Page Text
________________
पञ्चवस्तुके प्रव्रज्याविधानद्वारम् ]
[ ૪૬ तथाविधगृहस्थपर्यायात् प्रव्रज्यापर्यायः, 'लोके चोपघातः' क्षुद्रप्रव्रज्याप्रदानेन, तथा 'भोगाभावात्' कारणान्न 'त्यागिनश्च' तेऽगम्भीराः, त्यागिनश्च प्रव्रज्योक्ता “से हु चाइत्ति યુવતી"ત્યાદ્રિવનાત્ રૂતિ ગાથાર્થઃ || ૧૩ |
જેઓ સ્વજનાદિથી રહિત છે તેઓ તેમના ભાગ્યથી જ ભિક્ષા માગીને ભોજન (= જીવનનિર્વાહ) કરનારા હોય છે, એથી તેઓ તે તે રીતે તુચ્છચિત્તવાળા હોય છે. તુચ્છ ચિત્તવાળા હોવાથી જ તેઓ ગંભીર=ઉદાર ચિત્તવાળા ન હોય. અનુદાર ચિત્તવાળા દીક્ષાને માટે અયોગ્ય છે. [૨] વળી ગંભીરતાથી રહિત હોવાથી તેઓ આ લોકમાં જ સારી=સુખી અવસ્થાને પામીને પ્રાયઃ અભિમાન કરે. પરલોકમાં તો ઠીક, આ લોકમાં પણ ગૃહસ્થોની તેવી (ચિતા આદિ અનેક દુઃખોથી ભરેલી) અવસ્થાની અપેક્ષાએ સાધુઓની અવસ્થા સારી=સુખી હોય છે. (કારણ કે રજોહરણના પ્રભાવથી સાધુઓને અનેક અનુકૂળતાઓ મળે છે. પોતાની આજીવિકાની કોઈ ચિંતા હોતી નથી, અને અનેક અનુકૂળતાઓ કે માન-સન્માન વગેરે મળે છે. આથી માત્ર આ લોકના બાહ્યસુખની દષ્ટિએ વિચારવામાં આવે તો પણ ગૃહસ્થથી સાધુને વધારે સુખ હોય છે. તુચ્છ જીવ આ સુખને પચાવી ન શકે. એથી અભિમાન કરે એ સહજ છે.) તથા સુદ્રને દીક્ષા આપવાથી લોકમાં (દીક્ષિત, દીક્ષાદાતા વગેરેનો) ઉપઘાત = નિંદા થાય. તથા ભોગ ન મળેલા હોવાથી તેવા અગંભીર પુરુષો દીક્ષા લેવા છતાં ત્યાગી મનાતા નથી. કારણ કે “જે મળેલા પણ મનોહર અને પ્રિય ભોગોને પીઠ કરે છે = છોડે છે, અને સ્વાધીન ભોગોનો ત્યાગ કરે છે, તે “ત્યાગી' કહેવાય છે” એવું શાસ્ત્રવચન છે. [૩] एष पूर्वपक्षः, अत्रोत्तरमाह
एयंपि न जुत्तिखमं, विण्णेअं मुद्धविम्हयकरं तु । __ अविवेगपरिच्चाया, चाई जं निच्छयनयस्स ॥ ९४ ॥ वृत्तिः- 'एतदपि न युक्तिक्षम विज्ञेयं'-न युक्तिसमर्थं ज्ञातव्यं यदुक्तं पूर्वपक्षवादिना, 'मुग्धविस्मयकरं तु' मन्दमतिचेतोहारि त्वेतत् कथमित्याह- 'अविवेकपरित्यागाद्' भावतोऽज्ञानपरित्यागेन 'त्यागी यद्'-यस्मात् 'निश्चयनयस्य' अभिप्रेत इति गाथार्थः ॥ ९४ ।।
આ પૂર્વપક્ષ કહ્યો, હવે ઉત્તરપક્ષ કહે છે–
પૂર્વપક્ષવાદીએ કહેલી આ વાત પણ યુક્તિસમર્થ નથી યુક્તિયુક્ત નથી. હા, આ વાત મંદ મતિ જીવોના ચિત્તનું આકર્ષણ જરૂર કરે, તેમને ગમી જાય, પણ યુક્તિયુક્ત નથી. કારણ કે નિશ્ચયનયના મતે અવિવેકના = અજ્ઞાનતાના ત્યાગથી ત્યાગી અભિપ્રેત છે, અર્થાત્ જે અજ્ઞાનતાનો ત્યાગ કરે છે તે પરમાર્થથી ત્યાગી બને છે, એમ નિશ્ચયનય માને છે. [૪] ૧, તે તે રીતે એટલે સુખમાં ગર્વ કરવો, વડિલોને માન ન આપવું વગેરે રીતે. ૨. જેમ સ્વજનત્યાગ પાપહેતુ છે એ વાત યુક્તિયુક્ત નથી, તેમ સ્વજનાદિથી યુક્ત જ દીક્ષાને યોગ્ય છે એ વાત પણ યુક્તિયુક્ત નથી,
એમ “પણ” શબ્દનો સંબંધ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001650 |
| Book Title | Panchvastukgranth Part 1 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Arihant Aradhak Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 322 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Religion, & Principle |
| File Size | 23 MB |