________________
[ स्वोपज्ञवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते
ऊर्ध्वमित्यादिमूलद्वारगाथायाः अधिकृतप्रतिद्वारगाथायाश्च चरमद्वारव्याचिख्यासयाऽऽहतइअं पमज्जणमिणं, तव्वण्णऽद्दिस्ससत्तरखट्ठा । तक्खणपमज्जिआए, तब्भूमीए अभोगाओ ॥ २४३ ॥
वृत्ति:- 'तृतीयं प्रमार्जनमिति' द्वारपरामर्शः, इदं' तद्वर्ण' (हस्तवर्ण)' अदृश्यसत्त्वरक्षार्थमिति फलं, सम्भवमाश्रित्यात्र समययुक्तिः, 'तत्क्षणप्रमार्जिताया' एव पूर्व ' तद्भूमेः '-प्रत्युपेक्षणपृथिव्याः 'अभोगाद्', भूयः प्रत्युपेक्षणादिविरहेणेति । ['आगमे एवं भण्यते " यदुत यस्यां प्रत्युपेक्षणा क्रियते सा यद्यपि प्रत्युपेक्षणतः पूर्वं प्रमार्जिता तहावि पडिलेहणं काउं पुणो जाव न पमज्जिया ताव न भोत्तव्वा, एसा आगमियजुत्ती, न उण प्रमाणमङ्गीक्रियते । " ] इति गाथार्थः ॥ २४३ ॥
११० ]
હવે મૂલાર ગાથા (૨૩૩મી)ના અને પ્રસ્તુત (૨૩૯મી) પેટા દ્વારગાથાના છેલ્લા દ્વારનું વ્યાખ્યાન કરવાની ઈચ્છાથી કહે છે.—
ત્રીજીવાર પ્રમાર્જન દ્વારનો અર્થ આ પ્રમાણે છે- આ (ત્રીજીવાર) પ્રમાર્જન હાથના જેવા વર્ણવાળા હોવાથી ન દેખી શકાય તેવા જીવોના રક્ષણ માટે કરવામાં આવે છે. અર્થાત્ આસ્ફોટન કરતાં હાથ ઉપર જીવો ઉતર્યા હોય તો તેમની રક્ષા થાય એવી સંભાવનાથી આ પ્રમાર્જન સફલ છે. અહીં શાસ્રયુક્તિ એ છે કે- જે ભૂમિમાં રહીને વસ્ત્રોની પ્રતિલેખના કરાય છે તે ભૂમિનું વસ્ત્રનું પડિલેહણ કરતાં પહેલાં પ્રમાર્જન કર્યું હોવા છતાં પડિલેહણ કરી લીધા પછી ફરી તે ભૂમિનું પ્રમાર્જન नथाय त्यां सुधी ते लूमिनो उपयोग थ शडतो न होवाथी या प्रमार्थना दुराय छे. (न उण प्रमाण मङ्गीक्रियते = ) प्रभार्थना भाटे के हेतु (शास्त्रयुक्ति) भाव्यो ते प्रामाणिक तरी स्वीद्वारातो नथी. [२४३]
विहिपाहण्णेणेवं भणिउं पडिलेहणं अओ उड्डुं । एअं चेवाह गुरू, पडिसेहपहाणओ नवरं ॥ २४४ ॥
वृत्ति:- 'विधिप्राधान्यनैवम्' - ऊर्ध्वादिप्रकारेण भणितुम् (? ' भणित्वा') - अभिधाय 'प्रत्युपेक्षणां' प्रकान्तां 'अत ऊर्ध्वमेनामेव'- प्रत्युपेक्षणा' माह-गुरु : '-निर्युक्तिकारः 'प्रतिषेधप्राधान्येन' प्रकारान्तरेण 'नवरं', विधिप्रतिषेधविषयत्वाद्धर्म्मस्येति गाथार्थः ॥ २४४ ॥ आरभडा सम्मद्दा, वज्जेयव्वा अठाणठवणा य ।
पप्फोडणा चउत्थी, विक्खित्ता वेइआ छट्ठी ॥ २४५ ॥ पडिदारगाहा ॥ वृत्ति:- 'आरभडा' प्रत्युपेक्षणेति अविधिक्रिया, तथा 'सम्मर्दा' - वक्ष्यमाणलक्षणा 'वर्जयितव्या, अस्थानस्थापना च' - वक्ष्यमाणरूपा 'प्रस्फोटना चतुर्थी'-वक्ष्यमाणलक्षणा 'विक्षिप्ता' - पञ्चमी वक्ष्यमाणलक्षणैव 'वेदिका षष्ठी' वक्ष्यमाणस्वरूपैवेति गाथार्थः ॥ २४५ ॥
૧. [ ] આવા કાઉંસમાં મુદ્રિત પાઠ કોઈ પ્રતમાં છે અને કોઈ પ્રતમાં નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org