Panchvastukgranth Part 1

SR No.: 001650
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Rajshekharsuri
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Total Pages: 322
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Religion, & Principle
File Size: 23 MB

Page 195

-
१७० ]
[स्वोपज्ञवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते घयघट्टो पुण विगई, वीसंदणमो अ केइ इच्छंति । तिल्लगुलाण निविगई, सूमालिअखंडमाईणि ॥ ३७९ ॥ मज्ज महुणो ण खोला, मयणा विगईओ पोग्गले पिंडो ।
रसओ पुण तदवयवो, सो पुण नियमा भवे विगई ॥३८० ॥ वृत्तिः- 'क्षीरं दधि नवनीतं घृतं तथा तैलमेव गुडो मद्यं मधु मांसमेव च तथा उद्ग्राहिमकं च दशमीति' एषा विकृतिसङ्ख्येयेति गाथापदानि ॥ ३७१ ॥ पदार्थं त्वाह-'गोमहिष्युष्ट्रीपशूनां एडकानां' च सम्बन्धीनि 'क्षीराणि पञ्च' विकृतयः, न शेषाणि मानुषीक्षीरादीनि, तथा 'चत्वारि दध्यादीनि' दधिनवनीतघृतानि च चत्वार्येव गवादिसम्बन्धीनि, 'यस्मादुष्ट्रीणां तानि' दध्यादीनि 'न भवन्ति', महुडभावादिति गाथार्थः ॥ ३७२ ॥ 'चत्वारि भवन्ति तैलानि तिलातसीकुसुम्भसर्षपाणां' सम्बन्धीनि 'विकृतयः, शेषाणि डोलादीनां' सम्बन्धीनि 'न विकृतय' इति, डोलानि मधुकफलानीति गाथार्थः ॥ ३७३ । 'द्रवगुडपिण्डगुडौ द्वौ', कक्कबपिण्डवित्यर्थः, 'मद्यं पुनः काष्ठपिष्टनिष्पन्नं' सीधुसुरारूपं, 'माक्षिकपोत्तिकभ्रमरभेदं च त्रिधा मधु भवति' विकृतिरिति गाथार्थः ॥ ३७४ ॥ 'जलस्थलखचरमांसं' चरशब्दः प्रत्येकमभिसम्बध्यते, जलचरस्थलचरखेचरमांसं 'चर्मवसाशोणितं त्रिधैतदपि' विकृतिरिति योगः, तथा 'आद्यत्रयचलचलोद्ग्राहिमकानि च' म्रक्षणभृततवकपक्वानि त्रीण्येव घारिकावटकादीनि 'विकृतिरिति' गाथार्थः ॥ ३७५ ॥ 'शेषाणि' चतुर्थघानादारभ्य 'न भवन्ति विकृतयः अयोगवाहिनां' साधूनाम्' अविशेषतो निर्विकृतिकपरिभोक्तृणां 'तानि कल्पन्ते', न तत्र कश्चिद्दोषः, 'परिभुज्यन्ते न प्रायः' तथाऽप्यनेन कारणेन, 'यत् निश्चयतो न ज्ञायन्ते' कथमेतानि व्यवस्थितानि इति गाथार्थः ।। ३७६ ॥ एकेनैव तवकः पूर्यते पूपकेन यत्ततः'-पूपकात् द्वितीयोऽपि निर्विकृतिकस्य कल्पते, असौ लेवाटको नवरमिति गाथार्थः ॥ ३७७॥ विधिशेषमाह-'दध्यवयवस्तु मस्तु विकृति'वर्तते, तक्रं न भवति विकृति'स्तु, क्षीरंतु निरवयवम्'-एकमेव, नवनीतोद्ग्राहिमके च' निरवयवे इति गाथार्थः ॥ ३७८ ॥ 'घृतघट्टः पुनर्विकृतिः' घृतघट्टो-महियाडुवं, 'विस्यन्दनं च केचिदिच्छन्ति', विस्यन्दनं 'अद्धनिद्दड्ढघयमज्झछूढतंदुलनिप्पण्णं' 'तिलगुडयोरविकृतिः सुकुमारिकाखण्डादीनि' सुकुमारिका-सस्ति-तीया खण्डा आदिशब्दात् सक्करमच्छंडियादीणित्ति गाथार्थः ।। ३७९ ॥ 'मद्यमधुनोर्न खोलमदने विकृती', तथा 'पुद्गले पिण्डो' न विकृतिः, पिंडोत्ति कालिज्जं, 'रसकः पुनस्तदवयवो'-मांसावयवः स पुनर्नियमाद् भवेद्विकृतिरिति गाथार्थः ॥ ३८० ।।
હવે વિગઈઓનું સ્વરૂપ કહે છે–
९५, ६, माप, घी, तेल, गोण, रु, भ५, मांस भने सलिम (तणेj ४ ५५वान) એમ વિગઈઓ દશ છે. [૩૭૧] ગાય, ભેંસ, ઉંટડી, ઘેટી અને બકરીનું દૂધ એમ દૂધ વિગઈના પાંચ પ્રકાર છે. મનુષ્યસ્ત્રી વગેરેનું દૂધ વિગઈ નથી, ઊંટડીના દૂધમાંથી દહીં વગેરે ન થતું હોવાથી ४ी, भाम अने घी से विन। (सिवाय) २ ५२ छे. [३७२] तर, मणसी, १. (महुडभावाद्=) CieIf दू५ मे नाण्या पछी थोडीवारमा शाह 45 पान २ तेनुपा ३ is यतुं नथी.