Page Text
________________
पञ्चवस्तुके प्रव्रज्याविधानद्वारम् ]
[७५
लखूण सीलमेअं, चिंतामणिकप्पपायवऽब्भहिअं । इह परलोए अ तहा, सुहावहं परममुणिचरिअं ॥ १६२ ॥ एअंमि अप्पमाओ, कायव्वो सइ जिर्णिदपन्नत्ते ।
भावेअव्वं च तहा, विरसं संसारणेगुण्णं ॥ १६३ ॥ वृत्तिः-'भूतेषु'-प्राणिषु जङ्गमत्वं' द्वीन्द्रियादित्वं, तेष्वपि'-जङ्गमेषु पञ्चेन्द्रियत्वमुत्कृष्टं'प्रधानं, 'तेष्वपि'-पञ्चेन्द्रियेषु 'मानुषत्व'मुत्कृष्टमिति वर्त्तते, 'मनुजत्वे आर्यो देश' उत्कृष्ट इति गाथार्थः ॥ १५६ ॥ 'देशे' आर्ये 'कुलं प्रधानमु'ग्रादि, 'कुले प्रधाने च जातिरुत्कृष्टा' मातृसमुत्था, 'तस्यामपि' जातौ 'रूपसमृद्धिरुत्कृष्टा', सकलाङ्गनिष्पत्तिरित्यर्थः, 'रूपे च' सति 'बलं प्रधानतरं', सामर्थ्यमिति गाथार्थः ॥ १५७ ॥ भवति बलेऽपि च जीवितं', प्रधानमिति योगः, 'जीवितेऽपि प्रधानतरं विज्ञानं, विज्ञाने सम्यक्त्वं', क्रिया पूर्ववत्, 'सम्यक्त्वे शीलसम्प्राप्तिः' प्रधानतरेति गाथार्थः ॥ १५८ ॥ 'शीले क्षायिकभावः' प्रधानः, क्षायिकभावे च केवलं ज्ञानं', प्रतिपक्षयोजना सर्वत्र कार्येति, 'कैवल्ये प्रतिपूर्णे प्राप्ते परमाक्षरो मोक्ष' इति गाथार्थः ॥ १५९ ॥ 'पञ्चदशाङ्गः'-पञ्चदशभेदः 'एष:'- अनन्तरोदितः 'समासतः'सक्षेपेण 'मोक्षसाधनोपायः'-सिद्धिसाधनमार्गः, 'अत्र'-मोक्षसाधनोपाये ‘बहु प्राप्तं त्वया', शीलं यावदित्यर्थः, 'स्तोकं सम्प्राप्तव्यं', क्षायिकभावकेवलज्ञानद्वयमिति गाथार्थः ॥ १६० ।। 'तत्तथा कर्त्तव्यं त्वया यथा तत्'-शेषं प्राप्नोषि स्तोककालेन', किमित्यत आह-'शीलस्य नास्त्यसाध्यं जगति,तत्प्राप्तत्वया',प्रव्रज्या प्रतिपन्नेति गाथार्थः ।।१६१॥ लब्ध्वाशीलमेतत्', किंविशिष्टमित्याह'चिन्तामणिकल्पपादपाभ्यधिकं', निर्वाणहेतुत्वेन, एतदेवाह-'इहलोके-परलोकेचतथासुखावहं परममुनिभिश्चरितम्'-आसेवितमिति गाथार्थः ।। १६२।। एतस्मिन्'-शीले अप्रमादो'-यत्नातिशयः 'कर्तव्यः सदा'-सर्वकालं 'जिनेन्द्रप्रज्ञप्ते' तीर्थकरप्रणीते, अप्रमादोपायमेवाह-'भावयितव्यं च तथा'-शुभान्तःकरणेन 'विरसं संसारनैर्गुण्यं' वैराग्यसाधनमिति गाथार्थः ॥ १६३ ।।
કેવો ધમપદેશ આપે તે કહે છે
જીવોમાં જંગમપણું=બેઇંદ્રિય વગેરે ત્રસપણું પ્રધાન (શ્રેષ્ઠ) છે. જંગમપણામાં પંચેદ્રિયપણું પ્રધાન છે. પંચેંદ્રિયપણામાં મનુષ્યપણું પ્રધાન છે. મનુષ્યપણામાં આર્યદિશ પ્રધાન છે. [૧૫૬] આર્યદિશમાં उहि (उथ्य) इस प्रथानछे. सभा (उय्य) ति प्रधान छे.तिभा ५९ ३५ (पो3-4iguथी २रित संपूर्ण शरी२) प्रधान छ. ३५मा बल प्रधान छ. जसमा वन (हायु) प्रधान छे. [१५७] જીવનમાં વિજ્ઞાન (=વિશિષ્ટ બુદ્ધિ) પ્રધાન છે. વિજ્ઞાનમાં સમ્યકત્વ પ્રધાન છે. સમ્યકત્વમાં શીલ (=ચારિત્રપ્રાપ્તિ) પ્રધાન છે.[૧૫૮] શીલમાં ક્ષાયિકભાવપ્રધાન છે. ક્ષાયિક ભાવમાં કેવલજ્ઞાન પ્રધાન छ. संपूर्ण अवसाननी प्रालित भोक्ष थाय छे. (प्रतिपक्षयोजना सर्वत्र कार्या=) विषयने 612 રીતે પણ વિચારવો. જેમકે-ક્ષાયિકભાવ વિનાનું શીલ, શીલ વિનાનું સમ્યકત્વ, સમ્યકત્વ વિનાનું વિજ્ઞાન, એમ ઉત્તર ઉત્તરના અભાવે પૂર્વ પૂર્વભાવો નિષ્ફલ કે ઉલટા હાનિકારક પણ બને. [૧૫]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001650 |
| Book Title | Panchvastukgranth Part 1 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Arihant Aradhak Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 322 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Religion, & Principle |
| File Size | 23 MB |