Panchvastukgranth Part 1

SR No.: 001650
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Rajshekharsuri
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Total Pages: 322
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Religion, & Principle
File Size: 23 MB

Page 112

पञ्चवस्तुके प्रव्रज्याविधानद्वारम् ]
[८७ આ પ્રમાણે જેનું શરીર ચિંતારૂપ વિષથી ઘેરાયેલું છે તે જીવ વ્યાકુલતાના કારણે વિષયોને પણ ભોગવી શકતો નથી, તો પછી વિશિષ્ટ અપ્રમાદથી કરી શકાય તેવો ધર્મ કેવી રીતે કરી શકે ? ઘર વગેરે વસ્તુઓ ન હોય તો પણ તેમાં જો આસક્તિ થાય તો આવી અશુભ ચિંતા થાય. આ અશુભ ચિંતા પાપના ઉદયથી જ થાય છે અને ધર્મનો ભંગ કરે છે. [૧૯૧] __ एतदेवाह
दीणो जणपरिभूओ, असमत्थो उअरभरणमित्तेऽवि ।
चित्तेण पावकारी, तहवि हु पावप्फलं एअं ॥ १९२ ॥ वृत्तिः- 'दीन:'-कृपणः 'जनपरिभूतो'-लोकगर्हितः 'असमर्थः उदरभरणमात्रेऽपि'आत्मम्भरिपि न भवति 'चित्तेन पापकारी, तथापि तु'-एवंभूतोऽपि सन् असदिच्छया पापचित्त इत्यर्थः 'पापफल-मेतदिति' जन्मान्तरकृतस्य कार्य भाविनश्च कारणमिति गाथार्थः ।। १९२ ।।
વસ્તુઓ ન હોય તો પણ મૂર્છાથી અશુભ ચિંતા થાય એ કહે છે
મૂછવાળો જીવ ગરીબ હોય, લોકોથી પરાભવ પામતો હોય, પોતાનું પેટ પણ પૂરી શકતો ન હોય, તો પણ મનથી પાપ કરે છે, અર્થાત જે નથી મળ્યું તેને મેળવવાની ઈચ્છાથી ચિત્તમાં પાપના વિચારો કરે છે. આ પૂર્વભવમાં કરેલા પાપનું ફળ છે અને ભવિષ્યના અશુભ ફળનું કારણ छ. [१८२] यद्येवं किंविशिष्टं तर्हि पुण्यमिति ?, अत्राह
संतेसुवि भोगेसुं, नाभिस्संगो दढं अणुट्ठाणं ।
अत्थि अपरलोगंमिवि, पुन्नं कुसलाणुबंधिमिणं ॥१९३ ॥ वृत्तिः- इह यदुदयात् 'सत्स्वपि भोगेषु'-शब्दादिषु 'नाभिष्वङ्गो, दृढम्'-अत्यर्थम्'अनुष्ठानं अस्ति च परलोकेऽपि' दानध्यानादि, 'पुण्यं कुशलानुबन्धीदं', जन्मान्तरेऽपि कुशल-कारणत्वादिति गाथार्थः ॥ १९३ ॥
परिसुद्धं पुण एअं, भवविडविनिबंधणेसु विसएसुं ।
जायइ विरागहेऊ, धम्मज्झाणस्स य निमित्तं ॥ १९४ ॥ __वृत्तिः- 'परिशुद्ध पुनरेतद्'-अभ्यासवशेन कुशलानुबन्धि पुण्यं, 'भवविटपिनिबन्धनेषु विषयेषु' संसारवृक्षबीजभूतेष्वित्यर्थः, 'जायते विरागहेतुः'-वैराग्यकारणं, 'धर्मध्यानस्य च निमित्तं', महापुण्यवतां महापुरुषाणां तथोपलब्धेरिति गाथार्थः ॥ १९४ ॥
જો પાપનું આવું સ્વરૂપ છે તો પુણ્યનું સ્વરૂપ કેવું છે? એ પ્રશ્નનો ઉત્તર આપે છે– જેના ઉદયથી મળેલા પણ શબ્દાદિ ભોગોમાં અતિશય રાગ ન થાય અને પરલોકમાં હિતકર