________________
पञ्चवस्तुके प्रव्रज्याविधानद्वारम् ]
[९७ वृत्तिः- 'तद्धि तपः कर्त्तव्यम्'-अनशनादि 'येन मनो मङ्गुलम्'-असुदरं 'न चिन्तयति', शुभाध्यवसायनिमित्तत्वात्कर्मक्षयस्य, तथा येन नेन्द्रियहानिः', तदभावे प्रत्युपेक्षणाद्यभावात्, 'येन च योगा:'-चक्रवालसामाचार्यन्तर्गता व्यापारा 'न हीयन्त' इति गाथार्थः ॥ २१४ ॥
શાસ્ત્રમાં શું કહ્યું છે તે કહે છે–
જે તપથી મન અશુભ ન ચિંતવે, ઇંદ્રિયો ક્ષીણ ન થાય અને યોગોની હાનિ ન થાય તે જ અનશનાદિ તપ કરવો જોઈએ. કારણ કે કર્મક્ષય શુભ અધ્યવસાયોથી થાય. (કોરા તપથી સકામનિર્જરા ન થાય. મન અશુભ ચિંતવે તો શુભ અધ્યવસાયો ન રહે.) ઇંદ્રિયો ક્ષીણ થાય તો પ્રતિલેખના વગેરે ક્રિયા ન થઈ શકે, યોગો એટલે ચક્રવાલ સામાચારીની અંતર્ગત વ્યાપારો. [૧૪]
देहेऽवि अपडिबद्धो, जो सो गहणं करेइ अनस्स ।
विहिआणुटाणमिणंति, कह तओ पावविसओत्ति ॥ २१५ ॥ वृत्तिः- 'देहेऽप्यप्रतिबद्धो यो' विक्ात् 'स ग्रहणं करोत्यनस्य'-ओदनादे'विहितानुष्ठानमिति', न तु लोभाद्, यतश्चैवमतः 'कथमसौ पापविषयः ?, एतेन ‘कथं न पापविषय' इत्येतत् प्रत्युक्तमिति गाथार्थः ॥ २१५ ।। किञ्च
तत्थवि अ धम्मझाणं न य, आसंसा तओ अ सुहमेव ।
सव्वमिअमणुट्ठाणं, सुहावहं होइ विन्नेअं ॥ २१६ ॥ वृत्तिः- 'तत्रापि च'-अन्नग्रहणादौ 'धर्मध्यानं' सूत्राज्ञासम्पादनात्, 'न चाशंसा' सर्वत्रैवाभिष्वङ्गनिवृत्तेः, यतश्चैवं 'ततश्च सुखमेव', तत्रापि सर्वं-वस्त्रपात्रादि 'इय'-एवमुक्तेन न्यायेन सूत्राज्ञासम्पादनादिना 'अनुष्ठानं' साधुसम्बन्धि 'सुखावहं भवति विज्ञेयमिति' गाथार्थः ॥ २१६ ॥
જે સાધુ (આત્મા અને શરીર ભિન્ન છે એવા) વિવેકથી શરીરમાં પણ મૂર્છાથી રહિત છે અને લોભથી નહિ પણ આ અનુષ્ઠાન જિનેશ્વરોએ કહ્યું છે એમ વિચારીને આહાર લે છે તે સાધુ પાપોદયવાળો કેવી રીતે હોય ? અર્થાતુ ન હોય. આનાથી વાદીએ પૂર્વે (ગાથા ૧૮૨માં) “સાધુ પાપોદયવાળો કેમ ન હોય ?” એમ જે કહ્યું હતું તેનો પ્રત્યુત્તર આપ્યો છે. [૧૫] વળી ભિક્ષાપરિભ્રમણ આદિમાં પણ શાસ્ત્રાજ્ઞાનું પાલન કરવાથી તેમને ધર્મધ્યાન હોય તથા કોઈ જાતની આશંસા ન હોય, કારણ કે કોઈ જ વસ્તુમાં રાગ રહ્યો નથી. આથી તેમને સુખ જ હોય. એ જ રીતે, એટલે કે શાસ્ત્રાજ્ઞાનું પાલન કરવાથી અને આશંસા ન હોવાથી વસ્ત્ર-પાત્રાદિગ્રહણ વગેરે સાધુ સંબંધી સર્વ અનુષ્ઠાનો સુખાવહ જ થાય છે. [૧૬] १. हे 24वानिहाय माहार सेवानुहिनेवरोभे छे. अहो जिणेहिं असावज्जा...
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org