapi' kAdAcitkabhAvakathanaM, yata evaM meSa vidhi:'-anantaroditaH pravrajyAyAH 'tato' cAvya ta gAthArtha: | 272 / have vAdIe kahelA bharatacakrI AdinA dAMtane AzrayIne kahe che- bharatacakrI vagerene bAhya kriyA vinA ja kevalajJAna vagere thayuM hatuM ema kahevuM paNa barobara nathI. kAraNa ke temane pUrva janmamAM dIkSAvidhino abhyAsa thayelo hato ema jinezvaroe kahyuM che. bharatacakrI vagerene thayela kevalajJAna vagere pUrvajanmamAM dIkSAvidhinA abhyAsa vinA na ghaTI zake. AthI anaMtarokta dIkSAvidhi yogya che=jarUrI che. [179] aNNe agAravAsaM, pAvAu pariccayaMti ii biMti / sIodagAibhogaM, adinnadANatti na kariti // 180 // vRttiH- 'anye' vAdina 'iti bruvata' iti sambandhaH, kimityAha-'agAravAsaM'-gRhavAsaM 'pApAt parityajanti', pApodayena tatparityAgabuddhirutpadyata iti bhAvaH, tathA 'zItodakAdibhogam', AdizabdAd vikRtyAdiparigrahaH, adattadAnA iti na kurvanti', pApodayenaiva tatparihArabuddhirutpadyata rUti gAthArthaH || 180 || ahIM koI vAdI kahe che ke dIkSA lenArAo gharavAsano tyAga pApodayathI kare che, arthAta temane tevo pApodaya thavAthI gharavAsane choDavAnI buddhi thAya che. tathA bhavAMtaramAM dAna na karyuM 1. laukika vyavahAramAM paNa kriyA ane pariNAmano saMbaMdha pratyakSa dekhAya che. jemake lagnanI kriyA thatAM ja yuvati potAne huM amukanI patnI chuM' ema mAne che. lagna-sagapaNa pahelAM yuvatimAM A bhAva nathI hoto. atyArasudhI potAne sAdhAraNa mAnavI gaNato koI puruSa pradhAnapadanA sogaMdanI vidhi karyA pachI potAne 'huM pradhAna chuM' ema mAne che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 83 hovAthI hamaNAM zItala jaLa, ghI-dUdha Adino bhoga karatA nathI, arthAt pApodaya thavAthI ja temane zItala jala Adi (puNyathI maLatI sukhasAmagrIne) choDavAnI buddhi thAya che. [180] etadeva samarthayati bahudukkhasaMvidatto nAsai attho jahA abhavvANaM / ia punnehi vipatto agAravAso'vi pAvANaM // 189 // vRtti:- 'bahuduHkhasaMviDhatto ''pi - bahuduHkhasamajjita: san ' nazyatyartho yathA'bhavyAnAm'apuNyavatAM 'iti' evaM 'puNyairapi prApto'gAravAso'pi pApAnAM ' nazyati, kSudrapuNyopAttatvAditi gAthArthaH // 181 // cattaMmi gharAvAse, oAsavivajjio pivAsatto / khuhio a pariaDato, kahaM na pAvassa visautti ? // 182 // vRtti:- ' tyakte gRhAvAse', pravrajitaH sannityarthaH, 'avakAzavivarjitaH '-AzrayarahitaH 'pipAsArttaH '- tRTparIta: 'kSudhitazca paryaTan kathaM na pApasya viSaya iti', pApodayena sarvametadbhavatIti gAthArthaH // 182 // tathA cAha suhajhANAo dhammo, savvavihINassa taM kao tassa ? | api jassa niccaM, natthi uvadvaMbhaheutti // 183 // vRtti:- 'zubhadhyAnAt ' - dharmmadhyAnAde dharmma' iti sarvatantraprasiddhiH, 'sarvavihInasya'sarvopakaraNa-rahitasya'tat' zubhadhyAnaM' kutastasya' - pravrajitasya ?, ' annamapi' - bhojanamapi, AstAM zItatrANAdi, 'yasya nityaM' - sadA ucitakAle 'nAsti upaSTambhahetuH ' zubhadhyAnAzrayasya kAyasyeti gAthArthaH // 183 // tamhA gihAsamarato, saMtuTThamaNo aNAulo dhImaM / parahiakaraNikkaraI, dhammaM sAhei majjhattho // 184 // vRtti:- yasmAdevaM 'tasmAt gRhAzramarata: ' san 'santuSTamanAH', na tu lobhAbhibhUtaH 'anAkulo' na tu sadA gRhakarttavyatAmUDhaH, 'dhImAn' - buddhimAn tattvajJaH 'parihitakaraNaikaratiH' na tvAtmambhariH 'dharmyaM sAdhayati madhyastho' na tu kvacid rakto dviSTo veti gAthArthaH // 184 // vAdI A ja viSayanuM samarthana kare che-- jema puNyahIna puruSonuM ghaNA kaSTathI meLaveluM dhana paNa vinA bhogave cAlyuM jAya, tema puNyathI maLelo gharavAsa paNa dIkSA lenArAonA pApodayathI vinA bhogave jato rahe che. temaNe kSudra (halakA) puNyathI gharavAsa meLavyo hato. anyathA A rIte jato na rahe. [181] dIkSA laIne gha2vAsa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute choDavAthI Azraya vinAnA ane sudhA-tRSAthI pIDita banIne ghera ghera bhaTakatA sAdhu pApodayavALA kema na hoya ? arthAt ene A badhuM pApodayathI thAya che. [182) dharmadhyAna Adi zubhadhyAnathI dharma thAya che ema (jaina-jainetara) sarvazAstramAM (nirvivAda) nizcita che. zubhadhyAnano Azraya kAyA che, arthAt kAyAthI (kAyAnI sahAyathI) zubha dhyAna karI zakAya che. kAyA anna vagerethI Take che. sarva upakaraNothI rahita sAdhunI pAse ucita kAle jarUrI anna paNa hotuM nathI, to pachI ThaMDI vagerathI zarIranuM rakSaNa karavA kAmaLI vagere sAdhano kyAMthI hoya ? zarIrarakSaNanI sAmagrI na hovAthI zarIrarakSaNa na thAya, zarIrarakSaNa vinA zarIranA Azraye thatuM zubhadhyAna kyAMthI thAya ? Ama annAdithI rahita sAdhune zubhadhyAna na hovAthI dharma na hoya. [183] mATe gRhasthanAM kAryomAM tatpara, saMtoSI, gRhakartavyomAM vivekI, tattvavedI, parahita karavAmAM ja prItivALo (=asvArthI) ane madhyastha (=rAga-dveSathI rahita) puruSa dharma sAdhI zake che. [184] eSa pUrvapakSaH, atrottaramAha kiM pAvassa sarUvaM ?, kiM vA punassa ? saMkiliTuM jaM / veijjai teNeva ya, taM pAvaM puNNamiaraMti // 185 // vRttiH- 'pApAtparityajanti puNyopAttaM gRhAzrama'miti paramatam, AcAryastvAha-'kiM pApasya svarUpaM ?, kiM vA puNyasyeti'-abhiprAyasya (? abhipretasya) puNyapApayoryathA samyaglakSaNaM tathA kuzalAnubandhinaH puNyAt parityajanti gRhavAsamityetacca vakSyati, parastu tayoH svruupmaahsaMvinA'-patine "yat' svarUpo 've' -anubhUyate "naiva-sa tsaMgenaiva "tatpApaM, puNyamitaraditi'-yadasakliSTamasaGklezenaiva ca vedyate iti gAthArthaH // 185 // A pUrva pakSa kahyo, have uttarapakSa kahe che dIkSA lenArAo puNyathI meLavelA gRhavAsane pApanA udayathI choDe che ema bIjAono mata che. AnA uttaramAM AcArya mahArAja "puNya-pApanA yathArtha lakSaNa pramANe puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI grahavAsane choDe che" ema AgaLa (gAthA 206mAM) kaheze. paNa e pahelAM AcArya mahArAja vAdIne pUche che ke ISTa puNya-pApanuM lakSaNa zuM che? AnA uttaramAM vAdI kahe che- je svarUpathI saMkliSTa hoya ane saMklezathI ja anubhavAya te pApa, ane je svarUpathI saMkliSTa na hoya saMkleza vinA ja anubhavAya te puNya. (arthAt puNya-pApa bAhya sukha-duHkhanA AdhAre nathI, kiMtu cittasaMklezanA AdhAre che. bAhya duHkha hoya paNa cittasaMkleza na hoya to e puNya che, bAhya sukha hoya, paNa sAthe cittasaMkleza hoya to e pApa che.) [185] evamanayoH svarUpa ukte satyAha jai evaM kiM gihiNo, atthovAyANapAlaNAIsu / vinA saMkSitijJA ?, vitI tasvayaMti ? 286 / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [85 paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] vRttiH- 'yadyevaM' puNyapApayoH svarUpaM yathA'bhyadhAyi bhavatA nanvevaM 'kiM gRhiNaH arthopAdAnapAlanAdiSu' satsu ArtadhyAnAd, AdizabdAnAzAdiparigrahaH, 'vedanA nasakliSTA?' sakliSTaivetyabhiprAyaH, 'kiM vA tasyAH'-sakliSTAyA: vedanAyAH 'svarUpaM' yadeSA'pi sakliSTA na bhavatIti gAthArthaH // 186 // vAdIe puNya-pApanuM svarUpa kahyuM, eTale have AcArya kahe che jo puNya-pApanuM svarUpa tame kahyuM tevuM che to gRhasthone dhana meLavavAmAM, meLavelA dhananuM rakSaNa karavAmAM ane dhanano viyoga vageremAM thatuM duHkha saMkliSTa (cittasaMklezavALuM) nathI ? saMkliSTa ja che. (kAraNa ke gRhasthane emAM cittasaMkleza thAya ja che.) jo tamArA mate A duHkha paNa saMkliSTa na hoya to saMkliSTa duHkhanuM svarUpa zuM che te tame kaho. [186] parAbhiprAyamAzaGkaya pariharanAha gehAINamabhAve, jA taM rUvaM imIi aha iTuM / ___ jujjai a tayabhisaMge, tadabhAve savvahA'juttaM // 187 // vRttiH- 'gehAdInAM'-gRhadhanAdInAm 'abhAve yA' vedanA 'tadrUpamasyAH'-sakliSTAyAH vedanAyA: 'atheSTam'-abhyupagataM bhavatA, etadAzaGkayAha-'yujyate' etadrUpaM tasyAH 'tadabhiSvaGge' gehAdiSvabhilASe sati, 'tadabhAve' abhiSvaGgAbhAve 'sarvathA'-ekAntenA yuktaM' tadrUpamasyAH, nirabhiSvaGgasya saGklezAyogAditi gAthArthaH / / 187 // vAdI bole te pUrve ja vAdInA abhiprAyanI kalpanA karIne AcArya teno uttara Ape che ghara, dhana vagere na hoya tethI je duHkha thAya te du:kha saMkliSTa che ema tame mAnatA ho to ame kahIe chIe ke ghara, dhana vagerenI abhilASA hoya to ghara, dhana vagerenA abhAvathI saMkliSTa (=saMklezavALuM) du:kha thAya. AthI ghara, dhana vagerenI abhilASA na hoya to tenA abhAvathI saMkliSTa 6:5 na thAya. // 29 // 3 abhilASA hitane saM'se na thAya. [187] etadeva samarthayati jo ettha abhissaMgo, saMtAsaMtesu pAvaheutti / aTTajjhANaviappo, sa imIe saMgao rUvaM // 188 // vRttiH- 'yo'tra'-loke 'bhiSvaGgo'-mUrcchalakSaNaH 'sadasatsu' gehAdiSu 'pApaheturiti'pApakAraNam'ArtadhyAnavikalpa:'-azubhadhyAnabhedo'bhiSvaGgaH 'sa' khalu asyAH'-sakliSTAyA vedanAyAH 'saGgato rUpam'-ucitasvarUpamiti gAthArthaH // 188 // A ja viSayanuM samarthana kare che- maLelI ke na maLelI ghara vagere vastuomAM je mUcha (Asakti) thAya te pApanuM kAraNa che, " Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute ane te (mUcha) azubhadhyAnano ArtadhyAnarUpa eka bheda che. A mUcha saMkliSTa duHkhanuM ucita svarUpa che, arthAt mUcha e saMkliSTa (cittasaMklezavALuM) duHkha che evuM saMkliSTa duHkhanuM svarUpa barobara cha. [188] tataH kimityAha eso a jAyai daDhaM, saMtesuvi akusalANubaMdhAo / puNNAo tA taMpi hu, neaM paramatthao pAvaM // 189 // vRttiH- 'eSa ca'-abhiSvaGga : 'jAyate dRDham'-atyarthaM 'satsvapi' gehAdiSviti gamyate, kuta ityAha-'akuzalAnubandhino'-mithyAnuSThAnopAttAt 'puNyAd', yasmAdevaM tat'-tasmAttadapi'akuzalAnubandhi puNyaM 'jJeyaM paramArthataH pApaM', saGklezahetutvAditi gAthArthaH // 189 // saMkliSTa duHkha e mUcha svarUpa hovAthI zuM thayuM te jaNAve che- maLelI paNa ghara vagere vastuomAM mithyA anuSThAnothI bAMdhela pApAnubaMdhI puNyathI atizaya mUcha (Asakti) pApa che, mATe pApAnubaMdhI puNya paNa paramArthathI pApa che. kAraNa ke te yittasaMsezana // 29 // che. [188] tathA ca kaiyA sijjhai duggaM, ko vAmo majjha vaTTae kaha vA / jAyaM imaMti ciMtA, pAvA pAvassa ya nidANaM // 190 // vRtti:- 'kadA sidhyati durgaM'-baladevapurAdi, 'ko vAma:'-pratikUlo me' narapati vartate, kathaM vA jAtamidam'-asya vAmatvaM iti-evaMbhUtA 'cintA pApA' sakliSTArtadhyAnatvAt 'pApasya ca nidAnaM'-kAraNam, ArtadhyAnatvAdeveti gAthArthaH // 190 // pApAnubaMdhI puNya pApa kevI rIte che te kahe che- A killo kyAre jItAze? kayo rAjA ane pratikULa che? amuka vyakti taraphathI A pratikULatA kema AvI? AvI ciMtA saMkliSTa ArtadhyAnarUpa hovAthI pApa che, ane saMkliSTa ArtadhyAnarUpa hovAthI 4 pApana 129 // 59 // che. [180] ia ciMtAvisaghAriadeho visae'vi sevai na jIvo / ciTThau a tAva dhammo'saMtesuvi bhAvaNA evaM // 191 // vRttiH- 'iti'-evaM cintAviSaghAritadeho'-vyAptazarIra: san viSayAnapisevatenajIvaH', tathA AkulatvAt, 'tiSThatu ca tAvaddharmo' viziSTApramAdasAdhyaH, 'asatsvapi' gehAdiSviti gamyate abhiSvaGge sati 'bhAvanA eva'miti-azubhacintA dharmavirAdhinI pApAdeveti gAthArthaH / / 191 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [87 A pramANe jenuM zarIra ciMtArUpa viSathI gherAyeluM che te jIva vyAkulatAnA kAraNe viSayone paNa bhogavI zakato nathI, to pachI viziSTa apramAdathI karI zakAya tevo dharma kevI rIte karI zake ? ghara vagere vastuo na hoya to paNa temAM jo Asakti thAya to AvI azubha ciMtA thAya. A azubha ciMtA pApanA udayathI ja thAya che ane dharmano bhaMga kare che. [191] __ etadevAha dINo jaNaparibhUo, asamattho uarabharaNamitte'vi / citteNa pAvakArI, tahavi hu pAvapphalaM eaM // 192 // vRttiH- 'dIna:'-kRpaNaH 'janaparibhUto'-lokagarhitaH 'asamarthaH udarabharaNamAtre'pi'Atmambharipi na bhavati 'cittena pApakArI, tathApi tu'-evaMbhUto'pi san asadicchayA pApacitta ityarthaH 'pApaphala-metaditi' janmAntarakRtasya kArya bhAvinazca kAraNamiti gAthArthaH / / 192 / / vastuo na hoya to paNa mUrchAthI azubha ciMtA thAya e kahe che mUchavALo jIva garIba hoya, lokothI parAbhava pAmato hoya, potAnuM peTa paNa pUrI zakato na hoya, to paNa manathI pApa kare che, arthAta je nathI maLyuM tene meLavavAnI IcchAthI cittamAM pApanA vicAro kare che. A pUrvabhavamAM karelA pApanuM phaLa che ane bhaviSyanA azubha phaLanuM kAraNa cha. [182] yadyevaM kiMviziSTaM tarhi puNyamiti ?, atrAha saMtesuvi bhogesuM, nAbhissaMgo daDhaM aNuTThANaM / atthi aparalogaMmivi, punnaM kusalANubaMdhimiNaM // 193 // vRttiH- iha yadudayAt 'satsvapi bhogeSu'-zabdAdiSu 'nAbhiSvaGgo, dRDham'-atyartham'anuSThAnaM asti ca paraloke'pi' dAnadhyAnAdi, 'puNyaM kuzalAnubandhIdaM', janmAntare'pi kuzala-kAraNatvAditi gAthArthaH // 193 // parisuddhaM puNa eaM, bhavaviDavinibaMdhaNesu visaesuM / jAyai virAgaheU, dhammajjhANassa ya nimittaM // 194 // __vRttiH- 'parizuddha punaretad'-abhyAsavazena kuzalAnubandhi puNyaM, 'bhavaviTapinibandhaneSu viSayeSu' saMsAravRkSabIjabhUteSvityarthaH, 'jAyate virAgahetuH'-vairAgyakAraNaM, 'dharmadhyAnasya ca nimittaM', mahApuNyavatAM mahApuruSANAM tathopalabdheriti gAthArthaH // 194 // jo pApanuM AvuM svarUpa che to puNyanuM svarUpa kevuM che? e praznano uttara Ape che- jenA udayathI maLelA paNa zabdAdi bhogomAM atizaya rAga na thAya ane paralokamAM hitakara Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 88 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute dAna, dhyAna vagere dhArmika anuSThAno karI zakAya te puNyAnubaMdhI puNya che. kAraNa ke e puNyathI bhavAMtaramAM paNa kuzaLa thAya che. [193] rAganI maMdatAno abhyAsa thatAM puNyAnubaMdhI puNya saMsArarUpa vRkSanA bIjarUpa viSayo pratye vairAgyanuM kAraNa bane che, ane dharmadhyAnanuM nimitta bane che. mahApuNyazALI mahApuruSomAM A pramANe jovAmAM Ave che. [194] etacca viSayavirAgAdi mahatsukhamityAha jaM visayavirattANaM, sukkhaM sajjhANabhAviamaINaM / taM muNai muNivaro ccia, aNuhavao na uNa anno'vi // 195 // vRttiH- 'yadviSayaviraktAnAm'-asadicchArahitAnAM 'saukhyaM saddhyAnabhAvitamatInAM' ca-dharmadhyAnAdi-bhAvitacittAnAM 'tat manute'-jAnAti 'munivara eva'-sAdhureva 'anubhavataH'anubhavanena, 'na punaranyo'pi' asAdhuH, tathA'nubhavAbhAvAditi gAthArthaH // 195 / / A viSayavirAga vagere mahAsukha che ema kahe che viSayothI virakta ane zubhadhyAnAdithI bhAvita cittavALA jIvone je sukha thAya che tene anubhavathI sAdhu ja jANI zake che, sAdhu sivAya anya nahi, kAraNa ke sAdhu sivAya anyane tevA sumano anubhava yato nathI. [185] etadeva samarthayati kaMkhijjai jo attho, saMpattIe na taM suhaM tassa / icchAviNivittIe, jaM khalu buddhappavAo'aM // 196 / / vRttiH- 'kAkSyate'-abhilaSyate 'yo'rthaH'-stryAdiH 'sampattyA'-samprAptyA 'na tatsukhaM tasya'-arthasya 'icchAvinivRttyA''tra 'yatkhalu' sukhaM 'buddhapravAdo'yam'AptapravAdo'yamiti gAthArthaH / / 196 / / A ja viSayanuM samarthana kare che- strI vagere je vastunI IcchA thAya te vastunI prAptithI arthAt IcchApUrvakanI vastuprAptithI tevuM sukha nathI thatuM, jevuM sukha IcchAnI nivRttithI thAya che, ema AptapuruSo kahe che. bhAvArtha- IcchApUrvakanI vastuprAptithI thatA sukhanI apekSAe IcchAnivRttithI thatuM sukha satyaMta vizeSa che. [186] muttIe vabhicAro, taM No jaM sA jiNehiM pannattA / icchAviNivittIe, ceva phalaM pagarisaM pattaM // 197 // vRttiH- 'muktyA vyabhicAraH', tatkAGkSaNe tatprAptyaiva sukhabhAvAd, etadAzaGkayAha-'tat na, yad'-yasmAd 'asau'-mukti jinaiH prajJaptA'-tIrthakarairuktA 'icchAvinivRttereva phalaM', na punaricchApUrvakamiti, 'prakarSaprAptaM'-sAmAyikasaMyatAderArabhyotkarSeNa niSThAM prAptamiti gAthArthaH / / 197 / / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [89 gni jassicchAe jAyai, saMpattI taM paDuccimaM bhaNiaM / muttI puNa tadabhAve, jamaNicchA kevalI bhaNiyA // 198 // vRtti - "vArthI "chA' pravRttinimittapUtayA "nA '-artha vilayAdikaM pratItyedaM bhaNitaM' 'kAjhyata' ityAdi, 'muktiH punastadabhAve'-icchA'bhAve jAyate, kuta ityAha-'yad'-yasmAd 'anicchAH kevalino bhaNitAH', 'amanaskAH kevalina' iti vanati thArthaH || 118 // prazna- A rIte to muktiprAptinuM sukha muktinI IcchAthI thatuM hovAthI muktimAM viziSTa sukhano abhAva nahi thAya ? uttara- nA, kAraNa ke mukti IcchAnivRttinuM phala che, arthAta IcchAthI nahi, kiMtu IcchAnI nivRttithI mukti thAya che ema jinezvaroe kahyuM che. IcchAnivRttinA phalano (=IcchAnivRttithI thatA sukhano) prAraMbha sAmAyika cAritrAthI thAya che ane muktimAM te pUrNa bane che. [197] vaLI ahIM "IcchApUrvakanI vastuprAptithI" ema je kahyuM che te strI vagere bhautika vastuonI apekSAe kahyuM che. (muktiAdinI apekSAe nathI kahyuM.) mukti IcchA(mAtra)nA abhAvathI thAya che. kAraNa ke (kevalIo mukti pAme che, ane) gamana: vernAni:="kevaLIo manarahita hoya che." evA zAstravacanathI kevaLIo IcchArahita hoya che. [198] evaM tarhi prathamamapi pravrajyAdau tadicchA'zobhanA prApnotItyetadAzaGkayAha paDhamapi jA ihecchA, sA'vi pasatthatti no paDikkuTA / sA ceva tahA heU, jAyai jamaNicchabhAvassa / / 199 / / vRttiH- 'prathamamapi'-pravrajyAdikAle 'yA ihecchA' muktiviSayA 'sApi' tasyAmavasthAyAM prazasteti'vRtvano prativRSTa'-ne pratiSiA, mityata nAda-"I tathA'-te praznAresaamaayiksNytaadynusstthaanruupennaabhysymaanaa 'heturjAyate yad'-yasmAd 'anicchbhaavsy'vastitvati thArthaH || 126 / jo IcchAnA abhAvathI mukti thAya che, to dIkSA Adi kALe paNa muktinI IcchA ucita nathI e zaMkAnuM samAdhAna kare che- prazna- jo IcchAnA abhAvathI mukti thAya che to dIkSA AdinA kALe muktinI IcchA prazasta che ema mAnIne dIkSA AdinA kALe paNa teno niSedha na karyo enuM zuM kAraNa? uttara- sAmAyikacAritrI vagere sAdhunA anuSThAnonA sevanathI vadhatI jatI te muktinI IcchA ja, arthAt IcchAne tajavAnI IcchA ja, Akhare IcchAmAtranA abhAvanuM ( kevaLIpaNAnuM) kAraNa bane che. [199]. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute itazca pravrajitasyaiva sukhamityAvedayannAha bhaNiaM ca paramamuNihiM ( mahAsamaNo), maasaaiduvaalsppriiaae| vaNamAyaNuttarANaM, viivayaI tealesaMti // 200 // vRttiH- 'bhaNitaM ca paramamunibhiH', kimityatrAha-'mahAzramaNo'-mahAtapasvI 'mAsAdidvAdazaparyAya' iti mAsamAdikaM kRtvA dvAdazamAsaparyAya ityarthaH, vyantarAdyanuttarANAmiti'vyantarAdInAmanu-ttaropapAtikaparyantAnAM 'vyatikrAmati tejolezyAM'-sukhaprabhAvalakSaNAmanukrameNeti, gautamapRSTena yathoktaM bhagavatA- "je ime ajjattAe samaNA niggaMthA viharaMti ee NaM kassa teyalessaM vIIvayaMti ?, mAsapariyAe samaNe niggaMthe vANamaMtarANaM devANaM teyalessaM vIIvayaMti, evaM dumAsapariyAe asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsiyANaM devANaM, timAsapariyAe asurakumAriMdANaM, caumAsapariyAe gahagaNanakkhattatArArUvANaM joisiyANaM devANaM, paMcamAsapariyAe caMdimasUriyANaM jotisiMdANaM joisarAINaM teyalessaM, chammAsapariyAe sohammIsANANaM devANaM, sattamAsapariyAe saNaMkumAramAhiMdANaM devANaM, aTThamAsapariyAe baMbhalaMtagANaM devANaM, navamAsapariyAe mahAsukkasahassArANaM devANaM, dasamAsapariyAe ANayapANayaAraNaccuyANaM devANaM, ekkArasamAsapariyAe gevijjagANaM devANaM, bArasamAsapariyAe samaNe niggaMthe aNuttarovavAiyANaM devANaM teyalessaM vItIvayai, teNa paraM sukke sukkAbhijAtI bhavittA tao pacchA sijjhaI jAva aMtaM karei" || iti gAthArthaH / / 200 / / have dIkSitane ja (vAstavika) sukha hoya che e jaNAve che- zrI jinezvaroe kahyuM che ke eka mAsathI vadhatAM anukrame bAramAsanA cAritra-paryAyavALA mahAtapasvI sAdhunI sukhaprabhAvarUpa tejovezyA kramazaH vANavyaMtara devothI AraMbhI anuttaradevonI tejovezyAthI (=sukhathI) paNa vadhI jAya che, arthAt bAramAsanA paryAyavALo sAdhu anuttaradevothI paNa adhika sukhI bane che. A viSe (bhagavatI sUtra za.14 1.9mAM) zrI gautamasvAmIno prazna ane zrI mahAvIrasvAmIno uttara A pramANe che he bhagavaMta ! hamaNAM je zramaNa nigraMtho vicarI rahyA che, te konI tejolezyAne oLaMgI jAya che ? he gautama ! eka mAsanA dIkSAparyAyavALA zramaNa nirgatho vANavyaMtara devonI tejalezyAne sukhane oLaMgI jAya che. ema vadhatAM vadhatAM bAramAsanA dIkSAparyAyavALA zramaNanirgathI anuttaropapAtika devonI tejovezyAne sukhane oLaMgI jAya che. tyArabAda adhika adhika zuddha pariNAmavALA thaI siddha thAya che, vAva, sarva duHkhono aMta kare che. bhagavatIsUtramAM jaNAvela sukhavRddhi dIkSA paryAya kayA devothI adhika sukha 1 mAsa vANavyaMtara 2 mAsa bhavanapati (asurakumAra sivAya) Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] 3 mAsa asurakumAra 4 mAsa graha-nakSatra-tArA 5 mAsa sUrya-caMdra 6 thI 10 mAsa kramazaH 1-2, 3-4, 5-6, 7-8, 9 thI 12 vai. de. 11-12 mAsa kramazaH raiveyaka, pa anuttaravAsI devo (bhagavatInI TIkAmAM tejovezyA vagere zabdono artha A pramANe che- tejolezyAno ullekha prazastalezyAnA upalakSaNarUpa hovAthI tejovezyA eTale prazastalezyA. prazastalezyA sukhAsikAnuM kAraNa hovAthI kAraNamAM kAryanA upacArathI tejovezyA eTale sukhAsikA. sukhAsikA eTale sukhI avasthA. zukla eTale zuddhapariNAmavALo. abhijAta eTale zreSTha. zuklomAM abhijAtakazreSTha te zuklAbhijAta. AtmA jema jema vizuddhapariNAmavALo bane tema tema sukhI bane. AthI zukla eTale sukhI. zuklAbhijAta eTale parama sukhI.) [200]. etadevAha teNa paraM se sukke, sukkabhijAI tahA ya hoUNaM / pacchA sijjhai bhayavaM, pAvai savvuttamaM ThANaM // 201 // vRttiH- 'tena' iti dvAdazabhyo mAsebhyaH Urdhvam' apratipatitacaraNapariNAmaH san 'asau zuklaH' karmaNA 'zuklAbhijAtyaH' Azayena, 'tathA ca bhUtvA' samagraprazamasukhasamanvitaH 'pazcAt siddhyati bhagavAn' ekAntaniSThitArtho bhavati, 'prApnoti sarvottamaM sthAnaM'-paramapadalakSaNamiti gAthArthaH // 201 / / A ja viSayane kahe che bAra mAsa pachI akhaMDa cAritrapariNAmI te sAdhu kamamela dUra thavAthI nirmaLa ane AzayathI vizuddha thavAthI parama nirmaLa bane che. pachI saMpUrNa prazama sukhane anubhavato ane aizvaryAdi guNasaMpanna banela te sAdhu sarvathA kRtakRtya thAya che, ane mokSarUpa sarvottama sthAnane pAme che. [201] prakRtayojanAM kurvannAha lesA ya suppasatthA, jAyai suhiyassa ceva siddhamiNaM / ia suhanibaMdhaNaM cia, pAvaM kaha paMDio bhaNai ? // 202 // vRttiH- 'lezyA ca suprazastA jAyate sukhitasyaiva' netarasyeti 'siddhamidaM' vipazcitAm, 'ti'-vaM yunivacanameva' ravAsarityA "pApaM thaM paveto'-vipatimati' ?, ato'yuktamuktam-'agAravAsaM pAvAo pariccayantI'ti gAthArthaH // 202 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute have mULa viSayanI sAthe AnI ghaTanA kare che-- suprazasta lezyA sukhIne ja thAya che, du:khIne nahi, ema vidvAnone nizcita che, to A pramANe sukhanAja kAraNabhUta gRhavAsatyAgane vidvAna mANasa pApa kevI rIte kahe ? na kahe. AthI "dIkSA lenArAo pApanA udayathI gRhavAsane choDe che" ema je kahyuM te asaMgata che. [202] tamhA nirabhissaMgA, dhammajjhANaMmi muNiatattANaM / taha kammakkhayaheDaM, viaNA punnAu niddiTThA // 203 // 12 ] vRtti:- 'tasmAnnirabhivaSvaGgA'- sarvatrAzaMsAvipramuktA 'dharmmadhyAne' tathA AhlAda sa 'jJAtatattvAnAM'-mohahitAnAM 'tathA'-tena prajAreLAnyAnupAvAnalakSaLena 'varmakSayahetu: vevanA'tthaavidhaatmprinnaamruupaanpaayinii 'puNyAnnirdiSTA', tattvataH puNyaphalamevaMvidheti gAthArthaH // 203 // na ya esA saMjAyai, agAravAsaMmi aparicattaMmi / nAbhissaMgeNa viNA, jamhA paripAlaNaM tassa // 204 // vRtti:- 'na caiSA'-vevanA uttalakSaLA 'sannAyate aravAse'-gRhavAle'paritya' bhAvata:, kimiti ? 'nAbhiSvaGgeNa vinA yasmAt pratipAlanaM tasya' - agAravAsasya, na ca tasmin tIya mavatIti, virodhAviti gAthArtha: || 204 || mATe moharahita sAdhuone sarvatra (badhI vastuomAM) AzaMsAthI rahita ane AhlAdaka dharmadhyAna thavAthI te prakAre karmakSayanuM kAraNa evI vedanA paramArthathI puNyodayathI thAya che ema jinezvaroe kahyuM che. vivecana- gRhasthone vedanA sahana karavAmAM dhanAdinI AzaMsA hoya che. jyAre sAdhuone vedanA sahana karavAmAM koI AzaMsA hotI nathI. mATe ahIM teonI vedanAne sarvatra AzaMsAthI rahita kahI che. vedanA te prakAre karmakSayanuM kAraNa che. ahIM te prakAre eTale navAM (azubha) karmo na baMdhAya te rIte karmakSayanuM kAraNa che. AnAthI e sUcita karyuM che ke sAdhuo samatAthI vedanA sahana kare che, jethI navAM (azubha) karmo baMdhAtAM nathI. TIkAmAM vedanAnuM tAvidhAtmaparikhAmarUpAnAyinI evuM vizeSaNa che. eno artha e che ke vedanA AtmAnA vizuddha pariNAmono nAza karatI nathI. vedanAmAM AtmAnA vizuddha pariNAmono nAza na thAya, navAM (azubha) karmo na baMdhAya, pUrvabaddha karmonI nirjarA thAyaA badhuM to ja bane ke jo AtmA zubhadhyAnamAM rahe. mATe ahIM 'AhlAdaka dharmadhyAna thavAthI' ema kahyuM. TIkAmAM tathA AtA ema 'tathA' zabdano prayoga che. tathA eTale te rIte, te rIte eTale pariNAme paNa du:khadAyI na bane te rIte. viSayono upabhoga paNa AhlAdaka che. paNa te upabhoga pariNAme duHkhAvaha che. jyAre dharmadhyAna pariNAme paNa sukhAvaha che. sAra- moharahita sAdhuo koI jAtanI dunyavI AzaMsA vinA vedanA sahana kare che. vedanAmAM temane asamAdhi na thAya, tethI navAM karmo na baMdhAya, ane pUrva baddha karmono kSaya thAya. tathA vedanAmAM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 13 paNa AnaMda Ave. AthIja vedanAmAM paNa AlhAdaka dharmadhyAna hoya. ethI e vedanA temanA vizuddha AtmapariNAmono nAza karI zake nahi. mATe AvA sAdhuone vedanA paramArthathI puNyathI hoya. AvI vedanA paramArthathI puNyanuM phala che. alabatta, koI paNa vedanA pApanA udayathI ja Ave. paNa ahIM sAdhuone vedanAthI AdhyAtmika hita thatuM hovAthI paramArthadaSTie AvI vedanA puNyodayathI hoya. [203]. AvI vedanA gRhavAsano tyAga karyA vinA paramArthathI na hoya. kAraNa ke gRhavAsanuM pAlana AzaMsA vinA na thAya. jyAM AzaMsA hoya tyAM AvI vedanA na hoya. AzaMsA ane AvI vedanA e beno virodha che. [204]. etadevAha AraMbhapariggahao, dosA na ya dhammasAhaNe te u / tucchattA vaMthA, kedAraphatarka tuM 205 , vRttiH- 'Arambhaparigrahato doSA'- saGklezAdayaH, agAravAse cAvazyaM tAvArambhaparigrahAviti, atrAntare labdhAvasaraH paraH kSapaNakaH kadAcidevaM brUyAt-upakaraNagrahaNe'pi tulyametat, ityAzaGkayAha na ca dharmasAdhane'-vastrapAtrAdau ta eva doSAH, kutaH ?-'tucchatvAd'-asAratvAttasya tathA 'apratibandhAt'-pratibandhAbhAvAd, 'dehAhArAditulyatvAt', svalpA bhavanto'pi doSAH saMmUrcchanajAdayo dehAhArAditulyatvAt bahuguNA eveti gAthArthaH / / 205 / / A ja viSayane kahe che- AraMbha-parigrahathI saMkleza vagere doSo thAya che. gRhavAsamAM AraMbha-parigraha avazya hoya. ahIM vacce avasara pAmIne digaMbara sAdhu kadAca ema kahe che, saMyamanAM vastrapAtra vagere upakaraNo rAkhavAmAM paNa A ja (=saMkleza vagere) doSo thAya, AvI AzaMkA karIne ahIM kahe che ke- saMyamanAM upakaraNo rAkhavAmAM A ja doSo na thAya. kAraNa ke saMyamanAM upakaraNo (alpa, jIrNa ane malina hovAthI) asAra hoya che. tathA deha ane AhAra vagerenI jema e upakaraNo upara sAdhuone mUcha hotI nathI. jema saMyamanI sAdhanA mATe ja deharakSaNa ane AhAra kare che, temasaMyamanAM upakaraNo paNa saMyamanI sAdhanA mATe ja rAkhe che. saMyamanAM upakaraNo rAkhavAmAM saMmUrNimajIvonI utpatti vagere thoDA doSo thatA hovA chatAM deha-AhAra vagerenI jema saMyamanI sAdhanAmAM upayogI banatAM hovAthI bahu lAbha ja thAya che. [205 tamhA agAravAsaM, punAo pariccayaMti dhImaMtA / sIodagAibhogaM,vivAgakaDuaMti na kariti // 206 // vRttiH- yasmAdevaM 'tasmAdagAravAsaM' nigaDabandhavat 'puNyAt parityajanti dhRtimantaH', Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute parityakte tasmin sukhabhAvAt, 'zItodakAdibhogaM' viSAnabhogava dvipAkakaTukamiti'kRtvA 'na kurvanti' tapasvina iti gAthArthaH // 206 // mATedhIrapuruSo gRhavAsane beDInAbaMdhananI jema puNyodayathIchoDe che, nahi ke pApodayathI. gRhavAsa choDI detAM AdhyAtmika sukhano anubhava thAya che. (sukha mATe) zItalajaLa Adino bhoga viSa-mizrita annanA bhakSaNanI jema pariNAme kaTuphaLa ApanAra hovAthI tapasvIo te bhoga karatA nathI. [26] etadeva samarthayati kei avijjAgahiA, hiMsAIhi suhaM pasAhaMti / no anne Na ya ee, paDucca juttA apuNNatti // 207 / / vRttiH- 'kecit' prANino 'vidyAgRhItAH'-ajJAnenAbhibhUtAH 'hiMsAdibhiH' karaNabhUtaiH AdizabdAda-nRtasambhASaNAdiparigrahaH, sukhaM'-viSayopabhogalakSaNaM prasAdhayantyAtmanaH upabhogatayA, 'nAnya' iti-na punaranye prasAdhayanti, api tu tena vinaiva tiSThanti, 'na ca ta' evaMbhUtA vivekinaH sukhabhogarahitA api (e)tAn-hiMsAdibhiH sukhaprasAdhakAn 'pratItya'-Azritya 'yuktA apuNyA iti', teSAM hi vipAkadAruNe pravRttatvAt, parasyApi siddhametaditi gAthArthaH // 207 // ukta viSayanuM ja samarthana kare che- ajJAnI jIvo hiMsA, asatya Adi pApo karIne (zabdAdi) viSayono upabhoga kare che, paNa jJAnI jIvo tevA viSayono upabhoga karatA nathI=viSayopabhogano tyAga kare che. AvA te vivekIo sukhabhogathI rahita che to paNa temane hiMsAdithI sukhabhoga karanArA jIvonI apekSAe puNyarahita kahevA te yukta nathI. kAraNa ke te ajJAnI jIvo pariNAme duHkha vadhe tevI pravRtti kare che. A (=hiMsABithI pri|| duH5 vadhe me) siddhAMta 52ne pAhIne 59saMmata che. [207] etena 'bahuduHkhe'tyAdyapi parihataM, gRhavAsasya vastuto'narthatvAd, idAnIM 'tyakte gRhavAsa' ityAdi pariharanAha caiUNa'gAravAsaM, carittiNo tassa pAlaNAheuM / jaM jaM kuNaMti ciTuM, suttA sA sA jiNANumayA // 208 // vRttiH- 'tyaktvA'gAravAsaM' dravyato bhAvatazva 'cAritriNaH' santaH tasya'-cAritrasya 'pAlanAhetoH'-pAlananimittaM 'yAM yAM kurvanti ceSTAM' devakulavAsAdilakSaNAM 'sUtrAd'AgamAnusAreNa 'sA sA jinAnumatA', gurvanumatapAlanaM ca sukhAyaiveti gAthArthaH // 208 // kiJca avagAso Ayacciya, jo vA so vatti muNiatattANaM / niakArio umajjhaM, imotti dukkhassuvAyANaM / / 209 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 65 vRttiH- 'avakAzo''pi tattvataH AtmaivajovA sovatti' yo vA sa vA jJAtatattvAnA'devakulAdiH, 'svakAritastu mamAyamiti' jIvasvAbhAvyAt 'duHkhasyopAdAnamiti' gAthArthaH // 209 // AnAthI vAdIe pUrve (gAthA 181mAM) "dIkSA lenArAono gharavAsa pApodayathI vinA bhogave jato rahe che" ema je kahyuM hatuM tenuM nirAkaraNa karyuM. kAraNa ke gRhavAsa paramArthathI nirarthaka che. have vAdIe pUrve (gAthA 182mAM) "gharavAsa choDavAthI Azraya vinAnA" vagere je kahyuM hatuM tenuM nirAkaraNa kare che- gRhavAsano dravyathI ane bhAvathI tyAga karIne saMyamI banelAo saMyamanA pAlana mATe AgamAnusAra devamaMdiramAM nivAsa vagere je je pravRtti kare che te badhI pravRtti jinasaMmata che ane jinasaMmatanuM pAlana sukha mATe ja thAya. [28] vaLI tattvajJAnIo mATe Azraya paNa devamaMdira vagere je kaMI hoya te AtmA ja che, arthAt tattvajJAnIo devamaMdira vageremAM rahevAthI bAhyadaSTie devamaMdira vagere Azraya hovA chatAM AtmAmAM ja ramaNatA karatA hovAthI paramArthathI to AtmAmAM ja rahe che, ethI AtmA ja temano Azraya che. sAdhuo bIjAoe potAnA mATe banAvelA AzramamAM rahe che, paNa jAte Azraya banAvatA nathI. jo jAte Azraya banAve to jIvanA tevA svabhAvathI "A Azraya mAro che ema mamatvabhAva thatAM duHkhanuM kAraNa bane. (AnAthI sAdhuo tattvathI Azrayarahita nathI e jaNAvyuM.) [20] tavaso a pivAsAI, saMto'vi na dukkharUvagA NeA / jaM te khayassa heU, niTThiA kammavAhissa // 210 // vRttiH- 'tapasazca pipAsAdayaH santo'pi' bhikSATanAdau 'na duHkharUpA jJeyAH', kimityatrAha-'yad'-yasmAt 'te'-pipAsAdayaH kSayasya hetavo nirdiSTA' bhagavadbhiH karmavyAdhe'riti pathArtha: || 220 || tapasvIone bhikSAbhramaNa vageremAM tRSA vagere kaSTo thatAM hovA chatAM paramArthathI te duHkha rUpa nathI, kAraNa ke te kaSTo teone karmavyAdhinA vinAzanuM kAraNa che, ema jinezvaroe kahyuM che. [21]. tathAThuiM vAhissa ya khayaheU, sevijjaMtA kuNaMti dhiimeva / kaDugAIvi jaNassA, IsiM daMsiMtagA''roggaM // 211 // vRttiH- 'vyAdherapi'-kuSThAdeH 'kSayahetavaH sevyamAnAH kurvanti dhRtimeva kaTukAdayo'pi janasya ISad darzayanta Arogyam', anubhavasiddhametaditi gAthArthaH // 211 // A viSayane dAMtathI jaNAve che- koDha vagere rogano nAza karavA sevana karAtAM je auSadho kaMIka Arogya dekhADe che te auSadho kaDavA (vagere) hoya to paNa dhRti=sukha ja Ape che. A anubhavasiddha che. [11] Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute eSa dRSTAntaH, ayamarthopanayaH ia ee'vi a muNiNo, kuNaMti dhiimeva suddhabhAvassa / guruANAsaMpADaNacaraNAisayaM nidaMsiMtA // 212 // vRttiH- "phaya'parva "DIpa ca'-hyu "muneH rvatti dhRtiva', ne tu yuvuM, 'zuddhabhAvasya'-rAgAdivirahitasya, kiM darzayanta ityAha-'gurvAjJAsampAdanena' ya'zcaraNAtizaya:'-- saMsArAsAratApariNatyA zubhAdhyavasAyAdistadatizayaM 'nidarzayantaH' santa iti gAthArthaH / / 212 // A daSTAMtanA arthano upanaya A pramANe che e pramANe zubha adhyavasAya vagerenI vRddhine dekhADatA A sudhA vagere kaSTo paNa rAgAdithI vizeSa rahita munine dhRti=sukha ja Ape che, nahi ke duHkha. jinAjJAnA pAlanathI sAdhuonA AtmAmAM saMsAranI asAratA pariNata (8otaprota) thaI jAya che, ane ethI AtmAmAM zubha adhyavasAya AdinI vRddhi thAya che. vaLI kSudhA vagere kaSTo sahana karavAM evI jinAjJA che. AthI sudhA vagere kaSTo sahana karavAthI jinAjJAnuM pAlana thAya che, ane ethI saMsAranI asAratAnI pariNati dvArA sudhAdi kaSTo zubha adhyavasAya vagerenI vRddhi kare che. [1] Na ya te'vi hoti pAyaM, aviappaM dhammasAhaNamaissA / na ya egateNaM cia, te kAyavvA jao bhaNiyaM // 213 // vRttiH- 'na ca te'pi bhavanti prAyaH' kSudAdayaH 'avikalpaM'-mAtRsthAnaviraheNa dharmasAdhanama:' pravRtistha, dharmapramAvAva, "ra cainnenaiva te'-mudrAya: " vyA' mohopazamAdivyatirekeNa, 'yato bhaNitamiti' gAthArthaH // 213 // nirdabhapaNe dharma ja sAdhavAnI buddhivALA sAdhune dharmanA prabhAvathI ja prAyaH sudhA vagere kaSTo thatAM nathI tathA mohazAMti vagere kAraNo vinA kSudhA vagere kaSTo sahana karavA ja joIe evo ekAMta paNa nathI. kAraNa ke zAstramAM nIce pramANe (214mI gAthAmAM kahevAze te pramANe) kahyuM che. [13] kiM tadityAha so hu tavo kAyavvo, jeNa maNo maMgulaM na ciMtei / jeNa na iMdiahANI, jeNa ya jogA Na hAyaMti // 214 // 1. nIcenAM cha kAraNothI sAdhu AhAra na kareetapa kare. AyaMke uvasagge, titikkhayA baMbhaceraguttIsu / divA tadauM, jIvathaDrANa che piM. ni. gA. 666 roga=tAva vagere rogane dUra karavA mATe, upasargaHrAjA vagere upasarga kare tyAre upasarga sahana karavA mATe, brahmacarya=brahmacaryanA pAlana mATe (prabaLa vedodaya thAya tyAre tapathI vedodayane zamAvavA mATe), jIvadayA=vapada AdimAM bhikSA mATe javAthI jIvahiMsA thAya, AthI jIvahiMsAne rokavA mATe, tapaRtapa karavAno ullAsa thAya to tapa karavA mATe, zarIratyAga=aMtakALe vidhipUrvaka zarIrano tyAga karavA mATe, A che kAraNothI sAdhu AhAra na kare. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [97 vRttiH- 'taddhi tapaH karttavyam'-anazanAdi 'yena mano maGgulam'-asudaraM 'na cintayati', zubhAdhyavasAyanimittatvAtkarmakSayasya, tathA yena nendriyahAniH', tadabhAve pratyupekSaNAdyabhAvAt, 'yena ca yogA:'-cakravAlasAmAcAryantargatA vyApArA 'na hIyanta' iti gAthArthaH // 214 // zAstramAM zuM kahyuM che te kahe che- je tapathI mana azubha na ciMtave, iMdriyo kSINa na thAya ane yogonI hAni na thAya te ja anazanAdi tapa karavo joIe. kAraNa ke karmakSaya zubha adhyavasAyothI thAya. (korA tapathI sakAmanirjarA na thAya. mana azubha ciMtave to zubha adhyavasAyo na rahe.) iMdriyo kSINa thAya to pratilekhanA vagere kriyA na thaI zake, yogo eTale cakravAla sAmAcArInI aMtargata vyApAro. [14] dehe'vi apaDibaddho, jo so gahaNaM karei anassa / vihiANuTANamiNaMti, kaha tao pAvavisaotti // 215 // vRttiH- 'dehe'pyapratibaddho yo' vikAt 'sa grahaNaM karotyanasya'-odanAde'vihitAnuSThAnamiti', na tu lobhAd, yatazcaivamataH 'kathamasau pApaviSayaH ?, etena 'kathaM na pApaviSaya' ityetat pratyuktamiti gAthArthaH // 215 / / kiJca tatthavi a dhammajhANaM na ya, AsaMsA tao a suhameva / savvamiamaNuTThANaM, suhAvahaM hoi vinneaM // 216 // vRttiH- 'tatrApi ca'-annagrahaNAdau 'dharmadhyAnaM' sUtrAjJAsampAdanAt, 'na cAzaMsA' sarvatraivAbhiSvaGganivRtteH, yatazcaivaM 'tatazca sukhameva', tatrApi sarvaM-vastrapAtrAdi 'iya'-evamuktena nyAyena sUtrAjJAsampAdanAdinA 'anuSThAnaM' sAdhusambandhi 'sukhAvahaM bhavati vijJeyamiti' gAthArthaH // 216 // je sAdhu (AtmA ane zarIra bhinna che evA) vivekathI zarIramAM paNa mUrchAthI rahita che ane lobhathI nahi paNa A anuSThAna jinezvaroe kahyuM che ema vicArIne AhAra le che te sAdhu pApodayavALo kevI rIte hoya ? arthAtu na hoya. AnAthI vAdIe pUrve (gAthA 182mAM) "sAdhu pApodayavALo kema na hoya ?" ema je kahyuM hatuM teno pratyuttara Apyo che. [15] vaLI bhikSAparibhramaNa AdimAM paNa zAstrAjJAnuM pAlana karavAthI temane dharmadhyAna hoya tathA koI jAtanI AzaMsA na hoya, kAraNa ke koI ja vastumAM rAga rahyo nathI. AthI temane sukha ja hoya. e ja rIte, eTale ke zAstrAjJAnuM pAlana karavAthI ane AzaMsA na hovAthI vastra-pAtrAdigrahaNa vagere sAdhu saMbaMdhI sarva anuSThAno sukhAvaha ja thAya che. [16] 1. he 24vAnihAya mAhAra sevAnuhinevarobhe che. aho jiNehiM asAvajjA... Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute evaM bhAvayataH sUtroktA ceSTA sukhadaiva, tadanyasya tu duHkhadeti siddhasAdhyatA, tathA cAha cArittavihINassA, abhisaMgaparassA kalusabhAvassa / aNNANiNo ajA puNa, sA paDisiddhA jiNavarehiM // 217 // vattiH- 'cAritravihInasya'-dravyapravrajitasya 'abhiSvaGgaparasya' bhikSAdAveva 'kaluSabhAvasya'-dveSAtmakasya 'ajJAninazca'-mUrkhasya 'yA' bhikSATanAdiceSTA 'sA pratikuSTA jinavaraiH', pratyuta bandhanibandhanamasAviti gAthArthaH // 217 // tathA ca bhikkhaM aDaMti AraMbhasaMgayA aparisuddhapariNAmA / dINA saMsAraphalaM, pAvAo juttameaM tu // 218 // vRttiH- 'bhikSAmaTanti' udarabharaNArthaM 'ArambhasaGgatAH' tathA SaDjIvanikAyopamardanapravRttyA 'aparizuddhapariNAmAH'-uktAnuSThAnagamyamahAmohAdiraJjitAH 'dInAH'-alpasattvA: 'saMsAraphalAM' bhikSAM, na tu suyativaddAtRgrahItrorapavargaphalAM, 'pApAd yuktametaditi'. etaditthaMbhUtamakuzalAnubandhinAM pApena bhavatIti nyAyyametaditi gAthArthaH // 218 / / A pramANe bhAvasAdhunI zAstrAnusArI pravRtti te sukha ApanArI ja che. dravyasAdhunI pravRtti to duHkha ApanArI che te svataH siddha ja che e kahe che- ajJAnI, dveSathI luSita ane bhikSA vageremAM AzaMsAvALA dravyasAdhunI bhikSAbhramaNa Adi pravRtti sukha ApanArI nathI, balka karmabaMdhanuM kAraNa che, ethI evI bhikSAno jinezvaroe niSedha karyo che.[117]dravyasAdhuo potAnuM peTa bharavA mATe bhikSAparibhramaNa kare che, cha javanikAyanI virAdhanA karatAM karatAM bhikSAparibhramaNa kare che. azuddha pariNAmavALA eTale ke mahAmohathI raMgAyelA (otaprota thayelA) hoya che, alpasattvavALA hoya che. temanI bhikSA saMsAraphalavALI che. susAdhunI bhikSA ApanAra lenAra baMne mATe mokSaphalavALI bane che. dravyasAdhunI bhikSA AvI banatI nathI. AvI sthiti pApAnubaMdhavALA jIvone pApodayathI thAya che ema mAnavuM e nyAyayukta che. [118] kasya punaH karmaNaH phalamidamityAha Isi kAuNa suhaM, nivADiA jehi~ dukkhagahaNami / mAyAeM kei pANI, tesiM eArisaM hoI // 219 // vRttiH- 'ISatkRtvA sukhaM'-galapravrajitAvidhiparipAlanAdinA 'nipAtitA yairduHkhghne'1. avataraNikAnA siddhArtha zabdano artha A pramANe che. siddhane sAbita karavuM te siddha-sALatA. "bhAva sAdhunI pravRtti sukhada che" ema siddha thavAthI dravya sAdhunI pravRtti duHkhada che e svataH siddha thAya che. AthI dravyasAdhunI pravRtti du:khada che e siddhasAdhyatA cha svata: siddhane sAbita 2vAnuM thAya che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [22 duHkhasaGkaTe 'mAyayA kecit prANina' Rjava'steSAM'-sattvAnA IdRzaM bhavati'-IdRkphaladAyi pApaM bhavatIti gAthArthaH // 219 / / tathA ca caiUNa gharAvAsaM, tassa phalaM ceva mohaparataMtA / Na gihI Na ya pavvaiA, saMsArapayaDDagA bhnniaa||220|| vRtti:- 'tyaktvA gRhavAsaM' dIkSAbhyupagamena, 'tasya phalaM caiva'-gRhavAsatyAgasya phalaM pravrajyA tAM ca tyaktvA, viruddhAsevanena, mohaparatantrAH' santo 'na gRhiNaH' prakaTavRttyA tasya tyAgAt 'na ca pravrajitA' vihitAnuSThAnAkaraNAt, ta evaMbhUtAH 'saMsArapayaDDaga 'tti saMsArAkarSakAH dIrghasaMsAriNa ityarthaH, 'bhaNitA'stIrthakaragaNadharairiti gAthArthaH // 220 / / AvI sthiti kayA karmanuM phaLa che e kahe che- sukhanI lAlacathI dIkSA levI, dIkSAnuM avidhithI pAlana karavuM, arthAt pratikramaNAdi kriyAo barobara na karavI, gocarInA doSo tarapha lakSa na ApavuM, managamatAM AhAra-pANI ane vastro vagere levuM, zarIrane jarAya kaSTa na ApavuM ane eza-ArAma karavo, vagere rIte thoDuM sukha bhogave ane pote sAdhu na hovA chatAM susAdhu hovAno daMbha karIne bhoLA lokone potAnA bhakta banAve, bhoLA lokone dharmanA bahAne adharma karAve, A rIte saraLa-bhoLA lokone duHkhamAM pADe, Ama thoDuM sukha bhogavIne ( thoDuM sukha bhogavavA) saraLa-bhoLA keTalAka jIvone duHkhamAM pADanArane AvuM (218mI gAthAmAM jaNAvyuM tevuM) phala Ape tevA pApakarmano baMdha thAya. [19] je jIvo gRhavAsano tyAga karIne dIkSA lIdhA pachI mahAdhIna banIne dIkSAthI viruddha vartana karavAthI gRhavAsatyAganA phalane eTale ke dIkSAne (bhAvathI) choDI de che, (bAhyathI sAdhuveza rAkhela hovAthI dravyathI nathI choDatA, paNa bhAvathI choDI de che,) teo nathI to gRhastha ane nathI to sAdhu. bAhyathI gRhavAsano tyAga karyo hovAthI gRhastha nathI. zAstrokta anuSThAno na karavAthI sAdhu nathI. tIrthakaroe ane gaNadharoe AvA jIvone potAno saMsAra vadhAranArA arthAt dIrdhasaMsArI kahyA che. [22]. upasaMharannAha eeNaM cia sesaM, jaM bhaNiaM taMpi savvamakkhittaM / suhajhANAiabhAvA, agAravAsaMmi viNNeaM // 221 // vRttiH- "etenaiva' anantaroditena 'zeSamapi' 'zubhadhyAnAddharma' ityAdi 'yad bhaNitaM tadapi sarvamAkSiptam'-AgRhItaM vijJeyamiti' yogaH, kuta ityAha-'zubhadhyAnAdyabhAvAt agAravAsa' iti, na hyagAravAse uktavat 'kadA siddhayati durga'mityAdinA zubhadhyAnAdisambhava iti gAthArthaH // 221 // have upasaMhAra kare chehamaNAM upara je kahyuM enAthI ja vAdInA bAkInA AkSeponuM paNa arthAt vAdIe pUrve (gAthA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 183mAM) "zubha dhyAnathI dharma thAya' vagere je kahyuM te badhAnuM paNa nirAkaraNa karyuM samajavuM. kAraNa ke gRhavAsamAM zubhadhyAna vagere na hoya, killo kyAre jItAze ItyAdi pUrve (gAthA 190mAM) kahyuM tema gRhavAsamAM zubhadhyAnAdino asaMbhava che. [221] yaccoktaM 'parahitakaraNaikarati rityatrAha muttUNa abhayakaraNaM, parovayAro'vi natthi aNNotti / daMDigiteNagaNAyaM, na ya gihavAse avigalaM taM // 222 // vRtti:- 'muktvA'bhayakaraNami'halokaparalokayo: 'paropakAro'pi nAstyanya'iti, atra dRSTAntamAha-'daNDikIstenakajJAtamatra' draSTavyaM, 'na ca gRhavAse'vikalaM tad'-abhayakaraNamiti gAthArthaH // 222 // pUrve vAdIe (gAthA 184mAM) parahita karavAmAM ja prItivALo gRhastha ema je kahyuM e viSe ahIM kahe che- A loka ane paralokamAM abhayadAnane choDIne bIjo koI zreSTha paropakAra nathI. A viSe rANI-coranuM daSTAMta che. gRhavAsamAM saMpUrNa abhayadAna na thaI zake. [222] yaccoktaM 'parahitakaraNaikarati' rityatra daNDikIstenodAharaNamevAha teNassa vajjhanayaNaM, vidANaga rAyapattapAsaNayA / nivavinavaNaM kuNimo, uvayAraM kiMpi eassa // 223 // rAyANuNNA NhavaNaga, vilevaNaM bhUsaNaM suhAhAraM / abhayaM ca kayaM tAhi, kiM laTuM ? pucchie abhayaM // 224 // vRttiH- anayorarthaH kathAnakenaivocyate-vasaMtaure nayare jiyasattU rAyA, piyapattIhiM saddhi nijjUhagagao ciTThai, io ya teNago vajjho nijjai, so ya maccUbhaeNaM viddANago rAyapattIhiM diTTho, kAruNigAhiM viNatto rAyA-mahArAya ! kuNimo eyassa eyAvatthAgayassa kiMpi uvagAraMti, rAiNA'NuNNAyaM, tao egIe millAveUNa eyaMpi tAva pAvauti caMpagatillAiNA abbhaMgAveUNa Nhavio parihAvio vilitto ya dasasAhassIeNaM parivvaeNaM, aNNAe bhUsiUNAhArAdiNA bhuMjAvio aTThArasavi khaMDappagAre vIsasAhassieNaM parivvaeNaM, aNNAe bhaNiyaM-mahArAya ! Natthi me vihavo jeNa eyassa uvagaremi, rAiNA bhaNiyaM-mae Thie vihavate kiM tujjha natthi? deha jaM royatitti, tIe bhaNiyaMjai evaM tA abhayaM eyassa, iyarIhiM bhaNiyaM-moggaDA esA, tIe bhaNiyaM-jaM mae dinnaM taM na tujhehi, ettha eso pamANaM, pucchio teNago-bhaNa kimettha laTuMti?, teNa bhaNiyaM-sesaM Na yANAmi, abhayadANe me ceyaNA samuppaNNatti / atto'bhayakaraNameva paropakAra iti gAthAdvayArthaH // 223-224 / / 24I-yo2nu dRSTAMta 444 cha vasaMtapura nagaramAM jitazatru nAme rAjA hato. eka vAra te rAjA potAnI priya patnIonI sAthe jharUkhAmAM beTho hato. A tarapha rastAmAM eka cora mArI nAMkhavA mATe laI javAto hato. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pravrajyAvidhAnadvAram ] [ 202 mRtyubhayathI zokAtura banelA tene rANIoe joyo. karuNAdri rANIoe rAjAne vinaMtI karI che mahArAja ! AvI avasthA pAmelA A cora upara ame kaMIka upakAra karIe. rAjAe rANIone tema karavAnI rajA ApI. AthI eka rANIe corane rAjapuruSo pAsethI choDAvIne potAnA nivAsamAM teDAvyo. pachI sukha ApavAnI IcchAthI tene caMpakatela AdithI atyaMga karIne navaDAvyo. pachI vilepana karIne suMdara vastro paherAvyAM. dasa hajAra rUpiyA kharcIne A rIte teno satkAra karyo. bIjI rANIe tene AbhUSaNothI zaNagArIne aDhAra jAtanA pakavAnna khavaDAvyA. vIsa hajAra rUpiyA kharcAne A rIte tenI bhakti karI. trIjI rANIe rAjAne kahyuM : mahArAja ! mArI pAse vaibhava nathI, jethI huM tenI bhakti karuM. arthAt vaibhava vinA bhakti kevI rIte karuM? rAjAe kahyuM: vaibhavavALo huM beTho houM to tArI pAse zuM nathI? arthAt badhuM ja che. tArI je IcchA hoya te tene Apa. rANIe kahyuM: jo ema hoya to huM ene abhayadAna ApuM chuM. A jANIne bIjI rANIoe kahyuM abhayadAna ApanArI rANI aNasamajA che. trIjI rANIe temane kahyuM: meM je ApyuM che te tame nathI ApyuM. tamAre khAtarI karavI hoya to corane ja tame pUchI juo. bIjI rANIoe corane pUchyuM: amArA traNamAMthI koNe tene sAruM (=adhika) ApyuM te kahe. core kahyuM: be rANIoe mane zuM ApyuM tenI ja mane khabara nathI. kAraNa ke huM te vakhate bhAnamAM ja na hato. trIjI rANIe mane abhayadAna ApyuM ethI mArAmAM cetanA AvI. AthI abhayadAna e ja zreSTha paropakAra che. [223-224] gRhiNastvetadavikalaM na bhavatItyAha gihiNo puNa saMpajjai, bhoaNamittaMpi niamao ceva / chajjIvakAyaghAeNa tA tao kaha Nu laTThotti ? // 225 / / vRttiH- 'gRhiNaH punaH sampadyate bhojanamAtramapi', AstAM tAvadanyad bhogAdi, 'niyamata va', netyA-pIvAya tena', yatadaivaM "tataH'- tat maNI'-JhAzrama: 'artha nu naSTa ?, naiva zomana rUti thArtha: II rarapa II gRhastho saMpUrNa abhayadAna na karI zake, e jaNAve che- gRhasthone to mAtra bhojana paNa avazya cha jIvanikAyanA ghAtathI taiyAra thAya che, to pachI bIjA bhogo mATe to zuM kahevuM? AthI gRhavAsa kevI rIte sAro gaNAya? na ja gaNAya. [25] anena vAdasthAnAntaramapi parihataM draSTavyamityetadAha guruNo'vi kaha na doso, tavAidukkhaM tahA karitassa / sIsANamevamAivi, paDisiddhaM ceva eeNaM // 226 // vRttiH- 'gurorapi'-pravrajakasya 'kathaM na doSaH tapaAdinA duHkhaM tathA'-tena prakAreNAnazanAdinA 'kurvataH ?, keSAmityAha-'ziSyANAm, evamAdyapi' kucodyam, AdizabdAt svajanaviyogAdiparigrahaH, 'pratiSiddhameva etena'-anantaroditena grantheneti gAthArthaH // 226 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute AnAthI vAdInA bIjA AkSeponuM paNa nirAkaraNa thaI gayuM jANavuM ema kahe che hamaNAM upara je kahyuM enAthI ziSyone anazana vagere tapathI duHkhI karatA gurune paNa doSa kema na lAge ? ziSyone svajanAdino viyoga karAvavAthI gurune doSa kema na lAge ? A ane AvA bIjA paNa vAdInA kutarkonuM nirAkaraNa karyuM jANavuM. [26]. kathamityAha paramatthao na dukkhaM, bhAvaMmi'vi taM suhassa heuMtti / jaha kusalavijjakiriA, evaM eaMpi nAyavvaM // 227 // 'ti vAra gayuM ' vRttiH- 'paramArthato na duHkhaM' tapa ityuktaM, bhAve'pi' duHkhasya 'tat'-tathA duHkhaM 'sukhasya heturiti', nirvRtisAdhakatvena, atra dRSTAntamAha-'yathA kuzalavaidyakriyA' duHkhadA'pyAturasya na vaidyadoSAya, 'evametadapi'-sAMsArikaduHkhamocakaM tapo'nuSThAnaM 'jJAtavyamiti' gAthArthaH / / 227 / / kevI rIte nirAkaraNa karyuM te jaNAve che- paramArthathI tapa duHkha nathI. tapamAM (bAhya) duHkha thatuM hovA chatAM te duHkha mokSasAdhaka hovAthI sukhanuM kAraNa che. jema kuzala vaidyanI rogapratIkAranI) kriyA rogIne duHkha ApatI hovA chatAM temAM vaidyano doSa nathI, tema sAMsArika duHkhathI choDAvanAra tamarUpa anuSThAna paNa tevuM jANavuM, arthAta ziSyane tapathI duHkha thAya to paNa temAM gurune doSa na lAge. (TIkAmAM rahelA 'tathA' zabdano artha A pramANe che. tathA eTale te rIte. te rIte eTale samAdhithI sahana karAya te rIte, asamAdhithI sahana karAya to sukhanuM kAraNa na bane.) [227]. 'kathaM ve'ti vyAkhyAtaM, mUladvAragAthAyAM ca prathamaM dvAram, ata evAha pavvajjAe~ vihANaM, emeaM vaNNiaM samAseNaM / etto paidiNakiriyaM, sAhUNaM ceva vocchAmi // 228 // vRttiH- 'pravrajyAyA vidhAnamiti'-vidhividhAnam 'evaM etad' uktanyAyAcca 'varNitaM samAsena'-sakSepeNa / dvitIyadvArasambandhAyAha-'ata'-UrdhvaM pratidinakriyAM'-pratyupekSaNAdirUpAM 'sAdhUnAmeva' sarvAbdhinI "vaphTa' rUti yathArtha: 228 // pravrajyAvidhAnadvAraM samAptam // kartha vA e dvAranuM vyAkhyAna karyuM. mUla dvAragAthAnI apekSAe pahelA dvAranuM vyAkhyAna karyuM. AthI ja kahe che- A pramANe ukta nyAyathI A pravrayAvidhAna (dvAra)nuM saMkSepathI varNana karyuM. have sAdhu saMbaMdhI paDilehaNa Adi pratidina (=dararoja karavAnI) kriyAne kahIza. [28]. paheluM pravrajyAvidhAna dvArA pUrNa thayuM. 1. cothI gAthAmAM "pravajyAvidhAnatAramAM kramazaH sA vagere pAMca peTAdhArono saMkSepathI spaSTa artha kahevAmAM Avaze" ema je nirdeza karyo che e nyAyathI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [103 2. pratidinakriyA dvAra pravrajyAvidhAnAnantaraM kimarthaM pratidinakriyeti ?, ucyate pavvaiago jao iha, paidiNakiriyaM karei jo niymaa| samma suttavihIe, saphalA tasseva pavvajjA // 229 // vRttiH- 'pravrajitako yato'-yasmAd 'iha'-loke zAsane vA 'pratidinakriyAM'cakravAlasAmAcArI 'karoti yo niyamAd' apramAdena 'samyak sUtroktena vidhinA' upayogapUrvakaM 'saphalA tasyaiva'-itthaMbhUtasya pravrajyA, nAnyasyeti, ataH pravrajyAvidhAnAnantaraM pratidinakriyeti gAthArthaH // 229 // pravrajyAvidhi pachI pratidinakriyAnuM varNana kema che e praznano uttara Ape che- A zAsanamAM dIkSita banelo je sAdhu niyamA sadA apramatta banIne sUtrokta vidhithI upayogapUrvaka barobara pratidinakriyA-cakravAla sAmAcArI kare che, tenI ja pravajyA saphala bane che, anyanI nahi. AthI pravrajayAvidhi pachI pratidinakriyAnuM varNana che. [29] sA ceyampaDilehaNA 1 pamajjaNa, 2 bhikkhi 3 riA 4 ''loa 5. bhuMjaNA 6 ceva / pattagadhuvaNa7viArA,8 thaMDila 9maavssgaaiiaa10||230||muuldaargaahaa // vRttiH- 'pratyupekSaNA' upadheH, 'pramArjanaM' vasateH, 'bhikSA'-vidhinA piNDAnayanam, 'IryA'-tatsUtroccAraNapurassaraM kAyotsargaH, 'AlocanaM'-piNDAdinivedanaM, 'bhojanaM caive' ti pratItaM, 'pAtrakadhAvanam'-alAbvAdiprakSAlanaM, 'vicAro'-bahirbhUmergamanaM, 'sthaNDilaM'-parAnuparodhI prAsuko bhUbhAgaH, AvazyakaM'-pratikramaNam, AdizabdAt kAlagrahaNAdiparigraha iti dvitIyavastudvAragAthAsamudAyArthaH / avayavArthaM tu vakSyati / / 230 // te pratidinakriyA A pramANe che (1) pratilepanA, (2) amAInA, (3) mikSA, (4) yA, (5) mAloyana, (6) mona, (7) pAtraprakSAlana, (8) viyAra, (C) sthaMDila, (10) Avazya, (11) saya vagere pratidinakriyA che. pratilekhanA=upadhinuM pratilekhana karavuM. pramArjanA=vasatinuM pramArjana karavuM. bhikSA vidhipUrvaka AhAra lAvavo. IryA IriyAvahi sUtra bolavApUrvaka kAussagga karavo. Alocana lAvelA AhAra AdinuM (gurune) nivedana karavuM. bhojanano artha prasiddha che. pAtraprakSAlana=tuMbaDuM vagere bhojananAM pAtro dhovAM. vicAra=(vaDI nIti mATe) gAma vagerenI bahAranI bhUmimAM javuM. spaMDila bIjA jIvone pIDA na thAya tevI jIvarahita bhUmi. Avazyaka-pratikramaNa. Adi zabdathI kAlagrahaNa vagere jANavuM. bIjI pratidinakriyA rUpa vastunI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute prarUpaNA saMbaMdhI dvAragAthAno A pramANe sAmudAyika (saMkSepathI) artha che. avayavArtha (=pratyeka dvAranI vize5 25tha) ve ze. [230] tathA cAdyadvArAvayavArthAbhidhitsayA''ha uvagaraNagoarA puNa, itthaM paDilehaNA muNeavvA / appaDilehia dosA, viNNeyA pANighAyAI / / 231 // vRttiH- saMyamapravRttasyopakarotI 'tyupakaraNaM'-vastrAdi 'tadgocarA'-tadviSayA 'punaratra'prakrame 'pratyupekSaNA'-vakSyamANalakSaNA 'muNitavyA'-mantavyA, jJAtavyetyarthaH, 'apratyupekSita' upakaraNe 'doSA vijJeyAH', ke ? ityAha-'prANighAtAdayaH', AdizabdAtparitApanAdiparigraha iti gAthArthaH // 231 // 1. pratisenA dvAra prathama dhArano vizeSa artha kahevAnI IcchAthI kahe che prastutamAM vastra Adi upakaraNonI pratilekhanA A rIte (have kahIzuM te rIte) samajavI. upakaraNonI pratilekhanA na kare to jIvono ghAta, paritApa vagere doSo lAge. saMyamamAM pravRtta thayelAne upakAraka bane te upakaraNa, pratilekhanA zabdano artha have kahIzuM. [31] tatra uvagaraNa vatthapatte, vatthe paDilehaNaM tu vucchAmi / puvvaNhe avaraNhe, muhapattiamAipaDilehA // 232 // vRttiH- 'upakaraNamadhikRtya pratyupekSaNA vastrapAtre'-vastrapAtraviSayA, tatra pravrajyAgrahaNakAle prathamameva yathAjAtarajoharaNAdibhAvAt 'vastraiSaNA pAtraiSaNe'ti ca sUtrakramaprAmANyAd 'vastraviSayAM pratyupekSaNAM'-viziSTakriyArUpAM tAvadvakSye', tatkramamAha-'pUrvAhne'-pratyUSasi aparAhne'-caramapauruSyAM 'mukhavastrikAdyA'-mukhavastrikAmAdau kRtvA 'pratyupekSaNA' pravartata ti gAthArthaH / atra ca vRddhasampradAya:-kAe ANupuvvIe vatthA paDileheavvA ? muhapottI puvvaM, tAhe kAyaM rayaharaNaM colapaTTayaM, tAhe gurussa uvaTThAi, tAhe gilANassa sehassa, tAhe appaNoccae kappe viTiyA, tAhe uttarapaTTayaM, saMthArapaTTayaM, jaM ca guruniuttaM'ti / / 232 // upakaraNanI pratilekhanA vastranI ane pAtranI ema be prakAre che. temAM prathama vastranI pratilekhanA kahIza. prazna- prathama vastranI pratilekhanA kahevAnuM zuM kAraNa ? uttara- dIkSA letI vakhate pahelAM ja yathAjAta mudrAmAM rahelA sAdhune rajoharaNa vagere vastra Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] | [ 105 hoya che, (arthAt prathama vastra hoya che, pachI pAtra hoya,) tathA vastrapaUTI paari e pramANe (AcArAMga) sUtramAM jaNAvela krama prAmANika hovAthI ahIM prathama vaaiSaNA kahevAmAM Avaze. vastrapratilekhanAno krama A pramANe che. savAre ane cothI porisImAM pahelAM muhapattinI pratilekhanA karIne pachI bAkInAM vastronI pratilekhanA karavAmAM Ave che. ahIM vRddhasaMpradAya A pramANe che prazna- kayA kramathI vastronI pratilekhanA karavI. uttara- pahelAM muhapattinI pratilekhanA karavI, pachI kAyA, rajoharaNa ane colapaTTAnI pratilekhanA karavI, pachI kramazaH guru, glAna ane zaikSakanAM vastronI pratilekhanA kare, pachI potAnA kapaDAM, viTiyo, uttarapaTTo ane saMthArAnI pratilekhanA kare, pachI guruniyukta vastronI, arthAt samudAya mATe sarva sAmAnya rakhAyelAM vastronI paDilehaNA kare." [232] tatpunaranena vidhinA vastraM pratyupekSitavyamityetadAha urdU thiraM aturiaM, savvaM tA vattha puvvapaDilehe / tobiiaNppphodde,tiaNcpunnopmjjijjaa||233|| paDidAragAhA // vRttiH- 'UrdhvaM' vastrordhvakAyopeikSayA samyak 'sthiraM' ghanagrahaNena 'atvaritam'-adbhutaM vakSyamANalakSaNena vidhinA 'sarvaM tAvad vastram' Arata: paratazca 'pUrvaM'-prathamaM 'pratyupekSeta'-cakSuSA nirIkSeta, tataH'-tadanantaraM 'dvitIya'midaM kuryAt, yaduta parizuddhaM sat 'prasphoTayet' vakSyamANena vidhinA, 'tRtIyaM ca punaridaM' kuryAt yaduta 'pramArjayet' vakSyamANenaiva vidhineti gAthAsamudAyArthaH // 233 // vastranI pratilekhanAno vidhi jaNAve che(1) Urdhva- vastroddha ane kAyordhva ema be prakAre Urdhva che. temAM vastrodgha eTale vastra jamInane ke zarIra vagerene na sparze te rIte addhara rAkhIne, ane kAyordhva eTale ubhaDaka page besIne, pratilekhanA karavI. (2) sthira- vastra paDI na jAya tema majabuta pakaDIne pratilekhanA karavI. (3) atvarita- have kahevAze te rIte dhIme dhIme pratilekhanA karavI. (4) sabai tA valtha putra de- (pahelIvAra) saMpUrNa vastranI AgaLathI ane pAchaLathI pratilekhanA karavI, arthAt pahelAM daSTithI vastrane eka bAjAthI saMpUrNa joIne tenuM pAsu pheravIne bIjI bAjuthI saMpUrNa jovuM. (5) to vI3 vakhoDe- pachI jovAthI zuddha thayela vastranuM bIjI vAra have kahevAze te vidhithI prasphoTana karavuM. (6) taruM ra puje mana- pachI trIjI vAra have kahevAze te vidhithI vastranuM pramArjana karavuM. A pramANe gAthAno sAmudAyika (saMkSepathI) artha che. [233] Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vyAsArthaM tvAha vatthe kAuTuMmi a, paravayaNa Thio gahAya dasiaMte / taM na bhavai ukkuDuo, tiriaM pehe jaha vilitto // 234 // vRttiH- 'vastra' iti vastrodye 'kAryorce ca' nirUpyamANe 'paravacana 'miti codaka Aha'sthito gRhItvA dazAnta' iti sthitaH UrdhvasthAnena ityanena kAyordhvasvarUpaM gRhItvA dazAparyanta ityanena tu vastrordhvasvarUpamAha, atrottaram-'tanna bhavati'-yadetaduktaM pareNa etaditthaM na, kimatra tattvamityAha-'tiryak prekSeta'-pratyupekSeta, anena vastrordhvamAha, 'utkuTuko yathA vilipta:'samArabdhazcandanAdineti anena tu kAyovaM, tiryagvyasthitaM vastra bhUmAvalolayan vilipta iva kAyenagAtrasaMsparzamakurvanniti gAthArthaH // 234 / / have vistArathI artha kahe che khola bhane yovanI pr359|| rItyAre prazna prazna yo 3 Thio gahAya dasiaMte = Ubho Ubho pratilekhanA kare e kAyorva che ane vastrane dazIonA cheDethI pakaDIne paDilehaNa kare e vastrodgha che. Ano uttara A pramANe che- praznakAre kahyuM te barobara nathI. kAraNa ke kuMDu utari pehe = uDu (3bha3 5) sIne pratisapanA 42 me yo cha bhane pakhane tircha pahoLuM karIne pratilekhanA kare e vastrodgha che. jema zarIre caMdanAdinuM vilepana karyuM hoya tyAre vilepananA rakSaNa mATe paraspara aMgono sparza na thAya tema bese, te rIte ahIM paNa paraspara aMgone sparza na thAya tema ubhaDaka page besIne vastrane tichuM pahoLuM karIne vastra bhUmine na aDe te rIte pratisapanA 42. [24] vyAkhyAtamUrdhvadvAram, adhunA sthiradvAraM' vyAcikhyAsurAha aMguTThaaMgulIhiM, dhittuM vatthaM tibhAgabuddhIe / tatto a asaMbhaMto, thiraMti thiracakkhuvAvAraM // 235 // vRttiH- 'aGguSThAGgulIbhyAM' karaNabhUtAbhyAM 'gRhItvA vastraM' pratyupekSaNIyaM 'tribhAgabuddhyeti'-buddhyA parikalpya tribhAge, 'tatazca'-tadanantaraM 'asambhrAntaH'-anAkulaH san, 'sthiramiti' dvAraparAmarzaH, asyArthaH 'sthiracakSurvyApAraM' ca pratyupekSeteti gAthArthaH // 235 / / Urdhva dhAranI vyAkhyA karI, have sthira' dvAranI vyAkhyA karavAnI icchAvALA graMthakAra kahe che- hAthanA aMguThA ane AMgaLIothI vastrane pakaDIne vastranA traNa bhAga kalpIne ekAgracitte cakSune sthira rAkhIne juve. (vastranA traNa bhAga kalpIne pahelAM vastranA eka bhAgane jovo, pachI bIjA bhAgane jovo, pachI trIjA bhAgane jovo ema traNa bhAgamAM pUrNa vastra joI levuM.) [235 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] gataM sthiradvAraM, sAmpratamatvaritadvAramadhikRtyAha parivattiaM ca sammaM, aturiamii aduyaM payatteNaM / vAujayaNAnimittaM, iharA takkhobhamAIA // 236 // dAraM // vRtti:- 'parAvarttitaM ca samyag ' dvitIyapArzvena, 'atvaritamiti' dvArasaMsparzaH, kimuktaM bhavati ? 'adbhutaM prayatnena' parAvarttitaM pratyupekSeta, kimarthamityAha-'vAyuyatanAnimittaM'vAyusaMrakSaNAya, 'itarathA' drutaparAvarttanena 'tatkSobhAdayo' doSA iti gAthArthaH // 236 // sthira dvAra dhuM. have 'atvarita' dvArane AzrayIne uhe che vastranuM bIjuM pAsuM vAyukAyanI rakSA mATe dhIme dhIme pheravIne pratilekhanA karavI, anyathA vAyuyola (vAyuayane jhola thAya) vagere ghoSo lAge. [23] uktamatvaritadvAraM sarvaM tAvaditi dvAramabhidhAtumAha ia dosuM pAsesuM, daMsaNao savvagahaNabhAveNaM / savvaMti niravasesaM, tA paDhamaM cakkhuNA pehe // 237 // dAraM // vRttiH - 'iti'- evaM' dvayorapi pArzvayo 'rvastrasya darzanAt sarvagrahaNabhAvena' hetunA' sarvamitiniravazeSaM' vastraM 'tAvat prathamaM cakSuSA pratyupekSeta', eSa dvArasaMsparza iti gAthArthaH // 237 // [ 107 atvarita dvAra kahyuM, have sarva dvArane kahevA mATe kahe che-- pahelAM A rIte vastrane baMne bAju saMpUrNa joIne vasranI cakSuthI pratilekhanA kare. (pachI prasphoTana ane pramArjana kare e have pachI kahe che.) [237] adhikRtadvAragAthArdhaM vyAkhyAtaM, zeSArddhaprathamadvAramAha addaMsaNaMmi a tahA, muiMgaliAiANa jIvANaM / to bIaM papphoDe, iharA saMkAmaNaM vihiNA // 238 // vRtti:- 'adarzane ca' sati 'tathA mUiMgalikAdInAM' pipIlikAdInAM 'jIvAnAM tato dvitIyaM prasphoTayet' iti dvArasaMsparzaH, 'itarathA' darzane sati teSAM 'saGkramaNaM vidhinA' kuryAditi gAthArthaH // 238 // prastuta (233mI) dvAragAthAnA pUrvArdhanuM vyAkhyAna karyuM. have uttarArdhanA prathama dvArane kahe che-- (pahelI vAra ukta rIte karela daSTipaDilehaNathI) kIDI vagere jIvo jovAmAM na Ave to bIjI vAra prasphoTana kare. jo jIvo jovAmAM Ave to temane kilAmaNA vagere na thAya te rIte vidhipUrvaka utArIne jIbha sthaNe bhUre. [238 ] Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kathaM prasphoTayedityatra pratidvAragAthAmAha aNaccAviamavaliamaNANubaMdhiM amosaliM ceva / chappurimaM navakhoDaM, pANI pANipamajjaNaM // 239 ||pddidaargaahaa // vRttiH- 'anartitaM' vastrAtmAnartanena 'avalitaM' vastrAtmAvalanenaiva 'ananubandhi'anirantaraM amoSali' caiva, tiryagghaTTanAdirahitaM cetyarthaH, SaTpUrva'-TtiryakkRtavastraprasphoTanopetaM 'nava-prasphoTanaM'-karatalagatapramArjanAntaritatrikatrikanavaprasphoTanavat 'pANau prANipramArjanaM'haste prANivizodhanamiti gAthArthaH // 239 / / kevI rIte prasphoTana kare e jaNAvavA peTA dvAra gAthA kahe che(1) anartita-paDilehaNa karatAM vastra ane AtmAne nacAvavo nahi. (AtmAne na cAvavo eTale AtmAne pratilekhanAkriyAmAM sthira-ekAgra rAkhavo.) avalita- paDilehaNa karatAM vastra ane zarIrane vaLeluM na rAkhavuM. (3) ananubaMdhi- anubaMdha eTale niraMtara, pratilekhanA niraMtara na karavI, arthAta pratilekhanAmAM prasphoTana-AsphoTana-pramArjana vagere satata na karatAM AMtare AMtare tene karavAnA vidhi pramANe karavA. (4) amosali- mosalI eTale sAMbeluM. sAMbelAnI jema vastra upara, nIce ke tihu~ sparze nahi tema pratilekhanA karavI. (5) chapUrva (purima)- vastranuM potAnI sAmenuM eka paDakhuM dRSTithI saMpUrNa joIne pahelI vAra traNa purima karavA, bIju paDakhuM badalIne tene saMpUrNa joIne bIjI vAra traNa purima karavA ema be vakhatanA maLIne cha purima eTale ke cha vAra 'prasphoTana karavuM. navaakhoDA- paDilehaNamAM hAthanI upara nava akhoDA karavA ane tema karIne pANI pappamanai=hAtha upara kuMthuA vagere jIvoutaryA hoya tenuM navavAra pramArjana karavuM.[23] avayavArthaM tvAha vatthe appANaMmi a, cauha aNaccAviaM avaliaM ca / aNubaMdhi niraMtarayA, tiriuDva'haghaTTaNA musalI // 240 // vRttiH- "va'-vastraviSayamatmini-mAtmaviSaye 2', vastramAtmAnaM vadhacetyartha, 1. prasphoTana eTale vastrane eka eka bAjA joIne traNa traNa vAra nacAvavuM, te pachI vadhuTaka karIne (vastrane AMgaLIo vacce dabAvIne pakaDIne) hatheLInI koNI tarapha laI jatAM traNa vAra traNa traNa vakhata nacAvavuM te "nava AsphoTaka ane tenI vacce vacce vastrane koNIthI hatheLI tarapha laI jatAM vastra vaDe hAthanI (kuMthuA AdinI rakSA mATe) pramArjanA karAya te paNa traNa vAra traNa traNa karAtI hovAthI 'nava pramArjanA' kahevAya che. A AsphoTaka ane pramArjanA ekabIjAnA AMtare traNa vakhata traNa traNa vAra karAtAM hovAthI kula nava AsphoTaka ane nava pramArjana thAya che. (dha. saM. bhASAM.). Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 101 'caturddhA' bhaGgasambhava iti vAkyazeSaH, vastraM nartayati AtmAnaM ca, itthaM vastraM valitamAtmA cetyAdi, anobhayamAzritya 'anarttitamavalitaM ca' gRhyate, 'anubandhi' kimucyata ityAha-'nirantaratA'nairantaryapratyupekSaNamiti bhAvaH, 'tiryagUrdhvamadhoghaTTanAnmoSaliH' || 240 // tiri uDDa ahe musalI, ghaTTaNa kuDDe a mAla bhUmIe / eaMtu mosalIe, phuDamevaM lakkhaNaM bhaNiaM // 241 // vRtti - "tirtha' kyA "a' mAtA "gha' bhUkhyA "paTTana' -tamati nAthArtha | 24? || chappurimA tiriakae, nava khoDA tinni tinni aMtariA / te uNa viANiyavvA, hatthaMmi pamajjaNatieNaM // 242 / / vRttiH- 'SaTpUrvAH', pUrvA iti prathamAH kriyAvizeSAH, 'tiryakRta' iti ca-tiryakRte vastre ubhayato nirIkSaNavidhinA kriyante, 'nava prasphoTAstrayastrayo'ntaritA'-vyavahitAH, kva punasta ityAha-'te punarvijJAtavyAH haste'-AdhAre, kenAntaritAH ? 'pramArjanatrikeNa'-suprasiddhapramArjanatritayeneti gAthArthaH // 242 // have uparyukta dareka dvArano artha kahe che- anartita padanI vastra ane AtmAne AzrayIne caturbhagI thAya, te A pramANe(1) vastra ane AtmA e baMnene nacAve. (2) vastrane na nacAve, AtmAne nacAve. (3) vastrane nacAve, AtmAne na nacAve. (4) vastra ane AtmA e baMnene na nacAve. AmAM baMne na nacAvavA rUpa chello bhAMgI zuddha che. e ja rIte "avalita' padanI paNa vastra ane zarIrane AzrayIne caturbhagI che. temAM vastra ane zarIra e baMnene na vALavA rUpa chello bhAMgo zuddha che. anubaMdhI (? anubaMdha) eTale niraMtaratA. niraMtara paDilehaNA karavI te anubaMdhi doSa che. tiththu, UMce ane nIce vastrano saMghaTTa karavo te mosali. tirphe bhIMta vagerenI sAthe, UMce mALiyA vagerenI sAthe, nIce bhUmi vagerenI sAthe vastrano saMghaTTa karavo te mosali doSa che, ema mosalinuM lakSaNa spaSTa ja kahyuM che. [240-241] pUrvo (purima) eTale pahelAM karavAnI viziSTa kriyAo. A pUrve vastrane tihu~ karyA pachI baMne bAju jovApUrvaka karAya che. nava AsphoTana traNa traNa AMtare karAya che. te kyAM karAya che? hAtha upara. konA AMtare karAya che ? suprasiddha traNa traNa pramArjanAnA AMtare. [242]. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute UrdhvamityAdimUladvAragAthAyAH adhikRtapratidvAragAthAyAzca caramadvAravyAcikhyAsayA''hataiaM pamajjaNamiNaM, tavvaNNa'ddissasattarakhaTThA / takkhaNapamajjiAe, tabbhUmIe abhogAo // 243 // vRtti:- 'tRtIyaM pramArjanamiti' dvAraparAmarzaH, idaM' tadvarNa' (hastavarNa)' adRzyasattvarakSArthamiti phalaM, sambhavamAzrityAtra samayayuktiH, 'tatkSaNapramArjitAyA' eva pUrva ' tadbhUmeH '-pratyupekSaNapRthivyAH 'abhogAd', bhUyaH pratyupekSaNAdiviraheNeti / ['Agame evaM bhaNyate " yaduta yasyAM pratyupekSaNA kriyate sA yadyapi pratyupekSaNataH pUrvaM pramArjitA tahAvi paDilehaNaM kAuM puNo jAva na pamajjiyA tAva na bhottavvA, esA AgamiyajuttI, na uNa pramANamaGgIkriyate / " ] iti gAthArthaH // 243 // 110 ] have mUlAra gAthA (233mI)nA ane prastuta (239mI) peTA dvAragAthAnA chellA dvAranuM vyAkhyAna karavAnI IcchAthI kahe che.-- trIjIvAra pramArjana dvArano artha A pramANe che- A (trIjIvAra) pramArjana hAthanA jevA varNavALA hovAthI na dekhI zakAya tevA jIvonA rakSaNa mATe karavAmAM Ave che. arthAt AsphoTana karatAM hAtha upara jIvo utaryA hoya to temanI rakSA thAya evI saMbhAvanAthI A pramArjana saphala che. ahIM zAsrayukti e che ke- je bhUmimAM rahIne vastronI pratilekhanA karAya che te bhUminuM vastranuM paDilehaNa karatAM pahelAM pramArjana karyuM hovA chatAM paDilehaNa karI lIdhA pachI pharI te bhUminuM pramArjana nathAya tyAM sudhI te lUmino upayoga tha zaDato na hovAthI yA pramArthanA durAya che. (na uNa pramANa maGgIkriyate = ) prabhArthanA bhATe ke hetu (zAstrayukti) bhAvyo te prAmANika tarI svIdvArAto nathI. [243] vihipAhaNNeNevaM bhaNiuM paDilehaNaM ao uDDuM / eaM cevAha gurU, paDisehapahANao navaraM // 244 // vRtti:- 'vidhiprAdhAnyanaivam' - UrdhvAdiprakAreNa bhaNitum (? ' bhaNitvA') - abhidhAya 'pratyupekSaNAM' prakAntAM 'ata UrdhvamenAmeva'- pratyupekSaNA' mAha-guru : '-niryuktikAraH 'pratiSedhaprAdhAnyena' prakArAntareNa 'navaraM', vidhipratiSedhaviSayatvAddharmmasyeti gAthArthaH // 244 // ArabhaDA sammaddA, vajjeyavvA aThANaThavaNA ya / papphoDaNA cautthI, vikkhittA veiA chaTThI // 245 // paDidAragAhA // vRtti:- 'ArabhaDA' pratyupekSaNeti avidhikriyA, tathA 'sammardA' - vakSyamANalakSaNA 'varjayitavyA, asthAnasthApanA ca' - vakSyamANarUpA 'prasphoTanA caturthI'-vakSyamANalakSaNA 'vikSiptA' - paJcamI vakSyamANalakSaNaiva 'vedikA SaSThI' vakSyamANasvarUpaiveti gAthArthaH // 245 // 1. [ ] AvA kAuMsamAM mudrita pATha koI pratamAM che ane koI pratamAM nathI. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 222 pratilekhanAne A pramANe "Urdhva Adi dvAro vaDe vidhinI pradhAnatAthI kahI, arthAt pratilekhanAmAM zuM zuM karavuM joIe ?=pratilekhanA kevI rIte karavI joIe ? ema kahyuM. have A ja pratilekhanAne niyuktikArapratiSedhanI pradhAnatAthI (nIcenI gAthAomAM) kahe che, arthAt pratilekhanAmAM zuM zuM na karavuM joIe?=pratilekhanA kevI rIte na karavI joIe? ema kahe che. prazna- vidhi kahevAthI niSedha kahevAI jAya che, "Ama karavuM" ema kahevAthI "te sivAya na karavuM" ema kahevAI jAya che. to vidhithI pratilekhanA kahyA pachI niSedhathI pratilekhanA kahevAnI jarUra nathI. uttara- dharmamAM vidhi-niSedha bane che, arthAt dharma mAtra Ama karavuM joIe ityAdi) vidhi rUpa nathI, kiMtu (Ama na karavuM joIe ItyAdi) niSedha rUpa paNa che. dharma vidhi-niSedha ubhaya svarUpa hovAthI ahIM vidhithI pratilekhanA jaNAvIne have niSedhathI pratilekhanA jaNAve che. [24] ArabhaDA, saMmardA, asthAnasthApanA, prasphoTanA, vikSiptA ane vedikA e cha prakAranI pratilekhanA avidhikriyA che, arthAt A cha pratilekhanAnA doSo che. [45] avayavArthaM tvAha vitahakaraNaMmi turiaM, aNNaM aNNaM va giNha ArabhaDA / dAraM / aMto uhojja koNA, NisiaNa tattheva sammadA // 246 ||daarN // vRttiH- 'vitathakaraNe' vA- prasphoTanAdyanyathAsevane vA ArabhaTA, 'tvaritaM' vA- drutaM vA sarvamArabhamANasya, 'anyada'rddhapratyupekSitameva muktvA kalpaM 'anyadvA gRhNataH ArabhaDeti', vAzabdo vikalpArthatvAt sarvatrAbhisambadhyate ArabhaDAzabdazca, sammasvarUpamAha-'antastu bhaveyuH koNAH' vastrasya, turvizeSaNArthaH, kiM vizinaSTi ?, tAnanviSato vastraM saMmaIyataH samma, 'niSadanaM tatraiva' va-prayukSitaSTivAyAM "sakhaEti' pathArtha: II radda | ArabhaDA vagere pratyeka doSano artha kahe che- vitatha karavuM, arthAt prasphoTana vagere je rIte karavuM joIe tenAthI bIjI rIte karavuM te ArabhaDA. athavA ArabhaDA eTale badhuM utAvaLe utAvaLe karavuM, arthAt eka vastra adhuM ja paDilIdheluM (pUruM joyA vinA ja) mUkIne bIjuM vastra levuM. have saMmardI kahe che- vastranA cheDA aMdara hoya=aMdara vaLelA hoya tene zodhavA mATe vastrane gaMdaLe, e rIte vastranuM saMmardana karavuM ( masaLavuM) te saMmada. athavA paDilIdhelI upAdhi upara besIne paDilehaNa karavuM te saMmardA. [246] guru35 mahApa, (ra) pola muvi jevA(vA) vikkhitte tukkhevo, veiapaNagaM ca chaddosA // 247 // 1. A gAthA oghaniyukti upara racAyelA bhASyanI che, arthAt A gAthA oghaniryuktinA bhASyakAranI che. tyAra pachInI gAthA ke jemAM ArabhaDA vagere doSonuM varNana che, te gAthA niyuktikAranI che. AthI A gAthAmAM "niryuktikAra kahe che e barobara che. A bhASyagAthA have pachInI niyuktigAthAnI avataraNikArUpe che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRtti:- 'gurvavagrahAdi asthAnaM' pratyupekSitopadhernikSepa iti, 'prasphoTanaiva' bhavati 'reNuguNDite' caiveti, reNuguNDitamevAyatanayA prasphoTayataH, 'vikSiptetyutkSepaH ' 'sUcanAtsUtra' miti nyAyAt pratyupekSya vividhaiH prakAraiH kSipata ityarthaH, 'vedikApaJcakaM' cordhvavedikAdi, 'SaDdoSA' pratyupekSaNA iti gAthArthaH // 247 // gurunuM avagraha vagere ziSyanuM asthAna che. paDilIdhelI upadhi guruno avagraha vagere asthAne mUkavI te asthAnasthApanA. dhULavALA vastranuM ayatanAthI prasphoTana karavuM, arthAt dhULa kADhavA gRhasthanI jema vastrane jhATakavuM te prasphoTanA. paDilehaNa karIne vastra game tyAM mUkavuM-pheMkavuM te vikSiptA. vedikAnA UrdhvavedikA vagere pAMca prakAra che. ArabhaDA vagere cha pratilekhanAnA doSo che. [247] ayaM ca vRddhasampradAyaH uDumaho egatto, ubhao aMto a veiApaNagaM / jANUNamuvari hiTThA, egaMtara doNha bIaM tu // 248 // vRtti:- 'uDDha'vetiyA 'aho 'vetiyA 'egatto 'veiyA, 'duha' veiyA 'aMto 'veiyA, uDDhave yA 'uvariM jaNNuyANaM' hatthe kAUNa paDilehei ? ahoveiyA 'aho' jaNNuyANaM 2 egaoveiyA 'ega 'jaNNuya' maMtareDaM' 3 'duhao' veiyA 'do'vi' 4 aMtoveiyA aMto jaNNuyANaMti 5 / / 248 || (vehinA pAMtha prahAro viSe) vRddhasaMprahAya Ache UrdhvavedikA, adhovedikA, ekatovedikA, dvidhAvedikA ane aMtovedikA ema pAMca prakAre vedikA che. DhIMcaNo upara hAtha (koNI) rAkhIne pratilekhanA karavI te UrdhvavedikA. DhIMcaNonI nIce (be sAthaLo vacce) hAtha rAkhavA te adhovedikA. eka DhIMcaNanA AMtare be hAtha rAkhavA te ekatovedikA. be hAthanI vacce be DhIMcaNa rAkhavA te dvidhAvedikA. be DhIMcaNonI vacce (khoLAmAM) be bhujAo rAkhavI te aMtovedikA. [248] pratyupekSaNAdoSAnevAha pasiDhila palaMba lolA, egAmosA aNegarUvadhuNA / kuNai pamANi pamAyaM, saMkiagaNaNopagaM kujjA // 249 // dAraM / / vRtti:- 'prazlatham ' - aghanagrahaNAt, 'pralambam'- ekAntagrahaNena, 'lolanaM ' bhUmikarayoravajJayA, 'ekAmarSaH ' AkarSaNAdau, 'anekarUpadhUnanaM' trisaGkhyollaGghanAdau, 'karoti pramAdamiti yoga:, kvetyAha-'pramANe'-prasphoTanAdisambandhini, tataH 'zaGko 'pajAyate, tadvinivRttyarthaM 'gaNanopagaM kuryAt'-pratyupekSaNaM gaNanAM kurvan kuryAdityarthaH, anye tu kAkvA vyAcakSate - pramAdataH zaGkAbhAve sati gaNanopagaM bhavati, tataH pramAdameva na kuryAditi gAthAsamudAyArthaH // 249 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 223 bIjA paNa pratilekhanAnA doSo kahe che- prazlatha eTale vastrane majabUta na pakaDavuM. pralaMba eTale vastra laTake te rIte eka cheDethI pakaDavuM. lolana eTale vastrane avajJAthI bhUmi upara ke hAthamAM halAvavuM vijhoLavuM. ekAmarSa eTale vastrane pahoLuM karavuM hoya vagere prasaMge eka hAthathI pakaDe. (AmarSa sparza, arthAt pakaDavuM) anekarUpadhUnana eTale (purima vagerenI) traNa vagere saMkhyAthI adhikavAra vastrane halAvavuM. pramANapramAda eTale prasphoTana vagerenI saMkhyAnA pramANamAM pramAda karavo, arthAt prasphoTana vagerenI ATalA thayA ema upayogapUrvaka gaNanA na karavI. kiraNopavi jnnA = cokkasa gaNanA na karavAthI prasphoTana pUrA thayA ke adhUrA? ItyAdi zaMkA thAya. AvI zaMkA na thAya mATe cokkasa gaNanA karavApUrvaka pratilekhanA karavI joIe. bIjAo saMdhino vagere padono artha A pramANe kare che- pramAdathI zaMkA thatAM (pAchaLathI) gaNanA kare. AvuM na bane e mATe pramAda ja na karavo joIe. gAthAno A sAmAnya artha kahyo. [249]. avayavArthaM tvAha pasiDhilamaghaNaM aNirAyagaM va visamagaha laMba koNe vA / dAraM / bhUmikaralolaNayA, kaDDaNagahaNekkaAmosA // 250 // dAraM // vRtti - "praznathI niti pravezadhanapraha manirItiM vA'praznathamataritafmatvartha, pralambamAha-'viSamagrahe lambami'ti bhavati, madhya iti gamyate, 'koNe vA'-paryante vA lambaM bhavati aparAntagrahaNena, anye tu anirAyatamapi pralambabhedamevAbhidadhati, lolanamAha-'bhUmikarayorlolanam AkarSaNagrahaNayorekAmarSa' iti, AkarSaNe-sAmAnyena veNTikAyAH grahaNe'GgulitrayagrAhyamekayA gRhNata iti, tathA'tra vRddhasampradAyaH-"egAmosA majjhe cittUNa vatthaM ghasaMto Neti dohivi pAsehiM jAva giNhaNA, ahavA tihiM aMgulIhiM ghittavvaM taM ekkAo ceva giNhai"tti gAthArthaH // 250 // have (ukta gAthAno be gAthAothI) vizeSa artha kahe che prazlatha eTale vastrane majabUta na pakaDavuM, athavA vastrane saMpUrNa pahoLuM karyA vinA pakaDavuM. pralaMba eTale vastrane vAMkuM pakaDavAthI madhyamAM lAMbu thAya, athavA eka cheDethI pakaDavAthI cheDe lAMbu thAya. bIjAo to vastrane saMpUrNa pahoLuM karyA vinA pakaDavuM ene pralaMbano ja bheda kahe che. lolana eTale vastrane bhUmi upara ke hAthamAM halAvavuM. AkarSaNamAM=vastrane pahoLuM karavAmAM ane levAmAM eka AkarSa sparza kare, arthAt eka hAthathI pakaDe, athavA traNa AMgaLIthI pakaDavAne badale eka (ke be) AMgaLIthI pakaDe te ekAmarSa. ahIM vRddhasaMpradAya A pramANe che- ekAmarSa eTale vastrane 1. TIkAmAM mAryA ema AkarSaNa zabda che. AkarSaNa zabdano zabdArtha to kheMcavuM-tANavuM thAya. paDilehaNamAM kaMI kheMcavAnuM ke tANavAnuM hotuM nathI. AthI meM AkarSaNa eTale pahoLuM karavuM evo bhAvArtha karyo che. 2. ahIM TIkAmAM "gAIne saceta divAlA:"padono artha A pramANe che. sAmAnyatayA viMTiyAne aMguTho ane tenI pAsenI traNa AMgaLIthI pakaDavo joIe, tenA badale eka AMgaLI bharAvIne pakaDe. (Ano vizeSa artha bahuzruto pAsethI jANI levo.) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute madhyamAMthI pakaDyA pachI yAvat be bAjuthI pakaDe tyAM sudhI ghasatAM ghasato laI jAya, athavA (aMguThA sAthe bIjI) traNa AMgaLIthI pakaDavAne badale eka (ke be) AMgaLIthI pakaDe." [25]. dhuNaNA tiNha pareNaM, bahUNi vA ghettu egao dhuNai / khoDaNapamajjaNAsuM, saMkiya gaNaNaM kari pamAI / / 251 / / vRttiH- 'dhunanaM trayANAM' vArANAM 'pareNa' kurvataH, 'bahUni vA' vastrANi 'gRhItvA ekato dhunAti'=yugapad dhunAtIti, 'prasphoTanapramArjanAsu ca' prasphoTaneSu-uktalakSaNeSveva pramArjaneSu ca-uktalakSaNeSveva 'zaGkita iti zaGkAyAM satyAM 'gaNanAM kuryAtpramAdI', bhAvArtho nidarzita eveti gAthArthaH // 251 // (purima vageremAM) traNathI adhika halAvavuM te aneka kaMpana, athavA ghaNAM vastrone bhegAM pakaDI ekI sAthe halAvavuM (=purima vagere karavuM) te aneka kaMpana. prasphoTana ane pramArjana vageremAM pramAdI sAdhu ATalA prasphoTana thayA ke nahi ItyAdi zaMkA thatAM pharIthI gaNatarI kare te zaMkitagaNanopaga cha. sAno bhAvArtha to pUrve (248bhI thAmai) batAyo 4 che. [251] na cordhvAdividhAne satyanekadhA doSavarNanamanarthakamityetadAha uDDAivihANaMmivi, aNegahA dosavaNNaNaM eaM / parisuddhamaNuTThANaM, phalayaMti nidarisaNaparaM tu // 252 // vRttiH- 'UrdhvAdividhAne satyapi' 'uDDhaM' thira'mityAdinA, 'yadanekadhA doSavarNanametat' pratyupekSaNAyAM 'aNaccAviya'mityAdinA yaduktam etat kimityAha-'parizuddhamanuSThAnaM'-niraticArameva 'phaladamiti nidarzanaparam', anyathA prakrAntaphalAbhAvAditi gAthArthaH // 252 // Urdhva Adi doSone kahevA chatAM pharI aneka rIte doSonuM varNana nirarthaka nathI e kahe che 233mI vagere gAthAothI "Urdhva Adi doSone jaNAvavA chatAM pharI 23mI vagere gAthAothI aneka rIte doSonuM varNana "aticAra rahita ja anuSThAna phala Ape che" e jaNAvavA mATe karyuM che. anyathA, eTale ke aticAravALuM paNa anuSThAna mokSaphala Ape evuM siddha thAya to, prastuta doSavarNanano koI artha ja nathI. [2pa2] tathA cAha niyuktikAra: aNuNAirittapaDilehA, avivaccAsA a aTTha bhaMgAo / paDhamaM payaM pasatthaM, sesANi u appasatthANi // 253 // vRttiH- 'anyUnA' prasphoTanAdibhiH 'anatiriktA' ebhireva pratyupekSaNA-nirIkSaNAdikriyA veNTikAbandhAvasAnA upalakSaNatvAt pratyupekSaNazabdasya, aviparyAsAca'-avidyamAnapuruSAdiviparyAsA ceti trINi padAni, eteSu cASTau bhaGgA bhavanti, tathA cAha-'aSTau bhaGgA' ityaSTau bhaGgakapadAni bhavanti, Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 226 atra 'prathamaM padam'-AdyabhaGgarUpaM yadupanyastameva etat 'prazastaM'-muktyavirodhi, zeSANi tu'-sapta padAni viparyAsAdidoSavanti 'aprazastAni', na muktisAdhakAnIti gAthAsamudAyArthaH / / 253 / / A ja viSayane oghaniryuktinA kartA (zrI bhadrabAhu svAmI) kahe che- pratilekhanA anyUna-anatirikta ane aviparyAsa karavI joIe. ahIM pratilekhanA zabdanA upalakSaNathI pratilekhanAnA prAraMbhathI mAMDI viTiyo bAMdhavA sudhInI badhI nirIkSaNAdinI kriyAo anyUna-anatirikta ane aviparyAsa karavI joIe, ema samajavuM. anyUnaanatirikta prasphoTana vagere nyUna ke adhika na hoya tevI. aviparyAsa=vastranA ane bALa-vRddha AdinA kramanuM ullaMghana na thAya tevI. anyUna-anatirikta ane aviparyAsa e traNe padonI aSTabhaMgI thAya. temAM pahelo bhAgo ke jeno mULagAthAmAM ullekha karyo che, te prazasta=mokSano avirodhI che. bAkInA sAta bhAMgI viparyAsAdi doSavALA hovAthI aprazasta che=muktisAdhaka nathI. gAthAne A saMkSepathI artha kahyo. [2pa3]. avayavArthaM tvAha no UNA na'irittA, avivaccAsA u paDhamao suddho / sesA huMti asuddhA, uvarillA satta je bhaMgA // 254 // vRtti - " cUnA nAtiri vihA rA' pratyuveti te, "prathama: zuddha' iti ayaM prathamabhaGgaH zobhana iti, 'zeSAH bhavantyazuddhAH-uparitanAH sapta ye bhaGgakAH', nyUnatvAti nAthArtha: / rapa4 || have (ukta gAthAno) avayavArtha (=vizeSathI artha) kahe che anyUna, anatirikta ane aviparyAsa pratilekhanA rUpa prathama bhAMgo zuddha che. zeSa sAta bhAMgA apUrNa hovAthI azuddha che. (sAta bhAMgA A pramANe che- anyUna-atirikta-aviparyAsa, nyUna-anatirikta-aviparyAsa, nyUna-atirikta-aviparyAsa, anyUna-anatirikta-viparyAsa, *anyUna-atirikta-viparyAsa, nyUna-anatirikta-viparyAsa, nyUna-atirikta-viparyAsa.) [254] yaiyU~natvamadhikatvaM veti tAnAha khoDaNapamajjavelAsu ceva UNAhiA muNeavvA / __ codagaH-kukkuDaaruNapagAsaM, paropparaM pANipaDilehA // 255 // vRttiH- 'prasphoTanapramArjanavelAsveva nyUnAdhikA mantavyA' pratyupekSaNA, prasphoTanaiH pramArjanaiH kAlena ceti bhAvaH, tatra prasphoTanAdibhinyUnAdhikatvaM jJAyata eva, kAlaM tvaGgIkRtya 1. AnAthI e samajI zakAya che ke pUrve sAdhuo paDilehaNa karyA pachI badhI upadhino viTiyo bAMdhIne pAse rAkhatA. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 'kukkuTaaruNa' mityAdinA gAthArddhana 'ete tu aNAesA' ityanena ca gAthAsUtreNAha, atra ca vRddhasampradAya:- "kAleNa UNA jo paDilehaNAkAlo tatto UNaM paDilehei, tattha bhaNNai-ko paDilehaNAkAlo? tAhe ego bhaNati-jAhe 'kukkuDo' vAsati paDikkamittA paDilehijjau, to paTThavettA ajjhAijjau 1, aNNo bhaNati-'aruNe' uTThie 2, aNNo-jAhe pagAsaM' jAyaM 3, aNNo-paDissae jAhe 'paropparaM' pavvaiyagA dissaMti 4, aNNe bhaNaMti-jAhe 'hatthe rehAo dissaMti' 5 // 255 // eteSAM vibhramanimittamAha devasiyA paDilehA, jaM carimAetti vibbhamo eso / DavilisA, taathAti to sesI radda | vRttiH- 'daivasikapratyupekSaNA' vastrAde ryasmAccaramAyAM' tadanveva svAdhyAya iti tasmAd 'vipramags:', prAntirityartha, va ?- dAzina:' voca, "tatrAWArakititva, tataH zeSA' nAphezA ti pathArtha che ravad II je kAraNothI nyUnatA ke adhikatA thAya te kAraNo jaNAve che- prasphoTanathI, pramArjanathI ane kAlathI nyUna ke adhika pratilekhanA jANavI. temAM prasphoTana AdithI nyUna-adhika pratilekhanA samajAya ja che, arthAt navathI nyUna ke adhika prasphoTana ke pramArjana karavuM te prasphoTanAdithI nyUna-adhika pratilekhanA che. kAlane AzrayIne nyUnAdhikatA prastuta gAthAnA kuMDamA ItyAdi uttarArdhathI ane W3mANasA e (257mI) gAthAthI jaNAvela che. ahIM vRddhaparaMparA A pramANe che- "pratilekhanAnA kAlathI=samayathI vahelI pratilekhanA kare te kAlathI dhUna pratilekhanA che. ahIM ziSya pUche che ke pratilekhanAno kAla kayo che? AnA uttaramAM 'koI (AcAya) kahe che ke jyAre kukaDo bole tyAre pratikramaNa karIne pratilekhanA karavI, pachI sajhAya paThavIne (karIne) adhyayana kare, vaLI bIjA kahe che ke-aruNodaya thAya tyAre, vaLI bIjA kahe che ke-jyAre prakAza thAya (=prabhA phATe) tyAre, vaLI bIjA kahe che ke-upAzrayamAM jyAre sAdhuonuM mukha eka bIjAne dekhAya tyAre, "vaLI bIjAo to kahe che ke jyAre hAthanI rekhAo dekhAya tyAre pratilekhanA karavI." [255]. emane (=kurkITAdezI AcAryane) A viSayamAM bhrama kema thayo te jaNAve che vastrAdinI daivasika pratilekhanA cothA praharanA prAraMbhamAM kahI che, tyAra bAda turata svAdhyAya kahyo che. AthI rAtrinI pratilekhanA paNa rAtrinA cothA praharamAM prAraMbhamAM karavI joIe evo bhrama kukaTadizI (=kukaDo bole tyAre pratilekhanA karavAnuM kahenAra) AcAryane thaI gayo, ethI kukaDo bole tyAre pratilekhanA karavAnuM kahyuM. anyathA Ama na kahe. kAraNa ke te vakhate (kukaDo bole tyAre) aMdhakAra hoya che. aMdhakAramAM paDilehaNa karavAnuM AcArya kevI rIte kahe ? na kahe. ukta rIte bhrama thavAthI Ama kahyuM che. bAkInA vikalpo paNa anAdezo eTale ke anAdeya che. [25] Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [117 iha ca vRddhasampradAya: ee u aNAesA, aMdhAre uggae'vi hu Na dIse / muharayaNisijjacole, kappatia dupaTTa thui sUro // 257 // vRttiH- evaM AyariyA bhaNaMti-'savve'vi ee sacchaMdA, aMdhakAre' paDissae hattharehAo sUre 'uggae'vi na dIsaMti', imo paDilehaNAkAlo-Avassae kae tihiM thutIhiM diNNiyAhiM jahA paDilehaNakAlo bhavati tahA AvassayaM kAyavvaM, imehi ya dasahiM paDilehiehiM jahA sUro uDhei, "muhapottiya rayaharaNaM, donni nisijjA u colapaTTo ya / saMthAruttarapaTTo, tinni u kappA muNeyavvA // 1 // " keI bhaNaMti-ekkArasamo daMDago, eso kAlo, tato jaM UNaM vA airittaM vA kuNai taM kAlAo UNAtiritaM" / / 257 // ahIM vRddhaparaMparA A pramANe che "(siddhAMtavAdI) AcArya kahe che ke A badhA anAdezo che, eTale ke potAnI matithI kalpalA Adezo che. kAraNa ke aMdhakAravALA upAzrayamAM sUrya ugavA chatAM hAthanI rekhAo na dekhAya. mATe pratilekhanAno (kharo) samaya e che ke Avazyaka (pratikramaNa) karIne traNa stutio kahyA pachI turata pratilekhanAno samaya thAya te rIte Avazyaka karavuM, ane daza vastunI pratilekhanA pUrNa thatAM sUrya uge te samaye pratilekhanA zarU karavI. te daza vastuo A che- muhapatti, rajoharaNa, be niSadyA (niSethiyuM ane oghAriyuM), colapaTTo, saMthAro, uttarapaTTo ane traNa kapaDA. koI kahe che ke daMDasahita agiyAra vastuonI pratilekhanA samajavI. A (daza ke agiyAra vastunI paDilehaNa pUrNa thatAM sUryodaya thAya e) pratilekhanAno kALa che. A kAlathI vahelI ke moDI karavAmAM AvatI pratilekhanA yathA nyUnAti cha." [257] atraiva vyatikare yuktimAha jIvadayaTThA pehA, eso kAlo imIeM tA Neo / AvassayathuiaMte, dasapehA uTThae sUro // 258 // vRttiH- 'jIvadayArtha' jIvadayAnimittaM 'pratyupekSaNA' yasmAd 'eSa kAlo'syAH'pratyupekSaNAyAH tasmAt jJeyaH, Avazyakastutyante', pratikramaNAnte ityarthaH, 'daza pratyupekSeti dazasu vastreSu pratyupekSiteSu satsu yathA 'uttiSThati sUryaH' Aditya iti gAthArthaH / / .258 / / atra vRddhasampradAya evam-"ettha UNAirittayA jatteNa parihariyavvA, evaM ceva ittha phalasiddhI,savvaNNuvayaNameyaM, 1. rAI pratikramaNamAM chelle karAtA devavaMdanamAM bolAtI cothI thoya AvazyakacUrNi, caityavaMdana mahAbhASya, saMghAcArabhASya vagere graMthonA AdhAre AcaraNA rUpa che. mATe ahIM "traNastuti kahyA pachI" ema jaNAvyuM che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vitahakaraNaM virAhaNA, na uNa iTThaphalajogo, nahi aNuvAyA uveyaM pAvijja, akAlacArikarisagAdayo ettha nidarisaNaM, vivajjao ceva evaM havatitti jayaNAe savvattha ANApahANeNa hoyavvaMti saparikaraH 'khoDaNe'tyAdi( 255-256) gAthAdvayArthaH / / 258 / / pratilekhanAnA A kAla viSe yukti kahe che pratilekhanA jIvadayA mATe kahI che. tethI eno (kharo) kALa e samajavo ke Avazyaka ane traNa stutio pachI pratilekhanA zarU karatAM dezanI pratilekhanA pUrNa thatAM sUryodaya thAya. ahIM vRddhaparaMparA A pramANe che- "paDilehaNamAM nyUnatAtiriktatAno yatnapUrvaka nyAga karavo ema karavAthI ja ahIM (kriyAmAM) phalasiddhi thAya evuM sarvajJavacana che. viparItapaNe karavAthI virAdhanA thAya, ane ISTaphaLanI prApti na thAya. viparIta upAyo upeyane phalane pAme. A viSe akALe khetI karanArA kheDUto vagere daSTAMta rUpa che. viparIta karavAthI ja Ama (traphalanI aprApti) thAya che. bhATe sarvatra (=dhA yAmomai) nizAne pradhAna nAvIne yatanApUrva pravRtti 42vI." khoDaNa tyAhi (255-256) thAno viveyanasahita artha yo. [258] anAdezAnAmupanyAsaprayojanamAha ee u aNAdesA, ettha asaMbaddhabhAsagaMpi gurU / asaDhaM tu paNNavijjattikhAvaNaTThA viNiddivA // 259 // vRttiH- eteca'-kukkuTAdayaH anAdezA:atra'-zAstre vinirdiSTA iti yogaH, kimarthamityatrAha'asambaddhabhASakamapi' ziSyamazaThaM tviti yoga: azaThameva 'guruH'-AcArya: 'prajJApayet' tattvaprarUpaNayA 'iti'-evaM khyApanArthaM'-jJApanArthaM 'vinirdiSTA' iti gAthArthaH / / 259 / / anAdezono ullekha karavAnuM prayojana kahe che asaMbaddhabhASI paNa ziSya jo azaTha (saraLa) hoya to, tene guru tattvano upadeza Ape tattvo samajAve, ema jaNAvavA mATe ahIM kurkaTa vagere vikalpo anAdezo (=khoTA mato) hovA chatAM kahyA che. [258] aviparyAsamAha gurupaccakkhANigilANasehamAINa pehaNaM puTvi / to appaNo puvvamahAkaDAiM iare duve pacchA // 260 // vRttiH- 'gurupratyAkhyAniglAnazikSakAdInAM 'prekSaNa'miti pratyupekSaNaM 'pUrvam' Adau, ayaM puruSAviparyAsaH, prathamaM guruo:-AcAryasya sambandhI upadhirAbhigrahikasAdhvabhAve sarvaiH pratyupekSitavyaH tadanu pratyAkhyAnina:-kSapakasya, tadanu glAnasya, tadanu ziSyakasya-abhinavapravrajitasya, AdizabdAd vyApRtavaiyAvRttyakarAdiparigrahaH, 'tata Atmana' iti / upakaraNAviparyAsamAha-'pUrvaM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 226 yathAkRtAni' vastrAdIni saMyamopakArakatvAt, tathAkaraNe tatra bahumAnAd, 'itare dve' upakaraNajAtealpaparikarmabahuparikarmarUpe 'pazcAt' taduttarakAlaM pratyupekSeteti gAthArthaH // 260 // have aviparyAsane kahe che jo abhigrahadhArI sAdhu na hoya to badhA sAdhuoe pahelAM gurunI (=AcAryanI) upadhi paDilehavI, pachI kramazaH tapasvI, glAna, navadIkSita, vaiyAvacca vagere kAryamAM rokAyelA veyAvaccI sAdhu vagerenI upadhipaDilehavI, pachI potAnI upadhi paDilehavI. A puruSanI apekSAe aviparyAsa (=aviparIta) krama che. upakaraNano aviparyAsa krama A pramANe che- pahelAM yathAkRta 'vastrAdinI pratilekhanA karavI. kAraNa ke yathAkRta vastrAdi saMyamamAM (adhika) upakArI che. pahelAM tenI pratilekhanA karavAthI yathAkRta vastrAdi upara bahumAna thAya che. (yathAkRta vastrAdi bahumAnane pAtra che.) pachI kramazaH alpaparikarma ane bahuparikarma e be prakAranA vastrAdinI pratilekhanA karavI. [60] idAnImarthato gatamapi viparyAsaM vizeSAbhidhAnArthamAha purisuvahivivaccAso, sAgaria karijja uvahivaccAsaM / ApucchittANa guruM, paDucca mANetare vitahaM // 261 // vRttiH- 'puruSopadhiviparyAsa' iti puruSaviparyAso-guruM vihAya pratyAkhyAnina ityAdirUpaH, upadhiviparyAsastu prathamaM bahuparikAdeH tadanu yathAkRtasya upalakSaNatvAccaitasya pUrvAhne prathama bhAjanAnAM tadanu vastrANAM aparAhne viparyayaH, eSa viparyAsaH, ayaM ca na karttavya iti, apavAdamAha'sAgArike' upadhau tathA anucite 'kuryAdupadhiviparyAsaM', mA bhUt tatra bahumAna itarasya vA saGkleza iti, evaM gurorAbhigrAhike sati 'ApRcchyaiva gurum' AbhigrAhikasampadA prabhavati sati gurau 'itara' ityanyeSAM pratyAkhyAniprabhRtInAM pratyupekSeta, anyathA vitatha' miti vitathaM pratyupekSaNaM mavatIti gAthArtha: 5 ra62 || viparyAsano artha jaNAI gayo hovA chatAM vizeSa kahevA mATe viparyAsanuM varNana kare che- gurunI upadhinuM paDilehaNa karyA vinA tapasvInI upadhinuM paDilehaNa karavuM" vagere puruSasaMbaMdhI viparyApta che. pahelAM bahuparikarma vagere upadhinuM ane pachI yathAkRtanuM paDilehaNa karavuM e upadhiviparyAsa che. AnA upalakSaNathI savAre pahelAM pAtrAnI pachI vastranI, ane sAMje pahelA vastranI pachI pAtrAnI paDilehaNA karavI e paNa upadhiviparyAsa che. A viparyAsa na karavo joIe. 1. gRhastha pAsethI meLavyA pachI je vastrAdimAM phADavuM, sAMdhavuM vagere parikarma na karavuM paDe, jevuM hoya tevuM ja upayogamAM laI zakAya te yathAkRta kahevAya. gRhastha pAsethI meLavyA pachI je vastra phADavuM, sAMdhavuM vagere thoDuM parikarma karyA pachI upayogamAM laI zakAya te alpaparikarma ane bahu parikarma karyA pachI upayogamAM laI zakAya te bahuparikarma kahevAya, sAdhuoe mukhyatayA yathAkRta vastro vahoravA joIe. kAraNa ke parikarmavALAM vastro vahoravAthI parikarma karavAmAM saMyamavirAdhanA, AtmavirAdhanA, svAdhyAya palimaMtha (svAdhyAyahAni) vagere doSo lAge. yathAkRta vastro na maLe to alpaparikarma vastro laI zakAya. alpaparikarma na maLe to chevaTe bahuparikarma vastro paNa laI zakAya. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute AmAM apavAda A pramANe che- pratilekhanAnA samaye cora vagere koI gRhastha Avela hoya ane tenA dekhatAM yathokta kramathI upadhinuM paDilehaNa karavuM yogya na jaNAya to upadhiviparyAsa kare. kAraNa ke sArI kiMmatI vastu koI tevA gRhasthane jovAmAM Ave to kadAca corI jAya, athavA potAne tevI na maLavAthI saMkleza paNa thAya. koI gurubhakta hoya to potAnA gurunI halakI sAmAnya kiMmatanI vastu dekhIne paNa saMkleza thAya. mATe upadhiviparyAsa kare. gurunI upadhinuM paDilehaNa mAre karavuM evA abhigrahadhArIo gurunI upadhinuM paDilehaNa karanArA hoya tyAre gurune pUchIne tapasvI Adi anyanI pratilekhanA kare. AvA koI kAraNa vinA ja krama na sAcave to viparyAsa(viparIta) pratilekhanA thAya. [261] upasaMharannAha appaDilehiya dosA, ANAI avihiNAvi te ceva / tamhA u sikkhiavvA, paDilehA seviavvA ya // 262 / / dAraM // vRttiH- 'apratyupekSite' upadhAviti gamyate 'doSAH' AjJAdayaH- 'AjJA'navasthAdayaH, avidhinA'pi' pratyupekSite 'ta eva' doSA iti, yasmAdevaM 'tasmAcchikSitavyA pratyupekSaNeti', tadupalakSitA pramArjanAdikriyA, 'sevitavyA ca' yathA''gamamiti gAthArthaH // 262 / / have upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che- upadhinI pratilekhanA na karavAthI AjJAbhaMga, anavasthA (chakAya virAdhanA, mithyAtva) vagere doSo lAge, ane avidhithI pratilekhanA karavAthI paNa te ja doSo lAge. AthI pratilekhanA zIkhavIjANavI joIe ane AgamamAM kahyA mujaba karavI joIe. pratilekhanAnA upalakSaNathI pramArjanAdi kriyA paNa zIkhavI-jANavI joIe ane AgamamAM kahyA mujaba karavI joIe. [262] pratidvAragAthAyAM pratyupekSaNeti vyAkhyAtamAdyadvAram, adhunA dvitIyadvAramAha paDilehiUNa uvahi, gosaMmi pamajjaNA u vasahIe / avaraNhe puNa paDhamaM, pamajjaNA paccha paDilehA // 263 // vRttiH- 'pratyupekSyopadhiM'-mukhavastrikAdilakSaNaM 'gose' pratyUSasi tadanu 'pramAjanA tu vasateriti, aparAhne punaH prathamaM pramAjanA' vasateH prathamaM pramArjanA 'pazcAtpratyupekSaNopa'dheriti thArtha: te raddara | tatra vasahI pamajjiyavvA, vakkhevavivajjieNa gIeNa / . uvautteNa vivakkhe, nAyavvo hoi avihI u // 264 / / 1. vastrane AMkhathI jovuM te pratilekhanA ane rajoharaNathI pUMjavuM te pramArjana, ema pratilekhana ane pramArjanamAM bheda che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [121 vRttiH- 'vasatiH'- yatinivAsalakSaNA 'pramArjayitavyA'-pramATavyA, kiMviziSTenetyAha'vyAkSepavivarjitena'-ananyavyApAreNa 'gItArthena'-sUtrArthavidA 'upayuktena' manasA 'vipakSe' vyAkSepAdau 'jJAtavyA bhavatyavidhireva' pramArjane'pIti gAthArthaH / / 264 // sai pamhaleNa miuNA, coppaDamAirahieNa jutteNaM / avviddhadaMDageNaM, daMDagapuccheNa na'nneNaM // 265 // vRttiH- 'sadA' sarvakAlaM 'pakSmalena' pakSmavatA 'mRdunA' akaThinena 'coppaDamAdirahitena' snehamalakledarahitena 'yuktena' pramANopetena 'aviddhadaNDakena' vidhigranthibandhenetyarthaH, 'daNDakapramArjanena'-saMyatalokaprasiddhena 'nAnyena'-kacavarazodhanAdineti gAthArthaH // 265 / / 2. pramArjanA dvArA mUladvAra (230mI) gAthAnA pahelA pratyupekSaNA' dvAranuM vyAkhyAna karyuM. have bIjA (pramArjanA) dvAranuM varNana kare che. savAramAM pahelAM muhapatti vagere upadhinI pratilekhanA karavI. pachI vasatinI prArthanA karavI = kAjo levo. sAMjanA pahelAM vasatinI prArthanA karavI, pachI upadhinI pratilekhanA karavI. [263] vasati vyAkSepathI rahita banIne=anya-vyApArone choDIne ekAgracitte gItArtha sAdhue pramArjavI. vyApa AdithI pramArjana karavA chatAM avidhi ja thAya. vasati=sAdhuonuM nivAsasthAna. gItArtha sUtrArthano jANakAra. [26] haMmezAM narama dariyovALA, komaLa, cIkAza-mela-bhInAzathI rahita, pramANapata ane vidhipUrvaka gAMTho vALIne daMDa sAthe bAMdhelI dazIovALA daMDAsaNathI 'vasati prabhAvI, sAva29. mAhithA nahi. [265] apramArjane doSAnAha apamajjaNaMmi dosA, jaNagarahA pANighAya mailaNayA / pAyapamajjaNauvahI, dhuvaNAdhuvarNami dosA u / / 266 // vRttiH- 'apramArjane doSAH' vasateriti gamyate, ke ? ityAha-'janagA~' lokanindA, 'prANighAto' reNusaMsaktatayA, 'mAlinyaM pAdApramAjanAdupagheH' reNvAkAntopavizanena, 'dhAvanAdhAvanayordoSA eva' kAyAtmavirAdhanAdaya iti gAthArthaH / / 266 // vasatinuM pramArjana na karavAmAM doSo kahe che- vasatinuM pramArjanana karavAthI lokaniMdA, prANighAta ane malinatA (vagere) doSo lAge che. (A vasatinuM pramArjana karyA pachI bhegA thayelA kAjAnuM-kacarAnuM barobara nirIkSaNa karavuM joIe. nirIkSaNa karatAM ju vagere jevo dekhAya to temane surakSita sthAnamAM mUkavA joIe. jemake ju hoya to malina vastramAM mUkavI joIe, mAMkaDa hoya to lAkaDAmAM mUkavA joIe. marelA jIvonI saMkhyA gaNIne te pramANe AlocanA karavI joIe. pachI e kAjAne supaDImAM laIne chAyAmAM lokonA paga na paDe tevA sthaLe) paraThavavo joIe. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute sAdhuo tadana edI che, jethI potAne rahevAnA sthAnanI zuddhi paNa karatA nathI vagere lokaniMdA thAya.) jIvo dhULanA saMsargathI (dabAI jAya vagere kAraNe) mRtyu pAme, ethI prANaghAta doSa lAge. paga dhULathI kharaDAya. dhULathI kharaDAyelA pagane paMjyA vinA besavAthI upadhi malina thAya. malina upadhine dhue to ane na dhuve to paNa chakAyavirAdhanA ane AtmavirAdhanA vagere doSo lAge ja. [266] pratidvAragAthAyAM pramArjaneti vyAkhyAtaM, sAmprataM pAtrakANyadhikRtya pratyupekSaNAmevAha carimAe~ porisIe, pattAe bhAyaNANa paDilehA / sA puNa imeNa vihiNA, pannattA vIyarAgehiM // 267 // __ vRttiH- 'carimAyAM pauruSyAM prAptAyAM', caturbhAgAvazeSe prahara ityarthaH, 'bhAjanAnAM pratyupekSaNA' kriyate 'sA punaranena'-vakSyamANalakSaNena 'vidhinA prajJaptA 'vItarAgaiH' tiirthkrgnndhati thaI ra67 / mUladvAra (230mI) gAthAnA pramArjanA' dvAranuM vyAkhyAna karyuM. have pAtrAne AzrayIne pratilekhanAne ja kahe che- "carima porisI pUrNa thatAM, arthAta pahelA praharano cotho bhAga bAkI hoya tyAre, pAtrAnI pratilekhanA karavI. tIrthakara ane gaNadharoe te pratilekhanA A (have kahevAze te) vidhithI karavAnI kahI che. [26] tatra carimAyAM vidhinaiva pratyupekSaNA karttavyA, yata Aha tIANAgayakaraNe, ANAI avihiNA'vi te ceva / tamhA vihIeN pehA, kAyavvA hoi pattANaM // 268 // vRttiH- 'atItAnAgatakaraNe' atikrAntAyAM carimAyAM aprAptAyAM vA pratyupekSaNAkaraNe AjJAdayaH' AjJA'navasthAdayo doSAH, 'avidhinA'pi' pratyupekSaNAkaraNe 'ta evAjJA'daya iti, yasmAdevaM 'tasmAcca'ramAyAmeva 'vidhinA' vakSyamANasvarUpeNa 'pratyupekSaNA' vakSyamANaiva 'kartavyA bhavati pAtrayoH', punaH svAdhyAyasaMzraye AcAryapraNAmaM kRtvA tadabhAve cAbhivandyotthAyaiveti gAthArthaH / / 268 // carimaporisImAM vidhithI ja pratilekhanA karavI, tenuM kAraNa jaNAve che- carima porisI vItI gayA pachI athavA pUrNa thayA pahelAM pratilekhanA karavAmAM AjJAbhaMga, anavasthA vagere doSo thAya. avidhithI pratilekhanA karavAmAM paNa te ja doSo lAge. AthI porisI pUrNa thatAM ja pratilekhanA karavI. punaH svAdhyAyano samaya thatAM AcArya bhagavaMtane praNAma karIne ane teonA abhAve UbhA thaIne mAnasika vaMdana karIne svAdhyAya kare. pAtrapratilekhanAno vidhi ane tenuM svarUpa have kahevAze. [268] 1. divasanA prAraMbhanA poNA praharanI "carima' porisI evI saMjJA che. jAo nizItha u. 2 gAthA 1426nI cUrNi. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] pratyupekSaNAvidhimAha bhANassa pAsa biTTo, paDhamaM soAiehiM kAUNaM / uvaogaM talleso, pacchA paDilehae evaM // 269 // vRtti:- 'bhAjanasya pArzva upaviSTa' ityatra mAtrakAd vitastyantaraM vyavasthApitasya mUlabhAjanasya Asanne upaviSTaH 'prathamaM' mukhavastrikAM pratyupekSya 'zrotrAdibhiH kRtvopayoga 'miti, atra pazcAnupUrvyA zrotragrahaNaM sarvendriyopayogakhyApanArthaM, tathA ca vRddhasampradAya:- paDhamaM cakkhuNA uvaujjara, jAhe bAhiM na diTTaM bhavati tato soeNaM aMto atigayaM havijjA, tato ghANeNa kikkisiMghaNaM vA, jattha gaMdho tattha raso, phAse uvari paDalANa hatthaM dijjA, evaM zrotrAdibhiH kRtvopayogaM 'tallezyaH' santadbhAvapariNata ityartha:, 'pazcAt' taduttarakAlaM 'pratyupekSeta' bhAjana' mevaM' - vakSyamANena prakAreNeti gAthArthaH // 266 || pAtrapratilekhanAno vidhi kahe che-- mAtrakathI eka veMtanA AMtare mUkela mUlapAtrAMnI pAse beThelo sAdhu pahelAM muhapattinuM paDilehaNa kare, pachI zrotra vagere iMdriyothI upayoga mUke, pachI temAM ja ekAgra thaIne have kahevAze te rIte pAtrAMnI paDilehaNA kare. [123 prazna- ahIM mULagAthAmAM 'soAai' e sthaLe zrotraMdriya sivAya bIjI koI IMdriyano (sAkSAt) ullekha na karatAM pazcAnupUrvIthI zrotraMdriyano (sAkSAt) ullekha kema karyo ? uttara- sarva (pAMceya) IMdriyothI upayoga mUkavAnuM jaNAvavA pazcAnupUrvIthI zrotraMdriyano (sAkSAt) ullekha karyo che. IMdriyono upayoga mUkavAmAM vRddhaparaMparA A pramANe che- "pahelAM cakSuthI upayoga mUke=jIe. (jo pAtrAnI jhoLInI bahAra jIvo dekhAya to jayaNApUrvaka dUra mUke.) AMkhathI bahAra jIvo na dekhAya to pachI aMdaranA jIvone jANavA mATe zrotrathI upayoga mUke. (avAjathI bhamaro-bhamarI Adi jIvo hoya to jANI zakAya.) pachI nAsikAthI lohI (vagere)ne sUMthe. (koI jIva cagadAIne marI gayo hoya to lohInI gaMdhathI khyAla AvI jAya.) jyAM gaMdha hoya tyAM rasa hoya. (mATe gaMdha jANavAno prayatna karatAM gaMdhanA pudgalo ucchvAsa vagerethI hoThane lAge. jillAthI hoThane sparzIne te pudgalonA rasane jANe. Ama rasathI paNa koI jIva marI gayo ke cagadAI gayo hoya to jANI zakAya.) sparzathI jANavA paDalA upara hAtha mUke. (jethI jo uMdaraDI vagere hoya to tenA niHzvAsano vAyu zarIre lAgavAthI khabara paDI jAya.)" [69] tathA cAha muhaNaMtaeNa gocchaM, gocchagalaiaMgulI u paDalAI / ukkuDuo bhANavatthe, palimaMthAIsu taM na bhave // 270 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- 'mukhAnantakene' ti mukhavastrikayA 'gocchakaM'-pAtropakaraNavizeSaM pratyupekSet, tato'guligRhItagocchakastu paTalAni' pAtropakaraNavizeSalakSaNAni, 'utkuTuko bhAjanavastrANi' paTalAni pratyupekSeta iti kecit, 'palimanthAdestanna bhavati'-tanna bhavet, anAdezo'yaM, parizramadoSAdityarthaH, tathA ca vRddhavAdaH-paDilehaNA puvvavanniyA dhIrANaM, keI bhaNaMti-paDalAiM ukkuDuo paDilehei, amhaM puNa natthi, amhaM viniviTTho, palimaMthAIdosA iti gAthArthaH // 270 // pAtronI pratilekhanA kevI rIte karavI e jaNAve che- pahelAM muhapattithI gucchAnI pratilekhanA kare. pachI gucchAne AMgaLIomAM rAkhIne paDalAonI pratilekhanA kare. ahIM koI AcAryo kahe che ke utkaTuka (=ubhaDaka page) besIne paDalAo paDilehavA. paNa te barobara nathI. kAraNa ke emAM parizrama thAya. ahIM vRddhamata A pramANe che- "pUrve kahelI pratilekhanA dhIronI che, arthAtu dhIrapuruSo tenuM pAlana karI zake. koI AcArya kahe che- paDalA utkaTuka besIne paDilehe. paNa amArA gacchamAM tema thatuM nathI. amArA gacchamAM sAdhu Asane besIne paDalA paDilehe che. kAraNa ke uskuTuka besIne 5DivAthI palibhaMtha vo So dAge." [270] tatazca cau koNa bhANakoNe, pamajja pAesarIe~ tiuNaMti / bhANassa puSphagaM to, imehiM kajjehiM paDilehe // 271 // vRttiH- tadanantaraM 'caturo''pi pAtrabandha koNAn' pramASTi,tadanu 'bhAjanakoNaM', yatra AdI tadgrahaNa-miti tAMzcaivaM pramASTi, 'pramRjya pAtrakesaryeti', tata striMguNaM' tu bhAjanamantarbahizca, 'bhAjanasya puSpakaM' nAbhipradezaM 'tata ebhiH kAryaiH'-vakSyamANalakSaNaiH 'pratyupekSeta' vidhineti gAthAkSarArthaH / bhAvArthastu vRddhasampradAyAdavaseyaH, sa cAyam ____ "jAhe paDalANi paDilehiyANi havaMti tAhe pAyakesariyaM paDilehittA gocchagaM vAmeNa hattheNaM aNAmigAe giNhai, tAhe pAyakesariyAe cattAri pattAbaMdhakoNe pamajjittA bhAyaNaM savvato samaMtA paDilehei, tAhe uvaogaM vaccai paMcahi, pacchA muhaNaMtaeNaM anto tiNNi vAre pamajjai, bAhipi tiNi vAre pamajjittA jAva heTThA patto tAhe vAmeNaM hattheNaM giNhai cauhi aMgulehiM bhUmimapAvaMtaM, tAhe pupphayaM paloeti" [ 271] 1. ahIM palimaMthano artha parizrama karyo che. jyAre teno pracalita artha hAni ke vinAza che, ane te vadhAre saMgata che. dharmasaMgrahamAM svAdhyAyanI hAni na thAya mATe paDalAnI pratilekhanA Asana upara besIne kare ema jaNAvyuM che. tyAM praznottarI A pramANe chevastranuM paDilehaNa utkarka (ubhaDaka page) besIne karavAnuM vidhAna che, to pAtrAnAM gucchA vagere vastronuM paDilehaNa paNa ulluTuka besIne ja karavuM joIe. uttara- tame kahyuM te barobara nathI. tema karavAthI to sUtra-arthano palimaMtha (hAni) thAya. kAraNa ke sAdhu pahelAM Asane bese, pachI pAtrAnA vastronA paDilehaNa mATe utsuka bese, pharI pAtronA paDilehaNa mATe Asane be. Ama vAra lagADatA sAdhune sUtrArthanA palimaMtha thAya. AthI Asana upara besIne ja pAtronI ane tenAM vastronI pratilekhanA karavI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [125 tyArabAda (pAtrane vIMTavAnA vastrane (=rajastrANane) pAtramAMthI laIne) pAtrakesarikAthI jhoLInA cAre khUNAnuM (khUNAone pAtranI upara ja bhegA rAkhIne) pramArjana kare. tyArabAda pAtrakesarikAthI pAtranA kAMThAne ( kinArIne) pramArze. kAraNa ke pahelAM pAtrane tyAMthI pakaDavAnuM che. pachI (pAtra kesarikAthI jo traNa vAra aMdara ane traNa vAra bahAra pAtrAnuM paDilehaNa kare. tyArabAda pAtranA taLiyAnuM bahAranA nIcenA madhyabhAganuM) have kahevAze te kAryothI (=kAraNothI) vidhipUrvaka paDilehaNa kare. A pramANe gAthAno akSarArtha che. Ano bhAvArtha vRddhaparaMparAthI jANavo. vRddhaparaMparA A pramANe che "paDalAonuM paDilehaNa karyA pachI pAtrakesarikA paDilehe. pachI gucchAne DAbA hAthanI anAmikA AMgaLIthI pakaDe. pachI pAtrakesarikAthI jhoLInA cAra khUNAonuM pramArjana kare. pachI aMdara-bahAra vagere badhI taraphathI pAtrane paDilehe, temAM pahelAM pAMca IMdriyothI upayoga mUke, pachI muhapattithI aMdarathI traNa vAra ane bahArathI paNa traNa vAra pAtrane pramArja. pachI bhUmithI cAra AMgaLa addhara rahe te rIte DAbA hAthathI pAtrane pakaDIne tenA taLiyAnuM nirIkSaNa kare." [271] vinimittam ?, fma: kArarityAda mUsagarayaukkere, ghaNasaMtANae ia / udae maTTiyA ceva, emeA paDivattio // 272 // vRttiH- 'mUSakarajautkaraH ghanasantAnakazca udakaM mRccaiva, evametAH pratipattayaH' kAyApattisthAnAnIti zlokasamudAyArthaH / / 272 / / have kayAM kAraNothI pAtranA taLiyAnuM nirIkSaNa kare te kahe che- mUSaka rajautkara, ghanasaMtAna, pANI ane mATI-A jIvone pAtramAM AvavAnAM sthAno che. A zlokano sAmAnya artha che. (mUSaka rajautkara- kadAca uMdare jamInamAM karelA bIlanI sacitta dhULa pAtranA taLiye lAgI hoya. ghanasaMtAna- karoLiyAe taMtunI jALa karI hoya. pANI- nIcenI jamIna bhInI hovAthI temAMthI phUTeluM (bhejanuM) pANI lAgeluM hoya. mATI- nIcenI jamIna bhInI hovAthI bhUmine bhedIne (sacitta) mATI lAgI hoya.) [272] avayavArthaM tvAha navaganivese dUrAo, ukkiro mUsaehiM ukkiNNo / niddhamahI harataNuo, ThANaM bhittUNa pavisijjA // 273 // vRttiH- "navani' pramAviti te "sUras' pIrAt ":' viraMthiviirjolkssnnH 'mUSakairutkIrNo' bhaved, vyAkhyAtaM rajodvAram, adhunA ghanasantAnadvAramullaGghayaikendriyasAmyAdudaka-dvAramAha-'snigdhamahyAM' kvacidanUpadeze haratanusthApanaM'pAtrasthApana bhittvA pravizet', sthApanagrahaNaM pAtrabandhAdhupalakSaNaM, sa urdhvagAmI udakabinduharatanurabhidhIyata iti gAthArthaH // 273 / / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute have ukta zlokano vizeSa artha kahe che raja- je gAma vageremAM sAdhuo rahyA hoya te jo navuM vasyuM hoya, to tyAM pAtranI bAjumAM sacitta jamInanI uMDANamAMthI uMdaro bila kare, ethI tyAM dhULano Dhagalo thAya, e dhULa pAtrane lAge. rajodvAranuM vyAkhyAna karyuM. have krama pramANe ghanasaMtAna dvAra AvatuM hovA chatAM ekendriyanI samAnatAthI 665 vA24 cha-omanU5 (mapi pAvA) dezamA 32tanu' (= 665 lio) gucchAne ane jhoLI vagerene bhedIne pAtramAM pese. jamInamAMthI upara janAra udakabiMduone "haratanuM upAya che. [27] mRdvAramAha kotthalagArI gharagaM, ghaNasaMtANAiyA ya laggijjA / ___ ukkeraM saTThANe, harataNu ciTThijja jA sukko // 274 // vRttiH- 'kotthalakArI gRhaka'miti, vanakArikAe gharaM kayaM, ANittA kimie chuhai / dvAraM // idAnIM trasasAmyAd ghanasantAnadvAramAha-'ghanasantAnAdayo vA lageyuH', ghaNasaMtANao NAma koliyao, so puNa pAtre vA bhAyaNe vA lagejjA, atra yatanAvidheyamAha-'ukkera svasthAna' iti, 'jAhe sacittarao bhavati tAhe tassa ceva uvari pamajjjei, 'haratanau tiSThed yAvacchuSka' iti, 'jattha harataNuo bhavati tattha tAva acchijjai jAva viddhattho ti gAthArthaH / / 274 // mRttikA dvArane kahe che- kotthalakArI nAmanA jaMtuvizeSe (=bhramarIe) mATInuM ghara (pAtranA taLiyAmAM) banAvyuM hoya ane temAM kRmio (=IyaLo) lAvIne mUkyA hoya. mRddhAra pUrNa thayuM. have trasanI samAnatAthI ghanasaMtAna dvArane kahe che- ghanasaMtAna eTale karoLiyo. karoLiyo (ke tenA jALA) pAtramAM hoya. ahIM yatanA kevI rIte karavI te kahe che- jo sacitta raja hoya to rajanA DhagalA upara ja (pAtranA taLiyAnI) prArthanA kare. haratanu hoya to svayaM sukAI na jAya tyAM sudhI pramArjana na kare. kahyuM cha - "zrI ratanuhoya to svayaM suma(na)Iya tyA sudhA royatilepanA na 3." [274] iaresu porisitigaM, saMcikkhAvittu tattiaM chiMde / / savvaM vA'vi vigiMce, porANaM maTTi khippaM // 275 // vRttiH- 'itareSu' ghanasantAnAdiSu 'pauruSItrayaM saMsthApya' anyAbhAve sati kArye 'tAvanmAtraM chindyAd', asati kArye 'sarvaM vApi 'vigiMce'tti jahyAt, parityajedityarthaH, 'purANamRdaM kSipraM' parityajediti vartate, purANamRdgrahaNAt kotthalakArImRdo vyavacchedaH, tasyAM hi vidhvaMsAdireva vidhiH, tathA ca vRddhavyAkhyA-"maTTiyA jAva viddhatthA, jai mahAnagare tattha avaNijjai" tti gAthArthaH / / 275 // 1. anugatA Apo yasmin sa anUpo deza: mAM sarvatradhapANI khoyatevo zi. zrI siddha bhavyA 21nA anordeze upa (3 // 2 / 110) e sUtrathI man no 3 Adeza thayo che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [227 karoLiyo ke koDthalikAnuM ghara vagere hoya to traNa prahara sudhI pAtrane ema ja rahevA devuM, jo tyAM sudhI paNa te svayaM dUra na thAya tathA bIjuM sAdhana na hoya ane Avazyaka kArya hoya to gucchA vagerenA jeTalA bhAgamAM te lAgeluM hoya, teTalo bhAga kApIne tene paraThavI devo. paNa jo tenA badale bIjuM sAdhana hoya, to tene (jemAM karoLiyo vagere hoya tene) saMpUrNa paraThavI devuM. jo mATI junI=acitta hoya to pAtrapratilekhanAnA samaye ja tene dUra karavI. ahIM jInI (=acitta) mATIno ullekha karyo hovAthI konthalakArI jIvanI mATI mATe A vidhi na samajavo. kotthalakArI jIvanI mATI mATe pUrvokta "svayaM(na)sukAI jAya" ItyAdi ja vidhi che. AmAM vRddhavyAkhyA A pramANe che- '(kotthalaka jIve banAvelA gharanI) mATI svayaM sukAI (na) jAya tyAM sudhI pratilekhanA na kare. (have jo svayaM na sukAya ane Avazyaka kArya hoya to) jo sacitta mATIno moTo Dhagalo hoya to temAM te sacitta mATI dUra kare." [275] bhAyaNa pamajjiUNaM, bAhiM aMto a ettha papphoDe / veD puLa titri vArA, caDazunamitte paDaLamayA // 276 // vRtti:- 'bhAjanaM pramRjya bahirantazca prasphoTayet', asya bhAvArtho vRddhasampradAyAdevAvaseyaH, sa cAyam-"pacchA pamajjiya pupphayaM tinni vAre, pacchA tinni parivADIo paDilehei, pacchA karayale kAUNamaNNAovi tiNNi parivADIo pamajjijjai, tao papphoDei" "kecana punastrIn vArAniti', "kesiMci Aeso ekkA parivADI pamajjittA pacchA papphoDijjai, evaM tinni vAre, amhaM puNa egavAraM papphoDijjai, taM ca NAtIva uccaM paDilehijjai pamajjijjai vA, kiMtu 'cauraMgulamittaM 'ti, annaha paDaNAdiyA dosA" tathA cAha - caturaGgulaM tatrAntaraM bhavati, 'patanabhayAt' nAdhikamiti, tathA 'jai uubaddhaM tAhe dhArei, rayattANaMpi saMvalittA dhAreti, iyaraMmi vinni maListara, rUti gAthArthaH // 276 // (have pAtra kevI rIte paDilehavuM te kahe che--) pAtranuM (pAtrakesarikAthI) bahArathI ane aMdarathI pramArjana karIne tenA taLiyAnuM prasphoTana kare. Ano bhAvArtha vRddhasaMpradAyathI ja jANavo. te A pramANe che- "pachI traNa vAra puSpakanuM (=pAtranA bahAranA nIcenA madhyabhAganuM) pramArjana kare. pachI traNa vAra paDilehaNa kare. pachI pAtrane hAthamAM laI bIjI vAra paNa traNa vakhata pramArjana kare. pachI (pAtrane uMdhuM rAkhIne eka ja vAra taLiyAnuM) prasphoTana kare. keTalAka AcAryo traNavAra prasphoTana karavAnuM kahe che. keTalAka AcAryono mata che ke pahelAM eka vAra pramArje pachI ekavAra prasphoTana kare. A pramANe kramazaH pramArjana-prasphoTana traNa vAra kare. paNa amArA gacchamAM to eka vAra prasphoTana karAya che. DilehaNa-pramArjana karatAM pAtrane jamInathI bahu addhara na rAkhavuM, cAra AMgaLa jeTaluM ja addhara rAkhavuM." e pramANe ja mULa graMthakAra kahe che Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAda paDilehaNa-pramArjana karatI vakhate pAtrane paDI javAnA bhayathI (paDIne phUTI na jAya e mATe) jamInathI cAra AMgaLa addhara rAkhavuM, tenAthI vadhAre addhara na rAkhavuM. (pAtra paDilehaNa) karIne kyAM mUkavAM e aMge kahyuM che ke-) "RtubaddhakALamAM (ziyALA-unALAmAM) pAtrane dUra na mUkatAM pAse rAkhe, rajasrANane paNa vALIne pAse rAkhe. comAsAmAM pAtrane rAkhavAno vidhi have kahevAze.'' [276] 228 ] dAhiNakareNa koNaM, dhettuttANeNa vAmamaNibaMdhe / khoDejja tini vAre, tinni tale tinni bhUmIe // 277 // vRtti:- ('dakSiNena kareNo 'ttAnena pAtrasya 'koNaM' - karNaM 'gRhItvA' pAtramavAGmukhaM kRtvA 'vAmahastasya maNibandhe trIn vArAn prasphoTayati', tata' strIn' vArAn 'hastatale, trIn' vArAn 'bhUmiAyA'miti) // 277 // traNa vAra prasphoTana kevI rIte kare te kahe che-- cattA (?) jamaNA hAthathI pAtrane kAMThethI (kinArIthI) pakaDIne uMdhuM karIne DAbA hAthanA maNibaMdha upara traNa vAra (dhImethI) prasphoTana kare=athaDAve, pachI traNavAra hAthanA taLiyA upara prasphoTana kare, pachI traNa vAra jamIna upara prasphoTana kare. [277] sAmprataM na pAtrANAM bhUmau sthApanaM kriyate, tadvatsarvameva na karttavyamityAzaGkAnivRttyarthamAhakAlaparihANidosA, sikkagabaMdhe''vi vilaie saMto / so va viddo samma, jAyajo appamattenaM // 278 // vRtti:- 'kAlaparihANidoSAd' duSSamAlakSaNakAlaparihANyaparAdhena 'sikkagabaMdhe'pi' pAtra iti gamyate ' vilagite sati', kIlakAdau pramAdabhaGgabhayena, 'eSa eva vidhira 'nantaroditaH 'samyag ' anyUnAtiriktaH 'karttavyaH apramattena', na sthApanatyAgavat sarvatyAga eva kAryaH, tasya pUrvAcAryayevAritatvAviti gAthArthaH // 278 // hamaNAM pAtrAMne bhUmi upara rAkhavAmAM AvatAM nathI, ethI jema pAtrAMne bhUmi upara rAkhavAno vidhi hovA chatAM hamaNAM te karavAmAM Avato nathI, tema pAtra saMbaMdhI bIjo paNa badho ja vidhi na karavo evI zaMkAne dUra karavA kahe che-- duSyamA rUpa hInakAlanA doSathI pAtrane sikkA vagere upara UMce rAkhavAmAM Ave che. pAtrAM 1. A sAkSIpATha kharekhara to 282mI gAthAmAM samucita gaNAya, ahIM kema mUkAyo e vicAraNIya che. 2. A gAthA mudrita pratamAM azuddha chapANI hatI. AthI meM bRhatkAlpanI 666mI gAthAnA AdhAre tene sudhArI che. tathA mudrita pratamAM enA upara TIkA nathI. mudrita pratanA saMpAdake gAthAnA AdhAre kAuMsamAM TIkA lakhI che. AthI meM A mudraNamAM e gAthAnI bRhatkalpanI TIkA akSarazaH kAuMsamAM lIdhI che, ane enA AdhAre anuvAda kyo che. bRhatkalpamAM A gAthA gRhasthane tyAMthI pAtrAM lAvavAnA (vahoravAnA) adhikAramAM che. pAtrane vahoratAM pahelAM A rIte prasphoTana karavAthI jo temAM jIvo hoya to khyAlamAM AvI jAya. prasphoTana karatAM pAtramAM jIvo dekhAya to na vahore, na dekhAya to vahore. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [129 jamIna upara mUkavAmAM Ave to, pramAdathI athaDAtAM bhAMgI javAnA bhayathI kIlakaHkhIMTI vageremAM UMce bharAve che. Ama chatAM pramAda choDIne hamaNAM kahyo te ja badho vidhi barobara karavo joIe. bhUmi upara sthApana (mUkavA) rUpa eka vidhinA tyAganI jema badhA vidhino tyAga na karavo. kAraNa ke A badho vidhi pUrvAcAryoe Acarelo che. [278]. etadeva samarthayati avalaMbiUNa kajjaM jaM, kiMci samAyaraMti gIyatthA / thevAvarAhabahuguNa, savvesiM taM pamANaM tu // 279 // vRttiH- 'avalambya'-Azritya kArya yatkiJcidAcaranti'-sevante 'gItArthAH' AgamavidaH 'stokAparAdhaM bahuguNaM' mAsakalpAvihAravat 'sarveSAM' jinamatAnusAriNAM 'tat pramANameva', utsargApavAdarUpatvAdAgamasyeti gAthArthaH // 279 // _Na ya kiMci aNunnAyaM, paDisiddhaM vAvi jiNavariMdehiM / titthagarANaM ANA, kajje sacceNa hoavvaM // 280 // vRttiH- 'na ca kiJcidanujJAtam', ekAntena 'pratiSiddhaM vA'pi jinavarendraiH'- bhagavadbhiH, kintu 'tIrthaGkarANAmAjJA' iyaM yaduta 'kArye satyena bhavitavyaM', na mAtRsthAnato yatkiJcidavalambanIyamiti gAthArthaH // 280 / / pUrvAcAryothI AcaritanuM AcaraNa karavuM joIe e viSayanuM samarthana kare che- gItArtho koI kAraNasara mAsakalpa vihArano tyAga vagerenI jema alpa doSavALuM ane ghaNA guNavALuM je kaMI Acare tene jinamatAnusArI sarva sAdhuoe pramANa ja mAnavuM joIe. kAraNa ke zAstramAM utsarga ane apavAda e baMne kahyA che. [279] jinezvaroe kazA ya mATe ekAMta vidhAna ke ekAMta niSedha karyo nathI. temanI AjJA eTalI ja che ke kAryaprasaMge satya-saraLa banavuM joIe, daMbha karIne khoTuM AlaMbana na levuM joIe. [28] kimityetadevamityAha dosA jeNa nirujjhaMti, jeNa khijjaMti pavvakammAI / so so mokkhovAo, rogAvasthAsu samaNaM va // 281 // vRttiH- 'doSA' rAgAdayo 'yena nirudhyante' anuSThAnavizeSeNa 'yena kSIyante pUrvakarmANi' zeSANi jJAnAvaraNAdIni 'sa saH' anuSThAnavizeSo 'mokSopAyaH' / dRSTAntamAha-rogAvasthAsu zamanamiva' auSadhAnuSThAnamiveti, uktaM ca bhiSagvarazAstre-"utpadyate hi sA'vasthA, dezakAlAmayAn prati / yasyAmakAryaM kAryaM syAt, karmakAryaM ca varjayed // 1 // " iti gAthArthaH // 281 // 1. AnA AdhAre nizcita thAya che ke pU.A.zrI haribhadrasUri mahArAjanA samayamAM pAtro sikkA upara rAkhavAmAM AvatAM hatAM. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute jinezvaronI AvI AjJA kema che e kahe che- jema je auSadha karavAthI roga maTe te auSadha roganAzano upAya cheroga nAza mATe te auSadhano upayoga karAya che, tema je anuSThAnathI rAgAdi doSo ghaTe ane pUrve bAMdhelAM karmono kSaya thAya te anuSThAna mokSano upAya che=mokSaprApti mATe te upAya karavo joIe. uttamavaidyazAstramAM deza, kAla ane rogane AzrayIne tevI sthiti sarjAya che ke jemAM na karavA jevuM karavA lAyaka bane, ane karavA jevuM kArya choDavuM paDe." uktamAnuSaGgikaM, prakRtamAha viTia baMdhaNadharaNe, agaNI teNe a daMDiakkhohe / uubaddhadharaNabaMdhaNa vAsAsu, abaMdhaNe ThavaNA // 282 // vRttiH- 'viNTikAbandhana'miti pratyupekSyopadhi kArya, 'dhAraNaM' ca pAtrasya, 'taM ca rayattANaMpi saMvalittA dhArijjai na nikkhippai' kimityetadevamityAha-'agnau stene daNDikakSobhe ca' doSasambhavAt, agnyAdayazca prAya Rtubaddhe bhavanti, na varSAkAle, ityata Aha-'Rtubaddhe dhAraNabandhane', dhAraNaM pAtrasya bandhanaM tUpadheH, 'varSAsvabandhano padhe: 'sthApanA' ca pAtrasya, anye tvAhuH--'ThavaNA ya puNa mattayasse'ti gAthAsamudAyArthaH // 282 // ATaluM AnuSaMgika kahyuM, have prastuta kahe che- upadhinuM paDilehaNa karIne viTiyo bAMdhavoHupadhi badhI bhegI vIMTIne bAMdhI devI. pAtra potAnI pAse rAkhavuM. rajastrANa paNa vALIne pAse rAkhavuM, dUra na mUkavuM. tema na karavAthI Aga, cora ane rAjyanA bhaya prasaMge doSo lAge. (kevI rIte doSo lAge te have kaheze.) agni vagere prAyaH zeSakALamAM saMbhave, varSAkAlamAM nahi. AthI ja gAthAnA uttarArdhamAM kahe che ke Rtubaddha kALamAM pAtrAne pAse rAkhavuM ane upadhine bAMdhavI. varSAkAlamAM upadhina bAMdhavI ane pAtra potAnAthI dUra mUkavuM. bIjAo to kahe che ke (varSAkAlamAM) mAtraka paNa potAnAthI dUra mUkavuM. A pramANe gAthAno saMkSepathI artha kahyo. [282] avayavArthaM tvAha rayatANa bhANadharaNaM, uubaddhe nikkhivijja vAsAsu / agaNI teNabhae vA, rajjakkhobhe virAhaNayA // 283 // vRttiH- 'rajastrANabhAjanadharaNaM Rtubaddhe' kuryAt, 'nikSipedvarSAsu' bhAjanamapi, adhAraNe doSamAha-'agnau stenabhaye rAjyakSobhe vA virAdhanA' saMyamAtmanorbhavatIti gAthArthaH // 283 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 232 have vizeSathI artha kahe che Rtubaddha kALamAM rajastrANa ane pAtrane pAse rAkhavAM, varSAkALamAM (rajastrANa ane) pAtra paNa potAnAthI dUra mUke. (zaSakALamAM) pAse nahi rAkhavAthI Aga, cora ane rAjayanA bhaya prasaMge saMyamavirAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya. [283] tathA cAha parigalamANo hIrejja, DahaNabheA taheva chakkAyA / gutto a sayaM Dajje, hIrijja va jaM ca teNa viNA // 284 // vRttiH- 'parigalan hiyeto'padhiriti gamyate, 'dahanabhedA vityupadhipAtrayoH syAtAM, 'tathaiva SaTkAyA'stavyApRtatayA sambhrAntanirgamana iti, 'gupto vA' upadhyarthaM 'svayaM dahyeta hiyeta vA' svayameva, 'yacca tena vinA' AjJAvirAdhanA'saMyamAdi tacca prApnoti nikSipan, 'gahieNa puNa paDiggaheNaM veMTiyaM gahAya bAhirakappaM uvarichoDhuM tAhe vaccaI' iti gAthArthaH // 284 / / virAdhanA kevI rIte thAya te kahe che- Aga vagerenA bhayathI kSobha pAmela sAdhu utAvaLathI chUTI upadhi bhegI kare tyAre temAMthI koI vastra paDI jAya. paDela vastrane koI uThAvI jAya, athavA Aga lAgatAM jaladI laI na zakavAthI upadhi ane pAtra baLI jAya ke phUTI jAya. prANa vagere bacAvavAnA ja lakSavALo hovAthI saMbhrAnta banIne nIkaLatAM chakAyanI virAdhanA thAya. athavA upadhine bacAvavAnA lakSavALo rahe to pote ja AgamAM baLI jAya, athavA taka joIne coro tene ja uThAvI jAya. tathA upadhi vagere vinA jinAjJAnI virAdhanA, asaMyama vagere doSo paNa upadhi-pAtrane dUra mUkanArane lAge. (upadhi ane pAtra bAMdhelAM hoya tethI Aga lAge tyAre) pAtra ane viTiyo laIne kAmaLI zarIra para oDhIne zIgha nIkaLI zake.) [284]. varSAkAle tvanikSipte'pi na doSa ityetadAha vAsAsu Natthi agaNI, Neva a teNA u daMDiA satthA / teNa abaMdhaNa ThavaNA, evaM paDilehaNA pAe // 285 // "pamannA' tti rAjaya vRttiH- 'varSAsu nAstyagniH' jalabAhulyAt, 'naiva stenA api', nissaraNopAyAbhAvAd, 'daNDikAH svasthAH' balasAmagyabhAvena kAraNena etadevaM, 'tenAbandhano padheH 'sthApanA' pAtrasya, prakRtaniminAyAda-zavam' 3pprArA prapekSaUT pAtra' rUti yathArtha: | 286 // varSAkALamAM to dUra mUkavAmAM paNa doSa nathI e jaNAve che- varSAkALamAM pANI bahu hoya tethI Aga na lAge, bahAra na nIkaLI zakavAthI coro paNa na Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute hoya, sainya vagere sAmagrI na hovAthI rAjAo paNa zAMtithI besI rahe. (upadrava na karI zake) AthI varSAkALamAM upadhi na bAMdhe ane pAtra dUra mUke. have graMthakAra prastuta viSayano upasaMhAra karavA kahe cha- 2 // prabhArI pAtrasaMbaMdhI pratisapanA che. [285] mUlapratidvAragAthAyAM kAtsnryena vyAkhyAtaM pratyupekSaNAdvAraM, sAmprataM bhikSAdvAravyAcikhyAsurAha kayajogasamAyArA, uvaogaM kAu gurusamIvaMmi / AvasiyAe NitI, jogeNa ya bhikkhaNaTThAe // 286 // vRtti:- 'kRtayogasamAcArAH'-kRtakAyikAdivyApArA ityarthaH 'upayogaM'-kAlocitaprazastavyApAralakSaNaM kRtvA gurusamIpe'-AcAryasannidhau AvazyikyA'-sAdhukriyAbhidhAyinyA hetubhUtayA 'nirgacchanti' vasateriti gamyate, 'yogena ca'-yasya yoga ityevaM vacanalakSaNena 'bhikSArtha'miti gAthAsamudAyArthaH // 286 // mUlakAragAthA (230)nA pahelA "pratyupekSaNA kAranuM saMpUrNa vyAkhyAna karyuM. have trIjA bhikSA' dvAranuM vyAkhyAna karavAnI IcchavALA graMthakAra kahe che bhikSA jatAM pahelAM laghu-vaDInIti vagere zArIrika Avazyaka kAryo karIne, guru pAse karavAnI zubha kriyA rUpa upayoga karIne, sAdhunI kriyAone kahenAra (Avazyaka evI sAdhukriyA mATe javAnuM cha abha sUyavanA2) Avassahi za6 bolavA pUrva, jassa jogo mema gurune DIne sApumo mikSA mATe vasatimAMthI bahAra nIkaLe. gAthAno A saMkSepathI artha che. [28] avayavArthaM tvAha kAiyamAiyajogaM, kAuM ghittUNa pattae tAhe / DaMDaM ca saMjayaM to, gurupurao ThAumuvauttA // 287 // saMdisaha bhaNaMti guruM, uvaoga karemu teNa'NuNNAyA / uvaogakarAvaNiaM, karemi ussaggamiccAi // 288 // aha kaDDiUNa suttaM, akkhaliyAiguNasaMjuaM pacchA / ciTuMti kAusaggaM, ciMtaMti a tattha maMgalagaM // 289 // vRttiH- 'kAyikAdivyApAraM kRtvA gRhItvA pAtre tataH'-pratigrahamAtrakarUpe 'daNDakaM ca saMyatam'-asambhrAntaM 'tataH gurupurataH sthitvopayuktAH' santaH // 287 // kimityAha'saMdisaheti 'bhaNanti guruM', kimityAha-upayogaM kurma' iti, 'tena'-guruNA 'anujJAtAH', 1, pUrve 262mI gAthA sudhI pratyupekSaNA dvAranuM varNana karyuM. pachI e dvAranuM thoDuM varNana bAkI rAkhIne prasaMgavazAt 263mI gAthAthI bIjA pramArjanA dvAranuM varNana zarU karyuM ane 266mI gAthAmAM pUrNa karyuM. 26 7mI gAthAthI pAtra saMbaMdhI pratilekhanAnuM varNana zarU karyuM. te varNana ahIM 285mI gAthAmAM pUrNa karyuM. Ama pratyupekSaNA dvAranI vacce pramArjanA dvAranuM varNana thaI gayuM hovAthI ahIM pratyupekSaNA dvAra pachI trIjA bhikSAtkAranuM varNana zarU karyuM che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [133 santa:, kimityAha-upayogakAraNaM kurmaH kAyotsargamityAdi' // 288 / / tataH kimityAha'ahe'tyAdi, 'athAkRSya' anantaraM paThitvA 'sUtraM' 'uvayogakarAvaNiyaM karemi kAussaggaM aNNattha UsasieNa' mityAdi 'askhalitAdiguNayuktaM' askhalitamamilitamityAdi, 'pazcAt' tataH 'tiSThanti kAryotsarga'miti kAyotsargeNa 'supAM supa' iti vacanAt, 'cintayati ca tatra' kAyotsarge 'maGgalakaM' paJcanamaskAramiti gAthAtrayArthaH // 289 // have uktagAthAno artha vistArathI kahe che- bhikSA mATe jatAM pahelAM laghu-vaDInIti vagere zArIrika Avazyaka kAryo karIne, mAtraka ane pAtra ema be pAtro ane dAMDo laIne, avyAkulapaNe guru pAse UbhA rahIne, ekAgracittavALA sAdhumo guru pAse saMdisaha uvaogaM karemo ? = amane mAheza mApo ! same upayoga me ? mema sAzA bhAge. guru (kareha mema) mA mApe. tyAre sAdhuo icchaM uvaogakarAvaNiaM karemi jhADa mannastha vagere sUrapATha asmalitAdi guNo pUrvaka bole, pachI kAyotsarga kare. kAyotsargamAM meM namA2 mahAmaMtra kitave. [287-288-288] tappuvvayaM jayatthaM, anne u bhaNaMti dhammajogamiNaM / gurubAlavuDDasikkhagaresiMmi na appaNo ceva // 290 // vRttiH- 'tatpUrvakaM namaskArapUrvakaM yadarthaM tacca cintayanti, samyaganAlocittagrahaNapratiSedhAt, 'anye tvA'cAryA ittha mabhidadhati dharmayogamenaM', cintayantIti varttate, kiMviziSTamityAha'gurubAlavRddha-zaikSakareSe'-etadarthaM nirvyAjamahaM pravRtto 'nAtmana evA'rthamiti gAthArthaH / / 290 // ciMtittu tao pacchA, maMgalapuvvaM bhaNaMti viNayaNayA / saMdisahatti gurU via, lAbhotti bhaNAi uvautto // 291 // vRttiH- cintayitvA tataH pazvAt 'maGkalapUrva' namaskArapUrvakaM bhaNanti vinayanatA:abhidadhatyarddhAvanatAH, kimityAha-'saMdisate'tyAdi, saMdizata yUyaM, gururapi ca lAbha iti bhaNati, kAlocitAnukUlAnapAyitvAd, upayukto-nimitte asambhrAnta iti gAthArthaH // 291 / / (316samA tina viSe mata 45 // cha-) kAyotsargamAM namaskAra maMtra ciMtavIne AhArAdi je lAvavAnuM hoya tenuM ciMtana kare. kAraNa ke pUrve barobara vicAryA vanA levAno=vahoravAno niSedha che. anya AcAryo kahe che-kAyotsargamAM huM guru, bAla, vRddha ane navadIkSita vagere mATe paNa niSkapaTapaNe pravRtta thayo chuM AhAra levA mATe jAuM chuM, kevaLa mArA mATe ja nahi, evA dharmayogane citave. [29] pachI kAyotsarga pArI, pragaTa nm27|2. maMtra bolI vinayathI ardhA nabhAne gurune 43 OM-saMdisaha mA mApo ! pachI 1. hI dharma graMthamAM gurubAlavRddhazaikSakaireSe vo pA che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute guru paNa ekAgra citte nimitta joIne kahe ke-ttA tamane lAbha thAo, arthAt ucita, anukULa ane apAyarahita kALa hovAthI tamane AhArano lAbha thAo ema guru kahe. [21] kaha ghettimotti pacchA, savisesaNayA bhaNaMti te samma / Aha gurUvi tahatti a, jaha gahiaM puvvasAhUhi // 292 // vRttiH- tata: 'kathaM grahISyAma' iti-evaM 'pazcAt savizeSanatAH' santo 'bhaNanti te' sAdhavaH 'samyak, Aha gururapi tatheti', asyaiva bhAvArthamAha-'yathA gRhItaM pUrvasAdhubhiH' iti, anena gurorasAdhu-prAyogyabhaNanapratiSedhamAheti gAthArthaH // 292 // AvassiyAe~ jassa ya, jogotti bhaNittu te tao Niti / nikkAraNe na kappai, sAhUNaM vasahiniggamaNaM // 293 // vRttiH- 'AvazyakyA' uktalakSaNayA 'yasya ca yoga iti bhaNitvA te' sAdhavaH 'tataH'tadanantaraM 'nirgacchanti' vasateH, kimityetadevamityatrAha-'niSkAraNe na kalpate sAdhUnAM vasaternirgamanaM', tatra doSasambhavAditi gAthArthaH // 293 // tathA guruNA apesiyANaM, gurusaMdidveNa vAvi kajaMmi / taha ceva kAraNamivi, na kappaI dosasabbhAvA // 294 // vRttiH- 'guruNA' AcAryeNa 'apreSitAnAM' satAM 'gurusandiSTena vA'pi' jyeSThAryAdinA 'kArye'-sUkSma-zrutacintanikAdau guroH, tathaiva kAraNe'pi'-bhikSATanAdau na kalpate' vasatinirgamanaM, 'doSasadbhAvAt' svAtantryeNa mArgAtikramAditi gAthArthaH // 294 // ___ vizeSa namAne sAdhumo gurune kaha ghetthimo=(mAsA2) vI zatela masabhya pUche, 12 5943 -jaha gahiaM puvvasAhUhi bha pUrvanA sAdhumI (nihoSa sAhAra) / tAratama tame paNa (nirdoSa AhAra) grahaNa karajo. AnAthI e sUcavyuM ke suguru ziSyane kusAdhunA jevuM AcaraNa karavAnuM na kahe. [22] pachI sAdhuo gurune bAvasiyA, naTsa ve no che ema kahIne vasatimAMthI nIkaLe, arthAt Avazyaka kArya mATe ame bahAra jaIe chIe ane saMyamopakAraka vastra, pAtra, AhAra ke zipyAdi je je vastu maLaze tene ame laIzuM, ema gurune kahIne (saMmati meLavIne) nIkaLe. prazna- AvassiyAe (mA1zya Arya bhATe bA2 4 chIme) oma DevAna | // 25 // ? uttara- sAdhuone niSkAraNa vasatimAMthI bahAra javuM kahyuM nahi. sAdhuo niSkAraNa vasatimAMthI bahAra nIkaLe to aneka doSo lAge. (AthI Avazyaka kArya mATe jaIe chIe e sUyita 25 AvassiyAe magara Avassahi mema bole.) [283] tathA 12 pahAra bhole nali, athavA gurunA kahevAthI vaDila sAdhue gurunuM sUkSma zrutaciMtana vagere kAma soMpyuM hoya, to sAdhuone Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [135 vasatimAMthI bahAra javAnuM na kalpe. tathA bhikSATana vagere kAraNe bahAra javAnuM hoya to paNa gurune kahyA vinA sAdhuo vasatimAMthI bahAra na jaI zake. kAraNa ke sAdhuo gurune kahyA vinA svecchAthI tema 42 to (mokSa) bhArgana saMcana thAya. [284] jassa ya jogotti jai, na bhaNaMti na kappaI tao annaM / joggaMpi vatthamAI, uvaggahakaraMpi gacchassa // 295 // vRttiH- 'yasya ca'-vastrAdeH 'yogaH'-pravacanoktena vidhinA sambandhaH prAptalakSaNa 'iti'evaM yadi 'na bhaNanti', tataH kimityAha-'na kalpate tato'nyad'-vastvantaraM '(yogyamapi) vastrAdi upagrahakaramapi'-upakArakamapi 'gacche' sAdhvAdisamudAyarUpa iti gAthArthaH // 295 / / (jassa ya jogo memana to thAya ? te 5 cha-) bhikSA mATe 4di vei sAdhumo gurune jassa ya jogo (=ota viSiyI 4 bhaNaze te laIzuM.) ema na kahe to temane AhAra sivAya anya vastrAdi kaMI paNa vahoravuM kahyuM nahi. bhikSAmAM yogya ane gacchane upakAraka paNa vastrAdi maLe to paNa temanAthI na vahorI zakAya. [195] kimetadevamityAha sAhUNa jao kappo, mottUNaM ANapANamAINaM / kappai na kiMci kAuM, ghittuM vA guruapucchAe // 296 // vRttiH- 'sAdhUnAM yataH kalpo' maryAdeyaM, yaduta-'muktvA prANApAnAdi' ucchvAsaniHzvAsAdi, AdizabdAt kSutAdiparigrahaH, 'kalpate na kiJcitkartuM grahItuM vA', kiM sAmAnyena ? netyAha'gurvanApRcchayA' guroranAdezeneti gAthArthaH // 296 // AnuM kAraNa jaNAve che kAraNa ke sAdhuonI A maryAdA che ke-gurune pUchyA vinA (= gurvAjJA vinA) zvAsozvAsa, chIMka vagere (aparihArya kAryo sivAya kaMI paNa karavuM ke levuM kahyuM nahi. [26] hiMDaMti tao pacchA, amucchiyA esaNAe~ uvauttA / davvAdibhiggahajuA, mokkhaTThA savvabhAveNaM // 297 // vRttiH- "hiNDanti' aTanti 'tataH pazcAd', vidhinirgamanAnantaramityarthaH, 'amUcchitA' AhArAdau mUrchAmakurvantaH 'eSaNAyAM' grahaNaviSayAyAm 'upayuktAH' tatparAH 'dravyAdyabhigrahayutA' vakSyamANa-dravyAdyabhigrahopetAH 'mokSArthaM', tadarthavihitAnuSThAnatvAdbhikSATanasya, 'sarvabhAvena' sarvabhAvAbhisandhinA, tadvaiyAvRttyAderapi mokSArthatvAditi gAthArthaH // 297 // ukta vidhithI vasatimAMthI nIkaLyA pachI AhArAdimAM mUcchathI rahita ane grahaNa eSaNAmAM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute ja upayogavALA, have kahevAze te dravyAdi abhigrahothI yukta sAdhuo mokSanA uddezathI (ane) sarvabhAvathI bhikSA mATe phare. ahIM "mokSanA uddezathI' ema kahIne e sUcita karyuM che ke bhikSATana rUpa anuSThAna mokSa mATe vihita che, arthAt jinezvaroe mokSa meLavavA mATe bhikSATana karavAnuM kahyuM che, svAdapoSaNa Adi mATe nahi. prazna- sarvamAna=sarvabhAvathI e padano zo artha che? uttara- sarvabhAvathI eTale sarvabhAvonA uddezathI (=bhAvanAthI), arthAta bhikSA meLavIne AhArathI dehanuM poSaNa karIne huM veyAvacca vagere sarvabhAvonI yogonI sAdhanA karIza evA uddezathI sAdhuo bhikSA mATe phare. kAraNa ke jema bhikSATana mokSa mATe che, tema sAdhuonI veyAvacca vagere sarvabhAvo ( yogo ke anuSThAno) paNa mokSa mATe che. AnAthI e sUcita karyuM che ke bhikSATanano paraMpara uddeza mokSa che, ane anaMtara uddeza veyAvacca vagere sarvabhAva che. zlokamAM movaraurdI padathI paraMpara uddeza ane savvapAved padathI anaMtara uddeza jaNAvyo che. [297] abhigrahAnAha levaDamalevaDhaM vA, amugaM davvaM va ajja ghicchAmi / amugeNa va davveNaM, aha davvAbhiggaho ceva // 298 // vRttiH- 'lepavat' jagAdi tanmizraM vA 'alepavadvA' tadviparItam 'amukaM dravyaM vA' maNDakAdi 'adya grahISyAmi, amukena vA dravyeNa' dIkuntAdinA 'atha' ayaM 'dravyAbhigraho' nAma sAdhvAcaraNAvizeSa iti gAthArthaH / / 298 / / (dravyAdi abhigrahavALA sAdhu ema kahyuM, tethI have sAdhunA dravyAdi abhigrahone varNave che, temAM pahelAM) dravya abhigraho kahe che Aje huM "lepavALA=cikAsavALAM rAba vagere, athavA lepamizrita, athavA leparahita= rUkSa kaThoLa vagere, athavA khAkharo vagere amuka ja dravyo laIza" evo niyama, athavA "kaDachI, bhAlAnI aNI vagere amuka ja dravyathI vahorAve to laIza" evo niyama, e (vagere) dravyaabhigraha che. [298] kSetrAbhigrahamAha aTTha u goarabhUmI, elugavikkhaMbhamittagahaNaM ca / saggAmaparaggAme, evaia gharA ya khittaMmi // 299 // vRttiH- 'aSTau gocarabhUmayo' vakSyamANalakSaNAH tathA 'elukaviSkambhamAtragrahaNaM ca', yathoktaM "elukaM vikkhaMbhaittA' tathA 'svagrAmaparagrAmayoretAvanti ca gRhANi kSetra' iti kSetraviSayo'bhigraha iti gAthArthaH // 299 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 127 kSetra abhigrahane kahe che- have kahevAze te gocara bhUmio pramANe pharatAM je maLe te ja levAno niyama, athavA uMbarAnI vacce ubhA rahIne (caMdanabALAe zrI mahAvIrasvAmIne vahorAvyuM hatuM tema) vahorAve to ja levAno niyama, athavA svagrAma ke paragrAmamAMthI je maLe te ja levAno niyama, athavA amuka dhArelA gharomAMthI je maLe te ja levAno niyama, e vagere) kSetraabhigraha che. [299] gocarabhUmipratipAdanAyAha ujjuga 1 gaMtuM paccAgaiA 2 gomuttiA 3 payaMgavihI 4 / peDA 5 ya addhapeDA 6, abhitara 7 bAhi saMbukkA 8 // 300 // vRtti:- 'RjvI gatvApratyAgatirgomUtrikA pataGgavithi: peDA cArddhapeDA abhyantarabahiHsaMbukke ti gAthAkSarArthaH // bhAvArthastu vRddhasampradAyAdavaseyaH, sa cAyam-"ujjugA Adio ceva hiMDato ujjugaM jAti toMDAu sanniyaTTai, gaMtuM paccAgaiyAe toMDaM gaMtUNa tattha gahaNaM kareti Aio sanniyaTTai, gomuttiyA vaMkovaliyA, payaMgavihI aNiyayA payaMguDaNasarisA, peDA peligA iva caukkoNA, addhapeDA imIe ceva addhasaMThiyA gharaparivADI, abhitarasaMbukkA bAhirasaMbukkA ya saMkhaNAhivittovamA, egIe aMto ADhavati bAhirao saniyaTTai, iyarAe vivajjau'tti // 300 // gocara bhUmione jaNAve che RjavI, ga-ApratyAgati, gomUtrikA, pataMgavIthi, peTA, ardhapaTA, atyaMtarasaMbUkA ane bahiHzabUkA e ATha gocara bhUmio che. A gAthAno akSarArtha che. bhAvArtha to vRddhasaMpradAyathI jANavo. vRddhasaMpradAya A pramANe che- 1-RjavI eTale saraLa. upAzrayamAMthI nIkaLelo sAdhu sIdhA mArge ekazreNimAM rahelA gharomAM kramazaH pharatAM chellA ghara sudhI Ave, ATalA gharomAMthI bhikSA na maLe to paNa bIje kyAMya gayA vinA sIdhA mArge upAzrayamAM pAcho Ave te RjavI. jemAM 2gatvA=eka zreNimAM pharI pratyAgati pAchA pharatAM bIjI zreNimAM vahoro Ave te gatyApratyAgati. RjavInI jema eka gRhazreNimAM pharyA pachI pAcho pharato sAdhu sIdhA mArge bIjI gRhazreNimAM chellA ghara sudhI pharIne upAzrayamAM Ave te ga-ApratyAgati. 3-gomUtrikA eTale baLadanA jamIna upara paDelA pezAbanA AkAranA jevI. sAma sAme zreNimAM rahelAM gharomAM DAbI zreNinA gharathI jamaNI zreNinA gharamAM, punaH jamaNI zreNinA gharathI DAbI zreNinA gharamAM, vaLI punaH DAbI zreNinA gharathI jamaNI zreNinA gharamAM, ema baMne zreNiomAM eka eka ghara kramazaH phare te gomUtrikA. 4-jemAM pataMganI jema vIthi pharavAno mArga hoya te pataMgavIthi. jema pataMga uDI uDIne aniyata gatithI uDe-phare tema sAdhu vacce vacce gharo choDIne aniyata kramathI phare te pataMgavIthi. pa-peTA eTale peTI. peTI jevA corasa vibhAgamAM gharone kalpIne vaccenA gharo choDI de ane cheDe rahelA gharomAM cAreya dizAmAM samazreNie phare te peTA. 6-ardhapeTAnA AkAra jevuM paribhramaNa jemAM thAya te ardhapeTA. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 ]. [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute peTAnI jema gharonI kalpanA karIne cArane badale be ja dizAmAM rahelI be ja gRhazreNimAM phare te ardhapeTA. 7-zabUka eTale zaMkha. zaMkhanA AvartanI jema goLa paribhramaNa jemAM thAya te baMdhUkA. jemakekSetranA madhyabhAgathI pharavAnuM zarU karIne zaMkhanA AvartanI jema goLAkAre rahelAM gharomAM pharato sAdhu chelle kSetranI bahAra Ave te atyaMtarasaMbUkA. 8-kSetranA bahAranA bhAgathI pharavAnuM zarU karIne zaMkhanA AvartanI jema goLAkAre pharato sAdhu kSetranA madhyabhAgamAM Ave te bAhya baMdhUkA. [30]. che gatvA pratyAgati | che gomUtrikA | TS TS TSP. cha peTA ApAe romin * * *sa pataMgavidhi pataMgatithi che, je bAhya zabbakA bAla 2 ne , azvastara. (c) zakhUkA = 98 ardha peTA kAlAbhigrahamAha kAle abhiggaho puNa, AImajjhe taheva avasANe / appatte sai kAle, AI biti majjha taiaMte // 301 // vRttiH- 'kAla' iti kAlaviSayo'bhigrahaH punaH', kiMviziSTaH ityAha-'Adau madhye tathaivAvasAne' pratItabhikSAvelAyAH, tathA cAha-'aprApte sati kAle'-bhikSAkAle'TataH prathama ityAdau, dvitIyo madhya' iti bhikSAkAla evATataH, tRtIyo'nta' itibhikSAkAlAvasAna iti gAthArthaH // 301 // kAla abhigrahane kahe che- AdimAM, eTale ke bhikSAkALa thayA pahelAM, athavA madhyamAM, eTale ke bhikSAkALanA samaye, athavA aMte, eTale ke bhikSAkALa vItI gayA pachI, bhikSA levA javuM evo bhikSA mATe kALano niyama te anukrame pahelo, bIjo ane trIjo kAla abhigraha che. [301] Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [139 - - kAlatraye'pi guNadoSAnAha dittagapaDicchagANaM, havijja suhumaMpi mA hu aciattaM / ii appatta aIe, pavattaNaM mA ito majjhe // 302 / / vRttiH- 'dadatpratIcchakayoH' gRhibhikSAcarayo, mA bhUtsUkSmamapi aciyattam' aprItilakSaNam 'iti' etasmAddhetoH 'aprApte, atIte' ca bhikSAkAle'TanaM na zreya iti gamyate, 'pravarttanaM ca' adhikaraNarUpaM 'mA bhUt, tato madhye' bhikSAkAlamadhye'TanaM zreya iti gAthArthaH // 302 // e traNeya kALamAM thatA guNa-doSo kahe che- bhikSA ApanAra gRhastha ane bhikSA lenAra yAcakane alpa paNa aprIti na thAya ane pUrvakarmapazcAtkarma vagere doSo na lAge e mATe sAdhue gRhasthanA bhojana kALe bhikSArthe javuM joIe. bhikSAkALanI pahelAM ane bhikSAkALa vItI gayA pachI bhikSA levA javuM e zreyaskara nathI. AthI bhikSAkALanA samaye bhikSA mATe jAya. [302]. bhAvAbhigrahamAha ukkhittamAicaragA, bhAvajuA khalu abhiggaho huMti / gAaMto a ruaMto, jaM dei nisaNNamAI vA / / 303 // vRttiH- 'utkSiptAdicarA' iti utkSipte bhAjanAtpiNDe carati-gacchati yaH sa utkSiptacaraH, evaM nikSipte bhAjanAdAviti bhAvanIyaM, ta ete 'bhAvayuktAH khalvabhigrahA' ityarthaH, 'gAyan rudan vA yaddadAti niSaNNAdirve 'ti tadgrAhiNa iti gAthArthaH // 303 // tathA osakkaNa abhisakkaNa, paraMmuho'laMkio va iyaro'vi / bhAva'NNayareNa juo, aha bhAvAbhiggaho nAma // 304 // vRtti:- saH 'apasaran abhisaran parAGmukho'laGkRtaH' kaTakAdinA 'itaro'pi' analaGkRto vA'pi 'bhAvenAnyatareNa yuktaH' sameto yAvAn kazcid 'atha' ayaM 'bhAvAbhigraho nAme 'ti gAthArthaH // 304 // bhAvaabhigrahane kahe che uslima eTale ke mULa vAsaNamAMthI laIne camacA vageremAM upADyuM hoya, athavA nizcita eTale ke mULa vAsaNamAMthI laIne jamavAnI thALI vageremAM mUkyuM hoya tevuM ja laIza, athavA gAto, raDato, beThelo ke ubhelo koI Apaze to ja laIza, athavA pAcho khasato, sAme Avato, vimukha thayela (avaLA mukhavALo), AbhUSaNothI alaMkRta ke AbhUSaNothI rahita evo koI Apaze to sa, mAvA vividha mAmilo bhAva mami cha. [303-304] Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute abhigrahaviSayopadarzanAyAha purise paDucca ee, abhiggahA navari ettha vinnnneaa|| sattA vicittacittA, keI sujjhaMti emeva // 305 // vRttiH- 'puruSAn pratItyai 'vaMvidhakriyAn vineyAn 'abhigrahAH atra' zAsane 'navaraM vijJeyA' iti, kimetadevamityAtrAha-'sattvA vicitracittAH' vicitrAbhisandhayaH 'kecana zudhyanti' karma-malApekSayA 'evameva' abhigrahAsevanenaiveti gAthArthaH // 305 // A abhigraho kevA jIvo mATe kahyA che e jaNAve che- jainazAsanamAM A abhigraho sattvavaMta ane AvAM anuSThAnonI rucivALA puruSo mATe kahelAM che. jIvo bhinna bhinna rucivALA hoya che. ethI keTalAka uttama jIvo AvA abhigrahothI ja vizeSa bhni42|| 4rIne zuddha thAya che. [30] atrAha jo koI parikileso, jesiM kesiAca suddhiheutti / pAvai evaM tamhA, Na pasatthAbhiggahA ee // 306 // vRttiH- 'yaH kazcit pariklezo' dAruvahanAdiH yeSAM keSAJcit'-karmakarAdInAM 'zuddhiheturiti' karmamalamapekSya prApnoti evaM' gurulAghavAlocanazUnyAbhigrahAGgIkaraNe sati, yasmAdevaM tasmAt na prazastA'-na zobhanAH karmakSayanimittaM 'abhigrahA ete' bhavatopanyastA iti gAthArthaH / / 306 / / ahIM vAdI pUrvapakSa kahe che- lAbha-hAnino vicAra karyA vinA ja abhigrahano svIkAra karavAmAM to majUra vagere je te jIvane kAivahana (lAkaDA upADavA) vagere je te kaSTa zuddhino hetu thAya, arthAt jo kaSTa sahana karavAthI karmanirjarA dvArA Atmazuddhi thAya ema mAnavAmAM Ave to majUra vagere "kAivahana' vagere kaSTo sahana karatA hovAthI temane paNa karmanirjarAthI Atmazuddhi thavI joIe, paNa thatI nathI. mATe karmakSaya nimitte kahelA A abhigraho yogya nathI. [36] AcArya Aha satthe vihiA niravajja payai mohAighAyaNasamatthA / titthagarehivi ciNNA, supasatthA'bhiggahA ee // 307 // vRttiH- 'zAstre vihitAH'-pravacane uktAH 'niravadyAzca' apApAzca 'prakRtyA mohAdighAtanasamarthAH' mohamadApanayanasahA: 'tIrthakarairapi' bhagavadbhiH 'cIrNA' ityAcaritAH, natvevaM ye kecana pariklezA iti, ataH 'suprazastAH'-atizayazobhanA 'abhigrahA ete anantaroditAH, vizuddhiphaladarzanAditi gAthArthaH / / 307 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [141 AcArya vAdIne uttara Ape che- zAstramAM kahelA abhigraho svAbhAvika rIte ja niSpApa hoya che, ane ethI te moha, mada vagere doSone dUra karavA samartha che. tathA A abhigraho tIrthakaroe paNa AcarelA che. AthI tame kahyuM tema je te jIvane je te kaSTa zuddhino hetu nahi thAya. (kAraNa ke tevAM kaSTo svabhAvathI niSpApa na hovAthI ane samajapUrvaka svecchAthI svIkArelAM na hovAthI moha vagere doSone dUra karavA samartha nathI.) zAstrokta A abhigrahothI Atmavizuddhi rUpa phala jovAmAM AvatuM hovAthI A abhigraho satyaMta suM62 che yogya che. [307] alaM prasaGgena / prastutamAha suttabhaNieNa vihiNA, uvauttA hiMDiUNa te bhikkhaM / pacchA uviMti vasahiM, sAmAyAri abhidaMtA / / 308 // vRttiH- 'sUtrabhaNitena vidhinA'-zAGkatAdiparihAreNa 'upayuktAH' tathA 'hiNDitvA'aTitvA 'te' sAdhavaH 'bhikSAM' sarvasampatkarI 'pazcAt' taduttarakAlaM 'uviti' Agacchanti 'vasati sAmAcAra' ziSTasamAcaraNalakSaNAM 'abhindantaH' avirAdhayanta iti gAthArthaH // 308 // prAsaMgika carcAthI saryuM, have prastuta viSaya kahe che- zAstroktavidhithI zaMkitAdidoSo TALavAmAM upayoga rAkhIne sarvasaMpankarI bhikSA mATe pharyA pachI ziSTa puruSonA suMdara AcAro rUpa sAmAcArInI virAdhanA karyA vinA sAdhuo vasatimAM Ave.[30]. tatra ca takkAlANuvaladdhaM, macchigakaMTagAiaM vigiMcaMti / uvaladdhaM vAvi tayA, kahaMci jaMNojjhiaM Asi // 309 // vRttiH- 'tatkAlAnupalabdhaM' bhikSAgrahaNakAlAdRSTaM 'makSikAkaNTakAdi vigiMcaMti' pRthakukurvanti parityajantItyarthaH, 'upalabdhaM vA'pi tadA' grahaNakAle 'kathaJcit' sAgArikAdibhayena 'yannojjhitaM'-na parityaktaM 'AsIdi ti gAthArthaH // 309 // bhikSAmAM (= bhAta vageremAM) koI mAkhI, kAMTo vagere hoya, paNa bhikSA letI vakhate jovAmAM na AvyuM hoya, athavA bhikSA letI vakhate jovAmAM AvyuM hoya paNa te vakhate gRhasthabhaya Adi koI kAraNasara mAkhI vagerene AhAramAMthI dUra na karyuM hoya, to gharanI bahAra AvIne tene dUra 43. [308] yatra tadvigiJcati tadAha sunnahara deule vA, asaI a uvassayassa vA dAre / macchigakaMTagamAI, sohettumuvassayaM pavise // 310 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- 'zUnyagRhe devakule vA'sati vA'-avidyamAne vA tacchUnyagRhAdau 'upAzrayasya vA dvAre makSikAkaNTakAdyaM' vastu 'zodhayitvA' uddhRtya upAzrayaM pravizediti gAthArthaH // 310 // AhAramAMthI mAkhI, kAMTo vagere kyAM dUra kare te kahe che zUnyaghara, devamaMdira vageremAM jaIne bhikSAmAM paDela mAkhI, kAMTo vagere ayogya vastune dUra kare. zUnyaghara vagere na hoya to upAzrayanI bahAra AjubAjumAM mAkhI, kAMTo vagere dUra karIne 7pAzrayamA sAve. [310] atraiva vidhizeSamAha pAyapamajja nisIhia, aMjali daMDuvahimokkhaNaM vihiNA / sohiM ca kariti tao, uvauttA jAyasaMvegA // 311 // paDidAragAhA // vRttiH- pravizantaH 'pAdapramArjanaM' kurvanti, tathA 'naSedhikIm aJjali'mityaJjaligrahaM, tathA 'daNDopadhimokSaNaM vidhinA' vakSyamANena 'zuddhi cA'locanayA 'kurvanti, tata upayuktAH' santo 'jAtasaMvegA' iti dvAragAthAsamAsArthaH // 311 // bhikSA dvAramAM bAkIno vidhi kahe che pravezatAM 1 pAdapramArjana kare, 2 nisAhi kahe, 3 aMjali kare, 4 vidhipUrvaka daMDa-upAdhi mUke, 5 saMvegavALA banIne sthira citte AlocanAthI (= bhikSAdoSonA ciMtanathI) zuddhi kare. gAthAno mA saMkSepathI artha yo. [11] vyAsArthaM tu svayamevAha evaM paDupaNNe pavisao u tini u nisIhiyA hoti / aggaddAre majjhe, pavesaNe pAya'sAgarie // 312 // dAraM // vRttiH- "evaM pratyutpanne' satyAhAre 'pravizataH' sAdhorvasatiM 'tistro naiSedhikyo bhavanti, agradvAre madhye pravezane' iti ca, pravezanaM-nijadvAraM, naiSedhikIti dvAraM, alpavaktavyatotkramaprayojanaM / pAdapramArjanadvAramAha-'pAdAvasAgArike' pramArjitavyau, samyagyatanAdisadbhAvAditi gAthArthaH // iha cAyaM vRddhasampradAya: "bhikkhAyariyAe niyattANaM imo vihI-bAhi ThiyA devakuliyAe vA sunnaghare vA bhattapANaM paDilehaMti, mA macchiyA vA kaMTao vA hujjA, jaM ca pANayaM kAraNe olaMbae gahiyaM taM uggahaNae chubhittA pavisaMti, jamasuddhaM taM tatto ceva parijhuvittA aNNaM gahAya eti, jahiM ca saMsattayaM pANayaM gahiyaM tattha bhAyaNe aNNaM pANayaM na ghippaMti, aha sattugA laddhA to tiNNi vAre pattAbaMdhe paDilehiti, jai tihiM vArAhi na diLaM suddhaM, aha diTThA tAhe puNo tinneva vArA paDilehijjaMti, evaM jAva dIsaMti, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 24rU niyattA ya bAhiM tAva vasahIe appasAgArie pAe pamajjaMti, tAhe tinni nisIhiyAo kariti aggadAre majjhe pavesaNe ya, aNNe bhaNaMti-tiNNa vAre nisIhiyAo kariti, pavesadAre mUle ya" // 312 // ukta gAthAno vistArathI artha to graMthakAra svayaM kahe che- nisAhidvAra A rIte AhAra meLavIne upAzrayamAM praveza karatAM sAdhu agradvAre, madhya ane pravezadvAre ema traNa sthaLe nisIha kahe. prazna- pahelAM pAdapramArjanadvAra kahevAnA badale nizIhidvAra kema kahyuM? uttara- nizIhidvAramAM alpa kahevAnuM hovAthI ('sUciTAha nyAyathI) kramamAM pheraphAra karyo che. pAdapramArjanadvAra kahe che- gRhasthanI gerahAjarImAM (= gRhastha na jAe te rIte) be pago (rajoharaNathI) pramArjavA. gRhastha na jue e rIte pAdapramArjana karavAthI yatanA vagere barobara thaI zake. ahIM vRddhaparaMparA A pramANe che- "bhikSAcAryAthI pAchA pharelA sAdhuo mATe A vidhi chekadAca AhAra-pANImAM nAkhI, kAMTo vagere hoya, AthI upAzrayanI bahAra devamaMdira ke zUnyagharamAM AhAra-pANInuM nirIkSaNa kare. koI (glAnAdi) kAraNe pANI mAtrakamAM lIdhuM hoya to pAtramAM nAkhIne upAzrayamAM praveza kare. je kaMI azuddha (jIvovALuM) hoya te tyAM ja (zUnyagharAdimAM) paraThavIne bIjAM laIne upAzrayamAM praveza kare. je pAtramAM saMsakta pANI lIdhuM hoya emAM bIjAM pANI na le. jo bhikSAmAM sAthavo maLyo hoya to jhoLImAM nAkhIne (pahoLo karIne) traNa vAra jAe. jo traNa vAra joyA pachI koI jIva na dekhAya to te zuddha che. jo jIvo dekhAya to pharI traNa vAra jue. ema jyAM sudhI jIvo dekhAya tyAM sudhI jue. bhikSAcaryAthI pAchA pharelA sAdhuo vasatinI bahAra gRhastho na hoya te sthale pAdapramArjana kare. tyAra bAda agratAre madhyamAM ane pravezadvAre ema traNa nisIhi kare-kahe. anya AcAryo kahe che ke-pravezadvAre ane upAzrayamAM traNa vAra nisIhi kare-kahe." [31] aJjalidvAraM vyAcikhyAsurAha hatthusseho sIsappaNAmaNaM vAio namukkAro / gurubhAyaNe paNAmo, vAyAe~ namo Na usseho // 313 // dAraM // vRtti:- 'hastocchyo ' lalATe tallaganalakSaNa: 'ziraHpraNamana' tadavanAmalakSaNaM 'vAciko namaskAra' iti 'namaH kSamAzramaNebhya' ityevaMrUpaH, 'gurubhAjane praNAma' eva kevalaH, tathA 'vAcA nA' kRti vavaze nama:, "no ' rasta, gumAnanapatanamAhiti pathArtha: rUzarU II 1. luhArane soya ane kaDAyo e be vastuo banAvavAnI hoya tyAre soya nAnI hovAthI jaladI banI jAya ethI luhAra pahelAM soya banAve, pachI kaDAyo banAve. tema ahIM paNa nizIhidvAra pahelAM kahyuM che. 2. alpa zabdano abhAva arthamAM paNa prayoga thAya che. juo prastuta graMthanA 336mA zlokanI TIkA. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute aMjalidvAranuM vyAkhyAna karavAnI IcchAvALA graMthakAra kahe che- joDelA hAtha lalATe lagADI mastaka namAvI gurune (kAyika) namaskAra kare ane namaH kSamAzramaNebhyaH (namo khamAsamaNANaM) hIna vAthi nabha712 43. ko pAtra bAI mAre thayuM Toya to kevala mastaka namAvIne vANIthI namaskAra kare, paNa aMjali na kare. kAraNa ke aMjali karavAmAM mAre pAtra 54vAno bhaya 29. [313] vyAkhyAtamaJjalidvAram, adhunA daNDopadhimokSaNadvAraM vyAkhyAyate, tatrAha uvari hiTThA ya pamajjiUNa laTTi ThavaMti saTThANe / paTTa uvahissuvariM, bhAyaNa vatthANi bhANesuM // 314 // vRttiH- 'uparI'tyUrvaM 'adhazca pramRjya' pratyupekSaNApUrvakaM 'yaSTiM sthApayanti svasthAne' daNDakasthAna eva, nAnyatra, 'paTTa'miti colapaTTakaM 'upadherupari' 'uvahI jo hiMDAvio taM saThANe ThaviMti tassuvaraM colapaTTayaM', 'bhAjanavastrANi' pAtrabandhAdIni 'bhAjaneSveva' pAtreSveva, vRddhAstu vyAcakSate 'rayattANANi jattha bhAyaNAINi Thavijjati tattheva dhareMti'tti gAthArthaH // 314 // aMjalidvAranuM vyAkhyAna karyuM. have "daMDa-upAdhimokSaNa' dvAranI vyAkhyA kare che- daMDa mUkavAnA sthAnane upara ane nIce daSTithI joIne ane rajoharaNathI pramArjIne daMDane daMDa mUkavAnA sthAne ja mUke, anya sthaLe nahi. colapaTTo 'upadhinI upara rAkhe. (kahyuM che ke-) pachI bhikSATanamAM sAthe rAkhelI upadhine tenA sthAne mUke ane tenA upara colapaTTo mUke. pAtranAM jhoLI vagere vastro pAtro upara DhAMkI de. vRddho to kahe che ke- rajastrANa jyAM pAtro mUke tyAMja rAkhe. [314] jai puNa pAsavaNaM se, havijja to uggahaM sapacchAgaM / dAuM annassa sacolapaTTago kAiaM nisire // 315 // vRttiH- 'yadi punaH prazravaNaM' kAyikArUpaM 'se' tasya sAdho bhavet tato'vagrahamitipratigrahakaM 'sapacchAgami'ti-saha paTalai dattvA'-samarpya 'anyasmai' sAdhave 'sacolapaTTaka' eva san 'kAyikAM Nisiritti nisRjed-vyutsRjediti gAthArthaH // 315 // jo laghunItinI hAjata thAya to jhoLI-pAtrA-paDalAM bIjA sAdhune ApIne colapaTTo paherelo 2|paane 4 pezAba 63. [315] vosiria kAiaMvA, AgaMtUNa ya tao asaMbhaMto // dAraM / pacchA ya jogadesaM, pamajjiuM suttavihiNA u // 316 // 1. prAcIna sAmAcArI pramANe te kALanA munio colapaTTo pAse ththo laIne besatAM, bahAra jatAM ke gRhasthanuM Agamana vagere kAraNe te paheratAM. jema taddana vastrarahita rahe e avyavahAru-lokaviruddha che tema vastrano zarIra sukhAkArI mATe upayoga karavo to asaMyamarUpa cha. (5. saM. bhASai.) Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [145 vRttiH- 'vyutsRjya' parityajya 'kAyikAM ca Agatya ca tataH' tadanantaraM 'asambhrAnto' vizuddhaH san yogyadezamiti gamyate / vyAkhyAtaM daNDopadhimokSadvAram, adhunA zuddhidvAraM vyAcikhyAsayA''ha-'pazcAcca' gamanAnantaraM yogyadezaM viziSTasthaNDilarUpaM pramRjya' rajoharaNena, kathamityAha-'sUtravidhinA'-cakSuHpratyupekSaNapurassareNeti gAthArthaH / / 316 // iriaM paDikkameI, icchAmiccAi kaDDhaI suttaM / __ aiArasohaNaTThA, kAyanirohaM daDhaM kuNai // 317 // vRttiH- 'iryA 'miti IryApathikAM 'pratikrAmati', kathamityAha-'icchAmItyAdi' 'icchAmi paDikkamiuMiriyAvahiyAe' ityevamAdi AkarSati' paThati sUtraM' gaNadharAbhihitaM aticArazodhanArthaM', saMyamaskhalitavizuddhinimittaM 'kAyanirodha'mUrdhvasthAnAdinA prakAreNa 'dRDham' atyarthaM karoti' iti gAthArthaH // 317 // 5chI vizuddha parivANo thaIne yogasthAne (= gurunI pAse) 14. daMDa-upadhidvAranuM vyAkhyAna karyuM. have zuddhivAranuM vyAkhyAna karavAnI IcchAthI graMthakAra kahe chejaIne yogya sthAnane (= kAussagna karavAnA nirjIva sthAnane) cakSuthI joIne ane rajoharaNathI amAna eyaro DeTa icchAmi paDikkamiuM iriyAvahiyAe chatyAhi zyAvara sUtra 4. pachI bhikSAbhramaNamAM thayela saMyamamAM skUlanA rUpa aticAronI vizuddhi mATe sthiratAthI kAussagna 42. [316-317] tatraiva vidhimAha cauraMgulamappattaM, jANUhiTThA'chivovariM nAbhiM / ubhao kopparadhariaM, karijja paTTaM ca paDalaM vA // 318 // vRttiH- 'cauraMgulamappatta'ti caturbhiraGgulairaprAptaM 'jANuhiTTha'tti adhojAnunI tathA 'achivovariM NAbhi'nti aspRzannupari nAbhiM, catubhirevAmulairiti, evaM 'ubhayoHpArzvayoriti gamyate, 'kopparadhariya'ti kUparAbhyAM dhRtaM 'karijja paTTaM ca paDalaM va'tti ittham-anena vinyAsena kuryAt 'paDheM vA' colapaTTaka paTalAni vA' pAtraniryogAntargatAnIti gAthArthaH // 318 // puvvuddiDhe ThANe, ThAuM cauraMgulaMtaraM kAuM / muhapotti ujjuhatthe, vAmaMmi a pAyapuMchaNayaM // 319 // vRttiH- 'pUrvoddiSTe sthAne', yogyadeza ityarthaH, 'sthAtu'miti sthitvA 'catvAryagulAni' antara 'kRtvA' agrapAdayoriti gabhyate, 'mukhavastrikA Rjuhasta' iti dakSiNahaste'sya bhavati, 'vAme ca' haste 'pAdapramArjanaM' rajoharaNamiti gAthArthaH // 319 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kAussagga kevI rIte karavo e kahe che- kAussagnamAM nIce jAnathI cAra AMgaLa cheTe rahe ane upara nAbhithI cAra AMgaLa cheTe (nIce) rahe e rIte hAthanI koNIothI colapaTTo ke paDalA dhArI rAkhe, tathA jamaNA hAthe muhapatti ane DAbA hAthe rajoharaNa rAkhIne paganA AgaLanA bhAgamAM (AMgaLInA bhAga AgaLa) cAra AMgala (ane pAchaLa tethI kaMIka ochuM) be paga vacce AMtaruM rahe tema yogya sthAne Ubho rahIne kAyotsarga kare. [318-319]. kAussaggaMmi Thio, ciMte samudANie aIyAre / jA niggamappaveso, tattha u dose maNe kujjA // 320 // vRttiH- sa caivaM 'kAyotsarge sthitaH' san 'cintayet sAmudAnikAnaticArAn', samudAnaMbhikSAmIlanaM tatra bhavAn puraHkAdIn, tadavadhimAhuH-'yAvannirgamapravezau', 'jA ya paDhamabhikkhA laddhA jA ya avasANillA' 'tatra tu doSAn'-puraHkAdIn 'manasi kuryAt', yato nivedanIyAste murariti mAthArtha: | 320 | A rIte kAyotsargamAM rahelo sAdhu bhikSA mATe nIkaLe tyAMthI AraMbhI upAzrayamAM praveza kare tyAM sudhImAM bhikSAmAM lAgelA pura:karma vagere aticArone citave. (kyAre kayo aticAra lAgyo ema yAda kare) ane pachI te doSone manamAM dhArI rAkhe. kAraNa ke te doSonI guru pAse AlocanA karavAnI che - te doSo gurune kahevAnA che. samudAna eTale (jAdA judAM gharomAM pharIne) bhikSA meLavavI. [32] te u paDisevaNAe, aNulomA hoti viaDaNAe a / paDisevaviaDaNAe, itthaM cauro bhave bhaMgA // 321 // vRttiH- 'te tu' doSAH 'pratisevanayA' AsevanArUpayA' 'nulomA bhavanti'-anukUlA bhavanti, 'vikaTanayA' AlocanayA 'ca, pratisevanAyAM vikaTanAyAM' ca padadvaye 'catvAro bhaGgA bhavanti', tadyathA-pratisevanayA'nulomA vikaTanayA ca, tathA pratisevanayA na vikaTanAyAM, tathA na pratisevanayA vikaTanAyAM, tathA na pratisevanayA na vikaTanayeti gAthArthaH // 321 // ahIM ciMtananA AsavanA ane AlocanA e be padothI cAra bhAMgA thAya che. te A pramANe : 1 AsevanAthI anukULa, AlocanAthI paNa anukULa. 2 AsevanAthI anukULa, AlocanAthI anukULa nahi. 3 AsevanAthI anukULa nahi, AlocanAthI anukULa. 4 AsevanAthI anukULa nahi, AlocanAthI paNa anukULa nahi. temAM je kramathI doSonuM sevana thayuM hoya te kramathI doSone ciMtave e AsavanAthI anukULa che. prAyazcittavRddhinA kramathI doSo ciMtave te AlocanAthI anukULa che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [147 bhAvArtha-pahelAM nAno doSa sevyo hoya, pachI moTo doSa sevyo hoya, pachI tenAthI paNa moTo doSa sevyo hoya, e kramathI ja ciMtave to e ciMtana AsavanAthI anukULa che. AciMtana AlocanAthI paNa anukULa che. kAraNake AlocanA pahelAM nAnA doSanI, pachI moTA doSanI, pachI enAthI paNa moTA doSanI ema prAyazcittavRddhinA kramathI karavAnI che. pahelAM moTo doSa sevyo, pachI nAno doSa sevyo, pharI moTo doSa sevyo, pachI tenAthI moTo doSa sevyo e kramathI ja ciMtave to AsavanAthI anukULa che. paNa AlocanAthI anukULa nathI. kAraNa ke AlocanA pahelAM nAno, pachI moTo, pachI enAthI moTo evA kramathI karAya che. bIjA bhAMgAmAM jaNAvyA pramANe doSo (nAnA-moTAnA krama vinA) sevyA hoya, paNa ciMtave AlocanAnA kramathI, to A ciMtana AvanAthI anukULa nathI, paNa AlocanAthI anukULa che. bIjA bhAgamAM jaNAvyA pramANe doSo sevyA hoya, paNa e kramathI naciMtavatAM jema yAda Ave tema citave, eTale ke pahelAM nAno doSa ciMtave, pachI tenAthI paNa nAno doSa ciMtave, pachI moTo doSa citave, pachI nAno doSa ciMtave, ema astavyasta ciMtave, to A ciMtana AsavanAthI anukULa nathI, AlocanAthI paNa anukULa nathI. [321] te ceva tattha navaraM, pAyacchittaMti Aha samayaNNU / . jamhA sai suhajogo, kammakkhayakAraNaM bhaNio / / 322 // vRttiH- "te parva navara' jevA sAmuni tivAraza7mAna: santa: 'tatra' kAyikAdIryApathikAyAM 'prAyazcittamityevamAhuH samayajJAH' siddhAntavidaH, kimiti ? 'yasmAt sadA' sarvakAlameva 'zubhayogaH' kuzalavyApAraH 'karmakSayakAraNaM bhaNitaH' tIrthakaragaNadharairiti thArtha: || 322 | laghunIti AdinI IriyAvahimAM (= IriyAvahinA kAussagnamAM) bhikSAmAM lAgelA aticAronuM ciMtana (bhikSATana AdimAM lAgelA doSonuM) prAyazcitta che, ema siddhAMtanA jANakAro kahe che. kAraNa ke koIpaNa zubhayoga sadAya karmakSayanuM kAraNa che ema tIrthakaroe ane gaNadharoe kahyuM che. [322] tataH kimityAha__ suhajogo a ayaM jaM, caraNArAhaNanimittamaNuaMpi / mA hojja kiMci khaliaM, pehei taovautto'vi // 323 // vRttiH- 'zubhayogazca ayaM' sAmudAnikAticAracintanarUpaH, kathamityAha-'yad' yasmAt 'caraNArAdhananimittam' askhalitacAritrapAlanArtham 'aNvapi' sUkSmamapi 'mA' mA 'bhUt kiJcit skhalitaM, prekSate' paryAlocayati 'tata upayukto'pi' mikSAgrahaNakAla iti gAthArthaH // 323 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute zubhayoga karmakSayanuM kAraNa hovAthI sAdhu zuM kare che te kahe che bhikSAsaMbaMdhI aticAronuM ciMtana zubhayoga che. AthI sAdhu bhikSA letI vakhate (doSo TALavAmAM) upayogavALo hovA chatAM ammalita cAritranA pAlana mATe cAritramAM sUkSma paNa koI alanA na rahI jAya e udezathI bhikSAsaMbaMdhI aticAro ciMtave che. [323] pakSAntaramAha kAyanirohe vA se, pAyacchittamiha jaM aNussaraNaM / taM vihiANuTThANaM, kammakkhayakAraNaM paramaM // 324 // vRttiH- 'kAyanirodho vA'-UrdhvasthAnAdilakSaNa: 'se' tasya kAyikAdyutsargakartuH sAmAnyAgatasya vA 'prAyazcittamiha' kAyikAdIryApathikAyAM 'yatpunaH smaraNaM' sAmudAnikAticArANAmiti gamyate 'tadvihitAnuSThAna'meva yatInAM, etacca 'karmakSayakAraNaM parama 'miti gAthArthaH / / 324 / / bIjo vikalpa kahe che athavA bhikSATanamAM laghunIti Adi karanAranuM ke sAmAnyathI (= laghunIti Adi karyA vinA bhikSATana karIne) AvelAnuM laghunIti AdinI IriyAvadhimAM kevaLa (= logassanA ciMtana vinA) kAyotsarga ja prAyazcitta che tathA bhikSAsaMbaMdhI aticAronuM ciMtana e to sAdhuonuM vihita ja anuSThAna che, arthAt doSo lAgyA hoya ke na lAgyA hoya, paNa bhikSA laI AvyA pachI doSonuM ciMtana karavuM evuM vidhAna che. kema ke e karmakSayanuM zreSTha kAraNa che. [324] parAbhiprAyamAzaGkya pariharanAha jai evaM tA kiM puNa, annatthavi so na hoi niyameNa / pacchittaM hoi ccia, aNiamao jaM aNussaraNe // 325 // vRtti:- 'yadyevaM' kAyanirodha eva tatra prAyazcittaM tatkipunaranyatrApi'-bhikSATanAdivyatirekeNa kAyikAgamanAdau 'asau'-kAyanirodha eva caturviMzatistavAnusmaraNazUnyo 'na bhavati niyamena' avazyaMtayA 'prAyazcitta 'miti ? atra gururAha-'bhavatyeva', na ca bhavati, kuta ityAha-'aniyama eva yad' yasmAd 'anusmaraNe', tathAhi-na caturviMzatistava eva tatrApi cintyeta, api tu yatkiJcitkuzalamiti etAvatA ca naH prayojanamityalaM prasaGgena iti gAthArthaH // 325 // bIjAnA abhiprAyane manamAM kalpIne tenuM nirAkaraNa kare che- jo bhikSATanamAM laghunIti AdinI IriyAvahimAM kevaLa (= logassanA ciMtana vinA) kAyotsarga ja prAyazcitta che. to bhikSATana Adi sivAya paNa laghunIti AdinI IriyAvadhimAM caturvizatistava (logassa)nA ciMtana vinA kevaLa kAyotsarga ja prAyazcitta na thAya? ahIM guru uttara Ape che ke thAya ja, arthAt bhikSATanAdi sivAya paNa laghunIti AdinI IriyAvahimAM Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [149 caturvizatistavanA ciMtana vinA kevaLa kAyotsarga ja prAyazcitta nathI ema nathI, kAraNa ke bhikSATana sivAya paNa laghunIti AdinI IriyAvahinA kAyotsargamAM caturvizatistava ja citavavuM evo niyama nathI, kiMtu kaMI paNa zubha ciMtavavuM evo niyama che. amAre to zubha ciMtanathI kAma che. prAsaMgika pani pU thayu. [25] ciMtittu jogamakhilaM, navakAreNaM tao u pArittA / paDhiUNa thayaM tAhe, sAhU Aloae vihiNA // 326 // bhikkhiriatti dAraM gayaM // vRttiH- 'cintayitvA yogamakhilaM'-sAmudAnikaM 'namaskAreNa tatazca' tadanantaraM 'pArayitvA' 'Namo arihaMtANa'mityanena tata: 'paThitvA 'stava'miti' caturviMzatistavam / vyAkhyAtaM zuddhidvAram, tadvyA-khyAnAcceryAdvAram, adhunA''locanAdvAramAha-'tataH' caturviMzatistavapAThAnantaraM gurusamIpaM gatvA 'sAdhuH' bhAvatazcAritrapariNAmApanna: san 'Alocayed' bhikSAnivedanaM kuryAt 'vidhinA' pravacanokteneti gAthArthaH // 326 // mikSA saMbaMdhI sarva vyApArana ciMtana zane 'namo arihaMtANaM' 54thI yotsarga pArIne caturvizatistava kahe. zuddhivAranuM vyAkhyAna karyuM. enA vyAkhyAnathI IryAdvAranuM paNa vyAkhyAna karyuM. have cothuM AlocanA dvAra kahe che tyArabAda guru pAse jaIne sAdhu bhAvathI cAritra pariNAmavALo thaIne zAstrokta vidhithI bhAdoyanA 42=gurune mikSAsaMbaMdhI nivehana 42. [326] tatra vidhipratiSedharUpatvAt zAstrasya pratiSedhadvAreNAlocanAvidhimAha vakkhitta parAhutte, pamatte mA kayAi Aloe / AhAraM ca karitI, nIhAraM vA jai karei // 327 ||.daargaahaa // vRttiH- 'vyAkSipte' dharmakathAdinA 'parAGmukhe' anyatomukhe 'pramatte' vikathAdinA, evambhUte gurAviti gamyate, 'mA kadAcidAlocayet', taddoSAnavadhAraNasambhavAd, 'AhAraM vA kurvati' sati, asahiSNvakArakAdidoSasambhavAt, 'nIhAraM vA'-mAtrakAdau purISaparityAgaM vA 'yadi karoti', zaGkAdharaNa-maraNAdidoSasambhavAditi gAthArthaH // 327 / / zAstramAM dareka viSayamAM vidhi ane pratiSedha e baMne hoya che. AthI pratiSedha dvArA AlocanAvidhi kahe che1. 311mI pratidvAra gAthAmAM jaNAvela zuddhikAra ahIM samajavuM. zuddhidvAranuM varNana pUrNa thatAM 230mI mULagAthAnA bhikSA ane IryA e baMne dvArA pUrNa thayAM. AthI ja ahIM "IyadvAranuM paNa varNana karyuM" ema kahyuM. 2. 230mI mUlAra gAthAmAM jaNAvela IyadvAra ahIM samajavuM. 3. 230mI mUlAra gAthAmAM jaNAvela AlocanA dvAra samajavuM. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute guru dharmakathA vagerenA kAraNe vyAkSipta hoya, temanuM mukha avaLuM hoya, vikathA vagerethI pramAdamAM hoya, tyAre AlocanA na karavI. kAraNa ke AvI sthitimAM guru doSonuM avadhAraNa na karI zakeHsthira citte sAMbhaLI na zake. guru AhAra karatA hoya tyAre AlocanA na karavI. kAraNa ke guru zArIrika daSTie asahiSNu hoya to AlocanA sAMbhaLavAmAM samaya jatAM AhAra ThaMDo thaI jAya vagere doSo thavAno saMbhava che. Taba vageremAM vaDInIti karatA hoya tyAre AlocanA na karavI joIe. kAraNa ke sAdhunI vidyamAnatAnA kAraNe kSobha thavAthI jhADo na utare, athavA jhADo rokI rAkhe to roga thAya, yAvatuM mRtyu paNa thAya, ItyAdi doSono saMbhava che. [327] uktArthaprakaTanArthaM cAha bhASyakAra: kahaNAI vakkhitte, vigahAI pamatta anao va muhe / aMtara akAragaM vA, nIhAre saMka maraNaM vA // 328 // dAraM // vRtti:- 1 vyArAtA || ukta arthane spaSTa karavA oghaniyuktinA bhASyakAra kahe che- guru dharmakathA vagerethI vyAkSipta hoya, bIjA koI tarapha mukha hoya, vikathA vagerethI pramatta hoya tyAre AlocanA na kare. guru AhAra karatA hoya tyAre AlocanA na kare. kAraNa ke AlocanA sAMbhaLe teTalo samaya AhAra karavAmAM aMtarAya thAya, athavA AhAra ThaMDo thAya. guru nIhAra karatA hoya tyAre paNa AlocanA na kare. kAraNa ke sAdhuthI thayela kSobhathI jhADo na utare, athavA jhADo rokI rAkhe tethI maraNa paNa thAya. [328] avvakkhittaM saMtaM, uvasaMtamuvaTThiyaM ca nAUNaM / aNunaviuM mehAvI, AloejjA susaMjae // 329 // vRttiH- 'avyAkSiptaM santamupazAntamupasthitaM ca jJAtvA anujJApya medhAvI Alocayet susaMyata' iti gAthAsamAsArthaH / / 329 // AthI buddhizAlI susAdhu gurune avyAkSipta, upazAMta ane upasthita thayelA jANIne pUchIne AlocanA kare. gAthAno A saMkSepathI artha che. [329] vyAsArthamAha kahaNAi avakkhittaM, kohAduvasaMta vaTThiyamuvattaM / saMdisahatti aNuNNaM, kAUNa vidinna Aloe // 330 // dAraM / / vRttiH- 'dharmakathAdinA avyAkSiptaM'-nirvyApAraM, 'krodhAdinopazAntaM', tadanAsevanena, 'upasthitam-upayuktamA'locanAzravaNe, tamitthabhUtaM vijJAya 'sandizatetyevamanujJAM kRtvA vitIrNe' datte prastAva iti gamyate tataH 'Alocayet' nivedayediti gAthArthaH // 330 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [151 ukta gAthAno vistArathI artha kahe che guru dharmakathA vagere vyApArathI rahita hovAthI avyAkSita che, krodhAdithI rahita hovAthI upazAMta che, ane AlocanA sAMbhaLavAmAM upayogavALA hovAthI upasthita che, ema jANIne "Apa AlocanA karavAnI AjJA Apo" ema anujJA meLavIne, gurunI rajA maLatAM AlocanA 72. [330] taccatatparityAgato'nena vidhinetyAha NaTuM calaM ca bhAsaM, mUaM taha DhaDDharaM ca vajjijjA // Aloejja suvihio, hatthaM pattaM ca vAvAraM // 331 // vRttiH- 'nRtyaM calaM ca'-calan 'bhASA maukyaM tathA DhaDDharaM ca varjayet' etatparityAgataH 'Alocayet suvihitaH hastaM pAtraM ca vyApAraM' ceti gAthArthaH // 331 // nIcenA doSono tyAga karIne vidhipUrvaka AlocanA kare e jaNAve che- suvihita sAdhu nRtya, cala, bhASA, mUka ane DhaDhara-e doSono tyAga karIne AlocanA kare ane vahorAvanAre kevA hAthe, kevA vAsaNathI ane kayuM kAma karatAM (kevI rIte) vahorAvyuM e badhuM . thAno mA saMkSepathI artha cha. [331] vyAsArthastu bhASyAdavaseyaH, taccedam karapAyabhamuhasIsacchihoTThamAIhiM nacciaM nAma / dAraM / calaNaM hatthasarIre, calaNaM kAeNa bhAveNa // 332 // vRtti:- 'karapAdabhUziro'kSyoSThAdibhirtitaM nAma' Alocayet, karAdInAM SaNNAM vikArato na pravRttaH, sthitvA dhArayatItyetanna karttavyaM, 'calanaM hastazarIrayoH', savikArametadapi na kArya, 'calanaM kAyena bhAvena' ca, kAyena parAvarttanaM bhAvena cArubhikSAdoSagUhanamiti gAthArthaH // 332 / / gAratthiabhAsAo, ya vajjae mUa DhaDDharaM ca saraM / Aloe vAvAraM, saMsaTThiare ya karapatte // 333 // vRttiH- Alocayan 'gRhasthabhASAzca varjayet', na kevalaM nartitAyeva, tathA 'maukyam' avyaktabhASaNena mUkabhAvaM, 'DhaDDharaM ca svaraM' mahAnirghoSaM varjayet, etatparityAgena 'Alocayet, vyApAra saMsRSTAsaMsRSTa viSayaM 'karapAtrayo riti gAthArthaH // 333 / / ukta gAthAno vistArathI artha oghaniryuktinA bhASyathI jANavo, te A pramANe che nRtya eTale hAtha-paga, AMkhanA bhavAM, mastaka, AMkha, hoTha vagerethI kuceSTA karato karato AlocanA kare. Ama na karavuM joIe. sthira rahIne AlocanA karavI joIe. calana eTale hAtha Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute ke zarIrane game tema halAvato halAvato AlocanA kare. A vikRtirUpa hovAthI A paNa na karavuM joIe. calana kAyAthI ane bhAvathI ema be prakAre che. kAyAne jema tema pheravavI e kAyAthI calana che. sArI bhikSA ane doSo chupAvavA e bhAvathI calana che. [332] AlocanA karatAM gRhasthabhASA bolavI e bhASAdoSa che, teno tyAga kare, sAdhubhASAthI AlocanA kare. AlocanA karatAM avyakta = na samajAya tema bolavuM e mUkadoSa che, teno tyAga kare. moTA avAjathI AlocanA karavI e DhaDhura doSa che, teno tyAga kare. vahorAvanArano hAtha pANIthI bhino hato ke koro ? vahorAvavAnuM vAsaNa pANIthI bhinuM hatuM ke koruM ? vahorAvanAra vyakti vahorAvatAM pahelAM zuM karatI hatI ? vahorAvatI vakhate kevI rIte vahorAvyuM vagere gurune kahe. [333] etadeva spaSTayati aosavimuko, guruNo gurusaMmayassa vA''loe / hi tu bhave, paDhamAyA jA bhave caramA // 334 // vRtti: - ' etaddoSavimukta' iti narttitAdidoSarahitaH san 'guroH ' AcAryasya' gurusammatasya vA ' jyeSThAryasya 'Alocayet', kimityAha- 'yad' odanAdi 'yathA' yena prakAreNa DovAdibhAjanAdinA 'vRddIta, tu'zabda dvArArtha:, gRhItameva' mavet', 1pratiSiddhamAnotyaMta rUti, jta garamya phatyavadhimAH'prathamAyA: 'mikSAyA kRti gayate Aramya'yAvat bhave jvaramA'pazcimA' mikSatti mAthArthaH // 34 || A ja viSayanI spaSTatA kare che-- sAdhu nartita (nRtya) vagere doSono tyAga karIne gurune kahe. (guru pAse AlocanA na thaI zake tyAre) gurune mAnya anya vaDilane sauthI pahelAM vahoryuM tyArathI AraMbhI sauthI chelle vahoryuM hoya tyAM sudhImAM je vastu je rIte lIdhI hoya te badhuM kahe. je vastu lIdhI hoya tenI AlocanA karavAnI hoya, na lIdhI hoya tenI nahi. AthI ahIM gRhItameva = lIdhI hoya tenI ja AlocanA kare ema jakArano prayoga karyo che. [334] apavAdamAha kAle apahuppaMte, uvvAo vAvi ohamAloe / velA gilANagassa va, aigacchai guru va uvvAo / / 335 / / vRtti:- 'kAle aprabhavati' sati' uvvAo vAvi 'tti zrAnto vA bhikSATaneneti' ohamAloe' sAmAnyenAlocayet, 'velA glAnasya vA'tigacchati, gururvA zrAntaH' zrutacintanikAdineti sAmAnyenAlocayet, yadi zuddhaiva tataH prathamapazcime sarvasAdhuprAyogyamityAdIti gAthArthaH // 335 // apavAda kahe che-- vadhAre samaya na hoya, athavA sAdhu bhikSAmAM (ghaNuM) pha2vAthI thAkI gayo hoya, athavA glAnane Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [153 bhojana ApavAmAM vilaMba thato hoya, athavA zrutaciMtana Adi (ghaNuM) karavAthI guru thAkI gayA hoya, to sAmAnyathI = saMkSepathI AlocanA kare. jo bhikSA zuddha hoya (= moTA doSo na lAgyA hoya) to pUrvakarma - pazcAtkarma (Adi nAnA) doSo lAgyA che, AthI bhikSA sarva sAdhuone prAyogya che ema sAmAnyathI jaNAve. [335]. etadeva bhAvayati purakamma pacchakamme, appe'suddhe a ohamAloe / turiakaraNaMmi jaM se, Na sujjhaI tattiaM kahae // 336 // vRttiH- 'puraHkarma pazcAtkarme 'tyete prathamapazcime prAbhRtake gRhyete, 'alpe'zuddha' ityatrAlpazabdo'-bhAvavacanaH, azuddhAbhAve sati 'sAmAnyenAlocayet', 'aggiliyA pacchiliyA sesaM sAhUNa pAyoggaM', 'tvaritakaraNe yattanna zuddhyati', azanAdIti gamyate, 'tAvanmAnaM kathayet' Alocayet, anye tu vyAcakSate-puraHkarmapazcAtkarmagrahaNena doSaparigraha eva, tatazcAlpe'zuddha iti yatra puraHkarmAdidoSA na vidyante tatra sAmAnyenAlocayet 'aggiliyA pacchiliyA sAhupayogA' zeSaM pUrvavaditi gAthArthaH // 336 // A ja viSayanI vicAraNA kare che- jo bhikSA zuddha hoya (moTA doSo na lAgyA hoya) to pUrvakarma-pazcAtkarma (vagere nAnA) doSo lAgyA che, A sivAya azanAdi badhuM sAdhuprAyogya che, ema sAmAnyathI kahe. have jo vadhAre utAvaLa hoya to je (moTA) doSo lAgyA hoya tene ja kahe. bIjAo to kahe che ke- purakarma - pazcAtkarma e be doSanA ullekhathI (sava) doSonuM grahaNa karyuM ja che. tethI pUrva karma-pazcAtkarma vagere koI doSo na lAgyA hoya tyAre ja sAmAnyathI AlocanA kare. zeSa zabdonI vyAkhyA pUrvavat che. [336]. AloettA savvaM, sIsaM sapaDiggahaM pamajjittA / uDDhamahe tiriaMmi , paDilehe savvao savvaM / / 337 / / vRtti:- itthamutsargata: 'Alocya sarva'samudAnaM taduttarakAlaM 'ziraH sapratigrahaM pramRjya' mukhavastrikayA "sIsaM kiM nimittaM pamajjijjai ?, kiMci laggaM bhavijjA tAhe dAeMtassa heTThAhuttassa paDiggahe paDijjA, paDiggaho ki pamajjijjai?, tattha uvariM pANANi vA bhavijjA, pacchA pariggaheNa NINieNaM te pANajAtiyA pilijjanti" 'Urdhvamadhastiryagapi ca pratyupekSeta' nirIkSeta 'sarvataH sarvaM' sarvAsu dikSu niravazeSaM, 'uDDhaM kiMnimittaM?, gharakoilao vA sauNI vA saNNaM vosirijjA, uMdaro vA sappo vA uvari laMbijjA, eyanimittaM, tiriaM tu mA suNao vA majjAro vA ceDarUvaM vA dhAvaMtaM AvaDijjA, hiTThayaM mA khIlao vA visamadAruyaM vA hojja'tti gAthArthaH // 337 // A pramANe utsargathI (= vadhAre samaya na hoya vagere apavAda na hoya tyAre) bhikSAsaMbaMdhI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute saMpUrNa AlocanA karIne muhapattithI mastaka ane pAtranuM pramArjana kare, pachI UMce, nIce ane tirlDa sarva dizAomAM barobara nirIkSaNa kare. prazna- mastakanuM pramArjana zA mATe karavAmAM Ave che? uttara- mastake (parasevo vagere) kaMIka lAgyuM hoya to mastakathI namIne gurune pAtra batAvatI vakhate pAtramAM paDe. kaMI lAgeluM hoya to pramArjana karavAthI dUra thaI jAya. prazna- pAtranuM pramArjana zA mATe karavAmAM Ave che? uttara- pAtra upara jIvo hoya e saMbhavita che. jo jIvo hoya to jhoLImAMthI pAtra bahAra kADhatAM (jhoLI vagere saMkocAvAthI ke hAthasparza vagerethI) e jIvo marI jAya (ke kilAmaNA pAme). pAtranuM pramArjana karavAthI te jIvo bacI jAya. prazna- upara, nIce ane tihu~ jovAnuM zuM kAraNa? uttara- upara garoLI ke pakSI hoya to tenI vijhA pAtramAM paDe, athavA upara uMdara ke sarpa hoya to pAtramAM paDavAno saMbhava rahe. tirlDa zvAna, bilADo ke nAno chokaro doDIne Ave, (ane pAtra upara jhApaTa mAre) nIce khIlo, viSama kAi vagere hoya. (ethI page lAgavAno saMbhava rahe) jovAthI ukta badhA upadravo TALI zakAya. [337]. etadeva spaSTayati uDDhe gharakoilAI ( dAraM) tiriaMmajjArasANaDiMbhAI ( daarN)| khIlagadArugapaDaNAirakkhaNaTThA aho pehe // 338 // dAraM / / vRttiH- 'UrdhvaM gRhakokilAdi', tatpurISAdipAtarakSaNArthaM, pAThAntaraM vA uDDhaM puSphaphalAdI, etadapi maNDapakAdisthitAnAM bhavatyeva, tatazca tatpAtasaGghaTTanAdirakSArthaM, 'tiryaMGmArjArazvaDimbhAdi', tadApAtapariharaNAya, tathA 'kIlakadArukapatanarakSArthaM, adhaH prekSeta', kriyA sarvatrAnuvartata iti mAthArtha: 5 rU38 || oNamao pavaDijjA, sirao pANA ao pamajjijjA / ___ emeva uggahaMmivi, mA saMkuDaNe tasaviNAso // 339 // vRttiH- 'avanamataH prapateyuH zirasaH prANina' iti, aprANinAmapyupalakSaNametat, 'ataH pramArja-yed, evameva avagrahe'pi' pratigrahe'pi, 'mA saMkoce' udghATyamAnapAtrabandhasaGkoce, 'trasavinAza' iti tallagnatrasaghAta ityataH pramArjayediti gAthArthaH // 339 / / A ja viSayane spaSTa kare che- upara garoLI vagere hoya tenI vijhA vagere pAtramAM na paDe e mATe upara nirIkSaNa kare. athavA 3a gharophahnA e pAThanA badale hRputAvI evo pATha che. tyAM upara puSpa, phaLa Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [155 vagere hoya. maMDapa (bagIcA) vageremAM rahelA sAdhuone A paNa bane ja. tethI puSpa, phaLa vagere pAtramAM na paDe athavA teno saMghaTTa na thAya e mATe upara nirIkSaNa kare. tirlDa bilADo, zvAna, nAno chokaro vagere Ave nahi eTalA mATe nirIkSaNa kare. nIce khIlo, kASTha vagere vAge nahi vagere kAraNe jAe. [338] namatAM mastakamAMthI jIvo ke bIjAM (parasevo, kacaro vagere) kaMI pAtramAM na paDe e mATe mastakane puMje. jhoLI kholatI vakhate jhoLI saMkocAvAthI pAtra upara rahelA trasa jIvono ghAta na thAya e mATe pAtrane paNa puje. [339] gurorAhAradarzanavidhimAha kAuM paDiggahaM karayalaMmi addhaM ca oNamittANaM / bhattaM vA pANaM vA, paDidaMsijjA gurusagAse // 340 // vRttiH- 'kRtvA pratigrahaM karatale', aprAvRttopaghAtasaMrakSaNArthaM, pRSThato'valokanaM kRtvA, 'arddha cAvanamya', tataH kimityAha-'bhaktaM vA pAnaM vA pratidarzayed gurusakAze' AcAryasamIpe iti gAthArthaH // 340 // gurune AhAra batAvavAno vidhi kahe che pAtrane hAthamAM laIne, pAtra khulluM hovAthI zarIranA pAchaLanA bhAgathI bilADI vagerethI hAni na thAya (= bilADI vagere AvIne pAtramAM jhApaTa na mAre) vagere mATe zarIranA pAchaLanA bhAgamAM zene, thI nabhAne mADA2-54I gurune batAve. [340] tAhe durAloia bhattapANe esaNamaNesaNAe u / aThussAse ahavA, aNuggahAI u jhAejjA // 341 // vRttiH- 'tataH' tadanantaraM 'durAlocitabhaktapAnayo nimittamiti gamyate, 'eSaNAneSaNayorvA' anAbhoganimittamiti gamyate, 'aSTAvucchvAsAn'-paJcanamaskAramityarthaH, dhyAyeteti yogaH 'athavA'nugrahA-gheva' 'jai me aNuggahaM kujjA sAhU' ityAdi 'dhyAyed', iyaM gocaracaryeti gAthArthaH // 341 // viNaeNa paTTavittA, sajjhAyaM kuNai to muhuttAgaM / evaM tu khobhadosA, parissamAI a hoti jaDhA // 342 ||aaloanntti dAraMgayaM // vRttiH- uktadhyAnAnantaraM 'vinayena' vandanAdinA 'prasthApya svAdhyAyaM karoti, tato muhUrta svAdhyAyameva, karotIti vartamAnanirdezastulAdaNDamadhyagrahaNanyAyataH trikAlagocarasUtrasaGgrahArthaH, svAdhyAyakaraNe guNamAha-'evaM tu' svAdhyAyakaraNena 'kSobhadoSAH' vAtAdidhAtukSobhAparAdhAH' 'parizramAdayaH' svAGgikA 'bhavanti jaDhA' parityaktA iti gAthArthaH || 342 // tyArabAda AhAra-pANInI AlocanA barobara na thaI hoya (= nRtya Adi doSo lagADyA hoya) athavA bhikSA letAM A zuddha che ke azuddha eno barAbara upayoga na rahyo hoya, AthI enI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute zuddhi mATe kAyotsargamAM namaskAra maMtra ciMtave, athavA majudaM puSkA 'sAdU.. ItyAdi citave. - tyArabAda vaMdanAdipUrvaka (yogavidhinI jema) sajhAya paThAvIne eka muhUrta sudhI svAdhyAya ja kare. prazna- ' ' ema vidhyarthano prayoga karavAne badale ati evo vartamAnakALano prayoga kema karyo uttara- 'tulAdaMDamadhyagrahaNa' nyAyathI sUtrane traNe kALano viSaya banAvavA mATe Ama karyuM che. jema trAjavAnA daMDanA madhya bhAgane pakaDavAthI AjubAjunA be pallA paNa pakaDAya che, tema vartamAnakALanA prayogathI bhUta ane bhaviSyakALano paNa prayoga thaI jAya che. sUtro kevaLa vartamAnakALanuM ja sUcana karatA nathI, kiMtu traNe kALanuM sUcana kare che. jema ke - sAdhuo hamaNAM ja A pramANe svAdhyAya kare che ema nahi, bhUtakALamAM sAdhuo A rIte svAdhyAya karatA hatA ane bhaviSyamAM paNa karaze. (svAdhyAya karavAthI thato lAbha kahe che.) bhikSAmAM ghaNuM pharavAthI ane garamI AdinA kAraNe zarIranA vAtAdi doSo viSama bane. ethI AvIne turata bhojana karavAmAM Ave to peTapIDA, UlaTI, jhADA yAvata maraNa paNa thAya. muhUrta sudhI svAdhyAya karavAthI tyAM sudhImAM vAtAdi doSo zAMta thaI jAya= sama banI jAya. AthI vAtAdinI viSamatAthI thatA anartho na thAya, tathA zArIrika thAka vagere paNa dUra thAya. [342] AlocanA dvAra pUrNa thayuM. duviho a hoi sAhU, maMDaliuvajIvao a iaro a / maMDaliuvajIvaMto, acchar3a jA piMDiA savve // 343 // vRttiH- 'dvividhazcasAvapi sAdhuH', katamena vaividhyenetyAha-'maNDalyupajIvakazcetarazca'anupajIvakazca, upajIvako-maNDalIbhoktA anupajIvakaH-kAraNataH kevalabhoktA, tatra 'maNDalimupajIvan' maNDalyupajIvakaH 'tAvattiSThati' gRhItasamudAna eva 'yAvatpiNDitAH sarve'-tanmaNDalibhoktAra iti gAthArthaH // 343 / / (have ra30mI mUladhAra gAthAmAM jaNAvela bhojanahAranuM varNana zarU kare che-) 1. napha che majuduM ja dU e padothI zarU thatI gAthAvALo koI graMtha vartamAnamAM upalabdha nathI. vartamAnamAM dazavaikAlikanA pAMcamA adhyayananA pahelA uddezAnI 94mI gAthAnA uttarArdhanA pahelA caraNamAM A pado jovA maLe che. tathA vartamAnamAM AnA sthAne go nahiM anAvanA e gAthAnuM ciMtana karAya che. 2. namuAiRUT parittA, vattA niraMthad 1 sAthe pavittA, vImena muLI | dazavaikAlika, adhyAya-5, uddezo-1 gAthA-93. 3. v+ sthApae saMskRta preraka dhAtu uparathI prAkRtamAM padRva dhAtu bane che. teno artha "zarU karavuM" evo che. prastutamAM sajhAya paThAvavI eTale svAdhyAyano prAraMbha karavo evo zabdArtha thAya. ahIMe zabdArthanapakaDatAM sajhAyapaThAvavI eTale svAdhyAya karavA mATe prAraMbhamAM vasati jovI, svAdhyAya karavA gurune nivedana karavuM jaNAvavuM, vaMdana karavuM vagere vidhi karavI evo artha samajavo. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 217 sAdhuo mAMDalIbhojI ane ekalojI ema be prakAranA hoya. mAMDalImAM badhAnI sAthe bhojana kare te mAMDalIbhojI. koI kAraNathI ekalo alaga bhojana kare te ekalabhojI. temAM mAMDalIbhojI sAdhu mAMDalImAM bhojana karanArA badhA sAdhuo bhegA na thAya tyAM sudhI lAvelI bhikSAnI rakSA karato rAha jue. [343] iaro saMdisahatti a, pAhuNakhamaNe gilANa sehe a / aharAyaNi savve, ciatteNa nimaMtae evaM // 344 // vRtti - "kRti' mANDatyanunIva: "sanniti va' gumApRccha tanAt "prApUufkksspkglaan-shissykaaNshc yathAratnAdhikaM' yathAjyeSThAryatayA 'sarvAn' 'ciyatteNa'tti bhAvato manaHprItyA nimantrayet, evaM' AgrahatyAgaH samAnadhArmikavAtsalyaM ca kRtaM bhavatIti gAthArthaH // 344 // ekalojI sAdhu gurune pUchIne temanA kahevAthI dIkSA paryAyanA krama pramANe prAthUrNaka, tapasvI, glAna ane navadIkSita e badhAne pote lAvelA AhAranI "AmAMthI mane lAbha Apo" ema mAnasika premathI bhAvapUrvaka nimaMtraNa kare. Ama karavAthI Asaktino-svArthano tyAga thAya che ane sAdharmikavAtsalya thAya che. [344] dine gurUhi tehiM, sesaM bhuMjejja guruaNuNNAo / guruNA saMdiTTho vA, dAuM sesaM tao bhuMje // 345 // vRttiH- tatra yadi prAghUrNakAdayo'rthinastata Agatya guronivedayati, tatazca guruH prAghUrNakAdibhyo dadAti, itthaM dattegurubhiH tebhyaH'prAghUrNakAdibhyaH zeSaM bhuJjIta gurvanujJAtaH san atha kathaJcidakSaNiko guruH tato 'guruNA sandiSTo vA' san 'dattvA' prAghUrNakAdibhyaH zeSaM 'tato bhuJjIta', zeSamiti na tebhya uddharitameva, ki tvapradhAnamapi zeSamucyate, yathoktaM-'sesAvasesaM labhau tavassI' iti gAthArthaH / / 345 / / nimaMtraNa karyA pachI prAthUrNaka vagere levAnI IcchAvALA hoya to guru pAse AvIne prApUrNaka vagere levAnI IcchAvALA che ema kahe. pachI guru prAgUrNaka vagerene Ape. guru prAgUrNaka vagerene ApI de eTale zeSa = bAkInuM gurunI rajA laIne pote vApare. jo gurune samaya na hoya to gurunI rajAthI pote ja prApUrNaka vagerene Ape, ane gurunI rajA laIne zeSa = bAkInuM pote vApare. ahIM zeSa zabdano ApyA pachI vadheluM eTaloja artha nathI, kiMtu apradhAna (sAmAnya) paNa zeSa kahevAya che. kahyuM che ke sesIvase nama: tavassI = "tapasvI apradhAna-sAmAnya vadheluM le, arthAt tapasvI vadhelo AhAra le, vadhelo AhAra paNa utkRSTa (sAro) na le, kiMtu sAdo le. [345] yadi tu necchati kazcit tatra kA vAta'tyAha icchijja na icchijja va, tahavi apayao nimaMtae sAhU / pariNAmavisuddhIe, u nijjarA hoagahie'vi // 346 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- 'icchet necchedvA' yadyapyevaM 'tathApi ca prayatno' yatnaparaH san 'nimantrayet sAdhUn' nirvANa-sAdhakAneva, kimityetadevamityAha-yasmAt 'pariNAmavizuddhayaiva' nimantraNakAlabhAvinyA 'nirjarA bhavatyagRhIte'pI 'ti gAthArthaH // 346 // jo koI sAdhu na le to zuM thAya e kahe che koI sAdhu le ke na le, to paNa nivaNasAdhaka ja sAdhuone AdarapUrvaka AhAranuM nimaMtraNa karavuM joIe, kAraNa ke na le to paNa nimaMtraNa karatAM thayelI pariNAma-vizuddhithI ja nirjarA thAya che. [346] vyatirekamAha pariNAmavisuddhIe, viNA u gahie'vi nijjarA thovA / tamhA vihibhattIe, chaMdijja tahA vi (ca) attijjA // 347 // vRttiH- 'pariNAmavizuddhayA vinA tu gRhIte'pya'zanAdau prAghUrNakAdibhiH 'nirjarA stokA', na kAcidityarthaH, yasmAdevaM 'tasmAdvidhibhaktibhyAM chandayet'-nimantrayet, 'tathA ca' na lATapaJjikAmAtraM kuryAditi gAthArthaH // 347 // pariNAmavizuddhi vinA lAbha na thAya e kahe che- pariNAmazuddhi vinA to prApUrNakAdi azana vagere le to paNa nirjarA na thAya. AthI vidhi ane bhaktipUrvaka nimaMtraNa karavuM joIe. paNa lATapaMjikA jevuM na karavuM joIe. paMjikA eTale IcchA jeTaluM dAna = mukha mAgyuM dAna. lATa dezanuM nAma che. lATa dezanA mANaso banAvaTa karavAmAM prasiddha hatA. lATa dezanA mANaso mArI pAsethI moM mAgyuM dAna laI jAo ItyAdi bole, paNa Ape kaMI nari. mema sahI heAva pUratuM nimaMtra na 2 . [347] etadevodAharaNataH spaSTayati AharaNaM siTThidugaM, jiNaMdapAraNaga'dANadANesu / vihibhattibhAva'bhAvA, mokkhaMgaMtattha vihibhattI // 348 // vRttiH- 'udAharaNamatra zreSThidvayaM' jIrNazreSThI abhinavazreSThI ca, 'jinendrapAraNakAdAnadAnayo 'riti, adAne dAne ca 'vidhibhaktibhAvAbhAvAt', ekatra vidhibhaktyorbhAva:, anyatrAbhAvaH, 'mokSAGgaM tatra vidhibhaktI', na tadrahitaM dAnamapIti gAthArthaH // 348 // A ja viSayane udAharaNathI spaSTa kare che A viSayamAM jIrNazeTha ane abhinava zeTha e benuM dRSTAMta che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA pAraNAmAM jIrNazeThe dAna na karyuM ane abhinava zeThe dAna karyuM; paNa jIrNazeThamAM vidhi ane bhakti hatI. abhinava zeThamAM te baMneno abhAva hato. dAnamAM vidhi ane bhakti mokSanuM kAraNa che. vidhi Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] ane bhakti rahita dAna paNa mokSanuM kAraNa banato nathI. [348] etadeva spaSTayati vesAlivAsaThANaM, samare jiNapaDima siTThipAsaNayA / aibhatti pAraNadiNe, maNoraho annahiM pavise // 349 // jA tattha dANadhArA, loe kayapunnautti a pasaMsA / kevaliAgama pucchaNa, ko puNNo ? jiNNasiTThitti // yugalaM // vRttiH- egayA bhagavaM mahAvIre viharamANe 'vesAlAe vAsAvAsaM Thie', tattha ya aNuNNaviya oggahaM 'samare'tti-devaule paDimAe Thie, se ya paDimAe Thie jiNNaseTThiNA diTThe, taM ca daTThUNa 'atIva' se 'bhattI' samuppaNNA, aho ! bhagavato somayA NippakaMpayatti, ahiMDaNeNa viNNAo cAummAsigo abhiggaho siTTiNA, aikkaMtA cattAri mAsA, patto 'pAraNagadivaso', diTTho ya bhikkhAgoraM pati calio bhagavaM samuppaNNo siTThissa 'maNoraho' - aho ghaNNo ahaM jadi me bhagavaM gehe AhAragahaNaM karei, gao turio gehaM appa (No, pa) vaDDhamANasaMvego ya bhagavao AgamaNaM paloiuM pavatto, bhagavaMpi adINamaNo goyaradvitIe 'ahiNavasiTThigehaM paviTTho', teNa'viya bhagavaMtaM pAsiUNa jahicchAe davAviyaM kummAsAdibhoyaNaM, pattavisesao samubbhUyANi divvANi, addhaterasahiraNNakoDIo nirvADiyA 'vasuhArA, kayapuNNotti pasaMsio loehiM' ahiNavasiTThI, jiNNaseTThI'vi bhagavao pAraNayaM suNeUNa na paviTTho me bhagavaM gehaMti avaTThiyapariNAmo jAo, gao ya bhagavaM khittaMtaraM, 'Agao' ya pAsAvaccijjo 'kevalI' taMmi ceva divase vesAlI, muNio ya logeNa, niggao tassa vaMdaNavaDiyAe, vaMdiUNa ya vasudhArAvuttaMtavimhieNa loeNa' pucchio' kevalI, bhagavaM ! imIe nagarIe ajja ko puNNotti ?' ko mahaMtapuNNasaMbhArajjaNeNa kayatthotti ?, bhagavayA bhaNiyaM'jiNNaseTThitti', logeNa bhaNiyaM Na bhagavao teNa pAraNagaM kayaM, na ya tassa gehe vasuhArA nivaDiyA, tA kahameyamevaM ?, bhagavayA bhaNiyaM kayaM ceva bhAveNa aviya Idiso tassa kusalapariNAmo Asi jeNa jai thevavelAe titthagarapAraNagavuttaMtaM na suNato ao pavaDDhamANasaMveyayAe siddhi pAviUNa kevalaMpi pAvito, aviya pArviteNa saDDhAieNa niruvahayaM sokkhaM pAyaM, ao mahaMtapuNNasaMbhArajjaNeNa so kayatthotti, pAraNagakAragassa tu ahiNavasidvissa Na tArisA pariNAmo, ato Na tahA kayattho, vasuhArAnivaDaNaM ca egajammiyaM thevaM paoyaNaMti gAthAdvayArthaH // 349 // / 350 / / [ 159 A ja viSayane spaSTa kare che-- ekavAra bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI vihAra karatAM karatAM vizAlAnagarImAM comAsuM rahyA. tyAM avagrahanI yAcanA karIne kAmadevanA maMdiramAM kAussaggamAM rahyA. kAussaggamAM rahelA temane jIrNazeThe joyA. temane joIne tene temanA upara atyaMta bhakti utpanna thaI. aho ! bhagavAnanI Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 ] . [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute saumyatA kevI che ! niSNakaMpatA paNa kevI che ! sadA kAussaggamAM rahevAthI jIrNazeThe jANyuM ke bhagavAnane cAra mAsano abhigraha che = cAra mahinAnA upavAsa che. cAra mAsa pUrNa thayA. pAraNAno divasa Avyo. bhikSA levA mATe nIkaLelA bhagavAnane jIrNazeThe rastAmAM joyA. A vakhate jIrNazeThane manoratha thayo ke - aho ! jo bhagavAna mArA gherathI AhAra vahore to huM dhanya banI jAuM. pachI jaldI potAnA ghare gayo. vadhatA saMvege bhagavAnanA AgamananI rAha jovA lAgyo. adInapaNe gocarI mATe pharatA bhagavAne paNa abhinavazeThanA gharamAM praveza karyo. teNe paNa bhagavAnane joIne (bAphelA) aDada vagere bhojana IcchA pramANe (dAsI dvArA) apAvyuM. bhagavAnanA mAhAtmyathI (pAMca) divyo pragaTa thayAM. sADAbAra kroDa sonAmahoranI vRSTi thaI. lokoe kharekhara A kRtapuNya (= puNyazALI) che ema abhinavazeThanI prazaMsA karI. jIrNazeThe paNa bhagavAnane pAraNuM thaI gayuM ema (duMdubhinA avAjathI) sAMbhaLyuM. A sAMbhaLIne bhagavAna mArA ghare na padhAryA evA vicArathI enA vadhI rahelA AtmapariNAma sthira thaI gayA. bhagavAna bIje sthaLe vihAra karI gayA. te ja divase pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAnA koI kevalI bhagavaMta vaizAlInagarImAM padhAryA. temanA AgamananI khabara paDatAM nagaranA loko temane vaMdana karavA mATe gayA. vaMdana karIne pUrve thayela suvarNavRSTithI vismita banelA lokoe kevalI bhagavaMtane pUchyuM : he bhagavaMta ! A nagarImAM Aje koNa puNyazALI banyo che ? koNa mahAna puNyasamUhane upArjana karIne kRtArtha banyo che ? kevalI bhagavaMte kahyuM : jIrNazeTha puNyazALI ane kRtArtha banyo che. lokoe pUchyuM : bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIe tenA ghare pAraNuM karyuM nathI, ane tenA ghare suvarNavRSTi paNa thaI nathI. to pachI jIrNazeTha puNyazALI ane kRtArtha kevI rIte banyo ? kevalI bhagavAne kahyuM : teNe bhAvathI pAraNuM karAvyuM ja che. vaLI te vakhate tenA evA zubha pariNAma hatA ke jo teNe tIrthaMkaranA pAraNAnA samAcAra thoDA moDA sAMbhaLyA hota to atizaya vadhatA saMvegathI kSapakazreNi pAmIne kevalajJAna paNa prApta karyuM hota. vaLI pote prApta karela atizaya zraddhAthI (=samyagdarzanathI) teNe avinAzI evA 'sukhane prApta karyuM che. AthI mahAnapuNyasamUha upArjana karavAthI jIrNazeTha kRtArtha thayo che. pAraNuM karAvanAra abhinavazeThane tevA pariNAma na hatA. AthI te jIrNazeThanI jema kRtArtha thayo nathI. tenA ghare suvarNavRSTi thaI e to A janmanuM(ja) thoDuM phala che. [349-350] iare u niaTThANe, gaMtUNaM dhammamaMgalAIaM / kaMti tAva suttaM, jA anne saMNiaTTaMti // 351 // vRtti:- 'hato tu' manyuvanIvA: 'ninasthAne' 3pavezanamAzritva 'matvA', jimityAda'dharmamaGajJAti vaSatti' panti'tAvapUrNa yAvacce'-sAdhava:'sannivartana' kRti thArtha: // rUz // mAMDalIbhojI sAdhu potAnA Asane besIne gocarIe gayelA bIjA sAdhuo Ave tyAM sudhI 'dho maMta' vagere sUtrono pATha kare. [351] 1. ahIM samyagdarzananA prabhAvathI samyagdaSTinA anubhavamAM AvatuM AdhyAtmika sukha samajavuM, athavA vini bhUtavaDupavAra e nyAyathI bhaviSyamAM avazya maLanArA mokSasukhanI apekSAe AnI ghaTanA thaI zake. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [161 dharmamaGgalAdItyuktaM tadAha dhammaM kahaNNa kujjaM, saMjamagAhaM ca niamao savve / eddahamittaM va'NNaM, siddhaM jaM jaMmi titthammi // 352 // vRttiH- 'dharma'miti dharmamaGgalakaM 'kahaNNa kujjamiti tadanantarAdhyayanaM 'saMjamagAhaM ceti tRtIyAdhyayanagAthAM ca 'saMjame suTTiappANa'mityAdilakSaNAM 'niyamataH sarve' paThanti, 'etAvanmAnaM vA anyat' sUtraM siddhaM yadyasmistIrthe'-RSabhAdisambandhini tanniyamataH sarvepaThantIti gAthArthaH / / 352 / / diti tao aNusa4i, saMviggA appaNA u jIvassa / rAgaddosAbhAvaM, sammAvAyaM tu mannaMtA // 353 // vRttiH- 'dadati tataH' svAdhyAyAnantaraM 'anuzAsti' svopadezalakSaNAM 'saMvignA' mokSAbhilASiNaH santa: 'Atmanaiva jIvasya'-Atmana eva, kimityatrAha-'rAgadveSAbhAva'miti rAgadveSAbhAvaviSayaM 'samyagvAdaM manyamAnA' iti gAthArthaH // 353 // dhammo maMgala mAha sUtra meM vizeSa cha zAlinA paDelA madhyayananI dhammo maMgala vagaire thAmI, jI adhyayananI kahaM nu kujjA vagere ||thaamo,trii adhyayananI saMjame suTTiappANaM se thA- 202mo 418 to badhAsAdhuo avazya kare. athavA je tIrthamAM ATalA pramANavALuM bIjAM je sUtra prasiddha (-pracalita) hoya te tIrthamAM te sUtrano badhA sAdhuo avazya pATha kare. [35] svAdhyAya karyA pachI "rAga-dveSano kSaya karavo e ja zAstrano zreSTha sAra che" ema mAnanArA sAdhuo mokSAbhilASI banIne pote ja potAne zikhAmaNa Ape. [343] anuzAstimAha bAyAlIsesaNasaMkaDaMmi gahaNaMmi jIva ! na ha chalio / imhi jaha na chalijjasi, bhuMjaMto rAgadosehiM // 354 // vRttiH- 'dvicatvAriMzadeSaNAsaGkaTe' iti - Akule 'gahane he jIva' bhikSATanaM kurvan 'nA'si 'chalitaH' na vyaMsito'si, 'tadidAnI yathA na chalyase bhuJjAno rAgadveSAbhyAM' tathA'nuSTheyamiti gAthArthaH / / 354 // kevI zikhAmaNa Ape te kahe che- he jIva! bhikSA letI vakhate betALIza eSaNAnA doSothI duSpaveza jaMgalamAM tuM chetarAyo nathI, (oSo sevyA nathI,) to ui mo4na 420i -dveSayA chatarAya nAma tema tAre 72. [354] rAgaddosavirahiA, vaNalevAiuvamAi bhuMjaMti / kaDDittu namokkAraM, vihIe guruNA aNunnAyA // 355 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 2 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- tataza " ravihitA: santaH "vRtteipazupamA'- 'vRtteioipAva' dityAdilakSaNayA 'bhuJjate, kaDDhettu NamokAra'miti paThitvA namaskAraM vidhinA' vakSyamANalakSaNena bhuJjate, sandizata pArayAma ityabhidhAya 'guruNA'nujJAtA:' santa iti gAthArthaH // 355 / / pachI "Apa AjJA Apo ke ame pratyAkhyAna pArIe (EchoDIe-pUrNa karIe)" ema gurunI AjJA mAge. guru AjJA Ape eTale rAga-dveSathI rahita banIne, "vraNalepa' vagere upamAthI, namaskAramaMtra gaNIne, have kahevAze te vidhithI bhojana kare. vraNalepa vagere upamAone batAvatI prazamaratinI gAthA A pramANe che vraNalepAkSopAGgavadasaGgayogabharamAtrayAtrArtham / pannaga ivAbhyavahare-dAhAraM putrapalavacca // 135 // A gALAmAM sAdhu AhAra keTalo kare? zA mATe kare ? kevI rIte kare? A traNa praznonuM kramazaH samAdhAna karavAmAM AvyuM che. (1) sAdhu vraNalepa jeTalo AhAra kare. zarIramAM paDelA vraNamAM (cAMdAmAM) lepa keTalo lagADavAno hoya? lepanA thapeDA karavAnA hoya? nA. jeTalA lepathI traNamAMthI rasI nIkaLI jAya ane temAM rUjha AvI jAya teTalo ja lepa joIe. tenAthI adhika lepa nakAmo che. te pramANe sAdhue jeTalA AhArathI kSudhA zarma-saMyamano nirvAha thaI zake teTaloja AhAra levo joIe. vaNalepa dAMtanI ghaTanA bIjI rIte paNa thaI zake. judI judI vyaktine judI judI jAtanA traNa hoya che. koInuM vraNa lImaDAnuM kaDavuM tela copaDavAthI ja maTe, koInuM traNa javanA loTanI loparI lagADavAthI ja maTe, koInuM traNa ghI Adi cikkaNA padArthonA lepathI ja maTe, e pramANe koI sAdhunuM zarIra rUkSa AhArathI anukULa rahetuM hoya, to koI sAdhunuM zarIra snigdha AhArathI anukULa rahetuM hoya. Ama sAdhue jevA prakAranA AhArathI zarIra anukULa rahetuM hoya tevA prakAranA AhAranI jarUra pUrato upayoga karavo joIe ane pratikULa AhArano tyAga karavo joIe. A viSayamAM bIjuM daSTAMta che akSopAMga. jema gADAnA paiDAmAM telanuM uMjaNa paiDuM barAbara cAle teTaluM ja joIe, tema zarIrane AhAra paNa saMyamano nirvAha thAya teTalo ja joIe. sAdhuoe saMyamanA pAlana mATe AhAra levo joIe, nahi ke rasanAne rAjI rAkhavA ke zarIrane alamasta banAvavA. (3) sAdhu sarSanI jema AhAra kare. sarpa bhakSyane mukhamAM laIne cAvato nathI, kiMtu sIdhuM gaLAmAM ja utArI de che. e pramANe sAdhue paNa svAdane vadhAravA AhArane jamaNI dADhamAMthI DAbI dADhamAM ane DAbI dADhamAMthI jamaNI dADhamAM pheravIne cAvavo nahi joIe. A viSayamAM 1. yogazataka gAthA-82. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 162 bIjuM dRSTAMta putramAMsanA bhakSaNanuM che. tevA prakAranA vikaTa saMyogamAM mUkAI gayelA pitAne mRtaputranA mAMsano AhAra karavAno prasaMga AvI paDe to putranA mAMsanuM bhakSaNa karatAM tene Tesa Ave ? nahi, balke kacavAtA dile kare. tema sAdhue AhAra vinA na cAle to ja AhAra karavo joIe, te paNa koI paNa jAtanI Asakti vinA dubhAtA dile. sAdhue putramAMsanA bhakSaNanI jema anicchAe ja AhAra karavo joIe. (sAdhu AhAra kare chatAM upavAsanuM phaLa maLe ema zAstramAM amastuM nathI kahyuM ! sAdhu anicchAe AhAra kare ethI vAstavika dRSTie AhAra karato nathI. AthI te AhAra kare chatAM upavAsI kahevAya.) [355] vidhimAha niddhamahurAi puvvi, pittAIpasamaNaTTayA bhuMje / buddhibalavaddhaNaTThA, dukkhaM khu vigiMciDaM niddhaM // 356 // vRtti:- 'snigdhamadhure' nisyandanapAyasAdirUpe 'pUrvam' mau 'pittAviprazamanArtha bhuJjIta', AdizabdAt vAtAdiparigrahaH, tadanu amladravyAdIni prayojanAntaramAha-'buddhibalavarddhanArthaM', na hi buddhibalarahitaH paralokasAdhanaM kartumalamiti, tathA 'duHkhaM ca parityaktuM', sthaNDile'pi sattva-vyAvRttisambhavAiitta gAthArtha: / / rU6 || bhojanano vidhi kahe che-- pitta, vAyu vagerenA zamana mATe ane buddhi-bala vadhAravA mATe pahelAM snigdha ane madhura rasavALA pravAhI dUdhapAka-khIra vagere dravyonuM bhojana kare, pachI amla vagere rasavALAM dravyonuM bhojana kare. buddhi-balarahita sAdhu paralokanI sAdhanA karavA samartha na bane mATe ahIM "buddhi-bala vadhAravA' ema kahyuM che. snigdha-madhura dravyo pAchaLathI vApare ane vadhI jAya to paraThavavuM paNa muzkela bane. sthaMDilamAM (= zuddhabhUmimAM) paraThave to paNa jIvono vinAza thAya. A kAraNe paNa snigdha-madhura dravyonuM bhojana pahelAM karavuM joIe. [356] atraiva vidhivizeSamAha aha hojja niddhamahurAI appaparikammasaparikammehiM / bhottUNa niddhamahure, phusia kare maMca hAkaDae // 357 // vRtti:- 'atha bhavetAM snigdhamadhure' - uktasvarUpe 'alpaparikarmmasaparikarmmayoH ' pAtrayo tathA'vyaya cAya:, ' muvavA sti dhamathure' pUrvameva tavanuM 'pRthvA=' trirjopAn kRtvA 'muMghaDahaagdde' tti pravarttayed bhojanakriyAM prati yathAkRtAni saMyamagauravakhyApanArthametaditi gAthArthaH // 357 // ahIM ja vizeSa vidhi kahe che alpaparikarma ane bahuparikarma pAtromAM snigdha-madhura dravyo hoya to paNa pahelAM snigdha Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute madhura dravyonuM bhojana kare, pachI te pAtrone hAthathI cIkAzarahita kare. tyArabAda yathAkRta pAtro bhojana mATe mUke, arthAt tyArabAda yathAkRta pAtromAM rahela (snigdha-madhura) AhAranuM bhojana kare. prazna- pahelAM alpaparikabahuparikarma pAtronAM dravyonuM bhojana karyA pachI yathAkRta pAtronAM dravyonuM bhojana karavAnuM zuM kAraNa? uttara-alpaparikarma-bahuparikarma pAtrothI yathAkRta pAtro nirdoSa che. ethI saMyamanA gauravanI prasiddhi mATe yathAkRta pAtronAM dravyonuM bhojana pachI karavAnuM kahyuM che. [357] bhojanagrahaNavidhimAha kukkuDiaMDagamittaM, ahavA khuDDAgalaMbaNAsissa / / laMbaNamittaM geNhai, avigiavayaNo u rAyaNio // 358 // vRttiH- iha grahaNakAle 'kukkuTyaNDakamAtraM' kavalamiti gamyate, 'athavA kSullakalambanAzinaH puMsaH 'lambanamAtraM' kavalamAtraM gRhNAti avikRtavadana eva' svabhAvasthamukho rabhAdhi' jekAryo-Damarcarthamiti nAthArtha: || 318 gahaNe pakkhevaMmi a, sAmAyArI puNo bhave duvihA / gahaNaM pAyaMmi bhave, vayaNe pakkhevaNaM hoi // 359 // vRtti - "praha' tasvastha "prakSepe tra' vahune taSiyA 'sAmIvarI', titvirthaH, 'punarbhavati dvividhA, grahaNaM pAtre bhavet', bhAjanAnnAnyatra ityarthaH, 'vadane prakSepo bhavati', na tu gRhItvA'nyatra punarla(bha)kSaNArthamiti gAthArthaH // 359 / / AhAranA koLiyAnuM pramANa kahe che pAtramAMthI AhArano koLiyo kukaDInA IMDA jeTalo levo, athavA svabhAvathI ja nAnA koLiyAthI jamanAranA koLiyA jeTalo levo, athavA mukha vikRta na bane teTalo levo. [358] AmAM grahaNa ane prakSepa ema be prakAra che. koLiyo pAtramAMthI levo te grahaNa, arthAt pAtra sivAya bIjI koI vastumAMthI koLiyAnuM grahaNa na thAya. koLiyo mukhamAM mUkavo te prakSepa. koLiyAnuM grahaNa mukhamAM mUkavA mATe karavAnuM che, nahi ke bIje kyAMya mUkavA. [359] grahaNavidhimAha payaragakaDacheeNaM, bhottavvaM ahava sIhakhaieNaM / egeNamaNegehi a, vajjittA dhUmaiMgAlaM // 360 // 1. TIkAnA bhAvo' ceSTAcamacartha6 e padono bhAva e che ke ratnAdhika (ratnAdhikanA upalakSaNathI badhA sAdhuo) ukta rIte koLiyo le, moTo koLiyo na le, jethI anya sAdhuonI bhakti thAya. sAdhu bhojana jeTaluM ochuM le teTaluM bhojana anya sAdhuone maLe, AthI bhakti thAya. (A padono bIjo koI artha ghaTato hoya to ghaTADavo.) Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 266 vRttiH- 'pratarakakaTacchedena bhoktavyam, athavA siMhabhakSitena' tatra bhoktavyamiti, grahaNavidhipurassaraM prakSepavidhimAha, 'ekene'tthaM bhoktavyam, 'anekai'stu kaTakaM-kaTakavarja 'vajayitvA dhUmAGgAra'miti vakSyamANalakSaNaM dhUmamagAraM ceti, atrAyaM vRddhasampradAya:'kaDagacchedo nAma jo egAo pAsAo samuddisai tAva jAva uvvaTTo, payareNamegapayareNaM, sIhakkhaieNaM sIho jatto Arabheti tatto ceva niTThaveti, evaM samuddisiyavvaM, eyaM puNa egANiu (yassa) tisuvi, maMDaliyassa kaDao Natthi, aratteNaM aduTTeNaM ceti gAthArthaH // 360 // grahaNavidhi (= pAtramAMthI AhAra kevI rIte levo e) kahe che ekalabhojI sAdhue prataracheda, kaTakacheda ke siMhabhakSita rIte bhojana karavuM. mAMDalIbhojI sAdhue kaTakacheda sivAya be rIte bhojana karavuM. tathA have kahevAze te dhUma ane aMgAradoSano tyAga karIne bhojana karavuM. ahIM vRddhaparaMparA A pramANe che- "je eka bAjAthI khAvAnuM zarU kare te ja bAjuthI pUrNa thAya tyAM sudhI khAya te kaTakacheda che. pahelAM uparano pratara (paDa) khAya, pachI tenI nIceno pratara khAya, pachI tenI nIceno pratara khAya, ema pratara (paDa) pramANe khAya te prataracheda. siMha jyAMthI khAvAnuM zarU kare tyAM ja pUrNa kare. siMhanI jema (jyAMthI khAvAnuM zarU karyuM hoya tyAM ja pUrNa thAya te rIte) khAvuM te 'siMhabhakSita. A rIte bhojana karavuM. ekalabhojIe A traNa rIte bhojana karavuM. mAMDalIbhojIe kaTakachedathI bhojana na karavuM. rAga-dveSa karyA vinA bhojana karavuM. [30]. prakSepasAmAcArImabhidhitsurAha asurasaraM acabacabaM, a(amavilaMbiaM aparisADiM / maNavayaNakAyagutto, bhuMjai aha pakkhivaNasohI // 361 // vRttiH- 'asurakasuraM' tathAvidhadravabhojanavat 'acabacabaM' tathAvidhatIkSNAbhyavahAravad 'adrutam'-atvaritam 'avilambitam', amantharam aparisATi' parisATIrahitaM manovAkAyaguptaH' san "munnata atha prakSepavidhi'riti (? prakSepazuddhati) nAthArtha: rUdra prakSepavidhi (koLiyo moDhAmAM kevI rIte nAkhavo-cAvavo e) kahe che- have prapavidhi A pramANe che tevuM pravAhI bhojana letAM sabaDakA (avAja) thAya tema sabaDakA lIdhA vinA, tevAM tIkSNa dravyo khAtAM caba caba avAja thAya tema cabacaba avAja karyA vinA, bahu utAvaLa karyA vinA, bahu vilaMba karyA vinA, kaMI paNa DhoLyA vinA, mana-vacana-kAyAthI gupta banIne bhojana kare. [361]. 1. kaTakachedamAM jema jema AhAra khavAya che tema tema pAtrano thoDo thoDo bhAga kramazaH khAlI thato jAya che. pratarachedamAM pAtra upara uparathI khAlI thatuM jAya che. siMhabhakSitamAM pAtra goLAkAre kramazaH khAlI thatuM jAya che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute dhUmAdi vyAcikhyAsayA''ha rAgeNa saiMgAlaM, doseNa sadhUmagaM muNeavvaM / rAgaddosavirahiA, bhuMjaMti jaI u paramattho // 362 // vRttiH- "jona' munnAnasya "sAkAra, vAralpanarsa dhatva, "te sadhU ttavya', cAritrendhanasyaiva dAhaM pratyArabdhatvAd, 'rAgadveSavirahitA bhuJjante yataya iti paramArtho' vaakybhAvArtha rUti yathArtha: II rUdra || dhUma vagere doSonuM vyAkhyAna kare che- rAgathI khAnArane IMgAladoSa lAge che. kAraNa ke cAritrarUpa kASThane rAgarUpa IMgAlathI = aMgArAthI bALI nAkhe che. SathI khAnArane dhUma doSa lAge che. kAraNa ke cAritrarUpa kASThane bALavAnuM zarU karI dIdhuM che. (tamAMthI nIkaLatA dhUmADAthI cAritrarUpa citrazAlA kALI thAya che. lAkaDuM baLavA lAge tyAre pahelAM temAMthI dhUmADo nIkaLe, mATe ahIM bALavAnuM zarU karI dIdhuM che ema jaNAvyuM che.) Ano paramArtha e che ke sAdhuo rAga-dveSa vinA bhojana kare. [36 2] . kimityetadevamityAha jaibhAgagayA mattA, rAgAINaM tahA cao kamme / rAgAivihurayA'vi hu, pAyaM vatthUNa vihurattA // 363 // vRtti - "yaviddhA'tA mAtrA' upekSya "rAvInAM tathA : zani ', tattvatastannibandhanatvAt tasyAH, atastadvaidhurye yatitavyamiti vAkyArthaH, 'rAgAdividhuratApi prAyo', na tu niyamenaiva, kathamityAha-vastUnAm' odanAdInAM 'vidhuratvAd', ityeteSu sundareSvevAtitarAM patna: +Artha rUti gAthArtha: II rUdra / rAga-dveSa vinA bhojana karavAnuM kAraNa jaNAve che rAga-dveSanI mAtrA jeTalI vadhAre teTaloja karmabaMdha vadhAre thAya. kAraNa ke paramArthathI rAgadveSanI mAtrA karmabaMdhanuM kAraNa che. AthI sAdhuoe rAga-dveSa ocho thAya te mATe prayatna karavo joIe. rAga-dveSanI hAni paNa prAyaH bhAta vagere vastunI hAnithI thAya che, arthAt vastu jema jema sArI tema tema rAga vadhAre thAya, vastu jema jema halakI tema tema rAga ocho thAya. mATe suMdara dravyo maLe tyAre ja khAsa kALajI rAkhavI joIe = rAga na thAya tevo atizaya prayatna karavo joIe. [363] . 1. sAdhue rAga na thAya e mATe svAdiSTa AhAra ane suMdara vastro na levAM joIe. koI kAraNathI svAdiSTa AhAra ke suMdara vastro levA paDe to paNa zubha bhAvanAonuM ciMtana karIne temAM rAga na thavA devo joIe. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] prAyo'niyamenetyuktam, adhunA niyamanimittamAha niameNa bhAvaNAo, vivakkhabhUAo suppauttAo / hoi khao dosANaM, rAgAINaM visuddhAo // 364 // vRtti:- 'niyamena' avazyaMtayA 'bhAvanAyAH ' sakAzAt, kiMviziSTAyA ityAha- 'vipakSa - bhUtAyAH' vairAgyAdirUpAyA:, na prayogamAtrAdityAha -'suprayuktAyA:', kimityAha-' bhavati kSayo doSANAM rAgAdInAM vizuddhAyA' bhAvanAyAH sakAzAditi gAthArthaH // 364 // [ 167 ahIM 'prAyaH' ema kahyuM, arthAt vastunI hInatAthI rAgAdinI hAni thAya ja evo niyama nathI ema kahyuM, have zAnAthI rAgAdinI hAni avazya thAya e jaNAve che-- rAgAdi doSothI pratipakSabhUta (= viruddha) vairAgyabhAvanA vagere vizuddha bhAvanA ekAgracitte ( satata ) bhAvavAthI rAgAhi ghoSono kSaya avazya thAya. [364] akAraNe na bhoktavyamiti bhojanakAraNAnyAha - veNa veAvacce, iriaTThAe a saMjamaTThAe / taha pANavattiAe, chaTTaM puNa dhammaciMtAe // 365 // dAragAhA // vRtti:- 'vedane 'ti vedanopazamanAya ' vaiyAvRttyArthaM IryArthaM vA saMyamArthaM' vA 'tathA 'prANapratyaya 'miti prANanimittaM ' SaSThaM punaH dharmmacintayA' bhuJjIteti gAthArthaH || 365 || sAdhue vinA kAraNe na khAvuM joIe, AthI bhojananAM kAraNo kahe che-- kSudhAzamana, veyAvacca, IryAsamiti, saMyama, prANa ane dharmaciMtA A cha kAraNothI sAdhu lobhana 12. [365] etadeva spaSTayati dAraM // of chuhAe sarisA, veaNa bhuMjijja tappasamaTThA | dAraM / chuhio veAvaccaM na tarai kAuM tao bhuMje // 366 // iriaM ca na sohijjA / dAraM / pehAIaM ca saMjamaM kAuM / dAraM / thAmo vA parihAi / dAraM / guNaNuppehAsu a asatto // 367 // dAraM // na uvaNNAinimittaM etto AlaMbaNeNa va'NNeNaM / ? taMpi na vigaivimissaM, Na pagAmaM mANajuttaM tu // 368 // vRtti:- 'nAsti kSudhA' - bubhukSayA 'sadRzI vedaneti bhuJjIta tadvedanopazamAya', tadbhAve ArtadhyAnAdisambhavAt, tathA 'chuhio 'tti bubhukSito 'vaiyAvRttyaM na zaknoti karttumityato bhuJjIta', karttavyaM ca vaiyAvRttyaM, nirjarAhetutvAditi gAthArthaH // 366 // 'IryA ce ' tIryApathikAM ca 'na zodhayatIti' bhuJjIta, 'pratyupekSaNAdikaM vA saMyamaM karttuM na zaknotIti bhuJjIta, tathA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 'thAmo vatti prANalakSaNaH paribhrazyatIti' bhuJjIta, 'guNanAnuprekSayorve'ti parAvartanArthAnusmaraNayorvA 'azakta' ityebhirAlambana-rbhuJjIta // 367 // vyatirekAmaha-'na u ve'tyAdi sUcAgAthA, 'na tu varNAdinimittaM' bhuJjIta, AdizabdAbalaparigrahaH, "etto'tti ato-vedanAdeH 'Alambanena vA'nyena' bhuJjIta, 'tadapi' zuddhAlambane 'na vikRtivimitha' na kSIrAdirasopetaM, 'na prakAmaM'mAtrAtiriktaM, 'kintu mAnayuktameva' bhuJjIteti gAthArthaH // 368 // A ja viSayanuM spaSTIkaraNa kare che- sudhAsamAna koI vedanA nathI. sudhAnI vedanA hoya to ArtadhyAna vagere thavAno saMbhava che. AthI sudhAnI vedanAne zamAvavA sAdhu bhojana kare. bhUkhathI pIDAto sAdhu veyAvacca na karI zake. vaiyAvRjya nirjarAnuM (prabaLa) kAraNa hovAthI vaiyAvRtya karavuM joIe. AthI vaiyAvRjya thaI zake e mATe sAdhu bhojana kare. bhojana vinA IryAsamitinuM pAlana na karI zake, pratilekhanA vagere saMyamanuM pAlana na karI zake, prANano nAza thAya, sUtronuM parAvartana (= AvRtti) ane arthanuM smaraNa (= ciMtana) vagere 42vAmana asamartha bhane, 29othI sA5 mo4na 42. [365-367] paNa rUpa vadhe, zarIra puSTa bane vagere mATe bhojana na kare, athavA uparyukta sudhAvedanAdi sivAya anya koI kAraNathI bhojana na kare. zuddha-puSTa AlaMbanathI bhojana kare to paNa vigaIvALA = dUdha vagere rasathI yukta AhAranuM bhojana na kare. pramANathI atirikta paNa bhojana na kare, kiMtu prabhopeta 4 mo4na 42. [368] etadeva spaSTayati je vaNNAinimittaM, etto AlaMbaNeNa va'nneNaM / bhuMjaMti tesi baMdho, neo tappaccao tivvo // 369 // vRttiH- 'ye varNAdinimittam ato'-vedanAdeH 'Alambanena vA'nyena bhuJjate teSAM bandho vijJeyaH tatpratyaya' ityazubhavarNAdyAlambanapratyayaH 'tIvra' iti gAthArthaH // 369 // A ja viSayane spaSTa kare che- jeo rUpa vagere mATe, ke sudhAvedanAdi sivAya anya kAraNathI (= sudhAvedanAdi kAraNa vinA) bhojana kare temane rUpAdi azubha AlaMbana nimitte tIvra karmabaMdha thAya. [36] tadapi na vikRtivimizramityuktam, ato vikRtau doSamAha vigaI vigaibhIo, vigaigayaM jo u bhuMjae sAhU / vigaI vigayasahAvA, vigaI vigayaM balA Nei // 370 // vRttiH- "vikRti mitti cetovikRtimAzritya 'vigatibhIto' durgatibhItaH sana, duSTAccetasaH kugatiriti manyamAna ityarthaH, 'vikRtigata'mityatra cetovikRtihetutvAd vikRti:-kSIrAdirUpA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 169 pari-gRhyate tadgataM-tajjAtaM gatavikRti vA vikRtimizraM 'yastu bhuGkte sAdhuH', sakimityatrAha'vikRtiH' kSIrAdilakSaNA 'vikRtisvabhAvA' cetovikArasvabhAvA, yatazcaivamato 'vikRtiH ' prayujyamAnA ' vigatiM balAnnayati', tatkAraNapoSaNAditi gAthArthaH // 370 // zuddha AlaMbanathI paNa vigaIvALuM bhojana na kare ema kahyuM, AthI vigaImAM doSa kahe che-- cittane vikRta = vikAravALuM kare te vikRti = vigaI. durgatithI bhaya pAmelo, arthAt ducittathI kugati thAya ema mAnato, je sAdhu dUdha vagere je vigaIne ke dUdha vagere vigaIthI thayela (dUdhapAka vagere) vigaImizrane, arthAt niviyAtAM dravyane khAya che, te sAdhune te vigaI (ke niviyAtAM dravyo) balAtkAre durgatimAM laI jAya che. kAraNa ke vigaIno cittamAM vikAra utpanna karavAno svabhAva che. cittanA vikArathI durgati thAya che. Ama vigaInA bhakSaNathI durgatinA kAraNane (cittavikArane) poSaNa maLavAthI vigaI sAdhune balAtkAre durgatimAM laI jAya che. [370] sAmprataM vikRtisvarUpamAha khIraM dahi navaNIyaM, ghayaM tahA tillameva guDa majjaM / mahu maMsaM ceva tahA, ogAhimagaM ca dasamI tu // 371 // gomahisuTTipasUNaM, elaga khIrANi paMca cattAri / dahimAiAiM jamhA, uTTINaM tANi no huMti // 372 // cattAri huti tillA, tilaayasikusuMbhasarisavANaM ca / vigaIo sesAI, DolAINaM na vigaIo // 373 // davaguDapiMDagulA do, majjaM puNa kaTThapiTThanipphannaM / macchir-pottia- bhAmarabheaM ca tihA mahuM hoi // 374 // jalathalakhahayara maMsaM, cammaM vasa soNiaM tibheaMpi / Ailla tiNNi calacala, ogAhimagAi vigaIo // 375 // sesA Na huMti vigaI, ajogavAhINa te u kappaMti / paribhujaMti na pAyaM, jaM nicchayao na najjaMti // 376 // egeNa ceva tavao, pUrijjai pUaeNa jo tAo / ovisa puNa kappar3a, nivvigai a levaDo navaraM // 377 // dahiavayavo u maMthU, vigaI takkaM na hoi vigaIo / khIraM tu nirAvayavaM navaNIogAhimaM ceva // 378 // " Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 170 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute ghayaghaTTo puNa vigaI, vIsaMdaNamo a kei icchaMti / tillagulANa nivigaI, sUmAliakhaMDamAINi // 379 // majja mahuNo Na kholA, mayaNA vigaIo poggale piMDo / rasao puNa tadavayavo, so puNa niyamA bhave vigaI // 380 // vRttiH- 'kSIraM dadhi navanItaM ghRtaM tathA tailameva guDo madyaM madhu mAMsameva ca tathA udgrAhimakaM ca dazamIti' eSA vikRtisaGkhyeyeti gAthApadAni // 371 // padArthaM tvAha-'gomahiSyuSTrIpazUnAM eDakAnAM' ca sambandhIni 'kSIrANi paJca' vikRtayaH, na zeSANi mAnuSIkSIrAdIni, tathA 'catvAri dadhyAdIni' dadhinavanItaghRtAni ca catvAryeva gavAdisambandhIni, 'yasmAduSTrINAM tAni' dadhyAdIni 'na bhavanti', mahuDabhAvAditi gAthArthaH // 372 // 'catvAri bhavanti tailAni tilAtasIkusumbhasarSapANAM' sambandhIni 'vikRtayaH, zeSANi DolAdInAM' sambandhIni 'na vikRtaya' iti, DolAni madhukaphalAnIti gAthArthaH // 373 / 'dravaguDapiNDaguDau dvau', kakkabapiNDavityarthaH, 'madyaM punaH kASThapiSTaniSpannaM' sIdhusurArUpaM, 'mAkSikapottikabhramarabhedaM ca tridhA madhu bhavati' vikRtiriti gAthArthaH // 374 // 'jalasthalakhacaramAMsaM' carazabdaH pratyekamabhisambadhyate, jalacarasthalacarakhecaramAMsaM 'carmavasAzoNitaM tridhaitadapi' vikRtiriti yogaH, tathA 'AdyatrayacalacalodgrAhimakAni ca' mrakSaNabhRtatavakapakvAni trINyeva ghArikAvaTakAdIni 'vikRtiriti' gAthArthaH // 375 // 'zeSANi' caturthaghAnAdArabhya 'na bhavanti vikRtayaH ayogavAhinAM' sAdhUnAm' avizeSato nirvikRtikaparibhoktRNAM 'tAni kalpante', na tatra kazciddoSaH, 'paribhujyante na prAyaH' tathA'pyanena kAraNena, 'yat nizcayato na jJAyante' kathametAni vyavasthitAni iti gAthArthaH / / 376 // ekenaiva tavakaH pUryate pUpakena yattataH'-pUpakAt dvitIyo'pi nirvikRtikasya kalpate, asau levATako navaramiti gAthArthaH // 377 // vidhizeSamAha-'dadhyavayavastu mastu vikRti'vartate, takraM na bhavati vikRti'stu, kSIraMtu niravayavam'-ekameva, navanItodgrAhimake ca' niravayave iti gAthArthaH // 378 // 'ghRtaghaTTaH punarvikRtiH' ghRtaghaTTo-mahiyADuvaM, 'visyandanaM ca kecidicchanti', visyandanaM 'addhaniddaDDhaghayamajjhachUDhataMdulanippaNNaM' 'tilaguDayoravikRtiH sukumArikAkhaNDAdIni' sukumArikA-sasti-tIyA khaNDA AdizabdAt sakkaramacchaMDiyAdINitti gAthArthaH / / 379 // 'madyamadhunorna kholamadane vikRtI', tathA 'pudgale piNDo' na vikRtiH, piMDotti kAlijjaM, 'rasakaH punastadavayavo'-mAMsAvayavaH sa punarniyamAd bhavedvikRtiriti gAthArthaH // 380 / / have vigaIonuM svarUpa kahe che- 95, 6, mApa, ghI, tela, goNa, ru, bha5, mAMsa bhane salima (taNej 4 55vAna) ema vigaIo daza che. [371] gAya, bheMsa, uMTaDI, gheTI ane bakarInuM dUdha ema dUdha vigaInA pAMca prakAra che. manuSyastrI vagerenuM dUdha vigaI nathI, UMTaDInA dUdhamAMthI dahIM vagere na thatuM hovAthI 4ii, bhAma ane ghI se vin| (sivAya) 2 52 che. [372] tara, maNasI, 1. (mahuDabhAvAd=) CieIf dU5 me nANyA pachI thoDIvAramA zAha 45 pAna 2 tenupA 3 is yatuM nathI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 272 kusuMbI (vanaspati vizeSa) ane sarSa e cAranuM tela, ema tela vigaInA cAra prakAra che. Dola vagerenuM tela vigaI nathI. Dola eTale mahuDAnuM phala. [373] goLa vigaInA drava (DhIlo goLa) ane piMDa (kaThaNa goLa) ema be bheda che. madirA vigaInA kASThaniSpanna ane piSTaniSpanna ema be prakAro che. vanaspati, zeraDI, mahuDo, drAkSa vageremAMthI banatI madirA kAiniSpanna che ane tene sIdhuM kahevAmAM Ave che. piSTa eTale loTa. loTane kohavaDAvIne banatI madirA piSTaniSpanna che, ane tene surA kahevAmAM Ave che. madhamAkhIonuM, kutIyA (tevA prakAranA uDatA) jIvonuM ane bhamarIonuM, ema madha vigaInA traNa prakAro che. [374] jalacara, sthalacara ane khecara e traNa prakAranA prANIonuM mAMsa, ema mAMsa vigaInA traNa prakAro che. athavA mAMsa vigaInA mAMsa, carabI ane lohI, ema traNa prakAra che. tela (ke ghI)thI bharelAM tavAmAM pahelAM traNa vAra = traNa ghANa sudhI taLelAM ghArI, vaDA vagere dravyo avagAhima (pakvAnna ke kaDA) vigaI che. [375] cothA ghANa pachI te dravyo vigaI rUpa nathI = niviyAtA che. AthI te (cothA ghANa pachInAM) dravyo sarva vigaIonA paNa tyAgI sAdhuone kahyuM. sarva vigaIonA tyAgIne te dravyo vAparavAmAM koI doSa nathI. chatAM te dravyo sarva vigaIonA tyAgamAM prAyaH vAparavAnI AcaraNA nathI. kAraNa ke dravyo cothA ghANa pachInA che ke kema teno cokkasa nirNaya thavo kaThIna che. (jo cothA ghANa pachInA che evo cokkasa nirNaya thAya to khapI zake ema pravacanasAroddhAramAM jaNAvyuM che.) [376] puDalo vagere eka ja dravyathI tAvaDI pUrAI jAya te rIte taLela puDalo vagere dravyo pahelA ghANamAM taLela hoya te vigaI gaNAya, bIjA vagere ghANamAM taLela hoya te niviAtuM gaNAya ane te paNa sarva vigaInA tyAgIne kalpe. te vigaI na gaNAya, kiMtu lepakRta dravya gaNAya. [377 dahIMnI tara vigaI che. dahIMnI (mAkhaNa kADhelI) takra-chAza vigaI nathI. eTaluM ja (= aMdara cokhA vagere kaMI paNa nAkhyA vinAnuM) dUdha vigaI che. jemAM kaMI paNa nAkhyuM na hoya tevuM mAkhaNa ane pakvAnna paNa vigaI che. [378] dhRtaghaTTa (= ukALelA ghInI upara jAmelo mela) vigaI che. keTalAko vispandanane vigaI gaNe che. vispaMdana eTale ardhA bALelA ghImAM cokhA nAkhIne banAvela dravyavizeSa. talanI sukumArikA (ukALelA telanI upara jAmela mela) ane goLanI cAsaNI, khAMDa, zAkara vagere vigaI nathI. [37] dAruno khola (dhInI kITTInI jevI kITTI) ane madhanuM mINa vigaI nathI. mAMsano piMDa ke jene kAlijja kahevAmAM Ave che, te vigaI nathI. mAMsano avayava ke jene rasa kahevAmAM Ave che, te (carabI) avazya vigaI che. [380] prAsaGgikamAha khajjUramuddiyAdADimANa pillucchuciMcamAINaM / piMDarasaya na vigaio, niyamA puNa hoMti levakaDA // 381 // 1, navuM tela ke navuM ghI na umeravuM joIe. navuM tela ke ghI umerIe to umeryA pachI prathamanA traNa ghANanAM dravyo vigaI gaNAya, ane cothA ghANathI niviAtAM gaNAya 2. bu. ka. . 1 gA. 1709 thI 1711. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- 'kharjUramudrikAdADimAnAmi ti, mRdrIkA-drAkSA, tathA 'pilikSaciJcAdInAmiti, ciMcAo-aMbilikAo, 'piNDarasau na vikRtI' bhavataH, 'niyamAtpunarbhavataH lepakRtAvi'tilevaDagatti gAthArthaH // 381 // prAsaMgika bIjuM kahe che khajura, drAkSa, dADama, pIluM ane AMbalI e darekano piMDa (garbha) ane rasa e baMne vigaI nathI, 5 // 25mRta avazya che. [381] etthaM puNa paribhogo, nimviiANaMpi kAraNAvikkho / ukkosagadavvANaM, na tu aviseseNa vinneaM // 382 // vRttiH- 'atra punaH'-vikRtyadhikAre 'paribhogo nirvikRtikAnAmapi'-khaNDAdInAM 'kAraNApekSaH', kAraNaM zarIrAsaMstaraNaM, 'utkRSTadravyANAM' rasAdyapekSayaiva, 'na tvavizeSeNa vijJeyaH' paribhoga iti, etaduktaM bhavati-'AvaNNanivvigaiyassa asahuNo paribhogo, iMdiyajayatthaM nivvigatiyassa na paribhogo"tti gAthArthaH // 382 // oghato vikRtiparibhogadoSamAha vigaI pariNaidhammo, moho jamudijjae udiNNe a / suThuvi cittajayaparo, kahaM akajje na vaTTihiI ? // 383 // vRttiH- "vikRtiH pariNatidharmaH', kIdRgityAha-'moho yat udIryate' tataH kimityAha'udIrNeca' mohe' suSThavapicittajayaparaH' prANI kathaM akAryena varttiSyate?' iti gAthArthaH / / 383 // sAmAnyathI vigaInA paribhogathI thatA doSane kahe che- prastutamAM niviAtAM paNa zrIkhaMDa vagere utkRSTa dravyono paribhoga (= upayoga) zarIra azakta bane vagere vizeSa kAraNe karavAno kahyo che, vizeSa kAraNa vinA nahi; arthAt je sAdhu (yogoddhahana AdinA kAraNe) nirvikRtika AhAra karato hoya, te asahu hoya to tene niviAtAM utkRSTa dravyono paribhoga karavAnI chUTa che. je sAdhu iMdriyajaya mATe nirvikRtika AhAra karato hoya tene to niviAtAM paNa utkRSTa dravyonA paribhogano niSedha che. je dravyo svAdiSTa rasa AdithI yukta hoya te utkRSTa dravyo samajavAM. [38] vigaIthI pariNAme mohanI udIraNA thAya che. mohano udaya thatAM cittajaya karavAmAM atyaMta tatpara paNa jIva akArya kema na kare ? arthAt kareja. [383). dAvAnalamajjhagao, ko taduvasamaTThayAe jalamAI / saMte'vi na sevijjA, mohAnaladIvie uvamA / / 384 // vRtti:- 'dAvAnalamadhyagataH' san 'kastadupazamArthaM jalAdIni santyapi na seveta ?', sarva eva seveta ityarthaH, mohAnaladIpte'pyupame 'ti, jalAdisthAnIyA yoSitaH seveta iti gAthArthaH / / 384 / / Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [173 dAvAnalanI vacce rahelo kayo puruSa dAvAnalane zAMta karavA jaLa vagere hovA chatAM teno upayoga na kare? arthAta badhA ja puruSo teno upayoga kare. te rIte sAdhu moha rUpa agni prajavalita banatAM tenA zamana mATe strI rUpa jala AdinuM sevana kare e saMbhavita che. mATe sAdhue vizeSa kAraNa vinA niviAtAM paNa utkRSTa dravyono upayoga na karavo joIe.) [384] . atiprasaGganivRttyarthamAha ettha rasaloluAe, vigaI na muai daDho'vi deheNaM / jo taM par3a paDiseho, daTThavvo na puNa jo kajje // 385 / / vRttiH- 'atra' prakrame 'rasalolupatayA' kAraNena 'vikRti na muJcati dRDho'pi dehena yastaM prati pratiSedho' vikRte' draSTavyaH, na punaryaH kArye' na muJcatIti gAthArthaH // 385 // 'matiprasaMgarnu nivA295 43 cha prastutamAM je sAdhu zarIrathI balavAna hovA chatAM rasalolupatAnA kAraNe vigaIone choDato nathI tene AzrayIne vigaIonA paribhogano niSedha jANavo, paNa je sAdhu kAraNasara vigaIono paribhoga kare che tenA mATe niSedha nathI. [385]. etadevAha abbhaMgeNa va sagaDaM, na tarai vigaI viNA'vi jo sAhU / so rAgadosarahio, mattAe~ vihIeN taM seve // 386 // vRttiH- 'abhyaGgeneva zakaTaM na zaknoti' AtmAnaM yApayituM 'vikRti vinA' tu 'yaH sAdhu saH' itthaMbhUto 'rAgadveSarahitaH' san 'mAtrayA vidhinA' kAyotsargAdilakSaNena 'tAM seveta' iti gAthArthaH // 386 // A ja viSayane kahe che- jema gADuM telanA uMjaNa vinA cAlI na zake tema je sAdhu vigaI vinA zarIrano nirvAha na karI zake te sAdhu rAga-dveSa vinA kAyotsarga Adi vidhipUrvaka pramANopeta vigaI sevana kare. [386] 'mAnayukta'mityuktaM tadAha paDupaNNa'NAgae vA saMjamajogANa jeNa parihANI / navi jAyai taM jANasu, sAhussa pamANamAhAraM // 387 // / bhuMjaNatti dAraM gayaM / vRttiH- 'pratyutpanna' iti vartamAne 'anAgate vA' eSye 'saMyamayogAnAM' kuzalavyApArANAM 1. alakSyamAM paNa lakSaNa jAya te atiprasaMga. 2. parimita vigaI visarjAvaNI karemi kAu. vagere vidhi karIne. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 'yena parihANirna jAyate', tatpuTThatayA kSudhA vA, 'taM jAnIdhvaM sAdhoH pramANamAhAra miti pramANayuktamiti gAthArthaH // 387 / / 'pramANopeta ema (36 8mI gAthAmAM) je kahyuM e viSe kahe che- jeTalo AhAra levAthI vartamAnamAM ke bhaviSyamAM pratilekhanA vagere zubha yogonI hAni na thAya, taTaso mAhAra pramAyuta vo. (tatpuTTatayA kSudhA vA=) ati mahArathI puTTha meTale zarIra adhika puSTa (bhAre) thavAthI, athavA ati ocho levAthI bhUkhane lIdhe, zubhayogonI hAni thAya. mATe zubhayogonI hAni na thAya teTalo AhAra pramANayukta jANavo. monAra pUrNa thayu. mUladvAragAthAyAM bhojanadvAramuktam, adhunA pAtradhAvanadvAravyAcikhyAsayA''ha aha bhuMjiUNa pacchA, joggA hoUNa pattage tAhe / __ jogge dhuvaMti bAhiM, sAgarie navaramaMto'vi // 388 // vRttiH- 'athe'tyupanyAsArthe bhuktvA pazcAt'-tadanantaraM yogyA bhUtvA'-karAdiniravayavAdinA ucitA bhUtvA 'pAtrakANi tataH' tadanantaraM 'yogyAni' niravayavAdinaiva prakAreNa 'dhAvanti' samayapari-bhASayA trepyaMtItyarthaH 'bahiH' maNDalabhUmeranyatra, 'sAgArike' satyupaghAtasaMrakSaNArthaM 'navaramanto'pi' abhyantare'pi dhAvantIti gAthArthaH // 388 // mUlahAra gAthA (230)mAM jaNAvela "bhojana' dvAra kahyuM, have pAtradhAna dvAranuM vyAkhyAna karavAnI IcchAvALA graMthakAra kahe che mo4na 4aa pachI ya-bhupa vagaire dho ne pote yogya sva57 bane. 5chI pAtrAMne (yogyAn dhAvanti=) DAno aMza vagaire na 2 te rIta svaccha dhuve. pAtrAMne ghovAnI yAne zAsaparibhASA pramANe "tiSpa (==5) kare che" ema bolAya che. pAtrone bhojanamAMDalInA sthAnathI bIjA sthaLe (upAzrayanA bahAranA bhAgamAM) dhuve. jo bahAra gRhastho hoya to tenAthI parAbhava, halakAI vagere na thAya e mATe aMdara paNa dhuve. [388] kena vidhinetyAha acchadaveNuvauttA, niravayave diti tesu kappatiaM / nAUNa va paribhogaM, kappaM tAhe pavardviti // 389 // vRttiH- 'acchadraveNa' svacchodake nopayuktAH' santaH, avayavakalpayordattAvadhAnA iti bhAvaH, 'niravayava' iti jAtAvekavacanaM tatazca niravayaveSu 'dadati teSu' bhAjaneSu 'kalpatrayaM' samayaprasiddhaM, 'jJAtvA vA paribhogamA'dhAkAdeH 'kalpaM tataH pravarddhayanti', sadoSatAparikhyApanena gAya'pariharaNArthamiti gAthArthaH // 389 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] kayA vidhithI dhruve e kahe che-- pAtrAMne dhotI vakhate pAtrAMmAM AhArano aMza vagere na rahI jAya ane barobara traNa kalpa thAya teno upayoga rAkhe. (pahelAM bhojananA sthAne ja pAtrAMne ekavAra dhoI lIdhAM hovAthI) AhA2nA aMzathI rahita banelA pAtrAMne traNa kalpa kare = traNa vAra ve. jo AdhAkarma vagere doSothI yukta AhAra vAparyo hoya to vadhAre vAra paNa ve, jethI meM doSita AhAra vAparyo che evI prasiddhi 52vAthI (jIbhane jajara pADavAthI) ghoSita AhAramA vRddhi (niHzUtA) na thAya. [38] vidhizeSamAha aMtoniravayavi cia biatiakappe'vi bAhi jai peho / avayavamaMtajaleNaM, teNeva karijjate kappe // 390 // vRtti:- 'antaH ' - madhye 'niravayava eva', pAtra iti gamyate, 'dvitIyatRtIyakalpe'pi ' prastute 'bahiryadi prekSeta' kathaJci davayavaM ' tato 'ntarjalena tenaiva' gRhItena 'kuryAt ' ta' tkalpAd' bahi:, na punastadbhaGgabhayA - danyatra gRhNIyAditi gAthArthaH // 390 // bAkIno vidhi kahe che [ 175 AhAranA aMzathI rahita banelA pAtrane bevAra-traNavAra dhovA chatAM jo pAtranI bahAra AhArano koI aMza dekhAya to pAtramAM rahelA trIjI vAranA pANIthI ja bahAra dhue, paNa pAtra bhAMgavAnA bhayathI bIjAM pANI na le, arthAt pAtramAM rahelA pANIthI bahAra dhovAthI kadAca pAtra paDI jAya to bhAMgI jAya evA bhayathI bIjuM pANI na le. [390] yaduktaM 'yogyAni dhAvanti bahi' rityatra kazcidAha - itthaM sati te'tra bhuJjate pracchanna ityApannaM, tadatra kiM prayojanamiti prayojanamAha pacchanne bhottavvaM, jaiNA dANAo paDiniatteNaM / tucchgajAiadANe, baMdho iharA padosAI // 391 // vRtti:- 'pracchanne' vijane ' bhoktavyaM', kenetyAha- 'yatinA' pravrajitena, kiMviziSTenetyAha'dAnAt pratinivRttena', puNyapApakSayArthinA mumukSuNetyarthaH, apracchannabhojane doSamAha-'tucchayAcitadAne bandhaH', sambhavati ca kecid dramakA ye pravrajitAnapi yAcanti tatra cAvazyamanukampayA'pi dadataH puNyabandha eva, asAvapi ca neSyate, sauvarNanigaDakalpatvAt tasya, 'itarathA pradveSaNAdaya' iti adAne tucchayAJcAyAM te eva kSudrajantutvAt pradveSamApadyante, zAsanAvarNavAdaM gRhNanti, tathA ca sati saMsAre patantyanarthaM prApnuvanti, tadetadvastuto nimittakAraNatvena kRtaM bhavatIti pracchane bhoktavyamiti gAthArthaH // 391 // 1. pUrve bhojananA sthAne ja ekavAra pAtrAMne dhoIne te pANI pI jatA hatA. pachI vadhAre svaccha karavA bahAra jaIne pAtrAM dhovAno AcAra hato. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 ]. [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute pAtra bahAra dhuve ema kahyuM, AthI sAdhuo bhojana gupta kare che e siddha thayuM, bhojana gupta kema kare che ? evI zaMkAne dUra karavA gupta bhojananuM kAraNa kahe che dhanAdinA dAnathI nivRtta thayelA, arthAt puNya ane pApa e baMneno kSaya karavAnI IcchAvALA sAdhue gupta (= koI na dekhe tema) bhojana karavuM joIe. kAraNa ke pragaTa (= bIjAo jue tema) bhojana karavAthI sAdhu pAse bhojana joIne bhikhArIo temanI pAse paNa bhojananI mAgaNI kare. A vakhate jo sAdhuo dayAthI bhojana Ape to temane avazya puNyabaMdha ja thAya. sAdhune puNyabaMdha paNa ISTa nathI. kAraNa ke puNyabaMdha suvarNanI beDI samAna che. have jo mAgaNI karavA chatAM na Ape to bhikhArIo kSudra hovAthI pheSa pAme, zAsananI niMdA-TIkA kare. AthI te bhikhArIo saMsAramAM bhamIne aneka anartho pAme. pragaTa bhojana kare to AmAM nimitta banavAthI paramArthathI to A aniSTa sAdhuoe karyuM gaNAya. mATe sAdhuoe bhojana gupta karavuM joIe. [391] pAtradhAvanAra pUrNa thayuM. mUladvAragAthAyAM pAtrakadhAvanadvAraM vyAkhyAtaM, tadanantaraM yad vidheyaM taddarzayati saMvaraNaM tayaNaMtaramekkAsaNage'vi appamAyatthaM / ANAaNuhavase, AgAranirohao aNNaM // 392 // || pattAyuvatti vAra maLe che vRttiH- pAtradhAvanAnantaraM 'pratyAkhyAnaM vidheyaM', yadyapi prAge vaikAzanakaM pratyAkhyAtaM tathApi' bhuktvA pratyAkhyAnaM grAhyaM, 'apramAdArthaM', tathA ''jJAnubhavAt zreyaH', etadAkAranirodhatazcAnyat'prayojanaM, 'sAgAriyAgAreNaM guruabbhuTThANeNaM AuMTaNapasAreNaM pAriTThAvaNiyAgAreNaM' ityete prAk AkArA gRhItAH teSAM nirodhArthaM punarapi pratyAkhyAnaM vidheyamiti // 392 // mUladvAragAthA (230)mAM jaNAvela pAtradhAvanAranuM vyAkhyAna karyuM. have pAtro dhoyA pachI zuM karavuM te jaNAve che pAtro dhoyA pachI tivihAranuM paccakakhANa karavuM. jo ke pahelAM tivihAra ekAsaNAnuM paccakhANa karyuM hovAthI ekAsaNAnA paccakakhANanI sAthe tivihAranuM paNa paccakhANa karyuM che. to paNa bhojana karyA pachI apramAda, jinAjJApAlana ane AgAranirodha thAya e mATe punaH tivihAranuM paccakakhANa karavuM joIe. ekAsaNAnA paccakakhANamAM sarakAre, gurubhuTTANe, mATapAre ane parivAre e AgAro rAkhyA hatA. tivihAranA paccakhANamAM A AgAro nathI rakhAtA. mATe bhojana karyA pachI A AgArono nirodhaetyAga karavA tivihAranuM paccakhANa karavuM joIe. [392). adhunA vicAradvAramAha kAlamakAle saNNA, kAlo taiyAe~ sesagamakAlo / paDhamAporisi Apuccha pANagamapupphi aNNa disiM // 393 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [177 vRttiH- 'kAlAkAlayoH saMjJA', 'saMjJe'ti samayaparibhASayA purISotsargaH, sa kAle akAle ca bhavati, tatra 'kAlastRtIyAyAM' pauruSyAM tasyAM aucityena, 'zeSaH akAlaH', svAdhyAyAdihAniprasaGgAt, 'prathamAyAM pauruSyAM' saMjJAbhAve satyApRcchya' zeSasAdhUn 'pAnakamapuSpitamanyasyAM dizi' grAhyamiti gAthAkSarArthaH / bhAvArthastu vRddhasampradAyAdavaseyaH, sa cAyam-"saNNA duvihAkAle akAle ya, tattha jA kAle sA suttaporisiM atthaporisiM ca kAUNaM kAlassa paDikkamittA jAyAe velAe sA kAle, ahavA jA jimiyassa sA kAle, sesA akAle, jai NAma paDhamaporisIe saNNA bhavijjA tattha ko vihI?, tattha uggAhettA pANayaM giNhai, aha Na uggAhei asAmAyArI, logo vijANai jahA esa bAhirapANayaM giNhai, tAhe Na dijja cauttharasiaM, uggAhieNa ya aNNo guNo, koi saDDho pahAio, saddhAe puNNAe sAhU diTTho, dhuvo lAbhotti paDilAhijja, so'vi lAbho bhavai, saMkA'vi Na bhavai, aNNe jANaMti-jahA pANagassa hiMDaMti, so puNa kerisaM pANagaM giNhaitti ?, acchamapuphiyam-agaMdha, jAhe Na hojja cauttharasiaM tAhe tidaMDodayaM giNhai, jAe disAe saNNAbhUmI tAe disAe na ghettavvaM, jai giNhai asAmAyArI, uDDAho hujjA, tamhA aNNAe disAe pANayaM ghettavvaM, taMpi jai aNAucchAe vajjati asAmAyArI, to teNaM parimiyaM pANayaM gahiyaM, tAhe aNNo'vi bhaNejja-ahaMpi vajjAmi, jai parimie ekkassa do vaccaMti uDDAho, aha Na aNNaM maggai tAhe bhAvAsaNNA bhavati, tAhe dosA, tamhA ApucchittA gaMtavvaM pANayassa, AmaMteyavvA yaajjo ! kassa bhe kajjo saNNApANaeNa ? tAhe jattiyA bhaNaMti tesiM parimANeNa giNhai, jai do vaccaMtA tA tiNha parimANeNa giNhai, aha bahave tAhe aparimiyaM giNhijjA, cittUNa Agao bAhiM paDilehettA pamajjittA daMDayaM ThAvittA iriyAe paDikkamittA AloettA dAettA puNo'vi ApucchaMti vaccAmi bAhiM, ANayai AmaMtei, jai koi vaccai tAhe tappamANaM pANayaM giNhai, jAhe natthi appaNA ego tAhe biuNaM giNhai, tAhe ekkalago'vi vaccai, taM oggAhiamaNNassa dAuNa hatthe daMDayaM pamajjittA tAhe giNhai, jai aNApucchAe vaccai asAmAyArI, AvassiyaM na karei asAmAyArI, evaM tA akAlasaNNAe bhaNio vihI, jA sA kAlao sA suttatthANi karittA tatiyAe porisietti", alaM tAvatsAmAcAryantareNa // 393 // ve 'viyAra' dvAra 4 cha maLanuM visarjana (= tyAga) karavuM ene zAstranI bhASAmAM "saMjJA' kahevAmAM Ave che. saMjJA kAle ane akAle paNa thAya. trIjI porisImAM thatI saMjJA kAlasaMjJA che. kAraNa ke te kALa ucita che. bAkInA samayamAM thatI saMjJA akAlasaMjJA che. kAraNa ke temAM svAdhyAya AdinI hAni thAya. pahelI porisImAM saMjJA thAya to bIjA sAdhuone pUchIne gaMdha rahita svaccha pANI sthaDila javAnI dizAthI anya dizAmAMthI lAvavuM. A gAthAno akSarArtha che. bhAvArtha to vRddhasAmAcArIthI jANavo, ane te A pramANe che Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 ]. [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute saMjJAnA kAla ane akAla ema be prakAro che. sUtra parisi ane arthaporisi karIne kAlanI paDilehaNA thaI gayA pachInA samaye thatI saMjJA kAlasaMjJA che. athavA bhojana pachI thatI saMjJA kAlasaMjJA che. bAkInA samayamAM thatI saMjJA akAlasaMjJA che. prazna- jo pahelI parisimAM saMjJA thAya to zo vidhi che? uttara- pahelI parisimAM saMjJA thAya to pAtrane jhoLImAM rAkhIne pANI lAve. jo pAtrane jhoLImAM rAkhyA vinA pANI lAve to sAmAcArIno bhaMga thAya. pAtrane jhoLImAM rAkhyA vinA pANI levA jatAM loko ema samaje ke sAdhu spaMDita javA mATe pANI le che, ethI caturtharasika=chAzanI Aza vagerenuM pANI na Ape. pAtrane jhoLImAM rAkhIne vahoravA javAthI bIjo lAbha e thAya keeka gAmathI bIjA gAme jato koI zrAvaka pUrNazraddhAthI sAdhune jue, tyAre "A mahAtmAne vahorAvavAthI mane avazya lAbha thaze" ema vicArIne sAdhune vahorAve. tathA pAtrane jhoLImAM rAkhavAthI koIne aMDila javA mATe pANI vahore che evI zaMkA paNa na paDe. bIjAo samaje ke (pIvAnA) pANI mATe phare che. prazna- sAdhu kevuM pANI le? uttara-gaMdharahita svaccha chAzanI Aza vagerenuM pANI le. tevuM pAmI na maLe to traNa ukALAthI ukALeluM pANI le. caMDilabhUmimAM javAnI dizAmAMthI pANI na levuM. jo spaMDilabhUmimAM javAnI dizAmAMthI pANI le to sAmAcArIno bhaMga thAya, tathA A sAdhuo AvA (malina) pANIthI zuddhi kare che evI apabhrAjanA thAya. mATe spaMDilabhUmimAM javAnI dizAthI anya dizAmAMthI pANI lAvavuM. (jethI lokone "sAdhu AvuM pANI vahorIne spaMDila bhUmie gayA" evI khabara na paDe.) tathA anya sAdhuone pUchIne pANI levA javuM. jo sAdhuone pUchyA vinA pANI levA jAya to sAmAcArIno bhaMga thAya. kAraNa ke pUchaDyA vinA potA mATe thoDuM pANI laI AvyA. pachI bIjo sAdhu kahe ke huM paNa spaMDila bhUmie AvuM chuM. ekane pUruM thAya teTaluM pANI laIne be sAdhu aMDila bhUmie jAya to ochA pANIthI zuddhi karavAthI jonArA loko "A sAdhu gaMdA che" vagere rIte zAsananI niMdA kare, ethI zAsananI apabhrAjanA thAya. have jo bIjuM pANI levA na jAya ane (jhADo roke, paNa pachI) tIvra hAjata thAya to (423mI gAthAmAM jaNAvelA) aneka doSo thAya. AthI pUchIne pANI levA javuM. sAdhuone vinaMti karavI ke he Arya! ApanAmAMthI kone IMDila javA mATe pANInI jarUra che? pachI jeTalA sAdhuo kahe te pramANe pANI lAve. jo be spaMDilabhUmie jAya to traNa jeTaluM pANI lAve. have jo ghaNA spaMDilabhUmie jAya to ghaNuM pANI lAve. pANI laIne Avela sAdhu upAzrayanI bahAra be paga pUMjIne, daMDa rAkhIne IriyAvahI karIne pANInI AlocanA karIne, 1. cothA rasavALuM = khATuM. 2. caMDila jatAM pAtrane jhoLI vinA pragaTa laI javAno vidhi che ane vahoravA jatAM pAtrane jhoLImAM rAkhIne vahoravA javAno vidhi che. 3. kAvera mAtA = bAvAsA, bAvAsA eTale tIvra hAjata. (juo 423mI gAthA) Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [179 gurune pANI batAvIne pharI paNa gurune pUche-kahe ke, huM bahAra (IMDila) jAuM chuM. bIjA sAdhuone paNa (pANI AvI gayuM che vagere) jaNAve ane (aMDila AvavA) AmaMtraNa Ape. jo koI Ave to te pramANe pANI le. jo koI na Ave to potAne joIe tenAthI bamaNuM pANI (mAtrakamAM) laIne ekalo paNa jAya. jatI vakhate pAtra anyane ApI de. daMDane pUjIne hAthamAM laIne Avassahi kahevApUrvaka jAya. jo pUchyA vinA jAya ke Avasyati na kahe to sAmAcArIno bhaMga thAya. A pramANe akAlasaMjJAno vidhi kahyo. jene kAle saMjJA thAya te sUtra-arthano abhyAsa karIne trIjI porisImAM IMDila jAya." anya (= anya graMthamAM kahela) sAmAcArIthI saryuM. [393] etadeva sUcayatrAha airegagahaNa uggAhieNa Aloia pucchiuM gacche / esA u akAlaMmI, aNahiMDia hiMDiA kAle // 394 // vRtti - "gatividi' vanasya "dina' mAgane "mAnovya' cheH "pRthvI' tamanyAMzca sAdhUn 'gacchet, eSA punarakAle' saMjJA 'ahiNDitahiNDitayo'stu, 'kAla' iti kAlasaMjJAviSayavibhAgo nidarzita eveti gAthArthaH // 394 // ukta viSayanuM ja sUcana kare che- jhoLImAM pAtra rAkhIne ekane joIe tenAthI vadhAre pANI levuM. pANI lAvIne guru pAse AlocanA karavI. gurune ane anya sAdhuone pUchIne-kahIne aMDila jAya. A akAlasaMjJA aMge kahyuM. gocarI janArA ane gocarI nahi janArA sAdhuone AzrayIne kAlasaMjJAno vidhi (vRddhasAmAcArInA varNanamAM) jaNAvyo ja che. [394]. utkRSTakAlasaMjJAmAha kappeUNaM pAe, ekikassa u duve paDiggahie / dAuM do do gacche, tihaTTa davaM tu cittUNaM // 395 // vRttiH- 'kalpayitvA' vizodhya 'pAtrANi ekaikasya tu' svasaGghATakapratibaddhasya 'dvau dvau pratigrahako' AtmIyaM tatsambaddhaM ca 'dattvA', samAdhyamAtrakAniyamaparibhogakhyApanaparametat, 'dvau dvau gacchataH dravaM tu trayANAmarthAya gRhItvA' kurukucAdinimittamiti gAthArthaH // 395 // utkRSTa 'kAlasaMjJA kahe che- pAtrone paNa kalpathI dhoIne potapotAnA saMghATakane eka potAnuM ane eka potAnA saMghATakanuM ema be pAtro ApIne zuddhi Adi mATe traNane joIe teTaluM pANI mAtrakamAM laIne be be sAdhuo aMDila jAya. 1. trIjI porisImAM paNa bhojana pahelAM spaMDila jAya enI apekSAe bhojana pachI svaDila jAya e adhika zreSTha che. kAraNa ke mULavidhi bhojana pachI spaMDila javAno che. AthI bhojana pachI thatI saMjJA utkRSTa kAlasaMjJA che. AthI ja trIjI porisImAM bhojana pahelAM thatI saMjJA anutkRSTa kAla saMjJA che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute bhAvArtha- je je saMghATakavALA hoya temAM temAMthI eka sAdhu benAM be pAtrAne sAcave, ane bIjo bIjAnI (potAnA saMghATaka sivAyanA bIjAnI) sAthe aMDila jAya. te badhA AvI jAya eTale je bAkI rahelA hoya te jAya, ane jaI AvelAo pAtrAne sAcave. (ahIM TIkAnA "samAdhyamatraniyamaparimoridhyApanaparata" e pAThano bhAvArtha A pramANe jaNAya che- (1) paraspara eka sAdhu pAtra sAcave ane bIjA sthaDila jAya eTale jhADo na rokAvAthI samAdhi sacavAya athavA potAnuM pAtra sAthe laI jAya to pAtrane sAcavavAnI takalIpha thAya. bIjAne ApavAthI A takalIpha dUra thavAthI samAdhi rahe. (2) "amAtraka' eTale mAtraka vinA na jAya, arthAt aMDila jAya tyAre pAtra na laI jAya, paNa mAtraka laI jAya. (3) aniyamaparibhoga = game teTalI saMkhyAmAM pAtra-paribhoga na karavo joIe. eka potAnuM ane eka potAnA saMghATakanuM ema be pAtro ApIne jAya ema kahIne eka sAdhue eka pAtra rAkhavuM ema sUcita karyuM che.) [395 etadeva spaSTayati kappeUNaM pAe, saMghADailo u egu doNhaMpi / pAe gharei biio, vaccai evaM tu aNNasamaM // 396 // vRttiH-'kalpayitvA pAtrANisaGghATakavAnekaH' anyataro' dvayorapi pAtre dhArayati, dvitIya'stu saGghATakavAn 'vrajati, evamanyasamamiti-anyasaGghATakasatkasAdhusamamiti gAthArthaH // 396 // ekkiko saMghADo, tiNhAyamaNaM tu jatti hoi / davagahaNaM evaiaM, imeNa vihiNA u gacchaMti // 397 // vRttiH- "ekaikaH saGghATaka' iti, saGghATakatvaM bahirbhUmyapekSayA, 'trayANAmAcamanaM yAvad bhavati dravagrahaNametAvat' karotIti vAkyazeSaH, tadanena vidhinA vrajanti', tushbdsyaavdhaarnnaarthvAnaiveti thArtha che rU67 || A ja viSayane spaSTa kare che- pAtrone traNa kalpathI dhoIne saMghATakavALA bemAMthI koI eka baMnenA pAtrane sAcave, ane bIjo anya saMghATakanA sAdhunI sAthe aMDila jAya. [396] dareka saMghATaka traNanI zuddhi thAya teTaluM pANI le. ahIM (dareka saMghATaka ema je kahyuM temAM) saMghATaka aMDilabhUmi javAnI apekSAe samajavo. (gocarI javAnI apekSAe nahi.) A ja vidhithI spaMDila jAya. [397] ajualiyA aturaMtA, vigahArahiA vayaMti paDhamaM tu / nisiittu DagalagahaNaM, AvaDaNaM vaccamAsajja / / 398 // (viAritti dAraM gayaM) vRttiH- 'ajualitA' iti samagamanaparihAreNa 'atvaramANAH' asambhrAntA 'vikathArahitA' Iryo-payuktA eva 'vrajanti prathama' sthaNDilaM, turvizeSaNArthaH, tadabhAve'nyat, tatra caiSA sAmAcArI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 182 'thaMDilassa abbhAse disAloaM kariti, kiMnimittaM ?, parisohaNatthaM, DagalagANaM ca AdANaM kariti, jai uddhaTThio giNhai asAmAyArI, apamajjie vA jai giNhai, te puNa DagalagA duvihA saMbaddhA asaMbaddhA ya, saMbaddhA je bhUmIe samaM laggA, te jai giNhai asAmAyArI, jA ya tattha virAhaNA, je asambaddhA te tivihA-ukkosA majjhimA jahaNNA, ukkosA pahANA majjhimA iTTAlAdi jahaNNA leDhugAdi, ukkose same masiNe ya giNhai, tAhe tinni vAre AvaDei, jo bhinnavacco so tiNNi aNNe donni, jo arisAito bhagaMdalAito vA so na giNhai, kaha puNa gijhaMti?, saMDAsayaM pamajjittA NiviTTho giNhati'tti, etadevAha-'niSadya' 'upavizya DagalagagrahaNaM karoti, ApatanaM' teSAmeva bhUmI, "varba sAi' praha tevAmeti thArtha | rU58 (have rastAmAM kevI rIte cAle e kahe che...) spaMDilabhUmie jatAM rastAmAM samazreNie na cAle = AgaLa-pAchaLa cAle, cAlavAmAM utAvaLa na kare, vikathA na kare, IryAsamitinuM pAlana karatAM karatAM cAle. tyAM pahoMcyA pachI pahelAM anApAta-asaMloka e prathama bhAMgAvALI aMDilabhUmimAM jAya. te na maLe to pachI bIjI bhUmimAM jAya, tyAM (sthaDilabhUmie gayA pachI) A sAmAcArI che- "spaMDilabhUminI najIka dizAvalokana kare. zA mATe ? koI AvatuM nathI ne? athavA koI jotuM nathI ne? e jovA mATe. pachI Dagala (= paththara vagerenA nAnA TukaDA) le. paththarane Ubho rahIne le to sAmAcArIno bhaMga thAya, ane virAdhanA thAya. kAraNa ke UbhA UbhA Dagala nIce jIvo che ke nahi? te barobara joI zakAya nahi. Dagala saMbaddha=bhUmimAM coMTelA ane asaMbaddha=bhUmi upara paDelA ema be jAtanA hoya. jo saMbaddha Dagala le to sAmAcArIno bhaMga thAya ane virAdhanA thAya. (kAraNa ke bhUmi sAthe lAgelAcoMTelA Dagala nIce jIvonI vadhAre saMbhAvanA rahe.) asaMbaddha Dagala utkRSTa, madhyama ane jaghanya ema traNa prakAranA hoya. je sArA hoya te utkRSTa, ITALA vagere madhyama ane mATInAM DhephAM vagere jaghanya Dagala jANavA. temAMthI samabhAgavALA (sapATa) ane lIsA utkRSTa Dagala le. pachI tene traNavAra jamIna sAthe (dhIrethI) aphaLAve-Thoke. (jethI temAM koI bArIka jIvo hoya to utarI jAya.) jene jhADo DhIlo thato hoya te traNa ane bIjA be Dagala le. jene masA ke bhagaMdara thayA hoya te Dagala na le. Dagala kevI rIte le? saMDAsA pUMjI nIce besIne le. (jethI bAjumAM ke nIce jIvo barobara joI zakAya.)" A ja vigata mULagAthAmAM uttarArdhamAM kahe che- besIne Dagala le. tene jamIna sAthe (dhIrethI) aphaLAve. jhADo jevo hoya te pramANe Dagala le. (arthAt jhADo DhIlo thato hoya to vadhAre le. kaThaNa thato hoya to ochA le.) [398] vicAra dvAra pUrNa thayuM. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 'vrajanti prathamaM tvityuktaM tacca sthaNDilam, atastadabhidhitsurAhaaNAvAyamasaMloe, parassa'NuvaghAie / same ajjhasire Avi, acirakAlakayammi a // 399 // vicchiNNe dUramogADhe, NAsaNNe bilavajjie / tasapANabIarahie, uccArAINi vosire // 400 // do dAragAhAo !! vRtti:- anApAtavat prAkRtazailyA matublopAd anApAtaM tatra, evamasaMlokavadasaMlokaM 'tatrAnA - pAte'saMloke ca', 'parasye 'tyubhayatra sambadhyate, tathA' anupaghAtini' AtmopaghAtAdirahite, 'same' iti vaiSamyavarjite, 'azuSire vApi' apole cApi, 'acirakAlakRte ca' svalpakAlaniviSTa iti gAthArthaH // 399 // ' vistIrNe' mahati, 'dUrAvagADhe' gambhIra, 'nAsanne' nAtisamIpasthe, ArAmAderiti gamyate, 'bilavajjite' daryAdirahite' 'trasaprANibIjarahite' sthAvarajaGgamajantuzUnye, 'uccArAdIn' uccArapraznavaNa zleSmAdIn 'vyutsRjeta' parityajediti gAthArthaH // 400 // prathamabhAMgAvALI sthaMDilabhUmie jAya ema kahyuM, AthI sthaMDilabhUminuM svarUpa kahe che-- 1 janApAta asaMloDa, 2 anupadhAtI, usama, 4 azuSira, pa athirAlaGkRta, 6 vistIrza, 7dUrAvagADha, 8 anAsatra, 9 bilavarjita ane 10trasa-prANa-bIja rahita sthaMDilabhUmimAM laghunIti, vaDInIti, zleSma vagerenuM visarjana kare. (1) ApAta eTale AvavuM. saMloka eTale jovuM. jemAM bIjAo AvatA na hoya ane jotA na hoya tevI bhUmi anApAta-asaMloka che. (2) anupadhAtI eTale mAra-pITa Adi upaghAtathI rahita. (3) sama eTale khADA-TekarA vagere viSamatAthI rahita. (4) azuSira eTale polANa vinAnI. (5) acirakAlakRta eTale najIkanA samayamAM zuddha (vitta) relI. (9) vistIrNa bheTale moTI-pahogI. (7) dUrAvagADha kheTale haranA bhAgamAM uMDe sudhI acitta thayelI. (8) anAsanna eTale lokopayogI bagIcA vagerethI dUra hoya tevI. (9) jisavati kheTale 62 vagerethI rahita. ( 10 ) trasa prAza-jI04 rahita kheTale trasa - sthAvara kavothI rahita. (jA haza dvAro che. hare dvAranuM graMthakAra vistArathI varzana 42ze.) [388-400] ekkaM duticaupaMcacchakkasattaTThanavagadasahiM I saMjogA kAyavvA, bhaMgasahassaM cauvvIsaM // 401 // vRtti: - iha khalu 'ekadvitricatuHpaJcaSaTsaptASTanavadazabhira'nantaropanyastairbhedaiH 'saMyogAH karttavyA:', tatra ca 'bhaGgasahastraM caturviMzatyuttaraM bhavatIti gAthArthaH // 401 // (A daza padanA eka vagere saMyogathI thatA bhAMgA kahe che--) uparyukta haza hono 1-2-3-4-5-6-7-8-8-10 sAthai saMyoga 12vo. je saMyogadhI Dula eka hajAra ne covIsa bhAMgA thAya. [401] Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] etaccaivaM draSTavyamityAha dugasaMjoge cauro, tiga'TTha sesesu duguNaduguNA u / bhaMgANaM parisaMkhA, dasahiM sahassaM cauvvIsaM // 402 // vRtti:- 'dvikasaMyoge catvAro' bhaGgA bhavanti, dvAbhyAM caturbhaGgikAniSpatteH, te caivaMaNAvAtama-saMloaM 4, 'triSvaSTau' bhavanti, tribhyo'STabhaGgikAniSpatteH, 'zeSeSu' catuSprabhRtiSu 'dviguNadviguNe' ti dviguNadviguNA vRddhirbhavati, caturbhyaH SoDazabhaGgikAniSpatteH ityAdi, evamekaikavRddhyA 'bhaGgAnAM parisaGkhyA dazabhiH ' vastubhi 'rbhaGgasahastraM caturviMzatyuttara 'miti gAthArthaH // 402 // te bhAMgA A rIte thAya che-- dvika saMyogI 4, trika saMyogI 8, catuHsaMyogI 16, ema uttarottara bamaNA karatAM daza saMyogI 1024 bhAMgA thAya. [402] bhaGgaparisaGkhyAparijJAnopAyAntaramAha [ 183 ahavA - ubhayamuhaM rAsidugaM, hidvillANaMtareNa bhaya paDhamaM / laddha'harAsivihattaM, tassuvariguNaM tu saMjogA // 403 // vRtti:- 'ubhayamukha' miti sthApanayA darzayiSyAmaH, 'rAzidvayam' ekAdisthApanAsampAtadvayaM, tatra 'cAdhastanAnantareNa bhajet prathamam' - uparitanaM, ' labdhAdhorAzivibhaktena' adhorAzinA vibhakte satyuparitanarAzau yallabdhaM tena 'tasyopari' yat tad 'guNitaM tatsaMyogA' iti gAthAkSarArthaH / bhAvArthastu darzyate, tatreyaM sthApanA 1 10 45 120 210 252 210 120 45 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 iha cAdhastyaparyante ekakaH, tasyAnantaro dvika:, tenoparitano dazako bhajyate, tatra ca paJca labhyante, yato dvidhA vibhaktAH (daza) paJcaiva bhavanti, tena ca paJcakena tasyopari yo navakaH sa guNyate sa ca paJcakena guNitaH paJcacatvAriMzad bhavanti, punazcAdhastyAnantarastrikaH tena paJcacatvAriMzadvibhajyante, tatra paJcadaza labhyante, yataH paJcacatvAriMzat tridhA vibhaktAH paJcadazaiva bhavanti, tena paJcadazakena tasyopari yo'STakaH sa guNyate, sa ca tena guNite viMzatyuttaraM zataM bhavati, punazcAdhastyAnantarazcatuSkaH, tena viMzatyuttaraM zataM vibhajyate, tatra trizallabhyate, yato viMzatyuttaraM zataM caturbhirvibhaktaM triMzadeva bhavati, taistriMzadbhistebhya upari yaH saptakaH sa guNyate, sa ca tairguNita: dve zate dazottare bhavataH, punazcAdhastyAnantaraH paJcakastena dazottare dve zate vibhajyete, tatra ca Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute dvicatvAriMzallabhyante, yato dazottare dve zate paJcadhA vibhakte dvicatvAriMzadeva bhavanti, taizca tasyopari yaH SaTkaH sa guNyate, sa ca tairguNitaH dvipaJcAzaduttare dve zate bhavataH, ityevaM sarvatra bhAvanA kAryeti thArthaH || 40rU che. bhAMgAnI saMkhyA jANavAno bIjo upAya kahe che- jeTalA aMkanA saMyogI bhAMgA kADhavA hoya teTalA aMkanI kramazaH saMkhyA ubhayamukha' lakhavI, eTale ke upara DAbIthI jamaNI tarapha ane nIce jamaNIthI DAbI tarapha lakhavI. te A pramANebhAMgAnI kula saMkhyA- 110 451202102 522101204510 = 1024 mULa saMkhyAsaMyoganI saMkhyA- |10| | | | 6 | 5 4 3 2 1 pachI nIcenI chellI saMkhyAnI bAjAnI saMkhyAthI uparanI (chellI saMkhyAnI uparanI) saMkhyAne bhAgavI. teno je javAba Ave te javAbanI saMkhyAthI tenI ja (je saMkhyAthI bhAgAkAra karyo hato tenI ja) uparanI saMkhyAne guNavI. guNatAM je javAba Ave teTalA bhAMgA thAya. jemake-(2) nIcenI chellI saMkhyA 1 (eka) che. tenI bAjunI saMkhyA be che. uparanI saMkhyA daza che. bethI dazane bhAgatAM pAMca thAya. te pAMcathI tenI (= benI) uparanI nava saMkhyAne guNatAM 4pa thAya. ATalA dvika saMyogI bhAMgA thayAM. trika saMyogI vagere bhAMgA nIce pramANe che- (3) pharI nIcenI tyArapachInI traNa saMkhyAthI uparanI 45 saMkhyAne bhAgatAM 15 thAya. 1pathI tenI (= traNanI) uparanI 8 saMkhyAne guNatAM 120 thAya. (4) pharI nIcenI tyArapachInI 4 saMkhyAthI uparanI 120 saMkhyAne bhAgatAM 30 thAya. 30thI tenI (cAranI) uparanI 7 saMkhyAne guNatAM 210 thAya. (5) pharI nIcenI tyArapachInI 5 saMkhyAthI uparanI 210 saMkhyAne bhAgatAM 42 thAya. 4rathI tenI (= pAMcanI) uparanI 6 saMkhyAne guNatAM 2para thAya. (ka) 6nI saMkhyAthI ra5ra saMkhyAne bhAgIne tenAthI pane guNatAM 210 thAya. (7) 7nI saMkhyAthI 210 saMkhyAne bhAgIne tenAthI 4ne guNatAM 120 thAya. (8) 8nI saMkhyAthI 120 saMkhyAne bhAgIne tenAthI 3ne guNatAM 45 thAya. (9) 9nI saMkhyAthI 45 saMkhyAne bhAgIne tenAthI rane guNatAM 10 thAya. (10) 10nI saMkhyAthI 10 saMkhyAne bhAgIne tenAthI 1ne guNatAM 1 thAya. Ama 1 thI 10 saMkhyAnA ekasaMyogI vagere kula bhAMgA 1024 thAya. [403] ekakadvyAdisaMyogaparimANamAha dasa paNayAla visuttara, sayaM ca do saya dasuttaraM do a / bAvaNNa do dasuttara, visuttaraM paMcacattA ya // 404 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [185 - paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] vRttiH- adhikRtagAthAyAM darzitA api tattvataH kiyanto bhavantItyAha-ekaikasaMyogAH daza dvikasaMyogAH paJcacatvAriMzadityevamAdi bhAvitArthameveti gAthArthaH // 404 // dasa ego a kameNaM, bhaMgA egAicAraNAe u / suddheNa samaM miliA, bhaMgasahassaM cauvvIsaM // 405 // vRttiH- bhAvitAthaiva // 405 // ekasaMyogI, brikasaMyogI vagere bhAMgAonuM parimANa kahe che ekasaMyogI 10, dvikasaMyogI 45, trikasaMyogI 120, catuHsaMyogI 210, paMcasaMyogI 252, chasaMyogI ra10, saptasaMyogI 120, AThasaMyogI 45, navasaMyogI 10 ane dazasaMyogI 1, ema kula 1023 bhAMgA thAya. A badhA bhAMgA azuddha che. temAM zuddha bhAMgo meLavatAM 1024 mAM thAya. [404-405] ahavA sthaNDilamUlabhedaM vyAcikhyAsurAha aNAvAyamasaMloe, aNAvAe ceva hoi saMloe / AvAyamasaMloe, AvAe ceva saMloe // 406 // vRttiH- tatra anApAtavadasaMlokavacceti caturbhaGgikA kaNThyA // 406 / / have spaMDilabhUminA pahelA bhedanuM vyAkhyAna karavAnI icchAvALA graMthakAra kahe che paDeTA mehanaanApata-saMto, manApAta-saMtoDa, mApAta-asaMto ne mApAtasaMdo mema yA2 main thAya. [406] tatthAvAyaM duvihaM, sapakkhaparapakkhao a nAyavvaM / duvihaM hoi sapakkhe, saMjaya taha saMjaINaM ca // 407 // vRttiH- 'tatrApAtavad dvividhaM-svapakSataH parapakSatazca jJAtavyaM', svapakSApAtavat parapakSApAta-vaccetyarthaH, 'dvividhaM bhavati svapakSa' iti svapakSaviSayaM, 'saMyata'svapakSApAtavat 'tathA saMyatI'-svapakSApAtavacceti gAthArthaH // 407 // saMviggamasaMviggA, saMvigga maNuNNaearA ceva / asaMviggAvi ya duvihA, tappakkhia earA ceva // 408 ||daarN / / vRttiH- te ca saMyatAdayo dviprakArA:-'saMvignA asaMvignAzca', saMvignA-udyatavihAriNaH asaMvignA:-zItalAH, 'saMvignA' api dviprakArA:-'manojJA itarecaiva', manojJA-ekasAmAcArIsthitA 1, ahIM anApAta-asaMtoka sthiDilabhUminuM vizeSaNa che. eTale anApAta eTale anApAtavatI (anApAtavALI) ane asaMloka eTale asaMlokavatI (asaMlokavALI) evo artha samajavo. pahelA bhAgamAM AgaLa bIjA sthaLe paNa A pramANe samajI levuM. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute iti, itare tu-amanojJAH bhinnasAmAcArIsthitA iti, 'asaMvignA api ca dvividhAH-tatpAkSikA' iti' saMvignapAkSikAH 'itare caiva' asaMvignapAkSikA iti ca, tatazcaitadApAtavat sthaNDilamapi tadvyapadezavadavagantavyaM, yathA saMvignasvapakSApAtavadityAdIti gAthArthaH // 408 // ApAtanA svapakSapAta ane parapakSaApAta ema be bheda che. svapakSaApAtanA sAdhu rUpa svapakSa ane sAdhvIrUpa svapakSa ema be bhedo che. sAdhunA saMvigna ane asaMvigna ema be bheda che. udyAvihArI eTale ke cAritra pALavAmAM udyata sAdhuo saMvigna che. zItala eTale ke cAritra pALavAmAM zithila sAdhuo asaMvigna che. saMvigna sAdhunA paNa manojJa ane amanojJa ema be bhedo che. eka sAmAcArIvALA sAdhuo manojJa che. bhinna sAmAcArIvALA sAdhuo amanojJa che. asaMvignanA paNa saMvignapAkSika ane asaMvignapAkSika ema be bhedo che. AvA sAdhuo jyAM AvatA hoya te sthaDilabhUmino paNa "temanAvALI aMDilabhUmi" evo vyavahAra thAya. jemakesaMvigna-sAdhuo je aMDilabhUmimAM AvatA hoya te sthaDilabhUmi paNa "saMvigna svapakSa mApAtavANI' upAya. [407-408] uktaM svapakSApAtavat, parapakSamadhikRtyAha parapakkhe'vi a duvihaM, mANusatericchiyaM ca nAyavvaM / ekikvaMpi a tivihaM, itthI purisaM napuMsaM ca // 409 // vRttiH- 'parapakSe'pi ca' parapakSaviSayamapi ca 'dvividhaM-mAnuSaM tairazcaM ca jJAtavyaM', mAnuSApAtavattiryagApAtavacca, 'ekaikamapi ca trividhame'tayoH, kathamityAha-'strI puruSa napuMsakaM ce'ti, upalakSaNatvAt stryApAtavatpuruSApAtavannapuMsakApAtavacceti gAthArthaH // 409 // purisAvAyaM tivihaM, daMDia koDubie a pAgaie / te soa'soavAI, emeva NapuMsaitthIsuM // 410 // vRttiH- 'puruSApAtavat trividhaM-daNDikApAtavat kuDumbikApAtavat prAkRtApAtavacca, te' ca daNDikAdayaH 'zaucAzaucavAdino' bhavanti, evameva strInapuMsakayorapi zaucAzaucavAditvaM yojyam, etadvyapadezAcca sthaNDilasya tathA vyapadeza iti gAthArthaH // 410 // ee ceva vibhAgA, paratitthINaMpi huMti maNuANaM / tiriANapi vibhAgaM, ao paraM kittaissAmi // 411 // vRttiH- 'eta eva'-anantaroditAH zaucavAdyAdayo 'vibhAgA'-bhedAH 'paratIthikAnAmapi bhavanti manujAnAM' kApilAdInAM, 'tirazcAmapi vibhAgaM' sthaNDilapratibaddhameva 'ataH paraM kIrtayiSyAmi' iti gAthArthaH // 411 / / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [187 svapakSa ApAtane AzrayIne kahyuM, have parapakSa ApAtane AzrayIne kahe che parapakSa ApAtanA paNa manuSya ApAta ane tiryaMcaApAta ema be bhedo che. e baMne ApAtanA strI, puruSa ane napuMsaka ema traNa bheda che. puruSa ApAtanA daMDika, kauTuMbika ane prAkRta (sAdhAraNa) ema traNa bhedo che. iMDika vagere traNa bhedomAM pratyeka bhedanA zaucavAdI ane azaucavAdI ema be bhedo che. e rIte strI ane napuMsakanA paNa zaucavAdI ane azaucavAdI ema be bhedo che. te te jIvonA ApAtanA = AgamananA upacArathI spaMDilabhUmino paNa te te rIte vyavahAra thAya. (jema ke napuMsako AvatA hoya to aMDilabhUmi paNa napuMsakApAtavALI kahevAya.) A ja zaucavAdI vagere bhedo kapila vagere paratIrthika manuSyomAM paNa thAya che. have pachI (412mI gAthAthI). aMDilabhUmine lagatA ja tiryaMconA paNa bhedo kahIza. [409-410-411] dittA'dittA tiriA, jahaNNamukkosa majjhimo ceva / emevitthinapuMsA, duguMchiaduguMchiA navaraM // 412 // vRttiH- 'dRptAdRptAstiryaJcaH' dRptA-dapitA adRptAstu-itare iti, duSTetara ityanye, ete ca 'jaghanyA utkRSTA madhyamAzcaiva', jaghanyA eDakazUkarAdayaH utkRSTA-hastivRSabhAdayaH madhyamAzcauSTrAdayaH, 'evameva strInapusaMke' tiryaksambandhinI veditavye, 'jugupsitAjugupsite navaraM', tatra jugupsite-elakakharAdirUpe ajugupsite-gavAdirUpa iti gAthArthaH // 412 / / tiryaMcanA dekha ane adama ema be bhedo che. daH eTale laDavAnA ke mAravAnA svabhAvavALA. adama eTale zAMta. bIjA koI kahe che ke dama eTale kharAba, ane adama eTale sArA. e baMnenA pratyekanA jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa bhedo che. gheTAM-bakarAM-bhUMDo vagere jaghanya che. hAthIbaLada vagere utkRSTa che. UMTa vagere madhyama che. e rIte tiryaMcanA strI ane napuMsaka e be bhedo paNa jANavA. te baMnenA pratyekanA jAgupsita ane aAguNita ema be bhedo che. gheTI-gadheDI vagere jAgupsita che, gAya vagere ajuguNita che. [412] itthaM sthaNDilamabhidhAya gamanavidhimAha gamaNa maNunne iare, vitahAyaraNaMmi hoi ahigaraNaM / pauradavakaraNa dardU, kusIlasehAigamaNaM tu // 413 // dAraM // vRtti:- 'gamanaM manojJa' iti sapakSasaMyatasaMvignamanojJApAtavatIti bhAvaH, 'itarasminniti'amanojJApAtavati, sAmAcArIviparyAsadarzanena, 'vitathAcaraNamiti zikSakANAM mitho 'bhavati adhikaraNam', idaM tAvat saMvignApAtavati, asaMvignApekSayA tu doSamAha-'pracuradravakaraNaM dRSTvA 1. daMDika eTale koTavAla vagere rAjapuruSo. 2. kauTuMbika eTale dhana AdithI moTA gaNAtA moTA kuTuMbavALA mANaso. 3. vAraMvAra hAtha-paga dhuve, vAraMvAra snAna kare, malazuddhi karavAmAM binajarUrI atizaya pANI vagereno upayoga kare tevA manuSyo zaucavAdI che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kuzIleSu'-asaMvigneSu zikSakAdigamanaM tu' zaucavAdizikSakaparISahaparAjitAnAmete'pi pravrajitA eveti varameta ityanukUlatayA gamanamiti gAthArthaH // 413 // A pramANe aMDilabhUmi kahI. have (kaI bhUmimAM javuM kaI bhUmimAM na javuM ema) javAno vidhi kahe che- je aMDilabhUmimAM svapakSanA saMvigna ane manojJa sAdhuo AvatA hoya temAM javuM, bIjI bhUmimAM na javuM. amanojJa saMvignanA ApAtavALI bhUmimAM javAthI viparIta=bhinna sAmAcArI joIne nUtana dIkSita sAdhuo paraspara eka-bIjAne "tame khoTuM AcaraNa karo cho" ItyAdi kahe, tethI paraspara jhagaDo thAya. asaMvignanA ApAtavALI bhUmimAM javAthI pariSahothI khinna thayelA zaucavAdI, navadIkSita vagere sAdhuo asaMvignone ghaNA pANIthI zauca=zuddhi karatA joIne vicAre ke A paNa dIkSita ja che. to A sArA che. Ama vicArIne asaMvignonI pAse anukULatA maLatI hovAthI temanI pAse cAlyA jAya. [413] saMyatyApAtavati tu na gantavyameva, parapakSapuruSApAtavati doSamAha jattha'mhe vaccAmo, jattha ya Ayarai nAivaggo No / paribhava kAmemANA, saMkeagadinnagA vAvi // 414 // vRttiH- 'yatra vayaM gacchAmaH' purISotsargAya 'yatra cAcarati' purISotsargArthaM jJAtivargo naH' svajana-vargo'smAkaM ete'pi tatra gacchantIti 'paribhavantaH' santaH tathA 'kAmayamAnAH' kAJcit striyaM 'dattasaGketakA vApi' gacchantItyagAriNAmadhyavasAyo bhavatIti gAthArthaH // 414 / / tathA davaappakalusaasaI, avaNNa paDiseha vipparINAmo / saMvamApha (3) kolA, paMDitthInuM nave ra | 426 che. vRttiH- 'drave alpe' tathA kaluSe asati' vA avarNa'ityazlAghA, 'pratiSedhaH' tadrvyAnyadravyayoH, 'viparINAmo' vimukhAnAM, puruSApAtavaddoSaH, stryAdhApAtavaddoSamAha-'zaGkAdayastu doSAH strInapuMsakayori'ti, tadApAtavatItyarthaH, bhavedyacca' tAbhyAM sakAzAd grahaNAdIti gAthArthaH / / 415 / / jyAM sAdhvIo AvatI hoya tyAM to na ja javuM. parapakSapuruSanA ApAtavALI spaMDilabhUmimAM doSa kahe che je aMDilabhUmimAM parapakSanA puruSo AvatA hoya tyAM javAthI gRhastho mAne ke jyAM ame malavisarjana mATe jaIe chIe ane amAro svajanavarga (= svajanano strIvarga) malavisarjana mATe jAya che tyAM A sAdhuo paNa jAya che, AthI teo amAruM apamAna kare che, tathA koI strIne IcchatA haze, athavA koI strI sAthe saMketa karyo haze, jethI strInA ApAtavALI bhUmimAM jAya che, evI zaMkA temane thAya. [414] tathA (koIvAra) pANI ochuM hoya, DahoLuM hoya ke (kAraNasara) sarvathA pANI na hoya to zAsananI niMdA thAya. jonArA "A sAdhuo gaMdA che" ema vicArIne Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 282 potAnA gharanI bhikSAno niSedha kare, athavA jonAra koI sattAdhArI puruSa hoya to bIjAonA gharanI bhikSAno paNa niSedha karAve. dharmAbhimukha banelA koInA dharmanA pariNAmano nAza thAya. puruSanI ApAtavALI bhUmimAM A doSo thAya. have strI-napuMsakanA ApAtavALI bhUmimAM doSa kahe che. strI-napuMsakanA ApAtavALI bhUmimAM javAthI (maithunasaMbaMdhI) zaMkA vagere doSo thAya. (sAdhu upara zaMkA thAya ke A sAdhu maithuna mATe koIne bharamAve che athavA strI-napuMsaka upara zaMkA thAya ke A maithuna mATe sAdhune Icche che, athavA baMne upara zaMkA thAya ke A baMne paraspara maithuna mATe ahIM AvyA che.) tathA sAdhu strI ke napuMsaka sAthe maithuna seve ane koI gRhastha jue to sAdhune pakaDe, ethI zAsananI ghaNI halanA thAya. sAdhu paNa potAnI hIlanA thavAthI dIkSAtyAga ke ApaghAta vagere kare. [415] uktaH puruSApAtavati doSaH, tiryagApAtavatyAha AhaNaNAI ditte, garahiatiriesu saMkamAIA / emeva ya saMloe, tirie vajjittu maNuANaM // 416 // vRtti - "madinanA dasa rUti fpatirthapativatIti mAvA, "rjitatikSa' tieddikaadyaapaatvti 'zaGkAdayo' doSAH / saMlokavaddoSAnAha-'evameva ca saMloka' iti tadvatyeva sthaNDila ityarthaH, 'tirazco varjayitvA manuSyANAmiti manuSyAlokavatIti gAthArthaH // 416 // puruSanA (? manuSyanA) ApAtavALI caMDila bhUmimAM doSo kahyA. have tiryaMcanA ApAtavALI bhUmimAM doSo kahe che dama tiryaMca ApAtavALI bhUmimAM pazu ziMgaDAthI mAre, mAranA kAraNe mUrchA AvI jAya, yAvat mRtyu paNa thAya. gheTI vagere jAgupsita tiryaMcanA ApAtavALI bhUmimAM javAthI bIjAne maithuna saMbaMdhI zaMkA thAya, vagere doSo lAge. je pramANe ApAtamAM doSo kahyA, te ja pramANe saMlokamAM paNa tiryaMca sivAya manuSyo viSe doSo jANavA. bhAvArtha- tiryaMco jAe to pUrvokta tiryaMcanA ApAtanA doSomAMthI koI doSa thato nathI. manuSyomAM strI, puruSa ane napuMsakanA ApAtamAM pUrve je doSo jaNAvyA te ja doSo temanA saMlokamAM paNa jANavA, arthAt je sthaDilabhUmimAM strIo puruSo ke napuMsako AvatA hoya te aMDilabhUmimAM javAthI thatA je doSo pUrve jaNAvyA, te ja doSo je sthaDilabhUmimAM strIo, puruSo ke napuMsako joI zakatA hoya te sthaDilabhUmimAM javAthI paNa lAge. [416] etadeva vyAcaSTe kalusadave asaI a va, purisAloe havaMti dosA u / paMDitthIsu'vi ee, khuddhe veuvvi mucchA ya // 417 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRtti:- 'kaluSadrave' sati 'asati vA' drave 'puruSAloka' iti tadAlokavat sthaNDilaM parigRhyate, 'bhavanti doSAH ' pUrvoktA iti, 'strInapuMsakayorapyA 'lokava' tyeta' eva doSA iti, 'mahati vaikriye' indriye 'mUrcchA ca' bhavatyabhilASAtirekAditi gAthArthaH // 417 // A ja viSayane kahe che pANI DahoLuM hoya athavA na hoya to puruSanA saMlokavALI sthaMDilabhUmimAM pUrvokta (414 vagere gAthAmAM jaNAvela) zAsananI niMdA vagere doSo thAya. strI-napuMsakanA saMlokavALI bhUmimAM paNa e ja doSo lAge. tathA vAtAdinA kAraNe vikAra pAmelA moTA puruSacihnane joIne strI ke napuMsakane maithunanI utkaTa IcchA thAya, ethI sAdhune upadrava kare. [417] prAgupanyastacaturbhaGgikAguNadoSamAha AvAyadosa taie, biie saMloao bhave dosA / te do'vi natthi paDhame, tahiM gamaNaM bhaNiavihiNA u / 418 // vRtti:- 'ApAtadoSAstRtIye' bhaGga iti sUtrakramaprAmANyAd, 'dvitIye' bhaGgake 'saMlokato bhaveyurdoSAH, tau dvAvapi na staH prathame' bhaGge'ta 'statra gamanaM', kathamityAha - ' bhaNitavidhinai' veti gAthArthaH // 418 // pUrve (gAthA 406mAM) kahelA cAra bhAMgAnA guNa-doSo kahe che-- trIjA bhAMgAmAM (ApAtavALI sthaMDilabhUmimAM) ApAta saMbaMdhI doSo thAya. bIjA bhAMgAmAM (saMlokavALI bhUmimAM) saMloka saMbaMdhI doSo thAya. pahelA bhAMgAmAM te baMne doSo na thAya. AthI uktavidhithI anApAta-asaMlokavALI sthaMDilabhUmimAM jAya. prazna- ahIM pahelAM prathama bhAMgAnuM, pachI bIjA bhAMgAnuM ema kramazaH varNana kema na karyuM ? uttara- (odhaniryukti vagere) sUtramAM je kramathI jaNAvyuM che te kramathI ame paNa ahIM jaNAvyuM hovAthI umaza: varzana nathI. [ 418] uktamanApAtasaMlokavad, adhunopaghAtavadAha AyApavayaNasaMjama, tivihaM uvaghAiaM muNeavvaM / ArAmavaccaagaNI, piTTaNamasuI a annattha // 419 // vRtti:- 'AtmapravacanasaMyamamA' zritya 'trividhamupaghAtavat mantavyaM', AtmopaghAtavatpravacanopaghAtavatsaMyamopaghAtavacca, 'tatrArAme' AtmopaghAtavat, tatsvAminaH sakAzAt 'piTTanA 'tADanetikRtvA, 'varcca' iti varcaH sthAnaM pravacanopaghAtavad 'azucI 'tikRtvA jugupsAsambhavAd 'agni'rityaGgArAdidAhasthAnaM saMyamopaghAtavad, 'anyatra' anyatra karaNe kAyopamardAditi gAthArthaH // 419 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [191 anAyAta-masaMkhos dvAra hyu, 4ve 64zAtI' // 2 4 cha upaghAtInA Atma, pravacana ane saMyama ema traNa bheda che. udyAna vagere AtmopaghAtI che. kAraNa ke udyAna vageremAM maLavisarjana karavAthI teno mAlika (vagere koI) sAdhune mAre tethI AtmopaghAta (AtmAno potAno upaghAta) thAya. viSThAno ukaraDo pravacanopaghAtI che. kAraNa ke viSThAno ukaraDo azucirUpa hovAthI lokamAM jAguNita che. viSThAnA ukaraDAmAM matavisarjana karavAthI "A sAdhuo gaMdA che." ema zAsanano upaghAta thAya. agnisthAna saMyamopaghAtI che. kAraNa ke agnisthAnamAM maLavisarjana karavAthI agni saLagAvanArAo bIjI jIvAkuLa bhUmimAM agni saLagAve. AthI jIvonI hiMsA thavAthI saMyamano upaghAta thAya. [19] uktamupaghAtavat, sAmprataM vyatiriktadoSopadarzanadvAreNaiva samAzuSire bhaNati visama paloTTaNa AyA, iarassa paloTTaNaMmi chakkAyA / jhusimi viccugAI, ubhayakkamaNe tasAIA // 420 // vRttiH- 'viSamapraluThane Atmeti viSamasthaNDilopaviSTapraluThane satyAtmA virAdhyate, 'itarasya' tu purISAdeH 'praluThane' sati 'SaTkAyA' iti pRthivyAdayo virAdhyante, tasmAtsama upaveSTavyaM, tathA 'zuSire' tRNAdyavaSTabdhe 'vRzcikAdaya' iti, tebhya AtmopaghAtaH, 'ubhayAkramaNa' iti purISakAyikAbhyAmAkramaNe 'trasAdayo' vyApAdyante iti 'saMyamopaghAta iti gAthArthaH // 420 / / upaghAtI dvAra kahyuM, have "sama' ane 'azuSira" e be dvArone baMnenA bhinna bhinna doSo jaNAvavApUrvaka cha viSama dhaMDilabhUmimAM besavAthI sAdhu gabaDI jAya, ethI AtmavirAdhanA thAya, jhADo-pezAba relAvAthI cha kAyanI virAdhanA thatAM saMyamavirAdhanA thAya. AthI samabhUmimAM besavuM joIe. ghAsa AdithI DhaMkAyelI polANavALI bhUmimAM matavisarjana karavAthI (nIce rahelo) vIMchI, sarpa Adi jIvothI AtmopaghAta thAya. viSThA-pezAbanA AkramaNathI nIce polANamAM rahelA) tra-sthAvara jIvono nAza thavAthI saMyama virAdhanA thAya. [42] acirakAlakRtamAha je jaMmi uummi kayA, payAvaNAIhiM thaMDilA te u / hoMti iaraMmi cirakayA, vAsAvutthe a bArasagaM // 421 // vRttiH- 'yAni yasmin Rtau' hemantAdau 'kRtAni pratApanAdibhiH' kAraNaiH 'sthaNDilAni tAni bhavanti' acirakAlakRtAni, 'itarasmin' grISmAdau Rtau cirakAlakRtAni', tannaivAcira-kAlakRtAnIti bhAvaH, varSoSite' ca ('vyutthe'tti vyuSite ca) grAmAdau dvAdazaka' 'miti varSadvAdazakaM yAvadacirakAlakRtAnIti gAthArthaH / / 421 / / Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute 'mathirasata' dvAra cha je aMDilabhUmio je RtumAM agni AdithI zuddha-nirjIva karI hoya te aMDilabhUmio te RtumAM acirakAlakRta che. jemake-hemaMtaRtumAM zuddha-nirjIva karI hoya to hemaMtaRtumAM ja acirakAlakRta che. bIjI RtuomAM te spaMDilabhUmio cirakAlakRta banI jAya, arthAt (sacitta=) asthaDilabhUmio banI jAya. je sthaLe eka comAsA sudhI = eka comAsA pUratuM, gAma (vagere) vasyuM hoya te sthaLa bAra varSa sudhI acirakAlakRta che, pachI acaMDilabhUmi banI jAya. [4ra1] vistIrNadUrAvagADhe abhidhitsurAha hatthAyayaM samaMtA, jahannamukkosa joaNabichakkaM / dAraM / cauraMgulappamANaM, jahannayaM dUramogADhaM // 422 // vRttiH- 'hastAyataM' hastavistIrNa 'samantAt' sarvataH AyAmaviSkambhAbhyAM 'jaghanyaM' sthaNDilaM, 'utkRSTaM yojanadviSaTkamiti dvAdazayojanaM vistIrNaM cakravarttikaTakanivezAdau, zeSaM hi madhyamamiti gamyate, 'caturagulapramANaM jaghanyaM dUrAvagADhamiti, ata UrdhvamutkRSTAdivibhAgaH, atra ca vRddhasampradAya:-cauraMgulogADhe saNNA vosirijjai, Na kAiyA iti gAthArthaH // 422 // _ vistI' ane 'dUrAva' medvAra 4 cha je bhUmi cAre dizAmAM eka hAtha sudhI zuddha-acitta hoya te jaghanya aMDilabhUmi che, bAra yojana sudhI zuddha-acitta hoya te utkRSTa sthaDilabhUmi che. jayAre cakravartInuM sainya chAvaNI nAkhIne rahe tyAre utkRSTa sthaDilabhUmi hoya. bAkInI (nAnI-moTI) madhyama caMDilabhUmi che. nIce cAra AMgaLa sudhI acitta hoya te jaghanya dUrAvagADha spaMDilabhUmi che. AnAthI adhika AMgaLa sudhI acitta hoya te utkRSTa vagere dUrAvagADha spaMDilabhUmi che. ahIM vRddhaparaMparA A pramANe che cAra AMgaLa avagADha (nIce cAra AMgaLa sudhI acitta) bhUmimAM jhADo kare paNa pezAba 1 43." [422] adhunA''saNNamAha davvAsaNNaM bhavaNAiyANa tahiaM tu saMjamAyAe / AyApavayaNasaMjamadosA puNa bhAvaAsaNNe // 423 // dAraM // vRtti:- AsannaM dvividhaM-dravyAsannaM bhAvAsannaM ca, tatra 'dravyAsannaM bhavanAdInAm' AsannaM, Adi-grahaNAt devakulAdigrahaH, 'tatra tu' dvau doSau-'saMyamavirAdhanA AtmavirAdhanA' ca, 'Atmapravacana-saMyamadoSAH punarbhAvAsanna' iti AtmopaghAtAdayo doSA bhAvAsanna iti / atra vRddhavAdaH-bhAvAsanaM nAma tAva acchai jAva AgADhaM jAyaM, tAhe dhAiuM pavatto, aNNehiM dhijjAiehiM diTTho, tAhe te hasaMti, purao AgayA vaMdaMti dhammaM ca pucchaMti, jadi dharei tAhe marai, antarA vosirai Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 213 tAhe uDDAho, cauttharasiyaM vA parimiyaM nIyaM, ahavA jA sA jataNA taM na karei, aMtarA athaMDile vosirijjA, esa bhAvAsaNNo, tao dosatti gAthArthaH // 423 / / have 'Asanna' dvAra kahe che : AsannanA dravya ane bhAva ema be bheda che. ghara, devamaMdira AdinI najIka maLavisarjana karavuM te dravyaAsanna che. dravyAsannathI saMyamavirAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya. ghara-devamaMdira vagerenI najIka maLavisarjana karavAthI gRhastho maLane tyAMthI dUra karI nAkhe ane te sthAnane pANIthI dhuve ethI saMyamavirAdhanA thAya, ane mAra mAre vagerethI AtmavirAdhanA thAya. tIvra hAjata thAya tyAM sudhI upAzrayamAM besI rahe=aDila na jAya te bhAvathI Asanna che. bhAvAsannathI AtmavirAdhanA, pravacanavirAdhanA ane saMyamavirAdhanA thAya. tIvra hAjata thayA pachI jAya to hAjatane rokI na zakavAthI caMDila bhUmi sudhI pahoMcI na zake, tethI ghara vagerenI pAse maLavisarjana kare. tethI zAsananI hIlanA thatAM pravacananI virAdhanA thAya, tathA pUrve kahyuM tema AtmavirAdhanA ane saMyamavirAdhanA paNa thAya. have parANe hAjatane roke to roga vagere thavAthI AtmavirAdhanA thAya. ahIM vRddhono abhiprAya A pramANe che- "bhAvAsanna eTale dUra na jaI zakAya tevI hAjata thAya tyAM sudhI besI rahe. pachI doDavA mAMDe. brAhmaNa vagere gRhastho tene doDato jato joIne hase, ane tenI pAse AvIne vaMdana karIne dharma pUche, A vakhate sAdhu hAjata roke to maraNa pAme (ke rogano bhoga bane), ane vacce ja malavisarjana kare to zAsananI hIlanA thAya. athavA (utAvaLanA kAraNe) chAzanI AzavALuM pANI bahu ochuM le, athavA (pANI lAvavA saMbaMdhI) yatanA na kare, aspaMDilabhUmimAM maLavisarjana kare, bhAvAsannathI AvA (aneka) doSo lAge." [423] bilavajjiyamAha huMti bile do dosA, tasesu bIesu vAvi te ceva / saMjogao adosA, mUlagamA hoti savisesA // 424 ||daarN|| vRttiH- 'bhavato bila' iti bilavati sthaNDile 'dvau doSau', sarpoderAtmavirAdhanA pipIlikAdivyApattitaH saMyamavirAdhaneti, tathaughataH traseSu'-kRmyAdiSu 'bIjeSu cApi'-zAlyAdiSu AkIrNe sthaNDile 'ta eva' doSAH saMyamavirAdhanAdayaH 'saMyogatazca' anyo'nyasaMgastadyogena 'doSA mUlagamAt' sakAzAd bhavanti savizeSAH', tadanyasaMyogisatkadoSasadbhAvAditi gAthArthaH // 424 / / bilavarjita (ane tra-prANa-bIja rahita) dvAra kahe che- bilavALI caMDilabhUmimAM tyAM rahelA sarpAdinA daMza vagerethI AtmavirAdhanA ane kIDI Adi jIvonA nAzathI saMyamavirAdhanA ema be doSo thAya. kRmi vagere trasa jIvothI ane DAMgara vagere bIjathI vyApta bhUmimAM paNa (saMyama virAdhanA vagere) te ja doSo thAya. (jIvono nAza thavAthI saMyamavirAdhanA ane kIDI vagerenA daMza vagerethI AtmavirAdhanA thAya.) Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute A pramANe ekasaMyogI bhAMgAothI thatA doSo kahyA. mUlagamathI-eka saMyogI (mULa) bhAMgAothI thatA doSothI ddhikasaMyogI, trikasaMyogI vagere bhAMgAomAM vizeSa doSo lAge. kAraNa 3 anya anya saMyogonA hoSo temA maNe che. [424] . parizuddha sthaNDile vyutsargavidhimAha disipavaNagAmasUriachAyAe majjiUNa tikkhutto / jassoggahotti kiccA, Na vosire AyamijjA vA // 425 // vRttiH- 'disipavaNagAmasUriya'tti dikpavanagrAmasUryAn vidhinA apRSThataH kRtvA, 'chAyAyAM' saMsaktagrahaNIti gamyate, 'pramRjya trikRtva' iti trIn vArAn sthaNDilamiti gamyata eva, te 'yasyA-vagraha itikRtvA, Namiti vAkyAlaGkAre 'vyutsRjet' saMjJAmiti prakramaH, 'AcamedvA' itthameva sthaNDila iti gAthArthaH // 425 / / / have zuddha IMDilabhUmimAM malavisarjananI vidhi kahe che- dizA, pavana, gAma ane sUryane puMThana thAya tema bese, saMsaktasaMgrahaNI hoya, eTale ke jhADAmAM kRmi paData Doya, to chAyAma se, savAra bhUbhine puMchane se, 'aNujANaha jassugaho' mema 2% mAgIne bese, pachI maLavisarjana kare, ane pachI gudAprakSAlana kare. [425] bhAvArthaM tvAha uttara puvvA pujjA, jaMmAe nisiarA ahivaDaMti / ghANArisA ya pavaNe, sUriagAme avaNNo u|| 426 // vRttiH- iha dicintAyAM 'uttarapUrve' dizau 'pUjye, yAmyAyAM' dizi 'nizAcarA abhipatanti' rAtrau, ataH sadaiva na pUrvAM pRSThataH kuryAt, nApi cottarAM, na rAtrau dakSiNAmiti sampradAyaH, uktaM cAnyairapi-"ubhe mUtrapurISe tu, divA kuryAdudaGmukhaH rAtrau dakSiNatazcaiva, tathA'syAyurna hIyate // 1 // " pavanamadhikRtyAha-'ghrANAoNsi ca' cazabdAllokopaghAtazca, 'pavana' ityata: pavanamapi na pRSThataH kuryAt, grAmasUryAvadhikRtyAha-'grAme sUrye' anayordvayorapi pRSThidAne 'avarNa' ityazlAghA loke, ata etAvapi na pRSThataH kuryAditi gAthArthaH // 426 // ukta gAthAno bhAvArtha kahe che- lokamAM uttara ane pUrva dizA pUjya manAya che, tethI te dizAmAM puMTha karavAthI lokamAM avarNavAda thAya. tethI divase uttara-pUrva dizAmAM puMTha na kare. tathA "rAte dakSiNa dizAmAMthI uttara dizA tarapha nizAcara (rAtrimAM bhaTakavAnA svabhAvavALA) rAkSaso (vagere) jAya che" evI lokavANI hovAthI te dizAmAM puMTha karavAthI lokavirodha thAya. AthI rAte dakSiNa dizAmAM puMTha na karavI evI paraMparA che. bIjAoe paNa kahyuM che ke- "je manuSya jhADo ane pezAba e baMne divase uttara tarapha Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 21 moTuM rAkhIne ane rAte dakSiNa tarapha moDhuM rAkhIne kare tenA AyuSyanI hAni na thAya=tenuM AyuSya ghaTe nahi." pavana tarapha puMTha karavAthI nAkamAM (viSThAnI gaMdha javAthI) masA thAya, ane A sAdhuo pUjA kare che ema loko mazkarI kare. mATe pavanane paNa puMThana kare. gAma ane sUryane puMTha karavAthI lokamAM TIkA-niMdA thAya, mATe gAma ane sUryane paNa puMTha na kare. [426] chAyAmadhikRtyAha saMsattaggahaNI puNa, chAyAe niggayAi vosiraha / chAyA'sai uNhaMmivi, vosiria muhattagaM ciTTe // 427 // dAraM // vRttiH- 'saMsaktagrahaNiH punaH', punaHzabdo vizeSaNArthaH, bhinnavA apyeka cchAyAyAM' puSpaphalapradakSiNAdisambandhinyAM 'nirgatAyAM' tadavagrahAt 'vyutsRjati, chAyAyAmasatyAM uSNe'pi' vyutsRjatIti vartate, kintu tatrAyaM vidhi:-'vyutsRjya muhUrtaM tiSThet', yAvattairyathAyuSkaM pripaalitniti thArtha: 4ra7 | chAyAne AzrayIne kahe che- jenA peTamAM kRmi hoya ane jhADo DhIlo thato hoya te vRkSa AdinI chAyAmAM maLatyAga kare. chAyA na hoya to taDakAmAM paNa maLatyAga kare. paNa temAM A vidhi che- (potAnA zarIranI chAyA mala upara paDe te rIte besIne maLatyAga kare ane) maLatyAga karyA pachI mala upara chAyA paDe te rIte muhUrta sudhI (= te jIvonuM AyuSya pUrNa thAya tyAM sudhI) tyAM Ubho rahe. [427]. 'pamajjiUNa tikkhutto' ityAdi vyAcikhyAsurAha AloyaNamuDDhamahe, tiriaM kAuM tao pamajjijjA / pAe uggaha'NuNNA, pamajjae thaMDilaM vihiNA // 428 // vRttiH- 'avalokanamUrdhvamadhastiryak kRtvA' sthaNDilasamIpa eveti gamyate, UrdhvaM vRkSasthaparvatasthAdidarzanArthamadho gartAdaryAdisthopalabdhaye tiryakSu yadvizrAmyadAdisaMdarzanArthamiti, 'tataH' tadanantaramasatsu sAgArikeSu 'pramArjayet pAdau', tato 'vagrahamanujJApya pramArjayet sthaNDilaM vidhinA' saMdaMzakapramArjanAdineti gAthArthaH // 428 / / athavA jenA maLamAM kRmi paDatA hoya che ane jene jhADo DhIlo thato hoya te vRkSanI chAyAmAM maLatyAga kare evo artha paNa thaI zake. A arthamAM be vyakti che. jyAre pahelA arthamAM eka ja vyakti che. peTamAM kRmi hoya paNa jhADo kaThaNa thAya to jhADAmAM kRmi na paNa paDe. AthI jenA peTamAM kRmi hoya ane jhADo DhIlo thato hoya ema kahyuM. sAmAnyathI maLamAM kRmi na paDatAM hoya, paNa jhADo DhIlo thato hoya to kRmi paDavAnI saMbhAvanA rahe. AdhI "jene jhADo DhIlo thato hoya te paNa" ema kahyuM. 2. TIkAnA chAyA purNapanAkSAvidhi e padono bhAvArtha A pramANe saMbhave che- ekachAyA eTale mukhya chAyA, arthAtu bIjA koI kAraNe thayelI nahi, paNa vRkSa AdinI potAnI ja chAyA. pradakSiNAdi eTale jamaNI Adi tarapha javuM. athavA pradakSiNa eTale gherAvo. puSpa, phaLa, AdinA gherAvAnI chAyA. A sivAya anya artha ghaTato hoya to ghaTADavo. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute (425mI gAthAnA) pannA tivRtto vagere padonI vyAkhyA kare che- besatA pahelAM upara, nIce ane tirlDa e. vRkSa ane parvata upara koI che ke nahi ? te jovA upara jue. khADo, bila vageremAM jIvo vagere che ke nahi? te jovA nIce jue. visAmo levA mATe koI kyAMya beThela che ke nahi vagere jovA mATe tichuM jue. A pramANe joyA pachI gRhastho na hoya to paganuM pramArjana kare. tyAra bAda aNunAda gaphu ema bolIne bhUminA mAlikanI anujJA mAge. tyArabAda saMDAzAnuM pramArjana Adi vidhipUrvaka bhUminuM traNavAra pramArjana (nirIkSaNa) kare. [428]. tatazca saMjJAM vyutsRjati, tatra cAyaM vidhi:-- uvagaraNaM vAme UruMgami mattaM ca dAhiNe hatthe / tattha'NNattha va puMche, tihiM AyamaNaM adUraMmi / / 429 // vRttiH- 'upakaraNaM vAme UruNi'-daNDako rajoharaNaM ca, 'mAtrakaM ca dakSiNe kare' bhavati, vAme tu DagalakAH, 'tatrAnyatra vA puchet', kesiMci Aeso tattheva pucchaMti, aNNe bhaNaMtijai tattheva pucchaMti hatthe levADiti, tAhe kahaM rayaharaNaM giNhatu?, tao saNNAo osarittA tAhe pucchaMti, nillevaMti ya NAtidUre NAsaNNe, doNhavi dosA bhANiyavvA, nilleviukAmo nivisai, tattha taheva pamajjittA NisIyai, pattAbaMdhaM muittA mattayaM giNhai, dAhiNeNa hattheNa taheva rayaharaNaM daMDayaM ca kareti, tihiM nAvApUrehiM nillevei, tihiM ca Ayamai jai appasAgArizra, aha sAgAriaM tAhe savvaM kurukuyaM karei, mattayassa ya kappaM kareti, esa vihI, ata evAha-'tribhirnA vApUraiH 'mAvanamahU' sthafetnAiita gAthArtha che 4ra6 che. tyAra bAda mAlavisarjana kare, temAM A vidhi che- daMDa ane rajoharaNa e be upakaraNo DAbI sAthaLa upara mUke, mAtraka jamaNA hAthamAM rAkhe, Dagala DAbA hAthamAM rAkhe. jayAM beTho hoya tyAM ja ke bIjA sthaLe (DagalathI) apAnane lUche. (A aMge kalpacUrNimAM pATha A pramANe che-) "keTalAkano 'tyAM ja luche' evo mata che. vaLI bIjAo kahe che kejo tyAM ja luche to hAtha (viSThAthI) kharaDAya, tethI rajoharaNa kevI rIte le? tethI viSThAthI (thoDuM) dUra khasIne luche. bahu dUra nahi ane bahu najIka nahi te rIte (pANIthI) apAnanuM prakSAlana kare. bahu dUra ke bahu najIka e baMne rIte prakSAlana karavAmAM doSo lAge. prakSAlana karavAnI IcchAvALo sAdhu jyAM bese tyAM pramAjIne bese. jhoLI rahita mAtrakane jamaNA hAthamAM rAkhe, te ja rIte daMDa ane rajoharaNane (DAbI sAthaLa upara) mUke. traNa cAgaLAM pANIthI nirlepana (sAmAnya zuddhi) kare, ane traNa cAganAM pANIthI 'Acamana (vizeSa zuddhi) kare. jo gRhastho hoya to apAnanuM ane pagonuM sArI rIte (saMpUrNa) 1. nirlepana ane Acamanano bRhatkalpa vageremAM eka ja (zuddhi) artha karyo che. paNa ahIM "fafenAvApUnivanirdi ramakaDuM" evo pATha hovAthI anuvAdamAM nirlepanano sAmAnya zuddhi ane Acamanano vizeSa zuddhi evo artha karIne A pAThanI saMgati karI che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [197 prakSAlana kare, mAtrakane paNa dhuve. A (malavisarjana) vidhi che. AthI ja mUla gAthAmAM kahe che ke-jyAM beTho hoya tyAMthI najIkamAM khasIne traNa cAgaLA pANIthI apAnanuM prakSAlana kare. [429] apavAdamAha paDhamAsai amaNunnearANa gihiANa vAvi Aloe / patteamatta kurukua, davaM ca paraM gihatthesu // 430 // vRttiH- upanyAsakramaprAmANyAt 'prathame' sthaNDile-uktasvarUpe 'asati' avidyamAne 'amanojJetarayoriti' amanojJAsaMvignayoriti, 'gRhiNAM vA'pyAlokavati' gantavyamiti zeSaH, tatra cAyaM yatanAvidhi:-'pratyekamAtrakANI 'tti pratyekaM mAtrakagrahaNaM 'kurukuce'tti kurukucAkaraNaM 'dravaM ca pracura'- miti pAnakaM prabhUtaM gRhyate 'gRhastheSviti 'sUcanAtsUtra'miti nyAyAd gRhasthAlokavati sthaNDila iti gAthArthaH / / 430 / / teNa paraM puriseNaM, asoavAINa vacca AvAyaM / itthinapuMsagaloe, parammuho kurukuA sA u // 431 // __ vRtti:- 'tena para'miti tata Urdhva tadabhAva ityarthaH, 'puruSANAmazaucavAdinAM vrajedApAtavat' sthaNDilamiti, tadanu 'strInapuMsakAlokavat', tatra ceyaM yatanA-'parAGmukha' upavizet, tathA 'kurukucA saiva' pUrvokteti gAthArthaH // 431 // teNa paraM AvAyaM, paruseyara setthiyANa tiriANaM / tattha'via pariharijjA, duguMchie dittacitte a|| 432 // vRttiH- 'tataH param ApAta'mityApAtavat sthaNDilaM 'puruSataragrahaNAt' puruSApAtavat napuMsakApAtavattiryagApAtavacca, tadevAha-'sastrIkANAM tirazcA'miti sastrIkatiryagApAtavadityarthaH, 'tatrApica pariharet jugupsitAn dRpticittAMzca' tirazcaH, etadApAtavat sthaNDilamiti gAthArthaH // 432 / / tatto itthinapuMsA, tivihA tatthavi asoavAIsu / tahiaMtu saddakaraNaM, AulagamaNaM kurukuA yA // 433 // vRttiH-'tataH strInapuMsakAni trividhAH' prAkRtAdibhirbhedena, apavAdacintAyAM cintanIyAnIti zeSaH, tathA cAha-tatrApi, azaucavAdiSvi'ti azaucavAdyApAtavati sthaNDila ityarthaH, yatanAmAha 'tatratuzabdakaraNa pUrvameva AkulagamanaM' saMrambhagamanaM kurukucA ca' pUrvavaditi gAthArthaH / / 433 // mA cha prathama prakAranI (anApAta-asaMloka) bhUmi na maLe to, arthAt jemAM manojJa saMvigna ja sAdhuo AvatA hoya tevI bhUmi na maLe to, amanojJa saMvignanA ApAtavALI bhUmimAM jAya, Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute tenA abhAvamAM asaMvignanA ApAtavALI bhUmimAM paNa jAya, tenA abhAvamAM gRhastho kevala jIe tevI bhUmimAM paNa jAya. tyAM yatanAno vidhi A pramANe che- dareka sAdhu alaga alaga mAtraka le-rAkhe. apAna ane pagonuM prakSAlana kare ane (prakSAlanamAM) pANI ghaNuM le. [43] gRhastho (kevala) jue tevI bhUmi na maLe to azaucavAdI puruSonA ApAtavALI bhUmimAM jAya. (tenA abhAvamAM zaucavAdI puruSonA ApAtavALI bhUmimAM jAya.) tenA abhAvamAM strI-napuMsakonA (mAtra) saMlokavALI bhUmimAM jAya. tyAM yatanA A pramANe karavI- avaLAmukhe bese, tathA apAnaprakSAlana vagere aMge pUrve kahyA pramANe jANavuM. [431] strI-napuMsakonA (kevala) saMlokavALI bhUminA abhAvamAM tiryaMco saMbaMdhI puruSa, napuMsaka ane strInA ApAtavALI bhUmimAM jAya. temAM paNa jAguNita ane dahano tyAga karavo, arthAt jugupsita ane dacittanA ApAtavALI bhUmimAM na javuM. (kAraNa ke tyAM AtmA ane saMyamano upadhAta thAya.) [432] tenA paNa abhAvamAM strInapuMsakanA ApAtavALI bhUmimAM jAya. strI ane napuMsakanA daMDika, kauTuMbika ane sAdhAraNa ema traNa bhedo che. temAM paNa azaucavAdI strI-napuMsakanA ApAtavALI bhUmimAM jAya. (tanA abhAvamAM zaucavAdI strI-napuMsakanA ApAtavALI bhUmimAM jAya.) bIjAone zaMkA na thAya e mATe khAMsI vagere avAja karatAM karatAM athavA paraspara bolatAM bolatAM caMDilabhUmimAM jAya tathA vyAkuLapaNe utAvaLe jAya. (jethI strI vagere sAdhu tarapha dRSTi na kare, ane lokone zaMkAnuM sthAna na rahe.) apAnaprakSAlana vagere pUrve kahyA pramANe jANavuM. [433] sthaMDiladvAranuM varNana pUrNa thayuM. pratidvAragAthAyAM vyAkhyAtaM sthaNDiladvAram, sAmpratamAvazyakAdyAha saNNAe~ Agao caramaporisiM jANiUNa ogADhaM / paDilehei apattaM, nAUNa karei sajjhAyaM // 434 // vRttiH- 'saMjJAyA AgataH' san 'caramapauruSI jJAtvA avagADhAm' AgatAmityarthaH, 'pratyupekSate' upakaraNamiti gamyate, 'aprAptAM jJAtvA' caramAM karoti svAdhyAyami'ti gAthArthaH / 434 / / puvvuddiTTho a vihI, ihaMpi paDilehaNAe~ so ceva / jaM itthaM nANattaM, tamahaM vocchaM samAseNaM // 435 // vRtti - "pUrvedig vidhiH', chabyumi'nityanA 3fpa pratijonA sava' draSTavyA, "yatra nAnAlva' pi tavadaM vacce samAna' sakSepata pati gAthArtha: te jarU4 || paDilehagA u duvihA, bhattaTThia earA u nAyavvA / doNhavia AipaDilehaNA u muhaNaMtaga sakAyaM // 436 // vRttiH- 'pratilekhakAH punardvividhAH-bhaktArthino' ye tasminahani bhuJjate 'itare tu' Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 216 abhaktArthino ye na bhuJjate iti 'jJAtavyAH, dvayorapi' cAnayoH 'AdipratilekhanA punarmukhAnantakaM'-mukhavastrikAM 'svakAyaM'svadehaM cAGgIkRtya pravartata iti gAthArthaH // 436 / / tatto a gurupariNNAgilANasehANa je abhattaTThI / saMdisaha pAyamattaa, attaNo paTTagaM carimaM // 437 // vRttiH- 'tataH' tadanantaraM 'guruparijJAglAnazikSakAdInAM' pratilekhanopadheriti gamyate, 'ye abhaktArthinasta' eva kurvanti, tadanu 'sandizate 'ti gurumApRcchaya 'pAtramAtrake', tadanu 'Atmana' upadhiM, tatrApi 'paTTakaM caramaM', colapaTTakamiti gAthArthaH // 437 // mUladvAra gAthA (230)nA spaMDiladhAranuM vyAkhyAna karyuM. have 'Avazyaka' vagere dvArA kahe che- yaMDilabhUmithI AvIne cotho prahara zarU thaI gayo hoya to upakaraNonI pratilekhanA kare, "anyathA svAdhyAya kare. [434] ahIM paNa pratilekhanAmAM pUrve kahelo ja vidhi jANavo. ahIM je kaMIpaNa vizeSa che te saMkSepathI ja kahIza. [35] ahIM pratilekhanA karanArA bhaktArthI te divase bhojana karyuM hoya te ane abhaktArthI-upavAsI ema be prakAranA jANavA. te baMnene prAraMbhanI muhapatti ane svakAya sudhInI pratilekhanAno vidhi samAna che. [43] tyArabAda abhaktArthI gurutapasvI-glAna-navadIkSita AdinI upadhinuM paDilehaNa kare. tyArabAda saMvisa6 = "Apa AjJA Apo ke huM mArI upadhinuM paDilehaNa karuM." ema gurune pUchIne potAnI upadhinuM paDilehaNa kare. 1. AnAthI samajI zakAya che ke sAdhu nakAmo na besI rahe. jema vepArI potAnA anivArya zArIrika-vyAvahArika kAmo karyA pachI bacelA samayamAM vepAranI pravRtti kare che, tema sAdhu te te samaye karavAnI kriyA karIne je samaya bace temAM svAdhyAya (Adi) kare. AthI ja yatidinacaryAmAM kahyuM che ke "te te samaye te te kArya karanAra sAdhu vacce samaya bace to svAdhyAya kare." navaruM paDeluM mana nakhoda vALe. mATe sAdhue manane koIne koI kAryamAM parovavuM joIe. A vAta jene samajAya tene ja vAcakavara zrI umAsvAti mahArAjanI nimnokta vANInI mahattA samajAya. paizAcikamAkhyAnaM, zrutvA gopAyanaM ca kulavadhvAH / saMvarAtpa, nittara vyAkRta: zArva: | pra. 2. gA. 120 che. pizAcanI vAta ane kulavadhUnA saMrakSaNano prasaMga sAMbhaLIne sAdhue saMyamanI sAdhanAmAM satata lIna rahevuM joIe. pizAcanI vArtA- koI vaNike maMtranA prabhAve eka pizAcane (rAkSasane) vaza karI lIdho. pizAce vaNikane kahyuM- "huM tAro sevaka chuM, paNa tAre mane kaMIne kaMI kAma ApavuM paDaze, nahi to huM tane svAhA karI jaIza." vaNike mahela, bAga, bagIcA Adi taiyAra karAvI lIdhA bAda gharanI bAjumAM eka vAMsa Ubho karAvIne pizAcane AjJA karI, jyAM sudhI huM bIjuM kAma na sopuM tyAM sudhI tAre A vAMsa upara caDa-utara karyA karavuM. AthI vANiyAnA prANa levAno avasara Avyo ja nahi, tema rAta-divasa saMyamanA AcAromAM lIna rahenAra sAdhune pramAda Adi anAcAro jarA paNa herAna karI zakatA nathI. kulavadhU prasaMga- paradeza gayelo pati varSo thavA chatAM na AvavAthI akaLAyelI eka yuvatie koI raMgIlA yuvAnanA premamAM paDavAno vicAra karyo. tenA sasarAne khabara paDatAM sasarAe potAnI strI sAthe khoTo (= dekhAvano) aNabanAva karIne gharano badho kArabhAra pUtravadhUne soMpI dIdho. AthI vahelI savArathI moDI rAta sudhI satata gharanAM kAmo karIne lothapotha banI javAthI rAtre ghasaghasATa UMghI jatI. savAranA vahelA UThIne gharanA kAme lAgI jatI. AthI tenI viSayecchA zamI gaI. have tene yuvAna yAda paNa Avato na hato. Ama, je sAdhu potAnA AcAromAM satata mazagula rahe che tene viSaya Adi doSo satAvI zakatA nathI. ahIM gAthAmAM ane TIkAmAM parijJA zabda che. parijJA eTale pratyAkhyAnaparijJA, pratyAkhyAnaparijJA eTale upacArathI pratyAkhyAnaparijJAvALo-tapasvI. karA vAMsa upara caDIne prasAda ApavA chatAM na A Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute temAM pahelAM (jhoLI vagere pAtra saMbaMdhI upakaraNo sahita) pAtra ane mAtrakanuM, pachI potAnI upadhinuM ane chelle colapaTTAnuM paDilehaNa kare. [437] paTTaga mattaga sagauggaho a gurumAiANa'NuNNavaNA / to sesabhANavatthe, pAuMchaNagaM ca bhattaTThI // 438 // vRttiH- 'paTTagaM' colapaTTe aNAuttaparisohaNatthaM 'mattagaM' kSullabhAjanaM visuvAvaNanimittaM 'sagamoggaho ya' svapratigrahaM ca jIyaM ti kaTTa, 'supAM supo bhavantI'ti vibhaktivyatyayaH, pAThAntaraM vA 'paDheM mattaM sagamoggahaM ca' 'gurvAdInAM' tato'nujJApaneti, tataH zeSo'pakaraNaM 'bhAjanavastrANi 'pAdapuJchanaM ca' rajoharaNaM ca 'bhaktArthinaH' pratyupekSanta iti gAthArthaH // 438 // bhaktArthI sAdhu muhapatti ane zarIranuM paDilehaNa karIne colapaTTAnuM paDilehaNa kare, pachI mAtraka ane pAtranuM paDilehaNa kare, pachI guru vagerenI upadhinuM paDilehaNa kare, pachI gurunI anujJA meLave, arthAt potAnI paDilehaNA mATe ("upadhi saMdisAhuM? upadhi paDilehuM? ema) Adeza mAge, te pachI zeSa upakaraNo, pAtranAM vastro ane chelle rajoharaNa, e krame bhaktArthIo paDilehaNa kare. prazna-sAMjanI pratilekhanAmAM colapaTTAnuM paDilehaNa abhaktArthIne chelluM karavAnuM kahyuM, jyAre bhaktArthIne kAyAnI pratilekhanA karyA pachI karavAnuM kahyuM. AvuM zuM kAraNa? uttara- (mAuttaparisorathiMka) bhaktArthIne bhojana karavAmAM anupayogathI colapaTTAmAM AhArano DAgha vagere kaMI rahI gayuM hoya to jovA mATe (sApha karavA mATe) bhaktArthIne kAyA pachI colapaTTAnI paDilehaNA karavAnI kahI che. prazna- abhaktArthIne pahelAM pAtranuM ane pachI mAtrakanuM paDilehaNa karavAnuM kahyuM, jyAre bhaktArthIne pahelAM mAtrakanuM ane pachI pAtranuM paDilehaNa karavAnuM kahyuM, AvuM zuM kAraNa? uttara-mAtrakane 'visuvAvanimitta' eTale vApareluM hovAthI vizeSatayA 'sukAvavA mATe paheluM kare, pachI sAmodo eTale potAnuM pAtra kare, "nI ti " eTale evI jIta-AcaraNA hovAthI (pahelAM mAtraka pachI pAtra) e kramathI kare. [438]. jassa jayA paDilehA, hoi kayA so tayA paDhai sAhU / pariaTTei a payao, karei vA aNNavAvAraM // 439 // vRttiH- 'yasya' sAdhoH 'yadA pratilekhanA bhavati kRtA sa tadA paThati sAdhuH' sUtradhanatvAt, 'parAvarttayati vA prayato' yatnaparaH, karoti vA'nyavyApAraM' sAdhusambandhinameveti gAthArthaH // 439 // (paDilehaNa pachInuM kartavya jaNAve che-) je sAdhune jyAre pratilekhanA pUrNa thaI jAya tyAre prayatnazIla te sAdhu (navuM) sUtra bhaNe, 1. mAtrakanuM pahelA paDilehaNa karavAthI sukAyuM che ke bhinuM che teno khyAla AvI jAya. bhinuM jaNAya to sukAvI zakAya. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 201 kAraNa ke sAdhune sUtra (= zAstra) e ja dhana che, athavA pUrve bhaNelA sUtranuM parAvartana kare, athavA sAdhusaMbaMdhI 4 anya Arya (= veyAkthya vagere) 3. [438] caubhAgavasesAe, carimAe paDikamittu kAlassa / uccAre pAsavaNe, ThANe cauvIsayaM pehe // 440 // vRttiH- 'caturbhAgAvazeSAyAM carimAyAM', kAlavelAyAmityarthaH, 'pratikramya kAlasya', kimityAha-'uccAre prazravaNa iti' uccAraprazravaNaviSayANi 'sthAnAni' sthaNDilAkhyAni 'catuviMzatiM prekSete'ti gAthArthaH // 440 // (sUryAsta pasArnu tavya 45u -) chellI porisIno cotho bhAga bAkI hoya tyAre kAlanuM pratikramaNa kare, pachI jhADo-pezAba 42vAnA sthAusa zathI mojamAtA yovIza sthAnone zubhe-5DileDe. [440] kathamityAha ahiyAsiA u aMto, Asanne majjha dUra tinni bhave / tiNNeva aNahiyAsI, aMto chacchacca bAhirao / / 441 // vRttiH- 'atisahanazIlA: antaH'-madhya eva ca vasatiparikarasya Asanne madhye dUreca tisro bhavanti', tisra e vAnatisahanazIlAH', ityeva mantaH SaT, SaT ca bahiri'ti gAthArthaH // 441 // emeva ya pAsavaNe, bArasa cauvIsayaM tu pehittA / kAlassa ya tinni bhave, aha sUro atthamuvayAI / / 442 // vRttiH- 'evameva ca prasravaNa' iti prasravaNaviSayA 'dvAdaza', itthaM 'caturviMzatiM tu pratyupekSya' bhuvAmiti gamyate, 'kAlasya ca tistro bhavanti' pratyupekSaNIyAH, 'athA'trAntare 'sUryaH astamupayAtI'ti gAthArthaH // 442 // covIza sthAno kevI rIte thAya te jaNAve che- jhADAnI hAjata thatAM sukhapUrvaka jaI zakAya tevI sthitimAM javA mATe vasatinA AMgaNAnI aMdara (madhyabhAgamAM) najIka, madhya ane dUra e traNa sthAno, jhADAnI hAjata tIvra thatAM duHkhapUrvaka jaI zakAya tevI sthitimAM javA mATe AMgaNAnI aMdara pAse) najIka, madhya ane dUra e traNa sthAno, Ama AMgaNAnI aMdara cha sthAno thayA. A ja rIte AMgaNAnI bahAra paNa cha sthAno che. te A pramANe- jhADAnI hAjata thatAM sukhapUrvaka jaI zakAya tevI sthitimAM javA mATe AMgaNAnI bahAra (thoDe dUra) najIka, madhya ane dUra e traNa sthAno, jhADAnI hAjata tIvra thatAM duHkhapUrvaka jaI zakAya tevI sthitimAM javA mATe AMgaNAnI bahAra pAse) najIka, madhya ane dUra e traNa sthAno. Ama jhADAnAM bAra sthAno thayAM. e ja pramANe pezAbanAM paNa bAra sthAno che. Ama kula Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute covIsa aMDila (= rAte jhADo-pezAba karavAnAM sthAno) che. A rIte covIsa bhUmionuM paDilehaNa karyA pachI kAlanI traNa bhUmionuM paDilehaNa kare. A samaye sUryAsta thAya. [441-442] ityeva patthavaMmI, gIo gacchaMmi ghosaNaM kuNai / sajjhAyAduvauttANa jANaNaTThA susAhUNaM // 443 // vRttiH- 'atraiva prastAve gIta' iti gItArtha: 'gacche ghoSaNAM karoti svAdhyAyAdhupayuktAnAM' satAM 'jJApanArthaM susAdhUnAmi'ti gAthArthaH // 443 // A ja avasare gItArtha sAdhu samudAyamAM svAdhyAya AdimAM ekAgra banelA susAdhuone 4||vvaa ghoss| 73. [443] kathamityAha kAlo goaracariaM, thaMDillA vatthapattapaDilehA / saMbharaU so sAhU, jassa va jaM kiMci NAuttaM // 444 // / thaMDillatti dAraM gayaM / vRtti:- 'kAlo gocaracaryA sthaNDilAni vastrapAtrapratyupekSaNA', sANyuktasvarUpANi 'saMsmaratu sa sAdhuH, yasya vA yat kiJcidanupayuktaM' puna: kAlo'tyetIti gAthArthaH // 444 / / kevI ghoSaNA kare e kahe che kAla (grahaNa), gocaracaryA, aMDila, vastra-pAtrapratilekhanA vageremAMthI je kaMI anupayoganA kAraNe je sAdhune karavAnuM rahI gayuM hoya tene te sAdhu yAda kare, kemake vakhata vItI rahyo che. A sAMbhaLIne dareka sAdhu mAre Aje kaMI karavAnuM bAkI rahyuM nathI ne ? ema vicAre. vicAratAM yAda bhAvI yato pAhI. 2j zasya Arya 43.) [444] sambandhamabhidhAya AvazyakavidhimAha jai puNa nivvAghAo, AvAsaM to kariti savve'vi / saDDhAikahaNavAghAyayAe pacchA gurU ThaMti // 445 // vRttiH- atrAntare 'yadi punaH nirvyAghAtaH' prakAntakriyAvighnAbhAvaH 'AvazyakaM' pratikramaNaM 'tataH kurvanti sarve'pi' saha guruNA, 'zrAvakAdikathanavyAghAtatayA' zrAvakavidhidharmapadArthakathanavighnabhAvena 'pazcAd guravastiSThanti' Avazyaka iti gAthArthaH // 445 / / ahIM sudhI Avazyaka dvArano saMbaMdha kahyo. have Avazyakano=pratikramaNano vidhi kahe che A vakhate (sUryAsta pachI) guru nivRtta hoya, eTale ke guru zrAvako vagerene dhArmika kriyAono ke tattvono upadeza ApavAmAM rokAyelA na hoya, to badhA sAdhuo gurunI sAthe Avazyaka (= pratibha9) 42. ne gura nivRtta na hoya to pAthI mAvazya: 42vaan| sthaNe mAve. [445] Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [203 sesA u jahAsattiM, ApucchittANa ThaMti saTThANe / __suttatthasaraNaheDaM, Ayaria ThiaMmi devasi // 446 // vRttiH- 'zeSAstu' sAdhavaH 'yathAzaktyA' yathAsAmarthya nApRcchya' praznArhatvAd gurumiti gamyate, "tiSThanti svasthAne' yathAranAdhikatayA, kAyotsargeNeti bhAvaH, kimarthamityAha-'sUtrArthasmaraNaheto 'riti sUtrAnusmaraNAya, AcArye sthite' vyAkSepottarakAlaM kAyotsargeNa daivasika'miti divasena niSpannamaticAraM cintayantIti gAthArthaH // 446 / / bAkInA sAdhuo guru pUchavA yogya hovAthI gurune pUchIne Avazyaka bhUmimAM Ave, ane dIkSAparyAyanA krame potapotAnA sthAne svazakti mujaba kAyotsargamAM rahe. kAyotsargamAM sUtrArthanuM smaraNa kare. guru Ave eTale kAyotsargamAM (sUtrArthanuM smaraNa baMdha karIne) daivasika (=divase lAgelA) aticAronuM ciMtana kare. (gurune pUrve zrAvakone dharmakathana rUpa vyAkSepa hato. e vyApekSa dUra thayA pachI AcArya kAyotsargamAM rahe tyAre sAdhuo kAyotsargamAM aticArone ciMtave. mATe TIkAmAM vyAkSepottarakAlaM ama yu.) [446] utsargApavAdamAha jo hujja u asamattho, bAlo vuDDho va rogio vAvi / so Avassayajutto, acchijjA NijjarApehI // 447 // vRttiH- 'yo bhavedasamarthaH'-azakto bAlo vRddho vA rogito vApiso'pyAvazyakayuktaH' san yathAzaktyaiva 'tiSThet nirjarApekSI' tatraiveti gAthArthaH // 447 // utsargano apavAda kahe che nirjarAnI IcchAvALo azakta, bAla, vRddha ke rogI paNa sAdhu Avazyaka bhUmimAM ja Avazyaka (pratikramaNa) kare, paNa potAnI zakti pramANe ja kare, arthAt zakti na hoya to besIne 595 43. [447] ettha u kayasAmaiyA, puvvaM guruNo a tayavasANaMmi / aiAraM ciMtaMtI, teNeva samaM bhaNaMta'NNe // 448 // vRttiH- 'atra punaH' AvazyakAdhikAre ayaM vidhiH, yaduta 'kRtasAmAyikAH pUrvaM'kAyotsargAvasthAnakAle 'gurozca tadavasAne' sAmAyikoccAraNAvasAne, 'aticAraM cintayanti' daivasikaM 'tenaiva' guruNA 'samaM'-sArdhaM, sAmAyikamapi uccArayantIti 'bhaNanti anye' AcAryadezIyA iti gAthArthaH // 448 // ahIM (= Avazyaka adhikAramAM) vidhi e che ke- sAdhuo kAyotsargamAM rahetI vakhate sAmAyikasUtra bolI le, arthAt sAmAyika sUtra bolIne kAyotsarga kare, pachI guru AvIne Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute sAmAyikasUtra bolI le eTale gurunI ja sAthe sAdhuo daivasika aticAro ciMtave. anya AcAryadezIyo (= AcAryapadanI lAyakAtamAM kaMIka khAmIvALA AcAryo arthAt AcArya jevA) kahe che ke sAdhuo sAmAyikasUtra paNa gurunI ja sAthe kahe. [448] te caivaM bhaNantItyAha Ayario sAmaiyaM, kaDDhai jAe tahaTTiyA te'vi / tAhe aNupehaMtI, guruNA saha paccha devasiaM // 449 // vRtti:- 'AcArya: sAmAyikamAkarSati' - paThati uccArayatItyarthaH 'yadA tathAsthitAH ' kAyotsargasthitA eva 'te'pi' sAdhava: 'tadA anuprekSante' cintayante sAmAyikameva 'guruNA saha, pazcAddaivasikaM' cintayantIti gAthArthaH // 449 // jA devasiaM duguNaM, ciMtei guru ahiMDio ciTThe / bahuvAvArA iare, egaguNaM tAva ciMtiMti // 450 // bahu vRtti:- 'yAvad daivasika dviguNAM cintayati gururahiNDita' itikRtvA 'ceSTAM, vyApArA itare' sAmAnyasAdhavaH 'ekaguNAM tAvaccintayantI 'ti gAthArthaH // 450 // muhaNaMtagapaDilehaNamAIaM tattha je aIArA / kaMTakamagguvamAe, dharaMti te Navari cittaMmi // 451 // vRtti: - ' mukhavastrikApratyupekSaNAdyAM' ceSTAM 'tatra' ceSTAyAM 'ye'ticArAH kaNTakamArgopamayo 'payuktasyApi jAtA ' dhArayanti tAn navaraM cetasI 'ti gAthArthaH // 451 // te AcAryo A pramANe kahe che-- jyAre AcArya sAmAyikasUtra bole tyAre te sAdhuo paNa kAyotsargamAM rahIne ja sAmAyikanuM ja ciMtana kare manamAM dhAre, pachI daivasika aticAro ciMtave. [449] guru daivasika aticAro be vAra ciMtave ane sAdhuo eka vAra ciMtave. kAraNa ke gurune bahu pravRtti na hoya, jyAre sAdhuone bahu pravRtti hoya. (sAdhuone gamanAgamanAdi bahu pravRtti hovAnA kAraNe vadhAre ciMtavavAnuM hoya. ethI guru be vAra ciMtave teTalA samayamAM sAdhuo eka vAra ciMtavI zake.) [450] kAMTAvALA mArgamAM cAlavAnI jema upayogavALA paNa sAdhune aticAro lAge. AthI sAdhuo mukhavastikAnuM paDilehaNa vagere kriyAmAM je aticAro lAgyA hoya tene kAyotsargamAM manamAM dhAre-yAda rAkhe. [451] kiMviziSTAH santa ityAha saMvegasamAvaNNA, visuddhacittA carittapariNAmA / cArittasohaNaTThA, pacchAvi kuNaMti te eaM // 452 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram] [205 vRttiH- 'saMvegasamApannA' mokSasukhAbhilASamevAnugatAH 'vizuddhacittA' rAgAdirahitacittAH 'cAritrapariNAmAdi'ti cAritrapariNAmAt kAraNAt 'cAritrazodhanArtha' cAritranirmalIkaraNAya 'pazcAttu' doSacittadhAraNAnantaraM 'kurvanti te' sAdhavaH 'etad'-vakSyamANamiti gAthArthaH // 452 / / kevA banIne aticAro ciMtave e kahe che- sAdhuo mokSasukhanI IcchAvALA ane rAgAdithI rahita cittavALA banIne cAritranI zuddhi karavA mATe aticArone manamAM dhAre. prazna- sAdhuo cAritranI zuddhi zA mATe kare che? 6ttara- (cAritrapariNAmAt kAraNAt=) yAtrina 52ema DovAthI sAdhumo yAtrinI zuddhi kare che. (AnAthI e sUcita karyuM che ke cAritranA pariNAma vinAnAne cAritranI zuddhi karavAnuM mana na thAya.) aticArone manamAM dhArI lIdhA pachI sAdhuo have kahevAze te kare. [45] namukkAra cauvvIsaga, kitikammA''loaNaM paDikkamaNaM / kiikamma durAloia-dupaDikkaMte ya ussaggA // 453 // (sUagAhA) vRtti:- 'namaskAra'grahaNAt 'namo'rahatANaM'ti bhaNaMti, 'caturviMzati'grahaNAllokasyodyotakaraM paThanti, 'kRtikarma'grahaNAdvandanaM kurvanti, 'Alocana'grahaNAdAlocayanti, 'pratikramaNa'grahaNAtpratikrAmanti, tadanu 'kRtikarma' kurvanti, 'durAlocitaduSpratikrAnta'viSayaM 'kAyotsarga ca' kurvanti, sUcAgAthAsamAsArthaH // 453 // ___namo maritaui' se bole (modIne 5152122 // 5 // 3), pachI dossa'sUtra 58, pachI vaMdana kare (vAMdaNA Ape), pachI (guru pAse) AlocanA kare, pachI pratikramaNa kare, pachI vaMdana kare, pachI durAlocita-duSpatikrAMtano kAyotsarga kare. viSayonuM sAmAnya sUcana karatI A gAthAno mA saMkSepamA martha 'yo. [453] vyAsArthaM tvAha ussaggasamattIe, navakAreNamaha te u pAriti / cauvIsagaMti daMDaM, pacchA kaDDhaMti uvauttA // 454 // vRttiH- adhikRtotsargasamAptau' satyAM namaskAreNa' 'namo'rahaMtANa'mityetAvatA atha' anantaraM 'te' sAdhavaH 'pArayanti, caturviMzatiriti daNDaM pazcAt paThantyupayuktAH' santa iti gAthArthaH // 454 / / saMDaMsaM paDilehia, uvavisia tao Navara muhapotiM / paDilehiu~ pamajjiya, kAyaM savve'vi uvauttA // 455 // vRttiH- 'saMdaMzaM pratyupekSya' pramRjyopavizya tata'stu 'navaraM muhapoti' mukhavatrikAM 'pratyupekSya pramRjya' ca 'kAyaM sarve'pyupayuktAH' santa iti gAthArthaH // 455 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute tata: kimityAha kiikammaM vaMdaNagaM, pareNa viNaeNa to pauMjaMti / savvappagArasuddhaM, jaha bhaNi vIarAgehiM // 456 // vRttiH- 'kRtikarma vandanaM pareNa vinayena 'tataH' tadanantaraM prayuJjate', kathamityAha'sarvaprakArazuddhaM' upAdhizuddhamityarthaH, 'yathA bhaNitaM vItarAgaiH' arhadbhiriti gAthArthaH // 456 // have A gAthAno vistArathI artha to graMthakAra svayaM kahe che devasika aticAraciMtanano kAyotsarga pUrNa thatAM "namo arihaMtANaM' e pado bolIne kAyotsargane pAre. pachI upayogapUrvaka "logassasUtra bole. pachI sarva sAdhuo paganA saMDAzAnuM paDilehaNa-pramArjana karavApUrvaka besIne upayogapUrvaka muhapattinuM paDilehaNa ane kAyAnuM pramArjana kare. pachI atyaMta vinayathI gurune "arihaMtoe je pramANe kahyuM che te pramANe" sarva vizeSaNothI zuddha (= sarva hoSothI 2hita) vahana = aiel mApe. [454-455-456] prasaGgato vandanasthAnAnyAha AloyaNa vAgaraNassa pucchaNe pUaNaMmi sajjhAe / avarAhe a gurUNaM, viNaomUlaM ca vaMdaNayaM // 457 // vRttiH- 'AlocanAyAM' tathA 'vyAkaraNasya prazne' tathA 'pUjAyAM' tathA 'svAdhyAye' tathA'parAdhe ca' kvacid 'gurovinayamUlaM tu vandanamiti gAthArthaH // 457 // ma prasaMgathI hanana sthAno (= vahana 42vAnai surya) cha AlocanA (= AlocanA levI hoya), uttara (= praznano uttara meLavavo hoya, arthAt kaMI pUchaj Doya), pU (= gurunI pU0 42vI soya), svAdhyAya (= 12 pAse mAjeoya), a52|5 (= aparAdhanI kSamAyAcanA karavI hoya)- A kAraNothI vaMdana karavuM. guruvaMdana vinayanuM mUla che. [457] vaMdittu tao pacchA, addhAvaNayA jahakkameNaM tu / ubhayakaradhariyaliMgo, te AloaMti uvauttA // 458 // vRttiH- 'vanditvA tataH pazcAda'vanatA:' santo 'yathAkrameNaiva ubhayakaradhRtaliGgA' iti, liGga-rajoharaNaM, 'te' sAdhavaH 'Alocayanti upayuktA' iti gAthArthaH // 458 // kiM tadityAha pariciMtie'iAre, suhame'vi bhavaNNavAu uvviggA // aha appasuddhiheuM, visuddhabhAvA jao bhaNiyaM // 459 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 207 vRttiH- 'paricintitAnaticArAn sUkSmAnapi' pRthivyAdisaGghaTTanAdIn, kathaJcidApatitAn bAdarAnapi, 'bhavArNavAdudvignAH' santaH 'athAtmazuddhinimitta'mAlocayantIti varttate vizuddhabhAva:' santa:, "yato mafuntamaddhiti pathArtha che. 42 kiM tadityAha viNaeNa viNayamUlaM, gaMtUNAyariapAyamUlaMmi / jANAvijja suvihio, jaha appANaM taha paraMpi // 460 // vRttiH- "vinIyate'nena' karmeti vinayaH-punastadakaraNapariNAmaH tena 'vinayamUlaM' saMvegaM 'gatvA' prApya 'AcAryapAdamUle' AcAryAntika eva 'jJApayet suvihitaH'-sAdhuryathA''tmAnaM tathA paramapi' vismRtaM samAnadhAmmikamiti gAthArthaH // 460 // sarva sAdhuo vaMdana karyA pachI keDathI namIne baMne hAthathI rajoharaNa pakaDIne upayogapUrvaka (dIkSAparyAyanA) krama pramANe ja AlocanA kare. saMsArarUpa samudrathI uga pAmIne ane vizuddhabhAvavALA banIne kAyotsargamAM ciMtavelA pRthvI saMghaTTa vagere sUkSma ane koI paNa rIte thaI gayelA bAdara paNa aticAronI Atmazuddhi mATe AlocanA kare. kAraNake arihaMtoe kahyuM che kesAdhu saMvega pAmIne AcAryanI (gurunI) ja pAse jaIne pharI te doSa na karavAnA pariNAmathI aticArone jaNAve. sAdhu jema svayaM potAne = potAnA doSone AcAryane jaNAve, tema bIjA koI sAdhu AlocanA karavAnuM bhUlI gayA hoya to temane paNa jaNAveyAda karAve. [458 thI 460] AlocanAguNamAha kayapAvo'vi maNUso, Aloianidio gurusagAse / __ hoi airegalahuo, ohariabharovva bhAravaho // 461 // vRttiH- 'kRtapApo'pi' san 'manuSya: Alocitanindito 'guroH sakAze' AcAryAntika eva bhavati atirekalaghuH', kAGgIkRtya, apahRtabharaiva bhAravahaH kazciditi gAthArthaH // 461 / / AlocanAthI thatA lAbhane kahe che jeNe pApa karyuM hoya tevo paNa manuSya jo (gItArtha) guru pAse (nirmaLabhAve) AlocanA tathA AtmaniMdA kare, to karmothI atizaya halako thaI jAya che. konI jema ? bhAra upADanAra bhAra utArIne halako thAya che tema. 1. AlocanA karatAM pahelAM saMvega utpanna karavA kevI vicAraNA karavI joIe e viSe AlocanA paMcAzaka (gA. 42 thI 45)mAM nIce mujaba jaNAvyuM che. "jIvo zalyasahita marIne anAdi-anaMta saMsArarUpa atizaya gahana jaMgalamAM praveza kare che, ane temAM atyaMta lAMbA kALa sudhI bhaTake che. (42) jinAjJAmAM sArI rIte rahelA jIvo AlocanA karIne tenAthI seMkaDo bhavonAM karmo khapAvIne siddhasthAnane pAme che. (43) yuktiyukta A AlocanA jinezvaroe kahI che. tethI e avazya bhAvArogya ApanArI che. meM AlocanA jANI tethI huM dhanya chuM. (44) AthI huM nidAna rahita banIne bhayaMkara phaLa ApanAra saMpUrNa bhAvazalyane jJAnakuMja guru samakSa vidhipUrvaka pragaTa karIne dUra karuM." (45) che. "jIvo zalya vikAsa sArI rIte rahelA che. tethI e avazya bhajavazalyane jJAnakuMja guru Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute bhAvArtha-jema bhAra upADanAra mANasa bhAra utAravAthI bhArathI halako thAya che, tema pApI paNa manuSya gurunI pAse pApanI AlocanA ane niMdA karIne karmathI atizaya halako thaI jAya che. [461]. kathametadevamiti, anopapattimAha duppaNihiyajogehiM, bajjhai pAvaM tu jo u te joge / suppaNihie kareI, jhijjai taM tassa sesaMpi // 462 // vRttiH- 'duSpraNihitayogaiH' manovAkkAyalakSaNai 'badhyate pApameva, yastu' mahAsattva 'stAn yogAn'-manaHprabhRtIn 'supraNihitAn karoti kSIyate 'tat' duSpraNihitayogopAttaM pApaM 'tasya' supraNihitayogakartuH, 'zeSamapi' bhavAntaropAttaM kSIyate praNidhAnaprakarSAditi gAthArthaH / / 462 / / jo jatto uppajjai, vAhI so vajjieNa teNeva / khayamei kammavAhIvi navaramevaM muNeavvaM // 463 // vRttiH- 'yo yata utpadyate vyAdhi'stailAdeH 'sa vajitena tenaiva kSayameti, karmavyAdhirapi navaramevaM mantavyo' nidAnavarjaneneti gAthArthaH // 463 // A viSe yukti kahe che- azubha yogothI (= mana-vacana-kAyAthI) to pApa ja baMdhAya. paNa je mahAsattvavaMta jIva potAnA yogone zubha kare che, tenAM azuddhayogothI vartamAnamAM ane bhavAMtaramAM paNa baMdhAyelAM pApono vizuddhabhAvonI vRddhi thavAthI kSaya thAya che. [462] kAraNa ke je roga tela vagere je kAraNothI utpanna thAya te roga te ja kAraNono tyAga karavAthI nAza pAme che. e ja rIte karma rUpa roga paNa tenAM 24ono (azubha mana-vayana-yAno) tyA 42vAthI nApAme che. [463] tatazca uppaNNA uppaNNA, mAyA aNumaggao nihaMtavvA / AloaNaniMdaNagarahaNAhiM na puNo a bIaM ca // 464 // vRttiH- 'utpannotpannA mAyA' akuzalakarmodayena 'anumArgato nihantavyA' svakuzalavIryeNa, kathamityAha- AlocananindAgarhAbhiH, na punazca dvitIyaM' vAraM tadeva kuryAditi gAthArthaH // 464 // tethI zuM karavuM te jaNAve che- azubha karmanA udayathI pApa thayuM na thayuM ke tarata ja zubha puruSArtha karIne AlocanA, niMdA jo ke mAyA zabdano artha daMbha thAya che. paNa ahIM pApanI AlocanAnuM prakaraNa hovAthI anuvAdamAM kAraNamAM kAryanA upacArathI 'pApa artha karyo che. jo ke daMbha vinA AlocanA karavI joIe e dRSTie ahIM mAyA zabdano mAyA artha paNa ghaTe che. chatAM gAthAnA bIjA zabdono artha jotAM "pApa" artha vadhAre saMgata jaNAya che. athavA ukta gAthAno artha A pramANe che. pApanI AlocanA mAyA vinA karavI joIe. AthI azubha karmanA udayathI mAyA utpanna thaI na thaI ke tarata ja zubha puruSArtha karIne teno nAza karavo joIe. mAyAne dUra karIne AlocanA-niMdA-goMthI pApano nAza karavo joIe, ane pharI (bhAvathI) te pApa na karavuM joIe. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [209 ane gahathI teno nAza karavo joIe, ane pharIvAra (bhAvathI) te pApa na karavuM joIe. (AlocanA = guru samakSa pApone pragaTa karavA. niMdA = AtmasAkSIe pAponI niMdA karavI. gaI = guru samakSa pAponI niMdA karavI.) [464] tassa ya pAyacchittaM, jaM maggaviU gurU uvaisaMti / __ taM taha aNucariavvaM, aNavatthapasaMgabhIeNaM // 465 // __ vRttiH- 'tasya ca'Asevitasya 'prAyazcittaM yanmArgavidvAMso gurava upadizanti' sUtrAnusArataH 'tattathA anucaritavyamanavasthAprasaGgabhItena', prasaGgazca 'ekkeNa kayamakajja'mityAdinA praznApati gAthArthaH || 461 || karelA pAponuM jinokta mokSamArganA jANakAra guru sUtronusAra je prAyazcitta Ape te prAyazcitta anavasthA na thAya e mATe pUruM kare. eka sAdhu akArya kare to tene joIne bIjo kare, bIjAne joIne trIjo kare. Ama anavasthA cAle. prAyazcitta pUrNa karavA aMge paNa AvI anavasthA na thAya mATe dareka sAdhue gurue ApeluM prAyazcitta pUruM karI ApavuM joIe. [465 prakRtamAha AloiUNa dose, guruNo paDivanapAyachittAo / sAmAiapuvvaaM te, kahiMti tao paDikkamaNaM // 466 // vRtti - "manoca sopAna sara ' tataH "pratipannaprAzcatta' va, jinityaEsAmAyipUrvavaM "te' sadhava: "patti' manusmRti pratiniti thArtha: 466 | taM puNa payaMpaeNaM, suttatthehiM ca dhaNiamuvauttA / __ daMsamasagAi kAe, agaNintA dhiibalasameA // 467 // vRtti - "tapunaH'-pratimai "parva para' panti "sUtrArtha' tatvatiyoH 'atyantamupayuktAH' bhAvapraNidhAnena 'daMzamazakAdIn kAye' lagato''pyagaNayantaH' santo kRtivana netA' kRti pathArtha: II ka67 || have prastuta viSaya kahe che- guru samakSa doSonI AlocanA karIne gurue Apela prAyazcittano svIkAra karIne ja sAdhuo sAmAyika sUtra kahIne pratikramaNa (pagAmasajjAe) sUtra kahe. sUtranuM eka paNa pada rahI na jAya te rIte dareka pada chUTuM chUTuM bole. sUtra bolatAM (ke sAMbhaLatAM) sUtra ane tenA arthamAM atyaMta upayoga rAkhe. te vakhate dhRti ane baLathI yukta sAdhuo bhAvavizuddhinA kAraNe zarIre macchara vagere coTe to paNa na gaNakAre, arthAt zarIre coTatA macchara vagere upara lakSya ApyA vinA sUtra ane arthamAM ja upayoga rAkhe. [466-467] 1. ni. gA. 4747, bu. ka. gA. 928. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute parikaDDiUNa pacchA, kiikammaM kAu navari khAmati / AyariAI savve, bhAveNa sue tahA bhaNiaM // 468 // vRttiH- 'paryAkRSya' pratikramaNaM 'pazcAt kRtikarma'-vandanaM 'kRtvA navaraM kSamayanti' marSayanti, kAn ? ityAha-'AcAryAdIn', guNavantaH 'sarve' sAdhavaH 'bhAvena' samyakpariNatyA, 'zrute tathA bhaNitametaditi gAthArthaH // 468 // Ayaria uvajjhAe, sIse sAhammie kulagaNe a / je me kei kasAyA, savve tiviheNa khAmemi // 469 // vRttiH- 'AcAryopAdhyAye ziSye samAnadhArmike kule gaNe ca' tatpariNAmavazAt 'ye mama kecana kaSAyA' Asan 'sarvAstrividhena kSamayAmi' tAnAcAryAdIniti gAthArthaH // 469 / / savvassa samaNasaMghassa, bhagavao aMjaliM sire kAuM / __ savvaM khamAvaittA, khamAmi savvassa ahayaMpi // 470 // vRttiH- 'sarvasya zramaNasaGghasya bhagavataH' sAmAnyarUpasya 'aJjaliM zirasi kRtvA sarvaM kSamayitvA kSame sarvasya' saGghasya 'ahamapIti' gAthArthaH // 470 // tathA savvassa jIvarAsissa, bhAvao dhammanihianiacitto / savvaM khamAvaittA, khamAmi savvassa ahayaMpi // 471 // vRtti:-'sarvasyajIvarAze'mahAsAmAnyarUpasya bhAvataH'praNidhAnena dharmanihitanijacittaH' san 'sarvaM kSamayitvA kSame sarvajIvarAzerahamapI'ti gAthArthaH // 471 / / pratikramaNa sUtra kahIne vaMdana kare, pachI guNI sarva sAdhuo bhAvathI AcArya vagerene khamAve. zAstramAM (pannAmAM) tema karavAnuM kahyuM che. [468] AcArya, upAdhyAya, ziSya, sAdharmika, kula ane gaNa pratye meM kaSAyanA pariNAmathI je koI kaSAyo karyA hoya tenI AcAryAdi pAse trividha (manavacana-kAyAthI) kSamA yAcuM chuM. [46] be hAthathI mastake aMjali karIne aizvaryAdi guNopeta sarva zramaNasaMgha pAse mArA sarva aparAdhonI kSamA yAcIne huM paNa sarva zramaNasaMghane kSamA ApuM chuM. [470] huM svacittane dharmamAM sthApita karIne sarva jIvo pAse mArA sarva aparAdhonI vizuddhabhAvathI kSamA yAyAne, hu~ 59 sarva vone. kSamA AdhuM. [471] evaMvihapariNAmA, bhAveNaM tattha navaramAyariyaM / khAmaMti savvasAhU, jai jiTTho annahA jeTuM // 472 // vRttiH- 'evaMvidhapariNAmAH' santaH 'bhAvena' paramArthe 'tatra navaramAcArya' prathama Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 211 'kSamayanti sarve sAdhavaH yadi jyeSTho'sau paryAyeNa, 'anyathA jyeSThe' asati jyeSThamasAvapi kSamayati, vibhASetyanye, ziSyakAdizraddhAbhaGganivAraNArthaM kadAcidAcAryameveti gAthArthaH // 472 // Ayariya uvajjhAe, kAUNaM sesagANa kAyavvaM / upparavADIkaraNe, dosA sammaM tahA'karaNe // 473 // vRtti:- 'AcAryopAdhyAyayoH kRtvA' kSamaNamiti gamyate, 'zeSANAM' sAdhUnAM yathArattrAdhikatayA 'karttavyaM, utparipATIkaraNe', viparyayakaraNa ityarthaH, 'doSAH ' AjJAdayaH, 'samyak tathA akaraNe' vikalakaraNe ca doSA iti gAthArthaH // 473 // jA durimotti tA hoi, khAmaNaM tIrie paDikkamaNe / Ai puNati, gurussa doNhaM ca devasi // 474 // vRtti: - 'yAvat dvicarama' iti dvitIyazca sa caramazca kSamaNApekSayA, 'etAvad bhavati kSamaNaM, 'tIrite pratikramaNe' paThite pratikramaNe ityarthaH, 'AcaritaM punastrayANAM gurordvayozca' zeSayo daivasika' iti gAthArthaH || 474 | paramArthathI (dekhAvathI nahi) AvA pariNAmavALA banIne sAdhuo pahelAM AcAryane khamAve, paNa temAM jo AcArya dIkSAparyAyathI badhAthI moTA hoya to sarva sAdhuo AcAryane khamAve. jo AcArya badhAthI moTA na hoya to AcArya paNa potAnAthI moTAne khamAve. anya AcAryo kahe che ke AmAM niyama nathI. arthAt AcArya potAnAthI moTAne khamAve ja evo niyama nathI. AcArya pratye ziSya vagerenI zraddhAmAM khAmI na Ave e mATe kyAreka AcAryane ja sAdhuo khamAve. [472] AcArya ane upAdhyAyane khamAvyA pachI bAkInA sAdhuone ratnAdhikanA kramathI khamAvavA. viparIta karavAthI, na karavAthI ke apUrNa karavAthI AjJAbhaMga vagere doSo lAge. [473] (keTalA sAdhuone khamAvavA e aMge kahe che ke) pratikramaNasUtra pUrNa thayA pachI be sAdhu bAkI rahe tyAM sudhI sarva sAdhuone (ratnAdhikanA kramathI) khamAvavA. paNa AcaraNA to daivasika 'AvazyakamAM eka guru ane bIjA be sAdhu ema traNane khamAvavAnI che. [474] AcaritakalpapravRttimAha dhiisaMghayaNAINaM, merAhANi ca jANiuM therA / sehaagI atthANaM, ThavaNA AiNNakappassa // 475 // vRtti:- 'dhRtisaMhananAdInAM ' hAniM' maryAdAhAniM ca jJAtvA sthavirA ' gItArthAH' ziSyakAgItAyo vipariNAmanivRttyarthaM 'sthApanAM' kurvantIti sthApanA 'Acaritakalpasyeti' gAthArthaH // 475 || 1. daivasikanA upalakSaNathI rAtrika AvazyakamAM paNa traNane khamAvavAnI AcaraNA che. pAkSika AvazyakamAM pAMca ane cAturmAsikasAMvatsarika AvazyakamAM sAtane khamAvavAnI AcaraNA che. bR. ke. gA. 4497. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 ] AcaraNAkalpanI pravRtti kema che e kahe che-- dhRti (mAnasika baLa), saMghayaNa (zArIrika baLa) vagerenI hAni ane zAstrokta maryAdAnI AcAronI hAni jANIne gItArtho zaikSaka ane agItArthone vipariNAma na thAya e mATe vartamAnakAlIna sAdhuone yogya hoya evI AcaraNA rUpa kalpanI sthApanA kare 'che. [475] ahavA [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAda asaDheNa samAiNNaM, jaM katthai keNaI asAvajjaM / na nivAriamaNNehi a, bahumaNumayameamAiNNaM // 476 // vRtti:- 'azaThena samAcaritaM 'yat' kiJcid 'kvacit' dravyAdau 'kenacit ' pramANasthena 'asAvadyaM' prakRtyA 'na nivAritam anyaizca' gItArthaizcArutvAdeva, itthaM 'bahvanumatametadAcaritami 'ti gAthArthaH // 476 // (AyarazAnuM lakSa he che -) azaTha (= rAga dveSathI rahita) evA prAmANika koI gItArthe koI tevA puSTa kAraNe svabhAvathI asAvadya (pApathI rahita) evuM je kaMI AcaraNa karyuM hoya ane yogya hovAthI ja teno anya gItArthoe niSedha na karyo hoya te AcaraNA kahevAya. Ama A AcaraNA ghaNAone saMmata hoya. [476] amumevArthaM vizeSeNAha 1. . . . 4488 vagere. = viaDaNapaccakkhANe, sue a rayaNAhiAvi u kariMti / majjhilleNa kareMtI, so ceva ya tesi pakarei // 477 // vRtti:- 'vikaTanapratyAkhyAnayo 'rityatra vikaTanam - AlocanaM pratyAkhyAnaM pratItaM, 'zrute ca' uddizyamAnAdau 'ratnAdhikA api tu' jyeSThAryA api 'kurvanti', vandanamiti prakramAt gamyate, 'madhyama' iti kSamaNa ityarthaH, 'na kurvanti', api tu 'sa evA 'cArya steSAM' ratnAdhikAnAM 'karoti' vandanamiti gAthArthaH // 477 // A ja arthane vizeSathI kahe che-- AlocanA karavI hoya, paccakkhANa levuM hoya, zruta bhaNavuM hoya, tyAre ratnAdhika paNa sAdhuo dIkSAparyAyathI nAnA paNa AcAryane vaMdana kare, paNa AvazyakamAM (pratikramaNamAM) madhyama khAmaNAmAM (abhudghio khAmavAmAM) ratnAdhiko dIkSAparyAyathI nAnA AcAryane vaMdana karatA nathI, kiMtu AcArya 4 ratnAdhione vaMdhana 12 che. [477] khAmittu tao evaM kariti savve'vi navaramaNavajjaM / resamma durAloia, duppaDikaMtassa ussaggaM // 478 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [213 vRttiH- 'kSamayitvA tataH' tadanantaraM 'evam' uktena prakAreNa 'kurvanti, sarve'pi' sAdhavaH, 'navaramanavayaM'-samyagityartha, 'rekhe durAlocitaduSpratikrAntayoH', tannimittamiti bhAvaH, 'kAyotsargami'ti gAthArthaH // 478 / / A rIte khamAvyA pachI badhAya sAdhuo durAlocita-duSpatikAMta nimitte eTale ke AlocanApratikramaNa barobara na karyA hoya e nimitte vidhipUrvaka kAyotsarga kare. [478] atrApi kAyotsargakaraNe prayojanamAha jIvo pamAyabahulo, tabbhAvaNabhAvio a saMsAre / tatthavi saMbhAvijjai, suhamo so teNa ussggo|| 479 // vRtti:- 'jIvaH pramAdabahula: tadbhAvanAbhAvita eva' pramAdabhAvanAbhAvitastu 'saMsAre', yatazcaivamato'bhyAsapATavAt 'tatrApi' AlocanAdau 'sambhAvyate sUkSmaH asau' pramAdaH tatazca doSa iti, 'tena' kAraNena tajjayAya 'kAyotsarga' iti gAthArthaH // 479 // durAlocita-duSyatikrAMti nimitte kAyotsarga karavAnuM kAraNa kahe che- saMsAramAM jIva adhika pramAdavALo che. kAraNa ke (anAdikALathI popelA) pramAdabhAvathI bhAvita che. Ama satata abhyAsanA kAraNe AlocanA vagere karavAmAM paNa sUkSma pramAda thaI jAya e saMbhavita che. sUkSma paNa pramAda doSa che. AthI sUkSma pramAdane jItavA-dUra karavA mATe durAlocitahussprtit nimitta Ayotsa[ 42|y che. [478] coei haMdi evaM, ussaggaMmivi sa hoi aNavatthA / bhaNNai tajjayakaraNe, kA aNavatthA jie tammi? // 480 // vRttiH- 'codayati' zikSaka:-'hanta' yadyevaM 'kAyotsarge'pi saH'-sUkSmaH pramAdo 'bhavati', tatazca tatrApi doSaH, tajjayAyAparakaraNaM, tatrApyeSa eva vRttAnta iti 'anavasthA', etadAzaGyAha-'bhaNyate' prativacanaM-'tajjayakaraNe' adhikRtasUkSmapramAdajayakaraNe prastute 'kA'navasthA jite tasmin' sUkSmapramAda iti gAthArthaH // 480 // tatthavi a jo taovi hu, jIai teNeva Na ya sayA karaNaM / savvovi sAhujogo, jaM khalu tappaccaNIotti // 481 // vRtti:- 'tatrApi ca' itarakAyotsarge 'yaH' pUrvoktayuktyA patitaH sUkSmaH pramAdaH 'tako'pi'asAvapi 'jIyate' tiraskriyate yaditareNa taduttarakAlabhAvinA kAyotsargeNa tatrApi yaH asAvapItareNa, syAdetad, evaM sadA kAyotsargakaraNApattirityAzaGkayAha-'na ca sadA karaNaM', kAyotsargasyeti gamyate, kuta ityAha-'sarvo'pi sAdhuyogaH' sUtroktaH zramaNavyApAra: yasmAt, Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute khaluzabdo vizeSaNArthaH, bhAvapradhAna ityarthaH, 'tatpratyanIka iti sUkSmapramAdapratyanIkaH ata eva bhagavaduktAnupUrvyA vihitAnuSThAnavanto vinirjitya pramAdaM vItarAgA bhavanti, itthaM jeyatAyA eva tasya bhagavadbhiH jJAtatattvA (jJApitatvAt, atra) bahu vaktavyam, ityalaM prasaGgena iti gAthArthaH / 481 / / esa carittussaggo, dasaNasuddhIe~ taiao hoi / suanANassa cauttho, siddhANa thuI ya kiikammaM // 482 // sUcAgAhA // vRtti - "Sa cAritrayo:', tA(tha) "sarjanazaddhinimitte tRtIya mavati', prArambhakAyotsargApekSayA tasya tRtIyatvam, 'zrutajJAnasya caturthaH', evameva 'siddhebhyaH stutizca' tadanukRtikarma' vandanamiti sUcAgAthAsamAsArthaH // 482 // (ziSyano prazna kahIne teno uttara Ape che...) ahIM ziSya prazna kare che ke- ema to kAyotsargamAM paNa sUkSma pramAda thAya, tethI temAM paNa doSa lAge, tethI tenA jaya mATe bIjo kAyotsarga karavo joIe, temAM paNa A ja ghaTanA bane. AthI anavasthA thAya. Ano uttara e che ke- sUkSma pramAda jItAI jatAM prastuta sUkSma pramAdano jaya karavAmAM zI anavasthA thAya? arthAt na thAya. [48] kAraNa ke bIjA kAyotsargamAM pUrvoktayuktithI je sUkSma pramAda thAya, te pramAda tyArapachI thanArA (trIjA) kAyotsargathI jItAya che, temAM (trIjA kAyotsargamAM) paNa je pramAda thAya, te tyArapachI thanArA (cothA) kAyotsargathI jItAya che. (ta sA ra =) kadAca koIne ema thAya ke A rIte to sadA kAyotsarga karavAnI Apatti Ave, paNa tema nathI. (sadgo vi...) kAraNa ke sAdhunA bhAvapradhAna (bhAvanI pradhAnatAvALA) badhAMya anuSThAno sUkSmapramAdanA zatru che. AthI ja bhagavAne kahelA kramathI zAstrokta anuSThAna karanArA sAdhuo pramAdane jItIne vItarAga bane che. kAraNa ke A rIte karavAthI pramAda avazya jItI zakAya che, ema bhagavAne kahyuM che. ahIM ghaNuM kahevA jevuM che. paNa A viSaya prAsaMgika hovAthI vadhAre kahevAthI saryuM. [481] A (= khamAvyA pachI thato) kAyotsarga cAritrakAyotsarga che, arthAta cAritranI zuddhi nimitte karAya che. trIjo kAyotsarga darzanazuddhi nimitte che. prAraMbhanA (aticAra ciMtananA) kAyotsarganI apekSAe A kAyotsarga trIjo samajavo. cotho kAyotsarga zrutajJAnanI zuddhi mATe karAya che. tyArabAda siddhonI stuti ane pachI vaMdana kare. A pramANe tAragAthAno saMkSepathI artha che. [48] avayavArthamAha sAmAiapuvvagaM taM, kariti cArittasohaNanimittaM / piadhammavajjabhIrU, paNNAsussAsagapamANaM // 483 // vRttiH- 'sAmAyikapUrvakaM 'taM' pratikramaNottarakAlabhAvinaM kAyotsarga 'kurvanti cAritrazodhananimittaM', kiMviziSTAH santa ityAha-'priyadhavidyabhIravaH paJcAzaducchvAsapramANamiti mAthArtha: If 483 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] UsAriUNa vihiNA, suddhacaritA thayaM pakaDDhittA / kaDuMti tao ceiavaMdaNadaMDaM taussaggaM // 484 // vRtti: - 'utsArya 'vidhinA' 'Namo'rahaMtANa' mityabhidhAnalakSaNena 'zuddhacAritrA:' santaH 'stavaM' lokasyodyotakararUpaM prakRSya, 'paThitve 'tyarthaH, 'karSanti' paThantItyarthaH, 'tataH' tadanantaraM 'caityavandanadaNDakaM' karSanti, tataH 'kAyotsargaM' kurvantIti gAthArthaH // 484 // kimarthamityAha [ 215 daMsaNasuddhinimittaM kareMti paNavIsagaM pamANeNaM / ussAriUNa vihiNA, kaDDhati suatthayaM tAhe // 485 // vRtti:- 'darzanazuddhinimittaM kurvanti paJcaviMzati' ucchvAsaM 'pramANena, utsArya vidhinA' pUrvoktena karSanti zrutastavaM tataH' 'pukkharavare' tyAdilakSaNamiti gAthArthaH // 485 // suanANassussaggaM, kariMti paNavIsagaM pamANeNaM / suttaiyAravisohaNanimittamaha pAriuM vihiNA // 486 // vRtti:- 'zrutajJAnasya kAyotsargaM kurvanti paJcaviMzati' ucchvAsameva ' pramANena sUtrAticAravizodhana - nimittam', 'atha' anantaraM pArayitvA vidhinA pUrvokteneti gAthArtha: / / 486 / / uktadvAra gAthAno vistArathI artha kahe che dharmapremI ane pApabhIru sAdhuo pratikramaNasUtra pachI sAmAyikasUtra kahevApUrvaka cAritranI zuddhi nimitte pacAsa zvAsozvAsa (be logassa) pramANa kAyotsarga kare. (cAritrazuddhinA kAyotsargathI) zuddha cAritravALA thayelA sAdhuo 'namo arihaMtANaM' e pado bolIne kAyotsarga pAre, pachIcaturviMzati stava (logassa) sUtra kahIne caityavaMdana daMDaka (arihaMta ceIyANuM) sUtra kahe. pachI darzanazuddhi nimitte pacIsa zvAsozvAsa (kheDa logassa) pramAeA prayotsarga ure. pUrvokta vidhithI prayotsarga pAre pachI pukkhara vara ItyAdi 'zrutastava' sUtra kahIne zruta (jJAna)nA aticAronI vizuddhinimitte pacIsa zvAsozvAsa pramANa kAyotsarga kare. pachI pUrvokta vidhithI kAyotsarga pAre. [483 thI 486] caraNaM sAro daMsaNanANA aMgaM tu tassa nicchayao / sArammi a jaiavvaM, suddhI pacchANupuvvIe // 487 // vRtti:- vyAkhyA - kaNThyA / (prayotsarganA ubhamA hetu 4sAve che -) paramArthathI cAritra sArabhUta che, darzana-jJAna to cAritranA aMga che. mokSArthIe sArane meLavavAno prayatna karavo joIe. mATe ahIM pazcAnupUrvIthI kAyotsarga karavAnuM kahyuM che. pahelAM jJAna thAya, pachI harzana thAya, tyArajAha yAritra yAve. bhATe jJAna-darzana-yAritra se jAnupUrvI che. yAritradarzana-jJAna se pazcAnupUrvI che. [487 ] Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kimityAha suddhasayalAiArA, siddhANathayaM paDhaMti to pacchA / puvvabhaNieNa vihiNA, kiikammaM diti guruNo u|| 488 // vRttiH- 'zuddhasakalAticArAH siddhAnAM' sambandhinaM 'stavaM paThanti' 'siddhANa'mityAdilakSaNaM, 'tataH pazcAt pUrvabhaNitena vidhinA 'kRtikarma' vandanaM 'dadati, gurave'pi' (gurostu) AcAryA-yaiveti gAthArthaH // 488 // kAyotsarga pachI zuM kare te kahe che- (yotsa[thI) manA sarva matiyArI zuddha (= naSTa) 45 yA cha mevA sAdhumo siddhANaM ItyAdi siddhastava' sUtra kahe. pachI pUrvokta vidhithI gurune ja vaMdana kare = vAMdaNA Ape. [488] kimarthamityetadAha sukayaM ANatipiva, loe kAUNa sukayakiikammA / vaDaMtio thuIo, guruthuigahaNe kae tiNNi // 489 // vRtti:- 'sukRtAmAjJAmiva loke kRtvA' kazcidvinIta: 'sukRtakRtikarmA' sannivedayati, evametadapi draSTavyaM, tadanu kAyapramArjanottarakAlaM, 'varddhamAnAH stutayo' rUpataH zabdatazca, 'gurustutigrahaNe kRte' sati 'tisraH' tisro bhavantIti gAthArthaH // 489 / / mA (chaej) vahana / mATe 43 ? cha jema lokamAM vinIta koI puruSa koIe karelI AjJAne barobara karyA pachI AjJA karanArane barobara vaMdana karIne jaNAve che, tema ahIM paNa samajavuM. bhAvArtha- rAjA sevakone koI kAma karavAnI AjJA kare tyAre sevako rAjAne praNAma karIne jAya che, ane AjJA pramANe kArya karIne pharI praNAmapUrvaka (ame Ape kaheluM kArya karyuM che ema) jaNAve che, tema sAdhuo paNa guruvaMdanapUrvaka cAritrAdinI vizuddhi karIne pharIne gurune vaMdana karIne jaNAve ke-Atmavizuddhi karanArI ApanI (= Avazyaka karavAnI) AjJAnuM ame pAlana karyuM che. vaMdana karyA pachI kAyAnuM pramArjana karIne besIne) svara ane zabda ema baMnethI vadhatI traNa stutio kahe. pahelAM guru eka stuti bole, pachI bIjA sAdhuo traNa stuti kahe. [489] etadevAha thuimaMgalammi guruNA, uccarie sesagA thUI biMti / ciTuMti tao thevaM, kAlaM gurupAyamUlammi // 490 // vRttiH- 'stutimaGgale guruNA' AcAryeNa 'uccArite' sati tataH 'zeSAH' sAdhavaH 'stutIH bruvate', dadatItyarthaH 'tiSThanti tataH' pratikrAntAnantaraM 'stokaM kAlam', kvetyAha-'gurupAdamUle'AcAryAntike iti gAthArthaH // 490 // Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] A ja vigata kahe che pahelAM AcArya eka stuti rUpa maMgala kahe, pachI bIjA sAdhuo traNa stuti kahe. (pratikramaNa pUrNa thayuM enA harSa rUpe A traNa stutio bolAya che. A stutio kAryasamApti pachInuM maMgala che. mATe ahIM 'stutima te' evo ullekha che.) pratikramaNa karyA pachI badhA sAdhuo guru pAse thoDI vAra bese che. [490] prayojanamAha pamhaTTamerasAraNa, viNao u Na pheDio havai evaM / AyaraNA suadevayamAINaM hoi ussaggo // 491 // vRtti:- taMtra tti 'vismRtamaryAvAzmaranuM' mati, 'vinayaza na tio'-nAtIto 'mati evaM' upakAryAsevanena, etAvat pratikramaNaM, 'AcaraNayA zrutadevatAdInAM bhavati kAyotsargaH ', AdizabdAt kSetrabhavanadevatAparigraha iti gAthArthaH // 491 // [ 227 pratikramaNa karyA pachI guru pAse besavAnuM kAraNa kahe che-- kadAca koI sAmAcArI bhUlAI gaI hoya (kahevAnI rahI gaI hoya) to AcArya bhagavaMta kahe. tathA upakArI gurunI paga dabAvavA vagere sevA karavAthI vinayanuM paNa pAlana thAya, mATe pratikramaNa karyA pachI badhA sAdhuo thoDI vAra guru pAse bese. ATaluM pratikramaNa che ATalo pratikramaNano vidhi che. zrutadevatA, kSetradevatA ane bhavanadevatAno kAyotsarga AcAraNAthI thAya che. [491] cAummAsi varise, ussaggo khittadevayAe u / pakkhi sijjasurAe, kariMti caumAsie vege // 492 // vRtti:- cAturmAsike vArSike ca, pratikramaNa iti gamyate, kAyotsargaH kSetradevatAyA iti, pAkSike zayyAsurAyAH bhavanadevatAyA ityarthaH kurvanti, cAturmAsike'pyeke munaya ityarthaH // 492 // cAturmAsika ane vArSika pratikramaNamAM kSetradevatAno ane pAkSika pratikramaNamAM bhavanadevatAno kAyotsarga kare che. koI sAdhuo cAturmAsika pratikramaNamAM paNa bhavanadevatAno kAyotsarga kareche. [492] pAusiAI savvaM, visesasuttAo ettha jANijjA / paccUsapaDikkamaNaM, ahakkamaM kittaissAmi // 493 // vRtti:- 'prAdoSikAdi sarvaM' kAlagrahaNasvAdhyAyAdi 'vizeSasUtrAt' nizIthA''vazyakA' devagantavyam, pratyUSapratikramaNaM yathAkramam' AnupUrvyA' kIrttayiSyAmi' ata Urdhvamiti gAthArthaH // 493 // saMdhyA vageremAM ka2vAnAM kAlagrahaNa, svAdhyAya vagere sarva anuSThAno nizItha, Avazyaka vagere sUtromAMthI jANI levAM. have ame savAranuM pratikramaNa kramazaH kahIzuM. [493] Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute sAmaiyaM kaDDittA, carittasuddhattha paDhamameveha / paNavIsussAsaM cia, dhIrA u kariti ussaggaM / / 494 // vRttiH- 'sAmAyikamAkRSya' pUrvakrameNa 'cAritravizuddhayarthaM prathamameveha paJcaviMzatyucchvAsameva' pUrvavad 'dhIrAH kurvanti kAyotsargamiti gAthArthaH // 494 // ussAriUNa vihiNA, suddhacarittA thayaM pakaDDittA / daMsaNasuddhinimittaM, kariti paNuvIsaussaggaM // 495 // vRttiH- 'utsArya vidhinA'-'namo'rhadbhya' iti vacanalakSaNena 'zuddhacAritrAH stavaM'lokasyodyotakaretyAdilakSaNaM prakRSya darzanazuddhinimittaM kurvanti paJcaviMzatyucchvAsamutsargamiti gAthArthaH // 495 // UsAriUNa vihiNA, kaDriMti suyasthavaM tao pacchA / kAussaggamaNiyayaM, ihaM kareMtI u uvauttA // 496 // vRttiH- 'utsArya vidhinA karSanti zrutastavaM' 'pukkharavare'tyAdilakSaNaM, 'tataH pazcAt kAyotsargamaniyatamAnamiti, aticArANAmaniyatatvAt, 'iha' atra prastAve 'kurvantyupayuktA' iti atyantopayuktA iti gAthArthaH // 496 // dhIra sAdhuo pUrve devasika pratikramaNamAM kahyuM te krame pahelAM sAmAyika sUtra kahIne pahelAM ja cAritranI vizuddhi nimitte pacIsa zvAsozvAsa pramANa ja kAyotsarga kare. pachI (cAritravizuddhino kAyotsarga karavAthI) zuddhacAritravALA thayelA sAdhuo vidhipUrvaka kAyotsarga pArIne "caturvizatistava" vagere sUtro kahIne darzanazuddhi nimitte pacIsa zvAsozvAsa pramANa kAyotsarga kare. vidhipUrvaka kAyotsarga pArIne 'zrutastava' vagere sUtro kahIne atizaya upayogapUrvaka (aticAra ciMtana nimitte) kAyotsarga kare. aticAro niyata na hovAthI A kAyotsarganuM pramANa niyata nathI. [494 thI 496] __ atra yaccintayati tadAha pAusiathuimAI, ahigayaussaggaciTThapajjaMte / ciMtiti tattha sammaM, aiyAre rAie sabve // 497 // vRtti:- 'prAdoSikastutiprabhRtInAM' prAdoSikapratikramaNAntastuterArabhya adhikRtakAyotsargaceSTAparyante' prastutakAyotsargavyApArAvasAna iti bhAvaH, atrAntare 'cintayati, tatra' kriyAkalApe 'samyag' upayogapUrvakaM aticArAn'-skhalitaprakArAn 'rAtrikAn sarvAn' sUkSmAdibhedabhinnAniti gAthArthaH // 497 // A kAyotsargamAM je ciMtana kare te kahe chesAMjanA pratikramaNanA aMte bolAtI traNa stutiothI AraMbhI prastuta kAyotsarganI kriyA sudhImAM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 219 lAgelA sUkSma-bAda2 vagere sarva prakAranA rAtrika aticAronuM upayogapUrvaka ciMtana kare. [497] pazcAdaticAracintane prayojanamAha niddAmatto na sarai, aiAre mA ya ghaTTaNaM 'nno'NNaM / ki akaraNadosA vA, gosAI tiNNi ussaggA // 498 // vRtti:- 'nidrAmatto na smarayatyaticArAn' samyak, tathA 'mA ca ghaTTanamanyo'nyaM'parasparataH, kRtyakaraNadoSA vA samaM svakAre (syurandhakAre) ato gose Adau trayaH kAyotsargA iti gAthArthaH // 498 // daivasika pratikramaNamAM aticAronuM ciMtana cAritrazuddhi vagerenA kAyotsarganI pahelAM che, jyAre rAtrika pratikramaNamAM aticAronuM ciMtana cAritrazuddhi vagerenA kAyotsarganI pachI kema che te kahe che-- nidrAthI gherAyela sAdhu aticArone barobara yAda na karI zake, tathA aMdhAre vaMdana karavAmAM sAdhuone paraspara saMghaTTa thAya, athavA aMdhakAramAM na dekhAvAthI maMda bhAvanAvALA sAdhuo vaMdana na kare. A kAraNothI savAre pahelAM traNa kAyotsargo che. (kAyotsargo karavAthI nidrAnI asara dUra thAya ane vaMdana Ave tyAM sudhImAM kaMIka ajavALuM paNa thaI jAya, mATe savAre pahelAM kAussaggo che.) [498] tatrApi taie nisAiAraM, ciMtai carime a kiM tavaM kAhaM ? chammAsA egadiNAihANi jA porisi namo vA // 499 // vRtti:- 'tRtIye' kAyotsarge' nizAticAraMcintayati, carame' pratikramaNakAlottarakAlabhAvini 'kiM tapaH kariSyAmi ?', cintayatIti varttate, 'SaNmAsAdekadinAdihAnyA' nirvyAjaM zaktimAzritya 'yAvat pauruSIM namaskArasahitaM vA' cintayatIti gAthArtha: / / 499 // rAtrika pratikramaNamAM trIjA kAyotsargamAM aticAro ciMtave ane chellA (= pratikramaNasUtra pachI thatA) kAyotsargamAM huM Aje zuM tapa karIza ema ciMtave. ciMtanamAM cha mAsathI AraMbhI kramazaH eka vagere divasone ghaTADatAM ghaTADatAM chelle porisI ke navakArazInuM paNa pratyAkhyAna ciMtave manamAM dhAre. A ciMtana koI jAtanA daMbha vinA mArAmAM Aje keTalo tapa karavAnI zakti che ema potAnI zaktine AzrayIne karavAnuM che. [49] etadeva vyAcaSTe taie nisAiAraM, ciMtia ussAriUNa vihiNA u / siddhatyaM paDhittA, paDikkamaMte jahApuvi // 500 // vRtti:- 'tRtIye' kAyotsarge 'nizAticAraM cintayitvA' tadanantaraM 'utsArya vidhinA' pUrvoktena 'siddha- stavaM ' ' siddhANa' mityAdilakSaNaM' paThitvA pratikrAmanti, yathApUrvaM ' padaM padeneti gAthArthaH // 500 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute sAmAiassa bahuhA, karaNaM tappuvvagA samaNajogA / saisaraNAo a imaM, pAeNa nidarisaNaparaM tu // 501 // vRttiH- uktArthA // sA44 cha trIjA kAyotsargamAM rAtrika aticAro ciMtavI pUrvokta vidhithI kAyotsarga pArI siddhastava' kahe. pachI pUrve (gA. 466mAM) kahyuM tema eka paNa pada na rahI jAya tema dareka pada chUTuM chUTuM bolIne pratibhA sUtra 3. [500] prazna- pratikramaNamAM sAmAyika sUtranuM uccAraNa anekavAra kema karavAmAM Ave che? uttara- sAdhuonA sarva anuSThAno sAmAyika (samabhAva)pUrvaka che = samabhAvamAM rahIne karavAnAM che. sAmAyikasUtranA vAraMvAra smaraNathI prAyaH sAmAyika = samabhAva Ave che (= sthira rahe che) e jaNAvavA mATe ja pratikramaNamAM sAmAyikasUtra anekavAra kahevAmAM Ave che. [501] khAmittu kariMti tao, sAmAiapuvvagaM tu ussaggaM / tattha ya ciMtiMti imaM, kattha niuttA vayaM guruNA ? // 502 // vRttiH- 'kSamayitvA' guruM kurvanti tataH sAmAyikapUrvameva kAyotsarga, tatra ca' kAyotsarge 'cintayatyetat- kutra niyuktA vayaM guruNA ?', glAnapratijAgaraNAdau iti gAthArthaH / / 502 // jaha tassa na hoicciya, hANI kajjassa taha jayaMtevaM / chammAsAikameNaM, jA sakkaM asaDhabhAvANaM // 503 // vRttiH- 'yathA tasya na bhavatyeva hAniH kAryasya' gurvAdiSTasya tathA yatante' udyamaM kurvanti, 'evaM SaNmAsAdikrameNa, yAvacchakyaM' pauruSyAdi 'azaThabhAvAnAmi'ti gAthArthaH // 503 // taM hiyae kAuNaM, kiikammaM kAu gurusamIvammi / giNhaMti tao taM cia, samagaM nvkaarmaaiiaN||504 // vRttiH- 'tat' zakyaM 'hRdaye kRtvA' samyak 'kRtikarma kRtvA gurusamIpe gRhNanti tataH' tadanantaraM 'tadeva' cintitaM 'samaka'miti yugapat 'namaskArasahitAdI 'ti gAthArthaH // 504 // gurune khamAvIne sAmAyika sUtra kahIne kAyotsarga kare. kAyotsargamAM e citave ke-gurue amane glAnasevA vagere kayA kAryamAM joDyA che? Ama ciMtavIne gurue je kAma karavAnuM kahyuM hoya te kAmane vAMdho na Ave te rIte prayatna kare. tathA daMbharahita banIne cha mAsa vagerenA kramathI ciMtavatAM ciMtavatAM potAnI tapa karavAnI zakti hoya tyAM sudhI ciMtave, vadhAre tapa karavAnI zakti na hoya to chelle poriTI ke navakArazI paNa tapa ciMtave manamAM dhAre. zakya tapane manamAM dhArIne (kAyotsargapArIne) gurune vaMdana karIne temanI pAse te tapanuM badhA sAdhuo sAthe paccakkhANa le. [500-503-504] Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [221 kathaM gRhNantItyAha AgArehi visuddhaM, uvauttA jahavihIe~ jiNadiTuM / sayameva'NupAlaNi dANuvaese jaha samAhI // 505 // vRttiH- 'AkAraiH' anAbhogAdibhi 'vizuddhamupayuktAH' santo 'yathA vidhinaiva' vakSyamANena, 'jinadRSTa'metat, 'svayamevAnupAlanIyaM', na tu prANAtipAtAdipratyAkhyAnavat parato'pi, ata evAha-'dAnopadezayoryathA samAdhi'ra treti gAthArthaH // 505 // paccakakhANa kevI rIte le e kahe che- sAdhuo upayogapUrvaka have kahevAze te vidhithI anAbhoga vagere AgArothI vizuddha evuM chinota 5thy55||15 se. (sayameva'NupAlaNi=) mA pratyAdhyAnanu svayaM 4 pAsana 42vAna cha, prANAtipAta vagerenA pratyAkhyAnanI jema bIjA pAse pAlana karAvavAnuM nathI, arthAt jema prANAtipAta vagerenA pratyAkhyAnamAM huM nahi karuM ane bIjA pAse nahi karAvuM ItyAdi paccakhANa levAmAM Ave che tema tapanA pratyAkhyAnamAM nathI. tapanA pratyAkhyAnamAM to huM amuka AhAra nahi karuM ema potAneja pAlavAno niyama hoya che. AthI ja tapanA pratyAkhyAnamAM bIjAone AhAra ApavAno niSedha nathI. jema bIjAone AhAra ApavAno niSedha nathI, tema bIjAone tame bhojana karo, amuka gharethI AhAra laI Avo vagere upadeza (preraNA) karavAno paNa niSedha nathI. potAnI anukULatA (= saMyogo) prabhArI jIne mAhAnu hAna bhane mAhArano 75122 (pre25||) 3rI za. [505] AkArairanAbhogAdibhirvizuddhamityuktaM, tAnAha navakAraporasIe, purimaDDhekkAsaNegaThANe a / AyaMbila'bhattaDhe, carime aabhiggahe vigaI // 506 / / do chacca satta aTTha ya, sattaTTa ya paMca chacca pANammi / cau paMca aTTha navae, patteaM piMDae navae // 507 // vRttiH- 'namaskAra' iti upalakSaNatvAt namaskArasahite 'pauruSyAM puriyAddhe ekAsane ekasthAne ca AyAmle abhaktArthe carame ca abhigrahevikRtau', kiM?-yathAsaGkhyamete AkArAH dvau SaTsapta aSTau ca sapta aSTau ca paJca SaT ( pAne) catuH paJca navASTau pratyekaM, piNDake navaka' iti gAthAdvayAkSarArthaH / 506 // 507 // "anAbhoga vagere AgArothI vizuddha" ema kahyuM, AthI AgArone kahe che- ___ na4.822, porisI, purima, bheDAsa, mesa.8, mAlisA, 75vAsa, yaribha, samiyaha bhane vipanA pratyAdhyAnamA anube, 7, sAta, 2406, sAta, 216, pAMya, yAra, yA2-pAMya sane nava-ma18 mAro che. piMDa (= 5811) vigamA nava mAro che. piin| pratyAkhyAnamAM cha AgAro che. be gAthAno A akSarArtha che. [506-507] Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute bhAvArthamAha do ceva namukkAre, AgArA chacca porisIe u / satteva ya purimaDDhe, ekAsaNagammi advaiva // 508 // vRttiH- 'dvAveva namaskAre AkArau', iha namaskAragrahaNAt namaskArasahitaM gRhyate, tatra dvAvevA-kArau, AkAro hi nAma pratyAkhyAnApavAdahetuH, iha ca sUtram- "sUre uggae namukkArasahiaM paccakkhAi cauvvihaMpi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM aNNatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM vosirai" sUtrArthaH prakaTa eva, AkArArthastvayam-AbhoganamAbhogaH na Abhogo'nAbhogaH atyantavismRtirityarthaH tena, anAbhogaM muktvetvarthaH, atha sahasA karaNaM sahasAkAraH atipravRttayogAnivartanamityarthaH, 'SaTa ca pauruSyAM tu' iha pauruSInAma pratyAkhyAnavizeSaH, tasyAM SaDAkArA bhavanti, iha cedaM sUtram-porusiM paccakkhAi sUre-uggae cauvvihaMpi AhAraM asaNamityAdi, annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM pacchanakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosiraI" anAbhogasahasAkArau pUrvavat, pracchanakAlAdInAM tvidaM svarUpam-"pacchannAo disAo raeNa reNunA pavvaeNa vA aMtarito sUro Na dIsai, porusI puNNattikAuM papArito, pacchA NAyaM tAhe ThAiyavvaM, na bhaggaM, jai bhuMjai to bhaggaM, evaM savvehi'vi, disAmoheNa kassai purisassa kamhivi khitte disAmoho bhavai, so purimaM disaM na jANai, evaM so disAmoheNaM airuggayaMpi sUraM dadru usUrIhUyaMti bhaNNai, nAe ThAti / 'sAhuvayaNeNaM' sAhuNo bhaNaMti- ugghADA porusI, tAhe so pajimitto, pArittA miNai aNNo vA miNati, teNa se bhuMjaMtassa kahiyaM Na puratI, tAhe ThAiyavvaM / samAhI NAma teNa porusI paccakkhAyA, AsukAriyaM ca dukkhaM jAyaM, aNNassa vA, tAhe tassa pasamaNanimittaM pArAvijjai osahaM vA dijjai, etthaMtarA NAe taheva vivego / 'saptaiva tu purimArddha', purimArddha-prathamapraharadvayakAlAvadhipratyAkhyAnaM gRhyate, tatra saptAkArA bhavanti, iha cedaM sUtram-'sUre uggae' ityAdi pUrvasadRzaM, 'mayaharAgAreNaM'ti vizeSaH, asya cAyamartha:- ayaM ca mahAn ayaM ca mahAn ayamanayoratizayena mahAn mahattaraH, Akriyata ityAkAraH, etaduktaM bhavati-mahallaM payoyaNaM, teNa abbhattaTTho paccakkhAto, tAhe AyariehiM bhaNNai-amugaM gAmaM gaMtavvaM, kahei jahA mama ajja abbhataTTho, jadi tAva samattho kareu jAu ya, Na tarai aNNo bhattaTThio abhattaTThio vA jo tarai so vaccau, Natthi aNNo tassa kajjassa samattho tAhe tassa ceva abbhattaTThiyassa gurU visajjiMti, erisassa taM jemaMtassa aNabhilAsassa abbhattaTThiyanijjarA jA sA se bhavai, evamAdimayaharAgAro / 'ekAzane aSTAveva', ekAzanaM nAma sakRdupaviSTaputAcAlanena bhojanaM, tatrASTAvAkArA bhavanti, iha cedaM sUtram, ekkAsaNagamityAdi, te ca aNNatthaNAbhogeNaM 1 sahasAgAreNaM 2 sAgAriAgAreNaM 3 AuMTaNapasAraNAgAreNaM 4 guruabbhuTThANeNaM 5 pAriTThAvaNiyAgAreNaM 6 mayaharAgAreNaM 7 savvasamAhivattiyAgAreNaM 8 vosirati, aNAbhogasahasAkArA taheva, sAgAriaM addhasamuddiTThassa AgayaM, jai volei paDicchai, aha thiraM tAhe sajjhAyavAghAutti Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 223 uTheuM aNNattha gaMtUNaM samuddisai, hatthaM vA pAyaM vA sIsaM vA AuTTijja vA pasArijja vA Na bhajjai, abbhuTThANAriho Ayarito pAhuNago vA Agao abbhuTTeyavvaM, tassa evaM samuTThissa uTThiyassa Na bhajjai, pADhiAvaNiyA jai hojja kappai, mayaharAgArasamAhIo tahevatti gAthArthaH // 508 // ukta be gAthAno cAra gAthAothI bhAvArtha kahe che navakArazImAM anAbhoga ane sahasAgAra e be AgAro che. AgAra eTale pratyAkhyAnanA apavAdanuM kAraNa, arthAt pratyAkhyAnamAM chUTa. AgArono artha A pramANe che- anAbhoga eTale atyaMta vismaraNa. anAbhoga sivAya mAre A pratyAkhyAna che. sahasA (= ociMtu) karavuM te sahasAkAra, arthAt rokI na zakAya tevo banAva. porisImAM navakArazInA be tathA pracchannakAla, disAmoha, sAdhuvacana ane sarvasamAdhipratyayAkAra e cAra ema cha AgAro che. pracchannakAla vagere AgArono artha A pramANe che pracchannakAla- rajathI, dhULathI ke parvatathI sUrya DhaMkAI javAthI na dekhAya tyAre parisI pUrNa thaI gaI che ema mAnIne porisInuM pratyAkhyAna pArI lIdhuM. pachI porisIne hajI vAra che ema khabara paDe to rokAvuM = zeSa bhojana na karavuM. jo bhojana kare to paccakakhANa bhAMge. A pramANe A badhA AgAromAM paNa jANavuM. disAmoha- koI puruSane koI sthaLe dizAno bhrama thaI jAya, tethI te pUrva dizAne na jANI zake, dizAbhramathI te turata ugelA sUryane joIne sUryano asta thayo ema mAne. Ama koIne dizAbhrama thavAthI pratyAkhyAna na AvyuM hovA chatAM AvI gayuM che ema mAnIne bhojana kare to pratyAkhAnano bhaMga na thAya, paNa jANa thayA pachI bhojana karavAnuM baMdha karavuM joIe. sAdhuvacana- koI sAdhu pAtronuM paDilehaNa karavAnI porisInI apekSAe porisI thaI gaI ema kahe, koI sAdhu samaje ke pratyAkhyAnanI porisI thaI gaI che. ethI te tyAre bhojana karavAnuM zarU kare. thoDuM bhojana karyA pachI "hajI porisI pratyAkhyAna pUrNa thayuM nathI" ema pote jANe, athavA anya koI jANe ane bhojana karanArane kahe ke poriTI pUrNa thaI nathI, to te sAdhu bhojana karavAnuM baMdha kare. sarvasamAdhipratyayAkAra- (AmAM samAdhi mATe chUTa che) koI porisinuM paccakakhANa kare, pachI tene ociMtuM mRtyu thAya tevuM duHkha (roga) thAya, to tenI zAMti mATe paccakhANa pArI zakAya ke auSadha laI zakAya, athavA porisInA pratyAkhyAnavALA anyane (= vaidya vagerene) koInI asamAdhi dUra karavA javuM paDe tyAre paccakhANanA samaya pahelAM paNa bhojana vagere karIne jAya to niyamabhaMga na thAya, paNa jo bhojana karatAM have javAnI jarUra nathI evA samAcAra maLe-jANe to te ja vakhate bhojana karavAnuM baMdha karI de. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute purimaDha- pratyAkhyAnamAM sUryodayathI be prahara sudhI AhArano tyAga thAya che. temAM uparyukta cha ane mahattarAkAra e sAta AgAro che. mahattarAkAra- mahattara eTale anyathI mahAna-adhika. adhika lAbha mATe je karAya te mahattarAkAra. Ano bhAva e che ke- koI sAdhue upavAsanuM pratyAkhyAna karyuM, pachI koI moTuM kArya AvI paDyuM. A vakhate AcArya tene kahe ke tAre Aje amuka gAma javAnuM che. sAdhu kahe ke mAre Aje upavAsa che. have jo te upavAsI samartha hoya to upavAsa karIne paNa jAya. jo te samartha na hoya to bIjo upavAsI ke bhojana karanAra je samartha hoya te jAya. paNa jo asamartha upavAsI sivAya bIjo koI te kArya karavA samartha na hoya to te upavAsIne ja guru pAraNuM karAvIne mokale. AvA saMyogomAM IcchA vinA khAnAra upavAsIne upavAsamAM jeTalI nirjarA thAya teTalI nirjarA thAya. AvAM kAraNo mATe mahattarAkAra AgAra che. ekAsana-eTale DhekA na hAle tema sthira besIne eka vAra bhojana karavuM. temAM navakArazInA be ane purimaDhanA chellA be tathA sAgArikAkAra, AkuMcanaprasAraNa, guruabhyatthAna ane pAriSThApanikAkAra e cAra, ema kula ATha AgAro che. sAgArikAkAra- AmAM sAgArika ane AkAra e be zabdo che. sAgArika eTale gRhastha. gRhasthanA kAraNe je AgAra karAya te sAgarikAkAra. jemake sAdhue arthe bhojana karyuM teTalAmAM tyAM koI gRhastha Ave, jo te jarA vAramAM jaze ema lAge to bhojana baMdha karIne tenA javAnI thoDI rAha jue. paNa jo te adhikavAra rokAvAno hoya to rAha jovAmAM ghaNo vakhata javAthI svAdhyAyamAM vyAghAta thAya = eTalo samaya svAdhyAya ocho thAya, mATe tyAMthI uThIne bIjA sthaLe jaIne bhojana pUrNa kare. AkuMcana-prasAraNa- bhojana karatAM hAtha-pagane saMkoce ke pahoLA kare, athavA mastaka (vagere) Amatema halAve to paNa pratyAkhyAna na bhAMge. guru-abhyatthAna-UbhA thaIne vinaya karavA lAyaka AcArya ke prApUrNaka Ave to bhojana karatAM karatAM paNa Ubho thAya to tenA pratyAkhyAnano bhaMga na thAya. pAriSThApanikAkAra- AhAra paraThavavo paDe tema hoya tyAre paccakakhANavALo paNa sAdhu te AhAra kare to tenA pratyAkhAnano bhaMga na thAya. bAkInA AgArono artha pUrva mujaba ja che. [508] sattekaTThANassa u, advevAyaMbilassa AgArA / paMca abhattaTThassa u, chappANe carima cattAri / / 509 // vRttiH- 'sasaikasthAnasya tu' ekasthAnaM nAma pratyAkhyAnaM, tatra saptAkArA bhavanti, ihedaM sUtram-'egaTThANa'mityAdi, egaTThANae jaM jahA aMgovaMgaM ThaviaM teNa tahAThieNa ceva samuddisiyavvaM, AgArA se satta, AuMTaNapasAraNA natthi, sesaM jahA ekkAsaNae / 'aThevAyAmAmlasyAkArAH' Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram] [225 aNAbhogA0 1 sahasA0 2 levAleveNaM 3 ukkhittavivegeNaM 4 gihatthasaMsaTTeNaM 5 pAriddhAvaNiyAgAreNaM 6 mayaharAgAreNaM 7 savvasamAhivattiyAgAreNaM 8 vosirati, aNAbhogasahasakkArA taheva, levAlevo vA, jai bhANe puvvaM levADagaM gahiaM samuddijeM saMlihiyaM ca jai teNa ANeti Na bhajjai, ukkhittavivego jai AyaMbile paDai vigatimAdi ukkhivittA vikiMcau, mA Navari galau, aNNaM vA AyaMbilassa apAuggaM jai uddhariuM tIrai uddharie Na uvahammai, gihaTThasaMsaThe'vi jai gihattho DovaliyaM bhAyaNaM vA levAlevADaM kusaNAIhiM teNa Isitti levADAdIhi deti Na bhajjai, jai raso Alakkhijjai bahuo tAhe Na kappai, pAriddhAvaNiyamayaharagasamAhIo taheva / 'paJcAbhaktArthasya tu', na bhaktArtho'bhaktArthaH upavAsa ityarthaH, tasya paJcAkArA bhavanti, idaM sUtram-'sUre uggae'ityAdi, tassa paMca AgArA-aNAbhoga sahasAkAra pAriddhAvaNa mayahara samAhitti, jai tivihassa paccakkhAi to vikiMcaNiyA kappai, jai cauvvihassa paccakkhAi pANagaM ca natthi na vaTTai, jai puNa pANagaMpi uvvariyaM tAhe se kappai, jai tivihassa paccakkhAi tAhe se pANagassa cha AgArA kIraMti-levADeNa vA alevADeNa vA accheNa vA bahaleNa vA sasittheNa vA asittheNa vA vosirai" prakaTArthA ete chappi / etena SaD pAna ityetadapi vyAkhyAtameva / 'carame catvAra' ityatra carimaM duvihaM-divasacarimaM bhavacarimaM ca, divasacarimassa cattAri-aNNatthaaNAbhogA sahasa mayahara savvasamAhi, bhavacarimaMjAvajjIviyaM, tassavi ee cattAritti gAthArthaH / / 509 / / ekaThANa-paccakakhANamAM AkuMcana-prasAraNa sivAya ekAsaNamAM kahelA sAta AgAro che. AmAM bhojana zarU karatAM pahelAM jevI rIte aMgopAMgo rAkhyAM hoya te ja rIte chelle sudhI rAkhIne bhojana karavuM. AyaMbilamAM- navakArazInA be ane purimaDhanA chellA be tathA lepAlepa, gRhasthasaMsRSTa, ullitaviveka, pAriSThApanikAkAra e cAra ema ATha AgAro che. lepAlepa- pahelAM pAtramAM lepavALuM (snigdha) bhojana lAvIne bhojana kare. pachI te pAtrane lUchIne = ghasIne temAM ja AyaMbilano AhAra lAve to (jarA tarA lepa pAtramAM rahI javA chatAM) pratyAkhyAnano bhaMga na thAya. usliptaviveka-AyaMbilanA AhAra upara vigaI Adi kaMI mUke ke paDe to tene upADIne alaga kare, paNa khAya nahi. athavA AyaMbilamAM na khape tevuM bIjuM kaMI paDyuM hoya ane te upADI zakAya = alaga karI zakAya tema hoya to alaga kare, alaga karyA pachI te AhAra vAparavAthI paccakakhANano bhaMga na thAya. gRhasthasaMsRSTa-Doyo ke anya koI vAsaNa dUdha vagerethI kaMIka kharaDAyela hoya, tyAre gRhastha "jarAka mAtra kharaDAyela che" ema vicArIne tenAthI AyaMbilano AhAra vahorAve to paccakakhANano bhaMga na thAya. paNa jo tevA AhAramAM vigaIno svAda vadhAre jaNAya to te AhAra AyaMbilamAM na kalpa. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute bAkInA AgArono artha pUrva mujaba ja che. upavAsamAM navakArazInA be ane purimaThanA chellA be, tathA pAriSThApanikAkAra e pAMca AgAro che. jo tivihAra upavAsanuM paccakhANa kare to paraThavavAno AhAra kahyuM, covihAra upavAsanuM paccakhANa kare to na kalpa. jo pANI paNa vadhyuM hoya to covihAra upavAsavALAne paNa paraThavavAnA AhAra-pANI kalpa. tivihAra upavAsanuM paccakhANa kare to pANInA cha AgAro rAkhe. tesApramANe:- "levADeNa vA alevADeNa vA accheNa vA bahuleNa vA sasittheNa vA asittheNa vA vosirai" mA 7 mArono artha spaSTa che. mAnAthI 'SaD pAne' se pahornu 545 vyAdhyAna yuM. carimanA divasacarima ane bhavacarima ema be bheda che. divasacarima ane bhavacarimamAM anAbhoga, sahasAkAra, mahattarAkAra ane sarvasamAdhipratyayAkAra e cAra AgAro che. bhavacarima pratyAkhyAna chelle jIvanaparyata karavAmAM Ave che. [59] paMca cauro abhiggaha, nivviie aTTha nava ya AgArA / appAvaraNe paMca u, havaMti sesesu cattAri // 510 // vRttiH- 'paJca catvArazcAbhigrahe nirvikRtau aSTau nava vA''kArAH aprAvaraNa' ityaprAvaraNAbhigrahe 'paJcaivA'kArA 'bhavanti, zeSeSu' abhigraheSu-daNDakapramArjanAdiSu 'catvAra' iti gAthArthaH, bhAvArthastu-abhiggahesu avAuDattaNaM koi paccakkhAi tassa paMca aNAbhogA sahassA colapaTTagAgArA mayahara samAhi, sesesu colapaTTagAgAro Natthi, nivvigaIe aTTha nava ya AgArA' ityuktaM, atra vikRtayaH pUrvoktAH // 510 // abhigraha pratyAkhyAnamAM pAMca ke cAra AgAro che. temAM je sAdhu khullA zarIre rahevAno (= colapaTTo na paheravAno) abhigraha kare tene colapaTTAcAra ane divasacarimamAM kahelA cAra AgAra e pAMca AgAra hoya. bAkInA daMDapramArjana Adi abhigrahomAM colapaTTAgAra sivAya cAra AgAra hoya. nivinA pratyAkhyAnamAM ATha ke nava AgAro che. ahIM vigaIo pUrve kahelI sama4vI. [510] adhunA prakRtamucyate-kvASTau kva vA navAkArA ? iti, tatra NavaNIuggAhimae addavadahi pisia ghaya gule ceva / nava AgArA tesiM sesadavANaM ca advaiva // 511 // vRtti:- 'navanIte udgrAhimake adravadani', gAlita ityarthaH, 'pizite' mAMse 'ghRte guDe caiva', adravagrahaNaM sarvatrAbhisambandhanIyaM, 'navAkArA amISAM' vikRtivizeSANAM bhavanti, 'zeSANAM dravANAM'-vikRtivizeSANAM aSTau evAkArA bhavanti, utkSiptaviveko na bhavatIti gAthArthaH / iha cedaM sUtram-'nivvigatIyaM paccakkhAi' ityAdi, aNNattha (aNAbhoga) 1 sahasA 2 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 227 levAleva 3 gihatthasaM? 4 ukkhittavivega 5 paDuccamakkhieNaM 6 pAriddhAvaNiyA 7 mayahara 8 savvasamAhivattiyAgAreNaM 9 vosirai, tattha aNAbhogasahasAkArA levAlevA taheva daTThavvA, gihatthasaMsaTThassa u imo vihI-khIreNa jai kusaNio kUro labbhai, tassa jai kuMDagassa odaNAu cattAri aMgulANi duddhaM tAhe nivvigaiyassa kappai, paMcamaM tvAraddhaM vigatIyaM, evaM dahissavi viyaDassavi, kesuvi visaesu viyaDeNa mIsijjai odaNo ogAhimago vA, phANiyagulassa tillaghayANa ya eehiM kusiNie jai aMgulaM uvariM acchai to vaTTai, pareNa na vaTTai, mahussa poggalarasagassa ya addhaaMguleNa saMsaTThe hoi, piMDagulassa navaNIyassa ya a(ddA)malamittaM saMsaTTha, jaivi bahUNi etappamANANi kappaMti, egaMpi vaDuM na kappai, ukkhittavivego jahA AyaMbilaye uddhariGa tIrai sesesu Natthi, paDucca makkhiyaM puNa jai aMgulie gahAya makkhei tilleNa vA ghaeNa vA tAhe nivvigaiyassa kappai, aha dhArAe chubhai maNAgaMpi na kappai, pAriTThAvaNiyAgAro u lesao bhaNio eva iti vRddhasampradAyaH, kRtaM prasaGgena, prakRtaM prastumaH // 511 // nivinA pratyAkhyAnamAM ATha ke nava AgAro che. temAM kaThina mAkhaNa, avagAhima (pakvAnna), kapaDAthI chANeluM dahIM, mAMsa, ghI ane goLa A cha vigaIone AzrayIne nivinA pratyAkhyAnamAM nava AgAro che. ahIM kaThina zabdano anvaya mAkhaNa vagere dareka zabda sAthe karavo. bAkInI DhIlI vigaIone AzrayIne ATha AgAro che. kAraNa ke DhIlI vigaI vastu uparathI upADIne dUra na karI zakAya. nivimAM AyaMbilanA ATha ane pratItyamrakSita e nava AgAro che. temAM anAbhoga vagere AgArono artha pUrva mujaba ja jANavo. gRhasthasaMskRSTa AgAramAM nivinA paccakakhANa mATe vizeSa A pramANe che dUdha sAthe meLavela bhAta maLe tyAre vAsaNamAM dUdha, bhAtanI upara jo cAra AMgaLa taratuM hoya to vigaI tyAgavALAne te dUdha kalpe, paNa pAMca AMgaLa ke tenAthI paNa vadhAre taratuM hoya to te dUdha vigaI bane. e pramANe dahIM ane madya aMge paNa samajavuM. koIka dezomAM madyanI sAthe bhAta ke paphavAnna bheLavavAmAM Ave che. pravAhI goLa, tela ke ghI sAthe bhAta Adi bheLavela hoya tyAre pravAhI goLa vagere bhAta Adi upara eka AMgaLa sudhI tare to kahyuM, tenAthI vadhAre tare to na kalpe- vigaI gaNAya. bhAta Adi vastu sAthe bheLavela magha ke mAMsarasa tenA upara ardhA AMgaLa sudhI tare to saMsRSTa (niviyAtuM) thAya. anya vastu sAthe kaThIna goLanA ke mAkhaNanA lIlA AmaLA jevaDA nAnA TukaDAo mizrita karelA hoya to te TukaDA saMsRSTa (niviyAtA) bane. ghaNA TukaDAo paNa ATalA nAnA hoya to ja kahyuM. eka paNa moTo TukaDo na kalpe. utsitaviveka e AgAra AyaMbilamAM kahyuM tema je vigaI upADIne judI karI zakAya te vigaIone AzrayIne che. bAkInI vigaIone AzrayIne nathI. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute pratItyaprakSita AgAramAM AMgaLImAM laIne tela ke ghIthI (kaNaka vagerene) copaDe-jhUMpe to nivinA paccakkhANavALAne kalpe, jo dhA2 karIne copaDe to jarA paNa na kalpe. 228 ] pAriSThApanikA AgAranuM saMkSepathI varNana pUrve karyuM ja che. A badhI vRddhaparaMparA che. prAsaMgika varNanathI saryuM. have prastuta viSayane zarU karIe chIe. [511] Aha-iha AkArA eva kimarthamityAha vayabhaMge gurudoso, thevassavi pAlaNA guNakarI a / gurulAghavaM ca neaM, dhammammi ao u AgArA // 512 // vRtti: - ' vratabhaGgo gurudoSaH ' bhagavadAjJAvirAdhanAt, 'stokasyApi pAlanA' vratasya 'guNakAriNIca', vizuddhakuzalapariNAmarUpatvAd, 'gurulAghavaM ca vijJeyaM dharme', ekAntagrahasya prbhuutaapritvanAzomanatvAt, 'yata' taveva mataH'-smAt raLAvuM 'AvArA' kRti thArtha: // 12 // pratyAkhyAnamAM AgAro zA mATe che e jaNAve che-- niyamabhaMgathI azubha karmabaMdha vagere moTA doSo lAge che. kAraNa ke temAM bhagavAnanI AjJAnI virAdhanA che. jyAre nAnA paNa niyamanA pAlanathI karmanirjarA Adi mahAna lAbha thAya che. kAraNa ke temAM vizuddha zubhaadhyavasAya hoya che. dharmamAM lAbhAlAbha jANavo joIe. arthAt dharmamAM lAbhAlAbhano vicAra karI je rIte adhika lAbha thAya tema karavuM joIe. ekAMta AgrahathI ghaNuM nukasAna thatuM hovAthI ekAMta Agraha rAkhavo e ayogya che. AthI ja pratyAkhyAnamAM AgAro rAkhavAmAM AvyA che, ke jethI niyamabhaMga na thAya. bhAvArtha- koIne upavAsanuM pratyAkhyAna karyA pachI acAnaka koI roga thavAthI atizaya asamAdhi thaI; tene auSadha AdithI samAdhi ApavAmAM Ave to ghaNI karmanirjarA thAya. kAraNa ke nirjarA samAdhithI thAya che. jo auSadhAdithI samAdhi na ApavAmAM Ave to te tapathI nirjarA alpa thAya, ane asamAdhine kAraNe azubha karmabaMdha vagere nukazAna thAya. eTale AvA AgADha saMyogomAM tapathI karmanirjarArUpa lAbha mATe samAdhi jALavavA auSadha AdinuM sevana karavuM yogya che. have jo upavAsanA pratyAkhyAnamAM koI chUTa ja na hoya to auSadha AdinuM sevana na thaI zake, ane kare to vratabhaMga thAya. AthI AgAro na hoya to AvA saMyogomAM asamAdhi ke vratabhaMga thAya. baMnethI azubha karmabaMdha vagere nukasAna thAya. paNa jo AgAro hoya to auSadhanuM sevana karI zakAya. AgArothI auSadhanuM sevana karavA chatAM vratabhaMga na thAya. eTale AgArothI samAdhi jaLavAya ane vratabhaMga paNa na thAya e baMne lAbha thAya. A rIte dareka pratyAkhyAna mATe samajavuM. Ama lAbhAlAbhano vicAra karIne adhika lAbha thAya tema vartavuM joIe. mATe ja pratyAkhyAnamAM AgAro rAkhavAmAM AvyA che. [512] Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [229 etadeva samarthayati jahagahiapAlaNaMmI, apamAo sevio dhuvaM hoi / so taha sevijjato, vaDDai iaraM viNAsei // 513 // vRttiH- 'yathAgRhItapAlane' vizuddhabhAvatayA apramAdaH sevito dhruvaM bhavati' kiyAnapi, 'sa tathA' yathAgRhItapAlanena 'sevyamAnaH' san'varddhate, itaraM' pramAdaM vinAzayatIti' gAthArthaH / / 513 / / abbhattho apamAo, tatto mA hojja kahavi bhaMgotti / bhaMge ANAIA, tao a savve aNatthatti // 514 // vRttiH- 'abhyastazca pramAdaH' saMsAre paryaTatA, 'tataH' pramAdAt 'mA bhUt kathamapi bhaGga iti', abhyAsAtizayAdityarthaH, 'bhaGge AjJAdayo' bhavanti, 'tatazca'AjJAdeH 'sarve'narthAH' janmAdaya 'iti' gAthArthaH / / 514 / / A ja viSayanuM samarthana kare che- je pramANe lIdhuM hoya te pramANe pratyAkhyAnanuM pAlana karavAmAM vizuddhabhAva thAya che, e vizuddhabhAvathI nice thoDA paNa apramattabhAvanuM sevana thAya che. lIdhA pramANe pratyAkhyAnanA pAlanathI sevAto apramattabhAva (dhIme dhIme) vadhato rahe che ane pramAdano nAza kare che. [13] saMsAramAM bhamatA jIve pramAdano (khUba) abhyAsa karyo che. pramAdanA atizaya abhyAsathI pratyAkhyAnano koI paNa rIte bhaMga na thAya e mATe pratyAkhyAnamAM AgAro che. pratyAkhyAnanA bhaMgathI AjJAbhaMga (anavasthA, mithyAtva) vagere doSo lAge che. AjJAbhaMga vagere doSothI janma janmathI zarIra, zarIranA kAraNe bhana bhane tethI zArI2i4-mAnasi. humo) vagaire sarva mAnartho thAya che. [514] evaM pamAiNo kaha, pavvajjA hoi ? caraNapariNAmA / na ya tassattANaMtarameva pamAo khayaM jAi // 515 // vRttiH- 'evaM pramAdino'-namaskArasahitAdyaparipAlanAyuktasya 'kathaM pravrajyA bhavati ?', nanu tasya gurvapramAdaparipAlanIyA pravrajyaivAyukteti parAbhiprAyamAzaGkayAha-'caraNapariNAmAt' pravrajyA bhavati, 'na ca tatsattAnantarameva' caraNapariNAmasattAnantarameva 'pramAdaH kSayaM yAti'nirmUlato na bhavatyeveti gAthArthaH // 515 // (pramAhIna hI 3 DIya meM zAnuM samAdhAna 43 cha-) prazna- navakArazI Adi jevA nAnA paccakakhANane paNa AgAra vinA je na pALI zake tevA pramAdIne dIkSA kevI rIte hoya? AvAne atizaya apramattabhAvathI pALI zakAya tevI dIkSA ja ayogya che. uttara- (caraNapariNAmAt=) sevA puruSane 59 // yastrinA parimathI hA hoya. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute prazna- cAritranA pariNAmavALAne pramAda kema hoya ? uttara- cAritranA pariNAma thayA pachI tarata ja pramAdano sarvathA nAza na ja thAya. AthI cAritranA pariNAmavALAne paNa pramAda hoya. (cAritranA pariNAma ane pramAdano taddana virodha nathI.) [515] kimityata Aha jamaNAibhavabbhattho, tasseva khayatthamujjaeNeha / jahagahiapAlaNeNaM, apamAo seviavvotti // 516 // vRttiH- 'yadanAdibhavAbhyasto''sau atastasyaiva'-pramAdasya kSayArthamudyateneha yathAgRhItapAlanena' hetubhUtena 'apramAdo' niyamabhAvI 'sevitavyaH' pAlanIya 'iti' gAthArthaH // 516 // cAritranA pariNAma thayA pachI paNa pramAda hoya AthI zuM karavuM te kahe che- pramAdano abhyAsa anAdikALathI che. AthI pramAdanA ja nAza mATe tatpara banelA sAdhue cAritramAM lIdhA pramANe pratyAkhyAnanuM pAlana karavA vaDe avazya thanAra apramattabhAvanuM sevana (= 2655) 42. [516] parAbhiprAyamAha evaM sAmaiaMpi hu, sAgAraM niamao gaheyavvaM / sai tammi nirAgAre, kiMvA eeNa kajjaMti ? // 517 // vRttiH- nanu 'evaM sAmAyikamapi sAkAraM niyamato grahItavyaM', tasyApi pratyAkhyAnatvAdeva, 'tasmin' mahattare 'nAkAre kiMvA anena' itvareNa namaskArasahitAdinA sAkAreNa ? na mUlata eva vA 'kAryamiti gAthArthaH // 517 // vAdIno abhiprAya kahe che- jo navakArazI vagere pratyAkhyAna AgAra sahita levuM joIe to sAmAyika (=dIkSA) paNa AgAra sahita levuM joIe. kema ke te paNa pratyAkhyAna che. jo sAmAyika jIvanaparyata hovA chatAM temAM AgAro nathI to alpakAlIna navakArazI Adi pratyAkhyAno AgAra sahita zA mATe ? arthAt temAM AgAro na rAkhavA joIe, athavA mULathI ja pratyAkhyAna na karavuM joIe. [117]. athottaramAha samabhAveccia jaM taM, jAyai savvattha AvakahiaM ca / to tattha na AgArA, pannattA vIarAgehiM // 518 // vRttiH- 'samabhAva eva tat' sAmAyikaM 'yasmAd jAyate, sarvatra' sarveSu padArtheSu samabhAve, Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [221 4 tathA 'yAvathi ca' tat, 'tata: taMtra' sAmayike 'nAArA:prajJatA vItarAgai', tathAvivarUpa-tyAviti gAthArtha: || 68 have uttara Ape che sAmAyika zatru-mitra vagere badhI vastuo viSe samabhAva Ave tyAre ja hoya che ane jIvanaparyaMta hoya che. A be kAraNothI temAM vItarAgabhagavaMtoe AgAro nathI kahyA. bhAvArtha- sarva sAvadhayoganA tyAgarUpa sAmAyikamAM badhA padArtho upara jIvanaparyaMta samabhAva hovAthI dareka pravRtti samabhAvapUrvaka thAya che. AthI koI vakhata mAMdagI Adi saMyogomAM apavAdanuM sevana karavuM paDe to samabhAvapUrvaka thAya che. eTale sAmAyikabhaMgano prasaMga ja na Avato hovAthI AgAronI jarUra ja nathI. jyAM bhaMgano prasaMga hoya tyAM ja AgAo joIe. bIjI vAta-sarva sAvaghayoganA tyAgarUpa sAmAyika badhA padArtho upara jIvanaparyaMta samabhAvanA pariNAma jAge tyAre ja hoI zake. have jo sarvasAvadyayoganA pratyAkhyAna vakhate vairipratikAra Adi prasaMga sivAya sAvaghayogono tyAga karuM chuM, tathA cha mAsa sudhI sAvaghayogono tyAga karuM chuM... ema AgAro rAkhe to vairI Adi upara tene samabhAva nathI, tathA cha mahinA pachI paNa samabhAva nathI. AthI sAvaghayoganI virati karatI vakhate AgAro rAkhavAmAM badhA pratye ane jIvanaparyaMta samabhAvanA pariNAma thayA nathI e siddha thAya che. badhA pratye ane jIvanaparyaMta samabhAvanA pariNAma vinA sAmAyika hoI zake nahi. AthI sAmAyikamAM AgAro rAkhI zakAya nahi ane rAkhavAnI jarUra paNa nathI. [518] etadeva prakaTayannAha taM khalu nirabhissaMgaM, samayAe savvabhAvavisayaM tu / kAlAvahimmivi paraM, bhaMgabhayA NAvahitteNa // 519 // vRtti:- 'tat' sAmAyi'nimiSNAM', nizuMsameva, 'samatayA' hetubhUtayA, 'sarvabhAvaviSayaM tu' sarvapadArthaviSayameva nirabhiSvaGgaM, 'kAlAvadhAvapi' yAvajjIvanamityevaMbhUte 'paraM' nIvanAd' mar3amayAt, nAvadhitvana' vartate, atastatrApi nimiSvameveti thArthaH / / bao l! A ja viSayane spaSTa kare che-- A sAmAyika AzaMsAthI=apekSAthI rahita che. kAraNa ke samatAthI sarvabhAvonA viSayavALuM che. arthAt sAmAyikamAM badhA padArtho upara samabhAva che. jyAM samabhAva hoya tyAM AzaMsA=apekSA na hoya. prazna- sarvasAvadyayogono tyAga sarvakALa sudhI thato nathI. kAraNa ke temAM nAvajhnIvA=jIvanaparyaMta ema kALanI maryAdA che. AthI temAM vartamAna jIvana pUrNa thayA pachI huM pApa karIza evI AzaMsA=apekSA rahelI che. jo jIvana pUrNa thayA pachI paNa pApa karavAnI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute AzaMsA na hoya to AvI maryAdA zA mATe rAkhe? AthI sAmAyika AzaMsAthI rahita che ema kema kahevAya ? uttara- sAmAyikamAM jIvanaparyata evI je maryAdA rAkhavAmAM Ave che te pachI pApa karavAnI AzaMsAthI nahi, kiMtu pratijJAbhaMganA bhayathI rAkhavAmAM Ave che. kAraNa ke jIvana pUrNa thayA pachI (mokSamAM na jAya to) avazya pApa thavAnuM che. AthI sAmAyikamAM kALanI maryAdA hovA chatAM te nirabhimpaMga = AzaMsAthI rahita che. prazna- 518mI gAthAne A (519mI) gAthA sAthe zo saMbaMdha che ? uttara- 518mI gAthAmAM kahelA viSayanuM ja A gALAmAM samarthana karyuM che. 518mI gAthAmAM kahela "badhA pratye samabhAva thAya to ja sAmAyika thAya" ane "te jIvanaparyata hoya" e be viSayonuM A gAthAmAM anukrame pUrvArdhathI ane uttarArdhathI samarthana karyuM che. [51] nidarzanamAha maraNajayajjhavasiasuhaDabhAvatullamiha hINanAeNaM / avavAyANa na visao, bhAveavvaM payatteNaM // 520 // vRttiH- 'maraNajayAdhyavasitasubhaTabhAvatulyaM' marttavyaM vA jayo vA prAptavya iti pravRttasubhaTAdhyavasAyasadRzaM iha' loke hInajJAtena' tucchodAharaNena, ekAgratAmAtramAzritya, yatazcaivamataH 'apavAdAnAm' AkArasaMjJitAnAM 'na viSayaH', tathAvidhaikarUpatvAd, 'bhAvayitavyam' bhAvanIyametatprayatnena', na hyupeyavizeSe upAyavizeSataH pravarttamAna AzaGkAvAn bhavatIti gAthArthaH / / 520 // dRSTAMta kahe che- sAmAyika subhaTabhAva tulya che, arthAt sAmAyikano svIkAra karanAramAM yuddha vakhate subhaTanA hRdayamAM jevo bhAva hoya che tevo bhAva hoya che. yuddha mATe taiyAra thayelA subhaTanA hRdayamAM "maravuM yA jaya meLavavo" e be nirNaya hoya che. AvA nirNayavALA subhaTane yuddhamAM zatruno hallo Avaze to pAchA haThI jaIzuM, saMtAI jaIzuM vagere chaTakabArInA vicAro AvatA ja nathI. tema sAdhune paNa sAmAyikamAM "maravuM yA karmarUpa zatru upara vijaya meLavavo" evo nirNaya hoya che, arthAt maraNanA bhoge paNa sAmAyikanuM pAlana karavuM evo daDha nirNaya hoya che. subhaTabhAvarUpa daSTAMtathI sAmAyika AgArono viSaya nathI, arthAt sAmAyikamAM AgAro nathI. vidvAnoe A viSayane barobara vicAravo. subhaTabhAvanuM daSTAMta tuccha che. prazna- subhaTabhAvanuM daSTAMta tuccha kema che? uttara- kAraNa ke subhaTabhAvathI thato jaya mAtra eka bhava pUrato ja hoya che, bAhyazatru upara vijaya meLavavA chatAM tenuM hRdaya rAgAdi AMtarazatruothI parAbhUta hoya che. subhaTa laDAI dvArA paranA apakAramAM tatpara rahe che. jayAre sAmAyikavALA jIvanI pravRtti A traNethI viparIta hoya Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 232 che. arthAt teno ja eka bhava pUrato nathI hoto. tenuM hRdaya AMtarazatruothI parAbhUta nathI hotuM. te paropakAra karavAmAM tatpara rahe che. AthI subhaTabhAvanuM daSTAMta tuccha che. prazna- ahIM AvuM tuccha daSTAMta kema lIdhuM ? uttara- subhaTanA ane sAdhunA adhyavasAyanI samAnatA batAvavA mATe ja lIdhuM che. arthAta subhaTane yuddhamAM jevo bhAva hoya che tevo bhAva sAdhune sAmAyikamAM hoya che e batAtavA pUratuM ja e daSTAMta lIdhuM che. [520] yata evedamitthaM mahadata evAha ettoccia paDiseho, daDhaM ajogANa vanio samae / eassa pAiNo'via, bIaMti vihI esa'isaiNA // 521 // vRttiH- 'ata eva' mahattvAt kAraNAt 'pratiSedho'-niSedho dAnaM prati 'dRDham' atyartham 'ayogyAnAM' kSudrasattvAnAM varNitaH samaye' siddhAnte 'etasya' sAmAyikasya, tathA pAtino'pi ca' pratipAtavato'pi cAvazyantayA 'bIja'mityavandhyaM muktibIjamitikRtvA 'vidhizca' dAnaM prati 'atizAyinA' kevalinA'sya varNitaH, siMhajIvAbhIrAdau na bhaGgadoSA atra, vizeSataH prakRtyaiva tadbhAvAd, guNAMzasyAdhikatvAt mAraNAtmakasannipAte smRtikAryauSadhadAnavaditi gAthArthaH / / 521 / / A pramANe sAmAyika mahAna hovAthI ja zuM kahyuM che te jaNAve che- sAmAyika e rIte mahAna hovAthI ja zAstromAM ayogyane sattvahIna jIvone sAmAyika ApavAno niSedha karyo che. prazna- satvarahitane sAmAyika ApavAno niSedha che to zrI mahAvIra bhagavAne tripRSTha vAsudevanA bhavamAM je siMhane mArI nAkhyo hato te siMhano jIva kheDUta dIkSA choDI devAno che ema jANavA chatAM gautamasvAmIne mokalIne te kheDUtane dIkSA kema apAvI ? uttara-bhagavAna jema dIkSA choDI devAno che ema jANatA hatA, tema thoDo samaya paNa dIkSAno svIkAra enA mATe muktinuM bIja banI jaze, arthAt thoDo samaya paNa dIkSA pALavAthI bhaviSyamAM cokkasa bahu jaldI teno uddhAra thaze ema paNa jANatA hatA. viziSTa upakAra thaze ema jANIne zrI mahAvIra bhagavAne kheDUtane dIkSA apAvI hovAthI temAM doSa nathI, balka lAbha che. alabatta, dIkSA choDavAthI nukazAna thayuM. paNa nukazAna karatAM lAbha adhika thayo. jenuM maraNa najIka che evA sannipAta rogavALAne magaja sudhAravA tevA auSadha ApavAmAM adhika lAbha che, Avo rogI maravAno che te vAta nakkI che. AthI auSadhanI mahenata vagere Akhare nirarthaka che. chatAM jeTalo 1. AthI ja lalitavistarA, zrAvakadharmaprakaraNa vagere graMthomAM dharmanI yogyatA mATe jarUrI guNomAM sAmarthyano paNa samAveza karyo che. 2. samyakatva muktinuM (avaMdhya) bIja che. kheDUtane thoDo samaya dIkSApAlana daramiyAna samyakatvanI prApti thaI gaI e moTo lAbha thayo che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute samaya jIve teTalo samaya magaja thoDuM paNa sAruM rahe to lAbha thAya, ahIM nukazAnathI lAbha adhika che. e pramANe kheDUta dIkSA choDavAno che e nizcita hatuM, paNa thoDo samaya pAlana karavAthI nukasAna karatAM lAbha ghaNo thaze ema jANIne, bhagavAna zrI mahAvIre kheDUtane dIkSA apAvI hovAthI temAM ghoSa nathI. [21] ata: saMte'vi a eammI, oheNa visiTThayatthame assa / gaNitA, kahaM na eeNa kajjaMti ? // 522 // vRtti: - 'satyapi caitasmin ' sAmAyike oghena' sAmAnyena viziSTatArthaM ' vaiziSTyanimittam'etasye 'ti sAmAyikasyaiva,' AgamabhaNite:' AgamoktatvAt kAraNAt,' tathA ' tena prakAreNAnubhavasiddhena viziSTatArthaM 'kathaM naitena' - itvareNa namaskArasahitAdinA 'kAryaM ?', kAryameveti gAthArthaH // 522 / / AthI sAdhune sAmAnyathI sAmAyika (samabhAva) hovA chatAM, sAmAyikanI ja vizeSatA mATe, eTale ke samabhAvanI (ke apramAdanI) ja vRddhi mATe navakArazI Adi pratyAkhyAna karavAnuM zAstramAM kahyuM che. navakArazI Adi pratyAkhyAnathI samabhAvanI (ke apramAdanI) vRddhi thAya che e sAdhuone anubhavasiddha che. Ama navakArazI Adi pratyAkhyAnathI samabhAvanI (ke apramAdanI) vRddhi thAya che e zAstrokta hovA uparAMta anubhavasiddha paNa che. to sAdhuoe alpakAlIna navakArazI Adi pratyAkhyAna karIne samabhAvanI (ke apramAdanI) vRddhi zA mATe na karavI joIe ? arthAt karavI 4 bheje. [22] sAmAyikabAdhakametaditi kecit tadapohAyAha tassa u pavesaniggamavAraNajogesu jaha u avavAyA / mUlabAhAi tahA, navakArAiMmi AgArA // 523 // Naya tassa tesuvi tahA, NirabhissaMgo u hoi pariNAmo / paDiAraliMgasiddho, u niamao annahArUvo // 524 // Naya paDhamabhAvavAghAyamo u evaMpi avia tassiddhI / evaM cia hoi daDhaM, iharA vAmohapAyaM tu // 525 // vRtti:- vyAkhyA pUrvavat // 1. ihaitAsAM vyAkhyAnaM pUrvaM vacidanupalabhyamAnamapi paJcAzake paJcame gAthAtrayametat, tadvyAkhyA ca tatraivaM nanu yadi subhaTabhAvatulyatvAt sAmAyike nAkArA bhavanti tadA sAmAyikavato namaskArasahitAdAvapi te na yuktAH, subhaTabhAvatulyabhAvabAdhakatvAt teSAmityAzaGkayAha-' tasya tu' tasyaiva subhaTasya pravezazca saGgrAme jayArthinaH pravezanaM, nirgamazcatata eva jayArthina eva nirgamanaM, vAraNaM ca viziSTAvasaraprAptaye praharataH svabalasya zatrorvA nivAraNaM, yogazca tasyaiva prayogo vyApAraNaM pravezanirgamavAraNayogAH, pravezanirgamavAraNAnyeva vA yogA:- vyApArA: pravezanirgamavAraNayogAH, atasteSu Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [235 pratyAkhyAnanA AgAro samabhAvanA bAdhaka che ema koIka mAne che, temanI A mAnyatAnuM nirAkaraNa karavA kahe che maravuM athavA vijaya meLavavo evA bhAvavALo paNa subhaTa vijayanI IcchAthI yuddhamAM praveza kare che. kyAreka taka joIne yuddhamAMthI nIkaLI paNa jAya che, pAcho haTI jAya che, kyAreka pote laDavAnuM baMdha kare che, kyAreka laDatA zatrune roke che... Ama aneka apavAdonuM (chaTakabArIonuM) sevana kare che. paNa te apavAdo tenI "maravuM yA vijaya meLavavo" evI mULa pratijJAne hAni pahoMcADatA nathI. basa, tevI rIte navakArazI Adi pratyAkhyAnonA AgAro subhaTabhAva tulya sAmAyikane hAni pahoMcADatA nathI. (uparyukta viSayanuM ja samarthana kare che.) (tasuvika) apavAdomAM paNa (taspas) teno (tadALa. paM.=) tevA prakArano nirAzaMsa pariNAma (fjayaHI=) niyamA (UIIvo=) anyathArUpa (yado) thato ja nathI, arthAt badalAI jato nathI = AzaMsAvALo banI jato nathI. kAraNa ke (Di=) anyathArUpa banelo (AzaMsAvALo banelo) pariNAma pratikArarUpa cihnathI jaNAya che. pratIkArarUpa cihna tenAmAM dekhAtuM nathI. A artha sAdhu ane subhaTa baMnemAM ghaTAvavAno che. apavAda padathI sAdhunA pakSamAM navakArazI vagerenA AgAro ane subhaTanA pakSamAM yuddhamAM praveza-nirgama vagere apavAdo samajavA. taNI pada nirabhimpaMga pariNAmanuM vizeSaNa che. tadA eTale tathA = tevA prakArano. sAdhunA pakSamAM tevA prakArano eTale samabhAvarUpa, ane subhaTanA pakSamAM tevA prakArano eTale jIvana nirapekSatArUpa. sAdhunA pakSamAM pratikAra eTale prAyazcittano svIkAra, ane subhaTanA pakSamAM pratikAra eTale zaraNanI zodha vagere. vairinirAkaraNopAyabhUteSu sAmAyikasiddhayupAyabhUtanamaskArasahitAdikalpeSu yathaivApavAdA:-AkArAstatkAraNabhajanAlakSaNA mahattarAkArAdikalpA bhavanti, kathamityAha-'mUlAbAdhayA' mUlabhUtasya marttavyaM jayo vA'vAptavya ityevaMlakSaNasyAdhyavasAyasyAvicalitatayA 'tathA tenaiva prakAreNa namaskArAdau' namaskArasahitAdau pratyAkhyAne 'AkArAH' apavAdA mahattarAdilakSaNA mUlAbAdhayA subhaTabhAvakalpasAmAyikAbAdhayA bhavantIti gAthArthaH // 523 / / mUlAbAdhAmeva spaSTayannAha-'na ca naiva 'tasya' sAmAyikavata: subhaTasya ca 'teSvapi' apavAdeSvapi satsu, AstAmanyatra, 'tathA tatprakAra iSTAniSTArthatulyatArUpo jIvitAnapekSI ca 'nirabhiSvaGgastu' nirAzaMsa eva san 'bhavati' jAyate 'pariNAma:' adhyavasAyo'nyathArUpaH pratikAra:-prAyazcittapratipattirUpa: subhaTapakSe tu zaraNAdirUpaH sa eva liMga-cihna tena siddho yaH sa tathA, tuzabdaH pUraNArtho, 'niyamAd' avazyaMbhAvena anyathArUpa: sAbhiSvaGga ityarthaH, idamuktaM bhavati-yadi sAmAyikavato mahattarAdyAkAreSu satsu sAbhiSvaGgaH pariNAmo'bhaviSyattadA tacchuddhaye prAyazcittamakariSyat, na caivaM, tatastasyAkAreSvapi satsu nirabhiSvaGga eva pariNAmaH, ata: sAdhUktaM mUlAbAdhayeti gAthArthaH // 524 ||apvaadaashrynne'pi na mUlabhAvabAdhA bhavatItyetadeva savizeSaM darzayannAha-nava prathamabhAvavyAghAta' AdyAdhyavasAyabAdhA, pratyAkhyAnapakSe sAmAyikabAdhA subhaTapakSe jayAdhyavasAyabAdhA, mo iti nipAta: pAdapUraNe, tuzabdaH punararthaH, tatsambandhazca darzayiSyate, 'evamapi' anantaroktApavAdAzrayaNe'pi, 'apice 'tyabhyuccaye, 'tatsiddhiH' prathamabhAvasya vizeSato niSpattiH "evameva' apavAdAzrayaNa eva 'bhavati' jAyate dRDham' atyartha, AkAravatpratyAkhyAnAzrayaNasya tadupAyatvAt, ripuvijaye pravezAdibhajanAyA iveti, 'itarathA' puna:-apavAdavatpratyAkhyAnAnAzrayaNe puna: 'vyAmohaprAyaM tu mUDhatAprakhyameva sAmAyika subhaTasya vijayAdhyavasAnaM vA bhaved, upAyata eva tasiddheriti gAthArthaH // 525 // 1. "pratIkArarUpa cihna tenAmAM dekhAtuM nathI." e artha mULamAM nathI. (paMcAzakanI) TIkAmAM (bhAvArthamAM) jaNAvyo che. kAraNa ke eTalo artha na hoya to vAkyanI saMkalanA na thavAthI arthaghaTanA barobara na thAya. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute bhAvArtha- sAdhuno samabhAvarUpa je nirAzaMsa pariNAma ane subhaTano (maravuM yA vijaya meLavavo e rIte) jIvana nirapekSatArUpa je nirAzaMsa pariNAma te, apavAdo hovA chatAM, anyathArUpa = AzaMsAvALo banI jato nathI. kAraNa ke jo nirAzaMsa pariNAma AzaMsAvALo banI jato hoya to tenI zuddhi mATe sAdhu prAyazcittanA svIkArarUpa pratIkAra kare ane subhaTa zaraNanI zodha vagere rUpa pratIkAra kare, paNa te baMnemAM tema dekhAtuM nathI, arthAt pratyAkhyAnamAM AgAro rAkhavAne kAraNe sAdhune prAyazcitta AvatuM nathI. jo AgArothI AzaMsAbhAva thaI jato hoya to zAstramAM te mATe (= AgAro rAkhavAthI thayelI AzaMsA badala) prAyazcitta karavAnuM kahyuM hota. tathA subhaTa yuddhamAM praveza-nirgama vagere kare che, paNa zatru vagerenuM zaraNa svIkArato nathI. jo subhaTamAM apavAdothI AzaMsA (jIvavAnI AzA) thatI hoya to zatru vagerenuM zaraNuM levAnI zodha kare, paNa tema che nahi. AthI pratyAkhyAnamAM AgAro rAkhavA chatAM sAdhunA samabhAvarUpa mULa bhAvane hAni pahoMcatI nathI e siddha thAya che. ahIM paDiyAratisiddho e pada aLadArUno padanuM vizeSaNa che. eTale gAthAno anvayArtha A pramANe thAya- teno apavAdomAM paNa tevA prakArano nirAzaMsa pariNAma niyamA pratIkAranA lakSaNathI siddha (= jaNAto) evo anyathArUpa (AzaMsArUpa) banato nathI. [524] (prastuta viSayanuM ja samarthana kare che-) (i fr =) apavAdono Azraya levA chatAM (pa. =) prathama bhAvane = mULa bhAvane (sAdhunA pakSamAM samabhAvane ane subhaTanA pakSe vijayanA pariNAmane) hAni ( ya =) thatI ja nathI. (avi ya =) balke (vaM viya =) apavAdono Azraya levAthI ja (va N siddhi hopha =) tenI mULa bhAvanI atizaya siddhi thAya che. (darA =) apavAdano Azraya na levAmAM (va. tu =) sAdhunuM sAmAyika ane subhaTanI vijayecchA mUDhatA tulya ja che. kAraNa ke upAyathI ja tenI siddhi thaI zake. AgAra sahita pratyAkhyAnano svIkAra samabhAvano upAya che. yuddhamAM praveza-nirgama eTale apavAdono svIkAra. praveza-nirgama zatruvijayano upAya che. [525] na ya sAmAiameaM, bAhai bheagahaNe'vi savvatha / samabhAvapavittinivittibhAvao ThANagamaNaM va // 526 // vRtti:- 'na ca sAmAyikametat' namaskArasahitAdi 'bAdhate' azanAdi bhedagrahaNe'pi ' sati, ta: ?, 'sarvatrA'zanA 'samamAvezaiva pravRttinivRttimAvAt sthAnanamanavat', tathAdisthaannivRttyaa bhikSATanAdau gacchato'pi madhyasthasya na sAmAyikabAdhA, anyathA tadabhAvaprasaGgAt, sarvatra yugapatpravRttyasambhavAditi gAthArthaH // 526 // prazna- pratyAkhyAna karanAra cAre AhArano tyAga karI de to to barAbara che. paNa tivihAra AdithI amuka ja prakAranA AhArano tyAga kare to temAM sAmAyikano bhaMga thAya che. kAraNa ke jeno tyAga nathI karyo temAM rAga che, ane jeno tyAga karyo che temAM dveSa che. nahIM to amuka no tyAga ane Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 237 amukano nahi ema bheda zA mATe? jenA upara rAga che teno rAganA kAraNe tyAga nathI karyo ane jenA upara dveSa che teno dveSanA kAraNe tyAga karyo che. rAgadveSathI sAmAyikano bhaMga thAya che. uttara-pratyAkhyAna tivihAra Adi bhedathI levAmAM Ave to paNa sAmAyikane bAdhA pahoMcADatuM nathI ja, arthAt tevA pratyAkhyAnathI sAmAyikano = samabhAvano bhaMga thato nathI. kAraNa ke tivihAra Adi pratyAkhyAna karanAra tyAga nahi karelA AhAramAM pravRtti ane tyAga karelA AhArathI nivRtti samabhAvapUrvaka kare che. arthAta jeno tyAga nathI karyo temAM rAga che mATe tyAga nathI karyo evuM nathI. kiMtu zAstramAM kahelA AhAra levAnA sudhAdi kAraNothI tyAga nathI karyo. tathA jeno tyAga karyo che tenA upara dveSa che, mATe tyAga karyo che evuM nathI, paNa zAstramAM je (roga vagere) kAraNothI AhAra levAno niSedha karyo che te kAraNothI tyAga karyo che. AthI tivihAra Adi pratyAkhyAna karanArane jeno tyAga nathI karyo temAM pravRtti ane jeno tyAga karyo che tenAthI nivRtti e baMne viSe samabhAva hoya che. jema sAdhune amuka sthAnane choDIne bIjA sthAne javAmAM choDelA sthAna pratye dveSa nathI ane svIkArelA sthAna pratye rAga nathI, kiMtu baMne pratye samabhAva che, tema ahIM tyAga karelA ane tyAga nahi karelA e baMne AhAra pratye samabhAva che. jo baMne pratye samabhAva na hoya to sAmAyikano abhAva thAya. badhA sthaLe ekI sAthe pravRtti na thaI zake, arthAt tyAga-svIkAra, pravRtti-nivRtti vagere ekI sAthe na thaI zake, bemAMthI koI eka thaI zake. ethI sAdhu koI ekano tyAga ane anyano svIkAra kare, athavA koI ekathI nivRtti ane koI ekamAM pravRtti kare to samabhAvano bhaMga thato nathI. [26] ubhayAbhAve'pi kuo'vi aggao haMdi eriso ceva / takkAle tabbhAvo, cittakhaovasamao Neo // 527 // vRttiH- 1 vyArA | (sAmAyikamAM patanano saMbhava hovA chatAM apavAdo kema nahi tenuM samAdhAna kare che...) prazna-sAmAyika subhaTabhAva tulya hovA chatAM kAlAMtare koI jIvanA patanano saMbhava to kharo ja. AthI apavAdasahita sAmAyikano svIkAra karavo yogya che. uttara- (3mgotra) kAlAMtare (sAdhunA pakSamAM sAmAyika lIdhA pachI tenuM pAlana karatI vakhate. subhaTanA pakSamAM yuddha karatI vakhate) (govi =) koI kAraNathI (sAdhunA pakSamAM parISaha vagere paJcamapaJcAzakagataiSA'pi, tadvyAkhyA caivaM tatra-nanu yadyapi sAmAyikaM subhaTAdhyavasAyatulyaM tathApi kasyApi prANinaH kAlAntare tasya pratipAtaH sambhavati ityataH tadapi sApavAdameva kattuM yuktamatrottaramAha-'ubhaye 'tyAdi, 'ubhayasya' (maraNasya bhAvavairijayasya ca) subhaTadRSTAntApekSayA tu maraNaripuvijayalakSaNasya dvayasyAbhAvaH-asattA ubhayAbhAvastatrApi, AstAM tadabhraMze, 'kuto'pi' kasmAdapi pariSahAnIkabhayAdeH 'agrataH' purataH sAmAyikapratipatteranantaraM tatpAlanAvasare subhaTapakSe tu saMgrAmakAla ityarthaH, 'handI 'tyupapradarzane, 'IdRza eva' marttavyaM bhAvavairivijayo vA vidheya ityevaMvidha eva, na punarapavAdAbhimukhastadbhAva iti yogaH, kadetyAha-'tatkAle' sAmAyikapratipattikAle subhaTapakSe tu saMgrAmAbhyupagamakAle, ko'sAvityAha-'tadbhAvaH sAmAyikapratipattipariNAmo'nyatra tu subhaTAdhyavasAya:, kathametadevamityAha-'citrakSayopazamataH' karmakSayopazamavaicitryAt 'jJeyo' jJAtavyaH, evaMvidho hi tasya kSayopazamo bhavati yato'vazyaprAptavyamanobhaGgatve'pi sAdhusubhaTasyAdAvukta eva bhAvo bhavatIti gAthArtha: Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute ane subhaTanA pakSamAM zatrubhaya vagere kAraNathI) (31. =) baMneno abhAva thAya to paNa = maraNa ane zatrujaya e baMne na thAya to paNa, arthAt maravuM yA zatrujaya karavo evA pariNAmano bhaMga thAya to paNa, (tadharAte =) teno svIkAra karavAnA samaye (sAdhunA pakSamAM sAmAyikano svIkAra karatI vakhate ane subhaTanA pakSamAM yuddhamAM praveza karatI vakhate) (tanmAvo =) teno bhAva (sAdhunA pakSamAM sAmAyika svIkArarUpa pariNAma ane subhaTanA pakSamAM jayano adhyavasAya) (fo =) Avo ja hoya che, arthAt maravuM yA vijaya prApta karavo evo ja hoya che. koI apavAda svIkAravAno bhAva hoto nathI. prazna- jenA pariNAmano bhaMga avazya na thavAno hoya tenAmAM svIkAra karatI vakhate Avo bhAva hoya e samajAya che. paNa jenA pariNAmano bhaMga avazya thavAno che tenAmAM paNa Avo bhAva hoya te samajAtuM nathI ? uttara- (vitta. khaiyo =) vicitra kSayopazamathI A jANavuM, arthAt kSayopazama aneka rIte thato hovAthI AmAM tevA prakArano karmakSayopazama ja kAraNa che. sAdhune sAmAyika svIkAratI vakhate ane subhaTane yuddhamAM praveza karatI vakhate karmano kSayopazama ja tevo thAya che ke jethI bhaviSyamAM jenA pariNAmano bhaMga thavAno che tene paNa koI paNa jAtanA apavAdanI apekSA vinA maravuM yA vijaya prApta karavo evo adhyavasAya thAya che. jenA pariNAmano bhaMga thavAno che tene paNa jo te vakhate (sAdhunA pakSamAM sAmAyika svIkAratI vakhate ane subhaTanA pakSamAM yuddhamAM pravezatI vakhate) Avo bhAva thAya che to jenA pariNAmano bhaMga thavAno nathI tene to Avo bhAva avazya thAya. AthI e siddha thayuM ke bhaviSyamAM pariNAmano bhaMga thavAno hoya ke na thavAno hoya, paNa sAmAyika svIkAratI vakhate nirapavAda ja sAmAyikanA pariNAma hoya che. AthI sAmAyikamAM AgAro nathI kahyA. sAmAyikamAM AgAro kema nathI e viSayanI carcA ahIM pUrNa thAya che. [527] aNNe bhAMti jaiNo, tivihAhArassa taM khalu na juttaM / saviDa vaM, meLe huM sA 3 ? | 28 // vRtti:- 'anye bhaNanti' - digambarAdayaH 'yateH' pravrajitasya 'trividhAhAsya' azanAdeH'tad'itvara-pratyAkhyAnaM 'khalu na yuktaM' na sAdhu, kuta ityAha 'sarvavirateH' kAraNAd, asyA 'vaM pregrahane'-nyataratsAna 'thaM mA' sarvaviratiti thArtha: // 128 // digaMbaro kahe che ke- sAdhune tivihAranuM pratyAkhyAna yogya nathI. kAraNa ke sAdhuone (sanna. =) sarvavirati che. jo A pramANe tivihArarUpa vizeSa pratyAkhyAna svIkAravAmAM Ave to (jnma sA ? =) te sarvavirati kema rahe ? sarva AhAranuM pratyAkhyAna thAya to sarvavirati thAya. tivihAranA pratyAkhyAnamAM badhA AhArano tyAga na hovAthI sarvavirati nathI. [528] 1. sAdhunA pakSamAM bhAvazatru samajavA. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] atra parihAramAha ry appamAyasevaNaphalameaM daMsiaM ihaM puvi / tabbhogamittakaraNe, sesaccAyA tao ahio / / 529 / / vRtti:- 'nanvapramAdasevanAphalametat'- itvarapratyAkhyAnaM ' darzitamiha pUrvaM, tanmAtra bhogakaraNe ' pAnamAtrAmevane rUtyartha: 'zeSatyAr' azanAvityAr 'asau' apramAvo dhi:', ato nAyuptamiti gAthArthaH // 2 // ahIM uttara kahe che alpakAlIna pratyAkhyAna apramAda sevananA phaLavALuM che, arthAt alpakAlIna pratyAkhyAnathI sarvaviratimAM apramAdanuM sevana (= pAlana) thAya che, A vigata pUrve (513mI gAthAmAM) jaNAvI che. tethI tivihAranA pratyAkhyAnamAM (totta. =) mAtra pANIno ja upayoga thato hovAthI zeSa traNa AhArano tyAga thavAthI apramAda adhika thAya che, arthAt tivihAranA pratyAkhyAnamAM pANInI ja chUTa rAkhIne bAkInA traNa AhArano tyAga thato hovAthI sarvavirati sAmAyikathI thayelA apramAdathI adhika apramAda thAya che. eTale ke sarvaviratirUpa sAmAyikathI je apramAda thayo che temAM traNa AhAranA tyAgathI vadhAro thAya che. Ama sarvaviratimAM bAdha na thato hovAthI ane apramAdamAM vadhAro thato hovAthI sAdhune paNa tivihAranuM pratyAkhyAna saMgata che. [529] [221 evaM kahaMci kajje, duvihassavi taM na hoi cintamiaM / saccaM jaiNo navaraM, pAeNa na annaparibhogo // 530 // vRtti:- 'vaM' sUkSmaziAyAM 'thazcit hArye' jJAnAvI 'dvividhasyApyA hArasya 'tav' phatvapratyArAnuM 'na mavati ?, cintyamim', tavapi prAtnotItyartha:, tavAza cAha-'sami'pyaMta tat, 'yate:' pravruni-tasya 'navAM prAyazo' vAhulyena 'nAnyaparimozo' 7 svAdyAseivanamto'naacrnneti gAthArthaH || 530 || (viziSTa avasthAmAM sAdhuthI vihAra paNa thaI zake--) pUrva pakSa- (i =) apramAdavRddhinuM kAraNa hovAthI tivihAra pratyAkhyAnano svIkAra karavAmAM sUkSma dRSTithI jovAmAM Ave to, mAMdagI Adi koI kAryamAM duvihAranuM paNa pratyAkhyAna zuM na thAya ? arthAt thAya. AthI tivihAra pratyAkhyAna thaI zake evo tamAro mata vicAraNIya che. tAtparya- tivihAranA pratyAkhyAnano svIkAra karavAmAM duvihAra pratyAkhyAnano paNa svIkAra karavAnI Apatti Avaze. AthI tivihAra pratyAkhyAna thaI zake evo tamAro mata tamAre vicAravAnI jarUra che. uttara pakSa- tamArI vAta sAcI che. arthAt tevA viziSTa prasaMge duvihAra pratyAkhyAna mAnya che. paNa sAdhune prAyaH viziSTa mAMdagI Adi sivAya svAdima vagere AhAranuM bhojana hotuM nathI. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 240 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute kAraNa ke zAstramAM batAvelAM vedanA Adi cha kAraNothI AhAra karavAno che. e ja kAraNomAM svAdima vagere bilakula upayogI nathI, arthAt sAdhuone sAmAnyathI svAdima vagere AhAranuM sevana na hovAthI tenI AcaraNA nathI ane tame kahyuM tevA prasaMge svAdima AhAranI chUTa hovAthI duvihAranuM pratyAkhyAna karavAmAM vAMdho nathI. (gAthAmAM yatizabdano ullekha hovAthI A (= gADha kAraNe duvihAra thaI zake e) niyama sAdhune uddezIne che. zrAvaka to (gADha kAraNa vinA paNa) duvihAra paNa pratyAkhyAna karI zake.) [30] 'AkArairvizuddha'miti vyAkhyAtam, adhunA upayuktA' ityAdi vyAcikhyAsurAha uvaogo evaM( aM)khalu, eA vigaI navitti jo jogo| uccaraNAI u vihI, uTThepi a kajjabhogagao // 531 // vRttiH- 'upayogaH etat khalu' namaskArasahitAdi, 'etA vikRtayo' bhogyA na veti 'yo yogo' vyApAraH, 'uccAraNAdividhiH' vyaktoccAraNanamaskArapAThagurvanujJApanAdi, 'Urdhvamapi ca' bhogakAle 'kAryabhogagata' iti vedanopazamAdikAryAya bhogaprApta iti gAthArthaH // 531 // AgArothI vizuddha e dvAranuM vyAkhyAna karyuM. have upayogapUrvaka e dvAranuM vyAkhyAna kare che- upayoga A pramANe che- mAre Aje navakArazI Adi amuka pratyAkhyAna che ema jJAna hovuM, A vigaIo khAvAlAyaka che ke nahi eno khyAla rAkhavo, paccakakhANa letAM paccakhANasUtrano spaSTa uccAra karavo, namaskAramaMtra gaNavApUrvaka bhojana karavuM, bhojana karatAM pahelAM gurune jaNAvavuM = gurunI anujJA levI, bhojana karavAnAM "kSudhAvedanAnI zAMti vagere kAraNothI bhojana karavuM vagere upayoga che. [531] 'binadag'feta vyAya jiNadidyamevameaM, nirabhissaMgaM vivegajuttassa / bhAvappahANamaNahaM, jAyai kevalaheutti // 532 // vRttiH- "jinadRSTamevametad'-uktena prakAreNa 'nirabhiSvaGgaM' sat 'vivekayuktasya' sataH bhAvaprathAna' mAvAI "nayam' mA'rAjete vicahetuH ', zuddhaavaratnAliti thArtha: wvarUra che jinokta e dvAra kahe che "jinezvaroe A karavAnuM kahyuM che ema jinezvara upara bahumAnapUrvaka pratyAkhyAna lenAra vivekI jIvanuM pratyAkhyAna abhimpaMgathI (= bhautika sukha vagerenI AzaMsAthI) rahita thayuM chatuM bhAvanI pradhAnatAvALuM, niSpA5 ane kevalajJAnanuM kAraNa bane che. kAraNa ke AvuM pratyAkhyAna zuddha saMvara rUpa che, arthAt AvA pratyAkhyAnathI Azrava thato nathI, kevaLa saMvara thAya che. [532] 'svayamevAnupAlanIya'mityetadadhikRtyAha Aha jaha jIvaghAe, paccakkhAe na kArae annaM / bhaMgabhayA'saNadANe, dhuvakAravaNatti naNu doso // 533 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [241 vRttiH- pratyAkhyAnAdhikAra evAha para:, ki mAha' ?, 'yathA jIvaghAte' prANAtipAte 'pratyAkhyAte' satyasau pratyAkhyAtA 'na kArayatyanyamiti-na kArayati jIvaghAtamanyaM prANinamiti, kutaH?, vratabhaGgabhayAt'pratyAkhyAnabhaGgabhayAdityarthaH, azyata ityazanam-odanAditasyadAnamazanadAnaM tasminna zanadAne', azanazabdaH pAnAdhupalakSaNArthaH, tatazcaitaduktaM bhavati-kRtapratyAkhyAnasya sataH anyasmai azanAdidAne 'dhruvaM kArAvaNamiti' avazyaM bhujikriyAkAraNam, azanAdilAbhe sati bhokturbhujikriyAsadbhAvAt, tataH kimiti cetnanu doSaH' pratyAkhyAnabhaGgo doSa iti gAthArthaH / / 533 / / ataH no kayapaccakkhANo AyariyAINa dijja asaNAI / Na ya viDpAlaNAo, veAvaccaM pahANayaraM // 534 / / vRttiH- yatazcaivamato 'na kRtapratyAkhyAnaH' pumAn 'AcAryAdibhyaH', AdizabdAdupAdhyAyatapasvizaikSakaglAnavRddhAdiparigrahaH, dadyAt' kim ? azanAdi', syAdetat-dadato vaiyAvRttyalAbha ityata Aha -'na ca viratipAlanAdvaiyAvRttyaM pradhAnataram', ato'satyapi tallAbhe kiM teneti gAthArthaH / / 534 / / "svayaM 4 pAlana 42pArnu cha" meM cha ahIM vAdI pUrvapakSa kahe che ke- jema prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karanAra jIva pratyAkhyAnabhaMganA bhayathI bIjA pAse prANAtipAta karAvato nathI, tema AhAranuM pratyAkhyAna karanAra jIva bIjAne azanAdi ApIne avazya bIjAnA bhojananuM kAraNa bane che. bIjAne bhojana karAve che. kAraNa ke AhAra ApavAthI lenAra jIva bhojana kare, AthI pratyakhyAnabhaMga rUpa doSa lAge. AthI pratyAkhyAna karanAra puruSe AcArya upAdhyAya, tapasvI, nUtana dIkSita, glAna, vRddha Adine azanAdi AhAra na Apavo joIe. prazna- AcArya Adine azanAdi ApanArane veyAvaccano lAbha to thAya ne ? uttara- viratinA pAlanathI vaiyAvacca pradhAna nathI, arthAt viratinA pAlananI mukhyatA che. AthI pratyAkhyAna karanArane AcAryAdine AhAra ApavAthI vaiyAvaccano lAbha thato hovA chatAM viratino = pratyAkhyAnano bhaMga thato hovAthI e lAbha na levo joIe. [533-pa34] evaM vineyajanahitAya parAbhiprAyamAzaya gururAha no tivihaM tiviheNaM, paccakkhai aNNadANakAravaNaM / suddhassa tao muNiNo, Na hoi tabbhaMgaheutti // 535 // vRttiH- 'na trividhaM' karaNakAraNAnumatibhedabhinnaM 'trividhena' manovAkkAyayogatrayeNa 1. mA 4 gAthA Avazya: niyujitamA 5 cha. nITI 59 akSarasaH samAna cha. 59 ato'satyapi tallAbhe pAnA sthAne ataH saf 4 nAkhe evo pATha che. AmAM Avazyakaniyuktino pATha saMgata lAgavAthI tenA AdhAre prastuta anuvAda karyo che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute pratyAkhyAtA 'pratyAcaSTe, prakrAntamazanAdi, ato'nabhyupagatopAlambhazcodakamataM, yatazcaivamanyasmai dAnamazanAderiti gamyate tena hetubhUtena kAraNaM- bhujikriyAgocaraM manyadAnakAraNaM' tat 'zuddhasya' AzaMsAdidoSarahitasya 'tata: ' tasmAt 'muneH' sAdho'rna bhavati tadbhaGgahetuH ' prakAntapratyAkhyAnabhaGgahetu:, tathA anabhyupagamAditi gAthArthaH || 535 // guru svayaM zihita mATe A pramANe paranA abhiprAyanI kalpanA (prazna) karIne have teno uttara Ape che- sAdhu AhArano tyAga na ka2vuM-karAvavuM-anumodavuM ema trividha ane mana-vacana-kAyAthI ema trividha karato nathI. AthI vAdIe jaNAvela dUSaNano svIkAra thato nathI dUSaNa lAgatuM nathI. AthI anyane azanAdi ApavA dvArA AhAra karAvavo e AzaMsArahita sAdhune prastuta pratyAkhyAnanA bhaMganuM kAraNa banatuM nathI. kAraNa ke bIjAne AhAra na karAvavuM evuM paccakkhANa sIdhuM nathI. [ 34 ] kiJca sayameva'NupAlaNiaM, dANuvaesA ya neha paDisiddhA / to dijja uvaisijja va, jahA samAhIa annesiM // 536 // vRtti:- 'svayameva ' Atmanai' vAnupAlanIyaM' pratyAkhyAnamityuktaM niyuktikAreNa, 'dAnopadezau ca neha pratiSiddhau', tatrAtmanA''nIya dAnaM, dAnazrAddhakAdikulAkhyAnaM tUpadeza iti, yasmAdevaM' tasmAt dadyAdupadizedvA, yathAsamAdhinA' yathAsamAdhAnena 'anyebhyo' bAlAdibhya iti gAthArthaH || 536 // = tathA lenAre poteja pratyAkhyAnanuM pAlana karavAnuM che ema AvazyakaniryuktikAre kahyuM che, bhojananA dAna ane upadezano niSedha nathI karyo. pote AhAra lAvIne Apavo e dAna che, ane dAnarucivALA zrAvaka vagerenAM kulo kahevAM e upadeza che. AthI yathAsamAdhi bAlAdine AhArAdinuM dAna kare ke AhArAdino upadeza Ape. [536] amumevArthaM spaSTayannAha kayapaccakkhANo'via, AyariagilANabAlavuDDANaM / dijjAssaNAi saMte, lAbhe kayavIriAyAro // 537 // vRtti:- 'kRtapratyAkhyAno'pi ca' gRhItapratyAkhyAno'pi cetyarthaH, 'AcAryaglAnabAlavRddhebhyo dadyAdazanAdi sati lAbhe kRtavIryAcAra' iti gAthArthaH // 537 // A ja arthane spaSTa karatA graMthakAra kahe che. AthI AhAranuM pratyAkhyAna karanAra paNa jo AcArya, glAna, bAla ane vRddhone prAyogya AhAra potAne maLe tema hoya to bhikSA mATe phare ane e rIte vIryAcAranuM pAlana karIne AcAryAdine azanAhi khAye. [433] Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] saMviggaaNNasaMbhoiANa daMsijja saDDhagakulANi / atarato vA saMbhoiANa jaha vA samAhIe // 538 // vRtti:- 'saMvignAnyasambhogikAnAM' tu 'darzayet zrAvakakulAni, ataran vA' azaknuvan 'sambhogikAnAmapi darzayet 'yathAsAmarthyami' ti gAthArthaH / ettha puNa sAmAyArI-sayaM abhuMjaMto sAhUNamANittA bhattapANaM dejjA, saMtaM vIriyaM na vigUhiyavvaM, appaNo saMte vIrie aNNo nANAveyavvo jahA- ajjo ! amukagassa AuM dehi, tamhA appaNo saMtaM vIrie AyariyagilANabAlavuDDhapAhuNagAdINa gacchassa vA sannAyakulehiMto vA asaNNAehiM vA laddhisaMpaNNo ANittA dijjA vA davAvijjA vA pariciesa vA saMvuDDhIe va ( khaDIe) vA davAvijjA, uvadisijja vAvi saMviggaaNNasaMbhoiyANaM jahA eyANi dANakulANi saDDhagakulANi vA, ataraMto saMbhoiyANavi daMsijja, na doso, aha pANagassa saNNAbhUmiM vA gaeNaM saMkhaDI suyA diTThA vA hojjA tA sAhUNamamuttha saMkhaDitti evamuvaisijjA, jahA samAhI NAma dANe uvaese vA jahA sAmatthaM jai tarati ANeuM to dei aha Na tarai to davAvejja vA, uvadisijja vA, jahA jahA sAhUNaM appaNo vA samAhI tahA tahA payattiyavvaM "ti, kRtaM vistareNa // 538 // [ 243 navA AvelA saMvigna bhinnasAMbhogikone zrAvakanAM kulo batAve, athavA mAMdagI AdinA kAraNe pote AhAra na lAvI zake to sAMbhogika sAdhuone paNa yathAzakti zrAvakanAM kulo batAve. ahIM sAmAcArI A pramANe che- "pote AhArano tyAga kare to paNa sAdhuone bhAta-pANI lAvIne Ape. chatuM vIrya gopavavuM nahi. potAnI zakti hoya to bIjAne AjJA na karavI. jema ke- he Arya ! tame amuka sAdhune AhAra lAvIne Apo. AthI potAnI zakti hoya to AcArya, glAna, bAla, vRddha ane prAthUrNaka Adine ke gacchane paricita kulomAMthI, athavA labdhisaMpanna hoya to aparicita kulomAMthI paNa azanAdi lAvIne Ape ke bIjA sAdhu pAse maMgAvIne apAve, paricita kulomAMthI ke saMkhaDImAMthI apAve, athavA saMvigna asAMbhogikone gharo batAve, jema ke- A dAnarucivALAM kulo che. A zrAvakanAM kulo che. zakti na hoya to sAMbhogikone paNa gharo batAve to doSa nathI. pANI levA ke sthaMDilabhUmie gayo hoya tyAre saMkhaDI sAMbhaLI hoya ke joI hoya to 'amuka ! sthaLe saMkhaDI che" ema sAdhuone batAve. yathAsamAdhi eTale dAna ane upadezamAM jevI zakti, eTale ke zakti hoya to azanAdi lAvIne Ape, jo zakti na hoya to apAve, athavA gharo batAve, arthAt sAdhuone ke potAne jema jema samAdhi rahe tema tema prayatna karavo." ahIM vistArathI saryuM. [538] kimiti yathAsamAdhinetyAha bhAviajiNavayaNANaM, mamattarahiANa natthi u viseso / appANami parammi a, to vajje pIDamubhao'vi // 539 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- 'bhAvitajinavacanAnAM' prANinAM 'mamatvarahitAnAM' sAmAyikavatAM 'nAstyeva vizeSaH' bhedaH, Atmani pareca' tulyazIle, 'tataHvarjayetpIDAmubhayorapi'-svaparayorapIti gAthArthaH / / 539 // yathAsamAdhi ema zA mATe kahyuM? e viSe kahe che jinavacanathI bhAvita ane samabhAvavALA jIvone sva ane paramAM bheda hoto nathI, arthAt sva ane para e baMnemAM samAna bhAvavALA hoya che, AthI te sva-para baMnenI pIDAno tyAga kare. [39] ihaiva prakrame vaiyAvRttyavidhimAha purisaM tassuvayAraM, avayAraM ca'ppaNo a nAUNaM / ___ kujjA veAvaDiaM, ANaM kAuM nirAsaMso // 540 // vRttiH- 'puruSam' AcAryAdi 'tasyopakAraM'-svAdhyAyavRddhisattvopadezAdi 'apakAraM ca' vIryasazleSmacaryAdi Atmana'copakAramapakAra cajJAtvA', upakAro jJAnAderupaSTambhaH gurujananiyogAt nirjarAvyatyayAdapakAraH, athavA glAnAdyapekSayopakArApakArau vAcyau, evaM 'kuryAdvaiyAvRtyam'azanadAnAdi'AjJAMkRtvA' AgamaprAmANyAt'nirAzaMso' vihitAnuSThAnabaddho veti gAthArthaH // 540 // ahIM ja prasaMgathI veyAvaccano vidhi kahe che-- puruSane jANIne, puruSane thatA upakAra-apakArane jANIne, potAne thatA upakAra-apakArane jANIne, bhautika AzaMsA vinA, zAstrokta anuSThAnamAM tatpara banIne, jinAjJA pramANe azanadAnAdirUpa vaiyAvacca kare. bhAvArtha- puruSane jANIne eTale jenI veyAvacca karavAnI che te AcArya che ke upAdhyAya? glAna che ke aglAna? bAla che ke vRddha? ItyAdi jANIne veyAvacca kare. A badhuM jANyA vinA jenI je rIte veyAvacca thavI joIe tenI te rIte na thAya. upakAra-apakArane jANIne eTale jenI veyAvacca karavAnI che tene vaiyAvaccathI thatA svAdhyAyavRddhi, jIvone upadeza vagere lAbhane ane vIryahrAsa, saLekhama Adi nukasAnane jANIne. veyAvaccathI yathArtha lAbha meLavavA A badhuM jANavuM jarUrI che. jema lAbhane jANavAnI jarUra che tema nukazAnane paNa jANavAnI jarUra che. jema ke koI vRddha hoya, paNa potAno AhAra lAvavA samartha hoya, AvA vRddhane dararoja veyAvacca karanAra AhAra lAvI Ape to pharavAnuM baMdha thavAthI je thoDI zakti hoya teno paNa hrAsa thaI jAya, AthI AvA vRddha potAnI zaktino hrAsa na thAya e mATe jAte AhAra-pANI levA javuM joIe. AvA vRddhane veyAvaccI dararoja AhAra lAvI Ape to tenI zaktino hrAsarUpa apakAra thAya. e ja rIte juvAna sAdhu vagere viSe paNa jANavuM. athavA evo AhAra lAvIne Ape ke jethI vAparanArane saLekhama vagere takalIpha thAya. jema jenI veyAvacca karavAnI che tenA lAbha-nukazAnane jANavuM joIe, tema veyAvacca karanAre veyAvaccethI potAne zo lAbha thAya che ane zuM nukasAna thAya che te paNa jANavuM joIe. veyAvaccIne Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 245 pote bIjAnA jJAnamAM madada rUpa bane ItyAdi lAbha thAya, tathA vaiyAvacca karavAnI bhAvanA na hovA chatAM viDalonA dabANathI vaiyAvacca kare to nirjarA thavAnA badale karmabaMdharUpa apakAra thAya. athavA upakAra ane apakAra glAna vagerenI apekSAe jANavA, arthAt jenI veyAvacca karavAnI che tenI zArIrika avasthA kevI che, ane potAnI zArIrika avasthA kevI che te ItyAdi jANIne sva-parane lAbha thAya tema vaiyAvacca kare. [540] asyaiva guNamAha bharaNavi puvvabhave, veAvaccaM kayaM suvihiANaM / so tassa phalavivAgeNa Asi bharahAhivo rAyA // / 541 / / vRtti: - ' bharatenApi ca' cakravarttinA 'pUrvabhave' anyajanmani ' vaiyAvRttyaM kRtaM suvihitAnAM' sAdhUnAM sa tasya' vaiyAvRttyasya 'phalavipAkena' sAtAvedanIyodayena 'AsId bharatAdhipo rAjA' cakravartIti gAthArthaH // 541 // bhuMjittu bharahavAsaM, sAmannamaNuttaraM aNucarittA / aTThavihakammamukko, bharahanariMdo gao siddhiM // 542 // vRtti:- sa ca bharata: 'bhuktvA bharatavarSaM' SaTkhaNDaM tadanu ' zrAmaNyamanuttaraM ' - pradhAnaM 'anucaritvA' kevalivihAreNa 'aSTavidhakarmmamuktaH' san caramakAle 'bharatanarendro' mahAtmA 'gataH siddhi' sarvottamAmiti gAthArthaH // 542 // veyAvaccathI thatA lAbhane kahe che- bharata cakravartInA jIve paNa pUrvabhavamAM sAdhuonI veyAvacca karI hatI. te veyAvaccathI baMdhAyelA zAtAvedanIyakarmanA udayathI te jIva bharata nAme cakravartI thayo. te bharata mahArAjA cha khaMDa pramANa bharatakSetranuM Adhipatya karyA pachI kevalI avasthAmAM zreSTha cAritrane pALIne AyuSyanA aMte sarvottama siddhigatimAM gayA. [ 541-542] pAsaMgiabhogeNaM, veAvaccamia mokkhaphalameva / ANAArAhaNao, aNukaMpAdivva visayaMmi // 543 // vRtti:- 'prAsaGgikabhogena' hetubhUtena 'vaiyAvRttyam iya' evaM 'mokSaphalameva' pAramparyeNa, atropapattiH-- AjJA''rAdhanAt ' tIrthakaravacanArAdhanAd 'anukampAdaya iva viSaye', AdizabdAd akAmanirjjarAdiparigrahaH nidarzanametaditi gAthArthaH // 543 // veyAvacca A pramANe AnuSaMgika bhogadvArA paraMparAe mokSaphaLavALuM ja che. kAraNa ke temAM jinAjJAnI ArAdhanA che. AmAM anukaMpA, akAmanirjarA vagere daSTAMta rUpa che. jema jinAjJA pramANe anukaMpA vagere karavAthI te anukaMpA vagerethI AnuSaMgika bhogasukhonI prApti dvArA paraMparAe Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute mokSaphaLanI prApti thAya che, tema jinAjJA pramANe veyAvacca karavAthI te veyAvaccathI AnuSaMgika bhogasukhonI prApti dvArA paraMparAe mokSasukhanI prApti thAya che. [543] ihaiva bhAvArthamAha suhataruchAyAijuo, aha maggo hoi kassaya purassa / ekko aNNo NevaM, sivapuramaggo'vi iaNeo // 544 // vRttiH- 'zubhatarucchAyAdiyuktaH', AdizabdAtpuSpaphalaparigrahaH, 'yathA mArgaH' panthA 'bhavati kasyacitpurasya' vasantapurAdeH, 'eka' evambhUtaH, anyo naivambhUtaH', api tu viparyayavAn, 'zivapura-mArgo'pyevaM'-dvividha eva 'jJeya' iti gAthArthaH // 544 // A viSayamAM ja bhAvArtha kahe che koIka nagarano mArga sArAM vRkSonI chAyA, puSpa, phala vagerethI yukta hoya che, bIjo mArga AnAthI viparIta hoya che, eTale ke vRkSonI chAyA vagerethI rahita hoya che, tema mokSamArga paNa me prA2no 8tuvo. [544] vizeSato dvaividhyamAha aNukaMpAvio paDhamo, suhaparagAmINa so jiNAINaM / tayajattago u iaro, sadeva sAmaNNasAhUNaM // 545 // vRtti:- 'anukampAvaiyAvRttyaprApto' mArgaH zivapurasya 'prathamaH, sa' ca 'jinAdInAM' jJeyaH 'sukhaparagAminAM, tadayatnatastu' anukampAdyayatnena 'itaro' mArgo-dvitIyaH sa ca 'sadaiva sAmAnyasAdhUnAM' jJeyaH, AtmArthaparANAmiti gAthArthaH // 545 // vizeSathI be prakAra jaNAve che- anukaMpA, veyAvacca AdithI prApta thato mokSamArga pahelA prakArano che, ane te sukhapUrvaka (sAMsArika uttama sukho bhogavavApUrvaka) mokSamAM janArA tIrthakara vagerene hoya che. anukaMpA vagere na karavAthI bIjo mArga prApta thAya che, ane te sadaiva AtmasAdhanAmAM tatpara sAmAnya sAdhuone 4 hoya che. [545] upasaMharannAha tA natthi ettha doso, paccakkhAevi nirahigaraNammi / guNabhAvAo a tahA, evaM ca imaM havai suddhaM / / 546 // vRtti:- yasmAdevaM 'tasmAnAstyatra doSaH' annadAnAdau 'pratyAkhyAte'pi' sati, svayaM 'niradhikaraNa' ityadhikaraNAbhAve sati 'guNabhAvAcca tathA' tena prakAreNa dharmakAyopaSTambhalakSaNena, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [247 % 3D 'evaM ce'- tyevamevocitaparapratipattyA 'idaM' pratyAkhyAnaM 'bhavati zuddhaM', nAnyathA, athavA 'evaM ca' vakSyamANena vidhineti gAthArthaH // 546 // upasaMhAra karatA granthakAra kahe che- viyAvaccathI A rIte lAbha thato hovAthI pote pratyAkhyAna karavA chatAM bIjAne annanuM dAna karavA AdimAM doSa nathI. annadAnathI pApa lAgatuM nathI ane bhojana karanAranI dharmakAyAne Teko maLavAthI sAmathAya che. (evaM ca imaM havae suddhaM =) mArItepAnI layita mati 2vAthI 4 pratyAbhyAna zuddha bane che. athavA evaM ca = veDevAze te vipithI, pratyayAna zuddha bane cha. [546] tathA cAha phAsiaM pAliaM ceva, sohiaM tIriaM tahA / kiTTiamArAhiaMceva, jaejja eArisammi a // 547 // dAragAhA // ucie kAle vihiNA, pattaM jaM phAsi tayaM bhaNiaM / taha pAliaMtu asaI, samma uvaogapaDiariyaM // 548 // gurudANasesabhoaNasevaNayAe u sohiaM jANa / puNNe'vi thevakAlAvatthANA tIriaM hoi // 549 // bhoaNakAle amugaM, paccakkhAyaMti bhuMji kiTTiayaM / ArAhiaM pagArehiM sammameehiM niTThaviaM // 550 // vRttiH- 'spRSTaM pAlitaM caiva zobhitaM tIritaM tathA kIrttitamArAdhitaM caiva', zuddhaM nAnyad, yata evamato 'yatetaitAdRzi' pratyAkhyAna iti zlokasamudAyArthaH // 547 // avayavArthaM tvAha'ucite kAle' pUrvAhlAdau 'vidhinA' uccAraNAdinA 'prAptaM yat pratyAkhyAnaM 'spRSTaM tadbhaNitaM' paramagurubhiH, tathA pAlitaM tu tad bhaNyate gRhItaM sadasakRtsamyagupayogapratijAgaritama vismRtyeti gAthArthaH // 548 // gurudattAd azanAdeH zeSabhojanasevanayaiva hetubhUtayA zobhitaM jAnIhi, tathA pUrNe'pyavadhau stokakAlAvasthAnAd AttakalyANAdhAnena tIritaM bhavatIti gAthArthaH / / 549 // bhojanakAle prApte satyamukaM-namaskArAdi pratyAkhyAtamiti bhokSye, kIrtitametat, tathA ArAdhitaM nAma prakAraiH samyagebhiH anantaroditaiH 'niSThApitaM' samApti nItamiti gAthArthaH / / 550 // vipi cha sparzita, pAlita, zoSita, tIrita, kIrtita ane ArAdhita pratyAkhyAna zuddha bane che. mATe AvuM pratyAkhyAna thAya evo prayatna karavo joIe. pratyAkhyAna levAnA samaye paccakhANasUtrano Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute pATha bolavo vagere vidhithI pratyAkhyAna levuM te (pratyAkhyAnane AtmA sAthe sparzavavAthI) 1. sparzita che ema jinezvaroe kahyuM che. pratyAkhyAna lIdhA pachI vAraMvAra samyagu upayogapUrvaka pUrNa karavuM, arthAtu vAraMvAra tenuM smaraNa karIne (= bhUlyA vinA) pUrNa karavuM te (barobara pALavAthI) 2. pAlita che. gurune ApIne vadhelA ja AhAranuM bhojana karavAthI (pratyAkhyAnane zobhAvavAthI) 3. zobhita jANavuM. pratyAkhyAnano samaya pUrNa thayA pachI thoDo samaya vItyA bAda bhojana karavAthI (pratyAkhyAnane pUruM karavAthI) 4. tIrita che. bhojana samaye meM amuka paccakkhANa karyuM che mATe have bhojana karIza, ema kareluM pratyAkhyAna yAda karavuM te (pratyAkhyAnanuM manamAM kIrtana-kathana karavAthI) 5. kirtita che. sparzana Adi pAMceya zuddhiothI pUrNa karavuM te (pratyAkhyAnanI ArAdhanA thavAthI) 6. ArAdhita che. TIkAnA 'AratyAdhAna' padano artha A pramANe che- mAttAdhAna eTale lIdhela kalyANane (= pratyAkhyAnane) saMskArita karavAthI. pratyAkhyAna lIdhuM te kalyANa lIdhuM kahevAya. paccakkhANano samaya pUrNa thayA pachI paNa thoDo samaya vItyA bAda bhojana karavAthI lIdheluM pratyAkhyAna (= lIdheluM kalyANa) saMskArita bane che. [547 thI pa50]. eaM paccakkhANaM, visuddhabhAvassa hoi jIvassa / caraNArAhaNajogA, nivvANaphalaM jiNA biMti // 551 // vRttiH- 'etat pratyAkhyAnam'-anantaroditaM 'vizuddhabhAvasya' sato bhavati jIvasyA'vazyaM, tathA caraNArAdhanayogAt' kAraNAt nirvANaphalaM' mokSaphalaM' jinA bruvate' evamiti gAthArthaH / / 551 / / A pratyAkhyAna vizuddha bhAvavALA jIvane hoya che, ane cAritranI ArAdhanA thavAthI avazya mokSaphalavALuM bane che, ema jinezvaro kahe che. [551] evaM prastutopayogi prAsaGgikamabhidhAya prastutazeSamAha thuidANaM jaha puTvi, vaMdati tao a ceie sammaM / / bahuvelaM ca kareMtI, pacchA pehaMti puJchaNagaM // 552 // vRttiH- stutidAnaM pratikramaNaparyante 'yathA pUrva'miti yathA prAdoSika uktaM tathaivAvaseyaM, vandante 'tatazca' tadanantaraM ca caityAni 'samyag'askhalitAdiprakAreNa, bahuvelAM ca kurvanti, tadanantaraM ca pazcAt prekSante sUtravidhinA 'puJchanaM' rajoharaNamiti gAthArthaH // 552 // A pramANe prastuta viSayamAM upayogI prAsaMgika kahIne bAkI rahela prastuta viSaya kahe che pratikramaNa pUrNa thayA pachI sAMjanA pratikramaNanI vidhimAM kahyuM tema traNa stuti kahe, pachI asmalitAdiguNothI yukta sUtro bolIne caityavaMdana (davavaMdana) kare, pachI "bahuvela'nA Adezo mAMge. pachI sUtrokta vidhithI rajoharaNanuM pratilekhana kare. [552]. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [249 kimarthaM bahuvelAM kurvantItyatrAha guruNA'NuNNAyANaM, savvaM cia kappaI u samaNANaM / kiccaMti( pi )jao kAuM, bahuvelaM te kariti tao // 553 / / vattiH- 'AcAryeNAnujJAtAnAM' satAM 'sarvameva kalpate' kartuM 'zramaNAnAM, kRtyamapi' svAdhyAyAdi 'yataH kartuM', nAnyathA, 'bahuvelAM tataH kurvanti' yugapadeva kRtyasUkSmayogAnujJApanAyeti gAthArthaH / / 553 // "mavedanA Aheza bhAgavAnuM prayo4na cha sAdhuothI karavA lAyaka paNa svAdhyAya vagere badhAM ja kAryo gurunI anujJA maLyA bAda ja karI zakAya, gurunI anujJA maLyA vinA na karI zakAya. AthI je kAryo vAraMvAra thatAM hoya ane ethI vAraMvAra anujJA levI zakya na hoya tevAM (zvAsozvAsa vagere) sUkSma kAryonI ekIsAthe anujJA meLavavA mATe sAdhuo bahuvelanA Adezo mAge che. [553] Avazya52 pU ithayu. uvahiM ca saMdisAvia, pehiti jaheva vaNNiaM puTvi / viccaMmi a sajjhAo, tassa guNA vaNNiA ee // 554 // vRttiH- 'upadhiM ca' pUrvoktaM 'sandezya' anujJApya guruM 'prekSante yathaiva varNitaM pUrvaM' atraiva tathaiveti 'viccaMmi' apAntarale 'ca' uktakriyAkalApasya 'svAdhyAyaH' yathAkramaM paryAyamAzritya, 'tasya' svAdhyAyasya 'guNA varNitA ete' vakSyamANA iti gAthArthaH // 554 // pachI gurunI rajA laIne A ja graMthamAM pUrve kahyuM te ja pramANe upadhinuM paDilehaNa kare. pachI svAdhyAya kare. sAdhu dainikacaryAnA krame svAdhyAyano krama Ave tyAre svAdhyAya kare ane dainika kriyAo karatAM vacce samaya maLI jAya tyAre paNa svAdhyAya kare. svAdhyAyanA lAbho nIce pramANe kahyA che.[pa54] AyahiapariNNA bhAvasaMvaro navanavo a saMvego / nikkaMpayA tavo nijjarA ya paradesiattaM ca // 555 // sUcAgAhA // vRttiH- 'AtmahitaparijJA' svAdhyAyAta, tathA 'bhAvasaMvaraH' paramArthasaMvaraH tata eva, tathA 'navanavazca saMvego''pUrvAgamena, tathA 'niSkampatA' mArge, tathA 'tapaH' paraM-pradhAnaM, tathA 'nijarA ca' karmaNaH, tathA 'paradezikatvaM ca' mArgasya svAdhyAyAdeveti gAthAsamudAyArthaH / / 555 / / (svAdhyAyathI thatA dAmo-) AtmahitajJAna, bhAvasaMvara (= paramArthathI saMvara), (apUrvajJAnanI prApti thavAthI) navo navo saMvega, mokSa mArgamAM nizcalatA, utkRSTa tapa, karma nirjarA ane mokSa mArga saMbaMdhI paropadeza Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute svAdhyAyathI ja thAya che. gAthAno A saMkSepathI artha che. (have pachI AtmahitajJAna vagere dareka padanuM vizeSa pani vAma mAraze.) [555] AyahiamajANato, mujjhai mUDho samAyayai kammaM / kammeNa teNa jaMtU, parIti bhavasAgaramaNaMtaM // 556 // vRttiH- 'AtmahitamajAnAno' bhAvataH 'muhyati' kRtyeSu, 'mUDhaH' san 'samAdatte karma'jJAnAvaraNIyAdi, 'karmaNA tena' hetubhUtena 'jantuH' prANI 'parIti' paryaTati 'bhavasAgaraM saMsArasamudram 'ananta'miti mahApramANamiti gAthArthaH // 556 // (1) AtmahitajJAna- Atmahitane na jANanAra jIva kartavyomAM zuM karavA jevuM che ane zuM karavA jevuM nathI e viSe) bhAvathI mUMjhAya che, arthAta hitamAM ahitabuddhi kare che ane ahitamAM hitabuddhi kare che. mUDha thayelo te jJAnAvaraNIya Adi karmone bAMdhe che. te karmothI jIva saMsArasAgaramAM anaMtakAla sudhI paribhramaNa kare che. [55] evaM vyatirekamabhidhAyehaivAnvayamAha AyahiaM jANaMto, ahianiattIa hiapavattIe / havai jao so tamhA, Ayahi AgameavvaM // 557 // dAraM // vRttiH- 'AtmahitaM jAnAnaH' paramArthataH 'ahitanivRttau ca' prANAtipAtAdyakaraNarUpAyAM 'hitapravRttau ca' parArthaparamArthakaraNarUpAyAM 'bhavati yato'sau'- AtmahitajJaH, yasmAdevaM 'tasmAdAtmahitamAgantavyaM'sUtrato jJAtavyamiti gAthArthaH // 557 / / AtmahitanI ajJAnatAthI thatA doSane jaNAvIne have AtmahitanA jJAnathI thatA lAbhane jaNAve che Atmahitane jANanAra jIva tAtvika rIte hiMsA Adi ahitakara kAryathI nivRtta thavAno ane paropakArarUpa paramArtha karavAno prayatna kare che. AthI jinAgamathI (= jinAgamano abhyAsa karIne) Atmahita jANavuM joIe. [57] sajjhAyaM sevaMto, paMciMdiasaMvuDo tigutto a / hoi a egaggamaNo, viNaeNa samAhio sAhU // 558 // vRttiH- 'svAdhyAyaM' vAcanAdi 'sevamAnaH' san 'paJcendriyasaMvRtaH triguptazca bhavati ekAgramanA vinayena' hetunA 'samAhitaH' san 'sAdhuri ti gAthArthaH // 558 // nANeNa savvabhAvA, najjaMte je jahiM jiNakkhAyA / nANI carittajutto, bhAveNaM saMvaro hoi // 559 / / dAraM / / 1. bhAvathI eTale AdhyAtmika dRSTie. bhautikadRSTie zuM karavA jevuM che ane zuM karavA jevuM nathI e to svAdhyAya vinA paNa jANI zake. paNa AdhyAtmikadaSTie zuM karavA jevuM che ane zuM karavA jevuM nathI enuM jJAna to svAdhyAyathI ja thAya. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 212 vRtti - "jJAnena sarvamAvA sAnta' hitetara "je catro' pathamino 'kinAredhyAti' kRti, tat samyag jAnAno jJaparijJayA pratyAkhyAnaparijJayA 'bhAvena saMvaro bhavati', sa eveti gAthArthaH || dha16 | (2) bhAvasaMvara-vAcanAdisvAdhyAyane karato sAdhu pAMca iMdriyomAM saMvRtta bane che, arthAt ISTaaniSTa viSayomAM rAga-dveSa karato nathI, traNa gutiomAM gupta bane che, arthAt mana-vacana-kAyAthI azubha pravRtti karato nathI, zubhadhyAnamAM ekAgra bane che, guru Adi pratye mastakanamana, aMjalikaraNa vagere vinaya karavA dvArA samAdhivALo (athavA samyagu upayogavALo) bane che. yathAsthAna jarUrI evA jinokta hita-ahita vagere sarvabhAvo jJAnathI jANI zakAya che. je jinoH bhAvone jJaparijJAthI jANe che te ja pratyAkhyAna parijJAthI cAritra yukta banIne paramArthathI saMvara bane che. prazna- saMvaravALo bane che ema kahevAne badale saMvara bane che ema kema kahyuM? uttara- guNa ane guNI kaMthacita abhinna-eka ja che, e jaNAvavA mATe ahIM guNa-guNInA abhedanI vivakSAthI saMvaravALAne paNa saMvara kahela che. [558-559] jaha jaha suamavagAhai, aisayarasapasarasaMjuamapuvvaM / taha taha palhAi muNI, navanavasaMvegasaddhAvaM // 560 // dAraM // vRtti:- 'yathA yathA zrutamavagAhate' grahaNaparicayena 'atizayarasaprasara(saM) yukta' miti atizayeSu sUtrokteSu yo rasaH prItilakSaNaH tatprasarasamanvita 'mapUrvameva pratyahaM 'tathA tathA pralhAdati' zubhabhAva-zaityena 'muniH' sAdhuH navanavasaMvegazraddhAvAn' pratyagrapratyagrazraddhAyukta iti mAthArtha: I 60 || (3) navo navo saMvega- muni dararoja jema jema navA navA zrutanuM sUkSma jJAna meLave che, tema tema zubha bhAvarUpa zItalatAthI AnaMda pAme che, ane navA navA saMvegathI (vairAgyathI) garbhita zraddhAvALo bane che. zrutanA "atizayarasaprasarasaMyukta' e vizeSaNano artha A pramANe cheatizayo eTale vizeSa artho. prasara eTale atizaya-ghaNuM. zruta vizeSa arthonA atizayarasathI yukta che. [56] nANANattIa puNo, daMsaNatavaniyamasaMjame ThiccA / viharar3a visujjhamANo, jAvajjIvaMpi nikkaMpo // 561 // dAraM // vRttiH- 'jJAnajJaptyA punaH' vizeSaNe darzanataponiyamasaMyate' iti darzanapradhAnastaponiyamarUpo ya: saMyamastatra 'sthitvA viharati vizudhyamAnaH' san karmamalApekSayA 'yAvajjIvamapi' jnmaapakSaya ' nimpa:' sthira ta gAthArtha: te badda (4) nizcalatA- "jevI zraddhAthI dIkSA le tevI ja zraddhAthI tene pALe" (A. zru. 1 a. 1 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute u. 3) ItyAdi zrutajJAthI saMyamamAM rahIne karmamalathI vizuddha thato jAya che, ane sthira citte saMyamamAmA mAga dhecha. sNymn| 'darzanataponiyama' meM vizeSAno martha mA prabhAroche-zananI (= zraddhAnI) pradhAnatAva ta5 mane niyama (vrato) 35 saMyamamai. [561] bArasavihammivi tave, sabbhitarabAhire kusaladiDhe / navi asthi navi a hohI, sajjhAyasamaM tavokammaM // 562 // dAraM // vRttiH- 'dvAdazavidhe tapasi', kimbhUta ityAha-'sAbhyantarabArbI kuzaladRSTe nApyasti nApi bhaviSyati', nApyAsIditi gamyate, 'svAdhyAyasamaM tapaHkarmeti gAthArthaH / / 562 // (5) utkRSTa tapa- jinezvaroe karmakSayanA kAraNa tarIke joyelA bAre prakAranA bAhya-atyaMtara tapamAM svAdhyAya samAna koI tapa che nahi, thaze ane ane thayo paNa nathI. [562]. etto ccia ukkosA, vineA nijjarAvi niameNaM / . tigaraNasuddhipavittIu haMdi tahanANabhAvAo // 563 // jaM annANI kamma, khavei bahuArhi vAsakoDIhiM / taM nANI tihiM gutto, khavei UsAsamitteNaM // 564 // dAraM / / vRttiH- 'ata eva' svAdhyAyAd 'utkRSTA' pradhAnA 'nirjarApi' karmamalavigamalakSaNA 'niyamena' bhavati, kuta ityAha-'trikaraNazuddhipravRtteH' kAraNAt, 'handi tathAjJAnabhAvAt' vizuddhajJAnabhAvAditi gAthArthaH / / 563 / / yadajJAnI karma kSapayati' asaMvegAt bahIbhirvarSakoTIbhiH tattu jJAnI tisRbhirguptaH' san guptibhiH 'kSapayatyucchvAsamAtreNe'ti gAthArthaH // 564 // (6) nirjarA svAdhyAya samAna koI tapa nathI ethI ja svAdhyAyathI utkRSTa nirjarA paNa avazya thAya che. kAraNa ke svAdhyAyathI vizuddha jJAna thAya che. vizuddha jJAnathI mana-vacana-kAyAnI zuddhi thAya che. mana-vacana-kAyAnI zuddhithI avazya utkRSTa nirjarA thAya che. Ama svAdhyAyathI vizuddhajJAna, vizuddhajJAnathI mana-vacana-kAyAnI zuddhi ane mana-vacana-kAyAnI zuddhithI utkRSTa nirjarA. ajJAnI saMvegathI (vairAgyathI) rahita hovAnA kAraNe (narakAdi bhavomAM) ghaNAM kroDa varSo sudhI jeTalAM karmonI nirjarA kare, teTalAM karmonI nirjarA traNa guptiothI gupta (= mana-vacana-kAyAthI vizuddha) zanI 727vAsamAtramA che. [563-464] AyaparasamuttAro, ANAvacchalladIvaNAbhattI / hoi paradesiatte, avvocchittI ya titthassa / / 565 // . . etto titthayarattaM savvannuttaM ca jAyai kameNaM / ia paramaM mokkhaMgaM, sajjhAo hoi NAyavvo // 566 // dAraM // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [253 vRtti:- 'AtmaparasamuttAraH' svAdhyAyAt zubhayogena tathA 'AjJAvAtsalyaM' tathA 'AjJAdIpanA' tathA 'AjJAbhaktirbhavati, paradezakatve' sati, na kevalametad, 'avyavacchittizca tIrthasya' bhavatIti gAthArthaH / / 565 / / 'ato' vAtsalyAderguNagaNAt tIrthakaratvaM utsargataH sarvajJatvaM vA sAmAnyena jAyate 'krameNa' janmajanmAbhyAsena, 'iya' evaM 'paramaM' pradhAnaM mokSAGgaM svAdhyAyo bhavati jJAtavya iti gAthArthaH / / 566 // (7) paropaTeza- (AyaparasamuttAro) molo sAdhu bI. sAdhusone bhAvI (3 zrAvaDIne upadeza ApI zake). AthI te pote ane bIjAo paNa saMsAranA pArane pAme. te A pramANe- bhaNelo sAdhu bIjA sAdhuone bhaNAvatAM (ke zrAvakone upadeza ApatAM) jJAnAvaraNIya karmono kSaya kare ane bhaNanArA sAdhuo jJAna dvArA jaladI apAra saMsAra rUpa samudrane tarI jAya. A pramANe karato sAdhu (ANA-) tIrtha62nI mAzAnuM pAlana cha, (vacchalla-) maanaa| sAdhuso 752 vAtsalyamApa 43 cha, (dIvaNA bhattI-) hainazAsananI prabhAvanA bhane masti 43 cha, bhane zAsanano pravAha yAdu rANe che. A vAtsalyAdi guNothI krame karIne (= aneka janmo sudhI vAtsalyAdi guNono abhyAsa thatAM) utkRSTathI tIrthakarapaNuM prApta thAya che, athavA sAmAnya kevalIpaNuM prApta thAya che. A pramANe svAdhyAya mokSanuM mukhya kAraNa che ema jANavuM. [565-566] eso ya sayA vihiNA, kAyavvo hoi appamatteNaM / iharA u eakaraNe, bhaNiyA ummAyamAIA // 567 // vRttiH- 'eSaH' svAdhyAyaH 'sadA vidhinA' nAvidhinA 'karttavyo'pramattena' satA, 'itarathA tu' avidhinA puna retatkaraNe bhaNitAH' pravacane 'unmAdAdayo' doSAH iti gAthArthaH // 567 // A svAdhyAya sadA apramatta banIne vidhithI karavo, avidhithI na karavo. avidhithI svAdhyAya karavAthI unmAda vagere doSo thAya ema zAstramAM kahyuM che. [67] tAnevAha ummAyaM va labhijjA, rogAyaMkaM va pAuNe dIhaM / kevalipannattAo, dhammAo vAvi bhaMsijjA // 568 // vRttiH- 'unmAdaM vA labheta'-cittavibhramarUpaM, 'rogAtaGka vA prApnuyAt dIrgha'kSayajvarAdi, 'kevaliprajJaptAt' pAramArthikAt 'dharmAdvA'-cAritrAdeH 'bhrazyet' viparItapratipattyeti gAthArthaH // 568 // lahugurugurutarammi a, avihimmi jahakkama ime NeyA / ukkosagAvihIo, ukkoso dhammabhaMsotti // 569 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute vRttiH- "laghugurugurutare' va 'ca avidhau' sUtrAdiviSaye 'yathAkramamete jJeyAH' unmAdAdayo doSAH, laghu(a)vidheH sakAzAllaghurdharmabhraMzo gurvavidheH sakAzAd gururdharmabhraMzaH, 'utkRSTAvidheH' sakAzAt 'utkRSTo dharmabhraMza' eva doSa iti gAthArthaH / / 569 / / te doSo ja kahe che avidhithI svAdhyAya karanAra (athavA svAdhyAya na karanAra) sAdhu cittavibhramane pAme, athavA kSaya-javara vagere dIrghakAlIna rogone ke jaladI prANa jAya tevA zULa vagere rogane pAme, athavA kevalI bhagavaMte kahelA pAramArthika cAritra vagere dharmathI paNa bhraSTa thAya, viparIta pravRtti kare to cAritrathI bhraSTa thAya ane viparIta mAne to samyatvathI bhraSTa thAya. ahIM jaNAvelA unmAda vagere doSo anukrame jANavA, te A pramANe- thoDI avidhithI thoDo dharmabhraMza thAya, adhika avidhithI adhika dharmabhraMza thAya, utkRSTa avidhithI utkRSTa dharmabhraMza thAya. [568-569]. svAdhyAye sUtradAnavicAramAha joggANa kAlapattaM suttaM deaMti esa ettha vihI / uvahANAdivisuddhaM, sammaM guruNAvi suddheNaM // 570 // sUcAgAhA // vRttiH- 'yogyebhyaH' ziSyebhyaH 'kAlaprAptaM', notkrameNa, 'sUtraM deyamiti', na anyathA, 'eSo'tra vidhiH' sUtradAne 'upadhAnAdivizuddhaM' upadhAnaM-tapaH AdizabdAduddezAdayaH, 'samyag' AjJAmAzritya 'guruNApi zuddhena' askhalitazIleneti gAthAsamAsArthaH // 570 // svAdhyAyanA viSayamAM sUtra ApavAno vidhi kahe che yogya ziSyone kAlakramathI upadhAna (= tapa), udeza, samudeza ane anujJA vagerenA vidhithI vizuddha ane jinAjJApUrvaka sUtradAna karavuM. sUtradAna karanAra guru paNa zuddha = akhaMDita cAritravALA hovA joIe. A ahIM sUtradAnano vidhi che. gAthAno A saMkSepathI artha che. [70] vyAsArthaM tvAha suttassa hoMti joggA, je pavvajjAe~ navaramiha gahaNe / pAhannadasaNatthaM, guNAhigatarassa vA deyaM // 571 // vRttiH- 'sUtrasya bhavanti yogyAH' prANino 'ye pravrajyAyAH' ta eva, 'navaramiha' gAthAyAM 'grahaNaM' yogyatAyAH 'prAdhAnyapradarzanArtham', oghena 'guNAdhikasya vA' pravrajitasyApi 'deyami'ti gAthArthaH // 571 / / chalieNa va pavvajjAkAle pacchAvi jANiamajoragaM / tassavi na hoi deaM, suttAi imaM ca sUei // 572 // vRttiH- 'chalitena vA' kathaJci 'tpravrajyAkAle' guruNA 'pazcAdapi' pravrajitaM santaM Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 255 'jJAtvA-'yogyaM' saMvAsena 'tasyApye'vaMbhUtasya 'na bhavati deyaM sUtrAdi'sUtramarthazca, 'idaM vA sUcayatIha' gAthAyAM yogyatAgrahaNamiti gAthArthaH // 572 / / yogyanedvAra vistArathI artha to graMthakAra svayaM kahe cheje jIvo pravrajayAne yogya che te ja jIvo sUtrane (= sUtradAnane) yogya che. prazna- jo je jIvo pravrayAne yogya che te ja jIvo sUtradAnane yogya che to ahIM "yogyane" sUtradAna karavuM ema kahevAnI jarUra ja nathI. kAraNa ke yogyane ja dIkSA ApI hoya ane ethI te sUtradAnane paNa yogya hoya ja. uttara- tamArI vAta satya che. Ama chatAM ahIM "yogyane" ema je kahyuM te bhaNanAramAM yogyatAnI pradhAnatA joIe e sUcavavA, athavA dIkSitomAM paNa je adhika guNavALo hoya tene sUtradAna karavuM e sUcavavA, athavA dIkSA ApatI vakhate koI kAraNasara chetarAI javAthI gurue ayogyane dIkSA ApI hoya, dIkSA ApyA pachI sAthe rahevAthI A ayogya che ema jANavAmAM mAye, to tene 5 / sUtra-marthana mA5vA me sUyavA jche, mema guj. [571-572] etadevAha pavvAviyassa'vi tahA, sutte muMDAvaNAivi NisiddhaM / jiNamayapaDikuTThassA, puvvAyariyA tahA cAhU // 573 // vRttiH- 'pratAjitasyApi tathA''tra 'vyatikare muNDApanAdyapi' guNasthAnaM 'niSiddhaM' pUrvAcAryaiH 'jinamatapratikRSTasya' bhagavadvacananirAkRtasya, 'pUrvAcAryAH' bhASyakArAdaya 'tathA cAhuH', etatsaMvAdyeveti gAthArthaH // 573 // A ja viSayane kahe che dIkSA ApI dIdhI hoya to paNa te dIkSita zAstrathI niSiddha hoya, eTale ke zAstramAM jene dIkSA ApavAno niSepa karyo che tevo hoya, to tene AgaLa muMDApana vagereno (muMDana karavA vagereno) niSedha yo cha. mAdhya2 vagaire pUrvAdhAryo 55 mA prabhArI 4 4 cha. [573] jiNavayaNe paDikuTuM, jo pavvAvei lobhadoseNaM / caraNaTThio tavassI, loei tameva cArittI // 574 // vRttiH- 'jinavacane pratikRSTaprANinaM yaH pravrAjayati' kAraNamanAdRtya 'lobhadoSeNa' aihikena 'caraNasthitaH tapasvI', etatkurvan 'lopayati' apanayati 'tadeva cAritramA'tmIyamiti gAthArthaH / / 574 / / pavvAvio siatti a, muMDAveLa aNAyaraNajoggo / ahavA muMDAvite, dosA aNivAriyA purimA / / 575 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 ] [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute muMDAvio siatti a, sikkhAveuM aNAyaraNajoggo / ahavA sikkhAviMto purimapaya'nivAriA dosA // 576 // sikkhAvio siatti a, uvaThAveuM aNAyaraNajoggo / ahavA uvaThAviMte, purimapaya'nivAriyA dosA // 577 // uvaThAvio siatti a, saMbhuMjittA aNAyaraNajoggo / ahavA saMbhuMjaMte, purimapayanivAriyA dosA // 578 // saMbhuMjio siatti a, saMvAseuM aNAyaraNajoggo / ahavA saMvAsaMte, dosA aNivAriA purimA // 579 // vRtti:- tathA - 'pravrAjitaH syAt' kathaJcidanA bhogAdinA 'muNDayitumanAcaraNayogyaH'anAsevanIyaH, yastaM muNDayati tasya muNDayataH 'amuNDanIyadoSA anivAritA' bhavantyevetyarthaH, 'pUrvA:' ye'pravrAjanIyAn pravrAjayataH, evaM sarvatra bhAvanIyamiti gAthArthaH // 575 || 'muNDitaH syAt'-kathaJcidanAbhogAdinA 'zikSayituM' grahaNazikSAdi 'anAcaraNayogyaH' anAsevanIyaH, 'athaveti' pUrvaprakRtApekSaH, 'zikSayata' stamayogyaM 'pUrvapada'sambandhinaH 'anivAritA doSAH', ihApyevaM vA pATha iti gAthArthaH // 576 || 'zikSitaH syAt' kathaJcid, grahaNazikSAdigrAhita ityarthaH, 'upasthApayituM' vrateSu 'anAcaraNayogya: ' - anAsevanIyaH, 'athavopasthApayataH' taM 'pUrvapadAnivAritA doSAH ' pUrvavaditi gAthArthaH // 577 / / ' upasthApitaH syAt' kathaJcit pUrvavadeva 'sambhoktumu 'pAdhyAyena 'anAcaraNayogyaH' yaH kazcit, 'athavA saMbhojayata' stamiti pUrvavat, 'pUrvapadAnivAritA doSA' etadapyevameveti gAthArthaH // 578 // sambhuktaH syAt ' - kathaJcidupAdhyAyAdinA 'saMvAsayituM' svasamIpe 'nAcaraNayogya: ' - anAsevanIyaH yaH kazcit, taM saMvAsayata : 'Atmasannidhau 'doSA anivAritA' bhavantyeveti bhAva:, 'pUrvAH ' ye'saMvAsyaM saMvAsayata iti gAthArthaH // 579 // (nizItha AdinA bhASyakAronI sAkSIgAthAo jaNAve che--) (1) je sAdhu vizeSakAraNa vinA kevaLa vartamAnajIvananI AkAMkSAone vaza banIne zAstramAM jene dIkSA ApavAno niSedha karyo hoya tevAne dIkSA Ape che te cAritramAM rahelo hoya to paNa A kArya karIne potAnA cAritrano lopa kare che. (2) kadAca anupayoga AdithI ayogyane dIkSA ApI dIdhI hoya (tane dIkSA ApIzuM ema teno svIkAra karI lIdho hoya ke rajoharaNAdi sAdhuveSa ApI dIdho hoya), pachI khabara paDe ke A muMDApanane ayogya che to tenuM muMDana na karavuM. chatAM AcArya lobha AdithI muMDana kare to pUrvapadanA = pravrAjanapadanA (= tane dIkSA ApIzuM ema 1. paMDalA. jA. 186 thI 188, nizItha lA. gA. 3746, pR. 5. mA. A. 5180 thI 5184. 2. praprAzanA, muMDApanA, zikSApanA, upasthApanA, saMbhozana bhane saMvAsana se cha po che. 'muMDApanA' pahathI 'pravAzanA' yaha pahelA hovAthI 'pravAzanA' paha pUrvapaha che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [27 svIkAra karavo ke sAdhuveza Apavo e pravrAjanapadanA) AjJAbhaMga vagere je doSo che te sarva doSo lAge che, arthAt ayogyane dIkSA ApavAmAM je doSo lAge, te ja doSo ayogyane muMDana karavAmAM paNa lAge che. (3) kadAca anupayoga AdithI ayogyanuM muMDana karI dIdhuM hoya, pachI khabara paDe ke A zikSA ApavAne ayogya che, to tene pratilekhanA Adi sAdhunA AcAro zikhavADavA nahiM. chatAM jo lobhAdithI zikhavADe to pUrvokta AjJAbhaMga vagere doSo lAge che. (4) sAdhunA AcAro zikhavADI dIdhA hoya, pachI khabara paDe ke A vaDI dIkSA ApavAne ayogya che, to tene vaDIdIkSA na ApavI. chatAM lobhAdithI vaDIdIkSA Ape to pUrvokta AjJAbhaMga vagere doSo lAge. (5) vaDIdIkSA ApyA pachI 'A sAthe besIne bhojana karavA lAyaka nathI' ema khabara paDe to tenI sAthe eka mAMDalImAM besIne bhojana na karavuM. kare to pUrvokta doSo lAge. (6) tenI sAthe eka mAMDalImAM besIne bhojana karyA pachI 'A sAthe rAkhavAne ayogya che' ema khabara paDe to tene potAnI pAse na rAkhavo. rAkhe to pUrvokta doSo lAge. [574 thI 579] emAI paDisiddhaM, savvaMcia jiNavareha'joggassa / pacchA vinnAyassavi, guNaThANaM vijjanAeNaM // 580 // dAraM // vRtti:-'vamatipratiSiddha'nirAta sarvameva binava' mAddhi 'royasya'vineyasya, 'pazcAdvijJAtasyApya' yogyatayA 'guNasthAnaM' saMvAsAnuyogadAnAdi 'vaidyajJAtena', sa hi yadaivAsAdhyaM doSaM jAnAti tadaiva kriyAto viramatIti gAthArthaH // 580 // pAchaLathI paNa ayogya tarIke jaNAyelA ayogya ziSyane saMvAsa (sAthe rAkhavo) anuyogadAna (zikhavADavuM-bhaNAvavuM) vagere badhuMya jinezvaroe niSedhyuM che. konI jema ? vaidyanI jema. vaidya 'A roga asAdhya che' evuM jyAre jANe che tyAre tarata ja upacAra karavAnuM baMdha kare. [580] kAlakramahAra kAlakmeNa pattaM, saMvaccharamAiNA u jaM jammi / taM tammi ceva dhIro, vAejjA so a kAlo'yaM // 581 // dAraM // vRtti:- 'vhAlameLa prApta' mauvityena 'saMvatsavinA tuyav' AvArAdri smita 'ttasminneva'saMvatsarAtI 'dhIro vAvayet', na viparyaya rthAt, 'maiM ca AtoDyuM'-vazvamALa kRti gAthArtha: // 182 // varSa vagere kAlanA kramathI je kALamAM je AcArAMga vagere sUtra bhaNavAnI yogyatA prApta thaI hoya te ja kALamAM te sUtra dhIra gurue vaMcAvavuM, viparIta na karavuM. te kAla A (nIce kahevAze te) che. [581] tivarisapariAgassa u, AcArapakappanAmamajjhayaNaM / cauvarisassa u sammaM, sUagaDaM nAma aMgaMti // 582 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute dasakappavvavahArA, saMvaccharapaNagadikkhiasseva / ThANaM samavAottia, aMgee aTThavAsassa // 583 // dasavAsassa viAho, ekkArasavAsayassa ya ime u / khuDDiyavimANamAI, ajjhayaNA paMca nAyavvA / / 584 // bArasavAsassa tahA, aruNuvavAyAi paMca ajjhayaNA / terasavAsassa tahA, uTThANasuAiA cauro // 585 // coddasavAsassa tahA, AsIvisabhAvaNaM jiNA biMti / pannarasavAsagassa ya, diTThIvisabhAvaNaM taha ya / / 586 // solasavAsAIsu a, eguttaravaDDhiesu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNa mahasuviNabhAvaNA teaganisaggA // 587 // egUNavIsagassa u, diTThIvAo duvAlasamamaMgaM / saMpuNNavIsavariso aNuvAI savvasuttassa // 588 // vRttiH- "trivarSaparyAyasyaiva' nArata: 'AcAraprakalpanAma'-nizIthAbhidhAnam 'adhyayanaM' vAcyata iti kriyA yojanIyA, 'caturvarSasya tu samyag' askhalitasya 'sUtrakRtaM nAma aGgaM' dvitIyamiti gAthArthaH / / 582 / / 'dazAkalpavyavahArAH' trayo'pi 'paJcasaMvatsaradIkSitasyaiva, sthAnaM samavAya iti' ca'aGge' ete dve apya 'STavarSasye' ti gAthArthaH / / 583 / / dazavarSasyavyAkhye' ti vyAkhyAprajJaptirbhagavatI, 'ekAdazavArSikasya cAmUnI' ti hRdayasthanirdeza: 'kSullikAvimAnAdInyadhyayanAni' kAlayogyatAmaGgIkRtya 'paJca jJAtavyAni', tadyathA-'khuDDiyA vimANapavibhattI (mahalliyA vimANapavibhattI) aMgacUliyA vaggacUliyA viyAhacUliya'tti gAthArthaH // 584 // 'dvAdazavArSikasya tathA' kAlaparyAyeNa aruNopapAtAdIni paJcAdhyayanAni', tadyathA-'aruNovavAe varuNovavAe garulovavAe velaMdharovavAe vesamaNovavAe','trayodazavArSikasya tathotthAnazrutAdIni catvAri', tadyathA uTThANasuyaM samuTThANasuyaM deviMdovavAo NAgapAriyAvaNiyAo'tti gAthArthaH // 585 / 'caturdazavarSasya tathA' paryAyeNa 'AzIviSabhAvanAM jinA bruvate', nArataH, 'paJcadazavarSasya' tu paryAyeNaiva 'dRSTiviSabhAvanAM tathaiva' bruvata iti gAthArthaH // 586 // 'SoDazavarSAdiSu ca' paryAyeSu 'ekottaravarddhiteSu yathAsaGkhyaM' yathAkramaM 'cAraNabhAvanA mahAsvapanabhAvanA tejonisarga' ityetAni trINi bhavantIti gAthArthaH / / 587 / ekonaviMzatikasya tu' paryAyeNa 'dRSTivAdo dvAdazamaGgamata' eva zeSalAbho jJeya iti, 'sampUrNaviMzativarSaparyAyeNAnupAtI'-yogya: 'sarvasya sUtrasya' bindusArAderiti gAthArthaH // 588 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [259 traNa varSanA dIkSAparyAyavALAne ja AcAraprakalpa nAmanuM eTale ke nizItha nAmanuM (= AcArAMga) adhyayana vaMcAvAya che, cAra varSanA paryAyavALAne ja sUtrakRtAMga, pAMca varSanA paryAyavALAne ja dazAzrutaskaMdha, kalpasUtra ane vyavahArasUtra e traNa, ATha varSanA paryAyavALAne sthAnAMga ane samavAyAMga e be, daza varSanA paryAyavALAne vyAkhyAprajJapti (bhagavatI), agiyAra varSanA paryAyavALAne yullikA vimAnapravibhakti, mahatI vimAnapravibhakti, aMgacUlikA, vargacUlikA, vivAhacUlikA e pAMca, bAra varSanA paryAyavALAne aruNopapAta, varuNopapAta, galopapAta, velaMdharopapAta, vesamaNopapAta e pAMca, tera varSanA paryAyavALAne utthAnakRta, samutthAnazrata, devedropapAta, nAgaparyAvalikA, cauda varSanA paryAyavALAne AzIviSabhAvanA, paMdara varSanA paryAyavALAne ja daSTiviSabhAvanA, soLa, sattara ane aDhAra varSanA paryAyavALAne anukrame cAraNabhAvanA, mahAsvapanabhAvanA ane tejonisarga, ogaNIsa varSanA paryAyavALAne bAramuM daSTivAda aMga vaMcAvAya che. AnI pachI ja bAkInuM zruta vaMcAvI zakAya ema jANavuM. saMpUrNa vIsa varSano paryAya thatAM biMdusAra vagere sarvazrutane yogya bane che. [582 thI 588]. upadhAnadAra uvahANaM puNa AyaMbilAi jaM jassa vani sutte / taM teNeva u deaM, iharA ANAiA dosA // 589 // vRttiH- 'upadhAnaM punarAyAmAmlAdi yad yasya' adhyayanAdeH 'varNitaM sUtra' eva-Agame 'tad' adhyayanAdi 'tenaiva tu deyaM', nAnyena, 'itarathA' anyathA dAne 'AjJAdayo doSA'zcatvAra iti mAthArthaH 182 / je sUtrane bhaNavA AyaMbila vagere je tapa kahyo che tene upadhAna kahevAmAM Ave che. AgamamAM je adhyayana vagerene bhaNavA je AyaMbila vagere upadhAna = tapa kahyo che, te adhyayana te ja AyaMbila vagere upadhAnathI = tapathI ApavuM = bhaNAvavuM, bIjA (ochA) tapathI na bhaNAvavuM. bIjA tapathI ApavAmAM = bhaNAvavAmAM AjJAbhaMga vagere cAra doSo lAge. [589]. etadevAha jaM kevaliNA bhaNiaM, kevalanANeNa tattao nAuM / tassa'NNahA vihANe, ANAbhaMgo mahApAvo // 590 // ___ vRttiH- 'yatkevalinA bhaNitam'-upadhAnAdi 'kevalajJAnena tattvato jJAtvA tasyAnyathA vidhAne - "AjJAma' tri: "mahApApa', avanatiti thArtha | 20 || A ja viSayane kahe che kevalI bhagavaMte kevalajJAna vaDe paramArthathI jANIne upadhAna vagere je karavAnuM kahyuM che, tenAthI bIjI rIte karavAmAM jinAjJAbhaMga rU5 mahApApa lAge. kAraNa ke bhagavAna pratye azradhdhA che. [50]. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute evamAjJAdoSaH, anavasthAdoSamAha egeNa kayamakajjaM, karei tappaccayA puNo anno / sAyAbahulaparaMpara voccheo saMjamatavANaM // 591 // vRttiH- 'ekena kRtamakArya' kenacitsaMsArAbhinandinA 'karoti tatpratyayaM' tadeva 'punaranyaH' saMsArAbhinandyeva, evaM 'sAtabahulaparamparayA' prANinAM 'vyavacchedaH saMyamatapasoH' zuddhayoriti gAthArthaH // 591 // AjJAbhaMga doSa kahyo, have anavasthA doSa kahe che koI eka bhavAbhinaMdI jIva akArya kare, tenuM AlaMbana laIne te ja akArya bIjo paNa bhavAnibaMdI ja jIva kare, A pramANe pramAdasthAnone sevatA sukhazIla jIvonI paraMparAthI zuddha saMyama ane tapano vinAza thAya. [51] evamanavasthAdoSo, mithyAtvadoSamAha micchattaM loassA, na vayaNameyamiha tattao evaM / vitahAsevaNa saMkAkAraNao ahigameassa // 592 // vRttiH- 'mithyAtvaM lokasya' bhavati, kathamityAha-'na vacanametat'-jainam 'iha'adhikAre 'tattvataH' paramArthataH evam', anyathA'yamevaM na kuryAditi zaGkayA, tathA vitathAsevanayA' hetubhUtayA 'zaGkAkAraNatvAt' lokasya 'adhikaM' mithyAtva metasya'-vitathakarturiti gAthArthaH // 592 / / A pramANe anavasthAdoSa kahyo, have mithyAtva doSa kahe che- sAdhunuM khoTuM AcaraNa joIne loka paNa mithyAtva pAme. (lokonuM mithyAtva daDha bane.) kema ke sAdhunuM khoTuM AcaraNa joIne lokone zaMkA thAya ke paramArthathI jinezvaranuM vacana A pramANe nathI, anyathA A sAdhu (jinAjJA mAnanAra hovAthI) A pramANe na kare. khoTuM AcaraNa karanArane paNa adhika mithyAtva (mithyAtvamohanIya karmano baMdha) thAya. kAraNa ke te khoTuM AcaraNa karavA dvArA lokone jinavacanamAM zaMkA thavAnuM kAraNa bane che. [592] evaM mithyAtvadoSaH, virAdhanAdoSamAha evaM ca'NegabhaviyA, tivvA saparovaghAiNI niyamA / jAyai jiNapaDikuTThA, virAhaNA saMjamAyAe / / 593 // vRttiH- "evaM ca' AjJAdeH 'anekabhavikI' prabhUtajanmAnugatA 'tIvrA' raudrA 'svaparopaghAtinI niyamAd' ekAntena 'jAyate' bhavati, 'jinapratikRSTA virAdhanA saMyamAtmanoH' akuzalAnubandheneti gAthArthaH / / 593 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram] [261 A pramANe mithyAtva doSa kahyo, have virAdhanA doSa kahe che A pramANe jinAjJAbhaMga vagerethI aneka bhavo sudhI cAlanArI (= phaLa ApanArI) bhayaMkara, (=bhayaM423NamApanA),niniSiddha mane5-52no upadhAta 42nArI sNymviraadhnaasnemaatmvirAdhanA avazya thAya che. kAraNa ke jinAjJAbhaMga vagerethI azubhakarmano anubaMdha thAya che. [53]. ihaivaidamparyamAha jaha ceva u vihirahiyA, maMtAI haMdi Neva sijhaMti / hoti a avayAraparA, taheva eyaMpi vineaM // 594 // vRttiH- 'yathaiva tu vidhirahitAH', ke ityAha-'mantrAdayo, handi naiva siddhyanti', AdizabdAdvidyAdigrahaH, bhavanti cApakAraparA' ihaiva tathaivaitadapivijJeyaM'-sUtrAvidhikaraNamiti gAthArthaH // 594 / / te ceva u vihijuttA, jaha saphalA huMti ettha loammi / taha ceva vihANAo, suttaM niyameNa paraloe // 595 // vRttiH- 'ta eva tu vidhiyuktA'-mantrAdayaH 'yathA saphalA bhavanti atra loke', dRzyata evaitat, tathaiva vidhAnAddhe'toH 'sUtraM niyamena paraloke', vidhiyuktaM saphalamiti gAthArthaH / / 595 / / A viSayamAM rahasya jaNAve che- jevI rIte vidhirahita maMtra, vidyA vagere siddha thatA nathI, eTaluM ja nahi paNa A lokamAM ja apakAra (aniSTa) kare che, te ja pramANe sUtradAnamAM avidhi karavAthI sUtro phaLatAM nathI, eTaluM ja nahi, paNa azubhaphaLa Ape che. te ja maMtra vagere vidhiyukta hoya to AlokamAM (IsTa) phaLa Ape che e pratyakSa dekhAya ja che, te ja rIte vidhipUrvaka sUtradAna karavAthI vidhiyukta sUtra paralokamAM avazya (52) 31 mApe che. [584-585] etadevAha vihidANammi jiNANaM, ANA ArAhiyA dhuvaM hoi / aNNesiM vihidasaNakameNa maggassa'vatthANaM // 596 // . vRttiH- "vidhidAne' sUtrasya 'jinAnAmAjJA''rAdhitA dhruvaM bhavati', samyak pravRtteH, tathA''nyeSAM' prANinAM vidhidarzanakrameNa mArgasyAvasthAnam', unmArgadarzanAbhAvAditi gAthArthaH / / 596 // sammaM jahuttakaraNe, annesiM appaNo a supasatthaM / ArAhaNA''yayaphalA, evaM sai saMjamAyANaM / / 597 / / vRttiH- 'samyaktvaM' bhavati 'yathoktakaraNe' satya nyeSAM'-tadraSTraNAM 'Atmanazca, suprazastamiti samyaktvavizeSaNaM 'ArAdhanA AyataphalA', Ayato-mokSaH, "evaM sati' vidhikaraNe 'saMyamAtmanoriti gAthArthaH / / 597 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute A ja viSaya kahe che vidhipUrvaka sUtradAna karavAthI avazya jinAjJAnI ArAdhanA thAya che, kAraNa ke samyapha pravRtti thAya che, (samyaka pravRtti karavAthI jinAjJAnI ArAdhanA thAya.) tathA koI eka vidhithI kare te joIne bIjo paNa vidhithI kare, tene joIne trIjo paNa vidhithI kare. emabIjA jIvonI vidhidarzananI paraMparA cAlavAthI (zuddha) mArgaTake che. kAraNa ke jIvone unmArga (= khoTo mArga) jovA maLato nathI. vidhipUrvaka karavAthI vidhi jonAra bIjA jIvone ane potAne paNa suprazasta samyaktvanI prApti thAya che. (thayeluM samyakatva vadhAre vizuddha ane daDha bane che.) tathAvidhipUrvaka karavAthI mokSaphala ApanArI saMyamArAdhanA ane AtmArAdhanA thAya che. [596-197]. taM puNa vicittamitthaM, bhaNiyaM jaM jammi jammi aNgaao| taM jogavihANAo, visesao ettha NAyavvaM // 598 // dAraM / / vRtti:- 'tatpunaH' upadhAnaM 'vicitram atra' pravacane 'bhaNitaM yad yasmin yasmin aGgAdau' aGgazrutaskandhAdhyayaneSu 'tat yogavidhAnAd' granthAt 'vizeSataH atra' adhikAre 'jnyaatvyakati | dha18 | te tapa zAstramAM bhinna bhinna kahyo che. je je aMga, zruta, skaMdha ane adhyayanamAM je je tapa kahyo hoya te te ahIM yogavidhinA graMthane joIne vizeSathI jANI levo. [598] zuddhaguru dvAra guruNAvi caraNajoe, ThieNa deaM visuddhabhAveNaM / bhAvA bhAvapasUI, pAyaM loge'vi siddhamiaM / / 599 / / dAraM / / vRttiH- 'guruNA'pi' AcAryAdinA 'caraNayoge sthitena' zuddhavyApArarUpe, 'deyaM' etatsUtraM 'vizuddhabhAvena' upayuktena, kimityetadevamityAha-'bhAvAdbhAvaprasUtiH' zubhAcchubhasya, 'prAyo loke'pi siddhamidaM'-bhAvitAdvakturbhAvapratipattiriti gAthArthaH / / 599 // AcArya vagere gurue paNa zuddha kriyArUpa caraNayogamAM rahIne upayogapUrvaka vizuddhabhAvathI sUtra ApavuM. kAraNa ke prAyaH zubhabhAvathI zubhabhAva pedA thAya che. lokamAM paNa zubhabhAvathI bhAvita vaktAthI zubhabhAva pedA thAya che e siddhAMta siddha che. [59]. bajjhacaraNAu neaM, visuddhabhAvattaNaM visuddhAo / bajjhe sai ANAo, iarAbhAvevi na u doso // 600 // vRtti:- 'bAhyacaraNAt' sakAzAt 'jJeyaM vizuddhabhAvatvam' AntaraM caraNarUpaM, 'vizuddhAd ApaNA zubha ke azubha bhAvanI bIjI vyakti upara asara thAya che. paNa temAM niyama e che ke, ApaNo bhAva prabaLa hovo joIe, sAmAnya bhAvanI prAyaH asara na thAya. tathA sAmI vyaktimAM paNa ApaNA bhAvane jhIlavAnI yogyatA hovI joIe. A baMneno yoga thAya to ApaNA zubha ke azubha bhAvanI bIjI vyakti upara asara thAya. bhAvo cepI roga jevA che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 263 bAhyacaraNAt, na hyAntare'sati yathodite bAhye yatnaH, ziSyamadhikRtyAha - 'bAhye sati' caraNe' AjJAta: AraNAt 'kRtarAmAve'pa' antaravALAmAve'pi 'tu na oSaH', chadmasthasthati thArtha: II 600 || vizuddha bAhya cAritrathI AMtarika cAritrarUpa vizuddhabhAva jANI zakAya che. kAraNa ke AMtarika vizuddha cAritra vinA yazokta bAhya cAritramAM prayatna na thAya. prazna- kyAreka AMtarika vizuddha cAritra vinA paNa daMbhathI bAhya cAritra vizuddha hoya evuM na bane ? uttara- gurunuM AMtarika cAritra vizuddha na hoya to paNa bAhya cAritra vizuddha hoya to jinAjJA pramANe vartavAthI chadmastha ziSyane doSa na lAge. (chadmastha aMtaranA pariNAmane joI na zake, AthI jinezvaroe gurunA bAhya cAritranI vizuddhi joIne teno guru tarIke svIkAra karavo ema kahyuM che. AthI gurunI bAhya cAritranI vizuddhi joIne gurune svIkAranAra ziSya jinAjJA pramANe varte che. AthI gurumAM AMtarika cAritra vizuddha na hoya to paNa bAhya cAritra vizuddha hoya to ziSyane doSa na lAge.)[600] tathA cAha sIsassa havai etthaM, pariNAmavisuddhio guNo ceva / savisao esocia sattho savvattha bhaNiyamiNaM // 601 // vRtti:- 'ziSyasya mavatvatra', 1 ToSa ti yogaH, api tu 'pariNAmavizuddheH' bArAv 'muLa va' ziSyasya, 'svaviSayo' havuAlambana 'Sa va' rAma: 'zasta: ' zomana: 'sarvatra' vastuni, 'gitamivuM' vakSyamAnuM, mAvati gAthArtha: || 602 || ApaNe krodhamAM hoIe tyAre ApaNI Aju-bAjumAM azubha paramANuo phelAya che. e paramANuonI jhapaTamAM je AvI jAya tenuM mana paNa azubha banI jAya. te rIte ApaNe kSamAthI bhAvita hoIe tyAre ApaNI AjubAju zubha paramANuo phelAya che. e paramANuonI jhapaTamAM AvI janAranuM mana paNa zubha banI jAya. kyAreka ApaNA sArA-narasA vicAronI tatkALa anya vyakti upara asara thAya che. AthI ja lokamAM kahevAya che ke "jevo bhAva tevo paDagho." eka maNa vajana laIne eka mAjI rastAmAM beThAM hatAM. eka mANasa UMTa upara besIne nIkaLyo. eNe zarAba pIdho hato. mAjIe kahyuM : dIkarA tuM kayA gAma jAya che ? pelAe kahyuM : A gAma Ave che e nahi, te pachInA gAme. mAjIe vinaMtI karI : UMTa khAlI che. tuM ekalo ja beTho che. huM vRddha chuM, ane garIba chuM. ATaluM vajana UMTa para nAkhI de. gAmanA jhAMpe poTaluM mUkI deje. huM cAlatI cAlatI AvuM chuM. mArA garIbanuM koI kAMI leze nahi. pachI huM laI jaIza. pelAe kahyu : A kaMI bhADUtI UMTa nathI, savArIno UMTa che. nazAmAM hato eTale mAjInI vAta uDADI mUkI, ane jato rahyo. be gAu gayo tyAM nazo utarI gayo. ene akkala AvI H ATalI moTI uMmaranA mAjI ane A vRddhAvasthAe ATalA taDakAmAM eka maNa vajana uMcakIne jAya che. nakkI e poTalAmAM kAMI kiMmatI vastu hovI joIe. meM mUrkhAe bhUla karI. UMTa upara poTaluM mUkI laIne nIkaLI gayo hota to mAjI mane kyAM pakaData ? poTalAmAM ochAmAM ocho baso rUpiyAno mAla to haze ja. nazAe mane samaja pADI nahi. pachI vicAra Avyo : hajI kyAM bagaDI gayuM che. lAva pAcho jAuM. e UMTa laIne pAcho pharyo. mApha karajo, mAjI, jarAM pIdhuM hatuM eTale khyAla na rahyo. bAkI huM to tamAro dIkaro kahevAuM. lAvo poTaluM huM laI jAuM. pelAe naramAzathI kahyuM. A sAMbhaLI DozIe kahyuM : "have nahi ApuM,'" pelAe savAla karyo : '"kema ?'' mAjIe javAba Apyo : "tane je kahI gayo e pAcho mane ya AvIne kahI gayo. tane jeNe kahyuM ke tuM laI Ava e mane paNa kahI gayo ke have ApIza nahi. e to jevo bhAva evo paDagho sAme paDyo." Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 ] te pramANe ja kahe che ahIM ziSyane doSa lAgato nathI, balke pariNAmavizuddhinA kAraNe lAbha ja thAya che. sarvatra zubha AlaMbanathI thayela AtmAnA pariNAma ja uttama che (= phala ApanAra che). pUjyoe (zrI bhadraSADusvAmIkhe) khA (nIyenI gAthAmAM sevAze te) hyuM che. [601 ] kiM tadityAha [ svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute paramarahassamisINaM, samattagaNipiDagahatthasArANaM / pariNAmiaM pamANaM, nicchyamavalaMbamANANaM // 602 // vRtti:- 'paramarahasyaM' dharmaguhyaM 'RSINAme' tat 'samastagaNipiTakAbhyastasArANAM', viditAgamattattvAnAmityarthaH, yaduta 'pAriNAmikaM pramANaM' dharmmamArge 'nizcayamavalambamAnAnAM', zeSaM vyabhicArIti gAthArthaH // 602 // pUjyoe zuM kahyuM che, e kahe che- saMpUrNa Agamono sAra jANanArA ane nizcayanayanuM AlaMbana lenArA suvihitonuM "dharmamArgamAM cittanA zuddha ane azuddha pariNAma pramANa che'' evuM parama tattva che, arthAt AgamanA sArane jANanArA suvihito nizcayanayanI dRSTie cittanA zuddha ane azuddha pariNAmane pramANarUpa mAne che, bAhya kriyAo ja nahi. kAraNa ke bAhya kriyAo phala ApavAmAM anizcita che - zubhAzubha bAhya kriyAothI phaLa maLe ja evo niyama nathI. [602] etadevAha aMgAramaddagassavi, sIsA suasaMpayaM jao pattA / pariNAmavisesAo, tamhA eso ihaM pavaro // 603 // vRtti:- 'aGgAramarddakasyApya' bhavyAcAryasya 'ziSyAH zrutasampadaM yataH prAptAH ' bhAvarUpAmeva 'pariNAmavizeSAt ' chadmasthanirUpaNayA zuddhAdityarthaH, 'tasmAdeSa:'- pariNAma: 'iha' paralokamArge 'pravara' iti gAthArtha: / / 603 // A ja viSayane kahe che kAraNa ke abhavya aMgAramardakasUrinA paNa ziSyo chadmasthanI dRSTie zuddha pariNAmathI bhAvazrutasaMpattine pAmyA. AthI paralokanA mArgamAM pariNAma zreSTha che. (= phala ApanAra che.) [ 603] yathA vidhistamAha eso puNa rAgAIha' bAhio visayasaMpayaTTo u I sumANAbhogAo, IsiM vigalo'vi suddhotti // 604 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 266 vRtti - " punaH'-pariNAme "miravAtiH' san viSayasaMpravRttaza, viSayAmI, 'sUkSmAnAbhogAt' sakAzAd 'ISadvikalo'pi'-viSayAnyathAtvAdinA, 'zuddha iti' gAthArthaH / / 604 // pariNAma viSe jevo vidhi che te pramANe pariNAmanuM varNana kare che- A (ArAdhya) guru che evA pariNAma rAgAdithI abAdhita hoya, arthAt vyaktirAga AdinA kAraNe thayelA na hoya, tathA aviSayamAM nahi, kiMtu viSayamAM pravRtti hoya, arthAt ayogya guramAM nahi, kiMtu yogya gurumAM A guru che evA pariNAma thayA hoya, to te pariNAma zuddha che. tathA sUkSmatAthI na jANI zakavAnA kAraNe ayogya gurumAM gurunA pariNAma thaI jAya to te pariNAma paNa zuddha che. [604] etadeva samarthayannAha___chaumattho paramatthaM, visayagayaM savvahA na yANAI / seamamicchattAo, imassa maggANusArittaM // 605 // vRttiH- 'chadmasthaH paramArtha' yAthAtmyaM 'viSayagataM sarvathA na jAnAti', tacceSTAvyabhicArAt, 'zreyaH amithyAtvAd'-Astikyena 'asya' chadmasthasya 'mArgAnusAritvam' AgamapAratantryamiti pathArtha che60% | A ja viSayanuM samarthana kare che-. chabastha jIva viSayanuM = gurunuM sAcuM svarUpa sarvathA na jANI zake, kAraNa ke tenI bAhyaceSTA ane aMtarano meLa na hoya evuM bane, arthAt bAhyaceSTA sArI hoya, ane aMtara sAruM na hoya evuM bane, chatAM chadmastha jIva viSayanI = gurunI bAhyaceSTA sArI hoya ane ethI te bAhyaceSTAnA AdhAre tenA upara zraddhA rAkhe to tenAmAM AgamanuM pAtaMtrya che (Agamane anusare che,) ane tethI tenuM kalyANa thAya. [605] vyatirekamAha jo puNa avisayagAmI, mohA saviappanimmio suddho| uvale va kaMcaNagao, so tammi asuddhao bhaNio // 606 // vRttiH-'yaHpunaraviSayagAmI pariNAmoM mohAtsvavikalpanimmitaHzaddho',navastusthityA, 'upala iva kAJcanagataH' dhattUrakAdidoSAt 'sa tatrAzuddho bhaNitaH' tattvajJairiti gAthArthaH / / 606 // uktathI viparIta kahe che paNa mohanA (= tattvarucinA abhAvanA) kAraNe, vastusthitithI nahi, kiMtu potAnI matikalpanAthI pariNAma thayA hoya to te pariNAmane tattvajJoe azuddha kahyA che, arthAt jeNe dhaMtUro Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 ] [svopajJavRtti-gurjarabhASAbhAvAnuvAdayute pIdho hoya tene badhuM pILuM dekhAya ethI te paththarane paNa sonA tarIke jue, tema mohanA kAraNe agurumAM paNa gurunI buddhi thAya to paNa te pariNAma azuddha che. [606]. atraivopacayamAha mottUNukkaDadosaM, sAhammAbhAvao nahi kayAi / havai atatte tattaM, ii pariNAmo pasiddhamiNaM // 607 // vRttiH-'muktvotkaTadoSa'prANinaM sAdhAbhAvAt'kAraNAt nahikadAcit', kimityAha'bhavatyatattvetattvam, iti'-evambhUtaH 'pariNAmaH, prasiddhamidaM loke iti gAthArthaH / / 607 // devayajaimAIsuvi, eso emeva hoi daTThavvo / visayAvisayavibhAgA, buhehi~ mainiuNabuddhIe // 608 // vRttiH- 'devatAyatyAdiSvapyeSaH'-pariNAma "evameva bhavati draSTavyaH, viSayAviSayavibhAgAt' liGgazuddhyA, 'budhairmatinipuNadRSTyA', iti gAthArthaH // 608 // A viSayamAM ja vizeSa kahe che- atattva ane tattvamAM samAnatA na hoya, (arthAt atattva ane tattvano bheda sAmAnyathI khyAlamAM AvI jAya.) AthI utkaTa (ajJAnatA, dRSTirAga vagere) doSavALA jIvane choDIne bIjA koI (madhyastha) jIvane atattvamAM tattvanA pariNAma na thAya, arthAt nakalI vastumAM A asalI vastu che evA pariNAma na thAya, A binA lokamAM prasiddha che. (utkaTa mohavALA jIvane ja agurumAM gurunI buddhi thAya, jIne nahi.) [607] vidvAnome va bhane sAdhu sAha viSe 55 buddhipUrva sUkSma dRSTithI joIne bAhya liMgazuddhithI viSaya ane aviSayano vibhAga karIne A pramANe ja A pariNAma jANavA, arthAt deva ane sAdhunuM AMtarika jIvana jANavuM kaThina che, AthI temanuM bAhyajIvana ane bAhyaveza devane ane gurune yogya hoya to temane uddezIne thatA "A deva che, A sAdhu che" evA pariNAma zuddha jANavA, paNa temanA bAhyajIvana ane bAhyavezane sUkSmabuddhithI vAno prayatna to 42vo 4 me. [608] upasaMharannAha esA paidiNakiriA, samaNANaM vaniA samAseNaM / ahuNA vaesu ThavaNaM, ahAvihiM kittaissAmi // 609 // vRttiH- 'eSA pratidinakriyA' cakravAlasAmAcArI 'zramaNAnAM varNitA samAsena', saGkSiptarucisattvAnugrahAya sakSepeNetyarthaH, paJcavastuke dvitIyaM vastu vyAkhyAtam // atha tRtIyaM vyAcikhyAsayA''ha-'adhunA vrateSu sthApanAM yathAvidhiM' yathAnyAyaM 'kIrtayiSyAmIti' gAthArthaH // 609 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcavastuke pratidinakriyAdvAram ] [ 267 upasaMhAra kare che- sAdhuonI A pratidinakriyA (= cakravAla sAmAcArI) saMkSeparuci jIvonA anugraha mATe saMkSepathI kahI. paMcavastuka prakaraNamAM bIjI vastunuM vyAkhyAna karyuM. have trIjI vastunuM vyAkhyAna karavAnI IcchAthI kahe che. have vratomAM sthApanAne (vaDIdIkSAne) vidhi pramANe kahIza. [69]. iimati ?, vevAda paidiNakiriyAi ihaM, sammaM AseviAe~ saMtIe / vayaThavaNAe dhannA, urviti jaM joggayaM sehA // 610 // dvitIyaM dvAraMsamAptam // vRtti:- 'pratidinakriyayA iha samyagAsevitayA satyA', kimityAha-vratasthApanAyAH dhanyAH'puNyabhAjanAH upayAnti yad' yasmAt kAraNAd'yogyatAM zikSakA' iti gAthArthaH / / 610 / / iti pratidinakriyAnAmakaM dvitIyaM vastu / pratidinakriyA kahyA pachI vratasthApanA kahevAnuM zuM kAraNa che? e kahe che puNyazAlI navadIkSito pratidinakriyAnuM samyagu pAlana karyA pachI vratasthApanAne yogya bane che mATe ahIM pratidinakriyAnA varNana pachI vratasthApanAnuM varNana che. [610] pratidinakriyA nAmanI bIjI vastunuM varNana pUrNa thayuM. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 ] [paJcavastuke a gAthAGka: 1364 1365 937 934 545 253 1373 1649 905 1107 676 16 paJcavastukamUlagAthA'kArAdyanukramaH gAthAdyacaraNam gAthAGkaH / gAthAdyacaraNam aNuoga-gaNANuNNA aiguruo mohatarU 40 aNuoga-gaNANuNNA aipariNAmaga 980 aNuogI logANaM airegagahaNa 394 aNuogo vakkhANaM aisaiNo a 1481 aNukaMpAvio paDhamo aisaMkilesa aNuNAiritta paDilehaakarito a Na 1104 aNupAlio u dIho akasiNapavattayANaM 1224 aNubaddhavuggaho akahittA kAyavae 637 aNumoemo tesiM akkhaga saMthAro vA 837 aNubhUavattamANo akkhaMDaM guNaThANaM 1665 aNuvaTThaviaM sehaM aggAhAre bahugA 1237 aNuvattago a eso aggitti sA'giNI 1446 aNuvattaNAe~ sehA aggI mA eAo 1255 aNNANavAhigahiA accuggaparamasaMtA 887 aNNAbhAve jayaNAe~ accaMtamappamAo'vi 1562 aNNe agAravAsaM accaMtiasuhaheU 1560 aNNe u kasAIyA acchadaveNuvauttA aNNe gihAsamaM ajualiA ataraMtA 398 aNNe paratthavirahA ajjAo'gIANaM 1569 aNNe bhaNaMti jaiNo aTTha u goarabhUmi 299 aNNe bhaNaMti dhannA aDDhAijjA hatthA 806 aNNe sayaNavirahiA aNaccAviamavalia 239 aNNesipia evaM aNasaNamUNoariyA 845 aNNoNNAvikkhAe aNAvAyamasaMloe a 406 aNNaM ca tassa cAo aNAvAyamasaMloe va 399 aNNaMpiva appANa aNiAo vasahIo 1464 aNNaM vA abhiogaM aNiAo vasahIo 1471 ataraMta bAlavuDDhA aNisiTeM sAmannaM 751 / atilobhA pariaDaDa 17 1350 102 180 1203 389 74 1556 528 91 79 907 83 1690 1444 811 759 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [269 gAthAGka: 122 386 956 1436 863 1205 1454 209 279 984 53 765 21 gAthAdyacaraNam attaTThakaDaM dAuM atthammi rAgabhAve asthi jao Na ya esA atha vaMdiUNa deve addissakattigaM asaNammi a tao addhorugo'vi te anne u ittha vAse anne u paDhamagaM anne u bhuttabhogANa atraM ca jIviaMjaM apariNayaM davvaM aparivaDiasuhaciMtA appaDibaddho a sayA appaDilehia dosA appattaNo pAyaM appatte akahittA appabahuttAloaNa appamajaNaMmi dosA appariNayaparivAraM appaviriassa paDhamo appA ca hoti esA appAhArassa Na appuvvaM NAhijjai abbhatthA suhajogA abbhattho apamAo abbhAsajaNiapasarA abhitaraM tu pAyaM abbhujjayamaraNaM abbhujjayamegayaraM abbhuvagamiA gAthAGka: gAthAdyacaraNam 715 abbhuvagameNa 891 abbhuvagaryavi 1256 abbhaMgeNa va sagaDaM 1615 abhimaMtiUNa akkhe 1281 amamattA'parikkammA 238 alamittha pasaMgeNaM 827 alamittha pasaMgaNaM 149 allevaM payaIe 1687 avagAso Ayaccia avalaMbiUNa kajjaM avia tao cia avikoviaparamatthA 1206 aviNicchio Na samma 895 aviNIo na ya sikkhai 262 aviratimUlaM kamma 941 avisahaNA turiya 615 avvakkhittaM saMtaM 1520 avvocchittImaNa266 asai musAvAo 987 asaDheNa samAiNNaM 1302 asaNAibheabhinnassA 1261 asadAraMbhANa tahA 1392 asurasaraM acabacabaM 1495 asuhataraMDuttaraNa 1590 asuho a mahApAvo 514 assAmittaM pUA assIlo a Na jAyai 864 aha uggahaNaMtaga 1572 aha eaddosabhayA 1557 aha kaDDhiUNa suttaM 1433 / aha tasseva u pIDA 949 45 612 1640 329 1371 175 476 654 .882 361 1154 68 990 1309 825 1058 289 84 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 ] [paJcavastuke gAthAGka: gAthAGka: 1242 1243 1230 1056 1235 388 991 1011 138 1565 403 901 1711 505 1500 1384 994 1176 285 1460 1420 982 137 gAthAdyacaraNam aha taM Na ettha rUDhaM aha taM veagaM khalu aha tesiM pariNAme aha desaNAi NevaM aha pADho'bhimauccia aha bhuMjiUNa pacchA aha vakkhANeavvaM aha vayapariAehiM aha vaMdiuM puNo ahavA''NAbhaMgAo ahavA ubhayamuhaM ahavA vatthusahAvo ahavA vi cakkavAle aha sattamammi diahe aha samayavihANeNaM aha suttabhAvaNaM aha hojja niddhamahurAI ahiAsiyA u aMto ahikaMkhaMtehiM subhAsiAI ahigaNivittIvi ihaM ahigaya NAussagga ahigayaraM guNaThANaM ahigayasatthapariNNA aMgAramaddagassavi aMgIkayasAphallaM aMguTThaaMgulIhiM aMto niasaNI aMto niravayavi aMbassa ya niMbassa 1425 1469 1363 gAthAdyacaraNam A AIoccia paDibaMdhaAgamaparataMtehi AgArehiM visuddha Acelakkuddesia ANA ittha pamANaM ANAgijjho attho ANAparataMto so ArabhaDA sammadA Abhiggahie saddhA AbhoeuM khettaM Ame ghaDe nihattaM AyaparapariccAo AyaparasamuttAro Ayaria-uvajjhAe Ayaria-uvajjhAe AyariasiddhaseNeNa Ayarie a gilANe Ayario sAmaiyaM AyariyanisijjAe ArariyAI savve AyahiapariNNA AyahiamajANato AyahiaM jANato AyaMko jaramAI AyaMbile aniyamo AyANe nikkheve AyApavayaNasaMjama AyAravatthu taiaM AraMbhaccAeNaM AraMbhapariggahao 357 441 1007 1275 667 1492 613 565 473 469 1048 820 449 966 151 555 603 692 235 828 390 736 556 557 1432 152 815 419 .1429 1306 205 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH ] gAthAdyacaraNam AraMbhamaMtareNaM AraMbhavao ya imA ArAhago a jIvo ArAhago a jIvo ArAhiUNa evaM AloiUNa dose AloettA savvaM AloyaNamuDDhamahe AloyaNavAgaraNassa AvaNNassa maNeNa'vi AvassiaM nisIhia AvassiyAe jassa ya AsAyaNA vi nevaM Avassi NisIhi-michA AvAyadosa taie Aha'Na sevAe Aha' ppavahaNimittaM Aha guru khamAsamaNANaM Ahacca bhAvakaraNaM Ahacca bhAvakahaNaM Aha jaha jIvaghAe Aha Na caraNaviruddhA AhaNaNAI ditte Aha o'vi Na niyamA Aha na Nu tesi dIsai Aha ya guru paveaha AharaNaM siTTidugaM Aha viraipariNAmo AhAkammuddesiya AhAra- uvahi-sijjAsu AhArAo aNalo gAthAGka: 82 1251 1698 1208 1699 466 337 428 457 1515 1424 293 1013 1423 418 28 1583 1340 179 171 533 1663 416 1032 644 150 348 164 741 1651 647 gAthAdyacaraNam AhevaM pariccatto Ahe hiMsA vi ia aNiayavitti ia aNuogANNuNA ia appaNo thirattaM ia Agamajuttihi ia ee'vi a muNiNo ia egattasameo ia kayakiccehiMto ia caraNameva paramaM ia ciMtAvisaghAria ia tavaNimmAo ia daMsaNa'ppamAyA ia diTTheTThaviruddhaM ia dosuM pAsesuM ia nikkalaMkamaggA ia parikammiabhAvo ia paMcavatthugamiNaM ia pANAivahAI ia maNuAibhavakayaM ia mohavisaM ghAyai iarammi kasAIA iaraM tu jiNNabhAvA iarA u abhiNivesA iare'vA''NAuccia iare uniaTThA iaresu porisitigaM iaro'vi Thio saMto iaro saMdisahatti [ 271 gAthAGka: 1046 1228 1475 1314 906 1311 212 1406 1274 930 191 1394 918 1268 237 . 693 1390 1713 81 1093 1193 1197 1502 1179 1476 351 275 957 344 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 ] gAthAdyacaraNam ikkikkaM tAva tavaM icchaM veAvaDiaM icchAkAreNa'mhaM icchAmiccha tahakAra icchAmotti bhaNittA icchAmotti bhaNittA icchAmoti bhaNittA icchijja na icchijja iNamannaM tu pamANaM iha tu suAyatto itthaM ca dANadhammo ittheva patthavaMmI iya kusalapakkhaheU iya jo'paNNavaNijjo iya davvaliMgamittaM iya bhAviaparamattho iya maddavAijogA iyaresi kAraNeNaM iyaresi bAlabhAva iya savveNa'vi samma iriaM ca na sohijjA iriaM paDikkame iharA aNatthagaM irA u musAvAo iharA u riNaM paramaM iha chevaTTammi irA paramagurUNaM iha sattAmittAi iMgiNimaraNaM vihiNA iMgiNimaraNavihANaM iMdia - kasAya - jogA gAthAGka: 1391 1599 1337 1422 130 139 141 346 793 1361 1310 443 26 624 945 1404 1167 898 72 1716 367 317 1221 933 969 1675 1356 1084 1622 1623 1387 gAthAdyacaraNam iMdiyajogehiM tahA iMdIvarammi dIvo Isi avaNayagattA Isi kAUNa suhaM uubaddhe vAsAsu u umA samaIA ukkosao cauddhA ukkosa tIsamAse ukkosa puvvakoDI ukkoso aTThaviho ukkhittamAi caragA uta ugAhima ajjaM ucie kAle esA ucie kAle vihiNA ciyAdvANAo uccArAi athaMDilauccAre pAsavaNe u ujjuga gaMtuM paccAgaiA uttu saparivAro uTTheti nisijjAo uDDhamaho gatto uDDhAivihANaMmivi uDDhaM gharakoilAI uDDhaM thiraM aturiaM uttamamiaM payaM uttarapuvvA pujjA udaulAi paricchA udiTThakaDaM bhuMjai [ paJcavastuke gAthAGka: 1388 1287 672 219 1330 713 785 794 1539 788 303 783 1467 1592 548 1149 664 1435 300 1362 964 248 252 338 233 1347 426 668 1202 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [273 - gAthAdyacaraNam ussAriUNa vihiNA ussAsAo pANU ussuttA puNa bAhai UNattaM Na kayAi UsAriUNa vihiNA UsAriUNa vihiNA gAthAGka: 495 1399 1178 1184 496 484 gAthAdyacaraNam uddesiya sAhumAI uppaNNA uppaNNA uppAyaNa saMpAyaNa ubhayakaDobhayabhogA ubhayAbhAve'vi kuo ummaggadesao maggaummAyaM va labhijjA uvaesaM puNa viarai uvaogo evaM khalu uvagaraNagoarA uvagaraNavatthapatte uvagaraNaM uvagAre uvagaraNaMpi dharijjA uvagaraNaM vAme urugaMmi uvagaraNaM suddhesaNauvagArAbhAve'vi hu uvajIvaNAkayaM jai uvaThAvio siatti uvariM hiTThA ya pamajjiUNa uvavisai gurusamIve uvavUhiUNa sese uvasagga-gabbhaharaNaM uvasamaseDhIe khalu uvasaMpaNNANa jahA uvasaMpayAya kappo uvahANaM puNa AyaMbilAi uvahiM ca saMdisAvi uvvattai pariattai uvvattai pariattai ussagga samattIe ussappiNie dosuM gAthAGka: 744 464 753 1096 527 1655 568 1512 531 231 232 1385 769 429 1382 1273 75 578 314 962 1614 926 1498 985 ea guNavippamukkaM eaghosavimukko eamihamuttamaM suaM eammi pUiammI eassa u saMpADaNaeassa esa Neo eassa pahAveNaM eassavi paDiseho eassa heubhAvo eANa viseseNaM eArisA ihaM khalu eAriseNa guruNA eAsu thevathevaM ee u aNAesA ee u aNAdesA ee ceva u terasa ee ceva duvAlasa ee ceva ya vatthU ee ceva vibhAgA eeNa u rahiAiM eeNa jo visuddho eeNa jaMti keI eeNa na bAhijjai 1318 334 1110 1137 1220 1494 1597 900 917 1669 25 14 1396 257 259 781 779 986 589 554 1625 1672 454 1487 411 913 1081 856 1073 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] [paJcavastuke 685 gAthAdyacaraNam eeNa so kameNaM eeNaM cia sesaM eeNaM nAeNaM eeNaM bAhijjai eesi pabhAveNaM eesimaMtare vA eesi vayapamANaM eesiM satta vIhI eehiM jo na suddho eehito aNNe eaM aNubhavasiddhaM eaM egaMteNaM eaM khalu NANattaM eaM ca uttamaM khalu eaM ca ettha evaM eaM ca bhAvasAhU eaM paccakkhANaM eaMpi guruvihArAo eaMpi na juttikhamaM eaM bhUmimapattaM eaMmi appamAo ekkaM duticaupaMcaekkikkapaDiggahagA ekikko saMghADo ekko vA''yapaeso egattabhAvaNaM egattabhAvaNAe egaMtA nicco'vi egaMteNa u nicco egAe vasahIe egidiAi aha te 1537 gAthAGka: gAthAdyacaraNam 1397 egidiAibheo 221 egidiyAikAyA 641 egUNavIsagassa 1077 egeNa kayamakajjaM egeNa ceva tavao 630 ego a esa bhayavaM 57 ego AyA saMjogia 1480 etto a imaM evaM 1024 etto uvaogAo 1223 ettoccia ukkosA 855 ettoccia NidiTTho 1053 ettoccia NidiTTho ettoccia nidosaM 912 ettoccia paDiseho 1173 etto titthayarataM 1161 ettha imaM viNNeaM 551 ettha u kayasAmaiyA ettha u jaNavayaNAo 1233 ettha u vayAhigArA 619 ettha u savve thANA 163 ettha ya avaMcie Na 401 ettha yAvivegacAgA 1549 ettha ya AhAro 397 ettha ya pamAyakhaliyA 1171 ettha ya saTThA NeA 1402 ettha ya sAmAyArI 1405 ettha rasaloluAe 1086 ettha vi mUlaM NeaM 1094 ettha sarIreNa kaDaM 1478 etthaM ca vitahakaraNaM 1232 | etthaMpi tA sahAvo gAthAGka: 1259 638 588 591 377 1434 1403 1566 1400 563 1190 1307 1266 521 566 1170 448 1017 893 1602 1026 104 1689 897 18 718 1421 385 1706 1097 999 1052 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH ] gAthAdyacaraNam etthaM puNa paribhogo S etthA'NujANaNavihI emAi bhAvavAo mAI paDisiddhaM emeva bhAvakiriya emeva bhAvavittaM emeva ya pAsavaNe emeva ya majjhimayA emeva ya viSNeyaM eyammi goarAI eyaM pi na juttikhamaM eyAo bhAvaNAo eyAo viseseNaM eyANi gAravaTThA yANi paMcavatthU yANi paMcavatthU yANi paMcavatthU eyANi paMcavatthU eva Nivitti pahANA eva pattANaM pahu eva pavittiNisaddo eva pahANo eso evaM aparivaDie evaM uvavUheuM evaM karaMtehi imaM evaM kahaMci kajje evaM gurukulavAso evaM caNegabhaviyA evaM ca kusalajoge evaM ca ghaDai evaM evaM ca vayaNamittA gAthAGka: 382 1336 1109 580 121 684 442 618 698 1510 94 1661 1662 1648 1701 1702 1703 1704 1270 870 1321 1558 920 971 1712 537 694 593 1506 868 1240 gAthAdyacaraNam evaM cia dehavahaM evaM cia bhAvathae evaM cia majjhattho evaM cia vayiNINaM evaM ceva pamANaM evaM jIveNa kaDaM evaM phala evaM tattaM nAuM evaM tu te aDaMtA evaM daMsaNameva u evaM diTThataguNA evaM no kahiAgama evaM paDupaNe pavisao evaM patto'yaM khalu evaM pamAiNo kaha evaM payaIe ci evaM paropparaM moha evaM pavaTTamANasa evaM pi pAvaheU evaM bAyAlIsaM evaM maNeNa vaimAi evaM vasu ThevaNA evaM vasAI evaM viAraNAe evaMvihapariNAmA evaMvihamaNaMpi evaMvihA u aha te evaMvihANa deyA evaMviho u appA evaM sAmaiaM piha esa carittussaggo [ 275 gAthAGka: 1101 1144 1175 1359 795 1099 1441 1567 1477 916 1195 1288 312 1041 515 35 727 875 89 766 1169 931 705 874 472 1313 87 39 1089 517 482 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 ] [paJcavastuke - gAthAGka: gAthAdyacaraNam esaNa gavesaNa'NNe esA jiNANamANA esA paidiNakiriA esA ya hoi niyamA esA sAmAyArI eseva gamo NiamA eseva bohilAbho eseha thayapariNNA eso a jAyai daDhaM eso'vi samaM guruNA eso a vihArovi hu eso a hoi tiviho eso u uttamo jaM eso uNa se kappo eso puNa rAgAIha eso puNa sammattAieso ya sayA vihiNA eso puNa savvesiM 190 1216 1117 1155 812 395 396 824 1055 763 745 gAthAGkaH | gAthAdyacaraNam 761 114 kaiyA sijjhai duggaM 609 kajjaM icchaMteNaM 1264 kaTThAI vidalaM 1482 kaDugosahAijogA 1523 kappA AyapamANA 1612 kappeUNaM pAe 1312 kappeUNaM pAe 189 kamaDhapamANaM udara1327 kammAi tassa bhAvattaNaMpi 1369 kammAi saMkii tayaM 1693 kammANarAyabhUaM 1025 kammAvayavasameaM 1474 kammuddesiyacarima 604 kayajogasamAyArA 1697 kayapaccakkhANo kayapAvo'vi maNUso 784 kayamittha pasaMgeNaM kayamittha pasaMgeNaM kayamittha pasaMgeNaM 783 kayamittha pasaMgeNaM 339 karaNAi tiNNi jogA 1580 karapAyabhamuhasIsa 1427 kalusadave asaI 1440 kallANANi a ihaiM 304 kahakahakahassa hasaNaM 109 kahaNAi avakkhitaM 1213 kahaNAI vakkhitte 1448 kaha ghetthimotti pacchA 838 kaha puNa hojjA kamma 1367 / kahiUNaM kAyavae 567 o okacchia vekacchi oNamaopaDivajjA ovakkamaNaM evaM ovAse taNaphalae ovAso'vi hu etthaM osakkaNa abhisakkaNa osaraNe jiNabhavaNe osaraNe balimAi ohANaM amhANa vi oheNa jassa gahaNaM oheNaM savvaccia 752 286 537 461 1301 1553 1571 1670 1164 332 417 1027 1631 330 328 292 1459 663 . Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [277 D gAthAGka: 1470 1374 1668 1236 185 936 842 1246 358 117 862 207 1333 30 1555 gAthAdyacaraNam kaMkhijjai jo attho kaMdappadevakibbisa kaMdappAIvAo na kaMdappe kukkuie kAiyamAiyajogaM kAussaggaMmi Thio kAuM paDiggahaM karayalaMbhi kAyanirohe vAse kAyavvaM ca maimayA kAyA vayA ya te kAraNamAlaMbaNamo kAravaNe'vi atassiha kAlakkameNa pattaM kAlaparihANidosA kAlaparihANidosA kAlaparihANi dosA kAlamakAle saNNA kAlAikkata uvaTThAvaNA kAle apahuppaMte kAle abhiggaho puNa kAlo'vi vitahakaraNe kAlo goaracariaM kAlocia guNarahiA jA kAlocia guNarahio jo kAlo cia tayabhAve kAlo cia suttatthe kAlo sahAva niaI kiikammaM vaMdaNagaM ki aneNa tao ccia kiM etto kaTThayaraM ki kAhAmi ahaNNA gAthAGka: gAthAdyacaraNam 196 kiM NAgaya'ttha taiA 1628 kiM Nu vihAreNa 1667 kiM tu asaMkhijjAI 1630 ki tesiM daMsaNeNa 287 ki pAvassa sarUvaM 320 ki pi ahaaMpi 340 kiM puNa avasesehi 324 kiM puNa visiTThagaM 840 kukkuDiaMDagamittaM 1637 kulaputto tagarAe 1517 kusalAsayaheUo 1121 kei avijjA gahiA 581 kei Na hoi saladdhI keI bhaNaMti eso 37 keI bhaNaMti bAlA keI bhaNaMti mUDhA 393 keccira kAlaM vasahiha 712 kesiMci viNayakAraNaM 335 koua bhUIkamme 301 ko NAma sArahINaM 998 kotthalagArI gharagaM 444 koppara paTTagagahaNaM 1322 ko vA kassa na.sayaNo 1320 kohAipagArehi 935 kohapphalasambhAvaNa 946 1049 kha 456 khajjUramuddiyAdADimANa . 1037 khaliyamiliyavAiddhaM 1603 khaMtAi sAhudhamme 1462 | khaMdhegaraNI cauhattha 278 52 134 1437 697 1642 274 670 107 652 758 381 128 858 832 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 ] [paJcavastuke gAthAGka: 1181 31 725 1135 gAthAdyacaraNam khAmittu kariti tao khAmittu tao evaM khAmei tao saMgha khitte kAlacaritte titthe khitte kAlacaritte titthe khitte duheha maggaNakhitte bharaheravae khIradahinavaNIyaM khuddaiArANaM cia khoDaNapamajjavelAsu 669 1324 247 1685 42 678 689 553 294 599 226 gAthAGka: gAthAdyacaraNam 502 gIassa Na ussuttA 478 gItattho kaDajogI 1415 gIyANi a paDhiANi 1483 guNasamudAo saMgho 1527 guravo vAmagapAse 1485 guruaraguNamalaNAe 1529 guruuggaho aThANaM 371 gurukammao pamAo 873 gurukammANaM jamhA 255 gurugacchavasahi guruguNajuttaM tu guruNA'NuNNAyANaM 1534 guruNA apesiyANaM 1507 guruNAvi caraNajoe 1379 guruNo'vi kaha na doso 1550 gurudaMsaNaM pasatthaM 1378 gurudANasesabhoaNa760 gurupaccakkhANa413 gurupariosagaeNaM guruparivAro gaccho 359 gurupharisAhigakahaNe gurumAisu jaiavvaM 333 gururAheha Na Niamo 1714 gurusaMjamajogo'vi 803 gUhai AyasahAvaM 805 gehAINamabhAve 804 goaramAiANa 225 gomahisuTTipasUNaM 1329 1317 1180 / ghayaghaTTo puNa vigai gaNao tiNNeva gaNA gaNaNatti sayapahuttaM gaNaNikkhevittirio gaNamANao jahaNNA gaNiuvajhAyapavittI gabbhaparisADaNAi gamaNa maNunne iyare gayajovaNNAvi gahaNe pakkhevaMmi a gaMbhIra-mahuraphuDavisaya gAratthiabhAsAo gAhaggaM puNa itthaM gimhAsu tinni paDalA gimhAsu paMca paDalA gimhAsu huMti cauro gihiNo puNa saMpajjai gIattha jAyakappo gIatthA kayakaraNA gIattho u vihAro 690 726 549 260 1008 696 989 687 1514 1561 1641 187 899 372 379 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [279 gAthAdyacaraNam gAthAGka: 1473 1684 1010 1472 480 586 271 gAthAGkaH | gAthAdyacaraNam coaga evaMpi ihaM 208 coei kahaM samaNo 98 coei jaI jiTTho 220 coeI paDhamadiNe 1196 coei haMdi evaM coddassa vAsassa tahA 440 318 816 chaumattho paramatthaM 1338 chaumattho pariNAma 182 chakkAyarakkhaNaTThA 1574 chaTTammi diAgahiaM 373 chappurimA titiakae 836 chalieNa va pavvajjAkAle 487 chAei aNukuIe 267 cheasuAIesu 1653 723 111 jai'vi vayamAiehiM 492 jai evaM kiM gihiNo 710 jai evaM kIsa muNI jai evaM tA kiM puNa 217 jai evaM to kamhA 848 jai jiNamayaM pavajjaha 1133 jai NAma kammapariNai125 jaiNo adUsiassa 1598 jaiNo'vi hu davvatthaya 326 jai puNa nivvAghAo 291 jai puNa pAsavaNaM se jaibhAgagayA mattA 135 / jaivi na pAvai seki caiUNa'gAravA caiUNa gharAvAsaM caiUNa gharAvAsaM caukAraNaparisuddhaM caukoNa bhANakoNe caubhAgavasesAe cauraMgulamappattaM cauraMgula vihatthI cauvIsatthaya navakAra cattaMmi gharAvAse cattAri vicittAI cattAri huMti tillA cammatiyaM paTTadugaM caraNaM sAro daMsaNacarimAe porisIe caMkamaNAi satto caMkamiaM ThiamuTThiaM cAuddasiM paNNarasiM cAummAsiyavarise cAussAlAIe cAo imesi samma cArittavihINassa ciamaMsasoNiassa ciivaMdaNa thuivuDhi ciivaMdaNa rayaharaNaM ciMtAmaNI appuvvo ciMtittu jogamakhilaM ciMtittu tao pacchA citei kajjamannaM ceiakulagaNasaMghe 605 178 810 662 242 572 829 978 1012 186 1563 325 172 639 1153 1210 445 315 363 1610 885 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 ] [paJcavastuke % 3D gAthAGka: 594 947 560 503 1078 666 679 1071 1074 1069 47 120 gAthAdyacaraNam jai suhumaiArANaM jaccAiguNavibhUsiajaccAihiM avaNNaM jattha'mhe vaccAmo jattha u pamattayAe jamaNAibhavabbhattho jamiha suha bhAvaNAe jammajarAjIvaNamaraNajammajarAmaraNajalo jammaNasaMtIbhAvesu jamhA aporiseaM jamhA u abhissaMgo jamhA uttarakappo jamhA u doNha vi jamhA u paMcarattaM jamhA na dhammamagge jamhA vayasaMpannA jamhA samaggameaMpi jayaNAe vaTTamANo jayaNeha dhammajaNaNI jalathalakhahayaramaMsaM jallamalapaMkiANavi jassicchAe jAyai jassa jayA paDilehA jassa ya jogotti jaha jaha iha davvathayAo jaha ussaggaMmi Thio jaha khArAIhito jaha gahiapAlaNaMmI jaha ceva asuhapariNAmao jaha ceva u mokkhaphalA gAthAGka: gAthAdyacaraNam 866 jaha ceva u vihirahiyA 884 jaha jaha bahussuo 1639 jaha jaha suamavagAhai 414 jaha tassa na hoiccia 1076 jaha devANaM saMgIa 516 jaha pariharaI saMmaM 1611 jaha pAviaMpi vittaM 648 jaha paMcahiM bahUehi 1595 jaha paMcasu samiIsuM 1486 jaha maNavayakAyehi 1031 jaha loammi'vi vijjo 1152 jaha vAhio a kiriaM 1516 jaha vijjagammi dAhaM 992 jaM annANI kamma 1540 jaM imaM iyaM na dukkhaM jaM eaM eaM aTThArasasIlaMga932 jaM kiMci pamAeNaM 1172 jaM kiMci bhAsagaM daThUNaM 1263 jaM kevaliNA bhaNiaM 1262 jaMghAbalammi khINe 375 jaM ca cauddhA bhaNio 724 jaM tamaNAisarUvaM 198 jaM puNa aparisuddhaM 439 jaM puNa ea viuttaM 295 jaM bahuguNaM payANaM 1247 jaM bIaM cArittaM 1174 jaM visayavirattANaM 1043 jaM vIarAgagAmI 513 jaM vuccaitti vayaNaM 894 jaM so ukkiTThayaraM 119 / jaM so sayA vivAyaM 1707 1299 564 857 1162 1416 939 590 1522 1219 1059 1607 1147 1268 625 195 1146 1279 1304 1680 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [281 gAthAGka: 878 gAthAdyacaraNam jAe ucie a tayaM jAo a ajAo a jA khalu jahuttadosehi jA khalu pamattajogA jA ceva ya jiNakappe jA tattha dANadhArA jA devasiaM duguNaM jA ducarimotti jA puNa eaviuttA jAyasamattavibhAsA jAvaiA u suNitI jAvaMtiA u sijjhA jiNakappatti a dAraM jiNakappAbhiggahiyaM jiNakappiapaDirUvI jiNakappiA va tahiyaM jiNakiriAe~ asajjhA jiNadiTThamevameaM jiNadhammasuTThiANaM jiNapaNNattaM liMgaM jiNapUAe~ vihANaM jiNabiMbakAraNavihI jiNabiMbapaiTThAvaNajiNabhavaNakAraNAdi jiNabhavaNakAraNavihI jiNabhavaNAivihANajiNavayaNameva tattaM jiNavayaNe paDikuLaM jiNasAsaNassa'vaNNo jiNasuddhAjahalaMdA jiNA bArasarUvANi gAthAGka: gAthAdyacaraNam 1383 jIaM jovvaNamiDDhI 1328 jIvattaM tersi tau 717 jIvadayaTThA pehA 1586 jIvasarIrANaMpi hu 1541 jIvAibhAvavAo jo 350 jIvAibhAvavAo baMdhAi450 jIvo aNAinihaNo 474 jIvo pamAyabahulo 1587 jugavaM tu khavijjattaM 1335 juttI suvvaNNayaM 1004 je iha sutte bhaNiyA 714 je kei mahApurisA 1457 je khalu pamAyajaNagA 1461 jeNa u te'vi kasAyA 1411 je daMsaNavAvannA je paDiAravirahiA je puNa tapparihINA 532 je vaNNAinimittaM 903 je sesA sukkAe jehiM saviyA Na dIsai 1140 jo AyareNa paDhamaM 1130 jo u paraM kaMpaMtaM 1157 joe karaNe saNNA 1217 jo ettha abhissaMgo 1112 jo koi parikileso 1150 jogiavasthAIo 1063 joggANa kAlapattaM 574 jo ceva bhAvaleso 22 jo jatto uppajjai 1376 jo jassa koi bhatto 771 / jo jahavAyaM na kuNai 643 258 1095 1080 1023 735 479 1582 1199 1200 860 1075 1389 1039 872 1547 49 169 369 1695 802 20 1654 1163 188 306 681 570 1215 463 757 1666 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 ] [paJcavastuke gAthAGka: 421 731 890 gAthAGka: 331 529 1226 1545 366 915 23 gAthAdyacaraNam jo jaMmi uummi kayA jo jAriseNa miti jo jeNaM bAhijjai jo puNa aNuvatteI jo puNa avisayagAmI jo puNa kiliTThacitto jo puNa tameva maggaM jo puNa mohei paraM jo bajjhajcAeNaM jo mAgahao pattho jovvaNamavivego jo saMjao'vi eAsu jo sAhU guNarahio jo hujja u asamattho jo heuvAyapakkhami 606 1683 1658 1660 1305 818 60 1629 1201 447 993 gAthAdyacaraNam NaTTaM calaM ca bhAsaM NaNu appamAyasevaNaNaNu tattheva ya Na tarijja jaI Natthi chuAe sarisA NaNu daMsaNassa sutte NamiUNa vaddhamANaM Na ya asthi koi anno Na ya etto uvagAro Na ya eyabheyao Na ya kammavivAgo Na ya kiMci aNunnAyaM Na ya NANaNNo so'haM Na ya Nicchaovi Na ya tavvayaNAo Na ya tassegaMteNaM Na ya tassa tesu vi Na ya te'vi hoMti pAyaM Na ya tesipi Na vayaNaM Na ya paDikUleavvaM Na ya paDhamabhAvaNa ya bahugANavi etthaM Na ya bahuguNacAeNaM Na ya bhayavaM aNujANai Na ya rAgAivirahio Na ya vayo ettha pamANaM Na ya veagayA evaM Na ya samaivigappeNaM Na ya sesANavi evaM NavaNIuggAhimae Na visiTThakajjabhAvo jhANaMmivi dhammeNaM 1505 1033 1559 1036 859 280 1092 1283 1244 1054 524 213 1241 1355 525 1238 1381 1214 1239 1014 1253 944 1060 511 1087 ThANaM ciTThati jahiM ThANaM pamajjiUNaM ThiakappammI NiamA ThiamaTThie a kappe 721 1002 1533 1499 Na Na a phaluddesapavittiu Na u kevalao jIvo Na kayAi io kassai Na karei maNeNAhAraNaccaMtasaMkiliTThAsu 1254 1100 1289 1166 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [283 gAthAGka: gAthAdyacaraNam Na hi rayaNaguNA'rayaNe NAivigiTTho a NAUNa evameaM NANassa hoi bhAgI NANAi tivihamaggaM NANAilAbhao khalu NAyaMbilameaMpi hu NiccaM viggahasIlo NitthAragapArago NippaDikammasarIro NipphaNNassa ya samma NipphAia jayaNAe NivvAghAimameaM NevaM paraMparAe mANaM No uvaThAvaNaecci No sappiNi ussapiNi 437 144 124 1066 1062 1139 675 880 1300 955 33 gAthAGkaH / gAthAdyacaraNam 1295 tatto a gurupariNNA 1575 tatto a gurU vAse 1705 tatto a jahAvihavaM 1358 tatto a tivvabhAvA 1657 tatto a davvasamma 24 tatto a paidiNaM 1455 tatto a paNNavijjai 1650 tatto a mAigAmassa 148 tatto'vi kIramANe 1519 tatto'vi do'vi 1132 tatto a vimalabuddhI 1129 tatto itthinapuMsA 1619 tatto cia bhAvAo 1291 tatto paveiAe 909 tattha cauridiAI 1488 tattha pahANo aMso tatthavi a jo taovi tatthavi a dhammajhANaM 1272 tatthavi a sAhudaMsaNa657 tatthAvAyaM duvihaM 243 tatthuggamo pasUI 1412 tadaho paribhava1521 tappuviA arahayA 499 tappuvvayaM jayatthaM 500 tappUApariNAmo 58 tabibassa paiTThA 309 tammi sai suhaM neaM 1564 tamhA agAravAsaM punAo tamhA u aNasaNAivi 1290 tamhA u juttameaM 674 / tamhA u bhAvasamma 433 1682 952 642 1269 481 216 taahiganivvattIe taiammivi emeva taiaM pammajaNamiNaM taiAe alevADaM taiAe porusIe taie nisAiAraM taie nisAiAraM takkammakhaovasamo takkAlANuvaladdhaM takkAle uciassA taNagahaNAnalasevA tatto a Agamo jo tatto a kAravijjai 1158 407 740 51 1136 290 1138 1249 1029 206 850 177 1065 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284] [paJcavastuke % 3D gAthAGkaH 56 1659 1449 923 48 1604 1189 729 13 gAthAdyacaraNam tamhA u suhaM jhANaM tamhA u siddhameaM tamhA gihAsamarato tamhA jahuttadosehiM tamhA je iha satthe tamhA Na vayaNamittaM tamhANuvattiyavvA sehA tamhA titthayarANaM tamhA titthayarANaM tamhA na dikkhiavvA tamhA nirabhissaMgA tamhA pavayaNagurti tamhA baddhassa tao tayabhAvammi a asuhA tavabhAvaNaNANattaM tavabhAvaNAe~ paMciMditayabheammi aniamA tavvAvAra viuttaM Na ya tavaso a pivAsAI tassa'vi ya aTTajhANaM tassa upavesaniggamatassamudAyAo cia tassa ya pAyacchittaM tassa vi a imo neo tassa vi evamajogA tasseva ya samarAgAbhAvaM tasseva ya sa sahAvo tasseva ya jhAejjA tasseva yAnilAnalAtaha annadhammiANaM taha 'bhuttabhogadosA gAthAGka: gAthAdyacaraNam 1677 taha 'bhuttabhogadosA taha taha uvahayamaio 184 taha kai jaNatti taha caramasarIrattaM 1204 taha ceva dhammavijjo 1245 taha ceva suhumabhAve 29 taha tillapattidhAraya688 taha pavayaNatthavattA 1325 taha bhavvattA'bhAvA 64 taha ya alakkhaNa203 taha ya viruddhakahAo 677 taha vi tayA adINo 1106 taha vee ccia bhaNiyaM 1676 taha saMbhavaMtarUvaM savvaM 1524 taha suadhammAo cci 1393 taM kasiNaguNoveaM 1102 taM khalu nirabhissaMga 1280 taM ca Na sissiNigAo 210 taMtammi vaMdaNAe taM puNa payaMpaeNaM 523 taM puNa vicittamittha 1061 taM hiyo kAUNaM 465 tA ArAhesu imaM 1118 tA eagayA cevaM 1035 tA eamAyarijjA 881 tA eamea vittaM 1045 tA eammi vi kAle 886 tA eIe~ ahammo 883 tA erisoccia 1079 tA eva viraibhAvo 71 / tA evaM saNNAo 46 929 680 682 1679 1297 1277 1044 1198 519 1334 1211 467 598 504 1591 1276 695 1128 1000 1252 1353 1183 1296 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [285 gAthAGka: 112 gAthAdyacaraNam tA kIsa aNumao tA kulavahuNAeNaM tA jaha na dehapIDA tA dhanANaM gIo tANa vi asaMkhA logA tANi ya jaINa jamhA tANiha poraseANi tA tassa pamANatte tA tasseva hiaTThA tA taha kAyavvaM te tA taM'si bhAvavijjo tA taMpi aNumayaM tA thevamiaMkajjaM tA natthi ettha doso tArisayassAbhAve tA saMsAraviratto tAhe durAloia tiNNeva ya pacchAgA tiNNeva ya pacchAgA tiNNeva ya pacchAgA tiNha sahassa puhuttaM titthayaro caunANI titthetti niyamao tini vihatthI cauraM tineva ya pacchAgA tipayakkhiNIkae tiri uDDha ahe musalI tivarisapariAgassa tivihA'tivAyakiriyA tivihaM havai nimittaM tivihaM hoi NimittaM gAthAGkaH | gAthAdyacaraNam 101 tisu uttarAsu taha 1357 tivihajogammi pasatthe 853 tihiM kappehiM na kappai 44 tIa bahussuyaNAyaM 1531 tIANAgayakaraNe 78 tIe a uvakkhaDiyaM 1285 tIe a aparibhoe 1298 tubbhehiM pi na eso 950 tubbhehiM sAmAiamAro tullamiamaNasaNAo 1351 tullA jahaNNaThANA 1218 te u paDisevaNAe 105 teUlesAe je aMsA te ceva uvihijuttA 1131 te ceva tattha navaraM 1185 te ceva tehiM ahiA 341 teNa paraM AvAyaM 789 teNa paraM puriseNaM 773 teNa paraMse sukke ooo teNassa vajjhanayaNaM 629 te tucchagA varAyA 841 tesi Namo tesi Namo 1491 tesi taoccia 792 tesiM tayaM payacchai tesipi bhAvacaraNaM 961 to AgamaheugayaM 241 to kaDDhiUNa naMdi 582 to te'vi tahAbhUA 1584 to pANavahAIA 1652 to vaMdaNagaM pacchA 1647 951 1468 1710 268 1465 1546 1354 147 852 1530 321 1696 595 322 33 432 431 201 223 1122 1600 981 1544 922 786 995 958 942 88 146 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 ] [paJcavastuke gAthAdyacaraNam tha thIvajjiaM viANaha thuidANaM jaha puvvi thuimaMgalammi guruNA thUlo Na savvavisao therANaM NANattaM thereNa aNuNNAe thevamuvakkamaNijjaM gAthAGka: 110 797 412 345 1431 653 425 davaguDapiMDagulA davaappakalusa asaI davvaguNapajjavehi a davakthayabhAvatthayadavvatthayaMpi kAuM davvAiANa gahaNaM davvAI aNukUle davvAI Abhiggaha davvAsaNNaM bhavaNAdavve bhAve a tahA davve bhAve a thao dasa ego a kameNaM dasakappavvavahArA dasa paNayAla visuttara dasavAsassa vihAo dahiavayavo u maMthU daMsaNasuddhinimittaM dArANuvAyamo iha dAvAnalamajjhagao dAhiNakareNa kane dikkhAvaehiM patto gAthAGka: gAthAdhacaraNam dijja Na u bhaggajhAmia720 dijjAhi bhANapUraM tu 552 dittA'dittA tiriA 490 dinne gurUhi tehiM 1070 divvAIuvasaggA 1548 divvAi mehuNassa ya 623 disipavaNagAmasUria1581 ditaga paDicchagANaM diti a to vaMdaNayaM diti tao aNusaTTi 374 dINo jaNaparibhUo 415 dIvatta sadIvA jA 959 dIsai kammAvacao 1209 dIsaMti a kei ihaM 1303 dukkhaM labbhai nANaM 661 dugasaMjoge cauro 1417 duguNo caugguNo 1509 duppaNihiyajogehiM 423 duvihaM uvahipamANaM 1113 duvihA sAhUNa disA 1111 duviho a hoi sAhU 405 dUmia dhUmia vAsia 583 dei tao muTThIo 404 devayajaimAIsu 584 devasiyA paDilehA 378 dese kulaM pahANaM dehammi asaMlihie 1418 dehe'vi apaDibaddho 384 deheNaM dehammi a 277 do ceva namukkAre 1326 | do ceva mattagAI 302 1346 353 192 1447 1108 97 1686 402 821 462 30 673 343 709 485 963 608 256 157 1577 215 1103 508 1003 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [287 gAthAdyacaraNam do chacca satta aTTha do thera khuDDathere doni tihatthAyAmA do puttapiA puttA dosammi a sai miti dosA jeNa nirujjhaMti 1596 55 dha dhaNNANa Nivesijjai dhaNNA ya ubhayajuttA dhaNNo'haM jeNa mae dhaNNosi tumaM NAyaM dhammakahA akkhittaM dhammatthakAmamokkhA dhammatthakAmamokkhA dhammatthamujjaeNaM dhammatthI diTThatthe haDhovva dhammapasaMsAe taha dhammaM kahaNNa kujjaM dhammami a aiAre dhAittaNaM karei dhAI dUi nimitte dhiibalaNibaddhakiccho dhiisaMghayaNAINaM dhUNaNA tiNha pareNaM gAthAGkaH / gAthAdyacaraNam 507 no aNasaNAivirahA 633 no itto hiamaNNaM 831 no uccAro etthaM 634 no uNA na'irittA 892 no kayapaccakkhANo no tivihaM tiviheNaM no purisamittagammA nobhayamavi jamaNAI 1348 na u taM ceva sarIraM 108 na u vaNNAinimittaM na u maNuamAiehiM 968 na kayAi khuddasattA 116 naNu gurukulavAsammI 67 naNu neamihaM paDhiaM na paraMparayAvi tao 1114 namukkAra cauvvIsagga 976 na ya esA saMjAyai 1123 na ya gIattho aNNaM 352 na ya taM sahAvao 1608 na ya sAmAiameaM 756 navakAra porasie 754 navaganivese dUrAo 1409 navaraM sammaM dhAraya 475 navi kAlAIhito 251 naMdAi suho saddo nANaNattIa puNo nANassa kevalINaM 356 nANAi a dUsiMto 1414 nANAINamabhAve 747 nANeNa savvabhAvA 921 / nAmAicaubheA gAthAGkaH 847 1601 1438 254 534 535 1284 1293 1098 368 38 861 702 928 983 453 204 1182 1286 526 506 273 960 1051 1119 561 1636 1656 943 559 niddhamahurAi puTiva nimmAo a tAhiM nIaduvAraMdhAre nive caraNAbhAve Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 ] [paJcavastuke gAthAdyacaraNam niameNa bhAvaNAo nicco vegasahAvo nicchayao dunneaM nicchayaNayA jamesA nicchayanaassa niddAmatto na saraI niddAvigahAparivajjiehiM 498 gAthAGka: gAthAdyacaraNam 364 paDivajjamANagA vA 1085 paDivajjamANa bhaiA 1015 paDivAIvia eaM 1207 paDisiddhavajjagANaM 914 paDupaNNa'NAgae vA paDhamadivasammi kamma 1006 paDhamAu kusalabaMdho paDhamA uvassayammI paDhamA sai aNumanne 610 paDhamillugasaMghayaNe 1419 paDhamillayasaMghayaNA 1624 paDhame vA bIe vA 391 paDhamaMpi jA ihecchA 972 paDhamaMmI egirdia paDhie a kahia 438 paNNarasaMgo eso 954 paNho u hoi 303 pattagaThavaNaM taha 826 pattagadhArINa puNa 787 pattAbaMdhapamANaM 1542 pattAINa pamANaM 1127 pattAbaMdho paDalA 1159 patto akappio iha 1456 pattaM pattAbaMdho 436 pattaM pattAbaMdho 237 pamhuTThamerasAraNa payaIe sAvajjaM payaragakaDacheeNaM 869 parapakkheDavia duhaM 854 paramaguruNo a aNahe 1588 | paramatthao na dukkhaM paidiNakiriyAi pakkhIpattuvagaraNe paccakkhai AhAraM pacchanne bhottavaM jaiNA pacchA ya so'NuyogI pacchAvi tassa ghaDaNe paTTaga mattaga sagauggaho paTTavasu aNuNNAe paTThIvaMso do paTTovi hoi tAsiM paDalAi~ rayattANaM paDibaddhA iyare'vi paDibujjhissaMti ihaM paDibujjhissaMte'NNe paDimatti a mAsAI paDilehaNA u duvihA paDilehaNA pamajjaNa paDilehiu~ pamajjaNa paDilehiUNa uvahiM paDivakkhajjhavasANaM paDivajjai a imaM khala paDivajjai a imaM jo gAthAGka: 1551 1536 628 1570 387 1466 1156 1395 430 1618 1430 1489 199 655 614 160 1645 799 oo 798 823 790 977 772 780 1034 491 136 263 100 360 409 1186 227 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [289 gAthAGka: 602 970 . 888 gAthAdyacaraNam paramarahassamisINaM paramo a esa heU paralogammi a sai parasAvajjaccAvaNapariaTTie abhihaDupariAo a dubheo parikaDDhiUNa pacchA parikammaM puNa iha parigalamANo hIrejja paricitie'iAre pariNAmavisuddhIe pariNAme asuhaM parivattiaM ca samma parivAliUNa vihiNA parisuddhamaNuTThANaM parisuddhaM puNa eaM pavajjaM paDhamaM dAraM pavvajjAe arihA pavvajjAe~ vihANaM pavvajjAe~ vihANaM pavvajjAjoggaguNehi pavvajjA nikkhamaNaM pavvaiago jao iha pavvayaNaM pavvajjA pavvAvaNa muMDAvaNa pavvAvaNa muMDAvaNa pavvAvio siatti pavvAviyassa'vi tahA pavvAvei Na eso pasiDhila palaMba lolA pasiDhilamaghaNaM gAthAGka: 1646 728 510 660 497 493 1554 1021 650 1452 1413 748 846 801 1605 742 1493 468 1386 284 459 347 1257 236 1368 1606 194 gAthAdyacaraNam pasiNApasiNaM sumiNe pasupaMDagesuvi ihaM paMca cauro abhiggaha paMcamagammi a suhumo pAusiathuImAI pAusiAI savvaM pAeNa caramakAle pANavahAIANaM pANAivAyaviramaNamAI pANagagahaNaM evaM pANipaDiggahapatto pAmiccaM jaM sAhUNa pAyacchittaM viNao pAyapamajjaNa heU pAyapamajja nisIhi pAyaM ussaggeNaM pAyaM ca teNa vihiNA pAyAhiNaM niveaNa pAraddhAvocchittI iNhi pAlei sAhukiriyaM pAsavaNaMpi a etthaM pAsaMgiabhogeNaM pAsaMDakAraNA khalu pAhuDiA jIe~ balI piaputtamAiANaM picchAmu tAva ee picchissaM etthaM iha pitiputta khuDDathere piMDo paDovva Na ghaDo pIDAgaratti aha sA pIDAgarIvi evaM 32 228 10 229 1407 910 671 1375 96 1439 543 716 1445 621 1380 1126 622 1088 1229 1250 1484 1528 575 573 1511 249 250 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290] [paJcavastuke gAthAGka: 181 gAthAGka: 834 115 1525 807 127 336 410 261 540 305 gAthAdyacaraNam pIDhaga nissijja daMDaga pucchagahaNA paricchA puNNe jiNakappaM vA puSphaphalodagarayareNupurao u ThaMti guravo purakamma pacchakamme purisAvAyaM tivihaM purisuvahivivaccAso purisaM tassuvayAraM purise paDucca ee puDhavAisu AraMbho puvvapaDivanagANa u puvvapaDivanagANavi puvvAbhimuho uttaramuho puvvAhIaM tu tayaM puvi asaMtagaMpi puvi pacchA saMthava puvudiDhe ThANe pubudiTThA a vihI puvvovaTThapurANe pehiti tavo potti gAthAdyacaraNam bahudukkhasaMviDhatto bahupIDAe a kahaM baMbhavayassa aguttI bAyAlIsesaNabArasavAsassa tahA bArasavihammivi tave bArasaviho'vi eso biatiacaukkabiiammi musAvAe buddhijuA guNadose beiMdiyAdao puNa 722 354 585 562 774 775 656 975 649 1508 1552 131 1496 755 319 435 617 953 bha bhagavaMte tappaccayakArI bhaNai a kuNa vakkhANaM bhaNai saladdhIaMpi bhaNiaM ca paramamuNihiM bhaNiUNa imaM paDhama bhaNNai egaMteNaM bhaNNai khuDDagabhAvo bhaNNai patto so Na bhaNNai saccaM eaM bhattapariNNAevi hu bhattaMvi hu bhottavvaM bhattibahumANasaddhA bhamuhaNayaNAiehiM bhayavaM dasannabhaddo bharaheNaviM puvvabhave bhavao'vi a savvavNU bhavajalahipoabhUaM bhavvatte sai evaM 996 965 1360 200 1370 1047 57 1042 1585 1626 738 phAsiyaM pAliaMceva 547 15 bajjhacaraNAu neaM bajjhANuTThANeNaM battIsa kavalamANaM battIsaMguladIhaM bahirassa ya aMdhassa 600 1022 768 814 640 1632 904 541 1292 155 1057 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [291 gAthAGka: 896 704 1194 1001 380 93 gAthAdyacaraNam bhANassa pAsa biTTho bhAyaNa pamajjiUNaM bhAvatthao a eso bhAvamavi saMliheI bhAviajiNavayaNANaM bhAvuga abhAvugANi bhAve aippasaMgo bhAvei bhAviappA bhAvemANassa imaM bhAsai duaM duaM bhAvaM viNAvi evaM bhikkhAariyA NiyamA bhikkhAyariA pANayabhikkhaM aDaMti AraMbhabhuMjittu bharahavAsaM bhUatthasaddahANaM bhUIa maTTiAe bhUtesu jaMgamattaM bhUmIkhayasAbhAviabhoaNakAle amugaM bhogAiphalaviseso bhomAI Nava jIvA gAthAGka: 269 276 1160 1593 539 734 1145 1594 889 1633 1177 1451 1428 218 542 1030 1644 156 646 550 1148 1165 gAthAdyacaraNam mottUNamAsakappaM mottUNa mihuvayAraM maggaNusAri payAhiNamajjaNa nisijja akkhA majjamahuNo Na kholA majjaMti a te pAyaM majjhatthA'saggAhaM majjhatthA buddhijuA majjhimatitthayarANaM mattagagayaM ajogaM maraNajayajjhavasiasuhaDamaraNapaDiArabhUA marudevIsAmiNIe mallAiehiM pUA maMsaMkuro iva samANamaMsanivatti kAuM mANaM tu rayattANe mAlohaDaM tu bhaNi mAsaM nivasai khitte micchattaM loassA micchaddiT ThIAvi hu mucchArahiANeso muttIe vabhicAro muttUNa abhayakaraNaM muhaNaMtaeNa gocchamuhaNaMtaga paDilehaNamuhapottI kesariA muMDAvaNAvi evaM muMDAvio siatti mUiMgaliAINaM mUluttaraguNasuddhaM 974 973 1490 764 520 1589 924 1212 645 808 750 1458 592 1688 839 197 222 270 mettAdI sattAisu mehAicchaNNesu mehunassa'iAro moei appamatto mokkho'vi abaddhassA mokkho'vi tapphalaM mottUNukkaDadosaM 1673 1401 659 1352 1105 70 607 / 451 791 1513 576 135 706 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 ] gAthAdyacaraNam mUsagarayaukre mUsagarayaukkere vAse rayamAirakkhaNaTThA rayatANa bhANadharaNaM rayaharaNaM muhapottI rAgaddosa virahiA rAgeNa va doseNa va rAgeNa saIMgAlaM rAyANuNNA NhavaNaga rAyA rAyANo vA lakkhijjai kajjeNaM lagAdisuttaraM laddhUNa sIlameaM la lahugurugurutaragammi laMdaM tu hoi kAlo liMgammi hoi bhayaNA liMge a jahAjoggaM levaDamalevaDaM vA levAlevaMti idaM lesA ya suppasatthA sAsu visuddhA loe a sAhuvAo logammi a uvaghAo logassujjaraM loguttamANa pacchA gAthAGkaH 272 809 800 283 776 355 620 362 224 635 170 1543 162 569 1538 1501 1040 298 1453 202 1503 1124 1323 142 153 gAthAdyacaraNam vaNI guNagaNaM vakkhANasamattI vakkhANeavvaM puNa vaktta pahu vajjai a saMkiliT ThaM vajjijja ya saMsaggaM vaNNAyaporase aM va vatthe appANami a vatthe kAuD DhaMmi a vayaNAo jA pavittI vayabhaMge gurudoso vayarakkhaNaM varaM varabohilAbhao so vavahAraNayA caraNaM vavahArapavattIivi vavahAro'vi hu balavaM vasahI pamajjiyavvA vaMdaMti ajjiyAo vaMdaMti tao sAhU vaMdittu tao tubbhaM vaMdittu tao pacchA vaMdittu NamokkAraM vaMdittu paveyaaha dattu puNo ho vaMdiya puTThaANaM vaMsagakaDaNokkaMpaNa vAsattANe paNagaM vAsaM koDIsahiyaM vAsAsu Natthi agaNI vAhissa ya khayaheU [ paJcavastuke gAthAGka: 1332 1009 1018 327 1627 730 1282 240 234 719 512 843 1267 1664 173 1016 264 154 967 1342 458 1343 146 140 129 708 835 1576 285 211 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [293 gAthAGka: 477 383 370 400 gAthAGka: 365 1278 796 877 43 gAthAdyacaraNam veaNa veAvacce veavayaNaM tu nevaM veAvaccakaro vA veuvva'vAvaDe veei juvANakayaM veo pavattikAle vekacchiA u paTTo veyavayaNammi savvaM veyAvaccaM paramaM vesavayaNehi hAsaM vesAlivAsaThANaM vosiria kAiyaM 342 460 822 1091 1497 830 1294 691 1634 349 316 65 54 gAthAdyacaraNam viaDaNa paccakkhANe vigaI pariNaidhammo vigaI vigaIbhIo vicchiNNe dUramogADhe vijaNammi masANAisu viTThANa sUaro jaha viNaeNa paTThavittA viNaeNa viNayamUlaM viNNAyavisayasaMgA viNNAyavisayasaMgA vitahakaraNaMmi turiaM vittaMmi sAmigAIsu vimhavaNahomasiraviyaDaNa abbhuTThANaM viyaNa'bhidhAraNa vAe vivihaNiveaNavisaghAirasAyaNavisama paloTTaNa visayA a dukkhaheU visayA ya dukkharUvA vissoasiyArahio viharaMtANaM pAyaM vihiANuTThANaparo vihiANuTThANamiNaMti vihiNA u thevathevaM vihiNANuvattiyA vihidANammi jiNANaM vihipAhaNNeNevaM viTiabaMdhanadharaNe vIhIe ekkAe vUDho gaNaharasaddo 246 686 1643 1671 665 1142 1192 420 34 879 908 1072 867 849 167 265 1248 1579 1408 1090 1222 749 711 sai appamattayAe saI eammi a evaM sai tammi vivegIvi sai taMmi imaM vihalaM sai pamhaleNa miuNA sai savvatthAbhAve sai suhabhAvassa sai suhabhAveNa sakaDuvabhogo'vevaM sakkhA u kasiNasaMjamasaggAmaparaggAmA saccamiNaM accheragabhUaM saccamiNaM taMmajjhe saccamiNaM nicchayao saccaM khu jiNAeso saccittaM jamacittaM sajjhAyaM sevaMto 1187 1143 1578 27 596 244 282 1479 1319 925 703 625 168 743 558 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 ] [paJcavastuke gAthAGka: 1463 471 470 1410 1050 1005 1638 762 1316 1621 lA 833 133 gAthAdyacaraNam sajjhAyAIsaMto saTThANe paDivattI saNNAe Agao sattahiarao a sattAvIsa jahaNNA sattIe saMghapUA sattekaTThANassa u satthuttaguNI sAhU satthe vihiA niravajja samabhAvammi ThiappA samabhAveccia samayaM tu aNegesuM sammattaMmi u laddhe sammaM annAyaguNe sammaM ahIyasutto samma kayapaDiAraM sammaM ca mokkhabIaM sammaM jahuttakaraNe sammaM dhammaviseso sammaM bhAveavvAI sammaM viAriavvaM sayameva'NupAlaNi sayameva AukAlaM savvajiANaM cia savvaNNusavvadarisisavvaNNUhi paNiyaM savvattha NirabhisaMgattaNeNa savvattha nirabhisaMgo savvattha niravayakkho savvatthApaDibaddho savvatthApaDibaddho gAthAGka: 902 1532 434 12 1535 1134 509 1191 307 1616 518 636 919 1064 11 871 1028 597 1020 876 865 536 1377 1038 1700 948 1151 1188 1518 1617 gAthAdyacaraNam savvapayatteNa ahaM savvassa jIvarAsissa savvassa samaNasaMghassa savvAsu bhAvaNAsuM savve'vi a kAlAI savve'vi u ussaggaM savve'vi Na paDibohe saMkia makkhia saMgahuvaggahanirao saMghayaNAbhAvAo saMghAime paro vA saMjamajogA etthaM saMjalaNANaM udao saMjoaNA pamANe saMjhAgayaM ravigayaM saMThavaNA sakkAse saMDaMsaM paDilehia saMtassa sarUveNaM saMtaM bajjhagaNiccaM saMtAsaMte jIve saMte'vi a eammI saMtesuvi bhogesuM saMdiTTho saMdiTThassa saMdisaha kiM bhaNAmo saMdisaha bhaNaMti saMpADie'vi a tahA saMpAtimarayareNusaMpAviUNa parame saMbhAvaNijjadosA saMbhujio siatti saMlihiUNa'ppANaM 627 767 113 1443 455 1083 1308 1082 522 193 988 1341 288 166 817 1349 62 579 1613 1691 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlagAthA'kArAdyanukramaH] [295 gAthAGka: 1366 1573 392 538 1681 408 452 737 427 611 41 gAthAGka: 1019 159 1344 601 940 1339 701 1620 1067 486 1708 1426 95 1266 483 494 gAthAdyacaraNam saMlehaNA ihaM khalu saMlehaNApurassarasaMvaraNaM tayaNaMtarasaMviggaaNNasaMbhoiANa saMviggapakkhio saMviggamasaMviggA saMvegasamAvaNNA saMsaggIe dosA saMsattaggahaNI saMsArakkhayaheU saMsAravirattANa ya saMsAraheubhUo sA iha pariNayajalasAmaiapuvvagaM taM sAmaiyaM kaDDhittA sAmAiamiha kaDDhai sAmAiassa bahuhA sArakkhaNatti tattheva sAraNamAiviuttaM sAsayavuDDhIvi ihaM sAhammiannasAhammiANa sAhijjA duraNucaraM sAhUNa jao kappo sAhobhAsiyakhIrAisia No te uvagAraM sia No suhAsayAo sia tattha suho bhAvo sia taM na sammavayaNaM sia teNa kayaM kamma sia pUAuvagAro sikkhAvio siatti gAthAdyacaraNam sisse vA NAUNaM sIle khAiabhAvo sIsammi pakkhivaMto sIsassa havai etthaM sIsANa kuNai kaha sIso'vi bhAviappA sIso sajjhilao sIhAIabhibhUo suadhammassa parikkhA suanANassussaggaM suabajjhAyaraNarayA suasaMghayaNussagge sukayaNNuA viNIA sukayaM ANattipiva sukkAe lesAe suciraMpi acchamANo suciraMpi acchamANo suttatthe NimmAo suttabhaNieNa vihiNA suttassa hoMti joggA suttaM puNa vavahAre sutteNa coio jo sudANa sahasseNavi suddhasayalAiArA suddhassa'vi gahiassA sunnahara deule vA suvvai a eavaiarasuvvai a vayararisiNA surajAlamAiehiM sussAmigAio suhagaMdhadhUvapANia 143 501 1442 700 1125 658 118 296 489 1694 733 732 1315 308 571 106 1709 746 851 1231 1234 85 1271 577 488 1120 310 165 1227 1635 683 1141 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 ] [paJcavastuke gAthAGka: 844 323 1674 183 544 1450 651 1068 819 1345 446 376 126 616 1168 979 1225 gAthAdyacaraNam so tAvasAsamAo so thevao varAo so puvvAvarakAle sobhaNadiNaMmi so ya Na theravihAraM solasa uggamadosA solasavAsAIsu a so hu tavo kAyavvo gAthAdyacaraNam suhajogavuDDhijaNayaM suhajogo a ayaM suhajhANAo dhammo suhajhANAo dhammo suhataruchAyAijuo suhumamavi hu aciattaM suhumAI jIvANaM suhumo asesavisao sUvodaNassa bhariyo sesaM jaha sAmaie sesA u jahAsatti sesA Na huti vigaI sehamiha vAmapAse sehassa tinni bhUmI soiMdieNa eaM so ussaggAINaM so khalu puSphAIo sogaM akkaMdaNa vilavaNaM so ccia paDibaddho so ceva bhAvaNAo so tappabhAvao gAthAGka: 1115 938 1372 123 1568 739 587 214 hatthAyayaM samaMtA hatthusseho sIsappaNAmaNaM harai rayaM jIyANaM harivaMsakuluppatti havai samatte kappe hiMDaMti tao pacchA huti bile do dosA hoi bale'vi a jI hoMti u vivajjayammi hoti guNA niameNaM hote'vi tammi vihalaM 422 313 132 927 1331 297 424 158 997 176 174 80 1678 1609 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 0 0 0 0 rihaMtariATasTanAprANioo prAthanlNa taka saMpUrNa TIkALA diAvAQgvAdavALapustako paMcasUtra dharmabiMdu cogabiMdu Atmaprabodha pAMDava caritra zrAddhadina kRtya vItarAga strota zIlopadezamAlA. yogadRSTi samuccaya paMcAzaka bhAga 1-2 paMcavastuka bhAga 1-2 bhavabhAvanA bhAga 1-2 zrAvaka dharma vidhi prakaraNa gurAtattva vinizcaya bhAga 1-2 upadezamAlA (puSpamAlA) bhAga 1-2 gujarAtI vivecana prabhubhakti zrAvakanA bAravratA jevI dRSTi tevI sRSTi mamatA mAre samatA tAre prabhu bhakti muktinI dUtI AhArazuddhithI Atmazuddhi cittaprasannatAnI jaDIbuTTIo svAdhIna rakSA-parAdhIna upekSA navakArano jApa miTAve saMtApa | tapa karIe bhavajala tarIe. (bAra tapa upara vistArathI vivecana) zrI zaMtrujya tIrtha sohAmaNuM AdhyAtmika pragatinA pAMca pagathiyA bhAvanA bhava nAzinI (bAra bhAvanA) premaguNa gaMgAmAM snAna karIe (pU. premasUrIzvarajI ma.sA.nI jIvana jharamara) sAdhanA saMgraha (vividha viSayono saMgraha) eka zabda auSadha kare, eka zabda kare ghAvA jIvana jItavAnI jaDIbuTTIo (cAra bhAvanA) agvAdavALA pustako hIraprasta pariziSTa parva catilakSaNa samuccaya caityavaMdana mahAbhASya AlayAsI varga mATenA pAko dhAturUpAvalI. zabdarUpAvalI siddhahemazabdAnuzAsana (madhyamavRtti bhAga 1-2-3) tattvArthAdhigamasUtra (pokeTa buka) vItarAga stotra (anvaya sahita zabdArtha-TIkAthI vItarAga stotra (anvayArtha-bhAvArtha) jJAnasAra (anvayArtha-bhAvArtha) tattvArthAdhigama sUtra (mahesANA pAThazALA dvArA prakAzita) A 10 ki praviOLAma Atmaprabodha zrAddhadina kRtya sirisirivAlakahA aSTAdazasahasrazIlAGgagranthaH (prAkRtaH) arihaMta ArAdhakadrara8nA AgAmI prakAzano upadezapada saTIka bhAvAnuvAda, zrAddhavidhi prakaraNa saTIka bhAvAnuvAda (9e 9e @ 9e @ Tejas Printers AHMEDABAD PH, (079) 6501045 www.jainelibrary