________________
१८ ]
[स्वोपज्ञवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते 'यस्तानि' स्खलितानि 'अपनयति सम्यक्' प्रवचनोक्तेन विधिना 'गुरुत्वं तस्य सफलं' गुणगुरुत्वेन । इति गाथार्थः ॥ १८ ॥
वणी
પૂર્વના પ્રમાદના અભ્યાસથી દીક્ષામાં ભૂલ કોની ન થાય ? અર્થાત્ છબસ્થમાત્રની ભૂલ થાય. કારણ કે પ્રમાદ અનાદિકાળથી અભ્યસ્ત (રૂઢ થઈ ગયેલો) હોવાથી એકાએક દૂર ન થઈ શકે. આથી શાસ્ત્રોક્ત વિધિથી શિષ્યોના દોષોને દૂર કરવામાં ગુરુપણું સફળ બને છે. કારણ કે ગુરુપણું ગુણોથી છે, પદ વગેરેથી નહિ. શિષ્યોના દોષોને દૂર કરનારા પોતાના ગુણોથી તે ५२भार्थथा गुरु बने छे. [१८] एतदेव लौकिकोदाहरणेन स्पष्टयति
को णाम सारहीणं, स होज्ज जो भद्दवाइणो दमए ।
दुवे वि अ जो आसे, दमेइ तं आसियं बिंति ॥ १९ ॥ वृत्तिः- 'को नाम सारथीनां स भवेत् यो भद्रवाजिनः' शोभनाश्वान् ‘दमयेत्', न कश्चिदसौ असारथिरेवेत्यर्थः । 'दुष्टानपि तु योऽश्वान् दमयति' शोभनान् करोति, 'तं सारथिं ब्रुवते' लौकिकाः । पाठान्तरे वा, 'तमाश्विकं ब्रुवते' । इति गाथार्थः ॥ १९ ॥
ઉક્ત વિષયને જ લૌકિક ઉદાહરણથી સ્પષ્ટ કરે છે–
જે ભદ્ર (= સરળ-શાંત) અશ્વોનું દમન કરે તે સારથિ કેવી રીતે કહેવાય? પરમાર્થથી તે સારથિ જ નથી. જે દુષ્ટ અશ્વોને દ=સરળ બનાવે તેને (સમા) લોકો સારથિ કહે છે. [૧] शिष्याननुपालनेन गुरोर्दोषमाह
जो आयरेण पढमं, पव्वावेऊण नाणुपालेइ ।
सेहे सुत्तविहीए, सो पवयणपच्चणीओ त्ति ॥ २० ॥ वृत्तिः- 'यो' गुरुः ‘आदरेण'-बहुमानेन 'प्रथमं प्रव्रज्यां ग्राहयित्वा' पश्चात् 'नानुपालयति शिष्यकान् सूत्रविधिना', स किमित्याह-'स प्रवचनप्रत्यनीकः' शासनप्रत्यनीकः । इति गाथार्थः ॥ २० ॥ एतदेवाह
अविकोविअपरमत्था, विरुद्धमिह परभवे अ सेवंता ।
जं पावंति अणत्थं, सो खलु तप्पच्चओ सव्वो ॥ २१ ॥ वृत्तिः- 'अविकोपितपरमार्थाः' अविज्ञापितसमयसद्भावात् 'विरुद्धं सेवमाना' इति योगः, 'इह परभवे च यं प्राप्नुवन्त्यनर्थं स खलु तत्प्रत्ययः सर्वः' अननुवर्तकगुरुनिमित्तः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
